banana research by alongkorn tooteera

คํานํา

งานวิจยั ฉบับนี้เปนสวนหนึง่ ของวิชาการออกแบบการฟคบรรจุภัณฑ Graphic Design On Package โดยมี จุดประสงคเพือ่ การออกแบบบรรจุภัณฑสําหรับกลวยมวนนิ้ม ซึ่งในงานวิจยั ฉบับนี้มีที่มาของปญหา ขั้นตอนการ ออกแบบ เนื้อหาที่เกีย่ วของ คือ หลักการออกแบบผลิตภัณฑ หลักการออกแบบบรรจุภณ ั ฑและหลักการออกแบบ กราฟฟกบนบรรจุภัณฑ ผูวิจัยไดเลือกทําการวิจยั นี้เนื่องจากผลิตภัณฑที่แปลรูปจากกลวยที่ขายตามทองตลาดในตอนนี้ ยังขาดการ ออกแบบบรรจุภณ ั ฑที่มีความเหมาะสมและความสวยงาม หรือความแปลกใหม ผูวจิ ยั จึงตองการทีจ่ ะศึกษาและ ออกแบบบรรจุภณ ั ฑสําหรับกลวยมวนนิ้ม เพื่อเปนการเพิม่ คุณคาและมูลคาของตัวผลิตภัณฑและบรรจุภัณฑใหดี ขึ้น ผูวิจัยตองขอขอบคุณ อาจารยประชิด ทิณบุตร ที่ใหความรูและแนวทางการศึกษา ผูวิจัยหวังวางานวิจยั ฉบับนี้จะ ใหความรูแ ละประโยชนตอผูอาน

ผูวิจัย นายอลงกรณ ตูธีระ รหัสนักศึกษา 5111311956 Email:alongkorn.tooteera@gmail.com alongkorn.tooteera@googlewave.com

สารบัญ

เรื่อง

หนา

1.แรงบันดาลใจ / ที่มาของการออกแบบ

2.โจทย/วัตถุประสงค/สมมติฐาน

3.การกําหนดคุณลักษณะทีค่ วามตองการ

4.การนําเสนอแบบรางทางความคิด

5.การศึกษาขอมูลเบื้องตน

6.การออกแบบและพัฒนาแบบ

7.การทดลอง ทดสอบ การใชงานจริง

8.การสรุปผลงานการออกแบบ

1.แรงบันดาลใจ / ที่มาของการออกแบบ (Background/Inspiration) ในปจจุบนั สินคาตางๆในทองตลาดลวนมีการแขงขันการขายกันมากและผูที่ผลิตสินคาจึงตองการ การ พัฒนาสินคาของตัวเองอยูตลอดเพื่อที่จะนําสินคาผลิตภัณฑของตัวเองไปสูกับสิ่นคาผลิตภัณฑของคูแขงใน ทองตลาด กลวยเปนหนึ่งในสินคาที่ทองตลาดมีการแขงขันกันมากเชนกันเพราะกลวยสามารถนํามาแปรรูปได หลากหลาย เชน กลวยตาก กลวยทอด กลวยบวชชีกระปอง กลวยแขก กลวยปง กลวยกวน เปนตน และกลวยยังมี คุณคาทางอาหารที่มีประโยชตอรางกายของผูบริโภคอีกดวย กลวยเปนผลไมที่อุดมไปดวยคารโบไฮเดรตแคลเซียม ฟอสฟอรัส และวิตามินเอ เนื่องจากกลวยเปนพืชที่ใชตน ทุนการผลิตต่ําอีกทั้งปลูกแลวดูแลรักษางายใหผลผลิตเร็ว และเจริญเติบ โตไดดีในทุกภาคของประเทศไทย รวมทัง้ ตลาดยังมีความคลองตัวสูงทั้งตลาดภายในประเทศและ ตลาดสงออก กลวยจึงเปนไมผลที่เกษตรกรนิยมปลูกเปนการคาทั้งในลักษณะพืชหลักหรือแซมพืชอื่น ๆ เปนการ เพิ่มรายไดใหเกษตรกรไดอีกทางหนึ่ง กลวยจึงเปนผลไมที่ผูผลิตสินคาเลือกที่จะนํามาแปลรูปเปนสินคาตางๆเพื่อที่จะนําออกขายสูทองตลาด และกลุมแมบา นเกษตรกรในชุมชนตางๆสวนมากแลวลวนนิยมนํากลวยมาแปรรูปเปนสินคาตางๆเชนกัน เพราะหา ไดงายและมีมากในทองถิ่นของตนเอง และยังเปนการชวยการเพิ่มรายไดใหกับครอบครัวและชุมชนของตนเองอีก ดวย แตดว ยการขาดความรูในดานการออกแบบบรรจุภณ ั ฑจึงทําใหผลิตภัณฑยังขาดความสวยงามและการสื่อสาร ของตัวสินคาจึงทําใหไมเปนที่สนใจของผูบริโภคและยังไมเปนนิยมของทองตลาด ขาพเจาจึงไดทาํ การออกแบบ บรรจุภัณฑสําหรับผลิตภัณฑ กลวยมวน ซึ่งเปนผลิตภัณฑของกลุมแมบานเกษตรกร ตําบลบอกรุ จังหวัดสุพรรณบุรี ซึ่งเปนสินคาที่มีคุณภาพและ รสชาดดีเยีย่ ม จึงคิดที่จะทําการออกแบบใหตัวของผลิตภัณฑนั้นดูดียงิ่ ขึ้น ซึ่งจะถือวาเปนการเพิ่มคุณคาและมูลคา ของตัวสินคา และเพิ่มความนาสนใจแกผบู ริโภคอีกดวย แรงบันดาลใจที่ไดนํามาออกแบบบรรจุภณ ั ฑ มาจากการที่ไดเห็น กลองใสของชิ้นเล็กๆของคุณแม มี รูปทรงสี่เหลี่ยมมีฝาเปดและมีชองใสของชิ้นเล็กๆหลายๆชองดานใน ขาพเจาจึงนํามาเปนแบบตัวอยาง ที่จะพัฒนา ดัดแปลงและออกแบบใหม ใหเหมาะกับการที่จะนํามาเปนกลองบรรจุภณ ั ฑสําหรับกลวยมวน

2.โจทย/วัตุประสงค/สมมติฐาน(Problem/Objective/Hypothesis) 2.1.เพื่อศึกษาการออกแบบกราฟฟคบนบรรจุภัณฑ 2.2.เพื่อออกแบบบรรจุภัณฑสําหรับกลวยกวน ผลิตภัณฑของกลุมแมบานเกษตรกร ตําบลบอกรุ จังหวัดสุพรรณบุรี 2.3.เพื่อเพิ่มคุณคาใหแกผลิตภัณฑกลวยกวน

3.การกําหนดคุณลักษณะที่ความตองการ(Design Brief)

4.การนําเสนอแบบรางทางความคิด(Sketch Design)

5.การศึกษาขอมูลเบื้องตน(Preliminary Research) 5.1.กลวย ประวัติของกลวย กลวยเปนไมผลที่คนไทยรูจักกันมานาน เนื่องจากกลวยมีถิ่นกําเนิดในเอเชียใตและเอเชียตะวันออกเฉียง ใต ซึ่งประเทศไทยเปนประเทศหนึ่งในภูมิภาคดังกลาว จากการศึกษาพบวา กลวยมีวิวัฒนาการถึง ๕๐ ลานป มาแลว ดังนั้นจึงเปนไมผลทีม่ นุษยรูจกั บริโภคเปนอาหารกันอยางแพรหลาย เชื่อกันวากลวยเปนไมผลชนิดแรกทีม่ ี การปลูกเลี้ยงไวตามบาน และไดแพรพันธุจ ากเอเชียใต และเอเชียตะวันออกเฉียงใตไปยังดินแดนอืน่ ๆ ในระยะเวลา ตอมา กลวยมีการปลูกกันมากในเอเชียใต แมในปจจุบัน ประเทศอินเดียเปนประเทศที่มีการปลูกกลวยมากที่สุด ในโลก และมีพันธุกลวยมากมายอีกดวย เหมาะสมกับทีม่ ีการกลาวกันไวในหนังสือของชาวอาหรับวา “กลวยเปน ผลไมของชาวอินเดีย” ตอมาไดมีหมอของจักรพรรดิโรมันแหงกรุงโรมชื่อวา แอนโตนิอุส มูซา (Antonius Musa) ไดนําหนอกลวยจากอินเดียไปปลูกทางตอนเหนือของอียิปต เมื่อประมาณ ๒,๐๐๐ ปมาแลว หลังจากนั้นมีการแพร ขยายพันธุกลวยไปในดินแดนของแอฟริกาที่ชาวอาหรับเขาไปคาขายและพํานักอาศัย จนกระทั่งเมื่อประมาณ ค.ศ. ๙๖๕ ไดมกี ารกลาวถึงกลวยวา ใชในการประกอบอาหารชนิดหนึ่งของชาวอาหรับ ซึ่งอรอยและเปนที่เลื่องลือ มาก ชื่อวา กาลาอิฟ (Kalaif) เปนอาหารทีป่ รุงดวยกลวย เมล็ดอัลมอนด น้ําผึ้ง ผสมกับน้ํามันนัต (Nut oil) ซึ่งสกัด จากผลไมเปลือกแข็งชนิดหนึ่ง นอกจากใชประกอบอาหารแลว ชาวอาหรับยังใชกลวยทํายาอีกดวย ชาวอาหรับ เรียกกลวยวา “มูซา” ตามชื่อของหมอที่เปนผูนํากลวยเขามาในอียิปตเปนครั้งแรก ในชวงกลางคริสตศตวรรษที่ ๑๕ ชาวโปรตุเกสไดเดินเรือไปคาขายบริเวณชายฝงตะวันตกของทวีป แอฟริกา และไดนํากลวยไปแพรพันธุที่หมูเ กาะคะแนรี ซึ่งตั้งอยูนอก ชายฝงตะวันตกเฉียงเหนือของทวีป หลังจาก นั้น ชาวสเปนจึงไดนํากลวยจากหมูเกาะ คะแนรีเขาไปปลูกในหมูเ กาะอินดีสตะวันตก นอเมริกากลาง โดยเริ่มปลูก ที่อาณานิคมซันโตโดมิงโก บนเกาะฮิสปนโยลา เปนแหงแรก แลวขยายไปปลูกที่เกาะอื่นในเวลาตอมา สงผลให ดินแดนในอเมริกากลางมีการปลูกกลวยเปนพืชเศรษฐกิจกันอยางแพรหลาย และนับตั้งแตคริสตศตวรรษที่ ๑๙ เปน ตนมา ไดกลายเปนแหลงปลูกกลวยสงเปนสินคาออกมากที่สุดของโลก โดยปลูกมากในประเทศคอสตาริกา และ ประเทศฮอนดูรัส ลักษณะทางพฤกษศาสตร กลวยมีลักษณะทางพฤกษศาสตรที่สําคัญๆ ดังนี้ - ลําตน กลวยมีลําตนอยูใตดินเรียกวา หัว หรือเหงา (rhizome) ที่หัวมีตา (bud) ซึ่งจะเจริญเปนตนเกิดหนอ (sucker) หลายหนอ เรียกวา การแตกกอ หนอที่เกิด หรือตนที่เห็นอยูเหนือดิน ความจริงแลวมิใชลําตน เราเรียกวา ลําตนเทียม (pseudostem) สวนนีเ้ กิดจากการอัดกันแนนของกาบใบที่เกิดจากจุดเจริญของลําตนใตดิน กาบใบจะชู

กานใบ และใบ และที่จุดเจริญนี้จะมีการเจริญเปนดอกตามขึ้นมาหลังจากสิ้นสุดการเจริญของใบ ใบสุดทายกอนการ เกิดดอก เรียกวา ใบธง - ดอก ดอกของกลวยออกเปนชอ (inflorescence) ในชอดอกยังมีกลุมของชอ ดอกยอยเปนกลุมๆ ระหวาง กลุมของชอดอกยอยแตละชอจะมีกลีบประดับ หรือที่เราเรียกกันวา กาบปลี (bract) มีสีมวงแดงกัน้ ไว กลุมดอกเพศ เมียอยูที่โคน และกลุมดอกเพศผูอยูที่ปลาย เปนสวนที่เราเรียกวา หัวปลี (male bud) ระหวางกลุมดอกเพศเมียและ ดอกเพศผูมีดอกกะเทย แตบางพันธุก็ไมมี ในชอดอกยอยแตละชอมีดอกเรียงซอนกันอยู ๒ แถว ถาเปนดอกเพศเมีย ดอกเหลานีจ้ ะ เจริญตอไปเปนผล - ผล ผลกลวยเกิดจากดอกเพศเมีย ซึ่งอยูที่โคน กลุมของดอกเพศเมีย ๑ กลุม เจริญเปนผล เรียกวา ๑ หวี ชอ ดอกเจริญเปน ๑ เครือ ดังนั้นกลวย ๑ เครืออาจมี ๒ - ๓ หวี หรือมากกวา ๑๐ หวี ทัง้ นี้แลวแตพันธุกลวยและการ ดูแล ผลของกลวยมีการเจริญไดโดยไมตอ งผสมพันธุ จึงทําใหกลวยสวนใหญไมมีเมล็ด - เมล็ด เมล็ดกลวยมีลักษณะกลมเล็ก บางพันธุมีขนาดใหญ เปลือกหนา แข็ง มีสีดํา - ราก เปนระบบรากฝอย แผไปทางดานกวางมากกวาทางแนวดิ่งลึก - ใบ ใบกลวยมีลักษณะเปนแผนใบใหญ มีความกวางประมาณ ๗๐ - ๙๐ เซนติเมตร ความยาว ๑.๗ - ๒.๕ เมตร ปลายใบมน รูปใบขอบขนาน โคนใบมน และแผนใบมีสีเขียว 5.2.การออกแบบกราฟฟคบนบรรจุภณ ั ฑ บรรจุภัณฑเปนตัวแทนของกระบวนการสงเสริมการขายทางดานการตลาด ณ จุดขายที่สามารถจับตองได ทําหนาที่เปนสื่อโฆษณาไดอยางดีเยี่ยม ณ จุดขาย รูปทรงของบรรจุภัณฑเปรียบไดกับตัวโครงรางกายของมนุษย สี ที่ออกแบบบรรจุภัณฑเปรียบเสมือนผิวหนังของมนุษย คําบรรยายบนบรรจุภัณฑเปรียบไดกับปากที่กลาวแจงแถลง สรรพคุณ การออกแบบอาจจะเขียนเปนสมการอยางงาย ๆ ไดดังนี้ การออกแบบ = คําบรรยาย + สัญลักษณ + ภาพพจน เนื่องจากการออกแบบภาพพจนเปนศิลปะอยางหนึ่งซึ่งอาจแสดงออกไดดว ย จุด เสน สี รูปวาด และรูป ถาย ผสมผสานกันออกมาเปนพาณิชยศิลปบนบรรจุภณ ั ฑ ดวยหลักการงาย ๆ 4 ประการ คือ SAFE ซึ่งมีความหมาย วา S = Simple เขาใจงายสบายตา A = Aesthetic มีความสวยงามชวนมอง F = Function ใชงานไดงาย สะดวก E = Economic ตนทุนคาใชจา ยเหมาะสม การออกแบบพัฒนาบรรจุภณ ั ฑยังมีบทบาทชวยเสริมกิจกรรมตาง ๆ ทางดานการตลาด ดังนี้ ตาม ที่ไดอธิบายแลววาบรรจุภณ ั ฑมีบทบาทในสวนผสมการตลาดในการทําหนาที่เสริม กิจกรรมการตลาดในแตละ ขั้นตอนของวัฏจักรชีวิตผลิตภัณฑ รายละเอียดปลีกยอยในการชวยเสริมกิจกรรมตาง ๆ มีดังตอไปนี้

1. การใชโฆษณา บรรจุภัณฑจําตองออกแบบใหจําไดงาย ณ จุดขาย หลังจากกลุมเปาหมายไดเห็นหรือฟงโฆษณา มาแลว ในกลยุทธนี้บรรจุภณ ั ฑมักจะตองเดนกวาคูแขงขันหรือมีกราฟฟกที่สะดุดตา โดยไมตองใหกลุมเปาหมาย มาองหา ณ จุดขาย 2. การเพิ่มชองทางการจัดจําหนาย ชองทางการจัดจําหนายที่เปลี่ยนแปลงไปอาจจําเปนตองมีการออกแบบปริมาณ สินคา ตอหนวยขนสงใหมเพือ่ ลดคาใชจาย หรือมีการพัฒนาบรรจุภณ ั ฑสําหรับจุดขายใหม การเพิ่มหิ้ง ณ จุดขายที่ เรียกวา POP (Point of Purchase) อาจมีสวนชวยสงเสริมการขายเมื่อเปดชองทางการจัดจําหนายใหม 3. เจาะตลาดใหม มีความจําเปนอยางยิ่งทีต่ อ งออกแบบบรรจุภัณฑใหมในการเจาะตลาดใหมหรือ กลุมเปาหมาย ใหม ในบางกรณีอาจจําเปนตองเปลี่ยนตราสินคาใหมอกี ดวย 4.ผลิตภัณฑใหม ถาผลิตภัณฑใหมเปนสินคาที่เกี่ยวเนือ่ งกับสินคาเกา เชน เปลี่ยนจากการขายกลวยตากแบบเกา เพิ่มผลิตภัณฑใหมมาเปนกลวยตากชุบน้ําผึง้ อาจใชบรรจุภัณฑเกาแตเปลี่ยนสีใหมเพือ่ แสดงความสัมพันธกับสินคา เดิม หรืออาจใชเทคนิคของการออกแบบบรรจุภัณฑยูนฟิ อรมดังจะกลาวตอไปในบทนี้ แตในกรณีที่เปนสินคาใหม ถอดดามจําตองออกแบบบรรจุภัณฑใหมหมด แตอาจคงตราสินคาและรูปแบบเดิมไวเพื่อสรางความสัมพันธกับ ลูกคากลุมที่ เคยเปนลูกคาประจําของ 5. การสงเสริมการขาย จําเปนอยางยิ่งตองมีการออกแบบบรรจุภัณฑใหม เพื่อเนนใหผูบริโภคทราบวามีการเพิม่ ปริมาณสินคา การลดราคาสินคา หรือการแถมสินคา รายละเอียดบนบรรจุภัณฑยอมมีสวนชวยกระตุนใหผูบริโภค มีความอยากซือ้ มาก ขึ้น 6. การใชตราสินคา เปนสิ่งจําเปนอยางยิ่งที่จะตองมีเพื่อสรางความทรงจําที่ดีตอสินคาบรรจุ ภัณฑที่มีตราสินคาใหม ควรจะไดรับการออกแบบใหมดวยการเนนตราสินคา รายละเอียดในเรื่องนี้จะไดกลาวตอไปในหัวขอตราสินคา 7. เปลี่ยนขนาดหรือรูปทรงของบรรจุภัณฑ โดยปกติสนิ คาแตละชนิดมีวัฏจักรชีวติ ของตัวมันเอง (Product Life Cycle) เมื่อถึงวัฏจักรชีวติ ชวงหนึ่ง ๆ จําเปนตองมีการเปลี่ยนโฉมของบรรจุภัณฑเพือ่ ยืดอายุของวัฏจักร ในบางกรณี การเปลี่ยนขนาดอาจเกิดจากนวัตกรรมใหมทางดานบรรจุภณ ั ฑ เชน การเลือกใชวัสดุใหมจึงมีการเปลี่ยนรูปทรง หรือขนาด ไมวาจะเปนสาเหตุใดก็ตามมีความจําเปนอยางยิ่งที่จะตองมีการออกแบบบรรจุ ภัณฑใหมเพื่อรักษาหรือ ขยายสวนแบงการตลาด

8.การสรุปผลงานการออกแบบ(Design Conclusion) 1.แรงบันดาลใจในการสรางสรรคผลงาน(Inspiration) ในการออกแบบบรรณจุภณ ั ฑสําหรับกลวยมวน ผลิตภัณฑของตําบลบอกรุ จังหวัดสุพรรณบุรี ครั้งนี้ไดมา จากการที่ไดเห็นกลองใสของชิ้นเล็กๆของคุณแม มีรูปทรงสี่เหลี่ยมมีฝาเปดดานบนและมีชองใสของชิ้นเล็กๆ หลายๆชองดานใน ขาพเจาจึงนํามาเปนแบบตัวอยาง ทีจ่ ะพัฒนาดัดแปลงและออกแบบใหม ใหเหมาะกับการทีจ่ ะ นํามาเปนกลองบรรจุภัณฑสาํ หรับกลวยมวน

2.ความคิดสรางสรรค(Creative Idea) ความคิดสรางสรรคในการออกแบบ ไดมาจากความคิดทีต่ องการอยากจะใหบรรจุภณ ั ฑชิ้นนี้มีทางเลือกใน การขายการใชงานที่หลากหลายมากขึ้น และตองการใหมีการสื่อสารขอมูลของตัวสินคาและบรรจุภัณฑใหผูบริโภค เห็นไดชัดและเขาใจไดงายขึน้ และเลือกใชสีที่ทําใหผูบริโภคอยากอาหารซึ่งจะชวยเพิม่ ความนาสนใจใหกับตัว บรรจุภัณฑ

3.การออกแบบโครงสรางที่ลงตัว สวยงาม(Design and Aesthetics) ในขั้นตอนของการออกแบบโครงสราง ไดมีการศึกษาขอมูลของสินคาและตัวบรรจุภณ ั ฑ กอนที่จะวาง แผนการทํางาน จึงทําใหชิ้นงานออกมามีความสวยงามและลงตัว ตามที่วางแผนและออกแบบไว

4.คุณคาและประโยชนที่ไดรับจากตัวผลงาน(Value and Benefit) 1.ไดความรูเรือ่ งการออกแบบกราฟฟคบนบรรจุภัณฑ 2.ไดออกแบบบรรจุภัณฑสําหรับกลวยมวน 3.ไดความรูเรือ่ งกลวยมากขึ้น 4.ไดพัฒนาบรรจุภัณฑและสินคาที่มีอยูในประเทศตนเอง 5.ไดประสบการณใหมๆจากการทํางานครั้งนี้

5.ขอเสนอแนะ 1.ควรมีการศึกษาขอมูลกอนทุกครั้งที่จะทําการออกแบบ 2.ควรมีการวางแผนการทํางานกอนลงมือทํางาน 3.ควรคํานึงถึงการเก็บรักษาคุณภาพของสิน้ คา 4.สามารถนําตัวบรรจุภณ ั ฑมาพัฒนาตอได

บรรณานุกรม กลวย : http://th.wikipedia.org/wiki/%E0%B8%81%E0%B8%A5%E0%B9%89%E0%B8%A7%E0%B8%A2 การออกแบบกราฟฟคบนบรรจุภัณฑ : http://www.mew6.com/composer/package/package_9.php