Renewable Energy

ΤΕΥΧΟΣ 40 | ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ - ∆ΕΚΕΜΡΙΟΣ 2012 www.renewable-energy.gr

 Φωτοβολταϊκά: Επαγγελµατικές & οικιακές επενδυτικές λύσεις µε υψηλές αποδόσεις  Τεχνολογίες ενεργειακής αξιοποίησης αστικών απορριµµάτων  Μείωση παθογόνων οργανισµών σε µονάδα βιοαερίου  Kυµατική: Ηλεκτρισµός από τη θάλασσα

Κεραµίδια αλουµινίου µε ενσωµατωµένα σηµεία στήριξης Φ/Β σελ. 23

Βάσεις Φ/Β για οικιακές στέγες

ΤΕΥΧΟΣ 40 NOEMΒΡΙΟΣ - ∆ΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2012

∆ΙΜΗΝΙΑΙΑ ΚΛΑ∆ΙΚΗ ΕΚ∆ΟΣΗ ΓΙΑ ΤΙΣ ΑΠΕ ΚΑΙ ΤΗΝ ΕΞΟΙΚΟΝΟΜΗΣΗ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ

ΜΟΝΙΜΕΣ ΣΤΗΛΕΣ 6.

12.

69.

70.

39

17 52

72.

ΕΛΛΑΔΑ: Ειδήσεις και θέµατα από τον ελλαδικό χώρο. ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ. «Οι νοµικές παράµετροι της επιβολής έκτακτης εισφοράς στους σταθµούς ΑΠΕ». Επιµέλεια Μεταξάς & Συνεργάτες. ΕΚΘΕΣΕΙΣ - ΕΚΔΗΛΩΣΕΙΣ ΑΠΟ ΟΛΟ ΤΟΝ ΚΟΣΜΟ: Εξελίξεις, ειδήσεις, θέµατα και δραστηριότητες του κλάδου από την διεθνή αγορά. ΠΡΟΪΟΝΤΑ: Παρουσίαση νέων προϊόντων.

ΦΩΤΟΒΟΛΤΑΪΚΑ

62

57 INDEX ΔΙΑΦΗΜΙΣΕΩΝ PROFINE ......................................................................... 2 ALUMIL SOLAR ............................................................... 3 EXALCO .......................................................................... 5 CRYPTO .......................................................................... 7 NEON ENERGY ............................................................... 9 SMA HELLAS ..................................................................11 JGC ΣΥΣΤ. ΓΕΩΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗΣ .......................................13 ALUSET ......................................................................... 33 ALUMIL ......................................................................... 49 ENERGY TECH ................................................................74 ALFA ENERGY .....................................................Εσ. Οπισθ.

FISCHER HELLAS ..................................................... Οπισθ.

RENEWABLE ENERGY ∆ιμηνιαία έκδοση για τις ΑΠΕ και την Εξοικονόμηση Ενέργειας Εκδότης - ∆/νση έκδοσης Μιχάλης Ροδίτης Αρχισυντάκτρια Κατιάνα Γκούφα Σύνταξη Εύη Πρωτόπαπα Υπεύθυνη διαφήμισης Μαρία Σπάλα 4

14. ΑΓΟΡΑ. «Τα µέτρα ήταν αναγκαία για να προωθηθούν οι υγιείς επενδύσεις». Ο υπουργός ΠΕΚΑ κ. Α. Παπαγεωργίου δικαιολογεί τις αποφάσεις που έτρωσαν τα φωτοβολταϊκά.

17. ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ. Κωνσταντίνος Γεωργιάδης: «Μπορεί οι τιµές να µειώθηκαν, τα κέρδη όµως παραµένουν υψηλά!» Ο Πρόεδρος της NEON ENERGY προτείνει επαγγελµατικές & οικιακές επενδυτικές λύσεις µε υψηλές αποδόσεις.

20. ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ. Μάριος Δράµαλης: «Δίνουµε µάχη για να λάµψει ο ήλιος για όλους».

23. ΘΕΜΑ ΕΞΩΦΥΛΛΟΥ. Κεραµίδια αλουµινίου µε ενσωµατωµένα σηµεία στήριξης, µια διεθνής πατέντα της Aluminco.

24. ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ. JGC: Έλεγχος πάνελ µε θερµικές κάµερες για προστασία της επένδυσης σας µε ευκολία και αξιοπιστία.

26. ΑΠΟΨΕΙΣ. «Πώς και γιατί η οριζόνται εισφορά «σκοτώνει» την εγχώρια ηλεκτροπαραγωγή από Φ/Β». Του Στέλιου Λουµάκη, Προέδρου του ΣΠΕΦ.

28. ΑΓΟΡΑ. Ευρωπαϊκή πρωτοβουλία PV Parity. Του Θ. Τσούτσου, αν. καθηγητή Εργαστηρίου Ανανεώσιµων και Βιώσιµων Ενεργειακών Συστηµάτων του Πολυτεχνείου Κρήτης.

30. ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ. CRYPTO: Τεχνολογία αιχµής στις ΑΠΕ και την εξοικονόµηση ενέργειας.

ΑΙΟΛΙΚΑ 34. ΑΠΟΨΕΙΣ. «Η έκτακτη εισφορά και το παράδοξο του Ειδικού Τέλους ΕΤΜΕΑΡ». Του Π. Παπασταµατίου, Προέδρου ΔΣ ΕΛΕΤΑΕΝ.

Τμήμα συνδρομών Κατερίνα Ροδίτη ∆/νση παραγωγής Κάρλυ Σταυρακοπούλου Υπεύθυνος portal Άκης Ροδίτης Έκδοση Alupress A.E. Κρυστάλλη 28, 11141 Αθήνα Τηλ.: 210.2112040-1, Fax: 210.2112042 E-mail: info@renewable-energy.gr Web: www.renewable-energy.gr

RENEWABLE/ENERGY Νοέμβριος - ∆εκέμβριος 2012

36. ΑΡΘΡΟ. «Δοµική Δυναµική Ανάλυση Μεγάλων Πτερυγίων Ανεµογεννήτριας». Του Δρα Δηµήτρη Χόρτη, µέλους της ΕΛΕΤΑΕΝ.

ΕΠΕΝΔΥΤΙΚΑ 39. Ανανεώσιµες Πηγές Ενέργειας: Συγκριτικό τεστ ανά τεχνολογία. Πώς διαµορφώνεται το κόστος επένδυσης και παραγωγής. Απόσπασµα από την Έκθεση ειδικής επιτροπής του ΥΠΕΚΑ.

ΕΞΟΙΚΟΝΟΜΗΣΗ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ 46. ΑΡΘΡΟ. «Η Ενσωµατωµένη Ενέργεια ως δείκτης αειφόρου ανάπτυξης στα κτίρια». Του Σεραφείµ Γεωργακόπουλου, Πολιτικού Μηχανικού Τ.Ε., MSC in Energy.

50. ΑΡΘΡΟ. «Μείωση των δαπανών Ενέργειας στα δηµόσια κτίρια». Του Βασίλειου Κουµπάκη, Μηχανολόγου Μηχανικού Μ.Sc.

ΚΥΜΑΤΙΚΗ 52. ΑΡΘΡΟ. «Κυµατική: η «ελίτ» της ενέργειας». Των Νικήτα Νικητάκου και Αφροκόµης - Αφρούλας Στεφανάκου.

ΒΙΟΑΕΡΙΟ - ΒΙΟΜΑΖΑ 57. ΑΡΘΡΟ. «Μείωση παθογόνων οργανισµών σε Κεντρική Μονάδα Παραγωγής Βιοαερίου». Των Χρήστου Ζαφείρη M.Sc., υπεύθυνου Δέσµης Έργων Βιοαερίου, Τµήµα Βιοµάζας ΚΑΠΕ, µέλος ΔΣ του Ελληνικού Συνδέσµου Βιοαερίου & Φαίδωνα Μίχου, τελειόφοιτου Μηχανολόγου Μηχανικού ΕΜΠ.

62. ΑΡΘΡΟ. «Ενέργεια από σκουπίδια». Του Γεωργίου Κουφοδήµου, Μηχανολόγου Μηχανικού, MSc, PhD, µέλους Επιτροπής Ενεργειακής Αξιοποίησης ΣΕΒΙΑΝ.

ΥΔΡΟΗΛΕΚΤΡΙΚΑ 64. ΑΡΘΡΟ. «Υδροηλεκτρικά Έργα-Προοπτική για Ανάπτυξη µε Έργα Μεγάλης Εγχώριας Προστιθέµενης Αξίας». Των Ι.Π. Στεφανάκου, Π. Μηχανικού, Λέκτορα στο ΕΜΠ, Γ. Τσικνάκου, Π. Μηχανικού & Συµβούλου και Χ. Παπαχατζάκη, Π. Μηχανικού, ΔΕΗ ΑΕ.

Για τα απεσταλμένα προς δημοσίευση κείμενα και φωτογραφίες, το περιοδικό αποκτά αυτόματα το copyright της δημοσίευσης. Αναδημοσιεύσεις κειμένων ή φωτογραφιών με οποιοδήποτε τρόπο, δεν επιτρέπονται, παρά μόνον με γραπτή άδεια του εκδότη (Νόμος 2121/1993 όπως ισχύει σήμερα και κανόνες ∆ιεθνούς ∆ικαίου που ισχύουν στην Ελλάδα). Τα ενυπόγραφα άρθρα, δεν απηχούν υποχρεωτικά και τις απόψεις της ∆/νσης του περιοδικού.

ΠΕΡΙΟ∆ΙΚΟ ΜΑΣ ΕΙΝΑΙ ΜΕΛΟΣ ΤΩΝ:

ΕΛΛΑΔΑ

ALFA TECH HELIOS: επίσημοι συνεργάτες της YINGLI SOLAR Με εφόδιο την πολυετή πείρα ο όμιλος ALFA εστιάζει στη συνεχή ανάπτυξη προκειμένου να υποστηρίζει τις ανάγκες των πελατών του. Έτσι δημιούργησε μια νέα εταιρεία, με διακριτικό τίτλο ALFA TECH HELIOS, με αντικείμενο δραστηριότητας την εμπορία Φ/Β πάνελ και λοιπού περιφερειακού εξοπλισμού με σκοπό να παρέχει μία ολοκληρωμένη λύση με ετοιμοπαράδοτα προϊόντα και άμεσα διαθέσιμα αποθέματα στις εγκαταστάσεις της.

ΣΕΦ: νέα πρωτοβουλία για την άρση των μέτρων για τα Φ/Β

Με αφορμή τα πρόσφατα μέτρα που επέβαλε το ΥΠΕΚΑ στην αγορά των φωτοβολταϊκών και τα οποία απειλούν την βιωσιμότητα της αγοράς, ο Σύνδεσμος Εταιριών Φωτοβολταϊκών ξεκίνησε νέα συλλογική πρωτοβουλία του κλάδου με τίτλο «Μας Αφορά», που στόχο έχει να αναδείξει τα πολύπλευρα οφέλη που χάνονται για την ευρύτερη κοινωνία, το περιβάλλον και τα δημόσια οικονομικά. Δεδομένου ότι στην αγορά αυτή δραστηριοποιούνται σήμερα περισσότερες από 2.000 εταιρείες, που συντηρούν άμεσα 20.000 και έμμεσα 30.000 εργαζομένους και ότι τα φωτοβολταϊκά είναι ο μόνος ίσως αναπτυσσόμενος κλάδος της οι-

Στο πλαίσιο αυτής της δραστηριότητας η ALFA TECH HELIOS εγκαινιάζει την επίσημη συνεργασία της με τη Yingli Solar, τη Νούμερο 1 εταιρία σε πωλήσεις παγκοσμίως το 2012 παραγωγό Φ/Β panels, με πραγματική ετήσια δυναμικότητα μεγαλύτερη από 2.5GW. Στην Ελλάδα η Yingli Solar δραστηριοποιείται από το 2006 και έχει αναλάβει την προμήθεια των μεγαλύτερων Φ/Β σταθμών στη χώρα, όπως το έργο 10MW της εισηγμένης στο Χρηματιστήριο Αθηνών Επίλεκτος Κλωστουφαντουργία ΑΕ στα Φάρσαλα και το έργο των 50ΜW της ΔΕΗ Ανανεώσιμες

κονομίας στις μέρες μας, που παράγει περισσότερο από 0,5% του ΑΕΠ της χώρας μας, ο ΣΕΦ τονίζει ότι τα μέτρα αφορούν τελικά μεγάλη μερίδα των Ελλήνων. Ο ΣΕΦ καλεί όλους τους ενδιαφερόμενους να ανακαλύψουν την προσπάθειά αυτή μέσα από το www.mas-afora.gr και το www.facebook.com/masafora. Σχετικά με την πρωτοβουλία στην ιστοσελίδα αναφέρονται τα εξής: «Τον περασμένο Αύγουστο αντίθετα σε επιστημονικές εισηγήσεις αλλά και σε κάθε έννοια λογικής, αποφασίσθηκε να σταματήσει η αναπτυξιακή πορεία της αγοράς των φωτοβολταϊκών. Η συλλογική πρωτοβουλία “Μας Αφορά” δεν έχει στόχο να αποδώσει ευθύνες ή να καταγγείλει πρακτικές και αποφά-

Συνεργασία Kostal-Advartia Με δυναμική παρουσία στο κομμάτι της διανομής Φ/Β εξοπλισμού, η ADVARTIA ανακοινώνει τη νέα συμφωνία συνεργασίας με την εταιρεία KOSTAL Solar Electric, στα πλαίσια της οποίας θα διαθέτει στην ελληνική επικράτεια τη σειρά Φ/Β μετατροπέων PIKO προκειμένου να ανταποκριθεί με συνέπεια στις συγκεκριμένες απαιτήσεις του δικτύου των συνεργατών της. Οι αντιστροφείς PIKO σχεδιάζονται και κατασκευάζονται βάσει των τεχνικών προδιαγραφών της αγοράς και σύμφωνα με τα υψηλότερα πρότυπα ποιότητας από το τμήμα Industrial Electronics στο κεντρικό εργοστάσιο της KOSTAL στη Γερμανία. Οι αντιστροφείς αυτής της σειράς είναι μονοφασικοί ή τριφασικοί, χωρίς μετασχηματιστή και ισχύος AC από 3 kW έως 10 kW. Είναι συμπαγείς, χαμηλού βάρους 20-34kg, και προσφέρουν σημαντική ευελιξία σχεδιασμού 6

RENEWABLE/ENERGY Νοέμβριος - Δεκέμβριος 2012

λόγω του μεγάλου εύρους τάσης εισόδου (180-950V) και του αριθμού των ανεξάρτητων MPP trackers που διαθέτουν (έως 3). Επιπλέον, βασικό πλεονέκτημά τους είναι το ενσωματωμένο πακέτο επικοινωνίας (Data loger, Web server) που επιτρέπει την ολοκληρωμένη εποπτεία του Φ/Β συστήματος χωρίς την ανάγκη επιπλέον εξαρτημάτων. Παράλληλα, για την παρακολού-

ΑΕ στη Μεγαλόπολη.

Tόσο τα πολυκρυσταλλικά όσο και τα πατενταρισμένης τεχνολογίας μονοκρυσταλλικά Φ/Β πλαίσια PANDA συνοδεύονται από 25ετή εγγύηση. Επιπλέον η Yingli Solar μετά από δοκιμές πιστοποίησε το νέο καινοτόμο σύστημα στήριξης της ALFA ENERGY, το οποίο με την προσθήκη του προφίλ Α 1786 και εάν συνδυαστεί με πάνελ Yingli προσφέρει έναν οικονομικότερο τρόπο στήριξης τους, μειώνοντας πολύ το κόστος και τον χρόνο της εγκατάστασης, με όλες τις απαραίτητες πιστοποιήσεις να το συνοδεύουν.

σεις. Αντίθετα, στόχο έχει να αναδείξει τα πολύπλευρα οφέλη που χάνονται από τέτοιου είδους περιορισμούς, και τα οποία αναμφίβολα επηρεάζουν όχι μόνο τους χιλιάδες εργαζομένους στον κλάδο, την ευρύτερη κοινωνία ή το περιβάλλον μας, αλλά και τα δημόσια έσοδα που τόσο πολύ χρειαζόμαστε. Πρέπει όλοι μαζί να πετύχουμε να επανεξετάσουν οι υπεύθυνοι τις αποφάσεις τους και να άρουν τα εμπόδια και τους περιορισμούς που έχουν επιβάλει στις προοπτικές που μας προσφέρει ο ήλιος».

θηση του συστήματος προσφέρεται δωρεάν πρόσβαση στο PIKO Solar Portal. Η κορυφαία ποιότητα της εταιρείας πιστοποιείται, άλλωστε, από τους αυστηρούς ποιοτικούς ελέγχους καλής λειτουργίας που αποτελούν αναπόσπαστο κομμάτι της παραγωγικής διαδικασίας (φιλοσοφία μηδενικού σφάλματος) όπως και την επεκτάσιμη εγγύηση από 5, σε 10 ή 20 χρόνια, στα 2 πρώτα χρόνια αγοράς του αντιστροφέα. Θεωρώντας ότι η υψηλή αξιοπιστία του προτεινόμενου εξοπλισμού οδηγεί σε ελαχιστοποίηση του επενδυτικού κινδύνου και υψηλές αποδόσεις, η ADVARTIA έχει αναπτύξει σταθερές και μακροπρόθεσμες συνεργασίες με κορυφαίους και διεθνώς πιστοποιημένους κατασκευαστικούς οίκους και εμπλουτίζει συνεχώς την γκάμα των προϊόντων της, προσφέροντας ολοκληρωμένες λύσεις σε ανταγωνιστικές τιμές που καλύπτουν κάθε απαίτηση.

ΕΛΛΑΔΑ

ALFA ENERGY: αναδεικνύει τα πλεονεκτήματα χρήσης ειδικού κράματος αλουμινίου στα Φ/Β «Τα συγκριτικά πλεονεκτήματα της χρήσης αλουμινίου ως επιλογή υλικού για τις βάσεις στήριξης έναντι του απλού και γαλβανισμένου χάλυβα» ήταν το θέμα της ημερίδας, που διοργάνωσε η γνωστή εταιρεία στον χώρο των φωτοβολταϊκών Sun Products και στην οποία συμμετείχαν επαγγελματίες του χώρου. Την Alfa Energy εκπροσώπησε η κα Αριάδνη Τίκα (Project Manager), η οποία αναφέρθηκε ειδικότερα στα πλεονεκτήματα της χρήσης ειδικού κράματος αλουμινίου. Συνοπτικά η κα Τίκα ανέφερε: • «Το αλουμίνιο συμφέρει οικονομικά και μορφοποιείται εύκολα, γεγονός που επιτρέπει την παραγωγή πολύπλοκων διατομών, ενώ ο χάλυβας δίνει μόνο απλά σχήματα. Με τα προφίλ αλουμινίου επιτυγχάνουμε μεγάλη ροπή αδράνειας (παράμετρος αντοχής) με λιγότερο υλικό. Το

αλουμίνιο είναι ελαφρύτερο και ως εκ τούτου διευκολύνει τους επαγγελματίες κατά την εγκατάσταση. Το αλουμίνιο ανακυκλώνεται και πωλείται στην μισή τιμής της αγοράς του!

• Από τη φύση του το αλουμίνιο έχει καλύτερη αντιδιαβρωτική συμπεριφορά • Το κράμα 6005A παρουσιάζει αυξημένες μηχανικές ιδιότητες σε σχέση με τα συνήθη κράματα 6060 & 6063 που χρησιμοποιούνται στη διέλαση για την παραγωγή προφίλ αλουμινίου για αρχιτεκτονική χρήση.

Όρτσα τα…πτερύγια Δεκαπέντε αιτήσεις για αδειοδότηση υπεράκτιων αιολικών πάρκων υπάρχουν κατατεθειμένες στη Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας, καθώς η Ελλάδα θεωρείται ιδανική για την ανάπτυξη θαλασσίων αιολικών, λόγω των ισχυρών ανέμων που πνέουν στη θαλάσσια περιοχή της. Αν και η εφαρμογή της τεχνολογίας των υπεράκτιων ανεμογεννητριών έχει ιστορία μόλις τεσσάρων ετών, καθώς το πρώτο θαλάσσιο αιολικό πάρκο άρχισε να λειτουργεί το 2008 στη Βρετανία, το ενδιαφέρον στη χώρα μας είναι μεγάλο. Τον περασμένο Ιούνιο, η ΡΑΕ ενέκρινε την επένδυση σε υπεράκτιο αιολικό πάρκο βορειοανατολικά της Λήμνου, ισχύος 498,15MW της City Electric, θυγατρικής της RF Energy, του Γιώργου Φειδάκη και Βίκτωρ Ρέστη. Το πάρκο είναι συνολικής επένδυσης 1,85 δισεκατομμυρίων ευρώ, ενώ στον τεχνικό τομέα υπολογίζεται να προσφέρει απασχόληση σε περίπου 300 άτομα για 2-3 χρόνια. Τον Σεπτέμβριο, έδωσε τη δεύτερη έγκρισή της για την κατασκευή υπεράκτιου αιολικού πάρκου με προβλεπόμενη ισχύ 216MW στα ανοιχτά της Αλεξανδρούπολης, στην εταιρεία Θρακική Αιολική Α.Ε., η οποία ανήκει στον όμιλο Κοπελούζου.

8

RENEWABLE/ENERGY Νοέμβριος - Δεκέμβριος 2012

Επενδυτή περιμένουν έργα στην περιοχή μεταξύ Κέρκυρας και Οθωνών, στο Βόρειο Αιγαίο, την Εύβοια και τον Ευβοϊκό. Συγκεκριμένα, αιτήσεις έχουν υποβληθεί από τον όμιλο της ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ για πάρκα στο Θρακικό Πέλαγος και τον Ευβοϊκό Κόλπο, από την Jasper Αιολική επίσης για δύο πάρκα, ισχύος 220 MW και 275 MW βόρεια της Κέρκυρας και κοντά στους Οθωνούς, από τη Venergia Ενεργειακή Α.Ε. για 96 MW στη θαλάσσια περιοχή των Διαπόντιων Νήσων, καθώς και από την εταιρεία Νησιώτικος Άνεμος Α.Ε. για 350 MW στο Β.Δ. τμήμα της Κω. Να σημειώσουμε ότι σύμφωνα με τις ενδείξεις, που υπάρχουν από τη λειτουργία υπεράκτιων πάρκων στη Βόρεια Θάλασσα, η αλλοίωση του οικοσυστήματος είναι πρόσκαιρη. Μάλιστα, μετά την

• Το κράμα 6005Α έχει υψηλή περιεκτικότητα σε μαγνήσιο και πυρίτιο, που σε συνδυασμό με το μαγγάνιο, χρώμιο και ψευδάργυρο εξασφαλίζουν υψηλές μηχανικές ιδιότητες.

• Οι άλλες κατηγορίες κραμάτων περιέχουν μικρότερες ποσότητες μαγνησίου-πυριτίου και ενώ προσφέρουν μεγάλες ταχύτητες διέλασης, παρουσιάζουν χαμηλές μηχανικές ιδιότητες. Η Μέθοδος Τεχνητής Γήρανσης καθιστά ακόμη υψηλότερες μηχανικές αντοχές».

περίοδο κατασκευής, η θαλάσσια ζωή ενισχύεται, καθώς οι βάσεις των ανεμογεννητριών λειτουργούν ως τεχνητοί ύφαλοι, εμπλουτίζοντας το οικοσύστημα των θαλασσών. Στην Ελλάδα, πάντως, που τα νερά είναι βαθιά και για να μην προκύψει οπτική ρύπανση και πλήξει τη χώρα ως διεθνή τουριστικό προορισμό, συμφέρει η ανάπτυξη θαλασσίων αιολικών μακριά από τις ακτές. Η σύγχρονη τεχνολογία έχει τις λύσεις και προτείνει πλωτές κατασκευές, στις οποίες εμείς στο RENEWABLE ENERGY έχουμε αναφερθεί εκτενώς, στα προηγούμενα τεύχη μας. Άδειες υπό αξιολόγηση Περιοχή Αλεξανδρούπολη-Θρακικό Πέλαγος Α & ΝΑ Λήμνου Λήμνος-Μούδρος Α& ΒΑ Αγ. Ευστράτιου ΒΑ Αγ. Ευστράτιου Ν. Ευβοϊκός-Κύμη ΒΑ Άνδρου Ν. Μάκρη-Κόλπος Πεταλιών Βόρεια Κάσου, Δ. Καρπάθου Κέρκυρα-Μαθράκι 1 Κέρκυρα-Μαθράκι 2 Κέρκυρα-Οθωνοί 1 Κέρκυρα-Οθωνοί 2 Κέρκυρα-Θέση «Πλατεία» Χάλκεια Αιτολ/νιας-Όρμος Καλυδώνος

MW 585 486 320 445 35 300 306 450 350 162 275 261 220 30,2 141

25% 75% ΤΟ ΥΠΟΛΟΙΠΟ

ΜΕ

ΙΔΙΑ ΚΕΦΑΛΑΙΑ ΣΑΣ ΚΑΤΑΣΚΕΥΑΖΟΥΜΕ ΤΟ ΔΙΚΟ ΣΑΣ ΦΩΤΟΒΟΛΤΑΪΚΟ ΠΑΡΚΟ.

ΜΕ ΠΙΣΤΩΣΗ ΑΠΟ ΤΗ NEON ENERGY

Τώρα, μόνο με τη NEON ENERGY, μπορείτε να κατασκευάσετε το δικό σας Φωτοβολταϊκό Πάρκο (ισχύος 100kWp) με χαμηλό αρχικό κεφάλαιο και να επωφεληθείτε από τις υψηλές αποδόσεις που θα σας αποφέρει για 20χρόνια. Η NEON ENERGY κατασκευάζει το δικό σας φωτοβολταϊκό πάρκο: • με 25% ίδια κεφάλαια • στο οικόπεδό σας • εφόσον έχει εκδοθεί η σχετική άδεια • και το υπόλοιπο 75% πίστωση από τη Neon Energy σε όσους πελάτες δεν επιθυμούν τραπεζική χρηματοδότηση • με πανελλαδική εξυπηρέτηση

Καλέστε σήμερα στο 210

28 37 000 και κάντε τη δική σας εγγυημένα κερδοφόρα επένδυση!

KENTPIKA ΓPAΦEIA: ΑΘΗΝΑ: 12o ΧΛM Ε.Ο. ΑΘΗΝΩΝ-ΛAMIAΣ, ΜΠΑΚΟΓΙΑΝΝΗ 80, ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗ, Τ.Κ 144 52 TΗΛ: 210 28 37 000 • FΑΧ: 210 28 38 889 • EMAIL: info@neonenergy.gr NEON ENERGY: ΓΕΡΜΑΝΙΑ • ΙΤΑΛΙΑ • ΕΛΛΑΔΑ • ΒΟΥΛΓΑΡΙΑ • ΚΥΠΡΟΣ

YΠOKATAΣTHMAΤΑ: ΘΕΣ/ΝΙΚΗ – ΠΑΤΡΑ- XAΛΚΙΔΑ- ΗΡΑΚΛΕΙΟ – ΧΑΝΙΑ- ΡΕΘΥΜΝΟ- ΡΟΔΟΣ- ΚΩΣ- ΛΑΡΙΣΑ

www.neonenergy.gr

ΕΛΛΑΔΑ

ΑΡΧΙΠΕΛΑΓΟΣ: Περιβαλλοντική καινοτομία Παράδειγμα προς μίμηση αποτελεί η πρωτοβουλία του Ινστιτούτου Θαλάσσιας Προστασίας ΑΡΧΙΠΕΛΑΓΟΣ. Στην χερσαία βάση τους στην Ικαρία βρίσκεται ήδη εγκατεστημένος ένας υβριδικός καυστήρας βιοντίζελ και βιομάζας, ο οποίος λειτουργεί με πυρινόξυλο και ξύλα που συλλέγουν από το κλάδεμα των δέντρων και τον καθαρισμό των δασών. Με αυτόν τον τρόπο, εξοικονομούν το 80% του ποσού που θα ξόδευαν για θέρμανση με τη χρήση συμβατικού καυστήρα. Η πρόσφατη μετακόμισή τους στη νέα ερευνητική βάση τους, στο Πυθαγόρειο της Σάμου, έδωσε την ευκαιρία στην Ομάδα Περιβαλλοντικής Καινοτομίας όχι μόνο να μελετήσει το κτίριο και να κάνει τις απαραίτητες παρεμβάσεις ώστε να γίνει φιλικότερο προς το περιβάλλον, αλλά και να καταγράψει, βήμα προς βήμα, τα αποτελέσματα της κάθε εργασίας. Οι πρώτες εργασίες, που βρίσκονται σε εξέλιξη, είναι η εγκατάσταση ανεμο-

γεννήτριας και φωτοβολταϊκών μονάδων. Παράλληλα, συνεχίζεται η παραγωγή βιοντίζελ από χρησιμοποιημένο μαγειρικό λάδι που συλλέγουν από μικρά νησιά, το οποίο θα κατέληγε διαφορετικά είτε στη θάλασσα είτε στις αποχετεύσεις. Αυτό θα είχε ως συνέπεια είτε τη ρύπανση του θαλάσσιου περιβάλλοντος, είτε την καταστροφή των δικτύων αποχέτευσης και των μονάδων βιολογικού καθαρισμού. Άμεσος στόχος αυτής της δράσης είναι καλύψουν πλήρως τις ανάγκες τους σε καύσιμα κίνησης, με προτεραιότητα στο ερευνητικό τους σκάφος, του οποίου τον κινητήρα έχουν ήδη τροποποιήσει κατάλληλα. Για να μειώσουν την κατανάλωση ενέργειας, αντικατέστησαν τους συμβατικούς λαμπτήρες με LED και τις ενεργοβόρες συσκευές με σύγχρονης τεχνολογίας, χαμηλής κατανάλωσης και υψηλής απόδοσης (π.χ. ψυγεία Α++, κουζίνα φωταερίου, ηλιακή κουζίνα κα). Η διαφορά ήταν ορατή από την πρώτη κιόλας εβδομάδα, αφού η κατανάλωση ενέργειας μειώθηκε κατά 40%. Η Ομάδα Περιβαλλοντικής Καινοτομίας σταδιακά συνδέει διαδικτυακά σύστη-

ΣΕΦ: Τον Απρίλιο Θα εξετάσει το ΣτΕ την ακύρωση της αναστολής αδειοδότησης νέων φωτοβολταϊκών Το Ε’ Τμήμα του Συμβουλίου της Επικρατείας θα εξετάσει στις 24/4/2013 την αίτηση ακύρωσης της απόφασης του υφυπουργού ΠΕΚΑ Α. Παπαγεωργίου, που εκδόθηκε τον περασμένο Αύγουστο και με την οποία αναστέλλεται η διαδικασία αδειοδότησης νέων φωτοβολταϊκών σταθμών. Την αίτηση ακύρωσης κατέθεσε ο Σύνδεσμος Εταιριών Φωτοβολταϊκών δια των πληρεξουσίων του δικηγόρων κ. Σπ. Βλαχόπουλου και Αθ. Ταβουλάρη. Συγκεκριμένα, ο Σύνδεσμος Εταιριών Φωτοβολταϊκών κατέθεσε αίτηση ακύρωσης ενώπιον του ΣτΕ σε βάρος της υπ’ αρ. ΥΑΠΕ/Φ1/2300/οικ. 16932/98-2012 απόφασης του Υφυπουργού Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής με θέμα “Αναστολή διαδικασίας αδειοδότησης και χορήγησης προσφορών σύνδεσης για φωτοβολταϊκούς σταθμούς, λόγω κάλυψης των στόχων που έχουν τεθεί με την απόφαση ΑΥ/Φ1/οικ.

19598/01.10.2010 του Υπουργού ΠΕΚΑ” (ΦΕΚ Β’,2317/10-8-2012).

10

RENEWABLE/ENERGY Νοέμβριος - Δεκέμβριος 2012

Με την απόφαση αυτή έχει ανασταλεί η υποβολή νέων αιτημάτων και η εξέταση εκκρεμών αιτημάτων φωτοβολταϊκών (με εξαίρεση τα οικιακά και όσα υπάγονται σε διαδικασία fast track), με το επιχείρημα ότι υπάρχουν ήδη πολλά ώριμα έργα, η υλοποίηση των οποίων θα οδηγήσει στην επίτευξη των στόχων για το 2020. Σύμφωνα με την αίτηση ακύρωσης,η προσβαλλόμενη πράξη περί αναστολής της διαδικασίας αδειοδότησης για φωτοβολταϊκούς σταθμούς τυγχάνει ακυρωτέα, διότι, μεταξύ άλλων, εκδόθηκε κατά παράβαση των συνταγματικών ορισμών του άρθρου 43 παρ. 2 Συντάγματος. Τυγχάνει επίσης ακυρωτέα διότι ενώ σε λίγους μήνες επέκειτο (με βάση τα χρονοδιαγράμματα του ν.3851/2010) η εξέταση της αναθεώρησης της αναλογίας εγκα-

μα παρακολούθησης της ενεργειακής κατανάλωσης σε όλες τις βάσεις και τους σταθμούς του Αρχιπελάγους στο Αιγαίο. Καθημερινά, κάνουν μετρήσεις και αναλύουν τα αποτελέσματα των εργασιών, τεκμηριώνοντας προς η φιλική προς το περιβάλλον διαβίωση βοηθά όχι μόνο την υγεία, αλλά και την... τσέπη τους. Μέσω της ιστοσελίδας τους σύντομα θα ενημερώνουν ως προς την πρόοδο των εργασιών, θα κοινοποιούν τα αποτελέσματά τους και θα δίνουν συμβουλές σχετικά με το πώς μπορούμε όλοι να ελαχιστοποιήσουμε το περιβαλλοντικό μας αποτύπωμα.

τεστημένης ισχύος κάθε τεχνολογίας, τον Αύγουστο του 2012 εκδόθηκε η προσβαλλόμενη πράξη περί αναστολής. Τέλος, η προσβαλλόμενη πράξη αναστολής (που καταλαμβάνει και τις εκκρεμείς αιτήσεις αλλά ταυτόχρονα εξαιρεί τα έργα fast track)αντίκειται σε σειρά συνταγματικών διατάξεων και αρχών, όπως της οικονομικής ελευθερίας (άρθρο 5 παρ. 1 Συντάγματος), της προστασίας του περιβάλλοντος (άρθρο 24 Συντάγματος), της ισότητας (άρθρο 4 παρ.

1 Συντάγματος) και της προστατευόμενης εμπιστοσύνης του διοικουμένου. Η πρωτοβουλία αυτή του Συνδέσμου Εταιριών Φωτοβολταϊκών σκοπό έχει να προστατεύσει την αγορά από το μαρασμό στον οποίο οδηγείται αναπόφευκτα εφόσον διατηρηθεί η αναστολή της αδειοδότησης. Η αναστολή ευνοεί μόνο το παρεμπόριο αδειών, πλουτίζει κάποιους επιτήδειους ανεβάζοντας αναίτια το επενδυτικό κόστος, θίγει χιλιάδες μικρομεσαίους επενδυτές και, παράλληλα, αποθαρρύνει οποιονδήποτε ξένο επενδυτή θα ήθελε να επενδύσει στη χώρα.

STP5-9KW_22_5x30-AEL124110

www.SMA-Hellas.com

Περισσότερα από ό,τι φαντάζεστε

SUNNY TRIPOWER 5-9 KW – Η ιδανική λύση για τη στέγη σας Ο νέος μετατροπέας Sunny Tripower της SMA σας παρέχει ακόμa περισσότερες δυνατότητες. Η ενσωματωμένη διεπαφή τηλεμετρίας Webconnect σας εξασφαλίζει δωρεάν πρόσβαση στο Sunny Portal που απεικονίζει τα σημαντικότερα δεδομένα απόδοσης και λειτουργίας κάθε φωτοβολταϊκού συστήματος. Ο νέος Sunny Tripower εξακολουθεί να διαθέτει όλα τα πλεονεκτήματα της οικογένειας μετατροπέων Sunny Tripower: την τριφασική λειτουργία, το σύστημα Optiflex για μέγιστη ευελιξία καθώς και το σύστημα OptiTrac Global Peak για τη διαχείριση των σκιάσεων. Περισσότερα από ό,τι φαντάζεστε, για να αποκομίζετε ακόμα περισσότερα οφέλη.

ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ

Οι νομικές παράμετροι της επιβολής έκτακτης εισφοράς στους σταθμούς ΑΠΕ Επιμέλεια: «Μεταξάς & Συνεργάτες - Δικηγόροι & Νομικοί Σύμβουλοι» (www.metaxaslaw.gr)

1. Με τη διάταξη της παραγράφου Ι.2 του πρώτου άρθρου του νόμου περί «Έγκρισης Μεσοπρόθεσμου Πλαισίου Δημοσιονομικής Στρατηγικής 2013-2016-Επείγοντα Μέτρα Εφαρμογής του ν. 4046/2012 και του Μεσοπρόθεσμου Πλαισίου Δημοσιονομικής Στρατηγικής 2013-2016», μεταξύ άλλων ρυθμίσεων επί θεμάτων Α.Π.Ε., επιβλήθηκε έκτακτη ειδική εισφορά «αλληλεγγύης» στους παραγωγούς ηλεκτρικής ενέργειας από σταθμούς ΑΠΕ και ΣΗΘΥΑ, η οποία μάλιστα υπολογίζεται επί του τιμήματος των πωλήσεων ηλεκτρικής ενέργειας που λαμβάνουν χώρα κατά το χρονικό διάστημα από 1.7.2012 έως και 30.6.2014 και αφορά τους λειτουργούντες σταθμούς, καθώς και όσους τεθούν σε δοκιμαστική λειτουργία ή ενεργοποιηθεί η σύνδεσή τους εφεξής.

2. Η ειδική εισφορά υπολογίζεται ως εκατοστιαίο ποσοστό επί του, προ Φ.Π.Α., τιμήματος πώλησης ηλεκτρικής ενέργειας και, κατόπιν των τελικών προτάσεων του αρμόδιου Υπουργείου Περιβάλλοντος Ενέργειας & Κλιματικής Αλλαγής, ανέρχεται σε: α. 25% για τους φωτοβολταϊκούς σταθμούς που τέθηκαν σε δοκιμαστική λειτουργία ή ενεργοποιήθηκε η σύνδεσή τους έως 31.12.2011. β. 30% για τους φωτοβολταϊκούς σταθμούς που τέθηκαν σε δοκιμαστική λειτουργία ή ενεργοποιήθηκε η σύνδεσή τους έως μετά την 1.1.2012 και η αποζημίωση της παραγόμενης ενέργειας υπολογίζεται βάσει της τιμής αναφοράς του πίνακα του άρθρου 27Α του ν. 3734/2009 που αντιστοιχεί σε μήνα προγενέστερο του Φεβρουαρίου 2012. γ. 27% για τους φωτοβολταϊκούς σταθμούς που τέθηκαν σε δοκιμαστική λειτουργία ή ενεργοποιήθηκε η σύνδεσή τους μετά την 21.1.2012 και η αποζημίωση της παραγόμενης ενέργειας υπολογίζεται βάσει της τιμής αναφοράς του πίνακα του άρθρου 27Α του ν. 3734/2009 που αντιστοιχεί στο διάστημα μεταξύ Φεβρουαρίου 2012 και 9 Αυγούστου 2012. δ. 10% για τους λοιπούς σταθμούς ΑΠΕ και τους σταθμούς ΣΗΘΥΑ. Η ανωτέρω εισφορά δεν επιβάλλεται στους φωτοβολταϊκούς σταθμούς για τους οποίους 12

RENEWABLE/ENERGY Νοέμβριος - Δεκέμβριος 2012

η αποζημίωση της παραγόμενης ηλεκτρικής ενέργειας υπολογίζεται βάσει της τιμής αναφοράς του πίνακα του άρθρου 27Α του ν.

3734/2009 που αντιστοιχεί σε ημερομηνία μεταγενέστερη της 9ης Αυγούστου 2012, σε όσους σταθμούς δηλ. υπάγονται στις σημαντικά μειωμένες εγγυημένες τιμές βάσει της υπ’ αρ. Υ.Α.Π.Ε./Φ1/2301/οικ.16933/98-2012 Απόφασης του Υφυπουργού Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής (ΦΕΚ Β’ 2317/10-8-2012).

3. Πρέπει να επισημανθεί, επίσης, ότι κατά ρητή εξουσιοδότηση της ίδιας διάταξης η υποχρέωση καταβολής της ανωτέρω εισφοράς δύναται να παραταθεί για ένα ακόμη έτος με απόφαση του Υπουργού Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής, ρύθμιση που ευλόγως δημιουργεί την ανησυχία ότι η χρονική διάρκεια της σχετικής επιβάρυνσης θα επιμηκυνθεί για ένα πλέον έτος, χωρίς μάλιστα την υποχρέωση η εν λόγω απόφαση να περιληφθεί σε σχετική νομοθετική διάταξη, επομένως να τύχει νέας έγκρισης από το Κοινοβούλιο.

4. Χωρίς να μπορεί σε αυτή τη θέση να αναλυθεί η ακόλουθη επισήμανση διεξοδικά, επισημαίνεται ότι η προεκτεθείσα διάταξη εγείρει σοβαρότατα ζητήματα συμβατότητας με πλείστες διατάξεις κειμένων υπερνομοθετικής ισχύος, όπως είναι το Σύνταγμα της Ελλάδας, αλλά και το ενωσιακό και το εν ευρεία εννοία ευρωπαϊκό δίκαιο, συμπεριλαμβανομένης της Ευρωπαϊκής Σύμβασης για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου. Για το λόγο αυτό είναι βέβαιο ότι το κύρος της θα δοκιμαστεί ενώπιον τόσο των εθνικών όσο και ευρωπαϊκών δικαιοδοτικών αρχών.

5. Βαρύνουσας σημασίας είναι η αξιολόγηση που διατυπώνεται σε σχέση με την εν

Η δικηγορική εταιρεία «Μεταξάς & Συνεργάτες» (www.metaxaslaw.gr) ιδρύθηκε το 2002 με στόχο την παροχή εξειδικευμένων νομικών υπηρεσιών σε επιλεγμένους κλάδους δικαίου. Συγκροτείται από μια ομάδα καταρτισμένων νομικών συμβούλων με δυνατότητα παροχής ποιοτικών δικηγορικών υπηρεσιών σε όλους τους βασικούς τομείς της επιχειρηματικότητας με ιδιαίτερη εξειδίκευση στον τομέα της ενέργειας.

λόγω διάταξη στις ιδιαιτέρως σαφείς κριτικές αναφορές που εμπεριέχονται στην Έκθεση της ίδιας της Επιστημονικής Υπηρεσίας της Βουλής (σελ. 18-21). Είναι επίσης σαφές ότι ο χαρακτήρας της εισφοράς ως ασύμμετρης επιβάρυνσης οιονεί φορολογικού χαρακτήρα ενδέχεται να εμφανίζει ασυμβατότητες και υπό το πρίσμα του ευρωπαϊκού δικαίου ανταγωνισμού και κρατικών ενισχύσεων. Σε αυτή την περίπτωση οι αυτόματα απορρέουσες έννομες συνέπειες, όπως προδιαγράφονται σε πάγιες νομολογιακές αποφάνσεις του Δικαστηρίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης, είναι άμεσες και ιδιαιτέρως δραστικές.

6. Ενόψει των ανωτέρω, ο δρόμος της νομικής άμυνας όσων πλήττονται από την επίμαχη εισφορά είναι ανοικτός και απομένει η χάραξή του στην πράξη με την επιλογή των κατάλληλων νομικών μέσων βάσει της δέουσας επιστημονικής αξιολόγησης όλων των κρίσιμων παραμέτρων. Επισημαίνεται τέλος, ότι πλέον των όποιων «συλλογικών» δυνατοτήτων νομικής προστασίας, κρίσιμη είναι η αποσαφήνιση και εξειδίκευση των δυνατοτήτων εξατομικευμένης προστασίας εκάστου επενδυτή, καθότι οι ιδιαιτερότητες κάθε έργου (ύπαρξη τραπεζικού δανεισμού, συμβάσεις εκχώρησης απαιτήσεων έναντι του ΛΑΓΗΕ σε τραπεζικά ιδρύματα κλπ.) πρέπει να λαμβάνονται υπόψη στην κατάστρωση της δέουσας νομικής στρατηγικής.

AΓΟΡΑ

Ασημάκης Παπαγεωργίου:

«Τα μέτρα ήταν αναγκαία για να προωθηθούν οι υγιείς επενδύσεις» Πώς ο υπουργός ΠΕΚΑ δικαιολογεί τις αποφάσεις που έτρωσαν τα φωτοβολταϊκά

Τ

η συλλογιστική του ΥΠΕΚΑ, που οδήγησαν στις πρόσφατες αποφάσεις, που «πάγωσαν» την αγορά των ΑΠΕ και «λάβωσαν» τον κλάδο των φωτοβολταϊκών, παρουσίασε ο κ. Ασημάκης Παπαγεωργίου στη Διακοινοβουλευτική Συνάντηση του EUFORES για τις Ανανεώσιμες Πηγές, που πραγματοποιήθηκε στα τέλη Νοεμβρίου στη Βουλή. Ο υφυπουργός για πρώτη φορά αναφέρθηκε «ανοικτά» στους λόγους, που οδήγησαν το υπουργείο στη λήψη των σχετικών μέτρων, αγνοώντας επιδεικτικά τις προτάσεις όλων των επίσημων φορέων του κλάδου των ΑΠΕ. Επιχειρώντας να δικαιολογήσει τα μέτρα, τα χαρακτήρισε «αναγκαία ώστε να αποσυμφορηθεί η αγορά και να προωθηθούν οι υγιείς επενδύσεις που έχει ανάγκη η οικονομία μας...». Ας δούμε τα κυριότερα σημεία της ομιλίας του κ. Παπαγεωργίου. «Η επίτευξη των στόχων «20-2020», που έχει θέσει η Ευρωπαϊκή Ένωση, σε συνδυασμό με τη σημερινή δύσκολη οικονομική συγκυρία, δημιουργεί μία σειρά από ισχυρές προκλήσεις, απέναντι στις οποίες οφείλουμε να προετοιμαστούμε κατάλληλα. Στο πλαίσιο αυτό, είναι ακέραιη η στρατηγική μας προσήλωση στην επίτευξη των εθνικών ενεργειακών στόχων. Η σημασία των ΑΠΕ για την προστασία του κλίματος είναι αδιαμφισβήτητη. Η Ελλάδα έχει σε αυτόν τον τομέα όλα τα απαραίτητα για να φιλοξενήσει τις σχετικές επενδύσεις, να δημιουργήσει τις προοπτικές ανάπτυξης: Το κατάλληλο κλίμα, το πλούσιο ηλιακό και αιολικό δυναμικό. Όμως, ο τρό14

RENEWABLE/ENERGY Νοέμβριος - Δεκέμβριος 2012

πος που αξιοποιήσαμε τα στρατηγικά αυτά πλεονεκτήματα, δεν ήταν μέχρι σήμερα ούτε ορθολογικός, και – όπως οι αριθμοί αποδεικνύουν- ούτε και βιώσιμος. Εσφαλμένες εκτιμήσεις μας έφεραν αντιμέτωπους με ένα υπέρογκο έλλειμμα στον Ειδικό Λογαριασμό του Λειτουργού της Αγοράς Ηλεκτρικής Ενέργειας. Ένα έλλειμμα που ανέρχεται στα 370 εκατ. ευρώ, που δημιούργησε αρκετά προβλήματα, μεγάλες καθυστερήσεις στο σύστημα πληρωμών και –το σημαντικότερο όλων-, παρουσίαζε αυξητικές τάσεις. Με τους κινδύνους που αυτό συνεπάγεται. Όπως καταλαβαίνετε, η ανάγκη για μεταρρύθμιση του καθεστώτος στήριξης των ΑΠΕ, έτσι ώστε να είναι πιο συμβατό με τις εξελίξεις στην αγορά και τις δημοσιονομικές πιέσεις που δεχόμαστε, είναι και οφθαλμοφανής, και επείγουσα. Άλλωστε, οι εξελίξεις σε ολόκληρη σχεδόν την Ευρώπη δείχνουν ότι είμαστε σε φάση ανασχεδιασμού της στρατηγικής για την αγορά ηλεκτρικής ενέργειας από ΑΠΕ, κάτι που σημείωσε και ο Πρόεδρος του EUFORES.

« Η προώθηση καθαρών μορφών ενέργειας παραμένει πρωταρχικός στόχος μας. Τα μέτρα αυτά, όσο και αν φαίνεται παράδοξο, αποσκοπούν στη στήριξη των ΑΠΕ »

Μέτρα, που στοχεύουν στη στήριξη και τον εξορθολογισμό των εγχώριων αγορών, έχουν ήδη ληφθεί, ή βρίσκονται στο στάδιο της επεξεργασίας, και σε άλλες χώρες της Ευρώπης, όπως η Ισπανία, η Γαλλία, η Τσεχία, η Βουλγαρία. Παράλληλα, χώρες όπως η Γερμανία, εξετάζουν τις τεχνικές παραμέτρους, που επηρεάζουν το δίκτυο στο σύνολό του, προκειμένου να προσδιορίσουν τις πραγματικές ανάγκες και δυνατότητες από τη διείσδυση των ΑΠΕ. Στην πραγματικότητα, λοιπόν, ήρθε η στιγμή να γίνει απολογισμός - και εν τέλει επαναπροσδιορισμός - μέσα από πραγματικά δεδομένα, από την πολύχρονη εμπειρία μας πια στις τεχνολογίες αυτές και τους τρόπους διείσδυσης των ΑΠΕ στο σύνολο του συστήματος. Για να αξιοποιήσουμε τις πλούσιες δυνατότητες της Ελλάδας στις ΑΠΕ και για να ενισχύσουμε την οικονομία και την ανταγωνιστικότητα της χώρας με αναπτυξιακές πολιτικές, αδιαπραγμάτευτη προϋπόθεση είναι καταρχήν να εξασφαλίσουμε τη βιωσιμότητα της αγοράς και την προστασία φυσικά του τελικού καταναλωτή. Αποφασίσαμε, λοιπόν, να βαδίσουμε τον δύσκολο δρόμο του εξορθολογισμού. Της εξάλειψης, όχι μόνο των ελλειμμάτων, αλλά και των χρόνιων στρεβλώσεων, που δημιούργησαν τεράστια προβλήματα στην αξιοποίηση των Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας. Για να αντιμετωπίσουμε τους κινδύνους του «σήμερα», αλλά και για να ανταποκριθούμε στις προκλήσεις του «αύριο», όλες οι ρυθμίσεις που θεσπίστηκαν έχουν ως στόχο:

ΑΓΟΡΑ - τη σταθεροποίηση της αγοράς ενέργειας - την αποκατάσταση της ομαλότητας στις πληρωμές των παραγωγών ενέργειας και - την ένταξη υγιών επενδύσεων στο Σύστημα Στο πλαίσιο αυτό, ο συνολικός σχεδιασμός που έχει γίνει, διασφαλίζει τόσο την επίτευξη του στόχου για τη διείσδυση των ΑΠΕ όσο και • την αξιοπιστία του συστήματος • τη βιωσιμότητα των επενδύσεων • τη διατήρηση του επενδυτικού κλίματος και βεβαίως • τη μέριμνα για τον τελικό καταναλωτή. Για να σκιαγραφήσω σύντομα το τελευταίο σκέλος, οι οικιακοί καταναλωτές, δηλαδή οι Έλληνες φορολογούμενοι πολίτες, δεν θα μπορούσαν να κληθούν να βγάλουν τα κάστανα απ’ τη φωτιά, όπως λέμε στην Ελλάδα, για μία ακόμη φορά, με υπέρογκες επιβαρύνσεις εξαιτίας λαθών και αστοχιών. Και δεν γίνεται, και βεβαίως δεν μπορούν. Οι βιομηχανικοί καταναλωτές, για τους οποίους το ενεργειακό κόστος είναι ένας από τους πιο κρίσιμους παράγοντες ανταγωνιστικότητας, δίνουν μεγάλο αγώνα για να σταθούν τόσο στην εσωτερική αγορά, όπου η ζήτηση είναι ιδιαίτερα μειωμένη, αλλά κυρίως στη διεθνή, όπου η τελική τιμή, που επηρεάζεται από το κόστος ενέργειας, είναι το καθοριστικότερο κριτήριο. Αν οι καταναλωτές επιβαρύνονταν υπέρμετρα, το αποτέλεσμα θα ήταν ιδιαίτερα αμφίβολο, τόσο για το άμεσο οικονομικό του αποτέλεσμα, για την κάλυψη δηλαδή των ελλειμμάτων στην ενεργειακή αγορά, αλλά και για την ανταγωνιστικότητα της οικονομίας. Ταυτόχρονα όμως, θα έθετε σε μεγαλύτερο κίνδυνο την ενεργειακή αγορά, που λειτουργεί όπως όλοι ξέρουμε - υπό καθεστώς πλήρους αλληλεπίδρασης. Μετά από τις αναγκαίες και πολύμηνες –για την τελική εξειδίκευση των μέτρων- διαβουλεύσεις με όλους τους φορείς της αγοράς ΑΠΕ, την Ανεξάρτητη Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας και τους Διαχειριστές οδηγηθήκαμε σε δύσκολες, αλλά αναγκαίες αποφάσεις για τον εξορθολογισμό της ενεργειακής αγοράς. Τις πρώτες και άμεσες αποφά-

« Παρά όμως τη δύσκολη οικονομική συγκυρία, πολλές ευνοϊκές ρυθμίσεις υπέρ των επενδυτών στα φωτοβολταϊκά παραμένουν » σεις, οι οποίες θα αποδώσουν σε εύλογο χρονικό διάστημα, τις πήραμε τον περασμένο Αύγουστο. Ως ένα δεύτερο βήμα, με τις νομοθετικές ρυθμίσεις που ψηφίστηκαν πρόσφατα από τη Βουλή, το έλλειμμα περιορίζεται ακόμη περισσότερο, με στόχο τη σταδιακή εξάλειψή του. Με την έκτακτη εισφορά αλληλεγγύης - που ισχύει αυστηρά για συγκεκριμένο διάστημα - στους παραγωγούς ενέργειας ΑΠΕ, αντιμετωπίζεται το πρόβλημα ρευστότητας του Ειδικού Λογαριασμού του Λειτουργού της Αγοράς Ηλεκτρικής Ενέργειας. Μία σαφέστατη δέσμευση της χώρας μας, που προκύπτει από τις άμεσες υποχρεώσεις της, αλλά και ταυτόχρονα αναγκαιότητα, που δεν εξαντλείται στην τυπικότητα του προαπαιτούμενου. Αναδεικνύεται από τις πραγματικές συνθήκες της αγοράς.

Πολλοί ρωτούν γιατί ο κλάδος των φωτοβολταϊκών ανέλαβε τις μεγαλύτερες υποχρεώσεις. Δυστυχώς, η ανάπτυξη αυτής της τεχνολογίας έγινε άναρχα και υπερβολικά, στηρίχθηκε σε λανθασμένες εκτιμήσεις και ελλιπείς βάσεις. Οι φωτοβολταϊκοί σταθμοί για πολλά χρόνια απολάμβαναν τις υψηλότερες κλειδωμένες εγγυημένες τιμές - υψηλότερες και από τις περισσότερες ευρωπαϊκές χώρες, παρότι έχουν πολύ μικρότερη ηλιοφάνεια - ενώ παράλληλα, το κόστος της επένδυσης μειωνόταν διαρκώς και η οικονομική κατάσταση της χώρας χειροτέρευε. Παρά όμως τη δύσκολη οικονομική συγκυρία, πολλές ευνοϊκές ρυθμίσεις υπέρ των επενδυτών στα φωτοβολταϊκά παραμένουν. Οι παραγωγοί εξασφαλίζουν εγγυημένο εισόδημα για 20 και 25 χρόνια. Επιπρόσθετα, οι επενδυτές φωτοβολταϊκών εξαιρούνται του ανταποδοτικού τέλους προς τους Δήμους, που είναι αναγκασμένοι να καταβάλλουν όλοι οι επενδυτές στις υπόλοιπες τεχνολογίες ΑΠΕ. Άλλωστε, η διείσδυση είναι τόσο μεγάλη, που έχουμε ήδη σχεδόν ξεπεράσει τους στόχους του 2020 στα φωτοβολταϊκά, ενώ παράλληλα από το πλήθος των αδειών, που χορηγήθηκαν και που δεν μεταφράστηκαν Νοέμβριος - Δεκέμβριος 2012 RENEWABLE/ENERGY

15

AΓΟΡΑ σε επενδύσεις, δημιουργείτο τεχνητός κορεσμός του δικτύου σε πολλές περιοχές της Ελλάδας. Λαμβάνουμε μέτρα και για αυτό, ώστε τα δίκτυα να αποσυμφορηθούν. Υγιείς επενδύσεις πρέπει να υλοποιηθούν χωρίς μεγαλύτερη χρονοτριβή. Επιπλέον, για πρώτη φορά, μεριμνούμε για την προστασία των επενδυτών μέσω επιβολής χρονοδιαγραμμάτων για τους Διαχειριστές. Αν αυτά δεν τηρούνται με υπαιτιότητα του Διαχειριστή, αυτός θα επιβαρύνεται. Ο επενδυτής θα αποζημιώνεται. Επειδή όμως βιώνουμε μία δύσκολη συγκυρία, στην οποία όλοι θα πρέπει να συμβάλλουμε, η λήψη διορθωτικών μέτρων δεν περιορίστηκε στον κλάδο των φωτοβολταϊκών. Στο πλαίσιο αυτό, και για να επιτύχουμε τον επείγοντα στόχο της μείωσης του ελλείμματος στον Ειδικό Λογαριασμό, που αναφέρθηκα και πριν, επιβλήθηκε ένα μικρό ποσοστό εισφοράς και στις υπόλοιπες τεχνολογίες. Χωρίς φυσικά και πάλι να επηρεάζεται η ελκυστικότητα των αποδόσεων. Επιμερίζοντας τα αναγκαία βάρη σφαιρικά. Επιπρόσθετα, στο πλαίσιο της αξιοπιστίας της αγοράς των ΑΠΕ, ο ΛΑΓΗΕ - όπως ονομάζεται ο Λειτουργός της Αγοράς Ηλεκτρικής Ενέργειας - θα έχει την υποχρέωση να δημοσιεύει σε μηνιαία βάση τα στοιχεία για την εξέλιξη του Ειδικού Λογαριασμού, γεγονός που εξασφαλίζει την απόλυτη διαφάνεια, και κυ-

16

RENEWABLE/ENERGY Νοέμβριος - Δεκέμβριος 2012

« Διορθώνουμε λάθη και αστοχίες, για να κερδίσουμε το επόμενο στοίχημα, που είναι η επιστροφή στην Ανάπτυξη. Αυτό είναι το καθήκον μας απέναντι στον δοκιμαζόμενο Έλληνα πολίτη! »

ρίως επιτρέπει στους ενδιαφερόμενους να έχουν ξεκάθαρη εικόνα των πραγματικών συνθηκών της αγοράς. Παράλληλα, θα δώσει τη δυνατότητα να αποτυπωθεί η αποτελεσματικότητα των μέτρων για τον εξορθολογισμό της αγοράς. Τα μέτρα αυτά, όσο και αν φαίνεται παράδοξο, αποσκοπούν στη στήριξη των ΑΠΕ. Εξασφαλίζουν κατ’ αρχήν τη δυνατότητα πληρωμής των παραγωγών, ενώ παράλληλα το πλούσιο ηλιακό και αιολικό δυναμικό της χώρας αποκτά ένα ορθολογικό και βιώσιμο πλαίσιο λειτουργίας. Η προώθηση όλων των τεχνολογιών στις Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας, και η συμμετοχή τους όλο και περισσότερο στο ενεργειακό μείγμα αντανακλά την τεχνολογική εξέλιξη, αλλά και το μειωμένο κόστος των επενδύσεων. Όλα όσα σας ανέφερα αποτελούν αναγκαία συνθήκη για να προ-

χωρήσει η Ελλάδα μπροστά, να πάψει να κυνηγάει ελλείμματα, να αξιοποιήσει τις δυνατότητές της στην Ενέργεια. Θα ακολουθήσουν και νέες πρωτοβουλίες θεσμικού χαρακτήρα, πάντοτε στην κατεύθυνση της εξυγίανσης του θεσμικού πλαισίου, της ομαλής και βιώσιμης λειτουργίας της ενεργειακής αγοράς, αλλά και της οικονομίας γενικότερα, την οποία η Ενέργεια επηρεάζει τα μέγιστα. Η προώθηση καθαρών μορφών ενέργειας παραμένει πρωταρχικός στόχος μας. Τούτο όμως, θα πρέπει να επιτευχθεί με συγκεκριμένο τρόπο: - Με την ανάπτυξη όλων των μορφών ΑΠΕ μέσα από την επίτευξη ενός μίγματος αποδοτικού, και με βιώσιμο κόστος - Με τη δημιουργία των απαραίτητων συνθηκών για την ανταγωνιστικότητα της βιομηχανίας, που εξαρτάται σε όλο και μεγαλύτερο βαθμό από το ενεργειακό κόστος - Την προστασία του απλού οικιακού καταναλωτή στη σημερινή συγκυρία Σε γενικότερο πλαίσιο, συνεχίζουμε αποφασιστικά, για να απαλείψουμε στρεβλώσεις της αγοράς, μέσα από την αλλαγή του συνολικού ρυθμιστικού πλαισίου, που σε ό,τι αφορά τη χονδρεμπορική αγορά ηλεκτρισμού, βρίσκεται ήδη υπό διαβούλευση μέσω της Ρυθμιστικής Αρχής Ενέργειας. Και βεβαίως, προχωράμε στην απελευθέρωση της αγοράς και επιμένουμε στις αποκρατικοποιήσεις, για να ενισχύσουμε τον υγιή – και επωφελή για τον Έλληνα καταναλωτή – ανταγωνισμό. Αποκαθιστούμε προβλήματα και ελλείμματα, ώστε να δημιουργήσουμε προϋποθέσεις για ανάκαμψη σε όλους τους παραγωγικούς τομείς. Διορθώνουμε λάθη και αστοχίες, για να κερδίσουμε το επόμενο στοίχημα, που είναι η επιστροφή στην Ανάπτυξη! Αυτό είναι το καθήκον μας απέναντι στον δοκιμαζόμενο Έλληνα πολίτη. Αυτό είναι το καθήκον μας απέναντι στην Ελλάδα.»

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ

Μπορεί οι τιμές να μειώθηκαν, τα κέρδη όμως παραμένουν υψηλά! Ο πρόεδρος της NEON ENERGY κ. Κωνσταντίνος Γεωργιάδης, παραμένει αισιόδοξος για την πορεία της αγοράς φ/β στην Ελλάδας και προτείνει συγκεκριμένες επενδυτικές λύσεις σε φωτοβολταϊκά πάρκα, καθώς και επαγγελματικές ή οικιακές εφαρμογές, με υψηλές αποδόσεις.

Η

επένδυση στα φωτοβολταϊκά, τόσο επί εδάφους όσο και επί της στέγης, συνεχίζει να αποτελεί μια ελκυστική και αποδοτική τοποθέτηση κεφαλαίων στην Ελλάδα, παρά τα πρόσφατα μέτρα της κυβέρνησης. O πρόεδρος της εταιρείας NEON ENERGY κ. Κωνσταντίνος Γεωργιάδης αναλύει παρακάτω τους όρους μιας επένδυσης σήμερα και παρουσιάζει τα νέα επενδυτικά προγράμματα, που προσφέρει η εταιρεία, προσαρμοζόμενη στα νέα δεδομένα της αγοράς. Κύριε Γεωργιάδη, τι αλλάζει μετά την επιβολή της έκτακτης εισφοράς στα «παλιά» έργα φωτοβολταϊκών και τη μείωση στις εγγυημένες τιμές στα καινούργια; Τα νέα μέτρα, που ανακοινώθηκαν, απαιτούν την υλοποίηση και σύνδεση στο δίκτυο όλων των αδειών φωτοβολταϊκών έργων που εκκρεμούν (συμπεριλαμβανομένων των φ/β πάρκων και τις εφαρμογές σε επαγγελματικές στέγες) έως τις 12 Μαρτίου 2013, που είναι η τελική ημερομηνία σύνδεσης. Επιπρόσθετα, προκειμένου η ΔΕΗ να έχει επαρκές χρόνο για τη σύνδεση των έργων, απαιτείται από τους επενδυτές να έχουν υποβάλλει τον φάκελο ετοιμότητας του έργου τους ένα μήνα πριν. Στην ουσία, αυτό απαιτεί να έχει ολοκληρωθεί η κατασκευή του εκάστοτε αδειοδοτημένου έργου έως τις 10 Φεβρουαρίου 2013 το αργότερο, έτσι ώστε να ολοκληρωθεί η υποβολή του φακέλου ετοιμότητας για σύνδεση έως την απαιτούμενη ημερομηνία, όπως έχει οριστεί. Αν ο αιτών δεν τηρήσει τους όρους, όπως αυτοί περιγράφονται και προβλέπονται στον Νόμο υπ’

αριθμόν Ν. 4093 / 2012, θα χάσει την τιμή παραγόμενης ενέργειας της σύμβασης του με το ΛΑΓΗΕ και θα ισχύει η νέα τιμή κατά την ημερομηνία σύνδεσης στο δίκτυο. Ο αιτών δεν θα χάσει την άδεια παραγωγής, αλλά την τιμή. Στην ουσία, τα νέα μέτρα πιέζουν την αγορά για την κατασκευή των φωτοβολταϊκών έργων έως τις 10 Φεβρουαρίου 2013, προκειμένου να έχει υποβληθεί ο φάκελος ετοιμότητας για τη σύνδεσή τους. Σε περίπτωση που ο αιτών έχει ολοκληρώσει όλες τις απαιτούμενες ενέργειες, που πρέπει να κάνει με βάση τον προαναφερθέντα Νόμο έως τις 10/2/13, αλλά παρόλα αυτά η σύνδεση του έργου από τη ΔΕΗ δεν έχει ολοκληρωθεί έως τις 12/3/13 με υπαιτιότητα της ΔΕΗ, ως τιμή αναφοράς λαμβάνεται η τιμή που αναγράφεται, και αντιστοιχεί στην τιμή που ισχύει κατά την

ημερομηνία παρέλευσης της ανωτέρω προθεσμίας του ενός μήνα. Στην ουσία, οι ρυθμίσεις αυτές επιβάλλουν την κατασκευή, υλοποίηση και σύνδεση των αδειών φωτοβολταϊκών έργων, που εκκρεμούν, σε μια εποχή, όπου η μεγαλύτερη πρόκληση για την ολοκλήρωση φωτοβολταϊκών έργων είναι η διαθεσιμότητα της χρηματοδότησης. Ποιες είναι οι λύσεις χρηματοδότησης που προσφέρει η NEON ENERGY στους επενδυτές; Γενικά, οι χρηματοδοτήσεις για ΦΒ πάρκα προέρχονται από τρεις πηγές: Τράπεζες, μη-τραπεζικοί οργανισμοί και χρηματοδοτικές υπηρεσίες από τον ιδιωτικό τομέα, όπως για παράδειγμα, τα ευέλικτα χρηματοδοτικά προγράμματα για πελάτες της NEON ENERGY, οι οποίοι δεν επιθυμούν τραπεζική δανειο-

Νοέμβριος - Δεκέμβριος 2012 RENEWABLE/ENERGY

17

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ

« Το μεγάλο λάθος της αγοράς, το οποίο προκάλεσε την πρώτη, παραπλανητική, ψυχολογική διαταραχή της, ήταν η άμεση σύγκριση τιμών αντί για την άμεση σύγκριση απόδοσης χρημάτων. » δότηση, ή δεν μπορούν να λάβουν. Πρόσφατα, η εταιρεία μας πρότεινε συγκεκριμένες και ξεκάθαρες λύσεις για την ανάπτυξη έργων με ελάχιστη ιδία συμμετοχή. Οι προτάσεις αυτές είναι: Πρόταση 1: Με 150.000 €, η NEON ENERGY δίνει την ευκαιρία σε επενδυτές να αποκτήσουν Φωτοβολταϊκό Πάρκο ισχύος 100kWp, αδειοδοτημένο και έτοιμο προς κατασκευή, αποφέροντας 22% μέσο όρο ετήσιας απόδοσης χρημάτων, καθαρά μετά φόρων. Πρόταση 2: Με 25% ίδια κεφάλαια, η NEON ENERGY κατασκευάζει Φωτοβολταϊκό Πάρκο ισχύος 100kWp σε ήδη αδειοδοτημένο αγροτεμάχιο πελατών της και το υπόλοιπο 75% δίνεται με πίστωση. Πρόταση 3: Με 50.000 €, η εταιρεία δίνει την ευκαιρία σε υποψήφιους επενδυτές να συμμετέχουν σε Φ/Β Πάρκο με το πρόγραμμα ΣΥΜΜΕΤΟΧΕΣ ΣΕ ΦΩΤΟΒΟΛΤΑΪΚΑ ΠΑΡΚΑ και με απόδοση χρημάτων καθαρά μετά φόρων 19%. Αυτό εξαρτάται από τους συγκεκριμένους οικονομικούς και τεχνικούς παράγοντες του εκάστοτε έργου (για παράδειγμα, μια συμμετοχή των 50.000 € μπορεί να αποφέρει έσοδα 10.365 € ετησίως, κέρδη μετά φόρων). Πρόταση 4: Με 5.000 € η NEON ENERGY κατασκευάζει ένα Οικιακό Φ/Β Σύστημα και χρηματοδοτεί το υπόλοιπο ποσό. Σήμερα οι οικιακές Φ/Β εγκαταστάσεις συνεχίζουν να αποφέρουν υψηλές αποδόσεις, γύρω στο18%. Τα φ/β στις στέγες παραμένουν ελκυστικά για τους ιδιώτες επενδυτές; Παρά τις πρόσφατες «αναταράξεις» στον κλάδο, οι οποίες προέκυ18

RENEWABLE/ENERGY Νοέμβριος - Δεκέμβριος 2012

ψαν από τις αναθεωρήσεις των σχετικών νομοσχεδίων, και κυρίως από τις μειώσεις τιμών πώλησης παραγόμενης ενέργειας (όπου στα οικιακά η μείωση ήταν από 0,47 € σε 0,25 €/kWh), η NEON ENERGY παραμένει αισιόδοξη. Πρώτον, γιατί οι αποδόσεις χρημάτων παραμένουν υψηλές. Στα οικιακά έργα, και παρά τη μείωση της τιμής πώλησης, οι αποδόσεις παραμένουν στο 18%. Δεύτερον, γιατί τα σημαντικά κόστη κατασκευής έχουν μειωθεί, κυρίως τα κόστη των φ/β πλαισίων, καθώς και τα εργατικά που αφορούν την υλοποίηση του εκάστοτε έργου. Αυτό σημαίνει ότι, ακόμη και με τις νέες τιμές, ο επενδυτής μπορεί να αποσβέσει την επένδυσή του/της σε περίπου 5 χρόνια και ανάλογα από το επενδυτικό πρόγραμμα που υιοθετεί. Για παράδειγμα, με τις προηγούμενες ισχύουσες τιμές, το κόστος κατασκευής με το κλειδί στο χέρι ήταν περίπου 35.000 € (μέσος όρος της αγοράς) και το έργο αυτό απέδιδε περίπου 8.000 € το έτος. Σήμερα, το κόστος κατασκευής με το κλειδί στο χέρι είναι 18.000 € (μέσος όρος της αγοράς) και το σύστημα αποφέρει 3.800 € ετησίως. Οι αναλογίες είναι άμεσα συγκρί-

σιμες και η απόσβεση της αρχικής επένδυσης εξακολουθεί να γίνεται σε παρόμοιο χρονικό διάστημα. Τρίτον, γιατί η Ελλάδα εξακολουθεί και έχει από τις πιο προνομιακές τιμολογιακές πολιτικές για τα φωτοβολταϊκά σε όλη την Ευρώπη. Σε άλλες χώρες, όπως είναι η Γερμανία, οι τιμές πώλησης είναι ακόμη πιο χαμηλές (0,15 -0,16 €) και σε συνδυασμό με τη χαμηλή ηλιοφάνεια, οι σχετικές επενδύσεις κάνουν απόσβεση σε 8-11χρόνια. Ο συνδυασμός των υψηλότερων τιμών με τις πιο υψηλές ηλιοφάνειες στην Ευρώπη, φέρνουν τη χώρα μας σε προνομιακή θέση στην παραγωγή ενέργειας και επομένως στο όφελος, που μπορεί ένας επενδυτής να εισπράξει από αυτό. Το μεγάλο λάθος της αγοράς, το οποίο προκάλεσε την πρώτη, παραπλανητική, ψυχολογική διαταραχή της, ήταν η άμεση σύγκριση τιμών, αντί για την άμεση σύγκριση απόδοσης χρημάτων. Πώς βλέπετε τον τομέα των φ/β τα επόμενα έτη; Η NEON ENERGY, ως δυναμικός «παίχτης» της ελληνικής αγοράς, βλέπει το μέλλον θετικά. Αναμένεται επιπλέον ραγδαία ανάπτυξη και ωρίμανση της αγοράς των φ/β στην Ελλάδα, η οποία θεωρείται από τις πιο κερδοφόρες αγορές της Ευρώπης, αλλά και του κόσμου. Τι συμβουλεύετε τον υποψήφιο επενδυτή; Με τα νέα δεδομένα, τον πιο κρίσιμο ρόλο παίζουν, πλέον, η αξιοπιστία και ο επαγγελματισμός του επιλεγμένου EPC (δηλαδή η κατασκευαστική εταιρεία του φωτοβολταϊκού έργου). Όσον αφορά τον εγκα-

ΦΩΤΟΒΟΛΤΑΪΚΑ ταστάτη, προτείνουμε στον επενδυτή να αξιολογήσει τα εξής σημαντικά χαρακτηριστικά όλων των υποψήφιων συνεργατών EPC, πριν καταλήξει σε τελική συνεργασία: • τα έργα του (το σύνολο των εγκαταστημένων ή σε εξέλιξη ΦΒ έργων) • την τεχνογνωσία του • τις παρεχόμενες υπηρεσίες του • την εξυπηρέτηση after-sales του • τη γεωγραφική κάλυψη της υπηρεσίας του (πανελλαδική κάλυψη ή μη) • τις πιστοποιήσεις του Επιπλέον, οι νέες ρυθμίσεις επιβάλλουν την κατασκευή και σύνδεση των αδειών φωτοβολταϊκών έργων που εκκρεμούν, σε μια εποχή όπου η μεγαλύτερη πρόκληση για την ολοκλήρωση φωτοβολταϊκών έργων είναι η διαθεσιμότητα της χρηματοδότησης. Πέρα από τις παραδοσιακές πηγές χρηματοδότησης, δηλαδή Τράπεζες και μητραπεζικούς οργανισμού, θα βγούνε στην αγορά, όπως ήδη παρατηρούμε, εταιρείες του ιδιωτικού τομέα, που προσφέρουν υπηρεσίες χρηματοδότησης ή πίστωσης. Για παράδειγμα, η Neon Energy προφέρει χρηματοδοτικά προγράμματα για πελάτες της, οι οποίοι δεν επιθυμούν τραπεζική δανειοδότηση, ή δεν μπορούν να την λάβουν. Στο σημείο της χρηματοδότησης, θα πρέπει να αξιολογήσει ο επενδυτής την αξιοπιστία και τη μακροχρόνια παρουσία στην αγορά της εταιρείας που παρέχει την χρηματοδότηση, είτε τράπεζα, είτε ιδιωτική εταιρεία, έτσι ώστε να νιώθει ασφάλεια. Ο επενδυτής θα πρέπει να λάβει υπόψη του ότι αντίστοιχα, για να νιώθουν οι χρηματοδοτικές εταιρείες ασφάλεια, θα απαιτούνται πλέον μεγαλύτερα ποσοστά ιδίων κεφαλαίων ανά έργου. Τέλος, στο κομμάτι της κατασκευής, ο επενδυτής πρέπει να αξιολογήσει τον προτεινόμενο εξοπλισμό, που προτείνει ο εγκαταστάτης για την υλοποίηση του έργου για τον ακόλουθα λόγο. Για να σας προσφέρει η ΦΒ εγκατάστασή σας τη μέγιστη απόδοση, πρέπει να βεβαιωθείτε για την άριστη ποιότητα των φωτοβολταϊκών πλαισίων και των inverters, καθώς και για την άριστη συνδεσμολογία από έμπειρα συνεργεία, τα οποία πρέπει να διαθέτουν τις απαραίτητες

πιστοποιήσεις (δηλαδή, την πιστοποίηση τεχνολογίας και την πιστοποίηση του επαγγέλματος). Συγκεκριμένα προσέχουμε: Στα ΦΒ πλαίσια: • τη χώρα προέλευσης, την ισχύ (Wp) και την αποτελεσματικότητα του προτεινόμενου πλαισίου • το είδος τεχνολογίας (μονόκρυσταλλικά ή πολύ-κρυσταλλικά πλαίσια) • τις πιστοποιήσεις • τις εγγυήσεις (performance warranties) Στα Inverters: • τη χώρα προέλευσης • τη συμβατικότητα με τις προδιαγραφές της ΔΕΗ • τον βαθμό απόδοσης • την υποστήριξη από κάποιο σύστημα τηλεμετρίας • τις πιστοποιήσεις • τις εγγυήσεις (performance warranties) Στις Βάσεις Στήριξης: • το υλικό κατασκευής (αλουμίνιο ή γαλβανισμένο σίδερο) • τη συμβατικότητα με εφαρμογές σε γη • την τεχνολογία (σταθερή ή κινούμενη βάση) • το βάρος των βάσεων (που πάντα αξιολογείτε σε συνάρτηση με τον τόπο εγκατάστασης και παίζει μεγαλύτερο ρόλο για έργα σε στέγες)

• τις πιστοποιήσεις • τις εγγυήσεις (performance warranties) Όπως βλέπετε, μιλάμε για μια επένδυση, που θεωρείται «highinvolvement» λόγω του επενδυτικού της χαρακτήρα, του τεχνολογικού της χαρακτήρα και της μακροπρόθεσμης διάρκειάς της. Με όλους τους παραπάνω παράγοντες, τους οποίους ο επενδυτής πρέπει να λάβει υπόψη του, να μελετήσει και να αξιολογήσει, προτού προχωρήσει στο βήμα της υλοποίησης, συνεπώς παίζει κύριο ρόλο η εμπιστοσύνη, που έχει ο επενδυτής για τον επιλεγμένο εγκαταστάτη του. Ο επενδυτής πρέπει να διαλέξει μια αξιόπιστη εταιρεία με αποδεδειγμένα έργα και με την απαραίτητη τεχνογνωσία. Επίσης, πρέπει να διαλέξει έναν εγκαταστάτη, ο οποίος μπορεί να ανταποκριθεί στις πιέσεις των νέων ρυθμίσεων και άρα θα μπορέσει να υλοποιήσει το φωτοβολταϊκό του έργο εντός του χρονοδιαγράμματος, που έχει τεθεί.

Νοέμβριος - Δεκέμβριος 2012 RENEWABLE/ENERGY

19

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ

Μάριος Δράμαλης:

«Δίνουμε μάχη για να λάμψει ο ήλιος για όλους»

Δ Ο κ. Μάριος Δράμαλης, μηχανολόγος μηχανικός, γενικός διευθυντής της Sunwind

υναμική είναι τους τελευταίους μήνες η παρουσία του Πανελληνίου Συνδέσμου Μελετητών Εγκαταστατών Οικιακών Φωτοβολταϊκών με την επωνυμία "ΗΛΙΟΣ", που συστάθηκε τον περασμένο Σεπτέμβρη, προκειμένου να εκπροσωπήσει τον θιγόμενο κλάδο των. Ο εκπρόσωπος της διοικούσας επιτροπής για τη Βόρεια Ελλάδα, ο μηχανολόγος μηχανικός κ. Μάριος Δράμαλης, απαντά στις ερωτήσεις του περιοδικού μας και αποκαλύπτει τα επόμενα βήματά τους, που στοχεύουν στην αναζωογόνηση του κλάδου. Κε Δράμαλη, μπορεί ο ΗΛΙΟΣ να αναθερμάνει το επενδυτικό περιβάλλον στα οικιακά φωτοβολταϊκά; Στρατηγικοί στόχοι του συνδέσμου μας και λόγοι ίδρυσης του είναι αρχικά: α. Η αναστολή των αποφάσεων

20

RENEWABLE/ENERGY Νοέμβριος - Δεκέμβριος 2012

νέας τιμολογιακής πολιτικής του Υφυπουργού κ. Ασημάκη Παπαγεωργίου και η έναρξη διαλόγου με τη συμμετοχή μας για εύρεση λύσης βιώσιμης και αναπτυξιακής στο ζήτημα. β. Η διατήρηση και η ανάπτυξη της αγοράς και όχι η νέκρωση της. γ. Να μείνει στη χώρα ο παραγόμενος από την ενέργεια των ΑΠΕ πλούτος, να μοιράζεται σε όσους περισσότερους γίνεται και όχι να περνάει στις τσέπες λίγων, μεταφέροντάς τον στο εξωτερικό. δ. Η σύσφιξη σχέσεων των επαγγελματιών του χώρου μας και η κοινή και δυναμική εκπροσώπησή τους, αλλά και η υλοποίηση ενημερωτικών ημερίδων για όλα τα μέλη μας. Ωστόσο, κ. Δράμαλη, υπάρχει η πεποίθηση ότι ακόμα και με τις νέες ταρίφες για τα οικιακά, η επένδυση είναι ακόμα κερ-

δοφόρα. Εσείς, τι έχετε να απαντήσετε; Οι ισχυρισμοί που μου αναφέρετε ότι και με τις νέες τιμές είναι βιώσιμη και κερδοφόρα η επένδυση, παραβλέπει τα εξής: α. το κόστος τραπεζικού δανεισμού, που σε μερικές περιπτώσεις φτάνει το 12%. β. το τελικό πραγματικό κόστος ενός Οικιακού Φωτοβολταϊκού, που είναι τουλάχιστον 40% μεγαλύτερο από το κόστος ενός επί εδάφους Πάρκου, και την καταβολή ΦΠΑ. γ. η μειωμένη λόγω θέσης και κατασκευής απόδοση ενός Οικιακού από ένα Πάρκο, λόγω προσανατολισμού και μειωμένων δυνατοτήτων ιδανικής κατασκευής. δ. το ανασφαλές επενδυτικό κλίμα στη χώρα μας, το οποίο επιτείνεται από διαρροές και πληροφορίες στον Τύπο για φορολόγηση, νομοθετική αλλαγή των εγγυη-

ΦΩΤΟΒΟΛΤΑΪΚΑ μένων τιμών κ.λπ. Αυτό δίνει τη χαριστική βολή στην αγορά των Οικιακών, αφού οδηγεί, όπως όλοι ξέρουμε από πρώτο χέρι, στη ματαίωση των όποιων σχεδίων μικροεπενδύσεων των οικογενειών, εφόσον δεν είναι δελεαστικό, πλέον, το προσδοκώμενο αποτέλεσμα για να πάρουν το ρίσκο. Ζητάμε άμεσα και υπεύθυνα να γίνει συλλογή των στοιχείων επί μέρους μελετών ανεξαρτήτων φορέων, που αποδεικνύουν την πραγματικά ελάχιστη έως μηδενική επιβάρυνση των Φωτοβολταϊκών στο σύνολο των επιδοτήσεων ενέργειας της χώρας μας και να κατατεθεί ως Μελέτη – Υπόμνημα σε όλους τους αρμοδίους. Σε αυτήν θα συμπεριληφθούν, πέραν των άλλων, τα στοιχεία από τα οποία μπορούν να προκύψουν πόροι για τα οικιακά Φωτοβολταϊκά (ΕΣΠΑ, πράσινα πιστοποιητικά, κλπ). Ο σύνδεσμός σας είναι πολύ νέος. Μιλήστε μας για την ανάπτυξη και τις θέσεις του Παρ' όλες τις οργανωτικές αδυναμίες, δεδομένου ότι ο σύνδεσμός μας είναι πολύ νέος, όπως πολύ σωστά αναφέρατε, η ανάπτυξή του βρίσκεται σε καλό δρόμο και κάθε μέρα έχουμε αιτήσεις εγγραφής νέων μελών. Έτσι, ελπίζουμε σύντομα να έχουμε καλά νέα, καθώς συνεχίζονται αδιάλειπτα οι επαφές με αρμοδίους, ώστε να πετύχουμε τον πρώτο μεγάλο μας στόχο: να τεθεί πάλι υπό συζήτηση το θέμα του «οικιακού» παραγόμενου ρεύματος. Επιδιώκουμε να πετύχουμε τη συναίνεση της πολιτείας στην ανεξαρτητοποίηση του κλάδου των «Οικιακών Φωτοβολταϊκών», ώστε να χαραχθεί μια νέα σταθερή και μακροπρόθεσμη πολιτική ανάπτυξης του κλάδου, προς όφελος της κοινωνίας και των χιλιάδων εργαζομένων στον χώρο μας. Προς αυτή την κατεύθυνση, συνεχίζουμε επίσημα και ανεπίσημα τις ενημερωτικές και διεκδικητικές επαφές μας με το σύνολο της πολιτικής ηγεσίας του τόπου, προσπαθώντας να ασκήσουμε πιέσεις προς την κυβέρνηση για την αλλαγή πολιτικής στον τομέα μας. Διαπιστώνουμε, συνεχώς, έλλει-

ψη πραγματικής ενημέρωσης και μεροληπτική πληροφόρηση των πολιτικών και των πολιτών για τα ευεργετικά αποτελέσματα του κλάδου των «Οικιακών Φωτοβολταϊκών». Έτσι, ετοιμάσαμε μια ολοκληρωμένη στρατηγική θέσεων και εργαλείων υλοποίησης τους για τον χώρο και ελπίζουμε, οργανωμένα και σταθερά, σύντομα να πετύχουμε διάλογο με την κυβέρνηση σε νέο πλαίσιο για τα «Οικιακά Φωτοβολταϊκά». Πρόσφατα αποστείλατε επιστολή του συνδέσμου σας σε όλους τους πολιτικούς αρχηγούς και στο ΥΠΕΚΑ. Τι ακριβώς προτείνετε και τι ζητάτε ως σύνδεσμος; Ως Πανελλήνιος Σύνδεσμος Εταιρειών Μελετητών Εγκαταστατών Οικιακών Φωτοβολταϊκών δια-

απασχολούνται). Τα υλικά κατασκευής τους είναι κατά 95% εισαγόμενα. Δεν δίνουν προστιθέμενη αξία στην περιοχή εγκατάστασης. Δημιουργούν προβλήματα και ανισορροπίες στο Δίκτυο της Δ.Ε.Η. Στέλνουν τα κέρδη τους κατευθείαν στο εξωτερικό. Αν τιθέτως, τα Οικιακά Φωτοβολταϊκά είχαν εξαιρετικές επιπτώσεις στη χειμαζόμενη, λόγω κρίσης, περιφερειακή Οικονομία της χώρας μας. Δημιούργησαν 25-30.000 νέες θέσεις εργασίας τα τελευταία χρόνια. Με μέσο όρο 300 εργαζομένων στον τομέα αυτό ανά περιφερειακή ενότητα της χώρας μας και μέσο εισόδημα 1.000 ευρώ, είχαμε αύξηση τζίρου σε αυτές τις αγορές 300.000 ευρώ/ μήνα. Αν μάλιστα λάβουμε υπόψη

μαρτυρόμαστε για την απόφαση του Υφυπουργού Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής κου Ασημάκη Παπαγεωργίου με αριθμό 2317, η οποία δημοσιεύτηκε στο Φ.Ε.Κ της 10/8/2012 και καθορίζει τη νέα τιμολογιακή πολιτική για την παραγόμενη από Φωτοβολταϊκά Ηλεκτρική Ενέργεια. Επισημαίνουμε ότι οι μεγάλες μονάδες Φ/Β, που εξαιρούνται ως έργα fast track: Δεν δημιουργούν σχεδόν ούτε μια θέση εργασίας κατά τη λειτουργία τους (ούτε φύλακες δεν

μας έναν πολλαπλασιαστή 4 για την αγορά, τότε αυτός ο τζίρος ανέβαινε στο 1.200.000 ευρώ/μήνα, ποσό ικανό να βοηθήσει στη συντήρηση δοκιμαζόμενων από την κρίση περιφερειακών αγορών. Αιτούμεθα επομένως, εκτός από την αναστολή των αποφάσεων του Υφυπουργού κου Ασημάκη Παπαγεωργίου και της Ρ.Α.Ε για τον Τομέα που αφορά τα Οικιακά Φωτοβολταϊκά, την έναρξη διαλόγου για τα θέματα αυτά με τους πραγματικά εμπλεκόμενους και γνώστες του χώρου, δηλ. τον Νοέμβριος - Δεκέμβριος 2012 RENEWABLE/ENERGY

21

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ Σύνδεσμό μας, ώστε να βρεθεί μακροπρόθεσμη και βιώσιμη λύση στο πρόβλημα που έχει προκύψει. Η πρόταση μας είναι η εξής: Η παραγωγή ρεύματος μέσω Α.Π.Ε Φ/Β να παραμείνει σε όσο μεγαλύτερο βαθμό γίνεται προνόμιο του οικιακού καταναλωτή, του αγρότη, του κτηνοτρόφου, του μέσου Έλληνα επιχειρηματία και της Τοπικής Αυτοδιοίκησης. Έτσι μόνο, τα οφέλη για τις τοπικές κοινωνίες θα μεγιστοποιηθούν. Οι μεγάλοι όμιλοι, εγχώριοι και ξένοι, των “ΜWatt”, που έχουν πρόσβαση στο φθηνό χρήμα, αλλά και σε πολύ φθηνό μηχανολογικό εξοπλισμό, να συμβάλουν οικονομικά, ως προϋπόθεση για την επένδυσή τους, στην αναβάθμιση του δικτύου και όχι να καταλαμβάνουν προνομιακά τη χωρητικότητα του μικρομεσαίου τοπικού επενδυτή. Εναλλακτικά να συνδέονται στην υψηλή τάση και να επιβαρύνονται με το κόστος κατασκευής υποσταθμών υψηλής τάσης.

Να αρθούν οι στρεβλώσεις στο τέλος ΕΤΜΕΑΡ. Το Ειδικό Τέλος Μείωσης Εκπομπών Αερίων Ρύπων (ΕΤΜΕΑΡ) πρώην Α.Π.Ε. δεν μπορεί να επιδοτεί ένα ορυκτό καύσιμο κατά 60% (μελέτη του ΙΟΒΕ). Η τιμή των οικιακών να επαναπροσδιορισθεί μέσα από διάλογο με τους ενδιαφερόμενους, λαμβάνοντας υπόψη: (1ον) το υψηλό κόστος δανεισμού, (2ον) την πληρωμή ΦΠΑ στο κόστος κατασκευής, (3ον) κοινωνικά κριτήρια (4ον) το κλίμα επιχειρηματικότητας της Χώρας μας (5ον) Τη διαφορά απόδοσης λόγω άλλης κατασκευής των οι22

RENEWABLE/ENERGY Νοέμβριος - Δεκέμβριος 2012

κιακών Φωτοβολταϊκών από τα Φωτοβολταϊκά εδάφους Κε Δράμαλη, θα θέλαμε να μας ενημερώσετε για τις τελευταίες εξελίξεις του χώρου σας.

O σύνδεσμός μας, στα πλαίσια της έκ θεσης ENERGY P H OTOVO LTA I C α π ό 1- 4 Νοεμβρίου, συγκάλεσε γενική συνέλευση με καλεσμένους και άλλους φορείς, όπως τον Πρόεδρο του ΣΕΦ δρα Α. Ζαχαρίου και τον Πρόεδρο του ΠΑΣΥΦ κ. Νίκο Καλογεράκη. Σημειώστε ότι το Σάββατο 3 Νοεμβρίου 2012 και ενώ ήταν ομιλητές, κανείς τους δεν γνώριζε τι προσπαθούσε να καταφέρει ο Κος Παπαγεωργίου εκείνο το βράδυ με το νέο νομοσχέδιο, που τελικά πέρασε. Και μπορεί αρχικά να μην επιβάλλεται έκτακτη εισφορά στα οικιακά φωτοβολταϊκά, αλλά δεν ξέρουμε τι μπορεί να συμβεί στο μέλλον. Μιλώντας καθημερινά με εκατοντάδες οικιακούς επενδυτές και μεσαίους επενδυτές των 100kwp, διαπιστώνω πως τελικά ακόμα και αυτά τα εξοντωτικά μέτρα για τον κλάδο μας, δεν είναι η ρίζα του προβλήματός τους. Ίσως, κάποιοι από αυτούς να επένδυαν πάλι, αλλά η ερώτηση όλων είναι ποιος μας διαβεβαιώνει πως κάποιος επόμενος υπουργός ή και ο ίδιος δεν θα αλλάξει, άλλη μια φορά, τους όρους της επένδυσης, μειώνοντας μονομερώς την τιμή ή επιβάλλοντας νέα φορολογία στις οικιακές στέγες; Και εκεί πλέον αδυνατούμε εμείς οι άνθρωποι του χώρου να επιχειρηματολογήσουμε, αφού έχουμε υποστεί τρεις μειώσεις στη διάρκεια από το 2006 έως και σήμερα και δύο αναστολές αδειών από τους υπουργούς. Θέτω, λοιπόν, προσωπικά το μέγιστο θέμα της αναξιοπιστίας του ελληνικού κράτους προς τους πελάτες επενδυτές, που πρώτο πρέπει να αλλάξει. Πολλοί λένε πως στη Γερμανία η

κιλοβατώρα είναι χαμηλότερη και η ηλιοφάνεια πολύ μικρότερη και το χρησιμοποιούν ως επιχείρημα ελκυστικό για τους έλληνες επενδυτές, αλλά δεν γνωρίζουν πως στη Γερμανία το κράτος θα πληρώσει στην ώρα του ό,τι υποσχέθηκε και υπάρχει η βεβαιότητα πληρωμής των υποσχόμενων. Η τυχοδιωκτική ελληνική αντιμετώπιση του κράτους προς τον έλληνα επενδύτη, τον κάνει να αισθάνεται πως παίζει στο χρηματιστήριο αξιών και όχι πως επενδύει σε μια σίγουρη επένδυση για αυτόν και την οικογένειά του. Πρέπει, επομένως, να χτυπηθεί άμεσα και καίρια το ελληνικό πρόβλημα αξιοπιστίας του ελληνικού κράτους απέναντι στους πολίτες. Προσωπικά και μέσω του συνδέσμου μας εκεί, θα δώσω την πρώτη μεγάλη μάχη με το Υπουργείο ΠΕΚΑ, ώστε να υπάρξει αυτή η βεβαιότητα για τις επενδύσεις του έλληνα πολίτη στα οικιακά φωτοβολταϊκά και η ενσωμάτωση τους στα Πράσινα Ταμεία και στο ΕΣΠΑ.

Ο ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΟΣ ΣΥΝΔΕΣΜΟΣ ΜΕΛΕΤΗΤΩΝ ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΤΩΝ ΟΙΚΙΑΚΩΝ ΦΩΤΟΒΟΛΤΑΪΚΩΝ, εν συντομία "ΗΛΙΟΣ", έχει γραφεία στην Αθήνα: Λ. Αλεξάνδρας 197 & Πανόρμου, 115 22, Τηλ.: 2106453806, Fax: 2106453802, e-mail: syndesmos.ilios@gmail.com, αλλά και στην Βόρεια Ελλάδα στην Θεσσαλονίκη: Γιαννιτσών 31, 546 27 Τηλ: 2310 543445 Fax: 2310 543 446, e-mail: syndesmos.ilios@gmail.com

ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ

Κεραμίδια αλουμινίου με ενσωματωμένα σημεία στήριξης Φ/Β

Η

πρωτοπορία και η καινοτομία στις λύσεις που προσφέρει η εταιρεία SUNCO στον τομέα των απαραίτητων βάσεων στήριξης, κάθε Φ/B σταθμού, οφείλεται στα υψηλής ποιότητας και σχεδιασμού προϊόντα της μητρικής της εταιρείας ALUMINCO A.E. Τα πρωτοποριακά κεραμίδια αλουμινίου, είναι η νέα πρόταση της ALUMINCO και σχεδιάστηκαν για να προσφέρουν ασφάλεια, ταχύτητα και ευκολία κατά την τοποθέτηση. Τα κεραμίδια αυτά από χυτό αλουμίνιο, στο χρώμα των συμβατικών κεραμιδίων, υποκαθιστούν σε ορισμένα σημεία της στέγης κάποια υπάρχοντα κεραμίδια και μέσω των σημείων στήριξης που φέρουν στο σώμα τους συνδέονται αφ’ ενός με την υποδομή της στέγης αφ’ ετέρου με τις μεταλλικές τεγίδες αλουμινίου, που συγκρατούν τα φωτοβολταϊκά πλαίσια. Πρόκειται για μια κατοχυρωμένη με διεθνή πατέντα ευρεσιτεχνίας πρόταση, που διασφαλίζει την άριστη υδατοστεγανότητα της συνολικής κατασκευής, χωρίς την παραμικρή

εισροή υδάτων στο εσωτερικό του σπιτιού. Τα κεραμίδια αλουμινίου διατίθενται σε 4 διαφορετικούς τύπους - ρωμαϊκός, ολλανδικός, γαλλικός και σουηδικός - συμβατούς με τα αντίστοιχα κεραμικά και με κάθε τύπο τεγίδας της αγοράς. Η χρήση των κεραμιδίων αλουμινίου προσφέρει ταχύτητα στην εγκατάσταση του συστήματος έναντι των συμβατικών κατασκευών με λάμες που αγκυρώνουν στα κεραμικά κεραμίδια. Κατ’ αυτό τον τρόπο επιτυγχάνεται μία άψογη τεχνικά και αισθητικά στήριξη του Φ/Β σταθμού, στην κεραμοσκεπή της κατοικίας, με εξαιρετικά μεγάλη αντοχή στον χρόνο και τις καιρικές συνθήκες. Σε συνδυασμό με το σύστημα EΣTIA σε στέγες με κεραμίδια η τοποθέτηση γίνεται με τη χρήση προφίλ αλουμινίου σε μονή, αλλά και σε διπλή συστοιχία που εξασφαλίζει στα φωτοβολταϊκά πάνελ επαρκή απόσταση, από την επιφάνεια της στέγης, για το σωστό αερισμό τους.

Ο κ. Θεόδωρος Καρράς, Διευθύνων Σύμβουλος της ALUMINCO παρουσιάζει την παγκόσμια πατέντα του.

 www.aluminco.com

O μέσος όρος αριθμού κεραμιδιών αλουμινίου είναι 7 τεμάχια ανά KWp

Τα κεραμίδια αλουμινίου διατίθενται σε 4 διαφορετικούς τύπους - ρωμαϊκός, ολλανδικός, γαλλικός και σουηδικός - συμβατούς με τα αντίστοιχα κεραμικά και με κάθε τύπο τεγίδας της αγοράς. Νοέμβριος - Δεκέμβριος 2012 RENEWABLE/ENERGY

23

ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ

Έλεγχος Πάνελ με θερμικές κάμερες Ευκολία και αξιοπιστία παρέχουν τα εξαιρετικά εργαλεία άμεσου οπτικού ελέγχου, που προστατεύουν την επένδυση σας και διασφαλίζουν την ομαλή λειτουργία της.

Ε

ίναι γεγονός ότι οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας αποτελούν και θα αποτελέσουν τα επόμενα χρόνια μια από τις σημαντικότερες επενδύσεις στον κλάδο της ενέργειας. Λαμβάνοντας υπ’ όψιν τόσο το οικονομικό μέγεθος μιας τέτοιας επένδυσης, όσο και την προσδοκώμενη απόδοση, επιβάλλεται η συντήρηση αλλά και ο έλεγχος κάθε φωτοβολταϊκού πάρκου ανά τακτά χρονικά διαστήματα.

24

RENEWABLE/ENERGY Νοέμβριος - Δεκέμβριος 2012

Ολοένα και περισσότεροι επαγγελματίες καταφεύγουν στη χρήση καμερών θερμικής απεικόνισης για την εκτέλεση των ελέγχων των πάνελ στα φωτοβολταϊκά πάρκα. Η θερμική κάμερα αποτελεί σήμερα ένα εξαιρετικό εργαλείο άμεσου οπτικού ελέγχου ώστε να διαπιστωθεί αν κάθε φωτοβολταϊκό πάνελ λειτουργεί ομαλά ή να εντοπίσει γρήγορα και αξιόπιστα το προβληματικό σημείο Η εταιρεία JGC ως εξουσιοδοτημένος κεντρικός διανομέας για την Ελλάδα διαθέτει άρτια εκπαιδευμένο και εξειδικευμένο προσωπικό και μπορεί να βοηθήσει στην επιλογή του κατάλληλου τύπου θερμικής κάμερας, η οποία να καλύπτει πλήρως τις ανάγκες κάθε πάρκου. Επίσης οργανώνει σεμινάρια - μα-

θήματα χρήσης θερμικών καμερών από πιστοποιημένους θερμογράφους της εταιρείας, ώστε να κατανοήσει ο ενδιαφερόμενος καλύτερα την επιστήμη της θερμογραφίας. Τέλος, παρέχει ολοκληρωμένες υπηρεσίες θερμικού ελέγχου στο πεδίο.

Αρχή λειτουργίαςΤρόπος ελέγχου Οι ηλιακές κυψέλες (cells) σε κάθε πάνελ έχουν την ιδιότητα να μετατρέπουν το ηλιακό φως σε ηλεκτρική ενέργεια . Κατά τη διάρκεια αυτής της μετατροπής παράγεται θερμότητα. Οι κυψέλες που είναι προβληματικές παράγουν πολύ περισσότερη θερμότητα σε σχέση με τις άλλες και έτσι μπορεί να φανεί καθαρά σε μια θερμική εικόνα ένα «ζεστό» σημείο. Οι πιθανές αιτίες για την κακή απόδοση ενός cell μπορεί να είναι πολλές, όπως: κακή επαφή στη σύνδεση της κυψέλης λόγω κακής κατασκευής, αστοχία υλικού, θραύση σε κάποιο σημείο της κυψέλης, θραύση του προστατευτικού τζαμιού,

ΦΩΤΟΒΟΛΤΑΪΚΑ εισροή - διαρροή νερού, σπασμένος μονωτήρας, χαλασμένοι ηλεκτρικοί συνδετήρες κ.ά. Όποια όμως και να είναι η αιτία, μια θερμική κάμερα θα βοηθήσει τον χρήστη να εντοπίσει γρήγορα, εύκολα και με ακρίβεια και πάνω απ’ όλα αξιόπιστα το προβληματικό σημείο και να επέμβει ώστε να το διορθώσει και να σταματήσει η απώλεια ή η μείωση της απόδοσης.

Διαδικασία Ελέγχου Για να είναι αποτελεσματικός ο έλεγχος είτε κατά τη παραγωγή είτε κατά τη λειτουργία των πάνελ, θα πρέπει αυτά να έχουν διεγερθεί θερμικά ούτως ώστε να είναι ακριβής και αποτελεσματική η μέτρηση. Η θερμική διέγερση στο στάδιο της παραγωγής των πάνελ, γίνεται είτε με παροχή ηλεκτρικής ενέργειας, είτε με έκθεσή τους σε ειδικές λάμπες. Αντίστοιχα στο πεδίο, θα πρέπει να υπάρχει επαρκής θερμική αντίθεση ώστε να φανούν τυχόν προβληματικά σημεία. Για να επιτευχθεί αυτό χρειαζόμαστε ηλιακή ακτινοβολία τάξεως τουλάχιστον 500 W/m2, ενώ για βέλτιστο αποτέλεσμα προτείνεται να υπάρχει ηλιακή ακτινοβολία της τάξης των 700 W/m2. Η τιμή του μεγέθους της ηλιακής ακτινοβολίας εκφράζει τη στιγμιαία ισχύ της προσπίπτουσας ακτινοβολίας σε μία επιφάνεια και μετράται σε μονάδες Watt ανά τετραγωνικό μέτρο. Η ηλιακή ακτινοβολία στο πεδίο μετράται με ειδικά όργανα, πυρανόμετρα ή πυρο-ηλιόμετρα, και η τιμή της εξαρτάται από την τοποθεσία και την ώρα της ημέρας. Να σημειωθεί ότι όσο πιο μεγάλη είναι η θερμική αντίθεση Τα (Τα = θερμοκρασία περιβάλλοντος – μέση θερμοκρασία πάνελ) τόσο πιο καλό είναι το αποτέλεσμα.

Ορθή χρήση θερμικής κάμερας Αν και το γυαλί έχει εκπεμψιμότητα της τάξης του 0.85–0.90 στο φάσμα 8–14 μm, οι θερμικές μετρήσεις σε γυάλινες επιφάνειες ενέχουν κάποιες ιδιαιτερότητες. Οι πρισματικές ανακλάσεις που δημιουργεί το γυαλί σε συνδυασμό με τυχόν σκιάσεις μπορεί να προκαλέσουν εσφαλμένη ερμηνεία της θερμικής εικόνας. Για να αποφευχθούν οι ανεπιθύμητες σκιάσεις και οι αντανακλάσεις, η θερμική κάμερα θα πρέπει να είναι τοποθετημένη σε κατάλληλή θέση απέναντι από την υπό έλεγχο φωτοβολταϊκή μονάδα. Συγκεκριμένα η κάμερα θα πρέπει να μην τοποθετείται ακριβώς κάθετα απέναντι από το πάνελ. Κατάλληλες γωνίες θέασης ανάλογα με την περίπτωση είναι αυτές στο εύρος μεταξύ 5° και 60° όπως φαίνεται και στο παρακάτω σχήμα, ενώ εμπειρικά συνιστάται ακόμα πιο περιορισμένο εύρος, μεταξύ 5° και 35° ώστε να ελαχιστοποιούνται οι αντανακλάσεις. (0° θεωρείται η εγκάρσια διεύθυνση προς το πάνελ). Δεν είναι πάντα απλό να επιτευχθεί η κατάλληλη γωνία θέασης κατά την εκτέλεση της μέτρησης, ιδιαίτερα όταν πρόκειται για μεγάλη φωτοβολταϊκή μονάδα που βρίσκεται σε κάποιο ύψος ή σε κάποια απόσταση από το χρήστη. Για το λόγο αυτό, δεν αρκεί μόνο η κατάλληλη τοποθέτηση της θερμικής κάμερας αλλά θα πρέπει επιπλέον αυτή να διαθέτει αισθητήρα με ικανοποιητική ανάλυση της τάξης των 320 x 240 ή ακόμα καλύτερα 640 x 480pixels ώστε να εξασφαλίζεται καλύτερη ευκρίνεια σε μακρινές αποστάσεις. Επιπλέον, η FLIR έχει αναπτύξει εξελιγμένες τεχνολογίες για ακόμα υψηλότερη ευκρίνεια στις θερμικές εικόνες όπως η DDE (Digital Detail Enhancement) και προσφάτως η MSX (Multispectral Dynamic Imaging).Οι συγκεκριμένοι αλγόριθμοι βοηθούν στο να παράγεται εικόνα υψηλής ευκρίνειας απαλλαγμένη από περιβαλλοντικό θόρυβο θερμικών αντανακλάσεων και όχι μόνο.

Ειδικότερα η τεχνολογία MSX παρέχει θερμικές εικόνες με τις λεπτομέρειες της ψηφιακής εικόνας να αποτυπώνονται ευκρινώς στο θερμικό πλαίσιο. Τέλος, συστήνεται, η εκάστοτε θερμική κάμερα να διαθέτει εναλλάξιμους φακούς, ώστε να μπορεί εύκολα να χρησιμοποιηθεί αποτελεσματικά όχι μόνο σε κοντινές, αλλά και σε μεσαίες και μακρινές αποστάσεις. Ιδιαίτερα με χρήση τηλεφακού και την κατάλληλη ανάλυση ο έλεγχος ακόμα και μεγάλων φωτοβολταϊκών μονάδων είναι πιο εύκολος από ποτέ!

Σεμινάρια θερμογραφίας Η FLIR, παγκόσμιος ηγέτης στην τεχνολογία της θερμογραφίας, σε συνεργασία με την εταιρεία μας και το Διεθνές Ινστιτούτο Εκπαίδευσης Θερμογραφίας ITC (Infrared Training Center) παρέχει ολοκληρωμένες υπηρεσίες σεμιναριακού επιπέδου εκπαίδευσης και εκμάθησης θερμογραφίας και χρήσης θερμικών καμερών. Τα σεμινάρια, περιλαμβάνουν τόσο απόκτηση θεωρητικών γνώσεων της επιστήμης της θερμογραφίας, όσο και τεχνικών γνώσεων και μεθόδων χρήσης της θερμοκάμερας στο πεδίο, ανάλογα με την εφαρμογή και τις ανάγκες του εκάστοτε χρήστη. Τα σεμινάρια έχουν διάρκεια είτε 2 ημερών (Εισαγωγή στη Θερμογραφία), είτε 5 ημερών (Απόκτηση Πιστοποίησης Θερμογράφου Πρώτου Επιπέδου ITC Level I), πραγματοποιούνται στην Αθήνα ή στη Θεσσαλονίκη σε τακτά χρονικά διαστήματα και οι πιστοποιημένοι εκπαιδευτές (instructors) διδάσκουν στην Ελληνική και Αγγλική γλώσσα!

ΕΠΙΣΗΜΟΣ ΔΙΑΝΟΜΕΑΣ ΘΕΡΜΙΚΩΝ ΚΑΜΕΡΩΝ FLIR JGC Συστήματα Γεωπληροφορικής Α.Ε. Παν. Τσαλδάρη 3Α & Αριστείδου, 151 22 Μαρούσι Τηλ: 210-8023917 - Fax: 210-6148178 - www.jgc.gr - Email: info@jgc.gr Νοέμβριος - Δεκέμβριος 2012 RENEWABLE/ENERGY

25

ΑΠΟΨΕΙΣ

Πώς και γιατί η οριζόντια εισφορά «σκοτώνει» την εγχώρια ηλεκτροπαραγωγή από Φ/Β Του Στέλιου Λουμάκη - Προέδρου του Συνδέσμου παραγωγών Ενέργειας με Φωτοβολταϊκά

Τ

ο παρόν άρθρο γράφεται υπό την αρνητική συγκυρία της άμεσης επιβολής οριζόντιας και ισοπεδωτικής εισφοράς επί του τζίρου αποκλειστικά στις φωτοβολταϊκές μονάδες. Η εισφορά «πέρασε» με το ένα και μοναδικό άρθρο του ν/σ, που ψηφίστηκε στις 7 Νοεμβρίου. Προκαλεί απορία, ωστόσο, η μεθόδευση του αφελληνισμού της ηλεκτροπαραγωγής από Φ/Β δια της οριζόντιας εισφοράς επί του τζίρου, χωρίς καμία παραμετροποίηση και ουσιαστικό διάλογο, αλλά μόνο εμπαιγμό και διαρροές. Πιο συγκεκριμένα προβλέπεται: Για τα Φ/Β πάρκα που συνδέθηκαν ως και τις 31/12/2011, επιβολή οριζόντιας εισφοράς επί του τζίρου τους 25%. Για τα Φ/Β πάρκα που συνδέονται εντός του 2012 και μετά, επιβολή οριζόντιας εισφοράς επί του τζίρου τους 35% (εξαιρούνται όσα έχουν συμβολαιοποιηθεί με τις χαμηλές ταρίφες μετά τις 10/8/12). Τα απολύτως αυτονόητα, που θα έπρεπε να σκεφτεί το ΥΠΕΚΑ και οι σύμβουλοι του, ή έστω να ζητήσουν

να ακούσουν από τους εκπροσώπους της αγοράς, θα ήταν τα κάτωθι. Μέχρι και το 2011, η συνολική εγκατεστημένη εν λειτουργία ισχύς από Φ/Β πάρκα ανέρχεται στα 522 MW. Αυτό το ποσό αναπτύχθηκε στο διάστημα των 5,5 ετών από τον ν. 3468/2006, που άνοιξε την συγκεκριμένη αγορά με εθνικό στόχο τα 700 MW. Η ισχύς αυτή αναπτύχθηκε κυρίως από έλληνες μικρομεσαίους επιχειρηματίες ηλεκτροπαραγωγούς, δεδομένου του υψηλού κόστους της τεχνολογίας τα χρόνια αυτά, της εξαντλητικής γραφειοκρατίας που υπήρχε τότε, αλλά και της πιστωτικής ασφυξίας που μαστίζει την χώρα μας ήδη από το 2008 και έχει οδηγήσει τα επιτόκια δανεισμού σε διψήφια ποσοστά. Για να γίνει γλαφυρά αντιληπτό το μέγεθος της καταστροφής, που θα επιφέρει στους ηλεκτροπαραγωγούς αυτούς το μέτρο της εισφοράς επί του τζίρου, ακολουθεί ενδεικτική οικονομική ανάλυση Φ/Β μονάδας 100 KWp επί αγρού, που κατασκευάστηκε και διασυνδέθηκε στο δίκτυο π.χ. στα τέλη 2010 - αρχές 2011.

Κεφαλαιακή διάρθρωση Πλήρες κόστος ποιοτικής κατασκευής = 330,000 ευρώ Δάνειο 75% x 330,000 = 250,000 ευρώ, 10ετούς διάρκειας αποπληρωμής με επιτόκιο 10%. Ίδια συμμετοχή 25% x 330,000 = 80,000 ευρώ πλέον την αγορά γηπέδου εγκατάστασης π.χ.

30,000 ευρώ, που δεν προσμετρείται, ωστόσο, στο κόστος κατασκευής της μονάδας.

Ετήσια οικονομική ανάλυση • Τζίρος Φ/Β μονάδας= 63,000 ευρώ • Τοκοχρεολύσια = 40,000 ευρώ • Λειτουργικά έξοδα = 8,000 ευρώ • Προ φόρων κέρδη = 15,000 ευρώ • Φόρος εισοδήματος = 4,000 ευρώ • Τελικά μετά φόρων κέρδη 11,000 ευρώ Από αυτά, ο επαγγελματίας παραγωγός πρέπει να καλύψει ατομικά και τις ασφαλιστικές του εισφορές, που ανάλογα με το ταμείο κυμαίνονται π.χ. στις 4,000 ευρώ ετησίως. Άρα, καταρχήν και προ της εισφοράς, απομένει καθαρό μετά φόρων κέρδος για διαβίωση 11,000 – 4,000 = 7,000 ευρώ ετησίως. Αυτός, λοιπόν, ο επενδυτής κλήθηκε από το Ελληνικό Κράτος διαχρονικά να επενδύσει στην πράσινη ανάπτυξη, έβαλε τις οικονομίες του 110,000 ευρώ (80,000 ίδια συμμετοχή + 30,000 ευρώ για την αγορά του γηπέδου εγκατάστασης), δανείστηκε άλλα 250,000 ευρώ από τις τράπεζες, υποθηκεύοντας και την προσωπική του περιουσία, για να καταλήξει να κερδίζει 7,000 ευρώ ετησίως, λαμβάνοντας υπόψη και τις ασφαλιστικές του εισφορές.

26

RENEWABLE/ENERGY Νοέμβριος - Δεκέμβριος 2012

ΦΩΤΟΒΟΛΤΑΪΚΑ

Αν, λοιπόν, του χρεωθεί εισφορά επί του τζίρου 25% = 15,750 ευρώ, τότε αυτός θα ζημιώνει κάθε χρόνο 7,000 – 15,750 = - 8,750 ευρώ ετησίως! Δηλαδή, πρακτικά θα πτωχεύσει και θα εκποιηθεί η περιουσία του υπέρ της δανείστριας τράπεζας, που μένει προκλητικά στο απυρόβλητο από το «κούρεμα». Και εδώ ερωτούμε: πού βρίσκεται η σκέψη του Κράτους γι’ αυτές τις αναρίθμητες περιπτώσεις επιχειρηματιών; Το 2012 προβλέπεται να αναπτυχθούν 900 MW Φ/Β επιπλέον, δηλαδή περίπου διπλάσια ισχύς σωρευτικά απ’ όση τα προηγούμενα 5,5 χρόνια μαζί. Αν τούτο δεν είναι αρεστό, η ευθύνη ανήκει αποκλειστικά στις αρμόδιες Αρχές, που προέβησαν σε αδειοδότηση έργων Φ/Β ασύμμετρα ως προς τους θεσμοθετημένους εθνικούς στόχους, που εκ νέου τέθηκαν με την Α.Υ./ Φ1/οικ.19598 ΦΕΚ Β 1630 από 11/10/10. Το 2012 το κόστος των Φ/Β πάνελς έχει αποκλιμακωθεί κατά 50% συγκριτικά με το μόλις προηγούμενο έτος, με αποτέλεσμα οι νέες επενδύσεις εντός του 2012, που αξιοποίησαν και την δυνατότητα 18μηνης διακράτησης τιμής παλαιών συμβάσεων ΛΑΓΗΕ, να έχουν σημαντικό συγκριτικό πλεονέκτημα, όσον αφορά τις αποδόσεις της,

αλλά και υπέρμετρο βάρος έναντι του συνόλου των προηγούμενων ετών. Η Πολιτεία, παρά της έγκαιρες προειδοποιήσεις της από την αρχή του έτους για το φαινόμενο αυτό, έδειξε περίεργη αδράνεια στον περιορισμό του 18μηνου και δεν προέβη έγκαιρα σε προσαρμογή της αγοράς στα νέα δεδομένα, ως όφειλε. Ακόμη και στα Φ/Β του 2012 ωστόσο, η εισφορά του 35% επί του τζίρου είναι πέρα από υπερβολική και πτωχευτική για κάθε μικρομεσαία επένδυση. Αιώνες τώρα, διεθνώς, το φορολογικό σύστημα στηρίζεται στην αρχή της αναλογικότητας και της προοδευτικότητας των συντελεστών φορολόγησης ανοδικά με την αύξηση του μεγέθους της φορολογητέας ύλης, άρα και των οικονομιών κλίμακας της εξεταζόμενης μονάδας. Οφείλει να προκαλέσει εθνικό προβληματισμό η προκλητική αδιαφορία της Κυβέρνησης στις στοιχειώδεις αυτές αρχές δικαίου, και μάλιστα επί του τζίρου και όχι των καθαρών κερδών, εις βάρος των παραγωγών. Εν κατακλείδι και με βάση την πρόθεση της Κυβέρνησης να προβεί στο παράνομο, αντισυνταγματικό και ακραίο αυτό μέτρο, θεωρούμε πως θα πρέπει: Να απαλλαγούν της εισφοράς

όλα τα Φ/Β πάρκα, που συνδέθηκαν ως και το 2011, ως μη υπαίτια οποιαδήποτε έννοιας «υπερθέρμανσης» της αγοράς. Να εξορθολογιστεί προς τα κάτω η εισφορά για το 2012, τόσο ως προς το ύψος, αλλά και κλιμακωτά, με βάση το τυπικό μέγεθος των Φ/Β μονάδων, αλλά και της ταρίφας που απολαμβάνουν. Τέλος, θα πρέπει να αρθούν άμεσα οι στρεβλώσεις υπέρ του φυσικού αερίου στην ηλεκτροπαραγωγή (Μηχανισμός ανάκτησης Μεταβλητού Κόστους), που «διαλύουν» τα οικονομικά της αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας και «καταπίνουν» κάθε εγχώρια πηγή, όπως οι ΑΠΕ και ο Λιγνίτης. Αν δεν συμβεί αυτό, τα ελλείμματα θα συνεχίσουν να παράγονται.

Νοέμβριος - Δεκέμβριος 2012 RENEWABLE/ENERGY

27

AΓΟΡΑ

Ευρωπαϊκή πρωτοβουλία PV PARITY Το Ευρωπαϊκό Δίκτυο Συνεργατών διαπιστώνει την ανταγωνιστικότητα των Φωτοβολταϊκών (Φ/Β) σε 11 χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Του κ. Θεοχάρη Τσούτσου (theocharis.tsoutsos@enveng.tuc.gr), Αναπλ. Καθηγητή Εργαστηρίου Ανανεώσιμων και Βιώσιμων Ενεργειακών Συστημάτων του Πολυτεχνείου Κρήτης

Η

ισοτιμία της φωτοβολταϊκής ενέργειας στο δίκτυο για τον οικιακό και τον εμπορικό καταναλωτή - δηλαδή η στιγμή που η ηλεκτρική ενέργεια η οποία παράγεται από Φ/Β θα είναι ανταγωνιστική σε σύγκριση με τις άλλες πηγές ενέργειας - είναι πολύ κοντά σε αρκετές Ευρωπαϊκές χώρες, σύμφωνα με το δίκτυο συνεργατών του PV Parity. Στο πλαίσιο των δράσεων της ευρωπαϊκής πρωτοβουλίας PV Parity, αξιολογήθηκαν η εξέλιξη τιμών του συστήματος, η λιανική τιμή της ηλεκτρικής ενέργειας, το κόστος χρηματοδότησης, καθώς και το δυναμικό των χωρών για αυτο-κατανάλωση της παραγόμενης ηλεκτρικής ενέργειας από Φ/Β. Τα ευρήματα των μελετών είναι αναμφισβήτητα: Η ισοτιμία της Φ/Β ενέργειας στο δίκτυο θα επιτευχθεί σύντομα σε αρκετές ευρωπαϊκές χώρες. Για την ομαλή μετάβαση στην πλήρη ισοτιμία της Φ/Β ενέρ-

γειας στο δίκτυο, είναι αναγκαίο να προσαρμοστούν κατάλληλα οι υφιστάμενοι μηχανισμοί στήριξης που πρόκειται να εφαρμοστούν τα επόμενα χρόνια.

Oι συνεργάτες του PV Parity μελέτησαν την ισοτιμία της Φ/Β ενέργειας στο δίκτυο, τόσο για τα οικιακά και εμπορικά τμήματα, όσο και για τα έργα βιομηχανικής κλίμακας. Αρχικά, προσδιορίστηκε η μεθοδολογία για την αποσαφήνιση των διαφόρων τύπων ανταγωνιστικότητας για διαφορετικές τυπολογίες καταναλωτών και αναπτύχθηκαν οδικοί χάρτες για την επίτευξή της σε εθνικό επίπεδο, σε όλες τις χώρες που συμμετέχουν, και για κάθε τμήμα της αγοράς. Η επίτευξη της ισοτιμίας της Φ/Β ενέργειας στο δίκτυο επηρεάζεται από αρκετές διαφορετικές παραμέτρους. Η ανταγωνιστικότητα στον οικιακό και εμπορικό/βιομηχανικό τομέα εξαρτάται από δυναμικές παρα-

Αναλυτική κατανομή για την επίτευξη της ισοτιμίας της Φ/Β ενέργειας στο δίκτυο στον οικιακό τομέα, στις χώρες του PV Parity, με πιθανότητα 50% και 90%.

28

RENEWABLE/ENERGY Νοέμβριος - Δεκέμβριος 2012

μέτρους, όπως η εξέλιξη της λιανικής τιμής της ηλεκτρικής ενέργειας, το κόστος συστήματος, το κόστος χρηματοδότησης και ο βαθμός αυτο-κατανάλωσης ηλεκτρικής ενέργειας κάθε χρήστη. Στον οικιακό τομέα, η χρονική περίοδος κατά την οποία η ανταγωνιστικότητα μπορεί να επιτευχθεί διαφέρει σημαντικά από χώρα σε χώρα λόγω της διαφοροποίησης της ηλιακής ακτινοβολίας, του βαθμού ωριμότητας της Φ/Β αγοράς (που επηρεάζει το κόστος προμήθειας εξοπλισμού και εγκατάστασης) και της λιανικής τιμής της ηλεκτρικής ενέργειας. Σύμφωνα με τα αποτελέσματα των μελετών, η ισοτιμία της Φ/Β ενέργειας στο δίκτυο προβλέπεται να επιτευχθεί στη Γερμανία, τη Νότια Ιταλία, την Ολλανδία και την Ισπανία μέχρι το τέλος του 2012. Αντίστοιχα, στη Βόρεια Ιταλία, την Πορτογαλία και την Αυστρία θα επιτευχθεί μέχρι το 2014 ενώ τα επόμενα χρόνια θα επιτευχθεί σταδιακά και στις υπόλοιπες χώρες. Μέχρι το τέλος της δεκαετίας -ανάλογα με την εξέλιξη των τιμών αλλά και του κόστους χρηματοδότησης- η ανταγωνιστικότητα των Φ/Β θα έχει πιθανότατα επιτευχθεί στην Ελλάδα και στις υπόλοιπες χώρες που συμμετέχουν στο PV Parity. Εκτός από τον οικιακό τομέα μελετήθηκαν και τα τμήματα που αφορούν τον εμπορικό/βιομηχανικό τομέα καθώς και οι -μεγάλης κλίμακας- πάροχοι ενέργειας. Τα αναλυτικά αποτελέσματα των προσομοιώσεων είναι διαθέσιμα στην ιστοσελίδα: http://www.pvparity.eu/ results/. Είναι ιδιαίτερα σημαντική η προ-

ΦΩΤΟΒΟΛΤΑΪΚΑ σεκτική διαχείριση της μετάβασης προς την ισοτιμία της Φ/Β ενέργειας στο δίκτυο από τους αρμόδιους εθνικούς φορείς διαμόρφωσης πολιτικής, προκειμένου να αποφευχθούν καθυστερήσεις ή λανθασμένες εκτιμήσεις. Το δίκτυο συνεργατών του PV Parity στοχεύει να δώσει απαντήσεις στα ζητήματα αυτά μέσα από τις δράσεις του, στα επόμενα βήματα υλοποίησης του.

Σχετικά με το PV Parity Το PV Parity στοχεύει να συμβάλλει στην περαιτέρω διείσδυση των Φ/Β στην Ευρωπαϊκή αγορά ηλεκτρικής ενέργειας και στην επίτευξη της ανταγωνιστικότητάς τους στη χαμηλότερη δυνατή τιμή για την κοινωνία. Το έργο υποστηρίζεται από

το πρόγραμμα Ευφυής Ενέργεια για την Ευρώπη της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και διαρκεί 30 μήνες (Ιούνιος 2011-Νοέμβριος 2013). Το PV Parity καλύπτει 11 χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης: Αυστρία, Βέλγιο, Γαλλία, Γερμανία, Ελλάδα, Ηνωμένο Βασίλειο, Ισπανία, Ιταλία, Ολλανδία, Πορτογαλία, Τσεχία. Οι συνεργάτες του PV Parity είναι: • WIP – Renewable Energies, Γερμανία - Συντονιστής • Ευρωπαϊκός Σύνδεσμος Βιομηχανιών Φωτοβολταϊκών (EPIA) • Vienna University of Technology (TUW), Αυστρία • Imperial College of London, Ηνωμένο Βασίλειο

• Πολυτεχνείο Κρήτης, Εργαστήριο Ανανεώσιμων και Βιώσιμων Ενε ργε ι α κών Συσ τη μ ά των, Ελλάδα • Energieonderzoek Centrum Nederland (ΕCN), Ολλανδία • Instituto para la Diversificación y Ahorro de la Energía (IDAE), Ισπανία • Gestore dei Servizi Energetici (GSE), Ιταλία • Stiftung Umweltenergierecht, Γερμανία • ENEL Green Power, Ιταλία • EDF Energies Nouvelles, Γαλλία Περισσότερες πληροφορίες για το PV Parity είναι διαθέσιμες στην ηλεκτρονική διεύθυνση:

 www.pvparity.eu

Ανταγωνιστικά Φ/Β σε όλη την Ευρώπη Ένα νέο διετές project, με την επωνυμία PV GRID, χρηματοδοτείται από το Πρόγραμμα “Ευφυής Ενέργεια” της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και θα διαρκέσει ως τον Οκτώβριο του 2014. Στόχος του PV GRID είναι να συμβάλει στην υπέρβαση των θεσμικών και κανονιστικών προκλήσεων, που σχετίζονται με τη μεγάλης κλίμακας διείσδυση φωτοβολταϊκών στα δίκτυα διανομής σε όλη την Ευρώπη. Τα προβλήματα διασύνδεσης των φωτοβολταϊκών ήταν ένα από τα θέματα που εξέτασε ένα άλλο κοινοτικό Πρόγραμμα, το PV LEGAL, πρόδρομος του νέου project. Τα τελευταία χρόνια, έχει διαμορφωθεί μια εντελώς νέα κατάσταση σε πολλές ευρωπαϊκές χώρες, στις οποίες τα ηλεκτρικά δίκτυα καλούνται να εξυπηρετήσουν τη διείσδυση σημαντικής ισχύος φωτοβολταϊκών και να αντιμετωπίσουν νέες τεχνικές, οικονομικές και διοικητικές προκλήσεις. Το PV GRID αποτελεί τη λογική συνέχεια του PV LEGAL το οποίο ολοκληρώθηκε τον Φεβρουάριο του 2012. Το PV LEGAL, ένα από τα πιο επιτυχημένα projects του Προγράμματος “Ευφυής Ενέργεια”, κατάφερε να άρει αρκετά διοικητικά εμπόδια για τα φωτοβολταϊκά σε πολλές ευρωπαϊκές χώρες. Το PV GRID, το οποίο βασίζεται εν πολλοίς στο ίδιο κονσόρτσιουμ συνεργατών, αξιοποιεί την εμπειρία του PV Legal και φιλοδοξεί να άρει τα εμπόδια, που σχετίζονται με τα ηλε-

κτρικά δίκτυα και έχουν ανακύψει ως απόρροια της γρήγορης ανάπτυξης των φωτοβολταϊκών σε πολλές ευρωπαϊκές χώρες. Συγκεκριμένα, στο πρόγραμμα συμμετέχουν συνολικά 16 χώρες: Αυστρία, Βέλγιο, Βουλγαρία, Γαλλία, Γερμανία, Ελλάδα, Ισπανία, Ιταλία, Κάτω Χώρες, Μεγ. Βρετανία, Πολωνία, Πορτογαλία, Σλοβακία, Σλοβενία, Σουηδία, Τσεχία, Στο PV GRID έχουν συμπράξει επίσης, και νέοι φορείς, προερχόμενοι από τον ευρύτερο χώρο της διανομής ηλεκτρικής ενέργειας, με εμπειρία σε θέματα διανομής και διοικητικών ρυθμίσεων, που αφορούν τα δίκτυα. Το πρόγραμμα συντονίζεται από τον Γερμανικό Σύνδεσμο Ηλιακών Βιομηχανιών (BSW-Solar), ενώ συμμετέχουν 13 εθνικοί σύνδεσμοι φωτοβολταϊκών (την Ελλάδα εκπροσωπεί ο Σύνδεσμος Εταιρειών Φωτοβολταϊκών), ο Ευρωπαϊκός Σύνδεσμος Βιομηχανιών Φωτοβολταϊκών (EPIA), τρεις Διαχειριστές Δικτύων Διανομής, η εταιρεία συμβούλων eclareon, το European Distributed Energy Resources Laboratories e. V. και το Πανεπιστήμιο COMILLAS Pontifical. Στο πρόγραμμα PV GRID λαμβάνουν μέρος οι εξής: • Συντονιστής: Γερμανικός Σύνδεσμος Ηλιακών Βιομηχανιών (BSW-Solar) • European Photovoltaic Industry Association (EPIA) • Eclareon Management Consultants • 13 εθνικοί σύνδεσμοι φωτοβολ-

ταϊκών: ΣΕΦ, UNEF, APESF, Assosolare, BPVA, CZEPHO, Enerplan, Holland Solar, PTPV, PV Austria, EDORA, SVENSK SOLENERGI, SAPI • DERlab (European Distributed Energy Resources Laboratories e.

V.) • Διαχειριστές Δικτύων Διανομής: ENEL Distribuzione (Ιταλία), RWE Deutschland AG (Γερμανία) και Lumen International (Τσεχία) • COMILLAS Pontifical University Λεπτομέρειες για το πρόγραμμα μπορούν να βρεθούν στην ιστοσελίδα:  www.pvgrid.eu

Νοέμβριος - Δεκέμβριος 2012 RENEWABLE/ENERGY

29

ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ

Τεχνολογία αιχμής στις ΑΠΕ και την εξοικονόμηση ενέργειας

Η

εταιρεία Κρύπτο δραστηριοποιείται αποκλειστικά σε χονδρικές πωλήσεις, στον τομέα της ενέργειας, με ιδιαίτερο βάρος τις ΑΠΕ. Παράλληλα παρέχει ολοκληρωμένες λύσεις στον τομέα της εξοικονόμησης ενέργειας με τη χρήση της τελευταίας τεχνολογίας. Οι κύριοι τομείς δραστηριοποίησης είναι: • Ηλιοθερμία • Αντλίες θερμότητας • Θερμαντικές συσκευές υψηλής απόδοσης • Φωτοβολταϊκά Συστήματα • Φωτισμός LED Αξίζει να σημειωθεί ότι υπάρχει άμεση παράδοση από τις αποθήκες της και εισαγωγή απευθείας από τα

εργοστάσια παραγωγής, από επιλεγμένους προμηθευτές του εξωτερικού, που είναι leaders στον χώρο τους και γνωστοί για τις τεχνικές τους καινοτομίες, την αξιοπιστία και την ποιότητα κατασκευής των προϊόντων. Η πελατοκεντρική φιλοσοφία της Κρύπτο στηρίζει και εξυπηρετεί τους συνεργάτες της, σε επίπεδο μελετών, πωλήσεων και τεχνικών συμβουλών, πάντα με τις καλύτερες τιμές της αγοράς. Έχοντας ως στόχο τη μεγιστοποίηση της παραγωγικότητας και ανταγωνιστικότητας, καθώς και την παροχή των καλύτερων υπηρεσιών στους πελάτες της, η Κρύπτο χρησιμοποιεί πάντα μεθόδους προηγμένης τεχνολογίας. Με το σύστημα SAP ERP υλοποιεί εφαρμογές,

Κρύπτο ΑΕ Κορίνθου 11, 14451 Μεταμόρφωση, τηλ: 210 8098700, Ε-mail: sales@crypto.gr, Site: www.cryptoenergy.gr www.cryptolighting.gr

όπως Αυτοματοποιημένο Service προϊόντων, Κλήσεις Τεχνικής Υποστήριξης, Γνωσιακή Βάση προϊόντων, Aυτοματοποιημένο σύστημα αποθήκης με barcode και σύστημα B2B e-commerce. Η εταιρεία Κρύπτο καλύπτει όλη την Ελλάδα, ενώ διατηρεί έντονη εξαγωγική δραστηριότητα σε Βαλκανικές χώρες και Ευρωπαϊκή Ένωση.

Hλιοθερμία Η ηλιοθερμία προσφέρει εξαιρετικές λύσεις στον τομέα της θέρμανσης οικιών, πισίνων, γραφείων, εργοστασίων κ.λπ. Επίσης, παρέχει ζεστό νερό χρήσης, και ακόμα δίνει λύσεις στον τομέα της ψύξης το καλοκαίρι, από ηλιακή ενέργεια. Η ηλιοθερμία παρέχει ενέργεια δωρεάν από τον ήλιο και έχει περίπου 4 φορές μεγαλύτερη απόδοση από τα Φ/Β συστήματα. Η εταιρεία Κρύπτο διαθέτει σε αποκλειστικά χονδρική πώληση για τους συνεργάτες της, πλήρη γκάμα προϊόντων ηλιοθερμίας με εξελιγμένη υψηλή τεχνολογία, όπως : ηλιακούς συλλέκτες κενού & θερμοσίφωνες, πολύ υψηλής απόδοσης χειμώνα – καλοκαίρι, κυκλοφορητές και ηλεκτρονικά συστήματα ελέγχου με διασύνδεση με υπολογιστή, ταμιευτήρες και διάφορα αξεσουάρ, για την υλοποίηση οποιασδήποτε εγκατάστασης, από έναν απλό θερμοσίφωνα κενού μέχρι ένα πλήρες και πολύπλοκο σύστημα ψύξης θέρμανσης με ηλιοθερμία. Αξιοσημείωτο είναι το πολύ προηγμένο τεχνολογικά κομμάτι της ηλιακής ψύξης, που πραγματοποιείται με συσκευές απορρόφησης ενέργειας (adsorption chillers).

30

RENEWABLE/ENERGY Νοέμβριος - Δεκέμβριος 2012

ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ

Αντλίες θερμότητας Οι αντλίες θερμότητας αποτελούν μια από τις πιο οικονομικές και οικολογικές λύσεις, με μικρό χρόνο απόσβεσης του αρχικού κόστους, που μπορούν να προσφέρουν θέρμανση, ψύξη και ζεστό νερό χρήσης. Επίσης, οι αντλίες θερμότητας είναι συμβατές με ενδοδαπέδια συστήματα, αλλά και με τα κοινά σώματα καλοριφέρ και επιπλέον λειτουργούν σε θερμοκρασίες χαμηλότερες των -10 βαθμών κελσίου, άρα πρακτικά λειτουργούν όλο τον χρόνο.

Θερμαντικές συσκευές υψηλής απόδοσης Οι ηλεκτρικές θερμαντικές συσκευές χαμηλής κατανάλωσης ρεύματος, παρέχουν οικονομική λύση στον τομέα της θέρμανσης οικιών, γραφείων και άλλων χώρων. Τα ηλεκτρικά θερμαντικά σώματα είναι μια μορφή οικολογικής θέρμανσης, γιατί δεν έχουν κατάλοιπα οποιασδήποτε μορφής καύσης και γιατί δεν χρειάζονται ορυκτά καύσιμα, ξύλο ή άλλο είδος καυσίμου, που μειώνει τους φυσικούς πόρους της γης. Η εταιρεία Κρύπτο διαθέτει προϊόντα, που χρησιμοποιούν τη φυσική ροή του αέρα ως τρόπο θέρμανσης (Convection). Οι θερμαντικές συσκευές convection ζεσταίνουν τον αέρα, που με φυσική ροή θερμαίνουν τον χώρο, που είναι τοποθετημένες.

Συνδεδεμένα & αυτόνομα φωτοβολταϊκά συστήματα Η Κρύπτο Α.Ε. είναι μια εταιρεία που δεσμεύεται για την επιλογή της

καλύτερης ποιότητας στα προϊόντα της και είναι αποφασισμένη να αναπτυχθεί δυναμικά στην αγορά των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας. Μαζί με τους συνεργάτες της στοχεύει στην παροχή ποιοτικών προϊόντων και αξιόπιστων λύσεων για κάθε είδους ενεργειακή εγκατάσταση. Διατίθενται, Φωτοβολταϊκά Πλαίσια, Αντιστροφείς, Energy Maximizers και Αυτόνομα Συστήματα, με άμεση παράδοση και εισαγωγή απευθείας από τα εργοστάσια παραγωγής, από επιλεγμένους προμηθευτές του εξωτερικού, που είναι leaders στον χώρο τους. Οι εταιρείες που συνεργάζεται η Κρύπτο είναι οι ακόλουθες: Φ/Β πλαίσια: Canadian Solar: Η τεχνολογική υπεροχή των πλαισίων της Canadian Solar, βασίζεται στα 235 σημεία ποιοτικού ελέγχου κατά τη διάρκεια της παραγωγής και την πιστοποίηση των φωτοβολταϊκών πλαισίων σε αντοχή

από διάβρωση από άλατα. Αξίζει να σημειωθεί ότι τα πλαίσια Canadian Solar συνοδεύονται από εγγύηση από τις 3 μεγαλύτερες ασφαλιστικές εταιρίες παγκοσμίως. Η πρωτοποριακή τεχνολογία ELPS επιτρέπει στις ηλιακές κυψέλες να συλλέγουν περισσότερο φως έως και 3% με αποτέλεσμα την παραγωγή 7% περισσότερη ισχύος σε σχέση με τα συμβατικά.

LG: Τα πλαίσια της LG εγγυώνται θετική ανοχή ισχύος (0 ~ 3%), ενώ τα πρότυπα για αντοχή σε μηχανικό φορτίο (5400 Pa) είναι αυστηρότερα από τα διεθνή πρότυπα. Επίσης, τα πλαίσια της LG προσφέρουν 10-ετή εγγύηση προϊόντος και 25-ετή γραμμική εγγύηση απόδοσης. Επιπρόσθετα οι ηλιακές κυψέλες είναι παραγωγής της LG, διασφαλίζοντας το υψηλό επίπεδο ποιότητας των πάνελ MonoX. Sharp: τα φωτοβολταϊκά πλαίσια της Sharp έχουν υψηλή ανθεκτικότητα σε αντίξοες συνθήκες λειτουργίας. Τα πλαίσια Sharp διαθέτουν αντι-αντανακλαστική επίστρωση για την αύξηση της απορρόφησης του φωτός, ενώ ο βελτιωμένος συντελεστής θερμοκρασίας συντελεί στη μείωση απώλειας ενέργειας σε υψηλότερες θερμοκρασίες.

Siliken: Στα πλαίσια Siliken παρέχεται γραμμική εγγύηση 25 ετών με εγγύηση προϊόντος 10 έτη, ενώ διαθέτουν αποδόσεις μέχρι και 15,7% και ανοχή ισχύος +3 / 0%, ακόμα και σε συνθήκες χαμηλού φωτισμού.

ZN Shine: Η Τεχνολογία Gallium της ZN Shine, εξασφαλίζει πολύ μεΝοέμβριος - Δεκέμβριος 2012 RENEWABLE/ENERGY

31

ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ

γαλύτερες αποδόσεις πλαισίων σε συνάρτηση με το χρόνο. Η μείωση της απόδοσης σε 25 χρόνια, είναι μόνο 15% σε σχέση με το 25% των κοινών πλαισίων. Επιπρόσθετα, οι αποδόσεις των πλαισίων εξασφαλίζονται από συμβόλαιο της αμερικανικής ασφαλιστικής εταιρίας Power Guard. Αντιστροφείς: Kostal: Οι αντιστροφείς Kostal προσφέρουν μια ολοκληρωμένη γκάμα επιλογής για όλα τα μεγέθη Φ/Β συστημάτων παρέχοντας εύκολη αντικατάσταση, πιστοποίηση για τις περισσότερες Ευρωπαϊκές χώρες, μεγάλο εύρος τάσης εισόδου (180V-950V) για την εύρυθμη λειτουργία του Φ/Β συστήματος ακόμα και σε συνθήκες μειωμένης ηλιακής ακτινοβολίας και επέκταση εγγύησης από 5 έως και 20 έτη.

Power-One: Οι μετατροπείς Power-One προσφέρουν μειωμένη κατανάλωση ενέργειας, καλύτερη απόδοση σε υψηλές θερμοκρασίες περιβάλλοντος, ενώ η διάχυση λιγότερης θερμότητας χαμηλώνει το κόστος ψύξης του αντιστροφέα.

SMA: Οι μετατροπείς της SMA χαρακτηρίζονται από υψηλό δείκτη απόδοσης που φτάνει το 99%, ρυθμίζοντας τη φωτοβολταϊκή εγκατάσταση με σύγχρονα συστήματα επικοινωνίας, εξασφαλίζοντας τη μέγιστη δυνατή παραγωγή ρεύματος για κάθε κατηγορία ισχύος και τύπο φωτοβολταϊκής εγκατάστασης.

Solar Edge: Η Solar Edge παρέχει μεγιστοποίηση στην παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας έως 25% επιτρέποντας ταχύτερη απόδοση της επένδυσης, χαμηλό κόστος συντήρησης και ευελιξία στον σχεδιασμό.

Steca: οι αντιστροφείς Steca κατανέμουν την παραγόμενη ηλιακή ενέργεια συμμετρικά στις 3 φάσεις 32

RENEWABLE/ENERGY Νοέμβριος - Δεκέμβριος 2012

του δικτύου, με αποτέλεσμα την μεγαλύτερη διάρκεια ζωής της συσκευής. Τέλος, επιπρόσθετα πλεονεκτήματα είναι ο εύκολος χειρισμός, ο ευέλικτος σχεδιασμός και η ευκολία σύνδεσης.

Energy Maximizers: Tigo Energy: Οι energy maximizers της Tigo Energy έχουν ως στόχο τη βελτιστοποίηση της απόδοσης ισχύος και επιτήρηση της λειτουργίας κάθε Φ/Β πλαισίου. Ελαχιστοποιούν τις ενεργειακές απώλειες λόγω σκίασης, εναπόθεσης σκόνης, κακής προσαρμογής και γήρανσης των πλαισίων, ενώ μπορούν να χρησιμοποιηθούν σε υπάρχουσες αλλά και νέες εγκαταστάσεις. Με τη Maxi Management Unit επιτυγχάνεται ο έλεγχος των διαδικασιών σε πραγματικό χρόνο και έτσι δίνεται η δυνατότητα στον χρήστη να έχει τον έλεγχο της Φ/Β εγκατάστασης μέσω του λογισμικού διαχείρισης. Αυτόνομα Συστήματα: Victron Energy: Η Victron Energy, είναι γνωστή διεθνώς για τις τεχνικές της καινοτομίες, την αξιοπιστία και την ποιότητα κατασκευής των προϊόντων της και ειδικεύεται στα αυτόνομα συστήματα. Προσφέρει υβριδικές λύσεις παροχής ενέργειας με αποτελεσματικό συνδυασμό δύο ή περισσοτέρων πηγών ενέργειας. Στα προϊόντα της, που θεωρούνται ευρέως ως η επαγγελματική επιλογή για ανεξάρτητη παροχή ηλεκτρικής ισχύος συμπεριλαμβάνονται αντιστροφείς ημιτονικού κύματος, αντιστροφείς ημιτονικού κύματος/φορτιστές, φορτιστές μπαταριών, μετασχηματιστές DC/DC, διακόπτες μεταφοράς, συστήματα παρακολούθησης μπαταριών και ακόμη περισσότερα.

Φωτισμός LED Η Κρύπτο προσφέρει ολοκληρωμένες λύσεις φωτισμού τεχνολογίας LED για εσωτερικούς & εξωτερικούς χώρους, για οικιακή και επαγγελματική χρήση. Η τεχνολογία LED αποτελεί τον ιδανικό συνδυασμό για χρήση σε αυτόνομα συστήματα, γιατί μειώνει πάρα πολύ την κατανάλωση ρεύματος, με αποτέλεσμα τη χρήση μικρότερου inverter και charger, καθώς και μικρότερου μεγέθους μπαταριών, άρα μειώνει κατά πολύ το

αρχικό κόστος του εξοπλισμού. Τα προϊόντα τεχνολογίας LED αποτελούν τα πιο ανεπτυγμένα προϊόντα τεχνολογίας φωτισμού με μεγάλη διάρκεια ζωής 30,000 ώρες (δηλαδή 30 χρόνια- με λειτουργία 2,7 ώρες/ημέρα), 90% οικονομία σε σχέση με λάμπες πυρακτώσεως και 50% σε σχέση με λάμπες οικονομίας CFL. Οι κατηγορίες των προϊόντων περιλαμβάνουν λαμπτήρες LED, ταινίες LED (strips) και σποτ LED. Τα φωτιστικά εσωτερικού χώρου περιλαμβάνουν downlights (με μεγάλη ποικιλία για τοποθέτηση σε ψευδοροφές), ενώ διατίθενται και προβολείς εξωτερικού χώρου. Η διανομή των προϊόντων γίνεται με αποκλειστικά χονδρική πώληση σε καταστήματα και αλυσίδες προϊόντων φωτισμού, σε σχεδιαστές φωτισμού και σε κατασκευαστικές εταιρίες.

Ανταγωνιστικές τιμές Στόχος της Κρύπτο είναι η διανομή προϊόντων τεχνολογίας αιχμής, με χαρακτηριστικά που καλύπτουν με πληρότητα τις ανάγκες των χρηστών σε πολύ ανταγωνιστική τιμή, και πάντα σε συνδυασμό με άρτια τεχνική υποστήριξη. Η εταιρεία καλύπτει όλη την Ελλάδα μέσω των μεταπωλητών της, τους οποίους στηρίζει και εξυπηρετεί σε επίπεδο πωλήσεων και τεχνικών συμβουλών, πάντα με τις πιο ανταγωνιστικές τιμές της αγοράς.

easysystem Βάσεις ∑τήριξης Φωτοβολταϊκών πλαισίων

PV

mounting

aluset a l u m i n i u m

s y s t e m s

ÂÉÏÌÇ×ÁÍÉÁ ÄÉÅËÁÓÇÓ ÁËÏÕÌÉÍÉÏÕ: ËÁÊÊÁ ÊÁËÏÃÇÑÏÕ, ÌÅÃÁÑÁ, 19 100, ÁÔÔÉÊÇ, ÔÇË.: 22960 89002, FAX: 22960 89220 ALUMINIUM EXTRUSION PROFILE INDUSTRY: LAKKA KALOGIROU, (ALMIRES),19 100, MEGARA, GREECE TEL.: 30 22960 89002, FAX: 30 22960 89220 ALUSET ROMANIA: B-dul Biruintei nr. 100 (Neferal), Comuna Pantelimon, Jud. Ilfov, Tel: (0040)-21-350.20.26, 350.20.27, 350.20.28, Fax: (0040)-21-350.20.31

http://www.aluset.gr, email:info@aluset.gr

AΠΟΨΕΙΣ

Η έκτακτη εισφορά και το παράδοξο του Ειδικού Τέλους ΕΤΜΕΑΡ Του Παναγιώτη Γ. Παπασταματίου, Πρόεδρου ΔΣ ΕΛΕΤΑΕΝ

Σ

ΕΛΕΤΑΕΝ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΗ ΕΝΩΣΗ ΑΙΟΛΙΚΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ Μέλος της European Wind Energy Association

34

το μοναδικό άρθρο του Μεσοπρόθεσμου Προγράμματος 2013-2016, εντάχθηκε αιφνιδιαστικά το βράδυ της Τρίτης 6/11 και ψηφίστηκε την επομένη η επιβολή έκτακτης εισφοράς 10% επί του τζίρου των επιχειρήσεων αιολικών πάρκων και μικρών υδροηλεκτρικών. Η εισφορά αυτή είναι οριζόντια και δεν λαμβάνει υπόψη τη διαφοροποίηση στη φοροδοτική ικανότητα των επιχειρήσεων ανάλογα με το αιολικό δυναμικό, έχει αναδρομικό χαρακτήρα, παραβιάζοντας τις οδηγίες και συστάσεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, συνιστά επέμβαση στις υφιστάμενες συμβάσεις πώλησης ενέργειας και είναι εντελώς αδικαιολόγητη, αφού ποινολογεί την πιο φτηνή καθαρή μορφή ενέργειας (πιο φτηνή από τους σταθμούς φυσικού αερίου κατά 15%). Είναι βέβαιο ότι τέτοιες πολιτικές επιλογές θίγουν την αξιοπιστία της χώρας διεθνώς και ακυρώνουν πλήρως τη μεγάλη προσπάθεια των επιχειρήσεων, των στελεχών και των εργαζομένων τους, να προσελκύσουν και να διατηρήσουν στην Ελλάδα κεφάλαια, που είναι απαραίτητα για την Ανάπτυξη.

RENEWABLE/ENERGY Νοέμβριος - Δεκέμβριος 2012

Η επιβολή αυτής της εισφοράς έγινε υπό το πρόσχημα της αντιμετώπισης του προβλήματος του ελλείμματος του Λογαριασμού Α.Π.Ε. του ΛΑΓΗΕ. Όμως, η επιβληθείσα εισφορά, όπως και τα άλλα μέτρα που έχουν ληφθεί για τις Α.Π.Ε. τους τελευταίους μήνες: 1) δεν συνοδεύονται από ένα σαφές χρονοδιάγραμμα, ούτε συνεκτικό πλαίσιο λύσης του προβλήματος του ελλείμματος του Λογαριασμού Α.Π.Ε. του ΛΑΓΗΕ, που να πείθει για τη βιώσιμη αντιμετώπισή του, 2) δεν εντάσσονται σε ένα συνολικό σχέδιο αναδιάρθρωσης της ηλεκτρικής αγοράς, που θα περιλαμβάνει οπωσδήποτε την άρση των απίθανων στρεβλώσεων, που οδηγούν σε τεχνητή υπερτίμηση του ΕΤΜΕΑΡ και διαιωνίζουν τα ελλείμματα, Ειδικά αυτό το τελευταίο συνολικό σχέδιο είναι απαραίτητο, διότι η επιβάρυνση του καταναλωτή από την εκάστοτε αναπροσαρμογή του ΕΤΜΕΑΡ, δεν οφείλεται στις Α.Π.Ε. Η ΕΛΕΤΑΕΝ έχει επεξεργαστεί, κατά το δυνατό, τα στοιχεία κόστους τιμολογίου λιανικής. Φυσικά, τα αναλυτικά δεδομένα δεν είναι δημόσια και έτσι η σχετική επε-

ΑΙΟΛΙΚΑ ξεργασία έχει στηριχθεί στα ελλιπή δημοσιευμένα στοιχεία και στη διεθνή εμπειρία για τα κόστη των τεχνολογιών. Με βάση την επεξεργασία αυτή: Για την παραγωγή από συμβατικά καύσιμα και εισαγωγές συμπεριλαμβανομένου του κέδρους των προμηθευτών και του ΕΦΚ των συμβατικών καυσίμων

58,5%

82,3 €/MWh

Για την παραγωγή από Α.Π.Ε. και ΣΗΘΥΑ

9,7%

13,6 €/MWh

Κόστος Μεταφοράς και Διανομής

15,8%

22,2 €/MWh

Φόροι, τέλη και κόστος επιδοτούμενων τιμολογίων

16,1%

22,7 €/MWh

To τυπικό μέσο κόστος ρεύματος για τον καταναλωτή, πριν την πρόσφατη αναπροσαρμογή του ΕΤΜΕΑΡ (τον Αύγουστο 2012), ήταν περίπου 140 €/MWh (και κυμαίνεται από 86 €/MWh έως 164 €/MWh, ανάλογα με το επίπεδο της τάσης και το είδος του καταναλωτή). Το κόστος αυτό κατανεμόταν ως ακολούθως: Η συμμετοχή 9,7% των Α.Π.Ε. και της ΣΗΘΥΑ στο κόστος τελικού καταναλωτή καθορίζεται φυσικά από το συνολικό ύψος των πληρωμών, που καταβάλλονται για αυτές τις τεχνολογίες (feed in tariffs). Με την αναπροσαρμογή του ΕΤΜΕΑΡ τον Αύγουστο 2012, το τυπικό μέσο κόστος για τον καταναλωτή αυξήθηκε σε 142,5 €/MWh ή κατά 1,2%. Η αύξηση αυτή δεν αφορά αύξηση της αποζημίωσης Α.Π.Ε., που παραμένει η ίδια. Πρέπει, δηλαδή, να καταστεί απολύτως σαφές ότι το ποσό, που λαμβάνουν οι Α.Π.Ε. πριν και μετά την αύξηση του ΕΤΜΕΑΡ, παραμένει απολύτως το ΙΔΙΟ, και επομένως η συμμετοχή των πληρωμών Α.Π.Ε. στο τελικό κόστος μειώθηκε ελαφρά σε 9,57%. Αυξήθηκε, όμως, το περιθώριο των προμηθευτών. Τελικά, η κατανομή του τελικού κόστους μετά την αναπροσαρμογή του ΕΤΜΕΑΡ τον Αύγουστο 2012, έχει ως εξής: Για την παραγωγή από συμβατικά καύσιμα και εισαγωγές, συμπεριλαμβανομένου του κέρδους των προμηθευτών και του ΕΦΚ των συμβατικών καυσίμων

58,8%

83,8 €/MWh

Για την παραγωγή από Α.Π.Ε. και ΣΗΘΥΑ

9,6%

13,6 €/MWh

Κόστος Μεταφοράς και Διανομής

15,6%

22,2 €/MWh

Φόροι, τέλη και κόστος επιδοτούμενων τιμολογίων

16,1%

22,9 €/MWh

Πώς δικαιολογείται το φαινομενικά αυτό παράδοξο; Πώς δικαιολογείται να αυξάνεται το ΕΤΜΕΑΡ, αλλά να μην αυξάνουν οι πληρωμές υπέρ των Α.Π.Ε., αλλά μόνο η επιδότηση των προμηθευτών; To παράδοξο δικαιολογείται από τον τρόπο υπολογισμού του ΕΤΜΕΑΡ, ο οποίος οδηγεί στο φαινόμενο με την αύξηση του ΕΤΜΕΑΡ, οι προμηθευτές να εξοικονομούν πόρους που κανονικά προορίζονται για τις Α.Π.Ε. Οι πόροι αυτοί επιδοτούν το ανταγωνιστικό κόστος, με το οποίο πωλούν οι προμηθευτές το ρεύμα στη λιανική. Όσο μεγαλύτερο

το ΕΤΜΕΑΡ τόσο μεγαλύτερη αυτή η επιδότηση. Όταν όμως το ΕΤΜΕΑΡ δεν είναι αρκετό, τότε αντί να μειωθεί η επιδότηση των προμηθευτών, αυτή παραμένει απαράλλαχτη και αυξάνει το έλλειμμα του ΛΑΓΗΕ σε βάρος των Α.Π.Ε!!! Αυτό που ουσιαστικά συμβαίνει είναι το εξής: Η ροή των πληρωμών των διαφόρων στοιχείων κόστους του τιμολογίου είναι τέτοια, που οι Α.Π.Ε. αποτελούν τον τελευταίο τροχό της αμάξης. Αν το ύψος του τελικού τιμολογίου λιανικής δεν επαρκεί για να καλύψει όλα τα κόστη (δίκτυα, νησιά, συμβατική παραγωγή, κέρδος προμηθευτών, Α.Π.Ε. κλπ.), τότε οι Α.Π.Ε. είναι αυτές που αντιμετωπίζουν έλλειμμα, διότι ουσιαστικά πληρώνονται τελευταίες. Αυτό είναι ένα πρόβλημα που αντιμετωπίζουν οι Α.Π.Ε. ασχέτως της οικονομικής κρίσης και της γενικότερης κρίσης ρευστότητας στην αγορά ηλεκτρισμού, η οποία απλά επέτεινε ένα υφιστάμενο πρόβλημα. Η λύση φυσικά είναι να αρθούν οι απίθανες αυτές στρεβλώσεις, ώστε να πάψει το ΕΤΜΕΑΡ να επιδοτεί την Προμήθεια. Αν δεν υπήρχε αυτή η διοχέτευση πόρων υπέρ των προμηθευτών, δηλαδή αν όλα τα ποσά που έχει καταβάλει επί χρόνια ο Έλληνας καταναλωτής ως Ειδικό Τέλος, είχαν διοχετευθεί πράγματι υπέρ των Α.Π.Ε., τότε ο Λογαριασμός Α.Π.Ε. του ΛΑΓΗΕ δεν θα είχε έλλειμμα. Φυσικά, παράλληλα απαιτείται εξοικονόμηση σε όλα τα στοιχεία κόστους του τιμολογίου λιανικής. Τα περιθώρια μείωσης του κόστους, που υπάρχουν στην παραγωγή και προμήθεια ρεύματος, είναι σημαντικά και πρέπει να αξιοποιηθούν προς όφελος του καταναλωτή και της εθνικής οικονομίας. Τα περιθώρια αυτά εντοπίζονται στο υψηλό κόστος των συμβατικών καυσίμων, είτε των εισαγόμενων λόγω του ανεπαρκούς ανταγωνισμού στην αγορά φυσικού αερίου, είτε των εγχώριων λόγω των περιορισμών στην ισότιμη πρόσβαση. Σημαντική μείωση του κόστους μπορεί να προέλθει και από την άρση των απίθανων στρεβλώσεων στη λιανική αγορά και τη βελτίωση της χρήσης των δικτύων. Η Κυβέρνηση οφείλει να ιεραρχήσει ορθολογικά τις προτεραιότητες αυτές. Να προτάξει τα ουσιαστικά και μεγάλα προβλήματα της αγοράς και να σταματήσει την εύκολη και ανέξοδη στοχοποίηση των Α.Π.Ε. Νοέμβριος - Δεκέμβριος 2012 RENEWABLE/ENERGY

35

ΤΕΧΝΙΚΟ ΑΡΘΡΟ

Δομική Δυναμική Ανάλυση Μεγάλων Πτερυγίων Ανεμογεννήτριας "Ανάπτυξη Μη-Γραμμικού Προτύπου Πεπερασμένου Στοιχείου με Απόσβεση για τη Στατική και Δυναμική Ανάλυση Πτερυγίων Ανεμογεννητριών"

Η

διδακτορική εργασία πραγματεύεται την ανάπτυξη ενός μη-γραμμικού προτύπου πεπερασμένου στοιχείου τύπου δοκού (beam finite element) με απόσβεση. Το εν λόγω στοιχείο είναι ικανό να προβλέπει τόσο τη στατική απόκριση όσο και τη δυναμική αποσβενυμένη συμπεριφορά δοκών και πτερυγίων μεγάλης κλίμακας, τα

οποία κατασκευάζονται από προηγμένα σύνθετα υλικά. Η διατριβή κινείται σε δύο κύριες κατευθύνσεις, οι οποίες αφορούν την εισαγωγή νέων όρων σύζευξης (material coupling) στο μητρώο της απόσβεσης ενός πεπερασμένου στοιχείου (ΠΣ) δοκού, καθώς και την ανάπτυξη ενός καινοτόμου υπολογιστικού μοντέ-

Διεθνής διάκριση Έλληνα Επιστήμονα Το μέλος της ΕΛΕΤΑΕΝ Δρ. Δημήτριος Χόρτης, βραβεύθηκε από την Ευρωπαϊκή Ακαδημία Αιολικής Ενέργειας για την καλύτερη διδακτορική εργασία στον τομέα της Αιολικής Ενέργειας σε Ευρωπαϊκό επίπεδο για το έτος 2012. Η βράβευση έγινε από την Ευρωπαϊκή Ακαδημία Αιολικής Ενέργειας (European Academy of Wind Energy – EAWE – www.eawe.eu) στα πλαίσια του 4ου επιστημονικού συνεδρίου “The Science of Making Torque from Wind” στις 11/10/2012 στην πόλη Oldenburg της Γερμανίας (www.forwind. de/makingtorque/Awards.html). Η εν λόγω ακαδημία αποτελεί τον συνδετικό κρίκο ανάμεσα σε 12 χώρες, που δραστηριοποιούνται στον τομέα της έρευνας στο αντικείμενο της Αιολικής Ενέργειας. Επιπλέον, τελεί υπό την αιγίδα του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Αιολικής Ενέργειας (European Wind Energy Association – EWEA – www.ewea.org) και σε ετήσια βάση βραβεύει έναν καταξιωμένο ερευνητή για τη συνολική συμπεριφορά του και έναν νέο ερευνητή για την καλύτερη διδακτορική διατριβή, σε Ευρωπαϊκό επίπεδο, στο επιστημονικό πεδίο της αιολικής ενέργειας. Η ακαδημία στην Ελλάδα εκπροσωπείται από μια ευρύτερη ερευνητική ομάδα, αποτελούμενη από ερευνητές του εργαστηρίου Τεχνικής Μηχανικής και Ταλαντώσεων του Πανεπιστημίου Πατρών (Καθηγητές Δ. Σαραβάνος, Θ. Φιλιππίδης), του εργαστηρίου Αεροδυναμικής του Ε. Μ. Π. (Καθηγητές Σ. Βουτσινάς, Β. Ριζιώτης) και του Κ. Α. Π. Ε. (Δρ. Π. Χαβιαρόπουλος). Η ελληνική ερευνητική ομάδα ενεργοποιείται και συμμετέχει συστημα36

RENEWABLE/ENERGY Νοέμβριος - Δεκέμβριος 2012

τικά στα μεγαλύτερα ευρωπαϊκά προγράμματα (π.χ. UpWind, Innwind), που αφορούν την αιολική ενέργεια, ενώ συνεργάζεται σε υψηλό επίπεδο με κορυφαία Πολυτεχνεία της Ευρώπης, όπως το Delft της Ολλανδίας και το DTU της Δανίας.

Η διατριβή ολοκληρώθηκε στο τμήμα Μηχανολόγων & Αεροναυπηγών Μηχανικών του Πανεπιστημίου Πατρών, στο εργαστήριο Τεχνικής Μηχανικής & Ταλαντώσεων. Ουσιαστικά αποτελεί εξέλιξη της έρευνας, που επιτελείται τα τελευταία 10 χρόνια από την ομάδα “Ανάλυσης Κατασκευών και Ευφυών Υλικών – Structural Analysis & Active Materials group (http://saam.mech.upatras.gr)”. Η συγκεκριμένη ομάδα δραστηριοποιείται στον τομέα της υπολογιστικής μηχανικής, με έμφαση στην ανάπτυξη καινοτόμων πεπερασμένων στοιχείων για τη μοντελοποίηση σύνθετων και ευφυών υλικών. Συστάθηκε από τον καθηγητή Δ. Σαραβάνο, του οποίου το επιστημονικό υπόβαθρο και η άριστη συνεργασία, που αναπτύξαμε, συντέλεσαν στην επιτυχή έκβαση της εργασίας μου.

Του Δρα Δημήτρη Χόρτη, μέλους της ΕΛΕΤΑΕΝ

λου και πρωτότυπου κώδικα για τη μελέτη της μη-γραμμικής δυναμικής συμπεριφοράς δοκών και πτερυγίων, που υπόκεινται σε μεγάλες μετατοπίσεις και περιστροφές.

Περιγραφή του Προβλήματος - Σκοπός της Διδακτορικής Διατριβής Η μεγιστοποίηση της ενεργειακής απόδοσης των σύγχρονων ανεμογεννητριών επιτυγχάνεται μέσω της χρήσης μεγάλων και πιο εύκαμπτων πτερυγίων, τα οποία ξεπερνούν τα 60 μ. σε μήκος. Τα πτερύγια κατασκευάζονται από εξελιγμένα συστήματα σύνθετων υλικών, όπως χαρακτηριστικά είναι τα υαλονήματα (Glass/Epoxy) και ανθρακονήματα (Carbon/Epoxy). Η εκτεταμένη χρήση αυτών των υλικών προσφέρει αυξημένους ειδικούς λόγους αντοχής και δυσκαμψίας, ενώ παράλληλα βελτιώνει την απόσβεση της κατασκευής. Η μελέτη της δομικής δυναμικής ανάλυσης, καθώς και ο προσδιορισμός της δομικής απόσβεσης (structural damping) ολόκληρης της κατασκευής, δεν καλύπτεται πλέον από μοντέλα που αναφέρονται στη γραμμική περιοχή λειτουργίας των πτερυγίων. Νέα μη-γραμμικά μοντέλα είναι αναγκαία για τη διεξοδική μελέτη της επίδρασης της γεωμετρικής μη-γραμμικότητας στην απόσβεση των πτερυγίων και κατ' επέκταση της βελτίωσης της αεροελαστικής συμπεριφοράς αυτών.

Σύντομη Περίληψη Στο πρώτο μέρος της διατριβής μελετάται η επίδραση της σύζευξης, λόγω της ανισοτροπίας των σύνθετων υλικών, τόσο στη στατική απόκριση όσο και στη μορφική ανάλυση δοκών, διαφόρων διατομών και γεωμετριών. Διατυπώνονται νέοι όροι απόσβεσης, που εκφράζουν την εν λόγω σύζευξη και οι οποίοι καθιστούν το ΠΣ δοκού πιο πλήρες για την επίλυση προβλημάτων, όπου η σύζευξη υλικού αποτελεί καθοριστικό παράγοντα για τη δομική λειτουργία της κατασκευής. Στο δεύτερο και πλέον σημαντικό μέρος της διατριβής, αρχικά περιγράφεται το θεω-

ΑΙΟΛΙΚΑ ρητικό υπόβαθρο για την πρόβλεψη της μη- ξης μπορούν να περιγράψουν την επίδραση επιστημονικά περιοδικά και έχουν παρουσιγραμμικής δυναμικής απόσβεσης λεπτών δο- των εσωτερικών εφελκυστικών τάσεων στα ασθεί σε διάφορα διεθνή συνέδρια στον τοκών κατασκευασμένα από σύνθετα υλικά, οι μορφικά χαρακτηριστικά δοκών και πτερυγί- μέα της ανάπτυξης της αιολικής ενέργειας. οποίες υπόκεινται σε μεγάλα συν-επίπεδα ων. Το μη-γραμμικό πεπερασμένο στοιχείο Τα κυριότερα από αυτά παρατίθενται συνοεφελκυστικά φορτία ή φορτία λυγισμού. είναι ικανό να χαρακτηρίσει τη στατική συ- πτικά παρακάτω. μπεριφορά και την αποσβενυμένη ταλάντωΑναπτύσσεται νέο πεπερασμένο στοιχείο, Μελέτης της σύζευξης λόγω της ανισοικανό να περιγράψει την επίδραση της γεω- ση δοκών από σύνθετα υλικά. Η επαλήθευ- τροπίας των σύνθετων υλικών. Συγκρίσεις μετρικής μη-γραμμικότητας στην απόσβεση ση του μη-γραμμικού κώδικα πραγματοποιή- αριθμητικών αποτελεσμάτων για τη στατική και τη δυσκαμψία της δοκού. Εφαλτήριο για θηκε μέσω μιας σειράς πειραματικών μετρή- και δυναμική απόκριση λεπτότοιχων δοκών την ανάπτυξη αυτής της μεθοδολογίας ήταν η σεων, που αφορούσαν τη μέτρηση της φυσι- ορθογωνικής διατομής οδήγησαν στο συμπέανάγκη της πρόβλεψης της δυναμικής από- κής συχνότητας και της μορφικής απόσβεσης ρασμα ότι οι νέοι όροι σύζευξης, που διατυσβεσης σε κατασκευές από σύνθετα υλικά σε λεπτές δοκούς από σύνθετα υλικά τόσο πώθηκαν και εισήχθησαν στο μοντέλο, αυξάμε πιο πολύπλοκη και εύκαμπτη γεωμετρία, σε εφελκυσμό όσο και σε συνθήκες λυγι- νουν την ευκαμψία και συνεπώς τις μετατοόπως αυτή των πτερυγίων ανεμογεννητριών. σμού. Τα πειραματικά αποτελέσματα έρχο- πίσεις της κατασκευής. Σε επίπεδο στατικής Η πρόβλεψη της μη-γραμμικής απόκρισης νται σε πολύ καλή συμφωνία με τις θεωρη- απόκρισης, το βελτιωμένο μοντέλο ΠΣ προμιας κατασκευής από σύνθετα υλικά επιτυγ- τικές προβλέψεις του κώδικα, κάτι που εξα- έβλεψε υψηλότερες τιμές γωνίας στρέψης χάνεται μέσω της προσομοίωσής της με έναν σφαλίζει την αξιοπιστία του μη-γραμμικού πε- (Διάγραμμα 1) και εγκάρσιας μετατόπισης στο επαρκή αριθμό πεπερασμένων στοιχείων. Στο περασμένου στοιχείου. ελεύθερο άκρο της δοκού, ενώ σε επίπεδο εσωτερικό κάθε στοιχείου οι παραμορφώμορφικής ανάλυσης (modal analysis) υπολόσεις προσεγγίζονται από γραμμικές συναρΒασικά Συμπεράσματα γισε χαμηλότερες τιμές φυσικών συχνοτήτων τήσεις μορφής, οι οποίες οδηγούν στη μηΤα βασικά καινοτόμα στοιχεία της διατρι- και υψηλότερες τιμές για συντελεστή μορφιτρωική μορφή των μη-γραμμικών εξισώσεων βής έχουν δημοσιευτεί σε 4 διεθνή έγκριτα κής απόσβεσης της κατασκευής (Διάγραμμα 2). Στην κατεύθυνση αυτή έγιναν του συστήματος. Λόγω του γεγονόπεραιτέρω αναλύσεις σε μικρά πτετος ότι οι εξισώσεις αυτές εξαρτώρύγια με ομοιόμορφη διατομή καθ' νται από τη λύση, δεν μπορούν να όλο το μήκος τους. Συγκρίσεις των λυθούν απευθείας, κάτι που καθιθεωρητικών προβλέψεων του υποστά αναγκαία τη χρήση μιας σταδιλογιστικού κώδικα με πειραματικές ακής-επαναληπτικής τεχνικής. Στην μετρήσεις ενίσχυσαν ακόμη περισπαρούσα διατριβή εισάγεται στον σότερο την αξιοπιστία του πεπεραλύτη του μη-γραμμικού υπολογιστισμένου στοιχείου. Τέλος, η σημακού κώδικα η Newton-Raphson τεντική συνεισφορά των νέων όρων χνική. Το επόμενο βήμα αφορά τη σύζευξης στο μητρώο της απόσβεσύνθεση των ολικών δομικών μητρών του συστήματος και την εφαρσης επαληθεύτηκε μέσω της μορφιμογή των συνοριακών συνθηκών. Σε κής ανάλυσης ενός ρεαλιστικού πτεκάθε επανάληψη λαμβάνει χώρα η ρυγίου ανεμογεννήτριας, συνολικού επίλυση των γραμμικοποιημένων μήκους 19 μ., καθώς και μέσω της εξισώσεων και ο υπολογισμός των πρόβλεψης των τιμών δυσκαμψίας, Διάγραμμα 1: Επίδραση της σύζευξης στην 1η καμπτική πραγματικών και εφαπτομενικών σε επίπεδο διατομής, ενός πρότυιδιομορφή προτύπου μικρής Glass/Epoxy πτέρυγας μη-γραμμικών μητρώων δυσκαμψίπου πτερυγίου μήκους 61.5 μ., που ας και απόσβεσης της κατασκευής, χρησιμοποιείται ήδη σε παράκτιες τα οποία τελικώς επιλύονται με τη μηχανές ισχύος πάνω από 5MW. Μη-γραμμικό μοντέλο πεπεραμέθοδο της αριθμητικής ολοκλήρωσμένου στοιχείου για λεπτές δοσης κατά Gauss. κούς από σύνθετα υλικά. Η ανάΤο πεπερασμένο στοιχείο δοκού πτυξη ενός απλοποιημένου δίκομεξελίχθηκε περαιτέρω, ώστε να συβου αξονικού προτύπου ΠΣ για λεμπεριλάβει τη μη-γραμμική ανάπτές δοκούς με 3 βαθμούς ελευλυση μεγάλων λεπτότοιχων καταθερίας σε κάθε κόμβο αποτέλεσε σκευών από σύνθετα υλικά, όπως ένα ενδιάμεσο βήμα για την τελική αυτά των πτερυγίων ελικοπτέρων διατύπωση των μητρών μάζας, δυκαι ανεμογεννητριών. Η εισαγωγή σκαμψίας και απόσβεσης του πλήτης πλήρους έκφρασης της αξονιρους πεπερασμένου στοιχείου για κής μη-γραμμικής Green-Lagrange ρεαλιστικά πτερύγια μεγάλου μήπαραμόρφωσης στη διατύπωση των κους. Αρχικά διατυπώθηκαν οι κακινηματικών υποθέσεων οδηγεί ταστατικές εξισώσεις σε μία στρώστην πλήρη έκφραση των πραγμαση της δομής του σύνθετου υλικού τικών και εφαπτομενικών δομικών και στη συνέχεια αυτές επεκτάθημητρών της κατασκευής. Οι νέοι Διάγραμμα 2: Επίδραση της σύζευξης στη μορφική μη-γραμμικοί όροι δυσκαμψίας και καν σε επίπεδο πεπερασμένου στοιαπόσβεση πτερυγίου ανεμογεννήτριας μήκους 19 μ. απόσβεσης πρώτης και δεύτερης τάχείου για ολόκληρη τη διατομή της Νοέμβριος - Δεκέμβριος 2012 RENEWABLE/ENERGY

37

ΤΕΧΝΙΚΟ ΑΡΘΡΟ σύνθετα υλικά. κατασκευής. Η πιστοποίηση του νέου πεπεΤο νέο 3-D δίκομβο αξονικό στοιρασμένου στοιχείου έγινε μέσω χείο δοκού, έχει πλέον 6 βαθμούς μιας σειράς πειραματικών μετρήσεελευθερίας σε κάθε κόμβο, περιων, που έλαβαν χώρα στις εγκαταγράφοντας επαρκώς τις μεγάλες παστάσεις του εργαστηρίου Τεχνικής ραμορφώσεις, που παρουσιάζουν τα Μηχανικής και Ταλαντώσεων σύγχρονα πτερύγια ανεμογεννητριτου τμήματος Μηχανολόγων και ών. Το πλήρες μη-γραμμικό μοντέΑεροναυπηγών Μηχανικών του λο ΠΣ δοκού προσφέρει τις εξής Πανεπιστημίου Πατρών. Αρχικά καδυνατότητες: • Πρόβλεψη της μη-γραμμικής τασκευάστηκαν δοκίμια από εποξική στατικής απόκρισης δοκών μεγάρητίνη και υαλονήματα (GFRP) σε λου μήκους. Το νέο ΠΣ είναι ικασυγκεκριμένες συνθήκες πίεσης και νό να προβλέπει τις τιμές της αξονιθερμοκρασίας. Στη συνέχεια, έγιναν πειράματα μέτρησης των ιδιοσυχνοκής μετατόπισης, καθώς και της γωΔιάγραμμα 3: Σύγκριση πειραματικών μετρήσεων και θεωρητικών τήτων και των συντελεστών μορφινίας στρέψης δοκών κιβωτοειδούς αποτελεσμάτων για την 1η ιδιομορφή δοκού Glass/Epoxy με κής απόσβεσης των λεπτών δοκιδιατομής με πολύπλοκες διαστρωδιαστρωμάτωση [02/902]s υπό αυξανόμενο θλιπτικό φορτίο μίων. Οι μετρήσεις έγιναν υπό αυματώσεις, κάτι το οποίο αποτυγχάξανόμενη εφελκυστική φόρτιση και νει να κάνει το αντίστοιχο γραμμικό στοιχείο. κατόπιν επαναλήφθηκαν υπό θλιπτική φόρτιση, ώστε να μελετηθεί η επίδραση • Ο υπολογισμός των τιμών των φυσικών συτης μη-γραμμικότητας, κυρίως στην απόσβεχνοτήτων και μορφικής απόσβεσης κατασκευών από σύνθετα υλικά αναδεικνύει ση της κατασκευής. τον σημαντικό ρόλο, που παίζουν οι νέοι Η άριστη σύγκριση των πειραματικών μεμη-γραμμικοί όροι δυσκαμψίας και απότρήσεων με τις αντίστοιχες θεωρητικές προσβεσης, που διατυπώθηκαν και εισήχθηβλέψεις του πεπερασμένου στοιχείου έδεισαν στο νέο στοιχείο για τη μη-γραμμικής ξε ότι: συμπεριφορά σύγχρονων πτερυγίων.

• Παρουσιάστηκε ισχυρή επίδραση των αρχικών τάσεων, που αναπτύσσονται στη δοκό • Προσομοίωση της δοκού ενίσχυσης (girder λόγω του αυξανόμενου εφελκυστικού box-section beam) μήκους 54 μ., που φέφορτίου, στη μη-γραμμική απόσβεση των ρουν στο εσωτερικό τους σύγχρονα πτερύδοκών, κάτι το οποίο αδυνατούσε να προγια ανεμογεννήτριας, που ξεπερνούν τα 60 βλέψει ο προγενέστερος γραμμικός κώδιμ. σε μήκος. Οι θεωρητικές προβλέψεις κας. Η αύξηση του εφελκυστικού φορτίου του κώδικα διαπιστώνουν την αύξηση της καθιστά την κατασκευή πιο δύσκαμπτη, το δυσκαμψίας των περιστρεφόμενων πτερυΕικόνα 1: Πειραματική διάταξη που οποίο με τη σειρά του επιφέρει τη δραστιγίων λόγω των βαρυτικών δυνάμεων, καχρησιμοποιήθηκε στα πειράματα λυγισμού κή μείωση των τιμών του συντελεστή της θώς και των εφελκυστικών φυγοκεντρικών Glass/Epoxy λεπτών δοκών. μορφικής απόσβεσης. φορτίων, που αναπτύσσονται στην πτέρυγα • Η εισαγωγή των νέων μη-γραμμικών όρων λόγω της περιστροφής τους. δυσκαμψίας και απόσβεσης είναι απαραί- δοκών μεγάλου μήκους και σύγχρονων τητη για τον πλήρη χαρακτηρισμό της τα- πτερυγίων ανεμογεννητριών. Στο τελευλαντωτικής συμπεριφοράς δοκών από ταίο μέρος της εργασίας, το απλοποιημένο σύνθετα υλικά, καθώς αυτές υπόκεινται ΠΣ δοκού επεκτάθηκε, ώστε να είναι ικανό σε θλιπτικά αξονικά φορτία, που επιφέ- να περιγράψει τη μη-γραμμική συμπεριφορά ρουν τον λυγισμό τους. Όπως φαίνεται και λεπτότοιχων δοκών, κατασκευασμένες από στο Διάγραμμα 3, η μη-γραμμική απόσβεση αυξάνεται με την αύξηση της θλιπτικής φόρτισης έως το κρίσιμο φορτίο λυγισμού της κατασκευής, όπου και η απόσβεση αποκτά τη μέγιστη τιμή της. Κατόπιν, στην περιοχή του μεταλυγισμού, οι τιμές της μορφικής απόσβεσης μειώνονται λόγω της αύξησης της εγκάρσιας δυσκαμψίας των λεπτών δοκών.

• Οι τιμές της δομικής απόσβεσης της κατασκευής εξαρτώνται από τη διαστρωμάτωση Εικόνα 2: Τυπική διατομή (lay-up) των σύνθετων υλικών, τόσο για την πτέρυγας ανεμογεννήτριας περίπτωση του εφελκυσμού όσο και για την μήκους 61.5μ. περίπτωση του λυγισμού. Μη-γραμμική αποσβενυμένη απόκριση 38

RENEWABLE/ENERGY Νοέμβριος - Δεκέμβριος 2012

ΕΠΕΝΔΥΤΙΚΑ

ΑΠΕ: Συγκριτικό τεστ ανά τεχνολογία Πώς διαμορφώνεται το κόστος επένδυσης και παραγωγής Παρά τα πρόσφατα μέτρα της κυβέρνησης και τη δυσφορία που επικρατεί σε ορισμένους τομείς του κλάδου των ΑΠΕ, Έλληνες και ξένοι επιχειρηματίες που παραμένουν πιστοί στον τομέα της βιώσιμης ενέργειας και ποντάρουν στο στοίχημα της ανάπτυξης αναζητούν το καλύτερο μίγμα για τα δικά τους επενδυτικά σχέδια. Αρκετοί μάλιστα ενώ έχουν ήδη ξεκινήσει με φωτοβολταϊκά ή αιολικά στρέφονται και σε άλλες πηγές εναλλακτικής ενέργειας.

Τ

ο συγκεκριμένο απόσπασμα από την Έκθεση ειδικής επιτροπής του ΥΠΕΚΑ που συστάθηκε από ομάδα εξειδικευμένων εμπειρογνωμόνων του τομέα, στο πλαίσιο σχεδιασμού αναμόρφωσης του μηχανισμού στήριξης του τομέα ηλεκτροπαραγωγής από Α.Π.Ε. περιγράφει αναλυτικά το ύψος των απαιτούμενων κεφαλαίων για επενδύσεις σε διάφορους τομείς των Α.Π.Ε. και το διαμορφούμενο κόστος παραγωγής. Το συνολικό κόστος της παραγόμενης ηλεκτρικής ενέργειας από ΑΠΕ εξαρτάται από το κόστος προμήθειας και εγκατάστασης του εξο-

πλισμού, το κόστος λειτουργίας του έργου, το κόστος επανάκτησης των κεφαλαίων της επένδυσης και το κόστος της εξυπηρέτησης της χρηματοδότησης της επένδυσης (δανεισμός). Ορισμένες από τις ανωτέρω κατηγορίες κόστους είναι ανάλογες της εγκατεστημένης ισχύος του έργου, άλλες είναι ανάλογες με την παραγόμενη ενέργεια και άλλες αποτελούν σταθερό χρηματικό έξοδο, ανεξαρτήτως του μεγέθους του έργου (σταθερά & μεταβλητά κόστη). Οι κατηγορίες που επηρεάζουν και διαμορφώνουν το κόστος παραγωγής είναι: Α. Το συνολικό κόστος (συνολι-

κή επένδυση) που απαιτείται μέχρι την έναρξη λειτουργίας του έργου και αφορά: • Το κόστος ανάπτυξης του έργου (μελέτες, αδειοδότηση, κόστος γης).

• Το κόστος κατασκευής του έργου που αναλύεται στις αντίστοιχες επιμέρους κατηγορίες κόστους για την προμήθεια του εξοπλισμού, ανάλογα με την κάθε τεχνολογία ΑΠΕ, τη μεταφορά και εγκατάστασή του.

• Το κόστος κατασκευής των έργων σύνδεσης.

• Το χρηματοοικονομικό κόστος στη διάρκεια κατασκευής (τόκοι βραχυπρόθεσμου δανεισμού, απόδοΝοέμβριος - Δεκέμβριος 2012 RENEWABLE/ENERGY

39

ΕΠΕΝΔΥΤΙΚΑ ση κεφαλαίων, κλπ.). Το άθροισμα των παραπάνω μεγεθών αποτελεί το συνολικό κόστος κατασκευής. Το μέγεθος αυτό, διαιρούμενο με την εγκαθιστάμενη ισχύ δίδει, το ανηγμένο (ή ειδικό) κόστος κατασκευής. Β. Οι ετήσιες δαπάνες (μεταβλητές/σταθερές), κατά τη διάρκεια λειτουργίας, οι οποίες αναλύονται σε πολλές διαφορετικές συνιστώσες, σχετίζονται συνήθως και με την παραγωγή του υπό εξέταση σταθμού ΑΠΕ. Ειδικότερα στα έξοδα λειτουργίας του έργου περιλαμβάνονται: • το κόστος επισκευών και συντήρησης του έργου, το οποίο αντιστοιχεί συνήθως σε ποσοστό επί του προϋπολογισμού του έργου, ή σε ποσοστό επί της παραγόμενης ενέργειας.

• το κόστος για την ασφάλιση του έργου κατά πολλαπλών κινδύνων, καθώς και το κόστος για την ασφάλιση των ετήσιων εσόδων, τα οποία υπολογίζονται ως ποσοστό του αντίστοιχου ασφαλιζόμενου ποσού.

• οι δαπάνες μισθοδοσίας.

• το κόστος διοίκησης και λογιστικής παρακολούθησης του έργου.

• διάφορα άλλα έξοδα λειτουργίας, παροχές σε τρίτους, ενοίκια, υλικά

« Τα τελευταία 4 χρόνια το κόστος των συνοδών έργων ενός αιολικού πάρκου βαίνει συνεχώς αυξανόμενο » άμεσης ανάλωσης και λοιπά γενικά ή απρόβλεπτα έξοδα. Ειδικά για τις τεχνολογίες της βιομάζας και του βιοαερίου (σε μικρότερο βαθμό και για τους ηλιοθερμικούς σταθμούς που χρησιμοποιούν επικουρικό καύσιμο), στο κόστος λειτουργίας θα πρέπει να προστεθεί και το κόστος εξασφάλισης της πρώτης ύλης ή καυσίμου (προμήθεια, μεταφορά, επεξεργασία, κλπ), που απαιτείται για τη λειτουργία του σταθμού. Για λόγους απλούστευσης της ανάλυσης, το συνολικό κόστος λειτουργίας λαμβάνεται ως (διαφορετικό) ποσοστό επί του συνολικού κόστους εγκατάστασης της κάθε τεχνολογίας Α.Π.Ε. Ομαδοποιώντας τα παραπάνω, οι ετήσιες δαπάνες διακρίνονται σε: Β1. Έξοδα λειτουργίας και συντήρησης του έργου • Το (πιθανό) κόστος εξασφάλισης της πρώτης ύλης (π.χ. βιομάζα).

• Το κόστος λειτουργίας και συντήρησης του έργου (συντήρηση, μι-

σθοδοσία προσωπικού, διαχείριση, λοιπά έξοδα).

• Το κόστος ασφάλισης του εξοπλισμού και των εσόδων.

• Διάφορα άλλα έξοδα, που σχετίζονται είτε με ιδιαιτερότητες των έργων, είτε με απρόβλεπτες παραμέτρους που στατιστικά παρατηρούνται. Β2. Το κόστος που αντιστοιχεί στην πληρωμή του τέλους προς τους ΟΤΑ και τους φορείς διαχείρισης (για την περίπτωση των ΜΥΗΣ). Β3. Επιπλέον, στις ετήσιες δαπάνες ανάλογα με το επιχειρηματικό μοντέλο που επιλέγεται για την υλοποίηση του έργου, περιλαμβάνονται: • το κόστος εξυπηρέτησης των τόκων και των χρεολυσίων του έργου (εξυπηρέτηση δανεισμού του έργου).

• το κόστος επανάκτησης του κεφαλαίου της επένδυσης (αποσβέσεις), καθώς και το εναλλακτικό κόστος των ιδίων κεφαλαίων (επιθυμητή απόδοση επένδυσης).

• η φορολόγηση των εσόδων. Στις ενότητες που ακολουθούν, παρουσιάζεται μια συνοπτική περιγραφή του κόστους παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας από ΑΠΕ στην Ελλάδα, όπως διαμορφώνεται πλέον για κάθε τεχνολογία ξεχωριστά.

Εξειδίκευση κόστους κατασκευής ανά τεχνολογία Αιολική ενέργεια Οι τάσεις μεταβολής τους κόστους προμήθειας του βασικού εξοπλισμού των ανεμογεννητριών καθορίζονται από τις σχετικές διεθνείς τά-

40

RENEWABLE/ENERGY Νοέμβριος - Δεκέμβριος 2012

σεις. Έτσι, κατά τα μέσα της δεκαετίας του 2000 παρατηρήθηκε μια σημαντική αύξηση του κόστους. Η τάση αυτή σταθεροποιήθηκε προς το τέλος της δεκαετίας και ακολούθη-

σε στη συνέχεια μια πτωτική πορεία, που σε μερικούς κατασκευαστές ξεπέρασε κατά μέσο όρο το 5% κατά την τελευταία τετραετία. Ωστόσο, τα υπόλοιπα στοιχεία κόστους για την ανάπτυξη ενός αιολικού πάρκου που σχετίζονται κυρίως με τα χαρακτηριστικά της χωροθέτησής του και της διασύνδεσής του με το δίκτυο έχουν αυξηθεί σημαντικά. Ειδικότερα, το κόστος των συνοδών έργων (ηλεκτρική διασύνδεση και οδοποιία) βαίνει συνεχώς αυξανόμενο – σε απόλυτο μέγεθος ανά MW εγκατεστημένης ισχύος– εξαιτίας της αυξανόμενης τεχνικής δυσκολίας που αντιμετωπίζουν τα νέα έργα (μεγαλύτερες αποστάσεις από τα δίκτυα, εγκαταστάσεις σε περίπλοκο ανάγλυφο, κλπ.).

ΕΠΕΝΔΥΤΙΚΑ Συνολικά, τα τελευταία 4 χρόνια το κόστος επένδυσης έχει αυξηθεί κατά μέσο όρο περίπου 6-8%. Σήμερα, ένα τυπικό κόστος επένδυσης για ένα χερσαίο αιολικό πάρκο, διαμορφώνεται ως εξής: • Τυπικό κόστος κατασκευής αιολικού πάρκου (μη συμπεριλαμβανομένου του κόστους ηλεκτρικής διασύνδεσης), όπου περιλαμβάνεται -πέρα του εξοπλισμού- το κόστος ανάπτυξης, το κόστος μελετών αδειοδότησης, και το χρηματοοικονομικό κόστος για την περίοδο κατασκευής του. Το κόστος αυτό εκτιμάται κατ’ αρχήν μεταξύ 1,1 – 1,2 εκατ. €/MW, αλλά μπορεί να παρουσιάζει σημαντικές αποκλίσεις. Για τα αιολικά πάρκα που αναπτύσσονται στα νησιά, το κόστος αυξάνεται περίπου κατά 15% λόγω των επιπρόσθετων παραμέτρων κόστους, που σχετίζονται τόσο με τη μεταφορά του εξοπλισμού όσο και με τα αντίστοιχα έργα για τη χωροθέτηση και εγκατάστασή του.

• Τυπικό κόστος διασύνδεσης, το οποίο λαμβάνοντας υπόψη και το ιδιαίτερο γεωγραφικό ανάγλυφο στις περιοχές που παρουσιάζεται σημαντικό αιολικό δυναμικό, αποτελεί σημαντική συνιστώσα του συνολικού κόστους και θεωρείται, για τους σκοπούς της παρούσας, ότι κυμαίνεται μεταξύ 0,1 – 0,25 εκατ. €/MW, οδηγώντας σε μια επιπλέον επιβάρυνση μέχρι και 15% του κόστους κατασκευής, ανάλογα βέβαια και με τα τεχνικά χαρακτηριστικά του έργου. Σε αρκετές περιπτώσεις, καθώς επίσης και στα έργα μεγάλης κλίμακας, που είναι απαραίτητα για την προσέγγιση του εθνικού στόχου και που περιλαμβάνουν εκτός των άλλων και διασυνδέσεις νήσων, το κόστος σύνδεσης ξεπερνά σαφώς τα 0,3 εκατ. €/MW και το 20% του συνολικού κόστους κατασκευής. Λαμβάνοντας υπόψη τα παραπάνω, για τους σκοπούς της παρούσας έκθεσης, το κόστος κατασκευής ενός τυπικού αιολικού πάρκου λαμβάνεται ίσο με: • 1.350 €/kW, για το ηπειρωτικό σύστημα και τα διασυνδεδεμένα νησιά, με τυπική εγκατεστημένη ισχύ τα 30MW,

•

« τα θαλάσσια αιολικά πάρκα έχουν αυξημένο κόστος εγκατάστασης σε σχέση με τα χερσαία »

1.550 €/kW, για τα μη διασυνδεδεμένα νησιά, με τυπική εγκατεστημένη ισχύ τα 10MW. Αντίστοιχα, τα ετήσια έξοδα λειτουργίας και συντήρησης (σταθερά και μεταβλητά) των αιολικών πάρκων ανηγμένα σε μονάδα κόστους του έργου ανά έτος, παρουσιάζουν διαφοροποιήσεις. Εδώ λαμβάνονται ότι αντιστοιχούν στο 3,6% και στο 4% του συνολικού κόστους κατασκευής του αιολικού πάρκου για το ηπειρωτικό σύστημα και τα μη διασυνδεδεμένα νησιά αντίστοιχα.

Θαλάσσια Αιολικά Πάρκα Αναφορικά με τα θαλάσσια αιολικά πάρκα, το κόστος εγκατάστασης είναι σε κάθε περίπτωση αυξημένο σε σχέση με αντίστοιχα χερσαία αιολικά πάρκα, ενώ αξίζει να σημειωθεί ότι δεν υπάρχει ακόμη στην Ελλάδα έργο που να βρίσκεται στη διαδικασία υλοποίησης και άρα δεν μπορούν να εξαχθούν ακριβή συμπεράσματα αναφορικά με το κόστος κατασκευής. Για τους σκοπούς της παρούσας έκθεσης και λαμβάνοντας υπόψη τα

διεθνή δεδομένα, που ανάγουν το κόστος από 1.900 €/kW έως 3.600 €/kW, το κόστος κατασκευής ενός τυπικού θαλάσσιου αιολικού πάρκου, εγκατεστημένης ισχύος 100MW λαμβάνεται ίσο με 3.000 €/kW, ενώ αντίστοιχα τα έξοδα λειτουργίας και συντήρησης (σταθερά και μεταβλητά) εκτιμώνται σε 2,5% του κόστους κατασκευής του.

Μικρές Α/Γ Ιδιαίτερη κατηγορία αποτελούν τα έργα με εγκατεστημένη ισχύ μέχρι 50kW (το όριο στο μέγεθος της εγκατεστημένης ισχύος σχετίζεται και με την προβλεπόμενη τιμή αποζημίωσης της παραγόμενης ηλεκτρικής ενέργειας). Συγκεκριμένα, οι μικρές Α/Γ διαφοροποιούνται με βάση διάφορες παραμέτρους, όπως η διάμετρος του στροφείου (Rotor Diameter), η επιφάνεια σάρωσης του στροφείου (rotor swept area) και η ονομαστική ισχύς λειτουργίας τους, παράμετροι που επηρεάζουν σημαντικά το κόστος προμήθειας. Το κόστος προμήθειας των μικρών Α/Γ, κυμαίνεται από 2.000 €/kW έως και 3.500 €/kW, ενώ το κόστος για την εγκατάσταση και ανάπτυξή τους εκτιμάται γύρω σε 40 - 70 χιλ. € ανά έργο. Τα παραπάνω μεγέθη οδηγούν σε ένα μέσο εκτιμώμενο κόστος για ένα τυπικό έργο 50 kW της τάξης των 3.700 €/kW. Αντίστοιχα τα έξοδα λειτουργίας και συντήρησης (σταθερά και μεταΝοέμβριος - Δεκέμβριος 2012 RENEWABLE/ENERGY

41

ΕΠΕΝΔΥΤΙΚΑ

βλητά) των μικρών Α/Γ υπολογίζονται σε περίπου 2% του κόστους κατασκευής.

Μικρά Υδροηλεκτρικά Το κόστος κατασκευής Μικρών Υδροηλεκτρικών έργων (ΜΥΗΕ) εξαρτάται εν πολλοίς από το ύψος της υδραυλικής πτώσης και εμφανίζει σημαντικές διακυμάνσεις. Συγκεκριμένα, για την ίδια εγκατεστημένη ισχύ, τα έργα χαμηλής πτώσης έχουν να διαχειριστούν σημαντικά μεγαλύτερες ποσότητες νερού, με αποτέλεσμα να αυξάνονται σημαντικά οι ανάγκες διαμόρφωσης και υλοποίησης έργων ΠΜ, καθώς και το μέγεθος του κυρίως εξοπλισμού. Ειδικότερα, το κόστος κατασκευής είναι αντιστρόφως ανάλογο του διαθέσιμου ύψους πτώσης νερού και κυμαίνεται από 1.500 €/kW έως 3.500 €/kW. Με βάση τα παραπάνω διακρίνονται δύο βασικές κατηγορίες ΜΥΗΕ:

42

RENEWABLE/ENERGY Νοέμβριος - Δεκέμβριος 2012

« Οι δαπάνες κατασκευής Μικρών Υδροηλεκτρικών έργων εμφανίζουν σημαντικές διακυμάνσεις »

• έργα χαμηλού ύψους πτώσης (H<20m) • έργα μεσαίου και μεγάλου ύψους πτώσης (Η>20m) Για τους σκοπούς της παρούσας έκθεσης και λαμβάνοντας υπόψη τα παραπάνω, το κόστος κατασκευής ενός τυπικού ΜΥΗΕ, εγκατεστημένης ισχύος 5MW θεωρείται ίσο με: • 2.500 €/kW, για έργα χαμηλού ύψους πτώσης (H<20m) • 2.100 €/kW, για έργα μεσαίου και μεγάλου ύψους πτώσης, (Η>20m) Στο παραπάνω κόστος έχει συμπεριληφθεί και το κόστος διασύν-

δεσης, το οποίο αντιπροσωπεύει περίπου το 8% και το οποίο λόγω περιορισμών στο δίκτυο διανομής βαίνει αυξανόμενο. Επιπλέον, το συνολικό κόστος της παραγόμενης ενέργειας από ΜΥΗΕ, πέραν από τους συνήθεις παράγοντες, επηρεάζεται και διαμορφώνεται και από τα ακόλουθα: 1. Το κόστος λήψης μέτρων διαχείρισης υδάτινων πόρων στο πλαίσιο εφαρμογής της οδηγίας πλαίσιο 2000/60/ΕΚ. και το κόστος της ταυτόχρονης εξυπηρέτησης και άλλων χρήσεων (ύδρευση, άρδευση), λόγω των ιδιαίτερων συνθηκών και απαιτήσεων που δημιουργούνται 2. Το κόστος ένταξης έργων σε προστατευόμενες περιοχές στις οποίες τα ΜΥΗΕ επιβαρύνονται επιπλέον με 1% στο ειδικό τέλος που προβλέπεται στο ν.3851/10. Τέλος, τα ετήσια έξοδα λειτουργίας και συντήρησης (σταθερά και μεταβλητά) των ΜΥΗΕ υπολογίζονται σε 3,1% και 3,4% του συνολικού κόστους εγκατάστασης, ανάλογα και με τα χαρακτηριστικά του έργου.

Φωτοβολταϊκά Τα τελευταία χρόνια το κόστος προμήθειας των φωτοβολταϊκών (Φ/Β) πάνελ στην Ελλάδα έχει μειωθεί σημαντικά, ακολουθώντας τις διεθνείς τάσεις, συμπαρασύροντας σε μεγάλο ποσοστό και το συνολικό κόστος κατασκευής ενός έργου. Δεδομένου του μεγάλου ενδιαφέροντος για ανάπτυξη Φ/Β σταθμών έχει αυξηθεί το κόστος σύνδεσής τους λόγω αύξησης των αποστάσεων από τα δίκτυα. Ωστόσο, το μερίδιο των επιμέρους κατηγοριών κόστους κατασκευής και ανάπτυξης ενός Φ/Β έργου (πέρα από τα Φ/Β πάνελ), είναι ιδιαίτερα υψηλό και κυμαίνεται σήμερα μεταξύ 40-65% στο συνολικό κόστος κατασκευής και αναμένεται να παραμείνει σχετικά σταθερό σε επίπεδο κόστους τα επόμενα χρόνια. Το υψηλό αυτό ποσοστό είναι αποτέλεσμα των διαφορετικών παραμέτρων επηρεασμού των συνιστωσών κόστους σε σχέση με τον τύπο και το μέγεθος της εγκατάστασης. Στη συνέχεια και για τους σκοπούς της παρούσας έκθεσης αναλύονται τέσσερις κατηγορίες αντιπροσωπευτικών Φ/Β εγκαταστάσεων: • Οικιακό σύστημα επί στέγης εγκα-

ΕΠΕΝΔΥΤΙΚΑ τεστημένης ισχύος 10 kWp. • Σταθμός επί εδάφους εγκατεστημένης ισχύος 100 kWp. • Σταθμός επί εδάφους εγκατεστημένης ισχύος 500 kWp. • Σταθμός επί εδάφους εγκατεστημένης ισχύος 2.000 kWp. Σήμερα, το κόστος επένδυσης για ένα τυπικό Φ/Β πάρκο, για τις παραπάνω τέσσερις κατηγορίες διαμορφώνεται ως εξής: (να γίνει σε πίνακα) • για οικιακό σύστημα επί στέγης εγκατεστημένης ισχύος 10kWp σε 2.600 - 3.300 €/kW (περιλαμβάνεται ΦΠΑ 23%) • για σταθμό επί εδάφους εγκατεστημένης ισχύος 100kWp σε 2.100 – 2.800 €/kW, • για σταθμό επί εδάφους εγκατεστημένης ισχύος 500kWp σε 1.900 - 2.200 €/kW, • για σταθμό επί εδάφους εγκατεστημένης ισχύος 2ΜWp σε 1.750 - 1.900 €/kW. Αντίστοιχα, τα ετήσια έξοδα λειτουργίας και συντήρησης (σταθερά και μεταβλητά) των Φ/Β πάρκων υπολογίζονται σε 2,5-3,5% του συνολικού κόστους κατασκευής, ανάλογα και με τα χαρακτηριστικά του έργου, με την εξαίρεση των οικιακών Φ/Β στις στέγες, που θεωρούνται ακόμη μικρότερα. Λαμβάνοντας υπόψη τα παραπάνω, για τους σκοπούς της παρούσας έκθεσης, το τυπικό κόστος κατασκευής ενός Φ/Β πάρκου (πίνακας 1) θεωρείται ίσο με: • 2.900 €/kW, για οικιακό σύστημα επί στέγης εγκατεστημένης ισχύος 10kWp, • 2.500 €/kW, για σταθμό επί εδάφους εγκατεστημένης ισχύος 100kWp, • 2.000 €/kW, για σταθμό επί εδάφους εγκατεστημένης ισχύος 500kWp, • 1.800 €/kW, για σταθμό επί εδάφους εγκατεστημένης ισχύος 2ΜWp. Συγκριτικά με τις άλλες τεχνολογίες, θα πρέπει να συνεκτιμηθεί και μια μελλοντική μέση μείωση του κόστους του Φ/Β εξοπλισμού - γεννητριών, περίπου της τάξης του 5%, ανά εξάμηνο για τα επόμενα δύο έτη. Αυτή η μείωση, αν υπολογιστεί στο συνολικό κόστος κατασκευής αναμένεται να το οδηγήσει σε μια ετήσια μείωση της τάξης του 4-5%.

Πίνακας 1: Τυπικό κόστος κατασκευής ενός Φ/Β συστήματος Τύπος Φωτοβολταϊκού

Θεωρητικό κόστος

Οικιακό σύστημα επί στέγης εγκατεστημένης ισχύος 10kWp

2.900 €/kW

Σταθμό επί εδάφους εγκατεστημένης ισχύος 100kWp

2.500 €/kW

Σταθμός επί εδάφους εγκατεστημένης ισχύος 500kWp

2.000 €/kW

Σταθμός επί εδάφους εγκατεστημένης ισχύος 2ΜWp

1.800 €/kW

Ηλιοθερμικά Οι ηλιοθερμικοί σταθμοί (Η/Θ) παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας στην Ελλάδα ακόμη δεν έχουν φτάσει σε στάδιο εγκατάστασης και λειτουργίας, αν και έχει ήδη εκδηλωθεί συγκεκριμένο επενδυτικό ενδιαφέρον. Υπάρχουν τέσσερις βασικοί τύποι ηλιακών θερμικών συστημάτων ηλεκτροπαραγωγής που διαφέρουν ως προς τις διαμορφώσεις των κατόπτρων τους και κατ’ επέκταση ως προς τη συνολική ισχύ που παράγουν: • τα συστήματα παραβολικών κατόπτρων, • ο ηλιακός πύργος ισχύος με ηλιοστάτες, • οι παραβολικοί δίσκοι ή συστήματα δίσκου/μηχανής, •

« Το κόστος των φωτοβολταικών πάνελ έχει μειωθεί σημαντικά »

τα συστήματα κατόπτρων Fresnel. Οι ηλιοθερμικοί σταθμοί μπορεί να περιλαμβάνουν μονάδες αποθήκευσης της περίσσιας θερμότητας, δίνοντας τη δυνατότητα αυξημένης ή και πλήρους λειτουργίας αν χρησιμοποιηθεί συμπληρωματικά και συμβατικό καύσιμο (στην περίπτωση αυτή βέβαια το ποσοστό της παραγόμενης ενέργειας από συμβατικά καύσιμα δεν θεωρείται ΑΠΕ). Ωστόσο, είναι σύνθετα έργα με υψηλό αρχικό κόστος κατασκευής και μεγάλες απαιτήσεις σε εξειδικευμένο προσωπικό, τόσο για την εγκατάσταση όσο και για τη λειτουργία τους. Οι παράμετροι αυτοί επηρεάζουν και το κόστος κα-

Νοέμβριος - Δεκέμβριος 2012 RENEWABLE/ENERGY

43

ΕΠΕΝΔΥΤΙΚΑ

τασκευής που θα πρέπει να διακριθεί μεταξύ τουλάχιστον τεσσάρων διαφορετικών μεγεθών έργων και με διαφορετικές δυνατότητες αποθήκευσης της παραγόμενης ενέργειας. Ειδικότερα για τους σκοπούς της παρούσας έκθεσης, θεωρούνται ηλιοθερμικοί σταθμοί: • μικρής εγκατεστημένης ισχύος της τάξης των 2MW, με τυπικό κόστος κατασκευής και ανάπτυξης τα 3.200 €/kW, • μεσαίας εγκατεστημένης ισχύος της τάξης των 20MW, χωρίς αποθήκευση, με τυπικό κόστος κατασκευής και ανάπτυξης τα 3.800 €/kW, • μεγάλης εγκατεστημένης ισχύος της τάξης των 30MW, με αποθήκευση μέχρι 3 ώρες, με τυπικό κόστος κατασκευής και ανάπτυξης τα 4.600 €/kW, • μεγάλης εγκατεστημένης ισχύος της τάξης των 30MW, με αποθήκευση μέχρι 6 ώρες, με τυπικό κόστος κατασκευής και ανάπτυξης τα 5.300 €/kW. Αντίστοιχα, τα ετήσια έξοδα λειτουργίας και συντήρησης (σταθερά

νεται μεταξύ 1.550-3.100 €/kW για εγκαταστάσεις διαχωρισμού ατμού (flashsteam) και 2.000-4.000 €/ kW για εγκαταστάσεις δυαδικού κύκλου (binary cycle). Για τα ελληνικά δεδομένα (γεωθερμικά πεδία μέτριας θερμοκρασίας <180οC σε σχετικά μικρά βάθη), η τεχνολογία δυαδικού κύκλου είναι περισσότερο κατάλληλη. Η τεχνολογία των Εξελιγμένων Γεωθερμικών Συστημάτων (Enhanced Geothermal Systems) δεν αναλύεται περαιτέρω, καθώς δεν υπάρχει σχεδιασμός για εγκατάσταση τέτοιων συστημάτων στην Ελλάδα στο εγγύς μέλλον. Η παραγωγή ηλεκτρισμού από μονάδες δυαδικού κύκλου είναι εφικτή από σχετικά χαμηλές θερμοκρασίες (έως και 75oC), ωστόσο πρακτικά χρησιμοποιούνται πεδία με θερμοκρασίες μεγαλύτερες ή ίσες των 90οC. Για χαμηλές θερμοκρασίες το κόστος κατασκευής των μονάδων είναι αρκετά αυξημένο, κυρίως εξαιτίας των απαιτήσεων για μεγάλου μεγέθους εναλλάκτες θερμότητας. Στην παρούσα έκθεση, λαμβάνοντας υπόψη ότι η τεχνολογία αυτή δεν έχει εφαρμοστεί ακόμη σε σημαντική κλίμακα, το τυπικό κόστος εγκατάστασης θεωρήθηκε ίσο με: • 6.000€/kW για μονάδες χαμηλής θερμοκρασίας • 4.000€/kW για μονάδες υψηλής θερμοκρασίας Αντίστοιχα, τα ετήσια έξοδα λειτουργία και συντήρησης (σταθερά και μεταβλητά) των σταθμών ηλεκτροπαραγωγής από γεωθερμική ενέργεια, εκτιμώνται περίπου στο 5,5% του εκάστοτε συνολικού κόστους κατασκευής, συμπεριλαμβανομένου και του κόστους για νέες γεωτρήσεις.

« Οι ηλιοθερμικοί σταθμοί έχουν υψηλό αρχικό κόστος κατασκευής και απαιτούν εξειδικευμένο προσωπικό για τη λειτουργία τους »

και μεταβλητά) των ηλιοθερμικών σταθμών διαφοροποιούνται έντονα και εκτιμώνται σε περίπου 2,5% του εκάστοτε συνολικού κόστους κατασκευής.

Γεωθερμία Το κόστος εγκατάστασης ενός σταθμού ηλεκτροπαραγωγής από γεωθερμική ενέργεια έχει μεγάλο εύρος και εξαρτάται από παράγοντες όπως η τεχνολογία του σταθμού παραγωγής, ο αριθμός και το βάθος των γεωτρήσεων, η θερμοκρασία και η παροχή του γεωθερμικού ρευστού. Το εύρος αυτό κυμαί-

Συγκεντρωτικός πίνακας κόστους ανάπτυξης και λειτουργίας τυπικών μονάδων Η/Π από ΑΠΕ στην Ελλάδα Τεχνολογία

Φωτοβολταϊκά

MYH

Γεωθερμία

ΔΣ

ΜΔΣ

Θαλάσσια

<50 kW

Στέγες

100 kW

500 kW

>500 kW

H<20 Μ

H>20 Μ

Χαμηλής θερ/σίας

Υψηλής θερ/σίας

30

10

100

0,05

0,01

0,1

0,5

2

5

5

0,5

20

Ανηγμένο κόστος επένδυσης (E/kW)

1.350

1.550

3.000

3.700

2.900

2.500

2.000

1.800

2.500

2.100

6.000

4.000

Κόστος συν/σης & λειτουργίας (% επένδυσης)

3,6 %

4,0 %

2,5 %

2,0 %

0,5 %

3,5 %

2,5 %

2,5 %

3,1 %

3,4 %

5,5 %

5,5 %

Τυπικό μέγεθος μονάδας MW

44

Αιολικά

RENEWABLE/ENERGY Νοέμβριος - Δεκέμβριος 2012

ΕΠΕΝΔΥΤΙΚΑ

Βιομάζα - Βιοαέριο Οι μονάδες παραγωγής ηλεκτρισμού από βιομάζα ή βιοαέριο διαφέρουν σημαντικά από τις υπόλοιπες ΑΠΕ, εξαιτίας της χρήσης καυσίμου/ πρώτης ύλης, η οποία αυξάνει κατά πολύ την πολυπλοκότητα των έργων, λόγω της ανάγκης κτήσης, συλλογής, μεταφοράς και προεπεξεργασίας της, γεγονός που αντανακλάται στο ύψος και τη μεταβλητότητα του λειτουργικού κόστους των έργων. Το κόστος κατασκευής μονάδων καύσης στερεής βιομάζας επίσης εξαρτάται σημαντικά από την επιλεγόμενη τεχνολογία. Για συμβατικές μονάδες και μονάδες ρευστοποιημένης κλίνης, το κόστος κυμαίνεται μεταξύ 2.500 - 3.500 €/kWe. Το συνολικό κόστος λειτουργίας και συντήρησης, εξαιρουμένου του κόστους καυσίμου, εκτιμάται στο 3% του αρχικού κόστους κατασκευής, ενώ το κόστος καυσίμου διαφοροποιείται σημαντικά, ανάλογα με το είδος και τα ποιοτικά χαρακτηριστικά της χρησιμοποιούμενης βιομάζας, τη διαλογή και μεταφορά, καθώς και την επεξεργασία (π.χ. ξήρανση). Σχετικά με τις μονάδες βιοαερί-

Τεχνολογία

ου σε ΧΥΤΑ, το κόστος κατασκευής βρίσκεται μεταξύ 1.200 – 2.600 €/kWe για σχετικά μεγάλες μονάδες (>1MW), ενώ το λειτουργικό κόστος διαμορφώνεται στα 55 – 70 €/ kWh. Οι μονάδες βιοαερίου έχουν κόστος κατασκευής μεταξύ 2.5005.000 €/kWe, ενώ το συνολικό κόστος λειτουργίας εξαρτάται εν πολλοίς από την πρώτη ύλη (αποτελεί περίπου το 80% του συνολικού λειτουργικού κόστους) και κυμαίνεται μεταξύ 130 - 190 €/kWh. Σημειώνεται ότι το συγκεκριμένο εύρος κόστους λαμβάνει υπόψη το γεγονός ότι στην ελληνική αγορά δεν έχουν ακόμα αναπτυχθεί επαρκώς οι απαραίτητες δομές για τον εφοδιασμό των συγκεκριμένων σταθμών με την απαραίτητη πρώτη ύλη. Λαμβάνοντας υπόψη τα παραπάνω, για τους σκοπούς της παρούσας έκθεσης, το κόστος κατασκευής ενός τυπικού σταθμού βιομάζας – βιοαερίου θεωρήθηκε ίσο με: 3.400 €/kW για σταθμούς βιομάζας με ισχύ μικρότερη του 1MW, 3.000 €/kW για σταθμούς βιομάζας με ισχύ μεταξύ 1MW και 5MW, 2.700 €/kW για σταθμούς βιομά-

Ηλιοθερμικά

ζας με ισχύ μεγαλύτερη των 5MW, 2.600 €/kW για σταθμούς βιοαερίου σε ΧΥΤΑ και βιολογικούς καθαρισμούς με ισχύ μικρότερη των 2MW, 2.300 €/kW για σταθμούς βιοαερίου σε ΧΥΤΑ και βιολογικούς καθαρισμούς με ισχύ μεγαλύτερη των 2MW, 3.000 €/kW για λοιπούς σταθμούς βιοαερίου με ισχύ μικρότερη των 3MW, 2.900 €/kW για λοιπούς σταθμούς βιοαερίου με ισχύ μεγαλύτερη των 3MW. Η ομάδα εργασίας για την εκπόνηση της έκθεσης, βάσει της απόφασης Υ.Α.Π.Ε./Φ1/875/οικ.6292/19.03.2012 αποτελείτο από τους Δημήτρη Τσαλέμη, Δήμητρα Μαυράκη, Ηλία Δούλο, Αναστασία Οικονόμου, Κώστα Περράκη, Κώστα Τίγκα, Γιάννη Βουγιουκλάκη, Γιώργο Κάραλη, Κώστα Βασιλικό, Στέλιο Λουμάκη, Παναγιώτη Παπασταματίου, Σάββα Σεϊμανίδη, Μιχάλη Σιαμίδη, Στέλιο Ψωμά.

Αέρια από χώρους υγειον/κής ταφής & εγκ. Βιολογικού καθαρισμού

Βιομάζα

Βιοαέριο

Χωρίς αποθ. Α

Χωρίς αποθ. Β

Με αποθ.

3 ώρες

Με αποθ.

6 ώρες

< 1 MW

Μεταξύ 1-5 ΜW

>5 MW

<2 MW

>2 MW

< 3 MW

>3 MW

2

20

30

30

1

3

5

1

5

3

5

Ανηγμένο κόστος επένδυσης (E/kW)

3.200

3.800

4.600

5.300

3.400

3.000

2.700

2.600

2.300

3.000

2.900

Κόστος συν/σης & λειτουργίας (% επένδυσης)

2,5 %

2,5 %

2,5 %

2,5 %

30 %

28,0 %

25,0 %

18,0 %

16,0 %

42,0 %

38,0%

Τυπικό μέγεθος μονάδας (MW)

Νοέμβριος - Δεκέμβριος 2012 RENEWABLE/ENERGY

45

ΑΡΘΡΟ

Η Ενσωματωμένη Ενέργεια ως δείκτης αειφόρου ανάπτυξης στα κτίρια Η κατασκευή κτιρίων με ελάχιστες περιβαλλοντικές επιπτώσεις είναι ένας σημαντικός στόχος για τον κατασκευαστικό τομέα, που είναι από τους ταχύτερα αναπτυσσόμενους τομείς παγκοσμίως. Ο κτιριακός σχεδιασμός είναι ο σημαντικότερος παράγων σωστής χρήσης και εξοικονόμησης ενέργειας και γι’ αυτό τον λόγο τα κτίρια χαμηλής κατανάλωσης έχουν καταστεί ένα σημαντικό πεδίο έρευνας. Του Σεραφείμ Γεωργακόπουλου, Πολιτικού Μηχανικού Τ.Ε., MSc in Energy makgeor@hotmail.com

Τ

ο συγκεκριμένο άρθρο έχει ως στόχο να καταστήσει σαφή την έννοια της Ενσωματωμένης Ενέργειας και να αναγνωρίσει τον ρόλο της στην ανάλυση του κύκλου ζωής του κτιρίου, να εξετάσει την παρούσα κατάσταση σχετικά με τις ποιοτικές και ποσοτικές μεθόδους για την ανάλυσή της, τη σχέση της με τις περιβαλλοντικές επιπτώσεις (εκπομπές CO2, επαναχρησιμοποίηση και ανακύκλωση) και τη σωστή επιλογή δομικών υλικών. Τέλος, θα γίνει η αξιολόγηση της αναγκαιότητας εφαρμογής συντελεστών Ενσωματωμένης Ενέργειας από το προκαταρκτικό στάδιο σχεδιασμού ενός κτιρίου. Πρώτα απ’ όλα, θα ήταν χρήσιμο να ορίσουμε τι είναι Ενσωματωμένη Ενέργεια (ΕΕ). Η ΕΕ ορίζεται ως η ολική ενέργεια, που έχει καταναλωθεί για την κατασκευή ενός προϊόντος. Ανάλυση της ΕΕ είναι η λογιστική μέθοδος που αποσκοπεί να υπολογίσει το συνολικό ποσό της ενέργειας για ολόκληρο τον κύκλο ζωής του προϊόντος. Πρώτος ανέφερε και ανέλυσε την θεωρία της ΕΕ ο Wassilly Leontief το 1966. Η συνολική ενέργεια, κατά τη διάρκεια της ζωής ενός κτιρίου, ισούται με την ενσωματωμένη ενέργεια συν την ενέργεια λειτουργίας (ανάγκη για φωτισμό, θέρμανση/ψύξη και τις υπόλοιπες συσκευές). Πιο συγκεκριμένα, η ενσωματωμένη ενέργεια ισούται με την ενέργεια που δαπανάται για την παραγωγή (συμπεριλαμβανομένων όλων των διαδικασιών από την εξόρυξη των πρώτων υλών μέχρι τη στιγμή που το υλικό θα είναι έτοιμο να εγκαταλείψει το εργοστάσιο), ανέγερση, λειτουργία, συντήρηση, εξόρυξη, μεταφορά, κατασκευή, συναρμολόγηση, εγκατάσταση, αποσυναρμολόγηση, αποδόμηση και την κατεδάφιση.

46

RENEWABLE/ENERGY Νοέμβριος - Δεκέμβριος 2012

Συνήθως, η Ενσωματωμένη Ενέργεια μετριέται ως ποσότητα μη ανανεώσιμης ενέργειας ανά μονάδα οικοδομικού υλικού, κατασκευαστικού στοιχείου ή συστήματος. Για παράδειγμα, μπορεί να εκφραστεί ως μέγα Joules (MJ) ή gigajoules (GJ) ανά μονάδα βάρους (kg ή ton) ή περιοχή (m2).

Ενεργειακή ανάλυση Η βιώσιμη ανάπτυξη αποκτάει συνεχώς αυξανόμενη σημασία, όπως και οι περιβαλλοντικές επιπτώσεις του κλάδου των κατασκευών. Ένα από τα πιο αποτελεσματικά μέσα για να αμβλύνουν τον αντίκτυπο είναι η μείωση του ποσού της ενέργειας, που καταναλώνεται σε όλες τις πτυχές της ανθρώπινης ανάπτυξης. Η τρέχουσα περίοδος των υψηλών τιμών της ενέργειας έχει υποχρεώσει όλες τις βιομηχανίες να μειώσουν την κατανάλωση ενέργειας, καθώς οι οικονομικές επιπτώσεις της σπατάλης είναι σοβαρές. Η Ενσωματωμένη Ενέργεια (EE) μπορεί να αναφέρεται σε δύο μορφές: την αρχική EE και την επαναλαμβανόμενη EE. (Ως αρχική EE ορίζεται ότι ασχολείται με την απόκτηση, μεταφορά και επεξεργασία των πρώ-

των υλών για τη δημιουργία ενός προϊόντος. Ως επαναλαμβανόμενη EE ορίζεται η ενέργεια που καταναλώνεται για τη συντήρηση, και των συναφών δραστηριοτήτων, ενός προϊόντος κατά τη διάρκεια της ζωής του.) Η επαναλαμβανόμενη Ενσωματωμένη Ενέργεια σχετίζεται με την ανθεκτικότητα των δομικών υλικών, εξαρτημάτων και συστημάτων που είναι εγκατεστημένα στο κτίριο, το πόσο καλά αυτά διατηρούνται, και η ζωή του. Ενσωματωμένη ενέργεια = Αρχική EE + Επαναλαμβανόμενη EE Η Ενσωματωμένη Ενέργεια ενός ολόκληρου κτιρίου ή ενός δομικού αποτελείται από την έμμεση και άμεση ενέργεια. (Άμεση ενέργεια είναι η ενέργεια που χρησιμοποιείται για τη μεταφορά προϊόντων του κτιρίου στον χώρο, και στη συνέχεια για την κατασκευή του κτιρίου, ενώ έμμεση ενέργεια είναι η ενέργεια που χρησιμοποιείται για την απόκτηση, καθώς και την κατασκευή των δομικών υλικών, συμπεριλαμβανομένων των μεταφορών που συνδέονται με τις δραστηριότητες αυτές. Συγκεκριμένα, η έμμεση ενέργεια χρησιμοποιείται για να δημιουργήσει τις εισροές αγαθών και υπηρεσιών, ενώ η άμεση ενέργεια είναι η ενέργεια που χρησιμοποιείται για την κύρια διαδικασία.) Αρχική ΕΕ = Άμεση Ενέργεια + Έμμεση Ενέργεια Οι βασικές μέθοδοι ενεργειακής ανάλυσης είναι: α) Ανάλυση διαδικασίας β) Ανάλυση εισροών-εκροών (Ι-Ο) γ) Υβριδική ανάλυση δ) Επεξεργασία με βάση την υβριδική ανάλυση ε) Εισόδου-εξόδου με βάση την υβριδική ανάλυση.

ΕΞΟΙΚΟΝΟΜΗΣΗ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ

Επιλογή υλικών Η επιλογή των υλικών, του σχεδιασμού και τεχνολογιών για την κατασκευή του κτιρίου θα πρέπει να ικανοποιούν τις ανάγκες του χρήστη, καθώς και των αναπτυξιακών αναγκών της κοινωνίας, χωρίς να προκαλεί δυσμενείς επιπτώσεις στο περιβάλλον. Τα τελευταία χρόνια, η ευαισθητοποίηση περί τα περιβαλλοντικά ζητήματα έχει αυξηθεί στον τομέα της οικοδομής και των κατασκευών. Ως εκ τούτου, η επιλογή των φιλικά προς το περιβάλλον δομικών υλικών είναι ένας τρόπος για να μειωθούν οι αρνητικές περιβαλλοντικές επιπτώσεις. Η έννοια της Ενσωματωμένης Ενέργειας και της αειφόρου ανάπτυξης περιλαμβάνει μια ποικιλία στρατηγικών κατά τη διάρκεια του σχεδιασμού, της κατασκευής και της λειτουργίας των κτιριακών έργων. Τα οικοδομικά υλικά διαδραματίζουν μεγάλο ρόλο στην αύξηση της ενεργειακής απόδοσης των κτιρίων και συμβάλλουν στην οικονομική ευημερία. Η ποσότητα της Ενσωματωμένης Ενέργειας στα κτίρια ποικίλει σημαντικά. Αρχικά, η Ενσωματωμένη Ενεργειακή κατανάλωση εξαρτάται από τη φύση του κτιρίου, τα υλικά που χρησιμοποιούνται και την πηγή αυτών των υλικών. Παραδοσιακά, τα υλικά επιλογής για τον σχεδιασμό και την κατασκευή των κτιρίων έχει βασιστεί σε τεχνολογικές και οικονομικές θεωρήσεις, λαμβάνοντας υπόψη την επιθυμητή διάρκεια ζωής του κτιρίου. Επιπλέον, έχει αποδειχθεί ότι η συνολική Ενσωματωμένη Ενέργεια ενός κτιρίου μπορεί να μειωθεί σημαντικά, όταν χρησιμοποιούνται ενεργειακά αποδοτικά, είτε εναλλακτικά οικοδομικά υλικά. Κατά την επιλογή μεταξύ εναλλακτικών δομικών υλικών ή προϊόντων με βάση την Ενσωματωμένη Ενέργεια, πρέπει να ληφθεί υπόψη, όχι μόνο το αρχικό υλικό, αλλά και τα υλικά που καταναλώνονται στη διάρκεια της ζωής του κτιρίου, κατά τη διάρκεια επισκευών συντήρησης και αντικατάστασης. Έτσι, ο σχεδιασμός κτιρίων με χαμηλή Ενσωματωμένη Ενέργεια μπορεί να μειώσει την κατανάλωση των φυσικών πόρων, καθώς και το κόστος για την κατασκευή τους και η ενεργειακή απόδοση του κτιρίου να βελτιωθεί σε κάθε στάδιο του κύκλου ζωής του. Συνοψίζοντας, φτάνουμε στο συμπέρασμα ότι η καλύτερη λύση είναι ο σχεδιασμός αειφόρων κτιρίων, καθώς και η επιλογή υλικών με χαμηλή ενσωματωμένη ενέργεια.

Βάση δεδομένων Προς το παρόν, δεν υπάρχει μια κοινή διεθνής βάση δεδομένων με συντελεστές Ενσωματωμένης Ενέργειας. Το επίτευγμα αυτό είναι περίπλοκο, επειδή οι συντε-

λεστές ΕΕ διαφέρουν, όχι μόνο από χώρα σε χώρα, αλλά και από περιοχή σε περιοχή, ανάλογα με τη γεωγραφία και τη γεωλογία της κάθε περιοχής, καθώς εξαρτάται από το αν στην περιοχή αυτή παράγεται κάποιο υλικό, το οποίο θα χρησιμοποιηθεί στην κατασκευή του κτιρίου. Επιπλέον, πολλές παράμετροι πρέπει να εξεταστούν, όπως η γεωγραφική απόσταση και το οδικό δίκτυο. Ένας άλλος λόγος για την έλλειψη μιας κοινής βάσης δεδομένων είναι το γεγονός ότι δεν υπάρχει μια παγκοσμίως αποδεκτή μέθοδος υπολογισμού της ΕΕ. Για παράδειγμα: Ο συντελεστής EE για το αλουμίνιο στο Ηνωμένο Βασίλειο είναι 227MJ/kg, ενώ στη Νέα Ζηλανδία είναι 235MJ/kg. Στο παράδειγμα αναφέρω τις συγκεκριμένες χώρες, διότι είναι οι πρώτες χώρες που δημοσίευσαν μια βάση δεδομένων συντελεστών ΕΕ, σε αντίθεση με τη χώρα μας.

Ειδικότερα, με την τρέχουσα εστίαση στην υπερθέρμανση του πλανήτη και την συνακόλουθη αλλαγή του κλίματος, είναι σημαντικό να γνωρίζουμε τις επιπτώσεις του CO2 της κάθε πηγής ενέργειας, δεδομένου ότι αυτό λογίζεται παγκοσμίως ως το κύριο αέριο, υπεύθυνο για το φαινόμενο του θερμοκηπίου. Επιπροσθέτως, δεδομένου ότι η χρήση της ενέργειας, που συνδέεται με τον κατασκευαστικό τομέα, ισούται περίπου με το μισό της συνολικής κατανάλωσης ενέργειας, για αυτό είναι ιδιαίτερα χρήσιμο να γνωρίζουμε το καθεστώς των εκπομπών CO2, που ενσωματώνονται σε κάθε δομικό υλικό. Μεταξύ άλλων, η κατασκευαστική βιομηχανία αποσκοπεί στη μείωση των περιβαλλοντικών επιπτώσεων, που προκύπτουν από τις διαδικασίες της, με στόχο να παρέχουν ένα προϊόν υψηλής ποιότητας. Επιπλέον, συνεχίζεται η έρευνα για τη δημιουργία μεθόδων, μειώνοντας σημαντικά τις εκπομπές CO2.

Τυπικές τιμές Υλικό Αλουμίνιο Τούβλα

Ενεργειακό κόστος (MJ/kg) 227-342 2-5

Τσιμέντο

5-9

Χαλκός

60-125

Γυαλί

18-35

Σίδερο

20-25

Χαρτόνι

20-25

Πλαστικό

60-120

Πέτρα (τοπική)

0.5-1.5

Ξύλο

0.5-1.3

Περιβαλλοντική άποψη Η ανάλυση του κύκλου ζωής ενός προϊόντος ή συστήματος είναι μια αυστηρή εξέταση των περιβαλλοντικών επιπτώσεων σε κάθε στάδιο του κύκλου ζωής του. Σε συνάρτηση με την ανάλυση της ενσωματωμένης ενέργειας, η οποία είναι ένα σημαντικό εργαλείο για την ευρεία αξιολόγηση των περιβαλλοντικών επιπτώσεων, μπορούμε να αξιολογήσουμε τις περιβαλλοντικές επιπτώσεις σε όλες τις φάσεις ζωής του κτιρίου.

Συμπεράσματα για την επαναχρησιμοποίηση και ανακύκλωση Όπως ανέφερα προηγουμένως, η κατασκευή κτιρίων με ελάχιστο περιβαλλοντικό αντίκτυπο είναι ένας πολύ σημαντικός στόχος για τον κτιριακό τομέα. Η χρήση ενέργειας είναι ένα κεντρικό ζήτημα και γενικά ένα από τα πιο σημαντικά μέσα, που χρησιμοποιούνται σε κτίρια κατά τη διάρκεια ζωής τους. Υπάρχουν αρκετοί λόγοι για να συμπεριληφθούν οι πτυχές της ανακύκλωσης στην ανάλυση της χρήσης της ενέργειας των κτιρίων, για παράδειγμα, το αυξανόμενο ποσοστό της συνολικής χρήσης της ενέργειας που αναλογεί στα υλικά, τα κέρδη της ανακύκλωσης και της μείωσης της διάρκειας ζωής των κτιρίων. Η ενσωματωμένη ενέργεια αντιπροσωπεύΝοέμβριος - Δεκέμβριος 2012 RENEWABLE/ENERGY

47

ΑΡΘΡΟ

ει ένα σημαντικό τμήμα, το 40% της συνολικής ενέργειας στα κτίρια με χαμηλή κατανάλωση ενέργειας κατά τη διάρκεια ζωής του κτιρίου (υποτιθέμενη διάρκεια ζωής 70 ετών). Επιπλέον, περίπου το 37-42% της Ενσωματωμένης Ενέργειας μπορεί να ανακτηθεί μέσω της ανακύκλωσης ή της επαναχρησιμοποίησης. Επίσης, η δυνατότητα ανακύκλωσης είναι περίπου 15% της συνολικής χρήσης ενέργειας κατά τη διάρκεια της ζωής του κτιρίου. Από τα παραπάνω, φτάνουμε στο συμπέρασμα ότι έχει μεγάλη σημασία για το ενεργειακό ισοζύγιο η σωστή επιλογή των δομικών υλικών, αλλά και της ανακύκλωσης στο στάδιο του σχεδιασμού των νέων κτιρίων. Το πιο σημαντικό μέτρο, προκειμένου να διευκολυνθεί η μελλοντική ανακύκλωση, είναι η χρήση ανακυκλώσιμων υλικών και η αποφυγή κατασκευών, των οποίων η αποσυναρμολόγηση είναι δύσκολη.

Μείωση της Ενσωματωμένης Ενέργεια στα κτίρια Η επίτευξη μιας πραγματικά ενεργειακής βελτιστοποιημένης σχεδίασης απαιτεί την ικανότητα διερεύνησης των επιπτώσεων της ενέργειας από εναλλακτικές λύσεις για τον σχεδιασμό, συμπεριλαμβανομένων όλων των αλληλένδετων εισροών, διαδικασιών, καθώς και τα αποτελέσματα αυτών. Η αύξηση της ενεργειακής αποδοτικότητας καθιστά το σκεπτικό της Ενσωματωμένης Ενέργειας όλο και πιο σημαντικό. Η ενέργεια, που αρχικά ενσωματώνεται σε ένα κτίριο, θα μπορούσε να ισούται με το 67% της ενέργειας λειτουργίας σε μια περίοδο 25 ετών. Αν επιπλέον συμπεριληφθεί η ενσωματωμένη ενέργεια, που αποκτήθηκε κατά τη δι48

RENEWABLE/ENERGY Νοέμβριος - Δεκέμβριος 2012

άρκεια της ζωής του κτιρίου, τότε η συνολική ενέργεια του κύκλου ζωής θα μπορούσε να είναι μεγαλύτερη από την ενέργεια λειτουργίας κατά την ίδια περίοδο. Επί του παρόντος, η ενσωματωμένη ενέργεια δεν μπορεί να προβλεφθεί με ακρίβεια, λόγω της έλλειψης αξιόπιστων και ακριβών στοιχείων και συντελεστών. Οι κατασκευαστές, σχετικά με τις ενεργειακές απαιτήσεις και τις εκπομπές CO2, στοχεύουν όχι μόνο προς το «πράσινο κτίριο», αλλά στο «κτίριο μηδενικής ενέργειας» Αλλά αυτά τα κριτήρια δεν είναι τα μοναδικά, καθώς σημαντικό κριτήριο είναι το κόστος, καθώς και ο χρόνος της οικονομικής απόσβεσης, που πολλές φορές μπορεί να θεωρηθούν πιο σημαντικά από τον προϋπολογισμό της ενέργειας. Υπάρχουν πολλοί παράμετροι για την μείωση της ΕΕ στα κτίρια. Θα προσπαθήσω να αναφέρω τις πιο σημαντικές προτάσεις: 1. Επαναχρησιμοποίηση υλικών. Είναι η πιο αποτελεσματική και απλούστερη μέθοδος για τη μείωση των EE. Παρόλο που μερικές φορές η επαναχρησιμοποίηση των υλικών απαιτεί εντατικό καθαρισμό και επισκευή, αντιπροσωπεύει ένα μέσο για την εξοικονόμησή της.

2. Δεύτερον, η EE από μεταποιημένο υλικό μπορεί να μειωθεί με την ελάττωση της απαιτούμενης ενέργειας σε οποιοδήποτε στάδιο της παραγωγής. Για παράδειγμα, η ενέργεια της ξυλείας μειώνεται σημαντικά με την ξήρανση σε αέρα, σε σχέση με την ξήρανση σε κλίβανο.

3. Επιλογή ανθεκτικού, μακράς διάρκειας ζωής οικοδομικού υλικού. Τα ανθεκτικά υλικά, κυρίως αυτά με χαμηλές απαιτήσεις, έχουν χαμηλότερη EE από τα βραχύβια υλικά.

4. Χρήση γήινων και τοπικών υλικών. Πρώτον, υπάρχει χαμηλότερο κόστος της ενέργειας μεταφοράς και δεύτερον, η χρήση αυτής της κατηγορίας υλικών συνήθως συνεπάγεται την κατανάλωση λιγότερης ενέργειας στην επεξεργασία, σε σχέση με τα συμβατικά υλικά κατασκευής. Επιπροσθέτως, μερικές ακόμα προτάσεις είναι ο σχεδιασμός για μεγάλη διάρκεια ζωής και την προσαρμοστικότητα, χρησιμοποιώντας ανθεκτικά υλικά χαμηλού κόστους συντήρησης. Όπου είναι δυνατόν, να χρησιμοποιείται ένα μεγάλο ποσοστό από ανακυκλωμένα ή ανακυκλώσιμα υλικά. Επίσης, όπου είναι δυνατόν, να χρησιμοποιούνται τοπικά παραγόμενα υλικά για την ελαχιστοποίηση της ενέργειας των μεταφορών και να αποφεύγετε η άσκοπη χρήση υλικών. Τέλος, τα υλικά από την κατεδάφιση των υπαρχόντων κτιρίων και τα απόβλητα κατασκευών να επαναχρησιμοποιούνται ή να ανακυκλώνονται και να εξασφαλίζεται ότι τα υλικά μπορούν εύκολα να διαχωριστούν.

Πεδίο εφαρμογής μελλοντικής έρευνας Η Ενσωματωμένη Ενέργεια, ως δείκτης αειφόρου ανάπτυξης, υποδεικνύει ξεκάθαρα την εξοικονόμηση ενέργειας, που μπορεί να επιτευχθεί με την κατάλληλη επιλογή των υλικών. Η μελέτη αυτή θα πρέπει να γίνει πιο ολοκληρωμένη και με ένα ευρύτερο φάσμα συντελεστών. Έτσι, θα προκύψει μια πιο ευρεία εικόνα, όσον αφορά τη συνολική εξοικονόμηση ενέργειας στον κατασκευαστικό τομέα και ιδιαίτερα στα κτίρια. Επιπλέον, η ενσωματωμένη ενέργεια προσφέρει μια άλλη άποψη των οικολογικών και των ανθρώπινων δράσεων, οι οποίες μπορούν να χρησιμοποιηθούν για την αξιολόγηση και τη βελτίωση των βιομηχανικών δραστηριοτήτων. Πιο συγκεκριμένα, οι τεχνικές αυτές είναι ζωτικής σημασίας, εκτιμώντας τη συμβολή των οικοσυστημάτων σε όλες τις ανθρώπινες δραστηριότητες και την αντιμετώπιση των προκλήσεων της αειφόρου ανάπτυξης. Τέλος, ο συμπληρωματικός χαρακτήρας της Ενσωματωμένης Ενέργειας σε σχέση με άλλους κλάδους πρέπει επίσης να διερευνηθεί. Για παράδειγμα, η αποτίμηση των οικολογικών προϊόντων και υπηρεσιών απαιτεί πληροφορίες σχετικά με το ρόλο των οικοσυστημάτων, τα οποία μπορούν να παρέχονται μέσω μιας ενσωματωμένης ενεργειακής ανάλυσης.

ΑΡΘΡΟ

Μείωση των δαπανών ενέργειας στα δημόσια κτίρια Tου Βασίλειου Κουμπάκη Μηχανολόγου Μηχανικού Μ. Sc. koumbakis@gmail.com

50

Το μεγάλο δημόσιο χρέος της χώρας μας απαιτεί δραστικές περικοπές των δαπανών στο δημόσιο τομέα που συνήθως συνεπάγεται μειώσεις στα κονδύλια για την υγεία, παιδεία, ασφάλεια του πολίτη κλπ. και αντίστοιχα συρρίκνωση των αμοιβών των εργαζομένων. Είναι όμως αυτή η μόνη εφικτή λύση;

Ε

ύλογα τίθεται το ερώτημα: Πώς μπορούμε να μειώσουμε άλλες δημόσιες δαπάνες όπως για παράδειγμα οι δαπάνες ενέργειας στον δημόσιο τομέα χωρίς να μειωθεί το επίπεδο των παρεχόμενων ανέσεων; Το ερώτημα τίθεται λόγω της υφιστάμενης σπατάλης ενέργειας στον δημόσιο τομέα που δεν είναι αμελητέα, και αυτό είναι το τεχνολογικό θέμα το οποίο πραγματεύεται το παρακάτω άρθρο. Το μεγαλύτερο μέρος των κρατικών υπηρεσιών στεγάζονται σε κτίρια στις μεγάλες πόλεις Αθήνα, Θεσσαλονίκη κλπ, για τη θέρμανση των οποίων τα τελευταία χρόνια χρησιμοποιείται ως καύσιμο το φυσικό αέριο. Το φυσικό αέριο είναι ένα ευγενές νέο καύσιμο που τα τελευταία χρόνια μπήκε στο ενεργειακό ισοζύγιο της χώρας μας, αυξάνοντας την συμμετοχή του. Η μικρότερη κατά 20%

RENEWABLE/ENERGY Νοέμβριος - Δεκέμβριος 2012

τιμή του σε σχέση με την τιμή του πετρελαίου θέρμανσης το έκανε να προτιμηθεί ως καύσιμο στο δημόσιο τομέα, όπου ήταν δυνατό να παρέχεται. Έτσι τα περισσότερα δημόσια κτίρια έκαναν την αλλαγή των καυστήρων πετρελαίου με καυστήρα αερίου, διατηρώντας συνήθως τον λέβητα που υπήρχε στο λεβητοστάσιο. Οι δημόσιοι παράγοντες αισθάνονταν ικανοποιημένοι από την αλλαγή του καυσίμου και ανέμεναν εξοικονόμηση ως και 20% στις δαπάνες θέρμανσης. Πράγματι υπάρχουν εγκαταστάσεις θέρμανσης που απέδειξαν την ορθότητα της επένδυσης για την αλλαγή του καυσίμου, πολλές όμως εγκαταστάσεις δεν επέτυχαν την αναμενόμενη μείωση των δαπανών. Κυρίως επειδή δεν έγιναν οι απαραίτητες αναλύσεις της αποτελεσματικότητας των εφαρμοσμένων αποφάσεων (ανάδραση) και δεν γνωρίζουμε, ούτε μπορούμε να τεκμηριώσουμε, εάν η αλλαγή των καυστήρων έφερε την προγραμματισμένη και αναμενόμενη μείωση δαπανών. Στους μαθητές μας διδάσκουμε ότι τα συστήματα άνευ ανάδρασης έχουν ανεξέλεγκτα αποτελέσματα και ότι με ανάδραση ελέγχονται τα αποτελέσματα των διαδικασιών ενός συστήματος. Αυτό είναι ένα μάθημα που οι αρμόδιοι και κυβερνήτες αυτού του τόπου προφανώς ποτέ δεν το κατανόησαν. Τα πλεονεκτήματα του φυσικού αερίου σε σχέση με το πετρέλαιο είναι ότι αποτελείται από 95% μεθάνιο CH4, δεν περιέχει θειάφι S, δεν απαιτεί ιδιαίτερη τροφοδοσία (παρέχεται στον λέβητα με την πίεση του δικτύου), δεν θέτει τους περιορισμούς που έθετε το πετρέλαιο στην κατασκευή των λεβήτων, των εγκαταστάσεων και των ρυθμίσεων

τους με το πετρέλαιο ως καύσιμο και τα καυσαέρια του είναι μόνο διοξείδιο του άνθρακα CO2 και υγρασία Η2Ο . Οι υφιστάμενοι λέβητες πετρελαίου ήταν μελετημένοι και κατασκευασμένοι για έξοδο των καυσαερίων σε θερμοκρασία πάνω από τους 180 °C, διότι στους 160 °C υγροποιούνται οι ενώσεις του θείου SO2 και SO3 που είναι ανυδρίτες του θειώδους και θειικού οξέως, ισχυρά διαβρωτικά οξέα. Η θερμοκρασία των καυσαερίων σε αυτούς τους λέβητες ρυθμίζεται στους 200°C για προστασία του εξοπλισμού και ευκολία του τεχνικού που ρυθμίζει τους καυστήρες. Όμως στους λέβητες που λειτουργούν με φυσικό αέριο συχνά έχουμε θερμοκρασίες καυσαερίων ίδιες και μεγαλύτερες από αυτές, που οι λέβητες είχαν όταν λειτουργούσαν με πετρέλαιο. Σε τί οφείλεται αυτό; Το πετρέλαιο και το φυσικό αέριο είναι υδρογονάνθρακες με διαφορετικό ποσοστό συμμετοχής του άνθρακα C και το υδρογόνο Η2 στην σύσταση τους. Το πετρέλαιο περιέχει σε βάρος 80-87% άνθρακα C και 10-16% υδρογόνο Η2, ενώ το φυσικό αέριο που είναι κατά 98% μεθάνιο CH4 έχει μεγαλύτερο ποσοστό υδρογόνο Η2 στην σύσταση του. Αυτό διαφοροποιεί την φλόγα των δύο καυσίμων. Το πετρέλαιο έχει κίτρινη φλόγα που προέρχεται από τα πυρακτωμένα σωματίδια του άνθρακα, κατά την καύση τους, ενώ το φυσικό αέριο έχει μπλε φλόγα που προσδιορίζεται από το καιγόμενο υδρογόνο Η2. Αυτό διαφοροποιεί αντίστοιχα και τον συντελεστή ακτινοβολίας στον φλογοθάλαμο, που στα υγρά καύσιμα είναι πολύ μεγα-

ΕΞΟΙΚΟΝΟΜΗΣΗ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ λύτερος σε σχέση με την ακτινοβολία που έχει η φλόγα του φυσικού αερίου. Το αποτέλεσμα από αυτήν την διαφορά είναι ότι σε λέβητες πετρελαίου που λειτουργούν με καύσιμο φυσικό αέριο παρατηρείται αυξημένη θερμοκρασία καυσαερίων στην έξοδο του λέβητα. Η θερμοκρασία των καυσαερίων βέβαια εξαρτάται και από το πόσο μεγαλύτερος είναι ο λέβητας, από το φορτίο που πρέπει να καλύψει, δηλαδή από τον συντελεστή προσαύξησης που έχει δώσει ο μελετητής του και τον πλησιέστερα μεγαλύτερης ισχύος λέβητα που ήταν διαθέσιμος κατά την αγορά του. Στις περιπτώσεις που ο λέβητας είναι αρκετά μεγαλύτερος από το θερμικό φορτίο που εξυπηρετεί, τότε η θερμοκρασία των καυσαερίων μπορεί να είναι και χαμηλότερη των 200 °C, ενώ στις περιπτώσεις που το θερμικό φορτίο που πρέπει να εξυπηρετεί ο λέβητας είναι πλησίον της ονομαστικής ισχύος του, τότε τα καυσαέρια έχουν μεγαλύτερη θερμοκρασία των 200 °C. Το φυσικό αέριο όμως με την συγκεκριμένη του χημική σύσταση προσφέρει μεγαλύτερες δυνατότητες από αυτές που χρησιμοποιούνται. Τα καυσαέρια του μπορεί να έχουν θερμοκρασία της τάξης των 120°C, ενώ όταν χρησιμοποιηθεί η τεχνολογία των λεβήτων συμπύκνωσης τα καυσαέρια μπορεί να έχουν τη θερμοκρασία των 60°C. Στους οικιακούς λέβητες ισχύος 20kW η αγορά προσφέρει λέβητες με έξοδο καυσαερίων 60°C (οι λέβητες με συμπύκνωση) με υψηλό βαθμό απόδοσης 97% - 98% ή τους συμβατικούς λέβητες με θερμοκρασία καυσαερίων 120°C και βαθμό απόδοσης 91%. Στα δημόσια κτίρια με λέβητες μεγάλης ισχύος 500kW - 1000 kW ο βαθμός απόδοσης δεν ξεπερνά το 90%. Ακόμα και στους καινούργιους λέβητες που τοποθετούνται σήμερα στο δημόσιο ζητείται μόνο το CE και δεν απαιτείται ο υψηλός βαθμός απόδοσης του λέβητα ή χαμηλές θερμοκρασίες των καυσαερίων, ούτε λαμβάνεται υπόψη ο βαθμός απόδοσης στην επιλογή του προμηθευτή του εξοπλισμού. Η διαφορά των 6% έως 8 % στον βαθμό απόδοσης μπορεί να φαίνεται μικρή, για τα κτίρια του δημοσίου όμως, που

Συγκριτικός πίνακας λειτουργίας συμβατικού λέβητα και λέβητα συμπύκνωσης. Λέβητας

Συμβατικός

Ισχύς λέβητα

Συμπύκνωσης 1000

Καύσιμο

Μονάδες kW

Φυσικό αέριο

Τιμή αγοράς φυσικού αερίου 2012

0,06

Βαθμός απόδοσης λέβητα

Ευρώ/KWh

90

96

%

0,0667

0,0625

Ευρώ/KWh

1 Ευρώ παράγει θερμότητα

15,0

16,0

kWh/Ευρώ

Κόστος ωριαίας λειτουργίας

66,7

62,5

Ευρώ/h

Αξία φυσικού αερίου (με τον βαθμό απόδοσης)

Λειτουργία 150 ημέρες επί 6,7 ώρες = Ετήσιο κόστος καυσίμου

1000

h

66667

62500

Ευρώ

Εξοικονόμηση

0

6,3

%

Εξοικονόμηση

0

4.167

Ευρώ

έχουν μεγάλης ισχύος εγκαταστάσεις, αυτό το ποσοστό μπορεί να φέρει σημαντική εξοικονόμηση ενέργειας και οικονομικών πόρων. Σε τί διαφέρει ένας συμβατικός λέβητας από ένα λέβητα συμπύκνωσης; Η διαφορά τους είναι ότι ο λέβητας συμπύκνωσης έχει ένα δεύτερο εναλλάκτη θερμότητας (οικονομητήρας) σε σειρά, τοποθετημένος με τον βασικό του εναλλάκτη, με σκοπό την καλύτερη εκμετάλλευση της θερμοκρασίας των καυσαερίων. Το κόστος του εναλλάκτη και της μετασκευής του συμβατικού λέβητα σε λέβητα συμπύκνωσης, είναι μικρότερο από την ετήσια εξοικονόμηση καυσίμων που επιτυγχάνει. Το όφελος από μία τέτοια ενέργεια δεν είναι μόνο για μία χρονιά, αλλά για όλες τις επόμενες χρονιές που θα λειτουργεί η θέρμανση του κτιρίου. Εδώ πρέπει να γίνει ιδιαίτερη μνεία και στο πρόσθετο όφελος, που είναι η δημιουργία νέων θέσεων εργασίας, ζητούμενο στην Ελλάδα σήμε-

ρα. Τονίζω ότι η μετασκευή του λέβητα γίνεται επί τόπου στην εγκατάσταση, αλλά και ο εναλλάκτης είναι στις δυνατότητες του παραγωγικού δυναμικού της χώρας. Εν κατακλείδι η επιλογή για την βέλτιστη εκμετάλλευση της διαθέσιμης ενέργειας και των οικονομικών πόρων είναι στο χέρι μας και αν βοηθά στην ανόρθωση της οικονομίας και την ελάττωση της ανεργίας τόσο καλύτερα.

Νοέμβριος - Δεκέμβριος 2012 RENEWABLE/ENERGY

51

ΑΡΘΡΟ

Κυματική: Η «ελίτ» της ενέργειας Ο θαλάσσιος κυματισμός αποτελεί μια ανεξάντλητη πηγή ενέργειας. Επιπλέον, παρουσιάζει μεταξύ των ΑΠΕ την υψηλότερη ενεργειακή πυκνότητα, η οποία και μπορεί να φτάσει και τα 1000 Kw/m μετώπου κύματος. Υπολογίζεται ότι η αξιοποίηση του μόλις 1% του κυματικού δυναμικού του πλανήτη θα μπορούσε να κάλυπτε στο τετραπλάσιο την παγκόσμια ενεργειακή ζήτηση. Των Νικήτα Νικητάκου, Καθηγητή Πανεπιστημίου Αιγαίου του τμήματος Ναυτιλίας και Επιχειρηματικών Υπηρεσιών και Αφροκόμης - Αφρούλας Στεφανάκου Τεχνολόγου Ναυπηγού, με M.Sc. σε Ναυτιλία, Μεταφορές & Διεθνές Εμπόριο.

Μ

ε την υιοθέτηση της πρόσφατης Οδηγίας του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, αναφορικά με την προώθηση της χρήσης ενέργειας από ΑΠΕ (Οδηγία 2009/28/ΕΚ), η Ευρωπαϊκή Ένωση δεσμεύτηκε για τη μείωση των εκπομπών αερίων του Θερμοκηπίου στο εσωτερικό της κατά 20%, μέχρι το 2020. Όμως, για να επιτευχθεί ο στόχος αυτός, θα πρέπει να αναπτυχθεί και να δημιουργηθεί ένα αξιόπιστο ενεργειακό μείγμα. Η κυματική ενέργεια μπορεί να αποτελέσει μια σημαντική λύση, καθώς πρόκειται για μια ανανεώσιμη μορφή ενέργειας, η οποία δεν εκπέμπει διοξείδιο του άνθρακα ή άλλα σωματίδια και γι’ αυτό τον λόγο θεωρείται κατάλληλη για να αντικαταστήσει τους σταθμούς παραγωγής ενέργειας από ορυκτά καύσιμα. Αξίζει να αναφερθεί ότι, σύμφωνα με εκτιμήσεις, η παραγωγή μιας MWh από θαλάσσια ενέργεια

52

RENEWABLE/ENERGY Νοέμβριος - Δεκέμβριος 2012

μεταφράζεται αυτομάτως στη σημαντική μείωση των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα κατά 300 κιλά. Έτσι, κατ’ επέκταση, η μείωση των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα για 20 GW( 49 TWh ετησίως) εγκατεστημένης ισχύος θα μπορούσε να ανέρχεται σε 14.5 Mt τον χρόνο. Ως αποτέλεσμα, μπορούμε εύκολα να κατανοήσουμε ότι η αξιοποίηση της κυματικής ενέργειας μπορεί να συμβάλλει σημαντικά στη μείωση της ρύπανσης, ενισχύοντας παράλληλα την ενεργειακή αυτονομία των χωρών, αλλά και συνεισφέροντας στη γενικότερη οικονομική ανάπτυξη, όπου διαφαίνεται καθοριστική και αναγκαία στις μέρες μας υπό το πρίσμα των τρεχουσών συνθηκών της Διεθνούς Οικονομίας.

Ηλεκτρισμός από τη θάλασσα Ο θαλάσσιος κυματισμός, όπως άλλωστε και όλες οι μορφές ΑΠΕ, αποτελεί μια ανεξάντλητη πηγή

ενέργειας. Επιπλέον, παρουσιάζει μεταξύ των ΑΠΕ την υψηλότερη ενεργειακή πυκνότητα, η οποία και μπορεί να φτάσει και τα 1000 Kw/m μετώπου κύματος. Υπολογίζεται ότι η αξιοποίηση του μόλις 1% του κυματικού δυναμικού του πλανήτη θα μπορούσε να κάλυπτε στο τετραπλάσιο την παγκόσμια ενεργειακή ζήτηση. Για παράδειγμα, σε ημερήσια βάση η ενέργεια κυματισμού ύψους ενός μέτρου μπορεί να υπερβεί τις 300 Kw. Από την ενέργεια αυτή θα μπορούσε να μετατραπεί σε ηλεκτρισμό τουλάχιστον το 5-10%, δηλαδή περίπου 15-30 KWh ημερησίως. Συγκριτικά να αναφερθεί ότι μια τετραμελής οικογένεια καταναλώνει κατά μέσο όρο 10 KWh ημερησίως. Η ενέργεια από τα κύματα παράγεται από την κίνηση των κυμάτων στην θαλάσσια επιφάνεια, όπου και προκαλείται από τους κατά τόπους ανέμους. Η κυματική ενέργεια αποτελεί μια μη συνηθισμένη χαμηλής συχνότητας πηγή ενέργειας, η οποία θα πρέπει να μετατραπεί σε συχνότητα της τάξεως των 60 Hertz πριν ενσωματωθεί στο ηλεκτρικό δίκτυο. Παρόλο που τα τελευταία χρόνια πολλά συστήματα έχουν επινοηθεί, μόνο ένα μικρό ποσοστό έχει δοκιμαστεί και αξιολογηθεί για την αξιοπιστία του. Επιπλέον, ελάχιστα από αυτά έχουν δοκιμαστεί στη θάλασσα σε πραγματικές συνθήκες εξομοίωσης, ενώ τα περισσότερα έχουν αξιολογηθεί σε εργαστηριακές δεξαμενές. Ένα σύστημα κυματικής ενέργειας μπορεί να τοποθετηθεί σε οποιαδήποτε σημείο στον ωκεανό, μπορεί να είναι αγκυρωμένο στον πυθμένα ή να είναι πλωτό, να είναι τοποθετημένο στα παράλια και ρηχά νερά ή σε

ΚΥΜΑΤΙΚΗ ΕΝΕΡΓΕΙΑ βαθύτερα ύδατα. Επίσης, ενδέχεται να είναι ολικά βυθισμένο στο νερό ή να είναι τοποθετημένο πάνω από τη θαλάσσια επιφάνεια σε μια πλωτή πλατφόρμα. Γενικότερα, οι μετατροπείς της ενέργειας των θαλάσσιων κυμάτων χωρίζονται σε τρείς μεγάλες βασικές κατηγορίες, ανάλογα με την απόσταση της τοποθεσίας εγκατάστασης τους από την ακτή ή με τη μέθοδο που εφαρμόζεται για την απόσπαση της κυματικής ενέργειας. Έτσι, ανάλογα με την απόσταση των συσκευών κυματικής ενέργειας από την ακτή, οι τεχνολογίες, που χρησιμοποιούνται, διακρίνονται: Τεχνολογίες Ακτογραμμής: Οι τεχνολογίες ακτογραμμής είναι σταθερές ή ενσωματωμένες στην ακτογραμμή, κάτι το οποίο τους προσδίδει το πλεονέκτημα της εύκολης εγκατάστασης και συντήρησης. Επίσης, οι συγκεκριμένες τεχνολογίες δεν απαιτούν αγκυροβολήσεις σε μεγάλο βάθος, ούτε υποθαλάσσια καλώδια μεταφοράς ηλεκτρικής ισχύος. Ωστόσο, υπόκεινται σε ένα κυματικό δυναμικό αρκετά μικρότερης ισχύος. Οι πιο αναπτυγμένες τεχνολογικά συσκευές ακτογραμμής είναι τύπου παλλόμενης στήλης ύδατος. Το βάθος νερού, που απαιτείται για την εγκατάσταση τεχνολογιών στη χερσαία ζώνη είναι συνήθως μικρότερο των 15 μέτρων. Παράκτιες Τεχνολογίες: Οι παράκτιες τεχνολογίες κυματικής ενέργειας εγκαθίστανται σε μέτριο βάθος –περίπου 20 με 30 μέτρα- και σε απόσταση μέχρι 500 μέτρα από την ακτή. Οι τεχνολογίες, που προορίζονται για την παράκτια ζώνη, υπό-

κεινται σε υψηλότερο κυματικό δυναμικό μεγαλύτερης ισχύος συγκριτικά με εκείνες της ακτογραμμής. Μελετώνται 9 εννιά παράκτιες τεχνολογίες, εκ των οποίων οι δύο είναι παλλόμενης στήλης ύδατος, τρεις είναι κατακόρυφης ταλάντωσης, μία αρθρώσεων και τρεις οριζόντιας κίνησης. Υπεράκτιες Τεχνολογίες (Εικόνα 3): Οι υπεράκτιες τεχνολογίες έχουν τη δυνατότητα να εκμεταλλεύονται τα ισχυρότερα κυματικά δυναμικά, όπου και συναντώνται σε μεγαλύτερο βάθος. Έτσι ακριβώς, λόγω του ιδιαίτερα μεγάλου βάθους, ενδείκνυται η χρήση πλωτών συστημάτων, όπου και απαιτούν αγκύρωση. Οι υπεράκτιες τεχνολογίες θα μπορούσαν να διαιρεθούν σε δύο υποκατηγορίες, στους Μετατροπείς Κυματικής Ενέργειας μικρού βυθίσματος για βάθος νερού 25-75 μέτρων και Μετατροπείς Κυματικής Ενέργειας μεγάλου βυθίσματος για βάθος νερού μεγαλύτερο των 75 μέτρων. Συνεχίζοντας και περνώντας στη δεύτερη κατηγοριοποίηση των συσκευών, ανάλογα με την μέθοδο που εφαρμόζεται για την απόσπαση της κυματικής ενέργειας, μπορούμε να τις κατατάξουμε στις εξής κατηγορίες: Τεχνολογίες Παλλόμενης στήλης Ύδατος (Εικόνα 4): Όπου πρόκειται για συσκευές με θάλαμο αέρα, βυθισμένο κατακόρυφα στο μισό μήκος του και ανοιχτό προς την πλευρά του πυθμένα. Έτσι, η παλινδρομική κίνηση της θαλάσσιας επιφάνειας προκαλεί συμπίε-

ση-αποσυμπίεση της αέριας μάζας μέσα στο θάλαμο, η οποία χρησιμοποιείται για την κίνηση του υδροστροβίλου. Τεχνολογίες Υπέρβασης/ Υπερύψωσης (Εικόνα 5): Όπου πρόκειται για πλωτές ή σταθερές δεξαμενές οι οποίες και περισυλλέ-

Εικόνα 4: Η μονάδα LIMPET

Εικόνα 5: Seawave Slot-Cone Generator Πηγή: http://www.waveenergy.no/

Εικόνα 3: Το σύστημα OPT Power Buoy και η μονάδα Pelamis ονομαστικής ισχύος 750 Kw Πηγή: http://www.oceanpowertechnologies.com/ και http://www.pelamiswave.com/ Νοέμβριος - Δεκέμβριος 2012 RENEWABLE/ENERGY

53

ΑΡΘΡΟ γουν το νερό των κυμάτων σε στάθμη υψηλότερη από τη μέση στάθμη της θαλάσσιας επιφάνειας. Η διαφορά στάθμης χρησιμοποιείται για την κίνηση ενός ή περισσοτέρων υδροστροβίλων. Τεχνολογίες Κατακόρυφης Ταλάντωσης: Όπου πρόκειται για πλωτήρες στην επιφάνεια της θάλασσας, αγκυρωμένους στον θαλάσσιο πυθμένα, οι οποίοι και ακολουθούν την κατακόρυφη κίνηση της θαλάσσιας επιφάνειας. Η παλινδρομική κίνηση του πλωτήρα μετατρέπεται, μέσω υδραυλικών/μηχανικών συστημάτων, σε περιστροφική ή άλλου είδους κίνηση για τηνλειτουργία της ηλεκτρογεννήτριας. Τεχνολογίες Αρθρώσεων: Πρόκειται για πλωτά/αρθρωτά συστήματα, τα οποία στις αρθρώσεις φέρουν αντλίες. Με τον κυματισμό, οι αντλίες συμπιέζουν το υδραυλικό υγρό και δίνουν κίνηση στους υδραυλικούς κινητήρες. Τεχνολογίες Οριζόντιας Κίνησης: Όπου πρόκειται για συσκευές που εκμεταλλεύονται την οριζόντια ταχύτητα των μορίων του νερού των κυμάτων για την εκτροπή κατάλληλων σωμάτων ή τη συμπίεση/αποσυμπίεση ενός αεροθαλάμου, που αντικρίζει το μέτωπο των θαλάσσιων κυμάτων. Οι εγκαταστάσεις κυματικής ενέργειας, σε αντίθεση με άλλες ανανεώσιμες, δεν δεσμεύουν τη γη, ενώ η οπτική και η ακουστική όχληση

είναι σχεδόν μηδαμινή. Η αισθητική επίδραση ενός τέτοιου συστήματος στο περιβάλλον εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από τον τύπο που θα υιοθετηθεί. Οπότε ένα σύστημα, μερικώς βυθισμένο ή τοποθετημένο λίγα χιλιόμετρα μακριά από την ακτή, δεν επηρεάζει σε καμία περίπτωση το περιβάλλον, δημιουργώντας οπτική όχληση, σε αντίθεση με κάποιο, όπου θα τοποθετούνταν κοντά στην ακτή, όπου θα μπορούσε ίσως να αλλοιώσει την αισθητική του περιβάλλοντος και να το μετατρέψει σε άκρως βιομηχανικό.

Κυματικό Δυναμικό & Ελληνική Πραγματικότητα Το παγκόσμιο θαλάσσιο κυματικό δυναμικό σήμερα υπολογίζεται στα 8.000-80.000 TWh/ έτος, ενώ το παγκόσμιο δυναμικό από τα θαλάσσια ρεύματα ανέρχεται στις 800 TWh/ έτος. Το γεγονός αυτό σημαίνει ότι η θαλάσσια ενέργεια θα μπορούσε να καλύψει σήμερα τις παγκόσμιες απαιτήσεις σε ηλεκτρισμό. Το καλύτερο κυματικό δυναμικό συναντάται στην εύκρατη ζώνη και στα δύο ημισφαίρια με κυματική ισχύ μεταξύ 20-70 KW/m μετώπου του κυματισμού ή και υψηλότερη. Ιδιαίτερα στις ακτές της Δυτ. Ευρώπης, ανοιχτά των ακτών του Καναδά και των ΗΠΑ, καθώς και στις νότιες ακτές της Αυστραλίας και την Ν. Αμερικής.

Σε Ευρωπαϊκό επίπεδο, εκτιμάται ότι το συνολικά εκμεταλλεύσιμο κυματικό δυναμικό είναι της τάξης των: • 120-190 TWh/ έτος στα ανοιχτά και • 34-46 TWh/ έτος σε παράκτιες περιοχές Ειδικότερα τώρα για τον Ελλαδικό χώρο και πιο συγκεκριμένα στο Αιγαίο, παρουσιάζονται οι υψηλότερες τιμές κυματικής ισχύος στη Μεσόγειο, της τάξης των 4-11 KW/m. Ιδιαίτερα χαρακτηριστικό είναι ότι το τεχνικά εκμεταλλεύσιμο κυματικό δυναμικό για τα κράτη-μέλη της ΕΕ υπολογίζεται συνολικά 150-230 TWh/ έτος, από τα οποία τα 5-9 TWh/έτος αντιστοιχούν στις ελληνικές θάλασσες. Έτσι, εύκολα μπορεί να διεξαχθεί ότι η χώρα μας χαρακτηρίζεται από τοποθεσίες, όπου παρουσιάζουν ιδιαίτερο ενδιαφέρον για εγκατάσταση κυματικών συσκευών, όπως οι πε-

Εικόνα 9: Τιμές σχεδιάσεως 50 ετών σημαντικού ύψους κύματος Πηγή: Άτλαντας Ανέμου και Κύματος των Ελληνικών Θαλασσών

Εικόνα 10: Μέσο Σημαντικό Ύψος Κύματος Πηγή: Άτλαντας Ανέμου και Κύματος των Ελληνικών Θαλασσών 54

RENEWABLE/ENERGY Νοέμβριος - Δεκέμβριος 2012

ΚΥΜΑΤΙΚΗ ΕΝΕΡΓΕΙΑ ριοχές έξω από την Κύμη, τη χερσόνησο Άθω κ.τ.λ. Επίσης, το Νότιο Αιγαίο χαρακτηρίζεται από ένα ιδιαίτερα υψηλό αξιοποιήσιμο κυματικό δυναμικό και πιο συγκεκριμένα τα στενά μεταξύ: • Κρήτης-Κυθήρων και ΚρήτηςΚάσου παρουσιάζουν κυματικό δυναμικό της τάξης των 6-8 KW/m.

• Ενώ στο στενό μεταξύ ΚρήτηςΚάρπαθου και Κάρπαθου-Ρόδου η κυματική ενέργεια είναι περίπου 6 KW/m.

• Τέλος, στο Ιόνιο Πέλαγος, η κυματική ενέργεια σε ετήσια βάση κυμαίνεται σε ένα εύρος 4-8 KW/m. Έτσι, θα ήταν σκόπιμο να πραγματοποιηθούν έρευνες σε επίπεδο Χώρας, αλλά και ευρύτερα, ούτως ώστε να εντοπιστούν τα κατάλληλα σημεία για εγκατάσταση μετατροπέων κυματικής ενέργειας, καθώς ιδιαίτερα στην περίπτωση της Ελλάδας ηλεκτροπαραγωγικοί σταθμοί κυματικής ενέργειας θα μπορούσαν να αποτελέσουν βιώσιμη λύση ηλεκτροδότησης για τα νησιά του Αιγαίου. Από τις προσπάθειες που λαμβάνουν χώρα στο εξωτερικό, χαρακτηριστικό είναι το παράδειγμα της Αγγλίας, όπου έρευνες έχουν πραγματοποιηθεί και προσανατολίζονται στην κατασκευή κυματικών πάρκων, όπου θα μπορούσαν να καλύψουν τις ενεργειακές ανάγκες 15 εκ. πολιτών. Πράγματι, πλέον πολλές από τις προσπάθειες στον τομέα της κυματικής έχουν περάσει από το αρχικό πειραματικό στάδιο ανάπτυξης υπό κλίμακα στην τελική φάση επίδειξης, κατά την οποία εγκαθίστανται ως βιομηχανικά πρότυπα πλήρους κλίμακας σε ειδικά πεδία δοκιμών. Έτσι, κατά την τελευταία 5ετία έχουν αναπτυχθεί αρκετά τέτοια κέντρα στις παράκτιες περιοχές της Βόρειας θάλασσας και του Ατλαντικού, όπως το BIMEP ( Biscay Marine Energy Platform), στον Βισκαϊκό κόλπο, το SEMREV στις ακτές της Βρετάνης και το EMEC( European Maritime Energy Center) στο βορειανατολικό άκρο της Σκωτίας, που λειτουργεί από το 2003 και αποτελεί το πρώτο παγκοσμίως πεδίο δοκιμών του είδους του.

« Ήδη, έχει κατατεθεί αίτηση στη ΡΑΕ για την κατασκευή έργου ισχύος 2 MW στο στενό μεταξύ Άνδρου και Τήνου, που θα εκμεταλλεύεται τα υποθαλάσσια ρεύματα για την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας » Σχετικά τώρα με την ελληνική πραγματικότητα, ήδη το πρώτο βήμα έχει επιτευχθεί, καθώς ήδη έχει κατατεθεί αίτηση στη ΡΑΕ για την κατασκευή έργου ΑΠΕ, το οποίο και θα εκμεταλλεύεται τα υποθαλάσσια ρεύματα για την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας. Έτσι, σύμφωνα με εκτιμήσεις, πρόκειται για ένα πρωτοποριακό σχέδιο για τα ελληνικά δεδομένα, δεδομένου του ότι και στο εξωτερικό η συγκεκριμένη τεχνολογία βρίσκεται σε δοκιμαστικό στάδιο. Το έργο θα έχει ισχύ 2 MW και πρόκειται να εγκατασταθεί στο στενό μεταξύ Άνδρου και Τήνου. Η συγκεκριμένη τοποθεσία κρίθηκε ιδανική λόγω της ύπαρξης ισχυρών υποθαλάσσιων ρευμάτων. Η υλοποίηση του έργου θα εξαρτηθεί σημαντικά από την αδειοδοτική διαδικασία, καθώς είναι η πρώτη φορά που δοκιμάζεται κάτι τέτοιο στην Ελλάδα. Σχετικά με το ρυθμιστικό καθεστώς, όπου θα μπορούσε να ενταχθεί ένα τέτοιο project, όπου η παραγωγή ενέργειας θα προέρχε-

ται από υποθαλάσσια ρεύματα, θα μπορούσε να υπαχθεί στον Νόμο 3851/2010 (ΦΕΚ. Ά 85) και στην ευρύτερη περιβαλλοντική νομοθεσία, ενώ η ταρίφα, που θα μπορούσε να ισχύει σε αυτήν την περίπτωση, θα είναι αυτή που αφορά τις λοιπές ΑΠΕ.

Τεράστιες Δυνατότητες Προσφοράς και στη Δημιουργία θέσεων Εργασίας Η κυματική ενέργεια θα μπορούσε άνετα να χαρακτηριστεί η «ελίτ» της ενέργειας, - πλέον όλες οι έρευνες στρέφονται προς τα εκεί-καθώς παράγεται καθαρή και ασφαλής ενέργεια, που συμβάλει σημαντικά στη μείωση των εκπομπών ρύπων, ενώ παράλληλα θα μπορούσε να δημιουργήσει πολλές νέες θέσεις εργασίας. Είναι προφανές ότι η κυματική ενέργεια είναι σε θέση να συνεισφέρει τα μέγιστα στην περιφερειακή ανάπτυξη στην Ευρώπη, ιδιαίτερα σε απομακρυσμένες και παράκτιες περιοχές. Σύμφωνα με μελέτες, η κυματική ενέργεια έχει σημαντικές δυνατότητες θετικής οικονομικής επίδρασης, καθώς η κατασκευή, μεταφορά, εγκατάσταση, λειτουργία και συντήρηση των εγκατα-

Νοέμβριος - Δεκέμβριος 2012 RENEWABLE/ENERGY

55

ΑΡΘΡΟ

στάσεων κυματικής ενέργειας θα μπορούσε να δημιουργήσει εισόδημα, αλλά και πολλές νέες θέσεις εργασίας. Επίσης, μπορούν να γίνουν συσχετισμοί με την ανάπτυξη του τομέα της αιολικής ενέργειας. Χαρακτηριστικό είναι να αναφερθεί ότι οι εξαγωγές καθαρών τεχνολογιών στη Δανία αντιστοιχεί στο 7,1 δις. ευρώ, ενώ στη Γερμανία αποκλειστικά και μόνο η εξαγωγή αιολικής τεχνολογίας υπολογίζεται σε περισσότερο από 5,1 δις. ευρώ. Με βάση τις προβλέψεις της OEA (European Ocean Energy Association) σχετικά με την εγκατεστημένη ισχύ, μέχρι το 2020 ο τομέας της κυματικής ενέργειας θα έχει δημιουργήσει περισσότερες από 26.000 άμεσες και 13.000 έμμεσες θέσεις εργασίας, φθάνοντας σε ένα σύνολο σχεδόν 40.000 εν δυνάμει θέσεων εργασίας. Μέχρι το 2050 τα νούμερα αυτά θα έχουν αυξηθεί και θα αντιστοιχούν σε 314,213 άμεσες θέσεις και 157,107 έμμεσες θέσεις εργασίας, ενώ το σύνολο των θέσεων που θα προσφερθούν, θα κυμαίνεται στο ιδιαίτερα ενθαρρυντικό νούμερο των 471,320.

Δυσκολίες και Προοπτικές Ανάπτυξης Λαμβάνοντας υπόψη τις Οδηγίες της ΕΕ να παράγει ποσοστό 20% της συνολικής κατανάλωσης ηλεκτρικού ρεύματος ως το 2020 από ΑΠΕ, το οποίο και θα αυξηθεί σε 90% έως το 2050, θεωρείται σκό56

RENEWABLE/ENERGY Νοέμβριος - Δεκέμβριος 2012

πιμο να καταβληθούν μεγάλες προσπάθειες προς την κατεύθυνση εξισορρόπησης του ενεργειακού μείγματος από ΑΠΕ. Η κυματική ενέργεια έχει τη δυνατότητα να αποτελέσει τον ακρογωνιαίο λίθο της αειφόρου ανάπτυξης, συμβάλλοντας σημαντικά στην εξασθένιση του φαινομένου της κλιματικής αλλαγής, στον περιορισμό των εκπομπών του διοξειδίου του άνθρακα, αλλά και στη δημιουργία μιας νέας βιομηχανίας, όπου θα μπορούσε να προσφέρει μέχρι το 2050 περίπου 471,000 θέσεις εργασίας. Αν και η κυματική ενέργεια αναπτύσσεται με βραδύτερους ρυθμούς, συγκριτικά με άλλες πιο αναπτυγμένες τεχνολογίες, όπως η αιολική και η ηλιακή, η θαλάσσια ενέργεια σαφώς διαθέτει μεγαλύτερο δυναμικό και από την ηλιακή, αλλά και από την αιολική ενέργεια. Και αυτό, για το λόγω του ότι οι επιδόσεις της κυματικής ενέργειας είναι εύκολα προβλέψιμες, ενώ το νερό έχει περίπου 1000 φορές μεγαλύτερη κινητική ενέργεια από τον αέρα, απαιτώντας συστήματα μικρότερου μεγέθους για την παραγωγή της ίδιας ποσότητας ηλεκτρικού ρεύματος. Επιπλέον, η αξιοποίηση του κυματικού δυναμικού μπορεί να συνεισφέρει σημαντικά στην ανάπτυξη της οικονομίας, της απασχόλησης και της καινοτομίας. Όταν θα φθάσει σε επίπεδο GW εγκατεστημένος ισχύος, θα μπορούσε να αποτελέσει και έναν

αποδοτικό τομέα για τη μετάβαση της Ευρώπης προς μία πιο ανταγωνιστική και ανθεκτική οικονομία. Προς το παρόν, τα συστήματα κυματικής ενέργειας βρίσκονται αντιμέτωπα με μια πληθώρα προκλήσεων, οι οποίες θα πρέπει να υπερνικηθούν και να αξιοποιηθούν στο έπακρον οι δυνατότητές τους, καθώς η βιομηχανία βρίσκεται σε στάδιο ανάπτυξης. Όμως, παρ’ όλες τις προκλήσεις-δυσκολίες που έχει να αντιμετωπίσει ο τομέας της κυματικής ενέργειας, το επιχειρηματικό, επενδυτικό και πολιτικό ενδιαφέρον για την εκμετάλλευση της κυματικής ενέργειας διαφαίνεται αμείωτο, η οποία, σύμφωνα με μελέτες, είναι απόλυτα εφικτό σε πρώτη φάση να καλύψει το 0,3% της ζήτησης ηλεκτρισμού στην Ευρώπη μέχρι το 2020, με προοπτική η συνεισφορά της να ανέλθει σταδιακά στο 15% μέχρι το 2050. Σίγουρα όμως, δεν υπάρχει καμία αμφιβολία ότι το μέλλον της κυματικής ενέργειας διαγράφεται ιδιαίτερα ευοίωνο, καθώς το κυματικό δυναμικό, και γενικότερα το θαλάσσιο δυναμικό, είναι ιδιαίτερα μεγάλο για να παραμείνει αναξιοποίητο. Η εμπορική αξιοποίησή του, αλλά και η αναγνώριση του δυναμικού του από την πλευρά των κυβερνήσεων και των επενδυτών, θα μπορούσε να καταστήσει την κυματική ενέργεια μια βασική παράμετρο, κλειδί για την ανάπτυξη της οικονομίας, συμβάλλοντας παράλληλα αισθητά στην εξασθένηση του φαινομένου της κλιματικής αλλαγής. Ενδεικτική Βιβλιογραφία 1. Hellenic Centre for Marine Research, «Waves and Wind Atlas of the Hellenic Seas», September 2007, ISBN 978 960 86651 9-4 2. PCCI Marine and Environmental Engineering, (2009) «Wave and Current Energy Generating Devices Criteria and Standards», Final Report, June 2009.

3. http://www.eu-oea.com/Official Website of European Ocean Energy Association.

4. http://www.waveplam.eu/page/ Official Website of the European program WAVEPLAM

ΑΡΘΡΟ

Μείωση παθογόνων οργανισμών σε Κεντρική Μονάδα Βιοαερίου Η διαδικασία της Αναερόβιας Χώνευση αποτελεί μια εναλλακτική μέθοδο μείωσης έως και εξάλειψης των παθογόνων οργανισμών. Των Χρήστου Ζαφείρη M. Sc., υπεύθυνου Δέσμης Έργων Βιοαερίου, Τμήμα Βιομάζας ΚΑΠΕ, μέλος ΔΣ του Ελληνικού Συνδέσμου Βιοαερίου & Φαίδωνα Μίχου, τελειόφοιτου – Μηχανολόγου Μηχανικού ΕΜΠ

Α

ναφορικά με την κοπριά, η οποία ανήκει στην κατηγορία 2 των ζωικών υποπροϊόντων, η μείωση ή εξάλειψη των παθογόνων στον χωνευτή έχει αποδειχθεί από σειρά πειραμάτων μελετών και παρατηρήσεων στις μονάδες παραγωγής του βιοαερίου. Ως γνωστό η κοπριά των ζώων περιέχει παθογόνους παράγοντες, οι οποίοι παρατίθενται αναλυτικά στον πίνακα 1 που ακολουθεί. Καθίσταται συνεπώς φανερή η απαίτηση το υπόλειμμα μετά τη χώνευση, και εφόσον αυτό ανακυκλώνεται, να είναι απαλλαγμένο από αυτούς τους μικροοργανισμούς. Η προ-επεξεργασία της κοπριάς, ως υλικό κα-

τηγορίας 2 ζωικών υποπροϊόντων μπορεί υπό συνθήκες να είναι χρήσιμη, ωστόσο εκτεταμένη έρευνα έχει δείξει ότι δεν είναι απαραίτητη, μάλιστα σε πολλές περιπτώσεις η θερμική επεξεργασία δεν μπορεί να αναστείλει τη δράση των βακτηρίων. Η AX, όπως και όλες οι μικροβιακές διεργασίες, εξαρτάται από τη θερμοκρασία. Ο ρυθμός της αντίδρασης αυξάνεται με την αύξηση της θερμοκρασίας μέχρι του σημείου πέρα από το οποίο ο μικροβιακός πληθυσμός καθίσταται ανενεργός λόγω αλλαγής των κυτταρικών δομών. Η θερμοκρασία επηρεάζει εκτός από τη δράση των

Πίνακας 1: Παθογόνοι μικροοργανισμοί στην ζωική κοπριά (Πηγή: Bendixen, 1994). Μικροοργανισμός Βακτήρια Salmonella dublin Salmonella typhimurium Mycobacterium paratuberculosis Enteropathogenic E. colι Treponema hydrosenteriae Clostridium perfringens (type C) Erysipelotrix rhusiopathiae Listeria monocytogenes Παράσιτα Ascaris suum Trichostrangylidae Dictyocaulus viviparus Coccidiae Fasciola hepatica Ιοί Rotavirus Coronavirus Parvovirus Parvovirus Parvovirus

Ασθένεια

Κύριοι Ξενιστές

Εντερίτιδα Εντερίτιδα Χρόνια παραφυματίωση Εντερίτιδα Κολιβακίλλωση Εντερίτιδα Δυσεντερία χοίρων Νεκρωτική εντερίτιδα Ερυσίπελας Λιστερίωση, εγκεφαλίτιδα, γενική μόλυνση

Βοοειδή Βοοειδή, πουλερικά, άνθρωποι Βοοειδή Βοοειδή, χοίροι Χοίροι Χοίροι Χοίροι Πρόβατα, βοοειδή

Ασκαρίαση Γαστρεντερική διαταραχή, απίσχνανση Βρογχίτιδα, πνευμονία, απίσχνανση Διάρροια Ηπατίτιδα

Χοίροι Βοοειδή Βοοειδή Βοοειδή, χοίροι, πουλερικά Βοοειδή, πρόβατα

Διάρροια Διάρροια Αποβολή εμβρύου Πλασμοκύττωμα Λοιμώδης περιτονίτιδα

Βοοειδή Βοοειδή Χοίροι Νυφίτσα Νυφίτσα Εικόνα 1: Προτεινόμενη κεντρική μονάδα στην Θράκη (Πηγή: HELBIO)

Νοέμβριος - Δεκέμβριος 2012 RENEWABLE/ENERGY

57

ΑΡΘΡΟ Εικόνα 2: Δράση βακτηρίων στο χωνεμένο υπόλειμμα ανάλογα με το χρόνο (Πηγή: Al Seadi, Torben Ravn Pedersen, 1999-2012)

βακτηρίων, την ποσότητα του παραγόμενου βιοαερίου, την ποσότητα των πτητικών οργανικών ουσιών και τη συγκέντρωση της αμμωνίας και των θειικών που παράγονται (Burge, 1978). Ο Oh και οι συνεργάτες του (2003) παρατήρησαν ότι κάποια βακτήρια ίσως επιβιώνουν μετά από τη θερμική επεξεργασία καθώς διαπίστωσαν παραγωγή οξικού οξέος και μείωση της παραγωγής υδρογόνου. Η θερμοκρασία στην οποία λαμβάνει χώρα η ΑΧ στους συνήθεις χωνευτές είναι 30 – 38οC οπότε και η διεργασία χαρακτηρίζεται ως μεσόφιλη. Σε αυτές τις θερμοκρασίες και για κατάλληλους χρόνους παραμονής της πρώτης ύλης στον χωνευτή επιτυγχάνεται η πλήρης αδρανοποίηση των παθογόνων μικροοργανισμών, καθιστώντας σε πολλές περιπτώσεις τη μεταποίηση της πρώτης ύλης προαιρετική. Στη Δανία που πρωτοπορεί στην παραγωγή ενέργειας από βιοαέριο, στις 20 κεντρικές μονάδες ΑΧ χρησιμοποιούν κατά 80% ως πρώτη ύλη ζωική κοπριά. Με δεδομένο το γεγονός αυτό και την περιβαλλοντική ευαισθησία τους που είναι ιδιαιτέρα αυξημένη ασχολήθηκαν εκτενώς με τη μείωση των παθογόνων στον χωνευτή κατά τη διάρκεια της ζύμωσης. (Εικόνα 1)

Πίνακας 2: Χρόνος αποδεκατισμού (Τ90) παθογόνων στην μεσόφιλη διαδικασία (Πηγή: Olsen & Larsen, 1987) 58

RENEWABLE/ENERGY Νοέμβριος - Δεκέμβριος 2012

Μια μικρή σύνοψη των αποτελεσμάτων παρουσιάζεται κατωτέρω: 1) Σύμφωνα με το Danish Veterinary Research Programme και το Danish Agricultural Advisory Service, από πειράματα σε σταθμούς βιοαερίου (Ribe) στην Δανία που χρονολογούνται από το 1999 αναφέρουν ότι η διαδικασία της αναερόβιας χώνευσης για μεσόφιλη διεργασία είναι αρκετή για να απενεργοποιήσει τα παθογόνα που εντοπίζονται στο μίγμα της πρώτης ύλης μέσα στο χωνευτή. Στην Εικόνα 2 φαίνεται το αποτέλεσμα των πειραμάτων, με το ποσοστό μείωσης των βακτηρίων σε συνάρτηση με το χρόνο για υγρή κοπριά υπό μεσοφιλικές συνθήκες, θερμοφιλικές συνθήκες ή εντός δεξαμενής αποθήκευσης της κοπριάς. Η διεργασία χώνευσης έχει σημαντικές επιπτώσεις στην εξουδετέρωση των μικροβίων. Ωστόσο, ο ρυθμός αποδόμησης εξαρτάται από τον χρόνο παραμονής του υποστρώματος στον χωνευτή και από τη θερμοκρασία.

2) Σύμφωνα με έρευνες των: Institute of Hygiene and Microbiology/ Royal Veterinary and Agricultural University, Department of Technical Chemistry, Technological Institute of Copenhagen, National Veterinary Laboratory και την οικονομική υποστήριξη του Danish Ministry of Energy Affairs της Δανίας, έχει δειχθεί ότι η θερμοκρασία είναι ο σημαντικότερος παράγοντας στην επιβίωση των βακτηρίων (Dumontet et al. 1999) και η εξουδετέρωση τους έχει αποδειχθεί ότι συναρτάται του χρόνου παραμονής της πρώτης ύλης στον αναερόβιο χωνευτή για δεδομένες θερμοκρασίες (Olsen & Larsen, 1987; Carrington et al., 1982; Schlundt, 1982; Farrah & Bitton, 1983; Munch & Schlundt, 1983). Στα πειράματα των Olsen & Larsen προσδιορίστηκε ο χρόνος που απαιτείται για να μειωθεί ο πληθυσμός των μικροοργανισμών κατά μια λογαριθμική μονάδα (log10), ή αλλιώς κατά 90% ανάλογα με τη θερμοκρασία και το είδος του βακτηρίου. Ο χρόνος αυτός καλείται χρόνος αποδεκατισμού και θα συμβολίζεται στη συνέχεια ως Τ-90 (Πίνακες 2, 3). Βάση του Πίνακα 2 διαπιστώνει κανείς, ότι από σειρά πειραμάτων και έρευνας που πραγματοποιηθήκαν για τη μεσόφιλη διαδικασία της ΑΧ, ο μέσος όρος του χρόνου αποδεκατισμού Τ90 των παθογόνων σε ζωική κοπριά κυμαίνεται από 0,9 έως 2,4 ημέρες στο σύνολο των παθογόνων, 3,1 έως 3,2 ημέρες για το Coliform bacteria, ενώ χρειάζονται 7,1 ημέρες για το Group D streptococci. Είναι αξιοσημείωτο ότι αν συγκριθούν τα αποτελέσματα του ανωτέρω Πίνακα 2 με τα αποτελέσματα της θερμόφιλης διαδικασίας που παρουσιάζονται στον Πίνακα 3 θα διαπιστώσει κανείς ότι ο μέσος όρος του χρόνου αποδεκατισμού Τ90 των παθογόνων εκτιμάται από 0.3 έως 1,2 ώρες. Η προέλευση της κοπριάς (βοοειδή, χοιρινά), ο τρόπος λειτουργίας του χωνευτή σαν διαλείποντος έργου ή συνεχούς λειτουργίας δεν φαίνεται να έχει στατικές σημαντικές διαφορές και να επηρεάζει τη μείωση των παθογόνων.

3) Τα ανωτέρω αποτελέσματα είναι ιδιαίτερα ικανοποιητικά στην διαδικασία για τη μείωση των παθογόνων στην ΑΧ και παρουσιάστηκαν περίπου τα ιδία εν συνεχεία αναλυτικά σε αντίστοιχα πειράματα και μελέτες του

ΒΙΟΑΕΡΙΟ

Πίνακας 3: Χρόνος αποδεκατισμού (Τ90) παθογόνων στην θερμόφιλη διαδικασία (Πηγή: Olsen& Larsen, 1987)

Bendixen το 1994 και έχουν συνοψιστεί στον κατωτέρω πίνακα 4.

4) Κατά τη διαδικασία της ΑΧ αρκετοί μελετητές επέλεξαν για αξιολόγηση συγκεκριμένες ομάδες παθογόνων μικροοργανισμών που χρησιμοποιούνται ως δείκτες για τη δημόσια υγεία, καθώς επιβιώνουν κατά τη θερμική επεξεργασία για σημαντικά μεγαλύτερο χρονικό διάστημα από τα υπόλοιπα παθογενή βακτήρια και ιούς (Colleran, 2000). Στο παρακάτω διάγραμμα 1 παρουσιάζεται η εξουδετέρωση των ομάδων αυτών με το χρόνο κατά τη μεσόφιλη ΑΧ. Αξίζει ιδιαίτερα να παρατηρηθεί η αποτελεσματική αδρανοποίηση της σαλμονέλας εντός διαστήματος 15 ημερών στο χωνευτή (μείωση κατά 4 λογαρίθμους εντός 13 ημερών). Στο ίδιο συμπέρασμα είχε καταλήξει και ο Gadre το 1986, ο οποίος έδειξε ότι στους 37°C και για περίοδο επώασης 10 ημερών του βοοειδή πολτού η σαλμονέλα είχε πλήρως απενεργοποιηθεί.

5) Παρόμοια αποτελέσματα παρουσιάστηκαν και σε έρευνα αργότερα το 1996 (Lund et al.), όπου παρατηρήθηκε μείωση 4 λογαρίθμων του παθογόνου faecal enterococci κατά τη μεσόφιλη διεργασία κοπριάς στους 35°C και για χρόνο παραμονής 12 ημερών και 8 ωρών. Οι Munch & Schlundt, to 1983 υπολόγισαν σε πειράματα θερμόφιλων διεργασιών (50-59°C) χρόνους απο-

Διάγραμμα 1: Επιβεβαίωση των δεικτών Salmonella typhimurium, Escherichia Coli serovar. 08, Staphylococcus aureus και Streptococcus faecalis σε χωνευτή συνεχούς τύπου, στους 35°C με πρώτη ύλη κοπριά βοοειδών (Πηγή: Olsen & Larsen 1987). ? Salmonella typhimurium ■ Escherichia Coli ♦ Staphylococcus aureus ▲ Streptococcus faecalis ○ □ ◊  Ελάχιστη εντοπίσιμη συγκέντρωση βακτηρίων.

δεκατισμού της τάξεως της 1 ώρας για τα βακτήρια S. typhimurium, E. Coli και Staphylococcus aureus, και 2-4 ωρών για το παθογόνο faecal streptococci. Για τη μεσόφιλη διεργασία (33-37°C) υπολογίστηκαν οι χρόνοι αποδεκατισμού των 2-4 ημερών S. Typhimurium, 1-2 ημερών E. Coli, 0.5-1 ημέρας Staphylococcus aureus και E. rhusiopathiae, και 7-8 ημερών για faecal streptococci.

6) Οι πειραματικές έρευνες που σχετίζονται με τη βελτιστοποίηση της ΑΧ είχαν σαν αποτέλεσμα, εκτός του υδραυλικού χρόνου παραμονής (Hydraylic Retention Time, HRT ή ΥΧΠ), να οριστεί και άλλη παράμετρος λειτουργίας, ο ελάχιστος εγγυημένος χρόνος παραμονής (ΕΕΧΠ), απαραίτητος για την κατανόηση της μείωσης των παθογόνων στην διαδικασία της ΑΧ. Ως υδραυλικός χρόνος παραμονής (Hydraylic Retention Time, HRT ή ΥΧΠ) ορίζεται το χρονικό διάστημα, κατά το οποίο το διαθέσιμο προς χώνευση υλικό παραμένει σ’ αυτόν και δίνεται από τη σχέση: HRT = VR/Fw, όπου VR είναι ο όγκος του χωνευτήρα και Fw η ημερήσια ογκομετρική παροχή απόβλητου. Ως ελάχιστος εγγυημένος χρόνος παραμονής (ΕΕΧΠ) ορίζεται το ελάχιστο χρονικό διάστημα (συνήθως μετρούμενο σε ώρες), στο οποίο οποιοδήποτε κλάσμα της πρώτης ύλης πρέπει να παραμείνει μέσα στη δεξαμενή του χωνευτήρα (Al Seadi et al.

Πίνακας 4: Ο χρόνος αποδεκατισμού (T-90) παθογενών βακτηριδίων σε σύγκριση μεταξύ της ΑΧ κοπριάς ζώων και μη επεξεργασμένης κοπριάς (Πηγή: Bendixen, 1994)

Βακτήρια Salmonella typhi murium Salmonella dublin Ομάδα των D-Streptococi Streptococcus faecalis Mycobacterium paratuberculosis Coliform bacteria

ΑΧ Θερμόφιλη 53οC Ώρες 0,7 0,6 1 0,7 -

ΑΧ Μεσόφιλη 35οC Ημέρες 2,4 2,1 7,1 2,0 6,0 3,1

Μη επεξεργασία 18-21οC Εβδομάδες 2,0 5,7 2,1

Μη επεξεργασία 6-15οC Εβδομάδες 21,4 9,3 Νοέμβριος - Δεκέμβριος 2012 RENEWABLE/ENERGY

59

ΑΡΘΡΟ Πίνακας 5: Παράδειγμα από τη Δανία ελεγχόμενης υγιεινής, ισοδύναμης με 70°C για 1 ώρα (Πηγή: Bendixen, 1999- Al Seadi et al, ΙΕΑ Βioenergy May 2012). Θερμοκρασία 52,0oC 53,5oC 55,0oC 60,0oC 65,0oC

ΕΕΧΠ στον χωνευτή θερμόφιλη διαδικασία 10 ώρες 8 ώρες 6 ώρες

Προτεινόμενη κεντρική μονάδα στην Θράκη (Πηγή: HELBIO)

60

ΕΕΧΠ σε δεξαμενή θερμόφιλη διαδικασία

ΕΕΧΠ σε δεξαμενή Μεσόφιλη διαδικασία

5,5 ώρες 2,5 ώρες 1,0 ώρες

7,5 ώρες 3,5 ώρες 1,5ώρες

2012). Σημειώνεται ότι ο τυπικός ΥΧΠ για μονάδες βιοαερίου που χρησιμοποιούν ως πρώτη ύλη την κοπριά είναι 15-20 ημέρες. Ο δεύτερος όρος χρησιμοποιήθηκε εκτενώς σε έρευνα του Bendixen για να αποδειχτεί ότι ο συνδυασμός της θερμοκρασίας διεργασίας της ΑΧ μαζί με τον απαραίτητο ΕΕΧΠ είναι ικανός να προκαλέσει ισοδύναμη υγιεινή στη ζωική κοπριά με αυτήν της προεπεξεργασίας της παστερίωσης στους 70οC για 1 ώρα (Al Seadi et al, ΙΕΑ Βioenergy May 2012). Τα αποτελέσματά του συνοψίζονται στον πίνακα 5 και δείχνουν τις εναλλακτικές μεθόδους επεξεργασίας, οι οποίες εξασφαλίζουν εξίσου ικανοποιητικά αποτελέσματα με την παστερίωση για συνδυασμούς χαμηλότερης θερμοκρασίας, εφόσον αυτές συνοδεύονται από τους κατάλληλους χρόνους παραμονής της πρώτης ύλης στο χωνευτή. Η επεξεργασία πρέπει να πραγματοποιείται σε μια δεξαμενή χώνευσης, στη θερμοκρασία της θερμόφιλης φάσης, ή σε μια δεξαμενή υγιεινής σε συνδυασμό με χώνευση σε θερμόφιλη ή μεσόφιλη δεξαμενή. Πρέπει να εφαρμόζονται αυστηρά οι συγκεκριμένοι συνδυασμοί θερμοκρασίας και ΕΕΧΠ: i. Η θερμόφιλη χώνευση είναι σε αυτήν την περίπτωση στους 52oC. Ο υδραυλικός χρόνος παραμονής (ΥΧΠ) στο χωνευτήρα πρέπει να είναι τουλάχιστον 7 ημέρες. ii. Η μεσόφιλη θερμοκρασία χώνευσης πρέπει να είναι από 20oC έως 52oC. Ο υδραυλικός χρόνος παραμονής πρέπει να είναι τουλάχιστον 14 ημέρες. Βάση του ανωτέρω πίνακα 5 παρατηρούμε τα εξής: • άμεση εξάρτηση της μείωσης ή εξάλειψης των παθογόνων με τη θερμοκρασία και τον ΕΕΧΠ • το αποτέλεσμα της παστερίωσης 700C σε 1 ώρα είναι ισοδύναμο με το αποτέλεσμα σε χωνευτή κατά την

RENEWABLE/ENERGY Νοέμβριος - Δεκέμβριος 2012

διαδικασία της ΑΧ στους 520C σε 10 ώρες, στους 550C σε 6 ώρες και σε 7,5 ώρες σε μεσόφιλη διαδικασία σε δεξαμενή Εκτός των ανωτέρω, αρκετοί ερευνητές έχουν ασχοληθεί με τη μείωση των παθογόνων στην μεσόφιλη διαδικασία στον χωνευτή. Ενδεικτικά αναφέρoνται: Zetterstrom, 2008, Harraldsson, 2008; Lukehurst et al, 2010; Van Overbeek & Runia 2011. Πρέπει να αναφερθεί ότι βασικός σκοπός της έρευνας για το ισοδύναμο της παστερίωσης με τον χωνευτή, εκτός της μείωσης των παθογόνων, ήταν και η εξοικονόμηση θερμικής ενέργειας, η μείωση του κόστους και προβλήματα τεχνικά που παρουσιάζει η παστερίωση. Πιο αναλυτικά, επειδή η διαδικασία παστερίωσης πρέπει να πραγματοποιηθεί στους 700C, αυξάνεται η απαίτηση θερμικής ενέργειας όλης της εγκατάστασης παραγωγής βιοαερίου. Ανάλογα με τη μονάδα παραγωγής βιοαερίου και τις πρώτες ύλες, μπορεί η παραγόμενη θερμότητα της μονάδας ΣΗΘ να μην είναι επαρκής για ιδιο-κατανάλωση θερμότητας, έτσι θα πρέπει να αναμένεται επιπλέον ενεργειακό κόστος (αγορά θερμικής ενέργειας). Η θερμοκρασία στη δεξαμενή χώνευσης είναι στο μεσοφιλικό εύρος θερμοκρασίας, περίπου 400C. Η αποστειρωμένη κοπριά έχει μία θερμοκρασία 700C, επομένως η μάζα αυτή θα πρέπει να ψύχεται σε πρώτη φάση, πριν εισαχθεί μέσα στη δεξαμενή χώνευσης, διαφορετικά τα μεσόφιλα βακτήρια θα εξοντωθούν και αυτό είναι ιδιαιτέρα σημαντικό στη λειτουργική αλυσίδα που προκαλείται από το σταμάτημα της συμβίωσης των μικροβίων γιατί θα έχουμε : • υπερφόρτωση του συστήματος, πολύ υψηλές ποσότητες υποστρώματος, • συσσώρευση πτητικών λιπαρών οξέων (VFA), • αύξηση τιμής VOA/TIC (η τιμή VOA/TIC περιγράφει την αναλογία των πτητικών οργανικών οξέων προς τα ανθρακικά άλατα ή οξέα στη διεργασία), • πίεση στα συστήματα εξουδετέρωσης, • μείωση CH4 /αύξηση CO2 / σταδιακή μείωση της παραγωγής βιοαερίου • υπερ-λειτουργία των συστημάτων εξουδετέρωσης • μείωση pH (όσο χαμηλότερο είναι το pH, τόσο υψηλότερη είναι η παραγωγή λιπαρών οξέων μακράς αλυσίδας, η οποία απαιτεί περισσότερο χρόνο μετατροπής σε οξικό οξύ) • μείωση της παραγωγής βιοαερίου, έως την ολική πτώση του συστήματος. Δεδομένου ότι κατά τη διαδικασία παστερίωσης επικρατούν 700C, δημιουργούνται αέρια στη δεξαμενή παστερίωσης, γεγονός που υποδηλώνει απώλειες δυναμικού βιοαερίου. Αυτά τα αέρια ασκούν πίεση στα τοιχώματα της δεξαμενής, έτσι ώστε η απομάκρυνσή τους (με πρόσθετες γραμμές αερίου) προς τη δεξαμενή χώνευσης να είναι απαραίτητη. Η παστερίωση της κοπριάς επηρεάζει τη βιωσιμότητα της μονάδας παραγωγής βιοαερίου αρνητικά (αύξηση επενδυτικού κόστους και κόστους συντήρησης). Σε γενικές γραμμές, η υγρή κοπριά αντλείται απ' ευθείας από τους στάβλους ή από προ-δεξαμενές στη δεξαμενή χώνευσης. Η μονάδα παστερίωσης αποτελείται κυρίως

ΒΙΟΑΕΡΙΟ από μία δεξαμενή ανοξείδωτης κατασκευής, ένα πολύ πιο δαπανηρό υλικό απ’ ότι το σκυρόδεμα. Αποτελείται από ένα διπλό τοίχωμα, είναι θερμαινόμενη και πρέπει να είναι μονωμένη. Βιβλιογραφία -Abdul, P., Lloyd, D., 1985a. The survival of antibiotic resistant and sensitive Escherichia coli strains during anaerobic digestion. Appl.Microbiol.

Biotechnol. 22, 373–377.

-Bendixen, H.J., (1994). Safeguards against pathogens in Danish biogas plants, Water Science and Technology, 2(13):171-180 -Bendixen, H.J., 1999. Hygienic safety––results of scientific investigations in DenmarkSanitation requirements in Danish BGPs. In:B€ohm, R., Wellinger, A. (Eds.), ----Hygienic and EnvironmentalsAspects of Anaerobic Digestion: Legislation and Experiences in Europe, StuttgartHohenheim, pp. 27–47.e Berg, G. & Berman, D. (1980). Destruction by anaerobic mesophilic and thermophilic digestion of viruses and indicator bacteria indigenous to domestic sludge. Applied and Environmental Microbiology, 39, 361-8.

Bitton, G., 1999. Wastewater Microbiology, second ed. Wiley-Liss New York. Carrington, E.G., Harman, S.H., Pike, E.B., 1982. Inactivation of Salmonella during anaerobic digestion of sewage sludge. J. Appl. Bacteriol.

53, 331–334.

Burge, W., Colacicco, D., Cramer, W. and Epstein, E., (1978a). Criteria for control of pathogens duringsewage sludge composting, National Conference on Design of Municipal Sludge Compost Facilities, vol. Ill, Chicago, pp. 124–129.

Carrington, E. G., Harman, S. A. & Pike, E. B. (1982). Inactivation of Salmonella during anaerobic digestion in sewage sludge. Journal of Applied Bacteriology, 53, 331-4.

Clanton C.J., Schmidt D.R., Nicolai R.E., Jacobson L.D., Goodrich P.R., Janni K.A. et al. (2001). Geotextilefabric-straw manure storage covers for odor, hydrogen sulfide, and ammonia control. Applied Engineering in Agriculture. 17:(6). 849-858.

Clements, R.P.L., 1983. Sludge hygienization by means of pasteurisationprior to digestion. In: Bruce, A.M., Havelaar, A.H., L_ Hermite, P.L. (Eds.), Disinfection of Sewage Sludge: Technical, Economic and Microbiological Aspects, pp. 37–52.

Colleran, E., 2000. Hygienic and sanitation requirements in BGPstreating animal manures or mixtures of manures and other organic wastes. In: €OOrtenblad, H. (Ed.), Anaerobic Digestion: Making Energy and Solving Modern Waste Problems, pp. 77–86. Available from <www. ad-nett.org/pathogens.pdf>.

Farrah, S. R. & Bitton, G. (1983). Bacterial survival and association with sludge flocks during aerobic and anaerobic digestion of waste-water sludge under laboratory conditions. Applied and Environmental Microbiology, 45, 174-81.

Gadre, R.V., Ranade, D.R., Godbole, S.H., 1986. A note on survival of Salmonellas during anaerobic digestion of cattle dung. J. Appl.Bacteriol.

60, 93–96.

Gibbs, R.A., Hu, C.J., Ho, G.E., Phillips, P.A., Unkovich, I., 1995.

Pathogen die-off in stored wastewater sludge. Water Sci. Technol. 31 (5–6), 91–95.

Ginnivan, M. J., Woods, J. L. & O’Callaghan, J. R. (1980). Survival of Salmonella dublin during aerobic thermophilic treatment in batch, cyclic and continuous systems. Journal of Applied Bacteriology, 49, 13-8.

Guarino A., Fabbri C., Brambilla M., Valli L. &.Navarotto P. (2006).

Evaluation of simplified covering systems to reduce gaseous emissions from livestock manure storage. Transactions of the Asabe. 49:(3)737747.

Haraldsson, L., (2008). Anaerobic digestion of sugar beet-fate of plant pathogens and gas potential. M.Sc. thesis, , Institute of Microbiology, Swedish University of Agricultural Sciences, Uppsala, ISSN 1101-8551.

Holm-Nielsen J.B., Halberg N., Huntingford S., Al Seadi T. (1997). Joint biogas plant agricultural advantages – circulation of N, P and K. Report, Danish Energy Agency, 28 p.

Hugh, P. (1974). Porcin infektios nekrotiserende enteritis forhrsaget af Clostridium perfringens. (Porcine infectious necrotising enteritis caused by Clostridium perfringens). Thesis, A/S Carl Frederik Mortensen, Biilowsvej 5C, Copenhagen, 14-24.

Larsen, H. E. & Munch, B. (1980). Occurrence and survival of pathogenic bacteria in cattle and pig slurry. In: Communicable diseases resulting from storage, handling, transport and landspreading of manures.

(Walton, J. R. & White, E. G. (Eds)), CEC EUR Brussel/Luxembourg, 161-74.

Littel, K. J. & Hartman, P. A. (1983). Fluorogenic selective and differential medium for isolation of fecal streptococci. Applied and Environmental Microbiology, 45, 622-7.

Lukehurst, C., Frost , P., and Seadi, T., (2010).Utilization of digestate from biogas plant as biofertilisers, http://www.iea-biogas.net Lund, E. & Nissen, B. (1983). The survival of enterovirus in aerated and unaerated cattle and pig slurry. Agricultural Wastes, 7, 221-33.

Munch, B. & Schlundt, J. (1983). On the reduction of pathogenic and indicator bacteria in animal slurry and sewage sludge subjected to anaerobic digestion or chemical disinfection. In: Hygienic problems of animal manure. (Strauch, D. (Ed.)), Institute of Animal Hygiene and Medicine, University of Hohenheim, Stuttgart, West Germany, 130-49.

Nielsen, N. C. (1969). The use of a selective medium in the growthagglutination test for chronic Erysipelothrix insidiosa infections in swine.

Acta veterinariae Scandinavica, 10, 127 36.

Olsen, J. E., Jorgensen, J. B. & Nansen, P. (1985b). On the reduction of Mycobacterium paratuberculosis in slurry subjected to mesophilic orthermophilic batch anaerobic digestion. Agricultural Wastes, 13, 273-80.

Pike, E. B. (1981). Salmonella in sewage sludges. A survey of sewage works in England and Wales. Proceedings of the 1st European Symposium on Treatment and use of Sewage Sludge, 189-200.

Platz, A. (1977). Untersuchungen fiber das Verhalten patogener Mikroorganismen bei der Heissverrottung von Hiihnerkot. Zentralblatt fiir Veteriniirrnedizin, Reihe B, 24, 25-34.

Plym-Forshell, L. (1983). Survival of salmonella bacteria and Ascaris suum eggs in a thermophilic biogas-plant: In: Hygienic problems of animal manure. (Strauch,D. (Ed.)), Institute of Animal Hygiene and Medicine, University of Hohenheim, Stuttgart, West Germany, 217-22.

Plym-Forshell, L., 1995. Survival of Salmonellas and Ascaris sum eggs in a termophilic BGP. Acta. Vet. Scand. 36 (1), 79–85.

Schlundt, J. (1982). Bakteriers overleven i biogasanlaeg og ph gyllebehandlede marker. (The survival of pathogenic bacteria in animal slurry spread on pasture and slurry or sewage sludge during anaerobic digestion). PhD Thesis, Institute of Hygiene and Microbiology, Royal Veterinary and Agricultural University, Copenhagen, 69-82.

Seadi, Al., Teodorita, Lukehurst., Clare.(2012). Quality management of digested from biogas plants used as fertiliser. IEA Bioenergy.

Strauch, D., (1991). Survival of pathogenic micro-organisms and parasites in excreta, manure and sewage sludge. Rev. Sci. Tech.Off. Int. Epiz. 10 (3), 813–846.

Sommer S.G.; Jensen L.S.; Clausen S.B.; Soegaard H.T. (2006).

Ammonia volatilization from surface-applied livestock slurry as affected by slurry composition and slurry infiltration depth. Journal of Agricultural Sciences144:(3), 229-235.

Wang, G., Zhao, T., Doyle, M.P., 1996. Fate of enterohemorrhagic Escherichia coli O157:H7 in bovine faeces. Appl. Environ. Microbiol. 62 (7), 2567–2570.

Ward, A., Stensel, H.D., Ferguson, J.F., Ma, G., Hummel, S., 1999.

Preventing growth of pathogens in pasteurised digester solids. Water Environ. Res. 71 (2), 176–182.

Wellinger, A., 2000. Process design of agricultural digesters. In:€O Ortenblad, H. (Ed.), Anaerobic Digestion: Making Energy and Solving Modern Waste Problems, pp. 8–21. Available fromwww.ad-nett.org Ζαφείρης Χ. 2012. Αναβάθμιση Βιοαερίου σε Βιομεθάνιο, Χρήση σαν Καύσιμο Μεταφορών ή Έγχυση του στο Δίκτυο του Φυσικού Αερίου. Ένωση Διπλωματούχων Ελληνίδων Μηχανικών (ΕΔΕΜ), ΑΘΗΝΑ 18.09.2012 Ζαφείρης Χ. 2012. Ενεργειακή Αξιοποίηση Βιοαερίου στην Ελλάδα. Ημερίδα βιομάζας, ΕΜΠ-Σχολή Χημικών Μηχανικών, ΜEC Expo-center, ΠΑΙΑΝΙΑ 07.10.2012

Νοέμβριος - Δεκέμβριος 2012 RENEWABLE/ENERGY

61

ΑΡΘΡΟ

Ενέργεια από σκουπίδια Τεχνολογίες ενεργειακής αξιοποίησης αστικών απορριμμάτων, προτυποποίηση δευτερογενών καυσίμων, εφαρμοσμένες τεχνολογίες και προοπτικές. Του Γεωργίου Κουφοδήμου, Μηχανολόγου Μηχανικού, MSc, PhD, μέλους Επιτροπής Ενεργειακής Αξιοποίησης ΣΕΒΙΑΝ

Η

ενεργειακή αξιοποίηση αποτελεί εδώ και αρκετές δεκαετίες, τεχνολογικά και κοινωνικά, αποδεκτή επιλογή διαχείρισης αποβλήτων σε ανεπτυγμένες χώρες. Σύμφωνα με τις κατευθύνσεις της Ευρωπαϊκής οδηγίας 2008/98/ΕΚ (περί διαχείρισης στερεών αποβλήτων), βάσει της οποίας προβλέπεται ελαχιστοποίηση παραγωγής αποβλήτων και εν συνεχεία μεγιστοποίηση της ανάκτησης πρωτίστως υλικών και δευτερευόντως ενέργειας, η ενεργειακή αξιοποίηση αποτελεί βασικό συστατικό ολοκληρωμένων λύσεων διαχείρισης αποβλήτων.

Χωροθέτηση μονάδας ενεργειακής αξιοποίησης αποβλήτων στη Βιέννη

Μονάδας ενεργειακής αξιοποίησης αποβλήτων στη Βιέννη

Ιεράρχηση επιλογών για τη διαχείριση των στερεών αποβλήτων

Ενδεικτικά, ορισμένα ενεργειακά, περιβαλλοντικά και κοινωνικά οφέλη που προκύπτουν, είναι η υποκατάσταση συμβατικών ενεργειακών πόρων για την παραγωγή θερμότητας και ηλεκτρισμού, η ανάπτυξη αποκεντρωμένων δικτύων παραγωγής και χρήσης ενέργειας, η ελαχιστοποίηση των χώρων ταφής αποβλήτων και η δημιουργία εξιδανικευμένων θέσεων εργασίας σε τοπικό επίπεδο. Η λειτουργική και περιβαλλοντική απόδοση είναι τεχνολογικά διασφαλισμένες, γεγονός το οποίο καταδεικνύεται από τις πολυάριθμες εφαρμογές, ακόμη και εντός του πολεοδομικού ιστού ευρωπαϊκών πόλεων. Η χρήση αποβλήτων σε ενεργο62

RENEWABLE/ENERGY Νοέμβριος - Δεκέμβριος 2012

βόρες βιομηχανίες αποτελεί εφαρμοσμένη λύση, με άμεση συμβολή στην αύξηση της ανταγωνιστικότητας, καθώς επιτυγχάνεται υποκατάσταση των συμβατικών καυσίμων, τηρώντας πάντα τις προδιαγραφές βέλτιστης περιβαλλοντικής και λειτουργικής απόδοσης. Γίνεται αντιληπτό ότι πλέον τα απόβλητα διεισδύουν στην αγορά ενέργειας ως καύσιμη ύλη και αντιμετωπίζονται ολοένα και περισσότερο ως ανταγωνιστικές λύσεις έναντι των συμβατικών ενεργειακών πόρων. Αντίστοιχα αυξάνουν οι απαιτήσεις σε ποιότητα και προτυποποίηση των αποβλήτων, καθώς και οι απαιτήσεις σε τεχνικό και περιβαλλοντικό έλεγχο των εγκαταστάσεων ενεργειακής αξιοποίησης. Όντας εκ της φύσης τους ανομοιογενή, τα από-

Μονάδα τροφοδοσίας εναλλακτικών καυσίμων στην τσιμεντοβιομηχανία

Τροφοδοσία ελαστικών ως εναλλακτικό καύσιμο στην τσιμεντοβιομηχανία

βλητα μπορεί να διαφέρουν αρκετά ως προς τα φυσικά και χημικά χαρακτηριστικά. Οι επιθυμητές προδιαγραφές διαφέρουν κατά περίπτωση χρήσης, και για τοn λόγο αυτό

BIOMAZA δημιουργήθηκε η ανάγκη ανάπτυξης προτύπων και μεθόδων μέτρησης και χαρακτηρισμού των αποβλήτων. Ακολουθώντας τις ανάγκες της αγοράς, η θέσπιση προδιαγραφών για την κατηγοριοποίηση των αποβλήτων (ΕΝ 15359:2011, Solid Recovered Fuels- Specifications and Classes) προέκυψε ως φυσικό επακόλουθο και ο όρος δευτερογενή καύσιμα έχει πλέον καθιερωθεί για τοn χαρακτηρισμό αποβλήτων, τα οποία εξετάζονται ως καύσιμα. Οι τεχνολογικές εξελίξεις στη διαχείριση των απορριμμάτων έχουν καταστήσει εφικτή την ύπαρξη προηγμένων μονάδων διαχείρισης και επεξεργασίας αποβλήτων, όπου ανακτώνται ανακυκλώσιμα υλικά και παράγονται ροές αποβλήτων με καύσιμα χαρακτηριστικά. Η ύπαρξη ευελιξίας στις συνθήκες και ρυθμίσεις, κατά τη διαδικασία επεξεργασίας των αποβλήτων, έχει καταστήσει εφικτή την παραγωγή δευτερογενών καυσίμων, με ελεγχόμενες αποκλίσεις στις φυσικές και χημικές ιδιότητες και με δυνατότητα κάλυψης ακόμη και των πλέον αυστηρών προδιαγραφών. Αντίστοιχα στο πεδίο της περιβαλλοντικής απόδοσης και ελέγχου, τόσο οι τεχνολογίες απορρύπανσης, όσο και τα συστήματα παρακολούθησης και καταγραφής έχουν εξελιχθεί σε τέτοιο βαθμό, ώστε αφενός οι εκπομπές να είναι εντός των νομοθετημένων ορίων και αφετέρου η καταγραφή και ο έλεγχος σε πραγματικό χρόνο. Τα θέματα προτυποποίησης δευτερογενών καυσίμων και καινοτόμων εφαρμογών ενεργειακής αξιοποίησης βρίσκονται στο επίκεντρο του τεχνολογικού και επιστημονικού

Ποιοτικός έλεγχος κατά την παραλαβή Παραγωγή δευτερογενούς καυσίμου

ενδιαφέροντος της Ευρωπαϊκής Κοινότητας. Συγχρηματοδοτούμενες δράσεις προς την κατεύθυνση αυτή λαμβάνουν χώρα δημιουργώντας τις προοπτικές για την ανάπτυξη ενεργειακά και περιβαλλοντικά προηγμένων εφαρμογών. Οι σύγχρονες τεχνολογικές, ενεργειακές, πολιτικές και οικονομικές τάσεις έχουν συμβάλει στη διαμόρφωση ενός άκρως ανταγωνιστικού τοπίου, όπου θέματα διαχείρισης πρώτων υλών, αποτελεσματικότητας παραγωγικών διαδικασιών και τήρησης περιβαλλοντικών όρων διαδραματίζουν εξίσου καθοριστικό ρόλο κατά την εφαρμογή βιώσιμων λύσεων. Υπό αυτό το πρίσμα, πρέπει να αξιολογούνται και να υλοποιούνται και τα συστήματα διαχείρισης αποβλήτων, όπου ύλη και ενέργεια υπάρχει και μπορεί να αξιοποιηθεί.

Σύγχρονη μονάδα ανάκτησης ανακυκλώσιμων υλικών

Πιλοτική μονάδα ενεργειακής αξιοποίησης προτυποποιημένων δευτερογενών καυσίμων, συγχρηματοδοτούμενη από την Ευρωπαϊκή Κοινότητα (Πρόγραμμα Life09/ENV/GR000307/ENERGY WASTE)

Τμήμα παραγωγής δευτερογενών καυσίμων Νοέμβριος - Δεκέμβριος 2012 RENEWABLE/ENERGY

63

ΑΡΘΡΟ

Υδροηλεκτρικά Έργα

Προοπτική για Ανάπτυξη με Έργα Μεγάλης Εγχώριας Προστιθέμενης Αξίας Το τοπίο του μέλλοντος στον τομέα της ενέργειας θα διαμορφωθεί με βάσει τις τάσεις και τις πολιτικές του σήμερα: από τη μια, υπάρχει η ανάγκη για παραγωγή φτηνής ενέργειας ως μοχλού παγκόσμιας ανάπτυξης και βελτίωσης του βιοτικού επιπέδου των πολιτών, από την άλλη η προσπάθεια για προστασία του περιβάλλοντος και βιώσιμη ανάπτυξη, με ορθολογική διαχείριση των φυσικών πόρων, συμπεριλαμβανομένων των υδατικών. Οι τάσεις αυτές έχουν οδηγήσει στην υιοθέτηση παγκόσμιων, πανευρωπαϊκών και εθνικών πολιτικών. Των Ι.Π. Στεφανάκου, Π. Μηχανικού, Λέκτορα στο ΕΜΠ, Γ. Τσικνάκου, Π. Μηχανικού & Συμβούλου και Χ. Παπαχατζάκη, Π. Μηχανικού, ΔΕΗ ΑΕ.

Σ

ύμφωνα με μελέτη του ΥΠΕΚΑ(1) οι πολιτικές αυτές για το σύνολο των Κρατών Μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης, μέχρι το 2020, προβλέπουν: α) 20% μείωση των εκπομπών των αερίων του θερμοκηπίου σε σχέση με τα επίπεδα του 1990 σύμφωνα με την Οδηγία 2009/29/ΕΚ β) 20% διείσδυση των Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας (ΑΠΕ) στην ακαθάριστη τελική κατανάλωση ενέργειας σύμφωνα με την Οδηγία 2009/28/ΕΚ και γ) 20% εξοικονόμηση πρωτογενούς ενέργειας. Για την Ελλάδα ειδικότερα, για τις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου ο στόχος είναι μείωση κατά 4% στους τομείς εκτός εμπορίας σε σχέση με τα επίπεδα του 2005, και 18% διείσδυση των ΑΠΕ στην ακαθάριστη τελική κατανάλωση. Επίσης, η Ελλάδα με την ψήφιση του Ν3851/2010 έχει υιοθετήσει το στόχο του 20% για τις ΑΠΕ, στόχος που εξειδικεύεται σε 40% στην ηλεκτροπαραγωγή, 20% στις θερμικές ΑΠΕ και 10% στα βιοκαύσιμα. Τέλος σε σχέση με την εξοικονόμηση ενέργειας η Ελλάδα έχει ήδη καταρτίσει το 1ο Σχέδιο Δράσης Ενεργειακής Αποδοτικότητας όπου προβλέπεται 9% εξοικονόμηση ενέργειας στην τελική κατανάλωση μέχρι το έτος 2016 σύμφωνα με την Οδηγία 2006/32/

ΕΚ, ενώ ο στόχος του 20% που έχει τεθεί συνολικά για την Ευρωπαϊκή Ένωση δεν έχει εξειδικευθεί ανά Κράτος - Μέλος. Θα πρέπει να σημειωθεί ότι συναφείς στόχοι είχαν τεθεί και για το 2010, οι οποίοι όμως δεν επετεύχθησαν. Υποστηρίζουμε ότι οι φιλόδοξοι στόχοι για το 2020 θα μείνουν επίσης στα χαρτιά, αν δεν υπάρξει σημαντική ως τότε δραστηριότητα στην κατασκευή και λειτουργία νέων Μεγάλων Υδροηλεκτρικών Έργων. Επιπλέον, στην Ελλάδα, και ιδιαίτερα μετά την εκδήλωση της οικονομικής κρίσης που βιώνουμε τα τελευταία χρόνια, έχει γίνει όλο και πιο έντονη η ανάγκη για οικονομική ανάπτυξη της χώρας μας και γίνεται εμφανής η απαίτηση να βελτιώσουμε το εμπορικό μας ισοζύγιο, βασιζόμενοι στις εγχώριες πλουτοπαραγωγικές μας πηγές και μειώνοντας την εξάρτησή μας από εισαγόμενα προϊόντα. Και αυτή η απαίτηση είναι ακόμη πιο σημαντική στον τομέα της ενέργειας, όπου η ενεργειακή αυτονομία της πατρίδας μας και η μείωση των εισαγωγών καυσίμων μπορεί να εγγυηθεί την ανάπτυξη, μακριά από εξωτερικές επιρροές (όπως για παράδειγμα την αστάθεια που παρατηρείται στις πετρελαιοπαραγωγές χώρες). Στη συνέχεια θα δειχθεί ότι η ανάπτυξη μεγάλων υδροηλεκτρικών έργων μπορεί να ικανοποιήσει αυτές τις τάσεις και τις απαιτήσεις της εποχής μας, να δώσει ώθηση στη βιώσιμη ανάπτυξη της χώρας και να διαμορφώσει ένα καλύτερο μέλλον για εμάς και τα παιδιά μας. Για να γίνει όμως αυτό, θα πρέπει να εξασφαλιστεί η νομική απεμπλοκή των υδροηλεκτρικών έργων (τα οποία αν και συμμετέχουν ως ποσοστό στους στόχους των ΑΠΕ, κατά την αδειοδοτική διαδικασία δε θεωρούνται έργα ΑΠΕ) και η βελτίωση του θεσμικού πλαισίου που διέπει τη λειτουργία τους.

Υδροηλεκτρικά Έργα: Μια πρόταση με προοπτική ανάπτυξης στον τομέα της ενέργειας και όχι μόνο Εικόνα 1: Φράγμα Υδροηλεκτρικού Έργου Λάδωνα στον ομώνυμο ποταμό 64

RENEWABLE/ENERGY Νοέμβριος - Δεκέμβριος 2012

Με βάση υπολογισμούς που έχουν γίνει για την ανάπτυξη του υδροδυναμικού στην Ελλάδα, το ολικό θε-

ΥΔΡΟΗΛΕΚΤΡΙΚΑ ωρητικό υδροδυναμικό της χώρας μας ανέρχεται στις 80.000 MWh. Το τεχνικά και οικονομικά εκμεταλλεύσιμο υδροδυναμικό περιορίζεται στις 15.000 MWh ενώ το μέχρι σήμερα αξιοποιημένο υδροδυναμικό της χώρας περιορίζεται στις 5.000 MWh, δηλαδή μόλις στο 33% του τεχνικά και οικονομικά εκμεταλλεύσιμου υδροδυναμικού της χώρας. Το αποτέλεσμα είναι ότι η συμμετοχή της υδροηλεκτρικής ενέργειας στο ενεργειακό μίγμα της χώρας μας φτάνει μόλις το 10%. Επιπλέον, η διαχρονική μεταβολή του ποσοστού της Υδροηλεκτρικής Παραγωγής στο σύνολο της Ηλεκτρικής Παραγωγής για το Διασυνδεδεμένο Σύστημα, βαίνει συνεχώς φθίνουσα (όπως φαίνεται και στο Γράφημα 1) και αυτό γιατί από το 1999 και μετά δεν έχει ενταχθεί κανένα νέο μεγάλο υδροηλεκτρικό έργο. Σύμφωνα με σχετική δημοσίευση(2), στις αναπτυγμένες Ευρωπαϊκές χώρες η συμμετοχή των υδροηλεκτρικών έργων είναι εξαιρετικά σημαντική, και σε συνάρτηση με το εξαιρετικά ισχυρό διασυνδεδεμένο δίκτυο επιτρέπει συνδυασμό θερμικής παραγωγής στη βάση της καμπύλης φορτίου και υδροηλεκτρικής στην αιχμή. Στις γειτονικές βαλκανικές χώρες αντίστοιχα, (Μαυροβούνιο, Βοσνία-Ερζεγοβίνη, Σερβία, ΠΓΔΜ, Αλβανία, Τουρκία), αναπτύσσεται έντονα η τάση περαιτέρω ανάπτυξης του υδροδυναμικού τους, λόγω αύξησης των ενεργειακών τους αναγκών, παρόλο που ήδη τα υδροηλεκτρικά έργα κατέχουν το κύριο βάρος ή έστω πολύ σημαντικό ποσοστό του ενεργειακού τους ισοζυγίου. Σε κάθε μια από τις χώρες αυτές, αναμένεται μέχρι το 2020 η εγκατάσταση νέων ΥΗΕ της τάξεως των 1.000 ΜW. Θα πρέπει, επίσης, να ληφθεί υπόψη ότι στην Πορτογαλία, μια ευρωπαϊκή χώρα όπου επικρατούν παρόμοιες συνθήκες (γεωγραφικές, κλιματολογικές αλλά και οικονομικές) με την Ελλάδα προγραμματίζεται η ανάπτυξη δέκα μεγάλων υδροηλεκτρικών έργων για να αντιμετωπιστούν οι προκλήσεις του μέλλοντος. Χαρακτηριστικά είναι τα στοιχεία που αναφέρονται στον παρακάτω Πίνακα 1. Με βάσει τα διαθέσιμα στοιχεία υπάρχει αρκετό περιθώριο για την ανάπτυξη περισσότερων υδροηλεκτρικών έργων στη χώρα μας. Σήμερα λειτουργούν 16 μεγάλα ΥΗΕ, ιδιοκτησίας της ΔΕΗ Α.Ε., με εγκατεστημένη ισχύ 3.060MW. Τα παραπάνω αποδεικνύουν ότι υπάρχουν σημαντικές δυνατότητες περαιτέρω επένδυσης στον τομέα των υδροηλεκτρικών έργων στην Ελλάδα. Στον Πίνακα 2 περιγράφεται συνοπτικά ένα ρεαλιστικό σχήμα επενδύσεων ύψους 2.500 εκατομμυρίων ευρώ το οποίο εμπεριέχει την κατασκευή ή ολοκλήρωση κατασκευής δεκαεννέα επιπλέον μεγάλων υδροηλεκτρικών έργων. Η υλοποίηση της επένδυσης αυτής θα οδηγήσει στην αύξηση της εγκατεστημένης ισχύος στη χώρα μας κατά 1.600MW και της παραγόμενης ενέργειας κατά 4.000 έως 4.500GWh το χρόνο. Θα πρέπει να ληφθεί υπόψη ότι πρόκειται για ενέργεια από ανανεώσιμη πηγή, η οποία, σύμφωνα και με την απάντηση του Επιτρόπου Περιβάλλοντος της Ε.Ε. κ. Potočnik σε ερώτηση του Έλληνα ευρωβουλευτή κ. Χρυσόγελου(3), «δεδομένου ότι βασίζεται στην αξιοποίηση του φυσικού κύκλου του νερού δε θα εξαντληθεί ποτέ σε αντίθεση με τις μη ανανεώσιμες πηγές ενέργειας. Ως εκ τούτου, σύμφωνα με

Γράφημα 1: Διαχρονική μεταβολή του ποσοστού της Υδροηλεκτρικής Παραγωγής

Πίνακας 1: Παραγωγή υδροηλεκτρικής ενέργειας σε διάφορα ευρωπαϊκά κράτη(2)

Πίνακας 2: Πρόταση επενδύσεων την δεκαετία 2012 -2022 σε υδροηλεκτρικά έργα (106 €)

το άρθρο 2 εδάφιο α) της οδηγίας για τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, το σύνολο της ηλεκτρικής ενέργειας που παράγεται από αυτές τις πηγές θεωρείται ως ανανεώσιμη μορφή ενέργειας.» Κατά συνέπεια, η υλοποίηση της εν λόγω επένδυσης θα αυξήσει την παραγωγή ενέρΝοέμβριος - Δεκέμβριος 2012 RENEWABLE/ENERGY

65

ΑΡΘΡΟ

Γράφημα 2: Διαχρονική μεταβολή της παραγωγής Ηλεκτρικής Ενέργειας (1958-2011)

γειας από Α.Π.Ε. κατά 100%, επιτυγχάνοντας τους στόχους της Οδηγίας 2001/77/ΕΚ που επιβάλλει την συμμετοχή των ΑΠΕ το 2020 κατ’ ελάχιστο στο 20% (έναντι του 8,6% του 1997). Επιπροσθέτως, η ανάπτυξη υδροηλεκτρικών έργων διευκολύνει τη διείσδυση και των άλλων Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας (αιολικά, φωτοβολταϊκά) στο ενεργειακό μίγμα της χώρας, μέσω της δημιουργίας υβριδικών Έργων για τη ρύθμιση της παραγόμενης ενέργειας μέσω της αποθήκευσής της με τη μορφή Έργων αντλησιοταμίευσης (pump-storage). Επιπλέον, η προσθήκη υδροηλεκτρικών σταθμών ισχύος 1.600MW στο σύστημα βοηθά στη ρύθμιση του ηλεκτρικού συστήματος (τάση, συχνότητα, αξιοπιστία) και την αύξηση της ισχύος αιχμής κατά 50%. Στη σημείο αυτό θα πρέπει να τονιστεί ότι η υδροηλεκτρική ενέργεια είναι από τις λίγες αξιόπιστες πηγές ενέργειας που μπορεί να καλύψει τις απαιτήσεις ενός συστήματος σε ενέργεια αιχμής. Επενδύοντας σε υδροηλεκτρικά έργα, βελτιώνεται η ενεργειακή αυτονομία της χώρας αφού χρησιμοποιείται, χωρίς να καταναλώνεται, μια εγχώρια, ανανεώσιμη και σχετικά φθηνή πηγή ενέργειας, το νερό. Στη χώρα μας, όπου πέρα από την εισαγωγή καυσίμων όπως το φυσικό αέριο και το πετρέλαιο για την παραγωγή ενέργειας,

Εικόνα 2: Φράγμα Υδροηλεκτρικού Έργου Πλαστήρα στον ποταμό Ταυρωπό (Μέγδοβα) 66

RENEWABLE/ENERGY Νοέμβριος - Δεκέμβριος 2012

εισάγεται και ηλεκτρική ενέργεια και μάλιστα με αυξανόμενο ρυθμό τα τελευταία χρόνια (όπως φαίνεται και στο διπλανό Γράφημα 2) η ανάπτυξη των υδροηλεκτρικών έργων μειώνει την ενεργειακή εξάρτησης της χώρας μας και επιτρέπει τη μείωση των εισαγωγών και την βελτίωση του εμπορικού μας ισοζυγίου. Η συνεισφορά των υδροηλεκτρικών έργων, είναι ιδιαίτερα σημαντική και σε άλλους τομείς πέρα από τον τομέα της ενέργειας. Τα μεγάλα Υδροηλεκτρικά Έργα είναι συνήθως έργα πολλαπλού σκοπού, καθώς οι ταμιευτήρες και τα φράγματα που είναι βασικές συνιστώσες των έργων αυτών χρησιμοποιούνται και για σκοπούς πέρα από την υδροηλεκτρική παραγωγή, και είναι απόλυτα αναγκαία για την ορθολογική διαχείριση των υδατικών πόρων στις μεσογειακές χώρες όπως η Ελλάδα. Με την υπερετήσια εκμετάλλευση των υδάτων των ταμιευτήρων εξασφαλίζεται η δημιουργία υδατικών αποθεμάτων που συμβάλλουν στην αντιμετώπιση των παρατεταμένων περιόδων ξηρασίας που χαρακτηρίζουν το μεσογειακό κλίμα, και που ενδέχεται να επιδεινωθούν λόγω του φαινομένου του θερμοκηπίου αλλά και για την αντιπλημμυρική προστασία των κατάντη των έργων πεδινών περιοχών. Τα δεκαέξι μεγάλα Υδροηλεκτρικά Έργα της ΔΕΗ που λειτουργούν σήμερα αποθηκεύουν πάνω από 5.300 εκατομμύρια κυβικά μέτρα νερού, εκ των οποίων το 30-35% διατίθεται για τις ανάγκες των αρδεύσεων και το 0,5% διατίθεται για ανάγκες ύδρευσης. Συνολικά μόνο το 70% του ωφέλιμου όγκου των ταμιευτήρων των υδροηλεκτρικών διατίθεται κατά προτεραιότητα (αλλά όχι και κατά αποκλειστικότητα) για ηλεκτροπαραγωγή. Η προτεινόμενη επένδυση θα προσθέσει 4.500 εκατομμύρια m3 ωφέλιμου όγκου ταμιευτήρων, αυξάνοντας κατά 70% τα υδατικά αποθέματα που μπορούν να διατεθούν για διάφορες χρήσεις. Επίσης, η προτεινόμενη επένδυση θα τονώσει την απασχόληση και την περιφερειακή ανάπτυξη κατά την διάρκεια της κατασκευής των έργων, ενώ εκτιμάται ότι θα δημιουργήσει 700 έως 1.000 νέες μόνιμες θέσεις εργασίας, χωρίς να λαμβάνεται υπόψη η ήπια ανάπτυξη στους κλάδους του τουρισμού και της αναψυχής που συνοδεύει συχνά τη δημιουργία ταμιευτήρων και υδροηλεκτρικών έργων. Ας μη ξεχνάμε επίσης ότι τα έργα αυτά για την κατασκευή τους απορροφούν μεγάλη εγχώρια προστιθέμενη αξία, περίπου το 80% της συνολικής αξίας του έργου (χάρη στην εντοπιότητα των υλικών κατασκευής και των εργοληπτριών εταιρειών), έναντι του αντίστοιχου 10-35% για τα λοιπά ενεργειακά έργα ΑΠΕ (αιολικά, φωτοβολταϊκά), των οποίων η προστιθέμενη αξία είναι κυρίως εισαγόμενη (ηλεκτρομηχανολογικός εξοπλισμός). Επιπροσθέτως, η οικονομική απόδοση των υδροηλεκτρικών έργων είναι υψηλότερη από αυτή άλλων ανανεώσιμων πηγών ενέργειας (όπως της αιολικής και της ηλιακής) αλλά και των περισσότερων μη ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, όπως παρουσιάζεται και στο σχετικό παρακάτω Γράφημα 3 του κόστους της παραγόμενης από διάφορες πηγές ενέργειας ($/MWh) που δημοσιεύθηκε από τον κύριο οικονομικό αναλυτή (Chief Economist) της Mott MacDonald Limited, Guy Doyle(4) σε άρθρο με

ΥΔΡΟΗΛΕΚΤΡΙΚΑ τον εύγλωττο τίτλο «Η πιθανώς μακροχρονίως ανταγωνιστική θέση της υδροηλεκτρικής ενέργειας στις αγορές ενέργειας» . Την πρόβλεψη αυτή του Guy Doyle έρχεται να επιβεβαιώσει πρόσφατη ανακοίνωση της Siemens (5) σύμφωνα με την οποία ο γερμανικός κολοσσός «διακόπτει τις δραστηριότητές του στον κλάδο της ηλιακής ενέργειας» και «σκοπεύει να επικεντρωθεί στην αιολική και υδροηλεκτρική ενέργεια» που προφανώς αποδεικνύονται πιο επικερδείς για την εταιρεία. Συχνά, ακούγεται το επιχείρημα ότι τα μικρά υδροηλεκτρικά έργα, μπορούν να υποκαταστήσουν τα μεγάλα με επιτυχία, χωρίς να απαιτούνται μεγάλες επενδύσεις και σημαντικές παρεμβάσεις στο περιβάλλον. Σύμφωνα με τον παρακάτω Πίνακα 3, το σύνολο των Μικρών Υδροηλεκτρικών Έργων στις αρχές του 2009, συνέβαλαν κατά 170 MW μόνο στην Υδροηλεκτρική Ισχύ του Συστήματος, όσο δηλαδή ένα μέσου μεγέθους Μεγάλο Υδροηλεκτρικό Έργο (π.χ. το σε αδράνεια για τους γνωστούς λόγους ΥΗΕ Μεσοχώρας), ενώ στα μέσα του 2012 η συνολική ισχύς των Μικρών Υδροηλεκτρικών Έργων έχει μόλις φτάσει τα 205 MW περίπου. Η σύγκριση επίσης της ετήσιας παραγωγής του συνόλου των Μικρών Υδροηλεκτρικών Έργων κατά τη διάρκεια του μέσου υδρολογικά έτους 2011 (580 GWh περίπου ενέργειας βάσης) με την μέση ετήσια παραγωγή του ΥΗΕ Μεσοχώρας, το οποίο, αν λειτουργούσε, θα παρήγαγε κατά μέσο όρο 384 GWh το χρόνο ενέργεια αιχμής, αποδεικνύει με έναν ακόμη τρόπο ότι θα ήταν ουτοπία και εξωπραγματικό να ισχυριστεί κανείς ότι τα Μικρά ΥΗΕ θα μπορούσαν να υποκαταστήσουν στο ρόλο τους τα Μεγάλα ΥΗΕ.

Γράφημα 3: Κόστος παραγόμενης ενέργειας από διάφορες πηγές (Guy Doyle(4))

Το fast track των υδροηλεκτρικών και άλλες αναγκαίες αλλαγές Για να καταστεί, όμως, δυνατή η υλοποίηση της προτεινόμενης επένδυσης θα πρέπει να ληφθούν μέτρα για αλλαγές σε θεσμικό, νομοθετικό και διοικητικό επίπεδο. Το πιο σημαντικό, ίσως, από αυτά είναι η αλλαγή του περιεχομένου του νόμου 3468/2006, το οποίο ενώ στην παράγραφο 2 του άρθρου 2 ορίζει τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας ως τις: «μη ορυκτές ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, όπως η αιολική ενέργεια, η ηλιακή ενέργεια, η ενέργεια κυμάτων, η παλιρροϊκή ενέργεια, η βιομάζα, τα αέρια που εκλύονται από χώρους υγειονομικής ταφής και από εγκαταστάσεις βιολογικού καθαρισμού, τα βιοαέρια, η γεωθερμική ενέργεια, η υδραυλική ενέργεια που αξιοποιείται από υδροηλεκτρικούς σταθμούς» συμπεριλαμβάνοντας τα Υδροηλεκτρικά Έργα, στο άρθρο 27, παράγραφο 2 κατά την αδειοδοτική διαδικασία εξαιρεί τα Υδροηλεκτρικά Έργα με συνολική Εγκατεστημένη Ισχύ μεγαλύτερη των δέκα πέντε (15) MW από την εφαρμογή των ευνοϊκών του διατάξεων για επιδότηση ως Α.Π.Ε., αποτρέποντας τις επενδύσεις ιδιωτών (αλλά και της ΔΕΗ Α.Ε.) σε τέτοια έργα. Επιπλέον, θα πρέπει να θεσμοθετηθεί η κατανομή των δαπανών για την κατασκευή αυτών των Έργων στις διάφορες χρήσεις (π.χ. υδροηλεκτρική ενέργεια, άρδευση, ύδρευση κτλ) ανάλογα με τα οφέλη που θα αποκομίσει η κάθε χρήση. Με τον τρόπο αυτό, το κόστος της παραγόμενης υδροηλεκτρικής κιλοβατώρας (5 έως 6 λε-

Πίνακας 3: Μικρά Υδροηλεκτρικά Έργα σε λειτουργία (ΔΕΣΜΗΕ, Ιανουάριος 2009)

πτά), μπορεί να γίνει ανταγωνιστικό και να μην επιβαρύνονται οι ηλεκτρικές εταιρείες με όλο το κόστος κατασκευής και λειτουργίας, ανακτώντας το κόστος των υπηρεσιών νερού (συμπεριλαμβανομένων και των επικουρικών υπηρεσιών). Τα μεγάλα ΥΗΕ αδιαμφισβήτητα επηρεάζουν σημαντικά το περιβάλλον (τόσο θετικά όσο και αρνητικά). Δυστυχώς η δημόσια εικόνα των μεγάλων υδροηλεκτρικών έργων και των συνιστωσών τους (φραγμάτων και ταμιευτήρων) έχει διασυρθεί στο βωμό της θεωρητικής οικολογίας και της θεαματικής ή λυρικής είδησης, χωρίς πάντως να μπορεί να απορριφθεί ως αίτιο της παραπληροφόρησης η σκοπιμότητα ή η ανεπαρκής κατανόηση ενός επιστημονικού θέματος από μη επιστήμονες. Σε αντίθεση με την επικρατούσα λανθασμένη άποψη ότι τα μεγάλα υδροηλεκτρικά έργα είναι καταστρεπτικά για το περιβάλλον, οι ταμιευτήρες τους είναι συνήθως πλούσιοι σε χλωρίδα και πανίδα και εξελίσσονται σε σημαντικούς υγροβιότοπους, χωρίς να μπορεί να αγνοΝοέμβριος - Δεκέμβριος 2012 RENEWABLE/ENERGY

67

ΑΡΘΡΟ

Εικόνα 3: Μικρό Υδροηλεκτρικό Έργο Δαφνοζωνάρας στον ποταμό Αχελώο

ηθεί η σημαντική προσφορά τους στην παραγωγή καθαρής ενέργειας. Από την άλλη, το σύνολο των περιβαλλοντικών επιπτώσεων τέτοιων έργων εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από τις επιλογές σχεδιασμού και λειτουργίας τους: για το λόγο αυτό, θα πρέπει να γίνει ουσιαστικότερος ο θεσμός της περιβαλλοντικής αδειοδότησης, γεγονός το οποίο, μακροπρόθεσμα, θα ευαισθητοποιήσει τους μελετητές και τους ιδιοκτήτες φραγμάτων ως προς την περιβαλλοντική διάσταση των έργων τους και θα επιτρέψει την ενσωμάτωση περισσότερων και ουσιαστικότερων περιβαλλοντικών κριτηρίων στο σχεδιασμό και τη διαχείριση των έργων. Σε διοικητικό-νομοθετικό επίπεδο θα πρέπει η εναρμόνιση της εθνικής νομοθεσίας με την Οδηγία 60/2000 της Ε.Ε για το νερό, να γίνει με προσοχή και με ταχύτερους ρυθμούς. Επιπλέον, το όλο θεσμικό πλαίσιο θα πρέπει να καλυφθεί με τις κατάλληλες νομικές ρυθμίσεις, ώστε η διαχείριση των υδάτινων πόρων να είναι και βασικός παράγοντας ανάπτυξης και ενεργειακής απεξάρτησης της χώρας.

Φορείς ανάπτυξης Σε αυτή τη δύσκολη συγκυρία που περνάει η χώρα, είναι απαραίτητο να εξαντληθεί κάθε δυνατότητα ανάπτυξης. Η κατασκευή μεγάλων υδροηλεκτρικών έργων, σύμφωνα με τα προαναφερόμενα, είναι συμφέρουσα, έχει μεγάλη εγχώρια προστιθέμενη αξία και έχει πολλαπλά οφέλη προσφέροντας ανανεώσιμη ενέργεια που καλύπτει τους στόχους της Οδηγίας 2001/77/ΕΚ και ενεργειακή αυτονομία και ποιότητα, και συνεισφέροντας στη βιώσιμη διαχείριση των υδατικών πόρων. Για να καταστούν δυνατές οι επενδύσεις στον τομέα αυτό θα πρέπει να γίνουν θεσμικές και νομικές αλλαγές. Επιβάλλεται, η συμμετοχή φορέων με σημαντική εμπειρία στο ειδικευμένο αυτό αντικείμενο τόσο ως προς την υλοποίηση των επενδύσεων όσο και ως προς τη διαμόρφωση των καινοτόμων εργαλείων και θεσμών που απαιτούνται για την προώθησή τους. Η ΔΕΗ Α.Ε., ως ο φορέας που μελέ68

RENEWABLE/ENERGY Νοέμβριος - Δεκέμβριος 2012

τησε και κατασκεύασε με επιτυχία υδροηλεκτρικά έργα και εκμεταλλεύεται μεγάλο αριθμό ταμιευτήρων στα περισσότερα ποτάμια της χώρας, εξ’ αντικειμένου πρέπει να συμμετέχει καθοριστικά στη διαχείριση των υδατικών πόρων. Ομοίως, θα πρέπει να συμμετάσχουν οι ιδιώτες οι έχοντες έννομο συμφέρον αλλά και φορείς με αντικείμενο τη διαχείριση των υδατικών πόρων, όπως τα Υπουργεία Περιβάλλοντος & Κλιματικής Αλλαγής, και Αγροτικής Ανάπτυξης & Τροφίμων. Εντούτοις, σημαντικό ρόλο θα διαδραματίσει η συμμετοχή κάθε πολίτη, κάθε ενός από εμάς, στην αλλαγή του αρνητικού κλίματος που έχει διαμορφωθεί απέναντι στις μεγάλες επενδύσεις, και ειδικότερα στις επενδύσεις σε μεγάλα υδροηλεκτρικά έργα. Δεν είναι το ζητούμενο να απαρνηθούμε ως πολίτες μιας χώρας σε κρίση την ποιότητα του περιβάλλοντος που θα μεταβιβάσουμε στα παιδιά μας. Για να γίνουμε, όμως, όλοι μας φορείς ανάπτυξης και όχι τροχοπέδη στην ανάπτυξη, θα πρέπει να αξιολογήσουμε τα υδροηλεκτρικά έργα ορθολογιστικά, με βάση τη γνώση και όχι τα ακούσματα, να διερευνήσουμε ρεαλιστικά τις εναλλακτικές επιλογές και να εξετάσουμε ολιστικά το πώς θα χρησιμοποιήσουμε τους λίγους μάλλον πόρους που μπορούμε να διαθέσουμε ώστε να επιτύχουμε το βέλτιστο δυνατό κέρδος για τη χώρα, τους ανθρώπους της και το περιβάλλον. Η άποψη των συγγραφέων αυτού του άρθρου ως προς τις επενδύσεις που θα πρέπει να γίνουν στον τομέα της ενέργειας, είναι ότι τα μεγάλα υδροηλεκτρικά είναι η βέλτιστη επιλογή. Αναφορές (1)“Ανάλυση Ενεργειακών Σεναρίων Διείσδυσης των Τεχνολογιών ΑΠΕ στο Ενεργειακό Σύστημα και Επίτευξης των Εθνικών Στόχων του 2020 με χρήση των μοντέλων MARKAL, ENPEP, WASP, COST”, Επιτροπή 20-20-20, ΥΠΕΚΑ, (Ιούλιος 2010) (2) “Europe’s Hydropower Potential Today & in the Future”, Bernhard Lehner, Cregor Czisch, Sara Vassolo. In EuroWasser: Model-based assessment of European water resources and hydrology in the face of global change, Center of Environmental Systems Research, University of Kassel (2001) (3) http://www.energypress.gr/news/Komision:-Nai-sta-megalaydrohlektrika-otan-throyntai-oi-proypotheseis (4) G. Doyle, “The likely long term competitive position of hydropower in energy markets” Conf. Proc. Hydro 2009, Lyon (France), 26-28 October 2009 (5) http://www.siemens.com/press/en/pressrelease/?press=/ en/pressrelease/2012/energy/e201210007.htm

ΑΠ' ΟΛΟ ΤΟΝ ΚΟΣΜΟ

Ένα νησί από πλωτά φωτοβολταϊκά Μπορεί στην Ελλάδα ο κλάδος των φωτοβολταϊκών να περνά δια πυρός και σιδήρου, ωστόσο σε άλλες χώρες και μάλιστα με πολύ λιγότερη ηλιοφάνεια από εμάς οι καινοτομίες ξαφνιάζουν ευχάριστα. Έτσι μετά τα υπεράκτια αιολικά πάρκα ήρθε η ώρα να δούμε και υπεράκτια φωτοβολταϊκά πάρκα μεγάλης κλίμακας. Τη δυνατότητα δημιουργίας πλωτών φ/β μονάδων δίνει η εξαγωνική συστοιχία φωτοβολταϊκών SUNdy, κατασκευής του νορβηγικού νηογνώμονα Det Norske Veritas-DNV, η οποία επιπλέει στην επιφάνεια της θάλασσας. Το υπεράκτιο φωτοβολταϊκό μεγάλης κλίμακας που παρουσιάστηκε στη Διεθνή Εβδομάδα Ενέργειας της Σιγκαπούρης, τον περασμένο Οκτώβριο αποτελείται

από 4.200 φωτοβολταϊκά πάνελ, επιφάνειας ίσης με ένα γήπεδο ποδοσφαίρου, συνολικής ισχύος 2 MW. Πολλά πλωτά “νησιά” συνδεδεμένα μεταξύ τους μπορούν να φτιάξουν ένα πάρκο ισχύος 50 MW, ικανό να ηλεκτροδοτήσει 30.000 νοικοκυριά. Όπως δήλωσε ο Μπγιορν Τόρε Μάρκουσεν, επιχειρησιακός διευθυντής του DNV KEMA Energy & Sustainability “το πλωτό φωτοβολταϊκό πάρκο SUNdy προσφέρει μεγάλες προοπτικές αειφόρου ανάπτυξης σε περιοχές με υψηλές ενεργειακές απαιτήσεις όπως η Ασία και σε πυκνοκατοικημένα παραθαλάσσια αστικά κέντρα, όπου οι ευκαιρίες εγκατάστασης φωτοβολταϊκών σε στέγες είναι περιορισμένες”. Το SUNdy αποτελείται από εξαιρετικά λεπτά φωτοβολταϊκά πάνελ ισχύος 560 Watt, τα οποία είναι εύκαμπτα και πιο ελαφρά από τα συμβατικά, ιδιότητα που τους επιτρέπει

Πύργος Ενέργειας, CO2 ουδέτερος και ενεργειακά αυτάρκης Ένα αρχιτεκτονικό έργο CO2 ουδέτερο παρουσίασε το περασμένο φθινόπωρο η Fronius International GmbH στο Wels της Αυστρίας. Ο πύργος «Active Energy Tower» έχει, χάρις στην ενέργεια που εξασφαλίζει, πλήρη αυτάρκεια από φωτοβολταϊκά και αυτονομία ψύξης και θέρμανσης από γεωθερμία. Το κτίριο φιλοξενεί από το Σεπτέμβρη το τμήμα της Fronius Solar Electronics, που φέτος γιορτάζει 20 χρόνια λειτουργίας.

O «Πύργο Ενέργειας» της Fronius επι-

Kαύσιμα από θαλασσινό νερό Τη δυνατότητα μετατροπής του θαλασσινού νερού σε καύσιμο ανακοίνωσε πριν λίγο καιρό το Εργαστήριο Επιστημονικών Ερευνών του πολεμικού ναυτικού των Ηνωμένων Πολιτειών. Η ανακοίνωση του Εργαστηρίου επισημαίνει ότι επιστημονική ομάδα πέτυχε να ανακτήσει διοξείδιο του άνθρακα από θαλασσινό νερό και να παράξει με αυτό αέριο υδρογόνο H2, το οποίο στη συνέχεια υγροποιείται και μετατρέπεται σε καύσιμο τύπου JP-5, αυτό που χρησιμοποιεί ο αμερικανικός στόλος για τον ανεφοδιασμό των αεροσκαφών που επιχειρούν από τα αεροπλανοφόρα. Δεδομένου ότι ο ανεφοδιασμός του στόλου εν πλω είναι εξαιρετικά δύσκολος όταν οι καιρικές συνθήκες είναι αντίξοες ή οι πε70

RENEWABLE/ENERGY Νοέμβριος - Δεκέμβριος 2012

δεικνύει το ενδιαφέρον της για τη φιλική στο περιβάλλον ενεργειακή απόδοση”, δήλωσε ο Μάρτιν Χακλ, διευθυντής του τμήματος Solar Electronics. Η εντυπωσιακή πρόσοψη του πύργου χρησιμεύει ως σκίαση και θερμική μόνωση του κτιρίου, με την βοήθεια της οποίας

ριστάσεις απαιτούν μακροχρόνια παραμονή στις θάλασσες, ο αμερικανικός στρατιωτικός στόλος θα αποκτήσει πλήρη ανεξαρτησία, θα μπορεί να αναλάβει δύσκολες μακρινές αποστολές και δεν θα υποχρεώνεται να πληρώνει τεράστια ποσά για έξοδα κίνησης. Σύμφωνα με το Εργαστήριο, το κόστος αυτού του εναλλακτικού καυσίμου από θαλάσσιο νερό είναι της τάξης των τεσσάρων δολαρίων το γαλόνι (τέσσερα λίτρα), τιμή η οποία το καθιστά οικονομικά βιώσιμο. «Τα πιθανά οφέλη, από την παραγωγή καυσίμων JP-5 εν πλω, είναι η συρρίκνωση των προβλημάτων παράδοσης του καυσίμου, η απάλειψη των δεινών περιβαλλοντικών επιπτώσεων της μεταφοράς των καυσίμων και η δραστική αύξηση της αυτονομίας του πολεμικού ναυτικού», τόνισε η χη-

αφενός να προσαρμόζονται στον κυματισμό των υδάτων και αφετέρου να επιδεικνύουν ιδιαίτερη ανθεκτικότητα στις πιέσεις. Ο διαχωρισμός των διατάξεων σε προκατασκευασμένους τομείς επιτρέπει την εφαρμογή της τεχνολογίας σε μεγάλη κλίμακα, ενώ ιδιαίτερη σημασία έχει δοθεί στην καλωδίωση και τη σταθερότητα κάθε φωτοβολταϊκού νησιού.

αποθηκεύεται ψύξη και θερμική ενέργεια. Το νέο τμήμα του κτιρίου συνδέεται με το υπάρχον κτιριακό συγκρότημα, ενώ το ισόγειο προσφέρει ένα «πράσινο κάθετο κήπο” που σχεδιάστηκε από τη γαλλίδα βοτανολόγο και αρχιτέκτονα τοπίου Patrick Blanc. Η πρόσοψη αποτελείται από γυαλί με ενσωματωμένα ηλιακά κύτταρα (146 φωτοβολταϊκοί ηλιακοί συλλέκτες με ισχύ 38,3 kW. Το σύστημα οροφής αποτελείται από πολυκρυσταλλικές ενότητες φωτοβολταϊκών συνολικής ισχύος 12,6 kW. Στο κέντρο της κατασκευής βρίσκονται τρεις μετατροπείς Fronius, 2 του τύπου IG Plus 150V και ένας IG Plus 100V.

μικός Χέδερ Γουιλάουερ του Εργαστηρίου Ερευνών του Ναυτικού. Κλειδί της προσπάθειας αποτελεί τώρα η μείωση της ενέργειας που απαιτείται για την παραγωγή του εν λόγω καυσίμου, ώστε αυτή να καταστεί οικονομικά συμφέρουσα.

ΑΠ' ΟΛΟ ΤΟΝ ΚΟΣΜΟ

Τα νησιά Τοκελάου είναι η πρώτη χώρα που ηλεκτροδοτείται αποκλειστικά από ηλιακή ενέργεια Πρόκειται για ένα κρατίδιο που αποτελείται από τρεις μικρές ατόλες στο Νότιο Ειρηνικό Ωκεανό, συνολικής επιφάνειας 10 τετραγωνικών χιλιομέτρων, στα βόρεια των νήσων Σαμόα, με ακτοπλοϊκή μόνο πρόσβαση. Παραδοσιακά, και οι τρεις ατόλες βασίζονταν σχεδόν αποκλειστικά σε ντιζελοκίνητες γεννήτριες για την κάλυψη των ενεργειακών αναγκών τους. Ωστόσο, πρόσφατα το νησιωτικό σύμπλεγμα Τοκελάου έγινε η μόνη χώρα παγκοσμίως, που ηλεκτροδοτείται αποκλειστικά από ηλιακή ενέργεια και φωτοβολταϊκά. Το σύστημα του 1 MW, όχι μόνο αποτελεί συνολικά, το μεγαλύτερο αυτόνομο σύστημα παραγωγής ενέργειας στη γη, αλλά και κάθε ένα από τα τρία μεμονωμένα αυτόνομα συστήματα είναι μεγαλύτερο από κάθε άλλο σύστημα που έχει υλοποιηθεί έως τώρα με

Ένας πετρελαιάς…πρεσβευτής των φωτοβολταϊκών Ο Λάρι Χαγκμαν, που έφυγε τον περασμένο μήνα από τη ζωή, είχε γίνει παγκόσμια γνωστός στη δεκαετία του 80 με το ρόλο του Τζέι Αρ Γιούιν και είχε ταυτιστεί με τους Τεξανούς πετρελαιοπαραγωγούς. Ελάχιστοι εκτός ΗΠΑ γνωρίζουν ότι ο ηθοποιός ήταν φανατικός οπαδός της ηλιακής ενέργειας και αγωνιζόταν για την καθιέρωσή της. Ο ίδιος εγκατέστησε ηλιακά συστήματα το 2003 στο ράντσο του στο Οχάιο, περιορίζοντας τον λογαριασμό ρεύματος που πλήρωνε από τα 37.000 δολάρια ετησίως στα 13. Αφορμή, γι’ αυτήν την απόφαση του, ήταν μία διακοπή ρεύματος, που διήρκεσε τρία 24ωρα, ωστόσο μετά και αφού διαπίστωσε

Δωρεάν ηλιακά συστήματα σε οικογένειες με χαμηλό εισόδημα Στο στρατηγικό έργο ELIH MED «Αύξηση της ενεργειακής απόδοσης σε κατοικίες χαμηλού ετήσιου εισοδήματος» συμμετέχει η NEON ENERGY CYPRUS LTD παρέχοντας δωρεάν Φωτοβολταϊκά Συστήματα και συνεισφέροντας σημαντικά στην υλοποίηση του πρώτου πιλοτικού προγράμματος Net Metering στην Κύπρο. Το στρατηγικό έργο ELIH MED «Αύξηση

αυτόνομους μετατροπείς SMA Sunny Island. Το σύστημα ξεπερνάει τις παρούσες ενεργειακές ανάγκες των 1.411 κατοίκων των νησιών και καλύπτει κατά 100% τις υποχρεώσεις τους, ως προς την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής. Τα τρία υβριδικά φωτοβολταϊκά συστήματα εγκαταστάθηκαν από τη νεοζηλανδέζικη εταιρεία PowerSmart Solar. Οι εργασίες για το έργο, συνολικής ισχύος 1 MW, ξεκίνησαν στα μέσα Ιουνίου, με τη χρήση συνολικά 4.032 φωτοβολταϊκών πλαισίων και 1.344 μπαταριών. Η SMA παρέδωσε 93 μετατροπείς Sunny Island για τη διαχείριση των αυτόνομων συστημάτων στα τρία κοραλλιογενή νησιά, καθώς και 205 μετατροπείς Sunny Boy για τη μετατροπή του συνεχούς ρεύματος που παράγεται από τα φωτοβολταϊκά πλαίσια σε εναλασσόμενο ρεύμα, το οποίο είναι απαραίτητο για τη λειτουργία των ηλεκτρικών συσκευών. Η επίσημη παράδοση του έργου, που αποτελεί το μεγαλύτερο αυτόνομο σύστημα παραγωγής ενέργειας στον κόσμο, έγινε στις 30 Οκτωβρίου, σε μία το-

τις ωφέλειες, ο Λάρι χρίστηκε πρεσβευτής των φωτοβολταϊκών στις ΗΠΑ. Μάλιστα, γύρισε δέκα τηλεοπτικά διαφημιστικά σποτ για λογαριασμό της εταιρείας SolarWorld, που προβλήθηκαν σε διάφορες χώρες όπου δραστηριοποιείται (Γερμανία, Ιταλία), ως εκπρόσωπος του τομέα της ηλιακής ενέργειας. Με σλόγκαν το “Shine, Baby, Shine!” ο Χάγκμαν απαντούσε στο “Drill, baby, drill,” των πετρελαιοπαραγωγών και είχε αναγάγει την προώθηση των φωτοβολταϊκών σε έργο ζωής. Με αφορμή το θάνατό του, ο πρόεδρος της SolarWorld Americas Κέβιν Κιλκέλι δήλωσε: «Η στράτευση του Λάρι έγινε παράδειγμα για πολλούς Αμερικανούς, που στράφηκαν στην ηλιακή ενέργεια. Ο κλάδος τού οφείλει πολλά». Ο Λάρι Χάγκμαν ήταν μέλος του Δ.Σ.

της ενεργειακής απόδοσης σε κατοικία χαμηλού ετήσιου εισοδήματος» τοποθετεί φωτοβολταϊκά σε κατοικίες οικογενειών με πολύ χαμηλό εισόδημα, στην Κύπρο. Στο πλαίσιο του προγραμματίζεται να πραγματοποιηθούν επεμβάσεις αύξησης της ενεργειακής απόδοσης σε 25 νοικοκυριά με χαμηλό ετήσιο εισόδημα και να εγκατασταθούν 25 έξυπνοι μετρητές (NET METERS). Οι 25 τελικοί δικαιούχοι έχουν επιλεγεί μετά από πρόσκληση εκδήλωσης ενδιαφέροντος, το Μάρτιο του 2012.

πική τελετή, παρουσία των ηγετών των νήσων Τοκελάου. Αξίζει να σημειωθεί ότι οι ντιζελοκίνητες γεννήτριες των νησιών Τοκελάου κατανάλωναν συνήθως έως 200 λίτρα καυσίμων ημερησίως. Τώρα, η χώρα έχει μειώσει την εξάρτησή της από τα ορυκτά καύσιμα και μπορεί να εστιάσει στην αποπληρωμή των κεφαλαίων που δανείστηκε για την εφαρμογή αυτού του προγράμματος. Τους πόρους που εξοικονομήθηκαν από το κόστος των καυσίμων η κυβέρνηση των νησιών σχεδιάζει να τους αξιοποιήσει στους τομείς της υγείας και της εκπαίδευσης.

του Solar Electric Light Fund (SELF) από το 1999 και δούλεψε αφιλοκερδώς για το Ίδρυμα πολλά χρόνια, με σκοπό την επίτευξη μεγάλων φωτοβολταϊκών έργων κοινωνικού χαρακτήρα, μεταξύ των οποίων και η ηλεκτροδότηση των νοσοκομείων στη Αϊτή από τον ήλιο, μετά τον καταστροφικό σεισμό του 2010.

Στην ενεργειακή ανακαίνιση νοικοκυριών χαμηλού εισοδήματος με τη χρηματοδοτούμενη τοποθέτηση φωτοβολταϊκών συστημάτων συμμετέχει ο Δήμος Λάρνακας, όπου εδρεύει η NEON ENERGY CYPRUS LTD. Η εταιρεία , όπως ανακοινώθηκε πρόσφατα από τον Δήμο της Λάρνακας, πρόσφερε σημαντικά στο πρόγραμμα αυτό παρέχοντας δωρεάν δύο πλήρη φωτοβολταϊκά συστήματα συνολικής ισχύς 6kWp, από τα οποία το ένα θα εγκατασταθεί σε κατοικία στον εν λόγω Δήμο. Νοέμβριος - Δεκέμβριος 2012 RENEWABLE/ENERGY

71

ΠΡΟΪΟΝΤΑ

Οικονομία στη θέρμανση έως και 80% Η θερμότητα του ήλιου βρίσκεται αποθηκευμένη παντού: Στη γη, στο νερό και στον αέρα. Και οι αντλίες θερμότητας αέρα-νερού συλλέγουν αποδοτικά αυτή την ανανεώσιμη ενέργεια από τον ατμοσφαιρικό αέρα, διοχετεύοντάς την στο νερό θέρμανσης. Η αντλία θερμότητας αέρα-νερού DANFOSS DHP-AQ παρέχει θέρμανση, ψύξη και ζεστό νερό, με εξοικονόμηση ενέργειας έως 80% σε σχέση με συμβατικά συστήματα θέρμανσης, όπως λέβητες πετρελαίου ή ηλεκτρικά σώματα. Κατασκευάζεται στην Σουηδία, από την Danfoss V�rmepumpar AB, με εμπειρία 40 χρόνων έρευνας και ανάπτυξης στον σχεδιασμό αντλιών θερμότητας. Είναι ιδανική για ανακαινίσεις και αναβαθμίσεις λεβητοστασίων, αλλά και για νέες εγκαταστάσεις, καθώς συνδέεται με οποιοδήποτε σύστημα θερμαντικών σωμάτων και ενδοδαπέδιας θέρμανσης, είτε αυτόνομα, είτε σε συνδυασμό με άλλη πηγή

AIRSOL Ηλιακό αερόθερμο To υβριδικό προϊόν AIRSOL θερμαίνει κατευθείαν τους χώρους με ζεστό αέρα από τον ήλιο, ενσωματώνοντας την γερμανική τεχνολογία της επιλεκτικής απορροφητικής επιφάνειας από οξείδια τιτανίου για την απορρόφηση της ηλιακής ακτινοβολίας και την μετατροπή της σε θερμότητα, μαζί με φωτοβολταϊκό στοιχείο για την παροχή του ζεστού αέρα μέσα στον θερμαινόμενο χώρο. Το προϊόν είναι 100% αυτοτελές και δεν κάνει καθόλου χρήση ηλεκτρικής ή άλλης ενέργειας με αποτέλεσμα να μπορεί να εξοικονομήσει από 60% έως και 80% του συμβατικού καυσίμου. Η βασική αρχή λειτουργίας του συστήματος είναι η ακόλουθη: Η ηλιακή ακτινοβολία περνά από το διάφανο κάλυμμα και φτάνει στον επιλεκτικό “απορροφητή” όπου με την βοήθεια των μπλε οξειδίων του τιτανίου μετατρέπεται σε θερμική ενέργεια. Η θερμική ενέργεια μεταφέρεται στο κτήριο 72

RENEWABLE/ENERGY Νοέμβριος - Δεκέμβριος 2012

ενέργειας, όπως ηλιακά, βιομάζα, λέβητες πετρελαίου - αερίου κλπ. Υποστηρίζει ένα ευρύ φάσμα - πάνω από 50 - θερμικών και ψυκτικών εφαρμογών σε κατοικίες και επαγγελματικούς χώρους και προσφέρει την υψηλότερη ετήσια ενεργειακή απόδοση στην αγορά, χάρη στο μοναδικό σύστημα ελέγχου που διαθέτει, το οποίο συνεχώς συντονίζει και βελτιστοποιεί τις τρεις βασικές παραμέτρους λειτουργίας: • Την ροή του αέρα (με ανεμιστήρα EC μεταβλητής αποτελεσματικής ταχύτητας) • Το ψυκτικό κύκλωμα (με ηλεκτρονική βαλβίδα εκτόνωσης) • Την παροχή θερμότητας (τεχνολογία OPTI). Η λειτουργία και η απόδοση της αντλίας θερμότητας DHP-AQ είναι αξιόπιστη και σε πολύ ακραίες εξωτερικές θερμοκρασίες. Ακόμα και στους -20°C θα κρατήσει το σπίτι σας άνετα ζεστό, ενώ στους +45°C προσφέρει οικονομική ψύξη. Η τεχνολογία απόψυξης State-of-the-art εξασφαλίζει την μέγιστη ενεργειακή απόδοση και την πλήρη λειτουργία της αντλίας θερμότητας καθ’όλη τη διάρκεια του χειμώνα, ανεξάρτητα από το πόσο κρύο έχει έξω. Ένα επιπλέον ισχυρό πλεονέκτημα της DHP-AQ είναι ότι σήμερα θεωρείται η πιο

από τον αέρα που περνά γύρω από τον απορροφητή με την βοήθεια ενός φωτοβολταϊκού στοιχείου που κινεί τον ανεμιστήρα. Ο αέρας εισέρχεται στην συσκευή αφού φιλτραριστεί για να καθαριστεί από οποιαδήποτε αιωρούμενα σωματίδια και σκόνη. Ο ανεμιστήρας του συλλέκτη που λειτουργεί με την βοήθεια του φωτοβολταϊκού συλλέκτη διασφαλίζει ότι ο συλλέκτης δουλεύει ακόμη και όταν δεν είναι κανείς στο κτήριο κρατώντας το ζεστό, με φρέσκο αέρα και χωρίς μυρωδιές. Το “AIR-SOL” είναι κατάλληλο για: Μόνιμες κατοικίες όπου προσφέρει εξοικονόμηση καυσίμου άνω του 50% σε ετήσια βάση. Σχολεία, γραφεία, καταστήματα, καφέ, εστιατόρια, γυμναστήρια, εργοστάσια και άλλους χώρους ημερήσιας λειτουργίας με μεγάλες ανάγκες εξαερισμού. Η εξοικονόμηση καυσίμου σε αυτές τις εφαρμογές είναι άνω του 70%. Εξοχικά σπίτια τα οποία κατά την απουσία σας τα διατηρεί στεγνά, χωρίς υγρασία και μούχλα αφού ο χώρος θερμαίνεται

αθόρυβη αντλία θερμότητας στην αγορά. Διατίθεται σε μεγέθη ισχύος 6 - 36 kW σε συνδυασμό με τρεις διαφορετικές εκδόσεις εσωτερικού kit - Mini, Midi και Maxi. Ο ενιαίος monoblock σχεδιασμός, με ενσωματωμένη την εσωτερική μονάδα, καθιστά την εγκατάσταση εύκολη και γρήγορη, χωρίς ψυκτικές διασυνδέσεις, και την συντήρηση απλή. Ο χειρισμός της αντλίας γίνεται ακόμη πιο άμεσος και ευέλικτος με το DANFOSS ONLINE, από οποιοδήποτε κινητό smartphone, tablet ή υπολογιστή.

THERMOVENT HELLAS A.E.  www.thermovent.gr

και γίνεται αφύγρανση του αέρα. Χωρίς μυρωδιές αφού ο χώρος εξαερίζεται ταυτόχρονα. Χωρίς σκόνη αφού ο αέρας φιλτράρεται προτού μπει στη συσκευή και εν συνεχεία στο σπίτι. Η ενέργεια είναι 100% από τον ήλιο. Χρησιμοποιείται επίσης σε κάθε χώρο που έχει υγρασία και χρειάζεται εξαερισμό, όπως αποθήκες, γκαράζ, υπόγεια και για αποξήρανση γεωργικών προϊόντων, όπως σταφίδες, σύκα, δαμάσκηνα, κ.λ.π. Η εγκατάσταση του είναι πολύ απλή σε τοίχο, ταράτσα ή κεραμίδια και μπορεί να γίνει ακόμη και από τον ίδιο τον χρήστη, με τη χρήση βάσης για ταράτσα και οριζόντια τοποθέτηση ή επιτοίχια. Η τιμή του είναι 472 ευρώ + ΦΠΑ για το AIRSOL 10 που είναι κατάλληλο για χώρο 10 έως 40 τετραγωνικών μέτρων και 900,00 ευρώ + ΦΠΑ για το AIRSOL 20 που είναι κατάλληλο για χώρο 20 έως 60 τετραγωνικών μέτρων. Για μεγαλύτερους χώρους υπάρχει το επαγγελματικό AIRSOL 35, το οποίο σε συστοιχίες μπορεί να καλύψει κάθε χώρο όσο μεγάλος και να είναι.

 www.eurostar-solar.com

ΠΡΟΪΟΝΤΑ

NOKERO Hλιακός λαμπτήρας

VALTRA Τρακτέρ με βιοάεριο

Δαιμόνιοι και πανταχού παρόντες οι έλληνες. Ο ελληνοαμερικανός Stephen Katsaros προτείνει πρωτότυπα ηλιακά προϊόντα για τον κήπο, το σκάφος, τις διακοπές, το εξοχικό. Ειδικότερα η εταιρεία Nokero (No Kerosene) διαθέτει το μοναδικό ηλιακό λαμπτήρα για οποιαδήποτε δραστηριότητα που χρειάζεται φως σε σημεία που δεν υπάρχει πηγή φωτός. Όμως, ακόμα κι αν υπάρχει πηγή φωτός, τα Nokero δεν εκπέμπουν καθόλου CO2, συμβάλλοντας σε ένα καθαρότερο περιβάλλον!

Την ώρα που στην Ελλάδα αγρότες κλείνουν με τα τρακτέρ τους δρόμους σε ένδειξη διαμαρτυρίας και θέλοντας να εμποδίσουν τη κατασκευή μονάδας βιοαερίου στην Τρίπολη, στο εξωτερικό οι συνάδελφοι τους κινούνται με τρακτέρ που καίνε… βιοαέριο. Πρωτοποριακό για τα δικά μας δεδομένα, το σουηδικό τρακτέρ Valtra που κινείται με βιοαέριο, είναι εξοπλισμένο με τα πιο σύγχρονα εργαλεία που χρειάζεται ένας αγρότης και είναι ιδανικό για αγροκτήματα, αγροτικούς συνεταιρισμούς, περιφερειακούς δήμους και εργολάβους που έχουν πρόσβαση σε προμήθεια βιοαερίου. Η μηχανή του καίει ντίζελ και βιοαέριο, λειτουργεί όπως μια συμβατική μηχανή ντίζελ, αλλά δέχεται ως και 70 ως 80 τοις εκατό βιοαέριο.

 www.plantron.gr

TRIENERGIA Τριγωνικά πάνελ για κεραμοσκεπές Η κομψότητα των τριγωνικών φ/β πάνελ της ιταλικής εταιρείας Trienergia ικανοποιεί, όχι μόνο λόγω υψηλής αισθητικής απόψεως, αλλά κυρίως λόγω οικονομικής ωφέλειας, καθώς η πατέντα αυτή αυξάνει την αποδοτικότητα της οικιακής εγκατάστασης από 30-50%. Η Trienergia, εκτός από τα συνήθη ορθογώνια πάνελ, κατασκευάζει και τριγωνικά, με στόχο να εξυπηρετήσει τους επενδυτές σε οικιακά και μικρά φωτοβολταϊκά συστήματα, που διαθέτουν στέγες τριγωνικού τύπου ή στέγες με πολλά σπασίματα. Με τα πατενταρισμένα πάνελ 45ο της Trienergia, αξιοποιείται ολόκληρη η διαθέσιμη επιφάνεια της στέγης, δεδομένου ότι τοποθετούνται σε όλες τις γωνίες τα τριγωνικά πάνελ, ακολουθώντας το σχήμα της. Βασικό πλεονέκτημα αυτής της λύσης είναι ότι αυξάνεται η ισχύς της εγκατάστασης και επομένως η αποδοτικότητά της. Κατά την εγκατάσταση, τα τριγωνικά πάνελ συνδέονται με τα ορθογώνια σε μικτές σειρές, χωρίς να απαιτούνται ειδι-

κές καλωδιώσεις. Αξίζει να σημειώσουμε ότι όλα τα πάνελ της εν λόγω εταιρείας (τριγωνικά και ορθογώνια) είναι μονοκρυσταλλικά, με ισχύ 90-100 W για τα τριγωνικά και 180200 W για τα ορθογώνια.

 www.trienergia.it

Το αέριο εγχέεται μαζί με αέρα και η καύση επέρχεται με μια ελάχιστη ποσότητα ντίζελ που τροφοδοτείται στον κύλινδρο. Αν ο κάτοχος του τρακτέρ δεν έχει πρόσβαση σε βιοαέριο τότε η μηχανή λειτουργεί μόνο με ντίζελ. Το τρακτέρ πρωτοκυκλοφόρησε στη Σουηδία στις 30 Ιουνίου 2010. Τα τεστ ντράιβ μέχρι στιγμής είναι άκρως ικανοποιητικά και οι επιδόσεις του Valtra είναι αντίστοιχες των συμβατικών τρακτέρ, ενώ η κατανάλωση του είναι εξαιρετικά χαμηλή και φθάνει τα 3 λίτρα την ώρα. Το τρακτέρ έχει δοκιμαστεί στους παγωμένους χειμώνες το 2010 και το 2011 στη Σουηδία και τη Φινλανδία και έχει αποδειχτεί πολύτιμο εργαλείο. Η δημιουργία του είναι αποτέλεσμα της συνεργασίας των εταιρειών Afcon Oy, Alt-Control Oy, RAP Clean Air Systems, του Τμήματος Εφαρμοσμένων τεχνολογιών του Πανεπιστημίου του Τούρκου της Φινλανδίας και των Ecocat Group, Biogas Syd, Lantmannen Maskin.

 www.valtra.com

Νοέμβριος - Δεκέμβριος 2012 RENEWABLE/ENERGY

73

ΕΚΔΗΛΩΣΕΙΣ - ΕΚΘΕΣΕΙΣ Smethermal 2013

EnergyTech

Η κορυφαία ευρωπαϊκή διοργάνωση για την ηλιοθερμία 29 Ιανουαρίου 2013 Βερολίνο, Γερμανία Οργάνωση: Solarpraxis AG www.solarpraxis.de

Διεθνής Έκθεση Ανανεώσιμων και Συμβατικών Πηγών, Εξοικονόμησης Ενέργειας και Τεχνολογίας 21-24 Φεβρουαρίου 2013 Θεσσαλονίκη, Ελλάδα Οργάνωση: Helexpo www.helexpo.gr

Offshore Mediterranean Conference & Exhibition Έκθεση για τα υπεράκτια αιολικά πάρκα στη Μεσόγειο 20-22 Μαρτίου 2013 Ραβέννα, Ιταλία Οργάνωση: International Exhibition Services www.omc.it

E-world Energy & Water Ευρωπαϊκή διοργάνωση για την ενέργεια και τη διαχείριση υδάτινων πόρων 5-7 Φεβρουαρίου 2013 Έσσεν, Γερμανία Οργάνωση: E-world energy & water GmbH www.e-world-essen.com

European Pellet Conference

Impianti Solari Expo

Συνέδριο για την βιομηχανία και την αγορά των πέλετ.

27-28 Φεβρουαρίου 2013 Wells, Αυστρία Οργάνωση: O.Ö. Energiesparverband www.esv.or.at

Έκθεση εξειδικευμένη για εργοστάσια παραγωγής φωτοβολταϊκών συστημάτων 21- 23 Μαρτίου 2013 Πάρμα, Ιταλία Οργάνωση: Senaf Mestiere Fiere www.senaf.it

EWEA 2013

Wave & Tidal 2013

Η σπουδαιότερη ετήσια ευρωπαϊκή διοργάνωση για την αιολική ενέργεια περιλαμβάνει έκθεση και συνέδρια 4-7 Φεβρουαρίου 2013 Βιέννη, Αυστρία Οργάνωση: Ευρωπαϊκή Ένωση Αιολικής Ενέργειας www.ewea.org

Διήμερο συνέδριο για την κυματική και παλιρροιακή ενέργεια.

27-28 Φεβρουαρίου 2013 Λονδίνο, Μεγ. Βρετανία Οργάνωση: Renewable UK www.renewable-uk.com

ENR

Russia Power-Hydrovision Russia

Για 11η χρονιά διοργανώνεται από κοινού έκθεση και συνέδριο με θέμα τις ΑΠΕ και κυρίως τα φωτοβολταϊκά, την ηλιοθερμία και το βιοαέριο 19 -22 Φεβρουαρίου Λυών, Γαλλία Οργάνωση: GL Events www.gl-events.com

Για 10η συνεχή χρονιά η κορυφαία διοργάνωση για την ενέργεια αποτελεί σημείο συνάντησης των εταιρειών που μετέτρεψαν τον ρωσικό κλάδο της ενέργειας από κρατικό μονοπώλιο σε μια ελεύθερη αγορά σε τροχιά ανάπτυξης 5-6 Μαρτίου 2013 Μόσχα, Ρωσία Οργάνωση: Pennwell www.russia-power.org

Energieautonome Kommunen Συνέδριο και έκθεση σχετικά με τις ενεργειακά αυτόνομες κοινότητες 09 - 11 Απριλίου 2013 Freiburg im Breisgau, Γερμανία Οργάνωση: Enerchange Agentur für erneuerbare Energien www.enerchange.de

Solar Serbia Διεθνής έκθεση για την ηλιακή ενέργεια και τις ΑΠΕ 10 12 Απριλίου 2013 Novi Sad, Σερβία Οργάνωση: ICM International d.o.o www. icm.si

Αίτηση Εγγραφής Συνδρομητή / Εκδήλωση Ενδιαφέροντος Αν επιθυμείτε να εγγραφείτε Συνδρομητής και να λαμβάνετε ανελλιπώς τις εκδόσεις μας, παρακαλώ συμπληρώστε την παρούσα φόρμα: ΟΝΟΜ/ΜΟ…………………………………………..............................……………….………….. ΕΤΑΙΡEΙΑ……………..........…......……..…….…… ΘΕΣΗ ΣΤΗΝ ΕΤΑΙΡΕΙΑ…………………………...................…… ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ…………………….......................................…...........………… ΠΟΛΗ………...............................……………… ΤΚ…………….............…….......…… ΤΗΛ………………................………..………

FAX................................................................................EMAIL…………….........................................………………… ΕΠΑΓΓΕΛΜΑ…………..…...............................................................…............

ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ  ΦΩΤΟΒΟΛΤΑΪΚΑ  ΑΙΟΛΙΚΑ  ΓΕΩΘΕΡΜΙΑ  ΒΙΟΕΝΕΡΓΕΙΑ  ΥΔΡΟΗΛΕΚΤΡΙΚΑ  ΗΛΙΟΘΕΡΜΙΑ  ΕΝΕΡΓΕΙΑ ΓΕΝΙΚΑ  ΑΛΛΟ …………….........................………….…… Τσεκάρετε σχετικά:  Εγγραφή συνδρομητή (Αξία συνδρομής 40€ ετησίως, 6 τεύχη) Τρόπος πληρωμής:  Κατάθεση σε Eurobank (Λογ. 0026.001.90.0200571948),  Κατάθεση σε Τράπεζα Πειραιώς (λογ. 5045-017117-680)  Χρέωση κάρτας Visa  Χρέωση κάρτας MasterCard No κάρτας |_||_||_||_||_||_||_||_||_||_||_||_||_||_||_||_| Λήξη |_||_|/|_||_| CVV |_||_||_|

Στείλτε το παρόν απαντητικό δελτίο στο fax No 210.2112042, καθώς και την απόδειξη κατάθεσης από την Τράπεζα.

Ιούνιος 2012 RENEWABLE/ENERGY ALUPRESS A.E., Κρυστάλλη 28, 11141 Αθήνα, τηλ.: 210.2112040-1, fax: 210.2112042, e-mail: info@renewable-energy.gr

ΧΧΧ

ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΣΤΗΡΙΞΗΣ Φ/Β ΠΑΡΚΟΥ - ΣΤΕΓΗΣ - ΚΕΡΑΜΟΣΚΕΠΗΣ & ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΗΣ ΣΤΕΓΗΣ Η Alfa παράγει και προσφέρει με την ALFA ENERGY μία πλήρως ολοκληρωμένη λύση για τη στήριξη φωτοβολταϊκών (Φ/Β) πλαισίων για Φ/Β πάρκα, κεραμοσκεπές, βιομηχανικές στέγες και ταράτσες κατοικιών με την παραγωγή ειδικά κατασκευασμένων βάσεων από προφίλ αλουμινίου ειδικού κράματος. (Αρ. Διπλώματος Ευρεσιτεχνίας 20100100564).

Προϊόντα πιστοποιημένα από τους μεγαλύτερους και εγκυρότερους Οργανισμούς Πιστοποίησης Ποιότητας κατά ΕΝ ISO 9001: 2008 και παραγόμενα με πιστοποιημένες διαδικασίες παραγωγής φιλικές προς το περιβάλλον κατά ΙSO 14001: 2004.

ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΗ ΣΤΕΓΗ

profilgroup 22011

Τα συστήματα ALFA ENERGY έχουν σχεδιαστεί και μελετηθεί για την στατική τους επάρκεια σύμφωνα με τον Ευροκώδικα 1 (EC1, ENV 1991 21, 2-3, 2-4), τον Ευροκώδικα 9 (DESIGN OF ALUMINIUM STRUCTURES, DD ENV 1991 1-1) και του ισχύοντος Ελληνικού Αντισεισμικού Κανονισμού 2000 (ΕΑΚ 2000), ώστε να ανταποκρίνονται πλήρως στις καταπονήσεις (ίδιο βάρος Φ/Β, ανεμοπίεση, χιονόπτωση, σεισμικότητα) και προσφέρουν δυνατότητα επιλογής ανάλογα με την περιοχή τοποθέτησης.

ΦΩΤΟΒΟΛΤΑΪΚΟ ΠΑΡΚΟ

ΣΤΕΓΗ ΜΕ ΔΥΝΑΤΟΤΗΤΑ ΚΟΛΛΗΤΩΝ ΨΑΛΙΔΙΩΝ

ΚΕΡΑΜΟΣΚΕΠΗ

ΣΤΕΓΗ ΜΕ ΡΥΘΜΙΖΟΜΕΝΑ ΨΑΛΙΔΙΑ ΧΩΡΙΣ ΤΕΓΙΔΕΣ

Alfa Aluminium Group

Εργοστάσιο & Έκθεση: 42 χλμ. Ε.Ο. Αθηνών Λαμίας, Αυλώνας Αττικής Τηλ: 2295 0 98840-2, Fax: 2295 0 98839 www.alfa-energy.gr, e-mail: info@alfa-press.gr

Η ολοκληρωµένη λύση στη στερέωση φωτοβολταϊκών Η fischer, έχοντας καθιερωθεί ως παγκόσµια δύναµη στα συστήµατα στερέωσης, παρέχει στο σύγχρονο επαγγελµατία πλήρη γκάµα των προϊόντων που χρειάζεται για να καλύψει τις απαιτήσεις κάθε έργου. ∆ιαθέτει πληθώρα επιλογών σε κάθε τύπο εφαρµογής, ώστε να παρέχει ευελιξία και προσαρµογή στις εκάστοτε συνθήκες, ενώ εξοπλίζει µε όλα τα συµπληρωµατικά υλικά στερέωσης.

Κεραµοσκεπές

Βιοµηχανικές στέγες

■ ∆υνατότητα επιλογής συστηµάτων µε προφίλ αλουµινίου ή γαλβανισµένου εν θερµώ χάλυβα (και συνδυασµού τους) fischer ΕΛΛΑΣ ΕΜΠΟΡΙΚΗ Ε.Π.Ε. Γ. Παπανδρέου 125, Μεταµόρφωση 144 52, Αθήνα Τηλ.: 210 28 38 167, Fax: 210 28 38 169 e-mail: info@fischer.gr • www.fischer.gr

∆ώµατα

■ Ταχύτητα και ευκολία στην εγκατάσταση µε προσυναρµολογηµένα εξαρτήµατα

Πάρκα

■ Πλήρης γκάµα υλικών στερέωσης και στεγάνωσης