6 minute read
ETNISCHE ZUIVERING IN ETHIOPIË
“WE ZULLEN JE VAN DIT LAND DOEN VERDWIJNEN”
Mensen die het geweld in Ethiopië ontvluchtten, komen aan in buurland Soedan. Sinds november 2020 zijn de Ethiopische regering en het Tigray People’s Liberation Front in een bloedig conflict verwikkeld. Berichten over extreem geweld in Tigray, in het noorden van Ethiopië, doen al geruime tijd alle alarmbellen rinkelen. Wat er precies gebeurt, blijft grotendeels verborgen omdat de Ethiopische regering de toegang tot de regio beperkt. Amnesty International en Human Rights Watch trokken daarom op onderzoek uit. Daaruit blijkt dat de Tigrese bevolking het slachtoffer is van een brute campagne van etnische zuivering.
Advertisement
© BELGA-AFP - Yasuyoshi CHIBA Goitom*, een 42-jarige Tigrese man, is een van de getuigen die door onze onderzoekers werd geïnterviewd. Hij was landbouwer van beroep en woonde in de stad Adi Goshu, in het westen van Tigray. Dat was vóór 17 januari 2021, toen zijn leven voorgoed veranderde. Op die beruchte dag zag Goitom hoe verschillende Tigrese mannen werden bijeengedreven, in elkaar geslagen en opgepakt. Machteloos keek hij toe vanuit zijn huis. Om zelf aan het geweld te ontkomen, ging hij zich urenlang verschuilen in een bos in de buurt. Toen hij een dag later zijn familieleden in de stad opbelde, hoorde Goitom waaraan hij was ontsnapt. Zijn familie vertelde dat tientallen mannen uit Adi Goshu waren meegenomen naar de brug over de Tekeze-rivier en bij de brug waren geëxecuteerd. De mannen, allen etnische Tigreeërs, werden in rijen opgesteld en één voor één doodgeschoten. Het bloedbad bij de Tekeze-brug bracht een ware exodus uit Adi Goshu op gang. Duizenden Tigreeërs vluchtten weg uit de stad, uit schrik voor wat hen te wachten stond als ze zouden blijven. Ook Goitom vertrok. “Er was niets meer om voor te leven. De stad was overgenomen door andere mensen. Wij [Tigreeërs] mochten er niet meer leven.”
ETNISCHE ZUIVERING
Onderzoekers van Amnesty International en Human Rights Watch hebben ruim een jaar lang meer dan 400 mensen geïnterviewd die het slachtoffer waren van geweld of die dit zagen gebeuren. Ze analyseerden ook medische en forensische rapporten, documenten van rechtbanken en beeldmateriaal zoals satellietbeelden, foto’s en video’s die de getuigenissen konden bevestigen. Uit ons onderzoek blijkt dat het dodelijke geweld in Adi Goshu geen alleenstaand drama is. Het maakt daarentegen deel uit van een meedogenloze campagne van etnische zuivering tegen de Tigrese bevolking in West-Tigray, gevoerd door regionale Ethiopische veiligheidsdiensten en paramilitaire groeperingen uit de aangrenzende deelstaat Amhara. Sinds november 2020 hebben ze honderdduizenden Tigreeërs met geweld uit West-Tigray verjaagd. Opmerkelijk: deze campagne gebeurde met de goedkeuring en de mogelijke deelname van het Ethiopische federale leger. Dat leger staat onder leiding van premier Abiy Ahmed.
In november 2020 startte een bloedig conflict tussen de Ethiopische regering en het Tigray People’s Liberation Front (TPLF), dat het gezag van de centrale regering niet langer aanvaardde. Op 4 november gaf premier Ahmed – Nobelprijswinnaar voor de Vrede in 2018 nota bene – zijn leger de opdracht om ten strijde te trekken in Tigray. Het duurde niet lang voordat milities uit Amhara zich aansloten bij de Ethiopische strijdkrachten om het westen van Tigray in te nemen. Al sinds het ontstaan van de twee deelstaten, bij de administratieve herverdeling van Ethiopië begin jaren 1990, zijn hun grenzen het voorwerp van spanning en geweld.
*Goitom is een schuilnaam.
Donatella Rovera, senior onderzoeker bij Amnesty International
MISDADEN TEGEN DE MENSHEID
Geen geweld bleek te gruwelijk voor de Ethiopische strijdkrachten en de Amhaarse milities om Tigreeërs uit West-Tigray te verdrijven. Ze hebben hen buitengerechtelijk geëxecuteerd, zoals bij de brug over de Tekeze-rivier. Ze hebben hen bedreigd, onder meer via straatborden die Tigreeërs geboden het gebied te verlaten en via flyers die hen voor een ultimatum stelden: vertrek binnen 24 of 72 uur, anders word je gedood. Ze hebben duizenden mensen met de Tigrese etniciteit willekeurig opgepakt bij massa-arrestaties. Velen van hen zitten vandaag nog vast in detentiecentra waar bewakers zich schuldig maken aan foltering en waar gevangenen te weinig eten en drinken krijgen.
De milities hebben Tigrese vrouwen en meisjes verkracht. Seksueel geweld werd bewust ingezet als oorlogswapen, met de bedoeling de Tigrese bevolking te terroriseren en te vernederen. Ze hebben huizen, gewassen en veestapels van
Gelovigen uit Tigray komen samen om te bidden tijdens de zondagsmis, nabij een vluchtelingenkamp in Soedan.
Sinds de administratieve herverdeling van Ethiopië begin jaren 1990, is de grens tussen Tigray en Amhara het voorwerp van spanning en geweld.
SOEDAN
AMHARA
Addis Abeba
DJIBOUTI
SOMALIË
ZUIDSOEDAN
KENIA
Tigreeërs geplunderd, waardoor deze werden gedwongen te verhuizen. Door ook nog eens maandenlang alle humanitaire hulp te verhinderen, lieten ze de bevolking in West-Tigray bewust uithongeren. Deze wandaden lezen als een afschuwelijk schoolvoorbeeld van etnische zuivering. Omdat de aanvallen op de Tigrese burgerbevolking wijdverspreid en systematisch gebeurden, kunnen we spreken van misdaden tegen de mensheid en oorlogsmisdaden.
GEHEIMHOUDING
Veel interviews met getuigen gebeurden noodgedwongen vanop afstand. Om Tigreeërs in persoon te spreken, gingen onze onderzoekers naar vluchtelingenkampen in buurland Soedan. Het was onmogelijk om hen live te interviewen in Ethiopië zelf. “De Ethiopische regering liet geen enkele internationale organisatie toe om onderzoek te voeren in het land”, legt senior onderzoeker Donatella Rovera uit. “De toegang tot informatie werd ook ingeperkt door de media sterk te beteugelen en de telefoon- en internetverbindingen plat te leggen voor lange tijd.” De onafhankelijke controle op wat er in de regio gebeurt, is daarom erg beperkt gebleven. “De Ethiopische regering heeft geprobeerd om de wandaden van haar strijdkrachten en geallieerde troepen zo veel mogelijk geheim te houden en is daar deels in geslaagd”, zegt Donatella Rovera. “Aan ons dan om dubbel zo veel inspanningen te leveren. Het is de rol van Amnesty om schendingen aan het licht te brengen als overheden willen dat ze verborgen blijven.”
STAAKT-HET-VUREN
Op 25 maart van dit jaar kondigden de Ethiopische regering en het TPLF voor de tweede maal een staakt-het-vuren af, na een mislukte wapenstilstand vorige zomer. Of dit werkelijk het begin inluidt van een duurzame oplossing voor het conflict in Ethiopië, moet op het moment van schrijven (begin juni, n.v.d.r.) nog blijken. In elk geval zorgde het staakt-het-vuren ervoor dat humanitaire konvooien voor het eerst in maanden Tigray weer konden bereiken en de hongerlijdende bevolking van eten konden voorzien. Ook als het staakt-het-vuren niet zou standhouden, moeten de Ethiopische autoriteiten de toegang tot humanitaire hulp non-stop garanderen. Dat is één van de eisen die we met Human Rights Watch formuleren op basis van ons onderzoek, dat wordt omschreven in het rapport ‘We will erase you from this land’. We oefenen samen druk uit op de autoriteiten om de campagne van etnische zuivering onmiddellijk te beëindigen. Sinds het conflict tussen de Ethiopische regering en het TPLF is ontaard, heeft Amnesty International oorlogsmisdaden gedocumenteerd door alle betrokken partijen. Het gaat om enkele van de ernstigste mensenrechtenschendingen die we in de voorbije jaren hebben gezien. Zolang de daders schendingen plegen of ontkennen, zoals nu gebeurt, zetten wij ons werk voort.
