ΤΑ ΣΙ Α
ΑΣ
Κεφ.10ο
ΤΕ ΛΙ ΔΟ Υ
ΑΝ
Σύστημα αισθητηρίων οργάνων Π
ΕΧ
Υποδοχείς- αισθήσεις Σωματικές αισθήσεις Ειδικές αισθήσεις
ΒΙΟΛΟΓΙΑ Α' ΛΥΚΕΙΟΥ
Υποδοχείς- αισθήσεις
ΑΝ
ΑΣ
ΤΑ ΣΙ Α
Αισθητήρια όργανα “παράθυρα στον κόσμο”
Π
ΕΧ
ΤΕ ΛΙ ΔΟ Υ
Αισθητικοί νευρώνες Αισθητικές νευρικές οδοί
ΚΝΣ Επεξεργασία του ερεθίσματος
ΒΙΟΛΟΓΙΑ Α' ΛΥΚΕΙΟΥ
Κύτταρα υποδοχείς: κύρια μέσα συλλογής πληροφοριών
Ελεύθερες νευρικές Απολήξεις (κυρίως πόνος)
Φωτοϋποδοχείς (όραση)
Π
ΕΧ
ΤΕ ΛΙ ΔΟ Υ
ΑΝ
ΑΣ
ΤΑ ΣΙ Α
Ανιχνεύουν μεταβολές στο εσωτερικό ή εξωτερικό περιβάλλον Μετατρέπουν το ερέθισμα σε νευρική ώση- μήνυμα
Χημειοϋποδοχείς (γεύση, όσφρηση)
Μηχανοϋποδοχείς (ακοή- ισορροπία) (αφή- πίεση) ΒΙΟΛΟΓΙΑ Α' ΛΥΚΕΙΟΥ
Θερμοϋποδοχείς (διαφορές θερμοκρασίας κρύο- ζέστη)
Ας μάθουμε τους υποδοχείς μας! Μηχανοϋποδοχείς: ανιχνεύουν μεταβολές στην πίεση, κίνηση ή
ΤΑ ΣΙ Α
τάση (πχ. στο εσωτερικό αυτί)
ΤΕ ΛΙ ΔΟ Υ
ΑΝ
χημικών ουσιών (πχ. στη γλώσσα)
ΑΣ
Χημειοϋποδοχείς: ανιχνεύουν μεταβολές στη συγκέντρωση Θερμοϋποδοχείς: ανιχνεύουν μεταβολές στη θερμοκρασία (πχ.
ΕΧ
στο δέρμα)
Π
Φωτοϋποδοχείς: ανιχνεύουν τη φωτεινή ακτινοβολία (πχ. το μάτι) Αλγοϋποδοχείς: ανιχνεύουν τη βλάβη στους ιστούς- πόνο (σε όλο το σώμα)
ΒΙΟΛΟΓΙΑ Α' ΛΥΚΕΙΟΥ
Αισθήσεις: το αποτέλεσμα ερμηνείας των ερεθισμάτων Αφού όλοι οι υποδοχείς μετατρέπουν
ΤΑ ΣΙ Α
το οποιοδήποτε ερέθισμα σε νευρικό μήνυμα,
Π
ΕΧ
ΤΕ ΛΙ ΔΟ Υ
ΑΝ
ΑΣ
από τι εξαρτάται η αίσθηση που έχουμε;
ΒΙΟΛΟΓΙΑ Α' ΛΥΚΕΙΟΥ
Σωστά! Από την περιοχή του φλοιού του εγκεφάλου στην οποία μεταφέρεται το μήνυμα!
Αισθήσεις Σωματικές αισθήσεις
●
Όραση ΤΑ ΣΙ Α
Πόνος
Ακοή- Ισορροπία
ΑΝ
ΑΣ
Θερμοκρασία
Όσφρηση Γεύση
ΕΧ
ΤΕ ΛΙ ΔΟ Υ
Αφή- πίεση Δέρμα
Ειδικές αισθήσεις
Π
●
Μυς Σύνδεσμοι Σπλάγχνα ΒΙΟΛΟΓΙΑ Α' ΛΥΚΕΙΟΥ
Π
ΕΧ
ΤΕ ΛΙ ΔΟ Υ
ΑΝ
ΑΣ
ΤΑ ΣΙ Α
Ένα παράδειγμα: οι υποδοχείς του δέρματος
ΒΙΟΛΟΓΙΑ Α' ΛΥΚΕΙΟΥ
Αίσθηση του πόνου- αλγοϋποδοχείς
Π
ΕΧ
ΤΕ ΛΙ ΔΟ Υ
ΑΝ
ΑΣ
ΤΑ ΣΙ Α
Ελεύθερες νευρικές απολήξεις (δέρμα, οστά, μυς, αγγεία) Ερέθισμα: η καταστροφή των ιστών από μηχανικά ή άλλα αίτια Κέντρο πόνου: γενικές αισθήσεις- βρεγματικός λοβός Διάκριση ανάμεσα στον οξύ πόνο (μικρή διάρκεια, μεγάλη ένταση) και στο χρόνιο πόνο (μεγάλη διάρκεια, μικρή ένταση) Αναλγησία: έλλειψη πόνου Θεραπεία: Παυσίπονα (ασπιρίνη, παρακεταμόλη κλπ.)
ΒΙΟΛΟΓΙΑ Α' ΛΥΚΕΙΟΥ
Π ΤΕ ΛΙ ΔΟ Υ
ΕΧ
ΑΝ
ΑΣ
ΤΑ ΣΙ Α
Αίσθηση αφής- πίεσης- θερμοκρασίας: Μηχανοϋποδοχείς- Θερμοϋποδοχείς Αφή- πίεση
●
Θερμοκρασία
●
Μηχανοϋποδοχείς
●
Θερμοϋποδοχείς
●
Δέρμα, μυς, σύνδεσμοι
●
ΕΧ
Μηνύματα προς το κέντρο γενικών αισθήσεωνβρεγματικός λοβός
●
Μηνύματα προς το θάλαμο (ειδικό κέντρο ρύθμισης θερμοκρασίας) & το βρεγματικό λοβό
Π
●
Δέρμα, σκελετικοί μυς
ΑΣ ΑΝ
Μεγαλύτερη πυκνότητα στις άτριχες περιοχές του δέρματος
ΤΕ ΛΙ ΔΟ Υ
●
ΤΑ ΣΙ Α
●
ΒΙΟΛΟΓΙΑ Α' ΛΥΚΕΙΟΥ
Π
ΕΧ
ΤΕ ΛΙ ΔΟ Υ
ΑΝ
ΑΣ
ΤΑ ΣΙ Α
Ειδικές αισθήσεις- Όραση
ΒΙΟΛΟΓΙΑ Α' ΛΥΚΕΙΟΥ
Π
ΕΧ
ΤΕ ΛΙ ΔΟ Υ
ΑΝ
ΑΣ
ΤΑ ΣΙ Α
Οφθαλμικός βολβός- πρόσθιο τμήμα
ΒΙΟΛΟΓΙΑ Α' ΛΥΚΕΙΟΥ
Π
ΕΧ
ΤΕ ΛΙ ΔΟ Υ
ΑΝ
ΑΣ
ΤΑ ΣΙ Α
Ανατομία αμφιβληστροειδούς χιτώνα
Ραβδία- κωνία
Διπολικά κύτταρα
Οπτικό νεύρο
ΒΙΟΛΟΓΙΑ Α' ΛΥΚΕΙΟΥ
Ινιακός λοβός
ΤΑ ΣΙ Α
Ρύθμιση της έντασης του φωτός
Π
ΕΧ
ΤΕ ΛΙ ΔΟ Υ
ΑΝ
ΑΣ
Να θυμηθούμε! Ποια συστήματα συμμετέχουν στο αντανακλαστικό αυτό;;;
ΒΙΟΛΟΓΙΑ Α' ΛΥΚΕΙΟΥ
Π
ΕΧ
ΤΕ ΛΙ ΔΟ Υ
ΑΝ
ΑΣ
ΤΑ ΣΙ Α
Διαταραχές της όρασης μυωπία- υπερμετρωπία
ΒΙΟΛΟΓΙΑ Α' ΛΥΚΕΙΟΥ
Π
ΕΧ
ΤΕ ΛΙ ΔΟ Υ
ΑΝ
ΑΣ
ΤΑ ΣΙ Α
Στερεοσκοπική όραση Πώς βλέπουμε τρισδιάστατα;
ΒΙΟΛΟΓΙΑ Α' ΛΥΚΕΙΟΥ
Π
ΕΧ
ΤΕ ΛΙ ΔΟ Υ
ΑΝ
ΑΣ
ΤΑ ΣΙ Α
Βιοχημεία της όρασης Τα χρώματα
Π
ΕΧ
ΤΕ ΛΙ ΔΟ Υ
ΑΝ
ΑΣ
ΤΑ ΣΙ Α
Ερωτήσεις βιβλίου
ΒΙΟΛΟΓΙΑ Α' ΛΥΚΕΙΟΥ
Π
ΕΧ
ΤΕ ΛΙ ΔΟ Υ
ΑΝ
ΑΣ
ΤΑ ΣΙ Α
Ερωτήσεις βιβλίου
ΒΙΟΛΟΓΙΑ Α' ΛΥΚΕΙΟΥ
Π
ΕΧ
ΤΕ ΛΙ ΔΟ Υ
ΑΝ
ΑΣ
ΤΑ ΣΙ Α
Ειδικές αισθήσεις- Ακοή- ισορροπία
ΒΙΟΛΟΓΙΑ Α' ΛΥΚΕΙΟΥ
Ανατομία του ωτός Εσωτερικό αυτί: Κοχλίας (σχήμα σαλιγκαριού)
ΑΝ
ΑΣ
ΤΑ ΣΙ Α
Εξωτερικό αυτί: Πτερύγιο Ακουστικός πόροςκυψελίδα Τυμπανικός υμένας
ΤΕ ΛΙ ΔΟ Υ
Μέσο αυτί:
Όργανο του Corti Αίθουσα 3 ημικύκλιοι σωλήνες
ΕΧ
Τυμπανική κοιλότητα
Π
3 οστάρια: Σφύρα-
άκμονας- αναβολέας Ευσταχιανή σάλπιγγα Ωοειδής θυρίδα ΒΙΟΛΟΓΙΑ Α' ΛΥΚΕΙΟΥ
Κοχλίας του αυτιού
Π
ΕΧ
ΤΕ ΛΙ ΔΟ Υ
ΑΝ
ΑΣ
ΤΑ ΣΙ Α
Αποτελείται από κανάλια γεμάτα με λέμφο
ΒΙΟΛΟΓΙΑ Α' ΛΥΚΕΙΟΥ
Μηχανισμός ακοής- όργανο του Corti Τριχοφόρα κύτταρα: οι μηχανοϋποδοχείς της ακοής Κοχλιακό νεύρο: καταλήγει στον κροταφικό λοβό του εγκεφάλου =>
Π
ΕΧ
ΤΕ ΛΙ ΔΟ Υ
ΑΝ
ΑΣ
ΤΑ ΣΙ Α
μεταφέρει τις νευρικές ώσεις για την αίσθηση της ακοής
ΒΙΟΛΟΓΙΑ Α' ΛΥΚΕΙΟΥ
Μεταφορά ηχητικών κυμάτων στο αυτί Ας κάνουμε μια επανάληψη:
ΤΑ ΣΙ Α
Ποιες περιοχές του αυτιού
ΑΣ
διασχίζει κατά σειρά ο ήχος
Π
ΕΧ
ΤΕ ΛΙ ΔΟ Υ
ΑΝ
μέχρι να φτάσει στα κύτταρα υποδοχείς;
ΒΙΟΛΟΓΙΑ Α' ΛΥΚΕΙΟΥ
Αίσθηση της ισορροπίας Μηχανοϋποδοχείς της ισορροπίας (όλοι περιέχουν τριχοφόρα κύτταρα με βλεφαρίδες) Ακουστικές ακρολοφίες- στους ημικύκλιους σωλήνες
ΤΑ ΣΙ Α
Ακουστικές κηλίδες- στην αίθουσα Αιθουσαίο νεύρο- καταλήγει στον προμήκη & στην παρεγκεφαλίδα =>
Π
ΕΧ
ΤΕ ΛΙ ΔΟ Υ
ΑΝ
ΑΣ
ώστε να ρυθμιστεί αντανακλαστικά η ισορροπία
ΒΙΟΛΟΓΙΑ Α' ΛΥΚΕΙΟΥ
Ειδικές αισθήσεις- Όσφρηση
ΤΕ ΛΙ ΔΟ Υ
(ξεχωρίζουν τις χημικές ουσίες)
ΑΝ
Χημειοϋποδοχείς της όσφρησης:
ΑΣ
οσφρητικός βλεννογόνος (ρινική κοιλότητα)
ΤΑ ΣΙ Α
Αισθητήριο της όσφρησης:
ΕΧ
Τριχοφόρα κύτταρα με βλεφαρίδες
Π
Όσφρητικό νεύρο: καταλήγει στον κροταφικό λοβό του εγκεφάλου, στο κέντρο της όσφρησης
ΒΙΟΛΟΓΙΑ Α' ΛΥΚΕΙΟΥ
ΤΑ ΣΙ Α
Ειδικές αισθήσεις- Γεύση
ΤΕ ΛΙ ΔΟ Υ
ΑΝ
ΑΣ
Αισθητήριο της γεύσης: γευστικοί κάλυκες- στο βλεννογόνο της γλώσσαςουρανίσκο- φάρυγγα
Π
ΕΧ
Χημειοϋποδοχείς της γεύσης: (ξεχωρίζουν τις χημικές ουσίες- γεύσεις) Τριχοφόρα κύτταρα στους κάλυκες, που περιέχουν βλεφαρίδες
4 ομάδες υποδοχέων για τις 4 γεύσεις (ξινό, γλυκό, αλμυρό, πικρό) Όσφρητικό νεύρο: καταλήγει στον βρεγματικό λοβό του εγκεφάλου, στο κέντρο της γεύσης ΒΙΟΛΟΓΙΑ Α' ΛΥΚΕΙΟΥ
Ας βάλουμε τις αισθήσεις μας σε μια σειρά!!! Αμφιβληστροειδής χιτώνας Ακουστικές κηλίδες
Τοποθέτησε τα αισθητήρια όργανα &
Εσωτερικό αυτί
τους υποδοχείς στη σωστή στήλη,
Ακουστικές ακρολοφίες
ανάλογα με την αίσθηση που εξυπηρετούν!
ΤΑ ΣΙ Α
Κωνία
ΑΣ
Τριχοφόρα κύτταρα
ΑΝ
Ραβδια
ΤΕ ΛΙ ΔΟ Υ
Όργανο του Corti Βλεννογόνος της γλώσσας
Οφθαλμός
ΟΡΑΣΗ
ΑΚΟΗ
Π
Οσφρητικός βλεννογόνος
ΕΧ
Γευστικοί κάλυκες
ΙΣΟΡΡΟΠΙΑ
ΒΙΟΛΟΓΙΑ Α' ΛΥΚΕΙΟΥ
ΟΣΦΡΗΣΗ
ΓΕΥΣΗ
Π
ΕΧ
ΤΕ ΛΙ ΔΟ Υ
ΑΝ
ΑΣ
ΤΑ ΣΙ Α
Ερωτήσεις βιβλίου
ΒΙΟΛΟΓΙΑ Α' ΛΥΚΕΙΟΥ