Τα Βυζαντινά κάστρα του Ηρακλείου
Το κάστρο της Λύκτου
43ο Δημοτικό σχολείο Ηρακλείου Τάξη Ε’ Σχολικό έτος 2013-2014 Υπεύθυνοι προγράμματος: Αναγνωστόπουλος Γιώργος Καλούδη Ελευθερία
1. Τι σήμαινε στα αρχαία ελληνικά η ρίζα «λυκ»; Α) λύκος Β) φως
2. Γιατί δόθηκε τό όνομα « Λύκτος » στην πόλη; ............................................................................................................................................................................................ ............................................................................................................................................................................................ ............................................................................................................................................................................................ ............................................................................................................................................................................................
Σκαρίφημα της πόλης της Λύκτου από τον Mariani ( Taramelli 1899,390,εικόνα 39 )
3. Με ποιον τρόπο λέγεται πως χάραζαν τους δρόμους τους οι αρχαίοι πολιτισμοί στην Ελλάδα και στην Κρήτη; ............................................................................................................................................................................................ ............................................................................................................................................................................................ ............................................................................................................................................................................................ ............................................................................................................................................................................................ ............................................................................................................................................................................................
Το νόμισμα της Λύκτου απεικονίζει ένα αετό ( το σύμβολο του Δία ) και ένα χοίρο καθώς λεγόταν πως το Δία ανάθρεψαν με το γάλα τους η κατσίκα Αμάλθεια και ένας θηλυκός χοίρος.
4. Από πότε κατοικήθηκε η Λύκτος; Α) τα ομηρικά χρόνια Β) τα μινωικά χρόνια Γ) τα βυζαντινά χρόνια
5. Η Λύκτος ήταν μια από τις πλουσιότερες πόλεις της Ελλάδας. Σωστό
Λάθος
Στην περιοχή αυτή, ανάμεσα στο σημερινό χωριό Λύκτος και το ρωμαϊκό υδραγωγείο, εκτεινόταν η αρχαία Λύκτος.
6. Το παλιότερο όνομα του χωριού Λύκτος ήταν .............................................. 7. Οι κάτοικοι της πόλης δεν πολέμησαν τους Ρωμαίους εισβολείς. Όπως είδαμε στην ιστορία μας φέτος, οι Ρωμαίοι ευνοούσαν τους κατοίκων των πόλεων που τους παραδίδονταν χωρίς αντίσταση. Με ποιους τρόπους έδειξαν την εύνοιά τους στους κατοίκους της Λύκτου; ............................................................................................................................................................................................ ............................................................................................................................................................................................ ............................................................................................................................................................................................ ............................................................................................................................................................................................ Το γεγονός πως η Λύκτος διέθετε Γυμνάσιο, Θέατρο και Βουλευτήριο φανερώνει τη σπουδαιότητα της πόλης και τον πλούτο της. Το Βουλευτήριο ή Κούρια, όπως ήταν η λατινική του ονομασία, ήταν απομίμηση του βουλευτηρίου της Ρώμης.
Σωστό
Λάθος
Το βουλευτήριο ήταν ένα τετράγωνο κτίριο με έδρανα, μέσα στο οποίο συνεδρίαζαν οι Βουλευτές.
Αν παρατηρήσετε καλά το ναό του Αγίου Γεωργίου θα δείτε σημάδια από τα αρχαία χρόνια, τα ρωμαϊκά ή πρωτοβυζαντινά χρόνια και τα βυζαντινά χρόνια. Δοκιμάστε να ενώσετε τις εικόνες με την εποχή στην οποία ανήκουν:
•
Ρωμαϊκά χρόνια
•
Αρχαία χρόνια
•
Βυζαντινά χρόνια
Ποια ήταν η σχέση της Λύκτου με την Κνωσό, στη μινωική εποχή; ............................................................................................................................................................................................ ............................................................................................................................................................................................ ............................................................................................................................................................................................ ............................................................................................................................................................................................ ............................................................................................................................................................................................
Στα Ρωμαϊκά χρόνια στη Λύκτο υπήρχε το μεγαλύτερο θέατρο της Κρήτης. Ωστόσο δεν έχει βρεθεί ακόμη η ακριβής θέση του.
Κάτοψη του θεάτρου της Λύκτου από τον O’ Belli (sanders 1982 60:20)
8. Η Λύκτος ξαναχρησιμοποιήθηκε στα βυζαντινά χρόνια καθώς βρισκόταν στο δρόμο από το νότο προς το βορρά. Σε σχέση με τη βυζαντινή πόλη της Γόρτυνας είναι Α) παλαιότερη Β) σύγχρονη Γ) νεώτερη
Δείτε τη θέση που βρισκόταν η βυζαντινή πόλη της Λύκτου:
Στην εποχή της Ενετοκρατίας το κάστρο είχε ήδη εγκαταληφθεί. Οι κάτοικοι που απέμειναν, έχτισαν τα χωριά γύρω του ( Κασταμονίτσα, Λύκτος κλπ ), πιο χαμηλά ώστε να μην αντιμετωπίζουν πρόβλημα με τις μετακινήσεις και την εξεύρεση νερού.
9. Στη Λύκτο υπάρχουν τα ερείπια ενός τεράστιου ημικυλινδρικού πύργου που ¨ κοίταζε ¨ προς το Νότο. Αυτό σήμαινε πως Α) Οι εχθροί της πόλης ήταν οι Άραβες. Β) Οι εχθροί ήταν οι Ρωμαίοι.
Η εκκλησία του Τίμιου Σταυρού χτίστηκε κατά την Ενετοκρατία πάνω σε έναν αρχαίο ναό. Μπορεί να δει κανείς αρκετές επιγραφές .
10. Πίσω από την εκκλησία βρέθηκαν πεταμένα ........ αγάλματα μαζί με τα βάθρα τους. Α) 22 Β) 32 Γ) 42
11. Το κονίαμα, το τσιμέντο της εποχής, ήταν φτιαγμένο από .............................. και ...........................................
12. Σε πολλές περιπτώσεις ένα μέρος του τείχους κατέρρεε ολόκληρο εξαιτίας της σκληρότητας του κονιάματος. Σωστό
Λάθος
Το υδραγωγείο της Λύκτου ήταν το μεγαλύτερο σε μήκος αλλά και σε δυσκολία κατασκευής στην Κρήτη. Οι πηγές του βρίσκονταν στο Κράσι.
Εντόπισε στο χάρτη την αρχαία Λύκτο και το Κράσι και σχεδίασε νοερά τη διαδρομή που τα συνέδεε.
13. Πόσα χιλιόμετρα ήταν η απόσταση ανάμεσα στις πηγές και στο υδραγωγείο; Α) 12 χλμ Β) 13 χλμ Γ)14 χλμ
14. Πόσα μέτρα ήταν το ύψος του τείχους του υδραγωγείου; Α) 30 Β) 40 Γ) 50
Από το σημείο αυτό έβγαιναν τα νερά της βροχής
15. Πόσο ήταν το πλάτος του; Α) 30 Β) 40 Γ) 50
16. Στη Λύκτο υπάρχει μια μεγάλη δεξαμενή με χτισμένη με πλίνθους, στην οποία κατέληγε το νερό από το υδραγωγείο που βρισκόταν στο Κράσι. Αυτό σημαίνει πως χτίστηκε Α) στα Μινωικά χρόνια Β) στα Ρωμαικά χρόνια Γ) στα Βυζαντινά χρόνια
17. Η δεξαμενή στην οποία κατέληγε το υδραγωγείο είχε χωρητικότητα τουλάχιστον Α) 180 κυβικά μέτρα νερό. Β) 280 κυβικά μέτρα νερό. Γ) 380 κυβικά μέτρα νερό .
18. Εικάζεται πως για να φτάσει το νερό στην άλλη πλευρά της πόλης, ένα μέρος του του υδραγωγείου ήταν υπόγειο. Σωστό
Λάθος
19. Σε ποια άλλη πόλη της Ελλάδας υπάρχει υδραγωγείο, διατηρημένο σε καλή κατάσταση; Α) Καβάλα Β) Καστοριά Γ) Κόρινθος
Εντοπίστε στο χάρτη σας την πόλη και βρείτε εκόνες ή πληροφορίες για το υδραγωγείο αυτό. Καταγράψτε ομοιότητες και διαφορές με το υδραγωγείο της Λύκτου.
Σε πολλές ευρωπαικές πόλεις σώζονται υδραγωγεία. Αν θέλετε να έχετε μια εκόνα για τα ρωμαικά υδραγωγεία δείτε τις φωτογραφίες κάποιων από αυτά που σώζονται σε καλύτερη κατάσταση.
Λυών, Γαλλία
Σεγκόβια, Ισπανία
Σεγκόβια, Ισπανία
Μόρια Μυτιλήνη
20. Γιατί οι Ρωμαίοι έδιναν τόση σημασία στην κατασκευή των υδραγωγείων; Κυκλώστε όσα θεωρείτε σωστά: Α) για την ύδρευση των πόλεων Β) για την καθαριότητα Γ) για την « καλοπέραση » των Ρωμαίων πολιτών Δ) για την ωραία εμφάνιση των πόλεων Ε) για τις θέρμες δηλαδή τα θερμά λουτρά
21. Πόσες κρήνες με αγάλματα υπήρχαν στην αρχαία Λύκτο; Α) 2 Β) 3 4) 4 22. Πόσες επιγραφές έχουν βρεθεί; Α) 70 Β) 80 Τα αγάλματα και οι επιγραφές που βρέθηκαν στη Λύκτο κοσμούν σήμερα κάποια από τα μεγαλύτερα μουσεία του κόσμου, όπως το Βρετανικό Μουσείο, το Αρχαιολογικό Μουσείο Ηρακλείου μμμμμμμμμμμμμμμμμ. Για το λόγο αυτό η Λύκτος συγκεντρώνει το ενδιαφέρον μελετητών από όλο τον κόσμο.
23. Η κορυφή του υδραγωγείου δεν έχει καταστραφεί. Σωστό
Λάθος
Περπατώντας στην οροφή του υδραγωγείου
24. Τι βρισκόταν στην κορυφή του υδραγωγείου; Α) ένας σίφωνας Β) ένα άγαλμα Γ) ένας καταπότης
25. Ενώστε όσα ταιριάζουν: Καταπότης
Σίφωνας
πέτρινος σωλήνας κλειστός που μέσα του κύλαγε το νερό
Αυλάκι τσιμεντωμένο από μέσα με ένα ροζ κονίαμα, σκεπασμένο για να μη λερώνεται από χώματα μέσα από το οποίο κυλούσε με δύναμη το νερό.
26. Ο μικρός οικισμός κοντά στο υδραγωγείο ονομάστηκε Τοίχος εξαιτίας του τείχους που σώθηκε.
Σωστό
Λάθος
27. Το μεγαλύτερο μέρος του υδραγωγείου σώθηκε μέχρι και την τουρκοκρατία. Γιατί λέγεται πως καταστράφηκε το 1700; Α) έγινε ένας ισχυρός σεισμός Β) οι κάτοικοι της Κασταμονίτσας πήραν τις πέτρες για να χτίσουν τα σπίτια τους Γ) Βομβαρδίστηκε στον πόλεμο με τους Τούρκους.
Τι σας έκανε μεγαλύτερη εντύπωση από την επίσκεψή σας στον αρχαιολογικό χώρο της Λύκτου; ............................................................................................................................................................................................ ............................................................................................................................................................................................ ............................................................................................................................................................................................ ............................................................................................................................................................................................ ............................................................................................................................................................................................ ............................................................................................................................................................................................ ............................................................................................................................................................................................ ............................................................................................................................................................................................ ............................................................................................................................................................................................ ............................................................................................................................................................................................ ............................................................................................................................................................................................ ............................................................................................................................................................................................ ............................................................................................................................................................................................ ............................................................................................................................................................................................ ............................................................................................................................................................................................ ............................................................................................................................................................................................ ............................................................................................................................................................................................ ............................................................................................................................................................................................ ............................................................................................................................................................................................ ............................................................................................................................................................................................ ............................................................................................................................................................................................ ............................................................................................................................................................................................ ............................................................................................................................................................................................
Ζωγραφίστε τις εντυπώσεις σας.
Βιβλιογραφία – Δικτυογραφία • • • • • •
«Βυζαντινά Κάστρα στην Κρήτη- 8 Βυζαντινά οχυρά στο νομό Ηρακλείου» , συνοπτικό εγχειρίδιο, Νίκου Γιγουρτάκη,Πεζοπορικός Σύλλογος Ηρακλείου http://www.kastra.eu/home__gr.php http://www.explore-crete.gr/culture/fortresses/byzantinecastle.html http://www.krassanakis.gr/zeus.htm http://www.archaiologia.gr/blog/publishig http://www.patris.gr/articles/132374?PHPSESSID=2tvr280qin0s4olhf5p0m10q50#.Uxy1hPl_uSo