AALMUGJIENÂSTEM
GLARUSIST Kaskoo rieggee lii sárnumaladâs, já ulmuuh čuážžuh rieggee roobdâin. Láá meid muáddi peeŋkâ, mut toh láá uáivildum tuše puoh puárásumos ulmuid. Landsgemeindest lii muuneeld meridum ohjelm, mut kii peri uážžu puáttiđ sárnuđ mon peri ääšist. Tekstâ: Fabrizio Brecciaroli Koveh: Wikimedia Commons
Sveicci lii lamaš jiečânâs staatâ ive 1291 rääjist. Tobbeen lii kievrâs federalism ađai puoh aašijn ulmuuh merideh páihálii tääsist nuuvt ennuv ko máhđulâš. Kieldâ meerrid kieldâ aašijn tegu luodâin, pasâttâshuolâttâsâst jna. Kanton meerrid stuárráámuu uásist tehálijn aašijn tegu viäruttâsâst, škovliimist jna. Staatâ vuod meerrid tuše smavvâ uásist aašijn (om. postâlájádâsâst, eennâmpiäluštâsâst, tuulist jna). Meiddei orroomlove finnee kantonist ige staatâst. Ađai jis kiinii värree kantonist nuubán, te sun ferttee finniđ uđđâ orroomlove ton kantonist, kuus sun lii varrim. Sveeici nubbe eromâšvuotâ lii njuolgâ demokratia. Sveicciliih merideh masa puoh aašijn aalmugjienâstmijguin. Kii peri puáhtá vaattâđ aalmugjienâstem mon peri ääšist, jis sun pasta čokkiđ tuárvi ennuv vuáláčalluid (50 000 vuáláčaalâd normaallii laavâ nubásmitmân já 100 000 vuáláčaalâd vuáđulaavâ nubásmitmân). Aalmugjienâstmij loppâpuáđus lii čannee. Mun aasâm Glarus kantonist, mii lii uccâ várádâh-kantonâš kaskoo Sveeici. Kantonist lii uárnejum ive 1387 rääjist Landsgemeindenommâsâs tábáhtus. Tot lii maailmist já Sveeicist-uv áinoošlajâsâš njuolgâ demokratia tábáhtus. Vyesimáánu vuossâmuu pasepeeivi kanton puoh jieŋâvuoigâdvuođâliih čokkâneh Glarus kaavpug uáivitorin huksejum rieggei. Rieggee siisâ peesih tuše jieŋâvuoigâdvuođâliih. Sist puohâin lii ivnááš jienâstemlippu. Kaskoo rieggee lii sárnumaladâs, já ulmuuh čuážžuh
6
