ANBO Magazine nummer 2 - 2020

2

Nº

MAART 2020

120 JAAR

UW GIDS VOOR GOED OUDER WORDEN LOSSE PRIJS € 5,95

DOSSIER

Leefbare WOONOMGEVING

Een fijne leefomgeving is:

‘Schoon, heel en veilig’ Veiligheids10daagse

Komt u ook?

INTERVIEW

MARCO BAKKER

‘Tachtig is het nieuwe zestig’ ANBO 1

‘Een veilige douche in 1 dag geplaatst... Magisch!’

Magisch Molenaar voordeel tot

€ 1.100,-*

Hans Kazàn: ‘Als illusionist neem ik in het theater vaak risico’s, maar thuis beslist niet. Thuis ga ik voor veiligheid én zekerheid. Daarom liet ik onze oude badkamer in één dag vervangen door een nieuwe veilige inloopdouche van Molenaar. Het gevaarlijk gladde bad eruit, nieuwe inloopdouche erin. Allemaal in één dag voor elkaar. Molenaar is voor mij dé badkamer tovenaar.’

Uitstekend *

Klantwaardering op Trustpilot

Kijk voor de voorwaarden op www.molenaar.nl/actie. Geldig t/m 28 maart 2020

Vraag een vrijblijvend thuisadvies of gratis inspiratiegids aan.

Bel 0341 - 23 23 00, scan de QR-code met uw smartphone of kijk op www.molenaar.nl

COLOFON & SERVICE Hoofdredacteur Jurriën Beerda Redactie Fleur Akersloot, Margot Eggenhuizen, Kirsten de Jonge, Roy van der Marel, Bernadet Naber, Willem Reijn, Marije Remmelink, Alex van Scherpenzeel, Atie Schipaanboord Fotografie Anouk de Kleermaeker, Shutterstock Vormgeving Houke Leupen Eindredactie Joost Marsman Realisatie Bureauvijftig BV, Zoetermeer Bladmanagement Yvonne Herman de Groot, Floris Venneman Druk en verspreiding PostNL Copyright 2020 ANBO Magazine, ISSN 1877-3427 Redactieadres ANBO, Postbus 2012 3440 DA Woerden, magazine@anbo.nl Advertenties Bureauvijftig BV, Zoetermeer, mail: florisvenneman@bureauvijftig.nl Lid worden? Dat kan natuurlijk altijd. Ga naar anbo.nl/aanmelden of bel onze Ledenservice via 0348 46 66 90 (bereikbaar op werkdagen tussen 10 en 15 uur). U betaalt per jaar € 48. Bekijk de 10 redenen om lid te worden op anbo.nl/ aanmelden.

Voor bedrijven Een abonnement voor bedrijven bedraagt € 32,50 per jaar.

Gegevens wijzigen Als u uw gegevens wilt wijzigen kan dit via de Ledenservice: bel ons op 0348 46 66 90 (bereikbaar van maandag t/m vrijdag tussen 10 en 15 uur) of stuur een e-mail naar ledenservice@anbo.nl.

Lidmaatschap opzeggen? U dient uiterlijk één maand voor het einde van uw lidmaatschap op te zeggen. Dit kan via anbo.nl/opzeggen of via Postbus 2012, 3440 DA Woerden o.v.v. opzegging. U kunt ons via ledenservice@anbo.nl ook mailen. Uiteraard horen wij graag de reden van uw opzegging.

Privacy ANBO legt gegevens vast van ANBOleden en abonnees van ANBO Magazine. Hierbij houden wij ons aan de wet- en regelgeving op het gebied van de bescherming van persoonsgegevens, zoals de AVG. Wij gebruiken uw gegevens onder meer om u te informeren over relevante producten en diensten van door ons zorgvuldig geselecteerde partners en aanbieders. Stelt u hier geen prijs op, stuur dan een e-mail naar ledenservice@anbo.nl, of een brief naar Postbus 2012, 3440 DA Woerden t.a.v. Ledenservice.

Meer informatie: anbo.nl/privacyverklaring Gesproken magazine Voor blinden en slechtzienden is er uiteraard een ingesproken versie van het ANBO Magazine op cd beschikbaar. Meld u aan via ledenservice@anbo.nl of bel ons even via 0348 46 66 90.

VOORWOORD

Triple A Voordat ik in ga op de mooie uitgave die nu voor u ligt, wil ik graag nog heel even terugblikken op het vorige magazine: de bijzondere jubileumuitgave. Ik hoop dat u er net zo veel plezier aan hebt beleefd als ik en ik wil iedereen die de moeite heeft genomen er op te reageren heel hartelijk bedanken. We hebben een heleboel hele mooie reacties gehad: van iedereen die op de cover stond, van leden die belden, mailden, appten en brieven schreven, van pers, partners en politici, mensen die graag contact wilden of die graag een keer hun verhaal kwijt wilden. Gelukkig vieren we dit hele jaar ons 120-jarig bestaan en is er ook in dit nummer weer ruimte voor veel mooie interviews.

Maar in dit magazine staan we ook uitgebreid stil bij wat tegenwoordig een ‘hot topic’ heet: een leefbare woonomgeving. Maar wat is dat nou eigenlijk? Want een fijn huis valt nog wel makkelijk te definiëren (al zal dat per mens ook nog wel iets kunnen verschillen), maar wat is nou een fijne leefomgeving? Op pagina’s 28, 29, 30 en 31 vindt u een mooi antwoord, van emeritus hoogleraar Friso de Zeeuw. Volgens hem is het niet zo ingewikkeld: “‘Schoon, heel en veilig’, luidt het oude adagium voor een goede openbare ruimte.”

Bij het maken van dit dossier ben ik ook op een aantal voor mij onbekende termen gestuit. Ik had bijvoorbeeld nog niet eerder gehoord van de ‘bezorgingsstaat’ (boodschappen en medicijnen die aan huis worden bezorgd) of de ‘Triple A’: de apotheker, arts en appie (of een andere supermarkt). Volgens Femke Daalhuizen, onderzoeker bij het Planbureau voor de leefomgeving, hoort achter die drie a’s eigenlijk nog een o van openbaar vervoer. Een buurt is volgens haar ‘geschikt’ als er tenminste twee van die voorzieningen op wandelafstand liggen. Bent u dit met haar eens?

Heel veel leesplezier en ik hoor graag van u wat ú belangrijk vindt in uw leefomgeving.

Jurriën Beerda Hoofdredacteur

PS Uiteraard hoor ik heel graag wat u van dit magazine vindt! Dat kan via: j.beerda@anbo.nl

@JurrienBeerda

www.linkedin.com/in/jurrienbeerda

ANBO 3

2

Nº

Inhoud

OP DE COVER

MARCO BAKKER

‘Het belangrijkste is dat een huis warmte uitstraalt’

DOSSIER LEEFBARE WOONOMGEVING 16

MARCO BAKKER ‘Het wordt erg druk in de Randstad.’

22 HETTY KLEINLOOG

Volg haar reis door Europa

25 LEDEN OVER HUN WOONOMGEVING

‘Hier gaan we nooit meer weg.’

FOTO ANOUK DE KLEERMAEKER

28 WE LEVEN NOG LANG EN ...

34 EXPERTINTERVIEW

16

20%

KORTING OP DE HELE COLLECTIE VAN PROMINENT

72

4 ANBO

Jolanda Lindenberg

38 VEILIGHEIDS10DAAGSE

LEDENVOORDEEL

Met korting naar de Mattheüs Passion, voordelige telefoonabonnementen, op reis naar Tirol en meer.

Gelukkig met onze woonomgeving?

U komt toch ook?

En ook

34 JOLANDA LINDENBERG

46 HET SLIMSTE HUIS

“Beeld over ouderen heel zwart-wit.”

Bomvol moderne technologie

48 FEITEN & CIJFERS

over de woonomgeving

50 ANBO TIPT

Tips van hoofdredacteur Jurriën Beerda

53 BEHANDELPASPOORT

Uw laatste zorg vastgelegd

ELK NUMMER 3 Colofon en voorwoord 7 Column Liane den Haan 8 Op de bres 10 Raad & Daad 12 Opgelost 53 ANBO Experts 62 ANBO-stel 66 ANBO-vrijwilliger 70 ANBO-lid 72 Ledenvoordeel 77 Werf een lid en krijg een

staafmixer cadeau 78 Puzzel

66

70 28

ANBO 5

t/m 31 maart

400,INRUIL KORTING*

Gun uzelf een Prominent Tijd voor uzelf. EĂŠn ding ontbreekt nog: de ideale relaxstoel. Gun uzelf daarom, juist in de wintermaanden, het comfort van een Prominent! Ontdek wat een echte Prominent stoel voor u kan doen.

Kijk voor een winkel in de buurt op prominent.nu of bel voor een afspraak in de winkel of bij u thuis: 0341 - 27 40 90 *Actie geldt niet op de Basics-collectie.

Stockholm relaxstoel

Sorisso relaxstoel

C-102 relaxstoel

C-100 relaxstoel

Nu v.a. 1290,-

Nu v.a. 690,-

Nu v.a. 2065,-

Nu v.a.

Ontvang ons gratis inspiratieboek. prominent.nu 0341 - 27 40 90

1390,-

Chianti relaxbank Nu v.a. 1290,-

COLUMN LIANE DEN HAAN

Mag het even

? r e d n i m t a w Soms heb je van die weken dat je denkt: ‘Mag het even wat minder?’.

Precies zo’n week heb ik net achter de rug. Mijn agenda is altijd al druk en gevuld met leuke en minder leuke dingen. Maar dit was wel een week van extremen.

Er waren hele leuke bijeenkomsten.

Bijvoorbeeld met leden die op de cover staan van ons eerste ANBO Magazine van dit jaar; ons 120-jarig jubileumnummer. Zo ontzettend leuk om hun verhalen te lezen en de mensen erachter te mogen ontmoeten. De ledenbezoeken die ik in Tilburg had bij de familie Aarts, mevrouw Dekker en mevrouw Eisinger waren inspirerend. Het was bovendien geweldig om te horen dat mensen ANBO waarderen, maar ook om hun levensverhalen te horen en tips te krijgen over wat zij doen om goed ouder te worden. Inhoudelijke bijeenkomsten met medewerkers, Kamerleden en ook een bezoek aan minister van Sociale Zaken Wouter Koolmees stonden op de agenda.

Verder gaat het ‘gewone’ werk ook nog door en mijn woordvoerder Bernadet verblijdt mij verder elke dag weer met radio, televisie en kranteninterviews. Dat is mooi omdat we dan als ANBO zichtbaar zijn en met die zichtbaarheid meer druk op

lobbytrajecten kunnen uitoefenen.

Dan de minder leuke zaken: het was ook de week van het, met zeer grote tegenzin, afscheid nemen van Rinus Tazelaar, onze voorzitter van de Raad van Toezicht. Hij houdt het na maar liefst twaalf jaar voor gezien. Twaalf jaar waarin hij zich in verschillende vrijwilligersfuncties onvermoeibaar heeft ingezet voor ANBO. Daar zijn wel wat tranen gelaten kan ik u zeggen. We hebben samen heel wat ANBO-stappen gezet. Ik ben hem zeer dankbaar.

Verder reed ik deze week nog vol in op een kettingbotsing op de A12 (wonder boven wonder hing alleen de nummerplaat scheef), vertelde de dermatoloog dat ik drie plekjes huidkanker heb die behandeld moeten worden (‘geen zorgen mevrouw, u gaat er niet dood aan, maar het is wel vervelend’), mag ik dit weekend nog op ziekenbezoek (bij een vriendin met een verwijderde galblaas) en ga ik vanavond naar een condoleance om een medewerker wiens vader is overleden een dikke knuffel te geven.

Liefde, gezelligheid, vriendschap, afscheid, verdriet, schrik … allemaal emoties die zeer dicht bij elkaar liggen en ook in zo’n korte tijd allemaal gevoeld worden. Maar eh, volgende

“Daar zijn wel wat tranen gelaten kan ik u zeggen” week en wat mij betreft de rest van het jaar, mag het echt wel een beetje minder. Met de minder leuke dingen dan uiteraard.

Liane den Haan Directeur-bestuurder ANBO PS Ik nodig u graag uit voor één van de vier diners die we voor ANBO-leden organiseren om te vieren dat we dit jaar 120 jaar bestaan. Komt u ook? Kijk snel op pagina’s 50 en 51 voor alle informatie. l.denhaan@anbo.nl www.twitter.com/lianedenhaan

ANBO 7

GESPREKSSTOF

OP DE

BRES

Achter de schermen helpen we leden dagelijks met advies en belangenbehartiging. In deze rubriek houden we u op de hoogte. Zelf een vraag? Ga naar anboraadendaad.nl of bel de Raad & Daad Advieslijn op 0348 46 66 88.

Mailen kan ook: raadendaad@anbo.nl.

ANBO BIJ KASSA: STOP LEEFTIJDSDISCRIMINATIE BIJ AUTOVERZEKERINGEN! zaak waar zo snel mogelijk een eind aan moet komen.

Consumentenprogramma Kassa heeft begin dit jaar aandacht besteed aan het feit dat ouderen meer betalen voor hun autoverzekering vanwege hun leeftijd, of door verzekeraars zelfs worden geweigerd. Volgens verzekeraars vormen ouderen een hoger risico. Maar dat is helemaal niet zo, blijkt uit schadecijfers van het Verbond van Verzekeraars. ANBO vindt dit leeftijdsdiscriminatie; een slechte

Het gemiddelde schadebedrag van iemand van 85 verschilt maar weinig van het schadebedrag van een 35-jarige. Terwijl die 85-jarige wel gemiddeld bijna twee keer zoveel premie betaalt voor de autoverzekering. Daarnaast blijkt dat ruim 40 procent van alle verzekeraars een leeftijdsgrens hanteert en oudere mensen dus een autoverzekering weigert. Wij vinden dat onacceptabel.

Leeftijdsdiscriminatie vindt ook plaats

bij het afsluiten van een overlijdensrisicoverzekering, een hypotheek, een persoonlijke lening of doorlopend krediet en private-leasecontracten.

ANBO blijft er bij de Europese Commissie op aandringen de wetgeving die is voorbereid om deze vorm van leeftijdsdiscriminatie aan te pakken, eindelijk door te voeren. De invoering laat veel te lang op zich wachten.

Wilt u hier meer over lezen?

Kijk dan op: anbo.nl/autoverzekeringen

GOED RVS-RAPPORT OVER DERDE LEVENSFASE, MAAR WEINIG CONCREET Veel mensen zijn ook na hun pensioen gelukkig nog heel vitaal en actief. Deze groep mensen groeit snel en de Raad voor Volksgezondheid en Samenleving (RVS) heeft eerder dit jaar een advies uitgebracht over de zogenaamde ‘derde levensfase’: de periode waarin iemand 60 tot 80 jaar is. Volgens de RVS zijn mensen in de derde levensfase van

8 ANBO

grote waarde voor onze maatschappij.

ANBO is het daar helemaal mee eens, maar vindt het rapport weinig concreet.

De groep van de derde levensfase neem snel toe: van 2,4 miljoen in 2019 naar 3,2 miljoen in 2040. Het overgrote deel van deze jonge ouderen is gezond en heeft geen zorg nodig.

De RVS geeft in haar rapport aan dat veel mensen na hun pensionering nog heel actief zijn. Bijvoorbeeld als mantelzorger, vrijwilliger of bestuurslid. ANBO gaf eerder al input voor dit adviesrapport. Wij hebben toen aangegeven dat het belangrijk is dat er een positiever beeld ontstaat over ouderen en hun waarde voor de maatschappij.

GESPREKSSTOF

ANBO bij RTL Z over groot tekort seniorenwoningen: aan de slag!

Ook in 2020 zet ANBO zich in om te zorgen dat er gewerkt wordt aan voldoende passende woningen voor ouderen. Want die zijn er nu vaak niet, waardoor veel ouderen vereenzamen en er ongelukken in huis plaatsvinden.

RTL Z maakte een uitzending over het belang van geschikte woningen voor ouderen met Liane den Haan van ANBO. Zij roept gemeenten op hun verantwoordelijkheid te pakken en samen met woningcorporaties aan de slag te gaan met nieuwe woonvormen voor ouderen.

Doordat de verzorgingshuizen zijn verdwenen, is er een groot gat ontstaan tussen het eigen huis en het verpleeghuis. Mensen hebben een steeds zwaardere medische indicatie nodig om in aanmerking te komen voor een plek in een verpleeghuis. Daardoor blijven ze langer thuis wonen, vaak in een ongeschikte woning, ook wanneer

het eigenlijk niet meer kan.

Daardoor belanden ze vaker op de spoedeisende hulp.

ANBO vindt dat de oplossing niet is om meer zorg aan te bieden, maar voldoende geschikte woningen te bouwen. Want als mensen goed wonen, maken ze minder gebruik van zorg. Het Rijk zou 45 tot 60 miljoen euro aan zorgkosten kunnen besparen als we kunnen voorkomen dat mensen thuis vallen. Het lijkt zo eenvoudig, maar dan moeten er wel genoeg geschikte woningen zijn. Mensen willen heus wel verhuizen en kleiner gaan wonen, maar er is simpelweg geen passende woning voor ze.

Passend betekent: in hun vertrouwde buurt met een eigen voordeur en noodzakelijke voorzieningen als supermarkt, huisarts en OV dichtbij.

De nadruk moet op wonen en welzijn

hebben en geld kosten. Dat beeld is onterecht en het is fijn dat de RVS dit in het rapport bijstelt.

Want beleidsmakers en politici hebben het vooral over ouderen die zorg nodig

ANBO ziet vergrijzing ook niet als een bedreiging, maar als een kans. Want de bijdrage van deze groep mensen is niet alleen positief voor henzelf en hun directe omgeving (denk aan grootouders die op kleinkinderen passen) maar ook voor onze maatschappij, bijvoorbeeld als vrijwilliger. Ook bij ANBO zijn veel

liggen, niet op zorg. Mensen willen niet betutteld worden; ze willen wél deel uitmaken van een gemeenschap waar mensen naar elkaar omkijken.

Als ouderen een passende woning vinden, profiteren de jongeren ook, omdat de doorstroming op de woningmarkt weer op gang komt.

Vandaar onze oproep aan gemeenten: ontwikkel een ‘woonleefvisie’ en ga alsjeblieft snel aan de slag!

Meer informatie vindt u op: anbo.nl/tekort

actieve vrijwilligers die anderen graag helpen. Zo kunt u bij ons terecht voor het invullen van uw belastingpapieren of hoe het verbeteren van de de veiligheid in en om uw huis.

Lees hier ons visierapport 'We leven nog lang en gelukkig' via: bit.ly/enwelevennoglangengelukkig

ANBO 9

GESPREKSSTOF

Raad&DAAD VERGEET UW AANGIFTE

INKOMSTENBELASTING NIET! Voor velen een vervelende klus. Maar hij kan geld opleveren: de aangifte inkomstenbelasting. Heeft u een aangiftebrief van de Belastingdienst gekregen, dan moet u in actie komen.

Krijgt u geld terug? Stuur dan de aangifte v贸贸r 1 april in.

Dan krijgt u ook snel uw geld. Moet u bijbetalen, dan hoeft u niet v贸贸r 1 april in te sturen. Uiterlijk 1 mei moet de Belastingdienst uw aangifte hebben ontvangen. Lukt dat niet? Vraag dan online of via de Belastingtelefoon uitstel aan.

WIJ KUNNEN HELPEN De ANBO Belastingconsulent staat voor u klaar. Belt u daarvoor op werkdagen tussen 9:00 en 17:00 uur met onze Belastingservice op 0348 46 66 91. Mailen kan uiteraard altijd: ledenservice@anbo.nl

Huurverhoging 2020 Woont u in een sociale huurwoning? Dan kunt een brief van de verhuurder verwachten over uw huur vanaf 1 juli 2020.

Sinds 1 januari 2020 geldt dat corporaties de huursom met maximaal inflatie mogen laten stijgen. In 2020 is de inflatie 2,6%.

Heeft een corporatie prestatieafspraken gemaakt met huurders en de gemeente, dan mogen zij de huur met meer dan inflatie te laten stijgen, maar dan niet meer dan 1 procentpunt boven de inflatie. Voor 2020 is dat dus maximaal 3,6%.

In de Eerste Kamer is nu nog een wetsvoorstel in behandeling waarin een aantal woningen is opgenomen dat niet meetelt voor de nieuwe vorm van huurprijsberekening; de zogenoemde huursombenadering. In het volgende ANBO Magazine meer daarover.

Huurt u een woning in de vrije sector? Dan mag de verhuurder zelf weten met hoeveel procent hij de huur verhoogt. Behalve als in uw huurcontract een indexeringsclausule staat. Dan staat de jaarlijkse huurverhoging vast.

10 ANBO

GESPREKSSTOF

Wie betaalt nu eigenlijk de schenkbelasting?

Schenkt u meer dan het vrijgestelde bedrag, dan moet u over dat deel schenkbelasting betalen. In het aangifteformulier kunt u zelf kiezen wie deze belasting betaalt: de ontvanger of de schenker. Betaalt de schenker de belasting, dan is deze ook onderdeel van de schenking.

Die wordt dan hoger. Want wat u ook kiest: de ontvanger blijft verantwoordelijk voor de betaling van de schenkbelasting.

Meer weten over schenkbelasting? Kijk dan op:

anbo.nl/schenkbelasting

Kies een goed slot

Een inbreker wil zo snel mogelijk naar binnen, dus een langere ‘kraaktijd’ vinden ze niet leuk. Helaas zijn de sloten met een hoger nummer ook duurder.

Vooral bij oudere huizen voldoet het sluitwerk niet meer aan de huidige veiligheidsnormen. Het is verstandig om daar goed naar te kijken of te laten kijken.

Goede beveiliging van uw woning begint met een goed slot. Ga altijd voor een slot met het Politiekeurmerk Veilig Wonen. Deze sloten zijn herkenbaar aan het nummer 1, 2 of 3. Het nummer geeft het aantal minuten weer dat een inbreker nodig heeft om het slot te openen.

Vergoeding van de verzekeraar Denkt u aan maatregelen om uw huis veiliger te maken? Soms wil een verzekeringsmaatschappij een deel van de kosten van de aanschaf vergoeden. De kans op inbraak neemt af en daarmee de kans dat de verzekeraar moet uitkeren. Wilt u hier meer over weten? Neem dan contact op met uw verzekeraar of tussenpersoon.

Wist u trouwens dat u als ANBO-lid een gratis veiligheidscheck kunt laten doen? Maak daarvoor een afspraak met een van onze Veiligheidsconsulenten. Een afspraak maken kan via de ANBO Raad & Daad Advieslijn: 0348 46 66 88. Onze medewerkers zijn iedere werkdag telefonisch bereikbaar van 10.00 tot 15.00 uur. Mailen kan uiteraard altijd, naar: raadendaad@anbo.nl

Aan de lijn:

ANBO-medewerker Henk Schellevis Als u onze Raad & Daad Advieslijn belt is de kans groot dat u Henk Schellevis aan de lijn krijgt. Samen met zijn collega’s helpt hij maandelijkse ongeveer 500 leden, die allemaal hun eigen verhaal hebben. anboraadendaad.nl (of bel de Raad & Daad Advieslijn via 0348 46 66 88)

ANBO 11

De zaak van (bijna) zesduizend euro SVB vergeet AOW te verhogen

12 ANBO

OPGELOST Deze keer weer een zaak over de Sociale Verzekeringsbank (SVB) en de AOW van een ANBO-lid, dat graag anoniem wil blijven. Haar recht op AOW is voor een deel gebaseerd op een bepaling die in het verleden vaak kon worden toegepast, maar tegenwoordig bijna niet meer. Dat maakt de bepaling kennelijk zo speciaal dat de SVB vergat haar toe te passen.

WAT IS DIE SPECIALE BEPALING DAN? Hiervoor moeten we even terug in de tijd. De bepaling heeft te maken met het systeem van opbouw van de AOW. Bij het begin van de AOW, op 1 januari 1957, was het volledige pensioen gebaseerd op een onafgebroken periode van verzekering tussen de 15e en de 65e verjaardag. Een periode van 50 jaar. Maar toen de AOW begon, was er uiteraard nog niemand in Nederland die ook maar één dag voor de AOW verzekerd was.

Zonder maatregelen had Nederland tot 1 januari 2007 moeten wachten om de eerste volledige AOW te ontvangen. Immers: pas na 50 jaar kon de eerste pensioengerechtigde een periode van 50 verzekerde jaren hebben opgebouwd. Dat was natuurlijk niet de bedoeling. Daarom is destijds in de wet opgenomen dat je, onder bepaalde voorwaarden, de jaren dat de AOW nog niet bestond toch in je AOW werd gehonoreerd. Dat gold dus voor iedereen die voordat de AOW in werking trad al 15 jaar of ouder was.

Eén van de voorwaarden om die jaren vóór 1957 in je AOW te krijgen, is dat je na je 59e verjaardag tenminste zes jaren in Nederland hebt gewoond.

Dat hoeft geen onafgebroken periode te zijn.

HOE ZIT HET IN DEZE CASUS? Ons anonieme lid woonde sinds februari 1996 niet meer in Nederland. In 2000 ontving zij van de SVB het bericht dat zij in verband met het bereiken van de 65-jarige leeftijd een AOW-pensioen toegekend kreeg.

Uiteraard was het pensioen niet volledig. De periode februari 1996 tot en met januari 2000 werd gekort, omdat zij wegens wonen buiten Nederland niet meer voor de AOW verzekerd was. Maar ook de periode tussen haar 15e verjaardag en 1 januari 1957 deed niet mee. Zij woonde immers niet zes jaren na haar 59e verjaardag in Nederland.

In oktober 2006 keerde mevrouw samen met haar echtgenoot definitief terug naar Nederland. Op dat moment begon de genoemde periode van zes jaren te lopen, zodat de SVB haar AOW-pensioen vanaf oktober 2012 had moeten verhogen. Helaas gebeurde dat niet spontaan, terwijl de SVB over alle gegevens beschikte om haar AOW wél te verhogen.

dat haar AOW-pensioen inderdaad verhoogd zou worden met de periode vóór 1957. Helaas niet met volledige terugwerkende kracht maar met de wettelijke herzieningstermijn van vijf jaren.

Ons lid was zeer verheugd met het resultaat en met de nabetaling van €5.816. Opgelost!

OOK HULP NODIG? BEL OF MAIL ANBO RAAD & DAAD! Heeft u zelf een vraag? Of komt u ergens niet uit? Kijk dan op www.anboraadendaad.nl of neem contact op met onze ANBO Raad & Daad Advieslijn via 0348 46 66 88. Onze deskundige medewerkers zijn iedere dag bereikbaar van 10.00 tot 15.00 uur. Mailen kan uiteraard altijd:

raadendaad@anbo.nl

DE OPLOSSING Toen het lid contact met ons opnam over een andere kwestie, viel het nalaten van de SVB ons meteen op. Wij hebben een brief voor haar opgesteld die zij eind oktober 2019 naar de SVB stuurde. Op 26 november 2019 ontving ons lid bericht ANBO 13

Slaap uzelf fit, word vitaal wakker

Nu tot

€500

*

leeftijds korting

Kies ook voor hét perfect passende slaapsysteem

Verdien €5 per levensjaar

Investeer in uw gezondheid en slaap uzelf fit. Aldenhuijsen helpt u graag met het samenstellen van een slaapsysteem dat past bij uw wensen. Ook schoonmaken wordt kinderspel met de deelbare bedden van Aldenhuijsen.

Als u kiest voor een slaapsysteem van Aldenhuijsen dan ontvangt u €5 per levensjaar korting! *bij aankoop van Aldenhuijsen Slaapsysteem. De actie is geldig t/m 05-04-2020. Vraag onze adviseur naar de actievoorwaarden.

Gratis brochure: bel 0800 400 10 10 of kijk op www.aldenhuijsenbedden.nl Een goede dag begint na een uitstekende nachtrust Al meer dan 30 jaar de slaap(kamer) specialist van Nederland Grootste assortiment ledikanten en boxsprings Professioneel, persoonlijk en uitgebreid advies op maat Altijd 90 dagen slaapgarantie Bij levering nieuwe bed, terugname van uw oude bed

✓ Graag ontvang ik de gratis brochure!

Dhr.

Mevr.

Naam

Adres Postcode & Plaats Telefoonnummer E-mailadres Stuur de antwoordkaart in een envelop zonder postzegel naar: Aldenhuijsen • Antwoordnummer 10014 • 5400 VB Uden ANBO_wk12

DOSSIER LEEFBARE WOONOMGEVING

Leefbare WOONOMGEVING Het liefst willen we zo lang mogelijk in onze vertrouwde omgeving blijven wonen. Maar de maatschappij verandert. Technologische ontwikkelingen, krimpgebieden, woningnood, verdwijnende voorzieningen, bevolkingsgroei en het feit dat we steeds ouder worden ‌ allemaal factoren die invloed hebben op de omgeving waarin we ons prettig voelen. In dit magazine verhalen, feiten en opinies over de leefbaarheid van onze woonomgeving.

ANBO 15

16 ANBO

DOSSIER LEEFBARE WOONOMGEVING

Operazanger Marco Bakker

‘ Zelfs bij tien graden neem ik een duik in zee, heerlijk’ Spullen opruimen, een ander huis zoeken, verhuizen naar een onbekende woonomgeving: voor operazanger Marco Bakker (82) breekt een nieuwe fase aan. Nog steeds heeft hij een goed gevulde concertkalender, maar de behoefte aan rust is er ook: ‘Het wordt erg druk in de Randstad.’

TEKST MARGOT EGGENHUIZEN FOTO’S ANOUK DE KLEERMAEKER

Toeval of niet: als we het met operazanger Marco Bakker (82) over een fijne woonomgeving willen hebben, vertelt hij dat zijn huis in Beverwijk nét is verkocht. Samen met zijn vrouw – actrice Willeke van Ammelrooy (75) – is hij op zoek naar een nieuw stulpje op een rustige plek.

De speurtocht is in volle gang: “Maar een betaalbare woning vinden valt niet mee. We willen het liefst een vrijstaand huis met meer ruimte. Die ruimte hebben we nodig, want met onze twee carrières hebben we nogal wat spullen verzameld. We zijn nu ook aan het opruimen, niet alles verhuizen we mee. Zelf hecht ik niet zo aan dingen, maar ongemerkt verzamel je toch veel.

Films, foto’s, kostuums van Willeke, heel veel cd’s, rommel. Mijn filosofie is: als je iets drie jaar

niet hebt gedragen of aangeraakt, dan kan het eigenlijk wel weg. Willeke vindt dat moeilijker.

Ik ben niet van de tierelantijntjes, maar zij is een Amsterdamse en houdt wel van iets extra’s.”

MARCO BAKKERSTRAAT “We wonen in een leuke straat, maar het wordt erg druk in de Randstad. De hele dag door is er drukte om ons heen en we staan constant in de file. En toch willen we ook niet te ver van Am-

‘Met je eigen meubels in de buurt kun je overal wonen’ ANBO 17

DOSSIER LEEFBARE WOONOMGEVING

‘Marco Bakker in de Marco Bakkerstraat, dat zou wat zijn’

sterdam wonen, want Willeke gaat weer het theater in. De afgelopen decennia zijn we een paar keer verhuisd. Toen we acht jaar geleden een nieuw huis zochten, reden we door Beverwijk. Mijn ouderlijk huis stond ook te koop, maar dat vonden we te klein. Het werd uiteindelijk een heerlijke twee-onder-een-kap om de hoek van het huis waarin ik ben opgegroeid. Ik was achttien jaar toen ik Beverwijk verruilde voor Amsterdam en het was leuk om na al die jaren weer terug te keren. Je komt mensen van vroeger tegen die ook nog leven. Die me aanspreken en dat ik dan echt even denk: wie is dat ook alweer? Voor mij ligt er veel geschiedenis in Beverwijk: ik heb hier de oorlog meegemaakt, de razzia’s van dichtbij gezien. Voor mijn tachtigste verjaardag kreeg ik van de gemeente een eigen straat in Beverwijk cadeau, in een nieuwe wijk. Dat was wel een verrassing.

Het voelt niet zozeer als een eer voor mij persoonlijk, meer als een erkenning voor mijn carrière en wat ik heb gedaan voor de Beverwijkers, bijvoorbeeld kerstconcerten geven voor zieke mensen. Het zal trouwens niet de straat worden waarin we nu zelf gaan wonen. Marco Bakker in de Marco Bakkerstraat, dat zou wat zijn!”

18 ANBO

BACH IS BALSEM “Ik heb over de hele wereld gezongen in mijn 58-jarige carrière. Soms weet ik niet eens meer dat ik op een bepaalde plek ben geweest. Ik zat een tijdje terug in een New Yorkse taxi en de chauffeur wees me op Carnegie Hall, een beroemde concertzaal. Toen pas besefte ik dat ik daar ook heb gezongen. En elk jaar wandel ik in Schotland in de Highlands, in mijn eentje. Vorig jaar had ik er een huisje gehuurd in een heel stil gebied en even verderop zat een pub waar ik ging eten. Er klonk muziek en ik zong mee. Eén van de jongens daar vroeg hoe ik heette. Opeens hoorde ik uit de luidsprekers een Duits lied dat ik niet kende, maar ik was wel degelijk de zanger! Ik heb ook zoveel gedaan. En dat zeg ik niet omdat ik naast mijn schoenen loop, maar omdat ik gewoon heel veel muziek heb gemaakt. Het is leuk om te zien dat er nu ook meer interesse is bij een jeugdig publiek. Kijk naar Ernst Daniël Smid en Henk Poort, met wie ik het zangtrio De 3 Baritons vorm. Ernst maakte een nummer samen met rapper Keizer en Henk geeft sinds zijn deelname aan het tv-programma Beste Zangers optredens samen met metal-zangeres Floor Jansen. Dat zijn leuke dingen. Hoewel ik zelf altijd nog het liefst iets klassieks breng. De Matthäus Passion bijvoorbeeld -Bach is balsem voor de stem. En met De 3 Baritons is het ook heerlijk optreden. We zijn drie mannetjes -drie haantjes, zou ik willen zeggen- en op een gezonde manier is er competitie.”

STEM IN TOPCONDITIE “Tachtig is het nieuwe zestig, zei ik twee jaar geleden rond mijn verjaardag. Ik ben nu 82 en vind dat ik beter zing dan ooit. Er komen nog steeds aanvragen voor optredens binnen, ik word overal teruggevraagd. Belangrijk als je ouder wordt is dat je gezond bent – héél belangrijk zelfs. Dat kun je zelf een beetje beïnvloeden door te sporten en gezond te eten, maar de rest is geluk. Nog steeds werk ik aan mijn

DOSSIER LEEFBARE WOONOMGEVING zangtechniek. Sommige zangers komen bij hun concert aan en beginnen meteen te zingen. Maar een voetballer heeft toch ook een warming-up nodig voor de wedstrijd?

Die controle over mijn stem heb ik altijd willen houden, daar heb ik hard aan gewerkt. Er kan een foutje in je techniek sluipen en dan ben je zomaar anderhalf jaar bezig om dat eruit te halen. Ernst en Henk zeiden het laatst nog: ‘Je hebt je stem altijd goed gebruikt.’ Dat klopt, ik ben er altijd zorgvuldig mee omgegaan. En toch kan het gebeuren dat je niet in topvorm bent. Tijdens de afgelopen kerstconcerten bijvoorbeeld, toen was ik geveld door een hevige ontsteking waarbij ook een long was aangetast. In de pauze van een van de concerten heb ik tegen het publiek gezegd: ‘U heeft het misschien gemerkt: ik heb een ontsteking, maar wilde dit concert niet afzeggen.’ Het liefst ga ik gewoon door -er zitten 700 man in de zaal op je te wachten- maar het concert erna moest ik helaas toch annuleren, mijn stem was echt niet goed genoeg.”

MOOIE MAN “Tien jaar lang heb ik eigen tv-shows gehad en dat was een drukke periode. Je staat dan extra in de kijker. Als ik dan weer in een concertzaal stond, voelde ik de blikken vanuit de zaal, alsof ze dachten: hij is van televisie, nou, we zijn benieuwd. Daar moet je je overheen zetten, maar dat was wel zwaar. In die tijd hoorde ik vaak dat mensen me een mooie man vonden, terwijl ik dacht: hou eens op, het gaat over mijn kunst, laten we daarover praten! Ook werd ik vaak op straat aangesproken. Een vrouw op de roltrap bij V&D vertelde me dat haar man uit jaloezie al mijn platen het huis uit had gegooid. Dat soort dingen overkwam me toen. Nu word ik minder aangesproken op straat, simpelweg omdat ik minder op televisie ben. Ik doe dat gedoseerd en alleen als ik iets te vertellen heb. Bijvoorbeeld als later dit jaar mijn biografie uitkomt. Het wordt een boek waarin ik mezelf niet spaar. Een eerlijk verhaal, ook over tegenslagen.

Omdat de journalist die me voor het boek interviewt ging graven in mijn leven, ben ik zelf ook gaan nadenken over het verleden. Onlangs was ik bij mijn zoon die in de Verenigde Staten woont en samen hebben we herinneringen opgehaald. En Willeke heeft zo’n beetje alles over mij bewaard. Knipsels, plakboeken die fans hebben opgestuurd, gouden platen, cd’s. Er is genoeg materiaal.”

GEZELLIGE SIAMEES “Een thuis is voor mij meer dan spullen, het gaat vooral

om de degenen die er wonen. Willeke natuurlijk, maar ook onze Siamees. We waren in Frankrijk op de golfbaan en daar liep een jong katje rond. Allebei waren we meteen verkocht, ondanks dat we geen huisdieren meer wilden. We hebben ’m in huis genomen en hij draagt echt bij aan dat thuisgevoel. Hij zorgt voor een dagritme: ’s morgens bij het ontbijt zie ik een kopje en twee pootjes boven de tafel uitkomen, ’s avonds wil ’ie erbij op de bank als we televisie kijken. Hij brengt gezelligheid. Hij gaat ook mee naar ons huis in Frankrijk als we daar weer een tijdje verblijven.

Dat is de plek waar we ons echt thuis voelen. Ook je inrichting zorgt daar natuurlijk voor. Met je eigen meubels in de buurt kun je overal wonen.”

BOERDERIJTJE AAN ZEE “We gaan nu niet meer een huis kopen maar huren, liefst in een rustig dorp waar wel faciliteiten zijn. De hoeveelheid grond rond de woning is niet belangrijk, want in Frankrijk hebben we een huis met een grote tuin en die moeten we al bijhouden. Afgelopen week hebben we een prachtig monument in Ommen bekeken. Maar dat zou kaal opgeleverd worden, er moest nog veel aan gebeuren. Bovendien zat er een steile trap in. Daar houden we toch rekening ANBO 19

DOSSIER LEEFBARE WOONOMGEVING

‘80 is het nieuwe 60, zei ik op mijn 80ste verjaardag’ 20 ANBO

DOSSIER LEEFBARE WOONOMGEVING mee, dat we ouder worden. Maar als het een écht leuk huis is, dan zijn dingen ook wel op te lossen of aan te passen. Het belangrijkst is dat een huis warmte uitstraalt. We woonden een tijd in een villa in Breukelen, aan de Vecht. De fijnste plek waar ik ooit heb gewoond. We hopen nu ook weer iets aan het water te vinden. Of aan zee, we houden allebei erg van het strand. Zelfs bij tien graden neem ik een duik, heerlijk. Een boerderijtje vinden we ook leuk.

Een boerderijtje aan zee, dat zou ideaal zijn.”

KOMENDE CONCERTEN 5 APRIL Stadstheater Zoetermeer 19 APRIL Cardo Theater in Groesbeek BOEK 13 DECEMBER de Hofnar in Valkenswaard

Het boek over Marco Bakker verschijnt naar verwachting in juli via Uitgeverij Prometheus.

Marco Bakker & een leefbare woonomgeving Welke voorzieningen vindt u belangrijk om in de buurt te hebben?

“Een goede arts, een sportschool, natuur. Hoewel je die laatste ook kunt opzoeken met de auto of de motor. En een leuk winkeltje, een kruidenier ofzo, al worden die winkeltjes steeds schaarser. Dus dan een goede supermarkt.”

Wat gaat u missen als u straks uit Beverwijk vertrekt?

“We hebben een fantastische visboer. Als de nieuwe haring er weer is, laat ik er altijd een aantal sealen om in de koelbox mee te nemen naar Frankrijk. Daar houden we dan een haringparty.”

Zijn buren belangrijk voor u?

“Ja, daar moet je wel goed mee kunnen opschieten. Soms hebben ze wat te verduren van mij. Twee jaar geleden stond er ’s ochtends vroeg een show-verslaggever op de stoep om te vragen of ik iets met de buurvrouw had. Alleen omdat ik de avond ervoor iets eerder was vertrokken bij een filmgala! De buurvrouw kwam opeens onterecht in het nieuws; dat hebben we nog wel even goed moeten maken met haar.”

MARCO

BAKKER Marco Bakker (1938) groeide op in Beverwijk en studeerde aan het conservatorium in Amsterdam. In 1965 debuteerde hij als operazanger tijdens het Holland Festival: hij vertolkte de mannelijke hoofdrol in de opera De Droom. Daarna volgden veel concerten en (hoofd)rollen in opera’s in binnen- en buitenland. In de jaren 80 presenteerde hij op televisie onder meer het muziekprogramma Marco Bakker presenteert… en speelde hij in een Theo en Thea-film. Behalve tijdens (solo) concerttournees staat Bakker regelmatig op het podium met collega-operazangers Ernst Daniël Smid en Henk Poort, met wie hij De 3 Baritons vormt. In zijn 58-jarige carrière maakte Bakker meer dan negentig cd’s. Later dit jaar verschijnt bij uitgeverij Prometheus een biografie over zijn werk en leven. Bakker is getrouwd met actrice Willeke van Ammelrooy. Beiden hebben een kind uit een eerdere relatie. www.marcobakker.nl

ANBO 21

DOSSIER LEEFBARE WOONOMGEVING

Grenzen verleggen Hetty Kleinloog schrijft over ouder worden in Europa Auteur Hetty Kleinloog onderzoekt voor haar nieuwe boek hoe het is om ouder te worden in Europa. Ze reist ‘het oude continent’ door van west naar oost en van zuid naar noord. Speciaal voor ANBO doet ze de komende maanden verslag van deze reis.

WAT GAAT U PRECIES DOEN? “Vanaf 26 april tot 24 juni ga ik in mijn eentje kriskras met de trein door Europa reizen. Ik reis vanaf Lissabon, het uiterste westelijke punt, via onder andere Zürich, Ljubljana, Wenen, Boekarest, Boedapest en Sofia, naar Istanbul. Vervolgens ga ik een paar dagen ontspannen op het Griekse eiland Ikaria, waar opvallend veel mensen honderd worden, en naar het Italiaanse Pioppo, bij Napels, waar eveneens veel honderdjarigen zijn. Dan trek ik van Zuid- naar Noord-Europa, om uiteindelijk via Kopenhagen in het uiterste puntje van Noorwegen te belanden.”

WAAROM GAAT U DAT DOEN? “Ik ben schrijver van onder andere de Volle-trilogie, een romancyclus waarin vijf 70-plus vrouwen vriendschap sluiten en elkaar helpen dromen waar te maken. In het eerste deel, Volle Bloei (2018), ontmoeten ze elkaar en maken we kennis met hun levens en wensen. In Volle Kracht (2019) reizen de vrouwen in een camper door Canada en ontdekken ze dat ze nooit te oud zijn om te leren. In het laatste deel, Volle Glorie (verwacht in 2021), reizen de dames met de trein door Europa, op zoek naar de ideale locatie om samen nog ouder te worden. Ik ga met mijn treinreis op zoek naar het antwoord dat mijn personages willen vinden en ik ga meemaken wat zij onderweg gaan meemaken. Als ik schrijf wil ik niet alleen via Google informatie vergaren. Ik laat me graag verrassen door mijn oren, ogen en smaakpapillen. Mijn reis zal ongetwijfeld veel verhaal en inspiratie opleveren.”

22 ANBO

DOSSIER LEEFBARE WOONOMGEVING WAT VERWACHT U VAN UW REIS? “Ik verwacht dat ik al mijn antennes en zintuigen open zal zetten en verhalen en ervaringen zal verzamelen.

Het thema van Volle Glorie, en dus ook van deze reis, is ‘oud is mooi’. Europa, ‘de oude wereld’, is in al haar pracht de perfecte arena voor vier dames op leeftijd op zoek naar tijdloze schoonheid. Ik verwacht veel senioren te spreken en oude schoonheid te ontmoeten.”

WAAR KIJKT U HET MEEST NAAR UIT? “Het is mijn bedoeling om in de steden waar ik kom ouderorganisaties en activiteiten te bezoeken, maar ook om op marktjes, in parken en pleinen met ouderen over hun leven te praten. Op deze gesprekken, waarschijnlijk soms aan de hand van foto’s, met gebaren en een vertaalapp, verheug ik me het meest.”

WAT GAAT U VOOR ANBO DOEN? “Ik ga reisverslagen schrijven, bloggen, vloggen, filmpjes en foto’s maken, zodat de leden mijn reis kunnen volgen en mijn avonturen mee kunnen beleven. Ik maak ANBO deelgenoot van mijn avontuur.”

WAAROM IS HET INTERESSANT VOOR ONZE LEDEN? “Omdat ik zo specifiek op zoek ga naar de plekken waar het fijn is om als oudere te zijn, krijgen de lezers reisideeën en tips die toegespitst zijn op onze leeftijdsgroep. Het reizen met de trein en -eventueel aangepasthet avontuur opzoeken zou bereikbaar voor iedereen kunnen zijn. De romanpersonages, en dus ik ook, gaan op zoek naar verschillende woonvormen voor ouderen. Hoe is het om bij familie in te wonen, of in een bejaardenflat, of alleen in een afgelegen dorp? In Noorwegen staat een verzorgingshuis, dat elke winter alle bewoners naar een verzorgingshuis in Portugal verplaatst.

Het klinkt ideaal, maar is dat het ook? Het is interessant om ons te verdiepen in wat de mogelijkheden zijn en eventueel op minder voor de hand liggende ideeën te komen. Grenzen verkennen en verleggen houdt je jong van geest, dat is mijn vaste overtuiging.”

Hetty Kleinloog Hetty Kleinloog (1958) is scenario– en toneelschrijver, tekstdichter, romanschrijver, dramadocent en regisseur.

Ze heeft onder meer gewerkt voor De Kameleon, Tita Tovenaar, Spangas, Maria Magdalena Passie, Jan Jans & de Kinderen en Onderweg Naar Morgen. Op dit moment schrijft ze de Volle-trilogie.

Volle Bloei Volle bloei is het verhaal van vijf vrouwen op leeftijd: Danny, Wanda, Lies, Anneke en Greetje.

Ze ontmoeten elkaar op de begraafplaats, waar ze bloemen leggen op de graven van hun overleden echtgenoten. Als blijkt dat ieder van hen nog een droom te verwezenlijken heeft, nemen ze een besluit: ze zijn weer zo jong als ze zich voelen en gaan overdoen wat overgedaan moet worden.

Volle Kracht In Volle Kracht verruilen Anneke, Wanda, Lies en Greetje hun vertrouwde Amsterdam voor Canada, waar ze op zoek gaan naar de verloren tweelingzuster van hun vriendin Danny. Het enige aanknopingspunt dat ze van deze Nel hebben, is een ansichtkaart uit 1967 met een adres in Vancouver.

ANBO 23

THEMA: DIEPE SLAAP

MEDE MOGELIJK

or Goed zitten von ve een actief le n van moeder Els met de relaxstoele

& dochter Sophie

NIEUWE RELAXSTOEL l voor in OP ZOEK NAAR EEN op zoek naar een relaxstoe en Els ging zes jaar geleden lekker oude stoel zat niet meer huis. Ze vertelt: “Mijn staan. Samen om uit de stoel op te l.” Via ik vond het soms lastig op zoek naar een relaxstoe ik ging dochter met mijn keuze in stoelen over de uitgebreide vrienden vernam ze . met allerlei functies len ’ stoelen is dat relaxstoe ‘gewone met Het grote verschil nde comveelzijdigheid aan aanvulle bekendstaan om een nekcomfort u bijvoorbeeld van extra fortopties. Wat dacht re rugleuning en een elektrisch verstelba tijdens het lezen, of zijn er ook Dan zitten? nóg relaxter voetklep? En wilt u of een als stoelverwarming wellnessopties mogelijk agefunctie. uitgebreide rugmass BEWEEGT DE STOEL DIE JE naar volle tealweer zes jaar dagelijks Inmiddels geniet Els een moment voor relaxstoel. “Heerlijk vredenheid van haar r kom ik echt boek in de stoel. Hierdoo erswerk, mezelf met een goed zijn gevuld met vrijwillig even tot rust. Mijn dagen activiteiten. meer veel nog deren en oppassen op de kleinkin volop energie relaxstoel heb ik weer Na het zitten in mijn men.” onderne te alles om van met het uitmee met haar moeder Dochter Sophie ging had ik niet teuil. “In eerste instantie ”, zegt ze. zoeken van de relaxfau relaxfauteuil aan te schaffen verwacht zelf ook een mijn ouders zitten in de York* bij keer paar een na “Maar : “Ze was niet Els vervolgt lachend was ik overstag.” Moeder Hoogste tijd was. ons krijgen als ze bij meer uit mijn stoel te l.” relaxstoe een naar te gaan dus om zelf op zoek

um.

Sophie (40) uit Hilvers dochter: Els (68) en voor aan moeder en veel samen. Samen We stellen u graag band en ondernemen r hebben een hechte zijn ze allebei gek op Moeder en dochte naar de sauna. Ook op zoek winkelen of heerlijk derlijk dat ze samen op citytrip, een dagje verwon niet ook het . Daarom was zowel Els als Sophie interieur en styling r Els. Inmiddels zijn uteuil voor moede gingen naar een relaxfa een relaxstoel. trotse bezitters van

NT

GEMAAKT DOOR PROMINE

MET EEN STIJLVOLLE STOEL ALING KLASSIEKE UITSTR stoel met l Tivoli*, een stijlvolle Sophie koos voor relaxstoe een drukke dag met werk, de ng. “Na een klassieke uitstrali de stoel met ik het heerlijk om in vind sport en kinderen koos voor een gaan zitten.” Sophie er in de benen omhoog te eyecatch Zo is de stoel een echte opvallende rode kleur. en een mooi bewijs dat heerlijk zitten de kamer. “Dit is het gaan.” design hand in hand

Zelf ervaren?

nt. collectie van Promine zijn stoelen uit de l *De York en Tivoli van een relaxstoe Sophie het comfort Wilt u net als Els en onze 43 showrooms welkom in één van ervaren? U bent altijd of op:

www.prominent.nu

Aandacht en eenes persoonlijk advi showroom van Promivoor mij was in de “De aandacht die er uitgebreid de vertelt Els. “Er werd zitnent vond ik heel prettig”, wensen. Tijdens de luisteren naar mijn tijd genomen om te uning mijn lichaam gekeken welke onderste analyse is er goed de stoel in mijn interihoe acht er meeged nodig heeft. Ook is erg belangrijk naast comfort, een ik, vind Dat eur zou passen. de adviseur tot de kwam ik samen met aspect. Uiteindelijk ik dat de stoel xfauteuil. Ideaal vind keuze voor de York-rela en materiaal tot te stellen is: van kleur niet geheel op maat samen wat nu meestal nog een sta-op hulp in, zit de voet. Ook zit er dat dit er al wel in maar ik vind het fijn , gelukkig de is, nodig ik heerlijk zit en dat Dit zorgt ervoor dat .” voor de toekomst. rest van mijn meubels aanvulling is op de stoel een perfecte

ANBO 49

48 ANBO

“ Waar we ook zijn, we zijn altijd met thuis verbonden.”

MEDE MOGELIJK GEMAAKT

Interpolis Thuiswacht® - connecte d by Toon is een huisbeveiligingssy steem met een camera met sirene, twee deuren raamsensoren en speciale sleutelhangers. Het werkt eenvoudig. Via een app bekijken gebruikers vanaf iedere locatie de situatie in hun huis en krijgen ze een berichtje wanneer er iets ongewoons gebeurt.

Zo hebben zij altijd toezicht op hun huis en spullen. Ook als ze niet thuis zijn.

Veel van de mensen die Interpolis ThuisWacht gebruiken, zijn al wat ouder.

Nieuwsgierig naar de keuze voor zo’n slimme beveiligingsoplossing, gingen we op onderzoek uit. Waarom kozen zij voor ThuisWacht?

“ Na de installatie wist ik dat ik mij minder zorge n hoefde te maken.”

mét camera. Precies wat ik zocht!

Als ik van huis ga, schakel ik het systeem in. Ook LEEN DE VRIES VERTELT: “Helaas ‘s avonds, want het beeld is is in het verleden bij als het buiten donker is nog steeds goed. Via mij thuis weleens ingebroken. Ik een app op merkte dat ik sindsdien mijn telefoon bekijk ik de situatie behoefte had aan een systeem waarmee in mijn huis. Mocht er ik op afstand de een inbraakpoging zijn, dan krijg situatie in mijn huis kon bekijken. ik een melding. Iedereen Via een e-mail kwam loopt de kans op een inbraak, maar na de ThuisWacht bij mij onder de aandacht. installatie van Een fijn systeem ThuisWacht wist ik dat ik mij minder als je het mij vraagt. Compact en zorgen hoefde te gemakkelijk in gebruik, maken. Als ik de deur uitga, ben ik er echt geruster op!“

60 ANBO

DOOR INTERPOLIS

“ ThuisWacht geeft ons een gerust gevoel.”

WIM DE ROOIJ VERTELT: “Als mijn vrouw en ik op vakantie zijn, willen we graag weten hoe het er thuis aan toe gaat. Bij ons vorige beveiligingssysteem kregen we alleen een melding als het alarm afging.

We waren dan ongerust en sliepen daardoor niet lekker. We zijn er zelfs vanaf ons vakantieadres een keer voor naar huis gereden. Dat was voor ons het omslagpunt. We besloten over te stappen. Interpolis ThuisWacht gaf ons direct vertrouwen.

Door de eenvoud van het bedieningsgemak en de informatie over de thuissituatie naar mijn smartphone . We kunnen met een gerust hart van huis, en mocht er iets voorvallen dan kunnen we snel en gemakkelijk maatregelen treffen. Waar we ook zijn, we zijn altijd met thuis verbonden. Dit geeft ons een gerust gevoel.”

MET EEN GERUST HART VAN HUIS Ook zorgeloos genieten van een vakantie, weekendje weg, dagje uit, of een bezoek aan uw (klein)kinderen?

U koopt het Interpolis ThuisWacht -pakket nu voor de tijdelijke prijs van € 319,-. Dit is inclusief een abonnement voor onder andere video-opslag. Het abonnement ter waarde van €4,95 per maand is het 1e jaar gratis en daarna maandelijks opzegbaar. Met ThuisWacht zijn uw huis en spullen goed beveiligd.

En kunt u focussen op wat echt belangrijk is.

HEEFT U VRAGEN OVER THUISWAC HT? Lees meer op interpolis.nl/thuiswacht of bel op 013 462 20 20. Een e-mail sturen kan ook naar: slimthuis@interpolis.nl

Hoe werkt ThuisWacht?

Als u van huis gaat, zet u Interpolis ThuisWacht aan. Het systeem communiceert met de deuren raamsensoren. Deze signaleren de eerste tekenen van inbraak, nog vóórdat een deur of raam geopend is. De ingebouwde bewegingsse nsor signaleert beweging in uw huis.

Bij een verdachte situatie ontvangt u een melding via een app op uw smartphone en in uw huis gaat de sirene af. U kunt de melding eenvoudig doorzetten naar iemand in uw vriendenkring of - tegen betaling- een professionele beveiliger inschakelen. Via de app maakt u verbinding met de camera en kunt u live meekijken wat er thuis gebeurt. U ziet ook wanneer gezinsleden, die in het bezit zijn van een sleutelhanger, thuiskomen. Binnenkort is het systeem uit te breiden met rookmelders. Als een rookmelder afgaat, geeft Thuiswacht het signaal door aan de andere gekoppelde rookmelders. U krijgt dan ook een melding op uw smartphone.

Zo is thuis altijd dichtbij.

WIST U DAT…

ongeveer 287.000 Nederlanders in 2017 te maken kregen met een woninginbraak of een poging daartoe?

• Ruim 20% daarvan kreeg in datzelfde jaar opnieuw bezoek van inbrekers.

• Meer dan 85% van de inbraken vond overdag plaats.

• In juli, augustus en december vonden de meeste inbraken plaats. In januari de minste.

• De meeste Nederlanders hebben een of meer maatregelen getroffen: 79% buitenverlich ting, 67% extra sloten, 20% rolluiken en 13% een alarminstallat ie.

Bron: ANP / Centrum voor Criminaliteitspr eventie en Veiligheid / CBS

ANBO 61

OOK ADVERTEREN IN ANBO MAGAZINE? Neem dan gerust contact op met ANBO via magazine@anbo.nl We kijken graag samen met u naar de mogelijkheden.

ADVERTORIAL

Slaap is noodzakelijk voor het lichaam. Goed slapen is essentieel voor herstel van je lichaam. Als je te weinig slaapt, heeft dit invloed op je humeur, je welzijn en de gezondheid van je lichaam.

‘Tegenwoordig slaap ik als een roos’ Birthe weet maar al te goed hoe het voelt als je voor je gevoel niet geslapen hebt. Birthe had hier bijna 2 jaar lang last van. - Als ik’s ochtends opstond, voelde ik me moe en was ik niet in vorm. Het viel me ontzettend zwaar om elke dag mijn werk te doen. Sinds ik de Melissa™ -tabletten neem sta ik blij op en voel ik me sterk.

Samen met haar man beheert Birthe een klein timmerbedrijf waar ze de boekhouding voor haar rekening neemt. Ik was een compulsieve eter omdat ik’s nachts niet kon slapen.

- We hadden het goed samen en waren gelukkig. Helaas kwam er een kink in de kabel toen ik zo’n 5 jaar geleden’s nachts steeds wakker werd en niet meer goed in slaap kon komen. De gevolgen hiervan waren heftig. Ik had vaak een slecht humeur en ik voelde me dag in, dag uit moe. Ik greep naar eten als troost, omdat ik daar voor mijn gevoel nog iets van energie uithaalde. Hierdoor zaten op een gegeven moment al mijn kleren te strak en werd ik nog verdrietiger en depressief. Dit heeft bijna 2 jaar geduurd.

IK KREEG HET ADVIES OM MELISSA TE PROBEREN Op een goede dag besprak ik mijn problemen met mijn buurvrouw. Zij adviseerde mij om de Melissa-tabletten uit te proberen, waarover ze veel goede dingen had gehoord. Ik vroeg ernaar bij de drogist en de winkelmedewerker vertelde me dat

de tabletten citroenmelisse bevatten. Citroenmelisse draagt bij aan een gezonde en rustgevende slaap en zorgt voor ontspanning zonder dat je er suf van wordt.

De tabletten dragen ook bij aan een goed functioneren van het zenuwstelsel*. En dus kocht ik mijn eerste verpakking en ging ik hoopvol naar huis.

IK SLAAP NU ELKE NACHT DOOR ZONDER TUSSENTIJDS WAKKER TE WORDEN

Het is een fantastisch gevoel om elke avond naar bed te gaan in de wetenschap dat ik kan gaan slapen zonder midden in de nacht wakker te worden en niet meer in slaap kan komen. Het geeft me zoveel zelfvertrouwen! Ik ben blij dat ik mijn leven weer op de rails heb! Het is werkelijk ongelooflijk hoe slecht slapen je kwaliteit van leven kan beïnvloeden. Daar heb ik vroeger nooit bij stilgestaan! *Magnesium en B-vitaminen dragen bij aan een normale werking van het zenuwstelsel.

VERKRIJGBAAR BIJ:

Rustgevende diepe slaap op een natuurlijke en gezonde manier

De tablet bevat een citroenbalsemextract, dat helpt een goede nachtrust in stand te houden, het aminuzuur L-theanine, een kamille-extract, vitamine-B-complex en magnesium. Het bestanddeel B-vitamine draagt bij aan een normale functie van de geest en het zenuwstelsel.

• GEEN HORMONEN • GEEN VERSLAVING • GEEN SLAPERIGHEID

VRAGEN? Bel 010-204 55 28 of kijk op: www.newnordic.nl

DOSSIER LEEFBARE WOONOMGEVING

Niet alleen uw eigen woning, ook de omgeving waar u woont is belangrijk om prettig te leven. Zijn er sociale voorzieningen, woont uw familie in de buurt en zijn er winkels op loopafstand? Drie ANBO-leden vertellen over de voor- en nadelen van hun woonplaats.

TEKST FLEUR AKERSLOOT

ANBO-lid Wilhelmien van Sambeek:

“Hier gaan we nooit meer weg” Van oorsprong is Wilhelmien van Sambeek (71) Brabantse. Ze woonde jarenlang in Rotterdam en verhuisde terug naar Brabant voor de liefde. Nu woont ze al 31 jaar met veel plezier in Ravenstein.

“Ravenstein is een mooi stadje van meer dan 650 jaar oud. Het is kleinschalig en authentiek en heeft ongeveer 3200 inwoners. Het bevalt mij uitstekend om hier te wonen. Ik woon in de natuur, de rust daar hou ik zo van. Ik wandel langs de Maas en fiets zo de polder in. Ik ben zelf nog heel actief en mobiel en rij auto of ga met de trein. Ik kom dus nog overal.”

Ik ben nog heel actief met eigen dingen. Zo ben ik net naar een lezing in Gent geweest over Jan van Eyck. Ik ben een coördinator stadswandelingen, ik zing in een koor, schrijf in het Heemkunde-blad en ben reporter bij Omroep Walraven.”

ALLES “Ik ben nog fit dus heb nog niet veel voorzieningen nodig maar ik kan me zeker voorstellen dat ik hier met gemak zelfstandig kan blijven wonen. Ik heb jarenlang in Rotterdam gewoond, maar dat mis ik niet hoor. Nou misschien de schouwburg. Ravenstein heeft een treinstation op vijf minuten loopafstand en dan ben ik zo in Oss voor de schouwburg of de bioscoop. Verder hebben we hier alles.

Het centrum van Ravenstein is klein, maar heeft wel een bakker en slager, drie restaurants en een bloemenzaak. Op de markt twee terrassen en een leuke interieurwinkel. Wat uit het centrum hebben we de bibliotheek en een supermarkt.”

KLEIMENSEN “Er zijn hier zoveel kleine gemeenten dat die inmiddels bij Oss zijn gevoegd. Ook Ravenstein hoort daar nu bij. De gemeenschappen zorgen dat de betrokkenheid van de dorpen overeind blijft door een sterk verenigingsleven en voor het algemeen belang is er de dorpsraad. Voor de gemeente Oss is Ravenstein de parel aan de Maas."

ANBO 25

DOSSIER LEEFBARE WOONOMGEVING

ANBO-lid Wilma Salverda Triest:

“Vlaardingen doet me denken aan Amsterdam” De 57-jarige Wilma Salverda Triest woonde jarenlang in Spijkenisse.

Een jaar geleden is ze verhuisd naar Vlaardingen. Een heerlijke stad waar ze zichzelf wel oud ziet worden. Maar de liefde voor haar geboortestad Amsterdam blijft bestaan.

“Ik ben geboren en getogen in Amsterdam. Bij mij is het Amsterdam boven alles. Daar ligt mijn hart en mijn kinderen wonen ook in de omgeving van Amsterdam. Ik ben ooit verhuisd naar Spijkenisse voor de liefde. Vorig jaar zijn we uit financiële overweging naar Vlaardingen gegaan. Ik heb het al die jaren fijn gehad in Spijkenisse, maar met Vlaardingen heb ik meer. Het doet me denken aan Amsterdam. Ik woon in een fijne buurt. Elk straatje is anders en ik kom steeds weer wat nieuws tegen. Ik zie mezelf hier wel blijven wonen. De winkels liggen op loopafstand en er is goed openbaar vervoer. Ik kan hiervandaan zo naar Hoek van Holland of Rotterdam in.”

NOG VEEL TE DRUK “We wonen hier net een jaar, ik denk dat het hier sociaal is maar wijzelf zijn niet zo sociaal. Althans, nog niet. We zijn nu nog druk met werk en met ons huis.

Vlaardingen heeft weet ik wel een binnenloop-huis.

En laatst vroegen ze een vrijwilliger voor in het museum en dat is natuurlijk wel een leuke manier om mensen uit je omgeving te leren kennen. Maar ik ben nu nog veel te druk daarvoor.”

26 ANBO

RIJKE GESCHIEDENIS “Het centrum is heel levendig met terrasjes en restaurants.

Mijn man houdt daarvan en dus ga ik mee maar ik ben zelf niet echt een terrassen-mens. Ik wandel ‘t liefst door de wijk. Het is een hele leuke plaats om te wonen maar ook om te bezoeken.

Vlaardingen heeft best een rijke geschiedenis en zoals ik al zei, elk straatje is anders. Ik woon er nu een jaar en ik kom steeds nieuwe dingen tegen.”

DOSSIER LEEFBARE WOONOMGEVING

ANBO-lid Ab Stuurman:

“We voelen ons verbonden met Enkhuizen” Vijf jaar lang zeilde Ab Stuurman (77) samen met zijn vrouw de wereld over.

Eenmaal aangemeerd kozen ze weer voor hun geliefde Enkhuizen. Een levendige stad aan het water waar ze niet meer weg willen.

“Sinds 1974 wonen we met enkele onderbrekingen in Enkhuizen. We woonden kort in Grootebroek en hebben vijf jaar over de wereld gezeild met onze boot. Een geweldig avontuur en toen we terugkwamen hebben we nagedacht over waar we wilden gaan wonen. Mijn vrouw komt uit Groningen en ik uit Friesland en toch kozen we weer voor Enkhuizen. Vanwege het prettige wonen, vrienden en kennissen en het water vlak voor de deur.”

“We wonen midden in de stad. Mijn vrouw is nu minder mobiel en krijgt dit jaar nieuwe heupen. Ze is dus slecht ter been maar het gezondheidscentrum en de supermarkt zijn in de buurt en daar kan ze nog wel heen lopen.”

GEDRAGEN “We voelen ons verbonden met de stad. Wij zien ons hier wel oud worden. Ik heb weleens gezegd ‘Ik ga hier niet meer weg of ik moet eruit gedragen worden’. Enkhuizen is een levendige stad, er is altijd wat te doen. We hebben een actieve VVV, een fantastische oude kern, het Zuiderzeemuseum, Sprookjes Wonderland, de jachthavens en veerdiensten naar Stavoren of Medemblik vanwege de stoomtrein. En niet te vergeten, het museum Sow to Grow, waar ik zelf werk.”

“Wat wel als nadeel wordt genoemd is het lastige parkeren en de enorme drukte tijdens de zomer. Er zijn 1,2 miljoen bezoekers per jaar. Best veel op een stadje van 18.000 inwoners dat helemaal niet ingericht is op zulke bezoekersstromen. Wij hebben nooit wat gemerkt van die drukte want tot nu toe waren we in de zomermaanden altijd vier maanden op reis met ons schip.”

‘BUITENPOORTER’ “Mensen die hier komen wonen worden opgenomen in de gemeenschap, maar je wordt nooit een échte Enkhuizer.

Als je er niet geboren en getogen bent blijft je altijd een ‘Buitenpoorter’. Ik ben actief in de zeilwereld, betrokken bij het museum, Kiwanis (een vrijwilligersnetwerk dat zich met name inzet voor kinderen) en de VVE van ons appartement. We doen van alles en die inzet wordt door de echte Enkhuizers gewaardeerd.”

Museum Sow to Grow Ab Stuurman werkt bij Sow to Grow, een museum over plantenveredeling, dat zich richt op het ontwikkelen van planten die zo goed mogelijk aan de eisen van de mens voldoen. Op interactieve en aanschouwelijke wijze wordt duidelijk gemaakt welke rol plantenveredeling speelt in de wereldvoedselvoorziening en het welbehagen van de bevolking. Als ANBO-lid krijgt u bij het tonen van uw ANBO-pas 25 procent korting. Kijk voor meer informatie op: www.sowtogrow.nl

ANBO 27

DOSSIER LEEFBARE WOONOMGEVING

We leven nog lang en …

Hoe gelukkig zijn we straks nog met onze woonomgeving?

Het begrip ‘leefbaarheid’ is niet meer weg te denken uit het politieke en publieke debat over de kwaliteit van wijken en buurten. Met een bevolking waarvan de helft inmiddels de 50 is gepasseerd en bijna 20 procent 65 jaar of ouder is, ligt het begrip ook als het over deze groepen gaat voor op de tong.

TEKST JOOST MARSMAN

28 ANBO

DOSSIER LEEFBARE WOONOMGEVING Maar wat betekent ‘leefbaarheid van de woonomgeving’ nou precies voor ouderen? Hoe is het ermee gesteld in ons keurig aangeharkte landje? Zijn er grote verschillen tussen stad en platteland? Een verkenning met twee specialisten.

Om met het goede nieuws te beginnen: uit het rapport ‘de sociale staat van Nederland’ van het SCP (Sociaal en Cultureel Planbureau) blijkt dat ruim 80% van de Nederlanders tevreden of zeer tevreden is met de eigen woonomgeving. Die tevredenheid is onder 65-plussers zelfs nog hoger. Onvrede met de omgeving wordt vooral gevoed door ongemakken zoals onveiligheidsgevoelens, overlast en beperkte sociale cohesie in de buurt. Er lijkt dus op het eerste gezicht niet al te veel om ons zorgen over te maken. Toch is er wel degelijk reden om alert te blijven.

accentverschillen. Ouderen zijn minder wendbaar, dus moeten er een paar essentiële voorzieningen in de buurt zijn. Ook vinden ze ‘veilig’ iets belangrijker dan jongeren, omdat ze wat minder weerbaar zijn. Als het over de woonomgeving gaat, praten we vaak over fysieke en sociale aspecten. Bij die eerste gaat het vooral om hoe de omgeving is ingericht, dus over eerder genoemde voorzieningen en vragen als: zijn de trottoirs geschikt voor de ‘stoepferrari’ (rollator of scootmobiel, red.)? Is er een ‘hangplek’ voor senioren in de buurt waar ze elkaar kunnen ontmoeten? Bij de sociale aspecten gaat het bijvoorbeeld over de toegang tot mantelzorg en voldoende sociale contacten in de buurt.” Volgens de Zeeuw is het cruciaal dat een omgeving uitnodigt om naar buiten te gaan. "Je moet voorkomen dat men binnen blijft zitten. Als je naar buiten gaat is dat drie keer winst: je bent in beweging, komt in de buitenlucht en loopt de kans andere mensen te ontmoeten."

“Schoon, heel en veilig, luidt het oude adagium voor een goede openbare ruimte”

TERECHTE AANDACHT ‘Om de zorg voor thuiswonende ouderen in de toekomst op peil te houden is het nodig nú te investeren in geschikte woningen, in digitalisering van dagelijks leven en zorg en in lokale en regionale samenwerking in zorg en ondersteuning’, schrijft de commissie Toekomst zorg thuiswonende ouderen in een advies dat commissievoorzitter Wouter Bos onlangs aanbood aan minister Hugo de Jonge van Volksgezondheid, Welzijn en Sport. De samenleving verandert, mensen worden ouder en wonen tot op hogere leeftijd zelfstandig thuis. Woonde in 1975 nog ruim 75% van alle 75-plussers zelfstandig, in 2017 gold dit voor circa 92%. In de leeftijdsgroep 80+ is de stijging zelfs nog hoger: in 1980 woonde 37% van de 80-plussers op zichzelf, inmiddels is dat 89%. Aangezien de bevolking de komende tien jaar verder veroudert, zal de druk op zaken als wonen, zorg en leefbaarheid van de woonomgeving alleen maar toenemen. Er is dus terecht veel aandacht voor het thema.

STOEPFERRARI Wat verstaan we nou eigenlijk onder de leefbaarheid van de woonomgeving? Volgens emeritus hoogleraar Friso de Zeeuw is het niet zo ingewikkeld: “‘Schoon, heel en veilig’, luidt het oude adagium voor een goede openbare ruimte.

Dat geldt natuurlijk ook voor ouderen. Er zijn wel wat

TRIPLE A Femke Daalhuizen, onderzoeker bij het Planbureau voor de leefomgeving (PBL), beaamt dat. “Als het om de bereikbaarheid van primaire voorzieningen gaat die voor ouderen van groot belang zijn, praten wij vaak over de Triple A. Dat zijn de arts, de apotheek en de appie, of een andere supermarkt natuurlijk. Daar moet eigenlijk nog een ‘O’ achter, want ook een OV-halte hoort bij de fysieke criteria. Een buurt is ‘geschikt’ als er tenminste twee van die voorzieningen op wandelafstand liggen. Dat wil zeggen: binnen vijfhonderd meter van de woning. Als je op die manier de functionele geschiktheid van de woonomgeving in kaart brengt, zie je dat de stedelijke gebieden geschikter zijn om lang zelfstandig thuis te wonen.”

VERDWIJNENDE VOORZIENINGEN Hoe de woonomgeving doorwerkt in het leven van ouderen, verschilt van buurt tot buurt en van persoon tot persoon. Het blijft dus lastig er iets algemeens over te zeggen. Tegelijk is er in ons land een duidelijke tweedeling te maken tussen groei- en krimpgebieden. En daarover hebben zowel Daalhuizen als De Zeeuw interessante observaties. Daalhuizen: “In de landelijke gebieden zijn ANBO 29

DOSSIER LEEFBARE WOONOMGEVING

“De ‘bezorgingsstaat’: boodschappen en medicijnen die aan huis worden geleverd” meer woningen geschikt of geschikt te maken voor ouderen dan in de stedelijke gebieden, maar is de functionele woonomgeving juist minder geschikt voor senioren om langer zelfstandig thuis te wonen. Jongeren trekken weg en het voorzieningenaanbod is niet vanzelfsprekend op toenemende vergrijzing ingericht.” Denk aan winkels, bankfilialen en huisartsenposten, waarvan het juist voor ouderen belangrijk is om ze ‘om de hoek’ te hebben.

NABUURSCHAP Volgens De Zeeuw is hier uiteindelijk geen kruid tegen gewassen. “Je hebt nou eenmaal een bepaald economisch draagvlak nodig om een huisartsenpost of een supermarkt te kunnen handhaven. Een voordeel in deze plattelandskernen is wel weer dat de sociale cohesie vaak sterker ontwikkeld is dan in de stad. Denk aan nabuurschap, de buurtbus, mantelzorg en dat soort zaken.”

Daalhuizen ziet echter ook op dat vlak donkere wolken aan de horizon: “De komende jaren zul je het potentieel aan mantelzorg in de landelijke gebieden snel zien opdrogen. De grootste groep mantelzorgvragers bevindt zich in de groep 75+. Die krijgen het vaakst mantelzorg geboden van mensen tussen de 50 en 75 jaar. Ook die groep gaat uiteindelijk doorgroeien naar de 75+ groep, terwijl de steden wél blijven verjongen. Als je het aanbod van voorzieningen niet aanpast in landelijke gebieden, bijvoorbeeld in de vorm van dienstverlening aan huis van kappers tot de bezorging van boodschappen en e-health, zie ik daar wel echte knelpunten ontstaan.”

TERUGHOUDEND In steden bevinden de basale voorzieningen zich veelal wel binnen voor ouderen acceptabele loopafstand. “Maar hier zijn juist de woningen vaker ongeschikt om ook thuis te kunnen blijven wonen als de lichamelijke beperkingen toenemen”, aldus Daalhuizen. “Dan is het soms nodig dat ouderen hun woning aanpassen of dat ze verhuizen. Maar 30 ANBO

ouderen zijn terughoudend hun spaargeld te besteden aan aanpassingen die zij later mogelijk niet nodig hebben of die niet tot waardevermeerdering leiden. En verhuizen verhoogt vaak de woonlasten en vraagt bovendien om een goede afweging tussen de geschiktheid van de woning, de woonomgeving en het sociale netwerk.”

HONKVAST De Zeeuw weet dat ouderen liever helemaal niet verhuizen.

“Ouderen zijn behoorlijk honkvast. Heel veel senioren kunnen ook prima in hun eigen huis blijven wonen: vrijwel alle woningen zijn geschikt voor ouderen, of voor maximaal tienduizend euro geschikt te maken.” Bijbouwen is dus niet de oplossing? “Ach, die oude knarrenhofjes zijn best een goed concept en daarmee kun je aan een paar procent van de woningvraag tegemoetkomen. Maar ik vind dat die commissie Wouter Bos een te overdreven voorstelling heeft van die complexen waar ouderen voor elkaar gaan zorgen.

De animo daarvoor komt uit op zo’n tien procent. En dan is er nog een verschil tussen mensen die dit wel een aardig idee vinden en die het ook daadwerkelijk zouden doen.”

GEBREK AAN SOCIALE INTERACTIE Ouderen willen vaak niet alleen vanwege hun woning thuis blijven wonen; vaak heeft dat ook te maken met de fijne buurt waar ze al (tientallen) jaren wonen. En hoewel huizen dus relatief gemakkelijk aangepast kunnen worden aan de uitdagingen waar ouderen mee worden geconfronteerd, geldt dat in veel mindere mate voor de woonomgeving. De supermarkt ligt nu eenmaal waar die ligt, en ook andere cruciale voorzieningen, zoals de arts of de apotheek, zijn (of blijven) niet vanzelfsprekend bereikbaar voor ouderen.

Maar zelfs al zou de fysieke omgeving 100% geschikt gemaakt kunnen worden, dan is daarmee de kous niet af.

Want de leefbaarheid van de woonomgeving wordt volgens ouderen zelf sterk bepaald door sociale interactie. En gebrek daaraan wordt ook als het meest problematisch ervaren.

DIGITALISERING De gedachte bij het huidige beleid lijkt, dat sociale interactie vanzelf op gang komt als je fysieke omgeving aanpast. Volgens De Zeeuw kan de overheid ook niet veel meer doen dan dat: de randvoorwaarden scheppen om de kans op sociale interactie zo groot mogelijk te maken.

Technologische ontwikkelingen en de digitalisering van de samenleving bieden hierbij volgens hem zowel

DOSSIER LEEFBARE WOONOMGEVING uitdagingen als kansen. “Enerzijds leidt het ertoe dat er een stukje menselijk contact verdwijnt. Denk aan het lokale bankfiliaal. Dat was toch weer even een loopje, de kans om iemand te ontmoeten en een gesprekje te voeren.

Dat is een nadeel. Aan de andere kant biedt digitalisering de mogelijkheid om je blikveld enorm te verruimen, bijvoorbeeld als je kinderen hebt die aan de andere kant van het land wonen, of in het buitenland.”

BEZORGINGSSTAAT Ook Daalhuizen constateert dat technologische innovaties ouderen in staat stellen om de buitenwereld naar binnen te halen. “Steeds meer zaken kunnen vanuit huis worden geregeld. Denk aan de ‘bezorgingsstaat’: boodschappen en medicijnen die aan huis worden geleverd. Ouderen worden online ook steeds behendiger en die ontwikkeling zet zich door. Zeker jongere ouderen staan open voor digitale oplossingen. Maar ook hier zie je dat de stedelijke gebieden voorop lopen.” Er blijkt een behoorlijke kloof (digital divide) tussen digitaal goed ontsloten stedelijke gebieden en de minder ontsloten landelijke gebieden. In de stad verloopt de introductie en adoptie van nieuwe technieken via glasvezel en 4G/5G mobiele netwerken sneller dan in landelijke gebieden, waar de dekkingsgraad achterblijft.

Daalhuizen: “Wij prikkelen de overheid hierin ook wel, door te zeggen: ‘Je bent niet alleen verantwoordelijk voor het wegennet van ons land maar ook voor het faciliteren

FRISO DE ZEEUW Friso De Zeeuw was van 2006 tot 2017 parttime praktijkhoogleraar Gebiedsontwikkeling aan de TU Delft. Als emeritus hoogleraar is hij nog steeds aan de TU Delft verbonden. Sinds 2016 oefent hij een zelfstandige adviespraktijk uit. Zijn werkvelden zijn openbaar bestuur, gebiedsontwikkeling, omgevingsrecht, ruimtelijke economie, mobiliteit, woningmarkt, grondbeleid en vastgoed.

van een goed digitaal netwerk.’ Er zijn nog steeds gebieden waar geen stabiele snelle internetinfrastructuur ligt, bijvoorbeeld belangrijk voor innovatie in het zorgaanbod.

Dat moet veranderen.”

VRUCHTEN PLUKKEN Digitale en technologische innovaties kunnen het gebrek aan voorzieningen en (mantel)zorg opvangen. E-health en domotica maken het werk van professionals makkelijker.

Femke Daalhuizen: “Dit soort innovaties verhogen het comfort in huis en kunnen kleine zorgtaken overnemen, met bijvoorbeeld zorgrobots die stofzuigen of steunkousen aantrekken. Ook maken ze het mogelijk om vanaf een afstand te monitoren of het lichamelijk goed gaat met een oudere, waardoor mogelijk hetzelfde aantal ouderen kan worden ondersteund en verzorgd met minder zorgprofessionals en minder huisbezoeken.” Ook De Zeeuw denkt dat we op het gebied van de gezondheidszorg de positieve vruchten gaan plukken van de digitalisering.

“Ook hier kun je natuurlijk zeggen dat dit soort ontwikkelingen leidt tot minder menselijk contact, want de wijkverpleegkundige komt niet meer langs. Maar we moeten wel reëel zijn. Ons zorgstelsel is nu al onbetaalbaar en het aantal handen dat nodig is krijg je gewoon niet.

Mij lijkt al met al dat digitalisering meer kansen biedt dan bedreigingen.”

FEMKE DAALHUIZEN Femke Daalhuizen is onderzoeker bij het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL). Het PBL draagt bij aan de kwaliteit van de politiek-bestuurlijke afweging op het gebied van milieu, natuur en ruimte met verkenningen, analyses en beleidsevaluaties vanuit een integrale benadering. Daalhuizen onderzoekt de gevolgen van vergrijzing voor ontwikkelingen op de woningmarkt, arbeidsmarkt en mobiliteit.

Bronnen: Oud en zelfstandig in 2030, een reisadvies, Commissie Toekomst Zorg Thuiswonende ouderen; Schilder, F. et al. (2018), Krasse knarren kúnnen kraken; PBL (Planbureau voor de Leefomgeving); “Langer zelfstandig wonen in een geschikte woonomgeving” (PBL) Leefbarometer; SCP (Sociaal Cultureel Planbureau)

ANBO 31

Otolift, dé meest gekochte traplift van Nederland

k e le ra il D u n st e we ne re l d! ter � � � � �

Uw trapleuning blijft zitten Brede kant van de trap blijft vrij Niet goed = geld terug Huren, nieuw en tweedehands Slechts 48 uur levertijd

Ge l dig t /mrt 31 m a a 2020

Stuur mij een gratis brochure Adres ANBO2020

Telefoon

Korting!

Bel gratis 0800 444 770 8

Naam Postcode/plaats

€750,-

Stuur deze bon in een ongefrankeerde envelop naar: Otolift Trapliften, Antwoordnummer 17014, 2810 VK Bergambacht

voor een gratis thuisadvies of om onze gratis brochure te bestellen.

www.otolift.nl

DE GEZONDHEID VAN HET OOR

ADVERTORIAL

Hebt u ook last van vreemde geluiden in uw oren, is het nooit stil en kunt u mensen om u heen moeilijk verstaan? Dit zijn typisch tekenen van aan voeding en leeftijd gerelateerde gehoorproblemen. Ear Tone helpt u om deze problemen met de gehoorzenuwen teniet te doen.

’Eindelijk kan ik van de stilte genieten’ Lillema herinnert zich nog precies het moment waarop de problemen met haar oren ontstonden. “Ik was op weg naar Boedapest waar ik het weekend zou doorbrengen. Ik had voortdurend last van een vreselijk geluid in mijn oren. Ik kreeg het advies Ear Tone te gaan gebruiken. Tegenwoordig heb ik geen problemen meer.

Een paar jaar geleden gingen Lillema en haar dochter naar Boedapest. “We reisden per bus en er was een hoop lawaai. Ik had het gevoel of de hele bus aan het schudden was en ik hoorde voortdurend een geluid in mijn oren”.

VOELDE MIJ GEÏRRITEERD

Toen Lillema weer thuiskwam bleef ze een geluid in haar oren horen. Ze kreeg van iedereen te horen dat er niets aan te doen was en dat ze ermee zou moeten leren leven. Ze raakte heel gestrest en geïrriteerd en besloot hulp te zoeken.

PROBEERDE EAR TONE Door haar baan op een

Geruis en gerinkel in de oren

verkoopkantoor bij een groothandelaar in gezondheidsvoeding ontdekte ze Ear Tone.

De meeste schade van het gehoorsysteem kan tot een minimum worden teruggebracht door het regelen van de elektrolytenbalans en de neurotransmissie in het binnenoor. Ear Tone bevaat zeer geconcentreerde ingrediënten: pijnboomschors, ginkgo biloba, magnesium. Door magnesium zorgt Ear Tone ervoor dat de normale elektrolytenbalans in het binnenoor wordt beschermd en in stand gehouden.* Ginkgo biloba draagt bij tot het behoud van het normaal gehoor.**

Lillema begon iedere ochtend twee Ear Tone tabletten in te nemen. “Ik ben blij dat ik Ear Tone heb ontdekt. Ik kan nu alles wat er om mij heen gebeurt volgen en het geeft mij veel kwaliteit van leven”.

VERKRIJGBAAR BIJ:

*Magnesium kan bijdragen aan een normaal elektrolyt evenwicht en helpt om de normale werking van het zenuwstelsel te behoudent. ** Evaluatie gezondheidsclaim is lopende. Voedingssupplementen kunnen geen gevarieerde en evenwichtige voeding vervangen, noch een gezonde levensstijl.

VRAGEN? Bel 010-204 55 28 of kijk op:

www.newnordic.nl

DOSSIER LEEFBARE WOONOMGEVING

“ Het belangrijkste is de sfeer” Professor Jolanda Lindenberg over het belang van een fijne leefomgeving 34 ANBO

DOSSIER LEEFBARE WOONOMGEVING

De maatschappij verandert en de behoeften van de ouder wordende mens veranderen mee. Wat hetzelfde blijft is de wens van een fijne leefomgeving en de behoefte aan sociaal contact. “Het belangrijkste is de sfeer, waar kan ik mezelf zijn, waar ben ik gelukkig”, zegt Jolanda Lindenberg van kennisinstituut Leyden Academy.

TEKST MARIJE REMMELINK FOTO RUUD POS

LEYDEN ACADEMY RICHT ZICH OP HET VERBETEREN VAN DE KWALITEIT VAN LEVEN VAN OUDEREN. JE GEEFT DAAR LEIDING AAN DE ACTIVITEITEN BINNEN HET SPEERPUNT VERBONDEN. WAT HOUDT DAT PRECIES IN? “Het speerpunt Verbonden richt zich op de sociaal-maatschappelijke positie van ouderen, in de breedste zin van het woord. We hebben het dan over beeldvorming over ouderen, hun welbevinden, de maatschappelijke kansen of bijvoorbeeld sociale contacten. Binnen dit thema doen wij onderzoek, initiëren we projecten en geven we onderwijs. Dat zijn opleidingen voor studenten en professionals, maar ook gewoon voor senioren zelf. Met die senioren kunnen we onze projecten en ideeën gelijk in de praktijk behandelen.”

HOE ZIET ZO’N ONDERZOEK ER DAN UIT IN DE PRAKTIJK? “Dat is tweeledig. Het eerste en belangrijkste is dat we veel spreken met ouderen en onderzoek doen naar wat zij belangrijk vinden voor hun welbevinden. De groep ouderen is bijzonder divers, toch komen kwamen twee dingen nadrukkelijk naar voren: het belang van het opbouwen en behoud van sociale relaties en het onderdeel

blijven uitmaken van de maatschappij. Dat heeft onder andere te maken met arbeid; of men nog aan het werk kan en wíl. Maar ook met rollen in de omgeving , zoals mantelzorg en vrijwilligerswerk. Het tweede deel is dat we kijken naar hoe de maatschappij omgaat met ouderen. Hoe er over hen wordt nagedacht, zoals vraagstukken over huisvesting. Vroeger stonden verzorgingshuizen vaak aan de rand van de stad. Dat bepaalt gelijk wat er dan nog mogelijk is voor de bewoners. Met wie ze in contact komen en waar ze nog naar toe kunnen gaan.”

IS DAT DESTIJDS PUUR UIT LOGISTIEKE OVERWEGINGEN GEBEURD OF WERD ER TE WEINIG REKENING GEHOUDEN MET DE WENSEN VAN OUDEREN?

“Dat laatste heeft er wel mee te maken. Zeker in het verleden. Maar wat we niet moeten vergeten is dat er veel veranderd is in wat ouderen wensen.

En hoe ouderen oud worden. Die huizen stammen uit jaren ‘60. Toen werd heel anders gedacht over deze groep. Vroeger werd het pensioen gezien als een welverdiende rustperiode. Als het begin van een rustig leven na je 65e. Dus dichtbij groenvoorzieningen, geen drukte in de buurt.

Dat zie je daarin terug. Dat beeld is veranderd. Nu zien we dat juist die locaties heel erg aan de rand van een wijk liggen en relatief ver van centrale plekken vandaan. Tegenwoordig wordt er veel meer gekeken naar een hogere diversiteit en is er een ruimer aanbod. Daarin kan iedereen zijn eigen plek vinden.”

“Vroeger stonden verzorgingshuizen vaak aan de rand van de stad. Dat bepaalt gelijk wat er dan nog mogelijk is voor de bewoners.”

ANBO 35

DOSSIER LEEFBARE WOONOMGEVING HEBBEN JULLIE ONDERZOEK GEDAAN NAAR WAT DIE OUDER WORDENDE MENS ZOAL WENST VAN ZIJN OF HAAR LEEFOMGEVING? “Hebben we naar gekeken, maar daar kwamen niet heel verrassende wensen uit naar voren: de meesten willen bijvoorbeeld zelfstandig thuis wonen. Maar we zagen ook veel variëteit in wat mensen willen. Veel mensen willen uitzicht op groen of levendigheid vervangen door natuur, maar er zijn er ook die liever een drukke straat voor de deur hebben.

‘Ik ben toch doof’, vertelde een mevrouw. Het belangrijkste is de sfeer.

Waar kan ik mezelf zijn? Waar ben ik gelukkig? En ook het sociale aspect wordt steeds belangrijker. Wanneer je fysiek achteruit gaat is het belangrijk om gemakkelijk contact met de buitenwereld te houden. Juist in je directe omgeving moet je eenvoudig de buitenwereld naar binnen kunnen halen. Gemengde instellingen met gemengde zorgwensen kunnen daarom heel goed werken. Dat zagen we ook in proefprojecten. Zoals bij een project in Den Haag met bewoners met een hoge zorglast, die eigelijk

“Diversiteit onder ouderen is groter dan onder jongeren.”

36 ANBO

in een verpleeghuis terecht zouden komen. Gesitueerd in een villa-achtig gebouw met allemaal individuele units. ‘Dat is wat mensen willen’, zo werd gedacht. Dit proefproject loopt nu ten einde. En wat bleek? Eigenlijk voldeed het aan alle woonwensen, maar men miste heel erg de gemeenschap. Ze gingen er moeilijker zelf op uit en misten sociale contacten. Nu is er een ruimte in de villa gecreëerd, waar mensen elkaar kunnen ontmoeten.”

WAT KUNNEN WE ALS MAATSCHAPPIJ DOEN OM IN DE TOEKOMST MEER IN TE SPELEN OP DIE WENSEN? We moeten proberen om de omgeving zo aan te passen dat het voor iedereen makkelijker is om onderdeel te blijven van de maatschappij.

We zien bijvoorbeeld steeds vaker dat gebouwen een gedeelde functie hebben. Ik ken een buurthuis dat expliciet zo is ingericht dat er veel doorloop is en erop aanstuurt dat mensen elkaar tegenkomen. Dat die diverse groepen elkaar veel ontmoeten, zowel binnen als buiten. En ook door ramen strategisch te plaatsen, waardoor je wel je privacy hebt, maar het tegelijkertijd ook gericht is op het ontmoeten. Zelfs kleine dingetjes als een gedeeld aankondigingsbord. Dat helpt allemaal. Normaal gesproken worden looproutes veelvuldig ingezet om elkaar niet in de weg te zitten.

Het moet vooral functioneel zijn.

Hier doen ze dat anders en lopen jong en oud juist door elkaar. Maar hetzelfde kan in groene omgeving.

Hoe lopen de paden? Wat zijn strategische plekjes om een bankje neer te zetten? Daar moeten we meer over na gaan denken.

KUNNEN OUDEREN DAAR ZELF OOK IETS AAN DOEN? De eerste stap is bewuster worden.

Jezelf de vraag stellen: ‘Wat wil ik?

Wat vind ik belangrijk aan mijn eigen leefomgeving? Wat geeft mij plezier?

En wie zijn voor mij belangrijk?’ Dat in kaart brengen is al een grote stap.

Mensen denken vaak aan een fysieke ruimte, maar als je kijkt naar woonplezier, dan gaat het veel vaker om de woonomgeving en niet om hoeveel kamers een huis heeft. Ons advies is altijd om daar op tijd mee te beginnen en op basis daarvan een goede keuze te maken. Een nieuwe woning of leefomgeving is sowieso niet makkelijk, laat staan als je minder mobiel bent.

KIJKT MEN TEGENWOORDIG ANDERS TEGEN OUDEREN OF OUD ZIJN AAN? “De beeldvorming van ouderen loopt een beetje uit de pas met de werkelijkheid. De vitaliteit op hogere leeftijd is óók toegenomen. Wat wij de gezonde levensverwachting noemen neemt parallel toe met de algemene levensverwachting. Het percentage kwetsbare of zorgbehoevende ouderen is dus niet veel hoger dan vroeger. In absolute aantallen zijn er wel veel meer ouderen dan enkele jaren geleden. Maar uit onderzoek dat wij hebben gedaan, blijkt dat het beeld over deze ouderen heel zwart-wit is. Aan de ene kant zie je de afhankelijke of zorgbehoevende ouderen. En aan de andere kant de ‘Zwitserleven ouderen’; de vitale, reislustige pensionado's. Die tweedeling is heel nadrukkelijk aanwezig.

Maar in de werkelijkheid zit er nog een hele wereld tussen.”

DOSSIER LEEFBARE WOONOMGEVING

“De beeldvorming over ouderen loopt een beetje uit de pas met de werkelijkheid.”

DE AFGELOPEN JAREN LEZEN WE STEEDS VAKER DAT DE EENZAAMHEID ONDER OUDEREN IS TOEGENOMEN. IS DAAR EEN VERKLARING VOOR? “Hier wil ik graag een kanttekening bij plaatsen.Als wij de cijfers over eenzaamheid vergelijken met onderzoeken van tien jaar geleden, zien we juist dat het is afgenomen! Heel kritisch naar het onderzoek kijkend is het ook echt niet alleen een probleem voor ouderen: het komt voor in alle leeftijdsgroepen. Maar je merkt aan nieuwe initiatieven dat het toch al snel gekoppeld wordt aan ouderdom. Ook in de media. Waarmee ik niet wil zeggen dat er geen eenzaamheid is onder ouderen. In het laatste onderzoek waar veel ophef over is ontstaan, stonden cijfers die door veel media verkeerd zijn geïnterpreteerd. Rond de 44% van boven de 65 zou zich eenzaam voelen. Maar eenzaamheid is niet zo zwart-wit. De kwalijke gevallen van eenzaamheid komen op ongeveer 10% uit. Dat is over de hele breedte, op alle leeftijden. Die 10% is de groep waar we als samenleving iets mee moeten.”

HEB JE TIPS VOOR LEZERS OM DIE EENZAAMHEID TEGEN TE GAAN? “Op tijd een diverse groep van contacten opbouwen.

Dat is een goed preventiemiddel. Zeker als je ouder wordt neemt het risico van overlijden toe. En dus ook van mensen in jouw omgeving. Collega-onderzoeker Jenny Gierveld noemt dat een sociaal konvooi. Wanneer er veel mensen om je heen wegvallen en daar geen nieuwe sociale contacten aan toegevoegd worden, loop je het risico op een combinatie van emotionele en sociale eenzaamheid op. Als je niks aan die emotionele kant doet verandert er niks voor die persoon. Dan kun je je zelfs eenzaam voelen in een grote groep mensen.”

Over Jolanda Lindenberg Dr. Jolanda Lindenberg (37) is sociaal-cultureel antropologe en gepromoveerd aan het Max Planck Instituut voor Sociale Antropologie in Duitsland. Zij is sinds 2010 wetenschappelijk staflid van Leyden Academy, waar ze zich bezig houdt met het onderzoeken van sociale netwerken, groepsidentiteit en identiteitsvorming van ouderen. In haar werk stelt ze de levensvisies van deze groep centraal. Daarnaast geeft ze leiding aan verschillende opleidingen, zoals de cursus Wellbeing of Seniors voor zorgprofessionals en het onderwijsprogramma Start-up Plus voor ondernemende vijftigplussers.

Leyden Academy Het Leidens kennisinstituut Leyden Academy on Vitality and Ageing is in 2008 opgericht. Vanaf de allereerste dag heeft het als missie om de kwaliteit van het leven van oudere mensen te verbeteren.

Daar hanteren zij drie zogeheten speerpunten voor: Vitaal, Betekenisvol en Verbonden. Binnen die speerpunten doet de Academy onderzoek naar uiteenlopende onderwerpen, geeft het onderwijs aan jong en oud en wordt het bij vele projecten betrokken en gevraagd om advies. Alles om hard af te stevenen op een leeftijdsvriendelijke samenleving.

ANBO 37

DOSSIER LEEFBARE WOONOMGEVING

U komt toch ook?

Derde editie van de Veiligheids10daagse

Wat doet u als er aangebeld wordt en iemand vraagt om uw hulp? Is uw hang- en sluitwerk veilig?

Fijn wonen betekent veiligheid en comfort. Dus is het handig om te weten hoe u de veiligheid in en om uw woning kunt vergroten. Tijdens de Veiligheids10daagse ontdekt u er alles over. We komen ook bij u in de buurt.

TEKST ATIE SCHIPAANBOORD

Hoe gedraagt u zich op internet? Reageert u op meldingen dat uw bankrekening niet meer klopt of uw pas verouderd is? Met goede informatie en voorbeelden vergroot u uw weerbaarheid. En niet alleen in en om het huis, óók online. U leert zich te wapenen tegen online oplichting, u leert veiliger te betalen en u ontdekt hoe u uw persoonlijke gegevens nog beter beschermt.

KOM OOK NAAR DE VEILIGHEIDS10DAAGSE! Met hulp van het ministerie van Justitie & Veiligheid, het CCV, de politie, de Rabobank, Google, ING, Interpolis, Startpagina.nl en de Risk Factory’s in Twente en Venlo, organiseren we voor de derde keer de ANBO Veiligheids10daagse. Hier leert u alles over babbeltrucs, woningbeveiliging, veilig online betalen en nog veel meer. Bovendien doen we dat op leuke locaties, zoals op de kantoren of locaties van de betrokken bedrijven. Wees welkom in Leeuwarden, Hoofddorp, Tilburg, Apeldoorn en nog vele andere plekken.

38 ANBO

Planning 30 MAART – DEN HAAG Locatie: Ministerie van Justitie en Veiligheid met Minister Ferdinand Grapperhaus, Turfmarkt 147 in Den Haag 31 MAART - HOOFDDORP Locatie: Sanoma, Capellalaan 65, 2132 JL Hoofddorp 1 APRIL – TILBURG Locatie: Interpolis, Spoorlaan 298, 5017 JZ Tilburg 2 APRIL – SITTARD Locatie: Rabobank, Bergerweg 49, 6135 KD Sittard 3 APRIL – AMSTERDAM Locatie: Google, Claude Debussylaan 34, Amsterdam 14 APRIL – LEEUWARDEN Locatie: ING, Zuiderplein 6, 8911 AJ Leeuwarden 6 APRIL – APELDOORN Locatie: Rabobank, Eendrachtstraat 133, Apeldoorn 7 APRIL – VENLO RISK FACTORY Locatie: Risk Factory Venlo, live simulaties babbeltrucs aan huis en online, inbraakbeveiliging 8 APRIL – UTRECHT Locatie: Rabobank Hoofdkantoor, Croeselaan 18, Utrecht 9 APRIL - ZWOLLE ABN Amro, Groote Voort 247, Zwolle 15 APRIL - ENSCHEDE RISK FACTORY live simulaties babbeltrucs aan huis en online, inbraakbeveiliging, Vliegveldstraat 100, Enschede 16 APRIL - WOERDEN (AFSLUITING) Raadszaal van het gemeentehuis, Blekerijlaan 14, Woerden

DOSSIER LEEFBARE WOONOMGEVING

Hoe meld ik mij aan?

Aanmelden is heel eenvoudig Ga naar www.anbo.nl/tiendaagse of bel met onze Ledenservice via telefoonnummer 0348 46 66 90 (elke werkdag bereikbaar tussen 9:00 en 17:00 uur).

ANBO Veiligheidsconsulent

Ferdinand Grapperhaus

ANBO Veiligheidsconsulenten bezoeken zelfstandig wonende leden aan huis, brengen risico’s op inbraak in kaart en bespreken met u het gevaar van babbeltrucs. Zij geven praktische veiligheidsadviezen. Als u ook een veiligheidsconsulent op bezoek wilt belt u ANBO’s Raad & Daad Advieslijn op 0348 46 66 88 (op werkdagen bereikbaar tussen 10:00 en 15:00 uur).

minister van Justitie & Veiligheid “In de media en op sociale media verschijnen regelmatig de persoonlijke verhalen van slachtoffers van woninginbraken of -overvallen, babbeltrucs, oplichting en phishing. Als het u overkomt, is de impact groot. Desondanks wordt er nog steeds niet altijd aangifte gedaan van deze vormen van criminaliteit. Soms omdat mensen zich ten onrechte schamen dat het hen is overkomen en soms omdat mensen ten onrechte denken dat aangifte doen ingewikkeld is. Ik wil er alles aan doen om te voorkomen dat mensen slachtoffer worden van deze delicten die zo’n enorme impact hebben. Daarom roep ik u op om altijd aangifte te doen. In geval van woninginbraken of babbeltrucs komt de politie bovendien bij u langs om de aangifte op te nemen. Met die informatie kan het leed van anderen mogelijk voorkomen worden. Tijdens de Veiligheids10daagse wordt onder andere aandacht besteed aan het doen van aangifte en krijgt u tips over hoe u zoveel mogelijk kan voorkomen dat u slachtoffer wordt. Ik hoop u dan ook te zien!”

Liane den Haan

directeur-bestuurder ANBO “We weten vanuit de vorige bijeenkomsten dat mensen dénken dat ze goed voorbereid zijn, bijvoorbeeld op babbeltrucs en phishing. Toch blijken ze hun vaardigheden te overschatten. Om te zorgen dat mensen voorbereid zijn en zich assertief en weerbaar voelen, organiseren we opnieuw deze bijeenkomsten. We willen dat u zich beter kunt wapenen tegen diefstal en oplichting en weerbaar wordt, om veilig te kunnen wonen.”

ANBO 39

Beter een goede buur(t) ‌ Hoe goed kent u de buren eigenlijk? Of andere mensen uit de straat?

Onderzoek wijst uit dat 60% van de Nederlanders zijn buren niet kent, terwijl 70% daarvan aangeeft dat zij wel graag meer contact zouden willen. Startpagina.nl geeft een paar tips om het contact met uw buren en buurt te verbeteren.

TEKST JOOST MARSMAN

40 ANBO

MEDE MOGELIJK GEMAAKT DOOR STARTPAGINA.NL

VIER BURENDAG Vanuit de gedachte dat buurten leuker, socialer en veiliger worden als buren elkaar ontmoeten en zich samen inzetten voor de buurt, hebben Douwe Egberts en het Oranjefonds een aantal jaar geleden de handen ineen geslagen om Burendag tot een nationaal begrip te maken. Op de 4e zaterdag van september komt de buurt gezellig samen en doen veel mensen iets goeds voor elkaar en hun directe leefomgeving. Maar u hoeft natuurlijk niet tot september te wachten!

SAMEN GRILLEN Organiseer deze zomer eens een barbecue in de straat.

Grote kans dat veel buurtgenoten spontaan aanbieden om de salade te maken en het bestek en de borden te regelen. Wist u trouwens dat u voor veel van dit soort initiatieven subsidie kunt krijgen bij uw gemeente? Meer informatie vindt u via: Startpagina.nl/ANBO

PLUK DE TUIN Samen de buurt vergroenen en ook nog milieuvriendelijk bezig zijn. Heeft u een stuk tuin over of ligt er in de buurt een stukje grond waar niets op gebeurt? Start dan met buurtgenoten een eigen moes- of pluktuin! De wijk fleurt ervan op, het brengt gezelligheid en u hebt elk seizoen verse groenten, fruit en/of bloemen uit ‘eigen’ tuin op tafel.

ROMMEL- OF RUILMARKT Zo rond de grote voorjaarsschoonmaak is een ideaal moment om een rommel- of ruilmarkt in de buurt te organiseren. Oude kleding? Dozen met speelgoed van de kinderen op zolder? Meubels die aan vervanging toe zijn? Wat u weg wilt gooien kan een ander nog goed gebruiken.

SAMEN SPORTEN Begin een hardloopgroepje met mensen uit de straat of spreek samen een vaste ochtend af om naar de sportschool te gaan. Gezond bezig zijn en tegelijkertijd de sociale cohesie in de buurt versterken, dat is nog eens een win-win situatie! Ga voor meer informatie en tips naar: Startpagina.nl/ANBO

Hoe start u een buurtinitiatief?

Allemaal leuke ideeën. Maar hoe start u nou zo’n buurtinitiatief? Hieronder een handig stappenplan van Startpagina.nl Stap 1: Bedenk wat u zou willen doen of verbeteren in uw buurt en werk dit uit in een globaal plan.

Stap 2: Doe een briefje bij uw straatgenoten in de bus met de vraag mee te denken over verbeteringen of activiteiten waar men behoefte aan heeft. Vraag bijvoorbeeld of ze hun suggesties naar u mailen.

Stap 3: Ga na of het plan makkelijk en met vrijwilligers uit te voeren is. Dat betekent ook rekening willen houden met de hoeveelheid tijd het iedereen gaat kosten.

Stap 4: Maak een (besloten) Facebookgroep aan, start een Whatsapp-groep met de buurt of beide. Zo wordt het plan concreet en komt de communicatie op gang.

Stap 5: Plan regelmatig bijeenkomsten en verdeel de rollen. Wie doet de organisatie, wie de communicatie en wie de administratie?

Stap 6: Geld nodig? Vraag de gemeente om budget. Veel gemeenten geven subsidie aan buurtinitiatieven die zorgen voor verbinding en meer woon- en leefplezier.

Startpagina is al 20 jaar een gebruiksvriendelijke partner voor veilig en gemakkelijk internetten. U vindt er altijd een overzichtelijk aanbod met links naar betrouwbare websites. Heeft u vragen, over welk onderwerp dan ook? Klik dan eens door naar het onderdeel GoeieVraag op www.startpagina.nl.

ANBO 41

OH MOEDER WAT IS HET HEET

De mooiste nostalgische programma’s ziet u bij

THE FLYING DOCTORS

‘ALLO ‘ALLO!

50 42 ANBO

89

Kijk voor meer informatie en uitzendtijden op www.kijkbijons.nl en de app

50 Vind ONS op

Blijf veilig en zelfstandig thuis wonen met een Stannah traplift ZET UW LEVEN IN DE LIFT! Zo lang mogelijk zelfstandig wonen, in de eigen, vertrouwde omgeving.

Dat wil iedereen. Maar wat als u slechter ter been wordt? Bij het traplopen gebruikt u 50% van de maximale kracht in uw knieën en maar liefst 85% van de maximale kracht in uw enkels. Traplopen kost dus veel energie. Energie die u liever gebruikt om iets leuks te doen. Een traplift helpt u om veilig thuis te blijven wonen en meer energie over te houden voor de leuke dingen in het leven. Stannah levert trapliften voor alle typen trappen. Zelfs voor buiten.

Stannah is een familiebedrijf dat in 1867 is opgericht, en heeft al meer dan 750.000 nieuwe trapliften geïnstalleerd. Naast nieuwe liften levert Stannah ook volledig gereviseerde, gebruikte trapliften met garantie.

Stannah is dé wereldmarktleider in trapliften Groot aanbod aan jonge tweedehands liften met natrekbare historie Voor iedere trap een betaalbare oplossing, ook buitenshuis Ruimtebesparende rail en stoel

BEL GRATIS

0800 - 5066

WWW.STANNAH.NL

Mag ik nu op de traplift?

HUURTOESLAG

Check uw recht op huurtoeslag Zelf of met onze hulp

Goed nieuws; de voorwaarden voor huurtoeslag zijn per 1 januari 2020 verruimd. Huurtoeslag hangt af van de hoogte van het inkomen én van de hoogte van de huur. De grootste wijziging is dat de inkomensgrens wat flexibeler is geworden.

TEKST ALEX VAN SCHERPENZEEL

44 ANBO

HUURTOESLAG Tot 2020 had je geen recht op huurtoeslag als je inkomen ook maar 1 euro de inkomensgrens overging. Dat is vanaf dit jaar anders. Dat betekent dat meer mensen dan voorheen aanspraak kunnen maken op huurtoeslag. Misschien hoort u daar ook bij.

Hoe komt u erachter of ook u in 2020 recht heeft op huurtoeslag? Dit zijn in het kort de voorwaarden:

• U woont in een huurwoning en uw huur is in 2020

minder dan 737,14 euro per maand.

• Op 1 januari 2020 was uw vermogen (spaargeld, beleggingen, vakantiewoning en dergelijke) minder dan 30.846 euro als u alleenstaand bent. Heeft u een partner, dan is de grens 61.692 euro.

VOORBEELDEN Een voorbeeld om duidelijk te maken wat de gevolgen van de wijziging kunnen zijn. Stel, u bent alleenstaand, u betaalt per maand 600 euro huur en 12 euro servicekosten.

U hebt een inkomen van 23.000 euro. In 2019 heeft u geen recht op huurtoeslag omdat uw inkomen te hoog is. Maar door de nieuwe voorwaarden heeft u in 2020 recht op 171 euro huurtoeslag per maand.

Nog een voorbeeld. U bent getrouwd. Uw inkomen is 15.000 euro. Uw partner heeft een inkomen van 16.000 euro. De huur is 600 euro, de servicekosten 12 euro per maand. In 2019 heeft u geen recht op huurtoeslag omdat uw gezamenlijke inkomen te hoog is. In 2020 is er wel recht op huurtoeslag: 156 euro per maand.

Documenten Het is handig om de volgende documenten klaar te hebben als u zelf gaat kijken op www.toeslagen.nl of als u met ANBO belt.

• De meest recente aangifte inkomstenbelasting van u en eventueel van uw partner. In de aangifte staan zowel uw verzamelinkomen als uw vermogen.

PROEFBEREKENING U kunt uit verschillende mogelijkheden kiezen om uw recht te bekijken. U kunt dat zelf doen door een proefberekening te maken op www.toeslagen.nl. Blijkt daaruit dat u recht heeft op huurtoeslag, dan kunt u deze meteen via MijnToeslagen aanvragen. Voor MijnToeslagen heeft u uw DigiD nodig.

Heeft u geen computer of vindt u dit lastig om zelf te doen?

• Maakt u gebruik van de ANBO Belastingservice? Dan

hoeft u niets te doen. Onze vrijwilligers checken uw recht op huurtoeslag. Wellicht is onze vrijwilliger al bij u langs geweest.

• Maakt u geen gebruik van de ANBO Belastingservice?

Neem dan contact met ons op. Telefonisch kan dat op werkdagen via 0348 46 66 91. Mailen kan uiteraard altijd: ledenservice@anbo.nl. Onze medewerkers zullen met u kijken of u recht heeft op huurtoeslag. Ze kunnen u ook op weg helpen met de aanvraag.

LET OP U heeft tot 1 september 2021 de tijd om de huurtoeslag over 2020 aan te vragen. Maar als u voor huurtoeslag in aanmerking komt, hoeft u natuurlijk niet tot dan te wachten.

• De meest recente aanslag inkomstenbelasting van u en van uw partner.

• Heeft u geen aangifte inkomstenbelasting gedaan in de afgelopen jaren? Dan legt u de jaaropgaven over 2019 van u en eventueel die van uw partner klaar. Het kan gaan om de jaaropgaven van uw werkgever, de Sociale Verzekeringsbank, uw pensioenfonds of het UWV. • Tot slot uw bankafschriften per 1 januari 2020, om te zien of uw vermogen niet te hoog is.

ANBO 45

SMARTHOME

Toekomstbestendig in uw eigen huis Maak kennis met robotica en domotica in Het Slimste Huis in Alkmaar Zo op het oog lijkt het een normale woning. Maar Het Slimste Huis in Alkmaar is een kenniscentrum vol vernieuwingen op het gebied van langer zelfstandig thuiswonen. Slimme robots, e-health oplossingen en kleine aanpassingen helpen ouderen veilig en comfortabel te wonen in hun eigen huis. ANBO bezocht het Slimste Huis voor een uitgebreide rondleiding.

TEKST FLEUR AKERSLOOT

Toekomstbestendig wonen begint al bij de voordeur. De deur van Het Slimste Huis gaat niet open met een ouderwetse sleutel maar wordt geopend met een tag. Veilig en gebruiksvriendelijk. De tag - een ronde plastic munt - haalt u heel simpel langs een scanner.

Dat betekent geen gerommel met sleutels of sloten die niet gemakkelijk open of dichtgaan.

En nog belangrijker; de tag is veilig. Zo kunt u zelf kiezen op welke dagen de tag de deur opent voor uw thuishulp en kunt u uw buren een tag geven die in noodgevallen de deur kunnen openen. Via een beeldscherm in huis kunt u sowieso zien wie er voor de deur staat en informeren wat iemand komt doen.

46 ANBO

SMARTHOME COMPUTERERVARING NIET NODIG Contact houden met familie, de huisarts of thuiszorg is onmisbaar als u zelfstandig thuis woont. In de huiskamer van Het Slimste Huis staat een groot scherm; een tablet.

Hiermee kunt u makkelijk berichten versturen, beeldbellen, afspraken maken en meldingen instellen voor medicijninname. Maar het is ook gemakkelijk om via de tablet naar de radio te luisteren of er de krant op te lezen.

Computerervaring is er niet voor nodig; de tablet heeft een makkelijk te bedienen paneel.

VIRTUEEL BEZOEK Kunnen uw naasten niet altijd fysiek aanwezig zijn? Dan kunnen ze een ‘telepresence robot’ op afstand besturen en met u beeldverbinding maken. Zo zijn ze op ‘virtueel bezoek’. Ook kunnen zij, dankzij verschillende online leefstijlmonitoren, een oogje in het zeil houden zonder dat u het merkt. Zet u bijvoorbeeld gewoonlijk altijd om 3 uur de televisie aan en gebeurt dit niet, dan kan er een melding verstuurd worden naar uw omgeving. En misschien kent u de alarmknop om de nek al? Een variant hierop is een horloge met GPS-systeem waarmee u gemakkelijk contact maakt met een familielid of hulpverlener. Ouderen die door bijvoorbeeld dementie verdwalen kunnen zo hulp vragen maar ook door familie in de gaten worden gehouden. Wanneer zij zich buiten een straal van een bepaald aantal meters van het huis begeven krijgen zij een melding.

NIET VERGETEN Veel oplossingen in Het Slimste Huis houden rekening met ouderen die een beetje vergeetachtig zijn. Zo komt het vaak voor dat ouderen vergeten water te drinken.

Een speciale waterkan houdt precies bij hoeveel er wordt gedronken en geeft een signaal als dat niet voldoende gebeurt. Nog zo’n oplossing is de gezellige plant in een vaas waar berichten uit klinken die routine en regelmaat stimuleren. Drinkt de bewoner gewoonlijk om 10 uur koffie, dan herinnert de plant hem of haar daaraan. U kunt ook instellen dat er een antwoord gegeven moet worden. Als uw antwoord uitblijft, wordt uw omgeving gewaarschuwd en kunnen zij bij u controleren of alles in orde is.

IS UW WONING AANPASSEN NODIG? Het Slimste Huis is volledig voorzien van handige domotica; gordijnen die automatisch dichtgaan, een knop waarmee alle lampen aan en uit gaan of een verlichting langs

de looproute naar de wc voor in de nacht. Het is maar een greep uit de talloze oplossingen die er zijn voor in en om uw huis. Wilt u weten welke oplossingen geschikt zijn voor u? Neem een kijkje op: www.slimstehuis.nl

Hulp nodig?

Uw woning aanpassen kan in de kosten lopen.

Gelukkig hoeft u vaak niet alles zelf te betalen.

Via uw gemeente kunt u aanspraak maken op een Wmo-voorziening (Wet maatschappelijke ondersteuning). Neem contact op met het Wmo-loket van uw gemeente. Heeft u hierbij hulp nodig? Mail of bel dan onze Raad en Daad Advieslijn. Onze medewerkers zijn iedere werkdag bereikbaar van 10.00 tot 15.00 uur op 0348 46 66 88. Mailen kan uiteraard altijd: raadendaad@anbo.nl

Sinds 2015 streven gemeenten ernaar dat ouderen zo lang mogelijk thuis kunnen blijven wonen. Ondanks dat de meeste ouderen graag in hun eigen huis blijven, zijn veel woningen niet aangepast om er de oude dag te besteden. Het Slimste Huis in Alkmaar inspireert ouderen, mantelzorgers en thuiszorgorganisaties welke aanpassingen een woning aangenamer en veiliger maken om langer zelfstandig te wonen.

In de nabije toekomst krijgt het huis weer een update met de komst van veel meer draadloze toepassingen. Kijk voor meer informatie op: www.slimstehuis.nl

Wilt u weten welke aanpassingen uw woning nodig heeft? Doe de test op: mijnhuisopmaat.nl/huistest

Dit is het eerste deel uit een reeks over ‘smart living’. Dit jaar staan we verder nog stil bij onder andere: slimme schoonmaakapparaten, verlichting en sensoren en stemtechnologie.

ANBO 47

FEITEN & CIJFERS

HOOFDZAKEN

Feiten en cijfers over leefbaarheid De verstedelijking van Nederland zet door. Jongeren trekken weg uit verschillende gebieden aan de rand van ons land, terwijl de Randstad blijft groeien. Welke gevolgen heeft dit voor de leefbaarheid van onze steden en dorpen? De feiten en cijfers op een rij rondom de thema’s wonen, voorzieningen en veiligheid.

WONEN Stad vs platteland

• Sinds 2010 is de stedelijke bevolking met 1,7% gegroeid ...

• … en de plattelandsbevolking met 1,5% gedaald.

• In 2018 is het aantal inwoners in 74 van de 380 gemeenten afgenomen.

GEMEENTEN MET DE GROOTSTE INWONERSGROEI IN 2018 • Amsterdam: + ca. 10.000 inwoners • Den Haag: + ca. 6.000 inwoners • Rotterdam: + ca. 5.500 inwoners • Utrecht: + ca. 5.000 inwoners GEMEENTEN MET DE GROOTSTE KRIMP IN 2018* • Noordenveld -33,4 • Stadskanaal -14,1 • Doesburg -13,9 • Loppersum -10,8 • Schinnen -9,9 • Eemsmond -9,7 *per 1000 inwoners ten opzichte van 2017 In de regio’s met de grootste krimp trekken vooral jongeren weg.

Opvallend is dat in Zeeuws-Vlaanderen niet alleen jongeren, maar ook ouderen wegtrekken. De belangrijkste argumenten voor hun vertrek zijn de verdwijnende zorgvoorzieningen en dichter bij hun (klein)kinderen willen wonen.

48 ANBO

PERCENTAGE 65-PLUSSERS PER GEMEENTE 1. Limburg: 23% 2. Zeeland: 23% 3. Drenthe: 23% 4. Friesland: 21% 5. Gelderland: 20% 6. Noord-Brabant: 20% 7. Groningen: 20% 8. Overijssel: 19% 9. Zuid-Holland: 18% 10. Noord-Holland: 18% 11. Utrecht: 17% 12. Flevoland: 14% WONINGTEKORT • Geschat tekort seniorenwoningen in 2019: 80.000 • Ouderen in een ongeschikte woning in 2019: 40.000 • Verwacht tekort seniorenwoningen in 2030:

240.000

FEITEN & CIJFERS

VOORZIENINGEN Winkelleegstand GROOTSTE WINKELLEEGSTAND IN GEMEENTEN MET MEER DAN 100.000 INWONERS 1. Venlo 2. Zoetermeer 3. Emmen GROOTSTE WINKELLEEGSTAND IN GEMEENTEN MET MEER DAN 10.000 INWONERS 1. Rijswijk (Zuid-Holland) 2. Landgraaf 3. Kerkrade

VERDWIJNENDE VOORZIENINGEN IN DORPEN • Pinautomaten • Brievenbussen • Supermarkten en winkels • Horecavoorzieningen • Zorgvoorzieningen als de huisarts, specialistische zorg en fysiotherapie AFSTAND TOT VOORZIENINGEN Inwoners van krimpregio’s moeten vaker én verder reizen voor voorzieningen die zijn verdwenen in hun nabije omgeving. Bewoners tussen 60 en 75 jaar leggen gemiddeld 5% meer kilometers af vergeleken met 2005. Voor 75-plussers is dat zelfs 30% meer.

OPENBAAR VERVOER In sommige krimpgebieden neemt het openbaar vervoer af. 65-plussers nemen slechts 4% van al het treinvervoer en 10% van het bus-, tram- en metrovervoer voor hun rekening. Daarentegen zijn 65-plussers goed voor maar liefst 30% van het taxigebruik en bijna 70% van vervoermiddelen voor gehandicapten.

VEILIGHEID VEILIGHEID EN GEVOEL VAN VEILIGHEID • 9% van de 65-plussers werd in 2017 slachtoffer van een vermogensmisdrijf, vandalisme en/of een geweldsmisdrijf. Dat is 15% onder 45 tot 64-jarigen.

• 66% van de 65-plussers heeft het gevoel dat criminaliteit in 2018 toenam. Dat is een daling van 15% ten opzichte van 2010.

• 25% van de 65-plussers voelt zich weleens onveilig. Dat is een daling van 2% ten opzichte van 2012. 33% van 45 tot 64-jarigen voelt zich weleens onveilig.

GEMEENTEN MET DE MINSTE CRIMINALITEIT IN 2018 1. Dinkelland 2. Olst-Wijhe 3. Dalfsen 4. Lopik 5. Staphorst

GEMEENTEN MET DE MEESTE CRIMINALITEIT IN 2018 1. Amsterdam 2. Eindhoven 3. Rotterdam 4. Heerlen 5. Maastricht

Overijssel is volgens de Misdaadmeter de veiligste provincie. Limburg kwam uit de bus als provincie met de meeste criminaliteit. Daar nam het aantal aangiften van een misdrijf met 6% af, maar nam het aantal woninginbraken toe.

Bronnen: (Centraal Bureau voor de Statistiek, 2018), (Dynamis, 2019), (Kennisinstituut voor Mobiliteitsbeleid, 2015), (Planbureau voor de Leefomgeving, 2018),(Sociaal Cultureel Planbureau, 2019) en (Zilver Wonen, 2018).

ANBO 49

ANBO TIPT Er zijn oneindig veel producten, apps, uitjes en gadgets die het leven leuker, makkelijker en/of interessanter maken. In elk nummer van ANBO Magazine tipt hoofdredacteur Jurriën Beerda zijn favorieten.

ANBO-diner bij Van der Valk: Komt u ook?

Event

ANBO bestaat 120 jaar en dat willen we graag met u vieren. Doordat u ANBO steunt, kunnen wij nog beter ons werk doen en opkomen voor de belangen van senioren. Komt u naar een van de vier feestelijke diners bij Van der Valk? Bij elk diner is plaats voor 120 ANBO-leden. Meld u snel aan, want vol is vol. Wij bieden u dit diner (inclusief drankjes) gratis aan.

Terwijl de koks van Van der Valk de lekkerste hapjes voor ons maken, wisselen we graag met u van gedachten. Hoe kunnen we u nog beter van dienst zijn?

Wat vindt u van onze advieslijn Raad en Daad en van onze lobby in politiek Den Haag? En welke tips hebt u over goed ouder worden?

WAAR & WANNEER 8 april Eindhoven 15 april Assen 29 april Sassenheim 9 mei Tiel

AANMELDEN 120jaar@anbo.nl Stuur een e-mail naar: met uw naam, telefoonnummer, e-mailadres, lidnummer en uw voorkeur voor de locatie. Of bel onze Ledenservice via 0348 46 66 90.

Vakantie

Maak kans op een week vakantie Wilt u kans maken op een week vakantie in de Belgische kustplaats Bredene? Mail dan waarom u zo blij bent om lid te zijn van ANBO naar magazine@anbo.nl. De winnaar wordt bekendgemaakt in het volgende ANBO Magazine. Die uitgave verschijnt op 5 mei.

Deze prijs wordt u aangeboden door onze partner Interhome, dé specialist in vakantiewoningen. De in 1965 in Zwitserland opgerichte onderneming heeft 40.000 vakantiewoningen in 32 landen. Speciaal voor ons 120-jarig bestaan krijgt u dit jaar bij Interhome als ANBO-lid tien procent korting. Die is heel 2020 geldig, óók in combinatie met andere kortingen. Kijk voor meer informatie op: anbo.nl/interhome

50 ANBO

ANBO TIPT

Poëzie

Vergeet nooit

In het vorige nummer stond ik stil bij poëziewaaier Als Vanouds van ons lid Marinus Jansen. Wie daar kans op wilde maken moest ons een gedicht sturen. Winnaar is de heer H.A. Nahuysen. En dit is zijn winnende gedicht: VERGEET NOOIT al het goede en het mooie dat we samen mochten delen keer op keer VERGEET NOOIT alle warmte - alle liefde geloof me liefste - 't wordt alleen maar meer VERGEET NOOIT hoe we samen mochten groeien de allereerste blik - die allereerste zoen VERGEET NOOIT al het mooie in ons leven ik zou het zo weer over willen doen

Boek Lucie Verzandvoort

Geef me dan maar alleen de slagroom!

Beschouwingen vanuit een verzorging

shuis

Komt u bij ons op de koffie?

Wij nodigen u van harte uit om ons 120-jarig bestaan te vieren onder het genot van een kop koffie met gebak bij ons op kantoor.

U kunt die ochtend kennis maken met de ‘gezichten’ achter onder meer onze Ledenservice en onze Raad & Daad Advieslijn.

Om 10.00 uur staat de koffie met gebak voor u klaar, gevolgd door een inhoudelijk gedeelte waarin wij u meer over ANBO vertellen. We sluiten af met een rondleiding. Aanmelden kan via:

Event

magazine@anbo.nl

De ochtenden staan gepland op maandag 11 en 25 mei en 8 en 22 juni van 10.00 tot 11.30 uur. Het adres is Vijzelmolenlaan 20-22 in Woerden.

Geef me dan maar alleen de slagroom!

Vorig jaar zijn we benaderd door een lid dat ons wees op het boek ‘Geef me dan maar alleen de slagroom!’ Het lid schreef: ‘Het boeide mij zo dat ik het in een keer uit heb gelezen. Te meer ook dat het verplegend personeel gecomplimenteerd wordt, wat tegenwoordig regelmatig anders wordt weergegeven.

Ook hoe een gezond leven tot een hoge geestelijke en gezonde leeftijd kan leiden’.

Het boek is het debuut van de 91-jarige Lucie Verzandvoort. In de zomer van 2018 liep ze een gebroken knie op. Een tijdelijke opname in een verzorgingshuis was noodzakelijk. Het werd een verblijf van twee maanden. Ze hield een dagboek bij, dat een levendig beeld geeft van het wel en wee van bewoners en personeel. Ook kijkt ze terug op memorabele momenten uit haar leven.

In samenwerking met uitgeverij Leon van Dorp mogen we vijf exemplaren weggeven. Wilt u kans maken op een van deze vijf boeken? Stuur dan een mail naar: magazine@anbo.nl

ANBO 51

ONTDEK HET GEMAK van onze maaltijdservice!

Voorbeeld

Van € 45,29 voor slechts

€ 30,29* Art. nr. 9390 6

Waardebon

15,-

ter waarde van

€

Direct bestellen?

bel 0800 – 023 29 75 of ga naar www.apetito-shop.nl/15korting

Geldig t/m 31 maart 2020, alleen voor nieuwe klanten, eenmalige deelname per adres. Kijk voor de overige actievoorwaarden op www.apetito-shop.nl/15korting *prijs geldt voor maaltijden zoals afgebeeld.

in te leveren bij bestellingen van 7 à la carte maaltijden naar keuze (meer dan 130 maaltijden) of een dinerdoos naar keuze met 7 voorgeselecteerde maaltijden.

Uw actiecode: 304 - 20013

Ruime keuze - Dieetmaaltijden - Gratis dieetadvies - Wekelijks bezorgd - Eenvoudig bestellen - Geen verplichtingen

GEZONDHEID

De laatste zorg vastgelegd Het Behandelpaspoort

Welke zorg zou u nog willen in uw laatste levensfase? Het is een vraag waarmee mensen zich doorgaans liever niet bezighouden. Volgens Ester Bertholet, specialist ouderengeneeskunde, is het belangrijk om er vroeg mee te beginnen. In alle rust, met een heldere geest en in goed overleg met mensen in uw omgeving.

Vanuit die gedachte heeft ze het Behandelpaspoort in het leven geroepen.

TEKST ROY VAN DER MAREL

ANBO 53

GEZONDHEID

“Het is een grote misvatting dat je naar een notaris moet voor een behandelverklaring”

ESTER BERTHOLET

“Ik praat veel met mensen over hun zorg en medische behandelingen in de laatste fase van hun leven”, vertelt Bertholet. Ze is oprichter van de eerste, zelfstandige praktijk in ouderengeneeskunde en spreekt veel patiënten die het advies van artsen blindelings opvolgen. Soms ook tegen hun eigen behandelwensen in. “Ik vraag altijd expliciet af of dit de behandeling is die zij zelf ook nog willen.

Kan het ook anders? Wat wil men zelf heel graag? En wat niet? Voorheen schreven we dat dan op een blaadje op. Ik vroeg mij daarna altijd af wat er vervolgens met dat blaadje ging gebeuren en of die wensen daadwerkelijk opgevolgd zouden worden.”

IN GEVAL VAN NOOD En dus gaat ze het anders doen. Met collega’s en patiënten zet ze een werkgroep op waar het Behandelpaspoort uit is voortgekomen. “We hebben goed nagedacht over alle aspecten van het paspoort. We zijn vragen anders gaan formuleren en zijn verder gaan denken dan alleen ‘Wilt u gereanimeerd worden, als dat nodig blijkt te zijn?’. We hebben de opzet breder gemaakt met vragen als: Wat is belangrijk voor u? Wat moeten we weten van u? Bent u gelovig waardoor u bepaalde ingrepen niet wilt? Wie moeten we inschakelen in geval van nood? En wie vertegenwoordigt u in die situatie?”

54 ANBO

Het zijn de vragen waar zorgvuldig over nagedacht moet worden. Daar is in overleg met een huisarts niet altijd tijd voor. Laat staan bij een crisisbehandeling in het ziekenhuis. Volgens Bertholet is het dan ook nadrukkelijk de bedoeling om over die vragen na te denken en na te blijven denken. “Mensen moeten dit in de loop der tijd gaan invullen, als een soort werkboekje.”

NIET DWINGEN Het paspoort is dan ook geen definitieve wilsverklaring en kan op elk moment worden aangepast. Rechtsgeldig is het wel. “Het is een grote misvatting dat je naar een notaris moet voor een behandelverklaring. Als jij op willekeurig welk briefje vermeldt wat je wel of niet wilt en je ondertekent dat met een handtekening en datum, dan is dat rechtsgeldig. Een arts die dat onder ogen krijgt moet daar naar handelen. Je kunt een arts niet dwingen een handeling te verrichten, maar wij mogen ook niemand behandelen die dat niet wil.”

Ook huisarts Mirjam Willemsen is een groot voorstander van het Behandelpaspoort. Zij heeft als arts, maar óók als patiënt, ervaring met het bespreken van behandelvragen.

In februari van 2019 is bij haar voor de tweede keer longkanker geconstateerd. Ditmaal kan ze alleen nog palliatief behandeld worden. Daardoor zit zij nu ook aan de andere kant van de tafel met het Behandelpaspoort in haar handen. “Ik heb er veel over nagedacht en alle vragen met mijn man besproken, maar nog niet ingevuld. Dat moet de komende tijd in alle rust gaan gebeuren.”

GEZONDHEID INZICHT IN WENSEN Naast het persoonlijk gebruik zet Willemsen het paspoort ook in haar praktijk in, als een handvat om de zorg in de laatste levensfase bespreekbaar te maken. “De eerste keer geef je het paspoort mee en leg je uit waarvoor het is. Bij een tweede bezoek kom je er nog een keer op terug. Dat dit paspoort er is, maakt het bespreken van moeilijke onderwerpen een stuk eenvoudiger. Daarnaast geeft het mij natuurlijk ook gewoon inzicht in de wensen van mijn patiënten.”

Toch ziet Willemsen nog een klein verbeterpunt. “Ik vind de opzet en het paspoort écht fantastisch. Maar ik zou liever óók een digitale versie willen hebben. Dat heb ik ook al met Ester besproken.” Bertholet: “Daar gaan we nu mee aan de slag. Wat ik wil is dat het een soort app gaat worden, maar dat het fysieke paspoort altijd zal blijven. Het meenemen van dat boekje en gaandeweg invullen is toch prettiger dan dat je met een app praat. Het geeft meer houvast. Zeker voor ouderen.

Gebruikers vinden het ook heel fijn dat het een gevoel geeft van een echt paspoort. Het lijkt er ook op. Inclusief pasfoto!”

WINST In eerste instantie is dit paspoort bedoeld voor ouderen en mensen als Mirjam Willemsen, die een beperkte levensduur tegemoet gaan, maar nog wel gezond van geest zijn. Van Willemsen mag die doelgroep echter wel wat uitgebreid worden: “Het is voor iedereen verstandig om een paspoort in te vullen. Je kunt, helaas, op elke leeftijd wat krijgen. Maar vergeet niet dat je antwoorden niet vaststaan. Kom er gewoon regelmatig op terug. Het lastigst is eraan te beginnen.”

Bertholet is zelf wat terughoudender: “Dat iedereen een Behandelpaspoort zou moeten is iets wat ik zelf niet zo stellig durf te zeggen, maar ik vind daar heel veel in zitten. Het feit dat je de antwoorden al in je mond hebt liggen is namelijk al winst. Dan hoef je daar niet meer over na te denken in een crisissituatie.”

HUISARTS MIRJAM WILLEMSEN

“Het Behandelpaspoort maakt het bespreken van moeilijke onderwerpen een stuk eenvoudiger” Behandelpaspoort voor leden Meer informatie over het Behandelpaspoort vindt u op:

Nu is het zaak voor Bertholet om de paspoorten over Nederland te gaan verspreiden. Ze vaart daarin mee op een golf van enthousiaste reacties: “Ik dacht eerst: wat doe ik mezelf aan!?

Ik heb het al druk genoeg en kan mailtjes over euthanasie of klachten over de zorg niet gebruiken. Maar ik heb alleen maar positieve reacties ontvangen! Heel praktische aanvullingen, maar ook: “het is een cadeautje voor mezelf”. Dat is toch mooi!”

www.behandelpaspoort.nl

Als lid van ANBO kunt u het paspoort en een informatieboekje bestellen voor € 11, in plaats van € 12,50. Voor het paspoort, infoboekje en opbergmap betaalt u € 18,45 in plaats van € 19,95. Alle genoemde bedragen zijn exclusief verzendkosten.

Bestellen kan via www.behandelpaspoort.nl met de actiecode ANBOKORTING. De actie loopt tot en met 31 maart. Heeft u geen mailadres? Neem dan contact op met onze Ledenservice via 0348 46 66 66.

ANBO 55

vanaf SLECHTS

€ 239,95

p.p.

5-daagse Alles Inclusief Vakantie Op basis van eigen vervoer

• 4x overnachting • 4x fantastisch ontbijtbuffet • 4x heerlijke lunch • 4x culinair 3-gangendiner • Regelmatig entertainment en vermaak • De gehele dag gratis koffie & thee

Beleef het genieten!

• Alle drankjes GRATIS tussen 17:00 en 24:00 uur) (bier, fris, wijn, jenevers en sappen)

DATUM

PRIJS pp

DATUM

PRIJS pp

woensdag 1 april

€ 239,95

vrijdag 17 april

€ 239,95

zondag 5 april

€ 239,95

dinsdag 21 april

€ 239,95

donderdag 9 april

€ 239,95

zaterdag 25 april

€ 259,95

maandag 13 april

€ 239,95

woensdag 29 april

€ 259,95

• GEEN reserveringskosten • GEEN aanbetaling • GEEN 1-persoonstoeslag • GRATIS eigen parkeerplaats

Wald-Hotel Bad Fredeburg, In der Schmiedinghausen 36 57392 Bad Fredeburg T

0049-2974-96250 Nederlands gesproken www.wald-hotel.nl

ANBO online Nieuwe website

We hebben sinds eind vorig jaar een nieuwe website.

Een site waar de gewenste informatie nรณg makkelijker vindbaar en waarop het fijn navigeren is. De site staat boordevol informatie over onze drie speerpunten: Inkomen, Gezondheid en Wonen. Neem eens een kijkje op: www.anbo.nl

Mist u iets? Laat het ons weten via: magazine@anbo.nl

Digitale nieuwsbrieven

Met onze nieuwsbrieven bent u direct op de hoogte van de laatste nieuwtjes. In de ANBO Actueel delen we informatie, handige tips en ontwikkelingen in de politiek, uiteraard met een focus op Inkomen, Gezondheid en Wonen. In onze voordeelnieuwsbrief ANBO Actie vindt u allerlei aanbiedingen, speciaal voor u als lid. Denk aan bijvoorbeeld korting op uitstapjes, vakanties en allerhande nuttige producten.

Inschrijven kan via:

Volg ons

anbo.nl/nieuwsbrief

Natuurlijk vindt u ANBO ook op social media. We zijn actief op Facebook, Twitter, LinkedIn, YouTube en Instagram. Daarop delen we nieuws, tips, informatie, leuke weetjes, successen, ledenvoordeel en kijkjes achter de schermen. Volg ons! www.facebook.com/anbo.nl twitter.com/ANBO_Nederland (algemeen) twitter.com/ANBOpers (voor de pers) www.linkedin.com/company/anbo www.instagram.com/anbo_nederland www.youtube.com/ANBOnl

ANBO

EXPERTS

Dagelijks komen bij ANBO Raad & Daad veel vragen binnen over de meest uiteenlopende onderwerpen. Onze experts staan klaar om advies te geven. Een greep uit de vragen en antwoorden.

Moet ik mijn AOW aanvragen?

Of krijg ik die automatisch?

WILLEM REIJN, ANBO-EXPERT PENSIOENEN

“U moet het AOW-pensioen wel aanvragen. Maar de Sociale Verzekeringsbank (SVB), die de AOW uitvoert, stuurt u ongeveer vier maanden vóór uw AOW-leeftijd een brief over de aanvraag. Heeft u de Berichtenbox van de overheid geactiveerd? Dan ontvangt u de brief digitaal in uw Berichtenbox.

Bereikt u binnen vier maanden uw AOW-leeftijd en heeft u nog geen brief over uw AOW van de SVB ontvangen? Neem dan contact op met de SVB.”

Ik ben verhuisd naar een andere gemeente en moet nu 100 euro betalen voor mijn gehandicaptenparkeerkaart.

Kan dat zomaar?

CLAUDIA COMPIER, JURIST

“Helaas kan dat. Dat komt doordat iedere gemeente zelf het tarief voor de GHK mag vaststellen. De gemeente waar u eerst woonde, maakte parkeervoorzieningen voor gehandicapten meer bereikbaar dan de gemeente waar u nu woont. Mijn advies: informeer bij uw gemeente of u op grond van het minimabeleid voor een tegemoetkoming in de kosten in aanmerking komt.”

58 ANBO

ANBO EXPERTS

Heeft u een vraag?

In het vorige ANBO Magazine gaven we informatie over de eigen bijdrage aan gehoorapparaten.

Maar ik mag toch alle kosten die mijn zorgverzekeraar niet vergoed in mijn aangifte inkomstenbelasting opvoeren?

Komt u ergens zelf niet uit? Neem dan contact met ons op. Wij hebben diverse deskundige vrijwilligers die gratis bij leden op huisbezoek gaan. Als u een huisbezoek door een van onze ANBO Woon- of Veiligheidsconsulenten wenst, dan kunt u dit aangeven bij de Raad & Daad Advieslijn via telefoonnummer: 0348 46 66 88. Of stuur een e-mail: raadendaad@anbo.nl

ALEX VAN SCHERPENZEEL, ANBO EXPERT FINANCIËN

“Soms kunt u inderdaad een deel van de kosten opvoeren, als hulpmiddel bij de specifieke zorgkosten. Soms kunt u in het geheel geen kosten in mindering brengen. De verplichte eigen bijdrage van 25 procent is in ieder geval niet aftrekbaar en kunt u dus niet opvoeren. Wordt op de aanschaf van het hoortoestel ook het verplichte eigen risico verrekend (u weet wel, die 385 euro), dan is ook dat bedrag niet aftrekbaar.

Heeft u een duurder apparaat aangeschaft omdat de functionele eisen van het apparaat beter voor u zijn, dan is het meerdere (dus boven eigen bijdrage en eigen risico) aftrekbaar. Is de meerprijs ontstaan door een persoonlijke voorkeur, bijvoorbeeld omdat de kleur of het uiterlijk beter bevalt, dan is het bedrag van de meerprijs niet aftrekbaar.

Een rekenvoorbeeld: het voorgeschreven apparaat zit niet goed. Een ander apparaat past u wel, maar kost € 3.000.

Dat is meer dan het voorgeschreven apparaat. U besluit om het duurdere gehoorapparaat te kopen. U krijgt volgens uw polis € 1.750 vergoed. U betaalt dus zelf € 1.250. Dat is slechts voor een deel aftrekbaar. De eigen bijdrage van 25% is niet aftrekbaar. Dat is bij dit apparaat dus € 750. U krijgt ook € 1.750 vergoed. Uw aftrekpost is daarmee € 500 (3.000 – 1.750 – 750).”

ANBO 59

ADVERTORIAL

“Ik ben enorm blij met de verbetering van mijn ogen en ik vertel al mijn vrienden hoe enthousiast ik ben over Blue Berry.”

‘Waar is uw bril?’

Mona, 65, is een gezonde vrouw die vol in het leven staat. Ze is nog zeer actief en heeft een druk sociaal leven.

Een aantal jaren terug maakte ik mij zorgen over mijn gezichtsvermogen. Ik wilde dat dit gezond bleef.

Getipt over bosbessen Toevallig las Mona in een krant over het product Blue Berry en de vele mensen die met behulp van dit product met hun oogproblemen zijn geholpen.

“Ik begreep dat Blue Berry een aantal bestanddelen bevat, welke allemaal een positief effect hebben op je ogen*. Van bosbessen en luteïne had ik gehoord, ik besloot het te proberen.”

Kleinkind ontdekte de verandering Mona merkte al snel enige verbetering.

Iets grappigs gebeurde toen zij een uitstapje maakte met haar kleinkind.

“Oma, u bent uw bril vergeten!” zei de 10-jarige, toen zij onderweg waren.

Toen realiseerde Mona zich het goede effect van de Blue Berry tabletten.

“Mijn opticien is erg tevreden over wat er met mijn ogen is gebeurd, en ik vertel aan al mijn vrienden, hoe blij ik ben met Blue Berry”, zegt Mona lachend.

Blue Berry - het originele Zweedse product Blue Berry is het originele product, geproduceerd in Zweden. In tegenstelling tot veel namaak bevat Blue Berry naast bosbessen en luteine ook andere natuurlijke bestanddelen welke tezamen een unieke samenstelling vormen. Deze is speciaal ontwikkeld met als doel de werking van de ogen te ondersteunen* wanneer men ouder wordt. New Nordic was de eerste producent die goudsbloem introduceerde, welke rijk is aan het natuurlijke pigment luteïne.

Voordelen van Blue Berry™ Tabletten • Bevat een hoog gehalte aan natuurlijke luteïne die zich ook in de macula van uw oog bevindt - het deel dat verantwoordelijk is voor het centraal gezichtsvermogen • Met oogvitaminen voor het behoud van een normaal gezichtsvermogen** • De enige bosbessentablet ter wereld met natuurlijk ogentroost extract • Geproduceerd met in Zweden WILDE BOSBESSEN uit Sca ndinavië

Verkrijgbaar bij:

*Het bosbessenextract en ogentroostextract helpen om de gezondheid van het oog te behouden. Evaluatie gezondheidsclaim is lopende. **Vitamine A en zink dragen bij aan het in stand houden van een normaal gezichtsvermogen. Voedingssupplementen kunnen geen gevarieerde en evenwichtige voeding vervangen, noch een gezonde levensstijl.

VRAGEN? Bel 010-204 55 28 of kijk op:

www.newnordic.nl

Veilig douchen binnen 1 dag TOT

€1100 LEEFTIJDSKORTING*

+

Extra ondersteuning

Gisteren

+

Eigen productie en montageteam

+

Anti-slip profiel

Lage instap

Levenslange garantie op wandpanelen

Ruim 10.000 douches geplaatst

Geplaatst binnen 1 dag

Goedkoopste van de Benelux

Nature Line GRATIS BROCHURE ONTVANGEN?

WWW.VEILIGDOUCHEN.NL BEL GRATIS 0800 0200 962

Ja, ik ontvang graag het gratis informatiemagazine Pure instapbad NIEUW

Naam Straat + nr Postcode Telefoon

* Bekijk de algemene actievoorwaarde op onze website.

Plaats ANBO 17_03_20

ANBO 61

Stuur deze bon in een envelop zonder postzegel naar: Zwaluw comfortsanitair Antwoordnummer 3035 - 3860VZ Zeewolde, Nederland

ANBO-STEL

ANBO-stel Annemiek en Bert Rood

Tijd voor ons 62 ANBO

ANBO-STEL ANBO-leden Annemiek en Bert Rood zijn beiden 60 jaar. Samen 120 jaar. Dat vinden ze een mooi moment om in het jubileumjaar van ANBO in het magazine te staan én om een groot feest te geven.

Want het leven, ook al zit het soms tegen, moet je vieren.

Bert: “Ik was vroeger technisch onderwijsassistent, de praktische man achter de schermen. Dat deed ik tot ik geopereerd werd aan mijn nek. Toen ben ik beperkt geraakt.

Na de operatie moest ik weer leren lopen, maar in die tijd brak ik ook mijn heup en ben ik in een rolstoel beland. Nu loop ik met een rollator. Ik heb het lang geprobeerd, maar aan het werk komen lukte niet meer. Heel moeilijk vond ik dat, het voelde alsof ik aan de zijlijn stond. Maar goed, op een gegeven moment geef je je eraan over en komt er ruimte en tijd voor andere dingen.”

HUMOR EN TEKENWERK Annemiek: “We hebben het zwaar gehad toen Bert beperkt raakte. Hij moest toen echt door een tunnel heen om weer een lichtpuntje te zien. Onze toekomst is heel anders dan ik me had bedacht, maar we blijven positief. Bert z’n humor heeft ons er echt doorheen getrokken. En zijn tekenwerk, dat heeft hem echt weer plezier gegeven.”

DRUK LEVEN Bert: “Toen het niet goed met me ging ben ik gaan schilderen en kwam de positiviteit weer terug. Inmiddels ben ik overgestapt op pentekeningen. Daar heb ik plezier in.

Ooit, toen ik 18 jaar was, heb ik dat ook gedaan tijdens een vakantie bij mijn zus in Londen. Dus het zat er al in.

Maar ja, als je aan het werk gaat, een gezin hebt, dan komt ‘t er niet meer van. We hebben een druk leven gehad en dat hebben we eigenlijk nog steeds.”

ANBO-lid omdat: “Sinds 2017 zijn we lid van ANBO. Als je 60 wordt dan hoor je bij ‘de club’. Haha, zo noemen ze dat hè? Het is een andere levensfase. We zijn ouder en de kinderen zijn de deur uit. Met onze leeftijd wilden we meer informatie waar je wat aan hebt, zoals over pensioen of de keuringen van het CBR.”

“Bert z’n humor en tekenwerk heeft ons er doorheen getrokken” Annemiek: “Ik werk in het onderwijs en ben mantelzorger voor mijn moeder van 90 jaar. Ik sta twee dagen per week voor de klas. De andere dagen ben ik druk met gewone dingen, de boodschappen, het huishouden en ik ga dus regelmatig langs mijn moeder. Ik zorg graag.”

GEVALLEN Bert: “Annemiek en ik hebben elkaar ontmoet in Oostenrijk. Een bijzonder verhaal. Ik Interrailde in die tijd met een vriend en tijdens een stop was ik bij een beekje gevallen en toen ik aan de kant zat om bij te komen zag ik Annemiek.

Zij was met vriendinnen op reis. Inmiddels hebben we drie zoons die nu allemaal een baan hebben en het huis uit zijn.

Nu is er weer wat tijd voor ons.”

LEREN Annemiek: “Nu we allebei 60 zijn willen we een feest geven. Dat willen we vieren. We leven in het nu. We kijken niet te ver vooruit maar pakken wat we pakken kunnen.

We zijn altijd zo druk met werk geweest dat het nu tijd is om te genieten. Dat moet ik wel leren, ik moet af en toe wel de was en strijk laten staan als het mooi weer is en gewoon even een rondje fietsen.”

ANBO 63

Voor fantastische reizen!

v.a. slechts

219,5/8 dagen Beierse

v.a. slechts

v.a. slechts

369,-

399,-

v.a. slechts

399,-

Woud, Bayerisch Eisenstein, Passau

Gerlos in het Zillertal/ Kirchberg in Tirol

8 dagen

10/12 dagen Barcelona en omgeving / Barcelona all-inclusive en Andorra

Istrië, Opatija/ Pittoresk Vrsar, Istrië

Diverse vertrekdata

Diverse vertrekdata

Diverse vertrekdata

Diverse vertrekdata

v.a. slechts

499,-

v.a. slechts

469,-

v.a. slechts

499,-

10 dagen

v.a. slechts

699,-

12 dagen Rondreis

Dalmatische kust/ Rondreis Kroatië

10 dagen Toscane: Florence, Pisa en Elba/ Toscane, Umbrië en Rome

Makarska Rivièra en Dubrovnik

Lago Maggiore,Cinque Terre en Toscane

Diverse vertrekdata

Diverse vertrekdata

Diverse vertrekdata

Diverse vertrekdata

v.a. slechts

599,-

v.a. slechts

599,-

12 dagen

v.a. slechts

699,-

12 dagen

v.a. slechts

899,-

Hoogtepunten van Toscane

12 dagen Rondreis Noord-West Spanje, de schatten van Galicië

Rondreis Klassiek Italië en Amalfikust

Rondreis Griekenland

Diverse vertrekdata

Diverse vertrekdata

Diverse vertrekdata

Diverse vertrekdata

12 dagen

Bij Bolderman aanbetalen niet verplicht!

64 ANBO

Prijs p.p. o.b.v. 2 pers. kamer excl. Calamiteitenfonds & reserveringskosten

12 dagen

14 dagen

Brochure en boekingen:

(0318) 58 09 58 www.bolderman.nl

Drukfouten en prijswijzigingen voorbehouden.

2

Nº

MAART 2020

120 JAAR

UW GIDS VOOR GOED OUDER WORDEN LOSSE PRIJS € 5,95

Volgende nummer: In ANBO Magazine 3 is het dossier Geldzaken. De focus ligt daarbij vooral op erfrecht en nalatenschap.

Naast informatie en handige tips vindt u in het dossier onder andere een begrippenlijst. Op de cover van deze uitgave staat actrice, zangeres, verhalenvertelster en presentatrice Gerda Havertong.

DAARNAAST VINDT U IN NUMMER 3 UITERAARD DE VERTROUWDE RUBRIEKEN, WAARONDER: • Op de bres • Raad & Daad-succes • Opgelost • ANBO Experts • De puzzel GERDA HAVERTONG

ANBO 65

ANBO-VRIJWILLIGER

66 ANBO

ANBO-VRIJWILLIGER

“Het leukste is als het meevalt”

ANBO Ambassadeur en Belastinginvulhulp Piet de Witte De telefoon staat niet stil bij Piet de Witte thuis. Regelmatig vragen leden zijn hulp bij het invullen van de belastingformulieren. Zeker de maanden maart en april is hij toegewijd aan zijn werk als belastinginvulhulp van ANBO. TEKST FLEUR AKERSLOOT FOTO ANOUK DE KLEERMAEKER

“Laatst had ik iemand voor wie ik 2.200 euro heb teruggehaald.

Dat is toch mooi!”

“In 2014 begon ik bij ANBO als Belastinginvulhulp. Aangifte 2013 was mijn eerste invulperiode. Ik maak een afspraak met de mensen, ik neem m’n laptop mee en dan controleer ik de gegevens. En dan zien we of er betaald moet worden of dat er

ontvangen wordt. Vooraf ingevulde aangiften download ik van te voren.

Ik log in voor de mensen en maak daar een print van zodat ze zelf een overzicht hebben.”

NIHIL BEDRAG “Het leukste is als het meevalt bij mensen. Zelfs als het enkele tientjes zijn dan zie je al een opgelucht gezicht als ze daar niet op gerekend hadden. Als de Belastingdienst een brief stuurt met ‘Laat geen geld liggen’ dan kun je ervan op aan dat er geld terug te halen valt. De Sociale Verzekeringsbank houdt bijvoorbeeld standaard rekening met de heffingskortingen en houdt geen belasting in.

Dat komt omdat de heffingskortingen meer zijn dan de belasting zelf.

Maar pensioenfondsen doen dat wel.

Dat wil zeggen dat als je de heffingskorting niet helemaal gebruikt dat je recht hebt op de teruggaaf van je pensioenfonds. Veel mensen laten dat liggen. Ze krijgen melding van de Belastingdienst dat je geen aangifte hoeft te doen omdat het om nihil bedrag gaat. Nou, dan duik ik erin.

Want een proefberekening laat al zien of er geld terug te halen valt. Ik kan wel vijf jaar terug in de aangiftes bij mensen. Laatst had ik iemand voor wie ik 2.200 euro heb teruggehaald. Dat is toch mooi!”

HETZELFDE DORP “Onderscheid maak ik niet. Elk lid is hetzelfde. Ook als iemand elk jaar hulp nodig heeft. Ik doe het graag.

Ik zie hoe blij mensen zijn met de hulp. Sommigen hebben werkelijk ANBO 67

ANBO-VRIJWILLIGER

“Onderscheid maak ik niet.

Elk lid is hetzelfde.” wanneer aan doe zodat ik niet drie keer naar het hetzelfde dorp hoef te rijden.”

een slapeloze nacht als ze een blauwe envelop op de mat zien. Ik krijg het steeds drukker, voorheen was het enkel rond de invulperiode, maar nu heb ik wekelijks dat iemand belt voor 68 ANBO

hulp. Dan weer over huurtoeslag, de zorgtoeslag of een F-biljet. Dat is de aangifte inkomstenbelasting voor iemand die is overleden. Ik maak van te voren een schema welke dorpen ik

CARAVAN “Ik ben 40 jaar lang chauffeur geweest in het streekvervoer. Het werk op de bus mis ik niet. Voorheen was het contact met collega’s leuk maar op een gegeven moment werkten er alleen maar uitzendkrachten. En nu ben ik druk met dit werk voor ANBO en dat blijf ik voorlopig doen. Zolang het kan. Vrijwilligerswerk zit er bij ons wel in, mijn vrouw is ook druk met vrijwilligerswerk en zorgt voor de koffie en een praatje met de ouderen in het buurthuis.

Voor ANBO gaat ze één keer in de maand naar de seniorenmiddag voor de film, daar zet ze de koffie met iets lekkers klaar en ruimt ze op. Ze werkt ook op het theehuis om mensen te ontvangen die op het kerkhof zijn geweest. En ze zit één keer in de maand bij het Alzheimertrefpunt waar ze koffie zet. Maar we maken ook tijd voor elkaar hoor. Dan gaan we met de caravan op pad!”

ANBO-VRIJWILLIGER

Zo regelt u de Belastingservice

1.

120 jaar ANBO Wij spraken onze ambassadeur Piet de Witte over zijn werkzaamheden voor ANBO in het kader van ons 120-jarig bestaan.

Hij stond ook op de cover van het vorige magazine. Ook alle komende nummers van dit jaar komen ambassadeurs en leden aan het woord naar aanleiding van ons jubileum.

Elders in dit magazine staan nog twee '120 jaar ANBO' interviews.

Nee

Contact Gebruikmaken van de Belastingservice? We zijn iedere werkdag van 9.00 tot 17.00 uur bereikbaar via nummer 0348 46 66 91. U kunt ook mailen naar: ledenservice@anbo.nl

ga naar 2

Ja

ga naar 3

2.

Heeft u een eenvoudige aangifte*? Neem dan contact op met ANBO Belastingservice. Die is iedere werkdag telefonisch bereikbaar, van 09.00 tot 17.00 uur, via 0348 46 66 91. Of via e-mail: ledenservice@anbo.nl. U krijgt dan de contactgegevens van een vrijwilliger bij u in de buurt. U neemt zelf contact met de vrijwilliger op voor het maken van een afspraak.

3.

Ook vrijwilliger worden?

Bent u ook geïnteresseerd om als Belastinginvulhulp aan de slag te gaan? Of kent u iemand die dit wel zou willen doen? Kijk dan eens op www.anbo.nl/belastinginvuller of stuur een mail naar vrijwilliger@anbo.nl onder vermelding van ‘Belastinginvulhulp’.

Bent u in 2019 ook door de ANBO Belastingservice geholpen?

Nee

Wilt u dat dezelfde vrijwilliger u in 2020 weer helpt?

ga naar 2

Ja

ga naar 4

4.

Neem contact op met de betreffende vrijwilliger voor het inplannen van de afspraak. Vraag wel of hij nog actief is voor ANBO. Is dit niet het geval of heeft u zijn gegevens niet meer, neem dan contact op met de ANBO Belastingservice via 0348 46 66 91 (iedere werkdag van 09.00 tot 17.00 uur). Of via e-mail: ledenservice@anbo.nl. Geef de naam van de vrijwilliger door en wij geven u de contactgegevens. Is uw voorkeur niet meer beschikbaar, dan geven we de gegevens van een ander. In beide gevallen neemt u zelf contact op. *Buiten de eenvoudige aangifte valt onder meer inkomen uit aanmerkelijk belang box 2, winst uit onderneming, inkomsten als zzp’er, buitenlandse pensioenen en buitenlandse arbeidsinkomsten. Als u geen eenvoudige aangifte heeft, kan ANBO u helaas niet helpen. Onze vrijwilligers zijn daar niet voor opgeleid.Meer informatie: anbo.nl/belastingservice

ANBO 69

ANBO-LID

“Het hoeft toch niet allemaal saai en grijs?”

70 ANBO

ANBO-LID Els Dekkers-Klingers (75) heeft drie kinderen, vier kleinkinderen en wel 122 oppaskinderen. Jarenlang had ze een kinderopvang aan huis. Afgelopen jaar stopte ze met haar werk en heeft ze zich ingeschreven bij een modellenbureau.

“Het lijkt me heel leuk om wat met mode te doen”

“Ik heb een eigen kinderopvang aan huis gehad. Al die kinderen in huis hebben spelen, dat vond ik zo geweldig en authentiek. Dat peuters bijvoorbeeld leren dat ze even moeten wachten tot de baby klaar is. Ik had al kinderen van tien en zeven en toen kwam er nog een baby. Een nakomertje. Ik was veel aan huis vanwege het werk van mijn man, hij had zijn accountantskantoor aan huis. Ik deed dan de deur open voor klanten, maar zelf had ik er niets mee.

Omdat ik dan toch veel thuis was en een kleintje had, wilde ik meer kleine kinderen in huis. En zo kon ik meteen wat verdienen.”

‘TANTE ELS’ “Ik heb een oproep geplaatst bij de Albert Heijn dat ik wilde oppassen en binnen een uur had ik wel zes aanvragen.

Afgelopen september heb ik mijn laatste kinderen gehad.

De laatste twee was een tweeling en die komen nu nog af en toe een ‘dosis tante Els’ halen. Leuk toch? Uiteindelijk heb ik in al die jaren wel 122 kinderen gehad. De oudste is nu 33. Toen ik laatst 75 werd heb ik van wel 40 kinderen een kaartje gehad. Ze wisten nog zoveel van die tijd bij mij.

Ongelofelijk!”

MODE “De tijd met de kinderen vond ik zo ontzettend leuk. Ik genoot van wat die kleintjes allemaal zeiden en deden en dan al die grapjes. Toch ben ik ermee gestopt. Het werd fysiek moeilijker, dat sjouwen met baby’s dat ging niet meer. Sporten, rennen of wandelen gaat ook niet meer, daar hield ik ook zo van. Maar ik heb altijd van mode gehouden en ben vroeger etaleuse geweest. Dus nu ik niet meer met de kinderen kan werken of kan sporten heb ik me ingeschreven bij een castingbureau. Heel leuk lijkt me dat, om wat met mode te doen. Ik ben 75 en draag graag leuke kleding, dat zou ik wel aan meer ouderen willen laten zien.

Het hoeft toch niet allemaal zo grijs en saai te zijn?”

ANBO-lid omdat: “Ik ben sinds anderhalf jaar lid. Een vriendin tipte me dat er vanuit ANBO veel wordt georganiseerd en dat je kortingen krijgt.”

120 jaar ANBO Wij spraken ons lid Els Dekkers-Klingers in het kader van ons 120-jarig bestaan. Ze stond op de cover van het vorige magazine. Ook alle komende nummers van dit jaar laten we leden en ambassadeurs aan het woord naar aanleiding van ons jubileum.

ANBO 71

Als ANBO-lid profiteert u van aantrekkelijke voordelen. Leuke, interessante en aangename producten, uitstapjes, reizen en evenementen. Ook in dit nummer vindt u weer veel voordeel. En wist u dat uw ANBO-pas bij onze vaste kortingspartners het hele jaar door geld waard is?

Mandy’s aanraders ANBO’s Mandy Janssen regelt voordeel- en kortingsacties voor leden. Wilt u op de hoogte blijven van alle voordelen? Ga naar anbo.nl/nieuwsbrief en schrijf u in voor ANBO Actie. U ontvangt eens per drie weken een nieuwsbrief met daarin alle voordelen.

Die wilt u toch niet missen?

ANBO Agenda 4 APRIL 2020

50% KORTING OP TICKETS MATTHÄUS PASSION DIVERSE DATA IN 2020

MUZIEKREIS NAAR BONN MET VALK VAKANTIES 14 T/M 19 OKTOBER

UNIEKE REIS NAAR TIROL

Geldig heel 2020

VOOR LEDEN

Een veilig gevoel in en rond uw woning met de Veiligheidscheck

T/M DECEMBER 2020

VEILIGHEIDSCHECK: EEN VEILIG GEVOEL T/M DECEMBER 2020

20% KORTING OP DE GEHELE COLLECTIE VAN PROMINENT T/M DECEMBER 2020

EXTRA KORTING OP TELEFOONABONNEMENT anbo.nl/ledenvoordeel

72 ANBO

U heeft vast wel eens een brandoefening meegemaakt. Maar weet u wat u moet doen als er brand uitbreekt bij u thuis?

Maak een afspraak met onze Veiligheidsconsulenten voor een check bij u thuis. Ze helpen u graag bij het (beter) beveiligen van uw woning. Daarnaast geven ze u handige tips zodat u zich ook rondom uw woning veilig voelt. Zo leert u hoe u het beste kunt handelen in onveilige situaties, hoe u babbeltrucs herkent, hoe veilig bankieren werkt en hoe u veilig over straat gaat. Meer informatie vindt u via: anbo.nl/veiligheidscheck

LEDENVOORDEEL Voor ANBO leden

Korting op tickets Matthäus Passion

VOOR LEDEN

ANBO Ticketshop

In de ANBO ticketshop krijgt u onbeperkt kortingen op dagjes uit, theatervoorstellingen en meer. De kortingen lopen op tot wel 70%. Neem snel een kijkje in de ANBO ticketshop en ontdek waar u allemaal van kunt profiteren. In het magazine en onze Actie nieuwsbrief houden wij u op de hoogte van de actuele aanbiedingen.

ANBO ticketshop Uitgelicht: boek nu tickets voor de uitvoering van de Matthäus Passion via Ticketshop en krijg 50% korting. De tickets kosten € 40 i.p.v. € 80 De Matthäus Passion geldt in Nederland als de favoriete compositie in de passietijd en is verankerd bij het Nederlandse publiek. The Bach Choir & Orchestra zijn specialisten in het uitvoeren van deze compositie. De uitvoering wordt gedirigeerd door Pieter Jan Leusink. De musici in het orkest bespelen authentieke instrumenten uit Bachs tijd en zij behoren tot de top van Europese barokorkesten. The Bach Choir of the Netherlands wordt geroemd om haar dynamische en expressieve klank. Samen zijn deze musici als geen ander in staat symboliek, emotie en troost over te brengen op de luisteraar. Dit concert vindt op meerdere data plaats.

Voor ANBO leden

TICKETS BESTELLEN IS EENVOUDIG Ga naar:

anbo.nl/ticketshop

en bestel direct uw e-tickets met de actiecode AB2UGS79 en uw ANBO lidmaatschapsnummer.

Voordelige telefoonabonnementen via UnitedConsumers

EXTRA

€15

KORTING

Loopt uw telefoonabonnement bijna af? Stap over of verleng uw mobiel abonnement via UnitedConsumers en profiteer van exclusieve kortingen bij de providers KPN, Vodafone, Tele2, T-Mobile en Ben. Bovenop de maandelijkse korting van UnitedConsumers, ontvangt u als ANBO-lid € 15 éxtra korting! Uw totale korting kan daarmee oplopen tot € 90. U kunt kiezen voor een Sim Only abonnement of abonnement met toestel. Bekijk het aanbod op: www.unitedconsumers.com/anbomobiel

Heeft u vragen? Bel dan met 040-235 05 60.

ANBO 73

LEDENVOORDEEL

€25

Geldig: diverse data in 2020

3-daagse busreis KORTING met Jan Vayne in teken van Beethoven Gaat u mee?

In 2020 wordt de 250ste geboortedag van Beethoven gevierd. Van der Valk Vakanties neemt muziekliefhebbers mee op reis naar Bonn, de geboortestad van de wereldberoemde componist. Deze unieke en muzikale reis staat helemaal in het teken van het bijzondere leven van Beethoven. Met als hoogtepunt een exclusief optreden van pianist Jan Vayne op een prachtige locatie. Speciaal voor u!

• Vervoer per luxe touringcar vanuit diverse opstapplaatsen • 2 overnachtingen in 4-sterrenhotel Collegium Leoninum, op basis van halfpension • Reisbegeleiding door Nederlands Grootkoor dirigent Nan van Groeningen • Concert pianist Jan Vayne op een prachtige locatie • Stadswandeling

Reisdata: 8 mei, 12 juni, 21 augustus, 18 september 2020 Boekingsprocedure: U kunt deze reis online reserveren via www.valkvakanties.nl.

Bij online boekingen graag bij opmerkingenveld vermelden dat u gebruik maakt van € 25 ledenkorting met vermelding van uw ANBO lidmaatschapsnummer. Boekt u liever telefonisch neem dan contact op met Van der Valk Vakanties, tel: 0172 46 96 96. Wij zijn van maandag tot en met vrijdag bereikbaar van 09.00 – 17.30 uur. Graag bij telefonische boekingen vermelden dat u ANBO lid bent.

Link: valktours.nl/busreizen/thema-excursiereizen/ busreis-beethoven-bonn/

Geldig heel 2020

Korting op de gehele collectie van Prominent Relaxstoelen voor ultiem zitcomfort

20%

Prominent vindt dat een stoel iets voor u moet doen. U ontspannen én activeren of u helpen met opstaan. Of KORTING lekker languit gaan liggen, u masseren of verwarmen.

Maar vooral moet een stoel u optimaal ondersteunen in elke houding. Speciaal voor het 120-jarig bestaan van ANBO heeft Prominent een actie voor ANBO-leden. Zij ontvangen maar liefst 20% korting op het gehele assortiment van Prominent*. Ga met uw ledenpas naar één van de ruim 40 Prominent-winkels en profiteer van 20% korting op de gehele collectie. anbo.nl/ledenvoordeel/prominent * Acties en kortingen gelden niet op de Basics collectie en outletmodellen.

Niet geldig i.c.m. andere acties.

74 ANBO

LEDENVOORDEEL 14 t/m 19 oktober 2020

UNIEKE REIS NAAR TIROL

Logeren in Hotel Schöne Aussicht bij Finkenberg Gaat u mee naar het mooie Zillertal in Tirol? Hotel Schöne heeft een schitterend uitzicht op Mayrhofen. Het hotel heeft veel voorzieningen.

Elke dag zijn er uitstapjes. ANBO leden krijgen een korting van € 45 per persoon.

Inclusief: • Vervoer per comfort class touringcar met toilet, tv en airco en veel beenruimte • Gratis koffie/thee in de bus • Welkomstdrankje • 5x overnachting in Hotel Schöne Aussicht **** • 5x uitgebreid ontbijtbuffet

• 5x heerlijk 4 gangen keuzediner • Wellness in het hotel • Diverse excursies: naar Wolfsklamm, een bezoek aan de Achensee of de stad Innsbruck of naar Nordkette • Wandeling Stilluptal • Excursie Hintertux • Kamer met douche/toilet/tv en balkon

De opstapplaatsen bepalen wij in overleg met onze gasten zodat U zo dicht mogelijk bij huis kunt opstappen. Tirolreizen begeleidt deze reis zelf, zodat u ook tijdens uw vakantie altijd een aanspreekpunt heeft.

VANAF

€550 PER PERS .

Exclusief: • Toeslag 1 persoonskamer € 20 per persoon per nacht.

• Annulering en reisverzekering • Garantiefonds GGTO € 15 • Gondel en taxikosten • Persoonlijke uitgaven

via de reserveringsafdeling van Tirolreizen via telefoonnummer 0599-615151. Let op: bij het maken van de boeking dient u uw ANBO-lidmaatschapsnummer en de code 1410 bij de hand te hebben. Bovenstaande prijs geldt alleen voor ANBO-leden. Ga voor meer informatie naar:

Op deze unieke ANBO reis is slechts plek voor 50 personen, dus zorg ervoor dat u er op tijd bij bent. Boekingen verlopen

www.tirolreizen.nl

Doorlopend ledenvoordeel Bedrijf:

Wat ze u bieden:

Bedrijfsfitnessonline

tot 26% korting op een abonnement

EBC Nederland

Krijg grip op uw financiën, €100 korting op een Financieel Inzicht Gesprek

Heilbron

meer dan €100 voordeel op uw zorgverzekering via ANBO zorgcollectief

Holiday suites

10% korting op een verblijf

Inventum

Tot 50% korting op geselecteerde huishoudelijke apparaten

Ticketshop

Tot 70% korting op tickets

NHA

10% korting op alle cursussen + welkomstcadeau

United Consumers

Gegarandeerde korting op alle brandstoffen met de unieke tankkaart ANBO 75

Word lid van SeniorWeb

Is uw computer opeens traag of geeft hij een rare foutmelding? Of wilt u graag meer leren doen met uw computer, tablet of smartphone? Met SeniorWeb hebt u altijd computerhulp binnen handbereik. Zelfs aan huis!

Onze geduldige vrijwilligers nemen alle tijd voor u.

‘ SeniorWeb is al niet duur, en je krijgt écht waar voor je geld!’

Mevrouw Nijhof (69 jaar) uit Utrecht vertelt: ‘Ik heb al een paar keer een beroep

SeniorWeb is een vereniging zonder winstoogmerk met

gedaan op computerhulp aan huis van SeniorWeb. Erg handig, omdat ik alleen woon

150.000 leden. Leden zijn daarom voordelig verzekerd

en niet alles zelf kan oplossen. De vrijwilliger van SeniorWeb die bij mij thuiskwam,

van persoonlijke computerhulp! Word vandaag nog lid,

nam alle tijd en gaf mij heel duidelijke uitleg over mijn printer die het niet goed meer

en profiteer van de volgende ledenvoordelen:

deed. Hij liet mij stap voor stap zien hoe ik het probleem in de toekomst kan voorkomen. Alles is netjes opgelost, ik was zo blij! Het lidmaatschap van SeniorWeb is al niet duur, en je krijgt écht waar voor je geld!’

✔ Persoonlijke computerhulp per telefoon, via internet én zelfs bij u thuis ✔ 4 x per jaar tijdschrift Enter vol handige tips ✔ Stap-voor-stapcursussen op onze website ✔ Wekelijks informatieve nieuwsbrieven

Word ook lid en betaal in 2020 slechts € 33,Maak nu voordelig kennis met de hulp en ondersteuning van SeniorWeb en krijg het boek Veilig en vertrouwd online cadeau! Met dit boek leert u stap voor stap hoe u veilig gebruikmaakt van internet, en uw apparaat goed beveiligt.

Meld u vandaag nog aan via www.seniorweb.nl/anbo, of bel ons op 030 - 276 99 65 [ma-vr. 9-17u] als u ons persoonlijk wilt spreken.

Wij helpen u graag!

✔ Deskundig advies bij verdachte e-mails

Werf een nieuw lid en krijg allebei een...

INVENTUM STAAFMIXER Gun uw vrienden de voordelen van ANBO • Uw stem wordt gehoord in de politiek • Persoonlijk advies via ANBO Raad & Daad • Fikse korting op zorgpremie • Hulp bij belastingaangifte • Gratis 7 x per jaar ANBO Magazine • Uitstekend verzekerd tegen schade • Besparen op uw energierekening • Korting op reizen, uitstapjes en sporten • Goedkope rijbewijskeuring

€ 34,99

INVENTUM STAAFMIXER Met de Inventum staafmixer set CMX435S kunt u mixen, mengen en kloppen. De set bevat naast de staafmixer namelijk een garde en een maatbeker. De staafmixer heeft een vermogen van 400 watt. Met de 2 snelheden kunt u o.a. snel pureren of slagroom kloppen. Naast de traploze snelheidsstanden, heeft deze staafmixer een turbo-stand.

De rvs staafmixervoet is afneembaar, zodat deze makkelijk schoongemaakt kan worden.

• • •

2 standen complete set accessoires vaatwasbestendige onderdelen

HET NIEUWE ANBO-LID BETAALT € 48 PER JAAR

HUIDIG ANBO-LID

JA, ik maak iemand lid en krijg een Inventum staafmixer cadeau.

Voornaam

T.W.V.

Tussenvoegsel

JA, ik word lid van ANBO en krijg een Inventum staafmixer cadeau Voorletters

Tussenvoegsel

m/v

Achternaam Achternaam

Straat Huisnr.

Postcode Woonplaats

Postcode Huisnr.

Geboortedatum E-mailadres

Ik machtig ANBO om de contributie automatisch af te schrijven* IBAN

EXTRA INFORMATIE Deze actie is geldig tot 5 mei 2020. U ontvangt één staafmixer per geworven lid en zolang de voorraad strekt, mits het nieuwe lid de contributie heeft voldaan. Ga voor de voorwaarden naar anbo.nl/lidwerftlid

N L

Datum Handtekening * Deelname aan deze actie kan alleen als u ANBO machtigt tot automatische afschrijving

Geef uw gegevens bij voorkeur door via anbo.nl/lidwerftlid.

Of vul de bon in en stuur deze naar: ANBO o.v.v. ‘LWL’, Postbus 2012, 3440 DA Woerden.

van het contributiegeld.

Ik word lid van ANBO vanwege (s.v.p. aankruisen): Belangenbehartiging

Korting op energie

Overig ledenvoordeel

Belastingservice

Korting op zorgverzekering Raad & Daad

Schadecollectief

LWLI_01_MAG2_ANBMAG_2012_C

Telefoonnummer Lidnummer

16 Laatste deel van een bokspartij. (9)

ngeland. (3)

PUZ ZEL

sie. (6)

17 Echter, het is net zo goed. (7) 19 Ouderwetse Europeaan die niet hoogstaand is. (8)

d op straat. (9)

echtige verklaring. (3)

21

e-verkiezing. (17)

e e M

22

Bijbelse figuur kunnen we niet ontko-

23 28

29 Jouw peuter heeft de kriebels. (4)

mingsraad ligt in het water. (4) 2 8

3

MAAK KANS OP MOOIE PRIJZEN! Geef uw oplossing vóór 5 mei 2020 door via Hiermee wordt gestrooid op een snipperdag. (8) anbo.nl/puzzel.

Daar vindt u ook meer informatie Wat een kost, alles bij elkaar overkasteel de prijzen.

Of stuur eengenomen. (7) kaartje naar: ANBO Puzzels, Postbus 2012, 3440 DA Woerden.

Niet te geloven, wat een kracht! (5) Vergeet niet uw naam, adres en telefoonnummer Bijgevolg is het een verschrikkelijk rondje. (4) te vermelden.

20 Het arriveren van het nagerecht is voorspelbaar. (8)

4

5

9

10

Hoofdprijs

INVENTUM MELKOPSCHUIMER

T.W.V.

€ 49

,99

13

6

17

21

Met de Inventum melkopschuimer MK460 kunt u tot 200 ml melk verwarmen en tot 100 ml melk opschuimen. De melkopschuimer is geschikt om zowel warme als koude melk op te schuimen en kan snoerloos worden bijgevuld en uitgeschonken.

Zodra het melkschuim of de warme melk klaar is, schakelt de melkopschuimer automatisch uit. In slechts 90 seconden heeft u melkschuim voor een heerlijke cappuccino of latte macchiato. De speciale coating aan de binnenkant maakt het schoonmaken extra makkelijk. Meer informatie: www.inventum.eu

22

23

Tweede prijs 24

OPLOSSING PUZZEL NR. 1

3X UNION FIETSCOMPUTER 28

De prijzen worden onder de goede inzendingen verloot. Winnaars krijgen persoonlijk bericht.

26

29

Met deze Union Fietscomputer houdt u tijdens het fietsen alle statistieken bij. Zo meet het apparaat onder andere uw snelheid, afstand en gemiddelden, maar ook het calorieverbruik. 31 T.W.V. Dankzij de klok bent u tevens op ,50 de hoogte van de tijd, overal waar © Sanders puzzelboeken u gaat en staat. De fietscomputer is makkelijk te bedienen en eenvoudig te bevestigen.

€ 18

78 ANBO

F I N V L G E V A A E M R M A N O A U F P U T T I O S T O E S K S C H O H M L O T S T T

A A L V O L B A D O A N G E N E N O B T D O S U I K E U U A W E E R M A N I R E N C A T S D O L P R A N D O O F T O N H E I D S D T O B E S T E M M I

D R A P E R E N

O E N A S T T B E N E T V E E N G W E V L E R I N G O

K G E N A N I E S G J E B S I T E E D R K J E U R K

FEEST feest De oplossing van de extra puzzel uit nr. 1 vindt u op anbo.nl/puzzel

N D T S R E E A

kenning 15 sekse 18 werkwijze volgens de norm 22 val 23 aanzien verlenen 24 volksverhaal 26 zacht metaal 28 prooi zoeken 29 gat in de muur 30 bloemdeel 32 wondhaakje 34 quasi-kunstkenner 35 fragment 36 edelgas 38 morslapje 40 zangvogel 41 Europeaan 43 voertuig 44 liedje 46 vette deel van melk 48 vetachtige stof in het lichaam 50 hersenschim 51 leep 52 parachutist 54 beslag 56 pijnscheut 57 opschik 58 onbepaald voornaamMede mogelijk gemaakt woord door Sanders Puzzelboeken 60 leesteken 62 in orde 63 damp van brandende stoffen 64 dronken 66 een zekere 68 veehouder 69 vakantie 72 slim 74 uitwendig geneesmiddel 77 mannelijk dier 78 loofboom 79 schijn 81 sterrit 83 aardig 85 namaak 86 deel van het oor 88 stad in Italië 90 overmatigde91 deel van toga 92 muurholte 94 bolgewas 96 dierengeluid 98 lidwoord.

Breng letters uit deeen genummerde vakjes over naar de gelijkgenummerde vakjes van de oplossingsbalk.

Kruiswoord

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

13

14

15

horizontaal 1 zonder vouwen 8 verbinding tussen wal en 17 deel van een20camera 17 18 schip 16 laks 19 16 19 holle pijp 20 hond 21 landbouwwerktuig 22 luchtig hol gebakje 23 kunstwerk 25 com22 24 25 26 27 21 promis 27 plus 28 einde van een gebed2329 onbebouwd 31 uurwerk 33 blessureverlichtend middel 35 bezorgen 37 seinalfabet 39 deel van de hals 40 op slot doen 42 inzinking 43 be28 29 30 31 32 keuring 44 verpakking 45 zanggroep 47 Schotse familienaam 49 getijde 50 baan 51 stuk doek 55 kledingstuk 56 dressing 57 dwingeland 36 59 zwartsel 33 53 tekort 34 35 37 61 rietsoort 38 63 tour 65 zwarte lijster 67 toetsen aan de gestelde eisen 68 makelaar bij weddenschappen 39 41 42 en levendig 70 schaamte 71 tovergodin40 72 hok 73 plaats in Egypte 75 eetgerei 76 vlug 78 voormalige Baskische beweging 80 hoofdsieraad 82 reeds 84 zeer oud (voorvoegsel) 43 44 45 46 47 48 85 niets 87 groente 88 noot 89 te kennen geven 91 bevallen 93 scheikundig element 95 zwarte kleverige van een vinger 99 luxeauto 100 voegwoord 50 stof 96 olm 97 deel 51 52 53 54 55 49 101 snelle gang 102 koeienmaag 103 uitdagend 104 eetlepel (afk.).

56

57

58

59

PUZZEL K L E D IJ B E D R IJ F S A U T O

R E U U I G S A M S Z A N E K O N B W S A O T A K E N E E K W L O I T E E E R F D

K L O E K D E U N K I E N R

L O O S E N S S E S E T N B R A B R E N G R E N D O O S A R K L A S T I R R O N D B O O K M O O I E E K E T R N I H B E K O I E P D A F L E

onderdak

60

verticaal 1 gewaad 4 groot en flink645 tijdelijk 61 62 2 lichaamsdeel 3 vogelproduct 63 65 gebruik 6 gewicht 66 7 rund 9 rivier in Siberië 10 antiek 11 bergtop 12 kerkelijk gezang 13 paardenslee 14 ont68 69 70 67 kenning 15 sekse 18 werkwijze volgens de norm 22 val 23 aanzien verlenen 24 volksverhaal 26 zacht metaal 28 prooi zoeken 29 gat in de muur 30 bloemdeel 32 wondhaakje 72 73 74 75 71 34 quasi-kunstkenner 35 fragment 36 edelgas 38 morslapje 40 zangvogel 41 Europeaan 43 voertuig 44 liedje 48 vetachtige 50 hersen76 77 46 vette deel van melk 78 79 80stof in het lichaam 81 schim 51 leep 52 parachutist 54 beslag 56 pijnscheut 57 opschik 58 onbepaald voornaam82 60 leesteken 83 84 62 in orde 63 damp 85 86 stoffen 87 64 dronken 66 een 88 zekere woord van brandende 68 veehouder 69 vakantie 72 slim 74 uitwendig geneesmiddel 77 mannelijk dier 78 loof91 89 90 boom 79 schijn 81 sterrit 83 aardig 85 namaak 86 deel van92het oor 9388 stad in94 Italië 90 overmatig 91 deel van een toga 92 muurholte 94 bolgewas 96 dierengeluid 98 lidwoord.

96 97 98 99 95 1

1002

101 4

3

5

6

7

102

17

16

28

39

54

23

104

29

HORIZONTAAL 33 34 35 1 zonder vouwen 8 verbinding tussen wal en schip 16 laks 17 deel van een camera 19 holle pijp 20 hond 21 landbouw39 40 werktuig 22 luchtig hol gebakje 23 kunstwerk 25 compromis 27 plus 28 einde van een gebed 2944onbebouwd 31 uurwerk 343 33 blessureverlichtend middel 35 bezorgen 37 seinalfabet 50 doen 42 inzinking 43 bekeuring 51 39 deel van49de hals 40 op slot 44 verpakking 45 zanggroep 47 Schotse familienaam 49 getij56 53 tekort 55 kledingstuk 56 57 dressing de 50 baan 51 stuk doek 57 dwingeland 59 zwartsel 61 rietsoort 63 tour 65 zwarte lijster 61 62 63 67 toetsen aan de gestelde eisen 68 makelaar bij weddenschappen 70 68hok 73 plaats in Egypte 67 schaamte 71 tovergodin 72 75 eetgerei 76 vlug en levendig 78 voormalige Baskische bewe71 ging 80 hoofdsieraad 82 reeds 8472zeer oud (voorvoegsel) 85 niets 87 groente 88 noot 89 te kennen geven 91 bevallen 76 95 zwarte 77 93 scheikundig element kleverige stof 96 olm78 97 deel van een vinger 99 luxeauto 100 voegwoord 101 snelle gang 82 83 84 85 102 koeienmaag 103 uitdagend 104 eetlepel (afk.).

89 95

9

63

25

18 84

22

21

8

96

11

13 10414

12

19 24

15

20 79

25

30

15

26 31

27 32

VERTICAAL 37 3 vogelproduct 384 groot en flink 1 gewaad 2 36 lichaamsdeel 5 tijdelijk gebruik 6 gewicht 7 rund 9 rivier in Siberië 10 antiek 41 42 11 bergtop 12 kerkelijk gezang 13 paardenslee 14 ontkenning 15 sekse de norm 22 val4823 aanzien verle45 18 werkwijze volgens 46 47 nen 24 volksverhaal 26 zacht metaal 28 prooi zoeken 29 gat in 52 54 55 quasi-kunstkenner de muur 3053bloemdeel 32 wondhaakje 34 35 fragment 36 edelgas 38 morslapje 40 zangvogel 41 Europe58 voertuig 44 59 liedje 46 vette60 aan 43 deel van melk 48 vetachtige stof in het lichaam 50 hersenschim 51 leep 52 parachutist 64 65 66 54 beslag 56 pijnscheut 57 opschik 58 onbepaald voornaamwoord 60 leesteken 69 62 in orde 70 63 damp van brandende stoffen 64 dronken 66 een zekere 68 veehouder 69 vakantie 72 slim 73 74 75 74 uitwendig geneesmiddel 77 mannelijk dier 78 loofboom 79 schijn 81 sterrit 83 aardig 85 namaak 86 deel van het oor 79 80 90 overmatig 8191 deel van een toga 92 muurholte 88 stad in Italië 94 bolgewas 96 dierengeluid 98 lidwoord.

86

91

90

103 10

87

92 97

88

93 98

94 99

ANBO 79

9,1 De beste servicebeoordeling van Nederland

Grootste keuzevrijheid

Vakmensen, de kracht van Stella

Persoonlijke bezorging aan huis 2

Beste prijskwaliteitsverhouding

Stella staat altijd voor je klaar. Aan de telefoon, op stella.nl en in onze 49 E-bike Testcenters.

En als je wilt, komen we gewoon bij je thuis of op het werk langs voor een proefrit of onderhoud.

Binnen 5 werkdagen fietsen 3

Vernieuwd!

Cosmo

Leverbaar met voorwiel- en middenmotor

Altijd service bij jou in de buurt 2

E-BIKES AL VANAF

â‚Ź999,-

1

Altijd service bij jou in de buurt 2 Actie loopt t/m 11 april 2020

Nieuw!

Avalon

Copenhague Light

Vraag nu direct de gratis

GRATIS PROEFRIT AAN HUIS

BEZOEK EEN E-BIKE TESTCENTER BIJ JOU IN DE BUURT Je bent van harte welkom om onze

GRATIS E-BIKE ACTIEBROCHURE actiebrochure aan op

Bel voor een afspraak

stella.nl en ontvang deze

naar 0341 - 25 22 66

e-bikes te testen. En je profiteert

digitaal en via de post!

of kijk op stella.nl

direct van onze exclusieve kortingen.

stella makes my day Niet i.c.m. andere lopende acties en inruil. Alleen geldig op de adviesprijs. Bestellingen via NFP of BFN uitgezonderd. Prijswijzigingen, druk- en zetfouten voorbehouden.

Vraag naar de voorwaarden. 2Garantie, bezorging en service op locatie in Nederland, excl. Waddeneilanden. 3Bij voorraadmodellen en afhaal bij de Stella fabriek.

1

Lichtste e-bike van Nederland

stella.nl/anbo 2002 - ANBO