5 S I T A R G DEN-
WWW.ANBO.NL ● AUGUSTUS 2014
LE N DAGE A 30 PAGIN
JONG +OUD =GOUD Een mix die wérkt!
● DOSSIER: WERK ● HOE ZORGZAAM ZIJN WIJ? ● RUBRIEK: ZO GAAN ANDEREN OM MET GELD ANO_N5_01 1
29/07/14 10:47
OP NAAR DE 200.000 LEDEN
WERF EEN LID EN VERDIEN
€5
HOE MEE LEDEN UR WERFT, H O MEER U E VERDIEN T!
WERF EEN LID EN VERDIEN € 5!
A
NBO zorgt dat u jaarlijks honderden euro’s bespaart met onze zorg- en energiecollectieven en het uitgebreide ledenvoordeel. En onze vrijwilligers vullen jaarlijks vele tienduizenden belastingaangiften in. We zijn met 180.000 leden een grote en sterke belangenclub. Wij behartigen uw belangen in Den Haag en uw gemeente. We geven u advies op maat over pensioen en AOW, wonen, zorg, gezondheid, consumentenzaken en vele andere belangrijke onderwerpen. ANBO doet ertoe en u weet dat allang.
SAMEN STERK Zou het dan niet mooi zijn als ANBO niet 180.000, maar 200.000 leden zou hebben? Of 250.000? Of zelfs 360.000? Dan hebben wij nóg meer mogelijkheden om uw stem in Den Haag te zijn. Om nóg meer voordeel en korting voor u te regelen. Om onze individuele dienstverlening nóg verder te verbeteren.
2
ANBO ● NUMMER 5 ● 2014
ANO_N5_10 2
U bent al overtuigd. Overtuig nu ook uw partner, buurman, collega, huisgenoot of de groenteboer en maak hem of haar lid voor maar € 15 tot eind 2014. Daarmee verdient u per nieuw aangebracht lid maar liefst € 5! En als u vijf leden werft, verdient u niet alleen € 25, maar ook een vijfde staatslot. Deel de voordelen, maak ANBO sterker en profiteer zelf ook. Meer weten? Neem een kijkje op www.anbo.nl/5euro en like ons op Facebook: www.facebook.com/anbo.nl. Liane den Haan
DE VOORDELE N VAN ANBO: • Fikse korting op uw zo rgpremie • Hulp bij belastingaangi fte • Gratis 8 keer per jaar ANBO Magazine • Besparen op uw energi erekening • Korting op reizen, uits
tapjes, uit eten en artikelen • Uw stem wordt gehoor d in Den Haag en bij uw gemeente
25/07/14 16:03
WWW.ANBO.NL/5EURO
+ +
+
+ =
WERFT U 5 LEDEN, DAN VERDIENT U € 25 EN GRATIS EEN VIJFDE STAATSLOT ANBO ● NUMMER 5 ● 2014
ANO_N5_10 3
3
25/07/14 16:03
COLOFON EN SERVICE ANBO Hoofdredactie Marte van Santen Redactiecommissie Tabitha Poolen, Alex van Scherpenzeel, Renée de Vries Traffic management Tabitha Poolen Realisatie SPN bv, Baarn Bladmanagement Caroline van der Kooij Art direction Irene Crone Vormgeving Marloes Maul Eindredactie Esther Speelman, Marije van der Haar-Peters Druk Roularta Copyright 2014 ANBO Magazine ISSN 1877-3427 Redactieadres ANBO, Postbus 2012, 3440 DA Woerden Tel (0348) 46 66 66 e-mail: magazine@anbo.nl Advertenties Media Plus bv, Baarn Tel (035) 692 59 99 Lid worden? Via www.anbo.nl of via het Servicecenter, tel (0348) 46 66 90 (ma. t/m vr. van 10.00 tot 16.00 uur). Aanmelden kan ook bij de dichtstbijzijnde afdeling. Contributie lidmaatschap in 2014 € 37,30. Contributie tweede lid op hetzelfde adres € 33,80. ANBO-leden ontvangen in 2014 acht keer gratis ANBO Magazine. Lidmaatschap opzeggen? Doe dat vóór 1 december 2014 via servicecenter@anbo.nl of tel (0348) 46 66 90. Contributie wordt niet gerestitueerd. Hebt u vragen? Bel de ANBO Advieslijn, tel. (0348) 46 66 88 (werkdagen van 10.00-15.00 uur). Mailen kan ook: advieslijn@anbo.nl Prijzen ANBO Magazine Losse nummers € 4,50. Abonnement voor bedrijven € 32,50 per jaar voor acht magazines. Wijzigingen Kunt u doorgeven aan het Servicecenter, tel (0348) 46 66 90, of via servicecenter@anbo.nl. Privacy ANBO legt gegevens van ANBOleden vast. Uw adres kan gebruikt worden om u te informeren over producten en aanbiedingen van ANBO en zorgvuldig geselecteerde andere instanties. Stelt u hier geen prijs op? E-mail dan naar servicecenter@anbo.nl of stuur een briefje naar: ANBO, t.a.v. Servicecenter, Postbus 2012, 3440 DA Woerden.
ANO_N5_02 4
16 JAAP JONGEJAN: ‘Jongeren werken iets harder, maar senioren werken slimmer’
DOSSIER WERK
9
40 Samenwonen
5
als je partner meer zorg nodig heeft
24
Zijn oudere werknemers niet pro-actief?
25/07/14 16:40
48
NAZOMEREN IN DE E ALGARVE
INHOUD ANBO LEDENDAGEN Komt u ook?
NET ALS THUIS Verschillende zorgbehoeftes, één huis
LEERGELD LEERGE Hier gee geef ík het aan uit
MET AN ANBO OP REIS Naar de Portugese Algarve
ANBO BELASTINGSERVICE Wij help helpen met uw aangifte
OP DE WERKVLOER Junior
Senior
30 40 45 48 53 56
DOSSIER WERKEN DOSS
9
DEZE B BEDRIJVEN WILLEN JONG ÉN OU OUDER OP DE WERKVLOER 10
45
NIEUW! W! LEERGELD Zo ga ik met mijn geld om
JAAP JJONGEJAN:
16
‘Balans op de werkvloer is belangrijk’
ACHTER DE SCHERMEN BIJ ANBO
20
ONDER DE LOEP: ZO EFFICIËNT ZIJN OUDERE WERKNEMERS
24
EN OOK
56
Huib (61) en Hanne (26): ‘We leren van elkaar’
WERF EEN LID EN KRIJG € 5 CADEAU
2
COLOFON EN SERVICE
4
ANBO LOBBY
6
ZO ZIT HET
35
LEDENVOORDEEL
59
PRIJSPUZZEL
62 ANBO ● NUMMER 5 ● 2014
ANO_N5_02 5
5
29/07/14 10:56
PUZZEL MEE
MAAK KANS OP MOOIE PRIJZEN! Geef uw oplossing vóór 23 september 2014 door, bij voorkeur via www.anbo.nl/puzzel. Daar vindt u ook meer informatie over de prijzen. Of stuur een kaartje naar: ANBO Puzzels, Postbus 2012, 3440 DA Woerden. Vergeet niet uw naam, adres en telefoonnummer te vermelden.
T.W.V.
HOOFDPRIJS
€350
MIDWEEK OF WEEKEND LANDAL STRAND RESORT NIEUWVLIET-BAD Dit vakantiepark ligt op steenworp afstand van de kustlijn van NieuwvlietBad. De winnaar verblijft een weekend of midweek in een standaard zespersoonsaccommodatie. Aankomstdatum tot 22 juni 2015, verblijf m.u.v. schoolvakanties en feestdagenperioden zoals omschreven in de Landal GreenParks brochure. Reserveren kan vanaf zes weken voor aankomst. Niet gewonnen, maar wel voordelig er even tussenuit? Kijk voor lastminuteaanbiedingen op www.landal.nl/lastminutes.
4
62
21
47
18
31
10
37
23
11
9
HORIZONTAAL 1 Onderdak,
VERTICAAL 1 Georganiseerde zorg
verblijf 11 Bijenproduct 12 Windrichting 14 Werkplaats 16 NoordAfrikaans gebergte 17 Leesteken 18 Papierbolletje 20 Insect 21 Laagwater 22 Uitvoering 24 Dichtgesmolten buisje met injectiestoffen 25 Kostschool in Engeland 27 Horizontale helikopterschroef 29 Bergketen in Zuid-Amerika 31 Hoofdstad van Peru 33 Geweldig 36 Vraagstuk 39 Dokter en vijand van James Bond 40 Peilstift 42 Bezemkruid 43 Plotselinge gedachte 45 Papegaai 47 Herkauwer 48 Heldere ster 49 Gemeente in Overijssel 51 Verscheidenheid.
voor mensen die assistentie nodig hebben 2 Karakter 3 Symbool voor selenium 4 Videorecorder 5 Kleefbriefje 6 Bewaarplaats 7 Internetextensie van Turkije 8 Viking 9 Kleeflaag op postzegels 10 Handelszaak 13 Zacht en vettig 15 Oppervlaktemaat 17 Papegaai 19 Postscriptum (afk.) 23 Europeaan 26 Dat had ik beter niet gezegd! 28 Erg vervelend 29 Zoogdier 30 Lichamelijk ongemak 32 Drassig land 34 Ten negende (Latijn) 35 Saboteur 37 Gigabyte (afk.) 38 Boerenbezit 41 Ginder 44 Politieke partij 46 Bokslegende 49 Muzieknoot 50 Wedstrijd voor motoren in Assen.
TWEEDE PRIJS
T.W.V.
€53,97
12X TRAVEL TOUR EDITIONS (TIN) VAN GOLIATH GAMES Compacte reisuitvoeringen van de familiespelletjes Rummikub, Triominos en Woordzoeker in een stevig blik. Meer info:: www.goliathgam www.goliathgames.nl. mes.nl. m me e
Oplossing vorige puzzel: l k koopkracht. k h De prijzen worden onder de goede inzendingen verloot. Winnaars krijgen persoonlijk bericht.
ANBO ● NUMMER 5 ● 2014
ANO_N5_13 62
25/07/14 15:48
DOSSIER WERK
JONG BELEGEN
De ideale combinatie op de werkvloer In dit dossier P. 10 JONG ÉN OUDER OP DE WERKVLOER DEZE BEDRIJVEN GAAN ERVOOR! P. 16 OVER DE ANBO-CAMPAGNE JONG EN OUD P. 20 ACHTER DE SCHERMEN BIJ ANBO P. 24 ONDER DE LOEP: ZO EFFICIËNT ZIJN OUDERE WERKNEMERS
ANBO ● NUMMER 5 ● 2014
ANO_N5_20 9
9
25/07/14 15:15
HET GOUDEN TEAM
DOSSIER WERK
30-min én 50-plus zijn nodig op de werkvloer
De ervaring van oudere werknemers is net zo onmisbaar als de frisse input van jongere collega’s. Daarom begint ANBO samen met advies- en trainingsbureau SBI de campagne ‘Jong en oud is goud’. Deze ‘bazen’ doen het al goed. TEKST JOLENTA WEIJERS BEELD ANNEMARIE KLEYWEGT
10
ANBO ● NUMMER 5 ● 2014
ANO_N5_21 10
25/07/14 15:13
BEDRIJF: Monuta (uitvaartorganisatie)
iets meer beseffen dat je in de uitvaartbranche geen negen-tot-vijf-baan hebt.”
AANTAL MEDEWERKERS: 600 (alleen die in de uitvaartzorg zijn meegeteld)
BLIJVEN LEREN Directeur Roos Zwetsloot: “Monuta staat midden in de maat-
schappij. Wij vinden het daarom belangrijk dat onze organisatie een afspiegeling is van die maatschappij. Met jongere én oudere werknemers. Jongere medewerkers brengen nieuwe ideeën mee, oudere werknemers hebben kennis en ervaring in huis. Door hen samen te laten werken, kunnen zij van elkaar leren en elkaar versterken.”
VERKNOCHT
“Ons personeel is tussen de 20 en 65 jaar oud. De teams verdelen het werk zo dat iedereen tot zijn recht komt. Wie nieuw is, wordt ingewerkt door een ervaren uitvaartverzorger – niet per se een ouder persoon. Het belangrijkste is dat je van elkaar wilt blijven leren. Door mee te werken aan deze campagne van ANBO, kunnen wij aan andere organisaties laten zien dat diversiteit loont. Monuta doet er veel aan om werknemers fit te houden. We hebben bijvoorbeeld workshops waarin je leert omgaan met fysieke belasting of stress. Dat vinden we belangrijk. Voor oud én jong.”
‘WIJ KIJKEN NAAR MÉNSEN, NIET NAAR LEEFTIJDEN’
“Wij maken geen verschil tussen oudere en jongere werknemers. Natuurlijk zijn ook in de CAO van de uitvaartbranche zaken opgenomen als ouderendagen. En we kennen ontzie-regelingen, waarbij ouderen geen nacht- of zondagsdiensten meer hoeven te draaien. Maar dat is het enige. Wij kijken naar de verschillen tussen ménsen, niet tussen leeftijdsgroepen. Jonge werknemers kunnen net zo goed moeite hebben met veranderingen als oudere. En oudere mensen kunnen net zo verknocht zijn aan hun werk als jongere. Als ik al een verschil zie, is het misschien dat 50-plussers
‘JONG EN OUD IS GOUD’
wéten dat dat iets oplevert. Economische winst, sociale
De komende maanden brengen ANBO en advies- en
winst, meer continuïteit, betere kennisoverdracht,
trainingsbureau SBI bedrijven in beeld die investeren
noem maar op. Ook meedoen met uw bedrijf? Kijk op
in de gecombineerde kracht van jong en oud, omdat zij
www.jongenoudisgoud.nl en meld u aan.
ANBO ● NUMMER 5 ● 2014
ANO_N5_21 11
11
25/07/14 15:13
BEDRIJF: Volker Wessels Bouw & Vastgoedontwikkeling, regio Midden (bouw- en vast-
twee jaar. Daarbij houden we rekening met de functie. Bij een metselaar kijken we bijvoorbeeld extra naar kracht en conditie.”
goedontwikkeling)
ZWAAR WERK
AANTAL MEDEWERKERS: 350 HR-manager Martijn Jansen: “Veel van ons
werk is fysiek zwaar. In de bouw bestaan goede afspraken voor 55-plussers. Zo mag je met behoud van salaris vier dagen gaan werken in plaats van vijf; je verlofdagen worden dan anders verdeeld. Bij ons betekent dit dat je vrij bent op woensdag. Niet de populairste dag, maar wij vinden het verstandig dat 55-plussers midden in de week een rustdag hebben. Al onze werknemers worden elke vier jaar fysiek gekeurd. Ook mentale gezondheid en leefstijl komen dan aan bod. Mensen boven de 50 keuren we elke
“Duurzame inzetbaarheid van werknemers staat bij ons sinds kort hoog op de agenda. Vandaar dat we meedoen aan het project van ANBO en SBI. We hopen nieuwe inzichten te krijgen, zodat we concreet beleid kunnen maken. De bouw heeft te maken met een groeiend tekort aan goed opgeleide mensen. We willen onze werknemers daarom zo lang mogelijk houden. Maar het werk is zwaar, en op een bepaald moment gaat dat een rol spelen. Zeker als je bedenkt dat de AOWleeftijd omhoog gaat en het vroegpensioen versobert. Dat heeft bij ons een enorme impact. Werknemers met een specifieke vakkennis schuif je niet gemakkelijk naar een andere functie. Daar zoeken we oplossingen voor.”
‘VOOR 55-PLUSSERS IS WOENSDAG HIER EEN RUSTDAG’
ERVARING TELT “De ervaring van oudere werknemers is belangrijk. Zo hebben we een projectleider van 68 jaar in dienst. Dat is een flinke investering, maar we willen hem niet kwijt. De jongeren in het bedrijf kunnen veel van hem leren.”
‘MEER VERHALEN’
12
Naast de managers en directeuren hebben we ook de
hebben geleerd. Op www.jongenoudisgoud.nl kunt u
jongere en oudere medewerkers geportretteerd in
die video’s bekijken en foto’s zien van hoe de filmpjes
videofilmpjes waarin zij vertellen wat zij van elkaar
tot stand zijn gekomen.
ANBO ● NUMMER 5 ● 2014
ANO_N5_21 12
25/07/14 15:13
BEDRIJF: Wonen met Zorg, Vierstroom (zorginstelling)
BEDRIJF: Cruisewinkel (reisorganisatie)
AANTAL MEDEWERKERS: 3500
AANTAL MEDEWERKERS: 19
Directeur Vivian Broex: “Zorgorganisaties moeten veel geld
Patrick Cépèro, directeur: “Onze oudste werk-
inleveren, maar wij bezuinigen niet op de zorg zelf. We zijn er ook niet op uit om alleen jonge mensen aan te nemen. Sterker nog: we zijn ervan overtuigd dat je, om goede zorg te verlenen, moet werken met een mix. De jongere generatie is vaardig met ICT en het bijhouden van patiëntendossiers. De oudere generatie brengt kennis en ervaring in.”
nemer is Ruben, een rasechte Amsterdammer van 68 jaar. Hij mocht met pensioen, maar dat zag hij niet zitten. Wij wilden hem er graag bij houden. Daarvan zijn we ons bewust geworden dankzij de campagne van ANBO en SBI.”
‘WE WILLEN NIET DAT DE OUDERE GENERATIE VERTREKT’
EVENWICHT “Je moet een schoolverlater van 16 niet tussen medewerkers zetten die zijn opa of oma zouden kunnen zijn, en andersom. Omdat onze teams evenwichtig zijn samengesteld, gaat het goed. En als bijvoorbeeld tillen een probleem wordt, zet Vierstroom ergocoaches in voor begeleiding en praktische tips.”
STERKE KANTEN “We peilen geregeld wat de wensen van medewerkers zijn. Willen ze flexibeler gaan werken of vol aan de bak blijven? Willen ze een andere functie, bijvoorbeeld als coach? Daar houden we rekening mee. We willen voorkomen dat de oudere generatie vertrekt, daarmee zou een hoop kennis verloren gaan. Leidinggevenden willen best op die wensen inspelen, want dat levert ook betere zorg op.”
NIET MAILEN MAAR BELLEN “Ruben beschikt over een enorme kennis, maar minstens zo belangrijk: hij is bedreven in het onderhouden van persoonlijke contacten. Hij is zo’n man die de telefoon pakt om klanten te spreken. Jongeren doen dat niet; die mailen. Dat is ook goed, maar niet altijd.”
FLEXIBEL “Ruben werkt nu wel minder: drie dagen per week in plaats van vijf, met steeds een vrije dag ertussen. En hij gaat twee uur eerder naar huis. Geen probleem, ik maak graag gebruik van zijn kennis dus ik moet ook flexibel zijn. Wel belangrijk is dat oudere werknemers willen blijven leren. Dan blijf je echt deel uitmaken van het team. En dat is toch wat je wilt?”
‘DE MANIER WAAROP JE WERKT, HEEFT NIETS MET LEEFTIJD TE MAKEN’
13 ANO_N5_21 13
25/07/14 15:14
16
ANBO ● NUMMER 5 ● 2014
ANO_N5_22 16
25/07/14 13:52
DOSSIER WERK
JAAP JONGEJAN:
OP DE WERKVLOER ZIJN JONG EN OUD NODIG Jongeren zijn snel, ouderen ervaren en bedachtzaam. Allebei onmisbaar. Met de campagne ‘Jong en oud is goud’ maken ANBO en advies- en trainingsbureau SBI zich sterk voor een goede mix. Jaap Jongejan (SBI) en ANBO-belangenbehartiger Henk Hartveld hebben er vertrouwen in. TEKST WILLEM VAN LEEUWEN BEELD HESTER DOOVE BEWERKING AAD GOUDAPPEL
Henk Hartveld (links) in gesprek met Jaap Jongejan (rechts) ANBO ● NUMMER 5 ● 2014
ANO_N5_22 17
17
25/07/14 13:53
Henk Hartveld in gesprek met Jaap Jongejan
J
ong geleerd is oud gedaan. Maar wat is die uitdrukking vandaag de dag nog waard? Onervaren starters komen steeds moeilijker aan het werk, net als ontslagen ouderen. Daarom vroeg Instituut Gak, een fonds dat subsidies verstrekt aan projecten op het gebied van sociale zekerheid en werkgelegenheid, ANBO een campagne te bedenken die de beeldvorming rond oudere werknemers in het bedrijfsleven en bij de overheid verandert. Doel: het belang van samenwerking tussen oudere en jongere werknemers benadrukken. ANBO werkt hiervoor samen met SBI, een trainings- en adviesbureau op het gebied van werknemersparticipatie dat zich inzet voor duurzame arbeidsverhoudingen. Samen begonnen ANBO en SBI eind vorig jaar met de campagne ‘Jong en oud is goud’, die zich vooral richt op werkgevers en medezeggenschapsraden. Jaap Jongejan, directeur van SBI, en Henk Hartveld, adviseur collectieve belangenbehartiging bij ANBO, zijn nauw betrokken bij het proSTE ject. Ze zijn ervan overtuigd dat de oudere werknemer een beter imago verdient.
pese landen. Er zijn mensen die dat toeschrijven aan de hoge kosten van allerlei regelingen die we hier hadden, zoals VUT en prepensioen. Maar het is zeker ook een cultureel fenomeen.” Jaap Jongejan: “In Nederland heerst de gedachte dat het slecht is als een starter niet meteen aan de bak komt. Maar het is even negatief wanneer je een werkzaam leven moet afsluiten met een periode van werkloosheid. Ik denk zelfs dat het economisch gezien onvoordeliger is wanneer ouderen werkloos worden, want zij komen doorgaans niet meer aan de slag tot aan hun pensioen. Jongeren vinden relatief eerder een baan.” Er bestaan veel vooroordelen over de oudere werknemer. Wat zijn de bekendste?
Henk Hartveld: “Ze zouden minder productief zijn, vaker ziek, minder bereid om bij te leren en trager van begrip. Inflexibel.” Jaap Jongejan (lachend): “Dit gaat dus ook over ons, hè? En het is grotendeels onzin. Uit onderzoek blijkt dat jongeren vaker ziek zijn dan ouderen, alleen zijn ouderen doorgaans iets lánger ziek. Jongeren zijn ook niet productiever. Ze werken iets harder, maar ouderen werken iets slimmer. Jongeren zouden makkelijker te kneden zijn, bereid om harder te werken, maar er zijn geen onderzoeksresultaten die dat bewijzen. Het is het gevoel dat de
‘MIJN GROOTOUDERS WAREN OUD OP HUN 65 , MAAR DE GEPENSIONEERDE VAN NU IS FIT EN ACTIEF’
Vroeger werden oudere werknemers wijs en ervaren genoemd, nu duur en niet-flexibel. Hoe komt dat?
Henk Hartveld: “Dit is niet iets van de laatste paar jaar. Het aantal langdurig werkloze ouderen is in ons land altijd groot geweest, zeker vergeleken met andere Euro-
OM DE TAFEL! De campagne ‘Jong en oud is goud’
werknemers onder de aandacht wordt
er zes rondetafelbijeenkomsten
gebracht. En er zullen filmpjes die de
duurt tot april 2015. De speerpunten:
georganiseerd. Hierbij schuiven ver-
voordelen in beeld brengen, te zien
1
Eerst wordt een inventarisatie
tegenwoordigers van het Midden- en
zijn op de websites van ANBO, SBI en
gemaakt van bestaande onder-
Kleinbedrijf én van grote bedrijven
Gak en op www.jongenoudisgoud.nl.
zoeken naar diversiteit op de werk-
aan om hun ervaringen met diversi-
vloer. Daarbij wordt gekeken hoe
teit op de werkvloer te delen.
werkgevers
3
4
denken
over
oudere
werknemers, zodat duidelijk wordt welke vooroordelen er zijn.
18
2
Tijdens het campagnejaar worden
SBI gaat trainingen en workshops aanbieden aan werkgevers en
Er komt een imagocampagne
medezeggenschapsraden om hand-
op sociale media waarbij de
vatten te geven voor het vergroten
win-winsituatie voor werkgevers en
van diversiteit op de werkvloer.
ANBO ● NUMMER 5 ● 2014
ANO_N5_22 18
25/07/14 13:53
tegenstelling jong versus oud voedt, niet de werkelijkheid. Ook qua motivatie is er geen verschil tussen jong en ouder. Jongeren maken tegenwoordig nadrukkelijk een scheiding tussen werk- en privétijd, daarin zijn ze heel mondig. Ouderen zijn flexibeler, hun kinderen zijn vaak al groot.” Jong is per definitie positief, oud negatief, lijkt het. Hoe kan dat?
Maar de campagne moet ook een bijdrage leveren aan de maatschappelijke discussie. Die wordt hopelijk ook door de politiek opgepakt. Betere wetgeving? Daar geloof ik niet zo in. Wel in regelingen die het in dienst nemen van oudere werknemers aantrekkelijker maken. Bijvoorbeeld door dat met subsidies te stimuleren.” Jaap Jongejan: “Het gaat ook om de bewustwording dat een balans tussen oud en jong op de werkvloer natuurlijk en noodzakelijk is. Kijk naar het gezin: oud geeft het leven door aan jong. Ouderen hebben de kalmte en de ervaring. Jongeren de snelheid, de dynamiek. Ze hebben elkaar nodig. Dat is een natuurlijke situatie die, in afgezwakte vorm, ook in het bedrijfsleven thuishoort.”
‘EEN BALANS TUSSEN OUD EN JONG OP HET WERK IS NATUURLIJK EN NODIG’
Jaap Jongejan: “De afgelopen decennia is in het bedrijfsleven alles vertaald naar tijd en geld. Liever een kneedbare, goedkope jongere in wie je kunt investeren, dan een oudere werknemer die nog maar tien jaar te gaan heeft. Men gaat voorbij aan het feit dat je nog tien jaar enorm kunt profiteren van deze werknemer.” Henk Hartveld: “Het zijn stereotyperingen die vooral leven bij werkgevers in het bedrijfsleven. Ouderen kunnen problemen vaak oplossen dankzij hun ervaring, vaardigheden en kennis. Jongeren met minder ervaring gaan doorgaans nogal rechtlijnig te werk. In een organisatie heb je ze allebei nodig. Jonge mensen op de werkvloer denken trouwens niet negatief over de extra verlofdagen van ouderen. Zij hebben bijvoorbeeld weer zwangerschaps- of ouderschapsverlof.” De discussie over jong en oud heeft dus weinig met de realiteit te maken?
Jaap Jongejan: “Absoluut. Het beeld dat veel mensen hebben van oudere werknemers, dateert van drie generaties geleden. Mijn grootouders waren inderdaad oud op hun 65ste. Maar de gepensioneerde van 2014 zit in spijkerbroek achter de computer, die maakt reizen, is fit en actief. Een ander probleem is dat veel werkgevers denken dat 50-plussers duur zijn. Ook dat is een mythe. Een 55-jarige werknemer verdient niet veel meer dan zijn 34-jarige collega die op zijn 24ste is binnengekomen en inmiddels acht stappen heeft gemaakt.”
Wanneer is de campagne wat jullie betreft geslaagd?
Henk Hartveld: “De rondetafelbijeenkomsten met werkgevers (zie kader ‘Om de tafel!’) zijn de sleutel tot succes. Als die goed van de grond komen, kunnen ze zich als een olievlek door bedrijven verspreiden. Hetzelfde geldt voor de trainingen voor medezeggenschapsraden.” Jaap Jongejan: “Ik heb er vertrouwen in dat er iets gaat veranderen. ANBO maakt met dit project duidelijk dat hij midden in de samenleving wil staan en zich richt op ouderen én jongeren. Werkgevers zijn waarschijnlijk niet in één keer om, maar een cultuuromslag is echt nodig. En uiteindelijk zal die ook plaatsvinden.”
WIE IS JAAP JONGEJAN? Jaap Jongejan is sinds eind 2012 algemeen directeur van advies- en trainingsbureau SBI/Landgoed Zonheuvel. Hiervoor was hij lange tijd actief binnen het CNV. Jongejan was ook lid van de SER, de Stichting van de Arbeid en medeoprichter van het Nederlands Centrum voor Sociale Innovatie.
Wat zijn de doelen van het project ‘Jong en oud is goud’?
Naast zijn werk bekleedt hij verschillende maat-
Henk Hartveld: “We willen zorgen dat werkgevers positiever tegen oudere werknemers gaan aankijken.
schappelijke functies.
ANBO ● NUMMER 5 ● 2014
ANO_N5_22 19
19
25/07/14 13:53
DOSSIER WERK
JONG EN OUD BIJ ANBO Een kijkje achter
TEKST MANDY KLEEWEIN BEELD RUUD POS
de schermen bij het landelijk bureau
20
Willem Reijn werkt nu bijna een jaar
computers. Zij zijn zo vlug, dat houd ik
als beleidsadviseur Pensioenen. “Wat
niet bij. We streven hier een maat-
me als eerste trof toen ik binnenstapte,
schappelijk doel na: een goed leven
was de vrolijke, jeugdige uitstraling.
voor huidige én toekomstige senioren.
Hier werken veel jonge mensen, en dat
Het gáát ergens over, ons werk is van
zegt veel over hoe ANBO senioren
belang. En hoewel we verschillende
ziet: niet zielig maar krachtig.
achtergronden hebben, is die focus
Van
generatieverschillen
merk
ik
de bindende factor.
amper iets. De oudere groep is
Ik werk nog een kleine tien jaar tot
misschien meer ideologisch gedreven,
mijn pensioen, dus ik heb bij ANBO
de
pragmatischer
een mooie toekomst voor me. Tot tien
ingesteld, maar dat is een nuance-
jaar terug waren mensen van mijn
verschil. Ik geef wel toe dat ik jaloers
leeftijd ongeveer klaar met werken.
kijk naar wat jongeren kunnen met
Nu begin ik aan een nieuwe fase.”
jongeren
zijn
WILLEM (58): ‘IK HEB HIER EEN MOOIE TOEKOMST VOOR ME’
ANBO ● NUMMER 5 ● 2014
ANO_N5_23 20
25/07/14 13:42
‘B
Asmae Belarbi is sinds drie jaar medewerker van de ANBO Advieslijn. “Leeftijd speelt hier geen rol, afkomst ook niet. Als moslim vast ik tijdens de ramadan en vorig jaar juli mocht ik flexibele uren werken. Dat
N J
waardeer ik enorm. Ik ben de jongste medewerker en werk nauw samen met de oudste medewerker van 70 jaar. Ik bewonder haar betrokkenheid en geestdrift. We weten allebei veel over de onderwerpen waar ANBO zich op richt, zoals wonen en pensioenen. Ons leeftijdsverschil heeft alleen maar voordelen: ik help haar bij computerproblemen en ik profiteer van haar
levenservaring.
Soms
denken
leden dat ik vanwege mijn leeftijd geen goed advies kan geven. In het gesprek wordt meestal snel duidelijk dat ze bij
ASMAE (24): ‘AL BEN IK JONG, IK BEGRIJP DE SITUATIE VAN OUDEREN’
mij aan het goede adres zijn.”
Frank van der Aa, persvoorlichter en communicatieadviseur, is bijna twintig jaar in dienst. “ANBO is in beweging. Dat we met onze tijd meegaan, merk ik aan het contact met de achterban. We weten wat er speelt bij onze leden. Maar ik merk het ook op de werkvloer. Jong en oud werken hier door elkaar en als we samen brainstormen, komt er veel creativiteit los. Jongere collega’s hebben
nieuwe
ideeën,
zoals
de
ANBO-ontbijten: ontmoetingen met deskundigen rond een bepaald thema. Op de werkvloer hebben we veel vrijheid. De werktijden kunnen we vaak zelf bepalen: als het druk is, werk ik langer door en een andere keer ga ik eerder naar huis. Bovendien is bijscholing altijd mogelijk. Ik snap wel waarom
FRANK (63): ‘BIJSCHOLING IS HIER VOOR IEDEREEN MOGELIJK’ ANO_N5_23 21
ANBO in 2012 is onderscheiden voor modern werkgeverschap.” ANBO ● NUMMER 5 ● 2014
21
25/07/14 13:44
DOSSIER WERK
Onder de loep:
+ 55 DUS UI
Oudere werknemers worstelen met een slecht imago. Daardoor vinden ze lastiger weer werk dan jongeren. Maar kloppen die vooroordelen wel? ANBO sloeg er wat (wetenschappelijk) onderzoek op na. TEKST SUZANNE GEURTS BEELD ISTOCK
24
ANBO ● NUMMER 5 ● 2014
ANO_N5_08 24
25/07/14 16:11
UI TGEBLUST? ➜
Het is maar hoe je het be1 G kijkt. Veel mensen staan inderN I STELL , R E D U daad niet te juichen nu de HOE O ER AOW-leeftijd is verhoogd naar HOE MIND RD E GEMOTIVE 67 jaar. Slechts 17 procent van de Nederlanders wil doorwerken tot die leeftijd, blijkt uit cijfers van onderzoeksbureau GfK begin dit jaar. Eigenlijk vonden de meeste Nederlanders 65 jaar ook al rijkelijk laat; gemiddeld willen we met 64 jaar stoppen. Maar hoe zit het met ons plezier in werk? Uit recent onderzoek van Effectory blijkt dat 33 procent van de werknemers tussen de 35 en 55 jaar bevlogen en betrokken is. Bij 25- tot 34-jarigen is dit 31 procent. Werken we ná ons 65ste levensjaar door, dan stijgt het percentage spectaculair: naar 56 procent. Want als het een bewuste keuze is om actief te blijven, dan neemt het enthousiasme toe. Helaas telt Nederland, in vergelijking met andere OESO-landen*, weinig werkende 65-plussers. Op dit moment ligt de participatiegraad op bijna 13 procent, terwijl het OESO-gemiddelde 20 procent is. ANBO vindt dat de belemmeringen voor langer doorwerken – ook ná de AOW-leeftijd – weggenomen moeten worden. *een sociaal en economisch samenwerkingsverband van 34, overwegend welvarende, landen
NIET WAAR
Ouderen zijn zelfs gemotiveerder dan jongeren om te werken.
HERSENEN OP LEEFTIJD PROFITEREN JUIST VAN ALLE KENNIS EN ERVARING
STELLIN G OUDERE 2 WERKNE M ZIJN VA ERS KER ZIEK
➜ Dat klopt niet, zegt 80 procent van de deelnemende managers aan de nieuwe ANBO-campagne ‘Jong en oud is goud’. Een onderzoek van TNO uit 2012 bevestigt dit: 55- tot en met 64-jarigen melden zich het minst vaak ziek. De duur van het verzuim neemt wel toe met de leeftijd. Ouderen hebben namelijk vaker last van chronische gezondheidsklachten. Wel verschilt dit sterk per branche en beroep. De vraag is: nemen werkgevers ouderen minder snel in dienst, uit angst voor ziekteverzuim? SEO Economisch Onderzoek wijst uit dat werkgevers met een positief gevoel over de verzuimfrequentie van ouderen vaker medewerkers boven de 35 jaar in dienst nemen. ANBO maakt zich hard om de beeldvorming te veranderen. NIET WAAR
Wel lopen oudere werknemers een groter risico om langer ziek te zijn.
G3 STELLIN R MINDE P O KANSEN SID DE ARBE MARKT
➜
Volgens het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) had 6,6 procent van de 55- tot 65-jarigen pro proc in 2012 geen baan (van meer dan twaalf uur per week), maar zouden ze er wel een willen. Dit percentage is sinds 2002 verdubbeld. Zit je als oudere eenmaal thuis op de bank, dan kom je niet makkelijk eenm weer aan de slag, stelt het CBS verder. Ruim een derde w van de oudere werklozen vindt pas na dik twee jaar weer ANBO ● NUMMER 5 ● 2014
ANO_N5_08 25
25
25/07/14 16:12
56%
VAN DE WERKENDE 65-PLUSSERS IS ‘BEVLOGEN EN BETROKKEN’ een baan. Bij de 25- tot 45-jarigen werknemers duurt het maar bij 18 procent zo lang. Gelukkig worden er steeds meer initiatieven ontplooid om ouderen te helpen die aan de slag willen, zoals het Actieplan 55PlusWerkt. Maar ouderen mét een baan zitten sinds de crisis begon ook niet echt op hun gemak, want vervroegd pensioen kan dan een makkelijke, goedkope manier zijn om van overtollig ouder personeel af te komen. ANBO vindt dit oneigenlijk personeelsbeleid. Organisaties moeten kijken naar de meerwaarde van mensen, niet naar hun leeftijd.
ING 5 STELL SSERS 55-PLU RAAG ZIJN T EGRIP VAN B
➜
Veel werkgevers nemen aan dat het geheugen van een oudere medewerker verslechtert. Ouderen redeneren trager en onthouden steeds minder, denken ze. Een misverstand, blijkt uit recent Duits taalonderzoek. Het brein verandert wel, maar wordt niet trager. Integendeel: hersenen ‘op leeftijd’ profiteren juist van alle levenservaring. Zo scoren ouderen hoger dan jongeren op geheugentests met woordparen. Simpelweg omdat oudere deelnemers tijdens hun leven meer woorden hebben geleerd, constateren de onderzoekers. Ook zeggen ze: “Mensen vergeten geen woorden als ze ouder worden. Er zijn alleen veel meer woorden die om aandacht vragen. De concurrentie is groter.”
NIET WAAR
Het geheugen van ouderen profiteert juist van alle opgedane kennis.
De werkloosheid onder ouderen stijgt en
WAAR
in crisistijd worden meer werknemers met vervroegd pensioen gestuurd.
➜
Volgens ANBO’s onderzoek ‘Jong en oud’ vindt 86 procent van de oudere deelnemers dat ze even productief blijven als voorheen. Een derde van de managers deelt deze mening. TNO dook in de feiten en vooroordelen, waarbij de onderzoekers de resultaten van talloze wetenschappelijke studies verzamelden, die zijn gedaan in verschillende branches. Conclusie: er is geen wetenschappelijk bewijs dat de productiviteit van oudere werknemers afneemt. In fysieke productieberoepen, zoals metaalbewerking, geldt zelfs het omgekeerde: tot het 65ste levensjaar neemt de productiviteit toe. Hoe dat kan? Dankzij hun ervaring werken oudere werknemers sneller, en ze maken minder grote (beginners)fouten.
4 LING STEL USSERS 55-PL INDER M ZIJN UCTIEF D O PR
NIET WAAR
26
In productieberoepen zijn ouderen zelfs productiever.
ANBO ● NUMMER 5 ● 2014
ANO_N5_08 26
➜ We krijgen te weinig bijscholing, vindt de helft van de werkende deelnemers aan het ANBO-onderzoek ‘Jong en oud is goud’. 31 procent van de managers geeft toe dat er geen gebruik wordt gemaakt van stimuleringsmaatregelen voor oudere collega’s, zoals het recht op een leven lang leren. Want hoe dichter een werknemer zijn pensioen nadert, hoe minder tijd hij overhoudt om nieuwe kennis in de praktijk te brengen. Dit zegt het CPB in zijn onderzoek Arbeidsmarkt Ouderen van vorig jaar. De onderzoekers benadrukken echter ook dat veel oudere werknemers over zeer specifieke kennis beschikken. Niet voor niets zien jongeren (60 procent) en managers (80 procent) hen als goede mentoren, blijkt uit ANBO’s onderzoek. Daarom vindt ANBO dat organisaties meer in kennisoverdracht moeten investeren. Anders ontstaat er een kennisgat dat alsnog een grote kostenpost kan worden. STELLING 6 BIJSCHOLIN G IS MINDER ZINVOL
WAAR
Dit klopt, maar oudere werknemers zijn cruciaal voor kennisoverdracht aan jongere collega’s.
sier Einde dos 30/07/14 09:25
NAZOMER-AANBIEDINGEN Knip de bon(nen) van uw keuze uit en vergeet niet uw ANBO-pas te tonen wanneer u gebruikmaakt van deze aanbiedingen. Altijd op de hoogte van de laatste voordeel- & kortingsitems? Abonneer u dan nu op onze gratis digitale nieuwsbrieven via www.anbo.nl/nieuwsbrief.
15%
KORTING
LEDEN VOORDEEL
3-DVD WILLY ALBERTI + DVD WILLEKE ALBERTI De dvd-box ‘Een leven in beeld’ biedt een uniek kijkje in het leven van de familie Alberti. Naast de documentaires ‘De onvergetelijke Willy Alberti’ en ‘Door de ogen van’ over volkszanger Willy Alberti, staan zijn mooiste liedjes erop. Zoals de duetten met André Hazes, Johnny Jordaan, Mieke Telkamp en vele anderen. Extra: ‘Mijn mooiste Carré Concert’ van dochter Willeke op dvd. VOORDEEL ANBO-leden betalen € 14,99 i.p.v. € 29,99. BESTELLEN Via www.source1webshop.nl/ANBO of bel (035) 303 13 10.
€30
KORTING
WEEKENDJE VELUWEMEER VOOR TWEE PERSONEN Postillion Hotel Amersfoort Veluwemeer ligt naast Strand Nulde en heeft een groot terras (met aanlegsteiger) aan het Veluwemeer. VOORDEEL ANBOleden betalen voor een overnachting € 59 i.p.v. € 89 incl. ontbijt en toegang Wellness Centre, excl. toeristenbelasting à € 0,95 p.p.p.n. O.b.v. twee personen. RESERVEREN Via hotel.amersfoort@postillionhotels.com of (0341) 35 64 64 o.v.v.
ESLAG GEEN TO R NSKAME O O S EENPER
kortingscode ‘ANBO’. Actie is geldig o.b.v. beschikbaarheid en t/m 31 december 2014.
POSTILLION HOTELS
30%
KORTING
INVENTUM TEPPANYAKI-PLAAT Een avondje met familie of vrienden wordt nog gezelliger met deze teppanyaki-plaat, want u hoeft voor het eten geen uren meer de keuken in. Ideaal voor het grillen van vlees, groenten en vis. VOORDEEL ANBO-leden betalen € 25 (incl. verzendkosten) i.p.v. € 39,95. BESTELLEN Via www.inventum.eu/anbovoordeel of 0900-468 36 88. Deze actie is geldig t/m 30 november 2014.
2=1
‘SOUTH PACIFIC, HET TROPISCH ONDERWATERPARADIJS’ IN OMNIVERSUM Een nieuwe grootbeeldfilm in het Haagse Omniversum die zich afspeelt in schitterend West-Papoea. Hoofdpersoon is Jawi, een vrolijke, 13-jarige jongen die les krijgt in een drijvend klaslokaal en ons kennis laat maken met het leven boven én onder water. VOORDEEL ANBO-leden krijgen twee kaartjes voor de prijs van één. BESTELLEN Toon uw ledenpas en deze bon aan de kassa (code: 1089). Het goedkoopste kaartje is gratis. Deze actie is geldig van 1 september t/m 6 oktober 2014 en niet i.c.m. andere acties. Meer informatie: www.omniversum.nl of 0900–666 48 37 (€ 0,35 p/m).
ANBO ● NUMMER 5 ● 2014
ANO_N5_12 59
59
25/07/14 15:50
GRATIS NAAR DE ANBOLEDENDAGEN Angel-Eye
Met René Shuman ANBO is heel blij dat u lid bent. t. Want samen zijn we sterk. Om u te bedanken en voor uw lidmaatschap mag u gratis naarr één van de ANBO-ledendagen komen in n november met niemand minderr dan René Shuman en Angel-Eye! e! FOTOGRAFIE ALWAYS-ONLINE BV
I
n de theaters van Dordrecht, Zaandam, Hoogeveen en Amersfoort swingt u mee met Mr. & Mrs. Rock’n’-Roll René Shuman en Angel-Eye en hun band. Een heerlijk concert met de bekende hits van toen en de feel good van nu. Natuurlijk met een ANBO-tintje. De entree (t.w.v. € 44,50) is gratis voor leden. U dient wel zelf het vervoer te regelen en de parkeerkosten en eventuele drankjes of hapjes te betalen.
NEEM IEMAND MEE EN VERDIEN
€5
En denkt u nu: dat wil mijn zus, buurman, neef of echtgenote ook, maar die is nog geen lid? Geen nood! U mag als lid maar liefst vijf mensen introduceren. Zij betalen voor de rest van het jaar slechts € 15 ANBO-lidmaatschap. Uw partner is nóg goedkoper uit: voor € 12,50 voor de rest van het jaar. Reserveer snel op www.anbotour.nl!
KOM OOK… Per locatie zijn er tussen de 600 en de 1100 kaarten beschikbaar, dus wees er snel bij!
30
Reserveer uw gratis entreetickets direct, want er is een beperkt aantal plaatsen beschikbaar. OP=OP.
ANBO ● NUMMER 5 ● 2014
ANO_N5_17 30
25/07/14 15:33
RESERVEER SNEL UW KAARTEN! HET AANTAL PLAATSEN IS BEPERKT
René Shuman & Angel-Eye zijn in Nederland en België de populairste en succesvolste artiesten in hun genre. De bijzondere combinatie van zang, virtuositeit en nostalgie staan garant voor een onvergetelijke show. Met hun uitgebreide showband inclusief violen, blazers en dansers, zetten ze ieder theater in vuur en vlam. Naast de bekende hitsongs zullen ze u verrassen en inspireren met prachtige ballads, gebracht in een mooie entourage. Swing mee met de heerlijke klassiekers van o.a. Elvis Presley, Roy Orbison, Johnny Cash en vele anderen.
Dat kan heel gemakkelijk via www.anbotour.nl, uw stoelen worden dan onmiddellijk gereserveerd. Komt u er niet uit? Bel dan (0348) 46 66 66.
BESTEL NU UW GRATIS KAARTEN GA NAAR: WWW.ANBOTOUR.NL
…EN NEEM IEMAND MEE!
2 nov.
THEATER DE TAMBOER
Neem uw broer, zus, vader, moeder, vriend(in), buurvrouw of een andere bekende mee naar de ANBO-ledendagen. Is diegene nog geen lid? Maak hem of haar dan snel lid voor slechts € 15. U verdient daarmee ook nog eens € 5. Ga naar www.anbotour.nl en vul uw gegevens in. U kunt dan ook direct reserveren voor u beiden.
9 nov.
THEATER DE KUNSTMIN DORDRECHT
HOOGEVEEN
23 nov. THEATER DE FLINT
AMERSFOORT
7 dec.
ZAANDAM
ZAANTHEATER
Geen internet? Bestel uw kaarten dan telefonisch via (0348) 46 66 66.
ANBO ● NUMMER 5 ● 2014
ANO_N5_17 31
31
25/07/14 15:36
IN BEELD
HOE ZORGZAAM IS NEDERLAND?
INFOGRAPHIC THEO SMIT
Vrijwel iedereen in Nederland is bereid om een ander te helpen, met kleine en grote zaken. En de meeste Nederlanders weten dat ze bij vrienden en familie terecht kunnen als ze zelf hulp nodig hebben.
WIE KAN BIJ U TERECHT VOOR HULP? 100
Collega
80
Buren
20
Vriend
Familie
40
Kennis
60
0%
HOEVEEL TIJD HELPEN WE EEN ANDER? Minder dan 1 uur per week
12%
Meer dan 10 uur per week
29% 59%
Tussen 1 en 10 uur per week
BIJ WIE KUNT U TERECHT VOOR HULP? 100
En als we dat vergelijken met voorgaande jaren:
80 10%
20 0%
Collega
40 Buren
besteedt er evenveel tijd aan
besteedt nu meer tijd aan het helpen van anderen
Kennis
54%
60
Vriend
36%
Familie
besteedt er minder tijd aan
Uit ANBO-onderzoek blijkt dat veel senioren het gevoel hebben voor zorg niet te kunnen terugvallen op hun sociale netwerk netwerk.
32
ANBO ● NUMMER 5 ● 2014
ANO_N5_16 32
25/07/14 15:44
WAAROM HELPEN WE ANDEREN? Weet niet 2% Wederdienst 3% Verplichting Plezier
?
Verantwoordelijkheidsgevoel
4% 8% 52% 31%
Solidariteit
HOE ‘ZORGEN’ WE VOOR ANDEREN? 50
Geen zorgtaken
Verzorging
Tuinieren
Op huis passen
Administratie
Op dier passen
Op kind passen
Huishouden
Vervoer
10
Klussen
20
Sociale taken
30
Mee naar de dokter
40
0% BRON: AGIS
ANO_N5_16 33
ANBO ● NUMMER 5 ● 2014
33
25/07/14 15:45