ANBO Magazine 6

anbo 6

www.anbo.nl ● oktober 2013

Talent vergrijst niet Dus kom maar op met die banen!

● Dossier: werk ● 50-plussers: arm of rijk? ● Jonge politici over het generatieconflict

WELKOM Nu de werkloosheid recordhoogten bereikt, wordt pijnlijk duidelijk hoeveel moeite 50-plussers hebben om een baan te vinden. De reden: werkgevers denken nog steeds dat oudere werknemers duur en inflexibel zijn. Het tegendeel is waar. Sterker nog, het merendeel van de 50-plussers is bereid om zo nodig bijvoorbeeld minder te gaan werken of zijn werkzaamheden aan te passen, blijkt uit eigen ANBOonderzoek. Bovendien verzuimen oudere werknemers minder en ligt hun productiviteit hoger. Werkgevers krijgen dat maar niet tussen de oren. Het gevolg: steeds meer ouderen vallen tussen wal en schip. 35 procent van alle werklozen in 2012 was tussen 45 en 65 jaar.

Van hen vond een op de drie pas na twee jaar of langer een nieuwe baan. Ter vergelijking: van de werklozen tot 25 jaar doet slechts 8 procent er zo lang over om nieuw werk te vinden, en bij 25- tot 45-jarigen 18 procent. Ondertussen verwacht het kabinet dat we met z’n allen straks doorwerken tot ons 67ste. Maar hoe moet dat als zelfs werklozen van begin vijftig al nauwelijks meer aan de bak komen? Vandaar dat ANBO zich er dagelijks voor inzet om misverstanden over oudere werknemers weg te nemen. We hameren op de noodzaak van een imagocampagne richting werkgevers, en op het belang van een grotere rol van ouderen bij werk voor jongeren. Uiteraard brengen we dit onderwerp ook ter sprake bij onze lobbygesprekken met politici. Zodat voor eens en voor altijd duidelijk wordt: 50-plussers zijn misschien wel de beste werknemers die je je kunt wensen.

50-PLUSSERS ZIJN IDEALE WERKNEMERS

Liane PS: Meer over dit onderwerp in dossier werk vanaf pag 9.

Algemeen directeur Liane den Haan (46) is verantwoordelijk voor de collectieve belangenbehartiging, woordvoering en politieke lobby van ANBO. Reageren? Kijk op www. twitter.com/lianedenhaan of mail naar magazine@anbo.nl.

2

16

38

André Timmermans (UWV) over oudere werknemers

JONGEREN AAN HET WOORD

ANBO ● NUMMER 6 ● 2013

ANO_N6_02 2

18/09/13 09:53

INHOUD DE PORTEMONNEE Hoe rijk zijn 65-plussers?

ZO BLIJF JE FIT Gezondheid in beeld

46

JONG GELEERD Tenerife: veel meer dan strand, zee en drukke terrassen

Voorzitters van jongerenorganisaties over de ‘generatiekloof’

MET ANBO OP REIS Naar schitterend Tenerife

ENERGIECOLLECTIEF Wat is het en hoe doe je mee?

HET TWEEDE LEVEN 50-plus en een heel nieuw beroep

DOSSIER WERK

14 Zo werken zij

99

DOSSIER WERK

26 30 38 46 52 56 9

HELPT DAT SOCIAAL AKKOORD ONS AAN DE SLAG?

10

ZO WERKEN ZIJ

14

INTERVIEW MET ANDRÉ TIMMERMANS (UWV)

16

DOORGAAN NA JE 65STE, HOE PAK JE DAT AAN?

22

EN OOK

10

Is het Sociaal Akkoord vooral slappe koffie?

VAN U COLOFON

5

ZO ZIT HET

6

ANBO LOBBY

33

WERF EEN LID EN KRIJG EEN SPANNEND BORDSPEL!

44

LEDENVOORDEEL

61

PRIJSPUZZEL

62 ANBO ● NUMMER 6 ● 2013

ANO_N6_02 3

3

18/09/13 09:53

Het ANBO Zorgcollectief

ik doe ook mee!

Ik doe mee met het ANBO Zorgcollectief.

ANBO heeft voor 2014 weer afspraken gemaakt met 15 verschillende zorgverzekeraars.

DOE OOK MEE! Bespaar honderden euro’s op uw zorgverzekering!

Het voordeel op uw basisverzekering kan oplopen tot wel 9 procent!

Het voordeel op uw aanvullende verzekering kan oplopen tot wel 17,5 procent!

Ja, neem contact met mij op over het ANBO Zorgcollectief !

Neem contact met mij op voor de collectiviteitskorting wanneer de nieuwe zorgpremies in november bekend zijn en adviseer mij over een zorgverzekering die bij me past.

VOORLETTER(S) TUSSENVOEGSELS

Dat kan ruim 100 euro premie per persoon per jaar schelen.

ACHTERNAAM

M/V

STRAAT HUISNUMMER POSTCODE

PLAATS

TELEFOONNUMMER

Stuur de ingevulde antwoordbon naar: SUCSEZ, Postbus 150, 2810 AD Reeuwijk (Vergeet niet een postzegel te plakken).

Dé belangenorganisatie voor senioren

SUCSEZ is partner van ANBO en als intermediair gespecialiseerd in zorg- en schadeverzekeringen (Wft 12012119 – Kifid 300.008196).

code ZO - AM 2013 10 03

E-MAILADRES

Dossier werk

Zilver op de werkvloer is goud waard In dit dossier p. 10 Helpt dat Sociaal Akkoord ons aan de slag? p. 14 Zo werken zij • vioolbouwer • krokodillenexpert p. 16 Directeur UWV WERKbedrijf André Timmermans: ’55-pluswerknemers zijn enorm flexibel’ p. 22 Doorwerken na je pensioen, hoe pak je dat aan?

ANBO ● nummer 6 ● 2013

0

Mensen moeten langer aan het werk blijven, daar is iedereen het over eens. In het sociaal akkoord staan daarom allerlei maatregelen om dat te bevorderen. Bieden die ook soelaas voor 55-plussers die op straat komen te staan? Zoals journalist Stef van Delft. TEKST STEF VAN DELFT © BEELD HADEWYCH VEYS

J

e zal maar als 55-plusser je baan kwijtraken terwijl er sprake is van een zware economische crisis. Het overkwam mij een half jaar geleden toen het blad waarvoor ik werkte werd opgedoekt. Met ruim vijfentwintig jaar ervaring als journalist dacht ik snel weer aan de bak te komen. Tot een paar jaar geleden ging dat altijd vrij gemakkelijk; beetje om je heen kijken, eens bellen, gesprekje en je was aangenomen.

Maar nu krijg ik de ene afwijzing na de andere: er zijn betere kandidaten, succes met uw verdere loopbaan.

Het komt zelfs voor dat ik per e-mail een sollicitatie verstuur en binnen twintig minuten een afwijzing in de mailbox ontvang. Natuurlijk ga ik ook de boer op om te praten met potentiële werkgevers. Conclusie na een paar gesprekken: een baan zit er niet in, wel af en toe freelance werk. Maar dat vind je eigenlijk eenvoudiger via je eigen netwerk dan door lukraak opdrachtgevers te benaderen.

Meer werkloze 55-plussers Ik ben niet de enige, het aantal werklozen neemt rap toe, UWV verwacht dat er eind 2014 zo’n 739 duizend werkzoekenden (niet allemaal uitkeringsgerechtigd)

DOSSIER werk

staan geregistreerd, een record voor Nederland. Het aantal werkzoekende 55-plussers stijgt mee, want vergeleken met twintig jaar geleden zijn en willen veel meer oudere werknemers aan het werk. Dus in deze crisistijd verliezen ook meer van hen hun baan. 25% van de 378.000 WW-uitkeringen (cijfer: eind mei) gaat naar 55-plussers. Intussen stagneert de vraag naar arbeidskrachten. Zoals UWV droog constateert in het rapport Arbeidsprognose 2013-2014: het economisch herstel wordt geremd, mede door de bezuinigingen.

Die bezuinigingen zijn dan ook fors. Er is al 16 miljard ingeboekt en nieuwe maatregelen liggen klaar. In april werd een extra pakket van 4,3 miljard bezuinigingen nog in de ijskast gezet om het sociaal akkoord tussen kabinet en werknemers- en werkgeversorganisaties niet al te zeer te belasten. Intussen staat een nieuw pakket bezuinigingsmaatregelen van ruim 6 miljard op de rol.

“Natuurlijk leidt dat tot spanning tussen kabinet en de sociale partners, maar dat hoeft niet meteen te betekenen dat afspraken uit het sociaal akkoord op de helling gaan,” zegt Henk Hartveld, belangenbehartiger van ANBO. “Werkgevers en werknemers hebben beiden belang bij het akkoord. Het kabinet kan de plannen ook

Slappe koffie?

Wat het sociaal akkoord doet om

0

ANBO ● nummer 6 ● 2013

55-plussers aan het werk te helpen

ANBO ● nummer 6 ● 2013

0

Mensen moeten langer aan het werk blijven, daar is iedereen het over eens. In het sociaal akkoord staan daarom allerlei maatregelen om dat te bevorderen. Bieden die ook soelaas voor 55-plussers die op straat komen te staan? Zoals journalist Stef van Delft. TEKST STEF VAN DELFT © BEELD HADEWYCH VEYS

J

e zal maar als 55-plusser je baan kwijtraken terwijl er sprake is van een zware economische crisis. Het overkwam mij een half jaar geleden toen het blad waarvoor ik werkte werd opgedoekt. Met ruim vijfentwintig jaar ervaring als journalist dacht ik snel weer aan de bak te komen. Tot een paar jaar geleden ging dat altijd vrij gemakkelijk; beetje om je heen kijken, eens bellen, gesprekje en je was aangenomen.

Maar nu krijg ik de ene afwijzing na de andere: er zijn betere kandidaten, succes met uw verdere loopbaan.

Het komt zelfs voor dat ik per e-mail een sollicitatie verstuur en binnen twintig minuten een afwijzing in de mailbox ontvang. Natuurlijk ga ik ook de boer op om te praten met potentiële werkgevers. Conclusie na een paar gesprekken: een baan zit er niet in, wel af en toe freelance werk. Maar dat vind je eigenlijk eenvoudiger via je eigen netwerk dan door lukraak opdrachtgevers te benaderen.

Meer werkloze 55-plussers Ik ben niet de enige, het aantal werklozen neemt rap toe, UWV verwacht dat er eind 2014 zo’n 739 duizend werkzoekenden (niet allemaal uitkeringsgerechtigd)

DOSSIER werk

staan geregistreerd, een record voor Nederland. Het aantal werkzoekende 55-plussers stijgt mee, want vergeleken met twintig jaar geleden zijn en willen veel meer oudere werknemers aan het werk. Dus in deze crisistijd verliezen ook meer van hen hun baan. 25% van de 378.000 WW-uitkeringen (cijfer: eind mei) gaat naar 55-plussers. Intussen stagneert de vraag naar arbeidskrachten. Zoals UWV droog constateert in het rapport Arbeidsprognose 2013-2014: het economisch herstel wordt geremd, mede door de bezuinigingen.

Die bezuinigingen zijn dan ook fors. Er is al 16 miljard ingeboekt en nieuwe maatregelen liggen klaar. In april werd een extra pakket van 4,3 miljard bezuinigingen nog in de ijskast gezet om het sociaal akkoord tussen kabinet en werknemers- en werkgeversorganisaties niet al te zeer te belasten. Intussen staat een nieuw pakket bezuinigingsmaatregelen van ruim 6 miljard op de rol.

“Natuurlijk leidt dat tot spanning tussen kabinet en de sociale partners, maar dat hoeft niet meteen te betekenen dat afspraken uit het sociaal akkoord op de helling gaan,” zegt Henk Hartveld, belangenbehartiger van ANBO. “Werkgevers en werknemers hebben beiden belang bij het akkoord. Het kabinet kan de plannen ook

Slappe koffie?

Wat het sociaal akkoord doet om

0

ANBO ● nummer 6 ● 2013

55-plussers aan het werk te helpen

ANBO ● nummer 6 ● 2013

0

zonder een akkoord doorzetten, maar draagvlak is van levensbelang voor dit kabinet. Of de benodigde wetsvoorstellen door de Eerste Kamer komen, blijft een beetje koffiedik kijken.”

Doel van het sociaal akkoord is om meer mensen aan het werk te krijgen en rust te creëren op de arbeidsmarkt.

Een mooi streven, maar erg concreet zijn de plannen nog niet, stelt ANBO-belangenbehartiger Alex van Scherpenzeel. Het is de vraag of de wetgevingsvoorstellen van het kabinet de werkloosheid op korte termijn zullen verlagen. “Daarom spraken we van een ‘lege huls’ na de presentatie van het akkoord. Toch zitten er ook goede elementen in, zeker vergeleken met eerdere plannen uit het regeerakkoord.” Hij doelt onder meer op de afspraak om versoepeling van het ontslagrecht uit te stellen en meer tijd te nemen voor de herziening van de werkloosheidswet (zie kader). Daarnaast komt er wetgeving die de positie en rechten van flexwerkers moet verbeteren. Van Scherpenzeel: “Dat is een goed punt, want áls ouderen al een nieuwe baan vinden, krijgen ze vaak te maken met tijdelijke contracten. Voorstel is dat werknemers na twee jaar recht krijgen op een vast contract, en niet pas na drie jaar zoals nu het geval is.”

meer kansen voor ouderen Enkele andere maatregelen die de positie van de oudere werknemer of werkzoekende moeten verbeteren, gaan op korte termijn in. Dat betreft vooral de 67 miljoen die dit jaar en volgend jaar extra wordt ingezet om werkzoekende 55-plussers aan een baan te helpen. Ook moeten oudere werknemers meeprofiteren van de 600 miljoen die de komende twee jaar worden besteed aan de zogeheten sectorplannen die moeten leiden tot behoud

0

ANBO ● nummer 6 ● 2013

van arbeidsplaatsen (zie kader). Van Scherpenzeel: “Het is afwachten wat deze plannen gaan opleveren. ANBO dringt er bij de overheid op aan echt te investeren in de arbeidsmarkt. We moeten met zijn allen langer doorwerken, maar zorg dan dat ook ouderen meer kans krijgen op werk. Nu zijn ze vaak kansloos. Bij een deel van de werkgevers bestaat nog altijd het beeld dat ouderen duurder zijn, minder productief en vaker ziek. Maar het ziekteverzuim onder ouderen is juist lager, de productiviteit ligt hoog. Dat moet meer bekendheid krijgen. Trek werkgevers over de streep én zorg voor meer werkgelegenheid, anders blijft het bij herverdelen.”

Behoud de oude vakman Volgens Jannie Mooren, secretaris van de Stichting van de Arbeid, is dat precies de bedoeling van de sectorplannen. Deze stichting, waarin werkgevers en werknemers zijn verenigd, heeft het sociaal akkoord opgesteld.

De maatregelen: harde euro’s voor werkgevers, speeddates en netwerktraining voor 55-plussers Mooren: “Daarin wordt voorgesteld om de sectorgelden al vanaf 2013 in te zetten en niet vanaf 2014, zoals eerder de bedoeling was. Ik hoop echt dat ze ook vanaf dit najaar gebruikt gaan worden.” Een speciaal actieteam begeleidt vanuit de stichting de ontwikkeling en beoordeling van plannen. Werknemers, werkgevers en kennisinstituten van sectoren of branches (bijvoorbeeld de horeca, zorg, onderwijs, bouw), kunnen gezamenlijke plannen indienen. Ten minste 50% betalen de sectoren zelf en 50% betaalt de overheid na goedkeuring van de plannen. Te denken valt aan gerichte scholing, het stimuleren van van-werknaar-werk-trajecten, stages, outplacement en het stimuleren van het in dienst nemen van kwetsbare groepen. Speciale aandacht is er voor het behoud van oudere vaklieden zodat zij jongeren kunnen opleiden. Het actieteam, met als voorzitter Marjan Oudeman (voorzitter college van bestuur Universiteit Utrecht) gaat de boer op

om de ontwikkeling van plannen te stimuleren. Jannie Mooren: “Het doel is in de Beleidsagenda 2020 vastgelegd: gelijke kansen voor iedereen. Dat betekent dat er zeker extra aandacht voor ouderen moet komen.”

UWV is eerder dit jaar al van start gegaan met Inspiratiedagen, vooruitlopend op de start van het project 55plusWerkt. De eerste vond plaats in Utrecht. Sylvia (56, niet haar eigen naam) heeft deelgenomen aan deze

Soms heb ik al binnen twintig minuten een afwijzing in mijn mailbox

Netwerken kun je leren En dan is er natuurlijk die 67 miljoen euro die UWV inzet om 55-plussers weer aan het werk te krijgen. Sinds 1 september krijgen intermediairs zoals uitzendbureaus een beloning wanneer zij een werkloze 55-plusser plaatsen. De beloning loopt op naarmate de plaatsing langer duurt. Werkgevers die een 55-plusser met uitkering in dienst nemen, komen in aanmerking voor een scholingsvoucher van maximaal € 750. Deze kan worden aangevraagd door de werkgever of de werknemer.

Daarnaast organiseert UWV de komende twee jaar inspiratiedagen voor telkens 750 werkzoekende 55-plussers en 75 werkgevers. Die dagen zijn er allerlei workshops, plus speeddates waarin werkgevers en werkzoekenden aan elkaar worden gekoppeld. Ook krijgen alle 55-plussers die drie maanden werkloos zijn en een WW-uitkering ontvangen, een netwerktraining aangeboden. En 55-plussers die al langer een uitkering ontvangen, kunnen zich zelf aanmelden voor een training. Want het traditionele solliciteren levert weinig op. En door actief gebruik te maken van je netwerk neemt de kans op een baan toe.

Wat is er eigenlijk afgesproken?

In het sociaal akkoord staan maatregelen en afspraken om meer mensen aan het werk te krijgen.

dag én een netwerktraining gevolgd. “Inspirerend en leerzaam was het zeker,” vindt ze. “Naar de netwerktraining kwamen 55- maar ook 60-plussers, van wie de meesten jarenlang voor een baas hadden gewerkt. Er zaten ook hoogopgeleide mensen bij, zoals een accountant, een psycholoog en een eindredacteur. We kregen training in netwerken, het gebruik van social media, jezelf presenteren. Je moest je eigen kwaliteiten en competenties goed in beeld krijgen. Ik heb nieuwe inzichten opgedaan, maar een baan heb ik nog niet.”

Wat de trainingen en inspiratiedagen in de praktijk gaan opleveren, moet nog blijken. En iets jongere werkzoekenden komen niet in aanmerking voor deze activiteiten. Ik zal dus voorlopig op eigen houtje een nieuwe baan moeten zoeken.

• In 2013 en 2014 krijgt UWV in totaal 67 miljoen euro extra be-

crisis, in ieder geval tot 2016.

• De werkloosheidswet wordt

schikbaar voor de begeleiding van

pas vanaf 2016 aangepast. Voor

55-plussers naar een baan.

mensen die hun baan verliezen zal

• Al vanaf dit jaar (in plaats van

dit ongunstiger uitpakken dan nu,

Een aantal hiervan heeft ook direct

2014) is gedurende twee jaar 600

maar wel beter dan in het eerdere

gevolgen voor 55-plussers.

miljoen beschikbaar voor sector-

Regeerakkoord was afgesproken.

plannen. De verschillende sectoren

Zo houden mensen die hun baan

Voor de korte termijn:

moeten zelf minimaal de helft

verliezen recht op 24 maanden

• Verruiming overbruggingsregeling

bijdragen aan plannen die mensen

WW. Daar kunnen nog 14 maan-

AOW. Meer mensen die nu met

aan werk helpen, of die dreigend

den bij komen die werkgevers en

pensioen gaan maar door de ver-

ontslag voorkomen, de overheid

werknemers in de cao’s moeten

hoging van de AOW-leeftijd nog

betaalt de andere helft.

vastleggen.

geen recht hebben hierop, komen

• Meer bescherming voor flexwer-

in aanmerking voor een vergoe-

Voor de langere termijn:

kers. Er komt wetgeving waardoor

ding om de AOW-loze periode te

• De versoepeling van het ontslag-

zij eerder (na 2 jaar) recht krijgen

overbruggen.

recht wordt uitgesteld tot na de

op een vast contract.

ANBO ● nummer 6 ● 2013

0

zonder een akkoord doorzetten, maar draagvlak is van levensbelang voor dit kabinet. Of de benodigde wetsvoorstellen door de Eerste Kamer komen, blijft een beetje koffiedik kijken.”

Doel van het sociaal akkoord is om meer mensen aan het werk te krijgen en rust te creëren op de arbeidsmarkt.

Een mooi streven, maar erg concreet zijn de plannen nog niet, stelt ANBO-belangenbehartiger Alex van Scherpenzeel. Het is de vraag of de wetgevingsvoorstellen van het kabinet de werkloosheid op korte termijn zullen verlagen. “Daarom spraken we van een ‘lege huls’ na de presentatie van het akkoord. Toch zitten er ook goede elementen in, zeker vergeleken met eerdere plannen uit het regeerakkoord.” Hij doelt onder meer op de afspraak om versoepeling van het ontslagrecht uit te stellen en meer tijd te nemen voor de herziening van de werkloosheidswet (zie kader). Daarnaast komt er wetgeving die de positie en rechten van flexwerkers moet verbeteren. Van Scherpenzeel: “Dat is een goed punt, want áls ouderen al een nieuwe baan vinden, krijgen ze vaak te maken met tijdelijke contracten. Voorstel is dat werknemers na twee jaar recht krijgen op een vast contract, en niet pas na drie jaar zoals nu het geval is.”

meer kansen voor ouderen Enkele andere maatregelen die de positie van de oudere werknemer of werkzoekende moeten verbeteren, gaan op korte termijn in. Dat betreft vooral de 67 miljoen die dit jaar en volgend jaar extra wordt ingezet om werkzoekende 55-plussers aan een baan te helpen. Ook moeten oudere werknemers meeprofiteren van de 600 miljoen die de komende twee jaar worden besteed aan de zogeheten sectorplannen die moeten leiden tot behoud

0

ANBO ● nummer 6 ● 2013

van arbeidsplaatsen (zie kader). Van Scherpenzeel: “Het is afwachten wat deze plannen gaan opleveren. ANBO dringt er bij de overheid op aan echt te investeren in de arbeidsmarkt. We moeten met zijn allen langer doorwerken, maar zorg dan dat ook ouderen meer kans krijgen op werk. Nu zijn ze vaak kansloos. Bij een deel van de werkgevers bestaat nog altijd het beeld dat ouderen duurder zijn, minder productief en vaker ziek. Maar het ziekteverzuim onder ouderen is juist lager, de productiviteit ligt hoog. Dat moet meer bekendheid krijgen. Trek werkgevers over de streep én zorg voor meer werkgelegenheid, anders blijft het bij herverdelen.”

Behoud de oude vakman Volgens Jannie Mooren, secretaris van de Stichting van de Arbeid, is dat precies de bedoeling van de sectorplannen. Deze stichting, waarin werkgevers en werknemers zijn verenigd, heeft het sociaal akkoord opgesteld.

De maatregelen: harde euro’s voor werkgevers, speeddates en netwerktraining voor 55-plussers Mooren: “Daarin wordt voorgesteld om de sectorgelden al vanaf 2013 in te zetten en niet vanaf 2014, zoals eerder de bedoeling was. Ik hoop echt dat ze ook vanaf dit najaar gebruikt gaan worden.” Een speciaal actieteam begeleidt vanuit de stichting de ontwikkeling en beoordeling van plannen. Werknemers, werkgevers en kennisinstituten van sectoren of branches (bijvoorbeeld de horeca, zorg, onderwijs, bouw), kunnen gezamenlijke plannen indienen. Ten minste 50% betalen de sectoren zelf en 50% betaalt de overheid na goedkeuring van de plannen. Te denken valt aan gerichte scholing, het stimuleren van van-werknaar-werk-trajecten, stages, outplacement en het stimuleren van het in dienst nemen van kwetsbare groepen. Speciale aandacht is er voor het behoud van oudere vaklieden zodat zij jongeren kunnen opleiden. Het actieteam, met als voorzitter Marjan Oudeman (voorzitter college van bestuur Universiteit Utrecht) gaat de boer op

om de ontwikkeling van plannen te stimuleren. Jannie Mooren: “Het doel is in de Beleidsagenda 2020 vastgelegd: gelijke kansen voor iedereen. Dat betekent dat er zeker extra aandacht voor ouderen moet komen.”

UWV is eerder dit jaar al van start gegaan met Inspiratiedagen, vooruitlopend op de start van het project 55plusWerkt. De eerste vond plaats in Utrecht. Sylvia (56, niet haar eigen naam) heeft deelgenomen aan deze

Soms heb ik al binnen twintig minuten een afwijzing in mijn mailbox

Netwerken kun je leren En dan is er natuurlijk die 67 miljoen euro die UWV inzet om 55-plussers weer aan het werk te krijgen. Sinds 1 september krijgen intermediairs zoals uitzendbureaus een beloning wanneer zij een werkloze 55-plusser plaatsen. De beloning loopt op naarmate de plaatsing langer duurt. Werkgevers die een 55-plusser met uitkering in dienst nemen, komen in aanmerking voor een scholingsvoucher van maximaal € 750. Deze kan worden aangevraagd door de werkgever of de werknemer.

Daarnaast organiseert UWV de komende twee jaar inspiratiedagen voor telkens 750 werkzoekende 55-plussers en 75 werkgevers. Die dagen zijn er allerlei workshops, plus speeddates waarin werkgevers en werkzoekenden aan elkaar worden gekoppeld. Ook krijgen alle 55-plussers die drie maanden werkloos zijn en een WW-uitkering ontvangen, een netwerktraining aangeboden. En 55-plussers die al langer een uitkering ontvangen, kunnen zich zelf aanmelden voor een training. Want het traditionele solliciteren levert weinig op. En door actief gebruik te maken van je netwerk neemt de kans op een baan toe.

Wat is er eigenlijk afgesproken?

In het sociaal akkoord staan maatregelen en afspraken om meer mensen aan het werk te krijgen.

dag én een netwerktraining gevolgd. “Inspirerend en leerzaam was het zeker,” vindt ze. “Naar de netwerktraining kwamen 55- maar ook 60-plussers, van wie de meesten jarenlang voor een baas hadden gewerkt. Er zaten ook hoogopgeleide mensen bij, zoals een accountant, een psycholoog en een eindredacteur. We kregen training in netwerken, het gebruik van social media, jezelf presenteren. Je moest je eigen kwaliteiten en competenties goed in beeld krijgen. Ik heb nieuwe inzichten opgedaan, maar een baan heb ik nog niet.”

Wat de trainingen en inspiratiedagen in de praktijk gaan opleveren, moet nog blijken. En iets jongere werkzoekenden komen niet in aanmerking voor deze activiteiten. Ik zal dus voorlopig op eigen houtje een nieuwe baan moeten zoeken.

• In 2013 en 2014 krijgt UWV in totaal 67 miljoen euro extra be-

crisis, in ieder geval tot 2016.

• De werkloosheidswet wordt

schikbaar voor de begeleiding van

pas vanaf 2016 aangepast. Voor

55-plussers naar een baan.

mensen die hun baan verliezen zal

• Al vanaf dit jaar (in plaats van

dit ongunstiger uitpakken dan nu,

Een aantal hiervan heeft ook direct

2014) is gedurende twee jaar 600

maar wel beter dan in het eerdere

gevolgen voor 55-plussers.

miljoen beschikbaar voor sector-

Regeerakkoord was afgesproken.

plannen. De verschillende sectoren

Zo houden mensen die hun baan

Voor de korte termijn:

moeten zelf minimaal de helft

verliezen recht op 24 maanden

• Verruiming overbruggingsregeling

bijdragen aan plannen die mensen

WW. Daar kunnen nog 14 maan-

AOW. Meer mensen die nu met

aan werk helpen, of die dreigend

den bij komen die werkgevers en

pensioen gaan maar door de ver-

ontslag voorkomen, de overheid

werknemers in de cao’s moeten

hoging van de AOW-leeftijd nog

betaalt de andere helft.

vastleggen.

geen recht hebben hierop, komen

• Meer bescherming voor flexwer-

in aanmerking voor een vergoe-

Voor de langere termijn:

kers. Er komt wetgeving waardoor

ding om de AOW-loze periode te

• De versoepeling van het ontslag-

zij eerder (na 2 jaar) recht krijgen

overbruggen.

recht wordt uitgesteld tot na de

op een vast contract.

ANBO ● nummer 6 ● 2013

0

André Timmermans

‘ 55-plus werknemers zijn juist enorm flexibel’ DOSSIER werk

André Timmermans, directeur van UWV Werkbedrijf, hoort het zelfs van vrienden en kennissen: werk vinden als 55-plusser valt niet mee. “We moeten wat doen aan het beeld dat bestaat van oudere werknemers”, legt hij uit aan Maarten Hendriks, belangenbehartiger van ANBO. TEKST MICHIEL ZONNEVELD © BEELD MARLIES HOFSTEDE

Maarten Hendriks in gesprek met André Timmermans 0

ANBO ● nummer 6 ● 2013

ANBO ● nummer 6 ● 2013

0

André Timmermans

‘ 55-plus werknemers zijn juist enorm flexibel’ DOSSIER werk

André Timmermans, directeur van UWV Werkbedrijf, hoort het zelfs van vrienden en kennissen: werk vinden als 55-plusser valt niet mee. “We moeten wat doen aan het beeld dat bestaat van oudere werknemers”, legt hij uit aan Maarten Hendriks, belangenbehartiger van ANBO. TEKST MICHIEL ZONNEVELD © BEELD MARLIES HOFSTEDE

Maarten Hendriks in gesprek met André Timmermans 0

ANBO ● nummer 6 ● 2013

ANBO ● nummer 6 ● 2013

0

Maarten Hendriks in gesprek met André Timmermans

A

ndré Timmermans en Maarten Hendriks ontmoeten elkaar op het hoofdkantoor van UWV, twee grote kantoortorens in Amsterdam. Van hieruit wordt uit alle macht geprobeerd om mensen aan een baan te helpen. En zeker voor ouderen is het moeilijk om werk te vinden, weet de UWV-directeur. “Zij verliezen over het algemeen minder snel hun baan, hebben vaak een goede ontslagbescherming en lopen al lang mee in hun bedrijf. Maar als ze eenmaal zonder werk te zitten, is het moeilijk opnieuw aan de slag te komen.”

Hendriks: “Dus u herkent zich in het verhaal dat journalist Stef van Delft in dit magazine over het sociaal akkoord schrijft? Het lijkt voor veel werkzoekenden van even boven de 50 jaar weinig zin te hebben om nog een sollicitatiebrief te schrijven.”

Timmermans: “Momenteel is het voor iederéén moeilijker om werk te vinden. Er zijn simpelweg te weinig nieuwe banen en veel mensen die werk zoeken. Op dit moment zijn er 380 duizend mensen met een WW-uitkering (augustus 2013, red.). Van hen is 40 procent boven de 50. Dan heb je het dus nog lang niet over alle werkzoekenden. Voor oudere werknemers is het extra lastig omdat werkgevers meestal een voorkeur voor jongeren hebben.”

“UWV heeft veel contact met werkgevers. Vertellen die waarom ze liever jongeren kiezen?”

ANBO ● nummer 6 ● 2013

“Uit de resultaten van onderzoek bij ons ANBO ledenpanel blijkt ook dat de meeste 55-plussers veel flexibeler zijn dan vaak wordt gedacht. Is dat omdat de kinderen het huis uit zijn, waardoor ze bijvoorbeeld gemakkelijker verhuizen?”

“Dat is zeker een factor. Maar om te beginnen zijn ze realistisch genoeg om te beseffen dat de banen niet voor het oprapen liggen en je dus wel flexibel móét zijn om aan de slag te komen. Wat ook speelt, is dat veel veertigers nog volop in de fase zitten waarin ze een carrière aan het opbouwen zijn. Die willen binnen hun bedrijf of organisatie nog stappen maken. Dat is anders voor 55-plussers, die al lang op een bepaald niveau werken. De meesten realiseren zich dat ze de sprong niet meer zullen maken en zijn daarom eerder bereid iets anders te gaan doen.”

“Helaas dringt het niet tot werkgevers door dat ouderen

vers. Maar het gebeurt ook tijdens de netwerkbijeenkomsten die we voor ouderen gaan organiseren. Daar zullen werkgevers langskomen. Verder hebben we afspraken gemaakt met de uitzendbranche. Zij belooft 13 duizend 55-plussers aan het werk te zetten. Overigens zijn de netwerkbijeenkomsten vooral een mogelijkheid voor ouderen om elkáár te helpen. In het artikel over het sociaal akkoord worden daar goede voorbeelden van genoemd. Onder leiding van een coach kunnen ze tips uitwisselen over omgaan met sociale media, hoe je je moet presenteren.”

“Is het wel een goed idee om mensen bij elkaar te zetten die allemaal in dezelfde vijver moeten vissen?”

“Niet alleen denken werkgevers ten onrechte dat 55-plussers star zijn, ze vergeten ook dat oudere werknemers heel andere vaardigheden en kwaliteiten kunnen hebben. Ze hebben bijvoorbeeld vaak een natuurlijk overwicht, zonder autoritair te zijn. En ze stralen betrouwbaarheid uit. Dat kan van pas komen in bijvoorbeeld de dienstverlening, of de beveiligingssector.”

“Het is lastig om werkgevers daarvan te overtuigen als je

“Om die reden brengen we mensen bij elkaar die banen in verschillende sectoren zoeken. De bedoeling is niet alleen dat de deelnemers elkaar tips geven en vaardigheden leren. Het kan ook gebeuren dat ze over een baan horen die geschikt is voor iemand anders die deelneemt aan de netwerkbijeenkomst.”

“Hoeveel mensen hopen jullie aan het werk te helpen?”

“Elke 55-plusser die na drie maanden nog geen baan heeft gevonden, wordt door UWV uitgenodigd voor een programma van tien weken dat helpt om met meer zelfvertrouwen werk te gaan zoeken. We willen dat jaarlijks 32 duizend oudere werkzoekenden een baan vinden. Nu zijn dat er nog 17 duizend. De komende twee jaar moet blijken of dat lukt. We hebben goede resultaten met de bijeenkomsten die we al hebben georganiseerd. Ongeveer 30 procent van de deelnemers vond een baan. Dat is meer dan gemiddeld. Al moet ik erbij zeggen dat het wel om gemotiveerde hogeropgeleiden ging.”

“Is het niet zonde dat UWV de afgelopen jaren juist heeft moeten bezuinigen op scholing en begeleiding?”

“Het is aan de politiek om te beslissen waar het geld heen gaat. Ik ben in elk geval blij dat er de komende twee jaar in totaal 67 miljoen euro extra beschikbaar is om oudere werkzoekenden te kunnen helpen!”

“Wat zou u, als 61-jarige, zelf doen als u op straat kwam te staan?”

“Ik zou mezelf de vraag stellen waar ik goed in ben en waar minder, en ik zou anderen die vraag stellen. Als je op zoek bent naar een baan, moet je een realistisch beeld van jezelf hebben. Vervolgens zou ik vooral gebruik van mijn netwerk maken. Mensen moeten wéten dat je werk zoekt, dan kunnen ze je tippen over banen die vrijkomen. De ervaring is dat je als oudere werknemer de meeste kans hebt als je er vroeg bij bent. Dat een bedrijf je zelfs al kent voordat er een vacature is. Tot slot zou ik me erop instellen dat ik waarschijnlijk niet meer in eenzelfde soort baan terechtkom. Dat betekent ander werk, of een baan op een lager niveau, wellicht ook met een minder hoog salaris. En het zou ook kunnen betekenen dat ik in een andere regio moet gaan werken.”

over andré timmermans André Timmermans (1952) is sinds 1 januari 2009 algemeen directeur van de divisie Werkbedrijf van UWV. Vanaf 1986 vervulde hij diverse directeursfuncties bij arbeidsbureaus en regionale arbeids-

niet eens voor een gesprek wordt uitgenodigd.”

“Precies daarom leggen we zoveel nadruk op het persoonlijk in contact brengen van werkzoekende 55-plussers met werkgevers. Een deel van de 67 miljoen euro die het kabinet de komende twee jaar beschikbaar heeft gesteld, gaan we daarvoor gebruiken. Denk bijvoorbeeld aan speeddates van oudere werknemers met werkge-

Waarom zou een werkzoekende of een bedrijf niet zelf ook een bijdrage kunnen leveren?”

‘Je moet een realistisch beeld hebben van jezelf als je op zoek gaat naar een baan’

zo flexibel zijn.”

‘We willen dat jaarlijks 32 duizend oudere werkzoekenden een baan vinden’

“Daar zijn verschillende redenen voor. Een bedrijf kan een vergrijsd personeelsbestand hebben, dan is het te begrijpen dat ze voor een vacature liever een jongere nemen. Maar vaak heeft het ook te maken met een verkeerd beeld van de oudere werknemer. Ze denken bijvoorbeeld dat oudere werknemers onvoldoende flexibel zijn. Terwijl die over het algemeen zelfs flexibeler zijn dan de meeste van hun jongere collega’s. Een mooi voorbeeld is een hoog opgeleide 55-plusser die naar een van onze netwerkbijeenkomsten kwam. Hij werd taxichauffeur. Binnen een jaar was hij in het taxibedrijf coördinator en gaf hij leiding aan honderdvijftig mensen. En je ziet mensen die hun

0

leven lang in de metaalindustrie hebben gewerkt aan de slag gaan als klusjesman. Grof gezegd zijn twee groepen het meest flexibel: mensen onder de 25 jaar, en mensen boven de 55.”

“Jullie gaan ook met vouchers werken: een bijdrage

voorzieningsorganisaties. Daarnaast was hij actief

waarmee werkgevers of werknemers scholing kunnen

in het onderwijs, onder meer als docent arbeids-

kopen. Maar is 750 euro per persoon niet erg weinig?”

marktbeleid. Hij is namens UWV lid van het Actie-

“Het gaat om korte opleidingen die direct uitzicht bieden op een baan. Je moet dan denken aan een groot rijbewijs, of een veiligheidsdiploma. Bovendien is het een bíjdrage.

team Crisisbestrijding waarin vertegenwoordigers van werkgevers, werknemers en overheid zitten.

ANBO ● nummer 6 ● 2013

0

Maarten Hendriks in gesprek met André Timmermans

A

ndré Timmermans en Maarten Hendriks ontmoeten elkaar op het hoofdkantoor van UWV, twee grote kantoortorens in Amsterdam. Van hieruit wordt uit alle macht geprobeerd om mensen aan een baan te helpen. En zeker voor ouderen is het moeilijk om werk te vinden, weet de UWV-directeur. “Zij verliezen over het algemeen minder snel hun baan, hebben vaak een goede ontslagbescherming en lopen al lang mee in hun bedrijf. Maar als ze eenmaal zonder werk te zitten, is het moeilijk opnieuw aan de slag te komen.”

Hendriks: “Dus u herkent zich in het verhaal dat journalist Stef van Delft in dit magazine over het sociaal akkoord schrijft? Het lijkt voor veel werkzoekenden van even boven de 50 jaar weinig zin te hebben om nog een sollicitatiebrief te schrijven.”

Timmermans: “Momenteel is het voor iederéén moeilijker om werk te vinden. Er zijn simpelweg te weinig nieuwe banen en veel mensen die werk zoeken. Op dit moment zijn er 380 duizend mensen met een WW-uitkering (augustus 2013, red.). Van hen is 40 procent boven de 50. Dan heb je het dus nog lang niet over alle werkzoekenden. Voor oudere werknemers is het extra lastig omdat werkgevers meestal een voorkeur voor jongeren hebben.”

“UWV heeft veel contact met werkgevers. Vertellen die waarom ze liever jongeren kiezen?”

ANBO ● nummer 6 ● 2013

“Uit de resultaten van onderzoek bij ons ANBO ledenpanel blijkt ook dat de meeste 55-plussers veel flexibeler zijn dan vaak wordt gedacht. Is dat omdat de kinderen het huis uit zijn, waardoor ze bijvoorbeeld gemakkelijker verhuizen?”

“Dat is zeker een factor. Maar om te beginnen zijn ze realistisch genoeg om te beseffen dat de banen niet voor het oprapen liggen en je dus wel flexibel móét zijn om aan de slag te komen. Wat ook speelt, is dat veel veertigers nog volop in de fase zitten waarin ze een carrière aan het opbouwen zijn. Die willen binnen hun bedrijf of organisatie nog stappen maken. Dat is anders voor 55-plussers, die al lang op een bepaald niveau werken. De meesten realiseren zich dat ze de sprong niet meer zullen maken en zijn daarom eerder bereid iets anders te gaan doen.”

“Helaas dringt het niet tot werkgevers door dat ouderen

vers. Maar het gebeurt ook tijdens de netwerkbijeenkomsten die we voor ouderen gaan organiseren. Daar zullen werkgevers langskomen. Verder hebben we afspraken gemaakt met de uitzendbranche. Zij belooft 13 duizend 55-plussers aan het werk te zetten. Overigens zijn de netwerkbijeenkomsten vooral een mogelijkheid voor ouderen om elkáár te helpen. In het artikel over het sociaal akkoord worden daar goede voorbeelden van genoemd. Onder leiding van een coach kunnen ze tips uitwisselen over omgaan met sociale media, hoe je je moet presenteren.”

“Is het wel een goed idee om mensen bij elkaar te zetten die allemaal in dezelfde vijver moeten vissen?”

“Niet alleen denken werkgevers ten onrechte dat 55-plussers star zijn, ze vergeten ook dat oudere werknemers heel andere vaardigheden en kwaliteiten kunnen hebben. Ze hebben bijvoorbeeld vaak een natuurlijk overwicht, zonder autoritair te zijn. En ze stralen betrouwbaarheid uit. Dat kan van pas komen in bijvoorbeeld de dienstverlening, of de beveiligingssector.”

“Het is lastig om werkgevers daarvan te overtuigen als je

“Om die reden brengen we mensen bij elkaar die banen in verschillende sectoren zoeken. De bedoeling is niet alleen dat de deelnemers elkaar tips geven en vaardigheden leren. Het kan ook gebeuren dat ze over een baan horen die geschikt is voor iemand anders die deelneemt aan de netwerkbijeenkomst.”

“Hoeveel mensen hopen jullie aan het werk te helpen?”

“Elke 55-plusser die na drie maanden nog geen baan heeft gevonden, wordt door UWV uitgenodigd voor een programma van tien weken dat helpt om met meer zelfvertrouwen werk te gaan zoeken. We willen dat jaarlijks 32 duizend oudere werkzoekenden een baan vinden. Nu zijn dat er nog 17 duizend. De komende twee jaar moet blijken of dat lukt. We hebben goede resultaten met de bijeenkomsten die we al hebben georganiseerd. Ongeveer 30 procent van de deelnemers vond een baan. Dat is meer dan gemiddeld. Al moet ik erbij zeggen dat het wel om gemotiveerde hogeropgeleiden ging.”

“Is het niet zonde dat UWV de afgelopen jaren juist heeft moeten bezuinigen op scholing en begeleiding?”

“Het is aan de politiek om te beslissen waar het geld heen gaat. Ik ben in elk geval blij dat er de komende twee jaar in totaal 67 miljoen euro extra beschikbaar is om oudere werkzoekenden te kunnen helpen!”

“Wat zou u, als 61-jarige, zelf doen als u op straat kwam te staan?”

“Ik zou mezelf de vraag stellen waar ik goed in ben en waar minder, en ik zou anderen die vraag stellen. Als je op zoek bent naar een baan, moet je een realistisch beeld van jezelf hebben. Vervolgens zou ik vooral gebruik van mijn netwerk maken. Mensen moeten wéten dat je werk zoekt, dan kunnen ze je tippen over banen die vrijkomen. De ervaring is dat je als oudere werknemer de meeste kans hebt als je er vroeg bij bent. Dat een bedrijf je zelfs al kent voordat er een vacature is. Tot slot zou ik me erop instellen dat ik waarschijnlijk niet meer in eenzelfde soort baan terechtkom. Dat betekent ander werk, of een baan op een lager niveau, wellicht ook met een minder hoog salaris. En het zou ook kunnen betekenen dat ik in een andere regio moet gaan werken.”

over andré timmermans André Timmermans (1952) is sinds 1 januari 2009 algemeen directeur van de divisie Werkbedrijf van UWV. Vanaf 1986 vervulde hij diverse directeursfuncties bij arbeidsbureaus en regionale arbeids-

niet eens voor een gesprek wordt uitgenodigd.”

“Precies daarom leggen we zoveel nadruk op het persoonlijk in contact brengen van werkzoekende 55-plussers met werkgevers. Een deel van de 67 miljoen euro die het kabinet de komende twee jaar beschikbaar heeft gesteld, gaan we daarvoor gebruiken. Denk bijvoorbeeld aan speeddates van oudere werknemers met werkge-

Waarom zou een werkzoekende of een bedrijf niet zelf ook een bijdrage kunnen leveren?”

‘Je moet een realistisch beeld hebben van jezelf als je op zoek gaat naar een baan’

zo flexibel zijn.”

‘We willen dat jaarlijks 32 duizend oudere werkzoekenden een baan vinden’

“Daar zijn verschillende redenen voor. Een bedrijf kan een vergrijsd personeelsbestand hebben, dan is het te begrijpen dat ze voor een vacature liever een jongere nemen. Maar vaak heeft het ook te maken met een verkeerd beeld van de oudere werknemer. Ze denken bijvoorbeeld dat oudere werknemers onvoldoende flexibel zijn. Terwijl die over het algemeen zelfs flexibeler zijn dan de meeste van hun jongere collega’s. Een mooi voorbeeld is een hoog opgeleide 55-plusser die naar een van onze netwerkbijeenkomsten kwam. Hij werd taxichauffeur. Binnen een jaar was hij in het taxibedrijf coördinator en gaf hij leiding aan honderdvijftig mensen. En je ziet mensen die hun

0

leven lang in de metaalindustrie hebben gewerkt aan de slag gaan als klusjesman. Grof gezegd zijn twee groepen het meest flexibel: mensen onder de 25 jaar, en mensen boven de 55.”

“Jullie gaan ook met vouchers werken: een bijdrage

voorzieningsorganisaties. Daarnaast was hij actief

waarmee werkgevers of werknemers scholing kunnen

in het onderwijs, onder meer als docent arbeids-

kopen. Maar is 750 euro per persoon niet erg weinig?”

marktbeleid. Hij is namens UWV lid van het Actie-

“Het gaat om korte opleidingen die direct uitzicht bieden op een baan. Je moet dan denken aan een groot rijbewijs, of een veiligheidsdiploma. Bovendien is het een bíjdrage.

team Crisisbestrijding waarin vertegenwoordigers van werkgevers, werknemers en overheid zitten.

ANBO ● nummer 6 ● 2013

0

Wie is hier nou rijk? onder de loep

De waarheid over de portemonnee van 65-plussers 65-plussers hebben het financieel moeilijk, denkt iedereen. Maar veel politici roepen juist dat zij de ‘de rijkste groep van Nederland’ zijn. Wat is waar? ANBO zocht het uit aan de hand van 5 stellingen.

TEKST SUZANNE GEURTS © BEELD thinkstock

STELLING 1: Er zijn haast geen Mensen meer met alléén AOW In 2010 ontvingen 1,8 miljoen huishoudens AOW, blijkt uit cijfers van het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS). Deze uitkering bedraagt € 1025,14* per maand wanneer u alleenstaand bent, € 708,51* p.p. als u samenwoont of getrouwd bent en beiden recht hebt op AOW, en ruim € 1200* wanneer uw partner nog geen AOW ontvangt of u minderjarige kinderen hebt. Bijna negen van de tien AOW-gerechtigden hadden daarbij extra inkomsten: een aanvullend pensioen en/of inkomen uit vermogen. Denk aan de overwaarde van het huis of een goed gevulde spaarrekening. Bij 170.000 ouderen bedroegen deze ‘extra’s’ minder dan € 250 per maand. Kortom: er zijn slechts 5000 65-plussers die moeten rondkomen van alléén AOW. Omgerekend is dit 0,3%, inderdaad een

0

ANBO ● nummer 6 ● 2013

zeer kleine groep. Toch moeten we niet alle gepensioneerden over één kam scheren. Neem weduwen, een kwetsbare groep. Nog altijd heeft 14% van hen geen (nabestaanden)pensioen, blijkt uit onderzoek van het Sociaal Cultureel Planbureau (SCP). Door oplopende ziektekosten en het hoge eigen risico van de zorgverzekering staan zij veel sneller in het rood. ANBO wil voorkomen dat de bezuinigingsdrift van het Kabinet Rutte II dit soort kwetsbare groepen nóg meer raakt.

Extra overheidsbescherming is juist belangrijk. *) Netto bedragen met heffingskorting.

WAAR

Maar… we moeten oog houden voor kwetsbare 65-plussers, zoals weduwen en mensen met een klein aanvullend pensioen.

stelling 2: 65-plussers zijn de rijkste groep in Nederland Laten we eerst eens kijken naar het jaarinkomen, ofwel: het bedrag dat iemand ‘in zijn portemonnee’ heeft om uit te geven. Tussen 1990 en 2010 kregen 65-plussers 23% meer te besteden, concludeert het SCP. Toch lag hun inkomen nog altijd 11% onder dat van 35-64-jarigen. Maar als we naar het vermogen kijken, blijkt uit cijfers van het CBS dat in 2011 Nederlanders tussen de 65 en 75 jaar gemiddeld € 278.000 bezaten. Hoe ze daaraan zijn gekomen? Vergeleken met jongeren hebben deze mensen langer gewerkt, beter betaalde functies gehad en dus meer gespaard. Het vermogen bestaat echter vaak vooral uit stenen: de overwaarde van het huis. En met stenen kun je je boodschappen niet betalen. Toch riepen minister-president Rutte en minister Dijsselbloem van Financiën onlangs ouderen op om meer uit te geven. Om de economie te stimuleren, konden zij best een nieuw huis of een nieuwe auto kopen. ANBO neemt afstand van deze uitspraak. Ouderen mogen natuurlijk zélf bepalen wat ze met hun geld doen, daar heeft de overheid niets over te zeggen.

Als je kijkt naar het WAAR

vermogen. Maar… van stenen kun je geen boodschappen betalen.

ANBO ● nummer 6 ● 2013

0

Wie is hier nou rijk? onder de loep

De waarheid over de portemonnee van 65-plussers 65-plussers hebben het financieel moeilijk, denkt iedereen. Maar veel politici roepen juist dat zij de ‘de rijkste groep van Nederland’ zijn. Wat is waar? ANBO zocht het uit aan de hand van 5 stellingen.

TEKST SUZANNE GEURTS © BEELD thinkstock

STELLING 1: Er zijn haast geen Mensen meer met alléén AOW In 2010 ontvingen 1,8 miljoen huishoudens AOW, blijkt uit cijfers van het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS). Deze uitkering bedraagt € 1025,14* per maand wanneer u alleenstaand bent, € 708,51* p.p. als u samenwoont of getrouwd bent en beiden recht hebt op AOW, en ruim € 1200* wanneer uw partner nog geen AOW ontvangt of u minderjarige kinderen hebt. Bijna negen van de tien AOW-gerechtigden hadden daarbij extra inkomsten: een aanvullend pensioen en/of inkomen uit vermogen. Denk aan de overwaarde van het huis of een goed gevulde spaarrekening. Bij 170.000 ouderen bedroegen deze ‘extra’s’ minder dan € 250 per maand. Kortom: er zijn slechts 5000 65-plussers die moeten rondkomen van alléén AOW. Omgerekend is dit 0,3%, inderdaad een

0

ANBO ● nummer 6 ● 2013

zeer kleine groep. Toch moeten we niet alle gepensioneerden over één kam scheren. Neem weduwen, een kwetsbare groep. Nog altijd heeft 14% van hen geen (nabestaanden)pensioen, blijkt uit onderzoek van het Sociaal Cultureel Planbureau (SCP). Door oplopende ziektekosten en het hoge eigen risico van de zorgverzekering staan zij veel sneller in het rood. ANBO wil voorkomen dat de bezuinigingsdrift van het Kabinet Rutte II dit soort kwetsbare groepen nóg meer raakt.

Extra overheidsbescherming is juist belangrijk. *) Netto bedragen met heffingskorting.

WAAR

Maar… we moeten oog houden voor kwetsbare 65-plussers, zoals weduwen en mensen met een klein aanvullend pensioen.

stelling 2: 65-plussers zijn de rijkste groep in Nederland Laten we eerst eens kijken naar het jaarinkomen, ofwel: het bedrag dat iemand ‘in zijn portemonnee’ heeft om uit te geven. Tussen 1990 en 2010 kregen 65-plussers 23% meer te besteden, concludeert het SCP. Toch lag hun inkomen nog altijd 11% onder dat van 35-64-jarigen. Maar als we naar het vermogen kijken, blijkt uit cijfers van het CBS dat in 2011 Nederlanders tussen de 65 en 75 jaar gemiddeld € 278.000 bezaten. Hoe ze daaraan zijn gekomen? Vergeleken met jongeren hebben deze mensen langer gewerkt, beter betaalde functies gehad en dus meer gespaard. Het vermogen bestaat echter vaak vooral uit stenen: de overwaarde van het huis. En met stenen kun je je boodschappen niet betalen. Toch riepen minister-president Rutte en minister Dijsselbloem van Financiën onlangs ouderen op om meer uit te geven. Om de economie te stimuleren, konden zij best een nieuw huis of een nieuwe auto kopen. ANBO neemt afstand van deze uitspraak. Ouderen mogen natuurlijk zélf bepalen wat ze met hun geld doen, daar heeft de overheid niets over te zeggen.

Als je kijkt naar het WAAR

vermogen. Maar… van stenen kun je geen boodschappen betalen.

ANBO ● nummer 6 ● 2013

0

Wist u dat… ● …32% van de Nederlanders denkt dat ouderen arm zijn? ● …Nederland na Luxemburg het minste aantal arme ouderen van Europa telt? ● …in 2011 63% van de ouderen aangaf goed te kunnen rondkomen? ● …in 1991 40% van de ouderen dit vond? ● …het inkomen van een oudere man die zijn partner verliest met 18% daalt? ● …het inkomen van een oudere vrouw die haar partner verliest met 25% daalt?

Dit artikel kwam tot stand met medewerking van dr. Peter Hein van Mulligen (hoofdeconoom bij het CBS) en dr. Arjan Soede (senior onderzoeker inkomen, armoede en pensioenen bij het SCP).

stelling 3: 65-plussers hebben allemaal hun hypotheek afbetaald

0

Het beeld van de schuldenvrije pensionado die er lekker met de motorboot opuit gaat, is hardnekkig. Dat is echter niet terecht volgens het SCP. Het aantal 65-plussers met een hypotheekverplichting stijgt juist. In 1990 had 10% van deze groep zijn lening nog niet afgelost, in 2010 was dit al 27%. Dit komt doordat een grote groep de hypotheek heeft overgesloten, en heeft gekozen voor een hypotheekvorm waarbij een deel van de lening niet afgelost hoeft te worden voordat het huis verkocht is.

Over dit deel wordt alleen rente betaald. Eerlijk is eerlijk: in vergelijking met jongere Nederlanders hebben 65-plussers lage hypotheeklasten, zeker als de woning in de jaren 70 of 80 is gekocht. Toch blijft het een vaste maandlast die bij een dalend inkomen goed voelbaar is in de portemonnee.

niet WAAR

Ruim een kwart van de 65-plussers heeft nog een hypotheekschuld.

stelling 4: de Prijzen stijgen sneller dan de pensioenen Steeds meer 65-plussers hebben een goed aanvullend pensioen. Maar juist zij hebben dubbel last van de financiële crisis. Want veel pensioenen worden gekort én niet meer aan de gemiddelde prijsstijging (inflatie) aangepast (geïndexeerd, zoals dit in de pensioenwereld heet). Het is dus niet verrassend dat in 2010 en 2011 maar liefst 68% van de gepensioneerden zijn inkomen zag dalen. Daarbij zakte hun koopkracht gemiddeld met 1,1%, blijkt uit cijfers van het CBS. Dit komt inderdaad door de stijgende prijzen en de ‘bevroren’ pensioenuitkeringen. ANBO is continu met de politiek in gesprek over een nieuw pensioenstelsel. Met als uitgangspunt: ‘schokbestendige’ penANBO ● nummer 6 ● 2013

sioenfondsen die minder op marktschommelingen reageren, zodat er wel geïndexeerd kan worden. Dit is niet alleen in het belang van de huidige 65-plussers, maar ook in dat van werkende jongeren, die anders hun pensioen zien verdampen.

WAAR

De koopkracht van ouderen is gedaald.

stelling 5: Door stijgende zorgkosten worden 65-plussers armer Volgens het SCP gaven ouderen in 2010 11% van hun inkomen uit aan zorg. Onder alle Nederlanders stegen de zorgkosten: van 2% van ons inkomen in 2010 tot 4,8% in 2012. Dit komt vooral door het hogere eigen risico.

Toch vallen de gevolgen voor 65-plussers mee, vinden het CBS en het SCP. De AOW stijgt namelijk wel met de inflatie mee. Daarom heerst er onder Nederlandse 65-plussers relatief weinig armoede. Wat arm is? Het CBS hanteert als lage-inkomensgrens € 940 voor een alleenstaande. Slechts 2,6% van de ouderen is arm, terwijl het landelijk gemiddelde op 6,5% ligt. Toch vindt ANBO dat ouderen wel erg veel geld moeten besteden aan zorgkosten, vergeleken met de gemiddelde Nederlander. Zeker kwetsbare groepen, zoals alleenstaanden, hebben hoge lasten. Want hoe ouder je wordt, hoe meer zorg je meestal nodig hebt. Daarom blijven we pleiten voor vormen van een inkomensafhankelijke of een lagere zorgpremie.

niet WAAR

Maar kwetsbare groepen hebben wel degelijk meer last van de stijgende zorgkosten.

Het ANBO Energiecollectief

Schrijf u vrijblijvend in!

Hoe méér inschrijvingen, hoe scherper de tarieven, hoe méér voordeel!

Op www.anbo.nl/amenergiecollectief, via de bijgevoegde bon, of bel (088) 669 90 60.

Wilt u ook honderden euro’s besparen op uw energierekening?

ANBO Energiecollectieven succesvol De ANBO Energiecollectieven zijn erg succesvol.

Duizenden ANBO-leden profiteren inmiddels van de zekerheid van een vast laag leveringstarief voor een jaar. Het levert hun een besparing op van honderden euro´s. Daarom organiseert ANBO dit najaar het vierde Energiecollectief.

Vrijblijvende inschrijving Tot 1 november kunt u zich vrijblijvend inschrijven voor het ANBO Energiecollectief. Dan maakt u alleen uw belangstelling voor het collectief kenbaar.

U zit nog nergens aan vast. Op 1 november sluit de inschrijvingstermijn. Vervolgens gaat ANBO op basis van het aantal belangstellenden met energieleveranciers onderhandelen over de tarieven. Hoe meer belangstellenden, hoe beter de onderhandelingspositie van ANBO is. Hoe scherper de prijs.

De energieleveranciers maken op 1 november hun tarieven bekend. Zij kunnen tegen elkaar opbieden tijdens een veiling. ANBO kiest voor u de leverancier met de scherpste tarieven.

U beslist Als u uw jaarverbruik van gas en elektriciteit aan ons doorgeeft dan ontvangt u twee weken na de veiling een aanbod dat is toegesneden op uw persoonlijke situatie. Dan kunt u rustig bekijken of deze tarieven gunstig voor u uitpakken. Dan pas beslist u of u wel of niet mee wilt doen met het collectief. Komt u er niet uit? Bel ons voor advies.

Wij helpen u graag verder.

Het Energiecollectief stap voor stap: • Schrijf nu in. Geheel vrijblijvend.

• 1 November maken energieleveranciers hun tarieven bekend.

• 14 Dagen later krijgt u een persoonlijk aanbod.

• U bekijkt wat het u oplevert.

• Dan pas beslist u over deelname.

Profiteer een jaar lang van vaste lage energietarieven!

Dé belangenorganisatie voor senioren

Zo simpel is het. ANBO regelt het voor u.

EC 1 AM 2013 08 27

• 18 December sluit deelname aan het collectief.

in beeld

Vier dingen die u vandaag nog kunt doen om gezonder te gaan leven infographic theo smit We krijgen met z’n allen steeds vaker en steeds jonger last van chronische ziekten,

3

4

ontspanning

contact

Twee keer per dag ontspannen

Investeren in sociale contacten

zoals diabetes en hart- en vaatklachten. Driekwart daarvan is het directe gevolg van onze leefstijl. Alle reden dus om vandaag nog gezonder te gaan leven! Langer fit betekent immers: langer volwaardig meedoen. Bovendien dragen we zo ons steentje

Mindfulness, yoga en meditatie kunnen helpen om stress te verminderen.

bij om de gezondheidszorg ook in de toekomst betaalbaar te houden.

dit Weten hoe u op jk aanpakt? Ki / nl o. nb www.a s ip st id he nd gezo

1

Voeding

door bewegen

Een half uur per dag bewegen is het minimum, maar het beste is om de hele dag door zo veel mogelijk in beweging te blijven.

90% van onze calorieën komen uit ‘slecht’ eten, zoals geraffineerde suikers en dierlijke vetten.

Een goed functionerend sociaal netwerk is belangrijk voor ons gevoel van welbevinden.

beweging De hele dag

90%

Meer groente en fruit

Haal inspiratie uit de Italiaanse en Oosterse keukens: veel groente en soja, en weinig vlees en vet.

2

Ervaringen delen met iemand die je graag mag, heeft een positief effect op de gezondheid.

Bij 50-plussers heeft intensief trainen meer voordelen dan bij jongeren.

Zorg twee keer per dag voor een bewust moment van ontspanning, bijvoorbeeld voor het slapengaan en na het ontwaken.

De snelheid van veroudering hangt mede af van de mate waarin we drukte als stressvol ervaren.

Per 10 jaar dat we ouder worden verliezen we gemiddeld 3 kilo spierweefsel.

Eet zo veel mogelijk groente en fruit per dag, liefst een kilo!

Als je gezonder wilt gaan leven, werkt een buddy waarmee je het samen doet stimulerend.

HEALTH COACH LITE ANBO vindt preventie belangrijk. Daarom zijn we in maart 2013 gestart met de Health

weg!

2

Wat?

weg!

782 kcal

317 kcal

Hoeveel?

Hoeveel?

Bord aardappelen met jus, sperziebonen en biefstukje

ANBO ● nummer 6 ● 2013

Drie uur tuinieren

Simons op www.anbo.nl

te krijgen in een gezondere leefstijl. Na afloop bleken bijna alle deelnemers meer te

over hoe je met eenvoudige

bewegen en gezonder te eten. Heeft u, individueel of met een groep, interesse in zo’n

leefregels langer en gezon-

coachingstraject? Neem dan contact op met de bedenker van de Health Coach, Luuk

der kunt leven.

Simons. luuk.simons@dehealthcoach.org

Zo raakt u calorieËn kwijt Wat?

Lees ook de column van Luuk

Coach Lite, een pilotproject voor 30 ANBO-leden en -medewerkers om online inzicht

Broodje kroket met theelepel mosterd

Twee uur autorijden als bestuurder

Wat?

weg!

302 kcal Hoeveel?

Punt kersenvlaai (of 600 gram kersen)

Halfuurtje hardlopen (ongeveer 10 km/uur)

Wat?

weg!

97 kcal Hoeveel?

Minizakje M&M’s (20 gram)

35 minuten je huis schoonmaken (licht schoonmaakwerk)

Wat?

weg!

97 kcal Hoeveel?

Een zout dropje

Twee keer een trap op lopen met boodschappen in je hand

ANBO ● nummer 6 ● 2013

3

in beeld

Vier dingen die u vandaag nog kunt doen om gezonder te gaan leven infographic theo smit We krijgen met z’n allen steeds vaker en steeds jonger last van chronische ziekten,

3

4

ontspanning

contact

Twee keer per dag ontspannen

Investeren in sociale contacten

zoals diabetes en hart- en vaatklachten. Driekwart daarvan is het directe gevolg van onze leefstijl. Alle reden dus om vandaag nog gezonder te gaan leven! Langer fit betekent immers: langer volwaardig meedoen. Bovendien dragen we zo ons steentje

Mindfulness, yoga en meditatie kunnen helpen om stress te verminderen.

bij om de gezondheidszorg ook in de toekomst betaalbaar te houden.

dit Weten hoe u op jk aanpakt? Ki / nl o. nb www.a s ip st id he nd gezo

1

Voeding

door bewegen

Een half uur per dag bewegen is het minimum, maar het beste is om de hele dag door zo veel mogelijk in beweging te blijven.

90% van onze calorieën komen uit ‘slecht’ eten, zoals geraffineerde suikers en dierlijke vetten.

Een goed functionerend sociaal netwerk is belangrijk voor ons gevoel van welbevinden.

beweging De hele dag

90%

Meer groente en fruit

Haal inspiratie uit de Italiaanse en Oosterse keukens: veel groente en soja, en weinig vlees en vet.

2

Ervaringen delen met iemand die je graag mag, heeft een positief effect op de gezondheid.

Bij 50-plussers heeft intensief trainen meer voordelen dan bij jongeren.

Zorg twee keer per dag voor een bewust moment van ontspanning, bijvoorbeeld voor het slapengaan en na het ontwaken.

De snelheid van veroudering hangt mede af van de mate waarin we drukte als stressvol ervaren.

Per 10 jaar dat we ouder worden verliezen we gemiddeld 3 kilo spierweefsel.

Eet zo veel mogelijk groente en fruit per dag, liefst een kilo!

Als je gezonder wilt gaan leven, werkt een buddy waarmee je het samen doet stimulerend.

HEALTH COACH LITE ANBO vindt preventie belangrijk. Daarom zijn we in maart 2013 gestart met de Health

weg!

2

Wat?

weg!

782 kcal

317 kcal

Hoeveel?

Hoeveel?

Bord aardappelen met jus, sperziebonen en biefstukje

ANBO ● nummer 6 ● 2013

Drie uur tuinieren

Simons op www.anbo.nl

te krijgen in een gezondere leefstijl. Na afloop bleken bijna alle deelnemers meer te

over hoe je met eenvoudige

bewegen en gezonder te eten. Heeft u, individueel of met een groep, interesse in zo’n

leefregels langer en gezon-

coachingstraject? Neem dan contact op met de bedenker van de Health Coach, Luuk

der kunt leven.

Simons. luuk.simons@dehealthcoach.org

Zo raakt u calorieËn kwijt Wat?

Lees ook de column van Luuk

Coach Lite, een pilotproject voor 30 ANBO-leden en -medewerkers om online inzicht

Broodje kroket met theelepel mosterd

Twee uur autorijden als bestuurder

Wat?

weg!

302 kcal Hoeveel?

Punt kersenvlaai (of 600 gram kersen)

Halfuurtje hardlopen (ongeveer 10 km/uur)

Wat?

weg!

97 kcal Hoeveel?

Minizakje M&M’s (20 gram)

35 minuten je huis schoonmaken (licht schoonmaakwerk)

Wat?

weg!

97 kcal Hoeveel?

Een zout dropje

Twee keer een trap op lopen met boodschappen in je hand

ANBO ● nummer 6 ● 2013

3