ANBO
MET
HANDIGE
TIPS
ANBO GIDS VOOR MANTELZORGERS 2015
GIDS VOOR MANTELZORGERS2015
● ZORGEN VOOR EEN ANDER... JE STAAT ER NIET ALLEEN VOOR ANBO_cover zorggids2.indd 3
13/11/14 11:53
MET ELKAAR, VOOR ELKAAR Vanwege alle veranderingen in de zorg bieden we u deze Gids voor Mantelzorgers aan. Met informatie voor als u zelf mantelzorger bent of hulp uit uw omgeving krijgt. De Gids voor Mantelzorgers 2015 is gemaakt door Plus Magazine. Hebt u vragen of opmerkingen over de inhoud van deze gids, neem dan contact op met Plus Magazine via www.degidsvoormantelzorgers.nl. of bel met de klantenservice: 0900 - 244 6 244 (€0,45 per gesprek).
ANBO_cover2.indd 2
Extra hulp nodig? Hebt u binnenkort een belangrijke gesprek met een Wmo-consulent en wilt u weten hoe u zich hier het beste op kunt voorbereiden? Dan kunt u bij ANBO terecht. Wij geven u graag advies of p raktische hulp. Neem ook eens een kijkje op www.anboraadendaad.nl voor antwoorden op veel vragen rondom de veranderingen in de zorg. Staat het antwoord op uw vraag er niet bij of hebt u behoefte aan meer informatie, dan kunt u contact opnemen met de ANBO Raadslijn, tel. (0348)-46 66 88, op
erkdagen tussen 10.00 en 15.00 uur. w U kunt natuurlijk ook mailen of schrijven. Wmo-bijeenkomsten Verder heeft ANBO speciale Wmo-voorlichters opgeleid. Zij geven informatie over de extra taken die de gemeentes vanaf 1 januari krijgen. Ook weten ze precies welke rechten en mogelijkheden de nieuwe Wmo heeft. Wilt u een voorlichtingsbijeenkomst van een van deze vrijwilligers bezoeken? Vraag dan bij uw afdeling na of deze wordt georganiseerd.
13/11/14 11:53
HOOFDSTUK
â?ˇ
Thuis blijven wonen
Bestaande woning aanpassen Pagina 18
Checklist: seniorproof huis Pagina 21
17
PLN21_03 VVC.indd 17
27/11/14 11:50
H
oe kan degene voor wie u zorgt zo lang mogelijk zelfstandig blijven wonen en in eigen huis de hulp en zorg krijgen die nodig is?
Doe de test Op www.huistest.nl en ook op www. lekkerblijvenwonen.nl kunt u een test doen of een huis aanpassingen nodig heeft. Mét tips om de aanpassingen door te voeren.
Bestaande woning aanpassen Het aantal 75-plussers verdubbelt tot zo’n
2,6 miljoen in 2040. De gemiddelde leeftijd waarop mensen te maken krijgen met fysieke beperkingen is 75 jaar. Om aan de vraag naar huisvesting te voldoen, moeten er tot 2021 elk jaar zo’n 44.000 woningen voor senioren bij komen. Een mogelijk tekort aan seniorenwoningen dreigt. Reden temeer om de eigen woning aan te passen en geschikt te maken voor seniorenhuisvesting. ADVIES BIJ AANPASSEN
Een ergotherapeut geeft advies op maat om van een standaardwoning een aangepast en veilig thuis te maken. Aan de hand van dit advies kunt u zelf stappen ondernemen om de woning aan te passen voor degene voor wie u zorgt. U vindt een ergotherapeut via Ergotherapie Nederland, de beroepsvereniging voor ergotherapeuten, www.ergotherapie.nl. Veel gemeenten werken met een adviseur, voor advies aan zelfstandig w onende ouderen over bijvoorbeeld wonen, zorg, welzijn en mobiliteit. Bij het Wmo-loket of de afdeling Welzijn kunt u vragen of er een zo’n adviseur in uw gemeente is. In hoofdstuk 3 van deze gids staan bovendien tal van hulpmiddelen beschreven die het mogelijk maken langer zelfstandig te wonen.
Jacob (78): “ Ik zag op tegen alle aanpassingen in huis. We moesten wel, want mijn vrouw werd steeds slechter ter been. Verhuizen wilden we ook niet. De adviseur van de gemeente is een paar keer bij ons geweest om met ons mee te denken. Dat vond ik erg plezierig. Hij wist precies wat er allemaal is aan aanpassingen en hoe het met de vergoedingen zat.”
18
PLN21_03 VVC.indd 18
•
AANPASSEN...
Bij de gemeente kunt u een ‘woonvoorziening’ aanvragen, om aanpassingen te doen waardoor iemand in zijn eigen huis kan blijven wonen. Voor het aanvragen van een woonvoorziening maakt het niet uit of het om een huurhuis, een koophuis, een sta caravan (met een erkende standplaats) of een woonboot (op een erkende ligplaats) gaat. Meestal moet er een eigen bijdrage worden betaald voor de woningaanpassing. Laat u hierover vooraf goed informeren bij de gemeente. Let op: een huurwoning kan alleen worden aangepast met toestemming van de eigenaar, bijvoorbeeld de woningcorporatie. ...OF VERHUIZEN?
Als er volgens de gemeente te veel aanpassingen moeten worden gedaan en de kosten te hoog zijn, kan zij adviseren om te ver-
www.degidsvoormantelzorgers.nl
27/11/14 11:51
Bert Westendorp (68): “ Mijn vrouw en ik wonen in een appartement met twee verdiepingen. Vorig jaar ben ik van de trap gevallen en brak ik mijn heup. Sindsdien kan ik niet goed meer naar boven. Ook moet ik van de hoofdingang 36 traptreden op om bij onze voordeur te komen. Ik heb bij de gemeente een traplift aangevraagd, maar de ambtenaar die kwam kijken, adviseerde ons om te verhuizen. Vooral ook vanwege die trappen op naar ons huis. Mijn vrouw en ik moesten wel toegeven dat hij gelijk had. De gemeente zoekt nu een gelijkvloerse benedenwoning voor ons. Dat vind ik een opluchting. Zelf hou ik ook de advertenties van de woningbouwvereniging in de gaten.”
Verhoging aanvechten Als er onenigheid is met de verhuurder over de huurverhoging, dan kunt u binnen drie maanden na de aanpassing van de woning naar de Huurcommissie stappen. Ook de verhuurder kan de Huurcommissie vragen om uitspraak over de huurverhoging te doen. Meer informatie hierover vindt u op
www.huurcommissie.nl.
WIE REGELT EN BETAALT DE AANPASSING?
HOOFDSTUK
huizen naar een geschikte woning, bijvoor beeld een aangepaste seniorenwoning. In dat geval kan degene die verhuist aanspraak maken op een verhuiskostenvergoeding. Daarbij is het voor de gemeente van belang dat de reden voor de verhuizing – de fysieke of psychische problemen – niet ook al speelde toen de woning werd betrokken. De ver huizing moet langdurig noodzakelijk zijn, de klachten medisch aantoonbaar. De aanvraag voor de verhuiskostenver goeding moet in het algemeen worden ge
Het is de bedoeling dat u, of degene voor wie u zorgt, zelf contact legt met aannemers en offertes aanvraagt. Zoek een bedrijf dat aantoonbaar ervaring heeft met woning aanpassingen voor langdurig thuis wonen. Informeer ernaar bij de ergotherapeut of het Wmo-loket van de gemeente. Als de gemeente akkoord is en een Wmo-beschik king afgeeft, gaan de facturen rechtstreeks naar de gemeente. Als meerwerk nodig blijkt, dan is dat voor eigen rekening. Omdat de aanpassingen ‘eigendom’ worden, moeten ook de kosten voor onderhoud en reparaties van de aanpassingen zelf worden betaald. Trapliften en verrijdbare tilliften worden vaak in bruikleen gegeven. Deze blijven dus eigendom van de gemeente. Voor
2 Thuis blijven wonen
daan bij het Wmo-loket van de woonplaats. De procedure kan enkele maanden in beslag nemen. Als iemand naar een andere ge meente verhuist, moet de aanvraag bij de oude gemeente worden ingediend.
‘De adviseur van de gemeente dacht echt met ons mee. En hij wist precies hoe het zat met aanpassingen en vergoedingen.’ www.degidsvoormantelzorgers.nl •
PLN21_03 VVC.indd 19
19
27/11/14 11:51
HOOFDSTUK
❻
Geld en andere zaken Wonen en zorg Pagina 44
Thuiszorg Pagina 45
Persoonsgebonden budget Pagina 45
Spaargeld Pagina 45
Wie neemt de beslissingen? Pagina 46
Onder één dak of niet? Pagina 47
43
PLN21_06 NEW Copy.indd 43
27/11/14 11:56
Z
orgen voor een ander kost geld. Veel geld. Wat zijn de financiële aspecten van het mantelzorgen waarmee u rekening moet houden?
Dementie en geld Beheert u het geld van een dementerende, maar wilt u dat hij of zij zelf ook de vrijheid houdt om aankopen te doen? Zorg dan dat er niet te veel geld staat op de betaalrekening en blokkeer de mogelijkheid tot rood staan.
44
•
Wonen en zorg Wie een indicatie heeft voor opname in een
verpleeghuis, kan verschillende keuzes ma ken. Thuis blijven wonen met uitgebreide thuiszorg is een reële optie. Dit heet het Volledig Pakket Thuis (VPT) en wordt ver zorgd door een zorginstelling in de buurt. Deze instelling biedt onder andere thuis zorg, verpleging, een alarmeringssysteem en als dat nodig is, ook maaltijden. De be woner blijft zelf de huur en vaste lasten betalen. De eigen bijdrage voor een VPT kan daarom lager zijn dan voor een opname
in een verpleeghuis (intramurale opname). Er zijn ook woonzorginstellingen die appar tementen te huur aanbieden met VPT. De bewoner behoudt daarmee de regie en kan bijvoorbeeld zelf kiezen of hij of zij gebruik maakt van mantelzorg of van verzorging door de instelling. Ook is er meer vrijheid bij het inrichten van de kamer en de keuze voor maaltijden: (soms) zelf koken en ont bijt klaarmaken bijvoorbeeld. Ook in dit geval is de eigen bijdrage laag, maar de huur voor het appartement en de vaste lasten komen daar nog bij. Welke van de twee keuzes voordeliger is, is een kwestie van rekenen. Maar staar u niet blind op de cij fers, kijk ook wat bij iemand past. Hoe hoog de eigen bijdrage precies uitpakt, is afhankelijk van inkomen en vermogen, de gezinssamenstelling en de indicatie.
www.degidsvoormantelzorgers.nl
PLN21_06 NEW Copy.indd 44
27/11/14 11:57
zorg vallen voortaan onder de basisverzekering. De premies zullen hierdoor stijgen, maar eigen bijdragen voor deze zorg komen te vervallen. Voor wie gebruikmaakt van de wijkverpleegkundige heeft dit zelfs geen invloed op het eigen risico, dat in 2015 €375 bedraagt. Minister Schippers en staatssecretaris Van Rijn hebben in 2014 in een brief aan de Tweede Kamer laten weten dat wijkverpleegkundige zorg en de huisarts vanaf 2015 niet op het eigen risico drukken.
Persoonsgebonden budget Wie een persoonsgebonden budget (pgb)
aanvraagt, kan zelf de zorgverleners en de zorg uitkiezen. Ook hiervoor zijn de regels in 2015 veranderd. Als degene voor wie u zorgt een persoonsgebonden budget heeft, dan wordt hij of zij budgethouder genoemd. Een grote verandering in 2015 is dat het pgb niet meer op zijn of haar eigen rekening wordt gestort. De gemeente of het zorgkan-
Ria van Reenen (61): “ De kosten van het verzorgingshuis van mijn moeder vallen me enorm mee. Ze heeft gekozen voor het Volledig Pakket Thuis en betaalt daarom de lage eigen bijdrage. Daarnaast betaalt ze zo’n €600 aan huur en servicekosten. Ook moesten we zelf voor vloerbedekking en gordijnen zorgen, maar dat vind ik juist wel leuk. Zo kan ze haar eigen sfeer in haar appartement maken.”
Kostenonderzoek Uit een onderzoek van Mezzo, de landelijke vereniging voor mantelzorgers, bleek dat mantelzorg kan leiden tot een verlies van bijna een derde van het inkomen, vooral als de mantelzorger zich gedwongen voelt minder te gaan werken. Sommige mantelzorgers waren er zo’n slordige €1100 per maand op achteruitgegaan.
MANTELZORG EN PGB
Als een mantelzorger geld ontvangt voor geleverde zorg, is dit van invloed op de hoogte van een uitkering, bijvoorbeeld een WW-uitkering of bijstandsuitkering. Dit geldt ook voor een inwonend gezinslid die de zorg op zich heeft genomen en betaald wordt uit het pgb. Neem voor meer informatie contact op met de Mantelzorglijn van Mezzo (www.mezzo.nl, 0900-202 04 96, €0,10 p/m, werkdagen tussen 9.00 en 13.00 uur), met uw uitkeringsinstantie of met de organisatie van pgb-houders, Per Saldo (www.pgb.nl).
Spaargeld Veel spaargeld op de bank geeft een gevoel
van onafhankelijkheid om zelf te kunnen kiezen voor een bepaalde vorm van zorg, of die nu wordt vergoed of niet. Particuliere verpleging, thuiszorg of een betaalde kracht die zorgt voor gezelschap (zie ook hoofdstuk 11, Eropuit) kan het verschil maken in een tijd waarin de overheid spaarzamer is met vergoedingen en van ouderen verwacht wordt dat ze de hulp zelf organiseren. Een indicatie voor een verpleeghuis wordt vanaf 2015 niet snel gegeven. Een particulier verpleeghuis is een alternatief voor wie het kan betalen. De kosten hiervoor bedragen tussen de €3000 en €5900 per
Vermogen verlagen Een weduwe of weduwnaar kan het vermogen vaak op een simpele manier verlagen, namelijk door de kindsdelen uit te keren aan de kinderen. Na het overlijden van de echtgeno(o)t(e) worden deze kindsdelen tot het vermogen van de langstlevende gerekend. Deze mag de kinderen hun erfdeel ook gewoon geven.
www.degidsvoormantelzorgers.nl •
PLN21_06 NEW Copy.indd 45
6 Geld en andere zaken
Thuiszorg Persoonlijke verzorging en verpleegkundige
toor maakt het bedrag over naar de Sociale Verzekeringsbank, die het geld namens de budgethouder beheert en in opdracht betalingen doet aan de zorgverlener, bijvoorbeeld de thuiszorg of particuliere verpleging. Anders dan voorheen wordt het pgb bruto uitgekeerd: de eigen bijdrage is er dus nog niet van af gehouden. Het CAK stuurt maandelijks een rekening aan de budgethouders voor het voldoen van de eigen bijdrage. Bij het zorgkantoor moeten budget houders het brutobedrag verantwoorden. Kopen ze voor minder geld zorg in, dan moeten ze het restant terugbetalen. De eigen bijdrage mag niet meer uit het pgb worden betaald. Voor een pgb voor persoonlijke verzorging en verpleegkundige zorg kunnen patiënten voortaan aankloppen bij hun zorgverzekeraar. In de polisvoorwaarden staat hoe dit geregeld is.
HOOFDSTUK
In 2014 was voor een VPT altijd de lage eigen bijdrage verschuldigd, die lag tussen de €156 en €819,40 per maand. Voor een meer traditionele intramurale opname (wonen en zorg in één) in het verpleeghuis gold in 2014 een eigen bijdrage van maximaal €2248,60. Bij de berekening wordt er rekening mee gehouden dat iemand zak- en kleedgeld overhoudt. Bij het ter perse gaan van deze gids was nog niet bekend welke bedragen in 2015 gelden.
45
27/11/14 11:57
HOOFDSTUK
âž’
Goed eten en drinken Koken, zolang het kan Pagina 62
Als zelf koken niet meer lukt Pagina 63
Ondervoeding Pagina 64
Overgewicht Pagina 66
Vitamines en mineralen Pagina 66
Superfoods voor ouderen Pagina 67
Voldoende drinken Pagina 68
61
PLN21_07.indd 61
27/11/14 12:00
V
oor wie niet meer zelf kan koken of geen eetlust meer heeft, kan eten een opgave zijn. Waarop moet u als mantelzorger dan letten? Plus tips om het leuk, lekker én gemakkelijk te houden.
Koken, zolang het kan Eropuit voor boodschappen en lekker ko-
ken: heel prettig als iemand het nog zelf kan. Je weet wat je eet en kookt waar je trek in hebt. Maar het gemak dient de mens. Want het is echt niet (meer) nodig om uren
bouillon te trekken, de snijbonen te malen en de peertjes te stoven. Er zijn tegenwoordig eenvoudige oplossingen voorhanden in de supermarkt. En met wat mantelzorg in de keuken kan de maaltijd snel en gemakkelijk op tafel staan. SLIM BOODSCHAPPEN DOEN
Zorg voor een basisvoorraad van producten in kleine porties. Ideaal zijn bijvoorbeeld kleine blikjes groenten zoals rode kool, bietjes, spinazie en kapucijners en rijstbuiltjes. In de vriezer zijn groenten in deelblokjes (spinazie, rode kool, erwtjes) en vis handig. En in het koelvak vindt u producten
Lekker veel jus Last bij het slikken? Maak de maaltijden extra smeuïg door veel jus toe te voegen. U kunt zelf thuis jus maken, bijvoorbeeld van lekkere biefstuk of runderlapjes en dit in porties invriezen.
62
PLN21_07.indd 62
•
www.degidsvoormantelzorgers.nl
27/11/14 12:00
Als het koken niet meer helemaal zelf lukt, kan de persoon voor wie u zorgt nog wel meehelpen. Bijvoorbeeld met het schillen van de aardappels of het schrapen van de wortels, met de afwas, het drogen, of met het inruimen van de boodschappen.
Als zelf koken niet meer lukt Bij het dagelijks eten komt heel wat kijken:
boodschappen doen, koken, voorzichtig omgaan met gas en elektra en ook nog de hygiëne in de gaten houden. Vaak is dit dan ook een van de eerste huishoudelijke taken die uit handen gegeven moet worden. Wat zijn de mogelijkheden? En de voor- en nadelen? MANTELMAALTIJD
U kunt zelf thuis koken en een warme maaltijd meenemen voor degene voor wie u zorgt. Sommige maaltijden lenen zich uitstekend voor dit ‘delen en opwarmen’ of zijn eenvoudig in meerdere porties in te vriezen. Bijvoorbeeld stoofschotels zoals h achee en goulash, een bolognesesaus, erwtensoep, kapucijnerschotel en stamppotten. Ook koude schotels, zoals een huzarensalade of zalmschotel, zijn gemakkelijk mee te nemen. Voordeel: u brengt de maaltijd mee en kunt er misschien zelfs even bij blijven. Dat eet gezellig en u krijgt meteen een goed beeld van de eetlust. Nadeel: u hebt misschien al genoeg te doen.
KANT-EN-KLAAR
In de gemiddelde grote supermarkt is een groot assortiment aan koelverse maaltijden en diepvriesmaaltijden te vinden. Volop variatie: van Hollandse pot tot wereldmaal-
tijden. De meeste koelverse maaltijden zijn een paar dagen houdbaar en eenvoudig op te warmen in de magnetron. Diepvriesmaaltijden zijn zelfs nog langer houdbaar. Kritisch kiezen is wel een must, zeker als iemand voor een langere periode op dit soort maaltijden is aangewezen. De meeste zijn namelijk nogal zout en bevatten maar weinig groenten.
Kant-en-klaar-tip Zoek naar maaltijden die minstens 150 gram groenten bevatten en niet meer dan 2,5 gram zout.
Voordeel: gemakkelijk, veel keuze, niet duur. Nadeel: te zout en weinig groenten.
9 Goed eten en drinken
SAMEN IN DE KEUKEN
Christel (42): “ Als ik bij mijn demente oma was, deed ik vaak even de afwas. Zij zat in een stoel erbij en droogde de borden en de kopjes af.”
BUURTKOK
Zo sympathiek dat het een speciaal plekje in deze gids verdient: Thuisafgehaald. Buurtgenoten koken voor elkaar en bij de kok thuis kan de maaltijd worden afgehaald. De prijs is redelijk, de maaltijden zijn meestal erg lekker en supervers. Ideaal voor iemand die nog (redelijk) mobiel is en het leuk vindt om zelf de maaltijd in de buurt op te halen. Thuiskoks die nét iets meer willen doen voor een buurtgenoot die wel wat hulp kan gebruiken vindt u bij Bijzonder Thuisafgehaald. Zij komen bijvoorbeeld een maaltijd langs brengen of bellen het maaltijdaanbod door als iemand niet makkelijk met de computer kan omgaan. www.thuisafgehaald.nl
HOOFDSTUK
die snel klaar zijn, zoals gekruid vlees, schoongemaakte groenten en geschilde aardappelen. In het zuivelschap staan volop eenpersoonstoetjes, zoals vruchtenkwark, rijstdesserts of vla. Om te drinken zijn de kleine pakjes houdbare melk handig om op voorraad te hebben. En dan zijn er natuurlijk nog de kant-en-klaarmaaltijden. Zie verderop in dit hoofdstuk.
Voordeel: sociaal contact, niet duur, lekker en vers. Nadeel: zelf ophalen, nog niet overal in Nederland zijn adressen beschikbaar.
TAFELTJE-DEK-JE
In bijna elke gemeente is wel een gemeentelijke instantie, zorginstelling of commercieel bedrijf dat thuis maaltijden bezorgt, vaak onder de naam van tafeltje-dek-je. Informeer bij het zorgloket van de gemeente of de afdeling Welzijn, de huisarts of de thuishulp welke dienst in uw gemeente hiervoor verantwoordelijk is. Uit onderzoek van de Consumentenbond blijkt dat veel van deze maaltijden behoorlijk zout zijn; gemiddeld bevatten
Onderzoek ondervoeding Uit Amsterdams onderzoek blijkt dat van de zelfstandig wonende ouderen zonder thuiszorg ongeveer 7 procent ondervoed is. Voor ouderen die thuiszorg nodig hebben, is dit tweemaal zo hoog.
www.degidsvoormantelzorgers.nl •
PLN21_07.indd 63
63
27/11/14 12:00
HOOFDSTUK
â“Ź
U, als mantelzorger Grenzen Pagina 84
Overbelast? Pagina 85
Mantelzorg en werk Pagina 86
Respijtzorg Pagina 88
FinanciĂŤle regelingen Pagina 89
Samen sterk Pagina 90
83
PLN21_12.indd 83
27/11/14 12:30
H Mezzo Nederland kent 1,5 miljoen mantelzorgers. De landelijke vereniging Mezzo komt op voor iedereen die zorgt voor een ander en dat op eigen wijze wil doen als mantelzorger of zorgvrijwilliger. Met 350 aangesloten organisaties biedt Mezzo steun en advies en zet vrijwilligers in bij hulpvragen.
www.mezzo.nl
84
PLN21_12.indd 84
•
oe is het eigenlijk met u, mantel zorger? U, die intensief zorgt voor uw echtgenoot of ouder, broer of uurvrouw... Waarmee bent ú geholpen? b
te veranderen; iedereen rekent immers al op u. Zorgen voor een ander kan een goed gevoel geven, maar het kan ook een grote belasting zijn.
Grenzen Ken uzelf en ken uw grenzen. Kijk goed naar
VOORKOM DAT HET TE ZWAAR WORDT! 5 TIPS
wat u wel of niet kunt of wilt doen. Bespreek dit ook met uw partner, andere gezins- en familieleden en vrienden. Want het is niet de bedoeling dat u overspannen raakt door de zorg, of dat het thuis niet meer gezellig is door de last die u op uw schouders hebt genomen. Wat kunt u aan in úw gezins situatie – met wellicht nog pubers in huis, en/of een drukke baan, of op uw leeftijd? Zet alles op een rijtje, het liefst nog voordat u aan uw zorgtaak begint. Bent u eenmaal aan het zorgen, dan is het lastiger om dingen
❶ Vraag hulp en accepteer hulp als die wordt aangeboden. Het lijkt een open deur, maar veel mantelzorgers vinden het vaak moeilijk erom te vragen. ❷ Besteed taken uit, zodat u waardevolle tijd ook echt aan mantelzorg kunt besteden. Qualitytime! Het huis schoonmaken of boodschappen doen hoeft u niet per se zelf te doen. Misschien is er een kleinkind dat iets wil bijverdienen? Of u kunt eens in de week of veertien dagen een particuliere hulp regelen of gebruikmaken van thuiszorg.
www.degidsvoormantelzorgers.nl
27/11/14 12:31
MANTELZORG WEIGEREN
Stel, u bent naaste familie van iemand die hulp nodig heeft maar de verstandhouding is slecht. De gemeente gaat ervan uit dat u
gaat mantelzorgen. Kunt u dit dan weigeren? Jazeker, want mantelzorg is niet verplicht. Zorg aan het lichaam bijvoorbeeld valt onder het basispakket van de zorgverzekering. Via het Wmo-loket kunt u professionele zorg aanvragen. Ook kunt u misschien een beroep doen op een vrijwilliger, een ander familielid of een goede buur. Misschien kunt u wél een huishoudelijke klus uit handen nemen, boodschappen doen of meegaan naar ziekenhuis of huisarts. Maar let op: bent u een gezonde huisgenoot (dus een inwonende) van iemand die zorg nodig heeft, dan wordt wél verwacht dat u de huishoudelijke taken op u neemt (gebruikelijke zorg). Het maakt daarbij niet uit of u een baan hebt of niet. Voor de lichamelijke zorg kunt u uiteraard een beroep doen op een professionele of vrijwillige zorgverlener.
Mantelzorglijn Wil u uw verhaal kwijt, voelt u zich eenzaam in uw taak als mantelzorger of hebt u behoefte aan ondersteuning, dan kunt u bellen met de Mantelzorglijn op werkdagen tussen 9 en 13 uur, 0900-202 04 96 (€0,10 p/m).
12 U, als mantelzorger
❸ Bestel boodschappen online en laat ze tegen een (geringe) vergoeding bezorgen. ❹ Laat de degene voor wie u zorgt – indien mogelijk – nog zo veel mogelijk zelf doen. Dat is goed voor de eigenwaarde en ontlastend voor u. ❺ Denk eens aan een vrijwilliger. Bij u in de buurt is vast een vrijwilligerscentrale waar u zich kunt aanmelden voor bijvoorbeeld klusjes in en rondom het huis, een ritje naar het ziekenhuis of huisarts, om de hond uit te laten of voor alleen een praatje. Voor de dichtstbijzijnde vrijwilligerscentrale: www.mezzo.nl/adresindebuurt of www.wehelpen.nl. ❻ Kaart uw eigen wensen en behoeften aan in het gesprek met de gemeente. De gemeente moet ook met uw belangen rekening houden en kan zelfs een aparte voorziening voor u regelen zoals respijtzorg.
Overbelast? De test Caregiver Strain Index wordt vaak
gebruikt om te checken of een mantelzorger overbelast is. Zijn onderstaande uitspraken wel of niet op u van toepassing? Minimaal
OVERBELAST?
JA /NEE
HOOFDSTUK
① Mijn nachtrust is verstoord. ② Hem of haar helpen kost me nogal wat moeite en tijd. ③ Ik vind het lichamelijk zwaar. ④ Het beperkt me in andere dingen die ik wil doen. ⑤ Ik heb mijn dagelijkse manier van doen moeten aanpassen. ⑥ Ik heb mijn plannen moeten wijzigen. ⑦ Er zijn ook andere zaken waaraan ik mijn tijd moet besteden. ⑧ Emotioneel gedragen we ons anders ten opzichte van elkaar. ⑨ Zijn/haar gedrag maakt me soms van streek. ⑩ Het is pijnlijk te moeten zien dat hij/zij een ander persoon is geworden. ⑪ Ik heb mijn werk/baan moeten aanpassen aan de situatie. ⑫ Ik word geheel door deze situatie in beslag genomen. ⑬ Ik leef onder financiële druk. LET OOK OP DE SIGNALEN
• Lichamelijk: hoofd- en buikpijn, verhoogde bloeddruk, hyperventilatie, pijn in nek,
schouders of rug, duizeligheid, toenemende vermoeidheid, afnemende eetlust of juist vraatzucht. • Psychisch: schaamte- en schuldgevoelens, concentratieproblemen, vergeetachtigheid, lusteloosheid, slaapproblemen, snel geëmotioneerd, piekeren. • Gedragsmatig: rusteloosheid, chaotisch, onverdraagzaam, agressief, verwaarloosd uiterlijk, meer drinken en roken, gebruik van kalmerende of stimulerende middelen. www.degidsvoormantelzorgers.nl •
PLN21_12.indd 85
85
27/11/14 12:31