Uw pensioen: de stand van zaken DE GROTE VRAAG Berust ons leven op toeval?
OKT/NOV 2024 | NR. 2 | PRIJS: € 5,95
Samen sterk
‘Ik moet van betekenis zijn, ertoe doen’
CATHERINE KEYL
Enjoyhotel in Nederland
5 dagen alles inclusief! Overnachten, eten, drinken en entertainment.
Enjoyhotel De Papenberg
NIJMEGEN Enjoyhotel Millingen aan de Rijn
Joli Bergen
bij uw 5-daagse
menu
Dagelijks alle drankjes van 17:00 t/m 24:00 GRATIS: bieren, wijnen, fris- en vruchtendranken, jenevers en apfelkorn
Koffiecorner: koffie en thee gehele dag GRATIS Avondvullende entertainment programma’s Hierbij wordt regelmatig een bittergarnituur geserveerd GRATIS div. auto-, fiets- en wandelroutes en een lunchpakket GRATIS uitstapjesboekje t.w.v. €6,95 en gebruik infotheek
Hof van Twente
WIST U DAT WE AL MEER DAN 3 MILJOEN GEPENSIONEERDEN HEBBEN IN NEDERLAND? En dat aantal groeit naar bijna 5 miljoen in 2040. 5 miljoen gepensioneerden, die ook nog steeds ouder worden. Dat is een uitdaging. Vooral omdat de meeste ouderen graag zo lang mogelijk zelfstandig blijven wonen. Hoe vinden zij dan een geschikt huis in deze krappe woningmarkt? Kunnen ze dat wel betalen? Krijgen ze thuis zorg als ze dat nodig hebben? Gaan ze niet vereenzamen? Kunnen ze wel meekomen, ook als ze niet handig zijn op de computer?
Je zou geneigd zijn om de ‘grijze golf’ als problematisch te ervaren. Maar wij als ANBO-PCOB zien vooral kansen. Want we zien ook dat de ouderen van nu veel actiever, vitaler en ondernemender zijn dan de ouderen van voorheen. Zij
Ouderen van nu zijn veel actiever dan de ouderen van voorheen
zetten zich in voor de maatschappij en voor elkaar. En ze zijn vaak prima in staat om zichzelf voor te bereiden op het ouder worden. ANBO-PCOB biedt daarvoor goede, betrouwbare informatie en vertolkt de stem van ouderen, bijvoorbeeld als het gaat om het pensioen. Een van de belangrijkste onderwerpen voor ouderen, want als de AOW en het aanvullend pensioen stagneren, keldert je koopkracht. En daar kun je als gepensioneerde in je eentje niets tegen doen. Maar onze belangenbehartigers maken zich sterk bij de pensioenfondsen om een zo eerlijk mogelijk pensioen te krijgen. Ook straks in het nieuwe stelsel. Hoe dat eruitziet en wat wij daar voor u doen, kunt u lezen in dit nummer van OuderenWijzer. En hoe fijn is het dat we nu de stem van maar liefst 120.000 ouderen vertolken? Samen zijn we echt sterker.
Anneke Sipkens - Directeur-bestuurder directie@anbo-pcob.nl of Postbus 2012, 3440 DA Woerden
PS Meer weten over welke kansen wij zien? Download ons visieboekje op anbo-pcob.nl/visieboekje
Anneke Sipkens denkt mee over het programma Wonen, Ondersteuning en Zorg voor Ouderen (WOZO)
Een relaxfauteuil voor het leven?
Een goede en gezonde zithouding, heerlijk relaxen en makkelijk opstaan?
Ontdek het comfort van de op maat gemaakte relaxfauteuils en banken.
Vraag gratis het uitgebreide inspiratiemagazine aan.
Gratis brochure?
INHOUD
Dossier pensioen
Nog amper twee maanden, dan gaan de eerste pensioenfondsen over naar het nieuwe stelsel.
Een ongekende operatie. In maar liefst 16 pagina’s vertellen we u de stand van zaken over uw pensioen. 21
Catherine Keyl
Alle kennis die Catherine Keyl (77) heeft opgedaan tijdens haar carrière gaat ze nu inzetten voor een nieuw, online magazine: ‘Catherine’s Stijl’. ‘Ik ben nog steeds heel erg nieuwsgierig.’
47
De prijs van langer leven
Reanimatie, beademing of behandeling op de intensive care kunnen uw leven redden, maar ook de kwaliteit van leven drastisch verminderen. Realiseert u zich de risico’s?
EN OOK IN DIT NUMMER
6 Post
8 Nieuws
10 Inloggen op de nieuwe website
18 Column Wouke van Scherrenburg
39 Winterkamperen
Met de camper op stap
44 Opgelost en geregeld Ineke’s rijbewijskeuring
53 De Grote Vraag
Berust het leven op toeval?
58 Rotterdamse middagen zijn (zilver)goud
60 De Museum Plus Bus
64 Gezegd en gezwegen ‘Mijn dochter wordt gezien als kostenpost’
66 Uit & thuis
70 Het Generiek Kompas Wat is dat?
73 Column Jaap Jongbloed
74 Dag van een vrijwilliger De rayonbezorgers
78 Zo herken je een nepmail
80 Ledenvoordeel
86 Win een supersnoeischaar!
Maak nu de puzzel
88 Jong over oud
‘Je bent niet alleen’
90 Maak iemand lid!
91 Servicepagina
Een blik in onze brievenbus en opmerkelijke
berichten die u met ons deelde.
Compliment
Voor de lay-out van het nieuwe blad. Prachtig vind ik het.
Ineke van der Lip
Beste mensen!
In één woord geweldig!
Ik ben blij met jullie!
Lineke Rijksen (76 jaar)
Wat een fijn nieuw magazine.
Ouder en wijzer is prettig om te lezen en haakt in op hedendaagse zaken.
John Dijkmans
Stukje bezinning
Een fris en lezenswaardig blad met goede artikelen, die langer zijn dan anders en daardoor meer informatie geven. Fijn dat de rubriek De Grote Vraag er is. Zowel PCOB- als ANBO-leden hebben volgens mij behoefte aan een stukje bezinning. Gelukkig heeft u de korte berichtjes op de eerste pagina’s gehandhaafd. Die lees ik altijd als eerste.
Wil Berends
Gesproken versie
Ook als blinde luisteraar van de gesproken versie van het nieuwe magazine, heb ik enorm genoten van het blad. Dingen zijn nieuw, maar toch ook vertrouwd zoals in het vorige blad. Daar ben ik heel blij mee! Let u alstublieft ook op mensen zonder computer, als u één van jullie servicemogelijkheden vermeldt.
Els van Eck, Diemen
Reclame
voor kleding
Ik ontving het nieuwe blad. Waar ik niet blij van word is de bijgevoegde reclame voor kleding. Er werd op het nieuws ook gemeld dat de kledingbakken vol zitten met kleding, dat er geen afzetgebied meer voor is en dat de kleding vernietigd wordt. Het zou een groot goed zijn als ook deze organisatie daarom dit soort reclame niet rondstuurt. Maar beter iets over gezond eten of beweging.
Mevrouw F. Braam, Amsterdam
Stuur een kaartje naar Esther
‘Graag zou ik een beroep op jullie doen voor mijn zuster Esther die ernstig ziek is. Zij zit in de laatste fase van haar ziekte en staat voor een ingrijpende beslissing. Wie helpt haar met een kaartje om haar een steuntje in de rug te geven?’
Wilt u een kaartje sturen naar Esther? Mail dan voor het adres naar kaartje@ anbo-pcob.nl of bel naar 0348-46 66 66.
WILT U OOK REAGE REN? magazine@ anbo-pcob.nl of schrijf naar
OuderenWijzer Post Postbus 2012 3440 DA Woerden
TOP-reis
Ik ben gisteravond teruggekeerd van mijn trip naar Normandië, waar ik als gastheer namens ANBO-PCOB aan mee mocht doen. Ik kan nu alvast melden dat het een TOP-reis was! Heel leuk gezelschap van zeer krasse knarren! Erg interessant programma; veel gezien en gedaan! Het liep allemaal op rolletjes. Hulde aan De Jong-Intra en hun superchauffeur Marcel Wapenaar. Vrijwilliger Henk Zuur
‘Wat een mooie foto van Martine van Os. Je zou dat lieve vrolijke gezicht bijna aan de muur hangen om elke ochtend blij op te staan.
Martin de Lange, Amsterdam
OUDEREN
maken het verschil
Tijdens een feestelijke middag in Antropia in Zeist werden op vrijdag 30 augustus tien verschilmakers in het zonnetje gezet en ontvingen zij een speciale speld.
Ouderen zijn de drijvende kracht achter musea, monumenten, verenigingen, sportclubs, kerken en goede doelen. Ze zorgen voor vluchtelingen, de minder bedeelden en zijn mantelzorger op grote schaal. Ze dragen kennis over, voeden hun kleinkinderen mede op, werken aan het behoud van de natuur en brengen muziek in de samenleving.
ANBO-PCOB riep haar leden op om te vertellen wat zij zoals doen voor elkaar en voor de maatschappij. Dat leverde bijna duizend reacties op. Directeur Anneke Sipkens: ‘De reacties die we kregen, waren indrukwekkend. De meeste verschilmakers hadden niet één, maar soms wel tien vrijwilligersbanen. ANBO-PCOB is trots op al deze oudere vrijwilligers die zich zo vol overgave inzetten voor de samenleving. Ze maken echt het verschil en daarom hebben we ze vandaag in het zonnetje gezet.’
ANBO-PCOB IN DE MEDIA
De afgelopen maanden is ANBO-PCOB uitvoerig in de media gekomen. Een kort overzicht.
LOS ZAND
Wat coalitie en kabinet nu drie keer in korte tijd presenteren is loszandbeleid, waarvoor Nederland en zeker de ouderen in Nederland op termijn de tol zullen betalen.
18 SEPTEMBER – ANBO-PCOB OP RTV UTRECHT OVER OPLICHTERS
In de provincie Utrecht was er een rechtszaak tegen oplichters die babbeltrucs gebruiken om geld te stelen. Alex van Scherpenzeel van ANBO-PCOB vertelde in het programma UVandaag wat te doen als iemand voor de deur staat die zegt dat hij van de bank is. ‘Vertrouw je onderbuikgevoel, doe niet open, maar bel de betreffende bank of instantie. En doe de achterdeur op slot.’
14 SEPTEMBER – ANBO-PCOB IN DE TELEGRAAF OVER WEIGEREN HYPOTHEEK
Mag een bank een hypotheek of andere lening weigeren als een klant boven een bepaalde leeftijd is? De Telegraaf besteedde aandacht aan deze vraag en ANBO-PCOB sprak zich uit: ‘Leeftijd zou geen reden moeten zijn om een hypotheek te weigeren. De bank mag weigeren, maar ouderen hoeven niet bang te zijn dat dit gebeurt als de betaalbaarheid positief getoetst is.’
31 AUGUSTUS – ANBO-PCOB IN DE GELDERLANDER OVER QR-CODES
De traditionele collectebus maakt plaats voor een modernere variant met QR-code. Maar hoe veilig is deze digitale manier van doneren nou eigenlijk? De Gelderlander vroeg ANBO-PCOB om een reactie. ‘Het is een beetje hetzelfde verhaal als met alle andere digitaliseringsvragen. Vertrouwen mensen het systeem, of geven sommigen liever nog gewoon een euro? Dat kan ook.’
ANBO-PCOB: vergrijzing is een kans
Nederland vergrijst: meer dan 3 miljoen gepensioneerden groeien naar bijna 5 miljoen in 2040. We leven langer en blijven vitaal en betrokken, wat onze levens verrijkt. We worden ook op een ándere manier ouder. Meedoen is belangrijk. Het geeft ons leven betekenis en het verbindt ons met anderen. ANBO-PCOB ziet vergrijzing als een kans voor alle generaties. Hoe? Dat leest u in ons visieboekje.
Download het op onze website: anbo-pcob.nl/visieboekje Bent u niet zo digitaal? Bel dan met 0348-46 66 66 voor een papieren versie.
Zonder visie stevent Nederland af op een grijze ramp
Als het kabinet Schoof geen visie ontwikkelt op de vergrijzing van de samenleving, stevent Nederland af op een grijze crisis. De Seniorencoalitie (ANBO-PCOB, Koepel Gepensioneerden, SOMNL en NOOM) ziet geen samenhangend beleid om de vergrijzing in goede banen te leiden.
Planbureaus en economen waarschuwen voor het crisismanagement van het kabinet Schoof. Noch in het coalitieakkoord, noch in het regeerprogramma en al evenmin in de Miljoenennota laat het kabinet zien hoe de uitdagingen van de grijzere samenleving worden aangepakt. De Seniorencoalitie meent dat zonder samenhangend beleid op zorg, wonen en inkomen over tien tot twintig jaar de problemen totaal uit de hand lopen.
De zorg zal behalve door professionals ook door mantelzorgers moeten worden opgepakt. Dan moet er nu al aan een gestructureerde en brede scholing van die mantelzorgers worden begonnen. En hoewel het huidige kabinet inzet op bouw van geschikte woningen, blijft de realisering zeer onduidelijk. En het is de vraag of daarbij de noodzakelijke infrastructuur (arts, apotheek, winkels en vervoer) voldoende op het netvlies staat. Zo niet, dan wordt het zelfstandig blijven wonen ernstig bemoeilijkt. Qua inkomen lijkt Den Haag veel te optimistisch over het nieuwe pensioenstelsel, waarin koopkracht juist niet wordt geborgd.
WILT U MEER NIEUWS?
Wilt u op de hoogte blijven van wat er speelt binnen ANBO-PCOB en wat we allemaal voor u doen? Abonneer u dan nu op onze (gratis) digitale nieuwsbrief. Ga naar anbo-pcob.nl/ nieuwsbrief en meld u aan.
ZO LOGT U IN
OP DE NIEUWE WEBSITE
Naast een nieuw magazine is er ook een hele fijne nieuwe website van ANBO-PCOB: anbo-pcob.nl
De nieuwe site is zo opgezet dat informatie makkelijk vindbaar is. Daarbij maakt het niet uit met welk apparaat u de website bezoekt: pc, laptop, tablet of smartphone.
Als ANBO-PCOB-lid kunt u inloggen op de website. U krijgt dan toegang tot informatie die alleen toegankelijk is voor leden, zoals:
• De digitale en gesproken versie van Ouder en Wijzer
• Gratis voorbeeldbrieven van ons Adviesteam
• Toegang tot checklists en Tipgidsen
• Direct profiteren van ledenvoordeel
Daarnaast kunt u hier uw gegevens
inzien, beheren en wijzigen. Ook kunt u aangeven welke nieuwsbrieven of post u van ons wilt ontvangen. En of u deel wilt nemen aan onderzoeken, enquêtes, webinars en bijeenkomsten.
Inloggen gaat misschien anders dan u gewend was. U moet nu inloggen met uw e-mailadres en een wachtwoord. Dat kan heel eenvoudig. U hoeft alleen een wachtwoord aan te vragen. Hoe u dat doet ziet u in de stappen hieronder.
Inloggen op de nieuwe website
Heeft u al eerder ingelogd op MijnANBO of op Trefpunt ?
JA -> Dan hoeft u uw account niet meer te activeren. U kunt inloggen
met uw e-mailadres en het wachtwoord dat u gebruikte voor MijnANBO of voor Trefpunt.
NEE -> U moet uw account eerst activeren. Dit gaat heel eenvoudig. U hoeft alleen een wachtwoord aan te vragen. Zie de stappen hieronder.
In vier stappen uw account activeren
Stap 1
Ga om een wachtwoord aan te vragen naar anbo-pcob.nl/account/ wachtwoord/reset/
Stap 2
Vul hier uw e-mailadres in dat bekend is bij ANBO-PCOB. Klik op de knop ‘Nieuw wachtwoord aanvragen’. U ontvangt nu een e-mail in uw mailbox met verdere instructies.
Stap 3
Klik in de e-mail op de knop ‘Reset wachtwoord’. U komt nu op een scherm waar u uw wachtwoord kunt instellen.
Stap 4
Na het invoeren en het opslaan van uw wachtwoord, kunt u meteen naar ‘Direct inloggen’ op de website anbo-pcob.nl
Voer hier uw e-mailadres en uw zelfgekozen wachtwoord in en u heeft toegang tot de Mijn-omgeving. U kunt ook op het poppetje rechtsboven op de homepage klikken om in te loggen op de Mijn-omgeving.
VERENIGING
KOM OOK EENS KIJKEN OP HET TREFPUNT
Trefpunt is de digitale ontmoetingsplaats (zoiets als Facebook) waar leden met elkaar in contact kunnen komen. Uiteindelijk kunnen ze elkaar ‘in het echt’ ontmoeten en samen leuke dingen doen, bijvoorbeeld wandelen, fietsen, koken, een leesclub starten, iemand een vraag stellen of ideeën uitwisselen. U kunt Trefpunt eigenlijk voor alles gebruiken, behalve voor daten. Daar hebben we onze datingsite voor (anbo-pcob.nl/50plusmatch).
Enthousiast geworden?
Meld u dan aan bij Trefpunt
1. Op uwtrefpunt.nl maakt u een account aan met uw e-mailadres (dat bij ANBO-PCOB bekend is) en kiest u een wachtwoord. Of log in met uw inloggevens voor anbo-pcob.nl
2. Vervolgens vertelt u in uw profiel wat meer over uzelf en uw interesses en hobby’s. Een leuke foto maakt uw profiel helemaal af.
3. U bent nu klaar om in contact te komen met andere leden.
CATHERINE KEYL
‘Ik moet van betekenis zijn, ertoe doen’
Catherine Keyl (77) begon als regie-assistente en werd verslaggeefster, presentatrice, schrijfster en columniste. En al die kennis die ze heeft opgedaan tijdens haar carrière gaat ze nu inzetten voor een nieuw, online magazine: ‘Catherine’s Stijl’. ‘Ik ben nog steeds heel erg nieuwsgierig.’
Halverwege het gesprek vraagt
Catherine Keyl zich plotseling af of ze niet overkomt als ‘een ontzettende blaaskaak’, als iemand met een geweldig leven die zogenaamd nooit iets vervelends heeft meegemaakt. ‘Je zou me eens moeten zien als ik depri ben’, zegt ze.
Nog niet eens zo lang geleden lag ze drie maanden voor pampus op de bank. Hernia. ‘Daar word je niet echt vrolijk van.’ Toch leverde het haar ook een bruikbaar inzicht op: zo
voelt het dus als je bijna niks meer kan en je op zoek gaat naar een manier om met die moeilijke situatie om te gaan. ‘Daar zit voor mij de winst; altijd proberen een positieve kant te zien.’
NIET ZEUREN
‘Het is vooral een opvoedingskwestie. Ik ben in een ouderwets middenstandsgezin geboren, met hardwerkende ouders. Niet zeuren, schouders eronder. Ziek? Onzin! Gáán! Bij ons thuis gold: afspraak is afspraak. Het valt me op dat jonge mensen daar heel anders mee omgaan. Afspraken kunnen makkelijk drie, vier keer worden verzet. Dan denk ik: hoezo nou? Het leven wordt wel erg ingewikkeld als je nergens meer van op aan kunt.’
De verleiding is groot om de keerzijde van het ‘hard werken, niet zeuren’ onder de loep te nemen. In ‘Oorlogsvader - een herinnering’ beschrijft Catherine de moeizame relatie die ze met haar vader had, een veeleisende, agressieve man voor wie ze het eigenlijk nooit goed kon doen.
‘Ik heb me weleens afgevraagd hoe hij vóór de oorlog moet zijn geweest, voordat de helft van zijn familie werd uitgeroeid, voor de anderhalf jaar die hij in concentratiekampen opgesloten heeft gezeten… Hij kwam zwaar beschadigd uit de oorlog en trouwde met een vrouw die eigenlijk niet goed bij hem paste. Mijn moeder was een bescheiden, chique dame. Hij was een ordinaire straatvechter die met niemand meer rekening wenste te houden.’
Catherine ging in Groningen studeren omdat ze het thuis, in Den Haag, niet langer uithield, zou later – toen ze eenmaal getrouwd was – de band met haar vader weer iets aanhalen, maar toch: de herinnering aan een moeilijke jeugd was nooit ver weg.
‘Toen ik De 5 Uur Show presenteerde, heeft Jeroen Pauw een keer tegen me gezegd: “Wanneer hou je nou eindelijk een keer op je ouders overal de schuld van te geven?”’
‘OUD ZEER’ WEGGEWERKT
Een paar jaar geleden kwam tijdens een gesprek met haar psychothera -
TEKST: ARJAN VISSER FOTO: JANITA SASSEN
INTERVIEW
1946 Geboren op 24 oktober in Den Haag
1965 Studie Frans in Groningen
1971 Begint als regie-assistente en producente bij de IKON
1973 - 1985 Werkt als verslaggeefster voor NCRV’s ‘Hier en Nu’
1990 - 1995 Presenteert voor RTL 4, afwisselend met Viola Holt, ‘De 5 Uur Show’
1993 Publiceert een boek over haar jeugd: ‘Kind van de feiten’
1995 - 2000 Dagelijks praatprogramma bij RTL: ‘Catherine’ 2005 - 2007 Talkshow ‘Max en Catherine’
2006 Benoemd tot Ridder in de Orde van Oranje-Nassau 2009 - heden Columniste bij De Telegraaf 2021 Schrijft boek over haar vader: ‘Oorlogsvadereen herinnering’
2024 Het online-programma ‘Catherine’s Stijl’ en de bijbehorende ‘Academy’, meer info op: www.catherinesstijl.nl
peute voor het eerst de term EMDR voorbij. Met de Eye Movement Desensitization and Reprocessingtherapie zou ze de gevolgen van schokkende ervaringen uit het verleden pas écht goed onder handen kunnen nemen.
‘Dan slingeren ze met zo’n ding voor je ogen heen en weer, dacht ik, maar het is veel meer dan dat; er gaan allerlei gesprekken aan vooraf. En, nu komt het: sinds die behandeling is een hoop van dat “oude zeer” weggewerkt. Het heeft even geduurd, maar ik voel me stukken beter.’
Laatst kwam ze een visagiste tegen met wie ze heel lang bij RTL heeft samengewerkt. ‘Uiteindelijk zijn we toch twee kleine zelfstandigen die het allebei hartstikke druk hebben,
‘Daar zit voor mij de winst; altijd proberen
een positieve kant te zien’
dus we hadden elkaar al een tijdje niet gezien. Maar het was zo fijn om terug te kijken en tot de conclusie te komen dat we een geweldig, krankzinnig leven hebben gehad. Die jonge jaren, oké, moeilijk, lastig, maar gaandeweg heb ik toch ongelooflijk veel succes gehad, fijne relaties gehad, de mooiste dingen meegemaakt…’
Dat is het moment waarop de ‘blaaskaak’-onderbreking volgt, alsof er ergens diep vanbinnen nog iets
knaagt. Het is veel te kort door de bocht, maar toch: op een of andere manier lijkt ze nog wel op het meisje dat alles goed moest maken. Het schuldgevoel van de overlever, zelfs in de tweede generatie, is hardnekkig.
‘Misschien is dat wel waar. De familie van mijn vaders kant heeft geen enkele kans gehad. Ik moet van betekenis zijn voor onze samenleving, mezelf nuttig maken. Bewijzen dat ik er ook toe doe.’
‘CATHERINE’S STIJL’
Er waren twee dertigers, Tom Klein en Benny Bos, die haar op een dag benaderden met een idee om jongeren weer aan het lezen te krijgen. Ze leerden elkaar beter kennen en al snel kwamen ze met een heel ander plan.
‘Tom vond het jammer dat ik, met al mijn ervaring, niet langer een eigen programma had. Eerst hield ik de boot een beetje af, maar zijn enthousiasme was aanstekelijk. Bovendien ben ik nog steeds heel erg nieuwsgierig. Ik vind het vreselijk als mensen van mijn leeftijd roepen: waarom zou ik hier nog aan beginnen? Je moet niet alleen gezond eten en in beweging blijven; nieuwe dingen durven ondernemen is nét zo belangrijk! Ik heb in al die jaren bij de televisie ongelooflijk veel onderwerpen behandeld, weet zo langzamerhand wel wat werkt en wat niet. En dit keer richten we ons, in een online magazine op locatie, op de 55-plusser, dus praat ik met een deskundige over, ik zeg maar wat, een levenstestament, of: de nieuwste mode op het gebied van oorbellen, en verwijs aan het eind
van de uitzending naar de ‘Academy’ waar je nog veel meer informatie over het onderwerp kunt vinden.’
KANSLOOS OP DE LIEFDESMARKT
En de liefde? Is dat ook een interessante kwestie voor 55-plussers om eens wat langer over door te praten? ‘O, zeker! Misschien kunnen we het een keer hebben over het feit dat oudere vrouwen doorgaans kansloos zijn op de liefdesmarkt. Mannen van boven de zeventig willen een vrouw van vijftig… en ja, oké, ik wil ook liever een jongere man, al heb ik, toen ik een proefabonnement op een datingsite had, heren van een zekere leeftijd gezien die me wel konden bevallen. Het is hoe dan ook een goed item: liefde na je 55ste. Ik heb 53 jaar lang relaties gehad, dus voor mij is het niet echt een probleem, maar natuurlijk denk ik ook weleens dat het best leuk zou zijn als er thuis iemand op me zit te wachten. Tegelijkertijd zie ik de voordelen van die ongebondenheid. Deze zomer vroeg een Italiaanse vriend of ik zin had om met zijn familie een weekje in de Dolomieten door te brengen. Binnen de kortste keren had ik een vlucht én een hotel. Ik heb, zomaar tussendoor, een topweek gehad! Zonder met iemand te hoeven overleggen, geen hond die uit logeren moest, niks. Totale vrijheid. Heerlijk.’
CATHERINE’S STIJL
In oktober start het online programma
‘Catherine’s Stijl’ en de bijbehorende ‘Academy’. ANBO-PCOB is betrokken bij het programma.
Kijk nu op: www.catherinesstijl.nl
De 5 voor Catherine
1. Wie is uw oudste vriend(in)?
‘We studeerden allebei in Groningen. Hij Nederlands, ik Frans. Sinds die tijd bellen we elkaar elke zondagochtend, om tien uur precies. Gedeeld verleden is belangrijk. Het mooie is dat we heerlijk kwaad op elkaar kunnen worden, omdat we allebei weten dat het altijd weer goed komt.’
2. Komt wijsheid met de jaren?
‘Het feit dat ik niet langer overal meteen bovenop zit, zie ik wel als een zekere wijsheid die ik heb verworven.’
3. Wat is uw favoriete televisieserie?
‘Nu zak ik waarschijnlijk in ieders aanzien, maar ik vind de Netflix-serie Emily in Paris echt geweldig. Het speelt zich af in mijn lievelingsstad, Emily draagt de prachtigste kleren en Daniël is zó’n leuke man!’
4. Wat is de gelukkigste periode in uw leven?
‘Het zou best leuk zijn als er thuis iemand op me zit te wachten’
‘Dat is een lastige vraag, omdat ik vaak heel gelukkig ben geweest. Ik weet wel wanneer ik het ongelukkigst was: toen ik net bij de omroep ging werken en kennismaakte met mensen die elkaar op allerlei manieren het leven zuur maakten.’
5. Wat is uw levensmotto?
‘Als mij iets vervelends overkomt, draai ik het meteen om. Als een afspraak niet doorgaat, denk ik meteen: mooi, dan kan ik lekker mijn boek uitlezen! Geniet van het leven, het duurt maar even.’
Het meest sympathieke fietsmerk van Nederland
Spark Bike is een jonge, innovatieve Nederlands fietsenfabrikant die met een uniek fietsontwerp en een persoonlijke aanpak de aandacht trekt. De doelgroep is breed, van scholieren tot tachtig plus. Het ontwerp van de fietsen combineert twee pijlers: rijcomfort en fietsveiligheid. Als vouwfiets is het de ideale fiets voor onderweg.
Uitgangspunt bij het ontwerp van de opvouwbare e-bike van Spark is om mensen zo lang mogelijk aan het fietsen te houden. De vouwfiets is er in twee modellen, de Touring en de Luxury. De prijs is met opzet laag gehouden, zonder dat op de kwaliteit is beknibbeld. De Spark modellen zijn al verkrijgbaar vanaf onder de € 2.000. De Luxury met achtervering leent zich ook voor avontuurlijke fietstochten buiten de gebaande paden. De Touring is onlangs bekroond met de titel ‘Beste Koop’ in zowel de Fietstest van het Algemeen Dagblad als Het Laatste Nieuws (België).
Persoonlijke aandacht
‘We willen fietsen toegankelijk maken voor iedereen. Ook voor mensen die fysiek moeite hebben om op en af te stappen,’ vertellen de drie oprichters van Spark Bike, Olivier Parmentier, Stefan Schuurman en technisch man Danny Postema. Persoonlijke aandacht is daarin een belangrijk uitgangspunt. ‘Het persoonlijke contact en de persoonlijke benadering vinden we het belangrijkst. Ieder mens heeft een verleden met een fiets, zowel positief als negatief, waarop we ons advies baseren voor de samenstelling van de fiets. We zetten de fietsen volledig met de hand in elkaar. De fiets is daadwerkelijk maatwerk. We werken niet met voorraden, omdat dat betekent dat we de fiets misschien
WE ZETTEN DE FIETSEN VOLLEDIG MET DE HAND IN ELKAAR, ELKE FIETS IS MAATWERK
voor de helft moeten demonteren om aanpassingen te doen. Elke fiets is uniek voor de persoon.’ Het is de reden dat Spark Bike klanten het liefst in de showroom uitnodigt, om de beleving te ervaren, zodat zaken als de stand van het zadel en de handvatten op de persoon kan worden afgestemd. Parmentier: ‘Het gaat er voornamelijk om dat je in alle rust alles kan doornemen, om te zorgen dat mensen zich begrepen voelen en weten waarvoor ze kiezen. We proberen onze twee pijlers, fietsveiligheid en rijcomfort, per persoon in een zo optimaal mogelijke balans te krijgen. Vervolgens ronden we dat af doordat een klant de eigen framekleur kan kiezen. Waardoor de fiets ook echt hun fiets wordt.’ Het motto op de bedrijfsmuur luidt: “Recharge your life”, blijf bewegen. ‘We proberen op alle manieren de (fysieke) beperkingen om te fietsen weg te nemen. Voldoende in beweging blijven is belangrijk om fit en gezond oud te worden. De fiets geeft op alle manieren vrijheid. Je leert het van vroeg af aan en er is eigenlijk geen enkele reden waarom je dat niet tot op late leeftijd kan blijven doen,’ stelt Schuurman.
Eropuit gaan Op een Spark voel je je comfortabeler dan op een gewone fiets, dankzij de
lage opstap. Het lage zwaartepunt zorgt voor extra stabiliteit. Parmentier vertelt over een vrouw van 80, die graag weer wilde fietsen, maar niet meer durfde. ‘Ik heb haar bijna een half uur met mijn hand op haar hand op het stuur gerustgesteld. Uiteindelijk heeft ze een paar rondjes gefietst en zo het vertrouwen om te kunnen en blijven fietsen herwonnen.’ De fiets is een oplossing voor mensen die moeite hebben bij op- en afstappen en biedt vrijheid, vult Schuurman aan. ‘Mensen die niet meer kunnen fietsen met een normale fiets kunnen dat dankzij onze e-bike wel weer. Het is een product dat ervoor zorgt dat je toch nog lange tijd veilig en fijn kan fietsen.’
De makers hebben bij het ontwerp bewust gekozen voor universele, A-kwaliteit onderdelen van bekende merken, zoals een Shimano-versnelling, Bafang motor, Samsung-accu en schijfremmen van Tektro. ‘Niet alleen waarborgen we zo de kwaliteit, maar het zorgt ook voor vrijheid. Als er iets gebeurt kun je gewoon door de lokale fietsenmaker worden geholpen.’ De Touring is een volwaardige fiets om mee te nemen in de auto, camper, boot of caravan, zonder dat je een trekhaak nodig hebt. Het ideale bezit voor in de “gouden jaren” na je pensioen, als je alle vrijheid hebt om erop uit te gaan.
Nieuw model
Spark Bike timmert hard aan de weg qua productontwikkeling. Dit najaar wordt een nieuw model gelanceerd, de Compact, dat uit één frame bestaat en niet opvouwbaar is. Nieuwe kleurlijnen en extra upgrademogelijkheden bieden nieuwe klanten nog meer keuze om de fiets helemaal op maat af te stemmen op de persoonlijke wensen en behoeften.
BEZOEK ONZE SHOWROOM IN NIJKERK
De showroom van Spark Bike bevindt zich in Nijkerk, bij Amersfoort. ‘We kiezen er bewust voor om de fietsen alleen via onze eigen locatie aan te bieden. We hebben een belangrijk verhaal te vertellen en vinden maatwerk belangrijk. Het geld van een verkoopnetwerk stoppen we liever in onze fietsen, om de beste koop te kunnen bieden. Het is echt een fiets voor iedereen die op zoek is naar een comfortabele, volwaardige elektrische fiets die opvouwbaar is,’ benadrukken Parmentier en Schuurman.
Meer weten over onze prijswinnende fietsen? Volg Spark Bike op social media en houd ze in de gaten. Kijk op www.sparkbike.nl/veiligfietsen of bel 033 30 30 268.
FOTO: JANITA SASSEN
Het goede in ons kleineeigenleven
WOUKE VAN SCHERREBURG
is journalist en politiek verslaggever in hart en nieren. Ze werkte jaren in Den Haag voor de NOS en is nog steeds actief als gespreksleider, interviewer en columnist.
COLUMNISTEN
ZIJN VRIJ OM HUN
PERSOONLIJKE
MENING TE UITEN
EN VERWOORDEN
NIET DE MENING
VAN ANBO-PCOB.
Ik hoor het steeds vaker: ‘Ik lees geen krant meer en ik kijk ook geen nieuws meer op tv. Het maakt me angstig, het deprimeert me. Ik kan toch niks aan alle ellende veranderen.’ En oh wat begrijp ik die mensen goed. Jonge mensen die aan het begin staan van hun carrière, die er hard voor geleerd hebben, die nu recht in de bek van het klimaatmonster kijken. Ouderen die aan een fijne toekomst van hun kinderen en kleinkinderen twijfelen. Vorige week zei een vriendin dat als ze had geweten hoe somber de wereld er tegenwoordig uitziet, ze nooit kinderen had gebaard. Het is ook niet niks wat we dagelijks krijgen opgediend. Overstromingen, wegspoelende berghellingen, water dat onze ziekenhuizen bin-
nenstroomt, auto’s die als wrakhout worden meegesleurd door de straten, die zijn veranderd in woeste stromen. En dan die doden. Al die doden. Het gruwelijkst zijn de oorlogen in het Midden-Oosten en hier bij ons om de hoek. Alleen Poetin al vermaalt dagelijks (!) duizend jonge mensen in de gehaktmolen des doods. Aan Oekraïense kant sneuvelen talentvolle jongeren in koude loopgraven, worden gezinnen, opa’s en oma’s kapot gebombardeerd. We zien de halfhartige steun die het westen aan een immer smekende Zelensky geeft, steeds weer net te weinig om succesvol de dodelijke bommen van Poetin te stoppen. De duizenden doden in Gaza, de nog steeds vermiste kinderen in een kapotgeschoten wereld. De angst van de Israëliërs voor de raketten uit Iran, voor Hezbollah, voor Hamas, voor het lot van de gegijzelden. In Europa staan democratieën onder druk. In Oostenrijk, Slowakije, Frankrijk en Italië neemt de steun voor extreemrechts toe. In ons eigen landje streeft Wilders naar een staat zoals die van zijn beste vriend Orban in Hongarije.
We staan machteloos. Wat kunnen we doen? Ik las dat we niet meer met elkaar in gesprek zijn. Ja, wel in onze eigen bubbel van of hoogopgeleid of lagergeschoold. We begrijpen de ander niet meer. Het is zo gemakkelijk gezegd, ga in gesprek, juist met de mensen die een totaal ander wereldbeeld hebben. Tot nu toe heb ik het bij mijn, ik geef het eerlijk toe, schaarse pogingen om zo’n gesprek aan te gaan, niet meegemaakt dat we elkaar echt verstonden.
Ik speur tegenwoordig de kranten af naar fijne berichtjes. Zoals die van de 106-jarige meneer die stond te hannesen met zijn pinpas bij de supermarkt. Na drie keer de blokkade. Een jonge vrouw achter hem aarzelde geen seconde en betaalde zijn boodschappen. Ik werd er blij van. Net zo blij als ik word van een programma als ‘We zijn er bijna’. Leeftijdgenoten die een groepsreis maken en al reizend warme banden aanknopen met de ander. Die optimaal genieten van cultuur en natuur. Die de verhalen vertellen over liefde, over verlies, over werk en over de tevredenheid met hun leven. Misschien is dat wat ons overeind houdt. De blijdschap over het goede dat we in ons eigen kleine leven hebben.
Uw huis op termijn verkopen, blijven wonen en levenslang maandelijks voorschotten op de koopsom ontvangen
U en uw partner zijn 70+ en u hebt een eigen woning met overwaarde.
OSAIO maakt het mogelijk om die overwaarde te gebruiken en er het maximum uit te halen. Afhankelijk van de waarde van uw woning kan dit oplopen tot wel €2.000 per maand.
Zeker wanneer u alleenstaand bent of geen erfgenamen hebt, doet u uzelf tekort als u geen gebruik van OSAIO maakt. U kunt uw stenen immers niet meenemen.
OSAIO koopt op termijn uw huis, dat pas geleverd gaat worden wanneer u er niet meer woont.
U ontvangt maandelijks voorschotten op de koopsom en eventueel eenmalig een grotere aanbetaling. De betalingen kunnen levenslang doorgaan.
Op de maandelijkse voorschotten is geen belasting verschuldigd en worden geen huur, renten of andere kosten in mindering gebracht.
Informatie over OSAIO vindt u op www.osaio.nl
U kunt ook bellen naar 020 – 30 11 315 of mailen naar info@osaio.nl
Uw testament een hele puzzel? Niet met ons werkboek!
Een goed geregeld testament biedt rust, zowel voor uzelf als voor uw naasten.
Veel mensen hebben vragen over het opmaken van hun testament. Daarom hebben we een handig werkboek gemaakt. U ontdekt stapsgewijs welke keuzes u kunt maken.
Vraag het gratis werkboek aan door de QR-code te scannen, de uitknipstrook te gebruiken of te bellen naar 070 - 44 55 678.
Ja, stuur mij gratis het 5-stappenwerkboek
Naam*
Adres*
Postcode* Woonplaats*
E-mail
Geboortedatum
Telefoonnummer
Al meer dan 60.000 keer aangevraagd
Ja, houd mij op de hoogte van hulpverlening of nieuws van het Rode Kruis. Het Rode Kruis gaat zorgvuldig om met uw persoonsgegevens. Kijk voor meer informatie op www.rodekruis.nl/privacy. Als u dit werkboek aanvraagt gaat u ermee akkoord dat wij u schriftelijk/telefonisch of per email benaderen om uw mening over het werkboek en over het Rode Kruis te vragen.
Stuur deze strook in een ongefrankeerde envelop naar
Rode Kruis Team Nalatenschappen | Antwoordnummer 10943 | 2501 WB Den Haag M / V
*Verplicht veld
Dossier
pensioen
Een nieuw stelsel: een ongekende operatie
Nog amper twee maanden, dan gaan de eerste pensioenfondsen over naar het nieuwe stelsel. Een ongekende operatie, waarbij meer dan 1.583 miljard euro wordt verdeeld. In deze special praten wij u bij over deze operatie en wat dat voor u kan betekenen.
TEKST: WILLEM REIJN
Stand van zaken rond het nieuwe pensioenstelsel
U mag een sigaar verwachten uit eigen doos
Nog twee maanden, dan stappen de eerste pensioenfondsen over op het nieuwe pensioenstelsel. En de laatste van de ongeveer 170 pensioenfondsen moet op 1 januari 2028 over zijn, waarmee een kleine twintig miljoen pensioenaanspraken zijn omgezet.
Het duurt dus nog eventjes. Dat betekent niet dat deelnemers nog niets van de geplande transitie merken. Grote fondsen hebben al aangekondigd dit jaar en komend jaar heel terughoudend te zijn met indexatie. De fondsen willen bij de overgang over genoeg geld beschikken om zo comfortabel mogelijk in te varen, zoals het omzetten van alle huidige in nieuwe pensioenaanspraken heet. Daar hebben ze gemiddeld een dekkingsgraad van 110 procent voor nodig. Daar zitten ze heel dichtbij en ze willen niet het risico lopen door deze – zelf gekozen – ondergrens te zakken, bijvoorbeeld door een dalende rente of een inzakkende beurs.
IS DAT EERLIJK?
In de praktijk mogen gepensioneerden bij vier van de vijf grootste fondsen nergens op rekenen. Alleen
bpfBouw heeft met een dekkingsgraad van 128 procent veel ruimte. ABP wellicht net. Een ander, middelgroot pensioenfonds is blijkbaar zó onzeker over het invaren, dat die met 128 procent ook al meende de rem op de inflatiecorrectie te moeten zetten.
De – tamelijk retorische – vraag is of dat eerlijk is. Pensioenfondsen mogen in de overgangsperiode naar het nieuwe stelsel vanaf 105 procent zonder belemmering indexeren. De inflatie blijft met 3,6 procent hoog en vreet de koopkracht aan.
SIGAAR UIT EIGEN DOOS
Het overgangsregime geeft dus mogelijkheden om de inflatie beter bij te houden. Zoals gezegd: pensioenfondsen willen minstens 110 procent dekkingsgraad halen bij het invaren. Verlagen bij de transitie zou het vertrouwen in het nieuwe stelsel meteen onderuithalen. Daarbij hopen ze ook de pensioenen wellicht iets te kunnen verhogen.
Maar die sigaar moet u wel erg bekend voorkomen. De verhoging komt namelijk uit uw eigen portemonnee. Dat is de verhoging die u het komende jaar of twee jaren niet of minder ontvangt en die u mist bij het boodschappen doen. Dat kan pijn gaan doen, want deskundigen beschrijven de huidige inflatie als hardnek -
kig. Kortom, voorzichtigheid is de moeder van de porseleinkast, maar op deze manier dreigen pensioenen weer eens 3 tot 7 procent in waarde te dalen. Dan krijgt u misschien één sigaar terug, maar uw doos is wel flink geplunderd.
OVERGANG UITGESTELD
Ondanks het al dan niet gespeelde optimisme in de sector gaat de transitie bepaald niet van een leien dakje. Van de dertien bedrijfstakpensioenfondsen die op 1 januari 2025 mikten, hebben er liefst elf de overgang met een heel of half jaar uitgesteld. Ook Horeca heeft de transitie op het laatste moment met een jaar uitgesteld. PWRI (sociale werkplaatsen) en Levensmiddelen denken nog wel op die datum over te stappen.
‘Elf van de dertien bedrijfstakfondsen hebben de overgang uitgesteld’
Voor de anderen volgt uitstel van een half of een heel jaar – geen afstel. Het uitstel is het gevolg van een hoop vooral praktische omstandigheden. De transitie van de kleine twintig miljoen pensioenen vergt veel menskracht: actuarissen (rekenmeesters), it-specialisten, pensioenjuristen en communicatiemedewerkers. En dat niet allemaal mooi gespreid: iedereen moet voor 1 juli
2025 zijn overgangsplannen bij De Nederlandsche Bank indienen.
STEVIGE DREMPEL
De Nederlandsche Bank is een stevige drempel om te nemen. DNB moet volgens de wet de plannen toetsen op evenwichtigheid: komen alle generaties er redelijk gelijk aan hun trekken. Die toetsing zou volgens de wet marginaal moeten zijn. In praktijk blijkt DNB heel eigen opvattingen te hebben, waardoor fondsen hun huiswerk moeten overmaken – en dat kost tijd.
WANNEER GAAN WE OVER?
Hieronder vindt u de data zoals ze nu worden voorzien voor een aantal bedrijfstakpensioenfondsen. Staat uw pensioenfonds er niet bij?
Kijk dan even op de website van uw fonds.
2025 2026 2027
PWRI
PFZW ABP
Levensmiddelen PMT Architecten
Bibliotheken (juli) PME Groothandel
Bouw Landbouw
Schoonmaak Kappers
Woningcorporaties PGB
StiPP PNO Media
Beton
Bakker
Rail & OV
MITT
Schilders
Zoetwaren
Horeca
PENSIOENADVISEURS
ERIC BRENDEL
EN WILLEM REIJN
‘Er mogen straks geen geluks- of pech- generaties zijn’
ANBO-PCOB heeft het onderwerp pensioen hoog op de agenda staan. Want pensioen is nodig om fatsoenlijk verder te kunnen leven. En dat wordt nijpender nu we steeds vaker en langer voor onszelf en onze naasten moeten zorgen. Er leven veel vragen onder onze leden. Daarom legden we onze pensioenadviseurs Eric Brendel en Willem Reijn van ANBO-PCOB een lijstje vragen voor.
Om maar met de deur in huis te vallen: hoe staat ons pensioen ervoor?
Eric Brendel: ‘Als je kijkt naar vandaag de dag, dan ziet het er bij veel fondsen niet slecht uit. De rente is nog redelijk hoog in vergelijking met de laatste tien jaar en de beurzen hebben het ook prima gedaan. Daardoor waren de dekkingsgraden de laatste twee jaren hoog en konden fondsen gelukkig tijdens de ongekende inflatiegolf tot wel 12 procent indexeren. Dat was overigens vooral te danken aan de versoepelde regels op weg naar het nieuwe stelsel.’
Willem Reijn: ‘Maar de vraag is hoe lang dit aanhoudt. Vooral de rente lijkt mij een kopzorg. De centrale banken koersen nu voorzichtig maar gestaag aan op renteverlagingen. Dan zien de pensioenfondsen hun
BETEKENIS ‘INVAREN’
De overgang van het oude naar het nieuwe pensioenstelsel; het omzetten van alle huidige pensioenaanspraken in nieuwe.
dekkingsgraad dalen. Dan is het voor heel wat fondsen snel uit met de pret, want grote fondsen als ABP, Zorg en Welzijn en de metaalfondsen PME en PMT staan rond de 110 procent. Dat is het niveau waarop ze willen invaren en daar zak je met twee renteverlagingen vermoedelijk doorheen. Dan wordt er niet of nauwelijks geïndexeerd en dat voelen gepensioneerden direct in de portemonnee.’
We gaan over naar het nieuwe pensioenstelsel. Gaat dat een beetje eerlijk voor de gepensioneerden?
Eric: ‘Dat vind ik best een lastige vraag. Die overgang heet invaren en dat moet volgens de wet evenwichtig gebeuren. Op een weegschaal kun je een pond suiker zuiver bepalen, maar hier ligt het moeilijker. Hier moeten alle generaties er redelijk gelijk uitkomen, maar het hoeft niet precies gelijk te zijn. En bovendien moeten er allerlei andere dingen worden geregeld met het geld dat in de pot zit. Grootste punt is dat het huidige premiesysteem
FOTO’S: ALDO ALLESSIE
wordt veranderd. Nu krijg je als werknemer elk jaar dat je premie betaalt 1,75 procent pensioenopbouw erbij. Dat vindt de wetgever niet eerlijk, want de inleg van een jonge deelnemer kan veel langer renderen dan die van een zestigjarige. Maar het is eigenlijk altijd zo geweest: je betaalt als jongere te veel, maar dat krijg je in de tweede helft van je loopbaan terug. Dat werkt niet meer, vond Den Haag, omdat mensen vaker van baan wisselen en vaker zzp’er worden. Dus krijg je straks gewoon je premie in je potje, maar daarmee missen de oudere werknemers de compensatie voor het feit dat ze vroeger te veel hebben betaald.’
‘Oudere werknemers missen de compensatie voor het feit dat ze vroeger te veel hebben betaald’
Willem: ‘Dat is een lastige problematiek, omdat er veel geld mee is gemoeid. In eerdere studies van het Centraal Plan Bureau kon dit om honderd miljard euro
ERIC BRENDEL (55) is sinds drie jaar beleidsadviseur inkomen bij ANBO-PCOB. Hij werkte eerder voor de Rabobank en was acht jaar bestuurder van het pensioenfonds van de bank. Pensioen is nu onderdeel van zijn portefeuille. Hij beantwoordt ook vragen van leden over hun pensioen en andere financiële zaken.
WILLEM REIJN (68) werkt als beleidsadviseur pensioenen elf jaar voor ANBO-PCOB. Hij onderhoudt contacten met ministeries, politici, sociale partners en grote pensioenfondsen. In deze functie heeft hij de totstandkoming van de nieuwe pensioenwet op de voet gevolgd.
Links Willem Reijn, rechts Eric Brendel
Expert interview
gaan! In de praktijk zien we dat nu 3 procent van het pensioenvermogen nodig is. Wat op een totaalvermogen van 1.583 miljard van alle pensioenfondsen samen trouwens nog steeds 47 miljard euro is. Daarom is het goed dat vrijwel alle fondsen boven de 100 procent dekkingsgraad zitten. Daar kun je de pijn mee wegmasseren. Als dat uit de pot van het pensioenfonds komt, betalen gepensioneerden ook mee.’
Maar die hebben dat vroeger toch allemaal al betaald toen ze zelf werkten?’
Willem: ‘Klopt, althans voor het deel dat gepensioneerden de beschreven cyclus hebben doorgemaakt. Je voelt een “maar” aankomen. Vroeger was de werkende bevolking veel jonger, dus kon de “last” van de oudere werknemers over veel meer schouders worden uitgesmeerd. Met de vergrijzing komt de last op steeds minder jonge schouders te liggen. Je kunt je afvragen of dat eerlijk is. Bovendien hebben (toen nog) ANBO en (toen nog) KBO-PCOB in de gesprekken met Den Haag steeds als uitgangspunt genomen dat er geen geluks- of pechgeneraties mogen zijn. Werknemers tussen de 45 en 65 zouden er tot 8 procent in pensioen op achteruit kunnen gaan. Dat lijkt ons ook niet eerlijk. Dus ja: iedereen betaalt wat mee om dit op te lossen.’
‘Gepensioneerden komen bij de verdeling als laatsten aan bod’
Terug naar de vraag: gaat dat invaren eerlijk? Eric: ‘Wij vinden dat de gepensioneerden bij de verdeling als laatsten aan bod komen. De sociale partners maken samen bij elk pensioenfonds de afspraken voor de nieuwe regeling. En je ziet dat die sociale partners vooral de werknemers voor ogen hebben gehad. Er is wel veel aandacht besteed aan het voorkomen dat ge -
VERDELING VERMOGEN
Stel, een pensioenfonds heeft 110 euro in huis. Hoe wordt dan het geld over de verschillende doelen besteed? Dit is een beetje een standaardverdeling, die per fonds wat kan verschillen.
110 euro vermogen:
• 100 euro persoonlijke pensioenpot
• 5 euro solidariteitsreserve om pensioenverlagingen te voorkomen
• 3 euro compensatie afschaffing huidige premiesystematiek
• 2 euro wettelijk verplichte reserves
Fondsen moeten deze oefening voor alle dekkingsgraden van 95 en hoger doen. Compensatie en solidariteitsreserve worden vaak gelijk aan elkaar opgebouwd, dus niet de ene bestemming voor de andere. Verhoging van de pensioenen komt pas na de dekkingsgraad van 110 aan de orde.
pensioneerden erop achteruitgaan. Maar bijvoorbeeld de indexatieachterstand – die bij fondsen wel tot boven de 30 procent kan oplopen – wordt niet of nauwelijks benoemd.’
Willem: ‘Die achterstanden worden bij het invaren zó van het bord geveegd. We zouden ook een transparanter stelsel krijgen, maar ik ben benieuwd hoe open en eerlijk de fondsen daarover gaan communiceren. Ik zet een fles wijn op…’
Eric: ‘..van niet! En als ze het doen, zal die informatie goed verstopt zitten.’
Zie het kader ‘Verdeling vermogen’ op pagina 26 over hoe de verdeling meestal gaat.
Ons is in 2019 een koopkrachtig pensioen beloofd. Krijgen we dat ook?
Eric: ‘Wij hebben nog geen plannen gezien waarin dat wordt verwacht. De meeste plannen leggen de nadruk op het voorkomen van verlagingen. Tegelijk kun je alleen met wat risico geld verdienen om de pensioenen te kunnen verhogen. Maar mensen denken heel verschillend over het nemen van risico.’
Beleggen klinkt riskant. Waarom doen we dat gepensioneerden aan?
Willem: ‘Zonder risico daalt tijdens de pensionering de waarde van de uitkering makkelijk 10 procent. Dan zit er evenveel in je portemonnee, maar je kunt er steeds minder mee
‘Liever minder zeker, dan zeker minder’
kopen. En onlangs was in het nieuws dat de huren ongekend zijn gestegen. Dan kom je als pensionado wel steeds meer in de knel. Dan kiezen wij in beginsel toch voor het adagium van oud-directeur Peter Borgdorff van PFZW: liever minder zeker, dan zeker minder.’
Eric: ‘Maar dat risico moet wel binnen bepaalde grenzen blijven. Daarvoor moeten fondsen ook hun deelnemers bevragen, maar dat blijkt in de praktijk heel lastig. Tegelijk: bedenk dat met daarvoor bestemde reserves eventuele verlagingen goed voorkomen kunnen worden. Tenzij de economie, of beter: de beurs, gedurende lange tijd instort. Maar dan zijn er zonder meer overal problemen.’
Alle feiten op een rijtje
1922
START PENSIOEN IN NL
De basis voor het collectief pensioen in Nederland werd al 102 jaar geleden gelegd door het aannemen van de pensioenwet in 1922. Daaruit ontstond een van de beste pensioenstelsels ter wereld.
BELEGD VERMOGEN VOOR
RISICO PENSIOENFONDSEN
1889
OUDEDAGSVOORZIENING
De Pruisische kanselier Otto von Bismarck voerde in 1889 als eerste een inkomensverzekering in voor ouderen, invaliden en zieken. Eerst was de pensioenleeftijd 70, later 65 jaar. Nederland volgde in 1957 met de Algemene Ouderdomswet (ANBO stond hieraan mede aan de basis) voor mensen vanaf 65. De AOW-leeftijd is inmiddels 67 jaar.
*Opgebouwde pensioenen van mensen die nog niet met pensioen zijn. Vaak gaat het om werknemers die naar een andere sector zijn overgestapt, maar hun pensioen niet hebben meegenomen naar een ander fonds.
HOEVEEL IN DE POT?
Het totale pensioenvermogen in Nederland is 1.583 miljard euro
5 GROOTSTE PENSIOENFONDSEN
1. ABP 510 miljard euro
2. PFZW 240 miljard euro
3. PMT 84 miljard euro
4. Bouw 65 miljard euro
5. PME 56 miljard euro
PENSIOENFONDSEN IN NEDERLAND
50 bedrijfstakpensioenfondsen waar bedrijven per bedrijfstak bij zijn aangesloten
110 ondernemingspensioenfondsen die per onderneming zijn georganiseerd zoals bij Shell of Unilever
9 beroepspensioenfondsen zoals voor huisartsen en fysiotherapeuten
5 algemene pensioenfondsen, die voor meerdere bedrijven werken, maar waarbij het vermogen is gescheiden in tegenstelling tot bij bedrijfstakpensioenfondsen
De AOW-leeftijd loopt op met de levensverwachting. Voor elk extra levensjaar moet acht maanden langer worden gewerkt. De definitieve AOW-leeftijd wordt vijf jaar van tevoren vastgesteld, zodat mensen zich op hun pensioen kunnen voorbereiden. Discussie is er of de AOW-leeftijd niet zou moeten zakken als de levensverwachting daalt. Dan zouden de leeftijden in 2028 en 2029 drie maanden lager moeten zijn.
Benieuwd naar uw AOW-leeftijd?
Vul uw geboortedatum in op www.svb.nl
NEDERLAND VERSUS EUROPA
Hoe verhoudt de Nederlandse AOW-leeftijd zich tot die in andere Europese landen?
• België 65 jaar (stijgt naar 67 jaar vanaf 1 feb. 2030)
• Denemarken 67 jaar
• Duitsland 65 jaar (stijgt naar 67 jaar in 2030)
• Frankrijk 62 jaar, stijgt naar 64 jaar
• Groot-Brittannië 66 jaar (tussen 2026 en 2028 stijgt deze naar 67 jaar)
• Italië 67 jaar
• Luxemburg 65 jaar
• Noorwegen 67 jaar
• Polen 65 jaar voor mannen, 60 jaar voor vrouwen
• Spanje 66 jaar (stijgt naar 67 jaar in 2027)
TEKST: ROB HOEKSTRA
‘Meer mogelijkheden omdat er geen grote buffers meer nodig zijn’
ANTOINETTE KROL (ABP)
‘Onze ambitie is een evenwichtig, levenslang koopkrachtig stelsel, waarin de pensioenen meegroeien met inflatie’, zegt Antoinette Krol die ANBO-PCOB vertegenwoordigt bij ABP. ABP regelt het pensioen voor zo’n drie miljoen Nederlanders die werken bij de overheid, in het onderwijs en bij de politie, defensie en verschillende energie- en waterbedrijven. ‘Het streven is om per 1 januari 2027 volgens de nieuwe pensioenregels te gaan werken.’
Momenteel ligt het transitieplan op tafel. ‘Daar gaat het verantwoordingsorgaan zich de komende tijd over buigen en waar nodig vragen over stellen. ABP streeft naar een koopkrachtig pensioen voor alle groepen: van de huidige groep werkenden tot de gepensioneerden. Verder is er in het transitieplan aandacht voor de indexatie-achterstand. Het is de bedoeling, als de financiën het toelaten, daarin enige tegemoetkoming te bieden. De actuele dekkingsgraad en de beleidsdekkingsgraad zijn daarbij bepalend. Tot en met 1 januari 2024 lag deze gemiste pensioenverhoging op zo’n 19 procent.’ ‘Het is in deze fase lastig om een waardeoordeel te geven over het transitieplan. ‘Op basis van input van betrokken partijen moet het plan definitief worden gemaakt. Of er veel gewijzigd gaat worden is niet te zeggen. Maar ik sta positief tegenover het nieuwe stelsel. Ik denk dat het meer mogelijkheden biedt, omdat er geen grote buffers meer nodig zijn. Dat is in het voordeel van de gepensioneerden. En daar gaat het uiteindelijk om.’
Wat vinden onze leden?
Hoe staan de pensioenfondsen ervoor? Vier ANBO-PCOB-leden die zitting hebben in verschillende pensioenfondsen vertellen.
SJEF MARCELIS (PFZW)
Vanaf 1 januari 2026 verwacht Pensioenfonds Zorg en Welzijn (PFZW) de overstap te maken. ‘Ik zie het nieuwe stelsel als een verbetering. Het huidige stelsel is gebaseerd op vaak grillige rente-ontwikkelingen. In de nieuwe situatie telt het beleggingsresultaat mee. Kijkend naar de afgelopen tien jaar is dat uitermate gunstig’, zegt Sjef Marcelis, die namens ANBO-PCOB in de pensioenraad van PFZW zit.
Sjef is positief over de plannen voor gepensioneerden. ‘Dat heeft te maken met keuzes die daarin zijn gemaakt. Zo worden de buffers die in het huidige stelsel mogelijke tegenvallers moeten compenseren, voor een groot deel verdeeld onder deelnemers en gepensioneerden. En er is een solidariteitsreserve, waardoor uitkeringen stabiel kunnen blijven. Ingegane pensioenen zullen door de overgang naar het nieuwe stelsel niet verlagen, ook de drie jaar na de transitie niet.’ Sjef verwacht niet dat er nog veel verandert aan het transitieplan. ‘Wat er ligt, is leidend. Nu gaan de achterbannen van werkgevers- en werknemersorganisaties ernaar kijken. En ANBO-PCOB via hoorrecht. Daarna wij als gepensioneerden. Kortom, er komt nog voldoende op ons af.’
‘Ik zie het nieuwe stelsel als een verbetering’
DOSSIER KOOPKRACHT
Onzekerheid nieuwe pensioen
DICK SLOB (PF BETON)
Bezuinigingen zijn vaak een reactie op beperkte inkomsten. Bij senioren gaat het dan vooral over de aanvullende pensioenen. 59% van de senioren maakt zich weleens zorgen over de gevolgen van het nieuwe pensioenstelsel voor het toekomstige inkomen.
‘Het is voor iedereen de komende tijd heel hard werken om de streefdatum van 1 januari 2026 te halen om over te gaan naar het nieuwe pensioenstelsel’, zegt bestuurslid Dick Slob van het Pensioenfonds Beton. ‘Dat tijdspad is door sociale partners vastgesteld.’
‘Hard werken om de streefdatum te halen’
Bij David, 85 jaar, zijn ‘de details van het nieuwe pensioenstelsel niet helemaal bekend’. En Jan, 70 jaar, zegt: ‘Er is nog veel onduidelijkheid over het invaren en behoud van besteedbaar inkomen.’ Mary, 73 jaar, vertrouwt het niet: ‘We zijn jarenlang niet geïndexeerd. De omzetting kost miljoenen, misschien wel miljarden. Waar wordt dit geld vandaan gehaald? Het is niet doorzichtig en er is geen goed overzicht.’
Volgens Dick voorziet het transitieplan in een solidaire en collectieve aanpak. ‘Er komt een solidariteitsreserve van ongeveer 3 procent van het fondsvermogen om schommelingen in de nominale pensioenuitkeringen te verzachten. Ook worden de pensioenuitkeringen voor alle gepensioneerden gelijk behandeld. Ze worden dus allemaal met hetzelfde percentage verhoogd
Ondanks de grote uitdagingen rond de nieuwe pensioenwet, staat een aanzienlijk deel van de senioren in Nederland er financieel goed voor. Het is belangrijk om te erkennen dat dit niet voor iedereen geldt. Voor driekwart van de senioren heeft de financiële situatie een negatieve invloed op hun algemene geluksgevoel. Dat is een trieste conclusie. Want elke oudere verdient een zorgeloze oude dag, vrij van financiële zorgen.
‘Zo kun je sober leven met een rijk gevoel’
BARBERA ROELOFFZEN
of verlaagd. Daarnaast worden beleggingsrisico’s en het risico van stijgende levensverwachting collectief gedeeld. Al met al kent het plan voor gepensioneerden veel positieve punten. Zo is de solidariteitsreserve ook niet té hoog vastgesteld, zodat er bij voldoende dekkingsgraad op de transitiedatum ook geld is om de pensioenuitkeringen te verhogen.’ Bij de beoordeling van de evenwichtigheid van het transitieplan speelt het verantwoordingsorgaan een belangrijke rol. Dick: ‘Het is vanaf het allereerste begin betrokken bij overleggen met bestuur, raad van toezicht en sociale partners. Alles is uitgebreid doorgenomen. Grote veranderingen verwacht ik daarom niet. Wel vragen we veel aandacht voor een goede uitleg aan iedereen.
‘Elke oudere verdient een zorgeloze oude dag, vrij van financiële zorgen’
OVER HET ONDERZOEK
CORRIE VAN DEN INGH (BPF SCHILDERS)
BPF Schilders verzorgt het pensioen van werknemers en ondernemers in de schilders-, afwerkings- en glaszetbedrijfssector. Het pensioenfonds streeft ernaar op 1 januari 2026 over te gaan naar het nieuwe pensioenstelsel. Het transitieplan is gereed. ‘Er is lang en intensief over
gesproken, gewikt en gewogen, waarbij evenwichtigheid tussen de betrokken deelnemers een factor van belang was. Alles bij elkaar zijn we tevreden over wat er nu ligt’, zegt Corrie van den Ingh-van Wijk die namens de pensioensgerechtigden zitting heeft in het verantwoordingsorgaan van BPF Schilders.
Het Koopkracht Onderzoek 2024 is uitgevoerd door Abbi Insights op het Nationaal Seniorenpanel in opdracht van ANBO-PCOB. In de periode van 28 mei tot en met 16 juni 2024 deden 6.786 senioren mee aan het onderzoek. De gemiddelde leeftijd van de deelnemers is 74 jaar.
Het blijft onzeker wat de hoogte is van de dekkingsgraad op het moment van overgang, maar volgens Corrie ziet het er gunstig uit. ‘Zoals we nu kunnen zien, gaan alle deelnemers, zowel gepensioneerden als actieve deelnemers, er de eerste jaren op vooruit. Er is ruimte voor compensatie en behoud van koopkracht, mede door het solida -
‘Als jong meisje werkte ik mee in de fabriek waar mijn vader mede-eigenaar van was. Ik ben dus gewend om flink aan te pakken. De jaren 60 waren een tijd waarin veel ruimte was voor eigen ideeën, die heb ik dan ook altijd gehad. Door je van niemand wat aan te trekken kun je je eigen toekomst maken. Mode vind ik voor mensen die anderen achternalopen, daar doe ik dus niet aan. Ik heb geleerd om van niks iets te maken. Mijn interieur is helemaal tweedehands of zelfgemaakt. Zo kun je je interieur een persoonlijkheid geven. Dan zie ik een lap stof en maak ik er kussens van. Ik knip al vijftig jaar mijn eigen haar, maak mijn eigen kleding, heb geen abonnement op kranten en bladen – dat is toch vaak alleen opinie –kweek mijn eigen groenten en heb laatst mijn verzekeringen doorgenomen. Het is niet een sport om alles goedkoop of tweedehands te krijgen, ik doe het omdat ik het leuk vind. Vrienden mogen ook altijd naaigoed komen brengen. En als zij dan eten meenemen, maken we er een gezellige avond van. Ondanks dat ik zuinig ben, heb ik het gevoel dat ik decadent leef. Ik ben enthousiast en help anderen. Dat zal ik doen zolang als ik kan. Ik ben nu nog maar 76. Zo kun je sober leven met een rijk gevoel.’
‘We zijn tevreden over wat er nu ligt’
riteitsfonds. Belangrijk aandachtspunt blijft het behoud van de koopkracht. Daar blijven we ons, net als ANBO-PCOB, sterk voor maken.’
BPF Schilders dient het transitieplan in zoals het er nu ligt. ‘Wijzigingen verwacht ik niet meer’, zegt Corrie. ‘Er ligt een evenwichtig, uitgebalanceerd plan, dat recht doet aan alle deelnemers. Vervolgens is het aan onze communicatiemensen bij BPF Schilders om alles goed en duidelijk te communiceren richting onze leden, zodat ze precies weten waar ze aan toe zijn.’
Dit doet ANBO-PCOB rondom het nieuwe pensioen!
Vóór 1 januari 2028 moeten de pensioenregelingen aan de nieuwe regels voldoen. Alle deelnemers in een pensioenregeling, dus ook de gepensioneerden, moeten over naar de nieuwe pensioenregeling. Hierbij is het belangrijk dat de belangen van alle deelnemers worden behartigd. ANBO-PCOB doet dat voor de gepensioneerden. Bijvoorbeeld door intensieve contacten te onderhouden met Kamerleden, ambtenaren en sociale partners van bedrijfstakpensioenfondsen.
POLITIEK
Pensioenexpert Willem Reijn reisde regelmatig naar Den Haag om in gesprek te gaan met leden van de Tweede Kamer over de inhoud van de nieuwe pensioenwet. Soms was dat met individuele Kamerleden. Met andere pensioenexperts heeft hij deelgenomen aan een zogeheten rondetafelgesprek in de Tweede Kamer.
De nieuwe wet is per 1 juli 2023 ingegaan, maar bevat nog veel onduidelijkheden. Daarnaast moet de
wet nog worden geoptimaliseerd. Zo zou de wet het voor een pensioenfonds beter mogelijk moeten maken een koopkrachtig pensioen te bereiken.
‘Betrek gepensioneerden op tijd bij het proces’
ANBO-PCOB drong er meerdere keren bij de opeenvolgende ministers Wouter Koolmees en Carola Schouten op aan dat de verenigingen van gepensioneerden op tijd door sociale partners bij het proces moeten worden betrokken. Alleen dan kan de vereniging nog invloed uitoefenen op de inhoud van de nieuwe pensioenregeling. Minister Schouten heeft daarop sociale partners opgeroepen hier gevolg aan te geven, overigens zonder veel resultaat.
MEER WETEN? KIJK NAAR ONS WEBINAR!
ANBO-PCOB houdt voor de vijfde keer een webinar over pensioenen. Onze gast is dit keer Pascal Janssen, rekenmeester en beleidsadviseur bij het Pensioenfonds Zorg en Welzijn. Pascal gaat uitleggen wat er straks met uw pensioenpot gebeurt in goede en in slechte tijden en wat dat betekent voor uw pensioenuitkering. Hij doet dit aan de hand van de ‘kassabon’, een overzicht van bij- en afschrijvingen in uw pensioenpot.
Willem Reijn, beleidsadviseur pensioenen bij ANBO-PCOB, gaat verder met hem in gesprek. En legt hem de belangrijkste vragen voor, die u Pascal Janssen wilt stellen.
Het pensioenwebinar vindt plaats op woensdag 13 november vanaf 10.30 uur en duurt circa een uur. Voorafgaand, tijdens en na het webinar is het mogelijk om vragen te stellen. Meer informatie vindt u op onze website. Kijk op: anbo-pcob.nl/pensioenwebinar
ANBO-PCOB.nl
Op de website van ANBO-PCOB is per pensioenfonds aangegeven wat het oordeel is geweest en wat de reactie hierop was van de sociale partners. Op de website vindt u ook een begrippenlijst met uitleg over veel pensioenbegrippen. Die lijst vindt u via anbo-pcob.nl/ pensioenbegrippen
HOORRECHT
Bij de omzetting naar de nieuwe pensioenregeling hebben de deelnemers geen individueel bezwaarrecht. De inhoud van de nieuwe pensioenregeling wordt bepaald door de sociale partners, dus door de werkgevers- en werknemersbonden. Gepensioneerden worden daardoor maar beperkt vertegenwoordigd. Als compensatie hiervoor is er in de wet het hoorrecht opgenomen. Dit biedt een vereniging van gepensioneerden de mogelijkheid om invloed uit te oefenen op de plannen die sociale partners hebben met de nieuwe pensioenregeling. De vereniging moet daarvoor wel aan bepaalde wettelijke vereisten voldoen. ANBO-PCOB heeft bij tien bedrijfstakpensioenfondsen het hoorrecht uitgeoefend.
CONCEPT TRANSITIEPLAN
Sociale partners van een bedrijfstak leggen hun keuzes en berekeningen over de nieuwe pensioenrege-
DOSSIER PENSIOEN
ling vast in een concept-transitieplan. Na het bestuderen hiervan gaat ANBO-PCOB erover in gesprek met belanghebbenden van het fonds. In het gesprek worden de keuzes en berekeningen in het plan toegelicht. Als alles duidelijk is, dan stelt ANBO-PCOB een oordeel op over het concept-transitieplan. Sociale partners moeten vervolgens hierop een schriftelijke reactie geven, waarin zij vermelden wat zij met het oordeel en de aanbevelingen hierin hebben gedaan. Daarna leggen sociale partners het plan ter goedkeuring voor aan hun achterban.
‘ANBO-PCOB stelt oordeel op over het concepttransitieplan’
Belangrijke onderdelen in het concept-transitieplan waar ANBOPCOB het op beoordeelt zijn: Krijgt de gepensioneerde op het moment van de overgang naar de nieuwe
GRATIS! TIPGIDS PENSIOEN
We hebben een tipgids gemaakt over pensioen. Die is voor u als lid gratis te downloaden via anbo-pcob.nl/ tipgids-pensioen
regeling minimaal dezelfde uitkering als nu? Is het pensioen naar verwachting koopkrachtig? Is er een buffer die de pensioenuitkeringen kan beschermen tegen een daling? Wordt het collectieve pensioenvermogen eerlijk verdeeld over alle deelnemers?
In het algemeen kan worden geconcludeerd dat in de meeste transitieplannen naar verwachting geen sprake is van een koopkrachtige pensioenuitkering. De pensioenuitkeringen kunnen op de lange termijn een gemiddelde inflatie van 2 procent niet bijhouden. Daarnaast kan in de meeste plannen naar de mening van ANBO-PCOB het vermogen eerlijker worden verdeeld.
Pensioen
Tipgids
Scheiden: het slechtste dat u kunt doen voor uw pensioen
Als u gaat scheiden, dan kunt u zomaar de helft van uw pensioen kwijtraken aan uw ex-partner. Uw pensioeninkomen kan dan dus flink dalen, met mogelijk verstrekkende gevolgen. Misschien kunt u dan bijvoorbeeld de huur of hypotheeklast niet meer betalen en moet u op zoek naar een andere woning in een krappe woningmarkt.
Bij een scheiding heeft u allebei recht op de helft van het pensioen van de partner. Dit staat in de wet. Het gaat alleen om het pensioen dat u opbouwde tijdens uw huwelijk of geregistreerd partnerschap. Deze verdeling heet ‘pensioenverevening’.
De wet stelt dus dat de aanspraken op ouderdomspensioen die tijdens het huwelijk of de relatie zijn opgebouwd, in beginsel gelijk moeten worden gedeeld. Maar u kunt het ook anders verdelen. In gezamenlijke overeenstemming mag u hiervan afwijken. U kunt bijvoorbeeld allebei het eigen pensioen houden, wat als voordeel heeft dat u bij keuzes als korter of langer werken niet afhankelijk bent van uw ex-partner. Dit
kunt u vastleggen in de huwelijkse voorwaarden of het echtscheidingsconvenant.
OPBOUWBASIS OF RISICOBASIS
Vaak is in een pensioenregeling ook een nabestaandenpensioen geregeld. Voor gepensioneerden blijft de aanspraak daarop ongewijzigd. Dat is anders als iemand nog pensioen opbouwt. Dan is het van belang of dit pensioen op opbouwbasis of risicobasis is verzekerd. Bij een risicobasis vervalt het recht op partnerpensioen bij de scheiding. Is er sprake van opbouwbasis, dan gaat het tot het moment van scheiding opgebouwde nabestaandenpensioen geheel naar de ex-partner. Dit noemen we ook wel bijzonder partnerpensioen. Uw ex-partner krijgt dit bijzonder partnerpensioen levenslang vanaf het moment dat u overlijdt.
Gaat u uit elkaar en bent u niet getrouwd of u heeft geen geregistreerd partnerschap, dan maakt u zelf afspraken over de verdeling van uw pensioen. U kunt dat bijvoorbeeld bij aanvang van het samenwonen in een samenlevingscontract regelen.
INFORMEER PENSIOENFONDS OP TIJD!
De pensioenuitvoerder betaalt het pensioen uit aan u en uw ex-partner. De rechter hoeft hier geen beslissing
over te nemen. U moet dit binnen twee jaar na de scheiding met een mededelingsformulier aangeven bij uw pensioenfonds. Bent u te
‘Geef het binnen twee jaar aan bij uw pensioenfonds!’
laat? Dan moet u het pensioen zelf verdelen met uw ex-partner. De partner die het pensioen opbouwde, betaalt de ander een deel van het pensioen.
DE NIEUWE PENSIOEN -
WET BIJ SCHEIDING
De huidige wetgeving zal naar verwachting in 2027 worden vervan -
gen door de nieuwe pensioenwet bij scheiding. Voor reeds gepensioneerden verandert er niets. Belangrijke wijzigingen hierin zijn de volgende:
• De ex-partner die recht heeft op een deel van het pensioen krijgt automatisch een eigen pensioenrecht. Dat heet ook wel ‘conversie’. De ex-partner kan dan zelf bepalen wat er met dat deel van het pensioen wordt gedaan en is daarmee niet meer afhankelijk van de ander. De ex-partner kan nu bijvoorbeeld zelf bepalen wanneer het pensioen moet ingaan. Let wel: het bijzonder nabestaandenpensioen vervalt dan. Overigens kunt u nog steeds gezamenlijk afwijken van deze standaard.
• Heeft de pensioenregeling een nabestaandenpensioen op opbouwbasis? In de nieuwe wet hebben allebei de ex-partners recht op de helft van het partnerpensioen dat tijdens het huwelijk is opgebouwd. In de huidige wet gaat nog het gehele nabestaandenpensioen dat is opgebouwd voor én tijdens het huwelijk naar de ex-partner die het pensioen niet opbouwde.
Hoe zit het met de AOW… weetjes over de AOW
… ALS U EEN LATRELATIE HEEFT?
Als u in een latrelatie allebei een zelfstandige woonruimte heeft (huur of koop), dan heeft uw relatie geen gevolgen voor de hoogte van uw AOW. U ontvangt een ongehuwden AOW.
Gaat u uiteindelijk toch samenwonen, dan gaat u een gehuwden AOW ontvangen. In die situatie is namelijk meestal sprake van een gezamenlijke huishouding, omdat beide personen bijdragen aan het huishouden. Dus als u beiden de AOW-leeftijd heeft en gaat samenwonen, dan ontvangt u beiden een gehuwden AOW. Dit lagere inkomen wordt (deels) gecompenseerd door de lagere kosten van het wonen. Er hoeft nu immers nog maar één woning te worden betaald.
… ALS U SAMENWOONT MET UW KLEINKIND?
Als uw kleinkind bij u gaat wonen, dan kan dat gevolgen hebben voor de hoogte van uw AOW. In het geval dat u een ongehuwden AOW ontvangt, omdat u alleen woont en niet getrouwd bent.
U behoudt de ongehuwden AOW als uw kleinkind jonger is dan 18 jaar. Is uw kleinkind ouder, dan hangt het ervan af of u een gezamenlijke huishouding heeft. Heeft u een gezamenlijke huishouding, dan krijgt u de gehuwden AOW. Zo niet, dan behoudt u een ongehuwden AOW.
Volgens de AOW is sprake van een gezamenlijke huishouding als u allebei regelmatig bijdraagt aan het huishouden. Dit kan op twee manieren:
1. Door een financiële bijdrage voor bijvoorbeeld woonkosten of kosten voor levensonderhoud.
2. Door op een andere manier voor elkaar te zorgen. Denk hierbij aan schoonmaken, boodschappen doen, administratie doen, koken of elkaar verzorgen bij ziekte.
Beide vormen van bijdragen moeten enige omvang hebben en vaker voorkomen dan af en toe. Twijfelt u over de situatie, raadpleeg dan de Sociale Verzekeringsbank (SVB).
… ALS UW PARTNER IN EEN VERPLEEGHUIS WOONT?
Bent u getrouwd of geregistreerd partner en woont uw partner voor lange tijd in een verpleeghuis? Dan houdt u uw gehuwden AOW. Maar u kunt in deze situatie kiezen voor een ongehuwden AOW.
Dat lijkt voordelig, omdat u en uw partner dan een hogere AOW krijgen. Toch is kiezen voor het ongehuwden AOW in de meeste gevallen financieel niet aantrekkelijk. Het kan mogelijk gevolgen hebben voor de hoogte van uw zorg- of huurtoeslag. En de eigen bijdragen voor de Wet langdurige zorg (Wlz) of de Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo) kunnen flink hoger worden. Voor meer informatie hierover kunt u terecht bij het CAK.
Vragen over computer, tablet of smartphone?
Is uw computer opeens traag of geeft hij een rare foutmelding? Of wilt u graag meer leren doen met uw computer, tablet of smartphone? Met SeniorWeb hebt u altijd computerhulp binnen handbereik. Via telefoon, via internet en zelfs bij u thuis! Onze geduldige vrijwilligers nemen alle tijd voor u.
Word nu lid van SeniorWeb, dan krijgt u:
Persoonlijke computerhulp per telefoon, via internet én zelfs bij u thuis
4 x per jaar tijdschrift Enter vol handige computertips
Stap-voor-stapcursussen op onze website
Elke week informatieve nieuwsbrieven
Deskundig advies bij verdachte e-mails
Word nu lid van SeniorWeb. U betaalt het eerste jaar maar € 34,50 i.p.v. € 40,-. Dat is maar liefst € 5,50 korting, speciaal voor ANBO-PCOB-leden! Ook krijgt u het SeniorWeb Vakantieboek cadeau. Meld u vandaag nog aan op www.seniorweb.nl/anbo-pcob of bel 030-276 99 65 .
De computerhulp voor u
Blijf genieten van boeken, kranten en tijdschriften
Veel mensen gaan er graag voor zitten. Voor een goed boek of hun favoriete tijdschrift. Wat als het lezen niet meer gaat door slechter zicht of omdat het vasthouden van boeken moeite kost? Dan is er Passend Lezen; een bibliotheek vol gesproken boeken, kranten en tijdschriften.
De collectie van Passend Lezen bevat bijna 95.000 gesproken boeken, 1000 hoorspelen en meer dan 200 hoorcolleges. Daarnaast zijn er ook boeken in grootletter en braille. Van streekromans tot detectives en van klassiekers tot de nieuwste bestsellers. Ook zijn bijna alle landelijke en regionale dagbladen en populaire tijdschriften te beluisteren of digitaal te lezen bij Passend Lezen. Er is dus voor ieder wat wils.
Gemakkelijk, altijd en overal Luisteren naar gesproken lectuur kan op verschillende manieren. Digitaal via de website of via de gratis app ‘Passend Lezen’ voor de telefoon of
tablet. Wil je wel lezen maar lijkt het bestellen je lastig? Geen probleem! Je kunt op basis van je voorkeuren automatisch nieuwe boeken op je digitale boekenplank geplaatst krijgen. En voor wie digitaal niet zo vaardig is, is er telefonische hulp. Zo heb je altijd een goed verhaal in huis!
Voor wie?
“ Ik luister naar boeken, maar noem het nog steeds lezen.”
Passend Lezen is dé bibliotheek voor iedereen met een leesbeperking zoals mensen die blind of slechtziend zijn, dyslexie hebben of te maken hebben met een fysieke beperking (bijvoorbeeld reuma, MS of Parkinson) of cognitieve beperking (bijvoorbeeld afasie of een
verstandelijke beperking). De collectie is ook voor mensen die te maken hebben met de gevolgen van niet aangeboren hersenletsel. Het lidmaatschap voor volwassen kost € 33 per jaar.
Gratis informatie
Meer weten over Passend Lezen? Vraag gratis informatiemateriaal aan via de website www.passendlezen.nl of bel naar 070 338 15 00.
REIZEN
WINTERKAMPEREN
met de camper
Ze zagen het al helemaal voor zich: een witte camping met ladingen sneeuw, vuurtje stoken naast de huurcamper en je handen warmen aan een kop dampend hete chocolademelk. Maar Mark en Elsbeth ontdekten dat winterkamperen ook gewoon in de regen kan zijn. Toch werd het een succes.
TEKST: ELSBETH KASSIES FOTO’S: MARK KOHN
REIZEN
DAT WAS ONS BEELD VAN EEN WEEKEND WINTERKAMPEREN. We vergaten met onze romantische inborst dat het in de winter natuurlijk lang niet altijd koud en wit is, ook niet in de Eifel. We pakten dus in plaats van thermo-ondergoed en handschoenen onze paraplu’s en regenlaarzen in. Dat was even schakelen. Maar het voordeel van met een camper op pad gaan is dat je flexibeler bent dan in een hotel of huisje: je kunt je plannen makkelijk aanpassen aan onverwachte omstandigheden.
ZOVEEL KASTJES!
Het vakantiegevoel met zo’n camper begint al meteen bij het ophalen. Je stopt je spullen in een onmetelijke hoeveelheid kastjes – die je natuurlijk eerst allemaal open- en weer dichtdoet – je maakt het bed op met je eigen beddengoed en controleert of de beloofde inventaris er inderdaad is. Op en top geregeld allemaal, met mooie kampeerborden die thuis niet
zouden misstaan, charmante hardplastic wijnglazen en al het bestek dat je nodig hebt. Ik ben onder de indruk van de vernuftige inrichting. Wat slim bedacht allemaal, zo compact en luxe tegelijk. En het leuke is dat het vrijwel meteen voelt als je eigen huisje.
LEKKER HOOG
Het rijden gaat gemakkelijker dan gedacht. Als bijrijder kijk ik stiekem mee in de grote zijspiegel, maar da’s helemaal niet nodig. Je zit lekker hoog en hebt een mooi uitzicht door de grote voorruit. Wat zijn die gewone auto’s opeens klein! Helaas ligt Monschau, onze bestemming, niet ver van de grens in Duitsland. Ik had nog best wat langer willen doorrijden. De camping die we van tevoren hebben uitgezocht, blijkt nat, grijs en vrijwel verlaten. Met de digitale app park4night vinden we al snel een prachtige plek naast een viswatertje, tegen de berghelling aan. Het is even manoeuvreren om erin te komen, maar als bijrijder vind ik het geloof ik enger dan de chauffeur zelf. Ik voel nu
Linksboven
De reis was regenachtiger dan verwacht voor Mark en Elsbeth
Links In Maastricht is het op de terassen aan de Maas altijd lente
Rechts Kolkend water van de Roer dat langs het historisch dorp Monschau raast
‘Wat slim bedacht allemaal. En het leuke is dat het vrijwel meteen voelt als je eigen huisje.’
plots mee met de druk gebarende dames die hun man denken te helpen bij het inparkeren op parkeerplaatsen of campings.
VAKWERKHUIZEN IN MONSCHAU
Ook zonder sneeuw is Monschau een mooi stadje. Het ligt in de vallei van de Eifel en de rivier de Roer stroomt er – best hard – doorheen. Goed bewaarde historische vakwerkhuizen staan aan weerszijden van de rivier. We dachten dat we de enige toeristen zouden zijn in dit jaargetijde, maar ook nu drentelen er aardig wat toeristen langs de kronkelige straten en steegjes. Als het gaat regenen, vluchten we snel Café Kaulard in. Een heerlijk traditioneel Duits ingericht koffietentje met vitrines vol gebak. Het is moeilijk kiezen, maar we gaan voor het himbeerengebak en dat blijkt een uitstekende keus. De frambozen zijn vers, het gebak is niet zo zoet als het in Nederland vaak is en de textuur is verrukkelijk. Het smaakt ons zo goed dat we twee stukken kopen om mee te nemen om in onze camper op te smikkelen.
Links Met 100 staplaatsen is Camperplaats Maastricht een van de grootste in Nederland
Onder De avonden vullen we met Rummikub
ONVERWACHT MAASTRICHT
We slapen als roosjes in ons ruime bed, maar als we wakker worden regent het weer. In wandelen hebben we niet zo’n zin. Waar zullen we eens heengaan…? Een stad! Een museum! Maastricht! We rijden rustigjes, over kleinere wegen, door de mooie Voerstreek die kant op. Tot onze verbazing is de camping die we hebben uitgezocht al vol – in dit seizoen! – maar op de tweede camping, onder fruitbomen en aan de Maas, is nog plek. We zetten de camper neer en fietsen langs de Maas in een kwartiertje naar de binnenstad. Het is inmiddels droog en zonnig en de terrassen zitten alweer vol. We slenteren door de stad, eten een stukje vlaai en rijden dan naar het museum. We parkeren naast het Bonnefantenmuseum – de parkeergarage is net te laag voor ons – en het museum blijkt interessant. Oude en nieuwe kunst wisselen elkaar af in een prachtig gebouw. Wat leuk om hier zo onverwachts eens heen te kunnen gaan.
‘Met een licht gevoel van heimwee leveren we de camper weer in bij de eigenaar’
AVONTUREN
Het weekend zit er al bijna weer op. Op de terugweg naar huis blader ik door het gastenboek. De camper blijkt vorig jaar voor het eerst te zijn verhuurd aan Erwin, Rosa, Floor & …… (hartje). Wat grappig, de huurster was zeker in verwachting. Ze gingen naar de Eifel, Straatsburg en Valkenburg. Volgende huurders gingen naar Zuid-Limburg, Luxemburg, Duitsland, Frankrijk, Denemarken, Zweden, Slovenië, Kroatië. Iedereen is even enthousiast.
Met een licht gevoel van heimwee leveren we de camper de volgende dag weer in bij de eigenaar. Dag huisje! Wie weet tot een volgende keer.
REIZEN
Boven Een heerlijke plek voor drie campers aan de Alte Monschauer Straße in Monschau
Onder Hoeve de Ploeg Maastricht
CAMPER HUREN DIRECT VAN DE EIGENAAR
Een camper huren kan op veel plaatsen. Wij huurden de onze direct van een particulier via www.Goboony.nl, een soort Airbnb voor campers. Duizenden Nederlandse eigenaren delen er hun camper, in vele soorten en maten.
Ouder
UW HUIS BLIJFT UW THUIS
Nu tot €1000,- korting*
Met een S200 traplift
Uw huis is niet zomaar een huis. Het is een vat vol herinneringen. Het groeide met u, uw gezin en de steeds veranderende omstandigheden mee en kan dat ook in de toekomst blijven doen. De trapliften van TKE, eerder bekend als thyssenkrupp, werden namelijk ontwikkeld om u maximale onafhankelijkheid te bieden in uw dagelijkse routine. Zo kan uw huis nog heel lang uw thuis zijn.
Meer informatie over product of actie? Bel 0800-5003 of ga naar www.trapliften.nl
* Op een nieuwe S200 traplift. Actie onder voorwaarden, zie trapliften.nl
TEKST: RIANNE VAN DER MOLEN
Ineke’s probleem rond de keuringrijbewijsOPGELOST!
Het was niet gemakkelijk
voor Ineke van Vliet-Bolleboom uit Leiderdorp om haar rijbewijs te verlengen. Vanwege een klein foutje zat ze bijna zonder. ‘Na een week of zes dacht ik: wat nu?’
‘Zorg dat je altijd blijft rijden, zodat je kunt gaan en staan waar je wil’, zei haar man vroeger weleens. Nadat hij overleed in 2003 dacht ze regelmatig aan die uitspraak. ‘Ik ben heel dankbaar voor mijn rijbewijs. Het geeft me de vrijheid om mijn kinderen te bezoeken en naar familie te gaan.’ Als ze 75 wordt, moet ze voor het eerst gekeurd worden en dat verloopt verre van soepel. ‘Het was een rommeltje bij het CBR in die tijd en daardoor duurde het heel lang. Dat vond ik erg vervelend.’
Verkeerde volgorde
Met het zicht op de nieuwe keuring vijf jaar later, besluit ze op tijd aan de slag te gaan. Ineke heeft nog geen brief ontvangen van het CBR, maar zoekt alvast via ANBO-PCOB een keuringsarts uit. Die laat haar bij de keuring weten dat ze eigenlijk de verkeerde volgorde heeft gekozen, want ze had eerst een gezondheidsverklaring moeten invullen. ‘Ik wist niet dat dit zo werkte.’ Een groot probleem is het niet. Ze kan na de
afspraak alsnog haar gezondheidsverklaring insturen. Wel vertelt de arts dat ze haar ZorgDomein-codes (de codes waardoor het CBR direct in het rapport van de arts kan kijken) moet doorsturen naar zijn organisatie. Dat doet Ineke en ze krijgt direct een keurig bericht van ontvangst. Maar daarna is het stil.
Verkeerde organisatie
Inmiddels komt de datum dat haar rijbewijs verloopt, steeds iets dichterbij. ‘Na een week of zes dacht ik: wat nu? Straks ben ik mijn rijbewijs kwijt.’ Ze belt met ANBO-PCOB en vraagt om advies. Adviseur Gerard Huls neemt met haar alle stappen in haar proces door. ‘Daardoor kwam ik erachter dat ze haar ZorgDomeincodes naar keuringsarts.nl had gestuurd, terwijl ze was gekeurd door rijbewijskeuringsarts.nl’, vertelt hij. ‘Een andere organisatie, waardoor het helemaal misgelopen was.’ Huls legt meteen contact met rijbewijskeuringsarts.nl, legt de situatie uit en geeft aan dat er spoed bij is. ‘Zij hebben de keuring direct doorgestuurd naar het CBR. Daardoor kon mevrouw Van Vliet-Bolleboom gelukkig alsnog haar rijbewijs op tijd verlengd krijgen.’
‘Zorg voor de juiste volgorde en voorkom vertraging’
Juiste volgorde
De volgorde van het proces is volgens hem handig om te weten. Het is geen ramp als je het andersom doet, maar de juiste route zorgt voor een zo soepel mogelijke afwikkeling. ‘Zorg dat
WILT U OOK GRAAG ADVIES OF HULP?
Het ANBO-PCOB Adviesteam helpt u graag met vragen en problemen. U kunt ons iedere werkdag van 10.00 tot 15.00 uur bereiken via telefoonnummer 0348-46 66 88. Mailen kan altijd: adviesteam@anbo-pcob.nl
Op onze website kunt u nog meer opgeloste zaken bekijken: anbo-pcob.nl/opgelost
je eerst een gezondheidsverklaring naar het CBR stuurt. Zij bepalen welke keuring nodig is. Vervolgens ontvang je de verwijzing voor de keuring met de ZorgDomein-codes en deze neem je mee naar de arts. Zo kan de arts de keuring direct doorsturen naar het CBR. Als je het verkeerd om doet, kan het zijn dat de keuring opnieuw moet. Zonde van je geld en tijd.’ Heel vroeg beginnen met aanvragen hoeft volgens Huls niet. ‘Het CBR zal een aanvraag niet sneller afhandelen als je veel te vroeg start. Het advies is ergens tussen de 4 en 6 maanden van tevoren te starten.
Ineke is Gerard ontzettend dankbaar dat hij het zo snel heeft opgelost. ‘Het was een opluchting toen ik uiteindelijk bericht kreeg van het CBR. Nu kan ik mijn kinderen gewoon blijven bezoeken.’
TEKST:
BEELD:
ILLUSTRATIES:
ZORGREEKS
Behandelgrenzen
BESLIS OP TIJD WAT LANGER LEVEN U WAARD IS
Wilt u uw leven verlengen of hebt u vrede met overlijden? Wie à la minute een keuze moet maken, kiest vaak voor de eerste optie. Maar realiseert u zich ook wat de mogelijke gevolgen kunnen zijn van die keuze?
ZORGREEKS
Reanimatie, beademing of behandeling op de intensive care (ic) kunnen je leven verlengen, maar ook de kwaliteit van leven drastisch verminderen. Niet iedereen is bereid die ‘hoge prijs’ te betalen. ‘Het is belangrijk om op tijd na te denken over behandelgrenzen’, adviseert internist ouderengeneeskunde Marieke Meinardi.
Marieke Meinardi is internist en gespecialiseerd in ouderen in het Albert Schweitzer ziekenhuis. Ze zet zich al langer in om artsen en patiënten te motiveren op tijd het gesprek aan te gaan over ingrijpende behandelingen in het ziekenhuis. ‘Door vergrijzing is mijn vak ineens heel belangrijk geworden’, ziet Meinardi. ‘De laatste tijd krijgen we steeds vaker heel kwetsbare mensen binnen. Zij hebben dan jarenlang op de wachtlijst van een verpleeghuis gestaan. Ik ben me toen gaan afvragen of een intensieve behandeling dan
nog wel in het belang van de patiënt is. Het gaat niet alleen over of je een behandeling overleeft, maar ook hoe je leven er daarna uitziet. Dat kwam allemaal in een stroomversnelling toen ik tijdens de coronacrisis werkte aan “code zwart”.’
In dat scenario is er op de ic’s van de ziekenhuizen geen ruimte meer voor nieuwe patiënten, en moeten artsen kiezen welke patiënten worden opgenomen –en welke niet. Gelukkig is het nooit zover gekomen,
‘Wat is de prijs die je betaalt om iets langer te leven?’
maar Meinardi merkt wel op dat mensen maar weinig nadenken over wat ze willen in een levensbedreigende situatie. Dat ze de consequenties van intensieve behandelingen zoals reanimatie, beademing en een behandeling op de ic niet kennen. Ze bedacht dat een leidraad, zoals de Gesprekshulp, daarbij kan helpen.
VOORAF NADENKEN
De Gesprekshulp is samen met een team van artsen opgesteld en is een hulpmiddel voor mensen die met hun arts willen praten over wat ze wel en niet willen rondom reanimatie, beademing en behandeling op de ic. De Gesprekshulp geeft een indicatie van uw vitaliteit, en gaat in op de risico’s van de behandelingen. Dat door een reanimatie hersenen schade kunnen oplopen bijvoorbeeld, of dat u tijdens beademing in slaap bent, en dan geen contact hebt met uw naasten – en dat als het zo ver komt, afscheid nemen dus ook niet kan.
‘Het is belangrijk dat mensen daar vooraf over nadenken’, stelt Meinardi, ‘want zo’n gesprek voeren op de ic, dat gaat vaak niet goed. Je kunt niet rustig over zoiets nadenken op een acuut moment, want dan gaat het over leven en dood. Bijna iedereen wil het leven wel verlengen. Maar mensen zijn vaak niet
op de hoogte van de prijs die ze voor die verlenging betalen. Wat is het u waard om langer te leven? Vindt u het bijvoorbeeld wenselijk om de rest van uw leven hulpbehoevend te zijn? Het is ook goed om na te denken of u het risico wilt lopen op de ic te overlijden of geen afscheid te kunnen nemen, want dat is toch wel een hele verdrietige manier van overlijden. Het gaat dus niet alleen over leven, maar vooral over het einde van uw leven en de kwaliteit van sterven. Hoe zie je dat voor je? Als arts moet ik vragen: Hoe kan ik u het beste helpen? Wat wilt u dat ik doe en meer nog: wat moet ik laten?’
MET WIE BESPREEK IK MIJN BEHANDELWENSEN?
‘Bespreek uw wensen met uw arts en (als u ze heeft) met uw kinderen. Op een rustig moment’, adviseert Meinardi. ‘Veel ouderen vinden het moeilijk om hun kinderen en kleinkinderen los te laten. Er van tevoren over praten helpt hen daarin. En blijf erover praten, want uw perspectief verandert. Ik besef dat het een lastig onderwerp is, en heel eerlijk: ik ben er zelf ook niet over uit. Maar laat uw naasten in ieder geval weten hoe u over bepaalde zaken denkt. En doordat u erover nadenkt, overvalt het u op een acuut moment minder.’ Meinardi raadt aan om er vanaf uw zeventigste over te gaan praten. Maar als u al op jongere leeftijd kwetsbaar bent, is het verstandig om eerder te beginnen.
ZORGREEKS
Wat zijn de risico’s?
RISICO’S VAN REANIMEREN
Reanimeren gebeurt als het hart stopt met kloppen en dus geen bloed meer rondpompt. Het lichaam krijgt dan te weinig zuurstof, waardoor u kunt overlijden. Tijdens een reanimatie drukt een persoon of machine heel hard op uw borstkas om het bloed rond te pompen. Dit wordt ook wel hartmassage genoemd. Door de kracht van een reanimatie kunnen ribben kneuzen of breken en kunnen organen schade oplopen.
Als de reanimatie lukt, wordt u altijd op de intensive care (ic) opgenomen. Want ook als u na een reanimatie nog leeft, bent u ernstig ziek. Er bestaat een kans dat u na een reanimatie alsnog overlijdt op de ic. Hoewel de meeste mensen hun kwaliteit van leven na een reanimatie best goed vinden, kan er door het zuurstoftekort blijvende schade zijn. Zoals hersenschade en mentale, emotionele of spirituele problemen. Meer dan de helft van de mensen heeft na een geslaagde reanimatie hulp nodig bij de dagelijkse dingen. Veel mensen kunnen niet meer zelfstandig thuis wonen en hebben lange tijd hulp nodig of kunnen helemaal niet meer thuis blijven wonen. Ze gaan dan naar een verpleeghuis, verzorgingshuis of revalidatiecentrum.
RISICO’S VAN BEADEMING
Sommige aandoeningen kunnen ervoor zorgen dat ademhalen moeilijk wordt. Om ervoor te zorgen dat u niet overlijdt, kunt u beademd worden. U krijgt dan een buis in uw keel en een apparaat helpt u met ademhalen. Beademing gebeurt altijd op de ic. Het grote voordeel van beademen is dat het vaak goed helpt. Maar als u kwetsbaar bent, kan het zijn dat u tijdens de behandeling overlijdt. Afscheid nemen van familie en vrienden kan dan niet meer.
Veel mensen overlijden alsnog in de maanden na de beademing. Overleeft u dankzij de beademing, dan zal uw leven er in ieder geval een tijdje anders uitzien. Tijdens de beademing kunnen uw spieren zwakker worden, waardoor u moe bent en weinig energie heeft. U kan dan niet meer alles doen wat u zelf wilt en het kan ook zijn dat u hulp nodig heeft. Het versterken van spieren kost veel tijd. Bij sommige mensen worden conditie en spierkracht nooit meer zo goed als voor de beademing. De meeste vitale mensen kunnen na een beademing zelfstandig thuis wonen. Van de kwetsbare mensen gaat meer dan de helft na een beademing naar een verpleeghuis, verzorgingshuis of revalidatiecentrum.
RISICO’S VAN BEHANDELING OP IC
De ic is een speciale afdeling van het ziekenhuis voor mensen die intensieve zorg nodig hebben, omdat zij plotseling ernstig ziek zijn geworden of omdat ze geopereerd zijn. Een behandeling op de ic is zwaar en daarom gaan heel kwetsbare mensen niet naar de ic. De kans op overlijden is dan te groot. Het kan ook voorkomen dat u al op de ic ligt en de behandeling te zwaar blijkt. In overleg met artsen en familie kan dan besloten worden om te stoppen met de behandeling. Daar zelf voor kiezen, kan altijd. Zorgverleners zorgen er dan voor dat u zich zo comfortabel mogelijk voelt. Stoppen met de behandeling betekent dat u zou kunnen overlijden. Het kan ook zijn dat u na een ic-opname overlijdt.
Een ic-opname is ingrijpend. Tijdens de behandeling zelf loopt u het risico op een delier. U bent dan erg in de war, wat vervelend kan zijn voor uzelf en uw naasten. De meeste mensen die op de ic hebben gelegen, hebben nog na een jaar een veel slechtere kwaliteit van leven dan daarvoor. Sommige mensen houden lichamelijke, mentale of emotionele klachten. Zij kunnen niet meer alles doen wat ze willen, of hebben daarbij hulp nodig. Het herstel na een ic-opname kan veel tijd kosten. Hoe langer u op de ic ligt, hoe langer dat herstel duurt. Sommige mensen worden nooit meer de oude.
DE GESPREKSHULP
gaat verder in op de risico’s van reanimeren, beademen en een behandeling op de ic.
Download de Gesprekshulp gratis op anbo-pcob.nl/ behandelgrenzen
Geen internet? Bel dan naar 0348-46 66 66.
‘Een gesprek over leven en dood wil je niet op de ic voeren’
Persoonlijk maatwerk 6 maanden slaapgarantie
Advies aan huis
Ber & Elly
Tweepersoons hoog-laag bed Ook ná de aankoop zijn
1000 reviews op Meer
Vraag NU gratis de brochure aan
70+ pagina’s aan inspiratie
0341 27 7010 of
TEKST: ARJAN BROERS FOTO: MARK KOHN
Berust ons leven op toeval?
Je denkt aan een vriendin van vroeger en plots gaat de telefoon en belt ze. Iemand mist zijn vliegtuig dat later neerstort. Het leven is zo verwonderlijk en verbijsterend dat je soms denkt: dat kan geen toeval zijn. Dit is voorbestemd. Of deel van een groter plan. Of zijn wij een schitterend ongeluk? We vragen het aan een filosoof, een natuurkundige en een predikant.
JEROEN HOPSTER FILOSOOF, UNIVERSITAIR DOCENT
ETHIEK, SCHRIJVER
Het leven zou saai zijn als we alles zelf konden bepalen
‘Als ik moet kiezen, kies ik voor toeval. Hoewel niet álles toeval is: wij mensen kunnen ook plannen en sturen.
Ons leven hangt van zoveel toeval af. Welke eigenschappen kwamen bij elkaar in de nanoseconde van de samensmelting van eicel en een van de talloze zaadcellen? Wie kwam je zomaar tegen die je geliefde of een vriend werd, of een inspiratiebron voor je loopbaan?
Het toeval geeft emotionele verdieping aan ons leven. Als de dingen goed aflopen kunnen we opluchting en dankbaarheid ervaren. Een tragische afloop is des te pijnlijker, in de wetenschap dat er sprake is van een ongelukkig toeval. Het had ook beter kunnen gaan.
Eerder dit jaar schreef ik ‘Toeval. Een onvoorziene filosofie’. Toeval is geen bekend filosofisch thema, maar fascinerend en speels. Het leven zou saai zijn als we alles zelf konden bepalen. Toeval zorgt voor spanning en creativiteit. Maar we moeten niet alles aan het toeval overlaten, anders gebeuren er ongelukken.
Bovendien kan toeval onrechtvaardig zijn. Neem de kwestie van ongelijkheid. Het is toeval met welke genen je geboren bent en waar je wieg stond. Dat is een vorm van toeval die we als samenleving best wat kunnen verminderen, door rijkdom eerlijker te verdelen.’
JULIA VAN RIJN PREDIKANT IN RUSTE
‘God heeft de wereld geschapen en ons gewild. Wij zijn zelfs geschapen naar zijn beeld. Het had niet gehoeven, maar blijkbaar wilde God een tegenover, iemand om te ontmoeten, wilde hij niet alleen zijn. Dit is geloofstaal, natuurlijk. Ik weet dit niet zeker, maar ik geloof het.
Door dit geloof ervaar ik dit leven als een geschenk, ik ben er blij mee en ik probeer goed te leven. Gaandeweg mijn leven is het woord genade steeds belangrijker geworden: ik hoef mijn bestaan niet te rechtvaardigen of te verdienen, want wij zijn in de gratie bij God. Daardoor mag ik er zijn, met mijn goede kanten én met mijn streken, en dus anderen ook. Mijn leven is niet afhankelijk van wat er lukt of mislukt.
In het verleden en in zwaardere kerken speelt het idee van individuele voorbestemming een rol, alsof ons leven al vastligt, inclusief of we naar de hemel gaan. Maar daar worden mensen bang, ongelukkig of onverschillig van. Het klopt ook niet met onze vrije wil en met de genade. Bovendien: je zult maar geboren zijn in een vluchtelingenkamp of als meisje in Afghanistan. Dan zeg je toch niet dat God dat wil?
God nam een enorm risico door ons zo te maken. Wij kunnen voor oorlog en ellende zorgen, maar eerst en vooral hebben we de ruimte gekregen om goed en gelukkig te leven, met elkaar en met God.’
‘Mijn leven is niet afhankelijk van wat er lukt of mislukt’
WAT VINDT U?
Berust het leven op toeval of is het voorbestemd? Praat mee op onze digitale ontmoetingsplaats uwtrefpunt.nl (en klik op ‘Doe mee’ en ‘De grote vraag’). Of schrijf naar De Grote Vraag, postbus 2012, 3440 DA Woerden.
KLAAS LANDSMAN HOOGLERAAR MATHEMATISCHE FYSICA
De kans dat het zou gaan zoals het is gegaan, is ontzettend klein
‘Het leven is een ongelofelijk toeval. Als je ziet hoe alles is ontwikkeld, zowel de levenloze orde van de planeten als de orde van al het levende: het had allemaal heel anders kunnen zijn. De kans dat het zou gaan zoals het is gegaan, is ontzettend klein. Van het ontstaan van de melkwegen tot het ontstaan van levend DNA en RNA.
Het kwartje kan beide kanten op: toeval of juist niet. Als wetenschapper kies ik voor toeval, omdat ik niet plausibel kan maken dat er een plan achter zit. Bovendien kunnen we gemakkelijk een andere ordening bedenken die veel stabieler is. Het leven is heel gevoelig voor verstoringen, of het nu door de inslag van een meteoriet is of door een virus.
Ik kijk met bewondering en verwondering naar het bestaan – daar heb ik mijn werk van gemaakt, waaronder het boek ‘Naar alle onwaarschijnlijkheid: toeval in wetenschap en filosofie’. Voor een theoretische natuurkundige is het bestaan schitterend. Als je verder kijkt dan zie je dat heel veel mensen en andere wezens met verschrikkingen te maken hebben. Daar kan toch geen plan achter zitten? Dan kies ik liever voor toeval – met een hoofdletter T.’
KIJK NAAR ELKAAR OM NU EN IN DE TOEKOMST
Een mooiere wereld begint met omkijken naar elkaar
“Er zijn zoveel goede doelen. Hoe maken we de juiste keuze? Wij willen graag zelf bepalen waaraan onze nalatenschap wordt besteed. Kan dat bij Cordaid?”
Cordaid denkt graag met je mee. Bestel het gratis boekje over schenken en nalaten voor een nadere kennismaking. Scan de QR-code of ga naar www.cordaid.nl/ow
Cordaid strijdt voor een wereld zonder armoede waarin iedereen een menswaardig leven heeft.
FOTO’S: ERICA DAAMS
Rotterdamse middagen zijn (zilver)goud!
Elke eerste dinsdag van de maand zijn er in de Centrale Bibliotheek Rotterdam goedbezochte ZilverGoud-bijeenkomsten voor senioren. Erica Daams-Noya (73), lid van de ledenraad van ANBO-PCOB, is de motor achter de middagen. Hoe verklaart zij het succes?
WIN EEN TAART!
Het team van Erica uit
Rotterdam wint met zijn activiteiten taart voor honderd personen! Heeft u ook een bijzondere activiteit georganiseerd binnen ANBOPCOB? Laat het ons weten via magazine@anbo-pcob.nl Misschien winnen jullie dan ook taart.
Het valt veel ouderen niet mee om goed op te hoogte te blijven van thema’s die voor hen relevant zijn, zo merkt Erica. ‘Daarom ben ik in 2021 begonnen met de maandelijkse ZilverGoud-middagen voor Rotterdamse senioren’, zegt ze. ‘Tijdens deze bijeenkomsten geeft een deskundige een introductie op een thema, dat altijd iets te maken heeft met ‘goed en vitaal ouder worden’. Vervolgens gaan de deelnemers in kleinere groepjes onder begeleiding hierover met elkaar in dialoog. De middag eindigt met een korte evaluatie, waarbij we terugblikken op wat er in de groepjes is besproken.’
Team van vrijwilligers
Hoewel Erica aan het roer staat van ZilverGoud, organiseert zij de bijeenkomsten niet in haar eentje. Ze vertelt dat zij vanaf de start hulp heeft gehad van oud-collega Yvonne, echtgenoot Geert en ANBO-PCOBmedewerkers. ‘Zo heb ik bijvoorbeeld via een ANBO-PCOB-mailing vrijwilligersvacatures uitgezet. Daar kwamen veel reacties op! Tegenwoordig bestaat ons team uit tien vrijwilligers. Daarnaast maakt ANBO-PCOB altijd de flyers en lopen ook de aanmeldingen via de vereniging.’
Verhalen delen
Wat verklaart nu het succes van de bijeenkomsten? ‘We kiezen thema’s die ertoe doen. Denk aan: bewegen,
eenzaamheid, eigen regie, zingeving’, somt Erica op. ‘Verder regelen we deskundigen die goed kunnen presenteren, een aansprekende accommodatie en voldoende publiciteit.’ Cruciaal is de professionele werkwijze, denkt zij. ‘Al onze gespreksleiders hanteren dezelfde methodiek. Die stimuleert deelnemers om kennis uit te wisselen en tot nieuwe zienswijzen en initiatieven te komen.’
Erica constateert dat die aanpak vruchten afwerpt: ‘We merken dat mensen het fijn vinden om hun verhalen te delen met gelijkgestemden. En soms zien we dat ze daadwerkelijk nieuwe stappen zetten. Zo vertelde een mevrouw dat zij het door de gesprekken aandurfde om vrijwilligerswerk te gaan doen.’
Stadsgesprekken
Hoewel ZilverGoud normaal om themamiddagen draait, pakt het team incidenteel ook andere activiteiten op. ‘Zo hebben we een tentoonstelling gemaakt met portretten en verhalen over ouderen die vrijwilligerswerk doen. En gaan onze gespreksbegeleiders ook bijdragen aan de stadsgesprekken met senioren, een gemeentelijk initiatief om te weten wat er leeft bij Rotterdammers. En we hadden onlangs een uitje met de Museum Plus Bus naar het Museum Cobra (zie volgende pagina’s - redactie). Dat is toch prachtig?’
De ZilverGoud-bijeenkomsten trekken gemiddeld zo’n vijftig deelnemers. ‘Voor de bijeenkomst over woonvormen hadden we zelfs zeventig aanmeldingen!’ vertelt Erica Daams-Noya.
Het ZilverGoud-team met Erica de tweede van links zittend
Erica Daams-Noya
TEKST: FLEUR
FOTO’S:
Mee met de museum plus bus
Voor sommige mensen is een bezoek aan musea niet meer mogelijk. Gelukkig is er de Museum Plus Bus, die groepen ouderen meeneemt naar musea, zodat ook zij kunnen genieten van kunst. Onlangs gingen
ANBO-PCOB-leden van Rotterdam naar Museum Cobra in Amstelveen.
Dieuwertje Tromp, directeur Museum Plus Bus: ‘Kunst prikkelt zintuigen en raakt mensen. Het is fantastisch dat we met de Museum Plus Bus kunst toegankelijk kunnen maken voor mensen die anders niet in staat zouden zijn om een museum te bezoeken. We hebben inmiddels ook een rijdende tentoonstelling ontwikkeld met replica’s van topstukken waarmee we op locatie komen.’
Frits Rusch, chauffeur Museum Plus Bus: ‘Voor minder mobiele mensen is het een hele onderneming om op pad te gaan. De bus is volledig aangepast, zodat er rolstoelen en andere hulpmiddelen in kunnen. En er gaan vaak begeleiders mee, zodat iedereen veilig en comfortabel kan reizen.’
Peter Zijderlaan, gastheer Museum Plus Bus: ‘Het is bijzonder om te zien hoe mensen eerst wat afwachtend zijn, maar na het bezoek laaiend enthousiast de bus weer instappen. De museumdocenten spelen daarin een grote rol, door de rondleidingen persoonlijk te maken en in gesprek te gaan met de groep.’
ZO WERKT HET
De Museum Plus Bus rijdt voor 70-plussers die anders door hun leeftijd of conditie geen museumbezoek meer kunnen afleggen. Deelname is kosteloos dankzij de VriendenLoterij. Aanmelden via museumplusbus.nl
Marianne Timmer (70) Coördinator
ANBO-PCOB regio Rotterdam: ‘Ik vind het zo fijn dat mensen de moeite hebben genomen om mee te gaan. Bijvoorbeeld een mevrouw van 85 jaar die alleen is gekomen, dat betekent dat ze veel vertrouwen heeft in ons om haar zo een dag mee naar het Cobra te nemen. Voor mensen op leeftijd, die ook nog eens niet heel mobiel zijn, is het een enorme stap, en ze zijn er maar mooi wel.’
Ineke (77): ‘Ik ben door een vriendin meegevraagd. Leuk om meer mensen op deze manier te ontmoeten. En het is echt een indrukwekkende tentoonstelling. Ook de werken die zijn gemaakt door mensen met een beperking vond ik fantastisch.’
Jori (81): ‘Geweldig vond ik het. De museumdocente had zo’n mooie uitleg bij de fotografie. Haar kennis en kijk op de werken vond ik heel interessant om te horen. En er was ruimte voor een gesprek over hoe wij naar de werken keken.’
Liesbeth (86): ‘Ik ben altijd met kunst bezig, al mijn hele leven. Ik hou van kunst. Zo met een groep weg, door het museum lopen en samen lunchen, dat vond ik zeker leuk.’
TIJDELIJK
500
voor uw oude bed
Er komt een moment, dan verdient u meer dan ‘gewoon een lekker bed’...
...dan verdient u een Aldenhuijsen. Met een Aldenhuijsen maakt u uw bed 2x zo snel op, eronder schoon en kunt u de in- en uitstaphoogte precies naar wens instellen. Een Aldenhuijsen is ook nog altijd later uit te breiden met functionaliteiten zoals elektrisch verstelbaar, hoog laag en extra opties. Dé slimme keuze als u langer thuis in huis wilt blijven wonen.
Voortreffelijke nachtrust door Aldenhuijsen matrassen
Deelbaar, verrijdbaar, elektrisch verstelbaar en hoog laag
Eigen fabricaat met kwaliteit waarop u kunt rekenen
Gratis brochure en € 500 voor uw oude bed?
Bel naar 0413 - 74 54 00 of www.aldenhuijsenslaapsystemen.nl/brochure
Frontstraat 14, Uden
Maandag t/m vrijdag
10:00 – 17:00 uur
Met en zonder afspraak
Bezoek de Aldenhuijsen winkels
Maasstadweg 100, Rotterdam
Iedere zaterdag 10:00 – 17:00 uur
Overige dagen op afspraak
Van der Lindenlaan 2c, Hilversum
Vrijdag en zaterdag 10:00 – 17:00 uur
Overige dagen op afspraak
Thuisafspraak door het hele land
Nodig een slaapadviseur kosteloos en vrijblijvend bij u thuis uit
Maandag t/m zaterdag
Bekijk alle mogelijkheden op www.aldenhuijsenslaapsystemen.nl • 0413 - 74 54 00
T/m 16 november minimaal
ONTDEK ÉCHT GOED ZITTEN IN UW WOONKAMER
Comfortabel en zorgeloos vanuit huis de beste stoel vinden klinkt als muziek in de oren, toch? En als kers op de taart ontvangt u nu ons gratis ‘Aan huis voordeelpakket’. Ga naar prominent.nu/thuisadvies of bel 0341 - 27 40 90 voor een vrijblijvend advies bij u thuis.
Altijd ruim 1000 modellen op voorraad en binnen 1-5 werkdagen in huis.
relaxstoel* Vanaf 1190,Nu v.a. 790,-
Nu met gratis Aan huis voordeel pakket
• Gratis stijladvies t.w.v. 179,-
• Gratis taxatie oude stoel (minimaal 400,- inruilkorting)
• Gratis zitanalyse
• Professionele levering
Ons nieuwste inspiratiemagazine gratis ontvangen? Ga naar prominent.nu of bel 0341 - 27 40 90 voor meer informatie.
Actievoorwaarden van toepassing, vraag ernaar bij de adviseur. *Bijna alle modellen zijn ook met sta-op functie leverbaar.
E-100
S-100 relaxstoel* Vanaf 2090,Nu v.a. 1690,-
Toscana relaxstoel* Vanaf 1190,Nu v.a. 790,-
A-101 relaxstoel* Vanaf 1490,Nu v.a. 1090,-
C-100 relaxstoel* Vanaf 1890,Nu v.a. 1490,-
Wilson sta-op stoel Vanaf 2165,Nu v.a. 1765,-
OPGETEKEND DOOR: MONICA BOSCHMAN
Als ik dit verhaal als moeder niet vertel, wie vertelt het dan?
´Ze is mijn dochter én mijn dagelijks leven’, zegt Ria (71) over Karina (46). Als mantelzorger ziet ze hoe het in de zorg steeds meer om geld draait. ‘Ik vraag niet om meer’, zegt ze, ‘maar wel om een liefdevol hart.’
‘Onze dochter is gezond geboren en was een blije baby. Maar na drie maanden ging het mis. Karina heeft een waterhoofd en als gevolg van de druk op de hersenen zowel lichamelijke als verstandelijke beperkingen. Karina had veel operaties, moest elke keer opnieuw beginnen. Van kunnen lopen op haar veertiende naar een rolstoel op haar vijfenveertigste. Ze is een kind van zeven in het lichaam van een volwassen vrouw. Nog steeds leert ze dingen, nog steeds lachen we samen. Ik ben trots op die dochter van mij. Geen dubbele bodem, het is wat het is, ze is altijd in het nu.
Het leven met haar vind ik niet moeilijk. Wat het moeilijk maakt, is de wet- en regelgeving en het contact met de mensen waarvan zij afhankelijk is voor haar hulpmiddelen. Vroeger kwam de revalidatiearts aan huis en keken we samen wat nodig was. Hij keek echt naar haar en had veel vakkennis. De laatste jaren praat ik met ambtenaren die vanaf de buitenkant naar de beperking kijken en gaat de discussie over geld. Het systeem dwingt mensen dankbaar te zijn voor hulpmiddelen die niet passen. En de bejegening is in loop van de jaren steeds onpersoonlijker geworden.
Vanaf haar achttiende woonde Karina een paar jaar in een tehuis opgezet door ouders. Dat leek ons een goede vorm, tot ik mijn dochter alleen in een douche vol stoom aantrof, terwijl de begeleiding buiten zat te roken. Ik zag dat ze niet op haar plek zat en liet haar toch daar, omdat ik wist hoe zwaar het zou zijn als ze weer thuis zou zijn. Omdat ik wist dat dit de staat van de zorg is, het elders niet veel beter is. Het was een van de meest eenzame periodes in mijn leven. Toen ik haar opnieuw alleen onder de douche vond, wist ik dat ze daar weg moest. We hebben haar naar huis gehaald en het huis rigoureus verbouwd. Ook zijn we andere dagbesteding gaan zoeken. We vonden een rustige plek waar ze zichzelf kan zijn.
De zorg voor Karina bracht me tot in de rechtbank, dat was wel wennen. Zo ging ik in beroep, omdat de aanvraag voor een tandem werd afgewezen zonder goede reden. Later was ik er in verband met haar Wajong-uitkering. Toen Karina naar een gezinsvervangend tehuis ging, heb ik keurig een adreswijziging verstuurd. Later bleek dat de uitkering dan omlaaggaat, iets wat niemand
ons verteld had. Het verschil moesten we terugbetalen, met boete. Zelfs van een betalingsregeling was geen sprake. Het was keihard, niet menselijk en in mijn ogen nog steeds onterecht.
In 2019 deden we een aanvraag om van onze woonplek een kleinschalige woonvorm te maken. We hadden een heldere visie op zorg. Er zouden hier drie of vier mensen met een zorgvraag kunnen wonen, met hun budgetten zouden we een team van zorg starten. Zo is er zorg voor Karina wanneer ik er niet meer ben of niet meer voor haar kan zorgen. Het voorstel werd in 2023 definitief afgewezen. In datzelfde jaar kregen we een rolstoel aangeboden die alleen maar achteruitgang zou betekenen. Ook ontstond ruzie omdat zorgmedewerkers van een organisatie niet meer in de whatsapp-groep voor Karina mochten; er zou dan te veel betrokkenheid zijn.
De woorden ‘er is enige zorgvraag’ aan het begin van de afwijzing maakte me wanhopig. Na 45 jaar intensieve mantelzorg voelde dit als ontkenning en teleurstelling. Ik weet nog dat ik dacht: er rest mij nu niets anders dan bidden. En dat terwijl ik niet religieus ben. Het perspectief op de toekomst viel weg, hoe moet het nu als wij er niet meer zijn? Ik vond het oneerlijk en discriminerend, kreeg het bijna niet verteerd. Ik heb therapie aangevraagd bij de huisarts om weer verbinding te krijgen met mezelf.
VERTEL UW VERHAAL!
Heeft u ook een persoonlijk verhaal dat u anoniem wilt delen?
Stuur dan een bericht naar: magazine@anbo-pcob.nl of Postbus 2012, 3440 DA Woerden
Mijn werkelijkheid is dat ik een dochter heb met beperkingen. Ze kan niet zelfstandig wonen en niet in haar eentje hier blijven wonen. We hebben best veel hulp, maar ik ben de achterwacht en moet daar altijd rekening mee houden. Ik kan niet ’s ochtends ineens iets bedenken om zelf te gaan doen. Juist omdat dit nooit overgaat,
een liefdevol hart. Als de één praat vanuit kostenbeheersing en de ander vanuit welzijn, dan bereik je elkaar niet. Als je vanuit geld praat, wees er dan open over en giet er niet het sausje over dat iedereen mag meedoen in deze maatschappij. We leven juist in een maatschappij waarin afstand is gecreëerd. Mijn dochter wordt gezien
‘Ik vraag niet om meer, maar wel om een liefdevol hart’
wordt het kringetje van vrienden en kennissen steeds kleiner. Gelukkig kunnen wij met een persoonsgebonden budget zorg inzetten. Ik ben de coördinator van alle zorg rondom Karina, mijn man zorgt voor praktische dingen. Sinds drie jaar ben ik zelf ook voor het eerst een aantal uren ‘in dienst’ bij mijn dochter. Dat ik ervoor betaald krijg, wil niet zeggen dat ik het beter doe. Het voelt wel meer als erkenning.
Natuurlijk ben ik blij dat ik in Nederland woon. Maar het is echt minder goed geregeld dan veel mensen denken. Waarom is er winst op zorg en zoveel overhead in organisaties? Hoe humaan is het om acht mensen met een verstandelijke beperking samen te zetten met één begeleider? Het raakt aan morele ambitie en steeds vaker schaam ik me voor ons land. Ik vraag niet om meer, maar wel om
als kostenpost. Echt, het leven is niet maakbaar, in ieder leven kan iets gebeuren waardoor je die zorg nodig hebt.
Als ik dit verhaal als moeder niet vertel omdat ik tegenstand ontmoet of onbegrip, wie vertelt het dan? Wie weet hoe het leven is als je echt zorgafhankelijk bent? Nee, mensen die afhankelijk zijn van zorg zul je niet snel op de barricaden zien. Ze hebben er de mogelijkheden niet voor.
Ik denk dat elk mens er is met een bepaald doel, dat je niet voor niets bent zoals je bent. Om de ander echt te bereiken, moet je stil kunnen staan en kunnen luisteren. Hoe ga je om met mensen die anders zijn dan jij? Mogen mensen er zijn zoals ze zijn, mogen ze er wel zijn? Wat is leven als je niet meer voor elkaar zorgt? Omzien naar elkaar is toch het eerste teken van beschaving.’
Of u nu lekker thuis blijft of eropuit gaat: wij hebben leuke tips voor u! SAMENGESTELD
BLOEDZUS
Een scherpe, humoristische en muzikale voorstelling. Als twee mensen genetisch identiek zijn en tot de puberteit als twee druppels water op elkaar lijken, is hun binnenwereld dan ook gelijk? Hoe kan het gebeuren dat een hecht tweemans-collectief uitgroeit tot twee totaal tegengestelde individuen, die elkaars bloed wel kunnen drinken?
Te zien t/m 21 december in diverse Nederlandse theaters matzer.org
OVERAL CELLO’S
De Cello Biënnale Amsterdam is een tien dagen durend internationaal muziekfestival met meer dan honderd evenementen. Overal klinken oude klassiekers, hedendaagse klassieke muziek, jazz, pop, rock, singer-songwriters, improvisaties en muziek uit andere culturen.
31 oktober t/m 10 november 2024 cellobiennale.nl
Lekker creatief
Haken, breien, plotteren, scrapbooking, journaling, sieraden maken en meer. Meer dan genoeg creatieve ideeën op de KreaDoe.
30 oktober t/m 3 november Koninklijke Jaarbeurs Jaarbeurplein 6, 3521 AL Utrecht T: 030-295 59 11
Sprookjesachtig wandelen
Betoverende routes, magische lichtkunstwerken en fjoertastische verwondering in Egmond! Geniet van een heerlijke avondwandeltocht van 6, 12, 16 of 20 km.
29 en 30 november 2024 fjoertoeregmond.nl
FANTASTISCHE WERKELIJKHEID
Albert Steenbergen staat in heel Nederland bekend om zijn bloem- en vruchtstillevens. Maar hij schreef ook toneelstukken, novelles en gedichten. In deze tentoonstelling in Assen komen zijn kunst en literatuur voor het eerst samen.
Verwarm de oven voor op 180°C. Doe de nacho’s in een ovenschaal, leg de gehalveerde kerstomaatjes erop en strooi de cheddarkaas erover. Bestrooi met peper en zout. Zet de nacho’s zo’n 10 à 15 min. in de oven. Snij het avocadovlees in blokjes en de lente-uitjes fijn. Leg de avocadoblokjes en de lente-ui op de tortillachips.
WIN!
Kans maken op een van de boeken?
Bel vóór 3 december 2024 naar 0909-0108 (€ 0,60 per gesprek) optie 2 of sms naar 3669:
Voor De Mierenkaravaan: magazine<spatie>mier
Voor Zwervelingen: magazine<spatie> zwervelingen
Voor Vlees en bloed: magazine<spatie>vlees
& THUIS
3x boeken
1
De Mierenkaravaan, Mariken Heitman
Een betoverend verhaal, over hoe alles wat leeft met elkaar samenhangt en wij dus ook.
Uitgeverij Atlas Contact |
€ 22,99
2
Zwervelingen, Rešoketšwe Manenzhe Zuid-Afrika, 1927. De Britse Abram en zijn Jamaicaanse vrouw Alisa leiden een comfortabel leven met hun twee jonge dochters. Tot de wet komt die relaties tussen ‘witten’ en ‘zwarten’ verbiedt.
Uitgeverij Orlando| € 23,99
3
Vlees en bloed, Vincent Kortmann
Na een relatiebreuk gaat
Viktor weer bij zijn vader Leo wonen. Terwijl Viktor alles goed probeert te doen, dreigt alles hem te ontglippen.
SUIKERZOETE UITDAGINGEN
Candy Crush Saga is een legendarisch puzzelspel bestaat uit een digitale wereld vol zoetigheid en honderden levels per spel.
Downloaden via de Appstore (Apple) of via Google Play Store (Android)
Uitgeverij Atlas Contact |
€ 22,99
HUILENDE BRUIDEN
Veel grote herenboerderijen in Groningen, gebouwd in de bloeitijd van de Graanrepubliek, zijn in verval. ‘Huilende bruiden’ worden ze genoemd. De bewoners proberen uit alle macht de boerderijen in ere te houden, maar kunnen niet op tegen grotere krachten.
Maandag 18 november bij KRO-NCRV op NPO 2
Langer veilig thuis wonen met een Otolift traplift
Veiligheid in huis is een cruciaal aspect voor ouderen die langer zelfstandig willen blijven wonen. Valpreventie speelt hierbij een belangrijke rol.
Het belang van valpreventie
Uit recent onderzoek van VeiligheidNL blijkt dat de kans op vallen toeneemt naarmate we ouder worden. Dit kan ernstige gevolgen hebben voor de gezondheid en zelfstandigheid. Het voorkomen van valincidenten is daarom essentieel om langer thuis te kunnen blijven wonen. Een traplift biedt een betrouwbare en veilige manier om de trap te gebruiken, waardoor het risico op vallen aanzienlijk wordt verminderd.
De voordelen van een traplift
Een traplift biedt niet alleen veiligheid, maar ook comfort en gemak. Voor mensen met mobiliteitsproblemen kan traplopen een dagelijkse uitdaging zijn, waardoor de trap een obstakel wordt. Door een traplift kunt u weer veilig gebruikmaken van uw trap. Hierdoor blijven alle verdiepingen van het huis toegankelijk en kunt u langer zelfstandig in uw vertrouwde huis blijven wonen.
Het verhaal van meneer Brugman
Dhr. Brugman, een 83-jarige avonturier met een rijk verleden aan wereldreizen, besloot preventief een traplift aan te schaffen toen hij last kreeg van zijn knieën. Zijn huis in Gaanderen, vol met herinneringen en unieke kunstwerken van zijn reizen, wilde hij niet verlaten. “Ik wil mijn huis niet verlaten vanwege een paar treden”, vertelde hij. “Toen ik last kreeg van mijn knieën, koos ik preventief voor een traplift. Nu ga ik iedere avond met de traplift naar boven, wat me veel energie bespaart en de pijn aan mijn knie verlicht.”
Waarom Otolift?
Dhr. Brugman koos voor Otolift vanwege de betrouwbaarheid en service. “De adviseur was professioneel en vriendelijk. Vooral het opmeten van de trap met een iPad gaf mij een betrouwbaar gevoel”, zegt hij. Een andere reden waarom Dhr. Brugman specifiek voor Otolift koos was de smalle rail. “Ik vind het belangrijk dat mijn trap toegankelijk blijft. De vijf jaar garantie is bovendien erg netjes.” De volledig modulaire traplift paste perfect bij zijn wensen en trap. Dhr. Brugman kijkt uit naar vele gelukkige jaren in zijn vertrouwde huis, ondersteund door de zekerheid en comfort van zijn traplift.
Gratis informatiepakket ontvangen?
Bel naar 0800 44 770 8 of ga naar Otolift.nl/pakket
Er zijn de komende jaren steeds meer mensen die zorg nodig hebben, maar het aantal medewerkers in de zorg kan niet meer groeien. Hoe gaan we dat oplossen zonder de kwaliteit uit het oog te verliezen? Dat staat in het Generiek Kompas (zie kader). Wijkverpleegkundige Olga van der Poel was betrokken bij de totstandkoming en legt uit waar het om draait.
Nog maar tien jaar geleden kwam wijkverpleegkundige Olga van der Poel soms wel vier keer per dag bij een bepaalde cliënt. Voor het toedienen van medicatie of oogdruppels. ‘Natuurlijk waren die mensen uitzonderingen, maar in de huidige ouderenzorg is het simpelweg niet meer mogelijk om zo vaak te komen’, zegt Olga. Als voorzitter van de afdeling Wijkverpleegkundigen van V&VN (Verpleegkundigen & Verzorgenden Nederland) was ze nauw betrokken bij de totstandkoming van het kompas. ‘Er komen steeds meer ouderen bij, terwijl er grote personeelstekorten zijn. In het Generiek Kompas staat beschreven hoe de zorg toch toekomstbestendig kan zijn.’
ZORG AL EFFICIËNTER
Het is geen totaal nieuw plan, weet ze. Veel zaken zijn al eerder ingezet om de zorg efficiënter te maken. ‘Vroeger moesten wij vaak helpen bij het druppelen van ogen, maar
nu zijn er hulpmiddelen waardoor mensen dat zelf kunnen blijven doen. En voor medicatie bestaat er Medido, een automatische medicijndispenser waarmee je vrij simpel de juiste medicijnen op de goede tijden in kunt nemen. Efficiëntie vinden veel mensen een vies woord, maar een oudere wil meestal echt niet dat de wijkverpleegkundige steeds langskomt.’
LIEVER ZELF DOEN
De ontwikkelingen op het gebied van hulpmiddelen leveren vaak meer vrijheid op. Zo moesten mensen vroeger altijd ingezwachteld worden door Olga of haar collega’s. ‘Nu bestaan er zwachtels met klittenband. Het bevestigen daarvan moet je iemand wel aanleren, maar daarna kan de cliënt het overnemen. Wanneer twee benen ingezwachteld zijn, is iedere dag douchen wel een vereiste. Veel mensen vinden het fijn om zelf te bepalen wanneer ze dat doen.’
ROBOTS WAARDEVOL
Ook de komst van robots in de zorg ziet de wijkverpleegkundige vooral als iets positiefs. ‘Er zijn robots die mensen helpen met opstaan. Of die goedemorgen zeggen, vertellen welke dag het is en wat er op de planning staat. Vooral voor mensen met dementie kan dat waardevol zijn, waardoor iemand misschien langer thuis kan wonen.’
‘We moeten alles inzetten om de zorg efficiënter te maken ’
Wanneer de ziekte van Alzheimer vordert, is het zelfs mogelijk om sensoren in het huis te plaatsen. ‘Dit geldt vooral voor alleenwonende mensen met dementie die, vaak samen met hun familie, kiezen voor het vpt (volledig pakket thuis) en een Wlz-indica -
tie (Wet langdurige zorg, red.) hebben. Die sensoren brengen hun leefpatroon in kaart. Op een gegeven moment kun je dan veranderingen zien, bijvoorbeeld dat iemand steeds langer op bed ligt. Dat is een indicatie om langs te gaan.’
GOED GESPREK
Een grote verbetering is volgens Olga van der Poel de nadruk in het kompas op het goede gesprek dat eerst gevoerd moet worden. ‘Sommige huisartsen schrijven nog steeds voor hoeveel zorg er nodig is. Maar liever voeren wij als wijkverpleegkundigen eerst een uitgebreid gesprek om te bespreken hoe de hulp opgevangen kan worden. Wat wil de cliënt zelf en hoe kunnen hulpmiddelen, technische oplossingen of naasten helpen? Zodat wij als wijkverpleegkundigen worden ingezet op de momenten dat het echt nodig is.’
WAT IS HET GENERIEK KOMPAS?
De groep mensen die zorg nodig heeft, wordt de komende jaren groter, maar het aantal medewerkers in de zorg kan eigenlijk niet groeien.
Het Generiek Kompas is het resultaat van een intensieve samenwerking tussen zorgaanbieders, beroepsgroepen, zorgkantoren, zorgverzekeraars en cliëntenvertegenwoordigers, waaronder ANBO-PCOB. Samen proberen ze antwoord te geven op de vraag: hoe kun je zorg efficie nter inrichten én de kwaliteit van bestaan voor deze groep tegelijk verbeteren?
In het kompas staan vier uitgangspunten. Essentieel is een open gesprek tussen clie nt, naasten en zorgprofessionals, respect voor de oudere en zijn wensen, waar mogelijk moet er samenwerking zijn met de betrokkenen en meer aandacht voor de expertise van zorgprofessionals en hun professionele ontwikkeling.
PIJNVERLICHTING VAN TOP TOT TEEN! WELL-SUN
Verbeterde bloedsomloop
Pijnverlichting
Verbeterde mobiliteit
Heeft u?
✘ Spier- en gewrichtspijn
✘ Reumatische klachten
✘ Rug- en nekpijn
Ontdek de kracht van de Well-Sun
✔ Heerlijke infraroodwarmte
✘ Problemen met de doorbloeding
✔ Directe pijnverlichting voor spieren en gewrichten
✔ Positieve uitwerking op reumatische klachten en doorbloedingsproblemen
✔ Zonder hak- en breekwerk geïnstalleerd in elke ruimte
✔ Energiezuinig
Gratis brochure?
Bel 0341 277 010 of ga naar
www.well-fair.nl
Heerlijk reisje met een pittig meisje
JAAP JONGBLOED
Nu presentator
Jaap Jongbloed (69) op papier met pensioen is, heeft hij tijd om zijn passie voor sport en gezondheid te delen. Met podcasts, webinars en bijeenkomsten hoopt hij ouderen in beweging te krijgen. Kijk op jaapjongbloed.nl
COLUMN
De deskundigen zeggen dat we tussen ons 20ste en ons 80ste levensjaar de helft van onze spiermassa verliezen. Maar als je doorvraagt dan blijkt dat dat niet zo onvermijdelijk is als het lijkt. Het komt voor een groot deel doordat we onze spieren steeds minder gaan gebruiken. We worden steeds gemakzuchtiger.
Maar het hoeft niet! Er zijn 80’ers met spierbundels als staalkabels en 90’ers die nog makkelijk een pull-up doen. Omdat ze zijn blijven trainen. En dat hoeft echt niet in de sportschool te zijn. Er zijn allerlei simpele oefeningen die je thuis kunt doen.
Wanneer je drie keer per week een half uurtje inbouwt voor wat squats, step-ups, een plank en wat push-ups dan ben je al een heel eind. Klinkt misschien indrukwekkend, maar valt best mee. Squats zijn bijvoorbeeld eigenlijk veredelde kniebuigingen. En step-ups zijn stapjes op een traptrede.
Terug naar Mallorca. Waar 11-jarige dametjes al aardig kunnen puberen. Een heel gevarieerd eetpatroon aan de dag leggen: van mango-ijs via stracciatella-ijs tot cookiedough-ijs… En een uitermate gezond slaapritme: ‘Ik slaap bij pappa ook nooit voor 11 uur!’ Plus een hygiënisch badgedrag. ‘Moet ik nou alweer onder de douche? Ik heb net nog in het zwembad gelegen!’
Ik ben een paar dagen op pad geweest met mijn kleindochter van 11.
Op Mallorca, in een hotelletje met een zwembad, vlak bij de zee. Dan weet je weer waar je staat qua fitheid. Die kleine (zo mag ik haar absoluut niet noemen uiteraard) is onvermoeibaar als er water in de buurt is.
Wedstrijdjes onder water zwemmen, koprollen in de zee, evenwichtskunsten op m’n schouders: ze weet van geen ophouden.
En ik snap ook meteen weer waarvoor ik regelmatig m’n krachttraining doe. Dat is niet per se voor de spierbundels, maar juist voor die dagelijkse activiteiten. Dollen met je kleinkind, sjouwen van de boodschappen, tillen van je koffer in het bagagerek. Ik moet er niet aan denken dat ik dat niet meer zou kunnen.
Maar ze kunnen ook zo gezellig zijn. ‘Laten we bij de haven een spelletje Uno doen.’ Lange wandelingen maken over de boulevard. En eindeloos babbelen over vriendinnen. Hoe aardig ze zijn of hoe lastig. Hoe slim of hoe gemeen. En de jongens? Een gezicht vol walging en een hartgrondig ‘Gadver!’
Ik ken ze weer allemaal, de zangsterren van nu: Roxy Dekker, Olivia Rodrigo, Natalie Jane en al die anderen. En ik heb m’n woordenschat uitgebreid met de woorden slay, bruh, swag, cray en cringe. Maar ik vraag me ‘oprecht’ af hoe ik aangekeken word als ik ze ook zou gaan gebruiken.
Terwijl mijn reisgenootje wanhopig probeert om de chaotische stapel kleren in haar rugzak te proppen voor de terugreis, moet ik denken aan de Blue Zones, die plekken op aarde waar opvallend veel 100-plussers voorkomen. Wat maakt de mensen daar zo vitaal? Goed eten met af en toe een wijntje en veel lichaamsbeweging, dat zeker. Maar vooral het omgeven zijn door de mensen die je dierbaar zijn. Nou, in dat geval heb ik nog een paar jaar te gaan, want aan dat laatste heeft het me niet ontbroken deze dagen!
TEKST: FLEUR AKERSLOOT
FOTO’S: ALDO ALLESSIE
DAGBOEK VAN EEN VRIJWILLIGER
‘Hier krijgen we altijd chocomel en een koek’
Benieuwd hoe dit magazine bij u in de brievenbus komt? Dat is mede dankzij meneer Somers (82) en meneer Pronk (77) . Sinds 2021 zijn zij rayonbezorgers. Acht keer per jaar gaan ze op pad om de magazines te verdelen in hun regio. Dat is hard werken, maar gelukkig ook genieten.
8:15 ‘We moeten op tijd vertrekken, want de mensen op de losadressen staan klaar om de magazines weer verder te bezorgen.’
8:20 Het is even sjouwen, zo’n 520 magazines. Ze gaan naar zo’n veertien locaties. Op elke stop bezorgen ze een hele stapel tijdschriften.
9:15 Bij Wormerveer moet er een stapel van 130 magazines worden gebracht. Dan komt het steekkarretje goed van pas.
8:45 Het eerste adres is in Purmerend. Daar brengen de heren de eerste lading. ‘We krijgen van deze mevrouw altijd een flesje Chocomel en een Deventer koek. Ze denkt er altijd aan!’
MELD U OOK AAN!
10:30 Tijd voor een koffiepauze. In de pastorie in Castricum drinken de heren hun koffie. Normaal gesproken doen ze dat in de auto, maar vandaag konden ze hier terecht.
10:00 E lke keer krijgen de heren een nieuwe adressenlijst door, want er verandert weleens een adres.
Doet u ook vrijwilligerswerk binnen ANBO-PCOB of daarbuiten? Vindt u het leuk als de fotograaf een dag met u meeloopt en onze redacteur u telefonisch interviewt? Geef u dan op en vertel in het kort wat u zoal doet. Mail naar: magazine@anbo-pcob.nl of schrijf ons: De Vrijwilliger Postbus 2012 3440 DA Woerden
11:30 Waarom ze zich hebben opgegeven als vrijwilliger? ‘Omdat we onderdeel zijn van de vereniging. En dan draag je je steentje bij.’ En het is natuurlijk een mooie taak.
15:30 Na een dag rijden zit er meer dan 200 kilometer op. Om half vier zijn de mannen klaar. Moe zijn ze niet, ze hebben veel gezeten, maar voldaan zijn ze zeker.
IS UW WONING ÈCHT klaar voor
uw oude dag ?
Hebt U al gedacht aan een “toiletbril-met-onderdouche” ?
Want als het goed schoonmaken van uw onderlichaam moeilijker wordt en U wilt niet afhankelijk zijn van uw partner of hulp, dan is een “wc-met-onderdouche” onontbeerlijk !
NEEM NU EEN SPATOILET®
dé beste en meest betrouwbare toiletbril-met-onderdouche
Want wat doet U als U uw onderlichaam niet meer zelf kunt reinigen door ouderdom, ziekte of handicap? Als je dus een ander moet vragen om de billen schoon te maken ? Iedereen vindt dat zeer gênant!
DUS blijf zo lang mogelijk zelfstandig met een Spatoilet® en geniet van optimale service…!! Zie het artikel in de Consumentenbond van April 2023
Voordelen van een Spatoilet®:
• Verwarmde toiletzitting
• Reiniging van Uw onderlichaam met warm water
• Vaginale reinigingsfunctie
• Ingebouwde föhn voor optimale droging
• Massage- en pulsefuncties
• EN installatie zonder hakken of breken
PLUS
• 100% hygiëne
• Bespaar tot 90% op toiletpapier
• EN nooit meer ‘natte-doekjes’ !
De bediening is uiterst eenvoudig:
• Met extra duidelijke afstandsbediening
• Instelbaar voor 4 gebruikers
• Soft-closing toiletbril
Kortom een heel compleet apparaat voor een uiterst scherpe prijs:
Frisse service W.V... koopt in 2021 een Spatoilet – een toilet met sproeier – waar hij erg blij mee is. Door een val van zijn vrouw in de toiletruimte breken de kunststof boutjes van de zitting af. V... mailt Spatoilet. Al snel krijgt hij een telefoontje dat er nieuwe boutjes onderweg zijn. Maar nadat Vos de boutjes heeft vervangen, werkt de afstandsbediening die bij het toilet hoort niet meer. Er is weer telefonisch contact. V... probeert van alles, maar het lukt hem niet om het euvel op te lossen. De leverancier stelt voor om de volgende dag zelf langs te komen. Op een zondag nog wel. Hij plaatst een nieuwe schakelaar in de ontvanger van de wc, waarna alles weer werkt. De leverancier kan net op tijd voor de aangekondigde ijzel weer op pad. Een flinke rit van een paar uur.
Spatoilet kan wel een potje breken bij V....
Bron: Consumentenbond April 2023
• 1.040 euro INCLUSIEF installatie. (daarkomt èchtgeencentmeerbij!) (Bij zelf installeren kost de Spatoilet® 745 euro)
Probeer de Spatoilet nu DRIE WEKEN, gratis voor niets! U betaalt na de proefperiode.
Al meer dan 16 jaar is de Spatoilet een zeer betrouwbaar apparaat en daarom geven wij 5 jaar volledige garantie. Onze klanttevredenheid is hoog en dat willen we zo houden!
Als enige in Nederland Hoog/laag bedden met
Hart Balans functie
Gravity Zero functie
Massage & verwarming
Hart Balans zorgt ervoor dat uw voeten en hart in een denkbeeldige horizontale lijn liggen. Hierdoor wordt met één druk op de knop uw hart minimaal belast en heeft het een positieve invloed op uw bloedsomloop, wat beide als zeer rustgevend wordt ervaren.
In Gravity Zero liggen de benen net iets hoger dan het hart. Hiermee wordt de bloedsomloop bevorderd, maar laat het ook uw wervelkolom ontspannen en neemt het de druk van uw rug af.
Wilt u heerlijk ontspannen na een lange dag, sneller herstellen van een blessure, stress verminderen of zelfs klachten verlichten? Probeer dan onze matrassen met massage en verwarming. Deze functie heeft verschillende programma’s en intensiteiten.
Vraag nu uw Thuis Voordeelpakket aan!
Tot € 900,- leeftijdskorting
Gratis iPad of steelstofzuiger t.w.v € 359,Kosteloze slaapscan
Vrijblijvend thuisadvies
*vraag naar de voorwaarden
Gratis brochure?
Bel naar 0561 - 70 02 24, scan de code of ga naar www.bedder.nl/ gratis-brochure/!
TEKST: ROB HOEKSTRA
Zo herken je een nepmail
Ongevraagde e-mails die tegelijk naar u en massa’s anderen zijn gestuurd om iets te verkopen. Dat is spam. Gevaarlijker wordt het als u valse e-mailberichten ontvangt waarbij criminelen uw betaal- of inloggegevens proberen te stelen. Dat is phishing. Hoe herkent u nepmails en wat kunt u dan doen of beter niet doen? We geven u enkele tips.
1
TIP 1: PAS EXTRA OP BIJ URGENTIE
Nepberichten die zogenaamd afkomstig zijn van een bank, een abonnementsdienst of van een officiële instantie zien er soms bedrieglijk echt uit. Criminelen zijn daar steeds gehaaider in. Meestal bevatten deze nepberichten een link met een mooi aanbod of (betaal)verzoek. Wees vooral alert bij zogenaamde urgentie. Bijvoorbeeld: als u vandaag het bedrag niet overmaakt, volgen juridische stappen of stopt de dienst. Wie in de haast dan klikt op de link, komt op een valse website. En de gegevens die u daar invult, komen in handen van criminelen. Ook kunnen zij op deze manier schadelijke software op uw pc of laptop installeren.
2
TIP 2: NIET METEEN KLIKKEN
Wat u dus in ieder geval niet moet doen, is direct op zo’n link klikken. Een bank of overheidsdienst vraagt nooit via een link in een e-mail om gegevens in te vullen. Dan moeten bij u dus de alarmbellen al gaan rinkelen. Daarnaast kunnen de berichten een onbetrouwbare bijlage bevatten. Eindigen die bijvoorbeeld op .zip of .exe dan is het verstandig om de bijlage niet (direct) te openen. Als u toch een bestand verwacht, is het raadzaam om de afzender te vragen wat en hoe ze iets verstuurd hebben.
TIP 3: CHECK DE
URL EN ZWEEF MET
HET MUISPIJLTJE
Nog een manier om te herkennen of een bericht nep is, is naar de url (http://www...) te kijken. Als u ziet dat dat een onbekende url is, dan weet u dat u beter niet op een link kunt klikken of een bijlage kunt openen. Wat u ook kunt doen, is met het muispijltje zweven boven een link (zonder erop te klikken). Dan verschijnt in een klein (pop-up)schermpje het webadres waarnaar de link verwijst. Als daar een e-mailadres staat dat u niet vertrouwt: niet op de link klikken.
MEER WETEN?
Lees op onze website meer artikelen over digitale onderwerpen:
anbo-pcob.nl thema:digitalisering
TIP 4: VALSE
BERICHTENQUIZ
4 5
Twijfelt u nog? Kijk dan eens op fraudehelpdesk.nl of opgelicht.avrotros.nl/ alerts of het bericht daar voorkomt. Zo niet, dan controleert u het een dag later nog een keer of u belt de afzender. Eens kijken wie er dan opneemt… Een aardig hulpmiddel om valse berichten te herkennen, is de valseberichtenquiz. Daarmee checkt u wat u wel of niet weet over het herkennen van valse e-mails. Kijk op fraudehelpdesk.nl/quiz/valse-berichten-quiz
TIP 5: TOCH ERIN GE TRAPT? GEEN PANIEK
Heeft u toch per ongeluk op een link geklikt of een bijlage geopend in een nepmail? Sluit uw e-mailprogramma af en voer een scan uit op uw computer of laptop met uw virusscanprogramma. Wijzig voor de zekerheid uw wachtwoorden. En gebruik tijdelijk een ander apparaat voor bijvoorbeeld bankzaken, totdat u zeker weet dat uw pc of laptop geen schadelijke software bevat.
LEDENVOORDEEL
GEZOND SLAPEN DANKZIJ KUNDIG ADVIES
De slaapexperts van Medipoint geven thuis advies over welk matras en welke bedbodem u het meeste ligcomfort geven. Het Medipoint ViscoClimate Ultra-matras biedt optimaal comfort dankzij de open structuur waarmee druk op spieren en gewrichten goed wordt verdeeld. Leden van ANBO-PCOB ontvangen 50% korting op het ViscoClimate Ultra-matras (geen € 898 maar slechts € 449) en gratis bedcheck t.w.v. € 59,99*.
*Deze actie is geldig tot en met 31 maart 2025 en niet in combinatie met andere acties of kortingen. anbo-pcob.nl/medipoint-slapen Bel 088-10 20 204
50% & gratis bedcheck
GENIET VAN KLASSIEKE MUZIEK
Met een abonnement op het Nederlandse online videostreamingplatform van Symphony.live geniet u onbeperkt van klassieke en symfonische muziek van orkesten over de hele wereld.
ANBO-PCOB-leden ontvangen 57% korting op het maandtarief van € 6,99. U betaalt slechts € 3 per maand. Het abonnement is eenvoudig per maand opzegbaar.
anbo-pcob.nl/symphony
5% korting op woonverzekeringen
IS UW HUIS GOED VERZEKERD?
Brand-, diefstal-, storm- of waterschade, heeft u uw woonverzekeringen op orde?
Met een inboedelverzekering van Univé zijn uw spullen in huis verzekerd. En met een opstalverzekering is uw woning zelf verzekerd. Een rustige gedachte.
ANBO-PCOB-leden ontvangen 5% korting op woonverzekeringen van Univé.
anbo-pcob.nl/unive-woonverzekering
Of bel: 0592-34 89 99
57% korting op het maandtarief
LEDENVOORDEEL
DE WINKEL VAN ANBO-PCOB
In de Winkel van ANBO-PCOB profiteert u van exclusieve aanbiedingen op producten die speciaal voor u geselecteerd zijn. Ze worden bij u thuisbezorgd (€ 6,95 verzendkosten) met twee jaar fabrieksgarantie.
U betaalt eenvoudig en veilig via iDEAL of bankoverschrijving.
1.000 STUKJES
PUZZELPLAAT VOOR 1000 OF 1500 STUKJES
• Met 6 lades en afdekplaat
• Opstaande rand voorkomt vallende puzzelstukjes
• Eenvoudig op te bergen
• 2 varianten: 1000 of 1500 stukjes
• Artikelnr. 2216 & 2217
€ 69,95
i.p.v. € 109,95
ELEKTRISCHE TORENKACHELS
• Met ventilator- en oscillatiefunctie
• Instelbare timer- en thermostaatfunctie
• Bediening via touchscreen of afstandsbediening
• 2 varianten: met of zonder sfeerhaard
• Artikelnr. 2221 & 2222
Neem snel een kijkje in onze winkel via dewinkelvananbo-pcob.nl
Of bel 085-486 33 64
3-GANGEN FLETCHER'S KEUZEMENU VOOR 2
Het 3-gangen Fletcher's Keuzemenu bestaat uit een voor-, hoofd- en nagerecht. De ruim 95 deelnemende restaurants van Fletcher hotels liggen op fantastische locaties door heel Nederland.
ANBO-PCOB-leden betalen slechts € 35 (normaal € 70) voor een 3-gangen Fletcher’s Keuzemenu voor twee personen.
anbo-pcob.nl/fletcher-dineren
Fletcher Hotels biedt u ook aantrekkelijk voordeel op hotelovernachtingen. Kijk op anbo-pcob.nl/fletcher-overnachten
50% korting
STROOM EN GAS VOOR LEDEN VAN ANBO-PCOB
‘De meeste mensen willen voor de winter een vast contract’
TIJDELIJK
ANBO-PCOB Energie is opgezet in samenwerking met Energiebesteding BV. Wij zorgen voor een structureel scherp tarief, een uitstekende klantenservice zonder ingewikkelde keuzemenu’s of robots, een mooi klantenportaal met inzage in uw verbruik, en maandelijks een overzicht met een indicatie van uw energiekosten. Ook bezoeken wij mensen thuis voor advies over hun energiecontract. Zo kunt u rustig de informatie tot u nemen en een weloverwogen besluit nemen.
KOM ERBIJ!
Sluit u net als duizenden andere leden aan bij ANBO-PCOB Energie! Een van onze deskundige en vriendelijke adviseurs helpt u graag. U krijgt bij ons altijd een eerlijk en betrouwbaar advies.
Wilt u liever teruggebeld worden, laat dan uw gegevens achter op de volgende webpagina: anbo-pcob-energie.nl/tarieven
NEEM CONTACT OP
U kunt vrijblijvend contact opnemen met de klantenservice van ANBO-PCOB Energie. Wij helpen u graag. anbo-pcob-energie.nl
Bel ons op 085-486 33 60 of stuur een e-mail naar: anbo-pcob@energiebesteding.nl
UW VOORDELEN OP EEN RIJTJE
Blijvend lage prijs voor stroom & gas Uitstekende klantenservice
Persoonlijk & betrouwbaar Online inzage in uw verbruik
Maandelijks kostenoverzicht per e-mail Ook per post mogelijk
VOORDEEL OP 75+-RIJBEWIJSKEURING
RIJBEWIJSKEURINGSARTS.NL
€ 17,50 korting en all-in prijs
Bij Rijbewijskeuringsarts.nl kunt u op meer dan honderd locaties terecht en krijgt u een vast all-in vast tarief, ook bij meerdere keuringsverslagen en als u na de keuring nog een aanvullend consult nodig heeft.
ANBO-PCOB-leden ontvangen € 17,50 korting. Maakt u online een afspraak dan ontvangt u 5% extra korting.
anbo-pcob.nl/rijbewijskeuringsarts
REGELZORG
Doorlopend ledenvoordeel
OMDAT U ERTOE DOET!
Een selectie van onze partners:
Thuisnotaris
Vers aan Tafel
Sanders Puzzelboeken
Hups
Ring
RCN
50PlusMatch
Fietsvoordeelshop.nl
10% korting op (levens)testament
10% korting op maaltijden
20% korting op abonnement
5% korting op huishoudelijke hulp
10% korting op bel- en alarmsystemen
10% korting bij RCN-vakantieparken
Gratis maand(en) bij lidmaatschap
Minimaal 15% korting op geselecteerde (e-)fietsen
all-in prijs en € 5,00 korting
RegelZorg keurt met BIGgeregistreerde artsen in meer dan 250 plaatsen in Nederland. RegelZorg hanteert voor de keuring een all-in prijs. Mocht het CBR na de keuring nog aanvullende vragen hebben, dan regelt RegelZorg dit kosteloos voor u met de keuringsarts.
ANBO-PCOB-leden ontvangen € 5 korting.
anbo-pcob.nl/regelzorg
Zilverfitness
SeniorenTAB
NHA
Lidmaatschap HCC
Gratis proefles en 5% korting
10% korting op smartphones en tablets voor senioren
10% korting op alle thuiscursussen
eerste jaar voor slechts € 23,99 (normaal € 45,95)
kijk voor het complete aanbod doorlopend ledenvoordeel op: anbo-pcob/ledenvoordeel
Winter arrangement
Ontdek de historische binnenstad van Dokkum!
• Uw huis verkopen?
• Er blijven wonen?
• Geen huur betalen?
• Maandelijks geld ontvangen?
• Dat kan!
Profiteer nu van de mogelijkheden op de woningmarkt
Graag komen wij bij u langs voor een vrijblijvend en kosteloos intakegesprek.
U kunt uw adviesafspraak telefonisch of via
een gratis en vrijblijvend intakegesprek Bel of App:
discreet.
076 561 59 55 Mobiel/WhatsApp: 06 27 08 26 65
WWW.BBDOCKUM.NL
Ervaar het gemak van onbezorgd bestellen van uw medische hulpmiddelen
• Diabetes
• Incontinentie
• Stoma
• Wond
• Medische voeding
Bij Pluripharm Direct begrijpen we de uitdagingen waar u tegenaan loopt.
Scan de QR-code en laat u geheel vrijblijvend voorlichten door onze zorgprofessionals over uw specifieke situatie.
www.pluripharm-direct.nl
0800-5044
Comfortabel zitten begint bij de keuze voor de juiste stoel.
Een stoel met extra sta-op ondersteuning, comfortabele ligstand en relaxstand, of verhoogde lendesteun.
Bij Easysit is het allemaal mogelijk.
Al onze stoelen en banken zijn volledig op maat en naar smaak samen te stellen, voor optimaal zitcomfort en de beste functionaliteit. Onze zitspecialisten adviseren hierin graag.
Tot ziens in onze winkel in Wezep, Hilversum of Burgum.
Geen mogelijkheid om ons te bezoeken? Maak dan gebruik van de gratis thuisdemonstratie.
Er is al een sta-op stoel vanaf
695
Tot € 750.inruilkorting op uw oude stoel
Tel 088 6 220 220
easysit.nl Dan zit je goed
Bezoek één van de winkels Dinsdag t/m zaterdag 10.00 tot 17.00 Relaxstoelen • Sta-op stoelen • Comfortbanken
We hebben ook voor deze editie weer een prachtige prijs die u kunt winnen als u de oplossing van de puzzel goed hebt. Hoe het werkt? Maak de puzzel, noteer de oplossing en bel of sms de oplossing door. U kunt zo vaak meedoen als u wilt. Succes!
BEL 0909-0108
Bel 0909-0108 (€ 0,60 per gesprek), kies voor optie 1 (puzzelprijs) en spreek de oplossing in. Uw telefoonnummer wordt automatisch genoteerd.
OF SMS NAAR 3669
Sms naar 3669 de tekst MAGAZINE <spatie> OPLOSSING
Dus bijvoorbeeld: magazine broodkruimel (€ 0,60 per deelname). Hebt u een geheim nummer? Sms dan behalve de oplossing ook uw telefoonnummer.
Prijswinnaars krijgen persoonlijk bericht.
Oplossing puzzel editie 1: rijwielhandelaar
SLUITINGSDATUM
U kunt meedingen naar deze prijs tot 3 december 2024.
ZWEEDSE PUZZEL
ZWEEDSE PUZZEL
Zweedse puzzel
Spaanse vloot versiering 2 cijfer grove tarwe vreemde taal spraakgeluid
Spaanse vloot versiering 2 cijfer grove tarwe vreemde taal spraakgeluid
hertachtig dier werktuig
hertachtig dier werktuig
snoep in iemands voordeel roem stoot 1 licht tijdvak
snoep in iemands voordeel roem stoot 1 licht tijdvak
reisgoed plezier hellende weg Griekse letter zwarte kleverige stof
reisgoed plezier hellende weg Griekse letter zwarte kleverige stof zonnegod taakomroep idee
TsjechischDuitse schrijver
Duitse keizer aardbeikleurig 6 loofboom
zonnegod taakomroep idee
TsjechischDuitse schrijver Duitse keizer aardbeikleurig 6 loofboom
flexibel water in Friesland gast
flexibel water in Friesland gast
tegen een enkele keer
tegen een enkele keer United Press International zijde van een munt dronken gerecht kuil enorm plakband vestje lomperik 4 sprookjesfiguur
United Press International zijde van een munt dronken gerecht kuil enorm plakband vestje lomperik 4 sprookjesfiguur
strijdbijl niks leesteken vlug middag tonen woestijnbron ongeveer 3,14 oord zintuig bid (Latijn) augustus ontsloten over 5 huid cadmium muzieknoot
strijdbijl niks leesteken vlug middag tonen woestijnbron ongeveer 3,14 oord zintuig bid (Latijn) augustus ontsloten over 5 huid cadmium muzieknoot
zangvogel filmtheater afsprakenboekje jong kind 3
zangvogel filmtheater afsprakenboekje jong kind 3
Breng de letters uit de genummerde vakjes over naar de gelijkgenummerde vakjes van de oplossingsbalk.
Breng de letters uit de genummerde vakjes over naar de gelijkgenummerde vakjes van de oplossingsbalk.
Puzzel mee en maak kans op krachtige hulp voor het zware werk
De GARDENA AssistCut-snoeischaar biedt dé oplossing! Dit slimme gereedschap helpt u takken, jonge scheuten en bloemen met gemak te snoeien. De ingebouwde batterij ondersteunt uw kracht waar nodig, waardoor u net dat beetje extra krijgt bij zwaarder werk – zonder extra inspanning. Met één volle batterij maakt u tot wel 1400 snedes, en dankzij de comfortabele handgrepen werkt de schaar
Moeiteloos tuinieren zonder zere handen
perfect in iedere hand. Als u de batterij even niet nodig hebt, gebruikt u de AssistCut gewoon als een normale snoeischaar. Binnen no time weer opgeladen via usb-c en klaar voor gebruik.
Maak nu kans op een van de vijf GARDENA AssistCut-snoeischaren t.w.v. € 111,99.
Dit duurzame, in Duitsland ontworpen gereedschap wordt geleverd met drie jaar garantie (na registratie van het product op gardena.com).
Meer informatie op gardena.com
TEKST: SASKIA GROOTEGOED FOTO’S: WIJKGENOOT
Je bent niet alleen, is de boodschap
Het hoogtepunt van de werkdag van Thijn (22) uit Deventer. Een lach toveren op het gezicht van de bewoners van het verzorgingstehuis waar hij werkt. Een baan die hem op het lijf is geschreven.
‘Vorig jaar heb ik gereageerd op een vacature bij Humanitas. Ik had al een tijd geen werk en wist even niet meer welke kant ik op wilde. Toen ik ging solliciteren had ik meteen een goed gevoel bij de organisatie. Ik maak makkelijk contact en houd ervan met mensen in gesprek te gaan. Ze dachten dat ik wel geschikt zou zijn voor een baan waarbij ik iets kon betekenen voor ouderen. Een paar maanden later ging ik aan de slag bij een verzorgingstehuis hier in Deventer. Daar werk ik nu samen met een groep andere jongeren. We doen echt van alles; van eten rondbrengen en schoonmaken tot het begeleiden van activiteiten.
Sinds kort is er een nieuw project gestart: Wijkgenoot. Wij jongeren gaan op bezoek bij ouderen in de buurt die hulp nodig hebben. We komen voor een praktische klus, maar besteden ook veel aandacht aan het sociale contact. Veel ouderen zijn erg alleen. We laten ze tijdens zo’n bezoek weten dat ze
welkom zijn bij de activiteiten van Humanitas. Laatst waren we bij een oudere meneer met parkinson die een rollator nodig had. Toen we bij hem aankwamen bleek zijn tuin helemaal overwoekerd te zijn met onkruid. De tegels lagen schots en scheef en zijn scootmobiel was bedolven onder oude spullen. We hebben toen alles grondig onder handen genomen. Ook hebben we hem uitgenodigd voor het Parkinson Café. Daar kan hij anderen ontmoeten die met dezelfde problemen te maken hebben. Je bent niet alleen, is de boodschap die we met het project willen uitstralen. Dat vind ik mooi.
We beginnen de dag altijd met een kop koffie en bespreken dan wie wat gaat doen. Er wordt goed op gelet dat je iets doet dat bij je past. Zo vind ik het leuk om mensen blij te maken en vooruit te helpen. Ik heb een koksopleiding gevolgd. Soms mis ik het werken in een restaurantkeuken; lekker samen met je collega’s lol trappen. Maar het
werk dat ik nu doe, geeft me veel voldoening. Ik heb een hechte band met de bewoners. Zo is er hier in het huis een bewoner van negentig. Voorheen tafeltenniste ik veel met hem, maar omdat zijn motoriek achteruitgaat lukt dat niet meer goed. Daarom zijn we gaan dammen. Toen ik recent na drie weken vakantie terugkwam, zei hij dat hij me gemist
‘Hij had me gemist, dat raakte me’
had. Dat raakte me. Ik ben vaak in de sportzaal van het verzorgingstehuis te vinden om samen met de ouderen te sporten. Ik daag de bewoners graag uit voor een wedstrijdje gewichtheffen. Het is een goede manier om het contact op gang te brengen. Als ik tijdens een werkdag een lach kan toveren op iemands gezicht, dan vind ik dat het mooiste dat er is.’
In Wijkgenoot worden jongeren (onder begeleiding van een jobcoach) uitgedaagd en getraind om een taak op te pakken voor ouderen in de wijk.
Meer info: humanitasdeventer.nl
Foto rechtsboven:
Samen een potje pingpong spelen zorgt voor de nodige beweging
Foto links: Thijn pakt wat klusjes op
Foto onder:
Met een aantal bewoners klaverjassen levert mooie gesprekken op
MAAK IEMAND LID EN KRIJG EEN
VVV CADEAUKAART CADEAU
WERVING
KENT U IEMAND DIE DE HULP VAN ANBOPCOB GOED KAN GEBRUIKEN?
Laat hem of haar voordelig kennismaken. Tot 2026 voor slechts € 29,95.
HUIDIG ANBOPCOB LID
JA, ik maak iemand lid en krijg een VVV Cadeaukaart van € 15 cadeau
Voornaam Tussenvoegsel
Achternaam
Postcode Huisnr.
Lidnummer
E-mailadres
VOORWAARDEN
Actie geldt tot en met 31 december 2024. Eén VVV Cadeaukaart per geworven lid. Hoe meer leden, des te meer bonnen.
Geef uw gegevens bij voorkeur door via anbo-pcob.nl/lidwerftlid
Of vul de bon in en stuur deze naar: ANBO-PCOB o.v.v. ‘LWL’, Postbus 2012, 3440 DA Woerden.
JA, ik word lid van ANBO-PCOB en betaal tot 2026 slechts € 29,95 (normaal € 48 per jaar of € 4 per maand)
Heer Mevr. Voorletters Tussenvoegsel
Achternaam
Straat
Postcode Woonplaats
E-mailadres
Handtekening
Geboren op: / /
Huisnr.
Datum: / /
OuderenWijzer is een uitgave van ANBO-PCOB en verschijnt 8 x per jaar.
Contact met ANBO-PCOB?
W: anbo-pcob.nl
E: contact@anbo-pcob.nl
T: 0348-46 66 66
Lid worden?
Ga naar anbo-pcob.nl/word-lid
Of bel 0348-46 66 66
Opzeggen?
Leden: schriftelijk 1 maand voor einde lidmaatschap anbo-pcob.nl/opzeggen
Adres
Postbus 2012
3440 DA Woerden
Hoofdredacteur: Ingrid Nies
Redactiemedewerker: Suzanne Meeboer
Aan dit nummer werkten mee
Fleur Akersloot, Aldo Allessie, Femke van den Berg, Monica Boschman, Arjan Broers, Lotte Dijkstra, Babs van Geel, Saskia Grootegoed, Rob Hoekstra, Jaap Jongbloed, Elsbeth Kassies, Mark Kohn, Mans Kuipers, Rianne van der Molen, Marije Remmelink, Janita Sassen, Wouke van Scherrenburg, Arjan Visser.
Concept en vormgeving Studio Room, Hilversum
Druk
Senefelder Misset, Doetinchem
SERVICE
Adverteren
Dock35 Media
Frank Roosenbeek 0314-35 58 30 frank@dock35media.nl
Bladerbare versie
Leden kunnen OuderenWijzer ook gratis online lezen. Ga naar anbo-pcob.nl/magazine
Gesproken versie
OuderenWijzer is via CBB ook beschikbaar in gesproken vorm. Bel: 0348-46 66 66 of mail naar contact@anbo-pcob.nl
Copyright/advertenties
Niets uit deze uitgave mag worden overgenomen zonder toestemming van de uitgever. ANBO-PCOB draagt op geen enkele wijze verantwoordelijkheid voor advertenties/bijsluiters.
Ouder worden doe je niet alleen. Ontmoetingen met anderen en mee blijven doen, zorgen voor vreugde in het leven. Als ANBO-PCOB - dé invloedrijkste ouderenverenigingzetten we ons in zodat ouderen gezien en betrokken blijven. We geven ouderen een stem in Den Haag en bieden informatie, voordeel, advies en hulp. Leden ontmoeten elkaar in de ruim tweehonderd lokale afdelingen en online op ons Trefpunt. We werken graag samen met andere partijen.
ANBO-PCOB: Samen sterk
HET VOLGENDE NUMMER VERSCHIJNT OP 3 DECEMBER
INTERVIEW MET JEROEN KRABBÉ
‘80! Ik maakte voor ieder decennium een schilderij’
DOSSIER: Waarom ouderen
zo gelukkig zijn
DE GROTE VRAAG
Wat is de essentie van Kerst?
ZORGKOSTEN HOGER?
Wat betekent dat voor onze zorgverzekering? Dat leest u in een uitgebreid katern.
Langer thuis blijven
wonen, maar moeite met traplopen?
Ga weer veilig de trap op en af met een Otolift traplift.
Brede kant van de trap blijft vrij
Uw trapleuning kan blijven zitten
Nieuw, huur en tweedehands
Standaard 5 jaar garantie
Snelle levering
Vraag nu ons gratis informatiepakket aan Otolift.nl/pakket | 0800 - 444 770 7
Of scan de QR-code
Open de camera of Google Lens op uw telefoon en scan de code.
