ANBO Magazine 7 2017

ANBO

WWW.ANBO.NL

7

NOVEMBER 2017

MAGAZINE

Dossier

Partnerpensioen Zit u er straks warmpjes bij?

IK & MIJN PENSIOEN Van

genieten tot blijven werken

ANO_N7_01.indd 1

UW ZORGPREMIE Bespaar

nu via ANBO Zorgcollectief 20/10/17 09:18

ANBO

COLOFON & SERVICE ANBO Redactiecommissie Lidia van den Eijnde, Joyce Huls, Mandy Janssen, Alex van Scherpenzeel, Atie Schipaanboord, Renée de Vries

7

NOVEMBER 2017

MAGAZINE

WWW.ANBO.NL

Realisatie SPN bv, Baarn Bladmanagement Caroline van der Kooij Vormgeving Heleen Kurpershoek Eindredactie Esther Speelman, Marije van der Haar-Peters Druk Roularta Copyright 2017 ANBO Magazine ISSN 1877-3427 Redactieadres ANBO, Postbus 2012, 3440 DA Woerden E-mail: magazine@anbo.nl Advertenties Media Plus bv, Baarn Tel (035) 692 59 99

ANO_N7_02.indd 2

7

Dossier

Partnerpensioen Zit u er straks warmpjes bij?

BEELD COVER ISTOCK

Lid worden? www.anbo.nl/aanmelden of via de Ledenservice, tel. (0348) 46 66 90 (ma. t/m vr. van 09.00 tot 17.00 uur).

Het nieuwe ANBO-lid betaalt voor het eerste jaar het instaptarief van € 29,95.

Zie ‘10 redenen om lid te worden’ op www.anbo.nl/aanmelden.

Wijzigingen Kunt u doorgeven aan de Ledenservice, tel (0348) 46 66 90, of via ledenservice@anbo.nl.

Lidmaatschap opzeggen? www.anbo.nl/ opzeggen of via ledenservice@anbo.nl of postbus 2012, 3440 DA Woerden o.v.v. ‘opzegging’ en graag met vermelding van reden. U dient uiterlijk één maand vóór afloop van uw lidmaatschap op te zeggen.

Hebt u vragen over uw woonsituatie, inkomen of gezondheid? Bel de ANBO Raad & Daad Advieslijn, tel (0348) 46 66 88 (werkdagen van 10.00-15.00 uur). Mailen kan ook: raadendaad@anbo.nl.

Prijzen ANBO Magazine Abonnement voor bedrijven € 32,50 per jaar (acht magazines).

Privacy ANBO legt gegevens van ANBOleden vast. Uw adres gebruiken wij om u te informeren over onze diensten en producten en geven wij door aan zorgvuldig geselecteerde partners. Stelt u hier geen prijs op? E-mail dan naar ledenservice@ anbo.nl of stuur een briefje naar: ANBO, t.a.v. Ledenservice, Postbus 2012, 3440 DA Woerden.

Gesproken magazine Voor blinden en slechtzienden is er een ingesproken ANBO Magazine op cd beschikbaar. Meld u aan via ledenservice@anbo.nl of tel (0348) 46 66 90.

pag.

IK & MIJN PENSIOEN Van

genieten tot blijven werken

UW ZORGPREMIE Bespaar

nu via ANBO Zorgcollectief

pag. 20 40 46 53

Inhoud

FORSE KORTING OP UW ZORGPREMIE via het ANBO Zorgcollectief CRUISE LANGS DE SPAANSE KUST HET DIGITALE PATIËNTENDOSSIER Zijn uw medische gegevens veilig?

DOSSIER PENSIOEN

8

12 16 20 28

BELANGENBEHARTIGER WILLEM REIJN: ‘Het partnerpensioen is geen vetpot’ HET BELANG VAN INDEXATIE EERLIJK ZULLEN WE ALLES DELEN Waar hebt u recht op na de scheiding?

IK & MIJN PENSIOEN ‘Ik doe alleen nog wat ik leuk vind’ IN BEELD: HET NEDERLANDSE PENSIOENSTELSEL

pag. 40 EN OOK

4 33 39 48 57 58 61 62

ANBO’S INZET RAAD & DAAD ANBO OP PAD DAADKRACHT WERF EEN LID EN KRIJG PERSONENWEEGSCHAAL OP DE WERKVLOER LEDENVOORDEEL PRIJSPUZZEL

KIES UW KORTING

Meer dan € 100 korting op uw zo rgverzekering? Da t kan!

40

20/10/17 09:26

Amsterdam

46 Welkom 16

NA EEN SCHEIDING

Hoe zit het met het delen van pensioen?

20

‘Had ik maar meer geld opzij gezet’

NIEUW ANBO-JAAR De decembermaand is vaak erg duur. Daarom schrijft ANBO de contributie voor volgend jaar pas eind januari 2018 af, als u betaalt via een automatische incasso. Betaalt u via een acceptgiro,

Pensioen, een lastig onderwerp en door velen saai gevonden. Maar over één ding zijn we het allemaal wel eens: ons pensioen verdient meer aandacht! Ondanks alle informatie is de opbouw van hun pensioen voor veel mensen een grote verrassing. Daarom maakten we er een heel themanummer over, en dan met name over de gevolgen van een scheiding of overlijden op het inkomen. Want deze twee levensgebeurtenissen zetten uw wereld op z’n kop. Niet alleen emotioneel, maar ook vaak financieel.

Ik heb iemand eens horen zeggen: “Het verstandigste wat je kunt doen voor een goed pensioen is bij elkaar blijven.” Om een jaar later tóch te gaan scheiden.

Het leven loopt nu eenmaal niet altijd zoals je je het van tevoren had voorgesteld. Bij een scheiding gaat het pensioen door twee en de ex-partner kan – tenzij van tevoren anders besloten – altijd aanspraak maken op de helft van het opgebouwde pensioen dat tijdens het samenzijn is opgebouwd. Oók bij het aangaan van een nieuw huwelijk. Een HET LEVEN LOOPT overlijden maakt de SOMS ANDERS situatie nóg moeilijker, DAN JE JE HAD want ook dan heeft de VOORGESTELD ex-partner recht op een deel van het nabestaandenpensioen. Je moet dus heel goed uitzoeken welke regels van toepassing zijn en wie welke rechten heeft.

Levensgebeurtenissen waar je geen invloed op hebt, kunnen de inkomenspositie flink beïnvloeden. En dan is een goede voorbereiding op basis van goede informatie van groot belang. Daarom dit dossier. En als u na het lezen nog vragen hebt, zijn we er natuurlijk ook voor u.

Schroom dan niet om even te bellen met de Raad & Daad Advieslijn van ANBO op (0348) 46 66 88.

dan ontvangt u die half januari 2018. Bij leden die in 2017 lid zijn geworden, wordt het lidmaatschap pas verlengd als het eerste lidmaatschapsjaar afloopt.

De Ledenraad heeft de contributie voor 2018 vastgesteld op € 42,50. De contributie voor partnerleden blijft € 33,80. Het instaptarief wordt € 32,50.

Directeur-bestuurder Liane den Haan (50) is verantwoordelijk voor de collectieve belangenbehartiging, woordvoering en politieke lobby van ANBO. Reageren?

Kijk op www.twitter.com/lianedenhaan of mail naar magazine@anbo.nl.

BEELD PATRICIA STEUR STYLING EMANUELA GIORGI KLEDING JUST YOUR STYLE

Cruise van Rome naar

ANBO

ANO_N7_02.indd 3

3

20/10/17 09:26

ANBO’S INZET

OP DE BRES VOOR U ANBO maakt zich dagelijks hard voor uw belangen. In deze rubriek houden we u op de hoogte van wat er speelt. Kijk voor het meest actuele nieuws op www.anbo.nl.

ANBO Pensioengroep

bespreekt ‘het nieuwe contract’ Twee tot drie keer per jaar komt de ANBOpensioengroep bijeen. Die bestaat uit ruim twintig mensen, onder wie vertegenwoordigers van ANBO in verantwoordingsorganen van onder meer ABP, Zorg en ­Welzijn en Schoonmaak, aangevuld met pensioengeïnteresseerden.

Tijdens de laatste bijeenkomst was er opnieuw een inspirerende en prominente spreker: Hedda Renooij, ­ beleidssecretaris pensioenen van ondernemersorga­ nisatie VNO-NCW, praatte de Pensioengroep bij over de mogelijke nieuwe pensioenregeling. Deze regeling, ­tegenwoordig ‘het nieuwe contract’ geheten, is onderwerp van discussie binnen de SER. Als belangrijke onderhandelaar namens de werkgevers is Renooij uitstekend ingevoerd in de materie. Maar, zo onderstreepte ze, er is nog geen overeenstemming tussen werkgevers, werk­ nemers en kroonleden over het nieuwe contract.

Bij ANBO bestaan dubbele gevoelens over de vertraging (de SER had er al bij de verkiezingen in maart uit willen zijn). “Het duurt erg lang, op een gegeven m ­ oment moet je wel door. Wij zijn op zich positief over de contouren, maar veel hangt af van de invulling,” aldus ANBO’s ­directeur-bestuurder Liane den Haan. “Anderzijds gaat het om ontzettend veel geld, meer dan 1300 miljard euro. En natuurlijk om een goede pensioenuitkering: voor onze huidige leden en straks voor mensen die nu nog werken. Dan moet je goed weten wat de gevolgen zijn.”

Meer informatie op www.anbo.nl/pensioengroep.

4

ANBO

ANO_N7_14.indd 4

20/10/17 10:23

INVESTEER IN OUDERE WERKZOEKENDEN

De economie groeit als kool (3,3 procent op jaarbasis) en de werkloosheid blijft dalen (inmiddels onder de 5 procent). Dit blijkt uit nieuwe cijfers van het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS). Maar

er is nog steeds werk aan de winkel. De positie van 45-plussers op de arbeidsmarkt wordt weliswaar langzaam iets minder slecht, maar blijft ernstig

achter bij andere groepen. In deze leeftijdsgroep zijn er nog altijd 115.000 mensen langer dan een jaar werkloos. En in het algemeen geldt: hoe langer werkloos, hoe kleiner de kans om nog aan het werk te komen.

ANBO roept het nieuwe kabinet op nog eens goed te kijken hoe deze groep kan worden geholpen.

Een structureel probleem is leeftijdsdiscriminatie,

werkgevers hebben hardnekkige vooroordelen over oudere werkzoekenden. ANBO blijft zich inzetten om deze beeldvorming te veranderen.

Meer informatie op www.anbo.nl/investeer.

EENVOUDIGER EIGEN RISICO Een vaste prijs van € 150 voor een eenvoudige behandeling in een ziekenhuis, in plaats van ondoorzichtige prijzen en een grote kans dat het eigen risico van € 385 per jaar in één keer moet worden betaald. Dat stelt de Nederlandse Vereniging van Ziekenhuizen (NVZ) voor in een open brief in het Nederlands Dagblad.

ANBO omarmt het voorstel. Zorg kost geld, een eigen risico is daarom jammer genoeg nodig. Omdat de werkelijke kosten hoger zijn dan het bedrag van het eigen risico, ook bij eenvoudige behandelingen, moet een patiënt vaak in één keer het volledige eigen risico betalen. In het plan van de NVZ staan stappen: lage bedragen voor kleine behandelingen, een vaste prijs voor eenvoudige behandelingen en maximaal € 385 per jaar voor duurdere of langere behandelingen. Het voorstel maakt het ook mogelijk, eenvoudiger dan nu het geval is, het eigen risico in termijnen te betalen.

Meer informatie op www.anbo.nl/eenvoudiger.

ALERT OP FINANCIEEL MISBRUIK Nederlandse ouderen zijn vaak slachtoffer van financiële

Een ‘niet-pluis-gevoel’ kan al genoeg zijn om vragen te

uitbuiting. Er zijn speciale campagnes ontwikkeld die

stellen of extra op te letten. Los daarvan moeten mensen

senioren weerbaarder maken. ANBO heeft de afgelopen

zich alvast voorbereiden op het moment dat het zelfstandig

jaren vrijwilligers opgeleid om mensen bewust te maken

beheren van de financiën niet meer lukt. Maak goede

van de risico’s van een verloren grip op geldzaken. Er wordt

afspraken, zet ze op papier en maak niet één persoon

geschat dat zo’n 30.000 mensen jaarlijks slachtoffer worden

eindverantwoordelijk maar laat meer mensen meekijken.

van financieel misbruik. Vooral de omgeving moet zich

Meer informatie op www.anbo.nl/nietpluis.

bewust zijn van de risico’s en de signalen goed interpreteren.

ANBO

ANO_N7_14.indd 5

5

20/10/17 10:24

DOSSIER PENSIOEN

Pensioen in zicht

Het ene pensioen is het andere niet. Iedereen heeft recht op AOW, maar de verschillen tussen aanvullende pensioenen kunnen groot zijn. Zeker na een scheiding of het overlijden van uw partner – of als er eigenlijk niet voldoende is opgebouwd.

ANBO

ANO_N7_20.indd 7

7

20/10/17 10:38

DOSSIER PENSIOEN

Alles over het partnerpensioen

Hoe laat u uw geliefde achter?

Partnerpensioen, het pensioen dat u ontvangt na het overlijden van uw partner, is een ‘extraatje’. Pensioenfondsen mogen het naar eigen inzicht aanbieden en dus is elke regeling anders. ANBO’s belangenbehartiger inkomen Willem Reijn weet er meer van. BEELD ISTOCK Best een rare naam: partnerpensioen…

“Inderdaad, eigenlijk is de term ‘nabestaandenpensioen’ duidelijker. Het gaat immers om het pensioen voor de partner nadat iemand is overleden. Maar in de pensioenwereld noemen ze het nu eenmaal zo.”

Hoe is het partnerpensioen geregeld?

“In het algemeen geldt dat de nabestaande na overlijden van de partner 70 procent van diens pensioen krijgt. Dit percentage kan

8

overigens ook anders uitvallen. Om erachter te komen hoe het in hun situatie is geregeld, kunnen mensen hun pensioenoverzicht raadplegen. Het pensioenrecht kan op twee manieren zijn ontstaan. Bij een partnerpensioen op basis van opbouw is er apart geld weggezet. Bij partnerpensioen op risicobasis is de uitkering als het ware verzekerd zolang men bij dat fonds is aangesloten.”

ANBO

ANO_N7_21.indd 8

20/10/17 10:40

Interview met ANBO’s Willem Reijn

Is 70 procent niet weinig?

gaan omzetten van opbouw naar risico. Goede kans dat mensen nog rechten uit opbouw hebben die in het verleden zijn opgebouwd.”

“Het is geen vetpot, maar er is rekening mee gehouden dat een alleenstaande een hogere AOW-uitkering ontvangt. Bovendien hoef je Is het partnerpensioen ook voor samenwoners goed geregeld? er maar in je eentje van te leven. Een groter “Dat hangt ervan af. Voor mensen die zijn getrouwd of een probleem is: wordt het geld uitgekeerd? geregistreerd partnerschap hebben en samenwonen, is het Wanneer iemand van pensioenfonds verandert geregeld. In andere gevallen moet het samenwonen worden in verband met een andere baan, blijft een gemeld bij het pensioenfonds, en dan kunnen er nog formele partnerpensioen op basis van opbouw in eisen zijn ten aanzien van het samenwonen.” stand. Maar in het geval van risicobasis vervalt het ‘HET IS VAAK NOG En voor mensen die inmiddels een nieuwe relatie partnerpensioen. Er wordt MAAR DE VRAAG OF hebben? dan immers geen risicoHET GELD WORDT “Ook een lastige vraag. In geval van scheiding premie meer betaald aan worden de eerder opgebouwde rechten verdeeld UITGEKEERD’ het fonds. Het is daarom (zie ook het artikel op blz. 16, red.). Het partnerverstandig om in het pensioenoverzicht, pensioen voor de nieuwe partner ontstaat dus laat en zal laag zijn. het UPO, te kijken, hoe de situatie is. Mensen Wanneer beide partners al gepensioneerd zijn, krijgt de nieuwe kunnen er ook naar informeren bij hun partner geen partnerpensioen.” pensioenfonds als ze er niet uitkomen.”

Blijft het recht op partnerpensioen van de eerdere relatie in dat Waarom dat verschil?

geval wel bestaan?

“Omdat opbouw duurder is dan risicobasis.

De premie voor de deelnemer is dan lager.”

“Na scheiding krijgt iemand in beginsel een bijzonder partnerpensioen als de ex-partner overlijdt.”

Erg eenvoudig klinkt dat niet.

“Nee, te meer doordat elk pensioenfonds zijn eigen regels kent. Zorg en Welzijn heeft het partnerpensioen bijvoorbeeld half op basis van opbouw en half op risico. Het is belangrijk om naar het verleden te kijken. Pensioenfondsen zijn zo’n vijftien jaar terug de boel

ANBO

ANO_N7_21.indd 9

9

20/10/17 10:40

Interview met ANBO’s Willem Reijn Is partnerpensioen niet achterhaald? Vrouwen

Ligt eigenlijk alles vast, of valt er nog iets te kiezen als het gaat

bouwen toch tegenwoordig vaak een eigen

om partnerpensioen?

aanvullend pensioen op?

“Er valt wel íéts te kiezen. Wie met pensioen gaat, kan het partnerpensioen laten omzetten in ouderdomspensioen. Gewoon “Die vraag is in pensioenbesturen weleens aan pensioen dus. Volgens de regels geldt dat voor nabestaandende orde, ja. Er zijn verschillende argumenten pensioen opgebouwd na 2001. Het moet ook gaan om partnerom het in stand te houden. Vrouwen bouwen pensioen op opbouwbasis. Bij pensioen op bijvoorbeeld vaak minder pensioen op, want ‘SOMS IS HET SLIM OM risicobasis is het soms – en deels – mogelijk. vaak werkten zij partHET PARTNERPENSIOEN Hier kunnen mensen naar informeren bij de pensioenuitvoerder. Deze keuze kan één time of zijn ze een tijdje OM TE ZETTEN IN uit het arbeidsproces OUDERDOMSPENSIOEN’ keer worden gemaakt, en hij is definitief.

Voor alleenstaanden is zo’n keuze eenvoudig, geweest omdat ze voor voor stellen ligt het iets gecompliceerder. Een voorbeeld: vrouwen de kinderen zorgden. Ook verdienen vrouwen worden gemiddeld ouder dan mannen, terwijl ze in een relatie structureel minder, dus zijn ze afhankelijker gemiddeld zo’n vier jaar jonger zijn dan hun partner. Dan kan het van het inkomen van hun partner. Verder is een slimme keuze zijn om het partnerpensioen voor de vrouw in het uitgavenpatroon meestal gebaseerd op stand te laten, maar het bij de vrouw wel te ruilen. De kans dat de twee inkomens. Dus het is goed dat er een man partnerpensioen krijgt is een stuk kleiner, en de vrouw houdt voorziening bestaat.” na zijn overlijden een beter pensioen over.”

Willem

Reijn

(61)

is beleidsadviseur pensioenen Hij

bij

ANBO.

beantwoordt

pensioenvragen

ook van

leden. Reijn was bijna dertig jaar journalist en bijna tien jaar vice-voorzitter van de NVJ (Nederlandse Vereniging van Journalisten). Als vader van drie volwassen kinderen zet hij zich in voor een goed pensioen nu én in de toekomst.

10

ANBO

ANO_N7_21.indd 10

20/10/17 10:40

DOSSIER PENSIOEN

Het belang van indexatie

Help, mijn

pensioen wordt uitgehold!

12

ANBO

ANO_N7_22.indd 12

20/10/17 10:43

Het lijkt wel alsof pensioen­ gerechtigden steeds minder te besteden hebben. Wat is daaraan te doen? TEKST WILLEM REIJN BEELD ISTOCK

I

ndexatie is een sleutelbegrip voor ­pensioenen. Hiermee wordt bedoeld dat pensioenen meegroeien met de stijgende prijzen óf met de stijgende lonen. Als een pensioenfonds de pensioenen met de prijs­ inflatie wil ­ verhogen, spreekt men van waardevaste pensioenen. Wil het pensioen­ fonds de ­pensioenen mee laten stijgen met de lonen, dan heet dat een welvaartsvast pensioen.

Tot voor kort wilden pensioenfondsen mensen bij voorkeur een welvaartsvast pensioen bieden, omdat het op te bouwen pensioen dan min of meer gerelateerd bleef aan het verdiende loon. Pensioen­ fondsen spreken van een indexatie-­ambitie: er is dus geen garantie, maar een streven.

Overigens kan een pensioenfonds een ­verschil maken tussen actieve deelnemers enerzijds en gepensioneerden en slapers (deelnemers die hun pensioenaanspraak hebben laten staan nadat ze naar een ­ ­andere sector en ander pensioenfonds zijn ­gegaan) anderzijds. Vaak streven fondsen naar een welvaartsvast pensioen voor actieve deelnemers en een waardevast ­ pensioen voor gepensioneerden en slapers.

WAT IS DE ‘SCHADE’?

Helaas is de huidige werkelijkheid dat veel pensioengerechtigden van een waardevast noch een welvaartsvast pensioen profi­ teren. Grote pensioenfondsen zoals ABP en Zorg en Welzijn hebben jarenlang niet ­geïndexeerd, waardoor hun pensioenen tot 15 procent minder waard zijn geworden.

Andere fondsen hebben zelfs moeten ­korten.

Toch kan niet worden gesteld dat het inkomen van ­gepensioneerden er dus ruim 15 procent op achteruit is gegaan. Het inkomen van de ­gemiddelde gepensioneerde bestaat voor de helft uit AOW en voor de helft uit een aanvullend pensioen. De AOW wordt wel geïndexeerd, dus voor de gemiddelde gepensioneerde bedraagt de ‘schade’ ­ongeveer de helft. Mensen met weinig pensioen zijn er minder op achteruitgegaan, mensen met een relatief goed a­ anvullend pensioen hebben juist meer pijn in de portemonnee. Voor mensen die momenteel ­ ­ werken, ziet het er nog slechter uit. Zij hebben een ­pensioen op basis van middelloon. Zonder indexatie wordt hun latere pensioen ­voortdurend uitgehold.

VOLLE PENSIOENPOTTEN De cruciale vraag is: waarom wordt er niet geïndexeerd? Er is ­inmiddels weer geld genoeg, de pensioenpotten zaten nog nooit zo vol. Er zit zo’n 1300 miljard euro in! Het probleem zit ’m in de ­verplichtingen, wat neerkomt op: hoeveel denkt een pensioenfonds straks te ­moeten uitkeren aan de deelnemers? De overheid heeft daarvoor strenge r­ egels opgesteld. Pensioenfondsen moeten uitgaan van de marktrente. Omdat die de laatste tien jaar flink is ­gedaald én extra is gedrukt door de politiek van de Europese Centrale Bank, zijn de verplichtingen enorm gegroeid. Bezittingen en ­ verplichtingen ­houden elkaar nu ongeveer in evenwicht: de d ­ ekkingsgraad is bij de grote fondsen rond de 100 procent. Pas vanaf een buffer van 10 ­ procent, dus een dekkingsgraad van 110, mag er voorzichtig ­worden geïndexeerd. Volledige indexatie is zelfs pas m ­ ogelijk bij een dekkingsgraad van rond de 127 procent. De grote pensioenfondsen verwachten ook de komende vijf jaar niet te k ­ unnen indexeren. Nog een tegenvaller: pensioenfondsen houden keurig bij hoeveel uw ­pensioen achterloopt, maar verwachten niet ooit te ­kunnen uitkeren wat er nu nog op de lat staat.

MINDER STRENG, GRAAG ANBO vindt dat de regels voor indexatie overdreven streng zijn. De rente is onnatuurlijk laag en dat gaat ten koste van de gepensioneerden van nu, maar straks ook van de pensioenen van mensen die nu nog werken. De pensioenen worden uitgehold. Tegelijkertijd wil ANBO ook weer niet dat de fondsen te makkelijk geld kunnen uitdelen.

Dat zou immers ten koste gaan van jongere generaties. Dus geen 4 procent als rekenrente, want ouderen moeten natuurlijk niet ­‘stelen’ van hun kinderen. Het kernwoord is: evenwicht.

Daarom is ANBO samen met andere belanghebbenden, zoals pensioenfondsen en vakbonden, voortdurend in gesprek met de ­ ­politiek en de toezichthouders. Helaas lijken zij tamelijk ongevoelig voor kritiek. Met een eventueel nieuw stelsel hoopt ANBO dat er wel ruimte is voor verbeteringen.

ANBO

ANO_N7_22.indd 13

13

20/10/17 10:43

Kijkt u pas naar uw verzekering als u die nodig heeft?

— Dat is te laat. Doe nu de verzekeringscheck!

In een paar stappen naar de verzekering die bij u past!

Wilt u persoonlijk advies?

• Bel de ANBO Schade Advieslijn (0182) 30 44 88

• Of ga naar www.anbo.nl/

Er is vast veel veranderd in de afgelopen jaren. U heeft een nieuwe Breedbeeld TV, snelle computer of bankstel. Een dakkapel of eigentijdse badkamer laten plaatsen. Maar zijn uw verzekeringen wel aangepast?

Wat krijgt u terug bij brand of bij een lekkage? Of bij inbraak? Wij zorgen ervoor dat u weer goed verzekerd bent en hoogstwaarschijnlijk tegen

amschadecollectief

• Of vul onderstaande bon in Doe de check voordat het te laat is.

een lagere premie met betere voorwaarden. Doe de check voordat het te laat is. Want een ongeluk zit in een klein hoekje...

Stuur een kopie van uw verzekeringspolis mee en geef in een brief aan welke veranderingen er hebben plaatsgevonden. U kunt ons natuurlijk ook bellen.

Persoonlijke gegevens O dhr.

Voorletters

Tussenvoegsel(s)

Achternaam

O mw.

Huisnummer en toevoeging Postcode Woonplaats

Geboortedatum E-mailadres

Telefoonnummer

Straat

Woninggegevens Bent u: O Huiseigenaar

O Huurder

ANBO Zorgcollectief U krijgt 5% korting op uw verzekering als u al deelneemt aan het ANBO Zorgcollectief.

O Ja, ik neem deel aan het ANBO Zorgcollectief.

Stuur het ingevulde formulier met een kopie van uw polis naar: Het ANBO Schadecollectief - Antwoordnummer 1091 - 2810 WB Reeuwijk.

VEAD_01_ADVE_ANBMAG_1746_I

VRAAG BIJ ONS VRIJBLIJVEND EEN PASSENDE OFFERTE AAN MET EEN SCHERPE PRIJS.

DOSSIER PENSIOEN

Eerlijk delen

9 vragen over pensioen bij echtscheiding Als de liefde voorbij is, is de verdeling van het aanvullend pensioen vast niet het eerste waar u aan denkt. Dit blijkt ook uit een recent onderzoek van Motivaction. Maar het beĂŤindigen van een relatie heeft invloed op uw inkomen van straks.

TEKST WILLEM REIJN BEELD ISTOCK

HOE IS HET PENSIOEN BIJ SCHEIDING GEREGELD? De wet schrijft voor dat bij scheiding na 30 april 1995 de pensioenrechten in beginsel gelijk over de ex-partners worden verdeeld.

Dat heet verevening. Met ex-partners worden ex-echtgenoten bedoeld, maar ook mensen met een geregistreerd partnerschap die uit elkaar gaan. Het te verdelen pensioen betreft het pensioen dat de ex-partners tijdens het huwelijk

16

of

geregistreerde

partnerschap

ANBO

ANO_N7_24.indd 16

20/10/17 10:52

hebben opgebouwd. Er geldt een uitzondering voor pensioenen kleiner dan € 465,94 per jaar (2016): die worden niet verdeeld.

De regels kunnen ook gelden voor andere

U HEBT RECHT OP DE HELFT VAN HET AANVULLEND PENSIOEN VAN UW EX

samenlevingsvormen, maar dat hangt van het pensioenfonds af. Voor de duidelijkheid: we

IS HET VERPLICHT OM HET PENSIOEN TE DELEN?

praten alleen over het aanvullend pensioen,

Nee, feitelijk gaat het om een recht. Ex-partners kunnen ook samen

niet over de AOW-uitkering. Wanneer u

andere afspraken maken, bijvoorbeeld omdat zij beiden ongeveer

alleen woont, krijgt u een AOW-uitkering

evenveel aanvullend pensioen hebben opgebouwd of om andere

voor alleenstaanden.

(persoonlijke) redenen. Wel moeten deze afspraken helder in het scheidingsconvenant worden vastgelegd.

WORDT HET PENSIOEN AUTOMATISCH VERDEELD? Nee. U moet de scheiding binnen twee jaar melden bij de pensioenuitvoerder. Het bijbehorende formulier ‘Mededeling van scheiding etc’ kunt u downloaden op www.rijksoverheid.nl. Bij een reeds ingegaan pensioen schrijft u in de linkerbovenhoek van het formulier ‘AUB met voorrang behandelen’. U kunt dit formulier zelfstandig invullen, want voor het pensioenfonds is het voldoende wanneer een van beide ex-partners de scheiding meldt. Dit geldt alleen bij de gewone verevening. De pensioenuitvoerder zal vervolgens het geld rechtstreeks aan de ex-partners overmaken.

Let op: wanneer een van beiden meerdere pensioenen heeft opgebouwd, moet elk pensioenfonds apart worden benaderd. Op www.mijnpensioenoverzicht.nl is te zien om welke fondsen het gaat.

Bij een andere afspraak moet u beiden het formulier ondertekenen.

WANNEER KRIJG IK MIJN DEEL? De uitbetaling gaat in wanneer de ex-partner die het pensioen heeft opgebouwd, de pensioengerechtigde leeftijd bereikt. Gaat hij of zij eerder met pensioen, dan krijgt u eerder uw deel. Hetzelfde geldt als de ex-partner later met pensioen gaat. Beide keuzes hebben gevolgen voor de hoogte van de uitkering: eerder betekent een lager pensioen, later een hoger. In beginsel is dat zijn of haar zelfstandige recht en keuze. Bij een conflict hierover waarbij het tot een rechtszaak komt, zal de rechter wel de redelijkheid in het oog houden. Later met pensioen gaan alleen om de ex-partner dwars te zitten, is al eens afgestraft via een rechterlijke uitspraak.

WAT ALS EEN VAN BEIDE EX-PARTNERS OVERLIJDT? Overlijdt de ex-partner die het pensioen heeft opgebouwd,dan vervalt zijn of haar ouderdomspensioen. Overlijdt de ex-partner die het pensioen niet zelf heeft opgebouwd, dan krijgt de ander weer zijn of haar volledige ouderdomspensioen.

ANBO

ANO_N7_24.indd 17

17

20/10/17 10:52

KRIJG IK DAN HELEMAAL NIETS MEER? Tijdens het huwelijk of geregistreerd partnerschap hebben partners bij overlijden recht op partnerpensioen oftewel nabestaanden-

consequenties. Zo vervalt het bijzonder

pensioen. Ook ex-partners hebben hier recht op, alleen heet het dan

partnerpensioen,

bijzonder nabestaandenpensioen. Voorwaarde is wel dat dit partner-

pensioen na overlijden ook niet meer terugvalt

pensioen op opbouwbasis is geregeld, dus dat er geld voor is

aan de ander. Weeg dus alles af voor u zo’n

weggezet. Is het partnerpensioen geregeld op risicobasis – een soort

keuze maakt, laat u voorlichten en let op de

verzekering – dan vervalt dat recht. Om het nog lastiger te maken,

formele vereisten. Verder moet de pensioen-

hebben sommige fondsen (waaronder Pensioenfonds Zorg en Welzijn)

uitvoerder instemmen met de conversie.

terwijl

het

ouderdoms-

een deel van het nabestaandenpensioen op opbouwbasis en een deel op risicobasis geregeld (zie ook het interview op pagina 8). Informeer daarom altijd bij het betrokken pensioenfonds naar uw situatie.

WAT ZIJN DE VOORDELEN VAN CONVERSIE? Een van de voordelen is dat u niet meer

KAN HET OOK ANDERS? U

kunt

de

pensioenen

ook

afhankelijk bent van de pensionering van uw bijvoorbeeld

ex-partner. Ook vinden sommige mensen het

60-40 procent. Of kies voor conversie, waarbij een deel van het ouder-

anders

verdelen,

prettig dat er in dit opzicht geen enkele

domspensioen van de ex-partner wordt omgezet in een eigen recht

verbinding met de ex-partner meer bestaat.

(dit hoeft niet precies de helft te zijn). Deze keuze heeft nogal wat

OM UW DEEL TE KRIJGEN, MOET U TIJDIG HET PENSIOENFONDS INFORMEREN

18

WAT ALS IK EEN NIEUWE PARTNER ONTMOET? Dit heeft geen invloed op de eerdere verdeling van het pensioen.

ANBO

ANO_N7_24.indd 18

20/10/17 10:52

DOSSIER PENSIOEN

Ik & mijn

pensioen

De een doet alleen nog wat hij leuk vindt, de ander blijft werken of stort zich in het ­verenigingsleven. Vier mensen vertellen hoe zij de tijd na hun pensioen ­beleven. Én hoe ze het financieel redden. TEKST MARGREET ALGRA BEELD RUUD POS, ISTOCK Gerhard Hormann (56) is journalist, maar sinds 1 mei 2016 met ‘­pensioen’. Hij werkt nog af en toe omdat hij het leuk vindt.

“Toen in 2008 de kredietcrisis ­uitbrak, was het voortbestaan van mijn baan onzeker. Daarom namen mijn vrouw en ik het besluit om ons huis versneld af te betalen. Met de ene helft van ons inkomen losten we de hypotheek af, van de andere helft leefden we. Dat ging ­prima, en daardoor kwam het besef dat ik na mijn pensioen minder geld nodig had dan ik altijd had gedacht.

In 2012 raakte ik inderdaad mijn baan kwijt.

Jarenlang had ik mijn boeken in de avonduren geschreven, nu kon ik dat op mijn dooie ­gemak overdag doen. Nadat ik van de vrijheid had ­geproefd, wilde ik geen vaste baan meer. Ik ging freelance werken.”

MET ‘PLAKBANDPENSIOEN’ “Sinds 1 mei 2016 ben ik met ‘plakband­ pensioen’. Ik noem het zo o ­ mdat mensen die eerder stoppen met werken, de inkomsten uit verschillende alternatieve bronnen vaak aan ­ elkaar plakken. Zo heb ik de royalty’s van mijn

20

boeken, al zijn dat geen hoge bedragen. Daarnaast keer i­k mezelf 1000 euro per maand uit van mijn spaarrekening, als basis­inkomen.

Mijn vrouw werkt en ­verdient 1500 euro netto per maand. Daar leven we van, met onze twee zoons. Op luxe en comfort heb ik ­ingeleverd. Ik was autojournalist, nu rijd ik in een Suzuki Alto van elf jaar oud. Op wintersport gaan we niet meer. Maar onze koelkast is gevuld en ik leef een vrij leven. Het zou ­ondankbaar zijn om níét elke dag zielsgelukkig te zijn.

Ik ben met ‘pensioen’ op een leeftijd waarop ik alles nog kan.

Ik houd van kano­varen, fietsen, lezen en naar de ­bioscoop gaan.

Dankzij mijn abonnement ga ik elke vrijdag naar twee of drie films. Dan voel ik me als een kind dat naar een partijtje mag.”

LEEG LUILEKKERLAND “In principe zou ik me de rest van mijn leven kunnen vermaken met mijn hobby’s, maar ik heb gemerkt dat je ook nuttige dingen moet doen. Klussen in huis, iets voor een ander betekenen of, in mijn geval, schrijven. Anders kom je in een soort leeg L ­ uilekkerland ­terecht en dat gaat knagen. Ik heb een wekelijkse c­ olumn in een krant en ik schrijf aan een nieuw boek. Ik werk alleen omdat ik het leuk vind, nooit meer omdat het moet.

We moeten toe naar een nieuwe d ­ efinitie van het pensioen, vind ik. Het zou niet moeten betekenen dat je pas op een bepaalde ­leeftijd ­kunt ­stoppen met werken, of dat je na die leeftijd een ­beroepsverbod krijgt. Je kunt best jonger stoppen, en af en toe nog wat werken als je daar zin in hebt.”

ANBO

ANO_N7_23.indd 20

20/10/17 10:50

‘Van de helft konden we ook prima rondkomen’

TIP VAN GERHARD “Je bent nooit te jong om één of twee dagen per week minder te gaan werken. Dan geniet je al van de vrijheid en is de stap naar je pensioen minder groot.”

Gerhard Hormann schreef een aantal boeken over zijn keuzes, zoals Het Plakband Pensioen en Hypotheekvrij! (Just Publishers).

ANBO

ANO_N7_23.indd 21

21

20/10/17 10:50

TIP VAN JAAP “Begin op tijd met sparen, zeker als je geen eigen huis hebt als spaarpotje.”

22

ANBO

ANO_N7_23.indd 22

20/10/17 10:50

‘Ik had meer geld opzij moeten zetten’ Jaap Koetje (69) is beeldend ­ kunstenaar.

Hij werkt vier dagen per week als chauffeur van een taxibusje.

“Toen ik de pensioenleeftijd naderde, zag ik de bui al hangen. Mijn pensioen was klein en mijn kunst leverde ­weinig op. Een eigen huis heb ik niet. Als kunstenaar wilde ik o ­ nafhankelijk zijn, dus van financiële regelingen en uitkeringen heb ik nooit gebruikgemaakt. Mijn hele ­leven rolde ik van de ene freelance klus of tijdelijke baan in de ­volgende. Ik werkte ­onder meer in een foto­laboratorium, gaf cursussen zeefdrukken en leerde medewerkers van bedrijven als ­Albert Heijn hoe ze een prijskaartje moesten ­schrijven. Het was geen vetpot, maar ik kon ­ervan leven en als ik geld had, liet ik het rollen.”

is een lijfrentepolis die ik begin ­jaren tachtig heb afgesloten.

Rond mijn 65ste schreef ik me in bij uitzendbureaus voor senioren, maar ik kreeg alleen baantjes aangeboden voor een paar uur. Via een gespecialiseerd uitzendbureau voor taxi­bedrijven vond ik een baan als chauffeur van een taxibusje. Ik ­vervoer kinderen met een zware lichamelijke en verstandelijke b ­ eperking van hun huis of instelling naar de dagbesteding en weer terug. De kinderen die kunnen praten, noemen me ome Jaap. Ik stap weleens chagrijnig in de bus, maar dankzij de kinderen ben ik binnen een halve ­minuut weer vrolijk. Als iemand midden in de zomer kerstliedjes begint te zingen, zing ik lekker mee. Om kwart voor zeven begin ik, om een uur of tien ben ik weer thuis en dan ga ik bijvoorbeeld schilderen. Om drie uur stap ik weer in de bus en rond zes uur ben ik klaar. Zo gaat het vier dagen per week. Ik vind het werk leuk, ­misschien zou ik het ook doen als het financieel niet nodig was.

Maar nu het een ­verplichting is, voelt dat toch anders.”

PRACHTIGE CAMPERS OME JAAP “Tussen 1999 en 2012 werkte ik als d ­ocent creatieve vaardigheden in een gesloten ­ ­instelling voor jongeren. Over die jaren heb ik pensioen opgebouwd. Verder heb ik wat kleine ­pensioentjes van tijdelijke banen.

Ik heb er in al die jaren niet genoeg bij stilgestaan hoe het financieel moest als ik ­ ­ouder werd. Ik had meer geld opzij moeten zetten voor later. Het enige wat wel is ­geregeld,

“Er komt een moment dat ik niet meer door de keuring kom en mijn werk als chauffeur moet opgeven. Ik steek daarom nu veel energie in contacten met galeries. Want exposeren kan ik dan nog wel, hopelijk levert dat wat op.

Soms zie ik ­leeftijdsgenoten in prachtige ­campers rijden. Voor mij zit een ­vakantie er niet in. Maar ik wil niet klagen, zeker niet als ik denk aan de gezinnen van de kinderen die ik ­vervoer. Zij hebben het zwaarder. ­Financieel gezien zit ik misschien een beetje krap, maar verder gaat het goed met me. Ik heb twee gezonde zoons en een goed leven.”

ANBO

ANO_N7_23.indd 23

23

20/10/17 10:50

‘Ik heb het nu drukker dan toen ik nog werkte’ Lien Veringa (72) werkte vanaf haar zestiende

LANGS MET EEN PAN SOEP

als kapster. Sinds 1986 runde ze als zzp’er de

“Als veertigers kochten we ons ­eerste huis. De hypotheek hebben we de laatste jaren voor onze pensionering versneld afbetaald. Dat zag ik als mijn pensioenvoorziening, verder heb ik nooit iets geregeld. Mijn man heeft wel een pensioen opgebouwd en we hebben gespaard toen we a­ llebei nog werkten. Daardoor ­kunnen we nu alles doen wat we willen. Elk jaar een nieuwe auto zit er niet in, maar dat hoeft ook niet. Ik houd niet van luxe. Als ik op vakantie ga, vind ik een camping gezelliger dan een duur hotel. Er zijn voor ­anderen, dat vind ik fijn en belangrijk. Soms breng ik iemand een pan soep of ik help een kennis die gaat verhuizen met behangtrekken. Bij de wandelvereniging maken we bij toerbeurt het clubgebouw schoon, en ik ben vrijwilliger in een verzorgingshuis. Samen met de bewoners maak ik een paar keer per jaar bloemstukjes en het personeel vraagt mijn hulp als ze rolstoelbegeleiders nodig ­hebben. Mijn kinderen kunnen ook altijd een beroep op me doen. Ik pas op de jongste kleinkinderen, verstel kleding en help bij verbouwingen. Omdat mijn man vrijwilliger is bij de IVN en Staatsbosbeheer, spring ik daar ook bij. Ik help bij de Nationale Boomplantdag, de vlindertelling en het padden overzetten. En ik sta nog steeds elk jaar verkleed als k ­ abouter op de paasmarkt van Staatsbosbeheer.”

kapsalons van twee verzorgingstehuizen. Nu is ze met pensioen.

“Eigenlijk had ik best langer door willen ­werken, ik ging geen dag met tegenzin naar mijn werk. Vlak voor mijn 65ste ben ik gestopt omdat mijn man, die vijf jaar ouder is, al gepensioneerd was. We wilden s­amen van ­ onze vrije tijd genieten. Voor even was het best lekker om niks te hoeven, het voelde alsof ik vakantie had.

Al na een paar w ­ eken kwam het gemis. In de vijf jaar erna kwam dat gevoel af en toe terug; afscheid nemen van mijn werk was echt een proces. Maar verveeld heb ik me nog nooit, ik ben altijd bezig. Een jaar voor mijn pensioen werd ik lid van een wandelgroep, zo had ik ­alvast een ochtend ingevuld. In de loop der tijd kwamen er steeds meer d ­ ingen bij. ­Sporten deed ik al en sinds mijn pensionering ga ik twéé keer per week. Ik ben lid van ­Vrouwen van Nu en zat een paar jaar in het bestuur.

Ik bezoek ­tentoonstellingen met mijn kunstgroep, doe mee aan activiteiten van ANBO en zing in een smartlappenkoor. En dan heb ik nog een flinke tuin én een volkstuin waar mijn man en ik druk mee zijn.”

24

TE DRUK VOOR VAKANTIE “Een vakantie plannen is lastig met al onze activiteiten en afspraken.

Misschien heb ik het nu wel drukker dan toen nog ik nog werkte.

Soms wil ik even niks, maar toch zeg ik nooit iets af. Mijn rust pak ik wel weer op een ander moment. Ik ben veel te blij dat ik het allemaal nog kan doen.”

ANBO

ANO_N7_23.indd 24

20/10/17 10:50

TIP VAN LIEN “Sluit je aan bij een vereniging. Zo leer je mensen kennen en doe je leuke dingen samen.”

ANBO

ANO_N7_23.indd 25

25

20/10/17 10:50

TIP VAN HENDRIK “Soms organiseren bedrijven een cursus voor mensen die bijna toe zijn aan hun ­pensioen.

Dat lijkt me handig, zeker als je weinig hobby’s hebt.”

26

ANBO

ANO_N7_23.indd 26

20/10/17 10:50

‘Zolang ik mijn borreltje en tv heb, is het leven goed’ Hendrik van der Meeren (96) ging bijna veertig jaar geleden met vervroegd pensioen, toen het bedrijf waar hij werkte failliet ging.

“Ik groeide op in een warm gezin waar ­nauwelijks geld was. Mijn schoenen moest ik delen met mijn zus. Nu leef ik van mijn AOW en twee pensioentjes en ik woon in een ­prachtige huurwoning. Ik kom niets tekort en sta midden in het leven. Ik rijd nog auto, ik doe boodschappen, ik kook en was. Ik kijk graag tv om de actualiteiten bij te houden.

Ik heb een tablet en een printer die ik met mijn smartphone kan bedienen. Hoe alles werkt, zoek ik het liefst zelf uit. Ik herinner me nog de tijd van paard en wagen en nu kan ik appen en telebankieren, dat is toch mooi?

In huis doe ik alle klussen zelf. Vorig jaar heb ik een keukentafel getimmerd en een vaat­ wasser geïnstalleerd, inclusief leidingwerk.”

KILO’S WORST “Op mijn veertiende ging ik van school. De schooldirecteur kwam nog langs om te vragen of ik niet mocht doorleren. Maar daar was geen sprake van, ik moest thuis bijspringen. Al snel had ik allerlei baantjes. Ik was een tijdje

­ etsenmaker en voor een slager vervoerde ik op een bakfiets kilo’s fi worst. Later ging ik aan de slag als service-inspecteur en als ­ontwerper van straalketels. Dat werk heb ik veertig jaar gedaan, tot ik op mijn 57ste door een faillissement met vervroegd pensioen moest. Het was vlak voor de crisis van de j­aren tachtig. Een vaste baan heb ik daarna nooit meer gevonden. Ik was wel altijd bezig, ik werkte graag met mijn handen. Zo sloopte ik kassen en bouwde ik van het sloopmateriaal kleinere kassen die ik verkocht aan ­tuinders. Auto’s overspuiten heb ik ook een tijdje gedaan. Klokken restaureren was al jaren mijn hobby, nu had ik daar nog meer tijd voor. Het werd een gezamenlijke hobby van mijn vrouw en mij om antieke ­klokken te verzamelen. Ik restaureerde ze en verkocht ze daarna of hield ze zelf. Ik heb hier thuis nog steeds een grote ­klokkenverzameling.”

KLEINE KRING “Eind 2015 overleed mijn vrouw, we zijn maar liefst 69 jaar samen geweest. Ze was ziek en de laatste vijftien jaar heb ik haar zelf thuis verzorgd. Als je zo oud bent als ik, wordt je sociale kring w ­ el kleiner. Van de acht kinderen uit ons gezin zijn nog één zus en ik in leven.

Gelukkig heb ik mijn drie kinderen, mijn kleinkinderen en achter­ kleinkinderen. Mijn dochter vroeg of ik niet in een bejaardenhuis wilde wonen, lekker onder de mensen. Daar heb ik helemaal geen zin in. Ik woon hier al 44 jaar. Oude bomen moet je niet verplaatsen.

Zolang ik mijn sjekkie, mijn borreltje, mijn gereedschap en mijn televisie heb, is het leven goed.”

ANBO

ANO_N7_23.indd 27

27

20/10/17 10:50

DOSSIER PENSIOEN

Ons pensioenstelsel wordt beschouwd als een van de beste ter wereld.

Traditioneel bestaat het uit drie pijlers, maar sinds kort zijn er twee aan toegevoegd die onze inkomenspositie ook beïnvloeden.

Het Nederlandse pensioenstelsel

1 AOW

De Algemene Ouderdomswet is een volksverzekering die in 1956 is ingevoerd. Dit basispensioen voor alle Nederlandse ingezetenen wordt gefinancierd via een omslagstelsel, oftewel het pay as you go-principe.

De uitkeringen worden dus rechtstreeks betaald uit de lopende inkomsten van de overheid en er wordt hiervoor geen reserve opgebouwd. AOW-premie wordt betaald door alle belastingplichtigen tot 65 jaar*. Zij dragen een vast percentage van hun inkomen af. De AOW biedt een vast bedrag als pensioeninkomen dat niet is gerelateerd aan het arbeidsverleden. De hoogte van de AOWuitkering is niet afhankelijk van andere inkomensbronnen van een huishouden, maar wél van het aantal jaren dat iemand tussen zijn vijftiende en de pensioengerechtigde leeftijd in Nederland heeft gewoond, de samenstelling van het huishouden en de leeftijd van de partner.

Iedereen van 15 tot 65 jaar die in Nederland woont, bouwt per jaar 2 procent AOW-rechten op. Een volledige AOW-uitkering wordt dus in vijftig jaar opgebouwd.

Mensen met een onvolledig ouderdomspensioen en onvoldoende overig inkomen of vermogen, krijgen een aanvulling vanuit de bijstand. De netto-AOW van iemand die alleen woont, is gelijk aan 70 procent van het nettominimumloon. Wie is getrouwd of samenwoont, ontvangt 50 procent van het nettominimumloon, zodat twee partners samen 100 procent ontvangen. * De AOW-leeftijd gaat in stappen omhoog naar 66 jaar in 2018 en 67 jaar in 2021.

28

ANBO

ANO_N7_16.indd 28

2

€ €

€

INDIVIDUELE PENSIOENOPBOUW

Hierbij van

gaat

het

werknemers,

om

maar

pensioenopbouw vooral

ook

van

zelfstandigen, die later bijvoorbeeld wordt uitgekeerd als lijfrente. Hier is sprake van een kapitaaldekkingsstelsel.

In 2014 bedroegen de uitgaven voor de AOW 34 miljard euro. Sinds 2008 zijn de uitgaven met meer dan een kwart gestegen als gevolg van de vergrijzing.

20/10/17 10:25

3

AANVULLEND PENSIOEN

Deze bouwen werknemers en de werkgever samen op door middel van premiebetaling en rendement op beleggingen. Dit aanvullende werknemerspensioen is gebaseerd op het kapitaaldekkingsstelsel: werknemers en werkgevers sparen voor het toekomstige pensioen. Alle ingelegde gelden worden beheerd door pensioenfondsen of levensverzekeraars. Deze pensioenfondsen en levensverzekeraars moeten zich houden aan de Nederlandse pensioen- en verzekeringswetten onder toezicht van De Nederlandsche Bank (DNB).

Deelname aan de pensioenregeling is meestal verplicht. Een deelnemer bouwt elk jaar een vast percentage op van het loon met aftrek van de zogeheten franchise. Alle deelnemers aan een fonds betalen hiervoor hetzelfde premiepercentage. Bij het bepalen van de premiehoogte wordt dus geen rekening gehouden met individuele verschillen in leeftijd, geslacht en gezondheid. Op deze manier is

€

er sprake van solidariteit tussen groepen deelnemers. Immers, een door een jongere ingelegde premie rendeert veel langer dan een door een oudere ingelegde premie, maar toch bouwen

jongeren voor dezelfde premie dezelfde pensioenrechten op als ouderen.

5 4

In 2015 bedroeg het vermogen van Nederlandse pensioenfondsen 1353 miljard euro, oftewel bijna 1,4 biljoen.

€

€

INKOMEN UIT ARBEID

Een groeiend aantal mensen werkt na de AOW-datum door.

Dat heeft twee effecten: je hebt meer inkomen en bovendien kun

je

je

pensioenuitkering

– tijdelijk – opschuiven. Die pensioenuitkering

vervolgens ook omhoog.

gaat

PRIVÉVERMOGEN

Deze vijfde pijler bevat spaargelden, beleggingen en vermogen uit eigen

huis en/of onderneming die

kunnen

aangewend

worden

als

voor­

ziening voor de oude

dag. Zelfstandigen die na hun pensionering meer te besteden willen hebben alleen

de

AOW,

moeten hun aanvullend

pensioen via de derde of vierde pijler regelen.

ANBO

ANO_N7_16.indd 29

BEELD ISTOCK BRON CBS

dan

29

20/10/17 10:25

ANTWOORD EN ADVIES VAN ANBO Bij ANBO Raad & Daad kunt u terecht voor advies en hulp over inkomen, gezondheid en wonen. Ook een vraag? Kijk op www.anboraadendaad.nl of bel de Raad & Daad Advieslijn:

(0348) 46 66 88 (werkdagen van 10.00-15.00 uur). Mailen kan ook: raadendaad@anbo.nl

HEFFINGEN & BELASTINGEN Er zijn twee soorten gemeentelijke belastingen: heffingen en algemene belastingen.

Heffingen zijn rechten, tarieven en leges. Bijvoorbeeld ­rioolheffing, een kaartje voor het gemeentelijke zwembad of de kosten voor een paspoort. De gemeente kan in deze gevallen alleen de kosten vergoed krijgen die ze heeft ­ ­gemaakt. De opbrengst van deze heffingen mag dus niet meer zijn dan wat ze de gemeente kosten.

Algemene belastingen zijn bijvoorbeeld onroerendezaakbelasting, toeristenbelasting, forensenbelasting en parkeerbelasting.

De

opbrengst

gaat

naar

de

gemeente.

De ­gemeente bepaalt zelf waarvoor de opbrengst wordt gebruikt.

Bang dat u valt?

Vallen is de meest voorkomende oorzaak van letsel door een ongeval bij ouderen. Vaak ­gebeuren dit soort ongelukjes thuis. Het is daarom heel belangrijk om goed te kijken naar uw inrichting en gewoontes. Door wat kleine aanpassingen is het vaak mogelijk om langer ­ zelfstandig te blijven wonen. Kijk voor i­nformatie

Nieuwe bank

Wilt u van bank veranderen? Let dan op de volgende zaken.

Houd er om te beginnen rekening mee dat het aanvragen en activeren van een nieuwe bankrekening, betaalpassen en internetbankieren zeker twee weken kan duren. U kunt in die periode nog geen betalingen doen vanaf de nieuwe rekening. Zorg er dus voor dat u uw oude betaalrekening nog even kunt gebruiken.

Nog een tip: maak gebruik van de overstapservice. Dit is een dienst die banken onderling hebben afgesproken. Met de over-

én valpreventietips op www.anbo.nl/vallen.

Wilt u weten of uw woning veilig genoeg is?

Bel met de ANBO Raad & Daad Advieslijn (0348) 46 66 88. Hier kunt u ook een afspraak maken met een ANBO Woonconsulent, een deskundige vrijwilliger die gratis bij leden op huisbezoek komt. Deze consulent doet samen met u een eerste check en geeft advies over preventieve maatregelen die de veiligheid in en om uw ­woning kunnen vergroten.

stapservice is het een stuk eenvoudiger om van bank te wisselen.

ANBO

ANO_N7_05.indd 33

33

20/10/17 09:32

ANTWOORD EN ADVIES VAN ANBO Bij ANBO Raad & Daad kunt u terecht voor advies en hulp over inkomen, gezondheid en wonen. Ook een vraag? Kijk op www.anboraadendaad.nl of bel de Raad & Daad Advieslijn:

(0348) 46 66 88 (werkdagen van 10.00-15.00 uur). Mailen kan ook: raadendaad@anbo.nl

Acceptgiro blijft nog even

Een aantal jaar geleden is besloten om de papieren acceptgiro per 1 januari 2019 af te schaffen. Aanleiding was onder meer de verwachting dat het gebruik van de acceptgiro drastisch zou afnemen. Inmiddels is duidelijk dat de daling achterblijft bij de verwachting. Dat betekent dat het vervallen van de acceptgiro per 1 januari 2019 te vroeg komt. Hij blijft dus nog even. Daartoe is besloten door Currence – de eigenaar van Acceptgiro – na overleg met banken en gebruikers.

UW RECHTEN BIJ VERKOOPDEMONSTRATIES Er zijn regels voor verkoopdemonstraties (bijvoorbeeld tijdens busreizen) die u beschermen tegen ongewilde aankopen. Zo is de handelaar verplicht om u te informeren over de bedenktijd en hoe u de koop ongedaan kunt maken. U hebt recht op een bedenktijd van veertien dagen als u tijdens een verkoopdemonstratie iets koopt wat meer dan € 50 kost. Maar er zijn uitzonderingen. Zo geldt voor hygiënische producten geen bedenktijd – tenzij het artikel nog verzegeld is.

UW EIGEN RISICO BETALEN IN TERMIJNEN Kunt u de factuur van uw verplicht eigen risico voor de zorgverzekering niet in één keer betalen? Overleg dan met uw zorgverzekeraar of gespreide betaling ook mogelijk is. Meestal moet u hierover zelf contact opnemen. Als u aan het begin van het nieuwe jaar al weet dat uw eigen risico zal worden aangesproken, dan kunt u dit bedrag bij een aantal zorgverzekeraars in gedeelten laten afschrijven (tegelijk met de zorgpremie). Blijkt aan het eind van het jaar dat het eigen risico niet volledig is opgemaakt, dan krijgt u het bedrag teruggestort dat overblijft. Bij de vier grote zorgverzekeraars (CZ, Menzis, VGZ en Zilveren Kruis) is het nu al mogelijk het eigen risico zowel vooraf als achteraf gespreid te betalen.

34

ANBO

ANO_N7_05.indd 34

20/10/17 09:32

Uw rekening voor gas en stroom fors omlaag?

— Dat kan. Met de Energieservice van ANBO!

De scherpste prijs met onze Energieservice!

Wilt u persoonlijk advies?

• Bel de ANBO Energieservice (088) 669 90 60

Vergelijken loont. Daarmee kunt u het meest op uw energiekosten

• Of ga naar www.anbo.nl/

besparen. Zeker als u al langere tijd bij dezelfde energieleverancier zit en voor de eerste keer overstapt. De eerste overstap bespaart u het meest. Die besparing kan oplopen tot honderden euro's. Wilt u elk jaar opnieuw de allerscherpste tarieven voor gas en stroom? Kies dan voor de ANBO Energieservice. Wij zetten de scherpste aanbiedingen

energiekorting

• Of vul onderstaande bon in Vraag nu naar het aanbod. Pak uw verbruiksgegevens erbij. Bespaar direct fors.

van het moment voor u op een rij en regelen de overstap voor u.

Persoonlijke gegevens Voorletters

O dhr.

Tussenvoegsel(s)

Achternaam

O mw.

Bent u al eens overgestapt van energieleverancier?

O Ja

O Nee

Wat is de looptijd van uw huidige energiecontracten?

O Ik heb een contract voor onbepaalde tijd zonder einddatum voor stroom.

E-mailadres

O Mijn contract voor stroom loopt

maanden.

O Ik heb een contract voor onbepaalde tijd zonder einddatum voor gas.

Straat

O Mijn contract voor gas loopt nog

maanden.

Stroom Huisnummer en toevoeging Postcode

Huidige leverancier stroom: Jaarverbruik stroom:

kWh per jaar.

O Ik heb zonnepanelen.

Woonplaats

Gas Huidige leverancier gas: Telefoonnummer

Jaarverbruik gas:

Stuur de compleet ingevulde bon op naar: De ANBO Energieservice - Postbus 3359 - 1001 AD Amsterdam.

Vergeet niet een postzegel te plakken.

m³ per jaar.

ENCO_01_ADVE_ANBMAG_1746_I

BEL MIJ VOOR EEN SCHERP AANBOD EN BEREKEN HOEVEEL IK KAN BESPAREN!

BELANGENBEHARTIGING

OP PAD

In elk magazine: een kijkje achter de schermen bij ANBO. Zodat u kunt zien hoe wij uw belangen behartigen.

Kijkje in de polder

5 september Ook dit jaar wijzen

Hoera!

we politici op het belang van een

de combinatie werk en privé, zeker als

eigentijdse polder en gedeelde

het de zorg voor een naaste betreft.

belangen. Tijdens de opening van

Daarom krijgen we tijdens het con-

het parlementaire jaar staan we op

gres Goed werkgeverschap loont!

het Plein met een kopje koffie.

de ‘Erkenning voor mantelzorgvrien-

Als werkgever heeft ANBO oog voor

delijk personeelsbeleid’ uitgereikt van stichting Werk&Mantelzorg.

ZORGCONGRESSEN September Liane den Haan spreekt bij Seneca en gaf de zaal een andere kijk op ouder worden: niet focussen op wat niet meer lukt, maar juist op wat wel kan! Later die maand logeert ze, met onder anderen oud-SERvoorzitter Alexander Rinnooy Kan, bij een zorginstelling van Cordaan.

PRINSJESDAG 19

september

Op

VOOR EEN GOED DOEL 9

september Tien ANBO-mede-

werkers rennen, wandelen, duwen en rollen tijdens de Evers Staat Op Run om geld op te halen voor het

naar

de

Ronald McDonald Huis in Groningen.

Ridderzaal! De kabinetsbegroting

Daarnaast maken we voor elk nieuw

voor 2018 lijkt niet onaardig uit

september-lid 5,38 euro over naar

te pakken voor gepensioneerden.

het Ronald McDonald Kinderfonds.

Maar onze vrees dat de middengroepen er verder op achteruitgaan, wordt waarheid. Houd onze website in de gaten voor het vervolg.

Aftrap aangiftes De

vrijwilligers

die

belasting-

formulieren invullen voor ANBOleden, worden elk jaar bijgepraat en bijgeschoold. Dit als voorbereiding op het nieuwe aangiftejaar.

ANBO

ANO_N7_17.indd 39

39

20/10/17 10:30

Forse korting op uw

ZORGPREMIE via het ANBO Zorgcollectief

De zorgpremie is elke maand een aanslag op onze portemonnee.

Wie wil daar nu niet op besparen? Dat kan, tot wel 17,5 procent, met het ANBO Zorgcollectief. Bovendien kunt u als deelnemer dag en nacht terecht bij de ANBO Zorgadvieslijn. TEKST LIDIA VAN DEN EIJNDE BEELD ISTOCK

40

ANBO

ANO_N7_09.indd 40

20/10/17 09:50

E

en goede ziektekostenverzekering wil ­iedereen, maar waarom zou u daarvoor te veel betalen? ANBO heeft afspraken gemaakt met dertien zorgverzekeraars. ­ En ­omdat we zo veel leden vertegenwoordigen, is de collectieve korting aanzienlijk! De korting op uw basisverzekering kan oplopen tot 9 procent en voor uw aanvullende verzekering tot 17,5 procent. Dat kan u meer dan 100 euro zorgpremie per persoon per jaar schelen. Dit voordeel geldt ook voor inwonende partners en thuiswonende kinderen. Dus met één ANBOlidmaatschap kan een huishouden honderden euro’s per jaar besparen.

EERLIJK ADVIES Korting is prettig, maar misschien nog wel belangrijker: ANBO geeft ook onafhankelijk ­ ­advies. Want misschien betaalt u nu zelf voor geneesmiddelen die een andere verzekeraar wel vergoedt. Is die aanvullende verzekering eigenlijk wel nodig? Vergoedt uw verzekeraar de fysiotherapie na uw geplande heupoperatie?

Kunt u volgend jaar bij dezelfde zorgverleners terecht? En vergoedt uw verzekeraar die behandelingen in 2018 ook? Elk jaar onder­ ­ handelen verzekeraars opnieuw over de ­contracten met zorgverleners. Dat u dit jaar bij de zorgverlener van uw keuze terechtkon, wil niet zeggen dat dit volgend jaar ook lukt.

U kunt dat natuurlijk zelf uitzoeken, maar u kunt ook de ANBO Zorgadvieslijn bellen (zie kader). Gediplomeerde adviseurs geven onafhankelijk en deskundig, maar vooral: persoonlijk advies. De een betaalt nu eenmaal graag wat meer voor vrije keuze, terwijl de ander een lage premie het belangrijkst vindt. En wellicht bent u bereid om een hoger eigen risico te ­nemen, omdat u nog een spaarpotje achter de

ANBO Zorgadvieslijn

hand hebt. Op basis van uw persoonlijke wensen vinden de adviseurs de zorgverzekering die bij u past.

KIES UW KORTING

Meer dan € 100 kort op uw zorgverzek ing ering?

Dat kan, ANBO heeft kortingsafsprake n met 13 zorgverzeker aars.

Ook die van u?

EIGEN KEUZE ZORGVERLENER & VOLLEDIGE VERGOEDING Met een restitutiepolis bepaalt u zelf naar ­welke zorgverlener of zorginstelling u gaat en wordt de zorg compleet vergoed. U betaalt daar meestal wat meer voor. Veel Nederlanders denken zo’n polis te hebben, maar bij ­ 75 procent is dit niet het geval. Zij kunnen voor vervelende verrassingen komen te staan.

MINDER KEUZEVRIJHEID OF GEDEELTELIJKE VERGOEDING Meer dan de helft van de Nederlanders heeft een naturapolis. Hiermee kunt u alleen terecht bij zorgverleners die een contract hebben met uw zorgverzekeraar. Wilt u naar een zorg­ verlener met wie uw verzekeraar geen contract heeft? Dan krijgt u vaak maar een deel van de kosten vergoed, of niets. Soms heeft een zorgverzekeraar wel een contract met een ­ ziekenhuis, maar niet met een bepaalde ­ specialist die in dat ziekenhuis werkt. ­ Dan krijgt u de behandeling niet volledig ­vergoed. Die situatie kan elk jaar veranderen.

BEPERKTE KEUZE, LAGERE PREMIE Steeds meer mensen kiezen voor de lage ­premie van de Budget- of Internetpolis. Het finan­ciële voordeel is aanlokkelijk, maar de keuze uit ­zorgverleners en instellingen is beperkt. Wilt u toch naar de zorgverlener van uw keuze? Dan zijn de kosten voor een groot deel of zelfs geheel voor uw eigen rekening.

ANBO-leden kunnen dagelijks 24 uur per dag

HOGER EIGEN RISICO, LAGERE PREMIE

terecht voor onafhankelijk en deskundig advies

Iedereen heeft een verplicht eigen risico, in 2017 is dat 385 euro. U had de mogelijkheid om

bij de Zorgadvieslijn, tel. (0182) 30 45 00.

ANBO

ANO_N7_09.indd 41

41

20/10/17 09:50

uw eigen r­isico vrijwillig te verhogen tot maximaal 885 euro, dat scheelt 20 euro premie per maand. Daar staat tegenover dat de eerste 885 euro van uw zorg­ kosten dan uit uw eigen portemonnee komen. Dat ­betekent dat u de kosten voor een operatie of medisch specialist, scans of een bloedonderzoek in het zieken­ huis zelf moet betalen tot de grens van 885 euro is bereikt. Ook de kosten van geneesmiddelen ­ tellen mee voor het eigen risico. Als u aanzienlijke ­zorgkosten verwacht, kunt u beter het eigen risico niet verhogen.

WEL/NIET AANVULLEND VERZEKEREN De premies van aanvullende verzekeringen kunnen fors oplopen. Daarom zien steeds meer mensen af van een aanvullende verzekering. Daarmee verlagen ze hun maandelijkse lasten. Met een aanvullende ­verzekering krijgt u zorgkosten vergoed die niet door de basisverzekering worden gedekt, zoals tandzorg, fysiotherapie, alternatieve geneeswijzen en gehoor­ ­ apparaten. Maar niet alle kosten worden vergoed.

Soms geldt er een maximumbedrag (bijvoorbeeld 500 of 1000 euro). Of u krijgt een maximumaantal ­behandelingen vergoed, bijvoorbeeld tien of twintig keer fysiotherapie. Dit kan elk jaar veranderen. A ­ ls u hoge zorgkosten verwacht, kan een aanvullende ­verzekering voordelig zijn. Verzeker alleen wat nodig is en wat u niet zelf wilt of kunt betalen.

HET ANBO-VOORDEEL OP EEN RIJ Zorg- Korting Korting Korting verzekeraar Basis- aanvullende Tandarts verzekering verzekering verzekering

8%

17,5% 10%

7,5% 10% 10%

9% 12% 12%

5% -

5% 7% 7%

6%

8% 10%* 10%

3% 7% 7%

7,5% 10% 10%

7% 7% 7%

8%** 10%*** -

5% 10% 10%

7% 7% 7%

6%

-

6%

* Geen korting op OHRA Sterk ** 5% korting op VGZ Goede Keuze *** 5% korting op het Vitaal Pakket. Geen korting op het Gezin Pakket

Zo doet u mee

Profiteert u nog niet van korting op uw zorgverzekering via het ANBO Zorgcollectief? Ga dan naar www.anbo.nl/ amzorgcollectief of vul de bon in. Als u al deelneemt aan het collectief, hoeft u deze bon niet opnieuw in te vullen.

JA, ik wil korting op mijn zorgpremie. ❍ Ik wil bij mijn eigen zorgverzekeraar blijven en gebruikmaken van de ANBO-collectiviteitskorting!

De korting op de zorgpremie is alleen voor leden, inwonende partners en thuiswonende kinderen. Eén lidmaatschap per huishouden voldoet. ❍ Mijn partner, wonend op hetzelfde adres, wil de korting ook.

❍ Ik ben geen ANBO-lid. Ik word lid en betaal het instaptarief van € 29,95.

Voorletters Tussenvoegsel(s)

Voorletters

Achternaam

Tussenvoegsel(s)

Achternaam

Geboortedatum

Geboortedatum M/ V

E-mailadres

Straat

Huidige zorgverzekeraar

Postcode Woonplaats Telefoonnummer E-mailadres

Huisnr.

Polisnummer Datum en handtekening

Huidige zorgverzekeraar Polisnummer Datum en handtekening

M/V ZOCO_01_ADVE_ANBMAG_1746_I

❍ Ik ben ANBO-lid met lidnummer __________________________________

Stuur de ingevulde bon naar ANBO SUCSEZ, Postbus 150, 2810 AD Reeuwijk. Vergeet niet een postzegel te plakken.

Kifid 300.008196 | KvK 24387374 | Wft 12012119 | SUCSEZ

ANO_N7_09.indd 42

20/10/17 09:50

ANBO REIZEN

Aan de

Spaanse kust

Zin in iets anders dan Barcelona of Madrid? Ontdek dan tijdens een schitterende cruise van Rome naar Amsterdam onder meer de gezellige Spaanse kuststeden Vigo, Cartagena en Cádiz. TEKST RIANNE SEPERS BEELD ISTOCK Het amfitheater in Cartagena.

46

Aan de Atlantische kust van Galicië ligt de vissersstad Vigo. De hypermoderne haven contrasteert mooi met de historische charme van het oude centrum, en de omgeving telt maar liefst 38 heerlijke stranden en baaien. In de oude binnenstad, achter de zeventiende-eeuwse stadswal, hangt een prettige maak-jeniet-druk-sfeer die Spanje typeert.

Daarbij is het centrum beeldschoon, vol kleurrijke parkjes en met het gezellige Plaza de la Constitución met zijn terrasjes en de imposante kathedraal van Santa María als hoogtepunten. Een portie geschiedenis is te vinden bij de vele prehistorische en Romeinse overblijfselen in de omgeving. Maar ook bij Castro de

Vigo, een nederzetting op een bergtop waar de bevolking zich terugtrok tijdens aanvallen van Vikingen. Er liggen resten van de oude nederzettingen, er staat een imposant fort en er zijn eeuwenoude huisjes nagebouwd die een beeld geven van hoe mensen hier vroeger leefden.

Kers op de taart: het schitterende uitzicht over de stad en de zee.

BRUISEND CARTAGENA Aan de andere kant van Spanje, op een landtong aan de Middellandse Zee, ligt Cartagena. De vele Romeinse opgravingen hier zorgen ervoor dat deze stad bijna een openluchtmuseum is. Een echte publiekstrekker is het eeuwenoude, maar

ANBO

ANO_N7_11.indd 46

20/10/17 10:11

perfect bewaard gebleven amfitheater.

Binnen voeren roltrappen omhoog, waarna u aan de buitenkant, via de banken waar de Cartagenen vroeger ­ naar hun gladiatoren keken, kunt afdalen. Maar het meest ­ ­ bijzonder in Cartagena zijn de inwoners en de sfeer.

Het is er altijd levendig, ­ behalve ­misschien op bloedhete dagen tijdens de siësta. Maar verder bruist deze stad, of het nou een vroege ­lentedag, zwoele zomeravond of frisse decemberdag is. En dat zonder de sfeer van een toeristische trekpleister, want ­ Cartagena is nog ­authentiek Spaans.

VIS IN CÁDIZ Ook nog niet onder de voet gelopen door toeristen is Cádiz, even ten westen van Gibraltar aan de zuidkust. Het ­verfrissende briesje dat hier altijd waait, maakt deze stad minder heet dan de meeste andere Spaanse kustplaatsen.

Uiteraard zijn ook hier mooie overblijfselen van vroeger tijden te ­vinden, ­zoals het uit rode baksteen opgetrokken Gran Teatro Falla en de middeleeuwse ­ ­kathedraal. Verder is het heerlijk flaneren op de charmante stadspleinen. Maar écht blij word je hier van de plaatselijke keuken. Natuurlijk ontbreken de tapasbarretjes niet in het straatbeeld, die zijn vooral te vinden rond de Calle Zorrilla.

En voor visliefhebbers is de stad een paradijs, er zijn maar weinig steden ­ waar dit zo lekker en voor maar zo ­weinig geld wordt geserveerd. Tijdens de lunch wordt de vangst van die ­ochtend verwerkt in ­geurige paella’s en tongstrelende ­ dagschotels. In de hele stad zijn ­restaurantjes te vinden, maar in het schilderachtige buurtje Barrio de la Viña eten de locals het liefst. Dat heeft vast een goede reden.

Aanbieding

13-DAAGSE CRUISE ROME – AMSTERDAM

€50 KORTING VERBLIJF

Dag 8 Lissabon Dag 9

EXCLUSIEF

U verblijft aan boord

Vigo Dag 10 Op zee

• Calamiteitenfonds:

van het schip Konings-

Dag 11 Cherbourg

€ 2,50 per boeking

dam van de Holland

Dag 12 Zeebrugge

• Transfers

America Line. Er zijn

Dag 13 Aankomst in

• Fooien (€ 13,50 tot

onder meer drie zwem- Amsterdam

€ 15 p.p.p.d.)

baden, bars & lounges, PRIJS

• Excursies en entree-

een theater, casino,

Vanaf € 1886 p.p.

gelden

winkels, een internet-

(hier krijgt u nog € 50

• Reserveringskosten:

ruimte en een spa.

ANBO-korting over).

€ 25

PROGRAMMA

INCLUSIEF

• Specialiteiten­

Dag 1 Vliegreis Rome,

• Vliegreis met KLM

restaurants

inscheping Dag 2 Op

of partners o.b.v.

VERTREKDATUM

zee Dag 3 Barcelona

voordeligste klasse •

1 mei 2018

Dag 4 Valencia Dag

Verblijf met volpension

5 Cartagena Dag 6

• Havengelden en

Gibraltar Dag 7 Cádiz

luchthavenbelasting

ANBO biedt u in samenwerking met Zeetours de mooiste reizen aan met € 50 korting.

INFORMATIE & BOEKEN:

Bel (010) 282 38 80 of stuur een e-mail naar cruises@zeetours.nl. Vermeld de kortingscode ANBO.

AANRADERS

➜ Neem in Vigo de boot naar de Cíes Eilanden voor de kust: ongerepte ­natuur, prachtige vogels en parelwitte zandstranden.

➜ Tijdens de Spaanse burgeroorlog was Cartagena een belangrijke stad.

Die geschiedenis is terug te zien in het Museo-Refugio de la Guerra Civil aan de Calle Gisbert.

ANBO

ANO_N7_11.indd 47

47

20/10/17 10:12

SAMEN STAAN WE STERK

Hebt u een vraag of advies nodig over inkomen, wonen en gezondheid? ANBO Raad & Daad staat voor u klaar. In elk ANBO Magazine belichten we een zaak die door ons is uitgezocht. Deze keer: een greep uit de met hulp van ANBO succesvol opgeloste kwesties.

HOGE DREMPEL IN HUURWONING

Orde op zaken

De partner van een ANBO-lid overleed vorig jaar.

Een ANBO-lid woont in een seniorenflat.

Zij hielp hem altijd met de administratie omdat hij

Ze heeft twee kunstknieën en was al een paar

dyslexie heeft. Nu moet hij dat zelf doen, maar door

keer over een te hoge drempel gevallen.

zijn aandoening vindt hij dat moeilijk. Hij nam contact

Mevrouw diende een klacht in bij de

op met ANBO Raad & Daad, waarna hij met hulp van

verhuurder. Die gaf een bedrijf opdracht om

een ANBO Consulent zijn administratie kon opschonen.

naar het probleem te kijken. Conclusie?

Alles is nu weer keurig in orde.

Er werd niets aan gedaan. Mevrouw nam

Een soortgelijke hulpvraag ontving ANBO Raad & Daad

contact op met ANBO Raad & Daad. Samen

van een lid van wie de echtgenoot aan het dementeren

met een ANBO Consulent maakte ze bezwaar,

is. Hij deed altijd de administratie en mevrouw twijfelde

en met succes. De verhuurder gaat de hoge

welke zaken bewaard moesten worden. Ook hier heeft

drempel nu wél aanpakken.

de ANBO Consulent de administratie geordend én tips gegeven.

48

ANBO

ANO_N7_19.indd 48

20/10/17 10:37

Recht op geld bij ziekte

ZELF EEN MAALTIJD KIEZEN

Een ANBO-lid kon tijdelijk niet werken vanwege een virus­

In de Vondelflat, een seniorencomplex in

ontsteking aan zijn evenwichtsorgaan. Ondanks de verplichting

Groningen, ­

tot loondoorbetaling, betaalde zijn werkgever het salaris niet uit.

­bewoners en directie over de inhoud van het

Zijn ­echtgenote verzocht de werkgever meerdere keren om het

servicecontract.

loon over te maken. Ook schakelde zij het UWV, de Arbo-arts

service was het probleem. Volgens de ­bewoners

en de FNV in, maar zonder het gewenste resultaat. ANBO Raad

waren de maaltijden van slechte kwaliteit: zij

& Daad belde voor haar met de boekhouder van de werkgever

gingen zelf voor catering zorgen. Dat mocht

van haar man en wees hem op zijn verplichtingen. Een paar uur

volgens de directie niet, die dreigde met een

later belde mevrouw: het salaris was overgemaakt.

rechtszaak. ANBO probeerde een oplossing te

ontstond

een

conflict

Voornamelijk

de

tussen maaltijd­

forceren door bij 160 bewoners pizza te laten bezorgen. Naast aandacht in de landelijke pers werd er dankzij de actie weer overlegd tussen directie en bewoners. Na bemiddeling door de gemeente Groningen is het conflict opgelost:

TE WEINIG HUISHOUDELIJKE HULP

bewoners mogen voortaan zelf bepalen waar ze hun maaltijden bestellen.

Jarenlang ontving een ANBO-lid drie uur per week huishoudelijke hulp. De gemeente bracht dit terug naar één uur en veertig minuten. Dat was, gezien de gezondheidssituatie, te weinig. Door tussenkomst van de ANBO Consulent krijgt mevrouw nu tweeënhalf uur per week huishoudelijke hulp. Iets minder dan voorheen, maar ze is er tevreden mee.

VRAGEN OVER BRIEF PENSIOENFONDS Een ANBO-lid ontving een brief van haar pensioenfonds en had vragen over de berekening van haar ouderdomspensioen. Ook de deskundigen van ANBO Raad & Daad vonden de inhoud van

ANBO Raad & Daad ontving een hulpvraag van een ANBO-lid.

de brief onbegrijpelijk en namen

Meneer was er in juni, juli en augustus 2016 enige tijd tussenuit

contact op met het betreffende

geweest in verband met een ongeval. Hij moest wel zijn huis­

pensioenfonds. Er komt daar nu

houdelijke hulp doorbetalen, terwijl hij daar door zijn afwezigheid

meer aandacht voor de manier

in die periode geen gebruik van had gemaakt. Een medewerker

van informeren en de brieven

van ANBO Raad & Daad heeft meerdere keren contact gehad

worden aangepast. ANBO houdt

met zijn zorggroep en kreeg uiteindelijk voor elkaar dat de eigen

een vinger aan de pols.

­bijdrage over deze drie maanden werd terugbetaald.

TEKST ALEX VAN SCHERPENZEEL

REKENING VOOR NIET-GELEVERDE DIENSTEN

ANBO

ANO_N7_19.indd 49

49

20/10/17 10:37

Privacy is een groot goed.

Hoe kunt u bijvoorbeeld voorkomen dat uw digitale medische gegevens gaan ‘zwerven’? Netwerk 100, een samenwerkingsverband tussen zorgprofessionals en senioren, geeft tips.

TEKST JOSÉ VAN BERKUM BEELD ISTOCK

Wie ziet uw medische gegevens?

VEILIG ONLINE

N

a de komst van de Wmo sloegen de ouderen in Netwerk 100 alarm. Zij vreesden dat hun privacy in het geding was: “Ik wil niet dat ambtenaren in mijn dorp weten hoe het met mijn gezondheid is gesteld.

Als ik dat kwijt wil, zeg ik dat zelf wel.”

Netwerk 100 is een samenwerkingsverband tussen zorgprofessionals en senioren. Het is in 2008 opgezet door klinisch geriater Marcel Olde Rikkert van het Radboudumc, in het kader van het Nationaal Programma Ouderenzorg (NPO) in Nijmegen en omstreken. Privacy is een belangrijk onderwerp waar veel aandacht aan wordt besteed. Want wat gebeurt er als medische gegevens terechtkomen bij ambtenaren zonder dat u dat weet of wilt? Of bij verzekeraars?

ZWERVENDE DOSSIERS De angst bestaat dat digitale informatie makkelijker kan gaan ‘zwerven’ dan een papieren dossier in een afgesloten kast. Eén klik en gegevens kunnen een eigen leven gaan leiden. Dat die angst terecht is, bleek uit een uitzending van het tv-programma De Monitor. Hierin was te zien dat een verzekeraar medische dossiers kon inkijken

zonder medeweten of instemming van patiënten.

Niet alleen ouderen in Netwerk 100 maken zich zorgen.

Uit onderzoek over privacy onder ruim 6600 patiënten komt naar voren dat zij zich zorgen maken over de veiligheid van hun medische gegevens. Meer dan de helft (54 procent) denkt dat die bij de zorgverzekeraar niet veilig zijn. Bijna evenveel mensen (53 procent) vrezen dat de gemeente niet zorgvuldig omgaat met hun gegevens. En bijna vier op de tien mensen (39 procent) denken dat het ziekenhuis en de apotheek (37 procent) niet zorgvuldig genoeg zijn.

HOUVAST NAAST DE COMPUTER Bestuurders van Netwerk 100 hebben actie ondernomen.

Met subsidie van het NPO en de inzet van de ouderen in Netwerk 100 heeft communicatieadviseur José van Berkum een lijst gemaakt met negen richtlijnen die houvast bieden. Voor juridische deskundigheid zorgde de ZZG zorggroep. Het resultaat is één A4’tje dat u naast de computer kunt leggen om even snel iets op te zoeken.

Netwerk 100 deelt deze informatie graag met u op de volgende pagina.

ANBO

ANO_N7_08.indd 53

53

20/10/17 10:55

Uw medische informatie

1 2 3 4

VEILIG ONLINE

U of uw mantelzorger deelt medische informatie in

te delen. Dit heet ‘veronderstelde toestemming’.

een digitaal systeem met meerdere hulpverleners.

Hulpverleners die rechtstreeks bij uw medische

Privacy is belangrijk en u wilt zelf bepalen wie uw

­behandeling zijn betrokken, mogen uw gegevens inzien

gezondheidsdossier inziet.

en uitwisselen. Dit neemt niet weg dat u bezwaar kunt maken tegen deze uitwisseling.

U bent zelf de regisseur en geeft expliciet ­toestemming aan anderen om uw gegevens in te zien en te delen. Laat weten dat u privacy

belangrijk vindt en vraag hoe ermee wordt omgegaan.

U hebt recht op correctie of verwijdering van

informatie. Hulpverleners uit organisaties als gemeente en welzijn mogen uw medische gegevens alleen inzien

niet goed zijn genoteerd. Ook kunt u opvragen

na uw toestemming en alleen als die expliciet is. Deze eis vervalt bij een spoedeisende situatie waarin u niet in staat bent toestemming te geven én waarbij er

beroepsgeheim ­

en

dossierplicht.

Dat

is

ver­ ­ ankerd in de Wet op de geneeskundige

­behandelingsovereenkomst (WBGO) en de Wet op de beroepen in de individuele gezondheidszorg (Wet BIG).

­veiligheids- en gezondheidsrisico’s voor u zijn.

8

Bij schending van uw privacy kunt u een klacht indienen bij de organisatie van uw hulp­ ­ verlener. Dat kan bij de klachtenfunctionaris in

de ­organisatie of de Cliëntenraad. Verder biedt elke

Hulpverleners zonder medische achtergrond, zoals een ouderenadviseur of maatschappelijk werker, beschermen uw privacy vanuit de Wet

bescherming persoonsgegevens (Wbp) en vanuit ­protocollen vanuit hun organisatie.

54

Veronderstelde toestemming geldt hier niet en

gegevens. Dat kan als gegevens naar uw idee

Uw huisarts of verpleegkundige heeft een

6

met en zonder medische achtergrond samen.

dit heeft consequenties voor het delen van medische

wie uw dossier hebben ingezien.

5

7

Binnen sociale wijkteams werken hulpverleners

­gemeente cliëntondersteuning.

9

De Autoriteit Persoonsgegevens waakt over uw privacy. Op www.autoriteitpersoonsgegevens.nl vindt u nog veel meer informatie over de Wbp,

Wet BIG en WBGO. In een huisartsenpraktijk of ziekenhuis geeft u medische behandelteams binnen de grenzen van de organisatie toestemming uw gegevens

ANBO

ANO_N7_08.indd 54

20/10/17 10:55

GRATIS WEEGSCHAAL Werf een nieuw lid en krijg allebei een Inventum Personenweegschaal

GUN UW VRIENDEN DE VOORDELEN VAN ANBO • Uw stem wordt gehoord in de politiek • Persoonlijk advies via ANBO Raad & Daad • Fikse korting op zorgpremie • Hulp bij belastingaangifte • Gratis 8x per jaar ANBO Magazine • Uitstekend verzekerd tegen schade • Besparen op uw energierekening • Korting op reizen, uitstapjes en sporten • Goedkope rijbewijskeuring • Toegang tot de beste klusdiensten

De digitale Inventum Personenweegschaal PW708ZW toont naast uw gewicht ook het percentage vet-, vocht-, bot- en spiermassa. In het geheugen worden de instellingen van maximaal tien personen bewaard en de weegschaal herkent de gebruiker.

T.W.V. ,99

€24

GA NAAR WWW.ANBO.NL/LIDWERFTLID OF VUL DE BON IN EN STUUR ‘M OP HUIDIG ANBO-LID

JA, ik maak iemand lid en krijg de Inventum Personenweegschaal

HET NIEUWE ANBO-LID BETAALT VOOR HET EERSTE JAAR HET INSTAPTARIEF VAN € 29,95.

JA, ik word lid van ANBO en krijg de Inventum Personenweegschaal cadeau.

cadeau.

Voorletters

Voorletters

Achternaam

Tussenvoegsel

Straat

Achternaam Postcode

Tussenvoegsel

Huisnr.

Lidnummer

m/v

Huisnr.

Postcode

Woonplaats

Geboortedatum E-mailadres

Geef uw gegevens bij voorkeur door via www.anbo.nl/ lidwerftlid. Of vul de bon in en stuur deze naar: ANBO o.v.v. ‘LWL’, Postbus 2012, 3440 DA Woerden. Wilt u meer dan één nieuw lid aanmelden, kopieer dan de bon of ga naar onze website.

ANO_N7_10.indd 57

Telefoonnummer

Ik machtig ANBO om de contributie automatisch af te schrijven*: IBAN

N L

Datum __. __ / __. __ /20__ Handtekening: *Deelnemen aan deze actie kan alleen als u ANBO machtigt tot automatische afschrijving van het contributiegeld.

Ik word lid van ANBO vanwege (s.v.p. aankruisen): ❑ Belangenbehartiging ❑ Korting op energie ❑ Korting op zorgverzekering ❑ Overig ledenvoordeel ❑ Belastingservice ❑ Raad & Daad ❑ Schadecollectief

LWLI_01_MAG7_ANBMAG_1746_C

Extra informatie Deze actie is geldig tot 12 december 2017.

U ontvangt één personenweegschaal per geworven lid en zolang de voorraad strekt. U krijgt de personenweegschaal in januari 2018 thuisgestuurd, mits het nieuwe lid de contributie heeft voldaan.

Ga voor de voorwaarden naar www.anbo.nl/lidwerftlid.

20/10/17 09:53

SENIOR & JUNIOR

OP DE WERKVLOER Wilma van de Velden (58) werkt zeventien jaar in pretpark de Efteling, Sabrina Bruinenberg (30) begon er in 2009. Ze werken in verschillende winkels, maar staan regelmatig samen in souvenirwinkel Efteldingen.

Sr. Wilma: “Als inwoner van

nooit en ze is altijd aardig

Kaatsheuvel kom ik mijn

voor de gasten. We zijn alle-

hele leven al in de Efteling.

maal gastgericht, anders pas

Vroeger droomde ik van een

je hier niet.”

baan in het park. Toen mijn jongste twaalf werd, stuurde ik een open sollicitatie en ik

Sr. WILMA: ‘SABRINA IS ALTIJD AARDIG VOOR DE GASTEN’

Jr. Sabrina: “Bij de kassa

maak ik vaak een praatje.

Jr. Sabrina: “Ik kan met

werd meteen aangenomen.

Als

Ik begon in de horeca. Nadat

­kunnen meegaan in de sprook-

ik een nekhernia kreeg, stapte

jeswereld van de ­Efteling. We

al zal het werk daar nooit

ik vijf jaar geleden over naar

verkopen hier ­diamanten voor

­onder lijden. Als Wilma er is,

de winkels.”

anderhalve euro. Als kinderen

zijn we aan het einde van de

denken dat ze echt zijn, zal ik

dag vroeg klaar met het aan-

Jr. Sabrina: “In 2003 werkte

dat niet ontkennen.”

vullen en opruimen van de

in de horeca, maar dat paste

Sr. Wilma: “Een paar jaar

medewerker

moet

je

winkel. Onder haar aansturing

ik hier al eens drie weken

niet bij me. In een winkel kom

­Wilma kletsen en lachen,

­terug ben ik nog één keer

ik beter tot mijn recht. Sinds ik

in alle attracties gegaan, toen

hier werk, ga ik in de zomer

was het klaar. Als het hoog is

nooit op vakantie. Ik vind het

en hard gaat, pas ik voortaan.

werk dan veel te leuk.”

Ik merk vooral aan mijn rug en knieën dat ik ­ ouder word.

zijn wij een goed geoliede ­machine.”

DE EFTELING

Sr. Wilma: “Efteldingen is de grootste en drukste

Ik werk hard en ga vrolijk

In 1935 begon de Efteling als sport-

door, maar op een dag zal ik

park. In 1952 werd het Sprookjesbos

­winkel in de Efteling. Ik vind

toch een stapje t­ erug moeten

dat heerlijk: hoe drukker, hoe

­zetten.”

geopend, met tien ontwerpen van Anton Pieck. In de loop der jaren kwamen er ook

beter. Sabrina is een vrolijke

attracties bij, een golfbaan, een hotel en twee

aanpakker. Zeuren doet ze

recreatieparken. Het park heeft een oppervlakte van 72 hectare. In 2016 trok de Efteling een recordaantal bezoekers

Jr. SABRINA: ‘SAMEN ZIJN WIJ EEN GEOLIEDE MACHINE’

58

van ruim 4,76 miljoen, en er ­werken 2600 mensen.

ANBO

ANO_N7_18.indd 58

20/10/17 10:35

ANO_N7_18.indd 59

20/10/17 10:36

TEKST MARGREET ALGRA BEELD RUUD POS

LEDEN VOORDEEL

EXCLUSIEVE LEDENAANBIEDINGEN Met ANBO kunt u flink besparen, ook dankzij onze exclusieve ledenaanbiedingen.

Als ANBO-lid profiteert u van aantrekkelijke acties. Ook dat is belangenbehartiging!

Altijd op de hoogte blijven van de laatste voordeelitems? Abonneer u dan op onze gratis digitale nieuwsbrieven via www.anbo.nl/nieuwsbrief.

EXCLUSIEF VOOR ­ANBOLEDEN

ALTIJD 25% INVENTUMKORTING! Van friteuse tot polsbloeddrukmeter, van broodrooster tot weegschaal… Inventum heeft samen met ANBO een voordeelactie georganiseerd waarbij ANBO-leden altijd korting krijgen op een wisselende selectie van 25 verschillende Inventum-producten.

VOORDEEL ANBO-leden krijgen 25% korting op speciaal geselecteerde Inventum-producten.

BESTELLEN De selectie is te bekijken en te bestellen via www.inventum.eu/anbovoordeel.

5 DAGEN CULINAIR RIGA Ga mee op een culinaire reis naar Riga van 30 mei t/m 3 juni 2018. Een van de highlights is dat we met oude Sovjet-auto’s naar het hotel worden gebracht. Op het programma staan onder meer fantastische maaltijden in Riga’s beste restaurants (zoals 3 Pavari en Vincents), een kookworkshop en een rondvaart. Ter plekke betaalt u alleen nog de drankjes en uw souvenirs.

VOORDEEL ANBO-leden betalen € 1521 p.p. (o.b.v. gebruik van 2-persoonskamer).

BOEKEN Voor meer informatie en om te reserveren kunt

u

contact

opnemen

met

Moniek

Bos-

Bouwman (Travel Counsellor), tel. 06-208 510 33,

25% KORTING

moniek@mytc.nl. De reis gaat door bij minimaal 14 deelnemers (het maximumaantal is 20).

GA VOOR MEER LEDENAANBIEDINGEN NAAR WWW.ANBO.NL/LEDENVOORDEEL

ANO_N7_12.indd 61

20/10/17 10:14

PUZZEL MEE

MAAK KANS OP MOOIE PRIJZEN! Geef uw oplossing vóór 8 december door, bij voorkeur via www.anbo.nl/puzzel. Daar vindt u ook meer informatie over de prijzen. Of stuur een kaartje naar: ANBO Puzzels, Postbus 2012, 3440 DA Woerden. Vergeet niet uw naam en adres te vermelden.

HOOFDPRIJS 4 DAGEN SPROOKJESACHTIG SCHWARZ­WALD

T.W.V.

€280,50

Hotel Schwarzwald Freudenstadt ligt aan de rand van het bos in het Zwarte Woud, in het zuidwesten van Duitsland.

In deze sprookjesachtige omgeving is het heerlijk wandelen, of maak een ritje langs sfeervolle vakwerkdorpjes en prachtige valleien.

U maakt kans op een vierdaags arrangement voor twee personen.

Meer info: www. pharosreizen.nl met zoekcode 32644.

TWEEDE PRIJS

34 32 32 1212 4242 1515 34

99

24 24

30 30 5151 5454 4949

HORIZONTAAL 1 ANBO-korting op VERTICAAL 1 Weelderig 2 Bron van diverse producten en diensten 12 Melkklier 13 Windrichting 14 Soort organisatie (afk.) 15 Dans 16 Watering 18 Onderdeel, team (Eng.) 20 Wiskundig getal 21 Hartstikke 22 Energiezuinig licht 24 Waarover niet te twisten valt 26 Plaats in Noord-Brabant 28 Betaaldvoetbalclub uit Breda 29 Heilige 31 Symbool voor titanium 32 Uitroep 33 Beeldbuis (afk.)

35 Beroemde Yoko 37 Mythische vrouw met slangenhaar 40 Girafachtig dier 41 Vlekkenwater 42 Inderdaad (afk.) 44 Modus operandi (afk.) 45 Nooddruftig iemand 46 Uitroep 48 Gemeente in Noord-Holland 49 Bitter vocht 51 Lisbloem 53 Ontstekingskoord 55 Beheer.

62

proteïnen 3 Ontwerp 4 Peulvrucht 5 Vuurspranken afgeven 6 Naaldgaatje 7 Rund 8 Luxemburgse mediagroep 9 Een zekere 10 Landbouwwerktuig 11 Gemeente in Utrecht 17 Gemeente in Utrecht 19 Nummer (afk.) 20 Verdrag 22 Daksteen 23 Schuld 25 Zelfhulpgroep voor alcoholisten (afk.) 27 Droombeeld 30 Oosterse speciaalzaak 32 Melkwei 34 Filmster 36 Voorzetsel 38 Stout en vermetel 39 Thermoskan met luchtpompje 40 Griekse letter 43 Decimeter (afk.)

45 Deel van een houtkachel 46 Loofboom 47 Europeaan 48 Zeker 50 In het jaar des Heren (Lat. afk.) 52 Romanum ­Imperium (afk.) 54 Symbool voor nikkel.

T.W.V.

€34,95

2X KANS: ALLES OVER JAN VAN ­HAASTEREN Onlangs verscheen Jan van Haasteren – Van striptekenaar tot puzzel­fenomeen (uitgeverij Arboris), waarin zijn indrukwekkende oeuvre voor het eerst bij elkaar is gebracht. Daarnaast bevat het boek niet eerder vertoond materiaal én het avontuurlijke levensverhaal van een hartverwarmend geestig mens. www.jvh-puzzels.nl

Oplossing vorige puzzel: consulent.

De prijzen worden onder de goede inzendingen verloot. Winnaars krijgen persoonlijk bericht.

ANBO

ANO_N7_13.indd 62

20/10/17 10:19