‘Tachtig jaar in een paar woorden’honderd JEROEN KRABBÉ
ILLUSTRATIE: LOTTE DIJKSTRA
KERSTGEDACHTE
De betekenis van ons leven ligt in het verschil dat we maken in de levens van anderen.
Samen zijn we sterker!
Het hele team van ANBO-PCOB wenst u fijne en gezegende kerstdagen en een gelukkig 2025
MET EEN GEVOEL VAN WEEMOED DENK IK
TERUG AAN DE JAREN DAT WE MET KERST NOG
MET IEDEREEN BIJ ELKAAR WAREN. De kinderen, mijn vader en moeder, pake en beppe… Mijn vader, een echte pater familias, had altijd een mooi verhaal met Kerst, waar iedereen ademloos naar luisterde. Zoals die keer met corona dat hij iedereen een warme kruik gaf om het gebrek aan contact te compenseren. Dit jaar is de eerste Kerst zonder hem. Ik denk dat ik wel een kruik kan gebruiken… Het is vooral het contact met elkaar dat ons gelukkig maakt, zo blijkt uit ons grote Geluksonderzoek waarover u meer leest in dit nummer. 60% van de ouderen geeft daarin het leven een 8 of hoger. Dat komt volgens de expert omdat ouderen meer aandacht besteden aan de positieve dingen in het leven en vaker afscheid nemen van dingen die negatieve
Het is vooral het contact met elkaar dat ons gelukkig maakt
energie geven. Het ervaren van zingeving is een belangrijke voorwaarde voor geluk. Van betekenis zijn voor anderen, bijvoorbeeld door vrijwilligerswerk of zorgen voor een naaste, maakt ons gelukkig. Dat is ook de kracht die onze vereniging voortstuwt. Het fijne gevoel dat je iets voor de ander kunt doen, is de motor waardoor de vele vrijwilligers van ANBOPCOB steeds weer op pad gaan. Van afdelingsbestuurders tot belastinginvullers. Dank u wel allemaal voor uw inzet het afgelopen jaar. U vormt het hart van de vereniging. Ik wens u allen gelukkige en gezegende kerstdagen. Maar ik realiseer me heel goed dat niet iedereen even gelukkig is. Ik ontmoet veel leden die het nu moeilijk hebben. Daarom: zoek contact met elkaar. Alleen een luisterend oor kan al zoveel verschil maken. Laten we omzien naar elkaar.
Anneke Sipkens - Directeur-bestuurder directie@anbo-pcob.nl of Postbus 2012, 3440 DA Woerden
PS Waar ik ook gelukkig van word? Dat we dit jaar al ruim 10.000 nieuwe leden mochten verwelkomen bij ANBO-PCOB!
Ouder
We zijn er als je ons nodig hebt
Heb je nog weinig ervaring met digitaal bankieren? Vind je dit soms moeilijk of spannend? Dan is het goed te weten dat wij er zijn als je ons nodig hebt. Samen helpen we je op weg met digitaal bankieren.
Samen doen
Met ING Samen Digitaal helpen we je graag met je vragen over de app of internetbankieren. Op één van onze 200 ING-locaties staan we voor je klaar. We nemen daar de tijd voor je en nemen je stap voor stap mee. En dan is de kans groot dat je de volgende keer vol vertrouwen zelf je bankzaken digitaal doet.
Samen oefenen
Hiervoor geven we regelmatig workshops door het hele land. Tijdens de workshop krijg je hulp om de Mobiel Bankieren App te gebruiken. Wil je toch liever eerst zelf even oefenen? Dat kan via de websites DigiHandig of Ste e.
Zonder afspraak binnenlopen
Dat kan bij één van onze ING Servicepunten. Deze servicepunten zijn te vinden in winkels als Bruna, Primera en Read Shop, maar ook in een aantal bibliotheken en drogisterijen. De medewerkers van het ING Servicepunt weten precies hoe ze je kunnen helpen.
Wij zijn er als je ons nodig hebt.
Dossier geluk
Nederland is een goed land om ouder te worden. In ons grote Geluksonderzoek geeft 60% van de ouderen het leven een 8 of hoger. Sterker nog: volgens 39% is het leven na hun vijftigste zelfs de gelukkigste tijd van hun leven.
INHOUD
Jeroen Krabbé
Jeroen Krabbé wordt op 5 december tachtig jaar. Hij heeft een poging gedaan die tachtig jaar vast te leggen in acht schilderijen. Voor elk decennium één.
Wat is de essentie van Kerst?
Kerst blijft een van de grootste en meest geliefde feesten in onze cultuur. Maar wat is de essentie ervan in deze tijd? Een coach, een dominee en een psychiater geven antwoord.
EN OOK IN DIT NUMMER
6 Post
8 Nieuws
11 Haal meer uit uw mailadres
19 Column Wouke van Scherrenburg
32 Eindejaars-belastingtips
34 Jubelen bij afdeling Bunschoten-Spakenburg!
39 Hurtigruten de mooiste zeereis ter wereld
43, 55, 73 Kerstherinnering
52 Half opgelost: een drempelloze douchecabine
56 ‘Palliatieve zorg gaat over zoveel meer’
59 Column Jaap Jongbloed
61 Welke zorgverzekering past bij u?
70 Dag van een vrijwilliger bij de voedselbank
74 Uit & thuis
77 Beklemmende roman
78 Het Generiek Kompas ‘Ik ben mijn hele leven al mantelzorger’
80 Ledenvoordeel
Dit hebben we u te bieden!
86 Puzzel mee en win! Een mooi arrangement voor twee
88 Jong over oud Scholieren sturen kerstkaarten
90 Word nu lid!
91 Servicepagina
Een blik in onze brievenbus en opmerkelijke
berichten die u met ons deelde.
Van betekenis zijn
Het is mij uit het hart gegrepen wat Catherine Keyl opmerkte in de laatste Ouder en Wijzer: ‘Ik moet van betekenis zijn, ertoe doen.’ Ik ben een vrouw van 96, woon en leef nog geheel zelfstandig, maar heb het gevoel er niet meer toe te doen, zelfs teveel te zijn. Dat hoor je ook dikwijls op tv of radio. Daar had ik het met een nichtje over en zij zei: ‘Onzin, natuurlijk ben je nog van belang, een voorbeeld voor iedereen, wat jij nog allemaal doet!’ En daar zal ik me maar mee troosten en lekker doorleven!
Wil Minderman-Poel
Alle zes de afleveringen van Catherine’s Stijl zijn nu terug te kijken via www. catherinesstijl.nl
Poetsen
Enigszins gestrest bezoek ik, voordat ik op vakantie ga, mijn 94-jarige tante. Ik heb nog veel administratie af te werken, moet de koffer inpakken en ik wil ook mijn huis nog even schoonmaken. Als ik bij haar uitraas, spreekt zij mij relativerend toe. ‘Doe nou toch rustig aan, meid. Als je later bijna doodgaat, denk je echt niet: had ik in mijn leven maar meer gepoetst.’
Dit was de laatste bijdrage van Mieke Kerkhof. Mieke, bedankt voor al je mooie woorden.
Promoteam op de beurs
Zaterdag 12 oktober hebben we het nieuwe promotiemateriaal van ANBO-PCOB ingezet op de Gezondheidsbeurs 55+ in Barneveld. Het materiaal heeft ons goed geholpen om de stand gezicht en inhoud te geven. Meerdere leden en geïnteresseerde bezoekers kwamen even een praatje maken. De brochures, magazines en onze eigen nieuwsbrieven waren een mooie aanleiding voor een gesprek. Andries de Vries en Henk van Doorn, ANBO-PCOB Barneveld
Wie verdient een kaartje?
Het is weer de tijd van kaartjes sturen naar elkaar, maar we kennen allemaal wel iemand bij wie de brievenbus leeg blijft. Kent u iemand die een moeilijke tijd heeft en wat steun kan gebruiken? Geef hem of haar dan op voor deze rubriek.
Kent u iemand die een heleboel kaartjes verdient? Stuur dan de adresgegevens en in het kort het verhaal naar: kaartje@anbo-pcob.nl of bel naar 0348-46 66 66.
WILT U OOK REAGE REN? magazine@ anbo-pcob.nl of schrijf naar
OuderenWijzer Post Postbus 2012 3440 DA Woerden
Knipoog
Voorheen vond ik allerlei dingen ‘stom toeval’. Sinds ik het beschouw als ‘een knipoog uit de hemel’ ervaar ik dat als een verrijking van mijn leven. Jaap Bouman, Goes Koester het moment dat je je gelukkig voelt. Dit gevoel komt misschien niet voor de tweede keer terug. Ieder geluksmoment is er een
Frida Ellen Untoro
Pensioen
uit BELGIË of DUITSLAND aanvragen?
Als u buiten Nederland hebt gewerkt, hebt u meestal in dat werkland pensioen opgebouwd. Was uw werkland een lidstaat van de EU of was het een land waarmee Nederland een verdrag over sociale zekerheid heeft gesloten, dan hoeft u niet zelf dat buitenlandse pensioen aan te vragen. De Sociale Verzekeringsbank (SVB) doet dat voor u als u uw AOW-pensioen aanvraagt.
Voor België en Duitsland heeft de SVB zelfs aparte organisaties opgericht. Dat komt omdat er veel Nederlanders over de grens werken of hebben gewerkt. Voor België is dat het Bureau voor Belgische Zaken (BBZ), dat is gevestigd bij SVB Breda. Telefoon 076-548 58 40. Voor Duitsland is dat het Bureau voor Duitse Zaken (BDZ), gevestigd bij de SVB Nijmegen. Telefoon 024-3431811. Allebei op werkdagen tussen 9:00 en 16:00 uur. Of bezoek de website van de SVB: www.svb.nl/nl/bbz-bdz/
PENSIOENWEBINAR GROOT SUCCES
GRATIS
TIPGIDSEN
Wilt u meer weten over onderwerpen als het levenstestament, pensioen, zorgverzekeringen, woningaanpassingen, voeding, mantelzorg, osteoporose of nog vele andere onderwerpen?
ANBO-PCOB heeft een grote collectie tipgidsen waarin we alle belangrijke informatie voor u helder op een rijtje hebben gezet.
U kunt de tipgidsen gratis downloaden via anbo-pcob.nl/ tipgidsen
Ruim elfhonderd aanmeldingen en dik vijfhonderd vragen vooraf: de belangstelling voor het pensioenwebinar van ANBO-PCOB op 13 november jl. toonde hoezeer het onderwerp pensioen bij ouderen leeft.
Pensioendeskundige Willem Reijn van ANBO-PCOB en Pascal Janssen van PGGM/PFZW schetsten de route naar het nieuwe pensioenstelsel, hoe bij het invaren het geld over de potjes wordt verdeeld en gaven antwoord op de vele vragen. De reacties waren erg positief: ‘Ik volg het pensioendebat al lange tijd, maar ik heb niet eerder zo’n duidelijke uitleg ontvangen.’
U kunt het pensioenwebinar terugkijken op www.anbo-pcob.nl/pensioenwebinar
Daar vindt u ook heel veel vragen en antwoorden over het nieuwe pensioen.
WE ZIJN EEN ANBI!
ANBO-PCOB is vanaf 27 september 2024 officieel een ANBI: een algemeen nut beogende instelling. Dat betekent dat giften aan onze vereniging voor donateurs aftrekbaar zijn van de belasting.
Osteoporose Tipgids
Prachtige, krachtige bijeenkomsten
Ontmoeten, verbinden, elkaar inspireren en contacten leggen: de afgelopen maand waren er veel mooie bijeenkomsten van ANBO-PCOB in het land. Zo was er in Leusden een mooi event rondom Krachtig ouder worden.
In Zeeland was op 30 oktober een prachtige provinciale ledendag in het bevrijdingsmuseum in Nieuwdorp op Walcheren. En op 4 november was het volle bak (200 leden aanwezig) op de provinciale ledendag in Waalwijk (foto) waar ook taalkundige/presentator Wim Daniëls optrad. Dinsdag 5 november was er een bijeenkomst met Janny van der Heijden in Varsseveld. Overal waren de zalen vol en was de sfeer goed.
Tweede Kamer serieus aan de slag met ANBO-PCOBkoopkrachtbrief
De Tweede Kamer neemt de oproep van ANBO-PCOB en haar partners in de Seniorencoalitie, om de koopkracht in het nieuwe pensioenstelsel te borgen, zeer serieus. De brief die ANBO-PCOB aan de commissie Sociale Zaken en Werkgelegenheid (SZW) schreef, is door de commissie doorgestuurd naar minister van SZW Eddy van Hijum voor een reactie.
ANBO-PCOB roept in de brief de Tweede Kamer op om de Wet Toekomst Pensioenen (WTP) waar nodig aan te passen om koopkracht beter mogelijk te maken. In vrijwel alle transitieplannen blijkt de koopkracht op termijn af te nemen. ‘Waar bij het Pensioenakkoord van 2019 uitzicht op behouden van koopkracht centraal stond, blijkt dat doel dus in praktijk niet te worden behaald’, zegt beleidsadviseur pensioenen Willem Reijn. ‘Daarom hebben wij de oproep gedaan om actuarissen te laten onderzoeken op welke punten de wet moet worden aangepast om dat centrale doel te realiseren.’
De brief is geschreven aan de commissie SZW van de Tweede Kamer en niet rechtstreeks aan de minister. Reijn: ‘Het onderwerp pensioenen is door de coalitie aan de Tweede Kamer gegeven. In het regeerakkoord staan pensioenen niet eens genoemd. Het is dus aan de Tweede Kamer om te zorgen dat gedane beloften worden waargemaakt.’
WILT U MEER NIEUWS?
Wilt u op de hoogte blijven van wat er speelt binnen ANBO-PCOB en wat we allemaal voor u doen? Abonneer u dan nu op onze (gratis) digitale nieuwsbrief. Ga naar anbo-pcob.nl/ nieuwsbrief en meld u aan.
Opgroeien in oorlog laat vaak diepe sporen na. War Child helpt kinderen hun heftige ervaringen een plek te geven. Zodat oorlog niet hun toekomst bepaalt.
Wilt u hieraan bijdragen en overweegt u om een goed doel op te nemen in uw testament?
Meer informatie?
Vraag nu gratis de brochure over nalaten aan op www.warchild.nl/nalaten.
Of neem contact met ons op via 020 - 422 77 777.
MEER WETEN?
Ga dan naar de nieuwe website van ANBO-PCOB:
www.anbo-pcob.nl
HAAL MEER UIT UW LIDMAATSCHAP MET UW EMAILADRES
Als u digitaal actief bent, kunt u bijna niet zonder e-mailadres. Ook bij ANBO-PCOB haalt u meer uit uw lidmaatschap met een e-mailadres.
BLIJF OP DE HOOGTE VAN NIEUWS
Wilt u op de hoogte blijven van het laatste nieuws? De laatste ontwikkelingen rond inkomen, pensioen, de digitale samenleving, wonen, veiligheid en gezondheid? En van al het ledenvoordeel dat we te bieden hebben? Abonneer u dan gratis op onze e-mailnieuwsbrieven. Kijk op: www.anbo-pcob.nl/ nieuwsbrief
UW TREFPUNT
Trefpunt is de digitale ontmoetingsplaats waar leden met elkaar in contact kunnen komen. Uiteindelijk kunnen ze elkaar ‘in het echt’ ontmoeten en samen leuke dingen doen. Leden kunnen afspreken om bijvoorbeeld te gaan wandelen, fietsen, koken of een leesclub te starten. U kunt ook iemand een vraag stellen of ideeën uitwisselen.
ZO MELDT U ZICH AAN BIJ TREFPUNT
1. Op www.uwtrefpunt.nl maakt u een account aan met uw e-mailadres (dat bij ANBO-PCOB bekend is) en
kiest u een wachtwoord.
2. Vervolgens vertelt u in uw profiel wat meer over uzelf en uw interesses en hobby’s. Een leuke foto maakt uw profiel helemaal af. 3. U bent nu klaar om in contact te komen met andere leden.
ZO LOGT U IN OP DE NIEUWE WEBSITE
Als ANBO-PCOB-lid kunt u inloggen op de website. U krijgt dan toegang tot informatie die alleen toegankelijk is voor leden, zoals gratis tipgidsen, de digitale versie van Ouder enWijzer en gratis voorbeeldbrieven van ons Adviesteam. Daarnaast kunt u hier uw gegevens inzien, beheren en wijzigen. Activeer uw account In vier stappen:
STAP 1
Ga om een wachtwoord aan te vragen naar www.anbo-pcob.nl/account/ wachtwoord/reset/
STAP 2
Vul hier uw e-mailadres in dat bekend is bij ANBO-PCOB. Klik op de knop ‘Nieuw wachtwoord aanvragen’. U ontvangt nu een e-mail in uw mailbox met verdere instructies.
STAP 3
Klik in de e-mail op de knop ‘Reset wachtwoord’. U komt nu op een scherm waar u uw wachtwoord kunt instellen.
STAP 4
Na het invoeren en het opslaan van uw wachtwoord, kunt u meteen naar ‘Direct inloggen’ op www. anbo-pcob.nl Voer hier uw e-mailadres en uw zelfgekozen wachtwoord in en u heeft toegang tot de Mijn-omgeving, waar al uw gegevens staan. U kunt ook op het poppetje rechtsboven op de homepage klikken om daar in te loggen.
Hebben wij uw e-mailadres nog niet, maar wilt u wel graag gebruik maken van een van onze digitale diensten? Dan kunt u uw mailadres op twee manieren aan ons doorgeven:
1. Per mail via: contact@anbo-pcob.nl
2. Per telefoon via onze Ledenservice: 0348-46 66 66
JEROEN KRABBÉ
‘Tachtig jaar in een paar woorden’honderd
Jeroen Krabbé wordt op 5 december tachtig jaar. Hij heeft een poging gedaan die tachtig jaar vast te leggen in acht schilderijen. Voor elk decennium één. ‘En nu mag jij proberen datzelfde leven van mij in een paar honderd woorden te vangen, succes ermee!’
Het idee dat de beroemde schilder Breitner in 1911 dezelfde trap in Amsterdam beklom, is al een sensatie op zich, maar eenmaal boven in het atelier is de aanblik ronduit overweldigend. Aan de voorkant, badend in het licht: overal penselen, tubes en paletten, schilderijen op ezels en in lijsten. Aan de achterzijde: boekenkast, keukenblok, een tafel met vier stoelen, koffie, croissantjes en de kunstenaar die al sinds 1991 de eigenaar is van deze
historische ruimte: een man die schrikt van zijn eigen leeftijd – ‘Halleluja!’ – maar ‘m desalniettemin met veel plezier zal vieren. Daarna gaat hij het iets rustiger aan doen. Misschien.
REIS NAAR DE MAAN
Tachtig jaar in een paar honderd woorden. Hij kan er wel om lachen. Schuift wat heen en weer op z’n stoel, roffelt op het tafelblad.
‘Succes ermee!’ Startpunt van het interview is een zin uit de biografie ‘Krabbé. Een biografisch portret’ van Rosa Koelemeijer. Als Jeroen de zin hoort - met de vleeswagen naar Parijs- staat hij onmiddellijk op en legt even later – ‘Heb je schone vingers?’ – een schriftje op tafel, geschreven en geïllustreerd door Maarten, zijn vader. ‘Ik was een jaar of negen. M’n vader was tekenleraar en moest voor een boek dat hij aan het schrijven was, een paar dagen naar Parijs. Hij had geen geld voor de trein dus gingen we met de vleeswagen, van ’s avonds laat tot ’s ochtends
vroeg, over al die binnenwegen van Rotterdam naar Parijs. Ik herinner me alles nog: de Hallen, ons hotelkamertje, de uiensoep die we aten, de schilderijen die ik in het Musée d’Art Moderne heb gezien, álles! Het was onvergetelijk. Alsof ik een reis naar de maan had gemaakt.’
Hij zou vaker met zijn vader op stap gaan. Ze bereikten per scooter zelfs de Franse Rivièra, waar ze de woning van Pablo Picasso wilden bezoeken. ‘Maarten probeerde er in z’n beste Frans achter te komen of de schilder thuis was, maar de vrouw bij het hek riep dat we moesten opsodemieteren en stuurde de hond op ons af. Dat vond ik ontzettend zielig voor hem… Toen ik een paar jaar geleden, voor ‘Krabbé zoekt… Picasso’, nog eens op die plek stond, kwam dat allemaal weer boven. Die hele serie heeft met hem te maken. Maarten was de man die me alles over kunst heeft geleerd, maar hij was ook degene die vreselijke ruzies maakte met mijn moeder en rond mijn elfde uit ons gezin verdween. Hoezeer ik dát
TEKST: ARJAN VISSER FOTO: MARK KOHN
INTERVIEW
1944 Geboren op 5 december
1954 Eerste ontmoeting met Herma van Geemert, de vrouw van zijn leven
1965 Doet eindexamen bij de Amsterdamse Toneelschool
1968 Geboorte Martijn
1970 Geboorte Jasper
1977 - 1981 Rijksacademie
1977 Speelt glansrol in ‘Soldaat van Oranje’
1982 Jakob wordt geboren
1985 Regisseert en speelt in ‘Het dagboek van Anne Frank’
1986 Eerste Hollywoodfilm
‘Jumpin’ Jack Flash’
1987 Speelt in de James Bondfilm ‘The living Daylights’
1998 Regisseert ‘Left Luggage’
1999 Benoemd tot Commandeur in de Orde van de Nederlandse Leeuw
2001 Regisseert ‘The Discovery of Heaven’
2005 - 2006 AVRO ‘Allemaal THEATER’ en ‘Allemaal FILM’
2015 TV-serie ‘Krabbé zoekt…’
2024 Viering 80ste verjaardag, met een documentaire, en boek ‘Krabbé. Een biografisch portret’ en Museum Cobra: ‘Jeroen Krabbé 80 - 8 decennia in beeld’
verdriet had verdrongen, merkte ik veel later pas, toen een dochter van mijn zoon Jasper om dezelfde redenen ontroostbaar was. Ik kon alleen maar zeggen dat het over zou gaan, dat de pijn zou verdwijnen, maar ik ben inmiddels bijna tachtig en ik voel het nóg.’
HET WITTE DOEK
Zijn moeder, Greet Reiss, bracht hem de liefde bij voor dat ándere witte doek. Met haar zag hij wekelijks de film waar zij als vertaalster aan werkte. De bioscoop was de plek waar hij besloot filmster te worden.
Je zou de carrière van Jeroen Krabbé kunnen samenvatten met een enkel woord. Duizelingwekkend,
‘Het enige wat ik kon uitbrengen was: Help!’
bijvoorbeeld. Van het ene naar het andere succes, van ‘Soldaat van Oranje’ tot de echtgenoot van Barbra Streisand in ‘The Prince of Tides’, tientallen toneelstukken, tv-series… Hoewel hij ‘de vaderrol’ omarmde, slokte het werk het grootste deel van zijn tijd op en kwam de zorg voor het gezin vooral op de schouders van Herma terecht. Het waren tropenjaren, zeker toen Martijn en Jasper klein waren. De komst van nóg een jongen, Jakob, was in zekere zin de bevestiging van wat
Jeroen op zijn negende al had geweten toen hij Herma in het Bergens pension Bloemhof tegenkwam: dat is de vrouw van mijn leven. ‘Herma is geweldig, briljant.’ Dat was ze ook toen Jeroen, na het wegvallen van een aantal dierbare vrienden, psychisch in de knel kwam te zitten. ‘Herma zei: tot hier toe heb ik je kunnen helpen, maar nu moet je met iemand gaan praten. Op een dag zag ik Van Dantzig (Andries van Dantzig, psychiater, red.) staan. Hij herkende mij ook. ‘Meneer Krabbé, is er iets?’ Het enige wat ik kon uitbrengen was: Help!’ Van Dantzig verwees hem naar een deskundige collega. Stevige therapiesessies volgden waarin het grootste leed werd opgediept: de moord op zo’n 81 familieleden van zijn moeders kant. De verklaring voor zijn eigen doodsangsten. ‘Mijn moeder had altijd gezegd dat ik maar beter niet kon vertellen dat ik joods was. Zij sprak nooit over de Holocaust, heeft het allemaal in haar eentje verwerkt. Dat moest ook wel, want er is na de bevrijding niemand van haar familie teruggekomen… Ik durfde in de loop der jaren wel dichter bijdat gevoel te komen, speelde de rol van Otto Frank – met de gele ster van mijn moeder op m’n jas – maar het bleef een onderwerp dat niet écht over mij ging.’
In het voorjaar van 2010 durfde hij het monster in de bek te kijken en voltooide een serie van negen schilderijen die hij als titel ‘De ondergang van Abraham Reiss’ meegaf. Het werd een eerbetoon aan zijn grootvader, zijn moeder en de rest van de familie waar hij met hart en
ziel onderdeel van uitmaakte. Dan rinkelt een deurbel. De fotograaf meldt zich. ‘Kom alvast maar naar boven hoor, de dokter is bijna klaar!’ ’t Is een erfenis van zijn moe -
‘Mijn moeder sprak nooit over de Holocaust’
der: ‘Ik kan, net als Greet, zware, nare dingen heel snel omdraaien in iets lichts en positiefs. Heb je daar wat aan? Als afsluitende, hoopvolle kerstgedachte?’ Hij staat lachend op, maakt nog een grap, zet verse koffie, plooit zich in de rol van olijke gastheer alsof hij voorlopig wel weer even genoeg van Jeroen Krabbé heeft laten zien.
Voor zijn tachtigste verjaardag verscheen het boek ‘Krabbé. Een biografisch portret’ door Rosa Koelemeijer. Maak nu kans op zo’n mooie uitgave en bel vóór 28 januari 2025 naar 0909-0108 (€ 0,60 per gesprek) optie 2 of sms naar 3669: magazine<spatie>krabbe
‘Leuk die prijzen en aandacht, maar ik hecht meer waarde aan die kleine dingen’
De 5 voor Jeroen
1. Wat is de essentie van Kerst? ‘Samenzijn met de familie.’
2. Welke Kerst heeft de meeste indruk op u gemaakt?
‘In 1989 zat ik voor filmopnamen op een eilandengroep in de Stille Zuidzee. Het idee dat ik de kerstdagen in mijn eentje zou moeten doorbrengen was verschrikkelijk. Herma kwam. Jasper met zijn vriendin, Jakob was erbij. Alleen Martijn moest helaas werken. Kerstballen en sterretjes op een tropisch eiland. Krankzinnig, maar ’t is de mooiste Kerst die ik me kan herinneren.’
3. Wat is de gelukkigste periode in uw leven tot nu toe?
‘Ik heb het gevoel dat mijn leven pas écht begon toen ik in 1962 de Amsterdamse Toneelschool binnenstapte. Ik was aangekomen op de plek waar ik moest zijn.’
4. Wie is uw oudste vriend?
‘Dat is m’n oude buurjongetje Peter Koghee. Ik ken hem sinds mijn zesde. Een vriendje dat nu ook al tachtig wordt… Trouw zijn is voor mij heel belangrijk. ‘
5. Welk klein iets maakt u gelukkig?
‘Mijn hangmat. Het is zo prettig om daar even in te liggen, beschermd, in stilte. Mos! Hou ik ook zo van. Gek hè? Prijzen, premières, aandacht, heel de wereld over reizen; ’t is allemaal erg leuk, maar ik hecht veel meer waarde aan die kleine dingen.’
Het meest sympathieke fietsmerk van Nederland
Spark Bike is een jonge, innovatieve Nederlands fietsenfabrikant die met een uniek fietsontwerp en een persoonlijke aanpak de aandacht trekt. De doelgroep is breed, van scholieren tot tachtig plus. Het ontwerp van de fietsen combineert twee pijlers: rijcomfort en fietsveiligheid. Als vouwfiets is het de ideale fiets voor onderweg.
Uitgangspunt bij het ontwerp van de opvouwbare e-bike van Spark is om mensen zo lang mogelijk aan het fietsen te houden. De vouwfiets is er in twee modellen, de Touring en de Luxury. De prijs is met opzet laag gehouden, zonder dat op de kwaliteit is beknibbeld. De Spark modellen zijn al verkrijgbaar vanaf onder de € 2.000. De Luxury met achtervering leent zich ook voor avontuurlijke fietstochten buiten de gebaande paden. De Touring is onlangs bekroond met de titel ‘Beste Koop’ in zowel de Fietstest van het Algemeen Dagblad als Het Laatste Nieuws (België).
Persoonlijke aandacht
‘We willen fietsen toegankelijk maken voor iedereen. Ook voor mensen die fysiek moeite hebben om op en af te stappen,’ vertellen de drie oprichters van Spark Bike, Olivier Parmentier, Stefan Schuurman en technisch man Danny Postema. Persoonlijke aandacht is daarin een belangrijk uitgangspunt. ‘Het persoonlijke contact en de persoonlijke benadering vinden we het belangrijkst. Ieder mens heeft een verleden met een fiets, zowel positief als negatief, waarop we ons advies baseren voor de samenstelling van de fiets. We zetten de fietsen volledig met de hand in elkaar. De fiets is daadwerkelijk maatwerk. We werken niet met voorraden, omdat dat betekent dat we de fiets misschien
WE ZETTEN DE FIETSEN VOLLEDIG MET DE HAND IN ELKAAR, ELKE FIETS IS MAATWERK
voor de helft moeten demonteren om aanpassingen te doen. Elke fiets is uniek voor de persoon.’ Het is de reden dat Spark Bike klanten het liefst in de showroom uitnodigt, om de beleving te ervaren, zodat zaken als de stand van het zadel en de handvatten op de persoon kan worden afgestemd. Parmentier: ‘Het gaat er voornamelijk om dat je in alle rust alles kan doornemen, om te zorgen dat mensen zich begrepen voelen en weten waarvoor ze kiezen. We proberen onze twee pijlers, fietsveiligheid en rijcomfort, per persoon in een zo optimaal mogelijke balans te krijgen. Vervolgens ronden we dat af doordat een klant de eigen framekleur kan kiezen. Waardoor de fiets ook echt hun fiets wordt.’ Het motto op de bedrijfsmuur luidt: “Recharge your life”, blijf bewegen. ‘We proberen op alle manieren de (fysieke) beperkingen om te fietsen weg te nemen. Voldoende in beweging blijven is belangrijk om fit en gezond oud te worden. De fiets geeft op alle manieren vrijheid. Je leert het van vroeg af aan en er is eigenlijk geen enkele reden waarom je dat niet tot op late leeftijd kan blijven doen,’ stelt Schuurman.
Eropuit gaan Op een Spark voel je je comfortabeler dan op een gewone fiets, dankzij de
lage opstap. Het lage zwaartepunt zorgt voor extra stabiliteit. Parmentier vertelt over een vrouw van 80, die graag weer wilde fietsen, maar niet meer durfde. ‘Ik heb haar bijna een half uur met mijn hand op haar hand op het stuur gerustgesteld. Uiteindelijk heeft ze een paar rondjes gefietst en zo het vertrouwen om te kunnen en blijven fietsen herwonnen.’ De fiets is een oplossing voor mensen die moeite hebben bij op- en afstappen en biedt vrijheid, vult Schuurman aan. ‘Mensen die niet meer kunnen fietsen met een normale fiets kunnen dat dankzij onze e-bike wel weer. Het is een product dat ervoor zorgt dat je toch nog lange tijd veilig en fijn kan fietsen.’
De makers hebben bij het ontwerp bewust gekozen voor universele, A-kwaliteit onderdelen van bekende merken, zoals een Shimano-versnelling, Bafang motor, Samsung-accu en schijfremmen van Tektro. ‘Niet alleen waarborgen we zo de kwaliteit, maar het zorgt ook voor vrijheid. Als er iets gebeurt kun je gewoon door de lokale fietsenmaker worden geholpen.’ De Touring is een volwaardige fiets om mee te nemen in de auto, camper, boot of caravan, zonder dat je een trekhaak nodig hebt. Het ideale bezit voor in de “gouden jaren” na je pensioen, als je alle vrijheid hebt om erop uit te gaan.
Nieuw model
Spark Bike timmert hard aan de weg qua productontwikkeling. Dit najaar wordt een nieuw model gelanceerd, de Compact, dat uit één frame bestaat en niet opvouwbaar is. Nieuwe kleurlijnen en extra upgrademogelijkheden bieden nieuwe klanten nog meer keuze om de fiets helemaal op maat af te stemmen op de persoonlijke wensen en behoeften.
BEZOEK ONZE SHOWROOM IN NIJKERK
De showroom van Spark Bike bevindt zich in Nijkerk, bij Amersfoort. ‘We kiezen er bewust voor om de fietsen alleen via onze eigen locatie aan te bieden. We hebben een belangrijk verhaal te vertellen en vinden maatwerk belangrijk. Het geld van een verkoopnetwerk stoppen we liever in onze fietsen, om de beste koop te kunnen bieden. Het is echt een fiets voor iedereen die op zoek is naar een comfortabele, volwaardige elektrische fiets die opvouwbaar is,’ benadrukken Parmentier en Schuurman.
Meer weten over onze prijswinnende fietsen? Volg Spark Bike op social media en houd ze in de gaten. Kijk op www.sparkbike.nl/veiligfietsen of bel 033 30 30 268.
FOTO: JANITA SASSEN
Een zelfgemaakt kerststukje
WOUKE VAN
SCHERRENBURG
is journalist en politiek verslaggever in hart en nieren. Ze werkte jaren in Den Haag voor de NOS en is nog steeds actief als gespreksleider, interviewer en columnist.
COLUMNISTEN
ZIJN VRIJ OM HUN
PERSOONLIJKE
MENING TE UITEN
EN VERWOORDEN
NIET DE MENING
VAN ANBO-PCOB.
Kijk, zelf gemaakt, zei mijn onvolprezen hulp. Op haar telefoon een foto van een kerststuk met rode kerstballen, lichtjes en nepplastic kersttakken op een verguld plateau. Het zag er gezellig uit. Of ze er ook één voor mij zou maken. Oef, moest ik nou gaan zeggen dat ik geen neptakken wil en dat ik eigenlijk ook geen rode ballen wil? Dat zou ze kunnen opvatten als een vermanende wijsvinger: ‘Gij zult in het kader van de vervuiling geen nepzooi kopen.’ En ik heb geen zin om anderen voor te schrijven hoe te leven. Het is sowieso zinloos om anderen iets voor te schrijven, behalve een dieet of medicijnen, maar dat is aan de deskundigen. Het is ook zinloos omdat we steeds minder naar elkaar luiste -
ren. Vooral dankzij de sociale media horen mensen elkaar zelfs helemaal niet meer en luisteren ze ook niet meer naar het gezag. Het begon met de pandemie. Mensen jutten elkaar op tegen wat zij de dictatuur van het kabinet noemden, met de voorschriften hoe een besmetting te voorkomen en hoe kwetsbaren te beschermen. En in die opgehitste mensen zagen sommige politici en anderen die aasden op invloed en macht de kans om met het aloude spel Verdeel en Heers de samenleving uit elkaar te drijven. Toen begonnen de boodschappen vol haat, bedreigingen en complottheorieën ons te overspoelen. Na de pandemie bleek de geest niet meer terug te krijgen in de fles. Door de wereldwijde ruk naar rechts en de oorlog in Gaza groeide die geest uit tot een monster. Een monster van onwrikbare meningen, van voors en tegens, van opnieuw oplaaiend antisemitisme en van steeds openlijker geuite moslimhaat. Nee, er wordt niet meer geluisterd. In het parlement overheerst de emotie, is er een diepe kloof tussen het restant links en het gegroeide rechts. Hier en daar klinken nog verstandige woorden van politici die het fatsoen en respect bewaren. Zo’n voorbeeld is Mirjam Bikker van de ChristenUnie en ook Henri Bontenbal van het opfleurende CDA is een aanwinst.
Ondertussen worden demonstratieverboden aan de laars gelapt, lopen politiemensen op hun tandvlees, zijn lokale bestuurders machteloze toeschouwers wanneer het geweld de straten overneemt. En wij kijken even verbijsterd als machteloos toe. Temeer omdat in deze wereldwijde golf van vijandigheid, de doofheid voor het andere geluid nog niet eens op zijn top is. Ik realiseerde me dat mijn tegenzin tegen het kerststukje van mijn hulp niet zozeer de neptakken betrof, maar dat ik eigenlijk geen zin had om het huis aan te kleden met kerstspulletjes, geen zin had beloftevolle kerstliederen over vrede te beluisteren.
Tot een kleinkind belde. ‘Omi, mag ik mijn nieuwe vriendje meenemen naar jouw kerstdiner?’, en ik daardoor in mijn lijst recepten dook. Bedacht dat mijn lief de kerstspullen uit de opslag moest halen. En dat het stukje van de hulp er gewoon bij kan staan. Want niet luisteren naar een kleinkind, dat is onbestaanbaar.
Gewoon perfect geregeld
Historisch Wenen
• Stadswandeling met gids
• Alle hoogtepunten van Wenen
• Tocht door het Wienerwald naar Melk 8-daagse busreis
reiscode: efwen06
Vertrek in april t/m oktober 2025
Drielandenreis
• Oostenrijk, Zwitserland en Italië
• Verblijf in een geliefd hotel in Nauders
• Maak een tocht met de Bernina Express 10-daagse busreis
reiscode: ebnau02
Vertrek in april t/m oktober 2025
De mooiste busreizen
Rügen, eiland aan de Oostzeekust
• Het grootste eiland van Duitsland
• Van kastelen tot natuurgebieden
• Bezoek aan de Hanzestad Wismar 8-daagse busreis
reiscode: ebbee02
Vertrek in mei t/m augustus 2025
André Rieu in Leipzig
• Concert van André Rieu
• Bezoek aan Schloss Colditz
• Lokale stadsgidsen in Leipzig en Weimar 6-daagse busreis
reiscode: ebjen01
Vertrek op 12 mei 2025
949
1059
vanaf p.p.
vanaf p.p.
vanaf p.p.
vanaf p.p.
UW HUIS BLIJFT UW THUIS
Nu tot €1000,- korting*
Met een S200 traplift
Uw huis is niet zomaar een huis. Het is een vat vol herinneringen. Het groeide met u, uw gezin en de steeds veranderende omstandigheden mee en kan dat ook in de toekomst blijven doen. De trapliften van TKE, eerder bekend als thyssenkrupp, werden namelijk ontwikkeld om u maximale onafhankelijkheid te bieden in uw dagelijkse routine. Zo kan uw huis nog heel lang uw thuis zijn.
Meer informatie over product of actie? Bel 0800-5003 of ga naar www.trapliften.nl
* Op een nieuwe S200 traplift. Actie onder voorwaarden, zie trapliften.nl
Dossier geluk
van ouderen in Nederland Het grote geluk
Nederland is een goed land om ouder te worden. Uit het grote Geluksonderzoek van ANBO-PCOB, waarin 5.096 ouderen hun ervaringen delen, blijkt dat 60% van de ouderen het leven een 8 of hoger geeft. Sterker nog: volgens 39% is het leven na hun vijftigste zelfs de gelukkigste tijd van hun leven. Wat maakt hen zo gelukkig? En hoe kunt u zelf uw levensgeluk vergroten? Dat leest u in dit dossier.
