IRON BUTT 1 - Σιδερένιοι Κώλοι 1 - Στερεά Ελλάδα - Μεσολόγγι 2017

2017 li777

Andeli

[ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΕΚΔΡΟΜΗΣ "ΣΙΔΕΡΕΝΙΟΙ ΚΩΛΟΙ" ΓΙΑ ΤΗΝ ΚΟΠΗ ΠΙΤΑΣ ΣΤΟ ΜΕΣΟΛΟΓΓΙ ] .

Ημέρα 1η. Σάββατο 18 Μαρτίου 2017. Αναχώρηση ώρα 8.30 πμ από την λέσχη, Αναμενόμενη άφιξη στο με ενδιάμεσες στάσεις στο Περιθώριο Αιτωλ/νίας κατά τις 18.30 - 17.00. Συνολικά 450 χλμ ημέρας 450 Ημέρα 2η Κυριακή 19 Μαρτίου 2017 Αναχώρηση για την πόλη του Μεσολογγίου ώρα 10.00 πμ για την κοπή πίτας τοπικής λέσχης. Θα ακολουθήσει το πρόγραμμα τους και αναχώρηση μετά το φαγητό για Αθήνα μέσω ΠΑΘΕ κατά τις 16.00. Συνολικά χλμ ημέρας 250

κείμενο επιμέλεια Αντωνόπουλος Ηλίας ANDELI για τοTDM CLUB HELLAS

2

χάρτης διαδρομής https://www.google.com/maps/d/edit?hl=el&hl=el&authuser=0&authuser=0&mid=1oleUe90_NMnyjGEjwyg Re-L6JRI&ll=38.43044357752898%2C22.66515472839353&z=16

Αναλυτικά το πρόγραμμα Ώρα 7.30 πμ ραντεβού συμμετεχόντων στην λέσχη TDM Αναχώρηση ώρα 8.00 πμ μέσω τοπικών αστικών και περιαστικών οδών προς

κείμενο επιμέλεια Αντωνόπουλος Ηλίας ANDELI για τοTDM CLUB HELLAS

3

την Φυλή (Χασιά). Ακολουθούμε την επαρχιακή οδό προς Δερβενοχώρια διάμεσου των κωμοπόλεων, οικισμών και χωριών ως εξής: Από την Φυλή (Χασιά) μετά την διασταύρωση για Ι.Μ. Κλειστών ανηφορίζουμε αριστερά προς Φρούριο Φυλής και προς Πύλη Βοιωτίας Συνεχίζουμε την πορεία μας προς την περιοχή Αρβανίτσα Βοιωτίας, μία υπέροχη τοποθεσία γεμάτη έλατα, μεταξύ των δύο ψηλότερων κορυφών του Ελικώνα ανάμεσα στις περιοχές Αγίας Άννας και Κυριακίου, ΙΕΡΑ ΜΟΝΗ ΟΣΙΟΥ ΛΟΥΚΑ ΒΟΙΩΤΙΑΣ Άφιξη στην ΙΕΡΑ ΜΟΝΗ ΟΣΙΟΥ ΛΟΥΚΑ ΒΟΙΩΤΙΑΣ Μνημείο πολιτιστικής κληρονομιάς της UNESCO Η Μονή Οσίου Λουκά είναι χτισμένη σε υψόμετρο 430 μ. στις δυτικές υπώρειες του Ελικώνα κάτω από την ακρόπολη της αρχαίας Στείριδας, κοντά στο χωριό Στείρι, στη Βοιωτία. Το μοναστήρι, είναι το σπουδαιότερο βυζαντινό μνημείο της Ελλάδας του 11ου αι’, η Μονή του Οσίου Λουκά του Στειριώτη , είναι ιδρυμένο σε γραφική πλαγιά στις δυτικές υπώρειες του Ελικώνα, κοντά στην αρχαία Στειρίδα. Το μοναστήρι με τις δύο μεγάλες εκκλησίες (το ναό της Παναγίας και το Καθολικό), την Κρύπτη, το καμπαναριό, τα κελιά και τ’ άλλα κτίσματα, αφιερωμένο στον θαυματουργό τοπικό άγιο, απέκτησε σύντομα μοναδική ακτινοβολία και τούτο γιατί η μορφή της τέχνης του θεωρείται πρότυπο για τα βυζαντινά μνημεία του 11ου αι. σε όλη την Ελλάδα.

κείμενο επιμέλεια Αντωνόπουλος Ηλίας ANDELI για τοTDM CLUB HELLAS

4

Βασική πηγή των πληροφοριών μας για το μοναστήρι και τον Όσιο Λουκά είναι ο Βίος του, που συνέταξε ανώνυμος μαθητής του το 962, λίγα χρόνια μετά το θάνατο του Οσίου το 953. Στα θεία χαρίσματα του ασκητή Οσίου οφειλόταν η στενή του σχέση με τους στρατηγούς του Θέματος της Ελλάδος, με έδρα την ακμάζουσα τότε Θήβα. Οι στρατηγοί Πόθος, γιός του Λέοντος Αργυρού, και Πρωτοσπαθάριος Κρηνίτης ο Αροτράς τίμησαν τον Όσιο. Ο Κρηνίτης μάλιστα άρχισε να κτίζει με έξοδά του εκκλησία, όσο ζούσε ο Όσιος, το 946, στο όνομα της Αγίας Βαρβάρας. Δύο χρόνια μετά το θάνατο του Οσίου οι μαθητές και συμμοναστές του τελειοποίησαν και κόσμησαν την εκκλησία της Αγίας Βαρβάρας, μετέβαλλαν το κελί όπου τάφηκε ο Όσιος σε «ιερό ευκτήριο» με σχήμα σταυρικό και ανοικοδόμησαν νέα κελιά και ξενώνες. Επομένως, το έτος 955 υπήρχε μία πρώτη μοναστική κοινότητα. Σύμφωνα με τον Ε. Στίκα ο ναός της Αγίας Βαρβάρας ταυτίζεται με το ναό της Παναγίας και ο ευκτήριος οίκος με την Κρύπτη. Η οικοδομή του Καθολικού, πού τοποθετείται χρονολογικά στις πρώτες δεκαετίες του 11ου αι., αποδίδεται, σύμφωνα με την παράδοση, σε τρείς αυτοκράτορες του Βυζαντίου: Τον Ρωμανό Β΄ (959-963), τον Βασίλειο τον Βουλγαροκτόνο (976-1028) και τον Κωνσταντίνο Θ΄ το Μονομάχο(1042-1056). Ο Όσιος Λουκάς είχε προφητέψει το 941 ότι «Ρωμανός Κρήτην χειρούται», θα ελευθερώσει δηλαδή την Κρήτη από τους Σαρακηνούς. Όταν ρωτήθηκε αν επρόκειτο για τον αυτοκράτορα Ρωμανό Α ΄ πού βασίλευε την εποχή εκείνη, απάντησε «ουχ ούτος αλλ’ έτερος». Έτσι η ανέγερση του Καθολικού συνδυάστηκε με την προφητεία αυτή, γιατί ήταν επόμενο ο αυτοκράτορας του Βυζαντίου Ρωμανός Β΄ να θέλησε να ανεγείρει έναν μεγαλοπρεπή ναό από ευγνωμοσύνη στον Όσιο για την απελευθέρωση της Κρήτης (961), όπως είχε προφητέψει είκοσι χρόνια κείμενο επιμέλεια Αντωνόπουλος Ηλίας ANDELI για τοTDM CLUB HELLAS

5

νωρίτερα. Όμως ο Ρωμανός Β΄ απεβίωσε το 963, δύο χρόνια μετά την ανακατάληψη της Κρήτης. Επομένως το χρονικό διάστημα των δύο ετών που μεσολάβησε κρίνεται ανεπαρκές για την αποπεράτωση του μεγαλεπήβολου αυτού έργου. Τίποτε το συγκεκριμένο δεν προκύπτει για την ίδρυση του Καθολικού κατά την βασιλεία του Βασιλείου Β΄ του Βουλγαροκτόνου, αφού το σημαντικότατο αυτό γεγονός δεν μνημονεύεται στις λεπτομερείς περιγραφές των συγγραφέων για τη θριαμβευτική πορεία του αυτοκράτορα από την Αχρίδα στην Αθήνα (1018-1019). Αντίθετα υποστηρίχθηκε η εκδοχή της συμβολής του αυτοκράτορα Κωνσταντίνου Θ΄ του Μονομάχου στην ανέγερση του Καθολικού, γιατί: α) κατά τη διάρκεια της βασιλείας του αναζωογονήθηκαν οι τέχνες και τα γράμματα και δαπανήθηκαν μεγάλα ποσά για την ίδρυση μεγαλόπρεπων ναών και κοινωφελών ιδρυμάτων και β) κατά μία σημαντικότατη πληροφορία που παρέχει ο περιηγητής Κυριακός ο Αγκωνίτης (1391-1455), η οικοδομή του Καθολικού του Οσίου Λουκά πραγματοποιήθηκε κατά τη διάρκεια της βασιλείας του Μονομάχου (1042-1055). Τη Μονή επισκέφθηκε ο Κυριακός κατά την περιοδεία του στην Ελλάδα από το τέλος του 1435 ως το Μάρτιο του 1436. Ο περιηγητής έγραψε «ιδία χειρί», μικρό κείμενο, στο οποίο αναφέρει ότι ο ναός του Οσίου Λουκά κτίστηκε από τον αυτοκράτορα Κωνσταντίνο Θ΄ τον Μονομάχο και ότι την πληροφορία αυτή τη διάβασε σε παλαιότατο βιβλίο της Μονής. Η θεωρία η οποία συνδέει την ίδρυση του μεγαλόπρεπου ναού με την αριστοκρατία της πλούσιας Θήβας της εποχής αυτής αντικρούεται από το γεγονός ότι ο όγκος του κτιρίου, το είδος και η αξία των υλικών του παραπέμπουν σε πλούσια βασιλικά θησαυροφυλάκια και καλλιτέχνες που κόσμησαν αυτοκρατορικά κτίσματα. Η προσωνυμία «βασιλομονάστηρο» κείμενο επιμέλεια Αντωνόπουλος Ηλίας ANDELI για τοTDM CLUB HELLAS

6

αποδίδει την αυτοκρατορική καταγωγή της Μονής, καθώς και την αίσθηση του πλούτου και της τελειότητας του μνημείου από τους μεταγενέστερους. Αξίζει να αναφερθεί εδώ η γνώμη του ιστορικού Κ. Παπαρρηγόπουλου που σημειώνει ότι η ίδρυση μεγαλόπρεπων μονών κατά την εποχή αυτή ομοίαζε με θρησκευτική αντεπίθεση μετά την περίοδο της Εικονομαχίας και με επιτακτική εθνική ανάγκη για την ενότητα του πληθυσμού, μετά τις αλλεπάλληλες επιδρομές βαρβαρικών φύλων, καθώς επίσης και η γνώμη του καθηγητή Άγγελου Προκοπίου, που αναφέρει ότι η Μονή του Οσίου Λουκά ήταν ένα κέντρο για την αναζωπύρωση της Ορθοδοξίας, ένα δοξαστικό μνημείο για τη νίκη της Κρήτης, αλλά και ο εκθαμβωτικός μαγνήτης για τον εξελληνισμό των βαρβάρων λαών που ήλθαν να κατοικήσουν στον ελλαδικό χώρο. ΙΣΤΟΡΙΑ Η ζωή του μοναστηριού από την ίδρυσή του μέχρι και σήμερα ταυτίζεται με την ιστορία του Ελληνικού Έθνους. Τους δύο πρώτους αιώνες της ύπαρξής της η Μοναστική κοινότητα αποτελούσε πηγή Χριστιανικής πίστης και θείας ευλογίας. Κατά την διάρκεια της Φραγκοκρατίας, όταν στα 1204, μετά την Δ΄ Σταυροφορία η Κωνσταντινούπολη έπεσε στα χέρια των Φράγκων, ο Βονιφάτιος ο Μομφερρατικός, βασιλιάς της Θεσσαλονίκης, κατέβηκε στη Στερεά Ελλάδα, έδιωξε τούς Ορθόδοξους Έλληνες μοναχούς από τον Όσιο Λουκά και εγκατέστησε Λατίνους, οι οποίοι λήστεψαν και γύμνωσαν τη Μονή. Στη συνέχεια, ο πρίγκιπας της Αχαΐας Γοδεφρέδος Β΄ Βιλεαρδουίνος (1218-1245) λεηλάτησε τούς εναπομείναντες θησαυρούς της Μονής και τους μετέφερε στη Ρώμη. Στα χρόνια του Δουκάτων Αθηνών-Θηβών (1205-1308) η οικογένεια των ντε λα Ρος κατείχε το μοναστήρι σαν αναπόσπαστο κληροδότημά της. Οι Καταλανοί, ύστερα από τη νίκη τους στην Κωπαΐδα (15 Μαρτίου 1311) και την κείμενο επιμέλεια Αντωνόπουλος Ηλίας ANDELI για τοTDM CLUB HELLAS

7

κατάληψη της Λιβαδειάς, πραγματοποίησαν μία ακόμη λεηλασία. Όμως, όταν επισκέφθηκε το μοναστήρι ο πρώτος περιηγητής το 1436, ο λόγιος της Δύσης Κυριακός ο Αγκωνίτης, βρήκε τη Μονή σε καλή κατάσταση και την ξεχώρισε από όλα τα μοναστήρια της Ελλάδος. Κατά την Τουρκοκρατία, από τπ 1460 που υποτάχτηκε η Βοιωτία στους Τούρκους μέχρι την ημέρα της λευτεριάς, το μοναστήρι αγωνίστηκε για την ύπαρξή του, γιατί κινδύνεψε με αφανισμό επανειλημμένα από τη βουλιμία των Τούρκων κατακτητών. Παρ” όλα αυτά ο Γάλλος περιηγητής Ιάκωβος Σπόν, που επισκέφθηκε τη Μονή το Φεβρουάριο του 1676, αναφέρει ότι ήταν «ακμαιοτάτη και καλλίστη», ενώ ο Άγγλος περιηγητής Τζώρτζ Ουέλερ που την επισκέφθηκε τον ίδιο χρόνο, γοητεύτηκε τόσο πολύ, ώστε ήθελε και αυτός να ασκητέψει εκεί. Μεσολάβησαν η ανταρσία των Αλβανών του Μοριά (1677), η εξέγερση των Μανιατών και των Αιτωλοακαρνάνων αρματολών (1685), η επανάσταση της Βοιωτίας και της Φωκίδας (1687), με οδυνηρές συνέπειες για το μοναστήρι. Στον πόλεμο Τούρκων και Ενετών (1714-15) καταληστεύτηκε για μία ακόμη φορά. Μετά την αποτυχία της εξέγερσης Παπαζώλη-Ορλώφ το 1770, ο μεγάλος αρματολός της Ρούμελης Ανδρίτσος μετέβαλε το μοναστήρι σε στρατόπεδό του, με αποτέλεσμα να υποστεί η Μονή την εκδικητική μανία των Τούρκων. Στην Επανάσταση του 1821 η Μονή έγινε και πάλι το επαναστατικό ορμητήριο της Ρούμελης. Ο Δεσφινιώτης Ησαΐας, Δεσπότης Σαλώνων, ευλόγησε στις 27 Μαρτίου 1821 τα ρουμελιώτικα όπλα και κήρυξε επίσημα την Επανάσταση. Μετά την πυρπόληση της Λιβαδειάς τον Ιούνιο του 1821 από τον Ομέρ Βρυώνη, οι διασκορπισμένοι επαναστάτες συγκεντρώθηκαν στον Όσιο Λουκά και ξεκίνησαν για την επιστροφή στο Μοριά. Από τον Όσιο Λουκά πάλι, ξεκίνησε λίγους μήνες αργότερα ο Οδυσσέας Ανδρούτσος και ξαναπήρε τη Λιβαδειά. Κατά την κάθοδο του Δράμαλη οι Τούρκοι κείμενο επιμέλεια Αντωνόπουλος Ηλίας ANDELI για τοTDM CLUB HELLAS

8

αποτελείωσαν ότι απέμεινε στον Όσιο Λουκά (1822, 1823). Όμως και πάλι το μοναστήρι επιβίωσε, διαθέτοντας την τεράστια περιουσία του στον Αγώνα. Μετά την απελευθέρωση, επί Καποδίστρια, το μοναστήρι ερήμωσε, όπως και κατά τη διάρκεια της μεσοβασιλείας (1831-1833), της βασιλείας του Όθωνα (1833-1862) και στη μεσοβασιλεία του 1862-1863. Με τον ερχομό του Γεωργίου του Α΄ (1863-1913) άρχισαν επισκευές στα κτίρια και ενισχύθηκαν τα οικονομικά της Μονής. Το 1943 υπέφερε και πάλι από τους κατακτητές Γερμανούς. Ήδη όμως η Αρχαιολογική Υπηρεσία και η Αρχαιολογική Εταιρεία ανέλαβαν από το 1938 πολυετείς εργασίες συντήρησης. Αναστήλωσαν την Τράπεζα και άλλα κτίρια της Μονής με τον Διευθυντή Αναστηλώσεως Αρχαίων και Ιστορικών Μνημείων Ευστάθιο Στίκα, υπό την επίβλεψη του Ακαδημαϊκού Aναστασίου Ορλάνδου, στερέωσαν και καθάρισαν τα ψηφιδωτά και τις τοιχογραφίες με τον Φώτη Ζαχαρίου και τον έμπειρο Δημ. Σκόρδο. Στην διάρκεια αυτών των εργασιών αποκαλύφθηκε η τοιχογραφία του Ιησού του Ναυή και αποκαταστάθηκε ορθά η διαδοχή των οικοδομικών φάσεων των δύο ναών. περισσότερες

πληροφορίες

και

φωτογραφίες

εδώ

http://www.monastiria.gr/sterea-elada/nomos-viotias/iera-moni-osioulouka-en-steiriw/ Ωράριο Λειτουργίας: 10:00-17:00 - +30.22670-21305,22228 Μέχρι την ανασυγκρότηση μπορούμε να φάμε το σαντουιτσάκι μας που έχουμε μαζί μας και να πιούμε νερό και να κάνουμε τσιγάρο ή την φυσική ανάγκη μας

κείμενο επιμέλεια Αντωνόπουλος Ηλίας ANDELI για τοTDM CLUB HELLAS

9

Μουσείο Θυμάτων Ναζισμού Το Μουσείο Θυμάτων Ναζισμού ιδρύθηκε στο Δίστομο για να θυμίζει στους επισκέπτες τη ναζιστική θηριωδία. Μια από τις μαρτυρικές πόλεις της χώρας, το Δίστομο έχει μείνει στην ιστορία για την σφαγή που έγινε εκεί από τους Γερμανούς κατακτητές κατά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο. Στο Μουσείο Θυμάτων Ναζισμού Διστόμου εκτυλίσσεται όλη η ιστορία εκείνων των ημερών: Στις 10 Ιουνίου του 1944, οι Γερμανοί ναζί κατάσφαξαν όποιον έβρισκαν στο χωριό, σε αντίποινα της ήττας τους από τους αντάρτες στην Μάχη του Στειρίου, την ίδια μέρα. 228 είναι τα θύματα μόνο από το χωριό εκείνο το απόγευμα, όταν οι θηριωδίες που διαπράχθηκαν από τις μονάδες κατοχής απέναντι στον άοπλο πληθυσμό του Διστόμου έμειναν στις πιο μαύρες σελίδες της ιστορίας. Οι φωτογραφίες όλων των θυμάτων, 117 γυναίκες και 111 άντρες, ανάμεσά τους 53 παιδιά κάτω των 16 χρόνων, εκτίθενται σήμερα στο Μουσείο Θυμάτων Ναζισμού Διστόμου, στο κέντρο της πόλης. Ειδικά αφιερώματα από τον τύπο της εποχής, ντοκουμέντα, φωτογραφίες από την σφαγή και μαρτυρίες, ενώ στο Μουσείου Θυμάτων Ναζισμού Διστόμου υπάρχει ακόμα ειδικά επεξεργασμένο οπτικοακουστικό υλικό για να πληροφορούνται οι επισκέπτες για την σφαγή. Το Μουσείο Θυμάτων Ναζισμού Διστόμου βρίσκεται στο κέντρο του χωριού, που απέχει από την Αράχοβα 13 χιλιόμετρα προς τα ανατολικά.

κείμενο επιμέλεια Αντωνόπουλος Ηλίας ANDELI για τοTDM CLUB HELLAS

10

Μαυσωλείο Θυμάτων Ναζισμού Διστόμου Ένα από τα πιο εντυπωσιακά και επιβλητικά μνημεία της Ελλάδας, που στήθηκαν στη μνήμη των θυμάτων του ναζισμού, είναι το Μαυσωλείο Διστόμου. Η μεγαλειώδης εγκατάσταση βρίσκεται στο λόφο Κανάλες, σε υψόμετρο 346 μέτρων πάνω από την πόλη του Διστόμου. Φιλοξενεί τα οστά των 230 κατοίκων από την ευρύτερη περιοχή που εκτελέστηκαν από τους Γερμανούς Ναζί σε αντίποινα, λίγο πριν την λήξη του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, τον Ιούνιο του 1944. Το Μαυσωλείο Διστόμου είναι το κέντρο των ετήσιων εκδηλώσεων που τιμούν τη μνήμη των ανθρώπων αυτών, μεταξύ των οποίων ήταν ακόμα και βρέφη, που έγιναν μάρτυρες μιας από τις φρικωδέστερες σελίδες της παγκόσμιας ιστορίας. Σε μια μεγάλη μαρμάρινη πλάκα είναι χαραγμένα όλα τα ονόματα, ενώ η περιοχή γύρω από το Μαυσωλείο του Διστόμου είναι έτσι διαμορφωμένη που εμπνέει το δέος και τον σεβασμό στους επισκέπτες. Το Μουσείο Θυμάτων Ναζισμού και το Μαυσωλείο Διστόμου είναι τα δύο σημεία της πόλης που πρέπει κανείς να επισκεφθεί ώστε να μπορέσει να αντιληφθεί τη σπουδαία ιστορία της μαρτυρικής αυτής μικρής πόλης της Ελλάδας. Η Σφαγή του Διστόμου Στις 10 Ιουνίου του 1944 οι Γερμανοί ναζί γνώρισαν μια από τις πιο βαριές ήττες τους λίγο έξω από το Στείρι, όταν έπεσαν σε ενέδρα των Ελλήνων ανταρτών. Αναγκασμένοι να υποχωρήσουν, ξέσπασαν την οργή τους στους κατοίκους του Διστόμου. Η σφαγή κράτησε από το μεσημέρι εκείνης της μέρας μέχρι που έπεσε η νύχτα και δεν είχε μείνει τίποτα όρθιο. Κατέκαψαν το χωριό και εκτέλεσαν εν ψυχρώ όποιον συναντούσαν, μεταξύ των οποίων γυναίκες, παιδιά και ηλικιωμένους. Οι ανατριχιαστικές μαρτυρίες που κατέγραψε η ιστορία λένε

κείμενο επιμέλεια Αντωνόπουλος Ηλίας ANDELI για τοTDM CLUB HELLAS

11

πως ο ιερέας του Διστόμου αποκεφαλίστηκε και οι γυναίκες βιάστηκαν πριν σφαγιαστούν. ΙΤΕΑ καύσιμα στις μοτοσυκλέτες γιατί στα ορεινά της Ναυπακτίας δεν υπάρχουν βενζινάδικα. Συνεχίζουμε την πορεία μας όχι παραλίμνια αλλά ορεινά συναντώντας τα παρακάτω γραφικά και ιστορικά χωριά: Αγία Ευθυμία H Αγία Ευθυμία βρίσκεται σε υψόμετρο 500 μέτρων στους πρόποδες του βουνού Έλατος της Γκιώνας. Η ιστορία της ξεπερνά τα 3.000 χρόνια, καθώς εκεί όπου βρίσκεται τώρα η Αγία Ευθυμία υπήρχε ο αρχαίος οικισμός της Μυωνίας των Εσπερίων Λοκρών, όπως αποδεικνύουν και τα σωζόμενα ερείπια που διασχίζουν κατά μήκος το χωριό. Από εκεί εξάλλου πήρε και το όνομά του το χωριό, που ήταν γνωστό ως Μυνιά μέχρι περίπου τα μέσα του 16ου αιώνα μ.Χ. Το χωριό πήρε το όνομά του μετά τον καταστροφικό σεισμό του 1580. Τότε ο θρύλος – σύμφωνα με το «Χρονικό του Γαλαξιδίου» που γράφτηκε το 1702 – θέλει τον Άγιο Ευθύμιο να φανερώνεται στους κατοίκους που είχαν φύγει από το κατεστραμμένο χωριό Μυνιά και να τους προτρέπει να επιστρέψουν στον τόπο τους «γιατί αυτός θα τους προστατεύσει». Η επικρατέστερη θεωρία γιατί το χωριό ονομάστηκε Αγία Ευθυμία θέλει τους κατοίκους να επιλέγουν την ονομασία ως μέση λύση ανάμεσα στο παλαιό όνομα του χωριού και τον Άγιο Ευθύμιο καθώς η Αγία Ευθυμία, γίνεται Αηθυμιά στην καθομιλουμένη και κατόπιν παραλλάσσεται σε Μυνιά. Στην Αγία Ευθυμία βρίσκεται και το ανακαινισμένο πατρικό του λογοτέχνη, Γιάννη Σκαρίμπα, ο οποίος γεννήθηκε στο χωριό. Η Αγία Ευθυμία είναι μαρτυρικό χωριό καθώς καταστράφηκε τρεις φορές στην περίοδο της Κατοχής, κατά τον δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο: 

βομβαρδίστηκε στις 25 Απριλίου 1941

κείμενο επιμέλεια Αντωνόπουλος Ηλίας ANDELI για τοTDM CLUB HELLAS

12

 

κάηκε από τους Ιταλούς στις 9 Απριλίου 1943 και κάηκε ξανά από τους Γερμανούς τον Αύγουστο του 1944.

Βουνιχώρα Σε απόσταση 18 χλμ. από την Άμφισσα και 14 χλμ. από το Γαλαξίδι βρίσκεται το ιστορικό ορεινό χωριό Βουνιχώρα. Η Βουνιχώρα είναι χτισμένη στους πρόποδες της Γκιώνας σε υψόμετρο 680 μέτρων και όπως λέει και το όνομα της, πρόκειται για το χωριό του βουνού. Σύμφωνα με άλλες πηγές, όμως, το πρώτο συνθετικό για το όνομα Βουνιχώρα προέρχεται από το λατινικό vino, που σημαίνει κρασί και αναφέρεται στο εξαιρετικό κοκκινέλι που παράγεται ιστορικά στην περιοχή. Η φύση γύρω από την Βουνιχώρα έχει μεγαλουργήσει: Στα όρια του χωριού βρίσκεται το μοναδικής ομορφιάς δάσος κέδρων, στον “Μπουρνιά” σχηματίζεται φυσική λεκάνη με μικρή λίμνη, ενώ διάφορα σπήλαια βρίσκονται σε απόσταση αναπνοής. Ελιόδεντρα, μελίσσια, αλλά και τα λιγοστά σήμερα κοπάδια αποτελούν τις κύριες ασχολίες των κατοίκων της ενώ παλαιότερα έξω από τη Βουνιχώρα λειτουργούσε λατομείο βωξίτη. Η περιοχή που βρίσκεται η Βουνιχώρα κατοικείται από τα χρόνια της Τουρκοκρατίας, τον 15ο αιώνα, με τους κατοίκους της να συμμετέχουν ενεργά τόσο κατά την περίοδο της Επανάστασης όσο και σε προεπαναστατικές εξεγέρσεις. Από τη Βουνιχώρα καταγόταν και ο αγωνιστής Βλαχοθάνασης, προς τιμήν του οποίου διοργανώνεται κάθε Αύγουστο στο χωριό το φεστιβάλ «Βλαχοθανάσια». Η Βουνιχώρα καταστράφηκε ολοκληρωτικά κατά την διάρκεια της Κατοχής και είναι αναγνωρισμένο Μαρτυρικό χωριό. Στις 10 Απριλίου του 1943 Γερμανοί και Ιταλοί κατέκαψαν το χωριό, σαν αντίποινα, ισχυριζόμενοι ότι οι κάτοικοι βοήθησαν τους αντάρτες που λίγες μέρες νωρίτερα είχαν επιτεθεί σε γερμανικό τμήμα στην Αγία Ευθυμία.

κείμενο επιμέλεια Αντωνόπουλος Ηλίας ANDELI για τοTDM CLUB HELLAS

13

Οι κάτοικοι της Βουνιχώρας εκτελέσθηκαν εκτός από ελάχιστα γυναικόπαιδα, που σώθηκαν καθώς διέφυγαν πεζή προς την Άμφισσα. Δωρικό Με απίστευτη θέα προς την τεχνητή λίμνη του Μόρνου, οι κάτοικοι του Δωρικού έχτισαν τα σπίτια τους σε υψόμετρο 740 μέτρων, σε μια καταπράσινη πλαγιά ενός λόφου, ανάμεσα από τα επιβλητικά, πανύψηλα βουνά της Φωκίδας. Το Δωρικό έως το 1958 ονομαζόταν Σεβεδίκος, ενώ η ίδρυσή του χρονολογείται κατά την Τουρκοκρατία. Αρχαιολογικές ανακαλύψεις κοντά στο Δωρικό πάντως τοποθετούν στην περιοχή αρχαίο ιερό, ενώ έχουν ανακαλυφθεί και δύο αρχαίοι τάφοι που χρονολογούνται του 3ου αιώνα π. Χ. Το Δωρικό είναι από τα χωριά μέρος των οποίων καλύφθηκε από τη λίμνη του Μόρνου, όπως συνέβη για παράδειγμα με μερικά χωράφια, αλλά και δύο παλιούς νερόμυλους του Δωρικού. Άβορος Ο Άβορος, χωριό της Δωρίδας στη Φωκίδα, είναι χτισμένος σε υψόμετρο 750 μέτρων, στην πλαγιά της Αετοράχης, απέναντι από τις παρυφές της Γκιώνας και των Βαρδουσίων. Η φύση έδωσε απλόχερα τα δώρα της στο χωριό, που το περιβάλλουν πανύψηλα δέντρα και άφθονα, τρεχούμενα νερά. Δάσος δρυών και καστανιών στολίζει τα μικρά, παραδοσιακά χτισμένα σπίτια στον Άβορο, ενώ γύρω από τις αυλές τους, φυτρώνουν κουμαριές, αριές, ακακίες και βέβαια υπεραιωνόβια ψηλά πλατάνια, που έχουν δώσει στο χωριό και το όνομα «βαθιά πλατάνια». Το πόσο πίσω στο χρόνο βρίσκεται η ίδρυση του Άβορου είναι άγνωστη, αλλά υπολογίζεται κάπου στην Τουρκοκρατία. Άγνωστη παραμένει και η προέλευση της ονομασίας του χωριού, που παλαιότερα απαντάται και ως Άβουρος. Πιθανότατα σχετίζεται με τα μαντριά για τα βοοειδή, καθώς η λέξη βούρος στη σλαβική έχει την ερμηνεία αυτή.

κείμενο επιμέλεια Αντωνόπουλος Ηλίας ANDELI για τοTDM CLUB HELLAS

14

Σύμφωνα με την παράδοση, παλαιότερα ο Άβορος ήταν χτισμένος κοντά στο Μόρνο. Οι κάτοικοι όμως εγκατέλειψαν το παλιό χωριό λόγω των κακών συνθηκών και εγκαταστάθηκαν στο «φυσικό παράδεισο» που έγινε το νέο τους σπίτι και παραμένει ως σήμερα. Κατά την μετοίκηση, κάποιοι από τους κατοίκους εγκαταστάθηκαν στην περιοχή πριν το Κροκύλειο, όπου βρίσκεται ο Αβορίτης, δηλαδή ο μικρός Άβορος. Από τον μικρό αυτό οικισμό κατάγεται οι Στρατηγός Μακρυγιάννης, μια από τις πιο σπουδαίες μορφές της ελληνικής Επανάστασης. Η εκκλησία στον Άβορο είναι αφιερωμένη στην Κοίμηση της Θεοτόκου και στη γιορτή της το Δεκαπενταύγουστο οργανώνεται στο χωριό μεγάλο πανηγύρι. Η σημερινή εκκλησία χτίστηκε το 1898 πάνω στα ερείπια της παλιάς, η οποία λέγεται πως ήταν ένα είδος κατακόμβης γιατί ήταν σχεδόν υπόγεια και χρειαζόταν να κατέβει κανείς περίπου 12 σκαλοπάτια για να μπει στο εσωτερικό της. Μέρη του παλιού κτίσματος χρησιμοποιήθηκαν για την οικοδόμηση της καινούριας εκκλησίας, ενώ ένα από αυτά φέρει σκαλιστή τη χρονολογία «292», που πάντως υπολογίζεται πως αναφέρεται στο 1292 και έχει σβηστεί το ψηφίο ένα. Τμήματα από το παλιό ζωγραφιστό τέμπλο βρίσκονται σήμερα στον Άγιο Ιγνάτιο στα Αλώνια και τον Άγιο Γεώργιο στο νεκροταφείο του Άβορου. Μετά από αυτή την μικρή παράκαμψη στα ορεινά κατηφορίζουμε δίπλα στον παραλίμνιο δρόμο ξανά και λίγα χιλιόμετρα πιο κάτω συναντάμε το φράγμα.

. κείμενο επιμέλεια Αντωνόπουλος Ηλίας ANDELI για τοTDM CLUB HELLAS

15

Φράγμα λίμνης Μόρνου Το φράγμα του Μόρνου, με ύψος 126 μ., είναι ένα από τα ψηλότερα της Ευρώπης και η λίμνη που δημιουργήθηκε έχει χωρητικότητα 780 εκατ. κυβικά μέτρα. Οι εργασίες για την κατασκευή του φράγματος και της λίμνης ξεκίνησαν το 1969 και ολοκληρώθηκαν το 1981. Το μεγάλο αυτό τεχνικό έργο έγινε με σκοπό να καλύψει τις ανάγκες ύδρευσης της πρωτεύουσας. Το νερό του τεχνητού ταμιευτήρα μεταφέρεται στην Αθήνα μέσω του υδραγωγείου του Μόρνου και ενός καναλιού ελεύθερης ροής μήκους 192 χλμ. που

διασχίζει

τους

Νομούς Φωκίδας,

Βοιωτίας

και

Αττικής.

Στη

λίμνη

του

Μόρνου καταλήγει και το νερό της λίμνης του Εύηνου, μέσω μιας ενωτικής σήραγγας. Από λέσχη έως φράγμα λίμνης Μόρνου 262 χλμ έχουμε διανύσει 250 χλμ., λογικά σε 5 ώρες, 30 λεπτά + στάσεις σε Όσιο Λουκά, Δίστομο, ανεφοδιασμός

Μετά το φράγμα στην Γέφυρα Ρέρεση τηλέφωνο στο ξενοδοχείο για το φαγητό - οπότε αποφασίστε τι θα φάει ο καθένας για να παραγγέλλουμε να είναι έτοιμα και να μην καθυστερήσουμε πολύ. Η διαδρομή μας συνεχίζετε ανεβαίνοντας προς Λιμνίστα μέχρι να συναντήσουμε την ορεινή Ελατού όπου στο ομώνυμο ξενοδοχείο θα έχουμε το μεσημεριανό μας γεύμα κείμενο επιμέλεια Αντωνόπουλος Ηλίας ANDELI για τοTDM CLUB HELLAS

16

Κύριο πιάτο επιλογή από  χοιρινή μπριζόλα  ή μπιφτέκι  ή κοτόπουλο  ή σουβλάκι με την γαρνιτούρα  1 ατομική μερίδα χωριάτικη τυρόπιτα,  ανάμεικτη σαλάτα εποχής (λάχανο, καρότο, μαρούλι) ανά 2 άτομα,  κουβέρ και  γλυκό κουταλιού συνολική τιμή 11,50 €. Ότι άλλο θέλετε είναι έξτρα. Καλό είναι να μην φάμε παραπάνω γιατί έχουμε ακόμα πολύ διαδρομή. Παρακάτω έχουμε 3-4 εναλλακτικές διαδρομές. Ανάλογα την ώρα που θα φύγουμε από το ξενοδοχείο τις καιρικές συνθήκες και την διάθεση θα ακολουθήσουμε μια από αυτές … Αναχωρούμε για την πασίγνωστη πια Άνω Χώρα και μέσω του νέου ασφάλτινου δρόμου ακολουθούμε πορεία προς το χωριό Ποδός, (ενώ ο δρόμος στα δεξιά) μας οδηγεί στην Αμπελακιώτισσα και πάνω και στον παλιό δασικό δρόμο στο ομώνυμο ιστορικό μοναστήρι. Εμάς η πορεία μας συνεχίζεται ευθεία προς την Χόμορη (700 μέτρα υψόμ.), ένα όμορφο, ορεινό χωριό που ακουμπά στα έλατα. Αριστερά μας θα δούμε έναν καινούργιο ασφάλτινο δρόμο να ανηφορίζει μέχρι το Χάνι Λιόλιου και το κεφαλοχώρι Πλάτανος . Ακολουθώντας την διαδρομή μας σχεδόν επάνω στην κορυφογραμμή συναντάμε το Αχλαδόκαστρο και τέλος το κεφαλοχώρι Θέρμο (εδώ στην πλατεία υπάρχει βενζινάδικο) Θέρμο Το Θέρμο είναι έδρα του ομώνυμου δήμου με πληθυσμό 9.299 κατοίκων. Το Θέρμο αποτελεί περιοχή – σύμβολο για την Ελλάδα, καθώς το αρχαίο Θέρμο υπήρξε η έδρα της Αιτωλικής Συμπολιτείας, της πρώτης δημοκρατίας στον κόσμο! κείμενο επιμέλεια Αντωνόπουλος Ηλίας ANDELI για τοTDM CLUB HELLAS

17

Είναι ένας από τους μεγαλύτερους σε έκταση Δήμους – με έκταση 333,7 τ. χμ., που περιλαμβάνει σημαντικές παραλίμνιες πεδινές εκτάσεις, καθώς και

ευρεία ημιορεινή και ορεινή περιοχή, η οποία εκτείνεται ως τις παρυφές του Ανατολικού Παναιτωλικού και τη διαρρέουν ο Εύηνος και οι παραποτάμοί του Φειδάκια και Γιδομαντρίτης. Διαθέτει ποικιλία διαφορετικών φυσικών περιβαλλόντων, πράγμα που αν συνδυαστεί με το πλήθος των μικρών και μεγάλων οικισμών που απαρτίζουν τον Δήμο (οι οποίοι ανέρχονται συνολικά στους πενήντα εννιά (59) και διαθέτουν ποικιλία χαρακτηριστικών), προσδίδει μια θετική διαφορετικότητα στην περιοχή και την καθιστά ιδανικό προορισμό για την κάλυψη πολλαπλών ενδιαφερόντων των επισκεπτών. Ο Δήμος Θέρμου διαθέτει ασυνήθιστα πλούσια πολιτιστική κληρονομιά, καθώς εδώ:    

υπήρξε η πρωτεύουσα της Αιτωλικής Συμπολιτείας. είναι ο γενέθλιος τόπος του Κοσμά του Αιτωλού και τόσων άλλων δασκάλων του γένους. έδρασαν οι Κλέφτες και οι Αρματολοί. υπάρχει ένα πλήθος βυζαντινών μνημείων.

Το Θέρμο με τα απείρου κάλλους φυσικά του τοπία, τα αιωνόβια πλατάνια, τα άφθονα νερά, τους άνετους κοινόχρηστους χώρους και τα λιθόκτιστα κτίρια, σπάνια δείγματα της νεότερης αρχιτεκτονικής, εντυπωσιάζει απροσδόκητα τον επισκέπτη. Η διαμονή στο Θέρμο μπορεί να συνδυαστεί με ένα πλήθος μονοήμερων εκδρομών, καθώς το Θέρμο μπορεί να λειτουργήσει ως ορμητήριο για τη γνωριμία με την ευρύτερη περιοχή. Η γεωγραφική θέση του Θέρμου, καθώς βρίσκεται στην πιο νευραλγική θέση της Ορεινής Τριχωνίδας και αποτελεί την φυσική πύλη προς την Ορεινή Ναυπακτία,

την

Ευρυτανία,

αποτελεί

σημαντικότατο

κείμενο επιμέλεια Αντωνόπουλος Ηλίας ANDELI για τοTDM CLUB HELLAS

συγκριτικό 18

πλεονέκτημα

για

την

τουριστική

ανάπτυξη της ευρύτερης περιοχής. Βρίσκεται μόλις 32 χιλιόμετρα από την μεγάλη πόλη του Αγρινίου και 45 χιλιόμετρα

από

την

πόλη

της

Ναυπάκτου. Από το Θέρμο ανασυγκρότηση προς το Πετροχώρι όπου συναντάμε την εκπληκτική

θέα

Τριχωνίδας

της

φυσικής

λίμνης

της

λίμνης

μεγαλύτερης της

Ελλάδος.

Επόμενο χωριό η Ανάληψη και μέσα από μια ορεινή φιδίσια διαδρομή συναντάμε την θέση "Μπανιά" με το ποταμό Εύηνο ή Φιδαρη από κάτω μας. Εδώ βρίσκεται ο οικισμός, το παλιό Χάνι και η μεταλλική στρατιωτική γέφυρα Μπανιά.

κείμενο επιμέλεια Αντωνόπουλος Ηλίας ANDELI για τοTDM CLUB HELLAS

19

Από εδώ - αν δεν έχει νυκτώνει - μπορούμε να ακολουθήσουμε την δασική διαδρομή προς τα χωριά Τρίκορφο, Γαυρολιμν η μέχρι να συναντήσουμε το Περιθώριο Αιτωλ/νιας όπου θα γίνει η διαμονή μας Εναλλακτικά από μπορούμε να ακολουθήσουμε την λίγο πιο γρήγορη διαδρομή μέχρι την Ναύπακτο με το όμορφο λιμάνι και το κάστρο της και στην συνέχεια στο Περιθώριο Αιτωλ/νιας Εναλλακτικές Διαδρομές από Άνω Χώρα προς Θέρμο δείτε τον χάρτη για εναλλακτικές διαδρομές από την Άνω Χώρα και μετά την διασταύρωση για Αμπελλακιωτισα υπάρχει βατός χωματόδρομος 3,5 χλμ μέχρι το χωριό Ποδός και λίγα χλμ πιο κάτω άλλα 3 χλμ μέχρι την Μηλιά προς Ποκίστα. Υπάρχει όμως μεγάλη πιθανότητα να είναι κλειστός γιατί θα έχει κρατήσει χιόνια λογω υψομέτρου. Εναλλακτικά όπως βλέπουμε στον χάρτη μπορούμε να πάμε προς Αμπελακιωτσισσα, Περδικοβρυση και να ακολουθήσουμε την διαδρομή μας προς Θέρμο 80 χλμ

κείμενο επιμέλεια Αντωνόπουλος Ηλίας ANDELI για τοTDM CLUB HELLAS

20

Διαδρομή από Άνω Χώρα προς Ναύπακτο Αν ο χρόνος δεν μας φτάνει λογω του ότι νυχτώνει νωρίς και δεν υπάρχει λόγος να είμαστε νύχτα στα βουνά ακολουθουμε τον δρόμο προς Ναύπακτο και στο Περιθώριο

ΗΜΕΡΑ 2η Αναχώρηση για προαιρετική εκδρομή στην λιμνοθάλασσα του Μεσολογγίου και την γνωστή Τουρλίδα Η Τουρλίδα είναι κατοικημένη νησίδα του Πατραϊκού κόλπου. Διοικητικά ανήκει στο Μεσολόγγι από το οποίο απέχει 5 χιλιόμετρα. Εδώ βρίσκεται και η λεγόμενη Μαύρη Αλυκή του Μεσολογγίου σε αντιδιαστολή με τη Λευκή λόγω της χαμηλότερης ποιότητας αλατιού που παράγεται. Πήρε το όνομά της από ένα είδος θαλασσινών πουλιών που υπήρχαν εκεί, τις "τουρλίδες".

H λιμνοθάλασσα του Μεσολογγίου είναι ένας τόπος με σπάνια φυσική ομορφιά και διαχρονικά μεταβαλλόμενο περιβαλλοντικό οικοσύστημα.

Oι φερτές ύλες του Aχελώου και του Eύηνου μαζί με τα νερά της θάλασσας δημιούργησαν τον εκτεταμένο υγρότοπο. Οι πελάδες, όπως ονομάζονται τα ξύλινα σπιτάκια που στηρίζονται σε πασσάλους πάνω από την επιφάνεια του νερού, και τα ιβάρια, οι πασσαλόπηκτοι φραγμοί από δικτυωτό πλέγμα για τον έλεγχο των μετακινήσεων των ψαριών και την αλιεία, είναι τα πιο χαρακτηριστικά αξιοθέατα της περιοχής.

κείμενο επιμέλεια Αντωνόπουλος Ηλίας ANDELI για τοTDM CLUB HELLAS

21

H λιμνοθάλασσα του Mεσολογγίου φημίζεται για το αβγοτάραχο και τα νόστιμα ψάρια της (κέφαλος, τσιπούρα, λαβράκι, χέλι). Στην περιοχή της λιμνοθάλασσας Mεσολογγίου παράγονται μεγάλες ποσότητες αλατιού. Ξεχωριστή ταξιδιωτική εμπειρία αποτελεί η επίσκεψη στον οικισμό της Τουρλίδας με τις πελάδες, τα σπίτια των ψαράδων, στην είσοδο της λιμνοθάλασσας. Στον ξύλινο μόλο της Τουρλίδας δένουν ψαρόβαρκες. Aυτοκινητόδρομος, πεζόδρομος και ποδηλατόδρομος συνδέουν την Tουρλίδα με την πόλη του Mεσολογγίου. Πολλοί Mεσολογγίτες κάνουν τον απογευματινό περίπατό τους μέχρι την Tουρλίδα, για να απολαύσουν τη θέα στη λιμνοθάλασσα και το μαγευτικό ηλιοβασίλεμα.

Στην συνέχεια επιστροφή στην Ιερά πόλη του Μεσολογγίου για την κοπή της πίτας και τις εκδηλώσεις που θα ακολουθήσουν. ΜΕΣΟΛΟΓΓΙ Πρωτεύουσα του νομού, απλωμένη ανάμεσα στις εκβολές του Eύηνου και του Aχελώου, η ιστορική πόλη αναφέρεται πρώτη φορά ως οικισμός μόλις το 1545. Έγινε γνωστή το 1571 με τη ναυμαχία της Nαυπάκτου. Επί Ενετοκρατίας εξελίχθηκε σε σημαντικό εμπορικό κέντρο. Κατά τη διάρκεια της Tουρκοκρατίας λειτούργησε εδώ η Παλαμαϊκή Σχολή. Στα χρόνια της Eπανάστασης του 1821 η γενναία αντίσταση των Mεσολογγιτών, η πολιορκία των ετών 1825-1826 και, τελικά, η ηρωική Έξοδος (10 Απριλίου 1826) σφράγισαν τη νεότερη ελληνική ιστορία. H πόλη χτίστηκε από την αρχή το 1829 και χαρακτηρίστηκε Iερή Πόλη το 1937. κείμενο επιμέλεια Αντωνόπουλος Ηλίας ANDELI για τοTDM CLUB HELLAS

22

Από το Μεσολόγγι κατάγονταν, μεταξύ άλλων, οι πολιτικοί Σπυρίδων και Χαρίλαος Τρικούπης, Επαμεινώνδας Δεληγεώργης, Ζηνόβιος και Δημήτριος Βάλβης, καθώς και οι λογοτέχνες Κωστής Παλαμάς, Μιλτιάδης Μαλακάσης και Αντώνης Τραυλαντώνης.

H λιμνοθάλασσα της γραφικής πόλης με το ρομαντικό ηλιοβασίλεμα σχηματίστηκε από τις προσχώσεις του Εύηνου και του Aχελώου - αποτελεί σημαντικό ιχθυοπαραγωγικό κέντρο και κύριο πυλώνα της τοπικής οικονομίας. Η σύγχρονη πόλη του Μεσολογγίου γοητεύει τους επισκέπτες με το παραδοσιακό χρώμα και την έντονη πνευματική και καλλιτεχνική δραστηριότητά της. Το Μεσολόγγι έχει 12.225 κατοίκους.

------------------------Αργά το απόγευμα μέσω Ρίου Αντιρρίου και της καλωδιακής γέφυρας Χαρίλαος Τρικούπης θα ακολουθήσουμε την ΠΑΘΕ προς Κόρινθο και Αθήνα επιστέφοντας όλοι στα σπίτια μας ασφαλείς και έχοντας εμπειρίες να μοιραστούμε με τους φίλους μας Καλή αντάμωση Αντωνόπουλος Ηλίας Αντέλι ταξιδιωτικός Αρθρογράφος, Φωτοερευνητής συνοδός ασφαλείας, (Moto Tour Guide), Blogger

πεδίου,

πιστοποιημένος

6993113004

Ραντεβού Σάββατο πρωί στην λέσχη - Ώρα αναχώρησης 8:00 πμ Ντεπόζιτα γεμάτα, μοτοσυκλετιστικός εξοπλισμός απαραίτητος Επιστροφή Κυριακή μετά τις 8 μμ

κείμενο επιμέλεια Αντωνόπουλος Ηλίας ANDELI για τοTDM CLUB HELLAS

23

κείμενο επιμέλεια Αντωνόπουλος Ηλίας ANDELI για τοTDM CLUB HELLAS

24