Ταξιδεύοντας στην ΧΙΟ με μοτοσυκλέτα by Αντωνόπουλος Ηλίας (Αντέλι)

Πληροφορίες για ΧΙΟ – ΟΙΝΟΥΣΣΕΣ - ΨΑΡΑ

ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΧΙΟΥ Κείµενα & Φωτογραφίες από Αντωνόπουλος Ηλίας – Αντέλι Ταξιδιωτικός Αρθογράφος – φωτογράφος – ερευνητής πεδίου – περιηγητής Βιβλιογραφία για την ορθότητα των κειµένων από την ∆ΗΜΟΤΙΚΗ ΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΗ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΗ ΧΙΟΥ καθώς και αποσπάσµατα από έντυπο που εκδόθηκε µε την ευκαιρία της δεύτερης συµµετοχής των Οινουσσών στη διεθνή έκθεση "9° Τουριστικό Πανόραµα 2004".

Το νησί της Χίου κατοικήθηκε από τα βάθη των αιώνων και οι παλαιότερες ενδείξεις προέρχονται από την Πρώιµη Εποχή του Χαλκού. Σηµαντικό ιστορικό ρόλο αρχίζει να διαδραµατίζει µε την εγκατάσταση των Ιόνων γύρω στο 1100 π.Χ. Οι Ίωνες που θεωρείται ότι κατάγονταν από την ηπειρωτική Ελλάδα, αποίκισαν µια σειρά από νησιά χτίζοντας πόλεις κατά µήκος των ανατολικών ακτών της Μικράς Ασίας. Σύντοµα οι πόλεις αυτές ανέλαβαν πρωτεύοντα ρόλο στην εξέλιξη του Ελληνικού πολιτισµού. Είναι γενικά αποδεκτό ότι ο Όµηρος καταγόταν από τη Χίο και έζησε σε αυτήν τον 8ο αιώνα π.Χ. Στου επόµενους αιώνες από τη Χίο προήλθαν και άλλα σηµαντικά ιστορικά πρόσωπα, όπως ο τραγικός ποιητής Ίων (5ος αι. π.Χ.), ο ιστορικός Θεόποµπος (4ος αι. π.Χ.), και αρκετοί σηµαντικοί γλύπτες του 5ου και 6ου αιώνα π.Χ. Ένας από αυτούς, ο Γλαύκος, θεωρείται ότι ανακάλυψε τη συγκόλληση των µετάλλων.

Η Χίος σχηµάτισε µια χαλαρή συνοµοσπονδία µε τις άλλες Ιονικές πόλειςκράτη αλλά κατακτήθηκε από τους Πέρσες στα τέλη του 6ου αιώνα π.Χ. Η επανάσταση των Χιωτών και των άλλων Ιώνων οδήγησε στη ρήξη της Αθήνας µε τους Πέρσες. Μετά τους Περσικούς πολέµους, η Χίος προσχώρησε στην Αθηναϊκή Συµµαχία, αλλά σύντοµα θέλησε να αποµακρυνθεί από την επιρροή των Αθηναίων. Η Αθήνα τιµώρησε τους απείθαρχους Χιώτες το 412 π.Χ. και η Χίος παρέµεινε προσδεµένη στο άρµα της Συµµαχίας ως την ανεξαρτησία της το 354 π.Χ. Ήταν όµως πλέον αργά, αφού πρώτα οι Μακεδόνες Έλληνες του Μεγάλου Αλεξάνδρου και µετά οι Ρωµαίοι κυριάρχησαν σε ολόκληρη τη Μεσόγειο, καταλαµβάνοντας και τη Χίο.

Με την εξάπλωση του Χριστιανισµού, η Χίος βρέθηκε κάτω από τη σκέπη της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας για πολλούς αιώνες, µε εξαίρεση σύντοµες χρονικές περιόδους κατά τις οποίες λεηλατήθηκε από τους Σαρακηνούς. Τον 13ο αιώνα, µετά την 4η Σταυροφορία, πρώτα οι Βενετοί και στη συνέχεια οι Γενουάτες εγκαταστάθηκαν στη Χίο. Η Χίος άνθισε κάτω από τους Γενουάτες, © ANDELI ® Bike Traveler Globe Riders™

Πληροφορίες για ΧΙΟ – ΟΙΝΟΥΣΣΕΣ - ΨΑΡΑ αλλά κατακτήθηκε το 1566 από τους Τούρκους. Το 1821 η Χίος µαζί µε τη Σάµο συµµετείχε στην εθνική επανάσταση, αλλά τον επόµενο χρόνο οι Τούρκοι θεώρησαν ότι έπρεπε να τιµωρήσουν παραδειγµατικά τη Χίο, σφάζοντας 25.000 άτοµα και πουλώντας στα σκλαβοπάζαρα άλλους 80.000. Οι λίγοι Χιώτες που απέµειναν διασκορπίστηκαν στα άλλα νησιά και σε διάφορες πόλεις σε όλο τον κόσµο. Αργότερα µέσα στον ίδιο χρόνο, ο Ναύαρχος Κανάρης ανατίναξε µέσα στο λιµάνι της Χίου τη ναυαρχίδα του τουρκικού στόλου σκοτώνοντας τον Ναύαρχο Καρά-Αλή και πολλούς άλλους Τούρκους. Γνωστοί άνθρωποι των τεχνών και των γραµµάτων, όπως ο Ντελακρουά και ο Ουγκώ απαθανάτισαν µε την τέχνη τους τις µαρτυρικές στιγµές της σφαγής του 1822. Ένας ισχυρός σεισµός το 1881 άφησε επίσης πολλά θύµατα στο νησί, αλλά στη συνέχεια η ζωή ξαναβρήκε σιγά σιγά τον κανονικό ρυθµό της και το 1912 η Χίος επανενώθηκε και τυπικά µε τον εθνικό κορµό. Μερικές συµβουλές και προτάσεις για όσους σχεδιάζουν να επισκεφθούν τη Χίο.

Τα νησιά του Βορειοανατολικού Αιγαίου είναι σχετικά µεγάλα σε µέγεθος, ανεξάρτητα και πλούσια σε ιστορία, αξιοθέατα και προσφερόµενες υπηρεσίες. Κάθε νησί έχει τα δικά του ιδιαίτερα χαρακτηριστικά. Καθώς τα νησιά βρίσκονται το ένα κοντά στο άλλο, πολλοί τουρίστες εκµεταλλεύονται την ευκαιρία να επισκεφτούν στις διακοπές τους περισσότερα από ένα νησιά. Ωστόσο, η απόστασή τους από την Ηπειρωτική Ελλάδα και η ύπαρξη πολλών πιο γνωστών νησιών (όπως η Μύκονος, η Ρόδος, η Κέρκυρα - για να αναφέρουµε µόνο µερικά) σηµαίνει ότι σχετικά λίγοι ξένοι έχουν ανακαλύψει αυτά τα νησιά, µεταξύ των οποίων και η Χίος. Το νησί της Χίου δεν έχει αλωθεί από το διεθνή τουρισµό και οι επισκέπτες αισθάνονται περισσότερο σαν φιλοξενούµενοι ανάµεσα στους ντόπιους. Πληµµυρισµένη µε µια µοναδική ατµόσφαιρα, περιβάλλον και κουλτούρα, το νησί της Χίου θα επιβραβεύσει εκείνους που αναζητούν διακοπές στο Αιγαίο µε µια ιδιαίτερη διάσταση.

Μερικές συµβουλές: - Μην περιµένετε να βρείτε στη Χίο ένα νησί µε µικρά άσπρα σπιτάκια, πληθώρα τουριστικών καταστηµάτων ή µεγάλα υπερπολυτελή ξενοδοχεία. - Οι περισσότεροι επισκέπτες κατά την καλοκαιρινή περίοδο είναι Έλληνες της διασποράς που επιστρέφουν κάθε χρόνο στο νησί για τις διακοπές τους.

Η Χίος είναι το κατάλληλο µέρος για διακοπές αν: - Θέλετε να επισκεφθείτε ένα µέρος µε αυθεντική τοπική κουλτούρα - Θέλετε να θαυµάσετε µοναδικά µνηµεία και αξιοθέατα - Θέλετε να κάνετε τα µπάνια σας σε πολλές πανέµορφες παραλίες, καθαρές και χωρίς υπερβολική πολυκοσµία - Θέλετε να επισκεφθείτε έναν τόπο τον οποίο ο µαζικός τουρισµός δεν έχει ακόµα κατακτήσει και αλλοιώσει - Θέλετε να µείνετε σε ένα µέρος που προσφέρει πλήρεις τουριστικές υπηρεσίες αλλά επιπλέον δίνει απεριόριστες δυνατότητες και σε αυτούς που επιθυµούν να κινούνται ανεξάρτητα.

Πληροφορίες για ΧΙΟ – ΟΙΝΟΥΣΣΕΣ - ΨΑΡΑ

Γενικά: - Το νησί είναι ασφαλές και προσφέρει µεγάλη ποικιλία και εποµένως είναι κατάλληλο τόσο για οικογένειες µε µικρά παιδιά, όσο και για ατοµικές ή οµαδικές διακοπές. - Εξαιτίας του µεγάλου µεγέθους, ένα αυτοκίνητο ή µια µοτοσικλέτα συνιστώνται ώστε να µπορεί κανείς να επισκεφτεί κάποια από τα µέρη όπου δεν φτάνει η τοπική συγκοινωνία και οι οργανωµένες εκδροµές. - Υπάρχουν οργανωµένοι χώροι κάµπινγκ, αλλά η κατασκήνωση δεν επιτρέπεται έξω από τους χώρους αυτούς και εποµένως η ενοικίαση δωµατίου είναι απαραίτητη. Ξενοδοχεία και ενοικιαζόµενα δωµάτια υπάρχουν κοντά σε όλα τα χωριά και τα περισσότερα αξιοθέατα. Φυσικά, οι αποστάσεις δεν είναι πολύ µεγάλες (το πολύ 60 χλµ.) και εποµένως η επίσκεψη σε κάθε γωνιά του νησιού µπορεί να γίνει και από ένα µόνο σηµείο. - Η επικοινωνία από και προς το νησί είναι καλή και εύκολα µπορεί κανείς να επισκεφτεί από τη Χίο και άλλα νησιά. Η Τουρκία βρίσκεται σε απόσταση µόλις µιας ώρας. Μπορείτε να βρείτε λεπτοµερείς περιγραφές των υπηρεσιών και των φυσικών οµορφιών της Χίου στα αντίστοιχα τµήµατα αυτού του Server. Απλά ανατρέξτε στις σχετικές ενότητες.

ΠΕΡΙΗΓΗΣΗ ΣΤΟΝ ΚΑΜΠΟ & ΣΤΗΝ ΠΟΛΗ ΜΕ ΤΡΕΝΑΚΙ Ο ΚΑΜΠΟΣ Ο Κάµπος αντιπροσωπεύει µια µοναδική περιοχή, αγροτική µαζί και κατοικηµένη, καλυµµένη από ένα πυκνό δίκτυο µικρών δρόµων, µε ατέλειωτους κήπους µε λουλούδια και περιβόλια µε εσπεριδοειδή, πολύ κοντά στην πρωτεύουσα του νησιού. Έχει έκταση 200 εκταρίων, γεµάτα από αρχοντικά προστατευµένα από ψηλούς µαντρότοιχους . Κάθε ένα από αυτά τα αρχοντικά θεωρείται ιδιαίτερο και µοναδικό αρχιτεκτονικό αριστούργηµα. Τα αρχοντικά όπως και τα βοηθητικά κτίσµατα,

Πληροφορίες για ΧΙΟ – ΟΙΝΟΥΣΣΕΣ - ΨΑΡΑ οι πλακοστρωµένες αυλές, οι σκιεροί δρόµοι, τα µαγκανοπήγαδα, τα περιβόλια και τα πολύπλοκα συστήµατα άρδευσης, διατηρούν τη µεγάλη ιστορική τους σηµασία δια µέσου των αιώνων. Η ιστορία του Κάµπου, ξεκινά από το Βυζάντιο. Η κατάκτηση από τους Γενουάτες και τους Τούρκους, η σφαγή του 1822, ο καταστροφικός σεισµός του Ί 881, επηρέασαν την κοινωνική και οικονοµική ζωή του Κάµπου. Παρ' όλες αυτές τις καταστροφές, διατήρησε το χαρακτήρα του αναλλοίωτο , µέχρι τις µέρες µας. Αυτή η περιήγηση, σας δίνει τη δυνατότητα να γευτείτε τα µοναδικά αρώµατα και τις γεύσεις , την αρχοντιά και το αξέχαστο φως της περιοχής. Η περιοχή του Κάµπου της Χίου, βρίθει από αριστουργηµατικά κτίσµατα µε γενουατικές καταβολές , ιδιαίτερης αισθητικής αξίας, τα οποία αποτελούν ισχυρό πόλο έλξης για όλους τους επισκέπτες της Χίου. Στην επιλεγµένη διαδροµή, ενδεικτικά αναφέρουµε την οικία Καλβοκορέση, το Μαυροκορδάτικο, την οικία Χαλκούση και την οικία Μυταράκη. Επίσης καθ' όλη τη διαδροµή υπάρχουν δείγµατα τοιχοποιίας χαρακτηριστικής του Κάµπου και Ναοί µερικοί από τους οποίου είναι χαρακτηρισµένοι από την 3η Εφορεία Βυζαντινών Αρχαιοτήτων, όπως ο Άγιος Γιάννης Βουδοµάτης και ο Άγιος Γεώργιος Τραχύς. Τέλος θα πρέπει να σηµειωθεί ότι την εικόνα συµπληρώνει το περιβάλλον των περιβολιών, µε τα σκιερά δροµάκια και τις χαρακτηριστικές ευωδιές των εσπεριδοειδών. Με αφετηρία το ∆ηµαρχείο Χίου, γίνεται περιήγηση µε το τρενάκι και στην πόλη της Χίου. Ώρες ξενάγησης 19:00 - 22:00 Περισσότερες πληροφορίες: ∆ΗΜΟΤΙΚΗ ΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΗ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΗ ΧΙΟΥ – δ/νση ΟΙΝΟΠΟΙΩΝΟΣ 1, 82100 ΧΙΟΣ ΤΗΛ: 22710 - 44394 - ΦΑΞ: 2271043715 email: daexch@chiosnet.gr

ΥΠΟΣΤΗΡΙΞΗ ΜΝΗΜΕΙΩΝ ΣΤΗΝ ΧΙΟ ΕΠΙΣΚΕΨΗ ΜΕ ΞΕΝΑΓΗΣΗ H Κινητή Μονάδα Πληροφόρησης της ΕΝΑ ΧΙΟΥ ΑΕ µε τη χρηµατοδότηση της Νοµαρχιακής Αυτοδιοίκησης Χίου και τη συνεργασία της Γ' Εφορίας Βυζαντινών Αρχαιοτήτων, προσφέρει ∆ΩΡΕΑΝ ΞΕΝΑΓΗΣΕΙΣ από επαγγελµατία ξεναγό σε σηµαντικά µνηµεία της Χίου ΕΝ∆ΕΙΚΤΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΞΕΝΑΓΗΣΕΩΝ ΚΑΣΤΡΟ ΤΗΣ ΧΙΟΥ ∆ΕΥΤΕΡΑ 9:30,12:00 ΕΚΚΙΝΗΣΗ ΑΠΟ ΤΕΛΩΝΕΙΟ ΧΙΟΥ (ΛΙΜΑΝΙ)

Πληροφορίες για ΧΙΟ – ΟΙΝΟΥΣΣΕΣ - ΨΑΡΑ

ΑΝΑΒΑΤΟΣ ΤΡΙΤΗ 9:30,11:00,12:30 ΕΚΚΙΝΗΣΗ ΑΠΟ ΠΛΑΤΕΙΑ ΧΩΡΙΟΥ ΟΛΥΜΠΟΙ ΤΕΤΑΡΤΗ 9:30,11:00,12:30 ΕΚΚΙΝΗΣΗ ΑΠΟ ΕΙΣΟ∆Ο ΤΟΥ ΧΩΡΙΟΥ ΝΕΑ ΜΟΝΗ ΠΕΜΠΤΗ 9:00,10:30,12:00 ΕΚΚΙΝΗΣΗ ΑΠΟ ΕΙΣΟ∆Ο ΤΗΣ ΜΟΝΗΣ ΚΑΜΠΟΣ ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ 9:30,12:00 ΕΚΚΙΝΗΣΗ ΑΠΟ ΓΕΦΥΡΙ ΚΟΚΚΑΛΑ / ΠΡΟΣΚΥΝΗΤΑΡΙ ΑΓ. ΕΦΡΑΙΜ Περισσότερες πληροφορίες: ΕΝΑ ΧΙΟΥ ΑΝΩΝΥΜΟΣ ΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΚΙΝΗΤΗ ΜΟΝΑ∆Α ΠΛΗΡΟΦΟΡΗΣΗΣ ΤΗΛ: 22710 - 44830 - ΦΑΞ: 22710-81330 Web: http://www.enachios.gr email: enachios@otenet.gr

ΧΙΟΣ - ΣΠΗΛΑΙΟ ΟΛΥΜΠΩΝ Το σπήλαιο των Ολύµπων βρίσκεται στη κεντρική περιοχή του ∆ήµου των Μαστιχοχωρίων, πολύ κοντά στο χωριό Ολύµποι και σε µικρή απόσταση από τα χωριά Πυργί και Μεστά. Στην περιοχή αυτή παράγεται αποκλειστικά η µαστίχα, παγκόσµιο µονοπώλιο της Χίου για 2.500 χρόνια. Οι Ολύµποι και τα άλλα Μαστιχοχώρια είναι οχυρωµένοι οικισµοί µε πύργους, τείχη και πύλες που εξασφάλιζαν προστασία στους κατοίκους κατά το Μεσαίωνα. Το χωριά συνεχίζουν να διατηρούνται σχεδόν ανέπαφα και να κατοικούνται από τους καλλιεργητές της µαστίχας µέχρι σήµερα. Το σπηλαιοβάραθρο των Ολύµπων (Συκιάς) έχει µέγιστο βάθος 57 µέτρο, σε υψόµετρο 100 περίπου µέτρων από την επιφάνεια της θάλασσας. Ο κεντρικός του θάλαµος έχει µέγιστες διαστάσεις 40 Χ 40. Η αρχή της δηµιουργίας του τοποθετείται στο Ανώτερο Ιουρασσικό (πριν 150 εκατοµµύρια χρόνια) ενώ η ολοκλήρωση τους κατά το Κενοζωϊκό (πριν 50 εκατοµµύρια χρόνια). Ο ασβεστικός του διάκοσµος βρίσκεται ακόµη σε κατάσταση δηµιουργίας. Οι σταλακτίτες και οι σταλαγµίτες του σπηλαίου δηµιουργούνται © ANDELI ® Bike Traveler Globe Riders™

Πληροφορίες για ΧΙΟ – ΟΙΝΟΥΣΣΕΣ - ΨΑΡΑ από την χηµική απόθεση του ανθρακικού ασβεστίου που µεταφέρεται από το νερό που εισέρχεται στο σπήλαιο οπό τη βροχή. Η σταγονορροή στο σπήλαιο είναι έντονη σε περιόδους βροχόπτωσης. Η υγρασία του σπηλαίου κυµαίνεται περίπου στο 95% και η θερµοκρασία του περίπου στους 18° 0. Το σύστηµα διπλής πόρτας που δηµιουργήθηκε, έχει σκοπό τη διατήρηση των συνθηκών αυτών ώστε να µην επηρεαστεί η χλωρίδα και η πανίδα του. ∆εν έχουν παρατηρηθεί ίχνη ανθρώπινης παρουσίας στο σπήλαιο πριν από την εξερεύνηση του µόλις το 1985, από µέλη της Ελληνικής Σπηλαιολογικής Εταιρείας. Σήµερα η πρόσβαση γίνεται µε ασφάλεια από τεχνητή είσοδο. Ο πλούσιος διάκοσµος του σπηλαίου εκτείνεται σε περίεργους σχηµατισµούς που κέντρισαν τη φαντασία των µελετητών-σπηλαιολόγων και τους έδωσαν ονόµατα όπως Μέδουσα, Αρµόνιο, Σπηλαιάνθρωποι Λαχανόκηπος κ.ο. Κατά την καλοκαιρινή περίοδο του 2003, λειτούργησε για πρώτη χρονιά το Σπήλαιο των Ολύµπων (Συκιάς) σαν χώρος οργανωµένων επισκέψεων. Τη διαχείριση και λειτουργία του σπηλαίου ανέλαβε η ΕΝΑ ΧΙΟΥ Α.Ε. σύµφωνα µε την από 3/06/03 απόφαση του Υπουργείου Πολιτισµού. Από τις αρχές Ιουνίου µέχρι και τα µέσα Οκτώβρη 2003 επισκέφθηκαν το σπήλαιο περισσότεροι από 16.000 άνθρωποι, γεγονός που αποδεικνύει ότι ο πλούσιος σταλακτιτικός και σταλαγµιτικός διάκοσµος του σπηλαίου αποτελεί πόλο έλξης για τους επισκέπτες του νησιού. Η περίοδος λειτουργίας ξεκινάει το Σάββατο 1 Μαΐου και θα διαρκέσει έως και τις 15 Οκτωβρίου. Οι ώρες λειτουργίας είναι από 10:00 π.µ. έως 20:00 µ.µ. από ΤΡΙΤΗ έως και ΚΥΡΙΑΚΗ. Κάθε ∆ευτέρα το σπήλαιο παραµένει κλειστό. Οι ξεναγήσεις ξεκινούν ανά µισάωρο και διαρκούν περίπου 20 λεπτά. Ο µέγιστος αριθµός επισκεπτών ανά ξενάγηση ανέρχεται στα 25 άτοµα µε πιθανές παρεκκλίσεις για την εξυπηρέτηση ειδικών περιπτώσεων (γκρουπ). Για τα οργανωµένα γκρουπ λαµβάνεται ιδιαίτερη µέριµνα, σε συνεννόηση µε τα τουριστικά πρακτορεία, ώστε να έχουν προτεραιότητα (καθορισµένες ώρες ξεναγήσεων) και να µην υπάρχει ταλαιπωρία και καθυστέρηση κατά την επίσκεψη. Η τιµή εισιτηρίου για το κοινό είναι 3 Ευρώ/άτοµο. Για τα οργανωµένα γκρουπ ισχύει µειωµένο εισιτήριο (2 Ευρώ). Τέλος, για ειδικές περιπτώσεις (µαθητές, ΑΜΕΑ, κλπ.) η είσοδος είναι δωρεάν. Στους επισκέπτες παρέχονται © ANDELI ® Bike Traveler Globe Riders™

Πληροφορίες για ΧΙΟ – ΟΙΝΟΥΣΣΕΣ - ΨΑΡΑ υπηρεσίες οργανωµένων επισκέψεων από εξειδικευµένο προσωπικό. Στον περιβάλλοντα χώρο του σπηλαίου λειτουργεί αναψυκτήριο.

ΟΜΗΡΕΙΟ ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΟ ΚΕΝΤΡΟ ∆ΗΜΟΥ ΧΙΟΥ

Το ΟΜΗΡΕΙΟ ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΟ ΚΕΝΤΡΟ ∆ΗΜΟΥ ΧΙΟΥ ιδρύθηκε το 1980 και πήρε µορφή Νοµικού Προσώπου ∆. ∆. το 1989. Είναι ένα οικοδόµηµα επιτυχηµένου συνδυασµού πολλαπλών πνευµατικών χρήσεων, και οφείλεται στην προσφορά προς το ∆ήµο της Χίου που έκανε το ζεύγος Μιχαήλ και Σταµατία Ξυλά, το ∆εκέµβριο του 1985.

Στους 5 ορόφους του Κέντρου υπάρχουν: Αίθουσα Θεάτρου (462 θέσεων), Αίθουσα Συνεδρίων (172 θέσεων), ∆ύο Γκαλερί (420 τ.µ.), Αίθουσες ∆ιδασκαλίας και ∆οκιµών, Αίθουσα Συµβουλίων, Βιβλιοθήκη, Κυλικείο.

Πρωταρχικός στόχος του ΟΠΚ∆Χ είναι η αναγνώριση και η υποστήριξη καλλιτεχνικών και επιστηµονικών τάσεων που αφενός διευρύνουν την ευαισθησία και τη γνώση του κοινού και αφετέρου το ενθαρρύνουν να αναζητήσει µια καλύτερη ποιότητα ζωής. Στόχος επίσης του Κέντρου είναι η προώθηση της πολιτιστικής, εκπαιδευτικής και επιστηµονικής συνεργασίας µεταξύ της Χίου και άλλων πόλεων.

Στην περίοδο 1986-2004 πραγµατοποιήθηκαν µερικές χιλιάδες εκδηλώσεις: Κινηµατογραφικές προβολές, ∆ιαλέξεις, Συνέδρια, Θεατρικές παραστάσεις, Εκθέσεις Ζωγραφικής & Φωτογραφίας, Σεµινάρια, Συναυλίες, και Παραστάσεις χορού. Οι υπηρεσίες και οι εγκαταστάσεις του ΟΠΚ∆Χ είναι στη διάθεση των φορέων ολόκληρης της χώρας, για κάθε πνευµατική εκδήλωση µη κερδοσκοπικού χαρακτήρα.

Από τις αρχές του 1989 λειτουργούν σε χώρους του ΟΠΚ∆Χ καλλιτεχνικά εργαστήρια. Σε αυτά δάσκαλοι παραδίδουν µαθήµατα Ζωγραφικής, Παραδοσιακής Μουσικής, Θεάτρου, Φωτογραφίας, Ψηφιδωτού, Κοσµηµατοποιϊας, Αγιογραφίας, Βιβλιοδεσίας, Έντεχνης Μουσικής, και Παραδοσιακών Χορών. INFO: Οµήρειο Πνευµατικό Κέντρο ∆ήµου Χίου Ηρώων Πολυτεχνείου 5, 82100 Χίος Τηλ: (22271) 44391, 44333 - Fax: (22271) 44379

Πληροφορίες για ΧΙΟ – ΟΙΝΟΥΣΣΕΣ - ΨΑΡΑ

ΧΙΟΣ, ΜΟΝΑΣΤΗΡΙΑ ΚΑΙ ΕΚΚΛΗΣΙΕΣ . Υπάρχουν περισσότερα από 30 µοναστήρια και εκατοντάδες εκκλησίες στη Χίο. Τα σηµαντικότερα από αυτά περιγράφονται παρακάτω.

.. Νέα Μονή (Βυζαντινό Μοναστήρι του 11ου αιώνα)

Το µοναστήρι της Νέας Μονής, σε απόσταση έντεκα χιλιοµέτρων από την πόλη, αποτελεί ίσως το σηµαντικότερο ιστορικό µνηµείο της Χίου. Ιδρύθηκε τον 11ο αιώνα, όταν τρεις ερηµίτες µοναχοί βρήκαν σε αυτήν την τοποθεσία µια θαυµατουργή εικόνα της Παναγίας και έπεισαν το Βυζαντινό Αυτοκράτορα Κωνσταντίνο ΙΧ Μονοµάχο να κτίσει ένα θαυµάσιο µοναστήρι και µια εκκλησία στο σηµείο όπου βρέθηκε η εικόνα.

Η εκκλησία θεωρείται ένα από τα αρτιότερα δείγµατα της εκκλησιαστικής αρχιτεκτονικής του Ορθόδοξου Χριστιανισµού και τα θαυµάσια µωσαϊκά της χαίρουν υψηλής εκτίµησης. Η τραπεζαρία µε το τεράστιο πέτρινο τραπέζι και η µεγάλη τοξωτή δεξαµενή αποτελούν επίσης σηµαντικά αξιοθέατα της Μονής. Ο χώρος που κάποτε φιλοξενούσε εκατοντάδες µοναχούς, σήµερα έχει εγκαταλειφθεί και κατοικείται πλέον µόνο από λίγες µοναχές. Παναγία Κρήνα (Βυζαντινή εκκλησία του 12ου - 13ου αιώνα)

Η καλοδιατηρηµένη εκκλησία αποτελεί ένα µικρής κλίµακας αντίγραφο του καθολικού της Νέας Μονής. Η αρχιτεκτονική ακολουθεί καθαρά τα πρότυπα των εκκλησιών της Κωνσταντινούπολης και περιλαµβάνει διπλές αψίδες, περιζώµατα µε κλίση, παραστάτες που αφαιρούν το βάρος από τους τοίχους, καµπύλα αετώµατα και τοξωτά παράθυρα και πόρτες. Όλα τα © ANDELI ® Bike Traveler Globe Riders™

Πληροφορίες για ΧΙΟ – ΟΙΝΟΥΣΣΕΣ - ΨΑΡΑ στοιχεία τονίζονται από τα φυσικά τους χρώµατα και την ποικιλία σχεδίων και σχηµάτων. Οι τοιχογραφίες αποτελούν προϊόντα έξι διαφορετικών χρονικών περιόδων. Οι παλαιότερες χρονολογούνται από το δέκατο τρίτο αιώνα.

ΠΑΝΑΓΙΑ Η ΚΡΙΝΑ

Ανάµεσα στις πάµπολλες εκκλησίες και τα µικρά γραφικά ξωκλήσια που στολίζουν τους οικισµούς του ∆ήµου Καµποχώρων, ξεχωριστή θέση έχει ο Ναός της Παναγίας της Κρήνας. Ανάµεσα στους οικισµούς Βαβύλων, Χαλκειούς και Ζυφιά, περιτριγυρισµένος από ένα πανέµορφο φυσικό τοπίο από ελαιώνες και πευκόδεντρα, ο ναός αντιστέκεται ακόµα σθεναρά στο πέρασµα του χρόνου και φέρνει ως το σήµερα την ιστορία του. Ένας χρυσός κρίκος στην αλυσίδα της θρησκευτικής παράδοσης του νησιού. Ο αρχικός ναός κτίσθηκε το 12ο αιώνα, ενώ ο εξωνάρθηκας προστέθηκε το 18ο αιώνα. Ως κτήτορες του αρχικού ναού αναφέρονται ο Ευστάθιος Κοδράτος και η σύζυγός του Ειρήνη ∆ούκαινα Παγωµένη, οι οποίοι ανήκαν στην αυτοκρατορική αυλή της Κωνσταντινούπολης. Το σχήµα του ναού είναι οκταγωνικό και µοιάζει πολύ µε αυτόν της Νέας Μονής, διατηρώντας όµως τη µοναδική του αίγλη, µε την ιδιόµορφη και ακανόνιστη τοιχοποιία, που επιτρέπει στο φως του ήλιου να ζωντανεύει την εκκλησία διαφορετικά ανάλογα µε το φως της ηµέρας και βέβαια τις θαυµάσιες αγιογραφίες του. Οι πρώτες αγιογραφίες έγιναν, σύµφωνα µε επιγραφή, το 1197. Υπάρχουν όµως ακόµα στο ναό πέντε ακόµα τεχνοτροπίες αγιογραφιών διαφορετικών εποχών που διατηρούνται ως σήµερα και που δίνουν στο επισκέπτη µια εικόνα της εξέλιξης της ζωγραφικής στη Χίο. Η δεύτερη διακόσµηση, Βυζαντινής εποχής, έγινα κατά τα τέλη του 14ου αιώνα. Από αυτήν έχουν διασωθεί οι εικόνες των δώδεκα Προφητών που εκτίθενται αυτή την εποχή στο <Μουσείο Βυζαντινών Αρχαιοτήτων της Χίου>. Οι τοιχογραφίες της τρίτης εποχής, και αυτή Βυζαντινή, βρίσκονται στους τοίχους του βόρειου και του νότιου νάρθηκα, ενώ αυτές της Μεταβυζαντινής εποχής σώζονται στα εσωράχια του Ιερού και την πρόθεση. Το έτος 1734 σχεδόν όλος ο ναός καλύφθηκε από αγιογραφίες του ζωγράφου © ANDELI ® Bike Traveler Globe Riders™

Πληροφορίες για ΧΙΟ – ΟΙΝΟΥΣΣΕΣ - ΨΑΡΑ Μιχαήλ Χωµατζά και µετά τον καταστροφικό σεισµό του 1881 φιλοτεχνήθηκαν αυτές του Παντοκράτορα και των Αγγέλων στον τρούλο από λαϊκούς ζωγράφους. Πριν από µερικά χρόνια ξεκίνησαν οι εργασίες για τη συντήρηση των τοιχογραφιών και είναι αξιοσηµείωτο το γεγονός ότι οι επιστήµονες έχουν καταφέρει να ξεχωρίσουν και να σώσουν τµήµατα από όλες τις τεχνοτροπίες. Οι εργασίες συντήρησης του ναού συνεχίζονται ως σήµερα. Αλλά εκκλησιαστικά µνηµεία

Η Μονή του Αγίου Μηνά, 10 χιλιόµετρα νοτίως της πόλης. Κτίστηκε στα τέλη του 16ου αιώνα. Το 1822, κατά τη Σφαγή της Χίου, περισσότεροι από 3000 κάτοικοι του νησιού σφαγιάστηκαν µέσα στο µοναστήρι από τους Τούρκους. Η Μονή αποτελεί σήµερα εθνικό µνηµείο.

Το µοναστήρι της Παναγίας Σικελιάς, στη Νότια Χίο. Κτίστηκε το 13 αιώνα και έχει περίτεχνο κεραµικό διάκοσµο.

ΜΕΣΑΙΩΝΙΚΑ ΧΩΡΙΑ Ανάβατος

Στα δυτικά του νησιού υπάρχει το καστροχώρι του Ανάβατου. Χτισµένο σε έναν απότοµο λόφο µε απόκρηµνες πλαγιές, είναι προσβάσιµο από ένα µόνο σηµείο. Εξαιτίας της φυσικής προστασίας του, είναι πιθανό το χωριό να κτίστηκε για τον έλεγχο της δυτικής ακτής κατά την περίοδο των πειρατικών επιδροµών. Το χωριό έχει πλέον εγκαταλειφθεί αλλά η συνολική µορφή του είναι αρκετά καλοδιατηρηµένη ώστε να δίνει µια µοναδική εικόνα µιας πόληςφάντασµα περιτριγυρισµένης από ένα άγριο και τραχύ φυσικό περιβάλλον. Πυργί

Το χωριό είναι κτισµένο σαν κάστρο, µε στενούς δρόµους, σπίτια κτισµένα το ένα δίπλα στο άλλο, ενώ στο κέντρο του χωριού υπάρχει ένας µεγάλος ερειπωµένος πύργος. Απροσδόκητη είναι η µορφή της διακόσµησης που έχουν τα περισσότερα κτίρια, τα "ξυστά": Το εξωτερικό στρώµα του επιχρίσµατος χρωµατίζεται λευκό και στη συνέχεια ξύνονται από αυτό διάφορα γεωµετρικά σχήµατα (τρίγωνα, ρόµβοι, κύκλοι, κ.λπ.). Με αυτόν τον τρόπο είναι διακοσµηµένη και η εκκλησία στο κέντρο του χωριού, ενώ σε λίγη απόσταση από την κεντρική πλατεία υπάρχει η εκκλησία των Αγίων Αποστόλων, µε τοιχογραφίες από τον 12ο αιώνα. © ANDELI ® Bike Traveler Globe Riders™

Πληροφορίες για ΧΙΟ – ΟΙΝΟΥΣΣΕΣ - ΨΑΡΑ . . Αλλά µεσαιωνικά χωριά

Μεταξύ των Μεστών και του Πυργίου βρίσκονται οι Ολύµποι, ένα χωριό µε την ίδια αρχιτεκτονική όπως και τα προηγούµενα. Πλησιέστερα στην πόλη της Χίου βρίσκονται τα Αρµόλια (20 χλµ) γνωστά για τα <κεραµικά> τους, τα χωριά Καλαµωτή, Νένητα, Καλλιµασιά και ένα πλήθος µικρότερων χωριών και οικισµών. Μεστά

Τα Μεστά είναι το πιο αποµακρυσµένο από τα µεσαιωνικά χωριά, αλλά ταυτόχρονα και το πιο καλοδιατηρηµένο. Η µορφή του χωριού και η αρχιτεκτονική του είναι µοναδικά στον Ελλαδικό χώρο. Τα σπίτια είναι κτισµένα δίπλα δίπλα χωρίς κενά, αφήνοντας µόνο δύο πύλες-εισόδους στο εσωτερικό του χωριού. Τα δροµάκια είναι στενά και τα περισσότερα είναι καλυµµένα µε καµάρες πάνω στις οποίες είναι κτισµένες κατοικίες. Ολόκληρο το χωριό έχει σχεδιαστεί και κτιστεί σαν ένας λαβύρινθος, µε στόχο να εµποδίζει τις επιδράµουσες οµάδες των πειρατών να φτάσουν µε ευκολία στο κέντρο του χωριού όπου βρίσκονται τα σηµαντικότερα κτίρια. Το παλαιότερο µνηµείο των Μεστών (εκτός από το ίδιο το χωριό) είναι η εκκλησία του Παλαιού Ταξιάρχη. Είναι µια µονόκλιτη Βασιλική, κτισµένη κατά τη Βυζαντινή περίοδο. Το 1794 επεκτάθηκε και έγινε δίκλιτη. Υπάρχουν ίχνη από παλαιές τοιχογραφίες, αν και οι περισσότερες έχουν καλυφθεί από επιχρίσµατα. Ενδιαφέρον παρουσιάζει και το ξυλόγλυπτο εικονοστάσιο του 1833, εξαίρετο δείγµα της τοπικής τεχνοτροπίας.

Tο Μεσαιωνικό Χωριό των Μεστών I.

Η Γεωγραφική Θέση .

Τα Μεστά βρίσκονται στο Ν∆. άκρο της Χίου στην ευρύτερη περιοχή των Μαστιχοχωρίων (όπου παράγεται η µαστίχα). Μπορεί κάποιος να πάει στα Μεστά χρησιµοποιώντας δύο διαδροµές: © ANDELI ® Bike Traveler Globe Riders™

Πληροφορίες για ΧΙΟ – ΟΙΝΟΥΣΣΕΣ - ΨΑΡΑ

α. Από την πόλη της Χίου αν πάρει το δρόµο προς Αρµόλια, Πυργί, Ολύµπους θα φτάσει στα Μεστά (είναι η συντοµότερη και ευκολότερη διαδροµή). β. Από την πόλη της Χίου αν πάρει το δρόµο προς Αγ. Γεώργιο, Βέσσα, Ελάτα θα καταλήξει στα Μεστά. Οι περισσότεροι από τους επισκέπτες έρχονται από τον ένα δρόµο και επιστρέφουν από τον άλλο. Πολλοί επιλέγουν ως τόπο παραµονής τους τα Μεστά διότι, παρόλο που βρίσκονται στα νότια της Χίου, έχουν πρόσβαση σε όλες τις περιοχές του νησιού που έχουν ιστορική και γενικότερα τουριστική σηµασία. Η πόλη της Χίου, τα άλλα καστροχώρια, η Νέα Μονή, ο Ανάβατος, η Βολισσός, η Αγ. Μαρκέλλα και άλλα αξιοθέατα της Χίου συνδέονται µε τα Μεστά µε άριστο συγκοινωνιακό δίκτυο.

II.

Το όνοµα .

Τα Μεστά σε παλαιότερα µεσαιωνικά κείµενα αναφέρονται ως Amista, Amistae και Lamiste. Ίσως ονοµάζοντο ελληνικά Άµισθα. Μια άλλη άποψη θέλει την ονοµασία να προέρχεται από τη Βυζαντινή λέξη "µεστά" που σηµαίνει "σκληρά" (το αντίθετο του "τρυφερά"). Μια τρίτη θεωρία για το όνοµα στηρίζεται στην αλλαγή του αρχικού γράµµατος της λέξης: Βεστά - Μεστά, Βεστάς είναι ο βεστάρχης, δηλαδή ο υπεύθυνος ιµατισµού του αυτοκράτορα. Βεσταρχάτον ήταν τιµάριο γης που ο αυτοκράτορας έδινε τιµητικά στο βεστάρχη. Η παράδοση, που δεν επιβεβαιώνεται όµως από καµιά πηγή, αναφέρει ότι τα Μεστά ιδρύθηκαν από τους κατοίκους ενός χωριού της Πελοποννήσου, τα Μέσκια, και τους ντόπιους που έµεναν ως τότε σε διάφορους µικρότερους οικισµούς. Έφτιαξαν το χωριό περιβάλλοντας το µε µεγάλο τείχος. Σήµερα τα Μεστά έχουν 500 περίπου κατοίκους. Πολύ περισσότεροι όµως είναι οι Μεστούσοι που κατοικούν στην Αθήνα, στη Θεσσαλονίκη και στην Αµερική. Οι παροικίες της Αθήνας και της Αµερικής έχουν ιδρύσει συλλόγους που κύριο µέληµά τους είναι η άµεση επαφή µε τα Μεστά και η διατήρηση των ηθών και εθίµων του τόπου. Πολλά έργα εξωραϊσµού έγιναν και γίνονται από τους Μεστούσους της διασποράς. Στο παρελθόν οι παροικίες της Αιγύπτου και της Ρωσίας προσέφεραν πολλά ενώ σήµερα οι παροικίες της Αµερικής και της Αθήνας µε τους συλλόγους τους συµβάλλουν ουσιαστικά στην προβολή και τον εξωραϊσµό του χωριού τους. Και στα Μεστά όµως υπάρχει έντονο ενδιαφέρον για τη διατήρηση της πολιτιστικής κληρονοµιάς και την προστασία του περιβάλλοντος. Για µεν τα πολιτιστικά θέµατα λειτουργεί ο "Πολιτιστικός Σύλλογος Μεστών" για δε τα θέµατα περιβάλλοντος, ιδιαίτερα του θαλάσσιου, ο σύλλογος ερασιτεχνών αλιέων "Οι Φίλοι του Λιµένα". © ANDELI ® Bike Traveler Globe Riders™

Πληροφορίες για ΧΙΟ – ΟΙΝΟΥΣΣΕΣ - ΨΑΡΑ

B. ΙΣΤΟΡΙΑ των ΜΕΣΤΩΝ Η περιοχή των Μεστών από τα προελληνικά χρόνια έχει να επιδείξει µια δραστηριότητα που αποδεικνύει ότι από τα πρώτα βήµατα της ιστορίας του Ανατολικού Αιγαίου διαδραµατίζει ένα σοβαρό ρόλο στα πολιτικά και στρατιωτικά δρώµενα. I. Προελληνικά χρόνια .

Στο Λιµένα των Μεστών βρέθηκαν ίχνη πελασγικού, προελληνικού, τείχους. Σε µια βραχώδη περιοχή που βρίσκεται στο λόφο πάνω από το λιµάνι, οι προέλληνες έκτισαν το τείχος τους. Αυτό δείχνει ότι ο Λιµένας Μεστών, και η ευρύτερη περιοχή, είχαν µια σηµαντική θέση στο εµπόριο που γινόταν στο Αιγαίο. II. Αρχαία χρόνια .

Στα χρόνια αυτά στο Λιµένα των Μεστών δηµιουργούνται εργαστήρια κεραµικής και αγγειοπλαστικής. Ακόµη και σήµερα είναι δυνατόν να εντοπίσει κάποιος σε διάφορα σηµεία του Λιµένα θραύσµατα αγγείων αυτής της εποχής. Tα εργαστήρια αυτά δηµιούργησαν µια παράδοση που κράτησε µέχρι τις αρχές του 20ού αιώνα. Τα όποια ευρήµατα ίσως να µην έχουν αρχαιολογικό ενδιαφέρον αλλά είναι ενδεικτικά της δραστηριότητας των κατοίκων στα αρχαία ελληνικά χρόνια. Φαίνεται ότι προϊόντα της περιοχής έφταναν σε πολύ µακρινά σηµεία, αφού η παράδοση µιλά για αποικία των κατοίκων της περιοχής των µετέπειτα Μεστών στη Θράκη, την Αίνον. Πράγµατι η Χίος, όπως αναφέρουν οι πηγές, ίδρυσε µια και µοναδική αποικία στο µεγάλο ελληνικό αποικισµό, τη Μαρώνεια, στη Θράκη και η παράδοση ίσως απηχεί αυτό το γεγονός. Για τη µεγάλη εµπορική δραστηριότητα της περιοχής υπάρχει και η µαρτυρία του περιηγητή Στράβωνα που αναφέρει και δεύτερο λιµάνι στην περιοχή, το Νότιο. Σύµφωνα µε τις αναφορές του Στράβωνα και τις µετέπειτα πηγές, το λιµάνι αυτό πρέπει να βρισκόταν στον κόλπο της Αυλωνιάς ή του Σαλάγωνα στη νότια περιοχή των Μεστών.

III.

Ρωµαϊκά χρόνια .

Κατά τη Ρωµαϊκή εποχή (86 π.Χ. - 327 µ.Χ.) φαίνεται ότι η δραστηριότητα στην περιοχή είναι εντονότερη. Μια µαρµάρινη επιγραφή που βρέθηκε σε ένα κτήµα στο Λιµένα αναφέρεται σε αθλητικούς αγώνες που γινόντουσαν εδώ, τα λεγόµενα "Καισάρεια". Τα "Καισάρεια" ξεκίνησαν την εποχή του Ιουλίου Καίσαρα και του Οκταβιανού και τελούνταν σε πολλά µέρη της Ρωµαϊκής αυτοκρατορίας. Όσοι διοργάνωσαν αυτούς τους αγώνες ήσαν προστατευόµενοι του αυτοκράτορα. Η µαρµάρινη λοιπόν επιγραφή αναφέρεται στη διοργάνωση των αγώνων κοντά στην πηγή (ίσως είναι η πηγή που βρίσκεται στο µικρό παραθαλάσσιο

Πληροφορίες για ΧΙΟ – ΟΙΝΟΥΣΣΕΣ - ΨΑΡΑ εκκλησάκι της Ζωοδόχου Πηγής ή µια άλλη που είναι στο ποτάµι που εκβάλλει στο Λιµένα). Μιλά επίσης για ∆ήµο και για άρχοντες, για οµάδα νεαρών (αθλητών), για πολέµαρχους, για ιέρειες, για άρχοντα των πλοίων και για ατέλειες (φορολογικές απαλλαγές) στους διοργανωτές των αγώνων. Και µόνη η αναφορά σε τέτοια αξιώµατα δείχνει τη δραστηριότητα των κατοίκων της περιοχής. Η αναφορά σε ∆ήµο βεβαιώνει ότι δεν επρόκειτο για ένα απλό εµπορικό οικισµό αλλά για µια οργανωµένη πολιτεία που σίγουρα δεν περιλάµβανε µόνο το Λιµένα αλλά όλη την περιοχή των Μεστών.

IV.

IV. Βυζαντινά χρόνια .

Κατά τη βυζαντινή εποχή (327 µ.Χ. - 1346 µ.Χ.) η περιοχή των Μεστών ακολουθεί την ιστορική πορεία ολόκληρης της Χίου. Τώρα οι διάφοροι οικισµοί της ευρύτερης περιοχής συµπτύσσονται σε ένα µεγάλο χωριό για λόγους ασφαλείας. Από την εποχή αυτή και πέρα µπορούµε να µιλάµε για τα Μεστά και να εννοούµε ένα χωριό. Πιο πριν οι κάτοικοι ζούσαν σε µικρότερα χωριά - οικισµούς. Οι πειρατικές επιδροµές που δεχόταν η περιοχή των Μεστών και γενικότερα η Χίος αρχίζουν από την εποχή του Ιουστινιανού (6ος αι. µ.Χ.). Μεταξύ των ετών 668 και 678 (επί αυτοκράτορα Κωνσταντίνου Πωγωνάτου) η περιοχή δέχεται τις πιο καταστροφικές επιδροµές από τους Άραβες. Οι κάτοικοι αναγκάστηκαν να επινοήσουν αµυντικά σχήµατα για τη διάσωσή τους. Έτσι εγκαταστάθηκαν στο χώρο που τώρα γνωρίζουµε µε το όνοµα Μεστά και φρόντισαν την οχύρωσή του. Βέβαια δεν είχε η οχύρωση τη µορφή που βλέπουµε σήµερα αλλά οπωσδήποτε ήταν ένα είδος φρουρίου. Στα τελευταία χρόνια της Βυζαντινής αυτοκρατορίας, µαζί µε τα άλλα Μαστιχοχώρια, τα Μεστά γίνονται αντικείµενο ανταγωνισµού µεταξύ Ανατολής και ∆ύσης. Αυτό συνέβη γιατί η τιµή της µαστίχας, λόγω της ζήτησης, είχε ανέβει στα ύψη. Το 1124 µ.Χ. η Χίος καταλαµβάνεται από τους Ενετούς. Η Βυζαντινή αυτοκρατορία δίνει προνόµια στους Ενετούς αλλά το 1173 µ.Χ. οι Ενετοί φεύγουν από τη Χίο επειδή έκριναν ότι είναι ασύµφορη και στρατιωτικά αδύνατη η παρουσία τους στα νησιά του Αιγαίου. Έτσι και πάλι τα Μεστά, µαζί µε όλη τη Χίο, επιστρέφουν στους Βυζαντινούς. Το 1204 µ.Χ., µε την κατάληψη του Βυζαντίου από τους ∆υτικούς, η Χίος περιέρχεται στην αρµοδιότητα του Λατίνου αυτοκράτορα της Κωνσταντινούπολης. Έτσι τα Μεστά δέχονται για δεύτερη φορά µέσα σε εκατό χρόνια ως κατακτητές του ∆υτικούς. Μετά την ανάκτηση της Χίου από τους Βυζαντινούς ακολουθεί µια περίοδος διαδοχικών επιδροµών από τους ∆υτικούς µε πιο σηµαντική για τα Μεστά εκείνη των Καταλανών το 1303 µ.Χ. Στην επιδροµή αυτή καταστράφηκαν όλοι οι σχίνοι (το δέντρο που παράγει τη µαστίχα). Αντιλαµβάνεται ο καθένας πόσος κόπος και πόσα χρόνια χρειάστηκαν για να παραχθεί ξανά µαστίχα Είναι επίσης εύκολο να κατανοήσουµε το µαρασµό της περιοχής που είδε © ANDELI ® Bike Traveler Globe Riders™

Πληροφορίες για ΧΙΟ – ΟΙΝΟΥΣΣΕΣ - ΨΑΡΑ να χάνεται ο κύριος παράγοντας της οικονοµίας της. Μπροστά στον κίνδυνο να καταληφθεί η Χίος από τους Τούρκους παραχωρείται από το Βυζαντινό αυτοκράτορα στους Γενουάτες το 1304 για δέκα χρόνια. Αυτή είναι και η πρώτη γενουάτικη παρουσία στο νησί. Οι Γενουάτες όµως δεν τήρησαν την υπογραφή τους και κράτησαν την Χίο µέχρι το 1329 που ο Βυζαντινός αυτοκράτορας Ανδρόνικος ανακατέλαβε το νησί.

Γενουάτικα χρόνια .

Το 1346 η Χίος ανακαταλαµβάνεται από τους Γενουάτες που την κατέχουν µέχρι το 1566. Οι πειρατικές επιδροµές µε ορµητήρια τη Σµύρνη και την Έφεσο πολλαπλασιάστηκαν. Οι ντόπιοι προκειµένου να σωθούν και οι Γενουάτες προκειµένου να διατηρήσουν το στρατιωτικό και κατ’ επέκταση τον οικονοµικό έλεγχο του νησιού συνεργάζονται στην οχύρωση του. Έτσι κατασκευάζονται τα χωριά κάστρα της Χίου. Χαρακτηριστικό και ζωντανό δείγµα αυτών των καστροχωριών είναι τα Μεστά. Εκτός όµως από τον εξωτερικό κίνδυνο οι Γενουάτες µε τα καστροχώρια κατάφεραν να ελέγχουν και τους ντόπιους. Ιδιαίτερα αυστηρός ήταν ο έλεγχος που γινόταν για την µαστίχα και σε περίπτωση κλοπής µαστίχας οι ποινές ήτα εξοντωτικές. Παρά την αυστηρότητα των Γενουατών οι κάτοικοι των καστροχωριών περνούσαν καλύτερα από τους κατοίκους άλλων περιοχών γιατί οι κατακτητές τους είχαν ανάγκη, επειδή γνώριζαν όσα αφορούσαν στην καλλιέργεια και παραγωγή της µαστίχας. Πρέπει εδώ να τονιστεί ότι η ιδιοκτησία των σχίνων (των δέντρων που παράγουν την µαστίχα) ανήκε στους Γενουάτες και κατ’ ακρίβεια στη "Μαόνα", στην εταιρεία που δηµιούργησαν για τον πολιτικό και οικονοµικό έλεγχο της Χίου. Έτσι οι κάτοικοι των Μεστών, όπως και των άλλων Μαστιχοχώριων, ήταν απλοί εργάτες που προσέφεραν τις υπηρεσίες τους στη "Μάονα". Τα Μεστά κατά τη διάρκεια της Γενουάτικης κατοχής διαδραµάτισαν ένα ιδιαίτερο ρόλο διότι η φύση τους χάρισε το προνόµιο του Λιµένα. Είναι το λιµάνι της Χίου που δεν έχει άµεση επαφή µε τις ακτές της Μ. Ασίας όπου παραµόνευε ο αντίπαλος των Γενουατών, οι Τούρκοι. Έτσι πολλές φορές οι Γενουάτες το χρησιµοποιούσαν για εµπορικούς και πολεµικούς σκοπούς. Όταν, για παράδειγµα, θέλησαν να τονώσουν την οικονοµία του νησιού, εξέδωσαν διάταγµα που υποχρέωνε τα εµπορικά πλοία µε γενουάτικη σηµαία, εφόσον πλέουν από και προς την Ανατολή, να αποσταθµεύουν στη Χίο. Τα λιµάνια που υποδέχονταν τα γενουάτικα καράβια ήταν της Χώρας και των Μεστών. Αλλά πηγές αναφέρονται και σε πολεµικές επιχειρήσεις των Γενουατών που ξεκίνησαν από τα Μεστά. Όταν το 1432 µ.Χ. οι Ενετοί, στο γενικότερο ανταγωνισµό τους µε τους Γενουάτες, πολιορκούσαν την πόλη της Χίου, ο Tomaso Giustiniani, ερχόµενος από τη Γένοβα µε στρατό, αποβιβάστηκε στο Λιµένα των Μεστών. Σύµφωνα µε τις πηγές, κατά την εποχή της Γενουάτικης κατοχής, ο Λιµένας λεγόταν porto di S. Anastasio (λιµάνι του Αγίου © ANDELI ® Bike Traveler Globe Riders™

Πληροφορίες για ΧΙΟ – ΟΙΝΟΥΣΣΕΣ - ΨΑΡΑ Αναστασίου) επειδή η εκκλησία που βρίσκεται στο Λιµένα και σήµερα είναι αφιερωµένη στη Ζωοδόχο πηγή τότε ήταν αφιερωµένη στον Άγιο Αναστάσιο.

VI.

Τουρκοκρατία .

Το 1566 η Χίος καταλαµβάνεται από τους Τούρκους. Οι νέοι κατακτητές παραχώρησαν πολλά προνόµια στη Χίο και ιδιαίτερα στα Μαστιχοχώρια ακριβώς λόγω της παραγωγής της µαστίχας. Τα Μεστά µαζί µε τα άλλα χωριά της περιοχής αφιερώνονται στη µητέρα του σουλτάνου. Έτσι κατά τη διάρκεια της τουρκικής κατοχή επικράτησε τα Μαστιχοχώρια να είναι αφιερωµένα σε ένα µέλος της αυλής του Σουλτάνου και αποτελούσαν ξεχωριστή διοικητική περιφέρεια. Η περιφέρεια αυτή δεν είχε εξάρτηση από τη Χώρα αλλά ήταν άµεσα συνδεδεµένη µε την Κωνσταντινούπολη. Τα Μεστά ανήκαν σ’ αυτή την περιφέρεια που είχε διοικητή τον Αγά που λεγόταν και Σακίζ Εµίνης. Η περιφέρεια των Μαστιχοχωρίων κατά την τουρκοκρατία είχε ισχυρή τοπική αυτοδιοίκηση. Οι κάτοικοι των Μεστών εξέλεγαν, µετά από γενική συνέλευση, τους δικούς τους γέροντες που διοικούσαν την κοινότητα για ένα χρόνο και µαζί µε τους επιτρόπους των εκκλησιών, που εκλέγονταν µε τον ίδιο τρόπο, φρόντιζαν για την επίλυση των προβληµάτων της κοινότητας. Εισέπρατταν τους φόρους, επέλυαν τις διαφορές µεταξύ Ελλήνων και Τούρκων, διόριζαν δασκάλους και αγροφύλακες, φύλασσαν τα κοινοτικά πηγάδια και προστάτευα τα όρια της κοινότητας. Επίσης οι Γέροντες των Μεστών µετείχαν στο δεύτερο βαθµό τοπικής αυτοδιοίκησης που είχαν τα Μαστιχοχώρια. Μαζί µε τους Γέροντες των άλλων χωριών φρόντιζαν για την καλή λειτουργία του κοινού νοσοκοµείου (λεπροκοµείου) στο Θολοποτάµι, για το σχολείο στα Αρµόλια (το "∆ασκαλειό") και συµµετείχαν στην εκλογή του εφόρου των µαστιχοχωρίων στην Κωνσταντινούπολη. Μια από σηµαντικότερες επιτυχίες των Γερόντων ήταν το δικαίωµα της πώλησης της µαστίχας στην ελεύθερη αγορά. Αυτό έγινε το 1840 όταν ο σουλτάνος Αβδούλ - Μετζίτ ο Α΄ κάτω από την πίεση των Γερόντων εξέδωσε το σχετικό φιρµάνι. Από τη χρονιά αυτή κάθε Μεστούσης έχει την ευχέρεια να πουλά το πολύτιµο προϊόν σε όποιον του δίνει καλύτερη τιµή. Έτσι παρουσιάζεται µια βελτίωση των οικονοµικών του τόπου. Ακόµη και όταν το 1866 ο σουλτάνος Αβδούλ Αζίζ κατάργησε τα προνόµια σε όλη την τουρκική επικράτεια, τα Μεστά, όπως και τα άλλα Μαστιχοχώρια, διατήρησαν τη δηµογεροντία και το δικαίωµα της ελεύθερης πώλησης της µαστίχας. Η µεγαλύτερη περιπέτεια των Μεστών κατά τη διάρκεια της τουρκικής κατοχής είναι εκείνη του 1822. Στη Χίο αποβιβάστηκε ο Λυκούργος Λογοθέτης από τη Σάµο µε λίγο στρατό έπεισε τους Χίους να επαναστατήσουν. Μετά τις πρώτες επιτυχίες των επαναστατών οι Τούρκοι κατόρθωσαν να ανασυνταχθούν. Οι επαναστάτες, αλλά και ο άµαχος πληθυσµός της Χίου, προκειµένου © ANDELI ® Bike Traveler Globe Riders™

Πληροφορίες για ΧΙΟ – ΟΙΝΟΥΣΣΕΣ - ΨΑΡΑ να γλυτώσουν τα αντίποινα των Τούρκων συνέκλιναν προς τη δυτική Χίο, τα Μαστιχοχώρια. Τα Μεστά υποδέχτηκαν πολλούς και προσπάθησαν να τους προστατεύσουν από τη σφαγή. Άλλες φορές το κατάφεραν και άλλες όχι. Υπάρχουν µαρτυρίες ότι οι Τούρκοι έσφαξαν πολλούς κατοίκους της Χώρας και του Κάµπου έξω από το κάστρο των Μεστών. Οι κάτοικοι των Μεστών σώθηκαν γιατί ένας δηµογέροντας του χωριού, ο Ηλίας Πιπίδης, συνενεννοηµένος µε το µεγάλο Υδραίο ναύαρχο Ανδρέα Μιαούλη, τους οδήγησε στη Μερικούντα (παραλία στα βόρεια του χωριού). Από εκεί µε το καράβι του Μιαούλη οι περισσότεροι πήγαν στα Ψαρά και στις Κυκλάδες. Όσοι δεν έφυγαν κρύφτηκαν στις σπηλιές και τους θάµνους της περιοχής. Πολλούς συνέλαβαν οι Τούρκοι και τους προόριζαν για δούλους στη Μ. Ασία. Είναι αξιοθαύµαστη η περίπτωση ενός Μεστούση, του Νικόλα του Τσόκου, που κατόρθωσε να ξεφύγει από 100 Τούρκους και ενώ τον πυροβολούσαν έφθασε τρέχοντας στο Λιµένα και κολυµπώντας ανέβηκε σε ένα γαλλικό πλοίο που αγκυροβολούσε εκεί. Εκείνο που έσωσε τους Μεστούσους και δεν κατέληξαν στα σκλαβοπάζαρα της Ασίας ήταν η γνώση της καλλιέργειας της µαστίχας. Όταν οι Τούρκοι συνειδητοποίησαν ότι χωρίς τους ντόπιους θα έχαναν το µεγαλύτερο εισόδηµα από τη Χίο, αµνήστευσαν τους καλλιεργητές της µαστίχας. Έτσι όσοι Μεστούσοι συνελήφθησαν αιχµάλωτοι ελευθερώθηκαν και πολλοί από αυτούς που έφυγαν γύρισαν πίσω. Πάντως η καταστροφή για το χωριό ήταν µεγάλη αφού σύµφωνα µε µια απογραφή του 1802 είχε 275 οικογένειες µε 1112 κατοίκους ενώ µε την απογραφή του 1831 είχε 152 οικογένειες και 600 περίπου κατοίκους.

VII.

Ελεύθερα Μεστά .

Το 1912 η Χίος ελευθερώνεται και από τότε ακολουθεί τη µοίρα της υπόλοιπης Ελλάδας. Οι Μεστούσοι και στις δύσκολες για την Ελλάδα ώρες έδωσαν το παρόν και στις µέρες της ειρήνης έδειξαν την εργατικότητα τους και πρόκοψαν. Στους πολέµους που αναγκάστηκε να κάνει η Ελλάδα πολλοί Μεστούσοι έδωσαν τη ζωή τους (σχετικό µνηµείο υπάρχει στην είσοδο του χωριού). Στις ειρηνικές µέρες πολλοί Μεστούσοι στην Ελλάδα και το εξωτερικό διέπρεψαν στα γράµµατα, στις τέχνες, στο εµπόριο. Σχεδόν όλοι, όπου και αν βρίσκονται, θεωρούν πρώτιστο καθήκον τους να επισκέπτονται τακτικά το χωριό τους και να θυµούνται τις ρίζες τους.

Πληροφορίες για ΧΙΟ – ΟΙΝΟΥΣΣΕΣ - ΨΑΡΑ

Γ. ΞΕΝΑΓΗΣΗ ΣΤΟ Μεσαιωνικό Χωριό των Μεστών I.

Περιφερειακός

∆ρόµος

Ο επισκέπτης πρέπει να αφήσει το µεταφορικό µέσο στην πλατεία, έξω από το χωριό. Ο δρόµος που βρίσκεται στα ανατολικά του χωριού είναι ο περιφερειακός δρόµος του κάστρου. Αν κάποιος τον ακολουθήσει θα βρεθεί και πάλι στο σηµείο που ξεκίνησε. Στα δεξιά του περιβόλου τα σπίτια είναι µεταγενέστερα. Στα αριστερά ο εξωτερικός τοίχος αποτελεί το τείχος του κάστρου. Οι πόρτες και τα παράθυρα των σπιτιών στην πλευρά αυτή ανοίχτηκαν αργότερα. Στα χρόνια της Γένουας και της Τουρκοκρατίας τα σπίτια που σχηµάτιζαν το τείχος είχαν εισόδους µόνο από το εσωτερικό του κάστρου. Τα µόνα ανοίγµατα που είχε το τείχος ήταν οι πολεµίστρες και αυτές είναι που αργότερα µεταβλήθηκαν σε παράθυρα. ∆ύο ανοίγµατα προς το εσωτερικό του χωριού είναι µεταγενέστερα για την ευκολία των κατοίκων. Ο περίβολος στην πλευρά αυτή καταλήγει στον πύργο.

II.

Ο Πύργος .

Ο πύργος είναι ένας από τους τέσσερις πύργους που είχε το κάστρο στις τέσσερις γωνίες του ορθογώνιου µέρους. Είναι κυκλικός και αποτελείται από δύο ορόφους που επικοινωνούν µε ηµικυκλική σκάλα. Σήµερα σώζονται µόνο οι τρεις (δυστυχώς καταστράφηκε αυτός που βρισκόταν στη γωνία που σταθµεύουν τα αυτοκίνητα). Ένας από αυτούς που σώζονται είναι τώρα κατοικία, και είναι ιδιαίτερα πρωτότυπη αφού έχει στρογγυλά δωµάτια. Οι πύργοι είχαν άµεση επαφή µεταξύ τους µε ένα εσωτερικό θολωτό δρόµο (τούνελ) που ήταν παράλληλος µε τον εξωτερικό. Στον πύργο διακρίνονται ακόµη οι πολεµίστρες που από την εξωτερική

Πληροφορίες για ΧΙΟ – ΟΙΝΟΥΣΣΕΣ - ΨΑΡΑ πλευρά φαίνονται σα στενά ανοίγµατα στον τοίχο ενώ εσωτερικά ανοίγουν σα χωνί. Από τον πύργο ο περιφερειακός δρόµος οδηγεί στην είσοδο του χωριού - κάστρου.

Γενικό σχέδιο των Μεστών (από τον A. Smith)

1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9.

III.

Κεντρική πλατεία Μέγας Ταξιάρχης Περιµετρικός τοίχος του κεντρικού πύργου Πύλη "του καπετάνιου" ∆υτική πύλη και πηγάδι Πύργος στη ΒΑ γωνία Παλαιός Ταξιάρχης Σύγχρονη είσοδος στο χωριό Ίχνη του πύργου στη Ν∆ γωνία

Η Πύλη του Κάστρου .

Η είσοδος του κάστρου ονοµάζεται από τους ντόπιους "πόρτα του Καπετάνιου", δηλαδή του διοικητή (ιταλικά: capitano). Είναι αξιοπρόσεκτοι οι µονόλιθοι που την αποτελούν καθώς και η σιδερένια πόρτα που διατηρείται σε άριστη κατάσταση. Η πόρτα © ANDELI ® Bike Traveler Globe Riders™

Πληροφορίες για ΧΙΟ – ΟΙΝΟΥΣΣΕΣ - ΨΑΡΑ κατά τα χρόνια της Γενουάτικης κατοχής άνοιγε το πρωί µε την ανατολή του ήλιου και έκλεινε µε τη δύση. Αυτό συνέβαινε όχι µόνο όταν υπήρχε κίνδυνος επιδροµής αλλά καθηµερινά, διότι το χωριό ήταν τόπος κατοικίας για τους ντόπιους αλλά ταυτόχρονα λειτουργούσε και ως στρατόπεδο για τους κατακτητές. Η πύλη αυτή ήταν η µοναδική στο κάστρο και για λόγους αµυντικούς αλλά και διότι οι κατακτητές µπορούσαν εύκολα να ελέγξουν την είσοδο των προϊόντων (ιδιαίτερα της µαστίχας) αφού µε βάση αυτά επέβαλλαν τους φόρους. Tο σπίτι που είναι δίπλα και πάνω από την πόρτα πρέπει να ήταν η κατοικία του διοικητή - καπετάνιου (άλλωστε γι’ αυτό πήρε και το όνοµα του). Στο εσωτερικό της πύλης διακρίνεται το µικρό παραθυράκι απ’ όπου η φρουρά παρακολουθούσε την είσοδο και την έξοδο των κατοίκων. Ήδη ο επισκέπτης είναι µέσα στο κάστρο. Στο δρόµο που ξεκινά από την πύλη του κάστρου προς το εσωτερικό βρίσκονται δύο από τις παλαιότερες εκκλησίες του χωριού. Η πρώτη είναι του Αγ. Γεωργίου και η δεύτερη της Αγ. Παρασκευής. Από αυτές πιο σηµαντική είναι η δεύτερη.

IV.

Η Εκκλησία της Αγίας Παρασκευής .

Η Αγ. Παρασκευή είναι από τις παλαιότερες εκκλησίες του χωριού. Η επιγραφή που βρίσκεται στο υπέρθυρο και φέρει ηµεροµηνία 29 Μαρτίου 1709 είναι µεταγενέστερη και αναφέρεται σε επισκευή του ναού. Είναι περίεργο και θαυµαστό πως γλίτωσαν οι τοιχογραφίες της, στην καταστροφή που προκάλεσαν οι Τούρκοι το 1822, κάτι που δεν συνέβη µε άλλες εκκλησίες του χωριού. Στο κέντρο του θόλου δεσπόζει ο Παντοκράτορας. ∆εξιά και αριστερά, στους πλάγιους τοίχους, εικονίζονται σκηνές από την ζωή του Χριστού και τα Πάθη. Τις παραστάσεις συµπληρώνουν εικόνες αγίων. Εκείνο που κυριαρχεί στις αγιογραφίες είναι η αφέλεια (ηθεληµένη;) στην απόδοση των µορφών. Αξίζει να αναφερθεί εδώ το πλήθος των εκκλησιών µέσα και έξω από το χωριό, πράγµα που µαρτυρεί την ακµή της περιοχής κατά το µεσαίωνα. Μέσα στο χωριό υπήρχαν δεκαεννέα εκκλησίες από τις οποίες οι περισσότερες σώζονται σε πολύ καλή κατάσταση. Έξω από το χωριό υπήρχαν άλλες δεκαεπτά που σώζονται σχεδόν όλες. Συνολικά η ευρύτερη περιοχή των Μεστών είχε τριάντα επτά εκκλησίες. ∆ύο από αυτές λειτούργησαν και ως σχολεία από το τέλος του περασµένου αιώνα. Η εκκλησία του Χριστού στην πλατεία (που σήµερα δεν σώζεται) ήταν σχολείο αρένων και η εκκλησία της Παναγίας σχολείο θηλέων. Το ότι τόσο νωρίς οι Μεστούσοι ενδιαφέρθηκαν για τη µόρφωση των παιδιών τους, δείχνει τη φιλοµάθειά τους. Κάθε εκκλησία ανήκε και σε κάποια οικογένεια. Σήµερα τη φροντίδα των εκκλησιών αυτών έχουν οι απόγονοι των παλαιών εκείνων κτητόρων. Επειδή όµως τώρα οι οικογένειες πολλαπλασιάστηκαν, µια οικογένεια φροντίζει την εκκλησία και τον επόµενο χρόνο

Πληροφορίες για ΧΙΟ – ΟΙΝΟΥΣΣΕΣ - ΨΑΡΑ παραδίδει το κλειδί σε άλλη οικογένεια που έχει την ευθύνη της εκκλησίας. Εκτός από τις καθηµερινές φροντίδες, έχει την υποχρέωση να κάνει το πανηγύρι την ηµέρα της γιορτής του αγίου στον οποίο είναι αφιερωµένη η εκκλησία.

Η Πλατεία του Χωριού .

Μετά την Αγ. Παρασκευή ο δρόµος δεξιά οδηγεί στην πλατεία του χωριού. Οι Μεστούσοι τη λένε "Λειβάδι". Η πλατεία είναι το καταφύγιο µετά την κούραση της ηµέρας. Υπάρχει και ένας επιπλέον λόγος που οι Μεστούσοι θεωρούν αναγκαία την καθηµερινή τους βόλτα από την πλατεία: όπως είναι φανερό, τα σπίτια, και ειδικά εκείνα του κάστρου, δε διαθέτουν ανοικτούς χώρους για κήπο, αφού είναι κτισµένα µε τέτοιο τρόπο που το ένα είναι συνέχεια του άλλου. Πολλές φορές µάλιστα είναι δύσκολο να προσδιορίσει κάποιος τα όρια δύο γειτονικών σπιτιών. Η πλατεία λοιπόν είναι ο µόνος ανοικτός χώρος του κάστρου. Εδώ θα συναντηθούν οι φίλοι, ενώ θα ακουστούν τα νέα του χωριού, εδώ θα πίνουν το πρωινό καφέ ή το απογευµατινό τους ουζάκι. Μα αν τις καθηµερινές διατηρεί µια σχετική ηρεµία, στις γιορτές και τα πανηγύρια µεταβάλλεται σε βακχικό ιερό. Ορχήστρες να παίζουν τους νησιώτικους σκοπούς, άνθρωποι κάθε ηλικίας και φύλου να χορεύουν µέχρι το πρωί και τα άριστα ντόπια ποτά (κρασί και σούµα) να ρέουν σε αφθονία. Στην µια πλευρά της πλατείας είναι το κτίριο που στεγάζει το κοινοτικό γραφείο. Στην άλλη πλευρά της πλατείας δεσπόζει η µεγάλη εκκλησία του χωριού, ο ναός των Ταξιαρχών. VI.

VI. Η Νέα Εκκλησία των Ταξιαρχών .

Η εκκλησία είναι αφιερωµένη στους Ταξιάρχες Μιχαήλ και Γαβριήλ. Οι ντόπιοι συνήθως αποκαλούν το ναό µε το όνοµα "Μεγάλος Ταξιάρχης" για να τον διακρίνουν από την άλλη, την παλαιότερη εκκλησία των Ταξιαρχών που σήµερα ονοµάζουν "Παλιό Ταξιάρχη". Ο ναός βρίσκεται στη θέση που κατείχε ο κεντρικός κυκλικός πύργος του κάστρου. Ο πύργος αυτός µετά την αποχώρηση των Γενουατών και κατά τη διάρκεια της τουρκικής κατοχής ήταν έρηµος. Εκεί µέσα µόνο νυχτοπούλια και ερπετά µπορούσε να συναντήσει κάποιος. Οι Μεστούσοι τα θεωρούσαν όλα αυτά πνεύµατα του κακού και τον πύργο σύµβολο της υποτέλειας. Έτσι αποφάσισαν την κατεδάφισή του και την ανέγερση της εκκλησίας. Η κατεδάφιση του πύργου άρχισε το 1858 και κράτησε δύο χρόνια. © ANDELI ® Bike Traveler Globe Riders™

Πληροφορίες για ΧΙΟ – ΟΙΝΟΥΣΣΕΣ - ΨΑΡΑ Το κτίσιµο του ναού άρχισε αµέσως µετά και ολοκληρώθηκε το 1868. Οι όλες δηλαδή εργασίες κράτησαν δέκα χρόνια. Για την κατασκευή του πήραν ως αµοιβή οι κτίστες 3.500 χρυσές λίρες Τουρκίας, οι µεταφορείς των υλικών από την πόλη 120 χρυσές λίρες ενώ οι κάτοικοι των Μεστών προσέφεραν χωρίς αµοιβή 42.000 ηµεροµίσθια. Χαρακτηριστικά είναι τα στοιχεία για τα υλικά που χρειάστηκαν: 10.000 καντάρια ασβέστη, (1 καντάρι = 57 κιλά) 163 καντάρια σίδερα, 55 καντάρια µολύβι και 60 καραβιές δοξαρόπετρες. Ο ναός µε τον αυλόγυρο καταλαµβάνει µια έκταση 985.5 τ.µ. ενώ το οικοδόµηµα έχει εµβαδό περίπου 450 τ.µ. (περίπου τόσο πρέπει να ήταν και το εµβαδό του πύργου, αφού ο ναός κτίστηκε στα θεµέλιά του). Η εκκλησία των Ταξιαρχών είναι η µεγαλύτερη της Χίου και µια από τις µεγαλύτερες της Ελλάδας. Σα µνηµειώδες έργο που προκάλεσε το θαυµασµό, ακόµη και εκείνων που συνέβαλαν στο κτίσιµό του, ενέπνευσε στους ντόπιους διάφορες ιστορίες που άλλες έχουν πυρήνα πραγµατικότητας και άλλες όχι. Πάντως µια που από όλους θεωρείται αληθινή είναι εκείνη του "άτυχου" εργάτη που καταπλακώθηκε από τις πέτρες του πύργου κατά τη διάρκεια της κατεδάφισης. Το περιστατικό αυτό προκάλεσε µεγάλη αγωνία για την εξέλιξη των εργασιών γιατί, σύµφωνα µε το έθιµο του τόπου, δεν επιτρέπεται η ανέγερση ναού εκεί που χύνεται ανθρώπινο αίµα. Σύµφωνα µε τις µαρτυρίες, οι κάτοικοι του χωριού, µικροί - µεγάλοι, έσκαβαν µερόνυχτα για να ανασύρουν το θαµµένο εργάτη. Στο τέλος τον βρήκαν ζωντανό και έτσι µε ανανεωµένο το ηθικό τους συνέχισαν το κτίσιµο του ναού. Ο ναός εξωτερικά διαθέτει µια διπλή σκάλα στην κορυφή της οποίας υψώνεται το καµπαναριό (το µεγάλο καµπαναριό είναι πολύ πρόσφατο). Και η σκάλα και το καµπαναριό ήταν κτισµένα µε πέτρα από τα Θυµιανά (χωριό κοντά στη Χίο που φηµίζεται για την πέτρα του). Αργότερα τα σκαλιά, επειδή υπέστησαν φθορές, αντικαταστάθηκαν από πέτρες της περιοχής των Μεστών. Η σκάλα οδηγεί στο προαύλιο του ναού. Είναι αξιοπρόσεκτα τα σχέδια που σχηµατίζουν τα ασπρόµαυρα βότσαλα. Η βοτσαλωτή αυλή είναι χαρακτηριστικό γνώρισµα της αρχιτεκτονικής της Χίου. Στο δεξιό µέρος της αυλής η σκάλα οδηγεί στο γυναικωνίτη. Στο νάρθηκα του ναού διακρίνεται ένα αποµεινάρι του πύργου: Η στέρνα για νερό (η "φουντάνα" όπως λέγεται στα Μεστά). Εσωτερικά ο ναός είναι τρίκλιτος µε υπερυψωµένο το κεντρικό κλίτος. Οι κολώνες που στηρίζουν το κλίτος αυτό είναι µονόλιθοι που δυστυχώς σε µεταγενέστερες επισκευές καλύφθηκαν µε ασβεστοκονίαµα και χρώµα. Το κεντρικό αυτό κλίτος είναι αφιερωµένο στους Ταξιάρχες Μιχαήλ και Γαβριήλ, το βόρειο στον Αγ. Χαράλαµπο και το νότιο στους Αγ. Αποστόλους. Το τέµπλο του © ANDELI ® Bike Traveler Globe Riders™

Πληροφορίες για ΧΙΟ – ΟΙΝΟΥΣΣΕΣ - ΨΑΡΑ ναού στην αρχή ήταν πρόχειρο και ξύλινο. Το σηµερινό είναι κτιστό, µε τούβλα, και κατασκευάστηκε το 1895. Οι δύο εικόνες των Ταξιαρχών που κοσµούν το τέµπλο αποτελούσαν µέρος του τέµπλου του "Παλιού Ταξιάρχη" (για το τέµπλο αυτό θα γίνει λόγος πιο κάτω). Αξιοπρόσεκτα είναι τα αφιερώµατα που συµπληρώνουν τη µεγαλοπρέπεια του ναού. Προέρχονται από τους πιστούς Μεστούσους που κατοικούν στα τέσσερα σηµεία της γης. Εκτός από τα σύγχρονα που έρχονται από τους Μεστούσους της Αθήνας, της Θεσσαλονίκης, της Αµερικής και της Αυστραλίας, ιστορικής αξίας είναι τα άµφια, τα εικονίσµατα και τα ιερά βιβλία που έφεραν µαζί τους από τη Ρωσία στις αρχές του αιώνα Μεστούσοι που έµεναν εκεί ή έστελναν από την Αίγυπτο µέλη της Μεστούσικης παροικίας. Η Αγία Τράπεζα του ναού είναι χτιστή και το επάνω, επίπεδο µέρος της αποτελείται από έναν ογκώδη µονόλιθο. Σύµφωνα µε γραπτές πηγές χρειάστηκε µια ολόκληρη νύκτα µε πολλούς εργάτες για να φέρουν την πέτρα από το Λιµένα στο χωριό. Επειδή πολλοί θα είναι µε την απορία πώς ένα τόσο µικρό σε πληθυσµό χωριό µπόρεσε και έκτισε και µπορεί και συντηρεί µια τόσο µεγάλη εκκλησία σε τόσο άριστη κατάσταση. αξίζει να γίνει αναφορά στα έσοδά της. Ένα έσοδο είναι τα χρηµατικά ποσά που οι πιστοί Μεστούσοι και οι ξένοι µε τη µορφή του τάµατος προσφέρουν στην εκκλησία. Όµως από παράδοση οι κάτοικοι προσφέρουν στο ναό το λεγόµενο "καταθέσιµο". Το "καταθέσιµο" στην αρχή ήταν η προσφορά ενός εύφορου κτήµατος στην εκκλησία από κάποιον κάτοικο που δεν είχε παιδιά. Αυτό γινόταν είτε από τον ίδιο, µε διαθήκη, είτε από τους συγγενείς του µετά το θάνατό του. Σιγά, σιγά το "καταθέσιµο" επεκτάθηκε και σε άλλους που ήθελαν να προσφέρουν στην εκκλησία. Όσοι µάλιστα δεν έχουν κτηµατική περιουσία ή © ANDELI ® Bike Traveler Globe Riders™

Πληροφορίες για ΧΙΟ – ΟΙΝΟΥΣΣΕΣ - ΨΑΡΑ δε θέλουν να προσφέρουν κάποιο κτήµα, αντικαθιστούν το παλιό εκείνο "καταθέσιµο" µε προσφορά ηµεροµισθίων. Σήµερα είναι δύσκολο να βρει κάποιος ένα Μεστούση που να µην έχει να προσφέρει στον Ταξιάρχη ή ένα κτήµα ή ένα χρηµατικό ποσό ή κάποια, πολλά ή λίγα, ηµεροµίσθια. Επιστρέφοντας στην πλατεία ο επισκέπτης είναι βέβαιος ότι στο Νέο Ταξιάρχη εντόπισε όλα τα στοιχεία της όψιµης λαϊκής αρχιτεκτονικής της Χίου σε ένα από τα πιο αντιπροσωπευτικά δείγµατά της. Σχεδιάγραµµα προηγ. Σελίδας - Κάτοψη της εκκλησίας του Μεγ. Ταξιάρχη

VII.

Ο Παλιός Ταξιάρχης

Πριν κτιστεί η εκκλησία του "Μεγάλου Ταξιάρχη" το χωριό είχε ως κύριο ναό τον "Παλιό Ταξιάρχη". Στην εκκλησία αυτή µπορεί να πάει κάποιος αν ακολουθήσει το δρόµο που ξεκινά από την πλατεία. Η πάροδος που θα συναντήσει στο θόλο µε το εικόνισµα και το καντήλι, το "προσκύνηµα" όπως λέγεται, οδηγεί στον παλαιό ναό των Ταξιαρχών. Ο ναός, σύµφωνα µε την απογραφή των ναών της Χίου, θεωρείται ότι κτίστηκε το 1412. Στην αρχή ήταν µικρός, καµαροσκέπαστος, µονόκλιτος αλλά όταν χρειάστηκε να καλύψει τις λατρευτικές ανάγκες όλου του χωριού επεκτάθηκε σε δίκλιτο µε ενιαία στέγη και σταυροθόλια στο βόρειο κλίτος. Η επέκταση έγινε το 1794. Ο αρχικός ναός είχε είσοδο τη µικρή θύρα που βρίσκεται δεξιά της σηµερινής εισόδου, δίπλα στην εκκλησία του Αγίου Βασιλείου. Εξωτερικά το παλαιότερο κτίσµα διακρίνεται από τα τυφλά αψιδώµατα και την τοιχοδοµή. Εσωτερικά το παλαιό τµήµα του ναού κοσµούσαν τοιχογραφίες αξιόλογες που δυστυχώς το 1822, στη µεγάλη «σφαγή της Χίου» από τους Τούρκους, υπέστησαν ανεπανόρθωτη καταστροφή. Επειδή και ολόκληρος ο ναός τότε υπέστη σοβαρές βλάβες ανακαινίσθηκε το 1833.

Αξιοθαύµαστο είναι το τέµπλο του ναού. Αποτελείται από κορµούς καρυδιάς και είναι εξ ολοκλήρου χειροποίητο. Το σπάνιο και άριστο αυτό δείγµα τοπικής ξυλογλυπτικής τέχνης (µε ηµεροµηνία κατασκευής 14 © ANDELI ® Bike Traveler Globe Riders™

Πληροφορίες για ΧΙΟ – ΟΙΝΟΥΣΣΕΣ - ΨΑΡΑ Απριλίου 1833) φέρει παραστάσεις από την Παλαιά και την Κοινή ∆ιαθήκη. Στο πιο ψηλό σηµείο κάτω από το σταυρωµένο Χριστό στη βάση του σταυρού διακρίνονται τα εργαλεία που χρειάστηκαν για τη σταύρωση: η σκάλα, η τανάλια, το σφυρί. Στην αµέσως επόµενη προς τα κάτω ζώνη διακρίνονται παραστάσεις από την Καινή ∆ιαθήκη. Από τα αριστερά προς τα δεξιά: Ο Χριστός και οι δώδεκα µαθητές του, η σταύρωση, η αποκαθήλωση, η ανάσταση. Πάνω από την κεντρική πύλη του ιερού µια εντυπωσιακή σε κατασκευή και τολµηρή σε σύλληψη παρουσία: ο ήλιος. Και είναι πράγµατι τολµηρή η έµπνευση του καλλιτέχνη, αφού η Χριστιανική λατρεία είναι πολύ επιφυλακτική σε αναφορές που θυµίζουν σύµβολα ειδωλολατρικά. Η πιο πιθανή εξήγηση είναι ότι έχει συµβολικό χαρακτήρα και δηλώνει το φως της Χριστιανικής πίστης. Θυµίζει τη ρήση του Χριστού: "Εγώ ειµί το φως του κόσµου". Το κάτω µέρος του τέµπλου κοσµούν σκηνές από την Παλαιά ∆ιαθήκη. Από αριστερά προς τα δεξιά: Το προπατορικό αµάρτηµα, όπου διακρίνονται οι φιγούρες του Αδάµ και της Εύας, το φίδι, το µήλο. Η εκδίωξη από τον Παράδεισο, όπου ο Αδάµ και η Εύα περνούν την πύλη του Παραδείσου κλαίγοντας. Η θυσία του Αβραάµ, όπου διακρίνονται ο Αβραάµ, ο Ισαάκ, ο Άγγελος που αποτρέπει τη σφαγή του Ισαάκ και το πρόβατο που παίρνει τη θέση του παιδιού για να θυσιαστεί. Στον απέναντι από το τέµπλο τοίχο είναι ζωγραφισµένος ο δικέφαλος αετός. Αυτό µαρτυρεί κάποιο πατριαρχικό προνόµιο του ναού. Τα γύρω από το ναό κτίσµατα µέχρι το "προσκύνηµα" είναι οργανικά δεµένα µε αυτόν. Φαίνεται ότι το κτιριακό αυτό συγκρότηµα ήταν ένα µοναστήρι που είχε τη δική του ξεχωριστή αµυντική θωράκιση.

ΕΠΕΞΗΓΗΣΗ ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΩΝ σελ 26 & 27: 1. To άνω τµήµα από το τέµπλο στο ναό του Παλαιού Ταξιάρχη 2. Λεπτοµέρεια από το τέµπλο του Παλαιού Ταξιάρχη:Αδάµ και Εύα 3. Το τέµπλο στο ναό του Παλαιού Ταξιάρχη

VIII. Ο Πύργος του Μιλιτά .

Από το "προσκύνηµα" ο κεντρικός δρόµος οδηγεί στη βορειοδυτική πλευρά του κάστρου στο λεγόµενο "πύργο του Μιλιτά" (ιταλικά militare = στρατός). Ο πύργος διακρίνεται καλύτερα από την πλατεία, έξω από το κάστρο, και σήµερα είναι κατοικία. Ονοµάστηκε έτσι επειδή σ’ αυτό θα είχε ενισχυµένη στρατιωτική δύναµη αφού βρίσκεται προς την πλευρά της θάλασσας απ’ όπου ανέµεναν τις επιδροµές. © ANDELI ® Bike Traveler Globe Riders™

Πληροφορίες για ΧΙΟ – ΟΙΝΟΥΣΣΕΣ - ΨΑΡΑ

Για να γίνει αντιληπτή η σηµασία του πύργου στην άµυνα του κάστρου αλλά και η λειτουργία όλου του αµυντικού συστήµατος του χωριού αξίζει να αναφερθούν τα εξής: Tο κάστρο είχε τετράπλευρο σχήµα µε µια τριγωνική αιχµή στη βορειοδυτική πλευρά που απέληγε στον "πύργο του Μιλιτά". Αυτή ήταν η πρώτη γραµµή άµυνας. Εσωτερικά, όπως φαίνεται και στο σχήµα, δύο δρόµοι που ξεκινούσαν από την πλατεία και συνέκλιναν λίγο πριν από τον πύργο του Μιλιτά σχηµάτιζαν ένα κάστρο µέσα στο κάστρο. Αυτή ήταν η δεύτερη γραµµή άµυνας. Ο κεντρικός πύργος (εκεί που είναι τώρα η εκκλησία του Μεγάλου Ταξιάρχη) αποτελούσε την τρίτη γραµµή άµυνας. Ο κεντρικός πύργος έπαιρνε τα οπτικά µηνύµατα που έστελνε φρουρά από το ψηλότερο βουνό της περιοχής, το Μεριβίγλι (η βίγλα, η φρουρά της ηµέρας) και έθετε σε ετοιµότητα όλο το αµυντικό σύστηµα. Σε περίπτωση λοιπόν που ο εχθρός καταλάµβανε το εξωτερικό κάστρο, θα έπρεπε να αγωνιστεί εξίσου σκληρά για να καταλάβει ένα δεύτερο σχεδόν ίδιο µε το πρώτο και, αν πετύχαινε και αυτό, να έχει και άλλες δυνάµεις για να κυριεύσει την καρδιά του κάστρου, τον κεντρικό πύργο. Πάντως ο πύργος του Μιλιτά διαδραµάτιζε το σηµαντικότερο ρόλο στην απόκρουση του επιδροµέα λόγω της θέσης του ενώ ταυτόχρονα προφύλασσε και το σηµαντικότερο αγαθό για τους πολιορκηµένους, το νερό. Το πηγάδι βρίσκεται σε ένα υπόστεγο κάτω από τον πύργο στο εσωτερικό του κάστρου. Είναι χαρακτηριστικές οι αυλακιές στο στόµιο του πηγαδιού από τα σχοινιά που τόσους αιώνες ανεβοκατέβαζαν για να ανασύρουν νερό οι κάτοικοι και οι στρατιώτες. Μάλιστα επειδή οι πλάκες υπέστησαν τροµερή φθορά τοποθετήθηκαν πάνω σε αυτές άλλες που και αυτές είχαν την ίδια τύχη. Μια υπόγεια σήραγγα ένωνε το πηγάδι µε τον κεντρικό πύργο του κάστρου ώστε, αν ο εχθρός καταλάµβανε το χωριό αλλά άντεχε ο κεντρικός πύργος, οι πολιορκηµένοι σ’ αυτόν να έχουν νερό. Η πύλη που βρίσκεται στον πύργο του Μιλιτά είναι µεταγενέστερη. Ίσως υπήρχε µια βοηθητική πύλη του κάστρου στο σηµείο αυτό. Ο δρόµος προς τον πύργο του Μιλιτά στην επιστροφή οδηγεί στο τρίγωνο που σχηµατίζουν οι δύο εσωτερικοί δρόµοι του κάστρου. Στο σπίτι που βρίσκεται ακριβώς στη γωνία των δύο δρόµων διακρίνονται αποµεινάρια από έναν άλλο πύργου που υπήρχε εκεί και ενισχύουν την άποψη ότι υπήρχε και δεύτερη γραµµή άµυνας.

Πληροφορίες για ΧΙΟ – ΟΙΝΟΥΣΣΕΣ - ΨΑΡΑ

IX.

Η Έξοδος .

Ο άλλος δρόµος οδηγεί και πάλι στην πλατεία. Στη διαδροµή διάφορες πάροδοι οδηγούν σε αδιέξοδα. Αυτά, ενώ δίνουν την εντύπωση του τυχαίου, είναι σχεδιασµένα µε µεγάλη σοφία. Ο τρόπος που είναι σχεδιασµένα επιτρέπει την ανανέωση του αέρα ενώ ταυτόχρονα εξυπηρετούν και αυτά αµυντικούς σκοπούς. Ο ανίδεος από τη ρυµοτοµία του χωριού εχθρός, και αν ακόµη έµπαινε στο κάστρο, ήταν πολύ εύκολο να χαθεί µέσα στα δαιδαλώδη και αδιέξοδα στενά και να εξουδετερωθεί από τους αµυνόµενους. Ο δρόµος µετά την πλατεία συνεχίζει, έχοντας στα αριστερά την εκκλησία του µεγάλου Ταξιάρχη, για να φτάσει σ’ ένα υπέροχο σηµείο του κάστρου όπου διαδοχικοί θόλοι προκαλούν τη φαντασία και οδηγούν τη σκέψη στα Γενουάτικα χρόνια. Μέσα σ’ αυτούς έβγαιναν για να κουβεντιάσουν οι ντόπιοι (συνήθεια που κρατά µέχρι σήµερα) ή για να κλέψουν οι νεαροί ένα φιλί από την αγαπηµένη τους. . . Ο επισκέπτης βγαίνοντας από το κάστρο έχει την αίσθηση ότι περπάτησε για αρκετή ώρα σ’ εάν χώρο που η ιστορία και η καθηµερινή ζωή έχουν από καιρό συµφιλιωθεί και ακολουθούν το δρόµο του µέλλοντος µαζί. Σε πολλά µέρη της Ελλάδας συναντά κανείς αρχαιολογικούς χώρους σπουδαιότερους και µεγαλύτερους από τα Μεστά, µα πουθενά δεν είναι τόσο ζωντανοί όσο εδώ. Τα Μεστά δεν είναι η υπέροχη αλλά έρηµη πόλη του Μιστρά στη Πελοπόννησο ούτε το µεγαλόπρεπο αλλά βουβό ανάκτορο του Μίνωα στην Κρήτη. Τα Μεστά είναι η ζωντανή Ιστορία.

∆. ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΑ I.

Λαϊκή τέχνη .

Στα Μεστά έχει κάποιος την ευκαιρία να γνωρίσει έναν από τους ελάχιστους πια λαϊκούς γλύπτες, το Σέργη Πατέντα. Στο εργαστήριό του που σµιλεύει την πέτρα, ο επισκέπτης θα διαπιστώσει το πηγαίο ταλέντο του καλλιτέχνη και θα θαυµάσει τα έργα του που θεαµατικά καλύπτουν δύο ενότητες: α. Ιστορία: Ο Τρωικός πόλεµος, σκηνές από την Οδύσσεια, µύθοι του Αισώπου, οι Περσικοί πόλεµοι, το στεφάνωµα από τον Περικλή του γλύπτη Φειδία, ο Μέγας Αλέξανδρος είναι µερικά από τα έργα που αναφέρονται στην αρχαία ιστορία. Θέµατα από την τουρκοκρατία και τη νεότερη ιστορία όπως ο φόνος του Καποδίστρια, η δικτατορία του Μεταξά, ο εµφύλιος, τα βασανιστήρια της χούντας, το Πολυτεχνείο, ο πόλεµος στην Κύπρο και η ένταξη της Ελλάδας στην Ε.Ο.Κ. συγκίνησαν τον καλλιτέχνη. β. Θρησκεία: Οι έξι µέρες της δηµιουργίας, Αδάµ και Εύα, η εκδίωξη των πρωτόπλαστων από τον Παράδεισο, Κόλαση και Παράδεισος, © ANDELI ® Bike Traveler Globe Riders™

Πληροφορίες για ΧΙΟ – ΟΙΝΟΥΣΣΕΣ - ΨΑΡΑ Κάιν και Άβελ. Στα Μεστά µπορεί επίσης να επισκεφθεί κάποιος το εργαστήρι υφαντικής της Έρης Αυγουστίδη στο θόλο του Γιουργάρα. Η Έρη µε την τέχνη της συντηρεί µια πολύ παλιά παράδοση των Μεστών στα υφαντά. Η υφαντική τέχνη ήταν µια από τις κύριες ασχολίες των γυναικών στο παρελθόν. Η Έρη µε την τέχνη του αργαλειού υφαίνει τα µοτίβα ακριβώς της Μεστούσικης παραδοσιακής υφαντικής. Ένας άλλος Μεστούσης, ο Ηλίας ο Λυκουρίνας, υπηρετεί την αγιογραφία. Το εργαστήρι του βρίσκεται στον εξωτερικό δρόµο του χωριού που οδηγεί στο Λιµένα, δίπλα στον πύργο. Ο Ηλίας έχει αγιογραφήσει αρκετές εκκλησίες της Χίου και φιλοτέχνησε πολλές φορητές εικόνες. ΦΩΤΟ Απόσπασµα από το έργο "Ο Ευαγγελισµός της Θεοτόκου" που φιλοτεχνήθηκε στο εργαστήριο του Μεστούση αγιογράφου Ηλία Λυκουρίνα και του Κώστα Παντελάκη

II. Πολιτιστικές εκδηλώσεις .

Στα Μεστά, όχι µόνον το καλοκαίρι αλλά ολόχρονα, πολλές γιορτές και άλλου είδους πολιτιστικές εκδηλώσεις φανερώνουν την προσπάθεια των Μεστούσων να διατηρήσουν την παράδοση του τόπου τους. Οι κυριότερες είναι:

1. Ο "Αγάς" Την Καθαρή ∆ευτέρα στην πλατεία του χωριού και µπροστά σε κοσµοσυρροή από όλη τη Χίο, ένας ντόπιος µεταµφιέζεται σε Αγά και δικάζει µε σκωπτικό τρόπο ντόπιους και ξένους. Ο Αγάς περιστοιχίζεται από την ακολουθία του (άνδρες ντυµένοι κατάλληλα) και καταφθάνει στην πλατεία για να δικάσει µε εξαιρετική ... µεγαλοπρέπεια. Μετά τις δίκες ακολουθεί χορός µε παραδοσιακά όργανα και µεζέδες που συµπληρώνονται µε ντόπια ποτά (κρασί και σούµα). Το έθιµο του "Αγά" ξεκίνησε τα χρόνια της Τουρκοκρατίας όταν ο υπόδουλος Μεστούσης µε καυστικό τρόπο αλλά ανώδυνα έδειχνε τη διαφωνία του στις επιλογές του κατακτητή. Η ρίζα όµως του εθίµου πρέπει να αναζητηθεί στην αρχαία Ελλάδα όπου µε σκωπτικό τρόπο ο λαός εντόπιζε τα λάθη των

Πληροφορίες για ΧΙΟ – ΟΙΝΟΥΣΣΕΣ - ΨΑΡΑ αρχόντων. Άλλωστε από εκδηλώσεις µε ανάλογο περιεχόµενο διαµορφώθηκε η αττική κωµωδία.

2. "Ο Φανός" Το Μ. Σάββατο από το πρωί, οι νέοι µεταφέρουν ξύλα στην πλατεία. Αφού µαζευτούν µερικοί τόνοι (δεν είναι υπερβολή) ανάβει µια µεγάλη φωτιά. Όταν ακουστεί το "Χριστός Ανέστη" κατεβάζουν στη φωτιά τον Ιούδα και τον καίνε. Ο Ιούδας από νωρίς κρέµεται µε σχοινιά πάνω από την φωτιά.

3. Το µεγάλο πανηγύρι της 15ης Αυγούστου Η µεγάλη γιορτή για όλη την Ελλάδα δεν θα περνούσε χωρίς γλέντι στα Μεστά που οι κάτοικοί τους αναζητούν αφορµή για χορό. Αν κάποιος δεν κρατήσει έγκαιρα τραπέζι σε ένα από τα κέντρα που έχουν όργανα θα είναι πολύ δύσκολο να εξυπηρετηθεί το βράδυ. Όποιοι πάντως ζήσουν το γλέντι αυτό θα το θυµούνται για πολλά χρόνια.

4. Η γιορτή των Ψαράδων Κάθε 17 Αυγούστου στο Λιµένα. Η γιορτή κρατά όλη µέρα. Πρωί πρωί (κατά τις 6 η ώρα) δίνεται η εκκίνηση για το διαγωνισµό του ψαρέµατος. Οι βάρκες φεύγουν για να γυρίσουν στις 11 π.µ. οπότε παραδίδουν τα ψάρια για ζύγισµα. Αµέσως αρχίζει µε τραγούδι και ποτό το καθάρισµα. Πολλές δεκάδες κιλά ψάρια (το ρεκόρ, που ευχόµαστε να καταρριφθεί, είναι 140 κιλά) θα µπουν σε µεγάλα καζάνια για την κακαβιά. Το βράδυ γίνεται ο καθιερωµένος χορός των ψαράδων σε κέντρο του Λιµένα όπου, αφού σερβιριστεί η κακαβιά και δοθούν τα βραβεία στους νικητές του διαγωνισµού, τα παραδοσιακά όργανα συνοδεύουν τους ψαράδες στην επίδειξη των χορευτικών ικανοτήτων τους. Η συµµετοχή στο πρωινό διαγωνισµό είναι ο πιο εύκολος τρόπος για να εξασφαλίσει κάποιος τραπέζι το βράδυ στο χορό. Εκτός όµως από τις επίσηµες γιορτές οι Μεστούσοι δε χάνουν ευκαιρία για γλέντι και χορό. Η παραµικρή ευκαιρία είναι αρκετή για να ανάψει το γλέντι. Πολύ πιο εύκολα στήνεται το γλέντι σ’ ένα σηµαντικό γεγονός και ιδιαίτερα σ’ ένα γάµο. Στα Μεστά ο επισκέπτης θα είναι πολύ τυχερός αν δει όσα συµβαίνουν στο γάµο µια και διατηρείται όλο το παραδοσιακό τελετουργικό.

E. ΠΑΡΑΛΙΕΣ . . Η Χίος, όπως και όλα τα νησιά του Αιγαίου, δέχεται τα καλοκαιρινά µελτέµια που για άλλους είναι ευχάριστα και για άλλους εµπόδιο για ένα ήρεµο µπάνιο σε µια ακρογιαλιά. Στα Μεστά όµως όλοι µπορούν να ικανοποιηθούν. Τα Μεστά έχουν το µοναδικό προνόµιο να διαθέτουν παραλίες που βλέπουν και στο βορρά και στο νότο. Έτσι µε οποιεσδήποτε καιρικές συνθήκες µπορεί κάποιος να απολαύσει την ολοκάθαρη θάλασσα του Αιγαίου ή, αν είναι

Πληροφορίες για ΧΙΟ – ΟΙΝΟΥΣΣΕΣ - ΨΑΡΑ λάτρης του σέρφιγνκ, να χαρεί το αγαπηµένο του σπορ. . . I. Νότιες παραλίες . Τραχήλια, Αυλωνιά (5 χιλιόµετρα) Για να πάει κανείς στα Τραχήλια και την Αυλωνιά πρέπει, ξεκινώντας από τα Μεστά, να πάρει το δρόµο για τη Χώρα και, ακριβώς στην εκκλησία του κοιµητηρίου, να στρίψει δεξιά. Ο δρόµος είναι ασφαλτοστρωµένος.

Tα Τραχήλια αποτελούνται από δύο κόλπους. Η βοτσαλωτή παραλία, το νησάκι, που ενώνεται µε τη ξηρά µε ένα στενό πέρασµα, χαρίζουν στον επισκέπτη µια εξαιρετική οµορφιά. Οι ανθρώπινες παρεµβάσεις στο τοπίο περιορίζονται στα ελάχιστα σπίτια των ψαράδων. Εδώ µπορεί ο επισκέπτης να κολυµπήσει δίπλα στις ψαρόβαρκες και να απολαύσει µια ολοκάθαρη θάλασσα. Αν κάποιος έχει για χόµπι το ψάρεµα, µε βάρκα ή ψαροντούφεκο, σίγουρα θα µείνει ικανοποιηµένος µε µια βόλτα στις δαντελωτές και βραχώδεις ακτές που ανοίγονται δεξιά και αριστερά της παραλίας.

Η Αυλωνιά είναι µια όµορφη παραλία δίπλα στα Τραχήλια. Για να πάει κάποιος ακολουθεί τον ίδιο δρόµο και στρίβει δεξιά στην πρώτη κάθετο που θα συναντήσει. Η Αυλωνιά είναι ένας κλειστός κόλπος. Το γύρω τοπίο είναι πολύ ήρεµο και διατηρεί ακόµη τη φυσικότητά του αφού, µε εξαίρεση δύο µικρά σπιτάκια, τίποτα δε θυµίζει τη βαναυσότητα του ανθρώπινου πολιτισµού. Η θάλασσα είναι ολοκάθαρη και, ειδικά το καλοκαίρι, πάντα ήρεµη. Αποθήκα (4,5 χιλιόµετρα) Στο δρόµο προς το Λιµένα και ακριβώς απέναντι από το τελευταίο σπίτι του χωριού παίρνετε το δρόµο αριστερά. Μόλις αντικρίσετε τη θάλασσα αφήνετε την άσφαλτο και παίρνετε το χωµατόδροµο δεξιά. Στην Αποθήκα, σε µια ολοκάθαρη παραλία, θα ζήσετε κάποιες ώρες

Πληροφορίες για ΧΙΟ – ΟΙΝΟΥΣΣΕΣ - ΨΑΡΑ µε µόνη συντροφιά τη φύση. Καµιά ανθρώπινη επέµβαση. Ακόµη και ο δρόµος σταµατά γύρω στα 100 µ. από την παραλία. Η Αποθήκα είναι η αγαπηµένη παραλία των ντόπιων µα και όσων ξένων την γνωρίσουν, γιατί η θάλασσα είναι πάντα ήρεµη, η ακτή ολοκάθαρη και η ησυχία εντυπωσιακή.

II. Βόρειες παραλίες .

Μερικούντα (4 χιλιόµετρα) Στο δρόµο προς το Λιµένα και ακριβώς απέναντι από το αντλιοστάσιο στρίβετε αριστερά. Στη Μερικούντα θα έχετε την τύχη να χαρείτε µια µοναδική αµµουδιά και να κολυµπήσετε κατά κυριολεξία στο Αιγαίο, αφού µπροστά σας θα απλώνεται η θάλασσα ως το βάθος του ορίζοντα. Αν σας αρέσουν οι υψηλές συγκινήσεις µη χάσετε το ηλιοβασίλεµα στη Μερικούντα.

Λιµένας (4 χιλιόµετρα) Ο Λιµένας είναι η πιο οργανωµένη παραλία των Μεστών. ∆ιαθέτει λιµάνι για εµπορικά και επιβατηγά πλοία, λιµανάκι για ψαροκάικα και ψαρόβαρκες καθώς και θέσεις για κότερα. Αν φέρατε µαζί σας τη βάρκα σας µη ξεχάσετε να επισκεφθείτε το λιµενικό σταθµό του Λιµεναρχείου Χίου που λειτουργεί εδώ. Στο Λιµένα, µε την έγκριση του Ε.Ο.Τ., ενοικιάζονται δωµάτια. Στις ταβέρνες του λιµανιού θα απολαύσετε πολλούς µεζέδες από αγνότατα υλικά αλλά πάνω απ’ όλα το πραγµατικό φρέσκο ψάρι. Αν θέλετε να κολυµπήσετε µπορείτε να πάτε στην αριστερή πλευρά του λιµανιού που δυο µικρές ολοκάθαρες παραλίες θα σας χαρίσουν σπάνιες στιγµές ηρεµίας.

∆ιδύµα (5.5 χιλιόµετρα) Από το Λιµένα, στο δρόµο που οδηγεί στην Ελάτα, δύο δίδυµες παραλίες περιµένουν κάθε παραθεριστή που θέλει να απολαύσει ένα ήσυχο µπάνιο σε ολοκάθαρα νερά. Όποιος ασχολείται © ANDELI ® Bike Traveler Globe Riders™

Πληροφορίες για ΧΙΟ – ΟΙΝΟΥΣΣΕΣ - ΨΑΡΑ µε το ψάρεµα θα αποζηµιωθεί κατάλληλα για το χρόνο που θα διαθέσει. Στη ∆ιδύµα µπορεί να πάει κάποιος και από το Λιµένα αν διαθέτει πλωτό µέσο. Σ’ αυτή την περίπτωση καλό είναι να απολαύσει την όµορφη µικρή ακρογιαλιά µε τα άσπρα χαλίκια και τα πράσινα νερά (τα "Ασπροχάλικα") που βρίσκεται δεξιά όπως µπαίνουµε στον όρµο από τη θάλασσα.

ΣΤ. ΠΡΟΪΟΝΤΑ . Για να είναι ολοκληρωµένη η γνωριµία µε κάποιον τόπο είναι απαραίτητο να γίνει αναφορά και στα προϊόντα που παράγει. Αυτό γίνεται επιτακτικό όταν συµβαίνει ο τόπος αυτός να είναι τα Μεστά. ∆ύο από τα προϊόντα που παράγονται στα Μεστά είναι άµεσα συνδεδεµένα µε την ιστορία και την ύπαρξή τους, η µαστίχα και το κρασί. . .

I. Η Mαστίχα .

Η µαστίχα είναι η ρητίνη που αποβάλλει ο σχίνος. Για την παραγωγή της απαιτείται µεγάλος µόχθος. Το "κέντηµα" του σχίνου (τρύπηµα του κορµού) πρέπει να γίνει πολύ πρωί, πριν ανατείλει ο ήλιος, ώστε, κατά τη διάρκεια της ηµέρας, µε την άνοδο της θερµοκρασίας το δέντρο να αποβάλει τη µαστίχα. Παλαιότερα πήγαιναν από το βράδυ στα µαστιχόδεντρα και κοιµόντουσαν εκεί ώστε να κερδίσουν χρόνο το πρωί. Για τους νέους και τις νέες η νυκτερινή αυτή έξοδος ήταν µια πρώτης τάξεως ευκαιρία για τραγούδι και χορό ενώ το περιβάλλον ήταν πρόσφορο για να γεννηθούν κάποια ειδύλλια. Αλήθεια ποιά σχέση µπορεί να έχει η σηµερινή διασκέδαση των νέων µέσα στα υπόγεια, τους καπνούς και τους θορύβους µε τη διασκέδαση µέσα στο φυσικό περιβάλλον και τη µυρωδιά του σχίνου; Η µαστίχα έπαιξε σοβαρό ρόλο στη µοίρα των Μεστών. Αν οι Μεστούσοι υπέστησαν τις πειρατικές επιδροµές και τους διάφορους κατακτητές αυτό οφείλεται στην παραγωγή της µαστίχας. Αν, πάλι, έζησαν πιο καλά από τους άλλους είναι γιατί οι διάφοροι κατακτητές τους χρειαζόταν για την παραγωγή της µαστίχας. Ήταν τόσο µεγάλη η σηµασία της που από την εποχή των Ρωµαίων οι ποινές σε περίπτωση κλοπής µαστίχας ήταν ιδιαίτερα αυστηρές. Πιο µεγάλες όµως ήταν οι ποινές από τους Γενουάτες: Η κλοπή ελάχιστης µαστίχας ήταν αρκετή για να χάσει ο κλέφτης το αυτί του, το χέρι του, τη µύτη του ακόµη και τη ζωή του. Σήµερα η παραγωγή της µαστίχας γίνεται µε τον ίδιο τρόπο (όσα µέσα κι αν βρεθούν η µαστίχα επιµένει πεισµατικά στην παράδοση). Φεύγοντας ο επισκέπτης ας θυµηθεί να πάρει µαζί του λίγη µαστίχα. . II. Το Κρασί .

Στα Μεστά παράγεται ο γνωστός από την αρχαιότητα "Αριούσιος οίνος", ο οποίος σύµφωνα µε την µυθολογία άρµοζε στους θεούς. Το µεστούσικο κρασί αναφέρεται στο γαλλικό οινολόγιο ως "vin de Mesta". Αν κάποιος θελήσει να γευτεί το περίφηµο αυτό κρασί µπορεί να το ζητήσει στις ταβέρνες και τα εστιατόρια το χωριού και του Λιµένα. . © ANDELI ® Bike Traveler Globe Riders™

Πληροφορίες για ΧΙΟ – ΟΙΝΟΥΣΣΕΣ - ΨΑΡΑ

III. Η Σούµα .

Ένα άλλο ποτό που παράγεται στα Μεστά είναι η σούµα. Είναι ούζο από απόσταξη σύκων. Η σούµα είναι πολύ δυνατό ποτό αλλά αγνό, αφού παράγεται µε τον παραδοσιακό τρόπο και δεν περιέχει καθόλου συντηρητικά. Πίνετε και µε ξηρούς καρπούς και µε µεζέδες. Μπορεί κάποιος να την προµηθευτεί από τους ίδιους τους παραγωγούς. . IV. Οι Κουρµάδες .

Περίφηµες επίσης είναι οι κουρµάδες (όχι χουρµάδες). Είναι ελιές που µε την βοήθεια ενός µύκητα που ενδηµεί στην περιοχή ωριµάζουν πάνω στο δέντρο και τρώγονται χωρίς καµιά άλλη επεξεργασία. .

Z. ΧΡΗΣΙΜΕΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ I. ∆ωµάτια .

Στα Μεστά και στο Λιµένα ενοικιάζονται δωµάτια από ιδιώτες µε την έγκριση του ΕΟΤ. Συγκεκριµένα µπορεί ο επισκέπτης να εξασφαλίσει δωµάτιο ή κατοικία αν απευθυνθεί στους πιο κάτω: . Όνοµα Περιγραφή ∆ηµήτρης Πιπίδης

Παραδοσιακές κατοικίες και δωµάτια µέσα στο κάστρο για οικογένειες. Πλήρης επίπλωση και εξοπλισµός. Tηλ. (22710) 76029

∆ωµάτια επιπλωµένα στο Λιµένα ακριβώς πάνω στο Ειρήνη Ζερβούδη κύµα. Επίσης δωµάτια στο χωριό. Tηλ. (22710) 76407 76366 Ευγενία Ρέµπελου

Επιπλωµένα και πλήρως εξοπλισµένα διαµερίσµατα στο Λιµένα µε µεγάλες βεράντες και πολύ ωραία θέα. Tηλ. (22710) 76418, (01) 9323705

Αυγούστα Αργυρούδη

∆ιαµερίσµατα στο Λιµένα πλήρως επιπλωµένα και εξοπλισµένα. Κύριο προτέρηµά τους η θέα και η ησυχία. Tηλ. (22710) 76370, (01) 9331483

∆έσποινα Σχολιάδη

Επιπλωµένα δωµάτια µέσα στο κάστρο. Tηλ. (22710) 76431

Αυγούστα Ζερβούδη

Επιπλωµένα δωµάτια στα Μεστά. Tηλ. (22710) 76407

Maria's Labyrinth Αργυρώ Φράγκου

∆ωµάτια στο Λιµένα. Προσφέρεται πρωινό. Tηλ. (22710) 76173 Επιπλωµένα δωµάτια στο Λιµένα. Tηλ. (22710) 29325

Άννα Φλωράδη Επιπλωµένα δωµάτια στο κάστρο. Tηλ (22710) 28891, © ANDELI ® Bike Traveler Globe Riders™

Πληροφορίες για ΧΙΟ – ΟΙΝΟΥΣΣΕΣ - ΨΑΡΑ 76455 ∆ωµάτια επιπλωµένα στα Μεστά, µέσα και έξω από το κάστρο. Προαιρετικά πρωινό και γεύµα. Tηλ. (22710) Αγροτοτουρισµός 72496. <Περισσότερες πληροφορίες για τους γυναικείους συνεταιρισµούς>

II. Εστιατόρια - Ταβέρνες - Ψησταριές . Όνοµα

Περιγραφή

O Μωριάς στα Μεστά

Εστιατόριο, καφέ, µπαρ στην πλατεία του χωριού. Φαγητά µαγειρεµένα µε τον παραδοσιακό τρόπο µε υλικά ντόπια και αγνά. Tηλ. (22710) 76400

Εστιατόριο, ταβέρνα στον περίβολο του χωριού, στο δρόµο που οδηγεί στο Λιµένα. Σπιτικό φαγητό και Mεστούσικο Στέκι πλούσιοι µεζέδες σε οικογενειακό περιβάλλον. Tηλ. (22710) 76339 O Μεσαίωνας O Σέργης

Καφέ, µπαρ, εστιατόριο στην πλατεία του χωριού. Ψαροταβέρνα στο Λιµένα. Φρέσκα ψάρια και θαλασσινά. Ουζοµεζέδες από αγνά υλικά. Τραπέζια πάνω στο µώλο. Tηλ. (22710) 76366

Λιµάνι Μεστών

Εστιατόριο - ταβέρνα στο Λιµένα. Ψάρια, πλούσιοι µεζέδες, πολύ καλό σέρβις. Tηλ. (22710) 76265

Μαίρη Προγάκη

Ψησταριά, λίγα µέτρα από την πλατεία του χωριού. Μπιφτέκι, σουβλάκι.

O Mερακλής Top side Καφέ-µπαρ Κασούλα

Ψησταριά στην πλατεία του Μιλιτά. Σουβλάκι, µπιφτέκια, µπριζόλες από ντόπια χοιρινά παραγωγής του ιδιοκτήτη. Tηλ. (22710) 76262 Εστιατόριο - ταβέρνα στο Λιµένα. Ψάρια και ποικιλία µεζέδων. Για ένα ποτό µέσα στο κάστρο εκτός της πλατείας.

III. Καταστήµατα Τροφίµων . Όνοµα

Προϊόντα

Άννα Πιπίδη

Κοντά στην πλατεία. Τρόφιµα, ποτά, τσιγάρα. Τηλέφωνο για το κοινό.

Γιάννης Παλαιούδης

Στην πλατεία. Τρόφιµα, ψωµί.

∆έσποινα Σχολιάδη

Στην είσοδο του χωριού. Όλα τα είδη σούπερ µάρκετ. Τηλέφωνο για το κοινό.

Πληροφορίες για ΧΙΟ – ΟΙΝΟΥΣΣΕΣ - ΨΑΡΑ

V. Τουριστικά είδη . Όνοµα Ειρήνη Παλαιούδη Άννα Φλωράδη

Προϊόντα Κοντά στην Πλατεία. Σουβενίρ, δώρα, φιλµ. ∆ίπλα στην εκκλησία του Μεγάλου Ταξιάρχη. Κάρτες, δώρα, βιβλία, φιλµ κ.λπ.

. .

V. Πρατήρια Βενζίνης - Συνεργεία - Βουλκανιζατέρ . Όνοµα

Υπηρεσίες

BP Πυργί

Βενζίνη, επιδιόρθωση ελαστικών. Tηλ. (22710) 72297

BP Αρµόλια

Βενζίνη, επιδιόρθωση ελαστικών. Tηλ. (22710) 71065

Συνεργείο

Το πλησιέστερο συνεργείο αυτοκινήτων είναι στο Πυργί.

. .

VI. Αστυνοµία - Λιµενικός Σταθµός . Αστυνοµικό Τµήµα Πυργίου

Tηλ. (22710) 72222 Tηλ. (22710) 76239

Λιµενικός Σταθµός Λιµένα Μεστών . .

VII. Συγκοινωνιακά Μέσα . Mέσο

Υπηρεσίες

Ταξί

Mεστά. Tηλ. (22710) 76236

Λεωφορεία

Λεωφορείο για την πόλη της Χίου και τα ενδιάµεσα χωριά στις 7 π.µ. και στις 2 µ.µ. (κατά τους θερινούς µήνες αυξάνονται τα δροµολόγια).

Ενοικιάσεις Γιώργος Μπουρνάκας, στην είσοδο του χωριού. µοτοποδηλάτων . .

VIII. Τράπεζες . Όνοµα

Υπηρεσίες

Εθνική Τράπεζα

Κινητή τράπεζα για καταθέσεις, αναλήψεις και συνάλλαγµα. Κάθε ∆ευτέρα και Πέµπτη πρωί.

Εµπορική Τράπεζα

Κινητή τράπεζα για καταθέσεις, αναλήψεις και συνάλλαγµα. Κάθε Παρασκευή πρωί.

Πληροφορίες για ΧΙΟ – ΟΙΝΟΥΣΣΕΣ - ΨΑΡΑ .IX. Κέντρο Υγείας - Φαρµακεία . Κέντρο Υγείας Στο Πυργί. Τηλ. (22710) 72277, 72465, 72466 Πυργίου Φαρµακείο

Στο Πυργί.

Νοσοκοµείο . .

Το πλησιέστερο νοσοκοµείο στην πόλη της Χίου.

X. Χιλιοµετρικές αποστάσεις από τα Μεστά . Τοποθεσία

Απόσταση

Χίος (πόλη)

35 χλµ

Αρµόλια

15 χλµ

Πυργί

11 χλµ

Ολύµποι

4.5 χλµ

Ελάτα

13 χλµ

Κάτω Φανά

12 χλµ

Λιθί

21 χλµ

Ανάβατος

35 χλµ

Νέα Μονή

39 χλµ

Βολισσός

49 χλµ

Αγία Μαρκέλλα

56 χλµ

Εµποριός

17.5 χλµ

Λιµένας

4 χλµ

∆ιδύµα

5.5 χλµ

Μερικούντα

4 χλµ

Αποθήκα

4.5 χλµ

Αυλωνιά

5 χλµ

Τραχήλια

5 χλµ

Πληροφορίες για ΧΙΟ – ΟΙΝΟΥΣΣΕΣ - ΨΑΡΑ

. .

XI. Χάρτης Περιοχής Μεστών . .

Πληροφορίες για ΧΙΟ – ΟΙΝΟΥΣΣΕΣ - ΨΑΡΑ

ΧΙΟΣ, ΚΑΜΠΟΣ Η ΠΕΡΙΟΧΗ ΤΟΥ ΚΑΜΠΟΥ ΣΤΗΝ ΧΙΟ Η περιοχή που εκτείνεται νότια της πόλης είναι γνωστή ως Κάµπος. Είναι εντελώς επίπεδη και καλύπτεται από ένα πυκνό δίκτυο µικρών δρόµων. Το µεγαλύτερο τµήµα της είναι δεντροφυτεµένο µε εσπεριδοειδή. Τα κτήµατα περιβάλλονται το καθένα µε δικούς του ψηλούς τοίχους που προστατεύουν τα δέντρα από τη σκόνη και τον άνεµο. Η εικόνα του Κάµπου είναι ξεχωριστή και δε µοιάζει καθόλου µε τα υπόλοιπα νησιά του Αιγαίου.

Οι αριστοκρατικές οικογένειες της Χίου, Γενουάτικες και ντόπιες, έκτισαν σε αυτήν την περιοχή τα σπίτια τους ήδη από το δέκατο τέταρτο αιώνα. Πίσω από τους ψηλούς και απαγορευτικούς τοίχους, κάθε κτήµα έχει έναν δικό του µικρό κόσµο µε περίτεχνα διακοσµηµένες αυλές, άνετα σπίτια, σκιερά δενδροσκέπαστα σοκάκια, και ανθόκηπους. Παρακάτω µπορείτε να δείτε µερικές ακόµα εικόνες από το εσωτερικό των παλαιών αρχοντικών.

Πληροφορίες για ΧΙΟ – ΟΙΝΟΥΣΣΕΣ - ΨΑΡΑ

ΤΑ ΚΥΡΙΟΤΕΡΑ ΜΟΥΣΕΙΑ ΤΗΣ ΧΙΟΥ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΧΙΟΥ Βρίσκεται στην πόλη της Χίου, κοντά στο λιµάνι. Περιλαµβάνει τις παρακάτω συλλογές προϊστορικών και ιστορικών ευρηµάτων: • • • •

Ευρήµατα βρετανικών ανασκαφών στον Εµπορειό (προϊστορικά, αρχαϊκά) Ευρήµατα βρετανικών ανασκαφών στο Άγιο Γάλας (νεολιθικά) Ευρήµατα βρετανικών ανασκαφών στα Φανά (αρχαϊκά - κλασικά) Ευρήµατα σωστικών ανασκαφών στο νοµό Χίου

Επιστολή του Μεγάλου Αλεξάνδρου προς τους Χιώτες (Αρχαιολογικό Μουσείο Χίου)Æ

Ώρες λειτουργίας: Καθηµερινά 08:00 - 19:00 (∆ευτέρα κλειστό τον χειµώνα) ∆ιεύθυνση/τηλέφωνο Αρχαιολογικό Μουσείο, Μιχάλων 8, Χίος 82100, τηλ. 22710 - 22087, 42589, fax: 22710 - 20745

ΒΥΖΑΝΤΙΝΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΧΙΟΥ Βρίσκεται στην πόλη της Χίου, επί της κεντρικής πλατείας (Πλατεία Βουνακίου) Στα εκθέµατά του περιλαµβάνονται: •

•

Παλαιοχριστιανικά γλυπτά, βυζαντινά γλυπτά, γλυπτά από τις περιόδους της γενουατοκρατίας και της τουρκοκρατίας και µεταβυζαντινά γλυπτά λαϊκής τέχνης. Εβραϊκές επιτύµβιες πλάκες, παλαιά κανόνια, επιγραφές, κεραµικά είδη λαϊκής τέχνης και µικροτεχνίας, ξυλόγλυπτα. Μεταβυζαντινές φορητές εικόνες, αποτοιχισµένες βυζαντινές και µεταβυζαντινές τοιχογραφίες. Μεταβυζαντινή τοιχογραφία (Βυζαντινό Μουσείο Χίου)

Πληροφορίες για ΧΙΟ – ΟΙΝΟΥΣΣΕΣ - ΨΑΡΑ Ώρες λειτουργίας: Καθηµερινά εκτός ∆ευτέρας 10:00 - 13:30, Κυριακή: 10:00 - 15:00 ∆ιεύθυνση/τηλέφωνο: Βυζαντινό Μουσείο, Χίος 82100, τηλ.22710 - 26866

ΜΟΥΣΕΙΟ ΙΟΥΣΤΙΝΙΑΝΗ Βρίσκεται στην πόλη της Χίου, µέσα στο Κάστρο της πόλης, κοντά στην κεντρική πύλη. Στα εκθέµατά του περιλαµβάνονται: • •

Βυζαντινές τοιχογραφίες, µεταβυζαντινές εικόνες, βυζαντινά γλυπτά. Γλυπτά της εποχής της γενουατοκρατίας και είδη µικροτεχνίας της ίδιας περιόδου. Τοιχογραφίες προφητών βυζαντινής εποχής (Μουσείο Ιουστινιάνη) Æ

Ώρες λειτουργίας: 1η Ιουνίου - 31 Οκτωβρίου: Καθηµερινά 08:00 - 19:00 (∆ευτέρα κλειστό) ∆ιεύθυνση/τηλέφωνο: Μουσείο Ιουστινιάνη, Φρούριο Χίου, Χίος 82100, τηλ.22710 22819

ΝΑΥΤΙΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΧΙΟΥ Το Ναυτικό Μουσείο Χίου αποτελεί την υλοποίηση ενός παλαιού ονείρου των ιδρυτών του -όλων τους συντελεστών του Χιώτικου ναυτικού θαύµατος- ν' αποκτήσει η σύγχρονη ελληνική ναυτοσύνη, σ' ένα από τα πιο µεγάλα κέντρα της, τη Χίο, ένα ευπρόσωπο και πανελληνίως σηµαντικό σπίτι - µουσείο. Το Ναυτικό Μουσείο Χίου στεγάζεται στο κέντρο της πόλης στο παραδοσιακό αρχοντικό των αειµνήστων Αναστασίου και Μαρουκώς Πατέρα, που δωρίσθηκε στο οµώνυµο Κοινωφελές Ίδρυµα από τους κληρονόµους τους το 1991. Το Ναυτικό Μουσείο Χίου έρχεται να καλύψει ένα σηµαντικό κενό της ναυτικής ιστορίας του νησιού, που κανένα άλλο ίδρυµα στην πόλη της Χίου δεν καλύπτει αυτή τη στιγµή. Είναι, άλλωστε, σε όλους γνωστή η µακραίωνη προσφορά των Χιωτών στη ναυτιλία και στο εµπόριο. Από τους βασικούς στόχους του Μουσείου είναι να εικονογραφήσει © ANDELI ® Bike Traveler Globe Riders™

Πληροφορίες για ΧΙΟ – ΟΙΝΟΥΣΣΕΣ - ΨΑΡΑ µε τον καλύτερο δυνατό τρόπο το σηµαντικότερο κοµµάτι της ζωής του νησιού, συλλέγοντας αντικείµενα και ταξινοµώντας ιστορικά στοιχεία της ναυτικής παράδοσης του τόπου καθώς και τις εξελίξεις της ναυτιλίας και των εµπορικών πλοίων. Στις δραστηριότητες του συµπεριλαµβάνονται διαλέξεις και συνέδρια µε θέµατα πάντα σχετικά µε την Χίο και τη ναυτιλία καθώς και συνεργασίες µε άλλα ναυτικά µουσεία του ελληνικού Αρχιπελάγους. Πυρήνα του Ναυτικού Μουσείου απετέλεσε η µικρή αλλά σηµαντική συλλογή της Προοδευτικής Εκπολιτιστικής Ένωσης Βροντάδου (ΠΕΚΕΒ) η οποία πλουτίστηκε µε δωρεές και άλλων εκθεµάτων, κυρίως οµοιώµατα και εξαρτήµατα πλοίων. Στα αξιόλογα εκθέµατα της ΠΕΚΕΒ περιλαµβάνονται αρκετά πορτρέτα ιστιοφόρων και ατµοκίνητων πλοίων Χιωτών καραβοκύρηδων, έργα του Χιώτη πλοιογράφου Αριστείδη Γλύκα (Βροντάδος 1870 -1940), πραγµατικά αριστουργήµατα της λαϊκής τέχνης του τέλους του προηγούµενου και των αρχών του εικοστού αιώνα. Στη συλλογή της ΠΕΚΕΒ ανήκουν επίσης και αντικείµενα τα οποία χρησιµοποιούνται κατά τη ναυσιπλοΐα. Οµοιώµατα πλοίων, διαφόρων περιόδων, συµπληρώνουν τα εκθέµατα καθώς και σπάνιες φωτογραφίες από τη ναυτική ζωή. Ειδικός βάρος έχει δοθεί στην περίοδο της ναυτιλίας µετά τον Β' Παγκόσµιο Πόλεµο µε τα χαρακτηριστικά πλοία Liberty καθώς και πλοία άλλων τύπων που κατασκευάσθηκαν κατά τη διάρκεια του πολέµου και απετέλεσαν την αρχή της ανάπτυξης της µεταπολεµικής ελληνικής ναυτιλίας. Ώρες λειτουργίας: Καθηµερινά 10:00 - 14:00 (Κυριακή κλειστό) ∆ιεύθυνση/τηλέφωνο: ΣΤΕΦΑΝΟΥ ΤΣΟΥΡΗ 20 82100 ΧΙΟΣ, ΤΗΛ: 2271044139 , ΦΑΞ: 22710-44141

∆ΗΜΟΣΙΑ ΚΕΝΤΡΙΚΗ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ ΧΙΟΥ «ΚΟΡΑΗΣ» Η Βιβλιοθήκη. Μια από τις µεγαλύτερες βιβλιοθήκες της Ελλάδας, µε µοναδικές συλλογές από ιστορικούς και σπάνιους τόµους και χειρόγραφα. Συλλογές. Εκτός από τη µεγάλη συλλογή βιβλίων, η βιβλιοθήκη προσφέρει µια σειρά από ειδικές αποκλειστικές εκδόσεις στις οποίες περιλαµβάνεται µεταξύ άλλων η συλλογή Οµηρικών εκδόσεων. Μουσείο Αργέντη. Συλλογή σπάνιων κειµηλίων, σχεδίων και πινάκων, λαογραφικό µουσείο και έκθεση έργων τέχνης. Ιδρυτές. Αδαµάντιος Κοραής και Φίλιππος Αργέντης. © ANDELI ® Bike Traveler Globe Riders™

Πληροφορίες για ΧΙΟ – ΟΙΝΟΥΣΣΕΣ - ΨΑΡΑ

ΟΙ ΠΑΝΕΜΟΡΦΕΣ ΠΑΡΑΛΙΕΣ ΤΗΣ ΧΙΟΥ Η Χίος προσφέρει στους λάτρεις της θάλασσας και του ήλιου µια µεγάλη ποικιλία από παραλίες για όλα τα γούστα, από κοσµοπολίτικες αµµουδιές µε όλες τις ευκολίες µέχρι απόµακρους όρµους όπου µπορεί κανείς να απολαύσει την πρωτόγονη οµορφιά της φύσης. Μερικές από τις δηµοφιλείς παραλίες βρίσκονται κοντά στην πόλη της Χίου, ενώ κάποιες άλλες πιο µακριά. Πολυκοσµικές και δηµοφιλείς ή αποµακρυσµένες και άγνωστες, όλες οι παραλίες στη Χίο έχουν κρυστάλλινα καθαρά νερά και πεντακάθαρη άµµο ή βότσαλα.

Η αµµουδιά του Καρφά Βρίσκεται λίγα χιλιόµετρα νότια από την πόλη και είναι ίσως η πιο δηµοφιλής παραλία του νησιού. Προσφέρει πλήρεις υπηρεσίες και θαλάσσια σπορ, καθώς είναι σε µια περιοχή όπου έχουν κτιστεί µερικά από τα µεγαλύτερα ξενοδοχεία του νησιού. Εστιατόρια, καφετερίες, καταστήµατα, δωµάτια και ενοικιάσεις αυτοκινήτων βρίσκονται σε κοντινή απόσταση. Τα νερά είναι ζεστά και πολύ ρηχά στον Κόλπο του Καρφά, κάνοντας την παραλία κατάλληλη για οικογένειες µε µικρά παιδιά. Κατά τη θερινή περίοδο, η παραλία µαζεύει µερικές φορές υπερβολικά πολύ κόσµο καθώς είναι δηµοφιλείς τόσο στους ξένους όσο και στους ντόπιους. Κοντά στον Καρφά βρίσκεται η παραλία του Μέγα Λιµνιώνα, µε λιγότερο λεπτή άµµο και πιο πολλούς ντόπιους επισκέπτες. Υπάρχει και εδώ πλήθος από εστιατόρια και καφετερίες. Για να φτάσει κανείς στις παραπάνω παραλίες, µπορεί να χρησιµοποιήσει λεωφορείο καθώς υπάρχει τακτική συγκοινωνία από την πόλη της Χίου, να πάρει ταξί που είναι αρκετά οικονοµικό, ή να νοικιάσει αυτοκίνητο ή µηχανάκι που είναι και ο καλύτερος τρόπος για να επισκεφθεί κανείς οποιαδήποτε παραλία της Χίου.

Η παραλία της ∆ασκαλόπετρας Βρίσκεται βόρεια της πόλης, δίπλα στην Πέτρα του Οµήρου (∆ασκαλόπετρα), το τόπο όπου σύµφωνα µε την παράδοση δίδαξε ο Όµηρος. Η παραλία έχει άσπρα βότσαλα και είναι αρκετά © ANDELI ® Bike Traveler Globe Riders™

Πληροφορίες για ΧΙΟ – ΟΙΝΟΥΣΣΕΣ - ΨΑΡΑ δηµοφιλής αν και όχι όσο ο Καρφάς. Μερικές εκατοντάδες µέτρα από τη ∆ασκαλόπετρα υπάρχει ο όρµος του Λω που συντηρείται από τον τοπικό ναυταθλητικό όµιλο. Υπάρχουν ταβέρνες κοντά στις παραλίες όπου σερβίρετε φρέσκο ψάρι και άλλοι νόστιµοι παραδοσιακοί µεζέδες. Υπάρχουν τακτικά δροµολόγια των αστικών λεωφορείων από την πόλη. Εναλλακτικά, µπορεί κανείς να πάρει ταξί ή να νοικιάσει όχηµα για να φτάσει στη ∆ασκαλόπετρα.

Οι Νοτιοανατολικές παραλίες Κοντά στο χωριό Καλλιµασιά, υπάρχουν οι παραλίες της Αγίας Φωτεινής και του Αγίου Αιµιλιανού. Η Αγιά Φωτιά, όπως αποκαλείται, έχει λευκά βότσαλα και είναι αρκετά µεγαλύτερη και δηµοφιλέστερη από την παραλία του Αγίου Αιµιλιανού. Έχει επίσης ενοικιαζόµενα δωµάτια, εστιατόρια, καφετερίες και άλλες υπηρεσίες ενώ στον Άγιο Αιµιλιανό είναι αρκετά πιο ήσυχα. Περίπου 25 χιλιόµετρα νότια της πόλης υπάρχει η µεγάλη αµµουδιά της Κώµης. ∆ωµάτια, εστιατόρια και καφετερίες υπάρχουν και εκεί. Μπορεί κανείς να φτάσει στην Κώµη µε δικό του µεταφορικό µέσο ή µε υπεραστικό λεωφορείο, µε ταξί ή νοικιάζοντας κάποιο όχηµα.

Η παραλία του Εµπορειού Μια µοναδική παραλία µε στρογγυλά µαύρα βότσαλα (Μαύρα Βόλια). Οι πέτρες έχουν ηφαιστιογενή προέλευση και η παραλία βρίσκεται µεταξύ των κώνων δύο σβησµένων ηφαιστείων. Στην πραγµατικότητα υπάρχουν τρεις παραλίες, καθεµία σε έναν µικρό χωριστό όρµο. Η πιο απόµακρη είναι φυσικά και η πιο ήσυχη, ενώ κοντά στην πρώτη παραλία βρίσκονται όλα τα εστιατόρια και οι καφετερίες. Το νερό είναι εντελώς διάφανο και όχι ιδιαίτερα ζεστό, και βαθαίνει απότοµα κοντά στη στεριά. Μπορεί κανείς να φτάσει στην παραλία µε δικό του µεταφορικό µέσο ή µε υπεραστικό λεωφορείο, µε ταξί ή νοικιάζοντας κάποιο όχηµα. Οι Νοτιοδυτικές παραλίες Η παραλία των Κάτω Φανών βρίσκεται στην περιοχή όπου ήταν κάποτε κτισµένος ο ναός του Φαναίου Απόλλωνος. Σύµφωνα µε τον ιστορικό Στράβωνα, κάποτε υπήρχε εκεί ένα µεγάλο φοινικόδασος. Σήµερα, µόνο λίγα ερείπια από τον αρχαίο ναό παραµένουν δίπλα στην αµµουδιά. ∆εν υπάρχουν οικισµοί κοντά και ο δρόµος που οδηγεί εκεί δεν είναι ασφαλτοστρωµένος. Γι' αυτό το λόγο, δεν υπάρχουν εστιατόρια ούτε άλλες υπηρεσίες κοντά και η περιοχή προσφέρεται για ολοήµερο πικ-νικ. Ο © ANDELI ® Bike Traveler Globe Riders™

Πληροφορίες για ΧΙΟ – ΟΙΝΟΥΣΣΕΣ - ΨΑΡΑ καλύτερος τρόπος να φτάσει κανείς στα Φανά είναι νοικιάζοντας αυτοκίνητο ή µια καλή µοτοσικλέτα on/off. Μετά το χωριό των Μεστών, δίπλα στο λιµάνι των Μεστών (Πασσαλιµάνι) υπάρχει µια µικρή παραλία και µερικά εστιατόρια, ενώ υπάρχει και συγκοινωνία µε τα υπεραστικά λεωφορεία..

Οι παραλίες της ∆υτικής Ακτής Η µεγάλη αµµουδιά στο Λιθί έχει αρκετά κοινά χαρακτηριστικά µε την παραλία του Καρφά, αν και δεν έχει την ίδια κοσµοπολίτικη ατµόσφαιρα. Η παραλία βρίσκεται κοντά στο χωριό Λιθί, περίπου 30 χιλιόµετρα από την πόλη και δεν υπάρχουν εκεί µεγάλα ξενοδοχεία, παρά µόνο µερικές καλές ταβέρνες µε φρέσκο ψάρι και άλλες σπεσιαλιτέ. Τα νερά είναι πολύ ρηχά και ζεστά και εποµένως η παραλία προσφέρεται, όπως και ο Καρφάς, για οικογένειες µε µικρά παιδιά. Τα δροµολόγια των λεωφορείων είναι πολύ αραιά και ο περισσότερος κόσµος έρχεται στο Λιθί µε αυτοκίνητο ή µηχανάκι. Κατά µήκος της ∆υτικής ακτής υπάρχουν πολλές µικρές και µεγάλες παραλίες, µε άµµο ή βότσαλα. Ο κεντρικός δρόµος περνάει κοντά από αυτές αλλά σε κάποιες δεν υπάρχει δρόµος που να φτάνει ως τη θάλασσα και έτσι µπορεί κανείς να φτάσει σε αυτές µόνο περπατώντας µερικές εκατοντάδες µέτρα. Η ενοικίαση αυτοκινήτου ή µοτοσικλέτας είναι ο καλύτερος τρόπος για να πάει κανείς εκεί. Είναι µια περιοχή όπου αυτός που θα θελήσει να κατηφορίσει µε τα πόδια τους την κακοτράχαλη πλαγιά για να φτάσει στη θάλασσα, θα αµειφθεί µε την αποκλειστική χρήση και απόλαυση µιας µικρής, απόλυτα καθαρής και γραφικής παραλίας. Η παραλία της Ελίντας είναι η πιο δηµοφιλής σε αυτή την περιοχή και επικοινωνεί µε το δρόµο.

Οι Βόρειες παραλίες Λίγα χιλιόµετρα βόρεια των Καρδαµύλων υπάρχουν οι παραλίες του Γιόσσονα και του Ναγού. Στο Ναγό υπάρχουν ταβέρνες και τακτική λεωφορειακή συγκοινωνία µε την πόλη. Στα βορειοδυτικά, η παραλία των Λιµνιών κοντά στο χωριό της Βολισσού έχει κοντά εστιατόρια και καφετερίες, ενώ βορειότερα υπάρχει η παραλία της Αγίας Μαρκέλλας, δίπλα στο οµώνυµο Μοναστήρι. Εξαιτίας της µεγάλης απόστασης από την πόλη (σχεδόν 50 χιλιόµετρα), ο µόνος τρόπος να φτάσει κανείς σε αυτές τις παραλίες είναι µε δικό του µέσο ή µε ενοικίαση αυτοκινήτου ή µοτοσικλέτας..

Πληροφορίες για ΧΙΟ – ΟΙΝΟΥΣΣΕΣ - ΨΑΡΑ

ΜΑΣΤΙΧΑ, ΕΝΑ ΜΟΝΑ∆ΙΚΟ ΠΡΟΪΟΝ Η Χίος είναι το µόνο µέρος στον κόσµο όπου παράγεται ένα ειδικό είδος ρετσίνας από το µαστιχόδεντρο (µαστιχοφόρος σχίνος). Η καλλιέργεια της µαστίχας ήταν γνωστή από τα αρχαία χρόνια και έχει συνδεθεί στενά µε την ιστορία του νησιού. Η σηµασία αυτού του µοναδικού προϊόντος έκανε το νησί πολλές φορές στο παρελθόν στόχο πολλών κατακτητών. Η προστασία της µαστίχας και των παραγωγών της, ήταν ένας από τους βασικούς λόγους που τα <Μεσαιωνικά Χωριά> χτίστηκαν σαν οχυρά, καθώς µόνο έτσι µπορούσαν να αντιµετωπιστούν οι συχνές επιδροµές πειρατών που έρχονταν για να κλέψουν από το νησί µαστίχα και γυναίκες. Την περίοδο που το νησί ήταν κάτω από τη Γενουατική και την Τουρκική κυριαρχία, στα χωριά της περιοχής όπου καλλιεργούνταν η µαστίχα δόθηκαν ιδιαίτερα προνόµια και αρκετή ελευθερία.

Η συλλογή της µαστίχας γίνεται µεταξύ 1ης Ιουλίου και 31ης Οκτωβρίου κάθε χρόνο. Για τη παραχθεί από τους σχίνους η µαστίχα, χαράζεται ο κορµός τους σε διάφορα σηµεία από τα οποία ρέει η ρετσίνα. Μόλις οι σταγόνες αυτές έρθουν σε επαφή µε τον αέρα, στερεοποιούνται παίρνοντας µια χαρακτηριστική κρυσταλλική µορφή. Η διαδικασία κατά την οποία χαράζονται οι σχίνοι αποκαλείται "Κέντηµα".

Ένα πλήθος από προϊόντα παράγεται από τη µαστίχα. Σε αυτά περιλαµβάνονται τσίχλες, αλκοολούχα ποτά, γλυκά, µπαχαρικά, αρώµατα, και διάφορες χηµικές ουσίες, ενώ η κυριότερη χρήση της είναι στην παγκόσµια φαρµακοβιοµηχανία. Σήµερα, σχεδόν 5.000 οικογένειες στη νότια Χίο έχουν ένα σηµαντικό πρόσθετο εισόδηµα από την καλλιέργεια της µαστίχας. Το µεγαλύτερο ποσοστό (σχεδόν 90%) του προϊόντος εξάγεται, µε κύριο προορισµό τις Αραβικές χώρες.

ΠΡΟΪΟΝΤΑ ΤΗΣ ΧΙΟΥ Η Μαστίχα αποτελεί αδιαµφισβήτητα το γνωστότερο προϊόν της Χίου, αλλά δεν είναι το µόνο αξιόλογο ενθύµιο που µπορεί να πάρει µαζί του ένας επισκέπτης φεύγοντας από το νησί. Μερικά από τα πιο δηµοφιλή προϊόντα είναι:

Πληροφορίες για ΧΙΟ – ΟΙΝΟΥΣΣΕΣ - ΨΑΡΑ ανατολίτικες συνταγές.

. Ποτά, µεταξύ των οποίων αρκετές τοπικές µάρκες ούζου και λικέρ. . Κεραµικά προϊόντα όλων των ειδών, κατασκευασµένα κυρίως στο µεσαιωνικό χωριό των Αρµολίων.

. Χειροποίητα είδη λαϊκής τέχνης, υφαντά, κεντήµατα, φορεσιές, κούκλες κ.α., κατασκευασµένα µε µεράκι από τοπικούς συνεταιρισµούς.

. Τσάι του βουνού, φασκόµηλο, τήλιο και άλλα βότανα, ρίγανη, µέλι. . Χρυσά κοσµήµατα και µπιζού.

Η ΠΟΛΗ ΤΗΣ ΧΙΟΥ

Η πόλη της Χίου βρίσκεται στο µέσο της ανατολικής ακτής του νησιού, απέναντι από τη χερσόνησο της Ερυθραίας στη Μικρά Ασία. Αυτή η θέση δείχνει τη στενή σχέση που είχε πάντοτε µε την Ιωνία. Η µεγάλη γεωπολιτική της σηµασία στην αρχαιότητα, οφειλόταν εν µέρει στη γειτνίασή της µε µια εύφορη πεδιάδα, αλλά κυρίως λόγω της θέσης του λιµανιού της στον © ANDELI ® Bike Traveler Globe Riders™

Πληροφορίες για ΧΙΟ – ΟΙΝΟΥΣΣΕΣ - ΨΑΡΑ εµπορικό δρόµο προς τα παράλια της Μικράς Ασίας και της Κωνσταντινούπολη. Για αυτούς τους λόγους, ήταν πάντοτε ο σηµαντικότερος οικισµός στο νησί.

Σήµερα η Χίος (Χώρα, όπως αποκαλείται από τους ντόπιους) είναι η πρωτεύουσα του Νοµού και έχει περίπου 25.000 κατοίκους. Οι ∆ηµόσιες Υπηρεσίες, η ∆ιοίκηση και η Μητρόπολη βρίσκονται εδώ και αποτελεί το κοµβικό σηµείο για όλες τις επικοινωνίες µε τον έξω κόσµο, θαλάσσιες και αεροπορικές. Η πόλη καλύπτει µια σχεδόν επίπεδη περιοχή περιτριγυρισµένη από προάστια και ηµι-αστικές περιοχές που εκτείνονται στα Νότια (Κάµπος) και στα Βόρεια (Βροντάδος). Στα δυτικά η πόλη περιορίζεται από λόφους και στα βόρεια από τους πρόποδες του οροπεδίου του Αίπους. Στα Ανατολικά απέναντι από µια στενή λωρίδα θάλασσας βρίσκονται τα παράλια της Μικράς Ασίας. Η σύγχρονη πόλη αποτελεί ένα πολυσύχναστο λιµάνι και εµπορικό κέντρο, όχι ιδιαίτερα γραφικό για τους ξένους τουρίστες, αλλά µια πόλη που προσφέρει µεγάλη ποικιλία σε αυτούς που επιθυµούν να επισκεφθούν µια γνήσια παραδοσιακή περιοχή. Τα περισσότερα ξενοδοχεία, εστιατόρια, καφετερίες, καταστήµατα δώρων, ταξιδιωτικά γραφεία και άλλες παρόµοιες υπηρεσίες βρίσκονται γύρω από τη λεωφόρο που εκτείνεται κατά µήκος του λιµανιού, την Προκυµαία. Λίγο µακρύτερα από την παραλία, ο επισκέπτης µπορεί να ανακαλύψει µερικούς από τους παλιότερους δρόµους και γραφικά σοκάκια. Στο κέντρο της πόλης βρίσκεται η πλατεία Βουνακίου, από όπου ξεκινούν τα λεωφορεία για τις διάφορες περιοχές του νησιού. Στην άκρη της πλατείας βρίσκεται το Βυζαντινό µουσείο µε ποικιλία ιστορικών ευρηµάτων από το παρελθόν του νησιού. Λίγο µακρύτερα υπάρχει το Γυµνάσιο που ιδρύθηκε το 1792, και απέναντι από αυτό η Βιβλιοθήκη Κοραή που ιδρύθηκε το 1817 από ένα άξιο τέκνο της Χίου, το διάσηµο άνθρωπο των γραµµάτων Αδαµάντιο Κοραή. Ο Κοραής (1748-1833) δώρισε στη βιβλιοθήκη την πλούσια συλλογή βιβλίων του. Αργότερα η βιβλιοθήκη εµπλουτίστηκε από τη δωρεά του Φίλιππου Αργέντη, Χιώτη λόγιου που ζούσε στην Αγγλία. Στον πάνω όροφο της βιβλιοθήκης στεγάζεται το Εθνολογικό και Λαογραφικό Μουσείο µε εκθέµατα όπως παραδοσιακές στολές, χειροτεχνήµατα, ξυλόγλυπτα κ.α. © ANDELI ® Bike Traveler Globe Riders™

Πληροφορίες για ΧΙΟ – ΟΙΝΟΥΣΣΕΣ - ΨΑΡΑ

Η σύγχρονη Χίος έχει κτιστεί πάνω στη θέση της αρχαίας πόλης από την οποία διασώζονται λίγα ευρήµατα - κυρίως από τα τείχη και το θέατρο. Αρκετά εντυπωσιακότερο είναι το κάστρο της πόλης. Κτισµένο αρχικά από τους Βυζαντινούς ως οχυρό, επεκτάθηκε σηµαντικά από τους Γενουάτες κατά το 14ο αιώνα. Όταν οι Τούρκοι κατέκτησαν τη Χίο το 16ο αιώνα, πρόσθεσαν και άλλα κτίσµατα στο κάστρο. Βιβλιογραφία για την πόλη της Χίου: Χίος, Κ. Μπούρας-ΕΤΕ, διάφοροι τουριστικοί οδηγοί και βιβλία για τη Χίο και το ΒΑ Αιγαίο. Ηλεκτρονική απόδοση Αντωνόπουλος Ηλίας – Αντέλι.

ΒΟΡΕΙΑ ΧΙΟΣ Η Βόρεια Χίος προσφέρει στον επισκέπτη µια τελείως διαφορετική εικόνα απ' ότι το υπόλοιπο νησί. Μικρά χωριουδάκια σκαρφαλωµένα σε ψηλά βουνά, εγκατελειµένοι οικισµοί δίνουν συχνά την αίσθηση ενός τόπου ξεχασµένου από το χρόνο. Τα χωριά στα Βορειοανατολικά (Λαγκάδα, Συκιάδα, Παντουκιός) και η κωµόπολη των Καρδαµύλων έχουν εκµοντερνιστεί και οι περισσότεροι κάτοικοι είναι ναυτικοί και πλοιοκτήτες. Ωστόσο, στα Βορειοδυτικά, γύρω από τα όρη Πεληναίο και Αµανή, η καλλιέργεια της γης είναι η κύρια πηγή εισοδήµατος και ακόµα και σήµερα η θέα ενός τουρίστα δεν είναι ιδιαίτερα συνηθισµένη. Ο καλύτερος τρόπος να εξερευνήσει κανείς αυτή την περιοχή είναι να νοικιάσει αυτοκίνητο ή µεγάλη µοτοσικλέτα on/off. .

Η κωµόπολη των Καρδαµύλων Τα Καρδάµυλα είναι η τρίτος µεγαλύτερος οικισµός της Χίου (µετά την πόλη της Χίου και το Βροντάδο). Το όνοµα της πόλης έχει διατηρηθεί από την αρχαιότητα, αν και η σηµερινή µορφή της είναι πιο πρόσφατη. Έχει ένα λιµάνι, το Μάρµαρο, στο µυχό ενός µεγάλου υπήνεµου κόλπου. Η πλειονότητα του πληθυσµού ασχολείται µε τη ναυτιλία. Στα πρόσφατα χρόνια έχουν χτιστεί αρκετά σχολεία και δηµόσια κτίρια µε δωρεές από εφοπλιστές προς τη γενέτειρα τους, αλλά η εκτεταµένη αστική ανανέωση σηµαίνει ότι δεν έχει διασωθεί σχεδόν τίποτα από τα παλιά παραδοσιακά κτίσµατα. Τα ερείπια ενός µεσαιωνικού οχυρού διατηρούνται στο λόφο Γριά. Κάποια ίχνη τειχών της Ελληνιστικής περιόδου δείχνουν ότι η τοποθεσία ήταν οχυρωµένη κατά την αρχαιότητα. Πέντε χιλιόµετρα βόρεια των Καρδαµύλων υπάρχει η παραλία του Ναγού και δίπλα σε αυτήν, η παραλία του Γιόσσονα.

Το χωριό Βολισσός Η Βολισσός, µε πληθυσµό περίπου 500, είναι το σηµαντικότερο χωριό της Βορειοδυτικής Χίου. Εκτείνεται στους πρόποδες ενός λόφου και έχει διατηρήσει σε µεγάλο βαθµό την αρχική µορφή του. Στην κορυφή του λόφου δεσπόζει το µεσαιωνικό κάστρο µε τους έξι πύργους που διασώζονται σε

Πληροφορίες για ΧΙΟ – ΟΙΝΟΥΣΣΕΣ - ΨΑΡΑ αρκετά καλή κατάσταση. Τα Λιµνιά είναι το επίνειο της Βολισσού και εκεί υπάρχουν µεγάλες αµµουδιές µε απαράµιλλη φυσική οµορφιά.

Άλλες ενδιαφέρουσες τοποθεσίες Στο δρόµο προς τα Καρδάµυλα, βρίσκεται το χωριό Λαγκάδα. Εκεί υπάρχουν πολλές ταβέρνες που σερβίρουν φρέσκα ψάρια και άλλους µεζέδες δίπλα στο κύµα, καθώς και µερικές καφετερίες, κάνοντας έτσι τη Λαγκάδα το ιδανικό µέρος για να σταµατήσει κανείς και να ξαποστάσει καθώς δύει ο ήλιος, µετά από µια κουραστική ολοήµερη εκδροµή στη Βόρεια Χίο. Στο πιο απόµακρο σηµείο από την πόλη της Χίου βρίσκεται το χωριό Άγιο Γάλας, κτισµένο στην κορυφή ενός απόκρηµνου λόφου. Μεγάλο ενδιαφέρον παρουσιάζει η Βυζαντινή εκκλησία της Παναγίας Αγιογαλούσσαινας που είναι στην πλαγιά του λόγου κάτω από το χωριό στην είσοδο µιας σπηλιάς. Μια δεύτερη µικρή εκκλησία είναι κτισµένη βαθύτερα µέσα στη σπηλιά και πιστεύεται ότι εκεί ήταν το καταφύγιο µοναχών κατά τη Βυζαντινή περίοδο. Η σπηλιά µε τις εκκλησίες συνδέεται µε δύο άλλες σπηλιές στις οποίες υπάρχουν αίθουσες µε σταλακτίτες. Ανασκαφές έχουν φέρει στο φως ευρήµατα της Νεολιθικής περιόδου, αποδεικνύοντας την ανθρώπινη παρουσία στην περιοχή κατά την Εποχή του Λίθου. Αποσπάσµατα από έντυπο που εκδόθηκε µε την ευκαιρία της δεύτερης συµµετοχής των Οινουσσών στη διεθνή έκθεση "9° Τουριστικό Πανόραµα 2004".

ΤΑ ΝΗΣΙΑ ΨΑΡΑ ΚΑΙ ΟΙΝΟΥΣΣΕΣ ΨΑΡΑ . Τα Ψαρά βρίσκονται 12 µίλια βορειοδυτικά της Χίου. Μπορεί να φτάσει κανείς σε αυτά µε πλοίο από την πόλη της Χίου, ή µε µικρότερο πλοιάριο από τα Ληµνιά, το επίνειο της Βολισσού. Στο νησί έχουν γραφτεί πολλές ιστορικές σελίδες, ένδοξες αλλά και τραγικές. Ο διάσηµος επαναστάτης ναύαρχος Κανάρης καταγόταν από τα Ψαρά, και οι Ψαριανοί ήταν ανάµεσα στους πρώτους Έλληνες που επαναστάτησαν κατά των Τούρκων το 1821. Κατά το 1824, οι Τούρκοι επιτέθηκαν στο νησί και έσφαξαν περισσότερους από 15.000 Έλληνες, ενώ µόλις 3.000 κατάφεραν να διασωθούν. Το νησί δε συνήλθε ποτέ από αυτήν την πλήρη καταστροφή. . Σήµερα, έχει λιγότερους από 500 κατοίκους, οι οποίοι µένουν όλοι στο µοναδικό οικισµό του νησιού, το χωριό των Ψαρών. Οι επισκέπτες θα βρουν στα Ψαρά µερικά καφενεία που σερβίρουν και µεζέδες, καθώς και λίγα δωµάτια για να διανυκτερεύσουν, αλλά δεν υπάρχουν άλλες τουριστικές υπηρεσίες.

Πληροφορίες για ΧΙΟ – ΟΙΝΟΥΣΣΕΣ - ΨΑΡΑ . .

ΟΙΝΟΥΣΣΕΣ .

Τα πέντε µικρά νησιά, δύο µίλια από τη βορειοανατολική ακτή της Χίου, είναι γνωστά µε το όνοµα του µεγαλύτερου από αυτά, της Οινούσσας. Στην αρχαιότητα το νησί ήταν φηµισµένο για το καλό κρασί του και πιστεύεται ότι από τη ρίζα της λέξης οίνος προέρχεται και το όνοµα Οινούσσες. Κατά την Ελληνική Επανάσταση του 1821, οι κάτοικοι αναγκάστηκαν να εγκαταλείψουν το νησί και ξαναεπέστρεψαν σε αυτό µετά το 1827. Οι δυσκολίες τους όµως δεν τελείωσαν µε την επιστροφή τους στα νησιά, καθώς ο Τούρκος κατακτητής φρόντισε να είναι ιδιαίτερα αυστηρός µαζί τους. Οι δυσβάσταχτοι φόροι οδήγησαν τελικά τους περισσότερους άντρες στη θάλασσα. Πολλοί από αυτούς έγιναν αργότερα πλοιοκτήτες και σήµερα µερικοί από τους πιο πλούσιους και παγκοσµίως διάσηµους εφοπλιστές κατάγονται από αυτό το µικρό νησί. . Στις Οινούσσες βρίσκεται επίσης και µια από τις µεγαλύτερες σχολές εµπορικής ναυτιλίας της Ελλάδας. Υπάρχει ένα µικρό ξενοδοχείο, µερικά ενοικιαζόµενα δωµάτια, καφενεία, ταβέρνες, και πολλές ευχάριστες παραλίες. Υπάρχει τακτική σύνδεση µε την πόλη της Χίου και κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού πολλά ταξιδιωτικά γραφεία οργανώνουν διάφορες εκδροµές στα νησιά. Αυτές οι εκδροµές συχνά περιλαµβάνουν και προσέγγιση σε παραθαλάσσια χωριουδάκια της Χίου (όπως η Λαγκάδα µε τις φηµισµένες ταβέρνες της), κάνοντας τα ταξίδια αυτά έναν ιδανικό συνδυασµό θάλασσας, ήλιου και ελληνικής κουζίνας.

Πληροφορίες για ΧΙΟ – ΟΙΝΟΥΣΣΕΣ - ΨΑΡΑ Πρώτη γνωριµία Οι Οινούσσες είναι ένα ξεχωριστό νησί του Αιγαίου, πασίγνωστο για τη µεγάλη ναυτική παράδοση και τον πρωταγωνιστικό του ρόλο στη διεθνή ναυτιλιακή σκηνή. Αναδύθηκε µέσα από τα καταγάλανα νερά, στο πέρασµα µεταξύ Χίου και Μικρασίας, στη συνάντηση του Αιόλου µε τη σκληρή ηλιοκαµένη γη του νησιού. Σήµερα, οι Οινούσσες είναι ειδυλλιακός τόπος διακοπών, µε µαγευτικές παραλίες, µε γραφικό οικισµό και φιλόξενους κατοίκους, που καµαρώνουν για το νησί, αλλά και θέλουν να το γνωρίσουν στους φίλους τους. Αιώνια σύντροφος της µυροβόλου Χίου, πληµµυρισµένη από τον ήλιο και το γαλάζιο του Αιγαίου, χαρίζει στον επισκέπτη τον µοναδικό τόπο διακοπών, που δεν θα ξεχάσει ποτέ.

Τόπος και άνθρωποι Ο ταξιδιώτης, που θα έρθει στις Οινούσσες εύκολα θα διαπιστώσει ότι έφθασε στο νησί της ναυτοσύνης. Στην είσοδο στο λιµάνι βλέπει τη γοργόνα, ακούραστο συνταξιδιώτη του Έλληνα ναυτίλου. Στη συνέχεια συναντάει την πλατεία της Ναυτοσύνης και το Μνηµείο του Αφανή Ναύτη, το Ναυτικό Μουσείο, τα Ναυτικά Εκπαιδευτήρια. Οι θρύλοι και οι παραδοθείς του ένδοξου παρελθόντος και οι προοπτικές της συνέχισης της µεγάλης αυτής ναυτικής παράδοσης συνθέτουν τον κοινωνικό ιστό των Οινουσσών. Ναυτικοί και καραβοκύρηδες, οι περισσότεροι Οινούσσιοι, δεν βγάζουν ούτε στιγµή από τη σκέψη τους την αγαπηµένη τους πατρίδα. Το καλοκαίρι επιστρέφουν για να χαρούν τα πλούσια αγαθά της θάλασσας, τις πανέµορφες παραλίες, τις αξέχαστες εµπειρίες και την µοναδικότητα του τόπου τους. Ζωντανή και δυναµική η παρουσία της εκπαιδευτική κοινότητας και της νεολαίας του νησιού, που χαρίζουν δράση και δηµιουργικότητα στους πιο ήρεµους και ανθρώπινους ρυθµούς µιας άλλης Ελλάδας.

Πληροφορίες για ΧΙΟ – ΟΙΝΟΥΣΣΕΣ - ΨΑΡΑ Μοναστήρι Η Ι. Μονή "Ευαγγελισµός της Θεοτόκου" αποτελεί τάµα της οικογένειας Πανάγου και Κατίγκως Πατέρα προς την Παναγία. Αρχιτεκτονικό κοµψοτέχνηµα στη δυτική ακτή του νησιού, δίνει στον επισκέπτη την αίσθηση ότι πλησιάζει σε περιοχή του Άθω. Ησυχαστήριο και πνευµατικό καταφύγιο, γαληνεύει την ψυχή του προσκυνητή, που αναζητά ατµόσφαιρα περισυλλογής. Εξαίρετες αγιογραφίες του Φώτη Κόντογλου και πολλά κειµήλια και είδη λατρείας συνθέτουν τον διάκοσµο του Καθολικού, ενώ στο αρχονταρίκι το φιλόξενο κέρασµα από την παραγωγή του µοναστηριού αφήνει µια γλυκιά ανάµνηση της επίσκεψης. Άγιος Νικόλαος Βαθύτατα ευσεβείς οι Αιγνουσιώτες, λατρεύουν µε απαράµιλλη πίστη τον πολιούχο Άγιο του νησιού, τον προστάτη των θαλασσινών Άγιο Νικόλαο. Ο µεγαλοπρεπής καθεδρικός ναός του δεσπόζει στο κέντρο του οικισµού και εκπέµπει την ευλογία του σ' όλους τους ναυτικούς και ξενιτεµένους. Στον περίτεχνο, πλούσια διακοσµηµένο µε εξαίρετες αγιογραφίες και χιλιάδες τάµατα των ναυτικών, ναό φυλάσσεται τεµάχιο του Ιερού Λειψάνου του Αγίου, το οποίο µεταφέρθηκε επίσηµα από την Σικελία τον ∆εκέµβριο 2001. Οι ακολουθίες είναι ιδιαίτερα κατανυκτικές, ενώ γραφικά τελούνται όλα τα καλοκαιρινά πανηγύρια στις εορτές των αγίων, που καθένας τιµάται µε το δικό του ξωκλήσι. Το ∆εκαπενταύγουστο τελείται το θρησκευτικό έθιµο της ταφής της Παναγίας µε λαµπρότητα και ευλάβεια. Ναυτικό Μουσείο Το Ναυτικό Μουσείο είναι ένα αληθινό κόσµηµα του νησιού. Μέσα στους άριστα διαµορφωµένους χώρους του ο επισκέπτης έχει την ευκαιρία να ταξιδεύσει στις εποχές, που τα Οινουσσιακά ιστιοφόρα όργωναν τη Μαύρη Θάλασσα και τη Μεσόγειο και οι άξιοι και σπουδαίοι καπετάνιοι τους µεγαλουργούσαν στο εµπόριο και τη ναυτιλία. Το Ναυτικό Μουσείο έχει

Πληροφορίες για ΧΙΟ – ΟΙΝΟΥΣΣΕΣ - ΨΑΡΑ προσελκύσει µέχρι σήµερα χιλιάδες επισκέπτες από την Ελλάδα και το εξωτερικό. Αρκετοί από αυτούς συµµετέχουν σε δεκάδες συνέδρια, που διεξάγονται στη Χίο και στις Οινούσσες. Τα σπάνια εκθέµατα του, οι πολλοί και σηµαντικοί πίνακες του λαϊκού θαλασσογράφου Αριστείδη Γλύκα µαρτυρούν τις φάσεις της εµπορικής ναυτιλίας των Οινουσσών. Από τα ιστιοφόρα στον ατµό. οι θυσίες στο ναυτικό στίβο, το µεταπολεµικό πέρασµα στα λίµπερτυς, που καταξίωσαν τους Αιγνουσιώτες στο διεθνές ναυτιλιακό στερέωµα, µέχρι τους σηµερινούς µεγάλους στόλους. Μια αξιόλογη και σπάνια συλλογή, µοναδική στην Ελλάδα, του αείµνηστου ∆ηµάρχου Αντώνη Σπ. Λαιµού αποτελούµενη από περίτεχνα µοντέλα πλοίων, που κατασκεύαζαν οι Γάλλοι αιχµάλωτοι των ναπολεόντειων πολέµων, κοσµεί τους χώρους του Μουσείου. Παραλίες Μικρές δαντελωτές αµµουδιές εναλλάσσονται µε βράχια, που το κύµα έχει σκάψει. Φανταστικά µισοφέγγαρα άµµου προσελκύουν τους τουρίστες. Παραλίες κατάλληλες για παιδιά, για θαλάσσια σπορ, υποβρύχιο ψάρεµα, για ατέλειωτες ώρες µπάνιου και ηλιοθεραπείας. Στ' ανοιχτά αγκυροβολούν θαλαµηγοί υψηλών επισκεπτών, που απολαµβάνουν κάθε χρόνο τη θάλασσα του νησιού. Ήρεµες παραλίες ανάµεσα σε σκίνους και συκιές, σε εγκαταλελειµµένες "σκάλες" αµπελιών, που µαρτυρούν τους πολλούς αµπελώνες της περιοχής. "Μπιλάλι", "Φασόλι" και µετά π µεγάλη αµµώδης παραλία τ' Απηγάνου, που διαθέτει και µικρή µαρίνα για σκάφη, όλες ξεχωριστές και ειδυλλιακές. Ακολουθούν βορειότερα η "Φώκια" και του Τσελεπή. Στα βόρεια του νησιού ο "Χόχλακας", η "Κατσίκα", δυσκολοδιάβατες από τον περιφερειακό δρόµο, παρθένες παραλίες, που δέχονται τα µελτέµια τ' Αυγούστου. Πανέµορφες και οι ανατολικές ακτές του Αγ. Γιάννη, ο όρµος του Φουρκερού, του Ασπαλαθρόκαµπου, του Μάρµαρου, της Αλυκής, γραφικές, ήσυχες, µε άµµο και καταγάλανα νερά, περιµένουν τους επισκέπτες να τις εξερευνήσουν. Πολιτιστικά - ∆ιασκέδαση Συναυλίες µε γνωστούς καλλιτέχνες, που προσκαλούνται από την Αθήνα και το εξωτερικό, θεατρικές παραστάσεις, αθλητικές διοργανώσεις, µουσικές © ANDELI ® Bike Traveler Globe Riders™

Πληροφορίες για ΧΙΟ – ΟΙΝΟΥΣΣΕΣ - ΨΑΡΑ βραδιές, εκθέσεις, οµιλίες και πολλές άλλες προσπάθειες δίνουν µια ζωντανή πολιτιστική εικόνα στο νησί. Οι εκδηλώσεις φιλοξενούνται στο εντυπωσιακό Στάδιο-Αµφιθέατρο, δωρεά του κ. Ιωάννη ∆. Λεµού και χαρίζουν µια ατµόσφαιρα ιδανική για το καλοκαίρι. Πρωτοστατούν στη διοργάνωση τους ο ∆ήµος, ο Σύλλογος "Φίλοι Οινουσσών" και το Πνευµατικό Κέντρο, που διαθέτει και τµήµατα θεάτρου και χορωδίας. Τις εκδηλώσεις υποστηρίζουν φορείς του νησιού όπως το Ίδρυµα "Λέων Λεµός" και το Ταµείο Ευπραγίας της παροικίας του Λονδίνου, Στη διασκέδαση οι Αιγνουσιώτες είναι άφθαστοι. Μέσα σε ελάχιστη ώρα οργανώνουν στην πλατεία και στα καφενεία µεγάλα πανηγύρια, που έχουν αφήσει τις καλύτερες αναµνήσεις στους επισκέπτες, Στον Ναυτικό Όµιλο και στο Καρνάγιο, νέοι και µεγαλύτεροι διασκεδάζουν µε µουσική µέχρι τις πρωινές ώρες. Στο "Πατερόνησο" γίνονται τα µεγάλα παραδοσιακά γλέντια µε τοπικές νησιώτικες ορχήστρες και τελειώνουν αργά το πρωί, Μεγάλο γεγονός του φετινού καλοκαιριού η υποδοχή της Ολυµπιακής Φλόγας στις 15 Ιουλίου 2004. Πως φτάνεις Απέχουν 9 ναυτ. µίλια από την πόλη της Χίου, µόλις µία ώρα µε το καραβάκι "Οινούσσαι ΙΙ", που ανήκει στον Σύλλογο "Φίλοι Οινουσσών" και εκτελεί το δροµολόγιο καθηµερινά, ενώ παράλληλα εκτελεί και πολλά έκτακτα δροµολόγια τους µήνες αιχµής. Το πλοίο δέχεται και αυτοκίνητα, αν και δεν χρειάζονται στο νησί, διότι οι διαδροµές είναι µικρές και ευχάριστες. Επίσης από το ψαροχώρι Λαγκάδα της Χίου, ακριβώς απέναντι από τις Οινούσσες, θαλάσσια ταξί εκτελούν τη γραµµή σε 20'. Όσοι επιθυµούν να επισκεφθούν τις Οινούσσες µε σκάφος ή φουσκωτό, το λιµάνι έχει µεγάλα βυθίσµατα και στη µαρίνα παρέχεται ηλεκτροδότηση. Επίσης, το νησί διαθέτει ελικοδρόµιο, µε σύγχρονο και επαρκή εξοπλισµό, αλλά πρέπει να επικοινωνήσετε προηγουµένως µε το ∆ήµο Ευχάριστη διαµονή παρέχει το ξενοδοχείο «Θαλασσοπόρος» (τηλ.22710-55475 & 55476) το οποίο διαθέτει εστιατόριο, καφετερία και προσφέρει φαγητό για όλες τις ώρες, Επίσης υπάρχουν νοικιαζόµενα δωµάτια στα τηλ. 22710- 55596, 55336 και Βαρβάρα Κατσιάνου 22710-55660, 6945 659592. Στο εστιατόριο και στις ταβέρνες κυριαρχούν τα φρέσκα ψάρια, τα θαλασσινά και οι εκλεκτοί ντόπιοι µεζέδες.

Πληροφορίες για ΧΙΟ – ΟΙΝΟΥΣΣΕΣ - ΨΑΡΑ Χρήσιµα Τηλέφωνα ∆ήµος Οινουσσών: 22710-55326 22710-55721 - Αστυνοµία: 22710-55222 Υπολιµεναρχείο: 22710-55394 - Τελωνοσταθµαρχείο: 22710-55241 Περιφ. Ιατρείο: 22710-55300 - ΟΤΕ 22710-55399 - ΕΤΕ: 22710-55316 ΕΛΤΑ: 22710-55398 - ΟΙΝΟΥΣΣΑ II: 22710-55165

1. Προβλήτα «ΟΙΝΟΥΣΣΑΙ II» 2. ∆ηµαρχείο 3. Ιατρείο 4. Προβλήτα θαλασσίων Ταξί 5. Αστυνοµία 6. Ξενοδοχείο "θαλασσοπόρος" 7. Τουριστική Ηλιαχτίδα 8. Καφενείο Εστιατόριο «ΠΑΤΕΡΟΝΗΣΟ» 9. Ναυτικό Μουσείο Γραφεία Συλλόγου "ΦΙΛΟΙ ΟΊΝΟΥΣΣΩΝ Εθνική Τράπεζα Τελωνείο - Ταχυδροµείο 10. Καρνάγιο INTERNET CAFE 11. Ναυτικός Όµιλος 12. Ναυτικά Εκπαιδευτήρια 13. Ακαδηµία Εµπορικού Ναυτικού 14. Ταβέρνα "Ο ΓΛΑΡΟΣ" 15. Λιµενικός Σταθµός 16. Στάδιο - Αµφιθέατρο 17. Κατάστηµα 'Τσουρή" 18. Άγιος Νικόλαος 19. Πνευµατικό Κέντρο 20. SUPER MARKET "Ελληνική ∆ιατροφή" 21. MINI MARKET "ΑΙΓΑΙΟ" 22. Περίπτερο "Η ΩΡΕΑ ΕΓΝΟΥΣΑ" 23. ΣΙΝΕ ΙΩΝΙΑ 24. Πλατ. Ναυτοσύνης Μνηµείο Αφανούς Ναύτη 25. Οπωροπωλείο Μιχ. Μουτάφη 26. Ψησταριά "Περιβολάρης"

Πληροφορίες για ΧΙΟ – ΟΙΝΟΥΣΣΕΣ - ΨΑΡΑ