1c ekhi aless marta

Page 1


Animalia  Animaliak izaki bizidunen talde handi bat dira. Animaliak edo metazoak erreinuetan kokatzen dira. Orokorrean zelulanitzak dira. Higitzeko gai dira bere inguruarekin elkarrekintza edukitzeko eta beste izaki batzuk kontsumituz elikatzen dira. Animali gehienek forma bera mantentzen dute euren bizitzan zehar, nahiz eta batzuek metamorfosia jasaten duten.


Bizkarhezurra  Bizkar hezurra ornodun guztiak daukagu.Bizkar hezurra lepotik pelbisera zearkatzen da eta sahiets hezurrak mantentzen ditu.bizkar hezurraren erditik nerbio bat pasatzen da belaunetara iristeko.


Dortoka









Dortokak narrasti bat da, saihetsetatik garatutako hezurr edo kartilagozko oskola bat dutenak babes ezkutu gisa. Testudines ordenak espezie biziak eta galduak batzen ditu. Ezagutzen diren dortoka zaharrenak duela 215 milioi urte agertu ziren. Horregatik, narrasti zaharrenetakoen artean daude, sugandilak eta sugeak baino antzinagokoak. Egun 300 espezie inguru bizi dira, horietako batzuk galtzeko arrisku larrian. Beste narrasti batzuk bezala, dortokek barne tenperatura aldatu dezakete ingurukoaren arabera. Hala ere, badira espezie batzuk, larruzko dortoka esaterako, ingurua baino tenperatura handiagoa dutenak maila metaboliko handia dela-eta. Beste amniota batzuk bezala airea arnasten dute. Ez dute ur azpian erruten, nahiz eta uretan edo ur ugari dagoen inguruetan bizi. Dortoka handienak urtarrak dira.


Elikadura  Elikadura, izaki bizidunen funtzio nabarmenen bat da.Animalia guztiak elikatzen dira, hazitzeko, eta bitaminak eta substantzia batzuk lortzeko.  Bi elikadura mota daude: Autotrofoak: Beraiek sortzen dutenaz elikatzen direnak . Heterotrofoak: Beste batzuk sortzen dutenaz elikatzen direnak.


Flamingo  Hegazti bat da eta oso gutxitan hegan egiten du.Hanka bakar batekin lo egiten du eta lakuetan geldirik egoten da insektu txikiak hartzeko eta jateko.  Lumak ditu eta arrosa kolorekoa da.


Gorputza  Gorputza izaki bizidun guztiak daukagu.Gorputza hezurrez, giharrez, nerbioz... Osatuta dago.Gorputza, bakoitza duen itxura erakusten du eta gainera gorputz guztiak desberdinak dira.


Harremanak  Animaliak ugaldu al izateko harremanak izan behar dute.Harremana animali guztiak duten funtzio bat.


Iguana  Narrasti bat da eta bere lurrazala eskatez osatuta dago.Iguana metro bateko neurria izan ahal du baina gehienetan 75cm-ko neurriaren inguru dago.  Gehienak berdeak dira baina irudian ikusten den besala laranja kolorekoak izan ahal daitezke.


Jirafa  Ugaztun bat da eta gehienetan sabanan bizi dira.Hostoaz elikatzen dira gehienetan baina erebai zuhaitzetan dauden fruitu batzuez.  Jirafa bere lepo luzehez esaguna da baina hain lepo luze izan arren hankak oso finak eta luzeak ditu.


Kiwi  Kiwi animalia hegazti bat da baina hain arraroa izan harren ez ditu lumari baizik eta ilea.Moko luze bat dauka eta tamainaz ez da oso handia.Ez du hegan egiten hegalak ez dituelako eta lurrean aurkitu al diren fruituak jaten ditu.


Lehoia  Sabanan bizi da eta buruan melena handi bat dauka, emeak baizik ez dauka melenarik.Oso indartsua da baina bakarrik emea eisatzen du lehoia etzanda gelditzen delako lo egiten.  Haragia jaten du eta beraiek ehizatutakoa jaten dute.


Muda  Muda hitza animali batzuek lurrazalez aldatzean egiten duten prozesuari deritzo.  Gehienetan narrastiek egiten dute prozesu hori eta irudian ikusi ahal den bezala sugeak muda egiten dute.


Narrastiak  Narrastiak, animali ornodunak dira eta gehienetan odola hotsa dute.Narrastiak lau gorputz-adar dituzte eta lurrazal gogorra ezkatekin osatuta.  Gehienetan haragi jaleak dira baino batzuetan fruituak eta belarra jaten dute.


Ornodunak  Animali ornodunak hezurrak dituzten animali guztiei deitzen zaie.Animali ornodunak, ugaztunak, hegaztiak, narrastiak, arrainak eta anfibioak dira.


Poikilotermoak  Poikolotermoak diren animaliak odol hotsa dute eta ezin dute bere gorputzako tenperatura erregulatu:Anfibioak, Narrastiak‌


Ratus Ratus  Arratoi beltza Rattus rattus muridae familiako karraskaria da, kontinente guztietan Antartikan izan ezik, bizi dena. IUCNek ehun espezie inbaditzaile arriskutsuen artean sailkatu du.


Sugegorria 

Sugegorriak Viperinae azpifamiliari dagozkien sugeak dira. Guztira 43 sugegorri espezie inguru daude. Europa, Asia eta Afrikan banatuak daude. Oso ahaidetuak daude Asia eta Amerikako Crotalinae subfamiliako krotaloekin; azkeneko honetan kriskitinsugeak sartzen dira. Beren artean desberdinak dira. Krotaloek begi bakoitzaren aurrean beroari sentsitiboa den sakonune bat dute. Sakonune hori odol beroko animaliak egunez eta gauez aurkitzeko ahalmena ematen dien organo bat da. Bi azpifamilia horiek viperidae familia osatzen dute.


Tximinoa  Tximinoa Platyrrhini parvordena eta Cercopithecoidea superafamiliako primateen izena da. Prosimioak edo hominoideak ez diren primate guztiak tximinoak dira. Egun 264 espezie dira sailkapen honetan.


Ugaztuna 

Ugaztunak ugatz-guruinak eta ilea duten ornodunen talde amniota homeotermoa da. Gehienak lurtarrak badira ere, badaude espezie urtarrak (zetazeoak, fokak...). Talde honetako 6.000 espezie baino gehiago ezagutzen dira, 1.200 genero, 152 familia eta 46 ordenatan banaturik, eta hainbat izaera eta forma har ditzakete. Bere tamaina 4 cm-tik hasi eta 30 metrorainokoa (baleak, esaterako) izan daiteke. Azala ilez estalita izan ohi dute gehienetan, eta gorputzeko tenperatura konstante eta altua daukate. Lau gorputz-adarrez osatuta daude gehienetan, eta arnasa beti biriketatik hartzen dute.


Vicuùa  Vicuùa ugaztun bat da,oso handia da eta llama bezalakoak dira.Mendietan bizi dira eta azala gorrixka zuriarekin daukate.


Xenopus  Xenopusa anfibio bat da eta igelaren familiakoa da,igelaren oso antzekoa da.Xenopus animali oso bitxia da eta bere azala berdea da.


Yak  Yak bat tamaina handiko betabere iletsua da. Himalaia eta Asiako Erdialdekoko mendietan zabaltzen da. Tibeteko goi-ordokian, Mongoliako Iparraldean zein Errusian kokatzen da. Bada etxekotutako jaken populazio handi bat eta haiekin batera kaltebera egoeran dagoen jak basatien populazio txikiagoa.


Zelula  



Zelula izaki bizidun guztien egituraunitate eta funtzional garrantzitsuena da. Teoria zelularrean oinarritzen da biologiaren zati handi bat. Zelulak ikusteko, mikroskopioaren beharra dago. Zelulak biziaren oinarrizko elementuak dira: izaki bizidun guztiak zelulez osatuta daude. Izaki bizidunen aniztasuna ikaragarria da, zelula bakar batez edo mila milioika zelulez egon daitezke osatuta; hala ere, konplexuenak ere, zelula bakar batetik sortzen dira. Hau da hain zuzen ere, zelulen ezaugarri nabariena: zelulak dira izaki bizidunak sortzeko gaitasuna daukaten egitura bakarra.


EKHI, ALESS ETA MARTA


Turn static files into dynamic content formats.

Create a flipbook
Issuu converts static files into: digital portfolios, online yearbooks, online catalogs, digital photo albums and more. Sign up and create your flipbook.