Nowe ramy prawne systemu gospodarki odpadami komunalnymi
W dniu 1 stycznia 2012r. weszła w życie ustawa o zmianie ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach oraz niektórych innych ustaw.
Cel wprowadzenia zmian do ustawy: • uszczelnienie obecnie funkcjonującego systemu gospodarki odpadami komunalnymi; • monitorowanie sposobu postępowania z odpadami komunalnymi przez właścicieli nieruchomości, przedsiębiorców oraz gminy; • upowszechnienie prowadzenia komunalnych „u źródła”;
selektywnego
zbierania
odpadów
• zmniejszenie ilości składowanych odpadów komunalnych; • zapewnienie powstania odpowiednich instalacji do odzysku lub unieszkodliwiania odpadów komunalnych.
Obowiązki gmin w zakresie gospodarowania odpadami • Tworzenie warunków do wykonywania prac z utrzymaniem czystości i porządku na terenie gminy;
związanych
• Zapewnienie budowy, utrzymanie i eksploatację własnych lub wspólnych z innymi gminami regionalnych instalacji do przetwarzania odpadów komunalnych; • Nadzorowanie gospodarowania odpadami komunalnymi, w tym realizację zadań powierzonych podmiotom odbierającym odpady komunalne od właścicieli nieruchomości; • Ustanowienie selektywnego zbierania odpadów komunalnych obejmujących, co najmniej: papier, metal, szkło, tworzywa sztuczne, opakowania wielomateriałowe oraz odpady ulegające biodegradacji;
• Tworzenie punktów selektywnego zbierania odpadów (PSZO); • Zapewnienie osiągnięcie odpowiednich poziomów recyklingu, przygotowania do ponownego użycia, odzysku innymi metodami oraz ograniczenie masy odpadów komunalnych ulegających biodegradacji przekazywanych do składowania;
• Prowadzenie działań informacyjnych i edukacyjnych w zakresie prawidłowego gospodarowania odpadami komunalnymi; • Udostępnianie na stronie internetowej urzędu wszelkich informacji dotyczących systemu gospodarki odpadami na terenie gminy; • Dokonywanie corocznej analizy stanu gospodarki odpadami, w celu weryfikacji możliwości technicznych i organizacyjnych gminy.
Obowiązki właścicieli nieruchomości • wyposażanie nieruchomości w pojemniki służące do zbierania odpadów komunalnych oraz utrzymywanie tych pojemników w odpowiednim stanie sanitarnym, porządkowym, technicznym; • zbieranie powstałych na terenie nieruchomości odpadów komunalnych zgodnie z wymaganiami określonymi w regulaminie;
• pozbywanie się zebranych na terenie nieruchomości odpadów komunalnych w sposób zgodny z przepisami ustawy i przepisami odrębnymi.
Obecny system gospodarowania odpadami komunalnymi
Elementy nowego systemu gospodarki odpadami • Właściciel nieruchomości będzie wnosił na rzecz gminy opłatę za gospodarowanie odpadami komunalnymi; • W zamian za opłatę gmina przejmie obowiązki właściciela nieruchomości w zakresie gospodarowania odpadami komunalnymi; • Gmina w drodze uchwały zdecyduje czy przejmuje obowiązki właścicieli nieruchomości w zakresie gospodarowania odpadami komunalnymi w przypadku nieruchomości, na których nie zamieszkują mieszkańcy, a powstają odpady komunalne (sklepy, szkoły, punkty usługowe, domki letniskowe).
• Stawkę opłaty ustali rada gminy w drodze uchwały; Z pobranych opłat za gospodarowanie odpadami komunalnymi gmina pokrywa koszty funkcjonowania systemu gospodarowania odpadami komunalnymi, które obejmują koszty:
1) odbierania, transportu, zbierania, odzysku i unieszkodliwiania odpadów komunalnych;
2) tworzenia i utrzymania punktów selektywnego zbierania odpadów komunalnych; 3) obsługi administracyjnej tego systemu.
• Stawka opłaty w przypadku nieruchomości, na której zamieszkują mieszkańcy będzie zależna od: - liczby mieszkańców,
- powierzchni nieruchomości, - zużycia wody. • Rada gminy będzie mogła ustalić jedną stawkę opłaty dla gospodarstwa domowego. • Stawka opłaty w przypadku nieruchomości, na której nie zamieszkują mieszkańcy, a powstają odpady komunalne będzie zależna od ilości zebranych odpadów, wyrażonej w pojemnikach o określonej pojemności.
• Rada gminy ustalając stawkę opłaty weźmie pod uwagę: 1. liczbę mieszkańców zamieszkujących daną gminę, 2. ilość wytwarzanych na terenie gminy odpadów, 3. koszty funkcjonowania systemu gospodarowania odpadami komunalnymi, 4.przypadki, w których właściciele nieruchomości wytwarzają odpady komunalne nieregularnie • Rada gminy uchwali w drodze uchwały termin, częstotliwość i tryb uiszczania opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi; • Stawka opłaty za odpady selektywnie zebrane będzie musiała być niższa.
Sposób obliczania opłaty w przypadku nieruchomości: - na której zamieszkują mieszkańcy:
OPŁATA = liczba osób/ilość m 2/ilość zużytej wody x stawka opłaty
- na której nie zamieszkują mieszkańcy, a powstają odpady komunalne
OPŁATA = liczba pojemników x stawka opłaty
Zalety i wady poszczególnych metod Stawka zależna od liczby mieszkańców zamieszkujących daną nieruchomość Zalety: - przejrzystość systemu - zgodne z zasadą „kto produkuje śmieci – płaci”, - metoda zrozumiała dla mieszkańców i odbierana jako najbardziej sprawiedliwa, - jest to obecnie stosowana metoda na terenie gminy Andrychów, - początkowo silny wzrost ilości surowców wtórnych. Wady: - trudność weryfikacji rzeczywistej liczby mieszkańców, zamieszkujących daną nieruchomość, - łatwa manipulacja liczbą mieszkańców, - opiera się na rzetelności danych przekazywanych przez mieszkańców o liczbie osób zamieszkujących nieruchomość.
Stawka zależna od ilości zużytej wody z danej nieruchomości Zalety: - może odzwierciedlać faktyczną ilość odpadów powstałych na danej nieruchomości, - sposób dość dobrze przybliżający rzeczywistą liczbę mieszkańców nieruchomości, - ilość zużytej wody jest weryfikowalna.
Wady: - konieczność składania w urzędzie deklaracji po każdym odczycie zużycia wody, - odczyty wodomierzy dokonywane są nieregularnie i trudno jest dokonać ich jednocześnie u wszystkich mieszkańców, - problem z rozliczeniem nieruchomości nie posiadających liczników i niepodłączonych do sieci wodociągowej czy kanalizacyjnej.
Stawka zależna od powierzchni lokalu mieszkalnego Zalety: - łatwość w naliczaniu opłaty ponieważ powierzchnia jest niezmienna, - prosta kontrola (gmina posiada dane dotyczące powierzchni nieruchomości), - niskie koszty wdrożenia, można wykorzystać bazę danych znajdującą się w wydziale zajmującym się obliczaniem podatku od nieruchomości. Wady: - obciążenie wysokimi opłatami osób samotnych mieszkających w dużych domach/mieszkaniach, - brak powiązania z zasadą „kto produkuje śmieci – płaci” - obciążanie opłatą nie mającą związku z wytwarzaniem odpadów, - dane literaturowe, a także jednostek wywozowych wskazują, że mieszkańcy miast produkują więcej odpadów, toteż system ten będzie przerzucał koszty na mieszkańców domów jednorodzinnych (zwłaszcza wiejskich).
Stawka zależna od gospodarstwa domowego Zalety: - łatwość w naliczaniu opłaty, - nie trzeba sprawdzać danych podawanych przez mieszkańców. Wady: - metoda nie zapewnia wyliczenia opłaty proporcjonalnej do ilości wytworzonych odpadów, - w przypadku naliczenia opłaty od gospodarstwa domowego, wszyscy zapłacą taką samą stawkę za różne ilości wytwarzanych odpadów, gdyż jest to system zrównania opłat dla wszystkich, - gospodarstwo jednoosobowe zapłaci tyle samo co rodzina wieloosobowa lub w przypadku podziału gospodarstw na grupy (w zależności od ilości osób) małe gospodarstwa poniosą dodatkowe koszty, - w przypadku domów tzw: „wielopokoleniowych” zamieszkiwanych przez np. dwie rodziny (gospodarstwa domowe) możliwość łączenia gospodarstw (trudność w weryfikacji danych).
• Podstawą naliczenia opłaty będzie deklaracja, którą złoży właściciel nieruchomości. Wzór i termin złożenia pierwszej deklaracji zostanie określony w drodze uchwały rady gminy; • W razie niezłożenia deklaracji wójt, burmistrz lub prezydent miasta określi w drodze decyzji wysokość opłaty, biorąc pod uwagę uzasadnione szacunki, w tym średnią ilość odpadów komunalnych powstających na nieruchomościach o podobnym charakterze. W razie stwierdzenia, że właściciel nieruchomości nie uiścił opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi albo uiścił ją w wysokości niższej od należnej, wójt, burmistrz lub prezydent miasta określa, w drodze decyzji, wysokość zaległości z tytułu opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi.
Właściciel nieruchomości, który w dniu wejścia w życie ustawy (01.01.2012 r.) ma zawartą umowę na odbieranie odpadów komunalnych jest zwolniony z uiszczania opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi w okresie obowiązywania umowy, nie dłużej jednak niż przez 18 miesięcy (do 31.06.2013) czyli
od 1 lipca 2013r. powstaje obligatoryjny obowiązek wnoszenia opłaty na rzecz gminy za gospodarowanie odpadami komunalnymi. !!!! Uwaga !!!!!
Dotychczasowe umowy nie wygasają automatycznie. Trzeba je wypowiedzieć w terminie określonym w umowie lub przepisach odrębnych
• Podmiot odbierający odpady komunalne zostanie wyłoniony w drodze przetargu na zasadach określonych w ustawie – Prawo zamówień publicznych; • Spółki z udziałem gminy będą mogły odbierać odpady komunalne, jeżeli zostaną wyłonione w drodze przetargu; • Gmina będzie mogła ogłosić przetarg i zagospodarowanie odpadów komunalnych;
na
odbieranie
• Gmina powyżej 10. 000 mieszkańców będzie mogła podzielić teren gminy na sektory i ogłosić osobny przetarg dla każdego z sektorów;
• Zmieszane odpady komunalne, odpady zielone, a także pozostałości z sortowania będą przekazywane do regionalnych instalacji do przetwarzania odpadów komunalnych, wskazanych w wojewódzkim planie gospodarki odpadami Wojewódzkie Plany Gospodarki Odpadami określają m.in.: - regiony gospodarki odpadami komunalnymi wraz ze wskazaniem gmin wchodzących w skład regionu;
- regionalne instalacje do przetwarzania odpadów komunalnych w poszczególnych regionach oraz instalacje zastępcze.
Region gospodarki odpadami - obszar określony w wojewódzkim planie gospodarki odpadami liczący co najmniej 150 000 mieszkańców; regionem może być gmina licząca powyżej 500 000 mieszkańców Zakład zagospodarowania odpadów: • o mocy przerobowej wystarczającej do przyjmowania i przetwarzania odpadów z obszaru zamieszkałego przez co najmniej 120 tys. Mieszkańców; • spełniający wymagania najlepszej dostępnej techniki lub technologii (BAT); • zapewniający termiczne przekształcanie odpadów lub: a. mechaniczno-biologiczne przetwarzanie zmieszanych odpadów komunalnych i wydzielenie frakcji nadających się do odzysku; b. przetwarzanie selektywnie zebranych odpadów zielonych i innych odpadów ulegających biodegradacji; c. składowanie odpadów powstających w procesie mechaniczno-biologicznego przetwarzania zmieszanych odpadów oraz pozostałości z sortowania odpadów komunalnych o pojemności pozwalającej na przyjmowanie przez okres nie krótszy niż 15 lat
Instalacja zastępcza - instalacja przewidziana do zastępczej obsługi regionów do czasu uruchomienia regionalnych instalacji do przetwarzania odpadów komunalnych, w przypadku gdy znajdująca się w nich instalacja uległa awarii lub nie może przyjmować odpadów z innych przyczyn
Projektowany system gospodarowania odpadami komunalnymi
Nowy system gospodarki odpadami następujące rodzaje odpadów:
będzie
obejmował
· papier i tekturę, metale, tworzywa sztuczne, szkło i opakowania wielomateriałowe, · odpady komunalne ulegające biodegradacji, w tym odpady opakowaniowe ulegające biodegradacji, · odpady zielone, · meble i innych odpady wielkogabarytowe, · zużyty sprzęt elektryczny i elektroniczny, · przeterminowane leki i chemikalia, · zużyte baterie i akumulatory, · odpady budowlane i rozbiórkowe, · zużyte opony. Pozostałe frakcje odpadów komunalnych będą zbierane łącznie, jako: · zmieszane odpady komunalne.
Odbiór zmieszanych odpadów komunalnych odbywać się będzie w systemie pojemnikowo-workowym.
Odpady selektywne będą zbierane: • w systemie pojemnikowo-workowym • w ramach tzw. „wystawki” • w ramach Punktu Selektywnego Zbierania Odpadów Komunalnych (PSZOK) przy ul. Batorego i na składowisku odpadów
System pojemnikowo-workowy zabudowa jednorodzinna – worek lub pojemnik: papier, tektura i opakowania wielomateriałowe szkło bezbarwne i na szkło kolorowe tworzywa sztuczne metal odpady komunalne ulegające biodegradacji, w tym odpady opakowaniowe ulegające biodegradacji i na odpady zielone
zmieszane odpady komunalne.
• odpady komunalne ulegające biodegradacji, w tym odpady opakowaniowe ulegające biodegradacji i odpady zielone zbierane z częstotliwością: 2 x miesiąc • pozostałe odpady zbierane z częstotliwością : 1 x miesiąc
System pojemnikowo-workowy Zabudowa wielorodzinna – worek lub pojemnik : papier i tekturę i na opakowania wielomateriałowe, szkło bezbarwne i na szkło kolorowe, metal, tworzywa sztuczne, odpady komunalne ulegające biodegradacji, odpady opakowaniowe ulegające biodegradacji i na odpady zielone, zmieszane odpady komunalne.
• odpady komunalne ulegające biodegradacji, w tym odpady opakowaniowe ulegające biodegradacji i odpady zielone zbierane z częstotliwością: 2 x miesiąc • odpady zmieszane zbierane z częstotliwością: 2 x tydzień • pozostałe odpady segr. zbierane z częstotliwością : 1 x miesiąc
Odpady zbierane w ramach tzw. „wystawki” - meble i inne odpady wielkogabarytowe - zużyte opony Zbiórka tych odpadów prowadzona będzie w zabudowie jednorodzinnej wiejskiej jeden raz w roku, natomiast w zabudowie jednorodzinnej miejskiej i w zabudowie wielorodzinnej dwa razy w roku, według wcześniej ustalonego harmonogramu, w systemie tzw. „wystawki”. W zabudowie wielorodzinnej „wystawka” organizowana będzie w skupiskach budynków administrowanych przez spółdzielnię i wspólnoty mieszkaniowe. Miejsca ustawienia pojemników lub miejsca złożenia odpadów wyznaczane będą przez spółdzielnię i wspólnoty mieszkaniowe. Natomiast w zabudowie jednorodzinnej „wystawka” organizowana będzie w wyznaczonych dzielnicach/osiedlach według harmonogramu - w poszczególnych dniach i miesiącach, w określonych godzinach.
Odpady zbierane w ramach PSZOK
• meble i odpady wielkogabarytowe, • zużyte opony, • zużyte baterie i akumulatory,
• chemikalia, • zużyty sprzęt elektryczny i elektroniczny, • odpady budowlane i rozbiórkowe
• odpady komunalne ulegające biodegradacji, w tym odpady opakowaniowe ulegające biodegradacji
Odpady do transportem.
PSZOK
mieszkańcy
będą
dostarczać
własnym
Do dnia 31 grudnia 2020r. Gminy będą obowiązane osiągnąć: 1.Poziom recyklingu i przygotowania do ponownego użycia następujących frakcji odpadów komunalnych: papieru, metali, tworzyw sztucznych i szkła w wysokości co najmniej 50% wagowo; 2.Poziom recyklingu, przygotowania do ponownego użycia i odzysku innymi metodami innych niż niebezpieczne odpadów budowlanych
i rozbiórkowych w wysokości co najmniej 70%wagowo; •Dochodzenie do tych poziomów będzie stopniowe, w drodze rozporządzenia zostaną określone poziomy na kolejne lata, a także sposób obliczania tych poziomów.
• Gminy są zobowiązane ograniczyć masę odpadów komunalnych ulegających biodegradacji kierowanych na składowiska: do dnia 16 lipca 2013 r. – do nie więcej niż 50% wagowo w stosunku do masy tych odpadów wytworzonych w 1995r. do dnia16 lipca 2020r. – do nie więcej niż 35% wagowo w stosunku
do masy tych odpadów wytworzonych w 1995r.; • Poziomy na kolejne lata i sposób ich obliczania zostały określone
w rozporządzeniu.
Administracyjne kary pieniężne dla gmin Za niezorganizowanie przetargu na odbieranie odpadów komunalnych od właścicieli nieruchomości:
od 10
000 zł do 50 000zł
Za nieterminowe przekazanie sprawozdania:
100 zł za każdy dzień opóźnienia Za nieosiągnięcie poziomów odzysku, recyklingu, przygotowania do ponownego użycia oraz ograniczenia składowania odpadów ulegających biodegradacji: iloczyn stawki opłaty marszałkowskiej za zmieszane odpady komunalne i brakującej masy odpadów komunalnych [Mg].
Propozycje wysokości stawki opłaty
W przypadku nieselektywnego przekazywania odpadów stawka opłaty będzie o
50% wyższa
czyli
14,40 zł/mieszkańca/miesiąc lub
46,29 zł/gospodarstwo/miesiąc
Porównanie opłaty liczonej od osoby i gospodarstwa (1 stawka dla wszystkich gospodarstw)
Porównanie opłaty liczonej od osoby i gospodarstwa (stawka zróżnicowana w zależności od wielkości gospodarstw)
Na wysokość stawki mają wpływ: - przepisy ustawy o UCiP wskazujące, że całe koszty funkcjonowania gospodarowania odpadami komunalnymi należy pokryć z opłat mieszkańców (a więc nie ma już możliwości finansowania selektywnego zbierania odpadów poprzez budżet gminy); - koszty administracyjne systemu (etaty, przygotowanie stanowisk pracy, materiały biurowe, oprogramowanie, koszty kontroli), koszty akcji informacyjnej i edukacji ekologicznej muszą być wliczone w opłatę; - koszty transportu – zmieszane odpady komunalne, odpady zielone, a także pozostałości z sortowania muszą być przekazywane do regionalnych instalacji do przetwarzania odpadów komunalnych, wskazanych w wojewódzkim planie gospodarki odpadami. Najbliższa instalacja przyjmująca zmieszane odpady komunalne znajduje się w chwili obecnej w Oświęcimiu; - ustawodawca narzucił obowiązek odzysku odpadów biodegradowalnych.
Obecnie uśredniona stawka za wywóz odpadów jaką ponosi statystyczny mieszkaniec Gminy to:
5,54 zł/m-c proponowana opłata na jednego mieszkańca to:
9,60 zł/m-c różnica: 4,06 zł/m-c na którą składa się wzrost kosztów: - zagospodarowania niesegregowanych odpadów komunalnych w instalacji regionalnej (MBP Brzeszcze lub Oświęcim) o 39%, - transportu odpadów do instalacji regionalnej (MBP Brzeszcze lub Oświęcim) o 17%, - prowadzenia selektywnej zbiórki odpadów komunalnych (koszty przeniesione bezpośrednio na wytwarzającego mieszkańca oraz zbiórka odpadów biodegradowalnych) tj. zbiórki doczyszczania i przygotowania do transportu i odzysku o 14%, - administracyjnych o 3,32%.
DZIĘKUJEMY ZA UWAGĘ