Dwulatki i trzylatki w przedszkolu i w domu magazyn o wychowaniu i edukacji dzieci
nr 9.132 wrzesień 2012 indeks: 248428
Współpraca z rodzicami:
Jak współpracować z nauczycielami przedszkoli? Zebranie z rodzicami Rodzice i nauczyciele jako sprzymierzeńcy
Kompetencje organów przedszkola w zakresie tworzenia prawa wewnętrznego Rola nauczyciela w budowaniu wizerunku przedszkola Muzyczne wspomnienia z wakacji Pasowanie na przedszkolaka Kto jesienią spaceruje, ten się dobrze czuje Sprawności przedszkolaka CENA 20,48 ZŁ w tym VAT 5%
ISSN 1642-8668
Nowa ksi¥ ¯ka Edyty Gruszczyk-Kolczyñskiej i Ewy Zieliñskiej
szczegó³y str.6 bliżej przedszkola 9.132 wrzesień 2012
55
nr 9.132 wrzesień 2012
Centrum Edukacyjne BLIŻEJ PRZEDSZKOLA Miesięcznik Bliżej Przedszkola Sklep BliżejEdukacji.pl Portal blizejprzedszkola.pl Strony internetowe dlaPrzedszkoli.eu
w numerze:
Niepubliczna Placówka Doskonalenia Nauczycieli
Pod prąd...
4 OPIEKA I EDUKACJA Z CZIPEM Bogusław Śliwerski
Nowa książka
6 Dwulatki i trzylatki w przedszkolu i w domu. jak świadomie je wychowywać i uczyć
Edyta Gruszczyk-Kolczyńska, Ewa Zielińska
Metoda Ruchu Rozwijającego
10 MDS i MRR – komplementarnie uzupełniające się metody Marta Bogdanowicz
Jak przygotować przedszkolaka do szkoły?
14 Na jesiennym straganie Beata Bielska 20 Ulica Figur Geometrycznych Edyta Kaczanowska
24 Dwulatek w przedszkolu Ewa Zielińska 27 Dla dobra dziecka – jak współpracować z nauczycielami? Dorota Smoleń 30 Nowe sposoby pracy z tekstem literackim Anna Torbicka 34 Napady złości u dziecka – symptom cywilizacyjny? Agnieszka Pasternak
37 Oswajanie przyrody Joanna Maghen 38 Jak pięknie być razem Gabriela Fejkiel 40 Sprawności przedszkolaka Robert Domań 44 O ważności stymulacji rozwoju mowy Barbara Pietrzak-Szymańska 46 Pasowanie na przedszkolaka – jak skutecznie zaplanować imprezę przedszkolną Dorota Kamińska
Agnieszka Czeglik
70 Kompetencje organów przedszkola
w zakresie tworzenia prawa wewnętrznego Dariusz Skrzyński
Wasi sojusznicy
73 Nie taki słownik straszny... Agnieszka Woźny 74 nOWOCZESNY SYSTEM I-PRZEDSZKOLE 76 pomysły dla dzieci – rozwiązanie dla przedszkoli 77 Wiele pożytku z zabawy Paulina Nowak 78 Miejsce przyjazne przedszkolakom Anna Machacz
Kącik muzyczny
Pomysły dla artysty
82 Parasol na niepogodę • Pacynka Pani Jesieni • Stojak na przybory • Lew Katarzyna Michalec
Spotkania ze sztuką
83 Między renesansem a barokiem Małgorzata Maćkowiak, Ewa Stadtmüller
Sprzymierzeńcy w wychowaniu
86 Rodzice i nauczyciele jako sprzymierzeńcy Maria Mend
Przedszkole otwarte na zmiany
88 Zabawy z gazetami – czyli pedagogika zabawy w praktyce Maria Broda-Bajak, Monika Majewska
Kącik tęczowej muzyki
50 Tęczowe wspomnienia z wakacji
Monika Wyrwa-Kluza, Elżbieta Kaczmarska, Mateusz Kluza
Scenariusze na różne okazje
Jak się pokazać
91 Dobre maniery zawsze w cenie Monika Urbańska-Bulas 94 Rola nauczyciela w budowaniu wizerunku przedszkola Anna Jankowska
56 Zabawy małych tropicieli-przyrodników Elżbieta M. Minczakiewicz
58 Kto jesienią spaceruje, ten się dobrze czuje Małgorzata Barańska, Ewa Jakacka
60 Wspomnienia z wakacji 61 NOMINO gimnastyka dla każdego Smyka Lilianna Kędzierska
62 Kulinarne przysmaki – czyli co lubią przedszkolaki Elżbieta Bukowiecka-Górny
64 krajobrazy polskie Agnieszka Sęczek 65 Kolorowe smoki Agnieszka Sęczek bliżej przedszkola 9.132 wrzesień 2012
66 Nowi rodzice, pierwsze zebrania– strach czy przyjemność?
80 Pamiątki z wakacji • Bączki Maria Tomaszewska
Bliżej przedszkola
Zarządzanie przedszkolem
97 Lubię to! Przedszkole na Facebooku Katarzyna Płachecka O diabełku, który odważył się śmiać
100 W niebie i w piekle ks. Mieczysław Maliński
Z życia przedszkolaków
102 Uczmy się od dzieci Irena Obuchowska
A ponadto:
Pod patronatem BLIŻEJ PRZEDSZKOLA – str. 13, 23, 43 Ogłoszenia – str. 103
szukaj gotowych narzędzi na błękitnych stronach
magazyn o wychowaniu i edukacji dzieci
Edyta Gruszczyk-Kolczyñska, Ewa Zieliñska oraz miesiêcznik BLI¯EJ PRZEDSZKOLA
zapraszaj¹ na konferencjê: Dwulatki i trzylatki w przedszkolu i w domu Jak œwiadomie je wychowywaæ i uczyæ
ADRES REDAKCJI:
ul. J. Kostrzewskiego 17, 30-437 Kraków redakcja@blizejprzedszkola.pl 12 631 04 10, 12 262 50 34
ZESPÓŁ REDAKCYJNY:
Robert Halik – redaktor naczelny (r.halik@blizejprzedszkola.pl) Marta Stasińska – sekretarz redakcji (m.stasinska@blizejprzedszkola.pl) Maria Broda-Bajak (m.bajak@blizejprzedszkola.pl) Kinga Kurczek (k.kurczek@blizejprzedszkola.pl) Aneta Wojnarowska (a.wojnarowska@blizejprzedszkola.pl) Agnieszka Czeglik (a.czeglik@blizejprzedszkola.pl)
STALI AUTORZY:
prof. Edyta Gruszczyk-Kolczyńska, prof. Marta Bogdanowicz, prof. Bogusław Śliwerski, Ewa Zielińska, Beata Bielska, Joanna Maghen, ks. Mieczysław Maliński.
WSPÓŁPRACA:
prof. Danuta Waloszek, dr Bronisława Dymara, dr Lidia Wollman, dr Barbara Kurowska, dr Agnieszka Olczak, Anna Sowińska, Aneta Maciągiewicz, Barbara Szeląg, Agnieszka Pasternak, Monika Urbańska-Bulas, Agnieszka Janiec, Joanna JuszczakGuca, Jerzy Binkowski, Ida Winiarek, Violetta Kruczkowska, Maria Zofia Tomaszewska, Edyta Kaczanowska.
ZESPÓŁ DORADCZY:
Ewa Lelo, Bożena Michalska, Małgorzata Wajda
FOTO NA OKŁADCE: Stock Photo © Gennadiy Poznyakov FOTO: sxc.hu, morguefile.com, depositphotos.com GRAFIKA I SKŁAD: Wojciech Wolak PATRONATY MEDIALNE: Katarzyna Halik (katarzyna.halik@blizejprzedszkola.pl) MARKETING i REKLAMA: Jarosław Wypych (j.wypych@blizejprzedszkola.pl); Katarzyna Kiljańska (k.kiljanska@blizejprzedszkola.pl) PRENUMERATA: Aneta Machał (a.machal@blizejprzedszkola.pl) WYDAWCA: Centrum Edukacyjne BLIŻEJ PRZEDSZKOLA NAKŁAD: 8000 ISSN: 1642-8668 INDEKS: 248428 DRUK: drukarnia Bimart
11 paŸdziernika 2012 r. w Krakowie ZAPISZ SIÊ JU¯ TERAZ! specjalna cena dla prenumeratorów miesiêcznika BLI¯EJ PRZEDSZKOLA
szczegó³y na dwulatki.blizejprzedszkola.pl
W tym numerze tylko dla prenumeratorów plakaty przedszkolne: - Dzieñ Ochrony Œrodowiska - Dzieñ Zwierz¹t - Pani Jesieñ - jesienne ozdoby
PRENUMERATA REDAKCYJNA:
Prenumeratę redakcyjną można zamówić w dowolnym momencie na dowolny okres. Cena brutto prenumeraty za 12 miesięcy: 268 zł, za 6 miesięcy: 136,58 zł Konto: Centrum Edukacyjne BLIŻEJ PRZEDSZKOLA Numer rachunku: 32 1020 2892 0000 5602 0420 7833 Zamówienia prenumeraty: prenumerata@blizejprzedszkola.pl 12 631 04 10 w. 101, 12 262 50 34 www.blizejprzedszkola.pl/formularz
Prenumerata instytucjonalna:
Kolporter S.A.: prenumeratę można zamawiać w oddziałach firmy na terenie całego kraju. Informacje pod numerem infolinii 0801 205 555 lub poprzez stronę internetową http://sa.kolporter.com.pl RUCH S.A.: Wpłaty na prenumeratę przyjmują jednostki kolportażowe RUCH S.A. właściwe dla miejsca zamieszkania. Termin przyjmowania wpłat na prenumeratę krajową do 5. dnia każdego miesiąca poprzedzającego okres rozpoczęcia prenumeraty. Infolinia 0 804 200 600, www.ruch.com.pl; tel. 22 532 88 19, fax. 22 532 87 34 Przedruk materiałów zamieszczonych w miesięczniku w jakiekolwiek formie oraz ich publikacja w Internecie bez wcześniejszej zgody Wydawcy są zabronione. Redakcja nie ponosi odpowiedzialności za treść ogłoszeń i reklam. Wydawca ma prawo odmówić publikacji reklamy bez podania przyczyny. Redakcja zastrzega sobie prawo do zmian i skrótów w nadesłanych materiałach oraz do nadawania tytułów.
Czy masz plakaty z poprzednich miesiêcy?
zajrzyj na www.blizejprzedszkola.pl/miesiecznik bliżej przedszkola 9.132 wrzesień 2012
Pod prąd... Bogusław Śliwerski
Opieka i edukacja z czipem A
ktywne zaangażowanie rodziców posyłających dzieci do przedszkoli w systematyczną i niemalże codzienną współpracę z ich nauczyciel(k)ami było do niedawna fenomenem w strukturze całego systemu edukacji. Ich autentyczna troska, sugestie, ale i bezpośrednio, otwarcie formułowane profesjonalnym pedagogom oczekiwania czy niepokoje zachowywały swoją ciągłość jeszcze w pierwszych latach edukacji szkolnej dziecka. Z biegiem lat, im dziecko staje się coraz bardziej dojrzałe, samodzielne, zmniejsza się poziom zainteresowania ze strony rodziców jego aktywnością w placówce oświatowej, przejawianymi przez nie postawami wobec siebie i innych, realizacją zadań dydaktycznych, sposobem radzenia sobie z trudnościami czy sukcesami, itp. Zmienia się jednak kultura pedagogiczna i komunikacyjna wśród rodziców i nauczycieli ze względu na pozorne ułatwienia, które wynikają z możliwości wzajemnego informowania się via Internet czy telefon komórkowy. Nowe media tak silnie wpisują się w codzienne życie, że coraz częściej sami rodzice, którzy są już pokoleniem użytkowników globalnej sieci, traktują ją jako „naturalne środowisko informacyjne”, które zwalnia ich z potrzeby bezpośredniego porozumiewania się z nauczyciel(k)ami przedszkoli czy szkół. Zdalna wymiana komunikatów staje się od kilku lat także wyróżniającą niektóre placówki na rynku usług ofertą. Nawet nie trzeba już przekonywać rodziców do e-współpracy, skoro wmawia się im, że jest ona wyjściem naprzeciw ich oczekiwaniom. Proponuje się im nie tylko korzystanie z systemu do automatycznego rozliczania czasu i kosztów pobytu dzieci w przedszkolu, ale i e-dzienniki, newslettery czy sms-owe powiadamianie. Postnowocześni rodzice mogą, jak się ich o tym zapewnia, w wygodny dla siebie sposób, przez przeglądarkę internetową, z domowego komputera, laptopa lub telefonu komórkowego przeglądać kalendarz obecności dziecka w przedszkolu, uzyskać informację o należności za pobyt dziecka
bliżej przedszkola 9.132 wrzesień 2012
w placówce według różnych stawek, o wykorzystywanych przez nie posiłkach i związanych z tym kosztach czy wreszcie – mogą śledzić jego zajęcia. Oferuje się rodzicom karty czipowe do odbierania dziecka z przedszkola, które rejestrują czas jego pobytu, a więc i możliwość wyegzekwowania stosownych opłat. Wszystko czyni się ponoć w trosce o to, by nauczyciele nie zawracali sobie głowy tym, czy i kiedy dziecko opuszcza przedszkole, gdyż dysponent karty i ich rejestrator przejmują to na siebie. Gdyby nauczycielka chciała porozmawiać z rodzicem czy innym opiekunem dziecka o jego aktywności w danym dniu, to może spotkać się z odmową, gdyż wychodząc po rozmowie z przedszkola, „zegar” doliczy czas do kolejnych kosztów. Oczywiście, można to przeprogramować tak, by czas wejścia rodzica do placówki był równoznaczny z jego odbiorem.
Czy rzeczywiście dobrze pracuje się nauczycielom w klasach, salach, pracowniach, w których wszyscy są permanentnie podglądani przez kamery, a zapis ich działań jest archiwizowany na odpowiednich nośnikach? Kto, do czego i po co to wykorzysta? Spece od e-biznesu wprowadzili przedszkola i szkoły na internetowe platformy jako placówki, których klienci prędzej czy później zapragną ułatwień związanych z przebywaniem w nich ich dzieci. Nawet nie dostrzegą, że to, co jeszcze dzisiaj jest zaledwie ofertą, już jutro będzie powinnością, za którą trzeba będzie zapłacić. Ta zresztą już teraz nie jest bezpłatna, bowiem przedszkola rejestrujące się w tym systemie, muszą płacić comiesięczny abonament. Z jakich środ-
Nowa książka Jeżeli nauczycielki chcą zachować swoje miejsce pracy, muszą rozszerzyć kompetencje zawodowe o wiadomości i umiejętności wspierania w rozwoju, wychowania oraz kształcenia dzieci młodszych w warunkach przedszkola. Mamy nadzieję, że pomoże im w tym niniejsza publikacja.
Edyta Gruszczyk-Kolczyńska Ewa Zielińska
Dwulatki i trzylatki w przedszkolu i w domu Jak œwiadomie je wychowywaæ i uczyæ
Rok
szkolny 2008/2009 był znaczący dla wychowania przedszkolnego w Polsce – ogłoszono go „Rokiem Przedszkolaka”. W tym czasie nabrało mocy rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej w sprawie możliwości organizowania innych form wychowania przedszkolnego (zwanych alternatywnymi) oraz sposobu ich działania. Przestano też masowo likwidować przedszkola, co więcej – z miesiąca na miesiąc systematycznie rośnie liczba punktów i zespołów przedszkolnych, które funkcjonują obok tradycyjnych przedszkoli. W grudniu 2008 roku ukazało się rozporządzenie w sprawie Podstawy programowej wychowania przedszkolnego, regulujące działalność pedagogiczną wszystkich placówek przedszkolnych, niezależnie od ich formuły organizacyjnej. W lutym 2009 roku Sejm przyjął ustawę o obniżeniu wieku rozpoczynania nauki w szkole przez dzieci. Pojawiły się też gorące – trwające do dzisiaj – spory o kształt wychowania przedszkolnego w Polsce. Nie ma tygodnia bez polemiki w prasie, debaty telewizyjnej, różnych form obywatelskich protestów. Powodem tej sytuacji jest zbyt słabe przygotowanie szkół pod względem organizacyjnym i pedagogicznym na przyjęcie sześciolatków do klasy pierwszej. Niestety, na dalszy plan zostały zepchnięte inne ważne i nierozwiązane dotąd problemy wychowania przedszkolnego. Jednym z nich jest obecność w placówkach wychowania przedszkolnego dzieci, które nie ukończyły jeszcze trzeciego roku życia.
bliżej przedszkola 9.132 wrzesień 2012
Na dodatek liczba maluchów w przedszkolu będzie się zwiększać z racji: o nacisków pracujących rodziców, którzy chcą możliwie wcześnie zapewnić dziecku fachową opiekę i wychowanie, a nie mogą korzystać ze żłobków, bo jest ich zdecydowanie za mało; o obaw dyrektorów samorządowych przedszkoli przed likwidacją placówki lub jednego z oddziałów, gdy w danym roku dzieci jest mniej, niż to przewidują normy. Z obecnością dwulatków w przedszkolu wiążą się poważne problemy natury merytorycznej. Dwulatek jest dzieckiem młodszym o jeden rok od trzylatka, a więc uboższym o 1/3 doświadczeń życiowych. Dlatego nieco inaczej niż trzylatek zaspokaja swoje potrzeby psychiczne i inaczej uczy się ważnych życiowo umiejętności. Trzeba tu wyjaśnić, że dbałością o rozwój i wychowanie tak małych dzieci zajmowała się dotąd pedagogika opiekuńcza, a nie pedagogika przedszkolna. Nauczyciele przedszkola nie są więc w wystarczającym stopniu przygotowywani do wspierania w rozwoju, wychowania i kształcenia tak małych dzieci. Także w metodykach wychowania przedszkolnego uwzględnione są potrzeby rozwojowe i możliwości edukacyjne dzieci dopiero począwszy od trzeciego roku życia.
blizejprzedszkola.pl Na dodatek nauczyciele nie mogą uzupełnić swojej wiedzy, gdyż w ostatnich latach nie ukazała się ani jedna publikacja metodyczna omawiająca kompleksowo problemy dwulatka w placówce wychowania przedszkolnego. Niewiele lepiej przedstawiają się też publikacje dotyczące trzylatka w przedszkolu. Jak dotąd jedyną publikacją zwartą w całości poświęconą trzylatkom w przedszkolu jest Wspomaganie rozwoju umysłowego trzylatków i dzieci starszych wolniej rozwijających się. Książka dla rodziców, terapeutów i nauczycielek przedszkola , którą opublikowałyśmy jedenaście lat temu. O jej popularności najlepiej świadczy fakt, że była wznawiana sześciokrotnie (ostatni raz w 2012 roku). Ze względu na wcześniej omówione zmiany w wychowaniu przedszkolnym trzeba było napisać nową książkę dla rodziców i nauczycieli. Książkę wzbogaconą o wiedzę z zakresu rozwoju psychoruchowego, wychowania i kształcenia dzieci z ostatnich dziesięciu lat. Taką książkę oddajemy w ręce rodziców i nauczycieli zajmujących się wspomaganiem rozwoju umysłowego i wychowaniem dzieci w drugim i trzecim roku życia. Książka Dwulatki i trzylatki w przedszkolu i w domu – jak skutecznie je wychowywać i uczyć różni się zdecydowanie od swojego pierwowzoru także dlatego, że obecnie lepiej rozumiemy rozwój psychoruchowy małych dzieci, możliwości ich wychowywania i kształcenia. Wzbogaciły się też nasze doświadczenia pedagogiczne, gdyż mamy za sobą o dziesięć lat dłuższą praktykę zajmowania się młodszymi dziećmi w przedszkolach, również dwulatkami. W tym czasie było wiele okazji do rozmawiania z nauczycielami i rodzicami małych dzieci, do poznania ich obaw i oczekiwań. W książce bierzemy pod uwagę ponadto wytyczne zawarte w aktualnych dokumentach regulujących działalność pedagogiczną, z uwzględnieniem obecności dwulatków w placówkach wychowania przedszkolnego. Przewidujemy bowiem, że liczba tak małych dzieci w przedszkolach będzie rosła, szczególnie gdy starsze przedszkolaki wcześniej rozpoczną naukę w szkole.
Podajemy także najważniejsze ustalenia dotyczące wspomagania rozwoju umysłowego i kształtowania ważnych umiejętności wraz z krótką charakterystyką procesu uczenia się maluchów. Stanowią one podstawę dla treści zawartych we wszystkich rozdziałach części drugiej książki. Wszak sukcesy pedagogiczne w zakresie wspomagania rozwoju, wychowania i kształcenia zależą od tego, w jakim stopniu dorośli – nauczycielka przedszkola, rodzicie – potrafią organizować proces uczenia się dostosowany do możliwości umysłowych maluchów, jednocześnie miły dla dzieci i dorosłych. W publikacji piszemy o kształtowaniu się dziecięcej ciekawości, gdyż od niej zaczyna się proces uczenia się maluchów. Podtrzymywanie ciekawości i prawidłowe organizowanie procesu uczenia się jest warunkiem ich rozwoju i edukacji. Kolejny ważny problem wynika z faktu, że maluchy preferują uczenie się poprzez naśladownictwo. Dlatego dobrze im się wiedzie w grupach różnowiekowych (zwanych też rodzinkowymi). Jeżeli tworzą odrębną grupę rówieśniczą, trzeba i warto angażować starsze dzieci do zajęć z maluchami. Podajemy sporo praktycznych i rad, w jaki sposób zorganizować tego typu zajęcia. W książce dla rodziców i nauczycieli nie można pominąć omówienia zależności pomiędzy wychowaniem zamierzonym i niezamierzonym, a także wyjaśnień, jak dzieci dowiadują się, co można, a czego nie można. Omawiamy kary i nagrody w wychowaniu maluchów oraz piszemy o groźnych skutkach złego posługiwania się tymi wzmocnieniami. Jeżeli dorośli – rodzice i nauczyciele – słabo orientują się w tych problemach, wychowanie maluchów staje się udręką dla nich i dzieci. Sporo miejsca poświęcamy obowiązującym zaleceniom planowania działalności pedagogicznej. Oczekuje się bowiem, że nauczyciele potrafią opracować autorski program, tak
Książka rozpoczyna się omówieniem indywidualnych różnic rozwoju psychoruchowego dzieci w drugim i trzecim roku życia oraz oczekiwań, jakim muszą one sprostać, przekraczając próg przedszkola. Warto, aby zapoznali się z tym rozdziałem także przeciwnicy zapisywania dwulatków do przedszkoli. Bywają bowiem trzylatki i dzieci starsze, które zdecydowanie gorzej funkcjonują od rozgarniętego i przyuczonego do samodzielności dwulatka. Książka omawia także problemy adaptacyjne maluchów przychodzących do przedszkola. Wyjaśniamy tu, na przykład, dlaczego młodsze dzieci łatwiej znoszą zmianę otoczenia i szybciej przystosowują się do warunków przedszkola. Jednak mniejsze lub większe kłopoty adaptacyjne zależą od tego, w jaki sposób maluch został przygotowany do przebywania w nowym miejscu, pod opieką trzeciej osoby. Dlatego sporo uwagi poświęcamy temu, jak rodzice mają przygotować małe dziecko do przedszkola i jak można im w tym pomóc. ) Autorkami są E. Gruszczyk-Kolczyńska i E. Zielińska (WSiP, Warszawa 2000, ostatnie wydanie opatrzone jest datą 2012).
Zamów ju¿ dziœ! www.BlizejEdukacji.pl
bliżej przedszkola 9.132 wrzesień 2012
Metoda Ruchu Rozwijającego Spośród wielu form pracy z dziećmi o prawidłowym rozwoju, jak i dziećmi z dysfunkcjami OUN (ośrodkowy układ nerwowy), które służą rozwijaniu komunikacji na poziomie językowym (werbalnym i niewerbalnym) oraz niejęzykowym, na szczególną uwagę zasługują dwie, komplementarnie uzupełniające się metody – Metoda Dobrego Startu Marty Bogdanowicz (MDS) i Metoda Ruchu Rozwijającego Weroniki Sherborne (Sherborne Developmental Movement – SDM).
Marta Bogdanowicz
MDS i MRR – komplementarnie uzupełniające się metody Wspólna geneza Metody Dobrego Startu i Metody Ruchu Rozwijającego Metoda Dobrego Startu Marty Bogdanowicz (Bogdanowicz 1985, 1999) oraz Metoda Ruchu Rozwijającego Weroniki Sherborne (Sherborne 1997; Bogdanowicz, Kisiel, Przasnyska 1994) wyrosły z teorii i praktyki trzech filozofów i pedagogów: Austriaka Rudolfa Steinera (1861–1925) – autora teorii eurytmii, Szwajcara Emila Jacquesa-Dalcroze (1879–1958) – twórcy rytmiki i „ojca” nowoczesnego wychowania muzycznego oraz Węgra Rudolfa Labana (1879–1958) – badacza analizującego ruch ludzki, twórcy kinetografii, czyli systemu symboli graficznych, służących do zapisu działań ruchowych człowieka. Rudolf Steiner stworzył teorię eurytmii. W tej teorii rytm stanowi centralne pojęcie, bowiem jest uznany za podstawę wszelkich procesów zachodzących w przyrodzie – zarówno tego, co dzieje się wokół nas, jak i w nas samych. Teorię tę potwierdza rytm pór roku, wschodów i zachodów słońca, przypływów i odpływów oceanów. Rytmy biologiczne to rytm oddechów i bicia serca, okresów płodności, snu i czuwania, rytm napinania i rozluźniania mięśni. Odpowied-
10
bliżej przedszkola 9.132 wrzesień 2012
nikiem przeżywanych przez człowieka „rytmów zewnętrznych” i „wewnętrznych” jest rytm jego aktywności, ruchów i tworzonej oraz odtwarzanej przez niego muzyki. Jest źródłem wszelkiego działania ludzkiego. Za pomocą rytmu i ruchu człowiek wyraża wszelkie treści życia psychicznego: uczucia, myśli, pragnienia, swoją osobowość i komunikuje się z otoczeniem. Rytm w powiązaniu z ruchem i muzyką to centralne pojęcia i podstawa koncepcji Emila Jacquesa-Dalcroze’a, twórcy nowoczesnego wychowania muzycznego, opartego na gimnastyce rytmicznej. Jego koncepcja stanowiła wcielenie idei Steinera na grunt pedagogiki, w której wychowanie muzyczne oparto na rytmie i ruchu. Ruch, rytm i muzyka stanowią również istotę koncepcji Rudolfa Labana. W efekcie prowadzonych przez siebie badań nad ruchem ludzkim i możliwościami jego zapisu stworzył nowoczesną kinetografię, czyli system symboli graficznych, służących zapisowi wszelkich działań ruchowych człowieka. Był również twórcą nowoczesnej twórczej gimnastyki ekspresyjnej, bliskiej dramy i tańca. Wśród fundamentalnych potrzeb ludzkich wymieniał on potrzebę ruchu, odprężenia, ekspresji i potrze-
bę tworzenia. Uważał, że wszystkie te potrzeby można zaspokoić w tańcu. Ci trzej „rówieśnicy”, mimo iż samodzielnie rozwijali swoje teorie, zgodnie wskazywali na znaczenie ruchu i rytmu dla aktywności człowieka, a zwłaszcza dla jego rozwoju, możliwości ekspresji i komunikacji z otoczeniem (na poziomie językowym i niejęzykowym). Za pomocą rytmu i ruchu człowiek wyraża bowiem wszelkie treści życia psychicznego: doświadczenie, wiedzę, myśli, uczucia, pragnienia, swoje „ja” (centralny mechanizm osobowości człowieka). Z tej konstatacji wyprowadzili konsekwencje pedagogiczne – programy edukacyjne rozwijane do dzisiaj przez ich kontynuatorów. Są to programy edukacyjne wychowania muzycznego i fizycznego, takie jak metodyka szkół steinerowskich (waldorfskich), rytmika Dalcroze’a i twórcza gimnastyka eksperesyjna Labana. Programy te były adresowane do dzieci o prawidłowym rozwoju, w zmodyfikowanej formie znalazły zastosowanie w pracy z dziećmi o zaburzonym rozwoju psychomotorycznym. Z opisanych koncepcji teoretycznych i ich praktycznych realizacji wyrosły metody stosowane w przypadkach zaburzeń rozwoju psychomotorycznego, które służą wspomaganiu rozwoju, edukacji i terapii.
Jak przygotować przedszkolaka do szkoły? Cykl zabaw „Radość i twórczość” to propozycja efektywnego treningu przed rozpoczęciem nauki szkolnej. Celem prezentowanych ćwiczeń jest nauczenie dzieci rozwijania swoich zainteresowań i nowych kompetencji ukierunkowanych na doświadczanie i eksperymentowanie. Przedszkolaki mają talent! Musimy tylko im pokazać, że nie wszystko jest znane i każdy ma możliwość odkrycia czegoś nowego.
Beata Bielska
Radość i twórczość, czyli jak rozbudzić ciekawość do nauki
Na jesiennym straganie Motyl Ikar jest baaardzo zadowolony. Zamieszkał na zawsze w przedszkolu. Codziennie witał się z dziećmi i ze słońcem. Po południu machał im radośnie na pożegnanie. Uwielbiał wypatrywać dzieci przez okno. Siadał na wiklinowym koszu z jesiennymi skarbami i myślał... W przedszkolu było zawsze słonecznie i motylkowo. Przedszkolaki opowiadały w domu o malutkim motylku, który muskał lekko skrzydełkami wszystkie buzie. Także te smutne... Dlatego, i nie tylko dlatego, przedszkole stało się miejscem tak fantastycznym i wyjątkowym. A motyl Ikar? Oczywiście rozweselał zawsze wszystkie kąciki zabaw.
Jest takie miejsce? Przedszkole Rozpoznanie twórczego potencjału to docenienie możliwości dzieci oraz ich wzmacnianie i nagradzanie. Niezwykłą rolę w tym procesie odgrywa kreatywny nauczyciel. Specyfika tych oddziaływań polega na doradzaniu, wsparciu oraz bliskości, ale niekoniecznie bezpośredniej. W treningu twórczości efektywne staje się podejście intuicyjne. Intuicyjność oznacza między innymi wykorzystanie fantazji, przeczucia i emocji oraz umiejętne posługiwanie się analogią symboliczną, na którą zwraca uwagę Wiliam Gordon. W całokształcie oddziaływań najważniejsze jest dziecko i jego działania – twórcze, to nie znaczy odkrywcze, lecz nowatorskie dla samego przedszkolaka. Przejawiają się one poprzez: ekspresję słowną, muzyczną i ruchową; wyobraźnię twórczą i spontaniczność, zabawę improwizowaną; zainteresowanie, które wyzwala aktywne zachowania; motywację, skłonność do współdziałania i współpracy w grupie.
14
bliżej przedszkola 9.132 wrzesień 2012
Zabawy ekspresyjne zaliczane są do zabaw twórczych. Takich właśnie zabaw prowadzi się w przedszkolach bardzo dużo. Interesujące i niezwykłe są zadania z zakresu techniki dla dzieci. Rozwiązywanie problemów o charakterze wynalazczym zaproponował między innymi E. de Bono: „Rower dla listonosza”, „Zaprojektuj rakietę kosmiczną” czy „Zaprojektuj maszynę do zabawy” (S. Popek, Warszawa 1988). Maluchy szukają także sensu w codzienności, dlatego zadają mnóstwo pytań, aby pogłębić swoją wiedzę. Doświadczenia i eksperymenty są podstawą edukacji. To one wspomagają naturalną potrzebę eksploracji u dzieci. Właśnie w przedszkolu nasze pociechy mają najwięcej czasu i możliwości do takiego treningu przed szkołą. Prezentowane propozycje gier i zabaw budzą zainteresowanie zjawiskami fizycznymi, rozwijają twórcze myślenie (myślenie dywergencyjne), inteligencję oraz zainteresowanie dziecka otaczającym światem. To radość i twórczość jednocześnie.
W bieżącym roku szkolnym zajmę się przygotowaniem przedszkolaków do nauki matematyki. Na łamach miesięcznika Bliżej Przedszkola zaprezentuję cykl scenariuszy, które będą zawierać opis zajęć z uwzględnieniem stopniowego przyrostu umiejętności dzieci w tym zakresie.
Edyta Kaczanowska
Ulica Figur Geometrycznych przygotowanie do nauki matematyki Odniosę się do kluczowych umiejętności, które powinno nabyć dziecko kończące przedszkole i rozpoczynające naukę w szkole podstawowej: o liczenie obiektów i odróżnianie błędnego liczenia od poprawnego; o wyznaczanie wyniku dodawania i odejmowania, z pomocą liczenia na palcach lub na innych zbiorach zastępczych; o ustalanie równoliczności dwóch zbiorów, a także posługiwanie się liczebnikami porządkowymi; o rozróżnianie strony lewej i prawej, określanie kierunków i ustalanie położenia obiektów w stosunku do własnej osoby, a także w odniesieniu do innych obiektów; o znajomość pomiaru długości, prostych sposobów mierzenia: krokami, stopa za stopą; o znajomość stałego następstwa dni i nocy, pór roku, dni tygodnia, miesięcy w roku. Umiejętności te wynikają z obowiązującej podstawy programowej wychowania przedszkolnego (Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 23 grudnia 2008 r.) w obszarze wspomagania rozwoju intelektualnego dzieci wraz z edukacją matematyczną. W moich propozycjach będą z pewnością widoczne wpływy pedagogiki zabawy, która pobudza różnoraką aktywność, emocje i wyobraźnię, integruje grupę poprzez działanie i rozwija kreatywność. Miałam również na uwadze metodę kształtowania pojęć matematycznych według Edyty Gruszczyk-Kolczyńskiej.
20
bliżej przedszkola 9.132 wrzesień 2012
Przy opisywaniu sytuacji edukacyjnych posłużę się formą zadaniową nakierowaną na dzieci w starszym wieku przedszkolnym. Moje dodatkowe uwagi odnoszące się do realizacji zadań oznaczę kursywą.
Temat: Ulica figur geometrycznych Cele ogólne: o kształtowanie umiejętności klasyfikowania figur geometrycznych według określonych cech; o kształtowanie umiejętności odtwarzania i przekształcania rytmu geometrycznego; o stwarzanie okazji do aktywności ruchowej i twórczej. Umiejętności dzieci: o rozróżnianie figur geometrycznych (koło, kwadrat, prostokąt, trójkąt); o klasyfikowanie figur geometrycznych według kształtu, koloru i wielkości; o układanie figur geometrycznych w szeregu według podanego rytmu; o wyodrębnianie elementu zaburzającego rytm; o przekładanie regularności figur geometrycznych na rytm ruchowy oraz obrazkowy; o kreatywne przekształcanie figur geometrycznych; o posługiwanie się w działaniu wyobraźnią; o współdziałanie i współpraca.
Bliżej przedszkola Odwiedzając przedszkola, coraz częściej spotykam
Ewa Zielińska
w nich dzieci dwuipółletnie, a nawet młodsze, dwuletnie. Nie jestem tym faktem wcale zdziwiona. Brak dostatecznej liczby miejsc w żłobkach oraz stopniowe przechodzenie dzieci sześcioletnich do zerówek przy szkołach lub do klas pierwszych przyczynia się do przyjmowania coraz młodszych dzieci do przedszkoli.
Dwulatek w przedszkolu W
przedszkolach samorządowych mamy już dzieci dwuipółletnie, które znakomicie funkcjonują z dziećmi trzyletnimi i nie przysparzają nauczycielom szczególnych kłopotów. Sporadycznie natomiast spotyka się dzieci dwuletnie, które w placówkach niepublicznych od wielu lat mają już swoje miejsce. Myślę, że niebawem i te dzieci trafią do przedszkoli samorządowych, a my musimy się z tym faktem pogodzić i przygotować na ich przyjęcie. Od dłuższego już czasu zadaję sobie pytania: Jaki jest dzisiejszy dwulatek? Co powinien umieć, idąc do przedszkola? Przed jakimi problemami stanie nauczycielka przedszkola pracująca z grupą dwulatków? Ile tych dzieci powinno być w grupie? Czy grupa dzieci dwuletnich powinna być jednorodna wiekowo, czy też zróżnicowana? Ile osób dorosłych powinno się nimi zajmować? Dzięki uprzejmości dyrektorek przedszkoli niepublicznych w Polsce miałam okazję pracować z dziećmi dwuletnimi i dzisiaj wiem, że jest to praca w pełni satysfakcjonująca, pod warunkiem że dzieci te są przygotowane do przedszkola.
24
bliżej przedszkola 9.132 wrzesień 2012
Jaki jest współczesny dwulatek? W literaturze pedagogicznej i psychologicznej oraz w poradnikach dla rodziców można spotkać wykaz czynności, które samodzielnie lub przy niewielkim wsparciu dorosłego potrafi wykonać dziecko dwuletnie. Niestety często nie pokrywa się to z naszymi obserwacjami. Oto przykład. Ciepły słoneczny dzień, dorosły na spacerze z małym dzieckiem. Dwulatek sprawny ruchowo siedzi w wózku i jest pozbawiony możliwości samodzielnego chodzenia, biegania, wchodzenia na niewysokie przeszkody. Kiedy głośno zaprotestuje i na siłę próbuje wydostać się z wózka, najczęściej słyszy: Siedź, patrz na ptaszki... Gdy uda mu się postawić na swoim i wyrwać z rąk dorosłego, słyszy: Nie wchodź, bo spadniesz...; Nie biegaj, bo się przewrócisz...; Nie bierz patyczka...; Trzymaj się babci, przecież jesteśmy na spacerze... itp. Takie zachowania dorosłych obserwujemy nie tylko w stosunku do małych dzieci, ale i starszych, uczęszczających już do przedszkoli.
blizejprzedszkola.pl Dorota Smoleń
Dla dobra dziecka Jak współpracować z nauczycielami?
Rady dla rodziców Nie stoimy naprzeciwko siebie, ale po jednej stronie, za plecami dziecka, chcąc je wesprzeć; Najważniejsze jest dziecko, szukajmy wspólnych rozwiązań – mówią nauczyciele, z którymi rozmawiałam, przygotowując ten artykuł. Jak nauczyciele przedszkola wyobrażają sobie kontakty z rodzicami, a jak one wyglądają w rzeczywistości? Co pedagodzy radzą rodzicom? Czego rodzice powinni się wystrzegać?
Kontakty rodziców z nauczycielami Marta Banaszek przez rok pracowała w miniprzedszkolu Klub Zabawy i Twórczego Rozwoju „Jajo” w Legionowie. Zapytana, jak wyobraża sobie kontakty z rodzicami, uściśla: Czy chodzi o idealne kontakty, czy rzeczywiste? W rzeczywistości większość rodziców nie czyta ogłoszeń na tablicach, nie zagląda na stronę internetową i nie pojawia się na zebraniach. Przedszkole stara się różnymi drogami dotrzeć z informacją do rodziców, gdyż bezpośrednio nie zawsze jest to możliwe – dziecko odbierają np. dziadkowie lub opiekunka – mimo to ten kontakt i tak jest słaby. Najczęstszą wymówką są brak czasu i praca. Nauczyciele często czują się lekceważeni. bliżej przedszkola 9.132 wrzesień 2012
27
Bliżej przedszkola Nauczyciel wprowadza w świat kultury. Dobiera jej elementy w taki sposób, aby praca z tekstem literackim służyła wszechstronnemu rozwojowi dziecka we wszystkich sferach jego aktywności. Nauczyciel jest pośrednikiem, a dziecko głównym odbiorcą treści literackich. Ono je przede wszystkim przeżywa.
Anna Torbicka
Nowe sposoby pracy z tekstem literackim
część pierwsza
Podstawa programowa wychowania przedszkolnego Podstawa programowa wychowania przedszkolnego dla przedszkoli, oddziałów przedszkolnych w szkołach podstawowych oraz innych form wychowania przedszkolnego, stanowiąca Załącznik nr 1 do Rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z dnia 23 grudnia 2008 r. w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz kształcenia ogólnego w poszczególnych typach szkół, opisuje proces wspomagania rozwoju i edukacji dzieci objętych wychowaniem na tym szczeblu (Dz.U. z 2009 r. Nr 4 poz. 17). System oświaty obejmujący przedszkole i nauczanie zintegrowane ma zapewnić dzieciom możliwość wspólnej zabawy i nauki w bezpiecznych i przyjaznych warunkach dostosowanych do potrzeb rozwojowych dziecka. Podstawa programowa wyznacza cele wychowania dziecka na omawianym etapie. Należą do nich m.in.: wspomaganie dzieci w rozwijaniu uzdolnień oraz kształtowanie czynności intelektualnych potrzebnych im w codziennych sytuacjach i w dalszej edukacji; budowanie systemu wartości, w tym wychowywanie dzieci tak, żeby lepiej orientowały się w tym, co jest dobre, a co złe; kształtowanie u dzieci odporności emocjonalnej koniecznej do racjonalnego radzenia sobie w nowych i trudnych sytuacjach, w tym także do łagodnego znoszenia stresów i porażek; rozwijanie umiejętności społecznych dzieci, co jest niezbędne w poprawnych relacjach z dziećmi i dorosłymi; stwarzanie warunków sprzyjających wspólnej i zgodnej zabawie oraz nauce dzieci o zróżnicowanych możliwościach fizycznych i intelektualnych; budowanie dziecięcej wiedzy o świecie społecznym, przyrodniczym i technicznym oraz rozwijanie umiejętności prezentowania swoich przemyśleń w sposób zrozumiały dla innych; wprowadzenie dzieci w świat wartości estetycznych i rozwijanie umiejętności wypowiadania się poprzez muzykę, małe formy teatralne oraz sztuki plastyczne; kształtowanie u dzieci poczucia przyna-
30
bliżej przedszkola 9.132 wrzesień 2012
Bliżej przedszkola Napady złości, ataki szału, histeria – to jedne z poważniejszych kłopotów wychowawczych, z jakimi spotykają się często rodzice dzieci w wieku przedszkolnym. Wielu rodziców, zwłaszcza młodych stażem, nie wie, jak radzić sobie w takich sytuacjach. Szczególnie gdy wybuch złości dziecka jest tak silny, nagły i zaskakujący, że powoduje utratę kontroli rodzica nad biegiem wydarzeń.
Agnieszka Pasternak
Napady złości u dziecka symptom cywilizacyjny? Moje dziecko jest niegrzeczne Napady złości u dzieci mogą przebiegać łagodnie lub przybierać ostrą formę. Niekiedy jest to po prostu krótkotrwały bunt, opór, początkowe sprzeciwianie się wykonaniu polecenia albo też komentarz malucha zezłoszczonego z powodu odmowy rodzica lub konieczności zrobienia tego, o co prosi mama czy tata. Opisaną formę ataku można określić jako nieagresywną. Znacznie trudniejsza do opanowania jest sytuacja, gdy atak złości u dziecka ma charakter otwartej, bezpośredniej agresji. Może to być wulgarne wyrażanie się lub agresja słowna skierowana wobec rodzica: przezywanie, oskarżanie, grożenie. Obserwuje się również agresję fizyczną: dziecko kopie, uderza pięściami, rzuca się na podłogę, ciska przedmiotami, niszczy zabawki, próbuje zdać cios rodzicowi, gryzie, pluje. Atak histerii może być tak silny, że dziecko traci kontakt z rzeczywistością – w żaden sposób nie reaguje na słowa i zachowanie rodzica, nie utrzymuje kontaktu wzrokowego, nie pozwala się przytrzymać, przytulić. Maluch przestaje kontrolować swoje zachowanie i niejednokrotnie traci świadomość tego, co dzieje się z nim samym i wokół niego. W chwili złości nie potrafi poddać swojego zachowania samokrytyce lub wartościowaniu. Po ustąpieniu napadu złości dziecko przyznaje, że było niegrzeczne, przeprasza
34
bliżej przedszkola 9.132 wrzesień 2012
rodziców, stara się „odzyskać” ich miłość poprzez właściwe zachowanie. Napady złości mogą niekiedy zagrażać zdrowiu i bezpieczeństwu samego dziecka oraz osób z jego otoczenia. Zdarza się bowiem, że agresywne zachowania malucha podczas napadu złości kierowane są przeciw niemu samemu, np. uderzanie głową o ścianę, bicie pięściami o twarde przedmioty, gryzienie samego siebie, rzucanie się na podłogę.
Nie potrafię zachować spokoju Emocje mają tę cechę, że można się nimi łatwo „zarazić”. Stan psychiczny dziecka bardzo szybko udziela się rodzicowi. Kiedy zatem maluch kipi złością w ataku złości, poziom zdenerwowania rodzica szybko się podnosi. Jak wiemy, działając w złości, mamy skłonność do zachowań impulsywnych, nieprzemyślanych, zbyt gwałtownych, niewspółmiernych do bodźca. Rodzic, który pozwoli się ponieść negatywnym emocjom, przegrywa bitwę z „niegrzecznym dzieckiem”. Jeśli na złość swojego malucha odpowie wyłącznie otwartą złością, poniesie porażkę – sytuacja zamiast ulec poprawie, będzie się pogarszać i stawać coraz trudniejsza do opanowania. Dlaczego tak trudno zachować spokój? Sprawa jest dość skomplikowana, gdyż okazuje się, że uczucia, jakich doświadcza rodzic, to coś więcej niż tylko złość
z powodu nieodpowiedniego zachowania dziecka. Złości towarzyszy wiele przykrych emocji, do których można zaliczyć: żal, frustrację, zawód, poczucie wstydu i winy, poczucie własnego nieprzystosowania, zwątpienie w siebie, strach. Żal i zawód wiążą się z tym, że dziecko nie spełnia oczekiwań rodzica, pomimo wielkiej troski wychowawczej i mnóstwa starań, jakie mama i tata wkładają w to, aby maluch zachowywał się przykładnie i prawidłowo funkcjonował w grupie społecznej. Poczucie winy, wstydu, niepowodzenia łączy się z doświadczaniem siebie jako niekompetentnego rodzica oraz przeżywaniem nieradzenia sobie w roli rodzica. Strach dotyczy obawy o bezpieczeństwo i zdrowie fizyczne oraz psychiczne dziecka, które bywają poważnie narażone podczas napadu złości. Umiejętność panowania nad sobą w momencie eskalacji złości u dziecka wymaga ufności we własne siły, pewności siebie i doświadczenia w opanowywaniu gniewu. Aby rodzic mógł znieść fakt, iż stał się obiektem gniewu własnego dziecka, musi mieć wewnętrzne poczucie bezpieczeństwa. Musi nauczyć się umiejętności akceptowania gniewu własnego i gniewu dziecka. Rodzic powinien wykazywać się kompetencją w rozumieniu i panowaniu nad własnymi uczuciami i reakcjami. Wymaga to świadomej pracy nad sobą. Pomocne mogą być: techniki relaksacyjne, wizualizacja, różnorodne ćwiczenia warsztatowe.
blizejprzedszkola.pl Joanna Maghen
Oswajanie przyrody edukacja montessori
D
zieci interesują się otaczającym je światem. Bardzo lubią opowieści nawiązujące do historii własnej rodziny. Ciekawi je także życie zwierząt. Twórcy pedagogiki Montessori proponują przede wszystkim kontakt dziecka z tym, co jest mu najbliższe – z materiałem konkretnym, namacalnym, którego można dotknąć, poczuć jego fakturę, ciężar, właściwości. Dzięki wyjątkowemu elementowi wychowania Marii Montessori, jakim jest wychowanie kosmiczne, dzieci są wprowadzane w piękno i tajemnice świata natury. W przedszkolu poznają przyrodę z najbliższego i trochę dalszego otoczenia. Dane zagadnienie jest im prezentowane najpierw w szerszym kontekście, a następnie nauczyciel stara się uszczegóławiać jego treści. Dzięki temu dziecko będzie wiedziało, dlaczego coś tak, a nie inaczej funkcjonuje. Aby wyjść naprzeciwko przyrodniczym zainteresowaniom dziecka i jednocześnie oswoić je z przyrodą, można zaproponować zajęcia elementy przyrody ożywione – nieożywione.
Elementy przyrody ożywione – nieożywione Materiały: duża cerata/koc, „skarby” przyniesione przez dzieci (np. patyk, kamień, kapsel, muszelka, kwiatek), dwie wstążki w różnych kolorach, ewentualnie torba foliowa. Przebieg: o Przed spacerem do pobliskiego parku prosimy dzieci, by tym razem uważnie przyglądały się wszystkiemu, co napotkają na swojej drodze. Można nazwać ten spacer Wyprawą Otwartych Oczu. Spośród tego, co znajdą, niech wybiorą dwa „skarby”, które zabiorą ze sobą do przedszkola. Może to być patyk, liść, kamień, kapsel, muszelka, kwiatek, itp. o Po powrocie razem z dziećmi rozkładamy na ceracie wszystkie znaleziska. Przyglądamy się im wspólnie, staramy się je nazwać. o Nauczyciel zadaje pytania: Który spośród znalezionych przez was skarbów był kiedyś żywy? Czy stanowił część jakiegoś organizmu? o Dzieci odpowiadając na pytania, rozkładają znaleziska. Nauczyciel wskazuje miejsce na ceracie, gdzie będą one gromadzone. W przypadku błędnych odpowiedzi nauczyciel nie poprawia dzieci, tylko naprowadza je pytaniami na właściwy tor rozumowania (np. butelka: Z czego zrobiona jest butelka? Czy ktoś wie, jak powstaje szkło? Gdzie się wytwarza szkło? Słysząc odpowiedź: W fabryce, pyta dalej: Kto wytwarza szkło? Dzieci mówią: Człowiek. Prowadzący pyta: Czy szkło może samo się urodzić albo urosnąć?, itd.). o Nauczyciel podaje nazwę tej grupy: elementy przyrody ożywionej i kładzie dookoła nich wstążkę. Podsumowuje: W naszej okolicy można znaleźć takie ślady przyrody ożywionej...
o Nauczyciel pyta: Który spośród znalezionych przez was skarbów nigdy nie żył? Który nie może sam się rodzić ani rosnąć? o Dzieci odpowiadając na pytania, rozkładają znaleziska. Nauczyciel wskazuje miejsce, gdzie będą one zgromadzone. o Nauczyciel podaje nazwę tej grupy: elementy przyrody nieożywionej. Podsumowuje: W naszej okolicy można znaleźć takie ślady przyrody nieożywionej... Kontynuacja tematu – propozycje: o Podział na te elementy przyrody nieożywionej, które pozostawił człowiek i na te, które są częścią przyrody. o Zabawa w Wyprawę Otwartych Oczu podczas wycieczek nad morze, do lasu, nad jezioro. Wstęp do rozmowy o różnych środowiskach życia. o Nauczyciel wykonuje karty ze zdjęciami przedstawiającymi przykłady różnych elementów przyrody. Chętne dziecko może samodzielnie pogrupować ilustracje. Na odwrocie każdej można przykleić punkt, który będzie sygnalizował, że karta przynależy do grupy przyrody ożywionej lub nieożywionej. Dziecko samodzielnie będzie mogło sprawdzić, czy poprawnie ułożyło obrazki.
Zajęcia z wykorzystaniem wyobraźni Dzieci przedszkolne po pewnym czasie zaczynają rozumieć, że nie wszystko, co widzą w książkach czy telewizji, jest prawdziwe. Zaczynają rozróżniać fikcję od rzeczywistości. Dla właściwego rozwoju psychiki należy zwracać na to uwagę, np. podczas czytania książki, zapytajmy, czy rzeczywiście jest możliwe, żeby dywan latał, albo czy wróżki naprawdę żyją. Uświadomienie sobie przez małe dziecko, co istnieje naprawdę, a co jest na niby, uspakaja je i stwarza bezpieczne warunki do słuchania baśni. Dzieci same pokazują w codziennych rozmowach, że twardo stąpają po ziemi. Kiedy moja córka miała trzy lata, wybieraliśmy się w odwiedziny do babci. Lora usłyszała, że na wakacje poleci do babci. Dziewczynka szybko stwierdziła, że nie umie latać, więc jak poleci? Było to logiczne, ponieważ widziała latające ptaki, a nie latających ludzi. (red. Julia Janowska)
Joanna Maghen – założycielka Polskiego Instytutu Montessori, jest rodzicem i nauczycielem montessoriańskim, a także trenerem kursów wczesnej edukacji Montessori. Posiada dyplom (3-6) Montessori-Partership UK oraz dyplom (6-9) Canadian Montessori Teacher Education Institute Elementary. Na co dzień mieszka i pracuje w Kanadzie, gdzie zajmuje się administracją placówek montessoriańskich.
bliżej przedszkola 9.132 wrzesień 2012
37
Bliżej przedszkola Każdy rodzic pragnie mieć dobry kontakt z dzieckiem, niewymuszany żadnymi nagrodami czy karami. Nawiązywanie i utrzymywanie dobrych relacji rodzica z dzieckiem jest jednym z priorytetów wychowania. Zbudowanie takiej więzi nie jest jednak łatwe.
Gabriela Fejkiel
Jak pięknie być razem Z
apracowani rodzice zostawiają dziecko w przedszkolu na kilka godzin, a po powrocie do domu skupiają się na swoich codziennych obowiązkach. Warunkiem koniecznym do budowania więzi między rodzicem a dzieckiem jest to, by rodzic miał czas dla swojej pociechy. Wychodząc naprzeciw temu problemowi, proponuję cykl warsztatów prowadzonych przez wychowawcę dla rodziców i dzieci z jednej grupy przedszkolnej. Mogą się one odbywać się podczas zajęć lub popołudniami, albo w trakcie zebrań z rodzicami. Warsztaty mają na celu integrację rodziców z dziećmi. Podczas wspólnie spędzonej godziny mają oni możliwość pokonywania trudności i osiągania celów. Zabawy są tak zorganizowane, że nie tylko dziecko wykonuje polecenia rodzica, ale także rodzic – dziecka. Rodzice mają okazję zobaczenia swoich dzieci w innym świetle i stworzenia nowych nici porozumienia. Znajdują też wskazówki, jak twórczo spędzać czas z dziećmi (bez komputera i telewizji), jak z nimi rozmawiać, w jaki sposób ustalać zasady, unikać kłótni oraz
38
bliżej przedszkola 9.132 wrzesień 2012
stwarzać okazje do wspólnej dyskusji. Warsztaty to także dobry sposób na integrację zespołu rodziców. Najlepiej więc zacząć je prowadzić już od września. Na zajęciach najmniej istotne jest ładne wykonanie pracy czy ciekawe rozwiązanie problemu – najważniejsza jest dobra zabawa uczestników, wzmacniająca równocześnie więzi pomiędzy rodzicami, których dzieci są w jednej grupie, przedszkolakami oraz rodzicami i dziećmi. Dobrze, żeby podczas tych zabaw wychowawca wyszedł zza biurka i zaczął współpracować z dziećmi i rodzicami – nie jak terapeuta, lecz jak uczestnik zabaw. To wychowawca wpływa na budowanie atmosfery przyjaźni, dlatego należy wzmacniać każde pozytywne zachowanie dziecka, a nie wytykać rodzicom błędy. Podczas warsztatów niektóre zachowania dzieci mogą zaskakiwać nauczyciela, powinien więc on być uważnym obserwatorem. Te cenne spostrzeżenia przydadzą się mu w późniejszej pracy z dzieckiem. Rodzice zaś będą mogli przyjrzeć się swojemu dziecku na tle grupy rówieśników oraz zaobserwować, jaki stosunek ma ich dziecko do wychowawcy.
Po zakończonych warsztatach warto wraz z rodzicami omówić zachowanie dziecka. Nie musi to być długa rozmowa. Należy pamiętać, że warsztaty mają na celu zacieśnienie więzi rodzic – dziecko, nie atakujmy więc rodziców negatywnymi informacjami o dziecku (doprowadzi to do wielu reprymend w domu, sprzeczek i kłótni). Chwalmy każdy, nawet najmniejszy, sukces oraz dobre zachowanie przedszkolaka – wtedy również rodzic będzie chwalił dziecko. Obserwowanie współpracy rodzica i dziecka jest też dla nauczyciela doskonałym materiałem informacyjnym o środowisku rodzinnym, w jakim żyje dziecko.
Rodzina – wspólnota warsztaty
Przebieg: o Powitanie uczestników. o Serduszka – każdy uczestnik otrzymuje trzy papierowe serduszka. Zadaniem rodzica jest wpisanie na każdym serduszku po jednej informacji dotyczącej tego, co ceni w swoim dziecku.
Bliżej przedszkola „Sprawności przedszkolaka” to zabawa edukacyjno-wychowawcza o charakterze zadaniowym do realizacji przez cały rok przedszkolny lub dłuższy okres. Kształtuje cechy osobowości, postawy wobec innych i umiejętności przydatne każdemu małemu człowiekowi w przedszkolu i w domu rodzinnym. Robert Domań
Sprawności przedszkolaka
zabawa edukacyjno-wychowawcza
D
la każdego, niezależnie od wieku, ważne jest, by być docenianym oraz by efekty jego pracy, pozytywne zachowania, zdobyte umiejętności były zauważane. Postanowiłem wykorzystać tę potrzebę u dzieci w przedszkolu, tak by zmotywować je do dodatkowego działania, przeżywania i doświadczania w grupie przy realizacji określonych małych czynności, które każdy przedszkolak będzie w stanie wykonać, niezależnie od poziomu rozwoju, wiedzy czy komunikatywności. Biorąc pod uwagę powyższe przesłanki, opracowałem cykl działań dla przedszkolaków, który był realizowany przez dłuższy okres, równolegle z programem edukacyjnym. Nazwałem go „Sprawności przedszkolaka”. Cały cykl miał formę zabawy edukacyjnowychowawczej o charakterze zadaniowym, przeznaczonej dla dzieci pięcio- i sześcioletnich, do realizacji przez cały rok przedszkolny. W swoim opracowaniu inspirowałem się także programem sprawności zuchowych, w którym sam uczestniczyłem w dzieciństwie. „Sprawności przedszkolaka” to umiejętności i pożądane zachowania, które uczestnicy zdobędą i rozwiną we wspólnej zabawie. Cechy te i tak są określone programem przedszkola, ale w naszym przypadku mają zabawowy i zadaniowy charakter oraz są podzielone na etapy. Takie podejście pozwala na tworzenie atmosfery tajemniczości, budzenie zainteresowania tematem oraz refleksję i planowanie działań na dłuższy czas. Każde dziecko sukcesywnie otrzymuje kolorowe papierowe obrazki z symbolami sprawności, książeczkę oraz stopnie sprawności przedszkolaka.
40
bliżej przedszkola 9.132 wrzesień 2012
Opiszę teraz elementy zabawy, aby przybliżyć Czytelnikom szczegóły podjętych działań. Wymyśliłem 10 sprawności i przedstawiłem je dzieciom. Po grupowej dyskusji i sugestiach dzieci, przyjęliśmy następujące nazwy sprawności: grzeczniś, wesolaczek, miluś, mądra główka, pomagaczek, słuchaczek, pracuś, czystuś, pomysłek, dobrzebawiaczek. Nazwy sprawności są raczej infantylne, ale w większości wynikały ze słownictwa używanego przez same dzieci. Było to ich słownictwo, które rozumiały. Przedstawiłem dzieciom, co każda sprawność oznacza, omówiłem etapy zabawy i stopnie sprawności.
Opis sprawności przedszkolaka o Grzeczniś – przedszkolak jest grzeczny, nie przeszkadza innym dzieciom w zabawie i nauce. o Wesolaczek – przedszkolak jest wesoły, często się uśmiecha, mówi z radością, nie jest smutny. o Miluś – przedszkolak jest miły, uprzejmy, używa czarodziejskich słów: „proszę”, „dziękuję” i „przepraszam”. o Mądra główka – przedszkolak jest mądry, dużo wie na różne tematy, dobrze się uczy i potrafi sobie to przypomnieć. o Pomagaczek – przedszkolak pomaga innym dzieciom w zabawie, nauce, pracy i sprzątaniu. o Słuchaczek – przedszkolak uważnie słucha, co się do niego mówi, wykonuje polecenia.
Bliżej przedszkola Rozwój dziecka jest procesem wieloetapowym, przybierającym charakter zmian jakościowych i ilościowych. Człowiek to istota, która w wyniku ewolucji osiągnęła najwyższy stopień rozwoju. Tylko człowiekowi dana jest umiejętność porozumiewania się za pomocą mowy.
Barbara Pietrzak-Szymańska
O ważności stymulacji rozwoju mowy
M
owa – jej powstawanie i rozwój – od dawna interesowała badaczy i stanowi nadal inspirację dla eksperymentów, obserwacji oraz dociekań pedagogów, psychologów, a także lekarzy. Już nasi przodkowie zajmowali się budową narządów artykulacyjnych, układu oddechowego oraz szukali źródeł powstawania dźwięków mowy. Produkcja dźwięków interesowała starożytnych badaczy. W VI wieku p.n.e. za sprawą indyjskich uczonych powstały reguły fonetyczne, a Hipokrates i Gallen dość dokładnie opisali narządy artykulacyjne. Z greckich osiągnięć z zakresu fonetyki i anatomii skorzystali Rzymianie, którzy byli zafascynowani sztuką mówienia, doskonalenia jej i stali się prawdziwymi specjalistami w zakresie oratorstwa. Jednak nie tylko w czasach tak nam odległych próbowano odkryć tajemnicę mowy ludzkiej. Wraz z rozwojem różnych dyscyplin naukowych: medycyny, biologii, psychologii oraz nauk społecznych – zaczęto rozpatrywać problem mowy z różnych punktów widzenia. Powstało wiele opracowań dotyczących zarówno prawidłowego, jak i nieprawidłowego rozwoju mowy dziecka, a także etiologii wad i zaburzeń. Mamy wiele teorii na temat rozwoju mowy, a Leon Kaczmarek, wybitny polski badacz, określił poszczególne etapy, przez które przechodzi dziecko, dopóki nie osiągnie umiejętności komunikowania się z otoczeniem w sposób jasny i zrozumiały. Prawidłowy przebieg rozwoju mowy trwa kilka lat. Podstawą dla dobrego jej rozwoju są dobrze wykształcone w okresie życia płodowego narządy, a także wyćwiczone umiejętności np. ssanie. Wiedza teoretyczna, liczne obserwacje dowodzą, że aby rozwój mowy dziecka mógł przebiegać prawidłowo, musi być wspierany przez środowisko, w którym mały człowiek przebywa. Prawidłowy przebieg rozwoju mowy dziecka,
44
bliżej przedszkola 9.132 wrzesień 2012
brak jakichkolwiek zaburzeń, daje szanse osiągania przez malucha wielkich sukcesów. Zdrowo rozwijające się dziecko ma mniej kompleksów, szybciej nawiązuje kontakty z rówieśnikami i nauczycielami oraz osiąga lepsze wyniki w nauce. Niestety, nie wszystkie dzieci mają jednakowe szanse i taki sam start życiowy. Wiele z nich, pomimo swoich predyspozycji, jest dyskryminowanych przez nauczycieli, wychowawców, a nawet rodziców tylko, dlatego, że ich mowa jest niedoskonała. Nieprawdą jest to, że dziecko nie zdaje sobie sprawy z tego, iż mówi gorzej od swoich kolegów lub rodzeństwa. Wszelkie uwagi typu: Mów wyraźniej! Nie rozumiem, co do mnie mówisz!, Mów wolniej!, które padają z ust rodziców, opiekunów lub nieodpowiednio przygotowanych nauczycieli, bardzo ranią dziecięce uczucia. Powodują napięcie, poczucie niższości. Są przyczyną dodatkowych stresów. Dzieci są bardzo wrażliwe na krytykę. Mimo rozwoju nauki, ogromnego postępu technicznego (mam tu na myśli głównie sprzęt medyczny służący do diagnozy i terapii ludzi dotkniętych różnymi dolegliwościami), na świecie żyje bardzo dużo dzieci i dorosłych, u których występują zaburzenia mowy. Mowa uważana za nieprawidłową – wadliwą jest trudna w odbiorze, może przybierać charakter dźwięków nieprzyjemnych pod względem wokalnym, niezrozumiałych, zniekształconych, a także nieadekwatnych do stanu rozwoju, wykształcenia oraz płci człowieka. Język dziecka z zaburzeniami mowy odbiega od norm obowiązujących w grupie społecznej, w jakiej ono przebywa. Wspomniany powyżej ogromny wpływ środowiska wychowawczego na rozwój mowy, a co za tym idzie, także umiejętności poznawczych, jest niezwykle ważny w procesie przygotowania dziecka do życia w społeczeństwie, które stawia coraz to nowe wymagania oraz wymaga szybkich reakcji na zmiany.
Bliżej przedszkola Praca dzieci jest zabawą. Dzieci uczą się poprzez wszystko, co robią. Carolyn Hoope
Dorota Kamińska Fot. D. Kamińska
Pasowanie na przedszkolaka
– jak skutecznie zaplanować imprezę przedszkolną
scenariusz zajęć z zastosowaniem narzędzi TOC – drzewko ambitnego celu Grunt to dobre planowanie! Powszechnie uznaje się, że planowanie to żmudne zajęcie przypisane głównie takim zawodom, jak: menedżer, ekonomista czy inżynier. Jednakże z naszego codziennego doświadczenia wynika, że jest to umiejętność niezbędna również w pracy każdego nauczyciela. Jest ona przydatna zarówno podczas pracy dydaktyczno-wychowawczej z dziećmi, współpracy z rodzicami, środowiskiem lokalnym, jak też organizacji wycieczek, imprez i uroczystości przedszkolnych.
Jak znaleźć czas na efektywne planowanie? Bardzo często jesteśmy zbyt zajęci, by znaleźć czas na szczegółowe zaplanowanie konkretnych zadań na przyszłość, i po prostu wolimy wykonywać je bez większego przygotowania, na bieżąco. Jednakże dobrze opracowany, realny plan działań może nam pomóc w radzeniu sobie z chaosem i codziennym natłokiem spraw, a także usprawnić naszą pracę i ukierunkować ją na sukces. Jest to umiejętność szczególnie przydatna podczas organizacji uroczystości i imprez przedszkolnych, które stanowią istotny element pracy nauczyciela przedszkola. Spotkania te coraz częściej przyjmują rodzinny charakter z uwagi na uczestniczenie w nich dzieci, ich rodziców, dziadków oraz nauczycieli, personelu placówki, a także innych osób zaprzyjaźnionych z przedszkolem, co wpływa pozytywnie na budowanie więzi oraz zaufania do placówki i jej pracowników.
46
bliżej przedszkola 9.132 wrzesień 2012
Co możemy zrobić, aby te wydarzenia były przyjemne i niezapomniane? Jak głosi angielskie powiedzenie: „Włóżmy myślową czapkę”, czyli „ruszmy głową” i zastanówmy się nad tym... (Edward de Bono). Kluczem do dobrej organizacji imprez i uroczystości przedszkolnych jest właściwe zaplanowanie działań. Dlatego też warto zastosować takie strategie, które ułatwią nam odpowiednie zaprojektowanie i osiągnięcie naszego celu. Jedną z nich są narzędzia myślowe TOC (ang. Theory of Constraints – metoda zarządzania nastawiona na osiąganie długotrwałych zysków poprzez odpowiednie zarządzanie istniejącymi ograniczeniami,), w tym drzewko ambitnego celu.
Jakie korzyści wynikają z zastosowania drzewka ambitnego celu? Dzięki prostej graficznej formie drzewko ambitnego celu skupia koncentrację dziecka na wyznaczonym celu, umożliwiając dogłębną analizę przeszkód stojących na drodze do jego realizacji, a także zaplanowanie działań zmierzających do pokonania tych trudności. Jest ono narzędziem doskonalącym umiejętność projektowania działań, a także przejmowania odpowiedzialności za osiąganie celów własnych i grupowych, przez co pomaga zarówno dzieciom, jak i nauczycielom w rozwijaniu umiejętności organizacyjnych oraz efektywniejszym planowaniu swojej pracy.
Kącik Tęczowej Muzyki Monika Wyrwa-Kluza Elżbieta Kaczmarska Mateusz Kluza
gotowe narzędzia
Tęczowe wspomnienia z wakacji D
rodzy nauczyciele, rodzice, kochane dzieci! Witamy bardzo serdecznie, słonecznie, a przede wszystkim tęczowo w kąciku muzycznym stworzonym z myślą właśnie o Was. Ponieważ w pamięci mamy jeszcze minione wakacje, zapraszamy wszystkich do wspólnej zabawy ze słońcem, ciepłym deszczem, kolorami i oczywiście z naszą tęczą.
Przez najbliższy rok szkolny w Kąciku Tęczowej Muzyki będziemy Wam opowiadać o tęczowych dźwiękach, kolorowych piosenkach i barwnych instrumentacjach. Mamy nadzieję, że polubicie też nasze bajki i opowiadania. Wszystkie propozycje zabaw poznały i polubiły już dzieci, z którymi na co dzień bawimy się przy muzyce. Mamy nadzieję, że i Wam spodobają się pomysły z Tęczowego Kącika.
Zacznijmy od początku, czyli od muzyki Pracując z dziećmi, szukaliśmy sposobu na „odczarowanie” czarnych nutek zapisanych na czarnej pięciolinii i białych kartkach. Dla większości dzieci takie przedstawianie znaków notacji muzycznej było po prostu mało interesujące. Na szczęście z pomocą przybyła nam Tęcza i system Chroma NotesTM. Jak się okazało, to właśnie dzięki kolorom dzieciaki w sposób łatwy, przyjemny i – co najważniejsze – skuteczny, mogą poznawać piosenki, a także uczyć się gry na instrumentach.
Trochę teorii Chroma NotesTM to amerykański system notacji muzycznej stworzony przez Craiga Ramsella – wynalazcę plastikowych tub muzycznych Boomwhackers® (Bum Bum Rurek). System ten polega na tym, że do każdego z 12 dźwięków w obrębie oktawy został przypisany konkretny kolor. Dzięki temu można kodować muzykę poprzez barwy. Umożliwiło to stworzenie odpowiednich tęczowych instrumentów oraz nut z kolorowymi główkami, z których potrafią grać nawet trzyletnie dzieci! System sprawdził się już C# D# F# G# A# C# D# F# G# A# w wielu krajach na całym świecie, głównie w Stanach Zjednoczonych, Francji oraz Niemczech. Najwyższa pora, aby wprowadzić go również w Polsce.
C
50 50
D
E
F
G
A
H
bliżej bliżejprzedszkola przedszkola9.132 9.132wrzesień wrzesień2012 2012
C
D
E
F
G
A
H
Wszystkim, którzy będą chcieli razem z nami bawić się muzyką i kolorami tęczy, przedstawiamy dzisiaj naszych najważniejszych pomocników, czyli tęczowe instrumenty oraz kilka propozycji zabaw muzycznych.
foto. www.beatawojtczak.pl
Scenariusze na różne okazje Wiedzę możemy przejmować od innych, ale mądrości niestety – musimy uczyć się sami. Axel Munthe Księga z San Michele
gotowe narzędzia
Elżbieta M. Minczakiewicz
Zabawy małych tropicieli-przyrodników
D
zieciom niewiele potrzeba do tego, by się bawić; może to być parę kamyków, kawałek sznurka, kilkanaście jesiennych liści, które właśnie spadły z drzewa, kawałek białej lub kolorowej kredy, opakowanie po makaronie lub sosie grzybowym, obrazek wycięty ze starego kalendarza, ukazujący łąki, pola bądź las, albo – dla kontrastu – dymiące kominy, by zainspirowane jego treścią, potrafiły wyczarować swój barwny, fantastyczny, jakże inny od zwyczajnego, urzekający wprost niezwykłością formy, swój zabawowy świat. Obserwując bawiące się dzieci, szybko zauważamy, jak te chłonne przygód istoty potrafią aktywnie wykorzystać podarowany im czas. Sprawdziłam to sama na prostym przykładzie, przygotowując na ich prośbę plansze obrazujące interesujące je zwierzątka, o których wcześniej opowiedziałam bajkę. Dzieci zwróciły uwagę na dwie z nich. Obydwie (załączone poniżej) plansze – JEŻA i ŚLIMAKA – natychmiast zainspirowały je do tzw. zabaw tropiących. Dzieci opowiadały mi jednym tchem, jedno przez drugie, o swoich przygodach z napotkanymi gdzieś zwierzątkami. Mówiły, że idąc do przedszkola czy będąc na spacerze w parku, czasem spotykały i powolnego ŚLIMAKA lub JEŻA, który uciekając przed wzrokiem ciekawskich, ukrywał się w opadłych na ziemię liściach lub w trawie. O podobnych doświadczeniach mówiły także dzieci, które spotykały na swej drodze zupełnie inne od wspomnianych żyjątka, ukrywające się przed wzrokiem człowieka (np. żaby, dżdżownice czy ropuchy). I tym razem prowokująca plansza zachęciła je do zatrzymania wzroku na znanym ze swej niezwykłej budowy i urody, oszczędnym w ruchach i nieśmiałym z natury, lecz za to niezależnym od nikogo – ŚLIMAKU.
56 56
bliżej bliżejprzedszkola przedszkola9.132 9.132wrzesień wrzesień2012 2012
Dzieci zainspirowane treścią pokazanej im planszy i zachęcone do zabawy, nawet podczas zajęć w sali z pewnością chętnie będą chciały kontynuować ją bez końca. Będą wyszukiwać – jak miało to miejsce – listki, które wcześniej zostały zebrane podczas spaceru lub wycieczki i przyniesione do przedszkola. Będą próbować identyfikować je z listkami, w które wystroił się przedstawiony na planszy JEŻ. Mogą też pomalować narysowane listki, pod którymi JEŻ chciał się ukryć przed dziećmi (dzieci mogą przy okazji wyróżnić głowę zwierzątka, jego tułów, a nawet nogi, poznając dokładnie jego budowę). Po wyjściu z przedszkola i/lub świetlicy dzieci mogą poszukać liści podobnych do tych, w jakie wystroił się JEŻ. Mogą ich szukać na ulicy, w parku czy ogrodzie, mogą je przynieść do domu, zasuszyć, by z tak przygotowanych „darów” jesieni przygotować dla innych dzieci lub kogoś z bliskich (mamy lub taty), nową zwierzątkową niespodziankę (np. Wiewiórkę Rudą Kitkę lub Basię, Liska Chytruska czy Misia Łakomczuszka). Z kolei zabawny ŚLIMAK napotkany podczas spaceru (zwłaszcza w pochmurny, dżdżysty poranek), nieśmiało witając dzieci, pozwoli, by mu się przyjrzały, by policzyły zwoje jego niezwykłego domku, który nosi na grzbiecie, by potem mogły narysować lub uformować z gliny, ciastoliny lub plasteliny jego okazały portret. Może nawet zachęci dzieci do pomalowania swojego domku i ozdobienia go w jakiś niekonwencjonalny sposób, a w trakcie tej pracy może wraz z dziećmi wesoło podśpiewywać swoją ślimaczą piosenkę, w której zamiast słów, można usłyszeć zaintonowaną melodię znanej, lubianej przez dzieci piosenki. Portret ŚLIMAKA może wykonać każde dziecko, ozdabiając zwoje jego domku jakimś ciekawym wzorkiem lub motywem. Jego portret
Scenariusze na różne okazje Małgorzata Barańska Ewa Jakacka
Kto jesienią spaceruje, ten się dobrze czuje gotowe narzędzia
scenariusz dla najstarszej grupy przedszkolaków
S
cenariusz zawiera zabawy kształcące funkcje percepcyjno-motoryczne i językowe: uwagę i pamięć słuchową, umiejętność dokonywania analizy i syntezy sylabowej, percepcję wzrokową, koordynację ruchową i ruchowo-słuchową. Środki dydaktyczne: dwustronny schematyczny obrazek: z jednej strony słońce, z drugiej chmura zakrywająca niemal w całości słońce; tablica do przypięcia obrazków i wyrazów będących rozwiązaniami zagadek; obrazki przedstawiające czapkę, spodnie, but, sweterek, kalosze; wyrazy do czytania globalnego (etykiety) do przypięcia na tablicy: czapka, spodnie, sweterek, but, kalosze; te same wyrazy w mniejszym formacie dla dzieci; kilka ubranek dziewczęcych lub dla lalki, np.: but, bluzka, czapka, kurtka, rajstopy, skarpetki; duża apaszka. Przebieg zajęć: o Powitanie piosenką. Celem zabawy jest kształcenie uwagi, pamięci słuchowej i koordynacji ruchowo-słuchowej. Dzieci siedzą skrzyżnie na obwodzie koła i śpiewają piosenkę: Spotykamy się w kółeczku
o Zagadki słowno-ruchowe. Ćwiczenie uwagi słuchowej oraz umiejętności spostrzegania i tworzenia rymów. Dzieci siedzą skrzyżnie w rozsypce, przodem do nauczyciela, który przedstawia zagadki, zastępując niektóre słowa gestami. Zadaniem dzieci jest uzupełnianie zagadek brakującymi słowami oraz podawanie rozwiązań. Chcę założyć ją na... (nauczyciel wskazuje głowę). Tylko chwilka i gotowe! czapka Żeby było mi wygodnie, to zakładam ciepłe... (nauczyciel wskazuje spodnie). spodnie
Spotykamy się w kółeczku, żeby nam wesoło było i witamy się piosenką, żeby miło się zrobiło.
Gdy jesienny dmie wiaterek, to zakładam swój... (nauczyciel wskazuje sweterek) sweterek
Ta piosenka jest najlepsza kiedy wiatr jesienny wieje. Choćby deszcz od rana padał, kto ją śpiewa, ten się śmieje.
Deszczyk pada, a więc noszę kolorowe dwa... kalosze
Podczas pierwszej zwrotki przedszkolaki na przemian dwa razy klaszczą i dwa razy klepią dłońmi w uda. Śpiewając drugą zwrotkę, na przemian stukają dwa razy dłońmi w podłogę przed sobą i dwa razy klepią w uda (jeśli takie sekwencje gestów są zbyt trudne, dzieci mogą tylko klaskać rytmicznie).
58 58
o Cieszą się dzieci, gdy słońce świeci. Zabawa mająca na celu kształcenie koncentracji uwagi, umiejętności szybkiego reagowania na sygnał. Dzieci stoją na obwodzie koła lub w rozsypce. Nauczyciel wyjaśnia: Gdy zobaczycie słoneczko, śmiejcie się tak głośno, jak tylko chcecie. Gdy chmura zasłoni słońce – stańcie cichutko i bez ruchu. Następnie pokazuje dzieciom na zmianę obrazek przedstawiający słońce lub słońce za chmurą. Można tę zabawę powtórzyć trzy-, czterokrotnie i skończyć ją pokazaniem obrazka, na który dzieci reagują spokojem.
bliżej bliżejprzedszkola przedszkola9.132 9.132wrzesień wrzesień2012 2012
Gdy potupać chcę w... (nauczyciel wskazuje podłogę), wkładam go na lewą... (nauczyciel wskazuje stopę). but
Po każdej zagadce nauczyciel wręcza dziecku, które ją rozwiązało, odpowiedni obrazek, aby przyczepiło go do tablicy. Następnie pod każdym obrazkiem umieszcza odpowiedni wyraz, a dzieci otrzymują swoje zestawy wyrazów. Dzieci wspólnie z nauczycielem czytają globalnie podpisy do obrazków. Potem, kierowane pytaniami nauczyciela, dokonują analizy wzrokowej wyrazów znajdujących się
Scenariusze na różne okazje
Wspomnienia z wakacji Cele ogólne: o współdziałanie w grupie; o zespołowe wykonywanie działań; o nauka relacjonowania zdarzeń; o konstruowanie opowieści z różnych elementów.
gotowe narzędzia
Forma pracy: grupowa. Środki dydaktyczne: o biały karton o formacie B1 (70 cm na 100 cm), z narysowanymi liniami podział na sześć części (pola około 35 cm na 33 cm); o produkty marki STAEDTLER: kredki ołówkowe trójkątne Jumbo (średnica grafitu 4 mm), kredki woskowe Jumbo (12 kolorów, średnica kredki 11 mm) lub pastele olejne Jumbo (24 kolory, średnica kredki 11 mm) i wykręcane twistery woskowe (12 kolorów).
Przebieg zajęć: Dzieci wybierają wakacyjne zdarzenie, które chcą narysować. Następnie są wyłaniane sześcioosobowe zespoły, dopasowane tematycznie (np. zespół dzieci opisujących przygodę w lesie, wakacje nad morzem, spotkanie ze zwierzakiem). Każdy zespół ma za zadanie narysować swoje przygody wspólnie na jednym kartonie. Już w ramach zespołów dzieci krótko – w trzech, czterech zdaniach – opowiadają zdarzenie, które chcą narysować. Określane są ramy czasowe rysowania, nad którymi oczywiście czuwa nauczyciel, odpowiednio informując dzieci, ile czasu mają jeszcze do dyspozycji. Zespoły siadają przy swoich kartonach, przy pracy należy zapewnić dzieciom możliwość w miarę swobodnego rysowania. Należy również zapewnić odpowiednie zestawy kredek, aby dzieci nie musiały czekać na wybraną kredkę. Następnie każde z dzieci rysuje na wyznaczonej części kartonu swoją historię. Ze względu na nierówne tempo pracy dzieci, w tym momencie jest szczególnie ważny nadzór nauczycielski. Dzieci, które kończą szybciej, są proszone o uzupełnianie rysunku dodatkowymi szczegółami, a te które pracują wolniej, są mobilizowane do kończenia rysunku w określonym czasie. Celem takiego działania jest nawiązanie harmonijnej współpracy w grupie. Po zakończeniu rysowania dzieci mają za zadanie opowiedzieć wspólnie wszystkie historie, łącząc je w całość. W najprostszym przypadku jest to ustawienie
60 60
bliżej bliżejprzedszkola przedszkola9.132 9.132wrzesień wrzesień2012 2012
historii w kolejności – która z nich mogła się wydarzyć jako pierwsza, co potem mogło się stać, itd. Oczywiście jeśli poziom grupy na to pozwala, można skonstruować nową historię, czerpiącą z poszczególnych zdarzeń i przeplatającą różne elementy dowolnie, jak tylko wyobraźnia dzieci na to pozwoli. Dodatkowym elementem tego działania jest zaprezentowanie przez dzieci tych prac swoim rodzicom. Prace wiszą w widocznym miejscu, a każde dziecko ma możliwość opowiedzenia już nowej historii, pokazania swojego wkładu we wspólne przedsięwzięcie. Bardzo ważny jest dobór kredek. Grube, o średnicy 11 mm i bardzo miękko rysujące kredki woskowe czy pastele olejne znakomicie sprawdzają się podczas wykonywania takich prac. Są ergonomicznie dopasowane do dziecięcej ręki. Ważne jest też to, że dziecko od razu widzi wyraźny efekt swojej pracy, wystarczy jeden ruch ręką, żeby kolor był dobrze widoczny. Poza tym te kredki dają równomierne wypełnienie kolorem i nie mażą się, dzięki czemu rysunek jest wyrazisty i czysty. Ponadto szeroka gama kolorów (szczególnie w przypadku 24 kolorów pasteli olejnych) sprawia, że dziecko z rozmysłem dobiera odcienie i kolory, co znacząco wpływa na rozwój plastycznej wyobraźni dziecka, uczy dokonywania wyboru i podejmowania decyzji. Twistery w tym scenariuszu posłużą do rysowania detali czy elementów wymagających większej precyzji. Kredki ołówkowe również rysują bardzo miękko i mają intensywne kolory, a ponadto dzięki swojemu trójkątnemu kształtowi pomagają wyrabiać dziecku prawidłowy chwyt pęsetkowy, niezbędny do dalszej, prawidłowej nauki pisania. Ponadto system ABS (wapienna otulina wokół grafitu), w który są zaopatrzone, sprawia, że kredki te są odporne na złamania i nie wymagają częstego temperowania.
Więcej o produktach Staedtler na stronie: www.kredkizabs.pl
GDD spółka z ograniczoną odpowiedzialnością, sp. k. ul. Konstruktorska 9, 02-673 Warszawa Dział obsługi klienta tel. 22 566 77 21-23
blizejprzedszkola.pl Lilianna Kędzierska
NOMINO
gimnastyka dla każdego Smyka
Z
aspokajanie aktywności ruchowej dziecka powinno być dla nas dorosłych priorytetem – aby doskonalić sprawność fizyczną dzieci, można skorzystać z propozycji zabaw z wykorzystaniem Nomino. Elementy Nomino wykonane są z wysokiej jakości tworzywa, co ułatwia utrzymanie ich w czystości, a także pozwala na użytkowanie zestawu na świeżym powietrzu. Radosna zabawa podczas pokonywania przeszkód doskonale rozwija sprawność motoryczną małych użytkowników. Kolorowe mostki, zjeżdżalnia, schody, opony dają możliwości tworzenia wielu układów, w zależności od wieku dzieci oraz dostępnej powierzchni.
Narzędzia pracy: zestaw Nomino NO 1000 (dostępne są też osobne elementy: belka z falą NO 0187, mostek NO 0196, baza H NO 0168, baza centralna NO 0176, schodki NO 0172, belka S NO 0180, belka z oponą NO 0192).
o Czołganie się pod tunelem. Na sygnał „start” pierwsze dziecko z szeregu czołgając się przechodzi pod tunelem i staje na końcu. To samo wykonuje następne dziecko. o Akcja – stacja! Zabawy w obwodzie stacyjnym. Podział dzieci na trzy zespoły i objaśnienie zadań każdej drużynie: Pierwsza stacja – to chód na czworakach po „belce S”, slalom między elementami Nomino na czworakach, bieg slalomem z powrotem i przejście równoważne po „belce z falą”. Druga stacja – to przejście po „mostku” i czworakowanie do „bazy centralnej”. Trzecia stacja – to dwa przeskoki – jeden do środka „belki z oponą” i wyskok na zewnątrz belki. o Zamek. Zabawa konstrukcyjna i twórcza – dzieci budują zamek z Nomino. Na „zamku” znajdują się uwięzione księżniczki, a rycerze musza pomóc im wydostać się z wieży.
Cele zajęć: o doskonalenie elementów gimnastycznych, o rozwój różnych grup mięśniowych i wytrzymałości, o kształtowanie siły, zwinności, równowagi, skoczności, o umiejętność współzawodnictwa i współdziałania w grupie, o ćwiczenie umiejętności skupiania uwagi podczas zabawowych czynności ruchowych, o wyrabianie nawyku bezpiecznego wykonywania ćwiczeń, o umiejętność relaksacji po wysiłku fizycznym.
o Budujemy most. Zabawa kształtująca współdziałanie w grupie. Zadaniem dzieci jest projekt i wybudowanie mostu po któ rym będą mogły przechodzić. Most może być wybudowany ze wszystkich elementów Nomino, lub tylko z wybranych.
Część wstępna: o podział dzieci na grupy i wyznaczenie drużynowych w każdym zastępie, o nastawienie dzieci do aktywnego udziału w zajęciach, o podanie zadania i uzasadnienie przydatności wykonywanych ćwiczeń, o przywitanie sportowym hasłem: No, no – NOMINO, Ole, Ole – nie damy się!
Część końcowa o Ćwiczenie relaksujące. Dzieci siedzą na wybranych przez siebie elementach Nomino, wsłuchując się w stonowany, spokojny głos nauczyciela i wykonują ćwiczenie relaksujące.
gotowe narzędzia
Zadania: o czworakowanie po elementach Nomino, o przejście po zwężonej powierzchni, skoki przez belkę, o czworakowanie i czołganie się pod przeszkodą, o przeskoki zawrotne przez belkę.
Przebieg zajęć: o Zabawa „Rekin”. Na hasło „Rekin” dzieci starają się zająć miejsce będące ponad powierzchnią sali gimnastycznej czy nad trawą np. wchodząc na belkę, schodki bądź wchodząc na bazę. Na hasło „Rekin odpłynął”, dzieci zeskakują i biegają po sali gimnastycznej bądź boisku. Ćwiczenie powtarzamy kilka razy.
o Samolot. Ćwiczenia równoważne – poruszając się po elementach Nomino, dzieci unoszą ramiona na wysokość barków i naśladują samolot – pochylają się raz w jedną, raz w druga stronę – przy tym mogą wydawać odgłos „warczącego” samolotu.
o Zakończenie. Omówienie zajęć, uporządkowanie miejsca zabaw, wyróżnienia i pochwały.
Lilianna Kędzierska – psychopedagog, ukończyła studia w zakresie pedagogiki opiekuńczo-wychowawczej, oligofrenopedagogiki oraz pedagogiki wczesnoszkolnej z terapią. Autorka licznych publikacji edukacyjnych, pracuje w firmie Nowa Szkoła jako nauczyciel-konsultant.
bliżej przedszkola 9.132 wrzesień 2012
61
Scenariusze na różne okazje Elżbieta Bukowiecka-Górny
Kulinarne przysmaki
Zdrowe ¯ y wienie przedszkol ak a
– czyli co lubią przedszkolaki
gotowe narzędzia
D
ziecko spędza w przedszkolu znaczną część dnia i przede wszystkim tam spożywa posiłki – dlatego tak ważne jest, by nauczyciele wychowania przedszkolnego mieli świadomość, że w dużej mierze to od nich zależy proces kształtowania się prawidłowych nawyków żywieniowych najmłodszych. Ważna jest nie tylko ilość i jakość jedzenia, ale także regularność i sposób podawania potraw. Organizowanie żywienia to jedno z wielu zadań dyrektora przedszkola, intendenta i personelu kuchennego, mające na celu kształtowanie właściwych przyzwyczajeń i nawyków żywieniowych, wybór zdrowych i unikanie szkodliwych potraw. Wszystkie podejmowane w tym zakresie działania służą prawidłowemu rozwojowi dziecka oraz wpływają na jakość codziennego funkcjonowania.
Cele: o poznawanie podstawowych zasad prawidłowego odżywiania się; o nabywanie umiejętności rozpoznawania produktów potrzebnych do właściwego funkcjonowania organizmu; o rozpoznawanie warzyw oraz innych produktów stosowanych do przygotowania drugiego śniadania; o przyjmowanie właściwej pozycji przy stole podczas spożywania posiłku; o utrwalanie nawyku spokojnego zachowania się przy stole i nieprowadzenia głośnych rozmów; o rozwijanie twórczej wyobraźni – próby nazywania własnego wytworu kulinarnego.
Właściwe żywienie dziecka oznacza jego zdrowie nie tylko w okresie rozwoju, ale także w dorosłym życiu. Dieta wieku przedszkolnego powinna być oparta na pełnowartościowym programie żywieniowym i musi uwzględniać odpowiednią ilość dobrej jakości podstawowych składników odżywczych (białka, węglowodany, cukry, sole mineralne i witaminy). W przedszkolu dziecko ma okazję dowiedzieć się, jak należy się zdrowo odżywiać. Powodzenie szeregu działań podejmowanych przez nauczycieli i pomocniczy personel przedszkola w tym zakresie uzależnione jest od współpracy ze środowiskiem rodzinnym. Zagadnienia związane z prawidłowym żywieniem omawiane są w przedszkolu nie tylko podczas głównych zajęć, ale także w naturalnych sytuacjach, takich jak jedzenie posiłków. W trakcie organizowanych zajęć z cyklu „Zdrowe żywienie przedszkolaka” dzieci zapoznają się z zasadami właściwego odżywiania i dowiadują się, dlaczego jedzenie owoców, warzyw, produktów mlecznych ma pozytywny wpływ na zdrowie.
Metody pracy: o zabawa – klasyfikowanie produktów; o metoda aktywizująca – burza mózgów.
zasady zdrowego żywienia
scenariusz zajęć dla dzieci pięcio- i sześcioletnich Obszar edukacyjny z podstawy programowej: (Obszar 2) Wykonywanie czynności samoobsługowych – kształtowanie czynności samoobsługowych, nawyków higienicznych i kulturalnych; dziecko stosuje zasadę kulturalnego zachowania się przy stole w trakcie spożywania posiłków. (Obszar 5) Wychowanie zdrowotne i kształtowanie sprawności fizycznej dzieci. Dbałość o zdrowie – dziecko stara się przestrzegać zasad zdrowego żywienia.
62 62
bliżej bliżejprzedszkola przedszkola9.132 9.132wrzesień wrzesień2012 2012
Forma pracy: grupowa, indywidualna. Środki dydaktyczne: plansze z obrazkami i napisami, pokaz multimedialny „Zdrowe żywienie dziecka”, świeże produkty żywnościowe (sałata, twarożek, jajko ugotowane, rzodkiewka, pomidor, szczypiorek, przyprawy, itp.), dyktafon, mikrofon, aparat fotograficzny. Przebieg zajęcia: o Co to znaczy zdrowe odżywianie? Nauczycielka przeprowadza wywiad z dziećmi, a następnie przedstawia eksperta od żywienia dzieci (pediatrę lub dietetyka). Prowadząca wciela się w rolę reportera radiowego i z dyktafonem w ręku podchodzi do dzieci i zadaje im wymienione wyżej pytanie. Nagrywa wypowiedzi przedszkolaków. Następnie oddaje głos ekspertowi, który odnosi się do zarejestrowanych odpowiedzi i dopowiada istotne informacje na temat zdrowego żywienia (posługuje się pokazem multimedialnym). o Sałatka warzywna. Zabawa ruchowa: każde dziecko wybiera i zakłada sobie na rękę obrazek warzywa. Nauczyciel zaprasza kolejno „warzywa”, które tańczą w rytm muzyki. W pewnym momencie tańczą wszystkie „warzywa”, tworząc wieloskładnikową sałatkę. o Zabawa w reportera. Nauczycielka zadaje dzieciom pytanie: Dlaczego należy zdrowo się odżywiać? Dzieci udzielają odpowiedzi. Nauczycielka oddaje głos ekspertowi, który uzupełnia wiedzę dzieci. Wywiesza on planszę z napisem: Dlaczego należy zdrowo się odżywiać? (zdrowo odżywione dziecko nie choruje, ma dużo energii, jest sprawne fizycznie, itp.).
Scenariusze na różne okazje Agnieszka Sęczek
Polskie krajobrazy scenariusz zajęć plastycznych grupy pięcio-, sześciolatków
gotowe narzędzia
Cele: o rozwijanie mowy i wzbogacanie słownictwa dzieci; o kształcenie sprawności manualnej rąk i wyobraźni twórczej dzieci; o doskonalenie percepcji wzrokowej i słuchowej. Cele operacyjne – dziecko: o dostrzega charakterystyczne cechy krajobrazu nadmorskiego, górskiego i mazurskiego; o wykonuje pracę plastyczną. Metody: rozmowa kierowana, obserwacja pokaz, ćwiczenia plastyczne. Forma pracy: indywidualna i grupowa. Środki dydaktyczne: farby plakatowe, pędzle, piasek artystyczny, klej, fartuszki PRIMO, karton biały brystol, ilustracje krajobrazów polskich, atrybuty lata – przedmioty, skarby przywiezione przez dzieci z wakacji: muszelki, kamyki, kora drzew, gałązki, itp.
o Wspomnienia z wakacji – krajobrazy polskie. Zajęcia plastyczne: nauczyciel przygotowuje materiały do zajęć plastycznych. Dzieli dobierają się w pary. Każda grupa wykonuje jedną pracę plastyczną. Na kartonach zaznaczone są ołówkiem kontury gór, morza lub równin i lasu. Dzieci wspomagane przez nauczyciela malują klejem kontury. Następnie miejsca pomalowane klejem posypują piaskiem artystycznym. Mali artyści zauważają, że powstałe powierzchnie są chropowate tak jak kora drzew, piasek i kamyczki na plaży, skały. Nauczyciel zachęca dzieci, aby za pomocą farb dokończyły krajobrazy. Każda grupa maluje krajobraz innego regionu Polski. Dzieci używają grubych pędzli – przyklejają do swoich prac przyniesione „skarby” muszelki, kamyki, gałązki, itp. o Po zakończeniu pracy nauczyciel wieszając powstałe krajobrazy, tworzy wystawę. Dzieci opowiadają o swoich przygodach wakacyjnych.
DYNAMIC Sp. z o.o. www.dynamic-pigna.pl Przebieg zajęć: o Dzieci układają na stoliku przyniesione pamiątki z wakacji, następnie siedzą w kole na dywanie. Nauczyciel prezentuje różne przedmioty związane z wakacyjnymi podróżami: plecak, buty do marszu, czapka z daszkiem, klapki, ręcznik, aparat fotograficzny, walizka, kurtka przeciwdeszczowa, ubrania na zmianę, okulary słoneczne, itp. o Przedszkolaki wymieniają nazwy zgromadzonych przedmiotów, określają, do czego służą. Dzieci odgadują, że są to przedmioty potrzebne w czasie wakacji. Prezentacja fotografii przedstawiających krajobrazy polskie. Dzieci opowiadają, co przedstawiają ilustracje prezentowane przez nauczyciela. Kilkuzdaniowe wypowiedzi przedszkolaków na temat wakacyjnych podróży.
64 64
bliżej bliżejprzedszkola przedszkola9.132 9.132wrzesień wrzesień2012 2012
tel. 22 7831919; poniedziałek-piątek 8-16
Agnieszka Sęczek – nauczyciel dyplomowany plastyki z wieloletnim stażem. Pracuje z dziećmi edukacji wczesnoszkolnej, szkoły podstawowej i gimnazjum. Absolwentka Uniwersytetu Marii Skłodowskiej-Curie w Lublinie – Instytut Kształcenia Artystycznego, kierunek – wychowanie plastyczne.
Zarządzanie przedszkolem Przygotowanie nauczyciela do spotkania z nowymi rodzicami to zadanie bardzo ważne i jednocześnie trudne. Wymaga przemyślenia poruszanych tematów oraz dużego zaangażowania. Jest to doskonały moment do podjęcia owocnej współpracy pomiędzy nauczycielami i rodzicami.
Agnieszka Czeglik
Nowi rodzice, pier wsze zebrania – strach czy pr z yjemność? Nie wystarczy mówić do rzeczy, trzeba mówić do ludzi. Stanisław Jerzy Lec
Z
organizowanie współpracy z rodzicami nie należy do przedsięwzięć łatwych – trzeba poświęcić na to wiele czasu. Początkowo może się wydawać, iż włożony wysiłek jest nieproporcjonalny do uzyskanych efektów. Łatwo o niepowodzenia i trudności, z drugiej zaś strony dobrze zorganizowana współpraca umożliwia podjęcie wielu twórczych działań. Wszystko jest w naszych rękach! Pamiętajmy, że rodzice maluchów są jednocześnie pełni obaw i oczekiwań. Jeśli na początku współpracy zdobędziemy ich zaufanie, jeśli zarazimy ich swoim zaangażowaniem i pasją, to wspólne funkcjonowanie w roku szkolnym będzie o wiele łatwiejsze. Przełoży się to oczywiście na dzieci, ponieważ zadowolenie i spokój rodzica udzieli się przedszkolakowi. Rozpoczynając współpracę z rodzicami, szczególną wagę przywiązuję do pierwszych kontaktów z tymi rodzicami, którzy dopiero zapisują swoje pociechy do placówki. Jak to robię? Na co zwracam uwagę? Co i kiedy organizuję?
Marzec/kwiecień To miesiące rekrutacyjne, kiedy pierwszy raz spotykam potencjalnych przyszłych rodziców naszego przedszkola. Wiem, że ten czas wymaga ode mnie ogromnej pracy, siły i cierpliwości. Wiem też, że mój wysiłek procentuje w dalszej współpracy z rodzicami. Spotkania bywają różne – jedni rodzice przychodzą sami, inni z dzieckiem. Zawsze każdego
66
bliżej przedszkola 9.132 wrzesień 2012
witam z uśmiechem. Ze wszystkimi rozmawiam, każdemu udzielam wyczerpujących odpowiedzi. Jeśli rodzic przychodzi z dzieckiem, dziecko otrzymuje ode mnie mały prezencik. W moim gabinecie znajduje się tzw. pudełeczko skarbów oraz kilkadziesiąt kolorowych książeczek, wycinanek. Każde dziecko podczas pierwszej wizyty w przedszkolu i pierwszej wizyty w gabinecie „cioci dyrektor” (bo tak właśnie zwracają się do mnie dzieci) dostaje upominek, który może sobie samo wybrać i zabrać do domu. Zajęte wybieraniem upominku dzieci pozwalają na spokojną rozmowę z rodzicem. Ponieważ nie jestem zwolenniczką wyznaczania dni otwartych w celu zwiedzania przedszkola, rodzice są informowani o możliwości odwiedzenia placówki w dogodnym dla nich terminie. Ten sposób sprawdza się w stu procentach, gdyż każdemu rodzicowi mogę poświęcić tyle uwagi, ile sobie życzy. Ponadto sam rodzic czuje się swobodnie podczas poruszania się po przedszkolu. Mimo że okres ten bywa dla mnie męczący, to daje mi ogromną satysfakcję, gdyż rodzice bardzo często dziękują za poświęcony im czas.
Czerwiec Zebranie o charakterze edukacyjno-informacyjnym z rodzicami dzieci nowo przyjętych do przedszkola zawsze organizuję w połowie czerwca. Osobiście telefonuję wówczas do każdego i zapraszam na spotkanie. Podczas tych spotkań
Zarządzanie przedszkolem
Kompetencje organów przedszkola w zakresie tworzenia prawa wewnętrznego
U
stawowe organy przedszkola, czyli dyrektor przedszkola, rada przedszkola, rada pedagogiczna i rada rodziców, stanowią prawo wewnętrzne obowiązujące w danym przedszkolu. Prawotwórcza działalność tych organów ma swoje umocowanie w wyraźnych upoważnieniach ustawowych (np. ustawie o systemie oświaty, Karcie Nauczyciela) albo w normach wyznaczających zadania i kompetencje tych organów.
Uchwały organów kolegialnych i zarządzenia dyrektora przedszkola Prawo wewnętrzne jest stanowione w formie uchwały lub zarządzenia. Uchwała jest typową dla organów kolegialnych formą wyrażenia woli, natomiast akty organu jednoosobowego przybierają formę zarządzeń. Uchwałę i zarządzenie należy podpisać. Podpis umieszcza się na oryginalnym egzemplarzu aktu. W przypadku organu kolegialnego podpis pod aktem składa przewodniczący organu. W przypadku gdy prawo wymaga, aby akt został wydany w porozumieniu z innym organem, na oryginalnym egzemplarzu zamieszcza się podpis organu wydającego akt oraz podpis organu, w porozumieniu z którym jest on wydany. Organ, który wydał akt, podpisuje się w pierwszej kolejności. W przypadku innych form współuczestnictwa w wydaniu aktu niż porozumienie, np. uzgodnienie, zatwierdzenie, wyrażenie opinii, pod aktem zamieszcza się tylko podpis organu, który wydał akt. Uchwała lub zarządzenie może zawierać załączniki. W załącznikach zamieszcza się w szczególności: regulaminy, statuty, programy, procedury, instrukcje.
Uchwały rady pedagogicznej Uchwały organów przedszkola stanowią część prawa wewnętrznego placówki. W przedszkolu organem uchwałodawczym jest rada pedagogiczna. Rada pedagogiczna w przedszkolu działa na takich samych zasadach jak w szkole. Zgodnie z art. 40 ustawy z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (dalej: u.s.o.) (Dz.U. z 2004 r. Nr 256, poz. 2572 z późn. zm.), rada pedagogiczna jest tworzona w przedszkolu zatrudniającym co najmniej trzech nauczycieli. Jest ona kolegialnym organem przedszkola w zakresie realizacji jej statutowych za-
70
bliżej przedszkola 9.132 wrzesień 2012
Dariusz Skrzyński
dań dotyczących kształcenia, wychowania i opieki. Wynika z tego, że kompetencje rady pedagogicznej sięgają w zasadzie wszystkich zadań, jakie powinno realizować przedszkole. Przewodniczącym rady jest dyrektor przedszkola. W skład rady pedagogicznej przedszkola wchodzą dyrektor, nauczyciele i inni pracownicy pedagogiczni zatrudnieni w placówce. Z głosem doradczym na zebraniach rady pedagogicznej przedszkola mogą brać udział osoby zaproszone przez jej przewodniczącego za zgodą lub na wniosek rady, w tym przedstawiciele stowarzyszeń i organizacji, których celem statutowym jest działalność wychowawcza lub rozszerzanie i wzbogacanie form działalności dydaktycznej, wychowawczej i opiekuńczej przedszkola. Rada pedagogiczna podejmuje uchwały na zebraniach. Zebrania rady pedagogicznej można podzielić na zwoływane obligatoryjnie oraz fakultatywnie. Do obligatoryjnych zebrań w przedszkolu należy zebranie przed rozpoczęciem roku szkolnego oraz po jego zakończeniu. Zebrania fakultatywne to zebrania zwoływane w miarę bieżących potrzeb, np. ważnych spraw przedszkola, kwestii wychowawczych, ważnych wydarzeń, rocznic. O tym, czy istnieje potrzeba zwołania rady pedagogicznej, decyduje jej przewodniczący. Jednak w przypadku gdy otrzyma on wniosek organu sprawującego nadzór pedagogiczny, organu prowadzącego, rady przedszkola lub jednej trzeciej członków rady pedagogicznej, zwołanie zebrania musi nastąpić niezależnie od oceny zasadności tego wniosku. Ustawa o systemie oświaty dzieli kompetencje rady pedagogicznej na trzy kategorie: stanowiące, opiniodawcze i wnioskujące. Do zadań stanowiących w przedszkolu należy zaliczyć: o zatwierdzanie planów pracy przedszkola po zaopiniowaniu przez radę przedszkola; o podejmowanie uchwał w sprawie innowacji i eksperymentów pedagogicznych w przedszkolu po zaopiniowaniu ich projektów przez radę przedszkola; o ustalanie organizacji doskonalenia zawodowego nauczycieli przedszkola; o podejmowanie uchwał w sprawach skreślenia z listy wychowanków przedszkola; o dopuszczenie do użytku w przedszkolu programu wychowania; o ustalanie regulaminu swojej działalności; o ustanowienie statutu, w przypadku przejęcia kompe-
blizejprzedszkola.pl W oczach dzieci słownik to ciężka, gruba, nieciekawa książka, napisana drobnym maczkiem i na pewno bez żadnych ilustracji. Z powodu takich skojarzeń dzieci niechętnie sięgają po słowniki. Jednak nie musi tak być! Można bez problemu zachęcić maluchy do korzystania z nich, wykorzystując przepięknie ilustrowaną serię słowników dla najmłodszych dzieci Mój pierwszy słownik... Wydawnictwa GREG. Słowniki opracowali najlepsi nauczyciele i metodycy nauczania przedszkolnego i wczesnoszkolnego.
Agnieszka Woźny
Nie taki słownik straszny... S
erię otwierają słowniki językowe Mój pierwszy słownik angielsko-polski, polsko-angielski oraz Mój pierwszy słownik niemiecko-polski, polsko-niemiecki. Zawierają one ponad 4000 haseł, a każde słowo posiada uproszczony zapis wymowy wraz z akcentem – dzięki temu dziecko zawsze wie, jak dane słówko przeczytać. Plansze tematyczne grupują najważniejsze słówka – ubrania, jedzenie, miasto, pory roku, dom. Jako jedyne na rynku zawierają też słowniczek polsko-angielski i polsko-niemiecki. Całość jest kolorowa i bogato zilustrowana. Mój pierwszy słownik przysłów to następna nowość na rynku wydawniczym. Zawiera obszerny wybór najważniejszych i najciekawszych przysłów, wyjaśnionych prostym i przystępnym językiem. Każdemu hasłu towarzyszy zabawna fabularna historyjka. Książka wręcz tryska humorem! Wzbogacają ją wspaniałe, kolorowe ilustracje, przedstawiające wiele zabawnych sytuacji. Kolejna część serii to Mój pierwszy słownik frazeologiczny. Związki frazeologiczne bawią dzieci swoim niezwykłym brzmieniem i intrygują przez to, że często trudno powiedzieć, co znaczą. Słownik wychodzi naprzeciw tym pytaniom o znaczenie, prezentując duży wybór najciekawszych i najczęściej spotykanych związków frazeologicznych. Przystępne wyjaśnienia również wzbogacono dowcipną historyjką z życia ucznia szkoły podstawowej, Marka, którego perypetie językowe są przezabawne! Następny w serii jest Mój pierwszy słownik wyrazów obcych. Prezentuje on obszerny wybór wyrazów pochodzenia obcego i podaje, z jakiego języka się wywodzą. W przeciwieństwie do innych słowników tego typu, zawiera wyłącznie słowa potrzebne dzieciom na co dzień, z którymi rzeczywiście mogą się zetknąć – nie ma tutaj skomplikowanej naukowej terminologii. Największym jednak atutem są fabularyzowane hasła, które za pośrednictwem zabawnych przygód bohatera – ucznia szkoły podstawowej – prezentują przykłady użycia danego słowa. Zestaw słowników z serii Mój pierwszy słownik sprawi, że dzieci korzystające z nich nie będą miały problemów w szkole z językiem polskim czy językami obcymi, a do tego będą miały mnóstwo wspaniałej przyjemności z nauki, gdyż dzięki historyjkom ilustrującym hasła słowniki można czytać jak książki. Seria udowadnia, że słownik nie musi być nudną „cegłą”!
bliżej przedszkola 9.132 wrzesień 2012
73
blizejprzedszkola.pl Współczesna pedagogika udowodniła bez cienia wątpliwości, że najpotężniejszym
Paulina Nowak
narzędziem samorozwoju i poznawania świata przez dzieci jest kreatywna zabawa. O ten fakt opiera się nowa seria Wydawnictwa GREG Zabawa i nauka, licząca pięć części adresowanych do dzieci w wieku od 2 do 6 lat. Każdy zeszyt zawiera zadania idealnie dopasowane do danego wieku.
Wiele pożytku z zabawy Świat w zabawie
Rozmowa przede wszystkim
Zabawa i nauka to pozycja, która poprzez zabawę wzbogaca wiedzę dzieci o otaczającym je świecie. Zadania bawią, a przy okazji mają profil edukacyjny – prezentują gatunki zwierząt, zawody, owoce i warzywa, pory roku, przedmioty codziennego użytku. Atrakcyjne dla maluchów tematy i motywy (smoki, pojazdy, zabawki, elementy ze świata dorosłych) wykorzystano w zadaniach rozwijających umiejętności dzieci, jak labirynty, łączenie par, liczenie elementów w zbiorze, wyszukiwanie różnic, dorysowywanie elementów.
Edukacja podstawą przyszłości Wielkim atutem serii Zabawa i nauka jest jej edukacyjny charakter – jednak nie oznacza on, że książeczki są poważne czy trudne. Dobór ćwiczeń i ich opracowanie graficzne umożliwiają dzieciom swobodną zabawę, która przy okazji uczy rysować, liczyć, wyrabia spostrzegawczość i koncentrację. Tematyka zadań jest zgodna z programem nauczania w przedszkolu i oparta o zagadnienia, z którymi dzieci na co dzień się spotykają. Zadania zostały dopasowane do zainteresowań dzieci, są więc postacie z bajek, zwierzątka, zabawki, ciekawe pojazdy, piraci, rycerze, księżniczki i wiele innych postaci.
Seria Zabawa i nauka rozbudza zainteresowanie maluchów otaczającym je światem, rozwija ich talenty i umiejętności. Całkowitą innowacją na rynku publikacji dziecięcych są dodatkowe zadania i tematy do rozmowy z dzieckiem, umieszczone jako sugestia dla rodziców czy opiekunów pod każdym zadaniem. Wskazówki te pokazują, jak rozwinąć zabawę z dzieckiem w oparciu o dane zadanie. Niegasnące zainteresowanie dziecka otaczającą rzeczywistością czasem powoduje, że rodzice są przytłoczeni i nie umieją go twórczo ukierunkować. Sugestie rozmów i zabaw dają pomysły na rozwijający sposób wspólnego spędzania czasu. Wydawnictwo GREG stawia na świadome uczestnictwo w rozwoju dzieci. Maluchy rosną niebywale szybko, warto więc spędzać z nimi czas dzieciństwa i pokazywać, jak bogaty jest otaczający je świat.
Nauka nie jest nudna! Seria Zabawa i nauka jest idealnie dopasowana do wieku małych odbiorców. Jej autorki mają doświadczenie w codziennej pracy z dziećmi, dzięki czemu zadania nie tylko bawią, ale i kształcą, stawiając przy tym poprzeczkę na odpowiednim poziomie. Dziecko angażuje się w zadania, nie nudzi się i co najważniejsze – nie zniechęca. Jeśli bawimy się z dzieckiem tak, by wyniosło jak najwięcej wiadomości z tej zabawy, nauka nigdy nie będzie nudna! Takie założenie przyświecało tworzeniu serii Zabawa i nauka Wydawnictwa GREG – i zostało ono w pełni zrealizowane.
bliżej przedszkola 9.132 wrzesień 2012
77
Wasi sojusznicy Każdy z nas ma marzenia. Jedni pragną, by latać jak ptak, inni, by spotkać lwa lub słonia, dotknąć gwiazd i nieba. Są i tacy, którzy marzą o tym, by stać się wróżką lub przenieść się w czasy dinozaurów, a najbardziej odważni zanurkowaliby w morskie głębiny, aby poszukać tajemniczych istot je zamieszkujących.
Anna Machacz
Miejsce przyjazne przedszkolakom
P
oszukując na mapie świata miejsc, w których chcielibyśmy zrealizować marzenia, wystarczy zatrzymać się w kinach IMAX (Katowice, Kraków, Łódź, Poznań i Warszawa). To tam możecie przeżyć szaloną podróż w otchłań oceanu, w której towarzyszyć Wam będą najdziwniejsze morskie zwierzęta, lub udać się do najwspanialszego sierocińca na świecie, gdzie malutkie słonie grają w piłkę, a młode orangutanki przyswajane są do życia w naturze.
oceanu 3D”. Po filmie IMAX zaprasza na bajecznie kolorowe spotkania z motylami, niezwykle bezpieczne eksperymenty naukowe, na warsztaty z Policją i Strażą Miejską, podczas których zadamy sobie pytania, czy pies musi ugryźć i czy przedszkolak umie kierować ruchem drogowym. Zapowiada się bardzo ciekawie, a to tylko niektóre z propozycji. Szczegółowy harmonogram odnajdziecie na naszej stronie internetowej i stronach Partnerów projektu.
W kinach IMAX każdy znajdzie coś dla siebie – wzruszające historie, fascynujące przygody, kosmiczne podróże. Filmy przyrodnicze i popularnonaukowe są dla wszystkich, jednak nowa oferta skierowana jest do najmłodszych widzów. Filmowy Świat Przedszkolaka to projekt opracowany specjalnie dla przedszkoli. Pierwsza edycja cieszyła się olbrzymim zainteresowaniem. Po projekcji filmu „Dzikie z Natury 3D” na najmłodszych czekały liczne gry i zabawy. Podczas dostosowanych do wieku konkursów przedszkolaki mogły wygrać niezapomniane nagrody. Każde spotkanie niosło za sobą również garść informacji edukacyjnych. Dzieci poznawały ciekawostki przyrodnicze i naukowe oraz ważne informacje dotyczące bezpieczeństwa.
Projekt Filmowy Świat Przedszkolaka to jedna z wielu propozycji, jaką kina przygotowały dla najmłodszych widzów. Już we wrześniu na ekrany kin Cinema City wchodzi film „Dzwoneczek i sekret magicznych skrzydeł”. Magia oraz fascynujące przygody w Przystani Elfów zaczarują każdego widza. Seanse będą niezwykłe nie tylko ze względu na tematykę filmu. Cinema City przygotowało mnóstwo atrakcji, które towarzyszyć będą małym elfom – naklejki dla każdego malucha oraz książeczki i gazetki dla uczestników zabaw w kinie. Nie zabraknie również ogólnopolskiego konkursu, w którym do wygrania będą fantastyczne nagrody ufundowane przez Wydawnictwo Egmont. Wszystkie informacje znajdują się na stronie www.cinema-city.pl oraz na stronie poświęconej konkursowi na portalu blizejprzedszkola.pl.
Druga edycja Filmowego Świata Przedszkolaka rusza już w październiku. We wszystkich kinach IMAX w Polsce odbędą się cztery spotkania (październik 2012, marzec, kwiecień, maj 2013). Na dzieci czeka wzruszająca opowieść o nadzwyczajnej więzi między ludźmi i zwierzętami – film „Dzikie z Natury 3D” oraz podwodna podróż w towarzystwie najciekawszych morskich stworzeń – film „Pod taflą
Zapraszamy do odwiedzenia kin IMAX oraz Cinema City. Znajdziecie tam to, co najważniejsze dla dzieci – przyjazną atmosferę, dostosowany do potrzeb maluchów repertuar oraz uśmiechniętą i chętną do pomocy obsługę. Gwarantujemy doskonałą zabawę i magię, która towarzyszyć Wam będzie od momentu, w którym założycie czarodziejskie okulary.
Kina IMAX są częścią Cinema City
Partnerem kin IMAX jest Coca Cola
Zapraszamy na naszą stronę internetową: www.kinoimax.pl oraz do naszych kin: IMAX Katowice, ul. Gliwicka 44 (32 359-59-95) IMAX Kraków, Al. Pokoju 44 (12 290-90-80/92) IMAX Łódź, ul. Drewnowska 58 (42 664-64-46) IMAX Poznań, ul. Drużbickiego 2 (61 662-62-26/27) IMAX Warszawa, ul. Powsińska 31 (22 550-33-22/25)
78
bliżej przedszkola 9.132 wrzesień 2012
Kącik muzyczny
Pamiątki z wakacji Zabawy PLASTYCZNE i MUZYCZNO-RUCHOWE Wróciliśmy z wakacji. Wielu z nas schowało do szuflad skarby z wyjazdu. Czasem jest to bursztyn, czasem szyszka, a czasem muszelka. Dla przeciętnego człowieka taka skorupka nic nie znaczy, ale jeśli udało Wam się przeżyć kilka pięknych chwil nad brzegiem morza lub jeziora, to widok takiej muszelki zawsze będzie Wam się kojarzył z wakacjami.
Wakacyjna muszelka (muz. i sł. M. Tomaszewska) Umiarkowanie
& b 43
C
F
& b q q Q H Q Q Q Q q q #q h e
gotowe narzędzia
7
g
D
g
D
to wca-le nie żart, tam jest wa-ka- cyj- na mu- szel-
&b H q q Q H g
C7
F
mnie- nia po-zo- sta-
d
C7
qq q H
ły, do mu- szel-
7
C
F
ka.
Î Q Q
C7
h
Bo wspo1.
F
q q q h
qQQ h h
ki się scho- wa- ły, bo wspo-
2.
F
wa- ły.
1. W tornistrze torebka, w torebce pudełko, w pudełku jest skarb, to wcale nie żart, tam jest wakacyjna muszelka. Ref.: Bo wspomnienia pozostały, do muszelki się schowały. 2. Znów czekam na lato, by z mamą i z tatą w słoneczną pogodę pojechać nad wodę i znaleźć malutką muszelkę. Ref.: Bo wspomnienia pozostały, do muszelki się schowały.
Zabawa muzyczno-ruchowa „Poławiacze pereł”
Zabawa muzyczno-ruchowa „Zatopieni w bursztynie”
o Pomoce: akompaniament, kolorowe klocki lub małe piłeczki, może być hula-hoop lub kawałek linki, którą oznaczymy okrąg (ale niekoniecznie).
o Pomoce: akompaniament, bębenek.
o Przebieg: dzieci stoją w kole, pośrodku koła na podłodze leżą rozsypane klocki (mogą być luzem lub wewnątrz hulahoop). W rytm akompaniamentu dzieci naśladując pływanie żabką, poruszają się po kole. Gdy akompaniament schodzi w dolne rejestry – dzieci stają się poławiaczami pereł i powolutku „nurkują” (nadymają policzki, schodząc do przysiadu). Biorą z koła jedną „perłę” (klocek). Akompaniament rośnie – dzieci powoli się prostują z wyskokiem i okrzykiem: „perła!”. Zabawy można użyć również dla sprawdzenia znajomości kolorów – wtedy przed „nurkowaniem” dajemy komunikat, w jakim kolorze należy szukać „perły”.
o Przebieg: zabawę poprzedzamy opowieścią o tym, jak powstał bursztyn. Dzielimy dzieci na dwie grupy – „muszki” i „bursztynki”. Przy akompaniamencie „muszki” latają po całej sali. Na dźwięk bębenka „spada” na nie kropla żywicy, bądź „wpadają” na żywicę i „przyklejają się” do niej – zastygają w wybranej pozie „na miliony lat”. Przy skocznym akompaniamencie wbiegają dzieci i podskakując, poruszają się pośród leżących „bursztynków”. Na dźwięk bębenka każde dziecko „przytula” swój „bursztynek”, uwalniając tym samym „muszkę”. Następuje zmiana ról. Aby uniknąć sytuacji, że któryś „bursztynek” nie zostanie wybrany, możemy wcześniej przyporządkować „muszkę” i dziecko oznaczając każdą parę innym kolorem szarfy.
Zabawa muzyczno-ruchowa „Znajdź muszelkę”
Zabawa plastyczna „Na morskim dnie”
o Pomoce: muszelka, dwa rodzaje instrumentów dla grupy, np. kołatki i dzwonki.
o Pomoce: karton, farby, woda, pędzle, klej „Wikol”/„Magic”, piasek, drobny żwirek, muszelki, kawałki gąbek, włóczek, obrazki ryb (lub samodzielnie zrobione z papieru).
o Przebieg: dzielimy dzieci na dwie grupy, jedna otrzymuje kołatki, druga – dzwonki. Wybieramy jedno dziecko, którego zadaniem będzie odnalezienie ukrytej muszelki. Umawiamy się z dziećmi, że gdy poszukiwacz będzie się zbliżał do muszelki, zagrają kołatki, gdy oddalał – dzwoneczki. Po odnalezieniu muszelki następuje zamiana ról.
80 80
Q
q Qq q q q q Qq q q q q H _q q q W tor-ni-strze to- re- bka, w to- re- bce pu- deł- ko, w pu- deł- ku jest skarb, to C
F
7
bliżej bliżejprzedszkola przedszkola9.132 9.132wrzesień wrzesień2012 2012
o Przebieg: na kartonie malujemy rozwodnioną akwarelą tło. Gdy wyschnie, nakładamy pędzlem klej i posypujemy karton piaskiem – tworzymy morskie dno. Następnie suchy obrazek dekorujemy papierowymi rybkami, muszelkami, gąbkową trawą – przyklejając gotowe elementy.
Pomysły dla artysty
Parasol na niepogodę Jesień to czas, kiedy pogoda płata nam różne figle, na dworze robi się chłodniej i często pada deszcz. Byśmy za bardzo nie mokli w deszczowe dni, wykonamy symboliczny parasol, który uchroni nas przed deszczem lub przypomni, by przed wyjściem z domu zabrać ze sobą prawdziwy parasol. Materiały: plastikowa butelka po napoju, sznurek lub włóczka, olejny flamaster, plastikowa nakrętka do butelki, plastikowa słomka, plastelina, klej introligatorski, nożyczki. Wykonanie: Do wykonania pracy będzie nam potrzebna górna część butelki. Odcinamy ją nożyczkami, a dookoła wycinamy niewielkie ząbki. Następnie całość malujemy olejnym flamastrem. Możemy zmienić nakrętkę na taki kolor, jaki nam najbardziej odpowiada. Wzdłuż butelki przyklejamy włóczkę lub sznurek i tworzymy pręciki parasola. Klej możemy rozprowadzać za pomocą wykałaczki. W środku butelki umieszczamy plastelinę, a następnie wbijamy w nią plastikową słomkę. Drugi koniec słomki umieszczamy w wypełnionej plasteliną nakrętce do butelki. Jeśli użyjemy większej nakrętki, nasz parasol nie przewróci się.
Pacynka Pani Jesieni
Na powitanie jesieni możemy wystawić niewielką sztukę teatralną. W tym celu wystarczy wykonać pacynkę do zabawy w teatr.
gotowe narzędzia
Materiały: barwione rośliny, suche liście, papilot, patyczek do grilla, skrawek materiału, nitka, klej introligatorski, nożyczki. Wykonanie: Z papilota wyjmujemy drucik i odcinamy niewielką część gąbki, z której powstanie głowa pacynki. Następnie nabijamy ją na patyczek do grilla. Ze skrawka materiału wycinamy koło. Na środku koła robimy nożyczkami niewielki otwór i nawlekamy je na patyczek. Aby nie zsunęło się z patyka, wiążemy je w górnej części nitką i tworzymy sukienkę Pani Jesieni. Oczy, usta, nos i włosy wyklejamy barwionymi roślinami. Podobnie robimy z sukienką. W pracy wykorzystujemy również suche liście. Niektóre rośliny możemy wbić do papilota. W tym celu najlepiej najpierw zrobić dziurkę za pomocą wykałaczki.
Stojak na przybory
Często w pośpiechu gubimy lub rozrzucamy dookoła kredki, ołówki, długopisy, czy nożyczki, których potem nie możemy znaleźć. Aby uporządkować swoje przybory i zawsze mieć je pod ręką, samodzielnie wykonamy stojak. Materiały: podstawka z pudełka po płytach CD, kolorowy blok techniczny, taśma obustronnie klejąca, klej introligatorski, zszywacz do papieru, cekiny, nożyczki. Wykonanie: Z pasków papieru zwijamy rurki i zszywamy je zszywaczem. Możemy również wykorzystać rurki po papierze toaletowym. Wystającą część podstawki po płytach oklejamy taśmą obustronnie klejącą. Następnie doklejamy do niej rurki. Gotowy stojak ozdabiamy cekinami.
Lew
Astronomiczny początek jesieni przypada na 23 września. Pamiętajmy o zbieraniu w tym czasie suchych kolorowych liści. Można z nich bowiem wykonać zabawne prace, na przykład lwa z liściastą grzywą. Materiały: suche liście, kolorowy blok techniczny, flamaster, klej introligatorski, nożyczki.
Wykonanie: Na kartce rysujemy głowę lwa, a następnie wycinamy ją. Część pyszczka możemy wykleić z kolorowego papieru, a resztę dorysować flamastrem. Gotową lwią głowę odrysowujemy na kartce. Następnie odrysowaną część Katarzyna Michalec – autorka książek „Podnieś z ziemi i zrób”, dokładnie smarujemy klejem, który „Malujemy palcami”. Współautorka książek: „Prace plastyczne rozwijające wyobraźnię dla młodszych przedszkolaków”, „Prace plastyczne przeciągamy odrobinę poza kontury. Na wypełnionej rozwijające wyobraźnię dla starszaków”, „Przedszkolaki robią zwieklejem powierzchni naklejamy kolorowe liście. Głowę rzaki” oraz „Technika taka dla przedszkolaka”. Zajmuje się twórczością lwa smarujemy klejem i naklejamy pośrodku liściastej plastyczną. grzywy.
82 82
bliżej bliżejprzedszkola przedszkola9.132 9.132wrzesień wrzesień2012 2012
blizejprzedszkola.pl Małgorzata Maćkowiak Ewa Stadtmüller
Między renesansem a barokiem
N
asze pierwsze w tym roku spotkanie ze sztuką dotyczyć będzie czasów zmierzchu renesansu i przedłużenia jego zdobyczy, czyli manieryzmu. Manieryzm jest odbiciem zmian zachodzących w myśleniu i tworzeniu. Zgodnie z definicją jest to przesadne doskonalenie istniejących form i poszukiwanie nowych. Takich nowych form poszukiwał m.in. malarz portrecista Giuseppe Arcimboldo.
Portrety z warzyw i owoców
Materiały: ksero rysunków owoców i warzyw; kredki; klej; tekturka; ramka z tektury; złota farba. Wykonanie: Pokolorowane owoce i warzywa wycinamy i układamy z nich portret. Starsze dzieci mogą też samodzielnie malować portret z różnych owoców (według Giuseppe Arcimboldo).
Fauny i satyry Materiały: ksero rysunków sarny, jeleni, koni i innych zwierząt oraz ksero rysunków postaci ludzi; klej; kredki lub farby; papier. Wykonanie: Wycinamy rysunki zwierząt i ludzi, przecinamy je i prosimy, by dzieci wymyśliły, jak połączyć czarodziejskie zwierzaki, łącząc tułowia zwierzęce i postacie ludzkie. Prosimy, by potem dzieci spróbowały wymyślić własną bajkową postać półczłowieka-półzwierzęcia i samodzielnie ją namalowały.
Parawanik z kamieniczek
Zegar słoneczny Wykonanie: W ogrodzie lub na placu zabaw zaznaczamy patykiem lub plastikową rurką środek zegara słonecznego. Przywiązanym do patyka sznurkiem wyznaczamy krąg. Obserwujemy, jaki cień daje nasz patyk o pełnych godzinach, i zaznaczamy godziny kamyczkami. Taki zegar możemy usytuować np. na stoliczku ogrodowym.
Klepsydra
gotowe narzędzia
Tworzymy portrety ludzi z owoców i warzyw oraz z rysunków owoców i warzyw.
Wykonanie: Z tektury wycinamy formy domków, po kilka dla każdego dziecka. Malujemy i zdobimy kamieniczki, inspirując się zdobieniami manierystycznych kamieniczek z Kazimierza nad Wisłą. Łączymy kamieniczki ze sobą za pomocą sznurka przyklejonego lub przywiązanego do każdego domu. W ten sposób powstanie mały ozdobny parawanik, który może służyć jako ozdoba na doniczkę.
Materiały: przeźroczyste pojemniki spożywcze; taśma klejąca; suchy piasek; brokat; klej. Wykonanie: Dwa plastikowe pojemniki łączymy ze sobą za pomocą taśm klejących. Do jednego wsypujemy piasek. Pomiędzy pojemnikami wprowadzamy tekturkę z małym otworem, tak żeby piasek się przesypywał. Ozdabiamy naszą klepsydrę i ustalamy, w jakim czasie piasek przesypuje się z jednego pojemnika do drugiego. Życzymy udanych zajęć i zabaw z dziećmi!
Niezwykle piękne manierystyczne kamieniczki w Kazimierzu nad Wisłą posłużą nam jako inspiracja do następnego zadania. Materiały: wycięte z grubszej tekturki formy kamieniczek; plastelina; sznurek; dziurkacz biurowy; ołówek lub kredka. * Jeszcze więcej zabaw plastycznych proponuje na swoich autorskich warsztatach Małgorzata Maćkowiak.
Małgorzata Maćkowiak – artysta plastyk, absolwentka krakowskiej ASP, nauczyciel pracujący z dziećmi i młodzieżą, prowadzi autorskie warsztaty plastyczne dla nauczycieli. Zajmuje się malarstwem monumentalnym oraz malarstwem sztalugowym, rzeźbą, rysunkiem, grafiką i grafiką komputerową oraz ilustracją dla dzieci. Prezentowała swoje prace na kilkunastu wystawach indywidualnych i uczestniczyła w kilkudziesięciu wystawach zbiorowych w kraju i zagranicą.
bliżej przedszkola 9.132 wrzesień 2012
83
Sprzymierzeńcy w wychowaniu Przedszkole jest pierwszym etapem edukacji dziecka, jednocześnie najważniejszym dla jego dalszego życia. Dlatego tak istotne jest wypracowanie dobrej współpracy na linii rodzic – nauczyciel; współpracy, której nadrzędną zasadą będzie bycie razem po tej samej stronie, po stronie dziecka. Zapraszam do lektury cyklu artykułów, w których zaprezentuję ideę filozofii współpracy między nauczycielem a rodzicami, wypracowaną przez Panią Profesor Marię Mendel. Podstawą owej współpracy jest zawarcie sojuszu oraz świadome uczestnictwo w przymierzu dla dobra dziecka. Mam nadzieję, że materiały okażą się wskazówkami służącymi lepszej i doskonalszej obopólnej współpracy na linii rodzic – nauczyciel. Kinga Kurczek
Rodzice i nauczyciele jako sprzymierzeńcy
Maria Mendel
J
edno z wymagań wobec przedszkoli, zawarte w załączniku do Rozporządzenia MEN z 7 października 2009 r. w sprawie nadzoru pedagogicznego brzmi: Rodzice są partnerami przedszkola. Poziom jakości pracy przedszkola zależy więc także – a może przede wszystkim, biorąc pod uwagę dziecko jako cel działań wychowawczych – od wartości współpracy podmiotów edukacyjnych istotnych dla dziecka, czyli relacji dom – przedszkole. Na powodzenia szkolne dzieci w dużej mierze ma wpływ siła relacji tych środowisk oraz jakość ich współpracy. Nauczyciele i rodzice powinni być zatem naturalnymi partnerami, dzielącymi wspólne doświadczenie i obserwacje, sojusznikami, których działania łączy wspólny cel – dobro dziecka, a w dalszej perspektywie jego edukacyjny i życiowy sukces.
Dlaczego sprzymierzeńcy? To rodzice są odpowiedzialni za własne dzieci. Wart przemyślenia i znalezienia dobrych rozwiązań staje się moment wkraczania dziecka po raz pierwszy w progi przedszkola. Od tej chwili nauczyciel staje się podmiotem współodpowiedzialnym za rozwój dziecka. Ale to czasem również moment, który sprzyja szybkiemu zapomnieniu przez
86
bliżej przedszkola 9.132 wrzesień 2012
rodzica o swojej odpowiedzialnej roli w wychowywaniu dziecka jako „całości” (czyli również tego, które kształtuje się poza domem i pod okiem innych osób niż rodzice – wychowawców), a co za tym idzie – przenoszeniu tej elementarnej roli na przedszkole i pracujących w nim nauczycieli, szczególnie wtedy, gdy z dzieckiem „dzieje się źle”. Warto więc podkreślać i uświadamiać rodziców, że zadaniem nauczyciela jest wspieranie – nie wyręczanie – rodziców w spełnianiu ich funkcji wobec dziecka, a nie przejmowanie pełnej odpowiedzialności za jego rozwój. Mający wsparcie ze strony nauczyciela rodzic doceni jego pracę i będzie pielęgnował kontakty z nim. Ważne jest również, aby rodzic był świadomy, że ma istotny wpływ na rozwijanie umiejętności przed-szkolnych dziecka przez to, co robi ono razem z nim w domu. Nauczyciele, jako specjaliści w zakresie edukacji dziecka, powinni wyjaśniać rodzicom prawidła determinujące rozwój małego człowieka; podpowiadać im, jak można sobie radzić z trudnymi wychowawczo sytuacjami; informować o potencjale dziecka, który można by rozwijać oraz o niepojącym zachowaniu; wskazywać oferty i możliwości pomocy oraz wsparcia ze strony instytucji kulturalnych lub poradni psychologicznopedagogicznych zgodnie z potrzebami lub deficytami dziecka, itd.
Przymierze edukacyjne polega więc na wzajemnym poznaniu i lepszym zrozumieniu siebie. Żaden nauczyciel, przebywając z dzieckiem jedynie w przedszkolu, w wymiarze kilku godzin dziennie, nie jest w stanie spełnić wymagań współczesnej edukacji. Jedynie we współpracy z domem, współpracy z rodzicami i najbliższym otoczeniem dziecka nauczyciel może skutecznie realizować stawiane przed nim edukacyjne cele.
Przekraczać progi Oddając dziecko do przedszkola, rodzic powierza je nauczycielowi i zawierza jego kompetencji; nabywa prawo do interesowania się całą przestrzenią edukacyjną, w której przebywa dziecko, i bycia szczegółowo informowanym o jego edukacyjnych losach i postępach. Nauczyciel udziela więc merytorycznych informacji o dziecku, ponieważ jest profesjonalistą i wie, jak poprowadzić dziecko na jego edukacyjnej drodze. Od rodzica natomiast oczekuje, że będzie kontynuatorem aktywnego wspierania edukacji własnego dziecka; pokazuje mu często, w jaki jeszcze sposób może nim być. Mądry rodzic weźmie te wskazówki pod uwagę i przeniesie je na grunt rodzinny. Taki model współpracy będzie wspierający dla rozwoju dziecka.
Przedszkole otwarte na zmiany Pedagogika zabawy znajduje szerokie poparcie w doświadczeniach psychologów i pedagogów, gdyż bazując na zabawie jako na naturalnej potrzebie, wykorzystuje i uaktywnia tkwiący w nim potencjał. Wszystko to odbywa się w sprzyjającym klimacie rozluźnienia, jaki może stworzyć jedynie zabawa.
Maria Broda-Bajak Monika Majewska
gotowe narzędzia
Zabawy z gazetami
– czyli pedagogika zabawy w praktyce
H
istoria pedagogiki zabawy sięga lat siedemdziesiątych XX wieku, kiedy to jako metodyka pracy z grupą rozwinęła się w Stanach Zjednoczonych, Austrii i Niemczech. Była odpowiedzią na potrzebę prowadzenia działań wspierających rozwój człowieka, polepszających komunikację pomiędzy członkami grupy i umożliwiających ich integrację. W Polsce została upowszechniona dzięki staraniom dr Zofii Zaorskiej, z inicjatywy której powstał w latach dziewięćdziesiątych XX wieku Klub Animatorów Zabawy, czyli dobrze znana większości nauczycieli KLANZA. Zabawa (...) zaspokaja szereg potrzeb psychicznych, wyzwala wiarę we własne siły, daje możliwość wyrażania uczuć i emocji oraz komunikowania tych stanów otoczeniu (poprzez formy werbalne i czynnościowe), wyzwala w wychowanku możliwości twórcze, pomaga w wyzbyciu się kompleksów, nieśmiałości, lęku, przyzwyczaja do wytrwałości, zapewnia odprężenie i dobre samopoczucie. Zabawa sprzyja prawidłowemu biologicznemu, społecznemu i kulturalnemu rozwojowi jednostki (Adamowska, s. 13). Pozytywnego wpływu zabawy można doświadczyć podczas zajęć prowadzonych metodą pedagogiki zabawy. W pedagogice zabawy realizowane są nowe, innowacyjne pomysły, ale bazuje ona także na zabawach tradycyjnych, dobrze znanych. Muszą one jednak spełniać pewne określone kryteria, spójne z zasadami pedagogiki zabawy, wśród których można wyróżnić: o dobrowolność uczestnictwa (do udziału w zajęciach nikogo nie zmuszamy – to dana osoba decyduje, czy chce
88 88
bliżej bliżejprzedszkola przedszkola9.132 9.132wrzesień wrzesień2012 2012
w nich uczestniczyć, czy nie; animator zabawy może jedynie zachęcać do udziału, m.in. przez oferowanie treści atrakcyjnych dla wszystkich członków grupy); o uwzględnianie wszystkich poziomów komunikowania (czyli poziomu rzeczowego i emocjonalnego); o uznanie pozytywnego przeżycia jako wartości (efektem uczestnictwa w zajęciach powinno być m.in. zdobycie pozytywnego doznania lub doświadczenia); o unikanie niepotrzebnej rywalizacji (nie proponuje się w jej ramach konkurencji, gdzie jest możliwy jeden zwycięzca, a reszta to przegrani – nacisk kładzie się w niej na współpracę i odkrywanie mocnych stron każdego uczestnika); o stosowanie różnorodnych środków wyrazu (metoda ta oddziałuje na rozmaite zmysły, stosując różnorodne środki wyrazu). Co daje stosowanie pedagogiki zabawy jako metody pracy z grupą? W praktyce oznacza to: wspólne odkrywanie i przeżywanie zabawy; gry i zabawy, które pobudzają do wspólnego, wartościowego przeżywania zamiast zwalczania się i tworzenia zależności: zwycięzcy-zwyciężeni; angażowanie w gry wielorakich jakości naszego umysłu, możliwości wyrażania i kontaktowania się uczestników poprzez odczucia cielesne, ruch, taniec, odgrywanie ról, maski, śpiew, rozmowy; bezpośrednie kontakty według własnego uznania, zyskiwanie członków innych grup zamiast wzajemnej obserwacji; kształtowanie postawy nauczyciela świadomego, twórczego, pobudzającego pracę, obecnego w klasie; sprzyjanie bogatym wzajemnym kontaktom zamiast sztywnym wzorcom porozumiewania się i obyczajów (Wimmer, s. 21-22).
blizejprzedszkola.pl Savoir-vivre dotyczy każdej sfery życia, a w środowisku zawodowym jest szczególnie ważny. To styl funkcjonowania w społeczeństwie i traktowanie go jako „sztywniactwo” to dopiero faux pas. Dobre maniery to doskonała metoda autoprezentacji, a także wstęp do dobrej relacji interpersonalnej.
Monika Urbańska-Bulas
Dobre manier y zawsze w cenie K
ierowanie się zasadami savoirvivre’u daje poczucie bezpieczeństwa i pewności siebie, często ułatwia rozmowę, jak również ociepla ogólną atmosferę. Znajomość zasad dobrego zachowania pomaga odnaleźć się w każdej, nawet najbardziej niezręcznej sytuacji Jak pisze Brigitte Nagiller w swojej świetnej książce Styl i dobre maniery: Badania przeprowadzone przez politechnikę w Darmstadcie, polegające na śledzeniu losów 6500 absolwentów na przestrzeni dziesięcioleci od ukończenia uczelni, wykazały w sposób jednoznaczny, że to właściwy styl i dobre maniery są czynnikiem decydującym o karierze. Wygląd zewnętrzny, zachowania oraz swoboda stanowią klucz do sukcesu (...). Jedno jest pewne – pracodawcy szukają coraz częściej nowych sposobów nawiązania długotrwałej więzi z klientem. Jednym z nich jest zatrudnianie pracowników, którzy się mogą poszczycić nienagannymi manierami, budując przy tym dobry wizerunek firmy, a także swój własny. Savoir-vivre – zdaje się być pojęciem dość staromodnym, na szczęście tylko z pozoru... Tak naprawdę bije rekordy popularności na liście top szkoleń. Czy jest to przelotny trend, czy wymóg współczesności – nie wiem; jedno jest pewne – podczas kontaktów zawodowych czy towarzyskich zawsze mamy
problem, ba, wielokrotnie zdarza się nam zastanawiać, kto komu pierwszy podaje dłoń, jak umawiać spotkania szefa przez telefon, jak profesjonalnie przygotować zebranie czy napisać formalny list. Znajomość dobrych manier i zasad etykiety w pracy to dziś absolutna konieczność. A zatem zasady savoir-vivre‘u w pracy w telegraficznym skrócie...
Powitanie Na początku znajomości lepiej zachowywać się powściągliwie. Należy wyznawać zasadę, iż lepiej podejść do drugiej osoby z lekkim dystansem, niż pokazać się jako osoba znana z familiarności, a może nawet zbytnio się spoufalająca. Kiedy mówimy „dzień dobry”? Zgodnie z etykietą, osoba niższa rangą pierwsza powinna okazać szacunek osobie zajmującej wyższe miejsce w hierarchii (dokładnie tak jak w wojsku). Etykieta biznesowa nie uznaje wieku i płci – liczy się tylko ranga stanowiska. A zatem: o specjalista (nauczyciel) pierwszy mówi „dzień dobry” dyrektorowi; o pracownik firmy (szkoły, przedszkola, innej placówki) wita klienta (rodzica dziecka); o dyrektor wchodzący do pomieszczenia pierwszy mówi „dzień dobry”; bliżej przedszkola 9.132 wrzesień 2012
91
Jak się pokazać Czasem słyszę oburzenie w głosie osób, którym mówię na szkoleniach, że wygląd ma znaczenie: Skoro jestem wspaniałym nauczycielem, nikogo nie powinno obchodzić, jaki kolor torebki czy rajstop noszę!
Anna Jankowska
Rola nauczyciela w budowaniu wizerunku przedszkola
B
rzmi to może troszkę absurdalnie, ale niestety, tego typu detale mają znaczenie. Nie mówię, że rodzic widząc rajstopy niedobrane do obuwia, wypisze dziecko z placówki. Chodzi mi raczej o to, że milion szczegółów składa się na ostateczny wizerunek człowieka. Jeśli człowiek reprezentuje placówkę (czy jakąkolwiek inną firmę), musi się liczyć z tym, że obowiązują w niej pewne zasady. Można to nazywać kulturą firmy, wytycznymi odgórnymi, budowaniem wizerunku. Fakty są takie, że ludzie pracujący w przedszkolu bardzo mocno wpływają na to, jak sama placówka jest postrzegana. Oczywiście, nie tylko poprzez kolor rajstop i torebki.
Dobry dla dziecka czy dla placówki? Tak naprawdę wizerunkiem nie jest to, co rodzic widzi tu i teraz. Wizerunek to wyobrażenie rodzica o naszej placówce. I nie sposób zbudować go np. pięknie przyozdabiając korytarz i szatnię, z którymi to pomieszczeniami rodzic ma najczęściej przecież do czynienia. Na wizerunek przedszkola składa się wiele czynników – od tych najdrobniejszych elementów (np. rodzaj czcionki używanej do tworzenia wpisów na stronie internetowej), aż po te kluczowe, np. logo, wizja, itd. Między wieloma czynnikami budującymi wizerunek poszczególnych placówek najważniejszy jest człowiek. Konkretnie nauczyciel.
94
bliżej przedszkola 9.132 wrzesień 2012
Odwiecznie zadawane pytanie: jaki powinien być dobry nauczyciel? – nie do końca ma w tym przypadku uzasadnienie. Bo dobry dla dziecka może znaczyć miły, ciepły, cierpliwy, a nawet... zdrowy (jak miałam okazję usłyszeć na ostatnim spotkaniu z maluchami w Krakowie). Kim innym jest jednak dobry nauczyciel dla dziecka, a kim innym dobry dla firmy (placówki), dla jej wizerunku. Często okazuje się, że wesoły na zajęciach nauczyciel niekoniecznie musi się sprawdzać jako reprezentant przedszkola podczas oficjalnych spotkań z władzami miasta czy w trakcie prowadzenia zajęć z rodzicami. A każde takie spotkanie jest kolejną cegiełką w budowaniu wizerunku. Żeby więc uniknąć nieporozumień i chaosu, kiedy każdy uważa, iż wie, co tak naprawdę jest dla tego wizerunku najważniejsze, warto zadbać o stworzenie ram kulturowych organizacji. Jest to pomysł zaczerpnięty wprost z filozofii działania wielkich firm, gdzie zarządzanie zasobami ludzkimi opanowano do perfekcji na wielu szczeblach. W przedszkolu przecież dyrekcja też musi zarządzać grupą i to najczęściej indywidualistów. Łatwo sobie wyobrazić, co się stanie, kiedy każdy z nich zacznie przekonywać rodziców do własnej wizji przedszkola idealnego. – Czyli co? – zapytano mnie bez ogródek na jednym ze szkoleń. – Wszyscy do jednego szeregu i tańczyć, jak dyrekcja zagra? Nie do końca, choć nie ma co ukrywać, że jeśli rozpoczyna się pracę w konkretnej placówce, warto mię-
dzy wszystkimi planami i marzeniami o rozwoju kariery wziąć pod uwagę, że ma ona własną wizję reprezentatywnego pracownika. Zanim więc podpisze się umowę dobrze dowiedzieć się, jak ta wizja wygląda i jakie będą związane z nią oczekiwania?
Filozofia nauczyciela czy placówki? Na ostateczny wizerunek placówki edukacyjnej wpływ powinni mieć ludzie, określone reguły i wspólne cele. Bardzo często jest tak, że nauczyciele pracujący w przedszkolu nie do końca uświadamiają sobie istnienie określonej kultury organizacji, w której funkcjonują. Niemniej jednak czują, że pewne sprawy, działania i sposób myślenia odróżniają ich od podobnych placówek. Skoro jest przeczucie, bardzo zachęcam do przelania na papier konkretów. To daje pracownikom poczucie bezpieczeństwa i przynależności, bardzo ważne w budowaniu wizerunku i tożsamości. Niby wiadomo, że „my” jesteśmy z przedszkola numer pięć, a „oni” z „ósemki”, jednak sama nazwa to za mało. Dla budowania świadomości i kulturalnych ram potrzebne są klarowne wytyczne. Tak naprawdę dość trudno ująć to w sposób wymierny. Jednak najważniejsze sprawy powinny być jasne, np. zapisane w regulaminie czy innym dokumencie, który oczywiście będą rozumieć i szanować wszyscy bez względu na staż pracy.
blizejprzedszkola.pl Coraz więcej polskich przedszkoli ma już swoje strony internetowe.
Katarzyna Płachecka
Niektóre to tylko „wizytówki” z jednym zdjęciem i adresem, ale gros stron to prężne, profesjonalnie prowadzone serwisy, będące dla placówek żywą reklamą. Dziś jednak strona internetowa to nie wszystko.
Lubię to!
Przedszkole na Facebooku
W
arto również skorzystać z innych (tanich, a często wręcz bezpłatnych) form promocji, które zapewnią większą oglądalność stronie internetowej, zwiększą świadomość marki, jaką niewątpliwie jest przedszkole, i w efekcie przyciągną do placówki potencjalnych klientów. Promując przedszkole w Internecie, nie można zapomnieć o najbardziej nowoczesnych formach komunikacji do których należą media społecznościowe. Największym portalem społecznościowym jest z pewnością znany wszystkim – choćby tylko ze słyszenia – Facebook. Wiele przedszkoli posiada swoje strony firmowe na Facebooku (tzw. fanpage). Jak twierdzi Kinga Szczerba, obecnie posiadanie strony na Facebooku (...) jest niemal obowiązkowe1. Facebook jest aktualnie najmodniejszym portalem społecznościowym posiadającym w Polsce ponad 8,7 milionów użytkowników (stan na lipiec 2012)2. Liczba ta ciągle rośnie. Aż 28% użytkowników stanowią osoby w wieku 25–34 lata3. W tej grupie wiekowej mieści się większość rodziców dzieci w wieku przedszkolnym. Konto na Facebooku zakłada się przede wszystkim po to, by mieć kontakt ze swoimi znajomymi z całego świata. Użytkownik widzi wszystkie informacje pisane przez znajomych, a także podejmowane przez nich czynności, takie jak udostępnianie różnych treści (zdjęć, filmów, muzyki, artykułów) oraz „polubienie” stron firm i organizacji. Obecnie każda poważna firma posiada swoją firmową stronę na Facebooku. Po co prowadzić taką stronę? Pozwala ona na bliższy kontakt z użytkownikami. Nie muszą oni wchodzić na naszą stronę internetową, by dowiedzieć się o nowych
wydarzeniach, produktach i usługach. Użytkownicy mają możliwość „polubienia” każdej naszej wiadomości, dodania komentarza lub przekazania jej dalej poprzez udostępnianie znajomym. Treści udostępniane masowo nazywa się viralami, ponieważ rozprzestrzeniają się szybko, jak wirusy. Viral marketing (marketing wirusowy) to jedna z najbardziej skutecznych form marketingu, a jednocześnie trudna do kontrolowania, bo jej sukces zależy tylko od tego, czy użytkownikom Facebooka spodoba się dana treść. Dlatego też najczęstszymi viralami są śmieszne obrazki i filmy. Aby mieć szansę na „wirusowe” rozprzestrzenianie się naszego materiału, musimy zadbać o jak najatrakcyjniejsze treści dla użytkowników portalu. Marketing wirusowy jest specyficznym rodzajem działań marketingowych. Polega na zainicjowaniu sytuacji, w której potencjalni klienci będą sami między sobą rozpowszechniać informacje dotyczące firmy, usług czy produktów. Nie zawsze musi to być konkretna informacja, może to być tzw. budowanie świadomości marki oraz jej pozycjonowanie, czyli wywoływanie pożądanych skojarzeń z nazwą, logo firmy4. Na ile taką formę marketingu może zastosować przedszkole? To zależy tylko od kreatywności osób odpowiedzialnych w placówce za reklamę. Prowadzenie przedszkolnej strony na Facebooku to świetne zadanie dla młodego nauczyciela, np. dla stażysty, który powinien w swojej pracy wykazać się umiejętnością korzystania z komputera i Internetu. Zamiast kłuć palce szpilkami przy tworzeniu staromodnej gazetki ściennej, może spróbować swoich sił jako internetowy kronikarz przedszkolnej codzienności, która jak wiemy, jest kolorowa i ciekawa. Na Facebooku warto publikować zarówno
1) Szczerba K., Najlepsza pozycja w Internecie – czyli jak wypromować przedszkole w sieci, „Bliżej Przedszkola”, nr 6.117, czerwiec 2011. 2) www.socialbakers.com/facebook-statistics/poland 3) www.komputerswiat.pl/nowosci/internet/2012/05/polski-facebook-ma-juz-prawie-8-mln-uzytkownikow.aspx 4) Jak promować reklamy w e-biznesie?, http://prnews.pl/marketing-i-pr/jak-projektowac-reklamy-w-e-biznesie-66846.html
bliżej przedszkola 9.132 wrzesień 2012
97
O diabełku, który odważył się śmiać ks. Mieczysław Maliński
O diabełku, który odważył się śmiać Część I
R
W niebie i w piekle
azu pewnego zeszli się aniołowie u świętego Michała Archanioła na kawę przy kominku. Zebrało się ich a zebrało – archaniołów, aniołów i nawet takich całkiem małych aniołków. Porozsiadali się, gdzie każdy chciał, gdzie się dało – najchętniej na chmurkach. I święty Michał Archanioł mówił: – Zaprosiłem was, moi najdrożsi, bo chciałbym się zastanowić nad sytuacją ludzi. Bolejemy nad tym serdecznie, że jakoś nie mogą sobie poradzić. – A co się dzieje? – wyskoczył z pytaniem jakiś aniołek, przerywając mieszanie niebiańskiej kawy. – Otóż z ludźmi źle się dzieje. – Ale co? – domagał się konkretów ten sam aniołek. – Wszystkie Boże przykazania są łamane. Sam sobie zadaję pytanie, dlaczego tak postępują. I nie umiem sobie odpowiedzieć dlaczego. – Co dlaczego? – Dlaczego tak postępują. – Bo ich szatani namawiają – aniołek nie widział problemu. – Kuszą do złego. – Zgoda. Ale jakimi posługują się argumentami, że potrafią skłonić człowieka do tego, aby odszedł z drogi dobra i wszedł na drogę zła? – Namawiają do tego, aby się bogacić – odezwał się któryś z dalszych kątów. – Aby zazdrościć. – Aby nienawidzić. Posypały się odpowiedzi. Ale przerwał ten potok święty Michał:
100
bliżej przedszkola 9.132 wrzesień 2012
– Dobrze. Tak można by wyliczać grzechy ludzkie bez końca. Ale przecież to są stworzenia Boże. Bóg ich stworzył z miłości i do szczęścia. I oni powinni kochać i być szczęśliwi. Dlaczego nie kochają? Przecież każdy grzech prowadzi ich do nieszczęścia. Dlaczego tak głupio postępują? – Bo ich szatani kuszą. – To już było powiedziane. Ale ja powtórnie pytam: Jakich szatan używa argumentów, żeby ich namówić do grzechów, które są samobójcze, bo im szkodzą? Zapadła cisza. Najwyraźniej wszyscy zebrani rozumieli powagę sytuacji i starali się znaleźć wyjście. Cisza trwała. I archaniołowie, i aniołowie, i aniołkowie myśleli intensywnie, myśleli intensywnie, myśleli intensywnie, myśleli intensywnie... i – nic nie wymyślili. I wtedy Michał Archanioł powiedział: – Jak widać, nie potrafimy odpowiedzieć na to pytanie z marszu. Jest to problem trudniejszy, niżby można było przypuszczać. Zróbmy wobec tego tak: rozchodzimy się i spotkamy się za trzy dni. Przez ten czas zastanowimy się, pomyślimy, pomodlimy. I może uda nam się znaleźć odpowiedź. I wszyscy aniołowie, archaniołowie i aniołkowie kiwnęli głowami i powiedzieli: – Tak będzie najlepiej. *** Szatani dowiedzieli się o tym, co się działo w niebie. Lucyfer zwołał wszystkich szatanów: starych diabłów, młodych diabłów, wszystkie diabełki. Zrobił wielkie zebranie i zawołał:
Z życia przedszkolaków Irena Obuchowska
Uczmy się od dzieci
O
d dzieci możemy się wiele nauczyć – o tym rodzice dobrze wiedzą. A jednak nie są pilnymi uczniami i raczej rzadko otrzymaliby dobrą ocenę z przedmiotu: Uczymy się od dzieci. W tym „przedmiocie” na szczególną uwagę zasługuje temat: „Zachwyt nad światem”. W tej dziedzinie dzieci wydają się być bezkonkurencyjne. No bo czy to nie wzrusza, kiedy Asia wsłuchując się w bzykanie owadów, mówi: One grają na takich malutkich skrzypeczkach? A po chwili, wpatrując się w kołysanie źdźbeł trawy, dodaje: Jak pięknie te trawki kłaniają się wiatrowi.
Są takie dzieci, którym mocno błyszczą oczy, kiedy patrzą na barwy zachodzącego słońca albo na smugi odbijającego się w wodzie światła księżyca. A wpatrując się w jego tarczę, w postrzeganych światłocieniach, poszukują śladów żyjących tam ludzików. Piotrusiowi było żal, że astronauci nie przywieźli jednego z nich na Ziemię. Jednak po zastanowieniu się powiedział, że dobrze się stało, bo by go wsadzono do klatki w ZOO. Chłopcy mają także inne powody do zachwytu: na przykład podziwiają białą wstęgę narysowaną na niebie przez przelatujący samolot. A leżeć na trawie i wpatrywać się w kształty chmur – tego jeszcze my, dorośli, chyba nie zapomnieliśmy? Mała Krysia w każdym rozgałęzionym drzewie dostrzega czarownika. Widzisz go, widzisz? – woła, ale jej mama dostrzega tylko gałęzie. Dla niej śpiew ptaków, to owszem, ładne dźwięki, ale żeby kojarzył się z koncertującymi elfami – to przesada. Nie wymyślaj takich niestworzonych rzeczy – poucza córeczkę – patrz na świat w sposób konkretny. A dziewczynce aż się kręci w głowie od dziwów tego świata. Dla Agatki rozgwieżdżone niebo to nie tylko nocne niebo, ale to szata dobrej wróżki, a może nawet Matki Boskiej. Dziewczynka też by chciała się owinąć taką szatą, ale gdy to powiedziała, zawstydziła się, szepcąc: przepraszam. Wszystkie dziewczynki lubią biedronki, także liście akacji, zapach bzu, słoneczne buzie mleczy. Jakże często dorośli tłumią ich zachwyt, mówiąc: to tylko chwast, albo ostrzegają, że pobrudzą sobie dłonie, a potem trzeba będzie prać sukienkę. Tak to niekiedy dorośli sprowadzają dziecięce myśli i uczucia do przyziemnej rzeczywistości, tłumiąc zachwyty i oczarowania. I wówczas nie należy się dziwić, że dzieci nie zwierzają się dorosłym z wytworów swojej wyobraźni. Ona żyje własnym życiem. A jeżeli ktoś z dorosłych, obserwując pełnego zachwytu chłopca krążącego wokół stołu z fruwającym prześcieradłem, na pytanie: w co się właściwie bawicie? – usłyszy odpowiedź: bawimy się w kosmos, a on jest kometą – to nie powinien „wydziwiać”. Od dzieci można się naprawdę wiele nauczyć. Nie tylko bycia kometą w kosmosie.
Irena Obuchowska – profesor zwyczajny psychologii związany z Uniwersytetem im. A. Mickiewicza w Poznaniu. Jej zainteresowania dotyczą problemów z zakresu psychologii klinicznej dzieci oraz pedagogiki specjalnej, w tym szczególnie zaburzeń emocjonalnych oraz odmienności rozwojowych w okresie dzieciństwa i adolescencji, problematyki rodziny jako środowiska wychowawczego, problemów związanych z edukacją i integracją, zagadnień odnoszących się do autonomii i podmiotowości w wieku rozwojowym.
102
bliżej przedszkola 9.132 wrzesień 2012
Ogłoszenia
Centrum Edukacji i Aktywności Dzieci
E
E ułatwiamy start w szkole E pomagamy dzieciom w I klasie E pielęgnujemy inteligencje E stymulujemy rozwój motoryki E wspomagamy indywidualny rozwój dziecka E kształcimy zmysły, wzmacniamy emocje
E ROZWIJAMY E KSZTAŁCIMY E WSPIERAMY w oparciu o koncepcję prof. H. Gardnera Zajęcia popołudniowe odbywają się w godzinach 1430–1930 w blokach 60-minutowych.
oferuje szeroki wachlarz usług psychologicznych, terapeutycznych oraz mediacyjnych
Terapia indywidualna dzieci, młodzieży: • terapia specyficznych trudności w czytaniu i pisaniu • terapia nerwic• terapia zaburzeń okresu adolescencji • terapia zaburzeń zachowania
Diagnostyka i prognostyka psychologiczna: • poradnictwo dla rodziców w zakresie wspomagania rozwoju dziecka • diagnoza poziomu rozwoju umysłowego dzieci i młodzieży • diagnoza dojrzałości szkolnej • diagnoza dysleksji
ul. Semperitowców 13, 31-358 Kraków tel. 600 016 091, 12 784 044 708
Gabinet Terapeutyczny dla Dzieci i Młodzieży – oligofrenopedagog – neurologopeda – terapeuta SI
Prowadzimy zajęcia indywidualne i zespołowe. Kraków, ul. Wielicka 115 (róg Malborskiej)
Gabinet Pomocy Psychologicznej
www.lemis.eu tel. 504-478-676; 885-136-750
Kraków, ul. Marzanny 4a tel. 660 425 836
zaprasza
Publiczne Przedszkole nr 18 w Pile zaprasza do udziału w ogólnopolskim konkursie
Wydział Pedagogiki, Socjologii i Nauk o Zdrowiu Pracownia Edukacji Przedszkolnej i Wczesnoszkolnej Uniwersytetu Zielonogórskiego ogłasza ogólnopolski konkurs na pamiętniki pod tytułem:
Kulinarne przysmaki
Moje doświadczenia edukacyjne i zawodowe jako nauczyciela wczesnej edukacji
– czyli co lubią przedszkolaki
Termin nadsyłania prac: 30 września 2012 r.
Zapraszamy dyplomowanych nauczycieli przedszkolnych oraz nauczycieli klas 1–3 szkoły podstawowej do udziału w ogólnopolskim konkursie na pamiętnik i podzielenia się przemyśleniami oraz refleksjami na temat swojej drogi edukacyjnej i życia prywatnego. Pamiętniki dowolnej objętości, dostarczone w formie czytelnych rękopisów lub wydruków komputerowych wraz z dołączonym plikiem zapisanym na nośnikach (CD, pendrive). Nagrody: I nagroda – 4000 zł, II nagroda – 3000 zł, III nagroda – 1000 zł, 10 wyróżnień – nagrody książkowe. Termin składania prac upływa 30 października 2012 r. Prace należy przesłać na adres: Uniwersytet Zielonogórski, Wydział Pedagogiki, Socjologii i Nauk o Zdrowiu, dr Anetta Soroka-Fedorczuk, al. Wojska Polskiego 69, sekretariat, pok. 225 z dopiskiem: „Konkurs na pamiętniki dyplomowanych nauczycieli wczesnej edukacji”.
więcej na www.blizejprzedszkola.pl/konkursy
więcej informacji: www.blizejprzedszkola.pl/pamietnik-nauczyciela
Uczestnikami konkursu mogą być placówki przedszkolne, rodzice, dziadkowie, którzy wraz z dzieckiem wykonają ze zdrowych produktów żywnościowych potrawę według własnego przepisu, sfotografują ją i prześlą na adres organizatora wraz z kartą zgłoszenia.
Pozwany Zbigniew Podstawski – przedsiębiorca prowadzący działalność gospodarczą pod nazwą Przedsiębiorstwo Handlowo-Produkcyjne „AKMA” w Niedomicach przy ulicy Długiej 43 , przeprasza i wyraża ubolewanie z powodu faktu, że dwukrotnie w procedurze przetargowej i w procesie produkcyjnym oraz dostawie i sprzedaży mebli w ramach dwóch przetargów, posłużył się wzorami przemysłowymi, na które prawo z rejestracji posiada spółka „Moje Bambino” Sp. z o.o. Sp. k. z siedzibą w Łodzi przy ul. Granicznej 46, dla zestawów mebli przedszkolnych „Las”, „Łąka” – kolekcja mebli „Bajkowa”, przez co w sposób niezamierzony naruszył zasady uczciwej konkurencji w obrocie gospodarczym oraz zobowiązuje się do zaprzestania tego rodzaju działań w przyszłości. Zbigniew Podstawski P.H.P. AKMA 33-132 Niedomice ul. Długa 43
Samorządowe Przedszkole nr 92 w Krakowie zaprasza do udziału w II Ogólnopolskim Konkursie Grafiki Komputerowej
W jesiennym koszyku smakołyków bez liku Konkurs przeznaczony jest dla dzieci w wieku 5 i 6 lat. Zadanie konkursowe polega na wykonaniu pracy w programie graficznym Paint. Termin nadsyłania prac: 31 października 2012 r.
www.akma-niedomice.pl
więcej informacji: www.blizejprzedszkola.pl/konkursy
bliżej przedszkola 9.132 wrzesień 2012
103