តួនទីរបស់រពះសងឃ កនងសងគ មែខមរ ុ
េដយ រពះេតជរពះគុណបណឌិត ហុក សវណណ ព.ស.២៥៥២ គ.ស.២០០៨ ២០០៨ www.hoksavann.org
មតិកអតថបទ ១. របេទសកមពុ ជជមួយរពះពុទធសសន
១
២. អំពវី តតនង ិ រពះសងឃរពះពុទធសសនែខមរ
១៣
៣. រពះសងឃជរគូអប់រ ំសីលធម៌
១៨
៤. អំពីរពះសងឃនិងករេបះេឆនត
២១
៥. ធម៌ែដលនំឲយរពះសងឃសមគគីគន
២៧
៦. អតថនយ ័ ៃនករសូរតធម៌របស់រពះសងឃ
២៩
៧. សសនពិធីខលះរបស់រពះពុទធសសនែខមរ
៤៣
៨. រពះសងឃែខមរែដលសិកសេនបរេទសគបបី រកសនូវ លកខណៈជរពះសងឃែខមរ ៩. គបបីសមលប់តណ ហ ពុែំ មនសមលប់ខួ លនេដមបី រ ំលត់ទក ុ ខេឡយ
៤៩ ៥៣
១០. និកយៃនរពះពុទធសសន
៥៨
១១. លកខណៈៃនរពះពុទធរប ូ
៦២
៏ ដល់ពុទធ ១២. រពះសងឃឈប់ឆន់បរ ីជគំរដ ូ លអ បរ ិស័ទែខមរ
៦៥
ំ ១៣. ពុទធសសនិកជនែខមរគួរតំងអសនៈដកល់ រពះពុទធរប ូ រគប់េគហដឋន
៦៩
១៤. ករេធវស កករបូជគួរេរបេទៀននិងផកមិនគួរ េរបធូបេឡយ
៧១
១៥. ផលិតផលរពះពុទធសសនរបស់ៃថែដលគួរ និងមិនគួរនំចូលមករបេទសកមពុ ជ
៧៧
ំ ១៦. អំពអ ី បីយជ ៍ េនឿផទ ុ យពីរពះពុទធសសន
៨៥
១៧. ពកយសូមខមេទស
៩៥
១៨. ទសសនៈអំពព ី កយកពយ េតជៈខញុ ំសង
៩៧
1 ១- របេទសកមពជ ុ ជមួយ រពះពុទធសសន
អេគនយ៍
របេទសកមពុ ជមនអរយធម៌ចស់ទេុំ នអសុភ ី គ
ិ េហយបនជះឥទធព ិ លរបស់ខួ ន ល េទេលរបេទសជត
ខងេទៀតផង។ ជនជតិែខមរបនទទួលយករពះពុទធសសន ី ិ ជសរណៈទីពង ឹ របចំជវតរបស់ ខួ ន ល ែដលផសយចូលមកកមពុ ជែដរេនះ
ឯសសនរពហមណ៍ េពលេរកយែខមរពុំយក
ជសរណៈទីពង ឹ ដូចរពះពុទធសសនេឡយ
េទបសសន
រពហមណ៍មករជកេនតមទំេនៀមទំលប់ែខមរខលះ និងតមរយៈ សិលបៈដូចជេរឿងរមេករជេដម។ តិ៍
ដូេចនះមូលដឋនវបបធម៌
ែខមរ គឺរពះពុទធសសនជរពលឹងអតតសញញណរបស់ខួ លន ែខមរ
ឹ ណដងេទស ឹ េជឿកមមេជឿផល េជឿបបេជឿបុណយ ដងគុ មន ិ េហតុផលដូចេហតុផលរបស់វទយសរសត ។ របសចកេហតុផល
អវម ី ួយែដល
ែខមរពុអ ំ ចទទួលយកបនេឡយ។
យ៉ ងណមិញ ែខមរេជឿរពះពុទធសសន គឺេជឿករពិតែដល រពះពុទធបនសំែដង ដូចពកយថេធវប ណ ុ យបនបុណយ េធវបប រ ំលត់ទក បនបប មនុសសេកតចស់ឈស ឺ ល ប់ េដមបី ុ ខរតូវរ ំលត់ ិ ជ តណ អវជ ហ ជេហតុនំឲយមនខនធ៥ មនរូបខនធជេដម។ ជនជតិែខមរមនភ័ពវសណ ំ ងេដយបនទទួលកន់ រពះពុទធសសនេថរវទ ជសសនមួយមនមគ៌របតិបតតិ
2 ំ គឺមគគរបកបេដយអងគ៨កនុ ងដេណ រេឆពះេទរកកររ ំេដះទុកខ
មនជតិទុកខជេដម។ បចចុ បបននេនះ ពុទធសសនបនចំេរ ន
លូតលស់យ៉ងខលំងេនទវប ី អឺរប ុ ៉ និងេនសហរដឋអេមរ ិកជ េដម។
អនកចូលកន់រពះពុទធសសនៃនបសចម ឹ របេទសទំង
េនះ
័ អនកេចះដងដូ ឹ ចជសរសតចរយ ភគេរចនពួកបញញ វនត
ី េដយពួកេនះមុនចូលរពះពុទធសសន បន េមធវជេដម អនេសៀវេភរពះពុទធសសនជេរចន រសវរជវេទេឃញ ថ រពះពុទធសសនសំែដងអំពីសចចធម៌ជសចចសកលគឺករ ពិតទូេទបនដល់អរ ិយសចច៤ មនទុកខសចចជេដម សំរប់ របតិបតតិេឆពះេទរកកររ ំេដះទុកខរបស់មនុសសសតវ។ ដរប ិ ណវទយសរសត កន់ែតលូតលស់ រពះពុទធសសនកន់ែត ិ លូតលស់ែដរ េរពះរពះពុទធសសនក៏ដច ូ វទយសរសត និ យយអំពីទន ំ ក់ទំនងរវងេហតុនិងផល ែដលេគអចេធវករ ពិេសធន៍បន
ិ ិ ិ ដូចជវទយសរសត ខងគីមីវទយនិ ងភូមិវទយ
ក៏ដូចជពុទធសសន េពលថេហតុយ៉ងណផល ជេដម ក៏េកតេឡងយ៉ ងេនះែដរ គឺផលេកតេឡងតមេហតុរបស់វ។ ឹ កររតស់ដងេហតុ ផលឬកមមផលរបស់រពះពុទធេនះ
ជករ
ពិតសកលែដលជអរ ិយសចចៈ (Noble truth) ែដលេគអច េធវក រពិេសធបនរគប់េពលេវលនិងរគប់ទក ី ែនលង។
ពួក
៏ ល ំងកល មនខលះ បសចម ឹ របេទសទំងេនះមនសទធរជះថលដខ ិ ចូលបួស េហយចូលចិតតចេំ រ នវបសសន (meditation)។ មន
3 រសីជ ត តិអង់េគលសមនក់េឈមះេខរុនអមរសត ឹ ង Armstrong)
(Karen
ី បនេធវដ ូចជសសនរគឹ សអ ត ស់៧ឆនំ
នងរត
ឡប់មនសទធនឹងរពះពុទធសសន េដយេឃញពកយេរបៀន របេដរបស់រពះពុទធរតង់េមតតករុណ (compassion) កររប់ អនករអណិតអសូរមិនេបៀតេបៀនគន ជរបភពសនតិភព និងេឃញធម៌អនតត
បញញេឃញថពុំែមនខលួ ននំឲយមនុសស
ល ជរបភពសនតភ ិ ពពិភពេលក។ ដក់អសមម ិ នៈមិនរបកន់ខួ ន
េនឆនំ១៩៩៩
ិ សមជកៃនអងគ ករសហរបជជតិ
ិ ចត់ទក ុ បុណយពិសខ បនអនុម័តជឯកចឆនទ ទទួលសគល់នង
បូជរបស់រពះពុទធសសនជបុណយអនតរជតិ េហតុពីរយ៉ ងគឺ េលក
េដយមូល
ទីមួយបណ ត សសនទំងអស់កុ ង ន សកល
រពះពុទធសសនេកតមុនេគ។
ចំែណក
សសន
រពហមណ៍ែដលសពវៃថងេហថសសនហិណូ ឌ េនះ បនជ េគពុំចត់ថេកតមុនរពះពុទធសសន
េរពះសសនេនះពុំ
មនរបព័នធពកយេរបៀនរបេដឲយបនចបស់លស់និងេទៀង ទត់ មតងេគរពរពះឥនធ មតងេគរពរពះរពហម មតងេគរពរពះ ឥសូរ
ិ ុ ឬរពះនរយណ៍ មតងេគរពរពះវសណ
អងគបញូ ច លគន
មតងរួមរពះទំងបី
ែដលមននិយយកនុ ងគមពរី ៃរតេវទនិងគមពីរ
ិ ឧបនិឝទ ័ ជេដម។ ចំែណករពះពុទធសសនវញ មនកល
ឹ បរ ិេចឆទរតស់ដងចបស់ លស់របស់រពះពុទធ មនពកយេរបៀន របេដចបស់លស់
ែដលសពវៃថងមននិយយកនុ ងគមពីររពះ
4 ិ មនពុទធបរ ិស័ទទំងបពវជតទំ ងរគហសថទទួល
ៃរតបិដក
កន់េជឿពិតរបកដ។ ទីពរី រពះពុទធសសនមនពកយេរបៀន ៏ ខន់ គឺធម៌អហឹងស (non violence) ករមិន របេដមួយដសំ េរបៀតេបៀនែដលែដលជមូលដឋនៃនសុខសនតិភពពិភព េលក (peace in the world)។ រសបនឹងេសចកតៃី ថលងករណ៍ ជសកលៃនអងគករសហរបជជតិសអ តី ព ំ ីសទ ិ ធិមនុសស (Human
Rights)
េនៃថងទី១០ធនូ១៩៤៨
រ ំេលភេលសទ ិ គ ធិ ន
មិនឲយមនុសសេបៀតេបៀនគន
ហក់ដច ូ ជអងគករសហរបជជតិយក
ពកយរពះពុទធេធវជ មូលដឋនកនុ ងកររបកសចំនួន៣០មរត
េនះ។
េបគិតពីេពលេវលៃនកររបកសរវងអងគករសហ
របជជតិនង ិ រពះពុទធ
គឺអងគករសហរបជជតិរបកសឲយ
ិ មនុសសេគរពសិទម ធិ នុសសេនឆនំ១៩៤៨ ចំែណករពះពុទធវញ របកសឲយមនុសសេគរពសិទម ធិ នុសស
រហូតឲយេគរពសិទធិ
សតវកឲ ុំ យេបៀតេបៀននិងសមលប់ ដូចមនកនុ ងសិកខបទទីមួយ ៃនសីល៥ មនជង២៥០០ឆនំមកេហយ។ កនុ ងរបវតតិសរសតពភ ិ ពេលក
ពុំេឃញរពះពុទធសស
នបងហូ រឈមគនេកតេឡងេនកែនលងណមួយ េហតុសសនេឡយ។ េនះេហយ
េដយមូល
េដយេឃញកតតសំខន់ពរី របករ
បនជអងគករសហរបជជតិចត់ទុករពះពុទធ
សសនជសសនសនតិភព
អចយកពកយេរបៀនរបេដ
ិ របស់រពះអងគ ដូចជ ធម៌អហឹងស ធម៌រពហមវហរ មនេមតត
5 ករុណជេដម
េធវជរូបមនតសរ ំ ប់បំបត់កហ ំ ង ឹ
ករបងហូ រ
ឈមគន េហយសងសុខសនតភ ិ ពជូនមនុសសកនុ ងេលក។ រពះសងឃជមួយសងគមែខមរ
េនរបេទសកមពុ ជ េបមនភូមក ិ ែនលងណ ែតងមនវតត
រពះពុទធសសនកែនលងេនះ។
បនេសចកតថ ី
វតតរពះពុទធ
សសនែតងមនរគប់ភូមិរសុកេខតតរកុងៃនរពះរជណ ចរកទំងមូល។ វតតជមជឈមណឌលរបស់របជជតិែខមរ សំរប់ សិកស និងរបតិបតតរិ ពះពុទធសសន។ តមទំេនៀមទំលប់ ែខមរតំងពីេដមមក
ំ កូនរបុសជទង់ ែតងបញូ ច នេទរបេគន
ឲយកូនសិកសអកសរសរសតជតិេន េលករគូេចអធិករ េដមបី ទីវតត។ បនទប់មក ឲយកូនបួសជសមេណរ បួសជភិកុ ខ េដមបី សិកសនិងរបតិបតតរិ ពះពុទធសសន បួសសងគុណមតបិត។
េហយចត់ទុកជករ
េបអងគខលះអស់និសស័យសឹកមក
ិ េគេហថអនិទតែដលេចញមកពីពកយថ បណឌិត ែរបថ វញ ឹ អនកេចះដងនិ ងមនចរ ិយលអ
េរពះអនកបួសបនសិកសនិង
ឹ អប់រ ំចិតត បនេចះដងមនចិ តតបរ ិសុទធល។ អ េពលេនះ រពះសងឃ
ពុែំ មនសិកសែតរពះពុទធសសននិងរបៃពណីទំេនៀមទំលប់ ិ ជ ជវៈេផសងៗដូ ិ ី ែខមរប៉ុេណណះេទ វជ ចជជងេឈ ជងែដក វធី ផសំថនំេមលជមងឺ
រេបៀបគូរគំនូរជេដម
ក៏េលកសិកសែដរ។
ដូេចនះបញ ជ ក់ថ រពះសងឃមនចំេណះខងរពះពុទធសសន
6 ិ ជ ជវៈ ី ែផនកសងគមកិចចផង។ រពះសងឃជមលប់ ែផនកវបបធម៌ផង វជ ិ ផ ៃនពុទធបរ ិស័ទេពលមនវបតត ិ ូ វល ចិតតែតងែតេទថវយបងគំរពះ
នទី សងឃឲយជួយេដះរសយ។ រពះសងឃេពលខលះបនេដរតួ ិ ជេចរកមសំរះ ុ សំរល ួ ករវវទរបស់ របជពលរដឋ ែដលជ ិ រពះពុទធសសន។ េពលខលះ េជងវតត ឲយរសុះរសួលគនតមវធី ជរគូបេរងៀន េដយពនយល់ែណនំពុទធបរ ិស័ទ រពះសងឃេដរតួ
ចំណុះេជងវតត របស់រពះអងគ កុឲ ំ យេឈលះទស់ែទងគន កូនេច ឲយខំរបឹងែរបងេរៀនសូរត មតយឪពុកឲយខំេធវកររកសុរី បកប នទី ជអនកេផតម េដយធម៌ជេដម។ េពលខលះរពះសងឃេដរតួ ី ផូ វល ជករសះ ី គំនិតកសងសលេរៀន មនទរី េពទយ េលកដេធវ
េធវអ ណូ ត ង ជូនរបជពលរដឋេរបរបស់។ េពលខលះរពះសងឃ នទីជរគូេពទយ េដរតួ
េដយជួយពយបលជមងរឺ បស់របជ
ពលរដឋ េដយថនំបរ ូ ណផសំនង ឹ ពុទធមនតេលកកមលង ំ ផលូ វចិតតផង។
ិ នទីជចិតតវទូ េពលខលះរពសងឃេដរតួ
េដយជួយែណនំ
ិ ផ ពនយល់ពុទធបរ ិស័ទែដលមនវបតត ិ ូ លវចិតត ឬខូចផលូ វចិតត ឲយជ
សះេសបយេដយឱសថគឺរពះធម៌។ រពះសងឃខលះមនសមតថ ភពបនបបួលញតិេញមរបមូលបចច័យនិងសមភរៈយក េទជួយសេរងគះរបជពលរដឋែខមរែដលរងេរគះេដយេរគះ ំ ធមមជតិ ដូចជទឹកជនន់ ខយល់ពយះខូ ុ ចខតរទពយសមបតិត និង
ំ រំងេភលៀង េធវឲ យខូចខតផលដណំ ជេដម។ េនតមវតតអ រមរសុកែរសចំករ
រពះសងឃចិញចម ឹ កូនរបជពលរដឋរកីរក
7 សក និងកុមរកំរពខលះ ឲយសំណក់កុ ង ន វតតេដមបី ិ សេរៀនសូរត។
ជពិេសសវតតេនទីរកុង មនរកុងភនំេពញជេដម ដូចជវតត
ឧណណេលម វតតលងក វតតបទ ុ ម ុ ជេដម មននិសសិតសនក់ េនរប់រយនក់កុ ង ន វតតនម ី ួយៗ
ិ ទយល័យនិងមហវទយល័ យ
សក េដមបី ិ សេរៀនសូរតេនវ ិេរពះរដឋពប ុំ នសង់អគរឲយ
បនរគប់រគន់ សំរប់ឲយនិសសិតសនក់េនេឡយ ដូេចនះេហយ បនជកូនេចរកីរកទំងេនះ មកសំណក់េនកនុ ងវតតេដយ
ពុម ំ នលទធភពជួលផទះ។ ដូេចនះបញ ជ ក់ថ វតតរពះពុទធសស ី នមនរបេយជន៍សខ ំ ន់ណស់សរ ំ ប់ជួយសំរល ួ ជវភព កររស់េនរបស់របជពលរដឋែខមរ។ រពះពុទធសសននិងវិបតតិនេយបយ ឹ អនកសិកសរពះពុទធសសនបនដងេហ យថ ៏ ខន់របស់រពះពុទធ េរបៀនរបេដដសំ េបៀតេបៀន
គឺធម៌អហឹងស
ពកយ ករពុំ
ែដលជមូលដឋនៃនសនតភ ិ ពសកលេលក។
ិ ន របេទសកមពុ ជបនឆលងកត់វបតត ិ េយបយជេរចនរបេភទ រហូតមនករសមលប់រងគលដូចជវលពិឃតែខមររកហម និងករឈលនពនពីបរេទស។
អំេពអមនុសសធម៌ទំងេនះ
ផទុ យនឹងពកយេរបៀនរបេដរបស់រពះពុទធ
េនះពុទ ំ ក់ទងនឹងរពះពុទធសសនេឡយ។
ដូេចនះអំេពអរកក់ រពះពុទធពែុំ ដល
បេរងៀនឲយមនុសសទស់ែទងគន កប់សមលប់គន ែបកសមគគី
8 គនេឡយ។
មិនថែតមនុសសេទែដលរពះអងគហមមិនឲយ
ី ិ េបៀតេបៀនមិនឲយសមលប់ គឺសតវមនជវតទំ ងអស់ រពះអងគ ហមមិនឲយសមលប់ដច ូ គន។
អនកែដលសមលប់របជពលរដឋ
ែខមរសម័យវលពិឃតែខមររកហម ពុែំ មនជអនករពះពុទធសស នេឡយ គឺជអនកេដរតមមគ ៌ កុមុ យ ម និសត ែដលមនបរេទស
កុមុ យ ម និសេត នពីេរកយ។ តមន័យេនះ េគពុំអចេចទថ ករសមលប់គនេនះ
េដយសរកន់រពះពុទធសសនេឡយ។
ិ ិ រតូវ តមពិតវញ ពុទធសសនិកែខមរទំងរគហសតទំងបពវជត ទទួលរងេរគះេដយសរពួកេនះ
គឺរពះសងឃរតូវេគេធវគត
ចប់ផសឹក រពះពុទធរប ូ វតតអរម គមពរី កបនចបប់ រតូវេគបំផលញ ួ ិ ពិតជករសមលប់គន េចល។ េបេគេដរតមមគ ៌ រពះពុទធវញ ពុេំ កតមនេឡយ។ ដូេចនះ ករសមលប់គនេនះ េដយសរករ ិ ពុេំ ដរតមពកយេរបៀនរបេដរបស់ រពះពុទធវញេទ។ ិ ចំេពះរបេទសកមពុ ជែដលរកីរកវញ
បេនទសរពះពុទធសសនេឡយ
ក៏េគពុអ ំ ច
េរពះពកយេរបៀនរបេដ
របស់រពះអងគេសទរ ែតរគប់ទព ំ រ័ បេរងៀនមនុសសឲយខំរបឹងសិកស
េរៀនសូរតនិងេធវក រងររបកបេដយធម៌ ដូចរបេយជន៍បចចុបបនន
៤យ៉ ងគឺឧបដឋនសមបទែរបថរបកបរពមេដយករ
របឹងែរបងេធវក រងរពុខ ំ ល ចិ រចអូសជេដម។ មនពកយបលី ជេរចនែដលមនន័យឲយខំរបឹងែរបងដូចពកយថ
វយមៈ
ិ វរី ិយៈ ជេដម។ ជតបរ ិនិពវន រពះពុទធរបទនឱវទជចុង
9 េរកយដស់េតឿនមិនឲយមនុសសរបមទេធវសរបែហស គបបី បំេពញេសចកតីលឲ អ យបនសំេរច
េរពះសងខរពុេំ ទៀងេទ។
ិ ដូេចនះបញ ច ក់ថ េទះបីរពះអងគជតបរ ិនិពវនមនរពះអពធ ៏ នក ដធង ់ េ៏ ដយ
ក៏រពះអងគេនែតពយយមរ ំលឹកបែនថមេទៀតកុំ
របេយជន៍ ឲយេភលចសមរតី េកតមករតូវែតេធវក រងរលអ េដមបី ខលួ ននិងរបេយជន៍សងគម កុឲ ំ យេពលេវលកនលងេទេដយឥត
របេយជន៍ េរពះេពលកនលងេទ អយុកក ៏ នលងេទជមួយែដរ េដយេសចកតរី បមទេធវសរបែហសជផលូ វៃនមចចុ េសចកតីមិន របមទជផលូ វៃនអមតៈ។ ពកយថអមតៈែរបថមិនសលប់ បន
សំេរចដល់រពះនិពវន ជអសងខតធម៌ជធម៌មន ិ សលប់ គឺបគ ុ គល
ពយយមមិនរបមទពិចរណសងខរករេកតរលត់រហូត េឃញេទសកនុ ងខលួ ន៥ មនរូបខនធជេដម រែមងសំេរចរពះ
និពវន ែលងេកតចស់ឈស ឺ ល ប់។ េរពងនិងរបឹងជគូនឹងគន
ឹ គឺបុគគលេបេទះបីដងថ មនេរពងវសនពីមន ុ មកេហយក៏ េដយ ក៏រតូវែតខំរបឹងែរបងពយយមកនុ ងបចចុ បបននេទៀត េទប សំណងែដលបនកសងេនះបេញចញជផលបន។
ដូច
បនេរបងេគរតូវយកដូងេទេកស េរបងេទកនុ ងដូងទុំ េដមបី
រួចយកេទរ ំងស់េទបេចញជេរបងបន។ េរបៀបមួយេទៀត ឲយរគប់ពជ ដូចបុគគលមនរគប់ពជ ូ មួយរគប់ េដមបី ូ េនះដុះ ជេដមែបកែមកបេញ ច ញជែផលផក
េគរតូវយករគប់ពជ ូ េនះ
ី ី េទដំេលដែដលមនជរជតិ ែថទំេរសចទឹក កុឲ ំ យសតវវសុី
10 េទបសំេរចផលបន។ ដូេចនះ រគប់ពកយទូនមនរបស់រពះពុទធ គមនកែនលងណមួយែដលរពះអងគបេរងៀនឲយមនុសសសតវខជិល រចអូសេដកចំសណ ំ ងអុជធូបបន់រសន់ឲយេសចកតីរបថន របស់ខួ ន ល ផតលផ ់ លឲយខលួ នេឡយ។ ពកយមួយេទៀតថ េសចកតី សុខចំេរ នរគប់យ៉ងពុែំ មនេកតពីមេនរថ
េឡយ
ែតេកតពីករពយយមេធវ
គឺេកតពីករនឹកគិត
េហយក៏ពែុំ មនេកតមកពី
រពះជមចស់ណរបទនឲយេឡយ គឺេកតមកអំពអ ី េំ ពលរអ បស់ ិ រពះអងគសែំ ដងថ តថគតរគន់ែត ខលួ ន។ ចំេពះរពះពុទធវញ
របប់បងហញផលូ វប៉ុេណណះ
អនករល់គនរតូវេដរេដយខល ួ នឯង។
បនេសចកតថ ី រពះអងគបងហញផលូ វលអផូ វល អរកក់ នរក សួគ៌
និពវន មនុសសសតវរតូវេរជសេរ សផលូ វេដរេដយខល ួ នឯង។ េប
ចង់េចះរតូវខំេរៀន
េបចង់បនរទពយសមបតតរិ តូវរបឹងែរបងរក
សុរី បកបេដយធម៌ េបចង់បនសួគ៌នព ិ វ នរតូវខំរបតិបតតធ ិ ម៌ េនះជសចចធម៌ ជេហតុផលពិតែដលេគពុអ ំ ចែកែរបបន ពុំ ែមនេកតពីអណ ំ ចខងេរក មនេកតពីឥទធព ិ លរពះជមចស់ ជេដមេឡ យ។ ពុទធសសនិកជនែខមរពុែំ មនេជឿរពះពុទធសស នេដយេធមចែភនកេឡយ គឺេជឿេដយេបកែភនក គឺសទធករ េជឿេដយមនបញញ ករពិចរណរកេហតុផលេនជមួយ។ បនេសចកតថ ី អងគសែំ ដង
េជឿរពះពុទធសសនគឺេជឿករពិតែដលរពះ
ពុែំ មនេជឿរេបៀបយល់សបតិ
រេបៀបនិទនេរឿង
ែដលពុអ ំ ចបញ ជ ក់ករពិតបនេនះេឡយ។
11 ដូចបនទញយកពកយេរបៀនរបេដរបស់រពះពុទធខលះ មកបញ ជ ក់រច ួ េហយ គឺរពះពុទធបនេរបៀនរបេដកុឲ ំ យមនុសស ិ ផទុ យេទវញឲយខំ របឹងែរបងេធវកច ិ ចកររបកបេដយ
ខជល ិ រចអូស
របេយជន៍ខួ ន ធម៌ េដមបី ល និងរបេយជន៍សងគម។ របជពលរដឋ ៃនរបេទសកមពុ ជ
ធលក់ខួ ន ល រកីរកលំបកេតកយ៉ កេនះ
ិ ន ឹ េដយសរវបតត ិ េយបយនិងអនកដកនំ រដឋ កបនេសដឋ កច ិ ច ួ
ពុំបនេរៀបចំ
តមលកខណៈបេចចកេទសឲយបនជក់លក់
រពមទំងបនរបរពឹតតអេំ ពពក ុ រលួយផង មតុភម ូ ធ ិ ល ក់ខួ ន ល ដុនដបដូចសពវៃថងេនះ។
បនេធវឲ យកមពុ ជ
េបេរបៀបេធៀប
នឹងរបេទសពីរែដលេគរពរពះពុទធសសន
គឺរបេទស
កមពុ ជេគរពរពះពុទធសសនមនភពរកីរក ចំែណករបេទស
ជប៉ន ុ របេទសៃថ េគរពរពះពុទធសសនែដរ េទជអនកមន សតុ កសតមភេសដឋកច ិ ចលត ូ លស់ េតបណ ត លមកពីអ?វី ភពខុស
គនេនះ
គឺពិតជបណ ត លមកពីរបេទសៃថនិងរបេទសជប៉ុន
ឹ ឹ អនកដកនំ េគេចះដកនំ បនលអទំងផលូ វនេយបយនិងផលូ វ េសដឋកច ិ ច
៏ ៗ ជពិេសសេគេចះដករសង់យករពះគំនិតដលអ
របស់រពះពុទធមកអនុវតត េរ ន។
េទបេធវឲ យរបេទសេគលូតលស់ចំ
ឹ ចំែណកអនកដកនំ ែខមរអនុវតតរពះពុទធសសនមន
លកខណៈរបជភិថត ុ ិ ជផលូ វនេយបយ ពុំបនដករសង់យក
គំនិតលអៗរបស់រពះពុទធមកអនុវតតេឡយ។ របស់លម អ នតៃមល ជរបេយជន៍េទ ប៉ុែនតេគពុប ំ នយកមកេរបេដមបី
របស់មន
12 តៃមលេនះក៏ពុំបនផតលផ ់ លដល់អនកេនះេឡយ។ យ៉ ងណមិញ
របេទសកមពុ ជេគរពរពះពុទធសសន
បនយកពកយរពះពុទធមកអនុវតត
ឹ ប៉ែុ នតអនកដកនំ ែខមរពុំ
ក៏មនន័យដូចេនះែដរ។
ិ ិនេយបយរហូត រសបន័យេនះែដរ របេទសកមពុ ជេកតវបតត
ឹ បងហូ រឈមគនេនះ េដយសរអនកដកនំ ែខមរពុំេគរពតមធម៌
រពះពុទធ
គឺរពះពុទធបនបេរងៀនមនុសសមិនឲយេបៀតេបៀនគន
កប់សមលប់គន ែតរតូវរសឡញ់រប់អនគនរបកបេដយចិតត េមតតនិងករុណ។ ឈលនពនេគេឡយ
របវតតរិ ពះពុទធសសនពុំែដលេធវចមបំង ិ មនែតេគឈលនពនមកខលួ នវញ។ ចំ
ិ ែណក សសនដៃទេរកពីពទ ុ ធសសនវញ បនេធវច មបំង េហយរហូតមកដល់េពលេនះក៏េនែតេធវច មបំងបងហូ រឈម គនេដយមូលេហតុសសនេរៀងៗខលួ ន។
13 ២- អំពីវតតនង ិ រពះសងឃ រពះពុទធសសនែខមរ ពកយថវតតជភសែខមរ ែដលេចញមកពីភសប លីថ វតតំ ែរបថ ទីកែនលងសំរក់េគរពបូជ ជកែនលងសំរប់ រពះសងឃគង់េន។ េសចកតថ ី រពះសងឃពុអ ំ ចរស់េនជមួយ រគហសតបនេទ
គឺរតូវរស់េនកែនលងមួយដច់េដយែឡក
ែដលេហថវតតេនះឯង។ កនុ ងភសបលីមនេរបពកយមួយ េទៀតថ
អរម
កងវលផ ់ ូ វល ចិតត
ែរបថជទីរ ីករយចិតត
គឺេបេគមនទុកខ
េពលណេគចូលវតតបនទញអរមមណ៍េគឲយ
រ ីករយផលូ វចិតតកុ ង ន ភពសងប់
េរពះវតតជទីរមងប់នវូ អំេពបប
និងករកងវលផ ់ ូ វល ចិតត។ េរកពីរពះសងឃ វតតមវតថុ ជទីេគរព ។ េគសេងកត សកករៈដូចជរពះពុទធរប ូ គមពរី រពះៃរតបិដកជេដម
េឃញ េនរបេទសកមពុ ជ េបមនភូមិេនកែនលងណ ែតងែត
មនវតតរពះពុទធសសនេនកែនលងេនះ និងេនតមទីរកុងក៏ មនវតតដច ូ គន។ ពុទធសសនិកជនែខមរ ទុកវតតអរមជទីេគរព បូជរូមគនកនុ ងករបំេពញបុណយទន និងកររមងប់អំេពបប។
ពកយថ រពះសងឃ ែរបថ រកុមឬពួក ែដលេចញមក
ិ អំពីភសបលីថ សេងឃ បនដល់រកុមឬពួករបស់បពវជត ឬ អនកបួស គឺភិកុ ន ខ ង ិ សមេណរ ែដលជអនកលះបង់ពីេភទ ជរគហសថមកបួសជឧតតមេភទកន់រពះពុទធសសនមនកំ
14 រ ិតខពស់
េរពះេឃញភ័យកនុ ងវដតសងសរពីករេកតចស់ឈ ឺ
ិ យរបស់រពះពុទធ។ រពះសងឃ សលប់ េហយរស់េនេរកមធម៌វន័ រពះពុទធសសនមនភរកិចចពរី យ៉ ងគឺ រពះពុទធឲយបនយល់ចបស់
ិ យរបស់ សិកសធម៌វន័
និងរបតិបតតត ិ មឲយបនរតឹមរតូវ។
ិ យ េរកពីេនះ រពះសងឃមនតួនទីមយ ួ េទៀត គឺករយកធម៌វន័ របស់រពះពុទធ មកពនយល់ែណនំពទ ុ ធបរ ិស័ទ ឲយបនយល់ចបស់ និងរបតិបតតត ិ មឲយបនរតឹមរតូវ។
ដូេចនះ
រពះសងឃជេភទ
ពិេសស ជេភទបរ ិសុទធ អចមនឱកសរបតិបតតធ ិ ម៌សល ី សមធិបញញ និងផសពវផសយ រពមទំងរកសករពររពះពុទធ សសនបនេរចនជងរគហសថ។
រពះសងឃសថត ិ េនកនុ ងប
វចនទំងបីៃនរពះៃរតសរណគមន៍ គឺរពះពុទធ រពះធម៌ និង រពះសងឃ ែដលពុទធបរ ិស័ទែខមរ យកជទីពឹងទីរ ំលឹកេសមេ ដយ ី ិ ជវតរបស់ ខួ ន ល ដូចបលីសរូ តនមសសករថ នតថិ េម សរណំ
អញញ ំ ពុេទធ ធេមម សេងឃ េម សរណំ វរ ំ ែរបថ វតថុ ដៃទជទី
ពឹងទីរលឹកៃនខញុ រំ ពះករុណពុម ំ នេឡយ មនែតរពះពុទធរពះ ី ិ ធម៌នង ិ រពះសងឃជទីពង ឹ ទីរ ំលឹកេសមេ ដយជវតរបស់ ខុ រញំ ពះ
ករុណ។ ដូេចនះ រពះសងឃជទីេគរព រតូវេរបពកយេហរពះ សងឃ ក៏ឲយបនសមរមយែដរ គឺរតូវេរបពកយថ «រពះសងឃ» កុេំ របពកយថ
«េលកសងឃ»ដូេចនះេឡយ
េរពះពកយថ
េលក េគមនេរបសរ ំ ប់េហគួរសមជមួយរគហសត ដូចេហ េឈមះេលកេនះេលកេនះជេដម។ ករេហេដយមិនេរប
15 ជពកយេហខវះករេគរពចំេពះ ពកយ«រពះ» េនខងេដម រពះសងឃ។ រពះសងឃជឧតតមេភទ មនគុណធម៌មនសីល ជអនកលះបង់អំេពអរកក់អស់េហយ បនដល់ គុណជេដម អរ ិយសងឃ និងរពះសងឃកំពង ុ ពយយមលះបង់បនដល់សមម តិសងឃ។ វតតអរមរពះពុទធសសនែខមរ បណឌល
ពុែំ មនរតឹមែតជមជឈ
សំរប់េគរពរបតិបតតរិ ពះពុទធសសនប៉ុេណណះេទ
េលសពីេនះ ជមជឈមណឌលសំរប់រកសនូវវបបធម៌ អកសរសរសត
របវតតិសរសត
របៃពណីទំេនៀមទំលប់រគប់ែផនករបស់ែខមរ។
ពុទធបរ ិស័ទចំណុះេជងវតត នម ី យ ួ ៗ ែតងែតសតប់ឱវទរពះសងឃ
ី េចអធិករ អំពីកច ិ ចកររពះពុទធសសន ក៏ដច ូ ជជវភពរប ចំៃថង ដូចជករ ំលឹកដស់េតឿន ឲយខំរបឹងរបកបករងរេដយ
សុចរ ិត េដយមិនេដកចំសណ ំ ង កុំទស់ែទងែខវងគំនត ិ គន ិ ។ របជពលរដឋពទ ុ ធបរ ិស័ទ រវងបតរី បពនធ និងអនកជតខងជេដម
ែខមរ ទុករពះសងឃជរគូរបស់ខួ ន ល ែដលខលួ នគបបីសតប់ឱវទ។ ំ ែខមរខលះ រតូវបនមតយឪពុកយកេទទុកកនុ ង កូនេចរបុសជទង់ សរុំ ពះសងឃជួយអប់រ ំខងសីលធម៌ េហយឲយបួសជ វតតេដមបី ិ េគេហថអនទត សមេណរជភិកុ ខ េបសក ឹ មកវញ ិ ែដលកលយ
ឹ មកពីពកយបណឌិត ែដលែរបថអនកេចះដង។ កូនេចែខមរអនក ែរសចំករែដលរកីរក បនមកសំណក់េនកនុ ងវតត ជពិេសស ិ បនតករសិកសេនអនុវទយល័ វតតេនទីរកុង េដមបី យ និងមហ
16 ិ វទយល័ យរបស់រដឋ េរពះរដឋពប ុំ នេរៀបចំឲយមនផទះសំរប់ន-ិ សសិតសនក់េនេឡយ។ េរកពីេនះ រពះសងសបនជួយកិចច ឹ ករខងសងគមកិចចជេរចនេទៀត ដូចជេធវជ អនកដកនំ កសង សលេរៀន មនទរី េពទយ ផលូ វថនលជ ់ េដម។
ពុទធសសនិកជនែខមរចត់ទក ុ វតតអរមនិងរពះសងឃ
ជទីកែនលងនិងបុគគលែដលខលួ នគបបីេគរពបូជ។ ដូេចនះេហយ បនជេពលចូលវតត េបមនពក់មួកែតងេដះមួក េពលចូល
ិ ែតងែត វហរ និងកែនលងមនរពះពុទធរប ូ េបពក់រទនប់េជង ំ េដះេចញ េហយថវយបងគេំ ដយេសចកតីេគរព។ កលជនន់
េដម េបមនមនុសសមនករភិតភ័យអំពប ី ញ ហ អវម ី ួយរត់ចូល វតត ប៉ូលស ិ មិនហ៊នចូលលុកលុយចប់មនុសសកនុ ងវតតេឡយ ូ វតត េដយករេគរពទីវតត និងេគរពរពះសងឃ េរពះអនករត់ចល
គឺរត់រកទីពង ឹ ពីករគំរមកំែហងែបបណមួយ។
េរបៀបដូច
មនុសសរត់េទេរករបេទស ឬរត់ចល ូ សថនទូតណមួយ េដមបី ី ិ រដឋភិបលផតច់ករ ែដល េគចពីករគំរមគំែហងដល់ជវតពី អងគករសហរបជជតិមនចបប់សរ ំ ប់ករពរជនមនលកខណៈែបបេនះ។ សម័យពុទធកល កនុ ងបិដកែខមរភគទី៦ក៏មន
និយយថ រពះបទពិមពិសរបនអនុញញតដល់ជនែដលមន េទសេហយរត់មកបួសមិនឲយបុគគលណមួយេធវេ ទសដល់
ជនេនះេឡយ េដយរពះរជឱងករថ ជនទំងឡយណ ែដលបួស កនុ ងសំណក់សមណសកយបុរត ជនដៃទេធវេទស
17 ៏ អវម ី ួយដល់ពួកេនះមិនបនេឡយ េរពះថធម៌រពះដមនរពះ ភគរទង់សែំ ដងលអេហយ ធម៌
ជនេនះចូរខំរបរពឹតតរពហមចរ ិយ-
េធវន េដមបី វូ រពះនិពវនជទីបផ ំ ុតៃនទុកខេដយរបៃពចុះ។
រតង់ចណ ំ ុ ចេនះ
ិ យ គួរពិចរណរពះវន័
រតង់បពវជវខនធថ
ំ រពះពុទធមន ិ អនុញញតឲយបុគគល ែដលជពក់ បំណុលេគ បុគគល កឲ មនេទសបួសេឡយ េរពះេដមបី ុំ យមនេរឿងរ៉ វកនុ ងសហ-
គមន៍រពះសងឃ។
េពលេដយសេងខប
វតតនង ិ រពះសងឃជមូលដឋនៃន
វបបធម៌ែខមរ ឬជរពលឹងអតតសញញណែខមរ សថត ិ េនកនុ ងចិតតគំ និតែខមរជនិចច ែដលពុអ ំ ចបំែបកបន។ ភ័សុ ត ត ង ែខមររកហម
័ បនបំផលញរពះពុទធសសនដល់ឫសគល់ ែតវរតូវបរជយ ខលួ នឯង
ចំែណករពះពុទធសសនសថត ិ េនកនុ ងចិតតគន ំ ិតែខមរ
ដែដល។ ឥឡវេនះ សសនដៃទកំពុងវយលុក បំផលញរពះ ូ ំ សែខមររកហម ពុទធសសនជនួ របុងរបយ័តន។
សូមពុទធសសនិកជនែខមរ
18 ៣- រពះសងឃជរគូអប់រ ំសីលធម៌ សម័យមុន
សលេរៀនេសទរ ែតទំងអស់ែផនកបឋម
សិកសៃនរកសួងអប់រ ំសថត ិ េនកនុ ងវតត។ រពះសងឃជអនកបេរងៀន
ខងអកសរសរសតែខមរផងអប់រ ំសីលធម៌ផងដល់កុមរកុមរ ី
ែខមរ។ មនយុវជនខលះបនចូលបួសជសមេណរជភិកុ ខ េដមបី
មគគផលនិពវន អប់រ ំបនទុ ច ំ ិតតកុ ង ន រពះធម៌រពះពុទធសសនេដមបី ជករេចញចកទុកខមនជតិទុកខជេដម។
េបេលកអស់
ិ ៏ របស់របេទស និសស័យសឹកមកវញ ក៏បនជពលរដឋែខមរដលអ ែដរ។ ទំេនៀមបួសេនះ េដយែខមរយល់ថ េបកន ូ ឬេចបន បួសជសមេណរទុកជសងគុណមតយ េបបនបួសជភិកុ ខ
ទុកជសងគុណឪពុក។ ឥឡវេនះសលេរៀនបនចកេចញ ូ ពីវតតេដយករលូតលស់របស់របេទស
សូមបីរគូបេរងៀនក៏
មនេភទជរគហសតែដរ។ ឥឡវេនះ ូ
ិ ករអប់រ ំសីលធម៌បនវលរតឡប់ េទរក
ិ សម័យេដមវញខល ះេហយ េដយអជញធរែខមរអនុញញតឲយរពះ សងឃេទអប់រ ំសីលធម៌ដល់សស ិ សទំងឡយេនកនុ ងថនក់
ិ អប់រ ំសិសស េរៀនែតមតង មនកែនលងខលះ រពះសងឃបនេធវក មមវធី ិ ិ ជរកុមេនតមអនុវទយល័ យនិងមហវទយល័ យននកនុ ង របេទសកមពុ ជ។
ប៉ែុ នតករអប់រ ំេនតមថនក់េរៀនកតី
អប់រ ំជ
រកុមកតព ី ទ ុំ ន់មនលទធភពអនុវតតបនទូេទេនេឡយ េដយ
19 ខវះរពះសងឃជរគូអប់រ ំផង
ិ ខវះថវកសំ រប់ឧបតថមភរពះសងឃ
េទអប់រ ំផង។ មួយេទៀត រពះសងឃេនទន់េខសយមិនទន់ មនសមតថភពរគប់រគន់កុ ង ន ករេទអប់រ ំដូចជមុននឹងេចញ ិ ជ គរុេកសលយជេដម។ េទអប់រ ំរតូវេរៀនវជ បច់មយ ួ េទៀត េរៀនផង។
កងខះសមភរៈចំ
គឺអតថបទយកេទអប់រ ំរសបតមករមឹតថនក់
ដូេចនះ
រពះសងឃគួររកមេធយបយេដះរសយ
កងវះខតទំងេនះ
ឲយករអនុវតតរបរពឹតតេទបនរគប់ េដមបី
ភូមិសក ិ សទំងអស់កុ ង ន រពះរជណចរកកមពុ ជទំងមូល
េរពះករអប់រ ំសីលធម៌ជករចំបច់ណស់ េដយរបេទស កមពុ ជមនសីលធម៌ធលក់ចុះ
េទបេកតមនអំេពហង ឹ សរគប់
យ៉ ង បនទប់ពេី កតមនសរងគមពីរបីទសវតសរមក។ ៍ រកសួងអប់រ ំនិងសបបរសជនគបបី ជួយកសងអសនៈ ុ
ិ និងរពះពុទធរប ូ មួយរពះអងគៗតំងេនរគប់អនុវទយល័ យ សកល
ិ វទយល័ យៃនរពះរជណចរកទំងមូល រពះពុទធសសន
ទុកជនិមិតតរប ូ ៃន
ឲយសិសសនិងនិសសិតទំងេនះ និងេដមបី
េពលថវយបងគម ំ នអរមមណ៍មូលេទរករពះពុទធរប ូ េនះ។ របេទសៃថនិងរបេទសរសីលងកក៏មនតំងរពះពុទធរប ូ េនកនុ ង រពះសតូ បេនមុខអគរសិកសទំងអស់ដូចេនះែដ។ មួយេទៀត
រពះសងឃេចអធិករគួរអប់រ ំជចំបច់ចំ
េពះកូនសិសសទំងឡយ ែដលសំណក់េនកនុ ងវតតៃនរជធ នីភេនំ ពញ និងទីរកុងននតមេខតត ក៏ដច ូ ជសំណក់េនតម
20 វតតរសុកែរសចំករ ឲយកូនសិសសទំងេនះមនសុជវីធម៌ និង មនសីលធម៌តមពកយេរបៀនរបេដរបស់រពះពុទធ ដូចជឲយ មនសីល៥ កុរំ បរពឹតតេធវអេំ ពអបយមុខ ខំរបឹងសិកសេរៀន សូរត េគរពមតបិត េគរពអនកមនសីល េគរពចស់ ិ ួ នមិនបនអប់រ ំ ទុក រពឹទធចរយ ជេដម។ សិសសែដលេនជតខល ដូចេនឆងយពីខួ ន ល
ឹ នឹងមិនដងរសជតិ ៃនរពះធម៌េឡយ
ឹ េរបៀបដូចែវកេនកនុ ងសមលរែមងមិនដងរសជតិ ៃនសមលដេូ ចនះ
ែដរ។
េបសស ិ សជយុវជនទំងេនះបនយល់រពះពុទធសស
នចបស់លស់តមរយៈករអប់រ ំ េហយបនអនុវតតជទមលប់ ័ តំងពីបឋមវយមក
រពះពុទធសសននឹងបនចំេរ នរុងេរឿង
សថត ិ េនរ ឹងមំ េដយសរយុវជនជធនធនមនុសសបនេគរពតមបនតពប ី ព ុ វបរុ សរបស់ខួ លន។
21 ៤- អំពីរពះសងឃនិងករេបះេឆនត រពះសងឃរពះពុទធសសនេថរវទ ជពិេសសរពះសងឃ ិ យតឹងជងរពះសងឃពុទធសនមហយន។ ែខមរមនវន័
បណ ត រពះសងឃេថរវទេទៀតេសត
កនុ ង
ិ យ រពះសងឃែខមរមនវន័
តឹងជងរពះសងឃេថរវទរបេទសដៃទេទៀត។
រពះសងឃពុទធ
សសនេថរវទរស់េនបនេដយអរស័យសទធរជះថល ិ យ មិនេឃញមនែចងថ របស់ពុទធបរ ិស័ទ។ េនកនុ ងរពះវន័
រពះពុទធបនអនុញញតឲយរពះសងឃេបះេឆនតេរជសេរ សតំ ណងររសតេឡយ។
សូមបីរដឋធមមនញ ុ ញ ៃនរបេទសកមពុ ជឆនំ
១៩៧០ ែដលចត់ទុករពះសងឃជពលរដឋដច ូ ជរគហសថែដរ េនះ ក៏មិនេឃញតរមូវឲយរពះសងឃេបះេឆនតែដរ។ ចំែណក រពះសងឃេថរវទៃនរបេទសដៃទេទៀត េទសៃថ
របេទសភូមជេដម
ដូចជរពះសងឃរប
ក៏មន ិ េឃញេគតរមូវឲយេបះ
ី េឆនតែដរ េវៀរែលងែតរបេទសរសីលងក ែដលកនុ ងេពលថមៗ
េនះ មិនរតឹមែតអនុញញតឲយេបះេឆនតេទ ែថមទំងរពះសងឃ បេងកត ជគណបកសនេយបយែថមេទៀត។
កលពីឆនំ១៩៩៣
មនករេបះេឆនតអណតតិទី១
េរជសេរ សតំណងររសតែខមរេរកមកិចចចត់ែចងរបស់អងគករ សហរបជជតិ េគអនុញញតឲយរពះសងឃេបះេឆនត។ េនឆនំ ១៩៩៨
ក៏អនុញញតឲយរពះសងឃេបះេឆនតកនុ ងអណតតិទ២ ី
22 លុះដល់អណតតិទី៣ឆនំ២០០៣ រពះសងឃរជគណៈមហនិ កយបនេចញសរចរហមមិនឲយរពះសងឃេបះេឆនត។ រសប់ែតេនឆនំ២០០៦េនះ សេមតចរពះសងឃរជគណៈមហ ិ សំ និកយបនេចញសរចរេបកឲយរពះសងឃេបះេឆនតវញ រប់ឆនំ២០០៨កនុ ងអណតតិទ៤ ី ឯសរចរែដលេចញមុនមិនឲយ រពះសងឃេបះេឆនតេនះទុកជេមឃៈ។ មតងេបកមតងបិទេនះ ិ យេឡយ។ ជលកខណៈនេយបយ ពុែំ មនេធវត មរពះវន័ រគប់គណបកសនេយបយបំណងចង់ឲយរពះសងឃ េបះេឆនត
េរពះគណបកសនីមយ ួ ៗយល់ថ
េបះេឆនតឲយគណបកសរបស់ខួ ន ល
រពះសងឃនឹង
ប៉ែុ នតេគមិនបនគិតឲយម៉ត់
ចត់ថ េបឲយរពះសងឃេបះេឆនតែបបេនះ េតនំឲយរពះពុទធ ិ សសនមនផលវបកអរកក់ ែបបណេទ យកផលរបេយជន៍ពីរពះសងឃ
គឺបំណងទញ
តមរយៈករេបះេឆនតែត
ប៉ុេណណះ។ េគចត់ទក ុ រពះសងឃមនសិទិធេសមគ ន ដូចជរបជ ពលរដឋជរគហសថ
ប៉ែុ នតេគពុប ំ នគិតអំពីឋនៈនិងគុណធម៌
េផសងគនេទ។ ិ មន ែផនកវជជ រពះសងឃ
េបរពះសងឃេបះេឆនត
េគចត់ទុកថ
បនបំេពញកតពវកច ិ ចរបស់ខួ ន ល ជពលរដឋកមពុ ជ
កនុ ងករចូលរួមកនុ ងសងគម ជមួយពុទធបរ ិស័ទជរគហសថ កនុ ង ឹ កិចចបេញចញមតិេយបល់េរជសេរ សអនកដកនំ រដឋបនលអ។
ិ មន េបរពះសងឃសំេរចេបះេឆនត េឈមះថរពះសងឃ ែផនកអវជជ
23 បនរបឡកចូ លេធវន េយបយជមួយរគហសថមយ ួ ែផនក ូ
ែដលេធវឲ យគុណធម៌របស់រពះសងឃ ែដលធលប់េគេគរព បន ធលក់ចុះមនកំរ ិតេសមន ង ឹ រគហសថ។
រពះសងឃនិងរពះសងឃ
ែបកបក់គន េដយសរគំរទគណបកសេផសងគន។ វតតនីមួយៗ រតូវែបងែចក េដយសរករគំរទគណបកសេផសងៗគន គឺវតត េនះរបស់គណបកសេឈមះេនះ វតតេនះរបស់គណបកសេឈមះ ិ េនះ។ រពះសងឃមនទសសនៈេផសងគនែដលអចមនករវវទ រវងរពះសងឃគនឯង េហយអចបេងកត សរតូវជមួយគណបកស
ណ ែដលរពះសងឃមិនបនគំរទែថមេទៀត។ ដូេចនះ រពះ សងឃអស់ភពជកណ ត ល េដយសរកររបកន់គណបកស េរៀងៗខលួ នេនះឯង។
េតេគអចសងឃឹមថ ករេបះេឆនតអណតតិទី៤ ឆនំ
២០០៨េនះ មិនដូចអណតតម ិ ុនៗេទ? េតអនកនេយបយមន ភពចស់ទុំេហយឬេន? រពះសងឃអចេបះេឆនតបនេដយ
េសរ ី
និងយុតធ តិ ម៌
េទះបីេបះេឆនតឲយគណបកសណមួយ
តមឆនទៈរបស់េលក គមនករគំរមកំែហងដូចមុនេទៀតេទ? នេយបយមនភពរបកដនិយម
ពុែំ មនេធវេ ដយករនឹក
សមនដូចយល់សបតិេឡយ។ សកខីភពសំរប់ករពិចរណ េដមបី
សូមេលកយក
ឧទហរណ៍ពីរបី។ េនរបេទសឥណ ឌ សតវតសរទី ៍ ១៥ រពះពុទធ
សសនបនរតូវរលយេនកនុ ងរបេទសកំេណតរបស់ខួ លន
24 េរកពីសសនឥសលមមកបំផលញរពះពុទធសសន មនដុត ិ ពុទក ធិ សកលវទយល័ យនលនទជេដម
រពះសងឃខលួ នឯងក៏
ិ យ របរពឹតតធម៌តមរគហសថ ែដលបែនថម បនបនធូ របនថយវន័
ិ ទមងនឲ ់ យករវនសេនះរបរពឹ តតេទកន់ែតរហ័សែថមេទៀត។ រពះសងឃរសីលងកែដលបេងកត គណបកសនេយបយ របណំ ងរបែជងឲយេគេបះេឆនត
រហូត
ែដលលទធផលបនទទួល
តំណងររសត៦, ៧នក់។ េពលជែជកគនេនកនុ ងសភជតិ
ី មនករេរបសដ ំ វយរបហរគ ន ប៉ះទងគច ិ ដល់រពះសងឃរហូត េរបហង ឹ សតមផលូ វកយេទៀតផង។ េនកមពុ ជេរកម េវៀតណម
បនបងខឲ ំ យរពះសងឃែខមរេធវែ រស ឲយចិញចម ឹ សតវពហនៈដូចជ រគហសថ
គឺេធវត មរេបៀបរពះសងឃពុទធសសនមហយន
កនុ ងបំណងបនថយតៃមលរពះពុទធសសនេថរវទ
យូរេទពុទធ
បរ ិស័ទែខមរនឹងឈប់េគរពបូជ ពុទធសសននឹងរតូវរលយ េរពះរពះសងឃពុទធសសនេថរវទរស់េនេដយបចច័យ៤ របស់ពុទធបរ ិស័ទបូជ។
ពុទធបរ ិស័ទមនសទធរជះថលេដយ
សររពះសងឃលះបង់អកុសលនិងលះបង់កិចចកងវលម ់ ន ករមឹតខពស។ ់ ដូចេនះ រពះសងឃែដលមនសថប័នរបស់ខួ ន ល រតូវែត
សថត ិ េនឯករជយ
កុេំ ធវត មករអួសទញរបស់អនកនេយបយ
រតូវរកសតៃមលនង ិ ផលរបេយជន៍របស់ខួ ន ល ។
បនេសចកតីថ
រតូវពរងឹងរពះពុទធសសនឲយរ ឹងមំនង ិ លូតលស់ែថមេទៀត។
25 សំេណែដលទក់ទងនឹងរពះពុទធសសនរបស់រដឋភិបល ដូចជសំេណឲយរពះសងឃេបះេឆនតេរជសេរ សតំណង ររសតជេដម
័ ពច រតូវែតរបជុរំ ពះសងឃបញញ វនត ិ រណឲយបន
លអត ិ លអន់ េតករអនុញញតឲយរពះសងឃេបះេឆនត នំឲយខូច តៃមលរពះពុទធសសនឬយ៉ ងណ? សូមកុគ ំ ត ិ ថ ចង់ឲយរពះ សងឃរពះពុទធសសនែខមរេបះេឆនតេរពះសសនដៃទេន កឲ កមពុ ជេគឲយអនកបួសេគេបះេឆនត េដមបី ុំ យចញ់េរបៀបេគ។
សូមរកេឡកេមលឲយចបស់
ិ យតឹងរុងេទ អនកបួសេគគមនវន័ ឹ
ំ ញជួញដូរ េគអចេធវអ វីបន ដូចជេរឿងនេយបយ ករេធវជ នួ រគប់យ៉ងបន
េគរស់េនេដយខលួ នេគបន។
ិ ិ យតឹងរុង បួសពុទធសសនេថរវទែខមរវញមនវន័ ឹ
ចំែណកអនក ពុអ ំ ចេធវ
កររកសុដ ី ច ូ ជរគហសថបនេទ រស់េនេដយសទធពុទធបរ ិស័ទ
េបេធវឲយខូចសទធពុទធបរ ិស័ទ
រពះសងឃពុអ ំ ចរស់េនបន
ិ យខលះ រពះពុទធបញញ តហ េឡយ។ វន័ តិ មេដយមនកររ ិះគន់ពី រពះពុទធបរ ិនិពវនបត់េទេហយ ពុអ ំ ច ពុទធបរ ិស័ទ។ ឥឡវេនះ ូ
ទូលសួររពះអងគថ េតអនុញញតឲយរពះសងឃេបះេឆនត ឬពុំ
ំ អនុញញតេទ។ ដូេចនះ មនែតរពះសងឃឈរេលជហរខល ួ នឯង
េដយពិចរណេមលឲយរគប់រជុងេរជយ
រសបតមកលៈ
េទសៈេដយគិតពីផលរបេយជន៍នង ិ ពីតៃមលរពះពុទធសសន។
លអបផ ំ ត ុ រពះសងឃរតូវសថត ិ េនជកណ ត លរវងគណ បកសទំងអស់ េដយយកគណបកសទំងអស់ជមិតត។ េធវដេូ ចនះ
26 អចមនឥទិធពលែណនំរគប់គណបកសទំងអស់ ឲយសថត ិ េន កនុ ងធម៌សច ុ រ ិតរបកបេដយសមគគធ ី ម៌។ អចែណនំឲយេបះ េឆនតរបកបេដយេសរ ីនិងយុតធ តិ ម៌។ េបលេំ អៀងេទមខង អនក មខងេទៀតេគពុំសតប់ករែណនំេនះេទ។ ខលួ នជតំណងយុតតិធម៌
រពះសងឃគួរតំង
េបេទរបឡកជមួ យេគ ូ
យុតតិធម៌របស់រពះសងឃរតូវបត់បង់។
តំណង
រគប់គណបកសទំង
អស់សទ ុ ធែតជពុទធសសនិកជន ែតងែតេគរពរពះសងឃ គួរ ែតគណបកសនេយបយពិចរណអំពប ី ញ ហ រពះសងឃេបះ េឆនតេនះឲយបនម៉ត់ចត់
កុឲ ំ យតៃមលសថប័នរពះពុទធសសន
របស់ជតិ ែដលជសសនរបស់រដឋេសហមងេឡយ។ តម ករសេងកតេមលេឃញថ របជធិបេតយយ ែដលមនករេគ រពសិទម ធិ នុសសជមូលដឋនេនកមពុ ជ ទន់ចស់ទុំេនេឡយេទ។ ខងលទធរិ បជធិបេតយយ បរ ិបូណ៍
េនេកមងខចីណស់ ពុំ
េនរបេទសែដលេជឿនេលឿន
េគឲយសិទដ ធិ ល់របជពលរដឋេពញ
ដូចករេបះេឆនតេរជសេរ សតំណងររសតេនះ
េទះរបជពលរដឋណេបះឲយគណបកសណ
េគចត់ទុកថ
ជេរឿងធមមត េគគមនរវល់យកចិតតទក ុ ដក់តមដនអនកេបះ េឆនតេឡយ។ េទះបីមិនេបះឲយេគ ក៏េគេនែតរប់អនគន ដូចធមមត។ េនះជអនុសសន៍សរ ំ ប់រពះសងឃនិងគណបកស នេយបយយកេទពិចរណមុននឹងសំេរចបញ ហ រពះសងឃ រកសករពររពះពុទធសសនឲយបនគង់វង់។ េបះេឆនតេនះ េដមបី
27 ៥- ធម៌ែដលន ំឲយរពះសងឃសមគគីគន ពុទធភសិតថ សមគគី សមគគនំ តេប សុេខ ែរបថ កររពមេរពៀងគនរបស់អនករពមេរពៀងគនទំងឡយជតប ធម៌នំឲយបនេសចកតស ី ខ ុ ។ េដយ
មនអតថនយ ័ ថ
សងគមណក៏
េបមនកររពមេរពៀងគនេដយកយវចចិតតេហយ
សងគមេនះរែមងបននូវេសចកតស ី ខ ុ ។ មូលេហតុែដលនំឲយ េកតសមគគី សូមេលកយកែតធម៌មយ ួ ជចំបង គឺេបរពះសងឃ ិ យ េគរពរពះវន័
េបរគហសតេគរពចបប់ជតិនិងចបប់អនតរ
ជតិ េនះសមគគរី ែមងេកតមន។ ចំេពះរពះសងឃរពះពុទធសសន រពះពុទធបនបញញ តិត ិ យទុកជកបនខ រពះវន័ ន តសំរប់រពះសងឃរគប់រពះអងគរបតិ ួ
េសចកតប បតតត ិ មេដមបី ី រ ិសុទធកុ ង ន សងគមរបស់រពះសងឃ េបរពះ សងឃបរ ិសុទធរគប់អងគេហយសមគគីរែមងេកតមន កលណ
េបមនសមគគីេហយ េសចកតស ី ខ ុ រែមងេកតមន។ ផទុ យេទ ិ វញ
រពះសងឃបរ ិសុទធនង ឹ មិនសមគគជ ី មួយរពះសងឃមិនបរ ិ
ិ យ សុទធែដលមិនេគរពរពះវន័ ជេដម។ ិ យ វន័ េទសែដរ
មនមិនេធវស ងឃកមមជមួយ
េបរពះសងឃរគប់វតតកុ ង ន របេទសកមពុ ជេគរពរពះ
េនះសមគគីរបស់រពះសងឃរែមងេកតមនទូទំងរប
ិ យទុកជបនទត់សរ េរពះរពះវន័ ំ ប់រពះសងឃរគប់
រពះអងគេគរពទំងអស់គន។
28 ិ យ។ េបរពះសងឃអងគណមនកំហស ុ រតូវអនុវតតតមរពះវន័ រពះសងឃបរ ិសុទធពអ ុំ ចេធវស ងឃកមមជមួយរពះសងឃមន កំហស ុ ឬមនកំហស ុ េហយពុប ំ នសំអតឲយបរ ិសុទធ។ ដូេចនះ បញ ជ ក់ថ សមគគីេធវស ងឃកមមជមួយគនរបស់រពះសងឃ េកត ិ យដូចគន។ េឡងេដយរពះសងឃេគរពរពះវន័
កិចចកររបស់
រពះសងឃែដលេហថសងឃកមមមនេរចនែដលរពះសងឃកនុ ង
រពះពុទធសសនរតូវរពមេរពៀងគនេធវ ដូចជេធវឧេបសថសំ ិ ែដងបតិេមកខ េធវក ឋនកមម បវរណកមមជេដម។ េពលមន កិចចរបជុំរតូវរពមេរពៀងគនរបជុំ និងរពមេរពៀងគនេរកកចក ំ េដម។ កររបជុជ ដូេចនះ េបរពះសងឃទំងអស់អងគេគរពរពះ ិ យ សមគគរី ែមងេកតេឡង។ វន័
29 ៦- អតថនយ ័ ៃនករសូរតធម៌ របស់រពះសងឃ មុខងររបស់រពះសងឃពុទធសសនេថរវទ ជពិេសស រពះសងឃែខមរមនមុខងរពីរយ៉ ង គឺករសិកសឲយយល់ពកយ េរបៀនរបេដរបស់រពះពុទធ
និងរបតិបតតឲ ិ យបនលអរតឹមរតូវ
ិ យ។ តួនទីជចំបច់មួយេទៀត គឺករពនយល់ពុទធ តមធម៌វន័ បរ ិស័ទែខមរ េឡង។
ឲយយល់តៃមលពទ ុ ធសសនកន់ែតចបស់លស់
ឱកសែដលអចពនយល់េនះ
គឺេពលបុណយទន
េផសងៗ េរពះពុទធបរ ិស័ទពុអ ំ ចមនឱកស មកសិកសធម៌វ ិ ន័យឲយដូចជរពះសងឃបនេទ
េដយមនកិចចកររវល់កុ នង
ី ិ ករចិញចម ឹ ជវតរបស់ ខួ ន ល និងរកុមរគួសរ។
បេំ ពញកិចច េដមបី
េនះបន រពះសងឃែដលេធវជរគូរបស់ពទ ុ ធបរ ិស័ទ រតូវសិកស កបនគរុ េកសលយ ួ
រេបៀបពនយល់
ឲយពុទធបរ ិស័ទងយ េដមបី
យល់។ ករសូរតធម៌រគន់ែតជពិធក ី មមរបស់សសន ករ សំខន់របស់រពះពុទធសសន គឺសតប់ធម៌បនេហយយកេទ របតិបតតិតម។ ករអភិវឌឍន៍រពះពុទធសសនឲយលូតលស់ចំេរ ននិង រ ឹងមំ គឺករពនយល់ឲយយល់ កលណមនុសសយល់ចូលចិតត េហយ មនុសសនឹងរបតិបតតត ិ ម កលណរបតិបតតត ិ ម រពះ ពុទធសសននឹងសថត ិ េនគង់វង់ េនះេដយសររពះសងឃបន
30 បំេពញកតពវកច ិ ចចេំ ពះពុទធបរ ិស័ទ
គឺករពនយល់េដយករ
េធវធ មមកថ ឲយឱវទ និងេទសន ពុែំ មនរតឹមែតសូរតធម៌ េនះេទ។ ករសូរតធម៌របស់រពះភិកុ ខសងឃ ែដលជពិធីកមម របស់រពះពុទធសសនមនអតថនយ ័ ដូចតេទ៖ ករសូរតធម៌ថវយបងគំ ករសូរតធម៌ថវយបងគែំ ដលេហថ រតនរត័យ រពះសងឃ។
នមសសកររពះ
មនន័យរតឹមែតសរេសរគុណរពះពុទធ ករសរេសរគុណេដយវច
រពះធម៌
កររកបសំពះ
េដយកយ និងបេងអនេទេដយចិតត ជកិចចមយ ួ េហយរបស់ រពះសងឃនិងពុទធបរ ិស័ទ ប៉ុែនតកច ិ ចមយ ួ េទៀត ែដលជកិចចសំ ិ យរបស់រពះពុទធ។ េប ខន់ចំបច់ គឺកររបតិបតតត ិ មធម៌វន័ រគន់ែតសូរតសរេសរ ប៉ែុ នតមន ិ បនអនុវតតតម ឬអនុវតតតម មិនបនរតឹមរតូវ
មិនេឈមះថ
ជពុទធសសនិកជនេពញ
លកខណៈេឡយ។ ករនិមនតរពះសងឃសូរតមនត ករសូរតមនត ឬចំេរ នរពះបរ ិតត ជពកយពីរែដលេគធលប់េរប។ ពកយទំងពីរេនះ េគេរបផលស់បូ តរគន េហយេគអចសតប់ពកយ េនះបន។ ពកយថ «បរ ិតត» តមន័យែដលអចរយសូរតអរ ធនរពះសងឃឲយសូរតមនតគក ឺ រករពរបេញចៀសនូវទុកខេសក េរគភ័យកុំឲយេកតមន។ ឯពកយថ «មនត» ែរបថជេរគឿង
31 របកបឲយបនសុខ។
េតករែដលរពះសងឃសូរតមនតឬចំេរ ន
រពះបរ ិតតេនះរតឹមរតូវតមន័យរបស់រពះពុទធសសនឬេទ? តមករសេងកត ករសូរតមនតឬចំេរ នរពះបរ ិតតមនពីររបេភទ គឺ របេភទទីមយ ួ ករចំេរ នរពះបរ ិតតធមមតកនុ ងឱកសបុណយ
ទនេផសងៗ ដូចជករសូរតមងគលសូរត គឺជសូរតមួយែដល ហក់ដូចជពនយល់ធម៌។ និយយអំពម ី ងគល៣៨របករជេដម
ករចំេរ នរពះបរ ិតតែបបេនះ ជករគួរមិនទស់ខស ុ អវីេឡយ។ ប៉ុែនតករចំេរ នរពះបរ ិតតរបេភទទីពីរមនករយល់រជុលហួសអំ ពីអតថនយ ័ របស់រពះពុទធសសន េហយមនអងគខលះសូរតពកយ ខលះមិនមនេនកនុ ងរពះពុទធសសន
គឺជពកយមនតអគមគ
ថែបបសសនរពហមណ៍ែថមេទៀត។ បរ ិតតែបបេនះ
ករសូរតចំេរ នរពះ
េគេហថសូរតេលករសី
និងសូរតរ ំេដះ
េរគះ។ ករសូរតេលករសី ំ ករសូរតមនតេលករសីេនះ េបតមជេនឿរបស់ ែខមរខលះ េហយរពះសងឃខលះជអនកសូរតក៏យល់រសបតមផង មនតរពះសងឃសូរតមនត
គឺេគនិ
េនេពលែដលេគយល់ថខលួ នេគមន
ុំ នសំេរចចង់បនអវព ី ុំបនសំ រសីធលក់ចុះ េដយេធវករអវីពប េរចដូចរបថន។ េគយល់ថ េបនម ិ នតេលកសូរតមនតរសីេគ នឹងេឡង េហយេធវក រអវន ី ង ឹ បនសំេរចដូចរបថន។ ករយល់
32 ែបបេនះ ផទុ យពីពកយេរបៀនរបេដរបស់រពះពុទធ។ រពះពុទធសំ ែដងថ ចង់បនេសចកតស ី ខ ុ ចំេរ នរតូវកសងលអ គឺរបរពឹតតអំ
េពជកុសល។ ដូេចនះរសីេឡង តមន័យរបស់រពះពុទធសស ន គឺករសងលអេដយកយ វច និង ចិតត។ ៃថងណែខណ ឆនំណេគសងលអ
ៃថងែខឆនំេនះ
ជមងគលមនសិរ ីសួសតី
េហយ រសីេគេឡងេនេពលេនះឯង។ អតថនយ ័ របស់រពះ ឲយរបឡងជប់ រកសុម ពុទធសសនថ េដមបី ី នបន រតូវពយ ិ ជ ជវៈនី ំ ី យមេរបបញញ សិកសឲយមនជនញតមមុ ខវជ មួយៗ េនះនឹងបនសំេរចតមបំណងពុំខន។ ដូេចនះ េបតមន័យ េនះ េបនម ិ នតេលកសូរតមនត ប៉ែុ នតមន ិ បនបំេពញលកខខណឌ ដូចេពលមកេហយេទ ដូេចនះ
រសីមន ិ េឡង
េនែតចុះដែដល។
រពះសងឃែដលទទួលនិមនតគរួ ែតអណិតអសូរដល់
រគហសត គួរជួយពនយល់ពទ ុ ធបរ ិស័ទែខមរ ែដលយល់រពះពុទធ ិ កុំគិត សសនពុំចបស់លស់ ឲយយល់ចបស់លស់េឡងវញ លភសកករៈេឡយ។ គួរសេងវគមួយេទៀត ែតសូរតធម៌េដមបី ែខមរេនបរេទសដូចជេនសហរដឋអេមរ ិក បរំង អូរសតលី ជេដម
េឃញរពះសងឃពីរបេទសកមពុ ជែដលេចះសូរតមនត
េរសចទឹក
(តមពិតរពះសងឃណក៏េចះសូរតធម៌េនះែដរ
ប៉ុែនតេឃញេឃលៀងឃលតពីពទ ុ ធសសនខលំងេពក
េលកពុំេធវ)
នំគនឈូឆនិមនតេទសូរតមនត េរសចទឹក ជពិេសសេថែក ហង េថែកេភជនីយដឋន និងអនកលក់ដូរេផសងៗ េដយ
33 យល់ថ សកមមភពេនះេធវឲ យខលួ នរកសុម ី នបន េម៉ល ះេហយ ំ ខំចណ ំ យរបក់កសជេរចន េដយសរជេនឿភ័ នតរចឡំេនះ។
រពះសងឃែដលតំងខលួ នជរគូសរូ តមនត េរសចទឹក ទសសន៍ ទយេនះ
កនុ ងមួយៃថងៗរតូវេគនិមនតវល់លងចបួនដប់ផទះ
ិ ចំេពះរពះសងឃអងគណ េសទរ គមនេពលសំរក។ ផទុ យេទវញ
ែដលេចះធម៌អថ៌
រហូតេចះធម៌ែដលេធវឲ យមនុសសបនសុខ
ឹ េធវម នុសសឲយេរៀនឆប់េចះដង េធវម នុសសឲយ រកសុម ី នបន គមនេឃញែខមរទំងេនះនិមនតឲយជួយពនយល់ែណនំេឡយ។ ិ រតង់េនះ េយងពុប ំ ដេសធទំ ងរសុងថ ករសូរតមនតេនះគមន របេយជន៍េសះេទ បនខលះែដរ រតង់ករេលកទឹកចិតតេធវឲយ មនុសសមនសងឃឹម។ ប៉ុែនតសងឃឹមខលះ េធវឲ យមនុសសេធវសរប ែហស មិនបំេពញករងរឲយបនម៉តច ់ ត់ នំឲយខូចរបេយជន៍ ិ វញក៏ មន។ តមរពះពុទធសសន ផលសំេរចរគប់យ៉ងេកត ពីករពយយមេធវ ពុែំ មនេកតេឡងេរកពីេនះេឡយ។ សូមបី រពះពុទធ ក៏រពះអងគមន ិ ែដលសំែដងថ តថគតជួយអនកឲយរប ឡងជប់ ឲយអនករកសុម ី នបនដូេចនះេឡយ។ ប៉ែុ នតរពះអងគ រគន់ែតរបប់មេធយបយ
ិ ឲយេរៀនសូរតេចះចំរប បងហញវធី
ឡងជប់ រកសុម ី នបនប៉ុេណណះ េហយទុកឲយេគេជឿឬមិន េជឿ អនុវតតតមឬមិនអនុវតតតមេដយខលួ នេគ។ អសចរយមួយ
េទៀត េនភនំេពញរបេទសកមពុ ជ មនវតតខលះេដយមនុសសអនក
សុេំ រសចទឹកេរចនេពក រពះសងឃែដលធលប់េរសចទឹកឲយេគ
34 េបករប ូ ៉ េ៊ី ណបនតបព ំ ង់ទក ឹ េរសចែតមតង។ េនកនុ ងនិងេរករបេទសកមពុ ជ សងត់ទក ី ំបំងែតពីរនក់។
មនរពះសងឃខលះ
េរសចទឹកឲយរសតេី នកនុ ងទី
ិ យធងន់ អំេពេនះខុសនឹងរពះវន័
ណស់ រពះសងឃរតូវែតេជៀសវង។ េបេជៀសពុរំ ច ួ រគន់ែត ឲយទឹកមនត េហយឲយេគយកេទងូតេដយខលួ នេគេទ។ ទឹកពុំ អចជួយអវីបនេឡយ ទឹកែដលរពះសងឃរលស់េទកន់ពុទធ បរ ិស័ទេនះ រគន់ែតជនិមិតតរប ួ ជមួយករផសយេមតតចិតត ចង់ឲយពុទធបរ ិស័ទបនសុខចំេរ នប៉េុ ណណះ។ ដូេចនះ រពះសងឃ អចទទួលករនិមនត
រកសរបៃពណីេនះចុះ េដមបី
បងគប់េគឲយេធវអ ែវី ដលផទុ យពីរពះពុទធសសន
ប៉ុែនតកុំឲយ
ដូចជបងគប់
េគឲយេធវែ ពែសនេខមចរពយបិសចជេដម និងកុអ ំ ះអងថ ករសូរតមនតេនះមនភពស័កស តិ ទ ិ ធិ េឡយ។
េរកពីអេំ ពលរអ បស់ខួ លន
ករសូរតមនតរ ំេដះេរគះ ំ មនជេនឿមួ យេទៀត គឺនម ិ នតរពះសងឃរ ំេដះេរគះ គឺ េនេពលែដលមនទុកខមនជមងដ ឺ មកត់េបៀតេបៀន បង់រទពយសមបតតជ ិ េដម។
កលពីសម័យបូរណ
មនបត់ មុននឹង
សូរតមនត មនេរៀបចំរណ ត ប់េរចនណស់ ប៉ែុ នតមន ិ េរៀបរប់ កនុ ងទីេនះេទ
ំ េរពះករេរៀបរប់េនះទក់ទងនឹងជេនឿេល
េខមចបិសច សូមអធិបបយែតេទេលសន ំ រួ ថ េតករសូរត
35 មនតេនះអចរ ំេដះទុកខបនឬេទប៉ុេណណះ។ រពះពុទធសែំ ដងថ េសចកតទ ី ក ុ ខែបបណមួយេកតមន េរពះអំេពបបកមមែដលខលួ នបនកសង។ េបចង់មិនឲយមន
ទុកខ រតូវឈប់សងអំេពបបតេទេទៀត េហយសងអំេពលអ ជឱកសលអ រពះសងឃរតូវពនយល់ មនកន់សល ី របំជេដម។ ពុទធបរ ិស័ទឲយយល់ចល ូ ចិតត អំពក ី ររ ំេដះទុកខតមន័យរបស់ រពះពុទធសសន ពុែំ មនសូរតធម៌ឲយេគអស់ទុកខេនះេឡយ។ រពះសងឃរតូវែតសកសួរអំពីេសចកតទ ី ក ុ ខ រសយេសចកតទ ី ុកខេនះ។
េហយជួយេដះ
ជួនកលេសចកតទ ី ក ុ ខេកតពីករ
រពួយចិតតពេី រឿងអវម ី ួយ រតូវជួយេដះរសយនូវេហតុែដលនំ ឲយេកតទុកខ
េសចកតទ ី ុកខរតូវរ ំលត់
ដូចរពះពុទធបនសំែដង
ធម៌ចេំ ពះនងបដចែដលេកតទុកខេរពះកូននិងបតស ី ល ប់។ រពះពុទធពនយល់ឲយដកចិតតេចញពីជនទំងេនះ
េរពះពួកេគ
សលប់េហយ។ នងយល់រពះធម៌ បនដកចិតតតមករែណនំ របស់រពះពុទធ នង
េសចកតទ ី ក ុ ខរតូវរលត់
េកតអំពេី សចកតរី សឡញ់។
េរពះេសចកតទ ី ុកខរបស់ ិ ផ េបមនវបតត ិ ូ លវចិតតែបប
ណមួយ ក៏រតូវរបប់មេធយបយេដះរសយតមយថេហតុ។
េបមនជមងត ឺ មផលូ វកយ រតូវេដះរសយឲយេទមនទរី េពទយេដ មបីពយបលេរគ។ ករសូរតធម៌េនះ រគន់ែតេលកកមលំងផលូ វ ចិតតបេ៉ុ ណណះ។
េយងក៏ធលក់េគនិមនតឲយសូរតធម៌េលករសី
សូរតធម៌រ ំេដះេរគះែដរ បនទទួលេទសូរតធម៌ ប៉ែុ នតែតង
36 ែតពនយល់ែណនំតមន័យដូចេពលមកេហយ។ ែខសកថនិងកែនសងយ័នត ំ ំ ឥឡវេនះេនមនខល ជេនឿែខម រខលះជនន់ េដម ះថ កថ ូ
និងកែនសងយ័នត អចផតលេ់ សចកតស ី ខ ុ ឲយេគ ជពិេសសករ ពរកុឲ ំ យសរតូវេបៀតេបៀន ដូចជេខមចបិសចេបៀតេបៀនមិន ិ អចបេញជៀសរគប់ បន េគេធវអ េំ ពមន ិ រតូវ េបេធវទ ហនវញ រហូតេជឿថេគបញ់មិនរតូវ ឬបញ់មិនមុត។ តមករសេងកត ករបេងកត ឲយមនកថនិងកែនសងយ័នត
ជពិធីសរសតមួយ
របស់ចស់បរ ូ ណែខមរ ឲយមនុសសេធវល អ េរពះេពលែដលបន ឲយែខស របគល់ែខសកថនិងកែនសងយ័នតបននិយយថ េដមបី កថនិងកែនសងយនតេនះពូែកស័កតិសទ ិ រធិ តូវកន់រតណមយកុំរប មទេមលងយេគ កុំរ ំេលភកូនរបពនធអនកដៃទ ជពិេសសឲយ កន់សល ី របំ។
េដយចង់ឲយែខសកថនិងកែនសងយ័នតពូែក
ស័កតិសទ ិ ធិ ក៏កន់រតណមយទំងេនះ ក៏បនេសចកតស ី ខ ុ ។តម ពិត
េសចកតស ី ខ ុ ែដលេគបនទទួលេនះ
េកតេឡងពីករ
កន់រតណមយ ពុែំ មនេដយសរែខសកថនិងកែនសងយ័នតេនះ ួ ែផនក ែដលនំឲយមនុសសេធវល ។ អ េឡយ។ េនះជពិធីសរសតមយ
បនេសចកតថ ី េបមន ិ កន់រតណមយេនះេទ ក៏ពប ុំ នេសចកតី សុខែដរ េរពះេបមន ិ រ ំេលភកូនរបពនធអនកដៃទ មិនបនលួច បលនរ់ ទពយសមបតតអ ិ នកដៃទជេដមេទ អនកដៃទឬចបប់រដឋពុំមន
37 សិទិធចប់ចងេធវេ ទសមនុសសេនះេឡយ។ របស់រពះពុទធសសនែដលេពលថ រកក់បនអរកក់
េនះជន័យពិត
េធវលប អ នលអ េធវអ
ពុំែមនបណ ត លមកពីែខសកថនិងកែនសង
យ័នតេនះេឡយ។ រពះសងឃអនកបួសកនុ ងរពះពុទធសសនេថរ ំ វទ ជពិេសសរពះសងឃែខមរ ពុគ ំ ួរអនុវតតជេនឿេនះេទ េហយ ំ ពុទធបរ ិស័ទែខមរពុគ ំ រួ េជឿជេនឿេនះែដរ។ ផទុ យពីេនះ រតូវនំគន ិ យ ឲយយល់ចបស់លស់ េហយរបតិ សិកសេរៀនសូរតធម៌វន័ បតតត ិ មឲយបនរតឹមរតូវ។ ំ ជេនឿេសន ហម ៍ ុខ ំ េសនហម ៍ ុខជជេនឿមួ យែដលេគយល់ថ
េបដក់េទ
អចឲយេគរសឡញ់ ឲយេគចូលចិតត។ មនុសសែដលចង់ឲយេគ រសឡញ់ចូលចិតតភគេរចន គឺអនករកសុល ី ក់ដរូ និងអនកែដល ំ ចង់បនគូរសកររបុសរសី ែដលេហថដក់េសនហ។ ៍ ជេនឿ េនះក៏មនមកតំងពីបរ ូ ណ ឥឡវេនះក៏ េនមនខលះ។ អនកែដល ូ
ិ ជ ែផនកេនះ មនជរគហសតនិងមនជ ែដលតំងខលួ នថេចះវជ ិ ជ េនះ ទក់ទងនឹងសសនរពហមណ៍ មិន រពះសងឃខលះ។ វជ ែមនជរបស់រពះពុទធសសនេឡយ។
េបនិយយតមរពះ
ិ ពុទធសសនវញ េសនហម ៍ ុខែដលនំឲយេគរសឡញ់ចល ូ ចិតត ី ភលន់ ចរ ិយសុភពរបសរ ទឹកមុខញញឹមជនិចច គឺសដ ំ ទន់ ជមួយនឹងទឹកចិតតរបកបេដយេមតត
ករុណ
មនចិតតលអ
38 េចះជួយទុកខធរុ ៈអនកដៃទ។
មិនថែតមនុសសេទែដលរស
ិ ឡញ់ចល ូ ចិតត សូមបីសតវតរិ ចឆន ក៏ចូលមកជតយកមនុ សស េនះជមិតតែដរ។
េបរគូដក់រកមួនេសនហេ៍ នមុខេនមត់
េហយមនទឹកមុខរកងូវ េដរេឈ ល ះេគឯង កំណញ់សត វិ សវញ រកមួនជួយពុឈ ំ ះន េឡយ ពិតជេគសអប់ េគចត់ថជមនុសស គមនអំេណយទន។
ដូេចនះ
រពះពុទធសសនបនបញ ជ ក់
យ៉ ងចបស់េហយថ មនុសសែដលេគរសឡញ់នង ិ សអប់មក ិ អំពីអេំ ពរបស់ខួ ន ល ឯងវញេទ។
ំ រពះសងឃមិនរតូវអនុវតតជេនឿ
ែបបេនះេទ េរពះផទុ យនឹងបញញ តរតិ បស់រពះពុទធ ចត់ជតិរចឆន
ិ ជ ។ ពិេសសេទេទៀត កនុ ងរពះវន័ ិ យនិយយថ េបភិកុ ខែណ វជ
នំបុរសរសតី ែដលេគឥតរសឡញ់គនេសះ ឲយបនគនជបតី របពនធឬជសងសរ ភិកុ េខ នះរតូវអបតតម ិ យ ួ យ៉ ងធងន់។ ក៏ដូច គននឹងភិកុ ន ខ ិយយបំែបកបំបក់បុរសរសតី
ែដលេគកំពង ុ រស
ឡញ់គនឲយែបកបក់គន ក៏រតូវអបតតម ិ យ ួ យ៉ ងធងនែ់ ដរ។ សម នឹងសពវៃថងេនះ េនរបេទសកមពុ ជ បុរសខលះមនរបពនធេរចន
ិ កច ិ ឲយបតី េមល៉ះេហយរបពនធេដមរបពនធ ចង ុ រកវធី ំ ត់គន ឬរកវធី រសឡញ់ខួ ន ល ជងរសតម ី យ ួ េទៀត េហថរករគូេសនហ៍ ឬក៏បរុ ស ឬរសីរត សឡញ់អនកណមនក់
ក៏រករគូដក់េសនហ។ ៍
េបរពះ
សងឃអងគណលូកៃដចូលកនុ ងកិចចករៃផទកុ ង ន របស់រគួសរេគ ឹ ែដលេហថដកញី របសុេី ឈមលែបបេនះ ែមនជសមណសកយបុតតេឡយ។
រពះសងឃេនះពុំ
39 ករទសសន៍ទយ ករទសសន៍ទយេនះ ែដលេហថរពហមជតិ។
មនកបនសំ រប់ទសសន៍ទយ ួ
រគន់ែតេឃញពកយថរពហមជតិ
េយងេឃញថពុែំ មនជរពះពុទធសសនេទេហយ មកពីសសនរពហមណ៍
គឺេចញ
ែដលែខមរពីេដមធ ល ប់េគរពសស
នរពហមណ៍ ែដលសពវៃថងេហថសសនហិណូ ឌ េនមន
ំ េសសសល់ជេនឿខល ះកនុ ងវបបធម៌ែខមរ។ តមករសេងកត ករ
ទសសន៍ទយកនុ ងរពហមជតិេនះ គឺករទយេទតមៃថងែខឆនំ កំេណតរបស់បុគគលមួយរូបៗ។ ករទយេនះ ជករពិនិតយ សេងកត ជមួយនិងករប៉ ន់សមន នូវៃថងែខឆនំែដលេកត មន រតូវខលះខុសខលះ អចថរតូវេរចនជងខុស ែដលមនលកខណៈ ខុសគនពីរពះពុទធគរឺ ពះអងគមនញណ
រជបអំេពបុពវចរ ិយ
របស់មនុសស។ ករទសសន៍ទយេនះ រពះពុទធបនហមភិកុ ខ
សងឃមិនឲយអនុវតតករទយេនះេឡយ ិ ជ ចត់ចល ូ ជតិរចឆនវជ
េរពះករទយេនះ
ិ េផសងពីេនះ េទះបីទយេដយវធី
មនករទយេមលរកេយនិងអញ ច ញៃដក៏េដយ េហយបរ ិ កខរឬបចចយ ័ ែដលបនមកពីករទយេនះ ជករបនមកមិនរប
កបេដយធម៌េឡយ។ ពកយែខមរថ ពកយសតយពកយសងឃ។ ពកយថសតយ ជពកយសំរសតត ឹ បលីថសចចៈែរបថពិត។ គឺ រពះសងឃរតូវនិយយពកយពិត។ ចំែណកករទយ ពុំែមន ពកយពិតទំងអស់េឡយ
កែនលងខលះផសំនិយយតរមូវចិតតអនក
40 មកឲយទយ
លភសកករៈ។ េដមបី
េបេគអនុវតតខស ុ ខូចរប
េយជន៍េគ េដយេជឿករទយ រពះសងឃអនកទយរតូវមន េទសេដយរបប់េគពកយពុព ំ ត ិ
េគយកេទេធវត មខូចរប
បុ េយជន៍េគ។ ឧទហរណ៍ ករទយថ េបតមេជងេលខ រសនិងរសតេី នះមនេជងេលខលអ អចេរៀបករជបតរី បពនធបន។
េរកយេពលេរៀបករេហយ រសប់ែតទស់ែទងែខវងគំនត ិ គន បក់ែបកគន រស់េនជមួយគនមិនេកត េដយេជឿករទសសន៍ ទយេនះឯង។
េបរពះសងឃជអនកទយរតូវមនេទសពីរ
ិ ងឃទិេសស យ៉ ង គឺទម ី ួយរតូវអបតតម ិ ួយយ៉ ងធងន់ គឺអបតតស
េដយករទសសន៍ទយឲយេគបនគនជបតីរបពនធ។ ទីពីរ រតូវ មនេទសេរពះនំឲយេគទស់ែទងគនេដយករេជឿករទយ របស់ខួ ន ល ។ េបទស់គនមនអំេពហង ឹ សផង រពះសងឃអនកទយ មនេទសធងនជ ់ ងេនះេទេទៀត។
ចំេពះករេរ សគូរសករេនះ េបករទសសន៍ទយតម ិ ផលូ វរពះពុទធសសនវញ គឺរតូវពិនិតយេមលចរ ិយមរយទ កំ
ិ ជ េចះដង ឹ រ ឹតវជ កយសមបទ ពូជអំបរូ េដយខលួ នឯងផទល់ េតបុរសេនះឬរសតេី នះ
យកមកជគូរសករបនលអឬេទ។
ពកយែខមរក៏បននិយយថ េធវែ រសឲយេមលេសម ទុកដក់កូន េចឲយេមលេផសនតន។ បនជសម័យេដមេគឲយកូ នរបុស មកបំេរ ខងរសីមយ ួ ឆនំពរី ឆនំ កនុ ងេគលបំណងខងរសីពន ិ ិតយ
េមលទឹកចិតតនង ិ ចរ ិយខងរបុស។
ជួនកលេគផតច់េចល
41 េបខងរសីមន ិ េពញចិតត។ ជួនកលេគេរ សកូនរបសរែតកនុ ង
ភូមិជមួយគន េរពះធលប់សគល់ចិតតគន។ េបពន ិ ត ិ យេមលខលួ ន ឯងេហយេនែតខុសេទៀត េគអស់ចិតតមន ិ សូវសតយេរកយ ិ េគនឹកសតយខលំងណស់។ ដូេចនះ េបេជឿទយេហយខុសវញ គួរទសសន៍ទយតមែបបរពះពុទធសសន គឺពន ិ ិតយេមលខលួ ន
ឯងចបស់លស់ មុននឹងសំេរចែបបណមួយ។ េនះរគន់ែត ជឧទហរណ៍េរឿងមួយ។ េសចកតស ី និនដឋន ដូចបនេរៀបរប់មកេហយ ពុទធសសនិកជនែខមរបន ចត់ទក ុ រពះសងឃជរគូ ជទីេគរពសកករៈរបស់ខួ ន ល ។ ដូេចនះ រពះសងឃគបបីបេំ ពញកតពវកច ិ ចរបស់ខួ ន ល េដយពនយល់ែណ នំពុទធបរ ិស័ទឲយេដរតមគនល ងធម៌
ំ កុំេធវត មជេនឿខល ះែដល
ផទុ យនឹងរពះពុទធសសន ដូចបនពនយល់ខលះមកេហយ។ ករ
និមនតសរូ តមនតករកូន សូរតមនតេឡងផទះ និងនិមនតសរូ តមនត កនុ ងបុណយទនេផសងៗ រពះសងឃរតូវនិមនតតមធមមត រគន់ ំ ូ មពរថ ែតេធវស ណ
៌ សូមេឆលៀតពនយល់ធម៌អថរសបតម
សូរតធម៌។ េបពុទធបរ ិស័ទនិមនត បុណយទន មុននឹងចប់េផតម េដយេរបពកយថ សូមនិមនតសរូ តមនតេលករសី និមនតសរូ តរ ំ េដះេរគះ ក៏គួរទទួលនិមនត ប៉ុែនតមន ុ នឹងសូរត សូមពនយល់ ពុទធបរ ិស័ទឲយេរបចិតតឲយបនរតឹមរតូវតមន័យរបស់រពះពុទធ
42 សសន
េរពះពុទធមនតគម ឺ នតរបស់រពះពុទធបនដល់ករយក
ធម៌របស់រពះអងគមករបតិបតតិ េទបរសីេឡងនិងរ ំេដះេរគះ បន។
43 ៧- សសនពិធខ ី លះ របស់រពះពុទធសសនែខមរ េយងបនេឃញមរនតស ី ងឃចប់ពីសេមតចសងឃរជ រហូតមកដល់មរនតស ី ងឃេនទីរកុងភនេំ ពញៃនរបេទសកមពុ ជ បនេលករពះហសត(ៃដ)សំពះរគហសត
េនេពលែដលរពះ
មហកសរតឬមរនតរ ី ជករេលករពះហសតនង ិ េលកៃដថវយ ិ បងគ។ ំ មរនតស ី ងឃទំងេនះ េលករពះហសតសព ំ ះតបវញេន កនុ ងពិធេី ផសងៗ មនពិធេី នកនុ ងរពះរជវំងជេដម។ តមរពះ ិ យរបស់រពះពុទធសសន វន័
ពុអ ំ នុញញតឲយរពះសងឃអនុវតត
ដូេចនះេឡយ។ រគហសត បនដល់រពះមហកសរតកតី មរនតីរជ ករកតី អនកមនរទពយសមបតតស ិ ុក ត សតមភកតី ចត់ជហីនេភទ ជ
េភទទន់ទប មនគុណធម៌តិច េរពះចិតតជប់កុ នងកមគុណ
៥គឺរប ូ សេមលង កលិន រស សមជសស េនរគប់រគងផទះទក់ទងនឹង
ិ របពនធកន ូ េច។ ចំែណក រពះសងឃវញ េលកេហថឧតតម េភទ ជេភទរបេសរខពងខ ់ ពសឧ ់ តតុ ងឧតតម េរពះេលកលះបង់ កមគុណទំង៥មិនមនរបពនធកន ូ េចផទះសែមបង រស់េនទី ិ យរពះ មួយែដលេហថវតត េហយមុខងរគឺករសិកសធម៌វន័ ពុទធសសនេហយរបតិបតតត ិ ម។ េរកពីេនះ រពះសងឃេទស ិ យពនយល់ពទ នធម៌វន័ ុ ធបរ ិស័ទបងហញផលូ វរបតិបតតេិ ទកន់
េសចកតស ី ខ ុ ។ េនះជគុណសមបតតរិ បស់រពះសងឃែដលរគហសត
44 ពុម ំ ន។ ដូេចនះ រពះមហកសរតកតី មរនតរ ី ជករអនកមនបណ ត ស័កតិកតី េទថវយបងគំ រពះសងឃមិនរតូវេលករពះហសតសព ំ ះ ិ តបវញេឡ យ
រគន់ែតគង់សរងួមឲយសមរមយតមេភទជ
សមណៈអនកសងបរ់ មងប់បនេហយ។ រពសងឃរពះពុទធសសន េថរវទៃនរបេទសដៃទេទៀត ក៏ពុំេលករពះហសតសព ំ ះរគហសត េឡយ។ ចំែណក រពះសងឃពុទធសសនមហយនមនេលក ៃដសំពះ រហូតដល់ថវយបងគរំ គហសតេទៀតផង។ េបេយង ិ យរពះពុទធសសនផង តមរពះវន័ ទមលប់ែខមរផង
និងេយងតមទំេនៀម
មិនតរមូវឲយរពះសងឃេលករពះហសតសព ំ ះ
រគហសតេឡយ។ សូមបីរពះសងឃដូចគន េពលែដលរពះសងឃ ខចវី សសថវយបងគរំ ពះសងឃែដលចស់វសសមិនរតូវេលករពះ ិ ហសតសព ំ ះតបវញេឡ យ។ តមករសេងកត
រពះសងឃែដលេលកៃដសំពះរគ
ហសត មិនទន់មនអនុវតតទេូ ទេនេឡយេទ េឃញមនអនុ វតតែតមរនតស ី ងឃនិងរពះសងឃខលះៗប៉ុេណណះ។ រពះសងឃែដល ិ យ េដយេសចកតី អនុវតតែបបេនះ េដយសរមិនេចះរពះវន័ ខលចអនកមនអំណច ឬេដយរេណបរណបគួរសមចង់បន បុណយស័កតិ និងលភសកករៈ។ េបមនគំនត ិ ដូេចនះ ពុគ ំ ួរដល់ ិ បពវជតេទ ចត់ចូលកនុ ងករែសវងរកលភឬរកបុណយស័កតិ ពុំ
គួរដល់សមណៈ ែដលេហថអេនសនៈ គឺបចច័យ៤បនមក មិនរបកបេដយធម៌។
ី រពះសងឃសំែដងករទន់ភលនស ់ ដ ំ សំ
45 េដរក់ទក់ហស ួ េហតុរហូតេលករពះហសតសព ំ ះរគហសត បនបចច័យ៤ េដយបំណងចង់ឲយេគរសឡញ់ចូលចិតត េដមបី មនចីវរបចច័យជេដម ចត់ជករែសវងរកពុគ ំ រួ ដល់សមណ សកយបុរត។
ឹ រគហសតអនកេចះដងរពះពុ ទធសសនបនយល់
ឹ េរឿងេនះ ប៉ែុ នតរគហសតេចះដងរពះពុ ទធសសនតិចតួច មិន យល់េរឿងេនះេទ
មួយេទៀត
ែថមទំងចូលចិតតឲយរពះសងឃេធវែ ថមេទៀត។
រគហសតខលះចូលចិតតរពះសងឃែដលនិយយកំផុ លក
កំែផលងេសចេលងឥតមនរបេយជន៍
មិនសូវចូលចិតតរពះ
ិ សងឃនឹងធឹង មិនសូវមត់ក េបនយ ិ យសតវី ញ និយយែត ិ យ។ តមធម៌វន័ រគហសតេពលេឃញរពះសងឃអងគណមួយេលកៃដ សំពះខលួ ន គួរហមឃត់ថ េលកមចស់មន ិ គួរេលករពះហសត សំពះខញុ រំ ពះករុណជរគហសតជហីនេភទដូេចនះេឡយ េប មិនបនហមឃត់េទ
រគហសតេនះនឹងរតូវមនេទស
េដយខលួ នេពញចិតតទទួលករសំពះពីអនកមនសីល។
ប៉ុែនត
រគហសតខលះ ដូចជរពះមហកសរតនិងមរនតរ ី ជករខលះ េឃញ រពះសងឃេលកៃដសំពះមិនេឃញមនករហមឃត់េឡយ ។ េបឥសសរជនទំងេនះ មិនបនហមឃត់ ែថមទំងតំង រពះទ័យនិងតំងចិតតេរតកអរេទៀតេនះ
ជករពុគ ំ រួ ដល់រគ
ហសតែដលជអនកេគរពរពះពុទធសសនេឡយ។ មរនតីសងឃ ិ យ គួរេគរពតមរពះវន័
និងតមទំេនៀមទមលប់ែខមរ
មិនគួរ
46 ិ េលករពះហសតសព ំ ះមករគហសតវញេឡ យ រពះពុទធសសនែខមរផង
រកសតៃមល េដមបី
បនជគំរដ និងេដមបី ូ ល់រពះសងឃ
ថនក់េរកមផង។ បញ ហ មួយេទៀត
ចំេពះរពះសងឃែខមរតំងពីបូរណ
មក េពលសូរតធម៌ជូនពររគហសតេនរគប់ពធ ិ ីបណ ុ យទនតូច ធំជផលូ វករកនុ ងអងគកររដឋកតី មិនផលូ វករជឯកជនកតី មិនេលក រពះហសតសព ំ ះេទ។ ឥឡវេនះ េយងេឃញមរនតស ី ងឃតំងពី ូ ថនក់េលសេមតចរពះសងឃរជចុះមកមរនតស ី ងឃរបេទសកមពុ ជ
បចចុ បបននេនះ សូរតមនតសរូ តធម៌ជន ូ ពរេលករពះហសតសព ំ ះ។ េនះជករអនុវតតខស ុ ពីទេំ នៀមទមលប់ែផនកសសនពិធីៃនពុទធ សសនែខមរ
គឺជវបបធម៌ៃថនិងលវ។
សសនពិធែី ខមរឲយគង់វង់
ដូេចនះ
រកស េដមបី
េហយមិនេធវត មវបបធម៌ៃថ
គួរ
ឈប់េលករពះហសតសព ំ ះេនរគប់ពិធស ី រូ តធម៌ទំងអស់ េវៀរ ែលងែតសំែដងធម៌េទសនតំងនេមបីបទខងេដម
េដមបី
រកសសសនពិធរី េបៀបែខមរឲយបនគង់វង់ កុឲ ំ យវបបធម៌ៃថនិង លវហូរចូលបន។ បញ ហ មួយេទៀត
រគប់ពធ ិ ក ី មមកុ ង ន សសនពិធីៃនពុទធ
សសនែខមរ មិនកន់ែខសអំេបះេទ ឥឡវេនះ េឃញមរនតី ូ សងឃេនរបេទសកមពុ ជ
កុសល
កនុ ងេពលសូរតធម៌បងសកូ ុ លឧទទិស
អភិេសករពះពុទធរប ូ ជេដម
ករសូរតធម៌កន់ែខសអំេបះេនះ
មនកន់ែខសអំេបះ។
ក៏ជទំេនៀមទមលប់ៃថនិង
47 លវ ចំែណករពះសងឃែខមរតំងពីបរ ូ ណមកមិនែដលអនុវតត ដូេចនះេឡយ។
រពះសងឃែខមរែដលមិនកន់ែខសអំេបះកនុ ង
េពលសូរតធម៌ឧទទស ិ កុសលដូចរបេទសទំងពីរេនះ
េរពះ
យល់េឃញតមពកយេរបៀរបេដរបស់រពះពុទធថ ករឧទទិស កុសលដល់អនកែចកសថនេទសេរមចេនេលផូ វល ចិតតរបស់ រកុមរគួសរ
ពុែំ មនសថត ិ េនេលែខសអំេបះេនះេឡយ។
ដូេចនះ រពះសងឃអងគណអនុវតតផុ យ ទ ពីទំេនៀមទមលប់ែខមរ គួរ ិ រតឡប់េធវឲ យរតឹមរតូវតមទំេនៀមទមលប់ែខមរវញ។
បញ ហ មួយេទៀត តមទំេនៀមទមលប់ៃថ រពះសងឃៃថ មុនចប់ឆន់ចងហន់ែតងេលករពះហសតសព ំ ះេហយសូរត ិ អជជៈរតង់បដសង ខ
ែដលរពះសងឃរតូវពិចរណថ អតម
ផូរផង់សមបរដូ អញឆន់ចងហន់េនះពុែំ មនេដមបី ី ុង ន បុរ ី ុ ចរសតក
គឺរសីផ ត ក មសក៏េទ ដូចអនករបដល់កេ៏ ទ ែតឆន់ចងហន់េនះ អនុេរគះដល់រពហមចរ ិយធម៌ គឺឲយជវតរស់ ី ិ របរពឹតត េដមបី េដមបី សីលសមធិបញញឲយលអ ដូចផទះរតូវករេដយចនទល់ គឺសសរ េទបតួផទះសថត ិ េនបន។េនះជសីល១កនុ ងបណ ត សីលទំង៤
របស់ភិកុ ខ គឺបចចយសននស ិ សិតសីល ែរបថ េសចកតប ី រ ិសុទធ េដយករពិចរណនូវបចច័យ៤។ ដូេចនះ រពះសងឃរតូវពិចរណតមផលូ វចិតតកុ ង ន េពលេរបរបស់នង ិ បរ ិេភគបចច័យ៤
ែមនបរ ិសុទធេដយករសូរតេទ។ តណ ហ
ពុំ
ករសូរតមិនអចរ ំេដះពី
និងមិនអចរួចបំណុលែដលេហថឥណបរ ិេភគ
48 បនេឡយ។ ករសូរតេនះ ជទមលប់រពះសងឃៃថ ឯរពះសងឃ ែខមរមិនសូរតេទ គឺពិចរណដូចេពលមកេហយ។ មនរពះ សងឃែខមរខលះែដលរស់េនៃថយូរឆនំបនសូរតដូចៃថ គួរឈប់ ិ េហយចប់ពច ិ រណដូចទមលប់ែខមរវញ ិ យរតង់បរ ិសុទធេដយករពិចរណ។ រពះវន័
េទបរតឹមរតូវតម
49 ៨- រពះសងឃែខមរែដលសិកសេនបរេទស គបប ីរកសនូវលកខណៈជរពះសងឃែខមរ ិ យបរ ិសុទធមន រពះពុទធសសនេថរវទមនធម៌វន័ ិ ែក ែរប គឺបនទប់ពរី ពះពុទធបរ ិនិពវនេទ រពះអរហនតទំងឡយ ិ យតមពកយេរបៀនរបេដ បនេធវស ងគយនេផទៀងផទត់ធម៌វន័ របស់រពះពុទេទ ធ បសរេសរជលយលកខណ៌អកសរកនុ ងគមពរី រពះ
ៃរតបិដក
ែដលពុទធបរ ិស័ទេលកយកមកសិកសនិងរបតិបតតិ
តមសពវៃថងេនះ។ របេទសែដលេគរពរពះពុទធសសនេថរវទ មនរបេទសកមពុ ជ ៃថ លវ ភូម រសីលងក និងជនជតិ ខលះេទៀតេនទវប ី អសុន ី ង ិ ទវីបអឺរប ុ ៉ ។ ពកយថ េថរវទ ែរបថ ពកយរបស់រពះេថរៈជរពះអរហនតែដលបនេធវស ងគយន ិ យតមពកយរបស់រពះពុទធមន េផទៀងផទត់ធម៌វន័ ិ ែកែរប គឺរពះ ពុទធសែំ ដងយ៉ ងណ រកសទុកយ៉ ងេនះ។ ដូេចនះ របេទស ិ យរបស់រពះ ែដលេគរពរពះពុទធសសនេថរវទមនធម៌វន័ ពុទធដច ូ គន
ខុសគនែតរតង់េលកយកមករបតិបតតន ិ ង ិ ទំេនៀម
ទមលប់ពធ ិ ីកមមៃនរបេទសនីមួយៗេផសងគនប៉ុេណណះ។ សូមអំពវនវចំេពះរពះសងឃែខមរែដលនិមនតេទសិកស រពះពុទធសសនេនបរេទសែដលកន់រពះពុទធសសនេថរវទគបបីរកសលកខណៈជរពះសងឃែខមរ រពះពុទធសសនេថរវទដូចគន
េរពះេបេទះបីកន់
ប៉ែុ នតមនរបៃពណីទំេនៀម
50 ទមលប់េផសងគន។ របេទសកន់រពះពុទធសសនេថរវទ ែដល រពះសងឃែខមរេទសិកស គឺរបេទសៃថ របេទសរសីលងក រប េទសភូម និងរបេទសឥណ ឌ ។ ចំែណក រពះសងឃែខមរេទ សិកសេនរបេទសចិនៃតវ៉ ន់ែដលជរបេទសកន់រពះពុទធ សសនមហយន
ិ យខុសគនពីរពះ មនករែកែរបធម៌វន័
ពុទធសនេថរវទ។ រពះសងឃែខមរែដលេទសិកសេនរបេទស េនះ
សូមកុំេធវត មលកខណៈរពះសងឃមហយន
គបបីេធវ
តមែតលកខណៈរពះសងឃេថរវទជលកខណៈែខមរ។ បន េសចកតថ ី
ិ ជ ពីរបេទសេគ នំគនេទសិកសយកចំេណះវជ
ប៉ុែនតរតូវរកសលកខណៈនិងតៃមលជរពះសងឃែខមរ។
មួយេទៀត
ិ ជ េហយរតឡប់មកមតុរបេទសវញ ិ កុច េបបនចំេណះវជ ំ មលង យកទំេនៀមទមលប់ៃនរបេទសទំងេនះមកអនុវតតកុ ង ន របេទស របស់ខួ ន ល
ែដលនំឲយបត់បង់នូវអតតសញញណៃនរពះពុទធ
សសនែខមរ។ របេទសកមពុ ជសពវៃថងេនះ មនឯកភពលអ ណស់កុ ង ន ករអនុវតតរពះពុទធសសន េបយកទំេនៀមទមលប់ របៃពណីពីបរេទសមកអនុវតតផុ យ ទ ពីទេំ នៀមទមលប់របស់ខួ លន
នំឲយែបកគណៈនិកយេផសងេទៀត ែដលជេហតុនំឲយបេងកត
ជេមលះែបកសមគគីគន។ តមករសេងកត រពះសងឃែខមរកមពុ ជេរកមេនែតរកស
លកខណៈជរពះសងឃែខមរ េទះេនកមពុ ជេរកមកតី ចូលមក
គង់េនកមពុ ជកណ ត លកតី មករស់េនបរេទសកត។ ី ចំែណករពះ
51 សងឃែខមរែដលេទគង់េនរបេទសៃថអស់េពលយូរ
រតូវពុទធបរ ិ
ស័ទែខមរធនមកគង់េនសហរដឋអេមរ ិក កណដ បរំង អូរសតលី
មនរពះសងឃភគេរចនេនមនលកខណៈជរពះ
សងឃែខមរ
ប៉ែុ នតមនរពះសងឃមួយភគតូចបនចមលងយក
សសនពិធរី េបៀបៃថមកអនុវតតកុ ង ន សងគមែខមរ។ គនៃនសសនពិធែី ខមរនិងៃថខុសគន ពុទធបរ ិស័ទែដលរបេគនបចច័យ៤
រេបៀបខុស
គឺេពលសូរតធម៌ជន ូ ពរ
រពះសងឃែខមរពុេំ លករពះ
ហសតសព ំ ះេទ ចំែណករពះសងឃៃថេលករពះហសតសព ំ ះេទ រករគហសត។ រពះសងឃៃថ េពលសូរតធម៌បងសកូ ុ លកន់ែខស អំេបះែដលបនតពស ី ពឬពីធតុឬពីរប ូ ថតអនកសលប់
ចំែណក
រពះសងឃែខមរមិនកន់ែខសអំេបះដូេចនះេទ េរពះយល់ថ ករ បងសកូ ិ រណ ឯករ ុ លគឺជករសូរតធម៌ធមមសេំ វគសំរប់ពច
ឧទទស ិ កុសល គឺសេរមចេលរគួសរសពែដលផសយតមផលូ វ
មេនទវរគឺផូ វល ចិតត ពុំែមនផសយតមែខសអំេបះេទ។ រពះសងឃ ៃថមុនឆន់ចងហន់ែតងសូរតអជជៈ
ចំែណករពះសងឃែខមរមិន
សូរតេទ េរពះយល់ថ ធម៌អជជៈជតួបចចេវកខណញញណ គឺឲយ រពះសងឃពិចរណេនេពលទទួលឬេពលបរ ិភគនិងេរប របស់បចច័យ៤
កុឲ ំ យជប់តណ ហ កនុ ងករេរបរបស់នង ិ ករបរ ិ
េភគ ដូចកនុ ងសីល៤របស់ភិកុ ខសងឃកនុ ងខមួយែចងថ រពះ
សងឃទទួលេរបរបស់បចច័យ៤
បរ ិសុទធេដយករពិចរណ
ពុែំ មនបរ ិសុទធេដយករសូរតេទ។
រពះសងឃអចសូរតបន
52 ឲយចំ េដមបី
សូរតេពលថវយបងគំរពះរតនរត័យជេដម។
ចែមលកមួយេទៀត សូរតធម៌ជន ូ ពរែដលឥតមនអនកសតប់េន េពលេនះ េនះជករឆគង េរពះករសូរតធម៌ជន ូ ពរកនុ ងបលី ថ បតតនុេមទន គឺេរតកអរចំេពះអនកេធវក ុសល ជករ
េលកទឹកចិតត ចុះេបគមនអនកសតប់េនទីេនះេទ េតសរូ តេដមបី ឲយរួចចកេទសកុឲ អវ? ី េដមបី ំ យឥណបរ ិេភគ (បរ ិេភគជបំ ណុល) រតូវពិចរណជបចចេវកខណញញណ កនុ ងករេរបរបស់
បចច័យ៤។
53 ៩- គបប ីសមលប់តណ ហ ពុំែមន ីរ ំលត់ទក សមលប់ខន លួ េដមប ុ េខ ឡយ កលពីរពឹកៃថង៥កញញ២០០៧ មនរពះសងឃែខមរមួយ រពះអងគេនរសុកៃរពឈរ េខតតកព ំ ង់ចម រពះនមេហង ប៊ុន េឆម
រពះជនម២៤ឆនំបនេធវអ តតឃតេដយដុតខលួ នេនកនុ ង
ិ រពះវហរកន មធិ។ តមអនករយករណ៍ពត៌ ុ ងអករៈគង់េធវស មនថ េគរកេឃញលិខិតមួយេនកនុ ងបនទបស ់ ង ឹ របស់េលក កនុ ងលិខត ិ េនះសរេសរថ
អតមបនដុតខលួ នបូជរពះធម៌
ី សូមញតិេញមអនុេមទនផងចុះ។ តមេថរដករបស់ រពះ
សងឃែដលគង់េនកនុ ងវតតថ រពះភិកុ េខ ហង ប៊ុនេឆម មុននឹង ដុតរពះកយែតងែតេពលអំពរី ពះធម៌និងេសចកតស ី ល ប់
េហយមនែខសអត់េទសនរបស់េលកប៊ុត សវងសជប់នឹង ខលួ នេលក។ ករដុតខលួ នេនះ ទំនងេធវស មធិែបកេឆវង គឺរបតិ បតតខ ិ ស ុ ផលូ វរពះធម៌។
យល់អព េដមបី ំ ីករសមលប់ខួ លនបូជធម៌
ិ យរបស់រពះពុទធសសន រតូវតមធម៌វន័
ជកររតឹម
ឬពុរំ តឹមរតូវេនះ
សូមយល់អព ំ ក ី ិចចកុ ង ន អរ ិយសចច៤ែដលរពះអរ ិយបុគគលទំង៤
ពួកគឺរពះេសត រពះសកិទគមី រពះអនគមី និងរពះអរហនត
បនកំណត់កុ ង ន រពះទ័យេដយេលកុតតរបញញ គឺទុកខសចចៈែរប ថ េសចកតព ី ត ិ គឺទុកខ បនដល់ករេកតេឡងៃនខនធ៥មនរូប
54 ខនធជេដមជតួ ទក ុ ខ។ បនេសចកតថ ី ករេកតេឡងៃនរូបរង ិ ញ ណរបស់មនុសសសតវជទុកខ បលីថ បញុ ច បប កយចិតតវញ
ទនកខនធ ទុកខ ែរបថ េសចកតទ ី ក ុ ខេកតមនេរពះករេកត េឡងៃនខនធ៥ឬករមនជតិ។ េសចកតទ ី ុកខគឺខនធ៥េនះ រតូវកំ
ណត់ថខនធ៥ជតួទុកខ បលីថ បរ ិេញញ យយកិចច គឺកិចចគបបីកំ ឹ ពុែំ មនសមលប់ខួ ន សេរមចធម៌ ឬ ណត់ដង ល ឬលះបង់ខួ លនេដមបី
នព េដមបី ិ វ នេនះេឡយ េនះជអរ ិយសចចទម ី ួយ។ អរ ិយសចច ទីពីរ
គឺសមុទយសចចែរបថ
េសចកតព ី ត ិ គឺេហតុែដលនំឲយ
េកតទុកខ ឬេហតុែដលនំឲយេកតទុកខជេសចកតព ី ិត បនដល់ តណ ហ ជេហតុនំឲយមនទុកខឬតណ ហ េសចកតរី បថនជេហតុ នំឲយមនខនធ៥ែដលជតួទក ុ ខ។ តណ ហ ជេហតុនំឲយេកតទុកខ ជបហតពវកច ិ ចគក ឺ ិចចែដលរតូវលះបង់ឬរតូវសមលប់ គឺ សមលប់តណ ហ ែដលសថត ិ េនកនុ ងចិតតពុំែមនសមលប់រប ូ រងកយ
េឡយ។ កលណសមលប់តណ ហ ែដលជេហតុ ខនធ៥ែដលជ ផល ក៏ពេុំ កតមនេឡយ។អរ ិយសចចទប ី ីគឺ និេរធសចច ែរបថ កររលត់ទុកខជេសចកតព ី ិត។ និេរធសចច ជសចឆក ិ តពវកិចច ជកិចចែដលរតូវេធវឲ យជក់ចបស់គឺេធវឲ យេកតេឡងនូវករ រលត់ទុកខ។ អរ ិយសចចទប ី ួនគឺ មគគសចច ែរបថ ផលូ វរបតិបតតិេដ មបីរ ំលត់ទុកខជេសចកតព ី ត ិ
បនដល់មគគរបកបេដយអងគ៨
មនសមមទិដឋិ ែរបថ ករយល់រតូវជេដម។ មគគសចចេនះជ ភេវតពវកច ិ ច
គឺជកិចចរតូវចំេរ នឲយេកតេឡង
គឺរតូវរបតិបតតិ
55 តមមគគទំង៨ែដលរួមមកបនដល់សល ី សមធិនង ិ បញញ។ ឹ ពុំរតូវលះ ដូចបនេពលមកេហយ ទុកខសចច រតូវកំណត់ដង បង់ឬសមលប់េឡយ ឯធមមជតិែដលរតូវសមលប់គឺតណ ហ ែដល សថត ិ េនកនុ ងចិតត
េទបពុម ំ នជតិែដលនំឲយមនពយធិនិង
មរណៈតេទេទៀត។ ដូេចនះ រពះភិកុ េខ ហង ប៊ន ុ េឆមែដលេធវ
ិ យេឡយ។ កនុ ង អតតឃតដុតខលួ នេនះ ពុំរតឹមរតូវតមធម៌វន័
ិ យនិយយថ រពះវន័
ិ ភិកុ ស ខ មលប់មនុសសរតូវអបតតិបរជក
សមលប់ខួ ន ល ឯងរតូវអបតតទ ិ ុកកដ។
ពិតែមនែតករសមលប់ខួ លន
រតូវអបតតទ ិ ុកកដជអបតតម ិ នេទសរសល
ក៏រពះពុទធហម
មិនឲយសមលប់ខួ ន ល ែដរ។ កនុ ងសម័យពុទធកល មនភិកុ ខជេរចន អងគបនចំេរ នកយគតសតិ គឺពច ិ រណនូវរូបរងកយ មន
ថជរបស់មិន េកសសក់ េលមេរម នខរកចកជេដម សអត គួរេខពម រេអម ក៏េកតធម៌េនះេឡង មនករេនឿយណយ ក៏េធវអ តតឃតខលួ នឯងខលះឲយេគសមលប់ខលះ។ លុះរជបដល់រពះ ពុទធ
េទបរពះអងគរតស់ឲយេគេហភិកុ ែខ ដលេសសសល់ពី
សុគតមកទូនមនថ មនលភិកុ ខទំងឡយ អនករបរពឹតតេធវដូេចនះ អនកមិនរតូវសមលប់ខួ ន ល េឡយ ែតរតូវសមលប់ ជកររបរពឹតតខស ុ
រគៈករេរតកអររសឡញ់ជប់ចិតតនវូ រូបរងកយែដលជ
ិ របស់មន ិ សអតេនះវញេទ។ សូមបីរពះអរហនតែដលេលកបន សេរមចជរពះអរហតតកច ំ ត់កិេលសតណ ហ អស់េហយ េទះ បីេលកមនករធុញរទន់នឹងខនធ៥
ក៏េលកមិនេធវគត់ខួ ន ល
56 េលកេឡយ
គឺទុកឲយខនធ៥េនះរតូវរលត់គរឺ តូវសលប់េដយ
ខលួ នឯង។
ពកយថ េធវស មធិែបកេឆវងបនជយល់ខុសេធវអតត
ឃតខលួ នឯង បនេសចកតថ ី របតិបតតិខស ុ បំណងរបស់សម
ិ ធិនិងវបសសន។ រតង់េនះេហយបនជរពះពុទធសសនបន េពលថ ធុរៈឬកិចចែដលពុទធសសនិកជនរតូវអនុវតតមនពីរ របករ រពះពុទធ
គឺគនថធរុ ៈករសិកសឲយយល់ពកយេរបៀនរបេដរបស់ ិ េបសមធិនង ិ វបសសនរតូ វសិកសឲយយល់រេបៀបចំ
ិ េរ ន។ ធុរៈទីពីរ គឺវបសសនធុ រៈ រតូវរបតិបតតត ិ មរហូតេឃញ េសចកតព ី ិតថ ខនធ៥ជអនិចចំ ទុកខំ និងអនតត។ េបពប ុំ នសិកស
ឲយយល់ចបស់លស់ អចរបតិបតតខ ិ ុសនិងេរបចិតតខុសឃលត ពីរពះធម៌។ សមធិែរបថ ភពរបស់ចត ិ តនង ិ េចតសិកជកុសល
ំ ែដលដកល់ េសមល ក អ ុង ន អរមមណ៍ែតមួយ។ ចិតតធមមតែដលមិន ទន់េកតសមធិ
មនអកុសល៥យ៉ ងសថត ិ េនកនុ ងចិតតបទ ិ
បំងររំងែដលេហថនីវរណធម៌ គឺកមចឆនទ ករនឹកគិតេទ ពយបទៈចិតតចងគំនអ ី រកកមមនរូបជេដម ុំ នកដៃទ ថនមិ ទធៈ ិ កច ចិតតរញ ួ រ ឧទធចចកក ុ ុច ក ចៈចិតតរយមយ និងវចិ ិ ឆ ចិតតសងស័យ
។ កលណសមធិចិតតេកតេឡង នីវរណធម៌ទំង៥េនះរតូវ េធវច សងប។ ់ ករចំេរ នឲយេកតសមធិចត ិ ត គឺេដមបី ិតតឲយសងប់ពី នីវរណធម៌េនះឯង។ បំណងរបស់សមធិកមមដឋន គឺេចេតត ិ តតិ វមុ
ែរបថ
កររួចចកនីវរណធម៌ទំង៥េដយអំណច
57 ិ សមធិ។ ឯវបសសន ែរបថ ករេឃញចបស់នូវខនធ៥ មន នេទៀងជទុកខនង រូបខនធជេដមមិ ិ ជអនតត។
សីលសមធិ
និងបញញមនទំនក់ទន ំ ងគនែដលេចញមកពីមគគរបកប ិ រយល់រតូវជេដម ជផលូ វរបតិបតតិ េដយអងគ៨មនសមមទិដឋក េទកន់កររ ំលត់ទុកខ។ េដមបី
ផលូ វរបតិបតតិេនះេហយែដល
អចឆលុ ះបញ ច ំងេឃញខនធ៥របស់មនុសសសតវជតួទុកខែដលនំ
ឲយចិតតេនឿយណយ េទបេឃញគុណសមបតិតរបស់រពះនិពវន ជគុណជតិេចញចកទុកខ។ េនះជបំណងពិតរបស់សមធិ និង
ិ វបសសន
ដកចិតតេចញពីសងខរធម៌មន របតិបតតេិ ដមបី
។រពះធម៌របស់រពះពុទធសសន របតិបតតេិ ដមបី លះ ខនធ៥ជេដម
ិ ជ ជេដម។ បង់េលភៈេទសៈេមហៈអវជ
កររបតិបតតន ិ ំ ឲយ
ជប់ចត ិ តនង ឹ អវម ី យ ួ ែដលជចំណីតណ ហ ជកររបតិបតតព ិ ុំរតឹម តមរពះធម៌របស់រពះពុទធសសនេឡយ
េរពះេធវេ ហតុនំ
ឲយមនទុក(ខ តណ ហ ជេហតុករេកតេឡងៃនខនធ៥ជទុក)ខ ។ រពះភិកុ េខ ហង ប៊ុនេឆមែដលេធវអតតឃតខលួ នឯង ទំនងរបតិ-
បតតខ ិ ស ុ េដយមនចំេណះខងរពះពុទធសសនតិចតួច
យល់ពច ុំ បស់លស់ផូ វល របតិបតតិ បនជមនគំនត ិ ខុសែដល េហថែបកេឆវងរហូតេធវអ តតឃតខលួ នឯង។
58 ១០- និកយៃនរពះពុទធសសន រពះពុទធសសនមននិកយពីរ
គឺរពះពុទធសសន
េថរវទឬហីនយន និងរពះពុទធសសនអចរ ិយវទឬមហ យន។ ិ យរបស់ រពះពុទធសសនេថរវទ= រកសទុកនូវធម៌វន័ រពះពុទធមន ិ ែកែរប ែដលសពវៃថងេហថ រពះៃរតបិដក។ រប េទសែដលកន់រពះពុទធសសនេថរវទ មនរបេទសកមពុ ជ របេទសលវ របេទសរសីលងក និងរបេទសភូមជេដម។ រពះពុទធសសនមហយនៈ
ិ យ បនែកែរបធម៌វន័
របស់រពះពុទធេគរពរពះេពធិសតវ ដូចជរពះេពធិសតវ អវ េលេកេតសវរៈ មញុ ជ រសី េមេរតយ របជញបរមិតជេដម។
របេទសែដលកន់សសនមហយនមនរបេទសចិន របេទសទីេបត៍ របេទសជប៉ុន និងរបេទសកូេរជេដម។
59 ភពខុសគនៃនរពះពុទធសសនទ ំងពីរនិកយេនះ និកយេថរវទ (ហីនយន) រច ១. បេរងៀនឲយអនករបតិបតតស ិ ឡ ំ ង ឹ យកអរហនតេដមបី ួ ចក ទុកខ េដយសងកតធ ់ ងនេ់ លអរ ិយសចចបួន។ ២.
េលកកំពស់គណ ុ ភពអភិវឌឍន៍ខងសតិបញញសសនិក
របស់ខួ ន ល តមឧតតមគតិសសន។
ិ យរបស់រពះ ៣. បេរងៀនអនករបតិបតតឲ ិ យយល់ចបស់កុ ង ន ធម៌វន័
ពុទធ។
៤. មិនយកពិធក ី មមសសនជធំ។ ៥. េគរពរបតិបតតត ិ មពកយរពះសមមសមពុ ទធជធំ។
៦. មនករបដរូិ ប(ែកែរប)រទឹសខ តី លះៗ ែតតិចតូចបំផត ុ េហយ របកន់យកពុទធវចនៈ។ ៧. ជសសន អេទវនិយម(មិនែមនេទវត) េគរពរបតិបតតិ រពះពុទធែតមួយរពះអងគ
៨. ចងអុ លបងហញឲយេជឿខលួ នឯងជធំ េហយេជឿកមមនង ិ ផល របស់កមម។
៩. រពះនិញវន ជកររ ំលត់ទក ុ ខ មិនរតលប់មកេកតេទៀត េឡយ។ ១០. រពះៃរតបិដកចរ ឹកកនុ ងសរសតសលក ឹ រ ិតជភសបលី។
60 និកយអចរ ិយវទ (មហយន) ំ ១. បេរងៀនឲយសសនិក មនជេនឿេល រពះេពធិសតវ និងេធវ រពះេពធិសតវ។ កិចចករអវៗ ី េដមបី ំ ២. បេរងៀនឲយមនជេនឿ េជឿស៊ប់ មុនេពលពរងឹងសមរតីនឹង គុណភព ៣. បេរងៀនឲយេឃញរបេយជន៍និកយខលួ នជធំ េទះបីមន ិ យក៏េដយ។ កររបរពឹតតខស ុ អំពីធមមវន័
៤. មនករផលស់បូ តរពិធក ី មមជលំដប់តមរបេទសនិងកែនលង នីមួយៗ
៥. មនករអធិបបយបែនថម បនថយ ពុទធវចនៈជេរចន ី និងកត់បនថយរពះសូរតចស់ជ ៦. មនែតងរពះសូរតថមៗ េរចន មិនរបកន់ភជប់នវូ ពុទធវចនៈ។ ៧. ជសសនេទវនិយម េគរពរបតិបតតរិ ពះពុទធជមចស់ េរចនអងគ។ ៨. ឲយតៃមលេទេលករបន់រសន់នង ិ ចិតតេសមះចំេពះរពះពុទធ។ ៩. និពវនរបស់រពះសមមសមពុ ទធមន ិ ែមនជកររលត់សន ូ យ
ទំងរសុងេទ គឺរគន់ែតបរ ិនិពវនកនុ ងសថនមនុសសេលកេទ េកតកនុ ងសថនសួគ៍េទវេលក។ េពលណមនុសសេកត
ចងអុ លផលូ វរ ំលត់ េកឡហល នឹងចុះមកេកតជមនុសសេដមបី ទុកខដល់សតវេលកមតងេទៀត។
១០. រពះៃរតបិដកចរ ឹកេលរកំងមសជភសសំរសតត ឹ ។
61 តមករេរៀបរប់មកេនះបញ ជ ក់ថ ពុទធសសនមហ ិ យរបស់រពះពុទធ បនចត់ទុករពះពុទធ យនបនែកែរបធម៌វន័ ជអទិេទពដូចសសនរពហមណ៌ េនសថនមនុសស
េរពះរពះអងគបរ ិនិពវន
ែតបនេទេកតេនសថនសួគរ៌ ងចំជួយ
មនុសសសតវ។ រតង់េនះផទុ យពីសសនហីនយន ែដលេពល ិ ថ រពះពុទធបរ ិនិពវនបត់េហយមិនរតឡប់វញេឡ យ ទុកែត ិ យឲយសតវរបតិបតតិតម។ ធម៌វន័ គណៈមហនិកយ និងធមមយត ុ តេនកមពុជ រពះពុទធសសនេនរបេទសកមពុ ជគឺ
រពះពុទធ
សសនេថរវទ មននិកយពីរគឺ មហនិកយ មនអនក ៏ នេលសលប់ និង ធមមយត កន់ដេរច ុ ក តិ និកយ មនអនក កន់តច ិ តួចែដលេនកនុ ងពុទធសសនេថរវទជមួយគន។
របេទសរសីលងក របេទសភូម របេទសេនប៉ ល់ និងរបេទស កន់ពទ ុ ធសសនេថរវទដៃទេទៀត គមននិកយធមមយត ុ តេទ។ ចំែណកែខមរចំឡងយកធមមយត ុ តពរី បេទសៃថ សូមបីលវែដល យកធមមយត ុ តពរី បេទសៃថែដរ ឥឡវេនះ េគបំបត់និកយេនះ ូ េចលេហយ េនមនែតនិកយមួយគឺមហនិកយ។
62 ១១- លកខណៈៃនរពះពុទធរ ូប បនទប់ពីរពះពុទធបរ ិនិពវនេទ ពុទធបរ ិស័ទរគប់របេទស ជពិេសសពុទធសសនិកជនែខមរ បនកសងរពះពុទធរប ូ េគរព
បូជ
រសបតមពុទធរបវតតន ិ ិងរសបតមរចនបថរបស់ជតិ
ខលួ ន។ តមកររសវរជវ រពះពុទធរប ូ េទបែតេកតមនេឡង កនុ ងកលជខងេរកយ ៤០០ឆនំ
កនុ ងពុទធសករជកនលងេទបនជង
ពុំែមនេកតេឡងកនុ ងកលរពះពុទធគង់រពះជនមេន
េឡយេទ។ ចំេពះរពះពុទធរប ូ កនុ ងរចនបថែខមរ សម័យនគរភនំ សម័យេចនឡ និងសម័យមហនគរមនលកខណៈរសេដៀង គន
ជពិេសសរតង់រពះេកសេគេធវជ រងវងម ់ ូលតូចៗដូចគូថ
ខចងេហយកំពូលេលរពះេកសខលម ី ិនេធវែ វងដូចរពះពុទធរប ូ ៃថ េទ សម័យនគរភនន ំ ិងសម័យេចនឡដូចគន សម័យមហនគរ បនៃចនែបលកពីេនះបនតច ិ ។
រពះេកសៃនរពះពុទធរប ូ តមរចន
បថែខមរ េគមិនេធវរ ពះេកស(សក់)េទ គឺេធវដ ច ូ គូថខចង ដូច េពលមកេហយ ឯសម័យេនះរតង់រពះេកសរពះពុទធេធវសក់ េនេលរពះេកសេនះជរចនបថៃថសម័យេរកយ។ ឲយមនឯកភពខងករកសងរពះពុទធរប េដមបី ូ តម រចនបថែខមរ គបបីរកសួងវបបធម៌ រកសួងធមមករ រកសួង ិ ករែខមររបជុព ំ ិភកសេធវជ សងឃរជនិងវសវ កបន ួ េហយផសយ
ឲយអនកកសងរពះពុទធរប ជសធរណៈេដមបី ូ េធវត មកបន ួ
63 ឲយមនពនលក េនះ។ េដមបី ឺ ុង ន ករពិភកសេនះ រតូវសិកសរសវ ឹ រជវឲយដងលកខ ណៈេរគឿងសំគល់ៃនរពះពុទធរប ូ នីមួយៗ
ែដលមនរបេភទេផសងៗគន ែដលេហថ«មុរទ» ជពកយ សំរសតត ឹ បលីថ«មុទទ» ែរបថ េរគឿងសំគល់ ែបបយ៉ ង អ ិ ករៈ កយវករ រតសញញ។ របេទសកមពជ ុ មនរពះពុទធរ ូប៨ែបប ១. រពះពុទធរប ូ សមធិ គង់ពត់រពះែភននមនរពះហសត សតំផងេលរពះហសតេឆវង
តរមួតេលរពះែភនន េហថ
ិ មរុ ទ។ វតក៌ ិ ័ ២. រពះពុទធរប ូ មរវជយ (កលផចញ់មរ) គង់ពត់រពះ ែភននដូចរពះពុទធរប ូ សមធិែដរ ប៉ុែនតរពះហសតសតំផកប់េលរពះ ខរុ(េភល) បងអុ លចុះេទែផនដី រពះហសតេឆវងផងដក់េលរពះ ខរុ េហថ ភូមិសបស៌មុរទ។ រពះពុទធរប ូ ែបបេនះ កលេបេគ
ិ គូរេនជញ ជ ំងវហរ ឬេលផទំងសំពត់ េឃញសុទធែតមនរូប ពួកពលមរធិរជ កន់អវុធរគប់ៃដ។ ៣. រពះពុទធរប ូ សំែដងធមមចរក គង់ពត់រពះែភននមន រពះហសតសតំេកតបរមមេធវជ វង់មូលដូចជរូបកង់រេទះ រពះ ហសតេឆវងេធវអ ករដូចរពះហសតសតំកម ៏ ន
ដក់េលរពះខរុ
ក៏មន េហថ ធមមចរកមុរទ។ រពះពុទធរប ូ ែបបេនះ កលេប េគគូរ ែតងែតមនរូបបញចវគគិយភិកុ ខ កំពង ុ អងគុ យេគរពសតប់
64 ធមមចកកបបវនសូរត ែដលជបឋមេទសន។ ៤. រពះពុទធរប ូ របទនអភ័យ ជតំណងកលែដល រពះអងគសែំ ដងធម៌េរបសសតវកុ ង ន ទីណមួយ មនរពះកយ
ឈរក៏មន គង់ពត់រពះែភននក៏មន រពះហសតសតំរេចញេទ មុខ រពះហសតេឆវងសំយង ុ ចុះ េហថ អភយមុរទ។ ៥. រពះពុទធរប ូ របទនពរ មនរពះហសតទំងពីរសំយង ុ ចុះ ែបរបតរពះហសតេទខងមុខ រទង់គង់ពត់រពះែភននក៏មន រទង់ឈរក៏មន
ំ ជដណងកលបរ ិស័ទណមួយចូលមក
ថវយបងគេំ ដយរតូវករចង់ជួបចង់េឃញកតី រកបទូលសួរធម៌ ៌ េពះរពះអងគកតី េហថ វរមុរទ។ អថចំ ៦.
រពះពុទធរប ូ រទង់ឈរឱបបរត
ជតំណងកល
ែដលរពះអងគរទង់នម ិ នតបណ ិ ឌ បត េហថ បរតទនមុរទ។ ៧. រពះពុទធរប ូ រទង់ផំទ ជតំណងកលែដលរពះអងគផំទ េផអៀងរពះកយេទខងសតំ រពះបទេឆវងតរមួតេលរពះបទ សតំេដយរទង់ផធ ទំ មមតកតី ផទេំ លអសនៈបរ ិនិពវនកតី េហថ សយនមុរទ។ ៨. រពះពុទធរប ូ របក់នគ ជតំណងកលរពះអងគគង់ េនមត់រសះមុចចលន ិ ទ។ មនរូបមួយែបបេទៀតែដលអនករសុកេហថ រពះពុទធ រូបរទង់េរគឿង ប៉ែុ នតតមពិតរូបេនះ ពុំែមនជរពះពុទធរប ូ េទ គឺ ជរូបេសតចចរក ឬជរូបរពះេមេតតយយេពធិសតវ។
65 ១២- រពះសងឃឈប់ឆន់បរ ី ៏ ដល់ពទ ជគំរ ូដលអ ុ ធបរ ិស័ទែខមរ ពុទធសសនិកជនែខមរបនទុករពះសងឃជទីេគរព សកករៈរបស់ខួ លន។ េបរពះសងឃអងគណែដលឆន់បរ ី ពុំែមន េរគះថនក់ែតចំេពះខលួ នេលកេទ
គឺវនំឲយេរគះថនក់ដល់
យកែផសងបរ ីែដលរពះសងឃឆន់
េហយជគំរម ូ ិនលអដល់
ពុទធបរ ិស័ទ ែដលេទេធវប ុណយទន េដយសរែតកររសូប ពុទធបរ ិស័ទផង។ បរ ីអចចត់ចល ូ កនុ ងរបេភទសុរៃនសីល៥ ែដលជខហម េរពះជរបេភទេរគឿងពុលដូចគន។ ពុទធសស នែតងែតសំែដងអំពគ ី ណ ុ និងេទស
គឺគុណរតូវអនុវតត
ឯ
េទសរតូវលះបង់។ យ៉ ងណមិញ បរ ីចត់ជេទសដល់ អនកជក់ េរពះនំឲយេកតេរគ មិនែតប៉ុេណណះនំឲយេរគះថនក់ ិ ែដលរសូបែផសងបរ ីពីអនកជក់ផង។ ដល់អនកេនជុវំ ញ តមផលូ វេវជជសរសត
បរ ីថនំជក់
ែដលរកេឃញជតិពល ុ េនកនុ ង
ជពិេសសអងគករសុខភពពិភពេលកបនរក
េឃញថ េនកនុ ងបរ ីមនជតិម៉យងេហថ Nicotine ែដលជ
ជតិពល ុ មនសភពដូចជតិកំេបរេហថ Alcaloide កល ណវផសំគនេរចន បេងកតបនជ Insecticide ែដលេគយក ជតិេនះសំរប់សមលប់សតវលត អិ ។
66 ជតិ Nicotine េនះ បណ ត លឲយេរគះថនក់ដល់អនកជក់ សំខន់ៗគឺ៖ ១. េកតេរគមហរ ីកកនុ ងសួត។
២. េកតជមងស ឺ រៃសនិងជមងឺេបះដូង(Maladie Cardio Vasculaire) ៣. េធវឲ យសរៃសរបសទនិងខួរកបលរលកេទជលងេី លង (Toxicité neurologique)។ ៤. េបរសតម ី នៃផទេពះ ទរកែដលេកតមកេទជសគំងសគម ខុសរបរកតីេដយសរកររសូបជតិពល ុ ពីមតយែដលជក់ បរ ី ។ល។ េដយេឃញេទសទំងេនះេហយ
បនជរបេទស
ែដលេជឿនេលឿនកនុ ងេលក េគពុអ ំ នុញញតឲយផសយពណិជជ ិ ុ ងទូរទសសន៍ កមមបរ ីេនកនុ ងវទយនិ
និងសរពត៌មនេឡយ
េហយកែនលងសធរណៈេគហមជដច់ខតមិនឲយជក់បរ ី។ មនរបេទសខលះហមេធវព ណិជជកមមបរ ីទំងរសុងែតមតង។ សំណូមពរ ១.
សូមេធវស ណ ំ ូ មពរចំេពះរពះសងឃែដលឆន់បរ ី
ជសុខភពផទល់ខួ ន គួរឈប់ឆន់ េដមបី ល រពះអងគផង េហយ
ជពិេសសេទេទៀត
៏ សរ បនជគំរដ ូ លអ ំ ប់ពទ ុ ធបរ ិស័ទែខមរ
យកតរមប់តម។ ២. ចំែណកពុទធបរ ិស័ទែខមរសូមឈប់របេគនបរ ីេលក
67 េរពះទនបរ ីេនះពុំបនបុណយេទ
ិ ែតរតូវបនបបេទវញ
េរពះរបេគនេរគឿងពុលដល់េលក េធវឲ យេលកេកតេរគ។ ពិពភេលកបនដក់ៃថង៣១ឧសភ េលកគមនថនំជក់។
ជៃថងពភ ិ ព
រកេឡកមកេមលរជណចរកកមពុ ជ
រជរដឋភិបលែខមរ
មិនរតឹមែតមិនទប់សតត់ពណិជជកមមបរ ី
ិ ុ េទ ែថមទំងេបកេដយចំហ រពមទំងេបកឲយផសយតមវទយ
និងទូរទសសន៍ រពមទំងតមសរពត៌មនយ៉ ងទូលទ ំ ំលយ ផង។ចបប់សអ តី ំពក ី ររគប់រគងគុណភពសុវតថភ ិ ពេលផលិត ផលទំនញ ិ ែដលរដឋសភបនអនុមត ័ កលពីៃថង២៩ឧសភឆនំ ២០០០
េហយចបប់េនះបនរតូវរពះមហកសរតឡយរពះ
ហតថេលខកលពីៃថង២១មិថន ុ ឆនំដែដលេនះ
ពុេំ ឃញរជ
រដឋភិបលអនុវតតតមេឡយ េដយបេណ ត យឲយនំចូលរស បរ ី ែដលជជតិពល ុ រគប់ធុនរគប់ម៉កមកកមពុ ជ។ ដូេចនះ
បនន័យថ រកសួងសុខភិបលនិងរជរដឋភិបលែខមរសុខ ី ិ ចិតតយកជវតរបជពលរដឋ េទបតូ រយករបក់ពនធបនតច ិ បនតួ ចពី ពណិជជកមមបរ ីេនះ។
ប៉ែុ នតរកសួងសុខភិបលែខមរបនេធវ
ពិចរ កររសវរជវប៉ ន់របមណជូនេទរជរដឋភិបលេដមបី ណ េដយគិត១០ឆនំ ពីឆនំ១៩៩៧ដល់ឆនំ២០០៧ របក់ចំ ណូលពីថនំជក់បន៦៥៩លនដុលលរ ប៉ែុ នតប៉ះពល់ដល់សខ ុ ភពរបជពលរដឋ
េដយករចំណយកនុ ងករពយបលអស់
១០៧៩លនដុលលរ ដូេចនះរដឋពច ុំ េំ ណញេឡយែថមទំងខត
68 បង់អស់៤១០លនដុលលរ និងេធវឲ យខូចសុខភពរបជពលរដឋ
ិ ែដលជធនធនមនុសសែថមេទៀត។ េដយេឃញផលវបក អរកក់ែបបេនះដល់របេទស
គួររដឋភិបលេធវច បប់លប ុ បំ
បត់ពណិជជកមមបរ ីេនះទំងរសុងែតមតង េគបនេធវរ ច ួ មកេហយ។
ដូចជរបេទសខលះ
69 ១៣- ពុទធសសនិកជនែខមរគួរត ំងអសនៈ ំ ដកល់ រពះពុទធរ ូបរគប់េគហដឋន េដយេយលេទតមពុទធសសនិកជនែខមរេគរពរពះ ី ិ ពុទធសសនទុកជសរណៈទីពង ឹ របស់ខួ ន ល េសមេ ដយជវត។
ដូេចនះ េនតមេគហដឋននីមួយៗ គួរេរៀបចំតំងអសនៈដំ កករៈ កល់រពះពុទធរប ូ ទុកជទីេគរពេធវស កករៈបូជ។ ករេធវស
បូជគួរេរបផកឬេទៀន
មិនគួរេរបធប ូ េទេរពះនំហយ ុ េខមផទះ
និងខូចសុខភពេដយរសូបែផសងធូប។ ថវយេរគឿងសកករៈទំងេនះ
េបនមសសករមិន
ក៏មន ិ ទស់អវីេឡយ
គឺេគរព
បូជតមផលូ វចិតតេហយ។ ករតំងអសនៈរពះពុទធរប ូ កនុ ងេគហ
ជទមលប់ ដឋន មនរបេយជន៍នំកូនេចេទថវយបងគំ េដមបី ឲយកូនេចេគរពរពះពុទធសសនតំងពីតូចៗេទ។ ិ ករែខមរពិ ំ អសនៈសំរប់ដកល់ រពះពុទធរប ូ គួររកុមវសវ ភកសគនអំពីរេបៀបេធវអ សនៈេនះឲយជអសនៈសមរមយសំ ំ រប់ដកល់ រពះពុទធរប ូ ជទីេគរព
េហយរសបតមកបរកបច់ ូ
ែខមរផង។ រកុមជងអនកេធវអចលក់ដូរសំរប់ឲយពុទធសសនិក ំ ជនែខមរជវយកេទតំងេនតមេគហដឋនដកល់ រពះពុទធរប ូ កឲ េដមបី ុំ យជវពីៃថ េរពះៃថេគបនេធវអ សនៈតូចៗសំរប់ដំ កល់រពះពុទធរប ូ ជយូរេហយ មនែខមរខលះបនជវអសនៈេនះ ពីៃថផង េដយសរែខមរមិនទន់មនេធវេនរបេទសរបស់ខួ ន ល
70 េនេឡយ។ កលណមនជងែខមរេធវ ពុទធសសនិកជនែខមរ នឹងជវផលិតផលរបស់ជតិខួ ន ល
រូបិយប័ណណកម ៏ ន ិ ធលក់េទ
របេទសេគ ែខមរមនករងរេធវប នមួយភគតូចែដរ េហយ ែខមរបនេរបរបស់នូវសមភរៈពុទធសសនែដលជលកខណៈ ែខមរផង។
ំ រកុមជងគួរេធវឲយតូចលមមសំរប់ដកល់ រពះពុទធរប ូ
ខនតតូចនិងេរគឿងសកករៈបូជ។
ឯសមភរៈែដលេធវគ រួ យក
ឲយជប់បនយូរ េរពះសមភរៈែដលៃថ េឈរបេភទណេដមបី យកមកេធវអ សនៈេនះ ពុល ំ េអ សះេឡយ។
71 ១៤- ករេធវសកករបូជគួរេរបេទៀន និងផក មិនគួរេរបធូបេទ កនុ ងធម៌នមសសករែដលពុទធបរ ិស័ទែខមរែតងសូរតជដំ
បូងថ ឥេមហិ ទីបធូបទីសកកេរហិ ពុទធំ ធមមំ សងឃំ អភិបូជ យមិ ែដលែរបថ ខញុ រំ ពះករុណសូមបូជចំេពះនូវរពះពុទធ រពះធម៌រពះសងឃជមចស់
េដយេរគឿងសកករៈទំងឡយ
មនេទៀននិងធូបជេដមេនះ។ល។ ពកយរបស់រពះពុទធសែំ ដងេទ
អតថបទេនះ
ពុំែមនជ
គឺជពកយរបស់អនករបជញរពះ
ពុទធសសនែខមរែតងសម័យេរកយ
ប៉ែុ នតពអ ុំ ចរសវរជវ
េឃញេឈមះឬរកុមអនកែតងអតថបទេនះេទ។
េនសម័យពុទធ
កល ពុំេឃញមនេរបពកយធូបេទ ែតមនេរបពកយរបទីប (ពនល)ឺ និងបុបផ(ផក) គឺេគបូជចំេពះរពះរតនរត័យមនរពះ ពុទធជេដម េដយពនលឺៃនេទៀននិងផក ឬេដយេរគឿងរកអូប ិ េផសងៗ ដូចជគនធកដ ុ ែដលរពះពុ ទធគង់េនវតតេជតពន នងវ ិ ិ សខែតងដក់េរគឿងរកអូបកនុ ងកុដរពះអងគ ដូេចនះេហយបន ិ ិ ជមហជនែតេហកុដរពះអងគ ថ គនធកដ ុ ែរបថកុ ដិកលិន គឺ
កុដិមនកលន ិ រកអូប។ ពកយធូបេនះ េចញពីភសបលី ែរប ថែផសង
ទំនងជទក់ទងនឹងសសនរពហមណ៍។ តម
សសនរពហមណ៍
ឲយរពះឥនទនង េដមបី ិ រពះរពហមរបទនពរ
ឲយពួកេគបនសុខ
េគែតងបូជយញញ មនចប់សតវដត ុ ទំង
72 រស់ មនេពលខលះចប់មនុសសដុតទំងរស់ែថមេទៀត។ ឯទូត ំ ឹ ងេទរពះឥនទនង ែដលឲយដណ ិ រពះរពហមថខលួ ន (ពួករពហម-
ណ៍) បូជេនះ គឺែផសង(ធូប)េនះឯង។ ដូេចនះ ធូបេនះេចញពី
សសនរពហមណ៍ ែដលែរបថេផសង គឺែផសងេចញពីករបូជ យញញ
ំ ឹ ងេទរពះអទិេទព ហុយេឡងេទេលជទូតឲយដណ
របស់េគ ពុែំ មនជធូបរបស់ែខមរេធវដ ច ូ សពវៃថងេនះេទ។ េន របេទសភូម របេទសរសីលងក របេទសេនប៉ ល់ ែដលកន់ រពះពុទធសសនដូចែខមរ
េគមិនេរបធូបេពលេធវស កករៈបូជ
ចំេពះរពះរតនរត័យេទ គឺេគេរបេទៀននិងផក។ ករេរបធូប េរកពីរបេទសកមពុ ជ មនរបេទសៃថ និងរបេទសលវេរប ធូបដូចរបេទសែខមរែដរ។
ករអុជធូបបូជរពះរតនរត័យតមទមលប់ពុទធសស និកជនែខមរ
ហុចផលអរកក់ណស់ដល់សខ ុ ភពមនុសស
ែដលដករសូបកលន ិ ធូប េរពះែផសងធូបមនជតិពល ុ េដយ ែផសងកត់យកខយល់អុកសុែី សនែដលបនសតឈមឲយថ ល ុ សអត
បំបត់ជតិពុលតមរយៈករដកដេងហម ។
ិ ផលវបក
ិ អរកក់ម៉យងេទៀត េបដត ុ ធូបកនុ ងកុដិកនុ ងសលកនុ ងរពះវហរ នំឲយេខមរតង់បរ ិេវណកែនលងែដលដុតេនះ េដយសរែផសង
ិ ហុយេទប៉ះដតជប់ ។ ករដុតធូបមនន័យថ ករបូជែផសង ដល់រពះពុទធជមចស់
េតមនរបេយជន៍អវីកុ ង ន ករបូជែផសង
ែដលជេរគឿងពុលេនះដល់រពះពុទធ។ េបរពះពុទធគង់រពះជនម
73 េន េហយេគដុតធូបបូជចំេពះរពះភ័រកត េតរពះអងគសពវរពះ ទ័យឬេទ េនេពលែដលរពះអងគរសូបយកែផសងជតិពល ុ េនះ។
រពះពុទធនង ឹ ហមឃត់ពទ ុ ធបរ ិស័ទមិនឲយេរបេរគឿងបូជខុស កបនអនម័ យែបបេនះពុខ ំ ន។ ួ
រពះពុទធសែំ ដងថ
ករេធវ
សកករៈបូជចំេពះរពះរតនរត័យេដយចិតតរជះថល ថបនផល
បនអនិសងសេហយ ប៉ុែនតចេំ ពះេរគឿងសកករៈបូជែដលមិន ប៉ះពល់ដល់សខ ុ ភព គឺមន ិ នំឲយមនជមង។ ឺ េបបូជចំេពះ វតថុ ដច ូ ជែផសងធូបេនះ
នំឲយមនជមងឺ
មិនរតឹមែតមិនបន
ិ អនិសងសេទ ែថមទំងទទួលបបែថមេទៀត េរពះនំឲយវល មុខដល់អនកេទេធវប ុណយេដយសររសូបយកែផសងធូប។ ករបូជែដលបនផលបនអនិសងសេរចន
គឺរបតិបតតិ
បូជ ែរបថ ករបូជេដយរបតិបតតិតមសីលសមធិបញញ របេសរជងករបូជេដយេរគឿងសកករបូជទំងឡយ មន បូជផតជេដម។ េបេនែតចង់បូជនូវេរគឿងសកករបូជ គួរ ដកយកធូបេចញកុំបជ ូ េដមបនេហ យ។
គួរបូជែតផកឬពនលដ ឺ ច ូ ដុតេទៀនជ
កនុ ងន័យេនះ
េបេនែតចង់សរូ តធម៌
ឥេមហិ េនះ គួរដកពកយ ធូប េចញ េហយបញូ ច លពកយ ិ បុបផ វញ គឺបញូ ច លថ ឥេមហិ ទីបបុបផ ទីសកកេរហិ ពុទធំ ធមមំ
សងឃំ អភិបជ ូ យមិ ែរបថ ខញុ រំ ពះករុណសូមបូជចំេពះនូវ
រពះពុទធ រពះធម៌ រពះសងឃ ជមចស់ េដយ េរគឿងសកករបូជ ទំងឡយមនេទៀននិងផកជេដមេនះ។ រតង់េនះ េគអច
74 ី ែកបនេរពះពុម ំ នជពកយរពះពុទធដក
ជពកយរបស់ែខមរ
ំ ចងរកងជនន់ េរកយ េរពះសូមបីែតៃថនិងលវ ែដលេរប ករអុជធូបែដរេនះ ពុម ំ នធម៌ឥេមហិេនះេទ។ សូមកុយ ំ ល់ ថ ទមលប់ែដលធលប់េធវម កេហយ េបមន ិ េធវនំឲយមនេទស េនះេឡយ។ ទមលប់ខលះ េគអចែកបនេបទមលប់េនះមិនលអ េដយែកេទរកទមលប់លអ េឆពះេទរកករេជឿនេលឿន ដូចធម៌ ចស់ធម៌ថមី គឺធម៌ចស់ជធម៌មន ិ បកែរប េនសូរតជភស ី ប បលី ឯធម៌ថមគ ឺ កែរបឲយសតប់េសចកតប ី ន េរៀរែលងែតពកយ ី រពះពុទធដក
ែដលេគពុំអចែកែរបបន។
បនអុជេទៀនឬបូជផក
េបថវយបងគំមិន
ក៏មន ិ ែមនទស់ខុសអវីេឡយ
គមន
ិ យណែចងថ ថវយបងគំរតូវែតអុជេទៀនធូប ឬបូជផក រពះវន័ េឡយ េបមនក៏បូជេទ។ ករថវយបងគំេនះ មនន័យជ ពិេសសគឺនក ឹ ដល់គុណរពះពុទធ រពះធម៌ រពះសងឃេនះឯង។ មនអនកខលះថ េបសរូ ត ឥេមហិ មិនបនអុជេទៀនជេដមេទ មិនហ៊នសូរតេទ េរពះកុហករពះ។ យល់ដូេចនះក៏រតូវ មិន សូរតក៏បន ប៉ុែនតេបទមលប់សរូ តេទេហយ េបសរូ តេទេដយ តំងចិតតថ េទៀនផកេនកនុ ងចិតតកគ ៏ ម នទស់ខុសអវីែដរ េរពះ េបមិនសូរតឥេមហិ
សូរតសេងខប
ក៏មនពកយថវយេរគឿង
សកករបូជេនកនុ ងេនះែដរ។
េពលភជុ ប ំ ិណឌ េពលចូលឆនំ ពុទធបរ ិស័ទអុជធូបហុយ
រទេលម
សំបង ូ សំរង ូ របតិសអ ឋ ធិដឋនសុេំ សចកតីសខ ុ និង
75 ី នជតញតិ ី ឧទទស ិ កុសលដល់មតបិតជដូ ក៧សនតន។ ចុះេបមន ិ អុជធូបសំបង ូ សំរង ូ សំរង ូ មិនេកតឬ?
តមពិតករ
អធិដឋនចិតត ពុែំ មនសថត ិ េនេលធប ូ េទ គឺសត ថិ េនេលផូ វល ចិតត ិ វញេទ។
ិ ផលវបកអរកក់ មួយេទៀត
េដយេភលចពនលត់
ខយល់បក់មក
រហូតខលះមនេឆះផទះេទៀតផង។ មកេហយេនះ
ករអុជេទៀនធូប
ឬរលំេទេឆះរបស់េផសងៗ តមេសចកតដ ី ច ូ បនេពល
គួរអនកទទួលខុសរតូវខងរពះពុទធសសន
និងពុទធបរ ិស័ទែខមរទូេទយកេទពិចរណ
ករេធវសកករបូជចំេពះរពះរតនរត័យ
គួរឈប់េរបធប ូ កនុ ង
េដយែកធម៌ឥេមហិ
ិ គឺបជ រតង់ធប ូ មកជបុបផ វញ ូ រពះទីបមនេភលង េទៀនជេដម ិ អនម័យ ដូចរបេទស និងផកេរគឿងរកអូបជេដមវញ េដមបី េគេរបែតេទៀននិងផក េគមិន ភូម របេទសរសីលងកជេដម េរបធប ូ េឡយ។ េទះបីពុទធបរ ិស័ទអុជធូបេទៀនខងេរកកុដិ ិ សលវហរក៏ េដយ ក៏ពុំេឃញមនរបេយជន៍ ែដលេកតអំ ពីករអុជធូបេនះេឡយ
ិ េឃញែតចំណយថវកកន ុ ងករជវ
ធូបមកអុជអស់របក់កសប៉ុេណណះ។ មួយេទៀត
េយងសេងកតេឃញចិនែដលកន់រពះពុទធ
ំ សសនមហយននិងលយឡំេដយជេនឿេផសងៗេទៀត មនេរបធូបេរចនណស់ កនុ ងករបូជចំេពះរពះពុទធនង ិ ែសន ដូនត។
ចំែណកេវៀតណមែដលទទួលវបបធម៌ពីចន ិ ក៏េធវ
ដូចចិនែដរ។
ចំែណកែខមរទទួលវបបធម៌ពរី បេទសឥណ ឌ
76 េយងសេងកតេឃញជនជតិឥណ ឌ ែដលកន់សសនហិណូ ឌ
សព េទះបីមនករបូជយញញ េដមបី ុំ រពីរពះអទិេទព ក៏េគមិន េឃញអុជធូបដូចែខមរេឡយ។ ដូេចនះ ករអុជធូបេនះជគំនិត ិ របស់ែខមរ ឬទទួលពីចិន េរពះវបបធម៌ែតងឆលងពីគនេទវញ េទមក។ កនុ ងពិធក ី មមជផលូ វករឬផលូ វរដឋមន ិ គួរេរបធូបេទ េរពះ វហុយនំឲយរ ំលនដល់េភញៀវ
គួរេរបផកេទៀនឬពនលអ ឺ គគិសនី
ិ គមនទស់ខុសនឹងរពះពុទធសសនេឡយ។ វញ
77 ១៥- ផលិតផលរពះពុទធសសនរបស់ៃថ ែដលគួរនិងមិនគួរន ំចូលមករបេទសកមពុជ ផលិតផលមិនគួរន ំចូល ផលិតផលែដលមិនគួរនំចូល
គឺរពះពុទធរប ូ
េរពះ
រពះពុទធរប ូ រេបៀបៃថមនរចនបថខុសគនពីរចនបថែខមរ។ សពវៃថងេនះ
ែខមរមនសមតថភពនិងមនលទធភពេធវខួ លនឯង
បនេហយបនទប់ពីបញចប់សរងគមកនុ ងរបេទស។ េរបបជ ូ នីយវតថុ គឺរពះពុទធរប ូ របស់ជតិខួ ន ល
ករនិយម
ជករេលកតៃមល
វបបធម៌ជតិឲយសថត ិ េនជនិចចមន ិ ឲយបត់បង់ ឲយែខមរមនករ ងរេធវ េហយរូបិយប័ណណមន ិ ធលក់េទបរេទស។ ចំែណកសបង់ ចីពរបរតនិងសមភរៈេផសងេទៀតសំរប់េរបកុ ង ន រពះពុទធសស
ន ក៏គរួ ផលិតកនុ ងរបេទសកមពុ ជ មិនគួរនំចូលមកេឡយ។ ករពុន ំ ំចល ូ
នំឲយែខមរកនុ ងរសុកខំរបឹងែរបងផលិតកនុ ងរបេទស
ណ ុ យ របស់ខួ ន ល ។ េសៀវេភសសនពិធរី េបៀបៃថដូចរេបៀបេធវប
ែដលមនលកខណៈេផសងពីរេបៀប ទនរេបៀបសូរតធម៌ជេដម
ែខមរ ក៏មិនគួរអនុញញតឲយនំចូល េរពះកុឲ ំ យពុទធសសនិកជន ែខមរេធវត មនំឲយបត់បង់រេបៀបែខមរ ប៉ុែនតេបែខមរពរងឹងទំេនៀម ទមលប់របស់ខួ ន ល ឲយរ ឹងមំ
េទះបីនំចូលក៏ែខមរមិនទទួលេធវ
តមេឡយ។ មួយេទៀត និកយរពះពុទធសសនមួយរបស់ ៃថេឈមះធមមកយែដលមនឥទធព ិ លយ៉ ងខលំងេនរបេទស
78 ៃថ
មិនរតូវអនុញញតឲយមកបេងកត េនរបេទសកមពុ ជេឡយ
េរពះនំឲយរពះពុទធសសនែខមរែបកជគណៈនិកយេផសង េទៀតែដលជគណៈនិកយរបស់បរេទស
នំឲយែខមរែបក
សមគគគ ី ន អំពប ី ញ ហ រពះពុទធសសន។ ផលិតផលែដលគួរន ំចូល ផលិតផលែដលគួរឲយនំចូល គឺអដឋកថៃនរពះៃរតបិ ដករបស់ៃថ។ សូមបញ ជ ក់ថ អដឋកថ គឺជេសចកតអ ី ធិបបយ ី ពនយល់ពរងីកេសចកតព ី ីពកយរពះពុទធដករបស់ រពះអរហនត។ ដូេចនះ របេទសកមពុ ជមនកងខះខតអដឋកថេនះ គួរនំចូល
មករបេទសកមពុ ជ េរពះអដឋកថេនះពុែំ មនជគំនត ិ របស់ៃថ េទ
ី គឺជេសចកតអ ី ធិបបយពនយល់តមរពះពុទធដកេដយ
ឲយ ពរងីកេសចកតឲ ី យងយយល់ គួរបកែរបមកជភសែខមរ េដមបី ែខមរសមបណ ូ ៌ ឯកសររពះពុទធសសន មិនប៉ះពល់ដល់ទំេនៀម
ិ ទមលប់ែខមរេឡយ។ ចំែណក រពះសរ ីរ ិកធតុៃនរពះពុទធវញ ក៏គួរឲយនំចូលមករបេទសកមពុ ជ មិនរតូវហមឃត់េទ។ អំ
ពីេរឿងថ េតរពះសរ ីរ ិកធតុេនះពិតឬមិនពិតេនះជបញ ហ េផសងេដយែឡក។ ពុទធបរ ិស័ទែខមរមនសិទក ធិ សងបូជនីយ ដឋនសំរប់ដំកល់រពះសរ ីរ ិកធតុេនទីណក៏បនកនុ ងរប
េទសកមពុ ជ។
តមពត៌មនថ
ចិនកុមុ យ ម និសប ត នគស់
េឃញរពះចងកូ មែកវរបស់រពះពុទធ េយងពុេំ ជឿនូវកររកេឃញ
79 េនះេឡយ េរពះតមរបវតតរិ ពះពុទធសសន ពុំេឃញមននិ យយថ
មនរពះចងកូ មែកវរបស់រពះពុទធេនរបេទសចិន
េឡយ េនះទំនងជផលូ វនេយបយ។
អំពីគនថធរុ ៈ និងវិបសសនធុរៈ ធុរៈកនុ ងរពះពុទធសសនមនពីរយ៉ ង គឺគនថធរុ ៈ បន
ដល់ករសិកសឲយយល់ពកយេរបៀនរបេដរបស់រពះពុទធ ែដល សពវៃថងរពះសងឃកំពុងសិកសេរៀនសូរត
ែដលេហថពុទធិក
ិ សិកស។ វបសសនធុ រៈ បនដល់កររបតិបតតត ិ មពកយេរបៀន របេដរបស់រពះពុទធ។ ធុរៈទំងពីរេនះេហយែដលពុទធបរ ិស័ទ ជពិេសសរពះសងឃគបបីអនុវតត។ បនេសចកតថ ី សិកសឲយ យល់ផងរបតិបតតត ិ មផង េទបេឈមះថ អនុវតតតមរពះពុទធ សសនបនេពញេលញកនុ ងកររ ំេដះទុកខ។
សមណសិសសនិងសមណនិសសិតែដលកំពុងសិកស ិ េលកពុរំ បតិបតតវិ បសសនធុ រៈេទ
រពះសងឃ ពុំែមន
គឺេលកជអនកមនសីល
តមលកខណៈជសមេណរនិងភិកុ េខ ហយ ប៉ែុ នតេលកពុទ ំ ន់
ិ បនរបតិបតតិសមថកមមដឋននិងវបសសនកមម ដឋនឲយបន
េពញេលញេដយជប់ករសិកស។ អនកសិកសែផនកពុទធិកសិកស
ិ យមនរបេយជន៍ណស់សរ និងែផនកធមមវន័ ំ ប់អភិវឌឍន៍រពះ ពុទធសសនឲយបនចំេរ នលូតលស់។ េបរពះសងឃសមណ ឹ សិសសនិងសមណនិសសិតមនករេចះដងេរច នជករបណុ ត ះ
80 ធនធនមនុសស
ឹ គឺរពះសងឃអនកេចះដងអចជួ យពនយល់បំភលឺ
សមរតីែខមរឲយយល់អព ំ ីពកយេរបៀនរបេដរបស់រពះពុទធ និង ជួយសងគមជតិកុ ង ន ែផនកសីលធម៌នង ិ សងគមកិចច។ េលកមន ៌ ងពកយរ ំលឹកទូនមន សមតថភពសរេសរេសៀវេភធម៌អថនិ
ឲយែខមរសមបណ ឹ េផសងៗ េដមបី ់ ំេណះេចះដងឲយ ូ ៌ ឯកសរផតលច ែខមរតមរយៈករអនេសៀវេភទំងេនះ។ ចំែណក រពះសងឃ មួយែផនកេទៀត
ិ បនរបតិបតតធ ិ ម៌ជសមធិឬវបសសនេន
តមអរសមននកនុ ងរបេទសកមពុ ជ សងឃអនកសិកសែដរ
ក៏ពុំគរួ េទរ ិះគន់រពះ
េរពះេដយសររពះសងឃសិកសមនចំ
ឹ េណះេចះដងេនះេហ យ
បនជសមបណ រពះពុទធ ូ ៌ កបនចបប់ ួ
ិ សសន ែដលអចឲយអនកចំេរ នវបសសនយកមកអនេដមបី ំ យកនុ ងកររបតិបតតិធម៌។ ជនួ បញ ហ រពះសងឃពក់រទនប់េជង មនរពះសងឃៃនអរសមែដលរបតិបតតធ ិ ម៌ខលះមិនពក់រទ េបេធវប នប់េជង នដូេចនះ ជកររបេសរេហយ ប៉ែុ នតកឲ ុំ យនិ យយប៉ះពល់ដល់រពះសងឃែដលមិនបនអនុវតតដេូ ចនះ។ េរឿងពក់រទនប់េជងេនះ
ុ ងៃរព េបរពះសងឃេធវធ ត ុ ងគេដរកន
រពះពុទធមនពុទធនុញញតឲយរពះសងឃពក់រទនប់េជងពី រជន់
េទបួនជន់ េរពះខលចជន់បនល កលណជន់បនលមុតរពះ បទនំឲយមនជមងឺ
កលណមនជមងឬ ឺ មនអពធពុំអច
81 ធ េដរេធវ ត ុ ងគបនេឡយ។ េរកពីេនះ ករពក់រទនប់េជង េដរតមផល ិ ក ុ កដជអបតតត ិ ច ូ បំផុត។ ូ វធមមតថរតូវអបតតទ េរឿងអបតតិទក ុ កដេនះ
មិនថពក់រទនប់េជងេទ
ែដលរតូវ
អបតតិេនះ គឺរគន់ែតងកខលួ នមិនសមបនតច ិ ក៏រតូវអបតតទ ិ ុកកដ ែដរ។
នបនរតូវអបតតទ េបពក់រទនប់េជងមិ ិ ុកកដ
ិ ករជះ
យនតយនរគប់របេភទ ដូចជយនតេហះ រេទះេភលង រថយនត ទូក កណូត កប៉ ល់ សុក ី ូ ល ម៉ត ូ ូ រេទះេសះ រេទះេគជេដមពុ ំ
ិ យរបស់រពះពុទធអនុញញតឲយ ិ អចជះបនេឡ យ េរពះគមនវន័ ិ ិ ជះបនេឡ យ។ ប៉ែុ នតអចជះបន េដយរគន់ែតសំែដងនូវ ភពជអនកមនជមងឺ
គឺេធវដ ំេណរផលូ វឆងយអចហត់េហវមន
ជមងឺ កលណមនជមងព ឺ អ ុំ ចរបតិបតតធ ិ ម៌បនេឡយ។ យ៉ ង ណមិញ
ែំ មនេដមបី លអ ករពក់រទនប់េជងពុ ំ េទ
គឺេដមបី
ឲយមនអនម័យកុឲ ករពរកុឲ ំ យមនជមងឺនង ិ េដមបី ំ យេកតេរគ ដូចេដរតមផល ូ វមនេរគះមនថមរតូវមុតេជង
កែនលងចក់េក
ស៊រូ តូវេកតរពះបទរលកេជង កែនលងមនភក់មនរចំេដរេទ នបន ករេសលៀក របឡក់រពះបទ។ េបពក់រទនប់េជងមិ សបង់េរគងចីពរក៏ពុំបនែដរ ក៏ដច ូ គននឹងករគង់េនកនុ ងកុដិ
ក៏ពប ុំ នដូចគន ប៉ែុ នតអចេរបរបស់នង ិ គង់េនបន េបពិចរ ណតមធម៌បចចេវកខណញញណថ
ករេរបរបស់សបង់ចីពរ
បទ និងេនកនុ ងកុដិ េដមបី ិ បំងេករខ តិ៍ ម សករពរខយល់កេំ ដៃថង
សតវតច ូ សតវធវ ំ ទិចឬខំជេដម។ េបតមន័យេនះ រទនប់
82 េជងអចពក់ បន
េបសែំ ដងភពជអនកមនជមងឺនិងភព
ន មនអនម័យដូចេពលមកេហយ។ េបពក់រទនប់េជងមិ ករពរកំេដៃថងករពរេភលៀងក៏ពុំបន បន ករបំងឆរតេដមបី ឹ ែដរ។ រពះពុទធបនរតស់ដងកនល ងេទបនជង២៥០០ឆនំមក េហយ
ិ មកដល់េពលេនះវទយសរសត បនលូតលស់ចំេរ ន
ែដលសមភរៈខលះកនុ ងសម័យពុទធកលពុំទន់េកតមន
រពះសងឃសម័យេដមលូ តរពះហសតឆន់ចងហន់កុ ង ន បរត
េនះ
ដូចជ ឥឡវូ
រពះសងឃឆន់ចងហន់េដយេរបសលបរពនិងសមជេដម។
េបរពះពុទធគង់េនរហូតមកដល់េពលេនះេហយទត់េឃញ េហតុករណ៍ដូចេពលមកេហយេនះ រពះអងគពត ិ ជអនុញញត កនុ ងករពក់រទនប់េជងេនះពុ ខ ំ ន។ េបពក់រទនប់េជងេទ មិនបច់ឲយេគយកទឹកមកលងរពះបទឲយពិបកេគេទ
េដយ
ី ទ ល់ េគមិនរបេគនឲយជន់េលអសនៈមនដ ៏ េដរជន់ េលដផ លអរបស់េគេទ
៏ មុនេពលែដលលងសំអតរពះបទដរកខវ ក់
េនះឲយសអតសិន។
េសចកតប ី រ ិសុទធនង ិ មិនបរ ិសុទធ
ពុែំ មន
សថត ិ េនេលករពក់រទនប់េជងឬមិ នពក់េនះេទ គឺសត ថិ េន ិ េលករលះបង់អំេពអរកក់វញេទ។ មួយេទៀត ពុែំ មនដូចអនក ិ ខលះយល់ថ អបតតទ ិ ក ុ កដរួមគនេរចនេទកលយជអបតតិបរជក ិ យណនិយយដូេចនះេឡយ។ អបតតទ េនះេទ គមនវន័ ិ ុកកដ េនែតអបតតទ ិ ក ុ កដពុំអចេទជអបតតអ ិ េវី ផសងេទៀតេទ េទះបី ិ យេឡយ។ រួមគនេរចនរប់លនក៏េដយ កុយ ំ ល់រជុលខុសវន័
83 េបអនកមិនពក់រទនប់េជងរបរពឹ តតខស ុ ចិតតមន ិ បរ ិសុទធ ក៏មិន ហ បនតច ិ បនតួ ច រគន់េបជងេគពក់រទនប់េជងែដរ។ ដូេចនះ បញ កុឲ ំ យែចកជបកសជពួកនំឲយែបកបក់សមគគក ី ុង ន សងគមអនក
កន់រពះពុទធសសនេឡយ។ សូមកុវ ំ យតៃមលរជុលថ អនក មិនពក់រទនប់េជងជអន កបរ ិសុទធេឡយ។ បញ ហ រពះសងឃកន់បចច័យ អំពប ី ញ ហ មិនឲយកន់មសឬរបក់ គុណសមបតតរិ បស់ រពះសងឃគឺជអនកមិនេលភមនេសចកតីសេនតស ករមន មសឬរបក់នំឲយមនេសចកតេី លភ
ឲយេរតកអរចំេពះែត
បចច័យ៤គឺចវី របចចយ ័ បិណឌបតបចចយ ័ េសនសនបចចយ ័ និងគិ
លនេភសជជបចចយ ័ ែដលជទីអរស័យរបស់អនកបួសខនមិន បន។ េបមនអនកឧបតថមភេហយ រពះសងឃមិនបច់កន់បចចយ ័ ែដលេហថរបក់កល ៏ េអ ហយដូចជរពះសងឃកែនលងសមធិ ិ និងកែនលងវបសសនខល ះ
ប៉ែុ នតកឲ ុំ យនិយយប៉ះពល់ដល់រពះ
សងឃែដលកន់របក់េនះ។ ទុកកដបនតច ិ ប៉េុ ណណះ
អបតតិបចិតតិយៈធំជងអបតតិ
កឲ ែដលរពះពុទធហមេរពះេដមបី ុំ យរពះ
សងឃជប់ចិតតកុ ង ន ន័យេលភ។
មិនថែតមសឬរបក់េទ
សូមបីរពះសងឃមនបចច័យ៤ែដលេគរបេគនេរចនេហយជប់ ចិតតកម ៏ នលកខណៈដូចគន។ ១.មសឬរបក់
អងគរបស់មសឬរបក់មន៣គឺ
២.ទុកដក់ជរបស់ខួ លន
៣.េរតកអរចំេពះ
84 មសឬរបក់េនះ។ េបរពះសងឃមិនកន់របក់េទ ឲយេគទុក ដក់ឲយែតេរតកអរចំេពះមសឬរបក់ែដលេគទុកដក់ឲយ េនះ ក៏មនលកខណៈដូចជរពះសងឃកន់ផទល់ែដរ។ េបរពះ សងឃកន់បចចយ ័ សំរប់កសងមិនរតូវអបតតេិ ទ េរពះខវះអងគ មួយ គឺទក ុ ដក់ជរបស់ខលួ ន។ របក់េនះជតំណងបចច័យ៤ េពលែដលសេមតចរពះសងឃរជ ជួន-ណត គង់េនបនមន ី េថរដកថ សម័យេនះេជៀសពុរំ ច ួ ពីករកន់បចច័យេទ េបមន ិ ដូេចនះេទ រពះសងឃមិនអចរស់េនបនេឡយ
ដូេចនះេបរពះ
សងឃណមនមេធយបយមិនកន់បន សូមកុំរ ិះគន់អនកកន់ កុឲ ំ យែបកបក់បកសពួក េរពះរពះសងឃបុថុជជន គមនបរ ិសុទធ ជងគនេទ។ ដូេចនះេហយបនជ អចរយែដលឈលសៃវែតង បវរណនូវរបក់ែដលរបេគនេនះ បចច័យ៤។
ឲយេលកេរតកអរជ
85 ១៦- អំពអ ី បីយជ ៍ ំេនឿ ផទយ ុ ពីរពះពុទធសសន ឹ មនពុទធបរ ិស័ទែខមរជេរចន ែដលចង់ដងករពិ ត អំពី ំ ករបេងកត ជេនឿេផសងៗរបស់ ែខមរខលះេនរបេទសកមពុ ជ ដូចជ
ឹ េតរតឹមរតូវតមករពិត សេមតច ជួន ណតដងជតិ ជេដម របស់រពះពុទធសសនឬេទ? េដយចង់រកសតៃមលរបស់រពះពុទធសសន េយងសូម
េឆលយ េទនឹងសំនរួ ខងេលេនះ េដយេយលេទតមរពះពុទធ ី ដកនិ ងេដយចិតតបរ ិសុទធ គមនបំណងបំផលញផលរបេយជន៍
របស់ជនណេឡយ។ ំ ជេនឿរតឹ មរតូវរបស់រពះពុទធសសន
ំ គឺជេនឿេល កមម
ិ ឧ ំ ផល។ ជេនឿរបសចកករពិ តនំឲយមនវបតត ិ បសក ដូច ិ ទ ិ ិទំងរបំគឺ េកតុហល មងគលេិ ក េហតិ ជវបតត ិ ប ី ីៃនវបតត ។ គឺមនជេនឿ ំ ែរបថ ឧបសករបកបេដយមងគលភញក់េផអល េទេលេហតុករណ៍ណមួយ ែដលរបសចកករពិត ែដល េគលេដអវម លភៈសកកេគរបឌិតេឡងេដមបី ី ួយ មនេដមបី េគលេដនេយបយ េដយមេធយបយែដល រៈ និងេដមបី ំ យកមកេរបរសបេទតមជេនឿរបស់ ែខមរ។ កនុ ងកលមសូរត រពះពុទធសែំ ដងកុំឲយេជឿតមអករៈ
១០យ៉ ង មនមិនឲយរបកន់េជឿេដយឮតមគន េដយករ
86 សនិនដឋន
គឺេដយករចូលចិតតតមអករៈខងេរកជេដម
េឡយ។ ប៉ុែនតមន ុ នឹងេជឿជយ៉ ងណ រតូវពិនត ិ យពិចរណ និងេធវក រពិេសធន៍ឲយបនលអត ិ លអនជ ់ មុនសិន។ យ៉ ងណ មិញ ពុទធសសនិកជនែខមរេបឮករេឃសនេរឿងអវម ី ួយ កុំ អលេជឿមុនពិចរណរកករពិត
េបមន ិ ទន់ចបស់ខួ ន ល ឯង
ំ យ េដយសកសួរអនកេចះដងរពះពុ ឹ េទ គួររកជនួ ទធសសន ំ សអនុវតតខស ុ នំឲយខូចរបេយជន៍ ចបស់លស់ េរពះជេនឿខុ
មននំឲយខតបង់រទពយសមបតិតជេដម។
េពលេនះ
េយង
ំ េលកយកែតអបីយជ ៍ េនឿខល ះនំឲយខូចរបេយជន៍សធរណ ជន និងនំឲយខូចតៃមលរបស់រពះពុទធសសនមកេរៀបរប់ដូច តេទេនះ៖ ឹ មុននឹងេលកយកបញ ហ សេមតចជួន-ណតដងជតិ ំ េនទូលរពះរជ េយងសូមេលកយកេរឿងរ៉ វជអបីយជ ៍ េនឿ ិ ខលះែដលបនេឡង េហយឥឡវេនះបនបត់ បង់វញេហ យ។ ូ
រគួសរែខមរមួយេនរបេទសកមពុ ជ បនេឃសនអំពី
កូនេគរបស់ខួ ន ល ែដលេទបនឹងេកតថជរពះេគ េនះេកតមកគមនដុះេរម។ ថវយបងគស ំ េុំ សចកតស ី ខ ុ
េដយេគ
អនករសុកខលះេជឿបននំគនេទ
មនអនកខលះរតងយកទឹកេនមកូន
េគេនះេទេធវជ ថនំ។ អនកមចស់េគក៏បនលភសកករៈខលះ។ េសចកតព ី ត ិ
កូនេគែដលគមនេរមេនះជេគមនកយ
សមបទពុរំ គប់រគន់ ចត់ជេគអភ័ពវ ជេគពិករ ែដល
87 យូរៗមនមួយជករធមមតពុែំ មនចែមលកអវីេឡយ ពុគ ំ រួ េជឿថ ជអនកមនបុណយេឡយ។ មួយេទៀត
រពះេគរពះែកវ
គឺជេរឿងមួយែដលេគ
ែតងកនុ ងសម័យលែងវក េពលែដលេសៀមចូលមកឈលនពន
របេទសកមពុ ជ។ រពះេគជតំណងគមពរី កបនចបប់ របស់ែខមរ ូ
ែដលេសៀមរបមូលយកេទ។ ឯរពះែកវ ជតំណងអនករបជញ ែខមរ ែដលេសៀមនំយកេទ។ េរពះេសៀមចង់បនគមពរី កបន ួ ចបប់នង ិ អនករបជញែខមរ
េគឲយលូតលស់ចំេរ ន។ ិ រលបេទវញ
យកេទជួយអភិវឌឍន៍របេទស េដមបី ំ មិនយូរប៉ុនមនជេនឿេនះបនសប
ប៉ែុ នតអនករសុកខលះបនខតបង់រទពយសមបតិត
ំ េដយផតលឲ ់ យអនកមចស់កូនេគេដយសរជេនឿខុ ស។ េរឿងេលកតលងងអ ់ យុែវង ជេរឿងមួយែដលេលក តចស់មនក់េនរបេទសកមពុ ជ បនតំងខលួ នឯងថ តលងង់
អយុែវង េហយេបអនកណេជឿគត់ អនកេនះនឹងបនេសចកតី សុខ។ គត់នយ ិ យថ គត់ែតងែតទក់ទងជមួយរពះឥនទ េបគត់ចង់ដឹងអវម ី យ ួ ែតងែតសួររពះឥនទ។ មនអនកេជឿខលះនំ គនេទសុេំ សចកតស ី ខ ុ ពីគត់ េដយយកវតថុ េផសងៗ និងរបក់ ខលះេទជូនគត់
ឲយគត់សរូ តធម៌ជន ូ ពរ។
លភសកករៈក៏
េឡងដល់គត់យ៉ងេរចន រហូតគត់េធវបនរបសទនិងផទះ ិ ប៉ែុ នតេធវឲ ជេរចនខនង។ េរកយមកបនរតូវសបេទវញ យអនក េជឿ ជពិេសសអនកេជឿេរចនេនបរេទស រតូវចំណយរបក់
88 ជេរចន។ សូមពិនត ិ យេមលអនកេជឿ គត់បនរបប់ថគត់ជ មនុសសលងង់ េហតុអវីបនជេជឿមនុសសលងង់ េតមនុសសលងង់ អចជួយអវីបន? រពះពុទធសែំ ដងថ េសចកតស ី ខ ុ ទុកខចេំ រ នវ ិ នសរតូវសថត ិ េនេលអំេពរបស់ខួ ន ល រតូវសងលអ
េបចង់បនេសចកតស ី ខ ុ
ពុអ ំ ចសុេំ សចកតស ី ខ ុ ពីអនកដៃទ
ដូចពីតលងង់
បនេឡយ។ មនបុរសមនក់តំងខលួ នជតបស
េនមតុ ច ំ បរអំេព
ី បននិយយថ េបេគយកវតថុ េផសងៗេទកប់កុ ង ន ដបនចំ នួន
ពីរបីឆនំ នឹងកលយជមស។ មនែខមរខលះ ជពិេសសែខមរេន បរេទស
ី េដយេឃញករេឃសនតមរយៈវេដអូ
េដយ
ចង់បនមស ក៏យកវតថុ េផសងៗតមករតរមូវរបស់គត់ េទ
ី លុះរគប់ឆនំតមករកំណត់ ក៏េទគស់េមលមិន កប់កុ ង ន ដ។ េឃញមស េឃញែតវតថុ េនះកលយជចំណីដី សូមបីសរមនទីរ ែដលបុរសេនះបនឲយេគកសងពីដី
ក៏រតូវរេបះបក់រសុត
ឹ េហយរលំ។ ទំរំែតដងថខល ួ នេជឿខុស បនរតូវចំណយអស់
របក់ជេរចន
ទីបំផត ុ បុរសតំងខលួ នជតបសេនះរបមូល
ំ បនរបក់ជេរចន េហយរត់េគចខលួ នបត់េទ។ េនះជជេនឿ
ខុស
េដយមិនបនពិចរណថ
េតវតថុ េផសងៗដូចជេលព
កប់េទ អចកលយជមសបនឬេទ? េរគឿងេធវព ីេឈជេដម
មនបុរសមនក់េនកមពុ ជ តំងខលួ នថរពះពុទធមកចូល
រូប។ កនុ ងភទទកបបមនរពះពុទធរតស់៥រពះអងគ គឺរពះពុទធរពះ
89 នមរពះកកកុ សេនធ រពះេកនគមេន រពះកសសេប រពះសម
ណេគតម និងរពះសិអរយេមរតីយ៍ ែដលនឹងបនរតស់កុ នង
េពលខងមុខ។ េនេពលបុរសេនះចូលរូបរពះពុទធរពះនម រពះកកកុ សេនធបននិយយេទកន់រពះពុទធរតស់េរកយមក
េទៀតថ េលកបអូ ន ដូចេហថេលកបអូ នរពះេកនគមេន ជេដម។
ពុំអចជករពិតដូេចនះេឡយ
េរពះរពះពុទធបន
រលត់ខនធបរ ិនិពវនេហយ មិនរតឡប់មកភពថមេី ទៀតេទ ិ ញ ណមកសណឋិត មនរពះវញ
គឺពុំ
ឬមកចូលរូបដូចជបិសច
ដូេចនះេឡយ។ ឹ អំពីសេមតច ជួន ណត ដងជតិ ន ឆនំ២០០៧ បុរសមនក់េឈមះ ធន -វុទធី អយុ៣១ឆនំកុ ង
េនះបនកសងវតតទល ូ រពះរជ
ឃុេំ ពបន
រសុកេកះធំ
េខតតកណ ត ល របេទសកមពុ ជ។ េលក ធន-វុទធី មិនបនបួស
េទ េនជរគហសត េសលៀកពក់ស េហយទុកសក់ដូចរគហសត ធមមត។ សពវៃថងេនកនុ ងវតត មនរពះសងឃជង២០អងគ ែដល បំបួសេដយេលក ធន -វុទ។ ធី េដយេឆលយ តបេទនឹងសំនរួ
ឹ ែដលេគចង់ដងអំ ពីភពខុសរបរកតី ែដលរគហសតបប ំ ូសរពះ សងឃ េលកធន-វុទេធី ឆលយថ គត់ជអនកមនបុណយ គត់ បនសំេរចធម៌ជន់ខពស់ គមនរពះសងឃណអចេធវឧបជឈយ៍ គត់បនេទ
គត់អចបំបួសរពះសងឃបន។
េនះជសំដី
90 របស់អនកែដលគំរទគត់និយយរបប់។ ទំងឡយពិចរណេមល
សូមពុទធបរ ិស័ទ
ំ េតមនអនកជនញករខងរពះ
ពុទធសសន ឬគណៈកមមករឯកេទសខងរពះពុទធសសន ឲយតៃមលថ គត់ជអនកមនបុណយ បនសេរមចធម៌ជន់ខពស់ ពិតែមន េរកពីករឲយតៃមលែតខលួ នគត់។ មួយេទៀត រគហសត ជហឹនេភទ
ពុអ ំ ចបំបួសរពះសងឃជឧតតមេភទបនេឡយ
គឺផុ យ ទ នឹងពុទធបបញញ តិត។
េរគឿងអលងករមសេពរជខលះ ជែកវ មុនេី ជតិ ដូចជ
ចិេញចៀនបេនតងក កងៃដ និងេរគឿងអលងករេផសងៗេទៀតជ េរចនបនយកមកលក់ពសេពញេនបរេទស។
អនកែដល
យកមកលក់េនះអះអងថ បនមកពីទល ូ រពះរជ។ េរគឿង អលងករទំងេនះមនតៃមលរប់រយដុលលរ។
អនកលក់បន
េឃសនថ ែកវមុនីេជតិេនះសកតស ិ ទ ិ ណ ធិ ស់ អនកណជវ នឹងបនសុខចំេរ ន េដយធមមតេទ
េរពះេរគឿងទំងេនះពុែំ មនេកតេឡង
គឺេកតេឡងេដយរពះអងគមចស់ ធន -វុទធី
យកមកពីភ។ នំ សូមពុទធបរ ិស័ទទំងឡយពិចរណ េតេរគឿង អលងករទំងេនះពិតជបនមកពីភនំ ឬពួកេទវត របទនឲយ គត់ េតគរួ េជឿបនេទ? េតភឯ នំ ណែដលមនេរគឿងអលងករ ទំងេនះ េហតុដច ូ េមតចបនជអនកដៃទេទៀតមិនេឃញ? អនក ំ ជនញករខងេរគឿងអលង ក រអចពិនត ិ យេមល
ឹ នឹងដងករ
ពិតថ ជេរគឿងអលងករពិតមកពីភនំ ឬជេរគឿងអលងករេគរក
91 ៃឡៃចនេនភនេំ ពញ ឬេនសហរដឋអេមរ ិក? ពកយេឃសនថ ពក់េទបនសុខចំេរ ន ជពកយមិនរសបតមន័យរបស់រពះ ពុទធសសនេឡយ េរពះរពះពុទធពែុំ ដលសំែដងថវតថុ េផសងៗ ថឲយសុខដល់មនុសស េរកពី មនេរគឿងអលងករេនះជេដម អំេពលរអ បស់ខួ ន ល េឡយ។
េនះជករេឃសននំឲយពុទធបរ ិ
ស័ទែខមរភ័នតរចឡំ។ ចំេពះបញ ហ ថ របក់ែដលបនមកពីករ ិ លក់ដរូ គឺយកេទកសងកុដិ រពះវហរ និងរពះពុទធរប ូ យ៉ ង ធំៗ
ឲយរពះពុទធសសនលូតលស់ចំេរ នេទេត។ េដមបី
េឃញមនករកសងខលះដូេចនះែមន
េគ
ប៉ែុ នតចន ំ ន ួ របក់េផសងពី
េនះ ែដលមិនបនយកេទកសង គមនគណៈកមមករណពិ ឹ និតយឲយដងករពិ តេឡយ។ ិ ភជប់ជមួយរពះឆ េគេឃញរូបេលក ធន-វុទធី ផតត យលកខណ៍សេមតចជួន-ណត
ែដលេគយកមកផសយេន
បរេទស។ រតង់ថគត់ពីេដមជសេមត ច ជួន -ណត ឬពុែំ មន ំ ករពិតេទេនះ គមនអនកជនញករខងរពះពុ ទធសសនណ ថេទ
េរកពីខួ ន ល គត់ថខលួ នគត់។
ឥឡវេនះេគេឃ ញរូប ូ
មួយែបលកេទៀត គឺរប ូ េលក ធវ -វុទធី ដក់ចក ំ ណ ត លរពះពុទធ
រូបទំង៤រពះអងគ ែដលជសញញបញ ជ ក់ថ ខលួ នគត់ជរពះ
សិអរយេមរតីយ។ ៍ សូមបញ ជ ក់ថ កនុ ងភទទកបបមនរពះពុទធ រតស់៥រពះអងគ
ឥឡវេនះបនរតស់ ៤រពះអងគេហយ ូ
េន
សល់ែតមួយរពះអងគេទៀតនឹងរតស់េនេពលខងមុខ គឺរពះ
92 សិអរយេមរតីយ៍ ែដលេគដក់រប ូ េលក ធន-វុទធី េនចំកណ ត ល
េនះឯង។ េបតមរូបភពែដលេគយកមកផសយេនបរេទស េនះបញ ជ ក់ថ ឆកទីមយ ួ គឺេលក ធន -វុទធី ជសេមតចជួនិ ណត ឥឡវឆកេនះជតសបេហ យ ក៏បេងកត ឆកមួយេទៀត ូ
គឺខួ ន ល គត់ជរពះសិអរយេមរតីយ។ ៍
េបេយងតមរពះពុទធសសនែផនកសេមធន៨យ៉ ង
ែដលអចេទជរពះេពធិសតវបន អចសំេរចជរពះអរហនត
បនជួបនឹងរពះពុទធអងគណមួយ
បនបួសកនុ ងសសនរពះពុទធជេដម បស
គឺកុ ង ន អតតភពបចចុ បបនន
មនទំនយពីរពះពុទធថ
ដូចជរពះសុេមធត
តបសេនះេនអនគតនឹង
បនរតស់ជរពះពុទធ រពះនមរពះសមណេគតម។ ដូេចនះ លកខខណឌេនះ
ពុម ំ នកនុ ងេលក ធន -វុទេធី ទទូលរពះរជ
េឡយ។ ប៉ែុ នតមនេលកតមនក់ែដលគំរទទូលរពះរជបន េពលថ េលកធន -វុទធី ពុទ ំ ន់តំងខលួ នជរពះសិអរយេម-
រតីយេ៍ នេឡយេទ េបមនរូបភពែបបេនះពុំែមនេចញពីគត់ េឡយ។ ិ អំពក ី រេឃសនបុណយកឋនេនបរេទសយកេទ ទូលរពះរជ
ិ ណយកឋនឆ េបតមអនកផសយរកអនកេដមបុ នំ
២០០៧េនះនិយយថ
េគរកឲយបន៥ពក់ៃរតេទ១មុន ឺ ៃរត
កនុ ង១ៃរត២០០ដុលលរ។ អនកេឃសនបននិយយថ េបបង
ិ បអូ នណបនទទួលេធវប ណ ុ យកឋន
នឹងបនបុណយទន់ហន់
93 េហយនឹងបនជួបរពះសិអរយេមរតីយ៍ េរពះេលកធន-វុទធី ុណយ ជតួអងគរពះសិអរយេមរតីយ។ ៍ េយងពុរំ បឆំងនឹងករេធវប
ិ កឋនេទ ប៉ែុ នតេយងមិនយល់រសបចំេពះករេឃសនរេបៀប េនះ
េរពះជេរឿងពុព ំ ត ិ
នំឲយពុទធបរ ិស័ទែខមរភ័នតរចឡំខូច
តៃមលរពះពុទធសសន េបនយ ិ យែបបេនះែមន។ ិ បញ ហ មួយអំពក ី ររកលរគងបុណយកឋនេនះ េបគត់ ិ រកលរគងកឋនេដយខល ួ នឯងកតី
របេគនរពះសងឃឲយរកល
ិ យ តមរពះវន័
មិនថរគហសតេទែដលមិន
ិ កឋនកត ី
ិ មិនេឡងជកឋនេឡ យ
របស់រពះពុទធ។
ិ យបញញ តតិ េរពះខុសពីវន័
ិ អចរកលរគងកឋន សូមបីសមេណរក៏មិនអចរកលរគង ិ កឋនបនេឡ យ។ មួយេទៀត េបករបំបស ួ េនះមិនេឡងជ ភិកុ ខ
រពះសងឃទំងេនះ
ិ ក៏មន ិ អចរកលឲយេឡងជកឋន
បនេឡយ។ បញ ហ មួយេទៀត
ី េគេមលវេដអូ ែដលថតមកពីទួល
រពះរជ េលក ធន -វុទប ធី នេពលថ ពលរដឋែខមរមិនបច់ រពួយបរមភេទ បនតច ិ េទៀតអនកមនបុណយនឹងេចញមក េហយ ី របស់ែដលបនបត់បង់េទមនទឹកដជេដម ិ ែខមរវញ។
េបពកយែដលេគរបប់េនះ
នឹងបនមក
គត់េពលពិតែមន
េនះគួរឲយសតយ េរពះផទុ យពីពកយរបស់រពះពុទធ គឺរពះពុទធ
សំែដងថ េសចកតស ី េំ រចរគប់យ៉ងេកតមកពីេសចកតព ី យយម
ី មិនខចល ិ រចអូសេដកចំសណ ំ ង។ មិនថែតដែដលបត់ បង់
94 ិ ី ុ ងរពំែដន េទ ែដលមិនរតូវបនមកែខមរវញ សូមបីែតទឹកដកន
បចចុ បបននេនះ
ី រជ របេទសទំងពីរកំពង ុ ែតរ ំកិលចូលមកដែខម
បនតេទៀត។
ចំេពះបញ ហ ទូលរពះរជេនះ
រកសួងធមមករនិងរក
សួងសងឃរជគមនរបតិកមមអទ វី ំងអស់។ េយងយល់ថ មន ឹ អនកធំជន់ខពសេ់ នពីេរកយ េបេទះបីេគដងថមនករខុ ស ឆគងខលះតមផលូ វរពះពុទធសសន ក៏េគរតូវែតបិទែភនក េរពះវ
ិ េយងចង់ឲយ មនរបេយជន៍ែបបណមួយ។ ចំេពះេយងវញ រពះពុទធសសនលូតលស់ចេំ រ នកនុ ងភពបរ ិសុទ។ ធ
េយងមិនយល់រសបេធវសណ ំ ង់តមរពះឥនទរបប់
មួយេទៀត
ឬតមគំ
និតខលួ ន ផទុ យពីពទ ុ ធរបវតតន ិ ិងរចនបថែខមរ ែដលេធវឲយបចច័យ ែដលេគបូជ េទជគមនន័យ។
95 ១៧- ពកយសូមខមេទស អចចេយ េន ភេនត អចចគម យថពេល យថមុេឡហ
យថអកុសេល េយ មយំ ភេនត កេយន វ វចយ វ មនស វ ពុទធសស វ ធមមសស វ សងឃសស វ អគរវ ំ អករ ិមហ េតសំ ិ េន ភេនត ភគវ អចចយំ អចចេត បដគណ ហ នតុ អយតឹ សំវរយ។ ៏ េរ ន បពិរតរពះករុណទំងឡយដចំ
េទសកំហស ុ
ែដលរបរពឹតតកនលងរគបសងកតេ់ ហយនូវខញុ ំរពះករុណទំង
ឡយ តមេដយខញុ រំ ពះករុណទំងឡយ ជមនុសសលងង់
េខល ជមនុសសវេងវង ជមនុសសមិនឈលស បពិរតរពះករុណ ៏ េរ ន ទំងឡយដចំ េហយ
ែរកងខញុ រំ ពះករុណទំងឡយ
នូវេសចកតីេលមស
បនេធវ
មិនេគរពដល់រពះពុទធជមចស់កតី
ដល់រពះធម៌កតី ដល់រពះសងឃកតី េដយកយកតី េដយវចកតី ៏ េរ ន សូមរពះករុ េដយចិតតកតី បពិរតរពះករុណទំងឡយដចំ ណទំងឡយ អត់េទសនូវកំហស ុ េនះ ដល់ខុ រញំ ពះករុណ ទំងឡយ
េរពះអំេពៃនេទសេនះ
ជេសចកតខ ី ុសពិត
នង េដមបី ឹ បនសរងួម គឺថនឹងរបរពឹតតឲយលអេទខងមុខេនះ េហង។
96 ពកយថវយខលួន មយំ ភេនត សុចរិ បរ ិនិពុ ត ធ មបិ តំ ភតវនតំ សរណំ គចឆម
ធមមញច ភិកុ ស ខ ងឃញច ឧបសេក ឧបសិកេយ េន ភគវ
ធេរនតុ អជជតេគគ បណុេបេត បណុេបត សរណំ គេត សរណំ គត។
៏ េរ ន បពិរតរពះករុណទំងឡយដចំ
ខញុ រំ ពះករុណ
៏ ទំងឡយ សូមដល់នវូ រពះដមនរពះភគ ែដលបរ ិនិពវន េទអស់កលយូរអែងវងេហយេនះផង
នូវរពះធម៌ផង
នូវ
រពះភិកុ ស ខ ងឃផង ជទីពឹងទីរឭក សូមរពះករុណទំងឡយ រជបនូវខញុ រំ ពះករុណទំងឡយថ
ជឧបសកឧបសិក
បនដល់េហយនូវរពះរតនរត័យ ជទីពង ឹ ទីរឭក េសមេ ដយ ី ិ តំងពីៃថងេនះជេដមេរៀងេទេហង។ ជវត
97 ១៨- ទសសនៈអំពព ី កយកពយ េតជៈខញស ំុ ង ពកយកពយេនះ េទបនឹងេកតេឡងមិនយូរប៉ុនមន ប៉ែុ នត មិនទន់រកេឃញអនកនិពនធ។ កំណពយេនះ បនរតូវពុទធសស និកជនែខមរេសទរ រគប់ទីកែនលងយកេទសូរតកនុ ងឱកសបញជប់
ពិធីបណ ុ យេផសងៗ។អតថបទេនះ មនន័យឲយតំងចិតតកុ ង ន េពល ័ លអ ប៉ុែនតេបែកពីរកែនលង បុណយទន ជបទកកគតិ មនអតថនយ
និងបែនថមខងចុងមួយវគគេទៀត នឹងរ ឹតែតលអេទេទៀត។ ឺ ែនលង «គំនត ិ ខញុ េំ កត ១. មួយកែនលងមនន័យពុស ំ វូ លអគក
ិ កំេណតខញុ ំមន» គួរែកដូេចនះវញ «គំនត ិ យល់រតូវ និពវន» ។
តមផលូ វ
២. មួយកែនលងេទៀត ខុសេជងកពយ គឺកែនលង «គុណ រគូឧប. ជឈយចរយ» រតូវែញកបទសមសនម គុណឧបជឈ យចរយឲយដច់ពគ ី ន គឺឧបជឈយ៍ និងអចរយ។ ពកយគុណរគូ ឧប. េទភជប់ពកយខងមុខ ជេជងកពយមិ នលអេទ។ ឯពកយ ជឈយចរយ
បនែតបីពកយ
េរពះបទកកគតិមនពកយ
ិ គុណឧបជឈយ៍ គុណរគូអចរយ។ បួនៗ។ រតូវែកដូេចនះវញ ៣. គួរបែនថមខងចុងមួយវគគេទៀត រតូវជ៥វគគគឺ ខញុ ស ំ ម ូ របថន
សូមមនរបជញ
សចចវថ
តេទខងមុខ
ភលថ ឺ ល មុះមុត
សូមឆលងផុតទុកខ
98 ដល់នព ិ វ នេហង។ បនទប់ពីែករួច មនរូបរងដូចខងេរកមេនះ េតជៈខញស ំុ ង េតជៈខញុ ំសង
សូមសុខសុភព
សំអត ិ សំអង
ឱនកយវច
រួចពីទក ុ ខ
ឆលងដល់េរតយមហ
េពលគឺនព ិ វ ន។ រគប់ជន់រគប់ជតិ គំនត ិ យល់រតូវ
កុឲ ំ យខញុ ឃ ំ លត
តមផលូ វនិពវន
ពីសល ី និងទន មគគផលជសពន
ដល់ឋនៃថលថល។
សូមជូនមគគផល
ចំេពះេទដល់
មតបិត
គុណឧបជឈយ៍
គុណរគូអចរយ គុណញតិក របំពរី សនតន។
ី នជត ី ជដូ សូមជូនមគគផល
រស់េនកតីណ
េលកមចស់ែចកឋន
ថកន សូមសុខេកសមកសនត កុសលេថកង ដល់ឋនផុតទុកខ។
ខញុ ស ំ ម ូ របថន
សូមមនរបជញ
សចចវច
តេទខងមុខ
ភលថ ឺ ល មុះមុត
សូមឆលងផុតទុកខ
ដល់នព ិ វ នេហង។