ព្រងឹង្រពះពុទធ
សន
េន្របេទសកមពជ ុ
េ
យ
្រពះេតជ្រពះគុណបណ្ឌិត ហុក
ព.ស.២៥៥២ គ.ស.២០០៨ www.hoksavann.org
វណ្ណ
មតិកអតថបទ ១. េគលបំណង
១
ំ ២. ជហរែខម រេនបរេទស ចំេពះរពះពុទធសសន
៥
៣. សកមមភពរបស់អងគករមនុសសធម៌ខលះ កំពុង បំផលញវបបធម៌ែខមរ
១០
៤. អំេណយរបស់សសនរគិសជ ត អវុធសមលប់ ពុទធសសនែខមរ
២១
៥. ជួយែខមរឲយរស់តមផលូ វកយ ប៉ែុ នតសមលប់វបបធម៌ែខមរ តមផលូ វចិតត
២៨
រពះសិអរយេមរតី
៣០
៦. អនកផសយរគិសស ត សនែខមរថ រពះេយស៊ជ ូ ៧. រពះពិតគឺរពះពុទធកុ ង ន រពះពុទធសសន
៣៥
៨. េបទទួលអំេណយមិនចូលសសនរគិសត េតទទួលបបឬេទ? ៩. របេទសកមពុ ជមនករសមលប់គនរប់លននក់ េតបណ ត លមកពីេហតុអវី?
៤៧ ៤៨
១០. ភពខុសគនៃនករេរបៀនរបេដឲយេធវលអ រវងរពះពុទធសសននិងសសនដៃទ
៥០
១១. កតពវកច ិ ចរបស់រពះសងឃចំេពះពុទធបរ ិស័ទែខមរ ៥៤ ១២. ផលរបេយជន៍ៃនករអភិវឌឍន៍រពះពុទធសសន េនតមជយែដនែខមរ
៥៧
១៣. នទីរបស់រកសួងធមមករនិងកិចចករសសន ៥៩
១៤. រពះពុទធសសនចុះេខសយ នំឲយរបេទសកមពុ ជ ិ េិ ទអនគត មនវបតត
៦៣
១៥. អជញធរែខមរគបបីពរងឹងពុទធសសន
៦៥
១៦. តៃមលរបស់រពះពុទធសសន
៦៧
១៧. េសចកតអ ី ំពវនវ
៧០
1 ១- េគលបំណង េសៀវេភែដលេលកអនកកំពង ុ អនេនះ
េកតេឡង
េដយមនបំណងរកសករពររពះពុទធសសន
ែដលជរព
លឹងនិងអតតសញញណែខមរឲយបនរ ឹងមំ។
េដយឆលងកត់
សរងគមជេរចនទសវតសរ ៍ របេទសកមពុ ជមនភពរកីរក និង
ិ យ។ លទធផលសរងគមបនបនសល់ទក ទន់េខសយរគប់វស័ ុ នូវ េកមងកំរព រសីេត មម៉ យ មនុសសពិករជេរចន។ ទិដឋភពែដល គួរឲយរនធតេ់ នះ
បនទញអរមមណ៍អងគករមនុសសធម៌នន
កនុ ងេលកបេញចញនូវសបបរសធម៌ ជយ ួ សេរងគះពលរដឋែខមរ ុ ជយ េដមបី ួ សរមលទុកខលប ំ កទំងេនះ។
េយងសូមែថលងអំ
៏ ណរគុណដរជលេរជចំ េពះសងគហធម៌របស់អងគករមនុសស ធម៌ទំងេនះ។ ផទុ យពីេនះ គួរឲយសតយចំេពះអងគករមនុសស ធម៌ខលះបនរបរពឹតតផុ យ ទ ពីេគលបំណងដូចេពលមកេហយ គឺអងគកររគិសស ត សនបនជួយសេរងគះរេបៀបជនុយ ិ បេញ ឆ តែខមរឲយេជឿសសនរគិសេត ទវញ។ េនះ
ពុំែមនជអំេណយមនុសសធម៌េទ
ិ ពុល សមលប់ពុទធសសនែខមរេទវញ។ ៏ ថល មត៌កដៃថល
អំេណយទំង ែតជវតថុ មនពិល
រពះពុទធសសនជ
ែដលមនតៃមលពអ ុំ ចកត់ៃថលបនែដលដូនត
ំ ែខមរបនរបគល់ឲយកូនេចជនន់ េរកយ។ ដូេចនះ កូនេចែខមរ គបបីនំគនរកសករពរមត៌កេនះ
េដយមិនលះបង់រពលឹង
2 ិ ញ ណរបស់ខូ ន វញ ល េទេជឿសសនរគិសត េដយរគន់ែតបន ទទួលអំេណយបនតច ិ បនតួ ចែដលជនុយបេញ ជ តេនះេឡយ។
សសនរគិសម ត ន ិ រតឹមែតបំែបកែខមរែផនកសសនប៉េុ ណណះ
េទ គឺេគបំែបកសងគមែខមរទំងមូល េបែខមរណចូលសសន រគិសត េគមិនឲយរប់អនអនកកន់រពះពុទធសសន ែរកងែខមរ ិ េនះរតឡប់ចូលកន់រពះពុទធសសនវញ។
ឹ េគមិនឲយដង
៏ គុណមតបិត ែដលជវបបធម៌ដមនតៃមល របស់ែខមរ ែបរជ ឹ ណែតរពះជមចស់របស់េគ ឲយដងគុ
េនះជករបំែបករចន
សងគមរគួសរែខមរ េធវឲយែខមរបក់ែបកសមគគគ ី ន ។ ពីមុនមក ែខមរសមគគគ ី ន េដយសរឥទធព ិ លរពះពុទធសសន ែខមរមន ឯកភពខងពុទធសសនលអណស់។ នដៃទ
ឥឡវេនះមនសស ូ
ជពិេសសរគិសស ត សនមកញះញងបំ ែបកបំបក់ ុ ុ
ែខមរឲយែខមរែបកបក់សមគគីគន។
កលលបិចៃនសសនរគិសត ែដលេគយកមកេរបមន អស េរចនយ៉ ង េដមបី ូ ទញយុវជនែខមរឲយេជឿសសនរគិសត ិ បេរងៀនភសអង់េគលស េហយេឆលៀតបេរងៀនសស េដយវធី នរគិសផ ត ង េដយយកអំេណយេទែចក េឆលៀតេឃសន សសនរគិសផ ត ង។
េគផសយេទេលកន ូ េកមងែខមរជអនីតិ
័ ជន ែដលជវយមិ នទន់េចះពិចរណរកករពិត េដយេរប មេធយបយលួងេលមបេញ ជ ត និងែចកនំចណ ំ ី សកររគប់ជ ឹ នេកមងឲយ េដមេធវ ជ នុយ។ ជួនកលេគយករថយនតមកដកកូ
3 េដរេលងកំ សនត និងឲយសបបយជមួយសិលបៈេផសងកនុ ងផលូ វ
កមគុណ។ េគទិញទឹកចិតតសស ិ សនិសសិតខលះ េដយផតលថ ់ វិ កឲយេរៀនសូរត
លុះចប់េគតរមូវឲយបំេរ សសនរគិស។ ត
ឧទហរណ៍ េគឲយជនជតិភគតិចេនេខតតរតនគិរ ី ចំនួន ១៦ នក់មកេរៀនេនភនេំ ពញ សសនរគិសត
ឹ េពលេរៀនចប់ឲយេធវជ សនូ លដកនំ
កនុ ងករទក់ទញជនជតិភគតិចេនេខតត
រតនគិរ ីឲយចូលកន់សសនរគិស។ ត មិនែតប៉េុ ណណះ ភញក់ងរ សសនរគិសប ត នបញុ ជ ះបញូ ជ លរពះសងឃរពះពុទធសសេន
វតតមយ ួ នទីរកុងភនេំ ពញថ េបរពះអងគសក ឹ េទជួយេឃសន ី ិ ឲយសសនរគិសត ពួកេគនឹងផតលរ់ បក់ែខឲយលមមចិញចម ឹ ជវត បន
ែតរពះសងឃេនះមនឧតតមគតិខពសច ់ េំ ពះរពះពុទធ
សសនមិនរពមេធវតមករបញុ ច ះបញូ ជ លេនះេឡយ ។ល។ សម័យអណនិគមនិយមបរំង
ចូលកន់សសនរគិសេត ឡយ យ៉ ងខលំងកលយ៉ ងណក៏េដយ។
ជនជតិែខមរមិន
េទះបីបរំងខំេឃសន មនចូលខលះែតតិចតួច
េរចនជជនជតិេវៀតណម។ សម័យែខមររកហម េគបនបំ បត់រពះពុទធសសនេនរបេទសកមពុ ជដល់ឫសគល់
ប៉ុែនត
ិ ញ ណ និងមេនសេញជត ែខមររកហមមិនអចបំបត់រពលឹងវញ នរបស់ពុទធសសនិកជនែខមរេទេលរពះពុទធសសនបន េឡយ។ ក៏ដច ូ គននឹងសម័យសេមតចប៉ បជនប៉ល ូ ទីពរី បនចំ ិ ណយថវករប់ រយលនដុលលមកផសយរគិសស ត សនេន
4 កនុ ងរបេទសអសុភ ី គអេគនយ៍
ប៉ុែនតេគមិនបនទទួលេជគ
័ េនរបេទសកមពុ ជេឡយ។ ជយ
េដយចលនេកតេឡងដូេចនះ
សសនិកជនែខមរមនកររបុងរបយ័តនជនិចច
នរគិសេត នះ
េទបេពលេនះ
ពុទធ
េរពះចលនសស
េបេធវសរបែហសនឹងមនេរគះថនក់ដល់ពុទធ
សសនែខមរ។ េរគះថនក់មួយេទៀត គឺរបព័នធចបប់ែខមរេនែត ំ ទន់េខសយ និងមិនបនអប់រ ំយុវជនែខមរជនន់ េរកយបែនថម ឹ េទៀតអំពត ី ៃមលរពះពុទធសសនឲយយល់ដងកន់ ែតចបស់ េឡង។
ភពទន់េខសយទំងេនះរួមទំងពលរដឋែខមរសពវៃថង
េនះមនភពរកីរក និងទន់េខសយខងែផនកបញញសមរតីេដយ
សរែតសរងគមជេរចនទសវតសរ ៍ ភនក់ងរសសនរគិសប ត ន េឆលៀតឱកសមកផសយសមលប់វបបធម៌ពុទធសសនែខមរ ក៏ដូច ិ ន ជពួកេនះេរចនផសយេនកនុ ងរបេទសមនវបតត ិ ង ិ ទន់េខសយ
ខងេសដឋកច ិ ច
ដូចជរបេទសមួយចំនន ួ េនទវប ី អរហវក ិ និង
ទវប ី អសុី េដយសសនេនះមិនអចផសយេនកនុ ងរបេទស ែដលេជឿនេលឿនដូចជរបេទសេនអឺរប ុ ៉ បនេឡយ។ េនះជ គំនិតមិនលអេទេលរបេទសតូចតចទន់េខសយ េកៀបសងកតខ ់ ងផលូ វនេយបយ
គឺមន ុ នឹង
េគែតងបញូ ជ លផលូ វសសន
ិ មកជមុន។ កនុ ងទំពរ័ ៃនេសៀវេភេនះ េយងនឹងេធវក រវភគ អំពីតៃមលៃនរពះពុទធសសននិងចេមលយ តបេទសសនេនះ ែដលនិយយប៉ះពល់មកេលរពះពុទធសសន។
5 ំ ២- ជហរែខម រេនបរេទស ចំេពះរពះពុទធសសន ពលរដឋែខមរេនបរេទស ដូចជសហរដឋអេមរ ិក ក ណដ
បរំង
និងអូរសតលីជេដមេនែតេគរពរពះពុ ទធ
សសនដែដលដូចជពលរដឋែខមរេនរបេទសកមពុ ជជមតុ
ភូមិរបស់ខួ លនែដរ។ េគបេងកត វតតអរមជទីេគរពបូជរគប់រប េទសែដលពួកេគសនក់េន។
េគែតងនំគនេទវតតេពលមន
បុណយទនកនុ ងរពះពុទធសសន
ដូចជបុណយចូលឆនំែខមរ
ិ បុណយភជុ ប ំ ិណឌ និងបុណយកឋនជេដម។ មិនែតប៉េុ ណណះ មន
ិ អប់រ ំសីលធម៌រពះពុទធសសននិង វតតខលះបនបេងកត កមមវធី ិ បេរងៀនអកសរែខមរេទៀតផង។ កមមវធី
មនែខមរចូលកន់រគិសត
សសនខលះ េដយសរេគឲយបុណយសកតន ិ ង ិ របក់ែខ ែតមន ចំនួនតិចតួចណស់។ កនុ ងចំេណមតិចតួចេនះ មនែខមរខលះ ិ រតឡប់មកចូលកន់រពះពុទធសសនវញ េដយមិនេពញចិតត ិ េពលែដលេគកត់របក់ែខរបស់ខួ ន ល ឲយឧបតថមភរពះវហររគិ សត
សសនេរៀងរល់ែខ។ បរេទសែដលធនែខមរេទ ខលះបងខំ ែខមរឲយេជឿរគិសស ត សន ប៉ែុ នតមនខលះ មិនបងខេំ ទេរសចែត ែខមរខលួ នឯងសេរមចចិតត។ ចំេពះេរឿងេនះ េយងសូមេលកយក
េរឿងអតីតកលអស់សេំ ណចមួយេនជរុំ របេទសៃថ។ ំ បុរស មនក់បនទទួលបរ ីពីបរុ សមនក់េហយេពលថ សូមអរគុណ រពះជមចស់ បុរសអនកឲយបរ ីេនះេពលតបភលមថ ឲយបរ ី
6 ិ មកអញវញ ពុែំ មនបរ ីរបស់រពះេទ គឺបរ ីរបស់អញ។ មន េរឿងមួយេទៀត
មនបុរសមនក់បនែរកទឹកដក់េពញពង
រសតម ី ន ក់េឃញបតែី រកទឹកេពញពង សូមអរគុណរពះជមចស់
ក៏េពលេទកន់បតីថ
បតីមនកំហង ឹ ក៏ទញដងែរកេដញ
វយរបពនធជមួយនឹងករែរសកគំរមថ
ឯងខំែរកឲយេកង
ិ សំឡកវមិនអរគុណ ែបរជេទអរគុណរពះឯណេទវញ។ េរឿងេនះេកតេឡងេនជរុំ េខអី ំ ដងរបេទសៃថេពលែដលបុរសនិងរសតែី ខមរេនះេទេរៀនភសអង់េគលស អចរយរគិស។ ត
ី ជសំដថតម
បុរសែដលសុប ំ រ ីនិងរសតែី ដលអរគុណរពះ
េពលែដលបតែី រកទឹកេពញពង កន់រពះពុទធសសនដែដល
លុះមកដល់បរេទសេនែត គឺេគេធវជចូលសសនរគិសត
បនេរៀនភសអង់េគលសប៉េុ ណណះ។ េរឿងេនះ បនេផអល េដមបី េគអស់មួយជរុំ េខអី ំ ដង
េដយរបពនធែរសកខលំងៗថសូម
ជួយខញុ ផ ំ ង បតីេដញវយខញុ ំ បតែី រសករបប់អនកជរុំ ថ ំ សូមកុំជួយ ឹ ខញុ វ ំ យមីេនះឲយដងៃដមត ង ឲយវេហរពះវមកជួយ។ ចំែណក ិ អនកសុប ំ រ ីេគក៏ខនជក់េរពះេគយកវញ
េដយមិនអរគុណ
េគជអនកឲយ។ រតង់េនះ េយងនឹកេឃញឧតតមគតិែខមរកនុ ងរពះ ពុទធសសនថ េធវប ណ ុ យបនបុណយេធវប បបនបប រតង់
ពកយថ រពះជមចស់ទទួលបបមិនចូលខួរកបលែខមរេឡយ បនេសចកតថ ី ែខមរមិនេជឿសសនរគិសេត ឡយ។ ពុទធសសនិកជនែខមររួមជមួយរពះសងឃេនសហរដឋ
7 ិ អេមរ ិកជវបនវហររគិ សស ត សនជេរចនកែនលងយកមក ិ ែកេធវជវតតរពះពុទធសសន។ វហររគិ សស ត សនបនលក់ ិ វហរបស់ ខួ ន ល េដយអស់បរ ិស័ទគំរទនិងជួយឧបតថមភ េរពះ
ពុអ ំ ចទប់ទល់នង ឹ ករចំណយ ដូចជចំណយេទេលេភលង
អគគស ិ នីជេដម។ ចំែណកវតតរពះពុទធសសនមិនែដលមន លក់ឈប់េធវវ តតេឡយ
ផលស់ទី េបមនវតតខលះលក់កេ៏ ដមបី
កែនលងតូចចេងអៀតេទរកទីធទ ំ ូលយ។
ិ ករលក់វហរៃន
សសនរគិសេត នះ បញ ជ ក់ថ សសនរគិសប ត នរតូវធលក់ចុះ គឺចុះេខយយបរ ិស័ទគំរទ។
ពីេដមេសទ រ ែតរគប់សលេរៀន
សុទធែតេនេរកមកររតួតរតរបស់រគិសស ត សន ឥឡវេនះ ូ
េនេរកមកររតួតរតរបស់រដឋ។ មួយេទៀត ពីេដមៃថង អទិតយ ទុក ហងលក់ទន ំ ិញទំងអស់រតូវបិទទវរមិនលក់ដរូ េទ េដមបី ិ េពលឲយេទវហរថ វ យបងគំរពះ
ប៉ុែនតឥឡវេនះ ូ
ៃថងអទិតយ
ី ក៏េបកទវរលក់រសបតមករទមទររបស់អជវករ។ សពវៃថង ំ េនះយុវជនជនន់ េរកយៃនរបេទសេនអឺរប ុ ៉ និងអេមរ ិកមិន ី សូវរវរវល់ អព ំ ីសសនរគិសេត ឡយ
េរពះពួកេគេជឿតម
ិ លកខណៈវទយសរសត មនេហតុផលែដលអចពិេសធេឃញ ករពិតបន ចំែណកសសនរគិសព ត អ ុំ ចបញ ជ ក់បន តម ិ លកខណៈវទយសរសត េឡយ។ សភពករណ៍េកតេឡងែបប េនះ ក៏េគមិនមនសិទប ធិ ងខេំ ឡយ េរពះជរបេទសេគរពសិទធិ មនុសស។
8 សពវៃថងេនះ រពះពុទធសសនមនឥទធព ិ លខលំងណស់ េទេលរបេទសេនអឺរប ុ ៉ និងេនអេមរ ិក
មនជនជតិៃនរប
េទសទំងេនះចូលកន់រពះពុទធសសនេរចនណស់ េហយ ឹ ចជសរសត អនកែដលចូលេនះភគេរចនជអនកេចះដងដូ ី ចរយ េមធវជេដម។ មុននឹងសេរមចចិតតចល ូ ពួកេគបនេទ សិកសរពះពុទធសសនេនរបេទសរសីលងក េនភូម េនៃថ និងេនឥណ ឌ
េហយបនរសវរជវេមលេសៀវេភរពះពុទធ
សសនជេរចនកបល
ក៏យល់យ៉ងចបស់ថ
រពះពុទធ
៏ សសនមនពកយេរបៀរបេដដរជល់ េរជណស់ មនេហតុ ិ ផលតមលកខណៈវទយសរសត អចរ ំេដះទុកខបន។
ិ ជ េហយជញណទសសនវជ
មិនរតឹមែតេរៀនខងរទឹសេតី ទ
ពួកេគ
ិ ឲយេឃញករ ចូលចិតតអនុវតតែផនកវបសសនករអប់ រ ំចិតតេដមបី ឲយដល់េគលេដ ពិតជខលម ឹ សររបស់រពះពុទធសសន េដមបី គឺរពះនិពវនជកររ ំលត់ទុកខ។ អងគករសហរបជជតិកយ ៏ ល់ ៏ តៃមលរពះពុទធសសនែដលមនពកយេរបៀនរបេដដមនខល ឹម សរ គឺធម៌អហឹងស ករមិនេបៀតេបៀនែដលជមូលដឋនៃន សុខសនតភ ិ ពរបស់មនុសសកនុ ងេលក
េហយបនអនុមត ័ ឲយ
េធវប ុណយពិសខបូជរបស់រពះពុទធសសនេនទីសនក់អងគ ករសហរបជជតិតំងពីៃថង១០ធនូ១៩៩៩។
ដូចបនេពលមកេហយ សសនរគិសក ត ព ំ ុងែតធលក់
ចុះេនរបេទសរបស់េគ េហយរពះពុទធសសនកំពុងែតលូត
9 លស់េនរបេទសទំងេនះ។ ដូចេនះ ជនជតិែខមរជពិេសស
យុវជនែខមរមិនគបបីចប់អរមមណ៍អំពីសសនរគិសេត នះ េឡយ រតូវែតនំគនរកសករពររពះពុទធសសនេនះឲយរ ឹងមំ ែថមេទៀត កុច ំ ញ់ករេបកបេញ ឆ តរបស់សសនេនះ េរពះ គមនពកយេរបៀនរបេដណមនសចចធម៌ដច ូ រពះពុទធសសន េឡយ។
10 ៣- សកមមភពរបស់អងគករមនុសសធម៌ខលះ កំពង ុ បំផលញវបបធម៌ែខមរ េយងសេងកតេឃញថ េនេពលែដលរបេទសកមពុ ជ
ិ ម ិ ម ឆលងពីវបតត ិ យ ួ េទវបតត ិ ួយ គឺសរងគមបងហូ រឈម ករសមលប់
រងគល
កររ ំេលភឈលនពនពីបរេទស
កររ ំេលភសិទធិ
របជពលរដឋជេដម បនបនសល់ទុកនូវកុមរកំរព មនុសស ិ ជ មិនេចះអកសរ និងភពរកីរក។ ពិករ រសតេី មម៉ យ ភពអវជ េឆលៀតឱកសេនះ
មនអងគករមនុសសធម៌បរេទសននមក
ជួយសេរងគះរបជពលរដឋែខមរ ែដលមនទុកខទំងេនះ។ អងគ ករមនុសសធម៌ទំងេនះ
មនពីររបេភទមនគំនត ិ េផសងគន
គឺអងគករមនុសសធម៌មួយរបេភទ មនគំនត ិ បំេពញនទីរបស់ ខលួ នរសបតមេឈមះខងេល សូររបជពលរដឋែខមរ
គឺមនករុណធម៌អណិតអ
ែដលមនទុកខបនចូលេទជួយេដយ
ផតលអ ់ េំ ណយមនុសសធម៌ពត ិ របកដទំងខងសមភរៈទំង ខងបញញសមរតីេដយមិនេធវឲ យប៉ះពល់ដល់វបបធម៌របស់ ិ ជនជតិែខមរេឡយ។ ផទុ យេទវញ អងគករមនុសសធម៌មយ ួ រប េភទេទៀត មនសកមមភពផទុ យពីេនះ គឺេធវច លនខុសពីនទី របស់ខួ ន ល
េដយយកអំេណយខលះេទែចករបជពលរដឋែខមរ
រគន់ែតជរបំងបិទមុខ ឬជនុយសំរប់ទក់ទញទឹកចិតតរប ជពលរដឋឲយលះបង់សសនេដមរបស់ ខួ លនគឺរពះពុទធសស នេហយចូលកន់សសនដៃទេទៀត។
រកុមសសនជ
11 េរចនែដលកំពង ុ េធវច លនេនរបេទសកមពុ ជេនះ េគកត់សំ គល់េឃញថ សសនរគិសម ត នចលនខលំងជងេគ េរពះ រកុមសសនេនះមនមេធយបយេរចនជងសសនដៃទ េទៀត។
លបិចែដលសសនេនះយកេទេរប
េណយេទែចក
គឺេគយកអំ
េហយរបប់របជពលរដឋែខមរថេនះជអំ
េណយរបស់រពះជមចស់ ចូរលះបង់រពះពុទធសសនេហយ ិ កន់រគិសស ត សនវញ បងបអូ ននឹងបនអំេណយជបនតេទ
េទៀត។ កែនលងខលះេគជួយពយបលជមងរឺ បជពលរដឋែខមរេហយ េពលថ រពះេយស៊ន ូ ង ឹ ជួយឲយជ ចូរនឹកដល់រពះជមចស់ ិ ែតេបែបរជមិនជសលប់េទវញ េហយរបប់រគួសរសពថ
េគជួយយកសពេទបូជ រគួសរអនកឯងសលប់េទបន
េឡងសថនសួគ៌ សថត ិ េនជមួយរពះេហយ។ ពកយេនះផទុ យពី ពកយេរបៀនរបេដរបស់រពះពុទធគឺ
ី រពះអងគមនរពះពុទធដក
ិ ថ េសចកតស ី ខ ុ ទុកខចេំ រ នវនសបនសួ គន ៌ រកនិញវនេកតេឡង អំពីអេំ ពរបស់ខួ ន ល (ធមមសស េកមហ)ិ ពុែំ មនរពះជមចស់ឯណ
េទ។
មេធយបយទក់ទញយុវជននិងយុវនរ ីែខមរឲយបំេភលច
វបបធម៌និងទំេនៀមទំលប់េដមរបស់ ខួ ន ល ែដលមនរពះពុទធ សសនជមូលដឋន
ឹ ណមតបិតឲយដង ឹ មនមិនឲយដងគុ
គុណែតរពះជមចស់ គឺរពះេយហូវ៉ ែដលមនរពះេយស៊ជ ូ េបសកជន េរពះរពះអងគបេងកត អវីទំងអស់។ ដូេចនះសសន រគិសក ត ព ំ ុងែតពយយមសមលប់រពលឹងែខមរេហយ។ មតិទូេទ
12 ែដលកំពុងែតតមដនេដយយកចិតតទក ុ ដក់េនះ
គឺរតង់
សសនរគិសក ត ព ំ ុងែតបំេពញសកមមភពេដយឥតេអៀន ខមស់េដយពុំេកតញេញតនឹងចបប់អនតរជតិ គឺករេរបលបិច ័ លួងេលមកុមរែខមរេនតូចែដលជវយពុ ំទន់េចះពិចរណ ពុអ ំ ចទទួលខុសរតូវតមផលូ វចបប់ឲយលះបង់សសនដូនត របស់េគឲយេជឿសសនខលួ ន។
ទេងវេនះជកររ ំេលភចបប់
អនតរជតិសអ តី ព ំ ីសទ ិ ិធមនុសស។ រកុមផសយសសនរគិសគ ត បបី គិតថ
េបមនអនកផសយសសនដៃទមកលួងេលមអូស
ទញកូនេចរបស់ខួ ន ល ែដលកន់សសនរគិសឲ ត យេទកន់
ិ សសនដៃទវញ ក៏ខួ ន ល មិនអនុញញតឲយេគេធវដ េូ ចនះ េហយ
ិ ទប់ទល់ដូចគនែដរ េរពះរបជជតិនីមយ និងេធវវធី ួ ៗែតងែត រកសករពរសសនរបស់ខួ ន ល េរៀងៗខលួ ន មិនចង់ឲយសសន
របស់ខួ ន ល បត់បង់ដូចគន។ រកុមអនកផសយសសនរគិសែត តង េឃសនថ
ំ ឹ ងលអជយ ខលួ នជអនកផសយដណ ួ មនុសសវេងវង
ែដលមិនេជឿរពះ។ ខលួ នថសសនខលួ នលអ េគក៏ថសសន
េគលអែដរ។ ដូេចនះ ទុកសសនែដលខលួ នថលអេនះសំរប់ខួ លន ិ លង ំ ឯងេទចុះ កុំរ ំេលភសិទធិខងជេនឿ េដយវធី ួ េលមទឹក
ចិតតែបបេនះ។ ទក់ទងនឹងករផសយរគិសស ត សនេនះមន មេធយបយមួយែដលអនកផសយរគិសស ត សនយកេទេរប គឺេនជនបទមួយៃនរបេទសៃថ
ែដលសមបណ ូ ៌ េដយអនកេជឿ
ំ ំ អបីយជ ៍ េនឿ គឺជេនឿមិ នសមេហតុផល អនកផសយរគិសស ត ស
13 ឹ នបនដងដូ េចនះ
ក៏េរបលបិចឲយមនុសសមនក់េធវព ុតជឈឺ
េហយឲយមនុសសមនក់េទៀតេធវជ ចូលរូប ែដលឈឺេនះមកពីពេុំ ជឿរពះេយស៊ូ
ឲយនិយយថអនក
េហយេគឲយគនេគមនក់
េទនិយយថឥឡវេនះអន កឈឺេនះសុខចិតតេជឿរពះេយស៊ូ ូ
េហយ សូមឲយជេទ។ រ ំេពចេនះ គនេគែដលេធវព ុតជឈឺ េនះ
េរកកេឡងសំែដងអករៈថខលួ នជេហយ។
លបិច
េបកបញ ជ តេនះ បនេធវឲ យអនករសុកៃថេនជនបទេនះែដល ពុដ ំ ឹងករពិត ក៏ចល ូ កន់សសនរគិសម ត យ ួ ភគធំ។ េរឿងដូច គនេនះែដរ េនសតតអូឡំពិកទីរកុងភនំេពញៃនរបេទសកមពុ ជ
អចរយរបេដរគិសស ត សននិយយេឃសនថ រពះេយស៊ូ ជួយមនុសសខវក់ឲយភលឺ មនុសសគឲយេចះនិយយបន មនុសស ថលងឲ ់ យសតប់បនជេដម។
និយយមិនបនប៉ន ុ ម នម៉ ត់ផង
កំហង ឹ របជពលរដឋែខមរអនកសតប់បនេកតេឡង េដយសេងកត េឃញករពុព ំ ត ិ
ក៏េធវស កមមភពអំេពហង ឹ សដុតពកយេសលក
ិ ែដលបិទជុវំ ញស តត
េលកអចរយរគិសរត ត់េគចខលួ នេសទរ ែត
មិនទន់។ តមពិត រពះពុទធសសនមិនរតូវេរបអំេពហង ឹ ស េទ ប៉ែុ នតទន ំ ងជរបជពលរដឋែខមរមនកំហង ឹ ដល់កទប់ពុំបន េរពះខលះបនលក់េគលក់រកបីលក់របស់របរេផសងៗ
ខលះខចី
របក់េគេដយខលួ នជអនករកីរក បនរបក់សរ ំ ប់ចំណយកនុ ង ំ ករេធវដ េណ រពីរសុកែរសចំករមករកុងភនំេពញ
សតប់ េដមបី
អចរយរគិសែត រកងខលួ នបនជេរគបនជពីពក ិ រ ែតពុំបន
14 ៏ សំេរចដូចបំណង ឯរបក់ដអស់ ក៏េកតករេកតរកហយេនះ េឡង
ណមួយេកតរកហយនឹងអជញធរែខមរពុករលួយឲយ
ចបប់ឲយអចរយរគិសេត នះនិយយេបករបស់របជពលរដឋ របស់ខួ ន ល
េធវឲ យរបជពលរដឋែដលរកីរករសប់េហយេនះ
ខតបង់រទពយសមបតតែិ ថមេទៀត។
ភ័សុ ត ត ងកនុ ងេពលេនះ
មួយេទៀត គឺមនបុរសមនក់ែដលមនែភនកភលឺ ប៉ែុ នតេគជួលឲយ ែកលងេធវជ ខវក់
ឲយអចរយរគិសេត ធវជ េដមបី េវជជបណឌិតេមល
ឹ ែភនកែដលជឲយជដែដល។ របជពលរដឋែខមរបនដងករពិ ត អំពក ី រេបករបស់េនះេហយ េទបេកតកររបឆំងេនះេឡង។
ិ េនសម័យអណនិគមបរំងជតមួ យសតវតសរ ៍ បរំងបន ខំពនយល់អូសទញរបជពលរដឋែខមរឲយចូលកន់សសន ិ មន គឺរបជពលរដឋពុំចូលកន់ រគិសត ប៉ែុ នតលទធផលជអវជជ សសនរគិសេត ឡយ េបមនក៏មនចំនន ួ តិចបំផត ុ ។ េបសក ជនសសនរគិសប ត ញុ ច ះបញូ ជ លបនែតជនជតិខលះែដលសថត ិ ិ ន េនរបេទសរកីរកនិងរបេទសែដលមនវបតត ិ េយបយេន
ទវប ី អសុី អរហវក ិ និងអេមរ ិកឡទីន តមរយៈករផតលអ ់ ំ េណយមនចំណង។ េបសកជនសសនរគិសជ ត ជតិែខមរ ែដលេចញពីបរេទសេទខំេឃសនអួតេកអងកអងថ ពី១០ េទ២០ឆនំ
នឹងេធវឲ យរបេទសែខមរេទជរបេទសកន់រគិសត
សសនទំងអស់។ ពួកវេងវងបឹងទំងេនះ មិនរតឹមែតេលក ដេមកង សសនរបស់ខួ ន ល
េហយបញុ ច ះបញូ ច លឲយពុទធសស
15 និកជនែខមរចូលកន់រគិសស ត សនប៉េុ ណណះេទ ែថមទំងេពល
របមថតិះេដៀលរពះពុទធសសននិងរពះសងឃជទីេគរព របស់ពុទធសសនិកជនែខមរែថមេទៀតផង។ ដូចជមនកែនលង ខលះេគបងខឲ ំ យជនជតិែខមរែដលេជឿរគិសស ត សនឲយជន់រពះ ពុទធរប ូ េទបេគេជឿថ េជឿរគិសស ត សនពិតែមន។ តមពកយេរបៀនរបេដរបស់រពះពុទធ ករជួយសេរងគះ មនុសសសតវរតូវេធវេ ឡងរបកបេដយេមតតធម៌ េដយទឹកចិតត បរ ិសុទធ
ពុម ំ នលកខខណឌ
គឺមន ិ ចង់បនរបេយជន៍អព វី អ ី នក
ិ ែដលខលួ នជួយេនះវញេឡ យ។ េបករជួយេនះេរពះែតចង់
ិ ទញយកផលរបេយជន៍អម វី យ ួ មកវញេនះ ពុេំ ឈមះថជួយ
របកបេដយករុណធម៌កុ នងនមសងគហធម៌តមឧតតមគតិរពះ ពុទធសសនេឡយ។
យ៉ ងណមិញ
រកុមផសយសសន
រគិសត គួរែតេធវខ ួន ល ឲយៃថលថូ រន ជជនមនអរ ិយធម៌ខពសក ់ ុ នងនម
សសនរគិសត មិនគួរេរបមេធយបយេបករបសរបជពល រដឋែខមរ
ែដលេនទន់េខសយេដយរបជញសមរតីែបបេនះ
េឡយ។ សូមពិចរណេរគឿងឧបមមួយថ អនកសទួ ចរតីេបះ
សនទួ ចេទកនុ ងទឹក េពលរតីសន ុី ុយរតីជប់េងៀងសនទួ ច េគក៏
វត់សនទួ ចេឡងសមលប់រតីយកមកេធវម ូប ហ ។
ែដលដក់នយ ុ រតង់េងៀងសនទួ ចឲយរតីវសុេី នះ
េតអនកសទួ ចរតី េតអនកេនះ
មនធម៌សបបរសេធវ ទនដល់រតី ឬជករបេញ ឆ តរតីឲយរតីវ ុ សុជ ី ប់េងៀងសនទួ ច េហយវត់េឡងសមលប់រតីយករតីមកេធវ
16 មហូ បេទ។ ជករពិតណស់ រកុមផសយសសនរគិសែត ដល ែចកអំេណយដល់ែខមរ េហយបងខឲ ំ យេគេជឿសសនខលួ នមន
លកខណៈដូចគននឹងអនកសទួ ចរតីេនះែដរ។ ដូេចនះ េគអចទញ
ិ ផលវបកមកថ អនកផសយសសនរគិសក ត ព ំ ង ុ ែតេធវសកមម ភពសមលប់វបបធម៌ែដលជរពលឹងរបស់ែខមរ គឺរពះពុទធសស នយ៉ ងពិតរបកដណស់។
រកុមផសយសសនរគិសរត តូវ
ែតបញឈប់សកមមភពរ ំេលភសិទិធមនុសសែបបេនះ េហយែបរ មកបំេពញសកមមភពមនុសសធម៌ឲយរតឹមរតូវ ដូចអងគករមនុសស
ធម៌ននេនរបេទសកមពុ ជ។ េបអណិតអសូររបជពលរដឋ ំ ែខមរ សូមទុកឲយកូនេចែខមររកសជេនឿេដមរបស់ ពក ួ េគ គឺរពះ
ពុទធសសនែដលសពវៃថងេនះមន៩៥%។ គួរយកតរមប់តម តរភពយនតហល ូ វលី ត ូ គឺនងអន់ជូលណ ី ជូលែី ដលបនសុំ កូនកំរពែខមរមនក់មកចិញចម ឹ ។ េនឆនំ២០០៨េនះ។
កូនរបុសេនះមនអយុ៧ឆនំ
នងឲយកូនរបុសេនះរកសវបបធម៌េដម
គឺរពះពុទធសសនេដយបនជវរពះពុទធរប ូ មួយអងគពក ី មពុ ជ
ឲយកូនចិញចម ឹ េនះថវយបងគំរល់េពល។ ចំេពះពុទធសសនិក ជនែខមរេនបរេទសែដលបេងកត វតតអរមរគប់ទក ី ែនលងេនះ គមនបំណងផសយសសនរបស់ខួ ន ល េទជនបរេទសេឡយ គឺរគន់ែតរកសវបបធម៌ទេំ នៀមទមលប់រពះពុទធសសនរបស់
ខលួ ន ែដលធលប់របតិបតតម ិ កឲយគង់វង់ប៉ុេណណះ ប៉ែុ នតេបមនេគ ឹ ចង់ដង
មនចិតតរ ីករយពនយល់េគ
េហយគមនបំណងទក់
17 ទញឲយេគេជឿេឡយ។
រពះពុទធខួ ន ល រពះអងគបនេពលថ
តថគតេទសនពនយល់ធម៌ដល់អនករល់គន ប៉ុែនតមន ុ នឹងេជឿ តថគត ចូរអនកពិចរណឲយយល់េដយខលួ នឯងជមុនសិន។ ដូេចនះ រពះពុទធសសនជសសនពុប ំ ងខេំ គឲយេជឿេឡយ ែត ជសសនទុកសិទឲ ធិ យេគសំេរចចិតតេជឿឬពុេំ ជឿេដយខលួ ន េគ។
ចំេពះរជរដឋភិបលែខមរបចចុ បបនន
ករេបកសិទិធខង
ំ ជេនឿជកររតឹ មរតូវេហយតមចបប់អនតរជតិចេំ ពះរបជ ពលរដឋែខមរែដលរស់េនរបេទសកមពុ ជជមតុភម ូ ិរបស់ខួ លន ប៉ុែនតេបមនជនបរេទសមកផសយសសនេគេនរបេទស
កមពុ ជ រតូវសថត ិ េនេរកមចបប់មួយេទៀតសំរប់របេទសែខមរ ែដលជរបេទសទុករពះពុទធសសនជសសនរបស់រដឋ
ំ ែដលរដឋភិបលរតូវឧបតថមភ និងរកសករពរជេនឿរបស់ របជ ពលរដឋែខមរ។ ហួសពីនទីរបស់ខួ ន ល មនអងគករមនុសសធម៌ ខលះ េពលសុច ំ បប់ របប់អជញធរែខមរថ ខលួ នមកជួយរបជ ពលរដឋែខមរកនុ ងនមមនុសសធម៌ ប៉ុែនតេនះរគន់ែតជផលកខង េរក ភពពិតខងកនុ ង គឺករផសយសសនរគិសត រហូតទក់ ័ ័ ទញយុវវយែខម រែដលជវយេនទន់ េខសយខងរបជញសមរតី ឲយេបះបង់រពះពុទធសសន
ិ េហយកន់រគិសស ត សនវញ
៏ ែថមទំងរ ិះគន់រពះសងឃរពះពុទធសសនែដលជសថប័នដធំ របស់របេទសកមពុ ជ
ឹ ណមតបិតែដលជ និងមិនឲយដងគុ
18 មូលដឋនវបបធម៌ែខមរផង។ េនះជភរកិចចរបស់រជរដឋភិបល ែខមរែដលទទួលខុសរតូវចំេពះវសនជតិែដលមននទីករ ពររពះពុទធសសនជសសនរបស់រដឋ
ែដលជបវចន ិ រតូវចត់វធន
របស់ជតិមនែចងកនុ ងធមមនញ ុ ញ ែខមរបចចុ បបនន
ករែបបណចំេពះអងគករមនុសសធម៌ខលះែដលេធវករហួស រពំែដនរបស់ខួ ន ល
រ ំេលភចបប់ែខមរែបបេនះ។
េគសេងកត
េឃញករ ិយល័យរគិសស ត សនមនេសទរ ែតរគប់កែនលងេន ពសេពញរបេទសកមពុ ជ
រហូតចុងកត់មត់ញកជនបទក៏
មនែដរ េនះេដយសរអំេពពក ុ រលួយរបស់អជញធរែខមរចង់ បនដុលលរផទល់ខួ លន
និងចង់ចេំ ណញខងផលូ វនេយបយ
េដយពុគ ំ ិតពីគំនត ិ ជតិនិយមរបស់ខួ ន ល
និងពុគ ំ ិតពីេរគះ
ថនក់េទអនគតែដលអចេកតសរងគមសសន។ ប៉ែុ នតសមរតី ៏ ងខ ដខព ់ ពសរ់ បស់របជពលរដឋែខមរចំេពះរពះពុទធសសនែដល
ជរពលឹងរបស់ខួ ន ល មនភពរ ឹងមំពរុំ េងគះរេងគេ ឡយ គឺពុំរពម លក់ឧតតមគតិឲយអនកណទំងអស់។ បនេសចកតីថ េគឲយអំ េណយទទួលយក
ប៉ែុ នតេរឿងមិនេជឿគឺជសិទរធិ បស់ខួ ន ល ជ
របជពលរដឋែខមរឯករជយ
ចំេពះអំេណយែដលមនបងកប់
ពកយេឃសនេនកនុ ងេនះ។
រកុមផសយសសនរគិសត
កុយ ំ ល់សបតថ ិ ខលួ នអចេធវឲ យរបេទសកមពុ ជែដលេគរពរពះ ពុទធសសនេសទរ ែត១០០%
កលយជរបេទសកន់រគិសត
សសនតមកេឃសនរបស់ខួ លនេឡយ
េរពះរបជពល
19 ំ រដឋែខមរសុខចិតតរកមិនលក់ឧតតមគតិខងជេនឿេនះឲយជនណ េឡយ។ ភសតុ តងេឃញរសប់េហយ ពួកឃតករែខមររកហម
បនពយយមរ ំលយរពះពុទធសសនឲយដល់ឫសគល់ ឥឡវូ េនះពុទធសសនជសចចធម៌ពស ុំ ល ប់េនរស់ដែដល េហយពួក
ិ បំផលញរពះពុទធសសនរតូវវនសខល ួ នឯង។ ដរបណេនមន
ែខមរ ដរបេនះេនមនរពះពុទធសសន េរពះរពះពុទធសស នបនរលយជសច់ជឈមេនកនុ ងខលួ នរបស់ពក ួ េគអស់
តណ េទេហយ។ ដូេចនះរគិសស ត សនកុំសកលបងេដរតួ ំ ង ឲយពួកកុមុ មយនិសែត ខមររកហមបនតមកេទៀត ពិតជពុប ំ នេជគ
័ ជយេឡ យ។ េជឿរពះពុទធសសនគឺេជឿករពិតែដលរពះអងគ បនសំែដង
េហយយកពកយេនះមកពិចរណនិងអនុវតត
ី កនុ ងជវភពរបចំ ៃថង េឃញសចចធម៌ពត ិ ែមនពុំអចែរបរកឡះ ពីញណទសសនៈ េឃញករពិតេនះ េទេជឿអវែី ដលពុំមន ករពិតេនះេឡយ។ កមពុ ជសពវៃថង ណស់។
ចំេពះសសនឥសលមេនរបេទស
ិ មនវហរឥល ល មទំងធំទំងតូចមនេរចន ករលូតលស់រហ័សេនះេដយករឧបតថមភពរី ប
េទសកន់សសនឥសលមេរករបេទស។ករសិកសពីសសន
ឥសលមរបស់ឥសលមសនិកមិនជអវេី ទ
ប៉ុែនតមតិទូេទមន
កររពួយបរមភេនះ គឺែរកងពួកេភវជនយកសសនឥសលម ជបែងអកសំរប់សក ិ សអំពីលបិចនិងករអនុវតតេភរវកមម ែដល ី េនះតំណងអងគករសហរបជជតិបនែថលងថ េពលថមៗ
20 ំ កមពុ ជអចជជរកសុ ខសនតរបស់រកុមេភរវជន។ សពវៃថងេនះ រជរដឋភិបលែខមរក៏យកចិតតទក ុ ដក់បនបេងកត ចបប់សរ ំ ប់ ផតនទេទសពួកេភរវជនផងែដរ។
21 ៤- អំេណយរបស់សសនរគិស ត ជអវុធសមលប់ពទ ុ ធសសនែខមរ សសនរគិសម ត នេគលបំណងទក់ទញពុទធសស និកជនែខមរឲយេជឿសសនសរបស់ខួ ន ល េនេពលែដលពុទធ
សសនិកជនែខមរកំពង ុ សថត ិ េនកនុ ងភពរកីរកនិងទន់េខសយ
សេរមចបំណងេនះ សសនេនះ ខងបញញសមរតី។ េដមបី បនេរបមេធយបយផតលអ ់ ំេណយនិងមេធយបយបេរងៀន ភសបរេទសមួយែដលកំពង ុ េពញនិយមេនរបេទសកមពុ ជ
ំ យមនចំណងែបប គឺភសអង់េគលសេដយឥតគិតៃថល។ ជនួ េនះផទុ យពីទនកនុ ងរពះពុទធសសន សសនរបកបេដយេចតនលអ
េរពះទនកនុ ងរពះពុទធ
គឺករលះបង់េសចកតីកំ
ណញ់ផូ វល ចិតត ឲយេដយចិតតបរ ិសុទធគមនចង់បនអវព ី ីអនកែដល ខលួ នឲយេនះេឡយ។
ចំេពះអំេណយែដលសសនេនះ
បនផតលឲ ់ យដល់ពុទធបរ ិស័ទែខមរទុកជធនក់សរ ំ ប់ទក់ទញ ជនជតិែខមរឲយចូលកន់សសនរបស់ខួ លន េដយឲយលះបង់ រពះពុទធសសនែដលជនជតិែខមរេរចនេលសលប់បន េគរពនិងកំពង ុ កន់សពវៃថងេនះ។
និយយម៉យងេទៀត
អំ
េណយរបស់សសនេនះ េរបៀបរបដូចជនុយសនទូ ចែដល បេញ េគដក់រតង់េងៀងសនទូ ចេដមបី ឆ តរតីឲយមកសុរី ច ួ េគវត់
េឡងសមលប់រតីេធវម ូ ហប។ យ៉ ងណមិញ ករយកអំេណយ
22 បនតច ិ បនតួ ចមកែចកឲយរបជពលរដឋែខមរ
ទុកជអវុធសំរប់
សមលប់រពះពុទធសសនែខមរ។ របជពលរដឋែខមរខលះបនទទួល យកអំេណយេនះ
ែតេនែតរកសនូវឧតតមគតិរបស់ខួ លន
ិ ដច ដែដល គឺរពះពុទធសសន។ សសនេនះបនេរបវធី ូ គន េនះេទេលជនជតិភគតិចេនេខតតមណឌលគិរ ី រហូតដល់កម ុ រកុមរ ីែខមរ
និងរតនគិរ ី
័ ែដលជវយពុ ទ ំ ន់េចះពិចរណ
រកករពិតេនេឡយឲយេជឿសសនរបស់ខួ ន ល ។ ឹ េនះេគដងថជកររ ំេលភសិទិធមនុសស ័ ទន់េពញវយឲយេជឿជេដម
េទះបីអំេព
ដូចជេគបងខំេកមងពុំ
ក៏េគពុំេកតញេញតអវីេឡយ
េរពះចបប់ែខមរតុលករែខមរធូរនិងពុករលួយ។ របមថេមលងយរជរដឋភិបល
េនះជករ
និងរបជពលរដឋែខមរ។
ករផតលអ ់ ំេណយែដលខងកនុ ងបងកបេ់ ដយពិសពុលេនះជ
ករសមលប់វបបធម៌ែខមរ គឺរពះពុទធសសន។ អំេណយទន ឲយរស់ផូ វល កយ ប៉ែុ នតសមលប់មេនសេញចតនផលូ វចិតត។ ឯអំ េណយេនះេទៀតពុំែមនឲយរហូតេទ
រគន់ែតេចះេរៀបចំេផទរ
េគ ពីអនកចស់មកអនកថមី េពលអនកចូលថមេី នះរ ឹងៃដរ ឹងេជង ិ ី ជបនតេទេទៀត។ជូនកលអំេណយ ទរវភគទនឲយអន កថមៗ ទនខលះែដលៃរអងគសពីបរេទសថយកមកជួយរបជពលរដឋ ែខមរជផលូ វមនុសសធម៌ ែតែបរជយកមកសមលប់វបបធម៌ែខមរេទ ិ វញ។ េនះឯងេហយែដលេគថ េបេជឿសសនេគេទ បង បអូ ននឹងទទួលអំេណយឧបតថមភ
ចំែណករពះសងឃរពះពុទធ
23 សសនគមនបនផតលអ ់ ជ វី ន ូ បងបអូ នេទ មនែតយកពីបងបអូ ន ិ េទវញ។
ចំេពះរពះសងឃរពះពុទធសសនែដលមនសីលបរ ិសុទធ រតូវបនទទួលមត៌កគឺបចច័យ៤ ែដលពុទធបរ ិស័ទរបេគន េដយសទធរជះថល មត៌កេនះ បលីេហថទយជជបរ ិេភគ។ េតពុទធបរ ិស័ទែដលរបេគនេនះបនផលរបេយជន៍អវីខលះ? ិ េហយរពះសងឃបនផតលជ ់ ូនពុទធបរ ិស័ទវញយ៉ ងណខលះ? ធមមតចិតតរបស់មនុសសបុថុជជន
ែតងរបឡក់របឡសេដយ ូ
េរគឿងេសហមងមនេលភៈេទសៈេមហៈជេដម។ រពះពុទធ សំែដងថ លះេលភៈេដយករេធវទ ន លះេទសៈេដយ ិ កររកសសីល លះេមហៈេដយសមធិនង ិ វបសសន។ េហតុ ែដលរពះពុទធបេរងៀនឲយមនុសសលះអកុសលទំងបីេនះ េរពះវនំឲយមនុសសសងបបកមម។ ដូេចនះ េយងេឃញថ ន ករលះេលភៈេដយករេធវទ ន។ យ៉ ងណមិញ ករេធវទ លះេលភចិតត ចំេពះរពះសងឃរបស់ពទ ុ ធបរ ិស័ទែខមរេដមបី េរពះរពះសងឃជអនកមនគុណធម៌មនសីលគុណជេដម ែដលអចទញទឹកចិតតរបស់ពទ ុ ធបរ ិស័ទែខមរឲយលះបង់មចឆរ ិយ ចិតតនង ិ េលភចិតត ែដលជអកុសលមនករមឹតខពស។ ់ ដូេចនះ បចច័យ៤មនចីវរបចច័យជេដម ែដលរបេគនរពះសងឃទុកជ ឱសថសំរប់ដុះខត់េរគឿងមនទល ិ គឺេលភៈេចញពីចិតត។ េរបៀបដូចសប៊ស ូ រ ំ ប់យកមកដុសសំអតរងកយឲយសអត។
24 ិ គ ហកៈគឺរពះសងឃជេហតុ ែដលនំឲយ បចច័យ៤ជេហតុ បដគ ចិតតលះអកុសលគឺេលភៈេនះជផល។
បុញញេកខតត
ែរបថ
រពះសងឃជែរសបុណយ េរពះរពះសងឃជអនកមនគុណធម៌ មនសីលគុណជេដម
ែដលពុទធបរ ិស័ទបូជទនរែមង
បនផលអនិសងសេរចន
ី េរបៀបដូចែរសមនជរជតិ ែដល
ំ េធវឲ យដណំ ដុះលូតលស់ល។ អ
ពុទធបរ ិស័ទែដលរបេគន
៏ ិសុទធ បចច័យ៤ចំេពះរពះសងឃេដយចិតតរជះថលដបរ
លះេទយយ
ិ វតថុ េធវទនេដយដច់ខតគមនចង់បនអវព ី រី ពះសងឃវញ េឡយ។
ិ េតរពះសងឃផតលអ ់ វវី ញដល់ ពុទធបរ ិស័ទ? ពុទធបរ ិស័ទែខមរបនរបេគនបចច័យ៤ចំេពះរពះសងឃ ជអមិសទន
ិ ចំែណករពះសងឃវញបនេធវ ទនចំេពះពុទធ
ិ បរ ិស័ទវញេហថធមម ទន
ែរបថទនធម៌
គឺករសំែដង
ធម៌េទសនពនយល់ពទ ុ ធបរ ិស័ទអំពីបបបុណយគុណេទស បងហញេហតុែដលគួរេធវេហតុែដលពុគ ំ រួ េធវ េហតុែដលនំឲយ មនេសចកតច ី េំ រ ន
ិ េហតុែដលនំឲយមនេសចកតវី នសជ
េដម។ ករពនយល់របប់មេធយបយលអមេធយបយរតូវេដមបី េសចកតស ឲយអនកសតប់យកេទអនុវតតេដមបី ី ខ ុ ចំេរ នជកររប េសរជងករឲយអវទ ី ំងអស់
ដូចពុទធភសិតថ
សពវទនំ
ិ ធមមទនំ ជនតិ ែរបថ ធមមទនឈនះទនទំងពួង។ បន េសចកតថ ី
កររបប់មេធយបយេហតុែដលនំឲយបនសុខ
25 ចំេរ នែដលេហថធមមទនរែមងរបេសរជងករឲយទំងពួង ែដលេហថ អមិសទន។ េរបៀបដូចករឲយែផលសវយមួយ េគបរ ិេភគែត១េពលក៏អស់េទ ប៉ែុ នតេបេគមិនឲយែផលសវយេទ េគឲយរគប់សវយយកេទដំ
េហយរបប់មេធយបយដំឲយ
មនែផលេរចន លុះសវយដុះេឡងជេដមែបកែមកេចញជែផល េគេបះរល់ឆនំ។ ធមមទន ទន។
ដូេចនះកររបប់មេធយបយែដលេហថ
របេសរជងករឲយវតថុ េផសងៗែដលេហថអមិស
ពុទធបរ ិស័ទែដលអចរបតិបតតរិ តឹមរតូវតមរពះពុទធ
សសនក៏េដយសរបនសតប់រពះសងឃពនយល់របប់តម រយៈធម៌េទសន និងករបងហត់បេរងៀន។ េបនយ ិ យតមផលូ វ អណចរក រពះសងឃទុកដូចរគូបេរងៀន ពុទធបរ ិស័ទទុកជ
កូនសិសស ឯកររបេគនបចច័យ៤ដល់រពះសងឃទុកដូចជករ របេគនរបក់ែខដល់រពះសងឃ។ តមពិត រពះសងឃេទសន ពនយល់ពុទធបរ ិស័ទេដយករុណចិតត គមនចង់បនអវីពព ី ទ ុ ធបរ ិ ស័ទេឡយ ចំែណកពុទធបរ ិស័ទបនរបេគនបចច័យ៤ដល់រពះ សងឃេដយសទធរជះថល គមនករបងខត ិ បងខំេឡយ។ េសចកតី សុខចំេរ នរគប់យ៉ងសថត ិ េនេលផូ វល ចិតត ែដលមនធម៌សេនតស
ិ ចឆ័យរតឹមរតូវតម ធម៌េមតតរបកបេដយបញញសមរតីេចះវនិ ំ ី ិ េហតុករណ៍កនុ ងដេណះរសយបញ ហ ជវត
ឯសមភរៈរគន់
ែតជេរគឿងផសំបេ៉ុ ណណះ។ រពះសងឃែណនំពុទធបរ ិស័ទឲយេចះ ី ិ រស់េនកនុ ងជវតសង បម ់ ិនេរបធម៌ហង ឹ ស
មនេមតតករុណចំ
26 ិ េពះខលួ នឯង ចំេពះអនកេនជុវំ ញខល ួ ននិងមនុសសទូេទ។ េរក ពីែផនកវបបធម៌
រពះសងឃបនជួយែផនកសងគមកិចចរហូតរពះ
ឹ អងគបនដកនំ េដយផទល់ខួ ន ល កនុ ងករកសងសលេរៀន
មនទរី េពទយ ផលូ វថនលជ ់ េដម។ រពះសងឃបនសេរងគះនិងអប់រ ំ
កុមរែខមរែដលឥតទីពង ឹ ឲយមកសនក់េនកនុ ងវតតឲយមនចំេណះ
៏ របស់សងគម។ ឹ ងសីលធម៌ ឲយកលយេទជពលរដឋដលអ េចះដងនិ េរកពីេនះ េបេទយយវតថុ េគរបេគនេរចន រពះសងឃែតងយក េទយយវតថុ ទំងេនះេទែចកជូនអនករកីរកកំសត់ទុរគតេទៀត
ផង។ ឱកសខលះ េពលមនភពអសននដច ូ ជទឹកលិច ខយល់ ពយះ គ សរបក់កស និង ុ ទុរភិកសអត់បយ រពះសងឃេដរៃរអង
សមភរៈយកេទជួយអនកទទួលរងេរគះពីបតុភត ូ ធមមជតិ
ទំងេនះ េដយករុណចិតត គឺករអណិតអសូរ។ ដូេចនះ បញ ជ ក់ថ រពះសងឃមិនរតឹមែតេធវធ មមទនរបប់មេធយបយ ី ិ លអកុ នងបញ ហ ជវតឲយរស់ េនសុខរសួលកនុ ងសងគម និងកររ ំលត់
ទុកខកុ ង ន រពះនិពវនប៉េុ ណណះេទ
សូមបីវតថុ សមភរៈក៏រពះសងឃ
ជួយផតលដ ់ ល់ពុទធបរ ិស័ទែដរ រសបេទតមេពលេវល និង េទតមលទធភព។ ដូចបនេពលមកេហយ ចេមលយេឆលយតបេទសស នមួយែដលេគេឃសនថ
សសនេគជួយបរ ិស័ទ
ិ ែណករពះសងឃរពះពុទធសសនយកវតថុ ពព ី ុទធបរ ិស័ទវញ។ តមពិត
ចំ
វតថុ ែដលសសនេនះជួយជថនំពស ិ ពុលសំរប់
27 សមលប់រពះពុទធសសនែខមរែដលជអតតសញញណជតិ។ ចំែណករពះសងឃែដលទទួលេទយយវតថុ ពព ី ុទធបរ ិស័ទសំរប់ ឧបតថមភឲយរពះសងឃរស់េន
បំេពញកិចចករកនុ ងរពះពុទធ េដមបី
សសនខងែផនកពុទធចរកនិងជួយពរងឹងខងែផនកអណ េសចកតស ចរកឲយេដរេទទនទ ម ឹ គន េដមបី ី ខ ុ សនតៃនរបេទស
កមពុ ជមតុភូម។ ិ សសនេនះេភលចខលួ នថ វតថុ េផសងៗែដល សសនេនះមនេតបនមកពីណ? របស់ខួ ន ល ដូចែតគនេទឬ?
េឡយ។
មិនបនមកពីបរ ិស័ទ
ពុែំ មនេកតមកពីរពះជមចស់ផតល់
ដូេចនះពុទធបរ ិស័ទែខមរកនុ ងរបេទសនិងេរករបេទស
ំ រតូវពរងឹងជហរកន ុ ងរពះពុទធសសនឲយបនរ ឹងមំែថមេទៀត
កុេំ ជឿករេឃសនគមនសចចភពរបស់សសនេនះេឡយ។
28 ៥- ជួយែខមរឲយរស់តមផលវ ូ កយ
ប៉ែុ នតសមលប់វបបធម៌ែខមរតមផលវ ូ ចិតត អងគកររគិសស ត សន េបមនបំណងលអជយ ួ ពលរដឋ ែខមរ សូមកុប ំ ៉ះពល់ដល់វបបធម៌រពះពុទធសសនែខមរ ទុកឲយ ែខមររកសវបបធម៌របស់ខូ ន ល ដូចេដម។ ករផតលអ ់ ំេណយបនតិច
បនតួ ចឲយរស់ផូ វល កយ ប៉ែុ នតសមលប់ផូ វល ចិតត េនះជអំេពបប។ ករេធវទនតមផលូ វរពះពុទធសសន
គឺករលះមចឆរ ិយៈែដល
ជតួេលភៈផលូ វចិតត របកបេដយចិតតបរ ិសុទធ គមនចង់បនអវី ិ ិ មកវញេឡ យ។ េបឲយវតថុ អម វី យ ួ េដយចង់បនអវីមួយមកវញ
ពុំេឈមះថឲយេឡយ េឈមះថដូរគន។ េបឲយវតថុ អម វី យ ួ ចង់ឲយេគ
ិ ជួយអវម ី ួយរតឡប់វញ ក៏មិនេឈមះថឲយេឡយ េឈមះថឲយ ៃថលឈួ ល ន ។ តមន័យេនះ ករផតលអ ់ ំេណយ ករជួយបេរងៀន
ភសអង់េគលសជេដមរបស់ អនកផសយសនរគិសដ ត ល់ពល
រដឋែខមរ មនគំនត ិ អរកក់បផ ំ ុត េរពះអំេណយេនះជនុយ បេញ ជ តឲយពលរដឋែខមរ ជពិេសសយុវជនែខមរឲយេជឿមេនគម ិ ជ សសនរគិសត េហយសមលប់វបបធម៌ពុទធសសនែខមរ។ វជ ជករេលភសិទម ធិ នុសសរបស់សសនរគិសម ត កេលពលរដឋ ែខមរ េរពះពុែំ មនែខមររត់េទចូលសសនរគិសេត ទ គឺសសន រគិសេត ទបញុ ច ះបញូ ច លលួងេលមេបកបេញ ជ តឲយេជឿ ជ ពិេសសចំេពះយុវជនែខមរែដលជអនីតជ ិ ន
័ ជវយមិ នទន់
ទទួលខុសរតូវតមផលូ វចបប់ មិនទន់េចះពិចរណ។ ដូចេនះ
29 ភញក់ងរសសនរគិសរត តូវែតបញឈប់នវូ អំេពរ ំេលភសិទធិ មនុសសរបស់ខួ ន ល
កនុ ងករទក់ទញកូនេកមងឲយេជឿ
មតយឪពុកេគបតង ឹ េឡងតុលករកត់េទស។
របយ័តន
30 ៦- អនកផសយរគិសស ត សនែខមរថ រពះេយស៊ជ ូ រពះសិអរយេមរតី េសចកតព ី ត ិ កនុ ងគមពរី ៃនសសនេនះមិនមននិយយ
អំពីរពះសិអរយេមរតីេនះេទ
ប៉ុែនតអនកផសយរគិសស ត សន
ែខមរបននិយយបនលំ េដយយករពះសិអរយកនុ ងរពះពុទធសស ន
ថជរពះេយស៊ូ
បេញ េដមបី ឆ តែខមរឲយេជឿរពះេយស៊។ ូ
េពលេនះ េយងសូមអធិបបយអំពរី ពះសិអរយេមរតីរបស់រពះ ពុទធសសន។ កនុ ងរពះពុទធសសននិយយថ សុញញកបប ឹ អសុញញ គឺកបបគមនរពះពុទធសរតស់ដង
ែរបថកបបសូនយ កបប
ែរបថ
ឹ កបបមិនសូនយគឺកបបមនរពះពុទធរតស់ដង។
ឹ កបបែដលមនរពះពុទធរតស់ដងមនចំ នួនរពះពុទធរតស់ ឹ ដងពុ ំេសមគ ន េទ។ ចំេពះកបបបចចុ បបននេនះ េហថ ភទទកបប ឹ ៥រពះអងគគឺ រពះពុទធ ែរបថកបបចំេរ នមនរពះពុទធរតសដង
រពះនម កកកុសេនធ េកនគមេន កសសេប េគតតេម និង រពះអរ ិយេមេតតយយ
ឬរពះសិអរយេមរតី។
ឹ យអងគេហថសរកបប រតស់ដងមួ
កបបមនរពះពុទធ
រតស់ពីរអងគេហថ
មណឌកបប រតស់បីអងគេហថវរកបប រតស់បួនអងគេហថ សរមណឌកបប រតស់របំអងគេហថភទទកបប។ កនុ ងភទទកបប
ឹ ៥រពះអងគេនះ រពះពុទធ៤រពះអងគ ែដលមនរពះពុទធរតស់ដង ឹ ងបរ ិនិពវនេទេហយ។ បនរតស់ដងនិ
រពះពុទធទី៤ែដល
ិ យទុកឲយមនុសសសតវរបតិបតតិ បរ ិនិពវនេហយប៉ុែនតេនធម៌វន័
31 សពវៃថងេនះ គឺរពះពុទធរពះនមសមណេគតម។ ចំែណករពះ ឹ ពុទធទី៥គឺរពះពុទធរពះនមរពះសិអរយេមរតីពទ ុំ ន់រតស់ដង ឹ ុង េនេឡយ។ រពះពុទធសមណេគតម រពះអងគរតស់ដងកន រពះជនម៣៥រពះវសសេហយបរ ិនិពវនកនុ ងរពះជនម៨០រពវសស
កនុ ងេពលែដលរពះអងគបនសំែដងធម៌េទសនេរបសសតវ
អស់រយៈេពល៤៥រពះវសសរួចេហយ។ ចេមលយ េទនឹងសំនរួ ថ បនទប់ពីរពះអងគបរ ិនិពវនេទ េតសសនរពះអងគរតូវអស់ រតឹមេនះឬេនមនជបនតេទេទៀត?
រពះអងគបនេឆលយ េទ
កន់សវករបស់រពះអងគថ តមែដលរពះអងគរបេមេមលេទ អនគត
សសនរពះអងគមនុសសសតវអចទទួលរបតិបតតិ
តមចំនួន៥០០០ឆនំេទមុខេទៀត។ តមចេមលយ របស់រពះអងគ េនះបញ ជ ក់ថ
ិ យែដល រពះអងគបរ ិនិញវនេទប៉ែុ នតេនធម៌វន័
រពះអងគបនសំែដងេហយ តម។
ទុកសំរប់មនុសសសតវរបតិបតតិ
ឥឡវេនះសសនរពះពុ ទធសមណេគតមកនលងបន ូ
ជងពក់កណ ត លេហយ។ បនទប់ពីរគប់៥០០០ឆនំ រពះពុទធ ឹ ទី៥គឺរពះសិអរយេមរតីពទ ុំ ន់រតស់ដងេនេឡ យេទ
គឺរប់
ឹ ពន់រប់មុឺនឆនំេទមុខេទៀតេទបរពះអងគរតស់ដង។ រពះសិអរយេមរតី
រពះអងគេកតកនុ ងរតកូលរពហមណ៍
ែដលជធំកុ ង ន នគរេកតុមតី មតរបស់រពះអងគរពះនមរពហម វតី បិតរពះនមសុរពហម។ សម័យេនះ មនុសសបរ ិបូណ៌
េដយេសចកតស ី ខ ុ ។ រពះសិអរយេមរតី រពះអងគមនរពះជនម
32 ែវង ករសំែដងធម៌េទសនក៏បនយូរអែងវង។ កលរពះពុទធ រពះនមសិអរយេមរតីបរ ិនិញវនកនលងយូរបនតច ិ េទេទៀត ី ងេនះដល់កណ ភទទកបបែផនដេយ ំ ត់អយុេហយ ិ េឆះរ ំលយឲយវនសកន ុ ងេពលេនះឯង។
ក៏រតូវេភលង
សម័យរពះពុទធសិ
អរយេមរតីមនុសសមនេសចកតស ី ខ ុ េរចន ដូេចនះេហយបនជ ពុទធសសនិកជនែខមរេធវប ុណយរបថនជួបរពះសិអរយេមរតី បនសេរមចមគគផលនិញវន។ តមពិត ពុគ េដមបី ំ រួ រង់ចំរពះ សិអរយេមរតីេទ
គួររបតិបតតត ិ មធម៌របស់រពះពុទធសមណ
េគតមឲយបនសេរមចមគគផល េរពះេបរង់ចំរតូវេកតចស់ ឈឺសលប់យរូ អែងវងណស់។ រពះពុទធរគប់រពះអងគទំងអតីតៈ ឹ បចចុ បបនននង ិ អនគត មនកររតស់ដងធម៌ ដច ូ គន។ ដូេចនះ
ករជួបរពះពុទធណក៏ដច ូ រពះពុទធណែដរ សំខន់េនេលករ សតប់ធម៌បនេហយយកមករបតិបតតត ិ ម បងហញផលូ វរបតិបតតប ិ ៉ុេណណះ។
រពះពុទធរគន់ែត
ចំេពះអនកផសយរគិសស ត សនែខមរ
េដយសេងកត
េឃញថពុទធសសនិកជនែខមរយកចិតតទក ុ ដក់រពះពុទធរពះ សិអរយេមរតីែដលពុំទន់បនរតស់
ពួកេគក៏បនេឆលៀតឱ
កសេឃសនេដយបនលំថរពះេយស៊ៃូ នសសនរគិសេត នះ េហយជរពះសិអរយេមរតី
ជរពះសេរងគះរពះអងគយងមក
ិ េឃសនេដយករបេញ េហយ។ វធី ឆ តេនះ ពុទធសសនិក ជនែខមរគមនករយកចិតតទក ុ ដក់េឡយ
ឹ េដយដងចបស់ ថ
33 េនះរគន់ែតជលបិចរបស់អនកផសយរគិសស ត សន េដយ ទក់ទញជេនឿេទ ំ េឃសនែអបនឹងរពះពុទធសសនេដមបី េលរពះេយស៊។ ូ ដូចបនេរៀបរប់មកេហយ រពះពុទធរពះសិ ឹ អរយេមរតីពុំទន់រតស់ដងេនេឡ យេទ
េរពះតមធមមត
ឹ ររពះអងគកុ ង រពះពុទធពែុំ ដលរតស់ដងពី ន េពលជមួយគនេឡយ
េរពះករេឃញសចចធម៌ េឃញដូចែតគន េទះបីរពះពុទធរតស់
ឹ ឹ ដងកនល ងមកេហយកតី បចចុ បបននេនះកតី និងរតស់ដងេនេពល
ជអនគតកត។ ី ខុសពីករពិត
ដូេចនះ
អនកផសយរគិសស ត សនេឃសន
េដយចត់ទក ុ រពះេយស៊ជ ូ រពះសិអរយេមរតី
េនះ នំឲយខូចតៃមលខួ ន ល ឯងេទ េហយករេឃសនេនះមិន ខុសគនពីសសនរពហមណ៍ែដលចត់ទុករពះពុទធជអវតរ
ិ ុ កុ ង ទញពុទធសសនិកជន ទី៩ៃនរពះវសណ ន េគលបំណងេដមបី
ែដលេជឿរពះពុទធមនចំនន ួ កន់ែតេរចនេឡងឲយចូលកន់
ិ សសនរពហមណ៍វញ េរពះរពះពុទធជតួអងគែបងភគពីរពះ ិ ុ េទ។ វសណ
េពក
េដយពិបកបែងវគន ំ ត ិ ែខមរឲយេជឿរគិសស ត សន
ិ មួយេទៀត គឺេគ អនកផសយរគិសស ត សនបនេរបវធី
េលកយកពកយរពះពុទធខលះមកេរបដច ូ ជពកយថបបបុណយ គុណេទសជេដម
ឲយពុទធសសនិកជនែខមររចឡំថ េដមបី
រគិសស ត សនមនពកយេរបៀនរបេដកែនលងខលះដូចពុទធសស ិ នែដរ។ តមពិតវញ ពកយេរបៀនរបេដខុសគនរសឡះ គឺ រពះពុទធសសន
ិ េសចកតស ី ខ ុ ទុកខចេំ រ នវនសសថ ត ិ េនេលអំ
34 េពរបស់ខួ ន ល
ិ ចំែណករគិសស ត សនវញ
េសចកតីសខ ុ ទុកខ
ិ េរ នវនសសថ ត ិ េនេលរពះជមចស់គឺរពះេយហូវ៉ សពវរពះទ័យេលកនឹងផតលស ់ ខ ុ ឲយ
េបេលក
េបេលកមិនសពវរពះ
ទ័យេទ េលកនឹងផតលទ ់ ុកខឲយ មនឲយធលក់នរកជេដម។
35 ៧- រពះពិតគឺរពះពុទធកង ុន រពះពុទធសសន ពកយថ ផលស់វជព ពកយរពះេនះ
រពះមកពីពកយបលីថវរៈែរបថរបេសរ
ឯរផលស់េធវជេជងេទជ រពះែរបថរបេសរ។ សំរប់ដក់ពីមខ ុ នមចំេពះបុគគលឬវតថុ ែដល
មនគុណធម៌ឬមនរបេយជន៍ ដូចពកយថរពះពុទធ រពះធម៌ រពះសងឃ រពះមតរពះបិត រហូតេរបជមួយធមមជតិែដល មនរបេយជន៍ដច ូ ពកយថ រពះអទិតយ រពះចនទ រពះធរណី ជេដម។ ម៉យងេទៀត ពកយរពះេនះ េគអចេរបែតមនក់ឯងសំ រប់បុគគលែដលេគេលកតេមកង
ថជកំពូលៃនេលកគមន
បុគគលណេសម ដូចជរពះពុទធជេដម។ សសនដៃទ េរកពី ពុទធសសនែតងឲយតៃមលខួ ន ល ឯងថ រពះពិតរបកដ គឺរពះ
បេងកត េលក ចំែណករពះពុទធមន ិ បេងកត េលកពុំែមនជ រពះ ពិតរបកដេទ គឺរគន់ែតជរគូបេរងៀនប៉ុេណណះ។ េគថ រពះ របស់េគបេងកត េលក
ប៉ែុ នតេគពុអ ំ ចរកភ័សុ ត ត ងរតង់ណ
ែដលបញ ជ ក់ថរពះសងេលក
ឬបេងកត េលកពិតែមន។
មួយេទៀត គួរឲយសតយេបរពះបេងកត េលកពិតែមនគួរណស់ ែតបេងកត មនុសសនិងវតថុ លៗ អ សងគម
ឲយបនសុខចំេរ នដល់ េដមបី
ពុគ ំ ួរបេងកត មនុសសមនចិតតអរកក់
ពុគ ំ ួរបេងកត រនទះ
ី េនះ មនរញួ ជ យ បញ់ េភលងភនផ ំ ុ ទះ រញួ ជ យែផនដី ដូចេពលថមៗ
បតសមុរទេហថ Tsunami េធវឲ យមនុសសជង១ែសននក់
36 ំ ៥លននក់ និងសំ រតូវសលប់ របួស ៥ែសននក់ និងគមនជរក ិ ណង់េផសងៗក៏រតូវវនស។ េតរពឹតក តិ រណ៍ទំងអស់េនះ រពះ េលកបេងកត ពិតែមន ិ ដូចវទយសរសត
ឬជចបប់ធមមជតិនង ិ ចបប់កមមផល
និងរពះពុទធសសនេពលេទ?
រពហមញញ
សសនក៏ថរពះរពហមបេងកត េលក រគិសស ត សនក៏ថរពះ អទិេទពគឺរពះេយហូវ៉បេងកត េលក រពះអទិេទពគឺរពះអឡបេងកត េលក ដូចគនដូេចនះ
ឥសលមសសនក៏ថ ចុះេបបេងកតេលក
េតរពះណពិតរបកដែដលបេងកត េលក ឬ
រគន់ែតចមលងតមគន
េរពះសសនរពហមណ៍េកតមុន
ឹ សសនទំងពីរ? េគចង់ដងមួ យេទៀតថ េតអនកណបេងកត រពះទំងេនះ េតរពះទំងេនះមនមតបិតមនរូបរងែបប េម៉ចេហយេនឯណ? ិ ចំេពះរពះពុទធវញ
រពះអងគមនជតិជមនុសសមន
រពះមតបិតមនទីកែនលងពិតរបកដ
មនរយៈេពលករ
ឹ ែសវងរកធម៌ បនរតស់ដងធម៌ បនសំែដងធម៌េរបសសតវ មនពកយេរបៀនរបេដរបស់រពះអងគមនភ័សុ ត ត ងពិតរបកដ
ែដលអនករបវតតិសរសតទទួលសគល់។ ករេឃញសចចធម៌៤គឺ ឹ េសចកតទ ី ក ុ ខ េទបេឈមះថ រពះអងគរតស់ដឹង គឺរតស់ដង នូវធម៌េចញចកទុកខ េទបរពះនមេកតេឡងថ ពុេទធ ឬ សមមសមពេុ ទធ ែដលភសែខមរថ រពះពុទធ េនះឯង។ រពះ ិ ែរបថរពះអងគរតស់ នមរបស់រពះពុទធមយ ួ បទថ េលកវទូ
37 ឹ ដងនូ វេលក។ បនេសចកតីថ េលកនិងរចនសមពនធរបស់ េលកេកតមនជធមមត
ពុែំ មនរពះជមចស់អងគណបេងកត
េឡងេទ ឯរពះពុទធកេ៏ ឃញករពិតេនះ។ េលកែដលរពះអងគ ឹ រតស់ដងមនបី របករគឺ សតតេលក បនដល់មនុសសសតវ ិ ញ ណទំងអស់ែដលអេនទលេទមកសលប់េកតេនភព មនវញ ណជតិណរសបតមអំេពរបស់ខួ ន ល ។ សងខរេលក សំេដ
ិ ញ ណទំងអស់ដច យកវតថុ គមនវញ ូ ជរពះអទិតយ
រពះចនទ
េកតអំពក ែផនដី ៃរពភនំ បឹងទេនល សមុរទជេដម ី រផសំធតុ េដយខលួ នឯង។ ឱកសេលក បនដល់រចនសមពនធនង ិ ទំ
នក់ទន ំ ងរវងធតុទំងេនះ។
ធមមជតិទំងេនះគមនអនក
បេងកត េទ គឺេកតពីសងខរ (Component, Corps composé) គឺធតុនង ិ ធតុផុ គ តំ ន េកតបនជអវម ី ួយរសបតមចបប់របស់
ិ ធមមជតិ ឧទហរណ៍តមគីមីវទយ H2+0=H2O គឺអរី ដូែសន២ បូកនឹងអុកសុែី សន១ េកតបនជទឹកជេដម។ រពះពុទធសំ ែដងថ
អវីទំងអស់េកតពីករផសំ(សងខរ)
រវងេហតុបចច័យ
ិ ែដលវទយសរសត ថ ករផសំបរមណូធតុលត អិ ជទីបំផុតេកត បនជម៉ល ូ គ ី ីល (Molicule) ផសំគនេរចនេទៀតេទបេកតបន ជអងគធតុ (organ)។ ដូេចនះបញ ជ ក់ថ វតថុ ធតុពុំមនតួខួ លន
វពិតេទ គឺេកតពីករផសំធតុដី ទឹក េភលង ខយល់ េនះឯង។ ដូច ជេបះដូងរបស់មនុសស
វមនសច់សរ ំ ប់ឲយមនចលនកំ
េរ កជនិចច េបវខូចែផនកេនះ វរតូវឈប់េដរ េទះបីអទិេទព
38 បញ ជ ក៏វមិនេដរែដរ ប៉ុែនតេបសច់ែផនកេនះេនលអ វែតងេដរ ជធមមត េទះបីអទិេទពមិនបញ ជ ក៏េដយ។ ដូេចនះ រពះពុទធ ឹ វចបប់ធមមជតិ (natural law, loi de la nature) រតស់ដងនូ េហយយកមករបកសរបប់មនុសសសតវទំងអស់គន។ រពះ អងគរគន់ែតបងហញផលូ វ(អកខតេរ តថគេត=show the way)
ឲយមនុសសសតវេដរេដយខល ួ នឯង
មនុសសសតវបនេទ
រពះអងគពអ ុំ ចទទួលបប
េរពះេសចកតប ី រ ិសុទធនង ិ មិនបរ ិសុទធ
a
េដយខលួ នឯង អនកដៃទពុំ អចញំុ ងអនកដៃទឲយបរ ិសុទធឬេស
ិ ហមងបនេឡយ (សុទធិ អសុទិធ បចចតតំ នេញញ អញញ ំ វេសធ
េយ)។ ឯសសនដៃទ ែដលថសសនេគទទួលយកបប េនះក៏គមនទំនក់ទន ំ ងរវងេហតុនិងផលយកជករបន េឡយ។ អនកេធវអ េំ ពបបេសហមងចិតត េបពដ ុំ ុសខត់ចត ិ តឲយ សអតេដយខលួ នឯងេទ ក៏គមនបុគគលណអចដកចិតតេសហមង េនះេចញពីចិតតខួ ន ល បនេឡយ។
ិ ជ ណមួយ ពនយល់សស ិ សនូវមុខវជ ទុកដក់សតប់េទ
ក៏ដូចជរគូបេរងៀនខំ
េបសស ិ សេនះពុំយកចិតត
ិ ជ េនះេទកនុ ងខួរកបល រគូពអ ុំ ចបញូ ជ លវជ
សិសសបនេឡយ។ រពះពុទធសែំ ដងបបនិងបុណយ ប៉ែុ នតរពះ អងគពស ុំ េរមចថឲយអនកេនះទទួលផលបបឲយអនកេនះទទួល ផលបុណយេឡយ គឺបបបុណយឲយផលេដយខលួ នឯងជសវយ ័
របវតតិ អងេដយពុទធភសិតថ កមមផលែបងែចកសតវឲយខពង់ ខពសន ់ ង ិ េថកទប។
39 សរុបេសចកតម ី ក រពះពិតរបកដេនះ គឺបគ ុ គលែដល រកេឃញអរ ិយសចចធម៌
ឹ ែដលជមគ៌ដកនំ មនុសសសតវ
េចញចកទុកខពត ិ របកដ
គឺរពះពុទធកង នុ រពះពុទធសសន
ឹ េនះឯង។ រពះអងគរតស់ដងេដយេរប របដប់ឆុ លះគឺអរ ិយមគគ
៏ តថល។ រពះអងគជបុគគលឈនះេលក ញញណេដយរបជញដមុ
ិ ំ ពុំវលវល់ ជប់ជពក់ វេងវងកនុ ងេលកេឡយ។ េដយមនករ ិ ិ អណិតអសូរមនុសសសតវែដលកំពង ុ មនទុកខវលស ល ប់វល
េកតកនុ ងសងសរវដត េទបរពះអងគសែំ ដងធម៌េរបស ហក់ដូច ជពនលឺែដលបំភក លឺ ុ ង ន ទីងងឹត។ មូលេហតុែដលនំឲយេកតជតិ
ិ ជ តណ របកបេដយខនធ៥មកពី អវជ ហ ឧបទន និងកមម។ ករេកតេឡងៃនខនធ៥មនរូបកខនធជេដមជតួ ទុកខ េរពះកល ណមនជតិែតងែតបញូ ជ នេទរកជរពយធិនង ិ មរណៈតេទ
េទៀត។ ដូេចនះ េបមនរពះជមចស់អងគណបេងកតខនធ៥ែដល ជតួទក ុ ខេនះ ចត់ទក ុ ជមូលេហតុបេងកត ទុកខដល់មនុសសសតវ ិ ជ តណ ដូចអវជ ហ ឧបទនកមមែដរ។
រពះពុទធសសនសំែដង
ថ េសចកតទ ី ុកខទំងអស់េកតមកអំពក ី រមនជតិគឺមនខនធ៥ កឲ េនះឯង។ េដមបី ុំ យមនជតិជតួទុកខ រតូវកំចត់បង់េហតុ ិ ជ តណ ែដលនំឲយេកតទុកខ គឺបប ំ ត់អវជ ហ ឧបទននិងកមម កុឲ ំ យមនេសសសល់។ ជនជតិែខមរធលប់មនអរយធម៌ខពងខ ់ ពស់ តំងពីសម័យបូរណ ី ិ គ៌របចំជវតរបស់ ខួ លន
បនេគរពរពះពុទធសសនទុកជម េដយពិចរណេឃញថ
រពះពុទធ
40 ៏ មរតូវកនុ ងករដកនំ ឹ សសនមនពកយេរបៀនរបេដដរតឹ ខួ លន
និងសងកមែខមរ ឲយបនសុខសនត។ ដូចបនេពលមកេហយ របស់អម វី យ ួ បនេកតេឡង
សុទធែតេកតេឡងពីេហតុបចចយ ័
គមនអវម ី ួយេកតេឡងរបសចកេហតុបចច័យេឡយ។ រពះពុទធ សំែដងថ
រគប់ធមមជតិទំងអស់េកតេឡងេដយខលួ នឯង
តមធមមតរបស់េលកធតុឬចរកវឡ ដូចរពះអទិតយ រពះ
គមនអនកបេងកត ចនទ ែផនដី ភនទ ំ េនល សមុរទជេដម េទ។ ឯ ិ ញ ណដូចមនុសសសតវអេនទលសលប់េកតតមអំ របស់មនវញ េពរបស់ខួ ន ល ពុំែមនរពះពុទធជអនកចត់ែចងេទ។ មួយេទៀត រពះពុទធពស ុំ ែំ ដងរតង់ណែដលពុំអចេលកយកភ័សុ ត ត ងមក បញ ជ ក់របប់េគបនេឡយ
ដូចរពះអងគមន ិ សំែដងថកនុ ង
េលកេនះ េតមនុសសណេឈមះអវេី កតមុនេគ។ រពះអងគមន ី រពះពុទធដកេដយេល កយកឧទហរណ៍មួយមកបញ ជ ក់ថ េបេគសួរថ កូនមន់េកតមកពីណ មុខជេឆលយថ េកតមក ពីពងមន់ ចុះពងមន់េកតមកពីណ មុខជេឆលយថេកតមក ពីេមមន់ ចុះេមមន់េកតមកពីណ មុខជេឆលយដែដលេកត ពីពងមន់កន ូ មន់ ពុអ ំ ចកំណត់បនថ មន់ណេកតមុន េគែដលអចយកភ័សុ ត ត ងមកបញ ជ ក់របប់េគបនេឡយ។ រពះពុទធបនបញ ជ ក់បែនថមេទៀតថ
េរបៀបដូចកង់រេទះមួយ
ិ ែដលមនវង់មល ួ េគបងវិលឲយវល េគពុអ ំ ចកំណត់ថ រតង់ ណជចំណុចេដមេឡ យ។
រពះពុទធសសនក៏គមនពកយ
41 េរបៀនរបេដថ មនុសសេដមែដលេក តមុនេគេធវប ប វមន បបដល់មនុសសេរកយេទៀតែដលមិនបនេធវប បដូចេនះ េឡយ។ េនះជរទឹសអ តី យុតធ តិ ម៌ណស់ េរពះមនុសសមុន មិនេជឿរពះ រពះអងគឲយមនបប ឲយបបដល់អនកេកតេរកយ េទៀត។
តុលករបចចុ បបននេនះ
េគសេរមចឲយមនេទសចំ
េពះមនុសសណែដលរបរពឹតតខស ុ ។ ពុំែមនបនន័យថឪពុក មតយរបរពឹតតខស ុ មនេទសតមផលូ វរដឋ កូនែដលមិនបនរប រពឹតតករ៏ តូវមនេទសដូេចនះេឡយ។ យយថ
កនុ ងពុទធសសនក៏និ
អនកែដលេធវប បរតូវទទួលផលបបេដយខលួ ន
ឯង។ កនុ ងរពះពុទធសសនក៏គមនរទឹសថ តី មនុសសណេជឿ រពះអងគមនភកតភ ី ពចំេពះរពះអងគ
រពះអងគសពវរពះទ័យឲយ
មនុសសេនះេកតកនុ ងសថនសូគ៌ ឯមនុសសណែដលមិនសតប់ បងគប់
រពះអងគដក់បណ ត សរ
មនុសសេនះនឹងទទួលទុកខ
េទសរហូតឲយធលក់នរកយ៉ ងេនះេឡយ។ បរ ិសុទធផត ុ ចកករេបៀតេបៀនេហយ
រពះពុទធជបុគគល
រពះអងគមន ិ ឲយមនុសស
េកតសថនសួគន ៌ ង ិ ចុះនរកេដយសរមិនេជឿរពះអងគេឡយ ប៉ុែនតរពះអងគរគន់ែតបងហញផលូ វេទកន់ទីសខ ុ ទុកខបេ៉ុ ណណះ
ំ ទុកសិទិធឲយមនុសសសតវសេរមចចិតតេធវដ េណ រេដយខលួ នឯង។
សូមបីរពះអងគសែំ ដងធម៌ ក៏គមនបងខម ំ នុសសសតវឲយេជឿធម៌រពះ អងគេឡយ ែថមទំងរពះអងគរ ំលឹកថ មុននឹងេជឿធម៌តថគត ចូរអនកពិចរណជមុនសិន។ បរ ិស័ទរគប់សសនទំងអស់
42 ក៏ពុែំ មនរបតិបតតប ិ នរតឹមរតូវតមឱវទសសនរបស់ខួ លន
េឡយ ែតងលយឡំេដយទំេនៀមទមលប់របៃពណីជតិែដល មនជេរចនតំណមក។
យ៉ ងណមិញ
ជនជតិែខមរេពល
មនទុកខែតងបន់រសន់ឲយខលួ នបត់ទុកខជេដម
ក៏ដច ូ ជរពះ
សងឃសូរតធម៌ជន ូ ពរពុទធបរ ិស័ទជករេលកទឹកចិតតឲយមន ី កមលំងផលូ វចិតតតមរបបសុជវធម៌
ជមួយេនះបនរបទនឱ
ឲយករជូនពរេនះមនរបសិទិធភព វទឲយេគរបរពឹតតលេអ ដមបី ពុែំ មនជករខុសេទ។
មនសសនមួយនិយយថ
រពះ
របស់េគបេងកត េលក ឯរពះពុំមនសច់ឈមរងេរអវីេឡយ ិ ញ ណ។ រពះពុទធសសននិយយថវញ ិ ញណ គឺរទង់ជរពះវញ េកតមនអរស័យមនរូប គឺអយតនៈ៦ ែភនករតេចៀករចមុះ អណ ត តកយនិងមេន ប៉ះ (ផសសៈ) នឹងអយតនៈ ខងេរក រូបសេមលងកលន ិ រសសមឆសសនិងធមម(ធមមរមមណ៍) េទបេកតចកខុ
ិ ញ ណ េសតវញ ិ ញ ណ ឃនវញ ិ ញ ណជវហ ិ ញ ណ កយ ី វញ វញ
ិ ញ ណ និងមេនវញ ិ ញ ណ។ ដូេចនះ រពះជរបស់អវជជ ិ មន វញ ិ មន េតមនករពិតឬេទ? សសនេនះ េទបេងកត របស់វជជ និយយេទៀតថ រពះបេងកត អវទ ី ំងអស់ គមនវតថុ និងមនុសស ណែដលរពះមិនបេងកត េនះេទ
រពះេធវអ នតរគមន៍បញ ហ
មនុសសេលកតំងពីនេយបយេទរហូតរទង់អនុញញតឲយ េកតខយល់ពយះ ុ
បងគប់រទង់
េភលង ភនផ ំ ុ ទះជេដម
េដយមនុសសមិនសតប់
រទង់រតូវែតដក់បណ ត សរដូេចនះ។
អសចរយ
43 ណស់ រគន់ែតេគមិនសតប់បងគប់មន ិ េធវត ម េទេធវបបេគ ំ េនះទុកជកររ ំេលភសិទិធៃនជេនឿរបស់ េគ ែដលផទុ យពីរបប
របជធិបេតយយនិងយុតិតធម៌។ ិ សសនវញ
ចំេពះរពះពុទធៃនរពះពុទធ
រពះអងគមន ិ មនរពះទ័យេធវេ ទសបុគគលណ
េឡយ េទះបីេគមិនេជឿធម៌េទសនរពះអងគកេ៏ ដយ ដូចពួក និរគនថមន ិ េជឿេហយរបឆំងនឹងរពះអងគកម ៏ ន ិ េឃញកនុ ងពុទធ
របវតតិថរពះអងគតបេទពួកនិរគនថទំងេនះេដយហឹងសែបប ណមួយេឡយ។ សសនេនះនិយយបនតេទៀតថ គមនអវី មួយែដលរពះបេងកត េឡងេដយឥតរបេយជន៍េឡយ។ សូមសួរែតវតថុ មយ ួ ថ ចុះេពះេវៀនដុះែខនង ែដលរពះបេងកត
អ?វី េនេពលែដលវេហម រតូវ ឲយមនុសសមនរគប់គន េដមបី ឈឺចក ុ ចប់ េបមន ិ កត់េចលឲយទន់េពលេវលេទ
នឹង
ទទួលេរគះថនក់រហូតដល់ទទួលមរណភព។
េគេពលថ
រពះបេងកត មនុសសេរចនធុនមនលអមនអរកក់
ដង ឹ េដមបី
លអរតូវមនអរកក់។
ពកយេនះមនន័យថ
រគន់ែតឲយេគ
ឹ ដងលអ េទជបេងកត មនុសសអរកក់ ឲយពិភពេលកមនទុកខ េដយសរមនុសសអរកក់ែដលរពះបេងកត េនះេបៀតេបៀន។ ិ ជ មនបញញេគយល់លកខណៈមនុសសេហយ អនកមនវជ ឹ បច់បេងកត មនុសសអរកក់េទបដងមនុ សសលអេទ។ ថមនុសសពិករ
មនមនុសសខវក់ជេដម
មិន
េគេពល
ពុែំ មនេកតេឡង
េដយបបខលួ នឯង និងេដយឪពុកមតយេទ ែតេកតេឡងពី
44 រពះជមចស់បណ ត លឲយពិករមនខវក់ជេដម ពយបលឲយជ
េទបរពះអងគ
េដយរពះសំែដងកនុ ងខលួ នមនុសសខវក់េនះ
សែំ ដងករេលកតេមកង េដមបី សិរ ីរុងេរឿងៃនរពះជមចស់។ ពកយេនះមនន័យថ រពះេធវឲ យខវក់។
មនុសសពិករមនខវក់ជេដមេនះគឺ រគន់ែតចង់តេមកង រពះែបរជេទេធវទុកខ
េទសដល់មនុសស េធវឲ យេគឈឺេហយេទពយបល។ ឥឡវូ
េនះ មនុសសពិករខវក់ខន វិ គរថលងេ់ រចនណស់ សូមរពះយង មកជួយពយបលផង
ជួយសរមលរគូេពទយកុឲ េដមបី ំ យចំ
ិ ណយថវកជតិ េរចនេពក។ េគេពលថ មនុសសមនទុកខ េដយសរមនបប
ខុសគនពីរពះពុទធសសនែដលេពល
ថ មនុសសមនទុកខេដយសរមនខនធ៥ (បញុ ច បទនកខនធ
ទុកខ)។ េតពុទធសសននិយយករពិតឬេទ មនុសសចស់ឈ ឺ សលប់េដយមនករេកត គឺករេកតមនខនធ៥េនះឯង។ ឯ េសកទុកខ បរ ិេទវទុកខ េទមនសសទុកខ ឧបយសទុកខជេដម េកតមនេរពះមនជតិជបចចយ ័ ។
េបមនុសសគមនបបេទ
ចុះ រគន់ែតបនសុខខលះកនុ ងសថនមនុសស ប៉ុែនតកេ៏ គចពុផ ំ ុតពី
ជរទុកខ ពយធិទុកខ មរណទុកខែដរ េបេកតកនុ ងសថនសួគអ ៌ ស់ ិ បុណយរតូវចយតវលស ល ប់វលេក តកនុ ងវដតសងសរដែដល។ សូមកុំ ុ ិ
បករសយថ
មនុសសេបបនេទេកតសថនសួគ៌េទរស់េន
ី ិ ជមួយរពះ មនជវតរស់ រហូតដូេចនះេឡយ េរពះសថនមនុសស សថនសួគ៌ សថនរពហមជភពបី សថត ិ េនរកមអនិចចំ ទុកខំ
45 ិ ិ អនតត ជតួសងខតធម៌ ែតងែតវលស ល ប់វលេក ត មនែតរពះ និញវនេទ ែដលេចញផុតពីសងខតធតុេនះ ជ អមតំ និពវនំ ែរបថ និញវនមិនសលប់។ េគនិយយថ មនែតរពះេទែដល អចសេរងគះមនុសសឲយផុតបប ពុែំ មនេដយកររបរពឹតតេទ គឺ
ំ េដយកររសឡញ់េមតតពីរពះ េដយខលួ នមនជេនឿេទេល ិ រពះ។ ចំេពះពុទធសសនវញេពលថ េសចកតប ី រ ិសុទធនិង មិនបរ ិសុទធេដយខលួ នឯង
អនកដៃទពុអ ំ ចញំុ ងអនកដៃទឲយ
បរ ិសុទធនង ិ េសហមងបនេឡយ។ ចិតតជធំជរបធនេទេល សកមមភពលអអរកក់របស់មនុសស
េបចង់ឲយចិតតបរ ិសុទធផុត
ិ ជ តម បបរតូវអប់រ ំចិតតឲយរបសចកកិេលសតណ ហ និងអវជ ពកយេរបៀនរបេដរបស់រពះពុទធ។ រពះពុទធសែំ ដងថ គមនឥទិធ ពលខងេរកណមួយជួយឲយមនុសសសតវផត ុ ទុកខេឡយ េប ិ ខលួ នមិនរបតិបតតខ ិ ួន ល ឯងេទ។ េគេពលថ វទយសរសត រគន់ែត ពនយល់នូវអវៗ ី
េពលែបបេនះ
ែដលរពះបេងកត េឡងប៉េុ ណណះ។
អនកែដល
េតបនេឃញរពះបេងកត េលកនិងធមមជតិ
ទំងេនះេដយផទល់ខួ ន ល ឬសំអងអវែី ដលថជករពិតបន េរពះមិនថែតរពះពុទធសសនេទ ក៏បនេពលរសបគនថ
ិ េទះបីរកុមវទយសរសត
ករេកតេឡងៃនធមមជតិនិងរចន
សមពនធរបស់ធមមជតិវរបរពឹតតេទនិងេកតេឡងេដយខលួ នវ។
េគេពលេទៀតថ ពុទធសសនេពលថ ពឹងខលួ នឯង ចុះដូច ជមនុសសែហលកនុ ងសមុរទ
េបមន ិ ពឹងកប៉ ល់ឬទូកនឹងរតូវ
46 សលប់។ េនែតខលួ នពឹងខលួ នដែដល េរពះអនកែដលេគជួយេនះ េដយសរមនុសសលអែដលគួរឲយេគជួយ េបជមនុសសេចរ របរពឹតតអេំ ពឧរកិដឋ សិសស
េគពុម ំ នសទធជួយេទ។
ដូចរគូពនយល់
េបសស ិ សេនះមិនជួយខលួ នឯងេដយខំរបឹងសតប់េទ
ិ ជ េនះ ចំេណះវជ
ពុំអចចូលកនុ ងខួរកបលសិសសបនេឡយ
ក៏ដូចជពុទធបរ ិស័ទចង់សេរមចរពះនិញវនរតូវរបតិបតតិខួ លន
ឯង(អតតទីប) តមរពះធម៌គស ឺ ល ី សមធិបញញ(ធមមទីប) អវី ដៃទេទៀតពុំែមនជទីពង ឹ របស់អនករល់គនេឡយ(អនញញ សរ ណ) េនះជពុទធភសិត។
47 ៨- េបទទួលអំេណយមិនចូលសសនរគិស ត េតទទួលបបឬេទ? តមចបប់រពះពុទធសសន ក៏ដច ូ ជចបប់រដឋធមមនុញញ ៃនរបេទសកមពុ ជរហូតចបប់អងគករសហរបជជតិ មិនមន ែចងថ
េបទទួលអំេណយរតូវែតចូលសសនណមួយ
ជពិេសសសសនរគិសជ ត េដម។ ករមិនចូលជសិទធិរបស់ បុគគលមនក់ៗ
ពុែំ មនចូលតមករលួងេលមឬបងខត ិ បងខំ
េឡយ។ ដូេចនះករមិនចូលគមនទទួលេទសឬបបអវីេឡយ។ អនកែដលទទួលមកពីមនអនកឲយ េដយមិនបនេទលួចបលន់ អនកណែដលនំឲយមនេទសតមចបប់េឡយ។ េបមនអនក ឲយ ប៉ុែនតេគទទួលឬមិនទទួល ក៏ជសិទិធរបស់េគ។ ជួនកល េគមិនទទួលេដយសរអំេណយេនះមនចំណង មនលកខ -
ណ៌ខណឌ ដូចជសសនរគិសផ ត តលអ ់ េំ ណយែបបណមួយ េរពះចង់ទក់ទញឲយេគេជឿសសនខលួ នសមលប់រពលឹង ជតិេគ
េនះជអំេណយមនពិសពុល។
ប៉ែុ នតេបទទួល
េហយមិនេធវតមលកខណ៌ខណឌេដយករបងខេំ នះ ក៏គមនេទស
ិ ិ អវីេឡយ។ ផទុ យេទវញ អនកែដលបងខេំ គវញេទែដលរតូ វមន
េទសអំពីកររ ំេលភសិទធិមនុសស រតង់មរតថ បុគគលមួយ រូបៗមនសិទធិសេរមចវសនខលួ នេដយខលួ នឯង មិនរតូវមន ករបងខត ិ បងខព ំ ជ ី នណេឡយ។ សរុបេសចកតម ី ក េបទទួល អំេណយមិនចូលសសនរគិសត មិនទទួលបបអវីេឡយ។
48 ៩- របេទសកមពជ ុ មនករសមលប់គនរប់លននក់ េតបណ ត លមកពីេហតុអវី?
ពកយេរបៀបរបេដរបស់រពះពុទធ
មិនថែតមនុសសេទ
ែដលរពះអងគហមមិនឲយេបៀតេបៀនមិនឲយសមលប់
េទះបី
សតវតរិ ចឆន ក៏រពះអងគហមដូចគន េរពះអវី ? េរពះរពះអងគ ី ិ នចង់សលប់ យល់ថ មនុសសនិងសតវមនកររសឡញ់ជវតមិ ដូចគន។ ចំែណក របេទសកមពុ ជែដលមនករកប់សមលប់គន
ពីរបីទសវតសរកនល ៍ ងមកេនះ គឺជបញ ហ នេយបយរសុកេទស ពុែំ មនបណ ត លមកពីរពះពុទធសសនេឡយ។ ករពិតេយង េឃញ រពះសងឃនិងពុទធបរ ិស័ទ មនខលះរងេរគះដល់សគ ុ ត ិ និងសលប់េដយសរនេយបយេនះវញេទ។ េឃញរបេទសជប៉ន ុ
េយងសេងកត
និងៃថែដលកន់រពះពុទធសសនដូច
របេទសកមពុ ជ េគគមនករកប់សមលប់គនដូចរបេទសកមពុ ជ
ឹ មកពីេគមននេយបយដកនំ លអ
រហូតេធវឲ យេសដឋកច ិ ចេគ
លូតលស់ែថមេទៀត។ ដូេចនះ បញ ជ ក់ថ េបអនុវតតតមរពះ ពុទធសសនឲយម៉ត់ចត់
មិនរតឹមែតមិនេរបហង ឹ សសមលប់គន
េហយចំេរ នខងសីលធម៌ប៉ុេណណះេទ
ែថមទំងលូតលស់
ិ មនរបេទសខលះ ខងែផនកសងគមកិចចេទៀតផង។ ផទុ យេទវញ
កន់សសនរគិសត និងសសនមូសសលឹម េនមជឍិមបូព៌ និងេនអរហវក ិ
កំពង ុ វយកប់សមលប់គនេរៀងរល់ៃថងមិន
ទន់ចប់េនេឡយ។ ដូេចនះ ករកប់សមលប់គនេនរបេទស
49 កមពុ ជេនះ ពុែំ មនបណ ត លមកពីរពះពុទធសសនេឡយ គឺ ឹ បណ ត លមកពីករដកនំ រសុកេទស ិ រពះពុទធវញេទ។
ពុំេគរពតមធម៌របស់
50 ១០- ករេរបៀនរបេដលអខុសគន រវងពុទធសសននិងសសនដៃទ េគលបំណងរបស់អនកបេងកតឲយមនសសន
ែតង
បំណងឲយបរ ិស័ទរបស់ខួ ន ល បនសុខ ប៉ែុ នតមេធយបយេទរក បំណងេនះ
ពិតជមនលកខណៈេផសងគន។
េបនិយយពី
ភពលអមនបីថនក់គឺ៖ ទី ១- លអធមមត ២- លអេដយេរបៀប េធៀបគន ៣- លអបណ ត ច់គឺលដ អ ច់េគ។ ចំេពះរពះពុទធសស ិ យរបស់រពះអងគ នធម៌វន័
ែដលេរបៀនរបេដមនុសសសតវជ
ិ ចយ ិ យ ធម៌បរ ិសុទធជធម៌មិនេបៀតេបៀន។ លកខណៈវនិ ឆ័ ធម៌វន័ ិ យរបស់រពះពុទធគឺ៖ ៨របករតេទេនះ ចត់ជធម៌វន័ ិ របសចកតេរមក ១- វរគយៈ របរពឹតតេទេដមបី ិ េយគយៈ របរពឹតតេទេដមបី របសចកទុកខ ២- វសំ មន ៣- អបចយយៈ របរពឹតតេទេដមបី ិ សនសំកិេលស របថនតិច ៤- អបបិចឆតយៈ របរពឹតតេទេដមបី េសចកតេី រតកអរចំេពះវតថុ តម ៥- សនតុ ដយ ឋិ របរពឹតតេទេដមបី មនតមបន
សងត់ចកពួកគណៈ ៦- បរ ិេវកយៈ របរពឹតតេទេដមបី របរពធេសចកតីពយយម ៧- វរី ិយរមភយៈ របរពឹតតេទេដមបី ករចិញចម ៨- សុភរតយៈ របរពឹតតេទេដមបី ឹ ងយ។ ឹ ធម៌ទំង៨េនះគបបីដងថ
ិ យរបស់រពះពុទធ។ ជធម៌វន័
51 ធម៌ផុ យ ទ ពីេនះ
ិ យពកយេរបៀន ឹ គបបីដងថមិ នែមនជធម៌វន័
របេដរបស់រពះពុទធេឡយ។
ិ ចយ ិ យ លកខណៈវនិ ឆ័ ជធម៌វន័
របស់រពះពុទធែដលេរបៀនរបេដមនុសសសតវ
េតដច ូ ពកយ
េរបៀនរបេដរបស់សសនណមួយឬេទ? ពិតជពុដ ំ ច ូ េឡយ។
រពះពុទធមន ិ បងខឲ ំ យេគេជឿ គឺរពះអងគេគរពសិទម ធិ នុសស ំ ខងជេនឿ េដយរពះអងគបនរបកសជមុនថ មុននឹងេជឿ ិ យែដលតថគតសំែដង អនកមនសិទធិេពញទីកុ ង ធម៌វន័ ន ករពិ ចរណឲយបនលអត ិ លអនន ់ ង ិ េធវក រពិេសធន៍ឲយយល់ចបស់
ជមុនសិន។ េតលកខណៈរពះពុទធែបបេនះ មនសសនណ មនលកខណៈដូចេនះឬេទ?
ិ ផទុ យេទវញ
េគបនឮថមន
សសនខលះយកអំេណយេទែចកឲយរបជជនៃនរបេទសរកី រក
េហយបងខឲ ំ យេគេជឿនូវសសនរបស់ខួ ន ល
័ េកមងែដលជវយមិ នទន់េចះពិចរណ
រហូតបងខក ំ ូន
ឲយេជឿេទៀតផង។
ចំេពះអំេណយទនតមលកខណៈរពះពុទធសសនចំេពះ ជនណមនក់
លះមចឆរ ិយៈេសចកតក គឺេធវេឡងេដមបី ី ណ ំ ញ់
េដយបូជគុណកតី
េដយសងគហធម៌កតី
េដយចិតតបរ ិសុទធ
ិ គមនចង់បនអវម ី កវញេឡ យ។ េនះបញ ជ ក់ថ មនជនជតិ ៃនរបេទសអនកមន កំពង ុ ពយយមបំបត់វបបធម៌ៃនជនជតិ ៃនរបេទសអនករក។ មនសសនខលះ បេរងៀនមិនឲយមនុសស េបៀតេបៀនគនែដរ ប៉ែុ នតមនលកខណៈចេងអៀតេដយមនរពំែដន
ដូចជកររកសសីលរបស់ពក ួ និរគនថែដលេហថ និគនថ-
52 ឧេបសថ ែដលរពះពុទធហមមិនឲយរកសសីលតមពួកេនះ
ដូចេវៀរចកសមលប់សតវទស ិ ខងេកតចមងយមួយេយជន៍ ឯ សតវទស ិ ដៃទសមលប់បន។ សសនខលះមិនឲយសមលប់មនុសស
ែតសតវអចសមលប់បន
េរពះសតវែដលសសនេគបេងកត
េឡងសំរប់ជអហររបស់មនុសស។ មនសសនខលះអនុញញត ឲយសមលប់មនុសសេបមនុសសេនះជសរតូវសសនរបស់ខួ ន ល ។
ិ ចំេពះរពះពុទធសសនវញ និងសពវសតវទំងអស់។
ី ិ ហមមិនឲយសមលប់ជវតមនុ សស
បនេសចកតថ ី
ី ិ ឲយែតេគមនជវត
សញញចង់រស់េនមិនចង់សលប់ មិនរតូវសមលប់េឡយ រតូវែត ី ិ េគរពជវតមនុ សសសតវទំងអស់
សូមបីែតសរតូវរបស់ខួ ន ល ក៏
េដយ។ មួយេទៀត គមនសតវណេកតមកសំរប់មនុសសសុី
េឡយ ប៉ុែនតសតវរតូវែតចញ់ េរពះពុអ ំ ចទមទរសិទធិរបស់ ខលួ នបន។ ចំែណករពះពុទធសសនឲយេគរពរហូតដល់សទ ិ ធិ
សតវ ដូចមនែចងកនុ ងសិកខបទទី១ៃនសីល៥។ គឺជសីលធម៌
គមនកំណត់រពំែដន
៏ ងខ ជសីលធម៌ដខព ់ ពសគ ់ ម នរបបលទធិ
សសនណរបដូចបនេឡយ។ ដូេចនះេហយបនជេនឆនំ ២០០៦េនះ
របេទសកន់រពះពុទធសសនកនុ ងេលកបនរប
គល់ឲយរបេទសកមពុ ជេរៀបចំបណ ុ យពិសខបូជ ករអងគករសហរបជជតិ
េនទីសនក់
ែដលបុណយេនះបនរតូវអងគករ
ពិភពេលកេនះអនុមត ័ ឲយេធវេ នទីសនក់កររបស់ខួ ន ល តំងពី
ៃថងទី១០ធនូ១៩៩៩ ែដលចត់ទុកជបុណយអនតរជតិ េរពះេគ
53 េមលេឃញថ
រពះពុទធសសនជមូលដឋនៃនករេគរព
សិទធិមនុសសរតង់ធម៌អហឹងសករមិនេបៀតេបៀន សូមបីសតវតិរ ចឆន ក៏រពះអងគមន ិ ឲយេបៀតេបៀនដូចគន។ កនុ ងធមមគុណេពល ៏ ែដងលអេហយ ថ សវកខេត ែរបថធម៌ គឺរពះដមនរពះភគសំ
ឹ រតឹមរតូវេហយ ជនិយយនិកធម៌ ជធម៌ដកនំ សតវឲយេចញ ចក់ទក ុ ខមនជតិទុកខជេដម
ជបចចតតំ
េវទិតេពវ ជធម៌
ឹ គឺរពះអរ ិយបុគគលគបបីដងពិ តេឃញពិតកនុ ងចិតតៃនខលួ ន។ ដូចបនេពលមកេហយបញ ជ ក់ថ
ពកយេរបៀនរប
េដរបស់សសនដៃទមនភពលអខលះ ប៉ែុ នតជលអធមមតរបស់ មនុសសបុថជ ុ ជន េហយលអមនរពំែដន លអមនលកខណ៌ខ័ណឌ លអពុំ
មនភពបរ ិសុទធ។
ចំែណកពកយេរបៀនរបេដរបស់រពះពុទធ
a
ិ លអមនភពសុរកឹត មនភពបរ ិសុទធ អចញំុ ង ជមចស់វញ អនករបតិបតតត ិ មឲយេចញចកទុកខ
ជធម៌របស់រពះអរ ិយបុ-
ិ ិ គគលនំសតវឲយរ ំលត់ទុកខ េពលគឺរពះនិពវនឈប់វលេក តវល សលប់។
ឯសសនដៃទនិយយថ
នំសតវេទសថនរពហម
និងសថនសួគ៌ ែដលសថនទំងេនះ រពះពុទធសែំ ដងថសថត ិ ិ ិ កនុ ងភពេនវលេក តវលស ល ប់ទទួលទុកខេវទនគមនទីបំផុត េឡយ។
54 ១១- កតពវកច ិ ចរបស់រពះសងឃ ចំេពះពុទធបរ ិស័ទែខមរ
មូល
រពះសងឃែខមររគប់វតតទំងអស់កុ ង ន របេទសកមពុ ជទំង
េរកពីបេំ ពញកិចចករកសងវតតែផនកសំណង់
េពញកតពវកច ិ ចមយ ួ ែផនកេទៀត
គបបីបំ
គឺករកសងបញញសមរតី
របស់ពុទធបរ ិស័ទែខមរេដយរពះធម៌ៃនរពះពុទធជមចស់ឲយពុទធ បរ ិស័ទយល់តៃមលរពះពុទធសសនកន់ែតចបស់លស់េឡង។ កិចចករេនះ
អចអនុវតតបនេនរគប់ឱកសបុណយទនកនុ ង
ិ សែំ ដងធម៌េទសន អចេឆលៀត រពះពុទធសសន េរកពីកមមវធី ៌ េពលខលះេទៀតពនយល់ធម៌អថមនរយៈេពលែវងខល ីេយល តមេពលេវល
សូរតធម៌ែដលជពិធក មុននឹងចប់េផតម ី មម
របស់រពះពុទធសសន។
គួរឲយសរៈសំខន់ជអទិភពទី
ិ យដល់ពុទធបរ ិស័ទ ឯករសូរតធម៌ជ មួយ គឺករពនយល់ធម៌វន័ ករសំខន់ទព ី រី ។ តមករសេងកត ពុទធបរ ិស័ទេរចនេពញចិតត នឹងករចំេរ នរពះបរ ិតត(សូរតមនត) មិនសូវសួរគនថ សូរតមនតឬ មិនសូរតេទ េរចនែតសួរគនថ េទសនឬមិនេទសន៍។ សម័ យពុទធកល សូមបីមនុសសែតមនក់ករ៏ ពះអងគសែំ ដងេរបសែដរ ឲយែតេគមនឧបនិសស័យគួរឲយរពះអងគេរបសបន។ េនកនុ ង
គមពរី សុតតនតបដ ិ ក ែផនករពះសូរតមននិយយថ េពលែដល រពះពុទធឬរពះអរហនតទំងឡយទទួលេទយយវតថុ មនេសន
ពទ សនៈឬចងហន់ជេដមពី ុ ធបរ ិស័ទ រពះអងគបនេធវបតតនុេម-
55 ទនេដយធមមក ី ថ
គឺករសំែដងធម៌ឲយពុទធបរ ិស័ទចូលចិតត
ក៏និមនតេជៀសេចញេទ។ ដូេចនះបញ ជ ក់ថ សម័យពុទធកល រពះពុទធនង ិ រពះអរហនតបនពនយល់ធម៌ដល់ពទ ុ ធបរ ិស័ទែដល របេគនេទយយវតថុ ពុែំ មនសូរតធម៌េទ ករសូរតធម៌ជូនពរេកត
មនសម័យេរកយមកេទៀត។ មួយេទៀត រពះអរហនតបនេធវ បតតនុេមទនយ៉ ងខលថ ី យំ យំ ឥចឆត ិ ំ តំ តំ សមិជឈតុ ែរបថ េសចកតរី បថនរបស់អនកយ៉ ងណ ចូរសេរមចយ៉ ងេនះចុះ។ រតង់េនះ បនេសចកតថ ី េលកសូមជូនពរឲយបនសេរមច តមបំណងរបស់អនកបំេពញកុសល គឺេលកមិនអចជួយអវី បនេរកពីអេំ ពលរអ បស់េគេឡយ។ សម័យេរកយមក មន ជូនពរថ
សូមឲយអស់េលកបនផលយ៉ ងេនះយ៉ ងេនះ
ី គឺជរបបសុជវធម៌ ទំនក់ទន ំ ងលអកុ ង ន សងគម។ ប៉ុែនត មនករ
ជូនពរខលះ ជពកយរបប់មេធយបយ ដូចពកយថ ពរ ៤របករ គឺអយុវណណ ៈសុខៈនិងពលៈរែមងេកតមនដល់បុគគលែដល មនេសចកតីេគរពេកតែរកងដល់ចស់រពឹទធចរយដល់អនក
មនសីលជេដម។ គឺេបចង់បនពរ៤របករេនះរតូវែតរបតិបតតត ិ មធម៌ខងេលេនះរួមជមួយធម៌ដៃទេទៀត មនករមិន សមលប់សតវជេដម។
ពុទធបរ ិស័ទអនកេធវប ណ ុ យមនករេធវ
ទនជេដមរែមងបនបុ ណយរួចេហយេដយេចតនលអរបស់ ខលួ ន
េទះបីរពះសងឃមិនសូរតធម៌ជូនពរក៏េនែតបនបុណយ
ដែដល។
ី ទំ ករសូរតធម៌ជូនពរេនះជរបបសុជវធម៌ េដមបី
56 នក់ទន ំ ងលអរវងរពះសងឃនិងពុទធបរ ិស័ទ។
ដូចជជនណ
មនក់ែដលបនទទួលអំេណយពីជនណមនក់ែតងេពលថ សូមអរគុណ។ ពកយថអរគុណ គឺករសំែដងអំណរចំេពះ គុណគឺេសចកតីលែអ ដលេគលះវតថុ អម វី ួយឲយដល់ខួ លន។ដូេចនះ
េបរពះ សូមកុំយល់រចឡំថ េធវប ណ ុ យមនករេធវទ នជេដម សងឃមិនសូរតធម៌ជន ូ ពរេទ
មិនបនបុណយយ៉ ងេនះេឡយ
េរពះបុណយេកតពីអនកេធវ បុណយពុែំ មនេកតពីអនកឲយេឡយ។
57 ១២- ផលរបេយជន៍ៃនករអភិវឌឍន៍ រពះពុទធសសនេនតមជយែដនែខមរ ករអភិវឌឍន៍រពះពុទធសសនេនតមជយែដនែខមរ ជពិេសសករបេងកតវតត
ពុំែមនមនរបេយជន៍ែតរពះពុទធ
សសនេទ គឺមនរបេយជន៍ខងករេធវជ របងករពរទឹក ី រររំងកុឲ ី រជបនតមក ដែខម ំ យបរេទសរ ំកិលរពំែដនចូលមកដែខម េទៀត។ វតតរពះពុទធសសនជភ័សុ ត ត ងសំខន់ណស់ែដល ី រ។ បញ ជ ក់ថជដែខម
ពុទធបរ ិស័ទែខមរេនតមរពំរបទល់ែដន
មនករពិបកខងកររបតិបតតរិ ពះពុទធសសន េរពះពុំមន ិ េហយកែនលងខលះមនវតត ប៉ែុ នតពុំមនេសនវតតអរមេនជត សនៈរគប់រគន់
ិ និងមិន ដូចជកុដិសលរពះវហរជេដម
ឹ មនរពះសងឃអនកេចះដងនិ មនតេទគង់េនទីេនះផង។ ដូេចនះ ពរងឹងរពះពុទធសសនេនតមជយែដនែខមរឲយបន េដមបី ជរបងករពរដកដែខម ឹ ី រ រដឋភិបល លូតលស់ចំេរ ន និងេដមបី
និងពុទធបរ ិស័ទែខមរែដលមនសទធគួរជួយកសងវតតេន កែនលងែដលមនែខមររស់េន
េបកែនលងែដលមនវតតែតគមន
េសនសនៈរគប់រគន់គួរជួយកសងបែនថម។
មួយេទៀត
ឲយពលរដឋែខមរេពញចិតតេទរស់េនតមជយែដនឲយ េដមបី បនេរចន
គួរេធវេ ហដឋរចនសមពនធ
ដូចជផលូ វថនលស ់ ពន
ឲយដូចជេនទីរប សលេរៀន មនទរី េពទយ បេងកត ផសរជេដម ំ ន។ របេទសជតខងែតងរ ិ ី េនរែដល ជុជ ំកិលចូលមករតង់ដទំ
58 ិ គមនែខមររស់េន។ មួយេទៀត េបបនេធវថ នលព ់ ន ័ ធជវុំ ញរពំ រប ទល់ែដនជែខសរកវ៉ ត់ រ ឹតែតរបេសរណស់េទេទៀត េរពះ ី របន។ បនជទំនប់ទប់មិនឲយបរេទសរ ំេលភចូលមកដែខម វតតអរមជដួងរពលឹងរបស់ែខមរ ែតងមនវតតអរមេនទីេនះ
េបមនែខមររស់េនទីណ
ជទីេគរពសកករៈរបស់ខួ លន។
ី រ។ រប ដូេចនះ វតតទក ុ ជភ័សុ ត ត ងែដលបញ ជ ក់ថ ជទឹកដែខម
េយជន៍មួយេទៀត
េបមនវតតរពះពុទធសសនេនតមចុង
កត់មត់ញកដូេចនះ អចជួយបងបអូ នជនជតិភគតិច ែដល មនបំណងេគរពរពះពុទធសសន
បងបអូ នអចេគរពបន
ិ ះខលួ ន េហយមិនទុក េដយងយរសួល េរពះមនវតតេនជតផទ
ឱកសឲយសសនដៃទ ចូលមកេរជៀតែរជកបនផង។
59 ១៣- នទីរបស់រកសួងធមមករ និងកិចចករសសន អំេពែដលមិនគមប ីេធវ កនុ ងរដឋធមមនញ ុ ញ ៃនរជណចរកកមពុ ជបចចុ បបននែចងថ
រពះពុទធសសនជសសនរបស់រដឋ ែដលរដឋរតូវែតករពរ និងឧបតថមភឲយចំេរ នលូតលស់ ដូចជបញូ ជ នសមណនិសសិត េទសិកសេនរបេទសែដលកន់រពះពុទធសសនជេដម។
ំ ឹ ងថ រពះសងឃសមណនិសសិតែដលេទសិកសេន តមដណ បរេទសភគេរចន
េលកេដះរសយេដយខលួ នឯង គមន
ករឧបតថមភពរី កសួងធមមករេឡយ។ អងគខលះសិកសចប់ពីបរេទស
ិ គួរទទួលករអបអរសទរពីរកសួងធមមករ រតឡប់មកវញ េដយចត់តំងឲយរពះសងឃទំងេនះ មនតំែណងណមួយ អភិវឌឍន៍រពះពុទធសស មនេធវជ សរសតចរយជេដម េដមបី នឲយរ ីកចំេរ ន។
កររបកន់បកសពួក
េហយដក់រពះសងឃ
ែដលមនចំេណះតិចខងរពះពុទធសសនឲយកន់ករ ពុំអច េធវឲ យរពះពុទធសសនចំេរ នលូតលស់បនេឡយ។េរឿងមួយ េទៀតែដលគួរចប់អរមមណ៍ អនកកន់សសនរគិសម ត នចំនួន
តិចណស់េនរបេទសកមពុ ជ តមពត៌មនថ មនមួយភគ
ិ រយ ចុះេហតុអប វី នជអនុញញតឲយសងវហររគិ សស ត សន េរចនេម៉លះ េតបណ ត លមកពីេហតុអ?វី េគនិយយថ េនរប
60 េទសកមពុ ជឲយែតមនដុលលរ េគេធវអ ក វី ប ៏ នែដរ ដូេចនះបញ ជ ក់ ិ ថ រពះវហររគិ សស ត សនមនចំនួនេរចន ែតអនកកន់មន ចំនួនតិចេនះ េគអចេចទថ រកសួងធមមកររបរពឹតតអេំ ពពុក រលួយ ទទួលសំណូកជដុលលរឲយេគមកសមលប់វបបធម៌របស់ ិ ខលួ ន ែដលខលួ នរតូវករពរេនះេទវញ។
េពលេនះ ភរកិចចជចមបងរបស់រកសួងធមមករ គបបី
ឈប់របរពឹតតអេំ ពណ ែដលមិនរបកបេដយធម៌ េហយអនុ វតតនវូ រល់កិចចករ ែដលនំឲយរពះពុទធសសនមនភពរ ឹងមំ និងលូតលស់េទមុខ
ំ គឺរកសជេនឿរបស់ របជពលរដឋែខមរ
គឺរពះពុទធសសនឲយបនគង់វង់ រសបតមរដឋធមមនុញញរបស់ កមពុ ជែដលែចងថ រពះពុទធសសនជសសនរបស់រដឋ។ អំពីលកខខណឌបេងកតវតតែខមរេនបរេទស
១. បំណងរកសរពះពុទធសសនរបស់ខួ លន។
២. ចំនន ួ មនុសសប៉ន ុ ម ននក់ែដលេគអចអនុញញតឲយបេងកតវតត
៣. គមនបំណងទក់ទញសសនដៃទ ឲយចូលកន់ពុទធ សសនេឡយ។ ៤. ទីកែនលងសធរណៈ ដូចជកែនលងលក់ដរូ កែនលងេរងចរក រសលៗ ពុំមនជទីលេំ នែដលេគរតូវករសងបស ់ ង ត់េដក េទេធវករ។ ពួនេដមបី ិ ៥. មនករយល់រពមពីអនកជតខងេដយគ ម នកររបឆំង។
61 េនះជលកខខណឌែដលអចបេងកត វតតបន េតមរនតីធមម ករមនឲយសសនដៃទបំេពញលកខខណឌេនះ
ឲយបនរគប់
ិ រគន់ឬេទ មុននឹងឲយបេងកត វតតឬរពះវហរ ? មួយេទៀត អនក ែដលមនសិទធិសប ុំ េងកត វតតេនះ សញ ជ តិកុ នងរបេទសេនះ
បនែតពលរដឋែដលមន បរេទសែដលពុម ំ នសញ ជ តិពុំ
មនសិទស ធិ ប ុំ េងកត វតតបនេឡយ។ េនរបេទសែដលមនេស រ ីភពកំពូល
គមនេឃញេគអនុញញតឲយបរេទសតំងករ ិយ
ល័យផសយសសនេនរបេទសេគេឡយ
េតមរនតធ ី មមករ
េហតុអប វី នជអនុញញតឲយបរេទសតំងករ ិយល័យផសយ សសនេគ
ឲយអូសទញអនកកន់សសនរបស់ខួ លន?
អនក
ឹ ំ ណក៏ដងែដរថ េសរ ីភពខងជេនឿ ប៉ុែនតេសរ ីភពេនកនុ ង
រកបខ័ណឌចបប់របស់របេទស។ ំ េសរ ីភពខងជេនឿ
ប៉ែុ នតកឲ ុំ យប៉ះពល់ឬរ ំេលភេល
ំ ជេនឿរបស់ អនកដៃទ។ យ៉ ងណមិញ ពុម ំ នជនជតិែខមររត់ េទរកសសនដៃទេទ គឺសសនដៃទមកបំែបកបំបក់ែខមរ ឲយលះបង់សសនរបស់ខួ លន
េទេជឿសសនមួយេទៀត
េដយលបិចកិចចកលតមរេបៀបដក់នុយ ំ ចិតតមេនសេញចតនជេនឿរបស់ ែខមរ ័ ែដលជវយពុ ទ ំ ន់េចះពិចរណ លួងេលមែដរេដយឲយចំណីអហរ
ទុកជសមលប់ទឹក
រហូតដល់កុមរកុមរ ី ក៏ពក ួ សសនរគិសេត ទ ឬជួនេដរេលងេដមបី
ធិ នុសស បេញ ឆ តឲយេជឿរគិសស ត សន។ េនះជកររ ំេលភសិទម
62 យ៉ ងជក់ែសតង។ មិនរតឹមែតេនទីរកុងេទ សសនេនះបន តំងករ ិយល័យេនពសេពញរបេទសកមពុ ជទំងមូល
ជពិេសសេនេខតតរតនគិរ ី មណឌលគិរ ី ែដលមនជនជតិ ភគតិចរស់េនេរចន ែដលេនសម័យសងគមររសតនយ ិ មទំង
ពុទធសសនិកជនទំងអជញធរេខតត
ពុហ ំ ៊ នពនយល់ែណនំ
ឲយចូលកន់រពះពុទធសសនេឡយ េដយទុកសិទឲ ធិ យបងបអូ ន
ំ ភគតិចទំងេនះ រកសនូវជេនឿរបស់ ខួ ន ល ។ ឥឡវេនះ សស ូ នរគិសត ែដលជជនបរេទសលូកៃដរ ំលងអំណចអជញធរែខមរ
េទបញុ ច ះបញូ ច លអូសទញបងបអូ នភគតិចទំងេនះ ឲយលះ ំ បង់ជេនឿេដមរបស់ ខួ ន ល ឲយេជឿសសនរបស់េគ ែបរជអជញ
ធរែខមរេធវរ ពេងយ ែថមទំងេធវស ហករេទៀតផង។ អជញធរ េបកទវរផទះឲយេគចូល សមលប់សសន គឺរពះពុទធសសន ិ ែដលជសសនរបស់ជតិខួ លនេទវញ។
ំ ករេបកសិទ ធ ិធខងជេនឿរបស់ របេទសកមពុ ជសពវៃថង
េនះេលសពី Standard អនតរជតិ កលយជអនធិបេតយយគមន អនុវតតចបប់ទមលប់ឲយបនរតឹមរតូវ
បេណ ត យឲយបរេទស
េមលងយែខមរ ចង់សសនណេដរេឃសនកន់ ខត ិ ប័ណណ ផសយេនទីណក៏បន។ េនបរេទសេធវអ ម វី ួយក៏សត ថិ េនកនុ ង
រកបខ័ណឌចបប់
ដូចករផសយសសន
េបគមនចបប់អនុ
ញញតេទ ប៉ូលស ិ រតូវចប់ េនះចំេពះជនបរេទស។
63 ១៤- រពះពុទធសសនចុះខសយ ន ំឲយរបេទសកមពជ ុ មនវិបតតិេទអនគត ១. របេទសកមពុ ជមនឯកភពខងសសនគឺ រពះ
ពុទធសសន សម័យសងគមររសតនយ ិ ម របជពលរដឋែខមរេគរពបូជរពះពុទធសសន
មនរហូតដល់េទ៩៩ភគរយ។
រពះពុទធសសនមនពកយេរបៀនរបេដជមូលដឋន គឺធម៌ អហឹងស
ករមិនេបៀតេបៀន
ែដលពុែំ ដលមនបញ ហ កនុ ង
សងគមេដយបញ ហ រពះពុទធសសនែដលេធវឲ យរដឋពប ិ ករគប់
រគងេឡយ។ ឥឡវមនសសនដៃទមកញះញងបំ ែបកែខមរ ូ ុ ុ ែដលេធវឲ យេយងមនករបរមភេទៃថងេរកយ ទស់គនរវងសសននិងសសន
អចមនជំ
េដយមនរពឹតតិករណ៍
ពិភពេលកបនបញ ជ ក់រច ួ េហយអំពីសសនៃនរបេទសខលះ កំពុងបងហូ រឈមគនរហូតមកដល់សពវៃថង។
ចំេពះរពះពុទធ
សសនកនុ ងរបវតតស ិ រសតពភ ិ ពេលក ពុែំ ដលបងហូ រឈមគន កនុ ងបញ ហ រពះពុទធសសនេឡយ
មនែតេគេបៀតេបៀនខលួ ន
ិ ដូចមហវទយល័ ិ វញ យ នលនទ ៃនរបេទសឥណ ឌ ជមហ ិ វទយល័ យរពះពុទធសសនបនរតូវសសនមួយកំេទច
េចល។ េរកពីពុទធសសន សសនខលះមននេយបយ េនពីេរកយ។ ំ ២. អចមនជទស់ គនកនុ ងរគួសរអំពប ី ញ ហ សសន
េដយសពវៃថងេនះ សសនរគិសប ត នបញុ ច ះបញូ ជ លទញយក
64 យុវជនែខមរបនខលះ
េដយសរមរនតធ ី មមករចត់ករមិនបន
លអ។ យុវជនជកូនែដលកន់សសនដៃទ បេងកត ជេមលះជ មួយឪពុកមតយខលួ ន។
មនឧទហរណ៍មួយេនេខតតកព ំ ង់ធំ
យុវជនែខមរមួយរកុមែដលកន់រគិសស ត សន
បនចូលេទ
ិ វយរពះពុទធរប ូ េនកនុ ងរពះវហរៃនវតត រពះពុទធសសនមួយ
ិ ិ មនវហររគិ សស ត សនខលះសង់ជត
បក់ែបកេខទចខទអ ី ស់។ វតតរពះពុទធសសន
ំ ៃថងេរកយអចមនជនស់ គន េដយ
មរនតធ ី មមករេចះែតអនុញញតចបប់
ពុប ំ នសួរេយបល់អនក
កន់រពះពុទធសសន និងពុប ំ នគិតឲយែវងឆងយ។ ិ ៣. រពះពុទធសសនេនរបេទសកមពុ ជ នឹងរតូវវនស
ិ ជេលកទី២ (បនទប់ពីវនសេល កទី១នសម័យែខមររកហម) េដយសរសនៃដរបស់រកសួងធមមករ
និងកិចចករសសន
ិ សពវៃថងេនះ េហយករវនសេពលេនះពុ អ ំ ចេរ ខលួ នរួចេឡយ។ ិ ករវនសរពះពុ ទធសសនសម័យ ប៉ុល -ពត អចេរ ខលួ នរួច
បនទប់ពរី បបប៉ុល-ពតរតូវរលយ
េរពះែខមរទំងអស់ជអនក
ិ ពុទធសសន។ ចំែណកករវនសេពលេនះ ពុអ ំ ចេរ ខលួ នរួច
េឡយ
េរពះមនបរេទសលូកៃដចូល
ទញយកបរ ិស័ទ
ិ ញ ណែខមរ េហយ របស់ខួ ន ល ឲយេទខងេគ គឺេគសមលប់ចិតតវញ
ិ ញ ណថម។ ី បញូ ច លចិតតវញ
65 ១៥- អជញធរែខមរគបប ីពរងឹងពុទធសសន ១. គបបីពរងឹងរពះពុទធសសន េដយពរងីកពុទធិក សិកស ឲយរ ីកចំេរ នែថមេទៀត និងបញូ ច នរពះសងឃសមណនិ
សសិតឲយេទសិកសេនរបេទសែដលកន់ពុទធសសនដូចគន
បេងកន ឹ េដមបី ចំេណះដល់រពះសងឃឲយេទជអនកដកនំ រពះពុទធ ៏ ទ ត់ជំនញ។ ែថមពីេលេនះេទៀត គបបីែណនំ សសនដស ិ យឲយបនរតឹមរតូវ។ និមនតរពះ រពះសងឃ ឲយេគរពតមធម៌វន័ សងឃែដលមនសមតថភព េទអប់រ ំកុមរ កុមរ ី យុវជន យុវនរ ី េនតមវតតនន
េនទីរកុងនិងេនតមេខតតនន
រពមទំងអប់រ ំសិសសនិសសិតេនតមសលេរៀនរគប់ភូមិ ិ េលកដេមកង សិកស េដមបី សីលធម៌ឲយខពសេ់ ឡងវញ។ ចំែណក ឹ េចអធិករ អនុគណ េមគុណ រតូវមនចំេណះដងនិ ងគុណ ឹ ធម៌ខពងខ ់ ពស់ េធវជ េមដកនំ អប់រ ំពុទធបរ ិស័ទែខមរ តមភូមិរសុក េខតត រកុង ឲយយល់កន់ែតចបស់េឡងែថមេទៀត អំពត ី ៃមលនិង ខលម ឹ សររបស់រពះពុទធសសន និងជួយជរុំ ញផលូ វអណចរក
ឲយបនលូតលស់ខងគុណធម៌និងអភិវឌឍន៍េសដឋកិចចជតិ។
ិ ២. រតូវេរៀបចំរចនសមព័នធរកសួងធមមករេឡងវញឲយ ដូចសម័យសងគមររសតនយ ិ ម
ែដលដក់មរនតធ ី មមករជអនក
ឹ កន់នង ិ េចះដងរពះពុ ទធសសនចបស់លស់។ ិ ៣. រតូវពិនត ិ យេសេរ សលវហរ និងទីសនក់ករៃន
66 ិ ពហិរសសនទំងេនះេឡងវញែដលបនអនុ ញញតចបប់ មិនរបរកតី។ េបពន ិ ត ិ យេទេឃញថ ករអនុញញតចបប់េនះ ិ មិនរបរកតី រតូវដកករអនុញញតេនះេចញវញ។ ៤. រតូវេធវច បប់រគប់រគងពហិរសសន។ ៥. រតូវដក់ទណឌកមមដល់មរនតធ ី មមករ តមរកុងនិង េខតតែដលបនរបរពឹតតខុស។ ៦.រតូវពិនត ិ យតមដនអងគករមនុសសធម៌ែដលរបរពឹតត ខុសមុខនទីរបស់ខួ ន ល
អំពីករយកអងគករមនុសសធម៌បំង
ផសយសសនខលួ នបងខែំ ខមរឲយេជឿ។ មុខ េដមបី
67 ១៦- តៃមលរបស់រពះពុទធសសន តៃមលរបស់រពះពុទធសសនែដលមនលកខណៈពិ េសសេផសងពីលទធន ិ ង ិ សសនដៃទគឺ៖ ១.
មគគរបកបេដយអងគ៨
រំ ជមគ៌របតិបតតេិ ដមបី
ិ លត់ទក ុ ខែដលេហថ មជឈិម បដបទ ែរបថ ផលវ ត ល ូ កណ េរពះរចនេចលផលូ វអមខងទំងពីរ គឺផូ វល ធូរេពកចិតតជប់កុ នង កមគុណ៥ និងផលូ វតឹងេពកគឺរបតិបតតេិ ធវប បកយ។ ផលូ វទំង ពីរេនះ សសនដៃទែតងែតអនុវតត។
២. រពះនិញវន ជកររ ំលត់ទក ុ ខពត ិ របកដ។ កររ ំលត់ ទុកខគរឺ ំលត់ខនធ៥
បញឈប់ជតិគក ឺ រេកតែដលនំឲយមនជរ
និងមរណៈតេទេទៀតកនុ ងសងសវដត។ ចំែណកសសនដៃទ ថ សថនសូគន ៌ ង ិ សថនរពហម ជសថនសុខរបស់ពួកេគ។ រពះ
ពុទធសែំ ដងថ សថនទំងពីរេនះ សថត ិ េនេរកម អនិចចំ ទុកំ ខ ិ ិ និងអនតត ែតងវលេក តវលស ល ប់គមនទីបផ ំ ត ុ មនែតរពះនិ ញវ នេទេទបជបរមសុខពិតរបកដ។ ៏ ឹ ៣. រពះពុទធរតស់ដងនូ វអរ ិយសចច៤ គឺករពិតដរប េសរៃរកែលង៤របករ គឺេសចកតទ ី ុកខ ករេកតេឡងៃនខនធ៥ រតូវកំណត់ដឹង េហតុែដលនំឲយេកតទុកខបនដល់តណ ហ រតូវ លះបង់ កររ ំលត់ទក ុ ខបនដល់រពះនិញវនរតូវេធវឲ យជក់ចបស់ ផលូ វរបតិបតតិេទកន់កររ ំលត់ទក ុ ខបនដល់មគគ៨រតូវចំេរ នឲយ
68 េកតេឡង។ ៤. រពះពុទធសែំ ដងអំពធ ី ម៌អហឹងសករមិនេបៀតេបៀន ជមូលដឋនៃនសុខសនតភ ិ ពពិភពេលក េរពះកលណមិន េបៀតេបៀនគន សរងគមរគប់របេភទពុេំ កតេឡងេឡយ។ អងគ ករសហរបជជតិបនទទួលសគល់តៃមលរពះពុទធសសន រតង់នយ ័ េនះ បនជកលពីៃថង១០ធនូ១៩៩៩
អងគករសហ
របជជតិបនេធវស ចចនុមត ័ ទទួលសគល់បុណយពិសខបូជ របស់រពះពុទធសសន ជបុណយអនតរជតិ អចេធវប ុណយេនះ េនទីសនក់ករអងគករសហរបជជតិេរៀងរល់ឆនំ។ ៥ .រពះពុទធសែំ ដងរពះធម៌ មនេហតុផលពិត រសប ិ តមលកខណៈវទយសរសត េឃញករពិតបន
ែដលេគអចយកេទពិេសធ
េនរគប់ទក ី ែនលងនិងរគប់េពលេវល
េរពះជសចចសកល។ ៦. លកខណៈពិេសសមួយេទៀត ែដលសសនដៃទ មិនមន គឺករមិនបងខ។ ំ អកខតេរ តថគេត ែរបថ តថ គតរគន់ែតជអនករបប់ផូ លវេទ
ឯករេជឿឬមិនេជឿេរសចេល
ខលួ នអនក តថគតមិនបងខត ិ បងខំេឡយ។ រពះពុទធបនរបទន េយបល់បែនថមេទៀតថ មុននឹងេជឿពកយជនណមនក់ មន តថគតជេដម
ចូរអនកពិចរណនិងេធវករពិេសធឲយបន
លអត ិ លអនជ ់ មុនសិន។
ំ េនះជករេបកេសរ ីភពខងជេនឿ
របស់រពះពុទធជមចស់
រសបនឹងផលូ វអណចរកៃនរបេទស
69 ែដលេគរពរបជធិបេតយយនិងសិទិធមនុសស េនះដូចគន។
ក៏េគេបកសិទធិ
70 ១៧- េសចកតីអំពវនវ សិសសនិងនិសសិតែខមរទំងឡយជទីរប់អនកនុ ងរពះធម៌ ! វសនអនគតៃនជតិែខមរេយង
រតូវសថត ិ េនេល
បអូ នៗជយុវជន និងយុវនរ ីបនតេវនពីចស់ៗ កនុ ងករករពរ
ជតិនង ិ កសងជតិ ជពិេសសសងកតធ ់ ងនក ់ ុ នងេពលេនះ គឺ ពរងឹងវបបធម៌ែខមរ
ែដលមនរពះពុទធសសនជមូលដឋន។
័ កតពវកច ិ ចរបស់បូ ន អ កនុ ងបឋមវយ
គឺករខំរបឹងែរបងសិកស
ិ ជ ករមឹតខពស។ េរៀនសូរតឲយមនវជ ់ ជមួយគនេនះ បអូ នគបបី ី អប់រ ំចរ ិយសមបតតឲ ិ យៃថលថូ រន កនុ ងរបបសុជវធម៌ នង ិ សីលធម៌
រសបតមរបៃពណីទំេនៀមទមលប់រពះពុទធសសនែខមរ។បអូ នៗ
គបបីលះបង់អំេពអបយមុខរគប់យ៉ង ែលបងរសីែលបងរស ែលបងភនល់ជក់អេភៀនេរគឿងេញៀន លួចបលន់ េរបអំេពហង ឹ ស េរពះអំេពទំងអស់េនះ ជឧបសគគកុ នងករសិកស ជេដម
េរៀនសូរត និងនំឲយខូចកិតតិយសខលួ ននិងរគួសរ ជពិេសស នំឲយមនបញ ហ ដល់សងកម។
័ កនុ ងយុវវយែដលមិ នទន់មន
ី ិ គបបីសតប់បងគប់ឪពុកមតយ រគូបេរងៀន ករពិេសធកនុ ងជវត និងេគរពចបប់របស់រដឋ។
ិ ជ សមបតតន ករមនវជ ិ ិងចរ ិយ
សមបតតទ ិ ំងពីរេនះេហយ
ជគុណសមបតតរិ បស់បូ អនរបុស
រសី។ ករសំខន់មួយេទៀត
ែដលបអូ នគបបីសក ិ សឲយយល់
71 ែថមេទៀត
គឺរពះពុទធសសនែដលជមូលដឋនៃនវបបធម៌
ជតិេយង។ តមករសិកសរសវរជវ រពះពុទធសសនមន ៏ ខលម ឹ សរដរជលេរជ េពលពកយពិត េហយេធវឲយអនករបតិបតតត ិ មបនទទួលេសចកតីសខ ុ រហូតផុតទុកខទំងរសុងែត មតង។ ដូចេនះ សូមបអូ នសិសសនិងនិសសិតនំគនែថរកសករពរ រពះពុទធសសនែដលជមត៌ករបស់ជតិេយងឲយបនគង់
វង់។ ពុម ំ នសសនណលអជងពុទធសសនេឡយ េបមន សសនណមួយ
ជពិេសសសសនរគិសម ត កេឃសន
ទក់ទញបអូ នៗឲយេជឿ សូមបអូ នពិចរណឲយម៉តច ់ ត់កុំលះបង់ សសនរបស់ខួ ន ល េទេជឿសសនេគេឡយ។