សមថកមមដឋន និង
វិបសសនកមមដឋន
េដយ រពះេតជរពះគុណបណិឌ ត ហុក សវណណ ព.ស.២៥៥២ គ.ស ស.២០០៨ www.hoksavann.org
្របវិត្តរ ូបសេងខប ្រពះេតជ្រពះគុណបណ្ឌិត ហុក
វណ្ណ
EEE×DDD
្របសូ ត ៃថង១០មន ី ១៩៤០ េនឃុំៃ្រពកបបស ្រសុកៃ្រព-
កបបស េខត្ត ហុក
ែកវ ្របេទសកមពុជ ្រពះេតជ្រពះគុណបណ្ឌិត
វណ្ណ ជបុ្រតទ៣ ី កនុងប
្ត បុ្រតទំង៥នក់ បិ
នម ហុក ៃហ ម
នម សុខ យឹម។ ្រពះជនម១៥ឆន ំ
បនបួសជ
លុ ះ្រពះជនម២១ឆន ំ
មេណរ
បនបំេពញឧប-
សមបទជភក ខ កល្រប្រពត ំ ៩៧៥ ្រពះអងគបន ិ ុ។ ឹ ្តករណ៍ឆន១ េភៀសខ្លួនេទ្របេទសៃថ បនទប់មកបនេទរស់េនទ្រី កុងម៉ុងេរល់ ្របេទសក
កលពីកុមរភព
េនៃថង២៣េម
១៩៨១។
្រពះអងគបនសិក អក រ
្រស្តជតច ិ ប់
ទំង៣ថនក់្រតីេទឯក បនសិក េនពុទិក ធ សិក
ជប់ពុទិក ធ -
បឋមសិក ។ េពលចូលកន់ផួ ស ន ្រពះអងគបនសិក ធមមវន័ ិ យ
បឋមសិក ម
ពុទក ិធ មធយមសិក បឋមភូមន ិ ង ិ ទុតយ ិ ភូមិ នង ិ ពុទិធ
វទយល័ យ្រពះសីហនុ ជ។ េឆ្ល តេទេរៀនអក រ ិ
មនុស
គនថធុរៈ េ
្រស្តេន
កលវទយល័ យភនេំ ពញ។ ិ
្រស្តនិង
េ្រកពស ី ិក
្រពះអងគបន្របតិបត្តិវបស នធុរៈអស់ជេ្រចើនឆន។ ំ ិ
យ្រពះេតជ្រពះគុណបណ្ឌិត ហុក
វណ្ណ
1
េនបរេទស ្រពះអងគបនសិក បន្តជប់អនុបណ្ឌិត (Master’s degree) ទប ិ ជ ែផនក្រពះពុទធ ី ំផុត ជប់បណ្ឌិតទស នវជ
(Doctor of Philosophy on Buddhism) េន ល័យញួេដលល្លី ៃន្របេទសឥ
មមគ៌្រពះពុទធ
2
សន។
េ
កលវទយិ
្ឌ េនៃថង២៨កុមៈភ ២០០៤។
េនកនុង្របេទសក៏ដូចជេនេ្រក្របេទស
សងគមែខមរយ៉ងេ្រចន ើ ែផនកបញញ
សន
ម រតី េ
្រពះអងគបនជួយ
យវធ ិ េី ទសនពនយល់
យ្រពះេតជ្រពះគុណបណ្ឌិត ហុក
វណ្ណ
មតក ិ អតថបទ - ្របវត្ត ូ សេងខប ្រពះេតជ្រពះគុណបណ្ឌិត ហុក ិ រប
វណ្ណ
ជំពក ូ ទីមយ ួ ៈ សមថកមម ្ឋ ន ១. អតថនយ ័ សមថកមម ្ឋ ន
១
២. រេបៀបចំេរន ើ
១១
នបនស តិ
៣. រេបៀបចំេរនពុ ើ ទធនុស តិ «ពុេទធ»
៤. រេបៀបចំេរនស ើ ី
នុស តិ
១៤ ២០
៥. រេបៀបចំេរនអសុ ភកមម ្ឋ ន ើ
២៦
៧. រេបៀបចំេរន្រពហម វិ ើ
៣២
៦. រេបៀបចំេរនកយគ ើ
សតិ
២៩
រធម៌
ជំពក ូ ទីពរី ៈ វិបស នកមម ្ឋ ន ៨. អតថនយ ័ វបស នកមម ្ឋ ន ិ
៣៦
៩. បេចចកេទសែដលគួរេលើកយកមកចេ្រមន ន ិ ើ វបស
៤២
១១. វសុ ិ ទធិ៧្របករ
៥៩
១៣. ទំនក់ទំនងរ ងសីលសមធិបញញ
៧០
័ កវបស ១០. អំពជ ន ិ ី វនែផន
៥៧
១២. សមថវបស នេដើមបន ិ ី ិព្វន
៦៤
- នមអនកបរច ័ េបះពុមព ិ ច គបចចយ េ
យ្រពះេតជ្រពះគុណបណ្ឌិត ហុក
វណ្ណ
1
សមថកមមដឋន និង វ ិបសសនកមមដឋន
សមថកមមដឋន អតថនយ ័ សមថកមមដឋន វធ ិ ីរបតិបតតិេដមបស ី េរមចរពះនិពវនជកររ ំលត់ទុកខមន ជតិទុកខជេដម គឺមគគរបកបេដយអង៨ េបរម ួ េដយខលីបន គ ី សមធ ិ និងបញញ។ សីលសមធិនិងបញញេនះមន ដល់សល ទំនក់ទំនងគន។ សមថកមដ ម ឋ នរបតិបតតិេដមបឲ ី យេកតសមធ ិ ិ ត ចត
ិ ឯវបសសនកម ដ ម ឋ នរបតិបតតិេដមបឲ ី យេកតេលកុតរត -
បញញ។ េពលេនះ សូ មអធិបបយអតថនយ ័ សមថកមមដឋន។ ិ មដ សមថកមដ ម ឋ នេសមគននឹងពកយសមធក ម ឋ ន
ែដល
ែចកជពីរបទ គឺសមថៈមួយបទ បនដល់អរមមណ៍ែដលបុគគល យកមកសំ ឡឹងយកមកគិតពិចរណ។ សមថៈែរបថចិតតសងប ់ គឺសងបន ់ ូវនីវរណធម៌ទង ំ ៥ ពយបទៈ
គឺកមឆនៈទ
ចិតតនឹកគិតពយបទ,
ចិតតនឹកេទរកកម,
ី មទ ិ ៈធ ថន
ចិតតេងកងុយ,
ិ ក ិ ច ិ ច ចិតតសងស័យ។ ចិតត ឧទច ធ ក ច ុ កច ក ៈច ចិតតរយមយ, និង វច េដយរពះេតជរពះគុណបណិឌ ត ហុក សវណណ
1
សមថកមមដឋន និង វ ិបសសនកមមដឋន
របស់មនុសសបុថុជជន ែដលមន ិ ទន់េកតសមធិចិតត ែតងមន នីវរណធម៌ទង ំ ៥េនះជនិចច។ នីវរណធម៌ ែរបថ ធម៌ររំងផលូវ
ចិតត េធវឲយចិតតឲយេសហមងមន ិ ឲយចិតតបរសុ ិ ទធ។ េនេពលែដល បុគគលយកកមមដឋនណមួយមកភវនរហូតដល់ចិតតសងបន ់ ូវ នីវរណធម៌េនះ េលកេហថ សមថៈ។ រួមពកយទំងពីរបទ សមថកមដ ម ឋន
ែរបថអរមមណ៍ែដលបុគគលយកមកភវន
ិ ស េដមបឲ ត ប ង ់។ ី យេកតសមថចិតត គឺចត ិ មដ ិ យ សមធក ួ បទ និង ម ឋ ន ក៏ែចកជពីរបទ គឺសមធម ិ ហ ិ នបទវគ កមដ ម ឋ នមួយបទ។ សមធម គ ៈថ កុសលចេិ តត កគត សមធ ិ ែរបថ ភពរបស់ចិតតនិងេចតសិកជកុសល គ ិ ចំ ែដលដំកល់េសមលអកុ នងអរមមណ៍ែតមួយ េហថ សមធ។ ែណកពកយថ កមមដឋនមនេសចកតីដូចេពលមកេហយ។ រួម ិ មដ ពកយទំងពីរបទ សមធក ម ឋ ន ែរបថ អរមមណ៍ែដលបុគគល យកមកភវន េដមបឲ ី យចិតតមនអរមមណ៍ែតមួយ។ ចិតតែដល មនអរមមណ៍ែតមួយ លុ ះរតែតចិតតសងបន ់ ូវនីវរណធម៌។ កមម ិ ន ិ ត ិ ជ ដឋនជេហតុ សមថចត ត ិង សមធច ត ផល។ ពកយថ
2
េដយរពះេតជរពះគុណបណិឌ ត ហុក សវណណ
សមថកមមដឋន និង វ ិបសសនកមមដឋន
ិ ភ បរកម ម វន បនន័យថ យកកមមដឋនណមួយមករ ំពឹងគិត ពិចរណ។ សមថកមដ ម ឋន
ិ មដ ឬសមធក ម ឋ នមន៤០ជអរមមណ៍
ែដលបុគគលយកមករ ំពឹងគិតពិចរណជអរមមណ៍របស់ចិតត េដមបឲ ី យចិតតេកតសមធិ។ សមធិេនះភសបរំងនិងអង់េគលស េហថ
Concentration
។
គឺ
សមថកមមដឋន៤០េនះ
កសិណ១០, អនុសសតិ១០, អសុ ភ១០, រពហមវហរ៤, អរូប៤, ិ ចតុធតុវវដឋន១,
អហេរបដិកូលសញញ១។
បំណងរបស់
សមថកមមដឋនកនុងបលីថ េចេតតវិ មុតិត ែរបថ កររួចចកនីវរណ ិ ត ឬសមធច ិ ត ិ ។ ធម៌េដយអំណចសមថចត ត មុននឹងេលកយកកមមដឋនណមួយមកចំេរន េបេយលតម
ិ ុ ទម ិធ គគ េពលថ រតូវដឹងអរមមណ៍របស់កមមដឋន ែដល គមរពី វស មនលកខណៈេផសងគន៥របេភទគឺ៖ ១. កមដ ម ឋ ន២២ គឺ កសិណ១០, អសុ ភ១០, អនបនសសតិ១,
កយគតសតិ១,
កន់យកបដិភគនិមត ិ តមកជ
អរមមណ៍។
េដយរពះេតជរពះគុណបណិឌ ត ហុក សវណណ
3
សមថកមមដឋន និង វ ិបសសនកមមដឋន
២. កមដ ម ឋ ន១២ គឺ អនុ សសតិ៨, េលកអនបនសសតិនិង កយគតសតិេចញ-បញចូ លអហរបដិកូលសញញ១, ចតុធតុ
វវដឋន១, វញ ិ ញ ណញចយតនៈ១, េនវសញញនសញញយតនៈ១, កន់យកសភពធម៌មកជអរមមណ៍។ ៣. កមដ ម ឋ ន២២ គឺ កសិណ១០, អសុ ភ១០, អនបន-
សសតិ១, កយគតសតិ១, កន់យកនិមត ិ តមកជអរមមណ៍។ ៤. កមដ អកសនញចយតនៈ១, ម ឋ ន៦ គឺ រពហមវហរ៤, ិ អកិញចញញយតនៈ១,
កន់យកនូវអរមមណ៍េពលកំណត់មន ិ
បន។ ៥. កមដ ម ឋ ន៨ គឺ វបុ ិ ពវកអសុ ភ១, េលហិតកអសុ ភ១, បុឡូវកអសុ ភ១,
េតេជកសិណ១,
អនបនសសតិ១, វេយកសិណ១,
អេបកសិណ១, អេលកកសិណ១,
មុននឹងេកតបដិភគនិមត ិ តអរមមណ៍ញ័ រ។ ែផនកសមថកមដ ម ឋន
េលកឲយចំេរនេទតមចរ តរបស់ ិ
ំ យរសបតម បុគគលមួយរូបៗ េរបៀបដូចជមងផ ឺ ូ លវកយរតូវដក់ថនឲ របេភទជមងឺ
េទបជមងប ឺ នជសះេសបយ ។
ចរតេដយសេងខ ប ិ
មន៦គឺ៖
4
េដយរពះេតជរពះគុណបណិឌ ត ហុក សវណណ
សមថកមមដឋន និង វ ិបសសនកមមដឋន
ិ ១. រគចរត
លំ នរ ំ គៈ គឺេរចនេដយេសចកតីតេរមក។
ិ លំ នេំ ទសៈ គឺេរចនេដយេសចកតីរបទុសត។ ២. េទសចរត ិ លំ នេំ មហៈ គឺេរចនេដយេសចកតីវេងវង។ ៣. េមហចរត ិ ៤. សទធចរត លំ នស ំ ទធ គឺេរចនេដយេសចកតីេជឿ។ ិ ធ រត ិ ៥. ពុទច
លំ នរំ បជញ គឺេរចនេដយេសចកតីេចះដឹង។
ិ ច ិ ៦. វតក ក រត
លំ នវំ តកក ិ ៈ គឺេរចនេដយេសចកតីរតិះរះ។ ិ
ចរតរបស់ បុគគលមួយរូបៗមនចរតេរច ិ ិ នលយឡំគន ប៉ុែនត េលកឲយពិនិតយេមល យេកតេឡងខលង ំ ជងេគ ចរតណមួ ិ ជជមងផ ឺ ូ លវកយេកតេឡង រគុនផង
ដូច
មនជមងច ឺ ុកេពះផងឈក ឺ បលផង
ំ ំេពះជមងណ េគរតូវដក់ថនច ែដលឈខ ំ ជងេគជ ឺ ឺ លង
មុន។ េដមបឲ យផុះផុលេកតេឡងខលង ំ កនុង ី យដឹងចរតែបបណមួ ិ
សនតន េគរតូវពិនិតយសេងកតេមល សនៃដេធវករងរ ឥរយបថ ិ
កិរយបរ េភគេភជន ិ ិ
កិរយរកេឡកេឃ ិ ញរូបជេដម
ន ិង
សេងកតេមល ធម៌ែដលរបរពឹតតេនកនុងសនតន។ តេទេនះ
សូ មពិនិតយេមល កមមដឋនណែដលសមគួរដល់
កមមដឋន១១ បុគគលមនចរតែបបណ រតូវេលកយកមកចំេរន។ ិ គឺអសុ ភ១០, កយគតសតិ១, សមគួរដល់បុគគលជរគចរត។ ិ េដយរពះេតជរពះគុណបណិឌ ត ហុក សវណណ
5
សមថកមមដឋន និង វ ិបសសនកមមដឋន
កមមដឋន៨ គឺរពហមវហរ៤ វណណកសិណ៤ គឺនីលកសិណ១, ិ បីតកសិណ១, េលហិតកសិណ១, ឱទតកសិណ១ សមគួរ ដល់បុគគលជេទសចរត។ អនបនសសតិែតមួយ សមគួរដល់ ិ បុគគលជេមហចរត អនុសសតិ៦ខងេដម គឺ ិ ចរត។ ិ និងវតកក ិ ពុទធនុសសតិ១, ធមមនុសសតិ១, សងឃនុសសតិ១, សីលនុសសតិ១, ចគនុសសតិ១, េទវតនុសសតិ១, សមគួរដល់បុគគលជសទធ ចរត។ ិ
កមមដឋន៤
គម ឺ រណនុសសតិ១,
ឧបសមនុសសតិ១,
ចតុធតុវវដឋន១, អហេរបដិកូលសញញ១ សមគួរដល់បុគគល ជពុទធិចរត។ ិ
កមមដឋនសល់ពីេនះ១០
អេបកសិណ១, អកសកសិណ១,
េតេជកសិណ១,
គឺបឋវកស ី ិ ណ១, វេយកសិណ១,
អេលកកសិណ១,
និងអរុបប៤,
សមគួរដល់បុគគលរគប់ចរតទំ ងអស់។ ិ ករេរៀបរប់មកេនះ ហក់ដូចជេពលអំពីមតិកធម៌េរចន េពក ែដលេធវឲយអនកអនធុញរទន់ ប៉ុែនតជករចំបច់រតូវែត េពលនូវេគលធម៌ទង ំ េនះ មុននឹងេលកយកមកអធិបបយ ជ ពិេសសតេទេនះ សូ មពនយល់អំពីវធ ដឋនខលះ េដយ ិ ីចំេរនកមម ី េយលេទតមកររសវរជវតួរពះពុទដ និង អដក ធ ក ឋ ថ រពមទំងចំេណះខងករពិេសធខលួនឯងខលះផង។
6
េដយរពះេតជរពះគុណបណិឌ ត ហុក សវណណ
សមថកមមដឋន និង វ ិបសសនកមមដឋន
មុននឹងចំេរនសមថកមម ដឋនទំង៤០កមមដឋនណមួយ រតូវ លះបង់បលេិ ពធ បេងហយ
ករជប់ជំពក់កិចចករអវីមយ ួ
ឬរតូវេធវ
េដយេហចណស់កក ៏ ុំឲយជប់ជំពក់កុ នងេពលចំេរន
ធម៌។ រតូវនមសសកររពះរតនរត័យេដយេសចកតីសេងខប។ រតូវ ពិចរណេទសរបស់កមគុណទំង៥ គឺ រូប សេមលង កលិន រស និង សមផសស េដមបក ី រពរកុំឲយចិតតនឹកេទរកកមគុណទំង៥ េនះេនេពលចំេរនធម៌ ។
រតូវផសយេមតតចិតតេដមបក ី រពរកុំឲយ
ចិតតគិតរបទូសសេនេពលចំេរនធម៌ ។ រតូវជំរះសីលរបស់ខួ លនឲយ បរសុ ិ ទធតមរបេភទសីលរបស់បពវជិតនិងរគហសត។
រតូវពិចរ
ិ ទ គឺផូ លវរបតិបតតិេដយពិចរណថ ផលូវរបតិបតតិេនះ ណបដប េហយ ជដំេណររបស់រពះអរយបុ គគល ែដលេលករបតិបតតិេដ ិ មបរី ំលត់ទុកខេពលគឺរពះនិពវន។ ករពិចរណដូេចនះ េដមប ី ឲយមនេសចកតីសងឃម ឹ កនុងកររបតិបតតិេនះ។ ករពិចរណេនះ រតូវអនុវតតកុ នងរយៈេពលខលីេដមបេី ដះផលូវចិតត
មុននឹងេលកធម៌
មកចំេរន។ អនកេទបហត់ចំេរនធម៌ ជដំបូង គួររកទីសងត់ ប៉ុែនត អនកែដលធលប់បនចំេរនថន ឹកេហយ
េទះេទចំេរនកន ុ ងទីណក៏
បន េរបៀបដូចសតវេគែដលេគបងហត់បនបទេហយ េទះបី េដយរពះេតជរពះគុណបណិឌ ត ហុក សវណណ
7
សមថកមមដឋន និង វ ិបសសនកមមដឋន
េគដឹកវេទកនុងចំេណមមនុសសេរចន ក៏វមន ិ េផអលេទ។ ករ ចំេរនធម៌ អចេធវបនរគប់ឥរយបទទំ ង៤។ ិ ណ
មនេពលខលះចិតតអចរយមយមន ិ សងប ់
េបអងគុយពិចរ
ដូេចនះគួរេដរ
ចរងកម េរពះករេដរចរងកមជវធ ួ េធវចិតតឲយឆប់សងប ់ េទប ិ ីម យ រតឡប់មកអងគុយវញ។ ករេដរចរងកមអចអនុវតតជពីរែបប គឺករេដរ ិ ចរងកមយឺតៗ និងករេដរចរងកមតមដំេណរធមមត គឺចរងកមេលឿន។ ករ េដរចរងកមរគន់ែតកំណត់េឆវងសត ំ េបះេជងសតក ំ ំណត់ថសត ំ
គឺេបេបះេជងេឆវងកំណត់ថេឆវង
វិ ធីេនះជកររ0មូលចិតតឲយឆប់សងប់នីវរណ
ធម៌។ ដូចបនេពលមកេហយ ករចំេរនឲយេក តសមធិចិតត គឺេដមប ី
ិ ុ តតិ ឲយសងបន ់ ូវនីវរណធម៌ទង ំ ៥ ែដលបលីេពលថ េចេតតវម ំ ៥ េដយអំណចសមធិចិតត។ ែរបថ កររួចចកនីវរណធម៌ទង ចំែណកវបសសនមនទំ នក់ទំនងជមួយសមធិ ិ េកតសមធិសងបន ់ ីវរណធម៌ទង ំ ៥េហយ
េរពះេបចិតត
ចិតតេនះមនសមតថ
ភពពិចរណនូវខនធ៥ឲយេឃញ អនិចចំ ទុកខំ និង អនតត ែដល ជតួវបសសនេនះឯង។ អនិសងសៃនសមធិមន៥យ៉ងគឺ៖ ិ
8
េដយរពះេតជរពះគុណបណិឌ ត ហុក សវណណ
សមថកមមដឋន និង វ ិបសសនកមមដឋន
១. មនកិរយេនជសុ ខកនុងបចចុបបនន េដយសរករសងប ់ ិ
ផលូវចិតត េរពះនីវរណធម៌ទង ំ ៥ររំងផលូវចិតតមន ់ ិ ឲយសងប។
២. ជបទដឋនៃនវបសសន េរពះេបសមធិចិតតេកតេឡង ិ
េហយ អចចំេរនឲយេក ិ តវបសសនបន។ ិ ញ ជអនិសងស គឺេបបុគគលចំេរនឲយេក ៣. មនអភញ ត ិ ញ បន។ រហូតដល់សមបត៨ តិ អចហវឹកហត់ឲយេកតអភញ ៤. េបមន ិ ទន់បនសេរមចរពះនិពវនេទ េបចំេរនឈនឲយ េកតេឡងអចេកតកនុងរពហមេលក
េបចំេរនឲយេក តឧបចរ
ិ ព គឺមនុសសនិងេទវត។ សមធ ិ អចេកតេឡងកនុងសុគតភ ៥. ចំេពះរពះអរយបុ គគលថនក់អនគម ី និង រពះអរហនត ិ ិ មទ ែដលមនបដស ភិ ញណ អចចូលនិេរធសមបតតិ េនជ សុ ខកនុងបចចុបបននបន៧ៃថង េដយសរករមនអបបនសមធ ិ រហូតសមបត៨ តិ គឺរូបជឈន៤និងអរូបជឈន៤។ ិ ិងអបបនសមធ ិ េនះជអនិសងសៃនឧបចរសមធន េបេពលឲយដច់េដយែឡកពីគនរវងសីលសមធិនិងបញញ។ េបេពលឲយមនទំនក់ទំនងគន គឺៃរតសិកខទំងបីេនះ រតូវរបតិេដយរពះេតជរពះគុណបណិឌ ត ហុក សវណណ
9
សមថកមមដឋន និង វ ិបសសនកមមដឋន
បតតិទង ំ ប ីរ ម ួ គន េដមបរី ំេដះទុកខសេរមចរពះនិពវន ជពិេសស សមធិជបទដឋន គឺជេហតុៃនវបសសន។ ដូចបនេពលមក ិ េហយ
សីលេដមបល ី ះបង់េទសេរគតរគតែដលរបរពឹតតេទ
ត ល គឺនីវរណ តមផលូវកយនិងវច សមធិលះេទសយ៉ងកណ
ធម៌ទង ំ ៥ ឯបញញេឃញៃរតលកខណធម៌កុ នងខនធ៥ លះកិេលស
យ៉ងលអិត។ ដូចេនះ កុំយល់ថ េធវសមធិេដមបេី ទេមល សថន េទវត សថននរក េទេមល ភនរំ ពះសុ េមរុ ៍ ឬចង់ដឹងថខលួនសលប់ េទ េតេទេកតកនុងទីណ។ របស់ទង ំ េនះ អចេឃញេបេគ ចំេរនឲយេក តអភញ ិ ញ ែផនកទិពវចកខុ ប៉ុែនតពុំែមនជបំណងពិតរបស់ រពះពុទធសសនេឡយ។
វបសសនវ ជ ិ ិ ជ សងសរ។
បំណងពិត
គឺកររ ំេដះទុកខែផនក
រ ំេដះខលួនេចញពីករេកតចស់ឈស ឺ ល ប់កុ នងវដត
ចំេពះអនកមនឧបនិសស័យចស់កល
េគចប់ចំេរន
វបសសនែតមត ង េដយមនសីលនិងសមធិេនជមួយេហយ។ ិ តេទេនះ
សូ មេលកសមថកមមដឋនខលះមកពនយល់រេបៀបចំេរន
ដូចតេទេនះ។
10
េដយរពះេតជរពះគុណបណិឌ ត ហុក សវណណ
សមថកមមដឋន និង វ ិបសសនកមមដឋន
រេបៀបចំេរ នអនបនសសតិ អនបនសសត ិ ែរបថ ករកំណត់ដេងហមេចញចូលរតង់ ិ ិេទស ចុងរចមុះ។ តមេសៀវេភ សមធន ទ សេងខបរបស់រពះរគូ អ៊ុច-រស ឲយចំេរនេដយរប់ ខយល់ជគូរៗ ថមួយៗពីរៗ រហូត ដល់របំ
េហយបនតររហូតដល់ដប់។
សរសតេនះពុំរតឹមរតូវេឡយ
កររប់រេបៀបគណិត
េរពះមន ិ សុី សងវក់នឹងដំេណរ
ខយល់ដកេចញចូល មន ិ អចេហថ ករចំេរនអនបខយល់ ដេងហមេចញចូលេឡយ។
េដមបយ ី ល់រេបៀបចំេរនអនបេនះ
សូ មយល់អតថនយ ័ ៤របករគឺ ១-ផុសសន គឺរតូវដឹងកែនលងែដល ខយល់បះ៉ រតូវ គឺេនរតង់របេហងចុងរចមុះ។ ២-អនុពនន គឺ ធ ចងេរកៀកចិតតេនរតង់កែនលងែដលខយល់បះ៉ រតូវ។ ៣-គណន រតង់គណនេនះេហយែដលរចឡំថរប់
ី ប៉ុែនតេនកនុងគរិ ម
ិ យកំណត់ ននស ទ ូ រត និងអដក ឋ ថ រតង់គណនេនះ គឺជនតឲ ដឹង ពុំែមនរប់ខយល់េឡយ។ ៤-ថបន េពលកំណត់ខយល់ ិ ។ ដេងហមេចញចូល ចិតតសងបជ ់ តួអបបនចត ត េដយរពះេតជរពះគុណបណិឌ ត ហុក សវណណ
សូ មបញជក់ថ
11
សមថកមមដឋន និង វ ិបសសនកមមដឋន
ខយល់រតូវដកេចញចូលតមធមមត ដកតិចៗេដមបក ី ំណត់េឡយ។
មន ិ រតូវរបឹងដកឲយញប់ឬ តមបេចចកេទសរបស់រគូភូម
ឲយកំណត់រតង់េពះេប៉ងផត តមពិត ករកំណត់រតង់រទូងកតី រតង់េពះកតី
ពុំអចដឹងខយល់បះ៉ រតូវដូចេនចុងរចមុះេឡយ។
េលកេរបៀបដូចសតវេគ
ែដលេគែលងឲយសុី េសមេនកែនលង
េផសងៗ លុ ះវេរសកទឹក វនឹងចុះមកផឹកទឹក មចស់េគចំចប់វ រតង់កំពង់ទឹក ដូចខយល់េចញចូលតមរបេហងចុងរចមុះ មន ិ រតូវតមកំណត់េនកែនលងេផសងពីេនះេទ។ នទីដូចជអនកយមទវរ
ករកំណត់រតូវតំង
អនកណេចញចូល
ឲយកំណត់ដឹង។
ិ ខយល់េរគតរគត គឺខយល់ធមមត ខយល់មន៤ែបបគឺ៖ ឱឡរកៈ របស់មនុសសែដលមន សុខុមៈ ខយល់លិ អត, ិ បនចំេរនអនប, ិ ុ ខុមៈ ខយល់លិ អតៃរកែលង, អនិចល អតស ត ិ ខយល់មន ច ិ កំេរក េនះជដំេណរអនកចំេរនអនបេក តខយល់តមលំ ដប់លំេដយ ។ ន ិម ត ិ តែដលេកតេឡងកនុងខយល់ គឺេឃញដូចជប៉ុយគរ ប៉ុយ
ិ ត ន ិង កបបស ឬេឃញដូចជពពករសត់ េនះជឧគហ គ និមត ិ គនិមត ិ េត កតេឡងេហយ។ ករកំណត់រហូតចិតតសងបន បដភ ់ ូវ
12
េដយរពះេតជរពះគុណបណិឌ ត ហុក សវណណ
សមថកមមដឋន និង វ ិបសសនកមមដឋន
នីវរណធម៌ជតួសមថកមដ ម ឋន
េបករកំណត់េឃញករ
ិ េកតរលត់របស់សងខរ ជៃរតលកណ ធម៌ជតួវបសសន។ ខ សូ មបញជក់ថ បុគគលែដលចំេរនសមថកមម ដឋន េពលែដល សមធិចិតតេកតេឡង
ប ីត ិទ ង ំ ៥បីតិណមួយអចេកតេឡង។
ប ីត ិទ ង ំ ៥េនះគឺ៖ ី ិ េសចកតីេរតកអរ រពឺេរមរពឺែសបក។ ១. ខុទក ទ បត ី ិ េសចកតីេរតកអររបកដដូចជេផលកបេនទរ។ ២. ខណិកបត ី ិ េសចកតីេរតកអរមនអករៈរបកដ ដូចជ ៣. ឱកនិក ត បត រលកទឹកេបកផទបម ់ ករតូវ។ ី ិ េសចកតីេរតកអរខលង ៤. ឧេពវងគបត ំ អចញ ុ ំងកយឲយ អែណតតេឡង។ ី ិ េសចកតីេរតកអរេធវឲយរតជក់រជួតរជបទូ ៥. ផរណបត េទកនុងកយ។
េដយរពះេតជរពះគុណបណិឌ ត ហុក សវណណ
13
សមថកមមដឋន និង វ ិបសសនកមមដឋន
រេបៀបចំេរ នពុទធនុសសតិ «ពុេទធ» ិ បុគគលជសទធចរត
េលកឲយចំេរនអនុ សសតិមនពុទធនុ
ិ េដម។ កនុងេពលេនះ សូ មេលកយកពុេទធជរពះនម សសតជ របស់រពះពុទធកុ នងបណ ត រពះនមទំង៩របស់រពះអងគមកពនយល់ រេបៀបចំេរន។
បុគគលជសទធចរតេរច ិ នេជឿងយខវះករពិចរ
ិ ជកុសលែដលេជឿមនបញញ ណែដលេផសងពីសទធេចតសក ិ នរពះនមថ ពុេទធ ពិចរណេនកនុងេនះ។ ពុទធនុសសតម ជេដមេនះ
រតូវពិចរណេរឿយៗ
ពុំែមនទេនទញេរឿយៗ
េឡយ។ ពុទធនុសសតេិ នះ កន់យកសភពធម៌ជអរមណ ម ៍ គឺកន់យកន័យេសចកជ តី អរមណ ម ៍ ។ រគូែខមរបេរងៀនកមមដឋន ជំនន់េដមបេរងៀនសិសសឲយទេនទញពុទេធ ចញ ដេងហមេចញចូល។
ករបេរងៀនរេបៀបេនះ
េទធចូលតម ជករយល់រចឡំ
េរពះករកន់យកសភពធម៌ជអរមមណ៍ ពុំែមនទេនទញតមតួ អកសរដូេចនះេឡយ
គឺពិចរណឲយយល់េសចកតីអំពីអតថនយ ័
ិ ពកយថ ពុេទធែដលែរបថ រពះអងគរតស់ដឹងនូវអរយសច ៤ ច
14
េដយរពះេតជរពះគុណបណិឌ ត ហុក សវណណ
សមថកមមដឋន និង វ ិបសសនកមមដឋន
េដយពិចរណឲយយល់េសចកតីថ
រពះអងគពិតជបនរតស់
ជរពះពុទធពិតែមន។ ភ័នតរចឡំមយ ួ េទៀត គឺទេនទញពុេទធតម ដេងហមេចញចូល។
ករចំេរនរេបៀបេនះ
រហូត២កនុងេពលជមួយគន
េទជចំេរនកមម ដឋន
គឺពុេទធផងដេងហមេចញចូលផង។
ករភ័នតរចឡំេនះ គួរែកចំេរនឲយរត រពះនម ិ ឹមរតូវេឡងវញ។ ពុេទធេនះ ពុំែមនជមនតអគមគថ ទេនទញេទ នំឲយពូែកស័កតិ សិទធិ ឬជួយឲយេឃញធម៌េឡយ។ ផទុយេទវញ ិ រតូវពិចរណឲយ
យល់េសចកតី
េដមបឲ ី យេជឿពិតរបកដកនុងពុទធគុណែដលជ
បវចនកនុងរពះៃរតសរណគមន៍។ តេទេនះ សូ មេលកអនក អនសកលបងពិចរណជមួយគន កនុងេពលអងគុយធម៌េដយ
េលកយករពះនមពុេទធរបស់រពះពុទធែដលែរបថ ិ រតស់ដឹងនូវអរយសច ៤ ច
រពះអងគ
មកពិចរណឲយេឃញករពិតថ
រពះអងគពិតជបនរតស់ដឹងជរពះពុទធពិតែមន
េរពះកររក
េឃញអរយសចច ៤េនះេហយ េទបចត់ជរពះអងគបនរតស់ជ ិ រពះពុទ។ ធ
េតជំេនឿថ
រពះពុទធរតស់ដឹងមនអវីជភសតុតង
សំ រប់បញជក់ចិតតឲយេជឿបន? បញជក់។
សូ មេលកយកភ័សុ តតងខលះមក
មនភ័សុ តតងមួយែដលអនករបជញរបវតតិសរសតបន
េដយរពះេតជរពះគុណបណិឌ ត ហុក សវណណ
15
សមថកមមដឋន និង វ ិបសសនកមមដឋន
ទទួលសគល់គឺ
កែនលងរពះអងគរ0សូត
រពះអងគរតស់ដឹង
រពះអងគ
សំែដងធមមចរក កែនលងរពះអងគបរនិ ិពវន េដមេពធិរពឹកស និងរពះសររី កិ ធតុៃនរពះអងគេនរ0េទសេនប៉ល់និងរ0េទសឥណ ឌ សពវៃថងេនះ។ េនះ ជភ័សុ តតងមួយេហយែដលបញជក់ថ រពះពុទធពិតជរតស់ដឹង េរពះមនទីកែនលងជភ័សុ តតងបញជក់ ស៊បេ់ នេឡយ
ប៉ុែនតពុំទន់េធវឲយេជឿ
រតូវរកភ័សុ តតេផសងៗេទៀត។
ភ័សុ តតងមួយ
ិ ក។ អនករបជញ ែដលមនទមងនធ ់ ង នជ ់ ងេនះ គឺគមរពី រពះៃរតបដ ិ ជ បនេធវករសិកសរសវរជវកនងអតថនយ ័ របស់គមពរី បរមតវថ ជ ុ រពះៃរតបិដក
ិ មែម ដលនិយយ ជពិេសសរពះគមរពី រពះអភធ
ិ ត េចតសក ិ រូប និងនិពវនមនជេរមរជលេរជណស់ អំពីចត អនកសិកសតិចតួចពុំងយយល់បនេដយងយេឡយ។ របជញរពះពុទធសសនបនេពលថ
អនក
េគមនជំេនឿេដយឥត
មនករសងស័យថ រពះពុទធពិតជអនករតស់ដឹង េរពះរពះធម៌ េនកនុងគមពរី រពះៃរតបិដកមនជេរមផុតពីវស័ ិ យរបស់មនុសស
បុថុជជនធមមតអចរកេឃញេឡយ។ មួយេទៀត តមករពិនិតយ េមល ិ ជ េផសងៗកនុងេលក គមនេឃញ លទធិសសននិងទសសនវជ
រទឹសី តណមនជេរមដូចញណទសសនវជ ិ ជ របស់រពះពុទធជ
16
េដយរពះេតជរពះគុណបណិឌ ត ហុក សវណណ
សមថកមមដឋន និង វ ិបសសនកមមដឋន
ិ មចស់េឡយ។ ពកយេរបៀនរបេដរបស់រពះពុទធគឺ អរយសច ៈច ជពកយពិតដ៏រជលេរជផង
មនរបេយជន៍ដល់សតវកុ នងករ
រ ំេដះទុកខផង។ ករយកភ័សុ តតងអំពីជេរមរពះធម៌ េហយសននិដឋនថ រពះពុទធពិតជអនករតស់ដឹងេនះ ក៏មន ិ ទន់បញជក់ចិតត
ឲយេជឿស៊បេ់ នេឡយ
ដូេចនះរតូវរកភ័សុ តតងឲយមនទមងនជ ់ ង
េនះឲយជិតសនិទធនឹងផលូវចិតតឲយេជឿស៊បថ ់
រពះពុទព ធ ិតជអនក
រតស់ដឹង។ មនភ័សុ តតងមួយែដលអចយកមកេធវជរូបមនតសំរប់ អនុវតតនិងអនុមនេទរកករពិតេនះបន
គឺ
ផលូវរ0តិបតតិមជឃម
បដិបទ អដឋងិគកមគគ មគគរ0កបេដយអងគ៨ រួមមកបនដល់សីលសមធិ និងបញញ។ ផលូវរបតិបតតិជកណ ត លេនះេហយ ែដលរពះេពធ-ិ ិ ត សតរវ ពះសទ ធ ប ថ នរបតិបតតិេនេរកមេដមេពធិរពឹកសរហូតប នរតស់ជរពះពុទធ
បនទប់ពីរពះអងគបនរចនេចលផលូវអម
ខងពីរ គឺផូ លវធូរេពក និង តឹងេពកមក។ រពះពុទធសំែដងថ
េយ ធមមំ បសសត ិ េស ពុទំធ បសសត ិ ែរបថ បុគគលណ េឃញធម៌ បុគគលេនះេឃញរពះពុទធ។ អដង េគ នះេហយ ឋ កមគ គិ េដយរពះេតជរពះគុណបណិឌ ត ហុក សវណណ
17
សមថកមមដឋន និង វ ិបសសនកមមដឋន
ជផលូវរបតិបតតិេឆពះេទរកកររតស់ដឹងជរពះពុទធនិងករេឃញ ិ អរយសច ៤ ំ ឡយ។ ច របស់រពះអរហនតទង
បុគគលអចយក
សីលសមធិបញញេនះមករបតិបតតិពិេសធេដយខលួនឯង េដមប ី
េដញេទរកករពិតអំពីកររតស់ដឹងរបស់រពះពុ ទធ។
ករពិ-
េសធេនះនឹងដឹងេដយខលួនឯងបនតិចមតងៗ តមករមត ឹ របតិបតតិ េដយពិនិតយេឃញថ
បនទប់ពីអតមអញរបតិបតតិតមសីល
សមធិបញញមក បញញបនេកតេឡងេដយភវនមយបញញ េនះ បនដឹងខលះនូវខនធ៥ជអនិចចំ ទុកខំ និងអនតត េទះបីអតម អញមន ៤ែដលជធម៌េធវឲយកិេលស ិ ិ ទន់ចក់ធុ លះនូវអរយសចច
អស់កេ៏ ដយ
ក៏គង់មនបុគគលមនឧបនិសស័យចស់កលអច
ចក់ធុ លះនូវអរយសចច ៤េនះ បុគគលេនះគឺរពះពុទធហនឹងឯង ែដល ិ
រពះអងគរតស់ដឹងមុនេគកនុងេលក
េហយេធវជសរសតចរយ
េរបៀនរបេដមនុសសសតវបនតមកេទៀត។
េនះជករអនុមន
េទរកករពិតថ េបផូ លវរតស់ដឹងមន ពិតជមនអនកេដរដល់ ទីបំផុតផលូវក៏មន អនកេដរដល់ទីបំផុតផលូវេនះ គឺរពះពុទ ធ និង រពះអរហនជ ត សវករបស់រពះអងគ។ របកបេដយអងគ៨េនះមកពិេសធ
18
កលេបបនយកមគគ េទបដឹងចបស់ថរពះពុទធ
េដយរពះេតជរពះគុណបណិឌ ត ហុក សវណណ
សមថកមមដឋន និង វ ិបសសនកមមដឋន
ពិតជរតស់ដឹង
េទបមនសមតថភពសំ ែដងរពះធម៌ដម ៏ ន
ជេរមេនះបន។ ភ័សុ តតងខងេរកយេនះ េទបេជឿជក់កុ នងចិតត ថ រពះពុទធពិតជរតស់ដឹងែដលមនរពះនមថ ពុេទធ។ កល េបពិចរណេឃញករពិតេនះេហយ េទបេកតឧបចរសមធ ិ នីវរណធម៌កស ៏ ងប ់ បីតិែឆអតចិតតកេ៏ កតេឡង គមនេឃញនិមត ិ តអវី េឡយ។
េនះជករពិចរណពុេទធែដលកន់យកសភពធម៌
ជអរមមណ៍ ពុំែមនទេនទញពុេទធៗេនះេឡយ។ រពះនមដៃទ េទៀត ក៏រតូវពិចរណដូ ចគន ដូចជរពះនមអរហំ រតូវពិចរណថ
េតរពះពុទធឆងយចកសឹកសរតូវេពលគឺកិេលសពិត
ែមនឬេទ? ពុំែមនទេនទញថអរហំៗដូេចនះេឡយ។
េដយរពះេតជរពះគុណបណិឌ ត ហុក សវណណ
19
សមថកមមដឋន និង វ ិបសសនកមមដឋន
រេបៀបចំេរ នសីលនុសសតិ ី សល នុសសត ិ ែរបថករនឹករលឹកេរឿយៗនូវសីល គឺមន ិ ែមននឹករលឹកនូវសីលែដលជចបប់សរេសរកនុងេសៀវេភេទ
េហយក៏មន ិ ែមននឹកសីលរបស់អនកដៃទែដរ ែតនឹករលឹកេរឿយៗ នូវសីលរបស់ខួ លន។ អចរយបូរណែខមរបេរងៀនសមថកមដ ម ឋន ី ី ែផនកសល នុសសតេិ នះ ក៏មនករភ័នតរចឡំ។ សល នុសសត ិ េនះកន់យកសភវធម៌ជអរមមណ៍ ខលួន
គឺពិចរណនូវសីលរបស់
ី ៗ ំ ដូេចនះេទវញ។ ែតែបរជឲយសិសសទេនទញសល ិ
ករ
ី ៗ ំ ដូចេនះ ជករទេនទញតមតួអកសរ មន ទេនទញសល ិ រតឹមរតូវ តមកមមដឋនេនះេឡយ។ បនេសចកតីថ បុគគលអនកចំេរនរពះ
កមមដឋនរតូវមនសីលឲយបរសុ ិ ទធជដំបូង េហយយកសីលរបស់ ខលួនេនះេធវជអរមមណ៍កមមដឋនពិចរណឲយេឃញភពបរសុ ិ ទធ
ៃនសីលរបស់ខួ លន។
សីលរបស់ខួ លនេហយ
កលណពិចរណេឃញភពបរសុ ិ ទធៃន េពលេនះឧបចរសមធរិ ែមងេកត
ី េឡងសងកតន ់ ូវនីវរណធម៌ឲយេរទមចុ ះបន។ សល នុសសត ិ េនះបនសេរមចរតឹមឧបចរសមធ ិ
20
មន ិ េឡងដល់អបបន-
េដយរពះេតជរពះគុណបណិឌ ត ហុក សវណណ
សមថកមមដឋន និង វ ិបសសនកមមដឋន
សមធេិ ឡយ េរពះទក់ទងេដយករពិចរណ។ ករពិចរណរតូវេធវឲយរសបតមរ0េភទៃនសីល គឺសីលរបស់បពវជិតអនកបួស ជ សីលរបស់ភិកុខនិងសមេណរ
រពមទំងសីលរបស់រគហសត
ស ីល ៥
សីល៨សីល១០។ េពលេនះ សូ មេលកជឧទហរណ៍នូវរេបៀប ចំេរនស ី ល៥។ បរសុ ិ ទធ
េដមបង ី យដឹងថសីលរបស់ខួ លនបរសុ ិ ទធឬមន ិ
គួរពិចរណតមអងគសិកខបទ
េរពះអងគសិកខបទ
េនះេហយែដលបញជក់ថសីលរបស់ខួ លនបរសុ ិ ទធឬមន ិ បរសុ ិ ទធ។
រេបៀបពិចរណសីល៥ ី ៥មនសក ិ ខ បទ៥ សល
បុគគលអនកចំេរនគបប ព ី ិចរណ
តមអងគសិកខបទ េទបដឹងចបស់ថសីលរបស់ខួ លនបរសុ ិ ទធឬមន ិ បរសុ ិ ទធ
េរពះអងគសិកខបទេនះជេចរកមកត់េសចកតីរបកប
ិ ត ករសមលប់សតវ, េដយយុតតិធម៌។ សិកខបទ៥គឺ បណតប ិ ន ទន ករលួ ចរទពយសមបតតិអនកដៃទ, កេមសុ មច ិ ឆអទន ចរៈ
កររបរពឹតតខុសកនុងកម,
េដយរពះេតជរពះគុណបណិឌ ត ហុក សវណណ
មុសវទ
ករេពលពកយ
21
សមថកមមដឋន និង វ ិបសសនកមមដឋន
កុហក, សុរេមរយៈ ករផឹកេរគឿងរសវង។ េពលអងគុយចំេរន ឹ ី ធម៌ ែផនកសល នុសសត ិ ពិចរណនូវសីលរបស់ខួ លនតមអងគ សិកខបទដូចតេទេនះ។ បណតិបត មនអងគ៥ ១. បេណ សតវមនជីវត ិ គឺសតវេនរស់។ ២. បណសញិ ត ញ ខលួនឯងដឹងថ សតវមនជីវត។ ិ ិ ត គិតនឹងសមលប់ ប៉ងនឹងសមលប់។ ៣. វធកចត ៤. ឧបកេក ម ពយយមនឹងសមលប់។ បនេសចកតីថ យកដំបង យកកំបិត យកកំេភលង េទវយ េទកប់ េទបញ់ វ។ ៥. េតន មរណំ សតវសលប់េដយពយយមេនះ។ បនេសចកតី ថ សតវសលប់េដយដំបង កំបិត កំេភលង របស់ខួ លនែដលវយ
កប់បញ់ វ។ េបពិចរណតមអងគទង ំ ៥េនះេទ ខលួនមន ិ បន
របរពឹតតកនលងតមអងគេនះេទ
េឈមះថ
សិកខបទទី១
គឺ
ិ តេនះមនភពបរសុ បណតប ិ ទធេហយ ដូេចនះរតូវបនតពិចរិ ន ទនតេទេទៀត។ ណនូវសិកខបទទី២ គឺអទន
22
េដយរពះេតជរពះគុណបណិឌ ត ហុក សវណណ
សមថកមមដឋន និង វ ិបសសនកមមដឋន
អទិននទន មនអងគ៥ ិ ហ ១. បរបរគ គ ិត ំ រទពយមនមចស់េគហួងែហងរកស។ ិ ហ ២. បរបរគ គ ិតសញិ ញត ករដឹងថរទពយមនមចស់េគហួង ែហងរកស។ ិ តំ គិតនឹងលួ ច ប៉ងនឹងលួ ច។ ៣. េថយយចត ៤. ឧបកេក ម ពយយមនឹងលួ ច។ បនេសចកតីថ េធវដំេណរេទ លួ ចេដយេរបលបច ិ េផសងៗ េដមបឲ ី យបនរទពយសមបតតិេនះ។ ៥. េតន ហរណំ លួ ចបនេដយពយយមេនះ។ បនេសចកតី ថ យករទពយសមបតតិរបស់េគឲយផុតពីទីែដលេគទុកេហយ។ េពលអងគុយពិចរណេនះ េបេឃញថខលួនមន ិ បនរបរពឹតត
កនលងតមអងគសិកខបទេនះេទ េហយកនុងសិកខបទទី២េនះ
េឈមះថខលួនមនភពបរសុ ិ ទធ
រតូវពិចរណសិកខបទទី៣ជបនត
េទេទៀត។
កេមសុ មិចឆចរៈមនអងគ៤ ១. អគមនីយដឋនំ រសតីែដលមនេគហួងែហងរកស គឺរសតី ែដលមនបតី មនមតយឪពុកេគជេដមហួងែហងរកស ឬបុរស ែដលមនរបពនធេគហួងែហងរកស។ េដយរពះេតជរពះគុណបណិឌ ត ហុក សវណណ
23
សមថកមមដឋន និង វ ិបសសនកមមដឋន
ិ តំ គិតនឹងេសពេមថុនធមមនឹងរសតីេនះ។ ២. តសឹម េសវនចត ៣. ឧបកេក ម ពយយមនឹងេសព។ បនេសចកតីថ េទលួ ង េលម ឬេទគំរមកំែហងេដមបេី សព។ ិ ទនំ ញ ៤. មេគន គ មគប គ បដប ុ ំងមគគនិងមគគឲយដល់គន។ េបពិចរណតមអងគេនះ ខលួនមន ិ មនកំហុសេទ េឈមះថ
សិកខបទទី៣េនះមនភពបរសុ ិ ទធេហយ
រតូវបនតពិចរណ
សិកខបទទី៤េទៀត។ មុសវទ មនអងគ៤ ១. អតថវំ តុ ថ ករមន ិ ព ិត ។
ិ វ ំ ទនចត ិ តំ គិតេពលឲយខុស។ ២. វស
៣. តេជជ វយេម ពយយមេពលឲយខុស។ ិ ំ ញ ៤. បរសស តទតវថ ជនន ុ ំងអនកដៃទឲយដឹងចបស់នូវេសចកតីេនះ។ េបពិចរណេទេឃញថខលួនពុំមនកំហុសកនុងសិកខបទទី
៤េនះេទ រតូវបនតសិកខបទទី៥ជបនតេទេទៀត។
24
េដយរពះេតជរពះគុណបណិឌ ត ហុក សវណណ
សមថកមមដឋន និង វ ិបសសនកមមដឋន
សុរេមរយៈ មនអងគ៤ ១. មជន ំ ៃនេសចកតីរសវង ័ ជ ីយវតុ ថ វតថុជទីតង ឹ គឺសុរនិងេមរយ ិ តំ គិតបំរុងនឹងផឹក។ ២. បតុកមយតចត
៣. តេជជ វយម ពយយមនឹងផឹកនូវទឹករសវងេនះ។ ឹ ៤. តសស បនំ បនផឹកនូវទឹករសវងេនះ ឲយកនលងបំពង់កចូល ឹ េទ។ េបពិចរណេទេឃញថខលួនមន ិ បនរបរពឹតតកនលងនូវសិកខ
បទទី៥េនះេទ ទំង៥។
េឈមះថមនភពបរសុ ិ ទធេហយកនុងសិកខបទ
េពលេនះចិតតកប ៏ នដំកល់មក ំ ុ នងឧបចរសមធ ិ
ី ទ ិ ង៥ ំ ី ណ ិ េហយបត បត មួយអចេកតេឡង។ េនះជរេបៀប ី ចំេរនស ល នុសសត ិ
ី ៗ ំ េនះេឡយ។ ពុំែមនទេនទញសល
ឯ
សីលដៃទេទៀតក៏មនរេបៀបចំេរនដូ ចគន។
េដយរពះេតជរពះគុណបណិឌ ត ហុក សវណណ
25
សមថកមមដឋន និង វ ិបសសនកមមដឋន
រេបៀបចំេរ នអសុភកមមដឋន ករចំេរនអស ុ ភកមដ ម ឋ ន
គ ឺេ ដ ម ប ផ ី ច ញ់ នូវបុគគលែដលជ
ិ រគចរត។ ពកយថ អសុភេនះ មន ិ ែមនែរបថេខមចេទ គឺែរប ិ សអត។ អសុភមន១០ មនឧទុ កមតថេរគឿងឬវតុ ម ថ ន ទ
កអសុភ ែដលែរបថអសុភេហមេប៉ង រហូតអដក ឋិ អសុភ
ែដលែរបថ អសុភមនែតរងឆអឹងជេដម។ អសុភ មនរបេភទខុសគនរហូតដល់១០
គឺេគឲយេឈមះេទតមរយៈេពល
សកសពែដលេគយកេទេចល
េរពះសកសពែតងែតែរប
របួលរទង់រទយនិងពណ៌សមបុរេទតមរយៈេពល ឧទហរណ៍
សកសពទុកេចលយូរឆន ំ វរលួ យអស់សច់ េនសល់ែតរង ឆអឹងជេដម។ របេភទអសុភទំង១០េនះ គួរយកេធវជអរមម-
ណ៍កមមដឋនបន។ កលពីសម័យបូរណ បុគគលអនកចំេរនេទ ពិនិតយេមល សកសពែដលេគយកេទេចលកនុងៃរពសមសនជ
ទីសងបស ់ ង ត់ ែដលមន ិ សូ វមនមនុសសេទ ែដលេគេហថៃរព េចលេខមច។ កនុងករពិនិតយេមល េនះ េគមន ិ ឲយឈរឆងយេពក ឬជិតេពក
26
កុំឈរបេណ ត យខយល់ឬរចសខយល់
េហយឲយ
េដយរពះេតជរពះគុណបណិឌ ត ហុក សវណណ
សមថកមមដឋន និង វ ិបសសនកមមដឋន
ពិនិតយេមល សកសពមនេភទដូចគន
គឺេបបុគគលអនកចំេរន
របុស ឲយពិនិតយេមល សកសពរបុស េបអនកចំេរនរស ី ឲយពិនិតយ េមល សកសពរសី េរពះេបមនេភទផទុយគន ខលចែរកងេកត តេរមកេនេពលពិនិតយេមល ។
េពលចំេរនអស ុ ភេនះ
េឃញនិមត ិ តអសុភេនះជប់នឹងែភនក េកតេឡងេហយ
េប
ិ ត េឈមះថឧគហ គ និមត
ប៉ុែនតមន ិ ទន់បនសេរមចផលកនុងករចំេរន
អសុភេនះេទ លុ ះរតែតបដិភគនិមត ិ តេកតេឡងេឃញភគមន ិ សអតៃនអសុភ េទបបនសេរមចផលកនុងករចំេរនអស ុ ភេនះ េរពះេឃញភពមន ិ សអតៃនសកសពេនះ
េទបរគៈថយ
រសបនឹងពកយថ អសុភ ែរបថ សកសពមន ិ សអត គួរេខពម រេអម។ ករជប់ចិតតរសឡញ់ េរពះសំ គល់ថសអត ថលអ។ ដូេចនះ ករេឃញអសុភសញញ សំ គល់ថមន ិ សអត េទបបន សេរមចផលកនុងអសុភកមដ ម ឋ នេនះ
ែដលជេហតុេធវឲយករ
ជប់ចិតតរសឡញ់ រតូវថយចុះជលំ ដប់ ពុំែមនភវនេទេឃញ រូបអសុភ ថបនសេរមចអសុភកមដ ម ឋ នេហយេនះេទ។ ដូច ជអចរយេយគីដុតេខមច េហតុអវីបនជគត់មន ិ បនសេរមច េដយរពះេតជរពះគុណបណិឌ ត ហុក សវណណ
27
សមថកមមដឋន និង វ ិបសសនកមមដឋន
កនុងអសុភកមដ ម ឋ នេនះ េរពះគត់មន ិ បនតំងចិតតពិចរណ ឲយេឃញភពមន ិ សអតៃនអសុភទំងេនះ មុខងររបស់គត់គឺ ដុតសកសពេដមបយ ន ុ េណ ណ ះ។ ី កៃថលឈួលប៉ េនះ
េបពយយមឲយបនខលង ំ កល
អសុភកមដ ម ឋ ន
អចសេរមចដល់អបបន
ឈន ែតបនរតឹមែតបឋមជឈន មន ិ អចសេរមចដល់ឈន ិ ៈក និងវចរៈបន។ ិ ថនក់េលេទៀតេឡយ េរពះមន ិ អចលះវតក
28
េដយរពះេតជរពះគុណបណិឌ ត ហុក សវណណ
សមថកមមដឋន និង វ ិបសសនកមមដឋន
រេបៀបចំេរ នកយគតសតិ កយគតសត ិ ែរបថ ករពិចរណនូវអករៈកនុងកយ។ កយគតសតិេនះ
ក៏សំរប់ផចញ់ នូវរគៈដូ ចជអសុភកមម
ដឋនែដរ។ កមមដឋនេនះ បុគគលរតូវពិចរណអករៈ៣២េន កនុងរូបរងរបស់មនុសសសតវ ជពិេសសរបស់ខួ លនឯង។ អករៈ ៣២េនះមនែតអករៈ៥េទ
ែដលេនខងេរក
ចំេរនអចេម ល េឃញេដយផទល់ែភនក
បុគគលអនក
ចំែណកអករៈេរកពី
េនះ លុ ះរតែតបនសតប់រគូពនយល់េទបចំេរនបន។ អករៈ ទំង៥េនះគឺ េកស សក់ទង ំ ឡយ, េលម េរមទំងឡយ នខ រកចកទំងឡយ, ទនត េធមញទំងឡយ និង តេច ែសបក។ អករៈ៥េនះេហយ ែដលរពះឧបជឈយ៍បំបស ួ សមេណរឲយកុលបុរតែដលបួសឲយពិចរណថអករៈទំងេនះជ ិ ូ ល េហថ តចបញចកកមដ របស់បដក ម ឋ ន ែរបថ កមមដឋន មនែសបកជគរមប់៥។
បនជរពះឧបជឈយ៍ឲយកុលបុរត
ពិចរណនូវអករៈទំង៥េនះថជបដិកូលមន ិ សអតេនេពល ចប់េផតមបួស
គ ឺេ ដ ម ប ឲ ី យកុលបុរតេនះដកចិតតពីកររសឡញ់
េដយរពះេតជរពះគុណបណិឌ ត ហុក សវណណ
29
សមថកមមដឋន និង វ ិបសសនកមមដឋន
ជប់ចិតតនឹងអវីមយ ួ ជពិេសសជប់ចិតតនឹងខលួនឯងេទបបួសបន េដយពកយថេនកម ខ ៈម េដម។
គឺករេចញចកកមគុណ៥មនរូបជ
ចំេពះករចំេរនកយគតសត រិ បកបេដយអករៈ
ិ ូ លេដយសថន៥យ៉ងគឺ៖ ៣២េនះ គឺពិចរណឲយេឃញ បដក ១. វណណេត បដិកូលេដយពណ៌។ ២. សណ ឋ នេត បដិកូលេដយសណ ឋ ន គឺេដយរទង់រទយ។ ៣. គនេធ ត បដិី រស័យ កូលេដយកន លិ ។ ៤. អសយេត បដិកូលេដយទអ ិ ថន េន។ ៥. ឱកសេត បដិកូលេដយឱកសែដលរបតស េន។ សូ មេលកេធវជឧទហរណ៍នូវអករៈមួយគឺសក់។ ១. សក់មនពណ៌េខម ពណ៌ េលឿង ពណ៌ស រសបេទតមជតិ ័ រសបតមវយ។ ២.សក់ មនរងមូលតូចឆមរ។ ៣. សក់មន កលិនអរកក់ េបេគមន ិ បនែថទំវេទ។ ៤. សក់សិ ថតេនេល កបល។ ៥.សក់ដុះេចញពីែសបកកបលរបកបេដយខទុះឈម។ អករៈទំង៣២េនះ
រតូវពិចរណឲយេឃញបដិកូលេដយ
សថន៥យ៉ងេនះដូចគន។ កលេបកុលបុរតពិចរណឲយេរឿយៗ ិ ត នូវអករៈទំង៣២េនះនឹងេកតរបកដេឡងជឧគហ គ និមត
30
េដយរពះេតជរពះគុណបណិឌ ត ហុក សវណណ
សមថកមមដឋន និង វ ិបសសនកមមដឋន
េហយបដិភគនិមត ិ តេកតេឡងេឃញអករៈ៣២េនះមន ិ សអត ិ មដ គួរេខពមរេអម។ កយគតសតក ម ឋ នេនះ ិ ត អបបនចត
ែតបនរតឹមែតបឋមជឈន
អចេកតដល់
ដូ ចជអសុភកមម
ដឋនែដរ។
េដយរពះេតជរពះគុណបណិឌ ត ហុក សវណណ
31
សមថកមមដឋន និង វ ិបសសនកមមដឋន
រេបៀបចំេរ នរពហមវិហរធម៌ រពហមវហរធម៌ ែរបថធម៌ជទីេនដ៏របេសរ បនដល់ចិតតដ ៏ ិ ិ របេសរ៤យ៉ង គឺេមតត ករុណ មុទត និងឧេបកខ។ រពហម វហរធម៌ មនពីររបករ គឺរពហមវហរធម៌ របស់មតបិតចំេពះ ិ ិ បុរតធីតរបុសរសីរបស់ខួ លន
ិ និងអបបមញញរពហមវហរ
រពហមវហរធម៌ របស់េលកអនកចំេរនឈន ិ
ជ
គឺចំេរនសមថកមម
ដឋនេនះឯង
ែដលមនអរមមណ៍កំណត់មន ិ បន
គឺមនអ-
រមមណ៍េរចន
ែដលេផសងពីរពហមវហរធម៌ របស់មតបិតែដល ិ
ណ ះ។ រពហមវហរធម៌ ទង ំ ៤េនះមន មនចំេពះែតកូនខលួនប៉ុេណ ិ លកខណៈេផសងគន គឺេមតត មនកររប់អនមនុសសសតវទូេទ។ ករុណ
មនករអណិតអសូ រេពលមនុសសសតវមនទុកខ។
ិ មុទត មនចិតតេរតកអរេពលមនុសសសតវបនសុ ខ។ ឧេបកខ ករមនចិតតជកណ ត លេដយពិចរណកមមផលរបស់មនុសស សតវ។ ករផសយចិតតេមតត េដមបល ី ះមនៈកររបកន់, ករ ផសយចិតតករុណ េដមបល ី ះករេបៀតេបៀន, ករផសយចិតតមុទិត
32
េដយរពះេតជរពះគុណបណិឌ ត ហុក សវណណ
សមថកមមដឋន និង វ ិបសសនកមមដឋន
េដមបល ី ះកររចែណន, ករផសយឧេបកខចិតត ដកករជប់ចិតត េទេលសុខទុកខរបស់មនុ សសសតវេដយមន ិ អចជួយអវីបន។ ករចំេរនរពហម វហរធម៌ រហូតចិតតមនលកខណៈេសមគនរវង ិ បុគគល៤ពួក គឺបុគគលជទីរសឡញ់ ១, បុគគលជកណ ត ល១, បុគគលែដលមនេពៀរឬជសរតូវរបស់ខួ លន១,
និងខលួនអនកចំេរន
នូវរពហមវហរធម៌ ១។ ករផសយឲយមនចិតតេសមគនរវងបុគគល៤ ិ
ី សេមទ ពួកេនះ េលកេហថ សម ភ ែរបថ ទំលយនូវែដន គឺ ទំលយនូវរពំែដន
គឺកុំឲយរសឡញ់ ខួ លនឯងជងបុគគល៣ពួក
េទៀត។ ករចំេរនរពហម វហរធម៌ េនះ បនសេរមចតំងពីឈន ិ ទី១រហូតដល់ឈនទី៥។ រេបៀបចំេរន រតូវចំេរនរពហម វហរធម៌ មយ ួ មតងៗ ប៉ុែនតមុន ិ ចំេរនឧេបក ខ រតូវចំេរនរពហម វហរធម៌ ៣ខងេដមឲយេកតេឡង ិ ី មុន រួចេហយរតូវ ជមុនសិន។ ដំបូងរតូវចំេរនខល ួ នរពះេយគជ ចំេរនចំ េពះបុគគលែដលគួរេគរព មនអចរយនិងឧបជឈយ៍ជ េដម រួចចំេរនចំ ត ល េពះបុគគលជទីរសឡញ់ បុគគលជកណ និងបុគគលែដលមនេពៀរ។
ឧទហរណ៍ចំេពះបុគគលែដល
ផសយចំេពះខលួនឯងជមុនថ អហំ សុខេិ ត េហម ិ និទុ េក ទ ខ េដយរពះេតជរពះគុណបណិឌ ត ហុក សវណណ
33
សមថកមមដឋន និង វ ិបសសនកមមដឋន
សូ មឲយអញបនដល់នូវេសចកតីសុខ កុំមនទុកខេឡយ។ សូ មឲយ អញជបុគគលគមនេពៀរ គមនទុកខ គមនេទស ឲយមនែតេសចកតី សុ ខ សូ មឲយរកសនូវខលួនជសុ ខយ៉ងេនះជដរបេទ។ ឯករ
ផសយចំេពះបុគគល៣ពួកេទៀត េពះខលួនែដរ។
ក៏មនលកខណៈដូចផសយចំ
េនះជឧទហរណ៍ករផសយេមតតចិតត
ឯករ
ផសយរពហមវហរធម៌ ៣េទៀតក៏មនទំនងដូចគន េផសងគនេដយ ិ លកខណៈប៉ុេណ ណ ះ។ ន ិម ត ិ តអវីេឡយ
ករចំេរននូ គមនេឃញ ិ វរពហមវហរធម៌
រគន់ែតេកតនូវចិតតសងបន ់ ូវនីវរណធម៌ទង ំ ៥
បនសេរមចអបបនឈនេដយអំណចចិតតរបរពឹតតេទេសមកុ នង
បុគគល៤ពួក េទះបីបុគគលមនេពៀរនឹងខលួនក៏េដយ។ េនះជ ករផសយទឹកចិតតឲយចិតតេកតកររប់អនករអណិតអសូ រជ េដម
ពុំែមនទេនទញតមមត់ឬនឹកកនុងចិតតថ
េមតតៗដូេចនះ
េឡយ។
ដំបូងកុំចំេរនបុ គគល៤ពួកគឺ បុគគលមន ិ ជទីរសឡញ់ េរពះ
លំ បកនឹងទញមកដំកល់ទុកឲយជទីរសឡញ់ , សំ ឡញ់ ជទី រសឡញ់ ៃរកេពក
េរពះលំ បកនឹងទញមកដំកល់ទុកឲយជ
កណ ត ល, បុគគលែដលជកណ ត ល, េរពះលំ បកនឹងទញមក
ដំកល់ទុកឲយជទីេគរពនិងជទីរសឡញ់ ,
34
បុគគលែដលមន
េដយរពះេតជរពះគុណបណិឌ ត ហុក សវណណ
សមថកមមដឋន និង វ ិបសសនកមមដឋន
េពៀរចំេរនេទរកន ឹងេកតេសចកតីេរកធ។ មួយេទៀត ករចំេរន ជដំបូង
មន ិ រតូវចំេរនចំ េពះបុគគលពីរពួកេទៀតគឺបុគគលែដល
មនេភទខុសគន េបចំេរនេទន ឹងេកតេសចកតីតេរមក, បុគគល ែដលេធវមរណកលេទេហយ
េបចំេរនេទរកន ឹងមនករ
ំ េសកសតយ ចិតតរែមងមន ិ សងប ់ បនជេលកមន ិ ឲយចំេរនជដ
បូង។
ប៉ុែនតេបចំេរនបនស ទ ត់ជំនញេហយ
េទះបីចំេរនេទ
បុគគលរបេភទណមុនក៏បន។ ករចំេរនរពហម វហរេនះ េទះបី ិ មន ់ ូវនីវរណ ិ បនសេរមចដល់អបបនចិតត ក៏គង់េធវចិតតឲយសងបន ធម៌
េធវឲយចិតតឲយរសលចុះនូវកំហឹងករចងគំនុំគុំគួន
េហយ
បនមកវញនូ វេមតតធម៌រសឡញ់ រប់អនគន ែដលជមូលដឋន ិ ៃនសុ ខសនតិភពកនុងសងគមមនុសស។
សូ មសេងខបប៉ុេណ ណ ះ
ែណករេបៀបចំេរនសមថកមម ដឋនេរកពីេនះ
មន ិ បនយកមក
ពនយល់កុ នងទីេនះេទ។
េដយរពះេតជរពះគុណបណិឌ ត ហុក សវណណ
ចំ
35
សមថកមមដឋន និង វ ិបសសនកមមដឋន
វិបសសនកមមដឋន អតថនយ ័ វិបសសនកមមដឋន វបសសន (Meditation) ជវជ ិ ិ ជ ជន់ខពស់របស់រពះពុទធសស នែដលមនកនុងមគគរបកបេដយអងគ៨ ែដលរួមឲយខលី បនដល់
ី សមធន ិ ិងបញញ។ បញញទីបីខងចុងេនះេហយ ជតួ សល វបសសន។ វបសសនែរបថ ករេឃញចបស់ជបដិេវធធម៌កុ នង ិ ិ
ខនធ៥គឺ រូប េវទន សញញ សងខរ និងវញញណ ជអនិចចំ ទុកខំ និង
អនតត។ ករេឃញចបស់េនះ ពុំែមនេឃញេដយែភនកធមមត ឬ េដយករយល់តមករសិកសេរៀនសូ រតេនះេទ គឺេឃញេដយ ករអប់រ ំចិតត េដយចិតតបរសុ ិ ទធ េទបបញញេកតេឡង ែដលេហ ថ ភវនមយបញញ។ វបសសនេនះរតូ វមនទំនក់ទំនងជ ិ មួយសីលនិងសមធិ។
សីលមនមុខនទីបរងកបអំេពអរកក់
ែដលរបរពឹតតតមផលូវកយនិងវច ជសីលរបស់រគហសត និង សីលរបស់បពវជិត។ អរកក់របស់ចិតត
36
សមធិមនមុខនទីសំរប់បរងកបអំេព
បនដល់ធម៌អរកក់៥យ៉ង
ែដលេហថ
េដយរពះេតជរពះគុណបណិឌ ត ហុក សវណណ
សមថកមមដឋន និង វ ិបសសនកមមដឋន
ី មទ ិ ៈធ ឧទច នីវរណធម៌ គឺ កមចន ឆ ៈទ ពយបទៈ ថន ធ ក ច ុ កុ ច ក ច
ិ ក ិ ច ិ ឆ។ និងវថ
ិ បំណងរបស់វបសសនកន ិ ុ ងបលីថ បញញវមុតតិ ែរបថ ករ គឺេដយ រួមចកកិេលសតណ ហ ទំងអស់េដយអំណចវបសសន ិ អំណចករេឃញចបស់នូវខនធ៥ជៃរតលកខណ៍ធម៌ គឺអនិចចំ ទុកខំ និងអនតត ។ េតបេចចកេទសរេបៀបណែដលចំេរនេទនំ ឲយេឃញករពិតរបស់ខនធ៥ ែដលរបកបេដយៃរតលកខណ៍ធម៌ េនះ។ ថ
តមករសិកសរសវរជវនិងតមករពិេសធផងេឃញ
របេទសែដលកន់រពះពុទធសសនេថរវទដូ ចគន
ដូចជ
របេទសរសីលងក ភូម ៃថ ែខមរ មនបេចចកេទសចំេរនវ ិ បសសន េនះេផសងៗគន។ ប៉ុែនតទង ំ អស់គនបនយល់រសបគន យកសតិបដឋន៤ជខលឹមសរៃនករចំេរនវ ថជធម៌មនមូលែត ិ បសសន មួយ កនុងករភវនឲយេឃញសចធ ច ម៌។ ខុសគនរតង់យកសតិបដឋនេនះមកអនុវតតមនបេចចកេទសេផសងៗគន។ តមបរមតថ ិ មេម ពលថ អភធ
ិ វបសសនកម ដ ម ឋ ន
មនអរមមណ៍៧៣
អរមមណ៍ណមួយអចយកជអរមមណ៍វបសសនបន ិ េដយរពះេតជរពះគុណបណិឌ ត ហុក សវណណ
គឺខនធ៥
37
សមថកមមដឋន និង វ ិបសសនកមមដឋន
អយតនៈ១២ ធតុ១៨ ឥរនទីយ២ ៍ ២ អរយសចច ៤ និងបដិចច ិ សមមុបបទធម៌១២។
តមេយបល់អនកបេរងៀនរពះអភធ ួ រកុមយល់ថ េដ ិ មមមយ
មបឲ ី យចក់ឆុ លះនូវបរមតថធម៌
មន ិ រតូវកំណត់តមេហតុែដលេកត
េឡងេទ េរពះករកំណត់ហក់ដូចទទួលសគល់ថ ខលួនមនខលួន
គឺខួ លនអញ ដូចែភនកេឃញរូប រតេចៀកសតប់ឮសេមលង គឺេកត េឡង
េដយែភនកប៉ះនិងរូបេទបេកតចកខុវញ ិ ញ ណេឡងជតួបរ-
មតថធម៌។ សិសសអនករបតិបតតិធម៌ រគន់ែតសតប់េហយពិចរណ
ធម៌តមពកយរគូពនយល់ ទុកជកររបតិបតតិេហយ អចចក់ធុ លះ
នូវរពះធម៌បន។ ចំេពះេយបល់េនះ េយងគួរពិចរណនូវធម៌ ិ ធ ៣របករគឺ បរយត តិ ម៌ ករសិកសនិងសតប់ឲយយល់ពកយេរបៀន ិ តធ របេដរបស់រពះពុទធ, បដប តិ ម៌ កររបតិបតតិតមរពះធម៌ គឺ របតិបតតិតមសីលសមធិបញញ, បដេិ វធធម៌ ចក់ធុ លះនូវរពះធម៌ គឺេឃញចបស់នូវៃរតលកខណធម៌កុ នងខនធ៥ថ អនិចចំ ទុកខំ និង
អនតត។ ដូេចនះ េបេយលតមរពះធម៌៣របករេនះ អនកែដល យល់ថ េនះ
38
រគន់ែតសតប់តមរគូពនយល់នឹងចក់ធុ លះនូវបរមតថធម៌
មន ិ រតឹមរតូវេឡយ
េរពះខវះបដិបតតិធម៌ែដលជតួ
េដយរពះេតជរពះគុណបណិឌ ត ហុក សវណណ
សមថកមមដឋន និង វ ិបសសនកមមដឋន
ភវនមយបញញ ែរបថបញញេកតពីករភវនជសមថភវន ិ និងវបសសនភវន។ ឯបរយត ធ តិ ម៌ គឺករសិកសឲយយល់រពះ ិ ធម៌
ជពិេសសសិកសឲយយល់វធ ិ ីរបតិបតតិបនដល់សុតតមយ
ិ ត មយបញញ គឺបញញ បញញ គឺ បញញេកតពីករសតប់ និងចន េកតពីកររតិះរះព ិ ិចរណ។
សូ មកុំយល់រចឡំចំេពះបុគគល
ែដលេទបេផតមរបតិបតតិធម៌េរបៀបនឹងបុគគលែដលមនឧបនិសស័យចស់ថលេហយ
គឺេលករគន់ែតបនសតប់ធម៌េទសន
បនសេរមចមគគផលេនះ ហក់ដូចជរគន់ែតបែនថមេសចកតីៃន ិ ញញ រពះធម៌បុេ៉ ណ ណ ះ។ អនករតស់ដឹងឆប់េនះេហថ ឧគឃដត ូ
បុគល កនុងបណ ត បុគគលទំង៤ពួក ចំែណកបុគគល៣ពួកេទៀត គ រតូវពយយមរបតិបតតិយ៉ងខលង ំ កលនិងយូរអែងវងេទៀតេទប
សេរមចបន។ ករកំណត់ថ ែភនកមន ិ ែមនជរបស់អញ រូប ែដលប៉ះនឹងែភនកមន ិ ញ ណក៏មន ិ ែមនជរបស់អញ ឯចកខុវញ ិ ែមន ជរបស់អញេនះ ជករពិតតមបរមតថធម៌ គឺរពះអរយបុ គគល ិ េលកេឃញករពិតដូេចនះ
ប៉ុែនតចំេពះមនុសសេយងជបុថុជជន
ពុំអចកំណត់េឃញករពិតដូេចនះេឡយ
រតូវែតពយយមរបតិ-
បតតិតមសីលសមធិបញញ េដមបឲ ី យេឃញករពិតេនះ។ ដូច េដយរពះេតជរពះគុណបណិឌ ត ហុក សវណណ
39
សមថកមមដឋន និង វ ិបសសនកមមដឋន
បនេពលមកេហយ
អនកបេរងៀនអភធ ួ រកុមេនះបន ិ មមមយ
ទទួលសគល់សតិបដឋន៤
ថជធម៌ដស ៏ ំ ខន់បំផុត
ប៉ុែនតមន ិ
បនរបប់ឲយសិសសរបតិបតតិដូចេមតចេឡយ រគន់ែតឲយសតប់រគូ ពនយល់ទុកជកររបតិបតតិេហយ។
សំ នួរែដលរតូវេដះរសយ
គឺបរមតធ គគលេឃញ ថ ម៌េនះជសចចធម៌ពិត េហយរពះអរយបុ ិ ករពិតេនះ េតអនករបតិបតតិធម៌រតូវអនុវតតបេចចកេទសែបបណ េដមបេី ឃញករពិតេនះដូចរពះអរយបុ គគល។ ិ មនបេចចកេទសរបស់អនកចំេរនវ យរកុមេទៀត ិ បសសនមួ មនកមមវធ ិ ីឲយសិសសអនុវតតចំនួន១០ៃថងមតង។ បេចចសេទសេនះ កំពុងែតលបេី ហយមនេធវជេរចនរបេទស។ បេចចកេទសេនះ
ដំបូងឲយចំេរនអនប
េចញចូលតមរនធរចមុះ
តមករសេងកត គឺកំណត់ឲយដេងហម
បនទប់មកឲយកំណត់េវទនេនកនុង
កយ។ តមរយៈធម៌េទសន េរចនពណ៌នអំពីធម៌ែដលរពះ អរហនតបនសេរមច ជជងរបប់បេចចកេទសដល់សិសសសំ រប់ អនុវតតេដមបឲ ី យេឃញករពិតេនះ។
មនកែនលងខលះេលក
ឧទហរណ៍មកេរបៀបេធៀបពុំសុីគននឹងផលូវធម៌។ េចះែតនិយយ ថ ឲយចិតតសិ ថតេនជឧេបកខ។ តមពិតេដមបឲ ី យចិតតសិ ថតេនជ
ឧេបកខ លុ ះរតែតបញញេកតេឃញេទសកនុងអរមមណ៍ឬកំណត់
40
េដយរពះេតជរពះគុណបណិឌ ត ហុក សវណណ
សមថកមមដឋន និង វ ិបសសនកមមដឋន
ចិតតកុំឲយចិតតជប់កុ នងអរមមណ៍ែដលនំឲយចិតតេសមនសស ឬេទ-
មនសស។
រតង់បេចចកេទសមួយែដលរតូវយកមកវភគ ិ
គ ឺេ គ
ពិនិតយេមល េវទនចប់ពីកបលរហូតមកដល់ចុងេជង។តមពិត សតិបដឋនមន៤ គួរកំណត់ទង ំ ៤ គឺកយ េវទន ចិតត និង ធមមៈ (ធមមរមមណ៍) ទំង៤េនះណមួយ េកតេឡងរតូវកំណត់ ដឹង, េបមន ិ បនកំណត់េទ េមហៈនឹងេកតេឡង េហយអកុ សលរគប់យ៉ងនឹងេកតេឡងែដរ។
ធមមជតិទង ំ ៤េនះណ
មួយេកតេឡង េទបកំណត់, ពុំែមនតមកំណត់េទ។ អនិចចំ ពុំ េទៀង
ពុំែមនេពលអនិចចំៗដូេចនះេទ
ែតអនិចចំេឃញេដយ
បញញ។
េដយរពះេតជរពះគុណបណិឌ ត ហុក សវណណ
41
សមថកមមដឋន និង វ ិបសសនកមមដឋន
បេចចកេទសែដលគួរេលកយកមក ចេរមនវិបសសន តេទេនះ
េយងសូ មេធវអតថធិបបយអំពីបេចចកេទសរបស់
វបសសន ែដលលមមយករបិតបតតិ េដមបឲ ិ ី យេឃញករពិតរបស់ ជ ីវ ត ិ គឺខនធ៥។ បេចចកេទសេនះ គឺអនុវតតតមសតិបដឋនទំង៤
។ ជដំបូងសូ មរជបថ លះកិេលសយ៉ងេរគតរគត គឺកិ
េលសយ៉ងរកស់ខលង ំ ដូចជ រគៈ េទសៈ ខលង ំ អចសមលប់ មនុសសសតវជេដម េដយអំណចសីល។ លះកិេលសយ៉ង កណ ត ល បនដល់នីវរណធម៌ទង ំ ៥ គឺកមចន ឆ ៈទ ករនឹងគិត ី មទៈធ ចិតតរញ េទរកកម, ពយបទៈ ករគំនុំគំគួន, ថន ួ រ ិ ក ិ ច ិ ឆ ករ ឧទច ធ ក ច ុ កុ ច ក ៈច ចិតតរយមយនិងេកតរកហយ, និងវច
សងស័យ
េដយអំណចសមធិ។
ករលះកិេលសយ៉ងលអិត
ដូចអនុសយកេិ លស ែរបថកិេលសេដករតំេនកនុងចិតតមន កមនុសយជេដម េដយអំណចបញញ។ សីលលះអំេពបប, េដយករេវៀរចកមន ិ េធវ,
សមធិលះកិេលសយ៉ងកណ ត ល
េដយអំណចករសងកត ់
ដូចេពលសមធិេកតេឡងសងកតន ់ ូវ
42
េដយរពះេតជរពះគុណបណិឌ ត ហុក សវណណ
សមថកមមដឋន និង វ ិបសសនកមមដឋន
នីវរណធម៌ទង ំ ៥ដូចថមសងកតេ់ សមកុំឲយដុះលូ តលស់តេទ េទៀត។
ឯបញញេកតេឡងលះកិេលសយ៉ងលអិតែដលេដករតំ
កនុងសនតនចិតតរបស់មនុ សសសតវ។ បដិេវធធម៌
បនេសចកតីថ
បញញជ
ពុំែមនជបញញេកតេឡងពីករសតប់ពីកររតិះរះិ
ពិចរណេនះេទ
គឺជបញញេកតពីករអប់រ ំចិតតេដយអំណច
វបសសនភវន។ េពលបញញែបបេនះេកតេឡង េឃញេទស ិ កនុងកិេលសមនរគៈជេដម
កិេលសទំងេនះរតូវអស់ឯង
ំ ិស ម ន េរបៀបដូចបុគគលេឃញទឹកមនថនព ិ ផ ឹក
េរពះខលចពុល
សលប់។ ដូេចនះ បញញេកតេឡង រតូវលះកិេលសេដយសវ័យ របវតតិ ពុំែមនខំលះដូចែផនកសីល និងករសងកតក ់ ិេលសេដយ អំណចសមធិេនះេទ ឲយចិតតជឧេបកខ
មន អត់ ិ ិ ដូចរគូបេរងៀនវបសសនឲយខំ
ករខំអត់រទំអចបនមួយខណៈមួយេពល
ដូចែផនកសីលអត់រទំមន ិ សមលប់មន ិ លួ ចេនេពលេនះ សមលប់េនេពលេរកយេទៀត
ែតអច
ចំែណកបញញេកតេឡងេឃញ
ំ ិស ម ន េទសវញរតូ វលះឯង ដូ ចេឃញទឹកមនថនព ិ ិ ផឹកដូេចនះ ែដរ។ ចំេពះករចំេរនវ ិ បសសនេដយេល កយកសតិបដឋន៤មក ិ ក ែផនករពះ កំណត់ពិចរណ ែដលមននិយយកនុងសុតន ត ប ត ដ េដយរពះេតជរពះគុណបណិឌ ត ហុក សវណណ
43
សមថកមមដឋន និង វ ិបសសនកមមដឋន
សូ រតែដលរពះពុទធសំែដងកនុងែដនកុរុ
របរពធចំេពះភក ិ ុ ខទំង
ឡយថ មនលភក ិ ុ ខទំងឡយ ផលូវគឺសតិបដឋន៤ ជផលូវមូលែត
មួយរបរពឹតតេទេដមបេី សចកតីបរសុ ំ ឡយ ិ ទធៃនសតវទង លះបង់នូវេសចកតីេសកនិងេសចកតីខសក ឹ ខសួល
េដមប ី
េដមបរី ំលត់នូវ
ទុកខនិងេទមនសស េដមបប របកបេដយអងគ៨រប ី ននូវអរយមគគ ិ ិ ដឋន ែរបថ ករេដមបេី ធវឲយជក់ចបស់នូវរពះនិពវន។ សតប ិ ករដំកល់សមរតីមន៤របករគឺ ១- កយនុបសសនសតប ដឋន
ែរបថករដំកល់សមរតីពិចរណេរឿយៗនូវកយេដយ
លកខណៈ៥យ៉ងគឺ៖ េដយកំណត់ដេងហមេចញចូល, កំណត់ពិ ចរណឥរយបថទំ ង៤, ករពិចរណនូវកយេដយអករៈ ិ ៣២, ករកំណត់ពិចរណនូវរូបរងកយេដយធតុ៤, ពិចរ ិ ដឋន ែរបថ ណនូវអសុ ភ១០។ ២- េវទននុបសសនសតប ករដំកល់សមរតីពិចរណេរឿយៗនូវេវទនជសុ ខជទុកខ ែដល ិ ត នុបសសនសតប ិ របរពឹតតេទតមផលូវកយនិងចិតត។ ៣- ចត ដឋន ែរបថករដំកល់សមរតីពិចរណេរឿយៗនូវចិតតទង ំ ៤រប េភទ
44
ិ ត គឺកចវចរចត
ិ ត រូបវចរចត
ិ ត អរូបវចរចត
ន ិង
េដយរពះេតជរពះគុណបណិឌ ត ហុក សវណណ
សមថកមមដឋន និង វ ិបសសនកមមដឋន
ិ ។ ិ ដឋន ែរបថ ករ េលកុតរត ចត ត ៤- ធមមនុបសសនសតប ដំកល់សតិពិចរណេរឿយៗនូវធម៌។ ធម៌កុ នងទីេនះសំ េដយក
អវីមយ ួ ែដលចិតតេតងយកមកជអរមមណ៍(ធមមរមមណ៍)
ទំងកុ
សលទំងអកុសលបនដល់នីវរណធម៌៥, ឧបទនកន ខ ៥ ធ , ិ អយតនៈ១២, េពជឈងៈគ ៧, និងអរយសច ៤ ច ។ ករកំណត់ ពិចរណតមសតិបដឋន៤េនះ េដមបឲ ី យេកតសតិបញញ េកត សមបជញញ ៈ េឃញករេកតរលត់របស់សងខរ ែដលមន ិ ែមនជ សតវជបុគគលជតួខួ លនេឡយ។ ករកំណត់ពិចរណេនះ េដមប ី
ឲយចូលកនុងលកខណៈអនិចចំ ទុកខំ និងអនតត ែដលជលកខណៈ
របស់វបសសន។ កនុងរពះសូ រតេនះបនបញជក់ថ បុគគលែដល ិ ចំេរននូ ់ ត់ វសតិបដឋនឲយបនម៉តច
អចសេរមចជរពះអរហនត
ឬជអនគមក ី ុ នងរវង៧ឆន ំ ឬ៧ែខ ឬ៧ៃថង េបមនឧបនិសស័យ ពីមុនផសំផង។
តមករអធិបបយអំពីសូរតេនះេឃញថ យ៉ងពិបកកនុងករអនុវតត
មនវធ ិ ីេរចន
បនជអនករបជញជតិភូមមួយរពះ
ី យេដ សេរមចឲយេធវតមសតិបដឋនទំង៤ អងគនម មហសុស េនះែតមតង េដយឲយកំណត់នូវបតុភពែដលេកតេឡង េយងក៏ េដយរពះេតជរពះគុណបណិឌ ត ហុក សវណណ
45
សមថកមមដឋន និង វ ិបសសនកមមដឋន
យល់រសបតមបេចចកេទសដ៏លអេនះ
ជវធ ិ ីរសួលងយកនុងករ
អនុវតត េហយអចឲយចិតតតង ំ េនជឧេបកខ កនុងអរមមណ៍ែដល នំឲយចិតតេសមនសសនិងេទមនសស េដយមន ំ ចិតតថ ិ បច់តង
ឲយចិតតជឧេបកខដូចវធ ចបន ិ ីរបស់អនកបេរងៀនវបសសនដូ ិ េពលមកេហយ េហយវធ ិ ីេនះេយងក៏ធលប់ពិេសធរួចមកេហយ ជវធ ិ ីេធវចិតតមន ិ ជប់កុ នងអរមមណ៍ែដលនំឲយចិតតេសហមង េធវឲយ
ចិតតសងប ់ េរពះករមនសតិនិងសមបជញញ ៈ មនសមរតីនិងដឹង ខលួនដូចមនពនលឺេឃញសរតូវគឺកិេលសចបស់ររំងមន ិ ឲយចូល
មកកនុងចិតតបន េបមន ិ បនកំណត់េទ េមហៈភពងងឹតនឹងេកត េឡងបិទបំងបញញមន ិ ឲយេកតេឡង
េធវឲយកិេលសតណ ហ ចូល
កនុងចិតតបន។ វធ ិ ីកំណត់តមសតិបដឋនទំង៤េនះ រតូវកំណត់ ដូចតេទេនះ។
ករពិចរណកយ
អស់រតូវកំណត់ដឹង។
គឺរគប់ចលនកយទំង
េវទនជសុ ខជទុកខ
ែដលរបរពឹតតេទ
តមផលូវកយ និងេសមនសសេទមនសស មន ិ េសមនសសមន ិ
េទសនសស របរពឹតតេទតមផលូវចិតត រតូវកំណត់ដឹង។ ចិតតមន លកខណៈែបបណ
នឹកគិតេទរកអរមមណ៍
រតូវកំណត់ដឹង។
ធមមៈ បនដល់អវីែដលចិតតនឹកគិតជប់មកកនុងចិតត រតូវកំណត់
ដឹង។ រតូវកំណត់ថ កយ េវទន ចិតត និង ធមមៈ រគន់ែតជ
46
េដយរពះេតជរពះគុណបណិឌ ត ហុក សវណណ
សមថកមមដឋន និង វ ិបសសនកមមដឋន
កយជេវទន ជចិតត ជធមមៈ(អរមមណ៍)ប៉ុេណ ណ ះ ពុំែមនជ សតវ ជបុគគល មនសភពេសះសូ នយទេទ។ ករចំេរនសត ិបដឋនេនះ អចេធវបនរគប់ឥរយបថទំ ង៤ គឺេដក េដរ ឈរ ិ អងគុយ។ ឥរយបថេដ រ អចេដរចរងកមតមដំេណរធមមត និង ិ អចេដរចរងកមយឺតៗ េដយកំណត់េឆវងសតំ តមជំហនែដល
ឈនេទ។ ករកំណត់តមសតិបដឋនទំង៤ គឺ កយ េវទន ចិតត និង ធមមៈ(អរមមណ៍)េនះ េដមបឲ ី យដឹងសងខរេកតរលត់ របកបេដយៃរតលកខណ៍ធម៌ ពុំែមនជតួខួ លន តមពិតជតួទុកខជ
បរណមទុ កខ មន ួ រកុមេនះ ិ ិ ដូចេយបល់អនកបេរងៀនអភធ ិ មមមយ
ថ
េបកំណត់ដូេចនះ
ហក់ដូចជទទួលសគល់ថខលួនមនខលួន
យ៉ងេនះេឡយ េរពះអរយសចច ៤ មនទុកខសចចជេដម ជ ិ
បកដភព គឺភពរបកដេឡង ឯបរមតថសចចៈថ ែភនកមន ិ ែមន ខលួន រូបមន ិ ែមនខលួន ែភនកេឃញរូបមន ិ ែមនខលួន េនះជករពិត
តមបរមតថ
ប៉ុែនតមនុសសបុថុជជនមន ិ អចកំណត់េឃញដូេចនះ
េឡយ េរពះមន តតរៈ ដូចរពះអរយ ិ ិ ទន់េកតវបសសនជេលកុ ិ បុគគលមនរពះេសតបននបុគគលជេដម បនជឲយកំណត់រតឹម ែតបតុភព គឺភពរបកដេឡងៃនកយ េវទន ចិតត និងធមមៈ េដមបក ី ុំឲយចិតតជប់។
េបជចិតតធមមតកំណត់ែភនកមន ិ ែមនខលួន
េដយរពះេតជរពះគុណបណិឌ ត ហុក សវណណ
47
សមថកមមដឋន និង វ ិបសសនកមមដឋន
រូបមន ិ ែមនខលួន
ជករពិត
ែភនកេឃញរូបមន ិ ែមនខលួនែដលជតួបរមតថធម៌
ប៉ុែនតអនកកំណត់មន ិ អចេឃញករពិតេនះេឡយ
េរពះបញញែផនកវបសសនេខសយ។ ិ
កលណកំណត់ចិតតកុំឲយ
ជប់កុ នងអរមមណ៍ែដលជចំណីៃនតណ ហ េហយ នីវរណធម៌ទង ំ ៥នឹងសងប ់
េពលេនះរបជញអចេកតេឡង
េឃញភពេកត
រលត់របស់សងខរែដលរបរពឹតតេទកនុងរូបធម៌និងនមធម៌។
វធ ិ ីហវឹកហត់ សូ មកំណត់ឲយដេងហមេចញចូលរតង់របេហង
រចមុះែផនកខងចុងរតង់កែនលងែដលខយល់បះ៉ រតូវ
េដយមន ិ កំ-
ណត់ចលនេពះេប៉ងផតដូចវធ ិ ីរបស់ភូមេឡយ។ករកំណត់ ិ មដ ខយល់ដេងហមេចញចូលេនះេហថ អនបនសសតក ម ឋ ន។ ដេងហមរតូវដកធមមត េឡយ។
មន ិ រតូវរបឹងដកឬដកតិចៗេដមបកំណត់
កនុងេពលកំពុងកំណត់ដេងហមេចញចូលេនះ
េបមន
េហតុករណ៍ណមួយបនេកតេឡងេដយចលនរងកយករ ដូរផលស់របស់េវទន
របស់ចិតត
របស់ធមមៈ(អរមមណ៍)
បញឈប់ករកំណត់ខយល់ដេងហមេចញចូល រតង់បតុភូតែដលេកតេឡង
រតូវ
យកសតិមកកំណត់
រួចេហយរតូវកំណត់ខយល់ដេងហម
េចញចូលដូចេដមវញ។ បនេសចកតីថ យកខយល់ដេងហមេចញ ិ ចូលជេគល េហយេបមនបតុភូតណមួយេកតេឡង រតូវ
48
េដយរពះេតជរពះគុណបណិឌ ត ហុក សវណណ
សមថកមមដឋន និង វ ិបសសនកមមដឋន
យកសតិេទកំណត់
េទបរតឡប់មកេគលេដមវញ ិ
ដេងហមេចញចូលរតង់រនធចុងរចមុះ។
គឺខយល់
ករកំណត់េនះមន
លកខណៈទូលយេកតបយកសតិបដឋនទំង៤ែតមតង
េបេហតុ
ករណ៍ណមួយេកតេឡងែដលេផសងពីវធ ិ ីរបស់រគូបេរងៀន វបសសន១០ៃថង ិ
ែដលឲយសិសសកំណត់ែតេវទនជេគល
ប៉ុេណ ណ ះ។ ឯករកំណត់េនះេសតេទៀត ពុំែមនតមដនេដមប ី កំណត់េឡយ
គឺរតូវកំណត់េនេពលែដលបតុភូតណេកត
េឡងដឹងដល់ចិតត
ែដលខុសគនពីរគូបេរងៀន១០ៃថងែដលឲយ
ពិនិតយេមល េវទនពីកបលដល់ចុងេជង េធវដូេចនះនំឲយចិតតជប់ កនុងេវទន
េហយបនែតេវទនមួយ
សតិបដឋនទំង៤។
មន ិ បនរកេសបយក
ករកំណត់ដេងហមេចញចូ លនិងកំណត់
េហតុករណ៍ណមួយេនះ គឺអងគុយកំណត់កប ៏ ន េដកកំណត់ ក៏បន ឈរកំណត់កប ៏ ន ប៉ុែនតេគេរចនកំណត់េពលអងគុយ ឯ
េដរមន ិ អចកំណត់បនេឡយ រតូវកំណត់ករេបះេជងេឆវងសតំ
វញ។ ករកំណត់េនះជកររ ំលត់ទុកខ េរពះករជប់ចិតតអវីមយ ួ ិ ជតណ ហ ជេហតុនឲ ំ យមនទុកខ ឯចិតតសងបន ់ ូវកិេលសតណ ហ នំ ឲយបនសុ ខ េដយពុទធភសិតថ នតថិ សនិត បរ ំ សុខំ ែរបថ េសចកតីសុខដៃទេបរបសចកករសងបម ់ ន ិ មនេឡយ។ េដយរពះេតជរពះគុណបណិឌ ត ហុក សវណណ
បន
49
សមថកមមដឋន និង វ ិបសសនកមមដឋន
េសចកតីថ ករសងបេ់ នះេហយជេសចកតីសុខ។ វបសសនែបប ិ េនះេធវេនទីណកែនលងណក៏បន
េដយរគន់ែតបណុ ត ះឲយ
មនសតិនិងសមបជញញ ៈរគប់រគន់ េហយមន ិ មនេរគះថនក់អវី េឡយ
េរពះរបតិបតតិមនេរគះថនក់េដយសរចិតតជប់នឹងអវី
មួយ។
សូ មតំងចិតតកំណត់ដូចជនយឆមទ ំ វ រ។
េបមន ិ បន
សេរមចមគគផលកនុងបចចុបបននេទ ក៏គង់មនសនតិភពផលូវចិតតេហយ
ជួយសរមួលផលូវកយឲយមនសុ ខភពលអផង។
ដូចបនេពលមកេហយ វបសសន ែរបថករេឃញចបស់ ិ
ិ ហ ិ នូវៃរតលកខណធម៌កុ នងខនធ៥ េដយមនពកយវគ គ ៈថ វវិ ធិ ី ិ វបសសន កេរន អនិចចទវិ េសន បសសតត ែរបថ បញញ ពិចរណេឃញចបស់នូវខនធ៥ េដយអករៈេផសងៗមនភព
ិ ិ មន មួយេទៀតថ វេសេសន ិ េទៀងជេដម េហថវបសសន។
ិ ី ិ វបសសន បសសតត ែរបថ បញញេឃញពិេសស េហថ ិ វបសសន។ អវីែដលេហថខលួន? រពះពុទធបនែចកនូវករកត់សំ គល់របស់មនុសសសតវថ ខលួនេនះគមនអវីេរកពីខនធ៥េឡយ។
ិ ញ ណ។ េបែចក ខនធ៥េនះគឺ រូប េវទន សញញ សងខរ វញ ឲយខលីខនធ៥េនះ ែចកជ រូបធម៌ និង នមធម៌។ រូបខនធចត់ជ
50
េដយរពះេតជរពះគុណបណិឌ ត ហុក សវណណ
សមថកមមដឋន និង វ ិបសសនកមមដឋន
រូបធម៌ ឯេវទនខនធ សញញខនធ សងខរខនធ និងវញ ំ ៤ ិ ញ ណខនធទង េនះចត់ជនមធម៌។
ដូេចនះកនុងអតថបទធម៌
េបនិយយថ
រូបធម៌ និងនមធម៌ គឺសំេដយកខនធ៥េនះឯង។ ខនធ៤ខងចុង េនះបនជចត់ជនមធម៌ េរពះមនេឈមះែតគមនរូប។ េន ី កនុងគរិ មនន ស ទ ូ រត
រពះពុទធបនសួ ររពះអននជ ទ របសនថ
មនលអននទ ខនធ៥េទៀងឬមន ៏ ំេរនខនធ ិ េទៀង បពិរតរពះអងគដច ៥មន ិ េទៀងេទ ចុះរបស់ណមន ិ េទៀង របស់េនះជសុ ខឬជ ទុកខ បពិរតរពះអងគដច ៏ ំេរន របស់ណមន ិ េទៀង របស់េនះជទុកខ ចុះរបស់ណមន ិ េទៀងជទុកខ
េតគួរសំ គល់ថជរបស់ខួ លន
េតរតឹមរតូវឬេទ សូ មទនេមតតេរបស របស់ណមន ិ េទៀងជ
ទុកខ ពុំគួរសំ គល់ថជខលួនេឡយ របស់េនះជអនតត មន ិ ែមន ខលួនេឡយ។តមសំ នួរនិងចេមលយ របស់រពះពុទធជមួយរពះអននទ
េនះបញជក់ថ ខនធ៥េនះមនលកខណៈបីយ៉ងគឺ អនិចចំ ទុកខំ និងអនតត។ ដូេចនះ អនកចំេរនវ វមនវធ ិ ិ ីអនុវតតែបប បសសនរតូ ណេដមបឲ ី យេឃញករពិតេនះ។
េបរគន់ែតសតប់រពះសងឃ
េទសនឬេមល េសៀវេភអំពីៃរតលកខណធម៌េនះ េឃញៃរតលកខណធម៌េនះែដរ។ េដយរពះេតជរពះគុណបណិឌ ត ហុក សវណណ
មួយេទៀត
ក៏មន ិ អច
េបយកពកយៃរត
51
សមថកមមដឋន និង វ ិបសសនកមមដឋន
លកខណធម៌មកទេនទញដែដលៗថ អនិចចំ ទុកខំ អនតត ក៏មន ិ អចេឃញៃរតលកខណធម៌ដូចគន។ មួយរកុមយល់ថ
មនរគូបេរងៀនអភធ ិ មម
េបកំណត់តមសតិបដឋនដូចែភនកេឃញរូប
រតេចៀកឮសេមលងជេដម
ហក់ដូចជទទួលសគល់ថមនខលួន
េរពះអករៈទំងេនះជបរមតថធម៌។ តមពិត េគពុំអចកំណត់ ឲយេទជបរមតថដូេចនះបនេទ េរពះករេឃញជបរមតថធម៌ ជ បញញរបស់រពះអរយបុ គគលែដលេលកេឃញករពិតេនះ។ េគ ិ អចកំណត់បនែតភពរបកដេឡងៃនអករៈទំងេនះ េរពះ ករកំណត់េដយសតិសមបជញញ ៈកនុងអរមមណ៍ែដលេកតេឡង នំមន ិ ឲយចិតតជប់កុ នងេលភៈ
ឬកនុងេទសៈែតជចិតតឧេបកខ។
កលណចិតតជឧេបកខ ជចិតតបរសុ ិ ទធ អចផុសបញញេកតេឡង
េពលេនះ េបមនឧបនិសស័យអចេឃញបរមតថធម៌េពលេនះ ែតមតង។ តមវជ េគអចឆលុះេមល ិ ជ ផលូវេលកែផនកគីមវី ទយ ិ េឃញ
នូវរបស់លិ អតែដលេមល នឹងែភនកធមមតមន ិ េឃញ េគេរបរបដប់
សំ រប់ឆុ លះ េហថ អតិសុខុមទសសន៍ ប៉ុែនតអនករបតិបតតិធម៌វញ ិ
អចេមល ិ េឃញនូវបរមតថធម៌េដយផលូវវបសសន។
េនេពលេនះ សូ មេរៀបរប់អំពីសតិកំណត់ខយល់ដេងហមេចញ
ិ ំ ំ ចូលកនុងឥរយបថទ ង៤ និងអយតនៈទង៦។ េនកនុង
52
េដយរពះេតជរពះគុណបណិឌ ត ហុក សវណណ
សមថកមមដឋន និង វ ិបសសនកមមដឋន
ី គរិ មនន ស ទ ូ រត េលកឲយកំណត់ខយល់រតង់ចុងរចមុះ ចូលឲយ កំណត់ថចូល េចញឲយកំណត់ថេចញ។ ខយល់េចញចូលឲយ របរពឹតតេទជធមមត រគន់ែតកំណត់ដឹងប៉ុេណ ណ ះ សូ មកុំរបឹង ដកឬដកតិចៗេដមបក ី ំណត់េឡយ។ ដូេចនះេដមបេធវឲយចិតតនឹង កមចឆនទៈជេដមសងប ់
ករមនសតិកំណត់ដឹង
ែដលអចឲយនីវរណធម៌ទង ំ ៥មន េហយេឃញករេកតរលត់របស់សងខរ
តមរយៈដេងហមេចញចូ ល។ ឥរយបថ េដក េដរ ឈរ អងគុយ។ ិ ឥរយបថេដ រ រតូវតំកល់សតិទុកេននឹងចុងេជង េបេជងសតំ ិ
ឈនេដរ រតូវផចងស ់ តិសំឡឹងរតង់ចុងេជងសតំេនះ េហយកំ ណត់ថសតំឈន េបេជងេឆវងឈនេដរ រតូវផចងស ់ តិសំឡឹង រតង់ចុងេជងេឆវងេនះ េហយកំណត់ថេឆវងឈន។ ឥរយបថ ិ ឈរ
រតូវតំកល់សតិទុករតង់រូបឈរេនះរួចកំណត់ថឈរ។
ឥរយបថអងគ ិ ុ យ រតូវកំណត់សតិទុករតង់រូបអងគុយេនះ រួចកំ ណត់ថអងគុយ។
ឥរយបថេដករតូ វតំកល់សតិទុកេននឹងរូប ិ
េដកេនះ រួចកំណត់ថេដក។ លកខណៈែដលផចងស ់ តិកំណត់ សំ គល់ឥរយបថទំ ង៤ រពមទំងបរកមម ិ ិ ឬកំណត់េទតមឥរ-ិ យបថដូេចនះ ជមូលេហតុនឲ ំ យចំេរនរបជ ញ សមរតី េដមបឲ ី យបំ ែបរទឹកចិតតឲយឃលតចកតណ ហ ទិដឋិបនតិចមតងៗ។ េដយរពះេតជរពះគុណបណិឌ ត ហុក សវណណ
ចំែណកករកំ
53
សមថកមមដឋន និង វ ិបសសនកមមដឋន
ណត់េពលែដលអយតនៈខងកនុងនិងខងេរកប៉ះគន
រតូវកំ
ណត់ដូចតេទេនះ។ រូបប៉ះនឹងែភនក រតង់ផចងស ់ តិទុកេននឹង ែកវែភនក រួចកំណត់ថេឃញរូប។ សំ េឡងមកប៉ះនឹងរតេចៀក រតូវផចងស ់ តិទុកនឹងរតេចៀក រួចកំណត់ថឮសេមលង។ កលិនមកប៉ះ នឹងរចមុះ រតូវផចងស ់ តិទុកនឹងរចមុះ រួចកំណត់ថធុំកលិន។ រស មកប៉ះនឹងអណ ត ត រតូវផចងស ់ តិទុកនឹងអណ ត ត រួចកំណត់ថ ដឹងរសជតិ។ េផដឋពវៈ មកប៉ះនឹងកយ រតូវផចងស ់ តិទុកនឹង កយ រួចកំណត់ថ ប៉ះពល់រតូវ។ ធមម(ធមមរមមណ៍)មកប៉ះនឹង មេន
រតូវផចងស ់ តិទុកនឹងមេន
រួចកំណត់ថដឹងអរមមណ៍
(អរមមណ៍ែបបណក៏េដយ)។ ករកំណត់ដូេចនះ េដមបឲ ី យដឹង ករែរបរបួលៃនរូបធម៌និងនមធម៌ែដលជលកខណៈរបស់ៃរត លកខណធម៌។ េពលកំពុងកំណត់ដេងហមេចញចូលតមរចមុះ េបមនេហតុ ករណ៍ណេកតេឡង ដូចេវទនជសុ ខជទុកខរបរពឹតតេទតម ផលូវកយឬផលូវចិតត រតូវងកេទកំណត់េវទនេនះ។ េបចិតតនឹក គិតែបបណមួយ
ក៏រតូវងកេទកំណត់នូវអករៈចិតតេនះដូច
ិ ុ ទម ិធ គែគ ផនកសមធន ិ ិេទស គន។ េនកនុងគមរពី វស រតង់អន ទ បនសសត ិ ករកំណត់ដេងហមេចញចូលជតួសមថៈ ប៉ុែនតេន
54
េដយរពះេតជរពះគុណបណិឌ ត ហុក សវណណ
សមថកមមដឋន និង វ ិបសសនកមមដឋន
ិ ដឋនជតួវបសសន កនុងសតិបដឋនរតង់កយនុបសសនសតប ិ
េរពះខយល់ដេងហមេចញចូ លជកយសងខរ។ ដេងហមេចញចូលកតី
ករកំណត់ខយល់
ករកំណត់តមឥរយបថទំ ង៤កតី ិ
ណត់តមអយតនៈទំង៦
ករកំ
មនករេឃញរូបនិងឮសេមលងកតី
េដមបរី ំលត់េលភៈ េទសៈ េមហៈ េរពះេបមន ិ មនសតិកំ ណត់េទ
អកុសលមូលទំង៣េនះណមួយអចេកតេឡង។
កលណបនកំណត់ចិតតរែមងសងប ់ េទរកករដឹងចបស់នូវសងខរ
ែដលជគុ ណជតិឈន
ករេកតរលត់របស់សងខរមន
ខនធ៥ជេដម ែដលជៃរតលកខណធម៌។ េតអវីជដួងែកវកំេណត របស់មនុសសសតវ? ដួងែកវរបស់មនុសសសតវ គឺៃរតលកខណធម៌ អនិចចំ ទុកខំ អនតតេនះឯង។ េបមនុសសសតវេឃញចបស់នូវៃរត លកខណ៍ ពួកេគនឹងរួចចកទុកខ េរពះេបេឃញៃរតលកខណធម៌ សតវេលកនឹងសគល់ទុកខចបស់
គឺករេកតេឡងៃនខនធ៥ជតួ
ទុកខ។ កនុងធម៌អរធនរពះធមមកឋក ិ សំែដងធម៌េទសនថ ៃរត េលកេគកៃរតលកខណ៍
សងសរចរកវ ិលមិនដល់
អវ ិជជកឫស
គល់ ជបចច័យៃនសងខរ។ ផឹកអរមឹតជតិ រសនិពវនតមធមមត។ ផឹកអរមឹតជតិ សេរមចផល
គឺរបតិបតតិតមមគគរបកបេដយអងគ៨ គឺរពះនិពវនជកររ ំលត់ទុកខ
េដយរពះេតជរពះគុណបណិឌ ត ហុក សវណណ
បន
ជធម៌មិនសលប់។
55
សមថកមមដឋន និង វ ិបសសនកមមដឋន
កររបតិបតតិតមអគគទង ំ ៨
គឺករដំកល់សតិកំណត់តមសតិ-
បដឋនទំង៤ដូចេពលមកេហយ ី ។
សប៊ូសំរប់ដុសសំអតរូប
កយ ចំែណកសតិបដឋន៤សំរប់សំអតផលូវចិតត េធវីចិតតឲយបរសុ ិ ទធ េទីបបញញេកីតេឡង ៤ ជធម៌រ ំលត់ទុកខ។ ី េឃញ ី អរយសចច ិ
56
េដយរពះេតជរពះគុណបណិឌ ត ហុក សវណណ
សមថកមមដឋន និង វ ិបសសនកមមដឋន
អំពីជវ័នែផនកវិបសសន ័ សូ មពនយល់អំពីជវនែដលទក់ ទងេទេលករេកតេឡងៃន ័ មនពីរយ៉ង គឺជវនែដលេក ័ វបសសន។ ជវន ិ តេឡងអំពីករ ័ ចំេរនអបបនឈន និងជវនែដលេក ិ តេឡងអំពីករចំេរនវ បសស
័ គឺជដំេណរចិតតែដលរបរពឹតតេទកនងឈននិងកនង ន។ ជវន ុ ុ ័ វបសសនែផន កេលកុតរត ជន។ អបបនជវនមន៥ ឯេលកុតតរ ិ ័ ឧបចរជវន ័ ័ ័ ិ ជ ជវនមន៦។ អបបនជវនមន៥គ ម វន ឺ បរកម ័ េគរតភូជវន ័ និងអបបនជវន។ ័ អនុេលមជវន ចំែណក ័ ឧបចរជវន ័ អនុេលម័ ិ ជ េលកុតតរជវនមន៦គ ម វន ឺ បរកម ័ េគរតភូជវន ័ មគជ ័ និងផលជវន។ ័ ័ ជវន អបបនជវន គ វន គឺទឹកចិតតអនកចំេរនសមថកមម ដឋន យកកមមដឋនណមួយជអរ មមណ៍មនកសិណ១០ជេដម ែដលគួរដល់អបបនចិតត គឺចិតត តំងេនស៊បក ់ ុ នងអរមមណ៍តមដំេណរចិតតែដលរបរពឹតតេទេន កនុងកមមដឋនតំងពីបរកមម ិ ជវន័
គឺករកំណត់កុ នងកមមដឋនរហូត
័ អបបនជវនែដលជច ំ ស៊ប។ ់ ិតតតង េដយរពះេតជរពះគុណបណិឌ ត ហុក សវណណ
័ ញ ចំែណកេលកុតតរជវនវ ិ
57
សមថកមមដឋន និង វ ិបសសនកមមដឋន
័ ចិតតេលករូបធម៌ និងនមធម៌(ខនធ៥) ័ ិ ជ មនជវន៦ គឺបរកម ម វន ័ ពិចរណរកករពិត, េឡងកន់ៃរតលកខណធម៌, ឧបចរជវន ័ អនុេលមជវន
េឃញករពិតថ
ខនធ៥ពិតជអនិចចំ
ទុកខំ
័ េឃញចបស់នូវរពះនិពវន, មគ-គ អនតតពិតែមន, េគរតភូជវន ័ បនសេរមចអរយមគគ ជវន ថនក់ណមួយ មនេសតបតតិមគគ ិ ័ បនសេរមចអរយផលថ ជេដម, ផលជវន ន ក់ណមួយ មន ិ េសតបតតិផលជេដម។
េនះជដំេណរចិតតរបរពឹតតេទកនុងវបិ
សសន េបឧបនិសស័យមនដល់ថនក់អរយបុ គគលថនក់ណមួយ។ ិ ករកំណត់ដឹង កយ េវទន ចិតត និងធមមៈ(អរមមណ៍) េដមបឲ ី យ េឃញចបស់ថ កយ េវទន ចិតត និងធមមៈេនះ របរពឹតតេទជ អនិចចំ ទុកខំ និងអនតត ពិតែមន។
58
េដយរពះេតជរពះគុណបណិឌ ត ហុក សវណណ
សមថកមមដឋន និង វ ិបសសនកមមដឋន
វិសទ ុ ធិ៧របករ េដមបយ ែតចបស់លស់េឡង អំពីករ ិ ី ល់អំពីវបសសនកន់ របរពឹតតេទៃនភពបរសុ ិ ទធៃនសីលៃនសមធិនិងៃនបញញ
រតូវ
សិកសពិចរណនូវវសុ គគលទំង៤ ិ ទធិ៧របករ ែដលរពះអរយបុ ិ ពួកែតងែតរបរពឹតតេទតមដំេណរវសុ ិ ទធិ៧របករេនះ។ វសុ ិ ទធិ៧របករេនះគឺ៖
ិ ុ ទិធ បរស ី វស ិ ុ ទស ី គឺភពបរសុ ១. សល ធ ល ិ ទធៃនសីលរបស់
បពវជិតនិងសីលរបស់រគហសត។ សីលវសុ ិ ទធិេនះជែផនកសីល។
ិ ុ ទិធ បរស ិ វត ស ិ ុ ទច ិ ត បនដល់ចិតតែដលរបកបេដយ ២. ចត ធ ត
ឧបចរសមធិ និងអបបនសមធិ និងសមបតតិ៨(រូបជឈន៤ និងអរូបជឈន៤)។ ចិតតវសុ ិ ទធិេនះជែផនកសមធិ។ ចំែណកវសុ ិ ទធិ៥របករេទៀតជែផនកបញញ។
ិ ុ ទិធ បរស ិ វឋិ ស ិ ុ ទេធ ដយទដ ិ ឋិ គឺរពះេយគវចរ អនក ៣. ទដ
ចំេរនវ ិ បសសនេឃ ញនូវរូបនិងនមជក់ចបស់េដយធតុ អយតនៈ ខនធ េហយលះបង់នូវសកកយទិដឋិ ែដលយល់ថជ កយរបស់ខួ លន។ េដយរពះេតជរពះគុណបណិឌ ត ហុក សវណណ
59
សមថកមមដឋន និង វ ិបសសនកមមដឋន
ិ ិ ុ ទិធ ែរបថេសចកតីបរសុ ៤. កងខវតរណវ ស ិ ទធេដយឆលងផុត នូវេសចកតីសងស័យ។ បនេសចកតីថ រពះេយគវចរពិចរណ ធម៌យល់យ៉ងចបស់នូវេហតុបចចយ ័ របស់រូបធម៌និងនមធម៌ បនដល់អវជ ហ ឧបទន និងកមម រប់អហរមួយបញចូ ល ិ ជ តណ ផងរតូវជ៥។
ិ ុ ទិធ ែរបថ េសចកតីបរសុ ៥. មគគមគញ គ ញ ណទសសនវស ិ ទធ េដយញណនិងទសសនៈេដយយល់ថ
សភវៈេនះជមគគ
សភវៈេនះមន ិ ិ ែមនជមគគ។ េសចកតីថ បុគគលែដលចំេរនវ បសស
នេទតមដំេណររបស់វបសសន ិ លកខណធម៌
ក៏បញញេកតេឡងេឃញៃរត
ិធ រសងបផ េកតបសសទក ់ ូ លវចិតតជេដម
នឹងបញញរបស់ខួ លនែដលេឃញេនះ
ក៏េរតកអរ
ករេរតកអរេនះ
េលក
ិ ចត់ទុកជវបសសន ូ បកេិ លស គឺករេសហមងរបស់វបសសន។ ិ
េបលះេចញ គឺេលកបញញេនះេឡងកន់សមញញ គឺអនិចចំ ទុកខំ ិ ។ អនតតមតងេទៀត េទបឆលងដល់េលកុតរត ចត ត បនេសចកតីថ ករជប់ចិតតនឹងបញញរបស់ខួ លនជតួឆនរ ប ក ិទ គជវបសសនូ ិ េលស មន ិ ែមនជមគគេទ េបលះបង់ករេរតកអរេទបជមគគ។ វបសសនូ បកិេលសមន១០យ៉ងគឺ ឱភេស ពនលឺេកតេឡង, ិ
60
េដយរពះេតជរពះគុណបណិឌ ត ហុក សវណណ
សមថកមមដឋន និង វ ិបសសនកមមដឋន
ញណ
របជញេកតេឡង,
ី ិ បត
ករែឆអតកយែឆអតចិតត,
បសសទិធ េសចកតីសងប,់ សុខំ េសចកតីសុខផលូវចិតត, អធេិ មេកខ ជំេនឿស៊ប,់
បគគេហ
េសចកតីពយយមដ៏ម,ំ
ឧបដឋនំ
សតិដំកល់ស៊ប,់ ឧេបកខ ចិតតតង ំ េនជកណ ត លកនុងសងខរ, និកនិត េសចកតីេរតកអរកនុងវបសសន។ េសចកតីេរតកអរខងចុង ិ េនះេហយជេរគះថនក់ដល់វបសសន ិ
មន ិ ែមនជមគគេឡយ
ជេលកិយចិតត រតូវលះេចញេទបជេលកុតតរចិតត។
ិ ុ ទិធ ែរបថ េសចកតីបរសុ ិ ទញណទសសនវស ៦. បដប ិ ទធ
ិ ទ បន េដយញណនិងទសសន គឺរបតិបតតិរតឹមរតូវតមបដប ិ ដល់ករេកតេឡងៃនវបសសនញណ៩។
បនេសចកតីថ
េពលែដលឆលងផុតពីវបសសនូ បកិេលសេហយ វបសសនញណ ិ ិ
ទំង៩ក៏េកតេឡង។ វបសសនញណកន ិ ុ ង៩េនះ គឺជដំេណរ
ចិតតែដលេកតេឡងបនទប់ពីេឃញថ រូបធម៌និងនមធម៌ គឺខនធ៥
េនះជតួទុកខ ពុំែមនជរបស់ខួ លន។ វបសសនញណទំ ង៩េនះ ិ គឺ ឧទយពវយញញណ របជញេឃញករេកតរលត់របស់សងខរ (ខនធ៥),
ភងញ ណ គ
របជញេឃញខនធ៥េចះែតរលត់េទ,
េដយរពះេតជរពះគុណបណិឌ ត ហុក សវណណ
61
សមថកមមដឋន និង វ ិបសសនកមមដឋន
ភយញណ
របជញេឃញខនធ៥គួរខលច,
ី វញណ អទន
របជញេឃញេទសកនុងខនធ៥, និពវិទញណ របជញេឃញខនធ ៥គួរេនឿយណយ, មុញចិតុកមយតញណ របជញេកតេឡង ចង់េដះខលួនឲយេចញផុតពីខនធ៥,
ិ ងខញណ បដស
របជញ
ពិចរណរកផលូវេចញពីខនធ៥, សងខរូេបកខញណ រពេងយ កេនតយកនុងសងខរ, អនុេលមញណ បញញែដលអនុេលម តមវបសសនញណ៨ខងេដ ិ ម។ បដិបទញណទសសនវសុ ិ ទធិ េនះចត់ជមគគសចច។
វបសសនទំ ង៩េនះ ិ
គឺជដំេណរចិតត
បនទប់ពីេឃញេទសកនុងខនធ៥ ពុំែមនយកវបសសនញណមក ិ សូ រតឲយសេរមចមគគផលេទ។
ិ ុ ទិធ ែរបថ េសចកតីបរសុ ៧. ញណទសសនវស ិ ទធេដយ ញណនិងទសសនៈ
គឺអនកចំេរនវ យ ិ បសសនបនសេរមចជអរ ិ
គគល៣ពួក បុគគលថនក់ណមួយ គឺដឹងខលួនឯងេដយរពះអរយបុ ិ ខងេដម
គឺរពះេសត
រពះសកិទគមី
និងរពះអនគមី
មនករពិចរណេដយបចចេវកខណញណរបំៗដូចគនគឺ មគគំ បចេច វកត ខ ិ
62
ពិចរណនូវមគគែដលខលួនបនជេសតបតម តិ គគ េដយរពះេតជរពះគុណបណិឌ ត ហុក សវណណ
សមថកមមដឋន និង វ ិបសសនកមមដឋន
ិ គមម ី គគ ឬជអនគមម ី គ។ ជសកទ ផល ំ បចេច វកត គ ខ ិ ពិចរណនូវផលែដលខលួនបនជេសតបតផ តិ ល
ជសក-ិ
ិ ល ជអនគមផ ី ល។ បហីនកេិ លសំ បចេច វកត ទគមផ ខ ិ ពិចរណនូវកិេលសែដលលះបង់។ អវេសដក ឋ េិ លសំ បច-ច េវកត ខ ិ
ពិចរណនូវកិេលសែដលេសសសល់។
និពវនំ
បចេច វកត ខ ិ ពិចរណនូវរពះនិពវន។ ចំែណករពះអរហនតពិចរណបចេច វកណ ញណែត៤េទ ខ េសសសល់។
េរពះេលកមន ិ មនកិេលស
រតង់េនះជសនិដ ទ េឋិ ក
គឺដឹងពិតេឃញពិត
េដយខលួនឯង ពុំែមនដឹងេដយអនកដៃទ មនរគូអនកបេរងៀនជ
េដមរបប់េទ ។
េដយរពះេតជរពះគុណបណិឌ ត ហុក សវណណ
63
សមថកមមដឋន និង វ ិបសសនកមមដឋន
សមថវិបសសនេដមប ីនិពវន ដូចបនេពលមកេហយ
ករពនយល់អំពីរេបៀបរបតិបតតិ
តមសីលសមធិបញញ ឬទនសីលភវន ជេគលេដធំបំផុត របស់រពះពុទធសសន គឺេដមបស ី េរមចរពះនិពវន។ អវីជរពះ និពវន េហយរពះនិពវនបនសុ ខែបបណ បនជរពះពុទធែណ នំមនុសសឲយសេរមចរពះនិពវន។ តមរពះពុទធដីកនិងអដឋកថ បញជក់ថ រពះនិពវនជកររ ំលត់ទុកខជសុ ខពិតរបដក។ ពកយ ថនិពវន ែរបថ កររលត់តណ ហ ែដលជេហតុ នឲ ំ យមនទុកខ។ េនកនុងអរសចច ៤ ិ ពកយនិេរធ រជលេរជ
េលកមន ិ េរបពកយនិពវនេទ
ែរបថកររលត់ទុកខ។
គឺេលកេរប
បញហរពះនិពវនជបញហ
េហយមនភពអថ៌កំបង ំ ផង
ែដលអនកសិកស
រសវរជវពុំងយយល់បនេដយងយេឡយ េរពះរពះនិពវន េចញផុតពីសងត ំ អស់ទង ំ មនវ ិ ខ ធម៌។ សងត ខ ធម៌ គឺអវីទង ញញណទំងឥតវញ ិ ញ ណ
េកតេឡងពីេហតុបចចយ ័
េរគឿងផសំ
ែដលេហថ សងខរ។ ចំែណករពះនិពវនជអសងខតធម៌ េចញ ផុតពីេហតុបចចយ ័ ជេរគឿងផសំ ពុំអចឲយវទយសរសត ខងសមភរៈ ិ
64
េដយរពះេតជរពះគុណបណិឌ ត ហុក សវណណ
សមថកមមដឋន និង វ ិបសសនកមមដឋន
ឆលុះេមល េឃញេឡយ
ែតេគអចសេរមចនិងយល់ចបស់បន
េដយផលូវវបសសន។ េដមបយ ិ ី ល់រពះនិពវន េលកឲយេមេរៀនសំ
រប់ពិចរណថ េតេសចកតីទុកខេកតេឡងពីអវី? េសចកតីទុកខេកត ព ីត ណ ហ , េតអវីជតួទុកខ? ករេកតេឡងៃនខនធ៥ជតួទុកខ េរពះ កលណមនខនធ៥ ែតងមនជរ ពយធិ មរណៈជបនតេទ េទៀត។ ដូេចនះកនុងអរយសចច ៤ រពះអងគរកេឃញេហយថ ខនធ៥ ិ
ជតួទុកខ។ កលណេឃញទុកខចបស់
េគនឹងេឃញនិងយល់
តៃមលរបស់រពះនិពវនក៏ចបស់ែដរ។ ករសិកសឲយយល់តមពកយ េរបៀនរបេដ េគពុំអចយល់រពះនិពវនបនចបស់លស់េឡយ ប៉ុែនតេគអចយល់ចបស់តមកររបតិបតតិតមសីលសមធិបញញ ិ ទ ែដលរពះអងគរកេឃញ។ ករចក់ឆុ លះនូវ ជមជឈិម បដប រពះនិពវន បលីថ បដេិ វធធម៌។ សសនដៃទ េគយល់ថ សថនសួ គន ៌ ិងសថនរពហមជេសចកតីសុខរបស់ពួកេគ
ប៉ុែនតរពះ
ពុទធសំែដងថ សថនសួ គក ៌ តី សថនរពហមកតី សថិតេនកនុងភពបីរប
កបេដយអនិចចំ ទុកខំ អនតត ចំែណករពះនិពវនេទបេចញផុតពី ិ បរណមទ ុកេខ នះ។
េសចកតីទុកខពិតជមន(ទុកខសចច)
ចំែណក
ិ សុខែដលែរបថ កររំលត់ទុកខពិតជមន(និេរធសចច)។ អំពីអមស េដយរពះេតជរពះគុណបណិឌ ត ហុក សវណណ
65
សមថកមមដឋន និង វ ិបសសនកមមដឋន
សុ ខដូចជនុយបេញឆត សំ េដយកសុ ខកនុងភពបី គឺកមភព រូបភព និងអរូបភព ដូចជសុ ខកនុងកមគុណ៥ េពលេឃញ រូបឮសេមលង
ក៏ជប់ចិតតរសឡញ់ ចូលចិតតបនមួយខណៈមួយ
េពល ក៏រលត់េទវញ អណ ត តប៉ះរសជតិអហរបនឆងញ់ ពិ ិ សររតង់អណ ត ត លុ ះេលបកនលងបំពង់កចូលេទកនុងរកពះ ករ
ិ សុខ ជសុ ខ ឆងញ់ ពិសរេនះក៏បត់េទ។ ចំែណកនិរមស ិ ដូចេពលមកេនះ របសចកអមស
ជសុ ខរបស់រពះនិពវន
ែដលមន ័ របស់សងខរ ិ ទក់ទងនឹងេហតុបចចយ
ជសុ ខពិតរប
កដ។ រពះនិពវន ជឯកនស ត ុ ខ ែរបថ សុ ខែតម៉យង មន ិ ែរប មកទុកខវញ ិ ដូចអមស ិ សុ ខេឡយ។ រពះនិពវនជបរមសុ ខ ជ សុ ខដ៏ៃរកែលង គមនគូេរបៀប។ េលកបញជក់ថ រពះនិពវន េនសល់ផលញញណ មនធមមយតនៈជេរគឿងរទ។ េតផល ញញណជអវី?
ធមមយតនៈជអវី?
ផលញញណ
ែរបថ
ញណជផល ជតួគំនិតបញញ ែដលេឃញករពិតថ រគប់ សងខរទំងអស់ែតងែតរបរពឹតតេទជអនិចចំ ទុកខំ និងអនតត។ ចំ ែណកធមមយតនៈ
66
គឺជតួសងខរទំងអស់ែតងែតរបរពឹតតេទ េដយរពះេតជរពះគុណបណិឌ ត ហុក សវណណ
សមថកមមដឋន និង វ ិបសសនកមមដឋន
ជអនិចចំ ទុកខំ និងអនតត ជេរគឿងរទនូវផលញញណ ែដលេឃញ ករពិតេនះ។ អំពីជីវតរបស់ រពះអរហនតកុ នងបចចុបបនន េលកេរបរបស់បចចយ ័ ិ
៤ដូចមនុសសបុថុជជនែដរ ែបលកគនែតរតង់រពះទ័យេលកមន ិ ជប់
ជំពក់។ េលកមនរពះទ័យសងប ់ មន ិ មនទុកខតមផលូវចិតតេឡយ
ប៉ុែនតេសចកតីទុកខតមផលូវកយ េលកេនទទួល ប៉ុែនតមន ិ េធវឲយរពះ ទ័យេលកញប់ញ័រេដយេទមនសសេឡយ។ តមន័យដូចេពលមកេនះបញជក់ថ អនតត
កនុងន័យថ
េកតេឡងេហយវនសេទវ ញជធមម ត ិ ិ
ប៉ុែនតរតូវែថរកសរូបកយែដលជអនតតេនះ េណអហរ
េរបរបស់សំេលៀកបំពក់
េរបថនែំ កេរគ
សងខរទំងអស់ជ
េរពះខនធ៥ជតួទុកខេនះ
េដយបរេភគចំ ិ សថិតេនកនុងទីលំេន
ិ ញ យយកច ិ ច ជបរេញ
គឺគបបក ី ំណត់ដឹងថជទុកខ មន ិ រតូវលះបង់រងកយេទ ធមមជតិ ែដលរតូវលះបង់
គ ឺត ណ ហ ជេហតុនឲ ំ យេកតខនធ៥វញេទ។ ិ
យ៉ងណមញ ពុទធសសនិកជនែខមរែដលេគរពរពះពុទធសស ិ ន បនសិកសបរមតធ ករមត ថ ម៌ េហយចំេរនវ ិ បសសនដល់ ឹ ណ ក៏េដយ
រតូវែតរកសរូបរងឲយមនសុ ខភពលអ
ែថរកសបូណ៌
ភពទឹកដីែខមរ ែថរកសអធិបេតយយជតិែខមរ ែថរកសឯករជយែខមរ េដយរពះេតជរពះគុណបណិឌ ត ហុក សវណណ
67
សមថកមមដឋន និង វ ិបសសនកមមដឋន
ែថរកសសិទធិជមនុសសជតិឲយបនគង់វង់។
ករសិកសនិងរបតិ
បតតិធម៌ជន់ខពស់ ែបរជមន នឹងបញហសងគម ជគំនិត ី ិ សូ វរវរវល់ យល់ខុសកនុងរពះធម៌ េរពះអវី? េរពះថ ករសិកសនិងរបតិបតតិ ធម៌វទក់ទងនឹងសិទធិេសរភពទក់ ទងនឹងកមមសិទធិទឹកដីែដល ី
អចសង់កុដិ សល សំ រប់រស់េនេរៀនសូ រតចំេរនធម៌ ជ ពិេសសទឹកដីរបស់ែខមរ រតូវែតរួមគនែថរកសកុំឲយបរេទសរ ំេលភ យកបនតេទេទៀត។ សពវៃថងេនះ វបសសនរបស់ រពះពុទធសសនបនរតូវរបេទស ិ េលកខងលិច
ដូចជរបជជនសហរដឋអេមរក ិ
បរំង
កណដ អូរសតលី អង់េគលស អលលឺមង ៉ ជ ់ េដម បនេលកយក មកអនុវតតតម។ ភគេរចនៃនអនករបតិបតតិ េរចនជបញញ វនត័ អនក
េចះដឹង ដូចជសរសតចរយ េមធវ ី អនករដឋករជេដម េដយ ពួកេនះបនសិកសរសវរជវរពះពុទធសសន ជពិេសសែផនក វបសសនេនះ ិ
េហយបនអនុវតតជមួយគនផង
េរពះបចចុបបនន
េនះសមបូណ៌កបួនចបប់រពះពុទធសសនសរេសរជភសអង់-
េគលស។
មនជនបរេទសខលះេទសិកសរពះពុទធសសនេនរប
េទសរសីលងក ភូម និងរបេទសៃថជេដម មនអនកខលះមន សទធខលង ំ ចូលបួសែថមេទៀត។ េទអនគត េនរបេទសកមពុជ
68
េដយរពះេតជរពះគុណបណិឌ ត ហុក សវណណ
សមថកមមដឋន និង វ ិបសសនកមមដឋន
េបរពះសងឃែខមរមនចំេណះខពស់ខងវជ ិ ជ រពះពុ ទធសសន
ជ
ពិេសសែផនកវបសសន េហយមនទីកែនលងសមរមយ អចេបកឲយ ិ បរេទសេទសិកសអប់រ ំេនរបេទសេយងបន។ បនទប់ពីអនុវតត វបសសនរបស់ រពះពុទធសសនមក ជនបរេទសទំងេនះបន ិ េពលថ ពួកេគបនសងបផ ់ ូ លវចិតត ែដលពីមុនពួកេគធលប់មនចិតត
កងវល់ អែណតតអណូ ត ង រពួយបរមភ ភ័យខលច។ មន ណ ះ ិ ែតប៉ុេណ មនអនករបជញជតិបរំងមនក់បនរសវរជវរកេឃញថ
លទធ
ផលៃនករចំេរនវ ទធសសន េធវឲយមន ិ បសសនតមែបបរពះពុ លំ នឹងផលូវកយ អចឲយអងគធតុននកនុងខលួនមនចលនេដរេសម
លអ
ែដលអចទប់ទល់េមេរគខងេរកមន ិ ឲយចូ លេទកនុងខលួន
បនផង។ ដូេចនះ េបតមករពិេសធេនះបញជក់ថ វបសសន ិ អចេធវឲយបុគគលែដលអនុវតត បនទទួលសុ ខផលូវចិតត េហយជួយ
សរមួលផលូវកយឲយមនសុ ខភពលអផង េរកពីករសេរមចរពះ
និពវនជកររ ំលត់ទុកខ។
េដយរពះេតជរពះគុណបណិឌ ត ហុក សវណណ
69
សមថកមមដឋន និង វ ិបសសនកមមដឋន
ទំនក់ទំនងរវង សីលសមធិបញ ញ ដូចបនេពលមកេហយ លភវន
ី សមធប ិ ញញឬទនសសល
ែដលសេងខបមកពីអដង ឋ កមគ គិ គ
ែរបថមគគរបកប
េដយអងគ៨ ជផលូវរបតិបតតិេឆពះេទរកកររ ំេដះទុកខ េពលគឺ រពះនិពវន។ សីលសមធិបញញេនះមនទំនក់ទំនងគន ែដល
អនករបថនេចញចកទុកខ រតូវរបតិបតតិទង ំ បី។ បនេសចកតីថ មគគមនអងគ៨ជផលូវដ៏រតង់កុ នងដំេណរេឆពះេទរកកររ ំេដះទុកខ
រតូវអនុវតតទង ំ ៨េចលណមួយពុំបន េរពះខវះអងគឲយសេរមច
កនុងកររ ំេដះទុកខ។ េបនិយយអំពីអនិសងសឲយដច់េដយែឡកៗ
ពីគន គឺសីលសំ រប់លះកិេលសយ៉ងេរគតរគត ែដលនំឲយ
មនុសសសតវសងបបកមមធងនៗ ់ ដូចជសមលប់មនុសសសតវលួច រទពយសមបតតិអនកដៃទជេដម សមធិលះកិេលសយ៉ងកណ ត ល បនដល់នីវរណធម៌ទង ំ ៥មនកមចឆនទៈជេដម
បញញលះកិ
េលសយ៉ងលអិតមនអវជ ិ ជ ជេដម។ េហតុអវីបនរតូវលះកិេលស
ទំងអស់េនះ េរពះកិេលសទំងេនះចងសតវទុកកនុងភព េហ
70
េដយរពះេតជរពះគុណបណិឌ ត ហុក សវណណ
សមថកមមដឋន និង វ ិបសសនកមមដឋន
ថកេិ លសវដៈត ។ រួមេសចកតីមក សីលសមធិបញញេនះ សំ រប់ លះកិេលសតណ ហ ទំងអស់េដយគមនេសសសល់ ទុកខេដយដច់ខត។
េទបរ ំលត់
េរបៀបដូចជមងផ ឺ ូ លវកយែដលេកតេរគជ
េរចនយ៉ង ថនែំ ដលរតូវយកមករ ំងប់ជមងេឺ នះ ក៏រតូវមនេរចន
យ៉ងែដរ។ េរគេរបៀបដូ ចកិេលស ឯថនេំ របៀបដូ ចសីលសមធិ
បញញ។ កររបតិបតតិឲយេកតសមធិនិងវបសសន ិ
រតូវមនសីលជ
ខងេដម ប៉ុែនតបញហកនុងេពលេនះ ចង់ដឹងថ េតរតូវរបតិបតតិឲយ
េកតចិតតជសមធិសិន
េទបបេងអនចិតតពិចរណនូវវបសសន ិ
ជេរកយឬក៏ចំេរនវ ងបនែដរ? រពះពុទធសំែដងធម៌ ិ បសសនែតមត េទសនតមឧបនិសស័យរបស់មនុសសសតវ។ សតវខលះបនសតប់ ធម៌េទសនរបស់រពះពុទធបនដល់នូវរពះៃរតសរណគមន៍ គឺេជឿ គុណរពះពុទធ រពះធម៌ និងរពះសងឃ។ សតវខលះបនេធវទនរកស សីល េហយសតវខលះបនចំេរនសមថកមម ដឋន។ មនសតវខលះ មនឧបនិសស័យខពស់បនចំេរនរហូ តដល់វបសសនែតមត ង។ ិ សូ មបញជក់ថ
ពកយថសតវែដលេរបកុ នងរពះធម៌ដូចរពះពុទធ
េរបសសតវ បនេសចកតីថ រពះអងគសំែដងធម៌េទសន េរបស មនុសស េទវត រពះឥនទ រពះរពហមជេដម ពុំែមនេរបសែតសតវ េដយរពះេតជរពះគុណបណិឌ ត ហុក សវណណ
71
សមថកមមដឋន និង វ ិបសសនកមមដឋន
តិរចឆនេទ េរពះពកយថសតវែរបថ អនកជប់ជំពក់កុ នងអរមមណ៍
គឺសតវកុ នងភពបីែតងជប់ជំពក់កុ នងអរមមណ៍
េរៀរែលងែតរពះ
និពវនេទបមន ិ េឈមះថសតវ េរពះរពះនិពវនេចញផុតពីសងខត ធម៌ទង ំ អស់។ ដូេចនះ េយងអចេពលថ សតវតិរចឆន សតវ
មនុសស សតវេទវត សតវរពហមជេដម េរពះសុ ទធែតជប់ជំពក់ កនុងអរមមណ៍ ប៉ុែនតពួកសតវទង ំ េនះមនគុណធម៌ខពស់ទបជង គន ដូចជមនុសសជសតវែដរប៉ុែនតជសតវពិេសស គឺជអនកដឹង
ខុសរតូវបុណយបបគុណេទស។ ដូចបនេពលមកេហយ េប
អនកេទបែតបនអប់រ ំចិតតជដំបូង បញញសមរតីេនទន់េខសយ គួរ ចំេរនសមថកមម ដឋន ឬសមធិកមមដឋនជមុន េដមបហ ី ត់ផូ លវចិតត ឲយសងបន ់ ូវរណធម៌ទង ំ ៥ េរពះអវី? េរពះថ េបបុគគលមននីវរ-
ណធម៌ទង ំ ៥ នីវរណធម៌ណមួយេកតេឡងខលង ំ ដូចចិតតជប់ នឹងកមខលង ំ ឬេកតគំនិតពយបទខលង ំ មន ិ ិ អចេលកយកវបសស នមកចំេរនបនេឡ យ េរពះសមធិជបទដឋន គឺជេហតុជិត របស់វបសសន។ ិ
បនទប់ពីបនចំេរនឲយេក តជសមធិេហយ
អចបេងអនចិតតចំេរនវ ិ បសសនកន ុ ងេពលជមួយគនបនរគន់ែត
បតូរអរមមណ៍ប៉ុេណ ណ ះ។ សូ មបញជក់េឡងវញថ សមធិមនមុខ ិ
នទីឲយសងបន ់ ីវរណធម៌ ឯវបសសនព ិ ិចរណរកករពិតកនុងខនធ
72
េដយរពះេតជរពះគុណបណិឌ ត ហុក សវណណ
សមថកមមដឋន និង វ ិបសសនកមមដឋន
ធតុអយតនៈ ថរបរពឹតតេទជអនិចចំ ទុកខំ និងអនតត។ រេបៀប ចំេរនសមថកមម ដឋន ដូចបនពនយល់ខលះមកេហយ អចេរជស េរសកមម ដឋនណមួយមកចំេរនបនតមសមគួ រដល់ចរតរបស់ ិ ខលួន។ ចំែណកបុគគលែដលមនឧបនិសស័យខពស់មនបញញេរចន
េសតងេដយកិេលសតណ ហ អចេលកយកវបសសនមកចំ េរនែត ិ មតង
េរពះេពលេនះមនសីលនិងសមធិេនជមួយគនេហយ។
រេបៀបចំេរនវ ខលះេហយ ិ បសសនបនពនយល់ េលកយកសតិបដឋន៤ ឆប់េកតបញញ
ជពិេសសបន
ជវធ ិ ីមនបេចចកេទសខពស់ចំេរនេទ
េឃញករេកតរលត់របស់សងខរ(ខនធ៥)។
កំ
ណត់ផូ លវចិតតពិចរណរហូតដល់េកតបញញេឃញថកយ េវទន
ចិតត ធមមៈ(អរមមណ៍) រគន់ែតជកយេវទន ចិតត និងធមមៈ ពុំ ែមនជសតវជបុគគល មនសភពេសះសូ នយទេទ។ េគលបំ ណងសំ ខន់របស់វបសសន គឺករលះតណ ហ និងទិដឋិ។ តណ ហ គឺ ិ េសចកតីរបថន ឯទិដឋិគឺករយល់ខុស។ សមមទិដឋិ គឺករយល់រតូវ ដូចជយល់រតូវកនុងអរយសចច ៤ ិ
យល់រតូវកនុងខនធ៥ថមន
លកខណៈរបរពឹតតេទជអនិចចំ ទុកខំ និងអនតតជេដម។ កលណ បញញេកតេឡងតមផលូវវបសសនេឃ ិ ញករពិត
តណ ហ នឹងរតូវ
រលត់េដយសវ័យរបវតតិ។
េដយរពះេតជរពះគុណបណិឌ ត ហុក សវណណ
73
សមថកមមដឋន និង វ ិបសសនកមមដឋន
សូ មបញជក់េឡងវញ ិ
រពះនិពវនជេឈមះកររលត់តណ ហ
ឯពកយថនិេរធ ជេឈមះកររលត់ទុកខ េដយខនធ៥ពុំេកតមន តេទេទៀត។ ចំេពះេសចកតីសុខរបស់រពះនិពវន គឺសុខ េរពះ ពុំកងវល់នឹងអវីទង ំ អស់ េបមនខនធ៥ កងវល់នឹងករចស់ ឈឺ សលប់ និងកងវល់ជេរចនេទៀតរប់មន ិ អស់ ទទួលទុកខផូ លវកយ និងផលូវចិតត។ អនកកន់ពុទធសសន គួរេរបពកយឲយរតឹមរតូវតម សភពពិតអំពីរពះនិពវន។
កុំេរបពកយថ
សថនរពះនិពវន
េរពះរពះនិពវនពុំែមនជសថនេទ។ កុំេរបពកយថ េទកន់ទីរ ំ លត់ទុកខគឺរពះនិពវន េរពះេរបពកយថទី ហក់ដូចជរពះនិពវន ដូចជ មនទីតង ំ រតង់ទីេនះរតូវេរបពកយថ កររ ំលត់ទុកខវញ។ ិ េភលង ចេងកៀងរលត់ េតេភលង វេទណ ពុំែមនេភលង បត់េទណេទ េរពះេភលង ័ ជេរគឿងផសំ គឺមនរបេឆះ េឆះមកពីមនេហតុបចចយ មនេរបងេហយេគអុជ
េទបេភលង េឆះេឡង
េបអស់េរគឿងផសំ
ទំងេនះ េភលង រពះនិពវនជេឈមះ ក៏គមនែដរ។ យ៉ងណមញ ិ កររលត់តណ ហ ែដលមន ិ អចបេងកតខនធ៥ែដលជតួទុកខតេទ េទៀត។ ដូេចនះ េឈមះរពះនិពវនជេឈមះកររលត់ទុកខៃនសងខរ ធម៌ ពុំែមនជតួអវីេឡយ។ ចំេពះបុគគលចំេរនធម៌ វញ ិ អចចំេរន ឲយេកតសមធិមុនក៏បន
74
អចចំេរនវ ងក៏បន ិ បសសនែតមត េដយរពះេតជរពះគុណបណិឌ ត ហុក សវណណ
សមថកមមដឋន និង វ ិបសសនកមមដឋន
េរសចែតនិសស័យវសនែដលអចចំេរនបន។ សម័យពុទធកល មនភក ិ ុ ខខលះបនសតប់ធម៌េទសនរពះពុទធ បនសេរមចមគគផល េដយពិចរណតមធម៌រពះពុទធសំែដង
គឺមនសីលសមធិ
បញញេនកនុងេពលេនះែតមតង មន ិ េឃញនិយយថ ចំេរនសម
ធិឲយេកតសិន េទបចំេរនវ ៉ ងេនះេឡយ។ ិ បសសនជេរកយយ
េដយរពះេតជរពះគុណបណិឌ ត ហុក សវណណ
75
នមអនកបរ ិចចគបចច័យេបះពុមព EEE×DDD
១. ឧបសិក ជ េ ប្តី
និងកូន្រសី គួច សុវី េឆង
ង ំ បូសទ ិ ធ ្រពមទំងកូន
$៣៨០
២. ឧបសក ឡូ ប៊ន ុ េឡង និងឧបសិក េអៀប ៃឆគិម ៣. េ
ក ឡូ េមងយូ និងអនក្រសី លិម សុ
្រពមទំងកូន
$៣៨០
ភ
$៣៨០
៤. ឧបសក ចនទ ធរ ី និង ឧបសិក គង់ សុគនធ ្រពមទំងកូន
៥.
- ភិកុ ខ
ង ំ ខុង និង ឧបសិក
- ឧបសិក
ង ំ
័ - ឧបសិក គឹម រតន
ន់ គិមថន់
ងហុី ្រពមទំងកូនេច
- ឧបសក េមៀល ឆយ យុវជន លី -េ
េ
យុវជន លី
ក
ង ំ
$៣៨០
េបៀលី
ពុធឬទ្ឌី
យែថម អនក្រសី ទ ប៉បយ ួ
្រពមទំងកូនេច
យ្រពះេតជ្រពះគុណបណ្ឌិត ហុក
វណ្ណ
1
- ឧបសក េនត េហង និង ឧបសិក ឱម សង្វន -េ
្រពមទំងកូនេច
ក្រសី េនត សុវ
្ណ និងកូន អនក្រសី
េនត សុម
- ឧបសក មុត ឈុត និងឧបសិក កន ធុល ៦. េ
្រពមទំងកូន
ក ហួត េអងលី និងេ
$៣៨០
ក្រសី េអង ទិតេឡង
$៣១៥
៧. ឧបសិក ែកវ មុំ ្រពមទំងបុ្រតធី
៨. ឧបសិក ស៊ន េឡង ្រពមទំងបុ្រតធី
៉ - ឧបសិក សុខ េ ៩. ឧបសក េអៀម វន
ិ ឧបសិក ១០. ឧបសក ែម៉ន វុត ១១. េ
ក
$១០០
$១០០
រ ិន $៥០
ម ន់ េណឿន $៥០
ក់ ម៉ង ុ េហង និងឧបសិក
លឹម សុខគីម
១២. ឧបសិក លឹម ហគច ិ ឆយ ្រពមទំងបុ្រតធី
១៣. ឧបសិក កូវ នី ១៤. ឧបសក ផត
-ធន់លី ប៊ូ ចន់ ផល្លី
ើ ឧបសិក ៉ ត់ អម េវយ
១៥. ឧបសក ម៉ ក់ អ៊យ ុ ឧបសិក យឹម ហ៊ន ុ
2
េ
យ្រពះេតជ្រពះគុណបណ្ឌិត ហុក
$៣៨
$២៦
$២៥
$២០
$២០ វណ្ណ
១៦. ឧបសិក ៉ ន់ ស៊ន ុ
$២០
១៨. ឧបសិក ែយ៉ម េព្រជ
$២០
១៧. ឧបសិក នួន ផន ១៩. ឧបសិក
$២០
ច រុ ំ ្រពមទំងបុ្រតធី
២០. ឧបសិក ជឹម អុល
២២. ឧបសិក យង់ លន់
$១០
ង េឆង ឧបសិក ង៉ ន មុំ $១០
២៤. ឧបសក ចន់ ៃម៉
$១០
២៥. ឧបសិក េផង នង
២៦. ឧបសិក សីេណន េថង
២៧. ឧបសិក ពុត េសង
២៨. ឧបសក ឃឹម ៉ ន ឧបសិក ចន់ ២៩. េ
$១០
$១០
២១. ឧបសិក អឹម តិប ២៣. ឧបសក
$១០
ិ ក វង វរៈ
$១០
$១០
$៥
េនឿន
$៥
$៥
េសៀវេភេនះែចកជធមមទន ទូរស័ពទ ទ ន ំ ក់ទន ំ ងៈ ក. ្រពះភិកុ ខ វិបុល ខ. ឧបសិក េ
០១១ ២២៥ ៥៤៧ និង
០១២ ៣១២ ៩០៨
េមឿន ០១២ ២២១ ៥០៥
យ្រពះេតជ្រពះគុណបណ្ឌិត ហុក
វណ្ណ
3