BUDOWA KSIĄŻKI I JEJ ZAWARTOŚĆ TREŚCIOWA - prezentacja dla klasy IV szkoły podstawowej
Opracowanie: Aneta Kunecka-Kramarz Bibliotekarz Szkoła Podstawowa nr 9 im. Mikołaja Kopernika w Dzierżoniowie
BUDOWA KSIĄŻKI
Jak zbudowana jest książka? 1. Elementy budowy książki: - okładka, obwoluta, - wyklejka, - kapitałka, - karta przedtytułowa i tytułowa, - część główna – blok (trzon). 2. Główną częścią książki jest tekst – to co czytamy. 3. Przed lub za częścią główną znajduje się spis treści.
Okładka Okładka - zabezpiecza blok książki, pełni również funkcję estetyczną; na okładkach twardych spotykamy często tłoczenia wypełnione farbą, które stanowią ozdobę książek; może być twarda lub miękka.
Obwoluta Obwoluta – wykonana z papieru, barwnie ilustrowana i przyciągająca wzrok „wizytówka książki”. Obwoluta jest nałożona na oprawę.
Wyklejka Wyklejka – arkusz papieru, służy do łączenia kart okładki z blokiem kart książki.
Część główna Część główna: blok (trzon) – to arkusze kartek przygotowane do oprawy, ułożone według kolejności, a następnie zszyte i obcięte.
Kapitałka Kapitałka - tasiemka z tkaniny introligatorskiej (z dodatkiem jedwabiu) naklejana na grzbiet książki, służy do wzmocnienia oprawy, jest również ozdobą (zakrywa klej i szycie).
Karta przedtytułowa / tytułowa Karta tytułowa – zawiera nazwisko i imię autora, tytuł (ewentualnie nazwisko i imię ilustratora), miejsce wydania, wydawcę i rok wydania.
ZAWARTOŚĆ TREŚCIOWA KSIĄŻKI
Hasło Hasło – wyraz lub wyrazy wysunięte na czoło pozycji, zaszeregowane według alfabetu np.: w słowniku, encyklopedii; hasłami opatrzone są podane informacje; hasła ułożone są alfabetycznie i oznaczone tłustym drukiem.
Pomocą w odszukiwaniu potrzebnego hasła jest żywa pagina lub indeks.
Żywa pagina / Indeks Żywa pagina - informacja drukowana u góry strony nad tekstem. Jest to najczęściej tytuł dzieła lub rozdziału, a w encyklopediach i słownikach pierwsze lub ostatnie słowo (lub jego pierwsza sylaba) na stronie.
Indeks – skorowidz, spis pomocniczy, wykaz haseł, nazw, umieszczony na końcu książki, zestawiony według alfabetu i odsyłający za pomocą liczby do odpowiedniego miejsca w tekście książki.
Spis treści Spis treści – zestawienie zawartości książki z oznaczoną stroną lub stronami zawierającymi dany temat.
Motto / Dedykacja Motto – cytat, aforyzm przytoczony na początku książki, utworu, rozdziału, nawiązuje on do treści książki.
Dedykacja – formuła zapisana zwykle na pierwszej stronie książki lub po tytule, w której autor, wydawca ofiarowuje komuś swoje dzieło.
Wstęp, przedmowa Wstęp, przedmowa – tekst wprowadzający czytelnika w treść książki oraz podający okoliczności jej powstania, napisany przez autora lub przez znawcę przedmiotu omawianego w książce.
Errata / Posłowie Errata – wykaz błędów dostrzeżonych w publikacji po jej wydrukowaniu wraz z ich sprostowaniem dołączony do każdego egzemplarza książki w postaci osobnej kartki (jest wklejona lub włożona do książki). Posłowie – krótki tekst umieszczony na końcu ksiązki, napisany przez autora lub wydawcę wyjaśniający istotne zagadnienia nie poruszone w książce.
Aparat naukowy książki Pozatekstowe źródła informacji Elementy ułatwiające korzystanie z tekstu głównego książki nazywamy aparatem naukowym książki. Aparat naukowy służy do szybkiego zorientowania się w treści książki oraz do odszukania potrzebnych wiadomości z danej książki. Oprócz informacji tekstowych przy każdym haśle w encyklopedii zamieszczone są mapy, wykresy, tablice, zdjęcia, tabele, ilustracje. Te elementy to pozatekstowe źródła informacji.
Czy pamiętasz? 1. Co to jest obwoluta i do czego służy? 2. Jakie informacje zawiera karta tytułowa książki? 3. Jakie książki należą do wydawnictw informacyjnych? 4. Co nam służy do odszukania potrzebnego hasła w książce? 5. Jakie są pozatekstowe źródła informacji?