A MATERIA E AS SÚAS PROPIEDADES. A materia é todo aquilo que ten masa e ocupa un espacio, é dicir, ten volume. Estas características, a masa e o volume, son comúns a toda a materia e nos sirven para poder definila. Por ilo, as chamamos propiedades xerais da materia. As propiedades que nos permiten distinguir unhas sustancias doutras chámanse propiedades específicas.
A MEDIDA. Todas as propiedades que podemos medir, é decir, cuantificar, se denominan magnitudes. Magnitudes fundamentais e derivadas. Algunhas magnitudes, como a lonxitude, a masa e o tempo, se determinan mediante unha medida directa. A estas se las denomina magnitudes fundamentais, son independentes entre sí e se elixiron para expresar as demais mediante combinacións matemáticas delas. Aquelas que se expresan mediante a combinación matemática das magnitudes fundamentais se denominan magnitudes derivadas. Por exemplo, a velocidade se obteñen dividindo unha lonxitude, o desprazamento, entre o tempo empleado en recollelo. Principales magnitudes fundamentales
A LONXITUDE. A lonxitude é a distancia que hai entre dous puntos, e probablemente é la magnitude que medimos con maior frecuencia. A lonxitude é unha magnitude fundamental. A unidade de lonxitude no Sistema Internacional é o metro (m). Para medir unha lonxitude podemos emplear unha cinta métrica, fabricada cun material que non se estire, e na que esté marcada a distancia que corresponde a un metro. A súa vez, esta distancia está dividida en partes iguais, que equivalen a unidades menores que o metro. En moitas ocasións, necesitamos medir lonxitudes moi grandes ou moi pequenas, para o que utilizamos unidades maiores ou menores que o metro, denominadas múltiplos ou submúltiplos, respectivamente. Múltiplos y submúltiplos del metro
Cambios de unidades Unha mesma medida pode expresarse con diferentes unidades. Ao cambiar as unidades, a cantidade que
representa a medida varía, polo que a calculamos en función da equivalencia que existe entre elas. Ao realizar estos cálculos, facemos un cambio de unidades. Por ejemplo: •Sabemos que a altura de Juan é 1,67 m. Se queremos expresar esta medida en centímetros, o primeiro que debemos saber é la equivalencia entre ambas unidades e, a continuación, aplicala: Equivalencia:1 m = 100 cm Resultado: 1,67 m = 1,67 x 100 cm =167 cm •Sabemos que o diámetro aproximado dunha moeda de dous euros é de 2,5 cm, ¿canto mide expresado en metros? Equivalencia: 1 cm = 0,01 m Resultado: 2,5 cm = 2,5 x 0,01 m =0,025 m A SUPERFICIE Chamamos superficie á magnitude que expresa a extensión dun corpo en dous dimensións, ao longo e ao ancho. A superficie é unha magnitude derivada da lonxitude. A unidade de superficie no Sistema Internacional é o metro cadrado (m2). • Obxetos de forma regular. Para calcular a súa superficie utilizamos a ecuación matemática que corresponde a súa forma. Se o obxeto ten forma circular, a superficie calcúlase multiplicando o
número π polo valor da radio ao cadrado. • Obxetos de forma irregular. A súa superficie a podemos calcular descompoñendo a figura en formas máis ou menos regulares. Calculamos as superficies de cada unha das figuras e as sumamos. Múltiplos e submúltiplos do metro cadrado.
Múltiplos e submúltiplos do metro cuadrado
O VOLUMEN O volumen é unha magnitude que mide o espacio que ocupa un corpo. O volumen é unha magnitude derivada da lonxitude. A unidade de volumen no Sistema Internacional é o metro cúbico (m3). Para coñecer o volumen dun corpo se utilizan diferentes métodos, dependendo do seu estado e da súa forma. •Sólidos de forma regular. Para calcular o volumen utilizamos a ecuación matemática correspondente á
forma do obxeto. Por exemplo, para hachar o volumen dunha caixa debemos medir a lonxitude das súas tres dimensións e multiplicalas. •Sólidos de forma irregular. Para coñecer o seu volumen se sumerxen nunha probeta graduada con auga e se mide o volumen de auga que desplazan.
• Líquidos. Para medir o seu volumen se utilizan recipientes graduados, como a probeta. Gases. Se emplean recipientes graduados invertidos, e se mide o volumen de agua que desplazan. Capacidad En ocasións, cando queremos expresar o volumen dun líquido, o identificamos coa capacidade do recipiente donde se atopa.
A unidade de capacidade é o litro(L), que equivale ao volumen dun cubo de 1 dm de arista. Por exemplo, unha botella que pode conter un litro de leite, decimos que ten unha capacidade de 1 L e un volumen de 1 dm3.
A MASA . A masa é unha magnitude fundamental e mide a cantidade de materia que ten un corpo. A unidade de masa no
Sistema Internacional é o kilogramo (kg). O instrumento que utilizamos para medir a masa se chama balanza. Hai diferentes tipos de balanzas que se usan para medidas diversas. Nas balanzas tradicionais medimos a masa comparándoa con outra masa patrón, que recibe o nome de pesa. Para iso, colocamos o corpo que queremos medir nun platillo, e vamos añadindo pesas no outro platillo hata que os equilibremos.
A DENSIDADE. La densidad de un cuerpo es la cantidad de materia que tiene en relación con el espacio que ocupa.
La densidad es una propiedad específica de la materia que sirve para diferenciar unas sustanciasde otras. La densidad es una magnitud derivada de la masa y del volumen. En el Sistema Internacional, la densidad se mide en kg/m3, aunque también es muy común usar g/cm3. Para calcular la densidad de un cuerpo, primero debemos medir su masa y su volumen, y a continuación aplicar la fórmula de la densidad, dividiendo la masa entre el volumen.