ΟΙ ΦΡΕΑΤΟΕΙΔΕΙΣ ΚΑΜΙΝΟΙ ΤΗΣ ΔΑΡΔΕΖΑΣ ΚΑΙ Η ΕΚΜΕΤΑΛΛΕΥΣΗ ΤΩΝ ΜΑΓΓΑΝΙΟΥΧΩΝ ΣΙΔΗΡΟΜΕΤΑΛΛΕΥΜΑΤΩΝ ΤΗΣ ΛΑΥΡΕΩΤΙΚΗΣ ΚΑΤΑ ΤΟ ΤΕΛΟΣ ΤΟΥ 19ΟΥ ΚΑΙ ΤΙΣ ΑΡΧΕΣ ΤΟΥ 20ΟΥ ΑΙΩΝΑ ΓΕΩΡΓΙΟΣ Δ. ΠΑΠΑΔΗΜΗΤΡΙΟΥ Ομότιμος Καθηγητής Ε. Μ. Πολυτεχνείου 1.
Εισαγωγή
Στην περιοχή Δάρδεζα (ή Ντάρντεζα) της Λαυρεωτικής, πλησίον της Κερατέας, σώζονται υπολείμματα συγκροτήματος φρεατοειδών καμίνων από το τέλος του 19ου έως αρχές του 20ου αιώνα. Ευρίσκονται μέσα σε ένα άλλοτε βιομηχανικό και σήμερα αγροτικό περιβάλλον, σε περιοχή με αμπέλια, ελιές και άγρια βλάστηση και παραπλεύρως κοιλάδας που διαρρέεται από ποτάμι με νερό, ζωντανό υδροβιότοπο με καλαμιές , που φιλοξενεί πουλιά και υδροχαρή φυτά. Απέχουν σε ευθεία γραμμή περί τα 300 μέτρα από την λεωφόρο Αθηνών‐Λαυρίου και η πρόσβασή τους είναι εύκολη διαμέσου αγροτικού δρόμου που διασχίζει τον χώρο τους, Σχ.1. Αποτελούν μνημείο της νεότερης βιομηχανικής ιστορίας της Ελλάδος και είναι σκόπιμο να διασωθούν.
Σχ.1. Γενική άποψη των καμίνων στην περιοχή Φοβόλες της Δάρδεζας στην Κερατέα Είναι τόσα πολλά τα μεταλλευτικά και μεταλλουργικά μνημεία της Αττικής, αρχαία και νεώτερα, ώστε η σημασία πολλών από αυτά έχει –αδίκως– υποβαθμισθεί και αγνοηθεί. Στην κατηγορία αυτή εμπίπτουν και οι κάμινοι της Δάρδεζας, για τις οποίες υπάρχουν ελάχιστες γραπτές μαρτυρίες [1]. Η πρώτη ουσιαστική περιγραφή με φωτογραφίες και 1