Καταγγελία στην UNESCO - Complaint to UNESCO

ΔΙΚΗΓΟΡΙΚΗ ΕΣΑΙΡΕΙΑ ΑΠ. ΠΑΠΑΚΩΝ΢ΣΑΝΣΙΝΟΤ – ΕΛ. ΚΟΤΣ΢ΙΜΠΟΤ – Γ. ΚΑΣΡΟΤΓΚΑΛΟ΢ ΚΑΙ ΢ΤΝΕΡΓΑΣΕ΢ ΔΙΚΗΓΟΡΙΚΟ ΓΡΑΦΕΙΟ Δρ. ΑΠΟ΢ΣΟΛΟ΢ ΠΑΠΑΚΩΝ΢ΣΑΝΣΙΝΟΤ ΚΑΙ ΢ΤΝΕΡΓΑΣΕ΢ Πατριάρχου Ιωακείμ 30-32, 10675 Αθήνα - Κολωνάκι Τηλ. 210-7222007, Fax 210-7222182 www.apapaconstantinou-lawfirm.gr AP. PAPACONSTANTINOU – EL. KOUTSIBOU – G. KATROUGALOS & ASSOCIATES LAW FIRM LAW OFFICE Dr. APOSTOLOS PAPACONSTANTINOU & ASSOCIATES 30-32 Patriarchou Ioakim str., 10675 Athens - Kolonaki Tel. 0030210-7222007, Fax 0030210-7222182 www.apapaconstantinou-lawfirm.gr

ΠΡΟ΢ UNITED NATIONS EDUCATIONAL, SCIENTIFIC AND CULTURAL ORGANIZATION (UNESCO) (Τπόςε Γεληθήο Γηεπζύληξηαο θαο IRINA BOKOVA) Κνηλ. : - ΠΡΩΘΤΠΟΤΡΓΟ ΣΖ΢ ΔΛΛΑΓΑ΢ -ΤΠΟΤΡΓΟ ΠΟΛΗΣΗ΢ΜΟΤ ΚΑΗ ΣΟΤΡΗ΢ΜΟΤ - ΔΛΛΖΝΗΚΖ ΔΘΝΗΚΖ ΔΠΗΣΡΟΠΖ ΓΗΑ ΣΖΝ UNESCO

ΚΑΣΑΓΓΔΛΗΑ ΣΟΤ ΓΖΜΟΤ ΛΑΤΡΔΩΣΗΚΖ΢, ΠΔΡΗΦΔΡΔΗΑ΢ ΑΣΣΗΚΖ΢ (ΔΛΛΑΓΑ) ΚΑΗ ΔΚΑΣΟΝΣΑΓΩΝ ΚΑΣΟΗΚΩΝ ΣΖ΢ ΛΑΤΡΔΩΣΗΚΖ΢ Γηθεγνξηθφ Γξαθείν Γξ. Απ. Παπαθσλζηαληίλνπ θαη ΢πλεξγάηεο Παηξηάξρνπ Ησαθείκ 30-32, 10675 Αζήλα - Κνισλάθη Σει. 210-7222007, Fax 210-7222182, e-mail: apapaconstantinou.law@gmail.com

1

ΔΠΗ ΣΖ΢ ΔΠΗΥΔΗΡΟΤΜΔΝΖ΢ ΚΑΣΑ΢ΣΡΟΦΖ΢ ΣΟΤ ΑΡΥΑΗΟΛΟΓΗΚΟΤ ΥΩΡΟΤ ΣΟΤ ΟΒΡΗΟΚΑ΢ΣΡΟΤ ΚΔΡΑΣΔΑ΢ Αζήλα, 28 Ηαλνπαξίνπ 2011

Αμηόηηκε θα Γεληθή Γηεπζύληξηα. Ο Γήκνο Λαπξεσηηθήο βξίζθεηαη ζηελ Αλαηνιηθή Αηηηθή (Διιάδα) θαη πεξηιακβάλεη ηηο πφιεηο Κεξαηέα θαη Λαχξην, θαζψο θαη ηνλ νηθηζκφ ηνπ Αγίνπ Κσλζηαληίλνπ (Κακάξηδα). Πξφθεηηαη, φπσο είλαη επξχηεξα γλσζηφ, γηα πεξηνρή κε ηδηαίηεξν αξραηνινγηθφ, ηζηνξηθφ θαη πνιηηηζηηθφ ελδηαθέξνλ, αθνχ ζε απηήλ πεξηιακβάλεηαη ζύκπιεγκα αξραηνινγηθώλ ρώξσλ, κεηαμύ ησλ νπνίσλ είλαη νη αξραηνινγηθνί ρώξνη ηνπ ΢νπλίνπ θαη ηνπ Οβξηνθάζηξνπ Κεξαηέαο. Ζ πεξηνρή ηεο Λαπξεσηηθήο ήηαλ ηδηαίηεξα γλσζηή θαηά ηελ αξραηφηεηα ιφγσ ηδίσο ηνπ πινχζηνπ ζε κεηαιιεχκαηα αξγχξνπ, κνιχβδνπ, ζηδήξνπ, ραιθνχ θ.ά. ππεδάθνπο, ε αμηνπνίεζε ησλ νπνίσλ θαηέζηεζε ηελ Αξραία Αζήλα θπξίαξρε θαη ηεο επέηξεςε λα θπξηαξρήζεη ζην Αηγαίν. Οξηνζεηείηαη απφ ηνλ Τκεηηφ ζηα δπηηθά, ηε Μεξέληα ζηα βφξεηα θαη ην ΢αξσληθφ θφιπν απφ ηα λνηηναλαηνιηθά, ελψ πεξηιακβάλεη ηνπο βξαρψδεηο φγθνπο ηνπ Οιχκπνπ θαη ηνπ Λαπξίνπ, θαζψο θαη ην αθξσηήξη ηνπ ΢νπλίνπ, κε ηνλ εμαηξεηηθήο ηζηνξηθήο ζεκαζίαο Ναφ ηνπ Πνζεηδψλνο. Δλφςεη ησλ αλσηέξσ ηδηαίηεξσλ πνιηηηζηηθψλ θαη ηζηνξηθψλ ραξαθηεξηζηηθψλ ηεο, ε πεξηνρή ηεο Λαπξεσηηθήο θεξχρζεθε κε ηελ Απόθαζε Α1/Φ02/30896/1243/11.07.1980 ηνπ Τπνπξγνύ Πνιηηηζκνύ («Πεξί θεξχμεσο ηεο πεξηνρήο Λαπξεσηηθήο, σο Αξραηνινγηθνχ Υψξνπ, Γηθεγνξηθφ Γξαθείν Γξ. Απ. Παπαθσλζηαληίλνπ θαη ΢πλεξγάηεο Παηξηάξρνπ Ησαθείκ 30-32, 10675 Αζήλα - Κνισλάθη Σει. 210-7222007, Fax 210-7222182, e-mail: apapaconstantinou.law@gmail.com

2

ηζηνξηθνχ ηφπνπ θαη ηνπίνπ ηδηαηηέξνπ θπζηθνχ θάιινπο») (Φ.Δ.Κ. η. Β΄, αξηζκ. 852/03.09.1980) «απφ ηελ Αλάβπζζν έσο ηνλ θφιπν Γαζθαιεηνχ Κεξαηέαο πξνο Βνξξά θαη έσο ην ΢νχλην θαη ην Λαχξην πξνο Νφην, σο Αξραηνινγηθόο ρώξνο, ηζηνξηθό ηνπίν θαη ηνπίν ηδηαίηεξνπ θπζηθνύ θάιινπο, επεηδή: α) Ζ πεξηνρή απηή πεξηιακβάλεη ζεκαληηθφηαηα αξραία εξείπηα θαη εθηεηακέλεο αξραίεο κεηαιιεπηηθέο εγθαηαζηάζεηο, φπσο ι.ρ. κεγάια

ζπγθξνηήκαηα

εξγαζηεξίσλ

εκπινπηηζκνχ

αξγπξνχρνπ

κεηαιιεχκαηνο, β) εθηφο απφ ηα γλσζηά αξραία εξείπηα, πνπ εθηείλνληαη ζε φιε ηε ρεξζφλεζν ηεο Λαπξεσηηθήο θαη πνπ δελ έρνπλ αθφκε εξεπλεζεί, πεξηιακβάλνληαη θαη γλσζηνί Αξραηνινγηθνί ρψξνη…». ΢εκεηψλεηαη φηη ε αλσηέξσ Τπνπξγηθή Απφθαζε εμεδφζε, φπσο πξνθχπηεη απφ ην πξννίκηφ ηεο, κε έξεηζκα ηηο δηαηάμεηο ηνπ θ.λ. 5351/1932 «Πεξί Αξραηνηήησλ» θαη θαηφπηλ ηεο από 14.05.1980 Γλσκνδόηεζεο ηνπ Σνπηθνύ ΢πκβνπιίνπ Μλεκείσλ Αηηηθήο θαη Νήζσλ. Δμάιινπ,

κε

ηελ

Απόθαζε

ηνπ

Τπνπξγνύ

Πνιηηηζκνύ

ΤΠΠΟ/ΑΡΥ/Α1/ Φ02/61126/3407/14.12.1995 («Θεζκνζέηεζε Εσλψλ Α΄ απνιχηνπ πξνζηαζίαο, αδφκεησλ ζε πεξηνρέο ηεο Λαπξεσηηθήο ρεξζνλήζνπ, ζην ιφθν “Οβξηφθαζηξν” Κεξαηέαο…») (Φ.Δ.Κ. η. Β΄, αξηζκ. 1070/29.12.1995), νξίζηεθε σο «ΕΩΝΖ Α2» ε πεξηνρή ζηε ζέζε «Οβξηόθαζηξν» Κεξαηέαο, ε νπνία εληάζζεηαη ζηνλ ππξήλα ηεο θαηά ηα αλσηέξσ ραξαθηεξηζκέλεο σο «Αξραηνινγηθνχ ρψξνπ, ηζηνξηθνχ ηνπίνπ θαη ηνπίνπ ηδηαίηεξνπ θπζηθνχ θάιινπο» πεξηνρή ηεο Λαπξεσηηθήο. ΢ηελ σο άλσ πεξηνρή ηνπ Οβξηνθάζηξνπ Κεξαηέαο βξίζθεηαη ν νκώλπκνο ιόθνο, φπνπ, ζχκθσλα κε ηελ αλσηέξσ Τπνπξγηθή Απφθαζε, «ζώδεηαη ζε θαιή θαηάζηαζε νρπξσκέλνο νηθηζκόο ειιεληζηηθώλ ρξόλσλ». ΢χκθσλα κε ηελ ελ ιφγσ Απφθαζε ε ζεζκνζέηεζε ησλ αλσηέξσ Εσλώλ Α΄ απνιύηνπ πξνζηαζίαο πξαγκαηνπνηείηαη «γηα ιόγνπο πξνζηαζίαο ηνπ ζεκαληηθόηαηνπ θεξπγκέλνπ αξραηνινγηθνύ ρώξνπ ηεο Λαπξεσηηθήο Υεξζνλήζνπ, θαζώο θαη ησλ αξραηνινγηθώλ Γηθεγνξηθφ Γξαθείν Γξ. Απ. Παπαθσλζηαληίλνπ θαη ΢πλεξγάηεο Παηξηάξρνπ Ησαθείκ 30-32, 10675 Αζήλα - Κνισλάθη Σει. 210-7222007, Fax 210-7222182, e-mail: apapaconstantinou.law@gmail.com

3

ρώξσλ ζηηο πεξηνρέο “Οβξηόθαζηξν” Κεξαηέαο… θαη ζηε λήζν Παηξόθινπ Ννκνύ Αηηηθήο…». Αθφκε, ζηελ Απφθαζε νξίδεηαη φηη ζηε Εώλε Α΄ «απαγνξεχνληαη νπνηαδήπνηε αιινίσζε ηνπ εδάθνπο, ε δφκεζε, θαζψο θαη νπνηαδήπνηε θαηαζθεπή, γηα ηελ νπνία απαηηείηαη ή δελ απαηηείηαη ε έγθξηζε ηεο αξκφδηαο πνιενδνκηθήο αξρήο. Απφ ηελ απαγφξεπζε απηή ησλ λέσλ θαηαζθεπψλ εμαηξείηαη κφλν ε δπλαηφηεηα ηνπνζέηεζεο ειαρίζησλ μχιηλσλ θπιαθίσλ ηνπ Τπνπξγείνπ Πνιηηηζκνχ ή ηνπ Τπνπξγείνπ Γεσξγίαο, εθφζνλ ελδερνκέλσο θξηζνχλ απνιχησο αλαγθαία… Όπνπ ππάξρνπλ δαζηθέο εθηάζεηο, απηέο ζα δηαηεξήζνπλ ην δαζηθφ ραξαθηήξα ηνπο. Οη αλαδαζψζεηο, θαζψο θαη θάζε ζπλαθέο κε ηελ πξνζηαζία ησλ δαζψλ έξγν, πάληνηε ζχκθσλα κε ην ζρεηηθφ πξφγξακκα θαη ηελ έγθξηζε ηνπ αξκφδηνπ Τπνπξγείνπ Γεσξγίαο, επηηξέπνληαη κφλν εθφζνλ έρνπλ ηε πξνεγνχκελε έγθξηζε θαη ηελ επίβιεςε ησλ δχν ζπλαξκφδησλ Δθνξεηψλ Αξραηνηήησλ… Απαγνξεχεηαη ε δηάλνημε λέσλ νδψλ…». Δπηζεκαίλεηαη φηη ε αλσηέξσ Τπνπξγηθή Απφθαζε εθδφζεθε, φπσο πξνθχπηεη απφ ην πξννίκηφ ηεο (ζεκ. 6), θαηφπηλ ηεο ππ’ αξηζκ.

27/18.07.1995

(νκόθσλεο)

Γλσκνδόηεζεο

ηνπ

Κεληξηθνύ

Αξραηνινγηθνύ ΢πκβνπιίνπ (Κ.Α.΢.). ΢χκθσλα κε ηελ ελ ιφγσ Γλσκνδφηεζε, ε νπνία βαζίζζεθε «ζε ζεηξά απηνςηψλ» Αξραηνιφγσλ ηεο Β΄ ΔΚΠΑ, ε ζεζκνζέηεζε ησλ πξναλαθεξφκελσλ Εσλψλ πξνζηαζίαο πξνηάζεθε γηα ηελ απνηειεζκαηηθφηεξε πξνζηαζία ηεο Λαπξεσηηθήο, ελφςεη ηδίσο ηνπ γεγνλφηνο φηη «ηα ηειεπηαία ρξφληα παξαηεξήζεθε εθηεηακέλε δξαζηεξηφηεηα εθρεξζψζεσλ, παξάλνκεο θαηάηκεζεο γεο θαη απζαίξεηεο νηθνδφκεζεο κε απνηέιεζκα λα έρνπλ δεκηνπξγεζεί νιφθιεξνη νηθηζκνί απζαηξέησλ». Δηδηθά γηα ηελ πεξηνρή ηνπ «Οβξηνθάζηξνπ» Κεξαηέαο, αλαθέξνληαη ηα εμήο: «΢ηελ θνξπθή ηνπ ιόθνπ ζώδεηαη ζε θαιή θαηάζηαζε νρπξσκέλνο νηθηζκόο Γηθεγνξηθφ Γξαθείν Γξ. Απ. Παπαθσλζηαληίλνπ θαη ΢πλεξγάηεο Παηξηάξρνπ Ησαθείκ 30-32, 10675 Αζήλα - Κνισλάθη Σει. 210-7222007, Fax 210-7222182, e-mail: apapaconstantinou.law@gmail.com

4

ειιεληζηηθώλ ρξόλσλ. Πξφθεηηαη γηα αγξνηηθή έθηαζε κε ακπέιηα θαη ειηέο. Γελ ππάξρνπλ νηθνδνκέο πιελ ειαρίζησλ εμαηξέζεσλ». Α.

ΣΟ

Η΢ΣΟΡΗΚΟ

ΣΖ΢

ΔΠΗΥΔΗΡΟΤΜΔΝΖ΢

ΔΓΚΑΣΑ΢ΣΑ΢Ζ΢ ΣΟΤ Υ.Τ.Σ.Α. ΢ΣΟΝ ΑΡΥΑΗΟΛΟΓΗΚΟ ΥΩΡΟ Παξά ηα σο άλσ ηζηνξηθά θαη πνιηηηζηηθά ραξαθηεξηζηηθά ηεο πεξηνρήο, ηνλ Γεθέκβξην ηνπ έηνπο 1995 πξνηάζεθε απφ ηνλ Δληαίν ΢χλδεζκν Γήκσλ θαη Κνηλνηήησλ Ννκνχ Αηηηθήο (Δ΢ΓΚΝΑ), ν νπνίνο είλαη ν αξκφδηνο θνξέαο γηα ηε δηαρείξηζε ησλ απνξξηκκάησλ ζηελ Αηηηθή, ε πεξηνρή ηνπ Οβξηνθάζηξνπ Κεξαηέαο γηα ηελ εγθαηάζηαζε θαη ιεηηνπξγία ελόο από ηνπο κεγαιύηεξνπο Υώξνπο Τγεηνλνκηθήο Σαθήο Απνξξηκκάησλ (Υ.Τ.Σ.Α.) ζηελ Αηηηθή (!). Ζ πξνηαζείζα θαηά ηα αλσηέξσ έθηαζε βξίζθεηαη ελ κέξεη εληόο θαη ελ κέξεη αθξηβώο δίπια απφ ηελ ραξαθηεξηζκέλε κε ηελ πξναλαθεξφκελε Τπνπξγηθή Απφθαζε σο «ΕΩΝΖ Α΄ απνιχηνπ πξνζηαζίαο» πεξηνρή θαη ζε άκεζε νπηηθή επαθή κε ηνλ αξραηνινγηθό ρώξν ηνπ νρπξσκέλνπ νηθηζκνύ ησλ ειιεληζηηθώλ ρξόλσλ, ηνλ νπνίν ζεκεησηένλ, επηζθέπηνληαη θάζε ρξφλν εθαηνληάδεο έιιελεο θαη αιινδαπνί. Καηφπηλ ηνχηνπ, ε αξκφδηα Β΄ Δθνξεία Πξντζηνξηθώλ θαη Κιαζζηθώλ

Αξραηνηήησλ

απνθαίλεηαη

κε

ην

έγγξαθφ

ηεο

2676/06.06.1996, πνπ ππνγξάθεηαη απφ ηνλ Πξντζηάκελφ ηεο, φηη «ε πεξηνρή πνπ πξνηείλεηαη σο ρψξνο πγεηνλνκηθήο ηαθήο απνξξηκκάησλ βξίζθεηαη ζε άκεζε επαθή κε ηνλ ιφθν Οβξηφθαζηξν γηα ηνλ νπνίν έρεη θαζνξηζηεί δψλε απνιχηνπ πξνζηαζίαο Α΄ (ΦΔΚ 1070/Β/95). ΢ηελ θνξπθή ηνπ ιφθνπ δηαηεξείηαη έλαο νρπξσκέλνο νηθηζκφο ησλ ειιεληζηηθψλ ρξφλσλ, ηδηαίηεξα ελδηαθέξσλ γηα ηελ ηζηνξία ηεο πεξηνρήο. Δπίζεο ζηελ έθηαζε ηνπ πξνηεηλφκελνπ ρψξνπ πγεηνλνκηθήο ηαθήο ππάξρεη έλα αξραίν κεηαιιείν (Μαξίλνο – Petraschek, Λαχξην, Υάξηεο) ζηνέο θαη θξέαηα. Όιε ε έθηαζε βξίζθεηαη κέζα ζηα φξηα ηεο πεξηνρήο πνπ έρεη θεξπρηεί Γηθεγνξηθφ Γξαθείν Γξ. Απ. Παπαθσλζηαληίλνπ θαη ΢πλεξγάηεο Παηξηάξρνπ Ησαθείκ 30-32, 10675 Αζήλα - Κνισλάθη Σει. 210-7222007, Fax 210-7222182, e-mail: apapaconstantinou.law@gmail.com

5

αξραηνινγηθφο ρψξνο θαη ηνπίν ηδηαηηέξνπ θπζηθνχ θάιινπο (Λαπξεσηηθή). Ζ δεκηνπξγία ζηελ πεξηνρή απηή κηαο εγθαηάζηαζεο πνπ ζα αιινηώζεη ξηδηθά ηνλ ρώξν, ζε επαθή κάιηζηα κε ηε δώλε Α΄ έξρεηαη ζε αληίζεζε κε ηελ πξνζηαζία ησλ αξραηνηήησλ πνπ κπνξνύλ λα αμηνπνηεζνύλ κε ηε δεκηνπξγία πξόζβαζεο ζηνλ αξραίν νηθηζκό. ΢εκεηψλνπκε φηη ηνλ αξραίν νηθηζκφ επηζθέπηνληαη έιιελεο θαη μέλνη επηζηήκνλεο θαη είλαη γλσζηφο ζηε δηεζλή βηβιηνγξαθία. Δπεηδή ε πεξηνρή είλαη θεξπγκέλε θαη σο ηνπίν ηδηαηηέξνπ θπζηθνχ θάιινπο ζα πξέπεη λα δεηεζνχλ θαη νη απφςεηο ηνπ αξκφδηνπ Σκήκαηνο ηνπ Τ.ΠΔ.ΥΩ.Γ.Δ., δεδνκέλνπ κάιηζηα φηη ην ηνπίν ζηνλ ζπγθεθξηκέλν ρψξν παξνπζηάδεη επίζεο ηδηαίηεξν ελδηαθέξνλ». ΢ηε ζπλέρεηα, ε ίδηα σο άλσ Τπεξεζία εμέδσζε ην έγγξαθφ ηεο 1127/05.03.1997, πνπ ππνγξάθεηαη, επίζεο, απφ ηνλ Πξντζηάκελφ ηεο, ζηελ νπνία γλσζηνπνηείηαη φηη «εθόζνλ ππνβιεζεί από ηνπο αξκόδηνπο δεκόζηνπο θνξείο αίηεκα γηα ηελ εγθαηάζηαζε Υ.Τ.Σ.Α. ζην Οβξηόθαζηξν Κεξαηέαο, ην ζέκα ζα δηαβηβαζηεί ζην Κεληξηθό Αξραηνινγηθό ΢πκβνύιην, ην νπνίν είλαη αξκόδην λα απνθαζίζεη γηα εγθαηαζηάζεηο κέζα ή γύξσ από ηηο δώλεο Α΄ ησλ αξραηνινγηθώλ ρώξσλ». Δμάιινπ, ιίγεο εκέξεο κεηά, ην ίδην φξγαλν (Πξντζηάκελνο ηεο Β΄ Δθνξείαο Πξντζηνξηθψλ θαη Κιαζζηθψλ Αξραηνηήησλ) πιεξνθνξεί, κε ην έγγξαθφ ηνπ 1867/17.04.1997, ζρεηηθψο ην Τ.ΠΔ.ΥΩ.Γ.Δ.: «Ζ ζέζε πνπ πξνηείλεηαη γηα ηε ρσξνζέηεζε Ο.Δ.Γ.Α. ζπκπίπηεη ελ κέξεη ή βξίζθεηαη δίπια ζηελ αδόκεηε δώλε Α΄ ηνπ αξραηνινγηθνύ ρώξνπ Οβξηόθαζηξν Κεξαηέαο (ΦΔΚ 1070/Β/29.12.1995). ΢ηελ θνξπθή ηνπ ιόθνπ ζώδεηαη εθηεηακέλνο αξραίνο νρπξσκέλνο νηθηζκόο θαη ζηελ γύξσ πεξηνρή αξραία κεηαιιεπηηθά θξέαηα θαη ζηνέο εμνξύμεσο θαζώο θαη λεώηεξεο κεηαιιεπηηθέο εγθαηαζηάζεηο. Γηα ηνπο ιόγνπο

Γηθεγνξηθφ Γξαθείν Γξ. Απ. Παπαθσλζηαληίλνπ θαη ΢πλεξγάηεο Παηξηάξρνπ Ησαθείκ 30-32, 10675 Αζήλα - Κνισλάθη Σει. 210-7222007, Fax 210-7222182, e-mail: apapaconstantinou.law@gmail.com

6

απηνύο ε Τπεξεζία καο δελ ζπκθσλεί κε ηε ρσξνζέηεζε ησλ εγθαηαζηάζεσλ ζηε ζέζε απηή». Σνλ Ηνχιην ηνπ έηνπο 2003, δεκνζηεχζεθε ν λ. 3164/2003 «Μεηξψα Μειεηεηψλ, αλάζεζε θαη εθπφλεζε κειεηψλ θαη παξνρή ππεξεζηψλ θαη άιιεο δηαηάμεηο» (ΦΔΚ η. Β΄ αξηζκ. 176/02.07.2003). Σν άξζξν 33 πξνβιέπεη: «1. Οινθιεξψλεηαη ν Πεξηθεξεηαθφο ΢ρεδηαζκφο Γηαρείξηζεο ζηεξεψλ απνβιήησλ ηεο Πεξηθέξεηαο Αηηηθήο κε ηελ έγθξηζε σο θαηάιιεισλ, ζέζεσλ γηα εγθαηαζηάζεηο νινθιεξσκέλεο δηαρείξηζεο απνβιήησλ, ζχκθσλα κε ηνπο φξνπο θαη ηα θξηηήξηα θαηαιιειφηεηαο πνπ πξνβιέπνληαη απφ ηηο δηαηάμεηο ηεο ππ` αξηζ. 114218/1997 θνηλήο ππνπξγηθήο απφθαζεο (ΦΔΚ 1016 Β), σο εμήο: Α. Βφξεηα Αλαηνιηθή Αηηηθή: α) ζέζε "Μαχξν Βνπλφ" Γξακκαηηθνχ β) ζέζε "Σξχπεο" Πνιπδελδξίνπ Β. Νόηηα Αλαηνιηθή Αηηηθή: α) ζέζε "Βξαγόλη" Κεξαηέαο Λαπξεσηηθήο β) ζέζε "Λαηνκείν Κπξηαθνύ" Κξσπίαο…

3. Γηα ηελ πξαγκαηνπνίεζε θάζε έξγνπ ή δξαζηεξηφηεηαο πνπ αθνξά ηε δηαρείξηζε απνβιήησλ ζηηο ζέζεηο ησλ πξνεγνχκελσλ παξαγξάθσλ, απαηηείηαη ε ηήξεζε ηεο δηαδηθαζίαο πνπ πξνβιέπεηαη ζην άξζξν 4 παξ. 2 ηνπ λ. 1650/1986. Ζ έγθξηζε ησλ πεξηβαιινληηθψλ φξσλ δηελεξγείηαη κε θνηλή απφθαζε ησλ Τπνπξγψλ Πεξηβάιινληνο, Υσξνηαμίαο θαη Γεκφζησλ Έξγσλ, Δζσηεξηθψλ, Γεκφζηαο Γηνίθεζεο θαη Απνθέληξσζεο, Πνιηηηζκνχ, Γεσξγίαο θαη Τγείαο θαη Πξφλνηαο θαη επέρεη ζέζε έγθξηζεο θαηά ηηο δηαηάμεηο ησλ άξζξσλ 45 θαη 58 ηνπ λ. 998/1979, θαζψο θαη έγθξηζεο θαηά ηηο δηαηάμεηο ηνπ άξζξνπ 10 ηνπ λ. 3028/2002…

7. Σα έξγα θαη νη εγθαηαζηάζεηο δηαρείξηζεο θαη δηάζεζεο απνβιήησλ ζεσξνχληαη, γηα θάζε έλλνκε ζπλέπεηα, έξγα ππνδνκήο ηδηαίηεξεο Γηθεγνξηθφ Γξαθείν Γξ. Απ. Παπαθσλζηαληίλνπ θαη ΢πλεξγάηεο Παηξηάξρνπ Ησαθείκ 30-32, 10675 Αζήλα - Κνισλάθη Σει. 210-7222007, Fax 210-7222182, e-mail: apapaconstantinou.law@gmail.com

7

ζεκαζίαο. Δπηηξέπεηαη ε αλαγθαζηηθή απαιινηξίσζε αθηλήησλ ή ε ζχζηαζε επ` απηψλ εκπξαγκάησλ δηθαησκάησλ γηα ηελ εθηέιεζε ησλ έξγσλ θαη ησλ εγθαηαζηάζεσλ ηνπ πξνεγνχκελνπ εδαθίνπ. Ο ζθνπφο απηψλ ησλ αλαγθαζηηθψλ απαιινηξηψζεσλ ζεσξείηαη δεκφζηαο σθέιεηαο, ραξαθηεξίδνληαη θαηεπείγνπζεο θαη κείδνλνο ζεκαζίαο θαη θεξχζζνληαη κε απφθαζε ηνπ Γεληθνχ Γξακκαηέα ηεο νηθείαο Πεξηθέξεηαο ππέξ ηνπ θνξέα δηαρείξηζεο απνβιήησλ ή ππέξ ηνπ Γεκνζίνπ θαη κε δαπάλε ηνπ ππέξ νπ ε απαιινηξίσζε ή άιινπ πξνζψπνπ πνπ νξίδεηαη κε ηελ πξάμε θήξπμεο. Οη δηαηάμεηο ησλ παξαγξάθσλ 2, 5, 6, 8, 9, 10, 11, 12 ηνπ άξζξνπ 6, ησλ παξαγξάθσλ 1, 2, 4, 5, 6, 7, 8 θαη 9 ηνπ άξζξνπ 7, ησλ παξαγξάθσλ 1 θαη 2 ηνπ άξζξνπ 8 θαη ησλ άξζξσλ 9, 10, 11, 12 θαη 13 ηνπ λ. 2730/1999, φπσο ηζρχνπλ θάζε θνξά, εθαξκφδνληαη αλαιφγσο θαη ζηηο αλαγθαζηηθέο απαιινηξηψζεηο

αθηλήησλ

πνπ

θεξχζζνληαη

θαη`

εθαξκνγή

ηεο

παξαγξάθνπ απηήο». Σν ίδην έηνο, θαηά ην νπνίν εθδφζεθε ν αλσηέξσ λφκνο (2003), ν ίδηνο Πξντζηάκελνο ηεο Β΄ Δθνξείαο Πξντζηνξηθψλ θαη Κιαζζηθψλ Αξραηνηήησλ «κεηαβάιιεη», νπζησδψο θαη παξαδφμσο, ζε ζρέζε κε ηηο πξναλαθεξφκελεο ζαθείο ζέζεηο ηνπ, άπνςε, γλσζηνπνηψληαο, κε ην έγγξαθφ ηνπ 7095/03.10.2003, πξνο ην Τπνπξγείν Πνιηηηζκνχ ηα θάησζη: «Ζ πξνηεηλφκελε σο επηθξαηέζηεξε γηα ηελ εγθαηάζηαζε Ο.Δ.Γ.Α., ζέζε Βξαγφλη Κεξαηέαο, βξίζθεηαη κέζα ζηα φξηα ηνπ αξραηνινγηθνχ ρψξνπ Λαπξεσηηθήο (ΦΔΚ 352/Β/03.09.1980). Σα φξηα πξνζηαζίαο ηεο εγθαηάζηαζεο βξίζθνληαη πεξίπνπ 300 κ. λφηηα ησλ νξίσλ ηεο αδφκεηεο δψλεο πξνζηαζίαο (Α΄) ηνπ ιφθνπ “Οβξηφθαζηξν” (ΦΔΚ 1070/Β/29.12.1995). Καη’ αξράο –θαη φπσο πξνθχπηεη απφ ηε κειέηε- δελ δεκηνπξγείηαη πξφβιεκα απφ ηελ εγθαηάζηαζε δηαρείξηζεο απνβιήησλ γηα ηνλ αξραηνινγηθφ ρψξν, ν νπνίνο είλαη νρπξσκέλνο νηθηζκφο ζηελ θνξπθή

Γηθεγνξηθφ Γξαθείν Γξ. Απ. Παπαθσλζηαληίλνπ θαη ΢πλεξγάηεο Παηξηάξρνπ Ησαθείκ 30-32, 10675 Αζήλα - Κνισλάθη Σει. 210-7222007, Fax 210-7222182, e-mail: apapaconstantinou.law@gmail.com

8

ηνπ ιφγνπ Οβξηφθαζηξν, νπφηε δελ ππάξρεη αληίξξεζε γηα ηελ έγθξηζή ηεο…». ΢ηε ζπλέρεηα, εθδφζεθε ε ππ’ αξηζκ. 136946/03.12.2003 Κ.Τ.Α. «Έγθξηζε πεξηβαιινληηθψλ φξσλ ηνπ έξγνπ “Οινθιεξσκέλε Δγθαηάζηαζε Γηαρείξηζεο Απνβιήησλ (Ο.Δ.Γ.Α.) Ννηηναλαηνιηθήο Αηηηθήο ζηε ζέζε Βξαγφλη Κεξαηέαο - Λαπξεσηηθήο”». Με απηήλ εγθξίλνληαη νη πεξηβαιινληηθνί φξνη ηνπ ππφςε έξγνπ, ην νπνίν πεξηιακβάλεη, εθηφο ησλ άιισλ, έλαλ απφ ηνπο κεγαιχηεξνπο Υ.Τ.Σ.Α. ηεο Αηηηθήο. ΢πγθεθξηκέλα, ζχκθσλα κε ηελ αλσηέξσ πξάμε, ην έξγν ζα εθηείλεηαη ζε γήπεδν επηθαλείαο 540 ζηξ. θαη ζα πεξηιακβάλεη: α) Κέληξν Γηαινγήο Αλαθπθιψζηκσλ Τιηθψλ, δπλακηθφηεηαο 72.500 ηφλσλ θαη` έηνο θαη επηθάλεηαο 5 ζηξ., β) Μνλάδα Κνκπνζηνπνίεζεο, δπλακηθφηεηαο 40.000 ηφλσλ θαη` έηνο θαη επηθάλεηαο 40 ζηξ., γ) Μνλάδα Πξνεπεμεξγαζίαο (Βηνινγηθήο Ξήξαλζεο), δπλακηθφηεηαο 127.500 ηφλσλ, θαη` έηνο θαη επηθάλεηαο 40 ζηξ., δ) Υώξν Τγεηνλνκηθήο Σαθήο Απνξξηκκάησλ ή θαη Τπνιεηκκάησλ (Υ.Τ.Σ.Α. ή Υ.Τ.Σ.Τ.), δπλακηθόηεηαο 127.500 ηόλσλ θαη` έηνο, ζπλνιηθήο ρσξεηηθφηεηαο 4,2 εθαη. θπβ. κέηξα, δηάξθεηαο 20 εηψλ θαη επηθάλεηαο 170 ζηξ. θαη ε) Έξγα Τπνδνκήο (Οδφ πξνζπειάζεσο ζηηο εγθαηαζηάζεηο θ.ιπ.). Σα κέηξα πξνζηαζίαο πνπ ιακβάλνληαη γηα ηνλ ππφςε αξραηνινγηθφ ρψξν ηνπ Οβξηνθάζηξνπ εμαληινχληαη ζηνλ ππ’ αξηζκ. 23 πεξηβαιινληηθφ φξν, ζχκθσλα κε ηνλ νπνίν: «α) Δπεηδή ε πξνηεηλφκελε εγθαηάζηαζε δηαρείξηζεο απνβιήησλ βξίζθεηαη κέζα ζηα φξηα ηνπ θεξπγκέλνπ Αξραηνινγηθνχ Υψξνπ ηεο Λαπξεσηηθήο (ΦΔΚ 352/Β/03.09.1980), ζα πξνεγεζεί απηνςία ηεο Β΄ ΔΚΠΑ ζην ρψξν. ΢ε πεξίπησζε εληνπηζκνχ αξραηνηήησλ, ζα δηελεξγεζεί αλαζθαθηθή έξεπλα, απφ ηα απνηειέζκαηα ηεο νπνίαο ζα εμαξηεζεί ε πεξαηηέξσ ζπλέρηζε ησλ εξγαζηψλ θαηφπηλ γλσκνδφηεζεο ησλ αξκνδίσλ νξγάλσλ ηνπ ΤΠ.ΠΟ. β) Πξηλ ηελ έλαξμε ηεο θαηαζθεπήο ηνπ έξγνπ, ζα Γηθεγνξηθφ Γξαθείν Γξ. Απ. Παπαθσλζηαληίλνπ θαη ΢πλεξγάηεο Παηξηάξρνπ Ησαθείκ 30-32, 10675 Αζήλα - Κνισλάθη Σει. 210-7222007, Fax 210-7222182, e-mail: apapaconstantinou.law@gmail.com

9

εηδνπνηεζνχλ εγγξάθσο νη ζπλαξκφδηεο Αξραηνινγηθέο Τπεξεζίεο (Β΄ ΔΚΠΑ – 1ε ΔΒΑ) θαη νη εξγαζίεο γηα ηελ θαηαζθεπή ηνπ έξγνπ ζα γίλνληαη ππφ ηελ επνπηεία ησλ θαζ’ χιελ αξκνδίσλ Δθνξεηψλ Αξραηνηήησλ θαη ζχκθσλα κε ηηο ππνδείμεηο ηνπο. Ζ δαπάλε γηα ηελ παξαθνινχζεζε ησλ εξγαζηψλ, ηελ πξφζιεςε ηνπ αλαγθαίνπ πξνζσπηθνχ θαη γηα ηηο απαηηνχκελεο αλαζθαθηθέο εξγαζίεο ζα βαξχλεη ηνλ πξνυπνινγηζκφ ηνπ έξγνπ, ζχκθσλα κε ην άξζξν 37 παξ. 6 ηνπ λ. 3028/20902». Δπηζεκαίλεηαη φηη νπδεκία αλαθνξά πξαγκαηνπνηείηαη ζηελ αλσηέξσ πξάμεο έγθξηζεο πεξηβαιινληηθψλ φξσλ, νχηε ζπλεθηηκάηαη γηα ηελ πξφβιεςε ηνπ ζρεηηθνχ φξνπ αξηζκ. 23, ε Απφθαζε ηνπ Τπνπξγνχ Πνιηηηζκνχ

ΤΠΠΟ/ΑΡΥ/Α1/Φ02/61126/3407/14.12.1995

(«Θεζκνζέηεζε Εσλψλ Α απνιχηνπ πξνζηαζίαο, αδφκεησλ ζε πεξηνρέο ηεο Λαπξεσηηθήο ρεξζνλήζνπ, ζην ιφθν “Οβξηφθαζηξν” Κεξαηέαο…») (Φ.Δ.Κ. η. Β΄, αξηζκ. 1070/29.12.1995), κε ηελ νπνία νξίζηεθε, φπσο ζεκεηψζεθε, σο «ΕΩΝΖ Α2» πεξηνρή ζηε ζέζε «Οβξηφθαζηξν» Κεξαηέαο, ζηελ νπνία πεξηιακβάλεηαη ν νκψλπκνο ιφθνο, φπνπ, ζχκθσλα κε ηελ αλσηέξσ Τπνπξγηθή Απφθαζε, «ζψδεηαη ζε θαιή θαηάζηαζε νρπξσκέλνο νηθηζκφο ειιεληζηηθψλ ρξφλσλ». Ζ Εψλε Α΄ βξίζθεηαη, φπσο πξνθχπηεη θαη απφ ηα αλσηέξσ έγγξαθα ηεο Β΄ Δθνξείαο Πξντζηνξηθψλ θαη Κιαζζηθψλ Αξραηνηήησλ, πιεζίνλ θαη ελ κέξεη εληφο ηνπ ρψξνπ φπνπ πξνβιέπεηαη, θαηά ηα αλσηέξσ, λα ιεηηνπξγήζεη ν Υ.Τ.Σ.Α. Αμίδεη λα ζεκεησζεί φηη ην ΢επηέκβξην ηνπ έηνπο 2008 θαη ιίγν πξηλ εθπλεχζεη ε ηζρχο ησλ αλσηέξσ πεξηβαιινληηθψλ φξσλ, ε 1ε Δθνξεία Βπδαληηλώλ Αξραηνηήησλ ηνπ Τπνπξγείνπ Πνιηηηζκνύ απνθάλζεθε κε ην ππ’ αξηζκ. 6020.01.09.2008 έγγξαθφ ηεο, ην νπνίν ππνγξάθεηαη απφ ηελ Πξντζηακέλε ηεο ελ ιφγσ Τπεξεζίαο: «Ζ πεξηνρή ρσξνζέηεζεο ηνπ έξγνπ ΥΤΣΑ εκπίπηεη ζηελ πξνζηαζία ηεο επξείαο Γηθεγνξηθφ Γξαθείν Γξ. Απ. Παπαθσλζηαληίλνπ θαη ΢πλεξγάηεο Παηξηάξρνπ Ησαθείκ 30-32, 10675 Αζήλα - Κνισλάθη Σει. 210-7222007, Fax 210-7222182, e-mail: apapaconstantinou.law@gmail.com

10

θήξπμεο ηεο ρεξζνλήζνπ Λαπξεσηηθήο (αξραηνινγηθφο θαη ηζηνξηθφο ηφπνο θαη ηνπίν ηδηαηηέξνπ θπζηθνχ θάιινπο: ΦΔΚ 852/Β/03.09.1980). ΢πγρξφλσο, ε ζέζε “Βξαγφλη” βξίζθεηαη ζε κηθξή απφζηαζε (πεξί ηα 300 κέηξα) θαη άκεζε γεηηλίαζε θαη νπηηθή επαθή κε ηνλ αξραηνινγηθό ρώξν ηνπ ιόθνπ ηνπ Οβξηόθαζηξνπ (δψλε Α΄ αδφκεηε, απνιχηνπ πξνζηαζίαο, ζχκθσλα κε ην ΦΔΚ 1070/Β/29.12.1995). ΢ηελ παιαηφηεξε βηβιηνγξαθία ην Οβξηόθαζηξν αλαθέξεηαη σο νρπξσκέλνο νηθηζκόο ηεο ειιεληζηηθήο επνρήο, σζηόζν ζύκθσλα κε ηελ πην πξόζθαηε δεκνζίεπζε ηνπ Γεξκαλνύ Καζεγεηή Hans Lohman ζην πεξηνδηθό Archaologischer Anzeiger (1995), ην θάζηξν έρεη δηαπηζησκέλε νηθνδνκηθή θάζε ηεο βπδαληηλήο επνρήο. Πξόθεηηαη, ζπγθεθξηκέλα, γηα νρπξσκέλν νηθηζκό πνπ ρξνλνινγείηαη από ηα δεδνκέλα ηεο θεξακηθήο ηεο ζπζηεκαηηθήο επηθαλεηαθήο έξεπλαο, κεηαμύ 8 νπ θαη 11νπ αηώλα. Δπνκέλσο απνηειεί ζεκαληηθό κλεκείν κε ρξήζε από ηελ αξραία θαη ηε βπδαληηλή επνρή θαη σο εθ ηνύηνπ έρεη δηαρξνληθή αμία γηα ηελ ηζηνξία ηεο πεξηνρήο ηεο Λαπξεσηηθήο θαη ηδηαίηεξν ελδηαθέξνλ γηα ηελ επηζηεκνληθή έξεπλα. Δπνκέλσο, επεηδή έρνπλ αιιάμεη ηα επηζηεκνληθά δεδνκέλα ρξνλνιόγεζεο θαη εθηίκεζεο ηεο ζέζεο, ζεσξνύκε όηη ζα πξέπεη λα εμεηαζηεί πεξαηηέξσ ην ζέκα ρσξνζέηεζεο ηνπ Υ.Τ.Σ.Α. ζε άκεζε γεηηλίαζε κε ην Οβξηόθαζηξν» (ε ππνγξάκκηζε είλαη δηθή καο) ΢ηε ζπλέρεηα, παξά ηελ αλσηέξσ άπνςε ηεο σο άλσ Αξραηνινγηθήο Τπεξεζίαο εμεδφζε ε ππ’ αξηζκ. 142931/30.07.2009 Κνηλή

Απόθαζε

ησλ

Τπνπξγψλ

Δζσηεξηθψλ,

Πεξηβάιινληνο,

Υσξνηαμίαο θαη Γεκνζίσλ Έξγσλ, Τγείαο θαη Κνηλσληθήο Αιιειεγγχεο, Αγξνηηθήο Αλάπηπμεο θαη Σξνθίκσλ θαη Πνιηηηζκνχ, κε ηελ νπνία απνθαζίζηεθε ε παξάηαζε ηεο ρξνληθήο δηάξθεηαο ηζρύνο ησλ πεξηβαιινληηθώλ όξσλ ηνπ αλσηέξσ έξγνπ έσο ηελ 30.10.2013. Σελ Γηθεγνξηθφ Γξαθείν Γξ. Απ. Παπαθσλζηαληίλνπ θαη ΢πλεξγάηεο Παηξηάξρνπ Ησαθείκ 30-32, 10675 Αζήλα - Κνισλάθη Σει. 210-7222007, Fax 210-7222182, e-mail: apapaconstantinou.law@gmail.com

11

ελ ιφγσ απφ 30.07.2009 Κ.Τ.Α. ν ηφηε Γήκνο Κεξαηέαο (λπλ Γήκνο Λαπξεσηηθήο) πξνζέβαιε ελψπηνλ ηνπ ΢πκβνπιίνπ ηεο Δπηθξαηείαο κε ηελ απφ 25.08.2009 αίηεζε αθπξψζεσο, ε ζπδήηεζε ηεο νπνίαο εθθξεκεί ελψπηνλ ηνπ Γηθαζηεξίνπ. Ωζηφζν, κε απφθαζε ηνπ ΢πκβνπιίνπ ηεο Δπηθξαηείαο απνξξίθζεθε ε αίηεζε αλαζηνιήο εθηειέζεσο ηεο πξάμεσο απηήο πνπ είρε αζθήζεη ν Γήκνο καο, κε απνηέιεζκα λα θαζίζηαηαη πιένλ επηηξεπηή ε άκεζε έλαξμε ησλ δηαδηθαζηψλ εθζθαθψλ (!). Ήδε ε Πεξηθέξεηα Αηηηθήο επέηξεςε, παξά ηηο αληηδξάζεηο ησλ θνξέσλ θαη ησλ θαηνίθσλ ηεο επξύηεξεο πεξηνρήο ηεο Λαπξεσηηθήο, ηελ εγθαηάζηαζε, κε ηε ζπλνδεία κεγάιεο

δύλακεο

αζηπλνκηθώλ

δπλάκεσλ,

κεραλεκάησλ

ηνπ

εξγνιάβνπ, κε ζθνπό ηελ έλαξμε εξγαζηώλ εληόο ηνπ σο άλσ θεξπγκέλνπ αξραηνινγηθνύ ρώξνπ θαη ζε κηθξή απόζηαζε από ηνλ ελ ιόγσ αξραίν νηθηζκό. Αμίδεη Αξραηνιόγσλ,

λα ν

ζεκεησζεί, νπνίνο

ηέινο,

είλαη

ην

φηη

ν

΢ύιινγνο

κεγαιχηεξν

θαη

Διιήλσλ αξραηφηεξν

επηζηεκνληθφ ζσκαηείν ηνπ Τπνπξγείνπ Πνιηηηζκνχ, κέιε ηνπ δε είλαη νη κόληκνη αξραηνιόγνη ηνπ Τπνπξγείνπ Πνιηηηζκνύ, νη νπνίνη ζηειερψλνπλ ηηο κνλάδεο ηεο Αξραηνινγηθήο Τπεξεζίαο, εμέδσζε πξφζθαηα ην ππ’ αξηζκ. πξση. 28/17.01.2011 έγγξαθό ηνπ, κε ην νπνίν εθθξάδεη ηελ έληνλε αληίζεζή ηνπ ζηελ θαηαζθεπή ηνπ επίκαρνπ Υ.Τ.Σ.Α. θαη δεηά ηε δηαθνπή θάζε εξγαζίαο ζηνλ ρψξν πξνθεηκέλνπ λα απνηξαπεί ε νξηζηηθή θαηαζηξνθή ηνπ αξραηνινγηθνχ ρψξνπ ηνπ Οβξηνθάζηξνπ. ΢πγθεθξηκέλα, ζχκθσλα κε ην σο άλσ έγγξαθν: «Ο ΢χιινγνο Διιήλσλ Αξραηνιφγσλ εθθξάδεη ηελ έληνλε αληίζεζή ηνπ ζηελ επαπεηινχκελε θαηαζθεπή ηνπ ΥΤΣΑ Κεξαηέαο ζε απφζηαζε αλαπλνήο απφ ηνλ αξραηνινγηθφ ρψξν ηνπ Οβξηφθαζηξνπ. Ο ιφθνο ηνπ Οβξηνθάζηξνπ βξίζθεηαη εληφο ησλ νξίσλ

ηεο θεξχμεσο ηεο Λαπξεσηηθήο σο

Γηθεγνξηθφ Γξαθείν Γξ. Απ. Παπαθσλζηαληίλνπ θαη ΢πλεξγάηεο Παηξηάξρνπ Ησαθείκ 30-32, 10675 Αζήλα - Κνισλάθη Σει. 210-7222007, Fax 210-7222182, e-mail: apapaconstantinou.law@gmail.com

12

“αξραηνινγηθνχ ρψξνπ, Ηζηνξηθνχ Σφπνπ θαη Σνπίνπ ηδηαίηεξνπ Φπζηθνχ Κάιινπο” (ΦΔΚ 852Β/3-9-1980). ΢ηελ θνξπθή ηνπ ιφθνπ εθηείλεηαη νρπξφ, ε ιεηηνπξγία ηνπ νπνίνπ έρεη, θαηά κηα άπνςε, ζπλδεζεί κε ηελ ηζηνξία ησλ κεηαιιείσλ ηνπ Λαπξίνπ. Γηα ηελ απνηειεζκαηηθφηεξε πξνζηαζία ησλ αξραηνηήησλ ηνπ Οβξηνθάζηξνπ έρεη ζεζκνζεηεζεί δψλε Α’ αδφκεηε

απνιχηνπ

πξνζηαζίαο

(ΦΔΚ

1070/29-12-1995).

Ο

ππφ

θαηαζθεπή ΥΤΣΑ ρσξνζεηήζεθε θαη πξνγξακκαηίδεηαη λα ιεηηνπξγήζεη κφιηο 300 κέηξα απφ ηα φξηα ηεο ζεζκνζεηεκέλεο αδφκεηεο δψλεο (ΦΔΚ 1070/29-12-1995) θαη ζε άκεζε νπηηθή κε ηνλ αξραηνινγηθφ ρψξν, αληηβαίλνληαο ζηηο δηαηάμεηο ηνπ Αξραηνινγηθνχ Νφκνπ (λ. 3028/02). Ζ ρσξνζέηεζε ηνπ ΥΤΣΑ Κεξαηέαο δελ ζα επηθέξεη κφλν πιήγκα ζηε κλεκεηαθή θιεξνλνκηά ηνπ ηφπνπ καο αιιά θαη γεληθφηεξα ζην θπζηθφ θαη πνιηηηζηηθφ πεξηβάιινλ, ε πξνζηαζία ηνπ νπνίνπ απνηειεί ζπληαγκαηηθή ππνρξέσζε ηνπ Κξάηνπο (άξζξν 24 ηνπ ΢πληάγκαηνο). Ο ΢χιινγνο Διιήλσλ Αξραηνιφγσλ θαιεί ηνπο αξκφδηνπο θνξείο λα αλαινγηζηνχλ ηηο επζχλεο ηνπο θαη, έζησ ηελ χζηαηε ζηηγκή, λα απνηξέςνπλ ηελ θαηαζθεπή ηνπ ΥΤΣΑ ζηε ζπγθεθξηκέλε ζέζε, ψζηε λα απνθεπρζεί ε αιινίσζε ηεο θπζηνγλσκίαο ηνπ ηζηνξηθνχ θαη αξραηνινγηθνχ ηνπίνπ ηεο Λαπξεσηηθήο».

Β. Ζ ΗΓΗΑΗΣΔΡΖ ΠΟΛΗΣΗ΢ΣΗΚΖ ΑΞΗΑ ΣΩΝ ΑΡΥΑΗΩΝ ΜΝΖΜΔΗΩΝ ΣΟΤ ΟΒΡΗΟΚΑ΢ΣΡΟΤ Όπσο ζεκεηψζεθε, ν επίκαρνο Υ.Τ.Σ.Α. πξνβιέπεηαη λα ιεηηνπξγήζεη ζηε ζέζε «Οβξηφθαζηξν» (ή «Βξαγφλη») Κεξαηέαο ηνπ Γήκνπ καο θαη πιεζίνλ ηνπ νκψλπκνπ ιφθνπ, ν νπνίνο έρεη, φπσο θαη ε επξχηεξε πεξηνρή απηνχ, ζεζκνζεηεζεί σο «Εώλε Α΄ απνιύηνπ πξνζηαζίαο», αθνχ εληφο απηνχ «ζψδεηαη ζε θαιή θαηάζηαζε νρπξσκέλνο νηθηζκφο ειιεληζηηθψλ ρξφλσλ» (Απφθαζε ηνπ Τπνπξγνχ Πνιηηηζκνχ ΤΠΠΟ/ΑΡΥ/Α1/ Φ02/61126/3407/14.12.1995 θαη Πξάμε Γηθεγνξηθφ Γξαθείν Γξ. Απ. Παπαθσλζηαληίλνπ θαη ΢πλεξγάηεο Παηξηάξρνπ Ησαθείκ 30-32, 10675 Αζήλα - Κνισλάθη Σει. 210-7222007, Fax 210-7222182, e-mail: apapaconstantinou.law@gmail.com

13

27/18.07.1995 ηνπ Κ.Α.΢.). Δπηπιένλ, ζηε γχξσ πεξηνρή, ζηελ νπνία πεξηιακβάλεηαη ν ρψξνο ηνπ πξνβιεπφκελνπ Υ.Τ.Σ.Α., ζψδνληαη «αξραία κεηαιιεπηηθά θξέαηα θαη ζηνέο εμνξχμεσο» (βι. ηα απφ 17.04.1997 θαη 06.06.1996 έγγξαθα ηεο Β΄ Δθνξείαο Πξντζηνξηθψλ θαη Κιαζζηθψλ

Αξραηνηήησλ).

Δπηπιένλ,

ε

πξνγξακκαηηδφκελε

εγθαηάζηαζε βξίζθεηαη ζε «άκεζε γεηηλίαζε θαη νπηηθή επαθή κε ηνλ αλσηέξσ αξραηνινγηθφ ρψξν ηνπ ιφθνπ ηνπ Οβξηνθάζηξνπ» (βι. ην απφ 01.09.2008 έγγξαθν ηεο 1εο Δθνξείαο Βπδαληηλψλ Αξραηνηήησλ). «΢ηελ παιαηφηεξε βηβιηνγξαθία ην Οβξηφθαζηξν αλαθέξεηαη σο νρπξσκέλνο νηθηζκφο ηεο ειιεληζηηθήο επνρήο, σζηφζν ζχκθσλα κε ηελ πην πξφζθαηε δεκνζίεπζε ηνπ Γεξκαλνχ Καζεγεηή Hans Lohman ζην πεξηνδηθφ Archaologischer

Anzeiger

(1995), ην θάζηξν έρεη δηαπηζησκέλε

νηθνδνκηθή θάζε ηεο βπδαληηλήο επνρήο. Πξφθεηηαη, ζπγθεθξηκέλα, γηα νρπξσκέλν νηθηζκφ πνπ ρξνλνινγείηαη απφ ηα δεδνκέλα ηεο θεξακηθήο ηεο ζπζηεκαηηθήο επηθαλεηαθήο έξεπλαο, κεηαμχ 8νπ θαη 11νπ αηψλα. Δπνκέλσο απνηειεί ζεκαληηθφ κλεκείν κε ρξήζε απφ ηελ αξραία θαη ηε βπδαληηλή επνρή θαη σο εθ ηνχηνπ έρεη δηαρξνληθή αμία γηα ηελ ηζηνξία ηεο πεξηνρήο ηεο Λαπξεσηηθήο θαη ηδηαίηεξν ελδηαθέξνλ γηα ηελ επηζηεκνληθή έξεπλα» (βι. νκνίσο ην απφ 01.09.2008 έγγξαθν ηεο 1εο Δθνξείαο Βπδαληηλψλ Αξραηνηήησλ). Δμάιινπ, ε πεξηνρή εγθαηάζηαζεο ηνπ επίκαρνπ έξγνπ βξίζθεηαη,

φπσο

ζεκεηψζεθε,

εληφο

πεξηνρήο

θεξπγκέλεο

σο

«αξραηνινγηθνχ ρψξνπ, ηζηνξηθνχ ηφπνπ θαη ηνπίνπ ηδηαίηεξνπ θπζηθνχ θάιινπο» (Τπνπξγηθή Απφθαζε Α1/Φ02/30896/1243/11.07.1980). Αμίδεη λα αλαθεξζεί φηη ζχκθσλα κε ηνλ γλσζηφ Καζεγεηή Αξραηνινγίαο H. Lohmann, ην ελ ιφγσ θάζηξν ζην ιφθν ηνπ Οξβηνθάζηξνπ απνηειεί «ακπληηθή εγθαηάζηαζε, ε νπνία πξηλ από 150 ρξόληα

θαηαρσξήζεθε

γηα

πξώηε

θνξά

ζηελ

εμεηδηθεπκέλε

βηβιηνγξαθία» [βι. H. Lohmann, Σν Οβξηφθαζηξν ηεο Κεξαηέαο (Αηηηθή), κεηάθξαζε απφ ην επηζηεκνληθφ Πεξηνδηθφ Archaologischer Γηθεγνξηθφ Γξαθείν Γξ. Απ. Παπαθσλζηαληίλνπ θαη ΢πλεξγάηεο Παηξηάξρνπ Ησαθείκ 30-32, 10675 Αζήλα - Κνισλάθη Σει. 210-7222007, Fax 210-7222182, e-mail: apapaconstantinou.law@gmail.com

14

Anzeiger, πνπ πεξηιακβάλεηαη ζην έξγν: Γήκνο Κεξαηέαο/Ννκαξρηαθή Απηνδηνίθεζε Αλαηνιηθήο Αηηηθήο (επηκ.), Ο Αξραηνινγηθφο Υψξνο ηνπ Οβξηνθάζηξνπ Κεξαηέαο, 2007, ζ. 69, κε πεξαηηέξσ παξαπνκπέο ζηνπο W.M. Leake, A. Gobantz θαη E. Vanderpool]. ΢χκθσλα κε ηνλ ζπγγξαθέα, ήδε ην έηνο 1894 εηδηθεπκέλνη κειεηεηέο δηαηππψλνπλ γηα πξψηε θνξά ηελ άπνςε φηη «ην θξνχξην θηίζηεθε γηα ηελ πξνζηαζία ησλ κεηαιιείσλ ηνπ αξγχξνπ», πνπ βξίζθνληαλ ζηελ ίδηα πεξηνρή (βι. H. Lohmann, ibid, ζ. 77, κε παξαπνκπή ζηνλ A. Gobantz). Δμάιινπ, ζχκθσλα κε ηνλ A. Gobantz (Die Laurischen Silberbergwerke in Alter Zeit, Osterreichische Zeitschrift fur das Berg und Huttenwesen 42, 1894, ζ.125) πξφθεηηαη γηα «έλα ηζρπξό νρπξό, πνπ είραλ θηίζεη νη Αζελαίνη έλαληη ζηηο ζπαξηηαηηθέο θαηαθηεηηθέο βιέςεηο θαηά ηε δηάξθεηα ηνπ Πεινπνλλεζηαθνύ Πνιέκνπ». Σε ιεπηνκεξέζηεξε ίζσο θαηαγξαθή ηνπ θάζηξνπ πξνζθέξεη ν αλαγλσξηζκέλνο εξεπλεηήο ηεο Αηηηθήο Ακεξηθαλφο Αξραηνιφγνο A. Vanderpool (A South Attic Miscellany, in: Miscellanea Graeca 1/1975, ζ.

26 επ.). Όπσο ζεκεηψλεη ν Lohmann, ν Vanderpool «γηα ηε ιεηηνπξγηθή θαη ρξνλνινγηθή θαηάηαμε ηνπ θξνπξίνπ επηθαιείηαη παξάιιεια κε ζηξαηησηηθέο εγθαηαζηάζεηο, φπσο ε Κνξψλε, ην θξνχξην ηνπ Παηξφθινπ ζην Γατδνπξνλήζη θαη άιιεο, εμεηάδεη ηε ιεηηνπξγία ηνπ θξνπξίνπ γηα ηελ πξνζηαζία ησλ κεηαιιείσλ ηνπ Λαπξίνπ θαη ηελ θαηαζθεπή ηνπ ζηε δηάξθεηα ηεο εμέγεξζεο ησλ δνχισλ ην 104 π.ρ., έπεηηα φκσο κε ηελ έλλνηα κηαο

ππφζεζεο

εξγαζίαο

ηάζζεηαη ππέξ

κηαο

ρξνλνιφγεζεο

ηεο

εγθαηάζηαζεο ζηνλ Υξεκσλίδεην Πφιεκν» (βι. Ζ. Lohmann, φ.π., ζ. 78). Δμάιινπ, ν H. Lauter, (Some Remarks on fortified Settlemants in Attic Countryside, in: S. van de Maele/J. Fossey (ed.), Fortificationes Antiquae, Kolloquium Ottawa, 1992, ζ. 86), ην εληάζζεη ζηελ νκάδα νρπξσκέλσλ νηθηζκψλ θαη ην ρξνλνινγεί ζηνπο πξψτκνπο ειιεληζηηθνχο ρξφλνπο. Γηθεγνξηθφ Γξαθείν Γξ. Απ. Παπαθσλζηαληίλνπ θαη ΢πλεξγάηεο Παηξηάξρνπ Ησαθείκ 30-32, 10675 Αζήλα - Κνισλάθη Σει. 210-7222007, Fax 210-7222182, e-mail: apapaconstantinou.law@gmail.com

15

Ζ πεξηγξαθή ηνπ θάζηξνπ απφ ηνλ Ζ. Lohmann, (φ.π., ζ. 86 επ.) είλαη εληππσζηαθή. Μεηαμχ ησλ άιισλ ζεκεηψλεη: «Ζ ακπληηθή εγθαηάζηαζε απνηειείηαη απφ δχν ζαθψο δηαρσξηζκέλεο πεξηνρέο: Έλαλ νρπξσκαηηθφ πεξίβνιν ζηελ θνξπθή, θαη ηελ πξνέθηαζή ηνπ ζηε ΒΓ πιαγηά. Ο θπθιηθφο πεξίβνινο πεξηβάιιεη ζε ζπλνιηθφ κήθνο 300 κ. ηελ παξπθή ηνπ πιαηψκαηνο ηνπ ιφθνπ ζε έλα αθαλφληζην Οβάι. Ο θαηά κήθνο άμνλαο ηνπ νπνίνπ θζάλεη ΒΑ πξνο ΝΓ ηα 115 κ. θαη ν θαηά πιάηνο άμνλάο ηνπ απφ ΒΓ πξνο ΝΑ ηα 71 κ. Ζ νηθνδνκεκέλε επηθάλεηα θζάλεη ηα 6.200 η.κ. Σν ηείρνο αθνινπζεί κε κεγάιε αθξίβεηα ηελ ηζνυςή ησλ 305 κ., ε νπνία ηαπηίδεηαη ζρεδφλ κε ηελ παξπθή ηνπ πιαηψκαηνο. Ζ αθξίβεηα κε ηελ νπνία νη θαηαζθεπαζηέο ηήξεζαλ ην χςνο πνπ επηιέρζεθε εθπιήζζεη θαη πξνυπνζέηεη πηζαλφηαηα απιά ηερληθά βνεζεηηθά κέζα. Σν θπθιηθφ ηείρνο, ε εμσηεξηθή φςε ηνπ νπνίνπ ζηα ζεκεία πνπ δηαηεξνχληαη θαιά θζάλεη ζε χςνο ηα 1,4 κ. έρεη ζρεδφλ παληνχ 1,6 κ. πιάηνο… Δπεηδή ζηελ πεξαηηέξσ πνξεία ηνπ πεξηβφινπ ζπλαληά θαλείο παληνχ ηείρνπο, νη νπνίνη ζπλδένληαη αθηηλσηά κε ηελ εζσηεξηθή φςε ηνπ ακπληηθνχ πεξηβφινπ, δελ είλαη απίζαλν φηη απηέο νη αίζνπζεο εθηείλνληαλ ζε φιν ην κήθνο ηνπ πεξηβφινπ. Οη ζηέγεο ηνπο πξνζέθεξαλ ζηνπο ακπλφκελνπο επαξθή ειεπζεξία θηλήζεσλ… Με έλα κέγηζην χςνο ρψξσλ 3,5 κ., έλα πάρνο ζηέγαζεο πεξίπνπ 0,4 κ. θαη κηα δηαθνξά χςνπο κεηαμχ ηνπ δαπέδνπ ζην εζσηεξηθφ ηεο αίζνπζαο θαη ηνπ ρακειφηεξνπ ζεκείνπ ηεο εμσηεξηθήο παξεηάο ηνπ ακπληηθνχ πεξηβφινπ κεηαμχ 0,6 κ. θαη 1 κ., πξνθχπηεη πεξίπνπ έλα εμσηεξηθφ ζπλνιηθφ χςνο ηνπ ακπληηθνχ πεξηβφινπ ηνπιάρηζηνλ 4,5 κ., ζην νπνίν ζα κπνξνχζε λα ππνινγηζζεί θαη έλα ζηεζαίν χςνπο 1,2 κ. Ζ ζπλνιηθή εληχπσζε πξέπεη λα ήηαλ αξθεηά παξφκνηα κε έλα κεζαησληθφ ακπληηθφ θαη απνζεθεπηηθφ ρσξηφ ησλ Βεξβέλσλ, έλα “Ksar’ φπσο, κπνξεί θαλείο λα κειεηήζεη ζηελ Σπλεζία… Δληειψο φκνηα κε έλα ηέηνην Ksar πεξηβάιινπλ νη αίζνπζεο έλαλ ππθλνθηηζκέλν ρψξν. Γηα ιφγνπο πνπ καο δηαθεχγνπλ ηα θηήξηα Γηθεγνξηθφ Γξαθείν Γξ. Απ. Παπαθσλζηαληίλνπ θαη ΢πλεξγάηεο Παηξηάξρνπ Ησαθείκ 30-32, 10675 Αζήλα - Κνισλάθη Σει. 210-7222007, Fax 210-7222182, e-mail: apapaconstantinou.law@gmail.com

16

δηαηεξνχληαη θαιχηεξα ζην ΝΓ κέξνο ηνπ πεξηβφινπ απφ φ,ηη ζην ΒΑ, ην νπνίν αξρηθά ήηαλ ιηγφηεξν ππθλνθηηζκέλν… Υσξίο λα έρεη πξνεγεζεί αλαζθαθή ή θαζαξηζκφο δελ είλαη δπλαηή κηα ιεπηνκεξήο πεξηγξαθή…». Υαξαθηεξηζηηθέο

είλαη

αθφκε νη

αλαθνξέο

ησλ

ειιήλσλ

Αξραηνιφγσλ Δπ. Καθαβνγηάλλε θαη Ο. Καθαβνγηάλλε ζηε κειέηε ηνπο: «Σα κλεκεία ηεο πεξηνρήο Οβξηφθαζηξν – Γαξδέδα – Πνηάκη – Πνηακφο Γαζθαιηνχ ηνπ Γήκνπ Κεξαηέαο» [ζην ζπιινγηθφ έξγν: Γήκνο Κεξαηέαο/Ννκαξρηαθή Απηνδηνίθεζε Αλαηνιηθήο Αηηηθήο (επηκ.), Ο Αξραηνινγηθφο Υψξνο ηνπ Οβξηνθάζηξνπ Κεξαηέαο, φ.π., ζ. 35 επ., αλαδεκ.

απφ

Πξαθηηθά

ηεο

Ζ΄

Δπηζηεκνληθήο

΢πλάληεζεο

Ννηηναλαηνιηθήο Αηηηθήο, εθδ. Υξπζή Σνκή 2001, ζ. 55 επ.]. ΢χκθσλα κε ηε κειέηε, ε νπνία βαζίδεηαη ζε επηηφπηα έξεπλα, ζηελ επηθάλεηα ηνπ εδάθνπο βξέζεθαλ «άθζνλα ηεκάρηα (φζηξαθα) πξντζηνξηθψλ αγγείσλ θαζψο θαη πνιινί νςηαλνί… Σα αγγεία αλήθνπλ ζηελ Σειηθή Νενιηζηθή πεξίνδν (3.500-3.000 π.Υ.) θαη ζηελ Πξσηνειιαδηθή Η (3.000-2.800 π.Υ.), έλα δε απφ απηά ζηε Μεζνειιαδηθή (2.000-1.600 π.Υ.)… ΢ηελ ίδηα πιαγηά αλαθαιχθζεθαλ επίζεο δχν νξχγκαηα πνπ είλαη πηζαλφηαηα ηα ζηφκηα κηθξψλ ππνγείσλ κεηαιιεπηηθψλ ζηνψλ, δειαδή γαιαξίεο… νη κηθξέο απηέο ζηνέο αλήθνπλ ζηα αξραηφηεξα κεηαιιεπηηθά έξγα φρη κφλν ηεο Λαπξεσηηθήο αιιά θαη φιεο ηεο Διιάδαο. ΢ην αλψηεξν κέξνο ηνπ ιφθνπ ζψδνληαη ηα εξείπηα ελφο αξραίνπ νρπξνχ (θάζηξνπ)… ζα πξέπεη λα νηθνδνκήζεθε θαηά ηνπο ηειεπηαίνπο Διιεληζηηθνχο ή θαηά ηνπο πξψηνπο Ρσκατθνχο ρξφλνπο…». Αμίδεη λα επηζεκαλζεί, αθφκε, φηη ζηνπο πξόπνδεο ηνπ Οβξηνθάζηξνπ θαη ζε κηθξή απόζηαζε από ηνλ ρώξν εγθαηάζηαζεο ηνπ επίκαρνπ έξγνπ βξέζεθε ν «Κνύξνο ηεο Κεξαηέαο», από πεληειηθό κάξκαξν, πνπ απνηειεί έλαλ από ηνπο πιένλ θαινδηαηεξεκέλνπο θαη ζεκαληηθνύο θνύξνπο πνπ έρνπλ αλεπξεζεί ζε νιόθιεξν ηνλ ειιεληθό ρώξν, ρξνλνινγείηαη δε ζηα Γηθεγνξηθφ Γξαθείν Γξ. Απ. Παπαθσλζηαληίλνπ θαη ΢πλεξγάηεο Παηξηάξρνπ Ησαθείκ 30-32, 10675 Αζήλα - Κνισλάθη Σει. 210-7222007, Fax 210-7222182, e-mail: apapaconstantinou.law@gmail.com

17

κέζα ηνπ 6νπ αηώλα π.Υ. θαη βξίζθεηαη ζήκεξα ζην Δζληθό Αξραηνινγηθό Μνπζείν. Απφ ηηο αλσηέξσ αλαθνξέο ζε αξραηνινγηθέο κειέηεο πξνθχπηεη, δίρσο ακθηβνιία, ν ζεκαληηθφο ραξαθηήξαο ηνπ αξραηνινγηθνχ ρψξνπ ηνπ Οβξηνθάζηξνπ θαη επηβεβαηψλεηαη ε αλάγθε πνπ νδήγεζε ζηε ζεζκνζέηεζή ηνπ σο Εώλεο απνιύηνπ πξνζηαζίαο, θαζψο θαη ηεο επξχηεξεο πεξηνρήο σο θεξπγκέλνπ αξραηνινγηθνύ ρώξνπ. Δίλαη, εμάιινπ, ζαθέο φηη ε πεξαηηέξσ επηζηεκνληθή έξεπλα θαη νη επηηφπηεο αλαζθαθέο ζα αλαδείμνπλ, κε αθξίβεηα, ηελ αξραηνινγηθή αμία ηεο πεξηνρήο. Οη αξρέο ηεο πξνθχιαμεο θαη ηεο πξνιεπηηθήο δξάζεο επηβάιινπλ, ελφςεη

ησλ αλσηέξσ επηζηεκνληθψλ

–έσο ζήκεξα

δεδνκέλσλ- ηδίσο δε ησλ ζέζεσλ θαη απφςεσλ ησλ επηζηεκφλσλ θαη ησλ αξκφδησλ θνξέσλ ηεο Γηνηθήζεσο, ηε δηαζθάιηζε πςεινχ επηπέδνπ πξνζηαζίαο ηφζν γηα ηε δψλε απνιχηνπ πξνζηαζίαο, φζν θαη γηα ηελ πεξηνρή πνπ βξίζθεηαη πιεζίνλ απηήο.

Γ. Ζ ΠΡΟ΢ΣΑ΢ΗΑ ΠΟΤ ΚΑΣΟΥΤΡΩΝΔΗ Ζ ΓΗΔΘΝΖ΢ ΢ΤΜΒΑ΢Ζ ΣΩΝ ΠΑΡΗ΢ΗΩΝ ΣΖ΢ 23 εο ΝΟΔΜΒΡΗΟΤ 1972 ΓΗΑ ΣΖΝ ΠΡΟ΢ΣΑ΢ΗΑ ΣΖ΢ ΠΑΓΚΟ΢ΜΗΑ΢ ΠΟΛΗΣΗ΢ΣΗΚΖ΢ ΚΑΗ ΦΤ΢ΗΚΖ΢ ΚΛΖΡΟΝΟΜΗΑ΢ Με ηνλ λ. 1126/1981 θπξψζεθε απφ ηελ ειιεληθή Βνπιή ε δηεζλήο ζχκβαζε ησλ Παξηζίσλ ηεο 23εο Ννεκβξίνπ 1972 γηα ηελ πξνζηαζία ηεο παγθφζκηαο πνιηηηζηηθήο θαη θπζηθήο θιεξνλνκηάο. Καηά ηνλ ηξφπν απηφ ε ελ ιφγσ δηεζλήο ζχκβαζε θαηέζηε, ζχκθσλα κε ην άξζξν 28 παξ.

1 ΢πλη., αλαπφζπαζην κέξνο ηεο ειιεληθήο έλλνκεο ηάμεο θαη ππεξηζρχεη απφ θάζε αληίζεηε δηάηαμε λφκνπ (βι. Απ. Παπαθσλζηαληίλνπ, Κξάηνο θαη Γηεζλέο Γίθαην. Ζ ζπληαγκαηηθή δηαξξχζκηζε ησλ ζρέζεσλ εζσηεξηθνχ θαη δηεζλνχο δηθαίνπ, 2001, εθδ. Αλη. Ν. ΢άθθνπια, ζει. 215 Γηθεγνξηθφ Γξαθείν Γξ. Απ. Παπαθσλζηαληίλνπ θαη ΢πλεξγάηεο Παηξηάξρνπ Ησαθείκ 30-32, 10675 Αζήλα - Κνισλάθη Σει. 210-7222007, Fax 210-7222182, e-mail: apapaconstantinou.law@gmail.com

18

επ.). Δπνκέλσο, νη νξηζκνί ηεο σο άλσ δηεζλνχο ζπκβάζεσο, ε νπνία έρεη ζπλαθζεί ζην πιαίζην ηεο Γεληθήο Γηάζθεςεο ηνπ Οξγαληζκνύ Ζλσκέλσλ Δζλώλ (Ο.Ζ.Δ.) δηαζέηνπλ αλψηεξε ηππηθή ηζρχ ζε ζρέζε κε θάζε άιιν θαλφλα ηεο θνηλήο λνκνζεζίαο. Όπσο αλαθέξεηαη ραξαθηεξηζηηθά ζην πξννίκην ηεο ΢πκβάζεσο: «Ζ πνιηηηζηηθή θιεξνλνκία θαη ε θπζηθή θιεξνλνκία απεηινχληαη νινέλα πεξηζζφηεξνλ κε θαηαζηξνθήλ φρη κφλνλ απφ ηαο ζπλήζεηο αηηίαο θζνξάο αιιά θαη απφ ηελ εμέιημηλ ηεο θνηλσληθήο θαη νηθνλνκηθήο δσήο, ε νπνία επηδεηλψλεη

ηελ θαηάζηαζηλ κε θαηλφκελα απεηινχληα έηη πιένλ κε

αιινηψζεηο θαη θαηαζηξνθάο… Ζ θζνξά ή ε εμαθάληζηο αγαζνχ ηηλνο ηεο πνιηηηζηηθήο θαη θπζηθήο θιεξνλνκίαο θαζηζηά νιεζξίσο πησρνηέξαλ ηελ θιεξνλνκίαλ φισλ ησλ ιαψλ ηνπ θφζκνπ… Ζ πξνζηαζία ηεο ελ ιφγσ θιεξνλνκίαο εηο ηελ εζληθήλ βαζκίδα παξακέλεη ζπρλά αηειήο ιφγσ ηεο πνιιαπιφηεηνο ησλ κέζσλ ηα νπνία απαηηεί θαη ηεο αλεπαξθείαο ησλ νηθνλνκηθψλ, επηζηεκνληθψλ θαη ηερληθψλ πφξσλ ηεο ρψξαο εηο ην έδαθνο ηεο νπνίαο επξίζθεηαη ην πξνο δηαθχιαμηλ αγαζφλ… Ζ ζπζηαηηθή πξάμηο ηεο Οξγαλψζεσο πξνβιέπεη φηη αχηε ζα ππνζηεξίμε, πξναγάγε θαη δηαδψζε ηελ γλψζηλ, εμαζθαιίδνπζα ηελ ζπληήξεζηλ θαη ηελ πξνζηαζίαλ ηεο παγθνζκίνπ θιεξνλνκίαο θαη ζπληζηψζα εηο ηνπο ελδηαθεξνκέλνπο ιανχο θαηαιιήινπο δηεζλείο ζπκβάζεηο… Αη πθηζηάκελαη

δηεζλείο

ζπκβάζεηο, ζπζηάζεηο θαη απνθάζεηο πεξί ησλ πνιηηηζηηθψλ θαη θπζηθψλ αγαζψλ θαηαδεηθλχνπλ ηελ ζεκαζίαλ, δη` φινπο ηνπο ιανχο ηνπ θφζκνπ, ηεο δηαθπιάμεσο ησλ ελ ιφγσ κνλαδηθψλ θαη αλαληηθαηαζηάησλ αγαζψλ εηο νηνλδήπνηε ιαφλ θαη αλ ηαχηα αλήθνπλ… Ωξηζκέλα αγαζά ηηο πνιηηηζηηθήο θαη θπζηθήο θιεξνλνκίαο παξνπζηάδνπλ ελδηαθέξνλ

φπεξ

θαζηζηά

αλαγθαίαλ

εμαηξεηηθφλ

ηελ πεξηθξνχξεζίλ ησλ σο

ζηνηρείνλ ηεο παγθνζκίνπ θιεξνλνκίαο νινθιήξνπ ηεο αλζξσπφηεηνο… ελψπηνλ ηεο πνιιαπιφηεηνο θαη ζνβαξφηεηνο ησλ λέσλ θηλδχλσλ νη νπνίνη ηα απεηινχλ, ε δηεζλήο θνηλφηεο, ελ ησ ζπλφισ ηεο, νθείιεη Γηθεγνξηθφ Γξαθείν Γξ. Απ. Παπαθσλζηαληίλνπ θαη ΢πλεξγάηεο Παηξηάξρνπ Ησαθείκ 30-32, 10675 Αζήλα - Κνισλάθη Σει. 210-7222007, Fax 210-7222182, e-mail: apapaconstantinou.law@gmail.com

λα 19

κεηάζρε εηο

ηελ πξνζηαζίαλ ηεο παγθνζκίνπ αμίαο πνιηηηζηηθήο θαη

θπζηθήο θιεξνλνκίαο, δηά ηεο παξνρήο ζπιινγηθήο αξσγήο, ε νπνία ρσξίο λα ππνθαζηζηά ηελ δξάζηλ ηνπ ελδηαθεξνκέλνπ Κξάηνπο ζα ηελ ζπκπιεξψλε απνηειεζκαηηθά…». Δμάιινπ, ην άξζξν 5 ηεο ΢πκβάζεσο νξίδεη: «Γηά λα εμαζθαιηζζή ε θαηά ην δπλαηφλ απνηειεζκαηηθσηέξα πξνζηαζία θαη ζπληήξεζηο θαη ε πιένλ δξαζηεξία αμηνπνίεζηο ηεο πνιηηηζηηθήο θαη θπζηθήο θιεξνλνκίαο ηεο θεηκέλεο επί ηνπ εδάθνπο ησλ θαη ππφ ηαο θαηαιιήινπο

δη`

εθάζηελ

ρψξαλ

ζπλζήθαο, ηα Κξάηε Μέιε ηεο

παξνχζεο ΢πκβάζεσο ζα πξνζπαζήζνπλ ελ ησ κέηξσ ηνπ δπλαηνχ: α) λα πηνζεηήζνπλ γεληθήλ πνιηηηθήλ απνζθνπνχζαλ εηο ην λα δψζνπλ εηο ηελ πνιηηηζηηθήλ θαη θπζηθήλ θιεξνλνκίαλ ιεηηνπξγηθφηεηά ηηλα εηο ηα πιαίζηα ηεο θνηλσληθήο δσήο θαη λα εληάμνπλ ηελ πξνζηαζίαλ

ηεο

ελ ιφγσ

θιεξνλνκίαο εηο ηα ζρέδηα πξνγξακκαηηζκνχ, β)... δ) λα ιάβνπλ ηα θαηάιιεια λνκηθά, επηζηεκνληθά, ηερληθά, δηνηθεηηθά θαη νηθνλνκηθά κέηξα δηά ηνλ πξνζδηνξηζκόλ, πξνζηαζίαλ, ζπληήξεζηλ, αμηνπνίεζηλ θαη επαλόξζσζηλ ηεο ελ ιόγσ θιεξνλνκίαο». Αθφκε, ζχκθσλα κε ην άξζξν 6 παξ. 1 ε πνιηηηζηηθή θιεξνλνκηά «απνηειεί θιεξνλνκίαλ

εηο

παγθόζκηνλ

ηελ πξνζηαζίαλ ηεο νπνίαο άπαζα ε δηεζλήο

θνηλόηεο έρεη ην θαζήθνλ λα ζπκπξάηηε», ελψ νη παξ. 2 θαη 3 ηνπ άξζξνπ νξίδνπλ: «2. Σα Κξάηε Μέιε αλαιακβάλνπλ ζπλεπψο ηελ ππνρξέσζηλ θαη ζπκθψλσο πξνο ηαο δηαηάμεηο ηεο παξνχζεο ΢πκβάζεσο λα εηζθέξνπλ ηελ ζπλδξνκήλ ησλ δηά ηνλ πξνζδηνξηζκφλ, πξνζηαζίαλ, ζπληήξεζηλ θαη αμηνπνίεζηλ ηεο πνιηηηζηηθήο θαη θπζηθήο θιεξνλνκίαο ηεο αλαθεξνκέλεο εηο ηαο παξαγξάθνπο 2 θαη 4 ηνπ άξζξνπ 11 εάλ ηα Κξάηε

επί

ηνπ

εδάθνπο

ησλ νπνίσλ θείηαη αχηε ην δεηήζνπλ. 3.

Έθαζηνλ ησλ Κξαηψλ Μειψλ ηεο παξνχζεο ΢πκβάζεσο αλαιακβάλεη ηελ ππνρξέσζηλ λα

κε

ιάβε

εζειεκέλσο

νηνλδήπνηε

κέηξνλ

δπλάκελνλ λα παξαβιάςε ακέζσο ή εκκέζσο ηελ πνιηηηζηηθήλ θαη Γηθεγνξηθφ Γξαθείν Γξ. Απ. Παπαθσλζηαληίλνπ θαη ΢πλεξγάηεο Παηξηάξρνπ Ησαθείκ 30-32, 10675 Αζήλα - Κνισλάθη Σει. 210-7222007, Fax 210-7222182, e-mail: apapaconstantinou.law@gmail.com

20

θπζηθήλ θιεξνλνκίαλ ηελ αλαθεξνκέλελ εηο ηα άξζξα 1 θαη 2 ηελ θεηκέλελ

επί

ηνπ

εδάθνπο εηέξσλ Κξαηψλ Μειψλ ηεο παξνχζεο

΢πκβάζεσο» (ε ππνγξάκκηζε είλαη δηθή καο). Όπσο πξνθχπηεη ελ πξψηνηο απφ ηηο αλσηέξσ δηαηάμεηο, ε Γηεζλήο ΢χκβαζε ησλ Παξηζίσλ ηνπ έηνπο 1972 επηβάιιεη ζηα ζπκβαιιφκελα θξάηε, κεηαμχ ησλ νπνίσλ ε Διιάδα, ηελ ππνρξέσζε, αθελόο λα ιακβάλεη ηα αλαγθαία πξνιεπηηθά θαη θαηαζηαιηηθά κέηξα γηα ηελ πξνζηαζία ηεο πνιηηηζηηθήο θιεξνλνκηάο θαη, αθεηέξνπ, λα απέρεη από θάζε ελέξγεηα πνπ επηθέξεη νπζηώδε βιάβε ησλ ζηνηρείσλ ηεο. Ζ πξνζηαζία απηή αθνξά, θαηά κείδνλα ιφγν, ζηα αγαζά εθείλα ηεο πνιηηηζηηθήο

θιεξνλνκηάο,

ελδηαθέξνληνο

πνπ

ηα

νπνία,

παξνπζηάδνπλ

ελφςεη

ηνπ

έρνπλ θαηαζηεί

ηδηαίηεξνπ

ζηνηρεία

ηεο

παγθφζκηαο πνιηηηζηηθήο θιεξνλνκηάο. Ο ραξαθηεξηζκφο δε ησλ ζηνηρείσλ απηψλ σο ζεκαληηθψλ, απφ επηζηεκνληθή θαη πνιηηηζηηθή άπνςε, αλήθεη πξνερφλησο ζηα εζληθά φξγαλα. Δπηζεκαίλεηαη, ηέινο, φηη νη σο άλσ νξηζκνί ηεο ππφςε δηεζλνχο ζπκβάζεσο έρνπλ απνιχησο δεζκεπηηθφ ραξαθηήξα γηα ηα εζληθά φξγαλα θαη εθαξκφδνληαη άκεζα ζηελ εζληθή έλλνκε ηάμε, ιφγσ ηδίσο ηνπ ραξαθηήξα ησλ θαλφλσλ πνπ πεξηέρνπλ σο self executing (γηα ηνπο θαλφλεο απηνχο πξβι. Απ. Παπαθσλζηαληίλνπ, Κξάηνο θαη Γηεζλέο Γίθαην. Ζ ζπληαγκαηηθή δηαξξχζκηζε ησλ ζρέζεσλ εζσηεξηθνχ θαη δηεζλνχο δηθαίνπ, 2001, εθδ. Αλη. Ν. ΢άθθνπια, ζει. 395 επ.). Σνχην πξνθχπηεη ηδίσο απφ ηνλ επηηαθηηθφ ραξαθηήξα ησλ αλσηέξσ δηαηάμεσλ ηεο ΢πκβάζεσο, νη νπνίεο δελ θαηαιείπνπλ πεξηζψξηα επρέξεηαο ζηα θξαηηθά φξγαλα. Πνιχ δε πεξηζζφηεξν, δελ επηηξέπνπλ, ζε θακία πεξίπησζε, ηελ θαηαζηξνθή ή ηελ νπζηψδε βιάβε ζεκαληηθψλ κλεκείσλ ηεο πνιηηηζηηθήο θιεξνλνκηάο. ΢ηελ

πξνθεηκέλε

πεξίπησζε,

ν

ζρεδηαδόκελνο

Υ.Τ.Σ.Α.

πξόθεηηαη, όπσο ζεκεηώζεθε, λα θαηαζθεπαζηεί εληόο πεξηνρήο πνπ ε ίδηα ε Γηνίθεζε έρεη ραξαθηεξίζεη σο «Αξραηνινγηθό Υώξν, Γηθεγνξηθφ Γξαθείν Γξ. Απ. Παπαθσλζηαληίλνπ θαη ΢πλεξγάηεο Παηξηάξρνπ Ησαθείκ 30-32, 10675 Αζήλα - Κνισλάθη Σει. 210-7222007, Fax 210-7222182, e-mail: apapaconstantinou.law@gmail.com

21

ηζηνξηθό ηόπν θαη ηνπίν ηδηαηηέξνπ θπζηθνύ θάιινπο» θαη, κάιηζηα, ελ κέξεη εληόο ηεο ραξαθηεξηζκέλεο από ηε Γηνίθεζε -ιόγσ ηεο ππάξμεσο ηνπ ζεκαληηθνύ αξραηνινγηθνύ ρώξνπ ηνπ Οβξηνθάζηξνπ«ΕΩΝΖ΢ ΑΠΟΛΤΣΟΤ ΠΡΟ΢ΣΑ΢ΗΑ΢». Δπηζεκαίλεηαη δε φηη ν πξνγξακκαηηδφκελνο Υ.Τ.Σ.Α., ζηνλ νπνίν ζα θαηαιήγνπλ εηεζίσο εθαηνληάδεο ρηιηάδεο ηφλνη πάζεο θχζεσο απνξξηκκάησλ, βξίζθεηαη ζε άκεζε νπηηθή επαθή θαη ζε κηθξή απόζηαζε από ηνλ αξραίν νρπξσκέλν νηθηζκό ηνπ Οβξηνθάζηξνπ, ν νπνίνο εληνπίδεηαη, όπσο ζεκεηώζεθε, ζηελ θνξπθή ηνπ νκώλπκνπ ιόθνπ. Καζίζηαηαη έηζη επηηξεπηή ε θαηαζηξνθή ελόο αξραηνινγηθνύ ρώξνπ ππεξηνπηθήο ζεκαζίαο, ελόο ζπλόινπ αξραίσλ κλεκείσλ, πνπ απνηεινύλ ζηνηρείν ηεο παγθόζκηαο πνιηηηζηηθήο θιεξνλνκηάο! Αμίδεη ελ πξνθεηκέλσ λα ζεκεησζεί φηη ε πεξηνρή ηεο Κεξαηέαο, φπνπ ζρεδηάδεηαη λα θαηαζθεπαζζεί ν επίκαρνο Υ.Τ.Σ.Α., θαζψο θαη ε επξχηεξε πεξηνρή ηεο Λαπξεσηηθήο δηαζέηνπλ, σο ζεκαληηθόηεξν ζηνηρείν ηνπο, ηελ ύπαξμε ησλ ελ ιόγσ ζεκαληηθώλ αξραίσλ κλεκείσλ ηνπο, ηα νπνία δηαζθαιίδνπλ ηελ ηζηνξηθή κλήκε θαη ηελ ηζηνξηθή ζπλέρεηα ηνπ ηόπνπ θαη ησλ θαηνίθσλ ηνπο. Από ηνλ αξραίν λαό ηνπ Πνζεηδώλα ζην ΢νύλην έσο ηα αξραία κεηαιιεία ηνπ Λαπξίνπ θαη ηνλ νρπξσκέλν νηθηζκό ησλ ειιεληζηηθώλ ρξόλσλ ηνπ Οβξηνθάζηξνπ, ε πεξηνρή ηεο Λαπξεσηηθήο ζπληζηά κηα εληαία δώλε κε ηδηαίηεξα πνιηηηζηηθά ραξαθηεξηζηηθά, ηα νπνία ζπληζηνύλ αλαπόζπαζηα ζηνηρεία ηεο παγθόζκηαο πνιηηηζηηθήο θιεξνλνκηάο. Καζίζηαηαη ζαθέο φηη ν επίκαρνο Υ.Τ.Σ.Α. ζα κπνξνύζε λα ρσξνζεηεζεί

ζε

άιιε

πεξηνρή,

εθηόο

ηνπ

ραξαθηεξηζκέλνπ

αξραηνινγηθνύ ρώξνπ ηνπ Οβξηνθάζηξνπ, έηζη ψζηε λα κε ζίγεηαη, θαη κάιηζηα θαηά ηξφπν θξαπγαιέν, ην πνιηηηζηηθφ πεξηβάιινλ. Σνχην ζα απνηεινχζε απηνλόεηε παξαδνρή ζε θάζε δηθαηνθξαηηθή θαη επλνκνύκελε Πνιηηεία, ε νπνία ζέβεηαη ηελ ηζηνξηθή ηεο θιεξνλνκηά Γηθεγνξηθφ Γξαθείν Γξ. Απ. Παπαθσλζηαληίλνπ θαη ΢πλεξγάηεο Παηξηάξρνπ Ησαθείκ 30-32, 10675 Αζήλα - Κνισλάθη Σει. 210-7222007, Fax 210-7222182, e-mail: apapaconstantinou.law@gmail.com

22

θαη πξνζηαηεύεη ην πνιηηηζηηθό ηεο θεθάιαην. Πνιχ δε πεξηζζφηεξν φηαλ ε ρψξα απηή ζπληζηά ιίθλν ηνπ αλζξσπίλνπ πνιηηηζκνύ, φπσο είλαη ε Διιάδα. Δλφςεη ηνχησλ, πξέπεη λα γίλεη δεθηφ φηη ε ρσξνζέηεζε ηνπ επίκαρνπ Υ.Τ.Σ.Α. ζηε ζέζε Οβξηόθαζηξν ηεο Κεξαηέαο παξαβηάδεη επζέσο ηνπο νξηζκνύο ηεο δηεζλνύο ζπκβάζεσο ησλ Παξηζίσλ ηεο 23εο Ννεκβξίνπ 1972 γηα ηελ πξνζηαζία ηεο παγθόζκηαο πνιηηηζηηθήο θαη θπζηθήο θιεξνλνκηάο, φπσο απηή ηζρχεη ζηελ εζσηεξηθή έλλνκε ηάμε θαηφπηλ ηεο θπξψζεψο ηεο κε ηνλ λ. 1126/1981. ΢πγθεθξηκέλα, αληίθεηηαη επζέσο ζηνπο νξηζκνύο ησλ άξζξσλ 5 θαη 6 ηεο ΢πκβάζεσο, πνπ απαγνξεύνπλ ηηο ελέξγεηεο εθείλεο νη νπνίεο επηθέξνπλ

θαηαζηξνθή

ή

νπζηώδε

βιάβε

ζηα

αγαζά

ηεο

πνιηηηζηηθήο θιεξνλνκηάο.

Γ. Ζ ΠΡΟ΢ΣΑ΢ΗΑ ΠΟΤ ΚΑΣΟΥΤΡΩΝΔΗ Ζ ΓΗΔΘΝΖ΢ ΢ΤΜΒΑ΢Ζ ΣΟΤ ΛΟΝΓΗΝΟΤ ΣΖ΢ 6εο ΜΑΪΟΤ 1969 ΓΗΑ ΣΖΝ ΠΡΟ΢ΣΑ΢ΗΑ ΣΖ΢ ΑΡΥΑΗΟΛΟΓΗΚΖ΢ ΚΛΖΡΟΝΟΜΗΑ΢ Με ηνλ λ. 1127/1981 θπξψζεθε απφ ηελ ειιεληθή Βνπιή ε δηεζλήο ζχκβαζε ησλ Παξηζίσλ ηεο 6εο Μαΐνπ 1969 γηα ηελ πξνζηαζία ηεο αξραηνινγηθήο θιεξνλνκηάο, ε νπνία ζπλάθζεθε ζην πιαίζην ηεο ΢πκβνπιίνπ ηεο Δπξψπεο. Όπσο αλαθέξεηαη ραξαθηεξηζηηθά ζην Πξννίκην ηεο ΢πκβάζεσο: «Ζ Αξραηνινγηθή Κιεξνλνκία είλαη νπζηψδεο δηά ηελ γλψζηλ ηεο ηζηνξίαο ησλ πνιηηηζκψλ… Ζ εζηθή επζχλε δηά ηελ πξνζηαζίαλ

ηεο Δπξσπατθήο αξραηνινγηθήο

θιεξνλνκίαο,

ηεο

αξραηνηέξαο πεγήο ηεο Δπξσπατθήο ηζηνξίαο ε νπνία απεηιείηαη ζνβαξψο κε θαηαζηξνθήλ,

αλήθεη θαη`

αξρήλ εηο ην ακέζσο ελδηαθεξφκελνλ

Κξάηνο, ελδηαθέξεη επίζεο απφ θνηλνχ ηα Δπξσπατθά Κξάηε… Σν πξψηνλ βήκα δηά ηελ πξνζηαζίαλ απηήο ηεο Κιεξνλνκίαο πξέπεη λα είλαη Γηθεγνξηθφ Γξαθείν Γξ. Απ. Παπαθσλζηαληίλνπ θαη ΢πλεξγάηεο Παηξηάξρνπ Ησαθείκ 30-32, 10675 Αζήλα - Κνισλάθη Σει. 210-7222007, Fax 210-7222182, e-mail: apapaconstantinou.law@gmail.com

23

ε

εθαξκνγή ησλ πιένλ απζηεξψλ επηζηεκνληθψλ κεζφδσλ εηο ηελ

αξραηνινγηθήλ έξεπλαλ ή ηαο αλαθαιχςεηο, κε ζθνπφλ ηελ δηαηήξεζηλ ηεο πιήξνπο ηζηνξηθήο ησλ ζεκαζίαο…». Δμάιινπ, κε ην άξζξν 1 ηεο ΢πκβάζεσο πξνζδηνξίδεηαη ε έλλνηα ησλ «αξραηνινγηθψλ αληηθεηκέλσλ» κε γλψκνλα ηε ζπλεηζθνξά ηνπο ζηελ επηζηεκνληθή γλψζε θαη ηελ ηζηνξηθή κλήκε: «Όια ηα επξήκαηα θαη αληηθείκελα ή

θάζε

άιιν ίρλνο αλζξσπίλεο ππάξμεσο, ην νπνίνλ

καξηπξεί δη` επνράο θαη πνιηηηζκνχο, δηά ηνπο νπνίνπο αλαζθαθαί ή αλαθαιχςεηο επηζηεκνληθήο

είλαη

ε θπξία πεγή ή κία απφ ηαο θπξίαο πεγάο ηεο

πιεξνθνξήζεσο,

ζα

ζεσξνχληαη

σο

αξραηνινγηθά

αληηθείκελα». Αθφκε ην άξζξν 2 νξίδεη: «Με ζθνπφλ ηελ δηαζθάιηζηλ ηεο

πξνζηαζίαο

ησλ κε αλαθαιπθζέλησλ εηζέηη αληηθεηκέλσλ θαη

πεξηνρψλ φπνπ θείληαη θξπκκέλα αξραηνινγηθά αληηθείκελα, έθαζηνλ ζπκβαιιφκελνλ κέξνο αλαιακβάλεη λα ιάβε ηνηαχηα κέηξα, θαζ` φζνλ είλαη ηνχην δπλαηφλ, ψζηε: α) λα πεξηνξίζε θαη λα πξνζηαηεχε ζέζεηο θαη πεξηνράο αξραηνινγηθνχ ελδηαθέξνληνο, β) λα δεκηνπξγήζε εθεδξηθάο δψλαο δηά ηελ δηαηήξεζηλ ηεο πιηθήο καξηπξίαο, απνηειέζε

αληηθείκελνλ

εξεχλεο

ε

νπνία

ζα

ππφ κεηαγελεζηέξσλ γελεψλ

αξραηνιφγσλ». Με ηηο αλσηέξσ δηαηάμεηο ηεο ΢πκβάζεσο θαηνρπξψλεηαη, σο γεληθή αξρή πνπ δηαηξέρεη ην ζχλνιν ησλ νξηζκψλ ηεο, ε απαγόξεπζε επέκβαζεο επί ησλ αξραηνινγηθώλ αληηθεηκέλσλ θαηά ηξόπν πνπ λα νδεγεί ζηελ θαηαζηξνθή ή ηελ νπζηώδε βιάβε ηνπο. Δπηπιένλ, πξνβιέπεηαη εηδηθή ππνρξέσζε ησλ ζπκβαιινκέλσλ θξαηώλ λα δηαζθαιίδνπλ ηελ πξνζηαζία ησλ αξραηνινγηθώλ αληηθεηκέλσλ, ηα νπνία δελ έρνπλ αθόκε αλαθαιπθζεί. Ζ ππνρξέσζε απηή ζπλίζηαηαη, ζπγθεθξηκέλα, ζηε ζέζπηζε πεξηνξηζκώλ ζε ζπγθεθξηκέλεο πεξηνρέο αξραηνινγηθνύ ελδηαθέξνληνο, ψζηε λα πξνζηαηεχνληαη πηζαλά Γηθεγνξηθφ Γξαθείν Γξ. Απ. Παπαθσλζηαληίλνπ θαη ΢πλεξγάηεο Παηξηάξρνπ Ησαθείκ 30-32, 10675 Αζήλα - Κνισλάθη Σει. 210-7222007, Fax 210-7222182, e-mail: apapaconstantinou.law@gmail.com

24

αξραηνινγηθά αληηθείκελα, λα επηηξέπεηαη ε κειινληηθή αλαθάιπςή ηνπο θαη λα δηαηεξείηαη ν ραξαθηήξαο ηνπο σο «πιηθώλ καξηπξηώλ». Καζίζηαηαη ζαθέο φηη κε ηηο σο άλσ δηαηάμεηο ζεζπίδεηαη εηδηθή ππνρξέσζε ησλ ζπκβαιινκέλσλ θξαηψλ λα ζέηνπλ ζε ζπγθεθξηκέλεο πεξηνρέο εηδηθνύο πεξηνξηζκνύο ζηηο ρξήζεηο γεο, κε ηελ θήξπμή ηνπο ηδίσο σο αξραηνινγηθώλ ρώξσλ θαη ηε ζπκπεξίιεςή ηνπο ζε δώλεο πξνζηαζίαο. Οη πεξηνρέο απηέο ζεσξνχληαη δεζκεπκέλεο σο πξνο ηηο ρξήζεηο ηνπο γηα ιφγνπο δεκνζίνπ ζπκθέξνληνο, φπσο είλαη ελ πξνθεηκέλσ, θαη’ εμνρήλ, ε πξνζηαζία ηνπ πνιηηηζηηθνχ πεξηβάιινληνο, ελψ ε ηπρόλ κειινληηθή απνδέζκεπζή ηνπο κπνξεί λα επηηξαπεί κόλνλ εθόζνλ νινθιεξσζεί ε αξραηνινγηθή έξεπλα θαη θξηζεί, επί ηε βάζε ζπγθεθξηκέλσλ επηζηεκνληθώλ κειεηώλ όηη δελ απαηηείηαη ε δηαηήξεζε ησλ ελ ιόγσ πεξηνξηζκώλ. ΢ηελ εμεηαδφκελε πεξίπησζε, ε έθηαζε φπνπ πξνγξακκαηίδεηαη ε θαηαζθεπή ηνπ Υ.Τ.Σ.Α. βξίζθεηαη, φπσο ζεκεηψζεθε, εληφο πεξηνρήο (Λαπξεσηηθή)

πνπ

έρεη

ραξαθηεξηζηεί,

θαηφπηλ

ζπγθεθξηκέλσλ

επηζηεκνληθψλ εξεπλψλ θαη αλαιχζεσλ, σο αξραηνινγηθφο ρψξνο, ηζηνξηθφο ηφπνο θαη ηνπίν ηδηαίηεξνπ θπζηθνχ θάιινπο. Δπηπιένλ, πεξηιακβάλεηαη ελ κέξεη εληφο δψλεο απνιχηνπ πξνζηαζίαο, ζηελ νπνία απαγνξεχεηαη νηαδήπνηε ρξήζε γεο, πξνθεηκέλνπ λα δηαζθαιηζζεί ν αξραηνινγηθφο ρψξνο ηνπ Οβξηνθάζηξνπ. Σέινο, ε ελ ιφγσ έθηαζε γεηηληάδεη κε ηνλ νρπξσκέλν νηθηζκφ ησλ ειιεληζηηθψλ ρξφλσλ πνπ βξίζθεηαη ζηνλ σο άλσ αξραηνινγηθφ ρψξν (Οβξηφθαζηξν) θαη βξίζθεηαη ζε άκεζε νπηηθή επαθή κε απηφλ. Δίλαη δε πξνθαλέο φηη ε κεηαθνξά ζηελ

επίκαρε

έθηαζε

εθαηνληάδσλ

ρηιηάδσλ

ηφλσλ

αζηηθψλ

απνξξηκκάησλ θαζηζηά αδύλαηε ηελ επηζθεςηκόηεηα ηνπ θνηλνύ ζηνλ αξραηνινγηθό ρώξν θαη επηθέξεη αλεπαλόξζσηε θαηαζηξνθή ζηα αξραηνινγηθά αληηθείκελα. Παξαιιήισο, νδεγεί ζε θαηαζηξνθή ηα ηπρόλ αξραηνινγηθά αληηθείκελα πνπ βξίζθνληαη εληόο ηεο εθηάζεσο Γηθεγνξηθφ Γξαθείν Γξ. Απ. Παπαθσλζηαληίλνπ θαη ΢πλεξγάηεο Παηξηάξρνπ Ησαθείκ 30-32, 10675 Αζήλα - Κνισλάθη Σει. 210-7222007, Fax 210-7222182, e-mail: apapaconstantinou.law@gmail.com

25

ηνπ πξνγξακκαηηδόκελνπ Υ.Τ.Σ.Α., ηα νπνία δελ έρνπλ αθόκε εληνπηζηεί

αθνύ

δελ

πξνεγήζεθε

αξραηνινγηθή

έξεπλα

θαη

αλαζθαθή. Πξφθεηηαη, αζθαιψο, γηα επζεία θαη θαηάθσξε παξαβίαζε ησλ δηαηάμεσλ ηεο σο άλσ δηεζλνύο ζπκβάζεσο, νη δηαηάμεηο ηεο νπνίαο είλαη, ελφςεη ηνπ ραξαθηήξα ηνπο σο self executing, απνιχησο δεζκεπηηθέο ζηελ εζληθή έλλνκε ηάμε. Δ. Ζ ΠΡΟ΢ΣΑ΢ΗΑ ΠΟΤ ΚΑΣΟΥΤΡΩΝΟΤΝ Ζ ΓΗΔΘΝΖ΢ ΢ΤΜΒΑ΢Ζ

ΣΖ΢

ΔΤΡΩΠΑΪΚΖ

ΓΡΑΝΑΓΑ΢

΢ΤΜΒΑ΢Ζ

ΚΑΗ

ΣΖ΢

Ζ

ΑΝΑΘΔΩΡΖΜΔΝΖ

ΒΑΛΔΣΣΑ΢

ΓΗΑ

ΣΖΝ

ΠΡΟ΢ΣΑ΢ΗΑ ΣΖ΢ ΑΡΥΑΗΟΛΟΓΗΚΖ΢ ΚΛΖΡΟΝΟΜΗΑ΢ i. Ζ Γηεζλήο ΢ύκβαζε ηεο Γξαλάδαο ηνπ έηνπο 1985 γηα ηελ πξνζηαζία ηεο αξρηηεθηνληθήο θιεξνλνκηάο ζηελ Δπξψπε, πνπ ππνγξάθεθε ζην πιαίζην ηνπ ΢πκβνπιίνπ ηεο Δπξψπεο θαη θπξψζεθε απφ ηελ ειιεληθή Βνπιή κε ηνλ λ. 2039/1992, πεξηιακβάλεη ζεηξά δηαηάμεσλ πνπ επηβάιινπλ ζηα ζπκβαιιφκελα θξάηε ηε ιήςε ησλ αλαγθαίσλ θαη πξφζθνξσλ κέηξσλ γηα ηελ απνηξνπή δηαθηλδχλεπζεο ησλ αγαζψλ ηεο αξρηηεθηνληθήο θιεξνλνκηάο θαη νξηνζεηνύλ κε ζαθήλεηα ηελ επρέξεηα ησλ θξαηηθψλ νξγάλσλ λα επηηξέπνπλ επεκβάζεηο εληφο ή πιεζίνλ ησλ κλεκείσλ. Δηδηθφηεξα, ζχκθσλα κε ηε ΢χκβαζε: «΢αλ αξρηηεθηνληθή θιεξνλνκηά ζεσξείηαη φηη πεξηιακβάλεη ηα αθφινπζα αθίλεηα αγαζά: 1. Σα κλεκεία: θάζε θαηαζθεπή ηδηαίηεξα ζεκαληηθή ιφγσ ηνπ ηζηνξηθνχ, αξραηνινγηθνχ, θαιιηηερληθνχ, επηζηεκνληθνχ, θνηλσληθνχ ή ηερληθνχ ηεο ελδηαθέξνληνο,

ζπκπεξηιακβαλνκέλσλ

ησλ

εγθαηαζηάζεσλ

ή

δηαθνζκεηηθψλ ζηνηρείσλ, πνπ απνηεινχλ αλαπφζπαζην ηκήκα ηνπο. 2. Σα αξρηηεθηνληθά ζχλνια: Οκνηνγελή

ζχλνια αζηηθψλ

θαηαζθεπψλ,

ηνπ

ζεκαληηθψλ

ιφγσ

ηζηνξηθνχ,

ή

αγξνηηθψλ

αξραηνινγηθνχ,

θαιιηηερληθνχ, επηζηεκνληθνχ ή ηερληθνχ ηνπο ελδηαθέξνληνο, ζπλαθή Γηθεγνξηθφ Γξαθείν Γξ. Απ. Παπαθσλζηαληίλνπ θαη ΢πλεξγάηεο Παηξηάξρνπ Ησαθείκ 30-32, 10675 Αζήλα - Κνισλάθη Σει. 210-7222007, Fax 210-7222182, e-mail: apapaconstantinou.law@gmail.com

26

κεηαμχ ηνπο ψζηε λα ζρεκαηίδνπλ ελφηεηεο, πνπ λα κπνξνχλ λα νξηνζεηεζνχλ ηνπνγξαθηθά. 3. Οη ηφπνη : ζχλζεηα έξγα ηνπ αλζξψπνπ θαη ηεο θχζεο, ελ κέξεη θηηζκέλα, ηα νπνία απνηεινχλ εθηάζεηο ηφζν ραξαθηεξηζηηθέο θαη νκνηνγελείο, ψζηε λα κπνξνχλ λα νξηνζεηεζνχλ ηνπνγξαθηθά θαη ηα νπνία είλαη ζεκαληηθά ιφγσ ηνπ ηζηνξηθνχ, αξραηνινγηθνχ, θαιιηηερληθνχ, επηζηεκνληθνχ, θνηλσληθνχ θαη ηερληθνχ ηνπο ελδηαθέξνληνο» (άξζξν 1). Δμάιινπ, ζχκθσλα κε ην άξζξν 3 θάζε ζπκβαιιφκελνο ππνρξεψλεηαη: «1. λα θαζηεξψζεη έλα λνκηθφ θαζεζηψο πξνζηαζίαο ηεο αξρηηεθηνληθήο θιεξνλνκηάο. 2. λα εμαζθαιίζεη, κέζα ζ’ απηφ ην λνκηθφ πιαίζην θαη αλάινγα κε ηα ηδηαίηεξα γηα θάζε Κξάηνο ή πεξηθέξεηα κέηξα, ηελ πξνζηαζία ησλ κλεκείσλ, ησλ αξρηηεθηνληθψλ ζπλφισλ θαη ησλ ηφπσλ», ελψ ην άξζξν 4 πξνβιέπεη: «Κάζε ζπκβαιιφκελνο ππνρξεψλεηαη: 1. λα ζέζεη ζε εθαξκνγή κε βάζε ηε λνκηθή πξνζηαζία ησλ ζρεηηθψλ αθηλήησλ, θαηάιιειεο δηαδηθαζίεο ειέγρνπ θαη αδεηψλ, 2. λα θξνληίζεη ψζηε ηα πξνζηαηεπφκελα αθίλεηα λα κελ αιινησζνχλ, εξεηπσζνχλ ή θαηεδαθηζηνχλ». Δπίζεο, ην άξζξν 5 ηεο ΢πκβάζεσο πξνβιέπεη: «Κάζε απνθιείζεη

ζπκβαιιφκελνο

ηε κεηαθίλεζε ηνπ ζπλφινπ

ππνρξεψλεηαη

ή

ηκήκαηνο

λα ελφο

πξνζηαηεπφκελνπ κλεκείνπ, εθηφο απφ ηελ πεξίπησζε θαηά ηελ νπνία ε πιηθή πξνζηαζία ηνπ κλεκείνπ ζα ην απαηηνχζε επηηαθηηθά.

΢ηελ

πεξίπησζε απηή, ε αξκφδηα ππεξεζία ζα πξέπεη λα πάξεη ηηο απαξαίηεηεο πξνθπιάμεηο

γηα ηελ

απνζπλαξκνιφγεζε,

ηε

κεηαθνξά θαη ηελ

επαλαζπλαξκνιφγεζε ηνπ ζε θαηάιιειν ρψξν». Δμάιινπ, ην άξζξν 7 νξίδεη: «΢ην ρψξν ν νπνίνο πεξηβάιιεη ηα κλεκεία, ζην εζσηεξηθφ ησλ αξρηηεθηνληθψλ ζπλφισλ θαη ησλ ηφπσλ, θάζε

ζπκβαιιφκελνο

ππνρξεψλεηαη λα ιάβεη κέηξα, πνπ ζα απνζθνπνχλ ζηε βειηίσζε ηεο πνηφηεηαο ηνπ πεξηβάιινληνο». Σέινο, ζχκθσλα κε ην άξζξν 10: «Κάζε ζπκβαιιφκελνο ππνρξεψλεηαη λα πηνζεηήζεη πνιηηηθή νινθιεξσκέλεο πξνζηαζίαο ε νπνία : 1. …. 2. …. 3. ζα θαζηζηά ηε ζπληήξεζε, ηελ Γηθεγνξηθφ Γξαθείν Γξ. Απ. Παπαθσλζηαληίλνπ θαη ΢πλεξγάηεο Παηξηάξρνπ Ησαθείκ 30-32, 10675 Αζήλα - Κνισλάθη Σει. 210-7222007, Fax 210-7222182, e-mail: apapaconstantinou.law@gmail.com

27

αλαβίσζε

θαη

ηελ

αλάδεημε

ηεο

αξρηηεθηνληθήο

θιεξνλνκηάο,

ζεκαληηθφηαην ζηνηρείν ηεο πνιηηηζηηθήο πεξηβαιινληνινγηθήο θαη ρσξνηαμηθήο πνιηηηθήο». Όπσο ζπλάγεηαη ελ πξψηνηο απφ ηα πξναλαθεξφκελα άξζξα ηεο ΢χκβαζεο ηεο Γξαλάδαο, δελ είλαη επηηξεπηή ε θαηαζηξνθή ή ε νπζηψδεο βιάβε ζηνηρείσλ, ηα νπνία είλαη ηδηαηηέξσο ζεκαληηθά γηα ηε δηαηήξεζε ηεο αξρηηεθηνληθήο θιεξνλνκηάο θαζψο θαη θάζε επέκβαζε, ε νπνία ζπλεπάγεηαη ηε κεηαβνιή ή ηελ άξζε ηεο θπζηνγλσκίαο ή ηε δηάξξεμε ηεο νκνηνγέλεηαο νξηζκέλνπ ηφπνπ. Δπηπιένλ, απφ ηηο δηαηάμεηο ηεο ΢πλζήθεο πξνθχπηεη ζαθψο φηη ηα ζπκβαιιφκελα ζηελ αλσηέξσ Γηεζλή ΢χκβαζε κέξε αλαιακβάλνπλ ηελ ππνρξέσζε λα ιακβάλνπλ ζεηηθά κέηξα, πνπ απνζθνπνχλ ζηε βειηίσζε ηεο πνηφηεηνο ηνπ πεξηβάιινληνο ηα αθίλεηα κλεκεία ρψξνπ θαη λα απέρνπλ απφ θάζε ελέξγεηα πνπ βιάπηεη ακέζσο ή εκκέζσο ην κλεκείν ή ην αξρηηεθηνληθφ ζχλνιν ή ηνλ πεξηβάιινληα ρψξν ηνπο (βι. Απ. Παπαθσλζηαληίλνπ, Ζ ΢χκβαζε ηεο Γξαλάδαο γηα ηελ Πξνζηαζία ηεο Αξρηηεθηνληθήο Κιεξνλνκηάο θαη ην ΢χληαγκα, Νφκνο θαη Φχζε 1999, ζ. 47 επ. Πξβι. ΢.η.Δ. 2540/2005). Όπσο έρεη, κάιηζηα, λνκνινγεζεί ζπλαθψο απφ ην αλψηαην δηνηθεηηθφ δηθαζηήξην ηεο Διιάδαο: «Απφ ηηο δηαηάμεηο απηέο ζπλάγεηαη φηη ηα ζπκβαιιφκελα ζηελ αλσηέξσ Γηεζλή ΢χκβαζε κέξε αλαιακβάλνπλ ηελ ππνρξέσζε λα ιακβάλνπλ ζεηηθά κέηξα, πνπ απνζθνπνχλ ζηε βειηίσζε ηεο πνηφηεηνο ηνπ πεξηβάιινληνο ηα αθίλεηα κλεκεία ρψξνπ, θαη λα απέρνπλ απφ θάζε ελέξγεηα πνπ βιάπηεη ακέζσο ή εκκέζσο ην κλεκείν ή ην αξρηηεθηνληθφ ζχλνιν ή ηνλ πεξηβάιινληα ρψξν ηνπο. Καηά ηελ έλλνηα δε ησλ απηψλ δηαηάμεσλ δελ είλαη επηηξεπηή ε θαηαζηξνθή ζηνηρείσλ ηα νπνία είλαη ηδηαηηέξσο ζεκαληηθά γηα ηε δηαηήξεζε ηεο αξρηηεθηνληθήο θιεξνλνκηάο θαζψο θαη ε επέκβαζε, ε νπνία ζπλεπάγεηαη ηε κεηαβνιή ηνπ πνιενδνκηθνχ

ηζηνχ

αξρηηεθηνληθνχ

ζπλφινπ,

ή

ηελ

Γηθεγνξηθφ Γξαθείν Γξ. Απ. Παπαθσλζηαληίλνπ θαη ΢πλεξγάηεο Παηξηάξρνπ Ησαθείκ 30-32, 10675 Αζήλα - Κνισλάθη Σει. 210-7222007, Fax 210-7222182, e-mail: apapaconstantinou.law@gmail.com

άξζε

ηεο 28

θπζηνγλσκίαο ή ηε δηάξξεμε ηεο νκνηνγέλεηαο νξηζκέλνπ ηφπνπ» (΢.η.Δ.

1587/2010. Πξβι. ΢.η.Δ. 669/2010, 2338/2009, 1652/2009, 3852/2006, 2540/2002). ΢ηελ πξνθεηκέλε πεξίπησζε, ε απόθαζε ησλ εζληθώλ Αξρώλ λα εγθαηαζηαζεί θαη λα ιεηηνπξγήζεη ζηνλ πεξηβάιινληα ρώξν ηνπ αξραίνπ

κλεκείνπ

ηνπ

Οβξηνθάζηξνπ

ρώξνο

απόζεζεο

θαη

δηαρείξηζεο απνξξηκκάησλ αληίθεηηαη, ρσξίο ακθηβνιία, επζέσο ζηνπο αλσηέξσ νξηζκνύο ηεο ΢πκβάζεσο ηεο Γξαλάδαο, αθνύ νδεγεί αλαπόδξαζηα ζηελ νξηζηηθή θαηαζηξνθή ηνπ ελ ιόγσ αξραηνινγηθνύ ρώξνπ. Δμάιινπ, είλαη ζαθέο φηη ιόγσ ηεο νπηηθήο επαθήο ηνπ αξραίνπ κλεκείνπ κε ηνλ πξνγξακκαηηδόκελν Υ.Τ.Σ.Α. θαη ηε γεηηλίαζή ηνπ κε απηό ε επίζθεςή ηνπ από ηνπο πνιίηεο θαζίζηαηαη νπζηαζηηθά αδύλαηε. Καηά ηνλ ηξφπν απηφ έλα ζεκαληηθό κλεκείν ηεο παγθόζκηαο πνιηηηζηηθήο θιεξνλνκηάο θαη ην ζεκαληηθόηεξν ζηνηρείν ηνπ πνιηηηζηηθνύ πεξηβάιινληνο ηεο πόιεσο ηεο Κεξαηέαο θαη ηεο επξύηεξεο πεξηνρήο νδεγείηαη ζε πιήξε θαηαζηξνθή. Πξφθεηηαη, αζθαιψο, γηα θξαπγαιέα πεξίπησζε παξαβίαζεο ηεο ΢πκβάζεσο ηεο Γξαλάδαο. Πνιχ δε πεξηζζφηεξν ηζρχεη ηνχην αλ αλαινγηζηεί θαλείο φηη ε εμππεξέηεζε ηνπ ζθνπνχ ηεο δηαρείξηζεο ησλ απνξξηκκάησλ ηεο Αηηηθήο ζα κπνξνύζε λα επηηεπρζεί κε ηελ επηινγή ελαιιαθηηθώλ ρσξνζεηήζεσλ, νη νπνίεο δελ ζα επέθεξαλ ηελ ελ ιφγσ θαηαζηξνθή ηνπ κλεκεηαθνχ απηνχ ρψξνπ. ii. Ηδηαίηεξν ελδηαθέξνλ παξνπζηάδεη, εμάιινπ, γηα ηα εμεηαδφκελα ελ πξνθεηκέλσ δεηήκαηα ε (αλαζεσξεκέλε) Δπξσπατθή ΢ύκβαζε ηεο Βαιέηηαο ηεο 16εο Ηαλνπαξίνπ 1992 γηα ηελ Πξνζηαζία ηεο Αξραηνινγηθήο Κιεξνλνκηάο, ε νπνία έρεη επίζεο ππνγξαθεί ζην πιαίζην ηνπ ΢πκβνπιίνπ ηεο Δπξψπεο θαη έρεη θπξσζεί απφ ηε Βνπιή ησλ Διιήλσλ (λ. 3378/2005). Όπσο αλαθέξεηαη ραξαθηεξηζηηθά ζην Γηθεγνξηθφ Γξαθείν Γξ. Απ. Παπαθσλζηαληίλνπ θαη ΢πλεξγάηεο Παηξηάξρνπ Ησαθείκ 30-32, 10675 Αζήλα - Κνισλάθη Σει. 210-7222007, Fax 210-7222182, e-mail: apapaconstantinou.law@gmail.com

29

Πξννίκην ηεο ΢πκβάζεσο: «Ζ επξσπατθή αξραηνινγηθή θιεξνλνκηά, πνπ είλαη κάξηπξαο ηεο αξραίαο ηζηνξίαο, απεηιείηαη ζνβαξά κε θαηαζηξνθή, ηφζν απφ ηελ αχμεζε ηνπ αξηζκνχ ησλ κεγάισλ αλαπηπμηαθψλ έξγσλ φζν θαη απφ θπζηθά αίηηα, απφ ηηο ιαζξαίεο ή ηηο ρσξίο επηζηεκνληθή κέζνδν αλαζθαθέο, ή αθφκα θη απφ ηελ αλεπαξθή πιεξνθφξεζε ηεο θνηλήο γλψκεο… είλαη ζεκαληηθφ λα ζεζπηζζνχλ, φπνπ αθφκε δελ ππάξρνπλ, νη επηβαιιφκελεο δηαδηθαζίεο δηνηθεηηθνχ θαη επηζηεκνληθνχ ειέγρνπ… πξέπεη ε κέξηκλα γηα ηε δηαθχιαμε ηεο αξραηνινγηθήο θιεξνλνκηάο λα αληαλαθιάηαη ζηε ρσξνηαμηθή πνιηηηθή ησλ πφιεσλ θαη ηεο ππαίζξνπ θαη ζηηο ζηξαηεγηθέο ηεο πνιηηηζηηθήο αλαπηχμεσο». ΢χκθσλα κε ην άξζξν 1 ηεο ΢πκβάζεσο: «1. ΢θνπφο ηεο παξνχζαο (αλαζεσξεκέλεο) ΢πκβάζεσο είλαη ε πξνζηαζία ηεο αξραηνινγηθήο θιεξνλνκηάο σο πεγήο ηεο επξσπατθήο ζπιινγηθήο κλήκεο θαη σο κέζνπ γηα ηελ ηζηνξηθή θαη επηζηεκνληθή κειέηε. 2. ΢ην πιαίζην απηφ ζεσξνχληαη σο ζηνηρεία ηεο αξραηνινγηθήο θιεξνλνκηάο φια ηα θαηάινηπα θαη αληηθείκελα θαζψο θαη άιια ίρλε αλζξψπηλεο ππάξμεσο απφ ην παξειζφλ, ησλ νπνίσλ ζπγρξφλσο: i) ε δηαθχιαμε θαη ε κειέηε επηηξέπεη ηελ αλάπιαζε ηεο ηζηνξίαο ηνπ αλζξψπνπ θαη ηεο ζρέζεσο ηνπ κε ην θπζηθφ πεξηβάιινλ, ii) νη θχξηεο πεγέο πιεξνθνξίαο είλαη νη αλαζθαθέο, νη αλαθαιχςεηο αιιά θαη θάζε άιιε κέζνδνο έξεπλαο ηνπ αλζξψπηλνπ γέλνπο θαη ηνπ πεξηβάιινληνο ηνπ, θαη iii) ε ζέζε εληνπίδεηαη ζε νπνηαδήπνηε πεξηνρή εκπίπηεη ζηε δηθαηνδνζία ησλ ΢πκβαιινκέλσλ. 3. ΢ηελ αξραηνινγηθή θιεξνλνκηά πεξηιακβάλνληαη θαηαζθεπέο, νηθνδνκήκαηα, αξρηηεθηνληθά ζχλνια, νξγαλσκέλνη ρψξνη θαη ηφπνη, θηλεηά αληηθείκελα, κλεκεία πάζεο θχζεσο καδί κε ην πιαίζην ζην νπνίν εληάζζνληαη, είηε απηά βξίζθνληαη ζηε γε είηε κέζα ζην λεξφ». Δμάιινπ,

ην

άξζξν

2

πξνβιέπεη:

«Κάζε

ζπκβαιιφκελνο

αλαιακβάλεη ηελ ππνρξέσζε λα ζεζκνζεηήζεη, κε ηα θαηάιιεια γηα θάζε θξάηνο κέζα, έλα λνκηθφ θαζεζηψο πξνζηαζίαο ηεο αξραηνινγηθήο Γηθεγνξηθφ Γξαθείν Γξ. Απ. Παπαθσλζηαληίλνπ θαη ΢πλεξγάηεο Παηξηάξρνπ Ησαθείκ 30-32, 10675 Αζήλα - Κνισλάθη Σει. 210-7222007, Fax 210-7222182, e-mail: apapaconstantinou.law@gmail.com

30

θιεξνλνκηάο, ην νπνίν λα πξνβιέπεη: i) ηελ νξγάλσζε ελφο επξεηεξίνπ ηεο αξραηνινγηθήο θιεξνλνκηάο θαη ηελ θαηαρψξηζε ησλ πξνζηαηεπνκέλσλ κλεκείσλ θαη πεξηνρψλ, ii) ηε δεκηνπξγία εθεδξηθψλ αξραηνινγηθψλ δσλψλ, αθφκε θη φηαλ δελ ππάξρνπλ νξαηά ιείςαλα ζηελ επηθάλεηα ηνπ εδάθνπο ή κέζα ζην λεξφ, γηα ηε δηαηήξεζε ησλ πιηθψλ καξηπξηψλ, πνπ ζα απνηειέζνπλ αληηθείκελν κειέηεο γηα ηηο κεηαγελέζηεξεο γελεέο…». Σέινο,

ην

άξζξν

4

ηεο

΢πκβάζεσο

πξνβιέπεη:

«Κάζε

΢πκβαιιφκελνο αλαιακβάλεη ηελ ππνρξέσζε λα ιάβεη κέηξα γηα ηε θπζηθή πξνζηαζία ηεο αξραηνινγηθήο θιεξνλνκηάο πξνβιέπνληαο, αλάινγα κε ηηο πεξηζηάζεηο: i) ηελ απφθηεζε ή ηελ πξνζηαζία κε άιια θαηάιιεια κέζα, απφ ηηο δεκφζηεο αξρέο, ησλ ρψξσλ πνπ πξννξίδνληαη λα απνηειέζνπλ ηηο εθεδξηθέο αξραηνινγηθέο δψλεο, ii) ηε ζπληήξεζε θαη ηε δηαηήξεζε ηεο αξραηνινγηθήο θιεξνλνκηάο θαηά πξνηίκεζε ζηε ζέζε εχξεζεο…». ΢ηελ εμεηαδφκελε πεξίπησζε, ε απόθαζε γηα ηελ θαηαζθεπή Υ.Τ.Σ.Α. εληόο ηνπ θεξπγκέλνπ αξραηνινγηθνύ ρώξνπ θαη πιεζίνλ ηνπ σο άλσ κλεκείνπ ηνπ Οβξηνθάζηξνπ, αληίθεηηαη επζέσο ζηνπο σο άλσ νξηζκνύο ηνπ δηεζλνύο δηθαίνπ. Πξάγκαηη, είλαη πξνθαλέο φηη ε θαηαζηξνθή ησλ ζηνηρείσλ απηψλ ηεο αξραηνινγηθήο θιεξνλνκηάο δελ κπνξεί λα ζπκβηβαζηεί κε ηηο σο άλσ δηαηάμεηο, νη νπνίεο επηβάιινπλ, αληηζέησο, ηε ζπληήξεζε θαη ηε δηαηήξεζή ηνπο θαη, κάιηζηα, ζηε ζέζε εύξεζεο. ΢Σ.

ΣΟ

ΔΘΝΗΚΟ

ΝΟΜΗΚΟ

ΠΛΑΗ΢ΗΟ

ΓΗΑ

ΣΖΝ

ΠΡΟ΢ΣΑ΢ΗΑ ΣΖ΢ ΠΟΛΗΣΗ΢ΣΗΚΖ΢ ΚΛΖΡΟΝΟΜΗΑ΢ Αμίδεη λα ζεκεησζεί φηη ε απφθαζε ησλ εζληθψλ αξρψλ λα θαηαζθεπάζνπλ ηνλ επίκαρν Υ.Τ.Σ.Α. πιεζίνλ ησλ αξραίσλ κλεκείσλ ηνπ Οβξηνθάζηξνπ θαη εληφο ηνπ θεξπγκέλνπ αξραηνινγηθνχ ρψξνπ αληηβαίλεη φρη κφλνλ πξνο ηνπο αλσηέξσ θαλφλεο ηνπ δηεζλνχο δηθαίνπ Γηθεγνξηθφ Γξαθείν Γξ. Απ. Παπαθσλζηαληίλνπ θαη ΢πλεξγάηεο Παηξηάξρνπ Ησαθείκ 30-32, 10675 Αζήλα - Κνισλάθη Σει. 210-7222007, Fax 210-7222182, e-mail: apapaconstantinou.law@gmail.com

31

πνπ δηαζθαιίδνπλ ηε πξνζηαζία ηεο πνιηηηζηηθήο θιεξνλνκηάο, αιιά, επηπιένλ, ζε ζεηξά θαλφλσλ δηθαίνπ πνπ παξάγνληαη ζηελ εζληθή έλλνκε ηάμε θαη δηαζέηνπλ απμεκέλε ηππηθή ηζρχ. Δπηζεκαίλεηαη ελ πξψηνηο φηη ην πνιηηηζηηθφ πεξηβάιινλ απνιαχεη ηδηαίηεξα απμεκέλεο πξνζηαζίαο απφ ην ηζρχνλ ΢χληαγκα ηεο Διιάδαο. ΢πγθεθξηκέλα, ην άξζξν 24 παξ.

1 θαη 6 νξίδεη: «1. Ζ πξνζηαζία ηνπ … πνιηηηζηηθνχ πεξηβάιινληνο απνηειεί ππνρξέσζε ηνπ Κξάηνπο θαη δηθαίσκα ηνπ θαζελφο. Γηα ηε δηαθχιαμή ηνπ ην Κξάηνο έρεη ππνρξέσζε λα παίξλεη ηδηαίηεξα πξνιεπηηθά ή θαηαζηαιηηθά κέηξα ζην πιαίζην ηεο αξρήο ηεο αεηθνξίαο… 2. …. 6. Σα κλεκεία, νη παξαδνζηαθέο πεξηνρέο θαη ηα παξαδνζηαθά ζηνηρεία πξνζηαηεχνληαη απφ ην Κξάηνο. Νφκνο ζα νξίζεη ηα αλαγθαία γηα ηελ πξαγκαηνπνίεζε

ηεο

πξνζηαζίαο

απηήο

πεξηνξηζηηθά

κέηξα

ηεο

ηδηνθηεζίαο, θαζψο θαη ηνλ ηξφπν θαη ην είδνο ηεο απνδεκίσζεο ησλ ηδηνθηεηψλ». Δίλαη ζαθέο φηη ε αξρή ηεο αεηθνξίαο, ε ξεηή θαηνρχξσζε ηεο νπνίαο ζπληειέζζεθε κε ηελ αλαζεψξεζε ηνπ 2001, έρεη ελ πξνθεηκέλσ ην

λφεκα

φηη

ηα

πξνζηαηεπφκελα

ζηνηρεία

ηνπ

πνιηηηζηηθνχ

πεξηβάιινληνο, ηα νπνία θξίλνληαη ζεκαληηθά κε βάζε ζπγθεθξηκέλα επηζηεκνληθά θξηηήξηα θαη απνηππψλνπλ ηελ πνιηηηζηηθή ηζηνξία ηεο ρψξαο, πξνζηαηεχνληαη θαη δηαηεξνχληαη, θαηά ην δπλαηφλ αθέξαηα, ζην δηελεθέο. Δμάιινπ, ζχκθσλα κε ηελ νκφινγε αξρή ηεο βηψζηκεο αλάπηπμεο, ε νπνία απνξξέεη ηδίσο απφ ηηο δηαηάμεηο ησλ άξζξσλ 24 θαη 106 παξ. 1 ΢πλη., ε θνηλσληθννηθνλνκηθή αλάπηπμε πξέπεη, ζε θάζε πεξίπησζε, λα ελαξκνλίδεηαη κε ηηο αλάγθεο ηεο πεξηβαιινληηθήο πξνζηαζίαο (πξβι. Απ. Παπαθσλζηαληίλνπ, Αεηθνξία θαη βηψζηκε αλάπηπμε σο ζπληαγκαηηθέο αξρέο: Δξκελεπηηθέο, θαλνληζηηθέο θαη λνκνινγηαθέο πηπρέο ηνπ πεξηβαιινληηθνχ ΢πληάγκαηνο, Πεξηβάιινλ θαη Γίθαην 2007, ζ. 536 επ.). Ηδηαίηεξε ζεκαζία ζηνλ ηνκέα ηνπ πνιηηηζηηθνχ Γηθεγνξηθφ Γξαθείν Γξ. Απ. Παπαθσλζηαληίλνπ θαη ΢πλεξγάηεο Παηξηάξρνπ Ησαθείκ 30-32, 10675 Αζήλα - Κνισλάθη Σει. 210-7222007, Fax 210-7222182, e-mail: apapaconstantinou.law@gmail.com

32

πεξηβάιινληνο πξνζιακβάλεη, επηπιένλ, ε αξρή ηεο πξνιεπηηθήο δξάζεο ησλ θξαηηθψλ νξγάλσλ, θαηά ηξφπν ψζηε λα απνθεχγνληαη δπζκελείο επηπηψζεηο ζε ζεκαληηθά ζηνηρεία ηεο πνιηηηζηηθήο θιεξνλνκηάο. Σν αλψηαην δηνηθεηηθφ δηθαζηήξην ηεο ρψξαο, εθαξκφδνληαο ηηο αλσηέξσ ζπληαγκαηηθέο δηαηάμεηο, έρεη δηακνξθψζεη εθηεηακέλε λνκνινγία, ε νπνία απνβιέπεη, φπσο ζπκβαίλεη θαη κε ην θπζηθφ πεξηβάιινλ, ζηε δηαζθάιηζε πςεινχ επηπέδνπ πξνζηαζίαο ηνπ πνιηηηζηηθνχ πεξηβάιινληνο (πξβι. ζρεηηθψο Απ. Παπαθσλζηαληίλνπ, Γηθαζηηθφο

αθηηβηζκφο

πεξηβαιινληηθήο

θαη

λνκνινγίαο

΢χληαγκα. ηνπ

Σν

΢πκβνπιίνπ

παξάδεηγκα ηεο

ηεο

Δπηθξαηείαο,

Πεξηβάιινλ θαη Γίθαην 2006, ζ. 222 επ.). Δηδηθφηεξα, ζχκθσλα κε πξφζθαηε

λνκνινγία

ηνπ

Γηθαζηεξίνπ,

ε

νπνία

απερεί

-θαη

ελαξκνλίδεηαη κε- πξνγελέζηεξεο θξίζεηο ηνπ, κε ηηο δηαηάμεηο ηνπ άξζξνπ 24 ΢πλη.: «Καζηεξψλεηαη απμεκέλε πξνζηαζία ηνπ πνιηηηζηηθνχ πεξηβάιινληνο, δειαδή ησλ κλεκείσλ θαη ινηπψλ πνιηηηζηηθψλ αγαζψλ πνπ πξνέξρνληαη απφ ηελ αλζξψπηλε δξαζηεξηφηεηα θαη ζπλζέηνπλ ιφγσ ηεο ηζηνξηθήο, θαιιηηερληθήο ή επηζηεκνληθήο ζεκαζίαο ηνπο ηελ ελ γέλεη πνιηηηζηηθή θιεξνλνκηά ηεο ρψξαο. Ζ πξνζηαζία απηή πεξηιακβάλεη, κεηαμχ άιισλ, ηε δηαηήξεζε ησλ ελ ιφγσ πνιηηηζηηθψλ ζηνηρείσλ ζην δηελεθέο. Δπνκέλσο θάζε επέκβαζε επί θαη πιεζίνλ κλεκείνπ πξέπεη θαη` αξρήλ λα απνβιέπεη ζηελ πξνζηαζία θαη αλάδεημε απηνχ, λα ελεξγείηαη δε ελ

φςεη ησλ

ηδηαηηέξσλ

ραξαθηεξηζηηθψλ

θαη ηνπ

είδνπο ησλ

πξνζηαηεπηέσλ επξεκάησλ θαη επί ηε βάζεη ησλ δεδνκέλσλ ηεο αξραηνινγηθήο επηζηήκεο, απαγνξεπκέλσλ επεκβάζεσλ θαη ρξήζεσλ κε ζπκβαηψλ πξνο ηελ θαηά πξννξηζκφ ρξήζε ηνπ κλεκείνπ» (΢.η.Δ.

1891/2008. Πξβι. ελδεηθηηθά ΢.η.Δ. 325/2009, 3224/2006, 903/2005, 3454/2004 Οι. θ.ά.).

Γηθεγνξηθφ Γξαθείν Γξ. Απ. Παπαθσλζηαληίλνπ θαη ΢πλεξγάηεο Παηξηάξρνπ Ησαθείκ 30-32, 10675 Αζήλα - Κνισλάθη Σει. 210-7222007, Fax 210-7222182, e-mail: apapaconstantinou.law@gmail.com

33

΢πλαθψο, έρεη θξηζεί φηη κε ηηο αλσηέξσ ζπληαγκαηηθέο δηαηάμεηο ηνπ άξζξνπ 24 ΢πλη.: «Σν θπζηθφ θαη ην πνιηηηζηηθφ πεξηβάιινλ έρνπλ αλαρζεί

ζε

απηνηειψο

πξνζηαηεπφκελν

αγαζφ

πξνθεηκέλνπ

λα

εμαζθαιηζηεί ζηα φξηα ηεο Υψξαο αθελφο ε νηθνινγηθή ηζνξξνπία θαη ε δηαθχιαμε ησλ θπζηθψλ πφξσλ πξνο ράξε θαη ησλ επφκελσλ γελεψλ θαη αθεηέξνπ ε δηάζσζε θαη πξνζηαζία ησλ κλεκείσλ θαη άιισλ ζηνηρείσλ πξνεξρφκελσλ απφ ηελ αλζξψπηλε δξαζηεξηφηεηα πνπ ζπλζέηνπλ ηελ ηζηνξηθή,

θαιιηηερληθή,

ηερλνινγηθή

θαη γεληθψο

ηελ

πνιηηηζηηθή

θιεξνλνκηά ηεο Υψξαο θαη ζπκβάιινπλ ζηε δηαηήξεζε ηεο ηζηνξηθήο κλήκεο. Όπσο πξνθχπηεη, κάιηζηα, απφ ηηο πξναλαθεξφκελεο δηαηάμεηο, ν ζπληαθηηθφο λνκνζέηεο δελ αξθέζηεθε ζηελ πξφβιεςε δπλαηφηεηαο λα ζεζπίδνληαη κέηξα γηα ηελ πξνζηαζία ηνπ πεξηβάιινληνο αιιά επέβαιε ζηα φξγαλα ηνπ Κξάηνπο πνπ έρνπλ ζρεηηθή αξκνδηφηεηα λα πξνβαίλνπλ ζε ζεηηθέο ελέξγεηεο γηα ηε δηαθχιαμε ηνπ πξνζηαηεπφκελνπ αγαζνχ θαη, εηδηθφηεξα λα ιακβάλνπλ ηα απαηηνχκελα λνκνζεηηθά θαη δηνηθεηηθά, πξνιεπηηθά θαη θαηαζηαιηηθά, κέηξα παξεκβαίλνληαο ζηνλ αλαγθαίν βαζκφ θαη ζηελ νηθνλνκηθή ή άιιε αηνκηθή ή ζπιινγηθή δξαζηεξηφηεηα. Καηά ηε ιήςε, εμάιινπ, ησλ κέηξσλ απηψλ ηα φξγαλα ηεο λνκνζεηηθήο θαη ηεο εθηειεζηηθήο εμνπζίαο νθείινπλ, θαηά ηελ έλλνηα ησλ παξαπάλσ δηαηάμεσλ, εξκελεπφκελσλ ελφςεη θαη ησλ άξζξσλ 2 παξ. 1, 106 θαη 22 παξ. 1 ηνπ ΢πληάγκαηνο, λα ζηαζκίδνπλ θαη άιινπο παξάγνληεο, αλαγφκελνπο ζην γεληθφηεξν εζληθφ θαη δεκφζην ζπκθέξνλ, φπσο είλαη εθείλνη πνπ ζρεηίδνληαη α) κε ηελ απνηεινχζα πξσηαξρηθή ππνρξέσζε ηεο Πνιηηείαο πξνζηαζία ηεο αλζξψπηλεο δσήο θαη ηελ δηακφξθσζε ζπλζεθψλ αζθαινχο δηαβίσζεο θαζψο θαη β) κε ηνπο ζθνπνχο ηεο νηθνλνκηθήο αλαπηχμεσο, ηεο αμηνπνηήζεσο ηνπ εζληθνχ πινχηνπ, ηεο εληζρχζεσο ηεο πεξηθεξεηαθήο αλαπηχμεσο θαη ηεο εμαζθαιίζεσο εξγαζίαο ζηνπο πνιίηεο, δειαδή ζθνπνχο, γηα ηνπο νπνίνπο ιακβάλεηαη πξφλνηα ζην ΢χληαγκα θαη, ζπγθεθξηκέλα, ζηα πξναλαθεξφκελα άξζξα 106 θαη 22 παξ. Γηθεγνξηθφ Γξαθείν Γξ. Απ. Παπαθσλζηαληίλνπ θαη ΢πλεξγάηεο Παηξηάξρνπ Ησαθείκ 30-32, 10675 Αζήλα - Κνισλάθη Σει. 210-7222007, Fax 210-7222182, e-mail: apapaconstantinou.law@gmail.com

34

1. Ζ ιήςε ππφςε ησλ παξαγφλησλ φκσο απηψλ θαη ε ζηάζκηζε ησλ πξνζηαηεπφκελσλ αληίζηνηρσλ έλλνκσλ αγαζψλ πξέπεη λα ζπκπνξεχεηαη πξνο ηελ ππνρξέσζε ηεο Πνιηηείαο λα κεξηκλά γηα ηελ πξνζηαζία ηνπ πεξηβάιινληνο θαηά ηέηνην ηξφπν ψζηε λα εμαζθαιίδεηαη βηψζηκε αλάπηπμε, ζηελ νπνία απέβιεςε ν ζπληαθηηθφο λνκνζέηεο (βι. θαη ΢ηΔ Οινκ. 2755/1994 θαη 3478/2000, 2537/1996 θ.ά.). Δηδηθφηεξα, σο πξνο ηα ζηνηρεία ηεο πνιηηηζηηθήο θιεξνλνκηάο, απφ ηηο ζπληαγκαηηθέο απηέο δηαηάμεηο ζπλάγεηαη φηη δελ επηηξέπνληαη επεκβάζεηο, νη νπνίεο ζπλεπάγνληαη ηελ θαηαζηξνθή, ηελ αιινίσζε ή ηελ κε νπνηνδήπνηε ηξφπν ππνβάζκηζή ηνπο, θαη φηη θαηαξρήλ επηβάιιεηαη λα δηαηεξνχληαη ηα ζηνηρεία απηά, αλαιφγσο θαη πξνο ην είδνο θαη ην ραξαθηήξα ηνπο, ζηνλ ηφπν, ζηνλ νπνίν βξίζθνληαη. ΢ε εμαηξεηηθέο, φκσο, πεξηπηψζεηο θαηά ηηο νπνίεο επηβάιιεηαη ε επίηεπμε ηεο αζθαινχο ιεηηνπξγίαο ελφο έξγνπ ή ε θαηαζθεπή κεγάισλ ηερληθψλ έξγσλ, ηα νπνία είλαη απαξαίηεηα γηα ηελ εζληθή άκπλα ηεο Υψξαο ή έρνπλ κείδνλα ζεκαζία γηα ηελ εζληθή νηθνλνκία θαη ηθαλνπνηνχλ δσηηθέο αλάγθεο ηνπ θνηλσληθνχ ζπλφινπ, είλαη δπλαηφ λα επηηξέπνληαη ηέηνηεο επεκβάζεηο ζην κέηξν πνπ θαζίζηαληαη απνιχησο αλαγθαίεο γηα ηνπο παξαπάλσ ζθνπνχο, χζηεξα απφ ζηάζκηζε ηεο αμίαο ηνπ κλεκείνπ σο ζηνηρείνπ ηεο πνιηηηζηηθήο θιεξνλνκηάο, ηεο ζνβαξφηεηαο ηνπ επηδησθφκελνπ ζθνπνχ θαη ηεο αλαγθαηφηεηαο λα εθηειεζηεί ην έξγν, εθφζνλ δηαπηζησζεί, κε βάζε εκπεξηζηαησκέλε έξεπλα, φηη δελ ππάξρεη ελαιιαθηηθή ιχζε, κε ηελ νπνία ζα ήηαλ δπλαηφ λα απνηξαπεί ε βιάβε ηνπ κλεκείνπ» (΢.η.Δ. 3851/2006. πξβι. θαη ΢ηΔ Οινκ. 2300/1997 θαη 3478/2000). Οη αλσηέξσ ζπληαγκαηηθνί νξηζκνί εμεηδηθεχνληαη κε ηηο δηαηάμεηο ηνπ

λ.

3028/2002

«Πξνζηαζία

Αξραηνηήησλ

–

Πνιηηηζηηθήο

Κιεξνλνκηάο». Δηδηθφηεξα, ζην άξζξν 1 παξ. 1 πξνβιέπεηαη: «΢ηελ πξνζηαζία πνπ παξέρεηαη κε ηηο δηαηάμεηο ηνπ παξφληνο λφκνπ ππάγεηαη ε Γηθεγνξηθφ Γξαθείν Γξ. Απ. Παπαθσλζηαληίλνπ θαη ΢πλεξγάηεο Παηξηάξρνπ Ησαθείκ 30-32, 10675 Αζήλα - Κνισλάθη Σει. 210-7222007, Fax 210-7222182, e-mail: apapaconstantinou.law@gmail.com

35

πνιηηηζηηθή θιεξνλνκηά ηεο Υψξαο απφ ηνπο αξραηνηάηνπο ρξφλνπο κέρξη ζήκεξα. Ζ πξνζηαζία απηή έρεη σο ζθνπφ ηε δηαηήξεζε ηεο ηζηνξηθήο κλήκεο ράξηλ ηεο παξνχζαο θαη ησλ κειινληηθψλ γελεψλ θαη ηελ αλαβάζκηζε ηνπ πνιηηηζηηθνχ πεξηβάιινληνο». Δμάιινπ, ζχκθσλα κε ην άξζξν 2: «Γηα ηελ εθαξκνγή ησλ δηαηάμεσλ ηνπ παξφληνο λφκνπ: α) Ωο πνιηηηζηηθά αγαζά λννχληαη νη καξηπξίεο ηεο χπαξμεο θαη ηεο αηνκηθήο θαη ζπιινγηθήο δξαζηεξηφηεηαο ηνπ αλζξψπνπ. β) Ωο κλεκεία λννχληαη ηα πνιηηηζηηθά αγαζά πνπ απνηεινχλ πιηθέο καξηπξίεο θαη αλήθνπλ ζηελ πνιηηηζηηθή θιεξνλνκηά ηεο Υψξαο θαη ησλ νπνίσλ επηβάιιεηαη ε εηδηθφηεξε πξνζηαζία βάζεη ησλ εμήο δηαθξίζεσλ: αα) Ωο αξραία κλεκεία ή αξραία λννχληαη φια ηα πνιηηηζηηθά αγαζά πνπ αλάγνληαη ζηνπο πξντζηνξηθνχο, αξραίνπο, βπδαληηλνχο θαη κεηαβπδαληηλνχο ρξφλνπο θαη ρξνλνινγνχληαη έσο θαη ην 1830, κε ηελ επηθχιαμε ησλ δηαηάμεσλ ηνπ άξζξνπ 20. ΢ηα αξραία κλεκεία ζπκπεξηιακβάλνληαη ζπήιαηα θαη παιαηνληνινγηθά θαηάινηπα γηα ηα νπνία ππάξρνπλ ελδείμεηο φηη ζπλδένληαη κε ηελ αλζξψπηλε χπαξμε. ββ) … γγ) Ωο αθίλεηα κλεκεία λννχληαη ηα κλεκεία πνπ ππήξμαλ ζπλδεδεκέλα κε ην έδαθνο θαη παξακέλνπλ ζε απηφ ή ζην βπζφ ηεο ζάιαζζαο ή ζηνλ ππζκέλα ιηκλψλ ή πνηακψλ, θαζψο θαη ηα κλεκεία πνπ βξίζθνληαη ζην έδαθνο ή ζην βπζφ ηεο ζάιαζζαο ή ζηνλ ππζκέλα ιηκλψλ ή πνηακψλ θαη δελ είλαη δπλαηφλ λα κεηαθηλεζνχλ ρσξίο βιάβε ηεο αμίαο ηνπο σο καξηπξηψλ. ΢ηα αθίλεηα κλεκεία ζπκπεξηιακβάλνληαη νη εγθαηαζηάζεηο, νη θαηαζθεπέο θαη ηα δηαθνζκεηηθά θαη ινηπά ζηνηρεία πνπ απνηεινχλ αλαπφζπαζην ηκήκα ηνπο, θαζψο θαη ην άκεζν πεξηβάιινλ ηνπο. γ) Ωο αξραηνινγηθνί ρψξνη λννχληαη εθηάζεηο ζηελ μεξά ή ζηε ζάιαζζα ή ζηηο ιίκλεο ή ζηνπο πνηακνχο, νη νπνίεο πεξηέρνπλ ή ζηηο νπνίεο ππάξρνπλ ελδείμεηο φηη πεξηέρνληαη αξραία κλεκεία ή απνηέιεζαλ ή ππάξρνπλ ελδείμεηο φηη απνηέιεζαλ απφ ηνπο αξραηνηάηνπο ρξφλνπο έσο θαη ην 1830 κλεκεηαθά, νηθηζηηθά ή ηαθηθά ζχλνια. Οη αξραηνινγηθνί ρψξνη πεξηιακβάλνπλ θαη ην απαξαίηεην Γηθεγνξηθφ Γξαθείν Γξ. Απ. Παπαθσλζηαληίλνπ θαη ΢πλεξγάηεο Παηξηάξρνπ Ησαθείκ 30-32, 10675 Αζήλα - Κνισλάθη Σει. 210-7222007, Fax 210-7222182, e-mail: apapaconstantinou.law@gmail.com

36

ειεχζεξν πεξηβάιινλ πνπ επηηξέπεη ζηα ζσδφκελα κλεκεία λα ζπληίζεληαη ζε ηζηνξηθή, αηζζεηηθή θαη ιεηηνπξγηθή ελφηεηα. δ) Ωο ηζηνξηθνί ηφπνη λννχληαη είηε εθηάζεηο ζηελ μεξά ή ζηε ζάιαζζα ή ζηηο ιίκλεο ή ζηνπο πνηακνχο πνπ απνηέιεζαλ ή πνπ ππάξρνπλ ελδείμεηο φηη απνηέιεζαλ ην ρψξν εμαίξεησλ ηζηνξηθψλ ή κπζηθψλ γεγνλφησλ, ή εθηάζεηο πνπ πεξηέρνπλ ή ζηηο νπνίεο ππάξρνπλ ελδείμεηο φηη πεξηέρνληαη κλεκεία κεηαγελέζηεξα ηνπ 1830, είηε ζχλζεηα έξγα ηνπ αλζξψπνπ θαη ηεο θχζεο κεηαγελέζηεξα ηνπ 1830, ηα νπνία ζπληζηνχλ ραξαθηεξηζηηθνχο θαη νκνηνγελείο ρψξνπο, πνπ είλαη δπλαηφλ λα νξηνζεηεζνχλ ηνπνγξαθηθά, θαη ησλ νπνίσλ επηβάιιεηαη ε πξνζηαζία ιφγσ ηεο ιανγξαθηθήο, εζλνινγηθήο, θνηλσληθήο, ηερληθήο, αξρηηεθηνληθήο, βηνκεραληθήο ή ελ γέλεη ηζηνξηθήο, θαιιηηερληθήο ή επηζηεκνληθήο ζεκαζίαο ηνπο». Αθφκε, ην άξζξν 3 πξνβιέπεη: «1. Ζ πξνζηαζία ηεο πνιηηηζηηθήο θιεξνλνκηάο ηεο Υψξαο ζπλίζηαηαη θπξίσο: α)… β) ζηε δηαηήξεζε θαη ζηελ απνηξνπή ηεο θαηαζηξνθήο, ηεο αιινίσζεο θαη γεληθά θάζε άκεζεο ή έκκεζεο βιάβεο ηεο, γ)… ε) ζηε δηεπθφιπλζε ηεο πξφζβαζεο θαη ηεο επηθνηλσλίαο ηνπ θνηλνχ κε απηήλ, ζη) ζηελ αλάδεημε θαη ηελ έληαμή ηεο ζηε ζχγρξνλε θνηλσληθή δσή … 2. Ζ πξνζηαζία ησλ κλεκείσλ, αξραηνινγηθψλ ρψξσλ θαη ηζηνξηθψλ ηφπσλ πεξηιακβάλεηαη ζηνπο ζηφρνπο

νπνηνπδήπνηε

επηπέδνπ

ρσξνηαμηθνχ,

αλαπηπμηαθνχ,

πεξηβαιινληηθνχ θαη πνιενδνκηθνχ ζρεδηαζκνχ ή ζρεδίσλ ηζνδχλακνπ απνηειέζκαηνο ή ππνθαηάζηαηψλ ηνπο». Δμάιινπ, ην άξζξν 6 παξ. 2 θαη 4 ηνπ λφκνπ νξίδεη, κεηαμχ ησλ άιισλ: «Ο ραξαθηεξηζκφο αθηλήηνπ κλεκείνπ είλαη δπλαηφλ λα αθνξά θαη θηλεηά πνπ ζπλδένληαη κε νξηζκέλε ρξήζε ηνπ αθηλήηνπ, ηηο ρξήζεηο πνπ είλαη ζχκθσλεο κε ην ραξαθηήξα ηνπ σο κλεκείνπ, θαζψο θαη ηνλ πεξηβάιινληα ρψξν ή ζηνηρεία απηνχ… Σα αξραία αθίλεηα κλεκεία πξνζηαηεχνληαη απφ ην λφκν ρσξίο λα απαηηείηαη ε έθδνζε νπνηαζδήπνηε δηνηθεηηθήο πξάμεο». Δπίζεο, ην άξζξν 10 παξ. 1 θαη 3 πξνβιέπεη: «1. Γηθεγνξηθφ Γξαθείν Γξ. Απ. Παπαθσλζηαληίλνπ θαη ΢πλεξγάηεο Παηξηάξρνπ Ησαθείκ 30-32, 10675 Αζήλα - Κνισλάθη Σει. 210-7222007, Fax 210-7222182, e-mail: apapaconstantinou.law@gmail.com

37

Απαγνξεχεηαη θάζε ελέξγεηα ζε αθίλεην κλεκείν, ε νπνία είλαη δπλαηφλ λα επηθέξεη κε άκεζν ή έκκεζν ηξφπν θαηαζηξνθή, βιάβε, ξχπαλζε ή αιινίσζε ηεο κνξθήο ηνπ… 3. Ζ εγθαηάζηαζε ή ε ιεηηνπξγία βηνκεραληθήο, βηνηερληθήο ή εκπνξηθήο επηρείξεζεο, ε ηνπνζέηεζε ηειεπηθνηλσληαθψλ ή άιισλ εγθαηαζηάζεσλ, ε επηρείξεζε νπνηνπδήπνηε ηερληθνχ ή άιινπ έξγνπ ή εξγαζίαο, θαζψο θαη ε νηθνδνκηθή δξαζηεξηφηεηα πιεζίνλ αξραίνπ επηηξέπεηαη κφλν κεηά απφ έγθξηζε ηνπ Τπνπξγνχ Πνιηηηζκνχ, ε νπνία εθδίδεηαη χζηεξα απφ γλψκε ηνπ ΢πκβνπιίνπ. Ζ έγθξηζε ρνξεγείηαη εάλ ε απφζηαζε απφ αθίλεην κλεκείν ή ε ζρέζε κε απηφ είλαη ηέηνηα ψζηε λα κελ θηλδπλεχεη λα επέιζεη άκεζε ή έκκεζε βιάβε απηνχ ιφγσ ηνπ ραξαθηήξα ηνπ έξγνπ ή ηεο επηρείξεζεο ή ηεο εξγαζίαο». Σέινο, ζηελ παξ. 6 ηνπ άξζξνπ νξίδεηαη: «΢ηηο πεξηπηψζεηο πνπ απαηηείηαη έγθξηζε ζχκθσλα κε ηηο πξνεγνχκελεο παξαγξάθνπο, απηή πξνεγείηαη απφ ηηο άδεηεο άιισλ αξρψλ πνπ αθνξνχλ ηελ επηρείξεζε ή ηελ εθηέιεζε ηνπ έξγνπ ή ηεο εξγαζίαο θαη ηα ζηνηρεία ηεο αλαγξάθνληαη κε πνηλή αθπξφηεηαο ζηηο άδεηεο απηέο. Ζ έγθξηζε ρνξεγείηαη κέζα ζε ηξεηο (3) κήλεο απφ ηελ ππνβνιή ηεο ζρεηηθήο αίηεζεο». Σέινο, ην άξζξν 73 πξνβιέπεη: «10. Πνιηηηζηηθά αγαζά πνπ έρνπλ ραξαθηεξηζζεί σο πξνζηαηεπφκελα ζχκθσλα κε ηηο δηαηάμεηο ηεο πξντζρχνπζαο λνκνζεζίαο πξνζηαηεχνληαη ζην εμήο θαηά ηηο δηαηάμεηο ηνπ παξφληνο λφκνπ». Αμίδεη λα ζεκεησζεί φηη νη αλσηέξσ δηαηάμεηο, νη νπνίεο πξέπεη λα εξκελεχνληαη ππφ ην πξίζκα ησλ νξηζκψλ ηνπ άξζξνπ 24 ΢πλη. θαη, θπξίσο, ησλ αξρψλ ηεο αεηθνξίαο θαη ηεο πξφιεςεο, δηακνξθψλνπλ ην ειάρηζην αλαγθαίν λνκνζεηηθφ πιαίζην γηα ηελ πξνζηαζία ησλ ελ ιφγσ ζηνηρείσλ ηνπ πνιηηηζηηθνχ πεξηβάιινληνο. Σα αξκφδηα θξαηηθά φξγαλα νθείινπλ λα ιακβάλνπλ, πέξαλ ησλ αλσηέξσ λνκνζεηηθψλ πξνβιέςεσλ, ηα αλαγθαία θαηά πεξίπησζε πξνιεπηηθά θαη θαηαζηαιηηθά κέηξα, πξνθεηκέλνπ λα πξνζηαηεπζνχλ ζην δηελεθέο ηα ζηνηρεία ηεο Γηθεγνξηθφ Γξαθείν Γξ. Απ. Παπαθσλζηαληίλνπ θαη ΢πλεξγάηεο Παηξηάξρνπ Ησαθείκ 30-32, 10675 Αζήλα - Κνισλάθη Σει. 210-7222007, Fax 210-7222182, e-mail: apapaconstantinou.law@gmail.com

38

πνιηηηζηηθήο

θιεξνλνκηάο,

ηδηαίηεξα

εθείλα,

ηα

νπνία,

ελφςεη

ζπγθεθξηκέλσλ επηζηεκνληθψλ θξηηεξίσλ, ζεσξνχληαη φηη πξέπεη λα απνιαχνπλ απνιχηνπ πξνζηαζίαο. ΢ηηο πεξηπηψζεηο απηέο δελ κπνξεί λα λνεζεί απφθιηζε απφ ηελ πξνζηαζία ηνπο, νχηε θαη’ επίθιεζε (άιινπ) ιφγνπ δεκνζίνπ ζπκθέξνληνο, αθνχ ε πξνζηαζία ησλ ελ ιφγσ ζηνηρείσλ ηεο πεξηβαιινληηθήο θιεξνλνκηάο είλαη, κε βάζε ζηάζκηζε πνπ πξαγκαηνπνηεί ην ίδην ην ζπληαγκαηηθφ θείκελν ζην άξζξν 24 ΢πλη., απφιπηε θαη δελ ππφθεηηαη ζε πεξαηηέξσ δηθαηηθή ή πξαγκαηηθή ζηάζκηζε ζην πιαίζην ηεο αξρήο ηεο βηψζηκεο αλάπηπμεο. Καηά κείδνλα ιφγν, δελ κπνξεί λα λνεζεί απφθιηζε απφ ηελ πξνζηαζία ηνπ πνιηηηζηηθνχ πεξηβάιινληνο γηα (άιινπο) ιφγνπο δεκνζίνπ ζπκθέξνληνο εάλ δελ έρνπλ εμεηαζηεί θαη δελ έρνπλ πξνεγνπκέλσο εμαληιεζεί ελαιιαθηηθέο ιχζεηο, πνπ δελ επάγνληαη απνκείσζε ηεο ελ ιφγσ πξνζηαζίαο. Δμάιινπ, ζχκθσλα κε ηελ πάγηα ηα ηειεπηαία, ηδίσο, έηε λνκνινγία ηνπ ΢πκβνπιίνπ ηεο Δπηθξαηείαο, θαηά ηελ έλλνηα ησλ αλσηέξσ λνκνζεηηθψλ δηαηάμεσλ, «νη νπνίεο εξκελεχνληαη ελφςεη θαη ηεο απμεκέλεο πξνζηαζίαο ηνπ πνιηηηζηηθνχ πεξηβάιινληνο πνπ εηζάγεηαη κε ην άξζξν 24 ηνπ ΢πληάγκαηνο, επηβάιιεηαη ζηε Γηνίθεζε ε ιήςε θάζε κέηξνπ ην νπνίν θξίλεηαη αξκνδίσο σο πξφζθνξν γηα ηελ πξνζηαζία ησλ αξραίσλ θαη λεσηέξσλ κλεκείσλ, θαζψο θαη ησλ ηζηνξηθψλ ηφπσλ. Ζ πξνζηαζία απηή ζπλίζηαηαη, θαη` αξρήλ, ζηε δηαηήξεζε ζην δηελεθέο αλαιινηψησλ ησλ αλσηέξσ ζηνηρείσλ ηνπ πνιηηηζηηθνχ πεξηβάιινληνο θαη ηνπ αλαγθαίνπ γηα ηελ αλάδεημή ηνπο ζε ηζηνξηθή, αηζζεηηθή θαη ιεηηνπξγηθή ελφηεηα πεξηβάιινληνο ρψξνπ, ζπλεπάγεηαη δε δπλαηφηεηα επηβνιήο ησλ απαηηνχκελσλ γηα ην ζθνπφ απηφ κέηξσλ θαη πεξηνξηζκψλ ηεο ηδηνθηεζίαο» (΢.η.Δ. 1891/2008, 565/2005, 903/2005 θ.ά.). Δπηπιένλ, κε πξφζθαηε απφθαζε ηνπ αλψηαηνπ δηνηθεηηθνχ δηθαζηεξίνπ θξίζεθε ζπλαθψο: «Με ηηο σο άλσ δηαηάμεηο ηνπ Γηθεγνξηθφ Γξαθείν Γξ. Απ. Παπαθσλζηαληίλνπ θαη ΢πλεξγάηεο Παηξηάξρνπ Ησαθείκ 30-32, 10675 Αζήλα - Κνισλάθη Σει. 210-7222007, Fax 210-7222182, e-mail: apapaconstantinou.law@gmail.com

39

΢πληάγκαηνο θαζηεξψλεηαη ε απμεκέλε πξνζηαζία, κεηαμχ άιισλ, ησλ αξραίσλ κλεκείσλ θαη ηνπ αλαγθαίνπ πεξηβάιινληνο ρψξνπ πνπ επηηξέπεη ηελ αλάδεημε ησλ κλεκείσλ ζε ηζηνξηθή, αηζζεηηθή θαη ιεηηνπξγηθή ελφηεηα. Ο λνκνζέηεο είρε ήδε πξνβιέςεη, κε ην άξζξν 50 ηνπ Κ.Ν.

5351/1932 γηα ηελ πξνζηαζία ηνπ αξραηνινγηθνχ ρψξνπ, ηελ αξκνδηφηεηα ηνπ Τπνπξγνχ Πνιηηηζκνχ λα απαγνξεχεη, χζηεξα απφ ηελ ππνβνιή ζρεηηθήο αηηήζεσο, ηνπ ελδηαθεξνκέλνπ λα νηθνδνκήζεη, ηε δφκεζε ζε νξηζκέλν αθίλεην επξηζθφκελν εληφο απηνχ ή λα ηελ επηηξέπεη κε φξνπο θαη πεξηνξηζκνχο πνπ ηίζεληαη θαηά πεξίπησζε. Δμεηδίθεπζε δε ελ ζπλερεία κε ην άξζξν 91 ηνπ Ν. 1892/1990 ηελ πξναλαθεξφκελε ζπληαγκαηηθή επηηαγή θαη πξνέβιεςε φηη είλαη θαη εθ ησλ πξνηέξσλ δπλαηφο ν θαζνξηζκφο ηεο πξνζηαζίαο ελφο αξραηνινγηθνχ ρψξνπ. ΢ηελ πεξίπησζε απηή, ε κελ έληαζε ηεο πξνζηαζίαο ηνπ δηαβαζκίδεηαη απφ ηε δπλαηφηεηα ηεο δνκήζεσο εληφο απηνχ ππφ φξνπο θαη πεξηνξηζκνχο έσο ηελ πιήξε απαγφξεπζή ηεο, ε δε έθηαζε επί ηεο νπνίαο ηζρχεη ε δηαβαζκηζκέλε πξνζηαζία θαζνξίδεηαη κε απφθαζε ηνπ Τπνπξγνχ Πνιηηηζκνχ (δψλε Β΄ θαη δψλε Α΄ αληηζηνίρσο) αλαιφγσο ηεο ηδηνκνξθίαο θάζε αξραηνινγηθνχ ρψξνπ. Ζ απφθαζε θαζνξηζκνχ δψλεο Α΄ εληφο αξραηνινγηθνχ ρψξνπ, φπνπ απαγνξεχεηαη παληειψο ε δφκεζε, είλαη θαλνληζηηθή (΢ηΔ Οινκ.

530/2003), εθδηδφκελε χζηεξα απφ ηελ ππνβνιή ζρεηηθήο πξνηάζεσο απφ ηελ αξκφδηα αξραηνινγηθή Δθνξεία. Πεξαηηέξσ νη θαζνξηδόκελεο κε ηελ αλσηέξσ ππνπξγηθή απόθαζε δώλεο Α΄ θαη Β΄ εθηείλνληαη όρη κόλν ζε απηή ηαύηε ηελ έθηαζε όπνπ επξίζθνληαη ηα κλεκεία, αιιά θαη ζε όζε έθηαζε γύξσ από απηήλ θξίλεηαη αλαγθαία γηα ηελ θαηά ηα αλσηέξσ αλάδεημή ηνπο θαη, θαηά κείδνλα ιόγν, γηα ηελ απνθπγή ηεο ππνβαζκίζεώο ηνπο» (ε ππνγξάκκηζε είλαη δηθή καο) (΢.η.Δ. 1922/2008, 896/2005). Δμάιινπ, θξίζεθε, νκνίσο, φηη κε ηηο δηαηάμεηο ηνπ άξζξνπ 24 ΢πλη. «θαζηεξψλεηαη απμεκέλε πξνζηαζία ηνπ πνιηηηζηηθνχ πεξηβάιινληνο, Γηθεγνξηθφ Γξαθείν Γξ. Απ. Παπαθσλζηαληίλνπ θαη ΢πλεξγάηεο Παηξηάξρνπ Ησαθείκ 30-32, 10675 Αζήλα - Κνισλάθη Σει. 210-7222007, Fax 210-7222182, e-mail: apapaconstantinou.law@gmail.com

40

δειαδή ησλ κλεκείσλ θαη ινηπψλ πνιηηηζηηθψλ αγαζψλ πνπ πξνέξρνληαη απφ ηελ αλζξψπηλε δξαζηεξηφηεηα θαη ζπλζέηνπλ ιφγσ ηεο ηζηνξηθήο, θαιιηηερληθήο ή επηζηεκνληθήο ζεκαζίαο ηνπο ηελ ελ γέλεη πνιηηηζηηθή θιεξνλνκηά ηεο Υψξαο. Ζ πξνζηαζία απηή πεξηιακβάλεη, κεηαμχ άιισλ, ηε δηαηήξεζε ησλ ελ ιφγσ πνιηηηζηηθψλ ζηνηρείσλ ζην δηελεθέο. Δπνκέλσο, θάζε επέκβαζε επί θαη πιεζίνλ αξραίνπ πξέπεη θαη’ αξρήλ λα απνβιέπεη ζηελ πξνζηαζία θαη αλάδεημε απηνχ, λα ελεξγείηαη δε ελφςεη ησλ ηδηαηηέξσλ

ραξαθηεξηζηηθψλ

θαη

ηνπ

είδνπο

ησλ

πξνζηαηεπηέσλ

επξεκάησλ θαη επί ηε βάζεη ησλ δεδνκέλσλ ηεο αξραηνινγηθήο επηζηήκεο, απαγνξεπνκέλσλ επεκβάζεσλ θαη ρξήζεσλ κε ζπκβαηψλ πξνο ηελ θαηά πξννξηζκφ ρξήζε ηνπ αξραίνπ (΢.Δ. Οι. 3454/2004, Οι. 3279/2003)» (΢.η.Δ. 2057/2007). Δπηπιένλ, κε ηελ ίδηα απφθαζε θξίζεθε φηη ε πξναλαθεξφκελε ξχζκηζε ηνπ άξζξνπ 10 ηνπ λ. 3028/2002 «αλαθέξεηαη ζε επεκβάζεηο ηόζν επί όζν θαη πιεζίνλ αθηλήηνπ κλεκείνπ. Ωο επεκβάζεηο επί αθηλήηνπ κλεκείνπ, απνιχησο απαγνξεπκέλεο απφ ην λφκν, λννχληαη απηέο, νη νπνίεο είλαη δπλαηφλ λα επηθέξνπλ κε άκεζν ή έκκεζν ηξφπν θαηαζηξνθή, βιάβε, ξχπαλζε ή αιινίσζε ηεο κνξθήο ηνπ, ζε θάζε δε πεξίπησζε γηα ηελ πξαγκαηνπνίεζε επεκβάζεσλ ζε κλεκείν πνπ δελ επηθέξνπλ ηηο αλσηέξσ ζπλέπεηεο θαη, ζπλεπώο, δελ εκπίπηνπλ ζηελ πην πάλσ απαγόξεπζε, απαηηείηαη πξνεγνύκελε έγθξηζε ηνπ Τπνπξγνύ Πνιηηηζκνύ, ύζηεξα από γλώκε ηνπ αξραηνινγηθνύ ζπκβνπιίνπ» (νη ππνγξακκίζεηο είλαη δηθέο καο) (πξβι. θαη ΢.η.Δ.

1580/2007). Αμίδεη λα επηζεκαλζεί φηη κε ηελ αλσηέξσ απφθαζε (΢.η.Δ.

2057/2007) αθπξψζεθε Τπνπξγηθή Απφθαζε έγθξηζεο πεξηβαιινληηθψλ φξσλ έξγνπ (αλαβάζκηζε θαη εθζπγρξνληζκφο Μαξίλαο), κε ην ζθεπηηθφ φηη ε ζεηηθή γλψκε ηνπ Κεληξηθνχ Αξραηνινγηθνχ ΢πκβνπιίνπ, επί ηεο νπνίαο βαζίζζεθε ε αθπξσζείζα Απφθαζε, «παξέιεηςε λα πξνβεί ζε ζπλνιηθή ζεψξεζε ησλ επηπηψζεσλ ηνπ επίδηθνπ έξγνπ». Γηθεγνξηθφ Γξαθείν Γξ. Απ. Παπαθσλζηαληίλνπ θαη ΢πλεξγάηεο Παηξηάξρνπ Ησαθείκ 30-32, 10675 Αζήλα - Κνισλάθη Σει. 210-7222007, Fax 210-7222182, e-mail: apapaconstantinou.law@gmail.com

41

Σέινο, ηδηαίηεξν ελδηαθέξνλ παξνπζηάδεη, γηα ηα εμεηαδφκελα δεηήκαηα,

ε

΢.η.Δ.

3824/2007.

΢πγθεθξηκέλα,

ην

Γηθαζηήξην,

εξκελεχνληαο θαη εθαξκφδνληαο ηνπο νξηζκνχο ηνπ άξζξνπ 10 ηνπ λ.

3028/2002 έθξηλε, ζε ζπκθσλία κε πξνγελέζηεξε λνκνινγία ηνπ ηα εμήο: «Ζ ξχζκηζε πνπ εηζάγεηαη κε ηηο πην πάλσ δηαηάμεηο αλαθέξεηαη ζε επεκβάζεηο ηφζν επί φζν θαη πιεζίνλ αθηλήηνπ κλεκείνπ. Δπεκβάζεηο επί αθηλήηνπ κλεκείνπ, νη νπνίεο είλαη δπλαηφλ λα επηθέξνπλ κε άκεζν ή έκκεζν ηξφπν θαηαζηξνθή, βιάβε, ξχπαλζε ή αιινίσζε ηεο κνξθήο ηνπ, είλαη απνιχησο απαγνξεπκέλεο απφ ην λφκν, ζε θάζε δε πεξίπησζε γηα ηελ πξαγκαηνπνίεζε επεκβάζεσλ ζε κλεκείν πνπ δελ επηθέξνπλ ηηο αλσηέξσ ζπλέπεηεο θαη, ζπλεπψο, δελ εκπίπηνπλ ζηελ πην πάλσ απαγφξεπζε, απαηηείηαη πξνεγνχκελε έγθξηζε ηνπ Τπνπξγνχ Πνιηηηζκνχ, χζηεξα απφ γλψκε ηνπ αξραηνινγηθνχ ζπκβνπιίνπ. Γηα ηηο επεκβάζεηο πιεζίνλ κλεκείνπ ηζρύεη ν θαλόλαο ηνπ επηηξεπηνύ, αιιά κόλν θαηόπηλ εγθξίζεσο ηνπ Τπνπξγνύ Πνιηηηζκνύ, εηδηθά δε γηα νηθνδνκηθέο εξγαζίεο ε έγθξηζε ηνπ Τπνπξγνύ Πνιηηηζκνύ ρνξεγείηαη εάλ ε απόζηαζε από ην αθίλεην κλεκείν -ζηελ έλλνηα ηνπ νπνίνπ ζπκπεξηιακβάλεηαη πιένλ ξεηώο θαη ην άκεζν πεξηβάιινλ ηνπ- ή ε ζρέζε κε απηό είλαη ηέηνηα ώζηε λα κελ θηλδπλεύεη λα επέιζεη άκεζε ή έκκεζε βιάβε ζε απηό. Από ηα αλσηέξσ παξέπεηαη όηη ν Τπνπξγόο Πνιηηηζκνύ πξνθεηκέλνπ λα ρνξεγήζεη ηελ έγθξηζε (άδεηα) εθηειέζεσο έξγνπ είηε επί είηε πιεζίνλ κλεκείσλ αμηνινγεί ηα ραξαθηεξηζηηθά ηνπ έξγνπ θαη εθηηκά ηηο άκεζεο θαη έκκεζεο επηπηώζεηο πνπ ζα έρεη ε εθηέιεζή ηνπ ζηα αθίλεηα κλεκεία, δειαδή ζηα αγαζά πνπ εκπίπηνπλ ζην πεδίν πξνζηαζίαο ηνπ αξραηνινγηθνύ λόκνπ. Ζ αηηηνινγία ηεο ρνξεγνπκέλεο εγθξίζεσο (αδείαο) ειέγρεηαη ζπλεπώο σο πξνο ηα δεηήκαηα απηά, πξέπεη δε, γηα λα είλαη πιήξεο, λα πεξηέρεη: α) πεξηγξαθή ησλ πξνζηαηεπηέσλ κλεκείσλ, β) πεξηγξαθή ηνπ πξνο εθηέιεζε έξγνπ θαη γ) ηεθκεξησκέλε εθηίκεζε ησλ επηπηώζεσλ ηνπ Γηθεγνξηθφ Γξαθείν Γξ. Απ. Παπαθσλζηαληίλνπ θαη ΢πλεξγάηεο Παηξηάξρνπ Ησαθείκ 30-32, 10675 Αζήλα - Κνισλάθη Σει. 210-7222007, Fax 210-7222182, e-mail: apapaconstantinou.law@gmail.com

42

έξγνπ επί ησλ κλεκείσλ (βι. ΢Δ 1580/2007 επη, 3224/2006, 3454/2004 Οινκ)… Ζ έγθξηζε δειαδή ηεο νηθείαο ππεξεζίαο ηνπ Τπνπξγείνπ Πνιηηηζκνύ, ε νπνία απνηειεί ηελ πξνϋπόζεζε εθδόζεσο ησλ ηπρόλ απαηηνπκέλσλ γηα ηελ εθηέιεζε νηθνδνκηθώλ εξγαζηώλ θαη ηε ρξήζε θηεξίσλ ινηπώλ δηνηθεηηθώλ πξάμεσλ, ρνξεγείηαη κόλνλ εάλ, θαηά ηελ αηηηνινγεκέλε θξίζε ηεο ππεξεζίαο, ην έξγν ή ε δξαζηεξηόηεηα, είηε θαζεαπηό είηε ελόςεη ησλ ζπλζεθώλ πνπ πθίζηαληαη ζηελ πεξηνρή, δελ ζπλεπάγνληαη δπζκελείο επηπηώζεηο ζηε δηαηήξεζε, ηελ πξνβνιή θαη ηελ ελ γέλεη πξνζηαζία ηνπ κλεκείνπ, αιιά θαη ηνπ ρώξνπ πνπ ην πεξηβάιιεη, θαη κάιηζηα ζε έθηαζε επαξθή γηα ηελ αλάδεημή ηνπ» (ππνγξάκκηζε είλαη δηθή καο) (πξβι. ΢.η.Δ. 3406/2001 3895/2000, 3458/2000, 1787/2000, 1109/2000, 1437/1998, 4426/1997, 2725/1997, 2073/1997, 5617/1996, 5448/1996). Δθηφο απφ ηηο πξναλαθεξφκελεο δηαηάμεηο ηνπ λ. 3028/2002, πνπ αθνξνχλ ηελ πξνζηαζία ηνπ πνιηηηζηηθνχ πεξηβάιινληνο, νη δηαηάμεηο ησλ πξναλαθεξόκελσλ δηεζλώλ ζπκβάζεσλ θαη νη ζπληαγκαηηθνί εηδηθόηεξσλ

νξηζκνί

εμεηδηθεύνληαη,

λνκνζεηηθώλ

ξπζκίζεσλ,

επηπιένλ, νη

ζπλαθείο κε

νπνίεο

ζεηξά άπηνληαη

ζπγθεθξηκέλσλ δξαζηεξηνηήησλ ή έξγσλ. Δλδηαθέξνλ παξνπζηάδνπλ ελ πξνθεηκέλσ νη λνκνζεηηθέο δηαηάμεηο γηα ηε δηαρείξηζε ησλ απνβιήησλ. Δηδηθφηεξα,

κε

ηηο

δηαηάμεηο

ηνπ

λ.

1650/1986,

φπσο

απηέο

ηξνπνπνηήζεθαλ θαη ζπκπιεξψζεθαλ κε ην λ. 3010/2002, εμεηδηθεχνληαη νη νξηζκνί ηνπ άξζξνπ 24 ΢πλη. γηα ηελ πξνζηαζία ηνπ πεξηβάιινληνο, ζπκπεξηιακβαλνκέλνπ, αζθαιψο, ηνπ πνιηηηζηηθνχ πεξηβάιινληνο. Μεηαμχ ησλ άιισλ πξνβιέπεηαη φηη γηα ηελ πξαγκαηνπνίεζε έξγσλ ή δξαζηεξηνηήησλ, πνπ ιφγσ ηεο θχζεσο, ηνπ κεγέζνπο ή ηεο έθηαζήο ηνπο είλαη πηζαλφ λα πξνθαιέζνπλ ζνβαξέο επηπηψζεηο ζην πεξηβάιινλ, απαηηείηαη ε έγθξηζε φξσλ γηα ηελ πξνζηαζία ηνπ πεξηβάιινληνο (άξζξν 4). Δμάιινπ, γηα ηελ έγθξηζε ησλ πεξηβαιινληηθψλ φξσλ πξέπεη λα Γηθεγνξηθφ Γξαθείν Γξ. Απ. Παπαθσλζηαληίλνπ θαη ΢πλεξγάηεο Παηξηάξρνπ Ησαθείκ 30-32, 10675 Αζήλα - Κνισλάθη Σει. 210-7222007, Fax 210-7222182, e-mail: apapaconstantinou.law@gmail.com

43

ηεξείηαη ζεηξά δηαδηθαζηψλ, κεηαμχ ησλ νπνίσλ πεξηιακβάλεηαη ε πξνθαηαξθηηθή

πεξηβαιινληηθή

εθηίκεζε

θαη

αμηνιφγεζε

ηνπ

πξνηεηλφκελνπ έξγνπ ή ηεο δξαζηεξηφηεηαο. Δηδηθά δε γηα ηηο πεξηπηψζεηο

ησλ

Υ.Τ.Σ.Α.

ε

έγθξηζε

πεξηβαιινληηθψλ

φξσλ

πξαγκαηνπνηείηαη κε θνηλή ππνπξγηθή απφθαζε. ΢χκθσλα κε ην άξζξν 12 παξ. 1 ηνπ λ. 1650/1986: «Ζ δηαρείξηζε ησλ ζηεξεψλ απνβιήησλ γίλεηαη κε ηξφπν ψζηε: α) …, β) λα κελ πξνθαιείηαη ππνβάζκηζε …ζε ρψξνπο πνπ παξνπζηάδνπλ ηδηαίηεξν νηθνινγηθφ, πνιηηηζηηθφ θαη αηζζεηηθφ ελδηαθέξνλ…». Σηο αλσηέξσ λνκνζεηηθέο δηαηάμεηο εμεηδηθεχεη εμάιινπ ε ΚΤΑ Ζ.Π. 50910/2727/2003, ζθνπφο ηεο νπνίαο είλαη, κεηαμχ άιισλ, ε ζπκκφξθσζε κε ηελ Οδεγία 91/156/ΔΟΚ ηνπ ΢πκβνπιίνπ ηεο 18 εο Μαξηίνπ 1991 «Σξνπνπνίεζε ηεο Οδεγίαο 75/442/ΔΟΚ πεξί ησλ ζηεξεψλ απνβιήησλ», «ψζηε κε ηνλ θαζνξηζκφ θαηεπζχλζεσλ, κέηξσλ, φξσλ θαη δηαδηθαζηψλ

γηα

ηε

δηαρείξηζε

ησλ

ζηεξεψλ

απνβιήησλ

λα

πξνιακβάλνληαη ή λα κεηψλνληαη θαηά ην δπλαηφλ νη αξλεηηθέο επηπηψζεηο ζην πεξηβάιινλ θαη λα εμαζθαιίδεηαη έηζη έλα πςειφ επίπεδν πξνζηαζίαο ηνπ πεξηβάιινληνο θαη ηεο δεκφζηαο πγείαο» (άξζξν 1). ΢χκθσλα κε ηνπο νξηζκνχο ηνπ άξζξνπ 4 παξ. 1 ηεο ΚΤΑ: «Ζ δηαρείξηζε ησλ ζηεξεψλ απνβιήησλ πξαγκαηνπνηείηαη θαηά ηξφπν ψζηε λα δηαζθαιίδεηαη φηη δελ ηίζεηαη ζε θίλδπλν, άκεζα ή έκκεζα, ε πγεία ηνπ αλζξψπνπ θαη φηη δελ ρξεζηκνπνηνχληαη δηαδηθαζίεο ή κέζνδνη πνπ ελδέρεηαη λα βιάςνπλ ην πεξηβάιινλ. Δηδηθφηεξα, ιακβάλνληαη κέηξα ψζηε: α)…β)… γ) λα κελ πξνθαιείηαη αιινίσζε ηνπ ηνπίνπ θαη ησλ πεξηνρψλ πνπ παξνπζηάδνπλ ηδηαίηεξν

νηθνινγηθφ,

πνιηηηζηηθφ,

αηζζεηηθφ

ελδηαθέξνλ

(φπσο

αξραηνινγηθνί ρψξνη, ηνπία ηδηαηηέξνπ θπζηθνχ θάινπο, επαίζζεηα νηθνζπζηήκαηα)».

Γηθεγνξηθφ Γξαθείν Γξ. Απ. Παπαθσλζηαληίλνπ θαη ΢πλεξγάηεο Παηξηάξρνπ Ησαθείκ 30-32, 10675 Αζήλα - Κνισλάθη Σει. 210-7222007, Fax 210-7222182, e-mail: apapaconstantinou.law@gmail.com

44

Πεξαηηέξσ, κε ην Παξάξηεκα Η, πνπ ζπλνδεχεη ηελ Τπνπξγηθή Απφθαζε 29407/3758/2002 («Μέηξα θαη φξνη γηα ηελ πγεηνλνκηθή ηαθή ησλ απνβιήησλ») (ΦΔΚ η. Β΄ αξηζκ. 1572/16.12.2002), νξίζηεθαλ νη «γεληθέο απαηηήζεηο» πνπ ηζρχνπλ γηα ηνπο Υ.Τ.Σ.Α. ΢πγθεθξηκέλα, πξνβιέθζεθε, φζνλ αθνξά ηε «ζέζε» ηνπο: «Γηα ηε ζέζε ηνπ ΥΤΣΑ πξέπεη λα ιακβάλνληαη ππφςε απαηηήζεηο πνπ αθνξνχλ: α)… ε) ηελ πξνζηαζία ηεο θπζηθήο θαη πνιηηηζηηθήο θιεξνλνκηάο ηεο πεξηνρήο». Σέινο, κε ηελ Κνηλή Τπνπξγηθή Απφθαζε 114218/1997 («Καηάξηηζε πιαηζίνπ πξνδηαγξαθψλ θαη γεληθψλ πξνγξακκάησλ δηαρείξηζεο ζηεξεψλ απνβιήησλ») (ΦΔΚ η. Β΄ αξηζκ. 1016/17.11.1997), νξίζηεθαλ ζαθψο νη «φξνη θαη ηα θξηηήξηα θαηαιιειφηεηαο θαη επηινγήο ζέζεσλ ησλ εγθαηαζηάζεσλ δηαρείξηζεο απνβιήησλ». Μεηαμχ ησλ άιισλ, κε ηελ Απφθαζε απηή (Παξάξηεκα) απαγνξεχεηαη ε εγθαηάζηαζε Υ.Τ.Σ.Α. εληφο αξραηνινγηθψλ πεξηνρψλ ή πιεζίνλ απηψλ, θαζψο θαη «πεξηνρψλ πνιηηηζηηθνχ ελδηαθέξνληνο», ελψ σο βαζηθφ ρσξνηαμηθφ θξηηήξην γηα ηελ επηινγή ηεο ζέζεσο πξνβιέπεηαη ε «απφζηαζε απφ αξραηνινγηθνχο ρψξνπο». Δίλαη ζαθέο φηη νη αλσηέξσ λνκνζεηηθνί νξηζκνί πνπ ζέηνπλ σο θξηηήξην γηα ηε ρσξνζέηεζε, εγθαηάζηαζε θαη ιεηηνπξγία Υ.Τ.Σ.Α. ηε κε χπαξμε εληφο ή πιεζίνλ απηνχ αξραηνινγηθνχ ρψξνπ, ζπληζηνύλ απηνλόεηεο κνξθέο εμεηδίθεπζεο ησλ δηαηάμεσλ αθελόο ησλ πξναλαθεξόκελσλ δηεζλώλ ζπκβάζεσλ θαη, αθεηέξνπ, ηνπ άξζξνπ 24 παξ. 1 θαη 6 ΢πλη., νη νπνίεο θαηνρπξώλνπλ, όπσο ζεκεηώζεθε, πςειό επίπεδν πξνζηαζίαο ηνπ πνιηηηζηηθνύ πεξηβάιινληνο, ζηνλ ελλνηνινγηθφ θαη, ζπλαθφινπζα, θαλνληζηηθφ ππξήλα ηνπ νπνίνπ, εληάζζνληαη, αλακθίβνια, νη αξραηνινγηθνί ρψξνη. Δίλαη, επνκέλσο, ζαθέο φηη, αθφκε θαη αλ δελ ίζρπαλ νη αλσηέξσ λνκνζεηηθέο ξπζκίζεηο, ε εγθαηάζηαζε θαη ιεηηνπξγία Υ.Τ.Σ.Α. δελ ζα ήηαλ επηηξεπηφ, ηφζν απφ ηηο αλσηέξσ δηεζλείο ζπκβάζεηο φζν θαη απφ ην ΢χληαγκα, λα Γηθεγνξηθφ Γξαθείν Γξ. Απ. Παπαθσλζηαληίλνπ θαη ΢πλεξγάηεο Παηξηάξρνπ Ησαθείκ 30-32, 10675 Αζήλα - Κνισλάθη Σει. 210-7222007, Fax 210-7222182, e-mail: apapaconstantinou.law@gmail.com

45

πξαγκαηνπνηεζεί εληφο ή πιεζίνλ θεξπγκέλνπ αξραηνινγηθνχ ρψξνπ, αθνχ, ελφςεη θαη ησλ δεδνκέλσλ ηεο θνηλήο πείξαο, ε ιεηηνπξγία ησλ ελ ιφγσ

κνλάδσλ

δηαρείξηζεο

απνβιήησλ

πξνθαινχλ

ζεκαληηθέο

αιινηψζεηο θαη επάγνληαη ζνβαξέο επηπηψζεηο ζην επξχηεξν πεξηβάιινλ ηεο πεξηνρήο εγθαηάζηαζήο ηνπο θαη ζην ηνπίν ηεο, ελψ παξάιιεια ππνβαζκίδνπλ

ηα

πξνζηαηεπφκελα

ζηνηρεία

ηνπ

πνιηηηζηηθνχ

πεξηβάιινληνο θαη ιεηηνπξγνχλ απνηξεπηηθά, ηδίσο ιφγσ ηεο κφιπλζεο ηνπ αέξα, ησλ πδάησλ θαη ηνπ εδάθνπο, γηα ηελ επίζθεςε ησλ ελδηαθεξνκέλσλ ζηνπο αξραηνινγηθνχο ρψξνπο. Δλφςεη ησλ αλσηέξσ, πξέπεη λα γίλεη δεθηφ φηη απφ ηηο πξναλαθεξφκελεο λνκνζεηηθέο δηαηάμεηο, εξκελεπφκελεο ππφ ην πξίζκα ηφζν ησλ πξναλαθεξφκελσλ δηεζλψλ ζπκβάζεσλ γηα ηελ πξνζηαζία ηεο πνιηηηζηηθήο θιεξνλνκηάο, φζν θαη ηνπ άξζξνπ 24 παξ. 1 θαη 6 ΢πλη. θαη ησλ απνξξενπζψλ απφ απηά αξρψλ ηεο αεηθνξίαο, ηεο πξνθχιαμεο θαη ηεο πξφιεςεο, πξνθχπηνπλ νη εμήο βαζηθνί θαλφλεο γηα ηε ρσξνζέηεζε Υ.Τ.Σ.Α.: α) Απφιπηε απαγφξεπζε εγθαηάζηαζεο Υ.Τ.Σ.Α. εληφο θεξπγκέλνπ αξραηνινγηθνχ ρψξνπ, ζε πεξηνρή πνπ έρεη ραξαθηεξηζηεί δψλε απνιχηνπ πξνζηαζίαο. β) Απαγφξεπζε ρσξνζέηεζεο Υ.Τ.Σ.Α. πιεζίνλ δψλεο απνιχηνπ πξνζηαζίαο, εθφζνλ απφ ηε γεηηλίαζε απηή ζα πξνθχςνπλ, ελφςεη θαη ησλ δεδνκέλσλ ηεο θνηλήο πείξαο, δπζκελείο επηπηψζεηο ζην πεξηβάιινλ ηεο πεξηνρήο θαη, ζπλαθφινπζα, ππνβάζκηζε ηνπ πεξηβάιινληνο ρψξνπ. Δίλαη ζαθέο φηη θαζνξηζηηθνί παξάγνληεο θαηά ηνλ ζρεηηθφ νξηαθφ έιεγρν ηνπ αθπξσηηθνχ δηθαζηή απνηεινχλ ε ηπρφλ άκεζε νπηηθή επαθή ηνπ Υ.Τ.Σ.Α. απφ ηα βαζηθά ζηνηρεία ηνπ πξνζηαηεπφκελνπ αξραηνινγηθνχ ρψξνπ, νη επηπηψζεηο ηεο ιεηηνπξγίαο ηνπ Υ.Τ.Σ.Α. ζηελ πνηφηεηα ηνπ αηκνζθαηξηθνχ αέξα θαη ζηελ ελ γέλεη πεξηβαιινληηθή θαηάζηαζε ηεο πεξηνρήο, νη ηπρφλ δπζρέξεηεο πνπ πξνθχπηνπλ θαηά ηελ ειεχζεξε πξφζβαζε ζηνλ αξραηνινγηθφ ρψξν, θαζψο θαη ε ιεηηνπξγία ηνπ Υ.Τ.Σ.Α. σο βαζηθνχ απνηξεπηηθνχ Γηθεγνξηθφ Γξαθείν Γξ. Απ. Παπαθσλζηαληίλνπ θαη ΢πλεξγάηεο Παηξηάξρνπ Ησαθείκ 30-32, 10675 Αζήλα - Κνισλάθη Σει. 210-7222007, Fax 210-7222182, e-mail: apapaconstantinou.law@gmail.com

46

παξάγνληα γηα ηελ επίζθεςε θαη απφιαπζε ησλ ελ ιφγσ ζηνηρείσλ ηεο πνιηηηζηηθήο θιεξνλνκηάο. Δπηζεκαίλεηαη φηη ε πνιηηηζηηθή αμία ηνπ αξραηνινγηθνχ ρψξνπ θαη ησλ ζηνηρείσλ ηεο πνιηηηζηηθήο θιεξνλνκηάο δελ εμεηάδνληαη, θαη’ αξρήλ, ελ πξνθεηκέλσ, αθνχ ν ραξαθηεξηζκφο απηνχ σο «Εψλεο απνιχηνπ πξνζηαζίαο», ζχκθσλα κε ηηο ζπλαθείο λνκνζεηηθέο δηαηάμεηο, ζπληζηά ακάρεην ηεθκήξην σο πξνο απηφ, δεδνκέλνπ, κάιηζηα, φηη αλάθιεζε ηεο ελ ιφγσ πξάμεσο ραξαθηεξηζκνχ είλαη λφκηκε κφλνλ γηα πιάλε πεξί ηα πξάγκαηα. γ) Πξάμεηο ρσξνζέηεζεο Υ.Τ.Σ.Α. πιεζίνλ αξραηνινγηθνχ ρψξνπ κπνξεί κφλνλ θαη’ εμαίξεζε λα εθδίδνληαη λνκίκσο, επηβάιιεηαη δε λα πεξηιακβάλνπλ πιήξε θαη επαξθή αηηηνινγία. Οη απμεκέλεο απαηηήζεηο σο πξνο ηελ πιεξφηεηα, εηδηθφηεηα θαη επάξθεηα ηεο αηηηνινγίαο ηζρχνπλ, θαηά κείδνλα ιφγν, φηαλ ζπληξέρεη είηε άκεζε νπηηθή επαθή κε ηα ζεκαληηθφηεξα ζηνηρεία ηνπ πνιηηηζηηθνχ πεξηβάιινληνο ηνπ αξραηνινγηθνχ ρψξνπ απνιχηνπ πξνζηαζίαο, είηε πξάμε ραξαθηεξηζκνχ θαη ηεο ίδηαο ηεο πεξηνρήο εγθαηάζηαζεο ηνπ Υ.Τ.Σ.Α. σο θεξπγκέλνπ αξραηνινγηθνχ ρψξνπ ή σο πξνζηαηεπφκελεο πεξηβαιινληηθά πεξηνρήο, είηε, ηέινο, θίλδπλνο ζνβαξήο ππνβάζκηζεο ηεο πεξηνρήο ελφςεη θαη ηνπ κεγέζνπο ηεο ζπγθεθξηκέλεο εγθαηάζηαζεο. δ) Δμάιινπ, είλαη ζαθέο απφ ηα αλσηέξσ φηη ε ρσξνζέηεζε Υ.Τ.Σ.Α. πιεζίνλ δψλεο απνιχηνπ πξνζηαζίαο, εληφο θεξπγκέλνπ αξραηνινγηθνχ ρψξνπ θαη εληφο πεξηνρήο πεξηβαιινληηθήο πξνζηαζίαο, φπσο ζπκβαίλεη ελ πξνθεηκέλσ, πξνυπνζέηεη ηελ εμέηαζε πεξηζζφηεξσλ ελαιιαθηηθψλ ιχζεσλ, πεξηιακβαλνκέλεο ηεο κεδεληθήο, θαζψο θαη εμάληιεζε, κε ζαθή θαη επηζηεκνληθά ηεθκεξησκέλε αηηηνινγία, ησλ ινηπψλ ελαιιαθηηθψλ ιχζεσλ. ε) Ζ εγθαηάζηαζε Υ.Τ.Σ.Α. θαη, κάιηζηα, κεγάινπ ζπγθξηηηθά κεγέζνπο, ζε πεξηνρή κε ηα αλσηέξσ ραξαθηεξηζηηθά πξέπεη, ζε θάζε πεξίπησζε, λα δηθαηνινγείηαη επαξθψο απφ ζπγθεθξηκέλν απνρξψληα Γηθεγνξηθφ Γξαθείν Γξ. Απ. Παπαθσλζηαληίλνπ θαη ΢πλεξγάηεο Παηξηάξρνπ Ησαθείκ 30-32, 10675 Αζήλα - Κνισλάθη Σει. 210-7222007, Fax 210-7222182, e-mail: apapaconstantinou.law@gmail.com

47

ιφγν δεκνζίνπ ζπκθέξνληνο θαη λα δηθαηνινγείηαη κε επίθιεζε ιφγσλ εμαηξεηηθά επείγνληνο ραξαθηήξα. Οη ιφγνη απηνί ππφθεηληαη ζηνλ νξηαθφ έιεγρν ηνπ αθπξσηηθνχ δηθαζηή. ζη) Δλφςεη ηεο αξρήο ηεο πξνθχιαμεο, πξέπεη λα γίλεη δεθηφ φηη νη δπζκελείο επηπηψζεηο ηεο ιεηηνπξγίαο ηνπ Υ.Τ.Σ.Α. πιεζίνλ δψλεο απνιχηνπ πξνζηαζίαο θαη εληφο θεξπγκέλνπ αξραηνινγηθνχ ρψξνπ ηεθκαίξνληαη, ελψ ε Γηνίθεζε νθείιεη λα αηηηνινγήζεη, κε ζπγθεθξηκέλα ζηνηρεία, πιήξσο ηνπο επείγνληεο ιφγνπο δεκνζίνπ ζπκθέξνληνο, πνπ επηβάιινπλ ηελ επηινγή ηεο ζπγθεθξηκέλεο ιχζεο θαη λα ηεθκεξηψζεη ηελ απφξξηςε ελαιιαθηηθψλ ιχζεσλ. Δπηζεκαίλεηαη φηη ε απφξξηςε ζπγθεθξηκέλσλ ελαιιαθηηθψλ ιχζεσλ δελ θαζηζηά ελ πξνθεηκέλσ, αθ’ εαπηήο, λφκηκε ηε ρσξνζέηεζε Υ.Τ.Σ.Α. ζηηο ππφςε πεξηνρέο, αθνχ είλαη, πηζαλφλ, αλαγθαία ε εμέηαζε θαη άιισλ ελαιιαθηηθψλ ιχζεσλ, ελδερνκέλσο ζε απεξηφξηζην αξηζκφ.

Z. Ζ ΑΠΟΤ΢ΗΑ ΠΡΟΖΓΟΤΜΔΝΖ΢ ΓΝΩΜΟΓΟΣΖ΢Ζ΢ ΣΟΤ ΚΔΝΣΡΗΚΟΤ ΑΡΥΑΗΟΛΟΓΗΚΟΤ ΢ΤΜΒΟΤΛΗΟΤ (Κ.Α.΢.) Ω΢ ΢ΣΟΗΥΔΗΟ ΔΠΗΣΑ΢Ζ΢ ΣΖ΢ ΠΑΡΑΒΑ΢Ζ΢ ΣΩΝ ΚΑΝΟΝΩΝ ΣΟΤ ΓΗΔΘΝΟΤ΢ ΓΗΚΑΗΟΤ Όπσο

πξνθχπηεη

απφ

ην

ζχλνιν

ησλ

δηαηάμεσλ

ησλ

πξναλαθεξφκελσλ θαλφλσλ ηνπ δηεζλνχο δηθαίνπ γηα ηελ πξνζηαζία ηεο πνιηηηζηηθήο θιεξνλνκηάο θαη ηεο ινγηθήο πνπ ηηο δηαηξέρεη, θάζε πεξηνξηζκόο

ζηελ

πξνζηαζία

αξραηνινγηθώλ

κλεκείσλ

ή

αληηθεηκέλσλ επηβάιιεηαη λα πξαγκαηνπνηείηαη επί ηε βάζε ακηγώο επηζηεκνληθώλ θξηηεξίσλ θαη κόλνλ θαηόπηλ γλσκάηεπζεο ησλ νηθείσλ νξγάλσλ ηεο Πνιηηείαο πνπ είλαη ηεηαγκέλα λα εθθέξνπλ επ’ απηνύ έγθπξε επηζηεκνληθή άπνςε. Σνχην ηζρχεη, θαηά κείδνλα ιφγν, ζηηο πεξηπηψζεηο φπνπ νη απνθάζεηο ηεο Γηνίθεζεο επηθέξνπλ θαηαζηξνθή ή νπζηψδε βιάβε ζε αξραηνινγηθά κλεκεία ή αληηθείκελα. Γηθεγνξηθφ Γξαθείν Γξ. Απ. Παπαθσλζηαληίλνπ θαη ΢πλεξγάηεο Παηξηάξρνπ Ησαθείκ 30-32, 10675 Αζήλα - Κνισλάθη Σει. 210-7222007, Fax 210-7222182, e-mail: apapaconstantinou.law@gmail.com

48

Καη’ επηηαγήλ ησλ πξναλαθεξφκελσλ δηεζλψλ ζπκβάζεσλ θαη ηνπ άξζξνπ 24 παξ. 1 θαη 6 ηνπ ΢πληάγκαηνο, ε ειιεληθή έλλνκε ηάμε πξνβιέπεη σο αξκόδην θνξέα γηα ηε δηαηύπσζε γλώκεο επί ησλ δεηεκάησλ απηώλ ην Κεληξηθό Αξραηνινγηθό ΢πκβνύιην (Κ.Α.΢.). Δηδηθφηεξα, ζχκθσλα κε ηε λνκνινγία ηνπ αλψηαηνπ δηνηθεηηθνχ δηθαζηεξίνπ ηεο ρψξαο, ε ξχζκηζε πνπ εηζάγεηαη κε ηηο δηαηάμεηο ηνπ άξζξνπ 10 ηνπ λ. 3028/2002 «αλαθέξεηαη ζε επεκβάζεηο ηφζν επί φζν θαη πιεζίνλ αθηλήηνπ κλεκείνπ. Ωο επεκβάζεηο επί αθηλήηνπ κλεκείνπ, απνιχησο απαγνξεπκέλεο απφ ην λφκν, λννχληαη απηέο, νη νπνίεο είλαη δπλαηφλ λα επηθέξνπλ κε άκεζν ή έκκεζν ηξφπν θαηαζηξνθή, βιάβε, ξχπαλζε ή αιινίσζε ηεο κνξθήο ηνπ, ζε θάζε δε πεξίπησζε γηα ηελ πξαγκαηνπνίεζε επεκβάζεσλ ζε κλεκείν πνπ δελ επηθέξνπλ ηηο αλσηέξσ ζπλέπεηεο θαη, ζπλεπψο, δελ εκπίπηνπλ ζηελ πην πάλσ απαγφξεπζε, απαηηείηαη πξνεγνχκελε έγθξηζε ηνπ Τπνπξγνχ Πνιηηηζκνχ, ύζηεξα από γλώκε ηνπ αξραηνινγηθνύ ζπκβνπιίνπ» (΢.η.Δ. 2057/2007. Πξβι. θαη ΢.η.Δ. 1580/2007) (ε ππνγξάκκηζε είλαη δηθή καο). Δμάιινπ, κε ην άξζξν 50 ηνπ λ. 3028/2002 πξνβιέπεηαη ε ζπγθξόηεζε Κεληξηθνύ Αξραηνινγηθνύ ΢πκβνπιίνπ (Κ.Α.΢., παξ. 1) θαη Κεληξηθνχ ΢πκβνπιίνπ Νεσηέξσλ Μλεκείσλ (Κ.΢.Ν.Μ., παξ. 2) θαη νξίδεηαη φηη «4. ΢ηελ αξκνδηφηεηα ηνπ Κ.Α.΢. αλήθνπλ ζέκαηα πνπ αθνξνχλ ζηελ πξνζηαζία αξραίσλ κλεκείσλ, αξραηνινγηθψλ ρψξσλ θαη ηζηνξηθψλ ηφπσλ πνπ απνηέιεζαλ ην ρψξν εμαίξεησλ ηζηνξηθψλ ή κπζηθψλ γεγνλφησλ έσο ην 1830… 5. Τπφ ηελ επηθχιαμε ηεο δηάηαμεο ηεο πξνεγνχκελεο

παξαγξάθνπ,

ηα

Κεληξηθά

΢πκβνχιηα:

α)

….

γ)

Γλσκνδνηνχλ γηα δεηήκαηα πνπ ζρεηίδνληαη κε: αα) … ββ) ηελ πξνζηαζία …. άιισλ κείδνλνο ζεκαζίαο κλεκείσλ, αξραηνινγηθψλ ρψξσλ θαη ηζηνξηθψλ ηφπσλ …….» θαζψο θαη φηη «6.α). Γηα ηελ εθαξκνγή ηεο δηάηαμεο ηεο παξαγξάθνπ 11 ηνπ άξζξνπ 6, εάλ θαη ηα δχν κλεκεία είλαη αξραία, αξκφδην είλαη ην Κ.Α.΢., ελψ εάλ είλαη θαη ηα δχν λεφηεξα ην Γηθεγνξηθφ Γξαθείν Γξ. Απ. Παπαθσλζηαληίλνπ θαη ΢πλεξγάηεο Παηξηάξρνπ Ησαθείκ 30-32, 10675 Αζήλα - Κνισλάθη Σει. 210-7222007, Fax 210-7222182, e-mail: apapaconstantinou.law@gmail.com

49

Κ.΢.Ν.Μ. β) ΢ε θάζε άιιε πεξίπησζε εθαξκνγήο ηεο δηάηαμεο απηήο αξκφδην είλαη εηδηθφ φξγαλν, ην νπνίν ζπγθξνηείηαη απφ ηελ Οινκέιεηα ηνπ Κεληξηθνχ Αξραηνινγηθνχ ΢πκβνπιίνπ θαη ηελ Οινκέιεηα ηνπ Κεληξηθνχ ΢πκβνπιίνπ Νενηέξσλ Μλεκείσλ πνπ ζπλεδξηάδνπλ απφ θνηλνχ ….». ΢χκθσλα κε ηελ πάγηα λνκνινγία

ηνπ ΢πκβνπιίνπ ηεο

Δπηθξαηείαο: «Όπσο ζπλάγεηαη απφ ηηο αλσηέξσ δηαηάμεηο ηνπ Ν.

3028/2002, ην Κ.Α.΢. είλαη αξκφδην γηα ηα ζέκαηα πνπ ζρεηίδνληαη κε ηελ πξνζηαζία ησλ αξραίσλ κλεκείσλ, ησλ αξραηνινγηθψλ ρψξσλ θαζψο θαη ησλ ηζηνξηθψλ ηφπσλ πνπ απνηειέζαλ ην ρψξν εμαίξεησλ ηζηνξηθψλ ή κπζηθψλ γεγνλφησλ πξηλ ην έηνο 1830, ζηελ αξκνδηφηεηα δε ηνπ Κ.΢.Ν.Μ. αλήθνπλ ηα αληίζηνηρα ζέκαηα πνπ αθνξνχλ ηα λεφηεξα κλεκεία θαη ηνπο ινηπνχο

ηζηνξηθνχο

ηφπνπο,

δειαδή

εθείλνπο,

ησλ

νπνίσλ

ν

ραξαθηεξηζκφο δελ ζηεξίδεηαη ζε επίθιεζε γεγνλφησλ πξνγελεζηέξσλ ηνπ 1830. Πεξαηηέξσ, ζηηο πεξηπηψζεηο, θαηά ηηο νπνίεο ζπληξέρνπλ νη πξνυπνζέζεηο εθαξκνγήο ηεο αλσηέξσ κλεκνλεπνκέλεο δηαηάμεσο ηνπ άξζξνπ 6 παξ. 11 ηνπ Ν. 3028/2002, κε ηελ νπνία πξνβιέπεηαη ε δπλαηφηεηα νιηθήο ή κεξηθήο άξζεσο ηεο πξνζηαζίαο αθηλήηνπ κλεκείνπ εθ’ φζνλ είλαη αλαγθαία γηα λα πξνζηαηεπζεί άιιν κλεκείν, εάλ γηα ην έλα απφ ηα πνιηηηζηηθά απηά αγαζά αξκφδην λα γλσκνδνηήζεη είλαη ην Κ.Α.΢. θαη γηα ην άιιν ην Κ.΢.Ν.Μ., ηελ ζρεηηθή γλσκνδνηηθή αξκνδηφηεηα αζθεί εηδηθφ φξγαλν πνπ ζπγθξνηείηαη απφ ηηο νινκέιεηεο ησλ δχν απηψλ ζπκβνπιίσλ» (βι. ελδεηθηηθά ΢.η.Δ. 3851/2006. Πξβι. ΢.η.Δ. Οινκ.

2175/2004). Καζίζηαηαη επνκέλσο ζαθέο φηη πξνθεηκέλνπ γηα ηελ επίκαρε επέκβαζε (Υ.Τ.Σ.Α.) εληφο ηνπ θεξπγκέλνπ αξραηνινγηθνχ ρψξνπ ηεο Λαπξεσηηθήο θαη πιεζίνλ ηεο δψλεο απνιχηνπ πξνζηαζίαο ηνπ Οβξηνθάζηξνπ απαηηείηαη πξνεγνπκέλσο, σο νπζηώδεο ηύπνο ηεο δηαδηθαζίαο, ε γλώκε ηνπ Κ.Α.΢. Πξάγκαηη, είλαη ζαθέο φηη γηα ηελ εμεηαδφκελε επέκβαζε (Υ.Τ.Σ.Α.) ζηνλ ζπγθεθξηκέλν ρψξν, ν νπνίνο Γηθεγνξηθφ Γξαθείν Γξ. Απ. Παπαθσλζηαληίλνπ θαη ΢πλεξγάηεο Παηξηάξρνπ Ησαθείκ 30-32, 10675 Αζήλα - Κνισλάθη Σει. 210-7222007, Fax 210-7222182, e-mail: apapaconstantinou.law@gmail.com

50

βξίζθεηαη πιεζίνλ θαη ελ κέξεη εληφο ηνπ σο άλσ θεξπγκέλνπ αξραηνινγηθνχ ρψξνπ, απαηηείηαη, ζε θάζε πεξίπησζε, πξνεγνύκελε Γλσκνδόηεζε παξάθακςή

ηνπ ηνπ

Κεληξηθνύ αληίθεηηαη

Αξραηνινγηθνύ επζέσο,

ζηνπο

΢πκβνπιίνπ. νξηζκνύο

Ζ ησλ

πξναλαθεξόκελσλ δηεζλώλ ζπκβάζεσλ. Αμίδεη, ηέινο, λα αλαθεξζεί φηη ε αληίζεζε ζηηο δηαηάμεηο ησλ ελ ιφγσ δηεζλψλ ζπκβάζεσλ ηεο απφθαζεο ηεο εζληθήο Γηνίθεζεο λα θαηαζθεπάζεη Υ.Τ.Σ.Α. ζηελ επίκαρε έθηαζε θαζίζηαηαη έηη πεξαηηέξσ θξαπγαιέα αλ αλαινγηζηεί θαλείο φηη νη ηνπηθέο αξραηνινγηθέο Τπεξεζίεο έρνπλ θαη’ επαλάιεςε εθθξάζεη ηελ επζεία αληίζεζή ηνπο, ζεσξώληαο όηη ε ελ ιόγσ εγθαηάζηαζε δελ ζπλάδεη κε ηελ αλάγθε πξνζηαζίαο ηνπ κείδνλνο ζεκαζίαο αξραηνινγηθνύ κλεκείνπ ηνπ Οβξηνθάζηξνπ. Σε ζχγθξνπζε απηή κεηαμχ ηεο πξνζηαζίαο ηνπ κλεκείνπ θαη ηνπ αξραηνινγηθνχ ρψξνπ, απφ ηε κηα πιεπξά, θαη ηεο θαηαζθεπήο Υ.Τ.Σ.Α., απφ ηελ άιιε, εθθξάδεη, εμάιινπ, κε πξόδειε ηελ έθθξαζε αγσλίαο, ε Έλσζε Διιήλσλ Αξραηνιόγσλ ζηελ πξναλαθεξόκελε πξόζθαηε απόθαζή ηεο. Ε. ΢ΤΜΠΔΡΑ΢ΜΑ – ΔΚΚΛΖ΢Ζ Καηά ηελ άπνςε ηνπ Γήκνπ Λαπξεσηηθήο θαη ησλ εθαηνληάδσλ θαηνίθσλ ηεο επξχηεξεο πεξηνρήο πνπ έρνπλ ηελ ηηκή λα ππνγξάθνπλ ηελ παξνχζα θαηαγγειία, πξνθχπηεη απφ ηα αλσηέξσ κε ζαθήλεηα φηη ε απφθαζε ησλ εζληθψλ αξρψλ λα θαηαζθεπάζνπλ Υ.Τ.Σ.Α. εληφο θεξπγκέλνπ αξραηνινγηθνχ ρψξνπ θαη πιεζίνλ κείδνλνο ζεκαζίαο αξραηνινγηθνχ

κλεκείνπ

ζπληζηά

ΔΤΘΔΗΑ

ΠΑΡΑΒΑ΢Ζ ΣΩΝ

ΓΗΑΣΑΞΔΩΝ ΣΩΝ ΑΝΩΣΔΡΩ ΓΗΔΘΝΩΝ ΢ΤΜΒΑ΢ΔΩΝ ΠΟΤ ΚΑΣΟΥΤΡΩΝΟΤΝ ΔΝΑ ΔΛΑΥΗ΢ΣΟ ΔΠΗΠΔΓΟ ΠΡΟ΢ΣΑ΢ΗΑ΢ ΣΖ΢ ΠΟΛΗΣΗ΢ΣΗΚΖ΢ ΚΛΖΡΟΝΟΜΗΑ΢. Ο Γήκνο Λαπξεσηηθήο θαη νη ππνγξάθνληεο ηελ παξνχζα θαηαγγειία πηζηεχνπλ αθξάδαληα φηη ε Γηθεγνξηθφ Γξαθείν Γξ. Απ. Παπαθσλζηαληίλνπ θαη ΢πλεξγάηεο Παηξηάξρνπ Ησαθείκ 30-32, 10675 Αζήλα - Κνισλάθη Σει. 210-7222007, Fax 210-7222182, e-mail: apapaconstantinou.law@gmail.com

51

επηρεηξνύκελε θαηαζθεπή ηνπ Υ.Τ.Σ.Α. ζηελ επίκαρε έθηαζε ζα ηνπο απνζηεξήζεη νξηζηηθά θαη αλαπόηξεπηα από ην ζεκαληηθόηεξν αγαζό ηεο πνιηηηζηηθήο ηνπο θιεξνλνκηάο, ην αξραηνινγηθό κλεκείν ηνπ Οβξηνθάζηξνπ, πνπ επί ζεηξά αηώλσλ απνηειεί απηό δείγκα ηεο ηζηνξηθήο κλήκεο θαη ηεο ηζηνξηθήο ζπλέρεηαο ηνπ ηόπνπ ηνπο. Δθθξάδνπλ ηελ ΑΓΩΝΗΑ ηνπο γηα ηελ θαηαζηξνθή ηνπ ηζηνξηθνχ απηνχ

κλεκείνπ

ηεο

ΠΑΓΚΟ΢ΜΗΑ΢

ΠΟΛΗΣΗ΢ΣΗΚΖ΢

ΚΛΖΡΟΝΟΜΗΑ΢. Γηα ηνλ ιφγν απηφ, ζαο ΚΑΛΟΤΝ θα Γεληθή Γηεπζχληξηα, λα ΑΝΑΛΑΒΔΣΔ ΠΡΩΣΟΒΟΤΛΗΑ ΓΗΑ ΣΖΝ ΑΠΟΣΡΟΠΖ ΣΖ΢ ΚΑΣΑ΢ΣΡΟΦΖ΢

ΣΟΤ

΢ΖΜΑΝΣΗΚΟΤ

ΑΤΣΟΤ

ΑΡΥΑΗΟΛΟΓΗΚΟΤ ΥΩΡΟΤ ΚΑΗ ΓΗΑ ΣΖ ΓΗΑΣΖΡΖ΢Ζ ΣΩΝ ΜΝΖΜΔΗΩΝ ΣΟΤ ΠΟΤ ΑΠΟΣΔΛΟΤΝ ΢ΣΟΗΥΔΗΟ ΟΥΗ ΜΟΝΟΝ ΣΖ΢ Η΢ΣΟΡΗΚΖ΢ ΜΝΖΜΖ΢ ΣΖ΢ ΛΑΤΡΔΩΣΗΚΖ΢ ΑΛΛΑ ΣΖ΢ ΠΑΓΚΟ΢ΜΗΑ΢ ΠΟΛΗΣΗ΢ΣΗΚΖ΢ ΚΛΖΡΟΝΟΜΗΑ΢.

ΓΗΑ ΣΟΝ ΓΖΜΟ ΛΑΤΡΔΩΣΗΚΖ΢ ΚΑΗ ΣΟΤ΢ ΤΠΟΓΡΑΦΟΝΣΔ΢ ΚΑΣΟΗΚΟΤ΢ Ο πιεξεμνχζηνο Γηθεγφξνο

ΑΠΟ΢ΣΟΛΟ΢ ΠΑΠΑΚΩΝ΢ΣΑΝΣΗΝΟΤ ΓΡ.Ν. – ΓΗΚΖΓΟΡΟ΢ ΠΑΡ’ ΑΡΔΗΩ ΠΑΓΩ ΠΑΣΡΗΑΡΥΟΤ ΗΩΑΚΔΗΜ 30-32 Γηθεγνξηθφ Γξαθείν Γξ. Απ. Παπαθσλζηαληίλνπ θαη ΢πλεξγάηεο Παηξηάξρνπ Ησαθείκ 30-32, 10675 Αζήλα - Κνισλάθη Σει. 210-7222007, Fax 210-7222182, e-mail: apapaconstantinou.law@gmail.com

52

ΑΘΖΝΑ, ηει. 210-7222007

Ο ΓΖΜΑΡΥΟ΢

ΣΟ ΓΖΜΟΣΗΚΟ ΢ΤΜΒΟΤΛΗΟ

Γηθεγνξηθφ Γξαθείν Γξ. Απ. Παπαθσλζηαληίλνπ θαη ΢πλεξγάηεο Παηξηάξρνπ Ησαθείκ 30-32, 10675 Αζήλα - Κνισλάθη Σει. 210-7222007, Fax 210-7222182, e-mail: apapaconstantinou.law@gmail.com

53

ΟΗ ΚΑΣΟΗΚΟΗ ΣΖ΢ ΛΑΤΡΔΩΣΗΚΖ΢ Όλνκα

Δπώλπκν

Παηξώλπκν

Αξηζκ. Α.Γ.Σ.

Γηθεγνξηθφ Γξαθείν Γξ. Απ. Παπαθσλζηαληίλνπ θαη ΢πλεξγάηεο Παηξηάξρνπ Ησαθείκ 30-32, 10675 Αζήλα - Κνισλάθη Σει. 210-7222007, Fax 210-7222182, e-mail: apapaconstantinou.law@gmail.com

54

Γηθεγνξηθφ Γξαθείν Γξ. Απ. Παπαθσλζηαληίλνπ θαη ΢πλεξγάηεο Παηξηάξρνπ Ησαθείκ 30-32, 10675 Αζήλα - Κνισλάθη Σει. 210-7222007, Fax 210-7222182, e-mail: apapaconstantinou.law@gmail.com

55

Γηθεγνξηθφ Γξαθείν Γξ. Απ. Παπαθσλζηαληίλνπ θαη ΢πλεξγάηεο Παηξηάξρνπ Ησαθείκ 30-32, 10675 Αζήλα - Κνισλάθη Σει. 210-7222007, Fax 210-7222182, e-mail: apapaconstantinou.law@gmail.com

56

Γηθεγνξηθφ Γξαθείν Γξ. Απ. Παπαθσλζηαληίλνπ θαη ΢πλεξγάηεο Παηξηάξρνπ Ησαθείκ 30-32, 10675 Αζήλα - Κνισλάθη Σει. 210-7222007, Fax 210-7222182, e-mail: apapaconstantinou.law@gmail.com

57

Γηθεγνξηθφ Γξαθείν Γξ. Απ. Παπαθσλζηαληίλνπ θαη ΢πλεξγάηεο Παηξηάξρνπ Ησαθείκ 30-32, 10675 Αζήλα - Κνισλάθη Σει. 210-7222007, Fax 210-7222182, e-mail: apapaconstantinou.law@gmail.com

58