ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΝΕΑΣ ΑΓΧΙΑΛΟΥ ΣΧΟΛΙΚΟ ΕΤΟΣ 2017-2018
Το Κλίμα Αλλάζει, ο Πλανήτης μας αλλάζει, Εμείς ;
2
Ο Βόλος βρίσκεται στο κέντρο της Ελλάδας και με πληθυσμό πάνω από 150.000 κατοίκους, είναι μια πόλη δυναμική και όμορφη, πόλη λιμάνι, διέξοδος προς τον Παγασητικό και το Αιγαίο, πέρασμα για τα νησιά των Σποράδων και το Πήλιο, χώρος Πολιτισμού, τόπος φιλόξενος. Από εδώ ξεκίνησε το ταξίδι του για την μακρινή Κολχίδα ο Ιάσωνας με την Αργώ αναζητώντας το χρυσόμαλλο δέρας. Στο γέρικο Πήλιο, όπως το αποκαλεί ο Σαίξπηρ, έζησαν οι Κένταυροι και οι σοφός Χείρων που, στην εποχή του μύθου, έγινε ο δάσκαλος όλων των ημίθεων και ηρώων και δίδαξε στον Ασκληπιό την ιατρική τέχνη. Περιοχή με αδιάκοπη ανθρώπινη παρουσία, συγκεντρώνει σήμερα τους νεολιθικούς οικισμούς του Σέσκλου και του Διμηνίου, τον μυκηναϊκό οικισμό στο Διμήνι, την πόλη των κλασσικών χρόνων
στο
λόφο
της
Γορίτσας,
την
αρχαία
Δημητριάδα,
τις
παλαιοχριστιανικές βασιλικές των Φθιώτιδων Θηβών στη Νέα Αγχίαλο, εξαιρετικά μνημεία λαϊκής αρχιτεκτονικής στους οικισμούς του Πηλίου και πρόσφατη βιομηχανική παράδοση. 3
Η Μαγνησία πήρε το όνομά της από τους πρώτους κατοίκους της περιοχής, μεταξύ των οποίων οι Μαγνήτες, απόγονοι του Αιόλου, θεού των ανέμων και τολμηροί θαλασσοπόροι της εποχής. Στην αρχαία Ιωλκό συγκεντρώθηκαν οι ήρωες της ελληνικής μυθολογίας και με αρχηγό τους τον Ιάσονα ξεκίνησαν με την Αργώ για τη μακρινή Κολχίδα, αναζητώντας το χρυσόμαλλο δέρας.
4
Στο Πήλιο κατοικούσαν οι Κένταυροι και ο σοφός Χείρωνας, κοντά στον οποίο μαθήτευσε ο Αχιλλέας καθώς και ο Ασκληπιός που διδάχθηκε την ιατρική. Η περιοχή κατοικήθηκε από τους πρώιμους προϊστορικούς χρόνους. Τα σημαντικότερα αρχαιολογικά ευρήματα της Νεολιθικής Εποχής στο Σέσκλο (αρχή 7ης χιλιετίας π. Χ.) και στο Διμήνι (τέλη 5 ης χιλιετίας π. Χ.), όπου αναπτύχθηκε σπουδαίος πολιτισμός, οι μυκηναϊκές θέσεις στην περιοχή της Ιωλκού, που άκμασε κατά τον 13 ο και 14 ο αιώνα π. Χ.
5
Οι Παγασές που έδωσαν το όνομά τους στον Παγασητικό κόλπο, οι αρχαίες Φερές στο σημερινό Βαλεστίνο, η αρχαία Άλος κοντά στον Αλμυρό, οι Φθιώτιδες Θήβες στη σημερινή Νέα Αγχίαλο, η Αρχαία πόλη Δημητριάδα που ίδρυσε στις αρχές του 3 ου αι. π. Χ., ο Μακεδόνας Βασιλιάς, Δημήτριος ο Πολιορκητής, αποτελούν ιστορικά μνημεία παγκόσμιου ενδιαφέροντος. Κατά τη διάρκεια της Τουρκοκρατίας, αρκετοί οικισμοί του Πηλίου εξελίχθηκαν σε σημαντικά κεφαλοχώρια, φθάνοντας σε ιδιαίτερη οικονομική και πνευματική ακμή κατά το 18 ο αιώνα. Η Μαγνησία από νωρίς έλαβε μέρος στην Επανάσταση του 1821 και ενσωματώθηκε στο ελεύθερο ελληνικό κράτος το 1881. Σημαντικό ρόλο στην εξέλιξη και ανάπτυξη της περιοχής διαδραμάτισε η εγκατάσταση προσφύγων μετά τη Μικρασιατική Καταστροφή του 1922.
6
Πολιτιστικά Τα τοπικά έθιμα και τα πανηγύρια συγκεντρώνουν κάθε χρόνο πλήθος επισκεπτών. Μερικά από τα κυριότερα έθιμα που διατηρούνται σήμερα στα χωριά είναι τα «Ρογκατσάρια», τα παραδοσιακά κάλαντα των Φώτων στο Βελεστίνο και το έθιμο του Κλήδονα στην εορτή του Αγίου Ιωάννου του Προδρόμου, στις Αφέτες, στον Άγιο Δημήτριο Μουρεσίου κ.α. Μη χάσετε την αποκριάτικη αναβίωση του παραδοσιακού γάμου στη Σκόπελο, αλλά και την αναπαράσταση του Πηλιορείτικου γάμου, τον Αύγουστο στην Πορταριά.
Το Μάιο αξίζει να δείτε το χορευτικό – μιμητικό έθιμο των Μάηδων στη Μακρυνίτσα. Διασκεδάστε σε κάποιο από τα αναρίθμητα τοπικά πανηγύρια που διοργανώνονται στις γιορτές των Αγίων, αλλά και στις γιορτές τωνπαραδοσιακών προϊόντων. Γιορτές κρασιού στη Νέα Αγχίαλο, τσίπουρου και λουκάνικου στις Σταγιάτες, μήλου στη Ζαγορά, κερασιού στον Άγιο Λαυρέντιο
7
Ο Βόλος διαθέτει ένα από τα σημαντικότερα αρχαιολογικά μουσεία της χώρας. Το Μουσείο στεγάζεται σε ένα νεοκλασικό κτίριο του 1907 και φιλοξενεί νεολιθικά ευρήματα, πήλινα ειδώλια και σκεύη της γεωμετρικής εποχής, κλασσικά γλυπτά, ανάγλυφα της Αλεξανδρινής εποχής και σπάνιες γραπτές στήλες του 3 ου αιώνα π.Χ. με διατηρημένα χρώματα.
8
Η Νέα Αγχίαλος Η Νέα Αγχίαλος είναι παραθαλάσσια κωμόπολη και μικρός λιμένας στο ΒΔ. μυχό του Παγασητικού κόλπου, ΝΔ. του Βόλου, στο νομό Μαγνησίας. Η Νέα Αγχίαλος είναι χτισμένη στη θέση όπου υπήρχαν δύο αρχαίες πόλεις: η κλασσική Πύρασος, που καταστράφηκε από τα στρατεύματα του Φίλιππου Ε' και οι Χριστιανικές Θήβες, που καταστράφηκαν τον 7ο μ.Χ. αιώνα. Το σημερινό όνομα της δόθηκε στις αρχές του 20ου αι., όταν εγκαταστάθηκαν εδώ πρόσφυγες από την Αγχίαλο της Αν. Ρωμυλίας.
9
10
ΤΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΜΑΣ
Το Γυμνάσιο Νέας Αγχιάλου ιδρύθηκε το 1972 και λειτούργησε ως εξατάξιο. Το 1979 μεταφέρθηκε στο κτήριο που στεγάζεται και λειτουργεί ως σήμερα. Συστεγάζεται με το ΓΕΛ Νέας Αγχιάλου, ενώ Παράρτημα του Γυμνασίου λειτουργεί στο Ειδικό Αγροτικό Κατάστημα Κράτησης Νέων στις φυλακές της Κασσαβέτειας. Κατά το σχολικό έτος 2017-2018 φοιτούν στο γυμνάσιο 164 μαθητές, ενώ οι καθηγητές που απασχολούνται τόσο στο γυμνάσιο όσο και στο παράρτημα είναι 24. Το σχολείο μας σε όλα τα χρόνια λειτουργίας του συνεργάζεται στενά με το σύλλογο γονέων και κηδεμόνων, καθώς η συνεργασία σχολείου-οικογένειας αναδεικνύεται ως ιδιαίτερα σημαντικός παράγοντας για τη γνωστική, συναισθηματική και κοινωνική ανάπτυξη των παιδιών. Ταυτόχρονα, έχοντας ως βασική αρχή μας ότι το σχολείο αποτελεί ζωντανό κύτταρο της κοινωνίας μας συνεργαζόμαστε με πλήθος φορέων και άλλων σχολείων, ώστε οι μαθητές 11
μας να προσλαμβάνουν διαφοροποιημένα ερεθίσματα, να αποκτούν πολύπλευρη ενημέρωση και να συνειδητοποιούν το ρόλο τους στη σύγχρονη κοινωνία. Αναπόσπαστο κομμάτι της σχολικής μας πραγματικότητας είναι και η υλοποίηση
διεπιστημονικών
προγραμμάτων/σχολικών
δραστηριοτήτων
αγωγής υγείας, περιβαλλοντικών και πολιτιστικών, καθώς στόχος μας είναι να φτιάξουμε ένα σχολείο ανοιχτό στην κοινωνία, ένα σχολείο που να ανταποκρίνεται στις σύγχρονες κοινωνικές προκλήσεις και στις ανάγκες των παιδιών, ένα σχολείο που να εκπαιδεύει τους μαθητές του στις ανθρωπιστικές αξίες, τη δημοκρατία, το σεβασμό και τη διεκδίκηση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Αξίζει να αναφερθούμε στο εκπαιδευτικό πρόγραμμα «Νοιάζομαι και δρω», που υλοποιήθηκε το σχολικό έτος 2015-2016 στο Παράρτημα του γυμνασίου στο Ε.Α.Κ.Κ.Ν. Κασσαβέτειας, στο πρόγραμμα Αγωγής Υγείας
«Οι
διατροφικές συνήθειες και η φυσική δραστηριότητα των εφήβων του σχολείου μας. Άραγε, τι θα ανακαλύψουμε;» τη σχολική χρονιά, αλλά και στα πολιτιστικά διασχολικά προγράμματα που υλοποιήθηκαν στο γυμνάσιό μας σε συνεργασία με το Παράρτημα του σχολείου μας στο Ειδικό Αγροτικό Κατάστημα Κράτησης Νέων Κασσαβέτειας και το ΕΠΑ.Λ Αλμυρού κατά τα σχολικά έτη 2014-2015: «Ρατσισμός & Τέχνη», 2015-2016: «Το θέμα της παγκοσμιοποίησης και των διαπολιτισμικών σχέσεων μέσα από την τεχνική της Ορατής Σκέψης (Visible Thinking)», 2016-2017: «Το Google Art Project ως εργαλείο διδασκαλίας και μάθησης». Διασχολικό ήταν και το πολιτιστικό πρόγραμμα που υλοποιήθηκε σε συνεργασία με το 1 ο και 2ο γυμνάσιο Αλμυρού το έτος 2016-2017 με τίτλο: «Από την Κύπρο έως τον Πόντο, ένα τραγούδι δρόμος», που άφησε στο σχολείο μας το τρίτο βραβείο σε Διεθνή Διαγωνισμό Μουσικών Συνόλων στην Ιταλία.
12
Επιπλέον, με την παρότρυνση των καθηγητών τους και πολλές φορές με τη συστηματική τους βοήθεια, αρκετοί μαθητές μας ενθαρρύνονται να πάρουν μέρος σε μαθητικούς διαγωνισμούς και το αποτέλεσμα δικαιώνει την ανάγκη τους για απόκτηση εμπειρίας, αλλά και καταξίωσης μέσα από τις διάφορες βραβεύσεις. Εδώ και χρόνια το γυμνάσιο Νέας Αγχιάλου συστηματικά συμμετέχει σε διαγωνισμούς Λογοτεχνίας, Μαθηματικών και πάσης φύσεως καλλιτεχνικούς διαγωνισμούς. Το σχολικό έτος 2017-2018 το σχολείο μας ήδη ολοκλήρωσε το πρώτο έργο eTwinning με τίτλο: “Writing Easter Cards in national languages”, ενώ συμμετέχει και στο εθνικό έργο «Το κλίμα αλλάζει, ο Πλανήτης αλλάζει, Εμείς;», στο οποίο αναφέρεται το βιβλίο μας.
13
Η ΣΥΜΠΡΑΞΗ ΜΑΣ- ΟΙ ΕΤΑΙΡΟΙ ΜΑΣ
14
Οι eTwinners του σχολείου
Γάλλου Σταυρούλα Ευαγγελάκη Φωτεινή Καραγατσλής Απόστολος 15
Κατσαρός Απόστολος Κόκκαλη Ελένη Κωστούλας Δημήτρης Κωστούλας Παναγιώτης Λίτου Φωτεινή Μάρτα Ανιέζα Μόσδρομος Γιώργος Ντάκη Χριστίνα Ντίνου Γιώργος Ξυνός Μιχάλης Οσμενλλάρη Ελίσα Παπαδάκης Ευάγγελος Πίνα Αλεξάνδρα Πορταρίτης Απόστολος Ράπτη Άννα Σαμακοβλή Ευφροσύνη Σαμαράς Κωνσταντίνος Σταφυλά Μαρία Στέκας Γιάννης Στύλας Ευάγγελος Τζουμερκιώτη Γεωργία Τσακούμη Βασιλική Χαλίλη Ραφαέλα Χαλίλη Χριστίνα Χαρμαντά Ειρήνη 16
Η Κλιματική Αλλαγή Με τον όρο κλιματική αλλαγή αναφερόμαστε στη μεταβολή του παγκοσμίου κλίματος και ειδικότερα σε μεταβολές των μετεωρολογικών συνθηκ΄ων, που εκτείνονται σε μεγάλη χρονική κλίμακα. Τέτοιες μεταβολές περιλαμβάνουν στατιστικά σημαντικές διακυμάνσεις ως προς τη μέση κατάσταση του κλίματος ή τη μεταβλητότητά του, οι οποίες εκτείνονται σε βάθος χρόνου δεκαετιών ή περισσότερων ακόμα ετών. Οι κλιματικές αλλαγές οφείλονται σε φυσικές διαδικασίες, καθώς και σε ανθρώπινες δραστηριότητες με επιπτώσεις στο κλίμα, όπως η τροποποίηση της σύνθεσης της ατμόσφαιρας. Στη Σύμβαση-Πλαίσιο
των
Ηνωμένων
Εθνών
για
τις
Κλιματικές
Μεταβολές (UNFCC), η κλιματική αλλαγή ορίζεται ειδικότερα ως η μεταβολή στο κλίμα που οφείλεται άμεσα ή έμμεσα σε ανθρώπινες δραστηριότητες, διακρίνοντας τον όρο από την κλιματική μεταβλητότητα που έχει φυσικά αίτια. Τα τελευταία χρόνια εξαιτίας της υπερκατανάλωσης προϊόντων του πρωτογενούς τομέα, της αλόγιστης υπερκατανάλωσης των φυσικών πόρων και της αύξησης του πληθυσμού της Γης υποβαθμίστηκε το φυσικό περιβάλλον, με αποτέλεσμα να υπάρχει μια ανισορροπία μεταξύ των χωρών του ανεπτυγμένου και αναπτυσσόμενου κόσμου. Παγκόσμιος σκοπός των κρατών, φορέων και συλλόγων είναι η συνεργασία μεταξύ τους για την αειφόρο ανάπτυξη σε όλα τα γεωγραφικά επίπεδα και την καταπολέμηση της ανισότητας σε διεθνές επίπεδο. Ταυτόχρονα, είναι χαρακτηριστικό ότι έχει αναπτυχθεί ένα παγκόσμιο κίνημα που ζητά την ισοκατανομή των περιβαλλοντικών βαρών και κλιματική δικαιοσύνη.
17
Η Τέχνη για την κλιματική αλλαγή Η κλιματική αλλαγή και η καταστροφή του περιβάλλοντος θεωρούνται από τα σημαντικότερα προβλήματα του σύγχρονου πολιτισμού σε παγκόσμιο επίπεδο. Τα ακραία καιρικά φαινόμενα, οι έντονες βροχοπτώσεις, οι καύσωνες, οι ξηρασίες, οι τυφώνες παρουσιάζουν έξαρση τα τελευταία χρόνια. Όλα αυτά συμβαίνουν γιατί οι άνθρωποι επιζητούν συνεχώς, με ένα αλόγιστο τρόπο, την ανάπτυξη και την ευημερία. Η ανάπτυξη, όμως, και η πρόοδος είναι συμβατές μόνο όταν διασφαλίζονται και ανανεώνονται τα φυσικά θεμέλια της ζωής, όταν το παρόν δεν υποθηκεύει το μέλλον. Πολλοί καλλιτέχνες προσπάθησαν να μιλήσουν για τις κλιματικές αλλαγές και τις επιπτώσεις τους στο περιβάλλον και την ανθρώπινη ζωή μέσα από τα έργα τους επιδιώκοντας να ενημερώσουν και να ευαισθητοποιήσουν το κοινό απέναντι στο πρόβλημα αυτό. Ας τους ακολουθήσουμε λοιπόν κι ας δούμε τα πιο αντιπροσωπευτικά τους έργα.
Χιονοστιβάδα στις Άλπεις/Philip James de Loutherbourg, 1803/Tate, Μεγάλη Βρετανία 18
Πυκνή χιονόπτωση/Liu Guosong/2009/ Μουσείο Τέχνης Χόνγκ Κόνγκ
Τσουνάμι/Pushpa Kumari/2015/ Qagoma- Queensland Έκθεση έργων τέχνης 19
Το πνεύμα της ξηρασίας/ Arthur Streeton/1895/Εθνική Γκαλερί Αυστραλιάς/ Κανμπέρα
Αγώνας ενάντια στην παγκόσμια υπερθέρμανση του πλανήτη/ Ayesha Prieto Jimenez /2014-2015/ Hidro Arte-Sacmex
20
Αμμοθύελλα, Επαρχία Cimarron, Οκλαχόμα/ Arthur Rothstein, 1936/ Μουσείο George Eastman
Η ξηρασία/Londrina, PR, Βραζιλία/ Ohara, Haruo, 1959/ Ινστιτούτο Moreira Sales
21
Βεζούβιος σε έκρηξη με θέα τα νησιά στον κόλπο της Νάπολης/ 1776/Joseph Wright of Derby/ Tate Britain
Η τελευταία ημέρα της Πομπηίας/ Karl Bryullov/1830-31/Κρατικό Ρωσικό Μουσείο, Αγία Πετρούπολη
22
Η Μεγάλη Ημέρα της οργής Του/ John Martin/1851/ Tate Britain
Παγετώνας/ Lai Cheuk Wah Sarah/ 2010/ Μουσείο Τέχνης Χονγκ Κονγκ 23
Παγκόσμια υπερθέρμανση/Louisa Matthiasdottir/2013/ Collection Imago Mundi
Το δέντρο που ψιθυρίζει/ Marcel Antonio/2014/ Center for Art, New Ventures & Sustainable Development_ CANVAS 24
Αυτοί που αγκαλιάζουν τα δέντρα/ Elmer Borlongan/2014/CANVAS
Tuktok/Rommel Joson/2014/CANVAS 25
Φωτιά στο δάσος/ Vincentas Dmachauskas/1860/Μουσείο Τέχνης, Λιθουανία
Γαία/ Antonio Palomo/2014/CANVAS
26
Ακόμη όρθια/ Erwin Leano/ 2014/CANVAS
Ανατολή/ Inverness Copse/ Paul Nash, 1918/ Αυτοκρατορικά Πολεμικά Μουσεία
27
Βροχή/ Vincent Van Gogh/1889/Μουσείο Τέχνης, Φιλαδέλφεια
Φθινοπωρινό πρωινό/ Λιμάνι Milson, Σύδνεϋ/Tom Roberts/1888/ Γκαλερί Τέχνης Νέας Νότιας Ουαλίας
28
Τοπίο με βιομηχανικά κτήρια κοντά σε ποτάμι/ Hercules Brabazon Brabazon/ 1890/ Yale Center για τη βρετανική τέχνη
Το πέρασμα του τρένου/ Dario de Regoyos/1902/ Μουσείο Carmen Thyssen, Μάλαγα
29
Η φριχτή καταστροφή του Galveston. Το παλιρροιακό κύμα του κόλπου/ 8 Σεπτεμβρίου 1900/ Louis Kurz/ Amon Carter Μουσείο αμερικανικής τέχνης
Παίρνοντας ένα μάθημα από το παρελθόν- Ο πιγκουίνος στο Νότιο Πόλο/Kang, Yong Μeon/2010/ Μουσείο Κορεάτικης τέχνης 30
Οι φωτογραφίες αποτυπώνουν την κλιματική αλλαγή στον πλανήτη
Ατμοσφαιρική ρύπανση/ Fritz Goro _ LIFE Photo Collection 31
Ατμοσφαιρική ρύπανση/ Peter Essick/ National Geographic
Αιθαλομίχλη πάνω από το Χονγκ Κονγκ- Sailen Barik/ National Geographic
32
Ρύπανση/ Dennis Finley/ National Geographic
Πρόσφυγες λόγω κλιματικής αλλαγής/ Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τους πρόσφυγες
33
Ένα κορίτσι μαζεύει σκουπίδια μαζί με τη μητέρα του/Quoc Nguyen Linh Vinh
Οι επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής/ Gabe Bullard/ National Geographic
34
Η κλιματική αλλαγή απειλεί την ασφάλεια του νερού για εκατομμύρια παιδιά/ UNICEF
Κλιματική αλλαγή και επιπτώσεις στην Υγεία/Ύπατη Αρμοστεία Του ΟΗΕ για τους πρόσφυγες
35
Αποψίλωση των δασών κοντά στη Μπουγκάμπα- Λίμνη Τανγκανίκα/ Catherine O’Reilly/ National Geographic
Κλιματική αλλαγή και ξηρασία/ Associated Press
36
Ξηρασία στη δυτική Βεγγάλη της Ινδίας/Prasanta Biswas
Ένα παιδί περπατάει στους πλημμυρισμένους δρόμους στη Δυτική Βεγγάλη /Raju Ghosh
37
Πλημμύρες/ Joe Raedle/ Getty Images
Τσουνάμι/ Tamon Suzuki/National Geographic
38
Κλιματική αλλαγή και ακραία καιρικά φαινόμενα/ National Geographic
Πλημμύρες/TU Wien-ASI-Land Tirol
39
Κλιματική αλλαγή και αύξηση της στάθμης των θαλασσών/ W. Robert Moore, National Geographic
Κλιματική αλλαγή/ Ανταρκτική/Cornelius Gabri
40
Παγκόσμια υπερθέρμανση/ Bjorn Anders Nymoen/ National Geographic
Πολικές αρκούδες λιμοκτονούν εξαιτίας της κλιματικής αλλαγής/ National Geographic
41
Πελεκάνος πιάνει πλαστικό μπουκάλι/ Andrea Donze/ National Geographic
Θηλαστικά που κινδυνεύουν με εξαφάνιση/John Finney/ Getty Images
42
Κλιματική αλλαγή/Νεκρά ψάρια σε ακτή της Νορβηγίας/ Getty Images
Τοξικά φύκια έχουν κατακλύσει το ποτάμι
43
Γυναίκες στο Δέλτα του Μεκόνγκ στο Βιετνάμ πλέκουν δίχτυα, καθώς προετοιμάζονται για την ετήσια πλημμύρα του ποταμού, όπου πιάνουν ψάρια και γαρίδες/ Tuyet Trinh Do
Πέταγμα για ζωή/Jose Luis Rodriguez
44
Ένας πίνακας ζωγραφικής, μια φωτογραφία, μια διδακτική παρέμβαση.
“Ο σκοπός της τέχνης δεν είναι να αναπαραστήσει την εξωτερική
εμφάνιση
των
πραγμάτων,
αλλά
την
εσωτερική τους σημασία." Αριστοτέλης
45
Η ΤΈΧΝΗ ΣΤΟ ΣΧΟΛΕΙΟ Με τον όρο τέχνες στο σχολείο εννοούμε τη λογοτεχνία, τη μουσική, τον κινηματογράφο, τα εικαστικά, το θέατρο, το χορό κ.λ.π Η επαφή των μαθητών με την τέχνη βοηθά: να αποκτήσουν ευαισθησία, ικανότητα για μάθηση να γίνουν πιο δημιουργικοί να εντάσσονται ομαλότερα στην ομάδα να ενισχύουν τις νοητικές τους λειτουργίες (σκέψη, κρίση, ανάλυση, αφαίρεση, σύνθεση, παρατήρηση, μνήμη) Επίσης, η τέχνη συντελεί στην καλύτερη κατανόηση του εαυτού τους, των άλλων ανθρώπων και του κόσμου, με περισσότερο ολιστικούς
τρόπους
Lawrence, 2008:67) αποτελεί σημαντική «πρόκληση για σκέψη» (Κόκκος, 2009) και προάγει το στοχασμό (Κόκκος, 2011). χαρίζει στο μαθητή γνωστική ευελιξία, αναπτύσσει τη φαντασία του, ωθεί τη σκέψη του σε πολλαπλές ερμηνείες, τον ενδυναμώνει πολιτιστικά και τον ευαισθητοποιεί αισθητικά. συντελεί στην καλύτερη κατανόηση του εαυτού τους, των άλλων ανθρώπων και του κόσμου, με περισσότερο ολιστικούς
τρόπους
(Lawrence, 2008:67) Η τέχνη, λόγω της χρήσης ποικίλων συμβολικών συστημάτων, είναι ικανή να ενεργοποιήσει την πολλαπλή νοημοσύνη και να καλύψει τις ανάγκες του ατόμου για ολιστική ανάπτυξη της προσωπικότητας (Gadsen, 2008, σ. 52). 46
Όσον αφορά την επεξεργασία των έργων τέχνης υπάρχει η δυνατότητα επεξεργασίας με: α) τις τέσσερις (4) φάσεις της τεχνικής του Perkins και β) την τεχνική «Visible Thinking». Οι τέσσερις φάσεις της τεχνικής του Perkins επιτυγχάνουν μια βαθιά και ολιστική κατανόηση του έργου και συνίσταται σε τέσσερις (4) φάσεις ως εξής: 1η φάση: χρόνος για παρατήρηση και ανοικτή συζήτηση με την ομάδα 2η φάση: ευρεία και περιπετειώδης παρατήρηση και ανοικτή συζήτηση με την ομάδα 3η φάση: λεπτομερής και σε βάθος παρατήρηση και ανοικτή συζήτηση με την ομάδα 4η φάση: ανασκόπηση της διεργασίας και ανοικτή συζήτηση με την ομάδα ή πριν από αυτή εργασία σε ομάδες
Η τεχνική «Visible Thinking» είναι πιο ευέλικτη και οικονομική από άποψη χρόνου και περιλαμβάνει σειρά εκμαιευτικών ερωτήσεων σε ευέλικτη σειρά (Perkins, 1994). Το μοντέλο παρατήρησης του Perkins έχει επηρεάσει σε σημαντικό βαθμό τη χρήση της τέχνης στην εκπαίδευση. Τις τελευταίες δεκαετίες αναπτύσσονται εκπαιδευτικά προγράμματα που στοχεύουν στην 47
καλλιέργεια του κριτικού στοχασμού μέσα από την τέχνη, στο πλαίσιο του τυπικού εκπαιδευτικού συστήματος. Ένα από τα γνωστότερα είναι το Visible Thinking και το Artful Thinking που βασίζονται στη φιλοσοφία του Project Zero του Παν/μίου του Harvard.
Εισαγωγή στην Ορατή σκέψη Πρόκειται για μία εναλλακτική, απλή, ευέλικτη και οικονομική, από άποψη χρόνου, τεχνική που αφορά όλες τις μορφές τέχνης. Είναι ένα ευρύ και ευέλικτο πλαίσιο για τον εμπλουτισμό της μάθησης στην τάξη, ενισχύοντας την πνευματική ανάπτυξη των μαθητών ταυτόχρονα. Είναι μια διεργασία μάθησης που κάνει τη σκέψη πιο ορατή. Η διεργασία αυτή επιτυγχάνεται με τη χρήση των ρουτινών μάθησης. Βασικοί στόχοι: Βαθύτερη κατανόηση του περιεχομένου Μεγαλύτερη κίνητρο για μάθηση Ανάπτυξη της σκέψης και των μαθησιακών ικανοτήτων των μαθητών.
48
Μια αλλαγή στην κουλτούρα τάξη προς μια κοινότητα με ενθουσιασμό και ενδιαφέρον Προσδιορίζοντας την έννοια της ρουτίνας Οι ρουτίνες μάθησης αναφέρονται σε βήματα που προτείνονται από το πρόγραμμα, τα οποία επιδιώκουν τη σταδιακή εμβάθυνση και κατανόηση ενός θέματος διδασκαλίας. Πρόκειται για απλές επαναληπτικές διαδικασίες που υποστηρίζουν συγκεκριμένες διεργασίες σκέψης. Οι ρουτίνες μάθησης παρουσιάζουν κάποια βασικά χαρακτηριστικά: Μαθαίνονται και διδάσκονται εύκολα: περιλαμβάνουν μόνο λίγα στάδια. Στοχεύουν
σε
συγκεκριμένους
τύπους
σκέψης
(κριτική
και
δημιουργική). Μπορούν να χρησιμοποιηθούν για μία πληθώρα θεμάτων. Μπορούν να χρησιμοποιηθούν από την ομάδα σε ζευγάρια ή ατομικά. Οι πιο «δημοφιλείς» ρουτίνες σκέψεις από τα project του Visible Thinking See-Think-Wonder «Βλέπω, Σκέφτομαι, Αναρωτιέμαι» (Ρουτίνα για τη μελέτη έργων τέχνης αυξημένου ενδιαφέροντος Think-Puzzle-Explore «Σκέψου, Προβληματίσου, Διερεύνησε» Ρουτίνα που θέτει τις βάσεις για πιο βαθιά διερεύνηση Ηeadlines (μια ρουτίνα για σύλληψη της ουσίας) What makes you say that «Τι σε κάνει να το λες αυτό;» Ρουτίνα ερμηνείας με αιτιολόγηση. Circle of view points «Κύκλος Απόψεων»: Ρουτίνα για τη διερεύνηση διαφορετικών οπτικών. 49
*Μαθησιακοί στόχοι: Να αναγνωρίσουν διάφορα σύμβολα και θέματα της καθημερινής ζωής. Ν αναγνωρίσουν ότι οι καλλιτέχνες μπορούν να δουν ή να ερμηνεύσουν την τέχνη με διαφορετικό τρόπο. Να χρησιμοποιήσουν μια ποικιλία μέσων για να δημιουργήσουν τέχνη. Να αναγνωρίσουν τα βασικά συστατικά σε έργα τέχνης από διαφορετικούς καλλιτέχνες, στυλ ή κινήσεις. Να αναγνωρίσουν τις γραμμές, τα χρώματα και τα σχήματα σε έργα τέχνης
Τίτλος Μαθήματος: Η Σχέση του σύγχρονου ανθρώπου με το περιβάλλον
Πρώτο στάδιο: Προσδιορισμός της ανάγκης για κριτική διερεύνηση ενός θέματος Η κλιματική αλλαγή και η καταστροφή του περιβάλλοντος θεωρούνται από τα σημαντικότερα προβλήματα του σύγχρονου πολιτισμού σε παγκόσμιο επίπεδο. Τα ακραία καιρικά φαινόμενα, οι έντονες βροχοπτώσεις, οι καύσωνες, οι ξηρασίες, οι τυφώνες παρουσιάζουν έξαρση τα τελευταία χρόνια. Όλα αυτά συμβαίνουν γιατί οι άνθρωποι επιζητούν συνεχώς, με ένα αλόγιστο τρόπο, την ανάπτυξη και την ευημερία. Η ανάπτυξη, όμως, και η πρόοδος είναι συμβατές μόνο όταν διασφαλίζονται και ανανεώνονται τα φυσικά θεμέλια της ζωής, όταν το παρόν δεν υποθηκεύει το μέλλον. Τις αιτίες των περιβαλλοντικών προβλημάτων πρέπει να τις αναζητήσει κανείς στις σχέσεις του ανθρώπου με τη φύση και του ανθρώπου με τον άνθρωπο. Η λύση των προβλημάτων αυτών θα προκύψει μέσα από συλλογικές δράσεις των πολιτικών ηγετών, των κυβερνήσεων, των βιομηχανιών και των πολιτών σ’ ολόκληρο τον κόσμο. Γι’ αυτό, χρειάζεται εκστρατεία ενημέρωσης και 50
ευαισθητοποίησης του κοινού σχετικά με το πρόβλημα της κλιματικής αλλαγής και των συνεπειών της καθώς και προβολή των τρόπων αντιμετώπισής τους, αλλάζοντας κάποιες συνήθειες στην καθημερινή ζωή. Ο έλεγχος της κλιματικής αλλαγής παραμένει, χωρίς αμφιβολία, μια από τις μεγαλύτερες
προκλήσεις
που
καλείται
να
αντιμετωπίσει
σήμερα
η
ανθρωπότητα.
Δεύτερο στάδιο: Έκφραση των απόψεων των μαθητών (διάρκεια 45 λεπτά) Στο συγκεκριμένο στάδιο, ζήτησα από τους μαθητές να απαντήσουν ατομικά στην εξής ερώτηση-ερέθισμα: «Ποια είναι κατά τη γνώμη σας η σχέση που αναπτύσσει ο άνθρωπος με το φυσικό του περιβάλλον;» Οι μαθητές χωρισμένοι σε δύο ομάδες απαντούν: 1η ομάδα: «Στις μέρες μας παρατηρούμε διαρκώς την απομάκρυνση του ανθρώπου από το περιβάλλον στο οποίο ζει, από τη φύση. Αυτή η αποξένωση του σύγχρονου ανθρώπου από τη φύση είναι η κυριότερη και βασική αιτία της παγκόσμιας οικολογικής κρίσης που μας βασανίζει». 2η ομάδα: «Η σχέση αυτή είναι αμφίδρομη. Ο άνθρωπος εκμεταλλεύεται τη φύση και η φύση εκδικείται τον άνθρωπο. Η αλλαγή στο κλίμα σήμερα αποτέλεσμα αυτής της καταστροφικής σχέσης είναι». Τρίτο στάδιο: Προσδιορισμός των υποθεμάτων και των κριτικών ερωτημάτων Υποθέματα: α) καταστροφή του περιβάλλοντος από τον άνθρωπο αν και υπάρχουν επιπτώσεις στην υγεία του β) εκμετάλλευση του περιβάλλοντος προς όφελός του. Κριτικά ερωτήματα: α) Γιατί ο άνθρωπος καταστρέφει το φυσικό περιβάλλον, ενώ γνωρίζει ότι αυτό επηρεάζει την υγεία του; Το συγκεκριμένο ερώτημα καλύπτει το πρώτο υπόθεμα. 51
β)
Ο άνθρωπος
έχει
όφελος από την εκμετάλλευση του
φυσικού
περιβάλλοντος; Το συγκεκριμένο ερώτημα καλύπτει το δεύτερο υπόθεμα.
Επιλογή των έργων τέχνης και συσχέτισή τους με τα κριτικά ερωτήματα: 1. «Οι άθλοι του Αλέξανδρου» (Rene Magritte, 1967)
2. «Αφιέρωμα στον Rene Magritte» (Tata_Aka_T, 2007)
Οι απόψεις των μαθητών για το 1ο έργο τέχνης Ο άνθρωπος πρέπει να συνειδητοποιήσει ότι καταστρέφοντας το περιβάλλον, καταστρέφει τον ίδιο του τον εαυτό. Αυτό κάποια στιγμή θα γυρίσει εναντίον του. 52
Η ανεξέλεγκτη υλοτομία και το χτίσιμο των σπιτιών σε περιοχές του δάσους, δεν ωφελεί πραγματικά τον άνθρωπο, γιατί αντιμετωπίζει την έλλειψη οξυγόνου και τις συνεχόμενες πλημμύρες, αφού δεν υπάρχουν δέντρα να συγκρατούν τη βροχή. Η φύση ήδη «εκδικείται» τον άνθρωπο, απλά αυτός δεν το καταλαβαίνει. Τα προϊόντα που παράγει δε φτάνουν για όλους μας, ο πλανήτης έχει υπερθερμανθεί, οι πάγοι στους πόλους λιώνουν και ο άνθρωπος συνεχίζει να σκέφτεται μόνο τον εαυτό του. Το τσεκούρι πρέπει να παραμείνει καθαρό. Να μην ξανακοπεί κανένα δέντρο, αν αυτό δεν είναι απαραίτητο. Ο άνθρωπος να αναλάβει τις ευθύνες του. Αναζήτηση ισορροπίας. Οι απόψεις των μαθητών για το 2ο έργο τέχνης (φωτογραφία) το σκούρο χρώμα του φόντου της φωτογραφίας δείχνει την ατμοσφαιρική ρύπανση που υπάρχει στις πόλεις λόγω των καυσαερίων. Το τοπίο φαίνεται ερημικό και μάλλον οι άνθρωποι, αφού κατέστρεψαν το φυσικό περιβάλλον χτίζοντας σπίτια και μολύνοντας την ατμόσφαιρα, τελικά εγκατέλειψαν τον τόπο που έμεναν και έφυγαν, χωρίς να τους ενδιαφέρει για τις επόμενες γενιές. Το ότι η κοπέλα που κρατάει την ομπρέλα έχει το χρώμα του ουρανού δείχνει αφενός το πώς θα ήθελε να ήταν ο ουρανός που αντικρίζει καθημερινά (πιο καθαρός, χωρίς νέφος κτλ), και αφετέρου το ότι παρ’ όλο που μπορεί να μην ακολουθούν πολλοί συμπολίτες της το παράδειγμά της, αυτή σίγουρα προσπαθεί να προστατεύσει και να ομορφύνει το περιβάλλον στο οποίο ζει, γι’ αυτό και νιώθει καλά.
53
Αξιολόγηση του μαθήματος Η μέθοδος φαίνεται να είναι αποτελεσματική σε έφηβους μαθητές που εφαρμόστηκε. Η εφαρμογή της μεθόδου σε μαθητές Γυμνασίου έδειξε ότι με κατάλληλα ερεθίσματα μπορεί να διεγερθεί η σκέψη και να οδηγηθεί σε κριτικό στοχασμό. Η προσαρμογή τους υπήρξε σταδιακή καθώς ήταν μια καινοτόμα προσέγγιση. Τελικά σύμφωνα με δηλώσεις τους ήταν πολύ ενδιαφέρουσα η εμπειρία που βίωσαν. Κάνοντας μια γενική διαπίστωση φαίνεται πως η μέθοδος είναι αποτελεσματική αλλά και αποδοτική όσον αφορά την ανάπτυξη κριτικής σκέψης μέσα από την επαφή μαθητών με έργα τέχνης. Οι μαθητές μετά τη χρήση της μεθόδου προσέγγισης θέματος με την αισθητική εμπειρία ήταν πιο επικεντρωμένοι στο θέμα. Εμπλούτισαν τις απόψεις τους, η σκέψη τους κινήθηκε περισσότερο κριτικά αλλά και δημιουργικά. Έτσι οι μαθητές έγιναν ικανοί να επανεξετάσουν εσφαλμένες αντιλήψεις για το περιβάλλον και τη σχέση του ανθρώπου με αυτό και να αμφισβητήσουν την εγκυρότητα όσων έχουν αποβεί δυσλειτουργικές. Η μετασχηματίζουσα μάθηση μέσα από την αισθητική εμπειρία της τέχνης έχει λοιπόν χώρο εφαρμογής πέρα από τους ενήλικους όπου αρχικά εφαρμόστηκε και στους μαθητές της τυπικής εκπαίδευσης, οι οποίοι μεγαλώνουν σε συγκεκριμένα κοινωνικά περιβάλλοντα και διαμορφώνονται σύμφωνα με τα πρότυπα και τις αντιλήψεις της κοινωνίας στην οποία θα διαβούν. Οι «παραδοχές» της μικρής ηλικίας απαιτούν εγκυρότητα καθώς μελλοντικά θα βασιστούν σε αυτές αποφάσεις και στάση ζωής. Η κριτική αξιολόγηση των παραδοχών μέσα από την προτεινόμενη μέθοδο θα μπορεί να οδηγήσει σε μια πιο ξεκάθαρη κατανόηση και τελικά σε μια καλύτερη δυνατή κρίση.
54
Ανακύκλωση & Τέχνη Έργα τέχνης από ανακυκλώσιμα υλικά Όταν η τέχνη προστατεύει το περιβάλλον το αποτέλεσμα μπορεί να είναι συναρπαστικό. Η συγκεκριμένη μορφή τέχνης ξεκίνησε στις αρχές του εικοστού αιώνα, κάτω από την επιρροή καλλιτεχνών όπως ο Marcel Duchamp, Robert Rauschenberg, Man Ray και φυσικά από τον Πάμπλο Πικάσο. Τα άχρηστα υλικά από χαρτί, μέταλλο, γυαλί, πλαστικό μέχρι και τα τσόφλια από αυγά αποτελούν πηγή έμπνευσης για τους καλλιτέχνες που με τη δική τους άποψη παίρνουν μορφή, σχήμα, χρώμα και τότε μπορούμε να μιλήσουμε για έργα υψηλής τέχνης. Μήπως όμως ν’ αφήσουμε τη τέχνη να «μιλήσει»;
Mark Langan 55
Querra De-La-Paz
Caren Cusolito 56
David Mach
Jeffro Uitto
57
Subodh Gupta
Sayaka Kajita
58
Joyce Scott
Vik Muniz 59
Mark Grieve & Llana Spector
Afterword/ Chester Arnold/2008-2009/ Artworks for Change
60
Sic Transit Gloria Mundi/ Chester Arnold, 2013/ Artworks for Change
Kyle Bean
61
Relics/ Alexandros Vasmoulakis/2015
Johan Jonsson
62
Fred Tomaselli/Artworks for Change
Jane Perkins 63
Fred Tomaselli / Artworks for Change
Jane Perkins 64
Butterfly Collection/ Jiri Kolar 65
Jane Perkins
Jane Perkins 66
Brian Mock
Sean Querrero 67
Harriet Mead
Follow Him, WANG Qingsong
68
Jane Perkins
Jane Perkins 69
Tom Deininger/ Marilyn
Tom Deininger/ Empty Kingdom
70
Jean Shin, “Sound Wave”
Malatesta
71
Tim Noble, Sue Webster
72
Έργα μαθητών μας
Για μια γη καθαρή ανακυκλώστε στη στιγμή!
73
74
75
76
77
78
79
Φωτογραφίες μαθητή μας που αποτυπώνουν την ομορφιά της φύσης
80
81
82
Στίχοι για την κλιματική αλλαγή που μελοποιήθηκαν Φτάνει πια ως εδώ σκεφτείτε λίγο αυτό που θα σας πω. Το περιβάλλον είναι μοναδικό κι η ζωή μας εξαρτάται απ’ αυτό.
Κάθε πρωί, όταν ξυπνάς, πάρε μια ανάσα δροσιάς πες στη φύση «ευχαριστώ» για τον πανέμορφο ουρανό.
Μη ρυπαίνεις το περιβάλλον για να μη χρειαστεί πλανήτη να βρεις άλλον. Ζήσε μια υγιεινή ζωή με συνείδηση καθαρή.
Υποσχέσου πως θα το μετανιώσεις γιατί μόνο έτσι θα το σώσεις! Θάλασσα, γη, αέρα κι ουρανό να κάνουμε όλοι το σωστό.
83
Στίχοι για την κλιματική αλλαγή που έγιναν εικόνες «Το περιβάλλον …ζει;»
Δεν είναι η γη χωράφι μας με σύρματα και φράχτες Της χαρμολύπης δόθηκαν και σε άλλους τα κλειδιάΠλάσματα που δακρύζουνε και βλέπουν κι εφιάλτεςΜα στην αγάπη χαίρονται σαν τα μικρά παιδιά Πριν χρόνια οι ανεμόμυλοι, στων ποταμών το διάβα -Αλέθανε το στάρι μας, για το γλυκό ψωμί Μα τώρα τους μπαζώνουνε μια πλημμύρα λάβα -Ψάχνει να βρει που κρύφτηκες αρχέγονη ροή;
84
Στον ουρανό φυτρώνουνε, τα μαύρα μανιτάριαΣπορά μιας βόμβας έξυπνης, σε κάποιο ωκεανό Και η βροχή η όξινη, δεν είναι πια ανάριαΡαντίζει δηλητήρια και θάνατο αργό. Οι τσιμινιέρες φόρτωσαν τον ουρανό με πούσιΚι οι πάγοι τώρα λιώνουνε γοργά μα το καιρό -Μα κάποιοι ακονίζουνε καμάκι που θα λούσει Με αίμα κάποιας φάλαινας τον τάφο τον υγρό.
85
Τα δάση τα πανάρχαια που γήτεψαν το χρόνο -Ψυχρά τα θυσιάζουνε σε σκοτεινούς βωμούςΜετά οι ίδιοι βγάζουνε και νόμιμο τον φόνοΑθώα τα συμφέροντα και θύτες τους κορμούς. Της γης τα σπλάχνα στίψανε και κυνηγούν τον χρόνοΣτον Άρη να πατήσουνε, πετώντας μέχρι εκείΝα στήσουν γεωτρύπανα, οικόσημα και θρόνοΑφού και η γη ολόκληρη, ποτέ δεν τους αρκεί.
86
<Αλλά κι εμείς δεν είπαμε την τελευταία λέξηΚαι όλο θα ανεβάζουμε στα ύψη τα πανόΕναέριτες μάρτυρες, μα όποιος δεν παλέψειΜην πει, για ό,τι έγινε, πως ήτανε γραφτό>
Αργύρης Χατζηνάκης
87
Κρυπτόλεξα –Σταυρόλεξα για την κλιματική αλλαγή
Η Κλιματική αλλαγή μας έδωσε έναυσμα να φτιάξουμε ένα κρυπτόλεξο και τρία σταυρόλεξα για να περνάμε μαθαίνοντας τον ελεύθερό μας χρόνο.
88
89
90
91
92
93
94
Πηγές https://artsandculture.google.com https://el.wikipedia.org/wiki https://www.nationalgeographic.com www.wwf.gr/sustainable-economy/cleanenergy/climate-change https://www.eea.europa.eu/el/themes/climate
95
96
Κλείνοντας το εθνικό έργο eTwinning «Το Κλίμα Αλλάζει, ο Πλανήτης μας Αλλάζει. Εμείς;» ευχαριστούμε τους συνεργάτες εκπαιδευτικούς όλων των σχολείων για την άψογη επικοινωνία και τη γόνιμη συνεργασία που είχαμε σε όλη τη διάρκειά του, αλλά και τους μαθητές μας, που αφιέρωσαν τον ελεύθερό τους χρόνο, για να ολοκληρώσουν το βιβλίο μας, που μιλά για την Κλιματική Αλλαγή μέσα από την Τέχνη, με στόχο την ευαισθητοποίηση όλων μας σε θέματα που αφορούν στο περιβάλλον, την αειφορία και τη βιωσιμότητα του πλανήτη! Γιατί η γη είναι υπόθεση όλων μας!
Οι υπεύθυνες καθηγήτριες Τριανταφυλλοπούλου Πελαγία, Μαθηματικός Κοτζαγιώτου Αποστολία, Φιλόλογος Ρούσση Νικολέττα, Μουσικός
97