Professioneel Schoonmaken 3 2013

PS Boardroom: John van Hoof (CSU)

Focus: Vervoer

NVZ: Bomen over transport

professioneel schoonmaken

Ja argang 12 - ’13 / 3

Bas Haagen (EW Facility Services): ‘ Klantbeleving meten, verbeteren en voorspellen’

Thema: Kwaliteit meten

Asito en KLM

Persoonlijke ruimte van de passagier moet schoon zijn

SCHOONMAAKONDERHOUD GLASBEWASSING

SPECIALISTISCHE REINIGING

SANITAIRE VOORZIENINGEN

www.hectas.nl

colofon

Op de cover

Professioneel Schoonmaken

’Persoonlijke ruimte van de passagier moet schoon zijn’

is een uitgave van APPR bv, in samenwerking

Vliegtuigschoonmaak moet snel, zonder kwaliteitsverlies en de

met de Vereniging Schoonmaak Research, 12e jaargang.

Redactieadviesraad:

dienstverlener moet flexibel in kunnen spelen veranderende dienstregelingen. PS was bij KLM, waar Asito al meer dan tien jaar partner is.

Nico Lemmens, Marije van Wijngaarden, Klaas Gravesteijn, André de Reus, Paul Terpstra, Sjaak van ‘t Wout, Hans Paul Visscher, Petra Boonstra, Hanneke Leijdekkers.

Realisatie: Inga van Uchelen APPR bv, Postbus 5135, 1410 AC Naarden, tel: (035) 694 28 78, fax: (035) 694 74 27,

PS, Het thema Kwaliteit zou voor dit nummer ook aangepast kunnen worden in

e-mail: inga@appr.nl

Kwaliteit Meten. Tijdens de Vakbeurs Facilitair leek zich namelijk een nieuwe

Abonnementen:

hoe schoon een ruimte wordt beleefd. Zowel EW Facility Services als CSU

Een jaarabonnement op Professioneel Schoon-

introduceerde een dergelijk systeem, waarmee je als schoonmaakbedrijf

maken is in Nederland gratis voor een ieder die

snel je dienstverlening kunt verfijnen.

kan aantonen professioneel bij schoonmaakon-

Ik ben benieuwd of er inderdaad sprake is van een ontwikkeling die zich ook

derhoud betrokken te zijn. De aanvraag van het abonnement dient schriftelijk te gebeuren en vergezeld te gaan van een visitekaartje of werkgeversverklaring. Het abonnement is tevens

trend af te tekenen: met mobiele systemen op schoonmaaklocaties meten

naar andere facilitair dienstverleners verspreidt. Volgens Siebe Geerdsema van EW-dochter Creating Facility Servies is dat slechts een kwestie van tijd.

gratis voor laatstejaarsstudenten en docenten

De Vakbeurs Facilitair inspireerde mij voor nog een artikel: Hago Rail Servi-

van de opleidingen mbo-FD en hbo-FM.

ces, NedTrain en FNV Bondgenoten kregen er namelijk de Best Practice

De uiteindelijke toewijzing van het abonnement

Award uitgereikt van de commissie Code Verantwoordelijk Marktgedrag. En

is voorbehouden aan APPR bv. Abonnementen

dat terwijl, toen Hago in maart 2012 alle treinschoonmaak voor NS Reizigers

kunnen aangevraagd worden bij: APPR bv, Post-

kreeg toegewezen, de stakende schoonmakers niet wisten hoe snel ze de

bus 5135, 1410 AC Naarden. Voor inschrijving

vestiging in Arnhem moesten bezetten. De titel van het artikel zegt het al:

wordt eenmalig € 44,00 in rekening gebracht.

Een jaarabonnement buiten de doelgroep kost € 129,00, een abonnement binnen de EU € 149,00 per jaar en buiten de EU € 172,00 per

‘Toen we hoorden dat het Hago werd, brak de pleuris uit’. Nog geen jaar later winnen de drie partijen een award voor hun samenwerking. Hoe kan dat?

jaar. De losse verkoopprijs bedraagt € 19,50.

En – net als vorige maand – een artikel over het beïnvloeden van het gedrag

Alle prijzen inclusief BTW.

van de vervuiler. Dit keer gaat het over het verspreiden van een citroen schoonmaakgeur in een treincoupé en het effect daarvan op het achter­

Advertentie-exploitatie:

laten van zwerfaval. Wat denkt u? Binnenkort onder ieder bureau, onder elk

Herman Wessels

ziekenhuisbed, achter ieder schoolbord en aan iedere wc-bril een bakje

APPR bv, Postbus 5135, 1410 AC Naarden, tel: (035) 694 28 78, fax: (035) 694 74 27, e-mail: herman@appr.nl Vormgeving:

allesreiniger?

Inga van Uchelen Bladmanager PS

APPR bv, Merit op de Dijk (art direction),

www.professioneelschoonmaken.nl

Pleuni Hooghiemstra

Twitter: @PS_inga

Druk: Ten Brink, Meppel Verschijningsfrequentie: 10 maal per jaar

Zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van APPR bv mag niets uit deze uitgave openbaar worden gemaakt of op welke wijze dan ook vermenigvuldigd.

ISSN: 1569-4968

Suggesties? Opmerkingen? Reageren?

Mail naar info@professioneelschoonmaken.nl Ook al uw nieuws- en productberichten zijn welkom.

Foto: Levin den Boer - Persfoto.nu

Auteursrecht:

Inhoud 20 14 22

Beleving meten, verbeteren en voorspellen

Elke dag 200 Asitomedewerkers bij KLM

38

28 ‘Toen we hoorden dat het Hago werd, brak de pleuris uit’

18

CSU: directe feeback over schoonbeleving

Met de zuil ‘Happy or not?’ en een tablet met een belevingsapp, speelt CSU in op de toenemende aandacht voor de beleving van eindgebruikers. Met slechts één vraag – bijvoorbeeld: ‘Vindt u de sanitaire ruimte voldoende schoon?’ – en als antwoord een al dan niet lachende smiley, wil het schoonmaakbedrijf snel inspelen op de schoonbeleving.

Opvallend Object

32

Citroengeur activeert opruimgedrag

Een citroen schoonmaakgeur die onbewust wordt waargenomen, activeert in de hersenen het concept ‘schoonmaken’.

Dit blijkt uit onderzoek aan de Radboud Universiteit. Proefpersonen bleken vaker aan schoonmaken te denken en zelfs vaker het voornemen te hebben om later op de dag te gaan opruimen en schoonmaken. Twee studenten onderzochten daarop het effect van deze geur in een treincoupé. Blijft deze schoner achter?

46

Stichting Nelis: schop onder de kont ‘Mijn opa Nelis was de zingende glazenwasser van Den Haag.

Hij gaf me een schop onder mijn kont en legde een arm om mijn schouder. Hij leerde me ramen lappen en naar mooie meisjes kijken. Hij is mijn grote inspirator’, vertelt Ian Smeyers, een bevlogen glazenwasser. ‘De jongens waar we nu mee

de Boardroom

werken missen zo’n voorbeeld. Daar probeer ik met Stichting Nelis wat aan te doen.’

En verder...

Product in de Praktijk

36

Colofon �������������������������������������������������������������� 3 Nieuws ��������������������������������������������������������������� 6 VSR ������������������������������������������������������������������ 11 Wetenschap ��������������������������������������������������� 26 Productnieuws ����������������������������������������������� 27 Column Ron Meyer ����������������������������������������� 35 OSB over... ������������������������������������������������������� 43 Bruisende wetenswaardigheden �����������������44 Column Koos �������������������������������������������������� 50 Next/adverteerdersindex ����������������������������� 50

NIEUWS NI Nieuws

Vendor levert aan Villa Pardoes Villa Pardoes uit Kaatsheuvel heeft onlangs gekozen voor de toilethygiëneproducten van Vendor. Hiermee wordt er optimale toilethygiëne geboden aan kinderen en medewerkers van Villa Pardoes. De samenwerking werd bekrachtigd met een handtekening van Bert Akkermans (facilitair coördinator Villa Pardoes) en Iwan de Haan (key accountmanager Vendor).

Villa Pardoes biedt kinderen met een ernstige ziekte een gratis vakantieweek aan. Bij Villa Pardoes speelt hygiëne een cruciale rol, omdat de kinderen vaak een verminderde weerstand hebben.

Informatie: www.vendor.nl

Keurmerk voor Aalbers Schoonmaakdiensten Eind januari heeft Sabine Aalbers van Aalbers Schoonmaakdiensten als derde in die week het SieV Keurmerk in ontvangst mogen nemen. Jan Kuipers van P4S en Rinie Mekes van Glazenwasserij Rinie gingen Aalbers Schoonmaakdiensten voor. Op de foto neemt Sabine Aalbers het SieV Keurmerk in ontvangst van Marcel de Jong, die de audit afnam.

Informatie: www.aalbers-smd.nl

Belg Frank Vancraeyveld aan het roer van Tana Nieuwe CEO en hoofd van Tana Chemie

werkzaam bij Ecolab − treedt in de voet-

diverse sectoren, zoals facilitair beheer,

GmbH in Mainz (Duitsland) is de Belg

sporen van Josef Haentjes, die met pen-

gezondheidszorg en horeca. Het is een

Frank Vancraeyveld. Tegelijk wordt hij

sioen gaat.

volledige dochteronderneming van Wer-

ook verantwoordelijk voor alle Europese

Tana Chemie biedt uitgebreide en profes-

ner & Mertz met vestigingen in Duitsland

activiteiten van Werner & Mertz Profes-

sionele systemen voor aangepaste reini-

en Oostenrijk.

sional. De 52-jarige Belg − tot voor kort

gings- en ontsmettingsoplossingen in

Informatie: www.wmprof.com

MKB Desk van CWS Dankzij een samenwerking tussen BP en CWS Nederland tanken klanten van de onlangs gelanceerde MKB-site van CWS voordeliger met een veilige tankpas. Deze klanten besparen hierdoor op hun brandstofkosten en vragen via de BP-plusfactuur eenvoudig de 21 procent btw terug. Met de tankpas tankt men met korting bij de circa 400 BP-tankstations in Nederland.

Binnen de MKB Desk is met een aantal CWS-partners een groot aantal deals opgezet voor zowel zakelijk als privégebruik. De zakelijke deals helpen bij de bedrijfsvoering en genereren korting op producten die voor de MKB’er aantrekkelijk zijn.

Informatie: www.cws-mkbdesk.nl PS - 6

Max Snoeren directeur CSU Albatros Max Snoeren (43) is begin maart bij CSU Albatros gestart als directeur Hotel Services. CSU nam in december nagenoeg de volledige Nederlandse schoonmaakactiviteiten van het failliete familiebedrijf Albatros over. CSU Albatros continueert de diensten en werkt met 800 medewerkers voor 100 hotels in Nederland. Inmiddels zijn nieuwe langjarige contracten afgesloten met onder andere de Accor Groep en de Hotel Leisure Groep.

Informatie: www.csu.nl

IEUWS NIE Het laatste schoonmaaknieuws: professioneelschoonmaken.nl Facilicom realiseert Brede School in Joure

Aan de zuidkant van Joure verrijst de komende jaren een nieuwe Brede School. Eind januari 2013 hebben de colleges van De Friese Meren besloten om de innovatieve aanbesteding van de Brede School in Joure Zuid te gunnen aan het consortium onder leiding van Facilicom Services Group. Voor de komende 25 jaar gaan de gemeenten een samenwerkingsverband met de facilitair dienstverlener aan, waarbij zowel het ontwerp en de bouw als het beheer en het onderhoud voor de Brede School in Joure Zuid wordt verzorgd.

Informatie: www.facilicom.com

OSB-Keurmerk voor Multi-Clean Multi-Clean in Poeldijk is naar eigen zeggen het eerste schoon-

‘Onze tevreden klanten en het keurmerk bevestigen dat we

maakbedrijf in het Westland dat het OSB-Keurmerk behaalde.

niet alleen kwaliteit beloven maar onze belofte ook waarmaken,’

Een schoonmaakbedrijf met het OSB-Keurmerk bewijst jaarlijks

aldus René Zwinkels, een van de drie directeuren van Multi-

op vier vlakken getest en goedgekeurd te zijn: schoonmaak-

Clean. Drie jaar geleden namen de broers Zwinkels, Danny

afspraken worden conform afspraak uitgevoerd, de cao wordt

(29), Ed (26) en René (25), de leiding over van hun vader, die

toegepast, de financiële en personele administratie zijn op orde

het schoonmaakbedrijf in 1979 oprichtte.

en er wordt bijgedragen aan een duurzame marktwerking.

Informatie: www.multiclean.nl

Carel Lurvink bestaat 120 jaar Het Twentse familiebedrijf Carel Lurvink

gon, op een bovenverdieping in Enschede.

47 dienstjaren op had zitten. Onder leiding

viert dit jaar zijn 120-jarig jubileum. In een

In de loop der jaren ontwikkelde het bedrijf

van de beide broers − de vierde generatie

tijd waarin alles vluchtig lijkt is het bedrijf

zich sterk. Er werd verhuisd naar steeds

Lurvink alweer − is de onderneming sinds-

trots dat blijvende waarde ook nog bestaat.

grotere en modernere panden en de ge-

dien blijven groeien en bloeien. Met als

Het begon allemaal in de zomer van 1893,

neraties volgden elkaar op. In 2007 namen

gevolg dat het anno 2013 helemaal klaar

toen grondlegger Carel Lurvink met zijn

Caspar en Julius Lurvink het stokje over

is voor de volgende 120 jaar.

broer Anton Jozef een borstelfabriek be-

van hun vader Harry, die er op dat moment

Informatie: www.carellurvink.nl

Nieuwbouw Nieuwe calamiteiten­­ distributie­magazijn bussen voor Eresdé Schoonmaakbedrijf Eresdé heeft negen Americol Renaults van het type Trafic in gebruik In december 2012 nam Americol het

genomen. Een hele logistieke onderne-

nieuwe distributiemagazijn in gebruik,

ming die op vrijdag 1 februari is uitge-

waarmee de opslagcapaciteit met ruim

voerd. De Renault Trafics zijn volledig

3.000 (pallet) locaties wordt uitgebreid en

ingericht op het uitvoeren van specialis-

de productie-efficiency verder wordt door-

tische reiniging en calamiteiten zoals

gevoerd. Americol is opgericht in 1879.

brand en waterschades. De uitrusting

Als onafhankelijke onderneming ontwikkelt

voldoet volledig aan de eisen van de stich-

en produceert Americol reinigingsproduc-

ting Salvage. Hiermee kan Eresdé cala-

ten, desinfecteermiddelen en onderhouds-

miteitenreiniging nog effectiever en ef-

producten voor industriële toepassingen.

ficiënter uitvoeren.

Informatie: www.americol.nl

Informatie: www.eresde.nl PS - 7

NIEUWS NI Nieuws

CSU Albatros en Hotel- & Leisuregroep verlengen contract CSU Albatros en Hotel- & Leisuregroep

bijdrage levert aan het hoge serviceni-

Zuid-Nederland hebben het contract

veau dat de hospitality-onderneming haar

voor het schoonmaakonderhoud van

gasten wil bieden. Het nieuwe contract

Golden Tulip Jagershorst, Tulip Inn Maas-

is afgesloten voor de duur van vier jaar.

tricht Aachen Airport, Golden Tulip Park-

Informatie: www.csu.nl

stad Zuid-Limburg en Golden Tulip Weert verlengd.

Hotel- & Leisuregroep ziet in het schoon-

Michael Spetter (L), CEO Hotel- &

maakbedrijf een ervaren en deskundige

Leisuregroep Zuid-Nederland en Ward

schoonmaakpartner die een belangrijke

Kolman, businessdirecteur CSU Albatros

Convenant CWS en Belastingdienst Eind december 2012 is op het hoofdkantoor van

Vlnr: de heer Van der

CWS Nederland te ’s Hertogenbosch een conve-

Heijden en de heer

nant voor Horizontaal Toezicht ondertekend. CWS

Van Huijkelom van de

en de Belastingdienst geven hiermee nadrukkelijk

Belastingdienst Grote

blijk van wederzijds vertrouwen met inachtneming

Onder­nemingen te

van elkaars verantwoordelijkheden en rechten.

’s-Hertogenbosch;

Door het vastleggen van afspraken engageren

en An Dams, finance

CWS en de overheid zich ertoe om de samenwer-

director en Jan

king tussen hen centraal te stellen, ieder vanuit

Klooster, managing

zijn eigen rol.

director van CWS

Informatie: www.nl.cws.com

Nederland

Vendor steunt ontwikkelingsproject Humana De ontwikkelingsorganisatie Humana krijgt

zieningen zijn Vendors core business. Het

steun van Vendor. 2,6 miljard mensen heb-

bedrijf ziet het daarom als haar plicht zo-

ben nog geen toilet of soortgelijk sanitair,

veel mogelijk mensen toegang te geven

met alle gevolgen van dien. Sanitaire voor-

tot een toilet. Met deze steun worden in Malawi duurzame toiletten ingezet op ver-

Vlnr: Miriam Jansen (marketing manager

schillende praktijkopleidingen en wordt

Vendor), Karen van Riel (Zakelijke fondsen-

de zelfredzaamheid vergroot.

werving Humana)

Informatie: www.vendor.nl

Facilitaire Vakbeurs Assen uitgebreid

Samenwerking Kärcher en Meijer Reinigingssystemen

Op 23 en 24 oktober aanstaande wordt in de TT Hall Assen

Meijer Reinigingssystemen (Assen) sloot onlangs een samen-

voor de derde keer de Facilitaire Vakbeurs Assen georgani-

werkingsakkoord met Kärcher Nederland. Daarmee is Meijer

seerd. De organisatie verwacht tijdens deze editie de zicht-

Reinigingssystemen – al meer dan 30 jaar gespecialiseerd in

bare stijging in het aantal bezoekers en exposanten te kunnen

alles wat met reinigen van voertuigen te maken heeft – vanaf

doorzetten. Het aanbod op de beursvloer wordt dit jaar verbreed

februari 2013 officieel dealer van Kärcher roll-over autowas- en

met de branches afbouw en interieur.

truckwashinstallaties.

Informatie: www.facilitairevakbeurs.nl

Informatie: www.karcher.nl, www.e-meijer.nl

PS - 8

IEUWS NIE Het laatste schoonmaaknieuws: professioneelschoonmaken.nl Overeenkomst Die6 en Becker Chemie

Toekomst kiest voor Carling

Die6 Reinigersgroothandel uit Didam en Becker Chemie uit het

leiding. ‘Wij zochten een opleider die net zo klantgericht, prijs-

Duitse Leopoldshöhe hebben een importeursovereenkomst

bewust en kwaliteitsgericht is zoals wij dat naar onze klanten

gesloten. Die6, een nieuwe schoonmaakmiddelen- en sanitair-

ook zijn. Die hebben we gevonden in Carling. We gaan met hoge

papiergroothandel gevestigd in Didam, gaat de merken Eilfix

verwachtingen aan de slag en we zijn er absoluut van overtuigd

en Tersol van het Duitse Chemieconcern in de Benelux verte-

dat die verwachtingen ook worden waargemaakt’, alus Isolde

genwoordigen. Daarnaast is zij ook vertegenwoordiger van het

Huijbregts, hoofd P&O van Toekomst Schoonmaakbedrijven

sanitair papiermerk Papernet.

Informatie: www.toekomstschoonmaakbedrijven.nl,

Informatie: www.reinigersgroothandel.nl

www.carling.nl

In februari is de eerste groep schoonmakers van Toekomst Schoonmaakbedrijven gestart bij Carling aan de basis(vak)op-

SVS-docent André de Reus doceert schoonmaken in Niger SVS-docent André de Reus reisde in januari naar Niger en leerde zo’n tien schoonmaakmedewerkers van het Palais des Congrès in hoofdstad Niamey meer over effectief schoonmaken. De Reus verzorgde in Niger een cursus vergelijkbaar met de SVS-opleiding Instructie bij Introductie. Hij deed dat namens PUM. Deze non-profitorganisatie koppelt bedrijven uit ontwikkelingslanden, op hun verzoek, aan Nederlandse professionals die hun jarenlange ervaring vrijwillig inzetten voor een betere wereld.

Meer informatie: www.svs-opleidingen.nl en www.pum.nl

Visschedijk Facilitair opent nieuwe locatie

Zep biedt inhousetraining graffiti

Visschedijk Facilitair opende begin fe-

Half januari heeft een groep van acht schoonmaakbedrijven een inhousetraining

nieuwe locatie. Onder grote belangstel-

gekregen bij Zep Industries over de verwijdering van graffiti. Zep Industries heeft

ling verrichtte burgemeester Schelberg

hiervoor een speciale technologie ontwikkeld die voor alle steensoorten een oplos-

van Hengelo de openingshandeling van

sing heeft. Daarnaast is er training gegeven over hoe een goede niet-zichtbare be-

het bedrijfspand aan de Welbergweg 30.

schermlaag kan worden aangebracht.

Tijdens het officiële gedeelte reikte Rob

Informatie: www.zepbenelux.com

Bongenaar, directeur Ondernemersor-

bruari feestelijk de deuren van haar

ganisatie Schoonmaak- en Bedrijfsdiensten (OSB) het OSB-Keurmerk uit aan

Mikael Schwartz nieuwe salesmanager EW Mikael Schwartz versterkt sinds begin februari de salesafdeling van EW Facility Services. Als salesmanager ligt zijn focus op het hoogwaardige kantorensegment.

Voor Schwartz geen onbekend terrein, de afgelopen negen jaar was hij actief als accountmanager bij ISS. De indiensttreding van Schwartz past bij de ambitie van de facilitair dienstverlener om binnen het kantorensegment een groter marktaandeel te verwerven.

Informatie: www.ew.nl

Visschedijk. Voormalig profwielrenners Rob Harmeling en Erwin Nijboer ontroerden de gasten met een interview over Join 4 Energy. Burgemeester Schelberg opende op een ludieke wijze de nieuwe locatie.

Om 16.30 uur klonk het bekende luchtalarm als startsein. ‘Visschedijk Facilitair is klaar voor de toekomst’, zo benadrukte directeur Erwin Wigbold.

Informatie: www.visschedijk.nl PS - 9

NIEUWS NI Nieuws

Vastenburg feliciteert groep geslaagden met vakdiploma Een groep medewerkers van schoon-

binnenkort met dezelfde Basisopleiding

maakbedrijf Vastenburg is geslaagd voor

Schoonmaken met de module Traditio-

de Basisopleiding Schoonmaken met de

neel van SVS.

module Traditioneel van SVS. De geslaag-

Informatie: www.svs-opleidingen.nl,

den volgden de opleiding op het hoofd-

www.vastenburg.nl

kantoor van Vastenburg in Hoorn.

Vastenburg heeft nu bijna honderd vak-

De groep medewerkers van Vastenburg

geschoolde schoonmakers in dienst. Een

tijdens de laatste cursusavond, met rechts

volgende groep medewerkers start zeer

SVS-docent Adriaan Hordijk.

CEO Glit adviseert Wecoline pads De CEO van Glit Floorpads, David J. Feldman, adviseert Wecoline pads by Americo als meest geschikte leverancier van vloerpads. Dit naar aanleiding van de aangekondigde sluiting van de Glit fabriek in Wrens (USA). In zijn brief aan alle Glit-klanten beveelt hij Americo aan als de technologisch meest geavanceerde producent. Wecoline is als preferred supplier van Americo de logische aanbieder op Europees niveau.

Informatie: www.wecoline.com

OSB-Keurmerk voor Nachtschilder zoekt samenwerking De Wisser Begin februari werd het OSB-Keurmerk

Drie jaar geleden begon Stef Kuipers met een nieuw

officieel uitgereikt aan directeur Tiny van

concept: de nachtschilder. Kuipers: ‘Dit is ontstaan

den Broek en bedrijfsleider David van

toen mijn opdrachtgever NOS in Hilversum aangaf

den Broek (links) van Gebouwenservice

dat ze geen overlast wilden en toen heb ik het schil-

de Wisser (Heerlen) uit handen van OSB-

derwerk buiten de uitzendtijden aangeboden.

bedrijfsadviseur Ton Christianen.

‘Het betekent dat wij buiten de kantoortijden onder-

‘Het is voor opdrachtgevers belangrijk

houd uitvoeren aan gebouwen, in samenwerking met het schoonmaakbedrijf.’ Kuipers

om te weten dat zij zakendoen met een

denkt dat zijn dienst schoonmaakbedrijven kansen biedt. Zij kunnen de onderhouds-

bedrijf dat haar zaken op orde heeft. Dat

dienst aan hun klanten aanbieden. Hij komt graag in contact met schoonmaakbedrijven.

het bedrijf goed omgaat met haar mede-

Informatie: www.nachtschilder.nl

werkers, haar betalingsverplichting op in het waarborgen van de geleverde kwa-

VVV-Venlo kiest duurzame toiletgang

liteit,’ aldus Tiny van den Broek. ‘Hiermee

VVV-Venlo heeft gekozen voor een duur-

papier – geproduceerd door Van Houtum

onderscheiden wij ons van andere

zame toiletgang. De toiletruimten van de

uit Swalmen – is gemaakt van 100 pro-

schoonmaakbedrijven die niet in het be-

voetbalclub zijn voorzien van Satino Black

cent oud papier en volledig onschadelijk

zit zijn van een kwaliteitskeurmerk.’

zeep, toilet- en handdoekenpapier met

voor mens en milieu.

Informatie: www.dewisser.com

bijbehorende dispensers. Het hygiënisch

Informatie: www.vanhoutum.nl

tijd nakomt, en voldoende energie steekt

Hanzehogeschool Groningen tekent code De Hanzehogeschool Groningen, opleider van toekomstige

toe aan Kees Blokland, voorzitter van de commissie Code

inkopers, heeft eind januari de Code Verantwoordelijk Markt-

Verantwoordelijk Marktgedrag schoonmaak- en glazenwas-

gedrag ondertekend. De heer Van Emst, interim manager van

serbranche. Van Emst ondertekende de code tijdens het groot-

de Groningse Hogeschool, erkende de meerwaarde van de

ste inkoopcongres in het Noorden, dat in het teken stond van

Code. ‘Het College van Bestuur herkent zich als opdrachtgever

de menselijke factor bij het inkoopproces.

in de eisen die vanuit de code worden gesteld’, zegde Van Emst

Informatie: www.codeverantwoordelijkmarktgedrag.nl

PS - 10

De Vereniging Schoon­ maak Research (VSR) is het onafhankelijke platform voor profes­ sioneel schoonmaken.

Als kennisinstituut voor alle marktpartijen op het gebied van schoonmaak­ onderhoud, streeft VSR al ruim 30 jaar naar objectivering en profes­ sionalisering van het schoonmaakvak door middel van onderzoek, voorlichting en opleiding.

De vereniging is een dwarsdoorsnede van de totale schoonmaak­ branche. Zowel opdracht­ gevers (uitbesteders van schoonmaakwerkzaam­ heden) als schoonmaak­ bedrijven, organisaties met een interne schoon­ maakdienst, leveranciers van schoonmaakappara­ tuur en -middelen, in­ter­mediairs en onder­ wijsinstellingen zijn participerende leden van VSR.

Lid worden van VSR? VSR Postbus 90154 5000 LG Tilburg Telefoon: (013) 594 43 46 Fax: (013) 594 47 48 E-mail: vsr@wispa.nl Internet: www.vsr-org.nl

Onderzoek naar de gezondheid van de werkplek in kantoorgebouwen VSR heeft in 2012 door Search Ingenieursbureau onderzoek laten uitvoeren naar het binnenklimaat in een groot aantal kantoorpanden. De onderzoeksresultaten zijn onlangs geanalyseerd en geordend in een onderzoeksrapport.

Uit het onderzoek blijkt dat 30 procent van de onderzochte panden onder de maat scoort als naar de gezondheid van de werkplek wordt gekeken. Bijna 33 procent van de locaties scoorde op één of meer van de meetonderdelen gewoonweg slecht.

Het onderzoek richtte zich op de volgende onderdelen: een visuele inspectie (ventilatiemogelijkheden, staat van onderhoud en clean desk), de bepaling van de temperatuur, de relatieve luchtvochtigheid en de CO2-concentatie over een periode van circa 8 uur, de bepaling van de fijnstofconcentratie (PM 2,5) over een periode van circa 8 uur en de bepaling van de microbiologische kwaliteit.

Opvallend was dat in ruim 72 procent van de onderzochte panden, de clean desk matig tot slecht scoort. Op de bureaus liggen dus redelijk veel tot veel losse spullen, wat een mogelijke bron kan zijn van verontreiniging met micro-organismen en bovendien de schoonmaak bemoeilijkt. Bij meer dan 30 procent van de locaties is er duidelijk ruimte voor verbetering ten aanzien van de ventilatie en/of de klimaatinstallatie.

Overigens is aan de visuele inspectie, een lagere weging toegekend dan aan de overige onderdelen. Van die overige onderzochte onderdelen, valt de gemeten temperatuur in het merendeel van de werkplekken binnen de norm van 20-24 graden Celsius. Zorgelijker is dat op 73 procent van de onderzochte werkplekken, de luchtvochtigheid beduidend onder de norm van 40 à 50 procent ligt.

Kijken we naar de directe gezondheidsrisico’s dan springt het gemeten CO2 gehalte op de werkplekken het meest in het oog. In slechts 50 procent van de gevallen is de concentratie CO2 op de werkplek onder de streefwaarde van <800 ppm, en bij één op de vijf werkplekken is de situatie als slecht te beoordelen (>1200 ppm). CO2 is in deze concentraties weliswaar geen directe bedreiging van de gezondheid, maar is wel een indicator van effectiviteit in luchtverversing. Dat is dan ook terug te zien in de microbiologische waarden.

In bijna 40 procent van de gevallen worden hier ongewenste aantallen gemeten. En de fijnstofconcentratie is ook in meer dan 40 procent van de gevallen matig tot slecht. Het uitgewerkte onderzoeksrapport is aan de leden van VSR toegestuurd.

PS - 11

VSR: Werken in de schoonmaak verhoogt risico op astma Een recent onderzoek heeft sterke aanwijzingen gevonden voor een verband tussen het werken in de schoonmaaksector en het risico op het ontwikkelen van astma.

Onderzoekers van het Imperial College in Londen volgden het voorkomen van astma bij een groep van 9488 Britten met 1958 als geboortejaar. Als men de mensen die als kind al astma hadden niet meerekent, had maar liefst negen procent van deze onderzoeksgroep astma ontwikkeld tegen de tijd dat ze de leeftijd van 42 hadden. Risico’s op de werkplek waren verantwoordelijk voor één op de zes van deze gevallen van deze op volwassen leeftijd ontwikkelde astma. Dat is zelfs meer dan de kans van één op negen die door de onderzoekers wordt toegeschreven aan roken.

Er zijn veel beroepen die worden verondersteld astma te veroorzaken. In deze studie werden achttien beroepen in verband gebracht met astma. Het betrof vier schoonmaakberoepen en drie beroepen waarin men regelmatig werd blootgesteld aan schoonmaakmiddelen. Boeren, kappers en drukkers werden door eerder onderzoek al verondersteld een verhoogd risico te lopen. Boeren hebben ongeveer vier keer meer kans om astma te ontwikkelen dan een volwassene met een kantoorbaan.

Naast het werken met reinigingsmiddelen worden ook meel, enzymen, metalen en bepaalde soorten textiel beoordeeld als astma-risicoverhogende werkmaterialen.

De hoofdonderzoeker, dr. Rebecca Ghosh van het MRC-HPA Centrum voor Milieu en Gezondheid aan het Imperial College in Londen, zei: ‘Deze studie identificeert achttien beroepen die duidelijk zijn gekoppeld aan een verhoogd risico op astma. “Beroepsastma” wordt op grote schaal miskend door werkgevers, werknemers en professionals in de gezondheidszorg. Bewustwording van het feit dat dit een bijna volledig te voorkomen ziekte is, zou een belangrijke stap zijn in het voorkomen ervan.’ De studie, gepubliceerd in het tijdschrift Thorax, werd gefinancierd door de Engelse Astma Stichting en de Colt Foundation.

Malayka Rahman, onderzoeksanalyse en communicatie officer bij Astma Stichting UK zei: ‘Dit onderzoek heeft een

nieuwe groep mensen geïdentificeerd, met name mensen die werken in de schoonmaaksector of als huishoudelijke hulp in de zorgsector, die mogelijk astma hebben ontwikkeld als gevolg van blootstelling aan chemische stoffen waar ze dagelijkse mee werken. We adviseren iedereen die in deze sectoren werkt en regelmatig ademhalingsproblemen ervaart, om dit te bespreken met hun huisarts. Daarnaast willen we professionals uit de gezondheidszorg adviseren om bij hun beoordeling van astma-ontwikkeling de patiënt te bevragen naar zijn beroep. Daarbij zouden zij in hun advies rekening moeten houden met de risicoverhogende effecten van het werken in bijvoorbeeld de schoonmaaksector.’

In Nederland hebben meer dan een half miljoen mensen astma. Van deze groep zijn er ongeveer 115.000 kind, het andere deel heeft astma ontwikkeld op volwassen leeftijd.

De verwachting is dat het aantal mensen met astma tot 2025 stijgt met twee procent.

Bron: Ghosh RE, Cul linan P, Fishwick D, et al. Asthma and occupation in the 1958 birth cohort. Thorax. Online gepubliceerd op 21 januari 2013

VSR-Agenda 2013 In 2013 heeft VSR in ieder geval de volgende bijeenkomsten op de agenda staan: VSR-KENNISDAG Nader te bepalen 12.00 uur

nader te bepalen

ZOMERBORREL Woensdag 4 september 15.00 uur nader te bepalen ALGEMENE LEDENVERGADERING/EVENT Dinsdag 19 november 13.00 uur nader te bepalen

Uw vraag, ons antwoord Tijdens de opleiding Sanitairreiniging, wordt onze medewerkers aangeleerd om als laatste handeling sanitairreiniger op/in de sanitaire toestellen aan te brengen. Het betreft een zuur middel, met veiligheidslabel irriterend, en een alkalische reiniger, zonder veiligheidsindicatie. De sanitairreiniger wordt toegepast met het oog op een maximale benutting van de bacteriostatische, kalkbindende en geurende eigenschappen van deze producten.

Onlangs vernam ik dat tijdens een VSR-controle een negatieve beoordeling werd gegeven, omdat tijdens het doorspoelen van een wc, schuim te bespeuren viel als gevolg van het toepassen van de betreffende sanitairreiniger?!

Ons antwoord De problematiek is in twee delen te splitsen: 1. Er wordt volgens instructie schoonmaakmiddel in de pot achtergelaten na de schoonmaak. Met name noemt men twee volledig verschillende producten: een zuur middel, met veiligheidslabel irriterend; en een alkalische reiniger, zonder veiligheidsindicatie.

2. Een verkeerd of fout proces daargelaten wordt de toiletpot afgekeurd waar dit niet specifiek omschreven is in de beoordelingshandleiding.

In zake punt 1 is het de vraag of het hier gaat om het niet achterlaten van reinigingsmiddelen in de toiletpot na afloop van de reiniging, of dat er ook gekeken dient te worden naar de aard van het reinigingsmiddel. Bij het achterlaten van een zuur middel is op meerdere motieven te beargumenteren (etsende werking van zuur, veiligheidsindicatie irriterend) dat het procedureel niet aan te bevelen is vanwege verhoging van risico en gevolgschade.

Bij een betrekkelijk neutrale reiniger is het aspect van risico en gevolgschade niet prominent, maar blijft wel de vraag waarom men dit zou doen. Dit middel heeft geen kalkbindende of bacteriostatische eigenschappen. Verder is het licht geparfumeerd. Slechts het minieme geuraspect blijft van genoemde eigenschappen overeind en als dit gewenst wordt, is elke specifieke methode voor verfris-

sing van de lucht effectiever en beheersbaarder.

Aangezien het in het beste geval niets toevoegt aan de reiniging en in het slechtste geval risico’s met zich mee kan dragen is het achterlaten van een reinigingsmiddel na afloop van de schoonmaak te ontraden. VSR, RAS en erkende opleiders sluiten dit dan ook in de schoonmaakinstructies uit.

Blijft punt 2. De beoordelingshandleiding op zich is niet uitputtend beschreven. Uitgangspunt is dat de vaststelling van fouten moeten berusten op een objectieve beoordeling (dit vertaalt zich onder andere in: niet persoonsgebonden, reproduceerbaar, et cetera).

Verder is dit als methodefout te beoordelen. Bij de situatie waarin bijvoorbeeld enkele spatten op een spiegel geoorloofde hervervuiling is, zal deze spiegel wel afgekeurd worden indien de spiegel vrij van spatten is, maar er wel een methodefout geconstateerd kan worden.

In de algemene tekst van de richtlijnen die geciteerd worden staat: ‘Cumulatieve vervuiling en methodefouten zijn nooit toegestaan en zijn derhalve niet vermeld bij aanvaardbaar minimumniveau.’

Rest de eindconclusie: VSR, RAS en erkende opleidingsinstituten sluiten het achterlaten van reinigingsmiddel in de toiletpot na afloop van de schoonmaak uit. Als men dit als de norm neemt, is het als een methodefout op te vatten bij een kwaliteitscontrole en als fout te beoordelen.

Nieuw jasje VSR In de loop van februari krijgt de website van VSR (www.vsrorg.nl) een flinke update. De vormgeving wordt wat toegankelijker en er is ruimte gemaakt voor de SIS-T lijst waarin de meest gangbare schoonmaaktermen zijn verwerkt en voorzien zijn van een omschrijving. Uiteraard vind je op de web-

site nog steeds het laatste nieuws op het gebied van schoonmaakonderhoud en is er aandacht voor de publicaties en onderzoeken van VSR. In lijn met de website is ook het logo opgefrist en is er een koppeling met de social media van VSR gemaakt.

PS - 13

Kwaliteit

Meten, verbeteren en voorspellen Nieuwe dienst van EW Facility Services

Vragenlijsten per mail lijken achterhaald nu het met mobiele systemen mogelijk is om ter plekke – snel en eenvoudig – de mening van de kantoormedewerker of hotelgast te vragen. In slechts enkele minuten kunnen respondenten reageren op vragen via hun smartphone of op een tabletconsole: Hoe beoordeelt u dit

Tekst: Inga van Uchelen, foto’s: ©NFP Photography – Marijn van Rij

toilet? Of: Hoe schoon zijn de pantry’s?

‘I

n de hospitalitybranche gaat het

sole op locatie. ‘Het gebruik van QR-

dienst beleven. Zij kunnen kiezen uit één

om de beleving van de klant. En

codes groeit in de Nederlandse markt.

tot vijf sterren. CFS zocht een weten-

dan met name om die van de klant

We staan wereldwijd in de top vijf als het

schappelijke samenwerking op het ge-

van onze opdrachtgever, de eindklant dus.

gaat om de toepassing hiervan’, aldus

bied van gedragswetenschappen met

Steeds meer opdrachtgevers hebben de

Siebe Geerdsema, directeur van CFS.

de Vrije Universiteit Amsterdam. Resul-

behoefte aan ondersteuning op het ge-

Ondersteund door communicatiemid-

taat is een systeem waarbij het aantal

bied van het verhogen van de klantbele-

delen wordt aan gasten, bezoekers of

sterren wordt gelinkt aan een rapport-

ving. Vandaar dat wij klantbelevingsma-

medewerkers van een hotel of bedrijf

cijfer. Ook adviseerde de VU over de

nagement vanuit onze expertise op het

gevraagd om een aantal vragen te be-

vragen en de wijze waarop verdiepings-

gebied van beleving nu als dienst aanbie-

antwoorden over de beleving bij de fa-

vragen kunnen worden gesteld.

den’, vertelt Bas Haagen, directeur Mar-

cilitaire diensten die worden aangebo-

keting en Sales EW Facility Services (EW).

den. Enkele voorbeeldvragen zijn: Hoe

Real time meten

Het begint met een goed inzicht in de

zou u het toilet beoordelen? Hoe zou u

Voor EW is het belevingsmeetsysteem

klantbeleving, ofwel het meten. Samen

het aantal toiletten beoordelen? Hoe

slechts een onderdeel van de nieuwe

met zusterorganisatie Creating Facility

zou u de vriendelijkheid van het perso-

dienst klantbelevingsmanagement.

Services (CFS) creëerde het bedrijf een

neel in het restaurant beoordelen? Hoe

Haagen: ‘EW is gespecialiseerd in faci-

klantbelevingsmeetsysteem: Tell-us! De

zou u de schoonbeleving van het res-

litaire dienstverlening in de hospitality-

belevingsmetingen, die bestaan uit

taurant beoordelen? Hoe zou u het on-

branche. In de hotellerie zijn wij markt-

slechts enkele vragen, zijn beschikbaar

derhoud van de pantry’s beoordelen?

leider en ook in de hoogwaardige kan-

door een QR-code te scannen met de

Respondenten geven met een aantal

torenmarkt groeit onze positie. Het be-

eigen smartphone of op een tabletcon-

sterren aan hoe zij de kwaliteit van een

levingsmeetsysteem helpt ons de klant-

PS - 14

Bas Haagen, directeur Marketing en Sales bij EW Facility Services (l) en Siebe Geerdsema, directeur van Creating Facility Services

beleving te meten, te verbeteren en

kreeg vorig jaar zomer concreet vorm.

Smartphone

uiteindelijk zelfs te voorspellen. Dat kan

EW was al actief in het positief beïnvloe-

Geerdsema: ‘Tell-us is een webbased

single service, bijvoorbeeld door alleen

den van de beleving van eindgebruikers,

stand-alonesysteem waar zowel de op-

de beleving van de schoonmaak te me-

maar hoe gaan we de beleving nu precies

drachtgever als EW toegang toe heeft.

ten, maar ook integraal door het meten

meten? Hierbij werd gezocht naar een

Daarnaast kan het integreren met de

van de beleving van alle facilitaire dien-

meetsysteem dat past in de huidige tijd-

meest voorkomende managementinfor-

sten. Klantbeleving begint namelijk al bij

geest en dat real time de beleving kan

matiesystemen. De kunst is om een meet-

het eerste bezoek aan de website van

meten. De ervaring is dat traditionele

systeem in te zetten dat medewerkers

onze opdrachtgevers. Het gaat verder

klanttevredenheidsonderzoeken en

en gasten verleidt een oordeel te geven.

met de aankomst op de parkeerplaats,

mystery-guestonderzoeken alleen hier-

‘Met dit systeem kan de respondent op

het melden bij de receptie tot en met het

aan niet voldoen. Dat zijn immers mo-

twee manieren deelnemen, namelijk door

gebruik van het toilet of het bedrijfsres-

mentopnamen en spelen onvoldoende

vragen te beantwoorden op een tablet

taurant. Wat zijn kritische succesfactoren

in op de actualiteit.

die ergens in het pand op een console

om de tevredenheid te verhogen van een

‘Uit eigen onderzoek bleek dat mensen

staat geïnstalleerd, of met een QR-code.

7 naar een 8 – binnen het budget en

bereid zijn een aantal vragen te beant-

In dit geval scan je de QR-code met je

binnen de tijdgeest.’

woorden, maar dan wel wanneer het

smartphone, waarna je een aantal vragen

EW ontwikkelde de nieuwe dienst klant-

hen uitkomt, met een beperkt aantal

krijgt over het parkeren, de receptie of

belevingsmanagement in samenwerking

specialistische vragen, maximaal vijf of

de toiletten. In hotels vervangt het sy-

met CFS, dat is gespecialiseerd in het

zes. Ook willen deelnemers na zo’n on-

steem de recommendationkaartjes. Je

meten en verbeteren van klantbeleving.

derzoek terugkoppeling: “Wat doen

scant in een hotelkamer de QR-code en

Geerdsema: ‘De ontwikkeling van Tell-us

jullie met onze beoordeling? ”’

de vragen starten. We hebben dit getest, PS - 15

Brute kracht was nog nooit zo aantrekkelijk

TASKI® ergodisc HD …voor stralende vlakke vloeren

15258 02/13 nl

Nu verkrijgbaar bij

15258 TASKI ergodisc Ad NL.indd 1

12/02/2013 14:55

15 en 16 mei 2013 • NBC | Nieuwegein

10e editie

GRATI TOEGA S NG Bij voo

rregistr

atie

Schrijf u gratis in op www.glazenwassersvakbeurs.nl Partners

Onder auspiciën van

Organisatie

Locatie

in combinatie met een tablet bij de balie, waarmee de respons werd verhoogd van 4 naar 20 procent.’

Behalve in hotels is het in te zetten in de voor EW belangrijke marktsegmenten kantoren, leisure en zorg. In al deze marktsegmenten wordt het inmiddels succesvol ingezet. Daarnaast is de interesse vanuit de markt groot.

Haagen: ‘Het belevingsmeetsysteem is een ondersteunend middel, want klantbeleving is veel breder. De uitkomsten kunnen aanleiding geven tot een intensievere of ander soort dienstverlening,

maar ondersteunen ook bij de communi-

maar ook tot een – technische of bouw-

catie erover binnen het bedrijf en bij de

om direct in te spelen op de situatie en

kundige – aanpassing in het pand, zoals

inrichting van het systeem. Geerdsema:

een tweede slechte beoordeling te

wegbewijzering.’

‘Het is belangrijk om goed te communi-

voorkomen.’

ceren: “We gaan meten.” We leveren pos-

Respondenten kunnen anoniem de vra-

Nu nog nieuw

termateriaal, kaartjes met uitleg over QR-

gen beantwoorden of met naam en zelfs

Het belevingsmeetsysteem meet dus niet

codes, of placemats met uitleg voor in het

e-mail. Geerdsema: ‘We adviseren altijd

alleen de beleving over schoonmaak,

bedrijfsrestaurant. Vervolgens zetten we

ook enkele open vragen te stellen. Res-

maar ook over andere diensten die – mo-

consoles neer bij een toiletgroep, een

pondenten krijgen daarmee de kans de

gelijk – door andere dienstverleners wor-

vergaderzaal, of bij het bedrijfsrestaurant.’

antwoorden toe te lichten. Als binnen

den aangeboden. Zoals catering of be-

Haagen: ‘We richten het systeem zo in

één week of op één afdeling dezelfde

digitale dashboard. Het is dus mogelijk

veiliging. In theorie zou een bedrijf alleen de tool kunnen gebruiken zonder een dienst van EW af te nemen, maar, zo licht Haagen toe: ‘We bieden de tool alleen aan in combinatie met de service die we zelf leveren. Naast het onder-

soort meldingen binnen komen,

‘Er is in het algemeen steeds meer drang om ervaringen te delen’

scheidende karakter is de koppe-

dan kan het zijn dat je structureel moet ingrijpen. Je kunt je dienstverlening fine tunen.’

Haagen over de investering: ‘Het is een extra dienst dus niet gratis.

Het abonnement kost enkele honderden euro’s per maand, maar

ling tussen de dienst en de operationele

dat het maximaal past bij de aard van de

daar staat tegenover dat wij de totale

uitvoering belangrijk. Hier hebben wij

opdrachtgever. In een hotel kun je lan-

organisatie kunnen helpen aan de juiste

inmiddels veel ervaring in opgedaan. Wel

gere tijd dezelfde vragen hanteren want

knoppen te draaien en budgetten op een

kan het zijn dat een deel van de schoon-

er zijn veel wisselende respondenten.

betere manier aan te wenden. Deze

maakdienstverlening door een ander

Op kantoor raden we aan juist vaker te

dienst levert een substantiële bijdrage

bedrijf wordt gedaan.’

wisselen van onderwerp want de respon-

aan de interactie tussen facilitaire dien-

Geerdsema: ‘Wij verzamelen de data, die

denten blijven grotendeels hetzelfde en

sten, hetgeen synergievoordelen ople-

niet bij externe partijen terechtkomen

je wilt het wel actueel houden.’

vert. Het verdient zichzelf dus terug.’

Hoe voorkom je dat mensen alleen rea-

– ook niet bij EW. Vandaar dat we dit onderdeel bij CFS ondergebracht heb-

Investering

geren wanneer zij iets negatief beleven?

ben. Wij staan in voor de veiligheid en

Samenwerking met de opdrachtgever

Geerdsema: ‘Daar zijn we niet bang voor.

we garanderen onafhankelijkheid.

is belangrijk: ‘We koppelen de resulta-

Er is in het algemeen steeds meer drang

‘Dit is nu nog nieuw, maar straks leveren

ten vanuit de klantbeleving direct aan

om ervaringen te delen, ook beoordelin-

alle facilitair dienstverleners deze dienst.

de operationele afdeling van de betref-

gen. Als het maar laagdrempelig is.’

Waar wij dan wel uniek in zijn, zijn de

fende organisatie met een mail-alert.

Haagen: ‘We zetten met dit systeem in

verzamelde data, waarmee we voor die

Als bijvoorbeeld het sanitair met één

op de juiste balans tussen techniek, kwa-

specifieke klant gedrag en beleving kun-

ster als “slecht” wordt beoordeeld, krijgt

liteit en belevingskwaliteit. Aan de slag

nen voorspellen.’

de leidinggevende en/of de facility ma-

gaan met beleving, hoeft niet meer geld

Wij leveren niet alleen het meetsysteem

nager daar direct melding van op zijn

te kosten.’

PS - 17

Kwaliteit

‘Een schat aan Directe feeback over schoonbeleving Met de zuil ‘Happy or not?’ en een tablet met een belevingsapp speelt CSU in op de toenemende aandacht voor de beleving van eindgebruikers bij facilitaire diensten. Met slechts één vraag – bijvoorbeeld: ‘Vindt u de sanitaire ruimte voldoende schoon?’ – en als antwoord een al dan niet lachende smiley, wil het schoonmaakbedrijf snel inspelen op de schoonbeleving.

Tekst: Inga van Uchelen, foto’s: CSU

T

ijdens de Vakbeurs Facilitair in-

Zuilen

troduceerde CSU twee mobiele

De zuilen ‘Happy or not?’ zijn overal te

systemen om de beleving van

plaatsen. Er wordt slechts één vraag ge-

pandgebruikers snel en eenvoudig te

steld, die staat bovenin de display. De

meten: de zuil ‘Happy or not?’ en een

respondent kan met één druk op de knop

tablet met een belevingsapp. Erwin Vos,

kiezen voor een van de vier smileys en

marketing- en communicatiemanager bij

zo zijn mening geven. Een voorbeeld is:

CSU: ‘Hostmanship is steeds belangrijker.

Hoe schoon vindt u deze toiletgroep? De

Hoe beleven gebruikers en bezoekers

vragen kunnen afgewisseld worden. De

een gebouw en de bijbehorende facili-

vier smileys zijn voor iedereen te begrij-

taire dienstverlening? Die tendens zie je

pen en door iedereen te gebruiken.

in de schoonmaakbranche ook terug. Bij

Vos: ‘Op dit moment staat dit systeem bij

veertig procent van de facilitaire afdelin-

een van onze opdrachtgevers met een

gen van grote organisaties is de beleving

vraag over de kunstmatig verspreide geur

van de eindklant een speerpunt.

in de diverse toiletgroepen. In verschil-

‘Tegelijkertijd zitten bedrijven in een eco-

lende sanitaire ruimtes worden verschil-

nomisch lastige situatie. Ze zijn dus op

lende geuren verspreid; met de zuil wordt

zoek naar de meest efficiënte oplossin-

gevraagd naar de beleving bij deze geu-

gen, en willen met de juiste middelen en

ren, zodat er uiteindelijk voor een geur

inzet een zo groot mogelijk resultaat

gekozen kan worden.’

bereiken. Deze mobiele meetsystemen

Door het mobiele systeem kun je meten

zijn een goede manier om beleving te

wat de beleving van een bepaalde afdeling

meten. Vragenlijsten per mail blijken

of vestiging is, zodat je je dienstverlening

geen hoge respons te hebben, daarom

heel specifiek kunt afstemmen op de ge-

hebben wij gekeken naar alternatieven.’

bruiker. Vos: ‘Hoe lang een zuil blijft staan

PS - 18

Erwin Vos

informatie’ hangt af van de grootte van de groep respondenten en van de hoogte van de respons. Maar een week lijkt mij al lang. Snelheid is een belangrijk aspect. Voor onze opdrachtgevers is het belangrijk dat de zuilen overal mobiel te plaatsen zijn.’

Rapportage Vos: ‘Dit systeem is ontwikkeld in Finland.

Het is in Europa al zeer succesvol ingezet in de horeca en retail, het is dus een bewezen systeem – snel en laagdrempelig. Daardoor heeft dit systeem een respons van zestig tot tachtig procent.

‘Een rapportagemodule geeft signalen naar een centraal systeem via het gsmnetwerk. Het systeem genereert dagrapporten en grafische trendanalyses in de tijd. Je zou daar de volgende dag al op kunnen reageren, maar het is meer bedoeld voor ons middenkader en management om samen met de facilitair verantwoordelijken in gesprek te gaan over de dienstverlening. Tijdens de Vakbeurs

een app. Deze ontwikkelde CSU samen

‘Die krijgen direct feedback. Met de uit-

Facilitair bleek vooral de eenvoud aan te

met een IT-specialist. Vos: ‘De essentie

slag kunnen zowel wij als onze opdracht-

spreken. Inmiddels zijn we met diverse

is hetzelfde. Laagdrempelig in het ge-

gever zien waar we met onze dienstver-

opdrachtgevers in gesprek.’

bruik, alleen niet met één vraag, maar

lening anders of beter op kunnen inspe-

CSU biedt deze extra dienstverlening

met enkele vragen. Het idee is dat des-

len.’ Net als bij de zuil is er een rappor-

gratis aan. De kosten zijn verwaarloos-

kundige medewerkers of hosts de me-

tagemodule. Het doel van de app is hetzelfde: snel gerichte input

baar gezien de hoeveelheid plaatsingen die bij veel opdrachtgevers per jaar mogelijk zijn.

Daarnaast levert de zuil met de juiste vraagstelling volgens Vos ook een schat aan informatie op.

‘Je kunt eerst een nulmeting

‘Smileys voor iedereen te begrijpen en door iedereen te gebruiken’

doen van de beleving bij hygiëne,

krijgen over de dienstverlening.

De uitkomsten worden besproken met de opdrachtgever zodat de schoonmaakdienstverlening eventueel aangepast en verbeterd kan worden. Vos: ‘Dit systeem geeft een goede aanvul-

vervolgens ga je je dienstverlening naar

dewerkers van onze klant – in dit geval

ling op de zuil. Ze kunnen in combina-

aanleiding van de uitkomsten verbeteren

Heineken – faciliteren in het beantwoor-

tie worden ingezet. Wordt een vraag

en kun je onderzoeken of dit resultaat

den van de vragen. Bijvoorbeeld op het

op de zuil negatief beantwoord, dan

heeft gehad. Je kunt er bovendien voor

moment dat een pandgebruiker koffie

kunnen we met de app gedetailleerder

kiezen om periodiek te meten, in overleg

gaat halen, kan een van onze medewer-

aan de weet komen waar de schoen

met de opdrachtgever. Alles hangt af

kers aanbieden: “Wij regelen de koffie

wringt. Op deze manier helpen deze

van de probleemstelling.’

voor u, wilt u op deze tablet ondertussen

instrumenten mee een aan het oplos-

uw beoordeling geven over de hygiëne?”’

sen van (belevings)problemen. Het

Tablet met app

Bij Heineken zijn het vijftig vragen die

resultaat is een effectieve dienstverle-

Het andere nieuwe systeem om de be-

random afgewisseld worden en per zeven

ning en een betere beleving bij de

leving van pandgebruikers te meten is

voorgelegd worden aan de medewerkers.

eindgebruiker.’

PS - 19

d n e l l a v Op object

Tekst: Inga van Uchelen, foto’s: ©NFP Photography – Marijn van Rij

Vlaams Parlementsgebouw ’Toen ISS de schoonmaakdienstverlening vijf jaar geleden overnam, zeiden ze bij het Vlaams Parlement over mij: “Maar hij moet zeker blijven”.’

Gerrit de Wolf is schoonmaakmedewerker bij ISS Cleaning Services in België. Al tien jaar werkt hij in het Vlaams Parlementsgebouw in Brussel.

Het Vlaams Parlement is de wetgevende macht van de Vlaam-

De Wolf is verantwoordelijk voor al het vloeronderhoud: alle

se Gemeenschap en het Vlaams Gewest. Op de website staat:

soorten stenen vloeren, parket en tapijt. Maar ook voor het

‘Het Vlaams Parlement belichaamt de wetgevende pijler en de

buitenwerk wordt De Wolf ingezet: ‘Bij sneeuw houd ik de trot-

democratie in Vlaanderen. Het staat in voor de totstandkoming

toirs schoon en als het nodig is verwijder ik graffiti.’

van de Vlaamse decreten en voor de goedkeuring van de

Elke woensdag is er plenaire vergadering en komen alle minis-

Vlaamse begroting.’

ters bijeen. De Wolf: ‘Elke woensdagochtend maak ik de ver-

Gerrit de Wolf is schoonmaakmedewerker bij ISS Cleaning

gaderzaal perfect in orde voor de vergadering. De tafels, het

Services in België. Al tien jaar werkt hij in het Vlaams Parle-

tapijt, de glazen vloer.

mentsgebouw in Brussel, de afgelopen vijf jaar in dienst bij ISS.

‘We werken elke dag met dertien personen. Als iemand ziek is

PS - 20

neem ik ook andere taken waar zoals bureaus schoonmaken en het sanitair met de speciale antislipvloeren. Ik heb contact met iemand van gebouwenbeheer, die onze werkzaamheden controleert. Van hem krijgen wij ook extra opdrachten door, bijvoorbeeld als er extra schoonmaakwerk moet worden gedaan na schilderwerk. Soms hebben we ook contact met de ministers zelf of met de voorzitter van het Vlaams Parlement, die maken dan een praatje.’

De afwisseling maakt het werk interessant, vindt De Wolf: ‘Er zijn regelmatig televisieopnames voor de VRT en er zijn constant evenementen. Er is hier altijd wel iets speciaals

De Wolf werkte voordat hij vijf jaar geleden bij ISS in dienst

aan de hand. Van tijd tot tijd is het wel druk, soms hectisch. Wij

kwam, ook al vijf jaar bij het parlement voor een andere werk-

moeten ons snel kunnen aanpassen.’

gever. ‘Toen ISS de schoonmaakdienstverlening vijf jaar geleden

De buitenkant van de koepel wordt vier keer per jaar gereinigd

overnam, zeiden ze bij het Vlaams Parlement over mij: “Maar

met osmose-techniek. Om de onderkant van de koepel te rei-

hij moet zeker blijven”. Dat is wel leuk. Mijn vrouw werkt hier

nigen, wordt de volledige zaal in stelling geplaatst. Een huzaren-

ook, die werkt er al dertien jaar. We zien elkaar alleen in de

klus die de komende zes jaar, één keer zal worden uitgevoerd.

pauzes, het is hier zo groot.’

PS - 21

Vervoer

‘ Persoonlijke ruimte van de passagier moet schoon zijn’

Elke dag werken bijna 200 Asito-medewerkers voor KLM ‘Eén medewerker is verantwoordelijk voor de toiletten, één medewerker gaat richting de pantry’s, twee collega’s verzamelen gebruikte dekens, kussentjes en afval, en de rest gaat de business class in’, vertelt Sander Lammerts, vestigingsmanager bij Asito op Schiphol.

Vliegtuigschoonmaak moet snel, zonder kwaliteitsverlies en de dienstverlener moet flexibel kunnen inspelen op veranderende dienstregelingen. PS was bij KLM, waar Asito al meer dan tien jaar partner is.

Foto: KLM

Vervoer

Tekst: Inga van Uchelen

A

ls contractmanager cabin qua-

Lammerts: ‘Een vliegtuig komt aan, de

Visser: ‘ Als een vliegtuig te laat klaar is,

lity bij KLM Aircraft Services is

passagiers gaan van boord en vervolgens

kunnen de consequenties groot zijn. Het

Arnoul Visser verantwoordelijk

hebben wij tot de volgende vertrektijd

komt dan in de rij voor vertrek, met het

voor de kwaliteit van de cabines van de

om het schoon te maken. De juiste ca-

risico dat passagiers hun aansluiting mis-

passagiersvliegtuigen in de interconti-

paciteit medewerkers moet beschikbaar

sen op de plek van bestemming.’

nentale KLM-vloot, en die van andere

zijn en klaar staan, net als de middelen

Lammerts: ‘We hebben een aantal regis-

maatschappijen die door KLM op Schip-

en materialen. Een schoonmaakteam

seurs op kantoor die weten hoe laat vlieg-

hol worden afgehandeld. Het gaat voor-

maakt in een dienst gemiddeld zes vlieg-

tuigen landen. Zij beschikken over een

al om de esthetische kwaliteit; ziet de

tuigen schoon.

real time vluchtschema. De planning wordt

cabine er netjes verzorgd uit, is alles

‘Behalve voor de schoonmaak, zijn we

door de regisseurs continu bijgeschaafd

compleet en is het schoon? Al meer dan

ook verantwoordelijk voor het aanvullen

aan de meest actuele situatie zodat we

tien jaar is Asito schoonmaakpartner van

van bijvoorbeeld toiletpapier, papieren

precies op tijd bij het vliegtuig zijn.’

dit onderdeel van KLM. Sander Lammerts

handdoekjes en het inflight magazine. Bij

is vestigingsmanager op Schiphol.

KLM distribueren we bovendien nieuwe

Twee types schoonmaak

board supply: dekens en kussentjes. Als

Lammerts: ‘Er zijn twee types schoon-

Wat kenmerkt vliegtuigschoonmaak?

een vliegtuig binnenkomt, verzamelen

maak: turn-aroundschoonmaak en deep

Visser: ‘De logistieke planning en dat het

wij deze ook. Alle activiteiten worden

cleaning. Turn-aroundschoonmaak is de

in korte tijd moet gebeuren. We verwach-

geregistreerd. Essentieel is conform de

schoonmaak die na elke vlucht wordt

ten een grote mate van flexibiliteit en

afgesproken tijden werken en de ge-

gedaan. Tien, twaalf en soms zelfs veer-

zelfstandigheid van onze partners.’

wenste kwaliteit leveren.’

tien schoonmaakmedewerkers gaan aan

Lammerts vervolgt: ‘Voor ons is het logis-

boord om het vliegtuig gereed te maken

Sander Lammerts (Asito) (l) en

tieke proces aan boord belangrijk. Er gaan

voor vertrek. De doorlooptijd is vijftig tot

Arnoul Visser (KLM)

gemiddeld tien tot twaalf medewerkers aan

zestig minuten, afhankelijk van de groot-

boord. Iedereen heeft zijn eigen rol. Er is

te van het vliegtuig.

een meewerkend voorman, één medewer-

‘Deep cleaning is de dieptereiniging van

ker is verantwoordelijk voor de toiletten,

het vliegtuig. Eén keer in de dertig dagen

één medewerker gaat richting de pantry’s

reinigen we het toestel grondig; het moet

– de keukentjes –, twee collega’s verza-

op een kwaliteitsniveau komen zodat het

melen gebruikte dekens, kussentjes en

de komende dertig dagen bijgehouden

afval, en de rest gaat de business class in.’

kan worden met turn-aroundschoonmaak.

‘Bij turn-aroundschoonmaak worden zicht-

PS - 24

Business class

bare delen schoongemaakt zoals het ta-

Visser: ‘De business class moet zo snel

felblad, de randjes en de richels. Ook

mogelijk kant-en-klaar zijn. De planning

worden stoelzakken leeggehaald en weer

van de vluchten is namelijk zo dat het

netjes achtergelaten en de stoel en de

cabinepersoneel voor de vertrekkende

stoelleuning worden afgenomen. Het is

vlucht al aan boord komt, terwijl de

belangrijk dat de persoonlijke ruimte van

schoonmaakwerkzaamheden nog uitge-

de passagier schoon is. Van de wanden,

voerd worden. Het cabinepersoneel

het plafond en de bagagebakken boven

neemt in de business class plaats om de

het hoofd van de passagiers, worden al-

voorbereidingen op de vlucht te treffen.

leen vingertasten en vlekken verwijderd.

In dezelfde tijd komt catering services

Verder wordt losse rommel weggehaald

de maaltijden brengen en inspecteert de

en de vloer wordt gestofzuigd. In de pan-

technische dienst de cabine op manke-

try’s worden alle werkbladen en de kastjes

menten. En dit allemaal terwijl er nog

van binnen en buiten schoongemaakt, net

volop wordt schoongemaakt.’

als de ovens, de coffee makers en de vloer

Lammerts: ‘De meewerkend voorman

wordt gemopt. Daarnaast worden de toi-

houdt continu contact met de crew van

letten ook grondig schoongemaakt. We

het vliegtuig. De planning is zo optimaal

werken met het microvezelsysteem.

mogelijk, want we willen voorkomen dat

‘Bij deep cleaning wordt er meer gewerkt

we vertraging oplopen omdat de schoon-

met borstels. De wanden, het plafond en

maak nog niet klaar is. Daarom is afstem-

de bagagebakken worden grondig

ming met cabinepersoneel, catering

schoongemaakt. Ook stoelkussens wor-

services en techniek zo belangrijk.’

den grondiger schoongemaakt.

Foto: KLM

‘Als het interieur is beschadigd, of zo vuil

‘Daarnaast letten we op communicatieve

ren. Dit betekent dat er dagelijks drie tot

is dat wij het niet schoon krijgen, dan

vaardigheden; onze medewerkers krijgen

vier collega’s zo’n twintig tot dertig vluch-

waarschuwen we de kwaliteitscontro-

immers te maken met andere personen

ten controleren. Zij meten steekproefs-

leurs van KLM. Zij kunnen opdracht ge-

die ook in een vliegtuig werken, zoals ca-

gewijs de kwaliteit van de schoonmaak

ven om de bekleding te vervangen.’

binepersoneel en technisch personeel. Die

door inspecties aan boord.’

Visser: ‘Deep cleaning wordt veelal tij-

moeten elkaar niet in de weg lopen en de

Lammerts: ‘Ook wij hebben kwaliteitsme-

dens de reguliere technische checks van

werkzaamheden goed op elkaar af kunnen

ters in dienst. Vijf collega’s worden inge-

de vliegtuigen gedaan waarbij een vlieg-

stemmen. Bovenal moeten ze goed en

roosterd in diensten, ’s ochtends werken

tuig voor langere tijd, 24 uur tot enkele

respectvol met elkaar kunnen omgaan.

er twee, ‘s middags één. Zij controleren

weken in de hangaar staat. Hierbij heeft

‘We moeten heel flexibel zijn. We hebben

de schoonmaakteams conform de regels

Asito voldoende tijd om een grondige

250 medewerkers in eigen dienst, maar in

en de normen die we hebben afgesproken

schoonmaak uit te kunnen voeren.’

de poule zitten 400 medewerkers, inclusief

over het kwaliteitsniveau, en corrigeren

uitzendkrachten. Daarvan zijn er dagelijks

wanneer nodig. Dit zijn dezelfde mensen

Wat is belangrijk in de samenwerking?

gemiddeld 175 tot 200 dag en nacht aan

die de inleerdiensten verzorgen.

Visser: ‘We verwachten een grote mate

het werk, zeven dagen per week.

‘De duty managers zijn de dienstdoende

van flexibiliteit, maar het allerbelangrijkst

‘ s’ Ochtends is de grootste piek, ‘s middags

leidinggevenden van alle Asito-mede-

is kwaliteit. Onze schoonmaakpartner

en ’s avonds werken we met kleinere

werkers op een dag. Zij zijn eindverant-

moet bekend zijn met het vlieg-

woordelijk voor de kwaliteit. Dat

tuigproduct. Er is veel dynamiek

zijn er twee tot drie in de ochtend,

in de luchtvaart, onze partner moet kunnen meebewegen en kwaliteit kunnen blijven leveren bij wisselende omstandigheden. Buiten deze punten is transparantie,

‘Voor de schoonmaak van een vliegtuig staat 50 tot 60 minuten’

vertrouwen en het besef van een

één tot twee in de middag en één in de avond. De meewerkend voorman checkt elk vliegtuig na een dienst.’

Visser: ‘De kwaliteit wordt bekeken en beoordeeld door de ogen

gezamenlijke verantwoordelijkheid de

teams. Sommigen werken graag in de och-

van de passagiers en vastgelegd in een

kern van onze samenwerking.’

tend of juist in de avond, maar in principe

speciaal daarvoor ontwikkeld registratie-

Lammerts: ‘Onze medewerkers gaan

rouleren de medewerkers hun diensten.’

systeem. Wekelijks en maandelijks wor-

daarom behoorlijk door de mangel. Ze

De flexkrachten zijn deels bedoeld om door

den alle gegevens en bevindingen be-

worden gescreend en gaan dan in “in-

te stromen naar een dienstverband bij

sproken met Asito. Hierin worden geke-

leerdienst.” Een van onze kwaliteits­

Asito. Een deel moet juist zorgen voor flexi-

ken naar de ontwikkelingen en trends en

experts coacht en legt uit hoe we schoon-

biliteit zodat het schoonmaakbedrijf kan

worden er tussen KLM en Asito afspraken

maken en wat belangrijk is. Iedere nieu-

inspelen op pieken in de dienstregeling.

gemaakt welke onderdelen er de ko-

we medewerker krijgt één hele dag

mende tijd extra aandacht gaan krijgen.

praktijktraining, waarin de medewerker

Kwaliteit borgen

Op deze wijze proberen Asito en KLM

een aantal vliegtuigen schoonmaakt. Ben

Visser: ‘Wij hebben een team van zes

gezamenlijk de passagiersbeleving op

je gemotiveerd en kun je het werktempo

kwaliteitscontroleurs van KLM die de

het gebied van cabinekwaliteit continu

aan? Dat is voor ons het belangrijkst.

schoonmaak van alle vluchten controle-

te verbeteren.’

PS - 25

Infectiepreventie, wetenschap

maar nog niet voor iedereen De richtlijnen van de Werkgroep Infectie Preventie worden soms een beetje misbruikt.

Deze verplichte richtlijnen, onder andere voor schoonmaak in ziekenhuizen, moeten de patiënt tegen infecties beschermen. Maar voor de bescherming van het personeel zijn ze niet bedoeld, terwijl ze daar soms wel voor worden ingezet. Dat concluderen Bureau Bartels en FB Advies in een door het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid

Anton Duisterwinkel is wetenschapsjournalist te Delft

gepubliceerd rapport1.

Niemand wil dat patiënten ziek worden van een bezoek aan het

ik denken). Ook staat er niet wat je moet doen bij calamiteiten

ziekenhuis door besmetting met een ziekmakende bacterie,

zoals prikaccidenten en contact met bloed of ontlasting. Een

schimmel of virus van een andere patiënt. Daarom zijn er pre-

besmetting met hepatitis-virus ligt daarbij op de loer.

ventieve richtlijnen opgesteld door de Werkgroep InfectiePre-

Tot slot is er geen aandacht voor instructie en toezicht op in-

ventie (WIP), ook voor ‘reiniging en desinfectie van ruimten,

gehuurd personeel. En dat de algemene voorzorgsmaatregelen

meubilair en voorwerpen’. Die zijn bedoeld om te voorkómen

in een andere richtlijn staan, was de ‘expert’ even ontgaan. Als

dat de ene patiënt de andere besmet. En dat werkt behoorlijk:

dat de expert overkomt, zal het bij anderen ook wel gebeuren.

het blijft bij individuele gevallen en kleine uitbraken van besmet-

Kortom: de huidige WIP-richtlijnen kun je niet zomaar gebruiken

tingen in het ziekenhuis.

om, naast de patiënt, ook het personeel te beschermen tegen

So far, so good. Maar soms worden de richtlijnen ook gebruikt

infecties. Maar volgens de experts is het wel mogelijk de WIP-

in arbo-catalogi, dus als richtlijn voor de arbeidsomstandigheden

richtlijnen daarvoor geschikt te maken. Wie weet,

van onder andere verpleegkundigen en schoonmakers. En dat

gaat dat nog komen.

wringt, want daar zijn ze nooit voor geschreven, constateren Frank Brekelmans en collega’s2. Er wordt niet goed omschreven hoe het personeel besmet kan raken door de ziekmakende micro-organismen. Ook is er geen aandacht voor kwetsbare groepen onder het personeel. Verantwoordelijkheden zijn niet altijd duidelijk, beschermingsmaatregelen niet altijd scherp

1

w ww.rijksoverheid.nl/documenten-en-publi-

omschreven en er is te weinig aandacht voor toezicht.

caties/rapporten/2012/10/09/onderzoek-

Ook de richtlijn voor reiniging en desinfectie is door experts

richtlijnen-werkgroep-infectiepreventie-en-

onder de loep genomen, en bleek geen uitzondering. Bijvoorbeeld zijn de risico’s van het gebruik van chloor en alcohol niet omschreven (net als het gebruik van desinfecteermiddelen, zou

PS - 26

arbeidsomstandigheden.html 2

Frank Brekelmans, NVvANieuwsbrief (23) 20124, p17-18

PRODUCT Productnieuws Nieuwe sanitairreiniger Buzil

Buzil komt met de Planta San Intense P 319. Dit is een stripper,

Ook nieuw in het assortiment bij Buzil: glansreiniger Uniclean

sanitairreiniger en intensieve reiniger op basis van methansul-

G 511. Uniclean G 511 is een kleurstofvrije ultra bevoch-

fonzuur. Deze reiniger kan gebruikt worden op alle zuurbesten-

tende glansreiniger op alcoholbasis en bijzonder geschikt

dige materialen en oppervlakken zoals wastafels, toiletten,

voor de reiniging van gevoelige oppervlakken en vloeren.

urinoirs, wand- en vloertegels. En is volgens de leverancier in

Het product reinigt streepvrij en laat geen residu achter,

het bijzonder geschikt voor sanitairporcelein, chroom en roes-

waarmee het bijzonder geschikt is voor hoogglanzende en

vrijstalen oppervlakken. De reiniger is zowel met het Oosten-

gepolijste materialen.

rijkse milieuteken als met het Ecolabel (DE/020216) uitgerust.

Informatie: www.buzil.com

Spectro introduceert vaatwaspoeder in doseerfles Spectro heeft in samenwerking met haar

Andere voordelen:

wordt volgens de leve-

leverancier een nieuwe verpakking ontwik-

• geen direct contact met het poeder;

rancier een goed en be-

keld. De speciale doseerdop zorgt er na-

• voorkomt uitdroging van het product;

taalbaar alternatief ge-

melijk voor dat er een exacte hoeveelheid

• overdosering wordt voorkomen.

boden voor kleine pro-

poeder gedoseerd wordt.

Het eerste product dat in deze doseerfles

fessionele vaatwassers.

Een exacte dosering is beter voor het

geleverd zal worden is een geconcentreerd

Informatie:

resultaat, milieu en bespaart kosten.

professioneel vaatwaspoeder. Hiermee

www.spectro.nl

Foam heavy duty handreiniger met korrels

Professionele vloerreiniger met Ecolabel

Deb Group, organisatie op het gebied van

vioclean. Hiermee vervolledigt het zijn gamma ecologische

skin care voor de professionele markt en

reinigingsmiddelen voor professioneel gebruik voorzien

de uitvinder van schuimzeep, lanceert ’s

van het Ecolabel.

werelds eerste foam heavy duty handrei-

Green care Tawip vioclean is een vloerreiniger die spe-

niger met bio-scrubbers. Dit product levert

ciaal is samengesteld volgens de principes van een duur-

de reinigingskracht van traditionele heavy

zame ontwikkeling, waarmee het product – net als alle

duty handreinigers met de zachtheid en

andere green care producten – voldoet aan de strenge

kostenefficiëntie van schuim.

eisen van het Europese Ecolabel.

Informatie: www.debgroup.com

Informatie: www.wmprof.com

Op de Vakbeurs Facilitair presenteerde Werner & Mertz haar nieuwe green care-vloerreinigingsproduct Tawip

Nieuwe hoogwerkers Collé Collé Rental & Sales, met vestigingen in Nederland,

des Sprinter) te besturen met een B-rijbewijs

Duitsland en België, breidt haar verhuur- en ver-

(zie foto).

koopassortiment uit met de autohoogwerker

De Manitou 280TJ is tijdens de IAPA (Interna-

P140V van Palfinger en met de prijswinnende Ma-

tional Awards for Powered Access) uitgeroe-

nitou 280TJ.

pen tot dé hoogwerker van het jaar 2012 in de

De P140V is een compacte en lichtgewicht

categorie zelfrijdende hoogwerkers. De pun-

hoogwerker, onderdeel van de nieuwe PD-serie

ten, betrouwbaarheid, technische innovatie en

van Palfinger. Deze onderscheidt zich op het

continue afstemming op klantbehoeften, ston-

gebied van functionaliteit en gebruiksgemak.

den centraal bij de ontwikkeling van de Mani-

Bij de Palfinger P140V is de hoogwerker ge-

tou 280TJ.

plaatst op een kleine transportwagen (Merce-

Informatie: www.colle.eu PS - 27

Foto’s: ©NFP phptography - Marijn van Rij

de Boardroom Curriculum Vitae

In de werkkamer van John van Hoof, directievoorzitter van CSU

Naam: John van Hoof Geboortejaar: 1960 Werkt bij: CSU Sinds: september 2012, daarvoor was ik algemeen directeur van Zorg van de Zaak Netwerk, een organisatie op het gebied van bedrijfsgezondheidszorg.

Functie: Directievoorzitter In deze functie sinds: september 2012

Wanneer en waar was u het gelukkigst?

Waar bent u bang voor?

Ik kan erg genieten van de gezellige avonden

Voor jaloezie.

met vrienden aan de eettafel. Maar het meest gelukkig was ik bij de geboorte van mijn drie

Welke eigenschap waardeert u het meest

dochters.

in een persoon?

Als mensen eerlijk en de open zijn, dan stel

Wat is uw grootste prestatie?

ik dat zeer op prijs.

Zakelijk gezien was dat een reorganisatie van arbodienst Maetis, waar ik hiervoor werk-

Wat is uw dierbaarste materiĂŤle bezit?

zaam was.

Allerlei materiĂŤle zaken zijn prettig, echter ze zijn allemaal vervangbaar en relatief voor je geluk.

U mag een ding aan uzelf veranderen.

Wat zou dat zijn?

Welk boek heeft u het laatst gelezen?

Ik zou graag wat meer geduld willen hebben

Rendez-Vous van Esther Verhoef.

in bepaalde situaties.

Wat zou u willen veranderen in de schoonWelke verleiding kunt u niet weerstaan?

maakbranche?

Van chocolade en van een mooi glas wijn kan

Dat we in de schoonmaakbranche allen de Code

ik ontzettend genieten.

Verantwoordelijk Marktgedrag tot het natuur-

Aantal medewerkers: 15.000

lijke uitgangspunt van ons handelen maken.

Glazen hamer Ik heb vrij recent deze werkkamer in gebruik genomen. Ik hecht bijzonder waarde aan de glazen voorzittershamer die er ligt. Die heb ik van mijn voorganger Frie van Hulten gekregen tijdens de formele overdracht. De glazen hamer symboliseert voor mij aan de ene kant het transparante karakter dat ik in CSU en in het handelen van de mensen binnen dit bedrijf ervaar, en ook zelf van harte onderschrijf. Tegelijkertijd past het erg goed bij het feit dat we een ondernemend karakter hebben en vaak snel en goed spijkers met koppen kunnen slaan als dat nodig is.

PS - 29

Groot opleidingstraject

schoonmaak St. Antonius Ziekenhuis SVS ontwikkelt maatwerkopleiding en lesmateriaal

Hoe zorg je dat 350 schoonmaak- en roomservicemedewerkers allemaal op dezelfde gastvrije manier werken en patiënten benaderen? Het St. Antonius Ziekenhuis in Utrecht/Nieuwegein zocht een antwoord en schakelde schoonmaakbrancheopleider SVS in.

Het resultaat: een volledig op maat ontwikkelde opleiding inclusief maatwerk lesmateriaal in de huisstijl van het St. Antonius Ziekenhuis.

E

en Basisinstructie Schoonmaken hadden ze al, maar het St. Antonius Ziekenhuis wilde op grote schaal schoonmaak- en roomservicemedewerkers op de hoogte brengen van de nieuwste richtlijnen. SVS ging voor het ziekenhuis aan de slag met het bestaande instructiemateriaal.

De Basisinstructie Schoonmaken werd door deskundigen van het St. Antonius Ziekenhuis geheel herzien en uitgebreid op het gebied van infectiepreventie, communicatie en cytostatica (medicijnen gebruikt bij chemokuren of chemotherapie). Het lesboek ‘Schoonmaken in het St. Antonius’ voldoet nu aan de nieuwste richtlijnen van ziekenhuishygiëne.

Goede samenwerking Sandra Kozar-Wilmink, stafmedewerker Faciliteiten & Services bij het St. Antonius Ziekenhuis: “Na het eerste contact met SVS ging het snel. Dankzij een goede samenwerking werden er al vlot afspraken gemaakt en fotoshoots gepland voor de instructiefoto’s in het lesboek. Het heeft een prachtig naslagwerk opgeleverd, geschikt voor zowel de beginnende als meer ervaren schoonmaakmedewerker.”

Lesboek in eigen huisstijl Het nieuwe lesboek is onderdeel van de maatwerkopleiding ‘Basisinstructie Schoonmaken in de Gezondheidszorg met Module Cytostatica’. De opleiding duurt vijf dagdelen en geslaagden ontvangen een certificaat. Om het lesmateriaal zo duidelijk en herkenbaar mogelijk te maken, is het boek

Ook zo’n mooi lesboek?

Tel: 010 - 293 10 00 www.svs-opleidingen.nl

vormgegeven in de huisstijl van het St. Antonius Ziekenhuis.

Daarnaast staan op de instructiefoto’s eigen schoonmaak- en roomservicemedewerkers in dienstkleding van het St. Antonius Ziekenhuis. Kozar-Wilmink: “Zij hebben model gestaan en worden nu regelmatig herkend bij de koffieautomaat.”

Bijzondere schoonmaak In het lesboek ‘Schoonmaken in het St. Antonius’ worden allerhande schoonmaakmethoden stap voor stap uitgebeeld en beschreven. Gert de Graaf, manager Marketing & Sales bij SVS: “Naast de reguliere schoonmaak van patiëntenkamers, kantoren en sanitair, is een heel hoofdstuk gewijd aan afdelingen waar op een afwijkende manier schoongemaakt moet worden, of waar extra opgelet moet worden.” Onder deze bijzondere schoonmaak met disposable doeken vallen: reiniging van met cytostatica besmette ruimtes, het reinigen en desinfecteren van strikte-isolatiekamers (tijdens en na het verblijf van een patiënt) en het schoonmaken van bedpanspoelruimten.

Visitekaartje Ook communicatie is een belangrijk onderdeel van het opleidingstraject, want de schoonmaak- en roomservicemedewerkers zijn op hun afdeling het visitekaartje van het St. Antonius Ziekenhuis. Zij komen continu in contact met patiënten, verplegenden, bezoekers enzovoort. John Hoogstraten, hoofd Roomservice: “Dan is niet alleen de kwaliteit van je werk belangrijk, maar ook de wijze van communiceren met de

Elke schoonmaak- en roomservicemedewerker is het visitekaartje van het St. Antonius Ziekenhuis mensen om je heen. We willen onze patiënten een zo gastvrij en prettig mogelijk verblijf bieden. Daarom is het van belang om hen steeds vriendelijk te benaderen en te vragen naar eventuele (schoonmaak-) wensen en terugkoppeling over onze dienstverlening.”

De komende jaren zal SVS elk jaar zo’n tachtig medewerkers van het St. Antonius Ziekenhuis opleiden. Al bijna dertig medewerkers hebben de opleiding inmiddels afgerond en de eerste reacties zijn zeer positief. “Het was een zeer leerzame cursus en ik heb al veel van het geleerde in de praktijk kunnen toepassen!”, aldus een enthousiaste deelneemster.

◄<< Deze eerste groep cursisten ontving het certificaat ‘Basisinstructie Schoonmaken in de Gezondheidszorg met Module Cytostatica’ uit handen van Dirk Schraven, lid van de Raad van Bestuur, en Frans Kolkman, manager Faciliteiten & Services bij het St. Antonius Ziekenhuis.

Vervoer

Citroengeur activeert

opruimgedrag Een andere benadering van ruimtes schoonhouden Een citroen schoonmaakgeur die onbewust wordt waargenomen, activeert in de hersenen het concept ‘schoonmaken’. Dit blijkt uit onderzoek aan de Radboud Universiteit.

Proefpersonen bleken vaker aan schoonmaken te denken en zelfs vaker het voornemen te hebben om later op de dag te gaan opruimen en schoonmaken. Twee studenten onderzochten

Tekst: Inga van Uchelen

daarop het effect van deze geur in een treincoupé. Blijft deze schoner achter?

W

at voor invloed heeft een

maakgeur op het gedrag van proefperso-

verandering bij de afdeling Sociale en

citroen schoonmaakgeur op

nen: ‘Dat onderzoek was gebaseerd op

Cultuurpsychologie aan de Radboud Uni-

ons gedrag? Rob Holland,

het idee dat veel van ons gedrag gestuurd

versiteit, proberen menselijk gedrag te

universitair hoofddocent aan de Radboud

wordt door onbewuste automatische pro-

verklaren en onderzoeken hoe je gedrag

Universiteit en bijzonder hoogleraar soci-

cessen. Dingen die je ziet of even leest,

kunt beïnvloeden.

aal psychologische aspecten van voed-

zijn van invloed op ons gedrag. We hebben

selkeuze aan de Universiteit van Amster-

gekeken of dat ook zo is met geur.’

Hersenen

dam, deed in 2003 laboratoriumonder-

Holland en zijn collega Martijn de Lange,

Holland over het laboratoriumonderzoek:

zoek naar het effect van citroen schoon-

voorzitter van de mastervariant Gedrags-

‘We verstopten een sopje – lauw warm

PS - 32

water met een beetje allesreiniger met citroengeur – in een kleine ruimte. In diezelfde ruimte lieten we proefpersonen testen doen. De meeste deelnemers uit deze studiegroep namen de geur niet bewust waar. Een andere groep – de controlegroep – voerde dezelfde testen uit, in een ruimte waarin geen geur werd verspreid.

‘De resultaten geven aan dat in de hersenen het concept schoonmaken meer geactiveerd was na blootstelling aan de geur van de allesreiniger. Zo bleek dat

Rob Holland (l) universitair hoofddocent aan de Radboud Universiteit en bijzonder hoog-

woorden die met schoonmaken te maken

leraar sociaal psychologische aspecten van voedselkeuze aan de Universiteit van Amster-

hadden, sneller op kwamen bij deelne-

dam en Martijn de Lange, voorzitter van de mastervariant Gedragsverandering bij de afde-

mers uit de studiegroep, dan bij de con-

ling Sociale en Cultuurpsychologie aan de Radboud Universiteit.

trolegroep. Deze woorden zijn dus na het onbewust waarnemen van de citroen

gedrag in de praktijk op te lossen door

ergens graffiti op de muur, dan nemen

schoonmaakgeur gemakkelijker beschik-

theorie gestuurde interventies. Een in-

mensen eerder iets mee wat niet van hun

baar in het geheugen. En als die woorden

terventie kan zijn een schoonmaakgeur

is of ze gooien eerder iets op de grond.

gemakkelijker in je gedachten opkomen,

verspreiden. Een ander voorbeeld van

‘Uit onderzoek door de studenten bleek

dan wordt bijpassend gedrag ook gemak-

een interventie is het verplaatsen van

dat zowel reizigers als conducteurs zich

kelijker actief.’

vleesproducten in de vitrines van een

onder andere stoorden aan zwerfafval in

Holland vervolgt: ‘In de volgende test moesten deelnemers vijf dingen opnoemen die ze die dag nog zouden gaan. In de groep die was blootgesteld aan de geur, werd door de proefpersonen vaker aangegeven dat ze nog moesten afwassen, opruimen en schoonmaken, dan door deelnemers aan het

de trein. Zo ontstond het idee om

‘Door geur wordt in hersenen het concept “schoonmaken” geactiveerd’

onderzoek in de controlegroep.

te onderzoeken of het achterlaten van afval in een treincoupé kon worden tegengegaan met dezelfde citroen schoonmaakgeur als die gebruikt was in het laboratoriumonderzoek.’

In het stageverslag Het spoor bijster? Het verminderen van normoverschrijdend gedrag in de trein

‘Tot slot werd in weer een andere studie

buffet. Om te voldoen aan een verzoek

staat: ‘Om te beoordelen of subtiele ci-

aan deelnemers gevraagd in een andere

om bezoekers van een restaurant in een

troen schoonmaakgeur ertoe leidt dat

ruimte beschuit te eten aan een grote

dierentuin minder vlees te laten eten,

treinreizigers meer geneigd zijn hun afval

witte tafel. Mensen die eerst waren bloot-

werd het vlees links in de vitrine gelegd.

en kranten op te ruimen, hebben er ge-

gesteld aan de allesreinigergeur ruimden

Mensen zijn namelijk geneigd dingen van

dragsmetingen plaatsgevonden. Deze

de kruimels beter op. We maakten hieruit

rechts te pakken.’

metingen bestonden uit het wegen en

op dat de schoonmaakgeur niet alleen

Vijf jaar na de publicatie van het laborato-

tellen van het zwerfafval.’ Het onderzoek

een cognitief effect had, dus in de ge-

riumonderzoek van Holland, begonnen

is uitgevoerd op steeds hetzelfde traject.

dachten van de proefpersonen, maar ook

studenten Lonneke Debets en Kirsten

Het was van belang dat de reizigers zich

een effect in het gedrag.’

Ruitenburg tijdens hun masteropleiding

niet bewust waren van de poging om hun

Gedragsverandering in 2010 met een

gedrag te veranderen, zo schrijven De-

Afval in de trein

stage bij de Nederlandse Spoorwegen. De

bets en Ruitenburg. ‘Wanneer reizigers

De masteropleiding Gedragsverandering

vraag van NS was: Hoe kunnen we nor-

zich bewust zijn van de poging hun ge-

is een eenjarige opleiding die gevolgd

moverschrijdend gedrag verminderen?

drag te veranderen, kunnen zij zich hier-

kan worden na de studie Psychologie. De

De Lange: ‘We weten al dat het ene nor-

tegen verzetten. Deze manier van weer-

Lange is voorzitter van deze opleiding:

moverschrijdend gedrag ander normo-

stand wordt reactance genoemd. Het

‘We leren studenten om problemen in

verschrijdend gedrag uitlokt. Staat er

gevoel van weerstand kan ontstaan wanPS - 33

Vervoer

neer iemand het idee krijgt dat zijn keu-

reizigers gevraagd of zij de citroengeur

Holland: ‘Het lijkt erop dat met het subtiel

zevrijheid wordt beperkt.’

hadden waargenomen. Het bleek dat

verspreiden van een citroen schoon-

reizigers de coupé niet lekkerder von-

maakgeur minder rommel achterblijft en

Minder afval

den ruiken. Ze vonden het zelfs niet

het dus schoner blijft. Dat is een andere

De Lange: ‘De vraag was dus hoe we

beter opgeruimd, en dat terwijl er wel

manier van benaderen om ruimtes

ervoor konden zorgen dat mensen min-

feitelijk wel degelijk iets was veranderd;

schoon te houden.’

der afval achterlaten, zonder dat expliciet

namelijk minder afval. Mensen hebben

De Lange: ‘Het zou leuk zijn om dit in

te communiceren. Dus door interventies

dat zelf niet door.’ Wel bleek uit het on-

een deel van een gebouw toe te passen.

te doen, onafhankelijk waar mensen mee

derzoek dat reizigers zich minder ge-

Wat is dan het effect? Gaan mensen dan

bezig zijn, om toch gedrag beïnvloeden.

spannen voelen en meer op hun gemak

wennen aan geur? Het is mogelijk dat

‘We hebben gewerkt met bakjes met ci-

lijken te zijn in de trein.

mensen daarmee de associatie met

troen allesreiniger en parfumolie die de

schoonmaken kwijtraken, je zit er im-

geur versterkte. De bakjes zijn op niet-

Associatie met schoonmaak

mers constant in.’

zichtbare plekken verspreid door de

Holland: ‘Er blijven nog wel interessante

Holland: ‘De vraag is ook: Is de geur van

coupé gezet. Bij het eindpunt vonden de

vragen open. Wat gebeurt er bijvoorbeeld

citroen belangrijk? Er moet een associ-

metingen plaats. Het afval werd verwij-

in een schóne ruimte met een citroen

atie zijn met schoonmaak, daarom kan

derd, geteld en gewogen.

schoonmaakgeur, duurt het dan langer

het best zijn dat een pure citroengeur

‘We waren heel benieuwd naar het verloop, want onderzoek in het laboratorium is toch anders. Dat is een kunstmatige omgeving, waarin mogelijke andere invloeden, zoals geluid en interactie, zoveel mogelijk onder controle worden gehouden. Proefpersonen nemen bewust deel aan een onderzoek, ook al is van tevoren niet bekend aan wat voor onderzoek de proef-

niet werkt. Er zijn veel verschil-

‘Wanneer mensen zich bewust zijn van de poging hun gedrag te veranderen, kunnen zij zich hiertegen verzetten’

lende schoonmaakgeuren, maar om effect te hebben moet de geur prototypisch zijn, dus bij de meeste mensen de associatie met schoonmaken oproepen. Als er bij iemand thuis altijd met een allesreiniger met dennengeur wordt schoongemaakt dan werkt de citroengeur bij die persoon mogelijk niet.’

De Lange: ‘Het is nu niet zo dat

personen precies meedoen. Maar hoe werkt het in de praktijk?’

voor er iets vies gemaakt wordt? Ook is

je overal bakjes citroengeur moet neerzet-

De conclusie was – zo staat in het verslag

het interessant om te weten of hiermee

ten. Het verschilt per situatie wat goed

– dat ‘de citroen schoonmaakgeur ervoor

ook ander normoverschrijdend gedrag

kan werken. De meeste interventies wer-

zorgt dat reizigers minder stuks afval ach-

wordt beïnvloed.’

ken een half jaar, daarna niet meer. Het is

terlaten. Er is niet voldoende bewijs dat

De Lange: ‘Het afval nam in dit experi-

de bedoeling dat in deze tijd gedrag is

de geur invloed heeft op hoeveel gram

ment af, maar ging niet naar nul. Als iets

veranderd. Maar dit werkt vooral wanneer

afval reizigers achterlaten. (…) De ver-

altijd helemaal schoon is, zullen men-

mensen zich niet bewust zijn van de prik-

wachting is dat dit gebeurt door de acti-

sen afval niet of nauwelijks meer van

kel. Wat bij dit onderzoek leuk is, is dat

vering van het concept “schoonmaken”.’

zich af gooien, maar dat hebben we in

het onderzoek in het laboratorium ook

Iets wat Holland in zijn laboratoriumon-

dit onderzoek nog niet bereikt. Wel nam

werkte in de praktijk. Dat is belangrijk voor

derzoek eerder ook al constateerde.

het zwerfafval af; op een heel gemak-

de wetenschap: Wat kun je ermee in de

De Lange: ‘Na het onderzoek is aan de

kelijke en relatief goedkope manier.’

wereld buiten het lab?’

PS - 34

Niet hoe, maar wat coLumn

oorspronkelijke Rijnlandse bedrij-

Verantwoordelijk Marktgedrag tegenwoordig het Ultieme Bewijs

venfamilies eens naar waarom hun

van Goed Gedrag te zijn. Wie wat verder denkt dan alleen aan

(voor)vader begon, en het zal gaan

de omzet van de dag erna, weet dat dat merkwaardig is. Het

over een droom. Over kwaliteit.

doel van een sector met 150.000 harde werkers en duizenden

Over vakmanschap. En over men-

creatieve ondernemers is veel meer dan voldoen aan een

selijke vooruitgang. Met hart voor

minimale standaard van goed gedrag.

de mensen. Zij geloofden in een

Zeg nou zelf, wordt u warm van: ‘Kom bij ons want wij hebben

vooruitstrevend vak, met harte-

dat papiertje van die respectabele oud-treinenman’ of: ‘Bij ons

lijke poetsprofessoren en geres-

krijgt u de minimale standaard’. Wie inspireert dat? De code is

pecteerde kwaliteitskanjers in het

een middel. Een eenvoudig middel. Een papiertje. Een aspi-

hart van ieder kantoor, ziekenhuis of school.

rientje voor een op hol geslagen en zieke markt. Goed voor

Die visie waren we jarenlang massaal kwijt. Uitgewist uit ons

even, maar er is meer nodig.

geheugen, want de bomen groeiden tot in de hemel. Als je

Waarom kiest de FMO Bank in Den Haag voor mooie kleding,

maar genoeg nonsens verkocht. Zo’n 30 jaar lang. We moe-

perfecte materialen en goede (gratis) maaltijden voor de

ten nu weer beginnen met de vragen: Wat we willen? Wat

schoonmakers én krijgen ze daarvoor hoogstaande kwaliteit

inspireert ons? Wat doet ons geloven, dromen en durven?

terug? En waarom zwaait men op andere plekken met de

Of, zoals ze dat op hippe plekken zeggen: het begint met het

code, terwijl de schoonmakers hun neus ophalen en wenk-

wat, niet met het hoe!

brauwen fronsen?

Mooi dat praktische papiertje als bewijs van goed gedrag. Maar

Het doel is geen stuk papier waarop de code staat beschreven.

als daar achter geen pure inspiratie schuilgaat, zal het vroeg

Het doel is evenmin winst maken. Dat kán een resultaat zijn.

of laat rieken naar schone schijn. Of nog erger: naar een ge-

Vraag de Goedmakers, de Van Riemsdijkjes en de andere

miste kans!

advertenties

SAM MOET NOG VEEL LEREN.

Duurzaam schoonhouden met PLS Europe Cleaner

• Industriële reiniger.

• Sublieme ontvetter.

• Tapijtreiniging.

Larry Color mop

• 1000 wasbeurten.

• Voorzien van ecolabel Nordic Swan.

• Maximale opname van stof en vuil.

PB

‘Wij maken al 2 jaar

gebruik van Storfix.

Powerstripper.

De nr. 1 stripper Prijstechnisch voor het re-coaten concurrerend, van vloeren. resultaten groots’ Leo Sluijter, Directeur Cater Clean Amsterdam

I-WAX

Reinigen en beschermen van alle harde vloeren.

Voorzien van ecolabel Nordic Swan.

Storfix

Multireiniger.

Voorzien van ecolabel Nordic Swan.

Ook benieuwd naar onze producten? Maak vrijblijvend een afspraak en ontvang een gratis fles: Cleaner, Storfix of een Larry Collor mop naar keuze.

Help hem blindengeleidehond worden. Ga naar

adopteereenpup.nl

PLS Europe B.V.

Jonge Voolweg 17, 1521RH, Wormerveer.

Tel. 075-6171353 contactpersoon: G.J. Derks.

Ron Meyer, Vakbondsbestuurder Schoonmaak bij FNV Bondgenoten

In de schoonmaakbranche lijkt onderwerping aan de Code

t c u d o r P in de praktijk Elke maand behandelt PS een product uit de schoonmaakpraktijk, dat door de producent of leverancier bepaalde eigenschappen wordt toegekend. Hoe werkt dit product in de praktijk? Voorman Bekir Caliskan bij VLS Multiservice heeft meer dan tien jaar schoonmaakervaring en werkt sinds een paar maanden met de MotorScrubber van MGS International (producent van onder andere Greenspeed).

‘D

e werkzaamheden in trappenhuizen deden we

We kunnen de scrubber ook gebruiken om vloeren met het

vroeger handmatig; of we gebruikten een schrob-

juiste onderhoudsmiddel in te zetten.’

Tekst: Inga van Uchelen. Foto’s ©NFP Photography - Pieter Magielsen

zuigmachine, maar dan was er soms weer geen

stopcontact voorhanden. Nu gebruiken we de MotorScrubber,

Tapijt

die gemakkelijk te tillen is en je kunt er op de accu vier uur

De machine is te gebruiken op tegels, linoleum, marmoleum,

mee werken’, vertelt Bekir Caliskan. Hij is al ruim vier jaar

pvc, natuursteen, houten vloeren en zelfs op bamboe vloeren.

voorman bij VLS Multiservice, samen met VLS Schoonmaak

Caliskan is enthousiast en zou niet meer zonder willen, maar

een onderdeel van VLS Groep. VLS Multiservice verzorgt inci-

heeft ook een tip: ‘Het zou mooi zijn als er ook Greenspeed

dentele reiniging en glas- en gevelreiniging. Het bedrijf werkt

microvezelpads bevestigd kunnen worden om tapijt te reinigen.

onder andere met een groot aantal specialisten op zo’n 3000

Vaak hoeft niet een hele tapijtvloer in een kantoor gereinigd te

trappenhuizen in de regio Rijnmond.

worden. De MotorScrubber zou heel geschikt zijn voor vlekver-

Bekir werkt sinds een paar maanden met de MotorScrubber

wijdering op tapijt.’

geleverd door MGS International, leverancier van schoonmaak-

Navraag bij MGS leerde ons dat er wel degelijk pads voor tapijt-

systemen. De MotorScrubber is een kleine versie van de schrob-

reiniging zijn en dat VLS deze op korte termijn geleverd krijgt.

zuigmachine op een steel, aangedreven door een accu.

De telescoopsteel zorgt ervoor dat Caliskan en zijn collega’s niet meer voor elke klus op hoogte een trap of zelfs een kamersteiger

Ook voor microvezel

moeten gebruiken. ‘We kunnen tot drie meter boven het hoofd

Caliskan wordt regelmatig als voorman ingezet voor gevelrei-

werken en het gewicht valt mee.’ Tot besluit: ‘Al met al leveren we

niging, dieptereiniging van keuken en sanitair, bouwoplevering,

met de MotorScrubber een betere kwaliteit, met een betere ergo-

hogedrukreiniging van terras en voor de totale reiniging na

nomie.’ Dit kan voor een schoonmaakbedrijf naast een kwaliteits-

evenementen in het Feyenoordstadion. ‘Het is heel afwisselend,

impuls ook een nieuwe commerciële invalshoek betekenen.

want ik werk niet dagelijks in hetzelfde kantoorpand. Ik werk elke paar dagen op een andere plek en voer steeds wisselende werkzaamheden uit, waarbij het leidinggevende aspect een wezenlijk onderdeel is.’

Technische specificaties

De voorman over het voordeel van de MotorScrubber: ‘In keukens

• Kan tot 2 meter onder water • Totale gewicht 6,5 kg • 375 rpm • Batterij circa 450 x laadbaar • 12 Volt • 7 amp • Laadtijd 20-24 uur • Groot assortiment borstels en pads • Telescoop in verschillende maten

en in sanitaire ruimtes zijn veel plekken waar je met een schrobzuigmachine niet bij komt, maar waar je wel moet dieptereinigen: rondom toiletten, in hoekjes en op randen. Daarom is de scrubber ook zo geschikt voor gebruik in trappenhuizen.’

De machine is ook te gebruiken binnen het Greenspeed microvezelsysteem, zo vertelt Bekir, want er kunnen ook microvezelpads op bevestigd worden. Voor het onderhoud van natuursteen zijn er schuurpads. ‘Er zijn verschillende kleuren pads voor verschillende vloeren en verschillende soorten vervuiling.

PS - 36

MotorScrubber Schrobzuigmachine op een steel

Bekir Caliskan

PS - 37

Vervoer

‘Toen we hoorden dat het Hago werd, brak de pleuris uit’ FNV niet direct enthousiast over keuze NedTrain

NedTrain wilde niet ontzorgd worden, maar samenwerken; Hago wilde zich onderscheiden in respect voor medewerkers; en FNV – nog wantrouwend – had een lijst met eisen. Het is maart 2012 en de treinschoonmaak van NS Reizigers wordt toegekend aan Hago Rail Services. De drie partijen vormen een team, al gaat dat niet direct in goede harmonie, en krijgen driekwart jaar later de Best Practice Award

Tekst: Inga van Uchelen

voor hun samenwerking.

‘H

ago wint grootste schoon-

jaar. Voor de uitvoering van het contract

sie Code Verantwoordelijk Marktgedrag,

maakorder ooit’, ‘NS kiest

richtte Hago een nieuw bedrijf op: Hago

voor de duurzame samenwerking die de

Vebego voor schoonmaak

Rail Services BV. Hago Rail Services is,

drie partijen zijn aangegaan. Duurzaam,

treinen’, ‘Hago krijgt mega-aanbeste-

als enige partij, verantwoordelijk voor de

met zorg voor elkaar; maar ook duurzaam

dingsopdracht treinen’. Zo kopten de

interne reiniging van alle 3000 treinen

in tijd, met een contract voor vijf jaar met

vak- én de landelijke media maart 2012.

van NS Reizigers in Nederland.

optie tot twee jaar verlengen. Dat er winst

Hago sleepte met deze deal een vijfjarig

Half januari 2013 ontvingen Hago, Ned-

is behaald, daar zijn de organisaties het

contract binnen à bijna 150 miljoen euro

Train Rail services en FNV Bondgenoten

over eens. Net als over het feit dat er ook

omzet; ongeveer 30 miljoen euro per

de Best Practice Award van de commis-

nog veel winst te behalen valt.

PS - 38

Tijdens de uitreiking van de Best Practice Award, vlnr: van achteren bezien Kees Blokland (Voorzitter commissie Code Verantwoordelijk Marktgedrag), achter Blokland: Eric de Kroon (NedTrain), Arno van Diete (NedTrain), Kapi Lijfrock (FNV Bondgenoten), Herrie Hoogenboom (FNV Bondgenoten), Bilo Kamer (FNV Bondgenoten), Köksal Yigit (FNV Bondgenoten), Bert Kuiper (FNV Bondgenoten), Sietske de Jong (Hago Rail Services), Florent Meier (Hago Rail Services) Zie ook kader op pagina 41.

Hoe het begon NedTrain: ‘In Japan is treinschoonmaak een hele show’

techniek: ‘Binnen de techniek bij Ned-

de schoonmakers weer uit de trein ko-

Train hebben we een bepaalde filosofie

men, bedanken ze de reizigers voor het

Eric de Kroon, hoofd landelijk bureau Rei-

op kwaliteit: de Toyota-way. Dus ik ben

wachten. Dat was daar echt een hele

niging: ‘Tot 2012 hadden we met vijf

naar Japan gegaan om te kijken hoe daar

show: zichtbaar schoonmaken.

schoonmaakpartijen een contract, ver-

de schoonmaak in treinen is georgani-

‘Wat ik van die reis heb geleerd is: we

deeld over regio’s. We hebben gewacht

seerd. Zij zijn heel ver, ook qua aansturen.

hadden een droom en die droom be-

tot alle contracten waren afgelopen. We

Wij werken met kpi’s, maar die hebben

staat: een andere manier van werken,

wilden in één keer over naar één leveran-

ze daar niet. Een trein moet gewoon

opleiden en reizigers betrekken. Werken

cier, dat had te maken met eigenaarschap.

schoon zijn en het contract loopt zolang

vanuit partnership, daar hebben wij onze

‘Een trein verplaatst continu, staat van-

alle partijen tevreden zijn, in theorie kan

aanbesteding op geënt. Schoonmaak-

daag in Maastricht en morgen in Den Haag. Maar stel dat het

bedrijven willen graag ontzorgen,

‘Bepaalde filosofie op kwaliteit: de Toyota-way’

maar dat willen wij niet. We willen

Haag wees naar de schoonmakers in

dat voor eeuwig zijn. Maar als je je af-

de aanbesteding veel punten op part-

Maastricht. Er was geen eigenaarschap.’

spraken niet nakomt, dan lig je eruit.’

nership en veel minder op prijs.’

De Kroon werkt al meer dan 25 jaar bij

Het verschil met Nederland is volgens De

NedTrain, maar raakte pas in 2010 be-

Kroon dat wij alles willen vastleggen en

trokken bij de schoonmaak van treinen.

meten. ‘Alles moet in spreadsheets om

Hago Rail Services: ‘Verandering is het leidende thema’

Voor die tijd zat hij in de techniek: ‘Ik had

te controleren, dat doen ze daar niet. En

Florent Meier, directeur: ‘Toen ik de stuk-

totaal geen verstand van schoonmaken,

reizigers worden daar meer betrokken bij

ken van NedTrain las, was het eerste wat

maar er werd gevraagd naar mijn visie.

schoonmaak. Als een trein binnenkomt,

ik dacht: “Dit past heel goed bij Hago.”

Ik ben gaan praten met mensen, met

staat er een club schoonmakers klaar om

Tegelijkertijd dacht ik: “Jammer, want waar

schoonmaakpartijen, met schoonmakers.

schoon te maken. Reizigers die uitstap-

wij ons mee onderscheiden is nu specifiek

Hoe gaan we met elkaar om? Ik vond het

pen, worden door de schoonmakers be-

belegd in een bestek, waardoor andere

schoonmaakprogramma veel te ingewik-

groet. Zodra zij zijn uitgestapt, gaat de

partijen daar ook op gaan insteken.” Ik

keld, dat heb ik samen met de schoon-

trein dicht en gaan de schoonmakers aan

doel dan op zichtbaarheid, respect voor

maakpartijen eenvoudiger gemaakt. Ook

de slag. Dit terwijl de volgende reizigers

medewerkers en vakmanschap.’

heb ik benchmarkonderzoek gedaan.’

al staan te wachten. Binnen vijf minuten

Net als De Kroon heeft Meier pas en-

De Kroon gebruikte zijn ervaring uit de

wordt de hele trein schoongemaakt. Als

kele jaren ervaring in de schoonmaak.

schoonmaakbedrijf dat in Maastricht werkt, niet zo goed schoonmaakt, en dat wordt door onze beheerder in Den Haag opgemerkt, dan was het voorheen zo

samen optrekken en oplossen.

Van een bezoek aan Denemarken heb ik bovendien geleerd hoe je omgaat met gunningscriteria als je een contract aangaat op basis van partnership. Je geeft binnen

dat het schoonmaakbedrijf in Den

PS - 39

Vervoer

‘Toen ik bij deze aanbesteding betrokken

over hoe het contract met hen eruit zou

het grootste contract in de schoonmaak-

raakte, werkte ik nog maar één jaar voor

moeten zien.

geschiedenis had binnengehaald, had-

Vebego en ik was maar deels verant-

‘Toen we maart vorig jaar hoorden dat

den we een zuurstofflesje nodig.’

woordelijk geweest voor schoonmaak.

Hago het werd, brak dan ook de pleuris

Hoogenboom: ‘De dag erna zijn we naar

Daarvoor zat ik in de consultancy en

uit. Op locaties waar nog niet werd ge-

Den Bosch gegaan, waar we met de al-

hield ik mij bezig met veranderende or-

staakt, legden medewerkers alsnog het

gemeen directeur van Hago Ruud Dan-

ganisaties. Uit de hele opzet in deze

werk neer. We zijn de volgende dag direct

klof en Peter van Montfort om de tafel

samenwerking blijkt verandering het

met een lijst eisen naar het kantoor in Arn-

gingen voor de eerste onderhandelingen.

leidende thema.’

hem gegaan, waar we een 24-uursbezet-

We hadden namelijk te horen gekregen

ting hebben gehouden. We hebben daar

dat Hago 2,5 miljoen euro zou gaan be-

FNV Bondgenoten: ‘Niet zulke goede ervaring met Hago’

met tentjes op het parkeerterrein gestaan.’

zuinigen op het voorgaande contract.

Kapi Lijfrock: ‘We waren verbaasd want

Bovendien waren er slechte ervaringen

Herrie

bestuurder

we hadden goed contact met de andere

met het schoonmaakbedrijf in Enschede,

Schoonmaak Openbaar Vervoer regio

schoonmaakbedrijven. Met Hago op dat

Nijmegen en Arnhem. Daar waren al ge-

Zuid-Holland, Noord-Brabant en Zee-

moment juist niet. Ik had zelf al wel een

sprekken gevoerd, maar die hadden tot

land, was minder enthousiast toen hij

goede ervaring met het bedrijf, omdat ik

niets geleid. Er was daar sprake van wil-

hoorde dat Hago alle treinschoonmaak

door hen ooit gelijk in vaste dienst ben

lekeur en vriendjespolitiek.

bij NedTrain voor zijn rekening zou ne-

genomen bij een overname.’

‘In die eerste bespreking werd ontkend

men: ‘We waren erg verrast want we

Köksal Yigit: ‘Ik werkte destijds voor CSU.

dat er bezuinigd zou worden. Wij hebben

waren de stakingen in 2012 speciaal

Ik was eerst in shock, ik had niet zulke

toen aangegeven dat we meegenomen

begonnen bij Hago, om het signaal aan

goede ervaring met Hago.’

wilden worden in het proces. We hadden

NedTrain en NS af te geven: Hago willen

Bert Kuiper: ‘Er is in de hele branche heel

een lijst van vijftien punten en op alle

we niet. We hadden zelfs al een conve-

wat afgeklooid. Daar komt het wantrou-

punten werden we toen al bevestigd dat

nant met CSU en Succes Schoonmaak

wen vandaan. Toen we hoorden dat Hago

de eisen zouden worden ingewilligd.’

NedTrain: ‘De code gaat mij niet ver genoeg’

Ze hebben het heel zorgvuldig aange-

je schoonmaken?” Dat verbaasde me

pakt. Ik hoorde zelfs complimenten van

want ik dacht: “Daar onderscheid je je

De Kroon: ‘We hebben van tevoren de

de andere schoonmaakbedrijven van wie

toch niet mee?” Dat bleek echter wel

kernwaarden bepaald: veiligheid, perso-

Hago personeel heeft overgenomen.’

degelijk te kunnen, we zien sinds de over-

neel, kwaliteit, partnership, strategie en

NedTrain, Hago en FNV wonnen dan

name toch flinke verschillen in de kwali-

innovatie. Maar wat ik vooral belangrijk

wel de Best Practice Award, een prijs

tiet van uitvoering.

vond: ik wil het niet meer voorschrijven:

namens de commissie Code Verant-

‘daarnaast vond ik het belangrijk om aan-

“Bepaal zelf hoe je het aanpakt en vraag

woordelijk Marktgedrag, maar eigenlijk

dacht te besteden aan een meer gefor-

vooral de schoonmaker naar oplossingen.”

heeft De Kroon niet zo’n boodschap aan

maliseerde manier van personeelsma-

En we wilden een langlopend contract.

code: ‘De code gaat mij niet ver genoeg.

nagement. De afspraken met de mede-

Het is een contract voor vijf jaar geworden

Wij moeten ons eraan houden en we

werkers waren te losjes, er was veel

met twee keer een optie tot verlenging

hebben met een schuin oog gekeken

onduidelijkheid. Ik wilde dat beter vast-

van een jaar. Een samenwerking moet

wat erin staat, maar wij hadden onze

leggen, bijvoorbeeld mensen laten teke-

goed voelen.

eigen ideeën die nog verder gaan dan

nen voor een gespreksverslag. Dat waren

‘Hoe Hago omgaat met mensen: petje

de code voorschrijft.’

ook de wensen van de vakbond. Net als

Hoogenboom,

Het contract

meer vakmanschap en structureel aan-

af. Elke schoonmaker hebben ze per-

dacht voor technieken en vaardigheden.’

roadshows met presentaties voor alle

Hago Rail Services: ‘Een fatsoenlijke set werkkleding’

schoonmakers. Het eerste wat ze hebben

Meier: ‘Tijdens de aanbesteding vroeg

lende schoonmaakbedrijven, hoe maak

gedaan is nieuwe werkkleding inmeten.

iemand van NedTrain aan ons: “Hoe ga

je daar één team van? Meier: ‘Dat is

soonlijk gesproken, ze organiseerden

PS - 40

Duizend medewerkers van vijf verschil-

Aan het woord • Herrie Hoogenboom, bestuurder FNV Bondgenoten Schoonmaak Openbaar Vervoer regio Zuid-Holland, Noord-Brabant en Zeeland • Köksal Yigit, tweede secretaris landelijke kadergroep FNV Bondgenoten Schoonmaak Openbaar Vervoer, treinschoonmaker bij Hago Rail Services Rotterdam, voorheen CSU • Bilo Kamer, voorzitter landelijke kadergroep FNV Bondgenoten Schoonmaak Openbaar Vervoer, voorman in bij Hago Rail Services Enschede, voorheen ook al Hago

Florent Meier (r) (Hago Rail Serices)

• Kapi Lijfrock, vicevoorzitter landelijke kadergroep Schoonmaak Openbaar Vervoer, voorman bij Hago Rail Services Eindhoven, voormalig Coppejans • Bert Kuiper, eerste secretaris landelijke kadergroep FNV Bondgenoten openbaar vervoer schoonmaak, voorman en leidinggevende bij CSU Groningen, voor Arriva Eric de Kroon (NedTrain)

Herrie Hoogenboom (FNV)

geen proces van dagen of weken. We

in de aanbesteding opgenomen: niet over

wel. Het is goed dat nu alle drie de par-

hebben een implementatieplan ge-

de ruggen van schoonmakers, einde van

tijen betrokken zijn, dat we maandelijks

maakt om dit gefaseerd door te voeren.

de werkdrukverhouding en aandacht

periodiekoverleg voeren, samen met

Eerst wilden we vertrouwen winnen om

voor de Nederlandse taal. Daar waren

onze kaderleden, NedTrain en de di-

rust en stabiliteit te creëren. Belangrijk

we gelukkig mee.

rectie van Hago Rail Services, maar bij

zijn opleidingen en extra begeleiding. Dat is een traject van maanden.

‘Onze aanpak is aandacht voor mensen, dat past ook bij ons. We hebben iedereen persoonlijk gesproken, ook de uitzendkrachten. Die aan-

ons leeft nog steeds het gevoel

‘We hadden het signaal afgegeven: Hago willen we niet’

dacht was ook om een statement

“Eerst zien dan geloven”.’

Bij Yigit overheerst nog vooral wantrouwen: ‘Ik heb nog weinig verbetering gemerkt. Ik zou nog meer contact met mijn leidinggevende willen. Ik vind het wel fijn dat er met het periodiek

te maken: dit is waar je terechtkomt. Daar-

‘Hago was tijdens de aanbesteding de

overleg nu direct contact is met Hago

naast hebben we direct gezorgd voor een

enige die niet zei: dit gaan wij voor jul-

en NedTrain.’

fatsoenlijke set werkkleding.’

lie doen, maar: wij doen het samen met

Hoogenboom: ‘Dat is inderdaad een

jullie. Daar voelde NedTrain zich door

vooruitgang. Alles wordt besproken en

FNV Bondgenoten: ‘Eerst zien dan geloven’

aangesproken, het wilde echt betrok-

er kan snel worden ingegrepen. Vroeger

ken zijn. Daar hadden we wel begrip

werden klachten door leidinggevenden

Hoogenboom: ‘Veel van onze eisen zijn

voor maar het wantrouwen was er nog

weggewuifd en weggemoffeld.’

PS - 41

Vervoer

En nu?

NedTrain: ‘Nog steeds een valkuil’

De rol van de vakbond is een belangrijke.

gezocht naar manieren om het tekort te

De Kroon: ‘Het onderliggende idee was

Dankzij hen is er nu een Code Verant-

bekostigen. Mogelijk schakelen we snel-

– als grote opdrachtgever – bijdragen

woordelijk Marktgedrag. Medewerkers

ler over van nacht- naar dagschoonmaak.

aan het veranderen van de branche. Wij

zijn in het verleden niet prettig behan-

Ook was het opleidingsprogramma vrij

hebben als opdrachtgever de branche in

deld. De rol van de vakbond is nu de

uitgebreid, dat gaat nu misschien terug

een bepaalde positie gedwongen en we

discussie vlot trekken en conflicten voor-

naar de basis.’

willen de branche daar vervolgens op

komen. We hebben elkaar nodig.’

De meeste schoonmakers hebben geluk-

afrekenen, terwijl we weten dat het niet

kig al wel positieve veranderingen ge-

haalbaar is.

FNV: ‘Van nacht- naar dagschoonmaak’

merkt. Bilo Kamer: ‘De sfeer met diverse

‘Tegelijkertijd probeerde de schoon-

Hoogenboom: ‘Op dit moment zijn er

leidinggevenden was niet goed, zij zijn

maakbranche de boel te verbergen. Het

intensieve onderhandelingen over de

intensief begeleid om het anders te krij-

eerste wat ik heb gezegd: “Ik ga daar niet

financiële problemen. Na de overname

gen. Dat gaat nu beter; ik kan nu met mijn

aan meedoen”. Als je het niet haalt, oké,

kwamen Hago en NedTrain erachter dat

leidinggevende in gesprek. Dat is wat mij

maar ga dan in gesprek. Ik merk in deze samenwerking nog steeds dat deze valkuil op de loer ligt.

Contractmanagers van ons die op zoek gaan naar wat niet goed gaat; en contactpersonen van Hago die dat proberen af te scher-

betreft de grootste verandering

‘Elke paar weken zitten we met de drie partijen aan tafel’

geweest.’

Kuiper: ‘Er is de laatste jaren best veel veranderd. Vroeger werden er uit het werkurenoverzicht wel eens uren verwijderd die wel gewerkt waren. Dat is allemaal heel erg verbeterd.’

men. We willen dat allebei niet meer, maar je kunt binnen zo’n groot

de kosten hoger uitvielen dan waar van-

Hoogenboom: ‘Schoonmakers, zeker

contract – dat landelijk wordt aange-

uit was gegaan. Het gevolg is dat er nu

langs het spoor, komen uit alle landen

stuurd – niet in een paar weken of maan-

bezuinigd moet worden.

van de wereld om hier de rotzooi op te

den allemaal anders werken. Dat is eer-

‘Wij zijn hier enorm verbolgen over maar

ruimen. Dat zorgde er onder meer voor

der een kwestie van jaren.

gaan niet zitten zwartepieten. Daar schie-

dat sommige leidinggevenden medewer-

‘Je moet transparant met elkaar omgaan

ten we niets mee op. Iedereen vindt het

kers uit hetzelfde land voortrokken, zo-

om echt iets te veranderen. Wij organi-

heel vervelend. Wij houden als vakbond

lang er maar geen klachten kwamen.

seren nu trainingen waarin betrokkenen

van schoonmakers vast aan de gemaak-

Hago heeft er veel aan gedaan om met

leren om begrip te hebben voor de ander.

te afspraken: niet over de rug van de

alle leidinggevenden te praten zodat zij

En tegen FNV zeggen wij: “Help ons”. We

schoonmakers en geen verhoging van

zich bewust worden van hoe hun gedrag

trekken met z’n drieën op in plaats van

de werkdruk.

overkomt.’

dat we tegenover elkaar gaan zitten.’

‘Begin februari hebben we overeenstem-

Lijfrock: ‘Ik zag mijn manager voorheen

ming bereikt: er komen in ieder geval

één keer per maand, als hij van Utrecht

geen gedwongen ontslagen. Maar we

in Eindhoven op bezoek kwam, nu zijn er

gaan er wel iets van merken. Er wordt

meer structuur en regels. Onze leiding-

Hago Rail Services: ‘Vijfjarig contract geen overbodige luxe’ Meier: Wij constateren ook dat er nog

gevende is er elke dag, hij zit namelijk bij

steeds regionale autonomie is. Regio’s

ons op kantoor in Eindhoven. Verder had

nemen nog zelf beslissingen. Dat is niet

Feiten en cijfers

ik nooit een complete set werkkleding.

slecht, maar wel onhandig want we stre-

Vanuit 33 locaties maken meer dan 600 medewerkers wekelijks 180.000 ramen schoon en reinigen ze 6500 toiletten per dag. Ook legen ze dagelijks 525.000 prullenbakken, verwijderen ze 400.000 kranten en schrapen jaarlijks 1000 kilo kauwgom van de vloer, banken en tafeltjes. Dit doen zij zeven dagen per week, 24 uur per dag. Veelal ’s nachts, maar steeds vaker overdag. (Bron: Hago)

Of ik had een broek maar geen jas, of

ven landelijk hetzelfde beleid na. We willen één cultuur, overal dezelfde werkwijze en een standaardisatie van materialen en middelen. Nu wordt soms toch nog naar de eigen voorkeur gewerkt.

‘Een contract van vijf tot zeven jaar is daarom geen overbodige luxe. Het is een investeringscontract. Belangrijk is gezamenlijkheid, partnership opbouwen vanuit gelijkwaardigheid. Om de paar weken zitten we met de drie partijen aan tafel.

PS - 42

andersom. Nu is alles geregeld. En we hebben nieuwe materialen.’

Hoogenboom: ‘Het is jammer van de financiële hobbel op de weg, maar we hebben in het contract nog een tijd te gaan en dus tijd om het op te lossen.

Zolang het maar niet over de rug van de schoonmakers is. Zo’n grote verandering gaat niet van de ene op de andere dag. Er wordt nu in ieder geval geïnvesteerd.’

OSB oveR...

OSB houdt u elke maand op de hoogte van actuele (verenigings)zaken

Steeds meer leden ontvangen keurmerk Vanaf 1 januari staan alle bedrijven die het OSBKeurmerk bezitten in het OSB-Keurmerkregister op www.osb.nl. Vanaf 1 mei 2013 moet elk OSB-lid voldoen aan de verplichtingen die het keurmerk stelt.

Informatie: www.osb-keurmerk.nl Bij Glazenwas serij Van Elte n wordt het bord dire ct gemonteer d

Taart bij Mommers Schoonmaakservice

B e ama

ctie Zw

olle 23

januari

Beamactie Amsterdam 21 januari

ein werd ten in Nieuweg ereikt Bij S&G Diens tg ui k er e keurm het allereer st

Tekst en foto: OSB

Uitreiking keurmerk aan Kuipers Schoonmaakbedrijf en Dienstverlening Kootstertille

PS - 43

Bruisende wetenswaardigheden NVZ ‘boomt’ maandelijks over actualiteiten uit de zeep- en reinigingsmiddelen branche

Bomen over het transport van schoonmaakmiddelen Het komt nogal eens voor dat een busje, gevuld met jerrycans met reinigingsmiddelen, van de weg wordt geplukt en beboet, omdat het transport niet in orde is. Met het argument dat het alleen maar een beetje onschuldige schoonmaakmiddelen betreft, komt u bij de inspecteur niet weg. Ook voor schoonmaakmiddelen geldt dat u voor het transport moet voldoen aan de regels van het ADR, de internationale wetgeving voor het vervoer van gevaarlijke stoffen. Natuurlijk zijn er uitzonderingen op de regel, maar die moet u dan wel goed toepassen.

O

m vast te kunnen stellen of er specifieke eisen worden

‘Andreaskruis’ niet als gevaarlijk ingedeeld voor transport: dit

gesteld aan de opslag en het transport van schoon-

betekent dat u voor deze middelen geen specifieke maatrege-

maakmiddelen, dient eerst een deugdelijke inventa-

len hoeft te nemen voor transport.

Tekst: Hans Razenberg en Klaas Gravesteijn

risatie te worden uitgevoerd van de middelen en hun gevaareigenschappen. Het samenstellen van een inventarisatielijst

UN-nummer

zal in eerste instantie redelijk veel tijd kosten, maar is noodza-

Indien een schoonmaakmiddel als ‘gevaarlijk’ is ingedeeld voor

kelijk omdat deze lijst veel inzicht geeft in de gebruikte mid-

transport, dan vindt u in rubriek 14 van het Vib een UN-nummer.

delen en vooral de daaraan verbonden gevaren.

Bij transport draait alles om dit UN-nummer. Alle te vervoeren

De inventarisatielijst is het uitgangspunt voor het bepalen van

gevaarlijke stoffen/producten/voorwerpen hebben een uniek

de eventuele eisen die aan de opslag en het transport van de

UN-nummer. Het UN-nummer bestaat uit vier cijfers en is

gevaarlijke producten in uw bedrijf worden gesteld. In het

onderdeel van de ADR-transportnaam.

volgende nummer gaan we verder in op de opslag van schoon-

Het UN-nummer kan gegeven zijn voor een enkelvoudige stof

maakmiddelen, we zullen ons dit nummer beperken tot het

maar het kan ook zijn voor een product. Een zure ontkalker

transport ervan.

krijgt bijvoorbeeld UN-nummer 3264. De vervoersnaam is dan: ‘UN3264 BIJTENDE ZURE ANORGANISCHE VLOEISTOF, N.E.G.

Veiligheidsinformatieblad

(Fosforzuur, Sulfaminezuur)’. De letters NEG staan voor ‘Niet

Of een middel voor transport is ingedeeld, kunt u vinden in

Elders Genoemd’, wat aangeeft dat het hier gaat om een mid-

bijlage 14 van het Veiligheidsinformatieblad (Vib). Het is de

del dat niet als zodanig is opgenomen in de ADR wetgeving en

taak van de leverancier om u via deze rubriek op de hoogte te

dus wordt ingedeeld op grond van het gevaar.

stellen hoe het product is ingedeeld voor transport. Het zal u

Tussen haakjes worden de stoffen genoemd die verantwoor-

dan opvallen dat sommige schoonmaakmiddelen die wél zijn

delijk zijn voor het gevaar. Als u het UN-nummer eenmaal

voorzien van een gevaarssymbool, volgens rubriek 14 níet als

weet, kunt u aan de hand van tabel 3.2.1. van het ADR alle

gevaarlijk zijn ingedeeld voor transport. Zo zijn veel schoon-

informatie vinden die u nodig heeft bij het transport van dit

maakmiddelen die zijn geëtiketteerd met een zogenaamd

specifieke schoonmaakmiddel. Zo vindt u met deze tabel

PS - 44

onder andere de indeling in de gevaarsklasse, wat de regels zijn voor de wijze van verpakken van het middel, welke vervoersinformatie u moet meegeven en wat de regels zijn voor vrijstellingen. De belangrijkste ADR-klassen voor schoonmaakmiddelen vindt u in tabel I. Tabel I

ADR-Klassen

Omschrijving

Klasse 2

Gassen (ook spuitbussen!)

Klasse 3

Brandbare vloeistoffen

Klasse 5.1

Oxiderende stoffen

Klasse 5.2

Organische peroxiden

Klasse 8

Bijtende stoffen (corrosieve stoffen)

Klasse 9

Diverse gevaarlijke stoffen en voorwerpen

Zoals gezegd, bij het vervoeren van gevaarlijke schoonmaakmiddelen over de weg, dient u aan de eisen te voldoen die u heeft gevonden aan de hand van het UN-nummer en tabel 3.2.1. uit het ADR. Echter, bij het vervoer van kleinere hoeveelheden gevaarlijke middelen, zijn (gedeeltelijk) vrijstel-

Veiligheidsadviseur

lingen mogelijk.

Kunt u geen gebruik maken van deze (gedeeltelijke) vrijstellingen voor het vervoer van uw gevaarlijke producten, dan

Volledige vrijstelling

moet u verplicht gebruik maken van een zogenaamde ADR-

De eenvoudigste vrijstelling is de zogenaamde volledige vrij-

veiligheidsadviseur. Een ADR-veiligheidsadviseur heeft een

stelling. Het vervoer van het middel moet dan ondergeschikt

examen afgelegd bij het CBR. U kunt een eigen personeelslid

zijn aan de hoofdbedrijfsactiviteit van de onderneming en het

opleiden tot veiligheidsadviseur of deze extern inhuren. De

is maximaal 450 liter per verpakking. Je kunt hierbij denken

veiligheidsadviseur kan u vervolgens over de volledige wet-

aan de werkvoorraad die een schoonmaker in de auto heeft

geving adviseren.

om op verschillende locaties schoon te maken. Het bevoorraden van verschillende schoonmaaklocaties kan niet onder

Uw verplichtingen

deze vrijstelling plaatsvinden.

Een bedrijf dat gevaarlijke schoonmaakmiddelen vervoert, is verantwoordelijk voor de veiligheid van dit transport. Ook al

Vrijstelling: 1000-puntenregeling

wordt gebruik gemaakt van een vrijstellingsregeling, dan nog

Ook de zogenaamde 1000-puntenregeling geeft de mogelijk-

kan een bedrijf aansprakelijk worden gesteld voor eventuele

heid voor een gedeeltelijke vrijstelling. De kern van deze rege-

nadelige gevolgen voor derden. Daarom is het sowieso goed

ling is dat als u weinig gevaarlijke producten vervoert, u ook

u te laten informeren over de verplichtingen en verantwoorde-

aan minder regels hoeft te voldoen. Aan bepaalde gevaarlijke

lijkheden die u als bedrijf heeft bij het vervoer van gevaarlijke

producten zijn punten toegekend en u mag maximaal 1000

middelen. Uw branchevereniging kan u hierbij behulpzaam zijn.

punten vervoeren om gebruik te maken van deze gedeeltelijke verstelling. Een weinig praktische vrijstellingsregeling omdat u toch nog goed op de hoogte moet zijn van veel regels en eisen.

Vervoer middelen verpakt in gelimiteerde hoeveelheden De kern van deze gedeeltelijke vrijstelling is dat als gevaarlijke stoffen in kleine verpakkingen vervoerd worden, dit minder gevaarlijk is dan wanneer ze in grote verpakkingen worden vervoerd. Wat precies â&#x20AC;&#x2DC;kleinâ&#x20AC;&#x2122; is, hangt van de gevaren van het middel af. Via het UN-nummer en tabel 3.2.1 van het ADR kunt

Hans Razenberg en Klaas Gravesteijn zijn beiden werkzaam bij de Nederlandse Vereniging van Zeepfabrikanten (NVZ), de brancheorganisatie van fabrikanten en importeurs van was- en reinigingsmiddelen- en machines. De vereniging behartigt de belangen van haar leden door middel van overleg en het geven van voorlichting en adviezen. De NVZ is, met haar gevarieerde ledenbestand, de deskundige bij uitstek op het gebied van duurzaam schoonmaken.

u zien hoe u aan deze vrijstelling kunt voldoen.

PS - 45

Stichting Nelis: schop onder de kont Kans op glazenwassersbaan voor jongeren

‘Mijn opa Nelis was de zingende glazenwasser van Den Haag. Hij gaf me een schop onder mijn kont en legde een arm om mijn schouder. Hij leerde me ramen lappen en naar mooie meisjes kijken. Hij is mijn grote inspirator’, vertelt Ian Smeyers, een bevlogen glazenwasser.

‘De jongens waar we nu mee werken missen zo’n voorbeeld. Daar probeer ik met Stichting Nelis wat aan te doen.’

Tekst en foto’s: Sjaak van ‘t Wout

‘I

k wil het negatieve beeld dat veel jongeren met een af-

Ladder naar succes

stand tot de arbeidsmarkt hebben, omzetten naar een

Stichting Nelis is een werkgelegenheidsproject dat samenwerkt

positieve kijk op het leven.’ Ian Smeyers heeft een passie

met opleidingsinstituten onder het motto ‘Op de ladder naar

voor het vak glazenwassen. Dat combineert hij met ambities

succes’. Zij biedt jongeren met een afstand tot de arbeidsmarkt

om jongeren te helpen naar werk in de glazenwassersbranche.

een leer- werktraject aan om opgeleid te worden tot glazenwas-

‘Zíj hebben geen opa Nelis.’

ser. Nelis is gestart in Den Haag, maar heeft nu ook deelnemers

Smeyers is 35 jaar en al 16 jaar directeur/eigenaar van de

uit Delft, Leiden en Zoetermeer. ‘De kandidaten worden door

Hydra Group, een schoonmaakbedrijf dat opereert in de regio

de gemeenten aangemeld. Die betalen ook de opleidingskos-

Haaglanden. Hij richtte twee jaar geleden Stichting Nelis op

ten en bij een baan ook bemiddelingskosten. Dat is de bron

met als doel om jongeren met weinig kansen op de arbeidsmarkt

van inkomsten van de stichting.’ Daarnaast krijgt Nelis geld uit

en veelal weinig perspectief op een goed bestaan, aan de slag

een aantal fondsen en van donateurs. Een aantal jongens is via

te helpen. Velen krijgen via Nelis een tweede of derde kans.

de reclassering ingestroomd.

Inmiddels volgt de derde groep jongens een opleiding tot

De derde groep is inmiddels klaar met de opleiding. In het

glazenwasser.

opleidingscentrum van SVS in Arnhem krijgen ze de laatste

‘We geven daarbij niet alleen aandacht aan het vakinhoude-

lessen en praktijktrainingen. ‘Leuke jongens,’ bevestigen

lijke deel van het ambacht,’ zegt Smeyers. ‘Ook omgangsnor-

de opleiders. ‘Maar het zijn wel echt doeners. Met de the-

men en gedrag zijn onderwerpen binnen de opleiding.’ De

orie is het vaak lastig; ze hebben moeite met de concentra-

kansen op werk en een goede toekomst hebben een posi-

tie.’ Dat bleek met name bij de eerste twee groepen. ‘Die

tieve invloed op het gedrag. ‘Zo nodig met een schop onder

hebben we nog samen met roc’s gedaan,’ zegt Smeyers.

hun kont en als het kan met een arm om de schouders.’

‘Maar het opleidingsniveau was te laag en het duurde te

PS - 46

Rechts: Ian Smeyers van Stichting Nelis

PS - 47

Gordijn-, jaloezie en lamellenreiniging

PS

Mobile reiniging van alle

Mobile reiniging van alle raambekleding raambekleding door dé Professional. door dé Professional.

Jaloezieën • Lamellen • Gordijnen • Vitrage (ook voor brandwerende behandeling)

• Raamdecoratie • Verlichtingsarmaturen Dé landelijke servicepartner van:

Landelijk telefoonnummer: Landelijk telefoonnummer: 088 – 14 14 14 3 www.speedclean.mobi www.speedclean.mobi

088 – 14 14 14 3

VSR

onferencing diensten

Fax: +31-(0)35-69 15 474 E-mail: info@safety-lux.nl Internet: www.safety-lux.nl

of bel: 035 -ook 694 28 78 ATEX

Zandzuigerstraat 91 1333 MX Almere T 036 - 537 89 13 F 036 - 537 69 44 E info@evonservices.nl

www.dolmans.com schoon maakt blij

- glasbewassing Gevelonderhoud - gevelreiniging Schoonmaak - hoogwerkerverhuur

Calamiteitendienst

t 088 - 365 62 00 e info@dolmans.com

VCA-gecertificeerd ISO 9001:2000 Amsterdam

Rotterdam ’s-Hertogenbosch Utrecht e-mail: info@glazenwassen.nl Tel.: 0320 - 25 85 00

070 - 385 79 39

internet: www.glazenwassen.nl

www.ruitenheer.nl

ItsClean

Adv.Naamvermelding_43x62cm_2.indd 1 01-06-11 11:56

over de ducten-/ e!

ar:

MeldNL u nu aan - 1402 BVvia Bussum Tel.: +31-(0)35-69 14 476 herman@appr.nl

Schoonmaakorganisatie

Glas- en gevelreiniging

Concurrent .nl

Ook met uw bedrijf in ditvan register?

Importeur o.a.: Nijverheidswerf 37

Raamdecoratie • TL-armaturen

Zonwering • Gordijnen • Vitrage

Bel (0172) 46 67 54

professioneel schoonmaken

www.evonservices.nl

Ook adverteren in deze rubriek?

Handlampen

Professionele productsystemen Organisatie:voor perfecte schoonmaak, onderhoud en hygiëne

Naam

Postbus

De glasheldere oplossing voor uw complete administratie

Professionele productsystemen voor perfecte schoonmaak, onderhoud en hygiëne

web: www.aariverside.com tel: 073-5470076

Postcode www.kiehl-group.com

www.kiehl-group.com

Gevelonderhoud Schilderwerken Schoonmaak Vloeronderhoud M/V Calamiteitendienst Beveiliging Bouw Groenvoorziening Hygiene Care

www.ruitenheer.nl

Plaats

4,

PS

Electrolux Professional

Tel.:

Wisselwerking 52 Postbus 188 1110 BD DIEMEN Tel : (020) 56 92 911 Fax : (020) 56 92 239

4 AZ KIEHL 64 x44.indd 1

2 december 2006 Miele Professional De Limiet 2 Postbus 166 4130 ED Vianen Tel.: (0347) 37 88 83 Fax: (0347) 37 84 29 professional@miele.nl www.miele-professional.nl

Efficiënte reiniging van mops en microvezeldoeken

E-mail:

frits.sauve@electrolux.nl www.electrolux.nl/laundrysystems

professioneel schoonmaken

05.04.2012 11:33:36 Uhr

Ook hier adverteren?

Werner & Mertz benelux Drève Richelle 161 K B - 1410 Waterloo Benoit Lesgardeur Tel. +32 2 352 04 09 Fax + 32 2 351 08 60 E-mail: infos@werner-mertz.com Internet: www.wmprof.com desinfectiemiddelen, hulpmiddelen, industriële reiniging, reinigingsmiddelen, schoonmaakproducten, vloerbeschermers

Meld u nu aan via herman@appr.nl of bel: 035 - 694 28 78

Ook met uw bedrijf in dit register? Meld u nu aan via herman@appr.nl of bel: 035 - 694 28 78

lang.’ Daarom is besloten om het traject aan te passen en met SVS in zee te gaan.

Stichting Nelis

De jongens zijn in het algemeen zeer gemotiveerd. Niet in het

Stichting Nelis is een werkgelegenheidsproject voor jongeren met een afstand tot de arbeidsmarkt. Nelis biedt een leer-werktraject om opgeleid te worden tot glazenwasser.

Maar daarnaast wordt ook gewerkt aan motivatie, verantwoordelijkheidsgevoel en gedrag.

Informatie: www.stichtingnelis.nl

minst door de groepsvorming. ‘Het is een leuke groep,’ zegt David, 18 jaar en al een reeks aan baantjes achter de rug. Zo was hij eerder schilder en vuilnisman, maar kreeg geen vaste baan. ‘Ik wil zelf geld verdienen, niet mijn hand ophouden,’ vertelt hij. ‘Bovendien vindt mijn moeder het niks als ik niet werk.’ Het werken op de ladder is niet zo makkelijk als hij gedacht had. ‘Maar het bevalt me goed en ik hoop dat ik een vaste baan krijg.’

van hebben dertien hun diploma gehaald en zijn nog steeds aan het werk. Voor sommige is het contract inmiddels omgezet

Stage bij SVS

naar een vaste aanstelling.

Smeyers streeft naar verruiming van de regio’s. Er zijn nu ook

De tweede groep startte in het voorjaar van 2012 met twintig

contacten met de Werkgeverservicepunten van de gemeenten

deelnemers. Daarvan zijn er elf afgevallen, (waar wel voor zes

Rotterdam, Barendrecht en Drechtstreken. ‘Ik wil graag les

jongeren een stage/baan is gerealiseerd). De overige negen

geven, zowel voor onze stichting als voor andere organisaties.’

hebben het diploma behaald en werken nu met een tijdelijk

Daarom loopt hij momenteel stage bij SVS. Verder blijft hij

contract bij glazenwassersbedrijven.

vooral bezig met zijn eigen bedrijf. ‘Ik verdien met de stichting

De derde groep met twintig jongeren is gestart in september

Nelis geen geld. Voor de werkzaamheden hebben we een

2012 en rondde de opleiding in januari af. Een aantal glazen-

projectleider aangesteld, Richard van Eeden Petersman.’ Daar-

wassers-in-spe heeft al een werkgever. Voor een paar is de

mee wil hij ook zijn neutraliteit benadrukken. ‘Als meer werk-

stichting nog op zoek. Smeyers: ‘Sommige jongens zien het

gevers met ons samenwerken, kunnen we veel meer betekenen

vak toch niet zitten. Dan doen wij ons best om voor hen een

voor deze jongeren. En het is ook goed voor de branche. Nu

andere baan te realiseren.’

kijken sommige bedrijven nog wat sceptisch naar het project,

‘Zelfs´ Smeyers heeft wel eens moeite met de jongeren: ‘Maar

terwijl het toch zo goed past bij het maatschappelijk verant-

ik probeer de slechte ervaringen te compenseren met succes-

woord ondernemen.’ Naast het verzorgen van de opleidingen

sen. Als de jongens me groeten met de duim op, is dat voor

en bemiddeling wil stichting Nelis ook adviezen geven voor

mij het grootste compliment dat ik kan krijgen.’

soortgelijke projecten.

Grootste compliment

Sjaak van ’t Wout is redactielid van Professioneel Schoonmaken

De eerste groep startte in 2011 met zestien deelnemers. DaarPS - 49

Koos Stuyvers, voorzitter OSB Segment AWOG

coLumn

Code Verantwoordelijk Marktgedrag ook voor glazenwassers!

Mijn collega’s van het OSB-bestuur en ik roepen branchecol-

reld. Door onkunde bij inkopers en adviesbureaus wordt alles op

lega’s al enige tijd op om meldingen te doen van oneigenlijke

een grote hoop gegooid en gezien als schoonmaak. Niemand

zaken in onze branche, die in strijd zijn met onze Code Verant-

heeft ooit de moeite genomen om eens goed naar de verschil-

woordelijk Marktgedrag.

lende disciplines te kijken, het ging immers om de laagste prijs. Ik

De laatste ledenvergadering van ons segment is hier nog eens

hoop dat dit laatste door de vertaling van de Code Verantwoor-

expliciet bij stilgestaan. Hiervoor was de voorzitter van de code-

delijk Marktgedrag voor glas voltooid verleden tijd zal worden.

commissie, Kees Blokland als spreker uitgenodigd. Zoals u mis-

Terug naar Kees Blokland, die tijdens onze ledenvergadering

schien weet heeft het OSB-Segment Awog de Code Verant-

goed uitlegde wat de zin is van de code voor de branche en

woordelijk Marktgedrag vertaald naar de glazenwassersbranche.

dus ook voor het segment glas. Blokland was gelukkig met

Dit was nodig omdat glazenwassers zich onvoldoende herken-

onze specifieke aanvullingen omdat deze concrete handvat-

den in deze code. In deze specifieke versie is ook aangegeven

ten aanreiken voor inkopers en adviesbureaus.

waar inkopers en adviesbureaus bij het inkopen van glasbewas-

Zoals u in de media heeft kunnen lezen is ISS in relatie tot de

sing rekening mee zouden moeten houden en welke specifieke

glazenwassersbranche onderuit gegaan, wat door haar onder-

eisen zij aan de inschrijving moeten stellen. Ons segment werd

aannemers bij de codecommissie aan de kaak is gesteld. Op 25

en wordt bij aanbestedingen

januari heeft er in het NBC in Nieuwegein op uitnodiging van ISS

weer meegenomen in de mas-

een dialoog plaatsgevonden met al haar externe glazenwas-

sa van het schoonmaakbestek

sers. De kersverse algemeen directeur ISS Nederland, Maarten

en hierin dus ondergeschikt

van Engeland, ging open en eerlijk met de billen bloot en maak-

gemaakt. Het foute bij de

te wel tien keer zijn excuses voor de door ISS gestuurde foute

meeste aanbestedingen is dat

brief, waarin onderaannemers werd verzocht om met terugwer-

er ongepast veel punten ge-

kende kracht over 2012 even 3 procent korting te geven. Van

scoord kunnen worden als

Engeland gaf aan dat ISS zo niet met haar leveranciers om wil

men een lage prijs opgeeft

gaan en legde uit dat er een ander beleid is vastgesteld. De

voor de glasbewassing.

code werkt dus ook voor ons segment, want de eerste zege is

Het is net de omgekeerde we-

binnen! Dus beste collega’s, blijf alert en meld wantoestanden.

Adverteerdersindex CSU Total Care 52 Diversey 16 HECTAS Facility Services 2 Glazenwassers & Gevelbehandelaarsvakbeurs (Heliview) 16 Renhold Vloerreiniging 51 SVS Opleidingen 30 Register AaRiverside Dolmans Facilitaire Diensten Electrolux Professional EVON Services HECTAS Schoonhouden I.D. Trading BV Kiehl Group Miele Professional Proper Glas- & Gevelreiniging Lelystad Ruitenheer Schoonmaakgids.nl Speed Clean Mobile Tana Professional VSR Concurrent

Next België Vorig jaar was het een primeur; dit jaar wegens succes in de herhaling: het thema België. We gingen de grens weer over en spraken met Alpheios, Boma en Werner & Mertz over de schoonmaakmarkt daar en over overeenkomsten, verschillen en ambities. Het praktijkthema is Schrobzuigmachines, hiervoor benaderden wij enkele bekende fabrikanten over actuele ontwikkelingen en innovaties.

Verder geeft Gert-Jan Derks van Renhold in de Boardroom onder andere antwoord op de vraag die we via Twitter voor hem binnen kregen.

WelGom! Schoonmaken is een vak. En onze mensen zijn uitstekend opgeleid om dit belangrijke werk te doen.

Tegelijkertijd zien we ook dat schoonmaaktijden steeds vaker samenvallen met het gebruik van het gebouw. Door Het Nieuwe Werken bijvoorbeeld, waarbij het belangrijk is dat verstoringen na gebruik verwijderd worden, zodat een volgende collega aan een schone werkplek kan plaatsnemen. Of door verruiming van openingstijden. Steeds meer klanten zien, dat schoonmaak niet per definitie een verstoring hoeft te zijn, en zelfs kan bijdragen tot een positieve belevingkwaliteit. Om dit positieve effect extra te ondersteunen, kiest Gom ervoor om de Hostmanshiptrainingen breed in te zetten. Gebruikers van gebouwen het gevoel te geven dat ze welkom zijn. En wij vatten dit samen in de letters WelGom! (Willen helpen, Ervaringen en kennisdelen, Luisteren en in gesprek gaan, Geheel zien, Ondernemend zijn, Mensgericht consideratie hebben). Wat dit voor u als klant betekent? Wij vertellen het u graag.

Neemt u gerust met ons contact op of kijk op www.gom.nl. Gom. Schoonmakers die vooruitdenken

De juiste mensen op de juiste plek

Focus op schoonmaak!

Kantoor, school, vervoer of industrie. CSU is de kwaliteitspartner voor u. Onze bewuste keuze voor specialisatie op schoonmaak leidt tot tevreden gebruikers en duurzame klantrelaties. Een erkend goed werkgever met aandacht voor medewerkers. Die aanpak is uw garantie voor een uitstekende dienstverlening.

CSU. Daar blijf je bij!

T 0413 285 111 info@csu.nl www.csu.nl

cleaning services cleaning services