Bouw en Uitvoering 2-2015

HOOGSTE

HOUTEN

GEBOUW BEGROEIDE

DAKEN GLAZEN

OVERKAPPING BOUW EN UITVOERING

BEREIKT RUIM 68.600 LEZERS

JAARGANG 47 - 2 2015

HET VAKBLAD VOOR RIJK, PROVINCIE EN GEMEENTE

IN NEDERLAND EN BELGIE

RAAK VERBONDEN MET

UW DOELGROEP bouwenuitvoering.nl/adverteren

ONLINE ADVERTEREN OP BOUWENUITVOERING.NL LEADERBOARD BANNER

RECTANGLE BANNER

VERTICAL BANNER

Altijd bovenaan de pagina.

Gemiddeld 25.000 views per maand.

Ondersteun artikelen en thema’s.

Gemiddeld 1.250 views per maand.

Ideaal voor linkbuilding naar uw website.

Gemiddeld 750 views per maand.

VO O R MEER INFO R M ATIE : W W W. BO UWENUIT VO ERING . NL /A DVERTEREN

Bouwvak Noord

Groningen Friesland Drenthe Overijssel Noord-Holland uitzondering zeewolde Flevoland Gelderland enkel hattem Utrecht enkel eemnes en loosdrecht 20 jul 2015 t/m 7 aug 2015

Midden

Zuid-Holland Utrecht

uitzondering eemnes en

loosdrecht

Flevoland enkel zeewolde Noord-Brabant enkel werkendam en

woudrichem

Gelderland

boven de rivieren,

uitzondering didam

en dodewaard

27 jul 2015 t/m 14 aug 2015

Zuid

Zeeland Limburg Noord-Brabant uitzondering werkendam

en woudrichem

Gelderland

beneden de rivieren,

inclusief diam en

dodewaard

3 aug 2015 t/m 21 aug 2015

als een patch op de knie Het wordt met een hoogte van ruim 30 meter het hoogste houten gebouw van Nederland: Patch22 in Amsterdam-Noord. Dit gebouw met woon- en werkunits is ontstaan uit de behoefte om ontwikkelen op een duurzame manier anders te doen.

Over dit ‘anders doen’ praten we met de architect, Tom Frantzen van architectenbureau FRANTZEN en al.

4

Duurzaamste hovenier van Nederland 2014 De vakjury, bestaande uit Nico Wissing, Jos Schoorl, Jurgen Smit, Ruud Aanhane, Paul Geerts, Ruud Snijders en Anita Meuleman, signaleerde een grote diversiteit bij de inzenders voor de duurzaamste hovenier van Nederland in werk en omvang

22

Glazen overkapping nieuw fenomeen 2 februari jongsleden werd de glazen overkapping onthuld die de commandants­woning in Kamp Westerbork moet bewaren voor komende generaties. Een mega-vitrine is het, een unieke­ stap in de omgang met erfgoed. De overkapping zet de lijn van 2014 door, als het gaat om spraakmakende publieke gebouwen waarbij glas een prominente rol speelt.

16

Uw groen is onze zorg www.heijmanssportengroen.nl

www.duravermeer.nl

B+U 2 2015 3

Van energie leverancier naar energie regisseur Het energielandschap verandert. Die transitie gaat plaatsvinden, en snel.

Lokale opwekking en gebruik, gebouwen die tekorten en overschotten lokaal uitwisselen, dat gaat gebeuren.

De technologie is beschikbaar. Maar er moet worden geïnvesteerd. Energiebedrijf Eneco ziet het zitten: geld verdienen door minder energieverbruik op basis van meer automatisering in gebouwen. Gebouwen die met elkaar gaan praten, een systeem gaan vormen.

30

En verder

FOTOPAGINA............................. 1

gebouwautomatisering..... 31

best of web.......................... 33

Begroeide daken

Bedrijfsinfo........................ 36

De Green Deal Groene Daken organiseerde een brainstormsessie bij het Nederlands Instituut voor Ecologie (NIOO) in Wageningen. Centraal stond de vraag ‘Hoe creëren we een win-win verdienmodel voor groene daken?’ Het was de tweede kennisbijeenkomst.

Colofon............................... 64

12

Uw logo ook op deze positie?

Ruimte voor uw bedrijf Uniek in gevelisolatie www.caparol.nl

Less energy, more comfort www.ubiflex.nl

info@aprmediagroep.nl

4 B+U 2 2015

Hoogste houten gebouw van Nederland

Als een patch Het wordt met een hoogte van ruim 30 meter het hoogste houten gebouw van Nederland: Patch22 in Amsterdam-Noord. Dit gebouw met woon- en werkunits is ontstaan uit de behoefte om ontwikkelen op een duurzame manier anders te doen. Over dit ‘anders doen’ praten we met de architect, Tom Frantzen van architectenbureau FRANTZEN en al.

TEKST betty rombout

B+U 2 2015 5

op de knie I

n het begin van zijn carrière richtte Tom Frantzen zich veelal op het grensvlek van beeldende kunst en architectuur. Daarna ging hij de kant op van klassiek architect. Het jaar 2005 werd vervolgens bepalend voor hoe hij tot op vandaag de dag met zijn werk bezig is. Hij vertelt: “Tot die tijd deed ik jaarlijks mee aan een grote prijsvraag. Ik zette er vol op in om die prijs ook daadwerkelijk te winnen, zo ook in 2005 bij de stadsbibliotheek van Stockholm. Meer dan 1000 teams hadden ideeën ingezonden. Toen realiseerde ik mij, dat ik slechts één promille kans had om te winnen. Dit zette ik af tegen de kosten. Wat besteedden we als bureau aan prijsvragen? Ik schrok. Het bleken grote bedragen te zijn. En dat voor slechts ene kleine kans

om te winnen en het project daadwerkelijk te realiseren. Vanaf dat moment ben ik zelf, eerst kleinschalig, gaan ontwikkelen. Het geld dat ik voorheen investeerde in prijsvragen, stak ik in zelf ontworpen vastgoed.

In 2009 kwam de duurzaamheidtender Buiksloterdam op mijn pad. Geen toekenning op basis van grondbieding, maar op basis van een duurzaamheidscore. Hét signaal voor mij, dat dit een tender was waarbij we de normale ontwikkelaar zouden kunnen verslaan.”

Spijkerbroek

Frantzen vervolgt: “In eerste instantie wilden we een vereniging voor Collectief Opdrachtgeverschap oprichten. Daar zijn we vanaf gestapt. Tijdens de tender bleek

6 B+U 2 2015

“We trachten een gebouw neer te zetten dat over 100 jaar nog met liefde gebruikt en verbouwd wordt.”

dat, om te kunnen winnen, we het gebouw heel ver zouden moeten uitwerken. Met als gevolg dat na het winnen er voor de vereniging maar weinig inspraak over zou zijn. Dus organiseerden we ons als een projectontwikkelaar en kwam Lemniskade BV tot stand, waarvan ik met Samplaist BV en Claus en Margriet Oussoren met BAMO BV de aandeelhouders zijn.”

Lemniskade won de tender en Patch22 werd realiteit.

Waar komt eigenlijk de naam vandaan? Tom Frantzen: “Het is afgeleid van Catch22, een cirkelredenering en hét woord voor recycling. Alsook van het kavel oftewel patch waarop we bouwen, nummer 22. Dat we goed zaten met de naam, wisten we helemaal zeker toen we tijdens de tender een visie moesten neerzetten op het gebied. We omschreven Buiksloterham als een versleten spijkerbroek. Zo’n broek kun je functioneel repareren door het gat op de knie door te stikken. Dat ziet er echter niet uit.

Plaats je een patch op de knie, dan wordt de broek een modeartikel. Toen we een foto van de spijkerbroek over de locatie plaatsten, bleek onze locatie ook nog eens precies die knie te zijn en het kanaal de zone tussen de broekspijpen.”

Verschillende grootte en type

In december 2014 is gestart met de bouw van Patch22.

Alle werk- en woonunits zijn inmiddels verkocht. De

belangstelling is groot. Dat komt volgens Frantzen onder andere door de uitstraling van het gebouw. “Buiksloterham was een locatie waar eigenlijk niemand iets mee wilde, een onontgonnen plek. Dus moesten we het gebouw bijzonder maken om mensen te trekken. Woningen van 100 m2 waren geen optie. Mensen die dergelijke appartementen kopen, kiezen voor meer ‘normale’ plekken. Daarom zijn we gegaan voor ‘groot’ op één verdieping, iets wat je in Amsterdam niet vindt. We bouwen een gebouw waarin elke verdieping één woning kan zijn, van maximaal 600 m2. We mikten op drie woningen van 200 m2 per laag. Kortom, de mensen die gekocht hebben, bepaalden zelf de grootte. Echter, als het in de toekomst nodig is om de woningen kleiner te maken, dan kan dat ook. Het gebouw is vrij in te delen,z omdat de leidingen zelf op een eenvoudige manier in de holle vloer aangelegd kunnen worden.”

Tom Frantzen vervolgt: “De woningen in Patch22 hebben een dubbele bestemming: wonen en werken. Daar hebben we met het grondbedrijf behoorlijk over moeten onderhandelen. Maar wil je een duurzaam gebouw maken, dan kan het niet zo zijn dat een functieomschrijving op papier de bruikbaarheid in de weg zit. We hebben daarom de eisen van twee programma’s bovenop elkaar gelegd en daar units van gemaakt die zowel geschikt zijn voor bedrijf als woning. Hier baseren we

Tom Frantzen, de architect van Patch22, richtte na het winnen van de Charlotte KĂśhlerprijs in 1996 een zelfstandig bureau op, eerst in Eindhoven en later in ‘s Hertogenbosch. In 2002 vestigde hij FRANTZEN et al architecten te Amsterdam en zijn er een aantal gebouwen van zijn hand gerealiseerd. In april 2011 is het woongebouw/verzorgingstehuis De Keyzer opgeleverd dat zich op bijzondere wijze naar de omgeving voegt in de Czaar Peterstraat in het centrum van Amsterdam. Het gebouw verduurzaamt hier de karakteristieke 19e eeuwse stedenbouw die de Czaar Peterbuurt typeert. Tom Frantzen werd voor dit gebouw bekroond met de VKG Architectuurprijs 2011 en de Zuiderkerkprijs 2011 voor het beste woongebouw van Amsterdam. In 2009 richtte hij samen met Claus Oussoren Lemniskade projectontwikkeling op.

8 B+U 2 2015

B+U 2 2015 9

10 B+U 2 2015

alles op. De vloerbelasting bijvoorbeeld is twee keer zo hoog als bij een ‘normale’ woning.”

Van hout

Patch22 is een woon- en werkcomplex van hout. Waarom is voor dit materiaal gekozen? Tom Frantzen: “Het klinkt natuurlijk waanzinnig mooi als je praat over het hoogste houten gebouw van Nederland. Daarmee trek je bijzondere mensen aan. Opdrachtgevers zeggen vaak tegen mij: ‘Aan een houten gebouw wagen we ons niet.

Dat verkoopt niet.’ Maar dat hebben ze mis. Het feit dat het gebouw van hout is, bleek juist een goed verkoopargument te zijn. Daarnaast is hout een zichzelf vernieuwende grondstof en past daarom goed in de cradle to cradle gedachte, waarbij je alles volledig recyclet. Ons gebouw is niet volledig volgens deze gedachte, maar een aantal aspecten zit er wel in. En ja, hout geeft ook ongelooflijk veel sfeer aan een gebouw.

Vergeet ook het feit niet dat hout lichter is in vergelijking met prefab en beton. Hierdoor is een snellere en dus goedkopere bouw mogelijk. Al moet dit laatste zich nog bewijzen.”

Op een zes meter hoge begane grond verdieping van beton staan zes houten verdiepingen van telkens vier meter hoog. De dragende wanden, de kolommen en de kozijnen zijn van hout en zoveel mogelijk in de natuurlijke kleur uitgevoerd. De vloeren krijgen een betonachtige uitstraling. Patch22 is strak vormgegeven, terwijl de warme uitstraling van het hout dat overal zichtbaar blijft, een extra dimensie toevoegt.

Eigen opwekking energie: energieneutraal

Patch22 voorziet in eigen opwekking van energie voor alle algemene functies van het pand, en is daarmee energieneutraal. Het bouwfysisch ontwerp is erop gericht om zonder toepassing van koeling een aangenaam binnenklimaat te creëren voor zowel wonen als werken. Indien door een hoge warmtelast koeling noodzakelijk is, kan dit op meerdere manieren duurzaam worden opgelost, onder andere middels een duurzame biobrandstofinstallatie gekoppeld aan de aanwezige leidingen voor vloerverwarming. Op het dak van het gebouw komen PV cellen,

B+U 2 2015 11

Het overschot aan opgewekte energie wordt teruggeleverd aan het elektriciteitsnet dat op deze wijze fungeert als buffer. In de centrale kern van het gebouw wordt een energie-efficiënte lift aangebracht die bij neergaande beweging energie teruglevert aan het net.

Uitdagingen

Het lastigste in de ontwikkeling van het gebouw was onder andere het goed grip krijgen op de brandproblematiek, vernemen we van Tom Frantzen. “Maar uiteindelijk blijkt het toch vrij eenvoudig te zijn. De tijd zit in het voortraject. Verkoold hout is een brandwerend materiaal. Daarom wordt hout vaak om staalconstructies gezet. We hebben de houtconstructies zoveel dikker gemaakt, dat wanneer er een deel van verkoold is, het resterende deel nog steeds aan de constructieve eisen voldoet. We hebben het dus met overdimensionering opgelost. Hier zie je weer de cradle to cradle gedachte

info Website: www.patch22.nl en www.frantzen.nl Facebook: www.facebook.com/ProjectPatch22 Twitter: @ProjectPatch22

terug. Een beetje overdaad is helemaal niet erg als de grondstof zich vernieuwt.” Een andere uitdaging was het vinden van de juiste aannemer. Frantzen vertelt dat er in de praktijk maar weinig aannemers zijn die affiniteit hebben met hout als bouwmateriaal. “Het blijkt met hout lastig calculeren te zijn.”

Dierbaar

Naar alle verwachting wordt Patch22 begin 2016 opgeleverd; een bijzonder complex van hout. Bijzonder ook omdat het project geen particulier collectief opdrachtgeverschap is. De kopers zijn evenmin mede-opdrachtgevers van het gebouw. Echter wel opdrachtgever van hun eigen inbouwpakket. Frantzen: “We hebben het hele gebouw erop voorbereid dat iedereen volledig vrij is bij het ontwerp van de indeling in zijn lege unit. Een behoefte die bij veel mensen leeft. De zekerheid van een casco dat helemaal klopt mét daarbij eigen ideeën over hoe te wonen in de unit.”

Tom Frantzen tot slot: “We trachten een gebouw neer te zetten dat over 100 jaar nog met liefde gebruikt en verbouwd wordt. Dát is eigenlijk de hoogste vorm van duurzaamheid. Het is pas duurzaam als het ook dierbaar is.” BOUW+ UITVOERING

B+U 2 2015 13

De Green Deal Groene Daken organiseerde een brainstormsessie bij het Nederlands Instituut voor Ecologie (NIOO) in Wageningen. Centraal stond de vraag ‘Hoe creëren we een win-win verdienmodel voor groene daken?’ Het was de tweede kennisbijeenkomst.

De eerste sessie vond plaats eind 2014 na de ondertekening van de Green Deal, begin september, met staatssecretaris Sharon Dijksma. Deze stond in het teken van kennismaking en oriëntatie.

TEKST Erik Steegman

begroeide daken T

ijdens deze sessie presenteerde Friso Klapwijk, aanwezig namens de VHG als ondertekenaar en voor de dakdokters afgevaardigd van de club ‘Amsterdam Rooftop Solutions’ de voordelen van ‘groendaken’ en Christoph Maria Ravesloot, lector Innovatiemodellen Duurzame Energie onderzoeksthema Techniek van InHolland hogeschool de waarde van begroeide daken. Cristoph Maria gaf direct aan dat hij zich enigszins een Don Quichot voelt op het gebied van de terminologie: “begroeide daken is de enige juiste benaming maar de term groendak is helaas veel meer ingeburgerd, maar dekt zeker niet de lading.

Ik ben wel bang dat ik het na zo’n lange tijd ga afleggen.”

Friso Klapwijk vertelde over de 12 thema’s met 47 publieke voordelen van begroeide daken en 18 private voordelen die in zijn gemeente met alle deelnemende bedrijven aan ‘Amsterdam Rooftop Solutions’ samengesteld werden. De thema’s variëren van opbrengsten Urban heat island mitigatie tot de stedelijke voedselproductie, verbetering biodiversiteit, geluidsdemping, esthetica, verbeteringen welzijn van de mens tot vastgoedwaar-

den, werkgelegenheid en lokale verbetering van wateropvang, middels waterbuffering. Belangrijkste vraag in de gesprekken met stakeholders was: Voor wie is welke waarde wat waard? Ze ontdekten dat voor de ene stakeholder bijvoorbeeld koeling van belang is en voor de andere het groene uitzicht. Het overzicht met waarden is van belang om het gesprek te voeren.

Hij betoogt dat het niet alleen over inhoud gaat, maar ook over marketing om dakeigenaren mee te krijgen.

Ravesloot ging in op de waarde van begroeide daken en hoe je deze waarde in cijfers uit kunt drukken door middel van een Maatschappelijke Kosten Baten Analyse (MKBA Model) De rekentool is indertijd uitgewerkt door studenten van de Hogeschool in Rotterdam samen met de gemeente Rotterdam. De tool maakt een vergelijking voor 20 jaar en 40 jaar. “MKBA’s dien je met argwaan te benaderen, ze leveren cijfers op, maar hoe hard zijn die cijfers? En aan alleen een waarde in euro’s heb je niet genoeg voor het beoordelen van de waarde van een begroeid dak. Partijen moeten in eerste instantie echt een begroeid dak willen”, aldus Christoph. Maria en hij

14 B+U 2 2015

“Begroeide daken is de enige juiste benaming maar de term groendak is helaas veel meer ingeburgerd.” waarschuwt bovendien dat de WOZ waarde toeneemt met een begroeid dak, waardoor de waterschapsbelasting ook wordt verhoogd in het huidige systeem. Door de BTW en inkomstenbelasting op arbeid vloeit bovendien de helft van de investering terug in de staatskas.

“Kortom, een MKBA kan het gesprek met stakeholders ondersteunen, maar moet geen doel op zich zijn.”

De conclusies van beide sprekers kwamen aardig overeen met het vervolg van de brainstormsessie: De uitdaging zit in het voor elkaar krijgen van de investering van verschillende partijen die ook zullen mee profiteren van de maatschappelijke baten van begroeide daken. Bovendien moet je het gewoon doen!

Wat maakt een dak geschikt?

Om tot een verdienmodel te komen is het van belang eerst het type dak met de dakeigenaar te definiëren.

“We hebben gekeken naar particuliere woningen vooral van een VvE en particuliere eigenaar; huurwoningen van de woningcorporatie; bedrijfsmatige panden zoals

een kantoor of fabriek; commercieel (verhuurbaar) vastgoed én publieke gebouwen zoals scholen, sporthallen, gemeentehuis of theater. Niet voor ieder type woning zal het even eenvoudig zijn om te komen tot een rendabel verdienmodel”, erkent Steegman, directeur van Leven op Daken, initiator van de Green Deal.

“In de ­particuliere woningbouw is het dakoppervlak vaak te klein, en bovendien is de hellingshoek waar de dak­pannen op liggen voor een standaard begroeid dak meestal te groot. Maar zijn er ook veel mogelijkheden die nu nog onbenut blijven. Dat komt mede omdat er vaak naar de directe opbrengsten wordt gekeken en de maatschappelijke meerwaarde niet mee wordt genomen.”

‘Dak-dating’

De maatschappelijke meerwaarde is een moeilijk grijpbaar begrip voor velen. “Tijdens een van de sessies noemde iemand het woord ‘dak-dating’. Die term omvat een groot deel van de lading. Door een begroeid dak aan

ecopan domijn enschede

B+U 2 2015 15

Droombeeld / toekomstvisie 2030 Om zicht te krijgen op een gezamenlijk toekomstbeeld voor Groene Daken in Nederland, nam procesbegeleider Anne-Marie Bor de deelnemers mee naar het jaar 2030. Wat is er dan zichtbaar van de resultaten van deze Green Deal? Waar praat iedereen over? We zien de volgende beelden: algemeen Begroeide daken zijn vanzelfsprekend.

Begroeide daken integraal bij ontwerp.

Woningbouw hellende begroeide daken in plaats van dakpannen: de voor en tegens worden duidelijker in de woonwijken zichtbaar: de verzachting zet zich steeds meer door, maar de was droogt op zolder minder snel! te leggen, kun je ontmoetingsruimten creëren en een buitenruimte waar het goed toeven is. Inventieve nieuwe dakconcepten. Dat kan voor woningcorporaties en vastgoedondernemers heel interessant zijn. Weliswaar verhoogt het de huurprijs niet, maar de verhuurbaarheid is er wel extra bij gebaat.” Steegman wijst er verder op dat er zowel maatschappelijk als financieel winst te behalen is door daken anders te benutten. “Zowel gemeenten, zorg- en schadeverzekeraars als waterschappen hebben er allen baat bij dat er meer begroeide daken worden gerealiseerd waarbij ook regenwater wordt vastgehouden. Ook de leverancier/ producent profiteert bij de ontwikkelingen van inventieve gebruiksdaken. Als alle partijen afzonderlijk al een deel van die winst terug geven aan alle opdrachtgevers/ eigenaren ontstaat een win-winsituatie en zal er veel meer groen op daken worden gerealiseerd”

Resultaat vijf concepten verdienmodel

Vanuit deze tweede brainstormsessie ontstond een eerste selectie voor de verder uit te werken concepten: 1 Klimaat & energie winst Combinatie van sparen op waterafvoer en energiebesparing door lagere koellast en hitte stress.

2 Biodiversiteit verbeteraar Via het concept ecosysteemdiensten de biodiversiteit verbeteren in de stedelijke omgeving.

3 Sociale werkgelegenheid Het dak als sociale werkplaats, om kansrijken zonder baan dagritme, scholing, structuur en stimulans te bieden.

4 Dak-dating Openbare / publieke gebruiksdaken met elkaar verbinden en zo de sociale cohesie versterken.

5 Dak-markt Extra ruimte op dak biedt mogelijkheden als “showroom” en dus een nieuwe markt met andere klanten.

Voor het vervolg van de volgende sessies worden de vijf concepten voor een verdienmodel samen in separate werkgroepen verder uitgewerkt. In juni is een volgende plenaire sessie om de resultaten van de werkgroepen te bespreken, en van daaruit door te pakken naar kansen en knelpunten, onder meer in wet- en regelgeving. Wilt u betrokken worden bij de Green Deal Groene Daken of participeren in de vijf concepten verdienmodel dan kunt u contact opnemen met Anne-Marie Bor via www. amborcreatie.nl of info@levenopdaken.nl BOUW+ UITVOERING

a. klimaat Binnensteden minder heet dan in 2010.

Minder waterschade na hevige regenbuien door minder water naar AWZI, afvalwater beter gebruiken voor fosfaatterugwinning en energie.

Airco wordt verboden, dakbouwers bieden verticale groenmuren als alternatief aan.

Energie uit begroeide daken verdringen zonnepanelen.

Groene daken zijn water gestuurde substraatloze daken die de energiehuishouding sturen en uiterst biodivers zijn. b. biodiversiteit Bever op natuurdak midden NL. Sedum woestijn neemt af, steeds meer echte natuur op daken.

Vlinders zorgen voor overlast.

Rode lijst aanzienlijk gekrompen door populariteit groene daken.

Eerste natuurgebied op het dak geopend.

Hoger biodiversiteit/natuurwaarde/refugium.

Zeldzame planten ontdekt op het dak.

Toename van fauna in de stad/wijk.

De groene stad gaat niet over bomen maar daken.

GDGD bijdrage 2030: boost gegeven aan biodiversiteit.

Groene tuin op parkeergarage verplicht in het kader van biodiversiteit. c. gezondheid Luchtkwaliteit verbeterd.

Hitte-eiland effect deels tot staan gebracht.

Whats App: “ben lekker aan het werk op het dakterras/tuindak van kantoor: frisse lucht, en daardoor veel inspiratie.”

d. (esthetische/gebruiks) waarde 2030: NL volledig groen daklandschap, Luchtfoto’s geven aan: groendak is normaal - de vraag is alleen: welk type op mijn dak?

Geen tweets meer want groendak zit op alle daken, is opgenomen als standaard bouwmethode en geen nieuws meer, er wordt alleen getwitterd uit protest als er nog een dak zonder groen wordt aangelegd!

50% van de scharreleieren komt van de dakkippen.

70% van de groenten op school komt van eigen dak.

Nederlandse insectenproducent breidt uit op daken Amsterdam.

e. kosten/baten Dak-lasermaaier verder vernieuwd.

Grondprijs daalt door meervoudig dakgebruik.

16 B+U 2 2015

Glas is bezig aan opmars, overkapping commandantswoning Westerbork zonder precedent

Glazen overkapping

Nieuw fenomeen

B+U 2 2015 17

2 februari jongstleden werd de glazen overkapping onthuld die de commandantswoning in Kamp Westerbork moet bewaren voor komende generaties.

Een mega-vitrine is het, een unieke stap in de omgang met erfgoed. De overkapping zet de lijn van 2014 door, als het gaat om spraakmakende publieke gebouwen waarbij glas een prominente rol speelt.

Is de overkapping een uniek geval, of markeert het een begin van een tijdperk wat betreft omgang met erfgoed. En welke rol speelt de ontwikkeling van glas als bouwmateriaal daarin?

TEKST Daan Groeneveld Beeld Herinneringscentrum Kamp Westerbork

H

et tentoonstellen van allerhande objecten uit het verleden zal zo oud zijn als de mensheid.

De laatste honderdvijftig jaar is de maatschappelijke aandacht voor erfgoed echter sterk toegenomen en zeker het laatste decennia wordt steeds meer waarde gehecht aan erfgoed. Er worden steeds nieuwere en betere methoden ontwikkeld en toegepast ter conservering, renovatie en tentoonstelling van historische gebouwen. Het ‘tentoonstellen’ van een compleet gebouw in een vitrine van 12 meter hoog is de nieuwste stap in de omgang met erfgoed. “Een project zonder precedent”, aldus directeur van de Herinneringscentrum Westerbork, Dirk Mulder.

De commandantswoning van Kamp Westerbork kent een atypische geschiedenis. Vandaag de dag wordt het als een belangrijk monument gezien, maar dat is niet altijd zo geweest. In 1939 wordt Kamp Westerbork door de Nederlandse regering aangelegd als opvangscentrum voor Joodse vluchtelingen uit Duitsland en Oostenrijk. In de Tweede Wereldoorlog wordt het kamp door de Nazi’s gebruikt als doorgangskamp naar de in Duitsland, Polen en Oostenrijk gelegen vernietigingskampen. Slechts 5.000 van de 107.000 mensen die via Westerbork werden gedeporteerd overleefden dit.

De oorspronkelijke commandantswoning is in eerste instantie gebouwd voor de directeur van het beoogde vluchtelingenkamp. Tijdens de oorlog wordt het gebouw

bewoond door de SS’er Gemmeker, de kampcommandant, die na de oorlog in zijn eigen kamp gevangen wordt gezet met andere NSB’ers en SS‘ers. Eind jaren veertig verandert Westerbork in een militair kampement, daarna in een opvangplaats voor gedemobiliseerde Molukse KNIL-militairen. In deze periode laat de uit Nederlands-Indië gerepatrieerde kolonel Speck Obreen zijn oog vallen op de commandantswoning. Eén van zijn dochters blijft de woning betrekken tot 2007. Deze toevalligheid heeft ervoor gezorgd dat het gebouw niet, zoals de rest van het kamp, is gesloopt.

Na drie jaar van leegstand is de woning in 2010 in het bezit gekomen van Herinneringscentrum Westerbork.

Zij krijgen plotseling het beheer over het enig overgebleven gebouw van het oorspronkelijke kamp, dat te maken heeft met achterstallig onderhoud en verval. Grote vraag is wat er met het gebouw moet gebeuren. Terwijl men hierover nadenkt, wordt het pand, dat afgelegen in het bos ligt, gekraakt. Deze kraak is één van de aanleidingen voor het idee een glazen overkapping om de woning te plaatsen. Volgens Dirk Mulder had de woning zomaar in vlammen kunnen opgaan. “Het is een houten gebouw. In één van de kamers is een open haard, waar de krakers een heerlijk vuurtje stookten. Dat had met een schoorsteen, die sinds jaar en dag niet is geveegd, volstrekt verkeerd kunnen aflopen. Het heeft ons doen beseffen dat het gebouw heel gevaarlijk is voor brand-

18 B+U 2 2015

stichting en vandalisme. Daarnaast zou renovatie en conservering regelmatig onderhoud kosten. Dat alles hebben we in één klap kunnen ondervangen met de overkapping.”

Dienend ontwerp

De woning bleek te kwetsbaar om voor het publiek toegankelijk te maken. Het bezoek van een paar honderdduizend bezoekers per jaar zou onoverkomelijke problemen voor de luchtvochtigheid met zich meebrengen. Ook het idee van een glazen overkapping leverde in eerste instantie problemen op voor de conservering van het gebouw. Om de woning goed zichtbaar te maken van buitenaf, was een glazen dak een vereiste. Een goede ventilatie, om een broeikas te voorkomen, was noodzakelijk. Daarom zijn op enkele plaatsen volledige panelen geplaatst uit een weefsel van roestvrijstalen ringen. Een ventilerend maliënkolder dat oogt als glas, maar het is gaas.

Het feit dat er niet kon worden teruggegrepen op voorbeelden elders, maakte het ontwerp- en voorbereidingsproces lang. Diverse specialisten en controleurs werden losgelaten op de berekeningen, met name wat betreft de luchtventilatie. Na een voorbereidingsperiode van drie jaar, duurde de daadwerkelijke bouw slechts drie maanden. Francine Neerhof-Oving, van Oving Architek-

ten, is verantwoordelijk voor het ontwerp. “We hebben vooral geprobeerd geen gebouw te maken, maar een constructie, die tot de essentie is teruggebracht. Geen poespas, of frivole details. Dat was de vraag van het Herinneringscentrum. De aandacht moest zo veel mogelijk gevestigd worden op de commandantswoning. De glazen overkapping moest volledig dienstbaar worden aan het monument, een smaakversterker zijn. Als symbool voor dit project hebben we de term ‘zout’ gebruikt.

Als smaakversterker, als conservator, als verwijzing naar de tranen en het verdriet verbonden met de plek. En het gebouw zelf heeft uiteindelijk ook iets weg van een zoutkristal.”

De glazen overkapping trekt wel de aandacht. Simpelweg omdat het groot is, 12 meter hoog en 36 meter diep.

Enerzijds is het niet te vermijden dat eerst de overkapping en dan pas de commandantswoning zichtbaar is, anderzijds lag de woning zonder overkapping enigszins verloren en verstopt tussen het struikgewas. De glazen overkapping is door Dirk Mulder omschreven als ‘grootste museumvitrine van Nederland’. Zoals gezegd, een uniek project en een meer dan rigoreuze maatregel.

Grootste kritiekpunt vanuit de erfgoedwereld is dat het monument op deze wijze is weggehaald uit de oorspronkelijke omgeving. Anderen vinden het simpelweg geldverspilling. Is het pand echt wel zo belangrijk om hier zo

gemeentemuseum den haag. bron gemeentemuseum den haag.

B+U 2 2015 19

veel geld aan te besteden? Waarom geen renovatie en onderhoud, sinds jaar en dag de gebruikelijke optie voor dergelijk erfgoed.

Het is een curieus noodlot dat juist de commandantswoning bewaard is gebleven, in tegenstelling tot de verblijfplaatsen en de sporen van de gevangenen. Zo vertelt de historie van het gebouw zelf iets over de triviale wijze waarop de geschiedenis van een beladen plek zich kan ontvouwen. Over de Nederlandse omgang met het verleden, of het nu gaat om de Tweede Wereldoorlog, of de omgang met Molukse militairen. De glazen overkapping is een nieuw hoofdstuk in dit verhaal. Maar allermeest is de commandantswoning één van de weinige grote bewijsstukken van de Holocaust in Nederland.

De woning is ondanks de lange bewoning bijna geheel oorspronkelijk. Ten opzichte van het originele gebouw is enkel het terras verbouwd tot een serre.

De totstandkoming van het project is mede mogelijk gemaakt door het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport, die een subsidie verleende van 1,6 miljoen euro ter behoud van het pand. Daarnaast speelde de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed een adviserende rol.

De glazen overkapping kan gezien worden als een maatschappelijk statement. Dat kosten nog moeiten gespaard worden om de onbeschrijflijke verschrikkingen van het Derde Rijk onder de aandacht te houden voor toekomstige generaties. Dat het bewaren van de herinnering belangrijker is dan de huidige aanblik of de ervaring van de bezoeker. Zodoende kent de glazen overkapping een symbolische functie. De toekomst van het herinneren is voor de komende generaties verzekerd.

van gogh museum. bron hans van heeswijk architecten

Studiemateriaal

Voor een dergelijke overkapping was glas als hoofdmateriaal de enige optie. Een gebouw in een reuzenvitrine, een volledig op zichzelf staand project. De vraag is of hiermee een nieuwe manier van omgang met erfgoed is ontstaan. Zal het project navolging krijgen? Zowel Francine Neerhof-Oving als Dirk Mulder verwacht niet dat de glazen overkappingen naar voorbeeld van Westerbork nu als paddestoelen uit de grond zullen schieten.

Daarvoor zijn de omstandigheden van dit momument te uniek. Wel is het project nu al studiemateriaal voor studenten erfgoed aan de UVA en de VU en studenten van de Hanze Hogeschool. Dirk Mulder: “Zoals vaker wanneer iets voor de eerste keer gebeurt, trekt het de belangstelling en brengt het mensen op ideeën. Hoe werkt het, hoe pakt het uit, wat zijn de mogelijkheden en beperkingen van een dergelijke onderneming?”

Met name voor publieke ruimten als musea en stations wordt in het algemeen steeds meer glas gebruikt. Ook voor monumenten die een uitbreiding of een nieuwe entree krijgen, is glas steeds populairder, doordat de mogelijkheden de laatste jaren zijn toegenomen. De glasplaten worden steeds groter, en de berekeningen steeds beter. Bij diverse grote en spraakmakende projecten die in 2014 werden gerealiseerd, speelde glas een dominerende rol. De veelgeprezen Markthal en het Centraal Station te Rotterdam bestaan beide grotendeels uit glas. Ook voor het nieuwe dak in het Gemeentemuseum Den Haag en de uitbreiding van het Mauritshuis werd

veel glas gebruikt, terwijl de voor 2015 geplande uitbreiding van het Van Gogh Museum ook uit transparant glas zal worden opgetrokken. Is glas het materiaal van de toekomst? Glas biedt bezoekers overzicht en heeft een gastvrije uitstraling. Om deze reden wordt in het algemeen ook steeds meer glas gebruikt op straatniveau van hoogbouw.

Het materiaalgebruik en de constructie van de overkapping te Westerbork zijn niet het gevolg van vergrote mogelijkheden van glas in de afgelopen jaren, aldus architect Francine Neerhof-Hoving. “Een project als dit was ook tien jaar geleden al mogelijk. De glasplaten zijn twee bij drie meter, dat bleek de economisch meest voordelige maat. Vanwege het budget en de geringe toegestane hoogte, is gekozen voor een eenvoudige inklemming van het glas in een aluminium constructie.

De glasplaten in de gevel zijn van enkel glas, zodat de warmte in de zomermaanden ‘s nachts makkelijk naar buiten kan. Er is gekozen voor - zeer licht - reflecterend glas, zodat de omgeving, de bomen en het veld van het voormalige kamp enigszins weerspiegeld worden.

Zo is ondervangen dat het gebouw volledig uit de omgeving wordt gehaald.” De spiegeling geeft een dromerig effect, de commandantswoning lijkt uit een andere dimensie en tijd uit de grond te rijzen. Dit fenomeen wordt versterkt door het contrast tussen de overkapping en de woning, waar bewust voor is gekozen. Belangrijk

20 B+U 2 2015

in het pakket van eisen van het Herinneringscentrum was dat de overkapping niet dezelfde materialen mocht bevatten als de woning. Het verschil tussen oud en nieuw moest zo helder mogelijk zijn, het ontwerp zo dienend mogelijk.

Gebroken glas

Het dienende karakter van glas in dit project kent een overeenkomst met de uitbreiding van het Mauritshuis in 2014, waar twee gebouwen, waaronder het oude monument, met elkaar verbonden werden. Ook daar zorgde glas voor een duidelijk onderscheid tussen het monument en de entree en bleef de aandacht op het monument zelf gevestigd. Gebruik van glas slaat zo twee vliegen in één klap. Dit ontwerp was van de hand van Hans van Heeswijk Architecten (zie ook B+U 3, 2014). Deze architect is tevens verantwoordelijk voor de uitwerking van de nieuwe entree voor het Van Gogh Museum in Amsterdam, ook bijna volledig uit glas. Hans van Heeswijk: “Een belangrijke vooruitgang is dat ijzerarm, transparant glas, dat vroeger heel exclusief en duur was, veel gangbaarder is geworden. Tien jaar geleden was dat niet te betalen, destijds hadden we het Van Gogh Museum niet kunnen ontwerpen zoals nu gebeurd is.” De techniek verbetert dus, maar wat ook verbetert is de mogelijkheid tot constructief gebruik. Zoals bij de commandantswoning ook het geval is, zitten glaspanelen vaak in een frame van alumminium. Maar verbeterde rekentechnieken en sterker glas zorgen ervoor dat glas zichzelf steeds beter kan dragen.

Zowel in het geval van het Mauritshuis als bij het Van Gogh Museum werkt Van Heeswijk samen met Octatube, specialist in het ontwerpen en uitvoeren van technisch uitdagende en vernieuwende glasconstruc-

ties. Oprichter en algemeen directeur Mick Eekhout houdt zich sinds jaar en dag bezig met de ontwikkeling van onbreekbaar transparant constructiemateriaal.

Tot vorige maand was hij werkzaam als hoogleraar Productonwikkeling aan de TU Delft. Het resultaat van zijn werk is verrassend, glazen liggers die gebroken maar toch veilig zijn. “De laatste proeven met gelamineerde liggers betreft het onderzoeken van veilig gebruik van de vinnen. Onze proeven hebben aangetoond dat een volledig over drie lagen gebroken ligger, belast met de gewichten van de afdekkende glaspanelen, weliswaar doorbuigt, maar niet instort. De veiligheid is even groot als bij een metalen balk.” Onder supervisie van het engineersbureau van Octatube worden in China steeds grotere glazen draagvinnen ontwikkeld. Momenteel ligt het maximum op veertien meter, maar elk jaar worden de vinnen groter. Voor de atriumoverdekking uit 2014 van het Gemeentemuseum Den Haag werd een viervoudig gelamineerde glazen ligger ontworpen voor een dakoppervlakte van 80 vierkante meter.

Goedkoper glas?

In het geval van de overkapping te Westerbork is het natuurlijk jammer dat de aluminiumconstructie een deel van het zicht op de woning ontneemt. De entree van het Van Gogh museum zal bijvoorbeeld geconstrueerd worden met glazen vinnen als draagconstructie, met enkel in de hoeken en randen stalen buizen van zo’n veertig centimeter. Daartussen worden de glazen gevelplaten ondersteund door glazen liggers. Met toepassing van low iron glas, dat voor het oog zowat ‘onzichtbaar’ is, kan men met een dergelijke constructie een perfecte

B+U 2 2015 21

kubusvitrine om welk gebouw dan ook plaatsen. Budgettair was een dergelijke vitrine in Westerbork echter niet haalbaar. Dergelijke moderne glasconstructies zijn een stuk kostbaarder.

Mick Eekhout heeft wel een idee hoe het allemaal goedkoper kan. De laatste jaren is glas per eenheid niet duurder, of in het geval van transparant glas, zelfs goedkoper geworden. Maar de ontwikkeling om steeds meer en groter glas toe te kunnen passen loopt vooruit op de kennis om glas duurzamer te maken. In die visie van Eekhout zou de glaswereld zich moeten richten op het besparen van energie, wil glas echt het materiaal van de toekomst worden. “Er is een voorstel in de maak waarbij stakeholders en belanghebbenden wereldwijd naar een gezamenlijke besparing van 50% van de geïnvesteerde energie toe willen. Dat moet een samenwerking worden tussen recyclers, glasproducenten, dubbelglasfabrikanten, gevelbouwers, architecten, overheidsdiensten, opdrachtgevers en gebruikers. Dit betreft met name kozijnloze gevels uit dubbel glas, de toepassing daarvan is de afgelopen jaren veel duurder geworden. Er moet een ecologische oplossing bedacht worden die tegelijkertijd kosten kan besparen. Het is ongelooflijk hoeveel energie er in glas zit. Tien jaar geleden sprak ik de directeur van VEGLA, een enorme glasfabrikant in Aken. Die zei met trots in zijn stem dat zijn fabriek evenveel energie verbruikte als de hele stad Aken bij elkaar. Eigenlijk zou hij zich natuurlijk moeten schamen.”

Zonnepanelen als

Volgens Eekhout moet over de hele keten worden gezocht naar voordelige manieren om glas toe te passen.

Ten eerste kunnen engineering en productiemethoden beter gesystematiseerd worden, zodat er meer herhaalbaar standaardwerk geleverd kan worden, wat uiteraard voordeliger is.

Daarnaast zijn in 25 jaar tijd diverse eisen wat betreft bouwfysica, isolatie, geluidsdichtheid enzovoorts steeds strenger geworden. Het gevolg is dat er steeds dikker glas gebruikt wordt om te bouwen. “De vraag is: kan het glas niet een beetje dunner? Diverse normen moeten onder de loep worden genomen. We zijn doorgeslagen in het vermijden van risico’s. Daarnaast zijn ook architecten geneigd om groots en dus inefficiënt te denken.

Het liefst een zo groot mogelijke glasplaat, ook als dat niet per se nodig is. Glasleveranciers kunnen in deze ontwikkeling een rol spelen door systemen te ontwikkelen die toepassing van dunner glas mogelijk maken. Enerzijds zijn die bedrijven wel geïnteresseerd, om zichzelf zo als koploper in de markt te profileren, anderzijds willen ze vooral kubieke meters glas verkopen, wat weer strijdig is met de gedachte van dunner glas. Op dit moment is het een maatschappelijke overweging om minder energie in glas te stoppen. Maar ook de glasleveranciers hebben een belang, want ik zie de hetze al voor me: ‘glas is verschrikkelijk energieverkwistend: nooit meer doen’.”

De nieuwste ontwikkeling in de glaswereld biedt in ieder geval hoop. Transparant zonnepanelen. Glas dat functioneert als zonnepaneel bestaat al langer en is op grote schaal toegepast bij het dak van het nieuwe Centraal Station van Rotterdam, maar dat glas is niet transparant.

Onderzoekers van de Michigan State University hebben

het voor elkaar gekregen transparante zonnecellen te fabriceren. Het is echter grotendeels nog toekomst­ muziek. De cellen hebben nu een rendement van rond de een procent, waar gestreefd wordt naar vijf procent.

Een conventionele zonnecel heeft vijftien procent rendement. Wanneer de ontwikkeling zich echter doorzet betekent dit een gouden toekomst voor zowel glas als de zonnecel. De onderzoekers zijn overtuigd dat grootschalige toepassingen als gevels betaalbaar kunnen worden.

De vitrine van de toekomst levert energie op. Voor het Van Gogh Museum en de overkapping in Westerbork komt deze ontwikkeling te laat. Een glazen overkapping uit zonnepanelen, die energie opwekt die direct aan­ gewend kan worden ten behoeve van het monument dat overkapt wordt, wie zal het zeggen? BOUW+ UITVOERING

Thema

Duurzaamste hovenier van Nederland 2014 De vakjury, bestaande uit Nico Wissing, Jos Schoorl, Jurgen Smit, Ruud Aanhane, Paul Geerts, Ruud Snijders en Anita Meuleman, signaleerde een grote diversiteit bij de inzenders voor de duurzaamste hovenier van Nederland in werk en omvang.

Centraal staan de duurzame bedrijfsvoering en de daarmee samenhangende bedrijfsprocessen. Waaruit blijkt die duurzaamheid, liggen er sociale en ecologische criteria ten grondslag aan de bedrijfsvoering, welke milieudoelstellingen worden er gesteld, hoe kun je energie- en kostenbesparend werken, welke keuzes worden er gemaakt op het gebied van duurzame materialen, hergebruik van materialen en recycling van afvalstoffen? En hoe wordt de duurzame bedrijfsvoering naar en door het personeel uitgedragen (Internal branding, ergonomie en scholing) en draagt het groenbedrijf ook in de communicatie met de (toekomstige) klant de duurzame kernwaarden uit? Een opvallend en heuglijk feit: Het duurzaam doen en denken krijgt een steeds breder draagvlak.

Pagina 22

Duurzaam groen is van belang voor ons milieu en voor de biodiversiteit. Ook MVO speelt een grote rol in de verkiezing waarvoor drie bedrijven werden genomineerd. De vijfde editie van de verkiezing, georganiseerd door Innogreen organische meststoffen en Vakblad TUINPRO, had zijn ontknoping op TuinIdee in Den Bosch waar Het Groenbedrijf uit Deventer werd uitgeroepen tot Duurzaamste Hovenier van Nederland.

Eervolle vermelding, het juryrapport En ja, dan staat de jury voor een moeilijke kwestie. Een mooi bedrijf.

In de groenbranche. Dat bovendien groener is dan groen. Maar geen hovenier‌

Het Zilver

Joost van der Spek

Joost van der Spek van Manos Verdes uit Den Haag wint het zilver. Joost werkt als duurzaam ecologisch hovenier voornamelijk voor lokale particulieren met een kleine stadstuin (80-100 m2) waarbij de focus ligt op het groenwerk en het hergebruiken van middelen. Voor het tuinontwerp is de bodem het uitgangspunt voor het beplantingsplan, daarom neemt Joost van iedere tuin een bodemmonster en past bodemverbetering toe middels biobased producten. Verder maakt hij gebruik van biologische zaden en planten waarbij biodiversiteit heel belangrijk is - beplantingsplannen bevatten vogel- en vlindervriendelijke planten, waardplanten en indien mogelijk drachtplanten.

En de winnaar is...

Het Groenbedrijf

Toch heeft de jury gemeend dat een nominatie met uiteindelijk een eervolle vermelding op zijn plaats is. Voor het genereren van positieve aandacht en ook om zijn welgemeende waardering uit te spreken voor de projecten die Leven op daken al heeft weten te realiseren en nog zal gaan realiseren.

Een eervolle vermelding was er voor Leven op daken, een organisatie die verschillende partijen bij elkaar brengt om te komen tot een compleet concept voor een groen dak. Groene daken zijn, zeker in stedelijke gebieden, actueler dan ooit. Neem daarbij ook het feit dat Leven op daken zich inzet voor biodiversiteit. Het gaat hierbij niet om een eenvoudig sedumdak. Maar om goede afgewogen concepten waarvan de uitvoering er ook na drie jaar nog florissant bijligt. En hierbij gaan ze niet over een nacht ijs. Zo zijn ze onlangs een Green Deal gestart met Economische Zaken naar aanleiding van de CoP Bedrijven en Biodiversiteit.

Leven op daken werkt als adviesorgaan samen met verschillende partijen om te komen tot een compleet concept voor een duurzaam groendak. ‘Het gaat daarbij altijd om een totaal project waarbij we de verschillende partijen zoeken’, vertelt Erik Steegman, directeur van Leven op daken. ‘Een deel voert uit, een ander deel is producent of leverancier van de producten. We laten zien wat er op daken kan - en dat is heel veel - en aan welke spelregels het moet voldoen.’ Een hele dikke eervolle vermelding dus voor Leven op daken.

Ontstaan vanuit de Sociale werkvoorziening Salcon is het 240 medewerkers tellende Het Groenbedrijf uit Deventer nog steeds een grote werkvoorziener voor mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt. Doelstelling van Het Groenbedrijf is Beter voor de stad, Beter voor de mensen en Beter voor de portemonnee, aldus directeur Jan Jette Donker.

Bij alle werkzaamheden wordt telkens opnieuw gekeken of ze nog verder zijn te verbeteren. Hetzelfde geldt voor materiaal(her) gebruik zoals gekloofde eiken palen rondom een aangelegde kikkerpoel, de aanleg van een ‘bijenlint’ door de stad en het inzetten van een schaapskudde voor het beheren van ecologischeen natuurgebieden.

En met de bedrijfsvoering zit het ook wel snor. Neem de certificeringen: ISO 9001, ISO 14001, OHSAS 18001 en PSO trede 3: een indrukwekkende lijst. De nieuwste bedrijfsauto’s van Het Groenbedrijf rijden op groen aardgas (CNG), er zijn bedrijfsfietsen beschikbaar en een van de uitvoerders rijdt op een scooter met Aspen brandstof. Er wordt stroom opgewekt middels 240 zonnepanelen - daarnaast zijn er ook nog drie schaftketen voorzien van zonnepanelen. De werknemers kunnen beschikken over ergocoaches en in-house cursussen en opleidingstrajecten.

Pagina 23

Van

energie leverancier Automatiseringstechnologie cruciaal bij inpassen duurzame energie

naar

energie regisseur

foto: ossip van duivenbode

B+U 2 2015 25

Het energielandschap verandert. Die transitie gaat plaatsvinden, en snel. Lokale opwekking en gebruik, gebouwen die tekorten en overschotten lokaal uitwisselen, dat gaat gebeuren. De technologie is beschikbaar. Maar er moet worden geïnvesteerd. Energiebedrijf Eneco ziet het zitten: geld verdienen door minder energieverbruik op basis van meer automatisering in gebouwen. Gebouwen die met elkaar gaan praten, een systeem gaan vormen.

TEKST Charlotte Maassen

D

it keer niet één business case in deze artikelenserie van de Nederlandse Brancheorganisatie Gebouw Automatisering, maar een verhaal over visie en ambitie waarin de begrippen duurzaamheid, technologie en nieuwe verdienmodellen centraal staan. Bouw en Uitvoering is te gast bij Eneco in Rotterdam. We spreken met Dick van Veen, Directeur Duurzaam Vastgoed, en Thijs Schmitz, Senior Productmanager. Omdat het ook gaat over de noodzaak, kansen en mogelijkheden van samenwerken, ‘partneren’, zijn ook Edwin Visser, hoofd meet- en regeltechniek bij werktuigbouwkundig installateur Roodenburg Installatie Bedrijf, en Dennis van der Pol, teamleider bij het meet- en regeltechnisch bedrijf Coneco, aangeschoven. Vanuit de brancheorganisatie neemt directeur Kees Groeneveld deel aan het gesprek. Natuurlijk komt er ook een ‘case’ op tafel: de herinrichting van de Rotterdamse Kunsthal.

Schets

De ambitie van Eneco is even helder als eenvoudig. Dick van Veen: ‘Wij streven naar het beschikbaar maken van duurzaam opgewekte energie voor iedereen. Het liefst zo decentraal mogelijk, omdat wij geloven dat het opwekken en verbruiken van energie zo dicht mogelijk bij elkaar moet plaatsvinden. Dit doen wij samen met andere bedrijven, onze klanten, aandeelhouders en overheden.’

Energieneutraal

Duurzaam, decentraal, samen. Dat is de strategie van Eneco. Alle beschikbare technologie is welkom om de noodzakelijke slag te maken. Het Internet of Things aan de decentrale kant, Big Data technologie om de enorme hoeveelheden gegevens die beschikbaar komen, te kunnen ontsluiten en te benutten. Alles is er op gericht om zo energieneutraal mogelijk te gaan opereren met bodemwarmte en -koude, en met zonne-energie op

gebiedsniveau. Er zal wellicht back-up capaciteit nodig blijven; daar kunnen de grote windparken voor gebruikt worden. Maar de gas- en kolencentrales zullen op termijn verdwijnen. Dan zal alles decentraal georganiseerd zijn. Maar zover is het nog niet.

Om daar te komen, wil Eneco langjarige contracten afsluiten met partners, niet alleen met projectontwikkelaars, bouwers, gebouwgebruikers, maar ook met technologiepartners. Er is voortdurende doorontwikkeling in technologie nodig om steeds weer dichter bij het optimum te komen. En die langjarige contracten maken de initiële financiering mogelijk.

Duurzaamheidsdilemma

Het probleem met het opwekken van duurzame energie is dat vraag en aanbod nooit momentaan afgestemd kunnen worden. Er is altijd een onbalans. Dick van Veen verduidelijkt: ‘Het is die onbalans die kosten veroorzaakt, maar tegelijkertijd ook een grote waarde heeft, maatschappelijk en financieel. Het is een verborgen schat. De onbalans zorgt er voor dat op kwartierwaarde de energieprijzen enorm fluctueren. Dat zie je natuurlijk niet als gebruiker, maar er zijn tijdstippen op de dag dat de energieprijs negatief is. Dan krijg je dus geld als je energie van het net af haalt. Als Eneco die waarde weet te vangen voor onze klanten, en voor onszelf, dan voegen we waarde toe.’

Hoe moet dat er dan concreet uitzien? Thijs Schmitz legt uit: ‘We zullen moeten gaan sturen en optimaal gebruik moeten gaan maken van opslagmedia zoals accu’s. Maar je kunt ook kijken naar gebouwen zelf. Een gemiddeld gebouwbeheersysteem start om 6 uur de klimaatregeling op, zodat het om half 8 warm is. Dat kan ook anders.

Je zou al om 3 uur kunnen beginnen op momenten dat er een overschot is aan windenergie. Met dit soort regelingen kun je de onbalans in het net vereffenen en op

26 B+U 2 2015

die manier maximaal gebruik maken van hernieuwbare bronnen.’ Om dat allemaal goed te doen, te optimaliseren, is automatiseringstechnologie nodig.

Kansen en kennis

Gebouwautomatisering biedt kansen in die energietransitie. Daarover zijn de heren aan tafel het eens. Thijs Schmitz: ‘Samen met Roodenburg hebben wij de ambitie om steeds verder te gaan met het integreren van alle data die de verschillende sensoren en datapunten in gebouwen genereren om op die manier het gebouw slimmer aan te sturen en het comfort en de energieefficiëntie te verhogen. Wij kunnen en willen die ambitie niet alleen vormgeven. Daarom omringen we ons met professionele partners, die elk hun eigen kennis en expertise meebrengen.’

Optimale installaties

Een partij als Roodenburg ontwikkelt zich voortdurend qua kennis en expertise. Edwin Visser: ‘Wij willen als werktuigbouwkundig installateur toegevoegde waarde bieden door concrete rendementsverbeteringen te

realiseren met de installaties die wij ontwerpen en implementeren. Wij proberen installaties zo optimaal mogelijk te laten draaien en daarbij de uiterste grenzen op te zoeken. Een voorbeeld. Normaal gesproken wordt voor een WKO-installatie een warmtepomp met een bodeminstallatie geplaatst. Wij gaan de machines nu op freon druk eerder in- en afschakelen, op- en aftoeren.

Dat levert rendementsverbetering op, waardoor de energieleverantie steeds stabieler wordt.’ En daar is natuurlijk veel regeltechniek voor nodig. Het is de elektronica hard- en software die de werktuigbouw optimaliseert en integreert.

Kunsthal Rotterdam

Het partnership tussen Eneco, Dura Vermeer en Roodenburg (en Coneco) heeft concreet vorm gekregen in een ESCo voor de Kunsthal Rotterdam. Wat begon met de vraag of er 30.000 euro van de energierekening af kon, bleek te herleiden tot een probleem met het klimaat en leidde uiteindelijk tot een omvangrijke, integrale verbouwing van zeven maanden waarbij flink verduurzaamd is. Dick van Veen: ‘Tussen de uitvoerende partijen

B+U 2 2015 27

‘Techniek, gebouw, energielandschap. Die combinatie, dat is waardecreatie.’ ontstond een klik. Een stabiel binnenklimaat en een exploitatieverbetering, daar gingen we voor. Om verder te komen met klimaatbeheersing, moest het gebouw gecompartimenteerd worden. Op zich eenvoudig, maar door slimmer en integraler naar oplossingen te zoeken, is meerwaarde ontstaan. Door net iets anders te compartimenteren en de ingang te verplaatsen, werd het auditorium beter verhuurbaar, wat weer een grotere inzetbaarheid opleverde voor de Kunsthal.’

Ontwikkelperspectief

Als Eneco, Dura Vermeer en Roodenburg de Kunsthal puur vanuit de business case hadden benaderd, was het project misschien wel niet doorgegaan. Dick van Veen: ‘Wij doen dit ook duidelijk vanuit een ontwikkelperspectief. Dit model is reproduceerbaar en kan op grote schaal heel veel waarde creëren. Het leereffect wat wij bij de Kunsthal hebben ervaren, is dat het kan. Dat je samen het binnenklimaat en de energieconsumptie kunt optimaliseren, zolang je maar blijft redeneren vanuit één gezamenlijk doel.’

Prestatiecontracten

Het business model waar Dick van Veen naar streeft, hangt aan comfortgerichte prestatiecontracten die los ­­­staan van de energielevering. Energie is een kostprijs­ element binnen de prestatie die het bedrijf levert. De Kunsthal betaalt een fixed price die is opgebouwd uit een groot aantal componenten, waaronder een aantal voor energie. Eneco, Dura Vermeer en Roodenburg zijn samen verantwoordelijk voor het budget voor energie en onderhoud. Alle split incentives zijn er tussenuit gehaald. Samen moeten ze het managen. De Kunsthal kan rekenen op een stabiel binnenklimaat voor een vast bedrag. Dick van Veen: ‘Hoe beter wij het doen met elkaar, hoe meer wij verdienen, en het belangrijkste, hoe beter het comfort en het gebruikersgemak in de Kunsthal.’

Verwachtingen

Eneco zoekt actief naar partijen die mee durven te doen in zo’n model. Thijs Schmitz verklaart: ‘Wij verwachten

van onze partners vakmanschap, kennis, de bereidheid om mee te willen denken, en ook een zekere mate van eigenwijsheid. En de dialoog mag soms ook best pittig zijn. Dat is nodig als je echt wilt gaan voor reductie van het energieverbruik, voor verduurzaming, voor tevreden eindgebruikers, en van daaruit geloven dat je uiteindelijk beloond wordt. Bovendien verwachten wij dat partners resultaatafhankelijk participeren.’

Het liefst gaat Eneco overeenkomsten aan voor de langere termijn van tien, twintig jaar. Met partners én met klanten. Zo is het bedrijf onlangs een partnership aangegaan met NS en Google waarbij energie zo lokaal mogelijk geproduceerd wordt, met een directe koppeling naar de klant. Er worden windparken gebouwd specifiek voor NS en Google.

Monitoren en optimaliseren

Bij voortgaande optimalisatie is ‘continuous monitoring’ van cruciaal belang. Als business model gelooft Eneco niet in monitoring als losstaande dienst. De toegevoegde waarde zit juist in de combinatie met het optimaliseren. Dat doe je door gesprek aan te gaan met klanten over hun gedrag. Klanten willen uiteindelijk geen kWh, Kilojoules of m3 aardgas. Die willen optimaal comfort.

Om dat te realiseren, onderzoekt Eneco momenteel de mogelijkheden van verschillende monitoring- en optimalisatietools. Die gaan als een schil over verschillende gebouwbeheersystemen heen. Op basis van de algoritmes wordt vervolgens gekeken waar optimalisatieslagen te maken zijn. Anders gezegd, Eneco gaat van energie naar comfort.

Schil

Thijs Schmitz legt uit wat zo’n monitoring en optimalisatietool voor Eneco kan betekenen: ‘In die schil die over het gebouwbeheersysteem heen wordt gelegd, zit een grote IT-component. Door middel van IT moet een connectie gemaakt worden met het netwerk waarop allerlei soorten devices zijn aangesloten die data genereren. Die data wil je ontsluiten. Dat hele traject willen we doorlopen hebben, zodat we het op termijn kunnen

28 B+U 2 2015

Tein Technology develops and delivers tailor-made solutions for, and provides advice on: AIS communication systems for vessel tracking City video surveillance Video surveillance in public transport Video-based traffic management Big data, Trading room voice communications 13224

www.teintechnology.nl - e-mail: info@teintechnology.nl - tel: +31(0)20 3012755

Niet gestabiliseerde laag

TriAx Geogrid Mechanisch gestabiliseerde laag reduceert de laagdikte tot wel 50%

r e w s n a e h t s i Tensar

Tensar International bv Helftheuvelweg 11, 5222 AV ‘s-Hertogenbosch Tel. 073-624 1916 Fax 073-624 0652 info@tensar.nl

www.tensar.nl

13199

Dezelfde performance + lagere kosten

B+U 2 2015 29

Monitoring systemen Behalve Energy en Facility AnalytiX van Iconics (www.iconics.com), zijn er ook andere monitoring systemen op de markt. MonaVisa bijvoorbeeld, dat door DWA is ontwikkeld (www.dwa.nl/monavisa), en Lift van IF Technology (www.iftechnology.nl).

koppelen aan het weer, aan aanwezigheid en overige variabelen. Zo realiseren we een integrale optimalisatie van gebouw, techniek maar vooral van het gebruik van het gebouw.’

Eneco is in gesprek met verschillende leveranciers van monitoring en optimalisatie oplossingen. Daarbij is het business model bepalend. Wat past bij welke klant, bij welk type gebruiker? Dick van Veen: ‘Het lastige is dat zo’n systeem op microniveau, dus op het niveau van gebouwen, misschien niet zo heel veel gaat toevoegen.

Maar als je kunt opschalen, dan wordt het enorm interessant voor ons als energieleverancier. Het gaat er om de waarde van de massa voor een deel terug te kunnen laten vloeien naar de individuele gebruiker.’

Kees Groeneveld zoomt in: ‘Binnen de branche constateren wij dat er wel een behoorlijk fundamentele verandering op komst is met het Internet of Things en Big Data.

Ook binnen de branche realiseren de leden zich dat we niet kunnen blijven focussen op alleen klimaatregelingen. De werktuigbouwers moeten zich realiseren dat alles IT gedreven wordt. Natuurlijk, werktuigbouwkunde blijft nodig, maar de markt wil de nieuwe technologieën toegepast zien worden. Dat blijkt bij een bedrijf als Eneco.’ Dennis van der Pol reageert: ‘De trends zijn er inderdaad. Maar chips zullen bij wijze van spreken nooit geconditioneerde lucht naar binnen kunnen blazen. IT en werktuigbouwkunde hebben elkaar altijd nodig, dat blijft zo. Maar je moet ze wel bij elkaar brengen, die werktuigbouwers en IT’ers. Of ze nu willen of niet.’

Bedreiging

De ‘W’ van ‘waarde’

Directeur van de brancheorganisatie Gebouw Automatisering, Kees Groeneveld, vraagt zich af in hoeverre dit soort ontwikkelingen de wereld van de ‘traditionele’ gebouwbeheersystemen op zijn kop gaat zetten.

Immers, die tools worden gepresenteerd als een schil die over de traditionele systemen heen gaat. Die zouden wellicht direct gekoppeld kunnen worden aan de veldapparatuur via het Internet of Things. Dan zou het zo maar kunnen dat die laag daaronder, het gebouwbeheersysteem, op den duur verdwijnt. Dennis van der Pol van Coneco reageert: ‘Je ziet dat de ‘traditionele’ partijen anticiperen op deze ontwikkelingen. In het nieuwe gebouw van Deloitte bijvoorbeeld communiceren verschillende systemen al via elk een eigen IP-adres.

De gebruiker bedient de installatie door een barcode te scannen en stelt vervolgens de gewenste temperatuur in op zijn smartphone. Ik ben daarbij benieuwd naar hoe de gebruiker het comfort ervaart, maar met name wat hij van de bediening vindt.’

Opkomst IT

In de toekomst zal de intelligentie in elk geval meer in het veld komen. Het gaat om de data, daar wordt op gestuurd. Al die gegevens worden gebruikt om het gebouw te optimaliseren. Het kanaliseren en ontsluiten van al die data, het verwerken en interpreteren van die gegevens, dat kan inzichten opleveren waarop sturing mogelijk wordt.

Hoe meer duurzame energie je op het net zet, hoe ingewikkelder het wordt om de balans in het net te behouden. Je moet daarom energiestromen gaan leiden en vraag en aanbod met elkaar in evenwicht brengen. Slaag je er in om van daaruit de koppeling te maken naar klimaatsystemen, dan creëer je toegevoegde waarde.

Dick van Veen: ‘Wij zien een energielandschap voor ons waarin mensen hun eigen energie opwekken en gebruiken. Er zal behoefte blijven aan een regisseur die dat op microniveau regelt en op macroniveau moeten er partijen zijn die die energiestromen gaan beheersen om de onbalans in het net te managen.

Onze rol verschuift van energieleverancier naar ­energieregisseur. Over vijf tot vijftien jaar wordt dat echt realiteit. Om daar op voorbereid te zijn, moeten we nu ontdekken en leren hoe dat soort modellen ­kunnen werken en renderen.’ BOUW+ UITVOERING

info www.gebouwautomatisering.org www.eneco.nl www.roodenburg.nl www.coneco.nl www.duravermeer.nl www.kunsthal.nl

30 B+U 2 2015

ZICHTBARE PASSIE BOUW- EN MEUBELBESLAG SPECIAL PRODUCTS SYSTEEMVLOEREN VOOR STANDBOUW GARDEROBES & ZITBANKEN GARDEROBE KASTEN

SANITAIRE WANDEN

Brandveilig bouwen

Hermeta Groep is partner bij de inrichting van de samenleving. Onze producten onderscheiden zich door

Beitler Brandafdichting biedt de totaaloplossing!

kwaliteit, veiligheid, duurzaamheid en design.

Bouwkundige brand- en rookwerende oplossingen: • kozijnen, ramen en deuren • brandwerende afdichtingen • brandwerende beglazing

Een nauwe samenwerking met onze

• brandwerende bekleding

klanten en leveranciers combineren wij met het vakmanschap en de passie van onze medewerkers, met

INTERIEURBOUW

innovatieve productie-technologieën

Beitler Brandafdichting is een

en een solide financiële positie.

onderdeel van Bouwbedrijf Beitler BV

GEVELBOUW

Hoevelaken • T (033) 253 42 18 • www.bouwbedrijfbeitler.nl Hermeta e-mail: info@hermeta.nl internet: www.hermeta.nl 13299

13271

MCB-E

dv. Gevelbouw 95x130mm.indd 1

09-01-15 09:16

✓ Milieuvriendelijk ✓ Effectief ✓ Ideaal voor reiniging

ONKRUIDBEHEER MET HEET WATER

Q ktr isch Ele

Maak kennis met ons!

ONKRUIDKOKEN

www.onkruidkoken.nl 13329

B+U 2 2015 31

Branche biedt XS2HiTek ook voor zorghotels Een aantal keer per jaar organiseert de Brancheorganisatie voor Gebouw Automatisering ‘Xs2HiTek’ (access to hightech) workshops op unieke locaties waar automatisering een belangrijke rol speelt in de bedrijfsvoering. Nadat scholen, datacenters en ziekenhuizen veel leerden over de mogelijkheden en ‘constraints’ van automatisering tijdens voorgaande bijeenkomsten, staan nu zorghotels met hun ‘24 uurs zorg op maat’ op het programma. Zorghotels, zorgcentra en zorgcomplexen worden steeds innovatiever. Domotica en ICT-voorzieningen integreren zaken als zorg­ registratie, alarmering, toegangscontrole en automatisering van de leefomgeving, en realiseren naast

Nationale Conferentie Gebouwautomatisering krijgt IT-focus Diverse grote partijen zijn aangehaakt bij de voorbereidingen van de Nationale Conferentie Gebouw Automatisering 2015 en zetten momenteel een hoogwaardig programma neer. De main focus van de conferentie komt dit jaar op IT te liggen, binnen het overkoepelende thema ‘Bits, Bricks & Behaviour 2.0’, wat staat voor de cruciale driehoeksverhouding func tionaliteit, gebouw en de mens. Na het

een efficiencyslag en energiebesparing, veiligheid en comfort voor de bewoners. Maar wat zijn de uitdagingen bij de realisatie en beheer van deze geautomatiseerde zorgcentra?

Op 22 april zijn we te gast bij Zorghotel De Wartburg in Utrecht. Technologie aanbieders worden hier met bouwers, beheerders en gebruikers van zorghotels samengebracht rondom het thema ‘Geb ouwau tomatisering in de Zorg’ om aan de hand van elkaars kennis, ervaring en toekomstvisie uitdagingen te bespreken en mogelijkheden voor de toekomst te ontdekken.

Geïnteresseerden voor deze Xs2HiTek workshop kunnen zich melden bij Emmar Sinnige, e.sinnige@fhi.nl.

succes van de eendaagse conferentie in 2014, is besloten de conferentie in 2015 uit te breiden naar twee dagen. Op 4 en 5 november 2015 worden vastgoedspecialisten met hun business cases en complexe waardeketen samengebracht worden met technologie en gebouwautomatisering.

De eerste dag draait om trends, ontwikkelingen en verdienmodellen. De tweede dag biedt de gelegenheid dieper in te gaan op technologische oplossingen.

Wie wil aanhaken bij de voorbereidingen, of onderdeel uit wil maken van de conferentie, kan contact opnemen met Emmar Sinnige, e.sinnige@fhi.nl.

Nieuw practicum voor opleiding gebouwbeheerders

Nederlandse Brancheorganisatie voor Gebouw­Automatisering geniet exclusieve gastvrijheid in B+U, bouw en uitvoering. De verantwoording voor de door de ­redactie/uitgever opgenomen kopij op deze pagina berust bij Nederlandse Brancheorganisatie voor GebouwAutomatisering (FHI, federatie van technologiebranches).

ROVC, opleidings- en trainingsinstantie voor technisch Nederland, heeft in samenwerking met diverse leden van de Brancheorganisatie Gebouw Automatisering een nieuwe opleiding ‘gebouwbeheersystemen’ geïntroduceerd. Er valt ongelofelijk veel voordeel te behalen uit een goed ingesteld en werkend gebouwbeheersysteem, echter blijkt dat voordeel in de praktijk vanwege diverse redenen niet altijd behaald te worden. Een van de redenen is de complexiteit van de gebouwbeheersystemen die diverse gebouwinstallaties centraal aansturen. De opleiding richt zich daarom op het optimaal uitvoeren van service en onderhoud aan gebouwinstallaties met behulp van gebouwbeheersystemen. Om verder van gedachten te wisselen en oplossingen te delen over hoe het kennisniveau zodanig omhoog gebracht kan worden dat klanten continu tevreden zijn over de prestaties en technologie in het gebruik, zijn ROVC en de Brancheorganisatie Gebouw Automatisering een samenwerking aangegaan in de vorm van een kennissessie op 28 april. Tijdens deze kennissessie worden vanuit diverse invalshoeken de uitdagingen rondom gebouwbeheer benaderd en de rol die het GBS-systeem daarin speelt.

Geïnteresseerd in deze sessie?

Neem contact op met Emmar Sinnige, e.sinnige@fhi.nl.

32 B+U 2 2015

Herstel bij calamiteiten? www.rgn.nu één van de grootste organisaties op het gebied van specialistische reiniging.

ReconditioneringsGroep Nederland De Aaldor 17 a, 4191 PC Geldermalsen Tel.: +31(085)4890700 Fax: +31(0345)580388 E-Mail: info@rgn.nu www.rgn.nu 13274

GWW WERKEN SCHERRENBERG B.V. BOUWBEDRIJF GEBR. SCHERRENBERG B.V. www.scherrenberg.com

Overijsselhaven 5 3433 PH Nieuwegein telefoon: 030 2887765 fax: 030 2886305 e-mail: gww@scherrenberg.com 13176

B+U 2 2015 33

BEST OF WEB Alle appartementen At Amstel verkocht

Een voor deze periode bijzonder doel is bereikt. Alle 41 appartementen en 3 penthouses van At Amstel te Amsterdam zijn verkocht. In oktober 2014 zijn Van Wijnen Projectontwikkeling Midden B.V. en Maarsen Groep van start gegaan met het project. Dat alle appartementen en de penthouses al verkocht zijn, is het gevolg van diverse aspecten.

Zo is er een intensieve online marketingcommunicatiestrategie opgezet, maar ook het hoogwaardige afwerkingsniveau droeg bij aan de verkoop van de appartementen. Begin

mei dit jaar begint Van Wijnen met de bouw van de appartementen. Het doel is dat deze in de zomer van 2016 aan kopers kunnen worden opgeleverd.

Broersma Nieuwbouw Makelaars en Gerard W. Bakker Makelaars begeleiden de verkoop van de woningen namens Maarsen Groep en Van Wijnen Projectontwikkeling Midden.

Nieuwe versie Financieringswijzer Energiezuinig (ver)bouwen

De “Financieringswijzer Energiezuinig (ver)bouwen” geeft een overzicht van de huidige financieringsmogelijkheden.

Bouwbedrijven kunnen hiermee klanten adviseren over hun financieringsmogelijkheden energiezuinig (ver)-bouwen. De “Financieringswijzer Energiezuinig (ver) bou-

wen” wordt periodiek herzien.

In maart 2015 is de Financieringswijzer aangepast. Technisch is het mogelijk energiezuinig, neutraal of zelfs leverend te (ver)bouwen. Steeds m e er m ens en w ill en e en energiezuinig(er) comfortabele woning. Maar het verkrijgen van financiering voor verbouwen of bouwen is lastig. Veel partijen weten de financiële mogelijkheden die er zijn vaak niet te vinden, zo geeft Bouwend Nederland aan.

Er bestaan diverse regelingen en financieringsconstructies voor energiezuinig (ver)bouwen. De Financieringswijzer geeft een overzicht van deze financieringsconstructies. Naast subsidies wordt aangegeven welke tijdelijke regelingen er bestaan en welke financiële producten banken aanbieden.

De belangrijkste wijzigingen in de update van maart 2015: Particulieren De verruiming van de hypotheek bij een nul-op-de-meter woning is verhoogd van € 13.500 naar € 25.000 sinds 1 januari 2015.

Het verlaagde Btw-tarief voor renovatie- en herstelwerkzaamheden geldt nog tot 1 juli 2015.

De rente van de Energiebespaarlening is gedaald naar 2,9% voor leningen met een looptijd van 7 jaar.

Voor leningen met een looptijd van 10 jaar is dit gedaald naar 3,3%.

Er is een nieuw initiatief toegevoegd voor het leasen van zonnepanelen.

Woningcorporaties/vastgoedbeleggers: Het Fonds Energiebesparing Huursector (FEH) hanteert de Energie-Index per 1 januari 2015 voor het aangeven van de energieprestatie.

Bij de Stimuleringsmaatregel

Energieprestatie Huursector (STEP) hangt per 1 januari 2015 de hoogte van het subsidiebedrag af van de Energie-Index die per woning wordt bereikt.

Onder ESCo’s is de GebiedsESCo toegevoegd en een verwijzing naar ESCoNetwerk, een onafhankelijk platform voor ESCo’s.

Nieuwe directeur Rijkswaterstaat West-Nederland Zuid

Per 1 maart 2015 is Ruud Splitt­ hoff begonnen als opvolger van Ineke van der Hee als hoofd­ ingenieur-directeur bij Rijkswaterstaat in West-Nederland Zuid (Zuid-Holland).

Het wegennetwerk in dit gebied omvat 387 km snelweg inclusief signalering, 165 km op- en afritten en verbindingswegen, 12 spitsstroken, 471 viaducten, 4 aquaducten, 12 tunnels, 130 beweegbare en vaste bruggen en 1 verkeersmanagementcentrale.

H e t w a te r n e t w e r k in di t gebied omvat 256 km kanalen en rivieren waarvan 139 km hoofdtransportas, 45 km vaarweg in open water, 9 schutsluizen, 34 beweegbare en vaste bruggen, 278 km2 oppervlaktewater, 25 km duinen, dijken en dammen, 3 stormvloedkeringen en 1 verkeersmanagementcentrale voor scheepvaart.

Met veel inzet blijft Rijkswaterstaat werken aan bereikbaarheid, veiligheid en leefbaarheid in Zuid-Holland. Ruud Splitthoff gaat zich samen met andere overheden, bedrijven en maatschappelijke organisaties inzetten om bij te dragen aan de ontwikkeling van deze voor Nederland zo belangrijke regio.

Tegelklus app heeft advies op maat voor elke tegelklus

Voor iedereen is vanaf heden beschikbaar: de Tegelklus app.

Deze app heeft antwoord op elke vraag tijdens elke tegelklus. Vanuit het startmenu kan de keuze gemaakt voor het vraagstuk. Stap voor stap helpt de app je verder naar de beste oplossing voor de klus. Hierbij kan letterlijk elke omstandigheid worden geselecteerd. Hierdoor is advies op maat mogelijk.

Het overzichtelijke startmenu geeft diverse mogelijkheden.

Van klusadviezen tot productkeuze, van de rekenhulp tot instructievideo’s. Daarnaast is er een GPS-functie geïntegreerd die een overzicht geeft van verkooppunten van producten van Eurocol. De dichtstbijzijnde verkooppunten worden overzichtelijk weergegeven.

Behalve informatie b evat de app ook een rekentool.

Met deze rekentool wordt berekend hoeveel van een bepaald product nodig is. Door de specifieke omstandigheden in te voeren, kan de rekentool de hoeveelheid exact berekenen. Verder is het ook mogelijk pagina’s als favoriet in te stellen. Daarnaast kan er direct vanuit de app een vraag worden gesteld aan Forbo Eurocol, ook is het mogelijk direct een telefonische verbinding vanuit de app tot stand te brengen.

De tegelklus app is te downloaden in de App Store en via Google Play.

LEES MEER

e bou w

nuit v

oerin

g.nl

13297

34 B+U 2 2015

Populierenlaan, Ridderkerk

Rotonde Dordrecht

Sociaal maatschappelijk partner

De BusHub© De oplossing die bushaltes echt toegankelijk maakt, zowel voor de reiziger als voor de bus.

p en advies, ontwer audit s d i e h g i l i e v s r e verke Uraniumweg 15 Amersfoort | 033 - 422 49 00 | www.amfors.nl | info@amfors.nl

Postbus 185 5100 AD Dongen www.vagn.nl info@vagn.nl

Adviseurs voor verkeer, vervoer en infrastructuur

Vormgeving Mailfors - Amersfoort

DEN DEN

OUDEN OUDEN

Het Het ontwerpen ontwerpen en en aanleggen aanleggen Het ontwerpen en aanleggen van betonverhardingen, Het en aanleggen van ontwerpen betonverhardingen, van betonverhardingen, lijnconstructies en van betonverhardingen, lijnconstructies en printbeton. printbeton. lijnconstructies en printbeton. lijnconstructies en printbeton.

Toepassingen: Toepassingen: •Toepassingen: Rijbanen •Toepassingen: Rijbanen • •• • •• • •• • •• • •• • •• • •

Natuurlijk...

Natuurlijk...

Natuurlijk...

Natuurlijk...

Rotondes Rijbanen Rotondes Rijbanen Fiets- en kavelpaden Rotondes Fietsen kavelpaden Rotondes Bushaltes Fiets- en kavelpaden Bushaltes Fiets- en kavelpaden Bedrijfsverhardingen Bushaltes Bedrijfsverhardingen Bushaltes Doelgroepstroken Bedrijfsverhardingen Doelgroepstroken Bedrijfsverhardingen Rustplaatsen Doelgroepstroken Rustplaatsen Doelgroepstroken Rustplaatsen Rustplaatsen

• • • •• • •• • •• • • • • •

Voor meer informatie: Voor meer informatie: Voor meer (Joris) informatie: Dhr. J.H.A. van de Vleuten Voor meer (Joris) informatie:de Vleuten Dhr. J.H.A. Tel. +31 (0)6 20 39van 66 55 Dhr. J.H.A. (Joris) de Vleuten Tel. +31 (0)6 20 39van 66 55 j.vandevleuten@denoudengroep.com Dhr. J.H.A. de Vleuten Tel. +31 (0)6(Joris) 20 39van 66 55 j.vandevleuten@denoudengroep.com Tel. +31 (0)6 20 39 66 55 j.vandevleuten@denoudengroep.com j.vandevleuten@denoudengroep.com

Vliegveldplatforms Vliegveldplatforms Lijnconstructies Vliegveldplatforms Lijnconstructies Vliegveldplatforms Printbeton Lijnconstructies Printbeton Lijnconstructies Geluidsreducerende Printbeton Geluidsreducerende Printbeton betonverhardingen Geluidsreducerende betonverhardingen Geluidsreducerende Voegvullingen betonverhardingen Voegvullingen betonverhardingen Voegvullingen Voegvullingen

www.denoudengroep.com www.denoudengroep.com www.denoudengroep.com www.denoudengroep.com

13247b

13250

B+U 2 2015 35

BEST OF WE B Eerste Watergezant van Nederland benoemd

De ministers Schultz van Haegen (Infrastructuur en Milieu), Ploumen (Buitenlandse Handel en Ontwikkelingssamenwerking) en Kamp (Economische Zaken) hebben Henk Ovink benoemd tot Nederlands eerste Watergezant. De Watergezant versterkt in zijn rol als thematisch ambassadeur de internationale waterambitie van Nederland; hij draagt bij in het nog beter internationaal vermarkten van de Nederlandse kennis en kunde.

Ovink is vereerd de nieuwe functie als eerste te mogen bekleden. “Water is wereldwijd de verbindende opgave. Nederland maakt met zijn integrale aanpak van waterschaarste, waterveiligheid, waterkwaliteit en logistiek en transport over de hele wereld het verschil. We zijn koploper, en dat past ons maar verplicht ook tot blijvend investeren en innoveren, in Nederland en in het buitenland. De Nederlandse kennis en kunde zijn uniek, ik zie volop kansen die nog beter internationaal te benutten zijn.”

De belangrijkste taak van de Watergezant is economische diplomatie : als boegbeeld van de watersector zorgt hij voor goede relaties met buitenlandse overheden, kennisinstellingen, coördinerende en vertegenwoordigende gremia, bedrijfsleven en maatschappelijke organisaties.

Hij zorgt voor verbindingen

met de andere relevante topsectoren (energie, landbouw, creatieve industrie). Hij werkt nauw samen met de Nederlandse ambassades, consula-

ten en Permanente Vertegenwoordigingen en onderhoudt ook zelf rechtstreeks contact met bi- en multilaterale spelers als de Wereldbank, de Verenigde Naties, OESO en de EU. Hij neemt deel aan internationale waterbijeenkomsten, zo nodig ter vervanging van de ministers. De Watergezant rapporteert rechtstreeks aan de drie ministers en wordt benoemd voor een periode van drie jaar, met een mogelijke verlenging van nog eens drie jaar. Het gezantschap wordt na twee jaar geëvalueerd door de Adviescommissie Water.

De drie departementen werken sinds eind 2014 samen in het Interdepartementaal Water Cluster (IWC). Ook de Dutch Risk Reduction Teams (preventie en wederopbouw) en de Dutch Surge Support (noodhulp bij waterrampen) zijn onderdeel van de nieuwe samenwerking.

Ovink was eerder waarnemend Directeur-Generaal Ruimte en Water op het ministerie van Infrastructuur en Milieu en directeur Nationale Ruimtelijke Ontwikkeling. Op dit moment is Ovink vanuit het ministerie van IenM gedetacheerd als adviseur van de Amerikaanse Federale Overheid. Eerder adviseerde hij de Hurricane Sandy Rebuilding Taskforce van president Obama. Met de benoeming tot Watergezant eindigt deze detachering. Ovink ontwikkelde en leidde voor de wederopbouw van de regio New York en New Jersey de prijsvraag ‘Rebuild by Design’, door CNN uitgeroepen tot één van de meest innovatieve ideeën van 2013. Op dit moment zijn 15 Nederlandse bedrijven en organisaties aan het werk met de uitvoering van de winnende projecten. Verder was Ovink onder meer curator van de 5e Internationale Architectuur Biennale Rotterdam, is lid van de International Advisory Board van de stad Rotterdam, geeft les aan Harvard GSD en adviseert de Rockefeller Foundation in hun waterveiligheidsaanpak.

Duurzaamste zorggebouw voor Brunssum

In Brunssum (Limburg) is de bouwcombinatie Bouwontwikkeling Jongen/Compaan gestart met de bouw van het Zorgplein, het duurzaamste zorggebouw van Nederland.

Het Zorgplein is een bundeling van zorgfuncties, -on-

dernemers en -organisaties.

Al deze groepen komen samen in het Zorgplein. Zo ontstaat er een duidelijke meerwaarde voor patiënten, maar ook voor de zorgondernemers zelf.

Dat maakt het voor hen aantrekkelijk om zich in Bruns-

sum te vestigen. Hierdoor zal de toekomstige zorgverlening stevig verankerd zijn in Brunssum. Bij de realisatie wordt gewerkt aan de hand van de certificeringen BREEAM 2 sterren en Bewuste Bouwers. Zo gebruikt de bouwcombinatie onder meer milieuvriendelijk en energiebesparend materiaal en installaties. Daarnaast zijn de milieubelasting en geluidsoverlast minimaal.

Bouwont wikkeling Jongen is een dochteronderneming van VolkerWessels en werkt bij dit project in samenwerking met de gemeente Brunssum.

De oplevering staat gepland vanaf het eerste kwartaal van 2016. AMA-group Associated Architects uit Maastricht heeft voor het ontwerp gezorgd.

LEES MEER

bou w

enuit

voerin

g.nl

advertentie

www.deurenfabriekvanderplas.nl

Kwaliteitsproducten Deurenfabriek Van der Plas is al 40 jaar lang producent van houten buitendeuren en ramen die worden ontwikkeld en gemaakt in onze moderne fabriek in Hardinxveld-Giessendam.

Handelsstraat 1 Postbus 73370 AB Hardinxveld-Giessendam Telefoon: 0184-61 48 88 E-mail: info@deurenfabriekvanderplas.nl

13302

36 B+U 2 2015 Smals Dredging BV

Deskundig maatwerk 13 juni 2014 was een heugelijke dag voor Koninklijke Smals. Op die dag verhuisden zij naar de nieuwe huisvesting aan de ­Keersluisweg te Cuijk. Vanaf dat moment werd alle interne kennis, kunde en krachten van het bedrijf en haar medewerkers gebundeld om zodoende nóg beter in te kunnen spelen op de wensen en behoeften van de klant.

S

mals Dredging BV bestaat sinds juni 2014. Smals Dredging is de nieuwe naam die voortkomt uit het samengaan van de ondernemingen ‘Aannemingsbedrijf Geluk’en ‘Klaar Baggertechnieken’. Mede met de kennis van Smals Bouwgrondstoffen bieden zij een geïntegreerde aanpak aan op het gebied van baggeren, productie van industriezand en grind, nat grondverzet, slib baggeren, met als bijzonder specialisme het ontwateren en het verwerken van slib en baggerspecie. Maarten Smals, directeur Business Development, geeft aan dat deze enorm krachtige bundel aan kennis en materieel zeer goed inspeelt op de wensen en behoeften van de samenleving voor waterveiligheid gerelateerde vraagstukken.

Eigen karakter

Familieonderneming Smals heeft zijn geheel eigen unieke karakter weten te behouden. De organisatie hanteert korte lijnen in de communicatie en transparantie in de wijze waarop de opdrachten worden aangenomen en uitgevoerd. ‘Bij Smals Dredging han-

teren we vier kernwaarden: creativiteit, deskundigheid, toewijding en betrouwbaarheid’. Het goed en aansluitend bij het werk opgeleide personeel houdt van aanpakken. Door de duidelijkheid waarop gecommuniceerd wordt, staat de opdrachtgever niet voor verrassingen achteraf. ‘We denken graag in de opgaves van onze opdrachtgevers mee!’. De kunst is om een project volledig te kunnen managen van het beginstadium tot en met de nazorg achteraf. Smals Dredging werkt veelal samen met en voor, Rijkswaterstaat, Provincies, Waterschappen en gemeenten aan de waterveiligheid en een prettige leefomgeving. De onderneming heeft tachtig stuks drijvend materieel, waaronder 25 verschillende kleine profiel- en snijkopzuigers in huis.

Uiteraard hoort hierbij het benodigd werkmaterieel!

Varieteit in baggerwerken

De tegenwoordige havens en vaargeulen worden steeds groter en dieper en vragen tegelijkertijd om intensief onderhoud. Smals speelt hierin een rol door gebruik te maken van de kennis van verwerking

Smals Dredging BV B+U 2 2015 37

grootschalig ontwateren van havenslib in husum (dld)

al het materieel is demontabel en verplaatsbaar over de weg.

en eventuele vermarkting van vrijkomende grondstoffen. In binnenhavens is Smals actief in onderhoud met haar kleiner materieel.

Doordat bepaalde zuigers dusdanig geengineerd zijn dat de zuigbuis alle kanten op kan bewegen, is het niet altijd nodig om aangemeerde boten te verplaatsen. Voor het recente onderhoudsproject in de zeehaven voor particuliere boten in Cannes was dit een bijzondere vereiste.

In de Kraaijenbergse Plassen in Cuijk wordt momenteel de laatste hand gelegd aan de inrichting van een voormalig ontgrondingsgebied door het aan- en opspuiten van oevers en eilanden. Dit relatief grote werk van 12 miljoen kubieke meter zandverplaatsing en directe verwerking in oevers, voltooid een gebiedsontwikkelingsproject van zusteronderneming Smals Bouwgrondstoffen.

Maatwerk

Een van de kernactiviteiten is specialistisch baggerwerk. Smals Dredging is actief in het be- en verwerken van zwaar verontreinigend slib Een van de gehanteerde technologieën is het in eigen huis doorontwikkelde Baleen® Rapid Dewatering Systeem. Dit innovatieve ontwatering technologische hoogstandje, ontwatert slib of bagger met een grote processnelheid. Het gebaggerde slib-watermengsel wordt via een polymeer-unit in grote geotextiele zakken geperst. Kort gezegd vormt het slib met een toegevoegde flocculant, grotere deeltjes die in de zak achterblijven. Het tevens gezuiverde water ontsnapt via de poriën uit de zak. Het slib blijft achter en dikt in een paar weken goed in. Doordat het slib vergaand ingedikt is, zijn veel minder transportbewegingen nodig voor eventuele afvoer van het materiaal.

Ook worden hiermee mogelijkheden voor nuttig hergebruik gecreëerd. De slib kan, vaak in één procesgang ook omgezet worden voor

Smals Dredging BV

Keersluisweg 9 5433 NM Cuijk

saneringwerk in eemskanaal met zelfvarend kraanponton

de aanleg van oevers. Met een goede behandeling gefixeerd en zelfs minder schadelijk voor het milieu worden gemaakt. Het credo van Smals is dan ook: ‘van bagger naar bouwstof’, waarmee samen met opdrachtgevers ‘fantastische resultaten kunnen worden bereikt!’, aldus Maarten Smals

Nu en later

Duurzaamheid staat bij Smals hoog in het vaandel. De onderneming beschikt momenteel over het CO2-bewustcertificaat Niveau 3 conform de CO2-prestatieladder. ‘De ambities liggen echter hoger’, geeft Maarten aan. Voor het uitvoeren van saneringen is Smals Dredging gecertificeerd voor het het toepassingsgebied van SIKB protocol 7003 ‘waterbodemsaneringen’. Naast deze prestaties voert de onderneming actief milieu- impact management uit conform de ISO 14001- systematiek en is Smals Dredging VCA** gecertificeerd.

Kracht

Een andere kernactiviteit van de Smals groep is het in eigen beheer ontwikkelen en exploiteren van winlocaties voor industriezand en grind. In combinatie met de nieuwe inrichting van de gebieden waar zand en grind gewonnen wordt, resulteert dit vaak in prachtig resultaat voor de leefomgeving. Bij deze gebiedsontwikkeling zijn vele partijen betrokken, zoals overheden, bewoners en gebruikers van het gebied. Vanaf het beginstadium wordt met deze stakeholders overlegd. Onduidelijkheid wordt hiermee voorkomen en mogelijke knelpunten kunnen in een vroeg stadium in beeld worden gebracht. Deze open communicatie resulteert vaak in een vruchtbare samenwerking, waarin de de kracht van de Smals groep schuilt. Kijk voor referenties en projecten op: www.smals.com

T +31 (0)485 335 170

E info@smals.com I www.smals.com

I

1

NCI

E RT I F I C E

NCI

VCA*

Loenerveld 46 2151 JL Nieuw-Vennep T: 0252 - 793 783 F: 0252 - 793 784 E: info@sky-infra.nl

E RT I F I C E

NCI

900

1

GEC

SO 900 Levering en verhandeling van primaire en secundaire grondstoffen

NCI

ERD

E RT I F I C E

ERD

GEC

Grond-, weg-, en waterbouw

GEC

I

SO

ERD

E RT I F I C E

ERD

Sky-Infra is specialist op het gebied van...

GEC

38 B+U 2 2015

VCA*

13267

Oude Singel 41 3421 ED Oudewater T (0348) 56 37 11 Continu productvoordelen 4 druksterktes (KOMO-gecertificeerd!)

Iedere Rc-waarde haalbaar Licht van gewicht Naadloos (langere levensduur dakbedekking) Onbrandbaar Meerzijdig afschot mogelijk Milieuvriendelijk (100% Nederlands gerecycled eps) Duurzaam

Continu bedrijfsvoordelen • • • •

ertificeerd KOMO-gec waliteit ale k en maxim

Beste kwaliteit/prijsverhouding Hoogste afwerkingsniveau Korte communicatielijnen (voorkomt ruis) Goed geregeld

Continu Isolatiewerken BV • Molendijk-Zuid 18 • 5482 WZ Schijndel Tel: (073) 55 30 300 • info@continu-isolatie.nl www.continu-isolatie.nl 13204

E info@baggerengroenservice.nl W www.baggerengroenservice.nl 13134

De Alde Mar 13 9035 VP Dronrijp T. 0517 - 23 97 97 F. 0517 -23 97 98 www.feenstra-dakbedekking.nl 13188

• • • • • • • •

AIRBO B+U 2 2015 39

Veiliger en gezonder werken met AirBo AirBo is een van de merken van Klop Innovations. Al sinds 2006 levert Klop Innovations gereedschappen die de fysieke belasting voor de gebruiker reduceren en zijn gezondheid beschermen. Wie de producten van AirBo gebruikt, werkt veilig, gezond, efficiënt en duurzaam. Cijfers wijzen uit dat een gezonde werkomgeving bijdraagt aan een positief bedrijfsresultaat en minder overlast voor opdrachtgever en bewoners, geeft ook nog eens voorsprong op de concurrentie.

I

nnovatie is net als bij Klop Innovations diep verankerd in het DNA van AirBo. Anno 2015 staan de strenge regels omtrent veiligheid en stofvrij werken centraal. Naast AirBo zijn ook Arbortech en Speedywire merken van Klop Innovations die met hun innovaties bijdragen aan gezondere werkomstandigheden. Bij het bedrijf staat de ervaring van de eindgebruiker voorop; de klant moet zoveel mogelijk ontlast worden. Klop Innovations ontwikkelt haar producten dan ook in samenwerking met eindgebruikers en instanties als TNO. Dat heeft onder meer gezorgd voor de ontwikkeling en het succes van het merk AirBo.

AirBo bouwstofzuigers

De AirBo bouwstofzuigers voldoen aan alle ARBO-eisen. Deze duurzame en hoge kwaliteit bouwstofzuigers zijn door hun sterke behuizing helemaal ‘hufterproof’. De AirBo bouwstofzuigers zijn qua ketelinhoud, motorisatie en slanglengte volledig naar wens van de gebruiker samen te stellen en leverbaar met een groot assortiment praktische accessoires. Zo is er voor elke toepassing een AirBo bouwstofzuiger beschikbaar, met TNO- classificatie.

AirBo Powered by Klop Innovations

Hermesweg 11a 4051 BV Ochten

AirBo Aircleaner

De AirBo Aircleaner zorgt bij verbouwen en/of renoveren voor een stofarme werkplek. Deze luchtreiniger is zelf ontwikkeld en daarmee een perfecte aanvulling op het AirBo-assortiment. Compact, krachtig, licht in gewicht, geluidsarm maar met een zachte behuizing.

Minimale inspanning, maar wel een maximale stofopname.

AirBo waterzuigers

De krachtige waterzuigers uit het AirBo- assortiment zijn oersterk en ideaal voor grote oppervlakten. Het maakt het werk veel efficiënter aangezien er sneller en schoner gewerkt kan worden. De AirBo waterzuigers worden standaard geleverd met een uitgebreid pakket accessoires.

Over AirBo

AirBo levert innovatieve gereedschappen voor de bouw die de fysieke belasting voor de eindgebruiker reduceren en aan de strengste eisen voldoen. Dat stelt de gebruiker in staat om de werkplek voor werknemers veiliger en gezonder te maken. Kijk voor meer informatie en referenties op: www.airbo.eu of op www.klopinnovations.com

T 085-9020000 F 085-9020001

www.airbo.eu // www.klopinnovations.com info@airbo.eu // info@klopinnovations.com

Duurzaam slopen & bouwen sinds 1934

13319

40 B+U 2 2015

Uw houtconstructie

in handen van vakmensen Kraaijeveld Hardhout Constructies Drie genera­ ties ervaring met het produceren en monteren van houtconstructies. Ons werk uitgevoerd in (hard)hout, staal, kunststof en beton omvat: Bruggen • Jachthavens & steigers • Terrassen & galerijen • Hekwerken • Damwanden & remming­ werken • Straatmeubilair & kunstwerken

Ontwikkelen | Slopen | Bouwen | Onderhoud Duurzaam slopen & bouwen betekent voor ons niet alleen energiebesparing in huizen en

Nijverheidsstraat 2 3371 XE Hardinxveld ­ Giessendam telefoon 0184 ­ 61 31 53, fax 0184 ­ 61 61 94 email info@hardhout­constructies.nl www.hardhout-constructies.nl

gebouwen, maar ook investeren in de toekomst en in duurzame relaties met onze klanten.

Genuakade 1 Kampen T 038 333 20 10 twitter.com/weeverbv 13194

Baggeren van moeilijk bereikbare locaties?

Geen probleem voor Bio-Vase!

TECHNIEK-/ONTWERP- PROJECTMANAGEMENT INFRASTRUCTURELE WERKEN

UTILITEITS- EN WONINGBOUW

WTOP INFRA B.V. GALVANIWEG 10 8071 SC NUNSPEET

Bij stedelijk waterbeheer komen we geregeld locaties tegen waar niet of moeilijk gebaggerd kan worden. Het aanpakken van deze locaties is juist onze specialiteit.

De voordelen van baggeren met Bio-Vase: • Geen af te voeren slib maar in situ afbraak • Tot 50% slibreductie binnen 18 maanden • Geen zwaar materieel dus geen nevenschade en overlast • Geen kans op schade aan folievijvers • Snelle oplossing voor stankoverlast Met onze biologische producten hebben we uitstekende referenties opgebouwd bij o.a. Rijksvastgoedbedrijf, Oosterhoud, Breda, Rotterdam, Reimerswaal, Ridderkerk etc.

Benieuwd naar de mogelijkheden?

Neemt u vooral even contact op!

TEL: 31(0)341-250078 WWW.WTOP-INFRA.NL 13279

Dutch Water Tech BV www.dutchwatertech.nl Lelyweg 12, Bergen op Zoom 085-201 8 777 13280

Deurenfabriek Van der Plas B.V. B+U 2 2015 41

Partner in deuren en ramen Met veertig jaar ervaring op de teller mag Deurenfabriek Van der Plas zich terecht toonaangevend fabrikant van houten buitendeuren noemen. Het bedrijf combineert vakmanschap met geavanceerde productietechnieken en is daarom in staat buitendeuren en ramen geheel naar de wensen van de klant, op maat te produceren.

M

eedenken met de klant staat bij Van der Plas centraal. 足Klanten zoals aannemers, onderhoudsbedrijven, timmer足 fabrieken en woningbouwverenigingen kunnen daarom ook rekenen op een partner die hen op alle fronten ondersteunt en er korte communicatielijnen op na houdt. De mogelijkheden, afhankelijk van de gestelde eisen met betrekking tot brandwerendheid, isolerend vermogen, onderhoudsaspecten, etc. zijn legio. Het aanbod is zeer breed en varieert van standaard afmetingen tot maatwerk naar gelang de wens van de opdrachtgever. De materialen die

het bedrijf voor haar producten gebruikt zijn van de hoogste kwaliteit. De contacten met de leveranciers zijn intensief en langdurig, zij hebben immers ook een schat aan kennis in huis waar Van der Plas gebruik van kan maken.

Plas veel nieuwe modellen die naadloos aansluiten bij de eisen van de architect en van de consument. De laatste ontwikkelingen met betrekking tot BIM en LEAN zijn doorgevoerd in hun organisatie.

Productieproces

Snelle levering, korte doorlooptijden en een betrouwbare kwaliteit, dat is wat u van deurenfabriek Van der Plas mag verwachten.

Innovatie speelt bij Van der Plas een grote rol. Dankzij eigen research en samenwerking in de branche met onder andere NBvT, SKH, SHR, TNO en COT zijn zij in staat om deuren en ramen te ontwikkelen die duurzaam en onderhoudsarm zijn en ver vooruit lopen op de isolatieeisen uit het Bouwbesluit. Door regelmatig te innoveren en investeren speelt Van der Plas snel in op de nieuwe ontwikkelingen en veranderende eisen in de markt. Mede hierdoor heeft het bedrijf een goede reputatie opgebouwd en mag Van der Plas zich tot de top van de branche rekenen.

Het volledige productieproces vindt plaats in eigen fabriek. Kwaliteit wordt dan ook altijd gegarandeerd. Milieuvriendelijk ondernemen en duurzaamheid zijn zeer belangrijk voor Van der Plas. Het bedrijf is FSC-gecertificeerd, heeft een KOMO-productcertificaat voor de productie van buitendeuren, de productie van ramen, inmeten en afhangen en is aangesloten bij het GND (Stichting Garantie足deuren).

Deze stichting geeft zes jaar garantie op houten buitendeuren.

Op het gebied van uitstraling en kwaliteit gelden namelijk hoge eisen. De afgelopen veertig jaar heeft Van der Plas zich ontwikkeld tot een professionele deurenproducent en introduceerde Van der

Deurenfabriek Van der Plas B.V.

Handelsstraat 1 3370 AB Hardinxveld-Giessendam

Reputatie

T 0184-614888 F 0184-617236

info@deurenfabriekvanderplas.nl www.deurenfabriekvanderplas.nl

42 B+U 2 2015 totech

Totaalvisie op techniek Totech. De naam zegt het eigenlijk al. Totech biedt een totaalvisie op techniek, met name op het gebied van het opsporen, afdichten en herstellen van bouwtechnische problemen. ‘Maar ook onderhoud, conserveren en probleemoplossingen bij leidingen rekenen wij tot onze activiteiten’, verteld Patrick Mallens, projectleider bij Totech Totaal Techniek.

Betonrenovatie, waterdichting, pipeline services en bouwkundig injecteren. Daarin is Totech toonaangevend. Patrick Mallens: ‘Wij willen voorop lopen en een volwaardige gespreks- en kennispartner zijn voor onze opdrachtgevers. Daarom investeren wij veel in research en ontwikkeling. Zo zijn wij in staat om in te spelen op de nieuwste toepassingen in de bouw, infrastructuur en industrie.’

Schade

Beton is een sterk en duurzaam materiaal. Toch kan er schade ontstaan door temperatuurschommelingen, vocht, wind, zuren, maar ook door overbelasting en constructiefouten. Beton is op vele manier te repareren en te beschermen. Bij betonrenovatie wordt de ­eerste laag gestraald of op een andere manier voorbereid om de grove delen weg te halen. Daarna wordt het oppervlak gereinigd om er spuitbeton op aan te kunnen brengen. Vervolgens wordt het spuitbeton handmatig vlakgezet en uiteindelijk wordt deze betonwand gecoat.

Een andere manier om beton te repareren, anders dan handmatig en met spuitbeton, is door middel van injectie. Hierbij worden de scheuren gevuld met een schuim, hars of gel. Betonrenovatie vindt plaats

totech B+U 2 2015 43

‘Totech renoveert en beschermt gerepareerde betonconstructies met het eigen product Techcoatlining’ Fundament

in de bouw, op het gebied van infra en in de industrie. Denk aan rioolputten, kelders, leidingen, zwembaden, gemalen, betonbakken en viaducten.

Dat niet alles van een leien dakje is gegaan, ondervond Totech in mei 2013. Door een noodlottig ongeval overleed de oprichter en drijvende kracht Ton van den Heuvel. Patrick Mallens blikt terug op die periode: ‘Hij was letterlijk het fundament van Totech. In 2010 zette hij nog een prachtig nieuw pand neer, maar helaas heeft hij er niet lang van kunnen genieten. Niet alleen mist het team een prettig en warm mens, ook beschikte Ton over enorm veel kennis en ervaring. Zo goed en zo kwaad als het ging, hebben we dat op kunnen vangen en zijn we in de volle breedte doorgegroeid.’

Passende oplossing

Voor betonrenovatie zijn twee aspecten van cruciaal belang.

Patrick Mallens: ‘Enerzijds zijn dat vakkennis en scholing, anderzijds heb je veel materieel nodig. Daar moet je in investeren. Heb je die factoren samen, dan kun je een passende oplossing bieden voor klanten. Want die verwachten snelheid, vakmanschap en dat er met ze mee wordt gedacht. Wij investeren proactief in mens en materiaal.

Dat biedt ons een sterke uitgangspositie.’

Kwaliteit

Kwaliteit en service staan voorop bij Totech. Al vanaf 2004 is het bedrijf VCA gecertificeerd.

Daarnaast is Totech trots op het in 2009 behalen van het KOMO procescertificaat BRL-3201 voor het toepassen van specialistische instandhoudingstechnieken voor betonconstructies. Jaarlijks worden voor beide ­certificaten de vereiste audits met goed gevolg behaald.

Sterker door samenwerking

Om die innovatieve slagkracht te kunnen behouden en verder uit te kunnen bouwen, is Totech al vanaf het begin exclusief distributeur van Xypex producten voor de Benelux. Deze producten worden over de hele wereld geproduceerd én gebruikt.

Patrick Mallens legt uit: ‘Xypex is een niet giftige, chemische behandeling voor het waterdicht maken en beschermen van beton. De belangrijkste eigenschap van Xypex is het vermogen om een niet oplosbare kristallen structuur te vormen, diep in de poriën van het beton. Die structuur beschermt het beton permanent tegen het binnendringen van vloeistoffen aan beide zijden.’ De Xypex kristalliserende producten zijn een samenstelling van componenten van Portland cement, silicium zand en actieve farmaceutische chemische stoffen.

Totech

Voorste Groes 5 5384 VJ Heesch

Groeimarkt

Over de toekomst van Totech is Patrick Mallens buitengewoon positief. ‘Wij merken dat de laatste jaren de nadruk in ­Nederland ligt op onderhoud en renovatie. Het is dan ook niet verwonderlijk dat de markt van betonherstel en renovatie een groeimarkt is. Wij proberen een totaaloplossing te ­bieden aan onze klanten en te blijven investeren in eigen productontwikkeling en research. Zo vernieuwen we van binnenuit.’

T 0412 62 32 84 F 0412 63 26 62

E info@totech.nl I www.totech.nl

44 B+U 2 2015 Slurink Specialistische Infra

Specialist pur sang Kunstwerken spelen een belangrijke rol in de infrastructuur van het Nederlandse wegennet. Dat weet Slurink Specialistische Infra (SSI) als geen ander. Het door de heren W. Slurink Sr en J. Slurink Jr aangestuurde bedrijf heeft veel kennis en ervaring met complexe en gedetailleerde bouwkundige constructies en kunstwerken.

Slurink Specialistische Infra B+U 2 2015 45

H

et bedrijf is geheel zelfstandig opererend in de branche, waarin Witte Slurink zijn sporen in de afgelopen 25 jaar heeft verdiend in de specialistische wegenbouw bij grote aannemersbedrijven en als zelfstandig ondernemer. Zijn specialisatie is het ontwikkelen en realiseren van berijdbare betonbeschermingsconstructies en het vervangen van voegconstructies. Johannes Slurink deed zijn kennis op bij aansprekende landelijk opererende aannemingsbedrijven.

De technische, financiĂŤle en kwalitatieve realisatie van de projecten behoren tot zijn dagelijkse activiteiten in het bedrijf. Slurink Specialistische Infra is van vele markten thuis en heeft daardoor veel kennis van zaken van diverse disciplines. Zowel van asfalt als van kunststof.

De activiteiten van het bedrijf beslaan de volgende werkzaamheden: Betonreparatie, voegwerken en constructies, gietasfalt, combinatiedeklagen, betonprint, voeg- en dilatatieconstructies en kunstwerkversteviging.

Kwaliteit

Het bedrijf opereert zowel nationaal als internationaal en heeft in de afgelopen jaren een stevige solide klantenportefeuille opgebouwd.

Kwaliteit leveren staat bij SSI voorop en mocht er zich een probleem voordoen, dan wordt er gedacht in oplossingen. Naast Slurink senior en junior werken er vijf tot tien personen extra in vaste groepen aan de gesignaleerde problemen bij infrastructurele werken in de wegenbouw. Van advies tot levering, voor het gehele traject kunt u bij de organisatie terecht. Door als (hoofd)aannemer te werken volgens de VCA**-norm (versie 2004/04) garandeert SSI de zorg voor de veiligheid van het personeel en besteden ze zorg en aandacht aan

het milieu. tevens is het bedrijf in het bezit van de ISO 9001 en BRC Beton certificatie. Slurink Specialistische Infra hecht veel waarde aan hun behaalde certificeringen. De procedures, formulieren en instructies die hier een belangrijke bijdrage aan leveren, zijn opgenomen in hun KAM (kwaliteit-, arbo- en milieu) systeem.

Projecten

Een recent project van SSI - in samenwerking met Dura Vermeer Infra - is het waterdicht afwerken van de dilatatievoegen op perrons op het centraal station in Arnhem. Maar door de jaren heen heeft Slurink Specialistische Infra veel projecten tot tevredenheid van de opdrachtgever afgerond. In opdracht van de Gemeente Utrecht werd het parkeerdek Zevenwouden geheel waterdicht afgewerkt en volledig van gietasfalt voorzien. In opdracht van het NTP is het zwaarbelaste 4000 m2 Ikea terrein in Zwolle voorzien van een combinatiedeklaag. De brug bij Muiden langs de A1 werd in opdracht van Rijkswaterstaat machinaal van gietasfalt voorzien. Ook de gemeente Leiden deed beroep op Slurink Specialistische Infra en vroeg hen de brug Molen de Valk in het centrum te renoveren. De stalen elementen waren volledig versleten en onvoldoende stroef voor veilig gebruik en moesten derhalve volledig vervangen worden. Door het late tijdstip van uitvoering (oktober 2013) werd er gebruik gemaakt van een doorwerkvoorziening met temperatuur conditionering. Door het drukke verkeer rondom de werkplek werd deze klus in een weekend geklaard. Succes is een kwestie van samenwerken is dan ook niet voor niets de filosofie van de heren Slurink. Alle projecten staan uitgebreid beschreven op www.slurinkinfra.nl.

Slurink Specialistische Infra

Steenweg 63 4181 AK Waardenburg

T 0418-653316 F 0418-653540

E info@slurinkinfra.nl I www.slurinkinfra.nl

46 B+U 2 2015 RGN Reconditioneringsgroep Nederland

RGN biedt het beste uit twee werelden Reconditioneringsgroep Nederland (RGN) is een coĂśperatie die uit zes ondernemers en 17 vestigingen bestaat. Elke dag zetten honderden goed opgeleide specialisten zich in en bieden landelijk het totale pakket aan reconditionerings- en herstelwerkzaamheden aan tegen een goede prijs/kwaliteitverhouding. Aandacht en kwaliteit staan hoog in het vaandel.

D

oor hun grote omvang en de kennis die volop aanwezig is, kan RGN de opdrachtgevers een totaalpakket aan reinigings- en hersteldiensten aanbieden op een zeer breed terrein. Het palet aan diensten omvat de volgende werkzaamheden. asbestsanering Asbestsanering en bijbehorende sloopwerkzaamheden zijn zeer specialistische werkzaamheden waaraan hoge eisen worden gesteld. De projectbegeleiding op hbo-niveau beschikt over DTA gediplomeerd personeel (Deskundig Toezichthouder Asbest). Het materiaal en de speciale asbestunits voldoen aan alle eisen volgens de wettelijke voorschriften en Arbobesluit.

Brand- en roetreiniging

De RGN-bedrijven kennen allemaal de noodzaak van snelle en correcte actie op het gebied van brandschade en het daarop volgende reconditioneren van goederen en opstallen. RGN doet er alles aan om de gedupeerden zo snel mogelijk door het proces te begeleiden.

Bouwkundig herstel

RGN verzorgt ook het herstelwerk aan inboedel en opstallen. Het bedrijf biedt een vakkundige reparatie van alle beschadigde onder-

delen zoals stucwerk, schilderwerk, timmerwerk en overige bouwkundige werkzaamheden in de breedste zin van het woord.

Calamiteitenservice

Bij calamiteiten zoals brand-, water- en stormschade is het van groot belang direct schadebeperkende maatregelen te treffen.

Voor dit specialistisch werk worden de RGN regiobedrijven ingeschakeld via brandweer en Stichting Salvage. De regiobedrijven beschikken over Salvage-units en Salvagebussen met afdek- en afdichtmaterialen, meetapparatuur, corrosiewerende middelen, droogapparatuur, reinigingsmiddelen, handgereedschap, persoonlijke beschermingsmiddelen, pompen, ventilatieapparatuur enzovoort.

Facilitaire dienstverlening

Vanuit hun achtergrond van specialistische reiniging zijn nagenoeg alle aangesloten regiobedrijven volledig geoutilleerd als schoonmaakorganisatie en facilitair bedrijf ten behoeve van gebouwenonderhoud.

IndustriĂŤle- en gevelreiniging

Adequate en regelmatige reiniging van productieruimtes en apparatuur levert niet alleen een schone werkomgeving op voor het

RGN Reconditioneringsgroep Nederland B+U 2 2015 47

Voordelen droogtechniek Gemak en volledig ontzorgend Totaalpakket met one stop shopping Deskundige, betrouwbare businesspartner Snel ter plaatse Landelijke dekking Uitstekende prijs/kwaliteitsverhouding Milieuvriendelijke werkwijze Hoge klanttevredenheid

Kort samengevat biedt RGN Droogtechniek met zijn droog- en lekdiensten voor elk probleem een passende oplossing.

personeel, het verkleint ook de kans op storingen in de productie. RGN maakt samen met de opdrachtgever een plan van aanpak voordat zij aan het werk gaan.

Opslagfaciliteiten RGN beschikt over opslagboxen waarin per gedupeerde de inventaris of inboedel wordt opgeslagen. Altijd duidelijk gekenmerkt en toegankelijk voor de gedupeerde. De opslag geschiedt geconditioneerd, dat wil zeggen dat de temperatuur en vochtigheidsgraad is afgestemd op de aard van de opgeslagen artikelen. Het bedrijf is volledig verzekerd voor eventueel verlies aan derden.

Specialistische reiniging

De sector specialistische reiniging is bekend met alle methodes om objecten schoon te maken. Dit kan uiteenlopen van het reinigen van gevels tot het reinigen van tapijt en andersoortige moeilijk schoon te maken objecten.

Textielreiniging

RGN beschikt over een eigen stomerij waarin alle soorten textiel gereinigd kunnen worden. Door middel van moderne chemische reinigingstechnieken en wasinstallaties kunnen de meeste vlekken adequaat verwijderd worden.

Waterschade

RGN kan waterschade en vervolgschade beperken en snel oplossen. De inboedel wordt boven de waterlijn geplaatst, of in zijn geheel vervoerd naar een locatie waar de schade of vervuiling verholpen kan worden. Speciale droogkamers zorgen ervoor dat de goederen snel weer bruikbaar zijn en de schade beperkt blijft. Ook kelders en grote bedrijfsruimten kunnen door middel van pompen weer droog gemaakt worden.

Kracht

De kracht van RGN ligt in het feit dat zij landelijk opereren maar wel met lokale inborst. Alle vestigingen worden geleid door zelfstandige ondernemers die de cultuur van hun eigen regio kennen als hun broekzak. Zij spreken de taal van de mensen uit hun regio en kunnen calamiteiten daarmee sneller en adequater oplossen. Iedere ondernemer heeft zijn eigen specialisme, die hij voor de gehele RGN kan inzetten, en kan daarmee net dat beetje extra service geven waar de organisatie om bekend staat. Alle kwaliteits- en veiligheidmanagementsystemen zijn gecertificeerd conform de eisen van ISO 9001: 3000 en VCA.

Droogtechniek

Nieuwe ontwikkelingen volgen elkaar in rap tempo op. In samenwerking met Klimarent - een van de grootste spelers op het gebied van specialistisch drogen - biedt RGN onder de naam RGN Droogtechniek een breed pakket aan pragmatische diensten aan. Door deze samenwerking kan men vanaf nu bij zowel Klimarent als RGN terecht bij calamiteiten, waterschade, lekdetectie, traditioneel drogen en andere bijzondere omstandigheden. Het is een win/win situatie aangezien Klimarent veel kennis heeft van de bouwsector en RGN juist veel ervaring in de verzekeringsbranche. Nu kunnen beide branches volledig bediend worden.

Kijk op: www.rgndroogtechniek.nl voor meer voordelen.

Een andere nieuwe ontwikkeling is het slimmer gebruiken van social media in de vorm van een innovatieve app. Met deze app is directe communicatie waar dan ook mogelijk en hiermee zet RGN zich nog meer op de kaart.

RGN Reconditioneringsgroep Nederland

De Aaldor 17a 4191 PC Geldermalsen

T 085-4890700 T 0800-callrgn

E info@rgn.nu I www.rgn.nu

48 B+U 2 2015

Asbest saneren met FoamShield™: dé bewezen bronbeperkende maatregel!

Morseweg 8 3899 BP Zeewolde T 036 522 72 28 www.actatrio.nl info@actatrio.nl

13185

GevelMeesters B.V. specialiseert zich reeds meer dan 25 jaar in het duurzaam beschermen en onderhouden van bouwoppervlakken.

Voor méér dan alleen een product Restauratie, stalen ramen, hekwerken, smeedwerk, constructie, trappen in (roestvrij)staal, al dan niet in combinatie met hout. adviseren, produceren en begeleiden, van ontwerp tot en met uitvoering:

Ontzorgen is ons motto!

Wij zijn zeer ervaren in het professioneel beschermen tegen ongewenste verontreinigingen, in het bijzonder graffiti en atmosferische vervuiling. Wij werken nauw samen met APP B.V., specialist in het ontwikkelen van beschermingssystemen. Met een zeer eigentijdse marktbenadering bieden wij niet uitsluitend beschermende producten aan, maar bovenal de keuzemogelijkheid uit diverse probleemoplossende concepten. Aan de hand van uw wensen en op basis van onze expertise en grondige materialenkennis, wordt beoordeeld welk systeem en eventueel welk onderhoudscontract het meest geschikt is.

Wij gebruiken voornamelijk producten die het milieu niet onnodig belasten!

Bel ons of kijk op onze site voor nadere informatie en bestekteksten.

Wij zijn u graag van dienst!

“GEVELMEESTERS, UW BETROUWBARE PARTNER IN REINIGING, BESCHERMING EN ONDERHOUD”

13087

13115

12112

GevelMeesters B.V. | Leuvert 8 | 5437 AG Beers | Telefoon: 0485 - 31 23 27 Fax: 0485 - 31 37 3 | info@gevelmeesters.nl | www.gevelmeesters.nl

We leveren en heien stalen buispalen, hout- en betonpalen, mortelschroefpalen en schroefbuispalen van 2 tot 22 meter lengte.

Onze kleinste machine is slechts 68 cm breed! Ook voor het heien van diverse soorten damwand, funderingsherstel en grondwerk bent u bij ons aan het juiste adres.

Kijkt u gerust eens op onze website voor meer informatie.

Grootschermerweg 4 A 1843 HE Grootschermer Tel. 0229-563096 www.heicombinatiesps.nl info@heicombinatiesps.nl

Dolfsma Dakbedekking B+U 2 2015 49

Dolfsma Dakbedekkingen

40 jaar kwaliteit en vakmanschap Dolfsma Dakbedekkingen bestaat in mei veertig jaar. Dat is zeker iets om trots op te wezen. In voor- en tegenspoed hield het bedrijf zich strak aan kernwaarden als kwaliteit en vakmanschap. Dankzij die vasthoudendheid mag er nu feest worden gevierd.

J

ohan Boeve en Henk Overhein leiden de van origine Kampense onderneming, die ook is gespecialiseerd in het aanbrengen van gevelbekleding. “Al sinds de oprichting in 1975 door Pieter Dolfsma leveren onze vaklieden gedegen dakwerk”, vertelt Boeve. “We willen dat onze opdrachtgevers langjarig kunnen vertrouwen op de zekerheid van een robuust, veilig en waterdicht dak. Daarom werken we vrijwel uitsluitend met eigen, goed geschoolde vakmedewerkers die goed op de hoogte zijn van de jongste ontwikkelingen. Gecombineerd met de toepassing van de beste, duurzame materialen levert dat steeds weer waterdicht en naadloos gemonteerde topdaken op die wel 30 jaar meekunnen.”

Unieke eigen vakwerkplaats

Het ultieme bewijs voor het vakmanschap van Dolfsma is volgens Overhein de eigen vakwerkplaats met las- en zetafdeling. “Om optimaal controle te houden over de kwaliteit die we onze klanten willen bieden, voeren we precisiewerk liever in eigen beheer uit”, zegt hij. “In de vakwerkplaats produceren we exact op maat de materialen die voor uw dak nodig zijn: van afvoeren tot goten, dak­ kappen en boeien, afdichtingen en gevelbekledingen. Dolfsma heeft tevens een eigen opslagmagazijn en een eigen vrachtwagen met laadkraan. De levertijd wordt hiermee aanzienlijk verkort en de kans op verkeerde leveringen is nihil.”

Dakmerk

Dankzij alle aandacht voor kwaliteit en vakwerk mag Dolfsma Dakbedekkingen het keurmerk Dakmerk voeren. “Slechts een selecte groep van bedrijven voldoet aan de zeer strenge keurmerkeisen”, zegt Overhein, “maar gelukkig weten we bij inspecties en klant­ tevredenheidsonderzoek steeds goede scores te behalen. Daar zijn we scherp op en onze klanten profiteren er extra van. Via het Dak-

Dolfsma Dakbedekking

Haatlanderdijk 57 8263 AP Kampen

merk Waarborgfonds krijgen onze opdrachtgevers namelijk 100 procent opleveringsgarantie en 10 jaar verzekerde garantie op waterdichtheid. Zo komen zij zowel financieel als technisch nooit voor onaangename verrassingen te staan.”

Dolfsma verzorgt de montage en het onderhoud van daken en gevels voor tal van aansprekende, bedrijven, aannemers, overheidsinstanties en woningcorporaties. Voor vrijwel alle soorten dakbedekkingen kunnen zij bij Dolfsma terecht: van bitumineuze en kunststof dakbedekkingen, tot shingles en metalen dak- en gevelbekleding. Onlangs realiseerde Dolfsma voor bouwbedrijf Heijmans het dak van een asielzoekerscentrum en bij het ministerie van Defensie heeft Dolfsma het onderhoud van diverse kazernes bij Dolfsma in beheer. Ook complexe groendaken zijn een kolfje naar de hand van Dolfsma. Boeve: “In opdracht van Trebbe-Hegeman hebben we voor de Hogeschool Windesheim in Zwolle een daktuin van 6600 m2 aangebracht, geheel voorzien van daktuintegels en intensieve begroeiing. Door samen te werken met de materiaalleveranciers Wedeflex en Copijn konden we zelfs een all-in verzekerde garantie afgeven zodat de opdrachtgever zorgeloos van de daktuin kan genieten.”

T 038 - 3316565 F 038 - 3323887

E info@dolfsma.nl I www.dolfsma.nl

50 B+U 2 2015 WTOP Infra

Geluidsschermen van TOPklasse Hij is er al bij sinds 1989, toen de markt van geluidsschermen nog in de kinderschoenen stond. Jaap van de Werfhorst begon als analoog tekenaar en richtte uiteindelijk WTOP Infra op in 2001. De ontwikkeling van geluidsschermen heeft door de jaren een grote vlucht genomen. Bouw en Uitvoering sprak met hem, onder andere over het belang van standaardisatie in de opbouw van tekeningen, berekeningen en rapportages.

E

erst een korte introductie. WTOP Infra is een onafhankelijk ingenieurs- en adviesbureau dat op projectbasis het ontwerp, de ontwikkeling, de technische uitwerking en het projectmanagement van utiliteits- en infrastructurele werken uitvoert. Een belangrijke specialisatie voor WTOP Infra is de kennis op het gebied van geluidsbeperkende voorzieningen, zoals geluidsschermen. Daarbij kan het hele traject worden ingevuld, van haalbaarheidsstudie tot directievoering. WTOP Infra is ISO 9001 gecertificeerd.

Samenwerking

Het bedrijf uit Nunspeet werkt voor aannemersbedrijven, (semi) overheid, nutsbedrijven, architecten- en ingenieursbureaus. Jaap van de Werfhorst licht toe: ‘Wij hebben de expertise en de ervaring om het ontwerp te maken, maar ook het volledig uitwerken van een ontwerp tot uitvoerings- en productietekeningen nemen we voor onze rekening. Design & Build en System Engineering zijn voor ons geen vreemde begrippen. Het belangrijkste daarbij is onze nauwe samenwerking en open communicatie met zowel de opdrachtgevers als met de partners in het veld. Doordat we in het verleden veel opdrachten hebben uitgevoerd voor de overheid, kennen we hun

behoeftes en spreken we hun taal. Hierdoor kunnen we als middelgroot adviesbureau de verantwoordelijkheid voor dergelijke klussen ook aan. En geeft dit ons ook een sterke positie in de markt.’

Traject

Over de wijze waarop zo’n traject wordt opgepakt door WTOP Infra, zegt Jaap van de Werfhorst: ‘Het idee ligt er meestal al. Binnen die visie gaan wij aan het optimaliseren, zoekend naar een evenwicht tussen esthetiek, tijd, kosten en (uitvoerings)technieken. Daarbij zoeken onze engineers ook heel bewust de samenwerking op met de betrokken partijen, zodat het ontwerp zo veel mogelijk tot zijn recht komt, maar ontwikkelingen, technische uitwerking, uitvoering en dergelijke niet naar de achtergrond verdwijnen. Hiermee garanderen wij dat alle eisen en functionaliteit worden geïntegreerd in het ontwerp.’

Beheersbaar

Die eisen zijn voor elk project anders. Aan WTOP Infra de taak om de eisen aan omgeving en ontwerp op deskundige wijze te integreren in een efficiënte oplossing. Jaap van de Werfhorst licht toe: ‘Om te

WTOP Infra B+U 2 2015 51

Projecten

Standaardisatie

Om te zorgen dat een project beheersbaar blijft, is het verder zaak dat betrokken partijen dezelfde taal spreken. Dat de uitwisseling van ideeën en technische informatie op hetzelfde ‘niveau’ plaatsvindt. Hiervoor maakt WTOP Infra gebruik van de NLCS-tool, een belangrijke CAD standaard voor GWW tekeningen. Jaap van de Werfhorst legt uit: ‘Met deze tekenstandaard krijg je meer eenheid in je tekeningen. Dat biedt voordelen voor opdrachtgevers en opdrachtnemers. Zo kan er sneller getekend worden volgens een eenduidige structuur, vindt er een efficiënte uitwisseling plaats van tekeningen en komen er geen beheerkosten bij van een eigen tekenstandaard. Verder zorgt de tool voor kortere inwerktijden en dus meer flexibilitiet bij tijdelijk personeel. Tot slot wordt hiermee een geautomatiseerde verwerking mogelijk van As-built naar beheersystemen.’

Ontwerp en engineering bovenbouw Coentunnel A10/A8 in opdracht van bouwcombinatie Dura Vermeer en Redubel Ontwerp, engineering geluidsscherm A59 Heusden in opdracht van Redubel Totaalvisie geluidsschermen in en om Utrecht Geluidsscherm Beuningse Plas, Beuningen in opdracht van Holland Scherm Geluidsscherm Amersfoort, afslag De Hoef in opdracht van Dura Vermeer Hittebestendige tunnelbakbekleding A4 in opdracht van Kamplacon Groot onderhoud fietsbruggen in Lelystad in opdracht van Van Campen Industries

beginnen worden bouwtijden steeds korter. Het is dus zaak om zaken beheersbaar te houden. Dat doen we onder andere door geluidsschermen zoveel mogelijk te prefabriceren, zodat we zo weinig en zo kort mogelijk op locatie hoeven te zijn, wat een minimum aan hinder en overlast oplevert.’

Met deze ontwikkeling van geprefabriceerde geluidsschermen wordt het des te belangrijk dat het ontwerp tot in de kleinste details klopt. Met de bestaande programma’s en methoden wil het nog wel eens problematisch zijn om aan te tonen dat voldaan wordt aan de (akoestische) eisen en richtlijnen, onder andere de GCW2012 en de Europese norm CE 14388. WTOP Infra hanteert specialistische methoden en rekenmodellen die het mogelijk maken om snel en efficiënt een analyse te maken. Daarbij koppelen wij de eisen en dergelijke direct aan onze 3D tekeningen. Zo wordt niet alleen de aantoonbaarheid van eisen ten aanzien van het ontwerp, maar ook onze werkwijze heel inzichtelijk.

BIM

Ook de opkomst van Building Information Modeling (BIM) heeft invloed op het ontwerp- en bouwproces, vindt Jaap van de Werfhorst: ‘Wat je ziet, is dat met de opkomst van BIM steeds meer informatie in het ontwerpproces kan worden meegenomen, bijvoorbeeld planning en hoeveelheden. Door deze informatie heel vroeg in het proces mee te nemen in het ontwerp, kunnen fases in een Design & Build project steeds verder inzichtelijk in elkaar geschoven worden.

Hiermee win je tijd en dus geld, maar dan moet het wel goed gebeuren.’ De engineers van WTOP Infra maken gebruik van de nieuwste tekenprogramma’s, zoals Civil 3D, Revit, 3ds Max Design en Autocad, om ideeën om te zetten in ontwerpen. Ook werkt WTOP Infra met 3D modellen waaraan informatie gekoppeld wordt. Dit zorgt voor overzicht en inzicht bij alle betrokken bouwpartijen.

Transparant en snel

De ontwikkelingen in de bouw volgen elkaar in een behoorlijk rap tempo op, zo constateert Jaap van de Werfhorst tot slot.

‘Wij merken dat bouw­tijden en bouwprocessen steeds ­korter worden. “Als ingenieurs- en adviesbureau worden wij daardoor gedwongen om sneller, slimmer, efficiënter en transparanter te werk te gaan. Dat is een enorme uitdaging, maar levert ons ook veel op. Vooral erkenning en waardering van onze opdrachtgevers. En dat is toch waar we het voor doen.’

WTOP Infra

Galvaniweg 10 8071 SC Nunspeet

T 0341 25 00 78 F 0341 26 36 46

E info@wtop-infra.nl I www.wtop-infra.nl

52 B+U 2 2015

Grond-, Bagger-, Riolering-, Straatwerk en Beschoeiingen De Kibbel 1a • 1693 NW Wervershoof Tel. 0228-582798 • info@ koperbv.nl www.koperbv.nl

€20,95

STRATEGIE ZOEKT

Sloopwerken en Asbestsanering De Kibbel 1a • 1693 NW Wervershoof Tel. 0228-582798 • info@ koperbv.nl www.koperbv.nl 13124

flow!

Door Jan Bultsma & Leo van de Voort

Strategie zoekt flow! biedt houvast voor bestuurders en managers van organisaties die zich verwonderen over het achterblijven van prestaties bij het beschikbare potentieel en die bereid zijn tot niet-vrijblijvende reflectie.

Strategie zoekt flow! is te bestellen via

www.destroomversnelling.nu of via de algemeen bekende boekensite

www.managementboek.nl

Speelwacht Nederland BV Treviso 13 2921 BJ Krimpen aan den IJssel T (0180) 51 58 65 E info@speelwacht.nl www.speelwacht.nl 13263

Dutch Water Tech B+U 2 2015 53

Dutch Water Tech

Water wat de klok slaat Het is water wat de klok slaat bij Dutch Water Tech.

Dit Nederlandse bedrijf - actief sinds februari 2009 - biedt oplossingen voor het onderhoud van oppervlaktewateren en riolerings­systemen. Vijvers, bijvoorbeeld voor een pand of object, zien er vaak niet mooi uit. Veel algen, blauwalgen, stank in de zomer, woekerende waterplanten e.d. Dat is jammer want een eerste indruk krijg je geen tweede keer.

Dutch Water Tech lost deze problematiek graag op voor de klant. Daarnaast zijn ze sterk in het aanpakken van stankproblematiek bij waterpartijen en rioleringssystemen, bijvoorbeeld het voorkomen van stank op terrassen in de zomer.

D

oor het bundelen van expertise en het uitgebreide netwerk in de branche, kunnen ze vrijwel elk voorkomend probleem op watergebied tackelen met de best beschikbare technieken.

Dutch Water Tech is sterk in het beheren van de waterkwaliteit.

Ze zijn gespecialiseerd in stilstaande wateren, voornamelijk in steden en bij gebouwen; waar veel op waterkwaliteit te behalen is. Vaak zijn zij voorzien van een dikke sliblaag en dat levert stank, troebel water en zelfs botulisme op. Dutch Water Tech heeft de oplossing.

Biologische producten

DWT probeert zoveel mogelijk een biologische, duurzame oplossing te vinden. Hierbij kunt u in het geval van watersystemen denken aan bijvoorbeeld waterplanten, zoetwatermosselen, maar ook ­biologisch baggeren. Hiervoor maakt het bedrijf gebruik van Bio-Vase, een duurzaam product dat wordt ingezet op plaatsen waar traditioneel baggeren lastig is.

Bio-Vase is een product van Idrabel, waarvoor DWT dealer is in Nederland. Naast producten voor oppervlaktewater heeft Idrabel een zeer interessant product voor de riolering waarmee stank- en vetproblemen voorkomen kunnen worden. Tevens is het zeer interessant dat door gebruik van Bio-Col het stelsel langer mee gaat door het voorkomen van H2S.

Dutch Water Tech

Lelyweg 12 4612 PS Bergen op Zoom

Kronerburgerpark Nijmegen

De vijver in het Kronerburgerpark in Nijmegen heeft veel last van algen. Dutch Water Tech is afgelopen november 2014 in een samenwerking met een pilot gestart voor de uitzet van quaggamosselen.

De resultaten van deze pilot zijn zeer positief en de uitbreiding naar een volledig mosselfilter is hier de volgende te nemen stap.

Wijk Tussendijken Rotterdam

De gemeente Rotterdam heeft veel last van stankoverlast door vet in het riool in de wijk Tussendijken. Om dit euvel te verhelpen werd er besloten ‘Bio-Col’ een kans te geven. Een jaar lang is de wijk hiermee behandeld en de resultaten zijn uitstekend. De stank uit de riolering is zo goed als verdwenen en ook de watervoerende capaciteit van het stelsel is verbeterd.

Koninklijke Militaire Academie

Door de Koninklijke Militaire Academie (KMA) te Breda loopt een watergang met veel organische afzet. Mechanisch baggeren was vrijwel niet mogelijk door de centrale ligging in het centrum. Daarom werd er gebruik gemaakt van ‘Bio-Vase’ waardoor de sliblaag in het milieu wordt afgebroken. Na een paar maanden was er al een slibvermindering van 40 procent behaald. De reductie is in inmiddels op een aantal plaatsen tot wel 75% van de originele sliblaag!

Meedenken

Uiteraard denken ze bij Dutch Water Tech mee met de klant. Er wordt gekeken naar het probleem voorhanden en vervolgens wordt er naar een juiste oplossing gezocht. DWT werkt zoveel mogelijk biologisch en duurzaam en deze pijlers staan dan ook hoog in het vaandel. Vanuit Bergen op Zoom werken zij door het hele land en hebben een uitstekende staat van dienst op hun naam staan.

Kijk voor meer informatie over de diverse projecten en productuitleg op: www.dutchwatertech.nl

T 085-2018777

I www.dutchwatertech.nl E info@dutchwatertech.nl

Biosoil

Samen saneren Sinds de oprichting in 1993 heeft BioSoil haar dienstverlening steeds verder verbeterd. De kwaliteit ervan heeft zich inmiddels bij meer dan 230 saneringsprojecten bewezen. Als onderdeel van een service gerichte organisatie doen de medewerkers van BioSoil elke dag hun uiterste best de behoeften van haar opdrachtgevers zo goed mogelijk te vervullen.

Biosoil B.V. B+U 2 2015 55

totaalpakket Deze strategie bestaat uit vijf stappen Overname locatie Gegarandeerde sanering Integratie sanering en ontwikkeling Optimale invulling locatie vanuit het partnerschap Optimale opbrengst

D

e missie van BioSoil is het terugdringen en inperken van bodem­verontreinigingen die de gezondheid van mens en milieu in gevaar brengen. Door het toepassen van innovatieve, duurzame en biologische saneringsmethoden wil BioSoil zich als betrouwbare partner op zowel nationale als internationale projecten profileren. Voor het saneren, ontwikkelen en uiteindelijke oplevering wordt er samengewerkt met verschillende partijen: HD projectrealisatie (ontwikkeling), Ovium (structurering en ontwikkeling) en Sust enable platform (bemiddeling). Deze projecten vallen onder de noemer ‘Samsan’ projecten.

Ontzorgstrategie

In de database van provincies en gemeenten staan locaties met een beoordeelde bodemverontreiniging vastgelegd. Deze beoordeling houdt in dat sanering nodig is en er ook nader onderzoek gevoerd moet worden naar humane risico’s, verspreidingsrisico’s en ecologische risico’s. Voor veel van deze locaties is er geen budget voor sanering. Het gevolg is dat zij daarom braak blijven liggen. De oplossing is een overname van de verontreinigde locaties door een revolving fund met ontzorgstrategie.

bereiding en uitvoering. Dit betekent een kortere doorlooptijd en derhalve hogere opbrengsten door kostenbesparing.

Uniek project

BioSoil B.V. gaat in opdracht van de Chileense staatsoliemaatschappij ENAP ernstig vervuilde terreinen op Vuurland saneren. Het is niet de eerste keer dat BioSoil voet aan wal zet in het gebied, in 2008 heeft het bedrijf ook al een groot aantal locaties voor de oliemaatschappij opgeruimd. De nieuwe opdracht bestaat uit circa 30 grote putten die BioSoil op speciale wijze gaat saneren. Het is een uitdagende klus voor Biosoil. Het is in Vuurland gezien de afstand niet mogelijk om de bodem af te graven en vervuilde grond naar depots te vervoeren.

Daarom is een zogeheten on-site techniek vereist. BioSoil is het enige bodemsaneringsbedrijf dat beschikt over de juiste techniek, ervaring en expertise om deze opdracht uit te kunnen voeren. Het project is in januari van dit jaar gestart en de werkzaamheden zullen ongeveer anderhalf jaar in beslag nemen, met daarbij een optie voor het saneren van nog meer putten in de komende jaren.

Vijf stappen uitgelegd

De overname in eigendom is gebaseerd op vijf stappen. Allereerst wordt de grond, op basis van het ontwikkelingsplan, getaxeerd in niet verontreinigde staat. Daarna worden de saneringskosten en risico’s getaxeerd. 1 minus 2 is aanbod overname en daarna volgt bij interesse een verificatieonderzoek. Indien er geen sterke afwijkingen worden aangetroffen wordt het bod gestand gedaan. Door over­name van het eigendom van de locatie en het op naam zetten van het saneringsplan wordt de saneringsliability juridisch eigendom van het Samsan. Gelijktijdig met het bodemonderzoek wordt de locatie op ontwikkelingsmogelijkheden onderzocht en vindt afstemming met de gemeente plaats. Er wordt een inschatting van de haalbaarheid van de nieuwe functie van de locatie gemaakt. De sanering loopt parallel aan ontwikkeling, vergunningsprocedures, bouwvoor-

Biosoil B.V.

Nijverheidsweg 27 3341 LJ Hendrik Ido Ambacht

T: 078-6820140 F: 078-6818674

E: info@BioSoil.com W: www.BioSoil.com

56 B+U 2 2015 A-Quin b.v.

Een bedrijf met ambitie A-Quin is de partner op het gebied van infrastructurele vraagstukken en fungeert als verlengstuk voor haar opdrachtgever.

Het bedrijf is in 2008 opgericht en richt zich landelijk op het inspecteren van infrastructurele kunstwerken binnen de disciplines werktuigbouw/elektrotechniek en civiel.

A-Quin b.v. B+U 2 2015 57

A

-Quin ondersteunt en adviseert in maintenance, inspecties en instandhouding. Het bedrijf inspecteert bijvoorbeeld voor een opdrachtgever de status van de objecten op een (buiten) locatie. Deze inspecties variëren van simpel tot zeer complex en worden altijd volgens de heersende normen uitgevoerd. De werkzaamheden bestaan voor circa 40 procent uit het geven van advies en 60 procent uit inspectiewerkzaamheden. Naast het geven van advies kan A-Quin de opdrachtgever ook van dienst zijn met het in beeld brengen van een object, wat is de status en hoe het object onderhouden kan worden. Ook het in beeld brengen van de budgettering op lange of korte termijn behoort tot de mogelijkheden.

De opdracht is door Rijkswaterstaat gegund aan de aannemers­ combinatie A-Lanes A15. Zij hebben vervolgens A-Quin gevraagd om, in een ondersteunende rol, een analyse uit te voeren, op de onderhoudbaarheid van de nieuwe Botlek Brug. Hierop volgend zullen een onderhoudsstrategie, onderhoudsconcept, monitoringsplan en planning gebundeld worden in een totaal instandhoudingsplan. Het streven is om tijdens de bouw, de bouwcombinatie en na oplevering de onderhoudsprofessional te voorzien van pragmatische onderhoudsdocumenten en adviezen. Het project zal nog tot eind 2015 lopen.

Voor meer referentieprojecten kijk op: www.a-quin.nl

Elektrotechnische werkzaamheden

Infra werkzaamheden DISK inspecties (risico gestuurde inspectie van vast en variabel onderhoud) NEN-2767 (conditiemeting) Toestand inspecties (deskundige analyse van de staat van het object) Programmering inspecties Instandhouding inspecties Schouw (visuele omschrijving van de huidige staat van het object) Inventarisaties (complementeren en actualiseren van de decompositie)

Ontzorger

A-Quin neemt zorgen bij haar opdrachtgever weg. Bij het voldoen aan de wettelijke zorgplichten wordt men vaak gehinderd door slinkende budgetten, onvoldoende expertise, te weinig mankracht of een gebrek aan tijd. A-Quin zorgt dat er binnen een voorgeschreven budget aan de wettelijke zorgplicht voldaan wordt en staat daarbij ook zelf met beide voeten in de modder. Het is voor alle werknemers een must om feeling met de markt te houden. Uiteraard beschikt A-Quin over alle vereiste certificeringen om haar taken correct uit te voeren.

NEN-3140 NEN-EN 50110 (elektrotechnische veiligheidsinspectie, ­laagspanning) NEN-1010 (Norm voor aanleg van nieuwe elektrotechnische installaties) NEN-3840 (elektrotechnische veiligheidsinspecties, hoogspanning)

Ontwikkelingen

A-Quin is volop bezig met nieuwe innovaties en ontwikkelingen.

Op dit moment wordt er bijvoorbeeld gekeken naar een uitbreiding van de certificeringwerkzaamheden voor Prorail. Ook heeft het bedrijf het streven om zijn personeelsbestand elk jaar met twee tot vier man te laten groeien. A-Quin: een bedrijf met ambitie.

Project verbreding A15

De belangrijkste verkeersader in het Rotterdamse haven- en industriegebied, de A15, ondergaat een grote verandering en A-Quin is ingehuurd om mee te werken aan dit verbreding A15 project.

A-Quin b.v.

Industrieweg 43, 3361 HJ Sliedrecht

T 0184 - 41 07 12 F 0184 - 41 48 52

E info@A-Quin.nl I www.a-quin.nl

58 B+U 2 2015 Bouwbedrijf Beitler B.V.

Beitler Brandafdichting biedt totaaloplossing Brand is bijna het ergste dat een mens kan overkomen. Helaas gebeurt het nog te vaak dat een gebouw of huis niet brandveilig is. Het is de verantwoordelijkheid van de eigenaar en/of gebruiker om het gebouw brandveilig te maken en te houden. De eigenaar is geheel zelf verantwoordelijk en niet hoofdzakelijk de brandweer.

B

eitler Brandafdichting heeft zich na jarenlange ervaring in nieuwbouw, verbouw en onderhoud, renovatie en restauratie gespecialiseerd in brandveilig bouwen en het brandveilig maken van gebouwen. Er ontstond een vraag vanuit de markt om een compleet pakket aan te bieden op het gebied van brandveiligheid en Beitler geeft sinds 2012 antwoord op deze vraag. Alle brandwerende voorzieningen kunnen gerealiseerd worden, zoals kozijnen, ramen en deuren, inclusief brandwerende beglazing.

Werkzaamheden

Het bedrijf is gevestigd in Hoevelaken en vanuit daar worden zorg­instellingen, scholen, industriebedrijven, eigenaars van bedrijfs­panden, VVE’s van appartementen en technische installatie­bedrijven bediend. Beitler Brandafdichting levert en monteert complete systemen waardoor de brand niet om zich heen kan grijpen. Deze systemen bestaan o.a. uit het brandwerend afdichten van leiding-, luchtkanaal- en kabelgootsystemen of een combinatie hiervan. Maar ook het plaatsen van scheidingsconstructies die weerstand bieden aan brand en rook, het plaatsen van brandkleppen en aanbrengen van brandwerende beglazing behoren tot de mogelijkheden. Het bedrijf heeft een uitgebreid productenprogramma waardoor elk project op maat volgens de gestelde eisen gerealiseerd kan ­worden. Indien gewenst wordt overleg gepleegd met brandweer en/of adviesbureaus om tot een zo goed mogelijk resultaat te komen. Alle werknemers zijn VCA-gecertificeerd en willen de klant ontzorgen.

Bouwbedrijf Beitler B.V.

De Wel 26 3871 MV Hoevelaken

Projecten

In de afgelopen jaren heeft Beitler veel gewerkt voor zorg­­­­­­­instel­lingen. Voor diverse panden zijn stookruimtes brandwerend gemaakt. Tevens heeft het bedrijf het afgelopen jaar een aantal kantoor­gebouwen brandwerend gemaakt. Beitler werkt veel voor instal­­la­­­­­teurs en wordt ingeschakeld om sparingen brandwerend af te dichten. Op dit moment is het bedrijf druk bezig om de trappen­huizen van een scholengemeenschap brandwerend te maken. Voor een zorginstelling moet Beitler het aankomende halfjaar acht ­gebouwen in kaart brengen betreffende de status van de brand­werende voorzieningen. Dit gaat in overleg met de opdrachtgever en de brandweer.

T 033 2534218 M 06-21990569

E remco@bouwbedrijfbeitler.nl I bouwbedrijfbeitler.nl

bouwstof

online bouwenuitvoering.nl

het laatste bouwnieuws

bouwenuitvoering.nl politiek

economie

duurzaam

innovatie

d e site wo rd reg e l m ati g g e端 pdate t zo dat u n i e t s h o e f t te m i sse n

Raak verbonden met

uw doelgroep bouwenuitvoering.nl/adverteren

Online Adverteren op bouwenuitvoering.nl Leaderboard Banner

Rectangle Banner

Vertical Banner

Altijd bovenaan de pagina.

Gemiddeld 25.000 views per maand.

Ondersteun artikelen en thema’s.

Gemiddeld 1.250 views per maand.

Ideaal voor linkbuilding naar uw website.

Gemiddeld 750 views per maand.

Voo r m e e r i n f o r m a t i e : w w w . b o u w e n u i t v o e r i n g . n l / a d v e r t e r e n

Orion Speciale Technieken EU BV B+U 2 2015 61

Diverse bijzondere technieken onder één dak Orion Speciale Technieken is een van de weinige bedrijven die zich gespecialiseerd heeft in een aantal bijzondere technieken.

Deze technieken zijn multi-inzetbaar in de bouwsector en het bedrijf wordt dan ook steeds vaker in de arm genomen bij toepassingen binnen deze branche.

D

oor jarenlange ervaring heeft Orion Speciale Technieken ­grote expertise op een zeer uiteenlopend gebied. De werknemers van Orion zijn allen gecertificeerd en zetten zich vol enthousias­me elke dag opnieuw in om aan de gestelde eisen van de klant te voldoen. Orion biedt hen voortdurend cursussen aan om op de hoogte te blijven van de laatste ontwikkelingen in het vakgebied.

Het bedrijf is dan ook voortdurend bezig met het ontwikkelen van innovatieve oplossingen om de juiste passende oplossing te vinden bij de wens van de opdrachtgever.

Kwaliteit

Orion Speciale Technieken is gespecialiseerd in: Verwerken van giet­ asfalt op parkeerdaken, hellingbanen en bedrijfsvloeren; Aanleggen en herstellen van vloeistofdichte voorzieningen; Betonreparaties, scheuren injecteren en conserveren van betonconstructies; Voegovergangen, inspectie en het geven van advies. Kwaliteit staat bij het bedrijf hoog in de prioriteitenlijst. Alle leveringen worden streng gecontroleerd op hun kwaliteit. De uitvoering op de werkplaats gebeurt niet zonder behulp van goed apparatuur en gemotiveerde en ervaren werknemers. De diverse betonreparaties brengt Orion Speciale Technieken conform CUR-aanbevelingen aan. De organisatie beschikt dan ook over het procescertificaat KOMO BRL 3201/02, ISO 9001 en het veiligheidscertificaat VCA-P.

Waterdicht parkeerdek

Voor een project in Hoogvliet dat sinds oplevering van het destijds nieuwbouwproject al lekkages ondervond via het parkeerdek in de onderliggende winkel, heeft Orion een oplossing op maat. Orion heeft zonder opbreekwerkzaamheden van het bestaande systeem de opdracht verkregen om het parkeerdek te voorzien van een waterdichte gietasfaltconstructie. Al met al een behoorlijke klus die toch in

Orion Speciale Technieken EU BV T (076) 579 74 30

Broekakkerstraat 7 4709 PE NISPEN

zes weken geklaard is. Voor Orion is dit een mooie referentie die het product gietasfalt met al zijn positieve eigenschappen weer eens op de kaart zet.

Station Utrecht Vaartsche Rijn

In de perrons van het station Utrecht Vaartsche Rijn zijn en ­worden waterdichte voegprofielen toegepast. In 2013 werden de eerste voegprofielen geleverd en gemonteerd nabij de bestaande sporen.

Momenteel worden op de perrons de nieuwe, nog aan te leggen, railverbindingen aangepakt. Orion Speciale Technieken is in beide gevallen ingeschakeld voor de montage van de voegprofielen. De perrons krijgen vloeren met een kunststof toplaag afwerking.

Nieuwe ontwikkelingen

Orion Speciale Technieken EU B.V. is sinds kort de licentiehouder om een nieuw type bitumineuze voegovergang te gaan installeren.

Het gaat hier om de nieuwe PrismoJoint, die als prijswinnaar uit de door Rijkswaterstaat uitgeschreven prijsvraag ‘Stille duur­zame voeg­ overgangen’ is gekozen en in de keuzematrix van Rijks­waterstaat is opgenomen. PrismoJoint is een geoptimaliseerd systeem met een hogere ontwerplevensduur dan de traditionele fluistervoeg. Ten behoeve van de prijsvraag zijn alle proeven en testen, benodigd voor het aantonen van de door Rijkswaterstaat gestelde eisen in de RTD 1007-2, uitgevoerd en goedgekeurd. Het systeem is ontworpen om zowel de beweging van de brug toe te staan alsook de brug de stabiliteit en stijfheid te geven om de krachten van het verkeer te weerstaan. Tevens is de overbrugging tegen indringing van water ­afgedicht en is de overgang tussen het asfalt wegdekoppervlak en de voegovergang van gelijk niveau zodat het ‘klap’ geluid tot het verleden behoort. Orion breidt met deze licentie haar speciale technieken uit, om zo haar klanten nog beter van dienst te kunnen zijn.

Postbus 3551 4800 DN Breda

I www.orionspecialetechnieken.nl E r.vandenboer@orionspecialetechnieken.nl

62 B+U 2 2015 EMPAS BV

1

Vakmannen in hart en nieren Empas is in 1974 opgericht en haar initiële core business was het fabriceren van spuitapparatuur voor de tuinbouw. Sinds 1999 is Empas specialist in de markt van onkruidbeheer op (half) verhardingen en openbare terreinen. Dankzij jarenlange ervaring in de techniek is iedere wens te realiseren.

M

ilieu en duurzaamheid zijn belangrijke speerpunten binnen de organisatie. De machines van Empas zijn allemaal voorzien van innovatieve en milieuvriendelijke heetwatertechnieken. De heetwaterunits gebruiken kokend water voor het bestrijden van onkruid. Het water met een temperatuur van 102 °C verhit de celstructuur van de plant. Door deze temperatuurschok barst de celstructuur van de plant, zodat deze vergaat. Deze duurzame methode zorgt ervoor dat het grondwater niet belast wordt met chemicaliën.

Met de strenge regels van de overheid in het verschiet omtrent che-

mische onkruidbestrijding biedt Empas de oplossing voor duurzaam onkruidbeheer.

Kwaliteitsmachines gegarandeerd

Empas heeft een eigen R&D afdeling waar zij nieuwe machines ontwikkelen en testen. Hierdoor kan het bedrijf de kwaliteit en betrouwbaarheid van haar producten garanderen. De wensen van de klant staan centraal blijkt uit de woorden van directeur Carel Doornenbal: “Wij hebben een antenne voor de wensen van de klant. Doordat wij

EMPAS BV B+U 2 2015 63

2

alles in eigen beheer hebben, is er voor elke vraag een oplossing te bieden. Daarbij komt het feit dat wij door onze jarenlange ervaring in de techniek de klant optimaal kunnen adviseren over het maximaal benutten van de machine”.

Pekelunits

1

2

De MCB-E heeft standaard een watertank van 500 liter. Een watertank van 800 of 1000 liter behoort ook tot de mogelijkheden, afhankelijk van het dragende voertuig dat u kiest. Een vulpomp en het filtersysteem maken het mogelijk om binnen enkele minuten de tank te vullen met oppervlaktewater. De plunjerpomp is voorzien van een drukregelaar/ unloader. Een 72V DC motor drijft den unit aan. De niet elektrische uitvoering MCB gebruikt hiervoor een Honda benzinemotor. De unit heeft een RVS veerhaspel met een werkslang van 20 meter. Bij het standaard pakket hoort een werkpistool met lans en vloeikop. Naast onkruidbestrijding is de unit ook geschikt voor reiniging.

De MCP heeft een aanzienlijk hogere capaciteit dan de MCB. Deze unit is speciaal ontwikkeld voor onkruidbeheer op grotere oppervlaktes in de openbare ruimte. De combinatie met een knik-werktuigdrager maakt de inzet zeer flexibel. Voor behandelingen rondom palen en verkeerszuilen is de MCP ook geschikt. De combinatie van werkbak en handset maken de heetwaterunit de perfecte partner voor onkruidbeheer en reiniging.

Klein qua afmetingen, maar groot in prestaties.

Empas levert de MCP als opbouwunit die op verschillende werktuigdragers kan functioneren. De hydrauliek PTO van de werktuigdrager zorgt voor de aandrijving van de heetwaterunit. De unit kan eenvoudig gekanteld worden (indien voorziening aanwezig), zodat de werktuigdrager goed toegankelijk blijft.

Empas produceert haar pekel­ units met de juiste techniek voor het innovatieve Geografische Informatie Systeem (GiS).

Dit betekent dat de klant de mogelijkheid heeft om het GiSsysteem op de pekelunit te laten monteren. Deze innovatie zorgt ervoor dat de units nog duurzamer zijn. Met deze stap breidt Empas haar scala aan machines voor milieuvriendelijk beheer van de openbare ruimte uit. Met het GiS-systeem is via een web applicatie onder andere de snelheid van de unit, de locatie van de unit en of deze wel of geen pekel­water

EMPAS BV

Kruisboog 43 NL-3905 TE VEENENDAAL

afgeeft zichtbaar. In combinatie met de optie rijsnelheid afhankelijke vloeistofafgifte door middel van GPS, maakt dit de unit een duurzame partner voor gladheidsbestrijding.

Ontwikkelingen

De laatste twee jaar heeft Empas meer dan vijftig machines geleverd aan diverse klanten. Het gaat hier om de opbouw voor tractoren of werktuigmachines (Deze kunnen ook voorzien worden met een pekelunit). Het bedrijf zit echter niet stil en is volop bezig met nieuwe innovaties en ontwikkelingen. De laatste ontwikkeling is de verschuiving naar elektrische aandrijving in heetwaterunits.

Dit zorgt voor minder uitstoot en is geheel in het straatje van de steeds strenger wordende emissie-eisen. Empas blijft innoveren en is klaar voor een duurzame toekomst.

T 0318-525888

I www.onkruidkoken.nl E Gerard@empas.nl

64 B+U 2 2015

colofon Bouw en Uitvoering verschijnt voor hoof­­­­d­en van dienst en stafmede­werkers van rijk, provincie en gemeente, waterschappen, Dienst Vastgoed Defensie, woningbouwvereni­ gingen, openbare bedrijven, middelbaar en hoger technisch onder wijs, rijks­ gebouwendienst, ­­rijks- en provinciale waterstaat, openbaar vervoer en nuts­bedrijven.

Aan dit nummer werkten mee:

Tilly van Dongen, Daan Groeneveld, Emile Koeman, Jolanda Linschoten, Charlotte Maassen, Rob van der Puil, Betty Rombout, Ilona Roskam, Erik Steegman, Pim Stegman en Ad Zeeman.

Uitgever Jaco Otto

13269

Abonnementen

Serving the industry

Jaarabonnement* € 85,00 Buitenland € 130,00 Losse nummers en/of bewijs­nummers** € 15,00 Abonnementen binnen de d ­ oelgroep* € 39,00 * Prijzen zijn exclusief BTW. ** Prijzen zijn exclusief BTW en verzendkosten.

Vormgeving

APR Media Groep BV E-mail: studio@aprmediagroep.nl

Uw specialist in buitenmeubilair en informatiesystemen voor de openbare ruimte. Gebruiksvriendelijke totaaloplossingen, in het bijzonder voor de openbaar

Veldhuis Media, Raalte

Uitgave

vervoersmarkt.

Armada Mobility is een zelfstandige werkmaatschappij Armada Mobility BV Groningenhaven 2 3433 PE Nieuwegein T +31 (0)30 - 246 95 00 E info@armadamobility.nl

Druk

van Andus Group BV. Kennismaken? Graag.

Bel ons of kijk op: www.armadamobility.nl

APR Media Groep BV Spacelab 2, 3824 MR Amersfoort Postbus 2696, 3800 GE Amersfoort Telefoon: +31 (0)33 456 70 50 Fax: +31 (0)33 456 74 33 E-mail: info@aprmediagroep.nl Internet: www.aprmediagroep.nl

Advertentie- en Orderadministratie E-mail: orders@aprmediagroep.nl

Abonnementenadministratie

APR Media Abonneeservice Postbus 2238, 5600 CE Eindhoven Telefoon: +31 (0)88 226 66 86 E-mail: abo@aprmediagroep.nl

Aansprakelijkheid vaktijdschrift Aan de inhoud van dit vaktijdschrift is veel aandacht besteed. Het is echter mogelijk dat de inhoud van deze uitgave verouderd, incompleet en/of ­incorrect is. Aan de inhoud hiervan kunnen dan ook geen rech­ ten worden ontleend. APR Media Groep BV kan niet aansprakelijk worden gehouden voor de directe alsook indirecte gevolgen van het gebruik, op welke wijze dan ook, van de hierin aangeboden informatie. APR Media Groep BV geeft geen enkele garantie, noch aanvaardt enigerlei aansprakelijkheid met betrekking tot de inhoud, data, adviezen, verklaringen, producten of ander materiaal in het vaktijdschrift. Overname van artikelen uit deze uitgave is uitsluitend toegestaan met bronvermelding en na toestemming van de uitgever APR Media Groep BV. Alle regels met betrekking tot de Nederlandse intellectuele eigendomsrech­ ten zijn van toepassing.

De Enk Groen & Golf is allang geen groentje meer als het gaat om groenvoorzieningen. Ruim vijftig jaar zijn we specialist in ontwerp, aanleg, onderhoud en beheer.

Of het nu gaat om golfbanen, parken of daktuinen.

We scoren hoog op betaalbaarheid en spelen flexibel in op de groeiende behoefte aan onderhoudsuitbesteding.

En denken graag vanaf het begin met u mee. Want een vroegtijdige samenwerking zorgt voor een optimaal resultaat.

De Enk Groen & Golf: uw groen is onze zorg.

ISSN - 0921 - 1667

De Enk Groen & Golf B.V.

Bennekomeweg 128 - 6871 KH Renkum Postbus 1041 - 6870 DA Renkum - T: 0317 - 72 70 00 www.deenkgroenengolf.nl - info@deenkgroenengolf.nl 13173

13314

Ontdek Ontdek dede meerwaarde meerwaarde

Leven Leven opop Daken Daken HétHét adviesbureau adviesbureau voor voor meervoudig meervoudig ruimtegebruik ruimtegebruik opop daken daken • • • •

Advisering • Advisering met met schetsschetsen definitief en definitief ontwerp ontwerp Eigen • Eigen bestekservice bestekservice Bouwbegeleiding • Bouwbegeleiding Preventief • Preventief onderhoud onderhoud en beheer en beheer van van alle alle soorten soorten gebruiksdaken gebruiksdaken

De vijfDespecialistische vijf specialistische thema’s thema’s zijn groendaken, zijn groendaken, waterdaken, waterdaken, energiedaken, energiedaken, parkeerdaken parkeerdaken en groengevels. en groengevels.

LevenLeven op Daken op Daken heeftheeft een eigen een eigen website, website, app, vakblad app, vakblad en unieke en unieke All-inAll-in verzekerde verzekerde garantie. garantie.

Voor iedere Voor iedere opdrachtgever opdrachtgever die meer die meer met zijn metdak zijnwil dakdoen wil doen zijn wij zijn wij een waarborg een waarborg voor zekerheid. voor zekerheid.

SamenSamen makenmaken wij Leven wij Leven op Daken! op Daken!

www.levenopdaken.nl www.levenopdaken.nl

Veelzijdig en innovatief

Holland Scherm een

onderneming

Wilt u meer weten, neem dan contact op met: Holland Scherm Contactpersoon: dhr. B. van der Heiden Giessenweg 4-6, 3044 AL Rotterdam T 010 2083320, F 010 2083329 E info@hollandscherm.nl, www.hollandscherm.nl

13186a

Holland Scherm is, naast specialist op het gebied van geluidsschermen, veelzijdig en innovatief in de civiele betonbouw. Holland Scherm heeft een eigen concept ontwikkelt voor de vervanging van kademuren in binnenstedelijk gebied. Met een minimum aan overlast en een laag risicoprofiel op het gebied van trillingen, zettingen en bemalingen biedt Holland Scherm een totaaloplossing voor gemeenten en waterbeheerders.

Holland Scherm is als zusterbedrijf van KWS Infra een VolkerWessels onderneming.