Bouw en Uitvoering 4-2023

n Laagste prijsgarantie

n Volumekorting

n Productadvies

n Just in time bezorging (op afroep)

n Legservice mogelijk

n Showrooms in Houten en Veghel

n PVC Vloeren

n Visgraat

n Hongaarse punt

KABINET ZET IN OP ENERGIEOPSLAG VAN ELEKTRICITEIT, WARMTE EN GASSEN

Onlangs werd de Routekaart Energieopslag met de Tweede Kamer gedeeld met daarin de belangrijkste stappen om energieopslag in Nederland te vergroten. Niet alleen de opslag van elektriciteit, maar ook van bijvoorbeeld gas en waterstof en warmte. Deze drie energievormen

zullen nodig zijn om te zorgen dat er voldoende flexibiliteit is in een energiesysteem met meer variabele energiebronnen, zoals zon en wind.

Lees meer via de QR­ code of op www.bouwenuitvoering.nl

Circulair bouwen en zelfwerkzaamheid

Boschgaard is pionier in Nederland. Het combineert circulair bouwen en zelfwerkzaamheid. Een woonproject dat in samenwerking met woningcorporatie Zayaz 19 sociale huurwoningen neerzet in Den Bosch Oost, gecombineerd met een buurtcentrum. In gesprek met een van de meebouwende bewoners, Jochem Kromhout.

‘Circulariteit is momenteel een buzzwoord’

Woningbouwproductie dreigt nieuwe klappen te krijgen

Minister Hugo de Jonge meldde de Tweede Kamer eind mei middels een voortgangsrapportage dat de kabinetsdoelstelling voor 2030 ruim 900.000 nieuwe woningen te bouwen, wordt bemoeilijkt door factoren als een gebrek aan bouwgrond, stijgende hypotheekrente en inflatie.

‘Halvering van de woningverkopen in 2024 is volgens NEPROM reëel’ 22

Warmtepomp verplicht vanaf 2026

De (hybride) warmtepomp wordt de norm voor het verwarmen van onze woningen, winkels, scholen en kantoren. De warmtepomp wordt verplicht vanaf 2026, maar er zijn uitzonderingen.

‘Momenteel verdient een warmtepomp zich in gemiddeld zeven jaar terug’

‘Er is zeker geen sprake van een vrije val’

Druk op koopwoningmarkt neemt verder af

Afgelopen kwartaal zette de daling van de koopprijzen van woningen verder door. Ook blijkt het aantal verkochte woningen in de bestaande woningvoorraad op een lager niveau uit te komen dan we in de afgelopen jaren gewend zijn.

Provincies krijgen hulp bij nieuwbouw

Het kabinet geeft provincies een hulpmiddel voor hoe ze bij nieuwbouw rekening kunnen houden met de toekomst. Waar kan beter niet meer worden gebouwd? En met welke risico’s moet je rekening houden op de plekken waar je wel gaat bouwen?

‘Denk bijvoorbeeld aan genoeg drinkwater, de kans op bodemdaling en de kans op overstromingen’

‘

44

Aanschafsubsidie emissieloos bouwen

Met de Subsidieregeling Schoon en Emissieloos Bouwmaterieel (SSEB) wil de overheid bouwbedrijven stimuleren om over te stappen op schoon bouwmaterieel. Bedrijven in de bouw­, infra en technieksector kunnen subsidie aanvragen voor de aanschaf van nieuwe emissieloze (uitstootvrije) bouwwerktuigen en bouwvoertuigen.

De SSEB loopt van 2022 tot en met 2027, met een horizon naar 2030’

NIEUW CONTRACT MEERJARIG ONDERHOUD

Rijkswaterstaat Zuid­ Nederland gaat als eerste regio aan de slag met het nieuwe

BasisOnderhoudsContract (BOC) voor het vaste, meerjarige onderhoud aan snelwegen als ervanging van het oude prestatiecontract.

ECHT CIRCULAIR BOUWEN

Bouwproject Boschgaard

Ik heb me altijd betrokken gevoeld bij de woningmarkt, zegt Jochem Kromhout. “Op een directe manier heb ik altijd voor mijn eigen woning gezorgd; kraakpanden dus. Want er zijn meer huizen nodig, ook zijn ze te duur, soms slecht onderhouden. Bovendien is het te gek voor woorden dat mensen 40 tot 50% van hun inkomen uitgeven aan een huis. Daar heb ik me altijd boos over gemaakt. Boschgaard is voor ons een kans om iets permanents neer te zetten, op ónze manier.”

COLLECTIEF ZELFBEHEER

Boschgaard komt op de plek van De Patio, het oude buurthuis van de Graafse Wijk. Er komen 25 tot 30 bewoners in het gebouw. In Den Bosch is Boschgaard het eerste bouwproject binnen de sociale huur, waarbij dus het initiatief volledig bij de toekomstige bewoners vandaag komt. Woningbouwvereniging Zayaz financiert en blijft eigenaar van het pand, de toekomstige bewoners hebben het eigenaarschap over het project. Kromhout: “Wij kwamen met het idee, zitten tijdens de realisatie op de bestuurdersstoel en zullen het geheel later ook zelf bestieren. Kortom, Boschgaard wordt een pand in collectief zelfbeheer, waar iedereen die er woont even veel inspraak heeft.”

De aannemer is Mark Versteegden uit Erp, een traditioneel bouwbedrijf dat het vakmanschap nog onder de knieën heeft, zo zegt Kromhout. De architect is Superuse uit Rotterdam, een bureau dat gespecialiseerd is in het bouwen van hergebruik.

ECHT CIRCULAIR

Wat het project nog unieker maakt, is dat dit het eerste woningbouwproject in Den Bosch is, dat

Boschgaard is een pionier in Nederland. Het combineert circulair bouwen en zelfwerkzaamheid.

Een woonproject dat in samenwerking met woningcorporatie Zayaz negentien sociale huurwoningen neerzet in Den Bosch Oost, gecombineerd met een buurtcentrum. In gesprek met Jochem Kromhout, kunstenaar, fietskoerier en toekomstig bewoner van Boschgaard.

TEKST BETTY ROMBOUT

jochem kromhout

render: ©superuse

met zoveel mogelijk hergebruikte materialen wordt gebouwd. Jochem Kromhout legt uit: “Circulariteit is momenteel een beetje een buzzwoord. Veel verschillende dingen worden er onder verstaan. Circulariteit is voor ons altijd een logisch iets geweest. We kijken eerst wat we kunnen met oude dingen voordat we nieuwe gaan produceren. Zelf heb ik nog nooit een meubelstuk gekocht. Heb het allemaal op straat gevonden. Klussen aan een huis, dan is het voor mij heel gewoon om eerst naar de centrale container te gaan. In de bouw is dat niet de meest praktische manier om het zo te doen. Circulariteit betekent daarom voor veel projecten dat ze nieuwe producten maken die over 30 jaar ­ als iets gesloopt wordt ­ hergebruikt kunnen worden. Dat is heel nobel, maar voor ons voelt dat verkeerd. Het is een logische stap eerst te kijken wat over is, dat gebruiken. Lukt het niet, dan gaan we pas op zoek naar nieuwe producten.”

Wat er op het terrein stond, de oude Patio, is dus niet gesloopt. Er kwam geen bulldozer aan te pas. Onder andere de betonnen platen op de grond waren nog uitstekend te gebruiken. “Onze architect heeft in kaart gebracht wat er was om te hergebruiken. We hebben gestript wat er niet nodig was.”

Met oude bouwmaterialen uit de sloop, maar ook met reststromen uit de industrie, is het streven om 90% van alle bouwmaterialen hergebruikt te laten zijn.

VOORBEELDEN

Maar deze bouwwijze brengt wel de nodige uitdagingen met zich mee. Hoe kom je aan al dat te hergebruiken materiaal? “Dat is een heel proces”, zegt Jochem Kromhout. “We hebben een team dat wekelijks op zoek is gegaan naar de juiste materialen. Zo hebben we oude dakspanten uit de bibliotheek in St. Michelsgestel gehaald. De bibliotheek werd gesloopt. Vervolgens ging de architect daar weer mee tekenen. Zo zit ook de gevel van het gemeentehuis van Roozendaal in

van jochem en susan, foto: peter bakker

ons pand; een aluminium gevel met dubbel glas. Een prima buitengevel die nog wel met een binnengevel geïsoleerd wordt.”

De architect maakt dus een globale schets. Hoe meer hergebruikte materialen er zijn, hoe meer de schets ingevuld wordt. De aannemer moet dus flexibel en creatief zijn. “Oh, er moet nog een raam in de muur komen, zaag nog maar niet in de muur, want we hebben het kozijn nog niet´. Om maar een voorbeeld te noemen.

Het hele proces is in 2016 gestart, de bouw is in 2021 begonnen. “Als het goed is, hebben we aan het einde van dit jaar de sleutel”, aldus Kromhout.

PASSIEF VERWARMEN

Het gebouw is ontworpen om zo passief mogelijk verwarmd, geventileerd en gehydrateerd te worden. Boschgaard maakt gebruik van de zon, regen en aarde door te oogsten wat ze gratis ontvangt: zonnestralen, regendruppels en aardwarmte. Gevels op het zuiden vangen de zon voor warmte en de 234 zonnepanelen voor energie. 80 meter sondes in de grond geven een stabiele 12 graden voor de warmtepompen en tot 80 kuub regen wordt opgevangen om de wc’s en wasmachines mee te spoelen.

Om het gebouw zo optimaal mogelijk te laten werken, is een actieve houding van de bewoners nodig. Gordijnen op tijd dicht, ramen op het juiste moment open en korter douchen. De bewoners gaan ook veel delen. Auto´s, boormachines, wasmachines. “Door het ontwerp kunnen we toe met minder apparaten, zoals warmtepompen, dan gebruikelijk”, aldus Kromhout.

BIODIVERSITEIT

Alle daken en buitenruimtes worden zo ontworpen dat er een hoge mate van biodiversiteit ontstaat, met veel leefruimte voor vogels en insecten. Boschgaard

kent groene daken en gevels waar planten in kunnen groeien. “Groene daken zie je best wel veel”, zegt Jochem Kromhout. “Het is een goed initiatief. Heeft veel voordeel voor de waterhuishouding. Het water stroomt niet gelijk je dak af, maar krijgt de kans om te verdampen. Dus heb je veel minder last van je rioolwaterafvoer. Het is ook een goede koeling van je huis. Als er in de zomer een regenbui op je dak valt, verdampt de regen en tegelijkertijd trekt het de warmte uit je huis. Maar wat wij anders doen, is dat we een dubbele laag groen op ons dak zetten. Zodat er meer verschillende planten op kunnen groeien, die ook verschillende vogels en insecten aantrekken. Kortom, we zorgen ervoor dat onze huizen iets bijdragen aan de stadsecologie om ons heen.”

PIONEREN

Kromhout: “We zijn op een aantal manieren aan het pionieren. Als huurders die in eigen beheer aan het bouwen zijn. Ook op het gebied van duurzaam bouwen is het behoorlijk pionieren voor zo’n groot project van sociale huur. Ja, dat zijn echt de uitdagingen. Dat pionierschap betekent dat we veel nieuwe wielen moeten uitvinden, regels in de wet moeten vinden waarin onze ideeën passen. En let wel, net als ik, komen de bewoners niet uit de bouwwereld. We leren heel wat. Maar gelukkig staan we met zowel de architect als de aannemer niet in ons eentje. En ook met de woningbouwcorporatie is de samenwerking goed. We hebben goede partners aan ze.” WEBSITE

WONINGBOUW PRODUCTIE DREIGT NIEUWE KLAPPEN TE KRIJGEN

Minister Hugo de Jonge van Volkshuisvesting meldde de Tweede Kamer 22 mei jongstleden middels een voortgangsrapportage dat de kabinetsdoelstelling voor 2030 ruim 900.000 nieuwe woningen te bouwen, wordt bemoeilijkt door factoren als een gebrek aan bouwgrond, stijgende hypotheekrente en inflatie.

Een halvering van de woningverkopen in 2024 is volgens NEPROM reëel. Daarnaast is de vraag naar woningen groter dan verwacht, met name door immigratie.

De problemen in de bouwsector zijn divers, schrijft de minister. De stijgende rente beperkt het vermogen van woningzoekenden om grote hypotheken af te sluiten; inflatie leidt tot hogere bouwkosten, waardoor het lastiger wordt om betaalbare woningen te realiseren. Daarnaast verloopt het vinden van geschikte bouwgrond en het verkrijgen van bouwvergunningen trager dan gehoopt.

Voorspellingen wijzen op een daling van de woningbouwproductie in de komende jaren. De Jonge somt in zijn voortgangsrapportage aan de Kamer de vooruitzichten op. Het Economisch Instituut voor de Bouw gaat uit van een daling van de woningbouwproductie van 3,5 procent in 2023 en nog eens 5,5 procent in 2024 ten opzichte van het jaar ervoor. “De situatie blijft onzeker, in ieder geval is de verwachting dat er in 2024 een forse dip zal zijn”, aldus De Jonge.

RESULTATEN 2022

De Jonge claimt ook resultaten in zijn Kamerbrief. “Met het afsluiten van 35 regionale woondeals tussen gemeenten, provincies en Rijk heb ik een belangrijke stap gezet in het voeren van regie op de volkshuisvesting. De afspraken uit alle woondeals omvatten de bouw van in totaal 936.349 woningen in heel Nederland. In 2022 zijn er van de totale opgave van 900.000 extra woningen tot en met 2030 al 90.127 nieuwe woningen gerealiseerd.”

Omgerekend zou een aantal van 800.000 nog kunnen worden bereikt in 2030, maar dat is met de aangekondigde ‘waarschuwing’ van de minister niet meer waarschijnlijk. Eerder in dit blad (editie 2 van 2023) schreven wij al dat de plancapaciteit waar De Jonge bij het sluiten van de regionale woondeals om heeft verzocht te ambitieus is.

leeuwesteyn vanaf dafne schippersbrug, 2020 (d.c. goosen, utrechts archief)

De alarmbellen van onder meer de branchevereniging voor bouwers en ontwikkelaars WoningbouwersNL (‘te weinig harde plannen’) lijken nu door de bedenker van de woondeals zelf te zijn overgenomen. Eerder dit jaar postuleerde de minister al een Kamerbrief waarin hij aangaf de ontwikkelprocedures te willen vereenvoudigen, een andere wens van de woningbouwers. De ontwikkeling van projecten duurt van kop tot staart gemiddeld tien jaar; de minister wil dit ten minste halveren door middel van de Wet Regie op de Volkshuisvesting, die momenteel in de consultatiefase is. Die wet behelst onder meer verkorting van de ontwikkeltijd door het inkorten van beroepsprocedures

en een integrale aanpak van de democratische besluitvorming (‘snelkookpansessies’).

VRAAG NEEMT TOE

Tegelijkertijd groeit de vraag naar woningen. De Nederlandse bevolking neemt snel toe, voornamelijk door immigratie. Het aantal ingezetenen groeide in 2022 met 227.000, twee keer zo hard als in 2021. De bevolking van Nederland is in het eerste kwartaal van 2023 met 27.400 gegroeid. Deze toename kwam volledig door immigratie, er overleden meer mensen dan er geboren werden. Het aantal huishoudens bedraagt anno 2023 ongeveer de helft van het aantal

inwoners, dus voor de extra inwoners van het eerste kwartaal van dit jaar alleen al zijn circa 14.000 nieuwe woningen nodig. Grofweg zijn dus in 2030 twee miljoen mensen afhankelijk van de woningbouwproductie voor de verwachte woonvraag. Om de bouw van extra woningen te stimuleren, roept minister De Jonge provincies en gemeenten op om ‘alternatieve locaties te overwegen’, naast die uit het Actieplan.

Er worden ‘gesprekken gevoerd’ om het bouwtempo op te voeren en er is extra financiering van een half miljard euro beschikbaar gesteld. “Ik kom met een start­bouwimpuls van minimaal 250 miljoen euro om te zorgen dat zoveel mogelijk woningbouwprojecten op korte termijn gebouwd kunnen worden. Ik zet ruim 300 miljoen euro extra in om de bouw van flexwoningen te stimuleren, die snel gerealiseerd kunnen worden, voor onder andere Oekraïense ontheemden en statushouders.” Is het genoeg? NEPROM, de branchevereniging voor ontwikkelaars, waarschuwde al begin dit jaar dat de verkoop van nieuwe woningen met misschien wel de helft gaat terugvallen en pleit vooral voor oplossingen met een langere scope. “Voor

merwedekwartier utrecht (marco broekman en okra)

‘PLAN VAN AANPAK VERSNELLEN PROCESSEN EN PROCEDURES WONINGBOUW’

Woningbouwimpuls: “Met de eerste vier tranches van de woningbouwimpuls wordt met €962 miljoen in totaal de bouw van circa 165.000 woningen ondersteund. De vijfde tranche wordt nog voor de zomer toegekend en ik kom nog dit jaar met een zesde en laatste tranche van de woningbouwimpuls.”

Stimuleringsregeling flex- en transformatiewoningen. Er is €100 miljoen beschikbaar gesteld voor het versneld

bouwen van flex- en transformatiewoningen. Deze €100 miljoen is goed voor ruim 8.300 woningen.

Transformatiefaciliteit: terugkerende regeling gericht op de financiering van de voorfase van binnen- en buitenstedelijke transformaties. Het Rijk heeft tot nu toe €80 miljoen ingezet, voor tot en met 2022 4.071 woningen.

Huisvesting aandachtsgroepen: In 2022 is hiermee

een bijdrage van circa €52 miljoen verstrekt voor de realisatie van 2.959 permanente woonruimten en 4.766 flexwoningen. In 2023 is een bedrag van ruim €35 miljoen beschikbaar voor de regeling huisvesting aandachtsgroepen.

De investeringsbeslissingen van €6 miljard via het MIRT voor het ontsluiten en bereikbaar maken van de 17 grootschalige NOVEX-woningbouwlocaties* en de

€1,5 miljard aan middelen voor bereikbaarheid. Hiermee worden in totaal ruim 400.000 nieuwe woningen bereikbaar gemaakt.

De flexpoolregeling (in verschillende tranches van in totaal 90 miljoen euro).

Provincies en gemeenten kunnen de bijdrage besteden aan capaciteit in de voorfase van woningbouw- en herstructureringsprojecten en het opstellen van integrale woonzorgvisies.

stadshavens-eemskanaal groningen www.stadshavens.nl

het vlot trekken van binnenstedelijke projecten met huurwoningen zou een gerichte doorbouwpremie soelaas kunnen bieden. Op middellange termijn zouden ook gemakkelijker en goedkoper te ontwikkelen en te faseren locaties beschikbaar moeten komen aan de randen van de steden.”

STIJGENDE GRONDPRIJS

De bouwkavelprijs is de uiteindelijke prijs die een particulier betaalt voor de grond waar de nieuwbouwwoning op komt te staan. Uit cijfers van het Kadas­

ter blijkt dat de prijs van bouwkavels in het eerste kwartaal van dit jaar het hoogste niveau ooit bereikte: 668 euro per vierkante meter. Erik Berkelmans van adviesbureau voor ruimtelijke ontwikkeling Metafoor betwijfelt of dat structureel is. “Het kan ook zijn dat in het gepeilde tijdvak een aantal bijzondere transacties in de kadastrale cijfers zijn verwerkt.”

Een belangrijke factor in de prijsstijging is inflatie. Zo verhoogden de gemeenten de grondprijzen in 2022 met 5,85%. Volgens het blad Binnenlands Bestuur

maquette haven-stad amsterdam (foto gemeente amsterdam)

doen gemeenten dat om een verlieslijdende grondexploitatie te voorkomen. Ook de grondexploitatiekosten stijgen door de inflatie; zo kenden de kosten van de inrichting van de openbare ruimte een sterke stijging. Een stijgende grondprijs maakt de ontwikkeling van woningen moeilijker, omdat bij een gelijkblijvende vrij­ op ­naamprijs minder ruimte overblijft voor de stichtingskosten. En de stijging van de hypotheekrente drukt de betaalbaarheid van woningen. “Elke procent rentestijging betekent 3 tot 5% minder leenvermogen voor een hypotheek”.

‘OPTOPPEN’

De daling van het aantal verkopen in de eerste vier maanden van 2023 was zorgwekkend, en het sterkst in de provincies Friesland (­72%), Noord­ Holland (­ 64%), Drenthe (­ 61%) en Zuid­ Holland (­ 60%). Coen van Rooyen van WoningBouwersNL: “Woningen tot €450.000 verkopen ondanks de rentestijging wel, zien wij in de aanvragen voor Woonborgcertificaten; het zijn vooral de duurdere categorieën, 5 tot 8 ton, waar een sterke terugval is te constateren, vergelijkbaar met die van de crisisjaren (eurocrisis; red.).”

Een zegsman van een grote woningcorporatie meldt dat een belegger de onverkoopbare woningen in een groot project heeft aangeboden bij zijn organisatie. “Dat nemen wij in overweging.” Het ministerie ziet, naast de eerder genoemde overheidsingrepen, veel in

het gericht intensiveren van ontwikkelingen met inbreng van woningcorporaties (o.a. optopping appartementengebouwen) en verdere industrialisering van de uitvoering.

* NOVEX is de opvolgterm van Vinex; de term is afgeleid van de afkorting van Nationale Omgevingsvisie. De 17 NOVEX­ locaties zijn: MRA Oost (Almere), MRA West (Haarlemmermeer), Haven ­Stad Amsterdam, Oude Lijn Leiden ­ Dordrecht, Rotterdam Oostflank, Den Haag Binckhorst, Eindhoven Internationale Knoop (stationsgebied), De Brabantse Stedenrij, Utrecht Groot Merwede, Amersfoort Spoorzone, Nijmegen Kanaalzone en Stationsgebied, Spoorzone Arnhem ­ Oost, Foodvalley, Zwolle Spoorzone, Groningen Stadshavens en Suikerunieterrein.

GRONDRADAR ONDERZOEK

Vacature:

• Kraanmachinist

• Shovelmachinist

• Dumperchauffeurs

GEZOCHT:

Wij zijn op zoek naar diverse kraan-, shovelmachinisten en Dumperchauffeurs voor inzet op verschillende projecten door heel Nederland en in het buitenland.

Wij hebben werk in onder andere: Grondverzet, op en overslag, recycling (schroot en vuil recycling)

Functie eisen die we van je vragen:

- Ruime ervaring op bovengenoemde machines,

- Je bent flexibel inzetbaar en hebt geen 9 tot 5 mentaliteit,

- Minimaal rijbewijs B,

- In het bezit zijn van eigen vervoer.

Wij bieden je aan:

- Functie voor langere tijd met uitzicht op vast dienstverband,

- Salaris in overleg.

Beschik jij over genoemde functie-eisen en ben je enthousiast geworden?

Mail dan je CV naar planning@vzrverhuur.nl Voor meer informatie kun je contact opnemen met Stefan van Oudheusden, Tel: 06-48779680.

ZZP-ers zijn ook welkom om te reageren.

Kabels & leidingen

Boomwortels

Archeologie

Opslagtanks

Spoorwegen

Ballastdiktebepaling

Bunkers

Leidingbreuken

Beverholtes

Funderingen

Ankerstangen

Spoorkruisingen

Bodemverontreinigingen

Ontplofbare oorlogsresten

WARMTEPOMP VERPLICHT VANAF 2026

Onlangs

kabinet een nieuw pakket aan klimaat maatregelen gepresenteerd. Hierin is voor de gebouwde omgeving 9,3 miljard beschikbaar gesteld en 0,2 miljard voor biobased bouwen.

“In 2030

naar verwachting van de overheid miljoenen woningen en gebouwen verduurzaamd en worden ze duurzaam verwarmd”, zo wordt gesteld.

Daarom worden vanaf 2026 de eisen aan de efficiëntie van verwarmingsinstallaties verscherpt. Daarbij wordt de (hybride)

warmtepomp de norm voor het verwarmen van onze woningen, winkels, scholen en kantoren. De warmtepomp wordt verplicht vanaf 2026, maar er zijn uitzonderingen.

WARMTEPOMP VERPLICHT DE NORM

Deze nieuwe standaard geeft een impuls aan de verduurzaming van woningen en gebouwen, vermindert het verbruik van kostbaar aardgas en stimuleert de technische ontwikkeling van de warmtepomp. Hierdoor stijgt de productie, daalt de prijs en wordt de warmtepomp een financieel nog aantrekkelijker alternatief voor de cv­ketel. Momenteel verdient de investering in een warmtepomp zich in gemiddeld zeven jaar terug, gevolgd door een structureel lagere energierekening voor de gehele levensduur van de (hybride) warmtepomp, bericht men.

BETAALBAAR EN TERUGVERDIENEN?

Minister Hugo de Jonge (Volkshuisvesting en Ruimtelijke Ordening): “We willen snel duurzamere woningen en minder aardgas gebruiken. Voor het klimaat en vanwege de gestegen gasprijzen. En we willen dat iedereen hierin mee kan doen. De hybride warmte­

heeft het

zijn

‘De hybride warmtepomp die vanaf 2026 de minimumstandaard is, gebruikt minder aardgas, verlaagt de energierekening en draagt bij aan het klimaat’

gebonden woningen verdient een hybride warmtepomp

pomp die vanaf 2026 de minimumstandaard is, gebruikt minder aardgas, verlaagt de energierekening en draagt bij aan het klimaat. Iedereen moet daarvan kunnen profiteren, daarom zijn er subsidies en leningen: de investering is daarmee betaalbaar voor iedereen en verdient zichzelf terug.”

MINIMUMSTANDAARD WARMTEPOMP

Het ministerie bericht verder: “Met de introductie van een minimumstandaard gaan we stap voor stap minder aardgas gebruiken. Dat is samen met goede isolatie belangrijk om de klimaatdoelen te kunnen halen. De minimumnorm geldt vanaf het moment dat de cv­ketel wordt vervangen. Dit geeft het minste gedoe

en de laagste kosten. De hybride warmtepomp is hierbij voor veel woningen een logische keuze, maar er zijn ook andere oplossingen. Zoals een volledig elektrische warmtepomp of een aansluiting op een warmtenet, bijvoorbeeld stadsverwarming.”

“Door te normeren weten mensen welke stappen ze moeten zetten om hun woning duurzamer te verwarmen, waarbij ze tegelijkertijd de zekerheid hebben dat ze een verstandige investering doen. Voor de investering zijn subsidies beschikbaar (ISDE) en kan het Warmtefonds een lening verstrekken. Het 0 procent rentetarief bij het Warmtefonds wordt verbreed naar inkomens tot 60.000 euro.”

‘Voor de meeste grond­

zichzelf doorgaans in zeven jaar terug, en wordt het dus verplicht om over te stappen’

rioleringen - bestratingen

grondwerk - Infiltratietechniek

www.degreef-gww.nl

J. Koper & Zn. BV

J. Koper & Zn. BV is een gespecialiseerd bedrijf werkzaam in de GWW sector. Wat van oorsprong is begonnen met bagger- en beschoeiingswerkzaamheden is inmiddels uitgegroeid tot een veelzijdig bedrijf in het uitvoeren van civieltechnische werkzaamheden voor zowel overheden, bedrijven als particulieren opdrachtgevers.

telefoon 0228-582798

e-mail info@koperbv.nl

www.koperbv.nl

GRONDWERKEN

RIOLERING

VERHARDINGEN

BODEMSANERINGEN

BAGGERWERK

GROND ZEVEN

MAATVOERING

MATERIEEL

GEBR-OLIEMAN.NL

TELEFOON 0182 - 395 399 INFO@GEBR-OLIEMAN.NL

INKOOP - VERKOOP VEENGROND

14311

U HOGE KWALITEIT

U GEBRUIKSVRIENDELIJK

U VERPLAATSBAAR

U VOOR ELK TYPE

LANTAARNPAAL

U EXTRA VEILIGHEID

U KOSTEN BESPAREND

MEER INFORMATIE:

BEL: 06 2270 2340

OF VIA DE QR-CODE

NORMERING EN DUIDELIJKHEID

Normering biedt ook duidelijkheid voor producenten, waardoor tijdig geanticipeerd kan worden op de toename in de vervangingsvraag en de productiecapaciteit kan worden opgeschaald. Dat is nodig, want bij de hoge gasprijzen van afgelopen winter kon de sector de vraag naar hybride warmtepompen niet volgen. Door hogere volumes kunnen ook de prijzen gaan dalen, wat weer leidt tot een kortere terugverdientijd.

UITZONDERINGEN

Er komt een uitzonderingsmogelijkheid voor situaties waarin de norm niet goed kan worden toegepast, bijvoorbeeld vanwege geluidseisen, noodzakelijke aanpassingen aan de woning of wanneer de verwarmingsinstallatie tot onevenredig hoge kosten leidt; bijvoorbeeld omdat binnen tien jaar een collectieve wijkoplossing (zoals een warmtenet) wordt gerealiseerd. Monumenten worden vooralsnog op voorhand uitgezonderd, vanwege complexe vergunningstrajecten. Voor appartementen geldt hetzelfde vanwege aandachtspunten op het gebied van geluid en ruimtelijke inpassing. De warmtepomp is dan niet verplicht.

MILIEUPRESTATIE WARMTEPOMP

TNO heeft in opdracht van het ministerie van Binnenlandse Zaken onderzoek gedaan naar de

milieu­impact van warmtepompen; zowel van het materiaalgebruik als van de energieprestatie. De conclusie is dat (hybride) warmtepompen in de bestaande bouw vrijwel altijd beter zijn voor het milieu dan een cv­ketel. Dat komt omdat de milieu­impact van materialen relatief klein is ten opzichte van de impact van het energieverbruik.

Hoeveel beter de warmtepomp is, hangt af van de situatie, de gekozen warmtepomp met bijbehorend koudemiddel en de verhouding tussen groene en grijze stroom die wordt verbruikt.

NIEUW CONTRACT MEERJARIG ONDERHOUD

Gebr. Van Kessel SCO B.V. (Perceel West), Heijmans Infra B.V. (Perceel Midden) en Strukton Wegen en Beton B.V. (Perceel ZuidOost) werken de komende vijf jaar als eerste opdrachtpartners binnen dit contract, dat het oude prestatiecontract vervangt, bericht het ministerie.

RISICO’S BETER VERDEELD

Het basisonderhoudscontract kent geen functionele eisen meer, waardoor risico’s binnen het contract beter worden verdeeld. Het basisonderhoudscontract biedt ook meer zekerheid door een looptijd van vijf jaar zonder verlengingen.

BASIS EN KENNIS

Met het basisonderhoudscontract gaat Rijkswaterstaat terug naar de basis en gaat zo meer gebruik maken van de kennis van de opdrachtpartners.

In het eerste jaar worden de voorgeschreven onderhoudsregimes uit het contract gerealiseerd, denk bijvoorbeeld aan het tweejaarlijks reinigen en onkruidvrij maken van de goten. De onderhoudsregimes worden na één onderhoudsjaar samen met de opdrachtpartners geanalyseerd en geoptimaliseerd.

De ervaringen die worden opgedaan, gebruiken we om de kwaliteit van het onderhoud op peil te houden. Naast het regulier onderhoud worden binnen dit contract ook schades en calamiteiten op het hoofdwegennet hersteld.

WEGING BPKV

Kwaliteit en samenwerking zijn belangrijke succesfactoren in deze vernieuwde aanpak. Dit heeft er mede toe geleid dat bij de aanbesteding de financiële component substantieel minder in de weging van de BPKV (beste prijs­kwaliteitverhouding) is meegenomen.

Rijkswaterstaat Zuid-Nederland gaat als eerste regio aan de slag met het nieuwe

BasisOnderhoudsContract (BOC) voor het vaste, meerjarige onderhoud aan snelwegen.

basisonderhoudscontract werken we nog beter samen met onze opdrachtpartners’

Martijn van der Aalst, projectmanager van Rijkswaterstaat: “Als Rijkswaterstaat investeren we actief in nieuwe vormen van samenwerken en dus ook in nieuwe contractvormen. Met het basisonderhoudscontract werken we nog beter samen met onze opdrachtpartners. Zo benutten we de expertise die in de keten aanwezig is en blijven we van elkaar leren. Gezamenlijk dragen we zo bij aan een vitale infrasector en een veilig, bereikbaar en leefbaar Nederland.”

VITALE INFRASECTOR

Het basisonderhoudscontract sluit aan op de doelstellingen van de transitieaanpak ‘Op weg naar een vitale infrasector’. De kern van deze aanpak is het experimenteren met nieuwe vormen van projectvoorbereiding, aanbesteding en uitvoering. Zo wordt samen met de markt gewerkt aan nieuwe onderhoudscontracten om terug te gaan naar de basis en te focussen op het vaste onderhoud.

Het basisonderhoudscontract maakt daarnaast onderdeel uit van de bredere doorontwikkeling van de onderhoudscontracten die onder de naam SIO (Samenwerken In Onderhoud) de komende jaren landelijk wordt uitgerold.

Bron: Ministerie van Infrastructuur en Waterstaat.

Lees meer via de QR­link of op www.bouwenuitvoering.nl

‘Met het

SSEB aanschafsubsidie EMISSIELOOS BOUWEN

Met de Subsidieregeling Schoon en Emissieloos

Bouwmaterieel (SSEB) wil de overheid bouwbedrijven stimuleren om over te stappen op schoon bouwmaterieel om zo een bijdrage te leveren aan het terugdringen van stikstof.

Bedrijven in de bouw-, infra en technieksector kunnen nu subsidie aanvragen voor de aanschaf van nieuwe emissieloze (uitstootvrije) bouwwerktuigen en bouwvoertuigen. Zoals bijvoorbeeld elektrische shovels, graaf- en heimachines, betonmixers en kieptrucks.

De SSEB ­regeling is een onderdeel van het programma Schoon en Emissieloos Bouwen (SEB), waarin medeoverheden en stakeholders in de bouwsector een haalbare en effectieve routekaart opstellen om de verduurzaming van mobiele werktuigen en bouwlogistiek tot 2030 vorm te geven.

STIKSTOF

Bijna alle stikstofuitstoot op de bouw komt door het gebruik van mobiel bouwmaterieel op de bouwplaats. Bouwwerktuigen en bouwvoertuigen, waarvan er naar schatting zo’n tachtigduizend zijn in Nederland, draaien vaak op diesel, en stoten naast stikstof ook fijnstof en broeikasgassen uit. Het kabinet wil dat de bouw in 2030 60 procent minder stikstof uitstoot ten opzichte van 2018. De SSEB ­regeling draagt ook bij aan de doelstellingen van het Klimaatakkoord en het Schone Lucht Akkoord.

BUDGET

Het totale SSEB ­budget voor 2023 bedraagt 60 miljoen euro, een verdrievoudiging van het budget vergeleken met 2022. Behalve subsidie voor de aanschaf van nieuwe emissieloze bouwmachines is het ook

mogelijk subsidie aan te vragen voor de ombouw en aanpassing van al in gebruik zijnde bouwwerktuigen en ­vaartuigen tot emissiearm of emissieloos. Ook is er subsidie voor innovaties en haalbaarheidsonderzoek op het gebied van emissieloze bouwmachines en de benodigde laad­ of tankoplossingen.

AANVRAGEN

Aanvragen is mogelijk sinds dinsdag 9 mei j.l. De eerste dag zijn er totaal bijna 1.000 SSEB ­aanvragen bij de Rijksdienst voor Ondernemend Nederland (RVO) ingediend. Vooral voor de SSEB Aanschaf is veel belangstelling. Het beschikbare budget voor de aanschaf van emissieloze bouwmachines (waaronder bouwvoertuigen) bedraagt in 2023 36 miljoen euro. Voor deze categorie zijn de eerste dag 907 aanvragen ingediend, voor een totaal aanvraagbedrag van 66,3 miljoen euro. Daarmee is SSEB Aanschaf na de eerste dag overtekend. Er is meer geld aangevraagd dan er beschikbaar is.

Voor ombouw (inclusief hermotorisering) is totaal €14 miljoen beschikbaar. Voor ombouw zijn de eerste dag 87 aanvragen ingediend (totaal aanvraagbedrag: €13,1 miljoen).

De ingediende aanvragen SSEB Aanschaf en SSEB Retrofit moeten nog worden verwerkt en genoemde bedragen en aantallen aanvragen zijn nog niet gecorrigeerd op dubbel ingediende of onvolledige aanvragen. Daarnaast moeten de aanvragen ook nog inhoudelijk worden getoetst. De uiteindelijke budgetclaim zal naar verwachting lager uitvallen.

AANSCHAF

Voor de aanschafregeling (‘SSEB Aanschaf’) geldt dat de subsidieaanvrager machines zelf gebruikt of via lease of verhuur aanbiedt aan andere bedrijven. De subsidie op de aankoop van nieuwe emissieloze bouwwerktuigen en bouwvoertuigen bedraagt 40% van de meerkosten ten opzichte van een bouwmachine met verbrandingsmotor (voor midden­ en kleinbedrijf maximaal 50%). Het subsidiebedrag wordt verminderd met MIA­korting. Dit vaste percentage van 11,25% wordt berekend over de investeringskosten van de bouwmachine.

OMBOUW

De SSEB voor ombouw, de zogenaamde ‘SSEB Retrofit’, heeft dezelfde subsidiepercentages, maar dan berekend over de netto investeringskosten per ombouw. Deze SSEB ­ categorie is bedoeld om al in gebruik zijnde bouwwerktuigen en ­vaartuigen tot emissiearm of emissieloos om te bouwen.

Voorbeelden zijn de ombouw van diesel naar geheel elektrisch of het plaatsen van een SCR­katalysator die vervuilende stoffen opvangt. Een goede katalysator kan de uitstoot van stikstof met meer dan 80% verminderen.

Deze optie is ook beschikbaar voor zeegaande bouwvaartuigen. Ook voor het vervangen van een oude brandstofmotor door een nieuwe, schonere brandstofmotor (zogenoemde hermotorisering) is subsidie beschikbaar (subsidiepercentage 15 procent van de netto investeringskosten). Per kalenderjaar kan een onderneming (of groep van ondernemingen) maximaal 1 miljoen euro aan subsidie krijgen voor SSEB Aanschaf en/of SSEB Retrofit samen.

INNOVATIE

Vernieuwende ideeën die emissieloze bouwmachines en de laadinfrastructuur verbeteren, kunnen subsidie krijgen vanuit de SSEB Innovatie. Bijvoorbeeld voor het ontwikkelen van nieuwe zware uitstootvrije machines zoals kranen en betonauto’s, met de bijbehorende nieuwe laad­ of tankoplossingen op de bouwplaats. Voor SSEB Innovatie Experimentele ontwikkeling is totaal 9 miljoen euro beschikbaar.

BEDRAG

Per experimentele ontwikkeling is het subsidiebedrag maximaal 1 miljoen euro. Subsidie voor experimentele ontwikkeling wordt middels een tenderproce ­

TOP 5 AANVRAGEN VOOR SSEB AANSCHAF

De volgende aanvragen voor SSEB Aanschaf werden al gedaan. Het aantal aanvragen staat tussen haakjes vermeld.

1. Rupsgraafmachine (177)

2. Shovel/laadschop (142)

3. Mobiele graafmachine (130)

4. Mobiele batterijpakket (123)

5. Verreiker (48)

dure toegekend na beoordeling van een ingediend projectplan. Indienen is mogelijk tot 6 september 2023. Binnen SSEB Innovatie is daarnaast ook budget beschikbaar (1 miljoen euro) voor het uitvoeren voor haalbaarheidsonderzoeken die leiden tot een project experimentele ontwikkeling.

Het budgetplafond voor SSEB Innovatie Haalbaarheidsstudie is na de eerste dag nog niet bereikt (10 aanvragen, aangevraagd budget 450.000 euro).

BUDGET TOT 2030

De SSEB loopt van 2022 tot en met 2027, met een horizon naar 2030. Tot 2030 is er op dit moment in totaal € 270 miljoen gereserveerd. De regeling wordt uitgevoerd door RVO in opdracht van het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat. Aanvragen voor SSEB 2023 is mogelijk via RVO.nl/sseb.

AFHANDELING AANVRAGEN SSEB AANSCHAF Momenteel controleert RVO alle binnengekomen aanvragen op volledigheid. Tussen alle volledige aanvragen SSEB Aanschaf die zijn binnengekomen op 9 mei 2023 tussen 09.00 uur (tijdstip van openstelling) en middernacht wordt een loting uitgevoerd door een notaris.

• Verhuur van grondverzetmachines

• Aanneming van grondverzetwerkzaamheden

• Agrarisch loonwerk

• Straat- en beschoeiingwerk

• Verhuur rijplaten en draglineschotten

• Handel in zand, grond, menggranulaat, hout en pvc

• Op - en overslagmogelijkheden voor grond etc

• Inname van grond, puin en groenafval (LMA aangemeld)

• Huur mogelijkheden van Terrein en kantoorruimte.

NEXTERDAYS SOLUTIONS VOOR DE BOUW & INFRA

Al meer dan een decennium uw vertrouwde partner voor landmeetkundige inwinningsapparatuur en software voor digitaal inmeten en het verwerken, visualiseren en delen van geo-informatie.

De juiste software en hardware oplossingen voor iedere projectfase:

•• Landmeetapparatuur

•• 3D machinebesturing

•• Dronemapping

•• 3D laserscanning

•• KLIC graafschadepreventie

•• Training en ondersteuning

Vermogenweg 107

3641 SR Mijdrecht

Telefoon 0297 - 769 101

GEODIRECT.NL

‘S-GRAVENDEEL 06-33619834

info@tdekoning.com

Verlengde Luytenstraat 32 2941 CH LEKKERKERK

technologie vormt de basis voor VERDUURZAMING GEBOUWEN

Om

Het nationale energie ­ en klimaatplan van Nederland stelt dat alle nieuwe gebouwenzowel woningen als kantoorpanden ­ moeten voldoen aan de eisen voor Bijna Energieneutrale Gebouwen (BENG) die opgenomen zijn in het Energieakkoord voor duurzame groei. Nieuwe gebouwen moeten ook voldoen aan de richtlijnen voor energieprestaties van gebouwen, waarmee ze de weg vrij maken voor duurzame ontwikkeling en meer energie ­ efficiëntie in gebouwen. De volgende drie criteria bepalen de energieprestaties voor Bijna Energieneutrale Gebouwen:

het jaarlijkse energieverbruik in kWh per vierkante meter gebruiksoppervlak;

het jaarlijkse verbruik van primaire fossiele energie in kWh per vierkante meter gebruiksoppervlak; het percentage gebruikte hernieuwbare energie.

DE KRACHT VAN AI BIJ DE ONTWIKKELING EN TRANSFORMATIE GEBOUWEN

Moderne bouwtechnologieën ondersteunen ons bij het gebruik van gegevens en bouwinzichten om die nationale doelstellingen te bereiken. Optimalisatie door middel van technologie helpt het beste bij het in kaart brengen van de algemene duurzaamheid van het gebouw zodra het in gebruik is, maar het kan ook helpen in de ontwikkelingsfase van nieuwe projecten.

Installeer eerst energie ­ efficiënte systemen (zoals koeling, verwarming, beveiliging en licht), elektrificeer vervolgens de verwarming en koeling. Verminder tot slot het energieverbruik door alle systemen te optimaliseren met behulp van digitale middelen. Deze drie stappen helpen het energieverbruik met minstens 30% tot 40% te verminderen. Hernieuwbare energie levert vaak de resterende benodigde energie.

Dankzij de digitalisering van gebouwen leren kunstmatige intelligentie (AI) en Machine Learning (ML) van

AUTEUR: AKAASH ROKTOE* BEELD: JOHNSON CONTROLS

eerdere en huidige gegevens, waardoor zij zich in real time aanpassen aan bijvoorbeeld veranderingen in de bezetting van het gebouw, de bedrijfsuren en buitentemperatuur.

Een slim gebouw met een aangesloten systeem dat gebruik maakt van een gebouwbeheersysteem (BMS) en software, zoals OpenBlue Enterprise Manager, kan automatisch de elektriciteit in bepaalde delen van het gebouw verminderen of de airconditioning in ongebruikte vergaderzalen uitschakelen en verspillingen opsporen die eerder niet vindbaar waren. Dit real time aanpassingsvermogen is essentieel om de totale energie ­ en CO2­voetafdruk van een gebouw te verminderen en draagt bij aan de gebruiksoptimalisatie.

van de totale CO2­voetafdruk van gebouwen dankzij AI en analyses die bijdragen aan het creëren van duurzame gebouwen. En we bieden ondersteuning aan onze klanten om hetzelfde te doen voor hun panden.

EMISSIEBEWUSTZIJN: BETROUWBARE RAPPORTAGE

Nauwkeurige beoordelingen, doelstellingen, opvolging en beheer van de CO2­voetadruk zijn essentieel. Met name omdat het verplicht wordt om klimaatinformatie te delen voor de certificering van gebouwen en voor milieurapportages. Het nauwkeurig verzamelen, analyseren en operationaliseren van emissiegegevens was tot nu toe een grote uitdaging. Zeker als je kijkt naar de verschillende gegevensbronnen en uiteenlopende lokale omstandigheden.

Een alles­in­ één tool voor de huidige beoordeling van CO2­ emissies, proactieve doelstellingen en emissiebeheer is essentieel voor bedrijven. Johnson Controls lanceerde onlangs OpenBlue Net Zero Advisor. Deze oplossing maakt gebruik van digitaal geautomatiseerde dataverzameling en analyses om Scope 1­ en Scope 2­ emissies te beheren. Bedrijven krijgen zo meer transparantie over hun CO2­voetafdruk. Rapporteren over en verminderen van de CO2­uitstoot is een noodzakelijke taak en is dankzij geavanceerde digitalisering en een enkel gebruiksvriendelijk dashboard een stuk makkelijker.

GEZONDE GEBOUWEN: OPNIEUW BETREDEN, IN

GEBRUIK NEMEN EN VORMGEVEN

Een gezond gebouw moet geschikt zijn voor zowel de mensen die er wonen als de omgeving waar het gebouw staat. De pandemie heeft het belang van een goede luchtcirculatie ­ en kwaliteit in een pand benadrukt. Veel bedrijven vinden het nu belangrijk om gemeenschappelijke ruimtes opnieuw in te richten voor een veilige en gezonde gebruikservaring, waardoor men de gebouwen opnieuw betreedt en zich meer betrokken voelt. We hebben nu een extra focus: de samenvoeging van digitale transformatie met groene transformatie.

We hebben in ons nieuwe Johnson Controls OpenBlue Innovation Center in Rotterdam een ruimte ingericht waarin we de functionaliteit van een commercieel gebouw nabootsen. Hier laten wij onder andere een aantal van de meest efficiënte energiebesparende YORK®­koelmachines zien. De live verbinding tussen ons innovatiecentrum en twee kantoorpanden van Johnson Controls in Nederland, die tot stand komt via de OpenBlue ­technologie, laat de mogelijkheden van gegevenszichtbaarheid en digitale optimalisatie zien. We nemen nu al zichtbare stappen in het verminderen

De transformatie van gebouwen is een van de puzzelstukken waarmee we tastbare verbeteringen aanbrengen en de CO2­uitstoot verminderen, terwijl we samen werken aan het halen van de EU ­ doelstelling voor netto nul. Technologie, gegevensanalyses en AI werken naadloos samen bij de transitie van gebouwen naar een duurzamere toekomst.

Lees meer over het OpenBlue Innovatie Centrum in Rotterdam via de QR­link.

PROVINCIES KRIJGEN HULP BIJ NIEUWBOUW

Het kabinet geeft provincies een hulpmiddel voor hoe ze bij nieuwbouw rekening kunnen houden met de toekomst. Waar kan beter niet meer worden gebouwd?

En met welke risico’s moet je rekening houden op de plekken waar je wel gaat bouwen? Denk bijvoorbeeld aan genoeg drinkwater, de kans op bodemdaling en de kans op overstromingen.

RUIMTELIJK AFWEGINGSKADER

KLIMAATADAPTIEVE GEBOUWDE OMGEVING

Onlangs stuurde minister Mark Harbers (Infrastructuur en Waterstaat) mede namens minister Hugo de Jonge (Volkshuisvesting en Ruimtelijke Ordening) een concept van het Ruimtelijk afwegingskader klimaatadaptieve gebouwde omgeving’ naar de provincies en de Tweede Kamer. Hierin staat een beslisboom, die provincies kunnen gebruiken bij het bepalen waar ze gaan bouwen en hoe ze dat dan doen.

WAAR WEL EN WAAR NIET BOUWEN

Mark Harbers: “We hebben gezien wat extreem weer kan veroorzaken in Nederland. Niet alleen in geval van langdurige droogte, maar ook bij extreme buien zoals in Limburg. Ik vind dat Nederland zich daarop moet voorbereiden. Daarom helpen we vanuit het Rijk provincies om te bepalen waar ze wel en niet kunnen bouwen, en met welke risico’s ze rekening moeten houden als ze wél bouwen.”

TOEKOMSTBESTENDIGE NIEUWBOUW

Hugo de Jonge: “Dat er bijgebouwd moet worden is een ding dat zeker is. Maar ik vind het wel belangrijk dat die huizen er voor langere tijd kunnen staan, en niet dat we over twintig jaar weer tegen grenzen aanlopen. Dus moeten we zorgen dat voor de nieuwe huizen ook in de toekomst bijvoorbeeld genoeg drinkwater beschikbaar is en dat ze bestand zijn tegen bodemdaling.”

CONCEPT EN INRICHTING

Het afwegingskader is op dit moment een concept. Komende maanden wordt met provincies gekeken of zij het concept ‘Ruimtelijk afwegingskader klimaatadaptieve gebouwde omgeving’ hulpzaam vinden en

waar het nog kan worden verbeterd. De bedoeling is dat er in het najaar van 2023 een definitief kader komt.

Het kabinet heeft in november 2022 aangegeven dat er bij de inrichting van ons land een grotere rol moet zijn voor wat ons water en onze bodem aan kan. Dat betekent bijvoorbeeld dat het niet slim is om vlak naast een dijk te bouwen, want die ruimte hebben we in de toekomst nodig voor het verbreden van die dijk.

NIEUWBOUW NODIG

Het kader wordt in elk geval toegepast op projecten waarvan op 1 januari 2025 nog geen bestemmingsplan is vastgesteld. Voor de overige projecten geldt dat het kader zo veel mogelijk wordt toegepast. Dit heeft het kabinet besloten om onevenredige vertraging te voorkomen, gezien de hoeveelheid woningen die er nodig is.

Meer informatie en het concept ‘Ruimtelijk afwegingskader klimaatadaptieve gebouwde omgeving’ inzien via de QR­link of op www.bouwenuitvoering.nl

Bron: Ministerie van Infrastructuur en Waterstaat.

Kelders snel vochtvrij en bewoonbaar

Voor het bewoonbaar maken van uw souterrain of kelder gelden andere voorwaarden dan voor het gebruik als bergruimte. Het vereist dampdichte, gezonde ruimtes met hoogwaardige materialen en vochtregulerende systemen. Vochtstop uit Rijswijk is een ware specialist op dit gebied en lost al uw vochtproblemen op met tien jaar garantie op het geleverde werk.

Uw woonruimte uitbreiden met de kelder of het souterrain, het verdiepen van de kelderruimte; Vochtstop is expert in het bewoonbaar maken ervan. Dat is niet alleen een kwestie van het vochtdicht maken; een uitstekend binnenmilieu ontstaat door een integrale aanpak en het toepassen van goede pleistersystemen, dampdichte wanden, vloeren en plafonds.

Sebastian Bugaj startte in 2012 met het bedrijf als advies­ en onderzoeksbureau. “Maar al snel kwamen onze klanten met de vraag of ik ook de uitvoerende werkzaamheden voor mijn rekening kon nemen.” In 2014 zijn de eerste medewerkers gestart en inmiddels is het bedrijf uitgebouwd tot een specialistische organisatie met een kernteam van vier specialisten.

Het bedrijf heeft de nieuwste technologie in huis om het werk snel, beheersbaar en veilig uit te voeren, zoals fijnstoffilters en een drie ­ componenten injectiepomp. Uiteraard worden alle werkzaamheden uitgevoerd binnen VCA­ ISO veiligheidsspecificaties en beschikt Vochtstop over een certificering afgegeven door het Liftinstituut.

SNEL

Vochtstop helpt u snel bij vochtproblemen. Want hoe eerder het probleem wordt aangepakt, hoe beperkter de waterschade is. Vervolgschades zoals constructieve schade of schimmelvorming en gezondheidsklachten worden zo voorkomen.

De dynamische organisatie met haar kennis van zaken en jarenlange ervaring zorgt ervoor dat de aanpak bij uw specifieke situatie past. Vochtstop meet, detecteert en analyseert. Het bedrijf ontzorgt. Het brengt uw vochtprobleem in kaart en maakt een offerte waarin desge

wenst ook het schilder­ of stucwerk is inbegrepen.

ONZE PROJECTEN:

Monumentale gewelfkelder aan de Oude Gracht Laan aan de Werf; injecteren van de fundering tegen optrekkend vocht, zout- en vochtbestrijding voor particuliere belegger, 2020;

Waterdicht maken souterrains en buitenwanden Edith Stein College in Den Haag- in opdracht van Stichting Lucas Onderwijs, zomer 2020;

Liftput waterdicht voor woningcomplex Woonstad Rotterdam. Hierdoor werd buitenwerkingstellen van de enige lift in het complex, waar veel ouderen wonen, voorkomen. 2020.

Neem dan contact met ons op via 06-11535095 of kijk op onze website: revebestrating.nl

Vakkundige machinisten te huur

Ervaren machinisten en chauffeurs. Daar helpt VZR Machistenverhuur u aan; op elk gewenst moment, voor elke periode. Directeur Willem van ’t Zelfde weet het personeel op de juiste plekken in te zetten in Nederland en de rest van Europa. “Gemotiveerde vakmensen met de juiste diploma’s helpen uw klus klaren.”

Onze hoofdactiviteit is het verhuren van machinisten voor kranen, shovels, bulldozers en dumperchauffeurs, zonder materieel”, zegt directeur Willem van ’t Zelfde trots. “Alle machinisten en chauffeurs zijn VCA gecertificeerd. Daarnaast hebben drie machinisten ook hun TCVT­papieren voor verticaal transport. Gemiddeld heeft VZR dagelijks zo’n 140 man aan het werk op diverse locaties.” Met zijn rechterhand Stefan van Oudheusden, leveren ze personeel in Nederland en heel Europa; veelal voor de grotere aannemers als Boskalis, HKS Metals en Van Hemert.

“Voor veel ondernemingen is flexibel personeel aantrekkelijker dan medewerkers in vaste dienst”, verteld Van ’t Zelfde. “Maar ook bij personeelstekort of als er een vervanger van een medewerker in de ziektewet of een medewerker op vakantie, biedt het inhuren van personeel uitkomst.”

GEMOTIVEERD

Machinisten zijn per dag, per week of per maand in te

huren. “De groep machinisten is heel divers en van jong tot oud. Maar we hebben wel een grotere groep zeer ervaren krachten van 55­ 65. Er is er zelfs nog eentje van 73 die nog volop aan de gang is! Het voordeel van de ervaren krachten is dat ze iets meer verantwoordelijkheidsgevoel hebben en minder begeleiding nodig hebben. Dat wil natuurlijk niet zeggen dat jongeren niet welkom zijn, want die hebben de toekomst. De mix is erg prettig.”

VZR staat altijd klaar voor het personeel. Ook als het even wat tegen zit en ze wat hulp en ondersteuning nodig hebben. “Dat maakt dat de mensen graag werken voor ons bedrijf en dat wij over gemotiveerde krachten beschikken die wij weer graag inzetten bij onze klanten.”

ONZE PROJECTEN:

Personeel van VZR Machinistenverhuur wordt veel ingezet bij GWWen recyclingbedrijven, bij op- en overslag bedrijven en voor het laden en lossen van schepen.

Batterijsystemen van 5kVA tot 1.000kVA

Plaatsing met of zonder zonnepanelen

Factor 5 versterken kleine net-aansluiting

Geen stikstof, geen fijnstof, geen CO2

Multifunctionele mobiele fietsenstalling

De fietsvlonder van Fietsvlonders B.V. is een tijdelijke fietsenstalling zo groot als een autoparkeervak. De vlonder wordt geplaatst in een parkeervak en creëert een veilige stalling voor meerdere fietsen, gemaakt van robuust materiaal en afgewerkt met planken van gerecycled kunststof. Op de vlonder zijn fietsleunhekjes bevestigd. Door de aanwezige hijsogen kan de fietsvlonder gemakkelijk worden verplaatst. Er is zelfs een variant om e-bikes op te laden.

Service staat hoog in het vaandel bij Fietsvlonders B.V. Klanten kiezen zelf de lay­ out van de fietsvlonder. Zo zijn de fietsvlonders die in Duitsland geleverd worden doorgaans langer dan de exemplaren die in eigen land geleverd worden. Klanten kiezen ook de vorm van de vlonder. Zo is er keuze uit een vlonder met rechte hoeken, één met ronde hoeken of een variant met combinatie van beide. Het vlonderdek is uitgevoerd met planken van gerecycled kunststof. Voor de fietsleunhekjes heeft men keuze uit exemplaren van gegalvaniseerd staal, rvs of gepoedercoat staal. De fietsvlonders hebben een levertijd van ongeveer vier tot acht weken. Deze levertijd is afhankelijk van de wensen van de klant.

Uiteraard worden de fietsvlonders geleverd op de gewenste locatie. Dit wordt gedaan door middel van een Mercedes Sprinter met speciale kraan. Deze bus voldoet aan de Euro VI norm, want ook aan het milieu wordt gedacht. Een elektrische Mercedes Vito wordt ingezet bij mogelijke serviceverlening aan de fietsvlonders. Naast het plaatsen, kan men er ook voor kiezen om de fietsvlonders te laten verplaatsen. Diverse gemeentes maken dankbaar gebruik van die mogelijkheid.

PERMANENT KARAKTER

Gemeenten gebruiken de fietsvlonder vaak tijdelijk om te testen of er behoefte is aan fietsparkeergelegenheid in plaats van parkeerplaatsen voor auto’s. Tijdens deze testperiode worden de bevindingen van belanghebbenden geïnventariseerd en wordt bepaald of een permanente fietsparkeergelegenheid wordt aangebracht. Omdat gebruikers vaak erg tevreden zijn blijven de fiets­

vlonders dikwijls langer op de locaties staan. Er zijn zelfs gevallen waar de fietsvlonder een permanent karakter heeft gekregen. Veel gemeentes in Nederland mogen zich inmiddels de trotse bezitter van één of meerdere fietsvlonders noemen. Vorig jaar is de fietsvlonder van Fietsvlonders B.V. ook definitief doorgebroken in Duitsland en België.

De nieuwe ontwikkeling van Fietsvlonders B.V. is het E­ deck. Dit E­ deck is uitgerust met zonnepanelen en geschikt om 10 e ­bikes op te laden. Er is keuze tussen een variant die op het elektriciteitsnetwerk wordt aangesloten, een standalone versie of een gecombineerde variant. Het E­ deck kan desgewenst met een aantal opties uitgevoerd worden. Voorbeelden hiervan zijn kluisjes voor de acculaders, beveiliging d.m.v. camerabewaking en een Wifi voorziening. Het E­ deck van Fietsvlonders B.V. is een product met een enorme groeipotentie.

ONZE PROJECTEN:

O.a. de volgende gemeenten hebben al één of meerdere fietsvlonders staan: Eindhoven, Den Haag, Dordrecht, Amsterdam, Aken, Lanaken en Geel; Het E-deck staat onder andere in Velp (nabij de Posbank), in Barneveld en op Schiphol.

DRUK OP KOOPWONINGMARKT NEEMT VERDER AF

Afgelopen kwartaal zette de daling van de koopprijzen van woningen verder door. Ook blijkt het aantal verkochte woningen in de bestaande woningvoorraad op een lager niveau uit te komen dan we in de afgelopen jaren gewend zijn.

Toch is er zeker geen sprake van een vrije val op de koopwoningmarkt. De markt raakt wel meer ontspannen, waardoor de consument iets meer keuze krijgt en steeds vaker weer onder de vraagprijs durft te bieden.

Dit blijkt uit de Monitor Koopwoningmarkt

Dit blijkt uit de 41e Monitor Koopwoningmarkt over het eerste kwartaal van 2023, die onlangs gepresenteerd werd door het Expertisecentrum Woningwaarde, onderdeel van de faculteit Bouwkunde van de TU Delft.

TRANSACTIES KOOPWONINGEN

De dynamiek in de bestaande voorraad van koopwoningen blijkt nu toch wel iets te zijn afgenomen; al is het aantal transacties in het eerste kwartaal van een jaar altijd wat lager. Het aantal door de NVM geregistreerde verkopen (bijna 28.400 woningen) komt in het eerste kwartaal van 2023 echter 2,4 procent lager uit dan in hetzelfde kwartaal van 2022 en is 20 procent lager dan in 2021.

Een vergelijkbaar beeld is te zien bij de door het Kadaster geregistreerde transacties: de 40.400 transacties in het eerste kwartaal van 2022 liggen eveneens onder het niveau van een jaar geleden (­7,9 procent).

KOOPPRIJSDALING

De gemiddelde verkoopprijs van alle verkochte woningen daalt in het eerste kwartaal van 2023 voor het derde opeenvolgende kwartaal tot 394.000 euro, zo blijkt uit de gegevens van de NVM. Dat is een daling van 3,6 procent ten opzichte van het voorliggende kwartaal en van 8,2 procent in vergelijking met een jaar geleden.

De Prijsindex Bestaande Koopwoningen (PBK), die twee tot drie maanden achterloopt op de NVM ­ cijfers, laat in het eerste kwartaal van 2023 ook weer een daling zien (­1,6 procent ten opzichte van het voorliggende kwartaal). Daarmee blijft de procentuele prijsdaling in de bestaande woningvoorraad relatief beperkt.

De dalende koopprijzen van bestaande koopwoningen blijken nu ook gedeeltelijk door te werken in de koopprijsontwikkeling op de nieuwbouwmarkt. De kwartaal­ op ­kwartaal koopprijsmutatie pakt in het derde

en vierde kwartaal van 2022 namelijk twee keer op rij negatief uit (respectievelijk (­ 4,7 en ­ 0,6 procent).

BOUWPRODUCTIE KOOPWONINGEN

De terugval van de woningbouwproductie in de koopsector houdt ook in het vierde kwartaal van 2022 (de meest recente informatie) aan. Het aanbod en de verkoop van nieuwbouwkoopwoningen zit nu al tweeënhalf jaar in een neerwaartse spiraal en bedraagt in het vierde kwartaal van 2022 nog maar 3.500 tot 4.000 woningen. Dat is fors minder dan in eerdere jaren. Nieuwbouwkoopwoningen vormen de start van een verhuisketen in de bestaande woningvoorraad: minder transacties op de nieuwbouwmarkt resulteert met enige vertraging ook in minder dynamiek op de markt van bestaande koopwoningen.

HYPOTHEEKMARKT

Het aantal hypotheekaanvragen stabiliseert in het eerste kwartaal van 2023; de ruim 89.900 aanvragen liggen iets boven het niveau van het vierde kwartaal van 2022 en dat past in het normale seizoenspatroon. De hypotheekaanvragen voor de aankoop van een woning zijn daarbij in absolute aantallen (52.600 aanvragen) en als aandeel op het totaal (61 procent) stabiel. Deze stabilisatie op de hypotheekmarkt hangt natuurlijk direct samen met de verminderde dynamiek op de markt van (nieuwbouw) koopwoningen.

STARTERS

Het aandeel van de starters onder de hypotheekaanvragers bedraagt inmiddels weer iets meer dan de helft (53 procent). In combinatie met de fors gestegen hypotheekrente (van 1,5 tot 4,5 procent) gedurende het jaar 2022 is daardoor ook het aandeel van de aanvragen voor annuïtaire hypotheken weer vergroot en worden er minder aflossingsvrije hypotheken afgesloten. Ook wordt de lening ten opzichte van het inkomen (LTI) steeds kleiner.

VERTROUWEN IN KOOPWONINGMARKT

Door het inmiddels weer lagere inflatieniveau, een meer stabiele economische groei en de te verwachten inkomensstijgingen, is het consumentenvertrouwen in de algemene economie in het eerste kwartaal van 2023 weer duidelijk toegenomen (van ­56 naar ­ 44). Dat heeft blijkbaar ook bijgedragen aan minder negatieve verwachtingen ten aanzien van de toekomstige ontwikkeling van de koopprijzen en de hypotheekrentes, waardoor ook de daling van het vertrouwen in de koopwoningmarkt voor het eerst sinds twee jaar is omgebogen in een lichte stijging.

MONITOR KOOPWONINGMARKT

De kwartaalrapportage is hier te downloaden en is het resultaat van een samenwerking tussen BKR, Centraal Bureau voor de Statistiek, De Hypotheekshop, Hypotheken Data Netwerk, Nationale Hypotheek Garantie, Nederlandse Vereniging van Makelaars, Stichting Stimuleringsfonds Volkshuisvesting Nederlandse gemeenten, en Vereniging Eigen Huis.

ENERGIEPRESTATIES VAN GEBOUWEN MET NIEUWE ONLINE TOOLS CONTROLEREN

Klimaatinstallatiecheck is uitgebreid met twee handige nieuwe tools om comforten energieprestaties van gebouwen te controleren. De BENGcheck en de energielabelcheck zullen de bestaande binnenklimaatcheck aanvullen.

Dankzij de uitbreiding kan snel de energieprestatie van een kantoorgebouw worden voorspeld. Hierdoor krijgen ontwerpers van klimaatinstallaties, maar

ook gebouweigenaren meer inzicht in de energieprestaties van kantoorgebouwen. De tools zijn ontwikkeld door de TVVL Expertgroep Klimaattechniek in samenwerking met Renor en gratis toegankelijk voor iedereen die geïnteresseerd is in het verbeteren van de energieprestaties van gebouwen.

Lees meer op www.bouwenuitvoering.nl of via de QR­link

Bouw en Uitvoering (B+U) is informatiebron, platform en vakblad, voor beslissers en toeleveranciers van en binnen de bouw-, infra- en technieksector. Hoofden van dienst en medewerkers van rijk, provincie en gemeente, waterschappen, woningbouwverenigingen e.d., waarbij inbegrepen: directies publieke, openbare en gemeentewerken, openbare bedrijven, architectuur en stadsontwikkeling, bouw- en woningtoezicht, milieu, nuts bedrijven, DVD, relevante publiek-private samenwerkingen, middel baar en hoger technisch onderwijs, openbaar vervoersbedrijven, aannemers utiliteit-, nieuwbouw, civiel, GWW en infra.

ONLINE

www.bouwenuitvoering.nl

AAN DIT NUMMER WERKTEN MEE

Ronald van Bochove, Hilbert Buhrs, Tilly van Dongen, Erik de Jong, Emile Koeman, Jochem Kromhout, Jolanda Linschoten, Daan Otto, Jørgen Postma, Akaash Roktoe, Betty Rombout, Erik Steegman, Jan Kees Verschuure.

UITGEVER

Jaco Otto, e-mail: j.otto@aprmediagroep.nl

ABONNEMENTEN

binnen de doelgroep*

15,00

39,00

* Prijzen zijn exclusief BTW. ** Prijzen zijn exclusief BTW en verzendkosten.

VORMGEVING

APR media, e-mail: studio@aprmediagroep.nl

DRUK

Veldhuis Media BV, Meppel

UITGAVE

APR media

Postbus 125, 7890 AC Klazienaveen

Telefoon: +31 (0)33 456 70 50

E-mail: info@aprmediagroep.nl

Internet: www.aprmediagroep.nl

ADVERTENTIE- EN ORDERADMINISTRATIE

E-mail: admin@aprmediagroep.nl

ABONNEMENTENADMINISTRATIE

APR media abonneeservice

Daalakkersweg 2 - 72

5641 JA Eindhoven

Telefoon: +31 (0)88 226 66 86

E-mail: abo@aprmediagroep.nl

AANSPRAKELIJKHEID

Aan de inhoud van dit vaktijdschrift is veel zorg en aandacht besteed. Het is echter mogelijk dat de inhoud van deze uitgave omissies bevat. Aan de inhoud van deze uitgave kunnen geen rechten worden ontleend. APR media kan niet aansprakelijk worden gehouden voor de directe of indirecte gevolgen van het gebruik, op welke wijze dan ook, van de in deze uitgave aangeboden informatie. APR media geeft geen enkele garantie, noch aanvaardt enigerlei aansprakelijkheid met betrekking tot de inhoud, data, adviezen, verklaringen, producten of ander materiaal in deze uitgave. Overname van artikelen uit deze uitgave is uitsluitend toegestaan met bronvermelding en na schriftelijke toestemming van de uitgever. Alle regels met betrekking tot de Nederlandse intellec tuele eigendomsrechten zijn van toepassing. Voor zover beeldrechten niet zijn genoemd is het redactie en uitgever bij naspeuring helaas niet gelukt deze te achterhalen. Overige beelden fotorechten zijn beschreven bij het artikel, m.u.v. openings- en ondersteuningsbeeld, waarvoor bij123rf.com de beeldrechten zijn verkregen en aangekocht. ©2023 APR media.

ISSN - 0921 - 1667

De deur die de belangrijke dingen in het leven beschermt.

Daloc appartementsdeuren houden niet alleen treinrovers tegen. Ze houden ook vervelende geluiden buiten de deur en zijn vuur- en rookbestendig. Door het unieke design beschermt de deur jou jarenlang en gaat zelf jarenlang mee. Een veilige investering voor jou en alles om je heen.

Lees alles over de ultieme appartementsdeur op daloc.nl