Bouw en Uitvoering 3-2019

RECONSTRUCTIE N280 ROERMOND

URGENTIE V ERVA N G I N G ASBESTDAKEN

FRIESLAND

VERDUURZAAMT T E R U G B L I K

BOUWBEURS

PERSONEEL GEZOCHT

BELEEF TECHNIEK 2019

BOUW EN UITVOERING

BEREIKT RUIM 73.100 LEZERS

JAARGANG 51 - 3 2019 HET VAKBLAD VOOR RIJK, PROVINCIE EN GEMEENTE

IN NEDERLAND EN BELGIE

WEET WAT ER IN DE GROND ZIT www.euroradar.nl

13999

BIJNA EEN KWART ZUID-HOLLAND NU BEBOUWD In de periode 1996 tot en met 2015 kwamen de meeste woon-, bedrijven- en verkeersterreinen erbij in Zuid-Holland. De bebouwde ruimte nam toe naar 23,4 procent van het oppervlak van de provincie. Net als in de overige provincies groeide de bebouwde ruimte vooral ten koste van agrarisch terrein. In Friesland was de groei van de bebouwing het kleinst.

Andere provincies die een groeispurt maakten, waren Utrecht en Flevoland. Veel kleiner was de groei in Friesland en Drenthe,

provincies die al een relatief klein aandeel bebouwd terrein hadden.

Met name in Zuid-Holland, Utrecht, NoordHolland en Noord-Brabant hangt de groei samen met de komst van Vinex-wijken. In deze stedelijke uitbreidingsgebieden werden op grote schaal woningen, werklocaties en voorzieningen gerealiseerd. In andere provincies neemt de ruimte voor woonen werkgebieden ook toe.

Bron en info: www.cbs.nl

Onbebouwd oppervlak Bebouwd oppervlak

INHOUD

8 reconstructie N280 Roermond Wie sjoeën ós Limburg is, sinds de jaren vijftig het vaderlandslievend lied van de provincie Limburg. In dit mooie landschap loopt de N280, de belangrijkste oost-westverbinding in Midden-Limburg die dwars door Remunj, oftewel Roermond, loopt. Door de toename van het verkeer op deze weg, is een reconstructie noodzakelijk. Bouw en Uitvoering praat met zowel de opdrachtgever als opdrachtnemer over dit grootschalige project

‘De N280 moet ook beter aansluiten op de A2, A73 en de B52 naar Duitsland’

B+U 3 2019 3

‘Snel schakelen en aan de slag’ Urgentie ontbreekt bij vervanging asbestdaken ‘Onrust over asbest Leemanstraat’, ‘Veel meer asbest dan gedacht in Klundert’. Enkele krantenkoppen van de afgelopen tijd. Asbest is geregeld in het nieuws en dat is niet verwonderlijk als je Tim Holtel van RPS mag geloven. “Er is werk aan de winkel.”

18

28 Duurzaam Gebouwd-congres Friesland Van klimaatadaptieve maatregelen bij het IJsselmeer tot een energieneutrale school in Opeinde. Er gebeurt genoeg aan de westkust van Friesland, maar de provincie is bescheiden als het om duurzaamheid gaat. Zo bleek tijdens het Duurzaam Gebouwd-congres ‘It Giet Om’ in Leeuwarden. ‘Durf een stap verder te gaan, steek je nek uit en ga aan de gang’, kenmerkt de nieuwe aanpak in Friesland.

Een verslag.

‘Circulariteit hebben we omarmd, maar hoe kom je tot circulaire oplossingen?’

B+U 3 2019 5

38 Terugblik BouwBeurs 2019 De Bouwbeurs 2019 was wederom succesvol.

Meer bezoekers, veel ontwikkelingen en een uitstekend moment om te netwerken.

Beleef Techniek 2019 11 april is het zover, de start van de Beleef Techniek driedaagse. “Het is een banenmarkt met een dikke plus”, programma managers Michel van der Made en Dennis Grimbergen geven een inkijkje.

DAKSCAN ZONNEPANELEN U wilt bijdragen aan een duurzamere wereld. De keuze is daarom gemaakt: er worden zonnepanelen geplaatst.

De juiste aanbieding heeft u te pakken en de leverancier komt ze zo snel mogelijk de PV plaatsen. Denkt u ook na of de panelen windvast met permanente of tijdelijke veiligheid wordt geplaatst? En is onderhoud op het dak na de plaatsing nog goed mogelijk?

Is uw platte dak überhaupt geschikt voor zonnepanelen?

52

46 EN VERDER

FOTOPAGINA... 26+37+45+51+55 BEDRIJFSINFO........................ 57 COLOFON............................... 68

Duurzaamheid in de praktijk Het NDA Duurzaam Dak Concept is ontwikkeld om al onze daken duurzaam in te zetten.

Klimaatadaptatie binnen alle fases van het bouw- en beheerproces, zowel binnen onderhoud, renovatie als ook bij nieuwbouw. Het Duurzaam Dak Concept staat voor kennis, advies, ontwerp, uitvoering en beheer van multifunctionele gebruiksdaken. De Nederlandse Dakdekkers Associatie met Dakbehoud en DIAC als onafhankelijke organisaties die duurzaamheid op het dak integraal, lokaal en landelijk opererend, kan faciliteren.

Ondersteunend naar beleidsmakers en opdrachtgevers op het gebied van kennis- en praktijkexpertise als het om duurzame dakontwikkeling gaat.

Energiedaken

Waterdaken

Gebruiksdaken

Duurzaam Dak Concept Nevelgaarde 40 3436 ZZ Nieuwegein 036 530 44 90 info@nda.nl WWW.NDA.NL

Groendaken

Dakveiligheid 13824a

B+U 3 2019 7

AAN DE SLAG Met in 2018 een Rijksoverheid-budget van 8,3 miljard euro voor de infra, kreeg de sector

een flinke impuls. In 2019 is het adagium in de infra dan ook ‘Werk aan de winkel’. Een

REDACTIONEEL

prachtig voorbeeld van een grootschalig project is de N280 bij Roermond. Door de toename

van het verkeer was een reconstructie noodzakelijk. Op pagina 8 vertellen opdrachtgever en opdrachtnemer over dit project.

De asbestverwijderaars maken zich eveneens op voor topjaren. Want eind 2024 zijn

bestaande asbestdaken verboden. Gemeenten doen er goed aan om snel een inventarisatie te maken van de bestaande daken, vertelt Tim Holtel van RPS op pagina 18

En ook aan de westkust van Friesland steken ze de handen uit de mouwen. Er gebeurt hier genoeg: van klimaatadaptieve maatregelen bij het IJsselmeer tot een energieneutrale school in Opeinde. (zie pagina 28).

In drukke tijden is het ‘Tijd om de krachten te bundelen’ leerden we op de Bouwbeurs 2019. Meer bezoekers, veel ontwikkelingen en een uitstekend moment om te netwerken. brandmanager Marian Verheij vertelt op pagina 38 over de afgelopen editie.

Hoe mooi de bouwsector is, kan worden ervaren tijdens de Beleef Techniek driedaagse

die op 11 april van start gaat. Jongeren kunnen na een bezoek aan deze ‘banenmarkt met een dikke plus’ zo aan de slag. Programmamanagers Michel van der Made en Dennis Grimbergen geven alvast een inkijkje op pagina 46.

GERARD VOS HOOFDREDACTEUR BOUW EN UITVOERING G.VOS@APRMEDIAGROEP.NL

8 B+U 3 2019

GROOTSCHALIGE R ECONSTRUCTIE N280 ROERMOND

B+U 3 2019 9

10 B+U 3 2019

FASE 2 tot januari 2019

2

FASE 0 tot januari 2019

0

FASE 6

vanaf eind 2020 FASE 5

6 5

vanaf midden 2020

FASE 3

april - oktober 2019

3 Wie sjoeën ós Limburg is, sinds de jaren vijftig het vaderlandslievend lied van de provincie Limburg.

In dit mooie landschap loopt de N280, de belangrijkste oost-westverbinding in Midden-Limburg die dwars door Remunj, oftewel Roermond, loopt. Door de toename van het verkeer op deze weg, is een reconstructie noodzakelijk. Bouw en Uitvoering praat met zowel de opdrachtgever als opdrachtnemer over dit grootschalige project.

TEKST BETTY ROMBOUT BEELD PROVINCIE LIMBURG, GEMEENTE ROERMOND, HEIJMANS

B+U 3 2019 11

FASE 1 - Toerit Sint Wirosingel januari - juni 2019

Tijdelijke transportbrug.

Overbrugt Mijnheerkensweg en verbindt het werkterrein met bedrijventerrein WillemAlexander.

FASE 7

vanaf eind 2020

FASE 1

januari - juni 2019

0

FASE 1

januari - juni 2019

FASE 4

vanaf juni 2019 Voorbouwlocatie dek Wilhelminasingel Werkzaamheden kabels en leidingen

7

1

4 luchtfoto met de verschillende fases

D

e N280 heeft de afgelopen jaren een steeds belangrijkere functie gekregen in de verbinding met de A73 en het Oosten, met name Duitsland. Met als gevolg dat de N280 tussen Weert en Roermond een drukke weg is geworden naar het Duitse Roergebied. Maar de weg is niet voorzien op deze toename van het verkeer. Provincie Limburg en Gemeente Roermond hebben daarom de handen in elkaar geslagen voor de reconstructie van de N280.

TWEE DELEN

Dit artikel richt zich op het oostelijk deel van de N280, het wegvak vanaf de Hornerbrug tot de Sint Wirosingel, dat door het centrum van Roermond gaat. Een ander project, genaamd N80 Leudal, richt zich op het westelijk deel dat het wegvak Weert-Leudal betreft. De uitvoering van dit project staat gepland voor over een aantal jaren.

Inmiddels zijn de werkzaamheden aan de N280 Roermond gestart, waarbij naast de Provincie Limburg en de Gemeente Roermond ook de aannemerscombinatie Werkend Hardt betrokken is.

AANBESTEDING

De aannemerscombinatie is een samenwerking tussen bouwbedrijven Heijmans Infra en Ploegam. Guido

Schreuders, projectmanager vanuit de Provincie Limburg en sinds 2004 werkzaam bij de Provincie in de voorbereiding en uitvoering van grootschalige projecten, legt uit waarom zij de aanbesteding hebben gewonnen. “De inschrijvers konden op drie EMVI (Economisch Meest Voordelige Inschrijving)-criteria scoren: 1 Verkeersmanagement; hoe houdt de inschrijver ‘het hart kloppend’ tijdens de operatie?, 2 Bouwcommunicatie; hoe wordt ‘de operatie’ uitgelegd aan de burger, forens en toerist?

3 Risicobeheersing. In combinatie met een score op de inschrijfprijs kwam Werkend Hardt als beste uit de bus en hebben zij de opdracht verkregen.

LEVENSADER

Projectmanager namens Werkend Hardt is Richard van der Sloot. Al sinds 1989 werkt hij bij Heijmans. Eerst als werkvoorbereider, daarna uitvoerder projectleider en nu projectmanager. Over de keuze van de naam Werkend Hardt vertelt hij: “De naam is een verwijzing naar

12 B+U 3 2019

beoogde situatie looskade

B+U 3 2019 13

hard werken én naar het belang van de grootschalige reconstructie. De N280 is als levensader essentieel voor de ‘hartslag’ van Roermond. Velen gebruiken de weg.

Alhoewel de reconstructie van de N280 een complexe ingreep is en impact zal hebben op de omgeving, zorgen we er samen voor dat ‘het hart’ blijft kloppen.”

De aanbesteding liep van november 2017 tot maart 2018.

“We hebben gezocht naar een optimale balans tussen doorstroming, bereikbaarheid, veiligheid en duidelijkheid”, aldus Van der Sloot.

beoogde situatie hatenboer - de weerd kruispunt buitenop impressie verdiepte ligging N280

ZEVEN HOOFDFASEN

Bepalend voor de werkwijze van de operatie is de verdeling in zeven hoofdfasen. Elke fase is doorberekend op basis van verkeersintensiteiten, om doorstroming en daarmee ‘de hartslag’ te kunnen garanderen. Hiertoe zullen tijdelijke wegdelen aangelegd worden. Volgens planning dient het project eind 2020 grotendeels gereed te zijn. “Vrij snel, maar we willen de ‘pijnprikkel’ voor de omgeving zoveel mogelijk verzachten.”

1

De complete reconstructie behelst een traject van 4,7 kilometer. In januari jl. is de schop in de grond gegaan en de eerste fase gestart. In deze fase wordt onder andere een riool aangelegd langs de N280. “Zit het riool erin, dan gaan we op dit tracé een bypass maken”, vertelt Van der Sloot. “Het huidige verkeer op de N280 ‘drukken’ we naar de zuidelijke rijstroken en maakt gebruik van deze bypass. Op deze wijze ontstaat er een ‘eiland’, waarin we in een latere fase de verdiepte ligging realiseren.”

2

Fase 2 behelst een reconstructie van de N280 ten westen van de rivier de Maas. “Daar gaan we de weg ‘upgraden’”, vervolgt Richard van der Sloot.

“Denk aan het vernieuwen van asfalt- en geleiderailconstructies, alsook aan de inrichting van de parallelstructuur. Het streven is om deze werkzaamheden voor Pasen af te ronden. Langs de N280 liggen namelijk recreatiegebieden en in de vakantie is het er enorm druk.”

16 B+U 3 2019

3

Fase 3 gaat over de Looskade, een weg die langs de rivier de Roer, respectievelijk de Maas loopt, onder de brug over de Maas. “Deze kade wordt opgebroken en verhoogd, omdat het een belangrijke functie krijgt in de eindsituatie. De kruispunten op de N280 maken we ongelijkvloers, zodat de doorstroming voor doorgaand verkeer en bestemmingsverkeer op de N280 verbetert. De Looskade wordt een van de ongelijkvloerse verbindingen die de N280 kruist. Gezien het risico op hoogwater verhogen we deze kade met ongeveer anderhalve meter. Met deze fase starten we in april van dit jaar”, vertelt Van der Sloot.

4

In fase 4 realiseren we twee verdiepte liggingen.

De eerste ligt in het hart van de N280. Doorgaand verkeer rijdt straks door die verdiepte ligging van west naar oost en andersom. Met de aanleg van twee ongelijkvloerse kruisingen en het gebruik van de Looskade als ongelijkvloerse verbindingsweg wordt bestemmingsverkeer volledig gescheiden van doorgaand verkeer. Deze verdiepte ligging bestaat uit damwanden met een betonvloer.

Bij de nieuwe ongelijkvloerse kruising Schipperswal komt een tweede verdiepte ligging. Deze ligt in de ­Mijnheerkensweg en is een stuk korter. De korte verdiepte ligging is een volledige betonconstructie die op staal is gefundeerd.

INFO Projectkosten N280: 56,8 miljoen euro.

Meer informatie over het project: www.n280verbindtroermond.nl www.theimagineers.com/n280/ (visualisatie van de reconstructie) T: @N280Roermond FB: www.facebook.com/N280verbindtRoermond

Guido Schreuders vult aan: “Fase 4 gaat ongeveer een jaar duren. Dat is vrij lang. Werkend Hardt zorgt ervoor, dat de situatie voor het verkeer in dit jaar niet verandert.

Dat betekent gewenning en rust voor de weggebruikers.”

5/6/7

Over de laatste drie fases zegt Van der Sloot: “In fase 5 en 6 leggen we de rest van de parallelstructuur aan.

Fase 5 betreft de realisering van de parallelbanen tussen Buitenop en de Wilhelminasingel. In fase 6 richten we de Louis Raemaekersbrug opnieuw in, zodat daar doorgaand en bestemmingsverkeer al van elkaar gescheiden is. Tot slot hebben we fase 7. In die fase upgraden we de oostzijde van de N280 tot de Sint Wirosingel.”

BIJZONDERE CONSTRUCTIE

Op het moment van het interview is Werkend Hardt druk doende met het verleggen van kabels en leidingen en het realiseren van het riool. Enthousiast zegt Richard van der Sloot: “Bij de nieuwe ongelijkvloerse kruising Wilhelminasingel komt een brugdek bovenop de verdiepte ligging. Het is lastig, dit brugdek in de bestaande situatie te bouwen en tegelijk ‘de winkel open houden’.

Wat we doen? Een brugdek bouwen op een voorbouwlocatie! We realiseren het brugdek naast het kruispunt, dat in bedrijf blijft. Daarvoor treffen we met het verleggen van de kabels en leidingen nu al de voorbereidingen.

Op een gegeven moment wordt het brugdek ‘ingeschoven’ naar de juiste plek. Het nieuwe kruispunt kan zo sneller in gebruik worden genomen.”

DUURZAAMHEID

Het grootste duurzaamheidsaspect voor de Provincie is, dat de N280 verdiept wordt aangelegd. Schreuders: “In de toekomst kan het verkeer doorstromen. Het hoeft niet meer te remmen en op te trekken ter plaatse van de kruispunten, die er nu nog wel zijn. We behalen met de nieuwe N280 dus winst op geluidoverlast en luchtkwaliteit.”

Daar waar mogelijk houdt Werkend Hardt rekening met duurzaamheid. Materialen worden bijvoorbeeld hergebruikt. Van der Sloot noemt nog een voorbeeld: “We hebben veel grond te verkassen. Om het onderliggend wegennet compleet te ontlasten, verkeershinder te beperken, veiligheid te bevorderen en omgevingshinder te verminderen, leggen we een hulpbrug aan over de Mijnheerkensweg ten behoeve van ons grondtransport.”

UITDAGINGEN

De ‘openhartoperatie’ is voor de Provincie de grootste uitdaging van het project. “We willen, dat ‘het hart blijft kloppen’”, zegt Schreuders. “Oftewel, dat het verkeer blijft rijden tijdens de werkzaamheden en Roermond bereikbaar en leefbaar blijft. We kijken daarom niet alleen naar het bouwend verkeer en de bewoners van

B+U 3 2019 17

beoogde eindsituatie schipperswal

Roermond, maar ook naar de samenhang tussen die twee. Een goede uitleg van het project en de gevolgen ervan aan alle betrokkenen, is uitermate belangrijk.

Hiertoe hebben we bijvoorbeeld een informatiecentrum ingericht.”

Bouwkundig is het veilig bouwen binnen de beschikbare ruimte en tijd dé uitdaging voor Richard van der Sloot.

“We zijn hoe dan ook, toch op een postzegel bezig.”

TROTS

Beide heren zetten zich vol enthousiasme in voor het project. Richard kent de (werk)omgeving al vanuit een eerder project: de Rijksweg A73-Zuid, gedeelte VenloRoermond. “Daar heb ik goede herinneringen aan overgehouden. Bovendien kwam ik altijd over de N280 daar naartoe gereden. Nu zit ik weer in de regio, waar ik al enigszins een binding mee heb.” richard van der sloot en guido schreuders

Voor Guido Schreuders is Remunj en de waeg (weg) helemaal een thuiswedstrijd. Hij woont vlakbij en zegt: “Het is leuk om in privétijd aan vrienden en familie over het project te vertellen. Ik ben er echt trots op.

B+U 3 2019 19

Urgentie ontbreekt bij vervanging asbestdaken

‘SNEL SCHAKELEN EN AAN DE SLAG’

20 B+U 3 2019

‘Onrust over asbest Leemanstraat’ ‘Veel meer asbest dan gedacht in Klundert’ Enkele krantenkoppen van de afgelopen tijd. Asbest is geregeld in het nieuws en dat is niet verwonderlijk als je Tim Holtel van RPS mag geloven. “Er is werk aan de winkel.”

TEKST GERARD VOS BEELD RPS ADVIES- EN INGENIEURSBUREAU

S

inds 1993 mag er in de bouw geen asbest worden gebruikt. Eind 2024 zijn ook bestaande asbestdaken verboden. Ook al klinkt 2024 best ver weg, gemeenten doen er goed aan om snel een inventarisatie te maken van de bestaande daken.

In Nederland ligt er naar schatting nog zeker zo’n honderd miljoen vierkante meter dak met asbest, vertelt Tim Holtel, teamleider Landmeten en Geo-informatie bij RPS advies- en ingenieursbureau. “Asbest is ooit in zwang gekomen omdat het goede brandwerende eigenschappen heeft. Daarnaast is het een relatief goedkoop product en het isoleert goed. Asbest genoot voor en na de oorlog een grote populariteit omdat er behoefte was aan snel gebouwde woningen.”

GEZONDHEID

Asbest is dus goed bewerkbaar en goedkoop. Grote hoeveelheden tref je vooral aan in de agrarische sector zoals bij stallen voor veeteelt. Maar asbest is ook een gevaarlijk goedje. “Als je een asbestdak met rust laat, is het in principe niet gevaarlijk”, schetst Holtel. “Wat je wel ziet, is dat als de levensduur van het dak vordert, dat er een bepaalde mate van verweerdheid op gaat treden.

Onder invloed van wind worden asbestdeeltjes dan in de

lucht geblazen. Die komen in hoge concentratie vrij op het moment dat je asbestplaten gaat zagen. Dat kun je niet zonder bescherming doen.”

VERBOD

Want per jaar overlijden naar schatting 1.400 mensen aan asbestkanker. Gelukkig worden de risico’s van asbest door de overheid en bedrijven steeds meer onderkend.

Een goede maatregel is dan ook dat na 2024 asbestdaken verboden zijn. En dat heeft een flinke impact, ziet Holtel. “De markt is er niet klaar voor. Dat heeft te maken met de capaciteit van de aannemers en de dakdekkers. Die kunnen in korte tijd niet zoveel daken vervangen.”

Maar om de achterstand van de vervanging van asbestdaken alleen bij dakdekkers en aannemers te leggen, gaat wat ver. Holtel: “Ook een deel van de gemeenten blijft helaas nog achter. Veel gemeenten hebben andere zaken hoger op de agenda staan. Gemeenten hebben veel taken vanuit de Rijksoverheid op hun bordje gekregen, en dit is er één van. 2024 lijkt dan ver weg, maar dat is niet zo.”

RPS is dagelijks bezig met asbestinventarisaties voor gemeenten. “Zo’n inventarisatie is de eerste stap die je

22 B+U 3 2019

moet zetten. Gemeenten hebben met een inventarisatie iets in handen om de omvang goed in beeld te krijgen.

Daarna moet je bewoners en eigenaren aan gaan schrijven en vervolgens moeten die worden bewogen om het dak te gaan vervangen.”

Bouw en Woningtoezicht, en dan specifiek de afdeling vergunninghandhaving, is verantwoordelijk voor het asbestvraagstuk, schetst Holtel. “We vragen bij de gemeente basisinformatie op. We maken een kaart met een hoog detailniveau waar alle objecten op staan. Met fotogrammetrische software zijn we in staat om van de luchtfoto’s een driedimensionaal model te creëren. We maken op de computer eerst een GIS-analyse en dan een afweging met onze collega’s asbestdeskundigen of een dak daadwerkelijk asbestverdacht is. Het beeld wat een operator ziet, kun je heel goed vergelijken met het 3D-beeld vanuit een luchtballon op tien of vijftien meter hoogte.”

VERDACHTE DAKEN

Op zich is het herkennen van een asbestdak niet lastig, maar dan heb je wel de juiste expertise nodig. Veel golfplaten zijn gewoon van plastic en heus niet altijd van asbest. Aan de textuur en de kleurstelling is te zien of het om een asbestdak of een kunststofdak gaat. Experts van RPS maken vervolgens een voorselectie van ver-

‘Van negentig procent kunnen we aangeven of het asbest­ verdachte daken zijn’

B+U 3 2019 23

S A N E R I N G

2015 ± 7 mln m2 gesaneerd

2016 ± 10 mln m2 gesaneerd

2017 ± 10.8 mln m2 gesaneerd

2018 ? > 12 mln m2

gesaneerd

24 B+U 3 2019

B+U 3 2019 25

‘Hoe ongezond het is, of zoiets als incubatietijd, daar is onwetendheid over’ dachte daken. De luchtfoto’s zijn gekoppeld aan andere (open) geodatasets, zoals de kadastrale kaart, de Basisregistratie Grootschalige Topografie (BGT) en het Basis Register Adressen en Gebouwen (BAG). Dit maakt dat de expert alle objecten jonger dan 1993 als niet asbestgevaarlijk kunnen markeren.

Holtel: “Die gebouwen zijn dan alvast asbestvrij. Er blijft een restant over. Van negentig procent kunnen we uiteindelijk aangeven of het asbestverdachte daken zijn.

Voor het restant geldt dat er een terreininventarisatie plaatsvindt.”

MARKTINITIATIEF VERVANGING ASBESTDAKEN Boeren met een groot asbestdak kunnen subsidie aanvragen, mits de pot niet leeg is. Maar ze kunnen tegenwoordig ook terecht bij energieleverancier Essent. Die vervangt grote asbestdaken gratis voor zonnepanelen. Essent is dan weliswaar twintig jaar eigenaar van de energie, maar er hoeft door de eigenaar geen investering te worden gedaan om het asbestdak te vervangen. Op de zonnepanelen zit een garantie van 25 jaar. De boer staat zijn dak af voor twintig jaar, daarna draagt Essent de zonnepanelen gratis over aan de ondernemers.

Een gemiddeld dak van duizend vierkante meter levert ongeveer 18.000 euro per jaar op.

360.000 euro is een periode over twintig jaar. Essent betaalt de kosten voor het verwijderen van het asbest, het plaatsen van een nieuw dak en de aankoopkosten van de panelen.

VERVOLGTRAJECT

Het ontmantelen van de daken ligt niet bij RPS, maar gaat naar externe partijen. Dat kan soms een samenwerkingspartner zijn van RPS, maar doorgaans is het een lokale aannemer. Wel een met de benodigde papieren.

“In de praktijk zie je helaas nog steeds dat er niet gekwalificeerde partijen - zoals kleine aannemers - rondlopen die asbest er wel even bij doen. Regel nummer één is: ‘Je hebt écht goede beschermingsmaatregelen nodig.’

Onze experts die monsters nemen, komen in witte pakken en zetten alles af. Dat is niet voor niets. Het grootste probleem met asbest is dat gezondheidsproblemen zich pas na tien of twintig jaar manifesteren. Het gevaar en gevolg is dus niet direct zichtbaar.”

De mensen weten heus wel dat asbest geen gezond product is, vertelt Holtel. “Alleen hoe ongezond het is en wat het precies is en over zoiets als incubatietijd daar is onwetendheid over.”

TIP VOOR GEMEENTEN

Holtel heeft een duidelijke tip voor gemeenten. “Begin op tijd, de inventarisatie is de eerste stap. Als je kijkt naar de totale kosten dan is een inventarisatie marginaal qua investering. Wees je bewust van de urgentie en ook van het feit dat als je pas over een aantal jaar gaat saneren dat je dan niet de enige gemeente bent. Want dan

zijn er heel veel gemeenten mee bezig, de aannemers kunnen het aanbod dan niet aan. Snel schakelen en aan de slag is het motto.”

Ook staatssecretaris Stientje van Veldhoven (Ministerie van Infrastructuur en Waterstaat) sluit zich bij de woorden van Holtel aan. Van Veldhoven: “Het is simpel: asbest is een grote bedreiging voor onze gezondheid en we moeten er van af. Het verbod op daken met asbest na 2024 staat nu. Dat betekent helderheid voor iedereen en de hoogste tijd om vandaag nog met saneren te beginnen.”

MEER GELD NAAR WATERBEHEER De waterschappen gaan de komende jaren zo’n €100 miljoen per jaar meer investeren, met name om de gevolgen van klimaatverandering voor het waterbeheer op te vangen. Met deze investeringen spelen de waterschappen niet alleen in op de gevolgen van de klimaatverandering, maar proberen de waterschappen deze ook te beperken.

Waterschappen heffen eigen belastingen om te zorgen voor veilige dijken, niet teveel en niet te weinig water en het zuiveren van afvalwater. De waterschappen moeten investeren om in te spelen op ontwikkelingen zoals extremer weer, zeespiegelstijging, bodemdaling, verstedelijking, verzil-

ting en aangescherpte milieunormen.

Uit gegevens van de waterschappen blijkt dat zij samen gemiddeld €1,5 miljard per jaar zullen investeren in de periode 20192022. De investeringen liggen zo’n €100 miljoen per jaar hoger dan in de plannen die een jaar geleden voor de komende vier jaar werden gemaakt.

In 2019 brengen de waterschappen in heel Nederland €2,9 miljard aan belastinggeld in rekening.

Toine Poppelaars, bestuurslid van de Unie van Waterschappen: “Als waterschappen

merken we de negatieve gevolgen van de klimaatverandering als eerste in ons dagelijks werk. We zorgen voor afvoer van water bij extreme buien en het vasthouden van water in tijden van droogte. Maar zonder bestrijding van de oorzaak is het dweilen met de kraan open. Daarom hebben we een ambitieus klimaat- en energiebeleid, waarbij we duurzame energie opwekken en inzetten op een meer circulaire economie.

Door als sector klimaatneutraal te zijn in 2025, willen de waterschappen een belangrijke bijdrage leveren aan het ­Nationaal Klimaatakkoord dat nog zal worden afgesloten.”

B+U 3 2019 27

13775

Murgia Metaal bv: Producent van aluminium dak- en gevelproducten!

Murgia kan meedenken vanaf het ontwerp tot en met de montage. Producten kunnen worden bemonsterd en/of een 3D tekening kan worden meegeleverd.

MURGIA M

E

T

A

A

L

> Grondradar > Laser > 360+HR beelden

www.murgiametaal.nl 0251-239411 13817

Zorgwoningen

Snel en volledig op de hoogte van de toestand van uw terrein, kunstwerken of wegen

Landjuweel 14, 3905 PG Veenendaal Tel.: +31 - (0)546 67 89 86, www.infrafocus.nl

13863

Zorgkamers

www.prefabsysteembouw.nl 13730

28 B+U 3 2019

Friesland verduurzaamt stap voor stap

‘IT GIET OM’

B+U 3 2019 29

30 B+U 3 2019

B+U 3 2019 31

gedeputeerde van de provincie friesland michel schriers in gesprek met dagvoorzitter inge diepman.

Van klimaatadaptieve maatregelen bij het IJsselmeer tot een energieneutrale school in Opeinde. Er gebeurt genoeg aan de westkust van Friesland, maar de provincie is bescheiden als het om duurzaamheid gaat.

Zo bleek tijdens het Duurzaam Gebouwd-congres ‘It Giet Om’ in Leeuwarden. ‘Durf een stap verder te gaan, steek je nek uit en ga aan de gang’, kenmerkt de nieuwe aanpak in Friesland. Een verslag.

TEKST GERARD VOS BEELD LEISTER IGGE DOOR MART STEVENS PROJECTFOTOGRAFIE

16

februari 2019 gaat officieel de boeken in als warmste Warmetruiendag sinds de invoering in 2007. De hoogste temperatuur in Nederland die dag is vijftien graden.

Twee dagen eerder tikt de barometer in Leeuwarden ‘slechts’ 11 graden aan. TU Delft-professor Andy van den Dobbelsteen kondigt onomwonden een nieuwe Elfstedentocht aan. Voor februari 2020, dat wel.

WAT KOST DAT?

Van den Dobbelsteen voorziet dat het in februari 2020 een graad of vier boven nul is. Het is alweer een zachte wintermaand en nergens is ijs te zien, behalve in Fryslân, daar wordt een heuse Elfstedentocht gereden. Hoe dat kan? Kwestie van het slim combineren van techniek, innovatie en het doorvoeren van de energietransitie.

Van den Dobbelsteen: “Technisch is het mogelijk, maar dan hebben we wel de medewerking nodig van inwoners langs de Elfstedenroute.”

Wat er voor nodig is? Tienduizend warmtepompen van 10kE oftewel één warmtepomp per twintig meter Elfstedenroute. Deze pompen onttrekken warmte aan het water. Voor de duurzame ondersteuning van de warmtepompen zijn 26 windmolens (4 MW) nodig, becijferde

Van den Dobbelsteen. Een ideale manier om in de winter de kanalen en sloten bevriezen. Dat brengt natuurlijk de oer-Hollands vraag naar voren: ‘wat kost zoiets?’. Dat blijkt alles mee te vallen volgens Van den Dobbelsteen.

“Alle Friese huishoudens moeten in de wintermaanden €0,49 extra per dag betalen voor de energiekosten. En zo is de Elfstedentocht in 2020 een kwestie van verduurzaming geworden.

WARMTEKAART

Een mooi plan, maar vooralsnog mikt Friesland eerst de pijlen op het verduurzamen van de bestaande woningen. In totaal moeten in Friesland ongeveer 270.000 woningen worden verduurzaamd. De subsidiepot van twaalf miljoen euro voor isolatie ging er vorig jaar snel doorheen. Gedeputeerde Michiel Schrier van provincie Fryslân. “Nu kijken we vooral naar de vraag hoe we hier een versnelling aan kunnen geven.”

Schrier: “We hebben het hoogste gasverbruik van Nederland. Dat heeft te maken met het landelijk gebied. Als je van gas los wilt dan moet je mensen meenemen in het verhaal. Om te verduurzamen moet je vooral collectieve keuzes maken. Je kunt niet zomaar ergens windmolens gaan plaatsen.”

32 B+U 3 2019

‘ Meest duurzame project: De eerste energieneutrale school De Leister Igge in Opeinde’

B+U 3 2019 33

ENERGIETRANSITIE

De provincie Friesland heeft het afgelopen jaar een warmtekaart en de Routekaart Fryslân 2030 ontwikkeld. “Friesland kan de uitstoot van CO2 in 2030 met 49 procent verminderen”, vertelt Schrier. “Dat kan met 1300 MW aan zonne-energie en 600 MW windenergie. In dit scenario komt 38 procent van de benodigde energie uit duurzame bronnen en is het energieverbruik een kwart lager dan nu.”

De provincie liet ook onderzoeken hoe aardwarmte kan bijdragen aan de energietransitie. De Warmtekaart Fryslân brengt de opties daarvan in beeld.

Uit de Warmtekaart: In de steden liggen de kosten van de gemodelleerde warmteopties dicht bij elkaar, met een lichte voorkeur voor collectieve verwarmingstechnieken. Dit betekent dat andere argumenten dan kosten een rol kunnen gaan spelen bij het kiezen van een warmtetechniek, zoals wensen van bewoners/gebruikers, gemeente of andere stakeholders (o.a. warmteleveranciers).

In de buitengebieden is er een sterke voorkeur voor een individuele verwarmingstechniek.

Uit de analyse van de scenario’s blijkt dat geothermie een zeer belangrijke warmtebron/verwarmings­ techniek voor de provincie Fryslân is. Geothermie heeft een groot aandeel in het basisscenario. Hoewel geothermie veelbelovend lijkt, moet deze techniek zichzelf nog bewijzen.

Gedeputeerde Schrier pakt de energietransitie pragmatisch op. Hij is dan ook kritisch op Den Haag. “Er is erg lang gedaan over het Klimaatakkoord. Wij wachten niet op Den Haag. Je moet je eigen verantwoordelijkheid nemen.” En dat gebeurt niet alleen op professioneel vlak, maar ook in de relationele sfeer, vertelt Schrier. “In de Action mag ik niet meer komen van mijn kinderen.”

En met lichte spijt in zijn stem: “We gaan ook niet meer naar McDonalds omdat de kinderen vegetariër zijn.”

DE LEISTER IGGE

Tijdens het Duurzaam Gebouwd-congres werden diverse prijzen uitgereikt waaronder De Gouden Kikker voor het ‘Meest duurzame project’. Die prijs ging naar de eerste energieneutrale school De Leister Igge in Opeinde. De jury roemde het project omdat het een inspirerend voorbeeld is voor alle onderwijsgebouwen in Nederland.

De Leister Igge in Opeinde is de eerste ‘School vol Energie’ renovatie. De verbouwing, van basisschool tot frisse, aardgasvrije, Nul-op-de-Meter IKC, is in zes weken tijd gerealiseerd. De Leister Igge is hiermee het eerste Integraal Kind Centrum (IKC) in Nederland met Nul-op-deMeter in een bestaand gebouw. Consortium Grenovation, bestaande uit Meerbouw Rotterdam, LIAG en DAIV Groep, tekenden voor het ontwerp en de uitvoering.

De Leister Igge is in 1970 gebouwd en heeft door de jaren heen enkele verbouwingen gekend in de vorm van uitbreidingen en een noodlokaal. De bestaande toestand kenmerkte zich door enkel glas in stalen kozijnen,

34 B+U 3 2019

‘Circulariteit hebben we omarmd, maar we wisten niet wat het precies inhield. Want hoe kom je tot circulaire oplossingen?’

B+U 3 2019 35

baksteen binnenwanden, een breed scala aan binnendeuren, en een gedateerde tegelvloer. Tegelijkertijd had het gebouw goede uitgangspunten zoals: ruime lokalen, veel daglicht, een heldere structuur en een goede vrije hoogte. Het hoge energieverbruik, de gedateerde uitstraling, nieuwe onderwijsmogelijkheden speelden uiteindelijk een belangrijke rol in de keuze voor renovatie.

Het noodlokaal is afgebroken en nieuwe bouwdelen zijn zo toegevoegd dat het gebouw compacter werd.

De Leister Igge in Opeinde wekt nu op jaarbasis net zoveel energie op als dat het gebruikt. Een systeem met zonnepanelen, lokale luchtbehandelings-units per ruimte (voor verwarmen en koelen), verbeterde isolatie, nieuwe kozijnen voorzien van HR++ glas en Led-verlichting dragen hieraan bij.

MODULAIR BOUWEN

Hilbrand Katsma van Van Wijnen vertelde tijdens het Duurzaam Gebouwd-congres gepassioneerd over de transitie die het bedrijf heeft doorgemaakt. Wel met Friese nuchterheid: Katsma: “Innovatie vind ik net als duurzaamheid een jeukwoord.” De bouwer maakte in de crisistijd de keuze voor een duurzame bedrijfsvoering.

Katsma: “Circulariteit hebben we omarmd, maar we wisten niet wat het precies inhield. Want hoe kom je tot circulaire oplossingen?”

Die vraag mondde uit in het geïndustrialiseerde woonproduct Fijn wonen. Katsma: “We bouwen in eigen huis de modules. Daarbij was Nul-op-de-meter en gasloos een voorwaarde. Door in een geconditioneerde omgeving te bouwen heb je meer grip op je proces. Het is een remontabel concept. De onderdelen zijn op elkaar afgestemd en er wordt geen cement, kit of pur gebruikt.”

Het klinkt als een vlekkeloos proces, maar de weg er naartoe was lang, schetst Katsma. “We wilden wel graag samenwerken, maar dat lukte niet. Het is toch zo dat degene die uiteindelijk de garantie geeft ook de duwer van de innovatie is. We hebben het zelf gedaan, met als gevolg dat risico’s enorm toenemen. Het is een spannend speelveld. Achteraf bekeken liepen we twee jaar voor op de wetgeving.”

36 B+U 3 2019

Leading the Future of Bridging Bruggen, Pontons en RoRo verhuurbedrijf Bruistensingel 152 Den Bosch | telefoon 073 640 8770 fax 073 644 2369 | email sales@retrobridge.com

www.retrobridge.com

13171

Asfalt: waar u het wenst!

Wij werken graag voor onder andere: • Gemeentes • Rijkswaterstaat • Collega aannemersbedrijven

(waarvan asfalt niet hun corebusiness is) • Waterschappen • Agrariërs (o.a. zuurbestendig asfalt) Proliad ontwikkelen en produceren innovatieve binnenen buitenverlichting van standaard oplossingen tot maatwerk en turn-key projecten.

Productie en assemblage te Nieuwegein ‘’Made in holland’’

• Recreatie- en evenementenbedrijven • Particulieren • Voor U? 13865

Archimedesbaan 22, 3439 ME Nieuwegein T +31 (0)85 - 8769548 – www.proliad.com 13758

Vakmensen die de weg kennen

Leigraafseweg 21, 6983 BR Doesburg Telefoon: +31(0)313 410 935

info@ruschasfalt.nl www.ruschasfalt.nl

• Zagen op maat • Aanbrengen en aansluiten detectielussen • Aanbrengen en aansluiten Vri-lussen

DuoZaag BV | Nijverheidstraat 63, 6681 LN Bemmel | T 0316-371046 | info@duozaag.nl | www.duozaag.nl

13757

SAMENWERKING STABU EN KETENSTANDAARD STABU en Ketenstandaard Bouw en Installatie besloten onlangs de krachten te bundelen. Door de nauwe samenwerking ontstaat voor gebruikers een sterke organisatie in de bouw- en installatiesector.

Gezamenlijk zet men zich in voor voor de promotie en het beheer van het STABU ­B estek, de ETIM Classificatie, de SALES Standaard voor communicatie en de fabrikant-gebonden productspecificaties.

Daardoor kan de bouw- en installatiebranche beter en efficiĂŤnter inspelen op versnelling van de digitalisering in de bouwkolom. Verregaande standaardisering is hiervoor een randvoorwaarde.

Overgangsperiode

Er komt een overgangsperiode tot 1 juli 2019 waarin een delegatie vanuit beide besturen samen met de huidige directies de praktische samenwerking voorbereidt.

Info: www.stabu.org www.ketenstandaard.nl

38 B+U 3 2019

BOUWBEURS 2019 ‘Tijd om de krachten te bundelen’ De Bouwbeurs 2019 was wederom succesvol.

Meer bezoekers, veel ontwikkelingen en een uitstekend moment om te netwerken. Een terugblik.

TEKST GERARD VOS BEELD JAARBEURS UTRECHT

40 B+U 3 2019

marian verheij, brandmanager bouwbeurs

M

arian Verheij kijkt terug op een geslaagde BouwBeurs 2019. “Er zijn ruim 75.000 bezoekers geweest”, vertelt de brandmanager BouwBeurs trots. “Dat is een mooi aantal gezien de drukte in de bouwsector. Opvallend was de hoge kwaliteit van de bezoekers, men kwam goed voorbereid naar de BouwBeurs en koppelde terug dat het bezoek echt relevant was.

De bezoekers beoordeelden de beurs dit jaar dan ook niet voor niets met een hoog cijfer. We hebben de bezoekers, mede door de goede samenwerking met en tussen de deelnemers wederom mee kunnen nemen in alle ontwikkelingen binnen de bouw en hen een waardevolle beurs kunnen bieden.

TRENDS

Industrialisering, circulair bouwen en digitale oplossingen waren grote trends dit keer, vertelt Verheij. “De ontwikkelingen blijven natuurlijk ook maar doorgaan.

BIM, 3D-printing, prefab, Virtual Reality. Maar ook de fabrikanten van warmtepompen en de waterstofketels konden zich op grote belangstelling verheugen.”

R&D

Primeur dit jaar was de BouwBeurs R&D. Dit programma - met de focus op innovatie - kwam in nauwe samenwerking tot stand met architecten en bouwkundig ingenieurs. Er waren lezingen van visionairs, trendsetters en rekenmeesters. Aardig daarbij was dat architecten bijvoorbeeld vertelden over projecten die inmiddels al enige tijd waren opgeleverd. Hierbij konden ze vertellen over de lessons learned in plaats van dat de bezoeker vergezichten voorgeschoteld kregen van in de toekomst nog te realiseren projecten.

Verheij: “Het was voor het eerst dat we dit programma gerealiseerd hadden, dat was wel spannend. Inhoudelijk vond ik het supergoed, verbeterpunt is nog wel dat we het programma meer bekendheid hadden moeten geven binnen de doelgroep, waarom ze deze inhoudelijke sterke presentaties en interessante (internationale) ­sprekers niet hadden mogen missen.”

B+U 3 2019 41

TOP-5 INTERESSEGEBIEDEN BOUWBEURS-BEZOEKERS: 1. Constructies en materiaal (46%) 2. Materieel, gereedschappen en transportmiddelen (29%) 3. Isolatie (27%) 4. Gevelsystemen en -elementen (26%) 4. Ramen, deuren en kozijnen (26%) 5. Daken en dakbedekking (22%)

42 B+U 3 2019

VEEL NIEUWE BEZOEKERS: Dat de bouw in beweging is, blijkt uit het aantal nieuwe bezoekers dat dit jaar BouwBeurs 2019 heeft bezocht. Maar liefst 21% van de bezoekers heeft voor het eerst kennisgemaakt met de beurs. Het merendeel van deze bezoekers zijn zzp’ers, uitvoerders en directeuren die in nieuwe samenstellingen de beurs bezoeken.

Opvallend is het animo onder studenten, die zichzelf oriënteren in de bouwwereld en kennis willen maken met potentiële nieuwe werkgevers.

KRACHTEN BUNDELEN

Het thema van deze BouwBeurs was ‘Tijd om de krachten te bundelen’. Verheij: “Omdat de bouwsector steeds specialistischer wordt en de benodigde kennis gedetailleerder wordt, is het mooi te zien dat bedrijven de krachten bundelen en ook met elkaar samenwerken om mooie resultaten te behalen.”

Dat bleek ook uit de waardering die het Houtpaviljoen kreeg. Dit was naast de best bezochte activiteit ook de best gewaardeerde activiteit van de BouwBeurs. Een samenwerkingsverband van een achttal bedrijven die actief in houtbewerking zijn, toonden hier de mogelijkheden van dit bouwmateriaal.

Het is goed om te zien dat er steeds meer het besef is dat partijen in de bouw elkaar nodig hebben, schetst Verheij. “De bouw heeft elkaar echt nodig om de nieuwbouwopgave en de renovatieuitdagingen het hoofd te bieden. De hele keten moet zich gaan bundelen. We moeten gezamenlijk de schouders eronder zetten om dat te bewerkstellingen.”

TOEKOMST

Verheij: “Uiteindelijk is de BouwBeurs de ontmoetingsplaats waar de totale bouwsector samenkomt. Er is veel animo om elkaar toch in de ogen te kijken, buiten alle info die je digitaal kunt vinden. Bezoekers wilden de ontwikkelingen zien en ervaren. Dat is goed geslaagd.”

Ook al heeft Verheij al wat troeven in de hand voor de volgende BouwBeurs in 2021, voorlopig liggen er hier nog meer mooie uitdagingen zoals het event BID (Building Industrialization & Digitization dat 3 en 4 december zal plaatsvinden. Verheij: “Binnen de bouw liggen er op het vlak van industrialisering en digitalisering nog grote kansen. Het is een heel brede doelgroep en erg interessant.”

Daarna is het tijd voor de VSK die van 4 tot en met 7 februari 2020 plaats vindt. Verheij lachend: “We kunnen ons wat dat betreft meten aan de hoeveelheid projecten in de bouw.”

Hoofddoel van het bezoek was voor 81% van de bezoekers het vergaren van kennis. Zij bezochten de beurs om op de hoogte te blijven van nieuwe product- en brancheontwikkelingen. Dit werd bevestigd door de exposanten van BouwBeurs die als feedback teruggeven veel gerichte en inhoudelijke vragen te hebben gekregen. Waar eigen kennis en kunde niet toereikend was werden bezoekers doorverwezen naar collega’s van andere bedrijven.

B+U 3 2019 43

44 B+U 3 2019

INNOVATIEF LANDMETEN MET DRONES Vliegensvlug 3D landmeten • Volledige BIM integratie • GNSS/RTK nauwkeurigheid • Digitale 2D/3D terrein modellen

• Zeer dichte puntenwolken • Tientallen hectaren in 1 dag • Directe oppervlaktebepaling • Snelle volumeberekeningen

Airovation Engineering Airovation Pictures&Film www.airovation.nl info@airovation.nl 13797

KWALITEIT, DESKUNDIGHEID, VAKMANSCHAP

VAN AALSBURG · · ·

Verkeersregelinstallaties Openbare verlichting

· ·

ZINKSTUKKEN BESCHOEIINGEN LEGAKKERS

Ontwerp en advies Calamiteitendienst 24/7

Specialist in wilgentenen producten De wilgentenen worden op onze eigen kwekerijen geteeld.

Ons deskundig team verwerkt de wilgentenen tot kwalitatief hoogwaardige producten.

Inspecties

Bij ons kunt u terecht voor o.a.: - Zinkstukken - Beschoeiingen - Wilgentenen schutting

GO! Verkeerstechniek

info@go-verkeerstechniek.nl

Techniekweg 10

www.go-verkeerstechniek.nl

Paalgraaf 11, 4174 LC Hellouw 0418-581229 info@vanaalsburgbv.nl www.vanaalsburgbv.nl

4143 HV Leerdam 13822a

13840

Veerkracht door betrokkenheid Betrokken door verantwoordelijkheid Dijkshoorn Infra BV is expert in het aannemen en uitvoeren van werk in grond-, weg- en waterbouw voor recreatieschappen, waterschappen en gemeenten in de regio West-Nederland. Wij geloven dat duurzame oplossingen zijn gelegen in gedegen vooronderzoek en een efficiënte uitvoer.

Rottebandreef 29 2661 GS Bergschenhoek T +31 (0)10 313 47 87 E info@dijkshoorninfra.nl W www.dijkshoorninfra.nl 13819

WARMTEFONDS VAN 4,5 MILJARD VOOR ISOLEREN WONINGEN Mensen die hun huis willen isoleren kunnen daarvoor in de toekomst op twee manieren hulp van de overheid krijgen. Het ministerie van Binnenlandse Zaken laat de twee opties, een lening tegen een gunstige rente en een subsidie voor het isoleren van je huis, doorrekenen door het Planbureau voor de Leefomgeving.

Mogelijkheden

Huiseigenaren zouden maximaal 25.000 euro kunnen lenen om hun huis duurzamer te maken, tegen twee procent rente. Het gaat daarbij niet om een bedrag dat op hun rekening wordt gestort, maar dat in een pot wordt gestopt waaruit de aannemer kan putten. Voor de afbetaling zouden burgers twintig jaar de tijd krijgen. De andere

mogelijkheid die minister Kajsa Ollongren het PBL vraagt te bestuderen, is een subsidie van tien procent op investeringen die mensen doen, tot een maximum van 2.500 euro.

Geld

Het zogenoemde warmtefonds is een idee van de onderhandelaars van het Klimaatakkoord en moet worden gevuld met geld van de overheid en private partijen. De overheid stopt tot 2030 elk jaar vijftig tot tachtig ­miljoen euro in het fonds. “Met private middelen kan dit warmtefonds uitgroeien naar een omvang van 4,5 miljard euro”, aldus O ­ llongren.

46 B+U 3 2019

B+U 3 2019 47

BELEEF TECHNIEK 2019

11, 12 en 13 april Harderwijk

48 B+U 3 2019

Beleef Techniek driedaagse: ‘Veel te doen en beleven’ 11 april is het zover, de start van de Beleef Techniek driedaagse.

“Het is een banenmarkt met een dikke plus”, programma managers Michel van der Made en Dennis Grimbergen geven een inkijkje.

TEKST GERARD VOS

B

eleef techniek 2019 heeft als doel om jongeren enthousiast te maken voor een loopbaan in de bouw, infra & techniek. Ook werkzoekenden zijn welkom. “Er gebeurt namelijk veel in de bouw”, vertelt programmamanager Dennis Grimbergen. “Je ziet dat er steeds meer gebruik gemaakt wordt van prefab-oplossingen, maar ook dat er geïnnoveerd wordt op het gebied van zware arbeid, waaronder machinaal metselen. Er ontstaat in de bouw de behoefte aan een ander soort medewerker. Een die breder inzetbaar is. De rol van de vakman vraagt steeds meer verschillende vaardigheden. Steeds meer wordt er naar lean methodiek gewerkt en moeten logistieke processen beter aansluiten. Organisaties moeten samen met de medewerkers een structuur ontwikkelen waarin slimmer wordt gewerkt dan voorheen werd gedaan. Dat is iets waar we met Beleef Techniek in mee willen denken.”

Als je dan naar het onderwijs kijkt, zie je dat: “de ontwikkeling van de techniek zo hard gaat, dat het onderwijs onder andere door een gebrek aan middelen de nieuwste technologie niet kan aanbieden”, schetst Grimbergen. “Dat maakt het lastig om mensen op te leiden voor de toekomst. Want vergeet niet, met die razendsnelle ontwikkelingen is het ook erg lastig om te bepalen waar we voor opleiden, omdat we simpelweg niet weten waar we over vijf tot tien jaar staan.”

Reden voor Beleef Techniek 2019 om veel nieuwe techniek te laten zien en beleven. Grimbergen: “We weten dat veel jongens en meisjes dit op school niet zien, want het is te modern en vaak nog te kostbaar. Kinderen associëren techniek vaak met vies werk, terwijl er juist steeds schonere oplossingen voorhanden zijn. We willen laten zien hoe mooi het is om bijvoorbeeld een woning te bouwen, hoe mooi het is om een straat te leggen, hoe mooi het is om asfalt en beton toe te passen in diverse oplossingen, alles ondersteund door techniek. Dat is onze doelstelling, beleef techniek vanuit een positieve instelling.”

PROGRAMMA BELEEF TECHNIEK Programma donderdag 11 april De eerste dag is speciaal voor bedrijven. Een b2b-dag voor bedrijven actief in de bouw, infra en techniek. Met inspirerende sprekers zoals Taco van Hoek over de actuele arbeidsmarkt in de bouw en infra. Verder zijn er onder andere workshops over augmented reality en bedrijfsvoering, en is er ruimte voor gesprek en netwerken.

Programma vrijdag 12 april Dag twee richt zich op scholieren en studenten, die al een opleiding in de sector volgen of die interesse hebben om deze richting te kiezen. De dag staat in het teken van presentaties van bedrijven, informatie over de arbeidsmarkt. Uiteraard is er veel te beleven en zelf te ervaren op de buitenexposities.

Programma zaterdag 13 april Deze dag staat in het teken van iedereen die geïnteresseerd is in bouw, infra en techniek. Studenten, werkzoekenden, ouders en kinderen enzovoort. Volg diverse workshops en test je eigen skills. Of ontmoet honderd topwerkgevers uit de sector om meer te leren over wat zij doen en wat zij jou kunnen bieden.

B+U 3 2019 49

TEST JE SKILLS: Vrijdag 12 en april is er ook buiten genoeg te beleven. Wat kun je allemaal kunt doen: Een BIM Room In een ‘praktijksituatie’ met een wendbare robot zand zuigen en op een veilige manier ondergrondse kabels en leidingen in beeld brengen.

Het uitvoeren van landmeetkundige metingen met o.a. drones en landmeetkundig materieel.

Het stukadoren van een muur onder leiding van ervaren professionals.

Het verzorgen van straatwerk met een robot.

Met een asfaltmachine in teamverband asfalteren.

Masterclasses volgen over verschillende onderwerpen zoals ‘het werken bij een ingenieursbureau’ en ‘veilig werken’.

BOUWBREDE VERTEGENWOORDIGING

Gedurende de drie dagen presenteren meer dan honderd professionele, betrokken en bevlogen werkgevers uit de sectoren bouw, infra en techniek zich. Er staan niet alleen ingenieursbureaus, installatiebedrijven, aannemers, maar ook opleidingen, overheden en brancheorganisaties presenteren er hun mogelijkheden.

De bouwsector draagt onterecht een negatief imago met zich mee, ziet programmamanager Michel van der Made: “We hopen met deze dagen te kunnen laten zien, dat de bouw een prachtig vak is waar we trots op kunnen zijn met zijn allen. Dat hopen we ook de toekomstige medewerkers van de bouw mee te geven.”

Grimbergen en Van der Made zijn trots op het concept van Beleef Techniek 2019. Van der Made: “Vaak zie je op arbeidsmarktbijeenkomst dat je een flyer in je hand krijgt gedrukt. Hier zie je dingen als leerling waar je normaal niet zo snel mee in aanraking komt. Dat maakt dat veel onderwijsinstellingen veel enthousiasme voor dit concept aan de dag leggen. Bedrijven kunnen er vervolgens laten zien wat ze in hun mars hebben. Het is een win/winsituatie.”

INFO Beleef Techniek 2019 vindt van 11 t/m 13 april 2019 plaats in het Bouw & Infra Park aan de Ceintuurbaan 2 in Harderwijk. De dagen zijn gratis te bezoeken.

Voor informatie over het programma en de locatie kijk op www.beleeftechniek.nl

Ook Bouw en uitvoering is met een stand op Beleef Techniek 2019 te vinden.

50 B+U 3 2019

Wilt u ook graag zonder uitstoot inpandig werken?

Bij ons te huur met of zonder bediening, leverbaar met diverse uitrustingsstukken. Tevens hebben wij ook een elektrische shovel op accu. Wij kunnen de machines op lokatie afleveren en ophalen. www.everts-gww.nl Tel. 06-54932240

WWW.ELEKTRISCHE-GRAAFMACHINE.NL

13918

• Bitumineuze dakbedekking • Kunststof dakbedekking • Shingle • Tegel & grind • Aluminium Daktrimmen • Afdekkappen

S PE C I A L I S T I N :

• Tuin- en vegetatiedaken • Stalen wandbeplating

• HE T COATEN VA N STR A ATMEU BIL AIR

• Hemelwater dakdoorvoeren

• SPU ITEN VA N DAK- EN GEVELBEPL ATIN G

• Lichtstraten & -koepels • Kunststof boeiboorden

• OVERI G SPU IT WERK O P LO C ATIE

• Onderhoudscontracten • Dakinspecties

W W W.COATI N GS E RV I C E B E N E LUX . E U

D ’ O U LT E R M O N T W E G 14 D, 515 4 P D 0 416 -76 7 2 74

Magazijn / kantoor Lierenstraat 19 2984 AE Ridderkerk

ELSHOUT 13881

T: 0180 - 41 31 96 info@kieboomdakbedekking.nl www.kieboomdakbedekking.nl 13893

GRONDVERZET - AANNEMING - VERHUUR TELEFOON 073 - 532 17 85 - E-MAIL INFO@ERMERS.NU - WWW.ERMERS.NU

13834

A20 OP DE SCHOP Minister Van Nieuwenhuizen (Infrastructuur en Waterstaat) heeft bekend gemaakt dat de drukke A20 tussen Nieuwerkerk aan den IJssel en Gouda wordt aangepakt. De weg wordt verbreed en in de richting van Utrecht krijgt de snelweg die bij het Gouweaquaduct overgaat in de A12 een extra rijstrook.

In het voorkeursalternatief voor de A20 kiest de minister voor een verbreding van de A20 van 2 x 2 naar 2 x 3 rijstroken tussen Nieuwerkerk aan den IJssel en Gouda. In de richting Utrecht krijgt de A12 een vijfde rijstrook in het Gouwe-aquaduct. Met de verbreding verdwijnt de flessenhals bij Nieuwerkerk aan den IJssel in de richting Utrecht en komt er een einde aan de files bij Moordrecht in de richting Rotterdam.

Dit zorg ook voor een vlottere doorstroming van het verkeer in het Gouweaquaduct.

Met de aanleg van een vijfde rijstrook in het ­Gouweaquaduct richting Utrecht wordt voorkomen dat er ter plekke een nieuwe flessenhals ontstaat als de A20 is verbreed.

Het gekozen voorkeursalternatief scoort zowel op het gebied van verkeersveiligheid als de doorstroming het beste. In het vervolgonderzoek worden aanvullend maatregelen bekeken om de verkeersveiligheid in het Gouwaquaduct, waar de vluchtstrook verdwijnt, verder te verbeteren.

De minister zet in op een versnelling van de start van de wegverbreding. Voor de realisatie van het project trekt ze 124 miljoen euro uit. Dit bedrag komt twee jaar eerder beschikbaar: vanaf 2021 in plaats vanaf 2023.

Hierdoor kunnen de eerste voorbereidingen voor de werkzaamheden naar verwachting in 2021 starten.

Foto: www.hollandfoto.net

GESCHIKT ONGESCHIKT Foto: Eurosafe Solutions

Dakscan Zonnepanelen U wilt bijdragen aan een duurzamere wereld. De keuze is daarom gemaakt: er worden zonnepanelen geplaatst. De juiste aanbieding heeft u te pakken en de leverancier komt ze zo snel mogelijk de PV plaatsen. Denkt u ook na of de panelen windvast met permanente of tijdelijke veiligheid wordt geplaatst? En is onderhoud op het dak na de plaatsing nog goed mogelijk?

Is uw platte dak überhaupt geschikt voor zonnepanelen?

B

innen de dakenbranche zijn er twee thema’s belangrijk als het gaat om het plaatsen van zonnepanelen. Veilig op het dak werken, ook in de toekomst en de huidige conditie van de dakbedekkingsconstructie. Voordat er een besluit kan worden genomen over het aantal te plaatsen zonnepanelen, is eerst een Dakscan Zonnepanelen nodig. Deze scan maakt namelijk duidelijk of het dakbedekkingssysteem geschikt is voor zonnepanelen; de isolatiewaarde voldoende is en of de resterende levensduurverwachting van de dakbedekking in lijn is met het aan te brengen zonne-energiesysteem.

Kortom kan het dakbedekkingssysteem het gewicht van de zonnepanelen dragen en moet de dakbedekkingsconstructie niet binnenkort al worden gerenoveerd. Dan moet de installatie weer afgebroken worden, en dat kost extra geld.

PROCEDURE Tijdens de Dakscan worden eerst alle op het dak aanwezige voorzieningen geïnventariseerd. Denk hierbij aan airconditioninginstallaties, ontluchting, lichtstraten, valbeveiliging. Er wordt tegelijkertijd gekeken naar uitvoering van de waterdichting en of alle details correct zijn uitgevoerd. Waar moeten preventieve en correctieve maatregelen vooraf genomen worden?

ZWAKKE PLEKKEN Daarna wordt de dakbedekking op duurzaamheid visueel geïnspecteerd. Zo kijkt de specialist naar tekenen van veroudering, zoals craquelé en scheurvorming. Bovendien onderzoekt hij de zwakke plekken in detail van de dakbedekking. Zo worden de overlappen, dakranden en kwetsbare plekken waar voorzieningen zijn ingewerkt nagelopen of deze nog duurzaam functioneren.

Op kwetsbare plekken kan de dakbedekking loslaten van de ondergrond door krimp van de isolatie of dakbedekking zelf.

DAKOPBOUW Vervolgens maakt de specialist een insnijding in de dakbedekkingsconstructie, om de dakopbouw te bepalen. Tegelijkertijd kan er bijvoorbeeld worden vastgesteld of de drukvastheid van de isolatie voldoende is. Zo zijn zachtere isolatiematerialen niet geschikt om veel gewicht te dragen en ook de drukvastheid. Dit betekent overigens niet dat het direct onmogelijk is om zonnepanelen hier te plaatsen. Er komen steeds meer oplossingen op de markt om zonnepanelen bijvoorbeeld mechanisch te bevestigen en bij lichte aanpassingen van de ondergrond kan de drukvastheid al verbeteren. Zo zijn er inmiddels diverse leveranciers die montageankers aanbieden. Ze worden vastgeschroefd

Foto: Dakbehoud Nederland in de onderconstructie en vervolgens met een rozet onder garantie van de dakdekker ingewerkt. Vervolgens is het mogelijk om het frame van de zonnepanelen hierop te bevestigen. Er zijn al systemen verkrijgbaar met een geïntegreerd veiligheidskabelsysteem.

De markt speelt op de behoefte van de dakeigenaar of opdrachtgever in.

Verder wordt er gekeken of het dakbedekkingssysteem goed functioneert op bouwfysische aspecten. Zit er niet te veel vocht in de isolatielaag? Zijn alle standaardlagen wel voldoende aanwezig: dampremmer, isolatie en toplaag. Tijdens de Dakscan komen de experts situaties tegen, waarbij de dampremmer is weggelaten, de isolatieplaten gekrompen zijn of de onderconstructie te ruw is geweest, waardoor de dampremmer grote

kans op een beschadiging heeft. Logischerwijs komt ook altijd de vraag aan de orde of na-isoleren wenselijk is. Wij adviseren altijd eerst de isolatie middels de isolatiewaarde aan te pakken voordat er andere maatregelen worden genomen.

RAPPORTAGE Het is de taak van een constructeur, werkzaam op een ingenieursbureau om de onderconstructie te beoordelen. Hij moet berekenen hoeveel draagkracht het dak heeft, daarbij rekening houdend met permanente en variabele belasting. Tot slot kijkt de dakinspecteur nog naar de veiligheid op het dak en de weerstand tegen windbelasting van het huidige dak. In het uiteindelijke rapport staan de visuele waarnemingen opgetekend en is een fotoreportage te vinden van de eventuele gebreken en de insnijding. Het dak wordt beoordeeld in zijn totaliteit waarbij onder andere gekeken wordt naar de nog in te schatten verwachte levensduur. Hieruit vloeit een advies voort van de werkzaamheden vooraf aan de plaatsing van PV zonnepanelen, inclusief een eventuele werkomschrijving van de maatregelen.

Als blijkt dat een dak gerenoveerd moet worden is het advies om het volledige dak te laten onderbrengen middels de eisen van het ‘Dakmerk waarborgfonds. Alle disciplines worden ondergebracht onder een verzekerde Dakmerk Multigarantie. Op die manier is het tijdelijk verwijderen van de zonnepanelen, voor tussentijdse calamiteiten en herstelwerkzaamheden van het dakdekkersbedrijf, aangesloten bij Dakmerk, ook meeverzekerd.

VEILIGHEID Allereerst dient het plaatsen van de zonnepanelen veilig te gebeuren. Te vaak worden panelen geplaatst zonder gebruik te maken van valbescherming. Met gevaarlijke situaties als gevolg. Ook al besteedt u deze opdracht uit aan een leverancier, dan nog is het belangrijk in de gaten te houden of deze leverancier het werk veilig uitvoert. U kunt aansprakelijk worden gesteld, indien er zich een ongeval voordoet.

Er zijn verschillende oplossingen waarmee de risico’s getackeld kunnen worden en de panelen tijdens uitvoering veilig geplaatst kunnen worden. Denk hierbij aan tijdelijke hekwerken, een steiger of een ander tijdelijk of permanent valbeveiligingssysteem. Op het platte dak let men eerder op deze veiligheidsaspecten dan op het hellende dak.

Nadat de panelen geplaatst zijn, moeten medewerkers voor het beheer en onderhoud regelmatig het dak op om deze panelen te

onderhouden en te reinigen, de dakbedekking te onderhouden en kleine reparaties uit te voeren. Het is dan ook cruciaal om gebruik te maken van een valbeveiligingsoplossing die binnen het ontwerp past van het zonnepanelenplan. Hier moet dus in een vroeg stadium al over nagedacht worden.

2 METER Tenzij er permanente hekwerken aanwezig zijn moeten zonnepanelen sowieso minimaal 2 meter uit de dakrand worden geplaatst. De Ai-15 en de Vakrichtlijn Gesloten Dakbedekkingssystemen eisen namelijk dat een kabelsysteem tussen de 2 en 5,5 meter van de dakrand moet worden aangebracht. Dit heeft onder meer te maken met het beperken van de maximale valhoogte. Een dergelijk kabelsysteem is nodig op het moment dat er binnen twee meter van de dakrand kortdurende werkzaamheden uitgevoerd moeten worden. Onder kortdurende werkzaamheden worden onder andere verstaan: het reinigen van het dak, lekkageafhandeling, onderhoud aan de airconditioning, maar ook het reinigen van zonnepanelen.

ONBRUIKBAAR Toch komen wij de meest bijzondere situaties tegen. Zonnepanelen worden zelfs weleens over de bestaande valbeveiliging geplaatst! Of zo dichtbij, dat er geen ruimte meer is om aan te haken aan het kabelsysteem of zelfs bij het kabelsysteem te komen.

Vanuit rendementsoogpunt is het vaak mooi om het dak vol te leggen maar het mag vanuit veiligheidsoverwegingen niet.

Situatie 1: Er bevindt zich geen valbeveiliging op het dak. In het geval van een dakconstructie zonder valbeveiliging is het vrij gemakkelijk om een goede match te creëren tussen het rendement van zonnepanelen en veiligheid. Zeker wanneer er in een vroeg stadium over nagedacht wordt. Zorg dat de valbeveiliging mee wordt genomen in het plan voor het plaatsen van zonnepanelen. Het kan voordeliger zijn om een paar panelen minder te plaatsen, zodat er snel en efficiënt gewerkt kan worden op het dak.

Tevens kan er zo bekeken worden of een hekwerk, ankerpunten of een ander systeem geschikt is voor uw dak.

Situatie 2: Er is valbeveiliging op het dak aanwezig. Uiteraard zijn er situaties waarbij er valbeveiliging aanwezig is en ervoor gekozen wordt om zonnepanelen te plaatsen. In dit geval zien wij regelmatig dat de zonnepanelen over of tegen de valbeveiliging worden geplaatst. Gevolg is dat het systeem onbruikbaar wordt, of dat de werking niet meer gegarandeerd kan worden. Dit zorgt ervoor dat uw investering in valbeveiliging teniet wordt gedaan. In het geval van bestaande valbeveiliging is het goed om een specialist in te schakelen. Deze specialist kan een inventarisatie maken en meedenken om een geschikte situatie te creëren waarbij het maximale rendement behaald kan worden.

Situatie 3: Nieuwbouw Steeds vaker wordt er bij nieuwbouw gedacht aan zonnepanelen op de dakconstructie. Het is dan raadzaam om de valbeveiliging en zonnepanelen in het ontwerp mee te laten nemen.

In overleg met de architect kan zo de esthetische waarde behouden blijven en kunnen veiligheid en rendement hand in hand gaan.

Daarnaast kunnen deze voorzieningen dan efficiënt mee worden genomen in de bouw van het pand. Dit is kostenbesparend en voorkomt onaangename verrassingen achteraf.

Foto: Eurosafe Solutions SITUATIES Voordat er zonnepanelen worden geplaatst zijn er drie verschillende algemene situaties te omschrijven. Bekijk daarom altijd eerst goed wat het beginpunt is. Een RI&E kan hierbij helpen.

RESUMEREND Zonnepanelen en veiligheid kunnen samen gaan, indien er in een vroeg stadium over de combinatie nagedacht wordt. Datzelfde geldt voor de dakbedekkingsconstructie.

Goed vooronderzoek is kostenbesparend en met de juiste aanpak zijn zonnepanelen vaak prima te realiseren op bijna ieder dak.

De Dakscan van een onafhankelijk advies­ bureau helpt hierbij.

54 B+U 3 2019

Asbest verwijderen?

Verkeersregelinstallaties (VRI) Openbare Verlichting Onderhoud 24/7 Storingsdienst

Van Caam Asbestverwijdering en Sloopwerken is gespecialiseerd in het verwijderen van asbest in de ruimste zin van het woord.

Van het saneren van asbestgolfplaten daken, tot het saneren van complete kelders in containment en het vloerzeiltje in de keuken bij mutatie onderhoud. Asbestsanering vereist een zorgvuldige werkwijze. Met onder andere het gebruik van het MiniContainment wordt er zo duurzaam en efficiĂŤnt mogelijk gewerkt. Als gecertificeerd bedrijf met gediplomeerde medewerkers is uw asbestsanering bij Van Caam in goede handen.

Ak Solution beschikt over een storingsorganisatie met een uitgebreid wagenpark dat 7 dagen per week en 24 uur per dag klaar staat om service te verlenen.

Met behulp van een uitgebreid wagenpark worden de werkzaamheden vanaf drie locaties door heel Nederland uitgevoerd.

www.aksolution.nl

AK Solution T. 026 - 303 38 26 E. info@aksolution.nl

Uw gecertificeerde partner voor sloop- en asbestproblematiek | WWW.VANCAAM.NL

Telefoon: 0165 - 311 206 E-mail: info@vancaam.nl

13896

13907

WIJ DRAGEN ZORG VOOR AL UW PROJECTEN Telefoon: 0252-626 273 Mobiel: 06-209 056 05 info@rve-aannemers.nl www.rve-aannemers.nl GROENVOORZIENING

GRONDWERK

ASFALTERING

RIOLERING

TERREININRICHTING

SLOOPWERK

SANERING

ASBEST 13924

AANTAL VERGUNDE NIEUWBOUWWONINGEN BLIJFT GELIJK Voor bijna 70 duizend nieuw te bouwen woningen werd in 2018 een bouwvergunning afgegeven. Dat is ongeveer gelijk aan het aantal in 2017. De bouwkosten van afgegeven vergunningen voor de bouw en verbouw van woningen en bedrijfsgebouwen stegen in 2018 met 7 procent. Dit meldt het CBS op basis van nieuwe cijfers.

In 2013 werd slechts voor 27 duizend woningen een vergunning afgegeven, een dieptepunt. Daarna nam het aantal bouwvergunningen toe, maar het aantal is nog niet op het niveau van vóór de crisis. Tussen 2000 en 2008 werd jaarlijks nog voor gemiddeld 80 duizend nieuw te bouwen woningen een vergunning verleend.

Indicator

Het aantal vergunde nieuwbouwwoningen is een indicator voor het aantal woningen dat gebouwd zal worden. Tussen de ople-

vering van een woning en de vergunningverlening zit circa twee jaar. Vorige maand meldde het CBS al dat in 2018 bijna 66 duizend nieuwbouwwoningen aan de voorraad zijn toegevoegd.

Koploper

In Den Haag werden in 2018 4.616 nieuwbouwwoningen vergund, waarvan 53 procent huurwoningen. In andere steden waar meer dan duizend nieuwbouwwoningen zijn vergund, is het aandeel vergunde huurwoningen in de meeste gevallen hoger.

In Utrecht werden 2.544 woningen vergund, waarvan 70 procent voor de verhuur was bestemd. In Amsterdam ging het om 3.018 nieuwbouwwoningen, waarvan 53 procent voor verhuur.

Groningen springt er ook uit met 1.802 vergunde woningen, waarvan 62 procent bestemd voor verhuur. In Almere, Rotterdam

en Tilburg daarentegen was respectievelijk 20 procent, 27 procent en 48 procent van het totaal aantal vergunde nieuwbouwwoningen huurwoningen. Het landelijk gemiddelde voor vergunde huurwoningen lag op 33 procent.

Kosten hoger

De bouwkosten van afgegeven vergunningen voor bouw en verbouw van woningen en bedrijfsgebouwen stegen in 2018 met 7 procent naar 18,2 miljard euro. Dit is het hoogste bedrag sinds 2012. De vergunde bouwsom voor de bouw en verbouw van woningen bedroeg bijna 12 miljard euro, dat is 6,6 procent meer dan in 2017. Voor bedrijfsgebouwen stegen de bouwkosten met 7,8 procent tot bijna 6,3 miljard euro.

Bron: CBS Foto: Fokke Baarssen

56 B+U 3 2019

Voor al uw boor- en zaagwerk in beton, steen, asfalt en andere verhardingen.

KLANTGERICHT VAKKUNDIG FLEXIBEL Boorbedrijf THOMASSEN Hanzeweg 43 3771 NG Barneveld Tel: 0342 414069

E-mail: info@boorenzaagbedrijf.nl Website: www.boorenzaagbedrijf.nl 13930

Gespecialiseerd in het aanbrengen van

gestuurde boringen en boogzinkers.

De Liesbosch 33 3439 LB Nieuwegein 030 - 606 33 62 info@verbreebv.nl www.verbreebv.nl

13940

13953

N.A.G. BV B+U 3 2019 57

Aluminium bouwproducten in de meest gevarieerde zin van het woord N.A.G. BV, opgericht in 1994, levert naadloze getrokken dakgoten van aluminium en op maat gezette gepatenteerde aluminium dubbelwandige dakgoten, alsmede divers aluminium zetwerk zoals raamkaders, afdekkapen, lekdorpels en gevelbekleding.

PRODUCTEN VAN GOOT TOT ENTREE

N.A.G. is een van de eerste bedrijven die zich heeft gespecialiseerd in het fabriceren en monteren van naadloze aluminium dakgoten.

Inmiddels is ons assortiment uitgebreid met aluminium zetwerk en gevelbekleding. Buiten de serieproducten is het mogelijk elk aluminium bouwproduct op maat en naar wens van de klant te laten maken.

N.A.G. beschikt over een eigen zetterij om dubbelwandige aluminium dakgoten en aluminium zetwerk te vervaardigen.

KEURMERKEN

Het bedrijf levert zijn producten volgens het DUBOkeurÂŽ van het NIBE. De certificering wordt gegeven aan een product dat voldoet aan strenge eisen op het gebied van milieu, recycling, levensduur en gezondheidsaspecten. De dubbelwandige aluminium dakgoten en de naadloze aluminium getrokken goten zijn in het bezit van dit keurmerk en bewijzen daarmee dat ze tot een van de meest milieuvriendelijke productkeuzes behoren. N.A.G is VCA gecertificeerd.

Deze certificering is bedoeld voor bedrijven die in risicovolle omgevingen werken zoals bouwondernemingen en installatiebedrijven.

Het betreft normen op het gebied van veiligheid en het werken met goedgekeurde gereedschappen en hijswerktuigen.

10 jaar garantie (10 jaar op materiaal en arbeidsloon en 5 jaar op de coating, aflopend, een en ander is afhankelijk van de gekozen coating) aangaande de zelfdragende dubbelwandige aluminium dakgoten en aluminium rabatdelen.

10 jaar garantie (10 jaar op materiaal en arbeidsloon en 5 jaar op de coating, aflopend, een en ander is afhankelijk van de gekozen coating) aangaande het aluminium zetwerk.

GARANTIES

N.A.G. geeft uitgebreide garanties op de geleverde producten zoals: 20 jaar garantie op materiaal- en arbeidsloon op de standaard getrokken aluminium dakgoten inclusief ondersteunende gootbeugels en 10 jaar op de verlijming van kopschotten en uitlopen.

ENKELE PROJECTEN DIE DOOR N.A.G. INMIDDELS GEREALISEERD ZIJN :: 57 woningen Straat Davis in Zaandam 80 woningen in Ter Aar 34 appartementen in Wormerveer 30 woningen de Aubade in Zaandam 5 woningen en 2 appartementen de Windjager in Oostzaan 25 woningen in Saendelft te Assendelft 53 woningen Victoria Park II in Noordwijkerhout 20 woningen Havenkwartier in Katwijk 14 zorgappartementen in Best 96 woningen Kooijmeer in Alkmaar 85 woningen in Heerhugowaard Appartementen Naritaweg Amsterdam Luifel Woontoren Korona beverwijk Luifel Moxy Hotel DĂźsseldorf Kortom, te veel om allemaal op te noemen.

N.A.G. BV

Loodsweg 19 1525 RH Westknollendam

T. 075-6877034

E. info@nag.nl I. www.nag.nl

58 B+U 3 2019

Sloos en Zoon is het moederbedrijf van de Sloos Groep. Het bedrijf is al 62 jaar gevestigd in Leiden. Wij zijn een GWW bedrijf dat veel werkzaamheden uitvoert voor verschillende vaste opdrachtgevers in deze regio.

Meer dan bestrating alleen!!

13964

Je VCA cursus kiezen en plannen.

Eitje.

Kooyman B.V. is in bijna 50 jaar uitgegroeid tot een vertrouwd adres op het gebied van alle uiteenlopende grondwerkzaamheden. Dankzij een uitgebreid machinepark is het familiebedrijf in staat om elke klus op iedere locatie uit te voeren.

Kooyman B.V. klaart elke klus!

NIEUW!

HĂŠt online platform waarop je razendsnel de VCA-cursus vindt ĂŠn boekt die in je agenda past.

Kijk op de website voor onze vacatures

WWW.KOOYMANBV.NL Poelweg 2 - 1424 PB De Kwakel Tel: 0297 - 560 575 E-mail: info@kooymanbv.nl

organiseert het voor je 13963

13967

13954

PROVARMO B+U 3 2019 59

Vloerverwarmings- en ­verkoelingssystemen 2.0 Vloerverwarming is dé verwarmingsbron voor nu en de toekomst. Het zorgt voor een constante verwarmingsgraad en is goed aan te leggen in combinatie met andere warmtebronnen.

P

rovarmo ontwerpt, produceert en levert hoogwaardige vloerverwarming- verkoelingssystemen aan professionele installateurs. De systemen worden in eigen beheer vervaardigd en zijn uit voorraad leverbaar.

Het voordeel voor de installateur is dat hij altijd beschikt over een goed systeem en dat hij wordt begeleid door een team van vakmensen. Omdat het ontwerpen en produceren van deze systemen onze corebusiness is, kunnen wij de wensen van de installateurs voor 100% en binnen budget vervullen. Veel van onze systemen kunnen ook in wanden worden aangebracht als montage op vloeren niet mogelijk of niet wenselijk is.

ONZE PROJECTEN:

Het bezoekersgebouw bij het Nationaal Park Hoge Veluwe is ­ voorzien van een vloerverwarmings- en koelingssysteem.

In Utrecht worden 636 studentenwoningen voorzien van vloerverwarming.

Medio 2019 worden er 540 woonunits voorzien van een geprefabriceerd vloerverwarmingssysteem.

De woonunits voor statushouders worden geproduceerd in de fabriek van Jan Snel te Montfoort.

ENKELE SYSTEMEN ­UITGELICHT

Bij het infreessysteem worden­ de sleuven in de bestaande dekvloer gefreesd waarin de Provarmo-leidingen worden geplaatst.

Om zo stofvrij mogelijk te werken, wordt het stofslijpsel afgezogen en in zakken achtergelaten op de locatie. Het systeem wordt afgeperst opgeleverd.

Het afstrijken en uitvlakken van de vloer wordt door de opdrachtgever ( installateur) uitgevoerd. Als de installateur kiest voor een systeem waarbij niet gefreesd hoeft te worden, adviseren wij in veel gevallen het draadstaalmatsysteem. De leidingen worden gemonteerd op draadstaalmatten die op de constructievloer worden geplaatst. Op locatie wordt het systeem aangesloten op de verdeler en verder afgemonteerd. Voor de afwerking van het systeem wordt bij de wanden en kozijnen randisolatie aangebracht.

VERDUURZAMEN VAN WONINGEN EN GEBOUWEN

Veel gebouwen en woningen moeten in de nabije toekomst worden verduurzaamd. Het Provarmo droogbouwsysteem is uiterma-

PROVARMO

Edisonweg 7 3442 AC Woerden

te geschikt voor renovatieprojecten. De EPS-platen worden op de ondervloer gemonteerd waarna de geleide profielen in de voorgevormde EPS worden gemonteerd. Omdat het systeem direct op de bestaande vloer kan worden gelegd is de extra vloerhoogte minimaal.

Dat is een groot voordeel bij de aanleg in bestaande bouw, omdat voor het hang- en sluitwerk geen aanpassingen nodig zijn.

WIE ZIJN WIJ

Provarmo is leverancier van vloerverwarming- en verkoelingssystemen voor de professionele markt. De zeer ervaren medewerkers op kantoor verzorgen de planning, waarna de systemen door de buitendienstmedewerkers, gemiddeld vijftig krachten, op locatie worden gemonteerd. Alle processen worden uitgevoerd volgens de ISO 9001 en ISO 14001 normering, zodat de kwaliteit en duurzaamheid worden gewaarborgd.

T. 0348 - 744 023

E. info@provarmo.nl I. www.provarmo.nl

60 B+U 3 2019

Van Hameren Houthandel voor zowel particulier, bedrijf en overheid. Ons assortiment bestaat uit nieuw en gebruikt hout voor zowel bedrijf, overheid en particulier. Wij hebben een breed assortiment hout, zoals eikenhout, iroko, padoek, teak, mahoni, azobe, basralocus. Maar ook plaatmateriaal zoals betonplex, multiplex en spaanplaat op voorraad.

Hertog van beijerenstraat 2a - Ter Aar

Tel 0172 604 073 - www.vanhamerenhouthandel.nl 13981a

VAN AANVRAAG TOT AFWERKING

HAAXMAN PROJECTEN

De verhardingstechniek van PowerCem Duurzaam en ecologisch, circulair en economisch.

Wegen – Havens – Tijdelijke constructies – Container terminals

SANEREN VERGUNNINGEN EIND INSPECTIE

T 035 - 773 06 26 info@haaxmanprojecten.nl www.haaxmanprojecten.nl

PowerCem Technologies B.V. Plaza 24, 4782 SK Moerdijk The Netherlands

+31 (0) 168 40 94 40 info@powercem.com www.powercem.com

13971

13974

Betonboren | Beton zagen | Hakken | Draadzagen | Verankeren | Asfaltzagen | Preciesiesloop

Adema Betonboringen B.V. | Harsweg 34B | 2461 AG Ter Aar | tel: 0172 - 60 58 53 | e-mail: info@adema-betonboringen.nl 13984

RNT INFRA BV B+U 3 2019 61

Nederland waterland

waar het vrij komt en brengt het ook daar terug in de natuur.

Veel IBA-systemen zijn rond 2004 aangelegd en hebben nu groot onderhoud Dat is een uitdrukking die alom bekend is als het gaat om watersport. Het is minder nodig. RNT INFRA heeft een modificaprettig als het water letterlijk voor je deur staat vanwege hevige regenval en het riool tiekit ontwikkeld waarmee het systeem de waterafvoer niet aankan. van een nieuwe binnenkant wordt voorzien. Door gebruik te maken van de juiste materialen, kan de levensduur van de NT INFRA is specialist in aanleg en onderhoud van IBA systeIBA’s worden verlengd. Om alle ontwikkelingen goed te kunnen volmen en verticale infiltraties. RNT is een relatief jong bedrijf met gen heb je als bedrijf goed personeel nodig. Helaas is er (nog) geen een moderne kijk op de werkzaamheden. Het bedrijf beschikt opleiding voorhanden die goed aansluit bij de dagelijkse praktijk. over eigen zuig/spuitwagens met een 24-uurs bereikbaarheidsdienst RNT leidt haar mensen zelf op en zorgt ervoor dat er voldoende doorvoor storingen aan IBA-systemen. Daarnaast beschikt het over een groeimogelijkheden zijn. Deze opleiding is volledig uitgeschreven en uitgebreid machinepark voor aanleg en onderhoud van IBA-systemen heeft er mede voor gezorgd dat RNT Infra de eerste onderneming en de aanleg van verticale infiltraties. in Nederland is die BRL K-14035 (kwaliteitsgestuurd onderhoud aan klein afvalwaterzuiveringsinstallaties voor huishoudelijk afvalwater) AFWATERINGSSYSTEMEN gecertificeerd is.

Nederland heeft steeds vaker te maken met grote regenbuien. In veel gemeenten mag het regenwater niet meer via het riool worden afgevoerd. Deze afkoppelverplichting zorgt ervoor dat het hemelwater, bijvoorbeeld bij woningen, op eigen terrein moet worden opgevangen en verwerkt. In de openbare ruimte moet ook naar alternatieven voor de waterafvoer worden gekeken. Dat kan door de aanleg van een verticaal infiltratiesysteem. De verticale infiltratiesystemen zijn een ideale oplossing voor de afvoer van overtollig regenwater na een hevige hoosbui. Het regenwater komt bovenin de infiltratiebuis terecht en infiltreert via deze buis in de bodem. Als het waterniveau in de buis stijgt, dan stijgt ook de infiltratiecapaciteit door de hogere druk. Het aanbrengen van een verticale infiltratie gaat met beperkte overlast en relatief lage kosten en door de beperkte ruimte die de infiltratie vraagt, is het plaatsen ONZE PROJECTEN: in de openbare ruimte al snel mogelijk. De infiltratiebuizen kunnen I.o.v. Waterschap Rivierenland: Uitvoering van onderhoudscontract op variĂŤren van plaatsingsdiepte en diameter. Elke locatie en belasting ruim 700 adressen. vraagt een eigen diepte en diameter. Het aanbrengen van een infil I.o.v. Copier water diverse onderhouds- en renovatiewerkzaamheden. tratiebuis onder grondwaterniveau is ook mogelijk.

I.o.v. Roseboom Ede: Bij station Rhenen overal het hemelwater afgekoppeld van het riool.

Naast haar activiteiten in infiltratietechniek is RNT ook actief in de I.o.v. Waterschap Zuiderzeeland: Aanleg en renovatie van diverse helokleinschalige afvalwaterzuivering. Deze systemen worden ook veelfytenfilters al een IBA (individuele behandeling afvalwater) systeem genoemd.

Deze IBA-systemen zuiveren het huishoudelijk afvalwater op de plek

R

RNT INFRA BV

Goorsteeg 27a 6741 TB Lunteren

T. 0318 - 302 364

E. info@rntinfra.nl I. www.rntinfra.nl

62 B+U 3 2019

Voor droge kleding en schoenen

KOLTEC Drytech

deelnemer bouw- en infracampus

drytech.nl • Wim Troost • w.troost@drytech.nl • 06 26 02 23 32

14007

H. de Boer aannemingsbedrijf GEOTECHNIEK

Sonderingen Boringen Bomdetectie Injectie Geomonitoring Landmeten H. de Boer Muiderberg BV (HdB) is werkzaam als aannemingsbedrijf in de grond-, weg- en waterbouwsector. Wij zijn VCA** en CO2 gecertificeerd.

H. de Boer Muiderberg B.V. De Boomgaard 12 1243 HV ’s Graveland Telefoon: 035 - 694 67 13

Hoofdactiviteiten zijn: n Aanneming GWW-werken n Verhuur GWW-materieel n Verhuur personeel/machinist/chauffeur n Transportwerkzaamheden n Grond-, straat- en sloopwerken n Rioleringen en drainages n Beschoeiingen en verhuur pontons

13993

Geosonda B.V. Curieweg 19 2408 BZ Alphen aan den Rijn T. +31 (0)172 44 98 22 info@geosonda.nl

www.geosonda.nl Member of ABO-Group

13997

N.A.G. B.V. Loodsweg 19 • 1525 RH Westknollendam • Telefoon +31 (0)75 68 77 034 • www.nag.nl 14005

GRONDINJECTIE NEDERLAND B+U 3 2019 63

Grondinjecties zorgen voor stabiliteit van de grond Nederland verandert en in elke sector is de klimaatverandering een hot item. Ook de bouwwereld en de bodemgesteldheid hebben hiermee te maken. Perioden met lange droogte of stevige hoosbuien zorgen voor een ander grondwaterpeil dan enkele decennia geleden. Dat vraagt om een gewijzigde aanpak bij het bouwrijp maken van bouwlocaties.

G

rondinjectie Nederland is in staat voor elk project, groot en klein, de bouwgrond zo goed mogelijk voor te bereiden op de bouwactiviteiten. Door middel van grondinjecties met waterglas wordt de bouwgrond voorzien van een grondwaterkering waardoor de fundering wordt gestabiliseerd. Dit is vooral belangrijk bij de bouw van grotere projecten. Met deze techniek ontstaat een droge en veilige bouwput en de funderingen kunnen nu en in de toekomst niet verzakken.

ACHTERLIGGENDE TECHNIEK

De hightech apparatuur waarmee de grondinjecties worden uitgevoerd kunnen de bouwlocatie op twintig punten tegelijk injecteren. Daarnaast is er in eigen beheer een vloeistof ontwikkeld die in de bodem wordt geïnjecteerd. Door de juiste samenstelling ontstaat een verhardingsproduct dat zorgt voor een laag in de bodem waardoor het grondwater geen vat meer heeft op de fundering en daarmee de stabiliteit van het gebouw.

GRONDINJECTIE NEDERLAND

Sportlaan 8 4131 NN Vianen

BEDRIJFSACTIVITEITEN

Grondinjectie Nederland richt zich in eerste instantie op de grotere bouwprojecten. “Onze ervaring en de inzet van experts op het gebied van grondinjectie zorgen ervoor dat wij worden gezien als een betrouwbare partner voor werkzaamheden op het gebied van vochtwering en grondstabilisatie. Onze hightech waterinjectie-apparatuur beschikt over de nieuwste software. Dat zorgt ervoor dat de twintig injectiepunten op de juiste wijze het injectieproces aansturen”, vertelt Torben Kastelein.

BEDRIJFSINFORMATIE

Torben Kastelein is eigenaar/directeur van Grondinjectie Nederland. Tot 2017 heeft hij veel ervaring opgedaan bij Prevent Vochtwering, het bedrijf van zijn vader. Omdat Torben zich meer wilde richten op grote projecten heeft hij in 2017 zijn eigen bedrijf Grondinjectie Nederland opgericht. Inmiddels is Grondinjectie Nederland aangesloten bij de NVAF. De werkzaamheden worden vooral in Nederland en België uitgevoerd.

T. 0347 - 746 010

E. info@grondinjectie.nl I. www.grondinjectie.nl

Uw partner in klimaatoplossingen Precisie koeling, comfort koeling, bevochtiging en warmtepompen, tegenwoordig gaat het niet meer om de vraag welk afzonderlijk systeem gebruikt moet worden, maar meer om wat de beste totale oplossing is voor de betreffende taakstelling. STULZ gaat verder.

14035

STULZ GROEP BV B+U 3 2019 65

Klimaatoplossing op maat STULZ Groep BV technologieleider op het gebied van klimaatoplossingen en levert precisiekoeling voor datacenters en telecommunicatie-installaties.

STULZ is een van oorsprong Duits bedrijf dat inmiddels is uitgegroeid tot een wereldwijd concern met dochterondernemingen in alle werelddelen. STULZ is opgericht in 1949 en heeft vanaf 1959 een vestiging in Nederland. Deze vestiging heeft zich in de Benelux ontwikkeld tot een betrouwbare partij in klimaatoplossingen. Wereldwijd heeft STULZ 7200 werknemers.

KRACHT VAN HET BEDRIJF

STULZ is gespecialiseerd in precisiekoeling, luchtbevochtiging, comfortkoeling, warmtepompen, thermische hoogvermogen zonnecollectoren, service en engineering. In combinatie met de STULZ Academy worden medewerkers en installateurs opgeleid tot specialisten op het gebied van klimaatbeheersing. Sterke merken zoals Mitsubishi Heavy Industries airconditioning systemen, CAREL en STULZ bevochtigingssystemen en REMKO warmtepompen worden ­stevig in de markt gezet.

De markt wordt flexibel benaderd waarbij STULZ optreedt als aannemer voor een project, waarna de werkzaamheden in combinatie met de installateurs worden uitgevoerd. Daarbij kunnen installateurs gebruikmaken van de kennis en kunde van de STULZ-specialisten. Alle diensten en producten worden geleverd onder VCA en STEK condities. Alle apparatuur is ISO gecertificeerd. Een efficiĂŤnt werkende serviceorganisatie staat voor een hoog serviceniveau aan klanten en opdrachtgevers. Een goed werkende klimaatinstallatie draagt bij aan duurzaamheid en het klimaat.

STULZ GROEP BV

Weverij 7-9 1185ZE Amstelveen

NIEUWE ONTWIKKELINGEN

Innovatie is een sleutelwoord bij STULZ als het gaat om de ontwikkeling van nieuwe producten. De laatste ontwikkelingen in de klimaattechniek zijn de STULZ koelmachines CyberCool 2 en Explorer.

Beide systemen zijn ontworpen voor maximale betrouwbaarheid. De machines draaien 24/7 en kunnen worden geplaatst in elk plaatselijk temperatuurprofiel. De systemen zijn uitermate geschikt voor plaatsing in data- en telecommunicatiecentra, maar kunnen ook worden gecombineerd met comfort-airconditioningtoepassingen. De machines voldoen aan de in ErP-richtlijnen 2018.

STULZ DIGITRONIC SOFTWARE GMBH

Een joint venture tussen STULZ GMBH en Digitronic Automationsanlagen GMBH heeft geleid tot innovatieve softwareoplossingen voor technisch facility management en energiebewaking.

De software CyberHub ECO.DC geeft opdrachtgevers en exploitanten volledige controle over airconditioning apparatuur in kleine en complexe gebouwen en computercentra. De software kan 3D warmtebeelden genereren waarmee de airconditioning direct aan de actuele warmtebelasting kan worden aangepast. Bedrijfskosten kunnen tot 30% worden verlaagd.

REMKO warmtepompen zijn ontwikkeld voor lucht-water- en waterwatertoepassingen. De gebruiker krijgt jaarlijks een hoog rendement. Bij gebruik van thermische hoogvermogen-zonnecollectoren kan een nog groter rendement worden behaald.

T. 020 - 545 11 11

E. info@stulz.nl I. www.stulz-benelux.com

66 B+U 3 2019

• Betonboren • Asfaltzagen Kromme Mijdrecht 9 1426 AA De Hoef

• Betonzagen • Sloopwerken T I

0297 - 56 15 12 www.stamsloop.nl 14018

Grondwerk en Kraanverhuur

Schroeeundamenten

Van ´t Veld bv

Toepasbaar in alle bodemsoorten.

- Geschikt voor constructies in bijvoorbeeld houtbouw en modulaire woningen.

- Direct belastbaar tot max. 150 kN.

Specialist in kabelinfra Uw partner voor de aanleg en vervanging van kabelroutes, ook in de vervuilde grond.

Van ’t Veld is VCA*, ISO 9001 en CKB gecertificeerd en werkt uitsluitend met goed opgeleide, gekwalificeerde vakmensen.

- Herbruikbaar, eenvoudig weer uit te draaien.

- De snelle, snell kosteneeciente en stabiele fundering voor al uw toepassingen.

www.gvtveld.nl - Putten

www.stalenbuispersen.nl Dé oplossing als een open ontgraving niet mogelijk of wenselijk is.

Stalen buizen tot 250 mm op voorraad.

14027

14025

- Snelfunderen is uw partner in levering, advies en montage.

www.snelfunderen.nl

Uw partner voor al uw houtwensen

0180 - 551 552 www.boogaerdthout.nl info@boogaerdt.nl

Azobé Bilinga Douglas Accoya Eiken Oregon Pine 14021

KINGFISHER NATUURPROJECTEN B+U 3 2019 67

Ecologisch onderzoek voorkomt onaangename verrassingen Voorafgaand aan een nieuwbouw- of renovatieproject moeten velerlei onderzoeken worden gedaan. Een van die onderzoeken is in veel gevallen een flora- en faunaonderzoek naar de biodiversiteit op de beoogde bouwlocatie.

K

ingfisher Natuurprojecten neemt veel zorgen uit handen en begeleidt het onderzoeksproces. Alle wet- en regelgeving kan behoorlijk vertragend werken als vooraf niet bekend is wat de natuurwaarde van het gebied is.

“Als we bij aanvang van een project aanschuiven, vragen we altijd eerst naar de plannen.

Vervolgens beslissen we of een quickscan en of nader onderzoek benodigd is, als hieruit blijkt dat er beschermde plan­ten/of diersoorten in het plangebied aanwezig zijn, stellen we een activiteiten- en mitigatieplan op. Daarna zullen we in onze eigen werkplaats de mitigerende maatregelen gaan bouwen en deze met eigen materiaal, waaronder een 15 meter spinrups hoogwerker op locatie gaan plaatsen. We ontwikkelen zelf mitigerende maatregelen, specifiek per diersoort en project. Zo hebben we een lokinstallatie

ontwikkeld waarmee we gierzwaluwen kunnen lokken naar hun nieuwe verblijfplaats. Deze werkt op zonne-energie en is op afstand bestuurbaar middels een zelf geschreven programma.

Daarnaast plaatsen we regelmatig faunaschermen, torens voor vleermuizen en kerkuilen en maken we verblijfplaatsen ongeschikt.”

ENKELE PRAKTIJKVOORBEELDEN

Kingfisher Natuurprojecten is een flexibele organisatie die de ecologische begeleiding van A tot Z kan overnemen. Het bedrijf beschikt over eigen materieel om de werkzaamheden op locatie uit te voeren. Ze zijn tevens als bedrijf VCA* gecertificeerd.

Voor de gemeente Gouda is een ecologisch onderzoek naar vleermuizen en gierzwaluwen in de Turfmarktkerk uitgevoerd. Door meerdere mitigerende maatregelen aan te bieden is er ontheffing op de Natuurbeschermingswet verkregen. De kerk is tot op veilige hoogte gesloopt en de verloren verblijfplaatsen zijn in de nabije omgeving ruimschoots gecompenseerd.

In opdracht van het Waterschap Brabantse Delta is Kingfisher Natuurprojecten actief betrokken bij het verduurzamen van de rioolwaterzuiveringsinstallatie Nieuw-Vossemeer. Er is gestart met een onderzoek naar de aanwezigheid van kleine marters, vleermuizen, waterspitsmuizen en de poelkikker. Onderzoek toonde aan dat vleermuizen en de boommarter het gebied gebruiken om te foerageren. Bij aanvang van de werkzaamheden zijn meerdere vleermuiskasten opgehangen. Recent zijn in het gebied een tiental grotere bomen en vierhonderd struiken geplant. Ook hebben we een ijsvogelwand mogen plaatsen bij een bestaande poel.

Erwin Teijgeler is in 2013 gestart met een natuurtechnisch onderhoudsbedrijf. Door zijn zeer grote kennis van zaken is het bedrijf uitgegroeid tot een ecologisch adviesbureau dat de klant volledig kan ontzorgen.

KINGFISHER NATUURPROJECTEN

Lekdijk 28a 2967 GB Langerak

T. 06 - 1210 1818

E.info@kfnp.nl I. www.kfnp.nl

68 B+U 3 2019

COLOFON

Streng Infra is een bedrijf dat zijn werkzaamheden richt in de cultuurtechnische en civiele sector. Wij verhuren machines zoals minikranen, rupsdumpers, tractor met kipper en shovel. Wij verzorgen alle grondwerken, bestratingen en tuinaanleg.

Bouw en Uitvoering (B+U) is informatiebron en vakblad, voor beslissers en toeleveranciers van en binnen de bouwsector en hoofden van dienst en medewerkers van rijk, provincie en gemeente, waterschappen, woningbouwverenigingen e.d., waarbij inbegrepen: directies publieke, openbare en gemeentewerken, openbare bedrijven, architectuur en stadsontwikkeling, bouw- en woningtoezicht, milieu, nuts­bedrijven, DVD, relevante publiek-private samenwerkingen, middel­baar en hoger technisch ­onderwijs, openbaar vervoers­bedrijven, aannemers utiliteit-, nieuwbouw, civiel, GWW en infra.

AAN DIT NUMMER WERKTEN MEE:

Hilbert Buhrs, Tilly van Dongen, Jacques Geluk, Emile Koeman, Helga de Leeuw van Weenen, Jolanda Linschoten, Esther van Nijen, Annemieke Nijhuis, Daan Otto, Jørgen Postma, Betty Rombout, Erik Steegman, Carin Velt, Gerard Vos. HOOFDREDACTEUR

Gerard Vos, e-mail: g.vos@aprmediagroep.nl UITGEVER

Jaco Otto, e-mail: j.otto@aprmediagroep.nl

www.strenginfra.nl Heb je zin in een nieuwe uitdaging?

Kijk op www.strenginfra.nl en kom ons team versterken!

ABONNEMENTEN

Tiendweg 12a 3411 NB Lopik 0348-554610

Jaarabonnement* Buitenland Losse nummers** Abonnementen binnen de d ­ oelgroep*

€ 85,00 € 130,00 € 15,00 € 39,00

* Prijzen zijn exclusief BTW. ** Prijzen zijn exclusief BTW en verzendkosten.

14014

VORMGEVING

APR Media Groep BV, e-mail: studio@aprmediagroep.nl DRUK

Veldhuis Media BV, Raalte UITGAVE

APR Media Groep BV Spacelab 2, 3824 MR Amersfoort Postbus 2696, 3800 GE Amersfoort Telefoon: +31 (0)33 456 70 50 E-mail: info@aprmediagroep.nl Internet: www.aprmediagroep.nl ADVERTENTIE- EN ORDERADMINISTRATIE

E-mail: orders@aprmediagroep.nl ABONNEMENTENADMINISTRATIE

APR Media Abonneeservice Daalakkersweg 2 - 72 5641 JA Eindhoven Telefoon: +31 (0)88 226 66 86 E-mail: abo@aprmediagroep.nl AANSPRAKELIJKHEID VAKTIJDSCHRIFT

Aan de inhoud van dit vaktijdschrift is veel zorg en aandacht besteed. Het is echter mogelijk dat de inhoud van deze uitgave omissies bevat. Aan de inhoud van deze uitgave kunnen geen rechten worden ontleend. APR Media Groep BV kan niet aansprakelijk worden gehouden voor de directe of indirecte gevolgen van het gebruik, op welke wijze dan ook, van de in deze uitgave aangeboden informatie. APR Media Groep BV geeft geen enkele garantie, noch aanvaardt enigerlei aansprakelijkheid met betrekking tot de inhoud, data, adviezen, verklaringen, producten of ander materiaal in deze uitgave. Overname van artikelen uit deze uitgave is uitsluitend toegestaan met bronvermelding en na schriftelijke toestemming van de uitgever. Alle regels met betrekking tot de Nederlandse intellec­tuele eigendomsrechten zijn van toepassing. ©2018 APR Media Groep BV.

ISSN - 0921 - 1667 14020

2019 2019

BITS, BITS,BRICKS BRICKS BEHAVIOUR BEHAVIOUR 5 november 5 november Supernova | Jaarbeurs | Utrecht Supernova | Jaarbeurs | Utrecht Schrijf u inuals op de Schrijf in exposant als exposant op informatiemarkt! de informatiemarkt!

Stuur eeneen email naar Martin Hof:Hof: m.hof@fhi.nl Stuur email naar Martin m.hof@fhi.nl

www.fhi.nl/bitsbricksbehaviour www.fhi.nl/bitsbricksbehaviour

14049

11-13 APRIL 2019 - Bouw & Infra Park Harderwijk

SEMINAR ARBEIDSMARKT BOUW, INFRA & TECHNIEK

beleef 2019 techniek.nl

ONTMOET 100+ WERKGEVERS UIT BOUW, INFRA & TECHNIEK UNIEKE BUITEN “BELEEF TECHNIEK” EXPERIENCES INSPIRERENDE SPREKERS & HOOGSTAAND ENTERTAINMENT WORKSHOPS SPEEDDATES WERKGEVERS & WERKZOEKENDEN WEDSTRIJDEN IN VAKMANSCHAP KENNIS DELEN, NETWERKEN & BELANGENBEHARTIGING INTERACTIEVE BEROEPENORIENTATIE OPLEIDERS & ONDERWIJSINSTELLINGEN WERVING VAN NIEUWE MEDEWERKERS EN VEEL MEER!

Ambassadeurs beleef techniek:

beleef techniek is initiatief van: Kom in de

bouw.nl www.beleeftechniek.nl info@beleeftechniek.nl 0341 - 49 90 00 14009