Bouw en uitvoering 5-2017 by APR Media

3D PRINTEN VAN BETON TOEKOMST BESTENDIG

DOOR TECHNIEK KLIMAATADAPTIEVE

MAATREGELEN

ZES DISCIPLINES,

ÉÉN TEAM BOUW EN UITVOERING

BEREIKT RUIM 73.100 LEZERS

JAARGANG 49 - 5 2017 HET VAKBLAD VOOR RIJK, PROVINCIE EN GEMEENTE

IN NEDERLAND EN BELGIE

aarjaar 10 j 10 n t ie n t ie a a gar gar

13719A

VERKEERSCAMERA’S VOOR IEDEREEN TOEGANKELIJK Verkeerscamera’s die live laten zien of het verkeer doorrijdt of vaststaat. Die zijn er natuurlijk al lang. Nieuw is dat Rotterdam de beelden toegankelijk heeft gemaakt voor het publiek. In totaal heeft de gemeente 24 verkeerscamera’s opgehangen BETER VOORBEREID OP WEG Wie op weg gaat in of naar Rotterdam, kan nu nóg beter voorbereid op pad. Vanaf vandaag is op de website van Rotterdam Onderweg real time te zien of het Rotterdamse verkeer goed doorstroomt. De gemeente Rotterdam heeft op 19 drukke plekken in de stad 24 verkeerscamera’s opgehangen.

beeld: ilolab / shutterstock.com

Het gemeentebestuur verwacht dat dit bijdraagt aan vermindering van de drukte op de stadswegen. Wethouder Pex Langenberg: “Het geeft mensen de kans om nog beter voorbereid op weg te gaan. Wie ’s morgens nog thuis is, kan aan de hand van de beelden beslissen om eerst thuis te werken, een alternatieve route te kiezen of z’n reis aan te passen. Door bijvoorbeeld met de fiets of het openbaar vervoer te gaan.”

aanvulling op de bestaande verkeersinformatievoorziening. Er hangen onder meer camera’s op het Oostplein, aan beide kanten van de Erasmusbrug en op de Coolsingel. In de toekomst wil de stad het aantal camera’s uitbreiden, ook naar de ringwegen van Rotterdam. Reizigers hoeven zich geen zorgen te maken om privacy. De camera’s staan te hoog om nummerborden of personen te herkennen en de beelden worden niet opgenomen.

PRIVACY De gemeente plaatste de verkeerscamera’s samen met de VerkeersInformatieDienst (VID). De nieuwe camera’s zijn een

De camerabeelden zijn te zien op : https://www.rotterdamonderweg.nl/ verkeerscameras

3D PRINTEN VAN BETON 3D-printen in beton is een innovatieve ontwikkeling in de bouw die nog maar weinig praktijkvoorbeelden in de wereld kent. Zeker de bouwvorm die De Vergaderfabriek in Teuge krijgt. Nog nooit zijn ronde vormen in beton geprint. Het ontwerp is klaar en de bouwaanvraag eind juli ingediend. Als alles naar wens verloopt, is de provincie Gelderland eind dit jaar een heel bijzonder gebouw rijker.

TOEKOMST BESTENDIG DOOR TECHNIEK De bouw wordt gedreven door liefde voor beton en stenen. Die stenen zijn niet zo interessant, maar het onderliggend proces des te meer. ICT geldt als gangmaker om processen optimaal te stroomlijnen en zo tijd en geld te kunnen besparen. B+U liet zich door twee bedrijven bijpraten hoe zij ICT toepassen in de dagelijkse praktijk.

COLUMN FOUTEN KLIMAATADAPTIEVE MAATREGELEN VOOR DE STAD Hoe speel je als stad zo handig mogelijk in op het veranderende klimaat? Deze vraag kwam prominent naar voren tijdens het Landelijk Congres Openbare Ruimte in Hilversum.

DAKBEDEKKING DAK V EILIGHEID DAKDUURZ A AMHEID info@elroduurzamedaken.nl

www.elroduurzamedaken.nl

Uw groen is onze zorg www.heijmanssportengroen.nl

www.duravermeer.nl

B+U 5 2017 3

FUNDERINGEN ZIJN ONZICHTBAAR EN TEGELIJK ONMISBAAR De NVAF, de branchevereniging voor de funderingssector, bestaat 70 jaar, maar is met haar nieuwe directeur Jaap Estié actiever dan ooit. Een gesprek over nieuwe richtlijnen, opleidingen en ontwikkelingen. Met de garantie dat, welke technieken en materialen er ook komen, mensen altijd zelf de grond in zullen moeten om letterlijk te zorgen voor een stevig fundament.

LANGSTE FLEXIBELE WATERKERING TER WERELD Het voormalige vissersdorp aan de Zuiderzee - Spakenburg - kende onlangs een wereldprimeur: de in gebruikname van de langste flexibele waterkering ter wereld rondom de oude botterhaven en de nieuwe haven. B+U spreekt met Bart Boksebeld van combinatie Van Heteren Weg- en Waterbouw/Jansen Venneboer en projectleider van dit unieke project.

ZES DISCIPLINES, ÉÉN TEAM

EN VERDER

Op 23 juni om 15:30 uur luidde Koninklijke De Vries Scheepsbouw in Aalsmeer met de feestelijke opening van haar derde droogdok een nieuwe periode in. Dit betekent het einde van de laatste scheepshelling die de werf nog in bedrijf had. Van Schie uit Mijdrecht heeft een opmerkelijke klus geklaard: de helling is in een recordtijd van vijf maanden en drie weken omgebouwd tot een modern droogdok terwijl de hal intact is gebleven.

FOTOPAGINA.................. 01 + 23 BOUW COMPLEET VAKBEURS HARDENBERG ........................ 10 VARIA .................................... 55 NUT VAN EEN MOERASDAK .... 58 BEST OF WEB......................... 63 BEDRIJFSINFO ....................... 66 COLOFON .............................. 88

Uw logo ook op deze positie?

RUIMTE VOOR UW BEDRIJF Uniek in gevelisolatie www.caparol.nl

Less energy, more comfort www.ubiflex.nl

info@aprmediagroep.nl

4 B+U 5 2017

B+U 5 2017 5

3D PRINTEN VAN BETON ‘De Vergaderfabriek is meer dan een gebouw, het is een filosofie’ 3D-printen in beton is een innovatieve ontwikkeling in de bouw die nog maar weinig praktijkvoorbeelden in de wereld kent. Zeker de bouwvorm die De Vergaderfabriek in Teuge krijgt. Nog nooit zijn ronde vormen in beton geprint. Het ontwerp is klaar en de bouwaanvraag eind juli ingediend. Als alles naar wens verloopt, is de provincie Gelderland eind dit jaar een heel bijzonder gebouw rijker. TEKST BETTY ROMBOUT

het proces van 3d-printen met beton Foto: Formwork hd

et initiatief voor De Vergaderfabriek komt van Marjo en Arvid Prigge van De Slaapfabriek, een ontbijthotel in in Teuge. We spreken met Arvid, tevens directeur van Center4Moods. Het bedrijf realiseert revolutionaire en schaalbare nieuwe manieren van vergaderen, trainen en beleven. Hij vertelt: “Mijn vrouw had 20 jaar geleden een droom; ze wilde een Bed & Breakfast realiseren. Destijds deden we er niets mee, maar tien jaar later vertelde ze nog steeds over die droom. Toen zei ik: ‘Oké, zeg dan je baan op en ga die droom verwezenlijken!’. Zo gezegd, zo gedaan. We zijn op zoek gegaan naar een geschikt pand. We stuitten in Teuge op een bunker uit de Tweede Wereldoorlog. Deze hebben we omgebouwd tot Bed & Breakfast: De Slaapfabriek. De ontbijtruimte fungeert de afgelopen tien jaar

ook als locatie voor vergaderen trainingsgroepen. Wat inhoudt, dat we tijdens vergaderingen de kamers moeten blokken. Niet echt handig. Deze reden en omdat we nog beter willen aansluiten bij de verschillende doelgroepen, deed ons besluiten een aparte vergaderen trainingsruimte te bouwen. Maar wel een bijzondere.”

UITGANGSPUNTEN

Prigge vervolgt: “Onze wensen zijn in de basis simpel. Het gebouw moet iconisch zijn; anders dan andere. Bijzonder om in te vergaderen met een werkomgeving waarin beleving centraal staat. Zo willen we volledig rondom projecteren, met uitzondering op de glaswand. Niemand wil in een ‘blokkendoos’ zitten zonder daglicht. Ook de inrichting zal op de beleving afgestemd worden door middel van beeld-, geluid- en geurtechnologie. Zo’n

6 B+U 5 2017

omgeving heeft effect op mensen. Iets wat we overigens ook gaan meten met sensoren. Het gebouw moet rond zijn. Dat bevordert goede communicatie. Tot slot willen we een duurzaam gebouw neerzetten.” Het echtpaar Prigge richt zich met De Vergaderfabriek niet alleen op vergaderen trainingsgroepen. Ze willen meer; het creëren van een lesomgeving van de toekomst. Een omgeving van kennis en inspiratie. “We zijn in gesprek met een aantal onderwijsinstituten”, aldus Prigge. Een andere samenwerking betreft die met Dagelijks Leven. Een zorgorganisatie die werkt aan de realisatie van kleinschalige woonzorglocaties midden in de wijk met de juiste zorg. Een plek waar mensen met dementie zich prettig voelen. “Met hen gaan we het effect onder-

zoeken van het toevoegen van beelden van vroeger in de omgeving. Heeft het invloed op de kwaliteit van leven? Ook de wetenschap zal hierbij betrokken worden.”

CONSORTIUM

Met al het voorgaande in het achterhoofd legde het echtpaar Prigge de challenge bij Bouwend Nederland neer. “Daar is de gedachte ontstaan om het gebouw te gaan printen. Dan kun je immers een vrije vormgeving realiseren”, aldus Arvid Prigge. Het project De Vergaderfabriek is een co-creatie van diverse branches en (ICT-)ontwikkelingen geworden. Het consortium bestaat uit de top van de Nederlandse 3D printen bouwindustrie: The Form Foundation, Witteveen+Bos, CyBe, Van Wijnen, Engie, Revelating, Elma Media, Lexence Advocaten, De Slaapfabriek en

B+U 5 2017 7

de vergaderfabriek (concept ontwerp) Ontwerp: Pim van Wylick van The Form Foundation

Centre4Moods en wordt daarbij ondersteund door de TU/e en Clean Tech Regio. Hugo Jager is partner van het consultancy bedrijf Revela ting, een van de deelnemers in het consortium en manager van dit project. Het bedrijf is gespecialiseerd in het helpen van bedrijven om nieuwe technologie te leren kennen en op basis daarvan toepassingen te ontwikkelen en te implementeren. Met name daar waar het gaat om 3D-printtechniek. “Vaak heeft de klant gehoord van de technologie, maar weet hij nog niet goed wat hij ermee kan. Daar helpen we hem bij”, aldus Jager.

TRADITIE VERSUS 3D

“De wens was Arvid en Marjo is een esthetisch en duurzaam gebouw”, vervolgt Hugo Jager. “Met traditionele bouw zouden de kosten behoorlijk hoog zijn. Op de ach-

terkant van een bierviltje hebben we het weleens uitgerekend. Dan kom je snel aan zeven tot acht ton. Dat gaan wij niet uitgeven aan dit 3D-geprinte gebouw. In dit project heeft de opdrachtgever een bepaalde som geld ter beschikking gesteld aan het consortium. Waarop het consortium vervolgens heeft gezegd: ‘Oké, we gaan het doen!’. Bijna alle betrokkenen hebben eerder 3D geprint. Maar niet in Europa. De Vergaderfabriek is in Europa het eerste 3D-geprinte gebouw, dat echt in gebruik genomen wordt. Natuurlijk, innovatie kost tijd en geld. Maar die investeringen zijn het waard. De verwachting is, dat wij na afronding van dit project nieuwe projecten gaan realiseren.” Of het 3D-printen van een gebouw daadwerkelijk goedkoper is dan het bouwen op de traditionele wijze, moet

8 B+U 5 2017

OP EEN RIJ: DE VOORDELEN VAN HET IN 3D-PRINTEN VAN EEN GEBOUW ALS DE VERGADERFABRIEK

VORMVRIJHEID Er kunnen complexe vormen worden geconstrueerd voor een aanvaardbare kostprijs. Door vormvrijheid kan ook het gewicht van object worden verlaagd en de functionaliteit van het product geoptimaliseerd.

KOSTENBESPARING zich nog uitkristalliseren. “Het is een vooronderstelling”, aldus Jager. “Praten we over een rechtopstaand, prefabachtig gebouw, dan duurt het nog wel een tijdje voordat de nieuwe technologieën zover zijn, dat we tegen de kostprijs op kunnen. In het geval van De Vergaderfabriek hebben we het over een unieke vormgeving, die eenmalig gerealiseerd wordt. Zou je dit gebouw neerzetten met traditionele technieken - bekistingen en wapeningen aanleggen, waardoor er meer beton nodig is - dan ben ik ervan overtuigd dat het veel duurder is dan 3D-printen. Ook hebben we minder beton nodig omdat de elementen hol zijn en de wanden ervan relatief dun. Kortom, het volume aan beton is veel minder dan bij gebruik van meer traditionele technieken. Mooie bijkomstigheid: er komt minder CO2 vrij. Daarnaast is het een snelle techniek. We printen De Vergaderfabriek in slechts tien dagen! Met 3D printen wordt er laagje op laagje geprint. Het moet snel gebeuren. De geprinte laag mag namelijk niet uitdrogen. Moet goed kunnen hechten aan de volgende laag. 3D-printen zorgt er dus voor, dat de arbeidskosten veel lager uitvallen in vergelijking met de traditionele bouw. Omdat we bovendien op locatie printen, vindt er een besparing plaats op transportkosten.”

BIJZONDERHEDEN BOUW

De Vergaderfabriek wordt in onderdelen geprint. De ‘dome’ bestaat uit negen objecten en een glaswand. “Net zo hoog als de overige objecten en 20% van de cirkel voor de breedte”, legt Hugo Jager uit. Op dit geheel komt een geprint dak. Garderobe, keukenunit, toiletten et cetera worden - naar alle waarschijnlijkheid - separaat geprint. De dakconstructie zal aan de binnenkant uit een houten frame bestaan. “Dat is beter voor onder andere de akoestiek.” En dan de installatietechniek. De Jager: “Momenteel werken we er hard aan om tot een goede oplossing te komen, zodanig dat bijvoorbeeld leidingen straks in de holle, geprinte wanden geplaatst kunnen worden.” “De vormvrijheid zorgt ervoor dat andere onderdelen in het ontwerp ook mee zullen moeten vormen, want in een dubbelgekromde muur past geen rechthoekige vlakke glaspartij of een rechthoekige kastenwand. Binnen-

Ten opzichte van traditionele bouwmethoden kunnen kosten worden bespaard door het wegvallen van de noodzaak van een bekisting en indien er wapening nodig is kan deze worden mee geprint (besparing in tijd, arbeidskosten en materiaal). 3D-printen is op maat, dus verspilling van materiaal in nihil. Bovendien is er een forse reductie te realiseren op de transportkosten.

SNELHEID De snelheid is hoger, de printers kunnen doorwerken en er hoeft minder handmatig te worden gedaan. In het geval van De Vergaderfabriek: tien dagen printen!

DUURZAAMHEID MINDER MATERIAAL Bij 3d-printen wordt alleen dat materiaal gebruikt dat in het ontwerp is opgenomen. Door het ontwerp te optimaliseren, bijvoorbeeld door hol te printen, wordt veel minder materiaal gebruikt. In alle opzichten is dus de verspilling nihil en wordt er geen afval geproduceerd. Daarnaast is de noodzaak van een bekisting vervallen en wordt alleen daar waar dat in het ontwerp nodig is wapening aangebracht.

MINDER TRANSPORT Omdat het 3D-printen in beton op locatie gebeurt, is er veel minder transport nodig van de fabriek naar de bouwplaats en omdat er minder materiaal wordt gebruikt leidt dit beide tot een beduidende verlaging van de CO 2₂-belasting.

BETER ONTWERP De vormvrijheid beidt de architect de mogelijkheid het ontwerp van het gebouw te optimaliseren voor duurzaamheid. De duurzaamheid van De Vergaderfabriek wordt verder vergroot doordat het zo is ontworpen dat er geen directe lichtinval van de zon mogelijk is. Door De Vergaderfabriek in 3D te printen is er sprake van 40% minder CO 2₂ en 75% minder afval. Hiermee heeft het gebouw een zero footprint.

3D-PRINTEN IN BETON IS BIJ UITSTEK GESCHIKT VOOR HET PRODUCEREN VAN: - Bijzonder gevormde gebouwen/objecten; - Binnenwanden en gevels; - Objecten waarbij snelheid van produceren van belang is.

B+U 5 2017 9

kort organiseren we een event ‘De interieur Hackaton’ voor de meubelbranche, interieurarchitecten et cetera. We dagen hun uit een interieur te ontwikkelen dat past bij het gebouw en zijn functie.”

IMPACT OP DE BESTAANDE BOUW marjo en arvid prigge

Hugo Jager Foto: Job Hendriks, Leidschendam

INFO Algemeen: www.3dprintedbuilding.eu Diverse filmpjes over het 3D-printen: www.youtube.com/channel/UCU7xIq_Oxt1t0wjIDpKNNCg

De impact van 3D-printen op de bouwsector is groot. Het is een digitaal proces, waarbij de productie vanuit het ontwerp wordt aangestuurd. En hoewel de overgang naar digitale productie geleidelijk zal gaan, zullen er verschuivingen plaatsvinden. Van massa naar enkelstuks productie, van standaard maatvoering naar geparametriseerde unieke vormgeving, van productie in de fabriek naar productie op de bouwlocatie, van inzet van mensen naar inzet van slimme robots en 3D- printers, van coördinatie door de aannemer naar coördinatie door de architect/constructeur. Maar niet alleen het productieproces en -organisatie gaan veranderen, ook het product verandert. We kaartten het al aan; alle andere onderdelen van het ontwerp zullen mee moeten vormen. Arvid Prigge ziet 3D-printen als een kans voor de bouw. “Kijk naar de auto-industrie. Ze zijn van snelle paarden naar auto’s gegaan. Dat had invloed op vele bedrijfstakken. De nieuwe technologie in de bouw zou kunnen betekenen, dat op termijn de afschrijvingstermijnen van gebouwen vele malen lager worden. Kunnen we met afval herprinten, dan gaan de grondstofkosten fors omlaag. Ook de personeelskosten zullen dalen. Het passend maken van bijvoorbeeld bedrijfsomgevingen op de krimp, is direct toepasbaar. Het heeft veel minder impact dan tot nu toe.”

FILOSOFIE

De Vergaderfabriek wordt meer dan een gebouw. Het is een filosofie en een co-creatie van diverse branches en (ICT-)ontwikkelingen. Prigge: “Co-creatie krijg je niet van de grond door te zeggen: ‘Ik heb een gebouwtje nodig’. C0-creatie betekent, dat je met gevoel en passie samen ergens naar toe werkt omdat je erin gelooft. Zo hebben we de eerste bijeenkomsten van het bouwteam alleen maar besteed aan ‘vertrouwen we elkaar?’. Dat is het geval. En dan krijg je een ontwerp, dat uitstekend is en voelbaar in het uiteindelijke resultaat.”

10 B+U 5 2017

BOUW COMPLEET VAKBEURS

HARDENBERG Op 10, 11 en 12 oktober 2017 vindt de twintigste editie van Bouw Compleet in Evenementenhal Hardenberg plaats. Een drie daagse beurs met 250 bedrijven uit alle geledingen uit de bouw. Dit jaar wordt sterk ingestoken op het vergaren van nieuwe kennis, waarmee we vooruit blikken op de laatste ontwikkelingen die spelen in de markt.

B+U 5 2017 11

DEELNEMERSLIJST (per 15 augustus 2017)

e vakbeurs wordt gecombineerd met de S.G.A. Door deze combinatie willen wij u een divers en compleet aanbod aanbieden. Op de beursvloer ziet u vooraanstaande verfmerken, de laatste glasinnovaties, stucwerk trends, inspirerende themasessies en productpresentaties. Ook wordt dit jaar de interieurbeurs geïntegreerd in de Bouw Compleet. Hiermee belooft het een beurs te worden met een groot en divers aanbod. Dat zich kenmerkt als een beurs, waar een gemoedelijke sfeer heerst en waar er voldoende ruimte is om in gesprek te gaan met vakgenoten. Van aannemers en architecten tot uitvoerders en woningbouwverenigingen. Ook brengen we als enige vakbeurs in Nederland fabrikanten, toeleveranciers, dienstverleners en geïnteresseerden uit de schilder-, glas- en afbouwbranche samen.

BEKENDE GEZICHTEN

Naast nieuwe namen schitteren dit jaar ook weer bekende exposanten op de beurs. Van Buuren, Raadsma en Van Dijk organiseren de jaarlijks terugkerende DRB Combi-event. Deze drie groothandelaren in ijzerwaren, gereedschappen en bouwbeslag brengen u als eindge-

2BEST - Bouw/Industrie - Groenlo 2Jours B.V. - Bouwsoftware - Broekland (ov) A.S.F. Fischer B.V. - Bevestigingsmaterialen - Lelystad Aarnink Kunststoframen Fabriek - Kozijnen - Deventer ABC ADAMAS - Muurherstel - Sneek Admicom Systems B.V. - Bouwnijverheid - Veenendaal AkoCell B.V. - Afbouw - Aalsmeer Almat B.V. - Machinehandel en reparatie - Laren Altrad Fort B.V. - Betonmolen, kruiwagens, steigers Tiel Altrex B.V.* - Aluminium klimmaterialen - Zwolle ARDEX GmbH - Bauchemie - Witten (D) ATS - Software - Kozijn- teken, calculatie en werkvoorbereiding software - Berkel en Rodenrijs B.V. lichtstraat vervangen.nl - Lichtstraten en glasdaken - Alblasserdam Baten Trading Company* - Distributeur in verf en non paint artikelen - Eindhoven BAYO.S Benelux - Bouw - ‘S Hertogenbosch Beal International* - Afwerking - Fernelmont (B) Beaufort-Sealants - Bouw groothandel - Borne Bemet International B.V. - Softwareleverancier voor de maakindustrie - Veenendaal Betonstaal.nl - Wapeningsleverancier - HardinxveldGiessendam BIM4ALL B.V. - Software - Rijssen Bison International B.V. - Lijmen, monteren afdichten & beschermen Rotterdam BK Verankeringstechniek - Bevestigingsmaterialen - Wierden Blåkläder Nederland B.V. - Werkkleding - Meppel Bloem Sealants B.V.* - Glas - ‘S-Gravenhage BORM Nederland B.V. - Software interieurbouw Aarle-Rixtel Bosch Benelux - Electrisch Gereedschap - Breda Bouwaktua - Uitgeverij - Wirdum Bouwcenter Concordia en Bouwcenter Schippers Hout en bouwmaterialen, tegels en sanitair - Meppel Bouwend Nederland, vakgroep GBO* - Zoetermeer BPG Bouwpartner Groep - Bouwmaterialen - Born BuildingLabel B.V. - Adviesbureau - Zeewolde Celdex B.V. - Afdichtingsmaterialen/luchtdichtingen Boxtel Collomix GmbH - Machines ruw- en afbouw - Gaimersheim (D) CRMCompany - CRM voor Bouw, Handel, Industrie en Zakelijke diensten - Hengelo (ov) Custers Hydraulica B.V.* - Steigers en hoogwerkers Venray DAS Ladders - Ladders - Halen (B) De Dump - Werkkleding en handschoenen - Brugge (B) De Kracht van de Combinatie - Bevestigingsmaterialen / installatietechniek - Naarden De Lekkagedokter - Dienstverlening - Zuidwolde Dejo roosters - Bouw - Wolvega DeltaMac - Interieurbouw - Hardenberg

12 B+U 5 2017

bruiker in contact met vooraanstaande leveranciers en fabrikanten in de bouwwereld.

KENNISCENTRUM EN THEMA’S

In samenwerking met Bouwend Nederland hebben we aansprekende thema’s vastgesteld. Voor het vaststellen van de thema’s hebben we uitvoerig onderzoek verricht om vast te stellen welke onderwerpen de bouwprofessional, in het algemeen en de Bouw Compleet bezoeker in het bijzonder, interesse heeft. De hot topics: duurzaamheid, automatisering, MVO, ketensamenwerking, ontgroening en vergrijzing hebben we concreet vertaald naar het beursprogramma. Het kennisprogramma geeft een blik op de toekomst, met de volgende onderwerpen: Automatisering BIM Circulair Bouwen Duurzame inzetbaarheid Innovatieve materialen en producten Omgevingsmanagement Technische verduurzaming Tips & Tricks voor de aanbestedingswet Wet/regelgeving persoonsgegevens 2018

KENNISPROGRAMMA

Het programma is deels vastgesteld. Op 10, 11 en 12 oktober komt Pieter Beuker van PRO4ALL u bijpraten over de belangrijkste digitale mogelijkheden die u kunt

aangrijpen om het bouwproces efficiënter, goedkoper én duurzamer in te richten. Uit praktijk blijkt dat veel bedrijven hier nog een mooie slag in kunnen maken. PRO4all houdt zich al een geruim aantal jaren bezig om de bouw digitaal te innoveren.

NON-BABYLON gaat gedurende de drie dagen meer

vertellen over de positieve effecten van bewonersparticipatie. Waarbij stil wordt gestaan bij onderwerpen als: ‘wie mag er mee praten’ en ‘waarom laat je bewoners mee praten’. En niet geheel onbelangrijk: ‘hoe houdt je de regie in handen’. Non-Babylon is een partij dat zich heeft gespecialiseerd in bewonersparticipatie, communicatie bij aanbestedingen, omgevingscommunicatie en publieksevenementen.

PIONEERING verzorgd dag 10 en 12 oktober een lezing over innovatieve duurzame producten die nog onvoldoende bekendheid hebben. Deze producten bieden interessante en alternatieve oplossingen aan voor toekomstbestendige gebouwen. Op dag 2 zoomt Pioneering in op het thema ‘circulair bouwen’. In de presentatie geeft Pioneering een nadere toelichting over wat circulair bouwen inhoud en welke consequenties het heeft. Ook geeft Pioneering een indruk van de laatste stand van zaken en wat er nog gerealiseerd moet worden om in 2050 te kunnen voldoen aan de gestelde doelstellingen (van de overheid). Pioneering is hèt platform advertentie

ht W ZdE Z /E t W E/E'^^d > h/' EdZ > ^d E Z' E ͘s͘ ƌ͘ ͘ WŚŝůŝƉƐƐƚƌĂĂƚ ϭϱ WŽƐƚďƵƐ ϱϰ Ͳ ϳϵϬϬ ,ŽŽŐĞǀĞĞŶ EĞĚĞƌůĂŶĚ

d ͗ нϯϭ ϱϮϴ ϮϮϵ ϰϬϬ & ͗ нϯϭ ϱϮϴ Ϯϲϯ ϴϴϬ ͗ ŝŶĨŽΛďĐƐƐƚĞĞů͘ĞƵ / ͗ ǁǁǁ͘ďĐƐƐƚĞĞů͘ĞƵ

dt ͗ E>ϬϬϭϮϲϲϳϱϱ Ϭϭ > ͗ E>ϬϬϭϮϲϲϳϱϱ> Ϭϭ <s< ͗ ϬϰϬϭϭϳϯϯ

Zd/&/ d E͗ /^K ϵϬϬϭ <^ Ͳ<ϬϬϳϯϲͬϬϴ ͬ <KDK <ϳϮϯϬͬϬϰ ͬ EKZ ϭϭϳ s Z > Z Ͳ ϲϬϲ s> ,d Z /EͲ EͲ/^KͲϭϳϲϲϬͲϭ EZtϮϱͲϱϬϴϵ ͬ & ϭϯͬϭϮϰZ s Ϯ ͬs ΎΎ ͲϮϬϭϰͲϭϯϯ ͬ K,^ ^Ͳ<ϴϰϴϱϰͬϬϭ

13779

B+U 5 2017 13

van kennis delen en ontwikkelen voor alle partijen in de bouwketen, zodat nieuwe methodieken leiden tot een sterke marktpositie. Pioneering is met name gericht op de Twentse bouwsector.

BIM4ALL gaat iedere dag een half uur verzorgen met verschillende thema’s en drie verschillende sprekers. Uiteraard komen hier onderwerpen aan bod die gerelateerd zijn aan Bouw Informatie Modellering (BIM). Denk bijvoorbeeld aan: ‘hoe je een BIM-proces optimaal kunt managen’. Met als doel een hoger rendement te kunnen behalen uit 3D BIM-Modellen en het reduceren van fouten en faalkosten tijdens de bouw. BIM4ALL optimaliseert processen van bouwprojecten, reduceert bouwfouten en brengt de bouwkosten omlaag. Dit doen zij op basis van de kennis en ervaring met de werkmethodiek (BIM). STUDIO RAP gaat productpresentatie of best practice delen over 3D printen van Beton. Studio RAP Is een architectonisch ontwerp en fabricagebedrijf. Ze leveren unieke en innovatieve architectonische ontwerpprojecten. Houd onze website evenementenhal.nl/bouwcompleet in de gaten voor het volledige kennisprogramma en de exacte tijden. Het programma wordt in aanloop naar de beurs verder aangevuld. 20-JARIG JUBILEUM

De beurs Bouw Compleet wordt dit jaar alweer voor de twintigste maal georganiseerd. Voldoende reden om de beurs een feestelijk tintje te geven. We gaan het nog niet helemaal onthullen, maar we kunnen wel alvast een klein tipje van de sluier geven. Dit heugelijk feit willen we gaan vieren onder het genot van een hapje en een drankje op een speciaal ingericht plein met als thema ‘oktoberfest’. Een mooie plek om te toasten op het succes van Bouw Compleet Hardenberg.

INNOVATION AWARD EN PARTICIPATION AWARD

Dit jaar reiken we een innovation en participation award uit. Gedurende de beurs wordt de exposant beoordeeld door een vakjury voor de participation awart. De winnaars worden bekend gemaakt op de laatste beursdag De Innovation Award is een publieksprijs die uitgereikt wordt aan de exposant die op zijn stand het meest innovatieve en bijzondere product presenteert. U kunt via de must-see route alle deelnemende innovaties bekijken en één stem uitbrengen. De Participation Award is voor de exposant die het meest uit zijn beursdeelname probeert te halen. Door goed voorbereid naar de beurs te komen, deel te nemen aan de uitnodigingsservice, een mooie stand te presenteren en proactief standpersoneel in te zetten, maakt de exposant kans op een award.

Vervolg deelnemers Den Braven Benelux B.V.* - Bouwchemie, afdichtingstechnieken - Oosterhout DEPH VISION B.V. - Interieur en exterieur design Nieuwegein DEWALT - Gereedschap - Born Digo Products B.V. - VVVF - Veldhoven Dreumex B.V. - Handreinigingsproducten - Oss Duco - Onderhoudssectoren/installaties/systemen Veurne Dustco International B.V. - Fijnstof Afzuigingen Winschoten Eisma Bouwmedia B.V.* - Eisma Bouwmedia, vakinformatie voor de bouw - Doetinchem Elecosoft - Software voor projecten resourcemanagement - Ede Euroskins - Groothandel dierenvellen - Lith Exclusieve Schoorstenen B.V. - Bouw en installatie - Ede FEIN (RHH) - Elektrisch handgereedschap - Ridderkerk Festool Nederland B.V. - Elektrisch handgereedschap - Waddinxveen Fix Plus Nederland - Gereedschappen - Lelystad Flesst - Onderhoudssysteem voor hellende daken Twello Flexschilder.nl B.V.* - Arbeidsbemiddeling - Breda Glas Ockels B.V.* - Glasgroothandel - Stadskanaal Glashandel Sneek / Glashandel Nicolai* - GBO Bouwendnederland - Sneek GLASSOLUTIONS Saint-Gobain* - Glasbranche Emmen Habeco B.V. - Groothandel in verf en toebehoren - Apeldoorn Handelsonderneming Otten - Bevestigingstechniek - Enter Handelsonderneming van der Sluis B.V. - Handelsonderneming - Nieuwe Pekela Hilti Nederland B.V. - Bouw - Berkel en Rodenrijs Himac Import* - Verfgroothandel - Emmen Hitachi Power Tools Netherlands B.V. - Bouw/Industrie/Houtverwerking - Nieuwegein Houtzagerij Twickel - Hout - Delden HSV IMPORT* - Groothandel Non-paint materialen Schiedam I.T.W. Belgium BVBA - Bevestigingssystemen - GrootBijgaarden (B) IKO Enertherm - Isolatie en roofing - Klundert IN2-Concrete BVBA - Beton, decoratief beton, betonverwijderar, betonvloeren - Gijzenzele (B) Inncempro B.V. - Leverancier bouwmaterialen dak, gevel en isolatie - Hengelo Isovlas Oisterwijk B.V. - Producent Isovlas Bouw isolatie, Isovlas dakelementen - Oisterwijk Juwö Nederland - Bouw - Nuth

14 B+U 5 2017

ixi bedrijfsfotografie, remco gerritse

B+U 5 2017 15

TO E KO M ST BESTENDIG

DOOR TECHNIEK De bouw wordt gedreven door liefde voor beton en stenen. Die stenen zijn niet zo interessant, maar het onderliggend proces des te meer. ICT geldt als gangmaker om processen optimaal te stroomlijnen en zo tijd en geld te kunnen besparen. B+U liet zich door twee bedrijven bijpraten hoe zij ICT toepassen in de dagelijkse praktijk. TEKST GERARD VOS

e bouwsector ondergaat langzaam maar zeker een transformatie naar een flexibele industrie. Daar moet je als bedrijf in mee, want anders val je om. Bedrijven moeten dus slimme keuzes maken. In het maakproces, waar we gebruik kunnen maken van robots, 3D-printers en sensoren, maar ook in de bedrijfsprocessen. Want hoe richt je de werkprocessen zo optimaal mogelijk in? Hoe stuur je de geautomatiseerde werkstromen? Welke programma’s passen het beste bij je behoeften? Het is soms een hele zoektocht om de organisatie toekomstbestendig te maken. Twee voorbeelden uit de bouwpraktijk.

MET ZIJN ALLEN OP DE DIGITALE ROTONDE

Baas B.V. heeft zijn wortels in de negentiende eeuw liggen. Toen al zag de heer Baas dat er behoefte was

aan telefoon- en tegelgraafleidingen. Inmiddels zijn ze leverancier van technische infrastructuur tussen bron en eindgebruiker. Denk daarbij aan het aansluiten van elektriciteit, gas, water en data. Projectleider ICT Richard Burggraaf: “We hebben de strategie van Baas goed onder de loep genomen en toen kwam duidelijk het begrip ketenintegratie naar voren. Wij staan tussen de opdrachtgever en de klant in. Voor ons is het van belang om lean, dus zo efficiënt mogelijk te opereren en de kosten zoveel mogelijk te beheersen. Reden om voor een vergaande automatisering te kiezen.” Dat plan liep gelijk met de uitnodiging van Liander om samen te werken met netbeheerders en andere

16 B+U 5 2017

aannemers in een digitaal samenwerkingsplatform (DSP), geïnitieerd door de Landelijke Samenwerking Ondergrondse Infra (LSOI). Voor combiprocessen zoals het aansluiten van gas, water, elektriciteit en data in (nieuwbouw)woningen is het van belang om dit voor de klant met zo min mogelijk hinder uit te voeren. Van de aanvraag voor een aansluiting tot aan de oplevering moest er één uniform proces komen. Dit vormde een flinke uitdaging. Klanten moesten voorheen gebruik maken van meerdere websites om de aansluiting te wijzigen of om een

in een stroomversnelling terecht gekomen. Burggraaf: “We wilden wel gebruik blijven maken van het bestaande ERP oftewel het Enterprise Resource Pakket. En we wilden GOconnectIT blijven gebruiken om onze digitale schetsen en revisiewerk te maken.” In de markt werd gezocht welk systeem het best de systemen kon integreren, maar ook zou passen bij de langetermijn ambities van Baas. Het werd Microsoft Azure. Dit is een verzameling geïntegreerde cloudservices waarmee ontwikkelaars en IT-professionals toepassingen bouwen, implementeren en beheren.

ixi bedrijfsfotografie, remco gerritse

nieuwe aansluiting aan te vragen, vertelt Burggraaf. “Weinig gebruiksvriendelijkheid. De aanvraagprocedure is ingewikkeld en er is geen inzicht in de voortgang.” Netbeheerders hadden dan ook flinke meerkosten door een hoog aantal klantvragen bij de helpdesk. Burggraaf: “Daarnaast brengt het veel papierwerk met zich mee, dubbel werk en dataverlies bij veel overdrachtsmomenten.” De doorlooptijd voor aansluitingen op gas, elektra en data liep op tot wel zeventig dagen. “Reden voor de LSOI om met het intakeportal dit allemaal te verbeteren.” Burggraaf: “Liander is recent tegelijk met dertien aannemers op het digitale samenwerkingsplatform gestart. Wat voor ons van belang was om de doorlooptijd van de aanvragen te versnellen. We wilden zo weinig mogelijk overdrachtsmomenten. Zeker als je met enorme aantallen aanvragen te maken hebt, is dat belangrijk. We willen dag en nacht ondersteuning kunnen bieden, zowel op afstand als op locatie.” Mede dankzij Liander is de uniformering van het proces

Burggraaf: “Azure zorgt ervoor dat alles met elkaar kan praten. De regiekamer daarin is BOSS. Dit is een SharePoint-omgeving, waarin alle documenten, digitale schetsen en workflows voor aanvragen worden beheerd.” De aanvraag van de klant komt nu terecht op het DSP, de digitale rotonde. Daar worden alle aanvragen gecoördineerd. Het werkoverleg verloopt efficiënter, gegevens raken niet meer zoek en er is geen papierwerk meer nodig. Burggraaf: “In plaats van zeventig dagen is het streven de aanvraag in tien dagen af te handelen. Met als doel een hogere klanttevredenheid.” Met de uiteindelijke resultaten is Burggraaf dan ook tevreden. “We besparen nu vijfenveertig minuten per combi-werkopdracht. Er is echt sprake van een uniform meetbaar proces. We zijn flexibel. De componenten die we eerder hebben gebruikt, zijn snel en gemakkelijk opnieuw toe te passen voor nieuwe koppelingen of overzichten. Maar bovenal zijn we weer bij de tijd. Baas staat weer op de kaart.”

alma krug van be sense

B+U 5 2017 17

bouwstof

online bouwenuitvoering.nl

HET LAATSTE BOUWNIEUWS

BOUWENUITVOERING.NL POLITIEK

ECONOMIE

DUURZAAM

INNOVATIE

D E SITE WO RD REG E L M ATI G G EÃ&#x153; PDATE T ZO DAT U N I E T S H O E F T TE M I SSE N

BU - Advertentie - Online adverteren.indd 2

27-03-15 13:32

5 13:32

B+U 5 2017 19

De aanvraag voor gas, elektra en data is teruggebracht van 70 tot 10 dagen

WAARNEMEN VANUIT DE LUIE STOEL

Heijmans beheert gebouwen als kantoren en ziekenhuizen. Ze verzorgen het technisch beheer, electra, werktuigbouw en soms zelfs de exploitatie. Manager Marketing & Business Development Alma Krug: “We zijn op een gegeven moment gaan nadenken over wat voor impact de werkomgeving heeft op onze business. We realiseerden ons dat mensen 43 procent van de tijd doorbrengen op het werk. Die werkomgeving moet dan ook optimaal zijn.”

ZEVEN BELANGRIJKE TECHNOLOGIEËN RICHTING 2050 1 Robotica, slimme robots met een steeds bredere inzetbaarheid 2 Internet of Things (IoT), apparaten verbonden met het internet en op afstand kunnen worden bediend en uitgelezen 3 Computing Power, sterkere computer chips/sensoren die zorgen voor steeds slimmere apparaten 4 Big Data, Grote hoeveelheden data over bijv. gedrag en voorkeuren van consumenten of het functioneren van apparaten. 5 Alternatieve energie, Ontwikkeling van duurzame energieopwekking door bijv. zonne-energie of windenergie. 6 Nieuwe materialen, ontwikkeling van matetrialen als carbon of met nieuwe eigenschappen zoals zelfreinigend. 7 3D-printing, producten gemaakt met een 3D-printer. Bron: ‘Technologie in de bouw’ van het ING Economisch Bureau

Toen ontstond het lumineuze idee om sensoren in prullenbakken te plaatsen. Krug: “Overal staan prullenbakken in kantoren, maar zeer regelmatig worden ruimtes niet gebruikt en komen schoonmakers onnodig langs om de prullenbakken te legen. Door sensoren te monteren kun je het schoonmaakproces veel efficiënter maken.” Heijmans zocht vervolgens contact met het schoonmaakbedrijf CSU. Krug: “Het lijkt een gekke combinatie, want Heijmans houdt zich bezig met techniek & bouw en CSU houdt zich bezig met schoonmaken en hospitality. Maar het bleek een goede aanvullende match. Kantoor en schoonmaken heeft zoveel raakvlakken. We hebben toen met elkaar de oplossing ontwikkeld onder de naam BeSense.” BeSense is een slim systeem voor gebouwbeheer. Real time data van de werkplekken wordt door verschillende sensoren uiteindelijk in de cloud verzameld. Via een online platform kunnen gebouwbeheerders precies

20 B+U 5 2017

DESKUNDIG / INNOVATIEF / OPLOSSINGSGERICHT

Ge b

/ Eemweg 29C / 3755 LC Eemnes / Tel (035) 5 280 355 / www.bonneveldgewapendegrond.nl

n Egdom va & . r

Schroefinjectiemachine voorbereid op de Eurocode 7

HvE Te l.: 0 36 6 - 224916

e r sw e r

13667

Al ruim 30 jaar gespecialiseerd in: • Tijdelijke verkeersmaatregelen • Verkeerskundig advies & ontwerp • Voorzieningen voor verkeer & scheepvaart • Ondersteuning bij evenementen • Innovatieve oplossingen

De schroefinjectie machine is zo ontworpen dat deze op bijna de meest onmogelijke plaatsen kan opereren.

Er kunnen palen gemaakt worden op plaatsen met een: • Doorrij breedte van 72 cm, • Doorrij hoogte van 170 cm, • Om te bouwen tot een werkhoogte van klein 165 cm. Marsdiep 6 8321 MC Urk T 0527 682 821 info@tennapel.nl www.tennapel.nl

Industrieweg 12 • 1521 NB Wormerveer tel: 06 - 22 49 16 36 • info@HVEverkeer.nl

www.HVEverkeer.nl

13655

13673

www.derko .nl ■ Centrale verwarming

■ Warmtepompen

■ Mechanische ventilatie

■ Service/Onderhoud

■ Warmteterugwinning

■ Airco installaties

■ Zonlichtsystemen Kamerlingh Onneslaan 2, 3401 MZ IJsselstein E-mail: info@derko.nl, Tel: 030-3410341 13668

B+U 5 2017 21

De schoonmaker kan precies zien welke plekken niet, of juist extra goed schoongemaakt moeten worden bijhouden wat er gebeurt. Je kunt exact zien wat de bezetting is, waardoor er op de lange termijn efficiënter op de benutting van het gebouw en het ruimtegebruik kan worden ingespeeld. BeSense meet de temperatuur, luchtvochtigheid, lichtintensiteit, zuurstof (CO2) en geluidsniveau (dB) in alle ruimtes. Daarnaast kan de schoonmaker via zijn app precies zien welke plekken niet of juist extra goed schoongemaakt moeten worden. Krug: “We bevestigen de sensoren onder de bureaus. We weten dan of er mensen zitten. Als het bureau een kwartier vrij is, gaat het lichtje op de plattegrond op oranje. Na een half uur op groen, en is de plek weer beschikbaar. Je gaat na verloop van tijd patronen ontdekken met betrekking tot de bezetting en daar kun je uiteindelijk weer maatregelen op nemen en dus je gebouw efficiënter inrichten.” Door het meten van de temperatuur, de luchtkwaliteit, de luchtvochtigheid en de lichtintensiteit, kun je gaan sturen op een comfortabele omgeving, vertelt Krug. “Bij werkplekken op het zuiden is het bijvoorbeeld vaak warmer en daar kun je dan de installaties op aanpassen. We hebben de sensoren in eigen huis bedacht en met een partner samen ontwikkeld. Er kunnen circa vijfhonderd sensoren op één dag worden opgehangen en aan het systeem worden gekoppeld.” Alle data gaan in de cloud, die komen in het dashboard voor de gebouwbeheerder terecht en de data gaan naar de schoonmaak-app. Het systeem functioneert onaf-

hankelijk van het IT-netwerk, vertelt Krug. “We hebben een privaat LoRa-netwerk ingericht waarin alle data worden verzameld. De keuze heeft ook met anonimisering te maken. We maken zo geen gebruik van een WiFi-netwerk, de privacy is hiermee gewaarborgd en het bedrijfsnetwerk raakt niet overbelast.” De schoonmaak app vertelt de schoonmakers precies wat er moet gebeuren en waar. Treft de schoonmaker een vieze ruimte aan dan kan er direct een foto worden gemaakt. Deze melding worden dan doorgezet naar de beheerder. BeSense is een klein bedrijf binnen het grote Heijmans. Krug: “We hebben bewust gekozen om het een andere naam te geven dan Heijmans. Dit omdat we minder afhankelijk willen zijn van het huidige klantportfolio en een bredere groep eindgebruikers willen bereiken.” Dat de oplossing van BeSense slim is en dat er behoefte aan is, is inmiddels duidelijk. BeSense heeft al een aantal klanten binnengehaald, eerdaags wordt de duizendste sensor geplaatst. Wie die klanten zijn? Krug: “Dat wordt binnenkort bekend, bij de lancering van onze www.BeSense.nl 2.0 website.”

22 B+U 5 2017

Bijl produceert complete bruggen, daarnaast biedt BIJL voor renovaties van brugdekken diverse gecertificeerde GVK brugdekplanken. Bezoek onze vernieuwde website www.bijlbruggen.nl voor meer informatie.

Markweg Zuid 34 4794 SN Heijningen Tel. +31 167 521 717

www.bijlprofielen.nl www.bijlbruggen.nl www.bijlpolykast.nl

13384

13576

Ontdek de waarde van groen

Verhuur van tekstwagens, actiewagens(pijl, split, chivron), provinciewagens Verhuur van botsabsorbers incl. bediening

Wij luisteren en kijken naar mensen in hun leefwereld en passen ons eeuwenoude en nuchtere verstand van bomen, struiken en planten toe om die leefwereld te verbeteren.

Verhuur van MRS-en en rainkarren complete set Verhuur van stalen en kunststof rijplaten Verhuur van tijdelijke bouwhekken Verhuur van tijdelijke verkeersgeleiding (kunststof, rvs en betonnen barriers) Mobilights en verlichtingsmasten voor bevestiging op een bak van een bots of bus

Wij zijn M. van den Oever, wij zijn Leefwereldverbeteraars.

Tijdelijke openbare verlichting incl. aggregaat Tijdelijke verkeersregelinstallaties (NEN systeem bekabeld of losse VRI op accu) Tijdelijke RVV borden(NLD & BLG), omleidingsborden (NLD & BLG)

Bagijnhof 68 Veen info@ce-verkeerstechniek.nl

Kerkeind 12 â&#x20AC;˘ 5076 AC Haaren +31(0)411 - 62 19 64 â&#x20AC;˘ info@mvandenoever.nl

+31(0)6 - 31 90 78 90 13572

Schaikmat

Rijshout

Wilgentenen

www.ce-verkeerstechniek.nl

Vossenpassenweg 5-9 4031 KR Ingen Telefoon 0344-60 25 48 Fax 0344-60 33 86 info@vanschaiksalix.nl

Zinkstukken

www.vanschaiksalix.nl 13410

NEDERLANDERS WILLEN KWALITATIEF GOEDE VAKMAN Hoewel het tekort aan vakmannen bijna dagelijks in het nieuws is, betekent dit niet dat Nederlanders voor minder kwaliteit gaan bij hun zoektocht naar een vakman. 75% van de consumenten die het afgelopen halfjaar een klus uitbesteedde, heeft de vakman vooraf gecheckt op betrouwbaarheid. Zo blijkt uit de Werkspot Klusmonitor, uitgevoerd door SAMR. Ruim de helft van de Nederlanders checkt de betrouwbaarheid

beeld: Africa Studio / shutterstock.com

van vakmannen vooraf via vrienden of familie, 18% doet dit via het online kanaal (zoals social media, online reviews of klusplatformen). Mannen checken de betrouwbaarheid vaker dan vrouwen (80% ten opzichte van 71%). Cijfers van Trustpilot laten de wereldwijde groei van het gebruik van online reviews zien. Inmiddels zijn er wereldwijd meer dan 30 miljoen reviews geplaatst op Trustpilot en de reviews worden per maand zowel

online als offline 2 miljard keer bekeken. Ilja Tersteeg uit Utrecht heeft onlangs een huis gekocht en was op zoek naar een tegelzetter: â&#x20AC;&#x153;We hadden geen goede klik met de vakman die ons door de aannemer was aanbevolen. Daarom ging ik online op zoek. Ik keek daarbij niet alleen naar bedrijfswebsites, maar ook naar online reviews. Ik vind het belangrijk om te zien hoe vakmannen reageren op minder positieve reviews. Het geeft een beeld over hoe ze eventuele problemen oplossen.â&#x20AC;?

24 B+U 5 2017

B+U 5 2017 25

KLIMAATÂADAPTIEVE

MAATREGELEN

VOOR DE STAD

26 B+U 5 2017

Van waterkratje tot riothermie Hoe speel je als stad zo handig mogelijk in op het veranderende klimaat? Deze vraag kwam prominent naar voren tijdens het Landelijk Congres Openbare Ruimte in Hilversum.

TEKST GERARD VOS BEELD BURO BERGH / HERMAN ROOZEN

ethouder Nicolien van Vroonhoven staat voor de schone taak om in Hilversum ingrijpend de openbare ruimte te veranderen. Allereerst moeten er in Hilversum zeshonderd kastanjebomen worden vervangen vanwege de kastanjeziekte. Verder kijkt de groene mediastad naar klimaatadaptieve maatregelen. Van Vroonhoven geeft volmondig toe dat ze als wethouder gezegend is met de erfenis van Dudok. Als ingenieur en stadsarchitect heeft Dudok een grote stempel gedrukt op de bouw en infrastructuur van Hilversum. Dat beperkte zich niet tot in iedere straat een andere boomsoort voor de diversiteit, maar kwam ook tot uiting in de stelselkeuze voor riolering, het ontwerp van zuiveringen, de aanleg en aankleding van regenwatervijvers en de bouw van rioolgemalen. Het afvalwater en het regenwater van daken en straten worden in Hilversum door twee aparte stelsels afgevoerd. Richting de toekomst staat burgerparticipatie voorop in Hilversum. Van Vroonhoven: “We werken met het ‘Handboek Inrichting Hilversum Buiten’ voor de inrichting van de openbare ruimte. De afgelopen jaren hebben we buurtbeleid opgezet, in overleg met de buurt. De inwoners bepalen hoe ze het eruit willen laten zien, maar ze moeten ons dan wel helpen met het onderhoud van parkjes en plantsoenen. Je raakt in gesprek, je doet het samen. Ook al hebben we de zaken best op orde qua openbare inrichting, toch zijn we wel een beetje bang dat we de laatste trends missen. Vandaar dat we ons willen laten voeden door de ideeën van burgers, maar ook reden dat we aanwezig zijn bij het Landelijk Congres Openbare Ruimte.”

HITTESTRESS

Van bescheiden stad met veel groen naar grootstedelijke klimaatvraagstukken. Steden buigen zich steeds meer over de vraag: ‘hoe om te gaan met de klimaatverandering?’ Floor van den Bergh van Buro Bergh is stedelijk ontwerper en adviseur klimaatadaptatie. “Ons stadsklimaat verandert”, ziet Van den Bergh. “Straten zijn verworden tot stenige verkeersaders zonder ruimte voor ontmoetingen. We hebben te maken met meer wateroverlast en hevige buien. Daarnaast vallen er doden door hittestress. Er zijn meer warme dagen en er is vaker een

STIMULERINGSREGELING KLIMAATADAPTATIE De Hoogheemraadschap van Delfland stimuleert bewoners en bedrijven om zelf aan de slag te gaan met het klimaatbestendig inrichten van hun buurt. Voor 2017 heeft het hoogheemraadschap € 250.000,- beschikbaar gesteld. Aanvragers kunnen - afhankelijk van de grootte van het project - maximaal € 10.000,- of € 15.000,- subsidie ontvangen.

langdurige droogte. Er vallen meer doden door hitte dan door terroristische aanvallen.” Daarnaast heeft hitte invloed op ons welbevinden, ziet Van den Bergh. “Maar ook op ons concentratievermogen, op de arbeidsproductiviteit, het brengt een verandering teweeg in het natuurlijk systeem, en het kan economische schade teweegbrengen.”

SLIMME SYSTEMEN INZETTEN

Barack Obama zei het al: ‘We zijn de eerste generatie die de impact van klimaatverandering zal voelen en de laat-

B+U 5 2017 27

straad, bosch slabbers en buro bergh

ste generatie die er nog wat aan kan doen.’ Iets wat van Den Berg beaamt. Ze ziet echter genoeg kansen voor klimaatadaptieve maatregelen. “Straten gaan om de veertig, vijftig jaar op de schop, dus kun je afdoende maatregelen nemen.” Bosch Slabbers en Buro Bergh zijn het initiatief ‘De straaD voor een beter leefklimaat’ gestart. StraaD staat voor Straten, Transformeren, Ruimtelijk, Adaptief, Aantrekkelijk, Duurzaam. Van den Bergh: “We kijken naar de stad als spons. Hoe pakken we waterberging en infiltratie aan en zorgen we voor voldoende verkoeling? Want waterberging is zoveel slimmer te maken. Je kunt regenwater opvangen op het

WAT IS KLIMAATADAPTATIE? Klimaatadaptatie wordt door het Planbureau voor de Leefomgeving beschreven als: “Klimaatadaptatie is het proces waarbij de samenleving zich aanpast aan het actuele of verwachte klimaat en de effecten daarvan, om de schade die gepaard kan gaan met klimaatverandering te beperken en de kansen die de klimaatverandering biedt te benutten. Natuurlijke systemen passen zich uitsluitend aan bij het actuele klimaat en de effecten daarvan; menselijke interventies kunnen aanpassingen in natuurlijke systemen faciliteren.”

28 B+U 5 2017

kruidenbvuurt tilburg, buro bergh

WAT KAN DE GEMEENTE DOEN? Aanleggen groene en energiedaken. Waterdoorlatende verharding. Waterkratjes onder de straat. Voorlichting voor watervriendelijke tuinen. Vergroening door geveltuinen.

dak en gebruiken, je kunt plantvakken aanleggen om hemelwater te bergen, te infiltreren en het grondwater aan te vullen om paalrot tegen te gaan. Daarnaast is het inzetten van meer groen in de stad een probaat middel, vertelt Van den Bergh. “Groen kun je gebruiken voor waterinfiltratie, luchtzuivering, maar ook voor voedsel en energieproductie. Maak van de zwarte bitumen op het dak een dakakker. Op een zwart dak kunnen temperaturen oplopen tot 85 graden, een groen dak heeft een maximum van 35 graden. Je kunt ook gevels vergroenen. Groene gevels verkoelen, maar dempen bijvoorbeeld ook straatgeluid tot wel drie decibel.” Waar ook een grote potentie in zit is het efficiënt met de stromen omgaan. “Je kunt koppelen tussen energie, afval en kabels en leidingen. Over afval gesproken: in Rotterdam heb je Rotterzwam. Zij verzamelen koffiedik en kweken hierop paddenstoelen. Dan blijkt koffiedik opeens een waarde te vertegenwoordigen, terwijl iedereen het als afval zag. Prachtig toch?” De enorme uitdaging die er ligt, maakte dat Buro Bergh en Bosch Slabbers met een aantal partijen de StraaDkrant* in het leven heeft geroepen. Van den Bergh: “want er zijn zoveel vragen te beantwoorden. Er gaapt een enorme kloof tussen ambitie en uitvoering. Alleen al de vraag: wie neemt het initiatief? Ligt dat bij de gemeente, het waterschap, de bewoner, de ondernemer? Verder zitten veel partijen met de vraag: hoe krijg je ‘t geld bij elkaar? Maar dat is eigenlijk helemaal niet het probleem.” Lachend… “Je moet weten waar je het kunt halen.”

SAMENWERKEN NOODZAAK

Als je de stad klimaatadaptief wilt krijgen dan moet je samenwerken, weet Van den Bergh inmiddels. “Veertig procent van de ruimte is eigendom van de gemeente, zestig procent van de ruimte is in eigendom van anderen. Samenwerken is voor de gemeente dan ook een must. Ga de samenwerking met de waterschappen aan,

praat met de woningbouwcorporaties en betrek de bewoners. Spreek met ondernemers, aannemers en burgers. Als je bij mensen een pijn of passie kunt vinden dan zijn ze gemotiveerd om mee te doen. Neem mensen mee in je verhaal. De overheid kan het niet alleen, maar moet wel randvoorwaarden stellen aan klimaat, energie en de inrichting. Maak als gemeente de problemen inzichtelijk en neem klimaatadaptie in de beleidsstukken mee. Het hoeft ook allemaal niet meteen groots te zijn, begin bij wijze van spreken met waterpasserende stenen. ”

* De StraaDkrant wil elke straat in Nederland omvormen tot een StraaD. Het doel is om samen met de bewoners straten adaptief, aantrekkelijk en duurzaam in te richten met oog voor de eigenheid van de plek. Bestel deze praktische, digitale StraaDkrant door een mail te sturen naar: floor@burobergh.nl of kijk op www.destraad.nl

B+U 5 2017 29

GROENBLAUWE NETWERKEN Groenblauwe netwerken van Hiltrud Pötz en Pierre Bleuzé is een handleiding voor veerkrachtige steden. Het is zowel een visionair als een praktisch en inspirerend boek voor onderwijs en praktijk. Nuttig voor ontwikkelaars, stedenbouwkundige ontwerpers, waterbouwkundigen en allen die geïnteresseerd zijn in het verduurzamen en leven in de stad. Groenblauwe netwerken is bij de NAi Booksellers te bestellen voor € 49,50.

SAMENWERKEN MOET Alphen aan den Rijn zet tegenwoordig gebiedsadviseurs in. Zij vormen de ogen en oren van de wijk. Zij zijn de schakel tussen bewoners, ketenpartners, professionals en gemeente. Per deelgebied zijn twee gebiedsadviseurs beschikbaar, één met een ruimtelijke expertise, de ander met een sociale expertise. Voordeel: ze zijn toegankelijk. De gebiedsadviseurs hebben bewust een beperkt budget gekregen, waardoor samenwerken met andere afdelingen en partijen een must is.

30 B+U 5 2017

WWW.NCKEUROPE.COM

13589

ENERGY SAVING ECO COATING

00000

Netten, touwen en kabels voor ieder type hekwerk

13583b

Sportclubs Kinder speelplaatsen Huis en tuin Bouw en industrie Controle en reparatie Tel : +31 (0)6 20 44 0515 E-mail : info@jaapbent.nl www.jaapbent.nl 13594

Een totaalpakket voor het behoud van uw vastgoed. Gevelreiniging Schilderwerken & beglazing Gevelrenovatie & Gevelmontage Verwijderen van graffiti en aanplak ISO 9001, 14001, VCA**, OSB Glas & Gevel en OSB+ gecertificeerd.

DSS - De Swart Services BV Tel.: 070 - 3 209 353 info@deswartservices.nl www.deswartservices.nl 13592

B+U 5 2017 31

FUNDERINGEN

ZIJN ONZICHTBAAR EN TEGELIJK ONMISBAAR

heijmans funderingstechnieken aan het werk met schroefinjectiepalen in rotterdam. foto: heijmans

32 B+U 5 2017

De NVAF, de branchevereniging voor de funderingssector, bestaat 70 jaar, maar is met haar nieuwe directeur Jaap Estié actiever dan ooit. Een gesprek over nieuwe richtlijnen, opleidingen en ontwikkelingen (‘composiet en 3D staan in de kinderschoenen en zullen in de funderingsbranche niet snel staal, beton en vakmensen vervangen’). Met de garantie dat, welke technieken en materialen er ook komen, mensen altijd zelf de grond in zullen moeten om letterlijk te zorgen voor een stevig fundament. TEKST JACQUES GELUK BEELD HEIJMANS / JACQUES GELUK

e meeste aandacht gaat naar bouwwerken die boven de grond verrijzen. Wat ondergronds gebeurt blijft veelal onderbelicht en wordt zelfs tijdens het bouwproces vaak onderschat. Het is onzichtbaar. Dat is vreemd, want de fundering is de basis van elk bouwwerk en vraagt al voor de aanvang van een project om bijzondere expertise. Bovendien zit gemiddeld tien tot vijftien procent van de bouwkosten onder de grond, bij tunnels en parkeergarages gaat het om vrijwel alle kosten”, zegt Jaap Estié, sinds 1 januari directeur en kartrekker van de NVAF (Nederlandse Vereniging Aannemers Funderingswerken), een middelgrote ondernemers organisatie die alweer zeventig jaar de belangen behartigt van aannemers van funderingswerken, eigenaren van funderingsmaterieel en aanverwante bedrijven. Estié legt uit waarom de expertise van funderingsbedrijven een steeds belangrijkere rol speelt of zou moeten spelen. “Bouwterreinen bevinden zich steeds vaker op geotechnisch moeilijker te bebouwen locaties, zoals polders waar op slappe grond hele woonwijken moeten komen. Veel grondtechnisch goede gebieden, waar bouwwerken niet meteen wegzakken, zijn immers al bebouwd en in natuurgebieden is bebouwing niet altijd wenselijk. Sommige aannemers die het funderingswerk

“

uitbesteden denken dat het voldoende is een bepaald aantal palen de grond in te heien, maar vergeten dat onze achterban wel met zware machines het bouw terrein op moet en dat dit ook wat vergt van de ondergrond. Bovendien gebruiken we allang niet meer alleen maar standaard heipalen. Er zijn ook geboorde palen en palen met omhulsels die we kunnen vullen. Elk terrein vraagt zijn eigen techniek.” Gevraagd naar de toekomst stemt één antwoord in elk geval tot nadenken: ook wanneer vrijwel alles is gedigitaliseerd, zal het funderingswerk onder de grond mensenwerk blijven. Geen wonder dat de NVAF wil dat dit goed geregeld is.

AANDACHT VOOR DE OMGEVING

Aannemers besteden het funderen uit en willen graag een prijs afmaken voor het aantal te gebruiken palen. De funderingsbedrijven moeten er vanuit kunnen gaan dat de hoofdopdrachtondernemer heeft onderzocht of dat veilig kan gebeuren en er bijvoorbeeld op die plek geen leidingen in de grond liggen. “Wij kunnen daarvoor geen verantwoordelijkheid nemen, wat niet wil zeggen dat wij maar wat aanrommelen. Het is alleen zo dat andere partijen in het proces als het goed is beter zijn geïnformeerd over wat zich in de ondergrond bevindt. Hetzelfde geldt als wij damwanden slaan. Vaak schrijft

B+U 5 2017 33

‘Onze standaard is hoger dan in andere landen en onze expertise is wereldwijd veelgevraagd.’

de opdrachtgever ook voor hóe wij moeten werken. Dat doen we, maar beperken wel onze aansprakelijkheid. Net zoals we geen verantwoording kunnen nemen voor eventuele schade aan de omgeving, zeker wanneer de opdrachtgever kiest voor goedkopere technieken die meer trillingen veroorzaken. Dan zijn de risico’s voor hem.” Jaap Estié constateert dat er steeds meer aandacht is voor de omgeving, ook binnen de branche. “Het in de grond brengen van funderingselementen brengt altijd een geluidsbelasting met zich mee. Bij investeringen in nieuwe machines kijken we of het mogelijk is het geluidsniveau te reduceren, bijvoorbeeld door geluiddempers te gebruiken, maar feit blijft dat er kracht voor nodig is om een paal de grond in te krijgen. Ergens stopt de technische haalbaarheid.” Volgens Estié is de opdrachtgever vanwege zijn coördinerende rol de aangewezen instantie om voorlichting te geven aan omwonenden, die daardoor wellicht meer begrip hebben voor de tijdelijke overlast. “We hebben vrij recent een richtlijn samengesteld over werken in de publieke omgeving, die we laten toetsen door diverse overheidsinstanties waarmee we aan tafel zitten. De bedoeling is de richtlijn te implementeren in regelgeving. Onze bedrijven bekijken altijd de laatste

stand der techniek om te bepalen hoe ze veilig elementen kunnen hijsen en het beste kunnen omgaan met risico’s in het openbare domein. Er is veel aandacht voor de arbokant van bouwplaatsen, maar veel minder voor wat daar omheen gebeurt. Wij kunnen niet bepalen of het verkeer erlangs door mag gaan of niet. Ook vervuilde grond is een heikele kwestie. De regelgeving daarover is helder en bepaalt dat tevoren voldoende onderzoek is verricht, zodat mensen veilig mogen en kunnen werken. Nu bestaat over die regelgeving nog veel onbekendheid, ook bij opdrachtgevers, waardoor noodzakelijke maatregelen niet altijd zijn getroffen, wat bijvoorbeeld kan leiden tot blootstelling aan gevaarlijke stoffen.” Op dit moment is een NVAF-projectgroep, naar aanleiding van het ongeval met een kraan op een ponton in Alphen aan den Rijn, bezig met de tweede herziening sinds 2004 van een richtlijn over veilig werken vanaf het water. Het maken van algemene voorwaarden en richtlijnen behoort tot het pakket dat de belangenvereniging haar leden aanbiedt. De NVAF is ook actief binnen de European Federation of Foundation Contractors (EFFC) en het Deep Foundations Institute (DFI). “Daar praten we over het op Europees niveau afstemmen van weten regelgeving. Dat is nu nog niet het geval. Onze standaard is over het algemeen hoger dan in andere landen

HÃ©t laatste virtual reality nieuws als eerst

w w w . v r- n e w s . n u 13621

13621 BU VR-news.nu.indd 1

05-09-16 12:40

B+U 5 2017 35

jaap estié, directeur van de nvaf in harderwijk. foto: jacques geluk

beeld gewapend zijn. Ik zie de komende tijd alleen onderdelen voor machines of kunststoffen uit de printer rollen. Staal van hoge kwaliteit en een zeer hoge smelttemperatuur zie ik er nog niet uit komen. Onze bedrijven zijn overigens voortdurend bezig met innoveren, al was het maar om het anders te doen dan de concurrent. Als 3D er toch komt kun je het niet af met programmeurs en technici. De fundering moet altijd ter plekke de grond in worden gebracht.”

OPLEIDINGEN

en onze expertise is, door het grote aantal goedopgeleide specialisten in Nederland, wereldwijd veelgevraagd.”

COMPOSIET NOG GEEN VERVANGER

Estié vertelt dat diverse projectgroepen, ook internationaal, de technische ontwikkelingen rond beton nauwgezet volgen, met bestuurslid Bartho Admiraal namens de NVAF. Ze kijken ook naar andere materialen, maar composiet ziet Estié voorlopig niet als een vervanger van beton en staal. “Er zijn composieten damwanden in sommige keringen, maar het is de vraag of je dit materiaal net als bijvoorbeeld staal kunt lassen, snijden en bij elkaar brengen. Daar is nog een hele ontwikkeling voor nodig. Het gebruik van composiet zal denk ik de komende tien, vijftien jaar geen grote vlucht nemen. Ik zie wel andere kunststoffen opkomen, bijvoorbeeld bij verankering, maar ook dat staat in de kinderschoenen. Daar komt bij dat staal niet alleen makkelijk te verwerken is, maar tegelijk ook een lage milieubelasting heeft. Sommige stalen elementen zijn steeds opnieuw te gebruiken, in dezelfde vorm of omgesmolten. Hoe dat zit met composiet moet nog blijken. Ook 3D-printen van betonnen delen, zoals onlangs een bruggetje in Gemert, ziet Estié in de funderingswereld voorlopig geen grote rol spelen. “Beton moet bijvoor13621

6 12:40

Brede algemene opleidingen schieten vaak tekort, omdat die niet helemaal aansluiten op ‘ons prachtvak’. Uitgebreide prefabricage onder ideale omstandigheden is in de funderingssector nauwelijks mogelijk. “Onze mensen werken buiten, moeten technisch inzicht opbouwen, op, met of bij kleine en grote machines werken en specialistische kennis ontwikkelen. Daar wrikt het in de arbeidsmarkt. Dit najaar introduceren wij vanuit de branche een mbo-opleiding. In het kader daarvan zetten de bedrijven zelf regionale advertentiecampagnes op, die wij ondersteunen. Wij stellen de advertenties op, regelen lezingen op scholen en open dagen. Doorgaans beginnen we op de middelbare school, maar er zijn ook bedrijven die tijdens open dagen jongere kinderen en andere geïnteresseerden laten kennismaken met wat zij doen. Ook wijzen ze erop dat in deze sector behoorlijke salarissen zijn te verdienen en het toekomstperspectief goed is.” De nieuwe directeur, die eerder al in werkgroepen en het bestuur van de NVAF heeft gezeten, onder andere als penningmeester, benadrukt dat vakmanschip zich alleen kan ontwikkelen door de combinatie van zien, doen, goede begeleiding en scholing. Ook voor zij-instromers zijn er mogelijkheden. Zij kunnen bijvoorbeeld een cursus funderingsmedewerker volgen. Een stimulans is waarschijnlijk dat er altijd vraag is naar goed gekwalificeerde medewerkers en dat het tekort groeit naarmate de economie aantrekt. Ten slotte ziet ook de toekomst van de NVAF zelf er goed uit. De vereniging heeft nu rond de 75 gewone en geassocieerde leden, inclusief de twaalf die er al zijn bijgekomen sinds het aantreden van Jaap Estié. “Negentig procent van het omzetvolume van de markt is lid. Daar kan nog wat bij, maar met zijn allen blijven we aan het werk om richtlijnen te maken en te toetsen aan de praktijk. Er is nog genoeg te doen.”

36 B+U 5 2017

B+U 5 2017 37

LANGSTE FLEXIBELE WATERKERING TER WERELD

38 B+U 5 2017

Het voormalige vissersdorp aan de Zuiderzee Spakenburg - kende onlangs een wereldprimeur: de in gebruikname van de langste flexibele waterkering ter wereld rondom de oude botterhaven en de nieuwe haven. B+U spreekt met Bart Boksebeld van combinatie Van Heteren Weg- en Waterbouw/Jansen Venneboer en projectleider van dit unieke project. TEKST BETTY ROMBOUT

en aanzienlijk deel van Nederland kan door een dijkdoorbraak onder water komen te staan. Deze dreiging heeft geleid tot een uitgebreid systeem van waterkeringen. Ons land wordt beschermd door (primaire) waterkeringen, zoals dijken, duinen, dammen, sluizen en gemalen. Dit systeem blijft echter kwetsbaar door onder meer de klimaatsverandering. Elke zes jaar (in de toekomst 12 jaar) toetst Rijkswaterstaat deze waterkeringen en controleert ze of de waterkeringen aan de wettelijke normen voldoen. De rapportage van de meest recente (derde) toetsing is in 2011 opgesteld. In het nieuwe programma worden maatregelen getroffen aan ruim 700 kilometer primaire waterkering (dijken) en meer dan 200 waterkerende kunstwerken (slui-

zen, gemalen), van zowel waterschappen als Rijkswaterstaat. Het Hoogwaterbeschermingsprogramma (HWBP) is daarmee het meest omvangrijke programma dat de komende jaren op watergebied wordt uitgevoerd, als onderdeel van het Deltaprogramma.

WATEROVERLAST

In het kader van dit HWBP wordt door waterschap Vallei en Veluwe 22 kilometer primaire waterkering langs de Eem en zuidelijke randmeren verbeterd. Bart Boksebeld: â&#x20AC;&#x153;Een onderdeel van dit verbetertraject is de primaire waterkering die door de historische stadskern van Spakenburg loopt. Deze waterkering kent daar een hoogtetekort en voldoet op enkele locaties constructief niet. Wordt bij een zware noordwesterstorm het water in het

B+U 5 2017 39

drijfwand

vuilbak/ lantaarnpaalsokkel

bassin

redundante aanvoer noodoverloop verdeelschot

activatieschuif links activatieschuif rechts

verdeelput terugslagklep activatieput

afsluitschuif instroomleiding

Eemmeer opgestuwd, dan loopt het water in Spakenburg over de kades van de oude en de nieuwe haven. Dit betekent niet alleen wateroverlast voor Spakenburg, maar ook voor het achterland, zelfs tot aan Amersfoort toe.”

AANBESTEDING

Het waterschap Vallei en Veluwe organiseerde een aanbesteding voor een innovatieve waterkering op basis van een Best Value Procument (BVP), oftewel prestatieinkoop. Het uitgangspunt van de methodiek is, dat de inschrijvingen in de gunningsfase worden gewaardeerd volgens het principe dat de meeste waarde moet worden verkregen voor de laagste prijs. “Je moet je als specialist presenteren en de opdrachtgever in de inschrijffase overtuigen van wat je gaat leveren; voldoen aan de eisen en aantonen op welke manier”, zegt Boksebeld. Van Heteren/Jansen Venneboer won de aanbesteding met een 300 meter lange flexibele waterkering. De langste in de wereld. De 77-jarige kunstenaar en uitvinder Johann van den Noort is de bedenker van de zelfsluitende waterkering. Hij ontwierp het systeem in 1995 toen zijn woonplaats Kampen dreigde onder te lopen. Bart Boksebeld: “Zijn waterkeringen zijn inmiddels op vele plaatsen in de wereld geplaatst. Echter, niet op lange trajecten of in

een primaire waterkering. Voor Spakenburg zijn we erin geslaagd om een 17 jaar oud bewezen systeem door toetsing te loodsen voor toepassing in een primaire waterkering. Levering van de kering geschiedde door Aggéres.”

ONTWERP EN WERKING

Een van de grootste uitdagingen van het project was – los van alle constructieve berekeningen - het uitwerken van een toetsingsmethodiek voor een dergelijk systeem. Bart Boksebeld: “Zo’n methodiek bestond er nog niet. Daarom hebben we de samenwerking opgezocht met de specialisten van het Waterschap Vallei en Veluwe en Deltares. Samen hebben wij een methodiek ontwikkeld die zelfs kansen biedt voor andere kunstwerken in een primaire waterkering.” Waarom is er gekozen voor een flexibele waterkering? “Spakenburg kent een authentiek centrum met een botterwerf uit 1829. Veel toeristen komen hierop af. Zouden we kiezen voor een vaste waterkering, dan gaat de gehele uitstraling van het centrum verloren. Dat wilde de gemeente niet. Nederland kent meerdere flexibele waterkeringen, denk aan de stormvloedkeringen. Het unieke van deze kering is echter de genoemde lengte van 300 meter én dat er geen aandrijving aan te pas komt; alles gebeurt door de stijging van het water.” Bas Boksebeld legt de werking van het systeem verder uit: “Stijgt het waterpeil vanuit het Eemmeer door een

40 B+U 5 2017

Thuis aan Huis Tijdelijke mantelzorgwoningen huren of kopen.

www.thuisaanhuis.com Tel. NL: +31 (0) 85 8884200 Tel. BE: +32 (0) 3 8081331 E-mail: info@thuisaanhuis.com 13613

Securiton noppen waarschuÂ wingstegel met klank

13620

Securiton duurzame rubberen tegels voor:

Securiton slipvrije informatieÂ tegel zonder noppen

13614

Grondverzet Groenvoorziening Sneeuwschuiven

Meerpolder 1 2717 PA Zoetermeer

Maaiwerkzaamheden Onderhoud watergangen Plaatsen van beschoeiing

Telefoon 06 536 441 56 Fax 079 351 48 63

Plaatsen van damwanden Agrarische werkzaamheden Onderhoudswerkzaamheden

www.jglijnisbv.nl info@jglijnisbv.nl

13619

B+U 5 2017 41

noordwesterstorm, dan zet het waterschap de kering in werking door een afsluiter te openen. Het waterschap stelde als voorwaarde zelf te kunnen bepalen op welk moment de kering te sluiten. De kering ligt, zoals eerder verteld, middenin het centrum. Voordat overgegaan wordt tot sluiting, bekijkt het waterschap of de situatie veilig is; staan er geen auto’s op de kering of zit daar niet toevallig iemand in een rolstoel te vissen? Is de situatie aanvaardbaar, pas dan draait het waterschap de afsluiters open en kan het systeem zijn werk gaan doen.” De kering is een drijvende wand van glasvezel en versterkt composiet die normaliter in de kade verzonken ligt. Als het waterpeil stijgt en het waterschap de afsluiter opent, drijft de wand vanuit het bassin omhoog. Dat gebeurt omdat er dan water in verschillende buizen onder de kade loopt. Deze raken vol en het water stuwt de wand automatisch omhoog, tot 80 cm. Op het laatste moment stuit de kering op een sluitblok. “Dit zijn als het ware twee driehoeken die tegen elkaar lopen. Dit mechanisme creëert een horizontale druk, waarmee de rubbers aan de achterkant afgedicht kunnen worden”, legt Boksebeld uit.

bart boksebeld

De aandrijving wordt gerealiseerd door stijgend water. Als het waterpeil in de haven afneemt, loopt het water vanzelf weer uit de buizen en gaat de damwand naar beneden en komt het op straatniveau te liggen. Voor toevallige voorbijgangers valt de kering alleen op omdat in het deksel van de waterkering het Spakenburgse volkslied is gegraveerd.

De fundering van Spakenburg bleek een uitdaging, het is voor een deel gebouwd op veen, oftewel ‘dik water’.

Yalibims is een kwaliteit materiaal, met een laag volumegewicht voor diverse civiele toepassingen. Loonbedrijf van Meurs v.o.f.

loonbedrijf van meurs vof

42 B+U 5 2017

Zuidbuurtseweg 10

www.newwaytrading.nl

2381 LB Zoeterwoude T: 071-5801313 F: 071-5804160

New Way Trading BV

E: info@vanmeursbv.nl

Omloop 8 | 4671 HX Dinteloord | Tel. 0167 52 85 36 E-mail: acbroere@newwaytrading.nl www.yalibims.nl

I: www.vanmeursbv.nl 13634

13644

Sport Groenadvies Begraafplaatsen Natuur Spelen

Complete straalservice van A tot Z STRALEN FREZEN SCHUREN STRIPPEN

adviesburo r.i.e.t. 13682

ruimtelijke inrichting en techniek

Postbus 167 3980 CD BUNNIK 030 â&#x20AC;&#x201C; 657 0636 www.adviesburoriet.nl

GRITSTRALEN HYDROJETTEN

Straalservice Gielis Telefoon: 040 226 5808 info@gielis-straalservice.nl www.gielis-straalservice.nl 13688

B+U 5 2017 43

ONTWERPUITGANGSPUNTEN EN RANDVOORWAARDEN ONTWERP WATERKERING Levensduur 100 jaar (civiele constructie en basis) en 50 jaar (flexibele kering) Veiligheidsnorm dijkring 54 (Gelderse Vallei) norm 1/1.2500 per jaar Toelaatbare kans op falen constructie conform (I) voor type II constructies: norm/200 = 1/250.000 (kerend naar binnen) per jaar en norm/20=1/25.000 (kerend naar buiten) per jaar. Ontwerppeil = NAP + 1.6 m (2065) resp. NAP + 1.81 m (2115) Significante golfhoogte: H5 = 0,30 m Minimaal vereiste kerende hoogte: H = NAP + 2.24 m (2065) resp NAP + 2.41 m (2115) Kadehoogte: NAP + 1.64 Maatgevend laagwater: MLW = NAP -1,5 m

UITDAGINGEN

Een van de bouwtechnische uitdagingen binnen het project was de beschikbare inbouwruimte voor het bassin, vervolgt Bart Boksebeld. “Normaal zeg je: ‘We hebben twee meter in de breedte nodig voor een inbouwruimte’. In dit project moesten we rekening houden met een bestaande kade van ruim zeven meter, waarvan na inbouw van de waterkering een rijweg van zes meter breedte moest overblijven. Normaliter wil je de activatiepunten realiseren tussen de kade en de kering. Daar was hier geen ruimte voor. We hebben het ontwerp zo aangepast, dat de activatiepunten zich nu tussen het systeem bevinden.” Ook de fundering bleek een uitdaging te zijn. “Spakenburg is voor een deel gebouwd op veen, oftewel ‘dik water’. Het is daardoor onderhevig aan ontzetting. En dat is juist niet wat je wilt met een kering zoals wij deze nu gerealiseerd hebben. Dus wat voor fundering kies je? In ieder geval ook een fundering die trillingsvrij is, daar we in een oude stadskern werken, en eentje die met klein materiaal aan te brengen is.” Gekozen werd voor drie types funderingspalen: schroefinjectiepalen, gedraaide buispalen en schroeffunderingen, die alle trillingsvrij en met klein materieel zijn aangebracht. Bart Boksebeld vertelt over nog een uitdaging: “De bestaande damwand in de oude haven verkeerde nog in goede staat. Maar toen we er, ter plaatse van de kraanopstelplaats, een berekening op los lieten, bleek dat deze geen bovenbelasting meer kon hebben. Vervanging was noodzakelijk en dus zouden we met grote damwandmachines middenin het centrum aan de gang moeten gaan. Dat wilden we niet. We vonden een andere oplossing. We fundeerden een kraanopstelplaats direct achter de damwand tot in de vaste grond. Hierop hebben wij een zware gewapende betonplaat gestort die zich nu onder het straatwerk bevindt.

De bovenbelasting op de damwand is hiermee gereduceerd tot nul, waardoor de damwand kon worden behouden.” Ook op ander vlak moest er creatief nagedacht worden. “De bouwtijd was krap en viel in de winter. Deze uitdaging hebben we opgelost door zoveel mogelijk te gaan ‘prefabben’; vele constructieonderdelen zijn vooraf vervaardigd, zodat er geen onnodige bouwtijd verloren zou gaan en Koning Winter weinig roet in het eten kon gooien.” En omdat er gebouwd werd aan een waterwerk op gemeenschapsgrond, was een goede interactie met de gemeente noodzakelijk. “Die was er!”, aldus Boksebeld.

RISICO

De kering werd op 10 april jl. in gebruik genomen. Regelmatig vinden er demonstraties plaats, maar ‘gebruik in het echt’ heeft nog niet plaats gevonden. Bart Boksebeld: “De kering is gebouwd voor een noordwesterwindkracht 12, die zich normaliter een keer in de 1250 jaar kan voordoen. Maar morgen is ook mogelijk. Let wel, het betreft hier - zoals eerder aangegeven - een primaire waterkering. Loopt het water over de dijk, dan wordt een gigantisch gebied ingesloten door water. Dat risico willen we niet lopen. Vergelijk het met een brandweerauto. Deze bouw je ook niet pas als een brand uitbreekt.”

44 B+U 5 2017

B+U 5 2017 45

Om trots op te zijn:

ZES DISCIPLINES, ÉÉN TEAM

46 B+U 5 2017

Op 23 juni om 15:30 uur luidde Koninklijke De Vries Scheepsbouw in Aalsmeer met de feestelijke opening van haar derde droogdok een nieuwe periode in. Dit betekent het einde van de laatste scheepshelling die de werf nog in bedrijf had voor de bouw van jachten tot 50 meter. Van Schie uit Mijdrecht heeft een opmerkelijke klus geklaard: de helling is in een recordtijd van vijf maanden en drie weken omgebouwd tot een modern droogdok terwijl de hal intact is gebleven. TEKST GERARD VOS BEELD NILS VAN HOUTS FOTOGRAFIE GERT SCHOPPERT

B+U 5 2017 47

“

en project om trots op te zijn: betrokken disciplines hebben gewerkt als één team, de kern van het succes ligt in het wederzijdse vertrouwen”, vertellen Marcel Baas, Projectleider van Van Schie uit Mijdrecht en Henno Achterberg, Manager Facilitaire Zaken bij Koninklijke De Vries Scheepsbouw in Aalsmeer.

FEADSHIP

duidelijke voorwaarde: tijdens de ombouw moest de loods intact blijven

De scheepswerf in Aalsmeer bestaat al meer dan 110 jaar en bouwt luxe, zeegaande custom built motorjachten onder de merknaam Feadship (Firts Export Association of Dutch SHIPbuilders). De werf vormt hiertoe een samenwerkingsverband met scheepswerf Royal Van Lent Shipyard uit Kaag en het architectenbureau De Voogt Naval Architects. De Vries en haar partner Van Lent zien een toenemende vraag naar grotere jachten. Achterberg: “Toen ik hier zevenentwintig jaar geleden kwam werken, was een jacht van zestig meter heel groot. Dat is door de jaren heen verschoven naar ruim tachtig meter.”

VERTROUWEN IS DÉ SLEUTEL

In het najaar van 2016 heeft Koninklijke De Vries Scheepsbouw toestemming gekregen voor de bouw van het droogdok op de plaats van de helling. Er was geen tijd te verliezen, de orderportefeuille is gevuld en de productie moet doorgaan. “We hadden exact vijf maanden en drie weken voor de transformatie”, vertelt Baas. Achterberg: “De keuze voor Van Schie als hoofdaannemer was een makkelijke. Ze doen al jaren kleinere klussen voor ons zoals verhardingen en waterkeringen. Dit was geen gewone klus waarbij de helling en de hal gesloopt moesten worden. We hadden een duidelijke voorwaarde: de loods moest intact blijven. De jarenlange samenwerking gaf ons alle vertrouwen om deze bijzondere klus gezamenlijk aan te willen pakken.”

DROOMKLUS

Dit vormde een mooie uitdaging. Marcel Baas, projectleider van Van Schie uit Mijdrecht: “We kennen Koninklijke De Vries Scheepsbouw goed, we hebben zoals gezegd vaker voor, of liever met ze gewerkt. Wij zijn goed in de grens van land en water, dus dit was een droomklus voor ons.” Baas vertelt verder: “Het plan was snel gemaakt. Tussentijds zijn er enkele aanpassingen doorgevoerd. Zo is net voor de bouw de lengte van het nieuwe dok bijgesteld en tijdens de bouw zelfs ook de breedte. De afstemming met elkaar was perfect, we hebben deze wijzigingen dan ook vlot kunnen doorvoeren. En dat zonder onnodig papierwerk. We zien dat weleens anders. Dit was echt een verademing.” Van Schie heeft een flink aantal disciplines in huis. Om dit project in het korte tijdsbestek uit te kunnen voeren, heeft Van Schie een aantal partijen aan het team toegevoegd. Voor het tekenwerk is architecten- en ingenieursbureau H.W. Van der Laan benaderd en voor het betonwerk is de hulp van VOBI Beton- en Waterbouw ingeschakeld. Baas: “Samen vormden we een bouwteam dat eens in de twee weken bij elkaar kwam.”

48 B+U 5 2017

TREINTJE

De werkzaamheden begonnen op 2 januari en er werd gelijk flink gas gegeven. Baas: “Om negen uur ‘s ochtends liet Koninklijke De Vries Scheepsbouw het laatste jacht dat op de helling is gebouwd te water. Direct daarna schroefden we aan de achterkant de rails al los. Tien minuten na het vertrek van het jacht startten we met de sloop van de achtergevel. In de dagen daarna zijn we de funderingen gaan slopen en hebben we de trekankers losgekoppeld. Er zijn damwanden gezet en heipalen geslagen. Er is buiten een kuip gezet om het beton en de heipalen van de oude helling weg te kunnen halen en af te voeren.” De bouwkuip is meer dan zes meter diep uitgegraven en onder de betonnen vloer is een grindlaag gelegd. Van Schie heeft de grond afgevoerd naar haar eigen grondbank. Baas: “Toen kwam de zware stempeling in de kuip. We hebben vervolgens de vloeren erin gestort en afgewerkt.”

feestelijke opening derde dok, v.l.n.r. henk de vries, ceo groep koninklijke de vries scheepsbouw, robbert-jan van duijn, b&w gemeente aalsmeer, dennis van haasteren, directeur koninklijke de vries scheepsbouw’ en gertjan van der hoeven, b&w gemeente aalsmeer

Vanwege de tijdsdruk gold een strakke discipline en een uitgekiende planning. Logistiek gezien leverde het feit dat er maar één uitgang was een extra uitdaging: alle bouwmaterialen moesten door één deur. Baas: “We hebben onze pontons ingezet om ook vanaf het water te kunnen aan- en afvoeren.” Baas vertelt verder: “We werkten nog net niet 24/7, maar toch zeker 16/6. We hadden waar mogelijk een treintje. Zo waren we

B+U 5 2017 49

er zijn pontons ingezet om ook vanaf het water materialen aan- en af te voeren’ - bron gert schoppert

KONINKLIJKE DE VRIES SCHEEPSBOUW In 2016 stond Koninklijke De Vries Scheepsbouw ter gelegenheid van haar 110 jarig jubileum stil bij het ontstaan van de werf. In 1906 startte Han de Vries op 38 jarige leeftijd een scheepswerfje in het dorp van Aalsmeer aan de brede sloot die Kerkwetering werd genoemd. Niemand kon op dat moment vermoeden dat hij hiermee de grondlegger was van een scheepswerf van wereldformaat. Koninklijke De Vries Scheepsbouw bouwt luxe, zeegaande jachten onder de merknaam Feadship.

Wat ruim 55 jaar geleden voor Van Schie is gestart met een praam en een tractor, is uitgegroeid tot een aansprekende onderneming op het gebied van funderings- en waterwerken met meer dan 120 medewerkers. Het Mijdrechtse bedrijf herbergt vandaag de dag een breed scala aan disciplines waaronder funderingstechnieken en waterwerken, maar ook kraanverhuur, transport, milieuactiviteiten, geluidsschermen en pontonverhuur. Ontzorgen, een hands-on mentaliteit en een uiterst flexibele instelling zijn belangrijke kernwaarden van Van Schie.

De werf in Aalsmeer is opgericht in 1923 en herbergt indrukwekkende faciliteiten, nu met drie droogdokken. Vakmensen werken met passie en plezier aan de oplevering van gemiddeld drie luxe, zeegaande motorjachten per jaar, variërend van ongeveer 40 tot meer dan 80 meter lengte. In 2005 is De Vries Scheepsbouw Makkum geopend. Door de gunstige ligging aan het IJsselmeer biedt de werf de infrastructuur voor de bouw en transport van grote jachten. Het droogdok van ruim 120 meter is continu gevuld voor de afbouw van exclusieve custom built jachten. Daarnaast worden in Makkum refits van Feadships uitgevoerd.

voor aan het graven en achterin aan het vlechten en beton aan het storten. Als er met machines werd gewerkt, liepen er vijf man rond, maar bij het afwerken waren dat er zeker twintig.” De deadline was keihard, maar haalbaar. Baas: “Een samenwerking als deze, met zoveel geloof en vertrouwen in elkaars kunnen, zou ik vaker willen zien. Bij dit project hebben we met elkaar gekeken naar hoe we de

uitdaging het best konden aangaan. Als hoofdaannemer heeft Van Schie het bouwteam geleid en het project georganiseerd en uitgevoerd en konden de mensen van De Vries zich concentreren op hun eigen taken.” In het hele proces heeft niemand de vraag gesteld: ‘gaan we de deadline wel halen?’ Achterberg: “Als het vertrouwen er is dan is er heel veel mogelijk.” Baas vult aan: “Ik zie bouwprojecten te vaak ontaarden in een

VAN SCHIE IN MIJDRECHT

50 B+U 5 2017

Een droomklus met een keiharde deadline

B+U 5 2017 51

SPECIFICATIES DOK 3 - KONINKLIJKE DE VRIES SCHEEPSBOUW Lengte: 76 meter Breedte: 13 meter Diepte: 5 meter Inhoud: 4.940 m3 Architect: Architekten- en ingenieursbureau H.W. van der Laan in Mijdrecht Aannemers: Van Schie in Mijdrecht, Vobi Beton- en Waterbouw in Vinkeveen Staalconstructie en dok-deur: Staalbouw Liesveld in Groot-Ammers Gevels: Van Berkel Aannemers Leimuiden in Leimuiden.

bron: gert schoppert

j uridisch schaakspel. Natuurlijk hebben we de zaken goed vastgelegd, maar we hebben geen dik pak papier nodig gehad voor het contract”, lachend: “dat scheelt weer een boom.”

KLAAR VOOR DE TOEKOMST

Vrijdag 23 juni 2017 was de dag waarop het allemaal samenkwam. De deadline is gehaald, maar het was een close call. Baas: “Om drie uur was de opening, om half drie werd de deur nog afgehangen. Achterberg: “Direct na het openingsfeest hebben we één van de jachten in aanbouw ondergebracht in het nieuwe dok. Ze heeft plaats gemaakt voor een eerder in die week bij Scheepswerf Slob te water gelaten casco.” Op de oude helling werden jachten tot 50 meter gebouwd. Door de helling te transformeren naar een nieuw droogdok kan de werf er nu jachten tot een lengte van 75 meter afbouwen. Achterberg concludeert tevreden: “Het nieuwe dok past mooi tussen onze bestaande dokken van 90 en 69 meter.” Hij voegt er lachend aan toe: “Laat de klant maar komen.”

52 B+U 5 2017

• Bitumineuze, PVC en EPDM dakbedekking • Stalen dakbeplating en sandwichpanelen • Stalen daken gevelbeplating & sandwichpanelen • Eternit en natuur leien • Golfplaten

13429

Uniek samenspel van hout, kunststof of metaal

Overspoor 53 1688 JH Nibbixwoud tel. 0229 - 57 34 15 info@admiraaldak.com www.admiraaldak.com

Gespecialiseerd in verkeersregelende taken

Verkeersplannen Wegwerkzaamheden Evenementen Parkeerbeheer Calamiteiten

Hoofdkantoor Tel: 0345-74 40 56 Regio Zuid Tel: 06-10 89 55 62 Regio West Tel: 06-10 57 16 93 Regio Noord-Oost Tel: 06-10 89 53 42

Wij verzorgen zowel landschapsinrichting als stadsmeubilair Voor o.a.: lokale overheden • waterschappen • natuurbeheerorganisaties campings • jachthavens • scholen • sportverenigingen • aannemers gww House of Timber Dwarstocht 3 1507CH Zaandam

Tel: 075-3030018 info@houseoftimber.nl www. housoftimber.nl

House of Timber is onderdeel van

13498

Wij zijn VCA en BRL 9101 gecertificeerd

www.verkeersregelaar-nederland.nl

13435

13543

B+U 5 2017 53

COLUMN FOUTEN Je bent bezig met een klus. Op een gegeven moment kies je ervoor om een handeling anders te doen dan je hebt geleerd. Het gaat fout. Heel vervelend allemaal, je moet dealen met de gevolgen. Anders is het wanneer je de juiste handeling niet weet. Dan is het misgaan een leermoment. Een fout is pas een fout wanneer je hetzelfde (steeds) opnieuw verkeerd doet. Terwijl je de juiste handeling wel weet. Zo gaat er heel wat fout in de bouwen installatiebranche. Ik denk dan bijvoorbeeld aan het aanbestedingsspook. De bouwketen klaagt hierover steen en been. Ook vanuit de opdrachtgeverszijde. Je zou haast zeggen: zo langzamerhand moeten aanbieder en afnemer wel van elkaar geleerd hebben. Helaas. Het aanbestedingsspook blijft aanwezig. Alsof deze is verankerd in de bouwcultuur. Rammelende bestekken. Achterhaalde voorgeschreven technieken. Onrealistische budgetramingen. Te veel partijen die gevraagd worden een aanbieding te maken. Aanbieders die onderling elkaar niet de winst en zélfs het verlies niet gunnen. Opdrachtgevers die de gewonnen ‘prijswinst’ in feestvreugde ontvangen. Om vervolgens krokodillentranen te huilen in de voortdurende onderhoudskosten. Wat gaat er fout? In het kielzog van het aanbesteden drijft: kwaliteit. De uitspraak ‘elke waar naar zijn geld’ is tot op de dag van vandaag waar. De Nederlandse (bouw)cultuur kenmerkt zich onder andere in de jacht naar de hoogste kwaliteit tegen de laagste prijs. Zeker als het om installatietechniek gaat. Bijzonder veel opdrachtgevers blijven hierin ‘hangen’. Maken keuzes, onderbouwd door allerlei subjectieve argumenten. Afgegeven door zogenaamd objectief handelende ketenpartijen. De opdrachtgever wenst goud, wordt geholpen naar zilver en ervaart brons. Bijzonder. Van fouten leer je. Dat geldt blijkbaar niet in deze sectoren. Klaarblijkelijk geeft het opnieuw maken van deze fouten iedereen op de één of andere manier een mate van voldoening. Typisch een geval van hardleerse schone schijn?

MAARTEN VAN DEN BOON manager business development & innovations bij leertouwer

54 B+U 5 2017

Passie voor kunstwerken en verhardingsconstructies

Tribute bv, uw leverancier van biologisch afbreekbare geotextielen voor groene oever- talud en waterwerken. Erosiewerende kokosmatten om uitspoeling van een talud te voorkomen; Beplante kokosmatten en kokosrollen beschermen een oever tegen erosie en geven een oever een natuurlijk uiterlijk; Onkruidwerende matten op basis van PLA, 100% afbreekbaar en composteerbaar; Geoweb, niet afbreekbaar, in situaties waar zware eisen aan een constructie worden gesteld. Voor informatie over deze producten:

Slurink Specialistische Infra Steenweg 63, 4181 AK Waardenburg

3830 AG Leusden Postbus 295 Telefoon 033 - 494 32 75 info@tributegreenfix.nl www. tributegreenfix.nl

T 0418 65 33 16, info@slurinkinfra.nl

13264

13261

13411

www.slurinkinfra.nl

   

     

©foto: Kees Stuip Fotografie

B+U 5 2017 55

VARIA CIRCULAIRE MOLSHOOP Hoe geef je een circulaire ontwikkeling vorm? Urban Climate Architects laat met een voorbeeldproject zien hoe je een ontwikkeling helemaal circulair maakt. In 2016 kwam het voormalig schoolgebouw De Molshoop in Delft op de markt. Een mooie kans om in het historisch centrum van Delft een transformatie op gang te brengen. Het bureau kocht het pand en nam zich voor het gebouw circulair te ontwikkelen tot veertien appartementen voor jong professionals en Phd studenten en ook de verhuur en exploitatie in eigen beheer te houden. Met de uitkomsten van een behoeftenonderzoek is de vertaling gemaakt naar een circulair model. De huurprijs vormde uiteraard de basis, maar er zijn ook flexibele abonnementen toegevoegd. Zo gaan de huurders betalen naar wat ze verbruiken op het gebied van elektriciteit, water en afval. Dit wordt vertaald naar een CO2footprint. Die creëert niet alleen bewustwording van het verbruik, maar de gebruikers wordt daarbij de mogelijkheid gegeven om CO2-uitstoot te compenseren, bijvoorbeeld door gebruik van de fiets in plaats van de auto. Zo kan de gebruiker invloed uitoefenen op wat hij betaalt. Op bouwkundig niveau is er op verschillende niveaus gekeken om tot een circulair ontwerp te komen. Het ontwerp maakt gebruik van het bestaande casco. De houten dakbalken en dakpannen die vrij komen worden opnieuw ingezet. Door middel van Urban Mining worden de bestaande betonnen vloer en de houten puien uit het gebouw gehaald en beschikbaar gesteld voor een ander project. Nieuwe materialen komen vanuit beschikbare materialen. Kit, PUR of lijm is uit den boze. Het bestaande casco wordt optimaal geïsoleerd en luchtdicht gedetailleerd. De dubbele huid fungeert als klimaatbuffer. Verwarmen en warm tapwater zijn all-electric en door warmteterugwinning op diverse niveaus (ventilatie, verwarming, douche) is weinig energie nodig. In de dubbele huid zorgt groen voor opname van fijnstof en heeft een koelende werking. Moswanden in de centrale ruimtes en leemstuc in de woningen zorgen voor vochtregulering in het gebouw. Interessant is dat deze maatregelen grotendeels te realiseren zijn door slim te ontwerpen, duurzame alternatieven te kiezen of maatregelen te koppelen waardoor ze meerwaarde bieden en zich terugverdienen (bijvoorbeeld de tweede huid als klimaatbuffer, vochtregulator en buitenruimte). Hierdoor is het project te realiseren voor een kostenniveau dat goed terug te verdienen is op een normaal huurniveau, maar wel een veel aantrekkelijkere leefomgeving creëert.

56 B+U 5 2017

Al meer dan 80 jaar ‘n geheid begrip!

TECHNIEK-/ONTWERP- PROJECTMANAGEMENT INFRASTRUCTURELE WERKEN

UTILITEITS- EN WONINGBOUW

Hei- en waterwerken

H. VAN DIEREN

WTOP INFRA B.V.

Trekvaart 95 8271 AC IJsselmuiden Telefoon 038-3317673 Telefax 038-3324416 info@hvandieren.nl / www.hvandieren.nl

8071 SC NUNSPEET

GALVANIWEG 10 TEL: 31(0)341-250078 WWW.WTOP-INFRA.NL 13279

13094

even een stapje ’’Net extra doen maakt het

GWW-werk gewoon beter. En zeker leuker. Wilco van der Sar, Projectleider GWW

’’

INFRAWERKEN • FUNDERINGSTECHNIEK GROND & MILIEU • GELUIDSSCHERMEN • LEIDINGSYSTEMEN TRANSPORT • KRAANVERHUUR • GWW-VERHUUR Bekij onze inte k al re projecte ssante n op vanschie .co projecte m/ n

vanschie.com

13695

B+U 5 2017 57

VARIA BLOKCHAIN IS HERE TO STAY Hip and happening is Blockchain. Dit is de technologie achter de bitcoin. Mensen kunnen hierbij online geld overmaken zonder tussenkomst van de bank. Maar Blockchain is meer dan dat. Bij de blockchain-technologie is er niet één instantie of bedrijf eigenaar. De techniek is decentraal en open source. De informatie van de blockchain is versleuteld in meerdere computers. Hiermee voorkom je fraude, corruptie en piraterij en worden de kosten van papieren processen teruggedrongen. Blockchain kan worden gebruikt voor transacties zoals bij Bitcoin, maar ook voor online handtekeningen of online stemmen. Maar blockchain gaat verder. Stel dat Uber, de selfdriving

VASTGOEDPILOT Onder de noemer Blockchain in Real Estate ontwikkelden Deloitte, de gemeente Rotterdam en het Cambridge Innovation Center een platform om huur- en andere vastgoedcontracten volledig digitaal af te handelen. De partijen die bij het CIC zijn aangesloten kunnen snel en eenvoudig huurcontracten afsluiten. Het vastleggen van juridisch bindende huurcontracten op de blockchain is een eerste stap. Een volgende stap betreft het monitoren van de huurbetalingen. Bij een brede toepassing in de vastgoedsector zijn transacties in kortere tijd en tegen fors lagere transactiekosten te realiseren.

Google Car en Blockchain zouden samenwerken dan heb je een geautomatiseerde community van zelfrijdende taxi’s zonder tussenkomst van mensen. De mogelijkheden zijn ongekend. Niet voor niets wordt blockchain door experts gezien als de grootste technologische innovatie sinds het internet. Blockchain gaat een enorme impact hebben op onze economie, handel en de overheid, is de verwachting. Blockchain team Blockchain heeft de potentie om de relatie tussen overheid en burgers te veranderen op het gebied van gegevens beheer, transparantie en vertrouwen. Meedoen is dus het devies. Experts denken dat blockchain in de toekomst in ieder geval de taken van overheden, notarissen, banken en accountants kan overnemen. Om te vast te stellen welke

kansen er zijn voor de Nederlandse overheid zijn er diverse rondes met pilots gestart onder leiding van Marloes Pomp en Koen Hartog. De eerste voorzichtige conclusie na een eerste reeks van elf pilots is dat Blockchain voor veel overheidsprocessen geschikt blijkt. Het advies van Pomp en Hartog is om nu eerst een rijksbreed multidisciplinair blockchain team in te richten. Dat team kan samen met universiteiten en het bedrijfsleven een nationale visie opstellen. Pomp: “Door de mogelijkheden van de blockchain te benutten kan de burger centraal worden gesteld. Die kan meer eigendom krijgen over de eigen gegevens, veiliger en autonomer dan ooit.”

Het nut van een moerasdak Een vlindertuin, een bollenveld, fruitbomen en rotspartijen met wat sedum naast een mooie vijverpartij al dan niet met vissen, het zijn allemaal bekende toepassingsmogelijkheden in onze tuinen en tegenwoordig ook min of meer geaccepteerde ontwerpen binnen de intensieve daktuinsector. Op het dak wordt inmiddels van vele kanten aangedrongen om multifunctionele systemen te ontwerpen waarbij een deel waterberging of waterbuffering gecombineerd wordt met een deel dakbegroeiing waarbij een verbetering van de stedelijke biodiversiteit kan ontstaan. Dit leidt ertoe dat architecten en landschapsarchitecten in het bijzonder ontwerpen afleveren waar extremiteiten niet worden geschuwd. Wat dacht u van een moerasdak?

et eigenlijke project met dit moerasdak ‘De Klapwijkse Pier’ ligt langs de Klapwijkseweg te Berkel en Rodenrijs, één van oudsher afwisselend bebouwd polderlint dat een ‘groen-blauwe’ verbindingsas vormt tussen het open buitengebied en de historische dorpskern van Berkel. Op basis van het stedenbouwkundig plan van wUrck worden in deze landschappelijke zone een vijftal ‘woonhoeves’ gesitueerd op de rand van land en water, van stevig en expressief aan de rotonde met de Oudelandselaan tot meer kleinschalig en bescheiden bij de overgang naar het oude dorp. In 2015 is het eerste deel gerealiseerd, het vervolg de komende jaren. Op het huidige dak van de parkeergarage met appartementencomplex, gerealiseerd in 2015, is een moerasdak aangebracht. Je zal het vooraf als nieuwe bewoner te horen krijgen! Een moeras met kikkers, muggen en vele andere insecten. Wie wil dat nu in de nabijheid van zijn woning of balkon? Vanuit het Duurzaam Dak Concept maken we de balans op wat de voordelen zijn om voor dakinrichting in extremiteiten te kunnen denken. INHEEMSE MOERASPLANTEN Een moeras trekt uiteraard weer andere flora en fauna aan dan een gemiddelde achtertuin

PROJECT EERSTE DEEL ‘DE KLAPWIJKSE PIEREN’ TE BERKEL EN RODENRIJS n PURE Development n Realisatie 2015 Waal Bouw vervolg 2017-2018 n Architect wUrck n Dakdekker Schadenberg West (NDA)

ALGEMENE MOTIEVEN Belangrijke motieven voor de aanleg van een groen dak zijn doorgaans waterberging en een mooi uitzicht. Bij dit project is het esthe tische belang erg duidelijk. Bewoners kijken niet uit op een kaal plat dak, maar op een moerasdak dat feilloos opgaat in de overige waterrijke omgeving.

op het Zuiden. Gelukkig trekken muggen en andere insecten op hun beurt weer insecten eters, zoals amfibieën en watervogels. Bij een biodiversedak, ook gecombineerd met waterpartijen, is het belangrijk om gebruik te maken van inheemse planten. Het liefst planten die ook in de regio voor komen, omdat begroeide daken zo optimaal als stapstenen kunnen functioneren voor en naar een verbetering van de natuurlijke omgeving. Het dak inzetten voor het ver spreiden van de biodiversiteit tussen een of meer gelegen gebieden. Op dit dak is één van de voornaamste planten de rietsigaar (Lisdodde). Lisdodden transporteren zuurstof

Er zijn echter veel meer voordelen. Groen daken werken verkoelend in de zomer en werken als een extra deken in de winter; het absorbeert geluid en vanuit de parkeerga rage bezien vangt deze de CO2-uitstoot op. De luchtkwaliteit wordt verbeterd doordat planten fijnstof opnemen en zuurstof maken. Een biodivers dak in moerasuitvoering heeft nog veel meer voordelen ten opzichte van een traditioneel begroeid sedumdak.

door hun stengels naar de wortels, waar door het bacteriële bodemleven goed gedijt. Dat is goed voor de waterkwaliteit, omdat de bacteriën ervoor zorgen dat afvalstof fen afgebroken worden. Dat Lisdodden scherpe gepunte wortels hebben was op dit dak overigens geen probleem. Onder het moeras is door het uitvoerend groenbedrijf een apart EPDM membraan aangebracht om de gepunte wortel tegen te houden, ter bescherming van de door de dakdekker aan gebrachte dakbedekking. De waterdichting is volledig verkleefd op de dakconstructie van de parkeergarage.

In feite is een sedumdak ook biodivers, maar wel beperkt. Sedum heeft een relatief korte bloeiperiode, namelijk van juni tot en met augustus. Hierdoor is deze vegetatie in het voor- en najaar niet interessant voor insecten die afhankelijk zijn van nectarplanten (bloe men), zoals bijen en vlinders. Bovendien is de vegetatie monotoon qua structuur, waardoor bijvoorbeeld schuilmogelijkheden ontbreken. Insecten profiteren hierdoor nauwelijks van een sedumdak. Bij biodiverse daken gaan we uit van een meer natuurlijke situatie, ecosyste men die zichzelf in stand houden.

In de landbouw wordt overigens biodiversi teit al veel meer toegepast om ook econo misch voordeel te halen. Akkerranden met bloemen is hier een goed voorbeeld van. Boeren zaaien hun akkerranden niet alleen maar in met bloemen omdat het landschap daar fraaier van wordt. Biodiverse akker randen zorgen voor: n Natuurlijke beheersing van ziekten en plagen door nuttige insecten, n Lager bestrijdingsmiddelengebruik, n Verbetering van de waterkwaliteit. Biodiversiteit zorgt voor ecosysteemdien sten. Dit zijn diensten die worden geleverd aan de mens en gereguleerd worden door de natuur. Een voorbeeld is bestuiving door vlinders en bijen. Vlinders en bijen kunnen zich beter verspreiden via biodiverse groen daken en vinden daar ook hun voedsel. Door een betere verspreiding en een gezondere populatie van bijen, wordt de bestuiving van landbouwgewassen bevorderd. Zo zorgen zij indirect voor voedsel en een goede opbrengst waar iedereen van profiteert. Naast ecosysteemdiensten, heeft een groen dak nog meer voordelen. De belevings waarde van groen is voor mensen belangrijk. Groen creëert niet alleen een visueel mooie omgeving, maar ook een omgeving waarin men tot rust kan komen. Er is aangetoond dat groen een positief effect heeft op het herstel, de productiviteit, het stressniveau en het welzijnsgevoel van mensen. Dit effect wordt versterkt als er een mooie libelle langs vliegt, een kikker kwaakt of een krokodil voorbij zwemt. Dit zorgt voor een levendige en aangename omgeving. Een diversiteit aan plantensoorten zorgt niet alleen voor betere omstandigheden voor d ieren, maar beschermt ons ook tegen klimaatverandering, plagen en overwoeke rende planten. Het sluit zodoende naadloos aan op de wereldwijde inspanningen om klimaatverandering tegen te gaan. Het gebruik van schone energie, het invoe ren van strengere productiestandaarden en het tegengaan van voedselverspilling, ontbossing en overbevissing.

Grip op uw daken

LANDELIJKE DEKKING VOOR PLANMATIG DAKONDERHOUD

Dakbehoud Nederland is een organisatie voor het planmatig onderhoud en beheer van daken. U hebt één overzichtelijk contract en continu inzicht in de conditie van uw vastgoed.

Nevelgaarde 40 3436 ZZ Nieuwegein 036 530 44 90 info@dakbehoud.nl WWW.DAKBEHOUD.NL

VOORDELEN DAKBEHOUD •

Langere levensduur daken

•

Inzicht in en grip op de conditie van uw daken

•

Kostenbesparing door dakonderhoud

•

Landelijke dekking / Calamiteitenservice

•

Gecertificeerde dakdekkersbedrijven

B+U 5 2017 61

VARIA CIRCULAIR BOUWEN VERJONGT IMAGO SECTOR Circulair bouwen biedt de bouwsector de kans zich aan jongeren te presenteren als een branche die aan het begin staat van een enorme technische vernieuwing. Meer inzetten op circulair bouwen en de sector zo een ander ‘smoel’ geven, helpt het grote personeelstekort in de

bouw terug te dringen. Dat stelt Cora Jongenotter, innovatiemanager bij Vorm Bouw BV. Jongenotter: “Werken in de bouw is in de ogen van jongeren nu niet aantrekkelijk, maar ‘vies en stoffig’. Daarom slagen bouwbedrijven slecht in het invullen van de grote vraag naar perso-

neel. Met circulair bouwen kan de sector van dat oude imago afkomen en zich aan jongeren presenteren als een branche die aan het begin staat van een grote technische inhaalslag. Dat andere ‘smoel’ van de sector zal meer van hen overhalen wel voor een bouwberoep te kiezen.”

62 B+U 5 2017

Altijd en overal herkenbaar! Achteraf-betaald-parkeren:

NO TICKET & NO CASH Elpar voorziet uw bewoners in een VEILIGE TOEGANG tot het VvE COMPLEX!

Uhhh... Uhhh... Uhhh... dze...dze...dze... bluhh... bluhh... bluhh...

Dag en nacht camera detectie.

Vertrouwd en veilig toegang tot uw bedrijf of complex. Scheve mond?

Elpar B.V. Rembrandtlaan 17H 5462 CJ Veghel Telefoon: 085 - 330 11 10

Verwarde spraak?

Lamme arm?

Herkent u één van deze signalen? Sla direct alarm. Bel  om hersenbeschadiging te voorkomen.

www.elpar.nl

hartstichting.nl 13647

Deskundig zijn, eenvoudig doen!

KWALITATIEF EN VAKKUNDIG PARTNER

in bosexploitatie, transport, houthandel en verwerking

Oostergracht 6 3763 LZ Soest Postbus 172

• Betonreparatie • Bouwput lekkages • Injectie werken • Grond injectie • Kelderafdichting • Advies en leveringen

Paasloweg 1a

3720 AD Bilthoven

3849 RV Hierden

T +31 (0)35 - 631 57 71 0341 41 35 38

calculatie@sitvochtwering.nl

info@rondhout.com

www.sitvochtwering.nl

rondhout.com 13652

13769

B+U 5 2017 63

BEST OF WEB DE JAPANSE DUIZENDKNOOP IS EEN BLOK AAN HET BEEN De Japanse Duizendknoop is veelvuldig in het nieuws. De plant kost Nederlandse gemeenten handenvol geld, maar een eenduidige manier om de plant te bestrijden is er niet. Bestrijden van de duizendknoop is niet eenvoudig. Er is geen enkel middel om de plant effectief te bestrijden

met de vraag of ze willen kijken of Japanse duizendknoop in hun tuin groeit. Vervolgens regelt de gemeente onkruidverdelgers die glyfosaat injecteren in de stengels.

LASTIG BESTRIJDEN Bestrijden van de duizendknoop is niet eenvoudig. Er is niet een middel om de plant effectief te bestrijden. Uitgraven is bijna niet te doen, als er maar een centimeter van de plant achterblijft in de grond kan daar weer een hele plant uitgroeien.

De gemeente Gouda maait de plant in het groeiseizoen zes keer. Dit maakt dat de plant constant nieuwe wortelscheuten aanmaakt en wordt uitgeput. Andere gemeenten zien meer heil in chemische bestrijdingsmiddelen. De meest kostbare variant is om de grond af te graven tot grondwaterpeil en daarna de grond te verbranden.

De krantenknoppen liegen er niet om: ‘Duizendknoop kost veel geld’ en ‘Amersfoort overwoekerd door de Japanse duizendknoop’ of ‘Zwolle kondigt grondoorlog aan tegen duizendknoop’. Het ‘groene monster’ is een blijvertje. Duizendknoop komt uit Oost-Azië en is in de vorige eeuw als tuinplant naar Europa gehaald. De plant groeit soms wel tien centimeter per dag en kan zich drie tot vier meter in de grond boren. Pas na 1950 is de soort op grote schaal gaan verwilderen.

De groene krachtpatser komt uit de bamboefamilie en dringt door in bruggenhoofden en beschoeiingen. De plant kan ook het wegdek openen en funderingen aantasten. De vrees is dat de woekerplant ook binnendringt in schakelkasten die het verkeer regelen. Daarnaast verstikt de plant het andere groen. SERIEUS PROBLEEM De strijd van de gemeente Amersfoort bracht de landelijke problemen met de duizendknoop in kaart. Het bleek dat veel Nederlandse gemeente kampen met de bestrijding van de exoot. De aanpak verschilt per gemeente. Amersfoort schreef begin dit jaar alle bewoners aan

Als je de experts mag geloven is uitgraven zeker niet de heilige graal. Die methode kan onbedoeld tot verdere verspreiding leiden. De wortels of takken kun je namelijk niet in de groene bak gooien om te composteren. Dan ben je nog verder van huis. WORDT VERVOLGD De handschoen wordt door veel gemeenten en waterschappen inmiddels serieus opgepakt. Waterschap Rivierenland heeft nu een plaagsoortenbeleid opgesteld. Hier worden onder verstaan ‘planten, dieren of micro-organismen die overlast geven of een bedreiging kunnen vormen voor de biodiversiteit en gezondheid van mens en dier.’ De ‘Nota Bestrijding Inheemse en Exotische Plaagsoorten’ geeft tekst en uitleg over de soorten en de bestrijding ervan. De slag tegen de duizendknoop is voorlopig nog niet gewonnen, maar het probleem is erkend. Wellicht dat er in de toekomst een gezamenlijke, landelijke aanpak in het verschiet ligt.

LEES ME E R

BOUW ENUITV

OERING.NL

64 B+U 5 2017

Vloeren weer schoon en veilig door Cyclone Cleaning

■ Advies kabel- en leidingrecht ■ Procesbegeleiding bij aan- en verlegwerkzaamheden ■ Ontwikkelingen en implementatie van regelgeving ■ Graafschade preventie ■ Berekening en verrekening nadeelcompensatie ■ Bemiddeling ■ Training en opleiding

Legal Infra Amersfoortseweg 38 3951 LC Maarn E-mail: informatie@legal-infra.nl

‘Fundamentele vraagstukken op het gebied van ondergrondse infrastructuur vragen om deskundigheid en effectiviteit. Door maatschappelijke veranderingen en een noodzakelijk andere kijk op het gebruik van de ondergrond zijn de belangen enorm toegenomen, terwijl de regelgeving daar vaak bij achterblijft. Legal Infra vult dit gat tussen regelgeving en de praktijk op.’

Telefoon: 085 - 058 01 11

Straten en fietspaden

Parkeergarages

Stations en luchthavens

Bedrijvenen industrieterrein

T 085-0492021 | info@cyclonecleaning.nl | www.cyclonecleaning.nl

legal-infra.nl 13690

Verder met schone vloeren

13706

EM Licht Fabrikant - leverancier van (LED) verlichting

• Verlichting • Noodverlichting • Straatverlichting • Explosie-veilige (LED)verlichting en noodverlichtingscomponenten

Installatie Groep Spijkenisse is de partner voor al uw Infra, Telecom en Electro projecten.

Florijnstraat 20 4879 AH Etten-Leur Telefoon +31 (0)76 203 1902

www.igspijkenisse.nl www.verkeerstellingen.com

info@emlicht.nl www.emlicht.nl

Deventerseweg 5, 2994 LE Barendrecht, T 0180-610408 13709

13713

B+U 5 2017 65

BEST OF WEB

LEES ME E R

BOU W

ENUIT

VOERIN

G.NL

FINANCIERINGSMOGELIJKHEDEN FUNDERINGSPROBLEMEN In het Zaanse college van B&W lagen onlangs twee belangrijke ontwikkelingen op tafel voor Zaankanters met problemen aan de fundering van hun woning. In de eerste plaats werd een samenwerkingsovereenkomst met het landelijk Fonds Duurzaam Funderingsherstel ondertekend. Zaanstad was één van aanjagers van dit initiatief. Daarnaast wil de gemeente starten met een bijzondere pilot met een nieuw financieringsmodel om 2 blokken van 6 woningen met funderingsproblemen te herstellen. Beide ontwikkelingen bieden soelaas voor Zaankanters die momenteel broodnodig funderingsherstel niet gefinancierd kunnen krijgen. MEERDERE VLIEGEN IN ÉÉN KLAP Woonwethouder Jeroen Olthof: “We slaan met deze aanpak een aantal vliegen in één klap. Ten eerste stappen we in het landelijk Fonds Duurzaam Funderingsherstel. Via dit fonds kunnen, onder voorwaarden, funderingsleningen worden verstrekt aan particuliere woningeigenaren. Ik verwacht dat dit fonds rond september 2017 van start gaat. Ten tweede willen we een pilot uitvoeren. Daarin stellen we woningeigenaren met problemen aan hun fundering in staat dit op te lossen, wanneer ze via kanalen zoals de bank en via het landelijk fonds geen lening kunnen krijgen om dit te betalen. Tegelijkertijd wordt ook de woning zelf aangepakt en worden energiebesparende maatregelen aangebracht. Wat we hiermee bovenal bereiken, is dat noodzakelijk funderingsherstel voor woningblokken niet blijft haperen omdat één van de eigenaren de financiering niet rond krijgt.” De gemeenteraad wordt aansluitend gevraagd om een zienswijze te geven op het financieringsmodel van de pilot en in te stemmen om geld vrij te maken vanuit een reservering voor funderingsherstel. De meeste panden in Zaanstad die vóór 1970 zijn gebouwd, staan op houten funderingspalen. Uit onderzoek blijkt dat veel houten funderingspalen zijn aangetast. Hierdoor kunnen panden verzakken, ontstaan er scheuren in de gevels, bollen vloeren op, enzovoort. Olthof: “Het funderingsherstel is voor huiseigenaren een kostbaar en ingrijpend proces. 300 WONINGEN PER JAAR In Zaanstad gaat het om rond de 3.000 woningen in de komende 10 jaar, ongeveer 300 woningen per jaar dus. Daarvoor moet de fundering worden hersteld om erger te voorkomen. Als deze woningen niet op tijd worden aangepakt ontstaat er een veiligheidsrisico en worden de kosten op termijn alleen maar hoger.” Eigenaren hebben een

eigen verantwoordelijkheid de woning bij te houden, maar bij een deel van de eigenaren blijkt via de markt het herstel niet te financieren. “Funderingsherstel kun je niet zelfstandig doen wanneer je huis onderdeel is van een blok. Als één huiseigenaar niet kan herstellen, kan soms een heel blok niet herstellen. Zowel het landelijk fonds als het model dat we in de pilot testen helpen dit te voorkomen.” SNELHEID De ervaring leert dat het huidige herstel van funderingen op circa 100 woningen per jaar ligt. “Dat gaat dus niet snel genoeg. Daarom willen we bewoners helpen in herstel te investeren. Zaanstad is dan ook één van de trekkers van het landelijk Fonds Duurzaam Funderingsherstel (FDF), waar woningeigenaren terecht kunnen voor een lening om funderingsherstel mogelijk te maken. Dit is vooral een uitkomst voor bewoners die niet via de reguliere weg, zoals de bank, kunnen lenen voor een dergelijke investering. Maar in een aantal gevallen is dit fonds niet geschikt. Voor die situaties is het nieuwe Zaanse model bedoeld, waar we nu eerst een pilot voor gaan uitvoeren.” PILOT IN DE PRAKTIJK Olthof licht toe hoe de pilot in de praktijk werkt: “De woningeigenaar verkoopt in eerste instantie de woning en de grond aan Betaalbare Koopwoningen Zaanstad (BKZ). Via een aannemer zorgt BKZ er vervolgens voor dat de funderingen én de rest van de woning grondig worden hersteld. De aangepakte woning en de grond met een recht van erfpacht worden vervolgens weer –tegen betaalbare maandlasten- aan de oorspronkelijke eigenaar terug verkocht. Ook zullen de energiekosten lager uitvallen na de aanpak. Deze besparing wordt ook meegenomen om de woonlasten betaalbaar te houden. De gemeente neemt de gehele financiering voor eigen risico, omdat de markt de financiering niet op zich neemt. Deze uitkomst is daarmee echter beslist geen luxe voorziening; het gaat echt om een laatste middel om broodnodig funderingsherstel te financieren.” DUURZAAM Met de toekomstvisie MAAK.Zaanstad zijn hoge ambities neergezet voor de kwaliteitsverbetering van de woningvoorraad. Niet enkel de problematiek met funderingen moet worden aangepakt: veel oudere woningen zijn ook niet energiezuinig of moeten zo worden aangepast dat mensen er ook op latere leeftijd in kunnen blijven wonen. Olthof: “Woningen die in de pilot zitten worden dus op meerdere fronten aangepakt en hervormt tot duurzame woningen.” Het college en de gemeenteraad hebben dit jaar een plan van aanpak ‘verbetering kwaliteit bestaande woningvoorraad’ goedgekeurd. De pilot Duurzaam Funderingsherstel Zaanstad vormt hiervan een nadere uitwerking.

66 B+U 5 2017 VAN GEEMEN

project aq-10 aan de molukkenstraat amsterdam

GWW projecten van A tot Z Lokaal en regionaal is Van Geemen al decennialang dé samenwerkingspartner als het gaat om grond-, wegen waterbouwprojecten van A tot Z. Denken in oplossingen en het ontzorgen van klanten resulteert in jarenlange samenwerkingen met diverse gemeentes, woningcorporaties en projectontwikkelaars.

n die samenwerkingen komen tal van projecten van engineering tot ontwerp en realisatie aan de orde. Zo heeft Van Geemen, in een gebied van 75 hectare in Hilversum, de afgelopen jaren meerdere engineeringsopdrachten verzorgd ten behoeve van Plan Monnikenberg. Hierin worden onder andere een nieuw ziekenhuis, behandelcentra en woningen gerealiseerd. Inmiddels heeft het bedrijf de opdracht voor engineering voor Tergooi Ziekenhuizen en aansluitend de intentie tot uitvoering. Voor Merem Behandelcentra verzorgt Van Geemen ontwerp en engineering en is het bedrijf in uitvoering.

PLAN MONNIKENBERG

De complexiteit van het project zit `m in het bereikbaar en beschikbaar blijven van het bestaande ziekenhuis in alle fases van het project, dat loopt tot circa 2030. De engineering speelt daarom bij dit project een cruciale rol. Zaken als kabels, leidingen en wegen wor-

den omgelegd, vervangen of vernieuwd, gebouwen worden gesloopt ten behoeve van nieuwbouw, er worden grondwerkzaamheden verricht en de bouwplaats wordt ingericht. Met als doel het geheel bouwen woonrijp maken van de locatie. Dat vergt goede afstemming met de opdrachtgevers, maar ook met de gemeente Hilversum, nutsbedrijven én een ecoloog vanwege de natuurlijke omgeving van de locatie. Als uiteindelijk de bouwwerkzaamheden zijn voltooid zorgt Van Geemen ook voor de definitieve terreininrichting.

BINNENSTEDELIJK

Van een andere orde zijn de projecten voor woningcorporatie De Alliantie, waarvoor Van Geemen al 15 jaar actief betrokken is bij diverse binnenstedelijke projecten in Amsterdam. Voor project AQ-10 aan de Molukkenstraat aldaar, verzorgen zij op dit moment het sloop-nieuwbouwproject van A tot Z. In het gehele stappenplan worden acties als het uitzetten van een flora en fauna onderzoek, een bodemonderzoek, een inventarisatie van kabels, leidingen

VAN GEEMEN B+U 5 2017 67

onderhoud van bruggen, duikers en steigers

plan monnikenberg te hilversum

en zorgt ook voor alle onderliggende stukken als onderzoeken, goedkeuringen en vergunningen. Ook voor dit project is het Van Geemen gelukt om, binnen de vooraf afgesproken planning, met alle disciplines op één lijn te zitten en het project volgens planning fysiek te starten.

PRESTATIECONTRACT

en bestaande funderingen, de CERTIFICERINGEN benodigde ontheffingen voor ISO 9001:2008 flora en fauna en de benodigde BRL7000: protocol 7001 & 7004 vergunningen voor sloop en kap BRL9334 opgenomen. VCA** Ook de uitwerking van de bouwCO² Prestatieladder, niveau 3 kuip is in de stad veelomvattend, omdat het van grote invloed is op de omgeving en een groot raakvlak heeft met het eventueel omleggen van kabels en leidingen. Voor binnenstedelijke projecten moet met veel verschillende partijen afstemming plaatsvinden. Van Geemen realiseert alle werkzaamheden van plan tot ontwikkeling en uitvoering

VAN GEEMEN

Oosterweg M20 1482 AJ Purmer

Werken uitbesteden aan Van Geemen blijkt ook voor de gemeente Waterland ideaal. Middels een prestatiecontract is het bedrijf al bijna 5 jaar verantwoordelijk voor het onderhoud aan de 121 kunstwerken in deze gemeente. Onder dit prestatiecontract valt het onderhoud van bruggen, duikers en steigers, waarbij de verantwoordelijkheid bij Van Geemen ligt, mits het niet het gevolg is van vandalisme. Meldingen door burgers over deze kunstwerken komen ook direct bij Van Geemen binnen, waarbij zij niet alleen de melding oppakken, maar ook de terugkoppeling doen aan de melder en de gemeente slechts hoeft te monitoren. In het prestatiecontract is tevens een aantal projecten vastgesteld. Zo is de Zeepziederijbrug in Monnickendam volledig gerenoveerd door het bedrijf. Na afloop van het contract worden de kunstwerken weer aan de gemeente overgedragen. De kunstwerken dienen dan te voldoen aan een vooraf vastgesteld kwaliteitsniveau dat door een externe partij wordt getoetst. Het feit dat de gemeente in deze vijf jaar nog geen enkele keer teruggegrepen heeft naar dit prestatiecontract en de gemaakte afspraken, getuigt van een professionele samenwerkingspartner die waarmaakt wat afgesproken is.

T 0299 - 640 625 F 0299 - 644 894

www.vangeemen.nl info@vangeemen.nl

68 B+U 5 2017

cetipox Duurzaam onkruidvrij

n n n n n n n

Enkele voordelen van Cetipox: Eenvoudig en snel aan te brengen tegen lage kosten. Buitengewoon duurzaam. Sterke reductie op de onderhoudskosten. Geen milieubelasting. Vorst- en strooizoutbestendig. Na 24 uur volledig in gebruik te nemen.

www.sanfix.nl

13580

Noorder IJ- en Zeedijk 102 1505 HT Zaandam T 075 6148503 E info@wabenecke.nl I www.wabenecke.nl

Oeverconstructies Steigers Bruggen Baggeren Betonwerk Grondwerk Projectontwikkeling

www.lokofix.nl

13371

Herstel bij calamiteiten? www.rgn.nu ĂŠĂŠn van de grootste organisaties op het gebied van specialistische reiniging. ReconditioneringsGroep Nederland De Aaldor 17 a, 4191 PC Geldermalsen Tel.: +31(085)4890700 Fax: +31(0345)580388 E-Mail: info@rgn.nu www.rgn.nu 13274

VROOM FUNDERINGSTECHNIEKEN BV B+U 5 2017 69

Al 55 jaar aan de top Vroom Funderingstechnieken is leverancier van paalsystemen en prefab funderingsconstructie en behoort tot de grootste ondernemingen in deze sector. Het werkgebied heeft zich uitgebreid naar de Benelux, Duitsland, het Verenigd Koningrijk, Polen en Marokko.

room Funderingstechnieken heeft dit jaar iets te vieren. Een lustrum, want ze bestaan 55 jaar! De wereld in de jaren ’60 of de wereld van nu: het is een wereld van verschil. Tegenwoordig is sprake van een meer dan professioneel beroep dat door vakmensen wordt uitgeoefend. Allerminst een conservatieve bedrijfstak, maar één die leeft en vooruitgang nastreeft. Klaas en Sjors Vroom startten in 1962 in het Noord-Hollandse Middelie hun eigen bedrijf voor loon- en heiwerk. Iets later kwam broer Meindert daar bij. De heren onderscheidden zich in de branche door als een van de eerste met een mobiele heistelling te werken, snel en efficiënt. En dit maken ze tot op de dag van vandaag waar.

GROEI MATERIEEL

Nu de tweede generatie Vroom actief is in het bedrijf, ligt de focus vaak op grotere projecten waarbij meerdere machines moeten worden ingezet. Vroom streeft modern materieel na, dat maximaal wordt ingezet. Goed en tijdig onderhoud is daarbij een vereiste en dit wordt in eigen beheer gedaan door Materieelbeheer Vroom BV. Ook dit jaar zijn drie nieuwe funderingsmachines aan het arsenaal toegevoegd. De zwaarste machine is een Hitachi 1100, opgebouwd weegt hij ca 240 ton, heeft een makelaarslengte van ca 56 m’ en kan palen in een lengte aanbrengen tot ca 50 meter.

TOTAALPAKKET

Om te kunnen voldoen aan de funderingswerken langs het spoor, infra, woningen utiliteitsbouw, waterwegen, aquaducten, windparken, bruggen en havens zijn er diverse producten op de markt

PROJECTEN UITGELICHT : Infra: de brug over het Amsterdam-Rijnkanaal; tunnelbank A9; voorzieningen gebouw Noord-Zuidlijn; N31 Traverse Harlingen Woningbouw: Houthaven Amsterdam; De Hoven Toren 3 Delft; Helsdingen Vianen; 3 appartementen centrum Zaandam

VROOM FUNDERINGSTECHNIEKEN BV

Sluisweg 1 1474 HL Oosthuizen NL

gebracht. In de grond gevormde, geluidsarme, trillingsvrije en duurzame funderingstechnieken voeren hierbij de boventoon. Daarnaast worden er onderdelen geleverd aan de petrochemische industrie waarvoor een speciale aanpak is vereist. Vroom Funderingstechnieken kan die aanpak leveren.

KWALITEIT EN VEILIGHEID

Vroom Funderingstechnieken is een toonaangevend specialistisch funderingsbedrijf waarbij welzijn en milieu hoog in het vaandel staan. Het is in het belang van het project dat het bedrijf in een zo vroeg mogelijk stadium wordt betrokken bij de planvorming van de specialistische funderingswerken. Relaties met leveranciers en overheden worden gekoesterd en daar waar nodig verbeterd. Er is een VCA** behaald en het bedrijf beschikt over een NEN-EN-ISO 9001-certificering.

VROOM ACADEMY

De bijna 200 medewerkers van Vroom maken het verschil, nu en in de toekomst. Vroom Academy leidt leerling-heiers op tot bekwame funderingswerkers en schoolt ervaren vakkrachten bij. Het kennisniveau op peil houden is een van de speerpunten om veilig werken en kwaliteit te blijven garanderen aan de opdrachtgevers en om het werkplezier te verhogen. Het levert bovendien meer flexibiliteit op, want de medewerkers zijn bij meerdere funderingssystemen inzetbaar. Ze zijn bovendien ambassadeurs van Vroom Funderingstechnieken en hiermee onderscheidt het bedrijf zich in positieve zin.

VAKMANSCHAP COACH

Vroom groeit en de werving van nieuw talent is in volle gang. Om nieuwe medewerkers op een goede manier te binden, wil Vroom Funderingstechnieken dat deze mensen het vak goed in de vingers krijgen. Om dit op een persoonlijke manier te doen, krijgen zij naast theoretische cursussen een coach toegewezen. Iemand bij wie ze in de praktijk terecht kunnen met al hun vragen, om feedback te krijgen, maar ook om ideeën te ventileren. En dit werkt motiverend.

T +31(0)299 - 409500

info@vroom.nl www.vroom.nl

70 B+U 5 2017 VAN VLIET BEDRIJVEN

Sleutel voor succes: Samenwerken Van Vliet Bedrijven heeft dit begrip in de praktijk tot uitvoering gebracht. Het bedrijf heeft vier bedrijfstakken samengebracht: Van Vliet Hoveniers, Kraan Groenvoorziening, Van Vliet Civiele Techniek en Erkytuin. Door het samenvoegen van deze kennis is gegarandeerd alle expertise aanwezig voor grote en kleine werken van achtertuin tot park. Door deze bundeling van kennis en de platte organisatiestructuur komt de kracht van iedere partij het best tot zijn recht, immers een en een is drie! Vanaf 2018 staat de volgende generatie Van Vliet klaar om deel te nemen in het bedrijf.

EEN TUIN MET KARAKTER

an Vliet Hoveniers richt zich met name op de particuliere markt. Een tuin is meer dan een - met stenen ingelegd - stuk grond als verlengstuk van een huis. Het familiebedrijf heeft jarenlange ervaring in het ontwerpen en aanleggen van tuinen en houdt daarbij rekening met Ăşw tuinwensen. Uitgaande van die kenmerken ontwerpen wij uw droomtuin. Bij de aanleg of renovatie houden we rekening met de ligging van de tuin. Bij het tuinontwerp houden wij rekening met het toekomstig onderhoud waarbij wij u graag een handje helpen. Wij kunnen uw complete tuin (her)inrichten van het grondwerk tot en met de beplanting en (sier)bestrating. Als u geniet van uw tuin doen wij dat ook, aldus Henk van Vliet.

GROENE VINGERS IN HET GROOT

Kraan Groenvoorziening houdt zich bezig met het onderhoud van grote buitenruimten in opdracht van gemeenten en grote bedrijven met veel buitenruimte of een Vereniging van Eigenaren. De wens van

de klant is leidend en die vullen wij graag aan met onze expertise en creatieve ideeĂŤn. Als de buitenruimte is aangelegd zijn wij graag uw partner als het gaat om onderhoud. Wij zorgen ervoor dat uw investering waardevol wordt onderhouden. Een mooie buitenruimte draagt bij aan een prettige leef-, woon- of werkomgeving. Voordat het project van start gaat wordt een gezamenlijk idee uitgewerkt tot een vakkundig ontwerp. Pas als de klant tevreden is zijn wij dat ook.

WERK IN UITVOERING

Van Vliet Civiele Techniek is gespecialiseerd in grond-, wegen waterbouw. Dat is geen vak maar een ambacht. Maar zoals altijd heeft een project alleen kans van slagen als de samenwerking met de opdrachtgever goed verloopt. De wens van de klant staat voorop en vanuit die gedachte zetten wij onze expertise in. Grondwerk is een breed begrip maar wij zijn van alle markten thuis: Heien van houten en betonnen palen Plaatsen van houten en stalen dam- en keerwanden

VAN VLIET BEDRIJVEN B+U 5 2017 71

Wij zijn een allround partner van bruggenbouwers, stratenmakers en vlonderleggers. Daarnaast verhuren wij diverse soorten pompen en ander materieel zoals rijplaten en pontons. Onze medewerkers staan met raad en daad voor u klaar. De vierde partij in de samenwerkingsketen is Erkytuin. Erkytuin is een concept voor belevingstuinen die verschillende doelgroepen aanspreekt en is ontwikkeld door Eric Neven. Het concept is vooral bedoeld voor zorginstellingen en gericht op de beleving van de cliënten die daar verblijven. Een glimlach op het gezicht van de cliënt geeft onze medewerkers een gevoel van voldoening. Bij de inrichting van een belevenistuin zijn kleuren heel belangrijk. Een nostalgisch ingerichte tuin roept vaak mooie herinneringen op bij dementerende ouderen. Het groene element van een tuin kan behulpzaam zijn bij therapievormen zoals het tast-, evenwichts- en bewegingsgevoel. Het Erkytuin-concept bestaat uit acht onderdelen. Erkytuin kijkt graag met de klant mee mee voor een passend zorgtuinconcept.

VAN VLIET BEDRIJVEN

Onderweg 12 2742 LA Waddinxveen

T 0182 - 631 550

nfo@vvb.eu www.vvb.eu

72 B+U 5 2017

t lis ia ren ec eu are s Sp kl b te t en m he op rui in n va

SpecialiSt in elke Stijl Het adres voor alle voorkomende betonwaren!

n? ite bu ar na n te en or er sp ick? ng jo en n k je m e ijg sa e kr l dt en .n or er oe ts ng ur jo co

H oe

13475

p to @

Jannink Beton Wetering 7 7641 LG Wierden Tel: (0546) 57 14 22 Fax: (0546) 57 71 63 info@janninkbeton.nl

匀䰀䄀䜀䈀伀䴀䔀一倀伀伀刀吀䄀唀吀伀䴀䄀吀䤀匀䔀刀䤀一䜀吀伀䔀䜀䄀一䜀匀䌀伀一吀刀伀䰀䔀䌀䄀䴀䔀刀䄀䈀䔀圀䄀䬀䤀一䜀倀䄀䰀䔀一䤀一吀䔀刀䌀伀䴀匀夀匀吀䔀䴀䔀一䜀䄀刀䄀䜀䔀䐀䔀唀刀䔀一

www.janninkbeton.nl

13516a

䴀攀爀挀甀爀椀甀猀猀琀爀愀愀琀㘀㜀㜀㘀刀䬀䐀漀攀琀椀渀挀栀攀洀吀攀氀㨀㌀㄀㐀ⴀ㌀㤀㈀㌀㤀眀眀眀⸀琀漀攀最愀渀最猀琀攀挀栀渀椀攀欀渀攀搀攀爀氀愀渀搀⸀渀氀

13472

DE LANDMEETDIENST B+U 5 2017 73

GEDEGEN MAATVOERING:

Grondslag voor bouwproces D

e Landmeetdienst is opgericht in 1986 in Hengelo. In 2005 heeft de huidige directeur/eigenaar Roel Meems De Landmeetdienst overgenomen en uitgebouwd. In 2016 werd een nieuw kantoor gebouwd op de Veldkamp te Borne en vanuit de nieuwe locatie worden de diensten aan overheid, infra- en bouwaannemers, projectontwikkelaars, architecten-, ingenieurs-, adviesbureaus en particuliere opdrachtgevers aangeboden. Deze diensten zijn: Landmeten Infra o.a. met Roadplotter Bouwmaatvoering 3D laserscanning De landmeetdienst is ISO en VCA gecertificeerd en houdt de kennis up to date. Veiligheid is rond gebouwen en langs snelwegen van groot belang en alle personeelsleden hebben o.a. een cursus veilig werken langs de weg gevolgd.

LANDMETEN

In 1993 startte deze activiteit en heeft door veel innovaties in de apparatuur zoals robotic tachymeters en GPS nieuwe klanten gevonden. De landmeetkundige activiteiten bestaan uit: Situatie en hoogtemetingen, digitale terreinmodellen, deformatiemetingen, revisiemetingen, inpandige metingen d.m.v. laserscanning, kadastrale grensbepalingen en perceelsplitsingen, oppervlaktebepalingen, volumemetingen en dieptemetingen met echoscanner.

INFRA

De Landmeetdienst beschikt over een langjarige ervaring in wegenbouwprojecten. De nieuwste instrumenten zijn beschikbaar. Civiel technische bureaus leveren bestektekeningen in 2D en 3D modellen. De (uitzet)gegevens worden ingevoerd in 3D modellen waardoor ontwerpers en uitvoerders meer inzicht krijgen in het project. Het ontwerpen, analyseren en documenteren wordt hierdoor eenvoudiger en overzichtelijker. Bestaande situaties worden ingemeten en de voorbereidingen voor het ontwerpplan worden gemaakt. Wegontwerpen en kavelgrenzen worden uitgezet. Er worden DTM (digitale terrein modellen) opgezet waaronder modellen van puinbanen, zandbanen en asfaltverhardingen inclusief hoogte- en profiel metingen. Alle metingen kunnen worden weergegeven in 3D modellen t.b.v. machinebesturing. Het aanbrengen van wegbelijning kan door de Landmeetdienst snel en efficiënt worden uitgevoerd. Het zetten van stippen en stuurlijnen is traditioneel erg arbeidsintensief. Met de Road Plotter, een quad met machinebesturing en een eigen GPS is het omleggen van een rijstrook en het belijnen in een handomdraai gebeurd. Grote

DE LANDMEETDIENST

Scholtensoven 2 7621 HA Borne

flexibiliteit en ongekend snelle inzetbaarheid, de voordelen van de Road Plotter op een rijtje. Hij vervangt drie medewerkers, trekt strakke duidelijke lijnen en kan stuurlijnen zetten met een snelheid van 8 km/uur.

BOUWMAATVOERING:

Na de overname heeft Roel Meems naast de toen al bestaande diensten de ontwikkeling van bouwmaatvoering opgezet en gestimuleerd binnen het bedrijf. Bouwmaatvoering is nu een sterke activiteit binnen de onderneming. Een gedegen bouwmaatvoering zorgt voor een nauwkeurige grondslag voor het verdere bouwproces. De Landmeetdienst heeft veel ervaring met het uitzetten van 3D puntenwolk / handscanner het grondwerk, palenplan, funderingen, ankerplannen en straRECENTE PROJECTEN: mienlijnen. Ook zijn ze actief in Aanleg 800 meter lange spoor/ renovatieprojecten waar gebouwen worden gestript tot op het wegtunnel Nijverdal 2009/14 Nieuwbouw MST Enschede karkas en alleen de constructie blijft staan, de rest van het pand 2012/15 Aanleg N18 Enschede-Groenlo wordt gesloopt. Het gebouw wordt opnieuw ingemeten met 2017/18 Scannen Sint Geertruiden o.a. nieuwe innovaties zoals de handscanner. Deze handscanner ziekenhuis Deventer 2017 werkt sneller en met inzet van minder personeel. Een voor het werk benodigde 3D tekening van de puntenwolk kan eventueel door De Landmeetdienst worden vervaardigd. Metingen worden uitgevoerd in het rijksdriehoekscoördinatenstelsel en N.A.P. Tekeningen van architecten en constructeurs worden verschaald en ingepast in dit stelsel en bij elke fase van het project gecontroleerd op maatverschillen. Tegenwoordig maken zelfs installateurs gebruik van digitale maatvoering bij plaatsing van wandcontactdoos tot doucheputje. Een goed voorbeeld is het nieuwe MST ziekenhuis te Enschede. Voor de utiliteitsbouw is het nu mogelijk om in het BIM model de uitzetgegevens te plaatsen t.b.v. betere communicatie tussen ontwerp en uitvoering.

3D LASERSCANNING

Bij de Landmeetdienst wordt er door afnemers steeds meer gevraagd naar het leveren van nauwkeurige 3D modellen. Het kan hierbij gaan om infra, bouw, dijken, sluizen, alles wat door mensenhanden wordt gemaakt. Men maakt hierbij gebruik van verschillende scanners, afhankelijk van de gevraagde specificaties en nauwkeurigheid van de puntenwolk. De meest innovatieve opdrachtgevers kunnen met deze data de beschikking krijgen over een perfect 3D model en geven de opdrachtgevers direct een voorsprong

T 074 255 48 48 M 06 531 76 167

E r.meems@landmeetdienst.nl I www.landmeetdienst.nl

74 B+U 5 2017 HOLLAND DRILLING

Specialist in ondergrondse infrastructuur De ondergrondse infrastructuur in Nederland is bijna net zo druk als het bovengrondse wegverkeer. Staan we bovengronds in de file, ondergronds kan de drukte door gebruik te maken van nieuwe technieken op een efficiënte wijze worden opgelost. Holland Drilling is de specialist bij ontwerpen en realiseren van een sleufloze kruising ten behoeve van de ondergrondse infrastructuur.

HOLLAND DRILLING B+U 5 2017 75

oor de jaren heen zijn er steeds meer buizen, kabels en leidingen in de grond gelegd. Nederland moderniseert en nu is het tijdperk aangebroken dat oude leidingen en ander buizenwerk aan vervanging toe is of dat er extra kabels in de grond moeten worden aangebracht om de huidige technologie voor iedereen bereikbaar te maken. Daar waar oude buizen vervangen moeten worden is de oorspronkelijke omgeving veelal veranderd en vraagt dit om een aangepaste werkwijze. Vervangingswerkzaamheden zorgen vaak voor overlast en daarom wordt steeds vaker gezocht naar sleufloze technieken. Pipe bursting is een van de methoden waarbij een bestaande leiding wordt vervangen door een nieuwe leiding met

PROJECTEN

dezelfde diameter. Holland Drilling beschikt over een zeer compacte pipe bursting machine waarmee leidingen tot 323 mm veilig en sleufloos kunnen worden vervangen. “Grotere werken vragen om een andere aanpak. Daarom beschikken wij over een groot arsenaal verschillende soorten materieel. De 22 vaste medewerkers zorgen voor een adequate planning en uitvoering van onze opdrachten. Voor drukke tijden beschikken we over een flexibele poule van ervaren specialisten. De meeste werkzaamheden worden in eigen land uitgevoerd maar we voeren ook opdrachten uit in België, Duitsland en Frankrijk. Om de klant zo goed mogelijk te kunnen begeleiden en maximaal te ontzorgen bieden we een fullservice pakket aan. Door onze kennis en ervaring met boringen in Limburg zijn we een echte Limburgspecialist omdat de geologische ondergrond daar sterk afwijkt van de rest van Nederland”, aldus Ronald van Krieken, directeur. Maar ook in de rest van Nederland zijn onze specialisten dagelijks in de weer.

Bijna wekelijk worden er projectoplossingen uitgevoerd voor de particuliere markt. Denk daarbij aan een geavanceerd buizenpostsysteem of een ingenieus leidingensysteem voor stadsverwarming en duurzame energie. Enkele grote projecten waarbij Holland Drilling is betrokken: Heerlen: Het mijnwaterproject in Heerlen is ontwikkeld om duurzame energie uit het water van de oude steenkolenmijn Oranje Nassau III te winnen voor het koelen en verwarmen van gebouwen. Om het water van en naar de gebouwen te transporteren is een nieuw netwerk aangelegd bestaande uit een geïsoleerde aanvoer- en retourleiding. Bij de aanleg van dit netwerk diende diverse objecten sleufloos gekruist te worden. Er zijn meerdere boringen uitgevoerd in de zeer uitdagende geologie waar Zuid Limburg om bekend staat. Netbeheerder Tennet schakelde Joulz in voor het ontwerpen en realiseren van een 150kV aansluiting voor een raffinaderij van BP in Rotterdam Europoort. Voor de aanleg van deze verbinding schakelde Joulz de specialist A. Hak Electron in die op haar beurt een bedrijf inschakelde voor twee spoorkruisingen. Holland Drilling verzorgde het detailontwerp, de vergunningaanvraag en uitvoering conform de ProRail-voorschriften van pilot gestuurde avegaarboringen onder twee spoorwegen. Met de boringen werden HOBAS mantelbuizen met diameters van 474 en 530 mm aangebracht. Volg ons op Linkedin en Facebook

INNOVATIE EN TECHNIEK

Sinds begin 2016 beschikt Holland Drilling over Vermeer D60 boorrig en recent is geïnvesteerd in een Prime Drilling PD80 rig welke is uitgerust compleet met een mix- en recyclingunit. Er is bewust gekozen voor zeer compacte machines waarmee grote projecten kunnen worden uitgevoerd vanuit een minimaal werkterrein. Door het gebruik van deze uiterst compacte machines wordt de overlast voor mens en milieu tot een minimum beperkt. Door de overname van IBHM bv uit Schijndel is er een zeer specifiek specialisme aan Holland Drilling toegevoegd. IBHM legt sinds 1980 de spoorwegkruisingen aan voor en onder ProRail door middel van (pilot gestuurde) avegaarboringen.

HOLLAND DRILLING

Het Riet 13 5431 NL Cuijk

T +31 (0)485 - 745 040

info@hollanddrilling.nl www.hollanddrilling.nl

76 B+U 5 2017

SchreudersGroen

Van aanleg tot onderhoud verzorgen wij voor u de buitenruimte

SchreudersGroen BV Osdorperweg 530A 1067 SX Amsterdam

Telefoon +31 344-845 268 E-mail info@schreudersgroen.nl ISO 9001:2008 , Groenkeur en VCA** gecertificeerd.

www.schreudersgroen.nl 13517

‘Veiligheid voor alles, alles voor de veiligheid.’ Bron Verkeersvoorzieningen Bron Gereedschap & Veiligheid www.bronverkeer.nl 0345-582502

ONDERGRONDS BOVEN WATER ONZE WERKZAAMHEDEN OPSPOREN KABELS EN LEIDINGEN

NAVOLGEN WEESKABELS

OPSPOREN GESTUURDE BORINGEN EN ZINKERS NAVOLGEN WEESKABELS

OPSPOREN AFWIJKENDE LIGGING

OPSPOREN KABELS EN LEIDINGEN FTTH PROJECTEN GPS INMETEN VAN ONDERGRONDSE KABELS EN LEIDINGEN

‘Snel en efficiënt, altijd met precisie.’

INFRASCOUT ACHTERWEG 46 2421 EB NIEUWKOOP

T (0172) 576903 E INFO@INFRASCOUT.NL I WWW.INFRASCOUT.NL

13537

T: 0348 - 56 40 71 E: info@denhartog-oudewater.nl 1966 2016 50 jaar specialist in het machinaal onderhouden van watergangen.

www.denhartog-oudewater.nl

13566

Hoenkoopse Buurtweg 11a 3421 GA Oudewater

13542

KABELSTORINGEN EN MANTELSCHADES

HWE CITY & PARK BV B+U 5 2017 77

Uw buitenruimte bijzonder verfrissend ingericht! Een veel gehoorde uitdrukking is: de buitenruimte is voor iedereen. HWE City & Park BV is gespecialiseerd in inrichting van openbare ruimtes. De inrichting van de openbare ruimte vraagt om ruimtelijk inzicht gecombineerd met gevoel voor stijl en functionaliteit zodat het eindresultaat een mooi plein, park of straat oplevert.

at is de kracht van HWE City & Park B.V. een jong en dynamisch bedrijf en sinds 2016 actief. HWE City & Park B.V. biedt innovatieve, praktische en functionele producten gemaakt van verschillende maar eerlijke materialen. Kiest u voor strak en modern of past een organische of ambachtelijk uitstraling meer bij het in te richten straatbeeld, alle opties zijn mogelijk.

DE HOOFD PRODUCTGROEPEN VAN HWE CITY & PARK BV ZIJN: PARK- EN STRAATMEUBILAIR

Hiervoor is er een samenwerkingsverband opgezet met SAURA®, Spaanse producent gevestigd in Alicante, een zeer gespecialiseerd bedrijf van eersteklas kwaliteitsproducten vervaardigt van het zogenaamde Spaans Beton. In oktober komt er een nieuwe lijn straatmeubilair, die onder de naam Street-Stuff op de markt wordt gebracht. Street-Stuff, een ontwerp van Ton Kooijmans, geproduceerd door HWE City & Park, is functioneel, praktisch en modulair meubilair voor zowel straat, stad, plein en park en kent 2 series: 1. Folded: RVS (met of zonder coating) met hout of bamboe; 2. Heavy: UHPC (ultra high performance concrete) en hout of bamboe. Deze producten kunnen als bouwpakket of gemonteerd geleverd worden. Op ‘de dag van de openbare ruimte’ worden de banken gepresenteerd. Aansluitend volgen in deze serie ook de afvalbakken, plantenbakken, fietsparkings en overige producten.

HONDENTOILET

Ergernis nummer één is nog altijd overlast door hondenpoep. De oplossing voor dit probleem is het Exhit® hondentoilet. Dit hondentoilet is een verrijking voor de buurt, het park en honden uitlaatzone. Het hondentoilet is een vaste plaats waar uw hond zijn behoefte kan doen. Nadat de hond het toilet heeft verlaten gaat de vloer binnen het hekwerk langzaam draaien en worden de uitwerpselen afgevoerd naar een ondergrondse afvoerput die is aangesloten op het riool. De Exhit® is uitgerust met een detector en het toilet wordt voorzien van stroom door een zonnecollector. In oktober zal de eerste plaatsing in de buitenruimte plaatsvinden in de gemeente Lingewaard.

HWE CITY & PARK BV

Kampsestraat 22 6687 AW Angeren

AFVAL

HWE City & Park B.V. is dealer van de originele Molok® semi ondergrondse afvalcontainers, deze containers worden geproduceerd in Finland. Molok is de ideale oplossing voor afvalinzameling; een hoge opslagcapaciteit, hygiënisch & reukvrij. De kleinste Molok kan worden toegepast in parken, recreatiegebieden, campings en themaparken. De Molok is uitermate geschikt als vervanger van de traditionele afvalbakken en rolbakken. Ledigen is gemakkelijk en kan door elke afvalverwerker in Nederland worden uitgevoerd.

BIOBOUND

Met Biobound laten wij u kennismaken met Miscanthus (olifantsgras), het gewas dat CO2 afvangt en opslaat. Na oogsten van het gewas worden de vezels gekalibreerd en als vulstof toegepast in diverse producten, zoals straatmeubilair, prefab fietspadplaten en prefab betonelementen. Met Biobound kunnen we het soortelijk gewicht reduceren waardoor er elementen voor daktuinen en dakterrassen gemaakt kunnen worden met de uitstraling van beton. Bent U benieuwd naar de mogelijkheden, bezoek ons op ‘de dag van de openbare ruimte’ op 27 en 28 september 2017 in De Jaarbeurs te Utrecht bij onderstaande stands. HWE City & Park / SAURA, Street-Stuff stand 2.2.06 HWE City & Park / Molok®, stand 2.2.06 HWE City & Park / Exhit®, stand 2.2.09 Indien u geïnteresseerd bent of meer informatie wenst te ontvangen dan horen wij dit graag van u. Wij informeren u graag over de mogelijkheden.

T 026 – 202 40 50

info@cityandpark.nl www.cityandpark.nl

78 B+U 5 2017

Ravesteijn IJsselstein BV Bestratingen, sierbestrating, vlonders en beschoeingen

Woningen, bedrijfspanden, utiliteitsbouw, boor- en zaagtechniek

13729

Infra-techniek , riolering, boogzinkeren

Handelsweg 6, 3401 ME IJsselstein | Telefoon (030) 2679223 | info@ravesteijnijsselstein.nl | www.ravesteijnijsselstein.nl

gebruiksklaar

SmartAsfalt Hofmeijer Civiel- en Cultuurtechniek is een aannemingsbedrijf dat zich richt op het bieden van een compleet pakket voor werkzaamheden binnen de cultuurtechniek, sport en recreatie, grond- weg- en waterbouw en natuurontwikkeling. Vanaf het eerste idee tot en met de laatste afwerking voeren wij in eigen beheer uit. Vakgebieden: Wij bieden een totaaloplossing * Cultuurtechniek; voor al uw vraagstellingen en * Natuurontwikkeling; uitdagingen binnen onze * Sport en Recreatie; * Civiele Techniek; vakgebieden.

dig Snel en eenvouer alle nd te verwerken o igheden weersomstand etijden ! én in alle jaarg ed asfalt

t uit 100% gerecycl SmartAsfalt bestaa ndse herkomst. van Nederla

* Advies en ontwerp.

Telefoon 0174 - 51 00 82, info@roadwork-inc.nl www.roadwork-inc.nl 13565

13571

Thuis in landschap en natuur Aanleg en onderhoud van landschap en natuur? Van Berkel Landschap & Infra heeft speciﬁeke vakkennis en goed materieel zodat u proﬁteert van een professionele zorgvuldige aanpak. Natuurgebieden Parken

Ecologische verbindingszones Rasters en beschoeiingen

www.vanberkelgroep.eu

Hoeves 10 5482 NL Schijndel

Bodemverschraling Grondverbetering

Beekherstel Faunavoorzieningen

t +31 (0) 413 36 32 59 e info@vanberkelgroep.eu 13425b

EASYPERS B+U 5 2017 79

Easypers In 1978 startte André van Nobelen met van Nobelen Interieurbouw. In 1981 werd besloten om voor derden te gaan werken en deze activiteit werd zo succesvol dat in 1994 werd besloten dat het bedrijf alleen nog als toeleverancier van plaatmateriaal aan de interieurbouw, meubelindustrie en plaathandel zou opereren en de onderneming groeide al snel uit naar een moderne fabriek.

et noodlot sloeg toe toen in 2003 een grote brand het volledige bedrijf vernietigde en de onterechte weigering van de verzekeringsmaatschappij om de schade te vergoeden leidde tot het stilleggen van de onderneming. Het zou een 10 jaar lange juridische strijd opleveren voordat de schade werd vergoed. Slechte zaken hebben vaak ook hun goede kanten want er werd besloten om de persactiviteiten opnieuw op te starten en Easypers werd opgericht. Easypers beplakt MDF, spaanplaat, multiplex en vele andere dragers aan beide zijden en/of tussen liggend met o.a. HPL, lood, rubber, spijkerstof etc. Belangrijk is de policy van Easypers om geen materiaal te willen leveren. Het bedrijf is alleen een loonplakker en wil geen concurrent zijn van de plaatmaterialenhandel. Opdrachten worden standaard binnen 48 uur geleverd. De concurrerende prijzen gepaard aan een uitstekende kwaliteit zorgen voor een constante stroom van opdrachten. De huidige directeur Gerard Koelewijn kwam in dienst en versterkte de commerciële kant van het bedrijf. Easypers werd in 2012 overgenomen door de heer Koelewijn en ontwikkelde zich succesvol verder. Er werden nieuwe machines aangekocht die door Easypers zelf waren ontwikkeld en door derden werden gebouwd. Met name de ontwikkeling van een kalibreermachine voor de renovatie van vlakke HPL binnendeuren droeg bij tot het succes van Easypers. Buiten het voordeel van de besparing in materiaalkosten konden de vernieuwde deuren ook weer snel worden geïnstalleerd in de al bestaande deurposten waarmee ook aan die kant een besparing kon worden bereikt. Het proces van oud naar nieuw zorgt ervoor dat een oude binnendeur binnen 3 minuten is gestript en enkele uren later is voorzien van een nieuwe laag HPL.

SUCCESVOLLE PROJECTEN VAN EASYPERS

Radisson Blu Amsterdam Nova Hotel Amsterdam The Manhattan Hotel Rotterdam Amsterdam Marriot Hotel Telegraaf Media Groep NV NH Hotel Utrecht Schiphol Airport Heliomare Wijk aan Zee Crown Business Center Haarlem CBR Alkmaar Carlton President Utrecht

In opdracht van: IPHORA projectbureau Aannemingsbedrijf John van Geldorp BV Frits de Jong Interieurbouw Klamer Interieurbouw Dick de Boer BV Hemubo Almere BV Bimmerman Schiphol Pont Meyer Prelux Design BV Rendon onderhoudsgroep E.S.T.I.D.A.

In de circulaire economie wordt de vraag naar verantwoord hergebruik steeds groter en dat is waar Easypers uitstekend op aansluit. Door de kern van de deuren te hergebruiken kunnen bedrijven op een positieve en milieuvriendelijke manier een groene footprint achterlaten. Daarmee is een grote stap gezet tot het cradle to cradle recyclingssysteem. Easypers levert aan de interieurbouw industrie, meubelindustrie, standbouw, houten bouwhandel. Dankzij nieuwe investeringen in machines en mensen zal de groei van Easypers zich in de toekomst voortzetten.

EASYPERS

Pieter Goedkoopweg 36 2031 EL Haarlem

T 023 531 36 76 F 023 531 70 52

E info@easypers.nl I www.easypers.nl

80 B+U 5 2017 RETRO BRIDGE

Geen brug te ver Retro Bridge is één van Europa’s grootste leveranciers van efficiënte tijdelijke en permanente brugoplossingen. Retro Bridge BV is in 2007 opgericht door Pieter Janson en Han Kastermans. Deze samenwerking staat voor ruim 40 jaar ervaring in het bouwen van modulaire bruggen. Op dit moment heeft het bedrijf vier dochterondernemingen en vier vertegenwoordigers die ervoor zorgen dat de klanten worden voorzien van het juiste advies en de daarbij behorende brugoplossing. Op 9 mei 2017 heeft het bedrijf zijn 10-jarig jubileum gevierd. Ondanks alle perikelen in de bouwwereld heeft Retro Bridge de crisis goed doorstaan.

RETRO BRIDGE B+U 5 2017 81

huntumdreef (RBB & RFB)

ederland is een land van bruggenbouwers en met de diverse brugsystemen wordt dat door Retro Bridge in de praktijk gebracht. Voor veel projecten wordt een samenwerkingsovereenkomst gesloten met meerdere grote partijen in de wegenbouw. De verbreding en aanpassing van de A9 (Gaasperdammerweg) is een zeer prestigieus project. In opdracht van Rijkswaterstaat wordt de A9 tussen Holendrecht en Diemen verbreed tot 5-baansweg met daarnaast een wisselstrook. Over een lengte van 3 kilometer wordt op de A9 een landtunnel aangelegd. Door Retro Bridge zijn diverse bruggen geleverd om alle verbindingen op tijdelijke en permanente basis mogelijk te maken.

gooisewegbrug (RHB)

DE KRACHT VAN RETRO BRIDGE

Ter hoogte van de Huntumdreef worden 2 RFB’s (Retro Foot Bridge) geplaatst. Het monteren van de brug kan snel worden uitgevoerd omdat de brugdelen op de eigen werf compleet worden voorgemonteerd. De bruggen worden gebouwd in een U-frame. Het voordeel daarvan is dat de RFB een maximale transportbreedte heeft 3 meter.

Gooiseweg is een RHB (Retro Heavy Bridge) geplaatst. Omdat er een deeloverspanning is van 34,5 meter voldoet alleen dit type brug. De brug is getoetst aan de huidige Eurocode normen en is herkenbaar door zijn oranje uitstraling. De modulaire burgdelen worden ter plaatste op een voorbouwlocatie geassembleerd waardoor een snelle definitieve montage kan worden gerealiseerd.

Bij dergelijke grote projecten speelt de beleving van de directe woonomgeving, de lokale en bovenlokale verkeersoverlast een grote rol. Vaak wordt dan gebruikgemaakt van tijdelijke verbindingen. Omdat er een tunnel wordt gebouwd is er een brug aangelegd voor fietsers, voetgangers en snelverkeer zodat zij zich veilig kunnen verplaatsen tijdens de bouwwerkzaamheden. In dit specifieke geval is gekozen voor de toepassing van het RFB-systeem gecombineerd met RBB. Ook het grotere brugwerk is geen probleem. Ter hoogte van de

Bij een herindeling van de snelweg moet rekening worden gehouden met de aansluiting via open afritten. Daarnaast moet er een aansluiting komen met de wisselstrook. Om alle verbindingen zo goed en veilig mogelijk te maken worden ter hoogte van toe- en afrit A9 vier RBB bruggen (Retro Beam Bridge) geplaatst. Dit type brug onderscheidt zich door de geringe slankheid en kent een snelle montage- en demontagetijd. Door dit montageconcept is de brug voor alle bouwbedrijven de ideale oplossing voor tijdelijk inzet.

RETRO BRIDGE

Bruistensingel 152 5232 AC ‘s-Hertogenbosch

T +31 (0)73 – 640 87 70

E sales@retrobridge.com I www.retrobridge.com

82 B+U 5 2017

13734

DĂŠ specialist om uw bouwplaats van de grond te krijgen. Prisma Bouwplaats Service is gespecialiseerd in de aanleg en de verhuur van al het materieel dat nodig is om de bouw te kunnen uitvoeren. Wij verzorgen niet alleen de bouwstroom, eventuele gas- en wateraansluitingen gedurende het gehele bouwtraject maar daarnaast leveren wij geheel in eigen beheer de toegangscontrole en de camerabeveiliging voor een veilige bouwplaats. Prisma Bouwplaats Service Stammerkamp 19, 1112VE Diemen Tel: 020-669 18 21 13726

Zorgwoningen

info@prismabouwplaatsservice.nl www.prismabouwplaatsservice.nl 13750

Zorgkamers

www.prefabsysteembouw.nl 13730

RAVESTEIJN IJSSELSTEIN B+U 5 2017 83

Snel, flexibel en divers Ravesteijn IJsselstein is een jong en dynamisch bedrijf dat zich gespecialiseerd heeft in grond-, straat- en sloopwerk. Vanuit hun hoofdkantoor in IJsselstein, in het hart van Nederland, bieden zij zowel aan bedrijven als particulieren in heel Nederland hun diensten aan.

avesteijn IJsselstein is een jong en dynamisch bedrijf dat zich gespecialiseerd heeft in grond-, straat- en sloopwerk. Vanuit hun hoofdkantoor in IJsselstein, in het hart van Nederland, bieden zij zowel aan bedrijven als particulieren in heel Nederland hun diensten aan. Ravesteijn IJsselstein beschikt over uitgebreide kennis en ervaring wat van hen een betrouwbare, vakkundige partner maakt. Het bedrijf is bedreven in grondwerk (Infra-techniek, riolering en boogzinkeren), straatwerk (bestratingen, sierbestrating, vlonders en beschoeiingen) en sloopwerk (woningen, bedrijfspanden, utiliteitsbouw, (beton)boor- en zaagtechniek en renovaties). Uiteraard voldoen zij aan alle veiligheids- en milieunormen en zijn in het bezit van diverse certificaten. Daarnaast staat bij Ravesteijn IJsselstein kwaliteit leveren hoog in het vaandel. Of het nou gaat om een boogzinker, een sloopproject of grondwerk, Ravesteijn IJsselstein zet zich bij elk project voor 100 procent in en streeft er naar om continue kwaliteit te leveren bij elk project, groot of klein!

kers precies wat ze doen en waar ze mee bezig zijn. Door middel van een nieuwe 100 procent elektrische slooprobot is het sloopwerk milieuvriendelijker, veiliger en gezonder voor personeel en derden. Daarnaast wordt al het sloopafval gescheiden afgevoerd. Zo geeft Ravesteijn IJsselstein invulling aan duurzaam en maatschappelijk verantwoord ondernemen.

BOOGZINKEREN

Sinds een aantal jaren heeft Ravesteijn IJsselstein haar werkzaamheden uitgebreid met boogzinkeren en heeft hier in korte tijd veel ervaring in opgedaan. Vanwege de bestaande en volle ondergrondse infrastructuur is er steeds minder ruimte voor de aanleg van nieuwe kabels en leidingen. De oplossing voor dit probleem is een boogzinker. Een boogzinker kan namelijk voor meerdere doeleinden een ideale oplossing zijn: voor de ondergrondse infrastructuur is de boog-

GRONDWERK

Ravesteijn IJsselstein is gespecialiseerd in grond- en graafwerkzaamheden. Met hun uitgebreide en jonge machinepark (kranen, shovels en handgereedschappen) pakken zij grote en kleine projecten aan voor zowel de bouwsector als voor particulieren.

SLOOPWERK

Slopen is een risicovol proces. Bij Ravesteijn IJsselstein weten ze dit maar al te goed. Door hun jarenlange ervaring weten hun medewer-

zinker handig voor het aanleggen van kabels en leidingen voor onder andere gas, water, electra en telecom. Maar ook voor de aanleg van persrioleringen voor gemeentes is de boogzinker een perfecte uitkomst. De boogzinker kan namelijk op een geringe afstand op juiste diepte komen om onder kabels, leidingen, wegen en sloten door te gaan in tegenstelling tot gestuurd boren. Deze hydraulische aangedreven machine stuurt in een bepaalde graden voor gebogen lansen met behulp van een waterstraal gestuurde kop aan het einde van de lans de grond in. Hierbij kan een horizontale lengte tot circa 30 meter, afhankelijk van de grondsoort, overbrugd worden.

Bent u geĂŻnteresseerd geraakt na het lezen van dit artikel kijk dan voor meer informatie over diensten en mogelijkheden op: www.ravesteijnijsselstein.nl

RAVESTEIJN IJSSELSTEIN

Handelsweg 6 3401 ME IJsselstein

T 030 - 2679223 F 030 - 2679224

E info@ravesteijnijsselstein.nl I www.ravesteijnijsselstein.nl

van sonderen tot monteren

“Ik bouw op IJB”

w w w. i j b g r o e p . n l 13710

4816_B&U_IJBGroepAd&Profile_01.indd 1

12-04-17 10:26

IJB FUNDERINGEN B+U 5 2017 85

Van sonderen tot monteren, iedereen kan bouwen op IJB De IJB Groep is de specialist op het gebied van funderen. In de loop der jaren is hun kennis en vakmanschap uitgegroeid tot een even unieke als veelzijdige combinatie. De IJB Groep is ook de partner die echt alle zorg uit handen neemt. Eén verantwoordelijke, en dus één aanspreekpunt, voor het gehele traject van sonderen, adviseren, construeren, produceren tot en met monteren.

o veelzijdig als de IJB Groep zelf is, is ook haar klantenkring. Daartoe mogen veel vooraanstaande projectontwikkelaars, aannemers, heibedrijven, ingenieursbureaus, ontwikkelende bouwers en overheden worden gerekend. Zij vertrouwen op economisch verantwoorde maatwerk oplossingen die voorzien in de behoefte aan zekerheid, gemak en winstgevendheid. Dat zijn veelal de eerste gespreksonderwerpen bij een kennismaking met de IJB Groep. Daarbij worden actuele zaken als maatschappelijk en duurzaam ondernemen niet vermeden. Want de toekomst staat immers voor elke ondernemende partij centraal. Daarin geeft de IJB groep graag richting. Een flexibele partner die zowel de klanten als de gehele bedrijfstak inspireert.

”

Sinds kort participeert de IJB Groep in Drukpaal.nl. Lange tijd bestond er geen geschikte methode om trillingsvrij een prefab funderingspaal aan te brengen. Met Drukpaal.nl is daar eindelijk verandering in gekomen. Daarmee geeft de IJB Groep ook letterlijk richting aan de manier waarop we in Nederland bouwen.

IJB GROEP

13710

7 10:26

Flevostraat 14 8531 KS Lemmer

IJB GROEP ORGANISATIESTRUCTUUR: IJB GEOTECHNIEK:

Gespecialiseerd in het uitvoeren van bodem onderzoek (sonderingen). De modernste technieken worden toegepast en zorgen voor betrouwbare resultaten. IJB ENGINEERING: Ervaren engineers vertalen de sonderingen naar een funderingsadvies. IJB HEIPALEN: Het funderingsadvies wordt omgezet in prefab betonnen heipalen. Niet alleen de productie, maar ook de levering en de installatie kunnen worden verzorgd. IJB FUNDERINGEN: Is uw aanspreekpartner voor de volledige productie van de prefab fundering vanaf de sonderingen tot en met de montage op de bouwplaats. IJB MORTEL: De betoncentrales in Emmeloord en Lemmer produceren betonmortel voor de productie locaties en vele bouwprojecten. ALTENBURG GROEP: Dé specialist in funderen met mortel schroefpalen.

T +31 (0)514 56 88 00 E info@ijbgroep.nl

I www.ijbgroep.nl I www.drukpaal.nl

86 B+U 5 2017

DUURZAME PATRONEN, LOGO’S & MARKERINGEN IN ASFALT.

24n l 9 76 r i n t .t. n l 8 - 2 e e t p rin

0 tr tp 03f o @ s. s t r e e in w w w

13497

Alles voor uw gevel- en vastgoedonderhoud onder één dak

■

gevelonderhoud

■

projectafbouw

■

renovatie

■

schilderwerk

■

ramen, deuren, kozijnen

Hoofdkantoor

Vestiging Amsterdam

Vestiging Rotterdam

Showroom

Lageweg 18

Pietersbergweg 9

Swalm 5

Kanaalweg 16G

6621 BS Dreumel

1105 BM Amsterdam

3067 LH Rotterdam

3526 KL Utrecht

www.masgeveltechniek.nl

T (0487) 571 707

T (020) 808 02 50

T (010) 808 00 05

T (030) 808 05 22

www.masbouw.nl 13755

LANDMETEN Situatie- en hoogtemeting , DTM-, revisie en inpandige metingen d.m.v. 3D laserscanning, etc…

Scholtensoven 2 7621 HA BORNE Tel: 074 – 255 48 48 info@landmeetdienst.nl

www.landmeetdienst.nl

UITZETTEN O.a. Cunet ontgraving, puinbaan, verharding, watergangen, asfalt uitcijferen, depotmetingen. BOUWMAATVOERING O.a. Grondwerk, hei- of boorpalen, funderingen, metselwerk, sparingen, 3D laserscanning. 13784

STRAALSERVICE GIELIS B+U 5 2017 87

Meer grip op de weg U kent ze vast wel, die borden langs de autosnelwegen met daarop de tekst, “nieuw wegdek langere remweg” of “pas op slipgevaar bij nat wegdek”. In beide gevallen is de stroefheid van het wegdek tijdelijk dan wel structureel afgenomen. In het eerste geval door de aanwezigheid van overmatige bitumen van het asfalteren en in het tweede geval door het vele verkeer waardoor polijsting van de steen ontstaat. Dat in deze situaties de veiligheid van de weggebruiker voorop staat moge duidelijk zijn en daarom heeft men systemen ontwikkeld om deze veiligheid te kunnen waarborgen.

traalservice Gielis uit Geldrop is een van die ontwikkelaars. Gestart in 1992 als straalbedrijf voor de Infra deed men o.a. gritstralen, stofvrij kogelstralen (Blastrack) en schuren met diamant. Toen er in de jaren 2004/2005 nogal grote problemen ontstonden aan het ZOAB op de Nederlandse snelwegen vanwege de snel afnemende stroefheid van de steenslag in het ZOAB verzocht RWS marktpartijen om te zoeken naar oplossingen voor het probleem. Straalservice Gielis is op die vraag ingesprongen en ontwikkelde een 3-koppige schuurmachine met onafhankelijk (planetair) draaiende diamantschijven. Dit systeem, ook wel planeren genoemd, bracht een nieuwe microtextuur aan in de steenslag waardoor de stroefheid weer op peil was zonder dat men het asfalt hoefde te vervangen daar deze in bijna alle gevallen nog goed was. Belangrijk detail hierbij is de juiste keuze en kwaliteit van diamant van de schijven om het juiste resultaat te bereiken. Het systeem bewees zich in eerste aanvang op een aantal proefvakken op o.a. de A27 bij Gorinchem. Het betrof hier een ZOAB 0/16 met Nederlandse Steenslag welke ernstig gepolijst was. Metingen vóór en ná behandeling toonden d.m.v. de SRT-methode een duidelijke toename aan van de (natte) stroefheid met wel 10-12 punten. Dankzij deze resultaten zijn er sindsdien vele wegen waaronder A4, A9, A44 en A1 op deze manier met goed resultaat behandeld. Bijkomend voordeel van het systeem is dat er geen of zeer weinig schade aan het wegdek ontstaat en dit dus nog een aantal jaren mee kan.

BRANDPUNTWATERSTRALEN

In het geval van verminderde stroefheid door vetslaan van het asfalt of aanwezige bitumenhuid bij nieuw asfalt kan men de (natte) stroefheid weer opwaarderen d.m.v. brandpuntwaterstralen. Door de juiste combinatie van energie, hoeveelheid water en nozzles wordt bij dit systeem de overmaat aan bitumen verwijderd zonder schade toe te brengen aan de hechtbruggen van het asfalt. Wel wordt de microstructuur verbeterd en dus ook de stroefheid. Naast

STRAALSERVICE GIELIS

Hooge Akker 5/7 5661 NG - GELDROP

het verwijderen van bitumen t.b.v. stroefheid wordt het systeem ook toegepast om rubber te verwijderen op start en landingsbanen op vliegvelden zoals o.a. Schiphol.

ONTWIKKELINGEN

Inmiddels zijn bovengenoemde systemen doorontwikkeld en staat Gielis klaar om ieder karwei te klaren. Zo beschikt men over een auto welke aan de voorzijde is voorzien van een VOORDELEN vijfkoppige schuurmachine wel Systemen niet of nauwelijks ke rijstrook breed het wegdek kan planeren en aan de achterdestructief Minimale geluidsoverlast, denk zijde middels een wegdekreiniger het losse materiaal afzuigt aan nachtwerk ! Maximaal productief in 8 uur, en het wegdek schoon en veilig wordt achtergelaten voor geen water tanken, vuil storten het verkeer. Wanneer bitumen o.i.d. In breedte instelbaar van het probleem is kan met dezelfde wagen maar dan met een 2,5 - 3,5 m Uitvoering mogelijk met rijdende brandpuntwaterstraalunit hetzelfde gedaan worden. Afhanafzetting, ca 4 km/u Wegdek is schoon direct na kelijk van de toestand van het wegdek is de waterdruk instelwerkzaamheden Eenvoudig en snel opstarten baar van 10 - 2500 Bar. In beide Bediening vanuit de cabine door gevallen wordt er aan eventueel aanwezige markering (therslechts één man Levensduur verlengend, meerdemo) geen schade toegebracht. Vóór aanvang werkzaamheden re malen te herhalen, afhankelijk worden er middels SRT-methovan kwaliteit wegdek diek metingen gedaan om indicatief de beginwaarde te meten. Zodra de machine de eerste meters gedaan heeft wordt dit herhaald om het effect te meten en, indien nodig, de machine bij te stellen voor het juiste resultaat. Voor een volledige meting van het wegvak kan men sinds kort de stroefheid laten meten volgens de nieuwe meetmethode met de Side Way Force, 86% vertraagd wiel of 100% vertraagd wiel. Dit alles door derden uit te voeren. Inmiddels heeft Straalservice Gielis vele tevreden klanten waaronder diverse grotere aannemers, Rijkswaterstaat, Provinciale Waterstaat, Defensie en Schiphol. Voor meer info, kunt U ons bereiken op onderstaande gegevens.

T +31 (0)40 - 226 58 08 M +31 (0)6 - 533 611 65

E info@gielis-straalservice.nl I www.gielis-straalservice.nl

88 B+U 5 2017

COLOFON Bouw en Uitvoering is informatiebron en vakblad, voor beslissers en toeleveranciers van en binnen de bouwsector en hoofden van dienst en medewerkers van rijk, provincie en gemeente, waterschappen, woningbouwverenigingen e.d., waarbij inbegrepen: directies publieke, openbare en gemeentewerken, openbare bedrijven, architectuur en stadsontwikkeling, bouwen woningtoezicht, milieu, nutsbedrijven, DVD, relevante publiek-private samenwerkingen, middelbaar en hoger technisch onderwijs, openbaar vervoers bedrijven, aannemers utiliteit-, nieuwbouw, civiel, GWW en infra.

INNOVATIEVE SPORTCONSTRUCTIES GEBONDEN

Langdurig betere speleigenschappen door vlak blijvende sportvelden.

AAN DIT NUMMER WERKTEN MEE:

Maarten van den Boom, Hilbert Buhrs, Tilly van Dongen, Daan Groeneveld, René de Haas, Emile Koeman, Esther van Nijen, Daan Otto, Jørgen Postma, Arno Raus, Betty Rombout, Erik Steegman, Carin Velt, Gerard Vos en Ad Zeeman.

ISOLEREND

Isolerende eigenschappen maken dunne constructies mogelijk.

UITGEVER

SNEL

Jaco Otto

Kunstgrasvelden kunnen in zeer korte tijd gerealiseerd worden.

ABONNEMENTEN

Jaarabonnement* Buitenland Losse nummers** Abonnementen binnen de doelgroep* * Prijzen zijn exclusief BTW. ** Prijzen zijn exclusief BTW en verzendkosten.

MINIMAAL TRANSPORT

Nauwelijks transportbewegingen dus veel minder overlast

€ 85,00 € 130,00 € 15,00 € 39,00

VORMGEVING

INNOVATIEVE CONCEPTEN

APR Media Groep BV E-mail: studio@aprmediagroep.nl DRUK

Antilope De Bie Printing, Lier (BE) UITGAVE

Zonnecollectorveld Onder het veld bevinden zich slangen met vloeistof voor het verwarmen van bijvoorbeeld kleedruimtes of douchewater. Ook kan de energie worden opgeslagen en in de winter gebruikt voor het verwarmen van de velden.

APR Media Groep BV Spacelab 2, 3824 MR Amersfoort Postbus 2696, 3800 GE Amersfoort Telefoon: +31 (0)33 456 70 50 Fax: +31 (0)33 456 74 33 E-mail: info@aprmediagroep.nl Internet: www.aprmediagroep.nl

Push-Up Veld Vanaf de onderzijde wordt de mat bevochtigd. Voordelen: • Minder waterverbruik, • Gelijkmatige verdeling, • Geen overlast van besproeiingen, • Meer bespelingsuren voor onderhoud, • Mogelijkheid tot conditioneren van het water tegen bijvoorbeeld algen.

ADVERTENTIE- EN ORDERADMINISTRATIE

E-mail: orders@aprmediagroep.nl ABONNEMENTENADMINISTRATIE

APR Media Abonneeservice Daalakkersweg 2 - 72 5641 JA Eindhoven Telefoon: +31 (0)88 226 66 86 E-mail: abo@aprmediagroep.nl AANSPRAKELIJKHEID VAKTIJDSCHRIFT

Aan de inhoud van dit vaktijdschrift is veel aandacht besteed. Het is echter mogelijk dat de inhoud van deze uitgave verouderd, incompleet en/of incorrect is. Aan de inhoud hiervan kunnen dan ook geen rechten worden ontleend. APR Media Groep BV kan niet aansprakelijk worden gehouden voor de directe alsook indirecte gevolgen van het gebruik, op welke wijze dan ook, van de hierin aangeboden informatie. APR Media Groep BV geeft geen enkele garantie, noch aanvaardt enigerlei aansprakelijkheid met betrekking tot de inhoud, data, adviezen, verklaringen, producten of ander materiaal in het vaktijdschrift. Overname van artikelen uit deze uitgave is uitsluitend toegestaan met bronvermelding en na toestemming van de uitgever APR Media Groep BV. Alle regels met betrekking tot de Nederlandse intellectuele eigendomsrechten zijn van toepassing.

SuperSub - Sportbases BV Telefoon : +31 (0)71 - 542 46 30 E-mail

: info@supersub-sportbases.com

Website : www.supersub-sportbases.com

ISSN - 0921 - 1667 13645

Renovereninin1 1dag dag Renoveren zonder stof, afval overlast zonder stof, afval enen overlast

informatie ga naar Voor Voor meer meer informatie ga naar

www.GLAZZpanelen.nl www.GLAZZpanelen.nl

of neem contact oponze met onze afdeling verkoop: of neem contact op met afdeling verkoop:

T: 0517 380 900 T: 0517 380 900 GLAZZpanelen@Steinfort.nl GLAZZpanelen@Steinfort.nl

13756

IN DE GROND GEVORMDE, TRILLINGS- EN GELUIDSARME PALEN: DPA SCHROEFPALEN DPA+ SCHROEFPALEN HEK SCHROEFPALEN HEK-COMBI SCHROEFPALEN BETONSCHROEFPALEN BUISSCHROEFPALEN STALENBUIS HEIPALEN STALENBUIS SCHROEFPALEN

IN DE GROND GEVORMDE PALEN: VIBRO-PALEN TYPE HBF VIBRO-COMBIPALEN VIBRO-SD PALEN

PREFAB BETONPALEN Vroom Funderingstechnieken is een allrounder in paalsystemen en prefab funderingsconstructies. Dankzij de brede expertise en jarenlange ervaring op funderingsgebied wordt Vroom vaak in een vroegtijdig stadium betrokken bij complexe en specialistische funderingswerkzaamheden. Bekijk onze projecten wereldwijd op www.vroom.nl.

DAMWANDEN PREFAB BETONBOUW: PREFAB FUNDERINGSBALKEN PREFAB BERGINGSVLOEREN PREFAB POEREN PREFAB PORTIEKEN

CONTACT: T. 0299409500 E. info@vroom.nl VROOM.NL 13773