Bouw en Uitvoering 6-2022

EXTRA GELD VOOR VERDUURZAMING BOUWMACHINES

Het kabinet trekt voor 2023 fors meer geld uit voor uitstootvrije machines in de bouw. Er is 60 miljoen subsidie voor bouwbedrijven om over te stappen op zulke machines, zoals elektrische hijskranen, betonmixers op waterstof en graafmachines op accu’s.

Staatssecretaris Heijnen van Infrastructuur en Waterstaat: “We weten allemaal dat stikstof een probleem is, ook voor de bouw. Met uitstootvrije machines helpen

we dat probleem steeds verder de wereld uit. Ik weet wat de bouw graag wil, want vorig jaar was de subsidiepot binnen één dag leeg. Daarom stop ik er komend jaar fors meer in, want ik wil echt meters maken met de sector. Op weg naar een bedrijvige bouwplaats, maar zonder stikstof en uitlaatgassen.”

Lees meer op www.bouwenuitvoering.nl of via de QR-code

KAAP architectonisch hoogstandje

Op de kop van de Grasweg in Amsterdam Noord ontwikkelen Amvest en COD samen het project KAAP. Realisatie gebeurt door UBA Bouw. Het plan omvat 70 appartementen, verdeeld over vijf gebouwen en een circulair horecapaviljoen op een ondergrondse parkeergarage. Het maakt deel uit van de totale herontwikkeling van de kop Grasweg. Er worden ruim 300 woningen gebouwd. KAAP, een gebied dat ligt op een van de meest bijzondere plekken van dit stadsdeel, direct aan het IJ en schuin tegenover Pontsteiger, waar de pont aanmeert.

‘Architecten hebben vrije hand gehad’

‘

Op 10 meter diepte is er een constante temperatuur van 10 graden’

Met aardwarmte de winter door

De energietransitie brengt allerlei keuzes met zich mee. Zetten we in op warmtepompen, biogas, aardwarmte, waterstof of aquathermie? Het ligt voor de hand dat straks niet één methode gangbaar zal zijn, maar dat er meerdere methodes naast elkaar bestaan. Warmtesystemen bieden stevige kansen om de gebouwde omgeving te verduurzamen. Reden om ook in dit nummer aandacht te besteden aan aardwarmte. Energiebeheer Nederland hield tijdens de Week van de Aardwarmte een dialoogtafel waarin werd gekeken naar het marktmodel van aardwarmte.

Binnenstedelijk klimaat met goede balans

Laakhavens Hollands Spoor in Den Haag gaat er de komende jaren anders uitzien. Er komen ongeveer 9.000 woningen, alsook nieuwe kantoren, scholen, winkels, speelterreinen en plekken om te ontspannen. Laakhavens is onderdeel van het gebied tussen en rondom de stations Den Haag Centraal, Hollands Spoor en Laan van NOI.

huidige bedrijvigheid en het aantal bewoners willen we naar de toekomst toe verdubbelen’

‘De

‘

Inmiddels hebben zo’n 400 bouwgerelateerde bedrijven meegedaan aan een CIRCO Track’

Hoe word je circulaire voorloper in de Woningbouw?

De Nederlandse woningbouw staat voor grote uitdagingen: voor 2030 moet de sector 50 procent minder nieuwe grondstoffen gebruiken en zo’n 1 miljoen woningen bouwen. Hoog tijd dus om na te denken over nieuwe businessmodellen. Want veranderingen in de markt brengen ook nieuwe kansen: om nieuwe onderdelen aan te boren, andere ketensamenwerkingen aan te gaan en misschien wel voorloper te worden. CIRCO is een methodiek gericht op het herontwerpen van producten en businessmodellen voor bedrijven en wordt in Nederland uitgevoerd door negen regionale hubs.

Dieren en planten op Marker Wadden nemen toe

Steeds meer dieren en planten zijn te vinden op de kunstmatig aangelegde archipel in het Markermeer, net onder de dijk Enkhuizen-Lelystad. Daaronder zitten ook zeldzame soorten Onlangs presenteerden onderzoekers op het KIMA-congres hoe het beleid op Marker Wadden is uitgevoerd.

gebied is internationaal een succesvol voorbeeld voor natuurherstel’

‘Het

77

Steeds meer warmtepompen bij woningen

In 2021 zijn 368.000 nieuwe warmtepompen geïnstalleerd in Nederland, bijna 50 procent meer dan een jaar eerder. De meerderheid hiervan, 325.000, is bij woningen komen te staan. De overige warmtepompen kwamen bij utiliteitsgebouwen, kassen en stallen terecht.

‘Van alle 1,3 miljoen warmtepompen in Nederland staat 70 procent bij woningen’

WATER EN BODEM

In de ruimtelijke ordening van ons land is water en bodem voortaan sturend. Dat maakte het kabinet in december 2022 bekend. Minister Harbers: “We lopen steeds meer tegen de grenzen aan, vanwege het intensieve gebruik en de klimaatverandering.”

De keuzes vragen een goede samenwerking tussen veel partijen. Het Rijk werkt daarom nauw samen met de waterschappen, provincies en gemeenten. Er zijn inmiddels diverse structurerende keuzes gemaakt.

Zo fungeren het IJsselmeer en het Markermeer straks als ‘nationale regenton’. Er moeten ook afspraken komen om de bodem minder te bedekken, zoals minder stenen in de stad. Minder bodemafdekking zorgt voor een gezondere bodem, betere omgang met hitte en minder wateroverlast.

Daarnaast moet op verschillende plekken een hoger grondwaterpeil komen. Een hoger grondwaterpeil zorgt voor voldoende water als het een tijd niet regent, remt de daling van veenbodems en vermindert de uitstoot van broeikasgassen.

Een mooi voorbeeld van een goede regie is de kunstmatige archipel van eilanden in het Markermeer, zie pagina 62. Internationaal is het een succesvol voorbeeld voor natuurherstel. Er is veel kennis vergaard over het bouwen met slib, en over de ecologische effecten van dit type maatregelen.

Als het om de bodem gaat, blijkt keer op keer dat we die vrij intensief gebruiken. Maar om de energietransitie te versnellen zijn aardwarmte en aquathermie onmisbaar. Zie pagina22. Tijdens de Week van de Aardwarmte is gekeken naar het marktmodel van aardwarmte en is onderzoek gedaan. Opvallend is dat 71,6 procent van de Nederlanders aangeeft dat de verantwoordelijkheid voor de (ontwikkeling van) warmtenetten bij de centrale en decentrale overheden zou moeten liggen.

Herman Exalto, Programme Manager Geo-energie bij EBN: “Het valt op dat ondanks de zorg die er heerst over vertrouwen in de overheid, de Nederlander er geen probleem mee lijkt te hebben om de warmtevoorziening in handen van diezelfde overheid te leggen. Dat lijkt een forse breuk te zijn met hoe we in dit land warmte nu organiseren.”

KAAP architectonisch hoogstandje in Amsterdam Noord

Op de kop van de Grasweg in Amsterdam Noord ontwikkelen Amvest en COD samen het project KAAP. Realisatie gebeurt door UBA Bouw.

Amsterdam Noord is een levendig en inspirerend stadsdeel dat zich meer en meer ontwikkelt tot het creatieve centrum van de hoofdstad. Het zit vol contrasten. Van indrukwekkende moderne architectuur, hippe terrassen, stijlvolle restaurants en een geavanceerde start-up scene tot industriële plekken, groene parken en het landelijke buitengebied. KAAP maakt deel uit van de totale herontwikkeling van de kop Grasweg. Er worden ruim driehonderd woningen gebouwd. De Alliantie heeft aldaar 136 sociale huurappartementen gerealiseerd. Amvest is verantwoordelijk voor de bouw van 122 appartementen in de vrije huursector. In dit artikel concentreren we ons op KAAP, een gebied dat ligt op een van de meest bijzondere plekken van dit stadsdeel, direct aan het IJ en schuin tegenover Pontsteiger, waar de pont aanmeert.

ARCHITECTUUR

KAAP is het sluitstuk van de herontwikkeling van de kop Grasweg. De appartementen van hoogwaar-

dige architectuur behoren tot de vrije sector. Ze zijn verdeeld over vijf woongebouwen van drie verschillende architectenbureaus. Powerhouse Company nam Coast en Verde voor zijn rekening. Orange architects ontwierp Horn en het kleinere York met de onderste verdiepingen in wit beton en de bovenste etages opgetrokken uit corten-staal als eerbetoon aan het industriële verleden van Noord. Woongebouw Blanc en het horecapaviljoen staan op naam van Next architects. De appartementen hebben een oppervlakte van 70m2 tot 345 m2. Remco van der Heijden, Ontwikkelingsmanager bij Amvest: “Zoals gezegd, meerdere architectstijlen lopen door elkaar heen. Maar alle appartementen zijn van hoogwaardige kwaliteit. De architecten hebben best wel de vrije hand gehad om gebouwen te ontwerpen die je echt ziet staan.”

UITDAGINGEN

Wat zijn voor de aannemer de grootste uitdagingen als hij een dergelijk project onder handen krijgt. Jurgen de Reus, directeur UBA Bouw, denkt even na en

Het plan omvat 70 appartementen, verdeeld over vijf gebouwen en een circulair horecapaviljoen op een ondergrondse parkeergarage. TEKST BETTY ROMBOUT

zegt: “Het bouwen van complexe appartementsgebouwen is natuurlijk een uitdaging op zich, maar we zijn ervaren in binnenstedelijk bouwen. Uitdaging ligt hier vooral ook bij de technische uitwerking. Onder tijdsdruk, want de bouw is al gestart, en binnen de kaders van het project, waaronder de al getekende kopersovereenkomsten, moet het technisch ontwerp worden afgerond. De uitdagingen die we onderweg tegenkomen kosten het team veel tijd en moeite. En tegelijkertijd willen de we de kopers veel ruimte geven om hun appartement naar hun eigen smaak aan te passen en in te richten. Kortom, een mooie uitdaging waar we met ons team en vele partners graag de schouders onder zetten.”

UNIEK

Nicky Sargentini is Real Estate Developer bij COD, zij vult aan: “Het is natuurlijk een specifieke doelgroep waar we voor bouwen, waarbij geen enkele plattegrond hetzelfde is. We maken echt unieke woningen, wat alles te maken heeft, zoals al gezegd door Jurgen, met de koperswensen. Op een superlocatie moesten we heel mooie woningen verkopen, die wel passen in de omgeving. De afgelopen jaren kreeg ik regelmatig de vraag: ‘zitten we wel goed met deze woningen op deze mooie plek. Maar het is gelukt. Ze zijn allemaal in no time verkocht op één na. Op zich is dat best bijzonder.”

remco van der heijden, ontwikkelingsmanager bij amvest

jurgen de reus, directeur uba bouw (foto: michel ter wolbeek)

nicky sargentini, real estate developer bij cod

KAAP wordt gerealiseerd op eigen grond, zonder erfpacht. Hier heeft de eigenaar dus niet te maken met de jaarlijks terugkerende extra kosten van de erfpachtcanon, dat scheelt enorm.

DUURZAAM

Naast de appartementen komt er ook een horecapaviljoen dat circulair is. Een mooi transparant gebouw van glas met stalen elementen. In dit paviljoen komt een kleinschalig restaurant met een fantastisch terras aan de IJ-zijde. Voor wie straks in KAAP woont, is dit natuurlijk de uitgelezen plek voor een gezellige lunch met vrienden of familie. Onder het horecapaviljoen komt een parkeergarage met voor iedere bewoner een eigen parkeerplaats en een eigen berging. Iets verderop aan de Grasweg is een parkeergebouw gerealiseerd. Hier kunnen bewoners van KAAP nog een extra parkeerplaats kopen.

“We proberen zo circulair mogelijk dit paviljoen te bouwen”, zegt Sargentini. “We hebben gekeken naar gebruikte materialen uit de omgeving. En die zijn er best veel. Hiertoe hebben we een materialenpaspoort gemaakt. De materialen zijn trouwens ook losmaakbaar, dat hoort ook bij de circulaire gedachte.” Van der Heijden vult aan: “We leren er ook lessen uit. Het omzetten/demonteren van staalconstructies bijvoorbeeld heeft ons extra tijd en geld gekost. Inmiddels hebben we al het materiaal dat we willen hergebruiken in opslag in Amsterdam.”

De appartementen worden natuurlijk niet meer op gas aangesloten, in die zin is het fijn dat KAAP onderdeel is van een groter project. Ook komt er een wko-installatie. “Uiteraard was dit laatste enigszins een risico. Het zijn dure installaties, stel dat de woningen niet verkocht worden? Maar gelukkig is dit niet het geval”, aldus Jurgen de Reus.

BIJZONDER

Wat is het allerbijzonderste van Kaap? De Reus: “De unieke architectuur op een unieke plek. Nicky Sargentini sluit zich hier 100% bij aan. “Je woont op een unieke plek aan het water, op een stukje eigen grond. In een woning waarin je veel inspraak hebt gehad hoe deze eruit ziet. Heel bijzonder.” Remco van der Heijden: “En vergeet de zon niet. Het hele complex ligt op het zuiden! De zon gaat op de juiste plek onder. Op je balkon - het zijn geen kleintjes - kun je tot lang blijven zitten. Dat is echt wel tof.”

Tot slot kaart Remco van der Heijden nog even de samenwerking aan, vele partijen zijn betrokken. “We weten elkaar te vinden. NIet alleen binnen het project KAAP maar ook in het groter geheel van het project Grasweg Kop. Dat is uitermate prettig.” INFO

Web: www.kaap.amsterdam/ Facebook: www.facebook.com/woneninkaapamsterdam/ Youtube: www.na5.nl/hpUh1

Aan het water, aan rustige weg, in centrum, in woonwijk, vrij uitzicht, nabij openbaar vervoer, rand van de stad…

Dat is KAAP

MET AARDWARMTE DE WINTER DOOR

De energietransitie brengt allerlei keuzes met zich mee. Zetten we in op warmtepompen, biogas, aardwarmte, waterstof of aquathermie? Het ligt voor de hand dat straks niet één methode gangbaar zal zijn, maar dat er meerdere methodes naast elkaar bestaan.

Warmtesystemen bieden stevige kansen om de gebouwde omgeving te verduurzamen. Reden om ook in dit nummer aandacht te besteden aan aardwarmte. Energiebeheer Nederland (EBN) hield tijdens de Week van de Aardwarmte een dialoogtafel waarin werd gekeken naar het marktmodel van aardwarmte.

WAT IS AARDWARMTE EIGENLIJK?

Simpel gezegd is aardwarmte warmte uit de aardkorst. Des te dieper je in de laag van de aardkorst komt, des te hoger de temperatuur. Op tien meter diepte is er een constante temperatuur van 10 °C. Dit heet de geothermische gradiënt.

Hoe hoog de temperatuur is in de aardkorst, heeft alles te maken met het sedimentpakket. Op plaatsen met ouder gesteente komen op geringe diepte relatief hoge temperaturen voor. De geothermische gradiënt in Nederland is zo’n 30 °C per duizend meter. Op tweeduizend meter is deze ongeveer 70 °C.

Veel gehanteerd is de methode om warm water uit de ondergrond als warmwatervoorziening te laten fungeren. Warm water van 20-30 °C kan uit relatief ondiep gelegen watervoerende lagen worden gehaald en na gebruik worden teruggepompt. Dit gebeurt door twee putten te slaan. Via de eerste put wordt het warme water opgepompt en langs bovengrondse warmtewisselaars geleid. Vervolgens komt het via een tweede put op enige afstand van de eerste weer terug in dezelfde watervoerende laag.

2,6 MILJOEN HUIZEN Ruim een kwart van de Nederlandse woningen kan in de toekomst worden verwarmd met aardwarmte. Dit blijkt uit de studie WARM die in opdracht van Energie Beheer Nederland (EBN) door Berenschot en Panterra Geoconsultants in 2020 is uitgevoerd.

Op basis van de huidige inzichten kunnen in de toekomst zo’n 2,6 miljoen huizen en gebouwen met aardwarmte van duurzame warmte worden voorzien. Het totale potentieel van aardwarmte in Nederland is 290 Petajoule (PJ). 1 PJ staat gelijk aan de verwarming van 30.000 woningen. Het gebruik van aardwarmte levert op dit moment een besparing op van meer dan 181 miljoen m3 aardgas per jaar. Dit staat gelijk aan het gebruik aan aardgas voor een stad met de omvang van Eindhoven.

DIALOOGTAFEL

Warmtesystemen bieden dus stevige kansen om de gebouwde omgeving te verduurzamen. Maar hoe zorg je voor een ideaal marktmodel om een grootschalige uitrol te bewerkstellingen? Dit kwam ter sprake aan de Dialoogtafel van EBN tijdens de Week van de

TEKST GERARD VOS BEELD EBN, 123RF

AARDWARMTE IN LEEUWARDEN

Ernst Japikse, voorzitter Stichting Warmtenetwerk & CEO Ennatuurlijk

“Bij aardwarmteprojecten is het wegnemen van belemmeringen de sleutel. Als je met innovaties bezig bent kom je oneffenheden tegen. In Leeuw arden liep het proces door allerlei omstandigheden vertraging op. Met als gevolg dat we de SDE-subsidie helemaal opnieuw moesten aanvragen. Dat kan anders. ”

In Leeuwarden heeft Ennatuurlijk twee warmtenetten: De Zuidlanden en Camminghaburen. In totaal wordt er in Leeuwarden zo’n 80.000 GJ warmte per jaar aan zo’n 1.800 huishoudens en vier bedrijven geleverd.

Momenteel worden de bestaande warmtenetten gekoppeld aan een aardwarmtebron. Ennatuurlijk is bezig met de ontwikkeling van een aardwarmtebron. Hiervoor werken ze samen met Shell, EBN en Bouwgroep Dijkstra Draisma. Met meerdere bronnen kan in potentie meer dan de helft van Leeuwarden worden voorzien van duurzame warmte.

In de tweede helft van 2021 heeft de eerste proefboring plaatsgevonden. Als de proefboring naar aardwarmte succesvol is, wordt gestart met de aanleg van het warmtenet. Dat komt als een ring rond de stad te liggen, om vervolgens de wijken in te kunnen gaan. Op het warmtenet kunnen naast de aardwarmtebron ook andere duurzamere warmtebronnen worden aangesloten, zoals warmte uit industrie. Zodra de aardwarmtebron in gebruik is genomen, wordt er tachtig procent CO 2 bespaard ten opzichte van verwarmen met individuele cv-ketels op aardgas.

Bij verdere groei van het warmtenet zal er een tweede aardwarmtebron en mogelijk seizoensopslag worden ontwikkeld en aangekoppeld, zodat de CO 2-reductie snel kan groeien. De ambitie is CO 2-neutraliteit in 2040. Daarvoor wordt gezocht naar een oplossing om het aardgas dat bij de opwek van aardwarmte vrijkomt te compenseren. Dit compensatievraagstuk is een uitdaging voor alle partijen die aardwarmte willen inzetten voor een duurzame warmtevoorziening en streven naar een CO 2-neutraal warmtenet.

Aardwarmte. De onderstaande heren schenen hun licht op het onderzoek van EBN en de snel opkomende markt van aardwarmte.

- Herman Exalto, Programme Manager Geo-energie bij EBN

- Jop Fackeldey, Gedeputeerde Provincie Flevoland - Ernst Japikse, Voorzitter Stichting Warmtenetwerk & CEO Ennatuurlijk

- Tjalling de Vries, Team leader Regulation heat sector & Energy efficiency policy

- Siward Zomer, Coöperatief Directeur Energie Samen

EBN liet eind augustus 1.900 Nederlanders online benaderen en vroeg ze naar verschillende aspecten rond de energietransitie. In totaal hebben 1.019 van hen de vragenlijst volledig ingevuld. Het onderzoek heeft een betrouwbaarheidsniveau van 95 procent. Wat opvalt in het onderzoek is dat bijna zeventig procent van de Nederlander geen moeite heeft met een aansluiting op een warmtenet.

68 procent van de nederlanders heeft er geen moeite mee om te worden aangesloten op een warmtenetwerk.

Opvallend in het onderzoek is dat 71,6 procent van de Nederlanders aangeeft dat de verantwoordelijkheid voor de (ontwikkeling van) warmtenetten bij de centrale en decentrale overheden zou moeten liggen. Deze warmtenetten zorgen ervoor dat huishoudens kunnen worden aangesloten op duurzame warmte zoals aardwarmte of aquathermie.

Waar het gaat om de productie en verkoop van warmte vindt 55 procent dat de overheid verantwoordelijk moet zijn. 30,1 procent van de respondenten geeft er de voorkeur aan om de productie en verkoop van warmte in handen te geven van commerciële bedrijven c.q. van publiek-private samenwerkingen. De verantwoordelijkheid voor collectieve warmte is op dit moment onderwerp van discussie in politiek Den Haag.

grafiek: nederlander wil in zeer ruime meerderheid (71,6 procent) dat de overheid verantwoordelijk wordt voor de warmtenetten.

Tjalling de Vries, Team leader Regulation heat sector & Energy efficiency policy

“Ik ben niet verrast dat de burgers vinden dat de verantwoordelijkheid voor de ontwikkeling van warmtenetten bij de centrale en decentrale overheden zou moeten liggen. Warmte is een belangrijk product, dus ze verwachten dat de overheid het goed regelt.

We willen meer regie vanuit de overheden, ook lokaal. De vraag is, wie moet dit gaan oppakken? Daar zijn de meningen verdeeld over. Je hebt stadswarmtenetten die bij de gemeente horen, maar er zijn ook veel netten die door commerciële partijen worden beheerd. Daar zouden gemeenten meer kunnen instappen. Het gaat er uiteindelijk om dat een partij helder inzichtelijk maakt wat het kost en wat voor tarieven er zijn.”

Jop

Fackeldey, Gedeputeerde Provincie Flevoland

“Financieren is belangrijk voor mensen. Als de overheid de regie neemt en de uitvoering doet, dan is de gedachte dat het goedkoper gaat worden. Maar is dat daadwerkelijk zo? Dat is best een interessante vraag. Is een overheid efficiënter, kunnen ze het beter coördineren dan een marktpartij? Maar het is sowieso mooi dat er wat dit betreft vertrouwen is in de overheid.”

Ernst

Japikse, Voorzitter Stichting Warmtenetwerk & CEO Ennatuurlijk

“Het onderzoek is eind augustus gedaan op de top van de gasprijzen. Wat je in het onderzoek terugleest is: ‘we zijn als de dood dat we de rekening niet kunnen betalen.’ We zijn in een soort gijzeling beland, het duurt veel te lang voordat er besluiten worden genomen. Voor de goede orde, we moeten uiteindelijk vijfhonderdduizend huizen gaan opleveren. Dan moeten de energieprijzen wel betaalbaar zijn. Laten we gewoon gaan bouwen. We zijn in Leeuwarden volle bak bezig met vijftigduizend woningen met een aardwarmtenet (zie kader). We moeten niet teveel aan die oude wereld blijven hangen. Een probleem is overigens wel dat aardwarmte in bestaande gebieden goed te realiseren is, maar dat het in nieuwe gebieden complexer is omdat je van stretch af aan moet starten.”

Jop Fackeldey, Gedeputeerde Provincie Flevoland

“Ik zie nog wel veel terughoudendheid bij gemeenten. Door een wijziging van de Mijnbouwwet worden gemeenten en waterschappen straks eerder betrokken bij initiatieven om geothermie te gebruiken. Zodra er een aanvraag is gedaan voor een zoekgebied kun-

proefboringen aardwarmte in amstelland (bron ebn)

nen gemeenten en waterschap hierover straks direct advies uitbrengen, in plaats van getrapt advies via de provincie, zoals nu het geval is. Er ontstaan onder de huidige wetgeving steeds meer warmtenetten. Dan begrijp ik werkelijk niet dat gemeenten zo afwachtend zijn. We moeten aan het werk met zijn allen.”

Ernst

Japikse,

Voorzitter Stichting

Warmtenetwerk & CEO Ennatuurlijk “Ook de warmtesector moet zijn verantwoordelijk nemen. We hadden niet kunnen bevroeden dat er een energiecrisis aan zat te komen. Ik denk dat we er naartoe moeten dat energiebedrijven je twintig graden verkopen in plaats van Joules. Het is lastig om de burgers bij de energietransitie te betrekken. Maar je moet het toch echt samen doen!”

Siward Zomer, Coöperatief Directeur Energie Samen

“Je moet het proces zo organiseren dat bewoners hun economische belang in kunnen zetten. Bij Energie Samen zitten coöperaties met dertigduizend aansluitingen. We zitten met de bij ons aangesloten coöperaties letterlijk middenin de woonwijken. Vertrouwen is cruciaal. Als je de toekomst niet kan voorzien, kun je het ook niet reguleren.”

Herman Exalto, Programme Manager Geo-energie bij EBN

“Het valt op dat ondanks de zorg die er heerst over vertrouwen in de overheid, de Nederlander er geen probleem mee lijkt te hebben om de warmtevoorziening in handen van diezelfde overheid te leggen. Dat lijkt een forse breuk te zijn met hoe we in dit land warmte nu organiseren. Ik kan me voorstellen dat een uiteindelijke keuze voor een publiek model - door middel van een publiek-private samenwerking - brede steun krijgt. Dan is de overheid ook actief betrokken, maar blijf je kennis en ervaring van de bestaande warmtebedrijven benutten.”

ZIJN WE DAN IN NEDERLAND VOORAL GOED IN PLANNEN MAKEN, MAAR MINDER GOED IN UITVOEREN?

ENERGIETRANSITIE IN EIGEN GEMEENTE

Energiebeheer Nederland benaderde in de maand augustus 1.900 Nederlanders online in het kader van het onderzoek naar verschillende aspecten rond de energietransitie.

Het blijkt dat een ruime meerderheid van de Nederlanders zich op dit moment onvoldoende betrokken voelt bij de energietransitie in de eigen gemeente. Een zeer ruime meerderheid vindt de klimaatdoelen wel belangrijk tot zeer belangrijk, maar slechts een kwart van de Nederlanders denkt dat deze doelen in 2050 zijn behaald.

Inzetten op collectieve warmte kan bijdragen aan het behalen van deze doelen. Tweederde van de Nederlanders wil dat de overheid daarbij meer verantwoordelijkheid neemt.

perspectief kan geven, dan is dat een goede garantie. Als ik tegen een aannemer kan zeggen: ‘de komende tien jaar ga je voor mij 50.000 huizen aansluiten’ dan gaat een aannemer dat voor me regelen. De zekerheid van jarenlang werk kan een enorm verschil maken. Maar je moet er wel voor zorgen dat je die belofte ook echt kunt doen. Op dit moment heb ik die zekerheid niet. Er moet een duidelijke routekaart zijn.”

Jop Fackeldey, Gedeputeerde

Provincie Flevoland

“Er ligt een enorme uitdaging. Daar heeft iedereen zorg over. Dat is ingewikkeld. Kleinere gemeenten hebben niet de kracht en capaciteit om het uit te voeren. Reden dat ze veel samenwerken met de provincie om de uitvoeringskracht op te bouwen. Het maakt dan niet uit of het publiek of privaat is, de handjes zijn er vaak gewoon niet. Als je pech hebt, heb je straks alles juridisch prima op orde, maar zijn er geen uitvoerders.”

Ernst Japikse, Voorzitter Stichting Warmtenetwerk & CEO Ennatuurlijk

“Ik zou de huidige situatie een arbeidsmarktcrisis willen noemen. Als ik een aannemer een jarenlang werk-

Tjalling de Vries, Team leader Regulation heat sector & Energy efficiency policy

“Er is een enorme energietransitie gaande. We hebben straks overal handen nodig. We moeten omscholen. Het is het volgende vraagstuk in de energietransitie. We moeten niet stil komen te staan. Het gaat om praktische vraagstukken. Je haalt de mensen niet uit de huidige poule. Onderdeel is samenwerking met publieke partijen. Over welke verantwoordelijkheden praat je dan. Het is goed om de opschaling te bevorderen. We gaan arrangementen maken en verschillende partijen bij elkaar brengen. Dan spreid je de risico’s beter. We moeten in nieuwe structuren denken en nieuwe partijen erbij betrekken. Hoe meer concurrentie des te beter het is.”

GEZOCHT:

Wij zijn op zoek naar diverse kraan-, shovelmachinisten en Dumperchauffeurs voor inzet op verschillende projecten door heel Nederland en in het buitenland.

Wij hebben werk in onder andere: Grondverzet, op en overslag, recycling (schroot en vuil recycling)

Functie eisen die we van je vragen: - Ruime ervaring op bovengenoemde machines, - Je bent flexibel inzetbaar en hebt geen 9 tot 5 mentaliteit, - Minimaal rijbewijs B, - In het bezit zijn van eigen vervoer.

Wij bieden je aan: - Functie voor langere tijd met uitzicht op vast dienstverband, - Salaris in overleg.

Beschik jij over genoemde functie-eisen en ben je enthousiast geworden? Mail dan je CV naar planning@vzrverhuur.nl Voor meer informatie kun je contact opnemen met Stefan van Oudheusden, Tel: 06-48779680.

ZZP-ers zijn ook welkom om te reageren.

Al meer dan een decennium uw vertrouwde partner voor landmeetkundige inwinningsapparatuur en software voor digitaal inmeten en het verwerken, visualiseren en delen van geo-informatie.

De juiste software en hardware oplossingen voor iedere projectfase:

Landmeetapparatuur

3D machinebesturing

Dronemapping

3D laserscanning

KLIC graafschadepreventie

Training en ondersteuning

Vermogenweg 107 3641 SR Mijdrecht Telefoon 0297 - 769 101

Laakhavens Den Haag BINNENSTEDELIJK KLIMAAT MET EEN GOEDE BALANS

Laakhavens is onderdeel van het zogenaamde Central Innovation District (CID). Dit is het gebied tussen en rondom de stations Den Haag Centraal, Hollands Spoor en Laan van NOI. Bert Kassies, programmadirecteur CID legt uit: “Het CID is het economisch hart van Den Haag en de regio en heeft enorme mogelijkheden. Nu al levert het gebied werk voor bijna 80.000 mensen en telt het 30.000 studenten. Er wonen 45.000 mensen in het gebied, in 23.000 woningen. De aantallen willen we naar de toekomst toe verdubbelen qua bewoners en bedrijvigheid. Uiteraard sturen we ook op het ‘binnenkrijgen’ van innovatieve bedrijven. Maar met name sturen we op integraliteit: de woningen, scholen, andere voorzieningen, bedrijvigheid, het groen et cetera moeten gezamenlijk een prachtig gebied opleveren.”

Kortom, met het CID werkt de gemeente samen met de stad aan de ontwikkeling van een gebied dat de economische concurrentie met het buitenland aankan. Met aantrekkingskracht voor talent, bedrijvigheid en kennis, waardoor nieuwe werkgelegenheid ontstaat. Zodat ook toekomstige generaties in Den Haag kunnen werken en leven.

LAAKHAVENS

Laakhavens valt dus binnen het CID. Kassies legt uit: “We willen binnenstedelijk verdichten, dat is nodig.

Besloten is woningen toe te voegen bij de drie grote stations in Den Haag. Laakhavens ligt bij station Holland Spoor (HS), vandaar. De accenten rondom de stations zijn net wat anders. Bij Centraal gaat het vooral over bestuurskundige accenten, de TU Delft en de Leidse Universiteit zijn vlakbij. In Laakhavens ligt de Haagse Hogeschool en het ROC Mondriaan. We hebben een soort campus voor ogen, met toevoegen van woningen en het behouden van de bedrijvigheid dat er al is. Samengevat het creëren van een hoogstedelijk milieu. Er komen echt veel woningen bij, 9000. Dan heb je veel meer mensen die er rond lopen. Zij hebben plaats nodig. Dat gaat dan ten koste van het autoverkeer.”

ONTWIKKELVISIE EN BEELDKWALITEITSPLAN

Vele plannen dus, die de gemeente niet alleen maakt. Inmiddels is de ontwikkelvisie vastgesteld door het college. Een visie die beschrijft wat Den Haag voor de lange termijn wil met het gebied. Deze visie wordt binnenkort door de Raad besproken en wel of niet goedgekeurd. Straatpatronen, bouwvolumes en soort gebouwen staan er in vernoemd. De plekken van parken en scholen staan aangegeven. Zo ook de retail, het verblijfsgebied en nog veel meer. “Alles proberen we in samenhang naar de gemeenteraad te brengen.” Daarna volgt onder andere een beeldkwaliteitsplan, dat beschrijft de gewenste beeldkwaliteit

Laakhavens Hollands Spoor in Den Haag gaat er de komende jaren anders uitzien. Er komen ongeveer 9000 woningen, alsook nieuwe kantoren, scholen, winkels, speelterreinen en plekken om te ontspannen. TEKST BETTY ROMBOUT BEELD GEMEENTE DEN HAAG

van de bebouwing - zijn het bakstenen gebouwen of ‘kunststofgevels, om een voorbeeld te noemen - en de buitenruimte en bevat toetsbare criteria. Het is een verbindend element tussen landschap, architectuur en stedenbouw. Het plan geeft aanbevelingen en richtlijnen voor de vormgeving van bebouwing en de inrichting van de ruimte. Bijvoorbeeld aan de hand van schetsen en afbeeldingen.

VOORBEELDGEBOUWEN MET VERGUNNING

Maar welke ideeën zijn er qua gebouwen bijvoorbeeld? Kassies noemt The Grace. Het ‘glaspaleis’ aan de Bontekoestraat/Bontekoekade maakt plaats voor

twee woontorens. In deze torens komen ongeveer 1.400 woningen. De torens worden 160 meter en 180 meter hoog. “De voorzieningen die nodig zijn voor de mensen die in de torens gaan wonen is qua ruimtebeslag opgenomen in de Ontwikkelvisie, daar gaat de Raad dan verder over discussiëren. Maar de vergunning voor de toren is er al”, aldus Bert Kassies.

De Posttower is een woon-werktoren achter het Stationspostgebouw. En wat te denken van de Escher Gardens? Tussen het Mondriaancollege en het stationsplein Hollands Spoor (Laakzijde) komen twee woontorens van 140 meter en 160 meter hoog.

Hierin komen ongeveer 1.000 woningen, 5.000 vierkante meter commerciële bedrijfsruimte en 10.000 tot 20.000 vierkante meter kantoorruimte.

Tot slot noemt Bert Kassies de Waldorp Four aan de Waldorpstraat. Dit gebouw komt tegenover de MegaStores, aan de kant van het spoor.

Kortom de bouw moet nog beginnen. Eerst moet de Ontwikkelvisie vastgesteld worden. Wanneer dit precies gaat gebeuren is moeilijk aan te geven. “Zodra we een nieuw College hebben, gaat de Raad over de ontwikkelvisie praten”, aldus Kassies.

UITDAGINGEN

De grootste uitdaging is, dat ontwikkelingen van de woningen, kantoren, aanpassingen buitenruimte, groenvoorzieningen gelijke tred houden in de ontwikkelingen. “Het is niet zo van ‘ik bouw een woning en oeps er moet nog een school bij’. Stukken van het park bijvoorbeeld moeten al klaar zijn als er woningen opgeleverd worden”, vertelt Bert Kassies.

Bouwkundig is er ook wel een uitdaging te noemen. Kassies: “Het is een druk gebied. Elke ontwikkeling staat op een klein grondgebied. Dit betekent dat de bouwlogistiek en de bouwwijze best wel spannend is.

Zeker als je hoge torens bouwt, heb je haast geen plek om het bouwmateriaal op te slaan. Dan kan er gekozen worden voor zoveel mogelijk prefab bijvoorbeeld. Op een krappe bouwplaats in een druk gebied, dan maak je dergelijke beslissingen.”

DUURZAAMHEID

“Zeker”, is het antwoord als we vragen of er voor het gebied gekeken is naar duurzaamheid. “We zitten middenin de Energietransitie, dus… Wat Laakhavens betreft, hebben we een partij gecontracteerd die voor het hele gebied duurzame warmte en koude gaat organiseren. Alle partijen die ontwikkelen nemen bij

De Laakhavens is een gebied, dat deel uitmaakt van het Haagse stadsdeel Laak. Laakhaven ligt aan het water langs de Neherkade. De havens zelf staan via de Haagvliet of Trekvliet in verbinding met de Vliet tussen Delft en Leiden en omvatten onder andere een passantenhaven. De naam stamt af van het riviertje de Laak.

deze leverancier af. Dat is best bijzonder. Een alternatief bieden we niet.”

Naast het bijna standaard plaatsen van zonnepanelen bij een bouwproject, wordt er binnen Laakhavens goed gekeken naar hittestress en biodiversiteit en daar oplossingen voor gezocht. “Het gebied is nu heel stenig. Dus heet in de zomer. Dat moeten we tegengaan met groen in de buitenruimte, op daken en in gevels”, zegt Bert Kassies. “En let wel, we richten het gebied zo in dat je je te voet, met de fiets en het OV verplaatst. En dus nauwelijks met de auto.”

POTENTIE

Wat maakt het nieuwe Laakhavens speciaal? Kassies: “Van oudsher is het een industrieel bedrijvengebied. In de jaren ‘90, met demping van de haven, is getracht het gebied een boost te geven met de bouw van de Haagse Hogeschool. Ook kwamen de MegaStores. Het werd een beetje een ratjetoe. Nu, met de integrale ontwikkelvisie, wordt het echt een binnenstedelijk klimaat met een goede balans. Er zullen veel mensen in dit gebied komen, wonen en werken (het ligt vlakbij HS). Het historisch centrum is dichtbij. Je wandelt zo naar de binnenstad. Of je zit zo in de trein naar Schiphol. Alles is dichtbij. Het gebied heeft veel potentie. We proberen daarnaast aan te sluiten bij het karakter van de oude wijk.”

Tot slot zegt Bert Kassies: “Belangrijk te vernoemen is nog dat Laakhavens een gebied is voor mensen met elke portemonnee. We bouwen voor diverse doelgroepen van mensen. Niet alleen voor starters en studenten, ook voor doorstromers en oudere stadsgezinnen.”

INTERESSANTE SITES:

www.denhaag.nl/nl/in-de-stad/ wonen-en-bouwen/ontwikkelingenin-de-stad/ontwikkelingen-hollandsspoor-laakhavens www.thegrace.nl www.hskwartier.com

foto: chantal bekker, graphicalert.com

De Nederlandse woningbouw staat voor grote uitdagingen: voor 2030 moet de sector 50 procent minder nieuwe grondstoffen gebruiken en zo’n 1 miljoen woningen bouwen. Hoog tijd dus om na te denken over nieuwe businessmodellen.

Want veranderingen in de markt brengen ook nieuwe kansen: om nieuwe markten aan te boren, andere ketensamenwerkingen aan te gaan en misschien wel voorloper te worden. TEKST ANKE

VAN RAVENSTEIJN

CIRCO is een methodiek gericht op het herontwerpen van producten en businessmodellen voor bedrijven. CIRCO wordt in Nederland uitgevoerd door negen regionale hubs. Onze gezamenlijke doelstelling is 4000 bedrijven aanzetten tot een circulaire propositie, inclusief een renderend businessmodel. Inmiddels hebben zo’n 400 bedrijven uit bouwgerelateerde sectoren meegedaan aan een CIRCO Track, we delen hier graag recente bevindingen.

INSPIRERENDE VOORBEELDEN

‘Gevel als een service’ is een noemenswaardig voorbeeld van het omgooien van een businessmodel voor een circulaire oplossing. Want wat deed Jansen? In plaats van gevels te verkopen blijft Jansen nu eigenaar van het stalen gevelsysteem in het ‘gevel as a service’concept. De klant gebruikt de gevel gedurende een afgesproken periode en Jansen verzorgt het onder-

houd. Daarna kan de gevel door naar een nieuwe klant en een nieuwe gebruikscyclus.

Solarge is een ander voorbeeld, zij maken volledig recyclebare zonnepanelen. Het rendement is vergelijkbaar met ’traditionele panelen’ van aluminium en glas. Maar de lichtgewicht zonnepanelen van Solarge zijn 100 procent recyclebaar en stoten in het productieproces een kwart minder CO2 uit. Ook een mooi voorbeeld van anders kijken naar het businessmodel om circulair te gaan ondernemen.

BEVINDINGEN UIT DE CIRCO TRACK

Ook in Flevoland, waar ruimte is voor de woningopgave in Nederland, is men op zoek gegaan naar een toekomstbestendige aanpak. Elf bedrijven uit de regio Flevoland doorliepen daarom de CIRCO Track ‘Betaalbare circulaire woningbouw Flevoland’. ‘Een betere balans tussen mens en natuur, maar ook bijdragen aan betaalbare en comfortabele woningen lagen ten

foto: chantal bekker, graphicalert.com

foto: chantal bekker, graphicalert.com

grondslag aan nieuwe ontwerpen en businessmodellen. Bij de gebiedsontwikkeling speelt circulariteit een belangrijke rol en moeten kansen ontstaan voor ondernemers. Dit leverde erg interessante bevindingen op.

In de ‘Woningbouw-Track’ is expliciet aandacht besteed aan de afstemming in de keten. De deelnemers vormden een brede vertegenwoordiging van de woningbouwketen, met drie woningcorporaties, twee prefab (hout)bouwbedrijven, een traditioneel bouwbedrijf, twee installateurs, een glasleverancier/ reparateur en een kozijnproducent. Een belangrijk terugkerend item bleek: wie is er verantwoordelijk zijn voor het begin van de verandering?

1. AMBITIES EN VERWACHTINGEN MOETEN AFGESTEMD ZIJN

Het lijkt misschien een open deur maar het mooie aan de combinatie van deelnemers in de Track is dat er onderwerpen besproken kunnen worden voorbij eigen traditionele invloedsfeer. Hier kwam het gezamenlijk inzicht dat opdrachtgever en leverancier, ofwel vraag en aanbod, op elkaar afgestemd moeten zijn en dat juist alle partijen gezamenlijk verantwoordelijk zijn en gezamenlijk tot de beste oplossingen zullen komen.

2. ERKEN HET GEZAMENLIJKE ONTWIKKELTRAJECT

Zo benoemden alle corporaties aan het begin van de Track ‘het gevoel geen grip te hebben’ op Circulair Opdrachtgeverschap. Het inzicht dat dit gevoel klopt en dat we met elkaar in een ontwikkelingstraject zitten is voor sommigen net het duwtje om anders te durven werken en zelf het heft in handen te nemen. Opdrachtgevers beseffen dat er nog geen pasklare circulaire oplossingen te koop zijn en dat zij samen met de markt zullen moeten ontdekken hoe de Circulaire woning van de toekomst er uit moet komen te zien.

3. MAAK CONCRETE AFSPRAKEN

Een corporatie riep als resultaat van de Track de bouwende deelnemers op om samen het circulaire Programma van Eisen te formuleren voor een concreet aankomend project en samen de haalbaarheid daarvan te verkennen. Dit heeft meteen tot afspraken geleid. Ook op het gebied van hergebruik van componenten werden in drie dagen direct resultaten geboekt: door de concrete inzichten werden de corporaties meteen uitgedaagd om ruimte te bieden voor een pilotcase. Hiervoor zijn ook onderling afspraken gemaakt.

foto:jens vermeiren

molens van orshoven, leuven solarge zonnepaneel

kevn expo, eindhoven paviljoen the fields, leiden

foto: bart van overbeeke fotografie foto: rene de wit

MEEDOEN MET EEN CIRCO-TRACK

Lijkt het je interessant om met een Track over (Woning) bouw mee te doen? Mail dan naar de experts Bouw binnen CIRCO:

Jeannette Levels-Vermeer: jeannette@circonl.nl

Gerwin Beukhof: gerwin@circonl.nl

Wil je meer lezen over Tracks over bouw, kijk op onze sectorpagina ‘Bouw’ op www.circonl.nl/sectorpaginacirculaire-bouw/

Kijk voor succescases: CIRCOnl.nl/cases/

En voor meer over CIRCO kijk op: CIRCOnl.nl/doe-mee/

of kijk voor meer sector-voorbeelden, ook van onze partners op Circonnect.org

CIRCO richt zich op het in beweging brengen van een nieuwe, nog te ontginnen markt. Daarom krijgt CIRCO ondersteuning vanuit het Ministerie van Infrastructuur en Waterstaat. Als programma van CLICKNL activeert CIRCO productiebedrijven en creatieve professionals om concreet aan de slag te gaan met circulair ontwerpen. Door producten, diensten en businessmodellen te (her)ontwerpen wordt circulair ondernemen in veel gevallen mogelijk. Hiervoor ontwikkelde CIRCO eeninmiddels bewezen - methode.

4. GEBRUIK ELKAARS EXPERTISE

De deelnemende (prefab)bouwbedrijven zijn allemaal op eigen wijze gespecialiseerd en bewust bezig met modulair, flexibel en demontabel bouwen. Toch kwam er tijdens de Track nog een inzicht bij: dat het remontabel maken van (onderdelen van) gebouwen pas het begin is van mogelijke circulariteit. Het werkelijk opnieuw inzetten van de al in omloop zijnde componenten bracht een nieuwe uitdaging vol nieuwe kansen.

DIRECT RESULTAAT

De glasleverancier uit deze CIRCO Track heeft inmiddels een nieuw fabriekspand geopend waarin een nieuwe productielijn van start is gegaan. In deze productielijn worden oude componenten van kozijnen herplaatst en krijgen zo een tweede leven in plaats van dat voor alle huizen nieuwe kozijnen worden besteld. De productielijn vormt de start van verdere ontwikkeling van nog slimmer hergebruik in de toekomst. Om de uitdagingen in de Woningmarkt aan te kunnen zijn dit soort oplossingen nodig. Het begint

circo workshop (foto: chantal bekker, graphicalert.com)

met inzicht in nieuwe businessmodellen en over mogelijkheden op de plek in de keten.

CIRCO STRATEGIEËN

De nieuwe productielijn van herbruikbare componenten kwam in de Woningbouw Track tot stand door inzicht in het ‘Tussenbatermodel’. Dit is een van de strategieën uit de CIRCO methode “Products that Last”. Het ‘Tussenbater-model’ werkt als volgt: het bedrijf fungeert als tussenpersoon dat niets nieuws levert maar ‘waardegaten’ in het bestaande systeem dicht. Een ander model uit hetzelfde boek is het ‘Prestatiemodel’: de verantwoordelijkheid blijft in handen van de provider. Ook waardevermeerdering is een belangrijke strategie voor CIRCO. Want zo lang je producten langer op waarde houdt, heb je minder nieuwe grondstoffen nodig en wordt het verdienmodel beter.

WAAROM MEEDOEN MET EEN CIRCO TRACK BOUW?

Naast de eisen uit het Uitvoeringsprogramma van de Nederlandse overheid, spelen bij koplopers in de

circulaire bouwindustrie de kosten en leveringszekerheid van conventionele bouwmaterialen momenteel een grote rol. Daarbij komt de zorg over de grote milieu-impact van bouwmaterialen.

Tegelijkertijd worstelt de bouw er ook mee om woningen betaalbaar te houden en is sprake van een groot arbeidstekort. Om deze uitdagingen het hoofd te bieden is dit een goed moment om een toekomstbestendig businessmodel te ontwerpen.

NIEUWE BUSINESSMODELLEN

Allereerst vergroten circulaire businessmodellen de concurrentiekracht in aanbestedingstrajecten met circulariteitseisen. Door bijvoorbeeld het gebruik van circulaire bouwmaterialen in te passen word je een steeds aantrekkelijker alternatief voor aanbestedingen met MilieuPrestatieGebouw- en Breeam-eisen of andere gebouwcertificeringen. Daarbij levert het concurrentievoordeel op voor toeleveranciers met circulaire producten in een markt met oplopende prijzen.

“Wat voor nieuw businessmodel zou er passen op jouw positie in de keten? Hoe vergroot je je concurrentiepositie in de veranderende markt?”

Elektrische minigravers voor de praktijk

Wie denkt dat elektrisch aangedreven bouwmachines nog een lange weg hebben te gaan, heeft nog geen kennis gemaakt met de voor de GWW-sector ontwikkelde minigravers van Eco-Digger. Oprichters Hans van Pelt en Jos van Grootveld namen nog maar enkele jaren geleden het initiatief en presenteren nu al een reeks minigravers en powerpacks voor hotboxen, autolaadkranen en hoogwerkers. Van Pelt: “De elektrisch aangedreven machines reageren snel, zijn stil en machinisten die er mee werken zijn zeer tevreden!”

De GWW-sector kan gebruik maken van een nieuwe range elektrisch aangedreven minigravers van Eco Digger: de R10e (1 tons), R20e (2 tons) en R40e (4 tons) minigravers. Van Pelt: “Met de R20e kun je een goede dag werken, volgens de meest recente ervaringen. De restcapaciteit na een dag werken is gemiddeld 25 tot 30 procent.”

En het is niet gebaseerd op prognoses; “De machine is al twee en een half jaar in de markt en heeft zich ruimschoots bewezen.”

Het laden van een lege accu duurt ongeveer een uur in het geval van de R10e, drie en een half uur voor de R20e en vijf uur voor de R40e. De R10e laadt sneller op

bij dan hij zijn acculading verbruikt en is daardoor ook zeer geschikt voor inpandige sloop. De machines kunnen eventueel ook met een kabel aan netstroom gekoppeld worden, waardoor er continu volle capaciteit is. Eco-Digger levert eventueel de kabels erbij. Daarnaast kunnen de minigravers ook geladen worden bij autolaadpalen.

De Eco-Diggers zijn zowel te huur als te koop in het gehele land en zijn in elke gewenste kleur te leveren. Er is altijd voldoende voorraad, waardoor de levertijden kort zijn. Op dit moment draaien er dagelijks 30 Eco-Diggers in het land naar volle tevredenheid. De machines hebben drie jaar garantie en zijn onder andere te bestellen bij de dealers Nimatech, Van der Spek en Troost.

EIGEN KRACHT

Eco-Digger is eind 2018 opgericht door Hans van Pelt en Jos van Grootveld. Maar het relatief jonge bedrijf kan bogen op een gezamenlijke ervaring van meer dan 50 jaar in het verticaal transport. “Eco Digger richt zich op de productie van elektrisch grondverzetmaterieel, op basis van bestaande machines met beproefde techniek”, aldus Van Pelt. “De dieselmotor is vervangen door een elektrische aandrijving, gevoed door een lithium accupakket. Hiermee helpen we u te voldoen aan de steeds toenemende vraag naar ‘schoner’ bouwmaterieel, met name in grote steden.” De vraag is groot en alles is in eigen ontwikkeling samengesteld, zonder enige vorm van subsidie.

De basis van de Eco-Digger is een Hyundai of een Case. “De mogelijkheden zijn ongelimiteerd. We kunnen custom-made een machine samenstellen naar de wens van de klant, tot wel een 20 tonner, en kunnen deze dan binnen een half jaar tot een jaar leveren. Machines uit voorraad zijn binnen 24 uur te leveren en de standaard range binnen twee weken.”

Naast de ‘zero emission’ op de werklocatie, heeft het toepassen van de elektrische aandrijving ook een positieve invloed op het door de machine voortgebrachte geluidsniveau. “Personen in en rond de machine kunnen gewoon met elkaar converseren. Het is minder vermoeiend en er is een kleinere kans op fouten door miscommunicatie. De inzet van het materieel in woonwijken of in een drukbezochte omgeving waar een laag geluidsniveau gewenst of vereist is, behoort nu tot de mogelijkheden.”

NOG MEER VOORDELEN

De elektrische motoren met hun onderhoudsvrije elektromotor en accupakket besparen op de kosten van brandstof en onderhoud. De machinist ziet alle noodzakelijke informatie op een touch-screen en is daarmee op de hoogte van de resterende accucapaciteit, het actuele verbruik en de resterende werktijd.

“De machines komen in aanmerking voor de Milieu Investeringaftrek (Mia)-regeling en de Subsidieregeling Schoon en Emissieloos Bouwmaterieel (SSEB). Voor bedrijven die een actief beleid voeren op het gebied van CO2-neutraal werken, al dan niet gekoppeld aan het Milieu Verantwoord Ondernemen (MVO) of de Milieu Prestatie Ladder, of op een andere de uitstoot van bijvoorbeeld stikstof willen beperken of milieudoelstellingen willen halen, is de Eco Digger range erg interessant.”

De vele mogelijkheden van grondzuigtechniek

Methorst Zuigtechniek is dé specialist op het gebied van grondzuigen. Met geavanceerde en krachtige zuigwagens kunnen wij moeiteloos losse, vaste, natte en droge (bouw)stoffen verwijderen. Door zuigtechniek in te zetten in plaats van het traditionele graven, wordt graafschade voorkomen, de productie verveelvoudigd en een hoger rendement behaald.

VEELZIJDIGE TOEPASBAARHEID VAN GRONDZUIGTECHNIEK

Grondzuigtechniek kan worden ingezet bij de meest uiteenlopende projecten. Onze grondzuigwagens zijn geschikt om zeer doeltreffend grond, zand, puin en klei verwijderen. Denk hierbij aan werkzaamheden als het vrijmaken van kabels en leidingen ten behoeve van renovatie, het maken van proefsleuven om het tracé te bepalen, maar ook aan het vrijzuigen van boomwortels en het uitdie -

pen van kruipruimtes en kelders. Hiermee bedienen wij zowel de zakelijke als particuliere markt. Naast bovengenoemde werkzaamheden worden onze grondzuigwagens ook regelmatig ingezet bij het vrijzuigen van dakgrind, heipaalkoppen, silo’s, putten en zelfs sneeuw.

HOGERE PRODUCTIE EN MEER EFFICIENCY

Er wordt nog vaak gedacht dat de inzet van grondzuigtechniek een kostbare methode is in vergelijking met het traditionele graven. Als we puur kijken naar het tarief

DE VOORDELEN

Grondzuigtechniek heeft de laatste jaren een flinke opmars gemaakt en dat is niet zo vreemd als we de voordelen bekijken:

De inzet van grondzuigtechniek voorkomt graafschade.

Het biedt veiligheid voor medewerkers en omwonenden.

Een hogere productie en meer efficiency t.o.v. traditionele ontgraving.

Grond hoeft niet naast de sleuf worden opgeslagen.

Perfect in te zetten in stedelijk gebied met diverse disciplines in de grond.

Een schone en hygiënische werkplek.

Beperkte overlast voor de omgeving waar het werk uitgevoerd wordt.

Rug-sparend werken (ergonomisch)

Ook beschikbaar voor moeilijk bereikbare plaatsen.

per uur, is dit ook een correcte gedachtegang. Zuigtechniek is misschien per uur wel duurder dan graven, maar daarentegen is de productie, en dus het rendement, ook een stuk hoger. De productie wordt met het inzetten van zuigtechniek ten opzichte van graven verveelvoudigd. En dan hebben we het nog niet eens over het wegnemen van de kosten en ongemakken welke ontstaan door graafschade. Een gemiddelde graafschade kost namelijk zo rond de €800. Wij denken graag vooraf mee en nemen risico’s weg door vaste meterprijzen te geven, zodat de aannemer aan de voorkant weet waar hij aan toe is.

VOORKOMEN VAN GRAAFSCHADE

Grondzuigtechniek wordt steeds vaker ingezet bij werkzaamheden aan de ondergrondse infrastructuur. Tot voor kort werd nog altijd als eerste het traditionele ontgraven ingezet bij het vrijmaken van kabels en leidingen. Maar met de verontrustende cijfers over het aantal schades door graafwerkzaamheden (publicatie 2021 door het Agentschap Telecom) en de komst van de CROW 500-richtlijnen, is het duidelijk dat het aantal schades door graven drastisch naar beneden moet. Door voor

grondzuigen te kiezen in plaats van het traditionele graven, wordt graafschade aan kabels en leidingen grotendeels voorkomen. In stedelijke gebieden waar veel verschillende disciplines door elkaar liggen, is het lastig om met een graafmachine nauwkeurig zand en grond weg te halen. Vaak worden hierdoor de kabels en leidingen beschadigd en kunnen de kosten hoog oplopen. Wij voorkomen deze risico’s door het toepassen van zuigtechniek.

OVER METHORST

Methorst Zuigtechniek is onderdeel van Methorst Projecten B.V., een vooruitstrevende organisatie op het gebied van zuig- en blaastechnieken, ondergrondse infrastructuur en specialistisch grondverzet. Met ruim 40 gedreven werknemers zijn wij een ervaren en betrouwbare partner voor toonaangevende bedrijven in de bouw-, civiele- en energiesector, maar ook voor overheden, verenigingen en particulieren. Ons uitgebreide wagenpark bestaat uit 18 zuig- en blaascombinaties en een containerauto. Door het geavanceerde materieel en de gemotiveerde medewerkers zijn wij flexibel en op korte termijn inzetbaar.

RogoBouw is al ruim 30 jaar actief in alle facetten en onderdelen van de steigerbouw. Wij zijn altijd bezig met vernieuwen en verbeteringen om zo het beste product en dienst te kunnen leveren. De projecten waar wij ons mee bezig houden zijn o.a. uitbouw, renovatie, bruggenbouw en industriële projecten.

Ontvang tientallen metingen uit één drone vlucht

SkyWise maakt geografische klonen van gebieden en objecten met behulp van drones. Hoofdtekenaar Ralph Bergman bij SkyWise: “We zijn geen traditionele landmeters, maar laten slim uitgeruste drones het gebied of gebouw voor ons scannen. Software-techniek zet de informatie om naar uiterst nauwkeurige 2D- en 3D-modellen voor CAD, BIM en GIS toepassingen. Het grote voordeel van werken met onze drones is dat we maar eenmalig op locatie hoeven te zijn, waarna alle data voorhanden is. Dit scheelt ontzettend veel tijd, geld en handelingen.”

Ralph Bergman en Brian Claessen van SkyWise zijn enthousiast over de mogelijkheden die de dronetechniek biedt. Claessen: “Tijdens een vlucht brengen we met een puntenwolk van miljoenen meetpunten een gebied volledig in kaart. De verzamelde gegevens zijn vervolgens binnen drie dagen om te zetten in een uitermate nauwkeurige tekening. Dankzij deze technisch hoogstaande en nauwkeurige manier van landmeten kan SkyWise met een team van zes man hetzelfde doen als een traditioneel landmeetbedrijf zou doen met 50 landmeters.”

Bergman: “Zo kunnen we bijvoorbeeld 100 hectare binnen 24 uur aanleveren, met honderden meetpunten per vierkante meter, als DTM (Digitaal Terrein Model). Onze drones meten met behulp van zowel fotogrammetrie als LIDAR. Door beide technieken in te zetten, wordt vrijwel alles waar de drone overheen vliegt inzichtelijk in ruwe puntenwolken en orthophotos. Vanuit deze ruwe datasets maakt SkyWise vervolgens allerlei berekeningen en tekeningen. Op deze manier kunnen klanten bijvoorbeeld snel een grondbalans laten uitrekenen. Of een compleet uitgewerkte situatietekening in NLCS ontvangen.”

CAPACITEIT GEEN PROBLEEM

SkyWise beschikt over diverse drones, twee vaste gediplomeerde dronepiloten en drie tekenaars. Voor grote projecten kan het bedrijf beschikken over meerdere piloten, waarmee capaciteit geen probleem is. Het bedrijf beschikt over ontheffing om op en rond vliegvelden

te vliegen. Daarnaast heeft het bedrijf uiteraard de benodigde vergunningen in huis om haar werk in zowel Nederland als de rest van Europa te kunnen verrichten.

Claessen: “Mochten potentiële klanten interesse hebben en graag een keer de mogelijkheden in real life te zien, dan geeft SkyWise graag een demo. Tijdens zo’n sessie bespreken wij graag de mogelijkheden die onze meettechnieken kunnen bieden voor allerlei vraagstukken. Naar ons idee kiest de markt nog te vaak voor de korte termijn; ‘even snel een landmeter langs een project te sturen’. Wij komen graag vertellen waarom één dronevlucht zoveel voordelen biedt.”

ONZE PROJECTEN:

200 hectare op de Maasvlakte in twee uur in kaart gebracht in opdracht van Boskalis, ten behoeve van een nauwkeurig hoogtemodel; Duizenden bomen, tientallen wegen en gebouwen, binnen een gebied van 10 hectare in kaart gebracht voor AW Groep. Aangeleverd op CAD-tekening binnen een week, in zowel 2D als 3D;

E. info@skywisegeodata.nl I. www.skywisegeodata.nl

“

Huur de lantaarnpaalsteun

Bij werkzaamheden rond lantaarnpalen moet de netbeheerder gevraagd worden de stroomvoorziening af te sluiten. Vervolgens kan de paal voorzichtig worden gestreken en na werkzaamheden weer netjes worden teruggezet”, vertelt Jan Kooijmans. “Een tijdrovende klus en de kans op beschadiging is groot. Een alternatief was om een extra kraan in te zetten om de paal vast te houden of om naast de lantaarnpaal met een kraan een paal te drukken. Dankzij de gepatenteerde lantaarnpaalsteun kan dit nu anders.”

Een kraan plaatst de Lantaarnpaalsteun voorzichtig tegen de paal. “Vervolgens klem je de steun vast aan de paal door een onderste klem vast te draaien. Daarna draai je de stelpoten uit totdat de lantaarnpaal goed wordt ondersteund en wordt een tweede klem boven in het frame aan de paal geklemd.” Na de werkzaamheden kan men, met behulp van een hijsketting of palletvorken en een kraan, de losgekoppelde steun naar een volgende paal transporteren. Inmiddels maken onder anderen BAM, Van Voskuilen, Siers Groep, Van Den Heuvel en A.Hak al gebruik van de Lantaarnpaalsteun.

ALLEEN MAAR VOORDELEN

De voordelen zijn talrijk: het gepatenteerde systeem bespaart geld en is voor elk type lantaarn te gebruiken. Beide klemmen van het systeem zijn met de hand te bedienen en er kunnen baakschilden worden geplaatst op de steun voor extra bescherming. ‘s Nachts blijven de straten of werkplekken goed verlicht.

Per week is de steun te huur in heel Nederland en België. Eventueel is de steun ook met grotere klemmen te verkrijgen voor grotere diameter paal. Het idee, dat in 2018 ontstond, is ongeveer anderhalf jaar in ontwikkeling geweest. Nu zijn de slimme 750 kilo wegende lantaarnpaal-ondersteuners in één dag op locatie te leveren.

E. info@lantaarnpaalsteun.nl I. www.lantaarnpaalsteun.nl

Het strijken van lantaarnpalen om ze niet te laten omvallen of beschadigen tijdens werkzaamheden is een kostbare en tijdrovende aangelegenheid. Reden voor de specialisten Jan Kooijman van Kooijman Kraanverhuur en Robert Huigsloot van Rohtech B.V. om samen een oplossing te vinden. Met de door hen ontwikkelde Lantaarnpaalsteun kan snel worden doorgewerkt, zonder de lantaarnpaal van het stroomnet af te sluiten en zonder gevaar op beschadiging.

Totaaloplossingen in GWW

In opdracht van Scholengemeenschap WJ Bladergroen heeft Loon- & Aannemingsbedrijf Van Etten Andijk bijvoorbeeld straatwerkzaamheden uitgevoerd. Het verzakte plein, waarop water bleef staan, is her-bestraat met het bestaande materiaal en alle verzakkingen zijn vakkundig hersteld. “Riolering, de onderconstructie en het asfalt, waarvoor we collega-bedrijven inschakelen, is bij ons ook in goede handen. Wij zijn sterk in het bedenken van oplossingen in samenwerking met de groenvoorzieners en collega-bedrijven, zodat de opdrachtgevers er geen omkijken meer naar hebben en er op kunnen rekenen dat het werk naar verwachting gedaan wordt.”

KLEIN TOT GROOT

Met 10 vaste- en evenzoveel losse krachten heeft het VCA** en ISO gecertificeerde Erkend Leerbedrijf Loon- en Aannemingsbedrijf Van Etten Andijk ook ruimte om leerlingen op te leiden. Bill: “Er is een goede mix van ervaren en jong personeel. We zorgen ervoor dat jongeren een goede scholing meekrijgen en kennis maken met de gro -

te variëteit aan opdrachten, van klein tot groot, die wij omringen met optimale zorg, veiligheid en vakkundigheid. Loon- & Aannemingsbedrijf Van Etten Andijk voert met haar uitgebreide machinepark iedere klus naar wens uit.”

ONZE PROJECTEN:

Nieuwbouw en herinrichting Vishandel Klooster in Enkhuizen, omvat bouwputten uitgraven, hoofdriolering, vuil- en hemelwaterafvoer en pompgemalen voor het vuile water, in opdracht van Nijvis Groep; Herinrichting van een park, nieuwe looppaden, nieuwe deklaag plaatsen, speelmeubilair, bosbouw en 7000 kuub grondverzet, in opdracht van Gemeente Medemblik, uitvoering zomer 2021; Badhoevedorp, Oleanderlaan: rioolwerkzaamheden in opdracht van KWS, 2e kwartaal 2022; Nieuwbouw in Venhuizen, aanleg hoofdriool, duikers, laadkuilen, bassins, waterberging en grondverzet, in opdracht van Mirial Tulips, 2021.

Klanten die familiebedrijf Loon- & Aannemingsbedrijf Van Etten Andijk al vroeg inschakelen, weten dat het bedrijf dan in staat is hen volledig te ontzorgen. Alles op het gebied van de GWW, alsook beschoeiingen, damwanden en eventueel groen, kan door van Etten gerealiseerd worden. “We horen graag wat de vragen en problemen van de opdrachtgever zijn, zodat we die kunnen oplossen”, zegt Bill van Etten, zoon van oprichter Bertus van Etten. “We zorgen ervoor dat al het werk gedaan wordt. Eventueel zelfs turn-key en altijd veilig en vakkundig.”

KUNSTMATIGE ARCHIPEL VAN EILANDEN IN HET

‘In een paar jaar tijd zijn er 47 broedvogels en 170 plantensoorten bijgekomen op de Marker Wadden’

VOORBEELD VOOR NATUURHERSTEL

Minister Harbers (Infrastructuur en Waterstaat): “Ik ben onder de indruk van de snelle en succesvolle ontwikkeling van Marker Wadden. In een paar jaar tijd zijn er 47 broedvogels en 170 plantensoorten bijgekomen op de Marker Wadden. Het gebied is hiermee internationaal een succesvol voorbeeld voor natuurherstel. Op het congres onlangs kwamen allerlei landen kijken wat zij konden leren, want het onderzoek heeft een schat van kennis opgeleverd die ook in andere Europese gebieden toepasbaar is. Zo zie je dat Nederland-waterland niet alleen het water kan bedwingen, maar ook met het water kan werken om een mooi en gezond resultaat te bereiken.”

Met het project op Marker Wadden - de kunstmatig aangelegde eilanden in het Markermeer - is veel kennis vergaard over het bouwen met slib, en over de ecologische effecten van dit type maatregelen. Allereerst is bewezen dat een groeiende groep vogels Marker Wadden bezoekt. Dit vanwege het grote aanbod aan vis en insecten en de aanwezige rust en broedplaatsen. Hierbij zitten ook zeldzame soorten.

NATURA 2000

Daarnaast blijkt dat vegetatie goed op de slib-eilanden groeit. Het materiaal is voedselrijk en de samenstelling van het slib zorgt voor variatie in hoogte van de bodem, wat natuurontwikkeling versterkt.

NATUUR ROND MARKER WADDEN HERSTELT EN VERBETERT

Al vanaf het eerste jaar leverden Marker Wadden nieuwe natuur, elk jaar ziet het gebied er weer anders uit en treffen de onderzoekers meer en andere soorten aan. Ook is aan de oostkant van de eilanden de waterkwaliteit sterk verbeterd. Het gebied levert nu al een belangrijke bijdrage aan de landelijke Natura 2000-doelen, door een fijne leefomgeving te bieden voor vele en soms zeldzame soorten vogels.

PARTNERS ONDERZOEK

Het onderzoek is uitgevoerd door het Kennis en Innovatieprogramma Marker Wadden (KIMA), een initiatief van Natuurmonumenten, Rijkswaterstaat, Deltares en Ecoshape.

Het KIMA is een samenwerking tussen Rijkswaterstaat, Natuurmonumenten, Deltares, Wageningen Research, Witteveen+Bos, Arcadis, NIOO-KNAW, Rijksuniversiteit Groningen, Radboud Universiteit en Universiteit van Amsterdam.

INFO

Meer informatie over het onderzoek op de Marker Wadden. Bekijk onder meer de onderzoekslocaties in de interactieve infographic.

Verder is uitgebreide informatie te vinden op de site van Natuurmonumenten.

Klant- en oplossingsgericht denken staat centraal

Al meer dan 25 jaar is De Schans het adres in Nederland voor mini shovels en hulpstukken voor de Infra en GWW. “We willen de klant van A tot Z ontzorgen. Het belangrijkste daarbij is dat de klant de juiste machine krijgt”, verteld directeur-eigenaar Reinoud van der Schans. Met uitgebreide dealerschappen en de in eigen beheer ontwikkelde RELLY miniloader, kan De Schans altijd een passende oplossing vinden.

Koop wat je nodig hebt” zegt Reinoud van der Schans eigenaar van De Schans BV. Om de klant te voorzien, beschikt De Schans over een aantal gerenommeerde merken als RELLY, Knikmops, Yanmar, Optimas en Limach. “We brengen de behoefte van de klant in kaart. Waar is het voor nodig? Voor welke termijn, wat zijn de omstandigheden? Soms neemt men een te grote machine, omdat vijf procent van het werk erom vraagt, terwijl 95 procent het kleinere werk betreft. Dan is het handiger en verstandiger om een kleine machine aan te schaffen en voor die vijf

procent een machine te huren bijvoorbeeld. Als je dat met de klant bespreekt, dan gaat 30 tot 40 procent van de klanten met een andere machine de deur uit dan ze in eerste instantie van plan waren af te nemen.”

WENSEN EN CRITERIA

De Schans BV werd 25 jaar geleden, in 1994, opgericht door Reinoud van der Schans. Door met zijn eerste klanten om tafel te gaan, verzamelde Reinoud hun wensen en criteria. Op deze manier is de krachtige, wendbare en stabiele RELLY minishovel ontstaan en groeide de

vaardigheid van Van der Schans om doeltreffend aan de wens van de klant te voldoen.

De Schans is inmiddels uitgegroeid tot een toonaangevende machineleverancier voor onder andere stratenmakers en hoveniersbedrijven, maar ook voor bouwen constructiebedrijven. De klanten kunnen voor alle hulpstukken, van bouwmachine tot klein gereedschap, terecht bij deze dealer en ontwikkelaar.

VLOOT TER ONDERSTEUNING

Naast de verkoop heeft de Schans ook een grote verhuurvloot van 30 a 40 machines, zowel diesel-aangedreven als elektrisch. “Ook hebben we diverse testmodellen, mocht een klant eerst het product willen ervaren. Hoewel De Schans feitelijk geen verhuur-organisatie is, hebben we deze vloot om de klant te ondersteunen. Bovendien kan men ook voor leasing van materieel terecht bij De Schans.”

Alle machines zijn voorzien van een ‘track and trace’ module. “Daarin waren wij ook één van de eersten op de markt. Gezamenlijk met een aantal collega’s hebben wij ook een ‘waarschuwingsapp’ voor gestolen machines uitgebracht.”

RELLY

“We hebben bij De Schans een eigen merk in de markt

gezet: RELLY! De volledig door eigen engineers ontwikkelde miniloader combineert het beste van alles wat we in de markt zijn tegengekomen in één machine. De RELLY is de nieuwe norm in gebruiksgemak en inzetbaarheid.’ De RELLY biedt in iedere gewichtsklasse het meeste vermogen. De RELLY’s zijn voor iedereen in een eigen design en kleurstelling beschikbaar.”, vertelt de trotse directeur.

OPTIMAS

De Schans BV is sinds ruim een jaar de Nederlandse Optimas importeur. Zuid- en West-Nederland, en een groot gedeelte van Gelderland behoren tot het rayon. Optimas Maschinenfabrik bouwt machinale bestratingsklemmen en legmachines voor de wegenbouw. “Met het leveringsprogramma van Optimas bieden we een nog breder totaalpakket aan voor de wegenbouw.”

Naast de minishovels en Optimas machines, heeft De Schans BV ook al het materieel voor bestratings- en hovenierswerk in haar assortiment. Met onder andere verkoop en onderhoud van minigravers, rupsdumpers, motor-, accu,- en handgereedschap en trilplaten is zij in staat om professionals binnen deze branches van het beste te voorzien.

GROTER VOOR DE TOEKOMST

Begin van dit jaar is de grote verbouwing van de bestaande gebouwen van De Schans afgerond. Het totale haloppervlak is vergroot. Daarnaast is 300m² aan kantoren en de opslag vernieuwd en vergroot. Ten slotte is er een grote showroom gerealiseerd en de bestaande hal is verhoogd en voorzien van een plat dak. Met deze grote verbouwing staat De Schans BV weer klaar voor de toekomst.

46a 5321 NC Hedel

Van pontonboulevard tot werkponton

BCP Solutions levert u drijvende oplossingen in de gewenste soorten en maten; het liefst als het standaard én bijzonder moet zijn. Pontons met een hoge kwaliteit, duurzaamheid en een levensduur van minimaal 20 jaar. In dit hogere segment van de markt ontzorgt BCPS u graag. Het bedrijf levert een totaaloplossing, zoals de pontonboulevard op het water van Almere met de inventieve INCRADIFLOAT pontons.

BCP is sterk in het standaardiseren van modules als pontons met bijbehorende appendages. Door ze uit te voeren met het gepatenteerde en gecertificeerde koppelsysteem zijn de mogelijkheden vrijwel onbegrensd. Het bedrijf kan met deze standaardmethode grote variaties aan producten realiseren, van reling tot spudpaal. BCPS heeft recent 80 INCRADIFLOAT Raft modules geleverd en produceert daarnaast ook pontons in voorraad. Daarnaast is het bedrijf ook internationaal actief.

BCP Solutions kan tot vijf pontons per week produceren, in elke gewenste kleur en uitvoering; van zelfvarend tot stationair. Voor de productie maakt BCP Solutions gebruik van een lasrobot waardoor een hoge kwaliteit en nauwkeurige maatvoering standaard is.

INCRADIFLOAT

BCPS is licentiehouder van de INCRADIFLOAT pontons; een gecertificeerd pontonsysteem met een gepatenteerd en uiterst gebruiksvriendelijk koppelsysteem. Door

de modulariteit en volledige certificering zijn veilige en efficiënte oplossingen voor kust- en offshore of binnenlandse toepassingen binnen handbereik. ‘Marine Certification’ maakt elke configuratie mogelijk, van zelfvarend modulair pontonschip tot stationair werkponton. De oplossingen voldoen volledig aan de nieuwste en aankomende regelgeving. De INCRADIFLOAT pontons zijn er in diverse soorten en maten, maar altijd koppelbaar en uitwisselbaar.

ONZE PROJECTEN:

80 stuks INCRADIFLOAT Raft 4924, 25 stuks INCRADISPUD spudpalen met houders, 2 stuks INCRADIPROP en 1 stuks INCRADIFRAME geleverd aan G.M. Damsteegt B.V.; Pontonboulevard van 4,90 [m] breed met 29 [m] omloop, opgebouwd uit 82 INCRADIFLOAT Raft 4924, 16 INCRADIBRIDGE brugdelen, 18 stuks INCRADISPUD spudpalen met houders, 198 stuks INCRADIRAIL relingdelen, 485 [m] sfeerverlichting en ca. 1000 [m²] kunstgras. De opstelling lag gedurende 3 weken in het Weerwater aan het centrum van Almere, in opdracht van Mothership; Subchassis ten behoeve van FASSI F1450 autolaadkraan op SCANIA 5-asser; Stalen interieur/meubels voor sportschoolketen @My Gym.

©mothership b.v./ fotografie vincent van dordrecht

Experts in horizontaal gestuurd boren

Michel Visser en Ron Tromp geven richting aan 3D-Drilling B.V., experts in horizontaal gestuurde boringen. Op Schiphol voor BAM, in de straten van Noord- en Zuid-Holland, Utrecht en West-Brabant voor aanbieders van glasvezel en electrakabel, water en gas, van klein tot groot; De boormeesters leveren met hun flexibele instelling en jarenlange ervaring hoge kwaliteit boringen tegen een aantrekkelijke prijs.

Ron Tromp: “We zijn een kleine, platte en flexibele organisatie die de beschikking heeft over drie eigen machines. Binnen het bedrijf zit meer dan 30 jaar ervaring.” De boormeesters zijn dan ook mannen die de nodige meters hebben gemaakt en weten waar ze mee bezig zijn. Tromp: “Michel zit al 25 jaar in het vak en is de ‘MacGyver’ van de branche. Hij weet met zijn inventiviteit kleinere, complexe projecten goed uit te voeren.”

Michel Visser: “We houden alles in eigen hand. We meten zelf in en maken een nette prijs op basis van

uitermate hoge kwaliteit.” En dat blijkt. “We worden voornamelijk ingezet door de grotere aannemers. Met enkelen daarvan, waaronder Van Baarsen, zijn we nagenoeg continu actief. Daarnaast werken we veel voor glasvezelbedrijven. We kunnen boringen tot wel 300 meter doen en met minimale middelen toch grote projecten uitvoeren.”

EXPERTISE

Tromp: “3D-Drilling staat klaar voor advies, engineering en het verzorgen van vergunningen voor de gestuurde boringen. Verschillende projecten vragen een verschil-

lende benaderingen; wij hebben drie machines waarmee wij uitstekend kunnen inspelen op diverse situaties en omstandigheden.”

3D-Drilling opereert voornamelijk in Noord- en Zuid-Holland, Utrecht en West-Brabant, maar kan landelijk ingezet worden. Gemiddeld zijn er vijf mensen actief onder de naam van 3D-Drilling. “We hebben een zeer sterk team met allemaal vakmensen op hun eigen terrein.” Het bedrijf beschikt het VCA* en ISO9001 certificaat en daarnaast gecertificeerd voor CBK-SA-SB voor kabelinfrastructuur en buizenlegbedrijven.

GROTE STAPPEN VOORUIT

Visser was projectleider bij BAM in Halfweg en startte in 2014 zijn eigen bedrijf samen met Ron Tromp. “Ik werd

DE 3 FASEN VAN HORIZONTAAL GESTUURD BOREN

Een gestuurde boring vergt de nodige voorbereiding en planning. Niet alleen het begin en eindpunt moeten worden bepaald, de route er naartoe is nog veel belangrijker. Wat kom je onderweg tegen en hoe kun je daar omheen of onderdoor?”

Het horizontal directional drilling (HDD) boren bestaat uit 3 fasen: de pilot boring, het ruimen van het boorgat en het intrekken van de product buis Bij de pilot-boring worden boorbuizen met een lengte van circa drie meter volgens het vooraf vastgestelde profiel in de grond gedrukt vanaf de boormachine. Hiermee wordt een eerste boring gemaakt. Als de boorkop het doel heeft bereikt, dan wordt deze verwijderd en vervangen door een ruimer. Deze wordt door de machine vervolgens roterend teruggetrokken. Tijdens dit terugtrekken vergroot de ruimer het boorgat. Afhankelijk van de grootte van de in te trekken product buis, word het aantal ruimgangen bepaald. De ruimer wordt voorzien van boorvloeistof om de boorgang schoon te spoelen en om instorting van het gat te voorkomen. Als de ruimer het boorgat voldoende vergroot heeft, word deze losgekoppeld van de boorbuis en vervangen door een barrel met daaraan de productie pijp.

door Jan Zitman van Boretech geholpen met mijn eerste machine, die ik kon huren met recht van koop. Na een jaar hebben we hem gekocht en een jaar later kochten we een tweede machine; een gebruikt 16 tonner model van Heijmans. Onze in 2022 aangeschafte derde machine, een 18 tons boormachine, is weer een volgende grote stap vooruit.”

3D-Drilling werkt voornamelijk vanuit Hoofddorp en beschikt over een opslag in Zwaanshoek. “We hebben een eigen vrachtwagen met Euro 6 motor en we onderzoeken of we een elektrische boormachine toevoegen volgend jaar.”

Zo zorgt 3D-Drilling ervoor u steeds met het juiste materieel van dienst te zijn. De kleine organisatie staat ook met grote uitdagingen graag voor u klaar.

ONZE PROJECTEN:

Kudelstaart: CO 2-leiding aanleggen onder de plassen door, in opdracht van Van Baarsen Buisleidingen BV;

Op dezelfde locatie: 10 boringen van 80 tot 315 meter gedurende februari tot oktober 2022, in opdracht van Van Baarsen Buisleidingen BV / Liander; Schiphol: stroompunten boren onder een platform voor verdeelstations. Deze werden geplaatst om aggregaten voor stationair draaiende vliegtuigen te vervangen. Vier boringen van ongeveer 200 meter, in opdracht van BAM;

Voor Stedin, Enexis en Liander diverse boringen in het buitengebied ‘kabels naar het net’in opdracht van o.a. BAM Energie & Water West BV, Dunea en Van Baarsen Buisleidingen BV;

Diverse projecten ten behoeve van de verglazing van KPN; Aalsmeer, Greenpark, 20 boringen van 40 tot 400 meter, in opdracht van Van Baarsen B.V.

STEEDS MEER WARMTEPOMPEN BIJ WONINGEN

In 2021 zijn 368 duizend nieuwe warmtepompen geïnstalleerd in Nederland, bijna 50 procent meer dan een jaar eerder. De meerderheid hiervan, 325 duizend, is bij woningen komen te staan.

Van alle 1,3 miljoen warmtepompen in Nederland staat 70 procent bij woningen. In de afgelopen twee jaar is het aantal warmtepompen bij woningen steeds met ongeveer 50 procent toegenomen. Bij de utiliteitsgebouwen, zoals kantoren, scholen, winkels en ziekenhuizen, is de groei (12 procent) juist wat afgevlakt.

De meeste warmtepompen die bij woningen staan benutten buitenluchtwarmte en geven deze af aan een luchtverwarmingssysteem. Deze buitenlucht-lucht warmtepompen zijn ook bekend als omkeerbare airco’s. Deze apparaten worden meestal aangeschaft om te koelen, maar kunnen een ruimte ook verwarmen. In 2021 waren er 636 duizend van dit type warmtepompen bij woningen, 67 procent meer dan een jaar eerder. Airco’s die enkel bedoeld zijn voor koelen (zoals mobiele airco’s) vallen hier niet onder.

In 2021 stonden er 206 duizend warmtepompen bij woningen die buitenluchtwarmte afgeven aan een verwarmingssysteem op basis van water. Dit is 29 procent meer dan in 2020. De overige 98 duizend warmtepompen bij woningen benutten energie uit de bodem, dit is 25 procent meer dan een jaar eerder. Deze twee typen warmtepompen worden meestal aangeschaft om een ruimte te verwarmen.

Bij de utiliteit (vooral kantoorgebouwen) zijn voornamelijk buitenluchtlucht warmtepompen te vinden. Deze namen in 2021 met 12 procent toe. De aantallen buitenlucht-water- en bodemenergie warmtepompen zijn bij utiliteitsgebouwen in 2021 ongeveer gelijk gebleven aan 2020.

De overige warmtepompen kwamen bij utiliteitsgebouwen, kassen en stallen terecht. Dit meldt het CBS naar aanleiding van de publicatie Hernieuwbare energie in Nederland 2021.

Bestraten met het oog op de toekomst

Jong, veelzijdig en ambitieus; zo kun je ReVe Infra en Tuinaanleg omschrijven. ReVe is sterk op het gebied van machinaal straten. Het bedrijf is gestart door John Reurings en Vincent Versteeg in oktober 2008 en inmiddels uitgegroeid tot een bedrijf dat kleine en grote werken in eigen beheer oppakt.

Reurings: “We zijn kleinschalig gestart en elke verdiende euro werd geïnvesteerd in de uitbreiding van het bedrijf. De eerste eigen shovel werd in 2010 aangeschaft. Vanaf dat moment zijn we meer in de verhuur voor straatwerk gegaan en is het machinepark verder gegroeid.” Nadat in 2010 het eerste personeelslid verwelkomd werd, werkt het bedrijf inmiddels met tien eigen mensen en zes ZZP’ers.

MACHINAAL STRATEN

“De afgelopen jaren hebben we ons steeds verder ontwikkeld in de wegenbouw en ons daarbij gespecialiseerd in het machinaal straten. Hiervoor hebben we onder andere 2 Hunklinger bestratingsklemmen en overige grondverzetmachines aangeschaft. Met ons uitgebreide machinepark met o.a. knijperauto 8x4 (euro 6) en deskundig personeel kunnen we grote projecten in totaal aannemen. Wij kunnen zo onze opdrachtgever van A t/m Z ontzorgen. Uiteindelijk verwachten wij als hoofdaannemer aan de slag te kunnen.”

TUINEN EN TOEKOMST

Voor de aanleg van beschoeiingen en de aanleg van tuinen, eventueel in samenwerking met een tuinarchitect, kun je bij ReVe terecht. Het bedrijf beschikt over VCA* en ISO9001 certificaten en staat op de CO2 prestatieladder trede 3.

“We zijn een erkend leerbedrijf. En al jaren ook trotse deelnemer van de Techniekdagen in de regio waar jongeren, de vakmensen van de toekomst, bekend gemaakt kunnen worden met de bedrijven uit de regio”, zegt Reurings enthousiast. “We gaan graag mee met de nieuwste ontwikkelingen binnen de elektrificering van het machinepark. De eerstvolgende shovel zal elektrisch zijn!.”

ONZE PROJECTEN:

Singel Amsterdam, straatwerk in opdracht van Rutte wegenbouw 2017; Eerste FASTNED oplaad locatie opgeleverd in oktober 2022, in opdracht van Eco-Care;

Elementverharding rondom het Oranjeplein in de Schilderswijk Den Haag, in opdracht van Fronik Infra februari 2022.

Voor een veilige gasleiding

In Amsterdam en omstreken zorgt CMS Infra B.V. van Mano van den Bos, voor de begeleiding, bij- en omscholing van monteurs die gespecialiseerd zijn in het onderhoud en de aanleg van gasleidingsystemen. Belangrijk werk om de kwaliteit en de veiligheid van het gasleidingnetwerk te waarborgen.

Dankzij een breed netwerk van leveranciers, fabrikanten en ZZP’ers kan CMS Infra snel ondersteuning bieden en problemen oplossen. Het bedrijf beschikt over eigen specialistisch materieel om bij elk probleem een oplossing te bieden.

In talloze filmpjes op Linkedin laat Emanuel (Mano) van den Bos zien hoe CMS Infra helpt bij het oplossen van problemen aan het gasleidingnetwerk. Mano: “We zijn sterk in het repareren van gietijzeren gasleidingen, onder meer door toepassing van de uit Engeland overgekomen Encapress en Inject-2-Seal (I2S) methoden, die sneller werken en minder inzet van mensen vergen. Nu werken we aan de ontwikkeling van een “pasta” die ver-

CMS INFRA GEEFT DE VOLGENDE TRAININGEN OF KAN U HIERIN ADVISEREN:

Plaatsen SyntoGlas Plaatsen gas-blazen (Kleiss) Storing localiseren VIAG VCA

Overbruggingskoppeling AVK Mini Encapress BHV

Veilig werken langs de weg

werkt wordt met een wikkelmethode, een reparatietechniek die van dezelfde leverancier uit Engeland komt.”

Daarnaast geeft CMS ook diverse opleidingen: in de werkplaats in Vijfhuizen, bij de opdrachtgever of op locatie. Mano begon eind 2011 met het begeleiden van monteurs in de praktijk. “Wij zijn in het bezit van alle benodigde certificaten van VCA, DLP, Middle Management 1, tot WV compleet, inclusief stations techniek. CMS Infra is als Erkend Leerbedrijf aangesloten bij Fundeon en erkend leermeester tot en met niveau 3.”

Mano is in 2018 begonnen en werkt nu gemiddeld met 4 man onder de naam van CMS Infra. Het is een vaktechnisch zeer sterk team dat goed op elkaar is ingespeeld. “We zeggen nooit nee en zijn 24/7 inzetbaar, ook met onze eigen storingsdienst.”

TOT DE OPDRACHTGEVERS VAN

CMS INFRA BEHOREN:

Liander (Alliander); Heijmans; J&D leidingsystemen; Joulz

J. Barendse

GVB Amsterdam Stedin

Van den Heuvel aannemingsbedrijf B.V.

Bouwschade specialist stopt pas als er een match is met het origineel

Met onder meer ervaring uit de autoschadeherstel is de PRG, Panel Repair Group, specialist op het gebied van schades herstellen aan sandwichpanelen, kozijnen, deuren en het restylen van complete panden. Ook voor vloerherstel en aanleg van vloeren is PRG graag uw partner.

BOUWSCHADEHERSTEL:

PRG biedt zeer ruime diensten aan in de bouwsector. Denk daarbij aan het herstellen van schades aan gecoate deuren, kozijnen, overhead-deuren, wand en gevelbekleding. Ons streven is de beschadigde delen weer in originele staat terug te brengen. Alles moet kloppen! Eventuele deur of raamrubbers, deurbeslag worden zorgvuldig gedemonteerd en na afloop weer gemonteerd. Is dit niet mogelijk dan plakken wij deze perfect af waardoor niemand zal zien dat er aan het object gewerkt is.

BRANDVERTRAGENDE COATINGS:

PRG kan voor u ook brandvertragende coatings aanbrengen op bijvoorbeeld staalconstructies (wat verplicht is) en doorvoergaten voor bekabeling. Ook reeds bestaande staalconstructies waar de vertragende coating is beschadigd, kunnen wij onzichtbaar herstellen.

BETONNEN CONSTRUCTIES:

Constructies als brugpilaren, viaducten etc, zien er na jaren vaak slecht onderhouden uit. Door te reinigen impregneren en een passende kleur te geven, verlengen we de levensduur van dergelijke objecten. Betonnen constructies zoals bijvoorbeeld viaducten kunnen indien gewenst ook worden voorzien van een anti graffiti coating. Dit zorgt ervoor dat graffiti niet hecht en zal makkelijker te verwijderen zijn.

ONDERHOUDEN VAN GEMEENTELIJKE STRAATMEUBILAIR:

Denk daarbij aan: Ondergrondse vuilcontainers die boven de grond hun laklaag verliezen. De gewone vaste prullenbakken zijn na verloop van tijd ook beschadigd of verweerd. Verduurzamen van lantaarnpalen door de eerste 50 cm periodiek te behandelen ter voorkoming van oxidatie. Oxidatie kan op de lange termijn zorgen voor

een verzwakking van het metaal en zo is er mogelijke een risico van omvallen en niet te vergeten het eventuele letsel die personen kunnen oplopen als ze daar op dat moment voorbijlopen.

In samenwerking met een partnerbedrijf kunt u bij ons ook terecht voor epoxy gietvloeren (ook ESD), PU gietvloeren, MMA vloeren en design epoxy vloeren. De mogelijkheden zijn eindeloos.

PANEL REPAIR GROUP WIL ZICH GRAAG VOORSTELLEN AAN EEN NOG BREDER PUBLIEK IN DE BOUWSECTOR.

Ons streven is een aanspreekpunt te worden voor talloze oplossingen op het gebied van coatings in de bouw en industrie. Eén organisatie, één aanspreekpunt voor talloze werkzaamheden binnen de branche. Oplossingsgericht en een uitstekende vertrouwelijke relatie behouden met onze opdrachtgevers hebben wij ons als doel gesteld voor de komende jaren.

“

Bestrating en grondwerk van hoog niveau

Als Diekman Bestrating en Grondwerk een project voor u uitvoert, kunt u rekenen op hoge kwaliteit werk, met vakmensen die u altijd van dienst zijn en net dat stapje meer zetten. “Ons team staat voor hoge kwaliteit van werken met milieuvriendelijk materieel”, zegt Dennis Diekman trots. Zijn gestaag groeiende bedrijf houdt de standaard hoog.

Onze activiteiten bestaan voornamelijk uit straatwerk en kleinschalig grondwerk, de aanleg van riolering, kolken en het ophogen van putten”, verteld Dennis Diekman, van Diekman Bestrating en Grondwerk. “Onze bestratingswerkzaamheden worden Arbo-vriendelijk machinaal uitgevoerd; van het leggen van banden, tegels, rijwegen, parkeervakken, het plaatsen van keerwanden, of het plaatsen van biggenruggen, tot het aanbrengen van markeringen.”

Opdrachtgevers bestaan voornamelijk gemeenten en aannemers, waaronder de Gemeente Heerhugowaard, Fronik, Dura Vermeer, Van Geemen, J.Koper en Zn en Nota Infra.

HOGE KWALITEIT

Het bedrijf beschikt over het VCA* ISO 9001 certificaat en hoogwaardig materieel. “Toen we in 2020 een elektrische shovel aankochten, waren we één van de eersten. Sinds begin 2022 beschikken we ook over een eigen kraan en kunnen we daardoor meer projecten volledig zelf uitvoeren.”

Dennis startte zijn bedrijf in 2015. Sinds in 2017 het eerste vaste personeelslid in dienst kwam, volgde er elk jaar één. “Goede jongens die zowel in hun vak goed zijn, maar ook communicatief sterk en representatief naar onze klanten zijn. Met ons team van inmiddels vijf man willen we niet de ‘standaard’ stratenmaker zijn.” Diekman heeft een duidelijk kwaliteitsniveau voor ogen. “Dat betekent dat we ook wel eens ‘nee’ moeten verkopen als we vinden dat het niet mogelijk is die standaard op een werk te halen. We streven altijd naar de hoogste kwaliteit voor de klant.”

ONZE PROJECTEN:

Zaanstad: bestrating Paukenhof 20.000/25.000 eenheden in opdracht van Fronik. Opgeleverd in oktober 2022;

Gemeente Dijk en Waard: aanpassingen bushaltes voor blinden en slechtzienden. Van januari 2022-tot mei 2022;

Gemeente Dijk en Waard: groot onderhoud, waaronder opnieuw aanbrengen van de stoep, vernieuwing van rijwegen, in opdracht van Nota Infra, een contract voor drie jaar.

SUCCES TECHNIEK DRIEDAAGSE

De Techniek Driedaagse was een groot succes. Ruim 4.000 leerlingen volgden 50 verschillende technische workshops en de open avond werd bezocht door nog eens 2.000 ouders en kinderen.

De vijfde editie van de Techniek Driedaagse werd voor de eerste keer georganiseerd in Aalsmeer. Van Vliet Containers faciliteerde de ruimte voor het techniekfestijn. Bob IJpelaar, Managing Director van Van

Vliet Containers kijkt terug op een succesvol evenement: “Het doel van onze bijdrage is behaald, als je ziet dat duizenden leerlingen en hun ouders zo enthousiast zijn geworden over de mogelijkheden in de techniek. Tijdens onze workshop ‘karren assembleren’ kregen we zelfs spontane sollicitaties van twee elfjarige meiden die direct bij ons wilde komen werken. Dat creëert toekomst voor BV Nederland en daar doen we het voor.”

Een uitgebreide videoreportage van de Techniek Driedaagse is te zien via de QRlink.

WATERFRONT RIVIUM

Mei architects and planners heeft de architectenselectie voor het Waterfront Rivium in Capelle aan den IJssel gewonnen. Het bedrijventerrein, op een prominente zichtlocatie aan de Maas, bestaat nu voornamelijk uit gedeeltelijk leegstaande kantoorpanden en wordt de komende jaren getrans formeerd tot nieuwe werkwoonwijk met mix aan voorzieningen, zoals horeca en detailhandel.

Bouw en Uitvoering (B+U) is informatiebron, platform en vakblad, voor beslissers en toeleveranciers van en binnen de bouw-, infra- en technieksector. Hoofden van dienst en medewerkers van rijk, provincie en gemeente, waterschappen, woningbouwverenigingen e.d., waarbij inbegrepen: directies publieke, openbare en gemeentewerken, openbare bedrijven, architectuur en stadsontwikkeling, bouw- en woningtoezicht, milieu, nuts bedrijven, DVD, relevante publiek-private samenwerkingen, middel baar en hoger technisch onderwijs, openbaar vervoersbedrijven, aannemers utiliteit-, nieuwbouw, civiel, GWW en infra.

ONLINE www.bouwenuitvoering.nl

AAN DIT NUMMER WERKTEN MEE

Ronald van Bochove, Hilbert Buhrs, Tilly van Dongen, Remco van der Heijden, Erik de Jong, Bert Kassies, Emile Koeman, Jolanda Linschoten, Daan Otto, Jørgen Postma, Anke van Ravensteijn, Jurgen de Reus, Betty Rombout, Nicky Sargentini, Erik Steegman, Jan Kees Verschuure, Gerard Vos.

HOOFDREDACTEUR

Gerard Vos, e-mail: g.vos@aprmediagroep.nl

UITGEVER

Jaco Otto, e-mail: j.otto@aprmediagroep.nl

ABONNEMENTEN

Jaarabonnement* € 85,00 Buitenland € 130,00 Losse nummers** € 15,00 Abonnementen binnen de doelgroep* € 39,00 * Prijzen zijn exclusief BTW. ** Prijzen zijn exclusief BTW en verzendkosten.

VORMGEVING

APR media, e-mail: studio@aprmediagroep.nl

DRUK

Veldhuis Media BV, Raalte

UITGAVE

APR media

Postbus 125, 7890 AC Klazienaveen

Telefoon: +31 (0)33 456 70 50 E-mail: info@aprmediagroep.nl Internet: www.aprmediagroep.nl

ADVERTENTIE- EN ORDERADMINISTRATIE

E-mail: admin@aprmediagroep.nl

ABONNEMENTENADMINISTRATIE

APR media abonneeservice

Daalakkersweg 2 - 72 5641 JA Eindhoven

Telefoon: +31 (0)88 226 66 86

E-mail: abo@aprmediagroep.nl

AANSPRAKELIJKHEID

Aan de inhoud van dit vaktijdschrift is veel zorg en aandacht besteed. Het is echter mogelijk dat de inhoud van deze uitgave omissies bevat. Aan de inhoud van deze uitgave kunnen geen rechten worden ontleend. APR media kan niet aansprakelijk worden gehouden voor de directe of indirecte gevolgen van het gebruik, op welke wijze dan ook, van de in deze uitgave aangeboden informatie. APR media geeft geen enkele garantie, noch aanvaardt enigerlei aansprakelijkheid met betrekking tot de inhoud, data, adviezen, verklaringen, producten of ander materiaal in deze uitgave. Overname van artikelen uit deze uitgave is uitsluitend toegestaan met bronvermelding en na schriftelijke toestemming van de uitgever. Alle regels met betrekking tot de Nederlandse intellec tuele eigendomsrechten zijn van toepassing. ©2022 APR media.

BIOBASED & CIRCULAIRE ANTI-GRAFFITI-COATINGS & andere beschermingsproducten / reinigingsmethoden

Bij uw ontwerp is nagedacht over alle materialen die toegepast worden. Het is van belang om over het onderhoud van deze materialen na te denken.

• Op welke manier houden we het schoon van o.a. graffiti en alg/mos?

• Spelen omgevingsfactoren een rol bij de vervuiling van het ontwerp?

• Welk beschermend duurzaam product kan worden toegepast?

Een goed plan vooraf voorkomt schade en onnodige kosten achteraf. Laat ons meedenken. Wij adviseren u graag. GevelMeesters B.V. ’t Riet 9, 5431 NL Cuijk Telefoon: 0485-312327 www.gevelmeesters.nl info@gevelmeesters.nl

De deur die alles en iedereen beschermt.

Daloc appartementsdeuren houden niet alleen storende buitengeluiden buiten de deur. Ze beschermen ook tegen inbrekers, vuur, rook en nare geurtjes. Door het unieke design beschermt de deur jou jarenlang en gaat zelf jarenlang mee. Een veilige investering voor jou en alles om je heen.

Lees alles over de ultieme appartementsdeur op daloc.nl