tvb ZORG 3-2013 by APR Media

geeft de zorg een gezicht 43 ste jaargang

Totaalzorg andere zorg Respect zonder Schroom

Kwaliteit zorg stagneert door cultuurprobleem

Hoog mentaal ziekteverzuim

â&#x20AC;&#x2DC; Betere leefstijl en meer betrokkenheid recept tegen burn-outâ&#x20AC;&#x2122;

Samen verder op weg Mantelzorgbeleid krijgt vorm

Wij presenteren u slimme keukens scan de code en overtuig uzelf www.bribus.nl/ergoline

Bribus Dus! uw nummer 1. 12061c

Voorwoord

FairCare

Heeft u het gezien? De uitzending van Pauw & Witteman van 21 mei. Bas van Abel, founder en CEO van de FairPhone, zat aan tafel en vertelde over de eerste smartphone die is gemaakt met grondstoffen die op een eerlijke manier zijn verkregen. Zo wordt er onder goede arbeidsomstandigheden gewerkt met zogenaamde conflictvrije grondstoffen uit Congo. Ook worden er zoveel mogelijk gerecyclede materialen gebruikt. Nu worden smartphones vaak nog gemaakt onder slechte werkomstandigheden met grondstoffen die op een oneerlijke manier verkregen zijn. Van Abel is een nuchtere en reële man. Althans, zo kwam hij op mij over. Hij belooft geen gouden bergen, noch beweert hij conflictoplossend te werk te gaan of het fenomeen kinderarbeid uit de wereld te kunnen helpen. Hij heeft ‘iets goeds’ willen doen met zijn FairPhone. En dat zo’n initiatief tijd kost, allee, dat hoort er bij. Niets doen is voor hem in ieder geval geen optie. Over zijn missie zegt hij: ‘Als je echt iets wil veranderen, moet je eerst weten hoe de keten in elkaar zit. Je moet ‘m als het ware ontrafelen en op onderdelen verbeteren.’

‘Als je iets wil veranderen, moet je het eerst begrijpen.’

Meteen moest ik denken aan deze uitgave van tvb ZORG, die het coverthema ‘Totaalzorg’ draagt. Om u alvast uit de droom te helpen: totaalzorg bestaat niet. Het is een door de redactie verzonnen verzamelnaam voor alle vormen van zorg. Het staat voor de zorg in haar totaliteit en voor waar de zorg voor zou moeten staan. Als er één ding duidelijk is geworden, is dat de moderne gezondheidszorg een complex, onoverzichtelijk geheel is geworden van wetgeving, regels, eisen en bekostigingsvormen. Met deze uitgave hebben we een inspiratienummer willen maken. Deze uitgave gaat over zorgvernieuwers, over de wil en wens om naar patiënten en cliënten te luisteren, over een andere manier om naar zorg te kijken en over het aanspreken van zorgprofessionals op hun verantwoordelijkheid en gedrag. Want wil je echt iets veranderen in de zorg van nu, zul je de hele keten eerst moeten ontrafelen en processen inzichtelijk moeten maken.

De FairPhone is te koop via het principe van crowdfunding. Als vijfduizend mensen de telefoon hebben gekocht, wordt het mobieltje in productie genomen. De verwachting is dat de eerste exemplaren dit najaar zullen verschijnen. Misschien ook het overwegen waard voor de zorg… Charlotte Maassen E c.maassen@aprgroep.nl

Inhoud juni 2013

BELEID & BESTUUR

Beleid & Bestuur kort nieuws

Hoog mentaal ziekteverzuim in zorgsector Onvrede, onderprestaties en futloosheid. Samen vormen ze de voorloper op psychisch verzuim. Onder verplegend personeel rijst het verzuim

inmiddels de pan uit: circa een derde van de medewerkers kampt met voortekenen van een burn-out. Aandacht voor een betere leefstijl en meer betrokkenheid onder het personeel creëren lijken het devies.

BELEID & BESTUUR Kwaliteit zorg stagneert door cultuurprobleem ‘De zorg kampt met een cultuurprobleem’, aldus Kaat van der Haar,

beleidsmedewerker bij HKZ. Daardoor komen zowel kwaliteit als veiligheid in het geding.

o.a. ‘Sit & feel free!’ Het belangrijkste doel van Lewis Seatings Systems is dat mensen zonder problemen kunnen zitten.

Beleid & Bestuur

‘Uit de recente praktijk blijkt dat richtlijnen en procedures willens en wetens niet worden nageleefd of opgevolgd. Groepsdruk en hiërarchie blijken een strop voor zorgorganisaties.’

Samen verder op weg ‘Samen verder op weg’ is een project van de Stichting Informele Zorg Twente. Het creëert duidelijke kaders voor de ontwikkeling en imple-

mentatie van mantelzorgbeleid binnen zorginstellingen. ‘Een uniek project, in meerdere opzichten’, aldus Alina Fazal, projectmanager bij SIZ Twente.

Coverartikel

ZIEZORG Nieuwbouw ziekenhuis Bernhoven Het nieuwe ziekenhuis Bernhoven in Uden is in gebruik genomen. De Jong Gortemaker Algra architecten en ingenieurs (dJGA) is verant-

woordelijk voor het bouwkundig en het interieurontwerp van het moderne ziekenhuis.

Technologie kort nieuws

Zorgvernieuwing: anders besturen, anders organiseren De zorg kan anders en beter georganiseerd worden. Dat blijkt uit onder-

zoek van organisatieantropoloog Annemarie van Dalen. Ze onderzocht gedurende zes jaar twee innovatieve zorgorganisaties die niet vasthouden aan de doorgeschoten regelen meetdrift, maar die met toewijding, trots en oog voor de kosten de zorgvrager als ‘mens’ benaderen.

TECHNOLOGIE Succes van de systeemarchitect Antonius Veste in Nederweert is een senioren-complex met 66 appartementen. Hierin zijn alle mogelijke automatiseringsdisciplines

optimaal geïntegreerd. Systeemarchitect Marco Keizers vertelt.

o.a. ‘Keurmerk in ontwikkeling’ VvAA en Artsennet, de online portal van KNMG, hebben de grootste doorzoekbare database van medische apps in Nederland gelanceerd.

en Verder 01 Voorwoord 13 Beleid & Bestuur 17 ZieZorg 25 Beleid & Bestuur 35 Politiek & Wetenschap

45 ZorgZaken 46 ZieZorg 48 Profielen 56 ZieZorg 56 Colofon

Betere leefstijl en meer betrokkenheid recept tegen burn-out

Hoog mentaal ziekteverzuim

& id ur le tu be e s b Onvrede, onderprestaties en futloosheid. Samen vormen ze de voorloper op psychisch verzuim. Onder verplegend personeel rijst het verzuim inmiddels de pan uit: circa een derde van de medewerkers kampt met voortekenen van een burn-out. Aandacht voor een betere leefstijl en meer betrokkenheid onder het personeel creëren lijken het devies. Tekst: Suzanne Wijers

en burn-out is tegenwoordig beroepsziekte nummer één in Nederland. Stemmingswisselingen, vermoeidheid, concentratieproblemen, slaapproblemen en de daarmee gepaard gaande onderprestaties zorgen voor mentaal verzuim en zijn vaak een voorbode van ziekteverzuim. Het is dan ook van ontegenzeggelijk belang dergelijke signalen tijdig op te pikken. En daar wringt vaak de schoen. Meestal merken managers en leidinggevenden het pas op als het al te laat is en de medewerker overspannen thuis zit. Zowel arbodienstverlener 365 als het Centraal Bureau voor de Statistiek melden dat in 2011 het percentage medewerkers met een burn-out wederom was gestegen. Het psychisch verzuim raakte volgens 365 vooral de zorg en welzijnssector en de horeca.

Draagvlak creëren

Zowel de werknemer als de werkgever heeft belang bij een management dat ondersteunt en faciliteert als het gaat om de fysieke en mentale fitheid van het personeel. Met de gezondheid en betrokkenheid van het personeel stijgt immers ook de productiviteit. Volgens Sonja van Hamersveld, leefstijlspecialist en oprichter van Charly Green, voert leefstijl verder dan het organiseren van een sportieve bedrijfsactiviteit, het rondsturen van een anonieme vragenlijst of het inrichten van een sportruimte. ‘De wil is er vaak wel bij organisaties om meer aandacht te besteden aan gezondheid, maar de maatregelen die ze nemen, zijn helaas vaak te oppervlakkig. Met veel van de huidige activiteiten, zoals het inrichten van een fitnessruimte, bereiken ze veelal de mensen die al bewuster met hun

leefstijl bezig waren. Het is juist belangrijk om organisatiebreed draagvlak te creëren, dus ook bij de medewerkers die mentale en fysieke fitheid niet op hun persoonlijke agenda hebben staan.’ Taboe doorbreken

Om draagvlak te creëren ten aanzien van de leefstijl van medewerkers, zijn er nog wel enkele hobbels te nemen. Rondom het bespreken van thema’s als eten, drinken, relaties, financiën, privé-werkbalans en hobby’s heerst namelijk nog steeds een taboe. Eigenaar Wessel Berkman van The Brown Paper Company, een bottom-up verbeterbureau dat bedrijven ondersteunt bij de integratie van leefstijlmanagement, constateert een contradictie op dat gebied. ‘Vragen of iemand goed slaapt en wat zijn voedingspatroon is, is op de werkvloer doorgaans off limits. Althans, dat zijn we geneigd te denken. Met onze leefstijlaanpak gaan we met de medewerkers in gesprek over wat wel en wat niet besproken mag worden rondom leefstijlaspecten. Wat blijkt? Medewerkers willen meer bespreken dan het management vooraf dacht. We moeten vooral bij het management een barrière doorbreken.’ Vaardigheden

Een ander punt dat het bespreken van leefstijl bemoeilijkt, is dat het managers vaak ontbreekt aan skills en kennis om dergelijke gesprekken op de juiste manier aan te pakken. Voor Van Hamersveld was dat reden om daarvoor een speciaal programma genaamd Q-ART op te zetten. De leefstijlspecialist was voorheen zelf actief in de geestelijke gezondheidszorg en was van mening dat de

aandacht voor leefstijlaspecten en de bejegening van de patiënt extra aandacht verdienden. Zij ontwikkelde daarom een methode om het taboe te doorbreken. Dit programma moest het mogelijk maken het onbenutte potentieel - winst met leefstijl - te incasseren door leefstijl inzichtelijk en bespreekbaar te maken en te focussen op aspecten die de patiënt belangrijk vindt. Het programma van Charly Green sloeg aan en inmiddels heeft Van Hamersveld de aanpak samen met The Brown Paper Company vertaald naar het bedrijfsleven. ‘We trainen managers tijdens Q-ART om actief en reflectief te luisteren. We laten hen inzien hoe belangrijk het is open vragen te stellen en de ander uit te dagen tot het nemen van verantwoordelijkheid. We stellen samen met de medewerkers een vragenlijst op die hen uitnodigt om over het aangestipte onderwerp te praten en daar vervolgens iets mee te doen.’ Veranderen blijkt nog niet zo eenvoudig, legt Berkman uit. ‘We lijken te beschikken over een soort helpreflex. Zodra iemand een probleem benoemt, zijn we geneigd om direct een oplossing aan te bieden. Ander gedrag aanleren lukt alleen als de medewerker zich bewust is van zijn eigen aandeel en ook echt zelf iets aan zijn gedrag wil veranderen. Dat bereik je juist door de medewerker er over na te laten denken en hem zelf met oplossingen te laten komen. Daarvoor moet je als manager open vragen stellen, reflectief luisteren en de helpreflex uitschakelen.’ Het doel is een medewerker die goed in zijn vel zit, zich betrokken voelt en zich helemaal inzet. Draagkracht

Toch zijn we er nog niet wanneer de leefstijl van medewerkers verbetert. Want hoewel fitheid en betrokkenheid nauw verweven zijn met productiviteit, is een fitte werknemer nog niet direct een medewerker die de visie van de instelling waarvoor hij werkt, omarmt. Het gebrek aan draagkracht is volgens Ton van der Teems, coach en initiatiefnemer van FORGO, dan ook deels debet aan het hoge mentale ziekteverzuim in de zorgsector. ‘Mede als gevolg van de crisis hebben veel instellingen nieuwe doelstellingen geformuleerd. Het is dan de taak van de managers en consultants om de nieuwe bedrijfsnormen over te brengen bij het personeel. Dat blijkt niet eenvou-

dig. Doordat de boodschap, de nieuwe bedrijfswaarden voor medewerkers niet duidelijk zijn, ontstaat er onbegrip en weerstand. Dat kan uiteindelijk leiden tot onvrede en mentaal verzuim.’ De redenering van Van der Teems biedt tevens een mogelijke verklaring voor de anticyclische cijfers van het CBS en 365. Normaliter daalt het verzuim namelijk juist wanneer het conjunctureel minder gaat. De laatste jaren is vooral een stijging zichtbaar. ‘We worden al jaren achtereen gewaarschuwd voor het hoge percentage medewerkers dat gebrekkig gemotiveerd is. Dan kun je op je vingers natellen dat daarmee de productiviteit daalt en het verzuim stijgt. Daar verandert de crisis weinig aan.’ Het is dus belangrijk dat medewerkers met een leidinggevende taak of adviesfunctie de visie en missie zowel intern als extern goed weten uit te dragen. Voor leiding-

Planning Meer betrokkenheid creëren en zo het ziekteverzuim verlagen. Aanbieders van planningssoftware claimen met zogeheten zelfroosterpakketten de tevredenheid onder medewerkers te verhogen. Klinkt logisch, aangezien het personeel zo zelf voor een groot deel invloed uitoefent op het rooster. Toch plaatst Jochem Westeneng van advies- en forecastingbureau EyeOn daar een kanttekening bij. Als planningsexpert voor de zorg adviseert Westeneng instellingen en ziekenhuizen bij het optimaliseren van hun planning. Volgens hem hebben zorginstellingen hun operationele en strategische planning vaak goed op orde, maar besteden ze te weinig aandacht aan de middellange termijn. ‘Het is natuurlijk heel prettig als medewerkers zichzelf mogen inroosteren, maar daarvoor moet je eerst een reële inschatting maken van het aantal mensen dat je daadwerkelijk nodig hebt. Dat inzicht ontbreekt vaak nog. Om een goede tactische planning te maken, kijk je naar trends. Op maandniveau en naar seizoentrends. Op basis daarvan kun je een realistische operationele planning maken.’ Volgens Westeneng is er een omslag nodig. ‘Het is niet meer vanzelfsprekend dat de kamers of bedden bezet zijn. De pieken en dalen worden groter en dat ervaren de medewerkers als meer ‘hollen en stilstaan’. In de zorg heeft men heel lang vast kunnen houden aan aanbodgestuurd plannen. Die tijd is voorbij. We moeten eerst vooruitkijken: hoeveel vraag naar zorg is er? Daar baseer je dan een planning op. Zo kom je tot een meer gebalanceerde planning. Dat is goed voor cliënten, patiënten én personeel.’

‘Iedereen heeft belang bij een cultuur die de leefstijl van het personeel verbetert.’ gevenden is daar een belangrijke taak weggelegd. Van der Teems ziet dat managers vaak worstelen met het goed over de bühne brengen van datgene waar het bedrijf voor staat. ‘Je wilt dat immers doen zonder jezelf te verloochenen. Dat blijkt in de praktijk nog niet zo eenvoudig. Persoonlijk stel je de zorg aan patiënten voorop. Maar als het nieuwe beleid om een hogere doorstroom van patiënten vraagt, moet je die twee normen wel met elkaar zien te verenigen wil je draagkracht creëren onder het personeel.’ Vanwege de groeiende onvrede en de zoektocht van veel managers en consultants lanceert Van der Teems in september de Master of Business Advice, een leergang voor professionals met een adviesfunctie.

‘Het mentaal verzuim in de zorg is schrikbarend hoog. Nodeloos hoog. Met de university willen we managers en consultants handvatten bieden om meer betrokkenheid en bevlogenheid te realiseren onder het personeel, onder meer met als doel om het verzuim te verlagen.’ Struc tureel interesse tonen

Inmiddels hebben Berkman en Van Hamersveld samen diverse organisaties begeleid bij het verbeteren van de leefstijl onder medewerkers. Bewustwording staat daarbij centraal. ‘Als je structureel interesse toont in je medewerkers en de juiste vragen stelt, is op een gegeven moment geen enkel onderwerp meer taboe’, stelt Berkman. ‘Door alles bespreekbaar te maken en medewerkers uit te dagen, vergroot je de zelfreflectie en stimuleer je hen om echt iets aan hun gedrag te doen.’ De verantwoordelijkheid ligt volgens hem bij de medewerkers, het management, de OR en de directie. ‘Iedereen heeft belang bij een cultuur die de leefstijl van het personeel verbetert. Want een gezonde medewerker zorgt voor meer productiviteit.’

& id ur le tu be e s b ‘De zorg kampt met een cultuurprobleem’, aldus Kaat van der Haar, beleidsmedewerker bij HKZ. Daardoor komen de kwaliteit en veiligheid in het geding. ‘Uit de recente praktijk blijkt dat richtlijnen en procedures willens en wetens niet worden nageleefd of opgevolgd. Groepsdruk en hiërarchie blijken een strop voor zorgorganisaties.’ Tekst: Charlotte Maassen

Respect zonder schroom Kwaliteit zorg stagneert door cultuurprobleem

n de zomer van vorig jaar stelde de Inspectie van de Gezondheidszorg (IGZ) het VUmc voor een periode van zes maanden onder verscherpt toezicht, omdat de kwaliteit van de zorg en de patiëntveiligheid in het geding waren vanwege samenwerkingsproblemen tussen medisch specialisten. Eind vorig jaar werd de hartafdeling van het Ruwaard van Puttenziekenhuis gesloten in verband met te hoge sterftecijfers. Nader onderzoek wees uit dat patiënten zowel voor, tijdens als na behandelingen vermijdbare schade hadden opgelopen. En recenter nog sloot de IGZ de Oosteinde Walborg Kliniek in Amsterdam. Tijdens een onaangekondigd bezoek bleek van veel geneesmiddelen en andere (steriele) materialen in de Amsterdamse kliniek de uiterste houdbaarheidsdatum verlopen. Apparatuur had niet de verplichte stickers met datum van onderhoud en geen

van de aanwezige medewerkers bleek op de hoogte te zijn van de richtlijnen voor hygiëne. Het is zomaar een greep uit enkele recente nieuwsberichten. Voor Kaat van der Haar, beleidsmedewerker bij HKZ, zijn ze een signaal dat de cultuur in zorgorganisaties op de schop moet. ‘Er wordt veel vergaderd in de zorg, er worden afspraken gemaakt, protocollen en richtlijnen opgesteld. Blijkbaar vinden we dat allemaal belangrijk. En toch, als het erop aankomt, leggen zorgprofessionals die afspraken naast zich neer. Kwijten ze zich van de verantwoordelijkheid. Ik pleit voor een veilige cultuur, waarin verpleegkundigen, artsen en specialisten niet afgerekend worden op fouten of bijna-fouten, maar waarin ze wel verantwoording moeten en durven afleggen voor hun handelen. En ja, daar horen ook maatregelen bij. Wat mij betreft mag de zorg zich als sector best wat minder soft opstellen.’ Risicobewustzijn

10 beleid & bestuur

ook niet van de ene op de andere dag. ‘Waar het om gaat, is dat zorgorganisaties een cultuuromslag inzetten. Dat ze werken aan een klimaat waarin dergelijke opmerkingen wel gemaakt kunnen worden en ook geaccepteerd worden. Die verandering zal van bovenaf, top down, ingezet moeten worden.’

Elk systeem is zo sterk als zijn zwakste schakel. Dat is een feit. Individuele zorgprofessionals zijn ‘slechts’ radartjes in een systeem. Als één zo’n radartje tijdens het zorg-proces willens en wetens de keuze maakt om bepaalde richtlijnen niet na te volgen of afspraken in de wind te slaan, is het wachten tot het geheel aan het wankelen wordt gebracht. Of zoals Kaat van der Haar het uitlegt: ‘Handen

Een praktische mogelijkheid om zo’n cultuuromslag te realiseren, is IZEP. Dit staat voor Instrument voor Zelfevaluatie Patiëntveiligheidscultuur (NIVEL, 2006). Hiermee maken zorgorganisaties de veiligheidscultuur op een afdeling inzichtelijk en krijgen ze de tools om plannen te maken die tot verbetering moeten leiden. Speciaal ontwikkeld voor het hoger en middenmanagement om met professionals het gesprek en de discussie over patiëntveiligheid te starten. Alle betrokkenen krijgen inzicht in het begrip patiëntveiligheidscultuur. Vervolgens kan de afdeling of het team door middel van zelfreflectie bepalen wat het niveau is van de huidige cultuur en wat het gezamen-

‘Zorgprofessionals onderschatten het effect en het belang van hun handelen.’ wassen, het melden van fouten of bijna-fouten, het niet communiceren van essentiële informatie. Allemaal voorbeelden van momenten en handelingen waarop het mis kan gaan. Op de een of andere manier zien professionals onvoldoende het belang van hun handelen en onderschatten ze het effect van hun acties. Er moet meer risicobewustzijn gekweekt worden. Want die regels en richtlijnen zijn er niet voor niets. Die hebben een essentiële functie die, in het meest extreme geval, mensen het leven kan redden.’ Groepsdruk

Aangenomen dat er inderdaad te weinig risicobewustzijn is, rijst de vraag hoe dit kan. Kaat van der Haar legt uit: ‘Bij uitstek is de zorg een sector waarin mensen moeten samenwerken. En het is mensen eigen om ergens bij te willen horen. Ze willen voelen dat ze deel uitmaken van een team. Door collega’s aan te spreken op hun handelingen, maak je jezelf niet direct populair. Of ze nu hoger of langer staan op de ladder. Ik heb zelf achttien jaar ervaring in de zorg, dus ik begrijp dat het moeilijk is, maar wil je als zorgorganisatie kwaliteit en veiligheid garanderen voor patiënten en cliënten, dan moet je er voor zorgen dat er een cultuur ontstaat waarin professionals zich geborgen genoeg voelen om collega’s wél aan te spreken op hun keuzes.’ Hiërarchie

Iedereen met een beetje ervaring in de zorg, denkt nu: ‘Ik ga toch geen arts wijzen op het feit dat hij zijn handen vaker moet wassen?!’ Volgens Kaat van der Haar kan dit

lijke streven zou moten zijn. Het IZEP-pakket is onderdeel van de Cultuurbox van Nivel. rol van de manager

Als spil in het dagelijkse zorgproces is het hoger en middenmanagement bij uitstek geschikt om een cultuuromslag zoals Kaat van der Haar die voor ogen heeft, in te zetten en te begeleiden. Daarvoor moet de manager in kwestie wel over een behoorlijk aantal kwaliteiten beschikken. Kaat van der Haar: ‘Team- of afdelingsmanagers weten vaak hoe de cultuur is binnen hun team of op hun afdeling, omdat het in de zorg heel gebruikelijk is dat mensen doorgroeien naar dergelijke functies. Dat kan een voordeel zijn, maar dat hoeft niet altijd. Want daardoor zijn managers misschien ook wel minder geneigd om collega’s over wie ze nu de leiding hebben maar met wie ze ooit samenwerkten, aan te spreken op hun gedragingen. Niet voor niets moet een manager dus een sterke persoonlijkheid zijn en gevoel hebben voor menselijke verhoudingen. Om een veilige cultuur te kunnen creëren, is het noodzakelijk dat er binnen de groep veel gepraat wordt. Ook kunnen dit soort zaken bespreekbaar worden gemaakt tijdens functioneringsgesprekken. Door er over te praten, maak je mensen bewust van hun handelen. En dat is een hele belangrijke eerste stap.’ Tegelijkertijd pleit Van der Haar ook voor concrete tools die managers in kunnen zetten. ‘Als een zorgprofessional meerdere keren aangesproken is op zijn gedrag of zelfs gewaarschuwd is omdat hij willens en weten de regels niet heeft nageleefd, vind ik het niet meer dan rechtvaar-

beleid & bestuur 11

dig dat er op een zeker moment ook maatregelen volgen, zoals een schorsing. Dit kan een signaal zijn voor collega’s en het geeft de positie van de manager bovendien een zekere legitimiteit.’ Soft

‘De zorg is te soft’, aldus een stellige Kaat van der Haar. ‘Als je vanuit het bedrijfsleven kijkt naar onze sector, dan kun je niet anders concluderen. In de luchtvaart, in de industrie, overal waar met regels en protocollen gewerkt wordt, zijn mensen huiverig om deze niet na te leven. Omdat er sancties kunnen volgen, maar ook omdat ze het belang van die richtlijnen erkennen. Laatst hoorde ik een verhaal over een bedrijf in de staalindustrie. Op het terrein aldaar zijn looplijnen uitgezet, waarover medewerkers moeten lopen. Omdat het de veiligste route is, voor henzelf maar ook voor omstanders. Medewerkers weten dat en op straffe van ontslag op staande voet bedenken ze zich nog wel een keer voordat ze alsnog besluiten om

‘De zorg is te soft.’ buiten de lijnen te gaan. Nu is dit voorbeeld wel heel extreem, maar met alle incidenten die elkaar in steeds sneller tempo opvolgen, althans zo lijkt het, vind ik dat het tijd wordt dat zorgprofessionals zich bewust worden van de risico’s en zich daar ook naar gaan gedragen.’ Mystery patients

Tot slot, zou het niet ook zo kunnen zijn dat er te veel regels en richtlijnen zijn? Met de toegenomen werkdruk van artsen en verplegend personeel verdwijnt een protocol als handen wassen dan eenvoudig naar de achtergrond. Kaat van der Haar verklaart: ‘Het is inderdaad waar dat het aantal regels en richtlijnen is toegenomen. En ik begrijp ook waar zorgprofessionals mee worstelen. Maar dat mag geen excuus zijn, omdat de risico’s gewoonweg te groot zijn. Daar komt bij dat zorgpaden vaak nodeloos ingewikkeld, niet inzichtelijk en te complex zijn. Ik ben een groot voorstander van meer mystery patients in ziekenhuizen bijvoorbeeld. Dan ondervind je als zorgprofessional vanzelf dat veel trajecten efficiënter, sneller en beter kunnen. En blijf je als patiënt ook niet achter met een machteloos, kwetsbaar en afhankelijk gevoel. Want of je nu werkt in de zorg of er gebruik van maakt, een veilige, prettige zorgomgeving is een absolute voorwaarde voor kwaliteit.’ Geen ‘blaming and shaming’. Aanspreken in plaats van afrekenen. Respect zonder schroom. Volgens Kaat van der Haar zijn dat de belangrijkste ingrediënten van een veilige werkomgeving in de zorg. Geeft u al het goede voorbeeld?

12 13030

Kijk op www.metaltech.nl voor overige modellen

MetalPack

MetalPack handsealmachine, type 290 Kunststof en aluminium schalen sluit u simpel en doeltreffend met deze machine. Met hittebestendige folie sluit u de verschillende compartimenten van elke schaal af. Dankzij de verwisselbare inlegringen kunt u verschillende soorten schalen sealen. De verwarmde sealplaat is dankzij een antiaanbaklaag makkelijk schoon te houden. Door het speciale sluitmechanisme wordt met een lichte bediening een grote sluitdruk verkregen. De machine is hierdoor snel en makkelijk te bedienen.

Handsealmachine type 290

MetalPack sealmachine, type 325 V/G

MetalPack

Bewaar uw kostbare voedingsmiddelen onder beschermende atmosfeer. Sealmachine Type 325 V/G is een halfautomaat voor het vacumeren, begassen en sealen van kunststof en aluminium schalen, die worden voorzien van een hittebestendige folie. Daarmee blijven etenswaren langer vers en goed van kleur. De 1/2 Gastronorm schaal (afmeting 325 x 265 mm) is de grootste schaal die op deze machine verwerkt kan worden. Mallen kunnen ook dubbel of meervoudig uitgevoerd worden, daarbij is de menuschaal de grootst mogelijke. Bij een dubbele mal is de temperatuur van beide zones apart instelbaar.

Gouwzeestraat 1 1382 KD Weesp Nederland

Telefoon: 0294-414147

Sealmachine type 325 V/G

Fax: 0294-433200

E-mail: info@metaltech.nl

www: www.metaltech.nl

12142

De eerste oplossing voor een reukloze opslag van incontinentie-, wonden stomamateriaal. Reukloos HygiĂŤnisch Makkelijk in gebruik Verrijdbaar Meer weten? Vraag het informatiepakket aan via info@sanalife.nl of kijk op www.odocare.com

Beleid & Bestuur 13

Sit & feel free! Het belangrijkste doel van Lewis Seatings Systems is dat mensen zonder problemen kunnen zitten. Na jarenlang onderzoek heeft het bedrijf uit Oldenzaal een innovatief zitsysteem ontworpen, speciaal voor mensen die de hele dag moeten zitten en niet of moeilijk kunnen verzitten, waardoor ze allerlei zitgerelateerde problemen kunnen krijgen, zoals pijn in nek, rug en zitvlak. Mensen in een rolstoel krijgen hier vaak mee te maken. Het Lewis zitsysteem is een rug- en zitorthese die op maat gemaakt wordt. Dit systeem lost veel van de genoemde problemen op door op systematische wijze optimale zitkwaliteit te bieden. Daardoor kunnen mensen weer zelfstandiger functioneren en voelen ze zich prettiger en vrijer. Het Lewis Seating Systeem is een totaaloplossing voor zitproblemen. Het realiseert een anatomisch verantwoorde, stabiele rompondersteuning met behulp van meetbare zithoeken. ÂVerder zorgt het voor een anatomisch verantwoorde, ongelijkmatige drukverdeling op rug en zitting. De voordelen van het zitsysteem zijn talrijk. Zo kan de cliĂŤnt zichzelf oriĂŤnteren op de horizon, met weinig of geen belasting op spieren en banden, is er meer ruimte voor ademhaling en organen door het strekken van de romp, en minder druk op de stuit en de zitbeentjes door het verplaatsen van de belasting naar de bovenbenen. Verder neemt het risico op decubitus af en is uit onderzoek gebleken dat een Lewis zitvoorziening kosten bespaart. Enerzijds door besparing op arbeid in de zorg, anderzijds door veel minder kosten in het medische circuit, dankzij het oplossen van negentig procent van de decubitusproblemen. Meer informatie: www.lewisseatingsystems.nl

Komt uw lijfrente vrij? Kies voor een gegarandeerde aanvulling op uw inkomen en ontvang een vrijblijvende offerte

Laat ik eens kijken op

www.banklijfrente.nl of bellen met Inter Fundum op 0317-681070. Ik kan direct vragen naar Walther Veltman, mijn pensioenadviseur.

DE BELANGRIJKSTE KENMERKEN • Gegarandeerde periodieke uitkeringen • Keuze voor Banksparen of Verzekeren

Komt uw lijfrente binnenkort vrij? Dan bieden wij u de zekerheid van een gegarandeerde periodieke aanvulling op uw (pensioen) inkomen. U heeft hierbij de keuze tussen een bankspaar- of verzekeroplossing. BANKSPAREN OF VERZEKEREN? De keuze kan lastig zijn en is afhankelijk van uw persoonlijke situatie. Ga naar www.banklijfrente.nl en wij nemen contact

• Offerte aanvragen met of zonder advies

met u op of mail uw vraag naar info@banklijfrente.nl

BANKLIJFRENTE.NL is een initiatief Inter Fundum BV (onafhankelijk advies bu reau) en werkt samen met vrijwel alle Nederlandse banken en verzekeraars. Inter Fundum BV Postbus 220 3910 AE Rhenen (0317) 681070 KvK 30231837

Beleid & Bestuur 15

Duurzame verlichtingsoplossingen Met de Palaos reeks biedt Switch-Made een energiezuinige en duurzame functionele verlichting voor de zorgsector. De reeks bestaat uit een serie led-panelen met verschillende afmetingen en vormen die gebruikt kunnen worden voor gangen, receptiebalies, patiëntenkamers en wachtkamers in ziekenhuizen en zorginstellingen. Zo zijn er platte, ronde modellen van 8W en 14W led. Deze vervangen conventionele PL downlighters in gangen en kleinere ruimten. De vierkante en rechthoekige led-panelen van 32W en 64W zijn geschikt voor grotere ruimtes met een systeemplafond. Is er geen systeemplafond aanwezig, dan kunnen de panelen ook uitgerust worden met een opbouwkader, inbouwkader voor stucwerk of pendelset. De Switch-Made panelen kunnen ook worden gedimd met een 1-10V sturing of uitgerust worden met een DALI driver. Verder is het mogelijk om de led-armatuur aan een externe noodbatterij te koppelen. Zo biedt het ook een oplossing voor de noodverlichting. De grootste troef van de led-armaturen is wel de energiebesparing. Alleen al door het vervangen van t l-verlichting (3x14W) door een led Palaos inlegtegel kan dertig procent energie bespaard worden. Daar komt nog bij dat er nooit meer lampen vervangen hoeven worden, wat weer veel manuren scheelt. Daarnaast spelen lichtcomfort en lichtsterkte ook een rol. De Palaos led-tegel heeft een hoog visueel comfort, en een zeer lage verblindingswaarde (UGR tussen de 16 en 19). De gehele Palaos reeks voldoet aan de NF standaard/EN 62471 en is gecertificeerd door de CIE (internationaal verlichtingscomité), met een ranking in groep 0. Dit houdt in dat er geen enkel fotobiologisch risico noch lichthinder is voor het personeel of patiënten. Meer informatie: www.switch-made.com

Implementeren, zo werkt het wél Tijd, geld, menskracht besparen. Veel zorgen welzijnsorganisaties hebben al van alles geprobeerd. Van de aanschaf van een duur apparaat tot de invoering van nieuwe richtlijnen en werkwijzen. Vaak zonder (genoeg) resultaat. Angenieta Snoek van Snoek-advies uit Enschede weet hoe dat komt. En vooral, hoe het wél gaat werken. ‘Processen lopen meestal vast op twee zaken. Door tijdof kennisgebrek kan niemand de invoering goed regelen. Daarnaast durven managers en professionals oude werkwijzen moeilijk los te laten, en dat is wel nodig.’ Snoek pleit daarom voor betere implementatie. ‘Of het nu gaat om producten, technologieën of projectresultaten, de medewerkers bepalen het succes ervan. Dan is het toch logisch hen goed te begeleiden en te faciliteren? Pas dan lukt het om werkdruk en kosten te verminderen.’ Om zorg en welzijn vertrouwd te maken met deze aanpak, geeft Snoek de workshop ‘Implementeren, zo werkt het wél’. Deelnemers ontvangen praktische handvatten om de volgende dag direct zelf te beginnen met implementeren. Zijn de in te voeren diensten of producten te complex om als organisatie aan te pakken? Dan helpt ze bij het opstellen van een implementatieplan en begeleidt ze de uitvoering ervan. Meer informatie: www.snoek-advies.nl Angenieta Snoek: ‘Ik bekijk implementatieprocessen van alle kanten.’

16 12046

Stank is verleden tijd

Urinestank in toiletten wordt vaak veroorzaakt door vervuiling in de voegen van tegelvloeren en wanden. Met een nieuw concept kan schoonmaakbedrijf Vastenburg de voegen weer geheel reinigen waardoor de stank ook verdwijnt. Na de reiniging word de vloer behandeld, waardoor hij beter schoon te houden is en de urine niet meer in de voegen kan trekken. Indien nodig gaan we verder dan alleen het reinigen van de vloer, de wanden en het sanitair kunnen ook in zijn geheel meegenomen worden. Ook kunnen de toiletpotten worden verwijderd en weer herplaatst na het reinigen.

SAEBOMAS De SAEBOMAS is een nieuw innovatief en betaalbaar zwaartekracht compensatie hulpmiddel voor mensen die een beperking hebben in arm/elleboog of schouder functie. Geschikt voor zowel dagelijkse activiteiten als therapeutisch

De ervaren en gediplomeerde medewerkers van schoonmaakbedrijf Vastenburg draaien er hun handen niet voor om. En natuurlijk komen onze professionals alleen bij u over de vloer wanneer het u het beste uitkomt, want wij willen u niet storen bij úw werk.

Voor meer Informatie bel: 053-4753232

13032a

Innovatie in handdesinfectie gebaseerd op menselijk gedrag! “Data uIt ruIm 10 mIljoen hanDhygIënemomenten leert ons Dat 9/10 zorgmeDewerkers slechts één keer op De DIspenser Drukt”

Elke dosering van de Optidose™ pomp: > Behaalt EN1500 in 30 seconden > Levert genoeg FOAM om de handen volledig te bedekken > Laat de handen droog achter binnen 30 seconden

Bedekt handen volledig

Levert 20-30 seconden natte contacttijd

WHO richtlijnen Deb Benelux B.V.

Minosstraat 6

Voldoet aan EN1500

Behaalt in één dosering

Europese Efficacy Standaarden 5048 CK Tilburg

T 0031 (0) 13 456 19 15

Menselijk Gedrag

www.debgroup.com 13005a

ZieZorg 17

Verhuizing naar verzorgingshuis geen drama Oude bomen moet je niet verplanten, zo luidt een bekend Nederlands gezegde.

goede vrienden en aan gezelligheid. De groep ouderen die hun partner verliest en

Ouderen beschouwen verhuizen als een stressvolle gebeurtenis en de overheid

al een slechtere gezondheid had, verhuist naar een aangepast huis, bijvoorbeeld

steunt de wens van ouderen om zolang mogelijk zelfstandig te blijven wonen in

een aanleunwoning.

hun vertrouwde huis. Uit onderzoek van Brigitte Bloem blijkt juist dat een verhui-

Bloem concludeert dat een verhuizing niet sociaal of emotioneel ontwrichtend

zing voor ouderen geen drama is.

is en dat ouderen goed in staat zijn zich aan te passen. Voor het fenomeen dat ouderen na een pensionering naar een mooiere of warmere omgeving verhuizen,

Bloem onderzocht verhuizingen in relatie tot levensgebeurtenissen, zoals

vond Bloem geen aanwijzingen. Na een verhuizing verliezen ouderen vooral het

pensionering en het verlies van een partner. Ouderen verhuizen naar een

contact met hun voormalige buren, maar ze gaan in hun nieuwe omgeving weer

verzorgings- of verpleeghuis wanneer hun gezondheid slecht is en ze alleen wo-

nieuwe buurcontacten aan. Vrijwilligerswerk, gevoelens van veiligheid en een

nen. Vaak zijn ze dan al enige tijd omringd door een netwerk van mantelzorgers en

landelijke omgeving maken dit gemakkelijker.

professionele zorgverleners. Na de verhuizing zijn deze kwetsbare ouderen minder emotioneel eenzaam. Emotionele eenzaamheid gaat vooral over het gemis aan

Meer informatie: http://dare.ubvu.vu.nl/handle/1871/39666

& id ur le tu be e s b

‘Samen verder op weg’ is een project van de Stichting Informele Zorg Twente. Het creëert duidelijke kaders voor de ontwikkeling en implementatie van mantelzorgbeleid binnen zorginstellingen. ‘Een uniek project, in meerdere opzichten’, aldus Alina Fazal, projectmanager bij SIZ Twente.

Samen verder op weg Mantelzorgbeleid krijgt vorm

teeds meer zorgorganisaties doen een beroep op mantelzorgers. Nu de zorg onbetaalbaar dreigt te worden, kunnen zij in belangrijke mate de zorg ondersteunen die door professionals wordt geleverd. Inmiddels zijn er meer dan drie miljoen mantelzorgers in Nederland. Deze groep moet gekoesterd en waar mogelijk ondersteund worden. Helaas is het moeilijk om een schatting te geven van het aantal zorginstellingen wat actief bezig is met het ontwikkelen en implementeren van mantelzorgbeleid. Alina hierover: ‘Vaak is onduidelijk welke instellingen wel of niet met mantelzorgbeleid bezig zijn. Er zijn bijvoorbeeld instellingen die op papier wel een beleid hebben, maar dit niet proactief begeleiden, zodat je het op de werkvloer niet of nauwelijks terugvindt. Ook binnen afdelingen en teams van dezelfde organisatie zie je verschillen. De ene medewerker is er wel mee bezig en de andere niet. Tegelijkertijd zijn er ook organisaties die vanuit hun eigen visie mantelzorgers betrekken, zonder dit mantelzorgbeleid te noemen. Het zit dan in hun systeem. Wat ik wel weet, is dat vrijwel elke zorginstelling er mee bezig is, mee bezig gaat of mee bezig wil gaan. Puur omdat zorgorganisaties het belang ervan inzien. En juist omdat veel instellingen niet precies weten hoe en waar ze moeten beginnen, zijn wij dit project gestart.’

Vervolg

Om zorginstellingen te ondersteunen in het proces om te komen tot mantelzorgbeleid heeft de provincie Overijssel het project ‘Samen verder op weg’ (2012-2015) mogelijk gemaakt. Het wordt uitgevoerd door de Stichting Informele Zorg Twente en is een vervolg op het project ´Onderweg naar mantelzorgparticipatie´ (2005-2007).

Alina: ‘Samen verder op weg’ is een driejarig project. Het heeft als doel om zorginstellingen te ondersteunen bij het komen tot beleid voor mantelzorgers (en familie) en bij het maken van een (cultuur)omslag binnen de instelling, en om concrete afspraken te faciliteren tussen de formele en informele zorg. Hierdoor worden witte vlekken ingevuld en overlappingen voorkomen.’ Momenteel wordt het project ‘Samen verder op weg’ uitgevoerd bij Mediant, Carint Reggeland, Trivium Meulenbelt Zorg en ZorgAccent. Het project is door belangenvereniging Mezzo zelfs beschreven als ‘landelijke koploper’. Totaaltraject

Het project ‘Samen verder op weg’ is uniek, omdat er een totaaltraject wordt opgezet. Om er voor te zorgen dat mantelzorgbeleid geen eendagsvlieg wordt, is er veel aandacht voor bewustwording, communicatie en borging. Alina legt uit: ‘Een van de bijzondere aspecten van dit project is dat medewerkers en mantelzorgers écht worden betrokken bij het komen tot mantelzorgbeleid. Niet het management en niet het projectteam bepalen hoe beleid eruit moet zien voor een team of afdeling. Het zijn de medewerkers en mantelzorgers zelf. Tijdens de bijeenkomsten die worden georganiseerd voor mantelzorgers, wordt duidelijk wat zij belangrijk vinden in het contact met een afdeling of team, en ook welke verbeterpunten ze zien. Aan medewerkers wordt hetzelfde gevraagd.’ Met dit laatste wordt van de medewerkers verlangd dat ze zich verplaatsen in de rol van mantelzorger. Daarmee worden ze zich meer bewust van hun eigen handelen. Alina verklaart: ‘Interessant is dat bepaalde verbeterpunten die mantelzorgers aandragen, ook worden aangedragen

‘Veel mantelzorgers die veel deden in de thuissituatie van een cliënt, hebben het idee dat ze alles uit handen moeten geven zodra hun dierbare verhuisd naar een woonzorgcentrum. Het verder integreren van mantelzorg biedt hen de mogelijkheid om intensief betrokken te blijven bij de zorg en daarin te participeren, terwijl de belasting vaak veel minder is.’ Wim Geesink, Team Manager De Koppel, ZorgAccent

beleid & bestuur 21

door medewerkers. Tegelijkertijd zie je dat medewerkers soms erg verbaasd zijn over bepaalde dingen, omdat ze daar gewoonweg niet bij stil hebben gestaan.’ De volgende stap is dat mantelzorgers en medewerkers met elkaar in gesprek gaan over deze verbeterpunten, en wordf gevraagd om samen met oplossingen te komen. Op deze manier komen mantelzorgers met haalbare oplossingen en krijgen ze inzicht waarom iets niet kan, of waarom iets op een bepaalde manier gebeurt. Tegelijkertijd ontstaat bij medewerkers meer begrip. Training

SIZ Twente heeft in samenwerking met People & Process Management een speciale training ontwikkeld om medewerkers beter in staat te stellen mantelzorgers te betrekken bij de zorg. De eerste training is inmiddels gegeven en zowel de training als de trainer zijn positief ontvangen. Medewerkers vonden het fijn dat er ruimte was voor wat hen bezig hield en wat voor hen belangrijk was met betrekking tot het samenwerken met mantelzorgers. Binnen de training wordt de nadruk gelegd op het realiseren van een omslag in het denken. Andere centrale thema’s zijn het vergroten van de bewustwording bij medewerkers, zodat zij zich in kunnen leven in de mantelzorger, en het verbeteren van de manier van bejegenen en communiceren van medewerkers richting mantelzorgers. Meer informatie over de training is te vinden op www.ppminfo.nl/trainingen/samen-verder-op-weg.

Prangende vragen

Vijf jaar na de afronding van ‘Onderweg naar mantelzorgparticipatie’ proberen zorginstellingen om mantelzorg en mantelzorgers bewust een plek te geven binnen hun organisatie. Alina verklaart: ‘Om dit succesvol te doen, zullen zorgorganisaties verschillende aspecten in ogenschouw moeten nemen. Wat is de rol van de mantelzorger? Wat zijn de behoeften van mantelzorgers? Hoe kunnen instellingen mantelzorgers het beste ondersteunen? Wanneer en op welke wijze kunnen mantelzorgers worden meegenomen in het zorgproces? Hoe kunnen mantelzorgers worden ingezet om goede zorg te leveren aan de cliënt? Welke protocollen dienen te worden gewijzigd om mantelzorgers te betrekken bij de zorg en het zorgproces? Wanneer en hoe willen organisaties gebruikmaken van de ervaring van de mantelzorger? Wat hebben de medewerkers nodig om de mantelzorger te benaderen, in te zetten, en te ondersteunen? Allemaal vragen waarop instellingen zelf een antwoord moeten zien te formuleren.’ Commitment

Al snel rijst de vraag of er niet iemand is die de kar moet trekken. Een bevlogen professional, het liefst één met managementkwaliteiten en hart voor de zorg in het algemeen en voor cliënten en bewoners in het bijzonder. Alina antwoordt: ‘Wat je in de praktijk ziet, is dat je in elk team een aantal enthousiaste deelnemers hebt, maar dat zij geen kartrekker hoeven te worden. Het traject is namelijk zo opgezet dat iedereen wordt bevorderd in de bewustwording, én verantwoordelijk wordt gemaakt. Het team

‘Door de mantelzorger meer in te schakelen bij het zorgproces, voeg je waarde toe aan de kwaliteit van leven van de cliënt!’ Anny Kattenberg, beleidsadviseur Carint Reggeland

Projectaanbod ‘Samen verder op weg’ > Beleidsadvisering en toetsing

> Procesbegeleiding

> Inventarisatie

komt samen met de mantelzorgers tot een uitvoeringsplan. Zij stellen zelf vast wat belangrijk is, en komen zelf met verbeterpunten en oplossingen. Om er voor te zorgen dat mantelzorgbeleid actueel wordt en blijft binnen de organisatie, wordt het team verantwoordelijk gemaakt voor het eigen handelen. Met het meetinstrument kan het team zichzelf evalueren, en verbeteringen aanbrengen. Ons doel is meer dan het tot stand brengen van mantelzorgbeleid. We willen het tot leven brengen. Het meest succesvolle resultaat is het ontstaan van een cultuur waarin mantelzorgers en medewerkers met elkaar kunnen praten, en samen kunnen werken.’ Ook het management speelt daarin een belangrijke rol. Ten eerste stellen de Raad van Bestuur en de directie de middelen beschikbaar, evenals de uren van het personeel. Het is namelijk een forse tijdsinvestering. Medewerkers die meedoen, moeten worden vrijgemaakt, en er moet vervanging voor ze worden geregeld. Bovendien is commitment op hoger niveau van groot belang, omdat hiermee het belang voor de organisatie onderstreept kan worden. Dit stimuleert teams en afdelingen om écht mee te doen, en niet bijvoorbeeld alleen voor de vorm. Daarom

> Training en scholing

> Productontwikkeling

> Communicatie(middelen)

is er binnen het project veel ruimte voor communicatie, zowel intern als extern. ‘Het resultaat tot nu toe is dat de teams die hiermee aan de slag gaan, trots zijn dat zij dit mogen uitvoeren, en dat zij als voorbeeld voor hun collega’s gaan fungeren’, aldus een enthousiaste Alina. Borging

Na goedkeuring van het management team van de zorginstelling gaat het team aan de slag met het uitvoeringsplan, en na zes maanden volgt een evaluatie. Samen met de Wetenschapswinkel van de Universiteit wordt een meetinstrument ontwikkeld voor verschillende doelgroepen (medewerker, cliënt en mantelzorger/familielid) in verschillende sectoren (V&V, thuiszorg, GGZ). Dit zal worden gebruikt om de resultaten van de pilot te meten en dienen als middel voor het team om zichzelf en het eigen handelen regelmatig te evalueren. Het instrument maakt derhalve ook uit van de borging van dit project. Indien een pilot succesvol heeft gedraaid, wordt een plan van aanpak gemaakt voor implementatie in de rest van de organisatie. Alina: ‘Wat trouwens erg leuk is om te zien, is dat de deelnemende organisaties het mantelzorgbeleid breder

> Trajecten op maat

beleid & bestuur 23 willen uitzetten als de pilots goed uitpakken. Daar word ik dan weer enthousiast van, omdat dit echt een blijk is van commitment.’ Observaties

Op dit moment lopen de eerste pilots. Het is nog te vroeg om al een oordeel te kunnen vellen over de resultaten. Toch heeft Alina enkele observaties weten te verzamelen: ‘Heel belangrijk is dat de rol van het management niet mag worden onderschat. Medewerkers hebben te maken met zoveel veranderingen. Het uitvoeren van een dergelijke pilot zal worden ervaren als de zoveelste belasting, tenzij het management het belang ervan onderschrijft en benadrukt. Verder hebben we inmiddels vastgesteld dat mantelzorgers en familieleden persoonlijk (telefonisch of in persoon) moeten worden benaderd om deel te nemen aan de pilot. Anders zullen ze zich niet geroepen voelen om deel te nemen. Een andere observatie is dat het beter is om uit te gaan van de wensen van een zorginstelling en niet van de eigen wensen voor een ‘perfect’ beleid. Door de verantwoordelijkheid neer te leggen bij de medewerkers, ontstaat een systeem wat zichzelf in stand zal houden en zichzelf continu zal verbeteren. Tot slot doen zorginstellingen er verstandig aan om in zee te gaan met organisaties die de visie onderschrijven dat medewerkers en mantelzorgers worden betrokken bij dit traject. Alleen zo kun je beleid en praktijk met elkaar overeen laten stemmen. Wanneer andere instellingen zien welke voordelen een goed mantelzorgbeleid oplevert, zullen ze vanzelf volgen.’

Evolutie

Op de vraag hoe goed mantelzorgbeleid zich verder zal en moet ontwikkelen, antwoordt Alina Fazal: ‘In mijn visie kan een goed mantelzorgbeleid niet voor een organisatie als geheel worden opgezet. Organisatiebreed kan je een visie hebben, en kaders scheppen. Maar omdat elke afdeling anders is in termen van cliënt- of bewonerspopulatie, moet per afdeling of team worden gekeken naar de wijze waarop die visie binnen de kaders kan worden omgezet. De ene afdeling zal bijvoorbeeld mantelzorgers uitnodigen voor een behandelgesprek, terwijl een ander team dat juist niet doet omdat de meerwaarde voor de mantelzorger klein is. Geen van beide procedures is goed of fout mantelzorgbeleid. Wat belangrijk is, is dat samen wordt gekeken naar de beste ‘modus operandi’ voor de mantelzorger, de cliënt en ook de medewerker. Nadat er een uitvoeringsplan is, zouden medewerkers regelmatig moeten evalueren hoe het traject verloopt. Met alle feedback en aanwijzingen evolueert het beleid als vanzelf.’ Het laatste woord is aan Alina Fazal: ‘De eerste reacties zijn veelbelovend. De deelnemende organisaties zijn ontzettend enthousiast met dit project aan de slag gegaan. Ik verwacht dan ook dat de resultaten positief zullen zijn en dat we echt samen verder op weg kunnen gaan.’ De eerste resultaten worden begin 2014 verwacht.

meer informatie www.siztwente.nl

‘Familieleden, kennissen en vrienden vormen de context rondom de cliënt. Hen een duidelijke rol geven, is niet alleen wenselijk maar ook erg noodzakelijk.’ Marcel Hooch Antink, Manager Bedrijfsvoering Circuit Acute Zorg, Mediant

Verzorgen

MEDIMARK

verzorging van jongere kinderen

Geneeskundig Diagnostisch Centrum Onze keur aan keuringen: • Preventief Medisch Onderzoek voor u en/of uw medewerkers; • Rijbewijskeuringen (grootrijbewijs, taxipas, medibus en ouder dan 70 jaar); • Beroepskeuringen (brandweer, brandwacht, asbest, off-shore etc.); • Alle verzekeringskeuringen;

“ Arbo verantwoord” “ Vertrouwd verzorgen” “ Groot hoogte bereik”

K.P. van der Mandelelaan 30 3062 MB Rotterdam E-mail: info@medimark.nl

UNIEK!

Tel.: 010-4531900 Fax: 010 4532299 Internet: www.medimark.nl

Easy-Vent

12096

Tochtvrije natuurlijke luchttoevoer

Lage investeringskosten door een minimum aan breekwerk tijdens de installatie...

Nieuwe Havenweg 5 NL-6827 BA Arnhem t. 0031 (0) 26 3512 247

Kijk op www.easy-vent.nu

sales@kindermeubilair.nl www.kindermeubilair.nl 11080d

13007

Beleid & Bestuur 25

Aandacht voor onderhoud AED’s De Inspectie voor de Gezondheidszorg vraagt extra aandacht voor het onderhoud van zogenaamde Automatische externe defibrillatoren (AED’s). Een AED is een draagbaar toestel dat wordt gebruikt voor het herstellen van het hartritme bij een persoon met een circulatiestilstand. Dit gebeurt door middel van een elektrische schok. AED’s zijn op vele plekken te vinden, zoals bijvoorbeeld in kantoorgebouwen, bij sportverenigingen en op stations. De inspectie ontving de afgelopen maanden diverse incidentmeldingen van fabrikanten van AED’s. Deze meldingen gaan over het uitblijven van de vereiste shock, wat in sommige gevallen een dodelijke afloop tot gevolg heeft voor de betreffende patiënt.

Ziekenhuizen en social media

Voor de tweede keer hebben Kessels Communicatie & Media en BMC onderzoek gedaan naar het gebruik van social media door Nederlandse ziekenhuizen. Het Universitair Medisch Centrum Utrecht is daarbij als beste ziekenhuis uit de bus gekomen. Van de negentig onderzochte ziekenhuizen waren er slechts drie die zich profileerden met een score van 71 procent van het totaal aantal te behalen punten. Dit zijn UMC St Radboud ziekenhuis in Nijmegen, Maxima Medisch Centrum in Eindhoven en Veldhoven en het UMCU in Utrecht. Het UMCU scoorde het hoogst op alle relevante criteria. Het onderzoek leverde enkele opvallende inzichten op. Van de negentig onderzochte ziekenhuizen hebben er zestig een verwijzing naar social media op hun website. Dat waren er in 2011 slechts 34. In totaal trekken de LinkedIn-profielen 74.437 followers, 0,0045 procent van de Nederlandse bevolking. LinkedIn groepen van ziekenhuizen hebben bij elkaar 20.135 leden. De facebook pagina’s van de z iekenhuizen hebben met elkaar 15.250 fans. Inmiddels reageren 25 (was acht) ziekenhuizen écht (pro)actief op achtergelaten berichten. Slechts tien ziekenhuizen hebben geen Twitter-account. De overige sturen gemiddeld 582 tweets (in de onderzoeksperiode). De gemiddelde Klout-score van de ziekenhuizen bedraagt 36 en dat is aan de lage kant. Het volledige onderzoek is terug te lezen op www.frankwatching.com.

Ekso Bionics

Ekso Bionics lanceert een vernieuwde versie van de Ekso Suit™. Met dit bionische pak kunnen mensen met een dwarslaesie rechtop staan en weer lopen. De Ekso Suit heeft drie verschillende niveaus die voor elke fase van het revalidatieproces bruikbaar is. Mensen vinden in elk niveau een nieuwe uitdaging om nog sneller en zelfstandiger te kunnen lopen. Verder is de Ekso Suit voorzien van EksoPulse™ dat statistieken over het looppatroon en stappen opslaat en weergeeft. Dit biedt zowel de cliënt als zijn therapeut een beter inzicht in de revalidatievorderingen. De Ekso Suit is een bionisch pak, of exoskeleton, met een accu, dat een patiënt over zijn kleding aantrekt. Het bionische pak is eenvoudig af te stellen op iedereen met een gewicht onder de honderd kilogram en met een lengte tussen de 1,57 en 1,88

meter. De gebruiker moet wel (gedeeltelijk) kracht hebben in het bovenlichaam. Met de juiste rompstabiliteit en balans is het mogelijk om met de Ekso Suit te lopen. De Ekso Suit beschikt over drie loopinstellingen: FirstStep™, ActiveStep™ en ProStep™. Via EksoPulse verzamelt de Ekso Suit automatisch (medische) gegevens tijdens loopsessies en verstuurt deze beveiligd naar een cloud server. Hoeveel stappen zette de cliënt op welke dag? Hoe lang was elke stap? Tegelijkertijd verbetert EksoPulse het begrip van en de controle over het looppatroon bij zowel de fysiotherapeut als de patiënt.

26 Beleid

& Bestuur

Vergrijzing in China als marktpotentieel Van aken architecten (VAA) gaat de Chinese markt voor seniorencomplexen bedienen. Onlangs bezocht een delegatie uit Shanghai seniorencomplexen die VAA ontwierp, om kennis te maken met de visie van het architectenbureau op ouderenhuisvesting. De komende twee jaar zijn er 48.000 seniorencomplexen nodig in China. De vergrijzing stelt het land voor een enorme uitdaging om passende huisvesting en zorg voor ouderen te realiseren. VAA liet de Chinese delegatie, onder leiding van de gouverneur van het Minhang District met bijna 2,5 miljoen inwoners, onder andere twee seniorenc omplexen zien. Woonzorgcentrum Molenstaete in Breda en verpleeg- en verzorgingshuis de Anbarg in Etten-Leur. Nederland wordt als voorloper gezien als het gaat om ouderenhuisvesting. In China daarentegen is het bouwen en zorgen voor senioren een vrijwel nieuw fenomeen. Binnen de Chinese cultuur

was het tot voor kort gebruikelijk dat ouderen bij hun kinderen bleven wonen. De veranderingen in de Chinese samenleving leidden echter tot een groeiende behoefte

aan specifieke huisvesting voor senioren. VAA is sinds enige jaren actief in China. De gesprekken die zijn gevoerd met de Chinese delegatie zijn daar een vervolg op.

Stomazorgwijzer.nl

WeHelpen De landelijke coöperatie WeHelpen heeft een nieuwe website gelanceerd: www.wehelpen.nl. WeHelpen heeft als ambitie om mensen die hulp nodig hebben en mensen die hulp willen bieden, met elkaar te verbinden om dit te organiseren. Zodat zij de mogelijkheid krijgen om zelf regie te nemen in vraag en aanbod van informele zorg. Burenhulp en nabuurschap op een nieuwe, eigentijdse manier. De doelstelling van het platform is dan ook het ontsluiten en stimuleren van sociaal kapitaal. Wehelpen.nl is een online marktplaats met slimme functies voor het vragen, aanbieden en organiseren van hulp. Dankzij dit platform ontstaan er lokale netwerken van mensen die elkaar vertrouwen en helpen. Wehelpen.nl biedt de mogelijkheid om een agenda bij te houden en een logboek te maken. Alle geboden hulp wordt beloond met punten (credits), die iemand zelf kan gebruiken om hulp te vragen of kan doneren aan een ander die hulp nodig heeft. Verder biedt de website een bron van informatie aan mantelzorgers, vrijwilligers en hulpbehoevenden. De coöperatie WeHelpen is opgericht door Achmea, Bureauvijftig, CZ, Menzis, PGGM, Rabobank, The Caretakers en V itaValley.

De Nederlandse Stomavereniging heeft de Stoma Zorgwijzer gelanceerd. De nieuwe website Stomazorgwijzer.nl biedt stomadragers betrouwbare informatie over de stomazorg in 93 Nederlandse ziekenhuizen. De wijzer helpt patiënten om een keuze te maken tussen de ziekenhuizen die stomazorg bieden. Dat gaat snel en gemakkelijk. Stomadragers voeren hun postcode in en krijgen meteen een overzicht van de ziekenhuizen in de buurt die stomazorg bieden. Ook kan de stomazorg tussen twee verschillende ziekenhuizen met elkaar worden vergeleken. Zo weten stomadragers welke zorg ze kunnen verwachten. De Stoma Zorgwijzer laat stomadragers zien of een ziekenhuis voldoet aan de normen voor goede stomazorg. De Nederlandse Stomavereniging heeft samen met patiënten, stomaverpleegkundigen, chirurgen en urologen de normen voor goede stomazorg vastgesteld. Een van die normen is bijvoorbeeld dat een patiënt voor een operatie kan oefenen met stomamateriaal. Uit de gegevens bleek een derde van de ziekenhuizen hier niet aan te voldoen. Inmiddels zijn er al veel wijzigingen bij de ziekenhuizen doorgevoerd. Ook op het gebied van informatievoorziening en bereikbaarheid voor vragen van stomadragers buiten kantooruren, zijn nog verbeteringen mogelijk. Voldoet een ziekenhuis niet aan de normen, dan helpt de Nederlandse Stomavereniging bij het opzetten van een verbetertraject. Meer informatie: www.stomazorgwijzer.nl

Beleid & Bestuur 27

CO2-bewust Certificaat niveau 5 voor Van Dorp Onlangs overhandigde Leo Vissers van DNV KEMA het CO2-bewust Certificaat niveau 5 aan Henk Willem van Dorp, algemeen directeur van Van Dorp installaties. Dit traject werd anderhalf jaar geleden door het bedrijf ingezet. Op basis van duurzaamheidsprestaties uit het verleden kon Van Dorp instromen op niveau 3 van de prestatieladder. Binnen de organisatie werd een specialist aangesteld die zelfstandig voor het gehele bedrijf (27 entiteiten) deze prestatie heeft weten te behalen. Niveau 5 stelt veel eisen aan de toeleveranciers. Door dit zwaarwegende onderdeel toe te voegen aan de prestatieladder ontstaat er een olievlek, waarbij bedrijven elkaar laten kennismaken met de prestatieladder. Deze leveranciers worden gedwongen om zich te verdiepen in en het aanleveren van een carbon footprint. Vaak worden ook zij op deze wijze geĂŤnthousiasmeerd om hun eigen organisatie in kaart te brengen.

Nieuwe groepswoningen Zorggroep Maas & Waal Architectenbureau van aken architecten (VAA) heeft vier groepswoningen opgeleverd aan het Schoolpad in Ewijk, Gelderland. Zorggroep Maas & Waal gaf in 2011 de opdracht voor het bouwen van de groepswoningen, die woonruimte moeten bieden aan 24 bewoners. De eerste bewoners hebben inmiddels hun nieuwe woning betrokken. Een belangrijke wens van Zorggroep Maas & Waal was dat het nieuwe complex geborgenheid uitstraalt. De bewoners, cliĂŤnten die een beroep doen op verpleeghuiszorg, zijn veelal opgegroeid in een landelijke omgeving en hechten veel waarde aan de sfeer van het platteland. VAA heeft dit in het ontwerp van de woningen vertaald, onder meer door te kiezen voor een kleinschalige opzet. Verder is er zoveel mogelijk gebruik gemaakt van vertrouwd materiaal, zoals bakstenen en naturel hout. Omdat de toekomstige bewoners een beroep doen op verpleeghuiszorg, staan functionaliteit en veiligheid bij het ontwerp voorop. Zo bevinden alle ruimtes zich op de begane grond, waardoor de meeste bewoners zich vrij door de woningen kunnen begeven. Een belangrijke uitdaging voor het architectenbureau was om bij het ontwerp rekening te houden met de exploitatie van de woningen. Om op ieder moment de hoge kwaliteit van de zorg te garanderen, moet ook bij een lagere personeelsbezetting het gehele complex te overzien zijn.

Links Leo Vissers (DNV Kema), rechts Henk Willem van Dorp (Van Dorp installaties)

28 Beleid

& Bestuur

Catharina Ziekenhuis ingericht met System4Med Meer invloed op de behandeling van medische instrumenten en een betere kwaliteitsen kostencontrole zijn voor het Catharina Ziekenhuis in Eindhoven belangrijke redenen om de sterilisatie van instrumenten intern uit te voeren. Daarom is de bestaande Centrale Sterilisatie Afdeling (CSA) gerenoveerd en uitgerust met nieuwe medische techniek. De CSA van het Catharina Ziekenhuis is de eerste complete CSA die Miele Professional als totaalleverancier wereldwijd in opdracht kreeg en heeft ingericht. Alle competentiegebieden van Miele Professional als systeem aanbieder, onder de naam System4Med, kwamen bij de realisatie van de CSA in het Catharina Ziekenhuis aan bod. Van het op elkaar afstemmen van de apparaten en accessoires, het verzorgen van de procesdocumentatie tot en met de service. Bovendien heeft het Miele-team stap voor stap de bouwtechnische inrichting van de ruimte in het ziekenhuis gepland, alsmede de afzonderlijke fasen van de renovatie. Alle werkzaamheden zijn tijdens de activiteiten in het ziekenhuis gewoon doorgegaan. Het ziekenhuis beschikt nu over een grote reinigings- en desinfectieinstallatie, vijf grote stoomsterilisatoren en vijf grote desinfectieautomaten van de nieuwste generatie. Ook werden professionele meubels en ultrasoonapparaten geleverd. Tevens werden de IQ/OQ-controles verzorgd en is met een servicecontract ook het onderhoud voor tien jaar afgedekt.

FWG innoveert met ‘intersectorale innovatie’

FWG heeft een noviteit: een digitaal themadossier over intersectoraal innoveren in de zorg door middel van samenwerking met andere sectoren. Samenwerking op het vlak van preventie, arbeidsmarkt en langer zelfstandig thuis wonen. Maar ook om te komen tot innovatieve medische hulpmiddelen. Het themadossier bevat beeld, tekst en geluid over bijzondere samenwerkingsinitiatieven en opmerkelijke innovaties. Sinds 2009 monitort FWG structureel trends en ontwikkelingen in de zorg. Dit om te verwachten effecten op processen en functies in de sector in kaart te brengen. Na de publicatie van drie opeenvolgende trendrapporten ‘Zicht op zorg en functies’ (2009, 2010 en 2011), geeft FWG nog twee verdiepende, digitale dossiers uit. Het eerste, over intersectorale innovatie en het tweede, over strategische personeelsplanning (SPP), dat eind vorig jaar uitkwam. Het themadossier is ontwikkeld door de afdeling Research & Development van FWG en is te vinden via www.fwg.nl/themadossier.

Beleid & Bestuur 29

Inkoopbeleid belemmert transitie ouderenzorg en zorg thuis De ouderenzorg en de zorg thuis staan de komende jaren voor een enorme transitie. Enerzijds wordt wijk- en buurtgerichte zorg ingericht om er voor te zorgen dat mensen langer thuis kunnen wonen. Anderzijds moet zware zorg toegankelijk en betaalbaar blijven voor de mensen die alsnog naar een verpleeg- of verzorgingshuis moeten. Daarbij meent ActiZ dat de cliënt uiteindelijk de zorg moet kunnen inkopen. Op dit moment zijn de zorgkantoren nog de inkopers. Hun huidige inkoopbeleid belemmert de transitie doordat het gericht is op de korte termijn, de inkoop voor één jaar. ActiZ pleit daarom voor een inkoopbeleid dat bijdraagt aan de maatschappelijke opdracht die moet worden gerealiseerd. Uit onderzoek op initiatief van ActiZ naar de zorgcontractering in de AWBZ blijkt dat vooral verzorgingshuizen in een spagaat zitten. Omdat de overheid de lichte zorgzwaartepakketten heeft afgeschaft, stopt de instroom van mensen met een lichte zorgvraag. Voor de leeggekomen woningen sluiten veel zorgkantoren echter niet of nauwelijks contracten af voor zwaardere zorgzwaartepakketten. Daardoor ontstaat leegstand, staan nieuwbouw- en renovatieplannen op de tocht en staat de toegevoegde waarde van verzorgingshuizen als steunpilaar in een buurt of wijk enorm onder druk. Terwijl verpleeg- en verzorgingshuizen zich juist willen voorbereiden op alle veranderingen in de zorg. Het onderzoek laat verder zien dat zorgkantoren positief zijn over de plannen van zorgorganisaties om werk te maken van cliënt-

gerichte zorg in de wijk, de zorg thuis en aanpassingen aan vastgoed. Maar het blijkt lastig om de bijbehorende, toekomstgerichte afspraken met zorgkantoren te maken. Daarom is ActiZ van mening dat het zorginkoopbeleid in dienst moet staan van het transitiebeleid. Zorgorganisaties hebben behoefte aan dialoog met de zorginkoper en meerjarig commitment gericht op de lokale en regionale zorgagenda.

Samenwerking LabWest en Roche LabWest tekende onlangs een intentieverklaring met Roche Diagnostics voor een samenwerking van tien jaar, die het laboratorium volledig klaarmaakt voor de toekomst. Hiermee committeren LabWest en Roche zich gezamenlijk om patiënten en aanvragers te verzekeren van de modernste diagnostiek, inclusief technische en medische innovaties. Een toekomstbestendig laboratorium voor de regio Haaglanden is met deze samenwerking een feit. LabWest is verantwoordelijk voor de laboratoriumdiagnostiek van het HagaZiekenhuis, Medisch Centrum Haaglanden en voor trombosezorg in de regio Haaglanden. Binnen de overeenkomst geldt dat Roche, de Zwitserse marktleider in in-vitro-diagnostiek, de verantwoordelijkheid neemt voor het beschikbaar stellen van de beste diagnostische mogelijkheden binnen alle laboratoriumdisciplines. Het bedrijf brengt daarmee ook de samenwerking tot stand met collega-leveranciers, waaronder ThermoFisher Scientific en Sysmex. In de samenwerking met Roche zal LabWest intensief contact hebben met de geneesmiddelendivisie van Roche.

Nieuwe website over wondzorg Professionals en patiënten die meer willen weten over complexe wondzorg in Noord-Limburg, kunnen terecht op de nieuwe website www.wondzorglimburg.nl. De site is een gezamenlijk initiatief van Proteion Thuis, De Zorggroep, VieCuri Medisch Centrum en Cohesie. De nieuwe website is interessant voor patiënten die meer willen weten over verschillende typen wonden en hoe ze hiermee om dienen te gaan (leefstijladviezen). Maar hij is met name interessant voor professionals. De site bevat namelijk onder meer vakinformatie over wondzorg en het gezamenlijke wondprotocol. In 2011 hebben de vier samenwerkende Noord-Limburgse zorgorganisaties reeds een gezamenlijk wondprotocol ontwikkeld, waardoor de kwaliteit op het gebied van wondzorg sterk is verbeterd. Dankzij dit protocol wordt de zorg tussen deze verschillende zorgaanbieders goed op elkaar afgestemd, gaan ze op dezelfde manier te werk en gebruiken ze dezelfde producten. Hiermee wordt de continuïteit van complexe wondzorg voor patiënten bevorderd.

Co ve r ar ti ke l

Zorgvernieuwing

Anders besturen, anders organiseren ‘Wees geen doorgeefluik van bestaand beleid’ De zorg kan anders en beter georganiseerd worden. Dat blijkt uit onderzoek van organisatieantropoloog Annemarie van Dalen. Ze onderzocht gedurende zes jaar twee innovatieve zorgorganisaties die niet vasthouden aan de doorgeschoten regelen meetdrift, maar die met toewijding, trots en oog voor de kosten de zorgvrager als ‘mens’ benaderen. Tekst: BETTY ROMBOUT

e werkt al ruim twintig jaar als organisatieadviseur in diverse organisaties binnen verschillende sectoren. De laatste tien jaar richt Annemarie van Dalen zich uitsluitend op de gezondheidszorg. Ze is ook toezichthouder van een zorgorganisatie. De afgelopen zes jaar deed ze onderzoek naar zorgvernieuwing. Waarom haar keuze voor dit werkveld? ‘De complexiteit’, antwoordt ze vrijwel meteen. ‘Tussen leven en dood hebben of krijgen we allemaal te maken met de gezondheidszorg en zorginstellingen. Emoties en beleving spelen daarbij een belangrijke rol. Wat mij opvalt, is dat er een groot contrast is tussen deze ‘levenskant’ en aan de andere kant een vervreemdende, op systemen en regels gebaseerde manier van managen van zorg.

En dat alles in een zeer ingewikkelde institutionele context. Deze complexiteit en deze tegenstelling intrigeren mij. En dan vooral de vraag hoe een goede organisatie meer toegevoegde waarde kan bieden voor zorg en de mensen die er gebruik van maken.’ Keerzijde

Op internet lezen we een artikel over het heersende beeld van zorgmanagers. Het zijn graaiers. Bovendien rijzen de zorgkosten de pan uit. Zorgverleners doen niet wat er van ze verwacht wordt. Dat kunnen ze niet. Cliënten voelen zich miskend. Zijn we in Nederland de weg kwijt? Is het echt zo slecht gesteld met de zorg? Van Dalen: ‘Het is dubbel. Nederland kent een van de beste gezondheids-

32 coverartikel

Annemarie van Dalen Annemarie van Dalen is organisatieantropoloog, adviseur en toezichthouder van een zorgorganisatie. Ze promoveerde op 12 december 2012 aan de Universiteit van Tilburg op het proefschrift ‘Zorgvernieuwing, over anders besturen en organiseren’. Boom Lemma uitgevers, 1e druk 2012, EAN 9789059319165

zorgsystemen in de wereld. Dus zo slecht is het helemaal niet gesteld. Echter, kijken we naar de wijze waarop we de zorg organiseren, dan is het de vraag of we het met ‘meer van hetzelfde’ gaan redden. Halen we de kwaliteit van zorg die gewenst is, en wordt daadwerkelijk rekening gehouden met de cliënt? Ik denk het niet. Neem de thuiszorg als voorbeeld. Door het productiedenken ontstaan lastige situaties. De cliënt heeft soms te maken met dertig verschillende zorgverleners! Wie heeft de regie? Niemand. Zeker de cliënt niet. Komt een cliënt, zowel in de care als cure, in aanraking met de zorg, dan is hij vanaf dag één een radertje in het rad van de zorgorganisatie. Dat draagt niet bij aan het gevoel en vermogen grip te houden op het eigen leven. ‘Een ander voorbeeld is het sturen op prestatie-indicatoren. De keerzijde hiervan wordt steeds scherper zichtbaar. Bestuurders vertonen strategisch gedrag. Om vallen te voorkomen, zitten cliënten in verpleeghuizen soms vast in hun stoel. Waarom? Een van de prestatie-indicatoren is het aantal valincidenten. Hoe minder mensen vallen, hoe hoger verpleeghuizen in de ‘ranking’ staan. En dat is dan een ‘goed’ resultaat. Doordat organisaties zich blindstaren op prestatie-indicatoren, zien ze niet meer hoe ze de kwaliteit van leven van hun cliënten echt kunnen verbeteren.’ Anders

Annemarie van Dalen: ‘Ik ben veel zorgverleners tegengekomen die zeiden: ‘We doen ons werk eerder ondanks de organisatie dan dankzij de organisatie. We hebben

gekozen voor een vak, maar de laatste jaren zijn we gedwongen dit vak tegen onze waarden en normen in uit te voeren.’ Dit was de aanleiding voor mij om op zoek te gaan naar organisaties die ‘anders’ organiseren en het ook in de praktijk brengen. Met als uiteindelijk doel van hen te leren. Hoe organiseer en vernieuw je in deze tijd?’ Van Dalen richtte haar onderzoek op twee innovatieve zorgorganisaties: Buurtzorg Nederland (thuiszorg) en Esdége-Reigersdaal (gehandicaptenzorg). Beide organisaties staan in hun sector bekend als buitengewoon vernieuwend met een organisatiemodel dat haaks staat op het gangbare managementdenken. Welke onderzoeksvragen heeft Annemarie van Dalen gesteld en hoe heeft ze haar onderzoek uitgevoerd? ‘Mijn algemene onderzoeksvraag was: ‘Hoe werkt het in deze organisaties?’ Met deze brede vraag ben ik de organisaties in gegaan. Immers, ga je uit van een bepaald model, dan beperk je je blik. Mijn vervolgvraag was: ‘Wat zijn de regels, overtuigingen en principes die in deze organisaties leidend zijn?’ Ik wilde verder kijken dan de oppervlakkige verschijningsvormen.’ Van Dalen liep mee in de zorg, bezocht vergaderingen, sprak met bestuurders, medewerkers, cliënten en stakeholders. Ze werkte met een onderzoeksgroep, mensen uit de organisaties, aan wie ze haar indrukken en observaties voorlegde. Dit ter controle. Klopten haar bevindingen met die van hen? ‘Zo hebben we naar steeds meer diepgang gezocht.’

coverartikel 33

‘Voor Buurtzorg heeft goede zorg alles te maken met de kwaliteit van relaties. Deze bepaalt de kwaliteit van zorg.’

Daarvoor is handelingsruimte nodig. Deze ruimte krijg je door te zorgen voor brede taken en weinig hiërarchie. Een platte organisatie waarin zorgverleners verantwoordelijk zijn voor het uitvoeren van de zorg én voor het organiseren van de zorg. Ze regelen zelf hun werkruimte, organiseren hun eigen overleg, nemen zelf mensen aan. Buurtzorg Nederland houdt het zo eenvoudig mogelijk. De organisatie kent geen ingewikkelde taal of modellen. Vergelijk deze instelling met het runnen van een huishouden. Er komt geld binnen, er gaat geld uit. Afstemming is belangrijk. Daarvoor hebben mensen bepaalde eigenschappen nodig. Die hebben we allemaal. Eigenschappen waar een organisatie als Buurtzorg Nederland een beroep op doet.’ Geen doorgeefluik

Inhoud van zorg

De hamvraag is natuurlijk waarom Buurtzorg Nederland en Esdége Reigersdaal wel in staat zijn om vernieuwend te zijn. Waarom weten zij wel de vinger te leggen op de kwaliteit van zorg aan de cliënt? Annemarie van Dalen: ‘Ze organiseren vanuit de inhoud van de zorg. Wat is goede zorg? Waar staan wij voor? Wat gaat goed, wat kan beter? Het onderzoeken en antwoord krijgen op deze vragen is meer dan het hebben van een visie in de geest van ‘de klant centraal’. Bovendien worden de antwoorden consequent doorvertaald naar organiseeroplossingen.’ Neem Buurtzorg Nederland. Annemarie van Dalen legt uit: ‘Voor deze organisatie heeft goede zorg alles te maken met de kwaliteit van relaties. Deze bepaalt de kwaliteit van zorg. Daarom krijgen cliënten van deze organisatie te maken met slechts een paar zorgverleners. Niet met dertig, zoals weleens in reguliere thuiszorgorganisaties. De zorgverleners van Buurtzorg Nederland moeten echter wel al het werk aankunnen. Om die reden heeft de organisatie voornamelijk hogeropgeleiden in dienst. Mensen die in staat zijn het gehele palet aan werkzaamheden uit te voeren. Echter, hogeropgeleiden zijn duur. Dus wijkt de kostenstructuur van Buurtzorg Nederland af van een die gericht is op productie, zoals bij andere zorginstellingen. Kortom, Buurtzorg Nederland vertaalt het onderdeel ‘relatie’ - een inhoudelijke opvatting - consequent door in organisatieoplossingen. Omdat de organisatie er verder vanuit gaat dat elk mens uniek is, met ieder zijn unieke vragen, is de organisatie ook flexibel. Zorgverleners moeten op maat kunnen reageren.

Eigenwijs, zo zou je deze zorgorganisaties kunnen noemen. Maar ook ‘eigenwijze’ organisaties hebben te maken met regeltjes en protocollen die opgelegd zijn. Is voor hen een hoge ‘ranking’ dan niet belangrijk? Hoe tonen zij aan dat juist zij ‘echte’ kwaliteit van leven bieden aan cliënten? Van Dalen: ‘Het begint er mee om duidelijk te maken dat sturen op indicatoren niet werkt. Deze organisaties gaan het gesprek hierover aan, met onder andere de Inspectie. Ook tonen ze aan dat de cliënttevredenheid bij hen hoog is. Ze nodigen externe mensen uit om mee te lopen. Om te zien en te voelen hoe het anders kan. Eigenlijk begint het er mee dat bestuurders zich realiseren dat ze geen doorgeefluik willen zijn van bestaand beleid. Dat ze kunnen kiezen. Welke regels voeren we wel of niet uit en hoe gaan we daar creatief mee om? Soms zijn ze burgerlijk ongehoorzaam. Hoeven ze niet altijd het beste jongetje van de klas te zijn. Hebben ze lef. Ze ontwikkelen alternatieve kwaliteitssystemen. HKZ is een manier van denken over kwaliteit. Het kan ook anders. Ze weten partijen te overtuigen. Ondanks het ontbreken van bijvoorbeeld een HKZ-certificering, worden ze niet gekort. Dat zegt wel iets.’ Samengevat, zorgvernieuwing bereik je door te bouwen vanuit de inhoud, vanuit opvattingen over goede zorg en deze consequent door te vertalen in alle keuzes die je maakt. Dat is de mening van Annemarie van Dalen. Met het simpelweg kopiëren van een andere organisatie kom je er niet. Of door ‘even’ een managementlaag te schrappen. Het kost tijd, inzicht en geduld. En een beetje eigenwijs zijn, dat mag best.

34 11084d

Oplossingen om over te praten!

Hulpmiddel huren? Maatwerk voor elk budget Hulpmiddelen brengen de kwaliteit van leven op een hoger niveau en besparen zorgkosten. KMD biedt hulpmiddelen op maat voor mensen met een spraakbeperking en voor het bedienen van apparatuur in de omgeving zoals tv’s, deuren en verlichting.

Om hulpmiddelen tegen acceptabele kosten in te zetten voor uw cliënten, biedt KMD u ook financieel maatwerk in de vorm van huur voor korte of langere periode. Wij laten u graag zien dat onze oplossingen in alle opzichten perfect op uw situatie aansluiten.

Spraakmakend

Bel KMD voor een afspraak of ga naar www.kmd.nl/financieel-maatwerk

Ziet u mogelijkheden voor uw cliënten of organisatie? Onze medewerkers helpen u graag verder.

Klein & Melgert Developments BV

T 0316 - 26 80 21

E info@kmd.nl

I www.kmd.nl

Ergonomie is een kunst, een subtiele mix van vakmanschap en wetenschap. Mede dankzij nauwe samenwerkingsverbanden met revalidatiecentra en gespecialiseerde ergotherapeuten beheerst Pronk ergo die kunst tot in de finesse. Onze 'meesters' ontwikkelen en ontwerpen de meest geavanceerde aanpassingen voor mensen met uiteenlopende functiebeperkingen. Vakkundig en professioneel. Pronk ergo ziet enkel mogelijkheden, geen beperkingen.

Keukens

Sanitair

Tilliften

telefoon 079-361 13 40

mogelijkheden zonder beperkingen showrooms in ZOETERMEER - HALFWEG - EINDHOVEN - HOOGEVEEN - SITTARD - BRUGGE (BE)

11199

www.pronkergo.nl

politiek & wetenschap

Versterking eerstelijns zorg In opdracht van Stichting OSER heeft de Erasmus Universiteit Rotterdam (iBMG) de inzet van de wijkverpleegkundigen in het ‘Zichtbare schakel’-project in Rotterdam geëvalueerd. Uit het onderzoek blijkt dat de wijkverpleegkundigen een duidelijke rol hebben in het versterken van de eerstelijns gezondheidszorg. Een interessante bevinding uit de kosteneffectiviteit analyses is dat er een verschuiving in kosten lijkt plaats te vinden tussen de drie en zes maanden. De kosten van de duurdere intramurale zorg lijken te dalen, terwijl de kosten van de goedkopere, kortdurende zorg (huisarts, huishoudelijke hulp, persoonlijke verzorging) enigszins stijgen. Na zes maanden zijn de kosten significant afgenomen. Verder is er een grote mate van tevredenheid geconstateerd ten aanzien van het werk van de wijkverpleegkundigen. Bij de wijkverpleegkundigen zelf en de professionals met wie zij regelmatig samenwerken. Ook huisartsen blijken zeer positief te zijn over de inzet van de wijkverpleegkundige in het ‘Zichtbare schakel’ project en waarderen de samenwerking. De samenwerking met de wijkverpleegkundigen wordt door andere professionals zelfs als beter ervaren dan de samenwerking met huisartsen, POH’s, fysiotherapeuten, diëtisten, thuiszorg en maatschappelijk werkers. Info: www.zonmw.nl/nl/programmas/programma-detail/zichtbare-schakel-de-wijkverpleegkundige-voor-een-gezonde-buurt/ onderzoek/

Zorgscenario’s De zorg in Nederland is van hoge kwaliteit en goed toegankelijk voor iedereen. De kosten zijn in de afgelopen tien jaar wel sterk gestegen. Als die trend doorzet, gaat voor de lagere inkomens driekwart van de toekomstige

Eerste hulp bij medische incidenten

inkomensstijging op aan extra premies voor de zorg. Het aandeel van zorg in het bruto binnenlands product (bbp) stijgt dan van dertien procent nu tot 31 procent in 2040. Dat concluderen Casper van Ewijk, Albert van der Horst en Paul Besseling in het onlangs verschenen CPB Boek Toekomst voor de Zorg. Vooruitgang van de medische technologie is een belangrijke factor in de groei van de zorguitgaven. Tegelijkertijd wordt de burger mondiger, beschikt hij over betere informatie en weet hij steeds beter zijn weg weten te vinden in de zorg. Dit brengt ook een stijging van de zorgvraag met zich mee. Als deze trends doorzetten, dan houdt de huidige discussie over de (financiële) houdbaarheid van het zorgstelsel aan. De studie Toekomst voor de Zorg biedt een denkkader voor de afwegingen die in deze discussie een rol spelen. Kernpunt is dat het verzekeren van zorg een grote maatschappelijke waarde heeft, maar dat ook de behoefte aan keuzevrijheid en eigen regie toeneemt. De studie presenteert een schets van vier mogelijke werelden voor de toekomst van de zorg. Elk van die werelden is het resultaat van een andere afweging tussen verzekeren en eigen betalingen, alsmede tussen uniforme, collectief geregelde zorg en gedifferentieerde zorg, toegesneden op de individuele voorkeuren en met grotere individuele verantwoordelijkheid. Info: toekomst voor de zorg. isbn 978-90-5833-589-0. www.cpb.nl/persbericht/3212972/ kosten-zorg-vragen-om-nieuweafwegingen

Onderzoekers van de Vrije Universiteit Amsterdam geven aanbevelingen over de wijze waarop na een medisch incident met de patiënt moet worden omgegaan. Medische incidenten zijn bijvoorbeeld een gemiste diagnose waardoor een lichaamsdeel moet worden geamputeerd of een verkeerde diagnose van kanker waardoor de patiënt overlijdt. De kern van de aanbevelingen is dat ziekenhuizen na een medisch incident zelf het initiatief moeten nemen tot adequate opvang van de patiënt. Het is belangrijk dat er binnen het ziekenhuis iemand is die de patiënt in beeld houdt en hem bijstaat. Op het terrein van de schadevergoeding moet een vereenvoudigde procedure komen, omdat de procedure die nu bestaat te lang duurt en voor de patiënt erg belastend is. Ten slotte moet bij incidenten met grote

persoonlijke gevolgen opvang beschikbaar komen op juridisch, administratief en psychologisch gebied. Op basis van uitvoerig internationaal onderzoek, interviews met 45 patiënten, gesprekken met een reeks deskundigen en expertmeetings, doen de VU-onderzoekers hun aanbevelingen. Het onderzoek is gefinancierd door het Fonds Slachtofferhulp.

Duurdere ziekenhuiszorg Sinds de introductie van het nieuwe zorgstelsel in 2006 is de effi-

ciency toegenomen, de kwaliteit verbeterd, de wachttijd verkort, maar zijn de totale kosten fors gestegen doordat het aantal behandelingen bij de specialist is toegenomen. David Ikkersheim toont voor het eerst aan dat ziekenhuizen die bloot staan aan veel concurrentie, beter presteren volgens patiënten; de patiëntervaringen in deze ziekenhuizen zijn beter. Verder blijkt uit zijn onderzoek dat ziekenhuizen die gedwongen werden de ervaringen van patiënten over hun prestaties online te zetten, zichzelf sneller verbeteren dan ziekenhuizen die deze ervaringen niet openbaar maken. Ikkersheim promoveerde onlangs aan de Faculteit der Aard- en Levenswetenschappen van de Vrije Universiteit Amsterdam.

Ikkersheim onderzocht ook wat toekomstige strategieën moeten zijn om de zorg betaalbaar te houden en de kwaliteit te verbeteren. Hieruit blijkt dat in de toekomst twee zaken essentieel zijn. Ten eerste het openbaar maken van vergelijkbare uitkomsten van zorg, bijvoorbeeld de overlevingscijfers bij kanker en dit waar nodig afdwingen door zorgverzekeraars en de overheid. Ten tweede het anders inrichten van het ziekenhuislandschap: meer gespecialiseerde centra die via hogere volumes (meer patiënten per jaar) topkwaliteit van zorg efficiënter leveren. Dit betekent niet automatisch fuseren van instellingen, maar vooral het opbouwen van een specialiteit per ziekenhuis.

36 politiek

& wetenschap

Had ik het maar geweten ‘Had ik het maar geweten’ is uitgegroeid tot het best verkochte informatieve boek over dementie. De toonzetting van het boek is positief en er is veel aandacht voor wat mensen met dementie nog wel kunnen. Het boek staat boordevol tips voor familie, vrienden en verzorgenden. Veel zorginstellingen, casemanagers,

mantelzorgorganisaties, artsen en anderen bevelen het boek aan. Het boek is compleet, praktisch en informatief. De vele tips zijn herkenbaar en meteen toepasbaar. ‘Had ik het maar geweten’ biedt de nieuwste inzichten omtrent de zorg voor dementerenden. Het is gebaseerd op vele onderzoeken, eigen ervaringen en de praktijk van alledag. Het boek bevat interviews over de persoonlijke ervaringen van enkele bekende Nederlanders en een begrippenlijst, overzichten van websites, andere boeken en DVD’s. Ruud Dirkse en Caro Petit. Uitgeverij Kosmos. Prijs € 22,50. ISBN-nummer 978 90 215 4648 3 www.hadikhetmaargeweten.nl

Ereprijs De Ereprijs van Fonds Psychische Gezondheid is toegekend aan prof. dr. Rutger Jan van der Gaag. Hij krijgt deze prijs omdat hij een brug heeft gebouwd tussen de geestelijke gezondheidszorg (ggz) en de samenleving. Van der Gaag

Foto: De Beeldredaktie, Maarten Hartman

was van 2008 tot 2012 voorzitter van de NVvP. In die rol, maar ook in andere hoedanigheden, heeft hij zich sterk gemaakt voor openheid in de ggz en psychiatrie. Zo zocht hij de media actief op en gaf onvermoeibaar uitleg over wat psychiatrie is. Maar bovenal sloeg hij steeds weer die brug tussen psychiatrie en de samenleving. Want, iedereen krijgt in zijn leven, zelf of in zijn directe omgeving, te maken met psychische problemen. De Ereprijs is voor een persoon of organisatie die een bijzondere bijdrage heeft geleverd aan de verbetering van de psychische gezondheid. De prijs bestaat uit een erepenning, een oorkonde en een bedrag van vijfduizend euro. Fonds Psychische Gezondheid reikt de prijs dit jaar voor de achttiende keer uit. In 2010 ging de prijs naar Jules Thielens (psychiater) en in 2008 naar Arga Paternotte (Oudervereniging Balans).

Kosten bewustzijn Zorgverzekeraars moeten hun verzekerden een duidelijk overzicht sturen van de declaraties die dokters indienen. Verzekerden zijn dan beter in staat om foute declaraties en fraude in de zorg te signaleren. Dat vindt patiëntenfederatie NPCF. Uit de meldactie ‘Kostenbewustzijn’, waaraan 8500 mensen meededen, blijkt dat mensen willen weten wat de dokter declareert. Zeventig procent van de deelnemers die een declaratieoverzicht krijgt,

checkt dit vaak op juistheid. Van die groep ontdekte 32 procent een fout. Voor 78 procent van de mensen die een declaratieoverzicht van zijn zorgverzekeraar ontvangt, is het overzicht niet altijd duidelijk. In 35 procent van de gevallen mist er informatie, en ruim een derde kan de declaratie niet koppelen aan zorg die is gebruikt. Vijftien procent van de 8500 ondervraagden geeft aan helemaal geen inzicht te hebben in de zorgkosten die voor hen worden gedeclareerd. Patiëntenfederatie NPCF heeft daarom een aantal aanbevelingen op een rij gezet. Zo moeten patiënten eenvoudig en altijd online toegang hebben tot een actueel en begrijpelijk overzicht van de gemaakte kosten. Zorgverzekeraars moeten de verzekerde met een sms of e-mail laten weten wanneer er iets aan het overzicht is toegevoegd. Ook luidt de aanbeveling dat verzekerden bij een centraal loket terecht moeten kunnen met vragen over het kostenoverzicht, om zo te voorkomen dat mensen van het kastje naar de muur worden gestuurd. Ook wil de patiëntenfederatie dat zorgverzekeraars actie ondernemen als een declaratie niet blijkt te kloppen en dit terugkoppelen aan de verzekerde. De aanbeveling voor patiënten luidt om altijd het declaratieoverzicht te checken, en om bij vragen contact te leggen met de zorgverlener of de zorgverzekeraar.

Deltaplan Dementie Minister Schippers en staatssecretaris Van Rijn van VWS presenteerden onlangs het Deltaplan Dementie. Zij stellen 32,5 miljoen euro extra beschikbaar voor meer onderzoek naar betere behandeling, genezing en voorkomen van dementie. Maatregelen zijn volgens het plan noodzakelijk wegens de stijgende kosten van dementie door de vergrijzing. Het is de bedoeling dat andere partijen (overheid, gezondheidsfondsen en bedrijfsleven) de komende jaren in totaal 180 miljoen euro beschikbaar stellen. Het plan is een initiatief van patiëntenorganisatie Alzheimer Nederland, het Alzheimercentrum van de VUmc, de Nederlandse Federatie van Universitaire Ziekenhuizen en ZonMw, dat onderzoek over gezondheid financiert. Vilans is als kenniscentrum voor de langdurende zorg ook betrokken bij het deltaplan door te werken aan innovatie en implementatie van goede dementiezorg met onder meer een zorgstandaard dementie.

politiek & wetenschap

Een medicijndoos die er voor zorgt dat een patiënt automatisch een sms’je krijgt als hij zijn pil vergeet, verbetert de therapietrouw van diabetespatiënten niet alleen op de korte maar ook op de lange termijn, zo blijkt uit onderzoek van het NIVEL (Netherlands institute for health services research), waarop Marcia Vervloet onlangs promoveerde aan Tilburg University. Voor veel patiënten is het lastig op tijd hun pillen in te nemen. Hierdoor is de behandeling minder effectief dan mogelijk, en dit maakt de behandeling bovendien duurder dan nodig.

tiënten uit veertig apotheken. De patiënten gebruikten minstens een jaar orale diabetesmedicatie en hadden in het voorgaande jaar minder dan tachtig procent van hun medicatie opgehaald bij de apotheek. Patiënten die smsherinneringen kregen, namen trouwer hun medicatie dan de controlegroep. Dit effect hield ook aan op lange termijn. Daarnaast namen zij ook meer doseringen binnen de afgesproken tijd dan de patiënten die wel de pillendoos gebruikten maar geen sms’jes kregen en zij leken ook minder doseringen te missen. In eerdere onderzoeken zijn alleen korte termijneffecten van elektronische herinneringen bestudeerd. Bovendien werd in die onderzoeken een herinnering verstuurd ongeacht of een patiënt zijn medicatie wel of niet had ingenomen.

Beter samenwerken in acute zorgketen Gebrekkige therapietrouw kan verschillende oorzaken hebben. Patiënten vergeten hun medicatie nogal eens, maar er zijn er ook die hun pillen bewust overslaan. Marcia Vervloet onderzocht een oplossing op maat voor diabetespatiënten die vergeten hun medicatie te nemen. Bij diabetes is het belangrijk de middelen op tijd in te nemen om schommelingen in de bloedsuikerspiegel te voorkomen. ‘Met zogenoemde Real Time Medication Monitoring (RTMM) worden patiënten herinnerd aan hun medicatie’, stelt Marcia Vervloet. ‘Dit systeem maakt gebruik van een medicijndoos die registreert wanneer hij opengaat. Als het doosje niet binnen de afgesproken tijd opengaat, wordt automatisch een sms’je gestuurd om de patiënt aan zijn medicatie te herinneren. Een patiënt krijgt dus alleen een sms’je als hij zijn medicijn vergeet in te nemen.’ Ver vloet onderzocht het effect van RTMM onder 161 pa-

lingen doorleven. Discussie door de deelnemers kan direct teruggrijpen op de gebeurtenissen uit de simulatie, die bovendien voor iedereen waarneembaar waren.

Patiënt community Sinds kort is het voor uitbehandelde en chronisch zieke patiënten met ziekten zoals kanker en de spierziekte ALS, mogelijk om versneld toegang te krijgen tot innovatieve medicijnen via de community van myTomorrows. Het is voor het eerst dat op die manier uitvinders van medicijnen, artsen en patiënten bij elkaar worden gebracht. De initiatief-

nemers hopen daarmee patiënten te helpen die geen tijd te verliezen hebben. myTomorrows is opgericht vanwege de lange ontwikkelingsduur van medicijnen. Alleen al in Nederland krijgen jaarlijks ruim honderdduizend patiënten te horen dat zij uitbehandeld zijn. Via myTomorrows kunnen zij nu met elkaar in contact komen en op zoek gaan naar nieuwe mogelijkheden. In de community kunnen biotechbedrijven hun nieuwste medicijnen aanbieden die hoopvolle onderzoeksresultaten laten zien. De patiënten kunnen zich in samenwerking met hun arts aanmelden voor versnelde toegang, waarbij myTomorrows zorgdraagt voor een zorgvuldige afhandeling.

advertentie

Beeld: Spoedzorg

In de acute zorgketen nemen verschillende actoren onder grote tijdsdruk beslissingen met potentieel fatale gevolgen. Een goede samenwerking is daarom essentieel. Tot 1 juli 2013 worden in zeven regio’s simulaties aangeboden om deze samenwerking te verbeteren. Een simulatie is een nabootsing van het reguliere proces in versimpelde vorm. Tijdens de simulaties worden op basis van praktijkcasussen de werkwijzen en verbeterpunten van de (samenwerking van) verschillende partijen in de acute zorgketen inzichtelijk gemaakt. Berenschot biedt de simulaties aan in opdracht van het ZonMwprogramma Spoedzorg. De reacties van degenen die al hebben deelgenomen aan de simulaties zijn zeer positief. Het voordeel van simulaties ten opzichte van het ‘klassieke’ onderzoeksinstrumentarium is dat deelnemers het hele proces en daarmee de gevolgen van bepaalde hande-

In zee met Wean Team Wean Team is een organisatie die oplossingen biedt voor inci dentele en structurele personeelsvraagstukken in de zorg. Wij zijn een betrouwbare partner die efficiënt werkt en voortdu rend meedenkt met instellingen om het welzijn van cliënten te bewaken en kwaliteit van dienstverlening te waarborgen. Wean Team is actief in een specialistische markt en garandeert dat de juiste persoon altijd op de juiste plaats komt. Daar waar de zorgbehoefte het grootst is. Wij zijn 24/7 bereikbaar voor acute personele ondersteuning in de: Jeugdhulpverlening-verstandelijk gehandicaptenzorgforensische zorg-verslavingszorg-ouderenzorg-psychiatie.

Heb je werkervaring in de zorgsector en wil je meteen aan de slag? Wij zijn dringend op zoek naar verzorgenden en verpleegkundigen. Ben jij in het bezit van een zorggerelateerd MBO/ HBO-diploma? Zowel starters als kandidaten met werkervaring in zorginstellingen zijn bij ons van harte welkom.

Wean Team, Industrieweg 3604, 3606 aS maarssen, Info@weanteam.nl, 0346 28 44 67 of 06 30 37 76 57

13034

Slimme medicijndoos

Het s足 ucces van de

systeem足a rchitect

Te ch n ol og ie

Verregaande integratie van automatiseringsdisciplines in seniorencomplex Antonius Veste in Nederweert is een senioren complex met 66 appartementen. Hierin zijn alle mogelijke automatiseringsdisciplines optimaal geïntegreerd. Systeemarchitect Marco Keizers vertelt. Tekst: Charlotte Maassen

ntonius Veste is gebouwd in opdracht van Woningvereniging Nederweert, een kleine woningbouwvereniging die sociale huurwoningen bouwt, beheert en verhuurt. De organisatie realiseert uitsluitend toekomstgerichte, hoogwaardige woningen voor senioren. Daarbij wordt zorgvuldig ingespeeld op de wensen van (toekomstige) bewoners, zoals veiligheid, flexibiliteit, comfort en duurzaamheid. Zo ook in het geval van Antonius Veste. Marco Keizers legt uit: ‘Dit project is in meerdere opzichten uniek. Ten eerste omdat de opdrachtgever, Woningvereniging Nederweert, er heel bewust voor heeft gekozen om gebouwen neer te zetten die een lange economische levensduur hebben. Voor zo’n kleine sociale woningbouwvereniging is dat heel bijzonder. Ten tweede is er in dit project sprake van een verregaande integratie van verschillende disciplines, zoals vloerverwarming, koeling, verlichting, zonwering, zorgtechniek, intercom, audio, video, bellen en internet. Ten derde is het een unicum dat ik als systeemarchitect in een vroeg stadium al ben aangeschoven, toen de plannen voor Antonius Veste nog in de conceptuele fase verkeerden. Gelukkig, moet ik zeggen, want nog altijd is het gebruikelijk dat system

40 Technologie

integrators te laat bij het bouwproces worden betrokken. Ten slotte is dit project speciaal omdat alle stappen, alle fases en alle vormen van samenwerking zo goed zijn verlopen. Dat heeft een heel bijzonder resultaat opgeleverd, waar de huidige bewoners het meeste van profiteren. Zo kunnen zij nu dankzij de open technologie hun eigen zorgaanbieder kiezen en hebben ze de mogelijkheid om elkaar onderling via de technologie bij te staan als dat nodig of gewenst is.’ Toegevoegde waarde

Er bestaan veel misverstanden over gebouwautomatisering. Over de complexiteit bijvoorbeeld. Keizers legt uit: ‘Het voordeel van een systeemarchitect is dat deze op functioneel niveau verstand heeft van alle disciplines. Deze is dus bij uitstek geschikt om het integratietraject van begin tot eind te begeleiden. In het geval van Antonius Veste hebben we zelfs een demowoning in het klein opgebouwd. Dat bleek heel nuttig. Door eerst bewezen technologieën te testen en daarna pas uit te rollen, voorkom je veel onnodige vertragingen en overschrijdingen tijdens het bouwproces. Dat is toegevoegde waarde.’ Hoe die toegevoegde waarde er in de praktijk uitziet? Marco Keizers: ‘In een van de penthouses op de bovenste verdieping woonde een alleenstaande man (zie de foto hieronder). Hij werd op een gegeven moment ziek en had ook geen uitzicht op herstel. Eigenlijk zou hij naar een verpleeg- of verzorgingshuis moeten, maar hij wilde niet

verhuizen. Zijn directe buren in de overige penthouses hebben mij deze kwestie vervolgens voorgelegd. Het bleek een kleine moeite om een extra knop aan te maken op het centrale bedieningspaneel, de handheld die elke bewoner heeft, en wat aanpassingen door te voeren in de telefooncentrale. Hierdoor kan de man nu altijd direct een van zijn buren bellen die elk een sleutel hebben om bij hem binnen te komen. Dankzij flexibele technologie en zonder noemenswaardige meerkosten kan deze bewoner dus gebruik blijven maken van mantelzorg van zijn medebewoners.’ Broodroof

Draadloze afstandsbediening (touchpanel) om alle disciplines in de woning aan te sturen of te ontvangen.

Marco Keizers (rechts) demonstreert de werking van de draadloze afstandsbediening. De heer Verhoeven (links) is inmiddelshelaas overleden. Hij heeft tot het einde in zijn appartement gewoond. Precies zoals hij het wilde.

Marktpartijen, de woningbouwvereniging zelf, niet iedereen was vanaf het prille begin even enthousiast over de betrokkenheid van Keizers bij de bouw van Antonius Veste. Keizers vertelt: ‘Woningvereniging Nederweert was al gevorderd met het aantrekken van marktpartijen voor de realisatie van het project. Echter, het hoofd Technische Zaken had geen fijn gevoel bij de plannen zoals ze er lagen. Hij had de functionele eisen van het gebouw helder voor ogen, maar het lukte hem maar niet om grip te krijgen op het totale project. Als systeemarchitect heb ik mogen meedenken in het conceptuele proces. Op basis van dit concept hebben we een technische invulling gemaakt, waarin alle technieken en de begroting zijn bepaald. Dit was het uitgangspunt voor het integratiebestek. Vervolgens hebben de installateurs op basis van het algemene bestek, dat was gemaakt door een generieke adviseur, hun diensten aangeboden. Vanwaar dan die scepsis? Keizers legt uit: ‘Helaas zijn er nog altijd veel partijen die bang zijn voor broodroof. Achteraf bleek die angst ongegrond. Uiteindelijk zijn het de installateurs die een groot deel van het project voor hun rekening nemen. Ze leveren weliswaar geen audio- en video-installaties, noch het ICT-traject. Ze hebben hier geen goede kennis van. Wel dragen ze zorg voor de aanleg van de benodigde bekabeling, buizen enzovoorts. Dit levert ze een interessante meeromzet. Van broodroof is dus eigenlijk het tegenovergestelde waar. ‘In het ideale geval fungeert de systeemarchitect als spin in het web tijdens het integratietraject. Iemand die het

Technologie 41

‘Bewezen technologieën moet je eerst testen en daarna pas uitrollen.’

overzicht heeft over alle installaties en die de installateur ondersteunt bij het compleet en kloppend maken van de tekeningen, zodat alle installaties probleemloos geïntegreerd kunnen worden. Door de zaken aan de voorkant goed dicht te spijkeren, voorkom je aan de achterkant veel onnodige fouten, verloren tijd en kostenoverschrijdingen. Eigenlijk zou het altijd op deze manier moeten gaan.’

Brancheorganisatie Gebouw Automatisering Marco Keizers is lid van de Nederlandse Brancheorganisatie voor Gebouw Automatisering. Antoine Brunink is directeur van Regel Partners en als voorzitter van de werkgroep Business Cases verbonden aan de Nederlandse Brancheorganisatie voor Gebouw Automatisering. Hij reageert op het verhaal van Marco Keizers: ‘Met de branchevereniging laten we de markt zien dat er nog veel te winnen valt met het op de juiste wijze toepassen van gebouwautomatisering. Vaak is het helaas echt een sluitpost; de gebouwautomatiseringsinstallaties worden als laatste ingepland, in opdracht gegeven, ontworpen en uitgevoerd. Normaal gespro-

Misbaar

Op de vraag of Woningvereniging Nederweert zich door het aantrekken van Keizers niet heel afhankelijk heeft gemaakt, antwoordt Keizers: ‘Voor Antonius Veste hebben we gewerkt met standaard, beproefde technologieën en standaard componenten. Die werken integraal met elkaar. Door te kiezen voor open source technologieën en protocollen kun je dit zeker stellen. Als ik om de een of andere reden niet meer betrokken zou zijn bij het onderhoud van Antonius Veste, of welk ander gebouw dan ook, dan is Woningvereniging Nederweert niet direct onthand. Het is een achterhaald idee dat bedrijven nog op een manier te werk zouden gaan waarbij de klant volledig van ze afhankelijk wordt. Kwaliteit staat voorop en niemand is daarbij onmisbaar.’ Keizers vervolgt: ‘Wat belangrijk is, is openheid. Dit geeft vertrouwen. Want behalve kennis is ook vertrouwen van groot belang. De technieken moeten uiteraard geprogrammeerd worden. Hiervoor is software nodig. Ook deze is overigens standaard. De woningvereniging heeft alle programmatie in eigendom. Elke keer als wij via onderhoud aanpassingen maken, krijgt de woningbouwvereniging een kopie op een USB-stick. Zodoende kunnen ze heel gemakkelijk over naar een andere partij, mocht die wens er komen. Ik zeg het nog maar eens: vertrouwen en kennis zijn de sleutelwoorden.’ Toekomstbestendig

Antonius Veste is gebouwd voor en ingericht op de toekomst. Dat was een van de wensen van de woningbouwvereniging. Nu de technologie een belangrijke boost krijgt van consumenten die specifiek vragen naar nieuwe snufjes, bestaat het risico dat ook gebouwautomatiseringssystemen achterhaald raken. Maar Marco Keizers

ken beslaat de post gebouwautomatisering zo’n drie procent van de stichtingskosten en wordt geprobeerd hier nog op te besparen. Met alle ellende van dien. Als je nu op voorhand iets meer investeert, een half procent meer op de stichtingskosten, krijgt de klant een veel betere, flexibelere en meer toekomstgerichte gebouwautomatiseringsinstallatie. Bovendien ben je onder de streep, zeker in de exploitatiefase van het gebouw, per saldo echt goedkoper uit en creëer je tastbare meerwaarde voor het gebouw en haar gebruikers. Het project Antonius Veste is een mooi en sprekend voorbeeld van hoe dat kan werken, in dit geval als de rol van de systeemarchitect goed wordt gepositioneerd en ingevuld. We willen als branche dit soort leereffecten naar buiten brengen.

spreekt dit tegen: ‘Antonius Veste is eind 2010 opgeleverd met de allernieuwste technieken en technologieën van dat moment. We hebben natuurlijk wel rekening gehouden met razendsnelle ontwikkelingen ook daarna. Daarom hebben we gebruikgemaakt van open source en standaard technologieën, en bestaat de mogelijkheid om alle geïntegreerde systemen te upgraden naar nieuwere versies. Technologieën worden nu eenmaal snel doorontwikkeld. Door standaardisatie zouden de bewoners bijvoorbeeld de intercom straks op een iPad kunnen ontvangen. Dus de basisfunctionaliteiten passen goed op nieuwe producten. Er is ook een IP netwerk tussen de nieuwste panden van de woningbouwvereniging aangelegd. Mocht een leverancier, zoals Albert Heijn met boodschappen aan huis of Rabobank met een geldbrengservice, willen inkoppelen, dan kan dat op een veilige manier. De mogelijkheden zijn eindeloos. Als je maar de juiste basis legt.’

meer informatie www.gebouwautomatisering.org

42 ZieZorg

Nieuwbouw ziekenhuis Bernhoven Het nieuwe ziekenhuis Bernhoven is in gebruik genomen. De Jong Gortemaker Algra architecten en ingenieurs (dJGA) is verantwoordelijk voor het bouwkundig en het interieurontwerp van het moderne ziekenhuis. Jaarlijks worden er meer dan 170.000 patiĂŤnten behandeld in het nieuwe ziekenhuis. Het ziekenhuis is opgebouwd uit meerdere gebouwen met elk een eigen specifieke functie. Deze zijn onderling verbonden. Het gebouwontwerp heeft een flexibele inrichting, zodat het in de toekomst kan inspelen op veranderingen in de zorg. Het moderne ziekenhuis biedt ruimte aan een entreegebouw, consultomgeving, hotelgebouw, onderzoeksgebouw, groen binnenterrein, het bedrijfsgebouw en een Hot Floor gebouw met onder andere operatiekamers en de intensive care. In het ontwerp van het ziekenhuis staat een helende en groene omgeving centraal. Opvallend in het ontwerp is verder dat het facilitair en medisch ondersteunend centrum vrij staat op het terrein van Bernhoven. Dit gebouw is ondergronds verbonden met het ziekenhuis, waardoor de bevoorrading aan het oog van de patiĂŤnt wordt onttrokken. BeelD: Iemke Ruige M.A. Amstelveen i.o.v. de Jong Gortemaker Algra

ZorgZaken

Zorghulpmiddelen Herinzet-percentage nog steeds groeiend Nederland verkeert in recessie, dat mag inmiddels algemeen bekend verondersteld worden. Vandaag de dag moet je van goeden huize komen wil je niet meegezogen worden in een negatieve ‘flow’ die de samenleving in zijn greep lijkt te houden. Daarom houdt iedereen, - al dan niet noodgedwongen - de hand op de knip, de locale en nationale overheden niet in de laatste plaats. En toegegeven: in onze branche werden nog niet eens zo heel lang geleden de hulpmiddelen wel érg gemakkelijk verstrekt; er was wel ruimte voor besparingen. De kanteling is inmiddels een feit: middelen worden niet meer actief aan de potentiële gebruiker aangeboden maar deze zal er zelf om moeten vragen. En hebben ze deze stap gezet dan worden ze geconfronteerd met een flink aantal obstakels die voorheen niet bestonden. ‘Nee, sorry’ wordt steeds vaker gehoord met als gevolg een groeiende groep shoppende particulieren die hun weg zullen moeten leren vinden in de wereld van zorghulpmiddelen. De jacht op deze consumentengroep wordt inmiddels grootschalig op poten gezet; het is zaak deze boot niet te missen. Een andere manier van kostenreductie is het voor de hand liggende herverstrekken van hulpmiddelen. Werd in het recente verleden niet eens in het depot gekeken naar passende gebruikte middelen, tegenwoordig is het bijna standaard geworden om een’ goede gebruikte’ in te zetten. Een ronde langs de WMO-loketten van de Nederlandse gemeenten leert ons dat het overgrote deel van de verstrekte hulpmiddelen gebruikt is en dat de meeste gemeenten willen groeien naar een percentage tussen de 80% en 90% her-inzet. Zware tijden derhalve voor hulpmiddel-producenten die inzetten op nieuwe verkoop.

De meeste gemeenten willen groeien naar een percentage tussen de 80% en 90% her-inzet. Maar is het dan alleen kommer en kwel? Nee, gelukkig niet. Bij herinzet gaat het erom dat snel en eenvoudig een middel kan worden verstrekt aan de nieuwe gebruiker. Benodigde onderdelen moeten op voorraad zijn of binnen 48 uur geleverd kunnen worden. Het middel moet eenvoudig gereinigd kunnen worden en bij voorkeur zo breed mogelijk inzetbaar voor verschillende eindgebruikers. Etac Holland kan in dit proces een betrouwbare partner voor haar dealers zijn. Zowel bij onze rolstoelen als douche- en toiletartikelen zijn alle onderdelen - ook van oudere voorzieningen- snel te leveren. De vereiste kwaliteit om een hulpmiddel desnoods diverse keren in te zetten is ruimschoots voorhanden en al onze middelen zijn ontworpen om eenvoudig en snel te kunnen reinigen. Kansen genoeg derhalve om ook in een moeilijke markt te scoren en mee te werken aan een kostenefficiënte hulpverlening. En is er een keer écht geen gebruikte rolstoel voorhanden, dan is een nieuwe Cross 5 de investering meer dan waard. Voor nu en in de toekomst!

Sander May, Etac Holland BV

Dedicated U kent ons inmiddels. Van onze stomaproducten, en van de ZorgZaak die we in elke uitgave van tvb ZORG publiceren. Dus u weet dat Dansac het predicaat ‘dedicated’ draagt. Een bewuste, strategische keuze, omdat goede stomazorg zoveel meer behelst dan een goed product. Daarom nog een keer ‘dedicated’ uitgelegd. Waar kunt u op rekenen? Dedicated is informatie. Wie dagelijks te maken heeft met stomazorg, weet hoe belangrijk informatie is. Daarom besteden wij ruimschoots aandacht aan goede, relevante en actuele informatie over goede stomazorg. Voor stomaprofessionals is Dansac Online (www.dansac-online.nl) de virtuele vraagbaak bij uitstek die handige, vakinhoudelijke informatie biedt over stomazorg. Hier zijn alle informatiematerialen van Dansac verzameld en overzichtelijk op een rij gezet. Zo vindt u wat u zoekt. Of u nu rustig thuis achter de pc zit of dat u onderweg bent naar een patiënt. Ook op Dansac.nl is volop informatie te vinden, zoals instructiefilmpjes, informatieve boekjes en brochures. Voor elke doelgroep: drager of verzorger, jong of oud. En mochten onze digitale informatiedragers het antwoord op uw vraag niet kunnen geven, dan staan onze Verpleegkundige Advies Dienst en ons servicecentrum altijd nog paraat. Dedicated is advies. Onze Verpleegkundige Advies Dienst ondersteunt stomaprofessionals en gebruikers waar nodig. Zeker in de thuiszorg hebben wij onze waarde bewezen. Zeker voor stoma professionals is het belang van goede scholing groot. Om de best mogelijke zorg te kunnen bieden, moeten zij kunnen werken met de meest geavanceerde en innovatieve materialen en altijd op de hoogte zijn van de nieuwste technieken. Dedicated stomazorg houdt immers niet op bij de voordeur… Dedicated is service. De meerwaarde van het Dansac servicecentrum schuilt in de ondersteuning die het biedt op productniveau. Van het beantwoorden van vragen over onze producten en het geven van advies en instructies over het gebruik ervan, tot het verschaffen van documentatie in de vorm van folders, gebruiksaanwijzingen en dagelijkse tips. Wij bieden ook praktijkondersteuning in de vorm van voorlichting en advies, informatieve brochures, mailingen en boekjes, instructies bij gespecialiseerde handelingen en overleg bij probleemstoma’s. Kortom, service met een grote plus! Dedicated is duurzaam. Dansac ziet het liefste dat stomadragers hun leven structureel en op een evenwichtige manier inrichten. Dat ze minder ‘patiënt’ zijn, en meer mens. Goede voeding en voldoende beweging kunnen daarbij een belangrijke rol spelen. Vanwege de preventieve werking die ervan uitgaat en vanwege de balans die stomadragers weer moeten zien te vinden. Daarom helpen wij stomadragers én stomaprofessionals op weg met workshops en andere gebruikersactiviteiten. Bent u benieuwd wat Dansac kan betekenen voor uw organisatie, voor uw (stoma)professionals en voor uw cliënten en patiënten? Wij nodigen u van harte uit om contact met ons op te nemen. Telefonisch 033 453 21 94, via mail info@dansac.nl of via de websites www.dansac.nl en www.dansac-online.nl. Paul Albers, Marketing Manager Dansac E paul.albers@dansac.com

44 Technologie

Keurmerk in ontwikkeling VvAA en Artsennet, de online portal van KNMG, hebben de grootste doorzoekbare database van medische apps in Nederland gelanceerd. Deze is zowel via mobiele apparaten als via de website van Artsennet beschikbaar. De database is ontwikkeld om een duidelijk overzicht te bieden van de medische apps die deugdelijk en betrouwbaar zijn. In de snelle ontwikkelingen rond medisch gerelateerde apps en de sterke toename van het aantal apps verlies je gauw het overzicht. Artsen zoeken naar houvast, zo bleek vorig jaar uit een enquête van Artsennet. De mening en het kwaliteitsoordeel van collega’s en instanties tellen hierbij zwaar. Om die reden willen de KNMG en VvAA een keurmerk ontwikkelen dat de betrouwbaarheid en medische functionaliteit gaat borgen. VvAA en Artsenfederatie KNMG hebben de gedeelde ambitie om artsen snel en eenvoudig te helpen aan betrouwbare informatie over medische apps. VvAA introduceerde in mei de app Arts en Apps waarin praktisch alle (para)medisch gerelateerde apps van diverse appstores, zoals iPhone, Android en Windows, zijn categoriseerd, zodat deze goed te doorzoeken zijn. De database Arts en Apps is sinds juni ook op het online podium van de KNMG, Artsennet.nl, te raadplegen. Op Artsennet.nl staan al app-beschrijvingen en reviews van medische collega’s. De KNMG wil deze collectie uitbreiden en verrijken met gecontroleerde reviews per discipline. Zo blijven alle zorgprofessionals van Nederland via hun smartphone, via de website van VvAA en die van Artsennet gemakkelijk op de hoogte van de handige apps op eigen vak- en interessegebied. Meer informatie: www.artsennet.nl/Kennisbank/Medische-apps.htm

Hightech laboratorium

Funcieverrijking digitaal dossier

MemoMedic

In het nieuwe ziekenhuis van Meander Medisch Cen-

DDi Document Software introduceert een aantal innova-

Een 24/7 Personal Assistant die privacy proof is, ook

trum wordt een groot deel van het laboratorium volledig

ties ten behoeve van het digitaliseren van personeels-

werkt in het buitenland, therapietrouw verhoogt en kos-

geautomatiseerd. Het meest in het oog springende

dossiers. Met de voortgaande fusiegolf binnen zorg-

tenbesparend werkt. Dat is de app MemoMedic. Deze

onderdeel hiervan is de track: een volautomatisch trans-

instellingen is er een steeds groeiende behoefte aan

app regelt, onderhoudt, bestelt en registreert alles voor

portsysteem voor bloedbuisjes, met daaraan gekoppeld

een volledig digitaal personeelsdossier. We hebben het

smartphone gebruikers voor wat betreft hun geneesmid-

allerlei analyseapparatuur. Efficiënter werken, nog min-

dan niet alleen over de functies en informatie die via

delen. Niet alleen werkt de app als medicijnwekker, hij

der kans op fouten en snellere uitkomsten zijn de belang-

een HRM-systeem en/of webportaal wordt aangebo-

houdt tegelijk de medicijnvoorraad in de gaten, zorgt

rijkste voordelen van de track.

den, maar met name over de documenten die vaak nog in

er voor dat er een nieuw recept wordt aangevraagd bij

fysieke vorm, ‘op papier’ worden bewaard. Door integra-

(huis)arts en apotheek en ontfermt zich over het Persoon-

De apparatuur wordt na de zomer geleverd, opgebouwd

tie via webservices met de bekende HRM systemen biedt

lijk Medisch Dossier van zijn eigenaar.

en getest in het nieuwe Meander Medisch Centrum aan

DDi een volledig digitaal personeelsdossier. Een geavanceerde tool van MemoMedic is het Persoonlijk

de Maatweg in Amersfoort. Zodra het ziekenhuis eind 2013 open gaat, draait de track op het laboratoriumcen-

Een van de innovaties is de mogelijkheid om alle docu-

Medisch Dossier. Dit geeft inzicht in actuele medicatie en

trum volautomatisch. De meeste bloeduitslagen zijn dan

menten via intelligente OCR technieken en barcodesleu-

bevat daarnaast data als contra-indicaties, intoleranties

binnen een uur bekend. Nu is zo’n korte doorlooptijd al-

tels automatisch te koppelen aan het HRM systeem,

en labwaarden. Belangrijke en soms zelfs levensreddende

leen mogelijk als de arts een spoedaanvraag indient.

en zelfs inhoudelijk geclassificeerd naar bijvoorbeeld type

informatie op momenten dat snelle hulp of advies van een

document. Dit maakt de conversie van een papieren naar

(niet eigen) arts/apotheek moet worden ingewonnen.

Bij de track hoort ook een ‘zelfdenkende koelkast’ waarin

digitaal dossiersysteem een stuk eenvoudiger. Na scan-

De MemoMedic gebruiker voert deze gegevens zelf in en

de bloedmonsters na onderzoek opgeslagen worden. Wil

ning vinden alle documenten automatisch hun weg naar

houdt zijn info up-to-date. Alleen de gebruiker zelf be-

de arts nog nader bloedonderzoek, dan hoeft de mede-

de juiste plek in het dossier. Op dezelfde wijze kunnen ook

paalt met wie hij zijn privé gegevens deelt.

werker op het lab niet handmatig het juiste buisje uit

mailberichten, externe documenten en zelfs gesproken

MemoMedic is ontwikkeld door Haion BV en een ini-

duizenden andere buizen terug te zoeken. Met de spreek-

berichten aan het digitaal dossier worden toegevoegd.

tiatief van apotheker H.B.P. Haan uit Bennebroek. De app kost e 2,69 en werkt eenvoudig volgens het

woordelijke druk op de knop tovert het systeem zelf het betreffende buisje tevoorschijn. Nogmaals bloed afne-

Omdat de conversie hiermee verder vereenvoudigd wordt,

smartphone besturingssysteem. Nieuwe medicatie en

men bij de patiënt voor vervolgonderzoek behoort dan

scheelt het de HRM/PZ afdelingen circa vijftig procent

dossierfeiten moeten consequent worden ingevoerd.

definitief tot het verleden.

tijd ten opzichte van de traditionele wijze waarop zij hun

Op www.memomedic.nl wordt stap voor stap de werking

personeelsdossier hebben georganiseerd. Inmiddels

van de app getoond. De app is te downloaden via de App

profiteren de eerste zorginstellingen van deze innovaties.

Store en Google Play.

ZorgZaken

Ons lichaam ijzersterk IJzer is een belangrijk element in ons lichaam. Het is een van de micronutriënten die we in kleine hoeveelheden nodig hebben voor verschillende functies in het lichaam, zoals zuurstoftransport. Afgezien van zuurstoftransport heeft ijzer onder meer een rol in het vrijmaken van energie. Het merendeel (circa zeventig procent) van ons lichaamsijzer bevindt zich in de rode bloedcellen (hemoglobine), een klein deel in de spieren (myoglobine). De rest is opgeslagen in de vorm van ferritine in macrofagen, levercellen, milt, beenmerg en darmcellen. De ijzerkringloop in het bloed is een bijna gesloten systeem. Wanneer het lichaam ijzer nodig heeft, wordt dit vrijgemaakt uit de macrofagen en levercellen. Via een ferroportine poort op de cel kan ijzer de cel verlaten. IJzer bindt aan transferrine en wordt op die manier getransporteerd naar onder andere het beenmerg. Daar wordt ijzer ingebouwd in de rode bloedcel. Rode bloedcellen worden na ongeveer 120 dagen afgebroken. Het ijzer dat daarbij vrijkomt, wordt weer opgeslagen in de macrofagen of in de levercellen. Gemiddeld wordt er 25 mg per dag vrijgegeven en opgenomen door de macrofagen en lever. Door hergebruik van ijzer is het ijzerverlies beperkt. Gemiddeld verliezen mensen 1 tot 2 mg ijzer per dag. Dit geldt voor iedereen, zowel voor gezonde als zieke mensen, en het gebeurt via verlies van darmcellen, waar het ijzer uit het voedsel wordt opgenomen, en huidcellen. Vrouwen in de vruchtbare leeftijd verliezen ook ijzer tijdens de menstruatie. Ter compensatie wordt er via het voedsel gemiddeld 1 tot 2 mg ijzer per dag opgenomen. Absorptie van ijzer gebeurt via een actief proces in de twaalfvingerige darm en wordt door verschillende factoren beïnvloed, zoals vitamine C (positief) en calcium en cafeïne (negatief). Ook geneesmiddelen kunnen een negatieve invloed hebben op de ijzeropname. Wanneer er sprake is van ijzertekort, kan dit onderverdeeld worden in twee categorieën. De ene betreft een absoluut ijzertekort. Dit is een tekort aan ijzer ontstaan door veel bloedverlies, bijvoorbeeld na een operatie. De tweede categorie heeft betrekking op een functioneel ijzertekort. Dit is een tekort aan ijzer ontstaan doordat ijzer niet kan worden vrijgemaakt uit de cellen. Er is genoeg ijzer in het lichaam aanwezig, maar het komt niet op de plaats van bestemming. Het ijzer kan zijn functie niet doen. De aanwezigheid van een ontsteking kan een oorzaak zijn. Het regulerend hormoon hepcidine speelt hierbij een rol. Er is een aantal symptomen wat wijst op ijzertekort, zoals vermoeidheid, verminderde fysieke prestaties, verminderde concentratie, verhoogde vatbaarheid voor infecties, een bleke huidskleur, haaruitval en brokkelige nagels. Er zijn verschillende richtlijnen die beschrijven wat een gezonde ijzerstatus is en welk type ijzer de voorkeur heeft: oraal of intraveneus ijzer. Met intraveneus ijzer wordt de ijzervoorraad snel aangevuld, waardoor het Hb snel stijgt. Oraal ijzer kan de patiënt thuis innemen. Het is aan de arts te beslissen welke wijze de voorkeur heeft. Martine Oudenhuijzen, E martine.oudenhuijzen@fmc.nl Medical Scientific Liaison, Fresenius Medical Care

Weg met die das… Zoals u weet ben ik de jongste niet meer. Dat heeft niet alleen nadelen, maar ook voordelen. Zo ga je ontwikkelingen in de loop van de tijd beter zien. Toen ik zo’n 25 jaar geleden begon als afgestudeerd ergotherapeut, was het verkopen van hulpmiddelen voor mij nieuw en een enorme uitdaging. Niet langer stond enkel de inhoud centraal, ineens stapte ik instellingen binnen om zakelijke contacten te leggen en daarbij zelfs targets zien te halen. Ik begon met het aanschaffen van een mooi pak. Want tja, dat hoorde zo. Als ‘vertegenwoordiger’ moest ik in het pak, zo werd mij medegedeeld. Nadat ik geoefend had om wat gemakkelijker te bewegen, leek het zowaar een beetje te helpen, maar het was toch niet de echte oplossing. Die bleek veel dichterbij te liggen. Gewoon mezelf zijn en voor de inhoud gaan, zoals me geleerd was. De mensen met wie ik sprak, waren immers ook uit op goede, inhoudelijke ondersteuning en advisering. De rest volgde vanzelf, zelfs de targets. En ik kon meer mezelf zijn. Het pak bleef min of meer in gebruik, maar de das ging af. Later zag ik dat ik daarbij in goed gezelschap verkeerde toen ook Prins Claus zijn das afdeed en met een reuzenzwaai weggooide. Hij wilde zichzelf blijven en ervoer zijn symbolische actie als een bevrijding. Alle trainingen ten spijt, zo ben ik dat in de loop der jaren steeds meer gaan zien. Het gaat erom dat je luistert, daar ook echt wat mee doet en vervolgens ook weer verder luistert en leert. Dat proces is continu en heeft geleid tot mooie dingen. Natuurlijk ging en gaat er wel eens wat mis, maar door de vinger aan de pols te houden, kan je tijdig ondersteuning bieden en uiteindelijk werkt dat in je voordeel. Dat werkt twee kanten op: de instelling verbetert het gebruik, de leverancier leert zijn product nog beter kennen, wat leidt tot verbeteringen. En dat is weer een voorwaarde om koploper in de markt te worden. Onderzoek rond sociale innovatie laat zien dat een product alleen eigenlijk nog maar weinig effect heeft. De vuistregel is dat 25 procent te herleiden is tot het product zelf en de overige 75 procent tot de organisatie eromheen. Als leverancier kan je dus enorm helpen om je product beter ‘uit te nutten’, om maar in de lijn van Prins Claus een germanisme te gebruiken. Wij proberen daarom altijd de inhoud voorop te stellen. Meer en meer wordt duidelijk dat een hechte samenwerking tussen instelling, leverancier en producent voor iedereen voordelen kan hebben. Win-win-win dus. Voor de cliënt, de zorgverlener, de organisatie, maar zeker ook voor ons als leverancier en in het verlengde daarvan de producent. Strategisch partnership tussen de zorginstelling, de leverancier en de producent is zeer de moeite waard. Het staat of valt met onderling vertrouwen en respect voor elkaars kennis en kunde. En als daar een pak bij hoort, dan draag ik dat. Heel soms laat ik me zelfs nog wel verleiden tot een das, maar daaronder zal ik altijd mezelf zijn. Goede les van Prins Claus.

Pim Krijnsen, directeur JOYinCARE bv E pim.krijnsen@joyincare.com

46 ZieZorg

ZieZorg 47

Wmo-beleid nadelig voor gemeenten Veel gemeenten geven meer geld uit aan de Wet

Onderdeel van de decentralisatieafspraken is dat

om mensen uit te sluiten van bijvoorbeeld vervoers-

maatschappelijke ondersteuning (Wmo) dan ze van

gemeenten die taken voor minder geld moeten uit-

voorzieningen.

het rijk binnenkrijgen. In 2010 gold dat voor bijna

voeren. De decentralisatie is namelijk tegelijk ook

zeventig procent van de gemeenten. Dat blijkt uit

een bezuinigingsoperatie. Het budget voor huishou-

Hoewel uit het SCP-onderzoek blijkt dat vrijwel alle

een rapport van het Sociaal en Cultureel Planbu-

delijke hulp wordt bijvoorbeeld met veertig procent

gemeenten voldoen aan hun taak om een breed loket

reau (SCP). Volgens de Vereniging van Nederland-

gekort.

aan te bieden, bleek uit ANBO-onderzoek onder bijna 1400 leden en niet-leden dat respondenten over het

se Gemeenten (VNG) neemt dat percentage toe. Gehandicapten, ouderen en andere hulpbehoeven-

ANBO, de Algemene Nederlandse Bond voor Oude-

algemeen ontevreden zijn over de toegankelijkheid,

den kunnen sinds 1 januari 2007 bij de gemeente

ren, voorziet dat dit probleem vooral groter wordt.

betrokkenheid, klantvriendelijkheid en deskundig-

een beroep doen op de Wmo. Het SCP evalueert

‘Dit rapport gaat over 2010, en sinds die tijd krijgen

heid van het Wmo-loket. ‘Dat is nu al een probleem,

deze wet in opdracht van het ministerie van Volksge-

gemeenten er vooral taken bij, terwijl er geen extra

maar zal een nog veel groter probleem worden als de

zondheid, Welzijn en Sport (VWS). Het deelrapport

geld bij komt. Het kan gewoon niet zo’, aldus ANBO-

gemeenten ook een deel van de AWBZ moeten gaan

geeft een landelijk beeld van hoe het lokale Wmo-

directeur Liane den Haan.

uitvoeren. Gemeenten hebben onvoldoende budget, ervaring en deskundigheid om complexe diensten

beleid er volgens gemeenten in 2010 uitzag. Het ligt voor de hand dat gemeenten de Wmo gaan

zorgverlening netjes en goed te organiseren’, aldus

De wet verplicht gemeenten hulpbehoevenden te

versoberen. Uit het gepubliceerde SCP-onderzoek

Den Haan.

helpen met bijvoorbeeld een scootmobiel of huishou-

blijkt dat die versobering al in gang is gezet. Ge-

delijke hulp. Die plicht leidt er volgens de VNG toe

meenten vragen sinds een paar jaar eigen bijdragen

dat overschrijdingen van het budget zo veel voorko-

van hulpbehoevenden. ANBO onderzocht eind 2011

men. De kans is klein dat de kosten zullen afnemen,

hoe ver gemeenten gaan met die eigen bijdragen.

want meer steunregelingen gaan onder de Wmo val-

Een grote meerderheid hanteert nog altijd inko-

len. Zo zullen bijvoorbeeld taken die nu nog worden

mensgrenzen voor Wmo-voorzieningen, ondanks

beschrijving vanuit het perspectief van gemeen-

bekostigd uit de Algemene wet bijzondere ziektekos-

een verbod daarop, zo bleek. Van de 63 onder-

t en. Aut eurs : Friek e Vonk , Marisk a K romhout,

ten (Awbz), de komende jaren naar de Wmo worden

zochte gemeenten hanteerden er 45 grenzen tus-

Peteke Feijten en Anna Maria Marangos. Prijs € 19,90.

overgeheveld.

sen de 120 en 150 procent van het sociaal minimum,

ISBN/ISSN/anders 978 90 377 0651 2

Ond er zoek : Gemeent elijk W mo - beleid 2010, een

Jubileumjaar

Fresenius Medical Care Nederland B.V. Bedrijvenpark Het Hoog 5504 Mandenmaker 22

Het is een bijzonder jaar voor Fresenius Medical Care. Wereldwijd bestaat de Duitse multinational honderd jaar. De Nederlandse tak viert zijn 25-jarig jubileum. Hoog tijd voor een gesprek met vertrekkend directeur Hermen Wolters en zijn opvolger Ellen Gijsbers.

p het gebied van hemo- en peritoneale dialyse is er sinds de oprichting van FMC in 1988 behoorlijk wat veranderd. Hermen Wolters, aan boord sinds 1995, blikt terug: ‘In het algemeen wordt er tegenwoordig frequenter en langer gedialyseerd. Met een lagere morbiditeit bij patiënten als gevolg. Op productniveau zijn er twee hoofdproducten te onderscheiden: de kunstnier zelf en de dialysemachine. In het geval van de kunstnier is het materiaal waar het bloed doorheen loopt, het belangrijkste. Fresenius heeft Polysulfone® ontwikkeld, een membraan dat de natuurlijke werking van de nier het dichtst benadert. Inmiddels hebben alle fabrikanten een dergelijk membraan, maar wij hebben wel nog steeds een voorsprong. Voor wat betreft de machines heeft Fresenius een zeer uitgebreid en degelijk productportfolio. Door de introductie van supportverpleegkundigen hebben wij dialyseafdelingen met succes kunnen overtuigen van de voordelen van onze apparatuur.’ Ellen Gijsbers vult aan: ‘Behalve met de successen op productgebied, hebben wij ons de afgelopen twee decennia ook op andere

gebieden weten te onderscheiden. Zo biedt FMC als enige op de markt een totaalpakket op het gebied van dialyse. In de praktijk betekent dat dat we niet alleen dialysemachines leveren met benodigde toebehoren, maar ook medicatie en zelfs complete projecten kunnen (bege)leiden.’ En vooral in dit laatste ziet Gijsbers een veelbelovende ontwikkeling. Maar daarover later meer. Eerst de zorg voor dialysepatiënten in kaart gebracht. Satellieten

Nederland telt zo’n zesduizend dialyse-patiënten. Wereldwijd zijn dat er 2,3 miljoen. Om maar aan te geven hoe groot Fresenius is: op jaarbasis verzorgt het bedrijf maar liefst 38 miljoen behandelingen. In internationaal opzicht is FMC zo groot geworden vanwege de dialyseklinieken die in eigen beheer worden gerund. Dit zijn private organisaties, speciaal geënt op dialyse. FMC heeft er 3200 in veertig landen. Ze worden bezocht door zo’n tien procent (258.000) van het totale aantal dialysepatiënten. Ellen Gijsbers: ‘Als we kijken naar de Nederlandse markt dan zie je dat deze

5253 RC Nieuwkuijk T: +31 (0)88 122 33 44 F: +31 (0)88 122 33 33 E: info@fmc.nl I: www.fmc.nl

iets complexer in elkaar zit dan het lukraak neerzetten van een privékliniek. In tegenstelling tot de Verenigde Staten bijvoorbeeld hebben wij publieke ziekenhuizen waar totale zorg geboden wordt. Steeds meer wordt daar acute zorg verleend, waar chronische nierpatiënten eigenlijk niet goed in passen. Wat nodig is, zijn satellietklinieken die de ‘standaard’ dialysezorg bieden. Dialysepatiënten met een complexer zorgbeeld kunnen dan behandeld worden in het ziekenhuis. Zo is het bijvoorbeeld geregeld in het Jeroen Bosch Ziekenhuis in Den Bosch. Daar wordt gebruikgemaakt van zo’n satellietkliniek in Ravenstein.’ Hermen Wolters vult aan: ‘Een jaar of tien geleden waren er zo’n vijftig dialyseklinieken in Nederland. Dat waren er eigenlijk te weinig. Toen dialyse zonder een separate vergunning mogelijk werd, ontstond de mogelijkheid om meer dialyseklinieken neer te zetten. Met als gevolg dat het aantal in een paar jaar tijd verdubbeld is tot honderd.’ FMC wil door overname van bestaande klinieken een eigen concept introduceren. Naar verwachting zal dit eind dit jaar realiteit worden. Ontzorgen

Onze toegevoegde waarde zit in de vooruitstrevende producten die we leveren, aangevuld met een enorme hoeveelheid data, ervaring en kennis uit onze eigen klinieken.

Voor wat betreft de Nederlandse tak van FMC is Ellen Gijsbers heel stellig over de ontwikkeling van dialyseklinieken met een satellietfunctie, privaat of niet: ‘Ons voornaamste doel is ontzorgen. Wij streven niet naar het overnemen of vervangen van zorg. Onze toegevoegde waarde zit in de vooruitstrevende producten die we leveren, aangevuld met een enorme hoeveelheid data, ervaring en kennis uit onze eigen klinieken. Die gebruiken we ook om processen efficiënter en effectiever te organiseren.’ Projectmatige dialyseaanpak

FMC is tot in detail ingericht om een deskundige gesprekspartner te zijn als het gaat om een projectmatige aanpak van dialysevraagstukken. Met technisch en medisch geschoolde

Ellen Gijsbers en Hermen Wolters

projectmanagers, producten instructiespecialisten, logistieke en technische professionals heeft het bedrijf uit Nieuwkuijk zich in rap tempo ontpopt tot een gespecialiseerde dienstverlener in deze nichemarkt. Hermen Wolters legt uit: ‘Inmiddels hebben we bijgedragen aan een aantal prachtige projecten. Wij bemoeien ons niet met de bouw, maar we weten wel alles van de apparatuur, de inrichting en aankleding van dialyseklinieken. In Heerenveen bijvoorbeeld, staat een prachtig, modern gebouw. En ook bij de dialyseafdeling van het nieuwe ziekenhuis Bernhoven in Uden waren we betrokken. Helemaal ingericht op de wensen, beleving en ervaringen van dialysepatiënten. Dergelijke turnkey projecten, daar zien wij de toekomst in.’ dialyse in thuissituaties

Maar er is nog een andere ontwikkeling die de aandacht vraagt. En dat is de verschuiving van dialysezorg van klinieken naar thuissituaties. Ellen Gijsbers verklaart: ‘Over de gehele linie zie je dat de zorg steeds meer thuis verleend wordt. Om het stelsel betaalbaar te houden, maar ook omdat patiënten zo lang mogelijk thuis willen blijven. Dat geldt ook voor dialysezorg. Onze producten in combinatie met onze expertise maken dit mogelijk. Binnenkort plaatsen we in Maastricht de tweede genera-

tie dialyseapparatuur voor thuisgebruik van Nederland. De zorgzwaarte van de patiënt en de persoonlijke omstandigheden moeten zich hier wel voor lenen, want veiligheid staat altijd voorop. Ook op dit gebied staat de ontwikkeling niet stil. Machines worden steeds eenvoudiger te bedienen en zijn voorzien van diverse veiligheidsopties. Er is nu veel meer mogelijk dan een aantal jaren geleden.’ Langere termijn

Dat denken vanuit de dialysepatiënt is typerend voor FMC. Ellen Gijsbers: ‘In onze visie houdt goede dialysezorg niet op bij apparatuur van topkwaliteit. Sterker nog, in deze markt zijn er eigenlijk geen slechte producten. Waar wij ons mee onderscheiden, en daarin lopen we absoluut voorop, is ons overall streven om dialysepatiënten zo veel mogelijk kwaliteit van leven te bieden. Daarbij weten we ons gesteund door een organisatie die helemaal draait om die dialysepatiënt. Tot op het allerhoogste niveau klinkt de stem van de patiënt. Dat is voor een organisatie van deze omvang heel uniek en bijzonder.’ Hermen Wolters bevestigt de woorden van zijn collega: ‘De dialysepatiënt staat centraal, gevolgd door de medewerkers en op de laatste plaats staan de shareholders. Deze hebben

51 procent van de aandelen in handen, wat er voor zorgt dat FMC in mindere mate afhankelijk is van de resultaten op de beurs. Dat biedt ruimte voor een langetermijnvisie. Een mooi voorbeeld hiervan is de publiek-private vorm van samenwerking (PPS) die wij kiezen om de financiering van nieuwe dialyseklinieken mogelijk te maken. Hiervoor worden zogenaamde Pauschale contracten gesloten met ziekenhuizen. Wij investeren in de bouw, zij betalen ons een prijs per behandeling gedurende een langere periode. Zo delen we het risico en committeren we ons voor de langere termijn.’ Toekomst

Directeur Hermen Wolters zal binnenkort afscheid nemen van ‘zijn’ Fresenius. Op de vraag naar zijn wens voor de dialysepatiënten van nu en van morgen, antwoordt hij resoluut: ‘Ik hoop dat alle patiënten ooit een donornier krijgen.’ Zijn boodschap voor Ellen Gijsbers: ‘Bouw een persoonlijk netwerk op in de ziekenhuizen op alle niveaus. Dialyseafdelingen zijn nog steeds aparte afdelingen met een goed rendement, waar ook Raden van Bestuur zich persoonlijk mee bezighouden. Met tevredenheid kijk ik terug en ik heb er alle vertrouwen in dat het bedrijf een glansrijke toekomst tegemoet gaat.’

r an voo p a u d l Me rksho O-wo f M W e d ar zel “Er va nen” ast wo p e g n aa

"Voor ons is de Swing traplift de beste keus!"

BEL NU:

0800 5003 of ga naar www.tkencasa.nl

De traplift die ontzorgt!  Plaatsing binnen twee weken,  Plaatsing aan smalle zijde trap,  Trapleuning blijft zitten,  Trap blijft veilig beloopbaar. The Feedback Company

ThyssenKrupp Encasa Leven in beweging.

Klanten waarderen ons met een 9.6!

trapliften - huisliften - platformliften 13006

Het Comfortligsysteem De lichaamsondersteuning die succesvol ingezet kan worden bij: • Scoliose of andere houdingsafwijking • Spasme of andere onbedoelde bewegingen • Sterke onrust • Contractuur ontwikkeling Het Comfortligsysteem zorgt voor een comfortabele vaste ondersteuning,op iedere plaats van uw lichaam en in iedere houding. Als de spierkracht in het lichaam onvoldoende is en liggen het lichaam beschadigt, kan het Comfortligsysteem u ondersteunen. Een dynamische lichaamsondersteuning met ventilatie.

Innocare B.V. Postbus 4088 6803 EB Arnhem Tel: 026 - 38 83 598 Fax: 026 - 38 83 936 E-mail: info@innocare.nl, Internet: www.innocare.nl 12029

Reduceer kosten fysieke overbelasting belasting Werken in de zorg is fysiek zwaar en belastend werk, dat zorgt voor uitval door klachten aan het ‘lijf’ van de verzorgende. Intramuraal brengt dit hoge (verzuim) kosten met zich mee. et de huidige dubbele vergrijzing, de geringe instroom en grote uitstroom in de sector, moet de nadruk op de ARBO condities van de verzorgende liggen. Fitte productieve en langdurig inzetbare zorgverleners zijn in toenemende mate van belang om lichamelijk en geestelijk zorg te kunnen verlenen. De aanwezigheid van een hulpmiddel alleen wil niet per definitie zeggen dat het hulpmiddel ook volgens de richt lijnen wordt gebruikt; gebrek aan opleiding en beleid, gebrekkig of geen onderhoud of een verkeerd hulpmiddel, kunnen de intentie van de aanschaf teniet doen. in de optiek van het Tilcentrum is er een onverbreekbaar verband tussen (hulp) midden-scholing-en onderhouden van de middelen.

P.F. van Scheppingen, Directeur Tilcentrum B.V.

Het zijn dan ook deze 3 pijlers die de kern van onze activiteit vormen: Reduceer kosten fysieke overbelasting belasting Dat is het terrein van het Tilcentrum.

De preventiescan

De preventiescan geeft u inzicht in het efficiënt benutten van uw hulpmiddelen. Geschiktheid van uw hulpmiddelen bij de mobiliteitsklasse en zorgzwaarte van uw patienten. Of de hulpmiddelen op de juiste locatie staan. Welke investeringen het hoogste rendement of de grootste reductie van kosten hebben Tilliften & zorghulpmiddelen

Een Tilcentrum hulpmiddel zorgt voor vermindering van de fysieke belasting van de zorgverlener, daarop zijn onze hulpmiddelen gebaseerd, dus altijd: door de zorgverlener individueel aanpasbaar, intuïtief en eenvoudig

te bedienen, altijd een bij de zorgvraag passend hulpmiddel en natuurlijk degelijk, duurzaam functioneel adequaat. Daarnaast weinig storing gevoelig en een lange levensduur.

belang dat u kunt aantonen alle preventieve handelingen te hebben uitgevoerd. Ook uw WA verzekering kan, in geval van een incident, een beroep doen op uw onderhoudshistorie!

Onderhoud & reparatie

Onderhoud is van belang voor uw veiligheid bij een regelmatig gebruik van al uw hulpmiddelen; bovendien zal goed onderhoud bijdragen aan een langere levensduur en een goed onderhouden hulpmiddel is een ‘prettig gereedschap’ voor de hulpverlener! Wettelijk gezien geldt dat onderhoud aan hulpmiddelen geprefereerd wordt! In de kwaliteitswet *staat ook dat u adequate middelen moet hebben en een z.g. goed huisvader moet zijn voor uw hulpmiddelen. Indien er een incident plaatsvindt is het van

Tilcentrum Elspeterweg 124 8076 PA Vierhouten T: +31 (0)577 - 41 12 71 F: +31 (0)577 - 00 00 00 E: info@tilcentrum.nl I: www.tilcentrum.nl

IRIS Pleister

Lang afdrukken na dialyse behoort tot de verleden tijd. Binnen drie minuten is de shunt gestold en kan de patiënt naar huis.

3984 PA Odijk

Telefoon +31 (0) 30 889 3010

Fax +31 (0) 84 735 9474

www.mamedical.nl

ton@mamedical.nl 12162

BANO Benelux BV Dorpsstraat 2 1182 JD Amstelveen M +31 (0)6 5181971 +31(0) 6 53417461 E wa@banobadkamers.nl al@banobadkamers.nl I www.banobadkamers.nl

12131

De Vork 8

Een Panthera rolstoel maakt de mobiliteit in uw dagelijkse leven gemakkelijker. Het heeft uitstekende rijeigenschappen, het is licht om te tillen en het is comfortabel om in te zitten. Dit, omdat we ons richten op de drie belangrijkste kenmerken van een rolstoel: rijden, zitten en tillen. Deze drie waardevolle dingen worden elke dag gedaan, het hele jaar door en zijn daarom extra belangrijk voor het goed functioneren op de best mogelijke manier. Wheels2move distribueert rolstoelen van wereldklasse voor de Nederlandse en Belgische markt. Aantal productkenmerken > Lichtgewicht > Makkelijk meeneembaar > Makkelijk verkleinbaar > Goede rijeigenschappen > Vastframe rolstoel > Ideale stoel voor in de poule > Zeer geschikt voor hergebruik > Incidenteel gebruik > Permanent gebruik > Crashtest safe(ISO 7176-19: 2001 en ISO 10542:2000) > Goedgekeurd voor taxivervoer

Reva Repair is een jonge onafhankelijke onderneming, gevestigd in het midden van het land en werkzaam in de revalidatie/ healthcare branche. Met onze jarenlange ervaring en kennis verzorgen wij technische en/of facilitaire ondersteuning aan ondernemingen die werkzaam of gerelateerd zijn aan de revalidatie/healthcare branche Ook verpleeg- en verzorgingshuizen kunnen een beroep op ons doen.

Wheels2move is gepassioneerd in het verbeteren van de zelfredzaamheid van onze gebruikers die meer eisen stellen aan de mobiliteit van hun leven en de producten waarvan zij afhankelijk zijn. Hagensweg 14 7274 AL Geesteren(GLD) T 06 - 54 22 50 29 E info@wheels2move.com I www.wheels2move.com

13071

Vleugelboot 52 • 3991 CL Houten M 06 - 55 86 78 09 • F 030 - 878 20 92 E info@revarepair.n • I www.revarepair.nl

13022

Maatwerk in Topsealmachines MetalPack is een onderdeel van MetalTech, sinds 1983 meesters in fijnmechanica en machinebouw. Met ruim een kwart eeuw ervaring en een state of the art machinepark heeft u aan MetalTech een solide partner. De primaire bedrijfsvoering ligt bij de productie van fijnmechanische onderdelen, grotendeel custom made en bij de productie en verkoop van Topsealmachines. eter van Leeuwen, directeur afdeling Fijnmechanische onderdelen: ‘Als het even kan willen we graag zo vroeg mogelijk bij de ontwerpprocessen worden betrokken. We kunnen de klant dan adviseren omtrent de mogelijkheden van een ontwerp. Het maakt dan niet uit of het om een prototype of om een serieproductie gaat. We bewerken de meest uiteenlopende metaalsoorten en non-ferro metalen en kunststoffen. Onze onderdelen worden gebruikt in diverse eindproducten. Daarnaast zijn we constant bezig met vernieuwing en het op peil houden van onze kennis. De kwaliteitsbewaking van

onze producten verliezen we daarbij zeker niet uit het oog.’ ‘Met het bedrijfsonderdeel MetalPack produceren we al ruim 25 jaar, in eigen beheer Topsealmachines in diverse maten en uitvoeringen. Aangezien we een zeer breed assortiment voeren hebben we in principe voor iedere opdrachtgever de juiste Topsealmachine. We leveren apparaten voor groot- en klein verbruik waarbij de gebruiker kan kiezen voor een handmatige of grotendeels automatische bediening. Veel van onze klanten komen uit de zorgsector en de voedingsmiddelenindus-

trie. Voor een optimaal gebruikersgemak kan de machine in een vaste opstelling of op een verrijdbaar onderstel worden geleverd’, vertelt Cor van der Werf, directeur afdeling MetalPack Topsealmachines. Voor het onderhoud en de reparaties beschikt MetalPack Topsealmachines over een eigen service- en onderhoudsdienst. Hoog in het vaandel van het bedrijf staat: Meedenken met de klant Wat zijn de wensen en de mogelijkheden Samen komen we tot de juiste productkeuze

MetalTech/MetalPack Gouwzeestraat 1 1382 KD Weesp T: +31 (0)294 - 41 41 47 F: +31 (0)294 - 43 32 00 E: info@metaltech.nl I: www.metaltech.nl

Alles onder één dak Top kwaliteit

Intermicon B.V. is een onafhankelijk bedrijf dat al meer dan 25 jaar gespecialiseerd is in het uitvoeren van

Groot assortiment

Makkelijk, voordelig en snel

Bedden

Badlinnen

Bedlinnen

Tafellinnen

keukentextiel KOOK

Doeken en Sloven

Baby

Zorg

Nautique

De Smurfen

Licenties

Dekbed & Kussens

metingen en validaties in o.a. de Farmaceutische industrie, Medische centra en Laboratoria. Het valideren van cleanrooms en klasse II veiligheidswerkbanken is hierbij een kerntaak. Intermicon B.V. voert een veelheid aan metingen uit en geeft hierbij meerwaarde door met de klant mee te denken en zonodig advies te geven. Bio-katoen/Max Havelaar

Al onze metingen worden, afhankelijk van de keuze, uitgevoerd conform de huidige normen of volgens een klantprotocol. Om de kwaliteit te waarborgen is Intermicon B.V. gecertificeerd volgens de ISO 9001:2000 norm.

www.textielwinkel.nl info@textielwinkel.nl

CONTACT INTermICON B.V. adres Roer 24, 3068 LE Rotterdam e-mail info@intermicon.nl tel +31 (010) 458 28 33fax +31 (010) 421 80 80

Run 4318-A 5503 LN Veldhoven - T 088 - 572 76 01 - F 088 - 572 76 99 12097

www.dansac.nl

12105

Telecom Buispost innovatie nieuws! Leak-Proof Patroon nu beschikbaar op de markt * TNO / TÜV gecertificeerd

www.dansac-online.nl

Specificaties

 TNO / TÜV gecertificeerd  Gegarandeerd lekvrij  Makkelijk te openen en sluiten

www.levenmeteenstoma.nl

 Verkrijgbaar met slot / sleutel  Duurzaam patroon met polycarbonaat lichaam

Bel 010 - 447 00 22 voor informatie en beschikbaarheid Telecom bedrijfscommunicatie B.V.

12023

Contact: 010-4470022 - info@telecom.nl - www.telecom.nl

12107

Gildenweg 14 - 3334 KC Zwijndrecht

De lichtste rolstoel

ter wereld

De High Tec ontwikkelde Panthera X rolstoel is de lichtste in zijn soort. Rudi van de Esschert is naast gebruiker van deze stoel ook adviseur en eigenaar van Wheels2move. Hij gebruikt sinds een aantal jaar de handbewogen carbon Panthera X rolstoel. In de stoel zijn titanium onderdelen verwerkt en het totale gewicht is 4,2 kg. e wielen zijn eenvoudig los te koppelen en de stoel is inklapbaar tot een handzaam pakket. Een geroutineerde gebruiker zit binnen één minuut in de auto met een gedemonteerde rolstoel op de

achterbank. De handelingen vereisen een minimale spierkracht. Dat is een groot voordeel ten opzichte van de traditionele rolstoelen. Wheels2move is sinds januari 2013 importeur van de complete lijn Panthera rolstoelen. De Panthera Micro en Bambino zijn stoelen speciaal ontworpen voor jonge kinderen. Voor de veiligheid zijn deze stoelen altijd uitgerust met een antikiepsteun. De Swiss Trac is een elektrische aankoppelunit voor de handbewogen rolstoel. Het is een ideale combinatie voor mensen die toch graag naar buiten willen, maar voor wie het buiten rijden op moeilijke trajecten lastig is. Naast gebruiker en ervaringsdeskundige is Rudi van de Esschert adviseur en tevens de beste ambassadeur voor het merk.

Wheels2move is gepassioneerd in het verbeteren van de zelfredzaamheid van onze gebruikers die meer eisen stellen aan de mobiliteit van hun leven en de producten waarvan zij afhankelijk zijn.

Wheels2move Hagensweg 14 7274 AL Geesteren Gld M: +31 (0)6 - 5422 5029 E: info@wheels2move.nl I: www.wheels2move.nl

www.groene-automaten.nl

w Vernieu

Crane Vo

website! Bezoek nu onze • Nieuw Warmedrankenautomaat Voce: de automaat is voorzien van een nieuw zetsysteem waardoor er maar liefst 5 - 25% lagere dosering freshbrew koffie nodig is. Tevens is hij extra onderhoudsvriendelijk! • Met 2 temperatuurzones en een (optionele) productlift is de spiraalautomaat Global Snack ook geschikt voor kwetsbare dagvers producten.

Hu c Po k T s o 22 tbu rim 20 s 3 ex B Ka CB 065 V lk 22 bra Kat 2 n w th 2 B de ijk e H rs Ne K tra th at at er wij 5 +3 lan k 1 ds +3 71 1 4 71 09 40 77 97 00 70 1

www.huck-torimex.com

Jaski Automaten BV Nijverheidsweg 17 | 3771 ME BARNEVELD | Telefoon: (0342) 425320

Jaski automaten… automaten voor food en non-food 13021

12129

56 ZieZorg

Colofon juni 2013 43ste jaargang Verspreidingsgegevens Het Tijdschrift voor Verzorging en

Advertentie- en orderadministratie

Beheer wordt verspreid onder alle

Erik de Haan

officieel geregistreerde verzorgings-

(E) e.dehaan@aprgroep.nl

en verpleeghuizen, psychiatrische en

Advertentietarieven op aanvraag

geriatrische instellingen, ziekenhuizen, en -opvang, thuiszorgcentrales, Wmo-

Abonnementen administratie

loketten en zorgverzekeraars.

(E) abo@aprgroep.nl

revalidatiecentra, jeugdinstellingen

Het Tijdschrift voor Verzorging en Beheer verschaft directies, stafleden en

Abonnementen

hoofden van diensten informatie over

Jaarabonnement € 57,50,

onderwerpen die betrekking hebben

buitenland € 120,-, losse nummers

op management, techniek, bedrijven

en/of extra bewijsnummers € 10,- (ex-

en diensten.

clusief verzendkosten), bijdrage abonnementen binnen de doelgroep

Bladmanagement

€ 29,50

Charlotte Maassen

Prijzen zijn exclusief BTW.

(E) redactie@tvbzorg.nl

Abonnementen kunnen iedere maand ingaan en worden jaarlijks automatisch

Redactie

verlengd. Opzeggingen, uitsluitend

Gerard Kruijt, Rob van der Puil, Betty

schriftelijk, dienen uiterlijk twee

Rombout, Pim Stegman en Carin Velt

maanden voor het einde van de abonnementsperiode in ons bezit te zijn.

Redactieraad Noortje Brouwers, Gerry van der Hulst,

Uitgever

Hans van Putten, Aline Saers en Erik

Jaco Otto

Strating

Artdirectie Martijn Brinks

Uitgave APR groep bv | APR België bvba Spacelab 2, 3824 MR Amersfoort Postbus 2696, 3800 GE Amersfoort

19% diagnoses wijzigt na second opinion Een second opinion aanvragen is geen overbodige luxe. In 19 procent van de

Vormgeving

(T) +31 (0)33 456 70 50

APR groep bv, Amersfoort

(F) +31 (0)33 456 74 33 (E) tvb@aprgroep.nl

Druk en afwerking

(I) www.aprgroep.nl

Drukkerij Ten Brink, Meppel

(I) www.tvbzorg.nl

gevallen wordt een diagnose na consultatie van een andere specialist herzien. Dit blijkt uit onderzoek van Best Doctors over behandelde cases van 2007 tot 2013. Wijziging van de behandeling gebeurt in 46 procent van de gevallen in Nederland. Op Europees niveau zijn dit respectievelijk 15 en 44 procent. De kostenbesparingen door wijziging van een behandeling kunnen oplopen tot 5090 euro per patiënt. Een second opinion bezorgt mensen veel gemoedsrust. Er is duidelijk behoefte aan meer informatie en geruststelling dan één arts kan geven. Van de mensen met een klacht probeert 35 procent via internet eerst zelf een diagnose te stellen. Na het bezoek aan de arts zoekt 41 procent nog bevestiging via internet van de gestelde diagnose. Doordat er online miljoenen zoekresultaten verschijnen bij de zoektocht naar een specifieke ziekte (alleen al 36 miljoen voor ‘Borstkanker’), is het heel onduidelijk welke informatie de juiste is. Door de groei van beschikbare informatie online wordt het alleen maar moeilijker. Om er zeker van te zijn dat een second opinion van een andere arts betrouw-

ISSN 0167-0018

Aansprakelijkheid vaktijdschrift Aan de inhoud van dit vaktijdschrift is veel aandacht b esteed. Het is echter mogelijk dat de inhoud van deze uitgave verouderd, incompleet en/of incorrect is. Aan de inhoud hiervan kunnen dan ook geen rechten worden ontleend. APR groep kan niet aansprakelijk worden gehouden voor de directe alsook indirecte gev olgen van het

baar is, biedt Best Doctors de mogelijkheid om deze aan te vragen bij wereld-

gebruik, op welke wijze dan ook, van de hierin aangeboden informatie. APR groep

wijd geselecteerde, in medisch opzicht toonaangevende specialisten op het

geeft geen enkele garantie, noch aanvaardt enigerlei aansprakelijkheid met betrek-

vakgebied van de gestelde diagnose. Deze artsen zijn door hun collega’s geko-

king tot de inhoud, data, adviezen, verklaringen, producten of ander materiaal in het

zen als de beste op hun vakgebied. De database bestaat uit meer dan 53.000

vaktijdschrift. Overname van artikelen uit deze uitgave is uitsluitend toegestaan met

specialisten, waaronder honderd Nederlandse. Meer informatie: www.bestdoctors.com

bronvermelding en na toestemming van de uitgever van APR groep. Alle regels met betrekking tot de Nederlandse intellectuele eigendomsrechten zijn van toepassing.

Leefdaken ter verbetering van woon- en werkklimaat

Leven

HĂŠt kennisplatform voor een gegarandeerde en duurzame totaaloplossing van isolatie,

DAKEN

dakbedekking tot en met dakinrichting en energiesystemen. Voor meer informatie verwijzen wij u graag naar onze website.

meervoudig ruimtegebruik

www.levenopdaken.nl 13062

Op alle details beter

Cross 5, zit beter

Juiste balans en juiste zithoogte

De Cross 5 wordt standaard geleverd met het drievoudig instelbare 3A rugsysteem. Het voorziet in alle voorwaarden voor een juiste zitpositie, waardoor mobiliteit en zitpositie optimaal kunnen zijn.

38 asgatposities bieden een zithoogtebereik van 34 cm tot 50 cm. De kleine stapgrootte tussen de verschillende posities biedt een bijzonder fijne verstelling.

Nieuw: Etac Cross 5 rolstoelen! Alle mensen zijn uniek; het startpunt voor het ontwerp van de Etac Cross. Cross 5 heeft unieke eigenschappen voor verschillend gebruikers en hun wensen. De Zweedse kwaliteit, het Scandinavisch design en de technologie daarachter stellen de gebruikers meer dan tevreden en geven vertrouwen. Een individueel geconfigureerde rolstoel biedt een uitstekende basis voor een actieve lifestyle. Bij de Cross 5 maken de kleine details het grote verschil.

Lees meer op www.etac-holland.com 11079f