tvb ZORG 1-2014 by APR Media

GEEFT DE ZORG EEN GEZICHT 44 STE JAARGANG

REVALIDATIE & HERSTEL WEG MET DE WELVAARTSZIEKTES

‘VAN MOTORISCH PASSIEF NAAR ACTIEF’

VAN TOEKOMSTVERKENNING NAAR WERKELIJKHEID INTERVIEW MET JANNIE RITECO, DIRECTEUR REVALIDATIE NEDERLAND

DE NOODZAAK VAN QUICK RESPONSE ANALYSE VAN EEN ZIEKTECASUS

00 - Cover 01 - tvb ZORG 1-2014.indd 1

21-02-14 10:25

Lees tvb ZORG nu ook op de iPad Blader snel en intuĂŻtief door vakinformatie, nieuws en wetenswaardigheden. Download de gratis MagZine.nu

app

in de App Store. Hiermee koop je tvb ZORG eenvoudig en veilig voor â&#x201A;Ź 3,59 per nummer.

www.magzine.nu, de e-magazineshop van Nederland!

Adv ZORG 210x297.indd 1 00 -tvb Cover 02.indd 2

19-02-14 21-02-14 14:10 10:24

VOORWOORD 1

‘Ik ben zuinig op mijn nieuwe jas.’

FIJN FIT In deze uitgave veel aandacht voor revalidatie en herstel. We kijken naar deze tak van zorg door de ogen van een beweegprofessor en vanuit het perspectief van Revalidatie Nederland. Ook de ontwikkelingen op het gebied van technologie en efficiency komen uitgebreid aan bod. Eén aspect blijft onbelicht: preventie. ‘Nederland moet gezonder.’ Die noodkreet kwam niet zo lang geleden van de Denktank Fresh Initiative, een initiatief van de vereniging van afzetorganisaties in groenten en fruit. En daarvoor moeten we beter gaan samenwerken. Retail en cateraars, maar ook zorgverzekeraars, beleidsmakers, milieubewegingen en onderwijs moeten de krachten bundelen. Want hoewel een gezonde leefstijl van vezelrijk eten steeds meer aandacht krijgt van een groep voorlopers, zijn er toch nog maar weinig Nederlanders die de dagelijks aanbevolen hoeveelheid groente en fruit eten. Terwijl een grotere consumptie van groente en fruit bijdraagt aan een gezonde en duurzame maatschappij. En dat niet alleen. Steeds meer Nederlanders erkennen het belang van beweging en willen ook weten of ze gezond zijn. De trombosetest, de dikkedarmtest, de soa-test, de glucosetest of de bodyscan. Het aantal preventieve medische zelftesten dat op de markt komt, stijgt. Mensen laten zich screenen bij de arts of in de sportschool. Of ze kopen een doe-het-zelftest bij de drogist of via internet. Er is nog te weinig zicht op de kwaliteit en het nut van dit soort medisch zelfonderzoek. Zelf ben ik sinds kort 2.0. Ik had geen zelftest nodig om te constateren dat mijn vel niet meer zo lekker zat. Ik heb wat slechte gewoontes de deur uit gedaan, wat verontrustende patronen doorbroken en ik ben flink wat kilo kwijt. Ik investeerde vier maanden, en voel me nu als nieuw en ben zuinig op mijn nieuwe jas. Als ik in de stad loop of in de winkel ben en om me heen kijk, zie ik mensen zoals ik was. Niet te dik en ook niet echt ongezond, maar gewoon niet fit. En die enorme groep, die volgens mij het grootste is, is al geholpen met hooguit een half jaar bikkelen om een nieuwe leefwijze te introduceren. Het is nooit te laat en meer dan de moeite waard. Charlotte Maassen E c.maassen@aprmediagroep.nl

- tvb ZORG 1-2014 - Binnenwerk.indb 1

21-02-14 10:21

Inhoud maart 2014

BELEID & BESTUUR Van toekomstverkenning naar werkelijkheid Elk mens heeft recht op deelname aan de maatschappij. Ziek, gehandicapt of gezond. tvb ZORG in gesprek met Jannie Riteco, directeur

van Revalidatie Nederland. Hoe staat het met deze sector anno 2014? Wat is wel of niet uitgekomen van de toekomstverkenning die deze organisatie in 2006 maakte?

POLITIEK & WETENSCHAP

De noodzaak van Quick Response in de zorg Nog afgezien van veel persoonlijk leed, brengt langer ziek zijn dan nodig substantiële kosten met zich mee. Dit artikel toont de noodzaak van het

verkorten van de tijd tussen ziekte-melding en, indien mogelijk, herstel. Analyse van een ziektecasus en de meerwaarde van Quick Response.

COVERARTIKEL Revalidatie 2.0 Leren lopen met een robot. De vorderingen van de patiënt bespreken tijdens een videoconsult. Revalidatietrajecten verlopen steeds vaker voor

een deel via digitale toepassingen. Hoe ver zijn we en wat betekenen deze ontwikkelingen voor behandelaars en patiënten?

ZIEZORG

BODY WORLDS - The Happiness Project Eind januari opende de permanente anatomie-expositie BODY WORLDS de deuren voor The Happiness Project. Bezoekers kunnen zich verwon-

deren over het effect van geluk op het menselijk lichaam..

- tvb ZORG 1-2014 - Binnenwerk.indb 2

21-02-14 10:21

POLITIEK & WETENSCHAP

TECHNOLOGIE

eten steken welvaartsziektes steeds vaker de kop op. Ziektes die vervolgens ook een druk

leggen op onze zorgkosten. Hoe pakken we dit probleem aan?

sociale robot houdt ouderen langer zelfstandig en actief.

Van motorisch passief naar actief We worden steeds ouder. Maar met de leeftijd neemt ook de kans op aandoeningen toe en door gebrek aan beweging, te veel en ongezond

Mobiserv In de afgelopen drie jaar heeft een team van Europese universiteiten, onderzoeksinstellingen, bedrijven en zorgorganisaties gewerkt

aan een nieuw soort mantelzorger. Mobiserv, een robotmaatje voor ouderen. Deze

ZIEZORG Jaar van het brein Alles wat we doen, wordt gestuurd door ons brein. Hoe werken de hersenen en waarom worden ze soms ziek? Ambassadeur Dick Swaab

gaf onlangs de officiĂŤle aftrap van het Europees Jaar van het Brein.

ZIEZORG Ode aan de traplift De helft van de woningen in Nederland blijkt niet geschikt voor senioren zodra zij zorg en ondersteuning nodig hebben. Met een traplift is een

woning snel en zonder ingrijpende verbouwingen aan te passen.

EN VERDER 01 Voorwoord 14 Beleid & Bestuur 29 ZieZorg 33 K.O.R.T. 37 ZieZorg 39 K.O.R.T.

- tvb ZORG 1-2014 - Binnenwerk.indb 3

40 Column 43 ZieZorg 45 K.O.R.T. 46 K.O.R.T. 47 Zorgzaken 48 Colofon

21-02-14 10:21

- tvb ZORG 1-2014 - Binnenwerk.indb 4

21-02-14 10:21

& ID UR LE TU BE E S B

INTERVIEW MET JANNIE RITECO, DIRECTEUR REVALIDATIE NEDERLAND

Van toekomstverkenning naar werkelijkheid Elk mens heeft recht op deelname aan de maatschappij. Ziek, gehandicapt of gezond. tvb ZORG in gesprek met Jannie Riteco, directeur van Revalidatie Nederland. Hoe staat het met de sector? Wat is er uitgekomen van de toekomstverkenning die in 2006 werd gemaakt? TEKST: BETTY ROMBOUT

evalidatie Nederland is de branchevereniging voor de medisch specialistische revalidatie. Alle revalidatiecentra, een aantal revalidatieafdelingen van ziekenhuizen en een zelfstandig behandelcentrum zijn lid. Deze instellingen richten zich op de autonomie van de patiënt, zodanig dat deze (weer) zelfstandig kan deelnemen aan de maatschappij. Het doel van revalidatie is dan ook maximaal herstel en optimale kwaliteit van leven. De aandoeningen die behandeld worden, zijn bijvoorbeeld cva, amputatie, dwarslaesie, chronische pijn of een chronische (spier)ziekte.

KOSTENBESPARING

Voordat we met Jannie Riteco verder praten over de stand van zaken van de revalidatie in Nederland, vragen we haar om wat cijfers. Hoeveel is er de laatste jaren in Nederland uitgegeven aan revalidatie? Ze vertelt: ‘Volgens de laatste cijfers hebben we in 2011 450 miljoen euro uitgegeven. Dit is exclusief de zelfstandige behandelcentra. Met deze uitgave besparen we uiteindelijk op de zorgkosten. Want onderzoeken tonen aan dat elke euro aan revalideren vijf euro oplevert. Deze vijf euro is becijferd naar kwaliteit van leven, naar besparing op zorgkosten en deelname aan de maatschappij, zoals het hebben van werk.

- tvb ZORG 1-2014 - Binnenwerk.indb 5

We zijn de afgelopen jaren ook steeds efficiënter gaan werken. De kosten van de behandelingen dalen, terwijl met de ingezette middelen meer zorg geleverd wordt.’ ZORG- EN REVALIDATIETRENDS

In 2006 schreef Revalidatie Nederland een toekomstverkenning. Wat is daarvan uitgekomen? Jannie Riteco: ‘Kijken we naar de trends in de zorg, dan zien we een grotere zorgvraag ten opzichte van 2006, zoals voorspeld. De oorzaak ligt in de vergrijzing en het grotere aantal chronisch zieken. Ook de voorspelling dat we minder een beroep doen op zorgprofessionals, klopt. De zorgkosten zijn hoog. De overheid wil daarop besparen. Met minder zorgprofessionals moet de zorgvraag opgelost worden. Dat is ook de reden dat e-health steeds meer opkomt.’ Revalidatie Nederland voorzag in 2006 een tekort in medische specialisten en verpleegkundigen. Dit blijkt momenteel nog mee te vallen. Dat patiënten steeds mondiger worden, is een constatering die wel bevestigd kan worden. Riteco: ‘We zien steeds meer patiëntenverenigingen die ook actiever worden. Ook tvprogramma’s, internet en social media spelen meer en meer een rol.’

21-02-14 10:21

6 BELEID & BESTUUR

‘Het doel van revalidatie is maximaal herstel en optimale kwaliteit van leven.’

Jannie Riteco, directeur Revalidatie Nederland

Behalve trends in de zorg, constateerde Revalidatie Nederland in 2006 ook een aantal trends in de revalidatie. We filteren er een paar uit. Zoals de voorspelling dat het volume van revalidatiezorg zou groeien met drie procent. Is dit ook gebeurd? Jannie Riteco vervolgt: ‘De jaarlijkse groei betreft nog steeds dit percentage. De behandelduur neemt wel af, wat we overigens toen ook gezegd hebben. In 2007 was de verpleegduur van kinderen tachtig dagen, in 2011 69 dagen. Volwassenen kenden in 2007 een verpleegduur van 67 dagen, in 2011 zestig dagen. Deze afname komt voort uit intensievere behandelingen. We proberen een zo efficiënt mogelijke zorg te bieden, waardoor patiënten korter in een revalidatiecentrum verblijven. Hierdoor neemt ook het aantal revalidatiebehandeluren (rbu’s) per verpleegdag af. Kinderen hadden in 2007 1,9 rbu en in 2011 2,4 rbu. Kijkende naar volwassenen was dit in 2007 1,7 rbu en 2,0 rbu in 2011. Er vindt dus per verpleegdag intensievere behandeling plaats. De behandelingen zijn overigens – als we de zelfstandige ziekenhuizen en zelfstandige behandelcentra meetellen – zeventig procent poliklinisch. We proberen zo veel mogelijk mensen thuis te behandelen. Dat is prettiger en beter voor de revalidant en bovendien voordeliger. Tot slot, als we naar de trends kijken, is het nog steeds zo dat patiënten met hersenaandoeningen de grootste groep vormen binnen de revalidatie.’ MARKTWERKING

Niet alleen noemde Revalidatie Nederland destijds trends in het rapport, ook werd een viertal mogelijke toekomstbeelden geschetst. Model 1 betreft het planeconomische

- tvb ZORG 1-2014 - Binnenwerk.indb 6

model, ofwel aanbodgestuurd met een breed basispakket. Model 2 is het gereguleerde marktmodel met aanbodsturing en een klein basispakket. Het maatschappelijk ondernemerschapsmodel, met vraagsturing en een breed basispakket, is het derde model. Het laatste model betreft het vrije marktmodel met vraagsturing en een klein basispakket. Welk model is het in 2013/2014 geworden? Jannie Riteco: ‘Een combinatie van model 2 en 3. Er is sprake van vraagsturing, echter nog in beperkte mate. De zorginkoop op kwaliteit komt nog niet echt op gang, onder andere omdat de vraag groter is dan het zorgaanbod. De overheid bepaalt nog sterk de randvoorwaarden en het basispakket is nog steeds breed. Dus echte marktwerking, nee, dat is er nog niet. Verzekeraars zullen in de toekomst steeds meer op kwaliteit gaan inkopen en dat is ook goed. In onze sector werken we al jaren hard aan deze kwaliteit. Met prestatie-indicatoren maken we de kwaliteit meetbaar. We zijn als sector ook transparant in wat we doen. Zo willen we aan de hand van een nog op te zetten landelijke database de resultaten van onze behandelingen zichtbaar maken.’ INNOVATIES EN PROJECTEN

Het rapport Toekomstbeeld uit 2006 noemt ook een aantal programma’s ter verbetering van de kwaliteit en transparantie van de revalidatie in Nederland. Welke projecten zijn inmiddels afgerond en welke staan in de steigers? Riteco: ‘Het project Landelijke Innovatieplatform Kinderrevalidatie (LINK), is inmiddels klaar. We wilden de samenwerking tussen professionals en organisaties binnen de kinderrevalidatie vormgeven. Dat is gelukt.

21-02-14 10:21

BELEID & BESTUUR 7

LINK is opgevolgd door LOOK, het Landelijk Overleg Onderwijs en Kinderrevalidatie. Dit orgaan heeft ten doel de participatie van kinderen en jongeren met een lichamelijke beperking te bevorderen.’ Een ander project dat Revalidatie Nederland in 2006 noemde, is het ontwikkelen van een Elektronisch Patienten Dossier (EPD). Dat is gebeurd. Jannie Riteco: ‘We hebben met de hele sector gezamenlijk een landelijk EPD ontwikkeld. Vorig jaar hebben twee instellingen het revalidatie-EPD geïmplementeerd en wordt er met plezier en tevredenheid mee gewerkt. Anderen instellingen volgen.’ Het Innovatieprogramma Revalidatie, opgezet in samenwerking met ZonMw, is een project dat bijna is afgerond. Het doel van het project is het vergroten van het innovatievermogen van revalidatiecentra en revalidatieafdelingen van ziekenhuizen. ‘Uit het programma is een aantal innovatieve implementaties voortgekomen’, vervolgt Jannie Riteco. ‘Denk hierbij aan het GameLaB voor jonge revalidanten met voornamelijk niet-aangeboren hersenletsel, chronische vermoeidheid en pijn. In het GameLaB kunnen zij op therapeutische wijze computerspelletjes spelen. Een ander voorbeeld is de implementatie van een teletaaltherapie. Hierbij gaat het om de uitwerking van spraaktherapie naar een tele-healthomgeving. Mensen met Broca-afasie hebben namelijk veel moeite om grammaticaal correcte zinnen te maken. In een compensatie-

therapie leren zij hun uitingsproblemen te omzeilen door te praten in een soort telegramstijl.’ Afgezien van de implementaties is vanuit het Innovatieprogramma Revalidatie het Revalidatie Kennisnet ontstaan. ‘Zie het als een kruising tussen LinkedIn en Wikipedia, maar dan op het gebied van revalidatie’, legt Riteco uit. ‘Alle professionals die lid zijn van Revalidatie Nederland, kunnen op dit net kennis met elkaar delen en ontwikkelen.’ RUIMTE

De toekomstverkenning uit 2006 blijkt bijna voor honderd procent uit te komen. Mooi, want het beleid is hierop aangepast. Innovatieve projecten zijn ontwikkeld en nieuwe lopen. En dat alles in een tijd dat de financiering van de zorg niet gemakkelijk is. Hoe krijgt Revalidatie Nederland deze positieve ontwikkeling dan wel van de grond? Jannie Riteco: ‘Laat ik eerst zeggen, ook wij kijken waar bezuinigingen mogelijk zijn. Aan de andere kant komt uit onze onderzoeken helder naar voren dat revalidatie meerwaarde heeft. Ik zei het al eerder, een euro investering levert vijf euro op. We vinden het belangrijk gegevens te verzamelen, zodat we het succes van de behandelingen aan kunnen tonen. Dat is belangrijk voor ons eigen werk, voor de gesprekken met verzekeraars en het College voor Zorgverzekeringen (CVZ). Wij willen graag aantonen dat revalidatie een toegevoegde waarde heeft.’

meer informatie www.revalidatienederland.nl en www.revalidatie.nl

- tvb ZORG 1-2014 - Binnenwerk.indb 7

21-02-14 10:21

- tvb ZORG 1-2014 - Binnenwerk.indb 8

21-02-14 10:22

CO VE R AR TI KE L

OVER INNOVATIE IN DE REVALIDATIE

Revalidatie 2.0 Leren lopen met een robot. De vorderingen van de patiënt bespreken tijdens een videoconsult. Revalidatietrajecten verlopen steeds vaker voor een deel via digitale toepassingen. Hoe ver zijn we en wat betekenen deze ontwikkelingen voor behandelaars en patiënten? TEKST: SUZANNE WIJERS

- tvb ZORG 1-2014 - Binnenwerk.indb 9

21-02-14 10:22

10 COVERARTIKEL

‘In Nederland lijken bureaucratie en concurrentie stagnerende factoren te zijn voor innovatie.’

e zorgsector wordt zelden geprezen vanwege haar innovatieve karakter. Zeker, in OK’s prijken vaak de nieuwste apparaten en technologieën, maar dat lijkt eerder de uitzondering op de regel dan een realistische graadmeter te zijn. In Nederland lijken bureaucratie en concurrentie stagnerende factoren te zijn voor innovatie. Instellingen zien zich vaak belemmerd door papierwerk, weten regelgeving en budgetten. En in plaats van samen te werken met andere instellingen om zo de kosten te drukken en kennis te delen, lijken instellingen telkens weer ieder voor zich het wiel te willen uitvinden.

SNELLER EN BETER

Binnen de revalidatie lijkt innovatie in een hoger tempo plaats te vinden. Er wordt constant getracht processen te versnellen en te verbeteren. Opvallend is bijvoorbeeld hoe snel het revalidatieproces na sommige operaties tegenwoordig verloopt. Waar je voorheen als patiënt na een knieoperatie al gauw een week in het ziekenhuis moest verblijven, gebeurt het steeds vaker dat de patiënt na een dag of twee al naar huis kan en daar onder begeleiding van nazorgcentra revalideert. In januari werd in het Orbis Medisch Centrum in Sittard-Geleen voor het eerst een knieoperatie uitgevoerd waarna de patiënt zelfs op dezelfde dag nog het ziekenhuis verliet. Ook bij bepaalde voetoperaties, zoals bij standsafwijking van de grote teen (hallux valgus), is het mogelijk om dezelfde dag alweer op de been te zijn. Gips wordt vervangen door tape, krukken door speciale loopschoenen.

- tvb ZORG 1-2014 - Binnenwerk.indb 10

PATIËNT CENTRAAL

De zorg concentreert zich ook meer en meer rondom de patiënt. Die ontwikkeling is Ron Klaas, teamleider HealthCare bij Fujitsu, niet onopgemerkt gebleven. ‘Zorgaanbieders kijken meer naar de totale zorgbehoefte in plaats van naar slechts één aspect.’ En dat is een goede ontwikkeling. Een patiënt met een tumor die revalideert na bestraling, krijgt steeds vaker een compleet revalidatiepakket aangeboden dat in samenspraak met diëtist, fysiotherapeut en psycholoog tot stand is gekomen. In Nederland zijn hier het laatste decennium grote stappen in gemaakt. Klaas constateert grofweg drie trends. Allereerst neemt het aantal samenwerkingen op regionaal niveau toe. Ten tweede heeft beeldcommunicatie tussen zorgverlener en patiënt een vlucht genomen. En als derde trend noemt hij de toename van het aantal zelfmanagementtoepassingen. Toch kunnen we nog veel leren van het buitenland. ‘Samenwerken in de keten is natuurlijk heel goed’, aldus Klaas. ‘Maar het wordt nog beter als de behandelaars uit de verschillende disciplines eenvoudiger informatie kunnen uitwisselen. We hebben onder meer projecten in Australië lopen en daar is die informatie-uitwisseling veel eenvoudiger en minder omslachtig dan in Nederland. De IT-infrastructuur en de weten regelgeving zijn daar veel beter op ingericht.’ Fujitsu boekt zelf veel succes in Turkije met authenticatie op basis van het aderpatroon van de handpalm. Patiënten kunnen door middel van een handpalmscan

21-02-14 10:22

COVERARTIKEL 11

behandelaars toestemming geven hun dossier in te zien. Bovendien kunnen ze met deze technologie inloggen in hun eigen zorgomgeving zonder allerlei DigiD-processen en bijbehorende wachtwoorden. En daarmee hoopt de IT-leverancier patiënten te ondersteunen die bijvoorbeeld cognitieve aandoeningen hebben en daardoor moeite hebben om met een wachtwoord digitaal in te loggen. ROBOTICA

Iedereen kent het beeld van een revalidant die als een turner tussen twee rekken van een brug staat. Met zijn handen omklemt hij de twee stangen en strompelt hij naar de overkantm, zowel fysiek als mentaal ondersteund door een fysiotherapeut. Het nieuwe beeld ziet er toch iets anders uit. Zogeheten looprobots zoals de Lokomat van Biometrics moeten deels het werk van de fysiotherapeut uit handen nemen. Bij de Lokomat is de patiënt omhuld door een soort gerobotiseerd harnas dat bij de patiënt de beweging in gang zet en in gang houdt. Hoewel over de effectiviteit van deze vorm van robotica de onderzoeksresultaten uiteen lopen, heeft een robot als voordeel dat zijn energie onuitputtelijk is en hij daarmee de fysiotherapeut ontlast.

wordt getoond. Terwijl hij op een balance board staat, voert hij verschillende balans- en coördinatieoefeningen uit, die hij tegelijkertijd terugziet op het scherm. De revalidant draagt een harnas met plakkers die iedere beweging detecteren. Dat levert waardevolle informatie op voor de behandelaars. Voor kinderen wordt steeds meer gebruikgemaakt van games. Bij het zogeheten ‘serious gaming’ staat niet het entertainment centraal, maar – wanneer het voor revalidatiedoeleinden wordt ingezet – bijvoorbeeld het verbeteren van motorische en cognitieve vaardigheden. Deze revalidatievorm blijkt onder meer effectief bij CVApatiënten die de arm- of handfunctie willen verbeteren. Klaas: ‘De beste concepten zijn zowel leuk als praktisch. Want als je aan de patiënt een programma aanbiedt waar hij met plezier mee aan de slag gaat, zal hij het ook structureler aanpakken.’ BLENDED CARE

Empowerment is een term die veelvuldig terugkomt wanneer het om revalidatie gaat. Patiënten willen zelf meer regie, meer grip op het revalidatieproces. En ze willen niet meer voor iedere discipline apart naar het ziekenhuis of revalidatiecentrum. Op maandag naar de fysio, op dinsdag naar de diëtist, op woensdag naar de neuroloog; omslachtig en onnodig, zo stelt Klaas. Want het kan echt anders. De zogeheten zorgstraat, waar de patiënt op één dag verschillende disciplines ontmoet, heeft bijvoorbeeld zijn intrede gedaan. Maar dat is slechts een eerste stap. Want het is maar de vraag of het echt nodig is om altijd face-to-face contact tussen patiënt en voedingsconsultant of fysiotherapeut op te zetten. Klaas: ‘Ik zie niet in waarom dat zou moeten. Een mix tussen fysiek en virtueel overleg werkt namelijk ook uitstekend.’ Dergelijke vormen van blended care zijn in de geestelijke gezondheidszorg al meer gangbaar dan in andere sectoren. ‘GGz-instellingen zijn verplicht vijf procent van hun budget aan blended care te besteden. Ik verwacht dat we dat straks ook binnen de revalidatie gaan krijgen.’

GAMING

Revalidatie vindt ook in virtuele omgevingen plaats. Het Militair Revalidatiecentrum (MRC) Aardenburg maakt bijvoorbeeld gebruik van een computergestuurde revalidatieomgeving (CAREN). De revalidant staat voor een groot, halfrond scherm waarop een virtuele wereld

- tvb ZORG 1-2014 - Binnenwerk.indb 11

Als het om blended care gaat, heeft de Nederlandse revalidatiesector al de nodige stappen gemaakt. Zo zijn er online zelfmanagementprogramma’s waarmee de revalidant thuis constant oefeningen kan doen. De behandelaars kunnen het proces op afstand volgen

21-02-14 10:22

hoe kom jij aan dat verhaal?

ag, dat zoeken we zo weer eventjes 0p! a r t i ke l ge m i s t.nl

ar t ikel ge m ist.nl Naamloos-1 1 - tvb ZORG 1-2014 - Binnenwerk.indb 12

19-02-14 21-02-14 14:16 10:22

14 14:16

COVERARTIKEL 13

‘Ketensamenwerking wordt nog beter als behandelaars eenvoudiger informatie kunnen uitwisselen.’ en tussendoor een videoconsult met de patiënt houden. Klaas gelooft heilig in dergelijke concepten. ‘Door aan de programma’s ook nog een spelelement toe te voegen, zal de patiënt actiever met de oefeningen aan de slag gaan en sneller herstellen. En het scheelt hem natuurlijk reistijd.’ Tegelijkertijd is het belangrijk digitale programma’s zo eenvoudig mogelijk te houden. ‘De meest succesvolle videocommunicatieprogramma’s bevatten slechts enkele opties. Dat is juist de kracht: het gebruiksgemak moet zo hoog mogelijk zijn.’

met niet-aangeboren hersenaandoeningen. Een landelijk project dat persoonlijke training biedt. De gedachte daarachter is dat sporten goed is voor de revalidatie, maar dat een regulier sportcentrum vaak te veel impulsen geeft aan de revalidant. Te fel licht, te harde muziek, te veel mensen. Meet me @ the Gym biedt revalidanten sporttrainingen in een rustige omgeving. Weg van alle herrie en commotie. Ook ervaringsdeskundigen hebben hun intrede gedaan. Vaak zijn dit mensen die zelf het hele revalidatieproces hebben doorlopen en inmiddels weer midden in het leven staan. Zij begeleiden patiënten, kunnen vragen beantwoorden en soms ook als tussenpersoon fungeren richting familie en vrienden. In revalidatiecentrum Reade in Amsterdam staan diverse ervaringsdeskundigen op de loonlijst. Marleen Kampert is een van hen. Een nietaangeboren hersenaandoening als gevolg van een autoongeluk en de gevolgen na een goedaardige hersentumor zetten haar leven totaal op zijn kop. Inmiddels heeft ze haar leven op de rit en deelt ze haar kennis en ervaring met mensen die in een vergelijkbare situatie zijn gekomen. ‘Soms worden mensen overmoedig doordat ze zich goed voelen en gaan ze over hun eigen grenzen heen. Dat put hen dan zo uit, dat ze daarna soms dagen niets meer kunnen. Gisteren visite gehad, vandaag totaal uitgeput. Ik probeer de revalidant of diens omgeving uit te leggen wat er dan gebeurt. Doordat ik het zelf ook heb meegemaakt en de problemen herken, kunnen revalidanten zich door mij gesterkt voelen.’

PERSOONLIJKE AANDACHT

Tegenover alle ICT-ontwikkelingen in de revalidatie zijn ook tal van sociale trends zichtbaar. Er is nog meer aandacht gekomen voor de psyche van de patiënt. Patiënten met niet-aangeboren hersenletsel bijvoorbeeld, kampen vaak met concentratieproblemen. Het is voor hen lastig om te gaan met alle prikkels, zoals geluid en beweging om hen heen. En daar wordt steeds meer rekening mee gehouden. Zo zette de Edwin van der Sar Foundation het concept Meet me @ the Gym op, speciaal voor mensen

- tvb ZORG 1-2014 - Binnenwerk.indb 13

BEST PRACTICES

Meer blended care, waarbij patiënten zelf meer de regie krijgen en op afstand worden gevolgd door hun behandelaars; dat lijkt de belangrijkste trend in de revalidatie te zijn. De ogen zijn daarbij vooralsnog met name gericht op de ggz en Scandinavië. Klaas: ‘Daar gebeurt het al op veel grotere schaal, maar inmiddels kent ook de Nederlandse revalidatiesector haar best practices. En daar mogen we best trots op zijn.’

21-02-14 10:22

14 BELEID & BESTUUR

Vrouwelijke bestuurder 2013

Anita Wydoodt is lid van de Raad van Bestuur van Meander Medisch Centrum in Amersfoort. Onlangs werd ze verkozen tot Vrouwelijke bestuurder van het jaar 2013. Ze kreeg de titel uitgereikt tijdens het jaarlijkse StrategiePlatform Hospital Healthcare in Zwolle. Anita Wydoodt werd onder meer gekozen vanwege haar vernieuwende en verfrissende kijk op de gezondheidszorg. Haar betoog over dialoog, transparantie en de positie van de patiënt in de zorg raakte bij de aanwezigen een gevoelige snaar. De verkiezing kwam tot stand na onderzoek van het StrategiePlatform onder beslissers in de zorg. Vervolgens brachten de aanwezigen op het evenement per sms hun stem uit op de drie genomineerde kandidaten. Naast Anita Wydoodt waren dat Gitta Gallé van het Jeroen Bosch Ziekenhuis en Marjanne Sint van de Isala Klinieken. Anita Wydoodt maakt sinds april 2012 deel uit van de Raad van Bestuur van Meander Medisch Centrum. Zij houdt zich onder meer bezig met kwaliteit en veiligheid van de zorg. Ook de topklinische zorg en de samenwerking met huisartsen behoren tot haar verantwoordelijkheid.

Liever aandacht

Sinds kort is de website www.aandachtvoormieke.nl online. De initiatiefnemers hopen met hun website de besluitvorming rondom de ‘Wet zorg en dwang psychogeriatrische en verstandelijk gehandicapte cliënten’ te beïnvloeden. De website dankt haar naam aan Mieke B. Zij stierf onlangs, na te zijn opgenomen in verschillende verpleeghuizen. Mieke vertoonde de laatste jaren van haar leven ernstig probleemgedrag, namelijk onrust en agressie. Ze kreeg daarom gelijktijdig drie soorten psychofarmaca, met alle risico’s van dien, en mocht lange tijd nauwelijks bezoek ontvangen. Haar zoon kreeg hierover onvoldoende informatie en zag dat zijn moeder achteruitging, zeker toen zij ook nog eens elke ochtend en avond een rustgevend middel kreeg om de zorg te vergemakkelijken. Om dit te stoppen, bood hij het verpleeghuis aan om de ochtendzorg zelf over te nemen. Dit aanbod werd afgewezen. Hij zag geen andere uitweg dan zijn moeder uit het verpleeghuis te ontvoeren en in haar eigen huis verder te verzorgen. Zonder sedatie en mét persoonlijke aandacht was daar het probleemgedrag ook hanteerbaar. Na een medische complicatie belandde Mieke uiteindelijk in het ziekenhuis, waar ze overleed. Volgens onderzoek uit 2011 gaan nagenoeg alle mensen met dementie (tot 97%) op termijn probleemgedrag vertonen. Medicijnen zijn onvermijdelijk, maar verdienen mensen met dementie het om gedrogeerd en (deels) in isolement hun laatste dagen te slijten? Of willen we dat ze juist in deze fase worden omringd door aandacht, waarvan is aangetoond dat het onrust en agressie onderdrukt? De nabestaanden van Mieke hopen van wel. Reden waarom ze de website www.aandachtvoormieke.nl in het leven riepen.

- tvb ZORG 1-2014 - Binnenwerk.indb 14

21-02-14 10:22

BELEID & BESTUUR 15

Organisatiestructuur en patiëntveiligheid succescriteria voor goedkopere zorg Het herinrichten van zorgorganisaties en het letten op patiëntveiligheid kunnen de zorg kwalitatief beter en goedkoper maken. Dat stellen bijzonder hoogleraar Rob Slappendel en bijzonder hoogleraar Jo Caris onlangs in een dubbele oratie. De zorg voor patiënten of cliënten met meer complexe aandoeningen zou meer gericht kunnen zijn op integrale behandelingen en minder op gespecialiseerde verrichtingen. Externe gerichtheid is sowieso een aandachtspunt voor zorgbedrijven. Die zouden meer oog moeten hebben voor belangen van cliëntgroepen, verzekeraars, inspectie, ICT, opleidingen, publiek en wetenschap. Goede zorg aan patiënten vraagt immers ook aandacht voor kwaliteitsnormen, kosten, communicatie, verslaglegging, privacy enzovoorts. Actieve en effectieve patiëntveiligheid gaat er voor zorgen dat de vermijdbare schade en sterfte zal dalen, het maakt de zorg kwalitatief beter en goedkoper. Er is vooral veel te winnen op het terrein van de late gevolgen van een medische misser. Bij directe gevolgen van een medische fout zijn al veel zaken enorm verbeterd. Die komen veel minder voor dan een decennium terug. Indirecte missers zijn minder goed te traceren. Gevolgen zijn nadelig voor patiënt en ziekenhuis, omdat dit altijd zorgt voor een langer dan geplande opnameduur of heropname en dus onnodige kosten met zich meebrengt.

Armondersteuning naar menselijke maat

Voor Focal Meditech BV betekent innoveren in de zorg het zoeken naar oplossingen die een significante verbetering van de zelfstandigheid en levensstandaard realiseren. Het bedrijf richtte het ontwerpproces op een vernieuwende manier in en creëerde de Darwing. Geen harde technische oplossing, maar een slanke en discrete armondersteuning die mensen met beperkte armfunctie optimaal gebruik laat maken van resterende spierkracht. Met deze innovatie veroverde Focal Meditech de zesde plaats in de MKB Innovatie Top 100.

Prof. dr. Jo Caris is bijzonder hoogleraar Organisatie-ontwikkeling in de zorg aan TiasNimbas Business School. Prof. dr. Rob Slappendel, anesthesioloog, is bijzonder hoogleraar Kwaliteit en veiligheid in de zorg aan TiasNimbas Business School. Beide leerstoelen worden gefinancierd door het Amphia Ziekenhuis.

ADVERTENTIE

morgen kunt u haar gerust weer een vraag stellen

Darwing helpt mensen met geringe spierkracht bij de uitvoering van dagelijkse activiteiten, zonder de lichaamsfuncties volledig over te nemen. Zes technologische innovaties maken het met recht een technisch hoogstandje. De vondst van een dubbel balanceermechanisme, waardoor boven- en onderarm onafhankelijk van elkaar worden ondersteund, was een grote doorbraak. Maar ook de gereguleerde bekrachtiging, taakspecifieke ondersteuning, draaghoekstabilisator, het handelingengeheugen en het positieslot maken de Darwing revolutionair. Het ontwerp zorgt dat gebruikers langer en vaker zelfstandig kunnen wonen en werken en verhoogt zo de kwaliteit van leven. De verminderde afhankelijkheid van professionele of mantelzorg leidt tot minder zorgkosten, terwijl er door minder snelle achteruitgang bij progressieve ziektebeelden gezondheidswinst wordt geboekt.

Bel de gratis KWF Kanker Infolijn 0800 - 022 66 22

Na vijf jaar intensief ontwikkelen, werpt de Darwing nu zowel nationaal als internationaal

Al uw persoonlijke vragen over kanker persoonlijk beantwoord

zijn vruchten af. Darwing werd recent als innovatie breed maatschappelijk erkend. Het product won uit 250 inzendingen de Accenture Innovation Award 2012 Section Health and Public Services. De 100 bedrijven en hun innovaties zijn te vinden op www.syntens. nl/innovatietop100.

- tvb ZORG 1-2014 - Binnenwerk.indb 15

21-02-14 10:22

- tvb ZORG 1-2014 - Binnenwerk.indb 16

21-02-14 10:22

& P EK A T I CH LI NS PO TE E W

De noodzaak van Quick Response in de zorg ANALYSE VAN EEN ZIEKTECASUS Nog afgezien van veel persoonlijk leed, brengt langer ziek zijn dan nodig substantiĂŤle kosten met zich mee. Dit artikel toont de noodzaak van het verkorten van de tijd tussen ziektemelding en, indien mogelijk, herstel. Analyse van een ziektecasus en de meerwaarde van Quick Response. TEKST: GIJS WUBBE & JANNES SLOMP

e kern van dit artikel betreft de analyse van een casus (zie kader Chronologie casus). Het gaat om een ziekteproces van in totaal ruim twee jaar. Een periode die voor de helft van de tijd bestond uit het wachten op administratieve handelingen, beschikbare apparatuur en medisch specialisten. Inmiddels is de patiĂŤnt genezen verklaard. Wel is geconstateerd dat er door de langdurige ontsteking sprake is van een structurele vervorming van de alvleesklier. Het hele ziekteproces is geanalyseerd vanuit een kosten- en doorlooptijdsperspectief. Verder gaan de auteurs in op de bruikbaarheid van Quick Response principes bij het verkorten van niet waardetoevoegende doorlooptijden.

Links Gijs Wubbe (www.wiconsult.nl) en rechts Jannes Slomp (Faculteit Techniek, Hogeschool van Arnhem en Nijmegen)

CONSEQUENTIES LANGE DOORLOOPTIJDEN

Met de doorlooptijd van een ziektecasus wordt de tijd bedoeld tussen de ziektemelding en het herstel. Tussen 29 mei 2009 en 10 maart 2011

- tvb ZORG 1-2014 - Binnenwerk.indb 17

21-02-14 10:22

18 POLITIEK & WETENSCHAP

CHRONOLOGIE CASUS DATUM

KLACHT

ARTS

DIAGNOSE

BEHANDELING

21-05-2009

Hevige rugpijn

Huisarts

Alvleesklierontsteking

Geen alcohol (4 weken) en

8-06-2009

Aanhoudende rugpijn

Bloed- urine onderzoek (Huisarts)

28-07-2009

Aanhoudende rugpijn

Bloedonder zoek en C T-scan

pijnstilling Geen alcohol, dieet Alvleesklierontsteking

(Meander Ziekenhuis Amersfoort) 20-08-2009

Verslechterde toestand

MRI-scan en bloedonderzoek

pijnstilling Alvleesklierontsteking

(Meander ziekenhuis) 27-10-2009

Hevige pijn

Spoedopname (Martini

Geen alcohol (8 weken) en Geen alcohol (8 weken) en pijnstilling

Geen spoed, snel afspraak poli

Ziekenhuis, Groningen) 11-11-2009 22-12-2009

Endo-echo door MDL-arts

Vetarm dieet (6 weken) en

(Martini Ziekenhuis Groningen)

pijnstilling (Tramadol)

Ver sle ch t er de t o e s t an d en

MRCP-onderzoek (Martini

Doorverwijzing naar UMCG

gewichtsverlies (10 kg.)

Ziekenhuis Groningen)

(Groningen)

Endo-echo (UMCG)

Vloeibaar dieet en diëtist

22-01-2010 01-04-2010

Verslechterde toestand

02-04-2010

Opname UMCG Ontslag UMCG

10-04-2010 t/m 23-04-2010

Verslechterde toestand

Opname UMCG

09-06-2010

Ver sle ch t er de t o e s t an d en

Doorverwijzing naar Erasmus MC

Sondevoeding en opiaten als pijnbestrijding

gewichtsverlies (totaal 18 kg.) 02-11-2010

Endo-echo, CT-scan, bloedonderzoek

23-11-2010

MRI-onderzoek

03-02-2011

MRI-scan

Prednisolon (8 weken) auto-immuun pancreatitis

Prednisolon (tot eind augustus 2011)

werd de patiënt onderzocht en behandeld voor een ontsteking van de alvleesklier, oftewel pancreatitis. Er zijn, afgezien van externe laboratoria, vijf medische instituten betrokken geweest bij de behandeling: vier ziekenhuizen en een huisartsenpraktijk. Het zorgproces heeft in totaal 650,5 dagen in beslag genomen. In de casus is onderscheid gemaakt tussen vier verschillende soorten tijden: procestijd (PT), evaluatietijd (ET), doorverwijstijd (TT) en wachttijd (WT). Procestijd (PT) is de actieve behandeling van de patiënt door interventie van arts of (medische) machine. Met de evaluatietijd (ET) wordt gedoeld op de tijd die nodig is om het effect van een behandeling zichtbaar te krijgen. De doorverwijstijd (TT) is de periode van wachten op administratieve (af )handelingen, transport van dossiers en de intake. De wachttijd (WT) heeft betrekking op het wachten op het beschikbaar komen van man- en/of machinecapaciteit voor medische (vervolg)behandelingen. In figuur 1 is de verdeling weergegeven van de tijdsbesteding binnen het zorgproces. Hieruit blijkt dat een substantieel deel van deze tijd niet waardetoevoegend is voor de patiënt en idealiter vermeden had moeten worden. Binnen het Quick Response denken wordt elke stap waarbij geen waarde wordt gecreëerd voor de cliënt, ‘niet waardetoevoegend’ genoemd. De focus zou dan ook moeten liggen op het elimineren van deze stappen. De eerste twee soorten tijden (PT en ET) kunnen geclassificeerd worden als waardetoevoegend. De laatste twee soorten (TT en

- tvb ZORG 1-2014 - Binnenwerk.indb 18

Procestijd (PT) 2%

Wachttijd (WT) 22%

Doorverwijstijd (TT) 24%

Evaluatietijd (ET) 52%

Figuur 1 Verdeling tijdsbesteding zorgproces

WT) zijn niet waardetoevoegend. Niet alleen zijn hier kosten mee gemoeid, zowel direct als indirect, ook brengt een (te) lange doorlooptijd van een ziekteproces risico’s met zich mee. DIRECTE EN INDIRECTE KOSTEN

De kostenanalyse van deze ziektecasus richt zich eerst op de directe kosten die gemaakt worden in de niet waardetoevoegende tijd. Deze kunnen voorkomen worden als de doorverwijs- en de wachttijd tot nul gereduceerd zouden zijn. Er zijn twee soorten directe kosten: de (her)plaatsingskosten van de sonde en kosten van medicijnen en voeding. De totale directe kosten bedragen 5343,04 euro.

21-02-14 10:22

POLITIEK & WETENSCHAP 19

Afgezien van de directe kosten, zijn er ook indirecte kosten en potentiële risico’s die net zo goed kosten met zich mee kunnen brengen, zoals ondraaglijke pijn, bijwerkingen van medicijnen, de gevolgen en risico’s van het plaatsen van de sondes en de beschadiging aan de alvliesklier in deze casus. Behalve deze risico’s en indirecte effecten, zijn er substantiële additionele kosten die gerelateerd zijn aan de lange tijd tussen ziektemelding en herstel, zoals tijdelijke arbeidsongeschiktheid, levensonderhoud en thuiszorg. In deze casus zijn deze kosten buiten beschouwing gelaten. Een overzicht van de directe en indirecte kosten is weergegeven in Tabel 1.

TYPE KOSTEN

BESCHRIJVING VAN KOSTEN EN RISICO’S DIE GEREDUCEERD KUNNEN WORDEN

Directe zorgkosten,

• Directe sondeplaatsingskostenbesparing van €1000

vergoed door de

• Directe medicijnkostenbesparing van € 4.343,04

zorgverzekeraar • Ontsteking- en infectierisico’s tijdens het plaatsen van de sondes Kansen op extra zorgkosten op korte en lange termijn

• Mogelijk ernstige bijwerkingen van medicijnen • Geestelijk lijden van de patiënt (depressiviteit) • Eventuele schadelijke effecten door röntgenstraling • Extra beschadiging van de alvleesklier. Hierdoor grotere kans op latere klachten • en gezondheidsproblemen

Kos ten voor de

• De kosten van thuiszorg

QUICK RESPONSE

maatschappij die

• Uitkeringskosten

Het is duidelijk dat kortere tijden in deze casus hadden geresulteerd in aanzienlijke kosten- en risicovoordelen. Toch is het binnen het huidige zorgsysteem niet zo vanzelfsprekend om gericht te zijn op het verkorten van die tijden. De verbeterfocus ligt op het verbeteren van de directe medische behandelingen en de benodigde medicatie. De Quick Response filosofie kan uitkomst bieden. Quick Response Manufacturing (QRM), ontwikkeld vanuit deze filosofie, richt zich met name op omgevingen waar een hoge variëteit aan producten in relatief kleine volumes wordt geproduceerd. Ook de zorg heeft deze kenmerken.

niet vanuit de zorg

• Opleidingskosten wegens langere duur van de studie

vergoed worden

• Minder tijd beschikbaar voor de arbeidsmarkt

Immateriële kosten

• Vermindering van de kwaliteit van leven

voor de patiënt

• Risico op vermindering van levensduur

TABEL 1 KOSTEN TIJDENS NIET WAARDETOEVOEGENDE ZORGTIJD

QRM VERSUS LEAN

Essentieel binnen QRM is de overtuiging dat organisaties moeten leren omgaan met variëteit. De Lean filosofie,

- tvb ZORG 1-2014 - Binnenwerk.indb 19

21-02-14 10:22

20 POLITIEK & WETENSCHAP

PRODUCTEN DIE UW DAGELIJKS LEVEN VEREENVOUDIGEN.

Bredaseweg 185 4872 LA Etten Leur T +31 (0)76-5083546 E info@bijzonderhandig.nl

www.bijzonderhandig.nl 13089

Wat gebruikt u op het moment voor loopen balanstraining? Wat gebruikt u op het moment voor loopen balanstraining? De nieuwe manier van revalideren Het systeem helpt het revalidatie team met De Vector nieuwe manier van revalideren het verhogen van de mobiliteit van de patient en beschermt tegelijkertijd de patiënt optimaal tegen Het Vector systeem helpt het revalidatie team met vallen. het verhogen van de mobiliteit van de patient en Met een uitgebreid scalade aan loop trainingen kan beschermt tegelijkertijd patiënt optimaal tegen voor iedere patient een persoonlijk revalidatieen vallen. trainingsprogramma worden ingesteld. Met een uitgebreid scala aan loop trainingen kan

Bent u opzoek naar een stomerij, wasserij of wasserette in omgeving Apeldoorn, Arnhem of Zutphen? Wilt u snel uw kleding of gordijnen wassen?

voor iedere patient een persoonlijk revalidatieen Bent u geïnteresseerdworden en wiltingesteld. u meer informatie dan trainingsprogramma kunt u contact opnemen door 0800 6377633 te bellen of eenu email te sturen aan info@nl.bioness.com. Bent geïnteresseerd en wilt u meer informatie dan

Uw kleding en ander textiel worden steeds binnen twee werkdagen gereinigd. Indien gewenst kunt u echter, zonder extra kosten, gebruik maken van onze snelservice.

kunt u contact opnemen door 0800 6377633 te bellen of 0800 een email te sturen aan info@nl.bioness.com. 6377633 | www.bioness.com

In overleg met onze klanten worden dan goederen die

0800 6377633 | www.bioness.com

dag gereinigd, waarna ze vanaf 16.00u kunnen worden

voor 10.00u ’s morgens worden gebracht nog dezelfde afgehaald.

12026

- tvb ZORG 1-2014 - Binnenwerk.indb 20

Oranje Nassauplein 14 6961 CH Eerbeek E info@stomerij-excellent.nl

T 0313 - 65 16 96 F 0313 - 65 65 93 I www.stomerij-excellent.nl

12144

21-02-14 10:22

POLITIEK & WETENSCHAP 21 die ook door diverse zorgorganisaties omarmd wordt, is vooral gericht op het reduceren van variëteit. Ondanks dit verschil in focus, liggen de Lean en de QRM filosofie in de praktijk in elkaars verlengde. Diverse organisaties die te maken hebben met een grote variatie van te leveren producten, gebruiken QRM principes voor het verbeteren van hun doorlooptijdperformance. Hierbij zetten ze ook methoden uit de Lean toolbox in, zoals 5S en Kaizen. Het structureel verkorten van de tijd tussen ziektemelding en herstel vraagt om een fundamenteel andere benadering van het zorgsysteem. De principes van het Quick Response Manufacturing denken zijn hierbij van belang (zie kader Principes). FOCUS OP VERKORTING VAN TIJDEN

Allereerst zal er het besef moeten zijn dat een focus op het verkorten van de tijd die iemand ziek is, essentieel is voor de performance van de gezondheidszorg. Het is niet gemakkelijk om dit besef scherp voor ogen te krijgen bij beleidsmakers, zorgadministraties, specialisten en verpleegkundig personeel. Immers, het beeld bestaat dat vooral behandelingen er toe doen en dat lange doorlooptijden alleen problematisch zijn als een ziekenhuisbed in beslag genomen wordt. Het is belangrijk dat de directe, indirecte en risicokosten van wachttijden en doorverwijstijden scherper in beeld worden gebracht en in rekening worden gebracht aan de veroorzakers van deze kosten. Deze casus laat zien dat tamelijk eenvoudig een beeld verkregen kan worden van de directe kosten die gemaakt zijn in de niet-waardetoevoegende tijd. De indirecte en risicokosten zijn moeilijker te kwantificeren.

PRINCIPES QRM 1. Belang van een focus op verkorting van tijden 2. Keuze voor passende organisatie- en coördinatiestructuur 3. Inachtneming van de wachttijdtheorie 4. Integrale en over organisaties uitstijgende focus op verkorting van tijden

‘De directe, indirecte en risicokosten van wachttijden en doorverwijstijden moeten scherper in beeld en in rekening worden gebracht.’

ORGANISATIE- EN COÖRDINATIESTRUCTUUR

INTEGRALE FOCUS

Verder is het essentieel dat de organisatiestructuur van de zorgverlening en de coördinatie tussen de verschillende actoren in het ziekteproces veranderen, zodanig dat ze gericht zijn op het kunnen realiseren van zo kort mogelijke ziekteprocessen. Een effectieve organisatiestructuur bestaat uit teams van elkaar aanvullende expertises die verantwoordelijk zijn voor (een deel van) de tijd tussen ziektemelding en herstel. Idealiter is er sprake van enige multifunctionaliteit binnen en over de teams om variaties in de mix van patiënten op te vangen. Het is zinvol om aan de hand van een groot aantal ziektegevallen te onderzoeken hoe de teams idealiter ingericht moeten worden.

Het is essentieel dat ziekenhuizen focussen op het verkorten van de tijd tussen ziektemelding en herstel. Maar een ziekenhuis is vaak maar een kleine schakel in het gehele herstelproces van een patiënt. Net zoals in deze casus het geval is, zijn vaak meerdere ziekenhuizen betrokken bij het ziekteproces. Maatregelen die verstandig zijn om de doorlooptijd in één ziekenhuis te verkorten, kunnen extra tijden elders in de keten veroorzaken. Kortom, bij het verkorten van doorlooptijden moet integraal gekeken worden. Een verbetering van de samenwerking tussen zorginstellingen is in ieder geval noodzakelijk. Dit vraagt om een instantie, een organisatie, die het effect van maatregelen integraal beoordeelt en stuurt. De ziektekostenverzekeraar, als vertegenwoordiger van de patiënt, zal hierbij een rol moeten spelen.

WACHTTIJDTHEORIE

Een goede zorgstructuur en -coördinatie kan enkel goed functioneren als hierbij de wetten vanuit de wachttijdtheorie in acht genomen worden. Belangrijk is de wet dat hoge bezettingsgraden van specialisten en apparatuur en een variabele vraag naar en aanbod van capaciteit leiden tot lange wachttijden. In de gezondheidszorg is enige variabiliteit in de vraag naar zorg niet uit te sluiten, maar deze kan wel gereduceerd worden binnen zorgsystemen. Voorkomen moet worden dat soms weinig en in andere tijden veel specialisten aanwezig zijn. Dit veroorzaakt substantiële wachttijden in de zorg. Om de aanwezige vraag- en aanbodvariabiliteit op te vangen, is een zekere overcapaciteit van specialisten en apparatuur nodig.

- tvb ZORG 1-2014 - Binnenwerk.indb 21

De beschreven principes zijn richtlijnen voor het ontwikkelen van een Quick Response Healthcare. Het uitwerken ervan voor de curatieve gezondheidszorg, vergt nog veel tijd en onderzoek. Toch kunnen zorgorganisaties die zich bewust zijn van het toenemend belang dat gehecht wordt aan doorlooptijdverkorting, alvast maatregelen nemen. Het monitoren van de tijden die patiënten betrokken zijn bij de zorgorganisatie en het registreren van de tijdgerelateerde kosten en risico’s is een belangrijke eerste stap. Op basis hiervan kunnen vaak eenvoudig acties ondernomen worden.

21-02-14 10:22

Spelen

uitdagende zand-water tafel

Alles onder één dak Top kwaliteit

Groot assortiment

Makkelijk, voordelig en snel

“Onverwoestbaar” “Hoogte instelbaar”

UNIEK!

“Rolstoel vriendelijk”

Bedden

Badlinnen

Bedlinnen

Tafellinnen

keukentextiel KOOK

Doeken en Sloven

Baby

Zorg

Nautique

De Smurfen

Licenties

Dekbed & Kussens

Bio-katoen/Max Havelaar

www.textielwinkel.nl info@textielwinkel.nl Run 4318-A 5503 LN Veldhoven - T 088 - 572 76 01 - F 088 - 572 76 99 12105

GEEN SLIP, MAAR GRIP! Slidex is uw specialist op het gebied van een antislip behandeling voor diverse ondergronden. Wij maken Nederland weer veilig door ons uniek product in de markt. Onze antislip behandeling zorgen ervoor dat uw vloer stroef is in natte toestand. Een Slidex Antislip behandeling is een onzichtbare behandeling en bestaat uit vloeistoffen met reactiestoffen, die een etsende werking laten plaatsvinden met de minerale bestanddelen in het oppervlak. Vandaar dat Slidex antislip behandelingen alléén werkzaam zijn op steenachtige ondergronden.

De behandeling is géén coating, maar een microscopisch kleine inwerking in het oppervlak van de vloer, die ervoor zorgt dat nattigheid onder de voeten weg kan en voorkomt dat een waterfilm (aquaplaning) gladheid veroorzaakt.

Nieuwe Havenweg 5 NL-6827 BA Arnhem t. 0031 (0) 26 3512 247

Een Slidex antislip behandeling zorgt ervoor dat natte vloeren niet glad zijn, maar juist stroef. Met een slidex antislip behandeling voorkomt U dat mensen uitglijden op natte / gladde vloeren.

sales@kindermeubilair.nl www.kindermeubilair.nl

Slidex Nederland BV Parmentierstraat 9 | 4143 HA Leerdam Telefoon 0345-631581 | Fax 0345-623252 E-mail info@slidex.nl | www.slidex.nl

11080g

- tvb ZORG 1-2014 - Binnenwerk.indb 22

12184

21-02-14 10:22

ZIEZORG 23

BODY WORLDS - THE HAPPINESS PROJECT Eind januari opende de permanente anatomieexpositie BODY WORLDS de deuren voor The Happiness Project. Bezoekers kunnen zich verwonderen over het effect van geluk op het menselijk lichaam. ‘Geluk is een ongrijpbaar fenomeen waarnaar velen op zoek zijn. Belangrijke medische studies tonen aan dat er een direct verband is tussen geluk, gezondheid en welzijn. BODY WORLDS: The Happiness Project beziet de fundamentele principes van geluk door de lens van de anatomie.’ Aldus initiatiefnemer dr. Gunther von Hagens. ‘Men ziet geluk als een gemoedstoestand. Met The Happiness Project proberen we de visie op het fenomeen geluk te nuanceren. Ieder van ons heeft namelijk een natuurlijk vertrekpunt voor geluk, dat wordt bepaald door zijn genen. Naar deze staat keren we terug na negatieve gebeurtenissen en ervaringen. We kunnen dit aangeboren geluksniveau overigens wel verbeteren; in de expositie leer je hoe.’ Aldus Angelina Whalley, creatief en conceptueel ontwerper van de BODY WORLDS exposities. MEER INFORMATIE: WWW.BODYWORLDS.NL FOTO: CAROLIEN SIKKENK

- tvb ZORG 1-2014 - Binnenwerk.indb 23

21-02-14 10:22

- tvb ZORG 1-2014 - Binnenwerk.indb 24

21-02-14 10:22

& P EK A T I CH LI NS PO TE E W

Van motorisch passief naar actief

INTERVIEW MET BEWEGINGSWETENSCHAPPER PROF. DR. TIBOR HORTOBÁGYI

We worden steeds ouder, maar wat betekent dit voor onze gezondheid? Met de leeftijd neemt de kans op aandoeningen toe en door gebrek aan beweging, te veel en ongezond eten steken welvaartsziektes steeds vaker de kop op. Denk aan obesitas, diabetes, hart-en vaatziektes, auto-immuunziektes en kanker. Ziektes die vervolgens ook een druk leggen op onze zorgkosten. Hoe pakken we dit probleem aan? TEKST: BETTY ROMBOUT ij werd in 1955 geboren in Budapest, Hongarije. Prof.dr. Tibor Hortobágyi. In zijn geboorteland studeerde Hortobágyi bewegingswetenschappen. Zijn vervolgopleiding deed hij aan de University of Massachusetts in Amherst, Verenigde Staten. Daar promoveerde hij in 1990 op het proefschrift ‘Specificity of muscular fatigue and force enhancing mechanisms in power and endurance athletes’. Vervolgens werd Tibor Hortobágyi aangesteld als hoogleraar in de biomechanica en bewegingsneurowetenschappen aan de East Carolina University, Greenville. In 2011 kwam hij naar Nederland en werd hoogleraar Bewegen en Gezond ouder worden bij het Centrum voor Bewegingswetenschappen van het Universitair Medisch Centrum Groningen (UMCG). Van origine is Tibor Hortobágyi atleet, hoogspringer op nationaal niveau, vertelt hij. ‘Maar ik kreeg met blessures te kampen en moest stoppen. Vervolgens was ik betrokken bij het testen van atleten binnen het Hongaarse nationale team om onder andere de effectiviteit van de trainingen vast te stellen. Via deze weg ben ik in het onderzoek terecht gekomen.’ Omdat Tibor Hortobágyi zo’n elf jaar geleden in het redactieteam zat van de Journal of Gerontology, richtte hij zich daarna min of meer vanzelfsprekend op de ouderen in onze samenleving. En wel op het gebied van lichamelijk activiteit en beweging. ‘De maatschappij had en heeft hier nog steeds meer informatie over nodig. In feite ben ik van de ‘top end’

- tvb ZORG 1-2014 - Binnenwerk.indb 25

van beweging als atleet naar de ‘lower end’ van beweging bij ouderen gegaan’, vertelt Tibor Hortobágyi met een lach. TECHNOLOGIE

Een van de doelstellingen van Hortobágyi is bij te dragen aan innovatie in de gezondheidszorg. Hoe ziet hij dit voor zich? ‘Het is een complex vraagstuk’, antwoordt Hortobágyi. ‘Veel onderzoekers houden zich er al jaren mee bezig. Hoe kan technologie helpen bij een kwalitatief goede oude dag, kijkende naar zowel het sociale als het gezondheidsaspect. Het gaat vooral om het vermogen van aanpassen en veranderen. We werken hard aan applicaties waarmee we proberen mensen met elkaar in verbinding te brengen. We gebruiken sociale samenhang als een methode om communicatie op basis van technologie te verbeteren. Communicatie dus tussen bijvoorbeeld de oudere, zijn familie, vrienden en medische staf. Zo’n communicatiemiddel is bijvoorbeeld een tablet met buttons voor de verschillende groepen. Een familielid kan dan bijvoorbeeld controleren of de oudere zijn medicatie heeft ingenomen. Technologie kan ook ingezet worden als indicator en feedback voor onder andere ouderen – in tactiele, auditieve, visuele en andere vormen van ‘reminders’ – om ze te stimuleren tot dagelijkse fysieke activiteiten. Denk aan een reminder om bijvoorbeeld in de gang te gaan lopen van de instelling waar ze verblijven, als het buiten slecht weer is.

21-02-14 10:22

26 POLITIEK & WETENSCHAP

‘We gebruiken sociale samenhang als een methode om communicatie op basis van technologie te verbeteren.’ uitkomsten in een populatie worden verzameld – lijkt het resultaat te geven dat een actief leven enigszins bescherming biedt voor het ontwikkelen van de ziekte van Alzheimer. Maar met deze conclusie moeten we voorzichtig zijn.’ Leidt minder bewegen ook tot meer vallen? ‘Inderdaad’, beaamt Hortobágyi. ‘Ouderen die deelnemen aan bewegingsprogramma’s, worden sterker, hun balansvermogen neemt toe en ze vallen minder snel. Uiteraard is het wel afhankelijk van het individu. We kennen mensen in de psychogeriatrie met cognitieve dysfuncties die tien tot twaalf keer per dag vallen. Voor hen gelden andere richtlijnen. Onderzoeken bevinden zich nog in het beginstadium. Wat gebeurt er met hen en wat kunnen we er aan doen?’ VAN JONGS AF AAN

Prof. dr. Tibor Hortobágyi

Hoe iemand ouder wordt, is sterk afhankelijk van het individu zelf en zijn omgeving. Tibor Hortobágyi: ‘De tendens is dat na het pensioen de tijd die veel ouderen dagelijks zittend doorbrengen, toeneemt tot tien uur of meer. We worden motorisch passief, wat negatief is voor de kwaliteit van leven. Uren achter een computer heeft ongunstige fysiologische gevolgen. De schadelijke gevolgen van elke dag langdurig zitten, stapelen zich na verloop van tijd op en hebben samen een negatieve invloed op allerlei fysieke functies, zoals lichaamsgewicht, bloedlipiden, insulineresistentie, bloeddruk, ontstekingsreacties, fysieke activiteit, spierkracht, uithoudingsvermogen en cognitief functioneren.’

Bewegen is belangrijk. Dat wisten we al langer. Maar toch, wat is het advies van Tibor Hortobágyi? ‘Health literacy. Ofwel, het vermogen om gezondheidszorginformatie te krijgen, te lezen en te begrijpen met als doel passende beslissingen te kunnen nemen op het gebied van gezondheid en instructies te volgen voor behandeling. Net zoals het belangrijk is dat iedereen de bijsluiters van geneesmiddelen begrijpt en weet hoe bepaalde medicijnen werken. Zo zou het ook voor beweging moeten zijn. We moeten allemaal op de hoogte zijn van de voordelen van bewegen en wat te doen. Let wel, bewegen is van jongs af aan al belangrijk. En zeker als we in het arbeidsproces zitten. Focussen we ons op arbeidsomstandigheden, dan vind ik dat er een hele verschuiving moet plaatsvinden. Mijn eerste voorstel is het veranderen van de kantooromgeving, van een passief naar een actief kantoor. Denk aan het verstellen van bureaus, zodat er steeds korte perioden staand kan worden gewerkt. Of aan het gebruik van loopbanden op kantoor. Een tweede oplossing is verandering in het gedrag op het werk en in het dagelijks leven. Werkgevers dienen werknemers er op attent te maken dat er mogelijkheden en keuzes zijn. Denk aan het gebruik van het toilet op een andere afdeling. Het verder weg parkeren van de auto of het nemen van de trap in plaats van de lift. Of wat te denken van het aanbieden van fitness?’

Minder bewegen kan dus leiden tot allerlei ziektes, ook tot ziektes als de ziekte van Alzheimer? Tibor Hortobágyi: ‘Het is niet voor honderd procent bewezen. Maar crosssectioneel onderzoek – observatieonderzoek waarbij op een bepaald tijdstip gegevens over risicofactoren en/of

Beginnen op jonge leeftijd, doorvoeren op het werk… Bewegen dus. Maar wat te doen met al die ouderen in bijvoorbeeld instellingen? Sommige hebben wellicht geen actief leven achter de rug. Kunnen wij ze toch een fijne, gezonde oude dag bezorgen? Hortobágyi denkt na

Of een reminder een vriend te bellen voor een afspraak in het park. Technologische applicaties zijn er in alle vormen en maten, van simpel en goedkoop tot geavanceerd en duur. Voorbeelden zijn draagbare stappentellers en versnellingsmeters, geïntegreerd met informatie over voeding en energieverbruik. Zo krijgt de gebruiker eenvoudige en begrijpelijke feedback over zijn niveau van fysieke activiteit in het verleden en heden en adviezen richting de toekomst.’ ZIEKTES EN AANDOENINGEN

- tvb ZORG 1-2014 - Binnenwerk.indb 26

21-02-14 10:22

POLITIEK & WETENSCHAP 27 en zegt: ‘Op universiteiten in onder andere Maastricht, Amsterdam en Groningen trainen we masterstudenten over dit onderwerp, met alle kennis die we hebben uit onderzoeken. Laten we hen aan het werk zetten in instellingen voor ouderen. Ik praat dan niet over bijvoorbeeld fysiotherapeuten, maar over afgestudeerden op het gebied van ‘health literacy’, ik had het er al even over. Zij zijn getraind en hebben de kennis, zij weten waar ze op moeten letten. Helaas, tot nu toe zijn er voor deze studenten weinig banen te vinden.’ KENNIS EN PRAKTIJK

Jammer dus, dat om welke reden dan ook kennis die voorhanden is over bewegen, ouder worden en (technologische) mogelijkheden, (nog) te weinig praktisch ingezet wordt binnen bijvoorbeeld zorginstellingen voor ouderen. Net zoals het jammer is dat aan resultaten uit vele onderzoeken, zo vernemen we van Tibor Hortobágyi, te weinig gevolg gegeven wordt. ‘Het is en blijft moeilijk om resultaten en dus de kennis uit onderzoeken toe te passen in het werkveld van zorgprofessionals. Ik doe dit werk nu al ruim dertig jaar en nog steeds blijven de resultaten vaak op dezelfde plek hangen. Medische studies maken onvoldoende gebruik van technologie. Al met al blijft het een moeilijk organisatorisch vraagstuk, wereldwijd. Sommige medici kennen bijvoorbeeld de werking van applicaties niet. Enerzijds logisch, want ze zijn clinici. Hier ligt niet hun prioriteit. Neem een MRI-apparaat als voorbeeld. De arts bestudeert de resultaten van de MRI. Hij houdt zich niet bezig met

- tvb ZORG 1-2014 - Binnenwerk.indb 27

de bediening van het apparaat. Dat doen anderen, een heel team. Dus is het te begrijpen dat onderzoeken over nieuwe technieken niet altijd landen.’ KLOOF

We worden steeds ouder, dat is een feit. Maar we willen ook fijn en gezond oud worden. Wereldwijd wordt onderzoek gedaan naar een manier om dit te kunnen bewerkstelligen. Technieken en methoden zijn volop in ontwikkeling. Maar er is sprake van een kloof tussen kennis en praktijk. De vraag is hoe we deze kloof kunnen overbruggen. Het vergt tijd. Maar wat geen tijd vergt, is gewoon wat vaker de trap nemen. Of bij het opstaan een paar rondjes door de kamer lopen. Bewegen, ook als oudere, thuiswonend of in een instelling. Als er sprake is van revalidatie en herstel, maar zeker ook als er nog geen of weinig gebreken zijn. Dan is in ieder geval het begin naar een gezonder einde gemaakt.

RUIMTE VOOR GEZONDHEID Ruimte voor Gezondheid is een initiatief van het Universitair Medisch Centrum Groningen (UMCG) en TNO, in samenwerking met het Healthy Ageing Network Noord-Nederland (HANNN) en het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL). Meer informatie: www.ruimtevoorgezondheid.nl, twitter.com/GezondeRuimte, facebook.com/RuimteVoorGezondheid http://nnlm.gov/outreach/consumer/hlthlit.html (over ‘health literacy’)

21-02-14 10:22

Daar waar de BMI ophoudt, begint seca mBCA

Een Panthera rolstoel maakt de mobiliteit in uw dagelijkse leven gemakkelijker. Het heeft uitstekende rijeigenschappen, het is licht om te tillen en het is comfortabel om in te zitten. Dit, omdat we ons richten op de drie belangrijkste kenmerken van een rolstoel: rijden, zitten en tillen. Deze drie waardevolle dingen worden elke dag gedaan, het hele jaar door en zijn daarom extra belangrijk voor het goed functioneren op de best mogelijke manier.

De medical Body Composition Analyzer seca mBCA 515 is een uniek apparaat dat met medische precisie metingen verricht en volgens medische referenties de data analyseert en interpreteert. Om dat mogelijk te maken zijn klinische studies in diverse landen verricht en zijn de meetwaarden vergeleken, gecorreleerd en gevalideerd volgens de Goldstandard. De seca mBCA 515 kan in minder dan 20 seconden het menselijk lichaam doormeten en onder andere

Wheels2move distribueert rolstoelen van wereldklasse voor de Nederlandse en Belgische markt. Aantal productkenmerken > Lichtgewicht > Makkelijk meeneembaar > Makkelijk verkleinbaar > Goede rijeigenschappen > Vastframe rolstoel > Ideale stoel voor in de poule > Zeer geschikt voor hergebruik > Incidenteel gebruik > Permanent gebruik > Crashtest safe(ISO 7176-19: 2001 en ISO 10542:2000) > Goedgekeurd voor taxivervoer

de bestanddelen vetmassa, extra- en intracellulair water en spiermassa weergeven conform medische referenties. De seca mBCA heeft zes modules,

Wheels2move is gepassioneerd in het verbeteren van de zelfredzaamheid van onze gebruikers die meer eisen stellen aan de mobiliteit van hun leven en de producten waarvan zij afhankelijk zijn.

te weten: Energie, Vloeistof, Functie/Revalidatie, Ontwikkeling/Groei,

Gezondheidsrisico

Bio-

impedantie die de gebruiker zeer uitgebreide

Hagensweg 14 7274 AL Geesteren(GLD) T 06 - 54 22 50 29 E info@wheels2move.com I www.wheels2move.com

13071

diagnostische mogelijkheden geven, exact zoals de gebruiker dat zelf wil. De metingen zijn snel te gebruiken, probleemloos reproduceerbaar en laten zich moeiteloos koppelen aan het seca 360° draadloze systeem en integreren in het computernetwerk. Bij eventuele vragen kunt u telefonisch contact op-

A FREE MIND IN MOTION

nemen met RvS van Seenus op telefoonnummer +31 (0)36 - 532 04 50.

[zoom]uphill® Heeft een permanent en gepatenteerd, symmetrisch 4-wiel aandrijving en is speciaal ontworpen voor zware rij omstandigheden. Het gepatenteerde frame ontwerp zorgt ervoor dat alle wielen contact houden met de ondergrond. Het maakt niet uit waar de ondergrond uit bestaat. Dit betekend dat de continu 4-wiel aandrijving blijft gehandhaafd. [zoom]uphill® is een elektrisch all-terrain voertuig. De maximum snelheid bedraagt 20 km/h en kan daar gereden worden waar je normaal gesproken loopt. Op de stoep moet op ‘loop snelheid’ gereden worden (maximaal 5 km/h). Een bel of claxon is verplicht evenals verlichting wanneer het buiten donker is. Gaan waar je wilt, samen of alleen, zonder de natuur en de dieren te verstoren terwijl je zoveel plezier hebt en bijna explodeert van emotie. Het kan pittig snel gaan, maar de ervaring is dat het op kruipsnelheid nog leuker kan zijn. Het belangrijkst is - JIJ BESLIST! Het is jouw rijplezier dat ons drijft bij [zoom]ability. Een vrije geest in beweging. A Free Mind In Motion.

13073

- tvb ZORG 1-2014 - Binnenwerk.indb 28

[ Spaarboog 9 ] [ 1648 HA De Goorn ] [ www.zoomability.com ] [ www.facebook.com/ZoomabilityNederland] [ E remko.teunissen@zoomability.com ] [ M 06 - 25 07 34 98 ]

13105

21-02-14 10:22

ZIEZORG 29

6% VOLWASSENEN INDICATIE LANGDURIGE ZORG Eind 2012 hadden 750.000 volwassenen, 5,6 procent van de Nederlandse bevolking van achttien jaar of ouder, een indicatie voor langdurige zorg gefinancierd vanuit de AWBZ. Voor ruim 402.000 personen ging het om zorg zonder verblijf en voor bijna 345.000 mensen om zorg met verblijf. Deze aantallen lopen flink op met de leeftijd en verschillen per regio. Het aandeel personen met een indicatie neemt toe met de leeftijd, van bijna drie procent van de 18tot 35-jarigen tot bijna 75 procent van de 90-plussers. Vanaf 85-jarige leeftijd gaat het merendeel om zorg met verblijf. Er zijn grote regionale verschillen in het aandeel personen met een indicatie voor AWBZ-zorg. Zo had 1,7 procent van de volwassenen in zorgkantoorregio Amstelland en De Meerlanden een indicatie voor zorg zonder verblijf, tegenover 4,2 procent in zorgkantoorregio Twente. Bij de indicaties voor zorg met verblijf is de regionale spreiding kleiner. BRON: CBS

- tvb ZORG 1-2014 - Binnenwerk.indb 29

21-02-14 10:22

Mobiserv SOCIALE ROBOT HOUDT OUDEREN LANGER ZELFSTANDIG EN ACTIEF

‘De Mobiserv is een voedings-, bewegings- en veiligheidscoach die bijdraagt aan een gezonder en plezieriger leven. Niet alleen prettig voor de gebruiker, maar ook voor de mantelzorger.’ - tvb ZORG 1-2014 - Binnenwerk.indb 30

21-02-14 10:22

TE CH N OL OG IE

n de afgelopen drie jaar heeft een team van Europese universiteiten, onderzoeksinstellingen, bedrijven en zorgorganisaties gewerkt aan een nieuw soort mantelzorger. Mobiserv, een robotmaatje voor ouderen. Deze sociale robot houdt ouderen langer zelfstandig en actief.

Geïntegreerd met slimme kleding en sensoren in huis houdt deze sociale robot een oogje in het zeil, herinnert mensen er aan dat ze eten, drinken en hun medicijnen innemen. De Mobiserv biedt structuur gedurende de dag en helpt ouderen om actief te blijven door ze suggesties te geven om allerlei activiteiten te doen. Het hoofddoel van Mobiserv is niet alleen mensen zelfstandig te houden en hun kwaliteit van leven te verhogen, maar ook het ondersteunen van de mantelzorger, vaak de partner, in het bieden van zorg en het verlichten van deze vaak zware taak. Om uit te vinden hoe ouderen dit maatje in huis ervaren, verrichten onderzoekers van de University of the West of England in Bristol (EN), Stichting Smart Homes in Eindhoven en zorgorganisatie Ananz in Geldrop uitgebreide gebruikersstudies. Deze studies variëren van korte gebruiksvriendelijkheidstests in een testomgeving, via bredere tests van een volle dag in een testwoning, tot aan langdurige tests bij mensen thuis die verspreid zijn over meerdere dagen. ONDERSTEUNENDE TECHNOLOGIEËN

Om aan de doelstellingen te voldoen, hebben de technische partners binnen het Mobiserv team verschillende geavanceerde technologieën ontwikkeld. De Aristoteles Universiteit van Thessaloniki in Griekenland ontwikkelde specifieke algoritmes om eet- en drinkactiviteit te detecteren. Samen met onderzoeksinstelling CSEM in Zwitserland ontwikkelde het Italiaanse Smartex slimme kleding om bij oudere mensen de hartslag, ademhaling, temperatuur, houding en fysieke activiteit in de gaten te houden. De Technische Universiteit van Lappeenranta in Finland controleerde alle communicatie door het systeem en haar componenten en zorgde voor algoritmes om de vertrouwelijke en persoonlijke informatie die het systeem verzamelt, te beveiligen. Tot slot ontwikkelde het Franse Robosoft de persoonlijke robots, inclusief geavanceerde algoritmes voor navigatie, het ontwijken van obstakels, personenherkenning, mens-robot-interactie en de daadwerkelijke diensten. DE DIENSTEN

Bovenstaande technologieën zijn ontwikkeld om een reeks diensten mogelijk te maken. Die zijn aan het begin van het project bepaald door middel van uitvoerig onder-

- tvb ZORG 1-2014 - Binnenwerk.indb 31

zoek met gebruikers, hun mantelzorgers en professionele verzorgers. Deze reeks diensten bestaat uit herinneringen en suggesties op fysiek, cognitief en sociaal vlak. Als iemand bijvoorbeeld een bepaalde tijd niets gedronken heeft, wat tot uitdroging kan leiden, zal de robot deze persoon benaderen en voorstellen om iets te drinken. De robot kan zelfs een specifiek drankje noemen, gebaseerd op de voorkeuren of behoeften van de persoon. Hetzelfde geldt voor eten, beweging, activiteiten en ook voor sociaal contact. Wanneer iemand al een tijdje niemand gesproken heeft, zal de robot bijvoorbeeld voorstellen om iemand te bellen, of om bij iemand op bezoek te gaan. Daarnaast detecteert de robot valpartijen en worden indien nodig vitale functies en het slaappatroon in de gaten gehouden. In geval van nood zal de robot automatisch iemand bellen. De robot is als het ware een voedings-, bewegings- en veiligheidscoach. Verwacht wordt dat dit zal bijdragen aan een gezonder en plezieriger leven. Voor de gebruiker én voor de mantelzorger. GEBRUIKERSEVALUATIES

De voorbereidingen voor de laatste brede gebruikersstudies worden op dit moment getroffen. Gebaseerd op bevindingen uit studies in de afgelopen jaren, worden de Mobiserv robot en zijn diensten verbeterd en verfijnd om bruikbaar, acceptabel en plezierig in gebruik te zijn. In de aankomende evaluaties zullen mensen vrij gebruikmaken van hun robotmaatje, en mantelzorgers zullen het systeem personaliseren en gebruiken om hun dierbare te ondersteunen. De doelen van de evaluaties zijn gebruikers en verzorgers laten beleven wat Mobiserv voor hen kan doen, het verder verbeteren van Mobiserv en het uitvinden van de volgende stappen in het naar de markt brengen van deze robot en de bijbehorende diensten. Het ultieme doel is om mensen in staat te stellen om zichzelf en anderen te ondersteunen in hun welzijn en zelfstandigheid.

21-02-14 10:22

32 11084d

Oplossingen om over te praten!

Hulpmiddel huren? Maatwerk voor elk budget Hulpmiddelen brengen de kwaliteit van leven op een hoger niveau en besparen zorgkosten. KMD biedt hulpmiddelen op maat voor mensen met een spraakbeperking en voor het bedienen van apparatuur in de omgeving zoals tv’s, deuren en verlichting.

Om hulpmiddelen tegen acceptabele kosten in te zetten voor uw cliënten, biedt KMD u ook financieel maatwerk in de vorm van huur voor korte of langere periode. Wij laten u graag zien dat onze oplossingen in alle opzichten perfect op uw situatie aansluiten.

Spraakmakend

Bel KMD voor een afspraak of ga naar www.kmd.nl/financieel-maatwerk

Ziet u mogelijkheden voor uw cliënten of organisatie? Onze medewerkers helpen u graag verder.

Klein & Melgert Developments BV

Ook in de Wateringse Service Apotheek is het altijd aangenaam dankzij een klimaatsysteem van BLR-Bimon.

T 0316 - 26 80 21

E info@kmd.nl

I www.kmd.nl

Het comfort van morgen vandaag in de praktijk Tevreden patiënten en personeel

BLR-Bimon Klimaatbeheersing Vakmensen met plezier in hun werk

BLR-Bimon bv Postbus 72 3417 ZH Montfoort Aardvletterweg 3A 3417 XL Montfoort

Verkoop 0348 - 47 22 47 Service 0348 - 47 00 04 Fax 0348 - 47 20 27 info@blr-bimon.nl www.blr-bimon.nl 12148

- tvb ZORG 1-2014 - Binnenwerk.indb 32

21-02-14 10:22

K.O.R.T. 33

Onnodige zorg Onterechte consulten en verwijzingen. Dubbele onderzoeken en foto’s. Medicijnen die worden verstrekt maar niet gebruikt. Van de mensen die zich meldden bij het Meldpunt Besparingen in de zorg heeft 48 procent ervaring met dit soort onnodige diensten of handelingen. Het Meldpunt is ingericht door de vier landelijke patiëntenkoepels die zich zorgen maken over de bezuinigingen die het kabinet wil doorvoeren in de zorg. De organisaties willen dat eerst de verspilling van zorgeuro’s wordt aangepakt, in plaats van dat het kabinet begint met snijden in het basispakket. De patiëntenorganisaties riepen mensen op om mee te denken, en ruim 2500 mensen gaven daaraan gehoor. De Chronisch zieken en Gehandicapten Raad, het Landelijk Platform GGz, Platform VG en patiëntenfederatie NPCF zijn het meldpunt Besparingen in de zorg in april gestart. De organisaties gebruiken de suggesties om input te leveren aan minister Schippers die eerder dit jaar de zorgpartijen opriep om met haar mee te denken over mogelijke bezuinigingen. Het kabinet wil alleen al op het basispakket 1,5 miljard euro bezuinigen. De patiëntenkoepels vinden dat onhaalbaar en niet nodig, en willen dat er eerst gekeken wordt hoe geld bespaard kan worden door ondoelmatigheden in de zorg te bestrijden. De 2552 suggesties die op het meldpunt zijn binnengekomen, zijn bruikbaar bij het opstellen van een definitief bezuinigingsplan.

Nationale afspraken matrassen

NEN start met een nieuw project om te komen tot een Nederlands Technische Afspraak (NTA) over matrassen voor bedden in de zorg. NEN is door TÜV Nederland benaderd met de vraag of er behoefte is aan een dergelijk afsprakendocument. TÜV constateert namelijk onduidelijkheden ten aanzien van eisen die gesteld worden aan deze matrassen. Zo zijn er verschillende documenten beschikbaar, maar onduidelijk is welke gebruikt moeten worden bij het ontwikkelen van deze producten en welke gebruikt moeten worden bij het testen ervan nadat ze op de markt zijn gezet. Ook zijn er vragen over reiniging, desinfectie en onderhoud. Daaraan gerelateerd rijst de vraag wanneer een matras nog voldoet aan de geldende weten regelgeving en wanneer deze afgeschreven dient te worden. De NTA moet leiden tot duidelijkheid betreffende de eisen waaraan een matras voor een bed in de zorg moet voldoen. De eisen kunnen eventueel gebruikt worden als basis voor certificatie van het product.

Grote Gift De Nederlandse Brandwonden Stichting is de gelukkige winnaar van de Grote Gift 2013 van het 3M Fonds. Met de Grote Gift, een donatie van 27.000 euro, wil de stichting een geavanceerde 3D-printer aanschaffen om oren en neuzen voor brandwondenpatiënten te kunnen reconstrueren. Bij verbranding zijn oren en neuzen erg kwetsbaar, omdat kraakbeen niet terug groeit.

- tvb ZORG 1-2014 - Binnenwerk.indb 33

Om dat probleem op te lossen, wordt met lichaamseigen cellen nieuw kraakbeen gevormd. Daarvoor is een 3D-printer cruciaal. Daarmee kan een biologisch afbreekbare mal gemaakt worden waarin het nieuwe kraakbeen in de juiste vorm kan groeien. De geprinte mal wordt onderhuids aangebracht bij de patiënt. Het nieuwe kraakbeen kan hierin in de juiste driedimensionale vorm groeien tot een nieuw lichaamsdeel.

Participatiekompas.nl Sinds kort is er één website voor iedereen die op zoek is naar informatie over patiënten- en cliëntenparticipatie bij onderzoek, beleid en kwaliteit. De website www. par ticipatiekompas.nl is een vindplaats van kennis en praktijkervaringen voor patiënten, onderzoekers, beleidsmakers én zorgverleners. Participatiekompas. nl is ontwikkeld binnen het programma Patiëntenparticipatie in onderzoek, beleid en kwaliteit van zorg van ZonMw en VSB Fonds en is mede mogelijk gemaakt door PGOsupport.

DOETANK In vijf jaar tijd honderdduizend ouderenwoningen bouwen of aanpassen voor de ‘nieuwe oudere’ is het doel van de DOETANK van MKB. De DOETANK is een initiatief van ActiZ, waarin diverse sectoren willen samenwerken aan investeringen in de ouderen-

zorg. Niet alleen moet dat leiden tot een aanbod van zorgwoningen op maat voor individuen, maar ook willen de deelnemers aan de DOETANK de Nederlandse economie een belangrijke impuls geven. Sectoren zoals de ouderenzorg, bouw, ICT, pensioenfondsen, de winkelraad, UNETO-VNI, de ondernemersorganisatie voor de installatiebranche en andere belanghebbende par tijen zijn verenigd in de DOETANK. Door enerzijds kennis en relevante producten en diensten beschikbaar te stellen en anderzijds te helpen zoeken naar financiering, spelen zij in op belangrijke veranderingen.

Nieuwe opleiding sociale domein

AlliantiePar tners en Studiecentrum voor bedrijf en overheid (SBO) starten een samenwerking. Als eerste gezamenlijke project start binnenkort de driedaagse praktijkopleiding Nieuwe samenwerking in het sociale domein voor gemeenteambtenaren. Binnen deze opleiding leren gemeenten hoe zij de samenwerking met zorginstellingen het best kunnen vormgeven ten behoeve van een optimaal resultaat en beperkte risico’s. De opleiding Nieuwe samenwerking in het sociale domein is vormgegeven omdat de verschuiving van AWBZ-budgetten van zorgkantoren naar gemeenten een grote impact heeft op de rol en de interne organisatie van zowel gemeenten en zorgaanbieders.

21-02-14 10:22

Newtonstraat 19-G 3902 HP Veenendaal

WEREVA AGENTUREN

T 0318 - 552492 F 0318 - 525294 Info@factumadvies.nl www.factumadvies.nl

Indicaties

Wereva agenturen presenteert: Nieuw ‘Special Tomato’ producten in Nederland. Diverse zitvoorzieningen en wandelwagens voor een verrassend lage prijs.

Detachering

Dalvoordeweg 4A 7688 PT Daarle Telefoon: 06 - 23 26 08 83 E-mail: info@wereva.nl Internet: www.wereva.nl

Beleid en Advies

13072

Scholing

Aanbesteden

Letselschade

C-Mill

De C-Mill: een geavanceerd looplab op 4m².

Al meer dan 10 jaar adviseert Factum overheden op de beleidsterreinen welzijn, zorg en wonen met als doel efficiënte en eerlijke verdeling van zorg, maatschappelijke inzet en middelen. Wij ontwikkelden ons tot een waardevolle en betrokken partner voor opdrachtgevers in heel Nederland door inbreng van onze praktijkervaring, deskundigheid op het gebied van weten regelgeving en een innovatieve kijk op actuele ontwikkelingen. Wij staan u graag bij met onze expertise en bieden zo nodig extra capaciteit, om samen te werken aan oplossingen die ook op langere termijn blijven werken.

Trainen - stap tot stap aanpassingsvermogen - versnellen en vertragen - obstakel ontwijken

www.ForceLink.nl tel: +31 345 707007 12011

- tvb ZORG 1-2014 - Binnenwerk.indb 34

Meten - gangbeeld - symmetrie - cadans - stapfrequentie - stapbreedte en staplengte

12166

21-02-14 10:22

ZIEZORG 35

ODE AAN DE TRAPLIFT Tja, de roede zat los en ik viel van de trap in mijn grootvaders huis. Boven werd buitelend onder onder kwam boven met een bonk en een buts. Al die dingen gebeuren de zon doorloopt de hemel de aarde beeft van leven. Ook mijn val had wel een plaats daarin. Ik was een jongen die nog moest leren zijn haast en ongeduld te betomen op de trappen van het bestaan. Toch kon ik het niet laten en rende ik in mijn haast om het leven in al zijn ruimte te omarmen trap af, trap op sloeg struikelend treden over om maar zo snel mogelijk te belanden op de trede naar de toekomst die verlangend als een bruid op mij wachtte. Gisteren, grijs en wijs van jaren, onvaster op mijn benen en ontdaan van haast mezelf geworden trok ik me met steeds zwakkere armen aan leuningen naar boven waar ik amechtig op adem kwam. Maar vandaag o vreugde! kwam de traplift tot me reddende engel die me naar boven voert in het tempo van de tijd die me beschoren is tot ver omhoog in mijn trappenhuis mijn hoofd in de wolken vastigheid onder mijn voeten. Al stijgende maakt de traplift tijd voor mijn gedicht.

De helft van de woningen in Nederland blijkt niet geschikt voor senioren zodra zij zorg en ondersteuning nodig hebben. Met een traplift is een woning snel en zonder ingrijpende verbouwingen aan te passen. Zo constateerde ook Remco Campert. De dichter, columnist en schrijver van verhalen en romans was zelfs zo enthousiast over zijn traplift dat hij een ode wijdde aan deze voorziening. BRON: THYSSENKRUPP

- tvb ZORG 1-2014 - Binnenwerk.indb 35

21-02-14 10:22

36 12094

2000 m showroom 2

Evema is gespecialiseerd in oplossingen op het gebied van beveiligingstechniek & communicatietechnologie. Wij ontwerpen, realiseren en onderhouden complete installaties voor zowel de particuliere- als de zakelijke eindgebruiker/markt. Van internet tot telefonie, van brandmelder tot alarmsystemen en van camerasysteem tot schotelinstallatie. Alles is mogelijk, niets is onmogelijk. Speciaal voor u lezer kosteloos adviesgesprek bij het betrekken van uw nieuwe woning of bedrijfspand.

Uitgebreid assortiment grootkeuken apparatuur. Professioneel tot semiprofessioneel. Grootkeukenapparatuur tot keukengereedschap. Onderhoud van grootkeuken apparatuur.

Minden 64 - 7327 AW Apeldoorn T : (055) 541 71 33 - F : (055) 541 92 82 E : info@evema.nl - I : www.evema.nl 12146

Ketelmeer 12 | Oss | t (0412) 651419 | i www.boumanbeerendonk.nl

13030

Kijk op www.metaltech.nl voor overige modellen

MetalPack

MetalPack handsealmachine, type 290 Kunststof en aluminium schalen sluit u simpel en doeltreffend met deze machine. Met hittebestendige folie sluit u de verschillende compartimenten van elke schaal af. Dankzij de verwisselbare inlegringen kunt u verschillende soorten schalen sealen. De verwarmde sealplaat is dankzij een antiaanbaklaag makkelijk schoon te houden. Door het speciale sluitmechanisme wordt met een lichte bediening een grote sluitdruk verkregen. De machine is hierdoor snel en makkelijk te bedienen.

Handsealmachine type 290

MetalPack sealmachine, type 325 V/G

MetalPack

Bewaar uw kostbare voedingsmiddelen onder beschermende atmosfeer. Sealmachine Type 325 V/G is een halfautomaat voor het vacumeren, begassen en sealen van kunststof en aluminium schalen, die worden voorzien van een hittebestendige folie. Daarmee blijven etenswaren langer vers en goed van kleur. De 1/2 Gastronorm schaal (afmeting 325 x 265 mm) is de grootste schaal die op deze machine verwerkt kan worden. Mallen kunnen ook dubbel of meervoudig uitgevoerd worden, daarbij is de menuschaal de grootst mogelijke. Bij een dubbele mal is de temperatuur van beide zones apart instelbaar.

Gouwzeestraat 1 1382 KD Weesp Nederland

- tvb ZORG 1-2014 - Binnenwerk.indb 36

Telefoon: 0294-414147

Sealmachine type 325 V/G

Fax: 0294-433200

E-mail: info@metaltech.nl

www: www.metaltech.nl

21-02-14 10:22

ZIEZORG 37

WONDERPIL In 2025 moet er een medicijn zijn dat dementie kan genezen of waarmee de ziekte te behandelen is. Dat hebben de acht belangrijkste industrielanden (G8) afgesproken in Londen. De ministers van Volksgezondheid van deze acht landen beloven dat ze voldoende geld vrijmaken voor het onderzoek dat nodig is om deze ambitie waar te maken. Op dit moment zijn er wereldwijd 44 miljoen mensen met dementie. In 2050 zal dat aantal naar verwachting verdrievoudigd zijn. Dementie is momenteel niet te genezen en dementerenden hebben veel zorg nodig. Er wordt gevreesd dat sommige landen de kosten op termijn niet kunnen dragen. In 2010 kostte de ziekte volgens de Wereldgezondheidsorganisatie wereldwijd 439 miljard euro.

- tvb ZORG 1-2014 - Binnenwerk.indb 37

21-02-14 10:22

38 ZIEZORG

JAAR VAN HET BREIN Alles wat we doen, wordt gestuurd door ons brein. Hoe werken de hersenen en waarom worden ze soms ziek? Ambassadeur Dick Swaab gaf onlangs de officiĂŤle aftrap van het Europees Jaar van het Brein. De Europese Raad van het Brein (EBC) heeft 2014 uitgeroepen tot Europees Jaar van het Brein. Een ambitieus project met als doel de Europese burger bewust te maken van het functioneren van zijn meest gecompliceerde orgaan. In het hele land zullen gedurende het jaar activiteiten plaatsvinden die met de hersenen te maken hebben in de vorm van lezingen, workshops, open dagen en symposia. Tijdens de Brain Awareness Week (10-16 maart 2014) en het Weekend van de Wetenschap (4-5 oktober 2014) kun je je zelfs een paar dagen onderdompelen in het brein. MEER INFO: WWW.JAARVANHETBREIN.NL

- tvb ZORG 1-2014 - Binnenwerk.indb 38

21-02-14 10:22

K.O.R.T. 39

Lezen met je oren

Briefgeheim, Dolfje Weerwolfje, Sjakie en de chocoladefabriek, De Grijze Jager. Stuk voor stuk fantastische boeken die geen kind zou mogen missen. Daarom is er sinds kort Superboek.nl, een website speciaal voor kinderen die moeite hebben met lezen doordat ze blind, slechtziend of dyslectisch zijn. De populairste kinderboeken zijn gratis te leen, als gesproken boek of in braille. Superboek.nl ontsluit een collectie van ruim 9000 gesproken boeken. Streaming gaat via de site en de gratis app Daisylezer (te downloaden via iTunes). De boeken zijn ook te leen op daisy-cd, speciaal ontwikkeld voor deze doelgroep. Voor de zeer slechtziende kinderen zijn de 2000 populairste boeken ook in braille beschikbaar.

De Weg naar MO De Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo) heeft als doel mensen te laten participeren in de maatschappij. Degenen die daarbij ondersteuning nodig hebben, kunnen daarvoor terecht bij hun gemeente. De Wmo probeert een omslag of ‘kanteling’ te bewerkstelligen in de denken werkwijze bij het bieden van dergelijke ondersteuning.

Het accent zou moeten verschuiven naar vraag- en resultaatgericht werken, maatwerk, eigen kracht en verantwoordelijkheid en wederkerigheid. Hoe de gemeenten dit uitvoeren, mogen zij zelf bepalen. De publicatie De weg naar maatschappelijke ondersteuning beschrijft voor tien gemeenten of en hoe zij daadwerkelijk die nieuwe weg naar ondersteuning zijn ingeslagen en in hoeverre zij de adviezen van de Vereniging van Nederlandse Gemeenten hebben overgenomen. Het rapport biedt ook ruimte aan de ervaringen van direct betrokkenen: burgers die een beroep op de gemeente hebben gedaan en de mensen die namens de gemeente met hen in gesprek gaan. Het onderzoek werd uitgevoerd in het kader van de tweede evaluatie van de Wmo (2010 t/m 2012), op verzoek van het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport. Bestellen kan via www.scp.nl.

De lancering van de ‘realtime’ Looqi GPS Tracker is een uitkomst voor professionele hulpverleners en mantelzorgers van ouderen met Alzheimer. Hoewel Looqi (spreek uit ‘Loeki’) niet het eerste GPS apparaat in de zorg is, is het dankzij de eenvoudige functionaliteit en de lage prijs wel revolutionair te noemen. Bovendien is de volgfunctie zo simpel dat geen aparte alarmdienst nodig is. De Looqi GPS Tracker is verkrijgbaar als polsband of als sleutelhanger en kost tachtig euro.

Controle over ‘ziek & piek’

Unieke krimp verwacht Voor het eerst sinds decennia zal in 2014 het volume in de zorg dalen. De productievolumes in ziekenhuizen zijn in 2013 al afgenomen. Door onder andere een hoger eigen risico op de basisverzekering maken verzekerden een scherpere afweging tussen kosten en noodzaak van zorg. Ook bij verpleging en verzorging is een daling waarneembaar. Zorgverzekeraars kopen bovendien steeds scherper in waardoor de prijzen onder druk staan. Volumemutatie zorg (% j.o.j.) Zorg en welzijn 2012

2,5%

2013

0,8%

2014

-0,2%

Bron: CBS en ING Economisch Bureau

- tvb ZORG 1-2014 - Binnenwerk.indb 39

Looqi

Ziek- en pieksituaties, iedere zorginstelling heeft er vrijwel dagelijks mee te maken. Het is telkens weer een tijdrovende en stressvolle bezigheid om op tijd geschikte invallers te zoeken en te boeken. Met de Qlinx app kunnen planners met een druk op de knop specifieke groepen flexwerkers en/of vaste medewerkers uitnodigen voor ad hoc diensten. Alle medewerkers ontvangen een sms of pushbericht op hun smartphone. Op het bericht kan je direct antwoorden met een ‘ja’ of ‘nee’. Alle reacties komen bij de planner binnen op één overzichtelijke pagina. Als er een match is, kan de planner deze boeken. De andere medewerkers ontvangen dan een bericht dat de dienst is opgelost. Als er geen match tussen zit, bekijkt de planner of iedereen heeft gereageerd. Zo niet, dan worden alle nog niet beantwoorde uitnodigingen alsnog gevraagd te reageren. Vergelijkbaar met

WhatsApp, maar geavanceerder en speciaal ontwikkeld voor professionele planners. Qlinx speelt met de app in op de trend van de toenemende flexibilisering in de zorg en de behoefte om meer grip en overzicht te krijgen op de groeiende flexpool.

Operatierobot in de prijzen Jordan Bos (master Werk tuigbouwkunde,TU Eindhoven) uit Velddriel is de winnaar van de Tata Steel Prijs voor Werktuigbouwkunde en Materiaalkunde. De prijs is een geldbedrag van vijfduizend euro. Hij krijgt deze Jong Talent Afstudeerprijs voor zijn ontwerp van een halfautomatische robot waarmee chirurgen in de toekomst implantaten in het binnenoor (cochleaire implantaten) nauwkeuriger en sneller kunnen plaatsen bij dove patiënten. Een risicovolle operatie waarbij de chirurg in een klein gebied dicht bij de aangezichtszenuw en de spraakzenuw moet werken. Anatomische verschillen tussen mensen maken deze ingreep nog complexer. Daardoor kunnen alleen nog gespecialiseerde chirurgen een cochleair implantaat plaatsen en zorgen dat dove mensen (weer) kunnen horen. Met de operatierobot van Jordan Bos kan deze ingreep in de toekomst gemakkelijker, sneller en met minder risico worden uitgevoerd.

21-02-14 10:22

40 COLUMN

Deelnemen of doordraaien? Caro Woudstra

- tvb ZORG 1-2014 - Binnenwerk.indb 40

21-02-14 10:22

COLUMN 41

k zit er middenin. Als maatschappelijk werker maak ik de herstructurering van de zorg van dichtbij mee. Bezuinigingen en een nieuwe inrichting van het zorgstelsel brengen nadelen én voordelen. Zo worden mensen aangespoord tot zelfregie. Daar waar ze vroeger achterover konden leunen, worden ze nu gestimuleerd het heft in eigen handen te nemen. In mijn werk kom ik prachtige voorbeelden tegen.

Mensen die in de winter van hun leven zijn beland, gaan nadenken over hoe zij het laatste stukje van hun leven zo goed mogelijk door

je de tachtig bent gepasseerd. Ik heb er mijn handen vol aan. In de praktijk komt het er vaak op neer dat mensen niet alleen hun revalidatie, maar ook tal van andere zaken moeten regelen, waar veel papierwerk aan te pas komt. En dat lukt vaak niet direct als je slechtziend bent geworden. Terwijl je vroeger zonder na te denken gewoon de fiets kon pakken, ben je nu afhankelijk van het collectief vervoer. Weliswaar gesubsidieerd, maar toch een kostenpost. Mantelzorgers zijn een welkome en broodnodige aanvulling, maar op het moment dat ze een bijzonderheid worden (denk aan het mantelzorgcompliment), is het geen vanzelfsprekendheid meer.

‘Het kost zeker een paar jaar voordat je belangrijke vaardigheden opnieuw hebt aangeleerd als je ernstig slechtziend bent geworden. Begin er nog maar eens aan als je 80 bent. Ik heb er mijn handen vol aan.’ kunnen komen. Actief gaan zij op zoek naar mogelijkheden om zo lang mogelijk zelfstandig thuis te kunnen blijven wonen. Ze wachten niet af tot er een consulent van de gemeente naar hen toekomt om te vragen wat ze voor aanpassingen nodig hebben. Integendeel, ze zorgen zelf voor de beugels in de douche. Ik ken zelfs mensen die hun geld besteden aan een privéchauffeur of een schoonmaker om de eenvoudige reden dat ze niet afhankelijk willen zijn van de regiotaxi of de poetshulp van de thuiszorg. Op zich geen verkeerde ontwikkelingen natuurlijk. En toch, het blijven uitzonderingen. Wat doe je als je op hoge leeftijd door een ouderdomsziekte plotseling zo goed als blind bent geworden? Alleen staat, een klein netwerk hebt en moet rondkomen van een AOW-uitkering? Als je laagopgeleid bent, op jonge leeftijd bent gaan werken en je nooit verdiept hebt in weten regelgeving rondom de zorg? Laat staan de taal spreekt van de zorg. Als je behalve je oogaandoening nog tal van andere lichamelijke klachten hebt en regelmatig naar het ziekenhuis moet? Hoe doe je dat? Als maatschappelijk werker zie ik daar dagelijks veel meer voorbeelden van. Het kost minstens een paar jaar voordat je alle vaardigheden die je in je leven hebt opgedaan weer opnieuw hebt aangeleerd als je ernstig slechtziend bent geworden. Begin er nog maar eens aan als

- tvb ZORG 1-2014 - Binnenwerk.indb 41

Niet iedereen heeft een groot en stabiel netwerk om zich heen. En dat wordt alleen maar minder naarmate mensen ouder worden. Persoonlijk vraag ik mij wel eens af in hoeverre beleidsmakers hier rekening mee hebben gehouden bij het uitwerken van alle bezuinigingen. Helemaal als ik zie dat er steeds meer zorgfuncties en producten gaan verdwijnen. In hooguit een half jaar moet een revalidatietraject afgerond zijn. Ik moet wel met een hele goede motivatie komen om het traject een half jaar te kunnen verlengen. Terug naar de vorige eeuw, waar mensen soms jarenlang in behandeling werden gehouden, is natuurlijk ook geen optie. Eigen regie is fijn en een goede zaak, maar in de praktijk komt er heel wat bij kijken. Er is voldoende geld voor goede zorg. Het is alleen hier en daar wat verkeerd verdeeld. Caro Woudstra werkt als maatschappelijk werker met blinde en slechtziende mensen. Ze schrijft graag en veel. Haar columns verschijnen regelmatig in publieks- en vakmedia. Ze zal haar visie op de zorg en haar ervaringen regelmatig delen met de lezers van tvb ZORG. Meer informatie: www.carowoudstra.nl

21-02-14 10:22

MEDROSS rehab bv

Service-reparatie Onderhoud rolstoelliften-opstaptreden Liftkeuring op lokatie, LPK keurbedrijf Reparatieadvies en onderdelen voorziening Vianen www.sin-cera.nl E info@sin-cera.nl

Laadkleppen Periodieke Keuring

Dommelstraat 6b 5347 JL OSS info@medross.nl

T 06-54645051 F 0347-370881

tel (0412) 46 51 16 fax (0412) 46 51 17 www.medross.nl 13056

13077

In zee met Wean Team Reva Repair is een jonge onafhankelijke onderneming, gevestigd in het midden van het land en werkzaam in de revalidatie/ healthcare branche. Met onze jarenlange ervaring en kennis verzorgen wij technische en/of facilitaire ondersteuning aan ondernemingen die werkzaam of gerelateerd zijn aan de revalidatie/healthcare branche Ook verpleeg- en verzorgingshuizen kunnen een beroep op ons doen.

- tvb ZORG 1-2014 - Binnenwerk.indb 42

Wean Team is actief in een specialistische markt en garandeert dat de juiste persoon altijd op de juiste plaats komt. Daar waar de zorgbehoefte het grootst is. Wij zijn 24/7 bereikbaar voor acute personele ondersteuning in de: Jeugdhulpverlening-verstandelijk gehandicaptenzorgforensische zorg-verslavingszorg-ouderenzorg-psychiatie.

Heb je werkervaring in de zorgsector en wil je meteen aan de slag? Wij zijn dringend op zoek naar verzorgenden en verpleegkundigen. Ben jij in het bezit van een zorggerelateerd MBO/ HBO-diploma? Zowel starters als kandidaten met werkervaring in zorginstellingen zijn bij ons van harte welkom.

WEAN TEAM, Industrieweg 36-04, 3606 AS Maarssen, Info@weanteam.nl, 0346 - 28 44 67 of 06 - 30 37 76 57 13022

13034

Vleugelboot 52 • 3991 CL Houten M 06 - 55 86 78 09 • F 030 - 878 20 92 E info@revarepair.n • I www.revarepair.nl

Wean Team is een organisatie die oplossingen biedt voor incidentele en structurele personeelsvraagstukken in de zorg. Wij zijn een betrouwbare partner die efficiënt werkt en voortdurend meedenkt met instellingen om het welzijn van cliënten te bewaken en kwaliteit van dienstverlening te waarborgen.

21-02-14 10:22

ZIEZORG 43

THUISZORG EN MANTELZORG WERKEN NAUWELIJKS SAMEN Kwetsbare thuiswonende ouderen krijgen vaak zorg

gers die veel uren zorgen voor hun kwetsbare partner

dit met de mantelzorger(s) te bespreken. Vrienden,

van zowel mantelzorgers als thuiszorgmedewerkers.

of ouder, overleggen met de thuiszorgmedewerkers.

buren en vrijwilligers hebben zelf niet altijd behoef-

Van samenwerking is echter nauwelijks sprake; veel

De uitwonende kinderen, familie, vrienden, buren of

te aan samenwerking met thuiszorgmedewerkers.

mantelzorgers en thuiszorgmedewerkers overleggen

vrijwilligers zijn vaak niet in beeld bij de thuiszorg,

Zij hebben vaak een afgebakende taak en willen daar-

niet met elkaar over de zorg. Dit blijkt uit onderzoek

maar juist zij zullen in de nabije toekomst een groter

naast niet te veel rompslomp. Contact met dit type

van de Vrije Universiteit en VU medisch centrum.

aandeel in de langdurige zorg moeten leveren.’

hulpverleners is minder noodzakelijk, maar het is wel handig als de thuiszorg hen kan bereiken in geval van

Hoogleraar Informele Zorg aan de Faculteit der Sociale Wetenschappen, Marjolein Broese van Groenou:

Inwonende mantelzorgers hebben behoefte aan ad-

nood. De onderzoekers adviseren om alle aanwezige

‘Thuiszorgorganisaties moeten hun medewerkers

vies en ondersteuning van thuiszorgmedewerkers.

mantelzorgers in ieder geval in beeld te brengen en

aansturen om structureel contact te leggen met man-

Uitwonende kinderen en andere familieleden willen

contactgegevens uit te wisselen.

telzorgers. Het contact ontbreekt vooral met mantel-

graag meepraten over de zorg voor de oudere en op

zorgers die niet inwonen bij de zorgontvanger.’

de hoogte worden gehouden als de zorgsituatie van

Het onderzoeksrapport ‘Samen zorgen voor thuiswo-

hun naaste verandert. Voor thuiszorgmedewerkers

nende ouderen’ is te downloaden via www.fsw.vu.nl.

Het lijkt vooral afhankelijk van de situatie van de man-

is dit nog geen vanzelfsprekendheid. Het kwam zelfs

Ook zijn er brochures beschikbaar voor mantelzorgers,

telzorger of er overleg is met thuiszorgmedewerkers.

voor dat thuiszorgmedewerkers zwaardere zorg aan-

medewerkers en managers in de thuiszorg om de

Broese van Groenou: ‘Vooral inwonende mantelzor-

vroegen voor de opname in een verpleeghuis, zonder

samenwerking te verbeteren.

- tvb ZORG 1-2014 - Binnenwerk.indb 43

21-02-14 10:22

Leven gaat voor. De Nierstichting zet alles op alles om ervoor te zorgen dat nierpatiënten zoals Willem in leven blijven en ook écht kunnen blijven leven. We strijden voor meer donoren, maken ons hard voor preventie en werken vastberaden aan een draagbare kunstnier. Want dialyseren is geen leven, maar overleven. We doen dan ook alles wat in ons vermogen ligt om het leven van nierpatiënten te verbeteren. Dat doen we niet alleen. Maar samen met patiënten, onderzoekers, professionals, donateurs, bedrijven, vrijwilligers en vele anderen die het leven liefhebben. Leven gaat voor, in alles wat we doen. www.nierstichting.nl

- tvb ZORG 1-2014 - Binnenwerk.indb 44

21-02-14 10:22

K.O.R.T. 45

Zelfredzaamheid cruciaal

De veerkracht en zelfredzaamheid van slachtoffers van geweld, criminaliteit, ongevallen en rampen speelt een veel te kleine rol binnen het wetenschappelijk onderzoek en de hulpverlening. Hoogleraar Victimologie Peter van der Velden van Tilburg University betoogt dat juist het vermogen om zelf hulp te zoeken, van groot belang is bij de vermindering van stress- en gezondheidsklachten. Studies die tonen dat vermoede psychische problemen nauwelijks groter zijn dan gedacht, vallen niet altijd in goede aarde, terwijl de boodschap in essentie positief is. Vreemd genoeg speelt binnen het wetenschappelijk onderzoek naar de gezondheidseffecten, de zelfredzaamheid van getroffenen ook geen dominante rol. Studies naar bijvoorbeeld risico-factoren voor stress- en gezondheidsklachten zoals PTSS, besteden daar geen aandacht aan. De vraag of getroffenen zelf actief professionele hulp zoeken (en krijgen) wordt nauwelijks gesteld. Nieuwe onderzoeksresultaten tonen echter hoe belangrijk het is hiermee rekening te houden. Juist professionele hulp en behandeling kunnen stress- en gezondheidsklachten sterk verminderen.

Op afstand Bestuurders in de Nederlandse gezondheidszorg krijgen veel vertrouwen van hun Raden van Toezicht. Toezichthouders zijn zich zeer bewust van hun positie en houden vast aan het adagium ‘de Raad van Bestuur bestuurt’. Volgens Marc van Ooijen, promovendus van Tilburg University, leidt deze afstand er toe dat toe-

- tvb ZORG 1-2014 - Binnenwerk.indb 45

zichthouders niet altijd kritisch doorvragen. ‘Vertrouwen is het belangrijkste element in de relatie tussen bestuur en toezichthouder’, stelt Van Ooijen. Uit zijn onderzoek blijkt dat de toezichthouders nauwelijks bewust bezig zijn met het vraagstuk van vertrouwen. De rol en positie van de Raad van Toezicht spelen wel een belangrijke rol bij hen. Van Ooijen concludeert dat toezichthouders zich bewust moeten zijn van de rol die hun vertrouwen in de bestuurders speelt in de interpretatie van verstrekte informatie. Afgezien van de bevindingen rond vertrouwen, stelt Van Ooijen vast dat er nog steeds te weinig vrouwen in Raden van Toezicht zitten.

Zorgonderneming van het jaar 2013

Orthopedisch Centrum Oost-Nederland (Ocon) is uitgeroepen tot Zorgonderneming van het Jaar. De andere genomineerden waren het Combi-poli project van de Sint Maartenskliniek en het Isala Dermatologisch Centrum. Ocon is sinds 2010 een zelfstandig bedrijf gevestigd binnen de muren van Ziekenhuis Groep Twente (ZGT) en is een initiatief van de orthopeden en anesthesiologen. Ocon biedt het brede spectrum aan orthopedische zorg. Het bedrijf heeft in korte tijd een grote ontwikkeling doorgemaakt. Laatste wapenfeiten in deze zijn de start van een multidisciplinaire sportpolikliniek in het voorjaar van 2013 en de afronding van de eerste fase van de verbouwing van de verpleegafdeling, met een zeer fraaie en patiëntvriendelijke uitstraling.

Thuisbegeleiding heeft de toekomst Ruim tweehonderd bezoekers aan het congres ‘Thuisbegeleiding heeft de toekomst’ vernamen er hoe effectief en belangrijk deze vorm van thuiszorg is. Thuisbegeleiding is intensieve, tijdelijke, praktische hulpverlening aan huis die wordt verleend door thuiszorgorganisaties. Thuisbegeleiding zorgt niet alleen voor meer geluk, onder andere doordat kinderen niet uit huis geplaatst hoeven worden, maar ook voor 45.000 minder zorgkosten per gezin. Thuisbegeleiding wordt ingezet bij mensen of gezinnen met een opeenstapeling van problemen. De nadruk ligt op het samen oplossen van acute problemen. Met als doel het terugbrengen van de stabiliteit in het leven van het gezin of het individu. Deze vorm van hulpverlening speelt uitstekend in op de veranderingen in de zorg en de doelstelling van de hervorming van de jeugdzorg. Bovendien sluit thuisbegeleiding aan bij de wens van gemeenten: zorg in de buurt, in de wijk, waarbij mensen de regie over hun eigen leven zoveel mogelijk behouden.

Aad Koster, directeur ActiZ, overhandigt een magazine over de effecten van thuisbegeleiding aan Martin van Rijn, staatssecretaris van VWS.

Ouderen meer op internet Het aandeel 65- tot 75-jarige Nederlanders dat gebruikmaakt van internet is sinds 2005 ruim

verdubbeld. Het internetgebruik in deze leeftijdsgroep is vrijwel nergens in Europa zo hoog als in Nederland. Steeds meer ouderen bellen, winkelen en bankieren via het internet. In 2013 gaven acht van de tien 65- tot 75-jarigen aan wel eens gebruik te hebben gemaakt van het internet, ruim twee keer zo veel als in 2005. Het aandeel personen dat recent, in de afgelopen drie maanden, het internet heeft gebruikt, is op een vergelijkbare manier gestegen. Ruim de helft (55 procent) van de 65- tot 75-jarigen internet vrijwel dagelijks. Dat is bijna vier keer zoveel als in 2005, toen nog maar vijftien procent dat deed. Het aandeel 12- tot 65-jarigen dat elke dag internet gebruikt, ligt met 87 procent overigens nog beduidend hoger. Bron: CBS

Cruciale knelpunten

Eind januari heeft de Raad voor de Leefomgeving en Infrastructuur (RLi) het advies ‘Langer zelfstandig, een gedeelde opgave van wonen, zorg en welzijn’ uitgebracht. Het maakt duidelijk dat er nog een aantal cruciale knelpunten is wanneer ouderen langer zelfstandig thuis wonen. In het advies van de RLi komt als belangrijkste knelpunt naar voren dat vraag en aanbod op het gebied van wonen, zorg en welzijn niet op elkaar zijn afgestemd. Het aantal 80plussers de komende tien jaar verdubbelt (van 650.000 naar 1,3 miljoen). Door de bezuinigingen in de langdurige zorg, en omdat ouderen dit zelf willen, blijft het grootse deel van deze groep thuis wonen. Het RLi, en ook een partij als ActiZ, constateert dat het huidige aanbod van woningen hiervoor niet geschikt is.

21-02-14 10:22

46 K.O.R.T.

Kinemoto voor kinderen In het nieuwe Meander Medisch Centrum is ook aan de jeugdige bezoekers gedacht. Om het verblijf voor hen prettiger te maken, zijn allerlei technische snufjes voor kinderen toegevoegd, zoals kinemoto. Dit werd mogelijk dankzij een bijdrage van Axendo, bureau voor online toepassingen en Vriend van Meander. Kinemoto maakt gebruik van Kinect technologie, het bekende spelsysteem van Microsoft. Bewegingen worden via een 3D-camera geregistreerd. Deze signalen activeren via een beeldscherm geluiden, kleuren en beelden. Kinemoto kan ingezet worden om bijvoorbeeld het herhalen van oefeningen leuker te maken voor een kind. De Kinemoto-opstelling is verrijdbaar en daarom gemakkelijk in te zetten op verschillende plaatsen in het ziekenhuis.

Dit dierengeluidenspel is een van de apps die in samenwerking met Dierenpark Amersfoort is ontwikkeld.

Registratie nodig in palliatieve zorg Uit een inventarisatie van Integraal Kankercentrum Nederland (IKNL) blijkt dat meer registratie en onderzoek nodig is om iets te kunnen zeggen over de behoefte aan en kwaliteit van de palliatieve zorg in Nederland. Meer inzicht maakt beter sturen en kwaliteitsverbetering mogelijk. Uit de inventarisatie bleek dat een aantal zaken goed geregeld is in Nederland. Er zijn richtlijnen, hospices, een landelijk dekkend consultatiesysteem, verbeterprogramma’s

- tvb ZORG 1-2014 - Binnenwerk.indb 46

en talloze initiatieven. Maar er zijn ook knelpunten. Zo is er nog weinig onderzoek gedaan naar de kwaliteit van palliatieve zorg in Nederland. Er zijn hulpmiddelen ontwikkeld om professionals te ondersteunen, maar meestal is onbekend hoe vaak deze worden gebruikt en wat het effect ervan is. Daarom is het nodig systematisch data te verzamelen op basis van kwaliteitsindicatoren voor structuur, proces en uitkomsten. De minimale dataset die IKNL samen met NFU en NIVEL ontwikkelt, vormt de basis voor deze kwaliteitsregistratie.

Overname Villa de Luchte Met ingang van 1 februari jongstleden heeft Martha Flora Villa de Luchte in Lochem overgenomen. Hiermee voegt Martha Flora een bijzondere locatie toe aan de bestaande organisatie en stelt zij de zorg voor de huidige bewoners van Villa de Luchte en de werkgelegenheid van de betrokken medewerkers veilig. Villa de Luchte zal voortaan verder gaan onder de naam Martha Flora Lochem. Martha Flora zal zich in eerste instantie toeleggen op het brengen van rust en zekerheid voor bewoners, familie en medewerkers en vervolgens haar innovatieve zorgconcept invoeren. Hiermee worden de aanwezige kennis en vaardigheden aangevuld met de gespecialiseerde kennis van Martha Flora.

AWBZ breder toegankelijk Mensen met psychiatrische problematiek worden niet langer uitgesloten van de Wet Langdurige Zorg, de opvolger van de AWBZ. Minimaal 10.000 mensen zijn met de veranderde aanpak geholpen. Het Landelijk Platform GGz en de vereniging Ypsilon noemden het volstrekt onrechtvaardig om mensen met psychiatrische problematiek al bij voorbaat uit te sluiten van deze zorg, terwijl bijvoorbeeld mensen met een verstandelijke beperking hier wel recht op hebben. Ook in de psychiatrie zijn er immers mensen die langdurig op een beschermde woonomgeving en intensieve zorg aangewezen zijn. De motie die de Twee de Kamer heeft aangenomen, geeft nog niet precies aan waar straks de afbakening in het nieuwe stelsel zal liggen. Het overleg hierover wordt momenteel gevoerd met het Platform en andere GGzpartijen.

Chronische nierschade

Naar schatting 500.000 mensen in Nederland hebben chronische nierschade die niet is opgespoord of geregistreerd bij de huisarts, waardoor de noodzakelijke zorg niet wordt geboden. Zij lopen onnodig risico op nierfalen en complicaties door hart- en vaatziekten. In het Nierstichtingproject ‘Kijk op chronische nierschade’ concludeerden zorg-

verleners samen met de Nierstichting dat de opsporing van en zorg bij chronische nierschade beter kan en moet. Zorgverleners leven de richtlijnen nu niet altijd na en patiënten zijn zich onvoldoende bewust van de risico’s. Daarom zet de Nierstichting zich samen met betrokken beroepsorganisaties in om die opsporing en zorg te verbeteren. Ook kent de Nierstichting 260.000 euro subsidie toe voor nader onderzoek naar oplossingen aan het Radboud UMC Nijmegen. Een samenvatting van het onderzoeksrapport ‘Kijk op chronische nierschade’ staat op www.nierstichting.nl/ professionals/nieuws/scherpbier.

Financiële steun kunstbeoefening

Ouderen die hun artistieke talenten ontwikkelen, zijn gezonder, vitaler en voelen zich prettiger, zo blijkt uit onderzoek. Daarom wordt cultuurparticipatie onder deze doelgroep gestimuleerd door de fondsen Sluyterman van Loo en Stichting RCOAK. Binnen het nieuwe themaprogramma Lang leve kunst van Fonds Sluyterman van Loo en Stichting RCOAK kan een financiële bijdrage worden aangevraagd voor projecten waarin ouderen actief kunst beoefenen in hun eigen regio. Dit themaprogramma maakt deel uit van een breder programma Lang leve kunst waarin, naast de genoemde fondsen, ook Fonds Cultuurparticipatie, LKCA en VSBfonds deelnemen. Voor dit brede programma is een bedrag van ruim vier miljoen euro beschikbaar. Van 14 januari tot 1 maart 2014 kunnen initiatiefnemers en projectleiders een financiële bijdrage voor hun projecten aanvragen via www.langlevekunst. nl/themaprogramma.

21-02-14 10:22

ZORGZAKEN 47

Innovatiemagie

Waar drinkt u Waar koffiedrinkt uit? u koffie uit? Waar drinkt u koffie uit? Waar drinkt u koffie uit? Met dit gevoel hebben Alzheimerpatiënten dagelijks te kampen. Met dit gevoel hebben Alzheimerpatiënten dagelijks te kampen. Met dit gevoel hebben Alzheimerpatiënten dagelijks te kampen.

Help Alzheimer overwinnen. Dan hoeft niemand zichzelf Met dit gevoel hebben Alzheimerte verliezen. Help Alzheimer overwinnen. patiënten dagelijks te kampen. Dan hoeft niemand zichzelf www.alzheimer-nederland.nl te verliezen. www.alzheimer-nederland.nl Help Alzheimer overwinnen.

Dan hoeft niemand zichzelf te verliezen. www.alzheimer-nederland.nl

Help Alzheimer overwinnen. Dan hoeft niemand zichzelf te verliezen. www.alzheimer-nederland.nl

- tvb ZORG 1-2014 - Binnenwerk.indb 47

Een innovatief product op zichzelf is zelden een garantie voor succes, al is het product technisch nog zo intelligent en ‘state of the art’. Het geheim is niet het product. Het gaat om de focus en samenhang. Bedrijven die excelleren in innovatie hebben altijd één karaktereigenschap gemeen. Ze weten waar ze echt goed in zijn binnen de markt. Heel verstandig richten ze daarom hun innovatie-inspanningen op deze kerncapaciteiten. Het gaat daarbij om een specifieke combinatie van talent, kennis, teamstructuur, tools en processen die het bedrijf onderscheiden en een enorme waarde creëren. JOYinCARE heeft zich op unieke wijze onderscheiden met het concept Verzorgend Wassen en de Touch&Move. Wij hebben sterk ervaren dat het bouwen van een innovatiestrategie rondom productverbetering leidt tot samenhang, waardoor er innovatiemagie ontstaat. Een innovatie ontstaat vaak vanuit een frustratie. Wij houden intensief contact met de zorgpraktijk van alledag en in samenspraak vallen dan al gauw knelpunten op. Door samen actief te zijn in het zorgproces zien we wat belastend of tijdrovend is. Bij innovaties is het dan essentieel om niet te focussen op de symptomen, maar op de aard van het probleem. Neem nou het verplaatsen van cliënten met verrijdbare tilliften, eigenlijk met alles wat op wielen rijdt. Hier zagen we dat zorgverleners te kampen hebben met een overbelasting van hun nek, schouders en polsen. Nu kun je veel energie steken in het oplossen van de blessures en in het beter leren manoeuvreren. Of je bedenkt een tillift die het probleem bij de bron aanpakt.

‘Innovatie draait om focus en samenhang’

Het succes van een product zoals de intuïtieve tillift Touch&Move is afhankelijk van de wijze waarop deze innovatie ingebed wordt in de praktijk. Een product dat vernieuwing brengt vanuit de bron van een probleem, vraagt om gedragsverandering in de praktijk. Vergelijk het eens met het besturen van een fiets. Wil je naar links dan trek je aan de linkerkant van het stuur, het onderlichaam is hierbij gefixeerd op het zadel, het bovenlichaam doet al het werk. Dit hebben we als kind al geleerd en deze verkeerde manier van manoeuvreren gebruiken we ook vaak bij verrijdbare tilliften. Verandering van gedrag, zoals het verplaatsen van tilliften, kan het beste worden bereikt in de contextfactoren. We worden namelijk doorlopend beïnvloed door prikkels van buiten. Zelfs als mensen zelf begrijpen wat ze moeten veranderen aan een beweging, zoals het verplaatsen van een tillift, en zelf besloten hebben om dit te doen, worden zij afgeleid door invloeden van buitenaf. Er is dus geen sprake van weerstand of onwil, maar eerder van afleiding. Innovatie betekent daarom de focus houden op de bron van het probleem in de zorghandeling, en op de implementatie van het innovatieve product in het hele zorgproces rondom het bed. Pim Krijnsen, directeur JOYinCARE bv E pim.krijnsen@joyincare.com

21-02-14 10:22

Colofon maart 2014 44ste jaargang Verspreidingsgegevens Beheer wordt verspreid onder alle

Advertentie-, Order- en Abonnementenadministratie

Hoe resultaatgericht werkt u?

officieel geregistreerde ver zorgings-

abo@aprmediagroep.nl

De Resultaatmonitor van Eprom onderzoekt op twaalf competenties hoe sterk uw werkaanpak is én of uw aanpak zakelijk en sociaal balans is.

Het Tijdschrift voor Verzorging en

Ons competentiemodel van resultaatgericht werken combineert: het werkproces (input-throughput-output) met; het denkproces (plannenafspreken-uitvoeren-meten). Hierdoor ontstaan 12 competenties: Plannen: 1 Oriëntatie 2 Ontwerpen 3 Keuze Afspreken: 4 Contact 5 Invloed 6 Samenwerken Uitvoeren: 7 Initiatief 8 Oplossingen 9 Producten Waarderen: 10 Observeren 11 Beoordelen 12 Waarderen Na het uitvoeren van het onderzoek worden op organisatie- of afdelingsniveau alle resultaten samengevoegd waardoor een beeld ontstaat van de mate waarin de organisatie of afdeling resultaatgericht werkt.

Met resultaatgericht werken kunt u meer waardering krijgen voor uw inzet. Het ontwikkelingsprofiel toont een beeld van de ontwikkelmogelijkheden. In het ontwikkelprofiel staat uw huidige resultaatprofiel afgebeeld in deze toegevoegde waarde cyclus, waarbij bij elke competentie uw scores van uw zakelijke en sociale inzet staan aangegeven.

en verpleeghuizen, psychiatrische en geriatrische instellingen, ziekenhuizen,

Abonnementen

revalidatiecentra, jeugdinstellin-

Jaarabonnement € 57,50,

gen en -opvang, thuiszorgcentrales,

buitenland € 120,-, losse nummers

Wmo-loketten en zorgverzekeraars.

en/of extra bewijsnummers € 10,-

Het verschaft directies, stafleden en

(exclusief verzendkosten), bijdrage

hoofden van diensten informatie over

abonnementen binnen de doelgroep

onderwerpen die betrekking hebben

€ 29,50

op management, techniek, bedrijven

Prijzen zijn exclusief BTW.

en diensten.

Abonnementen kunnen iedere maand ingaan en worden jaarlijks automatisch

Bladmanagement

verlengd. Opzeggingen, uitsluitend

Charlotte Maassen

schriftelijk, dienen uiterlijk twee

redactie@tvbzorg.nl

maanden voor het einde van de abonnementsperiode in ons bezit te zijn.

Redactie Gerard Kruijt, Rob van der Puil, Betty

Uitgever

Rombout, Pim Stegman en Carin Velt

Jaco Otto

Redactieraad

Uitgave

Noortje Brouwers, Gerry van der Hulst,

APR Media Groep BV

Hans van Putten, Aline Saers en Erik

Spacelab 2, 3824 MR Amersfoort

Strating

Postbus 2696, 3800 GE Amersfoort Tel. +31 (0)33 456 70 50

Vormgeving & Art directie

Fax +31 (0)33 456 74 33

APR Media Groep BV, Amersfoort

tvb@aprmediagroep.nl www.aprmediagroep.nl

Druk en afwerking

www.tvbzorg.nl

Veldhuis Media BV, Raalte

omgevingsinvloed

plannen

1. oriënteren

waarderen

12. waarderen

2. ontwerpen

11. beoordelen

3. kiezen

10. observeren

input

output

4. contact

9. producten

5. invloed

8. oplossingen

6. afspraken afspraken

7. initiatief

eigen invloed sociaal

zakelijk

ISSN 0167-0018

uitvoeren balans

Aansprakelijkheid vaktijdschrift Aan de inhoud van dit vaktijdschrift is veel aandacht besteed. Het is echter mogelijk

Eprom versterkt de identiteit en de externe betekenis van organisaties, door de bedrijfsbesturing, de structuur en het personeelmanagement af te stemmen op de unieke kenmerken van een organisatie. Onze oplossingen zijn gebaseerd op de filosofie van Resultaatmanagement.

dat de inhoud van deze uitgave verouderd, incompleet en/of incorrect is. Aan de inhoud hiervan kunnen dan ook geen rechten worden ontleend. APR groep kan niet aansprakelijk worden gehouden voor de directe alsook indirecte ge volgen van het gebruik, op welke wijze dan ook, van de hierin aangeboden informatie. APR groep geeft geen enkele garantie, noch aanvaardt enigerlei aan sprakelijkheid met betrekking tot de inhoud, data, adviezen, verklaringen, producten of ander materiaal in het

Interesse? Bel 070 324 84 86 of mail adviseurs@eprom.nl

vaktijdschrift. Overname van artikelen uit deze uitgave is uitsluitend toegestaan met bronvermelding en na toestemming van de uitgever van APR groep. Alle regels met betrekking tot de Nederlandse intellectuele eigendomsrechten zijn van toepassing.

www.eprom.nl 12009

- tvb ZORG 1-2014 - Binnenwerk.indb 48

21-02-14 10:22

11133a

85139 LOD advertentie TU Delft A4_5 11133a BU 03.indd Leven op3Daken.indd 1 outline.indd 1 00 - Cover

11:16 17-08-11 10:24 12:10 21-02-14

AL ONZE KEUKENS ZIJN SLIM Scan de code en overtuig uzelf www.bribus.nl/ergoline

Bribus Dus! Uw nummer 1.

12061

00 - Cover 4 1 12061 TVB 04.indd Bribus.indd

21-02-14 02-08-12 10:24 14:20