tvb ZORG 4-2013 by APR Media

geeft de zorg een gezicht 43 ste jaargang

Visie op transitie

VGN als aandrijvende kracht

Klaar voor marktwerking? ‘Bedrijfsmatige keuzes zonder de wens van de markt te kennen’

Familiekanaal ‘Het mes snijdt aan twee kanten’

Diversiteit

Komt uw lijfrente vrij? Kies voor een gegarandeerde aanvulling op uw inkomen en ontvang een vrijblijvende offerte

Laat ik eens kijken op

www.banklijfrente.nl of bellen met Inter Fundum op 0317-681070. Ik kan direct vragen naar Walther Veltman, mijn pensioenadviseur.

DE BELANGRIJKSTE KENMERKEN • Gegarandeerde periodieke uitkeringen • Keuze voor Banksparen of Verzekeren

Komt uw lijfrente binnenkort vrij? Dan bieden wij u de zekerheid van een gegarandeerde periodieke aanvulling op uw (pensioen) inkomen. U heeft hierbij de keuze tussen een bankspaar- of verzekeroplossing. BANKSPAREN OF VERZEKEREN? De keuze kan lastig zijn en is afhankelijk van uw persoonlijke situatie. Ga naar www.banklijfrente.nl en wij nemen contact

• Offerte aanvragen met of zonder advies

met u op of mail uw vraag naar info@banklijfrente.nl

BANKLIJFRENTE.NL is een initiatief Inter Fundum BV (onafhankelijk advies bu reau) en werkt samen met vrijwel alle Nederlandse banken en verzekeraars. Inter Fundum BV Postbus 220 3910 AE Rhenen (0317) 681070 KvK 30231837

Voorwoord

Diversiteit

Wat betekent een gemêleerde bewonersgroep voor een verpleeg- of verzorgingshuis? Hoe richt je dat in? Wat speelt er in de praktijk? En hoe maak je daar beleid op? Wat draag je uit als organisatie? Deze uitgave van tvb ZORG draagt het thema Diversiteit. En dit zijn de vragen die we in het coverartikel proberen te beantwoorden. Het werd een verhaal uit de praktijk. Hoe werkt het echt? Het artikel over diversiteit doet me denken aan mijn Indische oma. Na de oorlog stapte ze met mijn opa en mijn vader, toen twee jaar oud, op de boot naar Nederland. Het begin was moeilijk, maar eenmaal gewend werden ze Hollandser dan de de Nederlanders zelf. Mijn oma werd de spil van de buurt, de oma van vele buurtkinderen. Ze hadden veel Nederlandse en Indische vrienden. Het enige wat hun afkomst nog verraadde, waren de amandelvormige ogen, de heerlijke geuren die de keuken regelmatig verlieten en die prachtige Indische tongval. Mijn opa is inmiddels overleden. Mijn oma woont in een mooi aanleunappartement bij een verzorgingshuis in Eindhoven. Ze heeft COPD en een paar jaren geleden heeft ze haar heup gebroken. Helemaal de oude is ze dus niet meer. Ze heeft wel wat hulp nodig bij het aankleden en wassen. Maar ze redt zich wel.

‘Er wonen hier alleen maar oude mensen!’

Ze mist mijn opa tot in haar tenen. Echt met alles wat ze in zich heeft. Sinds zijn overlijden zijn mijn vader en zijn broers dan ook nogal begaan met haar sociale welbevinden. Krijgt ze wel genoeg aanloop? Is er wel genoeg te doen? Heeft ze het naar haar zin? Hun aanpak werkt. Als ik bij haar op bezoek ben, gaat er altijd net iemand weg of komt er iemand binnen. Als ik haar vraag of ze ook nieuwe vrienden heeft gemaakt in ‘het huis’, zucht ze: ‘Daar heb ik niet eens tijd voor. Er komen zo veel mensen langs. En dan nog, er wonen hier alleen maar oude mensen! En die mopperen zo veel. Daar heb ik echt geen zin in hoor.’ Ze is frêle, maar supersterk. Lief én streng, vooral voor zichzelf. Fysiek breekbaar, maar mentaal staat ze haar mannetje wel. En haar Indische roots? Daar wordt - heel liberaal - voor gezorgd. Mijn oom kookt één keer in de week Indisch voor haar. Wat over is, gaat de vriezer in. En verder wordt er druk gebeld en urenlang gekletst aan de telefoon met familie en vrienden. Ze heeft zelfs een iPad, speciaal voor alle foto’s van kinderen, kleinkinderen, neven, nichten en ga zo maar door. Mijn oma is Indisch genoeg, precies zoals ze het zelf graag wil. Charlotte Maassen E c.maassen@aprgroep.nl

Inhoud augustus 2013

BELEID & BESTUUR

Ziezorg

Familiekanaal Vera Verburgt is internetondernemer voor zorg en welzijn én kleinkind van een oma in een verpleeghuis. Haar oma kan niets meer zeggen.

Naar haar zin zaten ze te vaak samen in het restaurant te zwijgen. Het leek haar leuker om haar oma te bezoeken op momenten dat er een activiteit werd georganiseerd. Daarom ontwierp ze het Familiekanaal.

Goede zithouding loont Wat is de invloed van een toegepaste anatomisch verantwoorde en stabiele zitondersteuning op de kosten in de zorg? Deze vraag stond centraal

in het onderzoek dat Marlies Heerdink uitvoerde aan de Universiteit Twente in opdracht van ZuidOostZorg.

Coverartikel Diversiteit door en door Nederland is een multiculturele samenleving. Dat uit zich ook in de zorg. Steeds meer mensen met een niet-Nederlandse achtergrond wonen en

werken in verzorgings- en verpleeghuizen. Vraaggerichte zorg met oog voor diversiteit is

BELEID & BESTUUR

dé uitdaging. Maar hoe richten we deze zorg in? Wat betekent een gemêleerde doelgroep voor een zorginstelling?

Familievriendelijk Werken in de ouderenzorg Medewerkers in verpleeg- en verzorgingshuizen die de familie van bewoners zien als belangrijke samenwerkingspartner. Wat een prachtig

ideaal! Deze cultuuromslag komt binnen handbereik met een combinatie van e-learning en groepsbijeenkomsten. Een impressie van de ervaringen van een van de ontwikkelaars van het traject Familievriendelijk Werken.

Ziezorg

Helpdesk voor oudere migranten en mantelzorgers Waar mogelijk blijven ouderen steeds langer thuis wonen. Dat betekent

dat ouderen en hun mantelzorgers steeds vaker zelf de zorg en ondersteuning moeten regelen die ze nodig hebben.

BELEID & BESTUUR

POLITIEK & WETENSCHAP

Gehandicaptenzorg in toekomstperspectief Interview met Heleen Dupuis, voorzitter Vereniging Gehandicaptenzorg Nederland. ‘Als we dan toch moeten bezuinigen, laat de zorg

die bezuinigingen dan zelf invullen.’

‘Volg de Pijlen’ In geval van een ontruiming blijken mensen eerder via de normale in- of uitgang naar buiten te gaan dan via de daarvoor bestemde nooduit-

gangen. Met de campagne ‘Volg de Pijlen’ wil de branchevereniging voor Noodverlichting (NVFN) de bewustwording vergroten door het juiste gebruik van ‘de groene pijlen’ onder de aandacht te brengen.

POLITIEK & WETENSCHAP

Visie op transitie De Nederlandse zorg staat voor een omvangrijke operatie. De transitie. Het woord zoemt al geruime tijd rond in de care. Cliënten, zorgorga-

nisaties en gemeenten zetten zich schrap. Zijn gemeenten voldoende voorbereid? Waar zitten nog knelpunten? tvb ZORG peilde de status bij de Vereniging Gehandicaptenzorg Nederland.

POLITIEK & WETENSCHAP

Klaar voor marktwerking? Steeds meer zorginstellingen omarmen het bedrijfsmatig werken en maken keuzes over hun dienstenportfolio. Helder zicht op de wensen

van (toekomstige) belanghebbenden hebben ze daarbij niet. De kans dat zorginstellingen failliet gaan of al dan niet gedwongen moeten reorganiseren, blijft daarmee onverminderd aanwezig. Dit stelt BDO in een rapport over marktwerking in de zorg.

en Verder 01 Voorwoord 13 Beleid & Bestuur 27 Beleid & Bestuur 31 ZorgZaken 33 ZieZorg

46 ZieZorg 49 Politiek & Wetenschap 53 Profielen 56 Colofon

& id ur le tu be e s b

‘Bij goed gebruik snijdt dit mes aan twee kanten’ Vera Verburgt is internetondernemer voor zorg en welzijn én kleinkind van een oma in een verpleeghuis. Haar oma kon niets meer zeggen. Naar haar zin zaten ze te vaak samen in het restaurant te zwijgen. Het leek haar leuker om een bezoek te plannen als er een activiteit werd georganiseerd. Daarom ontwierp ze het Familiekanaal. Tekst: Charlotte Maassen

et Familiekanaal is een website met een vast format dat voor elke locatie wordt aangepast. Hiermee hebben verpleeg- en verzorgingshuizen een concreet instrument in handen om familieparticipatie op een positieve manier te stimuleren. Het concept biedt talloze mogelijkheden om de communicatie en interactie met familieleden en mantelzorgers op gang te brengen. Bij een doordachte en goede inzet snijdt dit mes dus aan twee kanten. Enerzijds raken familie en mantelzorgers meer betrokken bij het leven van hun naaste in het huis, anderzijds kunnen zij, indien ze dat wensen, de broodnodige helpende handen bieden bij de verschillende activiteiten die het huis organiseert.

Uitgangspunt

Het uitgangspunt van het Familiekanaal is dat de familie van bewoners geïnteresseerd is in een website met interessante activiteiten, verslagen van evenementen en relevant nieuws. Het kan een belangrijk middel zijn om mantelzorgers en familieleden op digitale wijze meer te betrekken bij activiteiten en het leven van hun naasten. Ook als ze verder weg wonen of minder contact hebben. Over de inhoud van het Familiekanaal vertelt Vera: ‘Ik wilde de basis vooral heel eenvoudig houden en zorginstellingen daarbij de vrijheid bieden om de hele site naar eigen wens en inzicht in te richten. Wel is aan alle deelnemende organisaties gevraagd om per locatie, dus per Familiekanaal, het dagprogramma en een agenda van bijzondere activiteiten op te nemen, evenals een korte aanduiding of familie al dan niet welkom is. Hiermee laat je als organisatie snel en duidelijk zien wat er gaande is in een huis en of bezoek (en daarmee dus ook hulp) van de familie gewenst is. In het begin hebben we een pilot gemaakt met daarin enkele menu’s die ingevuld zouden kunnen worden. De praktijk heeft laten zien dat veel onderdelen overgenomen zijn, maar dat locaties de vrijheid om zelf de inhoud te bepalen, ook echt hebben genomen. Een heel goed

6 beleid & bestuur

voorbeeld vind ik de Woontips. Hoe vaak gebeurt het niet dat verwanten voorafgaand aan de opname van vader of moeder moeten aangeven wat zij belangrijk vinden in de persoonlijke verzorging van hun ouder? Eén keer per dag onder de douche, het licht aan- of uitdoen, op een vast tijdstip aankleden enzovoorts. Voor veel handelingen zijn nog altijd mensen nodig, maar sommige onderdelen zijn ook met wat handige en creatieve oplossingen in te vullen. Neem een tijdklok. Stel dat niemand tijd heeft om ’s ochtends bij moeder het licht aan te doen, dan kan bijvoorbeeld een tijdklok op de verlichting soelaas bieden. Door dit soort ideeën met elkaar te delen, raken andere familieleden en mantelzorgers weer geïnspireerd om het leven van hun dierbare op een adequate manier in te richten.’ Reactiemogelijkheden

Mogelijkheden > Dagprogramma > Bijzondere activiteiten > Wie is wie > De omgeving > Vrijwilligers > Cliëntenraad > Diensten in huis > Uw mening > Zorgkaart Nederland > Familieparticipatie > Zorgnieuws

Door een formulier aan een activiteit of actie te hangen, kun je als locatie meer interactie genereren. Een mooi voorbeeld is het Familiekanaal van Verpleeghuis De Lichtenberg. Op deze website is YouTube een vast onderdeel geworden. Dit medium wordt gebruikt bij en voor verschillende activiteiten. Familieleden en bewoners kunnen hun verzoeken doorgeven. De betreffende filmpjes en liedjes worden dan gedraaid, bijvoorbeeld tijdens een klassieke avond, cabaretvoorstelling of borrel. Zo vullen de bewoners samen met hun naasten een gezellige familieavond in. De verzoeknummers komen via een reactieformulier binnen. Maar natuurlijk is het ook mogelijk om via de digitale weg familieleden de mogelijkheid te bieden om zich in te schrijven voor evenementen of ondersteuning. Vera vult aan: ‘De mogelijkheden van het Familiekanaal

zijn talrijk. Van de reactieformulieren wordt inmiddels dankbaar gebruikgemaakt. Maar de praktijk laat zien dat populaire media, zoals YouTube in dit geval, hun weg nog niet echt hebben gevonden naar het Familiekanaal. Mijn verwachting is dat dit nog wel zal veranderen, omdat het vaak een kwestie is van proberen. Als beheerders er even voor gaan zitten en ontdekken wat ze er allemaal mee kunnen en hoe veel toegevoegde waarde ze kunnen bieden aan bewoners én familie, dan zijn ze om. Dat weet ik zeker!’ Attendering

Door middel van een speciale module bestaat de mogelijkheid om familieleden een paar keer paar jaar te attenderen op het familiekanaal. Enerzijds om hun aandacht nogmaals op de locatie te richten, anderzijds om direct aandacht te vragen voor evenementen die worden georganiseerd. De ervaring leert dat bij herhaaldelijk gebruik van deze attenderingsmethode het bezoek aan het Familiekanaal toeneemt. Vera vertelt: ‘Om het Familiekanaal echt optimaal te benutten, is deze functie heel belangrijk. Verouderde informatie op een site is killing, maar het achterwege laten van actieve communicatie met je doelgroep doet ook geen goed. Wat mij betreft mogen organisaties hier nog wat actiever en frequenter gebruik van maken. Een keer in de zoveel tijd sturen wij de deelnemende organisaties een nieuwsbrief met nieuws en andere wetenswaardigheden. Daarin zijn ook de statistieken opgenomen per locatie. Ze zien dan dus hoe vaak en wanneer hun Familiekanaal is bezocht. Die oplopende bezoekersaantallen triggeren wel om de attenderingsfunctie meer te gebruiken.’ Besloten interactie

Interactie tussen familieleden onderling in de vorm van een online agenda of marktplaats bestaat in de vorm van links naar bestaande (gratis) initiatieven. Zo hebben zorgorganisaties toch interactiemogelijkheden tot hun beschikking zonder dat ze zelf de verantwoordelijkheid

beleid & bestuur 7

‘Mijn schoonmoeder woont er nog niet, maar ik vind de site erg goed. Je krijgt alvast een goede indruk van wat er zoal gedaan wordt. Het lijkt me erg gezellig.’ Reactie van een familielid

- en de kosten - hoeven te dragen voor de technische ontwikkeling en het onderhoud van dergelijke platforms.

Voorbeelden Woonzorgcentrum De Lichtenberg: www.lichtenbergwzc.familiekanaal.nl Verpleeghuis De Lichtenberg: www.lichtenberg.familiekanaal.nl

Active Info, het internetbureau voor zorg en welzijn dat het Familiekanaal ontwikkelde, maakt gebruik van een content management systeem (CMS Active Info), zodat verpleeg- en verzorgingshuizen eenvoudig hun eigen website kunnen onderhouden. Zo kunnen ze zelf foto’s, teksten en pagina’s toevoegen en bewerken, nieuwsbrieven versturen enzovoorts. Verder ondersteunt Active Info deelnemende organisaties in de vorm van trainingen en een helpdesk. Zie www.activeinfo.nl voor meer informatie.

Woonzorgcentrum ‘t Hamersveld: www.hamersveld.familiekanaal.nl

Beweging 3.0.

zonden zijn, krijg ik altijd leuke reacties terug. Vooral de locatie St. Joseph Achterveld, waar de gemeenschap hecht is, reageert vaak en ik krijg ook veel aanmeldingen binnen van overige familieleden. Vanuit de locatie ’t Hamersveld kregen we aan de hand van gesprekken met nieuwe bewoners een aantal vragen waarop we niet direct een antwoord hadden. Aan de hand van deze vragen hebben we vanuit de locatie tips gegeven over verlichting via een attendering. Hierop kregen wij ook weer verbetertips van andere familieleden, waarop de woonconsulent en ikzelf hebben gereageerd. Die interactie, dat is wat je wilt als zorgorganisatie. Op dit moment worden beide locaties bewoond door een vooroorlogse generatie. Bewoners die een computer bezitten, zijn op een hand te tellen. Wel wijzen we op het Familiekanaal door middel van folders zodra we nieuwe bewoners krijgen. Toekomstige bewoners van een jongere generatie zullen zeker meer gebruik gaan maken van het Familiekanaal. Daar ben ik van overtuigd!’

Ondanks dat Vera Verburgt het Familiekanaal gratis heeft aangeboden, heeft het verpleeghuis van haar oma de website niet in gebruik genomen. Vera: ‘Dat vond ik ontzettend jammer en had ik ook niet verwacht. Gegeven het feit dat veel locaties een tekort hebben aan vrijwilligers én betrokken familieleden, was dit in mijn ogen een ‘offer they couldn’t refuse’. Maar de directie wilde zich niet branden aan juridische bezwaren omtrent privacy en aansprakelijkheid, en zag op dat moment de meerwaarde er niet van in. Beweging 3.0 was een van de zorgorganisaties die die toegevoegde waarde wel zag.’ Ellen van der Weijden is beheerder van het Familiekanaal van woonzorgcentrum ‘t Hamersveld in Leusden en St. Joseph Achterveld. Beide zijn locaties van Beweging 3.0. Zij kent de praktijk van het Familiekanaal als geen ander. ‘Ik werk met veel plezier aan de website. Als de basis er goed op staat, en daarbij zijn de medewerkers van Active Info altijd een fijne hulp, kost het nauwelijks tijd. Als je vanuit je organisatie de informatie goed binnenkrijgt, dan is het aan het begin van de week checken, actuele activiteiten er op zetten en de oude zaken verwijderen. Wat mij betreft levert het Familiekanaal genoeg respons en interactie op. Met name als de attenderingen ver-

Woonzorgcentrum St. Joseph: www.achterveld.familiekanaal.nl Woonzorgcentrum De Liendert: www.deliendert.familiekanaal.nl Woonzorgcentrum Nijenstede: www.nijenstede.familiekanaal.nl Woonzorgcentrum Van Randwijckhuis: www.vanrandwijckhuis.familiekanaal.nl Verpleeg- en Gasthuis St Elisabeth: www.stelisabeth.familiekanaal.nl Woonzorgcentrum St. Jozef: www.stjozefhooglanderveen.familiekanaal.nl Woonzorgcentrum huize Sint Jozef: www.stjozefnijkerk.familiekanaal.nl Streekverpleeghuis Zilverschoon: www.zilverschoon.familiekanaal.nl

Beweging 3.0 stond aan de wieg van de ontwikkeling van het Familiekanaal. Dankzij de innovatieve blik, de deskundige inzet en het vertrouwen van deze moderne zorgorganisatie is het medium uitgegroeid tot een volwaardig instrument om familieparticipatie te vergroten.

Familie足vriendelijk W 足 erken Cultuuromslag in de ouderenzorg met e-Learning en groepsbijeenkomsten

Medewerkers in verpleeg- en verzorgingshuizen die de familie van bewoners zien als belangrijke samenwerkingspartner. Wat een prachtig ideaal! Deze cultuuromslag komt binnen handbereik met een combinatie van e-learning en groepsbijeenkomsten. Een impressie van de ervaringen van een van de ontwikkelaars van het traject Familievriendelijk Werken voor verzorgenden (niveau 2-3). Tekst: Gerry van der Hulst, bureau De Professionele Mens

& id ur le tu be e s b

p de eerste trainingsmiddag komen de cursisten druk pratend binnen. ‘Ik ben het er niet mee eens dat ik twintig procent fout had!’, roept een verzorgende. Een stevige jongedame van het type ‘aanpakken en niet zeuren’. ‘Wij doen het hier altijd anders’. ‘Waarom zou ik de tweede dochter ook moeten bellen als er een eerste contactpersoon is?’, vraagt een bedachtzame vrouw met grijs haar een en brilletje. ‘Op de afdeling hebben we het er over gehad. Wij hebben niet zoveel contact met

de familie. Die laat het graag aan ons over’, vult een andere deelnemer haar aan. Stomverbaasd ben ik. Wat een energie hangt er in dit zaaltje! Ik heb deze verzorgenden één keer eerder gezien. Dat was tijdens de startbijeenkomst van het traject. Daar waren ook familieleden van de bewoners van het betreffende verzorgingshuis aanwezig. Tijdens die eerste bijeenkomst was de sfeer afwachtend en werden er wat onwennig grappen gemaakt. e-Module

In de periode tussen de startbijeenkomst en de eerste trainingsmiddag hebben de verzorgenden een e-mail ontvangen met daarin een link naar de e-module. Die link leidde naar 22 meerkeuzevragen, voorzien van filmpjes, casussen en cartoons, die de verzorgenden hebben beantwoord. Na ieder antwoord popte er een scherm op met een reactie op het antwoord dat werd aangeklikt. Tot mijn verrassing heeft dit dus nu al tot veel reuring geleid op de afdeling.

Vragen

De groep gaat aan de slag. Anita is de docent, Shameila de teamleider. Samen presenteren ze de theorie aan de hand van de antwoorden op het leerplatform. Anita heeft vaker met dit bijltje gehakt. Soepel tovert ze op het scherm een paar goed beantwoorde e-vragen tevoorschijn die goed gemaakt zijn. Iedereen is het er over eens dat het

stellen van vragen aan familieleden een goede manier is om contact te maken. Het betekent namelijk dat je de familie betrekt bij het proces en hen de kans geeft om uit te leggen hoe zij het doen. Daar kan je van leren. Het foute antwoord luidt: ‘De familie denkt dat je niet deskundig bent als je hen vragen stelt.’ Dit antwoord werd door niemand gegeven. Vervolgens vist Shameila een paar vragen uit het e-platform waarop uiteenlopende antwoorden gegeven zijn. Bijvoorbeeld: wat is Familievriendelijk Werken? Gaat het er om dat dat je als verzorgende vriendelijk bent tegen familie? Dat de familie best eens de handen uit de mouwen mag steken? Of gaat het er juist om dat je er als verzorgende voor zorgt dat de relatie tussen de bewoner en de familie zoveel mogelijk behouden of zelfs versterkt wordt? In deze discussie staat de visie van de medewerkers centraal. De meningen verschillen en de discus-

10 beleid & bestuur

sie laait op. Als ontwikkelaar van het lesmateriaal zit ik achterin de zaal. Hoe moeilijk ook, ik mag niets zeggen. Ik ga op mijn handen zitten. Letterlijk. Shameila wijst de groep er herhaaldelijk op dat er geen goede of foute antwoorden zijn, ondanks dat het leerplatform het ene antwoord nu eenmaal goed rekent en het andere fout. Het zijn de meningen die tellen. Door er over door te praten, tekent de visie zich af. Ik zie het voor mijn ogen gebeuren. In gesprek

Dan gaat de groep oefenen met het voeren van gesprekken met familieleden. Anita vraagt de deelnemers naar situaties die de afgelopen tijd op de dagverzorging zijn voorgekomen. Karin weet wel iets. Ze vertelt over het nare telefoongesprek wat ze had met de schoonzoon van mevrouw Beukelaar. ‘Ik belde hem ’s ochtends om de afspraak af te zeggen voor een rondleiding die middag. Er waren zieken op de locatie en er was gewoon niemand om de familie te woord te staan. Ik wilde alleen maar de afspraak verzetten, en toen ging die schoonzoon helemaal uit zijn dak. Ik ben gewoon door hem uitgescholden!’ Ze is er nog boos over. Shameila stelt de deelnemers in tweetallen op. Rug aan rug, zodat ze elkaar niet zien. Een derde is observator. Zo oefenen ze de telefoongesprekken. Het lawaai in het leslokaal is al snel oorverdovend als iedereen aan het telefoneren slaat. Shameila maant om stilte. Nu geven de observatoren feedback aan hun telefoonteam. Wat gebeurt er als je de schoonzoon probeert te overtuigen? Wat gebeurt er als je begrip toont? Wat gebeurt er als je de ander samenvat? De stoelen worden weer in een grote kring gezet. Sommige verzorgenden die de boze schoonzoon mochten spelen, zijn nog helemaal verhit. Mieke, de bedachtzame vrouw met het grijze haar en het brilletje, zegt plotseling dat het ook wel erg vervelend is om afspraken die zo belangrijk zijn voor familieleden, zo kort van tevoren te verzetten. ‘Daarmee krijg je de familie tegen en dan worden ze wantrouwend. Misschien had de schoonzoon wel lang van tevoren vrij genomen. Het is ook spannend voor de hele familie hoe het zal gaan. Vaak zijn mantelzor-

De driehoek Het uitgangspunt van Familievriendelijk Werken is de driehoek ‘verzorgende – cliënt – familie. De cliënt staat bovenin. Veel organisaties werken met het begrip ‘De cliënt centraal’. Dan gaat het veelal om de relatie tussen de verzorgende en de cliënt (de blauwe pijl). De cliënt geeft zo goed mogelijk aan hoe hij of zij de zorg wenst en de verzorging probeert hieraan te voldoen. Maar cliënten zijn niet los verkrijgbaar. Vaak zijn familieleden en andere mensen uit hun netwerk heel belangrijk voor hen. Familiebanden zijn onverbrekelijk, hoe goed of hoe slecht je ook met elkaar overweg kunt. Als je het vanuit het perspectief van de cliënt bekijkt, zijn verzorgenden eigenlijk passanten in wisseldienst, ongeacht hoe goed ze zorgen. Bij Familievriendelijk Werken verandert je perspectief. Dan horen de cliënt en zijn familie, of netwerk, bij elkaar (de rode pijl). De cliënt woont in een verzorgings- of verpleeghuis en de taak van de verzorgende is om te bevorderen dat de cliënt en zijn familie het zo goed mogelijk hebben met elkaar. Daarom zorg je als verzorgende dat de familie zich welkom voelt en beschouw je de familie als samenwerkingspartner. Je maakt afspraken over wie wat doet. Je zou zelfs kunnen stellen dat als het tussen de familie en de verzorging goed zit, de cliënt kan ontspannen (de gele pijl). Zo wordt het prettiger voor de bewoner zelf en mogelijk neemt de familie je als verzorgende ook nog werk uit handen.

gers overbelast. Als je meteen in het begin al de familie tegen krijgt, duurt het lang voordat de relatie weer in orde komt.’ ‘Wie organiseert die rondleidingen eigenlijk?’ vraagt de stagiaire. Dat blijkt de afdeling zorgbemiddeling te zijn. ‘Misschien moeten we toch eens kijken hoe we dat beter kunnen doen’, zegt Rohina, de stevige aanpakker. Verdieping

De tweede trainingsmiddag. Wederom zit ik achterin de zaal. De cursisten hebben een nieuwe e-module gemaakt, met verdiepende vragen over familiedynamiek, gespreksvoering en contact houden met families. Het team heeft een ‘Familievriendelijk Werken’ actieplan gemaakt en er is een familieavond georganiseerd. Over deze familieavond ontstaat een discussie. Tijdens de familieavond kreeg het verzorgingshuisteam een compliment van een

beleid & bestuur 11

‘Ik wilde alleen een afspraak verzetten. Hij schold me gewoon de huid vol!’

dochter over het feit dat het team haar e-mailtjes beantwoordt. De dochter vond dit een hele verbetering ten opzichte van het verpleeghuis waar haar moeder daarvoor woonde. Daar belden ze haar overdag op haar werk, ook als het niet dringend was. Als de dochter dan ’s avonds rustig tijd had om terug te bellen, was de contactverzorgende er weer niet. En aan e-mail deed het v erpleeghuis niet. ‘Tja’, zucht Shameila, ‘we kregen dan wel een compliment van die dochter, maar of we het zo goed aanpakken met die e-mail, dat weet ik niet.’ ‘Ik gebruik de e-mail niet’, roept Loek. ‘Dat vind ik onpersoonlijk en geeft maar misverstanden.’ ‘Ik mail alleen de eerste contactpersoon’, zegt Karin. ‘Maar als we Familievriendelijk Werken, moeten we ook het contact onderhouden met de hele familie’, suggereert Rohina. Na nog wat discussie bieden twee teamleden aan

om uit te zoeken hoe het zit met die e- platforms waarmee je met een hele familie kan communiceren. Loek moppert nog wat na. Slot

We zijn een half jaar verder als de slotbijeenkomst plaatsvindt. Er is een duidelijke verandering opgetreden in de manier waarop de verzorgenden praten over familie en contact maken met afzonderlijke familieleden. Verder blijkt uit de eindmeting (zie kader Traject) dat familie leden verbeteringen rapporteren. Een greep uit de reacties van familieleden: ‘Medewerkers zijn meer ontspannen, de sfeer is anders geworden.’ ‘Ik word niet meer door verwezen als ik vragen heb. Ik krijg nu antwoord.’ ‘De manier van werken is veranderd. Nu wordt er samen gekeken naar een manier om iets op te lossen.’ ‘De drempel om mee te helpen aan de uitjes is voor mij lager

Traject Het traject Familievriendelijk Werken begint met een nulmeting en een startbijeenkomst met een film. Voor de verzorgenden zijn er drie e-modules beschikbaar, gevolgd door drie middagbijeenkomsten. Tijdens de teamvergadering wordt een actieplan gemaakt en worden er familieavonden georganiseerd. Voor het management is er één e-module, gevolgd door een bijeenkomst. Het traject sluit af met een eindmeting en een slotbijeenkomst.

12 beleid & bestuur

Zorgstijlen en rollen Niet alle families zijn hetzelfde. Er zijn vier verschillende

voor wie ze zorgen, dan is de stress lager. Je kunt hierin

rustig bekijken met wat voor type familie je te maken hebt

types familie te onderscheiden. Sommige families zijn net

drie groepen onderscheiden. Dertig procent van de man-

en welke rollen mantelzorgers vervullen. Vraag in een

een kluwen. Zo hecht en in elkaar ‘verwikkeld’ dat ze niet

telzorgers zijn vermijdende mantelzorgers. Zij vinden het

gesprek de verschillende familieleden naar hun behoeftes

tot beslissingen komen. Conflictueuze gezinnen maken

lastig om met gevoelens om te gaan en verrichten liever

en wensen. Misschien helpt dit model:

ruzie en de familieleden zijn erg met zichzelf bezig. In ‘los

geen handelingen aan het lichaam van hun familielid, zoals

Een familielid kan als het ware als een collega zijn, die

zand’ families is er weinig onderling contact en lijken fami-

crème smeren en haren kammen. Zij vermijden intieme

helpt in de zorg voor de cliënt.

lieleden nauwelijks te beseffen dat er iets aan de hand kan

gesprekken over emotioneel beladen onderwerpen en

Een familielid kan zelf ‘cliënt’ zijn, met de behoefte om

zijn met een familielid. In een evenwichtig gezin, geluk-

doen liever praktische zaken, zoals de was, koffie zetten

(veel) te praten over lastige aspecten van de zorg, of met

kig het mederendeel van de families, kunnen familieleden

of wandelen. Twintig procent van de mantelzorgers is te

een behoefte aan goede informatie en emotionele onder-

goed overleggen en oplossingen vinden.

veel betrokken. Zij vinden het moeilijk om de zorg los te

steuning. Bied dan een luisterend oor en geef de juiste

laten en voelen zich schuldig. Zij werken zich als het ware

informatie.

Daarnaast is het zo dat familieleden elk verschillende rol-

over de kop en hebben dan nog het gevoel het niet goed

Een familielid kan expert zijn. Hij of zij kent de bewoner al

len vervullen. Ook familieleden die niet vaak op bezoek

genoeg te doen. Vijftig procent van de mantelzorgers zijn

lang en heeft veel informatie over wat werkt of wat niet

komen, kunnen belangrijke taken verrichten. Denk aan het

evenwichtige mantelzorgers. Zij zijn in staat een balans te

werkt.

beheer van de financiën of het ondersteunen van andere

vinden tussen praktische hulp, emotionele ondersteuning

mantelzorgers. Mantelzorgers lopen een groot risico om

en hun eigen leven.

Bovenal heeft elk familielid een persoonlijke relatie met de

overbelast te raken. De mate waarin zij stress ervaren,

bewoner. In het Familievriendelijk Werken is het de taak

heeft ook te maken met hun gevoelens naar de persoon

Wat moet je hier als verzorgende mee? Je bent toch geen

van de verzorger om te zorgen dat deze relatie zo goed

voor wie zij zorgen. Als ze zich veilig voelen bij de persoon

familietherapeut! Nee, dat ben je niet. Maar je kunt wel

mogelijk blijft bestaan.

‘Medewerkers zijn meer ontspannen, de sfeer is anders geworden.’ geworden.’ ‘Ik merk dat medewerkers meer meedenken, zich verplaatsen in de familie.’ ’Gelukkig zijn al die briefjes met geboden en verboden verdwenen van de afdeling.’ Het is leuk om te zien dat het e-learning materiaal en de groepsbijeenkomsten hun vruchten afwerpen. E-learning is een fantastisch middel om deelnemers individueel te ondersteunen bij de voorbereiding op een groepsbijeenkomst. Verzorgenden kunnen in een half uurtje een module maken op een moment dat het hen goed uitkomt. Zo heb je maar weinig dure bijeenkomsten nodig om het gewenste effect te bereiken. Alle deelnemers, ook de oudere garde, blijken voldoende computervaardigheden te hebben. Een enkeling beschikte niet over een geluidskaart in de computer. Dat was wel een probleem. Al met al blijkt e-learning in combinatie met bijeenkomsten heel geschikt voor onderwerpen waarbij

het om een andere manier van werken gaat, zoals het geval is bij Familievriendelijk Werken. Het ontwikkelen van een visie en het veranderen van gedrag door een combinatie van e-learning en groepsbijeenkomsten zijn dus interessante mogelijkheden om een cultuuromslag te bereiken. Het traject Familievriendelijk Werken werd mogelijk gemaakt met subsidie van ZonMW en is ontwikkeld bij Hanzeheerd in Heerde en De Rijnhoven in Leidse Rijn. Hanzeheerd is momenteel bezig met het uitrollen van het traject in de gehele organisatie. Het trainingsmateriaal werd ontwikkeld door Hanzeheerd en De Rijnhoven, Vilans, en bureau De Professionele Mens. Al het materiaal is gratis beschikbaar op www.leerstationzorg.nl/fvw. De namen in dit verhaal zijn gefingeerd.

Literatuur bij leertraject > Buijsen H., Mijn moeder lag om 11 uur nog in bed, omgaan met kritiek van familie, negen effectieve strategieën. Bohn Stafleu van Loghum, 2009 > Egberts C., Ouders op hun plek. Agiel, 2007 > Royers T., Gedeelde zorg: een ideeënboek, handreiking voor het samenspel tussen zorgverleners en familieleden. Vilans, 2007 > Royers T., Impulspakket samenspel, praktijkwijzer om het samenspel met mantelzorgers te bevorderen. Expertisecentrum mantelzorg, 2010

Beleid & Bestuur 13

Huisarts geen inzicht in bedrijfskosten Er bestaan grote verschillen tussen dokterspraktijken in omzet, uitgaven en winst. Veel huisartsen hebben (te) weinig inzicht in de financiële prestaties en onnodige kosten. Daarom ontwikkelde Accon avm de Financiële Praktijk Scan. De omzet verhogen is voor een dokterspraktijk vaak lastig, dat kan alleen op lange termijn gerealiseerd worden met meer behan-

delingen of meer patiënten. De kosten kunnen in veel gevallen wel omlaag. Personeelsen huisvestingkosten zijn de twee grootste kostenposten. De Financiële Praktijk Scan geeft huisartsen inzicht in praktijkprestaties door deze te vergelijken met collega’s in de branche. Op basis van de financiële administratie krijgt men inzicht in een aantal belangrijke kengetallen,

met als doel optimaal te kunnen inspelen op veranderingen in de onderneming. Op basis van de laatste twee jaar kan een voorspelling voor de komende jaren worden gedaan, waarna de juiste maatregelen kunnen worden genomen.

Gerdi Verbeet nieuwe voorzitter NPCF Gerdi Verbeet is de nieuwe voorzitter van patiëntenfederatie NPCF. In die rol zal zij zich inzetten voor een sterkere positie van patiënten. Gerdi Verbeet was van 2001 tot 2012 namens de PvdA lid van de Tweede Kamer. De laatste zes jaar was Verbeet voorzitter van de Tweede Kamer. Wilna Wind, directeur van patiëntenfederatie NPCF, kijkt uit naar de samenwerking. ‘Met Gerdi Verbeet hebben we een krachtige voorzitter, die met haar kwaliteiten een belangrijke rol kan spelen in het versterken van de positie van patiënten en van onze organisatie in het zorgveld.’ Gerdi Verbeet in een reactie: ‘De zorg is volop in beweging, de positie van de patiënt verandert. Ik denk dat we als patiëntenfederatie een belangrijke bijdrage kunnen leveren om de zorg beter aan te laten sluiten bij de wensen en behoeften van patiënten. Daarbij is goede informatievoorziening over zorg en de kwaliteit daarvan heel belangrijk.’ Voor Verbeet is de zorg geen onbekend terrein. ‘Als Kamerlid heb ik me onder meer beziggehouden met ouderenbeleid. Een thema wat nu actueler is dan ooit.’

De Rollz Motion: rollator en rolstoel ineen!

Nu kunt u moeiteloos blijven doorgaan Of het nu een lange vakantie is, een mooie expositie of een dagje winkelen, met deze 2 in 1 rollator kunt u moeiteloos door blijven gaan. Altijd bij je wat je nodig hebt. De Rollz Motion is bovendien zeer plat in te klappen en past daarom in elke auto. Rollz International BV - 020 362 20 10 - info@rollz.com - www.rollz.com 12145

Beleid & Bestuur 15

Daginzicht-agenda Is het vandaag nou maandag of dinsdag? En wanneer komt de hulp ook alweer? Ouderen met lichte dementie, afasie of die moeite hebben met onthouden, hebben vaak geen duidelijk zicht op de activiteiten van de dag. Daarom introduceert Stichting Doe Maar Zo! de agenda ‘Daginzicht’. Iedere dag heeft zijn eigen kleur en drie schrijfvelden voor de ochtend, middag en avond. Het is mogelijk afspraken weer te geven in taal, maar ook in beeld door middel van dertig verschillende pictogrammen. De agenda biedt een geheugensteun en houvast om beter regie te voeren over het eigen leven.

De agenda is tot stand gekomen in samenwerking met een grote groep gebruikers en zorgprofessionals. Alle elementen die voor afleiding kunnen zorgen, denk aan drukke lettertypes en foto’s, zijn eruit gehaald. Zo zijn er ook geen feestdagen opgenomen in het kalendergedeelte, daarvan is gebleken dat ze veel stress veroorzaken. In een los mapje zitten stickervellen met dertig verschillende pictogrammen voor dagelijkse

activiteiten. Deze zijn ter ondersteuning voor de beelddenkers. Ook opvallend aan deze agenda is dat iedere dag te herkennen is aan een eigen kleur, het lettertype makkelijk leesbaar is en er geen hoofdletters in voorkomen. Alles staat in het teken van het prikkelarme karakter van de agenda.

Tweede steen voor Martha Flora Marco Ouwehand, initiatiefnemer en directeur van Martha Flora, en Joop Hendriks, Voorzitter Raad van Bestuur Stichting Bronovo-Nebo, hebben gezamenlijk de tweede steen onthuld die symbool staat voor het nieuwe leven dat het pand van Martha Flora krijgt aan de Badhuisweg in Scheveningen. In november 2013 wordt hier het Bronovo Martha Flora huis geopend, een gespecialiseerd verpleeghuis waar mensen met dementie in een geborgen omgeving kunnen wonen, met liefdevolle en persoonlijke aandacht en de allerbeste zorg.

Galerij gevijzeld Onlangs heeft P. van ’t Wout Vijzel- en Funderingstechnieken een ‘sociale’ klus voltooid. Het ging om het vijzelen van vier galerijen aan de Jan Kruijffstraat in Rotterdam. Het uiteindelijke resultaat is een gelijkvloerse situatie tussen de galerij en de ingang van de woningen. Daar was dringend behoefte aan bij de bewoners van de ruim 32 flats. In het complex wonen vooral senioren en het niveauverschil zorgde voor lastige situaties bij het in- en uitgaan van de woningen. Dit werd in de meeste gevallen opgelost door zelf geplaatste opritjes, die niet altijd veilig waren en de doorgang op de galerij ernstig

belemmerden. De vraag naar een constructieve oplossing was groot. Voor dit project is uitgebreid gekeken naar manieren om het hoogteverschil, dat opliep tot twintig centimeter, te kunnen nivelleren. Technisch onderzoek wees uit dat het opdikken van de betonplaten geen optie was. Dus is uiteindelijk gekozen voor het in zijn geheel opvijzelen van de vier galerijen in Rotterdam. Hierbij zijn de galerijen twintig centimeter ‘omhoog gekrikt’ met behulp van hydraulische vijzels. Om dit mogelijk te maken, zijn de betonplaten eerst losgekoppeld

van de opleggingen. Vervolgens werden de platen stuk voor stuk omhoog gevijzeld, de opleggingen aangepast en de delen weer aan elkaar gemaakt. De uitdaging zat vooral in de constructie waarmee de brandtrap aan de galerij verbonden zat. Als de galerij omhoog gebracht wordt, gaat de brandtrap automatisch mee terwijl de bovenliggende galerij nog op dezelfde hoogte blijft. Verder zorgde het opvijzelen op sommige verdiepingen voor een niveauverschil met het trappenhuis. In samenwerking met opdrachtgever Dura Vermeer Bouw Heyma is voor beide uitdagingen een goede oplossing uitgedacht en toegepast.

Health_Care Ontwerpconcept voor de zorg

Een bezoek aan het ziekenhuis brengt voor veel mensen angst en onzekerheid met zich mee. Het is daarom belangrijk dat de omgeving waarin je terecht komt, rust en vertrouwen geeft en vrij is van stress. Mensen willen zich in een ruimte prettig voelen en dat geldt zeker in een zorgomgeving. Kleuren zijn als onderdeel van de vormgeving belangrijk om dat effect teweeg te brengen. Caparol, fabrikant van professionele bouwverven, heeft een samenhangende visie geformuleerd op vastgoedonderhoud en interieurdesign in de zorg. Het concept Health_Care omvat een specifiek kleurenschema en geeft verder antwoord op de functionele gebruikseisen die de zorg stelt aan de afwerking van oppervlakken, zoals duurzaamheid, reinigbaarheid en lange onderhoudscyclussen. Een tastbare en zichtbare bijdrage aan een betere zorg. www.caparol.nl/healthcare

DAW Coatings Nederland B.V. Postbus 1122 NL - 3860 BC Nijkerk Tel: +31 (0)33 - 247 50 00 Fax: +31 (0)33 - 245 18 33 E-mail: info@caparol.nl Website: www.caparol.nl 12198b

Beleid & Bestuur 17

Thuisbegeleiding paraat voor de toekomst Begin van dit jaar startten thuisbegeleiders en cliënten van Proteion Thuis met Begeleiding in Beeld. Binnen deze pilot leggen ze contact met elkaar via FaceTime, een app op de iPad. Thuisbegeleiders ontdekken dat het voor cliënten een boost voor hun zelfredzaamheid betekent en de mogelijkheid biedt om meer vraaggericht en doelmatiger in te spelen op de behoefte van de cliënt. De thuisbegeleiding van Proteion Thuis bereidt zich hiermee voor op de komende transitie van de langdurige zorg naar de Wmo. Met deze nieuwe vorm van dienstverlening is de thuisbegeleiding paraat voor de toekomst. Aan de pilot Begeleiding in Beeld nemen tien thuisbegeleiders en dertig cliënten deel. De pilot is in januari gestart en loopt tot het einde van dit jaar. Op basis van tussenevaluaties en een effectonderzoek neemt Proteion Thuis een besluit over opschaling van de dienst. Meer informatie: www.proteion.nl/begeleidinginbeeld

Meest p atiëntvriendelijke ziekenhuis Het Sint Jans Gasthuis in Weert is gekozen tot het meest patiëntvriendelijke ziekenhuis van Nederland. Deze publieksprijs is een initiatief van ZorgkaartNederland.nl, de grootste reviewsite voor de zorg. De waarderingen op deze site vormen de basis voor de uitslag. Patiënten zijn vooral erg positief over de zorgvuldige behandeling en de goede ontvangst van de verpleging. Alle ziekenhuizen met meer dan honderd waarderingen op ZorgkaartNederland.nl maakten kans op de prijs van Meest Patiëntvriendelijke Ziekenhuis van Nederland. Om te komen tot de uiteindelijke ranking van de ziekenhuizen is gekeken naar aspecten als de accommodatie, de informatievoorziening en de behandeling. Zowel de beoordelingen voor het ziekenhuis zelf als voor de artsen die er werken, zijn meegeteld. De prijs is een belangrijke impuls voor ziekenhuizen om nog meer aandacht te schenken aan patiëntvriendelijkheid en meer ruimte te geven aan het oordeel van patiënten.

Farmahuis als ontmoetingsplek op internet Onlangs heeft het Farmahuis zijn deuren geopend. Het huis fungeert als virtuele ontmoetingsplaats op internet, waar iedereen met belangstelling voor de geneesmiddelenzorg relevante informatie kan vinden en met de sector in contact kan komen. Het Farmahuis is een initiatief van Nefarma, de brancheorganisatie voor innovatieve geneesmiddelenbedrijven in Nederland. De vereniging wil een modern en toegankelijk platform bieden dat rijk is aan informatie over deze voor de gezondheidszorg belangrijke sector. Ook nodigt het huis uit tot een open uitwisseling van ideeën, gedachten en visies over onderwerpen die de (farmaceutische) zorg aangaan en waarover in de samenleving discussie wordt gevoerd.

18 ZieZorg

Goede zithouding loont Wat is de invloed van een toegepaste anatomisch verantwoorde en stabiele zitondersteuning op de kosten in de zorg? Deze vraag stond centraal in het onderzoek dat Marlies Heerdink uitvoerde aan de Universiteit Twente in opdracht van ZuidOostZorg. In een periode van ongeveer tien jaar is onderzoek gedaan naar zitproblemen, met als doel de zitkwaliteit te objectiveren en te verbeteren. Een van de resultaten van dit onderzoek was het SMS zitadvies, een meetinstrument dat ingezet kan worden bij de selectie van een meest adequate zit- en rugondersteuning voor een bepaald persoon. Vanuit het SMS zitadvies is de term anatomisch verantwoord en stabiel zitten ontstaan. Uit ervaring blijkt dat een anatomisch verantwoorde en stabiele (AVeS) zitondersteuning een positieve invloed heeft op de levenskwaliteit van permanent langdurige rolstoelgebruikers. Zorgkantoren - financiers van de zitvoorzieningen - zijn echter niet altijd overtuigd van het anatomisch verantwoord en stabiel zitten. Objectief onderzoek naar de invloed van een anatomisch verantwoorde en stabiele zitondersteuning op de kosten in de zorg zou hier meer inzicht kunnen bieden. Uit het onderzoek van Marlies Heerdink is gebleken dat een anatomisch verantwoorde en stabiele zitondersteuning vanwege een besparing in de zorgvraag € 1826,07 oplevert, en vanwege een verminderde kans op decubitus € 144,22. Samen is dit ongeveer € 1970 per jaar per cliënt. Een AVeS zitondersteuning is ongeveer € 420 duurder dan een niet AVeS zitondersteuning, dus rekening gehouden met de aanschafkosten en het SMS zitadvies levert een anatomisch verantwoorde en stabiele zitondersteuning € 1550 per jaar per cliënt op. Naar schatting kan er dan in totaal in verpleeghuizen in heel Nederland ongeveer 171,4 miljoen euro bespaard worden door het toepassen van een anatomisch verantwoorde en stabiele zitondersteuning bij permanente, langdurige rolstoelgebruikers.

ZieZorg 19

WZH Leilinde

Co ve r ar ti ke l

Diversiteit door en door ‘Gekleurd grijs is de norm’

Nederland is een multiculturele samenleving. Dat uit zich ook in de zorg. Steeds meer mensen met een niet-Nederlandse achtergrond wonen en werken in verzorgings- en verpleeghuizen. Vraaggerichte zorg met oog voor diversiteit is dé uitdaging. Maar hoe richten we deze zorg in? Wat betekent een gemêleerde doelgroep voor een zorginstelling? Tekst: Betty Rombout

oonZorgcentra Haaglanden (WZH) is een vernieuwende organisatie op het gebied van wonen, zorg en welzijn voor ouderen en mensen met Niet Aangeboren Hersenletsel (NAH) in de regio Haaglanden. Vernieuwend onder andere vanwege de multiculturele aanpak. Woonzorgcentrum WZH Transvaal is daarin de voorloper met vooral Hindoestaanse, Surinaamse en Turkse ouderen. Afgelopen jaren heeft WZH de aanpak verder ontwikkeld in Zoetermeer door bijvoorbeeld de samenwerking met Stichting Piëzo. Deze organisatie zorgt dat een twintigtal bezoekmannen en -vrouwen, afkomstig uit diverse culturen, op bezoek gaan bij moeilijk bereikbare (migranten) ouderen. Ze zijn vertrouwenspersoon van de cliënt en diens familie. Wanneer een thuiszorgvraag ontstaat, vindt kennismaking plaats met medewerkers van WZH Zorg in de buurt, eveneens met een diversiteit in cultuur. Deze interculturele uitwisseling zorgt er voor dat het zorgaanbod afgestemd wordt op de zorgvraag. Ook opende WZH in 2011 het WZH Ontmoetingshuis in Zoetermeer waar vijftien zelfstandig wonende ouderen met verschillende achtergronden en hun netwerk ondersteuning krijgen. En WZH levert inmiddels thuiszorg aan mensen met diverse culturele achtergronden. Maar dat is niet alles. Ook het onderwijs speelt een belangrijke rol in het multiculturele beleid. Inmiddels zijn 28 mannen en vrouwen met verschillende

achtergronden aan een baan in de zorg geholpen met het zogenaamde WZH Onderwijsproject. Cultuursensitief huis

Een volgende fase binnen het multiculturele beleid was de opening van WZH Oosterheem begin dit jaar. Een woonzorgcentrum voor 114 ouderen die vergeetachtig worden, dementerend zijn of om een andere reden intensieve zorg nodig hebben en in diverse culturele woonleefstijlgroepen wonen. Gharty Filemon, Surinaamse van afkomst, is locatiemanager van WZH Oosterheem. Ze vertelt: ‘Twee jaar geleden zijn we met de genoemde multiculturele trajecten begonnen. In Zoetermeer waren er geen voorzieningen en ondersteuning voor ouderen met een nietNederlandse afkomst. Terwijl we juist veel culturen in de stad hebben. Nu kennen we dus ook WZH Oosterheem. Een eigentijds en warm ingericht huis dat midden in de wijk staat. Mensen van ‘buiten’ zijn altijd welkom bij ons. En andersom. We proberen met onze bewoners zoveel mogelijk activiteiten in de wijk te doen. Omdat zowel het personeel als de cliënten verschillende culturele achtergronden hebben, kunnen we gerust spreken van een cultuursensitief huis. Veel allochtone mensen treffen elkaar in het Ontmoetingscentrum. Ze zijn er nog niet aan toe om permanent bij WZH Oosterheem te wonen. Enerzijds omdat ze te jong zijn, anderzijds omdat het nog niet

coverartikel 23

past in hun beeldvorming. De mensen met een nietNederlandse achtergrond die permanent bij ons wonen, zitten verspreid over het huis. We hebben geen grote hoeveelheid mensen met eenzelfde achtergrond, zoals in ons huis WZH Transvaal. We proberen zoveel mogelijk naar het individu te kijken. Op een van de etages in WZH Oosterheem woont bijvoorbeeld een Islamitische vrouw die overdag naar het multicultureel Ontmoetingscentrum gaat, waar ze halal kan eten. We hebben ook Antilliaanse ouderen. Ze spreken geen Nederlands. Maar met een multicultureel personeelsbestand, is dat geen probleem.’

Samenwerkingspartners multiculturele beleid WZH Oosterheem > Stichting Piëzo > Opleidingstraject in samenwerking met ID-College en afdeling Werk Zorg en Inkomen Gemeente Zoetermeer > Calibris > Wijkcentrum Buytenweg (met betrekking tot het Ontmoetingshuis) > Zelforganisaties SER (Afghaans), Antiaz (Antilliaanse), HOBZ (Hindoestaans), Insaniyat (Surinaams), Stichting Atlas (Marokkaans) > OSO (samenwerkende autochtone ouderenbonden) > MeerSEWA (jongeren helpen ouderen in Zoetermeer)

Leefstijl

‘Het is onze kracht, die van heel WZH, dat we kijken naar de leefstijl van onze mensen’, vervolgt Filemon. ‘We maken die leefstijl niet bijzonder, maar normaliseren het. We brengen het tot wat het is. Kijken per cliënt naar zijn of haar behoefte. Maar we vergeten het grotere geheel niet. We hebben bijvoorbeeld een aantal bewoners voor wie de Ramadan belangrijk is. Echter, ze zijn oud en ziek. We leggen dan uit dat de ramadan alleen in een versoberde vorm verantwoord toe te passen is. Dat gesprek gaan we aan. Wel via een imam, want van hem nemen ze eerder iets aan dan van ons.’ De leefstijl is onderdeel van het zorgleefplan, een plan voor cliënten in verzorgings- en verpleeghuizen dat aansluit op persoonlijke mogelijkheden, beperkingen, behoeften en voorkeuren van de cliënt. Gharty Filemon: ‘We koppelen dus het zorgleefplan aan de cliëntactiviteiten. Ik noem een voorbeeld. Een Antilliaanse vrouw die in ons huis woont, vindt het belangrijk haar tanden te poetsen voor het eten in plaats van erna. Doet ze dit niet, dan raakt ze helemaal van slag. En komt het Suikerfeest eraan, dan vragen we wie van onze medewerkers mee wil helpen de activiteiten rondom dit feest te organiseren.

Knelpunten? De diversiteit aan culturen en etnische herkomst van cliënten heeft gezorgd voor een verrijking binnen de zorg, maar ook voor knelpunten. Meer informatie over veel voorkomende problemen in de zorgpraktijk aan cliënten met een niet-westerse achtergrond is te vinden op de site van Vilans: www.vilans.nl/Pub/Informatiecentrum/Informatiecentrum-diversiteit/Informatiecentrum-diversiteit-Knelpunten-in-de-multiculturele-zorg. html.

Uiteraard schakelen we ook vaak de familie in. Zij weten tenslotte het meeste van de achtergrond en de cultuur. Stel, we hebben een ‘menggroep’ waarin een aantal mensen veganistisch is. Dan vragen we aan de familie, die elke dag op bezoek komt, of zij ons met het koken willen ondersteunen. Overigens zitten we nu in de fase van het vormgeven van de samenwerking met de informele zorg. We proberen zoveel mogelijk met de familieleden het gesprek aan te gaan over wat zij hierin kunnen betekenen.’ Kijkend naar de leefstijl van mensen zijn er verschillende mogelijkheden om daar invulling aan te geven. Van het

24 11084d

Oplossingen om over te praten!

Hulpmiddel huren? Maatwerk voor elk budget Hulpmiddelen brengen de kwaliteit van leven op een hoger niveau en besparen zorgkosten. KMD biedt hulpmiddelen op maat voor mensen met een spraakbeperking en voor het bedienen van apparatuur in de omgeving zoals tv’s, deuren en verlichting.

Om hulpmiddelen tegen acceptabele kosten in te zetten voor uw cliënten, biedt KMD u ook financieel maatwerk in de vorm van huur voor korte of langere periode. Wij laten u graag zien dat onze oplossingen in alle opzichten perfect op uw situatie aansluiten.

Spraakmakend

Bel KMD voor een afspraak of ga naar www.kmd.nl/financieel-maatwerk

Ziet u mogelijkheden voor uw cliënten of organisatie? Onze medewerkers helpen u graag verder.

Klein & Melgert Developments BV

T 0316 - 26 80 21

E info@kmd.nl

I www.kmd.nl

Ergonomie is een kunst, een subtiele mix van vakmanschap en wetenschap. Mede dankzij nauwe samenwerkingsverbanden met revalidatiecentra en gespecialiseerde ergotherapeuten beheerst Pronk ergo die kunst tot in de finesse. Onze 'meesters' ontwikkelen en ontwerpen de meest geavanceerde aanpassingen voor mensen met uiteenlopende functiebeperkingen. Vakkundig en professioneel. Pronk ergo ziet enkel mogelijkheden, geen beperkingen.

Keukens

Sanitair

Tilliften

telefoon 079-361 13 40

mogelijkheden zonder beperkingen showrooms in ZOETERMEER - HALFWEG - EINDHOVEN - HOOGEVEEN - SITTARD - BRUGGE (BE)

11199

www.pronkergo.nl

coverartikel 25

‘Waarom zouden we bij een Turkse oudere meer aandacht besteden aan het geloof dan bij een katholieke Nederlander die daar net zoveel behoefte aan heeft?’

Gharty Filemon

eten op zichzelf tot de manier van eten en het activiteitenprogramma. Of wat te denken van het inrichten van het appartement? ‘Dat doet de familie’, zegt Gharty Filemon stellig. Inbedden

Multiculturele zorg, het lijkt vanzelfsprekend in een land als Nederland. Maar toch wordt het nog niet op grote schaal toegepast. In dat opzicht vervult WZH een voorbeeldfunctie in Nederland. Afgezien van WZH Oosterheem en WZH Transvaal bieden ook andere woonzorgcentra van WZH ouderen van allochtone afkomst een combinatie van zorg, wonen en welzijn die aansluit bij hun levensstijl. WZH Leilinde, WZH Hoge Veld en WZH De Strijp bieden bijvoorbeeld zorg in een Indische leefstijlgroep. WZH Waterhof kent een Nederlands-Indische

Tips

woongroep en biedt dagactiviteiten voor oudere Surinamers. Filemon: ‘Het is nu onze taak te kijken of de programmering die wij voor ogen hebben, toekomstbestendig is. Wat we doen, is gericht op de toekomst. Maar we moeten de programmering verbreden, een verdiepingsslag maken. Praat je over multiculturele zorg, dan gaat het over etniciteit. Echter, multiculturele zorg is een onderdeel van het totale woonzorgconcept. Het moet ingebed worden. Waarom zouden we bij een Turkse oudere meer aandacht besteden aan het geloof dan bij een katholieke Nederlander die daar net zoveel behoefte aan heeft?’ De multiculturele samenleving in Nederland is een feit. Niemand kan er omheen. Ook de zorg niet. Grijs is niet langer grijs in zorginstellingen. Grijs is gekleurd. En dat gekleurd grijs, het andere grijs, niet per definitie moeilijk is, bewijst WZH.

> Anders zijn mag, dat is zelfs leuk. > Durf buiten de geëigende zorgpaden te wandelen en grenzen te verleggen. > Vallen en opstaan hoort erbij. > Creëer draagvlak in de gemeenteraad. > Ben niet bang voor het politieke klimaat.

Subsidie > Opstartsubsidie

> Durf te dromen en die droom waar te maken, geloof in wat je doet.

WoonZorgcentra Haaglanden maakte een video waarin bewoners, mantelzorgers en medewerkers vertellen over diversiteit. Deze is te bekijken via www.wzh.nl/ nieuws/906/nieuw-video-over-diversiteit-in-taalcultuur-en-religie. Meer informatie is ook te vinden op www.wzh.nl en www.stichtingpiezo.nl.

Ontmoetingshuis: € 142.000 (gemeente Zoetermeer) > Onderwijstraject: € 25.000 (Calibris), € 10.000 (Fonds 1818)

26 ZieZorg

Helpdesk voor oudere migranten en mantelzorgers Waar mogelijk blijven ouderen steeds langer thuis wonen. Dat betekent dat ouderen en hun mantelzorgers steeds vaker zelf de zorg en ondersteuning moeten regelen die ze nodig hebben. Ook als uiteindelijk de stap wordt gezet naar intramurale zorg is het van belang goed op de hoogte te zijn van de mogelijkheden en de regels die daarbij horen. Onlangs hebben Mikado, kenniscentrum interculturele zorg, en ActiZ, organisatie van zorgondernemers, een helpdesk gelanceerd voor oudere migranten en hun mantelzorgers. De helpdesk, te vinden op www.mikadohelpdesk.nl, biedt cultuursensitieve informatie, ervaringsverhalen en filmpjes over ouderenzorg. Bovendien kunnen ouderen en hun mantelzorgers voor advies terecht bij de gratis informatielijn van de Mikado Helpdesk.

Beleid & Bestuur 27

Ontwerpmethode voor betere gebouwen in GGZ Architectenbureau van aken architecten (VAA) introduceert in samenwerking met BNA Onderzoek een ontwerpmethode waarmee gebouwen in de geestelijke gezondheidszorg (GGZ) beter zijn af te stemmen op de behoeften en mogelijkheden van patiënten. Deze methode, IMPACT, is te bestellen bij VAA of BNA Onderzoek. Het architectenbureau uit Eindhoven constateerde dat bij het ontwerp van GGZgebouwen functionaliteit nog te vaak ten

koste gaat van een positieve leefsfeer voor patiënten. Toch hebben de ruimtes, hun kenmerken en onderlinge relaties grote invloed op het welzijn van bewoners. Onderzoek vanuit de omgevingspsychologie wijst uit dat gebouwen een bijdrage kunnen leveren aan het functioneren van mensen, maar ook hun welzijn, gezondheid en tevredenheid beïnvloeden. Met IMPACT introduceert VAA een ontwerpmethode waarmee deze inzichten zijn te

vertalen naar een ontwerp dat uitgaat van de behoeften en mogelijkheden van de psy chiatrische patiënt. De methode onderscheidt zes verschillende leefruimten van de patiënt. Voor iedere leefruimte is er een boekje met geïllustreerde keuzemogelijkheden en een lijst waarmee de keuzes van het ontwerpteam worden vastgelegd. De methode helpt het ontwerpteam, waarin zorgprofessionals, patiënten en architecten samenwerken, wensen en kennis met elkaar te delen en vast te leggen.

advertentie

PRODUCTEN DIE UW DAGELIJKS LEVEN VEREENVOUDIGEN.

Succes voor JDRF Walk Stichting JDRF Nederland heeft met de tweede editie van de JDRF Walk 92.500 euro opgehaald voor wetenschappelijk onderzoek naar Type 1 Diabetes (T1D). Op stadslandgoed De Kemphaan in Almere liepen ruim 83 teams en ongeveer 850 deelnemers mee om geld in te zamelen voor de preventie, behandeling en genezing van T1D. Stichting JDRF organiseert jaarlijks de JDRF Walk om fondsen te werven onder particulieren en bedrijven voor wetenschappelijk onderzoek naar genezingsmogelijkheden voor T1D. Iedereen kan zich inschrijven om een team te vormen, en zich online laten sponsoren door familie, vrienden, kennissen en collega’s. In 2012 werd de eerste editie van de JDRF Walk in Nederland georganiseerd. Er werd toen 46.250 euro opgehaald. Dat resultaat is met de tweede editie van dit jaar ruimschoots overtroffen.

Bredaseweg 185 4872 LA Etten Leur T +31 (0)76-5083546 E info@bijzonderhandig.nl

www.bijzonderhandig.nl 13089

Tafelen

De ideale groepstafel

“ Arbo verantwoord”

“ In hoogte instelbaar”

“ Vertrouwd verzorgen”

“ Groot root hoogte hoogte “ Onbeperkte bereik” maatvoering”

“ Rolstoel onderrijdbaar”

Intermicon B.V. is een onafhankelijk bedrijf dat al meer dan 25 jaar gespecialiseerd is in het uitvoeren van metingen en validaties in o.a. de Farmaceutische industrie, Medische centra en Laboratoria. Het valideren van cleanrooms en klasse II veiligheidswerkbanken is hierbij een kerntaak. Intermicon B.V. voert een veelheid aan metingen uit en geeft hierbij meerwaarde door met de klant mee te denken en zonodig advies te geven. Al onze metingen worden, afhankelijk van de keuze, uitgevoerd conform de huidige normen of volgens een klantprotocol. Om de kwaliteit te waarborgen is Intermicon B.V. gecertificeerd volgens de ISO 9001:2000 norm.

CONTACT INTermICON B.V. adres Roer 24, 3068 LE Rotterdam e-mail info@intermicon.nl tel +31 (010) 458 28 33fax +31 (010) 421 80 80 12097

www.groene-automaten.nl

! K E I N U

w Vernieu

Crane Vo

website! Bezoek nu onze Nieuwe Havenweg 5 NL-6827 BA Arnhem t. 0031 (0) 26 3512 247 sales@kindermeubilair.nl www.kindermeubilair.nl

• Nieuw Warmedrankenautomaat Voce: de automaat is voorzien van een nieuw zetsysteem waardoor er maar liefst 5 - 25% lagere dosering freshbrew koffie nodig is. Tevens is hij extra onderhoudsvriendelijk! • Met 2 temperatuurzones en een (optionele) productlift is de spiraalautomaat Global Snack ook geschikt voor kwetsbare dagvers producten. Jaski Automaten BV Nijverheidsweg 17 | 3771 ME BARNEVELD | Telefoon: (0342) 425320

Jaski automaten… automaten voor food en non-food 11080e

12129

Beleid & Bestuur 29

Draaiboek voor verwendag Een kant-en-klaar draaiboek voor verwendagen complementaire zorg staat online. Het draaiboek Gouden Uurtjes geeft tips voor het vinden van mensen en middelen en biedt adviezen om de verwendag tot een succes te maken. Iedere zorginstelling, vrijwilligersorganisatie of andere belangstellende kan het draaiboek gratis downloaden. Het kwam tot stand met steun van het Fonds Sluyterman van Loo en de Stichting RCOAK, twee fondsen die zich inzetten voor ouderen. Gouden Uurtjes is te downloaden via www.vanpraaginstituut.nl/verwendagen.html.

Samen werken aan optimale revalidatiezorg Patiënten die in Meander Medisch Centrum zijn behandeld, maar nog niet in staat zijn terug te keren naar huis, kunnen aangewezen zijn op revalidatie in een zorgcentrum. Om de kwaliteit van zorg voor deze patiënten te verbeteren, tekenden vertegenwoordigers van zeven zorgcentra die revalidatiezorg aanbieden en Meander Medisch Centrum onlangs een samenwerkingscontract. De zorgorganisaties die het samenwerkingscontract met Meander Medisch Centrum onderteken-

Foto: Frank Noordanus, Meander Medisch Centrum

den, zijn Beweging 3.0, Birkhoven Zorggoed, Militair Revalidatie Centrum Aardenburg, Norschoten, QuaRijn, Warande en Zorgpalet Baarn-Soest. De revalidatiezorg is onder andere bedoeld voor senioren die bijvoorbeeld voor een beroerte, botbreuk of een heupoperatie in het ziekenhuis zijn opgenomen, maar vanwege hun complexe beperkingen en hoge mate van zorgafhankelijkheid nog zo kwetsbaar zijn,

dat zij niet direct naar huis kunnen. Bij een van de zorgorganisaties kunnen zij terecht voor een specialistische, multidisciplinaire revalidatiebehandeling. Doel van de behandeling is dat de patiënt zo snel mogelijk weer terug naar huis kan. De revalidatiearts of de specialist ouderenzorg van de zorgorganisatie bepaalt of de patiënt in de zorgorganisatie kan revalideren en maakt samen met de cliënt een revalidatieprogramma op maat.

www.adjustforyou.nl

www.astorc.nl

www.vw-center.nl

www.tvbzorg.nl

www.aangepastwonen.nl

www.able2.nl

www.banobadkamers.nl

www.been-zorg.nl

www.bioness.com

L O G I S T I C S B . V.

www.blokunits.nl

www.boumanbeerendonk.nl

www.bribus.nl

www.bussman.nl

www.cmk-luchttechniek.nl

www.continent.nl

www.dansac.nl

www.dictator.nl

www.duchenneheroes.nl

www.eas-ergo.nl

www.eibe.nl

www.eprom.nl

www.escape-mobility.nl

www.etac-holland.com

www.evema.nl

www.stomerij-excellent.nl

www.eyeviewsystems.nl

www.factumadvies.nl

www.kledingmetzorg.nl

www.fp-ruys.nl

www.indermaur.nl

www.gnb.com

www.gtreclame.nl

www.textielwinkel.nl

www.hoorexpert.nl

www.houtwerk.com

www.inca-sprint.nl

www.innocare.nl

www.intermicon.nl

www.groene-automaten.nl

MEDIMARK

Geneeskundig Diagnostisch Centrum

www.kmd.nl

www.mamedical.nl

www.kindermeubilair.nl

www.mafa.nl

www.medical-sot.nl

ZITTEN

DRAAIEN

www.medimark.nl

LIGGEN

www.medisit.nl

www.meiko.nl

www.pronkergo.nl

www.quattrocycle.nl

www.flexobed.nl

www.revasolutions.nl

www.woningaanpassingen.nl

www.rollz.com

www.tarkett.nl

www.telecom.nl

www.teleflex.nl

www.topdeuren.nl

www.vastenburg.nl

www.smb-vlietstra.nl

www.vloertotaalconcept.nl

www.vloerveilig.nl

www.zorgwinkelvoorthuizen.nl

service equipe & prolux

www.vdi.nl

ZorgZaken

Schaakmat

Easy-Vent

Tochtvrije natuurlijke luchttoevoer

In de zorg komen dagelijks momenten voor waarbij een handeling effect veroorzaakt: transfers van liggen naar zitten, van het bed naar de rolstoel of douchestoel. Bij al deze verplaatsingen loopt de zorgverlener het risico om klachten aan zijn of haar bewegings apparaat te ontwikkelen. Door deze klachten vallen zorgverleners uit of verlaten de zorg. Zo komt u schaak te staan… Moderne technologische hulpmiddelen kunnen deze klachten in potentie voor honderd procent voorkomen.

Lage investeringskosten door een minimum aan breekwerk tijdens de installatie...

Om de potentie van een hulpmiddel volledig te benutten, is deskundige training van belang. Dat begint met alle betrokken medewerkers het optimale gebruik van de hulpmiddelen aan te leren en ze er mee te laten oefenen. Het scheelt in de praktijk veel tijd wanneer zij dat niet telkens weer opnieuw hoeven te ontdekken. Waar wij als leverancier naar streven is een hulpverlener die bewust leert kiezen voor het passende hulpmiddel bij de patiënt, iemand die weloverwogen en met gemak de hulpmiddelen inzet.

Kijk op www.easy-vent.nu

Terug naar het schaakspel. Ieder schaakstuk heeft een functie en een positie in het veld. Zo is het ook met hulpmiddelen. Het is mijn visie dat elk hulpmiddel in het héle zorgproces een plek heeft. Het is een onderdeel van vele zetten die allemaal hun eigen effect hebben. Zoals in het schaken wordt dan niet zomaar een pion naar een volgend veld gezet. Want wanneer een zorgvrager bijvoorbeeld eenmaal in de tillift zit of staat, blijkt misschien wel onverwachts dat u langs kastjes moet manoeuvreren, over snoeren moet rijden of een stukje over een natte vloer. Kijk naar het hele zorgproces. Zo ontstaat een doelbewuste, complete zorghandeling.

13007

Een Engels gezegde verwoordt een wonderlijke eigenschap van mensen: ‘When everything else fails, read the manual’. Dit zien we ook op de werkvloer. U herkent het vast wel, er is altijd meer te doen dan er tijd is. Werken op de automatische piloot lijkt dan een stuk sneller te gaan. Weet u bijvoorbeeld nog hoe u leerde fietsen? Bij het sturen trek je aan een kant van het stuur en duw je tegen de andere kant. En bij tegenwind trek en duw je nog veel harder. Het stuur van de moderne tillift echter is superlicht te bedienen. Een tikje tegen de hendel en daar gaat ie al. Bij het trainen van medewerkers vraagt dat dus niet om aanleren, maar om afleren. Eerst nadenken voordat je een zet doet.

In zee met Wean Team Wean Team is een organisatie die oplossingen biedt voor inci dentele en structurele personeelsvraagstukken in de zorg. Wij zijn een betrouwbare partner die efficiënt werkt en voortdu rend meedenkt met instellingen om het welzijn van cliënten te bewaken en kwaliteit van dienstverlening te waarborgen. Wean Team is actief in een specialistische markt en garandeert dat de juiste persoon altijd op de juiste plaats komt. Daar waar de zorgbehoefte het grootst is. Wij zijn 24/7 bereikbaar voor acute personele ondersteuning in de: Jeugdhulpverlening-verstandelijk gehandicaptenzorgforensische zorg-verslavingszorg-ouderenzorg-psychiatie.

Schaakt u wel eens? Als bij een spel schaken een schaakstuk aangeraakt wordt, moet het ook worden verzet. U zult dus diep nadenken over wat die zet gaat veroorzaken. U neemt daar waarschijnlijk de nodige tijd voor, om te voorkomen dat hierop uw koningin wordt geschaakt… ‘Touch and Move’ wordt dit in schaaktermen genoemd.

Heb je werkervaring in de zorgsector en wil je meteen aan de slag? Wij zijn dringend op zoek naar verzorgenden en verpleegkundigen. Ben jij in het bezit van een zorggerelateerd MBO/ HBO-diploma? Zowel starters als kandidaten met werkervaring in zorginstellingen zijn bij ons van harte welkom.

Bewust getrainde zorgverleners hebben al deze denkprocessen doorlopen en er mee geoefend. Zij hebben besef van hun omgeving en kennis van de hulmiddelen. En u komt niet schaakmat te staan…

Info@weanteam.nl, 0346 28 44 67 of 06 30 37 76 57

13034

Wean Team, Industrieweg 3604, 3606 aS maarssen,

Pim Krijnsen, directeur JOYinCAREbv E pim.krijnsen@joyincare.com

32 ZorgZaken

Geslaagde eerste Balder Experience gebruikersdag bij Etac Holland De elektrische rolstoelen van Etac zijn in brede kring bekend. Met hun unieke mogelijkheden maken zij het voor vele mensen wereldwijd mogelijk om in het dagelijks leven zelfstandig te functioneren. Het unieke hoog/laag bereik van de Balder stoel, van 34 tot maar liefst 78 cm framehoogte, is daarin essentieel. Samen met zijn compacte bouw maakt dit de Balder geschikt om achter het stuur van een aangepaste auto plaats te nemen. En zorgt het ervoor dat het bovenste schap in de supermarkt ook zelfstandig bereikbaar is. Als fabrikant van dergelijke hulpmiddelen is het van groot belang om in contact te blijven met je gebruikers. Natuurlijk om de mooie verhalen te horen. Een van de mooiste citaten gedurende de dag: ‘Met mijn Balder ben ik niet meer gehandicapt!’ Een copywriter had het niet mooier kunnen omschrijven... Maar uiteraard wil Etac Holland ook graag weten waar de Balder, en zijn geestelijk opvolger, de geavanceerde E800, nog verder verbeterd kan worden. Daarom is Etac Holland begonnen om Balder Experience gebruikersdagen te organiseren. Op vrijdag 12 juli vond de eerste plaats, in Alkmaar. Na een introductie werd de groep gesplitst en kregen de eerste rolstoelen een gratis inspectie- en servicebeurt. De andere gasten werden vermaakt met een korte lezing over Etac en de electrische rolstoelen van ons merk.

Het werd een reuze gezellige morgen waarbij de sfeer uitstekend te noemen was. Ervaringen met de Balder werden enthousiast uitgewisseld en met elkaar besproken. Kleine klusjes werden door het inspectie-team direct verholpen zodat iedereen goed geserviced de morgen besloot. Vervolgens verplaatste het hele gezelschap zich naar het AZ-stadion waar een uitgebreide lunch klaar stond in de ‘Louis van Gaal lounge’. Afsluiter van de dag was een rondleiding in het stadion door twee enthousiaste vrijwiligers van AZ. Het was prachtig om te zien dat er op de dag al snel een goede interactie ontstond tussen de Balder rijders. Naast de relatie met de leverancier, is zo ook de onderlinge band tussen de gebruikers van onze producten versterkt. Om daar op aan te sluiten is vanaf heden ook de Etac NL Facebook pagina te bezoeken. Op termijn moet deze Facebook pagina de community van gebruikers, maar ook van dealers van elektrische rolstoelen van Etac gaan worden!

Ferre Leujes, Ferre.Leujes@etac.com Etac Holland BV

Veiligheid boven alles?! Patiëntgerichte, kwalitatief goede en veilige zorg is van groot belang voor zowel de patiënt als de zorgverlener. Het verbeteren van de kwaliteit en veiligheid van de zorg vereist continue aandacht en hier is de afgelopen jaren ook fors in geïnvesteerd. Patiëntveiligheid staat al enige tijd hoog op de agenda van de politiek en de medische wereld. Toch worden er nog te veel vermijdbare fouten gemaakt. Meer transparantie over sterftecijfers en calamiteiten moet de druk naar ziekenhuizen opvoeren om de patiëntveiligheid te verbeteren. Technologische vernieuwing kan ook bijdragen aan het verbeteren van de patiëntveiligheid. Want hoewel er, ook in de zorg, steeds meer processen geautomatiseerd worden, blijft de zorg voor een belangrijk deel mensenwerk. En een foutje is menselijk, nietwaar? Door de toegenomen tijdsdruk en complexere (be)handelingen is de kans op menselijke fouten de laatste jaren alleen maar toegenomen. Technologische vernieuwingen helpen aan de andere kant om de kans op fouten zoveel mogelijk te beperken. De nieuwe 5008 CorDiax dialysemachine van Fresenius Medical Care is een goed voorbeeld van een technologische vernieuwing die de beste, meest geavanceerde behandeling voor patiënten mogelijk maakt, zonder nieuwe complexe handelingen voor het verplegend personeel. De 5008 CorDiax is namelijk speciaal ontwikkeld om HighVolumeHDF behandelingen te kunnen uitvoeren. Uit een recent gepubliceerde studie blijkt dat deze vorm van dialyseren het overlijdensrisico van patiënten aanzienlijk beperkt. Daarnaast toont dit onderzoek een verminderd risico op cardiovasculaire aandoeningen aan, laat het een afname zien in ziekenhuisopnames en wordt bovendien aangetoond dat deze vorm van dialyse de kwaliteit van leven van patiënten verhoogt. Het grote voordeel van de 5008 CorDiax is dat er diverse veiligheidsmaatregelen geïntegreerd zijn in de machine. Zo constateert de machine direct het losraken van een naald of bloedverlies. In zo’n geval stopt de bloedpomp automatisch, waardoor bloedverlies tot een absoluut minimum beperkt wordt. Ook beschikt de machine over de juiste technologie om de optimale resultaten bij iedere patiënt te behalen door automatisch in te spelen op de unieke persoonlijke situatie. Uiteraard blijft een professionele behandeling en begeleiding van medisch personeel noodzakelijk, maar er wordt niet nog meer van hen gevraagd dan nu al het geval is. Met een machine als de 5008 CorDiax kan een ziekenhuis makkelijk innoveren, zonder extra inspanning van het personeel en zonder toename van de kans op fouten. In het kader van het verbeteren van de patiëntveiligheid in Nederland is het belangrijk de meerwaarde van een machine op het gebied van patiëntveiligheid mee te laten wegen bij de aanschaf van nieuwe machines. Op deze manier werken ziekenhuizen en de industrie samen aan een patiëntgerichte, kwalitatief goede en veilige zorg in Nederland.

Mirjam van den Aker, Product Manager E mirjam.vandenaker@fmc.nl, Fresenius Medical Care

DoeTV DoeTV is een nieuwe serie dvd’s voor mensen met dementie of een verstandelijke beperking. DoeTV ondersteunt belevingsgerichte therapieën in de verpleging en verzorging, zoals snoezelen, reminiscentie en activiteitenbegeleiding. De serie is ontwikkeld door Movedmedia in samenwerking met World Wide Snoezelen. DoeTV bestaat uit korte films over alledaagse onderwerpen. Elke film duurt ongeveer tien minuten. De films zijn zo gemaakt dat ze een hoge herkenningswaarde hebben. De inhoud legt de focus op de handeling zonder storende afleiding. Ze simuleren de ervaring van het zelf doen van alledaagse handelingen. De toepassingsmogelijkheden zijn breed en beperken zich niet tot het snoezelen alleen. De serie van 72 films is ontwikkeld in samenwerking met professionals uit het werkveld van activiteitenbegeleiding. Daarbij is veel aandacht uitgegaan naar inhoud, belevingsvorm en toepasbaarheid. De beelden prikkelen de fantasie en nodigen vooral uit tot doen. De serie bestaat uit 24 dvd’s met elk een eigen thema, zoals hobby’s, het lichaam of seizoenen. De gehele serie DoeTV is alleen te bestellen door middel van een jaarabonnement. Elke maand worden dan twee dvd’s toegestuurd. Meer informatie: www.doetv.nl

Volg de Pijlen Campagne bundelt kennis van ontruimen In geval van een ontruiming blijken mensen eerder via de normale uitgang naar buiten te gaan dan via de daarvoor bestemde nooduitgangen. Met de campagne Volg de Pijlen wil de branchevereniging voor Noodverlichting (NVFN) de bewustwording vergroten door het juiste gebruik van de groene pijlen onder de aandacht te brengen.

organisaties die de campagne ondersteunen: van links naar rechts Jan Luijten (NVB Centraal- en Zuidoost Nederland), Jan Haas (NVB), Bob van Os (Ministerie BZK), Dirk Jan de

& id ur le tu be e s b

Vertegenwoordigende

n geval van een ontruiming blijken mensen eerder via de normale in- of uitgang naar buiten te gaan dan via de daarvoor bestemde nooduitgangen. Met de campagne Volg de Pijlen wil de branchevereniging voor Noodverlichting (NVFN) de bewustwording vergroten door het juiste gebruik van de groene pijlen onder de aandacht te brengen.

Boer (Saxion), Koos Pulleman (NIBHV), Thijs van der Veen (Uneto-VNI), Martin Visser (Uneto-VNI), Tessa Jeans (FMN), Marieke van Daal (Brandwondenstichting), Froukje de Jong (VZBI), Henk Hoevers (BBN), Ab van der Walle (BBN), Albert Hindriks (BBN) en Steven van der Minne

In opdracht van het NVFN heeft Saxion Hogeschool onder leiding van ir. Dirk Jan de Boer een experiment uitgevoerd. Hieruit is gebleken dat mensen in geval van calamiteiten zonder instructie gewoon via de bekende weg, meestal de reguliere in- of uitgang, weer naar buiten gaan. Wanneer ze zich bewust zijn van de vluchtrouteaanduiding, volgen ze wel de veiligste route. De resultaten van dit experiment zijn onlangs gepresenteerd en te downloaden via www.volgdepijlen.nl.

(BHV Platform) Samenwerking

Met de campagne Volg de Pijlen wil de NVFN meer bewustzijn genereren. Om dit te realiseren, is de vereniging de samenwerking aangegaan met verschillende organisaties op het gebied van bedrijfshulpverlening, facilitair management, opleidingen, elektrotechnische installaties en andere organisaties. De campagne is officieel van start gegaan met een kickoff meeting. Verschillende partnerorganisaties hebben intentieverklaringen getekend. Hiermee geven zij aan de campagne en haar doelstellingen te ondersteunen, kennis ter beschikking te stellen en de achterban te informeren.

Activiteiten

Via de website www.volgdepijlen.nl delen de partners hun kennis op het gebied van ontruimen. Het belangrijkste doel bestaat in het plaatsen en delen van ervaringen met collega BHV’ers of facilitair managers. Een expertpanel dat is samengesteld met de partners, zal maandelijks een column plaatsen vanuit de eigen expertise. Ook zal veel informatie te vinden zijn over wat er allemaal komt kijken bij een ontruiming en over de verschillende instanties die zich met het onderwerp bezighouden. Ook wordt het thema ontruimen

Herold Boertjens, bestuurslid NVFN: ‘Uit onderzoek is gebleken dat het regelmatig oefenen van de vluchtroutes levens kan redden.’ Over NVFN

beschouwd vanuit het oogpunt van de gedragswetenschap.

De Nederlandse Vereniging van Fabrikanten van Noodverlichting (NVFN) wordt gevormd door de toonaangevende noodverlichtingsfabrikanten op de Nederlandse markt. Haar doelstellingen zijn divers. Het verschaffen van duidelijkheid omtrent regelgeving en normering is de belangrijkste doelstelling van de NVFN. Hiervoor nemen NVFN-leden zitting in nationale en internationale commissies die zich bezighouden met de totstandkoming van normen. Een andere doelstelling van de NVFN is het waarborgen van het kwaliteitsniveau in de Nederlandse markt. Een voorbeeld hiervan is het instellen van een logo voor decentrale armaturen die zijn voorzien van een automatische testfunctie. Dit initiatief, wat tot stand is gekomen in samenwerking met de brandweer, biedt gebruikers vele voordelen. Het logo staat voor kwaliteit, eenduidige uitlezing en herkenbaarheid. Ter borging van zowel kwaliteit als integriteit hanteert de NVFN een gedragscode en een huishoudelijk reglement. Meer informatie: www.nvfn.nl

Samen met de partners zullen netwerk- en informatiedagen georganiseerd worden om kennis uit te wisselen met, voor en door iedereen die met ontruiming op de werkvloer te maken heeft. Samen met Uneto-VNI wordt een werkgroep samengesteld om ook aan de installatiekant te onderzoeken hoe kennis uitgewisseld kan worden. Twee keer per jaar zullen rondetafelbijeenkomsten worden georganiseerd voor en door de partnerorganisaties rondom centrale thema’s.

Wilt u ervaringen of kennis delen? Kijk dan op de website www.volgdepijlen.nl

& p ek a t i ch li ns Po te e w

Vereniging Gehandicaptenzorg Nederland als aandrijvende kracht

Gehandicaptenzorg

in transitie

De Nederlandse zorg staat voor een omvangrijke operatie. De transitie. Het woord zoemt al geruime tijd rond in de care. Cliënten, zorgorganisaties en gemeenten zetten zich schrap. Zijn gemeenten voldoende voorbereid? Waar zitten nog knelpunten? tvb ZORG peilde de status bij de Vereniging Gehandicaptenzorg Nederland. Tekst: Charlotte Maassen

angdurige zorg voor ouderen, chronisch zieken en gehandicapten wordt betaald uit de Algemene Wet Bijzondere Ziektekosten (AWBZ). Om die zorg ook in de toekomst toegankelijk, goed en betaalbaar te houden, voert het kabinet de komende jaren hervormingen door. Vanaf 2015 wordt alleen de zwaarste, langdurige zorg nog vergoed uit de AWBZ. Lichtere zorg, dagbesteding, begeleiding en een deel van de persoonlijke verzorging worden overgeheveld van de AWBZ naar de Wmo. Gemeenten zijn dan verantwoordelijk voor de uitvoering ervan. Monique van der Meulen is projectleider Wmo bij de VGN. Als geen ander kent zij de ins en outs ten aanzien van de transitie.

komen in de maatschappij, een omstandigheid waarop ze niet zijn voorbereid. Immers, een kind van drie kan ook niet zonder continue begeleiding en zorg. De grens ligt nu bij een ZZP VG3. Het lastige in de discussie is dat zo’n Zorgzwaartepakket impliceert dat de mensen die daar gebruik van maken allemaal hetzelfde zijn. Dat is niet zo. Sommigen van hen zouden het misschien best met voldoende zorg en ondersteuning redden in het gemeentelijk domein, maar anderen ook echt niet. Waar die grens precies komt te liggen, wordt op dit moment onderzocht. De staatssecretaris heeft overigens ons voorstel voor waar de grens ligt tussen wel of geen kern-AWBZ integraal overgenomen. Daar zijn we ook blij mee, net als met het behoud van dagbesteding.’

Zorgakkoord

Een goed vertrekpunt voor een statusupdate van de t ransitie is het recent gesloten Zorgakkoord. De VGN zocht hiervoor actief de samenwerking op met brancheverenigingen NZA, Actiz, NFU en GGZ Nederland. De vereniging stelde een position paper op met voor de gehandicaptenzorg belangrijke speerpunten. Dit position paper is in grote lijnen gevolgd in het Zorgakkoord. Een belangrijk punt in het akkoord is het behoud van ZZP VG 4 in de kern-AWBZ. Monique legt uit: ‘In het oorspronkelijke Regeerakkoord stond dat deze groep in de nieuwe situatie extramurale zorg zou krijgen. In de praktijk gaat het bijvoorbeeld om volwassenen met de v erstandelijke vermogens van een kind van drie. Die zouden van een intramurale woonomgeving terecht-

‘Als VGN vinden we het belangrijk dat bij de beoordeling wie wel of niet in de nieuwe kern-AWBZ terechtkomt, de zorgzwaarte centraal staat. En dus nietde plek waar iemand woont. Stel je een kind voor dat qua zorgzwaarte past in een intramurale omgeving, maar door de ouders graag, heel begrijpelijk, zo lang mogelijk thuis wordt verzorgd. In de huidige situatie zouden deze kinderen vanuit de nieuwe Jeugdwet bij gemeenten moeten aankloppen. Met alle bezuinigingen en de individuele beleidsvrijheid van gemeenten is het maar de vraag of zij het totaalpakket aan zorg en ondersteuning dat die kinderen krijgen, willen continueren. Op het moment dat daar iets in verandert, is de kans groot dat ouders het niet meer vol kunnen houden en hun kind noodgedwongen veel

Blijf altijd op de hoogte van alle ontwikkelingen op het gebied van marktwerking, zorg, AWBZ, Wmo, dementie, zorgtechnologie, care, cure, mantelzorg, EPD, PGB, kwaliteit en veiligheid met de

gratis tvbZORG app!

politiek & wetenschap 39

‘Een transitie is een structurele verandering die het resultaat is van op elkaar inwerkende en elkaar versterkende ontwikkelingen.’

eerder naar een instelling (want kern-AWBZ) moet verhuizen. Als alle zorg voor deze groep zware kinderen vanuit de kern-AWBZ wordt geboden, worden ze niet afhankelijk van gemeenten waarvan nog de vraag is of ze deze, vaak dure zorg, willen bieden. En kunnen ze, net als gewone kinderen, zo lang mogelijk thuis blijven wonen ’

Voor gemeenten betekent dit dat ze de ondersteuning voor relatief kleine groepen cliënten met zoveel verschillende soorten beperkingen, zo goed als op maat moeten aanbieden. Dat vergt nogal wat van het organisatorisch vermogen. Hierin ligt ook een taak van de zorgorganisaties om gemeenten zo veel mogelijk te ondersteunen.’

Dat de AWBZ anders moet worden ingericht, staat voor de VGN vast. Het feit dat er bezuinigd moet worden, is een logisch gevolg van de AWBZ in de huidige vorm. Monique verklaart: ‘Het Zorgakkoord voorziet in zoverre aan onze behoeften dat wij als branche met succes mee hebben mogen praten over de invulling van die bezuinigingen. Dan nog blijven alle bezuinigingen ten opzichte van de huidige budgetten, zoals de 25 procent besparing in de Wmo, een majeure ingreep. Toch beschouwen wij de t ransitierichting in potentie en op onderdelen positief. Wel resteren er wat ons betreft belangrijke uitvoeringsvragen ten aanzien van het tempo en de haalbaarheid ervan.’

Vanuit het perspectief van de gehandicaptenzorg biedt het onderbrengen van de langdurige zorg in het sociale domein wel een interessant voordeel. Monique vertelt: ‘Wat onze cliënten typeert, is dat ze vaak levenslang en levensbreed onder de gehandicaptenzorg vallen. Daarbij is het niet uitzonderlijk dat ze in de nieuwe situatie te maken krijgen met meerdere loketten in de gemeente voor hun zorg en ondersteuningsvragen. Wij zien het liefst dat die schotten tussen bijvoorbeeld de Wmo, het passend onderwijs, de Participatiewet en de nieuwe Jeugdwet vervallen en alles vanuit één sociaal domein bekeken en geregeld wordt. Eén loket betekent één aanspreekpunt voor de kwetsbare burger en het biedt gemeenten en aanbieders een belangrijk voordeel als het gaat om transparantie, regeldruk enzovoorts. Uiteindelijk zal dit een belangrijke meerwaarde zijn. Gelukkig zien we dat gemeenten hier ook al mee bezig zijn, maar voor het zover is, moet nog een flink aantal stappen genomen worden.’

Gemeentelijk perspectief

Voor de sector gehandicaptenzorg is de transitie van de langdurige zorg een ingrijpend proces. En dat geldt ook zeker voor gemeenten. Die vinden op 1 januari 2015 cliënten op hun stoep die een zo passend mogelijk zorgaanbod verwachten. Afgezien van het feit dat gemeenten (nog) niet de ervaring en expertise in huis hebben om deze cliënten zo goed mogelijk op te vangen, is deze transitie niet de enige. Ook de jeugdzorg en de invoering van de wet Werken naar vermogen vallen over anderhalf jaar onder het takenpakket van gemeenten. Vanuit gemeentelijk perspectief een megaoperatie. Wat voor plek de gehandicaptenzorg inneemt in al die transities? Monique legt uit: ‘Onze sector vormt slechts een klein deel van de transitietaart. Onze cliënten zijn mensen met uiteen lopende beperkingen, van jong tot oud en ook multimorbiditeit is geen onbekend verschijnsel in onze branche.

Kern-AWBZ

Tot zover de overheveling van de ‘lichtere’ zorg naar de Wmo. Wat blijft er over van de kern-AWBZ? En wat wordt er verwacht van de zorgaanbieders op dit vlak? Monique: ‘Wat overblijft in de kern-AWBZ zijn cliënten die de zwaarste vorm van zorg nodig hebben, ook weer in verschillende gradaties uiteraard. We hebben het hier over de meest kwetsbare groep mensen die 24 uur per dag zorg behoeven. De huidige AWBZ is langzamerhand steeds meer opgetuigd met regels. Met de transitie zal een behoorlijk deel van de cliënten uit de AWBZ verdwijnen. Dit betekent dat er een kleinere groep overblijft met,

Huisvesting voor de gezondheidszorg

Waarom een verplaatsbaar OK complex? Wie regelmatig verschillende ziekenhuizen bezoekt, zal het zeker opgevallen zijn hoe vaak daar bouw- of verbouwingswerkzaamheden aan de gang zijn. Deze werkzaamheden hebben een enorme impact op de bedrijfsvoering. Juist in een ziekenhuisomgeving

Bussman is al ruim 30 jaar gespecialiseerd in het realiseren van tijdelijke huisvesting. Ook voor de gezondheidszorg biedt Bussman passende oplossingen. Enkele voorbeelden zijn: • dialysecentra • poliklinieken • artsenpraktijken • ouderenhuisvesting • apotheekruimte • huisartsenposten • OK complex Het onderwerp ‘operatiekamer’ is de laatste tijd regelmatig in het nieuws geweest. De aanleiding was meestal dat de Inspectie Gezondheidszorg ergens in het land een OK afdeling had gesloten vanwege problemen met de hygiëne of de veiligheid. Geen ziekenhuis zit er op te wachten om op die manier in het nieuws te komen. Dit nog even los van alle praktische problemen en de financiële consequenties die een tijdelijke buitengebruikstelling van de OK’s oplevert.

is de overlast, denk daarbij aan lawaai en stof, die bouwwerkzaamheden met zich meebrengen, zeer ongewenst. Als het om een OK afdeling gaat, zelfs onacceptabel. Bussman Universeel Verplaatsbaar OK Complex Aan de bouw en ontwikkeling van een tijdelijk OK Complex hangt een behoorlijk kostenplaatje, waardoor dit alternatief voor een individueel ziekenhuis niet of nauwelijks een reële optie is. Wij hebben echter een concept ontwikkeld voor een ‘universeel verplaatsbaar ok complex’ dat steeds opnieuw ingezet kan worden, waardoor de ontwikkelings- en productiekosten door meerdere achtereenvolgende gebruikers gedeeld worden. Vanwege het modulaire concept kan de grootte aangepast worden aan de gewenste capaciteit. U kunt dus zelf bepalen hoeveel operatiekamers, klinisch of poliklinisch, u wilt hebben. In ons ‘universele verplaatsbare ok complex’ zijn niet alleen de operatiekamers ondergebracht, maar ook alle noodzakelijke nevenruimten zoals recovery, holding, steriele opslag en benodigde technische ruimte. Het gebouw heeft in principe een breedte van 24 meter. De lengte is afhankelijk van de door u gewenste capaciteit (aantal operatiekamers en daarmee samenhangende grootte van de holding, recovery en opslag). In het bussman ‘universeel verplaatsbare ok complex’ zijn in principe alle benodigde voorzieningen, zoals plenums, luchtbehandelingskasten, pendels, OK lampen, hermetisch sluitende deuren, scheidingstrafo’s et cetera. opgenomen. Hiervoor worden uitsluitend gerenommeerde merken toegepast.

IJzerwerf 1 6641 TK Beuningen T. 024-6790100 F. 024-6790101 S. www.bussman.nl

12141

politiek & wetenschap 41

zeker in de gehandicaptenzorg, een meer constante zorgvraag. Naar mijn idee biedt dit nieuwe kansen om de toe komstige kern-AWBZ op een andere manier in te richten. Met een duidelijke toegangspoort, maar daarna meer r uimte om zorg op maat te bieden voor de cliënten die de rest van hun leven zijn aangewezen op die zorg. Hoe minder regels, hoe beter.’ Monique vervolgt: ‘Cliënten met een ernstiger beperking krijgen de zorg die ze zo hard nodig hebben. Mensen met een ‘lichtere’ beperking zullen in belangrijkere mate onderdeel worden van de maatschappij, waarbij ze meer in hun eigen kracht gezet worden. Wij geloven dat daarin echt nog stappen gezet kunnen worden. Voor sommige burgers met een beperking zal die stap groter zijn dan voor anderen. Maar de nieuwe Wmo biedt ook een prikkel om als zorgaanbieder kritisch naar je huidige aanbod te kijken en (samen met gemeenten) kwetsbare burgers nog meer vraaggericht te ondersteunen. Als die hierdoor meer onderdeel worden van de samenleving, is de Wmo wat de VGN betreft een succes. Mensen met een beperking hebben namelijk veel mogelijkheden waarmee ze ook echt een bijdrage kunnen leveren aan de samenleving. Ieder op hun eigen manier. Voorwaarde daarbij is dat gemeenten deze groep goed in beeld heeft en nieuwe cliënten tijdig gesignaleerd worden. Ook in deze signalering kunnen zorgprofessionals een waardevolle ondersteuning bieden.’ Brugfunctie

Zorgorganisaties zijn zich er van bewust dat het anders moet. Alleen al de beschikbare budgetten bieden niet voldoende ruimte voor een werkwijze zoals ze die gewend zijn. Niet alleen de eigen, interne aanpak, maar ook het ondersteunen van gemeenten in termen van expertise en ervaring zal een doorslaggevende rol spelen in het transitieproces. Monique: ‘Hierin zien wij voor de VGN een belangrijke rol weggelegd. Natuurlijk, wij vertegenwoordigen 165 zorgaanbieders, maar wij realiseren ons ter-

dege dat we er niet komen als we als branche naar binnen gekeerd acteren. Om de transitie tot een succes te maken, zullen we de samenwerking met gemeenten op moeten zoeken. Als vereniging hebben we een brugfunctie. Mooi voorbeeld is Wmo inzicht, een e-zine waarin we gemeenten kennis laten maken met hun nieuwe cliëntenpopulatie. En onze aanbieders met de wereld die Wmo heet. Wij merken dat hier zowel vanuit gemeenten als zorgaanbieders veel belangstelling voor is .’ Ondanks het harde werk bij zowel gemeenten als zorgaanbieders, ziet de VGN nog wel wat cruciale factoren die ingevuld moeten worden voor een succesvolle transitie. Monique: ‘Zoals gezegd baren het tempo en de haalbaarheid ons zorgen. Maar voor wat betreft de zaken die wel te sturen zijn, zijn er drie kritische factoren. Allereerst zullen de verwachtingen van mensen actief gemanaged moeten worden. Hierin is een taak voor de overheid weggelegd. Aan burgers zal uitgelegd moeten worden dat ze waar mogelijk meer de regie in eigen hand moeten nemen en dat ze, samen met hun omgeving, meer zelf zullen moeten bijdragen. Verder is de transitie mensenwerk. Het resultaat zal afhangen van de persoonlijke inzet van sleutelfiguren op cruciale posities en van kwalitatieve samenwerkingsverbanden tussen aanbieders en de lokale overheid. Dat zie je nu ook al gebeuren. Sommige gemeenten zijn al behoorlijk ver, zoals Rotterdam, Arnhem, Almere en Utrecht. Hier draaien zelfs al pilots. Andere gemeenten kijken meer de kat uit de boom en zijn met name nog bezig met visievorming. De laatste kritische factor is het voorzien in een vangnet. Want ondanks alle inspanningen zullen er toch zaken misgaan, zeker in het begin. Om te voorkomen dat een kwetsbare groep cliënten tussen wal en schip belandt, zal de landelijke overheid moeten voorzien in een d uidelijke vangnetstructuur en noodmaatregelen die een oplossing kunnen bieden in geval van eventuele ‘incidenten’. Als al deze voorwaarden goed en zorgvuldig zijn ingevuld, dan zien wij de streefdatum van 1 januari 2015 met vertrouwen tegemoet.’

& p ek a t i ch li ns Po te e w

Interview met Heleen Dupuis, voorzitter Vereniging Gehandicaptenzorg Nederland

Gehandicaptenzorg

in toekomstperspectief Hoe kijkt u naar de gehandicaptenzorg van nu? Wat gaat goed? En wat kan beter? ‘Onze sector streeft er naar om alle mensen met een verstandelijke, lichamelijke of zintuiglijke beperking zo normaal mogelijk te laten deelnemen aan de samenleving. Naar mijn mening mogen we als branche daarin wel iets realistischer zijn. Er is nu veel aandacht voor mensen met een relatief lichtere beperking waarvan de zorg verschuift van de AWBZ naar de Wmo. Maar vergeet niet dat een belangrijk deel van onze cliënten 24 uur per dag zorg nodig heeft, vaak een heel leven lang. Hoe vervelend ook, voor hen zijn de mogelijkheden om echt deel te nemen aan de samen leving beperkt. Nog even los van de medische zorg die onze zorginstellingen bieden, is er voor onze leden een belangrijke taak weggelegd als het gaat om het optimaliseren van het welzijn van hun cliënten. Natuurlijk krijgen de extreme incidenten veel media-aandacht en zijn er altijd verbeterpunten, maar ik zie ook dat er ontzettend veel goed gaat. Let wel, er is veel verborgen leed in de

Curriculum vitae Heleen Margriet Dupuis (Rotterdam, 30 mei 1945) is een Nederlandse ethicus en politicus. Van 1986 tot 2003 was ze hoogleraar medische ethiek aan de Universiteit Leiden. Sinds 8 juni 1999 is ze lid van de Eerste Kamer der Staten-Generaal namens de VVD. In de Eerste Kamer houdt Dupuis zich bezig met volksgezondheid, welzijn, onderwijs en wetenschapsbeleid. Ze heeft nog diverse andere functies in de gezondheidszorg, zoals Voorzitter Raad van Toezicht van Woon Zorg Centra Haaglanden (een grote groep verpleeghuizen). Van 1981 tot 1985 was ze voorzitter van de Nederlandse Vereniging voor Vrijwillige Euthanasie (NVVE) en maakte naam in het publieke debat met haar aanhoudende pleidooi voor de mogelijkheid van euthanasie. Sinds 1 november 2009 is ze voorzitter van de Vereniging Gehandicaptenzorg Nederland (VGN). Dupuis studeerde theologie en rechten (kandidaats). Ze promoveerde in 1976 bij prof. dr. H.J. Heering op het proefschrift ‘Medische ethiek in perspectief’.

gehandicaptenzorg waar ook wij als sector maar tot op zekere hoogte wat aan kunnen doen. Voor de machteloosheid die mensen met een handicap kunnen ervaren, is niet altijd een oplossing. Dat maakt onze taak zo de moeite waard.’

Hoe zou u de visie van de VGN omschrijven op de gehandicaptenzorg van de toekomst? ‘De VGN is een brancheorganisatie. Wij streven naar gunstige voorwaarden en actieve belangenbehartiging op het vlak van financiering, weten regelgeving, werkgeverszaken en inhoud van de zorgverlening. Maar onze visie heeft direct betrekking op onze cliënten. In onze visie zouden alle mensen met een beperking zo veel mogelijk kwaliteit van leven moeten ervaren. Als brancheorganisatie voelen we die verantwoordelijkheid ook. Want wat deze sector zo uniek maakt, is dat er ontzettend veel betrokkenheid is met onze cliënten. Die lijnen zijn heel kort en lopen sectorbreed. Ze gaan door alle lagen van organisaties heen. Die betrokkenheid, verantwoordelijkheid en loyaliteit proef ik telkens weer en raakt me nog altijd.’

Welke krachten, partij.en en organisaties bepalen het speelveld in uw branche? ‘Ons directe aanspreekpunt in het kabinet is staatssecretaris Van Rijn. En daarmee hadden we het een stuk slechter kunnen treffen. Wij ervaren hem als een hele prettige, toegankelijke persoonlijkheid met gevoel voor de sector. Hij erkent het belang om samen tot belangrijke beslissingen te komen. In de onderhandelingen over het onlangs gesloten Zorgakkoord hebben wij expliciet de samenwerking gezocht met de andere vier grote brancheorganisaties (Actiz, NVZ, GGZ Nederland en NFU). Dat heeft heel goed uitgepakt.

Met kennis en respect

service equipe & prolux

Uw totaalleverancier voor de inrichting van uw keuken. Dat begint bij een goed advies. Maar ook voor de productie, installatie en het onderhoud van uw keuken beschouwen wij ons als uw partner.

Milaanstraat 21-23 1175 RJ Lijnden Postbus 96052 1006 EB Amsterdam T: (020) 449 60 80 F: (020) 449 64 19 E: info@grootkeukens.vdi.nl

www.vdi.nl 12117b

Het Comfortligsysteem De lichaamsondersteuning die succesvol ingezet kan worden bij: • Scoliose of andere houdingsafwijking • Spasme of andere onbedoelde bewegingen • Sterke onrust • Contractuur ontwikkeling Het Comfortligsysteem zorgt voor een comfortabele vaste ondersteuning,op iedere plaats van uw lichaam en in iedere houding. Als de spierkracht in het lichaam onvoldoende is en liggen het lichaam beschadigt, kan het Comfortligsysteem u ondersteunen. Een dynamische lichaamsondersteuning met ventilatie.

Innocare B.V. Postbus 4088 6803 EB Arnhem Tel: 026 - 38 83 598 Fax: 026 - 38 83 936 E-mail: info@innocare.nl, Internet: www.innocare.nl 12029

politiek & wetenschap 45

‘Als we dan toch moeten bezuinigen, laat de zorg die bezuinigingen dan zelf invullen.’

Natuurlijk kiest niemand uit vrije wil voor bezuinigingen van bijna een miljard euro verspreid over vier jaar. Maar goed, als het dan toch moet, laten we dan samen kijken hoe we die bezuinigingen naar omstandigheden zo goed mogelijk kunnen invullen. Elke sector binnen de zorg heeft daar zijn eigen standpunten in. Al met al zijn wij tevreden met het resultaat.’ ‘Waar in onze optiek nog verbeteringen mogelijk zijn, is het overleg met de zorgverzekeraars. De gehandicaptenzorg typeert zich door een continue stijging van cliënten en zorg. Die groei is niet spectaculair, maar wel gestaag en neemt zeker niet af. Als mensen eenmaal in onze sector terechtkomen, dan is dat vaak voor het leven. De gehandicaptenzorg is, zeker in de nieuwe kern-AWBZ, dan ook gebaat bij een stabiele en heldere financieringsbron, vooral op de langere termijn. Nu is het zo dat er nog te grote verschillen zijn tussen zorgkantoren onderling die verschillende tarieven hanteren voor verschillende zorginstellingen. Ook zijn er instellingen die onderhandelingen moeten voeren met meerdere zorgkantoren of geconfronteerd worden met ad hoc, eenzijdig opgelegde tariefverhogingen. Dat kan natuurlijk niet. Sterker nog, het bekostigingssysteem is dusdanig complex en verschillend in de uitvoering, dat daar in onze mening zeker vijf tot tien procent besparingen te behalen zijn.’

Wat is de rol van de VGN in dit krachtenveld? Hoe verloopt het ‘spel’? Is het een kwestie van continu ‘duwen en trekken’? Of zoekt u ook de samenwerking op met andere partijen? ‘Je zou ons kunnen zien als de aandrijvende kracht van een motor. Die heeft brandstof nodig om output te kunnen leveren. Dat zijn de zorgorganisaties. Wij zijn de aandrijving. De VGN duwt het collectief van instellingen in de gehandicaptenzorg als het ware vooruit. Om continu vinger aan de pols te houden, zoeken wij actief de dialoog op met onze leden in de algemene ledenvergaderingen, themagerichtecommissies, ronde

tafelgesprekken en regionale bijeenkomsten. Onze leden beoordeelden ons afgelopen jaar voor onze inspanningen met een dikke zeven.’

Hoe maakt u zich als vereniging sterk voor de kwaliteit van de zorg? ‘Kwaliteit is zorgbreed van groot belang. Dat geldt ook voor de gehandicaptenzorg. Het moeilijke in onze sector is het meten van die kwaliteit. Waar je in de cure kunt meten op aantallen patiënten met een bepaalde aandoening, op aantallen ingrepen, op complicaties en dergelijke, meten wij eerder het welzijn van onze cliënten. De VGN heeft onlangs een kwaliteitsintrument ontwikkeld waarbij getoetst wordt op indicatoren die voor de gehandicaptenzorg van belang zijn. Dit kwaliteitsinstrument is openbaar en beschikbaar voor alle leden, zodat instellingen onderling ook ervaringen kunnen delen en er gezamenlijk een nog beter toetsingsinstrument van kunnen maken.’

Is de transitie over tien of vijftien jaar geslaagd? ‘Dat de AWBZ te royaal is, daar ben ik het hartgrondig mee eens. We zullen er aan moeten wennen dat we meer uit eigen zak gaan betalen voor onze gezondheidszorg. Desondanks heb ik het bange vermoeden dat de transitie toch niet meer is dan een megabezuinigingsoperatie. Eerlijk gezegd heb ik zo mijn twijfels of de kwaliteit van de zorg wel optimaal geborgd zal blijven, al was het maar omdat het tijdsbestek waarin de transitie voltooid moet worden, ontzettend kort is. Veel zal afhangen van menselijke inspanningen en goede samenwerking. Heb je een goede wethouder en daadkrachtige personen op de goede plekken? Dan geef ik het wel een kans.’

Tot slot, wanneer en waarmee bent u tevreden? ‘De VGN wil mensen met een verstandelijke, lichamelijke en/of zintuiglijke beperking een menswaardig leven bieden. Wij rusten dan ook niet voordat het welzijn van al onze cliënten voor een groot deel is geborgd.’

46 ZieZorg

Fact check NZa Eerder berichtten de media dat de kostenstijging in de langdurige zorg uitsluitend komt door zorgverzwaring. Dit is feitelijk onjuist. De groei in de uitgaven voor zorgverzwaring was in 2012 minder dan in 2011. De stijging van de AWBZ-uitgaven tussen 2010 en 2012 wordt vooral veroorzaakt door hogere tarieven als gevolg van de jaarlijkse indexering en de maatregelen voor ‘meer handen aan het bed’. Analyse van de NZa laat zien dat de groei van de uitgaven aan zorgverzwaring in 2012 lager is dan het jaar ervoor. In 2011 bedroeg de toename in de uitgaven als gevolg van zorgverzwaring bij bestaande en nieuwe cliënten € 280 miljoen, in 2012 was dit € 218 miljoen. Bron: NZa

ZieZorg 47

Innovatie in handdesinfectie gebaseerd op menselijk gedrag! “Data uIt ruIm 10 mIljoen hanDhygIënemomenten leert ons Dat 9/10 zorgmeDewerkers slechts één keer op De DIspenser Drukt”

Elke dosering van de Optidose™ pomp: > Behaalt EN1500 in 30 seconden > Levert genoeg FOAM om de handen volledig te bedekken > Laat de handen droog achter binnen 30 seconden

Levert 20-30 seconden natte contacttijd

Bedekt handen volledig

WHO richtlijnen Deb Benelux B.V.

Voldoet aan EN1500

Behaalt in één dosering

Europese Efficacy Standaarden

Minosstraat 6

5048 CK Tilburg

T 0031 (0) 13 456 19 15

Menselijk Gedrag

www.debgroup.com 13005a

Etac E800 rolstoelen bieden u het grootste zithoogtebereik (38-91 cm)!

www.etac-holland.nl nu ook op Facebook:

www.facebook.com/etacNL 11079g

politiek & wetenschap

StairWalker optimaal trainings apparaat De StairWalker van ThyssenKrupp Encasa is het eerste apparaat dat een zelfstandige, pijnverlagende en veilige training mogelijk maakt bij orthopedische, neurologische en hart- en stofwisselingsziekten. Tot deze conclusie komt een studie van de Bergische Universiteit Wuppertal. Professor Jürgen

Freiwald, hoofd van de faculteit voor bewegingswetenschappen, onderzocht samen met sportwetenschappers van adviesorganisatie SportsMedicalConsult uit Essen de werking en het toepassingsgebied van de StairWalker. Aan het onderzoek namen 22 proefpersonen deel in de leeftijd van 56 tot 76 jaar, onder wie ook mensen met verschillende mobiliteitsbeperkingen ten gevolge van bijvoorbeeld hart- en vaatziekten en orthopedische ziekten. Uit de studie blijkt dat traplopen met de StairWalker resulteert in een ontlasting van het bewegingsapparaat van ongeveer 25 procent, en in sommige gevallen zelfs dertig procent. Het onderzoeksrapport kan gratis als PDF-bestand worden aangevraagd via info@tkencasa.nl.

Naaldangst onderschat probleem Uit onderzoek van stichting JDRF Nederland blijkt dat bijna de helft van de Nederlanders medicijnen liever niet via een naald krijgt toe-

gediend. Bij kinderen is dat percentage zelfs zeventig procent. Meer dan 130.000 Nederlanders willen nooit medicijnen via een infuus of injectienaald toegediend krijgen, ook als dit een zeer schadelijk effect op hun gezondheid heeft. Meer dan 48 procent van de Nederlanders die een medicijn

via een naald toegediend krijgt, geeft aan dat er geen alternatief voor handen is. Volgens stichting JDRF moeten onderzoekers en farmaceutische bedrijven meer alternatieven ontwikkelen voor het toedienen van medicijnen met een naald. De overheid zou die ontwikkeling moeten stimuleren en daarnaast de beschikbare alternatieven meer moeten ondersteunen. De wijze waarop medicijnen worden toegediend, speelt een belangrijke rol bij therapietrouwheid. Om deze te vergroten, moet beter naar de toedieningsvorm worden gekeken.

Deltaplan Dementie gereed ZonMw heeft het programmavoorstel bekendgemaakt voor de eerste fase van het achtjarig onderzoeks- en innovatieprogramma Dementie. Het programma is samen met het Zorgportaal Dementie en Register Dementie onderdeel uit van het Deltaplan Dementie. Het voorstel focust zowel op de oorsprong en mechanismen van de ziekte, als op preventie, doelmatige zorg en ondersteuning. ZonMw heeft het voorstel voorgelegd aan de Alliantie van het Deltaplan Dementie. De eer-

ste fase van het programma bestrijkt een periode van vier jaar.

Goede gezondheid leidt niet tot lagere zorguitgaven Wanneer de gezondheid van ouderen toeneemt, zou de arbeidsparticipatie kunnen stijgen en zouden de zorguitgaven ingeperkt kunnen worden. Bram Wouterse concludeert in zijn proefschrift echter dat een betere gezondheid over het algemeen niet leidt tot lagere uitgaven. Ook is een goede gezondheid wel een noodzakelijke, maar niet een voldoende voorwaarde voor arbeidsparticipatie. Iemand van 65 jaar in goede gezondheid heeft over de rest van zijn leven ongeveer dezelfde zorguitgaven als een 65-jarige met een slechte gezondheid, alleen op een later moment in het leven. Wat betreft arbeidsparticipatie is de belangrijkste bevinding dat een goede gezondheid wel een noodzakelijke voorwaarde is om aan het werk te blijven, maar niet voldoende om aan het werk te komen. Werkende ouderen in slechte gezondheid hebben een hogere kans om te stoppen met werken dan ouderen in goede gezondheid. Echter, de kans dat ouderen zonder werk weer aan het werk gaan is klein, en verschillen in gezondheid spelen daarbij maar een beperkte rol. Een andere belangrijke bevinding is dat er onderscheid moet worden gemaakt tussen ouderen met chronische ziekten, en een kleinere groep ouderen die daardoor ook beperkingen in hun dagelijks leven ervaren. Het zijn namelijk vooral de beperkingen die leiden tot hoge zorguitgaven en arbeidsuitval. Uit dit proefschrift blijkt het grote belang om preventiebeleid al vroeg in de levensloop in te zetten. Want hoewel de zorgkosten van gezonde 65-jarigen niet lager zijn, leven ze wel acht tot tien jaar langer, en dat ook nog eens

zonder lichamelijke en cognitieve beperkingen. Preventiebeleid bij ouderen zou zich vooral moeten richten op het behoud van functioneren bij mensen met chronische ziekten, om zo participatie te bevorderen en gebruik van langdurige zorg te verminderen.

Tekort mantelzorgers thuiswonende ouderen Er komen veel verschillende hulpverleners over de vloer bij kwetsbare thuiswonende ouderen. Gemiddeld bijna tien, van wie minder dan een derde informele hulpverlener (mantelzorger of zorgvrijwilliger) is. Als er meer zorg nodig is, komen vooral extra formele hulpverleners (professionals) uit de thuiszorg over de vloer, maar niet meer informele hulpverleners. Dit blijkt uit onderzoek van de Vrije Universiteit Amsterdam en VU Medisch Centrum. Als er meer informele hulpverleners zijn, beoordeelt een oudere de zorg positiever. Gegeven de aanstaande veranderingen in de langdurige zorg ondersteunt het onderzoek de noodzaak het informele zorgnetwerk van ouderen te verbreden en te versterken. Naast partners en kinderen is meer inzet van andere typen informele hulpverleners nodig, zoals familieleden, buurtgenoten, kennissen en zorgvrijwilligers. De zorgbehoevende oudere, de aanwezige informele hulpverleners maar ook zorgvrijwilligers en medewerkers van de thuiszorg kunnen hier een proactieve rol in spelen.

Klaar voor 足m arktwerking?

& p ek a t i ch li ns Po te e w Steeds meer zorginstellingen werken bedrijfsmatig en maken keuzes over hun dienstenportfolio. Helder zicht op de wensen van (toekomstige) belanghebbenden zoals gemeenten, hebben ze daarbij niet. De kans dat zorginstellingen failliet gaan of moeten reorganiseren, blijft daarmee onverminderd aanwezig. Dit stellen onderzoekers van BDO in een rapport over marktwerking in de zorg.

‘Bedrijfsmatige keuzes zonder de wens van de markt te kennen’

e marktwerking binnen de zorg heeft de afgelopen jaren een grote vaart genomen. Dat is voor BDO reden geweest om vorig jaar een onderzoek uit te voeren naar de vraag hoe goed zorginstellingen zijn voorbereid op deze marktwerking en op wat er nog komen gaat. Het antwoord was kort maar krachtig: tachtig procent van de markt was gedurende het jaar 2011 en de eerste maanden van 2012 nog niet voorbereid op de marktwerking en stond nog vrijwel aan het begin van het transitieproces. In het rapport dat BDO onlangs presenteerde, hebben de onderzoekers een jaar later de onderzoeksvraag opnieuw gesteld om te kunnen meten hoe de zorginstellingen er nu voor staan. Chris van den Haak, verbonden aan de BDO Branchegroep Zorg die het onderzoek uitvoerde: ‘We kunnen constateren dat de zorginstellingen grote stappen hebben gezet. Inmiddels is volgens onze criteria zestig procent van de instellingen goed voorbereid, vorig jaar was dit slechts twintig procent.’

Bottleneck

Van den Haak zet direct een kanttekening bij deze positieve ontwikkeling: ‘De grootste bottleneck blijft de beperkte grip van veel zorginstellingen op hun strategie. Door de onzekerheid rond regelgeving, en door het gemis aan inzicht van de wensen van ‘nieuwe’ stakeholders en kosten van de zorgverlening, weten veel instellingen niet welk product-

52 politiek & wetenschap

‘De grootste bottleneck blijft de beperkte grip van veel zorginstellingen op hun strategie.’ portfolio ze in de nabije toekomst moeten gaan aanbieden.’ Onder de jeugdzorginstellingen is deze tegenstelling het beste zichtbaar. Van de respondenten in deze sector heeft meer dan de helft onvoldoende zicht op de wensen van bijvoorbeeld gemeenten. Tegelijkertijd geeft 67 procent aan dat er heldere portfoliokeuzes zijn gemaakt. Voortvarend, maar wel risicovol, aldus Van den Haak: ‘Het risico is aanwezig dat de ingeslagen weg uiteindelijk niet de juiste blijkt te zijn wanneer de nieuwe financier, bijvoorbeeld een gemeente, andere wensen heeft. Dan worden die keuzes uiteindelijk kostbare inschattingsfouten. Behoedzaamheid is dus zeker geboden.’ Bedrijfsmatig werken

Voorheen was bedrijfsmatig werken nog geen gemeengoed binnen de zorgsector. Dat blijkt nu wel anders. Bedrijfsmatig werken is omarmd. Dit zorgt er voor dat instellingen grote stappen kunnen zetten in de noodzakelijke transformatie naar gereguleerde marktwerking. Omarmen is één, maar er is voor veel zorginstellingen nog wel een lange weg te gaan om bedrijfsmatig werken zich echt eigen te maken. Faillissementen

Wat BDO betreft staat de zorgsector nog steeds voor een grote opgave. Hoewel inmiddels zestig procent van de zorginstellingen goed is voorbereid op de marktwerking, heeft veertig procent nog een belangrijke achterstand weg te werken in deze onzekere tijden. Van den Haak: ‘Ook op basis van de uitkomsten van dit jongste onderzoek is onze inschatting dat niet alle zorginstellingen de transformatie met succes zullen volbrengen. Met name zorginstellingen waar zowel sprake is van een onduidelijke strategie als van een zwak weerstandsvermogen lopen gevaar. We verwachten in de aankomende jaren dan ook nog steeds een toename van het aantal faillissementen en reorganisaties in de zorg.’ Over het onderzoek

De transitie naar marktwerking en vraagsturing is in volle gang. Prijsdruk, minder volumegarantie, toenemende concurrentie van nieuwe en bestaande aanbieders en transparantie over kwaliteit vormen de nieuwe context. Binnen dat veranderende speelveld moeten (bestaande) zorginstellingen zich staande houden en (nieuwe) kansen herkennen én aangrijpen. De alsmaar toenemende gereguleerde marktwerking stelt grote eisen aan bestuurders van deze zorginstellingen. De gevolgen van de transitie van budgetsturing naar outputfinanciering zijn steeds duidelijker merkbaar.

Grote verschillen per sector AWBZ

Er is goed inzicht in de wensen van klanten en er is meer veranderbereidheid en risicobewustzijn. Wel blijft de daling van de overheadkosten sectorbreed achter.

Ziekenhuizen

Ziekenhuizen werken bedrijfsmatiger, maar worstelen met de optimale schaalgrootte en lopen achter op het gebied van de organisatiestructuur.

Jeugdzorg

Onduidelijkheid over de wensen van belanghebbenden verhindert de vorming van de juiste strategische koers. Ook op de punten managementinformatie en financieringsstructuur scoort Jeugdzorg relatief slecht. Op het gebied van onderzoek en uitvoering van innovatie blinkt Jeugdzorg juist uit.

GGZ

Er is relatief weinig zicht op de wensen van klanten. Ook talentmanagement en innovatie zijn relatief minder goed ontwikkeld. Wel is er sprake van beter zicht op de wensen van belanghebbenden.

Eerstelijnszorg Instellingen scoren goed op het gebied van innovatie en betrokkenheid van het zorgpersoneel. Zij lopen achter als het gaat om samenwerkingsverbanden en optimale schaalgrootte.

Dat brengt risico’s met zich mee, maar ook kansen. De BDO Branchegroep Zorg onderscheidt vijf kernuitdagingen voor zorginstellingen om goed te presteren onder de toenemende marktwerking en om nieuwe kansen optimaal te kunnen benutten: Strategie en Beleid, Bedrijfsmatig werken, Kwaliteit en Innovatie, Organisatiestructuur en Good Governance, en Investeringsstrategie. Hoe staan de zorginstellingen er op deze punten voor op dit moment? Dat is de hoofdvraag die in het onderzoek beantwoord wordt. Hiervoor wordt gekeken in hoeverre zorginstellingen adequaat invulling geven aan de hiervoor genoemde kerngebieden. Het patroon dat zo ontstaat, geeft inzicht in de mate waarin zorginstellingen klaar zijn voor marktwerking en maakt zichtbaar waar de kwetsbare plekken zitten. Met dit rapport hoopt de BDO Branchegroep Zorg een bijdrage te leveren aan het besef dat voorbereiding op marktwerking in de zorg de hoogste prioriteit heeft en in de nabije toekomst ook nog zal moeten hebben. De basis voor de uitkomsten van het onderzoek is een door de BDO Branchegroep Zorg opgestelde vragenlijst die door 231 zorginstellingen is ingevuld, waaronder AWBZ-instellingen, GGZ-instellingen, ziekenhuizen, eerstelijnszorgorganisaties, jeugdzorginstellingen en overige organisaties. Het volledige onderzoeksrapport is te downloaden of aan te vragen via www.bdo.nl/zorg.

Producten

die het dagelijks leven vereenvoudigen BijzonderHandig.nl is een webshop met een missie. Het leven van mensen (met een beperking) verbeteren met zinvolle producten die de dagelijkse activiteiten vereenvoudigen. Omdat het gaat om alledaagse producten zijn deze niet alleen handig voor mensen met een beperking, maar kunnen deze voor iedereen handig zijn. nitiatiefnemers en eigenaren van het bedrijf Lars Koenraads en Eline van Donselaar willen met deze producten een denkomslag realiseren bij mensen:

Bijzonder handig Bredaseweg 185

Het is geen hulpmiddel maar het product is bijzonder handig. Eline van Donselaar komt in haar ergotherapiepraktijk in aanraking met de alledaagse problemen van haar cliënten, die veelal bestaan uit beperkingen en hindernissen. In haar zoektocht naar gebruiksartikelen die het dagelijks leven veraangenamen besluit ze samen met vriend en zakenpartner Lars Koenraads de webwinkel www.bijzonderhandig.nl op te zetten.

4872 LA Etten-Leur Postbus 150 4870 AD Etten-Leur T. +31 (0)76 – 508 35 46 E: info@bijzonderhandig.nl I: www.bijzonderhandig.nl

‘Wij willen producten verkopen die niet alleen bijzonder handig zijn maar die er ook goed uitzien. Bij hulpmiddelen denken mensen aan producten die inderdaad zijn gemaakt als hulpmiddel. Wij laten ons ook leiden door design en vormgeving. We halen veel van onze producten uit de Scandinavische landen en Italië. Daar verstaan ontwerpers de kunst om ergonomie samen te laten gaan met kunst en design. Er ontstaat dan vaak een mooi en goed bruikbaar product. Ons assortiment is uit te splitsen in negen onderdelen:

Huishouden - therapie - mobiliteit Hobby - slapen- eten & drinken Koken - verzorging - werkplek

Vanuit haar professie als ergotherapeut wil Eline een groot netwerk van ergotherapeuten, zorginstellingen en patiënten benaderen die willen meedenken om de juiste gebruiksartikelen te vinden. Een prachtige design beker van porselein met een neusuitsparing om mensen lekvrij te laten drinken of een tandpasta wandhouder met een doseermachine is toch geen hulpmiddel. Dat is handig voor iedereen.

Buiten Gewoon Mobiel

Aberrate Mobility brengt hulpmiddelen op de markt die aansluiten bij de wensen van de rolstoelgebruiker. De producten zijn in veel gevallen tot stand gekomen in samenwerking met ervaringsdeskundigen en in de markt gezet door Aberrate Mobility uit Borger. ls mensen gebonden zijn aan een rolstoel is het vaak lastig om erop uit te trekken in de natuur. De kleine voorwielen lopen vaak vast in zandpaden en het rijden is niet comfortabel op bospaden met veel oneffenheden. De Versatile Wheeler vergemakkelijkt het rijden op oneffenheden, geeft minder belasting van de armen en schouders en kost minder energie. Uw vastframe rolstoel wordt voorzien van een universele koppeling waaraan de Versatile Wheeler wordt gekoppeld. Door het grotere voorwiel wordt

Dynamic E - Trike

het rijden veraangenaamd en kunnen kortere afstanden beter worden overbrugd. Voor de iets langere afstanden kan een handbike worden aangekoppeld.

Versatile Wheeler

Voor het overbruggen van nog langere afstanden is er de Dynamic E-Trike. Met dezelfde koppelconstructie wordt een voorwiel met een hulpmotor aangekoppeld. De elektrisch aangedreven hulpmotor kan worden gebruikt voor snelheden van 4-5 kilometer op stoepen, maar op de rijweg kan ook worden gereden met een snelheid tot 20 kilometer. Groot voordeel van dit systeem is dat u het comfort van de eigen rolstoel behoudt maar wel de afstand van een scootmobiel kunt overbruggen. Eenmaal op de plaats van bestemming kunt u de hulpmiddelen afkoppelen en beschikt u weer over uw normale rolstoel, handig in bijvoorbeeld musea, hotels, restaurants of winkels.

Deze voorzetwielen zijn vooral nuttig als men op reis gaat, ze nemen weinig ruimte in en zijn veel lichter dan bijvoorbeeld een scootmobiel.

Aberrate Mobility Waardeel 50 9531 ED Borger T. +31 (0)6 - 15 62 85 97 (s.v.p. tussen 10:00 en 12:30, op werkdagen) E: info@aberrate.nl I: www.aberrate.nl

IRIS Pleister Dynamic E â&#x20AC;&#x201C; Trike Maakt van je rolstoel een crossmobiel, op naar de bossen!

Versatile Wheeler

Gemakkelijker rijden met je rolstoel, op alle paden en lanen!

ADAPTION

INNOVATION

Buiten Gewoon Mobiel w www.aberrate.nl @ info@aberrate.nl m 06 1562 8597 werkdagen van 11:00 tot 12:30

Lang afdrukken na dialyse behoort tot de verleden tijd. Binnen drie minuten is de shunt gestold en kan de patiĂŤnt naar huis.

MOVEMENT

Zie voor meer informatie onze website. Wij kunnen u onze brochures mailen of sturen per post. 13092

De Vork 8

3984 PA Odijk

Telefoon +31 (0) 30 889 3010

Fax +31 (0) 84 735 9474

www.mamedical.nl

ton@mamedical.nl 12162

Let’s move-on Medross rehab bv is producent van de Mondo trippelstoelen. Het complete productieproces is ‘Made in Holland’. Het bedrijf ontwikkelde een verstelbare en functionele trippelstoel. De hoogte is instelbaar vanaf 30 cm. Alle accessoires en onderdelen zijn uit voorraad leverbaar. heo van Middendorp werkt met zijn team aan een steeds verdergaande ontwikkeling van de Mondo-stoel. Alle onderstellen zijn uitgevoerd met vier zwenkwielen waarmee men zich al trippelend

Medross rehab bv Drommelstraat 6b

met de voet voor- en achteruit kan bewegen. De twee achterwielen zijn geremd in verband met de veiligheid bij opstaan uit en gaan zitten in de stoel. De daarvoor bestemde handel kan met één hand worden bediend. De Mondo trippelstoelen zijn in hoogte verstelbaar door middel van een gasveer of elektrisch. De Move -On is een elektrisch aangedreven stoel voor mensen die niet kunnen trippelen en die ook elektrisch in hoogte verstelbaar is.

zijn verkrijgbaar voor deze markt. Nieuw is de hoog/laag elektrisch verstelbare tafel die zowel voor de zorgen de kantorenmarkt geschikt is. Het afwisselend zitten en staan is vanuit ergonomisch en praktisch oogpunt een aanwinst.

5347 JL Oss T: +31 (0)412 - 46 51 16 F: +31 (0)412 - 46 51 17 E: info@medross.nl I: www.medross.nl

De stoelen vinden hun weg naar de eindgebruikers via de landelijke revalidatiehulpmiddelen dealers en de kleine regionaal georiënteerde dealers. Daarnaast is er nog een Mondo-lijn speciaal voor de kantorenmarkt. Beide uitvoeringen, met gasveer of elektrisch,

MEDROSS rehab bv

Service-reparatie Onderhoud rolstoelliften-opstaptreden Liftkeuring op lokatie, LPK keurbedrijf Reparatieadvies en onderdelen voorziening Dommelstraat 6b 5347 JL OSS info@medross.nl

tel (0412) 46 51 16 fax (0412) 46 51 17 www.medross.nl 13056

Laadkleppen Periodieke Keuring

Vianen www.sin-cera.nl E info@sin-cera.nl

T 06-54645051 F 0347-370881 13077

Colofon augustus 2013 43ste jaargang Verspreidingsgegevens Het Tijdschrift voor Verzorging en

Advertentie- en orderadministratie

Beheer wordt verspreid onder alle

Erik de Haan

officieel geregistreerde verzorgings-

(E) e.dehaan@aprgroep.nl

en verpleeghuizen, psychiatrische en

Advertentietarieven op aanvraag

geriatrische instellingen, ziekenhuizen, en -opvang, thuiszorgcentrales, Wmo-

Abonnementen administratie

loketten en zorgverzekeraars.

(E) abo@aprgroep.nl

revalidatiecentra, jeugdinstellingen

Het Tijdschrift voor Verzorging en Be-

Reva Repair is een jonge onafhankelijke onderneming, gevestigd in het midden van het land en werkzaam in de revalidatie/ healthcare branche. Met onze jarenlange ervaring en kennis verzorgen wij technische en/of facilitaire ondersteuning aan ondernemingen die werkzaam of gerelateerd zijn aan de revalidatie/healthcare branche Ook verpleeg- en verzorgingshuizen kunnen een beroep op ons doen.

heer verschaft directies, stafleden en

Abonnementen

hoofden van diensten informatie over

Jaarabonnement € 57,50,

onderwerpen die betrekking hebben

buitenland € 120, losse nummers

op management, techniek, bedrijven

en/of extra bewijsnummers € 10

en diensten.

(exclusief verzendkosten), bijdrage abonnementen binnen de doelgroep

Bladmanagement

€ 29,50

Charlotte Maassen

Prijzen zijn exclusief BTW.

(E) redactie@tvbzorg.nl Abonnementen kunnen iedere maand

Redactie

ingaan en worden jaarlijks automatisch

Gerry van der Hulst, Gerard Kruijt,

verlengd. Opzeggingen, uitsluitend

Rob van der Puil, Betty Rombout,

schriftelijk, dienen uiterlijk twee

Pim Stegman en Carin Velt

maanden voor het einde van de abonnementsperiode in ons bezit te zijn.

Vleugelboot 52 • 3991 CL Houten M 06 - 55 86 78 09 • F 030 - 878 20 92 E info@revarepair.n • I www.revarepair.nl

Redactieraad 13022

Noortje Brouwers, Gerry van der Hulst,

Uitgever

Hans van Putten, Aline Saers en Erik

Jaco Otto

Strating

Artdirectie Martijn Brinks

CoSource Risico’s en aansprakelijkheid ingeperkt

safety register

Safety Register Om de nieuwe situatie te borgen kunt u de gegevens vastleggen in een digitaal handboek. Hiermee bent u in staat uw verplichte keuringen en inspecties te organiseren. In geval van controle kunt u de benodigde documenten overleggen. Zowel risico’s van calamiteiten als van aansprakelijkheid worden beperkt. Het resultaat is dat u met een gerust hart de verantwoordelijkheid voor de veiligheid in uw organisatie op zich kunt nemen. Meer informatie: CoSource B.V. Ambachtsweg 14, 5683 CD Best T: +31 (0)499 379092 E: info@cosource.nl F: +31 (0)499 379687 I: www.cosource.nl

Spacelab 2, 3824 MR Amersfoort

Vormgeving

(T) +31 (0)33 456 70 50

APR groep bv, Amersfoort

(F) +31 (0)33 456 74 33 (E) tvb@aprgroep.nl

Vanwege de wettelijke Zorgplicht bent u als gebouweigenaar of beheerder verantwoordelijk voor de veiligheid en bent u aansprakelijk.

Daarna worden de constateringen en/of gebreken geprioriteerd. U ontvangt advies zodat u maatregelen kunt nemen om de veiligheid te bevorderen.

APR groep bv | APR België bvba Postbus 2696, 3800 GE Amersfoort

Inzicht in wet- & regelgeving Risico’s in beeld Voorbereid op controle van bevoegd gezag of inspecties. U kunt de relevante documenten overleggen

Met een Quick Scan wordt op een snelle en efficiënte manier getoond in hoeverre u voldoet aan de weten regelgeving.

Uitgave

6 V IV III

1 2 3 4 5

(I) www.aprgroep.nl

Drukkerij Ten Brink, Meppel

(I) www.tvbzorg.nl

II I

Druk en afwerking

1 VERGUNNINGEN 2 BRANDVEILIGHEID EN BRANDVEILIGHEIDSINSTALLATIES 3 MILIEUTECHNISCHE EN COMFORTINSTALLATIES 4 ARBO EN BEDRIJFSHULPVERLENING 5 ALGEMENE VEILIGHEID EN INSTALLATIES 6 INTERNE REGELGEVING

ISSN 0167-0018

Aansprakelijkheid vaktijdschrift Aan de inhoud van dit vaktijdschrift is veel aandacht b esteed. Het is echter mogelijk dat de inhoud van deze uitgave verouderd, incompleet en/of incorrect is. Aan de inhoud hiervan kunnen dan ook geen rechten worden ontleend. APR groep kan niet aansprakelijk worden gehouden voor de directe alsook indirecte gev olgen van het

“Met de Quick Scan maakten we grote stappen; we hadden daarna in korte tijd alle risico’s ingeperkt.” 12168a

gebruik, op welke wijze dan ook, van de hierin aangeboden informatie. APR groep geeft geen enkele garantie, noch aanvaardt enigerlei aansprakelijkheid met betrekking tot de inhoud, data, adviezen, verklaringen, producten of ander materiaal in het vaktijdschrift. Overname van artikelen uit deze uitgave is uitsluitend toegestaan met bronvermelding en na toestemming van de uitgever van APR groep. Alle regels met betrekking tot de Nederlandse intellectuele eigendomsrechten zijn van toepassing.

11133a

AL ONZE KEUKENS ZIJN SLIM Scan de code en overtuig uzelf www.bribus.nl/ergoline

Bribus Dus! Uw nummer 1.

12061