18 minute read
Podzwonne dla Zapałkowni Czechowice
Jacek Cwetler
PODZWONNE
Advertisement
dla Zapałkowni Czechowice
W przyszłym roku czechowicka Zapałkownia obchodzić miała 100 rocznicę swej działalności, ale 26 listopada br. Walne Zgromadzenie akcjonariuszy spółki zdecydowało o zaprzestaniu działalności, z ostatnim dniem lutego 2021 roku. Można powiedzieć, że miały być rocznicowe obchody, a jest stypa. Ładny prezent na święta, nowy Rok i stulecie sprawili pracownikom zakładu akcjonariusze. A przecież czechowickie zapałki, obok SPoŁeM, loT-u, CPn-u, Ruchu, PKP, Fiata, Cepeli, Wedla, Wawelu i Prince Polo, to jedna z najbardziej rozpoznawalnych marek w naszym kraju. Gdziekolwiek w Polsce, w europie czy na świecie zapędzili się nasi rodacy to jednym z pierwszych skojarzeń dla Polaków na obczyźnie,o Polsce, były zapałki z Czechowic.
fot. hala produkcyjna lata 70-te XXw. fot. sklepik zakładowy fot. Zapałkownia okres międzywojenny
Pierwsze zapałki, zrobione z sosnowego patyka z główką siarki, zwane „ognistymi patykami” wynaleziono i produkowano w Chinach, w początkach naszej ery. W Europie pierwsze zapałki wyprodukowano we Francji, w 1805 roku. Na skalę przemysłową zapałki zaczęli produkować Szwedzi, w 1855 roku, kiedy to Johan Edvard Lundstrom, uruchomił produkcję zapałek bezpiecznych (tzw. zapałek szwedzkich). Na ziemiach polskich pierwsza manufaktura zapałczana powstala 1 października 1845 roku w Sianowie, niedaleko Koszalina, która działała do 2007 roku. W 1897 roku powstaje fabryka zapałek w Bystrzycy Kłodzkiej, która pod koniec XX wieku zostanie przejęta przez częstochowską Fabrykę Zapałek. Ta rozpoczęła swą działalność w 1881 roku (działalność przemysłowa zakończona w 2010r.). W siedzibie dawnych Bystrzyckich Zakładów Przemysłu Zapałczanego znajduje się Muzeum Filumenistyczne, a w Częstochowie Muzeum Produkcji Zapałek z działającą linią produkcyjną z początków XX wieku. Fabryka Zapałek w Czechowicach (dziś: Czechowicach-Dziedzicach) rozpoczęłą swą działalność w 1921 roku. 26 września Rada Narodowa Księstwa Cieszyńskiego wydała postanowienie w przedmiocie zatwierdzenia statutu Towarzystwa Akcyjnego dla wyrobu zapałek „Silesia” (Zundwaren Aktiongeschelschaft „Silesia”) z siedzibą w Czechowicach obok Bielska. Satut określał zakres dzialalności spółki i jej cele, w tym najważniejszy „utworzenie fabryki do wytwarzania zapałek i towarów zapalnych wszelkiego rodzaju”. Kilka lat po rozpoczęciu produkcji, w branży zapałczanej wybuchł kryzys, który spowodował poważne perturbacje, m.in. w sytuacji fi nansowej czechowickiego zakładu. W związku z tym International Match Corporation, światowy potentat branży zapałczanej, zproponował w 1924 roku polskiemu rządowi utworzenie i wydzierżawienie monopolu zapałczanego. Do podpisania umowy doszło w 1925 roku. Tym samym Polski Monopol Zapałczany, w tym także czechowicka fabryka, trafi ł na 20 lat w dzierżawę w ręce International Match Corporation. Zakłąd w Czechowicach był jednym z najnowocześniejszym zakładów branży zapałczanej w Europie, z największą zdolnością produkcyjną w kraju. Wyroby czechowickiej Zapałkowni trafi ały na polski i europejski rynek. Tą sytuację prawną przerwał wybuch II wojny światowej i niemiecka okupacja. Zapałkownia
w Czechowicach przeszła pod niemiecki zarząd i produkowała przez cały okres okupacji dla niemieckiej gospodarki. Działania wojenne nie spowodowały żadnych strat materialnych fabryki, w związku z tym już w kwietniu 1945 roku wznowiono w fabryce produkcję zapałek. Zapałkownią zarządzał Komitet Ekonomiczny Rady Ministrów Rzeczpospolitej Polskiej, który przejął nad nią pieczę 27 marca 1945 roku, od radzieckiego Oddziału Zdobywczego Wojskowej Jednostki N.28.855. Czechowicka fabryka zapałek weszła w skład reaktywowanego Polskiego Monopolu Zapałczanego, mającego siedzibę w Warszawie. Polski Monopol Zapałczany ostatecznie rozwiązano w 1951 roku, przekazując branżę zapałczaną powołanemu ówcześnie do życia Zarządowi Przemysłu Płyt, Sklejek i Zapałek ( w późniejszych latach przekształcony w Zjednoczenie Przemysłu Płyt, Sklejek i Zapałek). W latach 70-tych XX wieku nastąpiła modernizacja zakładu oraz rozbudowa hal produkcyjnych, wszystko z własnych środków pieniężnych Zapałkowni. Zakład stał się największym i najnowocześniejszym w sektorze zapałczanym w Polsce. Produkcja czechowickiej Zapałkowni zaspokajała 25% popytu na zapałki na rynku krajowym ( w tym okresie Zapałkownia nie eksportowała swoich wyrobów). Po 1989 roku, w wyniku zmian politycznych i gospodarczych w Polsce, nastąpił krach rynku zapałczanego. Zapałkownia w Czechowicach-Dziedzicach pracowała tylko cztery dni w tygodniu. Do pogłębienia się kryzysu przyczynił się także import tanich zapałek z Białorusi, Ukrainy i Korei Południowej oraz pojawienie się ogromnych ilości jednorazowych zapalniczek gazowych, pochądzących w zdecydowanej większości z Chin. Ogromną szansą dla zakładu stał się kontrakt, który władze zakładu podpisały z egipskim partnerem. Kontrakt opiewał na dostawę dużych ilości patyczków zapałcznych. Ostatecznie nie został zrealizowany w całości. W latach 90-tych XX wieku Zapałkownia znalazła nowego kontrahenta, niemieckiego odbiorcę, który zamówił duże ilości gotowych standardowych zapałek. Warunkiem dostaw zapałek na niemiecki rynek było dostosowanie warunków produkcyjnych do niemieckich wymagań jakościowych. Przeprowadzono w fabryce zmiany w technologii produkcji, dostosowując je do norm niemieckich i europejskich. W 1995 roku czechowicka Zapałkownia podpisała umowę z niemiecką fi rma KM
fot. Akt zdawczo-odbiorczy 1945 r. str 1 i 2
na uruchomienie produkcji zapałek reklamowych, w dwóch formatach. Wzrósł eksport zapałek i na przełomie tysiącleci utrzymywał się na poziomie 40% całkowitej sprzedaży. Produkty z czechowickiej Zapałkowni trafi ały do krajów Europy, Afryki, Bliskiego Wschodu i Ameryki Południowej. Poszerzono ofertą produktową o zapałki kominkowe, zapałki gabinetowe, zapałki reklamowe książeczkowe, zapałki dymne, zapałki off setowe, zapałki gospodarcze, zapałki świecowe, rozpalacze, paliwa do bio-kominków, podpałki do grilla, zapalniczki, zapalarki, galanterię zapałczaną, etc. Wszystkie produkty spełniały polskie i europejskie normy i były bezpieczne dla użytkownika i środowiska naturalnego. Pierwsze pudełka zapałek były w całości wykonane z drewna, a od lat 70-tych XX wieku pudełka są wykonywane z tekturki, o wymiarach 53x35x16 mm. Do pudełka pakuje się około 40 sztuk zapałek. 1 kwietnia 2007 roku przedsiębiorstwo Czechowickie Zakłady Przemysłu Zapałczanego zostało skomercjalizowane i przekształcone w spółkę pod nazwą Fabryka Zapałek „Czechowice” S.A., której jednoosobowym akcjonariuszem został Skarb Państwa. 18 sierpnia 2011 roku Skarb Państwa sprzedał 850 000 akcji spółki (co stanowiło 85% kapitału zakładowego fabryki) niemieckiej fi rmie PCC Consumer
fot. Etykiety zapałczane z bajkami Disneya
Products sp. z o.o., jednemu z największych producentów środków chemicznych w Europie, posiadających swe spółki w 18 krajach. 27 czerwca 2014 roku Fabryka Zapałek „Czechowice” S.A. przyjęła nazwę PCC Consumers Products Czechowice S.A. Od 1 marca 2021 roku Zapałkownia w Czechowicach-Dziedzicach i czechowickie zapałki przejdą do historii. Zostają „porzuceni” pracownicy i zakład, pozostają tylko wspomnienia o latach świetności. Fabryka Zapałek posiadała punkt sprzedaży swych wyrobów, kawiarnię i kino „Płomień”. Organizowano wycieczki, rajdy turystyczne, kolonie dla dzieci pracowników, zawody sportowe i pikniki rodzinne. Zostaną także z nami cudowne etykiety zapałczane, które znajdowały się na pudełkach z zapałkami produkowanymi w Czechowicach-Dziedzicach. Któż z nas nie pamieta wspaniałych serii zapałczanych nalepek, za którymi w latach 60-tych i 70-tych XX wieku zabijali się wszyscy kolekcjonerzy, młodzi i starzy, dziewczęta i chłopcy. Do Zapałkowni przychodziły prośby z całej Polski, bywało, że i z zagranicy, z prośbą o przesłanie nalepek. Często spełniano te prośby. Postacie z bajek Disneya, ptaki i zwierzęta Polski, rośliny, kwiaty, grzyby, rysunki Maii Berezowskiej, stroje ludowe, tańce polskie – zespół „Śląsk” i zespół „Mazowsze”, herby miast polskich, dzieje Wojska Polskiego, postacie fi lmowe, samochody, etc. Piękne serie i pojedyncze etykiety, które zdobiły pudełka szły na eksport. Zdecydowana większość etykiet zapałcznych to były reklamy. Wiele zakładów, fi rm, instytucji, banków, hoteli, restauracji, etc zlecało produkcję zapałek reklamowych. Dziś największe kolekcje fi lumenistyczne liczą po kilka milionów sztuk. Przeglądanie klaserów z etykietami to wspaniała i fascynująca lekcja historii. Zachęcam. Cóż można powiedzieć na koniec o losach Zapałkowni, można chyba tylko rzec za Nikosem Kazantzakisem, autorem „ Greka Zorby”, „ ... jaka piękna katastrofa”.
fot. Towarzystwo Akcyjne Silesia Czechowice
fot. 1000 lat Wojska Polskiego
Nie masz działki budowlanej?
Pomożemy w jej znalezieniu, sprawdzimy jaki dom możemy na niej wybudować, sprawdzimy również jej stan prawny oraz to, czy wybrana działka nie ma ukrytych wad. Jeśli nie masz czasu na poszukiwania – pracujemy z profesjonalistami na lokalnym rynku nieruchomości, którzy pomogą w znalezieniu odpowiedniej działki.
POMYSŁ NA WŁASNY energooszczędny dom
- jak zrealizować marzenia?
Wybudować dom czy kupić mieszkanie? W pewnym momencie naszego życia możemy stanąć przed takim wyborem. Nie każdy zdaje sobie sprawę z tego, że może mieć własny dom, którego koszt będzie zbliżony do kosztów mieszkania, a przy tym może zostać wybudowany zdecydowanie szybciej niż w technologii tradycyjnej. Co wybrać?
Zalet posiadania domu jest wiele, jednak największym – zwłaszcza w dzisiejszych czasach, jest kawałek własnego ogrodu. Niezależnie od tego, czy pomysł o budowie dopiero powstał, czy istnieje od dłuższego czasu, warto porozmawiać o swoich planach z profesjonalistami. Chętnie porozmawiamy z każdym, kto marzy o budowie własnego domu. Domy budujemy już od 18 lat i mamy na swoim koncie ponad 1500 realizacji. Znajomość korzyści płynących z posiadania energooszczędnego domu często ułatwia podjęcie decyzji – mówi Jakub Dębowski, Autoryzowany Przedstawiciel Handlowy Abakon. Od niedawna jesteśmy bliżej Was – nasze biuro znajduje się w Cieszynie przy ul. Bielskiej 136. Możemy spotkać się z Państwem w biurze lub na jednej z naszych realizacji. W regionie Śląska Cieszyńskiego wybudowaliśmy już kilkadziesiąt domów.
Masz działkę?
Dobierzemy dom do wymagań miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego, łącząc to z Waszymi wymaganiami pod kątem układu funkcjonalnego przyszłego domu.
Jaki projekt wybrać?
Nie musisz długimi godzinami wybierać projektu idealnego, możemy w tym pomóc. Mamy w swojej ofercie prawie 40 projektów gotowych. Projekt będzie dopasowany do potrzeb pod kątem układu funkcjonalnego. Jeśli jednak żaden z naszych projektów nie spełni oczekiwań, możemy zaprojektować projekt indywidualny. Budujemy również domy innych pracowni projektowych. Pomożemy w doborze rozwiązań technologicznych tak, by dom spełniał założenia budynku energooszczędnego, a co za tym idzie – ekologicznego i tańszego w utrzymaniu. Dopasowanie sposobu ogrzewania, chłodzenia czy wentylacji powietrza nie stanowi dla nas problemu. Doradzimy, jak wykorzystać odnawialne źródła energii.
W czym jeszcze pomożemy?
Załatwimy formalności w urzędach. Skompletujemy całą dokumentację i złożymy dokumenty w urzędzie, aby możliwie jak najszybciej otrzymać pozwolenie na budowę. Budowa nie musi wymagać od Ciebie kontroli i koordynacji ekip wykonawczych. Nad pomyślnym
przebiegiem budowy nowego domu będzie czuwał nasz inżynier i kierownik budowy. Budowa stanie się przyjemnością.
Na wszystkie elementy użyte do budowy domu otrzymasz gwarancję producentów. Oprócz tego, dostaniesz gwarancję na wykonanie budynku przez generalnego wykonawcę. Co istotne, dokładnie wycenimy koszty budowy domu i damy gwarancję ceny – dzięki temu nie zaskoczą Cię ukryte koszty.
Na czym polega technologia budowy z keramzytu?
To połączenie technologi tradycyjnej z nowoczesną prefabrykacją ścian. Przede wszystkim trzeba wiedzieć, że dom wybudowany w technologii keramzytowej w niczym nie odbiega od domu wykonanego w technologii tradycyjnej. Choć przygotowanie do budowy oraz sama budowa na niektórych etapach ma trochę inny przebieg, niż w przypadku realizacji prac w technologii tradycyjnej, zachowana jest najwyższa jakość. Sam keramzyt jest lekkim kruszywem ceramicznym, otrzymywanym przez wypalanie łatwo pęczniejących glin w piecach obrotowych w temperaturze 1200°C, bez domieszki jakichkolwiek substancji szkodliwych dla naszego zdrowia. Atutem keramzytu jest odporność na czynniki chemiczne, atmosferyczne, a także ogniotrwałość. Podobnie jak glina czy drewno, a więc budulce naturalne i znane człowiekowi od wieków, keramzyt zastosowany w ścianach zapewnia doskonały mikroklimat we wnętrzu i reguluje parametry fi zykochemiczne powietrza w otoczeniu. Materiałem, na którym bazuje nasza technologia, jest keramzyt (LWA), który stwarza atmosferę budynku zbliżoną do domów z cegły. Brak konieczności wykonywania tynków wewnętrznych i ich sezonowania oraz przygotowane na etapie produkcji ścian podejścia pod instalacje, znacząco skraca czas budowy domu! Dużym wpływem na szybkość budowy jest brak konieczności wykonywania tynków wewnętrznych i ich sezonowania, wszystkie podejścia pod instalacje mamy już wykonane w ścianach - dlatego nasze domy powstają nawet w 3 miesiące.
Budowa domu z keramzytu obejmuje:
- projekt domu, - zmiany w projekcie (jeżeli korzystamy z projektu typowego), - projekt zagospodarowania terenu, - uzgodnienia branżowe, - projekt konstrukcyjny, - skompletowanie całej dokumentacji projektowej do złożenia w urzędzie, - obsługę kierownika budowy, - obsługę inżyniera budowy / koordynatora procesu budowy.
Jakie są korzyści z wyboru technologii prefabrykatów keramzytowych?
- ciepły fundament płytowy, - ceramiczne ściany, - brak konieczności wykonywania tynków wewnętrznych i tym samym sezonowania budynku, - ściany są zdrowe, wodoodporne, niepalne i odporne na korozję biologiczną, - szybki czas realizacji budowy nawet w 3 miesiące, - 8% VAT na budowę domów jednorodzinnych, - gwarancja niezmienności ceny, - gwarancja na cały dom w jednej fi rmie, - kompleksowość usług i profesjonalne doradztwo techniczne.
ABAKon BUDoWA DoMÓW
Cieszyn, ul. Bielska 136 tel: 883 132 354, tel: 512 072 484 cieszyn@abakon.com abakoncieszyn
Małgorzata Perz
Jak czuć się biedakiem mając 500 tys. zł
Kiedy w roku 1997 pojawiły sie ustawy umożliwiające wykupy mieszkań gminnych, a później spółdzielczych, PRl -owski Kowalski poczuł wiatr w żaglach. Wychowany na blokowisku, dostał szansę zostania właścicielem i zmiany otoczenia.
W dużych miastach wykup stał się bardzo popularny. Początkowo było to 30 lub 50 procent wartości. Brano pod uwagę staż lokatorski, stan techniczny budynku i obowiązujące ceny rynkowe. Z czasem ceny zeszły aż do 5 procent wartości rynkowej. Kowalski miał powód do radości, mógł popuścić wodze fantazji i objąć marzeniami szersze horyzonty. Mieszkanie wykupione w 2000 roku za 13 tys. zł sprzedaje w 2019 za 280 tys. Wydawać by się mogło, że to całkiem fajna kwota szczególnie, iż przyszła Pani Kowalska dysponuje podobną sumą. Zaczynają marzyć o domu z ogrodem, sielance, tarasie, różach i dobrobycie. Z wielkim zapałem śledzą portale nieruchomości, zwiedzają miasto i jego obrzeża zapoznając się z możliwościami. Snują plany o pięknych widokach, ekonomi grzania i przyjmowaniu gości. Proza życia szybko sprowadza ich na ziemię. W anno domini 2020 suma wymieniona w tytule to marna kwota nijak mająca się do planów i marzeń. Kowalscy wychowani w mieście, ale ceniący łono natury chcieliby w tym mieście pozostać i jednocześnie zachować ciszę, widoki i bliskość infrastruktury. W granicach posiadanej sumy rynek wtórny oferuje domy pamiętające czasy PRL-u, a więc i „twórcze” rozwiązania techniczne, oszczędności materiałowe, a czasem wielką niewiadomą w temacie
odbiorów technicznych, stanu instalacji elektrycznej, hydraulicznej i maskowanych wad więźby dachowej. Kowalski zwiedza domy za 480 tys. o metrażu 65 m2 na działkach 6 arowych, z możliwością powiększenia powierzchni o kolejne 65 m2 pod warunkiem podniesienia dachu o półtora metra w górę. Kowalski podziwia klepisko z ziemi przykryte linoleum i dywanem na parterze domu. Domy z dodatkowymi piętrami dodanymi wbrew planom zagospodarowania. Domy wymagajace ogromnych nakładów finansowych. Słucha zadufanych w sobie właścicieli sprzedawanych nieruchomości, przekonanych o wielkiej wartości posesji, warczących na Kowalskiego podejmującego negocjacje cenowe.
Kowalski patrzy na to wszystko z przerażeniem i zaczyna się czuć bezdomnym, wpada w panikę. Biura Nieruchomości wyznające zasadę „szybko szybko, bo nastepni chętni czekają” potegują marazm i zniechęcenie. „Szybko, szybko” Biura Nieruchomości jest podejrzane skoro brak czasu na odwiedziny z rzeczoznawcą i solidną ocenę przedmiotu transakcji zaś sprzedający patrzą krzywym okiem na takie propozycje i czują się urażeni próbą prześwietlenia nieruchomości. Wydaje się to dziwne, przykładowo przy zakupie samochodu nikt nie robi trudności w jazdach próbnych lub kontrolnej wizycie w warsztacie, a przecież w grę wchodzą o wiele mniejsze sumy. Jest jeden plus, Kowalscy powoli stają się specjalistami od nieruchomości, działek i lokalizacji.
Wiedzą już, że nawet droższy dom, w miarę zadbany, który przeszedł remont 15-20 lat wcześniej wymaga dużego wkładu finansowego i zmian „pod siebie” nie dając żadnej rękojmi bezpieczeństwa i nieawaryjności. Wiedzą już, że wielu agentów nieruchomości nie weźmie odpowiedzialności za wady. Obecnie oboje dziwią się skąd taka ufność dużej części społeczeństwa do pośrednictwa w obrocie nieruchomościami. Stare przysłowie jak sobie pościelesz tak sie wyśpisz nabrało nowego wymiaru.
Kowalscy zaczynają kierować swoje zainteresowanie w stronę rynku pierwotnego rezygnując z pośrednictwa biur i podejmując rozmowy bezpośrednio z deweloperem. Taki wybór wydaje im sie najrozsądniejszy, skoro nie posiadają działki, na której mogliby postawić dom. Co znajdują? Domy w zabudowie szeregowej, bliźniaki lub osiedla wolnostojących domków.
Co ZnieChęCA?
Zniechęcają niewielkie działki o wielkości 2 arów, w porywach do 3,5 ara. Metraż domów do 98 m2 powierzchni użytkowej, pokoje 8-10 metrowe, brak garażu czy miejsca na wiatę na dwa samochody oraz osiedla na oddalonych peryferiach miasta ze słabym dojazdem i korkami w godzinach szczytu.
Co ZAChęCA?
Zdecydowanie nowe technologie budowy, energooszczedność, nowe standardy w ocieplaniu i ogrzewaniu budynków, ale też inny przekrój społeczny w sąsiedztwie, co bywa bardzo ważnym czynnikiem. Również nowoczesna architektura staje sie ważnym elementem.
Wizja Kowalskich musi więc stać się bardziej elastyczna. Rezygnują z widoków na rzecz korzystnej lokalizacji, wybierają u dewelopera dom 120 m2 powierzchni użytkowej na siedmioarowej działce. Ziemia dla mieszkańców Śląska ma największą wartość. Dom może się rozsypać, ale ziemia zostanie. Napięcie opada, Kowalscy co tydzień zaglądają na budowę i podziwiają jak powstaje ich życiowa przystań. Już nie czują się biedakami. Są bogaci w doświadczenia.
UBEZPIECZENIA MAJĄTKOWE
· mienia od ognia i innych zdarzeń losowych lub na bazie wszystkich ryzyk (all risks) wraz z ryzykiem utraty zysku (Business Interruption - BI) · mienia od kradzieży i dewastacji · ubezpieczenie gotówki w lokalu i transporcie · ubezpieczenie sprzętu stacjonarnego oraz sprzętu przenośnego · ubezpieczenie szyb i innych przedmiotów od stłuczenia · ubezpieczenia transportowe · ubezpieczenia komunikacyjne
UBEZPIECZENIA OC
· z tytułu prowadzonej działalności i posiadanego mienia, · z tytułu niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania, · odpowiedzialności cywilnej zawodowej, · oraz odpowiedzialności cywilnej menadżerów (D&O)
UBEZPIECZAMY WSZYSTKO
UBEZPIECZENIA TECHNICZNE
· maszyn od awarii (Machinery Breakdown - MB) · maszyn budowlanych od wszelkich zdarzeń (Contractors Plant Machinery CPM) · robót budowlano - montażowych (Contractors All Risks - CAR i Erection All Risks - EAR) · oraz utraty zysku (Machinery Loss of Profit - MLOP, Advanced Loss of Profit - ALOP)
UBEZPIECZENIA FINANSOWE
· gwarancje kontraktowe · gwarancje przetargowe, zwrotu zaliczki, dobrego wykonania kontraktu, usunięcia wad i usterek oraz należności handlowe
ZDROWIE, ŻYCIE
· ubezpieczenia pracownicze grupowe · ubezpieczenia na życie indywidualne · ubezpieczenia NNW · ubezpieczenia podróżne · ubezpieczenia zdrowotne
