ﻛﻮردو ﺗﻮرﻛﯿﺎ ﭘﻪﯾﻤﺎﻧﯽ ﻧﻪوتو ﺑــﺎروت
دﯾﻮی ﭘﺸﺘﻪوهی ﭘﻪﯾﻮهﻧﺪﯾﯿﻪﻛﺎﻧﯽ ﺣﻜﻮﻣﻪﺗﯽ ھﻪرﻢو ﻛﯚﻣﺎری ﺗﻮرﻛﯿﺎ
راﭘﯚرﺗﯽ ﻣﺎﻣﻪﻧﺪ رۆژه
ﺋﻪوهی ﻟﻪ ﭘﺸﺘﯽ ﭘﻪردهوه ﻟﻪﻧﻮان ﺣﻜﻮﻣﻪﺗﯽ ھﻪرﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎنو ﻛﯚﻣﺎری ﺗﻮرﻛﯿﺎدا دهﮔﻮزهرﺖ ﭼﯿﯿﻪ؟ ﺋﻪﻣﻪ ﺋﻪو ﭘﺮﺳﯿﺎرهﯾﻪ ﻛﻪ ﺋﻪم راﭘﯚرﺗﻪ ﺷﯿﻜﺎرﯾﯿﻪی ﺑﯚ ﺗﻪرﺧﺎﻧﻜﺮاوه. ﻟﻪم راﭘﯚرﺗﻪدا ﭘﺸﺖ ﺑﻪ ھﻪﻧﺪﻚ ﺳﻪرﭼﺎوهو داﺗﺎی ﻧﺎوهﻛﯿﯽو دهرهﻛﯿﯽ دهﺑﻪﺳﺘﯿﻦ ،ھﻪروهھﺎ ﺑﻪﭘﯽ ﻓﺎﻛﺖو داﺗﺎﻛﺎﻧﯽ ﺑﻪردهﺳﺘﻤﺎن ﺷﯿﻜﺮدﻧﻪوهی ﺧﯚﻣﺎن دهﺧﻪﯾﻨﻪڕوو و ﺋﺎﻣﺎژه ﺑﻪ ﺳﯿﻨﺎرﯾﯚﯾﻪﻛﺎﻧﯽ ﺋﺎﯾﻨﺪه دهﻛﻪﯾﻦ. ﻛﻮرد دهﯾﻪوﺖ ﻟﻪﮔﻪڵ ﺗﻮرﻛﯿﺎ ﯾﻪك ﺑﮕﺮﺖ ﺋﻪﻣﻪ ﻟﺪواﻧﯽ ھﺎﺷﻢ ھﺎﺷﻤﯽ-ﯾﻪ ﻛﻪ ﺑﻪﻛﻪﺳﻜﯽ ﻧﺰﯾﻚ ﻟﻪ ﻣﻪﺳﻌﻮد ﺑﺎرزاﻧﯽ )ﺳﻪرۆﻛﯽ ھﻪرﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن( دهﻧﺎﺳﺮﺖ. ھﺎﺷﻤﯽ ﭘﯿﻮاﯾﻪ ﻛﻮرد ھﻪﻣﻮو ﻛﻪﻧﺎﻪﻛﺎﻧﯽ ﭘﻪﯾﻮهﻧﺪی ﺧﯚی دهﺧﺎﺗﻪﮔﻪڕ ﺑﯚ ﺋﻪوهی ﭘﻪﯾﻮهﻧﺪﯾﯿﻪﻛﺎﻧﯽ ﻧﻮان ﻛﻮرد–ﺗﻮرﻛﯿﺎ ﺑﻪ ﺋﺎراﺳﺘﻪﯾﻪﻛﯽ ﺳﺘﺮاﺗﯿﮋﯾﯿﺪا ﺑﺒﺎت ..ﻧﺎوﺑﺮاو ﻟﻪو ﺑواﯾﻪداﯾﻪ ﻟﻪڕووی ﺳﯿﺎﺳﯿﯽو ﺋﺎﺑﻮرﯾﯽو ﺗﻪﻧﺎﻧﻪت ﺋﺎﺳﺎﯾﺸﯿﺸﻪوه ﺑﻪم ﻧﺰﯾﻜﺎﻧﻪ ﭘﺮۆﺗﯚﻛﯚﻟﻜﯽ ﮔﺮﻧﮓ ﻟﻪﻧﻮان ھﻪردووﻻدا واژۆدهﻛﺮﺖ .ﺳﻪرﭼﺎوهﯾﻪﻛﯽ ﺋﺎﮔﺎدار ﻟﻪ ﭘﻪﯾﻮهﻧﺪﯾﯿﻪﻛﺎﻧﯽ ﺣﻜﻮﻣﻪﺗﯽ ھﻪرﻢ راﯾﮕﻪﯾﺎﻧﺪ ﻛﻪ ﻧﺰﯾﻜﻪی دوو ﺳ ﻣﺎﻧﮕﻜﻪ ﺑﻪ ﻧﮫﻨﯿﯽ ﻟﻪﻧﻮان ﻛﯚﻣﺎری ﺗﻮرﻛﯿﺎو ﻻﯾﻪﻧﯽ ﻛﻮردﯾﺪا داﻧﻮﺳﺘﺎنو داﻧﯿﺸﺘﻨﯽ ﻧﮫﻨﯽ ھﻪﯾﻪ .ﺑﻪم ﻟﻪڕاﺳﺘﯿﺪا ھﻪر ﻟﻪ ﻧﻪوهدهﻛﺎﻧﻪوهو ﻟﻪوﻛﺎﺗﻪوهی ﺣﻜﻮﻣﻪﺗﯽ ھﻪرﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن داﻣﻪزراوه ،ﻛﻮرد ﭘﻪی ﺑﻪ ﮔﺮﻧﮕﯽ ﭘﮕﻪی ﺟﯿﯚ ﺳﺘﺮاﺗﯿﮋی ﺗﻮرﻛﯿﺎ ﺑﺮدووه، ﺟﻪﺑﺮی ﺟﻮﮔﺮاﻓﯿﺎو ﻓﺎﻛﺘﻪره ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ–ﺋﻪﻣﻨﯿﯽو ﺋﺎﺑﻮرﯾﯿﻪﻛﺎن وا ﻟﻪ ﻛﻮرد دهﻛﻪن دهﺳﺘﯽ دۆﺳﺘﺎﯾﻪﺗﯽ ﺑﯚ ﺗﻮرﻛﯿﺎ درﮋ ﺑﻜﺎت، ﺑﻪم ھﻪر ﻟﻪﺳﻪرهﺗﺎوه دﯾﺎردهﯾﻪك ﭘﻪﯾﻮهﻧﺪﯾﯿﻪﻛﺎﻧﯽ ھﻪردووﻻی LVIN. No 67 .... 15 / May / 2008 -6-
ﺧﺴﺘﯚﺗﻪ ھﻪﺒﻪزو داﺑﻪزهوه ،ﺋﻪوﯾﺶ ﻓﺎﻛﺘﻪری ﻛﻮردی ﺗﻮرﻛﯿﺎو ﭘﺮﺳﯽ ﻛﻮرده ﻛﻪ ﭘﻪﻛﻪﻛﻪ ﻧﻮﻨﻪراﯾﻪﺗﯿﺪهﻛﺎت. ﻛﻮردی ﺑﺎﺷﻮور دوای راﭘﻪڕﯾﻦو داﻣﻪزراﻧﯽ ﺣﻜﻮﻣﻪﺗﯽ ھﻪرﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن؛ ﺗﺎڕادهﯾﻪك ﻗﯚﻧﺎﻏﯽ رزﮔﺎری ﻧﻪﺗﻪوهﯾﯽ ﺑیو ﻟﻪ ﻗﯚﻧﺎﻏﯽ ﺗﺎزهدا روﺑﻪڕووی ﮔﻮﺗﺎری )ﺋﺎﺳﺎﯾﯿﺸﯽ ﻧﻪﺗﻪوهﯾﯽ( ﺑﻮوهوه .ﺑﮕﻮﻣﺎن زاراوهی ﺋﺎﺳﺎﯾﯿﺸﯽ ﻧﻪﺗﻪوهﯾﯽ ﭘﻪﯾﻮهﻧﺪی ﺑﻪ ﭘﺎراﺳﺘﻨﯽ داﻣﻮدهزﮔﺎﻛﺎﻧﯽ ﺣﻜﻮﻣﻪﺗﻪوه ھﻪﯾﻪو ھﻪر ﻟﻪ ﺑﻨﻪڕهﺗﺪا ﻟﻪﮔﻪڵ ﭼﻪﻣﻚو ﺑﻨﻪﻣﺎﻛﺎﻧﯽ رزﮔﺎری ﻧﻪﺗﻪوهﯾﯽ ﺟﯿﺎوازه، ﭼﻪﻣﻚو زاراوهی ﺋﻪﻣﻨﯽ ﻧﻪﺗﻪوهﯾﯽ وا ﻟﻪ ﺣﻜﻮﻣﻪﺗﯽ ھﻪرﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن دهﻛﺎت ﻛﻪ ﺳﯿﺎﺳﻪﺗﻜﯽ واﻗﯿﻌﯽ ﺑﮕﺮﺘﻪﺑﻪرو ﺑﻪدووی )دراوﺳﯿﻪﺗﯿﯿﻪﻛﯽ ﺑﺎش(دا ﺑﭽﺖ. ﺗﺎﯾﺒﻪﺗﻤﻪﻧﺪﯾﯽ ﺟﻮﮔﺮاﻓﯿﺎی ﻛﻮردﺳﺘﺎنو ﮔﻪﻣﺎرۆی ﺳﺮووﺷﺘﯽ )ﺟﯿﯚ ﺳﺘﺮاﺗﯿﮋی(و ﮔﻪﻣﺎرۆی ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﺧﯚرھﻪﺗﯽ ﻧﺎوهڕاﺳﺖ ﻛﯚﻣﻪﻚ ﺳﯿﻔﻪﺗﯽ ﺟﯿﺎوازﯾﺎن ﺑﻪﺧﺸﯿﻮهﺗﻪ ھﺎوﺳﻜﺎﻧﯽ ﺣﻜﻮﻣﻪﺗﯽ ھﻪرﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ،ﺗﺎﻛﻪ دهروازهﯾﻪك ﻛﻪ دهﺗﻮاﻧﺖ ﺋﻪم ﮔﻪﻣﺎرۆﯾﻪ ﺷﻪﻗﺒﻜﺎت ،ﺗﻮرﻛﯿﺎﯾﻪ ،ﺑﯚﯾﻪ ھﻪر ﻟﻪ ﺳﻪروﺑﻪﻧﺪی راﭘﻪڕﯾﻦ ،ﻛﯚڕهوو دواﺗﺮ داﻣﻪزراﻧﺪﻧﯽ ﺣﻜﻮﻣﻪﺗﯽ ھﻪرﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﺪا ،ﻛﻮرد ﭘﻪﯾﻮهﻧﺪﯾﯿﻪﻛﺎﻧﯽ ﻟﻪﮔﻪڵ ﺗﻮرﻛﯿﺎ دهﺳﺘﭙﻜﺮد ،دواﺗﺮ ﺑﻪ ﻧﺎوﺑﮋﯾﻮاﻧﯽو ﻟﻪژﺮ ﻛﺎرﯾﮕﻪرﯾﯽ ﺋﻪﻣﺮﯾﻜﺎو ھﻪﻧﺪﻚ وﺗﯽ ﺧﯚرﺋﺎواو ﺑﻪرژهوهﻧﺪﯾﯿﻪ دوو ﻻﯾﻪﻧﻪﻛﺎﻧﯽ ﻛﻮرد– ﺗﻮرﻛﯿﺎدا ،ﺗﻮرﻛﯿﺎ ﻟﻪ ﺳﻪردهﻣﯽ ﺋﯚزاﻟﺪا دان ﺑﻪ دﯾﻔﺎﻛﺘﯚی ﺣﻜﻮﻣﻪﺗﯽ ھﻪرﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﺪا ﺑﻨﺖ. ﺗﻮرﻛﯿﺎو ﻛﻮرد ،ﮔﻮﻣﺎنو ﺳﻮود ﺑﻪرژهوهﻧﺪﯾﯿﻪ دوو ﻻﯾﻪﻧﻪﻛﺎن رۆﯽ ﮔﺮﻧﮕﯿﺎن ھﻪﯾﻪ ،ﻛﻮرد
ﭘﻮﯾﺴﺘﯽ ﺑﻪ ﺗﻮرﻛﯿﺎ ھﻪﯾﻪ )ﻛﻪ ھﻪم ﺋﻪﻧﺪاﻣﯽ ﻧﺎﺗﯚﯾﻪو ھﻪم ھﺎوﭘﻪﯾﻤﺎﻧﯽ ﺋﻪﻣﺮﯾﻜﺎﯾﻪ( ﺳﯿﺴﺘﻪﻣﻪ ﺳﯿﺎﺳﯿﯿﻪﻛﻪﺷﯽ ﺑﻪﮔﻮﺮهی ﺳﯿﻜﯚﻻرﺑﻮوﻧﯽ ﺑﺰاﭬﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﻛﻮرد؛ ﺑﯚ داﺑﯿﻨﻜﺮدﻧﯽ ﺑﻪرژهوهﻧﺪﯾﯿﻪﻛﺎﻧﯽ ﻛﻮردی ﺑﺎﺷﻮور ﻟﻪﺑﺎر ﺗﺮه ،ﺑﯚﯾﻪ ﻛﻮرد دوای ﺋﻪوهی ﻧﺎوﭼﻪی ﺋﻪﻣﻨﯽ دژهﻓﯾﻨﯽ ﺑﯚ دهﺳﺘﻪﺑﻪرﻛﺮا ،ﮔﺮﻧﮕﯿﯽ ﺳﺘﺮاﺗﯿﮋﯾﯽ ﺑﻨﻜﻪی ﺋﯿﻨﺠﻪرﻟﯿﻜﯽ دهزاﻧﯽ ،ﻟﻪڕاﺳﺘﯿﺸﺪا ﭘﺸﺘﯿﻮاﻧﯽ ﺧﯚرﺋﺎواو ھﺎوﻛﺎری ﺗﻮرﻛﯿﺎ ،ھﯚﻛﺎری ﮔﺮﻧﮕﺒﻮون ﺑﯚ ﭘﺎراﺳﺘﻨﯽ دهﺳﺘﻜﻪوﺗﻪ ﺳﯿﺎﺳﯿﯿﻪﻛﺎنو ﺋﻪﻣﻨﯽ دهزﮔﺎ ﻧﻪﺗﻪوهﯾﯿﻪﻛﺎﻧﯽ ﻛﻮرد ،ﻟﻪ ﺑﻪراﻣﺒﻪردا ﺗﻮرﻛﯿﺎ وهك دهروازهی ﻛﺮاﻧﻪوهی ﺧﯚی ﺑﻪڕووی ﺧﯚرھﻪﺗﯽ ﻧﺎوهڕاﺳﺘﺪا ﺳﻪﯾﺮی ﻛﻮردی ﺑﺎﺷﻮری ﻛﺮد. ﻗﯚﻧﺎﻏﻪﻛﺎﻧﯽ ﭘﻪﯾﻮهﻧﺪی ﻛﻮرد–ﺗﻮرﻛﯿﺎ ﭘﻪﯾﻮهﻧﺪﯾﯿﻪﻛﺎﻧﯽ ﻛﻮرد – ﺗﻮرﻛﯿﺎ ﺳ ﻗﯚﻧﺎﻏﯽ ﺟﯿﺎوازﯾﺎن ﺑﯾﻮه: .١ﻗﯚﻧﺎﻏﯽ ﺋﯚزال .٢ﻗﯚﻧﺎﻏﯽ دﯾﻤﯿﺮﯾﻞ–ﺳﻪزهر .٣ﻗﯚﻧﺎﻏﯽ ﮔﻮڵ–ﺋﻪردۆﮔﺎن ﻟﻪ ﺳﻪردهﻣﯽ ﺋﯚزاﻟﺪا ﺑﻪﺷﻮهی ﻧﯿﻤﭽﻪ رهﺳﻤﯽ دان ﺑﻪ دﯾﻔﺎﻛﺘﯚی ﺣﻜﻮﻣﻪﺗﯽ ھﻪرﻤﺪا ﻧﺮا ،ﺗﻪﻧﺎﻧﻪت ﺑﺎس ﻟﻪوه دهﻛﺮا ﻛﻪ ﻓﯿﺪراﺳﯿﯚﻧﻜﯽ ﻛﻮردی-ﺗﻮرﻛﯽ ﺑﺘﻪ ﺋﺎراوه .ﺋﯚزال ﭼﺎوﯾﺒﯾﺒﻮوه ﺑﯿﺮه ﻧﻪوﺗﻪﻛﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ،ﺑﯚﯾﻪ دهﯾﻮﯾﺴﺖ ﭘﻪﯾﻮهﻧﺪﯾﯿﻪﻛﺎﻧﯽ ﻛﻮرد–ﺗﻮرك ﺑﻪ ﺋﺎراﺳﺘﻪی ﺳﺘﺮاﺗﯿﮋﯾﯿﺪا ﺑﻪرﺖ ،ﻛﻮرد ﻟﻪم ﺳﻪردهﻣﻪدا ھﺎوﻛﺎری ﺗﻮرﻛﯿﺎی ﻛﺮد، ﺗﻮرﻛﯿﺎ دهروازهﻛﺎﻧﯽ ﺧﯚی ﺑﻪڕووی ﺣﻜﻮﻣﻪﺗﯽ ھﻪرﻤﺪا
ﻛﺮدهوه ،ﻟﻪﺑﻪراﻣﺒﻪردا ﻛﻮردی ﺑﺎﺷﻮورﯾﺶ ﻟﻪ ﭘﺎﯾﯿﺰی ١٩٩٢ دا ﻟﻪ ﺋﯚﭘﻪراﺳﯿﯚﻧﯽ ھﺎوﺑﻪﺷﯽ دژ ﺑﻪ ﮔﻪرﯾﻼﻛﺎﻧﯽ ﭘﻪﻛﻪﻛﻪدا ﺑﻪﺷﺪارﺑﻮو ،ﻟﻪڕاﺳﺘﯿﺪا ﻟﻪم ﻗﯚﻧﺎﻏﻪدا ﭘﻪﻛﻪﻛﻪ ﺑﻮو ﺑﻪ ﻗﻮرﺑﺎﻧﯿﯽ ﺋﻪو ﭘﻪﯾﻮهﻧﺪﯾﯿﺎﻧﻪی ھﻪرﻢ ﻟﻪﮔﻪڵ ﺗﻮرﻛﯿﺎدا. ﻟﻪ دوای ﺋﯚزالو ﻟﻪ ﺳﻪردهﻣﯽ دﯾﻤﯿﺮﯾﻞ–ﺳﻪزهردا؛ ﭘﻪﯾﻮﻧﺪﯾﯿﻪﻛﺎن ﺗﻪﮔﻪرهﯾﺎن ﺗﻜﻪوت ،ﺷﻪڕی ﻧﺎوﺧﯚ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯽ ﮔﺮﺗﻪوه ،ﺗﻮرﻛﯿﺎ ﭼﺎوی ﺑﻪ ﺟﯚری ﭘﻪﯾﻮهﻧﺪﯾﯿﻪﻛﺎﻧﯿﺪا ﺧﺸﺎﻧﺪهوهو ﺋﻪوﻟﻪوﯾﻪﺗﻪﻛﺎﻧﯽ ﮔﯚڕی .ھﻪرﭼﻪﻧﺪه ﻟﻪم ﺳﻪردهﻣﻪدا ﺗﻮرﻛﯿﺎ ﭘﺸﺘﯿﻮاﻧﯽ ﭘﺎرﺗﯽ دﯾﻤﻮﻛﺮاﺗﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯽ دهﻛﺮد ﻟﻪ دژی ﯾﻪﻛﺘﯿﯽ ﻧﯿﺸﺘﯿﻤﺎﻧﯿﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ،ﺑﻪم ﺗﻮرﻛﯿﺎ ﻟﻪم ھﻪرﻤﻪدا زﯾﺎﺗﺮ ﻟﻪ ﻛﻮرد ﮔﺮﻧﮕﯽ ﺑﻪ ﻓﺎﻛﺘﻪری ﺗﻮرﻛﻤﺎﻧﻪﻛﺎن داو ھﻪﻪﺷﻤﺎن ﻧﻪﻛﺮدووه ﺋﻪﮔﻪر ﺑﯿﻦ ﺳﯿﺎﺳﻪﺗﻜﯽ ﻧﻪژادﭘﻪرﺳﺘﺎﻧﻪی ﭘﻪﯾهوﻛﺮد .دروﺳﺘﺒﻮوﻧﯽ )ﺑﻪرهی ﺗﻮرﻛﻤﺎﻧﯽ ﻋﺮاق(و دواﺗﺮ ھﺰی ﭼﻪﻛﺪاری ﺗﻮرﻛﯽ–ﺗﻮرﻛﻤﺎﻧﯽ pmfﺑﻪروﺑﻮوﻣﯽ ﺋﻪم ﺳﻪردهﻣﻪﯾﻪ ،ﺟﮕﻪ ﻟﻪﻣﺎﻧﻪش ،ﺗﻮرﻛﯿﺎ ﺑﻮوﻧﯽ )ﺣﻜﻮﻣﻪﺗﯽ ھﻪرﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن( ﺑﻪ ھﻪڕهﺷﻪو ﻣﻪﺗﺮﺳﯿﯽ ﺳﺘﺮاﺗﯿﮋﯾﯽ دژ ﺑﻪ ﺋﺎﺳﺎﯾﺸﯽ ﻧﻪﺗﻪوهﯾﯽ ﺗﻮرك ﻟﻪ ﻗﻪﻪﻣﺪهدا ،ﺑﯚﯾﻪ ﺗﻮرﻛﯿﺎ ﻟﻪ ﺳﯿﺎﺳﻪﺗﯽ دهرهوهﯾﺪا ﺳﻪرﺑﺎری ﭘﻪﯾﻮهﻧﺪﯾﯿﻪﻛﺎﻧﯽ ﻟﻪﮔﻪڵ ﻛﻮرددا ،ھﻪوﯽ ﺳﯾﻨﻪوهی دهﺳﺘﻜﻪوﺗﻪﻛﺎﻧﯽ ﻛﻮردی دهدا. دوای ﺋﻪوهی ﭘﺎرﺗﯽ دادو ﮔﻪﺷﻪﭘﺪان ﺣﻮﻛﻤﯽ ﺑﻪدهﺳﺘﻪوه ﮔﺮت، ﭘﻪﯾﻮهﻧﺪﯾﯿﻪﻛﺎن ﺋﺎراﺳﺘﻪی ﺗﺎزهﯾﺎن ﺑﻪﺧﯚوه ﺑﯿﻨﯽ ،ﻟﻪﺳﻪردهﻣﯽ ﺋﻪردۆﻏﺎن–ﮔﻮﺪا ﺑﺎس ﻟﻪ ﻛﯚﻣﺎری دووهم دهﻛﺮﺖ ،ﺋﻪردۆﻏﺎن دهﺖ :دهﻣﺎﻧﻪوﺖ ﻟﻪ ﺧﯚرھﻪﺗﯽ ﻧﺎوهڕاﺳﺘﺪا ﭘﺸﻪﻧﮓ ﺑﯿﻦ، ﻧﺎوﺑﺮاو ﻟﻪو ﺑواﯾﻪداﯾﻪ ﭘﺎرﺗﻪﻛﻪی ﭘﻪﯾﺎمو ﺋﻪرﻛﯽ ﮔﺮﻧﮕﯽ ھﻪﯾﻪ ﺑﯚ ﺑﻨﯿﺎﺗﻨﺎﻧﯽ ﯾﻪﻛﺘﯿﯿﻪﻛﯽ ﮔﻪوره ﻛﻪ ﺧﯚرھﻪﺗﯽ ﻧﺎوهڕاﺳﺖو ﺑﺎﻛﻮوری ﺋﻪﻓﺮﯾﻘﺎ دهﮔﺮﺘﻪوه ،ﭘﺎرﺗﯽ دادو ﮔﻪﺷﻪﭘﺪان ﺑﻪ ھﻪﻧﺎﺳﻪﯾﻪﻛﯽ )ﻋﻮﺳﻤﺎﻧﯿﯽ ﻣﯚدﯾﺮن( ﺧﻪﺑﺎت دهﻛﺎت ،ﻟﻪ رواﻧﮕﻪی ﺋﻪﻣﺎﻧﻪوه؛ ﺑﺎﺷﻮوری ﻛﻮردﺳﺘﺎن )ﺑﺎﻛﻮوری ﻋﺮاق( دهرﮔﺎی ﻛﺮاﻧﻪوهﯾﻪ ﺑﻪرهو ﻋﺮاق ،ﺑﯚﯾﻪ ھﻪوﺪهدهن دان ﺑﻪ واﻗﯿﻌﯽ ﺣﻜﻮﻣﻪﺗﯽ ھﻪرﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﺪا ﺑﻨﻦ ،ھﻪر ﻟﻪﺑﻪر ﺋﻪوهﺷﻪ ﺑﻪ ﻛﺮدهوه ھﻪﻧﮕﺎوی ﺑﯚ دهﻧﻦ. ﺷﺎﻧﺪﻜﯽ akpﺳﻪرداﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن دهﻛﺎت ﻟﻪ ﺑﻪرھﺎری ﺳﺎﯽ ٢٠٠٧دا؛ ﺷﺎﻧﺪﻜﯽ ﭘﺎرﺗﯽ دادو ﮔﻪﺷﻪﭘﺪان ﺑﻪ ﻧﮫﻨﯿﯽ ﺳﻪرداﻧﯽ ھﻪرﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن دهﻛﺎت ،ﺋﻪم ﺷﺎﻧﺪه
ﭘﻪﯾﺎﻣﯽ ﺳﻪرۆﻛﺎﯾﻪﺗﯽ ﭘﺎرﺗﯽ دادی ﭘﺪهﺑﺖ ﺑﯚ ﺳﻪرﻛﺮداﯾﻪﺗﯿﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ،ﭘﺎرﺗﯽ داد ﻟﻪڕﮕﻪی ﺷﺎﻧﺪهﻛﻪﯾﻪوه داوا ﻟﻪ ﻛﻮرد دهﻛﺎت ﻛﻪ ﻛﻮردهﻛﺎﻧﯽ ﺑﺎﻛﻮور )ﺗﻮرﻛﯿﺎ( ھﺎﻧﺒﺪهن ﻟﻪ ھﻪﺒﮋاردﻧﻪ ﭘﺸﻮهﺧﺘﻪﻛﺎﻧﯽ ٢٢ی ﺗﻪﻣﻮزی ٢٠٠٧دا ﭘﺸﺘﯿﻮاﻧﯽ ﻟﻪ AKPﺑﻜﻪن .ﺳﻪرﭼﺎوهﯾﻪك ﻟﻪ ﯾﻪﻛﺘﯿﯽ ﻧﯿﺸﺘﻤﺎﻧﯿﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺑﺎﺳﯽ ﺋﻪوهی ﻛﺮد ﻛﻪ ﺷﺎﻧﺪی AKPﺑﻪﻨﯿﺪاوه ﭘﺮﺳﯽ ﻛﻮرد ﻟﻪ ﺗﻮرﻛﯿﺎ ﭼﺎرهﺳﻪرﺑﻜﺎت .ﻟﻪﺑﻪر ﺋﻪﻣﻪ داوای ﻟﻪ ﻻﯾﻪﻧﻪ ﻛﻮردﯾﯿﻪﻛﺎﻧﯽ ﺑﺎﺷﻮور ﻛﺮدووه ﻛﻪ ھﻪوﺒﺪهن ﭘﻪﻛﻪﻛﻪ ﺋﺎﮔﺮﺑﻪﺳﺖ راﺑﮕﻪﯾﻪﻧﺖو ﻛﯚﺗﺎﯾﯽ ﺑﻪ ﺷﻪڕی ﭼﻪﻛﺪارﯾﯽ ﺑﮫﻨﺖ. ﺋﻪم ﺳﻪرﭼﺎوهﯾﻪ دهﺖ ﯾﻪﻛﻪم ﺋﺎﮔﺮﺑﻪﺳﺘﯽ ﭘﻪﻛﻪﻛﻪ )ﻛﻪ ﻟﻪ ھﺎوﯾﻨﯽ ٢٠٠٦دا راﯾﮕﻪﯾﺎﻧﺪ( ﭘﻪﯾﻮهﻧﺪی ﺑﻪم دﯾﺪاراﻧﻪوه ھﻪﯾﻪ ،ﻧﺎوﺑﺮاو دهﺖ ﻟﻪ ﺳﺎﯽ ٢٠٠٦ﯾﺸﺪا ﺷﺎﻧﺪی AKP ھﺎﺗﯚﺗﻪ ھﻪرﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ،ﺑﻪﻣﺠﯚره دهردهﻛﻪوﺖ ﻛﻪ داواﻛﺎری ﺷﺎﻧﺪی AKPﻟﻪ ﺳﺎﯽ ٢٠٠٦دا راﮔﻪﯾﺎﻧﺪﻧﯽ ﺋﺎﮔﺮﺑﻪﺳﺖ ﺑﻮوه ﻟﻪﻻﯾﻪن ﭘﻪﻛﻪﻛﻪوه ،ﺋﻪم ﺳﻪرداﻧﻪ ھﺎوﻛﺎﺗﺒﻮو ﻟﻪﮔﻪڵ ﺳﻪرداﻧﻪﻛﻪی ﺋﻪردۆﮔﺎن ﺑﯚ دﯾﺎرﺑﻪﻛﺮ ،ھﻪروهھﺎ ﺳﻪرداﻧﯽ ﺷﺎﻧﺪﻧﯽ AKPﻟﻪ ﺑﻪھﺎری ٢٠٠٧دا ﭘﻪﯾﻮهﻧﺪی ﺑﻪ ھﺎوﻛﺎرﯾﯽو ﭘﺸﺘﯿﻮاﻧﯽ ﻛﻮردی ﺑﺎﺷﻮرهوه ھﻪﺑﻮوه ﺳﻪﺑﺎرهت ﺑﻪ ھﻪﺒﮋاردﻧﻪﻛﺎﻧﯽ ٢٢ی ﺗﻪﻣﻤﻮوزی ،٢٠٠٧ﺋﻪم ﮔﯚڕاﻧﻜﺎرﯾﯿﻪ ﺳﯿﺎﺳﯿﯿﺎﻧﻪ ﻛﺎرﯾﮕﻪرﯾﯽ دهﻛﻪﻧﻪ ﺳﻪر ﻻﯾﻪﻧﻪ ﺋﻪﻣﻨﯿﯿﻪﻛﺎﻧﯿﺶ. ﺷﺎﻧﺪی ﻣﯿﺖ دﺘﻪ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻟﻪم رۆژاﻧﻪدا ﻟﺪواﻧﻪﻛﺎﻧﯽ راوﮋﻛﺎری دهزﮔﺎی ھﻪواﮕﺮی ﻣﯿﻠﻠﯿﯽ ﺗﻮرﻛﯿﺎ ) (MITرای ﮔﺸﺘﯿﯽ ﺗﻮرﻛﯿﺎی ﺳﻪرﺳﺎﻣﻜﺮد ،ﺋﻪﻣﺮه ﺗﺎﻧﺮ؛ راوﮋﻛﺎری ﻣﯿﺖ راﯾﮕﻪﯾﺎﻧﺪ ﻛﻪ ﭼﻪﻧﺪ ﺟﺎرﻚ ﺑﻪ ﻧﮫﻨﯿﯽ ﺳﻪرداﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯽ ﻛﺮدووهو ﻟﻪﮔﻪڵ ﺳﻪرۆﻛﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎنو ﺳﻪرۆﻛﯽ ﺣﻜﻮﻣﻪﺗﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻛﯚﺑﯚﺗﻪوه .ﺗﺎﻧﺮ؛ ھﻪﻧﺪﻚ ﻟﻪ ﭘﺸﺘﭙﻪردهی ﺋﻪم دﯾﺪاراﻧﻪی ﺧﺴﺘﻪڕوو .ﻧﺎوﺑﺮاو ﺋﺎﻣﺎژهی ﺑﻪوه ﻛﺮد ﻛﻪ ﺑﻪر ﻟﻪوهی ﺗﻮرﻛﯿﺎ دهﺳﺖ ﺑﻪ ھﺮﺷﻪ ﺋﺎﺳﻤﺎﻧﯿﯿﻪﻛﺎﻧﯽ ﺑﻜﺎت ،ﻟﻪﮔﻪڵ ﻟﭙﺮﺳﺮاواﻧﯽ ﻛﻮرد ﻗﺴﻪﯾﺎﻧﻜﺮدووهو ﺑﻪ ﺋﺎﮔﺎداری ﺋﻪوان ھﺮﺷﻪﻛﺎﻧﯿﺎن دهﺳﺘﭙﻜﺮدووه .ھﻪروهھﺎ وﺗﯽ ﺑﺎس ﻟﻪوه ﻛﺮاوه ﻛﻪ زهﻣﯿﻨﻪی ﯾﺎﺳﺎﯾﯽ ھﻪﻣﻮارﺑﻜﺮﺖ ﺑﯚ ﺋﻪوهی ﺋﻪو ﭼﻪﻧﺪ ﺳﻪد ﻛﺎدرهی ﭘﻪﻛﻪﻛﻪ ﻛﻪ ﻟﻪ ھﻪرﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن دهژﯾﻦ ،رهواﻧﻪی ﺗﻮرﻛﯿﺎ ﺑﻜﺮﻨﻪوه. ﻟﺪواﻧﻪﻛﺎﻧﯽ ﺋﻪﻣﺮه ﺗﺎﻧﺮ ﭘﻪردهی ﻟﻪﺳﻪر داﻧﻮوﺳﺎﻧﻪ ﻧﮫﻨﯿﯿﻪﻛﺎﻧﯽ ﺣﻜﻮﻣﻪﺗﯽ ھﻪرﻢو ﻛﯚﻣﺎری ﺗﻮرﻛﯿﺎ ﻻدا .ﺑﮕﻮﻣﺎن ﺋﻪم دﯾﺪاراﻧﻪ ﻟﻪ ﺑﺎزﻧﻪی ھﻪر دوو ﺑﻮاری ﺳﯿﺎﺳﯿﯽو ھﻪواﮕﺮﯾﯿﺪا ﺳﻮوڕاوﻧﻪﺗﻪوه. ﺋﻪم دﯾﺪاراﻧﻪ ﻟﻪﻛﺎﺗﻜﺪان ﻛﻪ ﭘﺎرﺗﯽ دﯾﻤﻮﻛﺮاﺗﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن؛ ﻟﻪ ﺳﺎﯽ ٢٠٠٠هوه ﭘﻪﯾﻮهﻧﺪﯾﯿﻪﻛﺎﻧﯽ ﺧﯚی ﺑﻪ ﺗﻮرﻛﯿﺎوه ﺑﻪرهو ﺳﺎردی ﺑﺮدووه ،ﺑﻪم ﻟﻪﺑﻪراﻣﺒﻪردا ﭘﻪﯾﻮهﻧﺪﯾﯿﻪﻛﺎﻧﯽ ﯾﻪﻛﺘﯿﯽ ﻧﯿﺸﺘﻤﺎﻧﯿﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎنو ﺗﻮرﻛﯿﺎ ﺑﺎﺷﺒﻮوﻧﯽ ﺑﻪﺧﯚﯾﻪوه ﺑﯿﻨﯿﻮه، ﺳﺎردﺑﻮوﻧﯽ ﭘﻪﯾﻮهﻧﺪﯾﯿﻪﻛﺎﻧﯽ ﭘﺎرﺗﯽو ﺗﻮرﻛﯿﺎ ﭘﻪﯾﻮهﻧﺪﯾﯽ ﺑﻪ دوو ﺑﺎﺑﻪﺗﻪوه ھﻪﺑﻮو؛ ﯾﻪﻛﻪم ،ﭘﻪﻛﻪﻛﻪ .دووهم ،ﺑﻪرهی ﺗﻮرﻛﻤﺎﻧﯽ. )پ.د.ك( ﻟﻪ ٢٠٠٠دا ﭘﻪﯾﻮهﻧﺪﯾﯿﻪﻛﺎﻧﯽ ﻟﻪﮔﻪڵ ﭘﻪﻛﻪﻛﻪ ﭘﺸﺨﺴﺖ ،ﻟﻪﻛﺎﺗﻜﺪا )ی.ن.ك( ﭘﻪﯾﻮهﻧﺪﯾﯿﻪﻛﺎﻧﯽ ﻛﺰﻛﺮدو ﺧﻮﻟﻜﯽ ﺷﻪڕﯾﺸﯽ ﻟﻪﮔﻪڵ ﭘﻪﻛﻪﻛﻪ ﺑﻪڕﻮهﺑﺮد ،ھﻪروهھﺎ
)پ.د.ك( ﺑﻪ ﮔﻮﻣﺎﻧﻪوه ﺳﻪﯾﺮی ﺑﻪرهی ﺗﻮرﻛﻤﺎﻧﯽ دهﻛﺮدو ﭘﻪﯾﻮهﻧﺪﯾﯿﻪﻛﺎﻧﯽ ﻟﻪﮔﻪﺪا ﺑﯾﻦ .ﻟﻪﺑﻪراﻣﺒﻪردا )ی.ن.ك( ﻟﻪﮔﻪڵ ﺑﻪرهی ﺗﻮرﻛﻤﺎﻧﯿﺪا ﭘﻪﯾﻮهﻧﺪﯾﯿﻪﻛﯽ رﮋهﯾﯽ دروﺳﺘﻜﺮدو درﮋهﯾﭙﺪا .ﺑﮕﻮﻣﺎن ﮔﯚڕاﻧﻜﺎرﯾﯿﻪﻛﺎﻧﯽ ﺋﻪم دواﯾﯿﻪ ﺟﯚری ﭘﻪﯾﻮهﻧﺪﯾﯿﻪﻛﺎﻧﯽ ﻛﻮرد–ﺗﻮرﻛﯿﺎ دهﮔﯚڕﺖو ﺋﺎراﺳﺘﻪو رهھﻪﻧﺪی ﻧﻮﯽ ﭘﺪهﺑﻪﺧﺸﺖ ،ﻟﻪﭘﺎڵ ﻓﺎﻛﺘﻪری ﻧﺎوﺧﯚﯾﯿﺪا ﻓﺎﻛﺘﻪری دهرهﻛﯿﯿﺶ دهﺑﻨﻪ ﭘﺎﻨﻪری ﺋﻪم ﭘﻪﯾﻮهﻧﺪﯾﺎﻧﻪ. رۆﯽ ﺋﻪﻣﺮﯾﻜﺎو ﺋﯿﺴﺮاﺋﯿﻞ – ﻓﺎﻛﺘﻪری وزه و ﺋﻪﻣﻦ ﺋﻪﻣﺮﯾﻜﺎو ﺋﯿﺴﺮاﺋﯿﻞ ﭘﺮۆژهی ﺧﯚرھﻪﺗﯽ ﻧﺎوهراﺳﺘﯽ ﮔﻪوره دهﺧﻨﻪڕوو ،دوای ﯾﻪﻛﻼﯾﯿﻜﺮدﻧﻪوهی ﻣﻠﻤﻼﻧﻜﺎﻧﯽ ﺑﺎﻜﺎن ،ﺧﯚرھﻪﺗﯽ ﻧﺎوهڕاﺳﺖ دهﺑﺘﻪ ﻧﺎوهﻧﺪی ﻣﻠﻤﻼﻧ ﻧﻮﻧﻪﺗﻪوهﯾﯿﻪﻛﺎن ،ﺑﺎﯾﻪﺧﭙﺪاﻧﯽ ﺋﻪﻣﺮﯾﻜﺎ ﺑﻪ ﺧﯚرھﻪﺗﯽ ﻧﺎوهراﺳﺖ دهﮔﻪڕﺘﻪوه ﺑﯚ ﺋﻪم دوو ھﯚﻛﺎره: .١ﺑﻮوﻧﯽ ﺳﻪرﭼﺎوهﻛﺎﻧﯽ وزه .٢ .ھﯚﻛﺎری ﺋﺎﺳﺎﯾﯿﺸﯽ ﻧﻪﺗﻪوهﯾﯽ. ﯾﻪﻛﻚ ﻟﻪ ھﯚﻛﺎره ﺳﻪرهﻛﯿﯿﻪﻛﺎﻧﯽ ﺟﻪﻧﮕﯽ دووهمو ﺳﯿﻪﻣﯽ ﻛﻪﻧﺪاو؛ ﺑﻮوﻧﯽ ﺳﻪرﭼﺎوهﻛﺎﻧﯽ ﭘﺘﺮۆڵ ﺑﻮو ،ﭘﺮۆژهی ﺧﯚرھﻪﺗﯽ ﻧﺎوهڕاﺳﺘﯽ ﮔﻪورهش ﺋﻪﺘﻪرﻧﺎﺗﯿﭭﯽ )ﻛﯚﻣﻜﺎری ﻋﻪرهﺑﯽ(ﯾﻪ ،ﻛﯚﻣﻜﺎری ﻋﻪرهﺑﯽ ﯾﻪﻛﺘﯿﯿﻪﻛﯽ ﻟﻪرزۆﻛﯽ ﻧﻪژادﯾﯿﻪ ﻛﻪ ﻛﺎرﯾﮕﻪرﯾﯿﻪﻛﯽ وای ﻧﯿﯿﻪ ،ﺋﺴﺘﺎ ھﻪوﺪهدرﺖ ﺋﻪم ﻛﯚﻣﻜﺎره ﺑﮕﯚڕدرﺖ ﺑﻪ ﯾﻪﻛﺘﯿﯿﻪﻛﯽ ﻓﺮاواﻧﺘﺮ )ﻛﻪ ﺑﻪ ﺧﯚرھﻪﺗﯽ ﻧﺎوهڕاﺳﺘﯽ ﮔﻪوره ﻧﺎﺳﺮاوهو ﺟﮕﻪ ﻟﻪ ﻋﻪرهب، ﺟﻮﻟﻪﻛﻪ ،ﺗﻮركو ﻛﻮردﯾﺶ ﻟﻪﺧﯚدهﮔﺮﺖ( .ﻟﻪﻣووهوه ﺑﯚ ﮔﻮاﺳﺘﻨﻪوهی وزه؛ ﺋﺴﺘﺎ دوو رﮕﻪ ل ﺋﺎرادان ،ﯾﻪﻛﻪﻣﯿﺎن رﮕﺎی دهرﯾﺎﯾﯿﻪ ﻛﻪ ﻟﻪ ﻛﻪﻧﺪاوهوه ﺗﺪهﭘﻪڕﺖ ،ﺑﻪم ﺋﺮان ھﻪڕهﺷﻪﯾﻪﻛﯽ ﺟﯿﺪﯾﯿﻪ ﺑﯚ ﺋﻪم رﮕﺎﯾﻪ ،رﮕﻪی دهرﯾﺎﯾﯽ ﺗﭽﻮی زۆرهو ﺑﻪروﺑﻮوﻣﯿﺸﯽ ﻛﻪﻣﻪ .رﮕﺎی دووهم ھﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن–ﺗﻮرﻛﯿﺎﯾﻪ ﻛﻪ ﺑﻪ ھﯽ )ﻛﻪرﻛﻮك–ﺟﻪﯾﮫﺎن(ﯾﺶ ﻧﺎﺳﺮاوه ،ﺋﺴﺘﺎ ﻛﯚﻣﻪﻚ ﻛﺎرﺗﻞوﺗﺮاﺳﺘﯽ ﻧﻪوﺗﯽ ﮔﻪوره ﭼﺎوهڕواﻧﯽ ﺋﻪوهن ﺋﻪم ھﻪ ﺑﻜﻪوﺘﻪﮔﻪڕ ،ﺑﮕﻮﻣﺎن ﭘﺮۆژهی ھﺎوﺷﻮهی ﺋﻪﻣﻪش )ﺑﺎﻛﯚ-ﺟﻪﯾﮫﺎن(ه ﻛﻪ ھﻪر ﺋﺴﺘﺎ ﻛﺎری ﺑﯚ دهﻛﺮﺖ ،ﻟﻪ ھﯚﻛﺎری ﮔﻮاﺳﺘﻨﻪوهی ﺳﻪرﭼﺎوهﻛﺎﻧﯽ وزهدا، ﻛﯚﻣﺎری ﺗﻮرﻛﯿﺎ و ﻛﻮردﺳﺘﺎن رۆﻜﯽ ﮔﺮﻧﮕﯿﺎن ھﻪﯾﻪ. ﻟﻪڕووی ﺋﺎﺳﺎﯾﺸﻪوه؛ ﺋﯿﺴﻼﻣﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ھﻪڕهﺷﻪ ﻟﻪ ﺋﻪﻣﻨﯽ ﺋﻪﻣﺮﯾﻜﺎو ﺋﯿﺴﺮاﺋﯿﻞ دهﻛﺎت ،ﺋﺴﺘﺎ ﺋﻪﻣﺮﯾﻜﺎ دهﯾﻪوﺖ ﺑﻪرهﯾﻪﻛﯽ ﻟﯿﺒﺮاڵ ﻟﻪ ﺑﻪراﻣﺒﻪر ﺑﻪرهی رادﯾﻜﺎﺪا ﭘﻜﺒﮫﻨﺖ .ﻟﻪﺑﻪرهی ﺋﻪﻣﺮﯾﻜﺎدا ﺟﮕﻪ ﻟﻪ ﺋﯿﺴﺮاﺋﯿﻞ؛ وﺗﺎﻧﯽ ﻋﻪرهﺑﯽ ﺳﻮﻧﻨﻪی ﻣﯿﺎﻧهو ﺗﻮرﻛﯿﺎو ﻛﻮرد ھﻪن ،ﻟﻪ ﺑﻪرههی رادﯾﻜﺎﯿﺸﺪا ﺋﺮان، ﺗﺎڕادهﯾﻪك ﺳﻮرﯾﺎ ،ﺣﺰﺑﻮ ،ﺣﻪﻣﺎس ،رهوﺗﯽ ﺳﻪدر ،ﻗﺎﻋﯿﺪهو ﺟﯿﮫﺎدی ﺋﯿﺴﻼﻣﯽو ھﺘﺪ ھﻪن ،ﺋﻪﻣﺮﯾﻜﺎو ﺋﯿﺴﺮاﺋﯿﻞ ﺑﺎﯾﻪخ ﺑﻪ ﺗﻮﺧﻤﯽ ﺗﻮرﻛﯿﯽو ﻛﻮردی دهدهن. ﻣﺎھﯿﺮﻗﺎﯾﻨﺎك؛ ﺑﻪڕﻮهﺑﻪری ﭘﺸﻮوی رﻜﺨﺴﺘﻨﯽ دهزﮔﺎی ھﻪواﮕﺮﯾﯽ ﻣﯿﻠﻠﯿﯽ ﺗﻮرﻛﯿﺎ )ﻣﯿﺖ( ﻟﻪ دواھﻪﻣﯿﻦ وﺗﺎری ﺧﯚﯾﺪا ﺋﺎﻣﺎژه ﺑﻪوه دهﻛﺎت ﻛﻪ ﺋﻪﻣﺮﯾﻜﺎ ﺑﯚ ﮔﻮاﺳﺘﻨﻪوهی ﺋﺎﺳﺎﻧﯽ ﻧﻪوت دهﯾﻪوﺖ ﺗﻮرﻛﯿﺎو ﺣﻜﻮﻣﻪﺗﯽ ھﻪرﻢ ﭘﻜﺒﮕﻪﯾﻪﻧﺖ. ﻗﺎﯾﻨﺎك ﭘﯿﻮاﯾﻪ ﭘﺎرﺗﯽ داد ﻟﻪﻧﺎو ﺋﻪم رﻜﻪوﺗﻨﻪداﯾﻪ ،ﺑﻪم -7- LVIN. No 67 .... 15 / May / 2008
ھﺸﺘﺎ ﭘﺎرﺗﯽ ﻛﯚﻣﺎری ﮔﻪلو ﺳﻮﭘﺎ ﺧﯚﯾﺎن ﯾﻪﻛﻼﯾﯿﻨﻪﻛﺮدۆﺗﻪوه، ﻗﺎﯾﻨﺎك ﻟﻪو ﺑواﯾﻪداﯾﻪ ﺋﻪم رﻜﻪوﺗﻨﻪ دﺘﻪدیو ھﯽ )ﻛﻪرﻛﻮك_ﺟﻪﯾﮫﺎن(ﯾﺶ ﻧﻪوﺗﯽ ﻧﺎوﭼﻪی ﺑﻪﺳﺮهو ﻛﻪﻧﺪاوﯾﺶ دهﮔﺮﺘﻪوه .ﺑﻪ ﺑوای ﻗﺎﯾﻨﺎك ﺟﮕﻪ ﻟﻪ ھﯚﻛﺎری ﮔﻮاﺳﺘﻨﻪوهی ﻧﻪوت ,ﺋﺎﻣﺎدهﻛﺎری ﺑﯚ ﭘﻜﮫﻨﺎﻧﯽ ﺑﻪرهﯾﻪك دهﻛﺮﺖ .ﺋﻪم ﺑﻪرهﯾﻪ ﺑﯚ ﭼﯿﯿﻪ؟ ﻗﺎﯾﻨﺎك وهﻣﺪهداﺗﻪوهو دهﺖ» :ھﻪﻣﻮ ﺋﺎﻣﺎدهﻛﺎرﯾﯿﻪﻛﺎن ﺑﯚ ﻟﺪاﻧﯽ ﺋﺮاﻧﻪ« ﭘﺪهﭼﺖ ﻟﻪم ﭘﺮۆژهﯾﻪدا رۆﯽ ﮔﻪوره ﺑﻪ ﻛﻮردو ﺗﻮرﻛﯿﺎ ﺑﺪرﺖ. دهزﮔﺎی ھﻪواﮕﺮی ﺋﻪﻣﺮﯾﻜﺎ ﺑﻪ ﺋﺎﺷﻜﺮا ﻟﻪ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ھﻪﺪهﺳﻮڕﺖ ،ﺑﻪم ﻣﯚﺳﺎد ﺑﻪ ﻧﮫﻨﯿﯽ ﻛﺎردهﻛﺎتو ھﯿﭻ ﺑﻪﮕﻪﯾﻪك ﺳﻪﺑﺎرهت ﺑﻪم ﺟﻤﻮﺟﻮﻪ ﻧﺎﻛﻪوﺘﻪڕوو ،ﭼﺎودﺮان ﺳﻪرداﻧﯽ ﭘﻪﺗﺮاﯾﯚسو ھﺎوهﻪﻛﻪی ﺑﯚ ﺗﻮرﻛﯿﺎو داﻧﯿﺸﺘﻨﯿﺎن ﻟﻪﮔﻪڵ )ﯾﻪﺷﺎر ﺑﯿﻮك ﺋﺎﻧﺖ( و )ﺋﯿﻠﻜﻪر ﺑﺎﺷﺒﻮغ( ﻟﻪم ﭼﻮارﭼﻮهﯾﻪدا رووﻧﺪهﻛﻪﻧﻪوه ،ھﻪروهھﺎ ﺋﺎﻣﺎژه ﺑﻪ ﺳﻪرداﻧﯽ وهزﯾﺮی ﺑﻪرﮔﺮی روﺑﻪرت ﮔﻪﯾﺘﺲو دﯾﻚ ﭼﯿﻨﯽ ﺟﮕﺮی ﺑﯚش دهﻛﻪن ﻛﻪ ھﻪوﺪاﻧﻚ ﺑﻮو ﺑﯚ ﯾﻪﻛﺨﺴﺘﻨﯽ ﺗﻮرﻛﯿﺎو ﺣﻜﻮﻣﻪﺗﯽ ھﻪرﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ،ﻛﺎرﺑﻪدهﺳﺘﻜﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﻛﻮرد ﺋﺎﻣﺎژهی ﺑﻪ ھﻪوﻪﻛﺎﻧﯽ ﺋﯿﺴﺮاﺋﯿﻞ ﻟﻪ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻛﺮدو وﺗﯽ» :ھﻪﻣﻮو ھﻪوﻪﻛﺎﻧﯽ ﺋﯿﺴﺮاﺋﯿﻞ ﻟﻪ ﺗﺎرﯾﻜﯿﯿﺪا ﺋﻪﻧﺠﺎﻣﺪهدرﻦ!« دهزﮔﺎی ﺋﺎﺳﺎﯾﺸﯽ ﻧﻪﺗﻪوهﯾﯽ ﺗﻮرﻛﯿﺎ MGK ﭘﺎرﺗﯽ دادو ﮔﻪﺷﻪﭘﺪان )ﻛﻪ ﺋﺴﺘﺎ ﺣﻜﻮﻣﻪتو ﭘﻪرﻟﻪﻣﺎنو ﺳﻪرۆك ﻛﯚﻣﺎری ﺑﻪ دهﺳﺘﻪ( رازﯾﻪ ﺑﻪوهی ﺣﻜﻮﻣﻪﺗﯽ ھﻪرﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺑﻪ رهﺳﻤﯽ ﺑﻨﺎﺳﺖ ،ھﻪرﭼﯽ ﺳﻮﭘﺎی ﺗﻮرﻛﯿﺎ و ﭘﺎرﺗﯽ ﻛﯚﻣﺎری ﮔﻪل CHPو ﭘﺎرﺗﯽ ﺑﺰاﭬﯽ ﻧﻪﺗﻪوهﭘﻪرﺳﺘﻦ MHPدژی ﺋﻪم ﺳﯿﺎﺳﻪﺗﻪن .ﺳﻪرهﻧﺠﺎم ﻟﻪ ﻛﯚﺑﻮوﻧﻪوهی رۆژی )(٢٠٠٨/٤/٢٤دا ﺋﻪم ﺳﯿﺎﺳﻪﺗﻪ ﻟﻪ دهزﮔﺎی ﺋﺎﺳﺎﯾﺸﯽ ﻧﻪﺗﻪوهﯾﯽ ﺗﻮرﻛﯿﺎدا ﯾﻪﻛﻼﯾﯽ ﻛﺮاﯾﻪوه MGK ،دهزﮔﺎی ﺑﯾﺎرﺳﺎزی ﺑﺎی ﺗﻮرﻛﯿﺎﯾﻪ ﻛﻪ ﺑﻪ ﺑﻪﺷﺪاری ﺳﻪرﻛﯚﻣﺎر ،ﺳﻪرۆك وهزﯾﺮانو ﺟﻪﻧﻪراﻪﻛﺎﻧﯽ ﺳﻮﭘﺎو ﺟﻪﻧﺪهرﻣﻪ ﺑﻪڕﻮهدهﭼﺖ ،ﺑﯾﺎره ﺳﺘﺮاﺗﯿﮋﯾﯿﻪﻛﺎﻧﯽ ﺗﻮرﻛﯿﺎ ﻟﻪﻻﯾﻪن ﺋﻪم دهزﮔﺎﯾﻪوه وهردهﮔﯿﺮﺖ، رۆژی ٢٤ی ﻧﯿﺴﺎن MGKﺑﯾﺎرﯾﺪا» :ﻟﻪﮔﻪڵ ھﻪﻣﻮو ﭘﻜﮫﺎﺗﻪﻛﺎﻧﯽ ﻋﺮاق ﺑﻪﺑ ﺟﯿﺎوازی ﭘﻪﯾﻮهﻧﺪی ﺑﻜﺮﺖو ھﻪوﯽ ﮔاﻧﻪوهی ﺋﺎراﻣﯿﯽو ﺑﻮژاﻧﻪوهی ﺋﻪم وﺗﻪ ﺑﺪرﺖ ،ھﻪروهھﺎ ﻟﻪ ﺗﻪﻧﯿﺸﺖ ﭘﻪﯾﻮهﻧﺪﯾﯿﻪ رهﺳﻤﯿﯿﻪﻛﺎن ﻟﻪﮔﻪڵ ﺣﻜﻮﻣﻪﺗﯽ ﻧﺎوهﻧﺪی ﻋﺮاﻗﺪا ھﻪوﺒﺪرێ ﻟﻪﮔﻪڵ ﺣﻜﻮﻣﻪﺗﯽ ھﻪرﻤﯿﯽ ﻟﻪ ﺑﺎﻛﻮری ﻋﺮاﻗﯿﺸﺪا ﭘﻪﯾﻮهﻧﺪی رهﺳﻤﯽ دروﺳﺘﺒﻜﺮﺖ«. دواﺑﻪدوای ﺋﻪم ﺑﯾﺎره؛ ﺷﺎﻧﺪﻜﯽ ﻛﯚﻣﺎری ﺗﻮرﻛﯿﺎ ﺳﻪرداﻧﯽ ﺑﻪﻏﺪادو ھﻪوﻟﺮی ﻛﺮد ،ﺑﻪﻣﺠﯚره ھﯽ ﺋﻪﻧﻘﻪره–ھﻪوﻟﺮ- ﺑﻪﻏﺪاد ﻛﻪوﺗﻪوهﮔﻪڕ ،ﺋﻪﻣﻪ ﻟﻪﻛﺎﺗﻜﺪا ﺑﻮو ﻛﻪ ﺷﺎﻧﺒﻪﺷﺎﻧﯽ ﺋﻪم ﺗﺮاﻓﯿﻜﻪ دﯾﺒﻠﯚﻣﺎﺳﯿﯿﻪ ،ﻓۆﻛﻪ ﺟﻪﻧﮕﯿﯿﻪﻛﺎﻧﯽ ﺗﻮرﻛﯿﺎ ﻗﻪﻧﺪﯾﻞو ﺧﻮاﻛﻮڕﻛﯿﺎن ﺑﯚردوﻣﺎﻧﺪهﻛﺮد ،ﻟﻪ ﺧﻮﻟﯽ ﯾﻪﻛﻪﻣﯽ ھﺮﺷﻪ ﺋﺎﺳﻤﺎﻧﯿﯿﻪﻛﺎﻧﯽ ﺗﻮرﻛﯿﺎدا ﺣﻜﻮﻣﻪﺗﯽ ھﻪرﻢ ﻧﺎڕهزاﯾﯽ دهرﺑی، ﻟﻪڕاﺳﺘﯿﺪا ﺣﻜﻮﻣﻪﺗﯽ ھﻪرﻢ ﺋﻪوﺳﺎ ﻧﯿﮕﻪران ﺑﻮو ﻟﻪوهی ﻛﻪ ﻧﯿﺎزی ﺗﻮرﻛﯿﺎ ﺗﻪﻧﮫﺎ ﻟﺪاﻧﯽ ﭘﻪﻛﻪﻛﻪ ﻧﻪﺑﺖو ھﻪڕهﺷﻪ ﺑﺖ ﻟﻪﺳﻪر ﺣﻜﻮﻣﻪﺗﯽ ھﻪرﻢ ،ﺑﻪم دواﺑﻪدوای ﺋﻪوهی ﺗﺮاﻓﯿﻜﯽ دﯾﺒﻠﯚﻣﺎﺳﯽ واﺷﻨﺘﯚن–ﺋﻪﻧﻘﻪره–ھﻪوﻟﺮو ﺑﻪﻏﺪاد دﻨﯿﺎﯾﯽ ﺗﻪواوﯾﺎن داﯾﻪ ﺳﻪرﻛﺮداﯾﻪﺗﯽ ﻛﻮرد ،ﻟﻪ ﺧﻮﻟﯽ دووهﻣﯽ ھﺮﺷﻪ LVIN. No 67 .... 15 / May / 2008 -8-
ﺋﺎﺳﻤﺎﻧﯿﯿﻪﻛﺎﻧﯽ ﺗﻮرﻛﯿﺎدا ﺣﻜﻮﻣﻪﺗﯽ ھﻪرﻢ ﺑﺪهﻧﮕﻪو ﺑﮕﺮه ﺗﻪﻧﮫﺎ ﺑﺪهﻧﮕﯿﺶ ﻧﯿﯿﻪ ،ﺑﻪﻜﻮﺑﻪﺷﻮهی ﺟﯿﺎواز ﻓﺸﺎرﯾﺶ دهﺧﺎﺗﻪ ﺳﻪر ﭘﻪﻛﻪﻛﻪ. ﭼﺎرهﻧﻮوﺳﯽ ﭘﻪﻛﻪﻛﻪو ﺳﯿﻨﺎرﯾﯚﻛﺎﻧﯽ ﺋﺎﯾﻨﺪه رۆژی ١ی ﮔﻮن ﻓۆﻛﻪ ﺟﻪﻧﮕﯿﯿﻪﻛﺎﻧﯽ ﺳﻮﭘﺎی ﺗﻮرك ﻗﻪﻧﺪﯾﻠﯿﺎن ﺑﯚردوﻣﺎﻧﻜﺮد ،ﻟﻪ ﺋﻪﻧﺠﺎﻣﯽ ﺋﻪم ﺑﯚردوﻣﺎﻧﻪدا ٦ ﻛﺎدری PJAKﻛﻮژران ﻛﻪ ﺑﺎﯽ ﺧﯚرھﻪﺗﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯽ ﭘﻪﻛﻪﻛﻪﯾﻪ ،ﺷﯿﺎوی ﺋﺎﻣﺎژهﯾﻪ ﻛﻪ ﺋﻪم ﺑﯚردوﻣﺎﻧﻪ ھﺎوﻛﺎت ﺑﻮو ﻟﻪﮔﻪڵ ﺳﻪرداﻧﯽ ﺷﺎﻧﺪی ﺣﻜﻮﻣﻪﺗﯽ ﺗﻮرﻛﯿﺎ ﻟﻪ ھﻪوﻟﺮو ﺑﻪﻏﺪاد .ﻛﯚﻧﺴﻪی ﻛﯚﻣﺎﺟﭭﺎﺗﻦ ﻛﻮردﺳﺘﺎن KCKﻟﻪ ﺑﻪﯾﺎﻧﻨﺎﻣﻪﯾﻪﻛﺪا ﺋﺎﻣﺎژهی ﺑﻪ ﭘﯿﻼﻧﻜﯽ ﻓﺮهﻻﯾﻪن ﻛﺮد ﻟﻪ دژی ﭘﻪﻛﻪﻛﻪ ،ﻟﻪم ﺑﻪﯾﺎﻧﻨﺎﻣﻪﯾﻪدا ﺋﺎﻣﺎژه ﺑﻪوه دهﻛﺮﺖ ﻛﻪ دوو رۆژ ﭘﺸﺘﺮ ﻓۆﻛﻪ ﺳﯿﺨﻮڕﯾﯿﻪﻛﺎﻧﯽ ﺋﻪﻣﺮﯾﻜﺎ ﻓﯾﻨﯽ ﻛﻪﺷﻔﯿﺎن ﺋﻪﻧﺠﺎﻣﺪاوه ،ھﻪروهھﺎ ﺑﺎس ﻟﻪو دهﻛﺎت ﻛﻪ ھﺎوﭘﻪﯾﻤﺎﻧﯿﯿﻪﻛﯽ ﺗﺎزه ﻟﻪﻧﻮان ﺗﻮرﻛﯿﺎ–ﺋﻪﻣﺮﯾﻜﺎ-ﻋﺮاقو ﺣﻜﻮﻣﻪﺗﯽ ھﻪرﻤﺪا ﻟﻪ دژی ﭘﻪﻛﻪﻛﻪ ھﺎﺗﯚﺗﻪ ﺋﺎراوه .ﻟﻪم ﺑﻪﯾﺎﻧﻨﺎﻣﻪﯾﻪدا ﭘﻪرده ﻟﻪﺳﻪر ﺋﻪوه ھﻪﺪهدرﺘﻪوه ﻛﻪ ﺟﯚرﻚ ﻟﻪ ﺑﯚﻣﺒﯽ ﺗﺎزهی دهﺳﻜﺮدی ﺋﻪﻣﺮﯾﻜﺎ ﻟﻪ دژی ﮔﻪرﯾﻼﻛﺎن ﺑﻪﻛﺎرھﻨﺮاوه ،ﻛﻪ ﭘﺪهﭼﺖ ﺗﮫﻪﻜﺸﯽ ﻛﯿﻤﯿﺎﯾﯽو ﻣﯿﻜﺮۆﺑﯿﺸﯽ ﻟﻪﮔﻪڵ ﺑﺖ. ﻟﻪﻻﯾﻪﻛﯿﺘﺮ ﻛﯚردﯾﻨﺎﺳﯚی ﭘﺎرﺗﯽ ژﯾﺎﻧﯽ ﺋﺎزادی ﻛﻮردﺳﺘﺎن PJAKﻟﻪ ﺑﻪﯾﺎﻧﻨﺎﻣﻪﯾﻪﻛﺪا ﺋﺎﻣﺎژه ﺑﻪ ھﺎوﭘﻪﯾﻤﺎﻧﯽ ﻧﻮان ﺋﻪﻣﺮﯾﻜﺎو ﺋﺮاﻧﯿﺶ دهﻛﺎت ،ھﻪرﭼﻪﻧﺪه ﭼﺎودﺮان ھﺎوﭘﻪﯾﻤﺎﻧﯿﯿﻪﻛﯽ وا ﺑﻪ واﻗﯿﻌﯽ ﻧﺎزاﻧﻦ ،ھﻪروهھﺎ PJAK ھﯚﺷﯿﺎری دهداﺗﻪ ﺣﻜﻮﻣﻪﺗﯽ ھﻪرﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻛﻪ ﻧﻪﺑﺘﻪ ﺋﺎﻣزا ﺑﯚ ﺷﻪڕی ﻛﻮرد–ﻛﻮرد. ھﻪر ﻟﻪم ﺳﻪروﺑﻪﻧﺪهدا رۆژی ٦ی ﮔﻮن؛ ﺷﺎﻧﺪﻜﯽ ﭘﺎرﺗﯽ ﻛﯚﻣﻪﮕﻪی دﯾﻤﻮﻛﺮاﺗﯽ ﺑﻪ ﺑﻪﺷﺪاری ﺋﻪﺣﻤﻪد ﺗﻮركو ﺣﻪﺳﯿﺐ ﻗﺎﯾﻼن ﺳﻪرداﻧﯽ ﺳﻠﻤﺎﻧﯿﺎن ﻛﺮد ،ﺑﯚﺋﻪوهی ﺗﺎﻪﺑﺎﻧﯽ ﺑﺘﻪ ﻧﺎوﺑﮋﯾﻮان ﺗﺎ ﺗﻮرﻛﯿﺎ ﺋﯚﭘﻪراﺳﯿﯚﻧﻪﻛﺎﻧﯽ ﻟﻪ دژی ﭘﻪﻛﻪﻛﻪ راﺑﮕﺮﺖ .ﺳﻪرﭼﺎوهﯾﻪك ﻟﻪ ﯾﻪﻛﺘﯽ ﻧﯿﺸﺘﻤﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن وﺗﯽ ﻟﻪم ﺳﻪرداﻧﻪدا داوا ﻟﻪ ﺗﺎﻪﺑﺎﻧﯽ ﻛﺮاوه ھﺎوﺷﻮهی ﺳﺎﯽ ١٩٩٣ ﻟﻪ ﻧﻮان ﭘﻪﻛﻪﻛﻪو ﺗﻮرﻛﯿﺎدا ﻧﺎوﺑﮋﯾﻮاﻧﯿﯽ ﺑﻜﺎت ،ﻛﯚی ﺋﻪم ﺗﺮاﻓﯿﻜﻪ دﯾﺒﻠﯚﻣﺎﺳﯿﻪ دوو ﺳﯿﻨﺎرﯾﯚ دهﺧﻪﻧﻪڕوو: ﺳﯿﻨﺎرﯾﯚی ﯾﻪﻛﻪم :ﻛﯚﻣﺎری ﺗﻮرﻛﯿﺎ )ﺑﻪ ﭘﺎﭙﺸﺘﯽ ﺋﻪﻣﺮﯾﻜﺎ( ﭘﻪﯾﻮهﻧﺪی ﻟﻪﮔﻪڵ ﺣﻜﻮﻣﻪﺗﯽ ھﻪرﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﺪا دورﺳﺘﺪهﻛﺎت ،ھﻪروهھﺎ دان ﺑﻪ ﺣﻜﻮﻣﻪﺗﯽ ﻛﻮردﯾﺪا دهﻧﺖ، ﻟﻪﺳﻪر دوو ﺑﺎﺑﻪت رﻜﺪهﻛﻪون ،ﺗﻮرﻛﯿﺎ واز ﻟﻪ ﺋﯿﺪﯾﻌﺎﻛﺎﻧﯽ ﺳﻪﺑﺎرهت ﺑﻪ ﻛﻪرﻛﻮكو ﻣﺎددهی ١٤٠دهھﻨﺖ ،ﻛﻪرﻛﻮك دهﺧﺮﺘﻪوه ﺳﻪر ھﻪرﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎنو ﻟﻪ ﭘﺮۆﺳﻪﯾﻪﻛﯽ ﻧﺎوﺧﺎﯾﻪﻧﺪا ﻣﺎددهی ١٤٠ﺟﺒﻪﺟﺪهﻛﺮﺖ ،ﻟﻪ ﺑﻪراﻣﺒﻪر ﺋﻪﻣﻪدا ﺣﻜﻮﻣﻪﺗﯽ ھﻪرﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻟﻪڕووی ﺋﻪﻣﻨﯿﯽو ﮔﻮاﺳﺘﻨﻪوهی وزهوه ھﺎوﻛﺎری ﺗﻮرﻛﯿﺎ دهﻛﺎت ،ھﻪروهھﺎ ھﺎوﻛﺎری ﺗﻮرﻛﯿﺎ دهﻛﺎت ﺑﯚ ﻻواز ﻛﺮدﻧﯽ ﭘﮕﻪی ﺳﻪرﺑﺎزی ﭘﻪﻛﻪﻛﻪ ﻟﻪ ھﻪرﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ،ھﻪرﭼﻪﻧﺪه ﺣﻜﻮﻣﻪﺗﯽ ھﻪرﻢ ﺑﻪ ﻛﺮدهوه ﺑﻪﺷﺪاری ﻟﻪ ﺋﯚﭘﻪراﺳﯿﯚﻧﻪﻛﺎﻧﺪا ﻧﻪﻛﺎت ،ﺑﻪم ﻟﻪڕوی ﻟﯚﺟﺴﺘﯿﯽو داوودهرﻣﺎنو ﺟﺒﻪﺧﺎﻧﻪوه دهرﮔﺎﻛﺎﻧﯽ ﺑﻪڕووی ﭘﻪﻛﻪﻛﻪدا دادهﺧﺎت.
ﺣﻜﻮﻣﻪﺗﯽ ﭘﺎرﺗﯽ داد ﻟﻪ ﺑﺎﻛﻮوری ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻟﻪڕووی ﺳﯿﺎﺳﯿﯿﻪوه ﻓﺎﯾﻠﯽ ﭘﺮﺳﯽ ﻛﻮرد دهﺧﺎﺗﻪڕوو ،ﻛﻮﻟﺘﻮرﯾﯽو ﺋﺎﺑﻮرﯾﯿﻪوه ،ھﻪﻧﺪﻚ رﯾﻔﯚرم ﺋﻪﻧﺠﺎﻣﺪهدات ،ﻛﯚﻣﺎری ﺗﻮرﻛﯽ ﮔﻮﺗﺎری )ﺑﻪـ ﻛﻮرد ،ﻧﺎ ﺑﯚ ﭘﻪﻛﻪﻛﻪ( دهﺧﺎﺗﻪڕوو ﺑﻪﻣﺠﯚره ﺑﯚ ﻗﯚﻧﺎﻏﻜﯽ دﯾﻜﻪش ﻟﻪ دژی ﭘﻪﻛﻪﻛﻪ ﺷﻪڕ درﮋهی دهﺑﺖ ،ﺋﻪم ﮔﻮﺗﺎره ﻟﻪ ﮔﻮﺗﺎری ﺳﺎﯽ ١٩٩٢دهﭼﺖ ،ﻟﻪ ﺳﺎﯽ ١٩٩٢ ﺗﻮرﻛﯿﺎ داﻧﯽ ﺑﻪ دﯾﻔﺎﻛﺘﯚی ﺣﻜﻮﻣﻪﺗﯽ ھﻪرﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﺪا ﻧﺎ ،ﻟﻪﺑﻪراﻣﺒﻪردا ﭘﺎرﺗﯽو ﯾﻪﻛﺘﯿﯽ ﺑﻪ ھﻪﻣﺎھﻪﻧﮕﯽ ﻟﻪﮔﻪڵ ﺳﻮﭘﺎی ﺗﻮرك ﻟﻪ دژی ﮔﻪرﯾﻼﻛﺎﻧﯽ ﭘﻪﻛﻪﻛﻪ ﺷﻪڕﯾﺎﻧﻜﺮد. ﺳﯿﻨﺎرﯾﯚی دووهم :ﻛﯚﻣﺎری ﺗﻮرﻛﯿﺎ دووﭼﺎری ﺋﺎﯚزی ﻧﺎوﺧﯚﯾﯽ دهﺑﺖ ،دادﮔﺎی دهﺳﺘﻮوری ﺑﯾﺎری داﺧﺴﺘﻨﯽ ﭘﺎرﺗﯽ داد دهدات ،ﺣﻜﻮﻣﻪتو ﭘﻪرﻟﻪﻣﺎﻧﯽ ﺗﻮرﻛﯿﺎ ﭘﻪﻛﯿﺎﻧﺪهﻛﻪوﺖ ،ﺳﻮﭘﺎی ﺗﻮرﻛﯿﺎ ﺑﻪ ھﺎوﻛﺎری ﻟﻪﮔﻪڵ ﭘﺎرﺗﯽ ﻛﯚﻣﺎری ﮔﻪل ﻛﻮودهﺗﺎﯾﻪﻛﯽ ﺳﭙﯽ ﺋﻪﻧﺠﺎﻣﺪهداتو ﺣﻜﻮﻣﻪﺗﻜﯽ ﺋﯚﺗﯚﻛﺮاﺗﯽ ﻧﻪﺗﻪوهﭘﻪرﺳﺖ ﺟﯽ ﺣﻜﻮﻣﻪﺗﯽ ﭘﺎرﺗﯽ داد دهﮔﺮﺘﻪوه ،ﺳﻮﭘﺎو ﺣﻜﻮﻣﻪﺗﯽ ﻧﻮێ ﻟﻪ دژی ﻛﻮردی ﺑﺎﻛﻮورو ﭘﻪﻛﻪﻛﻪ درﮋه ﺑﻪ ﺋﯚﭘﻪراﺳﯿﯚﻧﻪﻛﺎن دهدات ،ھﻪروهھﺎ ﻟﻪﮔﻪڵ ﺣﻜﻮﻣﻪﺗﯽ ھﻪرﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯿﺶ ﺗﻮوﺷﯽ ﮔﺮژﯾﯽ دهﺑﺖ ،ﺣﻜﻮﻣﻪﺗﯽ ﻧﯿﻤﭽﻪ ﻛﻮدهﺗﺎﯾﯽ ﺗﻮرﻛﯿﺎ ھﻪڕهﺷﻪ ﻟﻪ ﺑﻮوﻧﯽ ﺣﻜﻮﻣﻪﺗﯽ ھﻪرﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن دهﻛﺎت. ﺋﻪﻣﺮﯾﻜﺎو ﯾﻪﻛﺘﯽ ﺋﻪوروﭘﺎ ﭘﻪﯾﻮهﻧﺪﯾﯿﻪﻛﺎﻧﯿﺎن ﻟﻪﮔﻪڵ ﺗﻮرﻛﯿﺎ ھﻪﺪهﭘﻪﺳﺮن ،ﺗﻮرﻛﯿﺎ وهك )ﺋﯚﻟﯽ رﻦ( ﺳﻪرۆﻛﯽ ﻛﯚﻣﺴﯿﯚﻧﯽ ﺑﻪرﻓﺮاواﻧﻜﺮدﻧﯽ ﯾﻪﻛﺘﯽ ﺋﻪوروﭘﺎ ﺋﺎﻣﺎژهی ﭘﺪهﻛﺎت؛ ﺑﻪرهو ﺷﻪڕی ﻧﺎوﺧﯚﯾﯽ دهڕوات ﻟﻪ ﻧﻮان ﺋﯿﺴﻼﻣﯿﯿﻪ دﯾﻤﻮﻛﺮاﺗﻪﻛﺎنو ﻋﻪﻟﻤﺎﻧﯿﯿﻪ ﻧﻪﺗﻪوه ﭘﻪرﺳﺖو ﺋﯚﺗﯚﻛﺮاﺗﻪﻛﺎﻧﺪا ،ﺋﻪم ﻣﻠﻤﻼﻧﯿﻪ ﺗﻮﺧﻤﯽ ﻛﻮردﯾﺸﯽ دهﺧﺮﺘﻪ ﺳﻪرو ﻛﯚی ﺋﻪم دۆﺧﻪ ﺗﻜﭽﻮونو ﻻوازی ﺗﻮرﻛﯿﺎی ﻟﺪهﻛﻪوﺘﻪوه. ﺳﻪرهﻧﺠﺎم :وهك ﻟﻪﺳﻪرهﺗﺎی ﺋﻪو وﺗﺎرهدا ﺋﺎﻣﺎژهﻣﺎن ﭘﻜﺮد ﺋﺴﺘﺎ ﯾﺎرﯾﯿﻪﻛﯽ ﺷﻪﺗﺮهﻧﺠﯽ ﻓﺮه ﯾﺎرﯾﻜﻪر دهﺳﺘﯿﭙﻜﺮدووه ،ﻛﺮۆﻛﯽ ﯾﺎرﯾﯿﻪﻛﻪش ﻧﻪوت و ﺋﺎﺳﺎﯾﯿﺸﻪ ،ھﯽ )ﺑﺎﻛﯚ–ﺟﻪﯾﮫﺎن ،ﻛﻪرﻛﻮك – ﺟﻪﯾﮫﺎن( ﻧﺎوهڕۆﻛﯽ ﻣﻠﻤﻼﻧﻜﺎن ﻧﯿﺸﺎﻧﺪهدهن ،ﻛﯚﻣﺎری ﺗﻮرﻛﯿﺎو ﺣﻜﻮﻣﻪﺗﯽ ھﻪرﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻟﻪ ﻧﺎوﺟﻪرﮔﻪی ﺋﻪم ﯾﺎرﯾﯿﻪدان ،وهك ﺋﯿﺒﺮاھﯿﻢ ﻗﻪرهﮔﯚل ﻟﻪ رۆژﻧﺎﻣﻪی ﯾﻪﻧﯽ ﺷﻪﻓﻪﻗﺪا ﺋﺎﻣﺎژهی ﭘﻜﺮدووه ﻛﻮردهﻛﺎن دهﯾﺎﻧﻪوێ ﻟﻪﮔﻪڵ ﺗﻮرﻛﯿﺎ ﯾﻪﻛﺒﮕﺮن ،ﺗﻪﻧﺎﻧﻪت ﺑﺎس ﻟﻪ ﺟﯚرﻚ ﻓﯿﺪراﺳﯿﯚن ﯾﺎﺧﻮد ﻛﯚﻧﻔﯿﺪراﺳﯿﯚن دهﻛﺮﺖ ﻛﻪ ﺗﻮرﻛﯿﺎ–ﺣﻜﻮﻣﻪﺗﯽ ھﻪرﻢو ﻋﺮاق ﺑﻪﯾﻪﻛﻪوه دهﺑﻪﺳﺘﺖ .ﻟﻪم ﯾﺎرﯾﯽ ﺷﻪﺗﺮهﻧﺠﻪدا ﭘﺪهﭼﺖ ﻻﯾﻪﻧﻪﻛﺎن ﻟﻪﺳﻪر داﭘﯚﺳﯿﻨﯽ ﭘﻪﻛﻪﻛﻪ رﻜﺒﻜﻪون ،واﺗﻪ ﺗﻮرﻛﯿﺎ واز ﻟﻪ ﻛﻪرﻛﻮك ﺑﮫﻨﺖو ﻟﻪﺑﻪراﻣﺒﻪردا ﺣﻜﻮﻣﻪﺗﯽ ھﻪرﻤﯿﺶ واز ﻟﻪ ﭘﻪﻛﻪﻛﻪ ﺑﮫﻨﺖ ،ﺋﻪم ﭘﺸﻨﯿﺎرو ﺳﯿﻨﺎرﯾﯚﯾﻪ ﻟﻪ ﻛﻮرﺗﺨﺎﯾﻪﻧﺪا دهرهﻧﺠﺎﻣﯽ ﺑﻪدواوه دهﺑﺖ ،ﺑﻪم ﻟﻪ درﮋﺧﺎﯾﻪﻧﺪا ﻛﺎرهﺳﺎﺗﺒﺎر دهﺑﺖ ،ﭼﻮﻧﻜﻪ ﭘﺮﺳﯽ ﻛﻮرد ﺑﻪﯾﻪﻛﻪوه ﺑﻪﺳﺘﺮاوهﺗﻪوه ،واﺗﻪ ﭼﺎرهﻧﻮوﺳﯽ ھﻪوﻟﺮو ﺋﺎﻣﻪد ﭘﻜﻪوه ﭘﻪﯾﻮهﺳﺘﻦ ،ﻟﻪ دۆﺧﻜﯽ وادا واﺑﺎﺷﺘﺮه ﺳﻪرﻛﺮداﯾﻪﺗﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ھﻪوﺒﺪات ﺗﻮرﻛﯿﺎ ﻗﻪﻧﺎﻋﻪت ﭘﺒﻜﺎت ﭘﺮﺳﯽ ﻛﻪرﻛﻮكو ﺋﺎﻣﻪد ھﺎوﻛﺎت ﭼﺎرهﺳﻪردهﻛﺮﺖ ﻧﻪك ﺳﻪرﺋﺎو ﺧﺴﺘﻨﯽ ﯾﻪﻛﯿﺎنو ﺳﻪرﻧﮕﻮﻣﻜﺮدﻧﯽ ﺋﻪوﯾﺘﺮﯾﺎن.