ﺑﻪ ﻧﺎوی ﯾﻪزداﻧﯽ ﻣﻪزن ﺑﺎﺑﻪت زەردەﺷﺘﯽ آﻮرد و ﺧﻮﻨﺪﻧﻪ هوهﯾﻪﮐﯽ ﻓﻪﻟﺴﻪﻓﯽ --ﻣﮋووﯾﯽ ﺗﯚژﯾﻨﻪ هوه و ﻧﻮوﺳﯿﻦ:
ﺟﻪﻻل ﺣﺎﺟﯽ زاده
»ﺋﻪز ﻟﻪ ﺋﺎﯾﯿﻨﯽ ﻣﻪزدﯾﺴﻨﺎ رز دەﮔﺮم آﻪ ﻓﺪەری ﺋﺎﻣﺮازی ﺟﻪﻧﮓ و دژ ﺑﻪﺷﻪڕ و ﺧﻮﻨﮋﯾﯿﻪ«. )ﯾﻪﺳﻨﺎ-هﺎﺗﯽ-١٢ﺧﺎﯽ"" .(٩ﺋﻪﺷﻮ زهردهﺷﺖ""
ﭘﺸﻪآﯽ:
ﻣﮋووی ﻣﺮۆڤ ﺗﻪﻧﯿﺎ ﺷﺮۆﭬﻪی ﺷﻪڕ و ﺧﻮﻨﮋی و ﭘﮑﺪادان ﻧﯿﯿﻪ ،ﺑﻪﮑﻮو ﺋﺎﯾﯿﻦ و رﺒﺎزی ژﯾﺎن و ﮐﺮدهوهی ﺑﻪ ﮐﻪﮏ و ﺋﻪﻧﺪﺸﻪی ﺑﻪرزﯾﺸﯽ ﺗﯿﺎداهﺎﺗﯚﺗﻪﮔﻪڕ و ﺑﻪ رووﻧﯽ وهﺑﻪر ﭼﺎو دﺖ ،ﺑﻪ ﺷﻮهﯾﻪک ﮐﻪ ﭼﺮای رﯽ ﻣﺮۆڤ و ﻣﺮۆﭬﺎﯾﻪﺗﯽ ﻟﻪ ﻗﯚﻧﺎﻏﻪﮐﺎﻧﯽ دﯾﮑﻪی ﺋﯿﻨﺴﺎن دهژﻣﺮدرﺖ. ﺑﻪﺑﺪڕدۆﻧﮕﯽ ﯾﻪﮐﮏ ﻟﻪ ﻗﯚﻧﺎﻏﻪﮐﺎﻧﯽ ﮔﻮﻧﺠﺎو و ﭘﺑﺎﯾﻪﺧﯽ ﻣﮋووی ژﯾﺎﻧﯽ ﻣﺮۆڤ ،ﺳﻪردهﻣﯽ ﺋﻪﺷﻮو) (١زهردهﺷﺖ ﺑﻪدی دهﮐﺮﺖ .دﯾﺎره ﻟﻪﺑﺎرهی هﻪر ﮐﻪﺳﺎﯾﻪﺗﯽ ﮐﯚن و ﺷﻮﻦداﻧﻪر ،ﭼﯚﻧﺘﯽ وﭼﻪﻧﺪاﯾﻪﺗﯽ ژﯾﺎن ،ﺑﯿﺮوﺑﯚﭼﻮون و دهﺳﮑﻪوﺗﻪﮐﺎﻧﯽ ،ﻗﺴﻪی زۆر ﻟﻪﺳﻪر دهﮐﺮﺖ ﮐﻪ زۆرﺑﻪی ﮐﺎت، ﺗﻮﮋهرهﮐﺎن ﺑﻪ هﯚی ﺋﻪوهﯾﮑﻪ ﺑﻪﮕﻪﯾﻪﮐﯽ ﺷﺎز و رﮏ و ﭘﮑﯿﺎن ﻟﻪ دهسدا ﻧﯽﯾﻪ ،ﻟﻪ دهرﺋﻪﻧﺠﺎﻣﯽ ﻟﮑﯚﯿﻨﻪ هوهﮐﺎﻧﯿﺎﻧﺪا رﮕﻪﮔﻪﻟﯽ ﺟﯚراوﺟﯚر دهﺑن؛ واﺗﻪ ،هﻪر ﯾﻪﮐﻪ ،ﺑﻪ ﭘﯽ ﺗﻮاﻧﺎی ﺑﯾﻨﯽ هزری و رۆﭼﻮون ﺑﻪ دهﻗﻪﮐﺎن و ﺑﯚﭼﻮون و ﻓﺎﻣﯽ ﺧﯚی ،ﮔﺮﯾﻤﺎﻧﻪ ه و ﻟﮑﺪاﻧﻪ هوهی ﺟﯿﺎواز ،ﺗﻪﻧﺎﻧﻪ هت دژ ﺑﻪ ﯾﻪک ،دﻨﻨﻪ ه ﺋﺎراوه ،هﻪر ﺑﯚﯾﻪش ﺗﺎﮐﻮو ﺋﺴﺘﻪ ،ﻧﻪ هﺗﻮاﻧﺮاوه ،ﺑﯾﺎرﮑﯽ ﭘﻪﺳﻨﺪﮐﺮاوی ﮔﺸﺘﯽ ﻟﺔم ﺑﺎرەوە ﺑﺪرﺖ. هﻪرﭼﻪﻧﺪ ﭘﻤﻮاﯾﻪ ﺧﻮﻨﻪ هراﻧﯽ ﺋﻪو ﺑﺎﺑﻪﺗﻪ ﻟﻪو رادەرﺑﻳﻨﻪ ه ﻟﻪﮔﻪﻤﺪان ﮐﻪ ﭘﺸﻜﻨﯿﻦ و ﻗﺴﻪﮐﺮدن ﻟﻪﺳﻪر ﺋﺎﻳﻴﻨﮑﯽ ﮐﯚن ،ﮔﺮﺪراو ﺑﻪوهش رۆﭼﻮون ﺑﻪﺑﻨﺞ و ﺑﻨﺎواﻧﯽ ﺋﺎﻳﻴﻨﮑﯽ ﺋﺎوا دﺮﻳﻦ، ﮔﻪﻟﻚ ﭼﻪﺗﻮون و دژوارە و ﻟﻪ هﻪﻣﺎن ﺣﺎﻴﺸﺪا زۆر ﮔﺮﻳﻨﮕﻪ .ﻧﺎﺷﺎردرﺘﻪوه ﺑﻪدرﮋاﻳﯽ ﻣﮋوو زۆر ﺷﺘﯽ ﮐﺎڵ و ﮐﺮچ و ﻧﺎراﺳﺘﻴﺎن ﭘﻮه دەﻟﮑﻨﺪرﺖ ،ﺑﻪ ﺟﯚرﮏ ﮐﻪ ﻟﻪﮐﻪودان و ﻟﮏ هﻪواردﻧﯽ راﺳﺖ ﻟﻪﻧﺎڕاﺳﺖ ،ﻧﺎﻣﻮﻣﮑﻴﻦ دەآﺎت .دﻳﺎرە ﺋﻪوەﻳﺶ ﭘﻮﻳﺴﺘﯽ و ﭘﻮەﻧﺪﯾﯿﻪﮐﯽ ﺗﻮﻧﺪوﺗﯚﯽ ﺑﻪ ﺷﺎرەزاﻳﯽ و ﺑﻪﻪدﯾﯿﻪﮐﯽ ﮔﻪورەی زاﻧﺴﺘﺎﻧﻪ هوه هﻪﯾﻪ. ﺑﺸﮏ ،ﯾﻪﮐﮏ ﻟﻪو ﮐﻪﺳﺎﯾﻪﺗﯿﻪ ﮐﯚن و ﻣﻪزﻧﺎﻧﻪ ه ،زهردهﺷﺖ ﯾﺎ ﺧﻮد ﺋﺎﯾﯿﻨﯽ زهردهﺷﺘﯽ ﺑﻪ ﺣﯿﺴﺐ دﺖ ،هﻪر ﺋﻪو ﮐﻪﺳﺎﯾﻪﺗﯿﻪ ﮐﻪ ﺑﻪ ﮔﯚﭬﺎﻧﯽ ﻣﮋوو ،وهک ﺋﻪﺳﺘﺮهﯾﻪﮐﯽ ﭘﺷﻨﮕﺪار ﻟﻪ ﻧﺎﺧﯽ ﺑﻪﺳﻪرهﺎﺗﻪﮐﺎﻧﯽ ﻣﺮۆڤ و ﭘﮑﮫﺎﺗﻪ ﻣﮋووﯾﯿﻪﮐﺎن دهدرهوﺷﺘﻪوه و رههﻪﻧﺪی رزﮔﺎری و ﺑﻪﺧﺘﻪوهری ﻣﺮۆﭬﯽ ﻟﻪ ﭘﻨﺎوی دﯾﻨﯽ زهردهﺷﺖ ده ﺳﺘﻪﺑﻪر ﮐﺮدووه. ﭘ ﺋﺎﺷﮑﺮاﯾﻪ ،هﺸﺘﺎ ﺑﻪ ﺷﻮهﯾﻪﮐﯽ ﭘﻮﺧﺖ و هﻪﻣﻪﻻﯾﻪﻧﻪ ه و دوور ﻟﻪ دهﻣﺎرﮔﯿﺮی ،دهرﺑﺎرهی ﺳﻪردهم و زﺪی ﻟﻪداﯾﮑﺒﻮون و ڕا و ﺑﯚﭼﻮوﻧﻪ هﮐﺎﻧﯽ زهردهﺷﺖ ﻧﻪ هﮐﯚﺪراوهﺗﻪوه ،هﻪر ﭼﻪﻧﺪه ﺗﻮﮋﯾﻨﻪ هوهﯾﻪﮐﯽ زۆر و ﺑﻪرﺑو ،ﻟﻪ ﻻﯾﻪن ﺗﺎﻗﻤﮑﯽ ﺑﻪرﭼﺎوی زاﻧﺎﯾﺎن و ﻣﮋووﻧﺎﺳﻪﮐﺎن ﻟﻪﻣﻪڕ ﺋﻪو ﮐﻪﺳﺎﯾﻪﺗﯿﻪ ﮐﺮاوه و ﮔﻪﻟﮏ ﺷﺖ ﺷﯿﮑﺮاوﻧﻪ هﺗﻪوه ،ﺑﻪم ﻣﻪﺧﺎﺑﻦ زۆرﺑﻪﯾﺎن ﺑﻮوﻧﻪ هﺗﻪ ﮐﯚﺳﭗ و ﺗﻪﮔﻪرهﯾﻪک ﻟﻪﺳﻪر رﮕﻪی دروﺳﺘﻨﺎﺳﯽ و ﺷﯿﮑﺮدﻧﻪ هوهی راﺳﺘﻪﻗﯿﻨﻪ ه؛ هﻪر ﺑﯚﯾﻪش زۆرﺑﻪی آﺎت ﺋﻪوهﯾﺎن ﺑﻪ ﮐﻪﺳﺎﯾﻪﺗﯿﻪﮐﯽ هﻪرهدﺮﯾﻦ و هﻪﻧﺪﮏ ﺟﺎرﯾﺶ ،ﺋﻪﻓﺴﺎﻧﻪ هﯾﯽ! ؟ ﻟﻪ ﻗﻪﻪم داوه. ﺋﻪﮔﻪرﭼﯽ ،ﺗﻪﻧﯿﺎ ﺑﻪﮕﻪی ﻣﺘﻤﺎﻧﻪ هﭘﮑﺮاو ﺑﯚ ﺗﻮﮋهرهﮐﺎن ،دهرﺑﺎرهی ﺋﺎﯾﯿﻨﯽ زهردهﺷﺖ ،ﺷﻮﻨﯽ ژﯾﺎن و ﻟﻪداﯾﮑﺒﻮون ،هﻪروههﺎ زﻣﺎن و ﺑﯿﺮوﺑﯚﭼﻮوﻧﻪ هﮐﺎﻧﯽ ﺋﻪو ﭘﯿﺎوه ﻣﻪزﻧﻪ ه ،ﺋﺎﭬﺴﺘﺎﯾﻪ ،ﺑﻪم ﺋﻪو راﺳﺘﻴﯿﻪش هﻪﯾﻪ ﮐﻪ ﻧﺎﻣﯿﻠﮑﻪی ﺋﺎﭬﺴﺘﺎ ،ﺧﯚی ﻟﻪ ﺧﯚﯾﺪا هﻪﮕﺮی هﻪﻧﺪﮏ ﻗﺴﻪ و ﭘﺪاﭼﻮوﻧﻪ هوهﯾﻪ و ﺑﻪ ﺗﻪواوﯾﯽ ﻧﺎوهرۆﮐﯽ ﺋﻪم ﭘﻪڕﺗﻮوﮐﻪ ﻧﻪ هﺳﻪﻟﻤﻨﺪراوه ،ﻟﻪﮔﻪڵ ﺋﻪوهش ﺳﻮﻧﻨﻪ هت و ﮐﺮدار ،وﺗﺎر و ﺑﺎوهڕی زهردهﺷﺘﯿﻪﮐﺎن ﻟﻪ رووﻧﮑﺮدﻧﻪ هوهی هﻨﺪﮏ ﻻﯾﻪن و ﺑﻪﺷﻪﮐﺎﻧﯽ ﺋﺎﯾﯿﻨﯽ زهردهﺷﺖ دهورﮔن .ﻟﻪ ﺳﺎﮐﺎرﺗﺮﯾﻦ ﭘﻨﺎﺳﻪدا دهﺗﻮاﻧﯿﻦ ﺑﯿﻦ ،زهردهﺷﺖ ،ﭘﻪﯾﺎﻣﺒﻪر و ﻓﻪﯾﻠﻪﺳﻮوﻓﯽ ﮔﻪورهی ﮐﻮرد ،ﯾﻪﮐ ﻟﻪ ﻧﺎودارﺗﺮﯾﻦ هﻪﮑﻪوﺗﻪﮐﺎﻧﯽ زاﻧﺎﯾﺎﻧﯽ ﺟﯿﮫﺎﻧﻪ ه.
ﻣﮋووی ﻟﻪداﯾﮑﺒﻮوﻧﯽ ﺋﻪﺷﻮو زهردهﺷﺖ ﮔﻪﻟﮏ راوﺑﯚﭼﻮون دهرﺑﺎرهی ﺳﻪردهﻣﯽ ﻣﮋووی ﻟﻪداﯾﮑﺒﻮوﻧﯽ زهردهﺷﺖ ،ﻟﻪ ﺋﺎرا داﯾﻪ؛ داﺗﻮاﻧﺮﺖ ﺑﮕﻮﺗﺮێ ﮐﻪ ﺗﺎوهﮐﻮو ﺋﺴﺘﻪ ﺑﻪ ﺗﻪواوی ﺳﺎغ ﻧﻪ هﺑﯚﺗﻪوه. ورد ﺑﻮوﻧﻪ هوه ﻟﻪﺳﻪر ﺑﻪرهﻪﻣﯽ ﺗﯚژهرهﮐﺎن و ﭘﺴﭙﯚڕان ،ﺋﻤﻪ دهﺑﺎﺗﻪ ﺳرﺋو ﺑﺎوهڕه ﮐﻪ ،ﻟﻪ ﻣﮋوودا ﺳ زهردهﺷﺖ ﺳﻪرﯾﺎن هﻪﺪاوه ،ﺑﻪم ﺋﻪوەﯾﮑﻪ ﻣﻪﺑﻪﺳﺘﯽ ﺋﻪو ﺑﺎﺑﻪﺗﻪﯾﻪ و ﻟﻪ هﻪﻣﻮوﯾﺎن روﻧﺘﺮه ،هﻪﻣﺎن زهردهﺷﺘﯽ ﺳﮫﻪم واﺗﻪ زهردهﺷﺘﯽ ﮐﻮرده ،ﮐﻪ ﻟﻪ ﻧﺎوﭼﻪی رۆژﺋﺎوای ﺋﺮان» ﮔﯚﻟﯽ ورﻣ « و ﻟﻪ ﺑﻨﻪ هﻣﺎﻪﯾﻪﮐﯽ ) ﻣﺎد (ی ﭘﯽ ﻧﺎوهﺗﻪ ﻣﻪﯾﺪاﻧﯽ ژﯾﺎن. ﻣﺎﻣﯚﺳﺘﺎ ﻣﻪردووخ ﻟﻪﻧﺎو ﭘﻪڕﺗﻮوﮐﻪ ﺑﻪﻧﺮﺧﻪﮐﻪﯾﺪا »ﻣﮋووی ﮐﻮرد و ﮐﻮردﺳﺘﺎن «دهﻧﻮوﺳﺖ: ))زهردهﺷﺘﯽ ﺳﮫﻪم هﻪر ﺋﻪو زهردهﺷﺘﻪﯾﻪ ﮐﻪ ،ﺑﻪرﮐﯚﺷﻪ ﭼﻪرﺳﻪﮐﻪی ﮐﺎوهی ﺋﺎﺳﻨﮕﻪری ﮐﺮدۆﺗﻪ ﺋﺎ و ﺗﺎ ﺳﻪردهﻣﯽ ﺋﯿﺴﻼم ﻣﺎوهﺗﻪوه (( .ﺟﯿﺎوازی و دژاﯾﻪﺗﯿﻪﮐﯽ ﺑﻪرﭼﺎو ﻟﻪ ﻧﻮان ﭘﺴﭙﯚڕهﮐﺎﻧﯽ ﺋﺎﯾﯿﻨﯽ زهردهﺷﺘﯿﺪا ﻟﻪﻣﻪڕ ﻣﮋووی ﻟﻪداﯾﮑﺒﻮون و ﮐﯚﭼ دواﯾﯽ زهردهﺷﺖ هﻪﯾﻪ آﻪ ﻟﻚ ﻧزﯾﻜﻜﺮدﻧﯿﺎن ﻟﻪﯾﻪك ﻧﺎﻣﻮوﻣﻜﯿﻨﻪ.؛ دوورﺗﺮﯾﻦ ﮐﺎت ﮐﻪ ﺑﯚ زهردهﺷﺘﯿﺎن داﻧﺎوه؛ هﻪزارهی هﻪﺷﺘﻪﻣﯽ ﭘﺶ زاﯾﯿﻦ و ﻧزﯾﮑﺘﺮﯾﻨﯿﺸﯿﺎن ﺳﻪدهی ﺷﻪﺷﻪﻣﯽ ﭘﺶ زاﯾﯿﻨﻪ ه. ) ﺋﺎدوﻧﯚس ( و ) ﺋﻪرهﺳﺘﻮو ( ﻟﻪﺳﻪر ﺋﻪو ﺑﺎوهڕه ﺑﻮون ﮐﻪ ،زهردهﺷﺖ ﺷﻪش هﻪزار ﺳﺎڵ ﭘﺶ ﺋﻪﻓﻼﺗﻮن ،واﺗﺎ ) ( ٨٣٦٥ﺳﺎڵ ﻟﻪﻣﻪوﺑﻪر ژﯾﺎوه .هﻪوهﯿﻦ ﻣﮋوو ﻧﻮوﺳﯽ ﯾﯚﻧﺎﻧﯽ ،ﺧﺴﺎﻧﺘﻮوس دهﯿﺖ: » ﺳﻪرهدهﻣﯽ زهردهﺷﺖ ( ٦٠٠٠ ) ،ﺳﺎڵ ﭘﺶ ﭘﻪﻻﻣﺎری ﺧﻪﺷﺎﯾﺎرﺷﺎ ﺑﻮوه ) .« .هﺮﻣﻮدورس ( ﮐﺎﺗﯽ ﻟﻪداﯾﮑﺒﻮوﻧﯽ زهردهﺷﺖ ،ﭘﻨﺞ هﻪزار ﺳﺎڵ ﺑﻪر ﻟﻪ ﺷﻪڕی ﺑﻪﻧﺎوﺑﺎﻧﮕﯽ ﯾﯚﻧﺎن و ﺗﺮۆﯾﺎ ،دادهﻧﺖ. )ﻣﺮی ﺑﻮﯾﯿﺲ ( ( ١٥٠٠ – ١٧٠٠ ) ،ی ﭘﺶ زاﯾﯿﻦ ﺑﻪ راﺳﺖ دهزاﻧﺖ ) ،هﻮﻣﺒﺎخ ( دهﺖ »:ﺑﻪ ﭘﯽ هﻪﻧﺪﮏ ﺑﻪﮕﻪ ﻟﮑﺪاﻧﻪ هوه ،رهﻧﮕﻪ ) ( ١٠٠٠ی ﭘﺶ ﻟﻪداﯾﮑﺒﻮوﻧﯽ ﻋﯿﺴﺎ راﺳﺘﺘﺮ ﺑﺖ«. ﺑﻪو زاﻧﺎﯾﺎﻧﻪ ه دهﺗﻮاﻧﯿﻦ ﺋﻪواﻧﻪ هﯾﺸﯽ ﭘﻮه زﯾﺎد ﺑﮑﻪﯾﻦ ﮐﻪ هﻪر ﯾﻪﮐﻪ ﺧﺎوهن راﯾﻪﮐﯽ ﺗﺎﯾﺒﻪﺗﯿﻦ. ﻣﺎﯾﯿﺮ ،زﻧﺪووک وه ﺷﺪر ) ﮐﯚﺗﺎﯾﯽ هﻪزارهی دووهﻪم و ﺳﻪرهﺗﺎی هﻪزارهی ﺋﻪوهﯽ پ.ز (، ﺑﺎرﺗﻮﻟﻮﻣﻪ ) ﻧزﯾﮑﻪی ٩٠٠پ.ز ( ،ﮐﻠﯿﻤﺎ) ٧٠٧ – ٧٨٤پ.ز ( ،ﺷﭙﺴﺘﻪر ) ٧٢١٩ی پ.ز ( ،ﺋﻪﮔﺮاﻧﻮوﺳﯽ ﯾﯚﻧﺎﻧﯽ ) ٥٠٠ی پ.ز ( ،دﯾﻮژوﻧﻮس ﻟﻮﺗﺮﯾﻮس ) ٢١٠پ.ز ( ،ﺗﺌﯚﭘﯚﻣﭙﻮس ) ٤٠٠پ.ز ( ،ﻣﯿﺮ، ﻣﮋووﻧﺎﺳﯽ ﺋﻮرووﭘﺎﯾﯽ ) ٩٧٠پ.ز ( ،ژان وارن ) ٥٨٢ – ٦٤٠پ.ز ( ،هﺮﺗﺴﻔﺪ ) ٥٢٢پ.ز (، ﮔزاﻧﺘﻮس ) ١٠٨٠پ.ز ( ،ﻣﺴﺘﺮ ﺟﺎﮐﺴﻦ ) ﻧﯿﻮهی دووهﻣﯽ ﺳﻪدهی ﺣﻪوﺗﻪﻣﯽ پ.ز ( ،ﺋﻮﻟﻤﺴﺘﺪی ﺋﺎﻣﺮﯾﮑﺎﯾﯽ ) ﻧﯿﻮهی ﺳﻪدهی ﺷﻪﺷﻪﻣﯽ پ.ز ( ،ﺑﺮﺳﺘﺪ ،زاﻧﺎی هﺎوﭼﺎﺧﯽ ﺋﺎﻣﺮﯾﮑﺎﯾﯽ ) ٥٧٠پ.ز (، ﭘﻮرداود ) ١١٠٠پ.ز ( ،ﺑﯿﺮوﻧﯽ ) ٢٥٨ﺳﺎڵ ﭘﺶ زاڵ ﺑﻮوﻧﯽ ﺋﻪﺳﮑﻪﻧﺪهر ،واﺗﻪ ٥٨٨پ.ز (، ﻣﻪﺳﻌﻮودی ﻟﻪ ﭘﻪڕﺗﻮوﮐﯽ ﻣﺮوه وه ﺟﻪﻟزههﻪﺑﺪا ) ﻣﻪودای ﻧﻮان ﻟﻪداﯾﮑﺒﻮوﻧﯽ زرهﺷﺖ ﺗﺎ ﺳﻪرﮐﻪوﺗﻨﯽ ﺋﻪﺳﮑﻪﻧﺪهر ٢٥٨ﺳﺎڵ دهزاﻧﺖ . ( .ﻣﺎﻣﯚﺳﺘﺎ زەﺑﯿﺢ وی ﺑﮫﺮوز ﻟﻧﻮێ ﺗﺮﯾﻦ ﺑرهﻣﯽ ﺧﯚی »ﺗﻘﻮﯾﻢ وﺗﺎرﯾﺦ در اﯾﺮان«دا وای ﺑﯚ دەﭼﺖ آﻪ،رۆژی ﯾآﻣﯽ هزارەی دەهم،ﺑراﻧﺒر ﺑ دووﺷﻣﻤ،ﺧﻮرداد رۆژی ﺷﻪﺷﻪﻣﯽ رهﺷﻪﻣﻤﻪ ) (٢٤٠٠ﺳﺎڵ ﺑﻪر ﻟﻪ دﯾﺮۆآﯽ ﯾﻪزﮔﻪردی واﺗﻪ )(٢٧ی ﻣﺎرﺳﯽ) (١٧٦٨ی ﭘﺶ زاﯾﻨﯿﯽ هﺎﺗﯚﺗﻪ ﺑﻪﺷﺎرﺗﻦ. هﻪروهک دهﺑﯿﻨﺮﺖ ﻟﻪو ﺑﺎرهوه رای ﺟﯿﺎواز و ﺗﻪﻧﺎﻧﻪ هت ﻧﺎﺗﻪﺑﺎش ﻟﻪ ﮔﺆڕ دان ﮐﻪ وهک ﻧﻤﻮوﻧﻪ ه، ﺑﻪ ﺗﺎﻗﻤﮑﯽ زۆر ﮐﻪم ﺋﯿﺸﺎرهﻣﺎن ﮐﺮدووه ،ﺑﻪ واﺗﺎﯾﻪﮐﯽ دﯾﮑﻪ ،هﯿﭻ ﮐﺎم ﻟﻪ ﻧﻮوﺳﻪران و ﻣﮋووزاﻧﻪ هﮐﺎن ﺑﻪ ﺗﻪواوی ﻟﻪﺳﻪر ﮔﺮﯾﻤﺎﻧﻪ ه و ﺑﯚﭼﻮوﻧﻪ هﮐﺎﻧﯽ ﯾﻪﮐﺘﺮ ﮐﯚک ﻧﯿﻦ. ﺧﻮدی زهردهﺷﺘﯿﻪﮐﺎن ﺑﻪ ﭘﯽ ﻧﻪ هرﯾﺖ ،ﺧﻮرداد رۆژی ) ( ٦٦٠ی ﭘﺶ زاﯾﯿﻦ واﺗﻪ رۆژی ﺷﻪﺷﻪﻣﯽ ﻣﺎﻧﮕﯽ ﻓﻪروهردﯾﻦ ) ﺧﺎﮐﻪﻟﻮه ( ﯾﺎن ﻗﻪﺑﻮوڵ ﮐﺮدووه و ﺑﯚ ﮐﺎر و ﺑﺎری ﺋﺎﯾﯿﻨﯽ و ﺟﮋن و هﻪﺴﻮﮐﻪوﺗﯽ ﭘﻮﯾﺴﺖ ،دهﮐﺎری دهﮐﻪن.
زﺪی ﻟﻪداﯾﮑﺒﻮوﻧﯽ زهردهﺷﺖ
هﻪروهک ﻟﻪﺳﻪر ﻣﮋووی ﻟﻪداﯾﮑﺒﻮوﻧﯽ زهردهﺷﺖ ،راﺟﯿﺎوازی و ﻧﺎﮐﯚﮐﯽ هﻪﯾﻪ ،ﻟﻪﻣﻪڕ زﺪ و ﻣﻪﺒﻪﻧﺪی ﻟﻪداﯾﮑﺒﻮوﻧﯿﺸﯽ ﺑﯿﺮورای ﺟﯿﺎواز و ﺗﻪﻧﺎﻧﻪ هت ﻟﻪﯾﻪک دوور هﻪن ،ﺋﺎﺷﮑﺮاﯾﻪ ﻟﻪوﺑﺎرهوه زۆر ﻗﺴﻪ ﮐﺮاوه و ﮔﻪﻟﮏ وﺗﺎر ﻧﻮوﺳﺮاوه ،ﺑﻪم راﯾﻪﮐﯽ هﺎوﺑﻪش ﻟﻪ ﻻﯾﻪن ﻧﻮوﺳﻪران و ﺧﻮازﯾﺎراﻧﯽ زهردهﺷﺖ ﻟﻪ ﺋﺎرادا ﻧﯽﯾﻪ .ﻧﻮوﺳری ﺑﻧﺎوﺑﺎﻧﮕﯽ ﺋﺮاﻧﯽ،ﭘﻮرداوود دەﺖ» :ﺳﺑﺎرەت ﺑﻪ زەردەﺷﺖ و ﻣﻮﻏﻪآﺎن ﻟﻪ ﭘﻪڕﺗﻮوآﯽ ﯾﯚﻧﺎﻧﯿﺪا زاﻧﯿﺎری زۆرە ﺑﻪم ﺋﻪو زاﻧﯿﺎرﯾﺎﻧﻪ ه ﺷﻮاو و ﺗﻜﻪوی ﺋﻪﻓﺴﺎﻧﻪ هن ،ﺋﻪﮔﻪرﭼﯽ هﻨﺪﻚ ﻟﻪ ﺗﻮﮋەراﻧﯽ وەك ،ﺑﻨﻮﻧﯿﺴﺖ وﯾﺴﺘﻮوﯾﺎﻧﻪ ه ﺋﻪو ﺷﻮاوی و ﭘﻪﺷﻮﯾﻪ راﺳﺖ آﻪﻧﻪ هوە«، ).ﺑﺎﺑﻪﺗﯽ زەردەﺷﺖ و رۆژهﻪﺗﻨﺎﺳﻪآﺎن،ﻣﺤﻪﻣﻤﻪد ﺋﻪﺣﻤﻪدﯾﺎن، ﺣﻪﻓﺘﻪﻧﺎﻣﻪی دﯾﺪﮔﺎه ،ژﻣﺎرەی دەهم(. ﺗﺎﻗﻤﮏ ﻟﻪ ﻣﮋووزان و ﭘﺴﭙﯚڕاﻧﯽ رووﻣﯽ ،ﻟﻪواﻧﻪ ه ،ﺳﯿﻦ ﻟﻮس ،ﭘﺎﻧﻮدروس ،ﭬﺎﺳﯿﻠﯽ ﻧﯿﮑﯿﺘﯿﻦ و ... وﺗﯽ ﺑﻪﻟﺦ )ﺋﻪﻓﻐﺎﻧﺴﺘﺎن( ﺑﻪ ﺷﻮﻨﯽ ﻟﻪداﯾﮑﺒﻮوﻧﯽ زهردهﺷﺖ دهزاﻧﻦ .ﯾﻪک ﻟﻪواﻧﻪ ه ،ﮐﺘزﻳﺎس، زەردەﺷﺖ ﺑﻪﭘﺎﺷﺎی ﺑﻪﻟﺦ دەزاﻧﺖ ﮐﻪ ﻟﻪرۆژهﻪﺗﯽ ﺋﺮاﻧﮫﻪﮑﻪوﺗﻮوه. دهﺳﺘﻪﯾﻪﮐﯽﺗﺮ ،رۆژهﻪﺗﯽ ﺋﺮان ﺑﻪ زﺪی ﺳﻪرهﻪﺪاﻧﯽ زهردهﺷﺖ دادهﻧﻦ .ﺋﯿﻨﺮگ ﻧﻮوﺳﯿﻮﯾﻪﺗﯽ » :ﻧﯿﺸﺘﻤﺎﻧﯽ ﺑﻨﻪ هڕهﺗﯽ زهردهﺷﺖ ،ﺧﻮارهزم ﺑﻮوه و ﮔﺎﺗﺎﮐﺎن ﻟﻪ ﺷﺎری )راﮔﺎ – راﻏﻪ( ﻧﻮوﺳﺮاوه«. ﮐﯚﻣﻪﻟﮑﯽ ﺑﻪرﭼﺎو ﻟﻪ زاﻧﺎﯾﺎن و ﮐﯚﻪرهﮐﺎن ،رۆژﺋﺎوای ﺋﺮان ﯾﺎ ﺧﻮد ،رۆژهﻪﺗﯽ ﮐﻮردﺳﺘﺎن ﺑﻪ ﻧﺎوﭼﻪی ﻟﻪ داﯾﮑﺒﻮوﻧﯽ زهردهﺷﺖ دەﻧﺎﺳﻦ؛ ﺑﯚ ﻧﻤﻮوﻧﻪ)،ﺑﺮوﺳﻮوس(ی ﻳﯚﻧﺎﻧﯽ ،ﺑﺎرﺗﻮﻟﻮﻣﻪ ،ﮔﺪﻧﺮ، ﺟﺎﮐﺴﯚن ،هﺮﺗﺴﻔﺪ ،دﯾﺎﮐﯚﻧﯚف ،هﺮۆدۆت ،هﺮﻣﺖ ﺋﺎﺷﭙﯿﮕﻞ ،ﻣﺮی ﺑﻮﯾﯿﺲ ،ﻣز ،رۆدۆﻒ ،ﺋﺎﺘﮫﯿﻢ، ،ﭘﻮرداوود ،ﻣﺴﺘﯚوﻓﯽ و ...ﻟﻪﻣﻪڕ ﺋﻪو راﯾﻪ ﭘﯿﺎن داﮔﺮﺗﻮوه .ﺣﻪﻣﺪۆی ﻣﺴﺘﯚوﻓﯽ ﻟﻪﭘﻪڕﺗﻮوﮐﯽ ) ﻧﻪ ههزه ﺗﻮﻟﻘﻠﻮوﺑﺪا ( ﻧﺎوی رووﺑﺎری ﻣﺮدوودهﺑﺎت ﮐﻪ ﻟﻪ ﮐﻮی ﺳﻪهﻪﻧﺪهوه ﺳﻪرﭼﺎوه دهﮔﺮﺖ و ﻟﻪ ﻣﻪراﻏﻪ ﺗﺪهﭘﻪڕﺖ و ﭘﺎﺷﺎن دهڕژﺘﻪ ﮔﯚﻟﯽ ورﻣ؛ ﺑﻪ واﺗﺎﯾﻪﮐﯽ دﯾﮑﻪ ،ﻧﺎوﺑﺮاو ﺋﺎﻣﺎژهی ﺑﻪ ﻧﺎوﭼﻪﯾﻪک ﮐﺮدووه ﮐﻪ ﻣﻪﺒﻪﻧﺪی زهردهﺷﺖ ﻟﻪ رۆژهﻪﺗﯽ ﮐﻮردﺳﺘﺎﻧﯽ ﮔﻪوره دهﻧﺎﺳﺮﺖ .ﺑﻪﭘﯽ ﺑﺎوەڕی)ﺑﺮوﺳﻮوس(ی ﻳﯚﻧﺎﻧﯽ زەردەﺷﺖ داﻣﻪزرﻨﻪ هری ﺑﻨﻪ هﻣﺎﻪی"ﻣﺎد"ه و)(٢٣ﺳﻪده ﭘﺶ زاﻳﻴﻦ ژﻳﺎوە ،زﯾﺎدﻟﻪوهش درﮋە ﺑﻪ دواﻧﻪ هﮐﻪی دەدات و رۆژهﻪﺗﯽ ﺋﺮان ﺑﻪزﺪی ﻟﻪدﻟﻴﮑﺒﻮوﻧﯽ زەردەﺷﺖ دەزاﻧﺖ).ﺗﺎرﯾﺦ و ﻓﺮهﻨﮓ اﯾﺮان آﮫﻦ(، ﺋﺎﺷﮑﺮاﯾﻪ ،ﻟﻪﻣﻪڕ زﺪ و ﻟﻪداﯾﮑﺒﻮوﻧﯽ زهردهﺷﺖ ﻟﻪ ﭘﻪڕﺗﻮوﮐﯽ ﭘﯿﺮۆزی ﺋﺎﭬﺴﺘﺎ ،واﺗﻪ ﺑﻪﺷﯽ دﯾﻨﮑﺮد ،ﮐﻪم ﺗﺎ ﮐﻮرﺗﮏ ﺋﺎﻣﺎژهی ﭘﺪراوه ،هﻪروههﺎ ﻟﻪ ﻓﻪرﮔﻪردی ﻧﯚزدههﻪم ﻟﻪﻧﺎﻣﯿﻠﮑﻪی )ﭬﻨﺪﻳﺪا(ﯾﺶ ﻟﻪﻣﻪڕ ﭘﻪﯾﺪاﺑﻮوﻧﯽ زهردهﺷﺖ و ﺑﻪرهﻪﺴﺘﮑﺎرﯾﻪﮐﻪی ﻟﻪ هﻪﻣﺒﻪر ﺋﻪهﺮﯾﻤﻪن ﻗﺴﻪی ﻟﻪﺳﻪر ﮐﺮاوه ،ﺑﻪم ﮐﺸﻪﮐﻪ ﻟﺮهدا دﺘﻪ ﮔﯚڕێ ﮐﻪ ﭘﻮﯾﺴﺖ دهﮐﺎت ﻧﺎوهﮐﺎﻧﯽ ﮐﯚﻧﯽ ﺋﺎﭬﺴﺘﺎﯾﯽ و ﻣﮋووﯾﯽ ﻟﻪﮔﻪڵ واﻗﻌﯿﻪﺗﻪﮐﺎﻧﯽ ﺋﺴﺘﺎ ﺑﻪراورد ﺑﮑﺮﻦ و هﻪﺒﺴﻪﻧﮕﻨﺪرﻦ؛ ﮐﻪ هﻪﺒﻪت هﻪر ﯾﻪﮐﻪ رﮕﻪی ﺧﯚی دهﮔﺮﺘﻪ ﺑﻪر و ﻟﺪواﻧﯽ ﺧﯚی ﭘﺸﮑﻪش دهﮐﺎت ! ﻟﻜﺎو ﺑﻪ واﻧش ﻟﻣڕ ﺋو ﭘﻳﺎﻣﮫﻨرەﮐﻮرده ،ﻟ ﻧﺎو دەﻗﯽ»ﻳﺷﺘﮐﺎن«دا ﺋﺎﻣﺎژەی ﭘﺪراوه.ﺑﮔﻮﺮەی ﺋو دەﻗﺎﻧ،زەردەﺷﺖ ﻟوﺗﯽ ﻧﺎﺳﺮاو ﺑﺋﺋﻴﺮﻳﻦ وەﺋﻴﺠ،ﻟﮐﻧﺎری ﭼﯚﻣﯽ داﺋﻴﺘﯽ ﻟﻧﺎوﭼی ﮔﻻﻧﯽ ﺋﯿﺮاﻧﯽ"ﻣﺎد"،ﭼﺎوی هﻨﺎوە،هروەهﺎ ﻟ)زاﻣﻴﺎدﻳﺷﺖ(ﻳﺸﺪا ﺋو ﺑﯚﭼﻮوﻧ ﭘﺸﺘاﺳﺖ دەﮐﺮﯾﺘوە. هﻪر وهک ﺋﺎﻣﺎژهی ﭘﺪرا ،ﻟﻪﻣﻪڕ ﺷﻮﻨﯽ ﻟﻪداﯾﮑﺒﻮوﻧﯽ ﺣﻪزرهﺗﯽ زهردهﺷﺖ ،ﭼﻪﻧﺪﯾﻦ ﺑﯚﭼﻮوﻧﯽ ﺟﯿﺎواز و ﻟﻪﺳﻪر ﻣﻪراﻣﯽ ﺟﯿﺎﺟﯿﺎ ﻟﻪﮔﯚڕ دان ،هﻪﻧﺪﮏ دهﻦ ﺷﻮﻨﯽ ﻟﻪداﯾﮑﺒﻮوﻧﯽ ﯾﺎ ﺧﻮد ) رهﮔﻪ، رهﻏﻪ ،راﮔﻪ ( ﮔﻮﻧﺪﮑﯽ ،ﻧزﯾﮏ رووﺑﺎری هﺎﻣﻮوﻧﻪ ه و ﺗﺎﻗﻤﮑﯽ دﯾﮑﻪ دهﺑﮋن ،ﺷﯿزی ﻣﻪراﻏﻪ ،ﺟﮕﻪی ﻟﻪداﯾﮑﺒﻮوﻧﯽ زهردهﺷﺘﻪ ،ﻟﻪم ﻻﺷﻪوه هﻪﻧﺗﺮ ﻟﻪﺳﻪر ﺋﻪو ﺑﺎوهڕهن ﮐﻪ ) ،رهﮔﻪ (ی ﺋﺎﭬﺴﺘﺎﯾﯽ هﻪﻣﺎن ﺷﺎری رهﯾﯽ ﻧزﯾﮏ ﺗﺎراﻧﻪ ه ،ﺑﻪم ﺋﻤﻪ وای ﺑﯚ دهﭼﯿﻦ ﮐﻪ زﺪ و ﻣﻪﺒﻪﻧﺪی ﻟﻪداﯾﮑﺒﻮوﻧﯽ زهردهﺷﺖ ،ﻟﻪ ﻧﺎوﭼﻪی ﻣﻮﮐﺮﻳﺎن و ﺷﺎری ﺳﻪردهﺷﺘﯽ ﺋﺴﺘﺎﯾﻪ و هﻪﺒﻪت هﻪروهک ﻟﻪﻣﻪڕ ﺋﻪو ﺑﯚوﭼﻮوﻧﺎﻧﻪ هی ﺳﻪرهوهش ﺑﻪﮕﻪﯾﻪﮐﯽ ﺑﻨﺞﺑ ﻟﻪ ﮔﯚڕ دا ﻧﯽﯾﻪ ،ﺋﻤﻪش ﺋﻪو راﯾﻪ وهک ﺋﺎﯾﻪﯾﻪﮐﯽ
ﺑ ﺋﻪﻣﻼ و ﺋﻪوﻻ و هﻪرهدروﺳﺖ ﻧﺎهﻨﯿﻨﻪ ه ﺑﻪرﺑﺎس ،ﺑﻪﮑﻮو ﺑﯚﭼﻮون و ﺋﺎﺳﻪوارهﮐﺎﻧﯽ هﻧﻮوآﯾﯽ و ﺑﻪراوردﮐﺮدﻧﯿﺎن ،ﺋﻤﻪ دهﺑﺎﺗﻪ ﺳﻪر ﺋﻪو ﺑﺎوهڕه.
ﭘﺮۆﻓﯿﺴﯚر ﻣﺤﻪﻣﻪد ﺋﻪﻣﯿﻦ زهﮐﯽ ﻟﻪﺳﻪرﺋﻪو راﯾﻪ ﭘﯽ ﭼﻪﻗﺎﻧﺪووه ﮐﻪ ،ﺋﯿﺘﺮ ﺟﯽ هﯿﭻ ﮔﻮﻣﺎﻧﮏ ﻧﯿﯿﻪ ﮐﻪ زهردهﺷﺖ ﻟﻪ ﺑﺎﮐﻮوری ﻧﻮﭼﻪﯾﻪک ﭘﯿﻨﺎوهﺗﻪ ﻣﻪﯾﺪاﻧﯽ ژﻳﺎن ﮐﻪ ﺋﻪوڕۆ ﺑﻪ ﻧﻮﭼﻪﯾﯽ ﻣﻮﮐﺮی دهﻧﺎﺳﺮﺖ ،زﻣﺎﻧﯽ ﺋﻪو ﻧﻮﭼﻪﯾﻪش ﻧﺰﻳﻜﺘﺮﻳﻦ زاراوهﯾﻪ ﻟﻪ ﻧﻮوﺳﺮاوهﮐﺎﻧﯽ زهﻧﺪ و ﺋﺎﭬﺴﺘﺎ ،واﺗﻪ دهﺗﻮاﻧﯿﻦ ﺑﯿﻦ ﻟﻪﺑﻨﻪ هڕهﺗﺪا زاراوهی آﻮردی ﻣﻮﮐﺮی .هﻪﺒﻪت ﺋﻪو ﺑﯿﺮوراﯾﻪ ﻟﻪﻻﯾﻪن هﻮارت ) ( Huwartو دارﻣﺴﺘﺘﺮ و ﺗﺎﻗﻤﮑﯽ دﯾﮑﻪ ﮐﺎری زۆر ﻟﻪﺳﻪر ﮐﺮاوه ،ﺑﻪ ﺟﯚرﮏ ﮐﻪ ﺑﻪ ﺋﻪو دهرهﻧﺠﺎﻣﻪ ﮔﻪﯾﺸﺘﻮون ﮐﻪ ﺋﺎﭬﺴﺘﺎی زهردهﺳﺖ ﺑﻪزﻣﺎﻧﯽ ﻣﺎدی و ﮐﻮردﯾﯽ ﺋﻪوڕۆ ﺋﻪﻧﻮوﺳﺮاوه) .ﭘﺮۆﻓﻴﺴﯚر ﻣﺤﻪﻣﻪد ﺋﻪﻣﻴﻦ زهﮐﯽ ﺑﻪگ -ﺗﺮﺟﻤﻪ،ﺣﺒﻴﺐ اﻟﻠﻪ ﺗﺎﺑﺎن ،ﮐﻮرد و ﮐﻮردﺳﺘﺎن(.
راﺳﺘﯿﻪﮐﻪی ﺋﻪوهﯾﻪ ﮐﻪ ،ﭘاﻧﯽ ﺧﻪﮑﯽ دهﭬﻪری ﺳﻪردهﺷﺖ ﺑﻪ ﺗﮑاﯾﯽ هﻪر ﻟﻪ ﮐﯚﻧﻪ هوه ﻟﻪﺳﻪر ﺋﻪو راﯾﻪ ﺳﻮورن ﮐﻪ ﻟﻪ ﻻﯾﻪﮐﻪوه ﺷﺎری ﺳﻪردهﺷﺖ ،ﺑﻪ ﺗﺎﯾﺒﻪﺗﯽ ﺑﻪﺷﯽ ﮐﯚﻧﯽ ﺋﻪو ﺷﺎره ﯾﺎ ﺧﻮد ﻧزهڕۆ»ﻧﺎوی آﭽﯽ زەردەﺷﺖ ﯾﺎ ﺧﻮد ﯾﻪآ ﻟﻪ ﺳﻪردارە ﺑﻪﻧﺎوﺑﺎﻧﮕﻪآﺎﻧﯽ زەردەﺷﺖ« ،هﻪر ﻟﻪ زهردهﺷﺘﻪوه وهرﮔﯿﺮاوه و وﺷﻪی ﺳﻪردهﺷﺖ ﺑﻪ درﮋاﯾﯽ ﮐﺎت ﺑﮕﯚڕ ﮐﺮاوی زهردهﺷﺘﻪ ،ﻟﻪ ﻻﯾﻪﮐﯽ دﯾﮑﻪﺷﻪوه ،وﺗﯽ ﻟﻪداﯾﮑﺒﻮوﻧﯽ زهردهﺷﺘﯽ ﭘﻐﻪﻣﺒﻪره؛ دﯾﺎره ﻟﻪ رووی زﻣﺎﻧﻪ هواﻧﯿﺸﻪوه ،ﺋﻪوه ﻣﺴﯚﮔﻪره ﮐﻪ زۆرﺑﻪی هﻪره زۆری وﺷﻪﮐﺎﻧﯽ ﮐﯚن ،ﮔﯚڕاﻧﯿﺎن ﺑﻪﺳﻪردا هﺎﺗﻮوه .ﺑﯚ وﻨﻪ ه ،وﺷﻪی" ﭘﻪس"ی ﺋﺎﭬﺴﺘﺎﯾﯽ ،ﺑﻪ ووﺷﻪی" ﭘﻪز"ی هﻪﻧﻮوﮐﻪ ﮔﯚڕدراوه ،هﻪروههﺎ ﮔﯚڕﻧﮑﺎری و ﺟﮕﯚڕﮐﻪی ﻧﻮان ﭘﯿﺘﯽ ) ز ( و ) س ( دﯾﺎردهﯾﻪﮐﯽ زۆر زهﻗﻪ ،ﺑﯚ ﻧﻤﻮوﻧﻪ ه: زﯾﯿﻮ ← ﺳﯿﻢ ،ﺋﻪزﻣﺎن ← ﺋﻪﺳﻤﺎن ،ﭘﻪز ← ﭘﻪس ﺋﻪﮔﻪر ﺳﻪرداﻧﮑﯽ ﻧﺎوﭼﻪی ﺳﻪردهﺷﺖ و ﮔﻮﻧﺪهﮐﺎﻧﯽ ﺑﮑﻪﯾﻦ ،ﺑﻪ رووﻧﯽ دهﺑﯿﻨﯿﻦ ﮐﻪ ﺋﺎﺳﻪواری ﭼﺎﺧﯽ رۆژﭘﻪرهﺳﺘﯽ و رزﮔﺮﺗﻦ ﻟﻪ ﺋﺎﮔﺮ و رۆﺷﻨﺎﯾﯽ ﺑﻪ هﻪر ﺑﻪرد و ﺷﺎخ و دهﺷﺖ و دوﻧﺪی ﮐﻮﮑﻪوه دﯾﺎره ،زۆرﺑﻪی هﻪره زۆری دﮫﺎﺗﻪﮐﺎﻧﯽ ﺳﻪردهﺷﺖ ﺧﺎوهن ﻣﮋووﯾﻪﮐﯽ ﭼﻪﻧﺪﯾﻦ هﻪرزار ﺳﺎﻪن ،ﺧﺪه و ﺧﻮوی دﺮﯾﻦ و ﮐﺮدهوه و رهوﺷﺘﯽ ﺷﻮﻦ هﻪﮕﺮﺗﻮو ،هﻪﻧﻮوﮐﻪش ﺑﻪزهﻗﯽ وهﺑﻪر ﭼﺎو دهﮐﻪوﺖ و ﺑﺎوی هﻪﯾﻪ ﺋﻪﮔﻪرﭼﯽ ﺧﻚ ﺑﯚ ﺧﯚﺷﯿﺎن ﺋﺎﮔﺎدارﯾآﯽ ﺋوﺗﯚﯾﺎن ﺑﺳردا ﻧﻪ هﺑﺖ. ﻣﺎوهﯾﻪک ﻟﻪﻣﻪوﺑﻪر ،ﻟﻪ ﺷﺎروﭼﮑﻪی رهﺑﻪت ) رهﭘﻪت ،رهﭘﻪﺗﻮﯾﻦ ،رهﭘﯿﺘﻮﯾﻦ و ( ...ﺳﻪر ﺑﻪ ﺷﺎری ﺳﻪردهﺷﺖ و ﻣﻮﮐﺮﯾﺎن ﺗﻪﭘﯚﻟﮑﻪﯾﻪک دۆزراوهﺗﻪوه ﮐﻪ دهﮔﻮﺗﺮێ ﭘﺎﯾﺘﻪﺧﺘﯽ ﻣﺎﻧﺎﯾﻪﮐﺎن ﯾﺎ ﺧﻮد هﻪﻣﺎن ﻣﻮﺳﺎﺳﯿﺮ ) ﻣزازﯾﺮ ( ﺑﻪ واﺗﺎی ﺷﺎری ﺧﻮای ﺧﯚر ﻟﻪ ﻗﻪﻪم دهدرﺖ؛ ﻟﻪ رووی ﺋﺎﺳﻪواره دۆزراوهﮐﺎﻧﯽ ﺋﻪو ﺷﺎره ﮐﯚﻧﻪ رزﮔﺮﺗﻦ ﻟﻪ رۆژ ،رووﻧﺎﮐﯽ و ﺋﺎﮔﺮ ﻣﺴﯚﮔﻪره ،ﮐﻪ واﯾﻪ ﻟﻪ ﺑﺎری زاﻧﺴﺘﯽ ﻣﮋووﻧﺎﺳﯽ و ﮐﯚﻣﻪﻨﺎﺳﯽ و زﻣﺎﻧﻨﺎﺳﯿﻪوه ،رهواﯾﻪ ﺋﻪو »ﮔﺮﯾﻤﺎﻧﻪ هﯾﻪ« ﮐﻪ زۆر ﻟﻪ راﺳﺘﯽ ﻧزﯾﮑﻪ ،دهرﺑﺒﯾﻦ ﮐﻪ وﺪەﭼﺖ " ،ﺳﻪردهﺷﺖ " زﺪی ﻟﻪ داﯾﮑﺒﻮوﻧﯽ زهردهﺷﺘﯽ ﭘﻐﻣﺒر ﺑﺖ. ﺑﯚ ﭘﺘﻪوﮐﺮدﻧﯽ ﺋﻪو ﺑﺎوهڕه ،ﺑﻪ ﭘﻮﯾﺴﺘﯽ دهزاﻧﯿﻦ ،زۆر ﺑﻪ ﮐﻮرﺗﯽ ﺋﻪم ﺧﺎﻧﻪ ه وهﺑﻪر ﭼﺎو ﺑﺨﻪﯾﻦ. -١ﺋﺎﺳﻪواروﺷﻮﻨﻪ هوارە ﮐﯚﻧﻪ هﮐﺎن ،ﺋﺎﮔﺮﺧﺎﻧﻪ هﮐﺎن ،زﻣﺎن و ﮐﻮﻟﺘﻮور ،ﻧﺎوی رووﺑﺎر و ﭼﯿﺎ و ﺷﺎﺧﻪﮐﺎن ،ﺋﻪﺷﮑﻪﻓﺖ و دۆﻪﮐﺎن و هﻪروههﺎ ﮐﯚﻣﻪﮏ ﺑﯚﭼﻮون و داب و ﻧﻪ هرﯾﺘﯽ ﺋﻪو ﻧﺎوﭼﻪی ﺋﻤﻪ ﻟﻪو ﺑﺎوهڕه ﻧزﯾﮏ دهﮐﺎﺗﻪوه .زﻧﺠﯿﺮهﭼﯿﺎﮐﺎﻧﯽ ﻗﻪﻧﺪﯾﻞ و ﺋﻪﺷﮑﻪﻓﺖ و ﺋﺎﮔﺮﺧﺎﻧﻪ هﮐﺎﻧﯽ ﺋﺎﻻن ﻟﻪم ﺑﺎرەو ﺑ وﻨﻪ هن،ﺳﻮﻨﺪﺧﻮاردن ﺑﻪ رۆژ ،ﺧﯚر و ﺗﯿﺸﮏ ﻟﻪم ﻧﻮﭼﻪﯾﻪ ﺷﺘﮑﯽ زۆر ﺋﺎﺳﺎﯾﯿﻪ. -٢وای ﻧﺎوی ﺳﻪردهﺷﺖ ،ﻧﺎوی زۆرﺑﻪی هﻪره زۆری ﮔﻮﻧﺪ و دﯾﻤﺎﻧﻪ هﮐﺎﻧﯽ ﺋﻪم ﺷﺎره ﻧﯿﺸﺎﻧﺪهری ﭘﻮهﻧﺪﯾﻪﮐﯽ زۆر ﻗﻮوڵ ،ﺑﻪ ﺳﻪردهﻣﯽ ﺋﻪﺷﻮو زهردهﺷﺖ و ﺋﺎﯾﯿﻨﯽ زهردهﺷﺘﯽﯾﻪوه دەﻧﺮﺧﻨﺪرﺖ. هﯚرﻣزاوێ ) هﯚرﻣزدﮔﺎن ،هﯚر ،هﻪور ،ﻣزوگ ،ﻣزﮔﺖ ،ﻣزﮔﻪوت ،ﺋﻪهﻮرﻣﻪزدا ،ﺋﻪورﻣزد ،هﻮرﻣزد (، رهﺑﻪت ) رهﭘﯿﺘﻮﯾﻦ ( ،ﻣﺎرهﻏﺎن ) ﻣﺎڕهﮔﻪ ،ﻣﻪڕهﻏﻪ ،ﻣﺎڕﮔﻪﮐﺎن ،ﻣﻏﻪﮐﺎن ،ﻣﮔﻪﮐﺎن و ،( ...ﻣﻪزﻧﺎوێ ) ﻣﻪزﻧﺎوا ،ﻣﻪزن ﺋﺎوا و ،( ...ﺋﺎﻻن ) ﺋﺎران ،ﺋﺎراﻧﯽ( ،ﺋﻪﺷﮑﺎن ،ﺋﻪﺳﭙﻪﻣزه ،ﮐﺎژان ،ﺑﺸﺎﺳﭗ، هﻪﻧﺪاوێ ،ﻗﻪﺗﺎﺳﯿﺎن ،ﮔﺎﮐﻮژان ،وهردێ ،ﺳﻨﺠﻮێ ،زﻮه ،ﮔﻜﻪﻧﮓ ،ﺳﻜﺘﺎن ،ﭘﺎراﺳﺘﺎن ،دﮕﻪ ،ﺑﺮﯾﺘﻪ، ﺳﻮﺳﺘﺎن ،وەرﮔ و...
ﺑﻪوﭘﯿﻪ ﻗﺴﻪﯾﻪآﯽ ﮔﻪزاﻓﻪﻣﺎن ﻧﻪ هآﺮدووه ﺋﻪﮔﻪر ﺑﯿﻦ :دوور ﻧﯿﯿﻪ ﮐﻪ وادهدهرﮐﻪوﺖ، ﺳﻪردهﺷﺖ هﻪر ﺋﻪو زﺪ و ﻣﻪﺒﻪﻧﺪی ﻟﻪداﯾﮑﺒﻮوﻧﯽ زهردهﺷﺖ و ﭼﯚﻣﯽ ''ﮐﻪﻮێ'' ش ،هﻪر ﺋﻪو رووﺑﺎری ''داﺋﯿﺘﯽ'' ﺑﺖ ! زۆرﺑﻪی ﻣﮋووزان و رۆژهﻪﺗﻨﺎﺳﻪﮐﺎن،ﻟﻪﺳﻪر ﺋﻪو ﺑﺎوهره آﯚآﻦ آﻪ ﺋﻮﺷﻮو زەردەﺷﺖ ﻟﻪ ﺳﺎﯽ) (١٠٨٠ی زاﯾﻨﯿﯽ ﭘﯿﻨﺎوهﺗﻪ ﮔﯚڕهﭘﺎﻧﯽ ژﻳﺎﻧﻪ هوه .ﺋﻪوهش ﻗﺴﻪی ﻟﻪﺳﻪر ﻧﯿﯿﻪ ﮐﻪ ﮔﺎﺗﺎآﺎﻧﯽ زەردەﺷﺖ ) ﺑﻪ واﺗﺎی ﺳﺮوودە ﭘﻴﺮۆزهآﺎن( ﻳﺎ ﺧﻮد ﺋﺎﭬﺴﺘﺎ ،ﺗﺎﯾﺒﻪﺗﻤﻪﻧﺪﯾﯿﻪﮐﯽ ﭘﺘﻪو و زۆر ﻗﻮوﯽ ﺑﻪ ژﯾﺎﻧﯽ ﻣﺮۆﭬﯽ ﺋﺎرﯾﺎﯾﯽ و آﻮرد هﻪﺑﻮوە ،ﺑﮕﻮﻣﺎن ﺋﻪو ﭘﻪرﺗﯚﮐﻪ ﭘﻴﺮۆزە ﺑﻪزﻣﺎﻧﯽ ﺋﺎﭬﺴﺘﺎﯾﯽ واﺗﻪ آﻮردی آﯚن ﻧﻮوﺳﺮاوە) .ﻣﯿﻨﯚڕﺳﻜﯽ-هﺮﺗﺴﻔﺪ ،ﭘﻮرداوود ،دارﻣﺴﺘﺘﺮ و ....ﻟﻪو ﺑﺎوەڕەداﺑﻮون(.
وﺷﻪی زهردهﺷﺖ و واﺗﺎﮐﻪی
وەك ﮔﺸﺖ دﯾﺎردەآﺎﻧﯽ ﭘﻮەﻧﺪﯾﺪار ﺑﻪوﺳﻪردهﻣﻪ ،ﻟﻪﻣﻪڕ واﺗﺎی زهردهﺷﺖ ﺗﺒﯿﻨﯽ و ڕاﺑﯚﭼﻮوﻧﮑﯽ هﺎوﺑﻪش و وﮑﭽﻮو ﻟﻪ ﺋﺎرادا ﻧﯿﯿﻪ. زهردهﺷﺖ ﺑﻨﺎﻏﻪداڕﮋی ﺑﮫﺪﯾﻨﯽ ) ﺑﺎدﯾﻨﯽ ( ﯾﺎ ﺧﻮد دﯾﻨﯽ زهردهﺷﺘﯽ ﻟﻪ زاراوهی ﭘﻪهﻠﻪوی و ﻓﺎرﺳﯽ ﻧﻮﺪا ،ﺑﻪ ﺟﯚرﮔﻪﻟﯽ ﺟﯿﺎواز هﺎﺗﻮوه ،ﺑﻪ واﺗﺎﯾﻪﮐﯽﺗﺮ هﻪر ﮐﻪس و ﮐﯚﻣﻪﮏ ،ﺑﻪ ﭘﯽ دﯾﺎﻟﮑﺘﯽ ﻧﺎوﭼﻪی ﺧﯚی ،ﺋﻪم ووﺷﻪﯾﻪی ﮐﺮک ﮐﺮدووه ،وهﮐﻮو ) زهردهﺷﺖ ،زهرﺗﻪﺷﺖ ،زهرﺗﯚﺷﺖ، زهرﺗﯚﺷﺘﻪر ،زهرﺗﯚﺷﺘﺮا ،زرادههﺸﺖ ،زهردﺗﻮﺷﺖ و ) .( ...ﻓﺮهﻨﮓ ،واژههﺎی اوﺳﺘﺎﯾﯽ ،اﺣﺴﺎن ﺑﮫﺮاﻣﯽ – ﺟﻠﺪ – ٢ص ( ٥٧٨ هﻪروههﺎ ﻟﻪﻧﻮ ﯾﯚﻧﺎﻧﯿﯿﻪﮐﺎن ﺑﻪ »زاﺑﺮﺗﺎس«و»ﺋﺎﻣﻮوﺳﻮﺗﺲ« ﻧﺎوی هﻨﺮاوه. ﺗﺎﻗﻤﮏ دهﻦ ) :زهرﺗﮫﻮﺷﺘﺮا ( ﻟﻪ ووﺷﻪی ) زهرت ( ﺑﻪ واﺗﺎی زهرد و ) هﻮﺷﺘﺮا ( ﺑﻪ ﻣﺎﻧﺎی ﺣﻮﺷﺘﺮ ،هﺎﺗﻮوه ﮐﻪ ﮐﯚی وﺷﻪﮐﻪ ،ﻣﺎﻧﺎﮐﻪی دهﺑﺘﻪ ﺣﻮﺷﺘﺮی زهرد ﯾﺎ ﺧﻮد ﺧﺎوهﻧﯽ ﺣﻮﺷﺘﺮی زهرد. وﺷﻪی زهردهﺷﺖ ﻟﻪ دهﻗﻪ ﭘﯿﺮۆزهﮐﺎﻧﯽ ﺋﺎﭬﺴﺘﺎدا ،ﺑﻪ ﭼﻪﺷﻨﯽ زهرهﺗﻮﺷﺘﺮا ) zaratusrta (وهﺑﻪرﭼﺎو دهﮐﻪوﺖ .دوﮐﺘﯚر ﻣﺤﻪﻣﻤﻪد ﺟﻪوادی ﻣﻪﺷﮑﻮور دهﺑﮋﺖ ))ﻧﺎوی زهردهﺷﺖ ﻟﻪ ﺋﺎﭬﺴﺘﺎدا ﺑﻪ " زهرهﺗﻮﺷﺘﺮا" ﺑﻪ واﺗﺎی ﺧﺎوهن ﺣﻮﺷﺘﺮی زهرد ،هﺎﺗﻮوه. (( . ﺋﺎزهرﮔﻮﺷﻪﺳﭗ دهﻧﻮوﺳﺖ )) :ﺋﻪم ووﺷﻪﯾﻪ ﭘﮑﮫﺎﺗﻮوه ﻟﻪ ) ﺋﻮش ( ﺑﻪ ﻣﺎﻧﺎی ﺳﻮوﺗﺎﻧﺪن و) زهرد ( ﺑﻪ واﺗﺎی ز ،ﮐﻪ ﺑﻪ ﯾﻪﮐﻪوه دهﺑﻨﻪ ه ،رووﻧﺎﮐﯽ ﺧﻮای ﭘﺷﻨﮕﺪار. (( . ﻟﻪ ﻻﯾﻪن ) هﺮﻣﻮدۆس ،ﮔﯿﻠﺮ ،راوﯿﻨﺴﯚن ،ﻣﺎﮐﺲ ﻣﻮﻟﺮ ،هﯿﻨﺘﺲ ،ﺑﺎرﺗﻮﻟﻮﻣﻪ ،ﺟﻪﻻﻟﻪددﯾﻦ ﺋﺎﺷﺘﯿﺎﻧﯽ ،ﭘﻮرداود و ...ﮔﻪﻟﮏ ﻣﺎﻧﺎی وهک ﺋﻪﺳﺘﺮهﻧﺎس ،ﺋﻪﺳﺘﺮهی زﯾﻦ ،ﺣﻮﺷﺘﺮی ﭘﯿﺮ و ﺗﻮوڕه، ﺳﺘﺎﯾﺸﮑﺎری ﺑﻪرز و ...ﺑﯚ زهردهﺷﺖ ﻟﮑﺪراوهﺗﻪوه. ﺑﻪ رای ﺋﻤﻪ ،دهﺳﺘﻪواژهی ) زهرەﺗﻮﺷﺘﺮا ( ﻟﻪ دوو ووﺷﻪی ﻟﮑﺪراوی ) زهره -زهڕه -زهڕ – ز ( ﺑﻪ واﺗﺎی زهرد و ﺑﺮﯾﻘﻪدار ،وه) ﺗﻮش← ﺗﺶ – ﺗﯿﺶ – ﺗﯿﺸﮏ ( ﺑﻪ واﺗﺎی ﺑﺮوﺳﮑﻪی ﻧﻮور و ﺧﯚر ﭘﮑﮫﺎﺗﻮوه ،ﮐﻪ ﺑﻪ ﺳﻪرﯾﻪﮐﻪوه ،واﺗﺎی ﺗﯿﺸﮑﯽ زﯾﻨﯽ ﺧﯚر ،ﺗﯿرۆژ ،زهڕڕاﺗﯽ ﭘﺷﻨﮕﺪاری هﻪﺗﺎوی، ﻟ دهﺑﺘﻪوه. رووﻧﻪ ه ،ﻣﺎک و ﭼﺎوﮔﯽ هﻪر دوو واژهﮐﻪ ،واﺗﻪ ) ،زهر ( و ) ﺗﻮش ( ﺑﻪ واﺗﺎی ز و ﺗﯿﺸﮏ ﻟﻪ ﺋﺎﭬﺴﺘﺎدا هﻪر ﺑﻪو ﺷﻮه و ﻣﺎﻧﺎﯾﻪ هﺎﺗﻮوه و ﻟﻪ زاراوهی ﭘﻪهﻠﻪوﯾﺸﺪا ﮔﯚڕاﻧﯽ ﺑﻪﺳﻪردا ﮐﻪوﺗﻮوه، ﺳﺎ هﻪر ﺋﺴﺘﺎش ﮐﻮردهﮐﺎﻧﯽ ﺑﺎﺷﻮور و ﺑﺎﮐﻮوری ﮐﻮردﺳﺘﺎن ،هﻪر ﺑﻪو ﺟﯚره ﻟﻪ ﺑﻮﮋهی رۆژهﭬﺪا ﺑﻪ ﮐﺎری دهﺑﻪن. ﺑﻪﭼﺎو ﺧﺸﺎﻧﺪﻧﮏ ﺑﻪﺳﻪر ﻻﭘﻪڕه ﻧﻮوﺳﺮاوهﮐﺎﻧﺪا ،ﺑﯚﻣﺎن دهردهﮐﻪوێ ﮐﻪ ﻧﺎزﻧﺎوی زهردهﺷﺖ، ﺳﭙﯿﺘﻤﺎن ﯾﺎ ﺧﻮد ﺋﻪﺳﭙﯿﺘﻤﺎن ﺑﻮوه ،هﻪر ﮐﺎﺗ ﻧﺎوی هﻨﺮاوه ،ﺋﻪم واژهﯾﻪش ﮐﻪ ﺋﺎﭬﺴﺘﺎﯾﯿ ﺑﻪ دوای ﻧﺎوی زهردهﺷﺖ و ﭘﺎﺷﻜﯚی ﻧﺎوەآ هﺎﺗﻮوه ،ﺑﻪ واﺗﺎی ﺳﭙﯽ و رهﻧﮕﯽ رووﻧﯽ ﺳﭙﯽﯾﻪ ،ﮐﻪ ﺋﻪﻣﯿﺶ واژهﯾﻪﮐﯽ ﮐﻮردی ﺋﻪوڕۆیﯾﻪ ،ﮐﻪ واﯾﻪ ﮐﯚی واژهی زهرﺗﻮﺷﺘﺮا ﺋﻪﺳﭙﯿﺘﻤﻪﯾﻪ آﻪ واﺗﺎی ﺗﯿﺸﮑﯽ ﭘﺷﻨﮕﺪاری ﺳﭙﯽ) ﺧﯚر ( دهﺑﻪﺧﺸﺖ.
ﭘﻪڕﺗﻮوﮐﯽ ﭘﯿﺮۆزی ﺋﺎﭬﺴﺘﺎ
ﺋﻪﺷﻮو زهردهﺷﺖ ،ﺧﺎوهن ﻧﺎﻣﯿﻠﮑﻪﯾﻪﮐﯽ ﭘﯿﺮۆزه ،ﮐﻪ ﺑﻪ ﻧﺎوی ﺋﺎﭬﺴﺘﺎ دهﻧﺎﺳﺮﺖ .ووﺷﻪی ﺋﺎﭬﺴﺘﺎ ﺑﻪ واﺗﺎی ﮐﻧﯚش و ﺳﺘﺎﯾﺶ ،ﺑﻨﺎﻏﻪ و ﮐﯚﻪﮐﻪ ،ﭘﯿﺮۆز و ...ﻟﮑﺪراوهﺗﻪوه. ﺋﻪو ﭘڕاوه ﮐﻪ ﺑﻪ زﻣﺎﻧﯽ ﻧﺎﺳﺮاو ﺑﻪ ﺋﺎﭬﺴﺘﺎﯾﯽ »ﻣﺎدی ﯾﺎ ﺧﻮد ﮐﻮردی ﮐﯚن«) (٤ﻧﻮوﺳﺮاوه ،ﻟﻪ راﺳﺘﯿﺪا زﻣﺎﻧﯽ ﺋﺎﯾﯿﻨﯽ ﺋﺎﮔﺮﺧﺎﻧﻪ ه و ﻣﻮوﺑﻪد و ﻣﻮﻏﻪﮐﺎﻧﯽ ﻣﺎدی ﺑﻮوه ،ﺋﻪﻟﻔﻮوﺑﯿﻪﮐﯽ ﺗﺎﯾﺒﻪت ﺑ ﺧﯚی هﻪﯾﻪ ﮐﻪ زۆرﺑﻪی ﮐﺎت ﺑﻪ ) دﯾﻦ ده ﺑﯿﺮه ( ﻧﺎودﺮ دهﮐﺮﺖ .ﻧﺎﻣﯿﻠﻜﻪی ﺋﺎﭬﺴﺘﺎ ﺗﻧﯿﺎ آﺘﺒﻜﻪ ﺑﻪزﻣﺎﻧﯽ ﺋﺎﭬﺴﺘﺎﯾﯽ»آﻮردی آﯚن« آﻪ ﺋﻤﻪ ﻟﻪ ﺑﯿﺮ و ﺑﺎوەڕ و ﻓﻪرهﻪﻧﮓ و ﺑﯚﭼﻮوﻧﻪ هآﺎﻧﯽ ﺑﺎب و ﺑﺎﭘﯿﺮاﻧﻤﺎن ﺋﺎﮔﺎدار دەآﺎﺗﻪوە و ﻟﻪم ﺑﺎرەوە زاﻧﯿﺎرﯾﻤﺎن ﭘ دەﺑﺧﺸ .ﻣﺳﻌﻮودی ﻟﭘڕﺗﻮوﮐﯽ)ﻣﺮوج اﻟزهﺐ(دا دەﻧﻮوﺳﺖ)):ﻧﺎﻣﻴﻠﮑی ﺋﺎﭬﺴﺘﺎ ﻟﻪ دوازده هﻪزار ﺑﻪرﮔﺪا ،ﺑﻪﺋﺎوی ز ﻧﻮوﺳﺮاوە ((.زﻳﺎدە ﻟﻪوەش )ﻣﺤﻤﺪ ﺟﺮﻳﺮ ﻃﺒﺮی( ﮐﻪ ﻟﻪﺳﺎﻧﯽ)(٣١٠ی ﮐﯚﭼﯽ وەﻓﺎﺗﯽ ﮐﺮدووە ﻟﻪ ﻧﺎو ﮐﺘﺒﻪ ﻣﮋووﯾﯿﻪﮐﻪﯾﺪاا ﺑﺎس ﻟﻪ) (١٢هﻪزار ﺑﻪرگ ﭘﻪرﺗﯚک دەﮐﺎت ﮐﻪ ﺋﺎﭬﺴﺘﺎی ﻟﻪ ﺳﻪر ﻧﻮوﺳﺮاوە. )ﺗﺎرﯾﺦ ﺗﻤﺪن و ﻓﺮهﻨﮓ اﯾﺮان ﮐﮫﻦ -دﮐﺘﺮ هﻮﺷﻨﮓ ﻃﺎﻟﻊ(. ﻟﻪراﺳﺘﯿﺪا ﺋﺎﭬﺴﺘﺎ ﭘﻪراوی ﻣﻪزداﯾﯿﻪ و ﭼﺎوﮔﯽ هﯿﺪاﯾﻪت و ﺳﻪرﭼﺎوەی زاﻧﯿﺎرﯾﯿﻪ ،ﭘﻪﯾﺎﻣﯽ ﭼﺎآﻪﺧﻮازی و ﭼﺎآﻜﺮدن و راﺳﺘﻜﺮدﻧﻪ هوهی ﺑﻨﻪ هﻣﺎ ﺳﻪرهﮐﯿﯿﻪﮐﺎﻧﯽ ﺋﺎﯾﯿﻨﯽ زەردەﺷﺖ ﻟﻪم ﭘﻪرﺗﯚﮐﻪدا ﺋﺎراﺳﺘﻪی ﻣﺮۆڤ آﺮاون. )رﺿﺎ ﻣﺮادی ﻏﯿﺎث آﺑﺎدی( ﻟﻪ ﭘﻪرﺗﯚﮐﯽ »ﺋﺎﭬﺴﺘﺎی ﮐﯚن«دا ﺋﺎوهﺎ دهﻧﻮوﺳﺖ )) :ﺋﺎﭬﺴﺘﺎ ﻟﻪ ﺳ ﺑﻪش ﭘﮑﮫﺎﺗﻮوه .ﺋﺎﭬﺴﺘﺎی ﮐﯚن ﮐﻪ دهﮔﻪڕﺘﻪوه ﺑﯚ ﭼﺎﺧﯽ ﭘﺶ زهردهﺷﺖ. ﺑﻪﺷﯽ دووهﻪﻣﯽ ﺋﺎﭬﺴﺘﺎ ﮐﻪ ﺑﺮﺘﯽﯾﻪ ﻟﻪ » ﮔﺎﺗﺎﮐﺎن ،ﮔﺎهﻪﮐﺎن ،ﮔﺎﺳﻪﮐﺎن « ،ﻟﻪ راﺳﺘﯿﺪا ﺳﺮوده ﺑ ﺧﻪوﺷﻪﮐﺎﻧﯽ ﺧﻮدی زهردهﺷﺘﻦ ﮐﻪ ﻟﻪ ﺑﺎری زﻣﺎن و ﺷﻮهی ﻧﻮوﺳﯿﻦ ،ﮐﯚﻧﺘﺮﯾﻦ ﺑﻪﺷﯽ ﺋﺎﭬﺴﺘﺎ ﭘﮑﺪﻨﻦ. ﺑﻪﺷﯽ ﺳﮫﻪﻣﯽ ﺋﺎﭬﺴﺘﺎش ،ﻟﻪ ﺑﺎری ﮐﺎﺗﯿﻪوه ،ﺑﺮﯾﺘﯿﻦ ﻟﻪ :ﯾﻪﺳﻨﻪ هﮐﺎن ،ﯾﻪﺷﺘﻪﮐﺎن ،ﭬﯿﺴﭙﻪرد، ﭬﻧﺪﯾﺪاد و ورده ﺋﺎﭬﺴﺘﺎ ،ﮐﻪ ﮔﺸﺘﯿﺎن ﺑﻪ ﺋﺎﭬﺴﺘﺎی ﻧﻮێ ﻟﻪ ﻗﻪﻪم دهدرﻦ. (( . دارﻣﺴﺘﺮﯾﺶ هﺎودەﻧﮕ دەﮔڵ ﺋﻪو راﯾﻪ ﮐﻪ ﺋﺎﭬﺴﺘﺎ ﻟﻪ دوو ﺑﻪﺷﯽ ﺳﻪرهﮐﯽ ،واﺗﻪ ﺋﺎﭬﺴﺘﺎی ﮐﯚن ) ﮐﻪ ﻟﻪ ﭘﺶ ﺋﻪﺷﻮو زهردهﺷﺖ ﻧﻮوﺳﺮاوه ( و ﺋﺎﭬﺴﺘﺎﯾﯽ ﺳﻪردهم ﯾﺎ ﺧﻮد ﻧﻮێ » ﻣﺘﺄﺧﺮ «ﭘﮑﮫﺎﺗﻮوه. ﺋﺎﺷﮑﺮاﯾﻪ ،ﺗﺎﮐﻮو ﺋﺴﺘﺎ ،ﺗﻪﻣﻪﻧﯽ ﮐﯚﻧﺘﺮﯾﻦ ﺑﻪﺷﻪﮐﺎﻧﯽ ﺋﺎﭬﺴﺘﺎ روون ﻧﻪ هﺑﯚﺗﻪوه ،ﮔﻮاﯾﻪ ﺋﺎﭬﺴﺘﺎ ﻟﻪ ﺳﻪردهﻣﯽ ﺳﺎﺳﺎﻧﯿﻪﮐﺎﻧﺪا ) (٢١ﻧﻪ هﺳﮏ ) ﺑﮔﻪ و ﺑﻪش ( ﺑﻮوه ﮐﻪ ،ﯾﻪﮐﻪم ﺟﺎر ﺑﻪﺧﻪﺗﯽ دﯾﻦ دهﺑﯿﺮه ،ﻧﻮوﺳﺮاوهﺗﻪوه. ﺣﻪﺳﻪن ﭘﯿﺮﻧﯿﺎ دهﻧﻮوﺳﺖ )) :زهردهﺷﺖ ﺧﺎوهن دوو ﭘﻪڕﺗﻮوﮐﯽ ﭘﯿﺮۆز ﺑﻮوه ﮐﻪ ﺑﻪ ﻧﺎوهﮐﺎﻧﯽ ﺋﺎﭬﺴﺘﺎ و دﯾﻦ ﮐﻮرد ﻧﺎﺳﺮاون ،ﺋﺎﭬﺴﺘﺎ ﻟﻪﺳﻪر ﭘﺴﺘﯽ دوازدههﻪزار ﮔﺎﻣﺶ ﻧﻮوﺳﺮاوهﺗﻪوه. (( . ﺑﻪ ﭘﯽ ﺑﻪﮕﻪ ﺣﺎﺷﺎهﻪﻨﻪ هﮔﺮاﻧﮑﯽ ﻣﮋووﯾﯽ ،ﺋﺎﭬﺴﺘﺎ دوو ﺟﺎر ﺳﻮوﺗﻨﺪراوه؛ ﺟﺎری ﯾﻪﮐﻪم، دواﺑﻪدوای داﺑﺳﮑﺎﻧﯽ ﺋﻪﺳﮑﻪﻧﺪهر و ﭘﺎش ورﮔاﻧﻪ هوهی ﺋﺎﭬﺴﺘﺎ ﺑﻪ زﻣﺎﻧﯽ ﻻﺗﯿﻦ و ﮔﻮازﺗﻨﻪ هوهی ﻧﻮوﺳﺨﻪﯾﻪک ﺑﯚ ﯾﯚﻧﺎن ،ﻟﻪ ﻻﯾﻪن ﺋﻪﺳﮑﻪﻧﺪهرهوه ﺳﻮﺗﻨﺮاوه و ﺟﺎری دووهﻪم ،ﻟﻪ ﮐﺎﺗﯽ ﭘﻪﻻﻣﺎر و راوهدووﻧﺎﻧﯽ ﻓﻪرهﻪﻧﮕﯽ و هﺮﺷﯽ ﺳﻪرﺑﺎزی ﻋﻪڕهﺑﻪﮐﺎن و دواﯾﺶ ﻣﻪﻏﻮﻟﻪﮐﺎن ،ﺳﻮﺗﻨﺪراوه و زۆرﺑﻪی ﻧﻪ هﺳﺘﻪﮐﺎﻧﯽ ﺋﺎﭬﺴﺘﺎ ﻟﻪﺑﻪﯾﻦ ﭼﻮون .ﺑﯚ ﻧﻤﻮوﻧﻪ ه ﻟﻪ واﻧﻪ ه دهﺗﻮاﻧﯿﻦ ﺋﺎﻣﺎژه ﺑﻪ ﻧﻪ هﺳﮑﯽ ﭘﻨﺠﻪم و هﺎدوﺧﺖ ﻧﻪ هﺳﮏ ) ﺑﯿﺴﺘﻪﻣﯿﻦ ﺑﻪش ( و ...ﺑﮑﻪﯾﻦ ،ﮐﻪ ﻓﻪوﺗﺎون) .زردﺷﺖ ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ اﯾﺮان ﺑﺎﺳﺘﺎن-هﺎﺷﻢ رﺿﯽ( ژﯾﺎن ،رهوﺷﺖ و ﺑﯚﭼﻮوﻧﻪ هﮐﺎﻧﯽ زهردهﺷﺖ ﺑﻪ ﮔﻮﺮهی دهﻗﻪﮐﺎﻧﯽ ﺋﺎﭬﺴﺘﺎ و ﻧﻮوﺳﺮاوهی زهردهﺷﺘﯿﻪﮐﺎن ،زهردهﺷﺖ ﻟﻪ ﺧزاﻧﮑﯽ دهﺳﻪﺗﺪار و ﺧﺎوهن ﮐﺸﺖ و ﮐﺎڵ ) ﺑﻪ وﺗﻪﯾﻪک ﻓﻪرﻣﺎﻧهوا ( ﻟﻪ داﯾﮑﺒﻮوه.
زهردهﺷﺖ ﻓﻪﯾﻠﻪﺳﻮوف و ﭘﻐﻪﻣﺒﻪرﮑﯽ ﺑﻪ رهﮔﻪز ﮐﻮردی ،هﯚز و ﮐﯚﻣﻪﻧﯽ ﺋﺮاﻧﯽ ،ﻟﻪ وﺗﯽ ﻣﺪﯾﺎ ) ﻣﻮﮐﺮﯾﺎن و رۆژهﻪﺗﯽ ﮐﻮردﺳﺘﺎن ( ﺳﻪری هﻪﺪاوه و ﻧﯿﺸﺘﻪﺟﯽ ﮔﻮﻧﺪی ) رهﮔﻪ ( ،ﻟﻪ ﻟﻮاری ﭼﯚﻣﯽ داﺋﯿﻨﯽ ﺑﻮوه. زهردهﺷﺘﯿﻪﮐﺎن ﺗﺎﺳﯽ و هﻪﺷﺖ ﭘﺸﺖ ،ﻧﺎوی ﺑﺎب و ﺑﺎﭘﯿﺮی زهردهﺷﺘﯿﺎن ﺷﯿﮑﺮدۆﺗﻪوه و ﺑﻨﭼﮐی دەﮔڕوﺘوەﺳر ﻣﻧﻮوﭼﮫﺮی ﭘﺸﺪادی ﮐ ﻟ ﺋﺎﭬﺴﺘﺎدا ﻧﺎوی هﻨﺮاوە. ﻣﺎﻣﯚﺳﺘﺎ ﻣﻪردوخ ،ﻧﺎوی ﻧﯚ ﮐﻪس ﻟﻪ ﺑﻪرهی ﺋﻪﺷﻮ زهردهﺷﺖ ﺑﻪو ﺟﯚره دهزاﻧﺖ )) :زهردهﺷﺖ، ﮐﻮڕی ﭘﺮﺳﭗ ،ﮐﻮڕی ﮐﯿﺪا ،ﮐﻮڕی ﺋﺎرﯾﺎک ،ﮐﻮڕی ﺋﺎﮔﻪﻧﺪ ،ﮐﻮڕی ﺋﺎﮔﯿﺮ ،ﮐﻮڕی ﻣﺎﻣﯿﺮ ،ﮐﻮڕی هﻪرزﯾﺎن، ﮐﻮڕی ﺋﻪﺳﭙﯿﺘﻤﺎﻧﻪ ه) . (( .ﻣﮋووی آﻮرد و آﻮردﺳﺘﺎن،ﻣﺤﻣﻤد ﻣردۆﺧﯽ آﻮردﺳﺘﺎﻧﯽ،وەرﮔاﻧﯽ،ﻣﺤﻣﻤد ﺳﻋﯿﺪ( ﻟﻪ هﻪﻧﺪﮏ ﺑﻪﮕﻪیﺗﺮدا دهﮔﻮﺗﺮﺖ ،ﻧﺎوی ﺑﺎوﮐﯽ ،ﭘﻮروﺷﺴﭙﻪ و داﯾﮑﯽ دوﻏزووا و ﺑﺎﭘﯿﺮه ﮔﻪورهرهی هﯿﭽﻪﺳﺘﭙﻪ ﺑﻮوه .ﯾآ ﻟ ﮔﺮﯾﻨﮕﺘﺮﯾﻦ ﺳرﭼﺎوەی ﭘهﻠوی ﻟﻣڕ زەردەﺷﺖ و ﺷﺮۆﭬی ژﯾﺎﻧﯽ ﺋو ﻣزﻧ دوو ﻧﺎﻣﯿﻠﻜی "دﯾﻦ آﻮرد"و"زات ﺋﺳﭙرم" دەﻧﺮﺧﻨﺪرﻦ ،هروەهﺎ ﻟﻪﻧﺎو دهﻗﻪﮐﺎﻧﯽ ﻓﻪرﮔﻪردی ﻧﯚزدههﻪم ،ﻟﻪﻣﻪڕ رهوﺷﺖ و ژﯾﺎن و ﺟﯿﮫﺎﻧﺒﯿﻨﯽ زهردهﺷﺖ ،ﮔﻪﻟﮏ ﺷﯿﮑﺎری و ﻟﺪوان هﺎﺗﯚﺗﻪ ﺋﺎراوه. ﻟﻪ ﺧﺎﯽ ) ( ٤٦ی دﯾﻦﮐﻮرددا هﺎﺗﻮوه ﮐﻪ )) ﭘﺶ هﻪﺒﮋاردﻧﯽ زهردهﺷﺖ ﻟﻪ ﻻﯾﻪن ﺋﻪهﻮراﻣﻪزدا، ﺑﯚ ﭘﻐﻪﻣﺒﻪری ،ﺋﻪو ﺗﺎﯾﺒﻪﺗﻤﻪﻧﺪی و ﺧﺴﻮوﺳﯿﺎﺗﻪی ﻟ وهدهر ﮐﻪوﺗﻮوه؛ ﺗواﻧﯿﻦ و ﺋﻪﻧﺪﺸﻪی زهردهﺷﺖ ﺑﻪرﻓﺮاواﻧﺘﺮ ﻟﻪ هﻪﻣﻮو ﺟﯿﮫﺎن ﺑﻮو؛ ﮔﻪﻟﮏ ﺑﻪرزﺗﺮ و ﺑﺎﺗﺮ ﻟﻪ هﻪر ﺷﺘﮑﯽ ﺋﻪو ﺟﯿﮫﺎﻧﻪ ه ،ﺋﺎوز و ﺋﻗﯽ ﺑﻮوه ﮐﻪ ﺑﻪ ﯾﺎرﻣﻪﺗﯽ ﺋﻪو زهﯾﻨﻪ ه ،ﺗﻮاﻧﺴﺘﻪی هﻪﺴﻪﻧﮕﺎﻧﺪﻧﯽ ﮔﺸﺖ ﺷﺘﮑﯽ هﻪﺑﻮوه و ﺷﯽ ﮐﺮدۆﺗﻪوه؛ ﺣﺎﻓزهﯾﻪﮐﯽ ﺑﻮو ﮐﻪ ﺑﻪ وزهی ﺋﻪو ،هﻪﻣﻮو ﺷﺘﮑﯽ وهردهﮔﺮت؛ ﺧﺎوهن ﺋﺎوز و ﺋﻪﻗﮏ ﺑﻮوه ﮐﻪ ﺑﻪ هﺎرﯾﮑﺎری و ﺳﻮود وهرﮔﺮﺗﻦ ﻟﻪوی ،هﻪﻣﻮو ﻣﻪﺳﻪﻟﻪﯾﻪﮐﯽ روون دهﮐﺮدهوه و ﺗﻮاﻧﺎی ﺗﻪﺷﺨﯿﺲ و ﻟﮑﺪاﻧﻪ هوهی ﭘ دهﺑﻪﺧﺸﯽ؛ ﺗﺎﺳﻪﯾﻪﮐﯽ زۆری ﺑﯚ ﭘﺎرزﮔﺎری و ﭘﺎرﺳﺎﯾﯽ هﻪﺑﻮوه و ) .(( ...ﺗﺎرﯾﺦ ﺗﺤﻠﯿﻠﯽ ﺻﺪر اﺳﻼم – اﻧﺘﺸﺎرات ﭘﯿﺎم ﻧﻮر ( ﺑﻪ وﺗﻪی ﻧﻮوﺳﯿﻨﻪ ه ﭘﯿﺮۆزهﮐﺎﻧﯽ ﺋﺎﯾﯿﻨﯽ زهردهﺷﺘﯽ ،ﻟﻪداﯾﮑﺒﻮوﻧﯽ زهردهﺷﺖ هﻪر ﻟﻪ ﭘﺸﻪوه راﯾﺎﻧﮕﻪﯾﺎﻧﺪﺑﻮو ،ﺳ رۆژ ﺑﻪر ﻟﻪ داﯾﮑﺒﻮوﻧﯽ ،ﺑﺎزﻧﻪ هﯾﻪک ﻟﻪ ﻧﻮور ،ﺧﺎﻧﻮوﺑﻪرهی ﭘﻮرووﺷﻪ ﺳﭙﯽ ﮔﺮﺗﻪ ﺑﻪر ،ﺑﻪ ﺷﻮهﯾﻪک ﮐﻪ ﺧﻪﮑﯽ ﮔﻮﻧﺪی ) راﮔﺎ ( ﮔﻮﻣﺎﻧﯽ ﺑﺮد ﮐﻪ دﯿﻪﮐﻪ ﺋﺎﮔﺮی ﺗﺒﻪر ﺑﻮوه و ﮐﺎﺗﮏ ﭼﻮون و ﺑﯿﻨﯿﺎن ،هﯿﭻ ﺟﮕﻪﯾﻪک ﻟﻪ ﮔﻮﻧﺪهﮐﻪ ﺋﺎﮔﺮی ﺗﺒﻪر ﻧﻪ هﺑﻮوه ،ﺑﻪﮑﻮو ،ﺑﺴﻪی روﻧﺎآﯽ ﺋﺎﮔﺮ ،هﻤﺎی ﻟﻪداﯾﮑﺒﻮوﻧﯽ ﻣﺮۆﭬﮑﯽ ﺑﺎﺷﮑﯚﯾﻪ ) .وﺟﺮﮐﺮد دﯾﻨﯽ – ﺧﺎﯽ . ( ٥ زهردهﺷﺖ ،ﮐﺎﺗﯽ ﻟﻪداﯾﮑﺒﻮوﻧﯽ ﭘﺪهﮐﻪﻧ ،ﺳﻪرڕای ﺋﻪوه ،ﺳﺮوﺷﺘﯿﺶ ﺑﻪ ﻟﻪ داﯾﮑﺒﻮوﻧﯽ ﺷﺎرﻣﺎن ﺑﻮوه ،ﻟﻪ ﻧﺎوﻗﻪدی ﺋﺎﮔﺮﯾﺎن هﺎوﯾﺸﺖ ،ﺑﻪم ﺋﺎﮔﺮ ﺋﻪوی ﻧﻪ هﺳﻮوﺗﺎﻧﺪ ) .وﺟﺮﮐﺮد دﯾﻨﯽ – ﺧﺎﯽ ،( ٥ ﻟﻪﺳﻪڕ ﭼﻪﻗﯽ ڕﯽ ﺋﺎژهﯽ وهک ،ﮔﺎﻣﺶ و ﺋﻪﺳﭙﯿﺎن ﺑﻪ ﺟ هﺸﺖ ،ﺑﻪم زهردهﺷﺘﯿﺎن ﻟﻪ ﻣﺮدن و هزهﺧﺮاﭘﻪﮐﺎن ﭘﺎرازﺗﻮوه ،ﻟﻪﻧﺎو ﮐﻮﻧﻪ ه ﮔﻮرﮔﮑﯽ ﺑﺮﺳﯽ و ﺑﭽﻮه ﮐﻮژراوهﯾﺎن داﻧﺎ ،ﺑﻪو هﯿﻮاﯾﻪ ﮐﻪ ﻟﻪت و ﭘﻪت ﺑﮑﺮﺖ ،ﺑﻪم ﺑﻪ ﺧﯚﺷﯿﯿﻪوه ﻟﻪ ﻻﯾﻪن دﻪ ﮔﻮرﮔﻪﮐﻪ ﭘﺎرزﮔﺎری ﻟﮑﺮا ،ﺑﻪ ﺑ ﮔﻪﻣﯽ و هﯿﭻ ﺋﺎﻣﺮازﮏ ،ﻟﻪ رووﺑﺎری داﺋﯿﯿﺘﯽ ﭘﻪڕﯾﻮهﺗﻪوه ) .وﺟﺮﮐﺮد دﯾﻨﯽ – ﺧﺎﯽ .( ٥ ﺋﻪﺷﻮ زهردهﺷﺖ ،ﻟﻪ آﻻﻟی ﻻوەﺗﯿﺪا» ﺣﻪوت ﺳﺎﻪﮔﯽ ﺗﺎ ﭘﺎزده ﺳﺎﻪﮔﯽ« ﻟﻪ ﻻﯾﻪن زاﻧﺎﯾﻪﮐﯽ هزرﭬﺎن و ﮔﻪورهﭘﯿﺎوی ﺋﺎﯾﯿﻨﯽ ﺋﻪو ﮐﺎﺗﻪ ،ﺑﻪ ﻧﺎوی ﺑﻮرزﯾﻦ ،ﺧﻪرﯾﮑﯽ ﻓﺮ ﺑﻮون و وهرﮔﺮﺗﻨﯽ ﺑﻨﻪ هﻣﺎ ﺳﻪرهﮐﯿﯿﻪﮐﺎﻧﯽ دﯾﻨﯽ و ﺷﻮهی ﮐﺸﺖ و ﮐﺎڵ و ﺷﻮازی دهرﻣﺎن ﮐﺮدﻧﯽ ﭘزﯾﺸﮑﯽ ﺑﻮوه ،هﻪر ﺑﯚﯾﻪش ﺋﻪو ﺑﻪرزه رهوﺷﺘﻪ ﻟﻪ ﺗﻪﻣﻪﻧﯽ ) ( ٢٠ﺳﺎﻪﮔﯿﺪا ،ﺑﯾﺎری دا ﻟﻪ ﮔﯚﺷﻪﯾﻪﮐﯽ ﺑﻗه ﺧﻪﻮهت ﺑﮑﺎت و ﺑﯿﺮ ﺑﮑﺎﺗﻪوه ،هﻪر ﺑﻪو ﻣﻪﺑﻪﺳﺘﻪش ﻣﺎﯿﺎت و ﺧزم و ﮐﻪﺳﯽ ﺧﯚی ﺑﻪ ﺟ هﺸﺖ ،ﺑﻪو هﯿﻮاﯾﻪ ﮐﻪ ﺑﯚ رزﮔﺎرﮐﺮدﻧﯽ ﺧﻪﮑﻪﮐﻪی رﮕﻪ ﭼﺎرهﯾﻪﮐﯽ ﺑﻪﺧﺘﻪوهری ﺑﺪۆزﺘﻪوه ﭘﻪﻧﺎی ﺑﯚ ﮐﻮ ﺑﺮد. زهردهﺷﺖ ﺑﻪ ﻣﺎوهی ده ﺳﺎڵ ﻟﻪﮔﻪڵ ﺳﺮوﺷﺘﯽ ﭬﯚهﯚﻣﺎﻧﺎ ،ﺑﻪرهو رﺒﺎزی راﺳﺘﻪﻗﯿﻨﻪ هی ﺋﻪهﻮراﻣﻪزدا ﯾﺎ ﺧﻮد ﺋزدی ﺑﺎ ،رﻨﻤﺎﯾﯽ و رﻨﻮﻨﯽ دهﮐﺮﺖ ،ﺑﻪم ﺷﻮه ،زهردهﺷﺖ ﭼﻪﻧﺪﯾﻦ
ﮐﻪڕهت ﻟﻪﮔﻪڵ ﺋﻪهﻮراﻣﻮزدا و ﺷﻪش ﺋﻪﻣﺸﺎﺳﭙﻪﻧﺪ) ،(٤دﯾﺪار دهﮐﺎت و ﻧﻮی ﺑﻨﻪ هﻣﺎ ﺳﻪرهﮐﯿﯿﻪﮐﺎﻧﯽ ﭼﺎﮐﻪ و راﺳﺘﯽ دهﺑﺖ و ﺧﯚی ﺑﯚ ﮔﻪڕاﻧﻪ هوه ورﻨﻮﻨﯽ ﮐﺮدﻧﯽ ﺧﻪﮏ ﺗﻪﯾﺎر دهﮐﺎت ) زاد ﺋﺳﭙﻪرم – ﺧﺎﯽ . ( ٧ﻟﻪ ﭘﻪڕﺗﻮوﮐﯽ ﮔﺎﺗﺎﮐﺎﻧﺪا ،ﺋﺎوا هﺎﺗﻮوه )) ...ﺋﺎ ﺋﻪو ﺟﮕﻪﯾﻪی ﮐﻪ هز و ﺗﻮاﻧﺎم هﻪﯾﻪ] ، ﺧﻪﮏ [ رﻨﻮﻨﯽ دهﮐﻪم ،ﺗﺎ دﯾﻦ و ﺋﺎﯾﯿﻨﯽ راﺳﺘﻪﻗﯿﻨﻪ ه ﺑﺪۆزﻧﻪ هوه ) (( .ﯾﻪﺳﻨﺎ – ٢٨ﺧﺎﯽ . ( ٤ ﭘﺎش ده ﺳﺎڵ راز و ﻧﯿﺎز ﻟﻪﮔﻪڵ ﺋﻪهﻮراﻣﻪزدا و ﺧﻪﻮهﮐﺸﺎن ،ﺳﻪرﺋﻪﻧﺠﺎم ﻟﻪ ﺗﻪﻣﻪﻧﯽ ﺳﯽ ﺳﺎﯿﺪا ﺳﺮوﺷﺘﯽ ) وهﺣﯽ ( ﺑﯚ هﺎﺗﻮوه و زهردهﺷﺖ ،وهک ﺑﻪرﺟﻪﺳﺘﻪﺗﺮﯾﻦ ﭘﻪﯾﺎﻣﮫﻨﻪ هری ﺋﻪهﻮراﻣﻪزدا و ﭘﻐﻪﻣﺒﻪری ﺧﻪﮑﺎﻧﯽ ﺋﺎرﯾﺎﯾﯽ ﺑﻪرهو ﺋﺎﺳﯚﯾﻪﮐﯽ روون و راﺳﺘﻪﻗﯿﻨﻪ ه ،ﺑﻪم دژوار ،راﺳﭙﺮدرا .ﺑ وردی ﻟ ﮔﺎهﺎن ﺋهﻮوﻧﻮور) (ahonarada gathaﻟ ﻣڕ ﭼﯚﻧﻴﺗﯽ،راوﮋ و وﺗﺎری ﺋهﻮراﻣزدا،ﺋهﻮﻣن و ﺋﺷ ،ﺳﺑﺎرەت ﺑ هﺒﮋاردﻧﯽ زەردەﺷﺖ ﺑ ﭘﻐﻣﺒری ﻗﺴ ﮐﺮاوە. ﺋﻪﺷﻮو زهردهﺷﺖ ،ﺑﻪ هﯚی رﻨﻤﺎﯾﯽ ﺧﻪﮏ ووﺗﺎر و ووﺗﻪی ﻧﻮێ و ﯾﻪﮐﺘﺎﭘﻪرﺳﺘﺎﻧﻪ و ﺗﻜﮫﭽﻮون ﻟﮔڵ ﺋهﺮﯾﻤﻧﯿآﺎن ،ﻟﻪ ﻻﯾﻪن ﮐﻪوﯾﻪﮐﺎن) ) (٢دهﺳﻪﺗﺪران ( و ﮐﻪرﭘﻪﻧﻪ هﮐﺎن) ) (٣ﻣﺎﻣﯚﺳﺘﺎﯾﺎﻧﯽ ﭘﺸﻮوی ﺋﺎﯾﯿﻨﯽ – ﮐﺎهﻨﻪ هﮐﺎن ( هﻪڕهﺷﻪی ﻟ دهﮐﺮﺖ. ﮐﺎرﺑﻪدهﺳﺘﺎن و ﻣﺎﻣﯚﺳﺘﺎﯾﺎﻧﯽ ﺋﺎﯾﯿﻨﯽ ﮐﯚن ،ﺑﻪﯾﻪﮐﻪوه ﺋﻪﻧﺠﻮوﻣﻪن و داﻧﻮﺳﺘﺎﻧﮑﯿﺎن ﭘﻜﮫﻨﺎو و ﮔﺸﺘﯿﺎن ،دهﻧﮕﯿﺎن ﺑﻪ دوور ﺧﺴﺘﻨﻪ هوه و ﺷﺎرﺑﻪدهر ﮐﺮدﻧﯽ زهردهﺷﺖدا؛ ﺑﯚﯾﻪش زهردهﺷﺖ ﻟﻪ هﯚرهﮐﺎﻧﯽ»ﺳﺮووده آﺎﻧﯽ زەردەﺷﺘﯽ آ ﺑ ﭼﺷﻨﯽ ﺣﯾﺮاﻧ و هﯚرەن« ﮔﺎﺗﺎﮐﺎﻧﺪا ،ﺋﺎوهﺎ ﺳﯚز و ﮐﻪﺳﻪرهی ﺧﯚی دهردهﺑێ ... )) :روو ﻟﻪ ﮐﺎم وﺗﻪ ﺑﮑﻪم ،ﺑﯚ ﮐﻮێ ﺑﭽﻢ ،ﺑﻪ ﮐ ﭘﻪﻧﺎ ﺑﻪرم؟ ،زﻟﮫز و ﮐﻪﻟﻠﻪ زﻟﻪﮐﺎن ،ﺧﯚ ﻟﻪ ﻣﻦ دوور دهﮔﺮن و ﻟﻪ ﮐﻪﺳﺎﻧﯽﺗﺮﯾﺶ رازی ﻧﯿﻢ ،ﻧﻪ ه ﻟﻪ ﭘهواﻧﯽ درۆ و دهﻟﻪﺳﻪش ﮐﻪ ﮐﺎرﺑﻪدهﺳﺘﻪﮐﺎﻧﯽ ﺷﺎرن! ﭼﻠﯚن دهﺗﻮاﻧﻢ ﺗﯚ ﻟﻪ ﺧﯚم رازی و ﺧﯚﺷﺤﺎڵ ﮐﻪم ﺋﻪی ﻣﻪزدا ؟ ) .(( ...زرﺗﺸﺖ،ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ اﻳﺮان ﺑﺎﺳﺘﺎن،هﺎﺷﻢ رﺿﯽ( هﻪر وهک دهﻦ ﮐﻪس ﻟﻪ ﺷﺎری ﺧﯚی ﭘﻐﻪﻣﺒﻪر ﻧﯽﯾﻪ ! زهردهﺷﺘﯿﺶ ﻟﻪ رووی ﻧﺎﭼﺎری و ﮔﻮێ ﭘﻨﻪ هداﻧﯽ ﺧﻪﮏ و ﮔﻮﺷﺎر و زهﺧﺘﯽ ﻣﻮﻏﻪﮐﺎن ،زﺪی ﺧﯚی ﺑﻪ ﺟ دههﺖ و ﺑﻪ ﻣﻪﺑﻪﺳﺘﯽ ﺑﺟﮫﻨﺎﻧﯽ ﺋﻪرﮐﯽ ﭘﺴﭙﺮدراوی ﺧﯚی روو دهﮐﺎﺗﻪ رۆژهﻪﺗﯽ ﺋﺮان و دهﭼﺘﻪ ﻻی ﮔﺸﺘﺎﺳﭗ ﺷﺎ و ﺑم ﺟﯚره آﯚﭼﯽ ﺑﺳﻮود و ﻣزﻧﯽ ﺧﯚی دەﺳﭙﺪەآﺎت .ﯾﻪﮐﻪم ﮐﻪس ﮐﻪ ﺑﺎوهڕی ﺑﻪ زهردهﺷﺖ هﻨﺎوه ،ﻣﺎدﯾﻮﻣﺎی ﮐﻮڕی ﻣﺎﻣﯽ ﺑﻮوه) .ﻳﺔﺳﻨﺎ-هﺎﺗﯽ-٥١ﺧﺎﺻﯽ(١٩ ) ...ﺋﻪی ﺋﻪهﻮرا ﻣﻪزدا ،ﺋﻪوهﻧﺪهم هز ﭘ ﺑﺒﻪﺧﺸﻪ ،ﺗﺎ ﺑﺘﻮاﻧﻢ هﻤﻨﯽ و ﺋﺎﺳﺎﯾﺶ داﺑﻤﻪزرﻨﻢ، زوﻢ و ﺳﺘﻪم ﺗﮑﺒوﺧﻨﻢ و ( ... زهردهﺷﺖ ﺑﻪر ﻟﻪ ﮐﯚﭼﯽ ،ﺧﻪﮏ و دوژﻣﻨﺎﻧﯽ ﺋﺎﮔﺎدار دهﮐﺎﺗﻪوه ﮐﻪ ) ...ﺋﻪی ﺋﻪو ﮐﻪﺳﺎﻧﻪ هی ﮐﻪ ﻟﻪ آﻟﻜﻟی ﺋﻪوهدان ،وهﭼﻪی ﻣﻦ ﺑﻦﺑ ﺑﮑﻪن ،ﺑﯚﺗﺎن ﻧﯽﯾﻪ ﺋﺎﺳﯿﻮﮏ ﻟﻪ ﻣﻦ ﺑﺪهن ،ﭼﯚن ﭘﯿﻼن و ﻧﻪ هﯾﺎرﯾﺘﺎن ،ﺑﯚ ﻻی ﺧﯚﺗﺎن ﺑﻪرﭘﺮچ دهدرﺘﻪوه .( ... ﮔﺸﺘﺎﺳﭗ ﮐﻪ ﺧﯚی ﻟﻪ رهﭼﻪﻪک و رهﮔﻪزی ﮐﻮردهﮐﺎﻧﯽ ﮐﯿﺎﻧﯽ ،ﯾﺎ ﺧﻮد ﻣﻮﮐﺮﯾﻪﮐﺎﻧﯽ ﺋﺴﺘﺎ ﺑﻪ ﺋﻪژﻣﺎر دﺖ ،ﮐﻮڕی ﻟﻮهﺮاﺳﭗ ،ﮐﻮڕی ﺋﻪرﺟﺎن ) ﺋﻪروهن ﺷﺎ ( ﮐﻮڕی ﺋﺎﭘﯚ ،ﮐﻮڕی ﮐﻪﯾﻘﻮﺑﺎدی ﮐﻮرده، ﻣﺎﻣﯚﺳﺘﺎ ﻣﻪردوخ وا ﺗﻪﻧﯽ ﯾﻪﮐﻪم ﻓﻪرﻣﺎﻧهوای زﻧﺠﯿﺮهی ﮐﯿﺎﻧﯿﻪﮐﺎﻧﻪ هواﺗﻪ ﮔﺸﺘﺎﺳﭗ ﻳﺎ هﺸﺘﺎﺳﭗ، ﺑﻨﻣﺎی ﮐوﻳﮐﺎن)ﮐﺎوﻳﺎﻧﯿﮐﺎن(kavi-ە. زهردهﺷﺖ ﭘﯾﺎم ﺋﺎوەری ﺑﯿﺮی ﺑﺎ و هزری ﺧﺎوﻦ و راﺳﺘﻗﯿﻨی ﻗﺴی ﭼﺎك،ﺋﻧﺪﺸی ﭼﺎك و آﺮدەوەی ﭼﺎك ﭘﺎش ﺋﻪزﻣﻮون و ﮐﯚﻣﻪﮏ ﮐﺎر و ﮐﺮدهوهی ﺳﻪرﺳﻮوڕهﻨﻪ هرو وﺗﻮوﮋﮑﯽ زۆر، ﺳﻪرﻧﺠﯽ ﮔﺸﺘﺎﺳﭗ و وهزﯾﺮه ﺑﻪﻧﺎوﺑﺎﻧﮕﻪﮐﻪی ﺑﻪ ﻧﺎوی ﺟﺎﻣﺎﺳﭗ ﺑﯚی ﻻی ﺧﯚی رادهﮐﺸﺖ ،ﮔﺸﺘﺎﺳﭗ و ﺧزاﻧﻪ هﮐﻪی ،ﺋﺎﯾﯿﻦ و ﺋﯚﻟﯽ ﭘﯿﺮۆزی زهردهﺷﺖ دهﺳﻪﻟﻤﻨﻦ و دان ﺑﻪ راﺳﺘﻪﻗﯿﻨﻪ ه ﺑﻮوﻧﯽ دههﻨﻦ ،ﺋﻪوه ﺑﻮو ﺑﻪ هﯚی ﭘﺎﭙﺸﺘﮑﯽ ﮔﻪوره ﺑﯚ ﮔﻪﺷﻪ ﮐﺮدن و ﭼﻪﮐﻪرهی ﺋﺎﯾﯿﻨﯽ زهردهﺷﺖ . )زرﺗﺸﺖ،ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ اﻳﺮان ﺑﺎﺳﺘﺎن،هﺎﺷﻢ رﺿﯽ(
ﮐﺎﺗﯽ ﻗﻪﺑﻮوڵ ﮐﺮدﻧﯽ دﯾﻨﯽ زهردهﺷﺖ ،ﮔﺸﺘﺎﺳﭗ ﺋﺎوا دهﺖ )) :ﺋﻪز ﺑﭽﻮوﮐﺘﺮﯾﻦ و ﮐﻪﻣﺘﺮﯾﻦ ﺑﻪﻧﺪهﮐﺎﻧﻢ و ﺑﯚ ﻓﻪرﻣﺎن و ﺋﻪﻣﺮی ﺋﯿزهد و ﺧزﻣﻪﺗﮑﺮدن ،ﻗﯚﻢ هﻪﻤﺎﯿﻮه ،ﺋﻪی زهردهﺷﺖ ،ﻓﻪرﻣﺎﻧﯽ ﺗﯚ ﻟﻪﺳﻪر ﻣﻦ ،وهک ﻓﻪرﻣﺎﻧﯽ ﯾﻪزدان واﯾﻪ ) .(( .رواﯾﺎت ﭘﮫﻠﻮی – ﺑﻨﺪ ١٣و ( ١٩ هﻪر ﺑﯚﯾﻪش ،ﺋﻪهﻮرا ﻣﻪزدا ﻟﻪ ﺋﺎﭬﺴﺘﺎ ،ﺧﺎﯽ ) ( ٣٠دا دهﻓﻪرﻣﻮﺖ )) :ﺋﻪی ﺋﻮردﯾﺒﻪهﻪﺷﺖ ! ﺑﻪهﺮه و ﭘﺎداﺷﺖ و ﺷﺎدﮐﺎﻣﯽ و ﮐﺮدهوهی ﭼﺎک ،ﺑﯚ ﮔﺸﺘﺎﺳﭗ ﺗﻪرﺧﺎن ﺑﮑﻪ ،ﺋﻪﺳﭙﻪﻧﺘﻪ ﺋﺎڕﻣﻪ ﺋﯿﺘﯽ، داﺧﻮازی و ﭘﺪاوﯾﺴﺘﯿﻪﮐﺎﻧﯽ ﮔﺸﺘﺎﺳﭗ وهدی ﺑﻨﺖ و .(( ...دﯾﺎره ﺋﻪهﻮراﻣﻪزدا ﺑﯿﺮی ﭼﺎک و ﭼﺎوی دڵ ﺑﻪ ﮔﺸﺘﺎﺳﭗ دهﺑﻪﺧﺸﺖ وﺳﻪﺑﺎرهت ﺑﻪو ﺋﺎوا دﺘﻪ ﺋﺎﺧﺎﻓﺘﻦ )) :ﺋﻪی ﮐﯽﮔﺸﺘﺎﺳﭗ ،ﭘﻮﯾﺴﺘﻪ ﺗﯚ ﺋﻪو ﺧﯿﻢ ) ﺋﺎﮐﺎر و ﺋﻪﺧﻼﻗﻪ ﺑﺎﺷﻪ ( و دﯾﻨﻪ ه ،ﮐﻪ ﺋﺎزاری ﭘﮕﻪﯾﺸﺘﻮوه و ﻧزم ﮐﺮاوه ،راﺳﺖ ﺑﮑﻪﯾﺘﻪوه ) واﺗﻪ ﻗﻪﺑﻮوﯽ ﺑﮑﻪی و ﺑﯿﺴﻪﻟﻤﻨﯽ( ...وه ﺋﻪو دﯾﻨﻪ ه ﮐﻪ ﻓﻪرهﻪﻧﮕﯽ ،ﻓﻪرهﻪﻧﮕﻪﮐﺎﻧﻪ ه ﭘﺘﻪو راﺑﮕﺮی و رهواﺟﯽ ﭘﺑﺪهی .(( ... اوﺳﺘﺎی ﮐﮫﻦ-رﺿﺎ ﻣﺮادی ﻏﯿﺎث آﺑﺎدی( ﺋﻪﺷﻮ زهردهﺷﺖ ،ﺑﻪ ﭘﯽ ﻧرﯾﺖ ،ﺳ ﺟﺎر زهﻣﺎوهﻧﺪی ﮐﺮدووه؛ ﻟﻪ هﺎوﺳﻪری هﻪوهﯽ ،ﮐﻮڕﮏ ﺑﻪ ﻧﺎوی ﺋﯿﺴﻪت واﺳﺘﺮه وﺳ ﮐﭻ ﺑﻪ ﻧﺎوهﮐﺎﻧﯽ ،ﻓﯾﻨﯽ ،ﺳﯾﺘﯽ و ﭘﻮروﭼﯿﺴﺘﺎ ﭘﯿﺎن ﻧﺎوهﺗﻪ ﻣﻪﯾﺪاﻧﯽ ژﯾﺎن ) .ﯾﻪﺷﺘﯽ – ١٣ﺧﺎﯽ ( ١٣٩ ﻟﻪ ﺧزاﻧﯽ دووهﻪﻣﯿﺸﯽ دوو ﮐﻮڕ ﺑﻪ ﻧﺎوهﮐﺎﻧﯽ ﺋﻮروهﮐﻪت ﻧﻪ هره و هﻮهزﭼﯿﺘﺮه ﺑﻪ دﻧﯿﺎ هﺎﺗﻮون. ) ﯾﻪﺷﺘﯽ – ١٢ﺧﺎﯽ ( ٩٨ دهﮔﻮﺗﺮێ ﻟﻪ هﺎوﺳﻪری ﺳﮫﻪﻣﯽ ﺑﻪرهو وەﭼﯾآﯽ ﻟ ﻧﻪ هﺑﯚﺗﻪوه. ﻧﺎوداﺗﺮﯾﻦ و دهﻗﺘﺮﯾﻦ دوژﻣﻨﯽ زهردهﺷﺖ ﮐﻪ ﻧﺎوی ﻟﻪ ﺋﺎﺑﺎن ﯾﻪﺷﺘﺪا ) ﯾﻪﺷﺘﯽ – ٥ﺧﺎﯽ ( ١٠٩ هﺎﺗﻮوه ،ﺋﻪ رﺟﺎ ﺳﭙﻪی ﺗﻮراﻧﯽ ﺑﻮوه. ﺑﻪ ﭘﯽ دهﻗﻪﮐﺎﻧﯽ ﺋﺎﭬﺴﺘﺎ و ﮔﻪواهﯽ ﻧﻮوﺳﺮاوهﮐﺎﻧﯽ زهردهﺷﺘﯽ ﺋﻪو ﺑﻪرزهﻧﺎوه ،رۆژی ﯾﺎزدهی ) ﺧﯚررۆژ ( ﻣﺎﻧﮕﯽ ﺑﻓﺮاﻧﺒﺎر ) دﯾﻤﺎه ( ﻟﻪ ﺗﻪﻣﻪﻧﯽ ﺣﻪﻓﺘﺎ و ﺣﻪوت ﺳﺎﯿﺪا ﻟﻪ ﺣﺎﯽ راز و ﻧﯿﺎز ﻟﻪﮔﻪڵ ﺋﻪهﻮراﻣﻪزدا ﻟﻪ ﺋﺎﮔﺮﺧﺎﻧﻪ هﮐﻪی ،ﺑﻪ دهﺳﺘﯽ ،ﺑﻪرادهروﺷﯿﯽ ﺗﻮراﻧﯽ ﺷﻪهﯿﺪ ﮐﺮاوه .ﻟم ﺑﺎرەوە ﺗﺎﻗﻤﻚ وای ﺑﯚ دەﭼﻦ آ ﮔﻜﯚی زەردەﺷﺖ ﻟﺷﺎری ﺑﻟﺨ ودەﺳﺘﯾآﯽ ﺗﺮﯾﺶ دەﻦ ﻟ ﭘﺎرزﮔﺎی آﺮﻣﺎﺷﺎﻧﯽ ﺋﺴﺘﺎﯾ. ) رواﯾﺎت ﭘﮫﻠﻮی – ﺑﻨﺪ ( ٢٣و ) زادﺋﺳﭙﻪرم – ﻧﻪ هﺳﮑﯽ – ٢٥ﺧﺎﯽ ﻟﻪ ( ﺑﻨﻪ هﻣﺎ و ﻣﯚﭼﯿﺎرﯾﯿﻪﮐﺎﻧﯽ ﺋﺎﯾﯿﻨﯽ زهردهﺷﺖ وەﺧﺸﻮر ﺋﺷﻮو زەردەﺷﺖ ﺑﺳﻴﻨﮕﮑﯽ ﮐﺮاوە و دﯚﭬﺎن،ﺳﺑﺮ و ﻟﺒﻮردووﻳﯽ و زاﻧﺴﺘﮑﯽ ﺑرﻓﺮاوان ،دﻳﻨﯽ ﺋهﻮراﻣزداﻳﯽ ﺑ دﻳﺎری ﺑﯚ ﺧﮏ هﻨﺎوە و ﻣﻮژدەهﻨری ﭼﺎﮐوراﺳﺘﯽ ﺑﻮوە، ﻧﺎوﺑﺮاو ﺋﺎﻮﮔﯚڕﮑﯽ ﺑﻮﻧﻴﺎدی ﻟ رەوت و ﺷﻮەی ژﻳﺎن و ﺑﻴﺮ و ﺑﯚﭼﻮوﻧﮐﺎﻧﯽ ﺋﺎرﻳﺎﻳﻴﮐﺎن ، ﺗﻧﺎﻧت رەﮔز و ﻧﺗوەﮐﺎﻧﯽ ﺗﺮ ﭘﮑﮫﻨﺎ وﺑڕﻨﻤﺎﻳﯽ زەردەﺷﺖ ژﻳﺎﻧﯽ ﮐﯚﭼﺔراﻳﺗﯽ و ﺧﺗﯽ ﺑ ﺧﺮاﻳﯽ ﺟﮕی ﺧﯚی ﺑ ﺷﺎرﺳﺘﺎﻧﻴﻴت و ﻧﻴﺸﺘﺟﻴﯽ دا).ﺗﺎرﯾﺦ ﺗﻤﺪن و ﻓﺮهﻨﮓ اﯾﺮان ﮐﮫﻦ- دﮐﺘﺮ هﻮﺷﻨﮓ ﻃﺎﻟﻊ( ﺋﻪﺷﻮ زهردهﺷﺖ ﻟﻪ ﮔﺎﺗﺎﮐﺎﻧﺪا ،ﺑﻪ دوو ﮔﻪوهﻪری ﺟﻮوﺗﻼﻧﻪ ه و هﺎوﮐﺎت ،ﺋﺎﻣﺎژهی ﮐﺮدووه، ﯾﻪﮐﻜﯿﺎن ﭼﺎﮐﻪﯾﻪ و ﺋﻪویﺗﺮﯾﺎن ﺧﺮاﭘﻪﯾﻪ؛ ﺳﭙﻪﻧﺘﻪﻣﯿﻨﻮ ﯾﺎ ﺧﻮد ﺋﻪﻧﺪﺸﻪی ﺧﺎوﻦ و ﭘﯿﺮۆز ،ﺋﻪﻧﮕﺮه ﻣﯿﻨﻮ ،واﺗﻪ ﺋﻪﻧﺪﺸﻪی ﻧﺎﺣﻪز و ﺧﺮاپ. زهردهﺷﺖ دهﺑﮋﺖ ،ﻟﻪ ﻧﺎﺧﯽ ﺟﯿﮫﺎن و هﻪوﻨﯽ هﻪﻣﻮو ﺷﺘﮏ ،هﻪم ﭼﺎﮐﻪ و ﺧﺮ هﻪﯾﻪ و هﻪم ﺧﺮاﭘﻪ و ﺷﻪڕ ﻟﻪ ﮔﯚڕ داﯾﻪ ،هﻪم ﻧﻮور و رووﻧﺎﮐﯽ هﻪﯾﻪ و هﻪم ﺗﺎرﯾﮑﯽ و ﺷﻪوزهﻧﮕﺎری ،هﻪم ﺳﺎﻏﯽ و ﺗﻪﻧﺪروﺳﺘﯽ ﻟﻪ ﺋﺎرا داﯾﻪ و هﻪم ﻧﻪ هﺧﯚﺷﯽ و ﮐﻪﺳﺎﺳﯽ ،هﻪم ﺋﻮﻣﺪ هﻪﯾﻪ و هﻪم ﻧﺎ ﺋﻮﻣﺪی و ﺳﻪرﮔﻪﺷﺘﻪﮔﯽ ﻟﻪﮔﻪڕ داﯾﻪ و ...ﺑﻪو ﭘﯿﻪ ﻣﺮۆڤ ،ﻟﻪ هﻪﺒﮋاردﻧﯽ هﻪرﮐﺎم ﻟﻪ واﻧﻪ ه ﺳﻪرﺑﻪﺳﺘﻪ .ﺗﺎ ﭼﺎﮐﻪ و ﺧ هﻪﺒﮋﺮﺖ ﯾﺎن ﺑﻪ ﭘﭽﻪواﻧﻪ ه ،ﺧﺮاﭘﻪ و ﻧﺎﺣﻪزی هﻪﺒﮕﺮێ.
زهردهﺷﺖ دهﭘﻪﯾﭭ :ﺋﻪو ﺷﺘﻪی ﮐﻪ ﺑﻪ ﺋﻮهی ﭘﺸﻨﯿﺎر دهﮐﻪم و ﺑﺎﻧﮕﻪوازی ﺑﯚ دهﮐﻪم ،ﭘﻮﯾﺴﺘﻪ ﺑﻪ هزر و ﺑﯿﺮی ﺧﯚﺗﺎن و ﭼﺎوی ﮐﺮاوه هﻪﯽ ﺑﺴﻪﻧﮕﻨﻦ ،ﭼﻮﻧﮑﻪ ﻣﺮۆڤ ﻟﻪ هﻪﺒﮋاردن و ﺑوا ﭘﮑﺮدن ﺋﺎزاده و هﯿﭻ زهﺧﺖ و و زۆرﯾﻪک ﻟﻪ ﺋﺎرادا ﻧﯽﯾﻪ .زەردەﺷﺖ ﺋﺎزادی و ﺳرﺑﺳﺘﯽ وەک ﺳرﭘﺸﮑﺒﻮوﻧﮏ ﺑﯚﺧﮏ دەزاﻧﯽ. ﻟﻪ ﺑﮔﻪی ) ﻧﻪ هﺳﮑﯽ دﯾﻦﮐﻮرد=دﯾﻨﻜﺮد (دا ﺑﻪم ﺟﯚره دهﺧﻮﻨﻨﻪ هوه ﮐﻪ )) :ﺧﻪﮏ ﻟﻪ ﺟﯿﮫﺎﻧﺪا ﺋﺎزاد و ﺧﺎوهن ﺋﯿﺨﺘﯿﺎرن ،ﺳﺮﺑﻪﺳﺘﯽ ﺧﻪﮏ و ﻣﺮۆڤ ﺑﻪ ﭘﻮهری هﻪﺴﻪﻧﮕﺎﻧﺪﻧﯽ را و داﺧﻮازﯾﻪﮐﺎﻧﯿﺎن دﺘﻪ دی ،ﻟﻪ ﻧﻮان ﺑﻮوﻧﻪ هوهرهﮐﺎﻧﯽﺗﺮی ﺋﻪو ﺟﯿﮫﺎﻧﻪ ه] ﺋﻪو ﺋﺎزادی و ﺋﯿﺨﺘﯿﺎره [ ﻟﻪ ﮔﯚڕ دا ﻧﯽﯾﻪ ...ﺳﻪرﺑﻪﺳﺘﯽ و ﺳﻪرﭘﺸﮏ ﺑﻮوﻧﯽ ﻣﮕﻪل ،ﻟﻪ هﻪﺑﻮوﻧﯽ ) ﻣﺎﻓﯽ ( ﻗﻪﺑﻮوڵ ﮐﺮدن و ﻗﻪﺑﻮوڵ ﻧﻪ هﮐﺮدﻧﯽ ﮔﻮﻧﺎح و ﺗﺎوان داﯾﻪ(( . ﺋﺎوهداﻧﮑﺮدﻧﻪ هوهی ﺟﯿﮫﺎن ،ﺑﻨﯿﺎﺗﻨﺎﻧﯽ ﻣﺎڵ و ﺧزان ،هﻪوڵ دان ﺑﯚ ﮐﺸﺖ و ﮐﺎڵ ،دروﺳﺖ ﮐﺮدﻧﯽ ﺧﺎﻧﻮوﺑﻪره ،دهﺳﺖ هﻪﮕﺮﺗﻦ ﻟﻪ ﮐﯚﭼﻪری و ﺗﺎﻧﮑﺎری ،ﭘﺎراﺳﺘﻨﯽ ﺟﻪﺳﺘﻪ و دهروون ،ﭘﺎراﺳﺘﻨﯽ ﺳﺮوﺷﺖ و ژﯾﻨﮕﻪ ،داﮔﺮﺗﻨﯽ ﺣﻮرﻣﻪﺗﯽ ﮔﯿﺎﻧﻠﻪﺑﻪرهﮐﺎن و ﺋﺎژهڵ ،دووری ﻟﻪ ﺳﺤﺮ و هﻪﯿﺘﻪ ﭘﻪرﺳﺘﯽ، ﻗﯚزﺗﻨﻪ هوهی زاﻧﺴﺖ و ﭘز و ﻓﻪزﯾﻠﻪت ،ﺧﯚ ﺑﻮاردن ﻟﻪ داب و ﻧﻪ هرﯾﺘﯽ ﮐﻮﺷﺘﻦ و ﻗﻮرﺑﺎﻧﯽ آﺮدن و هﻪروههﺎ ﺗﺎﻗﺎﻧﻪ هﭘﻪرﺳﺘﯽ ،ﺧﯚهﻪواردن ﻟﻪ ﭼﻪﻧﺪاﯾﻪﺗﯽ و ﺷﯿﺮک و ...ﻟﻪ ﻻﯾﻪن زهردهﺷﺘﯽ ﮐﻮرد، ﺑﺎﻧﮕﻪﺷﻪی ﺑﯚ ﮐﺮاوه. ) هﺎﺷﻢ رﺿﯽ ( ﻟﻪ ﺳﻪر ﺋﻪو راﯾﻪﯾ ﮐﻪ ،ﺑﻪ ﭘﺸﮑﻨﯿﻦ و ﺗﺎوﺗﻮێ ﮐﺮدﻧﯽ ﺋﺎﯾﯿﻨﻪ ه ﮐﯚﻧﻪ هﮐﺎن، ﻧﺎﺗﻮاﻧﯿﻦ ﺑﯿﺮ و ﺑﺎوهڕی ﭘﺎک و راﺳﺖ و دوور ﻟﻪ ﭼﻪوﺗﯿﯽ و هﻪﯿﺘﻪﭘﻪرﺳﺘﯽ وك زەردەﺷﺘﯽ ﺑﺪۆزﯾﻨﻪ هوه ،ﻟﻪ راﺳﺘﯿﺪا ،ﻟﻪ ﻧﺎوهرۆﮐﯽ ﺋﻪو دﯾﻨﻪ ه ﮐﯚﻧﻪ ه ) زهردهﺷﺘﯽ ( ﺟﺎدوو ﺟﻪﻣﺒﻪل ،درۆ و دهﻟﻪﺳﻪ، دووڕووﯾﯽ و رواﻪت ﺑﯿﻨﯽ ،زۆرهﻣﻠ و داﺳﻪﭘﺎﻧﺪن ،ﺳﻪﻣﺎع و ﺑﺎدهﻧﯚﺷﯽ هﯿﭻ ﺟﮕﻪﯾﻪﮐﯽ ﻧﯽﯾﻪ. زهردهﺷﺖ ﺑﻨﺎﻏﻪی ﺧﻮڕاﻓﺎت و ﭼﻪﻧﺪ ﺧﻮداﯾﯽ هﻪﻮهﺷﺎﻧﺪهوه ،ﺳﻪرﭘﯚﺷﯽ ﺟﺎدووﮔﻪران و ﭼﻪوت رهواﻧﯽ وﻧﺠ ووﻧﺠآﺮد ،ﻣﺮۆﭬﯽ ﻟﻪ ﮐﻮت و زﻧﺠﯿﺮ و زوﻢ و ﺳﺘﻪﻣﯽ زﻟﮫز و ﺧﯚ ﺑ زل زاﻧﻪ هﮐﺎﻧﯽ ﮐﺎهﻦ و ﺑﻪگ زاده ،ﺋﺎزاد ﮐﺮد و ﺗﯚﻗﯽ ﯾﻪﺧﺴﯿﺮی ﻟﻪ ﻣﻞ ﻣﺮۆﭬﯽ ﺑﻪ ﺳﺮوﺷﺖ ﺋﺎزاد ،داڕﻧﯽ. ﮐﯚﺷﺶ و ﮐﺎر و زهﺣﻤﻪت ،ﻻی زهردهﺷﺖ ﭘﻠﻪ و ﺑﺎﯾﻪﺧﻜﯽ ﺑﻪرزی هﻪﺑﻮو ،ﺷﻪڕاﻓﻪت و ﺣﻮرﻣﻪﺗﯽ ﻣﺮۆڤ ﮔﻪل ﻟﻪوهدا ﺑﻮو ﮐﻪ ﮐﯚﯾﻠﻪ و ﺋﻪﺳﺘﯚ ﮐﻪج و دهﺳﺖ ﺑﻪﺳﺘﻮوی ﺋﯿﺴﺘﯿﻌﻤﺎر ﻧﻪ هﺑﺖ و ﺧﯚی ﻟﻪ ﺋﯿﺴﺘﺴﻤﺎر رزﮔﺎر ﺑﮑﺎت ،ﺋﻪﻧﺪﺸﻪ و ﺋﺎوهزی ﺧﯚی ،ﭘﻮاﻧﻪ هی رﻨﻮﻨﯽ ﺧﯚی ﺑﮑﺎت و هﺎوﮐﺎت ﺳﻪر ﺑﯚ ﮐﻪوی و ﮐﻪرﭘﻪﻧﻪ هﮐﺎن داﻧﻪ هﻧﻪ هوﻨ ،ﺑﻪ ﺣﻪﻗﯿﻘﻪت ،ﻟﯚﻣﭙﻪﻧﯽ و ﺳﭙﻪﯾﯽ و ﺑ ﻻﯾﻪﻧﯽ ﻟﻪو ﺋﺎﯾﯿﻨﻪ هدا رهوا ﻧﯽﯾﻪ ،ﺧﯚﺷﻪوﯾﺴﺘﯽ ﺧﺎک و وت و ﺧﺎو و ﺧزان و ﻧﻪ هﺗﻪوه ﻟﻪم دﯾﻨﻪ هدا ﺟﻪﺧﺘﯽ ﻟﻪﺳﻪر ﮐﺮاوه. ﭼﺎﮐﺴﺎزی ﮐﯚﻣﻪﯾﻪﺗﯽ و ﻓﻪرهﻪﻧﮕﯽ ،ﺋﺎﺑﻮوری و ﮐﺸﺖ و ﮐﺎڵ و زهوﯾﻦ ،ﺗﻪﮐﻮوزﮐﺮدﻧﯽ ﺳﺎﻨﺎﻣﻪ و ﮐﺎﺗﮋﻣﺮ ،ﻟﻪ ﻻﯾﻪﮐﻪوه ﻟﻪ ﻧﺎو ﻓﻪﯾﻠﻪﺳﻮوﻓﻪﮐﺎﻧﯽ دﯾﮑﻪی ﺟﯿﮫﺎن دهﻧﮕﯽ داوهﺗﻪوه و ﻟﻪ ﻻﯾﻪﮐﯽ دﯾﮑﻪﺷﻪوه ﮐﺎرداﻧﻪ هوهﯾﻪﮐﯽ ﺑﻪ ﺳﻮودی ﻟ ﮐﻪوﺗﯚﺗﻪوه ،هﺎﺗﻨﻪ ه دهری زهردهﺷﺖ ﻟﻪ ﮐﻮردﺳﺘﺎن، راﭘﻪڕﯾﻨﮏ ﺑﻮو ،ﺑﯚ ﭼﺎﮐﮑﺮدن ،ﮔﯚڕﯾﻦ و ﺗﺎزهﮐﺮدﻧﻪ هوهی ﯾﻪﮐﺨﺴﺘﻨﯽ ﺋﺎﯾﯿﻨﯽ ﮐﯚﻣﻪﻧﯽ ﺧﻪﮑﯽ دوای ﺧﯚی .ﺗﮑﺪان و دووﺑﺎره ﺑﻨﯿﺎت ﻧﺎﻧﻪ هوهی ﺋﺎﯾﯿﻨﮑﯽ ﺑﻪ ﮐﻪﮏ و دروﺳﺖ ،ﻟﻪﺳﻪر ﺑﻨﻪ هﻣﺎی ﺑﯿﺮی ﭼﺎک ،ﮐﺮدهوهی ﭼﺎک و ﻗﺴﻪی ﭼﺎک ﻟﻪ ﻻﯾﻪن زهردهﺷﺖ ﮐﺎرﮑﯽ زۆر ﺑﻪﻧﺮخ و ﺳﻪرﺳﻮوڕهﻨﻪ هره، ﺋﺎﯾﯿﻦ و ﺑﯿﺮ و رای ﺳﻪردهم ﺑﻪﺗﺎﯾﺒﻪت ﺑﻪ رﺒﻪری ﻣﻮﻏﻪﮐﺎن ﺋﻪوهﻧﺪه ﭘﯿﺮۆز ﻧﯿﺸﺎن دراﺑﻮو ﮐﻪ دهﺳﺖ ﺑﺮدن ﺑﯚ هﻪر ﭼﻪﺷﻨﻪ ﭼﺎﮐﺴﺎزی و ﭼ ﮐﺮدﻧﮏ ﺑﻪو رهﻧﮕﻪ ،ﺗﺎ ﺑﯚﯾﻪﮐﯽ زۆر ﺗﺮﺳﻨﺎک ﺑﻮوه. زەردەﺷﺖ ﺑردەوام ﺑﭘﺮﺳﺎﯾﺗﯽ ﺗﺎك ۆ آﯚﻣﻪڵ وەﺑﯿﺮ دەﺧﺎﺗﻪوە زەردەﺷﺘﯽ ﻧﺎوﺑﻪدەر ﺑﺎﯾﺦ و رزﻜﯽ ﺗﺎﯾﺒﻪت و ﮔﺮﻧﮕﯽ ﺑﻪﻓﻪرهﻪﻧﮓ ﺋﻪدا ،ﺋﻪﻧﺠﻮوﻣﻪﻧﯽ ﻓﻪرهﻪﻧﮕﯽ ﺑﻪﺳﺎﭼﻮواﻧﯽ ﻣﻮغ ﻟﻪ ﻣﮋﯾﻨﻪ هﺑﻮوﻧﯽ ﺋﻪم راﺳﺘﯿﯿﻪ ﻧﯿﺸﺎﻧﺪەدات.
ﺷﯚڕﺷﮕﺗﺮﻳﻦ ﻣﺮۆﭬﯽ رۆژهﻪﺗﯽ ﻧﺎوەراﺳﺖ ﻟﻪﻣﺎوەی ﭼﻮار دهﯾﻪی راﺑﺮدوو ،واﺗﻪﻋﻪﺑﺪو ﺋﯚﺟﺎﻻن)ﻧﺎﺳﺮاو ﺑﻪ ﺳﻪرۆک ﺋﺎﭘﯚ( ﻟﻪ ﻣﻪڕ زەردەﺷﺖ ﺑﻪم ﺟﯚرە دﺘﻪ ﺋﺎﺧﺎﻓﺘﻦ: )ﯾﻪﮐ ﻟﻪﻣﻪزﻧﺘﺮﻳﻦ و ﺷﺎرﺳﺘﺎﻧﯿﺘﺮﻳﻦ ﮔﻪل ،ﮐﻪ ﺗﻮاﻧﻴﺒﻮوﻳﺎن ﻟﻪ ﺋﺮان ،ﮐﯚﻧﻔﺪراﺳﻴﯚﻧﮑﯽ ﭘﺘﻪو و ﻗﺎﻳﻢ داﺑﻤﻪزرﻨﻦ ﻣﺎدەﮐﺎﻧﻦ ،....ﻣﺎدەآﺎن ﻟﻪﺳﻪر ﺑﻨﭽﻴﻨﻪ هی ﺋﺎﻳﺪﻳﯚﻟﯚژﻳﺎﻳﯽ ﺑﻪهزﺗﺮﻳﻦ ﻣﺮۆﭬﯽ ﺳﻪردەم ،و ﻟﻪژﺮ ﺑﻨﻪ هﻣﺎ ﻓﻴﮑﺮﯾﯿﻪﮐﺎن و رﻨﻮﻨﯿﯿﻪﮐﺎﻧﯽ ﺋﻪو ﻣﻪزﻧﻪ هﭘﻴﺎوە ،واﺗﻪ زەردەﺷﺖ، ﺗﻮاﻧﻴﯿﺎن ﺑﻨﺎﺧﻪی ﺋﻪو ﮐﯚﻧﻔﺪراﺳﻴﯚﻧﻪ ه داﺑﻤﻪزرﻨﻦ .ﺋﻪو رﺒﻪره ﺑﻪهزه ،دەﺳﺘﭙﮑﻪری ﭼﺎﮐﺴﺎزﯾﯿﻪک ﺑﻮوە ﮐﻪ ﺑﻪهﺮەو ﺑﻪرهﻪﻣﻪﮐﻪی دواﻳﯽ ﺑﯚ ﺋﺎﻳﻴﻨﻪ ه ﺟﯚراوﺟﯚرەﮐﺎﻧﯽ ﺋﺒاهﻴﻤﯽ ﺑﻪ ﻳﺎدﮔﺎر ﻣﺎﯾﻪوە .ﮔﺮﻧﮕﺘﺮﻳﻦ داهﻨﺎﻧﯽ زەردەﺷﺖ ،ﻧﺎﺳﻴﻨﯽ ﺧﻮاﺳﺖ و ﺋﻴﺮادەی ﺋﺎزادی ﻣﺮۆڤ ﻟﻪ ﻗﻪﻟﻪم دەدرﺖ ﭼﻮﻧﮑﻪ زۆر ﻟﻪﻣﮋ ﺑﻮو ﺋﻴﻨﺴﺎن ﻟﻪژﺮ رﮐﻒ و ﺳﻪﻳﺘﻪرەی ﺳﻴﺴﺘﻤﯽ آﯚﻳﻼﯾﻪﺗﯽ وەهﺎی ﺑﻪﺳﻪر هﺎﺗﺒﻮو ﮐﻪ ﺗﻮاﻧﺴﺘی ﺋﻪوەی ﻧﻪ هﺑﻮو ﺗﻪﻧﺎﻧﻪ هت ﺧﺎوەﻧﯽ ﻧﺴﯽ ﺧﯚﯾﺸﯽ ﺑﺖ .... .زەردەﺷﺖ ﺳﻪروهرﺘﯿﯽ ﺋﻮﺳﺘﻮورەﮐﺎﻧﯽ رﻳﺸﻪ داﮐﻮﺗﺎوی ﮐﯚﻳﻼﯾﻪﺗﯽ ،ﻟﻪﺳﻪر زەﻳﻦ و ﮐﺮدەوەﮐﺎﻧﯽ ﻣﺮۆﭬﻴﯽ ، ﺑﻪﺧﻪﺑﺎت ﺑﺎﻧﮕﺸﺖ ﮐﺮد .ﻟﻪو رووەوە ﺋﻪو )وەک ﺳﻪﻣﺒﻮوﻟﯽ ﻧﺎﺋﺎرﻳﺎﯾﯿﻪﮐﺎن( ﻟﻪ ﺋﻴﺒاهﻴﻢ )وەﮐﻮو ﻧﻴﺸﺎﻧﻪ ه و ﺳﻪﻣﺒﻮوﻟﯽ ﺳﺎﻣﯽ رەﮔﻪزەﮐﺎن( ﺷﯚڕﺷﮕﯿﺗﺮ و رادﻳﮑﺎﺘﺮ ﺑﻮوە. رۆﯽ زەردەﺷﺖ ﻟﻪﺑﺎری ﺋﺎﯾﻨﻪ هﮐﺎﻧﯽ ﺗﺎﮐﭙﻪرﺳﺘﯽ ،هﻪرﺑﻪو ﺷﻮە ﮐﻪم رەﻧﮕﺘﺮ و ﻻوازﺗﺮ ﻟﻪ ﺋﯿﺒاهﻴﻢ ﻧﯿﯿﻪ ....ﺑﮕﻮﻣﺎن زەردەﺷﺖ ﺑﻪهزﺗﺮﻳﻦ ﺳﻪﻣﺒﻮول و ﺋﺎوﻨﻪ هی ﭼﺎﮐﺴﺎزی و ﺷﯚڕﺷﮕﯿی ﺑﻮ ﺣﻴﺴﺐ دﺖ((. )از دوﻟﺖ ﮐﺎهﻨﯽ ﺳﻮﻣﺮ ﺑﻪﺳﻮی ﺗﻤﺪن دﻣﮑﺮاﺗﻴﮏ -ﻋﺒﺪاﻟﻠﻪ اوﺟﺎﻻن -ل.(٧٢٣ ﺗواﻧﯿﻨﮑﯽ ﺳﻪر ﭘﯽ دهﻣﺎﻧﺒﺎﺗﻪ ﺳﻪر ﺋﻪو ﺑﺎوهڕه ﮐﻪ ﭘﺮه ﻧﺴﯿﭙﻪﮐﺎﻧﯽ زهردهﺷﺘﯽ ،ﺋﺎﯾﯿﻨﮑﯽ زۆر ﻟﻪﻣﻪل ) ﺋﯿﺠﺒﺎری ( ﻧﯽﯾﻪ ،ﻣﺮۆڤ ﺑﻪ ﭘﯽ ﺑﯿﺮوﺑﯚﭼﻮون و رادهی دهرک و ﺗﮕﻪﯾﺸﺘﻨﯽ ﺧﯚی ،وهری دهﮔﺮێ ﯾﺎ ﺑﻪ دهﺳﺘﻪواژهﯾﻪﮐﯽ دﯾﮑﻪ ﺋﺎﯾﯿﻨﻚ ﻧﯽﯾﻪ ﮐﻪ ﺑﻪ زۆری ﺑﻪﺳﻪرﯾﺎﻧﺪا ﺑﺴﻪﭘﺖ و ﺑﻪ زهﺑﺮی ﺷﻤﺸﯿﺮ و زهﺧﺘﯽ هﻪڕهﺷﻪ ﺑﺘﺮﻧﺠﺖ. ﺑﺎوهڕ ﮐﺮدن و ﺑوا ﭘﺪان ﺑﻪ دوو هزی ﺑﻨﻪ هڕهﺗﯽ ،واﺗﻪ ،ﺋﻪهﻮراﻣﻪزدا و ﺋﻪهﺮﯾﻤﻪن،ﮔﺮﺪراو ﺑ وەش هﻪﺒﮋاردن و هﻪﻮهژاردن ﺑﻪ ﭘﻮاری ﭘﻪﯾﭭﯽ ﭼﺎک ،ﮐﺮدهوهی ﭼﺎک و راﻣﺎﻧﯽ ﭼﺎک ﻟﻪ ﺑﻨﻪ هﻣﺎ ﺳﻪرهﮐﯿﯿﻪﮐﺎﻧﯽ دﯾﻨﯽ زهردهﺷﺘﻪ و دوو ﭘﺎﯾی ﮔﺮﻧﮓ و ﺳرەآﯿﻦ ﺑﯚ ﺗﮕﯾﺸﺘﻦ ﻟ زەردەﺷﺖ و ﻟﻜﺪاﻧوەی و دەرهﻨﺎن و هﮕﯚزﯾﻨﯽ ﻣﺎﻧﺎ و واﺗﺎ ﺋﺎﭬﺴﺘﺎی ﯾآﺎن ﭼﻮﻧﻜ رەﭼﺎو آﺮدﻧﯽ ﺋم دوو ﺧﺎﻪ ﮔﺮﻧﮕﻪ ﺋﻪﻣﺎﻧﭙﺎرزێ ﻟﻪوەی آﻪ رﮕﻪی ﭼﻪوت و هﻪﻪ ﺑﮕﺮﯾﻨﻪ ه ﺑﻪر و رێ ون ﮐﻪﯾﻦ.
ﺑﻪ واﺗﺎﯾﻪک ،ﺑﻪردی ﺑﻨﺎﻏﻪی ﺋﺎﯾﯿﻨﯽ زهردهﺷﺖ ﻟﻪ ﺳﻪر ﺳ ﺗﻪوهرو ﺑﻨﻜی ﺳﻪرهﮐﯽ ،ﺑﯿﺮی ﭼﺎک ) هﯚﻣﻪﺗﻪ ( ،ﮐﺮدهوهی ﭼﺎک ) هﻮهرﺷﺴﺘﻪ ( و ﻗﺴﻪی ﭼﺎک ) هﯚﺧﺘﻪ ( ،وه هﻪروههﺎ دان ﭘﺪاهﻨﺎن ﺑﻪ دوو هزی ﺋﻪﺳﺎﺳﯽ و ﻟﻪ هﻪﻣﺎن ﮐﺎﺗﯿﺸﺪا دژ ﺑﻪ ﯾﻪک ،ﯾﺎﻧﯽ وزه و ﺧﻮدای رووﻧﺎﮐﯽ و ﭼﺎﮐﻪ و ﺋﻪﻧﺪﺸﻪی ﺧﺮاپ و ﺋﻪهﺮﯾﻤﻪﻧﯽ ﻣﺮۆڤ ،داﻣﻪزراوه .ﺑﻪ ﭘﯽ وﺗﻪی زاﻧﺎﯾﺎن ،ﺋﻪو ﺳ دهﺳﺘﻪواژه ﭘﻣﺎﻧﺎ و ﭘﺷﻨﮕﺪاره ﮐﻪ ﻟﻪ ﻻﯾﻪن زهردهﺷﺘﻪوه ،ﺗﯚﻣﺎر ﮐﺮاون ،ﺑﻪ درﮋاﯾﯽ ﻣﮋوو ،ﮐﺎرﺗﮑﺮدﻧﮑﯽ ﻗﻮوﯽ ﻟﻪﺳﻪر ﺋﺎﯾﯿﻦ و ﺋﺎﯾﺪۆﻟﯚژﯾﯿﻪﮐﺎﻧﯽﺗﺮ ﺑﻪﺟﮫﺸﺘﻮوه .ﺋﻪم دوو ﺧﺎﻧﻪ هی ﻧﻮ ﺋﺎﭬﺴﺘﺎ رﻨﻮﻨﯿﻤﺎن دەآﺎت ﺑﯚ دۆزﯾﻨﻪ هوهی ﻧﻮەرۆك و ﺋﺎﻣﺎﻧﺞ و ﻣﻪﺑﻪﺳﺘﻪ ﺑﻪرزەآﺎﻧﯽ آﻪ ﭘﻮﯾﺴﺘﻪ ﻟﻪﻣﺎﻧﺎ و واﺗﺎآﺎﻧﯽ ورد ﺑﯿﻨﻪ هوه و ﻟﻪ ﻧﻮەرۆﮐﻪﮐﻪی ﺗﺒﮕﻪﯾﻦ. ﯾﻪﮐﻚ ﻟﻪ ﻧﯿﺸﺎﻧﻪ هﮐﺎﻧﯽ زهردهﺷﺘﯽ و دﯾﺎردهی ﺑﻠﻮﻏﯽ ﻣﻨﺎﯽ زهردهﺷﺘﯽ ،ﭘﺸﺘﻨﺪی ﭘﯿﺮۆزه. ﭘﺎرﭼﻪﯾﻪﮐﯽ ﺳﭙﯽ ﮐﻪ ﮔﺸﺖ ژﻧﺎن و ﭘﯿﺎوان ﺳ ﺟﺎر ﻟﻪ ﻗﻪدی ﭘﺸﺘﯿﯿﺎن دهﺑﻪﺳﺘﻦ و ﺳ ﮔﺮێ )ﺋﻪﻘﻪ( ی ﻟﺪهدهن ،ﺋﻪو ﻧﻪ هرﯾﺘﻪ هﺸﺘﺎش ﻟﻪ ﻧﺎو ﮐﻮردهﮐﺎﻧﺪا ﺑﺎوه و دﯾﺎردهﯾﻪﮐﯽ ﻧﻪ هﺗﻪوهﯾﯽ دەﻧﺎﺳﺮﺖ. زهردهﺷﺘﯿﯿﻪﮐﺎن رۆژ و ﺷﻪو ،ﭘﻨﺞ ﺟﺎر ﻧﻮﮋﯾﺎن ﻟﻪﺳﻪر ﻓﻪڕز ﺑﻮوه ،ﮐﻪ هﻪرآﺎم ﻟﻪو ﻧﻮﮋاﻧﻪ ه ﺑﻪ ﻧﺎوی ﺋﻪﻣﺸﺎﺳﭙﻪﻧﺪﮏ ) ﺋزد و ﻓﺮﯾﺸﺘﻪی ﺋﻪهﻮراﻣﻪزداﯾﯽ ( دەﻧﺎﺳﺮﻦ ﮐﻪ ﺑﺮﯾﺘﯿﻦ ﻟﻪ: ﮐﺎﺗﯽ ﺑﻪﯾﺎﻧﯽ ) هﺎوهن ( ،ﻧﯿﻮهڕۆ ) رهﭘﯿﺘﻮهن ( ،ﺋﻮاره ) ﺋﺎﺋﯿﺮهی ﺳﺮوﺗﺮهم ( ،ﻧﻮﮋی ﺷﻮان )ﺋﺎﺷﻤﻪن(. ﻧﻮﮋ ﻟﻪ ﺑﯚﭼﻮوﻧﯽ زهردهﺷﺘﯿﻪﮐﺎﻧﺪا ،ﺑﺮﺘﯽ ﺑﻮوه ﻟﻪ ﺑﻪﺟﮫﻨﺎﻧﯽ ﺋﻪرﮐﯽ ﺳﻪرﺷﺎن ،ﻟﻪ هﻪﻣﺒﻪر ﺋﻪهﻮراﻣﻪزدا و ﺑﻪ ﻣﻪﺑﻪﺳﺘﯽ ﺳﭙﺎﺳﮕﻮزاری و ﺳﺘﺎﯾﺶ ،ﻧﻮﮋ ﭼﻪﮐﮑﻪ ﺑﯚ ﺑﻪرهﻪﺴﺘﮑﺎری ﺑﻪراﻣﺒﻪر ﺑﻪ ﺧﺮاﭘﻪ و رﻨﻤﺎﯾﯽ ﺑﻪ رﺒﺎزﮔﻪی ،ﻗﺴﻪی ﭼﺎک ،ﮐﺮدهوهی ﭼﺎک و ﺑﯿﺮی ﭼﺎک ﻟﻜﺪەدرﺘﻪوە. » ...هﻪر ﺋﺴﺘﺎ ،ﻟﻪﺣﺎﻜﺪا آﻪ دەﺳﺘﻢ ]ﺑﯚ ﺑﺎرەﮔﻪی ﺗﯚ[ ﺑﻪرز آﺮدۆﺗﻪوه ،دەﺧﻮازم ﻧﻮﮋﮐﻪری ﺗﯚ ﺑﻢ و ﺋﻪﺗﯚ ﺑﻪرەوﺗﯽ"ﺋﻪﺷﻪ" و آﺮدەوەی ﭼﺎك"وەهﻮﻣﻪﻧﻪ ه" ﺳﺘﺎﯾﺶ ﺑﻜﻪم)«.ﮔﺎﺗﺎآﺎن-هﺎﺗﯽ -١ﺧﺎﯽ.(٢٨ ﺋﻪوهی ﺟﯽ ﺳﻪرﻧﺠﻪ ﺋﻪوهﯾﻪ ﮐﻪ ﻗﯿﺒﻠﻪ و ﺟﮕﺎﯾﻪﮐﯽ ﺗﺎﯾﺒﻪﺗﯽ و دﯾﺎرﯾﮑﺮاوﯾﺎن ﻧﻪ هﺑﻮوه و ﻣﻪرﺟﯿﺶ ﻧﯽﯾﻪ ﮐﻪ روو ﻟﻪ ﺟﮕﻪﯾﻪﮐﯽ ﺗﺎﯾﺒﻪﺗﯽ ﺑﮑﺮﺖ ،هﻪر ﮐﻪس ﺑﯚی هﻪﯾﻪ ،روو ﻟﻪ ﺟﮕﻪﯾﻪﮐﯽ رووﻧﺎک وهک ﺋﺎﮔﺮ ،ﺧﯚر ،ﻣﺎﻧﮓ و ...ﺑﮑﺎت و ﻟﻪﮔﻪڵ ﺋﻪهﻮراﻣﻪزدا ﺑﭙﻪﯾﭭ. رۆژوو ﻟﻪ ﺋﺎﯾﯿﻦ زهردهﺷﺘﯽ ﺣﻪرام و ﻗﻪدهﻏﻪ ﺑﻮوه ،ﻣﺮۆڤ ﺑﯚی ﻧﻪ هﺑﻮوه ﮐﻪ ﺟﻪﺳﺘﻪ و رهواﻧﯽ ﺧﯚی ﺋﺎزار ﺑﺪات ،هﯚی ﺋﻪوهش ﺧﯚی ﻟﻪ ﺧﯚﯾﺪا هﻪﮕﺮی ﺋﯿﺪه و ﻓﻪﻟﺴﻪﻓﻪﯾﻪﮐﯽ ﻗﻮوڵ و ﺗﺎﯾﺒﻪﺗﻪ ﮐﻪ ﻟﻪم ﺑﺎﺑﻪﺗﻪدا ﻧﺎﮔﻮﻧﺠﺖ ،ﺑﻪم هﯚﮐﺎرﮑﯽ دهﮔﻪڕﺘﻪوه ﺳﻪر ﺋﻪو ﭘﺮه ﻧﺴﯿﭙﻪﮐﻪ ،ﺋﯿﻨﺴﺎن ﭘﻮﯾﺴﺘﻪ هﻪﻣﻮو ﮐﺎت ﻟﻪ ﺑﯿﺮی ﭘﺎرازﺗﻨﯽ ﺗﻪﻧﺪروﺳﺘﯽ ﺟﻪﺳﺘﻪ و هﻤﻨﺎﯾﻪﺗﯽ دهرووﻧﯽ ﺧﯚﯾﺪا ﺑﺖ ،ﻧﺎﺷ ﺑﻪ ﺑﻪرﮔﺮیﮐﺮدن ﻟﻪ ﺧﻮاردن ،ﺋﺎﺳﺘﻪﻧﮓ و ﭼﻪرﻣﺴﻪری ﺑﯚ ﺋﻪﻧﺪاﻣﻪﮐﺎﻧﯽ ﭘﮏ ﺑﻨﺖ ،ﭘﻮﯾﺴﺘﻪ ﺣﻪﻗﯽ ﺗﻪواوی ﺋﻪﻧﺪاﻣﻪﮐﺎﻧﯽ ﺧﯚی وهک ﺧﯚی ﺑﺪات. دارﻣﺴﺘﺘﺮ ﻟﻪ ﭘﻪڕﺗﻮوﮐﯽ ) ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ ﻗﻮاﻧﯿﻦ زردﺷﺖ -ﺗﺮﺟﻤﻪ ی ﻣﻮﺳﯽ ﺟﻮان ( دا ﻧﻮوﺳﯿﻮﯾﻪﺗﯽ ﮐﻪ ))هﻪر ﮐﻪﺳﮏ ،رۆژوو ﺑﮕﺮﺖ ،ﻟﻪ دﻧﯿﺎﯾﻪﮐﯽﺗﺮ ﺑﻪ ﺗﻮﻧﺪﺗﺮﯾﻦ ﺗﺎواﻧﮏ ﮐﻪ ﻟﻪم ﺟﯿﮫﺎﻧﻪ ه هﻪﯾﻪ ،ﺳزا دهرﺖ ،ﺑﻪو ﭘﯿﻪ ﮐﻪ ﻟﻪ ﺑﻨﺪاﯾﯿﻪک ﮐﻪ ﺳﻪت ﺷﻪﻗﺎوی ﻣﺮۆﭬﻪ ،ﻓﺪهدرﺘﻪ ﺧﻮارهوه و ...ﯾﺎن ﻟﻪوه ﺧﺮاﭘﺘﺮی ﺑﻪﺳﻪر دههﻨﺮﺖ ) (( .ﭬﻪﻧﺪﯾﺪات – ﺧﺎﯽ ٤٨ﺗﺎ .( ٥٤ دﯾﺎره ﻟﻪ ﻣﻪڕ دﯾﺎردهی رۆژووﮔﺮﺗﻦ و ﺑﻪرﮔﺮی ﮐﺮدن ﻟﻪ ﺧﻮاردن و ﺋﻪﻧﺠﺎﻣﯽ ﺷﺘﻮوﻣﻪﮐﯽ ﭘﻮﯾﺴﺖ، هﯚﮐﺎری دﯾﮑﻪش دهورﮔن و هﻪﺒﻪت رای دﯾﮑﻪش ﻟﻪ ﮔﯚڕدان. ﺗﺎﻗﻤﮏ ﻟﻪﺳﻪر ﺋﻪو ﺑﺎوهڕهن ﮐﻪ رۆژووﮔﺮﺗﻦ ﻟﻪم ﺋﺎﯾﯿﻨﻪ هدا هﻪﺑﻮوه ،ﺑﻪم ﻧﻪ ه ﺑﻪو ﺷﻮازهی ﮐﻪ ﻟ ﻧﺎو ﺋﺎﯾﯿﻨﻪ هﮐﺎﻧﯽ ﺳﺎﻣﯽ و ﻋﻪڕهﺑﻪﮐﺎﻧﺪا ﺑﺎون.
دادﮔﻪری و دادﭘﻪروهری ﻟﻪو ﺋﺎﯾﯿﻨﻪ هدا ﭘﻠﻪ و ﭘﺎﯾﻪﯾﻪﮐﯽ ﺑﻪرزی هﻪﯾﻪ .دادﮔﻪری ﻧﻪ هک ﺑﻪ ﺗﻪﻧﯿﺎ ﻟﻪﺳﻪر ﻣﺮۆڤ ﺑﻪﮑﻮو ﻟﻪ ﺑﺎرهی ﮔﯿﺎﻧﻠﻪﺑﻪرهﮐﺎﻧﯿﺸﻪوه ﭘﯿﺎده دهﮐﺮﺖ ) .ﯾﻪﺳﻨﯽ ( ٢٩ هﻪروهک ) دوﺷﻦ ﮔﯿﻤﺎن ( ﮔﻮﺗﻮوﯾﻪﺗﯽ )) :ﺧﻮای زهردهﺷﺖ ﺧﻮای دادﭘﻪروهرﯾﯿﻪ (( .ﺑﯚﯾﻪش ﺑﻪ ﺑﺎوهڕی زهردهﺷﺖ ﺑﻪﺧﺘﻪوهرﯾﯽ ﺑﻪ ﺑ دادﭘﻪروهری ﻗﻪﺗﺎوﻗﻪت ﻧﺎﯾﻪﺗﻪ دی) .ﻧﺎﺗﻮﻧﺪ و ﺗﯿﮋی- ﺟهﺎﻧﺒﮔﻠﻮو -ل(٦١- ﺑﻪ ﭘﭽﻪواﻧﻪ هی ﺋﺎﯾﯿﻨﻪ هﮐﺎﻧﯽ ﺳﺎﻣﯽ ،هﻪر ﺗﺎﮐﻪ ﮐﻪﺳﮏ ﻟﻪ ﻗﻪﺑﻮوڵ ﮐﺮدن و وه ﺋﻪﺳﺘﯚ ﻧﻪ هﮔﺮﺗﻨﯽ داب و ﻧﻪ هرﯾﺘﯽ دﯾﻨﯽ زهردهﺷﺘﯽ ﺳﻪرﺑﻪﺳﺖ و ﺧﺎوهن ﺋﯿﺮادهﯾﻪ؛ ﻟﻪ ﻻﯾﻪﮐﻪوه ،ﮐﻪﺳﮑﯽ ﻧﺎزهردهﺷﺘﯽ و ﻧﺎﺋﺮاﻧﯽ ) ﻧﺎﺋﺮاﻧﯽ ﺑﻪ واﺗﺎی ﻧﺎﻣﯚ ( ﺑﯚی ﻧﻪ هﺑﻮوه ،ﺑﺘﻪ ﺳﻪر ﺋﺎﯾﯿﻨﯽ زهردهﺷﺖ و ﻟﻪ هﻪﻣﺎن ﮐﺎﺗﯿﺸﺪا ﮐﻪﺳﮑﯽ زهردهﺷﺘﯽ و ﺋﺎرﯾﺎﯾﯽ ﺑﻪ ﺑ هﯿﭻ ﻣﻪﺗﺮﺳﯽ و داوﮐﻪﯾﻪک ،دهﯾﺘﻮاﻧﯽ ﺑﭽﺘﻪ ﺳﻪر دﯾﻨﮑﯽ ﻧﺎﻣﯚ ،ﺑﻪ ﺑ ﺋﻪوهﯾﮑﻪ ﺑﻪ زهﻧﺪﯾﮏ و ﻟﻪدﯾﻦ دهرﭼﻮو ﯾﺎ ﺧﻮد ﻣﻮڕﺗﻪد ﻟﻪ ﻗﻪﻪم ﺑﺪرﺖ و رژﺗﻨﯽ ﺧﻮﻨﯽ ﺣﻪڵ ،ﺑﮕﺮه واﺟﺒﯿﺶ ﺑﮑﺮﺖ! . ﻟ رواﻧﮕی زەردەﺷﺖ ﺋهﻮراﻣزدا زاﺗﮑﯽ ﺗﯚﻗﻨر و ﺗﻮڕەوﺗﯚﺔﺳﻨر ﻧﯽ ﻳ،ﺑﮑﻮو ﺳراﺳر رەﺣﻤت وﺑﺧﺸﻨرە .ﺑ ﭘﯽ ﭘﺮەﻧﺴﻴﭙﯽ ﺋﻴﺨﺘﻴﺎر،ﻣﺮۆڤ ﻟ هﺒﮋاردﻧﯽ رﮕی راﺳﺖ وە ﻳﺎن ﭼوت ﺳرﭘﺸﮏ و ﺑرﭘﺮﺳﻴﺎرە.ﻧﻴﮕﺎی زەردەﺷﺖ ﺑ ﻣﺮۆڤ ﻟ رەﭼﻨﻳﮐﯽ ﻧﻮێ ﺧﯚی دەﻧﻮﻨﺖ.ﺋﻴﻨﺴﺎن ﺑهﯚی هزر و زاﻧﺎﻳﯽ ﺧﯚی ﻟﺑﺎﺑت ﮐﺮدارو ﮐﺮدەوەی ﺧﯚی ﺟﻮاﺑﮕﯚﯾ، ﻟو ﺋﺎﻳﻴﻨدا،ﺗﻗﺪﻳﺮ و ﻟوﺣﮑﯽ ﺑزر ﮐﺮاوە ،ﮐهر ﻟ ﺳر ﺗﺎوە ﮔﺸﺖ ﺷﺘﮏ دﻳﺎر ﺑﮑﺎت و ﺧت ﮐﺸﯽ ﮐﺮدﺑﺖ و ﺗﻴﺪا ﺑﮕﻮﻧﺠﺎﺑﺖ ﻟ ﮔﯚڕ دا ﻧﯽ ﻳ ،ﺑ ﭘﭼواﻧ ،ﭼﺎرەﻧﻮوس و ﺳرﺋﻧﺠﺎﻣﯽ هﻣﻮو ﺷﺘﮏ ﻟ دەﺳﺖ و هزری ﺧﯚﻳﺪا دەﻧﻮوﺳﺮﺖ واﺗ ﻣﺮۆڤ ﻧﻮوﺳری ﺧﯚﻳﺗﯽ،ﻣﺮۆڤ ﺑﺮﺘﯽ ﻟو ﺋﺎدەﻣ ،ﺗﻮوک و دووﻋﺎ ﻟﮑﺮاو و ﺗﺎواﻧﺒﺎرە ﻧﯽ ﻳ ﮐ ﺑ هﯚﻳوە ﺑر ﻟ ﺑ دﻧﻴﺎ هﺎﺗﻨﯽ هر ﻟ ﺋزەﻟوە ﮔﻮﻧﺎﺣﮑﺎر و ﻧﻮﭼﺎوان رەش ﺑﻨﺎﺳﺮﺖ ،ﺑﮑﻮو ﻣﺮۆﭬﮑﯽ ﺑﺎوەڕ ﭘﮑﺮاو و ﺑ ﺧل و ﺧوﺷ ﮐ دوارۆژ و داهﺎﺗﻮوی ﺧﯚی ﺑ دەﺳﺖ و ﮐﺮدەوەی ﺧﯚی ﺑ رەﭼﺎوآﺮدﻧﯽ ﺳ ﭘﺎﻳی ﺳرەﮐﯽ ﺋﺎﻳﻴﻨﯽ زەردەﺷﺖ داﻧﺑر و داﺑﻴﻦ دەﮐﺎت .ﺑﮕﻮﻣﺎن ﺋﻪوهش هﯚﮐﺎری ﺋﻪﻗﯽ و ﻓﻪﻟﺴﻪﻓﻪی ﻧﻮهرۆﮐﺪاری ﺗﺎﯾﺒﻪﺗﯽ ﺧﯚی ﻟﭘﺸﺘ. ﭘﺸﻮازی ﻟﻪ ﺋﺎﺷﺘﯽ و ﺗﻪﻣﻪدوون ،دادﭘﻪروهری ،ﺑﺎﯾﺦ دان ﺑﻪ ﻣﺎﻓﯽ ﻣﺮۆڤ و ﺑﻮوﻧﻪ هوهر و ژﯾﻨﮕﻪ، ﮐﺮدهوه و ﮐﺎرﮐﻪری ﭘﺮاﮔﻤﺎﺗﯿﮑﺎﻧﻪ هی ﺑﻪرﭼﺎو و ﺑﻪ ﮐﻪﮏ ،ﻟﻪ ﺗﺎﯾﺒﻪﺗﻤﻪﻧﺪﯾﻪﮐﺎﻧﯽ ﺋﯚﻟﯽ داﻧﺴﻘی زهردهﺷﺖ دﻨﻪ ه ﺋﻪژﻣﺎر. ﺟﻪهﺎﻧﺒﻪﮔﻠﻮو ﻟﻪ ﭘﻪڕﺗﻮوﮐﯽ ﻧﺎﺗﻮﻧﺪوﺗﯿﮋی ) ﻋﺪم ﺧﺸﻮﻧﺖ ( ﻻﭘﻪڕهی ) ( ٦٢دا دهﻧﻮوﺳﺖ... )) : دهﺗﻮاﻧﯿﻦ ﺋﻪم ﺋﺎﯾﯿﻨﻪ ه ﺑﻪ ﯾﻪﮐﻚ ﻟﻪ ﺳرﭼﺎوه ﺳﻪرهﮐﯿﯿﻪﮐﺎﻧﯽ هزری دادﭘﻪروهری و ﻧﺎﺗﻮﻧﺪوﺗﯿﮋی ﻟﻪ ﻗﻪﻪم ﺑﺪهﯾﻦ ،ﻟﻪﮔﻪڵ ﺋﻪوهﯾﮑﻪ ،ﺣﻪزرهﺗﯽ زهردهﺷﺖ ﭘﻐﻪﻣﺒﻪری ﭼﺎﮐﺴﺎ زی و ﮐﺮدهوهﯾﻪ ،ﻧﻪ هک ﭘﻐﻪﻣﺒﻪری ﭼﺎوﭘﯚﺷﯿﻦ و راوهﺳﺘﺎن ،ﻟﻪ هﻪﻣﻮو رووﯾﻪﮐﻪوه ﺋﻪو ﭘﻐﻪﻣﺒﻪری ﺋﺎﺷﺘﯽ و ﺋﻮﻣﺪه(( . ﺑﻪ هﻪﻧﺪﮏ راوهﺳﺘﺎن ﻟﻪ ﺳﻪر ﮔﺎﺗﺎﮐﺎن ،ﺑﯚﻣﺎن وهدهردهﮐﻪوێ ﮐﻪ ﻟﻪ ﺟﺟﯽ ﺋﻪم ﭘﻪڕﺗﻮوﮐﻪ ﺑوﻨﻪ هدا ،ﺋﻪهﻮراﻣﻪزدا ﺑﻪردهوام ﺑزاری ﺧﯚی ﻟﻪ ﺗﻮﻧﺪوﺗﯿﮋی ،ﺷﻪڕ و ﺗﺎﻧﮑﻪری و هﻪروههﺎ ﭘﻪرهﭘﺪاﻧﯽ زۆرهﻣﻠ دهردهﺑﺖ و رادهﮔﻪﯾﻪﻧﺖ ﮐﻪ ﺋﻪو دﯾﻨﻪ ه ﺋﺎﯾﯿﻨﯽ ﺗﻔﮑﺮﯾﻦ و ﺑﯿﺮﮐﺮدﻧﻪ هوهﯾﻪ . »ﺋز ﻟﻪ ﺋﺎﯾﯿﻨﯽ ﻣزدﯾﺴﻨﺎ رز دەﮔﺮم آﻪ ﻓﺪەری ﺋﺎﻣﺮازی ﺟﻧﮓ و دژ ﺑﺷڕ و ﺧﻮﻨﮋ)«.ﯾﺳﻨﺎ-هﺎﺗﯽ-١٢ﺧﺎﯽ(٩ »ﺋﻤ ﺋﺎﺷﺘﯽ و هﻤﻨﺎﯾﺗﯽ و ﺗﻧﺪرووﺳﺘﯽ ﺳﺘﺎﯾﺶ دەآﯾﻦ آ ﺷڕ و ﭘﻜﺪادان ﺗﻜﺪەرﯾﺗﯽ)«.ﺳرووش ﯾﺷﺖ-هﺎدۆﺧﺖ-ﺧﺎﯽ(١٠ ﺳرﻧﺞ و ﺗاﻣﺎﻧﻚ ﻟﺳر ﺋو ﺋﺎﯾﯿﻨ ﺋﻤ ﺑﮔﻟﻚ راﺳﺘﯽ و ﺣﻗﯿﻘت رﻨﻮﻨﯽ دەآﺎت ،آﺎﺗﻚ ﮔﻮێ ﺑدەﻧﮕﯽ ﻣﮋوو دەﺳﭙﺮﯾﻦ دەﯾﺒﯿﻨﯿﻦ و دەﺑﯿﺴﺘﯿﻦ ﺋﺎﺷﺘﯽ و ﺋﺎراﻣﯽ ﻟﻻﯾن زەردەﺷﺖ ﺑﺎﻧﮕﺷی ﺑﯚ آﺮاوە،ﻣﮋووی دﺮﯾﻨﯽ ﻣﺮۆڤ ﺋوە دەﻧﮕﯽ زەردەﺷﺘ آ ﮔﻮﯽ ﻣﮋوو دەﻟرزﻨﺖ و
دەﺖ»:ﺋی ﺋهﻮراﻣزدا ...ﻟراﺳﺘﯽ و ﺧﺎوﻨﯽ،هﯚﯾك دروﺳﺖ ﺑﻜ ﺗﺎ ﻟهز و ﺗﺎﺑﺸﺘﯽ ﺋو، ﺋﺎﺷﺘﯽ و ﺋﺎﺳﺎﯾﺶ ﺳﻗﺎﻣﮕﯿﺮ ﺑﻜﺮﺖ)«...،ﯾﺳﻨﺎ-هﺎﺗﯽ-٢٩ﺧﺎﯽ(١٠ ﻟﮔڵ ﺋواﻧش ﺋﺎﺷﺘﯿﺨﻮازی و وﯾﺴﺘﯽ هﻤﻨﺎﯾﺗﯽ،ﻧﺎﺑﺘ هﯚی ﺳر داﺧﺴﺘﻦ ﺑﯚ زوﻢ و ﻗﺑﻮوﻜﺮدﻧﯽ زۆرداری و ﺳﺘم،هر ﺑﯚﯾش زەردەﺷﺖ ﻟ دی"ﯾﺳﻨﺎ-هﺎﺗﯽ-٤٨ﺧﺎﯽ"٧دا دەﺑﮋﺖ»:ﺗﻮڕەﯾﯽ دەﺑ ﺑرﺑﺳﺖ ﺑﻜﺮێ،ﺑم ﭘﻮﯾﺴﺘ ﻟهﻣﺒر زوﻢ و زۆرداری ،ﻟﺧﯚﻣﺎن ﺑرﮔﺮی ﺑﻜﯾﻦ«. ﺋﻣﺎﻧ و ﺳدان ﺋﺎﻣﯚژﮔﺎری دﯾﻜ،ﻟﻻﯾن زەردەﺷﺘﯽ آﻮرد ﺋﺎراﺳﺘی ﻣﺮۆڤ و ﻣﺮۆﭬﺎﯾﺗﯽ آﺮاوە ﺑﺎ هﻣﻮو ﺧﻚ ﺑزاﻧ ﺋواﻧ ﮔﺸﺘﯿﺎن ﻗﺴآﺎﻧﯽ زەردەﺷﺘﯽ ﺑرەﭼك آﻮردە وﻟ ﮔﺎﺗﺎآﺎﻧﺪا ﭘﺸﻜش ﺑ ﻣﺮۆڤ آﺮاوە. ﺑﻪ ﺑ دڕدۆﻧﮕﯽ ،دﯾﻨﯽ زهردهﺷﺘﯽ ،ﺋﺎﯾﯿﻨﮑﯽ ﭘﯚزﯾﺘﯿﭭﻪ ﮐﻪ ﻟﻪ ﺳﻪر ﺋﻪﺳﺎﺳﯽ هزر و ﺋﺎوهزهوه ﺑﻨﯿﺎت ﻧﺮاوه ،ﺗﻪﻧﯿﺎ ﻣﻪرﺟﯽ ﺳﻪرهﮐﯽ ﺑﯚ دان ﭘﺪاهﻨﺎن و وهرﮔﺮﺗﻨﯽ ﺋﻪو دﯾﻨﻪ ه ﯾﺎ ﺧﻮد ﺗﺎآ ﭘﻮه روﭘﻮاﻧﻪ هی ﭘﻪﺳﻨﺪ ﮐﺮدن ،ﺑﯿﺮ و هزر و ﺗﮑﻔﮑﺮﯾﻨﻪ ه .ﺗﺎﺑﻧﯽ دﯾﻨﯽ زهردهﺷﺖ ﺑﯚ ﺗﻪواوﺘﯽ ) ﮐﻪﻣﺎﯽ ( ﻣﺮۆڤ ،ﺑﻪ هزر و ﺋﻪﻗ ﺑﻪﺳﺘﺮاوهﺗﻪوه. ﻟﻪ راﺳﺘﯿﺪا ،زۆرهﻣﻠ و داﺳﻪﭘﺎﻧﺪن ،هﯿﭻ ﺟ ﭘﯿﻪﮐﯽ ﻟﻪم ﺋﺎﯾﯿﻨﻪ هدا ﻧﯽﯾﻪ ،هﻪر وهک زهردهﺷﺖ، زۆرﻣﻠ و ﺋﯿﺠﺒﺎری ﺑﻪ ﺗﻮﻧﺪی و ﺑﻪ راﺷﮑﺎوی رهت داوهﺗﻪوه. ﮔﯚﺷﻧﻴﮕﺎی زەردەﺷﺖ ﺳﺑﺎرەت ﺑ ﺷﻮﻧﺎس وهﺑﻮوﻧﯽ ژن و ﻟ ﺑﺎرەی ﺟﮕﺎی ﺋﺎﻓﺮەت ﻟ ﻧﺎو ﮐﯚﻣﮕﺎدا ،زۆر ﺳرﻧﺞ راﮐﯿﺸرە،دۆخ و ﻣﻗﺎﻣﯽ ﺋﺎﻓﺮەت هرﻟآﯚﻧوە ﻟ ﻧﺎو ﮐﻮردەﮐﺎﻧﯽ "ﻣﺎد"ی و ﻟ ﺑﺎوەڕی ﻣﻮﻏﮐﺎن ﺑرز ﻧﺮﺧﻨﺮداوە.دﻳﺎرە ﻟ ﮔڵ ﺳرهﺪاﻧﯽ زەردەﺷﺖ و ﻟ ﻧﺗﻴﺠی ﭼﺎﮐﺴﺎزﻳﮐﺎﻧﯽ ﺋو ﻣزﻧ ﻣﺮۆﭬ،ﮔﯚڕاﻧﮑﺎرﻳﮐﯽ ﺑ ﺳر ﺟﮕوﭘﮕی ﺋﺎﻓﺮەﺗﺪا هﺎﺗﻮوە.ژن ﻟ ﻗﻣﭽﯽ دﯾﺪی زەردەﺷﺖ و دﻳﻨﯽ ﭘﻴﺮۆزی زەردەەﺷﺘﯽ ﻣﺎﻓﯽ ﯾﮐﺴﺎن و ﺑراﺑری ﻟﮔڵ ﭘﻴﺎو ﮔل ﭘ ﺑﺧﺸﺮاوە ،ﺗﻧﺎﻧت ﻣﻗﺎﻣﯽ داﻳﮏ ﺋﺠﮕﺎر ﭘﻴﺮۆز و ﮔورە زاﻧﺮاوە؛ ﺗﺒﻴﻨﯽ ﻟ دەﻗﮐﺎﻧﯽ ﺋﺎﭬﺴﺘﺎ ﺋﻤ ﺑوەرﻨﻮﻨﯽ دەﮐﺎت ﮐ ﻧﺎوی ژن و ﭘﻴﺎوی ﺧﺎوەن ﭼﺎﮐ و رەوﺷﺖ ﺑرز و ﺧﻮاﺗﺮس، ﻟ ﻳک رﻳزدا هﺎﺗﻮە،ﺋﺎﻓﺮەت ﻟ ﮐﺎروﺑﺎری ﮐﯚﻣﻳﺔﺗﯽ،ﺋﺎﺑﻮوری،دﻳﻨﯽ و ...ﺑ ﻗت ﭘﻴﺎو ﮐﺎرﻳﮕرەو هر ﺑو رادەﻳش ﺑﻳﺎردەر و ﺑرﭘﺮﺳﻴﺎرە.رۆژی ﭘﻨﺠﯽ ﻣﺎﻧﮕﯽ ﺋﺳﭙﻧﺪارﻣزد)رەﺷﻣ (هر ﻟ دﻳﺮۆﮐﯽ ﺋﺎرﻳﺎﻳﯽ ﺑﯚ رۆژی داﻳﮏ و ﺋﺎﻓﺮەت ﺗرﺧﺎن ﮐﺮاوە .ﺋواﻧ ﻟ ﺣﺎﮑﺪان ﮐ ژن ﻟ ﮐﯚﻣﮕﺎی ﺑ وﻨﺔی! ﻳﯚﻧﺎﻧﻴﮐﺎن ﺗﻧﺎﻧت ﻣﺎﻓﯽ ﺷﺎروﻣﻧﺪی ﭘ رەوا ﻧزاﻧﺮاوە،ﺋﺎﻓﺮەت ﻟ رﻳز و ﻗﻓﺗﯽ ﮐﯚﻳﻠﮐﺎن و ﻳﯚﻧﺎﻧﻴﮐﺎن ﺑﮕﺮە ﻟ واﻧﻴﺶ ﻧزﻣﺘﺮ داﻧﺮاوە و دەزاﻧﺮﺖ .ﺑﮕﻮﻣﺎن ﺧﻮﻨﺪﻧوە ﻓﻟﺴﻓﻴﮐﺎﻧﯽ!ﺳﻮﻗات،ﺋﻓﻼﺗﻮون و ﺋرەﺳﺘﻮ ﺋوەﺑ ﺋﻤﺔ دەﺳﻟﻤﻨﺖ. ﺑﻪﺳﻪرﻧﺞ دان و وردﺑﯿﻨﯽ ﻟﻪ ﺑﯚﭼﻮون و ﺋﺎﯾﯿﻨﯽ زهردهﺷﺘﯽ ،ﺋﻪو ﺑﺎوهڕه وه دﯾﺎر دهﮐﻪوﺖ ﮐﻪ ﻟﻪ هﻪر هﻪزارهﯾﻪﮐﺪا ،زهردهﺷﺘﮑﯽ زهﻣﺎﻧﻪ ه واﺗﻪ رﺒﻪرﮑﯽ ﻣﻪزن ﻟﻪﺳﻪر ﺷﻮﻦ و رﺒﺎزی زهردهﺷﺖ ﺳﻪر هﻪﺪهدات) .زرﺗﺸﺖ،ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ اﻳﺮان ﺑﺎﺳﺘﺎن،هﺎﺷﻢ رﺿﯽ( ) ﺋﻮﺷﯿﺪهر ﯾﺎ ﺧﻮد هﻮﺷﯿﺪهر ( ) ،هﻮﺷﯿﺪهر ﻣﺎﻧﮓ ( و ) ﺳﻮﺷﯿﺎﻧﺲ ( ،ﺳ ﺑﻪﻨﯽ ﭘﺪراوی زهردهﺷﺘﯿﻦ ،ﮐﻪ هﻪر ﺳﮑﯿﺎن راﺳﺘﻪوﺧﯚ ﻟﻪ ﺗﻮﺧﻢ و رهﭼﻪﻪﮐﯽ ﺋﻪﺷﻮ زهردهﺷﺖ دهﺑﻨﻪ هوه و ﺑ ) زادﺋﺳﭙﻪرم – ﺧﺎﯽ ) ،( ٢٢دﯾﻦ ﮐﻮرد – ﺧﺎﯽ ( ٥٤-٥١ آﻮڕی زەردەﺷﺖ دەﻧﺎﺳﺮﻦ. هﻮﺷﯿﺪهر و هﻮﺷﯿﺪهر ﻣﺎﻧﮓ ﻟﻪداﯾﮑﺒﻮون و ﭼﺎﮐﺴﺎزی و ﺋﻪرﮐﯽ ﺧﯚﯾﺎن ﺑﻪ ﺟ هﻨﺎوه و ﮐﯚﭼﯽ دواﯾﯿﺎن ﮐﺮدووه ،ﺑﻪم هﺸﺘﺎ ﺳﻮﺷﯿﺎﻧﺲ ﯾﺎ ﺧﻮد ﺳﻮودﭘﮕﻪﯾﺎﻧﯽ ﮔﻪوره ،ﻟﻪ داﯾﮏ ﻧﻪ هﺑﻮوه و ﺑﻪﻨﯽ دراوه ﻟﻪ ﺳﻪردهﻣﮑﯽ ﭘﻮﯾﺴﺖ و ﺑﺎرودۆﺧﮑﯽ ﺗﺎﯾﺒﻪﺗﯽ و ﮔﻮﻧﺠﺎو ﺳﻪرهﺪهدات. ﺋﻪﮔﻪر ﺑﻪزﺘﯽ ﺑواﻧﯿﻦ ،ﺷﻮﻦ هﻪﮕﺮﺗﻮوﯾﯽ ﺋﺎﯾﯿﻨﻪ هﮐﺎﻧﯽﺗﺮ ﺳﺎﻣﯽ ﺑﻪ ﮔﺸﺘﯽ و ﺋﺎﯾﯿﻨﯽ ﺋﯿﺴﻼم ﺑﺗﺎﯾﺒﺗﯽ ،راﺳﺘﻪوﺧﯚ ﻟﻪ ﺋﺎﯾﯿﻦ و ﺟﯿﮫﺎﻧﺒﯿﻨﯽ زهردهﺷﺖ دهﺑﯿﻨﺮﺖ ،دﯾﺎره ،ﺑﯚﭼﻮوﻧﯽ زهردهﺷﺖ ﻟﻪﻣﻪڕ ﭘﺸﻮای زهﻣﺎﻧﻪ ه ) ﻣﻪهﺪی ﻣﻪوﻋﻮود ( ﻟﻪ رﭽﮑﻪﮐﺎﻧﯽ ﺋﯿﺴﻼم ﺑﻪ ﺗﺎﯾﺒﻪﺗﯽ ﺋﯿﺴﻼﻣﯽ ﺷﯿﻌﻪ و
ﺋﯿﺴﻼﻣﯽ ﺳﻮﻧﻨﻪ ه ﺑﻪ رووﺗﯽ ﺧﯚی دهﻧﻮﻨﺖ ،ﮐﻪ ﺑﻪ ﺑ ﻗﺴﻪ ﺟﯽ هﯿﭻ ﺋﯿﻨﮑﺎر و ﭘﺎﺳﺎوﮏ ﻧﺎهﺘﻪوه ،ﺑﻪ ﻣﺎﻧﺎﯾﻪک ،ﻗﻮوﯽ و ﺑﻪرﯾﻨﯽ ﮐﺎرﺗﮑﺮدﻧﻪ هﮐﻪ ﺋﻪوهﻧﺪه ،راﺳﺘﻪوﺧﯚ و ﺑﻨﻪ هڕهﺗﯽﯾﻪ ﮐﻪ ﻧﻜﻮوﯽ ﻟ ﻧﺎﮐﺮﺖ .ﺑﯚ ﻧﻤﻮوﻧﻪ ه ،ﻟﻪم ﺑﺎرهوه ،دوو ﮐﺘﺒﯽ زۆر ﮔﺮﯾﻨﮓ ،ﺑﻪ ﻗﻪﻪﻣﯽ ) دارﻣﺴﺘﺖر ( و ) ﺋﺪﮔﺎر ﺑﻠﻮﺷﻪ ( ﻧﻮوﺳﺮاون .ﺋﺪﮔﺎر ﺑﻠﻮوﺷﻪ ،دهﻧﻮوﺳﺖ )) :ﺳﻪرﭼﺎوه و ﭼﺎوﮔﯽ ﺑﺎوهڕ ﺑﻪ ﺑﻮوﻧﯽ " ﺋﯿﻤﺎﻣﯽ زهﻣﺎن " و ﮐﻪﺳﮑﯽ ﺑﻪﻨﯿﭙﺪراو ،هﻪﺪهﮔﻪڕﺘﻪوه ﺳﻪر ﺑﯿﺮ و رای ﺋﺮاﻧﯿﻪﮐﺎن ).(( .ﺗﺎرﯾﺦ ﺗﻤﺪن و ﻓﺮهﻨﮓ اﯾﺮان آﮫﻦ -دآﺘﺮ هﻮﺷﻨﮓ ﻃﺎﻟﻊ( )ﻗﻄﺐ اﻟﺪﯾﻦ ﺷﯿﺮازی( ﻟ ﮔورەﻳﯽ و زاﻧﺎﻳﯽ زەردەﺷﺖ ﺋﺎوەهﺎ دەﺋﺎﺧﻔ )) : ﻟو ﺷﺘﺎﻧ ﮐ زەردەﺷﺖ ﻟ ﻧﺎو ﭘراوەﮐﺎﻧﯽ زەﻧﺪ و ﺋﺎﭬﺴﺘﺎ ﮔﻮﺗﻮﻳﺗﯽ ﻳﮐﮑﻴﺎن ﺋوەﻳ ﮐ ﻟ ﺋﺎﺧﺮو ﺋﯚﺧﺮی زەﻣﺎن،ﭘﻴﺎوﻜﯽ ﻣزن ﺳرهﺪەدات ﮐ ﺑﻧﻮی)ﺋﺳﺘدﻳﺮﮐﺎ(دەﻧﺎﺳﺮﺖ و واﺗﺎﮐی ﺑ ﭘﻴﺎوی زاﻧﺎ ﻟﮑﺪەدرﺘوە ،ﻟو دﻧﻴﺎﻳﻋدڵ و دﻳﻦ ﺋﺎراﺳﺘ دەﮐﺎت ،هﺎوﮐﺎت ﻟﮔڵ وی،ﭘﺗﻴﺎرەﻳک ﭘﻳﺪا دەﺑﺖ ﮐ ﻟ هوﯽ ﺧﺮاﭘﮐﺮدن و ﺑ ﻻرﺪا ﺑﺮدﻧﯽ ﻣﺮۆڤ ﺗﺪةﮐﯚﺷﺖ و ﺗﻜﺪەری ﭼﺎآ و آﺎروﺑﺎری ﺋﺳﺘدرﯾﻜﺎﯾ.... و ﺳرﭘرﺳﺖ زاﻧﺎﻳ)زەردەﺷﺖ(ﻟﺑﻮوﻧﯽ ﺋو دەﯽ هر ﺋز)ﺷﻴﺮازی(دەﻢ ﺷﻮاﻧﯽ!)ﻣﻮﻻی(ﺋﻤ)ﺳﺎﺣﺐ اﻟزﻣﺎن( و ﺳروەدەرﻧﺎﻧﯽ ﺋو ﻟ ﺋﺎﺧﺮی زەﻣﺎن ﺧﺑری داوە. ﺗﺎﻳﺒﺗﻤﻧﺪی و ﺳﻴﻔﺎﺗﮏ ﮐ ﺑﯚ ﺋﺳﺘدرﻳﮑﺎ)ﺳﻮﺷﯿﺎﻧﺲ=ﻣهﺪی ﻣوﻋﻮد( دەﮔﻮﺗﺮێ هﻣﺎن ﺳﻴﻔت و ﺧﺴﻮوﺳﻴﺎﺗﯽ ﺋﺎﻣﺎژە ﭘﮑﺮاو ﻟ ﺣدﻳﺲ و رﻳﻮاﻳﺗﮐﺎﻧﯽ ﺋﻤ دەﭼ ،هﻪ روە هﺎ ﭘ ﺗﻴﺎرەآش هﻪ ﻣﺎن دەﺟﺠﺎ و ).((....هﻣﺎن ﺳرﭼﺎوەی ﺳروو( ﻓﻪﻟﺴﻪﻓﻪ و ﺋﺎوهزﮔﻪرﺘﯽ زهردهﺷﺖ ﻟﻪﺳﻪر ﻓﻪﻟﺴﻪﻓﻪ و ﺑوای ﺋﺎوهزﮔﻪری زهردهﺷﺖ ﮔﻪﻟﮏ وﺗﺎر و ﻟﮑﺪاﻧﻪ هوه ﻟﻪ ﮐﺎﯾﻪ دان ،ﺑﻪم زۆر ﺑﻪ ﮐﻮرﺗﯽ ،هﻪوڵ دهدهﯾﻦ ﺗﯿﺸﮏ ﺑﺨﻪﯾﻨﻪ ه ﺳﻪر هﻪﻧﺪﮏ ﻻﯾﻪن و ﺑﮔﻪ ﻓﻟﺴﻓﻴﮐﺎﻧﯽ ﺋم ﺋﺎﻳﻴﻨ. ﺳﻪﻣﺒﻮوﻟﯿﮏ واﺗﻪ هﻤﺎﮔﻪرﯾﻪﺗﯽ وهک ﯾﻪﮐ ﻟﻪ دﯾﺎردهﮐﺎﻧﯽ ﮔﺮﯾﻨﮕﯽ ﭼﻮارﭼﻮهی ﺑﯿﺮوﺑﺎوهڕی ﺋﺎرﯾﺎﯾﯿﻪﮐﺎن ،ﺑﻪ درﮋاﯾﯽ ﻣﮋوو ،رۆﯽ ﺗﺎﯾﺒﻪﺗﯽ ﺧﯚی ﮔاوە .دهزاﻧﯿﻦ ،هﻤﺎ ﻟﻪﻧﺎو ﺋﯚﺳﺘﻮرهدا، رۆﮑﯽ ﮔﺮﯾﻨﮓ و ﻟﻪ هﻪﻣﺎن ﺣﺎﯿﺸﺪا ﺳﻪرهﮐﯽ ﺑﻪ ﺧﯚوهدهﺑﯿﻨﺖ. دﯾﺎره ﻟﻪ ﻧﺎوهرۆﮐﯽ هﻪر دهق و ﺑﯚﭼﻮوﻧﮑﯽ ﺋﯚﺳﺘﻮرهﯾﯿﺪا ،هﻪﻧﺪﮏ راﺳﺘﯽ ﻟﻪ ﮔﯚڕدان ،ﺑﻪ دهرﺑﯾﻨﮑﯽﺗﺮ ،ﻟﻪﻧﺎوﺋﺎﺧﻨﯽ هﻪر دﯾﺎردهﯾﻪﮐﯽ ﺋﻮﺳﺘﻮرهﯾﯿﺪا ،ﺣﻪﻗﯿﻘﻪت ﺑﻪ هﻤﺎﯾﻪﮐﯽ ﺗﺎﯾﺒﻪﺗﯽ، ﮔﻮﻧﺠﺎوه و ﺑﻨﺎﺧﻪی هﻪر ﺋﯚﺳﺘﻮورهﯾﻪک ﻟﻪﺑﺎن ﺑﻪردی واﻗﻌﯿﯿﻪت و راﺳﺘﯿﯿﻪک هﻪﭽﻨﺪراوه. ﺋﺎو ،ﺑﺎ ،ﺧﺎک و ﺋﺎﮔﺮ ،ﺋﯿزهد و ﺋﻣﺸﺎﺳﭙﻪﻧﺪهﮐﺎن ،ﺋﻪهﺮﯾﻤﻪن و دﻮهزﻣآﺎن و ...ﮔﺸﺘﯿﺎن هﻤﺎﯾﻪﮐﻦ ﮐﻪ ﺑﻪﺷﮏ ﻟﻪ ﺣﻪﻗﯿﻘﻪت و ﭘﺪاوﯾﺴﺘﯿﻪﮐﺎن و ﻻﯾﻧآﺎﻧﯽ ﺗﻣﻮوژاوی ﻣﺮۆڤ روون دهﮐﻪﻧﻪ هوه. ﺋﺎﺷﮑﺮاﯾﻪ ،ﺋﻪوه ﻧﺎﺑﺘﻪ هﯚی ﭘﺎﺳﺎوی ﺋﻪوهﯾﮑﻪ ،ﺋﻪو راﺳﺘﯿﻪ ﻟﻪ ﺑﯿﺮ ﺑﮑﻪﯾﻦ ﮐﻪ ﺗﺎﻗﻤﮏ ﻟﻪ ﺑﺎوهڕ و ﺑﯚﭼﻮوﻧﻪ هﮐﺎﻧﯽ ﺋﻤﻪ ﻟﻪ ﻧﺎو ﺋﯚﺳﺘﻮرهدا ﺑﻨﻪ هڕهﺗﯿﻦ و هﻪﻧﺪﮑﯿﺸﯿﺎن هﻪر ﺑﻪ ﺗﻪواوی ﺑ ﭘﺎﯾﻪن و رﯾﺸﻪﯾﻪﮐﯽ ﺋﻪوﺗﯚﯾﺎن ﻧﯽﯾﻪ. ﺋﻪﮔﻪر ﭼﯽ هﻮﻧﻪ هری هﻤﺎﮔﻪرﺘﯽ ،ﻟﻪ ﻧﺎﺧﯽ دهﻗﻪﮐﺎﻧﯽ ﺋﺎﭬﺴﺘﺎ و ﺣﻪﯾﺮاﻧﻪ ه ﺋﺎﯾﯿﻨﯿﻪ ﭘﯿﺮۆزهﮐﺎﻧﯽ ) ﮔﺎﺗﺎﮐﺎن ( زهردهﺷﺖ ،ﺑﻪ رووﻧﯽ وهﺑﻪر ﭼﺎو دﻦ ،ﺑﻪم ﻟﻪ رووﮑﯽ دﯾﮑﻪوه ﺗﻪواو ﮐﺎرﯾﮕﻪری هﻪﯾﻪ ﻟﻪﺳﻪر واﻗﻌﯿﻪﺗﻪ ﭘﻮﯾﺴﺘﻪﮐﺎﻧﯽ ژﯾﺎﻧﯽ ﻣﺮۆڤ ،ﺑﻪ وﺗﻪﯾﻪﮐﯽ دﯾﮑﻪ ﭘﻮهﻧﺪی ﻧﻮان ﻣﺮۆڤ و ژﯾﺎﻧﯽ واﻗﻌﯿﻪﺗﯽ ﻟﻪ هﻪﻣﺒﻪر ژﯾﺎﻧﯽ ﺧﻮﻟﯿﺎﯾﯽ و دﻧﯿﺎﯾﻪﮐﯽﺗﺮ ﻟﻪﺳﻪر ﺑﻨﮑﻪی ﺣﻪواﻪ ﺑﻪ ﮔﻪواﻪدان ،ﭘﺘﻪوﺗﺮ و ﭘﺑﺎﯾﻪﺧﺘﺮه؛ هﻪر ﺑﯚﯾﻪش رﯾﺎﻟﯿزﻣﯽ هزری و ﺋﻪﻗﻧﯿﯿﻪت ﺗﯿﺎدا ﺟﻪﺧﺘﯽ ﻟﻪﺳﻪر ﮐﺮاوه. ﻟﻪ دهﻗﻪﮐﺎﻧﯽ ﺋﺎﭬﺴﺘﺎ زۆرﺑﻪی ﮐﺎت ،ﺋﻪهﻮرا ﻣﻪزدا ﺑﻪ ﺳﯿﻔﻪﺗﯽ " ﺋﻪی هزری ) ﺧﺮد (ی ﺧﺎوهن ﭼﺎﮐﻪ " ﺑﺎﻧﮕﮫﺸﺘﻦ ﮐﺮاوه ،ﻟﻪ ﻧﺎو ﺗﺎﻗﻤﮑﯽ زۆریﺗﺮ ،ﺋﻪهﻮراﻣﻮزدا ﺑﺳﻪرﭼﺎوهی زاﻧﯿﺎری و زاﻧﺎﯾﯽ و هزرﮔﻪری ،ﻧﺎﺳﻨﺪراوه )) .رز و ﺳﻮﭘﺎﺳﻢ هﻪﯾﻪ ﺑﯚ زاﻧﺎی ﺧﺎوهن ﭼﺎﮐﻪ (( ) .ﭬﻨﺪﯾﺪاد – ﺧﺎﯽ ( ٣٩
ﺑﻪ ﺑ ﻗﺴﻪ ،ﺧﻮﻨﺪﻧﻪ هوه و ﺗواﻧﯿﻨﮑﯽ ﻣﯿﺘﺎﻓﯿزﯾﮑﯽ و ﺋﻮﺗﻮﭘﯿﺎﯾﯽ ﺋﻪﮔﻪر ﺳﻪرﻧﺞ و ﺑﯿﺮﮐﺮدﻧﻪ هوه و ﺗﮕﻪﯾﺸﺘﻨﯽ ﻟﻪﮔﻪﺪا ﻧﻪ هﺑﺖ ﯾﺎ ﺧﻮد ﺑﻪ ﺋﻪﻗ و ﺑوای ﻣﺮۆڤدا ﻧﭼﺖ ،ﺋﻪوه ﺑ ﺳﻮوده و هﯿﭻ ﻣﺎﻧﺎﯾﻪﮐﯽ ﺑﻪ ﻧﺮخ ،ﺗﯿﺎﯾﺪا ﺑﻪدی ﻧﺎﮐﺮﺖ. ﻓﻪﻟﺴﻪﻓﻪی زهردهﺷﺖ ﻟﻪﺳﻪر دوو دﯾﺮۆﮐﯽ ﺋﻪﺳﺎﺳﯽ و دوو ﮔﻪوهﻪری هﺎوﮐﺎت ﻟﻪ داﯾﮑﺒﻮو ﻟﻪ هﻪﻣﺎن ﺣﺎﯿﺸﺪا دوو هزی ﺷﻮﻨﺪاﻧﻪ هر ،ﺑﻪم ﻧﺎﺗﺑﺎ ،واﺗﻪ ) ﺳﭙﻪﻧﺘﻪﻣﯿﻨﻮو ( ) ،ﺋﻪﻧﮕﺮهﻣﯿﻨﻮو ( ،داﻣﻪزراوه. راﺳﺘﯿﻪﮐﻪی ﺋﻪوهﯾﻪ ،ﮐﻪ ﮐﺎرداﻧﻪ هوه و دهﻧﮕﺪاﻧﻪ هوهی ﺋﻪم دوو ﭼﻪﻣﮑﻪ ،وزهﯾﻪﮐﻪ ،ﮐﻪ ﻟﻪ دﯽ ﺑﭽﻮوﮐﺘﺮﯾﻦ زهڕڕه و ﺑﻪﺷﻪﮐﺎﻧﺪا ،ﺑﻪ ﭼﻪﺷﻨﯽ ﻣﻮﺳﺒﻪت و ﻣﻪﻧﻔﯽ ،ﺑﻪردهوام ﻟﻪ ﺟﻮﻧﻪ هوه داﯾﻪ و ﺧﯚی دهﻧﻮﻨﺖ .ﺑﻪ ﺗﺒﯿﻨﯽ ﻟﻪﻣﻪڕ دﯾﺎردهﮔﻪﻟﯽ ﺳﺮوﺷﺘﯽ ،ﺋﻪو دوو ﭼﻪﻣﮑﻪ ﻧﺎﺗﻪﺑﺎﯾﻪ ،ﯾﻪک ﻟﻪواﻧﻪ ه " ﻣﻪﺷﯽ " و " ﻣﻪﺷﯿﺎﻧﻪ ه " ) ﺋﺎدهم و ﺣﻪوا ( رۆﯽ ﮔﺮﻧﮕﯿﯽ ﺋﺎﺷﮑﺮا دهﺑﺖ.ﭼﻮﻧﮑ ﺳرەﺗﺎ و ﭘﺸﻮوﻧی ﻣﺮۆڤ ﻟ ﭼﺷﻨﯽ ﺳﻧﺘزدا وە دﻳﺎر دەﺧﺎت. ﺗز ) وزهی ﻣﻮﺳﺒﻪت ( و ﺋﺎﻧﺘﯽ ﺗز ) وزهی ﻣﻪﻧﻔﯽ ( ،ﭘﺎﯾﻪ و ﺑﻨﭽﯿﻨﻪ هی ﺋﺎﻓﺮاﻧﺪن ،ﺟﻮﻧﻪ هوه و ﮔﯚڕان ،ﮔﻪﺷﻪﺳﻪﻧﺪن و ﻓﻪوﺗﺎن ،ﺋﻪﻧﺪﺸﻪی ﻣﺮۆڤ و ...ﻟﻪﺳﻪڕ ﺟﻪﻣﺴﻪری وزهی ﭼﺎﮐﻪ ) ﺳﭙﻪﻧﺘﻪﻣﯿﻨﻮو ( و ﺧﺮاﭘﻪ ) ﺋﻪﻧﮕﺮهﻣﯿﻨﻮو ( ﻗﺎﯾﻢ ﮐﺮاوه. هﺒﺳﺘﮐﺎﻧﯽ ﻧﺎﺳﺮ ﺧﺳﺮەو ﻟو ﺑﺎرەوە ﺟﺧﺖ ﻟﺳر ﺋو راﺳﺘﻴ دەﮐﺎت: ﺑﺮدﺳﺖ زﻣﺎﻧ ز آﻓﺮﻳﻨﺶ،دو ﺳﻮی ﺗﻮ ﻧﻮﻳﺪﮔﺮ ﻓﺮﺳﺘﺎدﻧﺪ ﻋز و ﻧﻌﻤﺖ ﻣﻴﻨﻮ ﻳﮑﯽ ﺳﻮی ّ ﻳﮑﯽ ﺳﻮی دوزﺧﺖ هﻤﯽ ﺧﻮاﻧﺪ ﺑﺮ ﺷﺨﺺ ﭘﺪﻳﺪ ﻧﺎورد ﻧﻴﺮو هﺮ ﻳﮏ ﺑ رهﻴﺖ ﻣﻴﮑﺸﺪ،ﻟﻴﮑﻦ .... ﻧﺎﻣﺮﺟﻮ ﮐﺎﻳﻦ ﻧﻴﺴﺖ رە ﻣﺤﺎل و َ ﺑﺮ ﮔﻴﺮ ره ﺑﮫﺸﺖ و ﮐﻮﺷﺶ ﮐﻦ )زرﺗﺸﺖ ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ اﻳﺮاﻧﯽ،هﺎﺷﻢ رﺿﯽ(١٠٢-١٠١، ﺷﻮﻦ و ﺑﻪرهﻪﻣﯽ ﭼﺎﮐﻪ و ﺧﺮاﭘﻪی ﻣﺮۆڤ ،ﻟﻪ زاڵ ﺑﻮون و هﻪژﻣﻮوﻧﯽ ﯾﻪﮐ ﻟﻪو دوواﻧﻪ ه ﻟﻪﺳﻪر ﺋﻪوﯾﺘﺮ ،دﺘﻪ دی ،واﺗﺎ ،دژاﯾﻪﺗﯽ و ﯾﻪک ﺑﻮون ،ﭘﻪرﻣﻮون و ﭘﻪرﺗﻪوازهﯾﯽ ،راﺳﺘﯽ و ﻧﺎڕاﺳﺘﯽ، ﻣﻮﺗﻪق و رﮋهﯾﯽ ،هﻪﺑﻮون ) وﺟﻮد ( و ﻧﻪ هﺑﻮون ) ﻋﺪم ( ،رووﻧﺎﮐﯽ و ﺗﺎرﯾﮑﯽ ... ،هﻪر هﻪﻣﻮوﯾﺎن دﯾﺎردهی ﺗﻪﻋﺎﻣﻮوﻟﯽ ﺋﻪم دوو ﻧﯿﺮووﮔﻪﻟﻪ دهﻧﺎﺳﺮﻦ .ﺑﻪرهﻪم و ﺳﻪﻧﺘزی ﺋﻪو دوواﻧﻪ ه ﻣﺮۆڤ ﻟﻪ ﻣﮋوودا وهڕی دهﺧﺎت و ﺑﻪدﯾﮫﻨﻪ هری هﻪﺴﻮﮐﻪوت و ﺑزاﭬﯽ ﺟﯿﮫﺎن و ﻣﮋووﯾﻪ .هﻪر وهک دﯾﺎره، ﮐﺮۆک ) ﺟﻪوهﻪر (ی ﻧﺎوهرۆﮐﯽ ﻓﻪﻟﺴﻪﻓﯽ زهردهﺷﺖ ،دهﮔﻪڕﺘﻪوه ﺳﻪر ﺟﻪﻣﺴﻪری ﺋﻪﻗ و هزری ﻣﺮۆڤ ،ﺑﻪ واﺗﺎﯾﻪﮐﯽ دروﺳﺘﺘﺮ ،هزرﮔﻪری و ﺋﻪﻗﻧﯿﯿﻪت ﻟﻪ ﻧﺎوﻗﻪدی ﺋﻪم ﺋﺎﯾﯿﻨﻪ هدا ﺳﻪﻗﺎﻣﮕﯿﺮﮐﺮاوه ،هﻪر ﭼﻪﻧﺪ ﻟﻪ ﺑﻪﺳﺘﻨﯽ ﻣﺎرﯾﻔﻪت و ﺋﯿﻤﺎﻧﯿﺶ ﻟﻪو ﭘﻪڕی ﭘﺘﻪوی و ﻣﻪزﺑﻮوﺗﯽ داﯾﻪ. ﺳﯿﻤﺎی زەردەﺷﺖ ﻟ ﺑﯚﭼﻮون و ﻧﻮوﺳﺮاوەآﺎﻧﯽ ﺋﺷﺮاق و ﺣﯿﻜﻤﺗﯽ ﺧﻮﺳﺮەواﻧﯽ ﺑﺗﺎﯾﺒﺗﯽ ﺷﺎرەزوری ﺑﺋﺎﺷﻜﺮاﯾﯽ و آﺮاوەﯾﯽ وەدﯾﺎر دەآوﺖ ،ﯾآﯽ ﺗﺮ ﻟزاﻧﺎﯾﺎﻧﯽ دﻧﯿﺎی ﺋﯿﺴﻼﻣﺗﯽ،آﻟﺑﺎرەی زەردەﺷﺖ و ﺗواﻧﯿﻨﯿآﺎﻧﯽ،زۆر ﺑﭘﻮﺧﺘﯽ و ﭘﯚزﯾﺘﯿﭭﯽ دواوە)ﻗﻄﺐ اﻟﺪﯾﻦ ﮑﻮَرﯼ( ﻟﺷﺎﮔﺮدەآﺎﻧﯽ ﻣﯿﺮداﻣﺎدە.وێ آﺳ دەﺑﮋﺖ»:روﻧﺎآﯽ و ﺗﺎرﯾﻜﯽ دوو ﭘﺮەﻧﺴﯿﭙﯽ دژ اَﺷ ِ ﺑﯾآﻦ،هروهﺎ ﯾزدان و ﺋهﺮﯾﻤن،ﭘﺸﻮوﻧی ﮔﺸﺖ ﺧﻮﻘﻨﺪراوەآﺎﻧﯽ ﺟﯿﮫﺎن ﻟ ﻟﻜﺪان و ﻟﻜﺒﻮون و ﺋﺎوﺘﺑﻮوﻧﯽ ﺋودوو ﺋﺳ دﺘدی«...، ﺗﺎﻗﻤﮑﯽ زۆر ﻟﻪ ﭘﺴﭙﯚڕان و زاﻧﺎﯾﺎن ﻟﻪوﺑﺎوهڕهدان ﮐﻪ ﻣﺎدهﮐﺎن و ﻣﻮﻏﻪﮐﺎﻧﯽ ﺋﺎﯾﯿﻨﯽ ) ﮐﻮردهﮐﺎن ( داﻣﻪزرﻨﻪ هری ﻓﻪﻟﺴﻪﻓﻪن ،دوور ﻟﻪ راﺳﺘﯽ ﻧﯽﯾﻪ ﮐﻪ ﺑﮕﻮﺗﺮێ ،ﻓﻪﻟﺴﻪﻓﻪ و ﺋﻪﻗﻧﯿﯿﻪﺗﯽ زهردهﺷﺘﯽ ،ﮐﺎرداﻧﻪ هوهﯾﻪﮐﯽ ﺑ ﺋﯿﻨﮑﺎری ﻟﻪﻣﻪڕ ﻓﻪﯾﻠﻪﺳﻮﻓﻪﮐﺎﻧﯽ رۆژﺋﺎوا ﺑﻪ ﮔﺸﺘﯽ و ﯾﯚﻧﺎﻧﯿﻪﮐﺎن ﺑﻪ ﺗﺎﯾﺒﻪﺗﯽ ﺑﻪ ﺟ هﺸﺘﻮوه ،ﭘﻮﺳﺘﻪ زۆر ﺑﻪ ﮐﻮرﺗﯽ ﭘﻪﻧﺠﻪ ﺑﯚ هﻪﻧﺪﮏ ﻟﻪم راﯾﺎﻧﻪ ه راﺑﮑﺸﯿﻦ.
ﺑﻪ ﮔﻮﺮهی ﻗﺴﻪی ) دﯾﻮژﻨﯽ ﻻﺋﻮﺳﯽ ( ﯾﯚﻧﺎﻧﯽ ،ﮐﻪ ﻟﻪ زﻣﺎن ﺋﻪرهﺳﺘﻮو دهﭘﻪﯾﭭ ،دهﺖ)) : ﻣﻮﻏﻪﮐﺎﻧﯽ ﻣﺎدی و زاﻧﺎﯾﺎﻧﯽ ﮐﻠﺪاﻧﯽ ﺑﺎﺑﻞ و ﺣﻪﮐﯿﻤﻪﮐﺎﻧﯽ هﯿﻨﺪ ﺑﻨﺎﻏﻪ داڕﮋ و ﺑﻨﯿﺎتﻧﻪ هری ﻓﻪﻟﺴﻪﻓﻪن (( .ﭘﻠﻮﺗﺎرﺧﻮس ﻟ ﺑﺎرەی ﺑﯿﺮ و ﺑﺎوەڕ و ﺑﯚﭼﻮوﻧآﺎﻧﯽ زەردەﺷﺘﯽ ﮔﻟﻚ ﺑﺎﺳﯽ هﻨﺎوەﺗ ﺋﺎراوە) .دﯾﻨﮫﺎی اﯾﺮاﻧﯽ-س (١٤٥-١٣٩ ﺧﻮﻨﺪﻧﻪ هوه و ﺑﯚﭼﻮون و ﺟﯿﮫﺎﻧﺒﯿﻨﯽ ﻓﻟﺴﻓﯽ زهردهﺷﺖ ،هﻪر ﻟﻪو ﮐﺎﺗﻪوه ﺟﯽ ﺳﻪرﻧﺠﯽ ﻓﻪﯾﻠﻪﺳﻮوف و ﺣﻪﮐﯿﻤﻪﮐﺎﻧﯽ ﮔﻪورهی ﺟﯿﮫﺎن ﺑﻮوه ،ﺑﯿﺮ ﭬﺎﻧﺎﻧﯽ ﺧﺎوهن رای ﺟﯿﮫﺎﻧﯽ ﮐﯚن ﻟﻪواﻧﻪ ه، ﺳﻮﻗات ،ﺋﻪﻓﻼﺗﻮون ،دﯾﻮﮔﻨﺲ ،ﺋﻪرهﺳﺘﻮو ،هﯿﺮاﮐﻠﯿﺘﻮوس،دﻤﯚآﺮﯾﺘﻮس،ﭘﺮۆﺗﺎﮔﻮراس ،دﻤﻮﮐﯾﺖ، ﻓﯿﺴﺎﻏﻮرﺲ ،ﺗﺎﺗﯿﺎﻧﻮوس و ...ﺑﻪ ﺷﺎﻧﺎزی و ﻟﻮت ﺑﻪرزﯾﯿﻪوه ،ﻟﻪ زهردهﺷﺖ و ﺋﺎﯾﺪﯾﯚﻟﯚژﯾﺎﯾﻪﮐﻪی دواون و ﺷﻮﻨﯿﺎن ﻟ وەرﮔﺮﺗﻮوە .دﯾﻮﮔﻨﺲ)(Diogenesدەﻧﻮوﺳﺖ»:ﺋرەﺳﺘﻮ ﭘڕﺗﻮوآﻜﯽ ﻟﻪ ژﺮ ﺳردی)(magikosداﻧﺎوەآ ﻟودا ﺑڕاﺷﻜﺎوی زەردەﺷﺖ ﺑداﻣزرﻨری ﻓﻟﺴﻓ ﻟآﺘﺒﺑﻧﺮﺧآی ﺧﯚﯾﺪا)-peri philosophia دەﻧﺎﺳﺮﺖ«.هر ﻧﺎوﺑﺮاو دەﺖ،ﺋرەﺳﺘﻮ دەرﺑﺎرەی ﻓﻟﺴﻓ (ﻟﻣڕﻓﻟﺴﻓی ﻣﻮﻏآﺎن ﺑﺑرﺑوی ﺑﺎﺳﻜﯽ ﺗﺮ و ﺗﺳﻟﯽ هﻨﺎوەﺗﺋﺎراوە).دﯾﻨﮫﺎی اﯾﺮاﻧﯽ-س (١٤٠ ﺗﺎﺗﯿﺎﻧﻮوس دەﮔﺘوە،ژ .ﺋﻟﻜﺴﺎﻧﺪرﯾﻮس ﭘﯾەو و هﻪﭬﺎﯽ ﭘﺎرﺳآﺎن)ﺋﺮاﻧﯿآﺎن( و ﻓﻟﺴﻓی ﻣﻮﻏﯿآﺎن»ﻣﻮﻏآﺎن« ﺑﻮوه).ﺗﺎرﯾﺦ و ﻓﺮهﻨﮓ اﯾﺮان آﮫﻦ،دآﺘﺮ هﻮﺷﻨﮓ ﻃﺎﻟﻊ-س(٢٥٨ ) هﺎﻧﺮی ﭘﻮاش ( ﻟﻪ ﭘﻪڕﺗﻮوﮐﯽ ﻣﮋووی ﺗﻪﻣﻪدووﻧﯽ ﺋﺮان ) ﺗﺎرﯾﺦ ﺗﻤﺪن اﯾﺮان (دا ﺑﻪ راﺷﮑﺎوی دهرﯾﺪه ﺑێ ﮐﻪ وا وﺪهﭼ دﻤﻮﮐﺮﯾﺖ و ﭘﺮۆﺗﺎﮔﻮراﺳﯽ ﺳﻮﻓﺴﻪﺗﺎﯾﯽ ﻟﻪ ﺑﺎﺑﻞ ﻟﻪ ﻣﻪﺣزهری زاﻧﺎﯾﺎﻧﯽ ﮐﻠﺪاﻧﯽ و ﻣﻮﻏﻪﮐﺎﻧﯽ ﺋﻪو ﻣﻪﺒﻪﻧﺪه ،زاﻧﺴﺘﯽ ﺧﯚﯾﺎن ﮐﯚ ﮐﺮدﺑﺘﻪوهو دﻤﻮﮐﺮﯾﺖ ،ﺗﯿﯚری ) ﺗﻠﻪﭘﺎﺗﯽ ( و وﻨﻪ هﮐﺎﻧﯽ ) ﺗﺼﺎوﯾﺮ ( ﺧﯚی ﻟﻪ ﻣﺎرﯾﻔﻪت و ﻋﯿﺮﻓﺎﻧﯽ ﺋﺮاﻧﯿﻪﮐﺎن ) ﻣﻮﻏﻪﮐﺎﻧﯽ ﻣﺎد ( وهدهﺳﺖ هﻨﺎﺑ.(( . ﺋﯿﻨﺠﺎ هﻪر ﺑﻪو رادهﯾﻪش ،ﮔﯿﺎن و ﮐﺮۆﮐﯽ ﺋﻪو ﻓﻪﻟﺴﻪﻓﻪ و ﺟﯿﮫﺎﻧﺒﯿﻨﯿﻪ ﮐﻪ ﺑﻪ زهردهﺷﺖ ﮔﻪﯾﺸﺖ و ﻟﻪو رﺒﺎزهدا ﮔﻪﺷﻪی ﺳﻪﻧﺪ ،ﺷﻮﻦ داﻧﻪ هری هﻪﺑﻮوه. ﺋﻪو ﺑﻪﮕﺎﻧﻪ ه ،ﻟﻪ ﻻﯾﻪﮐﻪوه دان ﭘﺪاهﻨﺎﻧﯽ ﻓﻪﯾﻠﻪﺳﻮﻓﻪﮐﺎﻧﯽ ﮔﻪورهی ﺟﯿﮫﺎﻧﯽ و ﯾﯚﻧﺎﻧﯽ ﺑﯚ ﺋﻤﻪ دهﺳﻪﻟﻤﻨ و ﻟﻪ ﻻﯾﻪﮐﯽ دﯾﮑﻪﺷﻪوه ﺧﯚی ﻟﻪ ﺧﯚﯾﺪا ،ﺋﻪو ﺣﻪﺷﺎرﮔﻪﯾﻪی ﺑﯚ ﺋﻤﻪ روون دهﮐﻪﻧﻪ هوه ﮐﻪ ﮐﻮرده ﻣﻮﻏﻪﮐﺎﻧﯽ ﻣﺎدی رۆﮑﯽ زۆر ﺳﻪرهﮐﯽ و ﻗﻮوﯿﺎن ﻟﻪﻣﻪڕ داﻣﻪزراﻧﺪﻧﯽ ﻓﻪﻟﺴﻪﻓﻪ و ﺋﺎوهزﮔﻪرﺘﯽ ﮔاوه. ﻧﻜﻮوﯽ ﻟوە ﻧﺎآﺮێ آ ﭘﻜﮫﺎﺗﻨﯽ ﺟﯿﮫﺎﻧﺒﯿﻨﯽ ﻓﻟﺴﻓﯽ ﯾﺎ ﺑواﺗﺎﯾآﯽ دروﺳﺘﺮ راﭬو ﺷﺮۆﭬی هﺳﺘﯽ،ﻟداهﻨﺎن و وەدەﺳﺘﮫﺎﺗﻮوەآﺎﻧﯽ زەردەﺷﺘ.ﻟو رووەوە زۆرﺑﺟﯿ آ هﯚزاﻧﺎﻧﯽ ﯾﯚﻧﺎﻧﯽ،زەردەﺷﺖ ﺑ داهﻨر و ﺑﻨﯿﺎﺗﻨری ﻓﻟﺴﻓ ﻟﻗم ﺑﺪەن،ﺋوﯾﺶ آﺳﺎﻧﻜﯽ وەك ﺋرەﺳﺘﻮ و ﺋﻓﻼﺗﻮون. ﺑﻪ ﭘﯽ وﺗﻪی ﺧﻮدی ﯾﯚﻧﺎﻧﯿﻪﮐﺎن ،ﻓﯿﺴﺎﻏﻮرﺲ ،زاﻧﺴﺖ و ﻟﮑﺪاﻧﻪ هوهﮐﺎﻧﯽ ﻟﻪﺳﻪر ﮐﺎرﺗﮑﺮدﻧﯽ زهردهﺷﺖ هﺎﺗﯚﺗﻪ دی ،دوان و ﺑﯚﭼﻮون و دهرﺑﯾﻨﻪ هﮐﺎﻧﯽ ﺋﻪم ﻓﻪﯾﻠﻪﺳﻮﻓﻪ ﮐﻪ دهﮔﻮﺗﺮﺖ ﺋﺎﻣﯿﺎﻧﯽ دﯾﻨﯽ ﺑﻮوه و وهک هﻪوهﯿﻦ دﯾﻦ ﻧﺎﺳﺮاوه ،ﺋﻪوه ﺑﯚ ﺋﻤﻪ دهﺳﻪﻟﻤﻨ.هر ﻟو ﺑﺎرەوە ﺗﺎﻗﻤﮏ ﻟ ﻧﻮوﺳراﻧﯽ ﮐﯚﻧﯽ ﻳﯚﻧﺎﻧﯽ،زەردەﺷﺖ ﺑ هﺎوﭼﺎﺧﯽ ﻓﻴﺴﺎﻏﻮرﺲ دەزاﻧﻦ و ﺑردەوام ﺋو زاﻧﺎﻳ ﺑ ﺷﺎﮔﺮد و راهﺎﺗﻮوی زەردەﺷﺖ دەﻧﺎﺳﻨﻦ. ﺳﻮﻗاﺗﯽ ﯾﯚﻧﺎﻧﯿﺶ ) ٣٩٩-٤٦٩پ.ز ( ﮐﻪ ﺑﺎوهڕی ﺑﻪ ﺧﻮاﯾﻪﮐﯽ ﻧﺎدﯾﺎر و ﺗﺎک هﻪﺑﻮوه ،ﺑﻪ ﮔﻪواهﯽ ﻣﮋوو ﻟﻪ ﺳﺘﺎﯾﺶ و ﮐﻧﯚش ﺑﺮدن ﺑﯚ ﺧﻮاﯾﻪﮐﺎﻧﯽ ﻓﻪرﻣﯽ ﯾﯚﻧﺎن ﻻﯾﺪا و ﺑ ﺷﻮﻦ هﮕﺮﺗﻮوﯾﯽ ﻟ زەردەﺷﺖ ﺑﻪ ﺟﮕﻪی ﺋﻪوان ﺧﻮای ﺑﯿﺎﻧﯽ ) هﻪﻣﺎن ﺋﻪهﻮراﻣﻪزدا ( رهواج داو ﺑو ﭘﯿ ﺑرای ﯾﯚﻧﺎﻧﯿآﺎن ﮔﻮﻣا ﺑﻮوه و ﺑﻪ ﺗﺎواﻧﯽ ﮔﻮﻣا ﺑﻮون و ﮔﻮﻣا ﮐﺮدﻧﯽ ﻻوهﮐﺎﻧﯽ ﯾﯚﻧﺎن ﻟﻪ ﺳﺪاره درا.
ﻣﻪﮐﺘﻪﺑﯽ " ،ﮔﯚڕاﻧﯽ ﺑﻪردهوام " ) ﺗﻐﯿﯿﺮات ﭘﯿﺎﭘﯽ ( ،ﮐﻪ ﻟﻪ ﻻﯾﻪن هﯿﺮاﮐﻠﯿﺘﻮوس داﻣﻪزراوه ،ﻟﻪﻣﻪڕ ﺋﻪو ﺑﺎوهڕه ﻗﺎﯾﻢ ﮐﺮاوه ﮐﻪ ﮔﯚڕان و دۆﻧﺎدۆﻧﯽ ﺗﺎﮐﻪ ﭘﺮهﻧﺴﯿﭙﯽ ﺳﻪرهﮐﯽ زاڵ ﺑﻪﺳﻪر ﺟﯿﮫﺎﻧﺪاﯾﻪ، واﺗﻪ ﺟﯿﮫﺎن ﻟﻪ ﮔﯚڕاﻧﯽ هﻪﻣﯿﺸﻪﯾﯽ داﯾﻪ )) ﻧﻪ هﻣﺎن ،ﻣﺎﻧﻪ هوﻣﺎن ،ﻧﻪ هﻣﺎﻧﻪ ه (( ،ﯾﻪﮐﯿﺎن ﻟﻪ ﻣﻪرﮔﯽ ﺋﻪوهﯾﺘﺮدا ،دهردﺘﻪوه و ﻟﻪ ژﯾﺎﻧﯽ ﯾﻪﮐﯽﺗﺮ دهﻓﻪوﺗ ) دهﻣﺮێ (. ﻧﺎوﺑﺮاو دهﯾﮕﻮت :ﻟﻪﻧﺎو ﺋﺎﺧﻨﯽ هﻪر ﺷﺘﮏ ،دژﺑراﯾﺗﯽ و ﭘﺎرادۆﮐﺲ هﻪﯾﻪ ،هﻪر ﺋﻪوهش دهﺑﺘﻪ هﯚی ﮔﯚڕاﻧﮑﺎری هﻪﻣﯿﺸﻪﯾﯽ و ﺗﻪﮐﺎﻣﻮول ﭘﮑﺪﻨﺖ ،ﺑﮕﻮﻣﺎن ﺋﻪﻣﻪ وهﺑﯿﺮهﻨﻪ هرهوهی دووهزی ﺳﻪرهﮐﯽ و دژ ﺑﻪ ﯾﻪﮐﯽ ﻣﻮﺳﺒﻪت و ﻣﻪﻧﻔﯽ ﻟﻪ ﻧﺎو ﺋﺎﯾﯿﻨﯽ زهردهﺷﺖ داﯾﻪ. ﭼﻮار ﻋﻮﻧﺴﻮڕی ﺳﻪرهﮐﯽ ﺳﺮوﺷﺖ واﺗﻪ ﺋﺎو ،ﺑﺎ ،ﺧﺎک و ﺋﺎﮔﺮ ﻟﻪﻧﺎوﺑﯿﺮی زهردهﺷﺘﯽ ،ﯾﻪﮐﺗﺮ ﻟﻪو ﺑﮔﺎﻧﻪ هﯾﻪ ﮐﻪ ﻓﻪﻟﺴﻪﻓﻪی زهردهﺷﺖ ﻟﻪ ﺳﻪری دەور دەﮔﺖ. »داﯾﻜﯽ ژﯾﺎن"ﺧﺎك"،ﺋﺎوی ژﯾﺎن"ﺋﺎو"،ﺑﺎﺑﯽ ژﯾﺎن"ﺧﯚر" ،ﺋﺎوری ژﯾﺎن"ﺋﺎﮔﺮ"« ﭼﻨﯿﻦ اﺳﺖ ﻓﺮﻣﺎن دادآﻓﺮﯾﻦ ﮐﻪ ﭘﺎﮐﯿزه دارﻧﺪ روی زﻣﯿﻦ ﭼﻮ آﺑﺎد ﺑﺎﺷﺪ ﺑﻪ ﮐﺸﺖ و ﺑﻪ ﮐﺎر ﺑﻪ ﻣﺮدم رﺳﺪ ﺳﻮد ازو ﺑﯿﺸﻤﺎر ﺑﻪ ﮔﯿﺘﯽ ﺑﻮدآن ﮐﺴﯽ ﺑﮫﺘﺮﯾﻦ ﮐﻪ ﺗﻮﺷﻪ ﺑﻪ آﺑﺎد ﮐﺮدن زﻣﯿﻦ ........ ﺑﻪ زرﺗﺸﺖ ﮔﻔﺘﺎ ای ﭘﺎک ﺟﺎن ﺳﭙﺮدم ﺑﻪ ﺗﻮ آﺑﮫﺎی روان ﺑﻪ ﺧﻠﻖ ﺟﮫﺎن ﺑﺎزﮔﻮی ﮐز آب ﺑﻮد در ﺗﻦ هﻤﮕﻨﺎن زور و آب ازو زﻧﺪه ﺑﺎﺷﺪ ﺗﻦ ﺟﺎﻧﻮر وزو ﺗﺎزه ﺑﺎﺷﺪ هﻤﻪ ﺑﻮم و ﺑﺮ ﭼﻮ ﭘﺎﮐﯿزه ﺑﺎﺷﺪ ﮐﺮاد ﻣﻤﺮ ﻓﻄﺮ ﻧﻴﺎرد و ﺑﻴﺎﻳﺪ ﮔﺪاز ﺳﺨﻦ ﮔﻔﺖ درﺑﺎرﻩ رُﺳﺘﻨﯽ ﮐﻪ از زرﺗﺸﺖ ﮔﻮﻳﺪ ﺁﺑﺎ هﺮ ﺗﻨﯽ ﻧﺒﺎﻳﺪ ﺑﻪ ﺑﻴﺪا رﮐﺮدن ﺗﺒﺎﻩ از ﺟﺎﻳﮕﺎﻩ ﺑﺮ ﮐﻨﺪن ﺑﻪ ﺑﻴﻬﻮدﻩ ﮐﺰوراﺣﺖ ﻣﺮدم و ﭼﺎرﭘﺎﺳﺖ ﺗﺒﻪ ﮐﺮدن او
ﻧﻪ راه ﺧﺪاﺳﺖ
دﯾﺎرە ﺋم ﭼﻮار ﺟﻪوهﻪرە ﺳﺮوﺷﺘﯿ )،ﺋﺎو ،ﺑﺎ ،ﺧﺎک و ﺋﺎﮔﺮ( ،رۆﮑﯽ ﮔﺮﯾﻨﮕﯽ ﻟﻪ ﺑﯚﭼﻮوﻧﻪ هﮐﺎﻧﯽ زهردهﺷﺖ ﺑﻪ ﺧﯚوه هﻪﮕﺮﺗﻮوه ،هﻪر ﺋﻪوهش ﻟﻪ ﺷﮑ ﮔﺮﺗﻨﯽ ﭼﻮارﭼﻮهی ﻓﻪﻟﺴﻪﻓﻪی ﺳﻪرهﺗﺎﯾﯽ ﯾﯚﻧﺎﻧﯿﻪﮐﺎن ﮐﺎﯾﻪی ﻟﻪﺳﻪر ﮐﺮاوه. ﺑﻪ ﮔﻮﻣﺎﻧﯽ ﺗﺎﺲ ،ژﺮﺑﻪﻧﺎی هﻪﻣﻮو ﺷﺘﮏ ﺋﺎوه ،هﻪر وهک دهﯾﮕﻮت )) :هﻪﻣﻮو ﺷﺘﮏ ﺋﺎوه ((. هروەهﺎ ﻟ ﻗﻮرﺋﺎﻧﯿﺸﺪا ﺋﺎو ﺑﺳرﭼﺎوەی ژﯾﺎن ﻟﻗم دراوه و ﻟ ﺑﯚﭼﻮوﻧآﺎﻧﯽ ﻣﺳﯿﺤﯽ ﺑﯚ ﻏﻮﺳﯽ ﺗﻋﻤﯿﺪ آﻜﯽ ﻟﻮەردەﮔﯿﺮﺖ. ﺋﻪﻧﮑﺴﯿﻤﯿﻨﻮﺳﯽ ﯾﯚﻧﺎﻧﯽ ﻟﻪو ﺑواﯾﻪدا ﺑﻮو ﮐﻪ هﻪوﻨﯽ ﺳﻪرهﮐﯽ و ﮐﺎرﺗﮑﻪر ،ﺗﺎﮐﻪ و ﺋﻪوﯾﺶ ﻣﺎددهی هﻪوا ) ﺑﺎ ( ﯾﻪ )) ،وﺪهﭼ دﻧﯿﺎ ﻧﻪ هﻓﻪس ﺑﮑﺸﺖ ((.
هﯿﺮاﮐﻠﯿﺘﻮوﺳﯿﺶ ﻟﻪﻣﻪڕ ﺋﻪو ﺑﺎوهڕه ﺳﺎغ ﺑﺒﯚوه ﮐﻪ ،هﻪﻣﻮو ﺟﻪوهﻪرهﮐﺎﻧﯽ ﺳﺮوﺷﺘﯽ ﺋﺎو ،ﺑﺎ و ﺧﺎک، ﻟﻪ ﺗﺪاﭼﻮون و ﺋﯿﺴﺘﺤﺎﻟﻪی ﺋﺎﮔﺮ ﭘﮑﺪﺖ )) .ﺋﺎور ﺑﺎوﮐﯽ هﻪﻣﻮو ﺷﺘﮑﻪ ((. راﻣﯿﻦ ﺟﻪهﺎﻧﺒﻪﮔﻠﻮو دهﺖ )) :ﭘﻮﯾﺴﺘﻪ ﮔﺮﻧﮕﯽ ﻓﻪﻟﺴﻪﻓﯽ – ﺋﻪﺧﻼﻗﯽ ﺋﻪم ﺋﺎﯾﯿﻨﻪ ه ﺑﻪ ﮐﻪم ﻧﻪ هزاﻧﯿﻦ ،ﭼﻮﻧﮑﻪ ﮐﺎرﯾﮕﻪرﯾﻪﮐﯽ زۆری ﮐﺮدۆﺗﻪ ﺳﻪر هزری ﯾﯚﻧﺎﻧﯽ و ﺋﻪﻓﻼﺗﻮوﻧﯿﯿﻪ ﻧﻮﯿﻪﮐﺎن ((. ﺑ ﺷﮏ ،ﭼﻮارﭼﻮهی ﺑﯿﺮ و ڕا و ﻓﻪﻟﺴﻪﻓﻪی زهردهﺷﺘﯿﻪﮐﺎن و ﻣﻮﻏﻪﮐﺎن ،ﭘﻪل و ﭘﯚی هﺎوﯾﺸﺘﯚﺗﻪ ﺳﻪر ﺑﯿﺮ و ﺑﺎوهڕ و ﻟﮑﺪاﻧﻪ هوهی رۆژﺋﺎواﯾﯿﻪﮐﺎن؛ ﺑﯚﯾﻪ ﻧﯿﭽﻪ ﺑﻪ ﺋﺎﺷﮑﺮاﯾﯽ رادهﮔﻪﯾﻪﻧ ﮐﻪ )) ﺣﻪق واﺑﻮو ،ﻓﻪﻟﺴﻪﻓﻪ و ﻓﻪرهﻪﻧﮓ و ﺗﻪﻣﻪدووﻧﯽ ﺋﺮاﻧﯽ ) ﻣﻮﻏﻪﮐﺎن و زهردهﺷﺘﯿﻪﮐﺎن ( ﻟﻪ رﮕﻪی ﯾﯚﻧﺎن و رووﻣﻪوه ﺑﯚ رۆژﺋﺎوا هﺎﺗﺒﺎﯾﻪ ،ﻧﻪ هک ﻓﻪﻟﺴﻪﻓﻪ و ﺗﻪﻣﻪدووﻧﯽ ﯾﯚﻧﺎن ﻟﻪ رﮕﻪی رووﻣﻪوه ((. ﻣﻪﺧﺎﺑﻦ ،ﮔﻪﻟﮏ ﭼﻪﻣﮏ و ﻣﻪﻓﮫﻮوم و ﺑﯚﭼﻮوﻧﯽ زاﻧﺴﺘﯽ و ﻓﻪﻟﺴﻪﻓﯽ ﻟﻪ ﻻﯾﻪن ﯾﯚﻧﺎﻧﯿﻪﮐﺎﻧﻪ هوه ﻗﯚزراوﻧﻪ هﺗﻪوه ،ﺋﯿﻨﺠﺎ ﺑﻪ زﻣﺎن و ﺟﻠﮑﯽ ﯾﯚﻧﺎﻧﯽ رادهﺳﺘﻤﺎن ﮐﺮاوﻧﻪ هﺗﻪوه .هﮕﻞ ﻟﻪ ﻟﺪواﻧﻪ هﮐﺎﻧﯿﺪا ،ﺳﻮﻗات ﺑﻪ ﯾﻪﮐ ﻟﻪ ﮐﻪﺳﺎﯾﻪﺗﯿﻪ ﺟﯿﮫﺎن ﻣﮋووﯾﯿﻪﮐﺎن دادهﻧﺖ ،ﻟﻪﺑﻪر ﺋﻪوهﯾﮑﻪ ﺑﻪ ﺑﺎوهڕی هﮕﻞ ،رۆﺣﯽ ﭘﺮﺳﯿﺎرﺘﯽ و ﭘﺮﺳﮕری ﻟﻪ هﻪﻣﻮو ﺷﺘﮏ دهﮐﺎت و ﭘﺮﺳﯿﺎرﮔﮫﺮی رهواج دهدات. ﺋﻪم ﺗﺎﯾﺒﻪﺗﻤﻪﻧﺪﯾﯿﻪ ی ﺳﻮﻗات ،ﻟﻪ دﯾﻨﯽ زهردهﺷﺘﯿﺪا زۆر ﺑﻪرﭼﺎوه ،ﺑﻪ ﺟﯚرﮏ ﮐﻪ ﻟﻪ زۆرﺑﻪی ﮔﻔﺘﻮﮔﯚﮐﺎﻧﯽ زهردهﺷﺖ ﻟﻪﮔﻪڵ ﺋﻪهﻮراﻣﻪزدا ،ﺑﻪ زاراوهی ﭘﺮﺳﯿﺎر دهﭘﻪﯾﭭ ) .ﺑ ﺑزاﻧﻢ ...؟ (، ) وهﻣﻢ ﺑﺪهوه و ...؟ ( و . ...رۆح و ﺟﻪوهﻪری ﭘﺮﺳﯿﺎرﮔﻪری ﻟﻪ دﯾﻨﯽ زهردهﺷﺘﯽ و ﻣﺮۆﭬﯽ ﺋﺮاﻧﯽ هﻪﻣﯿﺸﻪ ﻟﻪ ﺋﺎرا داﯾﻪ ،ﺑﻪ ﺷﻮهﯾﻪک ﮐﻪ ﻣﺎﯾﻪی ﺑﻪﺧﺘﻪوهری و ﺧﯚﺷﺒﻪﺧﺘﯽ زاﻧﺮاوه ،ﺋﻪوهش دﯾﺎره ﮐﻪ ﺑﻪﺧﺘﻪوهری و ﺧﯚﺷﺒﻪﺧﺘﯽ ﺑﻪﺷﮑﯽ زۆری هﻪر ﻟﻪو دﻧﯿﺎﯾﻪ داﯾﻪ. )) ﺋﻪی ﻣﺮۆﭬﯽ ﭘﺎرزﮐﺎر ،ﻟﻪ ﭘﺮﺳﯿﺎرﮐﺮدن ﻟﻪ ﻣﻦ دهﺳﺖ هﻪﻤﻪﮔﺮه ،ﺋﻪز ﺧﻮﻘﻨﻪ هری ﮐﺮدهوهی ﺑﺎش و ﮔﻪﻟﮏ زاﻧﺎم و دهﺗﻮاﻧﻢ وهﻣﯽ ﭘﺮﺳﯿﺎرهﮐﺎن ﺑﺪهﻣﻪوه ﮐﻪ واﯾﻪ ﻟﻪ ﻣﻦ ﭘﺮﺳﯿﺎر ﺑﮑﻪ ،ﺗﺎ ﺧﯚﺷﺒﻪﺧﺖ ﺑﯽ (( ) .ﺑﮔﻪی ) ( ١٨ﭬﻨﺪﯾﺪاد – ﺧﺎﯽ ) ( ( ٧ ) ...ﻟﻪ ﻣﻦ ﭘﺮﺳﯿﺎر ﺑﮑﻪ ﺗﺎ وای ﺋﻪوﯾﮑﻪ وهزﻋﯽ ﺧﯚت ﺑﺎﺷﺘﺮ دهﮐﻪی ،ﺧﯚﺷﺖ ﺑﻪﺧﺘﻪوهر و ﺧﯚﺷﺒﻪﺧﺖ ﺑﮑﻪی ) .( .ﺑﮔﻪی ) ( ١٨ﭬﻨﺪﯾﺪاد – ﺧﺎﯽ ) ( ( ٧
زەردەﺷﺖ ﺑﯿﺮﻣﻧﺪ و ﺗﯿﯚری داﻧری آﻮردﺳﺘﺎﻧﯽ آﯚن ﻟدەﻗﯽ ﮔﺎﺗﺎآﺎﻧﺪا وەك هﯚﻧرﻜﯽ ﺑﺳﯚز و ﻓﯾﻠﺳﻮﻓﻜﯽ وردﺑﯿﻦ و ﻗﻮوڵ ﺋﻧﺪﯾﺶ،ﻟ ﺑﻮﻧﯿﺎدی ﺗﺮﯾﻦ ﭘﺮﺳﯿﺎرﮔﻟﻚ آ ﻟ ﺑردەم ﻣﺮۆڤ ﻟﺋﺎرا دان و هﺸﺘﺎش هر ﻟﮔڕدان ،دەدوﺖ).دﯾﻨﮫﺎی اﯾﺮاﻧﯽ-س(١٤١ ﺧﻮای زهردهﺷﺖ رادهﮔﻪﯾﻪﻧﺖ ﮐﻪ» ﭘﺮﺳﯿﺎرم ﻟ ﺑﮑﻪ ،ﭼﻮﻧﮑﻪ ﭘﺮﺳﭭﯽ هﻪﻣﻮو ﭘﺮﺳﮑﺖ دهدهﻣﻪوه«. ﺑﮕﻮﻣﺎن ﺑﻪ ﭘﯽ ﭘﻨﺎﺳﻪی هﮕﻞ ،زهردهﺷﺖ ﮐﻪﺳﺎﯾﻪﺗﯿآﯽ ﺟﯿﮫﺎن ﻣﮋووﯾﯿﻪ ) ﺟﮫﺎن ﺗﺎرﯾﺨﯽ ( و ﭘﺸﻪﻧﮕﺎﯾﻪﺗﯽ زهردهﺷﺖ ﻟﻪم رههﻪﻧﺪهﺷﻪوه ﺋﺎﺷﮑﺮاﯾﻪ. ﺑﻪ رای ﺋﻤﻪ ،ﯾﻪﮐ ﻟﻪ ﺗﺎﯾﺒﻪﺗﻤﻪﻧﺪﯾﻪ هﻪره ﺳﻪرهﮐﯽ ﻓﻪﻟﺴﻪﻓﻪی زهردهﺷﺖ ،ﮐﻪ ﺗﺎﮐﻮو ﺋﺴﺘﺎ ﺳﻪرﻧﺠﯽ ﭘﻨﻪ هدراوه ،ﭘﻮهﻧﺪی ﻧﻮان هزری ﻓﻪﻟﺴﻪﻓﯽ و ﺑوای ﻣﺎرﯾﻔﻪﺗﻪ. ﮔﻮﻣﺎن ﻟﻪوهدا ﻧﯽﯾﻪ ﮐﻪ ﺑﯿﺮ و ﺋﻪﻗﯽ زهردهﺷﺘﯽ و ﺑﮕﺮه ﻣﻮﻏﻪﮐﺎﻧﯽ ﺑﻪ رهﮔﻪز )ﻣﺎد(ی ﭘﺶ زهردهﺷﺖ ،ﻟﻪﺳﻪر ﺋﻪو ﺑﻨﺎﻏﻪ داڕﮋراوه ،ﮐﻪ ﺋﺎوهزﮔﻪرﺘﯽ ،ﺑﻪ ﮐﻪﮏ وهرﮔﺮﺗﻦ ﻟﻪ ﻓﺎﮐﺘﯚرهﮐﺎﻧﯽ ﺳﺮوﺷﺘﯽ و واﻗﻌﯿﻪﺗﻪﮐﺎﻧﯽ ﻣﺮۆﭬﯽ ﺧﺎﮐﯽ ﻟﻪﺳﻪر ﮔﻮێ زهوی ،رۆﯽ ﺳﻪرهﮐﯽ دهﮔﺖ .ﻟﻪم ﺑﺎرهوه ﮐﻪ ﺑوا و ﺋﯿﻤﺎن و ﺑﺎوهڕی ﻣﯿﺘﺎﻓﯿزﯾﮑﯽ زهردهﺷﺘﯿﻪﮐﺎن ﺑﻪ ﮔﺸﺘﯽ و ﻣﺮۆﭬﯽ ﺋﺮاﻧﯽ ﻟﻪﺳﻪر هﻢ و هﻪوﻨﯽ ﺋﻪﻗ داﻣﻪزراوه و ﻗﻪدی ﮐﺸﺎوه ،هﯿﭻ ﮔﻮﻣﺎﻧﮏ ﻧﺎﺗﻮاﻧﯿﻦ ﺑﺨﻪﯾﻨﻪ ه ﻧﺎو دﻤﺎن. ﺑﻪ ﮔﻮﭬﺎﻧﯽ ﻣﮋوو ،زهردهﺷﺖ ﯾﻪﮐﻪم ﮐﻪﺳﻪ ﻟﻪ ﻧﺎو ﭘﻐﻪﻣﺒﻪر و ﻓﻪﯾﻠﻪﺳﻮﻓﻪﮐﺎن ﮐﻪ ،ﺳﻪرﻧﺠﯽ ﻣﺮۆﭬﯽ واﺗﻪ هﻪﺳﺖ و ﺋﯿﻤﺎﻧﯽ ﺑﯚ ﻻی ﺋﻪﻗ و ﻟﮑﺪاﻧﻪ هوه راﮐﺸﺎوه.
زۆرﺑﻪی هﻪره زۆری ﺋﺎﯾﯿﻨﻪ هﮐﺎﻧﯽ ﺳﺎﻣﯽ وهک ،ﯾﻪهﻮودﯾﯿﻪت ،ﻣﻪﺳﯿﺤﯿﯿﻪت ،ﺋﯿﺴﻼﻣﻪﺗﯽ و ... ﻟﻪﺳﻪر ﭘﺎﯾﻪی ﺋﯿﻤﺎن و ﺑﺎوهڕ هﺎﺗﯚﺗﻪ ﮔﯚڕێ و ﺋﻪﻗ و ﺋﺎوهزﮔﻪرﺘﯽ وهک ﭘﺎﺳﺎوی ﺋﻪو هﻪﺳﺖ و ﺋﯿﻤﺎﻧﻪ ه ،ﮐﺎرﯾﮕﻪری دهﺑﺖ .ﺑﻪ واﺗﺎﯾﻪﮐﯽ دﯾﮑﻪ ،هﻪﺳﺘﯿﺎن ﺑﻪ ﭘﻮﯾﺴﺖ ﺑﻮون ﯾﺎ ﺧﻮد ﺑﻪ رهوی ﮐﺮدن ﻟﻪو ﺋﺎﯾﯿﻨﻪ ه ﮐﺮدووه ،ﻧﻪ ه ﺋﻪوهﯾﮑﻪ ﺋﻪﻗﯿﯿﻪت و ﻟﮑﺪاﻧﻪ هوهﯾﻪﮐﯽ ﻓﻪﻟﺴﻪﻓﯽ و هزری ﺋﻪواﻧﯽ ﺑﯚی ﻻی دﯾﻦ و ﺋﯿﻤﺎن راﮐﺶ ﮐﺮدﺑﺖ ،واﺗﻪ ﺋﻪﻗ و ﺋﺎوهزﮔﻪرﯾﻪﺗﯽ ﻟﻪﺳﻪر ﺑﻨﺎﻏﻪ و هﻪوﻨﯽ ﺋﯿﻤﺎن و ﺑوا داڕﮋراوه ﻧﻪ ه ﺑﻪ ﭘﭽﻪواﻧﻪ ه. ﺑﻪ ﺑ ﻗﺴﻪ ،ﻟﻪ ﭼﻮارﭼﻮهﯾﻪﮐﯽ ﻓﻪرهﻪﻧﮕﯽ ﺑﻪرﻓﺮاواﻧﺪا ،دﯾﻦ و ﺋﻮﻟﯽ هﻪر ﻧﻪ هﺗﻪوهﯾﻪک، ﭘﻮهروﻧﺎﺳﻨﻪ هری رادهی ﺗﻪﻣﻪدوون و ﻓﻪرهﻪﻧﮓ ،ﺑﮕﺮه ﻧﯿﺸﺎﻧﻪ هی هﯚش و زهﯾﻨﯽ ﮐﯚی راﺑﺮدووی ﺋﻪو ﻧﻪ هﺗﻪوهﯾﻪ ،ﺑﻪ ﺋﻪژﻣﺎر دﺖ .ﺑﻪ ﺟﻮرﺋﻪﺗﻪوه دهﺗﻮاﻧﺮێ ﺑﮕﻮﺗﺮێ ،ﭘﻨﺎﺳﻪی ﻣﯿﻠﻠﻪﺗﻪﮐﺎﻧﻪ ه. ﺋﯿﻨﺠﺎ ﻟﻪ ﺳﻪر ﺋﻪو راﺳﺘﯿﻪش هﺎﻧﺘﯿﻨﮕﺘﯚن ﻟﻪ ﻧﺎو ﺑﺎﺑﻪﺗﮑﺪا دهﻧﻮوﺳﺖ )) :ﻣﺮۆڤ ﺧﯚﯾﯽ و هﯚوﯾﯿﻪت و ﺷﻮﻧﺎﺳﯽ ﺧﯚی ﺑﻪ ﭘﯽ ﺑﺎب و ﺑﺎﭘﯿﺮان ،ﻣﮋوو ،دﯾﻦ و ...ﭘﻨﺎﺳﻪ دهﮐﺎت و دهدۆزﺘﻪوه.(( . ﺋﺎﮔﻮﺳﺘﯿﻨﯽ ﻗﺪدﯾﺲ،آﻪ ﺷﻮﻦ هﻪﮕﺮﺗﻮوی ﺋﺎﯾﯿﻨﯽ زهردهﺷﺖ ،ﺑﻪ ﺗﺎﯾﺒﻪﺗﯽ ﻣﺎﻧﻪ هوی ﺑﻮو ،ﺑﻪ راﺷﮑﺎوی دهﯾﮕﻮت )) ﺧﻪﺑﺎﺗﯽ ﺳﯿﺎﺳﯽ ﻟﻪ ﺟﯿﮫﺎﻧﺪا ،ﻧﻪ ه ﻟﻪ ﻣﺎﺑﻪﯾﻨﯽ دهوﻪت و دﯾﻦ ،ﺑﻪﮑﻮو ﻟﻪ )) ﮐﯚﻣﻪﮕﺎی ﺋﺎﺳﻤﺎﻧﯽ (( و )) ﮐﯚﻣﻪﮕﺎی زهوﯾﻨﯽ (( داﯾﻪ ،ﮐﻪ ﺋﻪوهﯿﻨﯿﺎن ﻧﻮﻨﻪ هری ﻧﻮان ) ﺳﭙﻪﻧﺘﺎﻣﯿﻨﻮو ( و ﺋﻪویﺗﺮﯾﺎن هﯽ ﺗﺎواﻧﺒﺎران و ﺧﺮاﭘﮑﺎراﻧﻪ ه ) ﺋﻪﻧﮕﺮهﻣﯿﻨﻮو (، ﺧﻮاﭘﻪرﺳﺘﯽ ﺑﻪ دهﺳﺘﻪ واژهﯾﻪﮐﯽﺗﺮ ،ﺳﻪرهﮐﯿﺘﺮﯾﻦ ﺋﻪﻧﺪﺸﻪی ﺋﺎﮔﻮﺳﯿﺘﻦ ﻟﻪﻣﻪڕ ﺋﺎﯾﯿﻨﯽ " دووﺷﺎر "ی ،ﺋﺎﺳﻤﺎﻧﯽ و ﺧﺎﮐﯽ هﺎﺗﯚﺗﻪ ﺋﺎراوه. ) ﺗﺎرﯾﺦ اﻧﺪﯾﺸﻪهﺎی ﺳﯿﺎﺳﯽ در ﻏﺮب – دﮐﺘﺮ ﻃﺎهﺮی – ﺻﻔﺤﻪ ( ١٤٣ ﺗﻮﻣﺎس ﺋﺎﮐﯚﻧﯿﺎس ﮐﻪ ﺑﻪ ﮔﻪورهﺗﺮﯾﻦ و ﺑﻪهزﺗﺮﯾﻦ ﻓﻪﯾﻠﻪﺳﻮﻓﯽ ﻣﻮدهڕڕﯾﺴﯽ ،ﻟﻪ ﺳﻪدهﮐﺎﻧﯽ ﻧﻮﻧﺠﯽ دهﻧﺎﺳﺮﺖ ،ﺑﻪ ﺷﻮﻦ هﻪﮕﺮﺗﻨﯽ ﺑﯚﭼﻮوﻧﯽ رۆژهﻪﺗﯽ ) ﺑﻪ ﺗﺎﯾﺒﻪﺗﯽ ﺑﯿﺮۆﮐﻪی زهردهﺷﺘﯽ ( ﺑﻪردهوام ﻟﻪ هﻪوﯽ ﺋﻪوه داﺑﻮو ﮐﻪ ﺳﺎزش و ﻟﮏ ﻧزﯾﮏ ﮐﺮدﻧﻪ هوهﯾﻪک ﻟﻪ ﻧﻮان ﺋﯿﻤﺎﻧﯽ ﻣﻪﺳﯿﺤﯽ و ﺋﻪﻗﻧﯿﯿﻪﺗﯽ ﯾﯚﻧﺎﻧﯽ ﭘﮏ ﺑﻨﺖ ،ﺗﻪواوی ﺧزﻣﻪت ﮐﺮدﻧﯽ ﺋﺎﮐﯚﻧﯿﺎس ﺑﻪ ﻣﻪﺳﯿﺤﯿﻪت ﺋﻪوه ﺑﻮو ﮐﻪ دﯾﻨﯽ ﻣﻪﺳﯿﺢ ﻟﻪﮔﻪڵ ﻓﻪﻟﺴﻪﻓﻪی ﺋﺎوهزﮔﻪرﺘﯽ ﺋﻪﻓﻼﺗﻮون و ﺋﻪرهﺳﺘﻮو ﺋﺎوﺘﻪ ﺑﮑﺎت و ﭘﺮدﮑﯿﺎن ﺑﯚ دروﺳﺖ ﺑﮑﺎت ) .ﺗﺎرﯾﺦ اﻧﺪﯾﺸﻪهﺎی ﺳﯿﺎﺳﯽ در ﻏﺮب – دﮐﺘﺮ ﻃﺎهﺮی – ﺻﻔﺤﻪ ( ١٤٣ دﯾﺎره ﺋﻪو ﺑﻪڕزه ﺑﯚ هﻪﻣﯿﺸﻪ ﺳﻪرﮐﻪوﺗﻮو ﻧﻪ هﺑﻮو ،ﭼﻮﻧﮑﻪ ﺑﻪ ﭘﭽﻪواﻧﻪ هی زهردهﺷﺘﯽ ،ﺋﯿﻤﺎﻧﯽ ﻣﻪﺳﯿﺤﯽ ﻟﻪ ﺳﻪر ﺑﻪردی ﺑﻨﺎﺧﻪی ﺋﻪﻗ و هزر داﻧﻪ هﻣﻪزراﺑﻮو،ﺋو راﺳﺘﯿﯿش ﻟﺳردەﻣﯽ رﻨﺴﺎﻧﺲ ﺑ زەﻗﯽ ﺧﯚی ﻧﯿﺸﺎن دا. هﻪر وهک ﺋﺎﻣﺎژهی ﭘﺪرا ،ﺋﯿﻤﺎن و ﺑوای زهردهﺷﺘﯽ ﻟﻪﺳﻪر ﺟﻪﻣﺴﻪری ﺋﻪﻗ ،ﭘﻪﻟﯽ هﺎوﯾﺸﺘﻮوه، ﺋﻪﻣﻪش ﯾﻪﮐﮏ ﻟﻪ ﺗﺎﯾﺒﻪﺗﻤﻪﻧﺪﯾﯿﻪﮐﺎﻧﯽ هﻪره ﮔﻪورهی ﻓﻪﻟﺴﻪﻓﻪی ﺋﺮاﻧﯽ ) ﮐﻮردهﮐﺎﻧﯽ ﻣﻮغ و زهردهﺷﺖ ( دەزاﻧﯿﻦ. ﺑﻪ ﮐﻮرﺗﯽ دەﺗﻮاﻧﯿﻦ ﺋﻪوه ﺑﯿﻦ ﮐﻪ ،ﺑﺎوهڕی ﺋﻪﻗﯽ و هزری ﻟﮑﺪاﻧﻪ هوه زهردهﺷﺘﯿﻪﮐﺎﻧﯽ ﺑﺮدۆﺗﻪ ﺳﻪر ﺋﯿﻤﺎن و ﺑواﯾﻪﮐﯽ ﻗﻪﻟﺒﯽ ،ﻧﻪ ه ﺑﻪ ﭘﭽﻪواﻧﻪ ه ،ﻟﻪ راﺳﺘﯿﺪا ﺋﻪو ﻓﻮرﻣﻮوﻟﻪی ) ﺋﯿﻤﺎن ﻟﻪﺳﻪر ﭘﺎﯾﻪی هزر ( ،ﯾﺎ ) هزر ﻟﻪ ﺳﻪر ﭘﺎﯾﻪی ﺋﯿﻤﺎن ( ﺋﻪﮔﻪر ﻧﻪ هﯿﻦ ﭘﮑﮫﻨﻪ هری ﺗﻪﻣﻪددوﻧﻪ ه، دهﺗﻮاﻧﯿﻦ ﺑﻪ رﺨﯚﺷﻪﮐﻪری ﺗﻪﻣﻪدوون و دهﺳﮑﻪوت ﻟ ﻗﻪﻪﻣﯽ ﺑﺪهﯾﻦ. ﺑﻪ ﺳﻮوﮐﻪ ﺋﺎوڕﮏ ﻟﻪﻣﻪڕ ﻣﮋووی ﺋﺎﯾﯿﻨﯽ ،ﺳﺎﻣﯽ و ﻋﻪڕهﺑﻪﮐﺎن ﺋﻪوهﻣﺎن ﺑﯚ روون دهﺑﺘﻪوه ﮐﻪ ﻟﻪ ﭼﺎﺧﮑﯽ ﻣﮋووﯾﯿﺪا ،دﮔﻤﺎﺗﯿزم و دهﻣﺎرﮔﯿﺮی و ﺷﮏ و ﺗﻮﻧﺪ و ﺗﯿﮋی دﺘﻪ ﺋﺎراوه و ﻟﻪ ﭼﺎخ و ﮐﺎﺗﮑﯽﺗﺮدا ،هﻪر ﻟﻪﺳﻪر هﻪوﻨﯽ و ﭘﺮهﻧﺴﯿﭙﻪﮐﺎﻧﯽ ﭘﺸﻮو ﮐﻪم ﺗﻪرﺧﻪﻣﯽ و دﯾﺎردهی ﻻﺋﯿﮏ و ﺳﮑﻮوﻻرو ﻟﻪواﻧﻪ ه ،ﺑ دﯾﻨﯽ و ...دﺘﻪ ﮔﯚڕێ. ﻣﺤﻪﻣﻤﻪدی ﻏﻪزاﯿﺶ ،ﺗﻮوﺷﯽ ﺋﻪو ﻧﻪ ههﺎﻣﻪﺗﻪ ﺑﻮوه ،ﻟﻪ راﺳﺘﯿﺪا زۆری هوﺪا ،ﺋﻪﻗﻧﯿﯿﻪت و ﺋﺎوهزﮔﻪری زهردهﺷﺘﯽ ﻟﻪﮔﻪڵ هﻪﺳﺖ و ﺑوای ﺋﯿﺴﻼم ﮔﺮێ ﺑﺪات .ﺑﻪم ﻧﻪ هﺗﻪﻧﯿﺎ ﺳﻪرﮐوﺗﻨﮑﯽ وهدهﺳﺖ ﻧﻪ ههﻨﺎ ،ﺑﻪﮑﻮو ،داﻧﯽ ﺑﻪ ﺷﮑﺴﺖدا هﻨﺎو و ﺑﻪ ﻻی ﺋﯿﻤﺎن و هﻪﺳﺘﯽ ﻗﻪﻟﺒﯽ ﺷﯚڕ ﺑﯚوه و
ﺑﻪ راﺷﮑﺎوی دەری ﺑی ﮐﻪ " ﺋﻪوه ﻣﻮﻣﮑﯿﻦ ﻧﯽﯾﻪ " .هﯚی ﺋﻪو ﺷﮑﺴﺖ و داﺑﻪزﯾﻨﻪ هش ﺋﻪوهﯾﻪ ﮐﻪ، ﺋﺎﯾﯿﻨﻪ هﮐﺎﻧﯽ ﺳﺎﻣﯽ و ﺋﯿﺴﻼﻣﻪﺗﯽ ،ﻟﻪﺳﻪر هﯚش و ﺑﯚﭼﻮون و ﻧﺎوﺋﺎﺧﻨﯽ ﻓﻪرهﻪﻧﮕﯽ ،ﮐﯚی ﺳﺎﻣﯿﻪﮐﺎن ﻟﻪ درﮋاﯾﯽ ﻣﮋوودا ﺳﺮﭼﺎوهی ﮔﺮﺗﻮوه و ﺋﺎوهزﮔﻪری ﺑﻪ واﺗﺎی واﻗﯿﻌﯽ ﺧﯚی ﻟﻪ ﻧﺎوﯾﺎندا دهورﮑﯽ ﺑﻪ ﺧﯚوه ﻧﻪ هدﯾﻮه ،ﺗواﻧﯿﻦ و ﺑﺎﺑﯿﻨﯽ ﻣﯿﺘﺎﻓﯿزﯾﮑﯽ ،دهرﻓﻪﺗﯽ ﺑﻪو ﺳﻪرهﻪﺪاﻧﻪ ه ،ﻧﻪ هداوه ،ﻟﻪ ﺣﺎﮑﺪا زهردهﺷﺘﯿﻪت و ﺋﺎﯾﯿﻦ و ﻓﻪﻟﺴﻪﻓﻪی ﺋﺮاﻧﯿﻪﮐﺎن و ﯾﯚﻧﺎﻧﯿﻪﮐﺎن ،ﻟﻪﺳﻪر ﺋﻪﻗﯿﯿﻪﺗﯽ ﭘﮑﮫﺎﺗﻪ ﻟﻪ ﻧﺎوهرۆﮐﯽ دهق و ﻓﻪرهﻪﻧﮕﯽ ﺗﺎﯾﺒﻪﺗﯽ و ﮐﯚی ﺋﻪﻗﯽ ﺋﻪوان هﺎﺗﯚﺗﻪ ﮐﺎﯾﻪوه .هﻪر ﻟﻪ درﮋهی ﺋﻪو ﺳﯚره وهردی ،ﻟﻪ رواﻧﮕﻪی ﺑﯚ ﭼﻮوﻧﯽ ﺋﻪﻗﯽ و ﮐﺮدهوهﯾﯽ زهردهﺷﺘﯽ ،راﻣﺎﻧﮑﯽ ﻣﻠﻤﻼﻧﻪ هﯾﻪدا، ﺑﻪرﺑوی ﺑﻪ ﺳﻪر ﺋﯿﺴﻼمدا ﺑﻮوه و ﻟﻪو ﮐﺎرهﺷﺪا ﺳﻪرﮐﻪوﺗﻮﯾﯽ وهدهﺳﺖ هﻨﺎوه. هﯚی راﺳﺖ ﺑﻮوﻧﻪ هوه و ﺳﻪرﮐﻪوﺗﻮﯾﯽ ﺳﯚره وهردی ﻟﻪ ﺟﯚش ﮐﺮدﻧﯽ ﻣﺎرﯾﻔﻪﺗﯽ ﺋﯿﻤﺎﻧﯽ و ﺋﺎوهزﮔﻪرﺘﯽ ،ﭘ ﭼﻪﻗﺎﻧﺪن ﻟﻪ ﺳﻪر ﺑﻪردهی ﺑﻨﺎﺧﻪی زهردهﺷﺘﯽ و ﺑﯚﭼﻮوﻧﯽ رهﺳﻪﻧﯽ ﮐﻮرداﯾﻪﺗﯽ ﺑﻮوه ،ﻟﻪ راﺳﺘﯿﺪا ﺳﻪری رز و ﻧﻪ هوازﺷﯽ ﺑﯚ زهردهﺷﺖ داﻧﺎ و ﺑﻪ ﻻیﺗﺮدا ﺳﻪری ﺷﯚڕ ﻧﻪ هﺑﯚوه ،ﺟﺎ هﻪر ﺑﯚﯾﻪش ﺑﻪ ﭘﭽﻪواﻧﻪ هی ﻏﻪزاﯽ ،ﺳﻪری ﻟﻪﺳﻪر ﺋﻪو ﺑﯚﭼﻮون و رزﮔﺮﺗﻨﻪ ه داﻧﺎ و ﻟﻪ ﺗﻪﻣﻪﻧﯽ ) ( ٣٥ﺳﺎﯿﺪا ﻟﻪ ﭘﻨﺎوی رهﺳﻪﻧﺎﯾﻪﺗﯽ و راﺳﺖ ﺑﻮوﻧﯽ ﺑﯿﺮوڕای ﺧﯚی ،ﺷﻪهﯿﺪ ﮐﺮا. دﯾﺎره ﻟﻪم ﺑﺎرهوه ﻧﻤﻮوﻧﻪ ه زۆرن ،ﯾﻪک ﻟﻪ واﻧﻪ ه دهﺗﻮاﻧﯿﻦ ﺑﺎس ﻟﻪ)ﻋﻮﻣر ﺧﯾﺎم( ) ،ﺧﺎﺟ ﻧزام ()،زەآرﯾﺎی رازی( )،ﺧﺎﺟ ﻧﺳﯿﺮی ﺗﻮﺳﯽ ( ) ،ﻣﺎوهردی ( ) ،ﻓﺮدوﺳﯽ ( ) ،ﺻﺪراﻟﻤﺘﺄﻟﮫﯿﻦ ( و ... ﺑﮑﻪﯾﻦ . ﺑﻪ ﺑﺎوهڕی زۆرﮏ ﻟﻪ زاﻧﺎﯾﺎن ،ﻓﻪﻟﺴﻪﻓﻪی زهردهﺷﺖ ﻟﻪ ﻻﯾﻪﮐﻪوه ﮐﺎرﺗﮑﺮدﻧﮑﯽ ﭼوﭘی ﻟﻪﺳﻪر ﺣﯿﮑﻤﻪﺗﯽ ﺋﯿﻤﺎن و ﺋﻪﺷﺮاق داﻧﺎوه ،ﻟﻪ ﻻﯾﻪﮐﯽ دﯾﮑﻪﺷﻪوه ،ﮔﺮﯾﻨﮕﯽ و ﺑﺎﯾﺦ ﭘﺪان ﺑﻪ ﺑﯿﺮ و ﺋﺎوهزﮔﻪرﺘﯽ و ﺑﯚﭼﻮوﻧﯽ ﮐﺎرﮐﺮدی و واﻗﯿﻊﮔﻪراﯾﯽ ،رهﻧﮕﺪاﻧﻪ هوهﯾﻪﮐﯽ ﺑ ﺋﯿﻨﮑﺎری ﻟﻪ ﻓﻪﻟﺴﻪﻓﻪی ﯾﯚﻧﺎﻧﯽ ﺗﺎ هﮕﻞ و هﯽﺗﺮ ﺑﻪ ﺟ هﺸﺘﻮوه ،ﺑﻪ ﺷﻮهﯾﻪک ﮐﻪ ﻧﯿﭽﻪ ﻣﺮۆﭬﯽ ) ﺑﻪرﺗﻪر (ی ﻟﻪ زات و دهرووﻧﯽ ﺋﻪو ﭘﯿﺎوه ﻣﻪزﻧﻪ ه دۆزﯾﻮهﺗﻪوه و ﺑﻪ ﺟﯿﮫﺎن ﻧﺎﺳﺎﻧﺪوﯾﻪﺗﯽ. روﻧﺎآﯽ و ﻧﻮور ﯾﻪآﻜﻜﯽ ﻟﻪو ﺑﺎس و ﺑﺎﺑﻪﺗﻪ ﻓﻟﺴﻪﻓﯿﺎﻧﻪ هی ﺋﻪو ﺋﺎﯾﯿﻨﻪ هﯾﻪ ،ﺑﻪ ﺗﺎﯾﺒﻪﺗﯽ ﻋﯿﺮﻓﺎﻧﯽ ﺋﺮاﻧﯽ ﻟﻪو ﺑﻪﺳﺘﻨﻪ هدا آﺎرداﻧﻪ هوەﯾﻪآﯽ زۆری هﻪﺑﻮوه. ﺷﺦ ﺳﯚرەوەردی ،ﺑﻮوژﻨﻪ هرەوەی ﺣﯿﻜﻤﻪﺗﯽ ﺋﻪﺷﺮاﻗﯽ زەردەﺷﺘﯽ دەﻧﻮوﺳﺖ)) :ﯾﻪآﻪﻣﯿﻦ ﻧﻪ هﺗﯿﺠﻪ ﻟﻪ )ﻧﻮراﻻﻧﻮار( ﺗﺎآﻪ و ﺋﻪوﯾﺶ ﻧﻮوری ﻣﻪزﻧﯽ ﻧزﯾﻚ )ﻧﻮراﻻﻗﺮب اﻟﻌﻈﯿﻢ( ه ،آﻪ هﻪﺒﻪت ﻟﻪﻻﯾﻪن ﭘﺸﯿﻨﯿﺎن ﺑﻪﻋﻮﻧﺴﻮوڕی ﺋﻪوهڵ دەﻧﺎﺳﺮا) ((.زردﺷﺖ ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ اﯾﺮان ﺑﺎﺳﺘﺎن -هﺎﺷﻢ رﺿﯽ- ل(١٦٨ راﭬﻪآﺎری)ﺣﻜﻤاﻻﺷﺮاق( واﺗﻪ ،ﻗﻮوﺗﺒﻪددﯾﻦ ﺷﯿﺮازی ﭼﻮار ﺳﻪدە ﻟﻪﻣﻪو ﺑﻪر ،ﺑﻪوﺷﻮەﯾﻪ رای ﺧﯚی دەردەﺑﺖ)) :زەردەﺷﺖ دەﻓﻪرﻣﻮێ ،ﺳﻪرەﺗﺎﯾﯿﺘﺮﯾﻦ ﺷﺘﻚ آﻪ ﺋﻪهﻮراﻣﻪزدا ﺧﻮﻘﺎﻧﺪووﯾﻪﺗﯽ ﺑﻪهﻤﻪن )هﻤﺎی ﻧﻮور( ه ...،هﻪر ﺋﻪوەش ﻟﻪﻻﯾﻪن ﺋﯿﻤﺎﻣﯽ هﻪﺷﺘﻪم ﺑﻪ ﺣﻪدﯾﺴﻚ ﺋﺎﻣﺎژەی ﭘﻜﺮاوه: هﻪرآﺎت رەﺳﻮﯽ ﺧﻮای ﺑﻪﭼﺎوی دڵ ﺗﻤﺎﺷﺎی ﺧﻮای دەآﺮد ﺋﻪوی ﻟﻪﺑﺎزﻧﻪ هﯾﻪك ﻟﻪﻧﻮور و ﺑﻪ وﻨﻪ هی ﻧﻮور ﺑﯿﻨﯿﻮە آﻪﭘﻪردووی ﺑﻪﺳﻪر داآﺸﺮاوه ...،ﺋﯿﻨﺠﺎ ﻟﻪرﯾﻮاﯾﻪت و ﮔاوەﯾآﯽ دﯾﻜﻪﺷﺪا هﺎﺗﻮوه :ﺧﻮا ﺑﺮﯾﺘﯿﻪ ﻟﻪ ﺣﻪﻓﺘﺎوﺣﻪوت داﭘﯚﺷﯽ ﭘ ﻟﻪ ﻧﻮور آﻪ ﺋﻪﮔﻪر ﺑﺖ و ﺋﻪو ﺣﯿﺠﺎﺑﺎﻧﻪ ه وەﻻﺑﻨﺮﻦ ،هﻪر آﻪﺳﻚ ﭼﺎوی ﭘﺒﻜﻪوﺖ ،ﺟﻮاﻧﯽ ﺳﯿﻤﺎی ﺧﻮا ،دەﯾﺴﻮوﺗﻨﺖ).((...،هﻪﻣﺎن ﺳﻪرﭼﺎوەی ﭘﺸﻮو(١٦٩- ١٦٨-
رۆﯽ ﺋﺎﮔﺮ ﻟﻪ ﺋﺎﯾﯿﻦ و ﻓﻪﻟﺴﻪﻓﻪی زهردهﺷﺖ ﺋﺎور ) ﺋﻪهﻮر – ﺋﺎهﻮر – ﺋﺎهﺮ – ﺋﺎهﯿﺮ – ﺋﺎﺗﺮ – ﺋﺎﮔﺮ – ﺋﺎزهر ( ﻟﻪﻧﺎو ﺑﯚﭼﻮوﻧﻪ هﮐﺎﻧﯽ ﺋﺎﯾﯿﻨﯽ زهردهﺷﺖ و ﺑﮕﺮه ﭘﺶ ﻟﻪداﯾﮑﺒﻮوﻧﯽ زهردهﺷﺘﯿﺶ ﻟﻪ ﻧﺎو ﮐﻮردهﮐﺎن و ﻣﺎدهﮐﺎن ،ﭘﻠﻪ و ﺑﺎﯾﻪﺧﮑﯽ زۆری هﻪﺑﻮوه ،ﻟﻪ ﺣﻪﻗﯿﻘﻪﺗﺪا ﺋﺎﮔﺮ ﻟﻪ ﺑﺎوهڕی ﮐﻮرد و زهردهﺷﺘﯿﻪﮐﺎن ،رهﮔﻪزﮑﯽ ﭘﯿﺮۆزی هﻪﯾﻪ.
ﻟﭘﺶ هﻣﻮو ﺷﺘﻚ وەك ﺳﻪرەﺗﺎﯾك ﭘﻮﯾﺴﺘ ﺋﻪو راﺳﺘﯿﯿﻪ ﺑﺨﻪﯾﻨﻪ هروو آﻪ زۆرﺑﻪی ﺧﻪﮑﯽ ﺋﺎﺳﺎﯾﯽ ،ﺗﻪﻧﺎﻧﻪ هت ﻣﺎﻣﯚﺳﺘﺎﯾﺎﻧﯽ ﺋﺎﯾﯿﻨﯽ ) ﺋﯿﺴﻼﻣﻪﺗﯽ ( ،ﻟﻪو ﺑﺎوهڕه ﭼﻪوﺗﻪ دان ﮐﻪ ﺋﺎﯾﯿﻨﯽ زهردهﺷﺖ ﺑﻪ ﺋﺎﯾﯿﻨﯽ ﺋﺎﮔﺮ و زهردهﺷﺘﯿﻪﮐﺎن و ﺋﺎﮔﺮ ﭘﻪرهﺳﺖ ﯾﺎ ﺧﻮد ﮔﺎور و ﺑﻪ ﺷﺮۆﭬﻪی ) ﻗﻮرﺋﺎﻧﯽ ﭘﯿﺮۆز( ﻣﻪﺟﻮوس دهزاﻧﻦ؛ ﺑﻪ واﺗﺎﯾﻪک ،وای ﻟﺘﮕﻪﯾﺸﺘﻮون ﯾﺎن هﻪر ﻟﯽ ﺗﻨﻪ هﮔﻪﯾﺸﺘﻮون، ﺳﻪرهڕای ﺋﻪوهش ﺑﯿﺮ و ﺋﻮﻟﯽ زهردهﺷﺖ ﺑﻪ دوواﻟﯿزﻣﯽ و دوواﻧﻪ هﭘﻪرﺳﺘﯽ ﺗﻪﻧﺎﻧﻪ هت دووﺧﻮاﯾﯽ دهﻧﺎﺳﻦ و ﺑﻪردهوام ﻟﻪ ﭼﻪواﺷﻪﮐﺮدن و ﺗﺎواﻧﺒﺎرﮐﺮدﻧﯽ زهردهﺷﺖ و ﺋﺎﯾﯿﻨﻪ ه ﭘﺎﮔﮋﯾﻪﮐﻪی، راﻧﺎوهﺳﺘﻦ ،ﺟﺎ ﺑﻪ وﺗﻪ و ﮔﻮﺗﺎری ﭘﭽﭘﭽﺮ و دوور ﻟﻪ راﺳﺘﯽ و ﺗﻨﻪ هﮔﻪﯾﺸﺘﻮوی ،ﻟﻪو ﭼﻪﺷﻨﻪ ه دﯾﺎرده ﮔﻪﻟ ﻧﺎراﺳﺘﯿﺎﻧﻪ هﯾﺎن ﺑﻪ زهردهﺷﺘﻪوه ﻟﮑﺎﻧﺪهوه و ﮔﻪﻟﮏ ﺑﯚﭼﻮوﻧﯽ ﻧﺎﺣﻪز و ﻧﺎﺷﯿﺮﯾﻨﯿﺎن وهﭘﺎڵ ﺋﺎﯾﯿﻨﯽ زهردهﺷﺘﯽ ﻧﺎوه .هﺒت ﻟو راﺳﺘﯿ ﻣﮋووﯾﯿ ﻧﺎﺗﻮاﻧﯿﻦ ﻧﻜﻮوﯽ ﺑﻜﯾﻦ ﻟﺳردەﻣﯽ ﺳﺎﺳﺎﻧﯿآﺎن ﺑﺗﺎﯾﺒﺗﯽ آﯚﺗﺎﯾﯽ ﺋو زﻧﺠﯿﺮەﯾ ، دﯾﺎردەی ﺧﺮاپ و ﻧﺎﺣﻪز هﺎﺗﻮوﻧﻪ هﺗﻪ ﮔﯚڕێ ﺑﻪم دﯾﻨﯽ رەﺳﻪﻧﯽ زەردەﺷﺖ هﻪر ﻟﻪﺳﻪر ﺟﮕﻪوڕﮕﻪی ﺧﯚی ﻣﺎوهﺗﻪوهە .دﯾﺎرە ﺋﻪوو ﻗﺴﻪی ﺋﻪﮔﻪر ﻏﻪرەزی ﺗﺪا ﻧﻪ هﺑﺖ ﻟﻪ رووی ﻧﻪ هزاﻧﯿﻨﻪ ه،ﭼﻮﻧﻜﻪ ﻓی ﺑﻪﺳﻪر هﯿﭻ راﺳﺘﯿﯿﻪك ﻧﯿﯿﻪ. ﺑﻪﭼﺎوﺧﺸﺎﻧﺪﻧﻚ ﺑﻪﺳﻪررﻣﮋووی ﺋﯿﺴﻼﻣﯽ ﻋﻪڕەﺑﻪآﺎن ،وﺪەﭼ ﯾﻪآﻪم آﻪس آﻪ زردەﺷﺘﯿﯿﻪآﺎﻧﯽ ﺑﻪﻓﻪرﻣﯽ و ﻧﻮوﺳﺮاوە ،ﺑﻪ ﺋﺎﮔﺮ ﭘﻪرﺳﺖ زاﻧﯿﻮه ،ﺟﻪﻧﺎﺑﯽ ﻋﻮﻣﻪر آﻮڕی ﺧﻪﺗﺘﺎﺑﻪ .ﻧﺎوﺑﺮاو آﻪﭘﺎﺷﺎﯾﻪﺗﯽ ﻋﻪڕەﺑﻪآﺎﻧﯽ ﺑﻪدەﺳﺖ ﮔﺮﺗﺒﻮو ،ﭘﺎش ﺳﻪﻗﺎﻣﮕﯿﺮآﺮدﻧﯽ دهﺳﻪﺗﯽ ﺧﯚی ﻧﺎﻣﻪﯾﻪآﯽ ﭘ ﻟﻪ هﻪڕهﺷﻪ و ﮔﻮڕەﺷﻪ ﺑﯚ ﯾﻪزﮔﻪردی آﻮرد )ﺋﺎﺧﺮﯾﻦ ﭘﺎﺷﺎی ﺳﺎﺳﺎﻧﯿﯿﻪآﺎن( ﺑﻪڕﺪهﮐﺎت ،دوای ﺋﻪوەآﻪ ﺳﻮوآﺎﯾﻪﺗﯿﻪآﯽ زۆر ﺑﻪ ﺋﺮاﻧﯿﻪآﺎن و ﺑﯿﺮوﺑﺎوەڕی زەردەﺷﺘﯿﯿﻪآﺎن دەآﺎت ،ﺑﻪ ﺷﺎن و ﺑﺎهﯚی ﺋﯿﺴﻼﻣﯽ ﺋﻪوان دا دﺘﻪﺧﻮار ،داوا ﻟﻪ ﯾﻪزﮔﻪرد دەآﺎت دەﺳﺖ ﻟﻪ ﺋﺎﮔﺮ ﭘﻪرﺳﺘﯽ! و ﺷﺮك هﻪﺒﮕﺮﺖ و ﺋﻪ ﺑﭙﻪرﺳﺘ ،ﻟﻪو ﻧﺎﻣﻪﯾﻪدا ﺟﻪﺧﺖ دەآﺎﺗﻪوە ﺋﻪﮔﻪر ﻟﻪو دﯾﺎردە و دﯾﻨﻪ ه دەﺳﺖ ﺑﻪر ﻧﻪ هدات و ﻟﻪﺳﻪر ﺑﯿﺮوﺑﺎوەڕی ﺋﻪوان ﻣﻮﺳﻤﺎن ﻧﻪ هﺑﺖ و ﺧﯚی رادەﺳﺘﯽ ﻋﻪڕەﺑﻪآﺎن ﻧﻪ هآﺎت ﺋﻪوا ﻟﻪﮔﻪڵ ﺑﺮﯾﻘﻪ و ﺗﯿﮋی ﺷﻤﺸﺮی ﻣﻮﺳﻤﺎﻧﻪ هآﺎن رووﺑﻪڕوودەﺑﺘﻪوە و وﺗﻪآﻪی داﮔﯿﺮ دەآﺮﺖ و ....دﯾﺎرە ﯾﻪزﮔﻪردﯾﺶ ﭘﺎش ﺳﻪرﺳﻮوڕﻣﺎن ﻟﻪوەﯾﻜﻪ ﺋﻪﻋاﺑﯿﯿﻪآﯽ ﺗﺎزەﭘﮕﻪﯾﺸﺘﻮو ﻟﻪﻻﯾﻪآﻪوەﺧﯚی ﺑﻪراﻣﺒﻪر ﺑﻪو داﻧﺎوە و ﻟﻪﻻﯾآﯽ دﯾﻜﺷوە ﺑو ﺷﻮەﯾ ﻟﻧﺎﻣآﯾﺪا دەدوﺖ و ﺋو ﺷﺘﺎﻧ ﺑم ﺟﯚرە دﻨﺘ ﺑرﺑﺎس و ﺧﯚی هﺪەﺳﻮوڕﻨﯽ،وەﻣﯽ دەراوەآﺎﻧﯽ ﺑ ﭘﻮﺧﺘﯽ وﺑﺗﻮوﻧﺪی دەداﺗوە .ﭘﺎﺷﺎی ﺋﺮاﻧﯿﯿﻪآﺎن ،دوای ﺋﻪوەﯾﻜﻪ هﻪژاری و ﺳﻪرﺑﻪداوﻦ ﺑﻮوﻧﯽ ﺋﻪوان ﺑﻪﺋﺮاﻧﯿﯿﻪآﺎن وەﺑﯿﺮ دەﺧﺎﺗﻪوە و ﺋﺎﻣﺎژەﭘﺪاﻧﻜﯽ ﮔﺸﺘﯽ ﺑﻪﻣﮋووی ﺳﺎﻣﯿآﺎن و ﺋﺎرﯾﺎﯾﯿآﺎن دەدات،ﻟوەم دا دەﻧﻮوﺳﺖ)):زۆر ﺟﮕﺎی داﺧ آﺳﻚ رﺒراﯾﺗﯽ ﮔﻟﯽ ﻣﻮﺳﻤﺎﻧﯽ ﮔﺮﺗﯚﺗدەﺳﺖ آ ﺋﺎﮔﺎداری و زاﻧﯿﺎری ﻟﺳر دراوﺳﯿآی ﻧﯽ ﯾﻪ وﺑﯿﺮ و ﺑﺎوەڕی ﺋﺮاﻧﯿآﺎن ﻧﺎﻧﺎﺳﺖ و ﻟ ﻣﮋوو هﯿﭻ ﻧﺎزاﻧﺖ و ﻟﮔﻮﻣاﯾﯽ داﯾ ((.ﯾﻪزﮔﻪرد ﺑﻪدوای ﻟﺪواﻧﻜﯽ زۆر،دەﺖ :ﻧﺗوەی ﺋﺮاﻧﯿآﺎﻧﯽ ﺋﺎرﯾﺎﯾﯽ آ ﺧﺎوەن ﻓرهﻧﮓ و ﻣﺮۆﭬﺎﯾﺗﯿآﯽ هزارن ﺳﺎﯾ ﺋﺎﮔﺮ ﭘرﺳﺖ ﻧﯽ ﯾ و ﺑهﯿﭻ آﻠﯚﺟ ﺳر ﺑﯚ ﺋﺎﮔﺮ و ﺷﺘﯽ ﺗﺮ ﺷﯚڕ ﻧﺎآﺎﺗوە ﺑﻜﻮو ﺋﺎﮔﺮ هﻤﺎی ﺋﻪهﻮراﻣﻪزداﯾﻪ )آﻪ ﺋﻮە ﻧﻮﺗﺎن ﻟﻨﺎوە ﺋﻪ ،(ﺋﺎﮔﺮ روﻧﺎآﯽ و ﭘﺎآﯽ و ﺋﻪوﮔﻪرﻣﺎﯾﯿﻪ آﻪ ﺋﯿﻤﺎن و هﻪﺳﺘﯽ ﻣﺮۆﭬﯽ ﺋﺮاﻧﯽ ﻟﻪﺑﺎرەﮔﻪی ﺋﻪهﻮراﻣﻪزدا، دەﺑﻮوژﻨﺘﻪوەو دژ ﺑﻪ ﺗﺎرﯾﻜﯽ و ﮔﻮﻣاﯾﯽ و ﺋﻪهﺮﯾﻤﻪن دەوەﺳﺘﺖ ،ﺋﺎﮔﺮ ﺧﻮﻘﻨﺪراوی ﻣﻪزداﯾﻪﻧﻪ ه ﺧﻮد ﺋﻪهﻮراﻣﻪزدا. »رز و ﺳﭙﺎس ﺑﯚ ﺗﯚ ﺋﻪی ﺋﺎﮔﺮی ﺋﻪهﻮراﻣﻪزدا ،رز دەﮔﺮم ﻟﻪو روﻧﺎآﯿ ﭘﺎآ،هزﻣﺎن ﭘ ﺑﺒﺧﺸ ﺗﺎ ﺑﺘﻮاﻧﯿﻦ ﺑﺎﺷﺘﺮﯾﻦ ﺋﻧﺪﺸی ﭼﺎك و آﺮدەوەﻣﺎن هﺑﺖ،ﯾﺎرﻣﺗﯿﻤﺎن ﺑﺪە ﺗﺎ ﻟ درۆ و ﻧﺎراﺳﺘﯽ و ﻧﺎﺣزی دووری ﺑﻜﯾﻦ و ...ﺗﺎ ﺑﻜﻮو ﺷﯿﺎوی ﭘرﺳﺘﺸﯽ ﺋهﻮراﻣزدا ﺑﯿﻦ«. راﺳﺘﯿﻪﮐﻪی ﺋﻪوهﯾﻪ ﮐﻪ ،ﻋﻪڕهﺑﻪﮐﺎن ،ﻟﻪ ﻻﯾﻪﮐﻪوه ،ﺑﯚ ﺳﻮوک ﮐﺮدن و ﻟﻪ ﻧﻮﺑﺮدﻧﯽ ﺋﻪم ﺋﺎﯾﯿﻨﻪ ه ﭘﯿﺮۆزه و راﺳﺘﻪﻗﯿﻨﻪ ه ،ﻟﻪم ووﺷﻪﯾﻪ ﮐﻪﮑﯽ ﺑﻪ هﻪﻪﯾﺎن وهرﮔﺮﺗﻮوه و ﺋﺎﻣﺎﻧﺠﯿﺎن ﺑﻪ هﻪﻪداﺑﺮدن و ﭘوﭘﻪﺷﻮﮐﺮدﻧﯽ ﺋﻪم ﺋﺎﯾﯿﻨﻪ ﺑﻮوە و ﻟﻪ ﻻﯾﻪﮐﯽ دﯾﮑﻪﺷﻪوه ،ﻣﻮﺳﻮﻤﺎﻧﻪ ه ﻧﺎﻋﻪڕهﺑﻪﮐﺎﻧﯿﺶ ﻟو
ﮔﮋاوه ﮐﻪوﺗﻮون ﮐﻪ وهک ﻋﻪڕهب و ﺑﻪ داﺧﻮاﺳﺖ ،ﻟﻪ ﺑﻪﺳﺘﻨﯽ ﻓﯿﮑﺮی ،ﺋﻪوان ،ﺑﯿﺮﺑﮑﻪﻧﻪ هوه ،ﺑﺎﺷﺘﺮ ﺑﯿﻦ ﻟ ﻓﻪرهﻪﻧﮓ و داﮔﯿﺮﮐﺎرﯾﻪﮐﺎﻧﯽ ﻋﻪڕهب و ﺳﺎﻣﯽ ﺑﻪرﮔﺮی و داﮐﯚﮐﯽ ﺑﮑﻪن. هﻪر ﭼﻮار ﺟﻪوهﻪری ﭘﮑﮫﻨﻪ هری ﺑﻮون ) ،ﺋﺎﮔﺮ ،ﺑﺎ ،ﺧﺎک ،ﺋﺎو ( ﻟﻪ ﻧﺎو ﻓﻪﻟﺴﻪﻓﻪ و ﺑﯚﭼﻮوﻧﯽ زهردهﺷﺘﯽ ﭘﯿﺮۆزن. ﺋﺎﮔﺮ ﻟﻪ درﮋاﯾﯽ ﻣﮋووی ﻣﺮۆڤ ﺑﻪ ﮔﺸﺘﯽ و ﺋﺎرﯾﺎﯾﯿﻪﮐﺎن ﺑﻪ ﺗﺎﯾﺒﻪﺗﯽ رزی ﻟ ﮔﯿﺮاوه ،ﺋﺎﮔﺮ ﺳﻪرﭼﺎوه و دﯾﺎردهی ﭘﺎﮐﯽ و ﺧﺎوﻨﯿﯽ و رۆﺷﻨﺎﯾﯽ ﺑﻮوه ،ﺋﺎور ﻟﻪﻧﺎو دهﻗﻪﮐﺎﻧﯽ ﺋﺎﭬﺴﺘﺎ ،ﺑﻪ ﯾﺎرﯾﺪهدهری ﺳﭙﻪﻧﺘﺎﻣﯿﻨﻮو و دوژﻣﻨﯽ ﺋﻪهﺮﯾﻤﻪن و دﻮهزﻣﻪﮐﺎن دهﻧﺎﺳﻨﺮﺖ ،هﻪر ﭘﻨﺞ ﮐﺎﺗﯽ ﺷﻪواﻧﻪ رۆژ ﺑﻪ هﻪﮕﯿﺮﺳﺎﻧﺪﻧﯽ ﺋﺎﮔﺮی ﭘﯿﺮۆز ﻟﻪ ﺋﺎﮔﺮﺧﺎﻧﻪ ه ﮐﺎﻧﺪا ،راز و ﻧﯿﺎز و ﻧﻮﮋ ﻟﻪ ﻻﯾﻪن ﻣﻮﺑﻪدهﮐﺎن ﺑﻪ ﺟ هﺎﺗﻮوه. ﺋﺎﯾﺎ هﯿﭻ ﺑﯿﺮﯾﺎن ﻟﻪوه ﮐﺮدۆﺗﻪوه ﮐﻪ ﻟﻪ ﻗﻮڕﺋﺎﻧﺪا ﺧﻮاﯾﻪﮐﯾﺎن؟ ﺳﻮﻨﺪ ﺑﻪ رۆژ و ﺧﯚرو ﻧﻮور دهﺧﻮات ﮐﻪ ﯾﻪﮐ ﻟﻪ هﻤﺎ و ﻣﻮﺷﺘﻪﻗﺎﺗﯽ ﺋﺎﮔﺮ و رووﻧﺎﮐﯿﯿﻪ ) .واﻟﻨﮫﺎر إذا ﺗﺠﻠﯽ ( ،ﺋﺎﯾﺎ ﻟﻪوه ﺗﮕﻪﯾﺸﺘﻮون ﮐﻪ ) واﻟﺸﻤﺲ و ﺿﺤﺎهﺎ و اﻟﻘﻤﺮ إذا ﺗﻼهﺎ * واﻟﻨﮫﺎر إذا ﺟﻼهﺎ ( ﺋﻪم ﺋﺎﯾﻪﺗﻪ ،ﻟﮑﺪاﻧﻪ هوه و ﺟﯚره ﺧﻮﻨﺪﻧﻪ ههﯾﻪک ﻟﻪ ﺑﯚﭼﻮوﻧﻪ هﮐﺎن و ﺋﺎﯾﯿﻨﯽ زهردهﺷﺖ و ﮔﺎورهﺗﯿﯿﻪ! ﺋﺎﯾﺎ دهزاﻧﻦ ،ﺳﻮڕهﯾﻪک ﺑﻪ ﻧﺎوی ) اﻟﺸﻤﺲ ( و ﺳﻮڕهﯾﻪک ﺑﻪ ﻧﻮی ) اﻟﻔﺠﺮ ( ،ﻟﻪ ﻗﻮڕﺋﺎﻧﺪا ﻟﻪ ﺋﺎرا داﯾﻪ ،ﺋﺎﯾﺎ ﺋﺎﮔﺎدارﯾﺎن ﺑﻪﺳﻪر ﺋﻪوهدا ﻧﯽﯾﻪ و ﻧﻪ هﯾﺎﻧﺒﯿﻨﯿﻪوه ﮐﻪ ﻣﻮﺳﺎ ﻟﻪﮔﻪڵ ﻧﻮور و ﺋﺎﮔﺮ ﮐﻪ ﮐﻠﮑﻪﻧﻤﺎ و ﺳﻪﻣﺒﻮوﻟﯽ ﺧﻮدا دهﻧﺎﺳﺮﻦ ،دﯾﺪار و هﻪﭬﭙﻪﯾﭭﯿﻨﯽ ﮐﺮدووه ،ﺋﺎﯾﺎ ...؟ ﮔﻪر ﻗﻮڕﺋﺎن ﺑﯚ ﺧﯚی زەﻣﯽ ﺋﻪو آﻪﺳﺎﻧﻪی آﺮدووە ؛آﻪ ﻗﻮڕﺋﺎن ﺑﻪوردی ﻧﺎﺧﻮﻨﻨﻪوەو ﺑﯿﺮی ﭘﻨﺎدەن و هﻪروا ﺑﻪﺳﻪرﯾﺎ ﺋﻪڕۆن) .أﻓﻼﯾﺘﺪﺑﺮون اﻟﻘﺮان أم ﻋﻠﯽ ﻗﻠﻮب اﻗﻔﺎﻟﮫﺎ(-ﻣﺤﻤﺪ١٢٤/ »ﺋﺎﯾﺎ هﯿﭻ ﺗﻨﺎﻓﻜﺮن ﻟم ﻗﻮڕﺋﺎﻧ؟ﯾﺎن ﺋوەﯾ دﯿﺎن ﻗﻮﻓﯽ ﻟ دراوە و داﺧﺮاوە«. ﻟﻪ ﮔﺎﺗﺎﮐﺎﻧﺪا ) ﯾﻪﺳﺨﺎ – هﺎﺗﯽ -٤٣ﺧﺎﯽ ( ٩هﺎﺗﻮوه ﮐﻪ )) ﺋﺎﮔﺮ هﻤﺎی ﺋﻪهﻮراﻣﻪزداﯾﻪ ((. آﻪ آن ﻧﻮر)روﺷﻨﯽ آﺗﺶ( از ﻧﻮرهﺎی ﺧﺪاﺳﺖ آزاﻧﮕﻮﻧﻪ رﺧﺸﺎن ﺑﻪﭘﯿﺶ ﻧﮫﺎﺳﺖ ﻟﻪ ﺑﮔﻪی "ﻓﻪروەردﯾﻦ ﯾﻪﺷﺖ" و "هﻮرﻣﻮزدﯾﻪﺷﺖ"دا ﺑﻪم ﺟﯚرە ﻧﻮوﺳﺮاوە ))ﺟﻪﺳﺘﻪی ﺧﻮا ﻟﻪﻧﻮورە و دەروون و رەواﻧﯽ ﺋﻪو زاﺗﻪ ﻟﻪ راﺳﺘﯽ((. ﺋﻪهﻮراﻣﻪزدا ﺧﯚی ﻟﻪﺧﯚﯾﺪا روﻧﺎآﯽ ﻧﻮورەآﺎن )ﻧﻮراﻻﻧﻮار( ه .ﻟﻪﻋﯿﺮﻓﺎﻧﯽ ﺋﯿﺴﻼﻣﯽ، ﭼﻪﻣﻜﯽ"ﻧﻮراﻻﻧﻮار"ی ﺣﯿﻜﻤﻪﺗﯽ ﺋﻪﺷﺮاﻗﯽ و ﻓﻪﻟﺴﻪﻓﻪی ﺋﻪﺳﺤﺎﺑﯽ ﻧﻮور ،هﻪﻣﺎن زاﺗﯽ)واﺟﺐ اﻟﻮﺟﻮد(ه. ﻟﻪﻧﺎو ﻗﻮڕﺋﺎﻧﯽ ﭘﯿﺮۆزﯾﺸﺪا ﺧﻮا ﺑﻪﭼﻪﺷﻨﯽ ﻧﻮورﻜﯽ رەهﺎ و ﻣﻮﺗﻪق ﺷﺮۆﭬﻪدەآﺮﺖ»،اﻟﻠﻪ ﻧﻮر اﻟﺴﻤﻮات واﻻرض« هﻪر ﺋﻪو دەﺳﺘﻪواژەﯾﻪ ﺑﻪرووﻧﯽ ﻟﻪﺋﺎﭬﺴﺘﺎدا ﺑﻪﺷﻮەی»ﺋﻪﺗﻪﻏﺮەرەﺋﻮﭼﻪﻧﮕﻪ« واﺗﺎ ،ﻧﻮر و رۆﺷﻨﺎﯾﯽ ﻣﻮﺗﻪق و ﺑ ﭘﺎﯾﺎن هﺎﺗﻮوە. ﺑ ﺷﮏ هﻪﻮﺴﺘﯽ زهردهﺷﺖ و ﮐﻮردهﮐﺎن ،ﻟﻪﻣﻪڕ ﺋﺎﮔﺮ و رووﻧﺎﮐﯽ ،روون و ﺋﺎﺷﮑﺮاﯾﻪ و ﺟﯽ هﯿﭻ ﻗﺴﻪوﻗﺴﻪﯚﮐﻚ ﻧﯽﯾﻪ ،ﻟﻪ رواﻧﮕﻪﯾﻪﮐﯽ دﯾﮑﻪوه ،رز و ﺣﻮرﻣﻪﺗﯽ ﺋﻤﻪ ﺑﯚ ﺋﺎﮔﺮ و رۆﺷﻨﺎﯾﯽ ،هﯿﭻ ﮔﻮﻣﺎن و ﭼﻪواﺷﻪﯾﯿﻪک ﺑﻪ ﺧﯚوه هﻪﻨﺎﮔﺮێ .ﺑﺎﻧﮕﻪوازهﮐﻪی زهردهﺷﺖ ﺑﯚ رز ﮔﺮﺗﻦ ﻟﻪ ﺋﺎﮔﺮ ،ﺑﻪ ﻣﻪﺑﻪﺳﺘﯽ ﺳﺘﺎﯾﺶ ﮐﺮدن و رزﻟﻨﺎﻧﻪ ه ،ﻧﻪ هک ﭘﻪرﺳﺘﺶ و ﮐﻧﯚش ﮐﺮدن ،ﻟﻪو ﻻﺷﻪوه ،ﺋﺎﮔﺮ ﺟﻨﺸﯿﻨﯽ ﺋﻪهﻮراﻣﻪزدا ،ﻧﻪ هﮐﺮاوه ،ﮐﻪ ﺷﯿﺎوی ﭘﻪرﺳﺘﺶ ﺑﺖ ،ﺑﻪﮑﻮو ،ﺋﺎور ،دﯾﺎرده و ﺧﻮﻘﻨﺪراوﮑﯽ ﭘﺎک و ﺑﻪ هزه ﻟﻪ ﻻﯾﻪن ﺋﻪهﻮراﻣﻪزدا. ﺑﻪ ﭘﻮﯾﺴﺘﯽ دهزاﻧﯿﻦ ﺳﻮوﮐﻪﺋﺎوڕﮏ ﺑﺪهﯾﻨﻪ هوه ﺳﻪر ﺑﯚ ﭼﻮون و ﻟﮑﺪاﻧﻪ هوهﮐﺎﻧﯽ ﺋﻪهﻮراﻣﻪزدا ﻟﻪﻣﻪڕ ﺋﺎﮔﺮ.
ﻟﻪ ﺋﺎﭬﺴﺘﺎ و دهﻗﻪ ﭘﯿﺮۆزهﮐﺎﻧﯽ ﮔﺎﺗﺎﮐﺎﻧﺪا ،ﻟﻪ ﺋﺎﮔﺮ رزﮔﯿﺮاوه و ﮔﻮﺗﺮاوه ﮐﻪ هﻤﺎی ﺋﯿزهده ،ﻧﻪ ه ﺧﻮدی ﺋﯿزهد. ﺑﻪ ﺳﻪرﻧﺞ دان و ﺗﺒﯿﻨﯽ ،روون دهﺑﺘﻪوه ﮐﻪ ﺑﻪو رﺳﺘﻪ و واژاﻧﻪ ه ﻟﻪ ﺑﺎرهی ﺋﺎﮔﺮ ﻗﺴﻪ ﮐﺮاوه. " " " " " " "
ﻟﻪﺋﺎﮔﺮ رز دهﮔﺮم ،ﭼﻮﻧﮑﻪ ﺧﻮﻘﻨﺪراوی ﺋﻪهﻮراﻣﻪزداﯾﻪ" . ﺗﯚ ،هﯚی ﺋﺎﮔﺮی ﺋﻪهﻮراﻣﻪزدا . " ... ﺗﯚ ،ﺋﻪی ﻧزﯾﮑﺘﺮﯾﻦ ) ﺋﯿزهد ( ﺑﻪ ﺋﻪهﻮراﻣﻪزدا . " ... ﮔﻪورهﺗﺮﯾﻦ وهدﯾﮫﻨﺮاوی ﻣﻪزدا و ﻧزﯾﮑﺘﺮﯾﻦ ﺧﻮﻘﻨﺮاو ﺑﻪ ﺋﻪهﻮراﻣﻪزداﯾﻪ " . ﺳو و رز ﺑﯚ ﺗﯚ ،ﺗﯚ هﯚی ﺋﺎﮔﺮی ﺋﻪهﻮراﻣﻪزدا . " ... ﺋﻤﻪ ،ﺑﻪر ﻟﻪ هﻪﻣﻮو ﺷﺘﮏ ،ﺋﻪی ﺋﻪهﻮراﻣﻪزدا ،ﺋﺎوری ﺗﯚ ﺳﺘﺎﯾﺶ دهﮐﻪﯾﻦ " . رۆژی ﻧﯚهﻪﻣﯽ هﻪر ﻣﺎﻧﮓ ،ﺑﻪ رۆژی ﺋﺎﮔﺮ ،ﻧﺎودﺮ ﮐﺮاوه " .
) داﻣﺴﺘﺘﺮ-ﺧﺎﯽ -٤ﺑﮔﻪی -١١ﭬﻨﺪﯾﺪا – ﻻﭘﻪڕهی ( ٢٠١ ﺑﮕﻮﻣﺎن ،ﺋﻪو دهﻗﻪ ﮐﻮرﺗﺎﻧﻪ ه ،ﺑﻪ ﺑﺎﺷﯽ ﺋﻪو ﺑﯚﭼﻮوﻧﻪ ه هﻪﻪﯾﻪی ﭘﺸﻮو ﺑﻪرﭘﻪرچ دهداﺗﻪوه. ﮐﻮرد ﻟﻪ ﺳﻪرهﺗﺎی ﻣﮋووی دﺮﯾﻨﯽ ﺧﯚﯾﺪا ،هﻪﻣﯿﺸﻪ ﺋﺎﮔﺮ و رۆﺷﻨﺎﯾﯽ ﺧﯚش وﯾﺴﺘﻮوه ،هﻪﻣﯿﺸﻪ دﯿﺎن ﭘ ﮐﺮاوهﺗﻪوه ،هﻪر ﺗﺎ ﺋﻪو ﺳﻪردهﻣﻪش ،ﺧﺎﻧﻮو ﺑﻪرهﮐﺎﻧﯿﺎن ﺑﻪرهو رۆژ دروﺳﺖ دهﮐﻪن .هﻪر ﺋﺴﺘﺎش ﺑﻪ ﺋﺎﮔﺮ و ﻧﻮور و رۆژ ﺳﻮﻨﺪ دهﺧﯚن. ﮐﻮرد ﭘﺶ ﭼﺎﺧﯽ زهردهﺷﺖ ،ﻣﯿﺘﺮاﺋﯽ و رۆژﭘﻪرﺳﺖ ﺑﻮوه ،واﺗﻪ ،ﭼﯚن رۆژ ،ﺳﻪرﭼﺎوهی رۆﺷﻨﺎﯾﯽ و ﭘﺎﮐﯽ ﺑﻮو ،ﻻﯾﺎن ﺑﻪڕز و ﺧﯚﺷﻪوﯾﺴﺖ ﺑﻮوه ،ﺗﺎ رادهﯾﻪک ﮐﻪ ﺑﻪ ﻧﺎوی رۆژﭘﻪرﺳﺖ ﻧﺎوﺑﺎﻧﮕﯿﺎن دهرﮐﺮدووه. ﻣﺎﻧﺎﯾﯿﻪﮐﺎن رۆژﭘﻪرﺳﺖ و ﻣﻮﻏﻪﮐﺎن ) ﻗﻮرﺋﺎن ﮔﻮﺗﻪﻧﯽ ﻣﻪﺟﻮوﺳﻪﮐﺎن (ی ﮐﻮرد ،ﺧﺎوهن هز و دهﺳﻪﺗﯽ ﺋﺎﯾﯿﻨﯽ -ﺳﯿﺎﺳﯽ ،رۆژﭘﻪرﺳﺖ و دواﯾﯽ ﺋﺎﮔﺮ ﭘﻪرﺳﺖ ﺑﻮون ،ﺗﻪﻧﺎﻧﻪ هت هﺮۆدۆت دهﺖ: )) ﻣﻮﻏﻪﮐﺎن ﺋﺎﮔﺮ ﭘﻪرەﺳﺖ ﺑﻮون (( . ﮐﻪواﯾﻪ ،ﺑﻪوه دهﮔﻪﯾﻦ ﮐﻪ ﻟﻪ ﭘﻠﻪی ﯾﻪﮐﻪﻣﺪا ،ﮐﻮرد و زهردهﺷﺘﯿﻪﮐﺎن وای ﺋﻪوهﯾﮑﻪ رز و ﺣﻮرﻣﻪﺗﮑﯽ زۆرﯾﺎن ﺑﯚ ﺋﺎﮔﺮ داﻧﺎوه ،ﺋﺎﮔﺮﭘﻪرﺳﺖ و ﮔﺎور و ﻣﻪﺟﻮوﺳﯽ! ﻧﻪ هﺑﻮون و ﻧﯿﻦ ،ﻟﻪ ﭘﻠﻪی دووهﻪﻣﯿﺸﺪا ،ﺋﻪﮔﻪر ﺋﺎوڕ ﺑﺪهﯾﻨﻪ هوه ﺳﻪر ﻣﮋووی ﻧﻪ هﺗﻪوهﮐﺎﻧﯽﺗﺮ ،ﺑﻪ رووﻧﯽ ﺑﯚﻣﺎن دهردهﮐﻪوێ ﮐﻪ ،ﻓﻪﻟﺴﻪﻓﻪی ﺑﯿﺮی ﮐﻮردهﮐﺎﻧﯽ زهردهﺷﺘﯽ ﻟﻪﺳﻪر ﻧﻪ هﺗﻪوه و ﺋﺎﯾﯿﻨﻪ هﮐﺎﻧﯽﺗﺮ ﻟﻪم ﺑﺎرهوه، دهﺑﯿﻨﺮﺖ هﻪر ﺋﻪو ﻓﻪﻟﺴﻪﻓﻪ راﺳﺘﯿﻪ ﮐﻪ ،ﺋﺎﮔﺮ ﻟﻪﮔﻪڵ ﺋﻪوهﯾﮑﻪ ،ﺟﻪوهﻪرﮑﯽ ﺧﺎوهن رهﮔﻪز و ﮔﻪوهﻪرﮑﯽ ﺧﺎوﻦ ﮐﻪ رهوهﺷﻪ ،هﻤﺎی ﭘﺎﮐﯽ ،ﮔﻪرﻣﯽ و رۆﺷﻨﺎﯾﯽ و زاﻧﯿﺎری و ﻟﻪﯾﻪک وﺗﻪدا، ﺳﭙﻪﻧﺘﺎﻣﯿﻨﻮوﯾﻪ ،دژی ﺗﺎرﯾﮑﯽ ،ﻧﺎﺣﻪزی ،ﺧﻪزاﻧﯽ و ﺧﺮاﭘﻪﯾﻪ. هﺮآن ﭼﯿزی ﮐﻪ ﻋﯿﺎن اﺳﺖ ﺟﮫﺎن ﺟﻤﻠﻪ ﻓﺮوغ ﻧﻮر ﺣﻖ دان
ﭼﻮ ﻋﮑﺴﯽ ز آﻓﺘﺎب آن ﺟﮫﺎن اﺳﺖ ﺣﻖ اﻧﺪر وی ز ﭘﯿﺪاﯾﯽ ﭘﻨﮫﺎن
ﺗﻪوهرﮑﯽ دﯾﮑﻪ ،ﮐﻪ ﺑﯚﺗﻪ ﻣﺎﯾﻪی هﻪﻪ وﭘﻪﻪ ،ﺋﻪوهﯾﻪ ،ﮐﻪ ،زهردهﺷﺘﯿﻪﮐﺎن ﺑﻪ دوواﻧﻪ هﭘﻪرﺳﺘﺪەﻧﺎﺳﻦ و وای ﺑﯚ دهﭼﻦ آﻪ ،زهردهﺷﺘﯿﻪﮐﺎن ﺋﻪهﺮﯾﻤﻪن ) ﯾﺎ ﺑﻪ ﻗﻪوﻟﯽ ﺧﯚﯾﺎن ،ﺷﻪﯾﺘﺎن( ﺑﻪ ﺷﻪرﯾﮏ و ﺑﺮاﺑﻪﺷﯽ ﺧﻮا دهزاﻧﻦ! ﺑﯚ ﺗﮕﻪﯾﺎﻧﺪن و رووﻧﮑﺮدﻧﻪ هوهی ﺋﻪو آﻪﺳﺎﻧﻪ ه ،هﻪوﺪهدهﯾﻦ ﮐﻪ ﺋﻪو ﺑﯚﭼﻮوﻧﻪ ه ،زۆر ﺑﻪ ﮐﻮرﺗﯽ رهت ﺑﮑﻪﯾﻨﻪ هوه.
راﺳﺘﻪ ﺋﺎﯾﯿﻨﯽ زهردهﺷﺖ ﻟﻪﺳﻪر دوو ﮐﯚﻪﮐﻪ و ﮐﺎرﯾﺘﻪی ﺳﻪرهﮐﯽ ،ﺋﻪهﻮراﻣﻪزدا و ﺋﻪهﺮﯾﻤﻪن دەور دهﺧﻮات ،ﺑﻪم دهﺑﺖ ﺳﻪرﻧﺞ ﺑﺪهﯾﻨﻪ ه ﺳﻪر ﺋﻪو راﺳﺘﯿﻪش ﮐﻪ ﻟﻪ ﻻﯾﻪﮐﻪوه دوواﻧﻪ ه ﭘﻪرﺳﺘﯽ ﺑﻪ ﻣﺎﻧﺎی ﺳﺘﺎﯾﺶ و ﭘﻪرﺳﺘﺸﯽ دوو ،ﺧﻮدای دژ ﺑﻪ ﯾﻪﮐﻪ ،وهک ﺧﻮای زاﻧﺴﺖ و ﺧﻮای ﻧﻪ هزاﻧﯽ ،ﺧﻮای ﺋﻪوﯾﻦ و ﺧﻮدای ﺷﻪڕ ،ﺧﻮدای ﺗﻪﻧﺪروﺳﺘﯽ و ﺧﻮای ﻧﻪ هﺧﯚﺷﯽ و ﮐﻪﺳﺎﺳﯽ ... ،ﻟﻪ ﻻﯾﻪﻧﮑﯽ دﯾﮑﻪوه، وهک رۆژ رووﻧﻪ ه ﮐﻪ ﺋﻪو ﺑﯚﭼﻮوﻧﻪ ه ،ﻻی زهردهﺷﺘﯿﻪﮐﺎن ﻧﯽﯾﻪ ،ﺋﻪوان ﺋﻪهﺮﯾﻤﻪن ﺑﻪ هزﮏ دهزاﻧﻦ ﮐﻪ ﻟﻪ دهرﺋﻪﻧﺠﺎﻣﯽ ﻣﺮۆﭬﺎﯾﻪﺗﯽ و راﺳﺘﯽ ،ﺗﮏ دهﺷﮑﺖ و رهوان و ﺑﯿﺮ ﮐﺮدﻧﻪ هوه و ﺋﻪﻧﺪﺸﻪی ﭼﺎک ،ﺑﻪﺳﻪر ﺑﯿﺮ و ﺋﻪﻧﺪﺸﻪ و ﮐﺮدهوهی ﺧﺮاپ ،زاڵ دهﺑﺖ ﮐﻪ واﯾﻪ ،دهﮔﻪڵ ﺋﻪوهﯾﮑﻪ، ﺋﻪو واﻗﻌﯿﻪﺗی ﺧﺮاﭘﻪ و ﺟﻪوهﻪری ﮔﻪﻧﺪهﯽ و دژ ﺑﻪ رووﻧﺎﮐﯽ دهﺳﻪﻟﻤﻨﻦ ،ﻟﻪﮔﻪﯿﺪا ﺧﻪﺑﺎت دهﮐﻪن و ﻟﯽ دوور دهﮐﻪوﻧﻪ هوه؛ ﺟﮕﻪ ﻟﻪ دهرﺑﯾﻨﯽ رق و ﻧﻔﺮهت ،ﻟﻪو ﺑﺎوهڕه دان ﮐﻪ ﻟﻪ ﺋﺎﮐﺎﻣﺪا ﺗﮑﺪهﺷﮑﺖ. ﺑﻪ ﺷﺎﯾﻪﺗﯽ ﻧﺎوهرۆﮐﯽ ﮔﺎﺗﺎﮐﺎن ،ﺋﻪﺷﻮ زهردهﺷﺖ هﻪﻮﺴﺘﯽ روون و ﺋﺎﺷﮑﺮای ﺑﻪراﻣﺒﻪر ﺑﻪ ﺷﺮک و ﮐﻮﺗﻪڵ ﭘﻪرﺳﺘﯽ و ﭼﻪﻧﺪ ﺧﻮداﯾﯽ ﻧﻮاﻧﺪووه ،ﺋﻪو ﺑﺎﻧﮕﻪﺷﻪی ﺋﺎﯾﯿﻨﯽ ﺗﺎﻗﺎﻧﻪ ه ﭘﻪرﺳﺘﯽ دهﮐﺎت ،ﻟﻪ هﻪﻣﻮو ﮔﺮﯾﻨﮕﺘﺮ ﺋﻪوهﯾﻪ ﮐﻪ ،زهردهﺷﺖ ﮐﯚﺳﭗ و ﺗﻪﮔﻪرهﮐﺎﻧﯽ ﺳﻪر رﮕﻪی ﯾﻪﮐﺘﺎﭘﻪرﺳﺘﯽ ،ﺗﻪﺧﺖ ﮐﺮد و هﻪﻣﻮو ﺋﯿزهدهﮐﺎﻧﯽ ﺋﺎﭬﺴﺘﺎﯾﯽ ،ﺧﺴﺘﻪ ژﺮ دهﺳﻪت و ﻓﻪرﻣﺎﻧﯽ ﺋﻪهﻮراﻣﻪزدا. ﺗﺎﮐﻪ ﺧﺎوهن دهﺳﻪت و زاﺗﯽ ﺑﻪﭘز و ﺧﻮﻘﻨﻪ هر ،ﺋﻪهﻮراﻣﻪزدا ،ﻟﻪ ﻗﻪﻪم دراوه ،ﺋﻪوهش ﺧﯚی ﻟﻪ ﺧﯚﯾﺪا ﭼﺎﮐﺴﺎزﯾﻪﮐﯽ ﺑﻪ ﻧﺮخ و ﺷﯚڕﺷﮑﯽ هﻪژﻨﻪ هراﻧﻪ ه ،ﻟﻪ ﺑﯚﭼﻮوﻧﻪ هﮐﺎﻧﯽ ﺳﻪردهﻣﯽ ﺋﺎﭬﺴﺘﺎ و ﭼﺎﺧﯽ ﭘﺶ زهردهﺷﺖ دهژﻣﺮدرﺖ. ﺑﻪ ﺟﻮرﺋﻪﺗﻪوه دهﻦ ،ﻟﻪو ﺑﺎرهوه ﮐﻪ زهردهﺷﺖ ﺗﺎﮐﯽ ﺑ وﯾﻨﻪ ه ،ﯾﻪﮐﺘﺎﭘﻪرهﺳﺖ ﺑﻮوه ودﯾﻨﯽ زهردهﺷﺘﯽ ،ﺋﻪم ﺑﯚﭼﻮوﻧﻪ ه ﻧﻮﯿﻪی ﺑﺮه و ﭘﺪاوه هﯿﭻ ﮔﻮﻣﺎن و دڕدۆﻧﮕﯿﻪک ﻧﺎﺗﻮاﻧﯿﻦ ﺑﺨﻪﯾﻨﻪ ه دﻤﺎن. زهردهﺷﺖ ﺑﻪم ﺷﻮهﯾﻪ ﻟﻪ زﻣﺎن ﺋﻪهﻮراﻣﻮزدا ،ﺑﻪرﭘﻪرﭼﯽ ﻗﺴﻪی ﻧﺎڕاﺳﺘﯽ ﻧﻪ هزاﻧﻪ هﮐﺎن دهداﺗﻪوه: )) ...هﻪر ﺋﺴﺘﺎ ،ﺳﺘﺎﯾﺶ دهﮐﻪم و دهﭘﻪرەﺳﺘﻢ ،ﺧﻮداﯾﻪﮐﯽ ﮐﻪ ﻣﻪزﻧﺘﺮﯾﻨﻪ ه ،ﮐﻪ ﺧﻮازﯾﺎری ﭼﺎﮐﻪﯾﻪ ﺑﯚ ﺧﻮﻘﻨﺪراوهﮐﺎﻧﯽ ،ﮐﻪ ﺋﻪهﻮراﻣﻪزداﯾﻪ و دهﺧﻮازم ﻣﻦ ﻟﻪ ﺑﺎﺷﺘﺮﯾﻦ و ﭘﮐﺎﮐﻪﺗﺮﯾﻦ زاﻧﯿﺎری و ﻣﺎرﯾﻔﻪﺗﻪﮐﺎن ﺋﺎﮔﺎدار ﺑﮑﺎﺗﻪوه و . (( ... ﺧﻮﻨﺪﻧﻪ هوهی زۆرﺑﻪی ﻣﮋووﻧﺎس و رۆژهﻪﺗﻨﺎﺳﻪﮐﺎن ،ﺑﻪ ﺗﺎﯾﺒﻪﺗﯽ ﭘﺴﭙﯚڕاﻧﯽ ﺋﯿﺴﻼﻣﯽ و رۆژﺋﺎواﯾﯿﻪﮐﺎن ﻟﻪ ﺳﻪر ﺋﻪو ﭘﺎﯾﻪ دﺘﻪ روو ﮐﻪ ﮔﺸﺘﯿﺎن " ﺋﻪهﺮﯾﻤﻪن " ﻟﻪ رواﻧﮕﻪی زهردهﺷﺘﯽ ،وهک " ﺷﻪﯾﺘﺎن " ﻟﻪ ﻧﺎو ﺋﺎﯾﯿﻨﻪ هﮐﺎﻧﯽ ﺋﯿﺒاهﯿﻤﯽ ﺑﻪ ﺗﺎﯾﺒﻪﺗﯽ ﻣﻪﺳﯿﺤﯿﻪت و ﺋﯿﺴﻼﻣﻪﺗﯽ دادهﻧﻦ ،دﯾﺎره هﻪر ﻟﻪﺳﻪر ﺋﻪو ﮔﺮﯾﻤﺎﻧﻪ ه و داﻧﻪ هﺑﻪر هﮫﭭﯽ ﺋﻪو دوواﻧﻪ ه ﻟﮑﺪاﻧﻪ هوهی ﻟﻪﻣﻪڕ دهﮐﻪن ،هﻪر ﺑﯚﯾﻪش ﮐﻪوﺗﻮوﻧﻮﺗﻪ ﻧﺎو ﭼﺎوی ﻧﻪ هزاﻧﯽ و دوور ﻟﻪ راﺳﺘﯽ دهﭘﻪﯾﭭﻦ ! ﺋﻪوه ﻗﺴﻪی ﺗﺪا ﻧﯽﯾﻪ ﮐﻪ ،ﺋﻪﻧﮕﺮهﻣﯿﻨﻮو ) ﺋﻪهﺮﯾﻤﻪن ( ﻟﻪﻧﺎو دﯾﻨﯽ زهردهﺷﺘﯽ و ﺑﯚ ﭼﻮوﻧﻪ هﮐﺎﻧﯽ ﺋﺎﭬﺴﺘﺎ ،ﺟﯿﺎوازﯾﯿﻪﮐﯽ ﺑﻨﭽﯿﻨﻪ هﯾﯽ هﻪﯾﻪ ﻟﻪﮔﻪڵ ﺋﯿﺒﻠﯿﺲ و ﺷﻪﯾﺘﺎن ﻟﻪ ﻧﺎو ﺋﺎﯾﯿﻦ ﮔﻪﻟﯽﺗﺮ. ﺑﻪ ﭘﭽﻪواﻧﻪ هی ﺋﺎﯾﯿﻨﻪ هﮐﺎﻧﯽ دﯾﮑﻪ ،ﺋﻪهﻮراﻣﻪزدا ﺧﻮﻘﻨﻪ هر و ﺑﻪدﯾﮫﻨﻪ هری ﺋﻪهﺮﯾﻤﻪن و ﻧﺎﺣﻪزی و رهش و ﺧﺮاﭘﻪ ﻧﯽﯾﻪ ) وهک ﻟﻪ ﺋﯿﺴﻼﻣﺪا وهﺑﻪر ﭼﺎو دﺖ ( ،ﺑﻪﮑﻮو ﺧﻮﻘﻨﻪ هری ﺋﻪﻧﺪﺸﻪی ﻣﺮۆڤ ﮔﻪل و ﺧﻮدی ﻣﺮۆﭬﻪ .ﻟﻪ ﮐﺎﺗﮑﺪاﺋﻪهﺮﯾﻤﻪن ﻟﻪ داﯾﮑﺒﻮوی ﺋﻪﻧﺪﺸﻪ و ﮐﺮدهوه و ﻗﺴﻪی ﺧﺮاﭘﯽ ﻣﺮۆﭬﻪﮐﺎﻧﻪ ه .ﻟﻪو رووهوه ﮐﻪ ﺋﻪهﻮراﻣﻮزدا ﺧﻮای ﭼﺎﮐﻪﯾﻪ ،ﺋﻪهﺮﯾﻤﻪن ﺧﻮای ﺧﺮاﭘﻪ ﻧﯽﯾﻪ ،ﭼﻮﻧﮑﻮو ﺑﻪ هﯿﭻ ﮐﻠﯚﺟ ،ﺑﯚ ﺋﻪهﺮﯾﻤﻪن ﺳﺘﺎﯾﺶ و ﮐﻧﯚش ﻧﺎﮐﺮﺖ ،ﺑﻪردهوام داﺧﻮازی و دوﻋﺎی ﺷﮑﺴﺖ و ﺗﺪاﭼﻮون و ﻧﻔﺮهﺗﯽ ﻟﻪ ﭘﺸﺘﻪ. ﺷﻪﯾﺘﺎن ﻟﻪ رواﻧﮕﻪی ﺋﺎﯾﯿﻨﯽ ﺳﺎﻣﯽ و ﺋﻪو ﺟﯚرهی ﮐﻪ ﻟﻪ ﻗﻮڕﺋﺎﻧﺪا وهدﯾﺎر دهﮐﻪوﺖ ،ﺑﻪراﻧﺒﻪرهﮐﻪی ﺧﻮداﯾﻪ ،ﺑﻪم ﺋﻪهﺮﯾﻤﻪن ﻟﻪ ﻓﻪﻟﺴﻪﻓﻪی ﺋﺎﯾﯿﻨﯽ ﮐﯚﻧﯽ ﮐﻮردی ،ﯾﻪک ﻟﻪواﻧﻪ ه زهردهﺷﺘﯽ ،ﻧﻪ هک ﻟﻪ هﻪﻣﺒﻪر ﺧﻮدا ،ﺑﻪﮑﻮو ﺑﻪراﻧﺒﻪر ﺑﻪ ﺑﯚﭼﻮون وﺋﻪﻧﺪﺸﻪی ﺧﺮاﭘﯽ ﻣﺮۆﭬﻪ .ﻟﻪﺑﻪر ﺋﻪوه ﻧﺎﺷﺖ و راﺳﺘﯿﺶ ﻧﯽﯾﻪ ﮐﻪ ﺋﻪم دوواﻧﻪ ه و وهک ﯾﻪک ﺗﻤﺎﺷﺎ ﺑﮑﺮﻦ.
ﯾﻪآ ﻟﻪﮔﺮﻧﮕﺘﺮﯾﻦ ﻓﺎآﺘﯚرەآﺎﻧﯽ ﻓﻪﻟﺴﻪﻓﻪی زەردەﺷﺘﯽ ،هﺪەﮔڕﺘوە ﺳر ﺋهﻮراﻣزدا و ﺋهﺮﯾﻤن،ﻟزۆرﺑی هرەزۆری ﺋﺎﯾﯿﻨآﺎﻧﯽ ﺳﺎﻣﯽ رەﮔز و هﯽ ﺗﺮ،ﺋ،ﯾهﻮوەو ...ﺧﯚی ﺧﻮﻘﻨری ﺋﯿﺒﻠﯿﺴ،واﺗراﺳﺘوﺧﯚ ﺋﯿﺒﻠﯿﺲ و دەﺳﺖ و ﭘﻮەﻧﺪﯾآﺎﻧﯽ ،ﮔﺮﺪراوﺑوەش،دﯾﺎردەﮔﻟﯽ ﺷڕوﺧﺮاﭘوﻧﺎڕاﺳﺘﯽ،ﻟﻻﯾن ﺧﻮای ﺧﻮﻘﻨری ﺷﯾﺘﺎن و ﺋﯿﺒﻠﯿﺲ دﺘدی،ﻟو ﺋﺎﯾﯿﻦ ﮔﻪﻟﻪدا ﭘﺎش دﯾﺎﻟﯚﮔﻜﯽ ﺷﺎﻧﯚﯾﺎﻧﻪ ه ،ﺷﻪﯾﺘﺎن ﺑﻪراﻧﺒﻪر ﺑﻪﺧﻮا دەوەﺳﺘﺖ و ﺳﻪرﺑزﻮ دەﺑﺖ و ﺑﻪهﻪڕەﺷﻪآﺮدن ﻟﻪ ﺧﻮا ﻟﻪﻓﻪرﻣﺎﻧﯽ دەردەﭼﺖ ،ﺑﻪم ﻟﻪ ﺟﯿﮫﺎﻧﺒﯿﻨﯽ و ﺑﯚﭼﻮوﻧﻪ ه ﻓﻪﻟﺴﻪﻓﯿﯿﻪآﺎﻧﯽ زەردەﺷﺘﯽ، ﺋﻪهﻮراﻣﻪزدا هﺎوآﺎر و داژدارﯾﻜﺎری ﺋﻪهﺮﯾﻤﻪن ﻧﺎﻧﺎﺳﺮﺖ ،ﭼﯚﻧﮑﻪ داهﻨﻪ هر و ﺧﻮﻘﻨﻪ هری ﺋﻪهﺮﯾﻤﻪن ﻧﯿﯿﻪ و ﻣﻪزدا ﭼﺎآﻪی رووت)ﺧﺎﻟﯿﺲ( ه .آﻪ واﯾﻪ ﻟﻪم ﺑﺎرەوە ﺋﻪهﻮراﻣﻪزدا ﻟﻪﮔﻪڵ ﻧﯿﺸﺎﻧﻪ هی ﭘﺮﺳﯿﺎر و ﺳﻪرﺳﻮوڕﻣﺎن رووﺑﻪڕوو ﻧﺎآﺮﺘﻪوە. ﺑﻪرەﭼﺎوآﺮدﻧﯽ ﭘﺮەﻧﺴﯿﭙﯽ ﺋﯿﺨﺘﯿﺎر و ﺳﻪرﺑﻪﺳﺘﯽ ﻣﺮۆڤ ،ﺑﯚﻣﺎن ﻣﺴﯚﮔﻪر دەﺑﺖ آ ﻟﻣڕﺧﺮاﭘ و آﺮدەوەی ﺋهﺮﯾﻤن ﻧﺗﻧﯿﺎ ﺋﯿﻨﺴﺎن وەك ﻣﺮۆﭬﻜﯽ ﺧﺎوەن ﺋﯿﺮادە ﺑرﭘﺮﺳﯿﺎرە ،ﻟرووﻜﯽ دﯾﻜوە ﺋوە وا دەآﺎت ﺋﺎﯾﯿﻨﯽ زەردەﺷﺘﯽ ﻟو ﭘﺮﺳﯿﺎرە آﯚﻧﻪ ه آﻪ هﻪﻣﯿﺸﻪ ﻟﻪﺋﺎرادا ﺑﻮوە)ﺧﻮای ﺧﺎوەن دەﺳﻪت و ﺑﻪﺗﻮاﻧﺎ ﺑﯚ ﻟﻪﺷﻪڕ و ﺧﺮاﭘﻪ ﺑﻪرﮔﺮی ﻧﺎآﺎت و ﺧﯚی ﺧﻮﻘﻨﻪ هری ﮔﻮﻣاﯾﯽ و ﺋﻪهﺮﯾﻤﻪﻧﻪ ه؟( ﺟﯿﺎ ﺑﻜﺮﺘﻪوە و زاﺗﯽ ﺑ وﻨﻪ ه وﺑﻪهزی ﺗﺎﭘﯚ دەآﺮﺖ و دەﺳﻪﻟﻤﻨﺪرﺖ. ) ﺳﭙﻪﻧﺘﺎﻣﯿﻨﻮو ،ﺋﻪﻧﮕﺮهﻣﯿﻨﻮو ( ﮐﻪ ﻟﻪﺳﻪرهﺗﺎی دروﺳﺘﺒﻮوﻧﯽ ﺟﯿﮫﺎن ﺑﻪ ﺷﻮهی دووهزی دژ ﺑﻪ ﯾﻪک ،ﻟﻪ ﺋﻪﻧﺪﺸﻪ ،ﮐﺮدهوه و ﻗﺴﻪدا ،ﺳﻪرهﻪﺪهدات ،ﮐﻪ ﯾﻪﮐﯿﺎن ﭼﺎﮐﻪﯾﻪ و ﺋﻪوی ﺗﺮﯾﺎن ﺧﺮاﭘﻪﯾﻪ )ﮔﺎﺗﺎﮐﺎن – ﺑﮔﻪی – ٣٠ﺧﺎﯽ ،( ٣ﻟﻪ ﻻﯾﻪﮐﻪوه ﺋﯿزهدی ﺑﺎ ،ﺳﻤﺒﯚﻟﻪﮐﻪﯾﻪﺗﯽ و ﺑﻪرﺟﻪﺳﺘﻪﺑﻮوﻧﯽ راﺳﺘﯽ و رووﻧﺎﮐﯿﯿﻪ ،ﻟﻪ ﻻﯾﻪﮐﯽ دﯾﮑﻪﺷﻪوه ،ﺋﯿزهدی رووڕهش و ﺋﻪهﺮﯾﻤﻪن ،هﻤﺎﯾﻪﺗﯽ و ﻧزم ﺑﻮوﻧﯽ درۆ و ﺗﺎرﯾﮑﯿﯿﻪ. ﺑﻪ ﮐﻮرﺗﯽ و ﺑﻪ زاراوهﯾﻪﮐﯽ ﻓﻪﻟﺴﻪﻓﯽ دهﺷﺖ ﺑﯿﻦ ،دﯾﻨﯽ زهردهﺷﺘﯽ ﻟﻪ ﺷﮑﯽ ﺗزوﺋﺎﻧﺘﯽ ﺗز هﺎﺗﯚﺗﻪ ﺋﺎراوه ،ﻟﻪ ﺣﺎﮑﺪا ،دﯾﻨﻪ هﮐﺎﻧﯽﺗﺮ ﻟﻪ ﭼﻪﺷﻨﯽ ﺳﻪﻧﺘز ﺑﻪرهﻪم هﺎﺗﻮون. رزدار هﺎﺷﻢ رهزی ،ﻧﻮوﺳﻪری ﺑﻪﻧﺎوﺑﺎﻧﮕﯽ ﺋﺮاﻧﯽ ،ﻟﻪ ﭘﻪڕﺗﻮوﮐﯽ )زرﺗﺸﺖ ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ اﯾﺮان ﺑﺎﺳﺘﺎن(ا دا ،ﺋﺎوا دﺘﻪﺋﺎﺧﺎﻓﺘﻦ)) :ﮔﺮﻧﮕﺘﺮﯾﻦ ﭘﺮهﻧﺴﯿﭗ و ﮐﯚﻪﮐﻪی ﺋﺎﯾﯿﻨﯽ ،ﮐﻪ زهردهﺷﺖ ،ﺧﺴﺘﻮوﯾﻪﺗﯿﻪ ﭘﺶ ڕواﻧﯽ ،ﺗﺎﻗﺎﻧﻪ هﭘﻪرﺳﺘﯽ ﺋﻪﺧﻼﻗﯽ ﺑﻮوه ،زهردهﺷﺖ ﺑﻪ زﺑﺮ و زهﻧﮕﯿﻪﮐﯽ ﺗﻪواو ،دﮑﯽ ﻗﻮرس، ﭘﻪرﺳﺘﻨﯽ ﺧﻮا ﮔﻪﻟﯽ ﺟﯚراوﺟﯚر و هﻪﯿﺖ و ﭘﻪﯿﺘﯽ ﺑ ﺑﺎﯾﺦ و داب و ﻧﻪ هرﯾﺘﯽ ﭼﻪوت و ﭘﻮﺧﻪواﺗﯽ ﻧﺎ ﺋﻪﺧﻼﻗﯽ و ﻧﺎﻣﺮۆﭬﺎﻧﻪ هی رهت داﯾﻪوه(( ﻟﻪ راﺳﺘﯿﺪا ،ﻟﻪ رووﮑﻪوه ،رﮕﻪی ﺑﯚ رۆﮕاﻧﯽ ﺋﯿزهدهﮐﺎﻧﯽ ﺋﺎﭬﺴﺘﺎﯾﯽ ﭘﺶ ﺧﯚی ﺗﻪﺧﺖ و ﺗﻪﮐﻮز ﮐﺮد و ﻟﻪ رووﮑﯽ دﯾﮑﻪﺷﻪوه ﺗﻪﻗﺎﻧﻪ ه ﭘﻪرﺳﺘﯽ و ﻣﺮۆﭬﺎﯾﻪﺗﯽ هﻨﺎﻧﻪ ه ﮐﺎﯾﻪوه. ﺗﻪواوﮐﻪری ﺋﻪو ﻗﺴﻪﯾﻪ ،ﺋﻪوهﯾﻪ ﮐﻪ ،زهردهﺷﺘﯽ ﮐﻮرد ،وای ﺑﺎوهڕ ﭘﺪان ﺑﻪ دوو هزی ﺳﻪرهﮐﯽ و ﻧﺎﺗﻪﺑﺎ ،وﺟﻮودی دو ﺧﻮای ﺧﺎوهن دهﺳﻪت و ﻟﻪ ﯾﻪک ﺋﺎﺳﺘﯽ ،رهت داﯾﻪوه و ﻣﻪزهﻪﺑﯽ ﻟ ﺗﻪوﺣﯿﺪ و ﯾﻪﮐﺘﺎ ﭘﻪرﺳﺘﯽ ﻧزﯾﮑﺘﺮ ﮐﺮدهوه ،ﺑﻪ ﺑ هﯿﭻ دڕدۆﻧﮕﮏ ،ﺗﻔﮑﺮﯾﻦ و ﺧﻮﻨﺪﻧﻪ هوهی ﮔﺎﺗﺎﮐﺎﻧﯽ ﭘﯿﺮۆزی زهردهﺷﺖ ﺋﻪوهﻣﺎن ﺑﯚ دهﺳﻪﻟﻤﻨﺖ.
ﺟژﻧآﺎﻧﯽ زەردەﺷﺘﯽ
ﻓرهﻧﮓ و دﯾﻦ ،ﺑﯿﺮ و ﺑﺎوەڕی هر ﮔل و ﻧﻪﺗﻪوەﯾﻪك ،ﻟﻪﻧﺎخ و ﻧﺎوەرۆآﯽ ﺟﻪژن و هﯚﯾﻪآﺎﻧﯽ ﺋم ﻧﺗوەﯾ ﺑرووﻧﯽ دەﺑﯿﻨﺮﺖ.ﮔﻮﻣﺎن ﻟوە دا ﻧﯽ ﯾ،ﮔورەﺗﺮﯾﻦ و ﻗﻮوﺘﺮﯾﻦ دﯾﺎردەی هر دﯾﻦ وﺋﺎﯾﻨﻚ آ ﻟ ﻧﺎﺧﯽ ﺟﮋن و ﻣﺎﺗﻣﯿﻨآﺎﻧﯿﺎن ﺑزەﻗﯽ ﺧﯚی وەدﯾﺎر دەﺧﺎت و ﺑرﺟﺳﺘ دەﺑﺘوە ﯾآ ﺗﺮ ﻟ هرە ﺗﺎﯾﺒﺗﻤﻧﺪﯾﺑﻧﺮﺧآﺎﻧﯽ ﺋو دﯾﻨ دەﻧﺎﺳﺮﺖ. ﻟ ﺑﯚﭼﻮوﻧآﺎﻧﯽ زەردەﺷﺘﯽ ﺟﮋن،ﭘﻠوﭘﺎﯾﯾآﯽ ﺑرز و ﮔﺮﯾﻨﮕﯽ هﯾ،ﺷﺎدی و آﯾﻒ ﺧﯚﺷﯽ و ﮔﺷﺎوەﯾﯽ ﺑﭘﭽواﻧی ﺋﺎﯾﯿﻨآﺎﻧﯽ ﺋﯿﺒاهﯿﻤﯽ و ﺳﺎﻣﯽ،ﻧ ﺗﻧﯿﺎ ﻧﺎﭘﺴﻨﺪ و ﻣآﺮووه ﻧﺎزاﻧﺮﺖ ﺑﻜﻮو ﻟﮔڵ ﺋوەﯾﻜ وﯾﺴﺖ و ﺧﻮازراوەی ﺋهﻮراﻣزداﯾ ﺑﮕﺮە هﯚی ﺧﺮ و ﭘﺎداﺷﺘﯽ ﺟﯚراوﺟﯚرﯾﯿﺶ دەﻧﺮﺧﻨﺪرﺖ.
ﺟﮋﻧﯽ زەردەﺷﺘﯿﯿﻪآﺎن وای ﺋﻪوەﯾﻜﻪ ﻣﺎﯾﻪی ﺳﻪرﺧﯚﺷﯽ و آﺮاﻧﻪ هوەی دەروون و ﺷﺎدی ﺑﻪﺧﺸﻪ، وەك داﺑﯽ ﺳﻮﭘﺎﺳﮕﻮزاری و رەوﺗﻜﯽ ﻧﻪﺗﻪوەﯾﯽ -ﺋﺎﯾﯿﻨﯽ ﺑﻪﺋﻪژﻣﺎر هﺎﺗﻮوە .دﯾﺎره ﺷﻮەی ژﯾﺎن و آﻪش و هﻪوا و ﻧﺎوﭼﻪی ﺟﻮﮔﺮاﻓﯿﺎﯾﯿﺶ آﺎرﺗﻜﺮدﻧﻜﯽ ﭘﺘﻪوی ﻟﻪ ﻣﻪڕ دﯾﺎردەی ﺟﮋن داﻧﺎوە. ﺟﯽ ﺑﺎﺳﻪ ﯾﻪآ ﻟﻪ ﺗﺎﯾﺒﻪﺗﻤﻪﻧﺪﯾﻪآﺎﻧﯽ هﻪرەﮔﺮﻧﮓ و ﭘواﺗﺎی ﺋﻪو دﯾﺎردەﯾﻪ آﻪ ﻟﻪ ﻧﺎو ﻧﺗوەآﺎﻧﯽ ﺗﺮ وەﺑرﭼﺎو ﻧﺎﯾت ﺋﻪوەﯾﻪ آﻪ ،ﺋﻪو آﺎﺗﻪی ﻧﺎوی رۆژ ﻟﻪﮔﻪڵ ﻧﺎوی ﻣﺎﻧﮓ ﺑﺒﻨﻪ ﯾﻪك، ﺋﻪو رۆژە)ﺑﻪﻓﺎﯽ ﻧﯿﻚ( دەﮔﺮن و ﺟﻪژن ﺑﻪﺣﯿﺴﺐ دﺖ ،ﺑﻪزاراوەﯾﻪآﯽ دﯾﻜﻪ ﺑﯚ هﻪر رۆژی ﻣﺎﻧﮓ، ﻧﺎوﻜﯽ ﺗﺎﯾﺒﻪﺗﯽ ﺗﻪرﺧﺎﻧﻜﺮاوە آﻪ هﺎوﺗﺎی ﻧﺎوی ﻣﺎﻧﮕﻪآﺎﻧﻪ ه ،ﺑﯚ وﻨﻪ ه رۆژی ﺷﻪﺷﻪﻣﯽ هﻪرﻣﺎﻧﮕﻚ ﺑﻪ ﺧﻮردادرۆژ ﻧﺎودﺮ آﺮاوە ،آﻪ واﯾﻪ ﺷﻪﺷﻪﻣﯿﻦ رۆژ ﻟﻪ ﻣﺎﻧﮕﯽ ﺧﻮرداد آﻪ ﻧﺎوی ﺧﻮردادە ،دەﺑﻦ ﺑﻪﯾﻪك و ﺋﻪم رۆژ ﺟﮋن ﭼﺪەآﺮێ. ﺑﻪو ﭘﯿﻪ ،زەردەﺷﺘﯿﯿﻪآﺎن ﻟﻪﻣﺎوەی هﻪرﻣﺎﻧﮓ ،ﺟﮋﻧﻜﯿﺎن دەﺑﺖ ،ﺋﻪوﺟﺎ ﻟﻪ ﻣﺎوەی دوازدە ﻣﺎﻧﮕﯽ ﺳﺎﺪا دوازدە ﺟﮋن دەﮔﺮن و هﻪر ﺟﮋﻧﻜﯿﺶ ﺗﺎﯾﺒﻪﺗﻤﻪﻧﺪی و ﻧﺎوی ﺗﺎﯾﺒﻪت ﺑﻪﺧﯚی ﭘﻮەدﯾﺎرە و ﻟﻪ ﺳﻪر ﺑﺎﺑﻪت و ﺗﻪوەرﻜﯽ ﺟﯿﺎواز و ﭘﻮﯾﺴﺖ دﺘﻪدی. ﺟﻪژﻧﯽ ﺳﻪدە،ﭼﻮارﺷﻪﻣﻪﺳﻮوری ،ﺗﯿﺮﮔﺎن ،ﻣﮫﺮەﮔﺎن ،ﻧﻪ هورۆز ،رۆژی ژﻧﺎن و ...ﻟﻪم دەﺳﺘﻪ ﺟﮋﻧﺎﻧﻪ هن .ﺳ ﺟﻪژﻧﯽ ﺳﻪرەآﯽ و زۆردﺮﯾﻦ و ﺑﻪﻧﺮﺧﯽ زەردەﺷﺘﯿﯿﻪآﺎن ﻣﮫﺮەﮔﺎن ،ﻧﻪ هورۆز و ﭼﻮارﺷﻪﻣﻪﺳﻮوری دەﻧﺎﺳﺮﺖ ،آﻪ ﺑﻪﭼﻪﺷﻨﻜﯽ ﺑﻪرﺑو و ﺑﻪردەوام هﻪر ﺳﺎڵ ﭘﯿﺮۆز دەآﺮﺖ.
»»» ﮐﯚﺗﺎﯾﯽ«««
ﺷﯿﮑﺮدﻧﻪ هوه: -١ﭘﺸﮕﺮﮏ ﺑﯚ رز ﻟﻨﺎن ﻟﻪ زهردهﺷﺖ ﮐﻪ ﻟﻪ ﻻﯾﻪن ﺋﻪهﻮراﻣﻪزدا ﺗﻪﻧﯿﺎ ﺑﻪو ﺑﻪﺧﺸﺮاوه. -٢ﮐﻪوی ،ﻧﺎوی ﻓﻪرﻣﺎﻧهوا و دهﺳﻪﺗﺪارهﮐﺎﻧﯽ ﺳﻪردهﻣﯽ زهردهﺷﺘﻪ ﮐﻪ ﻟﻪ ﺋﺎﭬﺴﺘﺎدا ﺋﺎﻣﺎژهﯾﺎن ﭘﺪراوه ،ﻟﻪم وﺷﻪﯾﻪ ﮔﻪﻟﮏ ووﺷﻪی ﮐﻮردی وهک ﮐﺎک – ﮐﺎوه و ...ﻟ ﺑﯚﺗﻪوه. -٣ﮐﻪر ﭘﻪن ،ﻧﺎوی ﻣﺎﻣﯚﺳﺘﺎﯾﺎن و ﮐﺎرﺑﻪدهﺳﺘﻪﮐﺎﻧﯽ ﺋﺎﯾﯿﻨﯽ ﺳﻪردهﻣﯽ ﺋﻪﺷﻮو زهردهﺷﺖ . -٤ئﻣﺸﺎﺳﭗﻧﺪ ،ﻧﻮﻨﻪ هر و ﻓﺮﯾﺸﺘﻪﮐﺎﻧﯽ ﺋﻪهﻮراﻣﻪزدا ،ﺋﯿزهدە ﻣﻮﻗﻪددهﺳﻪﮐﺎن ﺳﻪرﭼﺎوهﮐﺎن : -١ﺗﺎرﯾﺦ اﯾﺮان ﺑﺎﺳﺘﺎن ،دﯾﺎﻧﻮﻧﻮف،ﻣﺘﺮﺟﻢ روﺣﯽ ارﺑﺎب -٢ﺗﺎرﯾﺦ ﺗﻤﺪن و ﻓﺮهﻨﮓ اﯾﺮان ﮐﮫﻦ ،دﮐﺘﺮ هﻮﺷﻨﮓ ﻃﺎﻟﻊ -٣ﻣﮋووی آﻮرد و آﻮردﺳﺘﺎن،ﻣﺤﻪﻣﻤﻪد ﻣﻪردۆﺧﯽ آﻮردﺳﺘﺎﻧﯽ ،وەرﮔاﻧﯽ،ﻣﺤﻪﻣﻤﻪد ﺳﻪﻋﯿﺪ -٤اَوﺳﺘﺎ ،ﺗﺮﺟﻤﻪ وﭘﮋوهﺶ ،هﺎﺷﻢ رﺿﯽ -٥زرﺗﺸﺖ،ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ اﻳﺮان ﺑﺎﺳﺘﺎن،هﺎﺷﻢ رﺿﯽ -٦ﺁﻧﺎهﻴﺘﺎ،اﺑﺮاهﻴﻢ ﭘﻮرداود،ﺑﻪ ﮐﻮﺷﺶ ﻣﺮﺗﻀﯽ ﮔﺮﺟﯽ -٧زﻧﺪ و هﻮﻣﻦ ﺳﻴﻦ ،ﮐﺎرﻧﺎﻣﮥ اردﺷﻴﺮ ﺑﺎﺑﮑﺎن ،ﺻﺎدق هﺪاﻳﺖ -٨ﻃﻠﻮع و ﻏﺮوب زردﺷﺘﯽ ﮔﺮﯼ ﻳﺎ وﻧﺪﻳﺪاد،ﺁر.ﺳﯽ.زﻧﺮ،دﮐﺘﺮ ﺗﻴﻤﻮر ﻗﺎدرﯼ -٩ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ ﻗﻮاﻧﻴﻦ زردﺷﺖ ﻳﺎ وﻧﺪﻳﺪاد ،دارﻣﺴﺘﺘﺮ،ﺗﺮﺟﻤﮥ دﮐﺘﺮ ﻣﻮﺳﯽ ﺟﻮان -١٠اوﺳﺘﺎﯼ ﮐﻬﻦ،رﺿﺎ ﻣﺮادﯼ ﻏﻴﺎث ﺁﺑﺎدﯼ -١١وﻧﺪﻳﺪاد،ﺟﻠﺪ ١و ٢و،٣هﺎﺷﻢ رﺿﯽ
ﺟﻪﻻل ﺣﺎﺟﯽ زاده