بيردۆزه‌ی فه‌وزای دروستكه‌ر

‫ﻓﺔوزاى دروﺳﺘﻜﺔر‪........‬‬

‫ﺑﻴﺮدۆزهى‬

‫ﻓﻪوزاى دروﺳﺘﻜﻪر‬ ‫ﻧﻈﺮﻳﻪ‬ ‫اﻟﻔﻮﺿﻰ اﻟﺨﻼﻗﻪ‬ ‫ﺑﻨﻪﻣﺎى ﺳﺘﺮاﺗﻴﮋﻳﻪﺗﻰ ﺳﻴﺎﺳﻪﺗﻰ ﺋﻪﻣﺮﻳﻜﺎ‬ ‫ﻟﻪ ﻧﺎوﭼﻪى رِۆژھﻪﻻﺗﻰ ﻧﺎوهرِاﺳﺘﺪا‬

‫ﻧﻮﺳﻴﻨﻰ‬ ‫ﻧﻪوزادى ﻣﻮھﻪﻧﺪﻳﺲ‬ ‫ﭼﺎﭘﻰ ﻳﻪﻛﻪم‬ ‫ﺳﻠ‪‬ﻤﺎﻧﻰ‪2007...........‬‬ ‫‪1‬‬

‫ﻓﺔوزاى دروﺳﺘﻜﺔر‪.........‬‬

‫ﻣﺎﻓﻰ ﻟﻪ ﭼﺎﭘﺪان و ﻟﻪﺑﻪرﮔﺮﺗﻨﻪوهى ﭘﺎر‪‬ﺰراوه‬ ‫ﺗﻪﻧﮫﺎ ﺑﯚ ﻧﻮﺳﻪر‬

‫ﻧﺎﺳﻨﺎﻣﻪى ﻛﺘ‪‬ﺐ‬ ‫ﻧﺎوى ﻛﺘ‪‬ﺐ‪ :‬ﺑﻴﺮدۆزهى ﻓﻪوزاى دروﺳﺘﻜﻪر‬ ‫ﻧﻮﺳﻪر‪ :‬ﻧﻪوزاد ﻋﻮﺳﻤﺎن ) ﻧﻪوزادى ﻣﻮھﻪﻧﺪﻳﺲ(‬ ‫ﺗﻴﺮاژ‪ 300 :‬داﻧﻪ‬ ‫ﭼﺎﭘﻰ ‪ :‬ﻳﻪﻛﻪم ‪2007‬‬ ‫ﭼﺎﭘﺨﺎﻧﻪ‪ :‬ﺷﭭﺎن‬ ‫ﭘﻴﺘﭽﻦ و ھﻪ‪‬ﻪﺑﺮِ‪ :‬ﻧﻪوزادى ﻣﻮھﻪﻧﺪﻳﺲ‬ ‫دﻳﺰاﻳﻨﻰ ﺑﻪرگ‪ :‬زهردهﺷﺖ ﻋﻪﻟﻰ ﺳﯚراﻧﻰ‬

‫ژﻣﺎرهى ﺳﭙﺎردﻧﻰ)‪ (446‬ى ﺳﺎ‪‬ﯽ ‪2007‬ى ﻟﻪوهزارهﺗﻰ ِرۆﺷﻨﺒﻴﺮى ﭘ‪‬ﺪراوه‬

‫ﻧﺎوهرِۆك‬ ‫=============‬ ‫‪2‬‬

‫ﻓﺔوزاى دروﺳﺘﻜﺔر‪........‬‬

‫ﻻﭘﻪرِه‬ ‫ﺑﺎﺑﻪت‬ ‫=================‬ ‫ﭘ‪‬ﺸﮑﻪﺷﻪ‪......................................‬‬ ‫ﺳﻮﭘﺎس ﺑﯚ‪....................................‬‬ ‫ﭘ‪‬ﺸﻪﻛﻰ‪.......................................‬‬

‫‪7‬‬ ‫‪8‬‬ ‫‪9‬‬

‫‪14‬‬ ‫ﺑﻪﺷﻰ ﻳﻪﻛﻪم‪........................‬‬ ‫‪15‬‬ ‫ِرووداوى ‪11‬ى ﺳ‪‬ﭙﺘﻪﻣﺒﻪرى ﺋﻪﻣﺮﻳﻜﺎ‪............‬‬ ‫‪22‬‬ ‫ﺑﻴﺮدۆزهى ﻓﻪوزاى دروﺳﺘﻜﻪر‪.....................‬‬ ‫ﭼﻪﻣﻜﻰ ﺑﻴﺮدۆزهى ﻓﻪوزاى دروﺳﺘﻜﻪر‪34 ...............‬‬ ‫ﺑﻨﻪﻣﺎﻛﺎﻧﻰ ﺋﻪم ﺑﻴﺮدۆزهﯾﻪ ‪40 ........................‬‬ ‫ﺋﺎﻣﺎﻧﺠﻪﻛﺎﻧﻰ ﺋﻪم ﺑﻴﺮدۆزهﯾﻪ‪41 .......................‬‬ ‫‪46‬‬ ‫ﻓﻪوزاى دروﺳﺘﻜﻪر و ﮔﻮﺗﺎرى ﺗﺎﻳﻪﻓﻰ‪............‬‬ ‫‪50‬‬ ‫ﺑﯚﭼﻰ ﻧﺎوﭼﻪى رِۆژھﻪﻻﺗﻰ ﻧﺎوهرِاﺳﺖ‪............‬‬ ‫ﻛﺎوﻟﻜﺎرﻳﻪﻛﻰ دروﺳﺘﻜﻪر‪57 ..........................‬‬ ‫ﺑﻴﺮدۆزهى ﻓﻪوزاى دروﺳﺘﻜﻪرو ﺳﺘﺮاﺗﻴﮋﻳﻪﺗﻰ‬ ‫ھﻪﯾﻤﻪﻧﻪ‪58 ..........................................‬‬ ‫ﺑﻪﺷﻰ دووهم‪66 .............. ........................‬‬ ‫ﭘﺮِۆژهى رِۆژھﻪﻻﺗﻰ ﻧﺎوهرِاﺳﺘﻰ ﮔﻪوره‪67 ...............‬‬ ‫رِۆژھﻪﻻﺗ‪‬ﮑﯽ ﻧﺎوهرِاﺳﺘﻰ ﮔﻪوره ﻳﺎن ﻧﻮێَ‪71 ............‬‬ ‫ھ‪‬ﻪ ﮔﺸﺘﻴﻪﻛﺎﻧﻰ ﭘﺮِۆژهﻛﻪ‪74 ..........................‬‬ ‫ﺋﺎﻣﺎﻧﺠﻪ رِاﮔﻪﯾﻪﻧﺮاوهﻛﺎﻧﻰ ﭘﺮِۆژهﻛﻪ‪75 ..................‬‬ ‫‪3‬‬

‫ﻓﺔوزاى دروﺳﺘﻜﺔر‪.........‬‬ ‫ﮔﻮﻣﺎﻧﻰ ﭘﺴﭙﯚرِو ﻟ‪‬ﮑﯚ‪‬ﻪرهوهﻛﺎن‪77 ................................‬‬ ‫دوود‪‬ﯽ و ﮔﻮﻣﺎﻧﻰ ِرژ‪‬ﻤﻪ ﻋﻪرهﺑﻴﻪﻛﺎن‪79 ..........................‬‬ ‫ھﻪﻟﻮ‪‬ﺴﺘﻰ ﮔﻪﻻﻧﻰ ﻧﺎوﭼﻪﻛﻪ‪81.....................................‬‬ ‫ﮔﻮﻣﺎﻧﻰ ﺋﻪوروﭘﻴﻪﻛﺎن‪82 ..........................................‬‬ ‫ﻣﺘﻤﺎﻧﻪﯾﻪﻛﻰ وون‪84 ...............................................‬‬ ‫ﺳﻪرﻛﻪوﺗﻨﻰ ﭘﺮِۆژهﻛﻪ ﻟﻪﭼﻴﺪاﻳﻪ؟ ‪85 ..............................‬‬ ‫ﺋﺎﻣﺎﻧﺠﻪ ﻧﮫ‪‬ﻨﻰ و رِاﺳﺘﻪﻗﻴﻨﻪﻛﺎﻧﻰ ﺋﻪﻣﺮﻳﻜﺎ‪86 .....................‬‬ ‫ﺋﺎﺳﺘﻪﻧﮕﻪﻛﺎﻧﻰ ﺑﻪردهم ﺟ‪‬ﺒﻪﺟ‪‬ﮑﺮدﻧﻰ‬ ‫ﺋﻪم ﭘﺮِۆژهﯾﻪ‪92 ..................................................‬‬ ‫ﮔﺮﻧﮕﻰ ﻧﺎوﭼﻪى رِۆژھﻪﻻﺗﻰ ﻧﺎوهرِاﺳﺖ ﺑﯚ ﺋﻪﻣﺮﻳﻜﺎ‪99 ...............‬‬ ‫ﺑﻪﺷﻰ ﺳ‪‬ﯿﻪم‪107..................................................‬‬ ‫ﻛﺎرﻳﮕﻪرﻳﻪﻛﺎﻧﻰ ﺋﻪم ﭘﺮِۆژهﯾﻪ ﻟﻪﺳﻪر ‪108 .........................‬‬ ‫ووﻻﺗﺎﻧﻰ ﻣﻪﻏﺮﻳﺒﻰ ﻋﻪرهﺑﻰ‪109 ...................................‬‬ ‫ووﻻﺗﺎﻧﻰ ﻗﻪرِﻧﻰ ﺋﻪﻓﺮﻳﻘﻰ ‪113 ...................................‬‬ ‫ﻣﻴﺴﺮ‪114 .........................................................‬‬ ‫ﻟﻮﺑﻨﺎن و ﺳﻮرﻳﺎ‪116 ..............................................‬‬ ‫ﻓﻪﻟﻪﺳﺘﻴﻦ و ﺋﻴﺴﺮِاﺋﻴﻞ‪119 .......................................‬‬ ‫ووﻻﺗﺎﻧﻰ ﻛﻪﻧﺪاو و ﺋﻮردون ‪121 ..................................‬‬ ‫ﺗﻮرﻛﻴﺎ‪122 .......................................................‬‬ ‫ﺋ‪‬ﺮان‪124 ........................................................‬‬ ‫ﭘﺎﻛﺴﺘﺎن‪125 .....................................................‬‬ ‫ﺋﻪﻓﻐﺎﻧﺴﺘﺎن و ﻋ‪‬ﺮاق‪126.........................................‬‬ ‫‪4‬‬

‫ﻓﺔوزاى دروﺳﺘﻜﺔر‪........‬‬ ‫ﺑﻪﺷﻰ ﭼﻮارهم‪......................‬‬

‫ﻓﺔوزاى دروﺳﺘﻜﺔر‪.........‬‬ ‫‪128‬‬

‫ﺧﺎ‪‬ﻪ ﺟﻴﺎوازهﻛﺎﻧﻰ ﻧ‪‬ﻮان ﻣﻪزھﻪﺑﻰ ﺳﻮﻧﻪ و‬ ‫ﺷﻴﻌﻪ ﻟﻪ ﺋﻴﺴﻼﻣﺪا‪......................................‬‬ ‫ﺑﻪﺷﻰ ﭘ‪‬ﻨﺠﻪم‪...............................‬‬

‫ێ‪.‬؟‪......‬‬ ‫ﭼﺎرهﻧﻮﺳﻰ ﺋﻪﻣﺮﻳﻜﺎ ﻟﻪ ﻋ‪‬ﺮاﻗﺪا ﺑﻪرهو ﻛﻮ َ‬ ‫ھﯚﻛﺎرهﻛﺎﻧﻰ ﺷﻜﺴﺘﻰ ﺋﻪﻣﺮﻳﻜﺎ ﻟﻪ ﻋ‪‬ﺮاﻗﺪا‪..........‬‬ ‫ﮔﻪورهﺗﺮﻳﻦ ﻣﻪﺗﺮﺳﻰ‪.................................‬‬ ‫ﻣﻪزھﻪﺑﻰ ﺳﻮﻧﻪ‪.......................................‬‬ ‫ﻓﻘﮫﯽ ﺳﻮﻧﻪ‪...........................................‬‬ ‫ﺑﻨﻪﻣﺎﻛﺎﻧﻰ ﻓﻘﮫﯽ ﺳﻮﻧﻪ ‪..............................‬‬ ‫ﻗﻮﺗﺎﺑﺨﺎﻧﻪ ﻓﻘﮫﻴﻪﻛﺎن‪.................................‬‬ ‫دهﺳﻪﻻت و ﺟﻮﮔﺮاﻓﻴﺎى ﺑﻼوﺑﻮﻧﻪوهى ﺳﻮﻧﻪ‪........‬‬ ‫زاﻧﺎو رِاﺑﻪراﻧﻰ ﻣﻪزھﻪﺑﻰ ﺳﻮﻧﻪ‪.....................‬‬ ‫ﻗﻮﺗﺎﺑﺨﺎﻧﻪ ﻓﻜﺮﻳﻪﻛﺎﻧﻰ ﻻى ﺋﻪھﻠﻰ ﺳﻮﻧﻪ‪............‬‬ ‫ﻣﻪزھﻪﺑﻰ ﺷﻴﻌﻪ‪......................................‬‬ ‫ﭼﻪﻣﻚ و زاراوهى ﺷﻴﻌﻪ‪.............................‬‬ ‫ﻣ‪‬ﮋووى ﺳﻪرھﻪ‪‬ﺪاﻧﻰ ﺷﻴﻌﻪ‪..........................‬‬ ‫ﻋﻪﻗﻴﺪهى ﺷﻴﻌﻪ‪.......................................‬‬ ‫ﺑﻨﭽﻴﻨﻪى دﻳﻦ ﻻى ﺷﻴﻌﻪ‪..............................‬‬ ‫ﻟﻘﻪﻛﺎﻧﻰ دﻳﻦ ﻻى ﺷﻴﻌﻪ‪...............................‬‬ ‫ﺟﻮﮔﺮاﻓﻴﺎى ﺑﻼوﺑﻮﻧﻪوهى ﺷﻴﻌﻪ‪........................‬‬ ‫ﮔﺮوپ و ﻛﯚﻣﻪ‪‬ﻪﻛﺎﻧﻰ ﺷﻴﻌﻪ‪............................‬‬ ‫‪5‬‬

‫‪129‬‬ ‫‪137‬‬ ‫‪145‬‬ ‫‪148‬‬ ‫‪150‬‬ ‫‪151‬‬ ‫‪152‬‬ ‫‪152‬‬ ‫‪153‬‬ ‫‪154‬‬ ‫‪155‬‬ ‫‪155‬‬ ‫‪155‬‬ ‫‪164‬‬ ‫‪165‬‬ ‫‪166‬‬ ‫‪166‬‬ ‫‪166‬‬

‫ﭘﺮِۆژهى رِۆژھﻪﻻﺗﻰ ﻧﺎوهرِاﺳﺘﻰ ﮔﻪوره‬ ‫ﻟﻪ چ ﻗﯚﻧﺎﻏ‪‬ﮑﺪاﻳﻪ؟‪....................................‬‬ ‫ﻛ‪‬ﺸﻪﻛﺎﻧﻰ رِۆژھﻪﻻﺗﻰ ﻧﺎوهرِاﺳﺖ ﺑﯚﻣﺒ‪‬ﮑﻰ‬ ‫ﺗﻪوﻗﻴﺘﻜﺮاون‪..........................................‬‬ ‫ﻛﻮردو ِرۆژھﻪﻻﺗﻰ ﻧﺎوهرِاﺳﺖ ﻟﻪﺑﻪردهم‬ ‫ﮔﯚرِاﻧﻜﺎرى ﮔﻪوره و ﻛﺘﻮﭘﺮِدان‪.............................‬‬ ‫ﭘ‪‬ﮕﻪى ﻛﻮرد ﻟﻪ ﭘﺮِۆژهى رِۆژھﻪﻻﺗﻰ‬ ‫ﻧﺎوهرِاﺳﺘﻰ ﮔﻪورهدا‪.....................................‬‬ ‫ﻛﯚﺗﺎﻳﻰ‪..................................................‬‬ ‫ﺳﻪرﭼﺎوهﻛﺎن‪.............................................‬‬

‫‪6‬‬

‫‪172‬‬ ‫‪182‬‬

‫‪183‬‬ ‫‪191‬‬ ‫‪200‬‬ ‫‪209‬‬ ‫‪219‬‬ ‫‪223‬‬

‫ﻓﺔوزاى دروﺳﺘﻜﺔر‪........‬‬

‫ﭘ‪‬ﺸﮑﻪﺷﻪ‪-:‬‬

‫‪ ‬ﺑـــﻪھـــﻪﻣـــﻮو ﺋـــﻪو ﮔـــﻪل و ﻧـــﻪﺗـــﻪوه‬ ‫ﻣــﺎﻓﺨﻮراو و داﮔﻴﺮﻛــﺮاو و ژ‪‬ــﺮدهﺳــﺘﺎﻧﻪى‬ ‫ﻛﻪ ﺗﺎﻛﻮ ﺋ‪‬ﺴﺘﺎ ﻧﻪﺑﻮﻧﻪﺗﻪ ﺧﺎوهﻧـﻰ ﻛﻴـﺎن‬ ‫و دهﺳـــﻪﻻت و دهو‪‬ـــﻪﺗـــﻰ ﺳـــﻪرﺑـــﻪﺧـــﯚى‬ ‫ﺧﯚﻳﺎن ﻟﻪﻧﺎوﭼﻪى ِرۆژھﻪﻻﺗﻰ ﻧـﺎوهرِاﺳـﺖ‬ ‫و ﺗـــــﻪواوى دوﻧﻴﺎﺷـــــﺪا‪ .....‬ﻟـــــﻪﭘـــــ‪‬ﺶ‬ ‫ھــﻪﻣﻮاﻧﻴــﺸﻴﺎﻧﻪوه ﻧ ـﻪﺗ ـﻪوه ﺑ ـ‪ ‬ﭘ ـﺸﺖ و‬ ‫ﭘﻪﻧﺎو دوور ﻟﻪ ﺋﺎزادى و ﺳـﻪرﺑـﻪﺧﯚﻛـﻪى‬ ‫ﺧﯚم ﻧﻪﺗﻪوهى ﻛﻮرد‪..‬‬ ‫ﺳﻮﭘﺎس ﺑﯚ‪-:‬‬ ‫‪7‬‬

‫ﻓﺔوزاى دروﺳﺘﻜﺔر‪.........‬‬

‫‪ ‬ﺑـــﻪﭘ‪‬ﻮﻳـــﺴﺘﻰ دهزاﻧـــﻢ ﻛـــﻪ ﻟ‪‬ـــﺮهدا ﺳﻮﭘﺎﺳـــﻰ ﺧـــﯚم‬ ‫ﺋــــﺎرِاﺳــــﺘﻪى ﺑــــﺮاى ﺑــــﻪرِ‪‬ــــﺰم )) ﻛﺎﻛــــﻪ ﺣــــﻪﻣــــﻪى‬ ‫ﻣـﻪﻛﺘ ـﻪﺑــﻪ(( ﻟــﻪ ﻛﺘ‪‬ﺒﺨﺎﻧـﻪى ﻣ ـﻪ‪‬ﺒــﻪﻧــﺪى ِر‪‬ﮑﺨــﺴﺘﻨﻰ‬ ‫ﺳﻠ‪‬ﻤﺎﻧﻰ ﺑﻜﻪم ﻛﻪ زۆر ھﺎوﻛﺎرى ﻛـﺮدم ﺑـﯚ دهﺳﺘﺨـﺴﺘﻦ‬ ‫و دۆزﻳﻨ ـﻪوهى ھــﻪﻧــﺪێ ﺳ ـﻪرﭼ ـﺎوه ﺑ ـﯚ ﻧﻮوﺳــﻴﻨﻰ ﺋ ـﻪم‬ ‫ﻛﺘ‪‬ﺒﻪم‪.‬ﺧﻮا ﺗﻪﻣﻪن در‪‬ﮋو ﻧﻤﻮﻧﻪﯾﺎن زﻳﺎد ﺑﻜﺎت‪.‬‬ ‫‪ ‬ﺳﻮﭘﺎو ﭘ‪‬ﺰاﻧﻴﻨﻢ ﺑﯚ ھﻪﻣـﻮو ﺋـﻪو دۆﺳـﺖ و ﺋﺎزﻳﺰاﻧـﻪم‬ ‫ﻛﻪ ھﻪﻣﻴـﺸﻪ و ﺑـﻪﺑـﻪردهواﻣـﻰ و ﻟـﻪدواى ﺑﻼوﺑﻮﻧـﻪوهى‬ ‫ھﻪر ﺑﺎﺑﻪﺗ‪‬ﮑﯽ ِرۆژﻧﺎﻣﻪواﻧـﻰ و ھـﻪر ﻛﺘ‪‬ﺒـ‪‬ﮑﻢ زۆر ﺑـﻪ‬ ‫ھـــﻪﺳـــﺘ‪‬ﮑﯽ رِاﺳـــﺘﮕﯚﻳﺎﻧﻪ و ﭘـــﻪرۆش و د‪‬ـــﺴﯚزاﻧﻪوه‬ ‫دهﺳــﺖ ﺧﯚﺷــﻴﺎن ﻟ‪‬ﮑـﺮدوم و ھــﺎﻧﻰ زﻳﺎﺗﺮﻳــﺎن داوم ﺑـﯚ‬ ‫ﺑﻪردهوام ﺑﻮﻧﻢ ﻟﻪﻛـﺎرهﻛﺎﻧﻤـﺪا و ھـﻪر ﺋـﻪو ھـﻪﺳـﺖ و‬ ‫ﺳـــﯚز و ھﺎﻧﺪاﻧﺎﻧـــﻪ ﺑﻮﻧـــﻪ ھـــﯚى ﺳـــﻮورﺑﻮﻧﻢ ﻟـــﻪﻛـــﺎرى‬ ‫ﻧﻮﺳﻴﻨﺪا‪.‬‬ ‫‪ ‬ﺑــﻪھــﻪﻣــﺎن ﺷ ـ‪‬ﻮهش ﺳــﻮﭘﺎس و ﭘ‪‬ــﺰاﻧﻴﻨﻢ ﺑ ـﯚ ھــﻪﻣــﻮو‬ ‫دۆﺳــﺖ و ھــﻪﭬـﺎﻻن و ﺧﻮ‪‬ﻨـﻪراﻧــﻰ ﺑــﻪرھــﻪﻣـﻪﻛــﺎﻧﻢ ﺑـﯚ‬ ‫ِرهﺧﻨﻪ و ﭘ‪‬ﺶﻧﻴﺎز و ِراوﺑﯚﭼﻮﻧﻪ ﺑﻨﻴﺎﺗﻨﻪراﻛﺎﻧﻴـﺎن ﻛـﻪ‬ ‫ﺋـﻪواﻧــﻴﺶ ھﺎﻧــﺪهر‪‬ﮑـﻰ ﺑــﻪھ‪‬ﺰﺗــﺮم ﺑـﻮن ﺑـﯚ ﺑــﻪردهوام‬ ‫ﺑﻮن و ﺳﻮودى زۆرم ﻟﻪ رِاوﺑﯚﭼﻮﻧﻪﻛﺎﻧﻴﺎن وهرﮔﺮﺗﻮه‪.‬‬ ‫‪8‬‬

‫ﻓﺔوزاى دروﺳﺘﻜﺔر‪........‬‬

‫ﭘ‪‬ﺸﻪﻛﻰ‬ ‫دوﻧﻴﺎى ﺋ‪‬ﺴﺘﺎ دوﻧﻴﺎى ﭘ‪‬ﺸﮑﻪوﺗﻦ و داھ‪‬ﻨﺎن و دوﻧﻴﺎى ﺳـﻪردهﻣـﻰ‬ ‫ﺑــــﻪﺟﻴﮫــــﺎﻧﻰ ﺑــــﻮون و ﺷــــﯚرِﺷــــﻰ ﺗــــﻪﻛﻨــــﻪﻟﯚژﻳــــﺎ و زاﻧﻴﺎرﻳــــﻪ‬ ‫ژﻣﺎرهﯾﻴﻪﻛﺎﻧﻪ‪.‬ﺑﻪﺷـ‪‬ﻮهﯾـﻪك ﻛـﻪ دوﻧﻴـﺎ ﮔـﻪوره و دووره دهﺳـﺘﻪﻛـﻪى‬ ‫ﺟـــﺎران ﺑﯚﺗـــﻪ ﮔﻮﻧـــﺪ‪‬ﮑﻰ ﺑﭽـــﻮوﻛﻰ ھﺎوﭼـــﻪرخ ﻛـــﻪ دهﺗﻮاﻧﺮ‪‬ـــﺖ‬ ‫دوورﺗﺮﻳﻦ ﺟ‪‬ﮕﻪ ﻟﻪﭼﻪﻧـﺪ ﺳـﺎﺗ‪‬ﮑﯽ زۆرﻛـﻪم و ﻛﻮرﺗـﺪا ﺑﺒﻴﻨﺮ‪‬ـﺖ و‬ ‫زۆرﺗﺮﻳﻦ زاﻧﻴﺎرى ﻟﻪﺑﺎرهﯾﻪوه ﺑﺰاﻧﺮ‪‬ﺖ و ﭘﻪﯾﻮهﻧﺪى ﭘ‪‬ﻮهﺑﻜﺮ‪‬ﺖ‪.‬‬ ‫ﻟــﻪم ﺳ ـﻪردهﻣ ـﻪدا ﭘ‪‬ــﺸﮑﻪوﺗــﻦ و داھ‪‬ﻨ ـﺎن و ِرووداوهﻛــﺎن ھ‪‬ﻨ ـﺪه‬ ‫ﺑﻪﺧ‪‬ﺮاﻳﻰ ﮔﻪﺷﻪ دهﻛﻪن ﻛﻪ ﻣﺮۆڤ ﭘﻪﻟﻰ ھﺎوﻳﺸﺘﯚﺗﻪ ﻧﺎو ﺑﯚﺷـﺎﻳﻰ‬ ‫ﺋﺎﺳــﻤﺎن و ﺑــﻪرهو ﺋ ـﻪﺳــﺘ‪‬ﺮهﻛــﺎﻧﻰ دى ھــﻪﻧﮕ ـﺎو دهﻧ‪‬ــﺖ‪.‬ﺋﺎﺷــﻜﺮاﻳﻪ‬ ‫ﻟــﻪﺳــﺎﻳﻪى ھــﻪﻣــﻮو ﺋ ـﻪم ﭘ‪‬ــﺸﮑﻪوﺗــﻦ و داھ‪‬ﻨﺎﻧ ـﻪوه ﻣﺮۆﭬﺎﻳ ـﻪﺗــﻰ‬ ‫ﺑــﻪﺷ ـ‪‬ﻮهﯾ ـﻪﻛــﻰ ﺑــﻪرﭼ ـﺎو ژﻳــﺎن و ﮔ ـﻮزهراﻧــﻰ ﺳــﺎﻧﺎو ﭘ ـﺮِ ﺧﯚﺷــﻰ و‬ ‫ِرهﻓﺎهﯾﻪت ﺑﻮه ﺋﻪم ﻗﯚﻧﺎﻏﻪى ﭘ‪‬ﺸﮑﻪوﺗﻨﻰ ﻣﺮۆﭬﺎﻳﻪﺗﻰ ﻟﻪھـﻪﻣـﺎن‬ ‫ﻛﺎﺗﺪا ﺑﯚﺗﻪ ﻣﺎﻳﻪى ﮔﻪرم و ﮔﻮرِﺗﺮﻛﺮدﻧﻰ ﻣﻠﻤﻼﻧ‪‬ﮑـﺎﻧﻰ زﻟﮫ‪‬ـﺰهﻛـﺎن‬ ‫و ﺗﻪﻧﺎﻧﻪت ﺷﺎرﺳﺘﺎﻧﻴﻪﺗﻪﻛﺎﻧﻴﺶ و ﭘ‪‬ﺪهﭼ‪‬ﺖ ﺋﻪم ﭘ‪‬ﺸﮑﻪوﺗﻨﺎﻧـﻪو‬ ‫داھ‪‬ﻨﺎﻧ ـﻪ‪,‬ﺗ ـﻪﻣ ـﻪﻧــﻰ ﻣﺮۆﭬﺎﻳ ـﻪﺗــﻰ ﺧ‪‬ﺮاﺗــﺮ ﺑــﻪرهو ﺑــﻪﻓ ـﻪﻧــﺎﭼﻮون‬ ‫ﺑﻪرن‪,‬ﭼﻮﻧﻜﻪ ﮔـﻪر ﺟـﻪﻧﮕ‪‬ﮑـﻰ ﺟﻴﮫـﺎﻧﻰ ﺗـﺮ ِرووﺑـﺪات ﻟـﻪ ﺋﺎﻳﻨـﺪهدا‬ ‫ﭘ‪‬ﺸﺒﻴﻨﻰ دهﻛﺮ‪‬ـﺖ ﻛـﻪﻟـﻪﻣـﺎوهﯾـﻪﻛـﻰ ﻛـﻪم و ﻛﻮرﺗـﺪا ﻛﯚﺗـﺎﻳﻰ ﺑ‪‬ـﺖ‬ ‫ﺑﻪﻛﯚﺗﺎﻳﻰ ھـﺎﺗﻨﻰ ﺳـﻪرﺟـﻪم ژﻳـﺎر و ﺋـﺎوهداﻧﻴـﻪﻛـﺎن ﻟـﻪﺳـﻪر ﮔـﯚى‬ ‫زهوى‪.‬‬ ‫‪9‬‬

‫ﻓﺔوزاى دروﺳﺘﻜﺔر‪.........‬‬

‫ﺋﺎﺷﻜﺮاﺷﻪ ﺑﻨﭽﻴﻨﻪى ﺋﻪم ﭘ‪‬ﺸﮑﻪوﺗـﻦ و داھ‪‬ﻨﺎﻧﺎﻧـﻪش ﺑﺮﻳﺘﻴـﻪ ﻟـﻪ‬ ‫ﻧﺘﺮۆ‪‬ـﯽ ﺳـﻪرﭼـﺎوهﻛـﺎﻧﻰ وزه ﺑﻜـﺎت‬ ‫وزه‪,‬ﮐﻪھﻪر ﻻﻳﻪﻧ‪‬ﮏ ﺗﻮاﻧﻰ ﻛﯚ ِ‬ ‫ﻟﻪ دوﻧﻴﺎدا ﻛـﻪﻟـﻪ ﺋ‪‬ـﺴﺘﺎدا ﺑﺮﻳﺘﻴـﻪ ﻟـﻪ ﻧـﻪوت و ﮔـﺎزى ﺳﺮوﺷـﺘﻰ‪,‬‬ ‫ﻧﺘﺮۆ‪‬ﮑﺮدﻧﻰ ھﻪﻣﻮو دوﻧﻴﺎ د‪‬ﺖ‪ .‬ﺳﻪرﭼـﺎوهﻛـﺎﻧﻰ وزهش‬ ‫ﺑﻪﻣﺎﻧﺎى ﻛﯚ ِ‬ ‫ﻛ ـﻪوﺗﯚﺗ ـﻪ ﻧﺎوﭼــﻪى ِرۆژھــﻪﻻﺗــﻰ ﻧــﺎوهرِاﺳــﺘﻪوه و ﺑــﻪﺗﺎﻳﺒــﻪﺗــﻴﺶ‬ ‫ﻧﺎوﭼﻪى ﻛﻪﻧﺪاو ﻛﻪ دهو‪‬ﻪﻣﻪﻧﺪﺗﺮﻳﻦ ﺟ‪‬ﮕﻪى دوﻧﻴﺎﻳﻪ ﻟﻪﻧﻪوﺗﺪا‪.‬‬ ‫ھ ـﻪرﺑﯚﻳ ـﻪ ﻣﻠﻤﻼﻧ‪‬ــﯽ زﻟﮫ‪‬ــﺰهﻛــﺎن ﻟــﻪد‪‬ــﺮ زهﻣﺎﻧ ـﻪوه و ﺗﺎﺋ‪‬ــﺴﺘﺎش‬ ‫ﻧﺘﺮۆ‪‬ﮑـﺮدن و ﺳـﻪﭘﺎﻧـﺪﻧﻰ ھ‪‬ـﺰ و‬ ‫ﻟﻪﺳﻪر دهﺳﺖ ﺑﻪﺳﻪراﮔﺮﺗﻦ و ﻛﯚ ِ‬ ‫ﻧﻔﻮز و ھﻪﯾﻤﻪﻧﻪ و ﺟ‪‬ﮕﻴﺮﻛﺮدﻧﻰ ھ‪‬ﺰى ﺳﻪرﺑﺎزى ﺧﯚى ﺑﻮه ﺑﻪﺳﻪر‬ ‫ﺋﻪم ﻧﺎوﭼﻪ ﮔﺮﻧﮕﻪدا‪ .‬ﻟﻪ ﺋ‪‬ﺴﺘﺎﺷﺪا و ﻟـﻪﺳـﻪردهﻣـﻰ دواى ﺟـﻪﻧﮕـﻰ‬ ‫ﺳــﺎرد و ھــﻪﻟ ـﻮهﺷــﺎﻧﻪوهى ﺑﻠ ـﯚﻛﻰ ﺳﯚﺳﻴﺎﻟﻴــﺴﺘﻰ و ھﺎﺗﻨ ـﻪ ﻛﺎﻳ ـﻪى‬ ‫ﻧ ـﻪزﻣ‪‬ﮑ ـﻰ ﻧــﻮ‪‬ﯽ دوﻧﻴــﺎﻳﻰ ﺑــﻪرِاﺑــﻪراﻳ ـﻪﺗــﻰ ﻛﺮدﻧــﻰ ﺋ ـﻪﻣﺮﻳﻜــﺎ و‬ ‫ﭘﻪﯾـﺮِهوﻛﺮدﻧـﻰ ﺳﻴﺎﺳـﻪﺗـﻰ ﺗـﺎك ﺟـﻪﻣـﺴﻪرى و ﺑـﻪﺟﻴﮫـﺎﻧﻰ ﻛﺮدﻧـﻰ‬ ‫دوﻧﻴـــﺎ‪ .‬ﺋـــﻪﻣﺮﻳﻜـــﺎ دهﯾـــﻪو‪‬ـــﺖ ﺑـــﻪھـــﻪر ﺷـــ‪‬ﻮاز و ھﯚﻛﺎر‪‬ـــﮏ ﺑـــﻮه‬ ‫ﺑــﻪﺗ ـﻪواوهﺗــﻰ ﺑــﻮوﻧﻰ ﺳ ـﻪرﺑــﺎزى ﺧ ـﯚى ﻟــﻪﻧﺎوﭼــﻪى رِۆژھــﻪﻻﺗــﻰ‬ ‫ﻧــﺎوهرِاﺳــﺘﺪا ﺑﭽــﻪﺳ ـﭙ‪‬ﻨ‪‬ﺖ و ﺳ ـﻪدهى ﺑﻴــﺴﺖ و ﻳ ـﻪﻛ ـﻪﻣــﻴﺶ ﺑﻜﺎﺗ ـﻪ‬ ‫ﺳﻪدهى ﺧﯚى و ﺋ‪‬ﺴﺘﺎ و ﺋﺎﻳﻨﺪهى ﺑﻪرژهوهﻧﺪﻳﻪﻛﺎﻧﻰ و ﺳـﻪﭘﺎﻧـﺪﻧﻰ‬ ‫دهﺳﻪﻻت و ھﻪﯾﻤﻪﻧﻪى ﺑﻪﺳـﻪر دوﻧﻴـﺎدا در‪‬ـﮋه ﭘ‪‬ﺒـﺪات‪.‬ﻟـﻪرِ‪‬ﮕـﻪى‬ ‫ﮔﺮﺗﻨــــﻪ ﺑــــﻪرى ﺳــــﺘﺮاﺗﻴﮋ و ﺳﻴﺎﺳــــﻪﺗ‪‬ﮑــــﯽ ﻧﻮ‪‬ــــﺪا ﻟــــﻪﺳــــﺎﻳﻪى‬ ‫)) ﺑﻴـــﺮدۆزهى ﻓـــﻪوزاى دروﺳـــﺘﻜﻪرهوه(( ﻛـــﻪ ﻛﺮۆﻛـــﻰ ﭘـــ ِﺮۆژهى‬ ‫)) رِۆژھﻪﻻﺗﻰ ﻧﺎوهرِاﺳﺘﻰ ﮔﻪورهﯾﻪ(( ﻛـﻪ دهﯾـﻪو‪‬ـﺖ ﺑـﻪﺳـﻪر ﺋـﻪم‬ ‫‪10‬‬

‫ﻓﺔوزاى دروﺳﺘﻜﺔر‪........‬‬

‫ﻧﺎوﭼــﻪﯾ ـﻪدا ﺟ‪‬ﺒــﻪﺟ‪‬ــﯽ ﺑﻜــﺎت و ﮔــﯚ ِراﻧﻜﺎرﻳ ـﻪﻛــﻰ ﺳ ـﻪرﺗﺎﺳ ـﻪرى و‬ ‫ِرﻳﺸﻪﯾ ﻰ ﻟﻪﺳﻴﺴﺘﻪﻣﻰ ﺳﻴﺎﺳﻰ و ﺋﺎﺑﻮرى و ﻛﯚﻣﻪﻻﻳﻪﺗﻰ ﻧﺎوﭼﻪﻛﻪدا‬ ‫ﺑﻜــﺎت و ﮔــﯚرِاﻧ‪‬ﮑ ـﻰ ﮔــﻪورهو وﻧــﻮ‪‬ﯽ ﺟــﻮﮔﺮاﻓﻴﺶ ﭼ ـ‪ ‬ﺑﻜــﺎت وهك‬ ‫ﺋـــﻪوهى ﻟـــﻪ رِ‪‬ﮑـــﻪوﺗﻨﻨﺎﻣـــﻪى ﺳـــﺎﻳﻜﺲ ﺑﻴﻜـــﯚى ﺳـــﺎ‪‬ﯽ ‪1916‬دا‬ ‫ِرووﻳــﺪا‪.‬و ﺑــﻪﻣ ـﻪش ﻟــﻪﺋ ـﻪﻧﺠــﺎﻣﻰ ﺳــﺎزداﻧﻰ ﻓ ـﻪوزاﻳ ـﻪﻛــﻰ ﮔــﻪورهو‬ ‫ﻛﺎرﻳﮕﻪرى واوه ﻛﻪ ﺋﻪﻧﺠﺎﻣﻪﻛﻪى ﺑﺒ‪‬ﺘﻪ دروﺳﺘﺒﻮوﻧﻰ دهو‪‬ﻪﺗﯚﻛﻪ و‬ ‫ﻛﻴﺎﻧﺎﺗﻰ ﺑﭽﻮوﻛﻰ ﻧﻪﺗﻪوهﯾﻰ و ﻣﻪزھﻪﺑـﻰ و ﺗﺎﻳـﻪﻓـﻰ و دﻳﻨـﻰ ﻛـﻪ‬ ‫ﺑﺘﻮاﻧﺮ‪‬ــﺖ ﻟــﻪرِواﻧﮕــﻪ و ﺑــﻪرژهوهﻧــﺪى ﺋــﻪﻣﺮﻳﻜــﺎوه ﺳــﻪرﻟــﻪﻧــﻮێ‬ ‫ــﺮ‪‬ﮋر‪‬ﺘـــﻪوه ﻛـــﻪ ﻟـــﻪﻻﻳـــﻪك ﺑـــﻪرژهوهﻧﺪﻳـــﻪﻛـــﺎﻧﻰ ﺋـــﻪﻣﺮﻳﻜـــﺎ‬ ‫داﺑـ ِ‬ ‫ﻧﺘﺮۆ‪‬ﮑﺮدﻧـــﻰ ﺳـــﻪرﭼـــﺎوهﻛـــﺎﻧﻰ وزه) ﻧـــﻪوت( ﺑﭙﺎر‪‬ﺰ‪‬ـــﺖ و‬ ‫ﻟـــﻪﻛـــﯚ ِ‬ ‫ﺋﻴﺴﺮاﺋﻴﻠﻴﺶ زاﻣﻦ ﺑﻜﺎت‪.‬‬ ‫ﻟﻪﻻﻳﻪﻛﻰ ﺗﺮﻳﺸﻪوه ﺋﻪﻣﻦ و ﺋﺎﺳﺎﻳﺸﻰ ِ‬ ‫‪ ‬ﺋﻪم ھﻪو‪‬ﻪ ﺑﭽﻮوﻛﻪى ﺑﻪﻧﺪهش ﺑـﻪﻣـﻪﺑـﻪﺳـﺘﻰ ﺗﻴـﺸﻚ ﺧـﺴﺘﻨﻪ‬ ‫ﺳـــﻪر ﺋـــﻪو ﺑﻴـــﺮدۆزه و ﭘـــ ِﺮۆژه ﺋـــﻪﻣﺮﻳﻜﻴـــﻪﯾـــﻪﻛـــﻪ ﺑـــﯚ ﻧﺎوﭼـــﻪى‬ ‫ِرۆژھــﻪﻻﺗــﻰ ﻧــﺎوهرِاﺳــﺖ ﺑــﻪﮔــﻪل و ﺧﺎﻛــﻪﻛــﻪﯾــﻪوه دارِ‪‬ــﮋراوه ‪,‬‬ ‫ﻛﻪﺋﻪﮔﻪر ﺳﻪرﻛﻪوﺗﻦ ﺑﻪدهﺳﺖ ﺑﮫ‪‬ﻨ‪‬ﺖ ﺋﻪوا ﺑﻪد‪‬ﻨﻴﺎﻳﻰ دوﻧﻴﺎﻳﻪﻛﻰ‬ ‫زۆر ﺟﻴــﺎواز ﻟــﻪدوﻧﻴــﺎى ﺋ‪‬ــﺴﺘﺎ د‪‬ﺘـﻪ ﻟــﻪداﻳــﻚ ﺑــﻮون ﻛـﻪﻛــﻮردﻳﺶ‬ ‫وهك ﻧﻪﺗﻪوهﯾﻪﻛﻰ ﮔﻪورهو د‪‬ﺮﻳﻦ و ﻣﺎﻓﺨﻮراو دهﻛﺮ‪‬ﺖ ھﺎوﻛـﺎرى و‬ ‫ﭘﺸﺘﻴﻮاﻧﻰ ﺳﻪرﺧﺴﺘﻨﻰ ﭘـﺮِۆژهﻛـﻪ ﺑﻜـﺎت ﻟـﻪ ﭘ‪‬ﻨـﺎو ﺑـﻪدهﺳـﺘﮫ‪‬ﻨﺎﻧﻰ‬ ‫ﻣﺎﻓﻪﻛﺎﻧﻰ ﻟﻪﭘ‪‬ﮑﻪوهﻧﺎﻧﻰ دهو‪‬ﻪﺗ‪‬ﮑﯽ ﻛﻮردى ﺳﻪرﺑﻪﺧﯚ ﻛﻪﺧﻪون و‬ ‫ﺋﺎواﺗﻰ د‪‬ﺮﻳﻨﻰ ﻛﻮرداﻧﻪ‪ .‬ﭼﻮﻧﻜﻪ ﺋﻪم ﺑﻴﺮدۆزهﯾﻪ ﺑﻪھـﻪﻣـﻮو ﻣﺎﻧـﺎو‬ ‫ﻣ ـﻪﺑــﻪﺳــﺘ‪‬ﮏ ﺑــﻪﻧﻴــﺎزى ِرووﺧــﺎن و ﮔــﯚرِﻳﻨــﻰ ﺋ ـﻪم ﺟﻮﮔﺮاﻓﻴﺎﻳــﻪى‬ ‫‪11‬‬

‫ﻓﺔوزاى دروﺳﺘﻜﺔر‪.........‬‬

‫ﺋ‪‬ــﺴﺘﺎﻳﻪ و دروﺳــﺘﻜﺮدﻧﻪوهﯾ ـﻪﺗــﻰ ﺑــﻪﻣ ـﯚد‪‬ﻠ‪‬ﮑﻰ ﻧــﻮ‪‬ﯽ ﺋ ـﻪﻣﺮﻳﻜــﻰ‪.‬‬ ‫ﺋﺎﺷﻜﺮاﺷﻪ ﻛﻮرد ﻟﻪ ﺋ‪‬ﺴﺘﺎدا ﺧﺎوهﻧﻰ دهو‪‬ﻪﺗـﻰ ﺳـﻪرﺑـﻪﺧـﯚى ﺧـﯚى‬ ‫ﻧﻴـﻪ‪ ,‬ﺑﯚﻳـﻪ ﺋـﻪوهى زهرهر ﻣـﻪﻧـﺪه ﺑﺮﻳﺘﻴـﻪ ﻟـﻪ دوژﻣﻨـﺎﻧﻰ ﻛـﻮرد ﻟــﻪ‬ ‫ﻋـــﻪرهب و ﺗـــﻮرك و ﻓـــﺎرس ﻛـــﻪ ﺧـــﺎوهﻧـــﻰ دهو‪‬ـــﻪﺗـــﻰ ﮔـــﻪورهى‬ ‫ﺳ ـﻪرﺑــﻪﺧ ـﯚى ﺧﯚﻳــﺎﻧﻦ‪ .‬ﺑــﻪﻣ ـﻪش ﭘ ـﺮِۆژهﻛ ـﻪ و ﺑﻴــﺮدۆزهﻛ ـﻪ زﻳــﺎﺗﺮ‬ ‫ﻟـﻪﭼـﺎﻧﺲ و ﺑــﻪرژهوهﻧـﺪى ﺋـﻪو ﻧـﻪﺗـﻪواﻧـﻪﯾـﻪ ﻛـﻪ ﺧـﺎوهن ﻛﻴــﺎن و‬ ‫دهو‪‬ﻪﺗﻰ ﺧﯚﻳﺎن ﻧﻴﻦ وهك ﻧﻪﺗﻪوهى ﻛﻮرد‪.‬‬ ‫‪ ‬ﻧﺎوﻧﻴـــﺸﺎﻧﻰ ﻛﺘ‪‬ﺒـــﻪﻛـــﻪم ﺑـــﻪ ﻧـــﺎوى )) ﺑﻴـــﺮدۆزهى ﻓـــﻪوزاى‬ ‫دروﺳﺘﻜﻪر(( هوه ﻧﺎ ﻛﻪ ﺑﻪزﻣﺎﻧﻰ ﻋﻪرهﺑﻰ ﺑﺮﻳﺘﻴـﻪ ﻟـﻪ )) ﻧﻈﺮﻳـﻪ‬ ‫اﻟﻔﻮﺿﻰ اﻟﺨﻼﻗﻪ(( ‪ ,‬ﺋﺎﺷﻜﺮاﻳﻪ ووﺷﻪى )) ﻓﻮﺿـﻰ(( ى ﻋـﻪرهﺑـﻰ‬ ‫ﺑﻪ ﻣﺎﻧﺎى )) ﭘﺎﺷﺎﮔﻪرداﻧﻰ ﻳﺎن ﺑ‪‬ﺴﻪروﺑـﻪرهﯾـﻰ ﻳـﺎن ﺋﺎ‪‬ﯚزﻛـﺎو‬ ‫ﻧـﺎر‪‬ﮑﺨـﺮاو و‬ ‫ﻳﺎن ﺗ‪‬ﮑﭽ ِﺮژاو ﻳﺎن ﻧﺎﺟ‪‬ﮕﻴﺮ ‪ ,‬ﻳﺎن ﺑﻪ ﺑﺎرودۆﺧ‪‬ﮑﻰ ِ‬ ‫ﺗ‪‬ﮑﭽﻮو (( د‪‬ﺖ ﻛﻪ ﻳﺎﺳﺎو ﻧﻪزﻣﻰ ژﻳﺎن ﻧﻪﻣﺎﺑ‪‬ﺖ و ھﻪﻣﻮو ﺷـﺘ‪‬ﮏ‬ ‫ﻟﻪ ﮔﺮ‪‬ﮋهﻧﻪ ﭼﻮوﺑ‪‬ﺖ‪ ,‬ﺑﻪﻻم ﻟﻪﺑﻪر ﺳﺎﻧﺎﻳﻰ و زووﺗﺮ ﺗ‪‬ﮕـﻪﯾـﺸﺘﻨﻰ‬ ‫ﻣﺎﻧﺎﻛ ـﻪو ﻣ ـﻪﺑــﻪﺳــﺘﻪﻛ ـﻪ و ﻟــﻪﺑــﻪرﺋ ـﻪوهى ووﺷ ـﻪى )) ﻓ ـﻪوزا((ﻛ ـﻪ‬ ‫ﺑﻼوﺗﺮه ﻟﻪزﻣﺎﻧﻰ ﻛﻮردﻳﺪاو ﺑﺎﺷﺘﺮ ﺧﻮ‪‬ﻨﻪر ﺗ‪‬ﯿـﺪهﮔـﺎت ھـﻪرﺑﯚﻳـﻪ‬ ‫ووﺷﻪ ﻋﻪرهﺑﻴﻪﻛﻪم ﺑﻪﻛﺎرھ‪‬ﻨﺎﻳﻪوه ﻟﻪﺟﻴﺎﺗﻰ ﻣﺎﻧﺎ ﻛﻮردﻳﻪﻛﻪى‪.‬‬ ‫‪ ‬ﻟﻪﻛﯚﺗﺎﻳﺪاﺧﻮازﻳﺎرم ﺋﻪم ھـﻪو‪‬ـﻪم ﺑﺒ‪‬ﺘـﻪ رِ‪‬ﮕـﻪ رِۆﺷـﻨﻜﻪرهوهو‬ ‫ﺑﺘﻮاﻧ‪‬ـــﺖ ﻛـــﻪﻟ‪‬ﻨ‪‬ﮑـــﻰ ﮔـــﻪر ﺑﭽـــﻮﻛﻴﺶ ﺑ‪‬ـــﺖ ﻟـــﻪﺑـــﻮارى ﻧﻮﺳـــﻴﻦ و‬ ‫ﺧﺰﻣﻪﺗﻜﺮدن ﺑﻪزﻣﺎن و ﺋـﻪدهﺑﻴـﺎت و ﻛﺘ‪‬ﺒﺨﺎﻧـﻪى ﻛـﻮردى ﺑﮕﺮ‪‬ـﺖ‪,‬و‬ ‫ــﻮرى ﻳـــﻪﻛـــﺎن دهﻛـــﻪم و‬ ‫داواى ﻟ‪‬ﺒـــﻮردﻧﻴﺶ ﻟـــﻪھـــﻪ‪‬ـــﻪ و ﻛـــﻪﻣﻮﻛـ ِ‬ ‫‪12‬‬

‫ﻓﺔوزاى دروﺳﺘﻜﺔر‪........‬‬

‫ﺑﻪﺳﻨﮕ‪‬ﮑﻰ ﻓﺮاواﻧﻴﺸﻪوه ھﻪﻣـﻮو ِرهﺧﻨـﻪ و ﺗ‪‬ﺒﻴﻨـﻰ و ﭘ‪‬ـﺸﻨﻴﺎز‪‬ﮑﻰ‬ ‫دروﺳﺘﻜﻪرﻳﺶ وهردهﮔﺮم‪.‬‬

‫ﻓﺔوزاى دروﺳﺘﻜﺔر‪.........‬‬

‫ﺑﻪﺷﻰ ﻳﻪﻛﻪم‬

‫ﻟﻪﮔﻪڵ رِ‪‬ﺰى‪.........‬‬ ‫ﻧﻪوزادى ﻣﻮھﻪﻧﺪﻳﺲ‬ ‫ﺳﻠ‪‬ﻤﺎﻧﻰ‬ ‫‪2007/2/10‬‬ ‫‪Nawzad_mohandis@yahoo.com‬‬ ‫‪Nawzad_mohandis@hotmail.com‬‬

‫ِرووداوى ‪11‬ى ﺳ‪‬ﭙﺘﻪﻣﺒﻪرى ﺋﻪﻣﺮﻳﻜﺎو‬ ‫ﻛﺎرﻳﮕﻪرﻳﻪﻛﺎﻧﻰ ﻟﻪﺳﻪر ﭘﺮِۆﺳﻪى رِﻳﻔﯚرم ﻟﻪدوﻧﻴﺎدا‬ ‫‪1‬‬

‫ﻟﻪﻣ‪‬ﮋووى ﻣﺮۆﭬﺎﻳﻪﺗﻴﺪا ﮔﻪﻟ‪‬ﮏ رِووداو ﺑﻮﻧﻪﺗﻪ ﺧﺎ‪‬ﯽ‬ ‫‪‬‬ ‫وهرﭼﻪرﺧﺎن و ﮔﯚرِاﻧﻰ ﮔﻪوره ﻟﻪدوﻧﻴﺎدا ﺑﻪﺷ‪‬ﻮهﯾﻪك ﻛﻪ دوﻧﻴﺎى‬ ‫ﭘ‪‬ﺶ ﮔﯚرِان و دواى ﮔﯚرِاﻧﻪﻛﻪ ﮔﻪﻟ‪‬ﮏ ﺟﻴﺎواز ﺑﻮون ﻟﻪﯾﻪﻛﺘﺮى‪.‬‬ ‫ﮔﻪورهﯾﻰ و ﻛﺎرﻳﮕﻪرى ﺋﻪو رِووداواﻧﻪ دهﺑﻨﻪھﯚى ﺑ‪‬ﻮ‪‬ﻨﻪﯾﻰ‬ ‫‪13‬‬

‫‪14‬‬

‫ﻓﺔوزاى دروﺳﺘﻜﺔر‪........‬‬ ‫ِرووداوهﻛﻪ‪ .‬ﻟﻪو رِووداواﻧﻪش رِووداﻧﻰ ھﻪردوو ﺟﻪﻧﮕﻰ ﺟﻴﮫﺎﻧﻰ و‬ ‫ﺑﻪﻛﺎرھ‪‬ﻨﺎﻧﻰ ﭼﻪﻛﻰ ﺋﻪﺗﯚﻣﻰ ﺑﯚ ﻳﻪﻛﻪﻣﺠﺎر ﻟﻪﺳﻪدهى ﺑﻴﺴﺘﺪا‬ ‫ﻟﻪﺷﺎرهﻛﺎﻧﻰ ھ‪‬ﺮۆﺷﻴﻤﺎو ﻧﺎﮔﺎزاﻛﻰ ﻟﻪﯾﺎﺑﺎن ﻟﻪﻻﻳﻪن ﺋﻪﻣﺮﻳﻜﺎوه‪.‬‬ ‫ﺋﻪم ِرووداواﻧﻪ ھ‪‬ﻨﺪه ﮔﻪورهو ﻛﺎرﻳﮕﻪرﺑﻮون ﻛﻪ ﺗﺎﺋ‪‬ﺴﺘﺎش‬ ‫ﻛﺎرﻳﮕﻪرﻳﺎن ﻟﻪﺳﻪر دوﻧﻴﺎ ھﻪر ﻣﺎوه و وهﻛﻮ ﭼﻪﻧﺪ و‪‬ﺴﮕﻪﯾﻪﻛﻰ ﮔﺮﻧﮓ‬ ‫ﻟﻪ ﻗﯚﻧﺎﻏﻪﻛﺎﻧﻰ ﭘ‪‬ﺸﮑﻪوﺗﻨﻰ ﻣﺮۆﭬﺎﻳﻪﺗﻴﺪا ﺑﻪﺧﺎ‪‬ﯽ وهرﭼﻪرﺧﺎن‬ ‫دادهﻧﺮ‪‬ﻦ ﻟﻪﺑﻪر ﮔﻪورهﯾﻰ و ﻛﺎرﻳﮕﻪرى و ژﻣﺎرهى ﻗﻮرﺑﺎﻧﻴﺎﻧﻴﺎن و‬ ‫ﻣﻪﺗﺮﺳﻴﻪﻛﺎﻧﻴﺎن ﺑﯚ ﺳﻪر ﺋﺎﻳﻨﺪهش‪.‬‬ ‫ﻟﻪﺳـﻪرهﺗـﺎى ﺳـﻪدهى ﺑﻴـﺴﺖ وﻳـﻪﻛـﻪﻣﻴـﺸﺪا و ﻟـﻪﻛﺎﺗ‪‬ﮑـﺪا ﻛـﻪ ھـﯿﭻ‬ ‫ﻛﻪس و ووﻻت و ﻻﻳﻪﻧ‪‬ﮏ ﺑﻪﻧﻴﺎزﻧﻪﺑﻮون ﻛﻪ دوﻧﻴﺎ ﮔـﯚرِاﻧ‪‬ﮑـﻰ ﮔـﻪورهو‬ ‫ِرووداو‪‬ﮑ ـﻰ ﮔــﻪورهﺗــﺮى ﺗﻴــﺎدا رِووﺑــﺪات‪ ,‬رِووداو‪‬ــﮏ ﻛ ـﻪ ﺳ ـﻪرﺗﺎﭘ ـﺎى‬ ‫ﺑﻴﺮوﺑﯚﭼﻮﻧﻪﻛﺎن داﮔﻴﺮ ﺑﻜﺎت و ﺑﻪﺧﯚﻳﻪوه ﺳـﻪرﻗـﺎ‪‬ﯽ ﺑﻜـﺎت رِووداو‪‬ـﮏ‬ ‫ﻛﻪ ﻛﺎرﻳﮕﻪرى و ﻣـﻪﺗﺮﺳـﻴﻪﻛـﻪى ھ‪‬ﻨـﺪه ﮔـﻪورهﺑـﻮون ﻛـﻪ دوﻧﻴـﺎى ﻛـﺮده‬ ‫دووﺑـــﻪش و دووﺋﺎﻳـــﺪﻳﺎو دوو ﮔﻮﺗـــﺎر و دووھـــﻪﻟﻮ‪‬ـــﺴﺖ‪ .‬ﺋـــﻪم ِرووداوه‬ ‫دوﻧﻴﺎﻳ ـﻪﻛــﻰ ﻧــﻮ‪‬ﯽ ھ‪‬ﻨﺎﻳــﻪ ﺋــﺎراوه ﻛ ـﻪ زۆر ﺟﻴــﺎواز ﺑــﻮو ﻟــﻪدوﻧﻴــﺎى‬ ‫ﭘ‪‬ﺶﺧﯚى ‪.‬رِووداو‪‬ﮏ ﻛﻪ ﺋﻪﮔﻪر ﻟﻪھﻪر ﺟ‪‬ﮕﻪ و ووﻻﺗ‪‬ﮑـﯽ ﺗـﺮدا رِووى‬ ‫ﺑﺪاﻳﻪ ھ‪‬ﻨﺪهى ﺋ‪‬ﺴﺘﺎ ﻛﺎرﻳﮕﻪر و ﻣﻪﺗﺮﺳـﻴﺪار ﻧـﻪدهﺑـﻮو‪.‬ھـﻪرﺑﯚﻳـﻪ ﺋـﻪم‬ ‫ﺑــﻰ ھﺎوﺗﺎﻳــﻪ ﻟــﻪ‬ ‫رِووداوه ﻟــﻪﮔــﻪورهﯾــﺪا ﺑ‪‬ﻮ‪‬ﻨــﻪﯾــﻪ ﻟــﻪﻛﺎرﻳﮕــﻪرﻳــﺪا َ‬ ‫ﻳــﻪﻛﻼﻳﻜﺮدﻧــﻪوهى دوﻧﻴــﺎدا ﻣــﻪﺗﺮﺳﻴﺪارﺗﺮﻳــﺸﻪ‪,‬ھــﻪرﺑﯚﻳــﻪ ﺑــﻪرِووداوه‬ ‫ﮔــﻪورهﻛـﻪ ﻳــﺎن ِرووداوى ﺳـﻪده ﻧــﺎودهﺑﺮ‪‬ــﺖ‪ ,‬ﺋـﻪوﻳــﺶ رِووداوى ‪11‬ى‬ ‫ﺳ ـ‪‬ﭙﺘﻪﻣﺒــﻪرى ﺳــﺎ‪‬ﯽ ‪2001‬ى ﺋ ـﻪﻣﺮﻳﻜﺎﻳ ـﻪ ﻛ ـﻪ ﻟــﻪرِۆژى ‪3‬ﺷ ـﻪﻣﻤ ـﻪدا‬ ‫رِووﻳﺪا و ﺑﻪ ‪3‬ﺷﻪﻣﻤﻪى ِرهش ﻳﺎن ‪3‬ﺷﻪﻣﻤﻪى ﮔﻪوره ﻧﺎوزهد دهﻛﺮ‪‬ـﺖ ‪.‬‬ ‫‪15‬‬

‫ﻓﺔوزاى دروﺳﺘﻜﺔر‪.........‬‬ ‫رِووداوهﻛﻪ ﻟﻪﻧﺎو ﺟﻪرﮔﻪى ھﻪردوو ﺷـﺎرى ﮔـﻪوره و ﮔﺮﻧﮕـﻰ واﺷـﻨﺘﯚن و‬ ‫ﻓﺮۆﻛﻪى ﻣـﻪدهﻧـﻰ ھ‪‬ـﺮش ﻛﺮاﻳـﻪ ﺳـﻪر‬ ‫ﻧﻴﻮﻳﯚرﻛﺪا رِووﻳﺎﻧﺪا و ﺑﻪ ‪ِ 7-5‬‬ ‫) ﺳ ـﻪﻧﺘ ـﻪرى ﺑﺎزرﮔ ـﺎﻧﻰ ﺟﻴﮫــﺎﻧﻰ و ﭘ‪‬ﻨﺘــﺎﮔﯚن و ﻛ ـﯚﻧﮕﺮ‪‬ﺲ و ﻛﯚﺷــﻜﻰ‬ ‫ﺳﭙﻰ ( و ھ‪‬ﺮﺷﻪﻛﺎﻧﻰ ﺳﻪر ﭘ‪‬ﻨﺘﺎﮔﯚن و ﺳـﻪﻧﺘـﻪرى ﺑﺎزرﮔـﺎﻧﻰ ﺳـﻪرﻳـﺎن‬ ‫ﮔــــﺮت و ﺋــــﻪواﻧــــﻰ دى ﺋﺎﻣﺎﻧﺠــــﻪﻛﺎﻧﻴــــﺎن ﻧــــﻪﭘ‪‬ﮑــــﺎ ‪ .‬ﺋــــﻪم رِووداوه‬ ‫ﮔﻪورهﯾﻴﻪﻛـﻪى ﻟـﻪوهداﻳـﻪ ﻟـﻪﻧـﺎو ﺟـﻪرﮔـﻪ و ھـﻪﻧـﺎوى رِاﺑـﻪرى دوﻧﻴـﺎدا‬ ‫ﺑﺮﻳـﺎر ﺑـﻪدهﺳـﺖ و ﺑـﺮِﻳـﺎردهر ﻟـﻪ ﺳـﻪر ﺋ‪‬ـﺴﺘﺎى‬ ‫رِووﻳﺪا ﻟﻪ ﺋﻪﻣﺮﻳﻜﺎى ِ‬ ‫دوﻧﻴﺎ رِووﻳﺪا ﻟﻪ ﺳﻪﻧﺘـﻪرى رِاﺑـﻪرى ﺳﻴـﺴﺘﻪم و ﻧـﻪزﻣـﻰ ﻧـﻮ‪‬ﯽ دوﻧﻴـﺎدا‬ ‫رِووﻳﺪا ﻟﻪ ﻣﻪ‪‬ﺒﻪﻧـﺪى ﭘ‪‬ـﺸﮑﻪوﺗـﻦ و داھ‪‬ﻨﺎﻧـﻪ ﺳـﻪرﺳـﻮرِھ‪‬ﻨـﻪرهﻛﺎﻧـﺪا‬ ‫ِرووﻳﺪا ‪ .‬ﺋﻪم رِووداوه ﻟﻪﻻﻳﻪن ووﻻﺗ‪‬ﮑـﯽ ﮔـﻪورهو ﺋﺎﻣـﺎده ﺑـﯚ ﺷـﻪرِهوه‬ ‫ــﺪرهوى‬ ‫ﺑـــﻪرﭘـــﺎ ﻧـــﻪﻛـــﺮا ﺑـــﻪ‪‬ﮑـــﻮ ﻟـــﻪﻻﻳـــﻪن رِ‪‬ﮑﺨـــﺮاوى ﺋﻴـــﺴﻼﻣﻰ ﺗﻮﻧـ ِ‬ ‫ﺋﻪﻟﻘﺎﻋﻴﺪه ﺑﻪرِاﺑﻪراﻳﻪﺗﻰ ﺋﻮﺳﺎﻣﻪ ﺑﻦ ﻻدﻧﻪوه ﭘﻴﻼن و ﺋﺎﻣـﺎدهﻛـﺎرى و‬ ‫ﺟ‪‬ﺒــﻪﺟ‪‬ﮑﺮدﻧﻴــﺸﻰ ﺑـﯚ داﻧــﺮاو ﺋـﻪﻧﺠــﺎم درا و ﺗﻴﺎﻳــﺪا ھــﻪردوو ﺗــﺎوهرى‬ ‫ﺳﻪﻧﺘﻪرى ﺑﺎزرﮔﺎﻧﻰ ﺟﻴﮫﺎﻧﻰ ﻛـﻪ ھـﻪرﻳـﻪﻛـﻪﯾـﺎن ﻟـﻪ ‪ 110‬ﻧﮫـﯚم ﭘ‪‬ـﮏ‬ ‫ھــﺎﺗﺒﻮن ﺧــﺎﭘﻮرﻛﺮان و ﺗـﻪﺧــﺖ ﺑــﻮون ﻟــﻪﮔــﻪڵ زهوﻳــﺪا و ﭘ‪‬ﻨﺘــﺎﮔﯚﻧﻴﺶ‬ ‫ﺑﻪﺷ‪‬ﮑﻰ ﮔﻪوره و ﮔﺮﻧﮕﻰ ﻟﻲَ و‪‬ﺮاﻧﻜﺮاو زﻳﺎد ﻟﻪ ‪5‬ھﻪزار ﻛﻪﺳـﻰ ﺳـﻴﭭﻞَ‬ ‫ﺑﻮﻧﻪ ﻗﻮرﺑﺎﻧﻰ ﺋﻪو ﻛﺎرهﺳﺎﺗﻪ‪ .‬ﺑﻪم ﺷ‪‬ﻮهﯾﻪ ﺋـﻪم ﻛـﺎرهﺳـﺎﺗﻪ ﺑـﻮه ھـﯚى‬ ‫رِاﭼﻪﻧﻴﻨﻰ ھﻪﻣﻮو دوﻧﻴﺎ ﺑﻪﮔﻪورهو ﺑﭽﻮﻛﻪوه و دوﻧﻴﺎ ﻟﻪدواى رِووداوهﻛﻪ‬ ‫ﺑﻮه دوﻧﻴﺎﻳﻪﻛﻰ ﺗﺮ و داﺑﻪﺷﺒﻮه ﺳﻪر دووﺑﻪرهى دژﺑﻪﯾﻪك‪ ,‬ﺑـﻪرهى دژه‬ ‫ﺗﻴــــﺮۆر ﺑــــﻪﺳــــﻪرﻛﺮداﻳــــﻪﺗــــﻰ ﺋــــﻪﻣﺮﻳﻜــــﺎ و ﺑــــﻪرهى ﺗﻴﺮۆرﻳــــﺴﺘﺎن‬ ‫ﺑﻪﺳﻪرﻛﺮداﻳـﻪﺗـﻰ ﺗـﯚرِى ﺟﻴﮫـﺎﻧﻰ ﺋـﻪﻟﻘﺎﻋﻴـﺪه و ھـﻪﻣـﻮو ﺋـﻪو ووﻻت و‬

‫‪16‬‬

‫ﻓﺔوزاى دروﺳﺘﻜﺔر‪........‬‬ ‫ﮔــــﺮوپ و رِ‪‬ﮑﺨــــﺮاوه ﺋﻴــــﺴﻼﻣﻰ و ﺗﻮﻧــــﺪرِهواﻧــــﻪى ﻛــــﻪ ھﺎوﻛــــﺎرى و‬ ‫ﭘﺸﺘﻴﻮاﻧﻴﺎن ﻟﻪم رِ‪‬ﮑﺨﺮاوه دهﻛﺮد‪.‬‬ ‫ﺋﻴﺪى ﺟﻪﻧﮕ‪‬ﮑﻰ ﮔﻪورهى دوﻧﻴﺎﻳﻰ رِاﮔﻪﯾﻪﻧﺮا‪ ,‬ﺑﻪﻻم ﺟﻴﺎواز‬ ‫ﻟﻪھﻪردوو ﺟﻪﻧﮕﻰ ﺟﻴﮫﺎﻧﻰ و ﺟﻪﻧﮕﻰ ﺳﺎرد‪ ,‬ﺋﻪم ﺟﻪﻧﮕﻪ ﺟﻪﻧﮕ‪‬ﮑﻰ‬ ‫ﺷﺎراوه و دوژﻣﻨ‪‬ﮑﻰ ﻧﮫ‪‬ﻨﻰ و ﺑﻼو ﻟﻪﻧﺎو رِﻳﺰهﻛﺎﻧﻰ ﺑﻪراﻣﺒﻪرﻳﺪا‪,‬‬ ‫ﺋﺎﻣﺮازى ﺗﺎﻳﺒﻪﺗﻰ ﻛﻪ ﺟﻴﺎواز‬ ‫دوژﻣﻨ‪‬ﮏ ﺧﺎوهن ﺑﻪرﻧﺎﻣﻪ و ﺷ‪‬ﻮاز و ِ‬ ‫ﺋﺎﻣﺮازى ﺳﻮﭘﺎﻳﻪﻛﻰ ﻣﯚد‪‬ﺮن و ِر‪‬ﮑﺨﺮاو و‬ ‫ﺑﻮو ﻟﻪ ﺷ‪‬ﻮه و ﺷ‪‬ﻮاز و ِ‬ ‫ﺧﺎوهن ﺋﻪزﻣﻮوﻧﻰ ﺷﻪرِ‪.‬دوژﻣﻨ‪‬ﮏ ﺑﻪﻣﺮۆﭬﺎﻳﻪﺗﻰ و ﺷﺎرﺳﺘﺎﻧﻴﻪت و‬ ‫ﭘ‪‬ﺸﮑﻪوﺗﻦ و ھﻪﻣﻮو ﺋﺎﻛﺎر‪‬ﮑﻰ ﺧﯚش ﮔﻮزهراﻧﻰ و ژﻳﺎرى ‪ .‬ﺋﻪم‬ ‫دوژﻣﻨﻪ ھﯿﭻ ﺳﻠ‪‬ﮏ ﻧﺎﻛﺎﺗﻪوه ﻟﻪھﯿﭻ ﺋﺎﻣﺎﻧﺞ و و‪‬ﺮاﻧﻜﺎرﻳﻪك و دهﺳﺖ‬ ‫ﻧﺎﭘﺎر‪‬ﺰ‪‬ﺖ ﻟﻪ ھﯿﭻ ﺑﻮار‪‬ﮑﻰ ژﻳﺎﻧﻰ ﭘ‪‬ﺸﮑﻪوﺗﻮو ﻟﻪ ﺋﻪﻣﺮﻳﻜﺎ و‬ ‫ﺋﻪوروﭘﺎ و ﺗﻪﻧﺎﻧﻪت ﻟﻪ ووﻻﺗﻪ ﺋﻴﺴﻼﻣﻴﻪﻛﺎﻧﻴﺶ ‪.‬‬ ‫ﺑﻪم ﺷ‪‬ﻮهﯾﻪ ﺋﻪﻣﺮﻳﻜﺎش ﻟﻪﮔﻪڵ ھﺎوﭘﻪﯾﻤﺎﻧﻪﻛﺎﻧﻰ ھﻪﻣﻮو ﺋﻪو‬ ‫ﮔﺮوپ و رِ‪‬ﮑﺨﺮاو و وﻻﺗﺎﻧﻪﯾﺎن ﺧﺴﺘﻪ ﻟﻴﺴﺘﻰ ﺗﻴﺮۆرﻳﺴﺘﺎﻧﻪوه ﻛﻪ‬ ‫دا‪‬ﺪه و ﭘﺸﺘﻴﻮاﻧﻰ ﻣﺎدى و ﻣﻪﻋﻨﻮى ﻟﻪ ﺋﻪﻟﻘﺎﻋﻴﺪه دهﻛﻪن و‬ ‫ﻛﺮدﻳﺎﻧﻨﻪ ﺋﺎﻣﺎﻧﺠﻪ ﺟﻪﻧﮕﻴﻪﻛﺎﻧﻴﺎن‪,‬ﺋﻴﺪى ﺑﻪ ﺋﺎرهزووى ﺧﯚﻳﺎن ھﻪر‬ ‫ﮔﺮوپ و رِ‪‬ﮑﺨﺮاو‪‬ﮏ ﻟﻪﮔﻪڵ ﺳﻴﺎﺳﻪت و ﺑﻪرژهوهﻧﺪى و‬ ‫ﺋﺎﻣﺎﻧﺠﻪﻛﺎﻧﻴﺎﻧﺪا رِ‪‬ﮏ ﻧﻪدهﻛﻪوت ھﻪرﭼﻪﻧﺪه رِ‪‬ﮑﺨﺮاوى ﺷﯚرِﺷﮕ‪‬ﺮى و‬ ‫ﻣﻘﺎوهﻣﻪﺗﻰ ﺷﻪرﻋﻴﺶ ﺑﻮﻧﺎﻳﻪو ﻟﻪﭘ‪‬ﻨﺎو ﻣﺎﻓﻪ رِهواﻛﺎﻧﻰ ﮔﻪﻟﻪﻛﺎﻧﻴﺎﻧﺪا‬ ‫ﺗ‪‬ﺒﻜﯚﺷﺎﻧﺎﻳﻪ ﺋﻪواﻧﻴﺸﻴﺎن دهﻛﺮده ﺗﻴﺮۆرﻳﺴﺖ و ﻓﺸﺎرو ﮔﻪﻣﺎرۆى‬ ‫ﺋﺎﺑﻮرى و ﻣﺎدﻳﺎن دهﺧﺴﺘﻨﻪ ﺳﻪر و ﻧﺎوﻳﺎن ﻟﻪﻟﻴﺴﻰ رِهﺷﻰ‬ ‫ﺗﻴﺮۆرﻳﺴﺘﺎﻧﺪا ﺗﯚﻣﺎر دهﻛﺮدن ‪.‬‬ ‫‪17‬‬

‫ﻓﺔوزاى دروﺳﺘﻜﺔر‪.........‬‬ ‫ﺑﻪم ﺷ‪‬ﻮهﯾﻪ ﺋﻪم رِووداوه ﺑﻮه )) ﺧﻮ‪‬ﻨﻪﻛﻪى ﻋﻮﺳﻤﺎن ((‪ 2‬و‬ ‫ﺋﻪﻣﺮﻳﻜﺎ ﺧﯚى ﻛﺮده ﺧﺎوهﻧﻰ و ﺑﻪﻛﻪﯾﻔﻰ ﺧﯚى و ﻟﻪرِواﻧﮕﻪى‬ ‫ﺑﻪرژهوهﻧﺪﻳﻪﻛﺎﻧﻴﻪوه ھﻪر ووﻻت و رِ‪‬ﮑﺨﺮاو‪‬ﮏ ﻛﻪﻟﻪﮔﻪڵ ﺋﺎﻣﺎﻧﺞ و‬ ‫ﺗ‪‬ﺮواﻧﻴﻨﻪﻛﺎﻧﻰ ﺋﻪودا ﻧﻪدهﮔﻮﻧﺠﺎ دهﯾﻜﺮده ﺗﻴﺮۆرﻳﺴﺖ و دوژﻣﻨﺎﻳﻪﺗﻰ‬ ‫دهﻛﺮد ﺑﻪﺑﻰَ ﺋﻪوهى ﮔﻮ‪‬ﺒﺪاﺗﻪ ﺋﻪوهى ﻛﻪ ﻣﻘﺎوهﻣﻪ و ﺷﯚرِﺷﮕ‪‬ﺮه ﻳﺎن‬ ‫ﻧﺎ‪.‬ﺋﺎﺷﻜﺮاﺷﻪ ﻛﺎرى ﺗﻴﺮۆرﻳﺴﺘﻰ و ﻣﻘﺎوهﻣﻪت ھ‪‬ﮑﻰ ﺑﺎرﻳﻜﻰ ﻟ‪‬ﻠﻴﺎن‬ ‫ﻟﻪﻧ‪‬ﻮاﻧﺪاﻳﻪوه وھﻪﻣﻮو ﺷﯚرِﺷﮕ‪‬ﺮى وﻣﻘﺎوهﻣﺘ‪‬ﮑﯽ ﺷﻪرﻋﻰ ﮔﻪﻻن‬ ‫ﺋﻪﮔﻪر ﭘﻪﻧﺎ ﺑﺒﺎﺗﻪ ﺑﻪر ﻛﻮﺷﺘﻨﻰ رِهﺷﻪﻛﻮژى و ﺧﻪ‪‬ﮑﺎﻧﻰ ﺑﻰَ ﮔﻮﻧﺎهو‬ ‫ﻣﻪدهﻧﻰ و ﺋﺎوادهﻧﻴﻪﻛﺎن ﺋﻪوا دهﺑ‪‬ﺘﻪ ﺗﻴﺮۆرﻳﺴﺖ و ھﻪرﺑﯚﻳﻪش‬ ‫ﺗﺎﺋ‪‬ﺴﺘﺎ ﭘ‪‬ﻨﺎﺳﻪﯾﻪﻛﻰ رِوون و ﺋﺎﺷﻜﺮاى ﺗﻴﺮۆرﻳﺴﺖ و ﻣﻘﺎوهﻣﻪى‬ ‫ﺷﻪرﻋﻰ ﻟﻪدوﻧﻴﺎدا ﻧﻴﻪ و ﻧﻪﻛﺮاوه ‪.‬ﭼﻮﻧﻜﻪ ﻛﺎر‪‬ﮑﻰ زهﺣﻤﻪﺗﻪ و‬ ‫ﺋﺎﺳﺎن ﻧﻴﻪ ‪.‬ھﻪرﺑﻪھﯚى ﺋﻪم رِووداوهوه ﺑﻮو ﻛﻪ ﺋﻪﻣﺮﻳﻜﺎ و‬ ‫ھﺎوﭘﻪﯾﻤﺎﻧﻪﻛﺎﻧﻰ ھ‪‬ﺮﺷﻴﺎن ﻛﺮده ﺳﻪر رِژ‪‬ﻤﻰ ﺗﺎ‪‬ﯿﺒﺎن و ِر‪‬ﮑﺨﺮاوى‬ ‫ﺋﻪﻟﻘﺎﻋﻴﺪه ﻟﻪ ﺋﻪﻓﻐﺎﻧﺴﺘﺎﻧﺪا و ﺗﻮاﻧﺮا ﺋﻪو رِژ‪‬ﻤﻪ ﺑﺮِوﺧ‪‬ﻨﺮ‪‬ﺖ و‬ ‫ﺋﻪﻟﻘﺎﻋﻴﺪهش ﻟﻪﺑﻪرﻳﻪك ھﻪﻟﺒﻮهﺷ‪‬ﻨﺮ‪‬ﺖ و ﻻواز و ﭘﻪرت وﺑﻼو‬ ‫ﺑﻜﺮ‪‬ﺖ و دواى ﺋﻪم ﺟﻪﻧﮕﻪش ﺋﻪﻧﺪام و ﻻﻳﻪﻧﮕﺮاﻧﻰ ﺋﻪﻟﻘﺎﻋﻴﺪه‬ ‫ﺑﻪھﻪﻣﻮو دوﻧﻴﺎدا ﺑﻼوﺑﻮﻧﻪوه و ﺟﻪﻧﮕﻪﻛﻪ ﻗﯚﻧﺎﻏ‪‬ﮑﻰ ﻧﻮ‪‬ﯽ ﺑﻪﺧﯚﻳﻪوه‬ ‫ﺑﻴﻨﻰ و دواﺗﺮ ﺋﻪﻣﺮﻳﻜﺎ ﭘﻪﻻﻣﺎرى رِژ‪‬ﻤﻰ ﻋ‪‬ﺮاﻗﻴﺸﻰ دا و ﺋﻪوﻳﺸﻰ‬ ‫ِرووﺧﺎﻧﺪ و ھ‪‬ﻨﺪهى ﺗﺮ ﺋﺎژاوهﻛﻪ ﻗﻮ‪‬ﺒﻮهوه وﺑﻪﺗﺎﻳﺒﻪﺗﻴﺶ‬ ‫ﻟﻪﻧﺎوﭼﻪى ِرۆژھﻪﻻﺗﻰ ﻧﺎوهرِاﺳﺘﺪا ﻛﻪ ﻟﻪ ﺑﻨﭽﻴﻨﻪدا ﺑﯚﺧﯚى‬ ‫ﻧﺎوﭼﻪﯾﻪﻛﻰ ﮔﻪرﻣﻰ ﻣﻠﻤﻼﻧ‪‬ﯽ ﻧ‪‬ﻮان ﻋﻪرهب و ﺋﻴﺴﺮِﺋﻴﻞ ﺑﻮه و‬ ‫ﻧﻰ ﺑﻮوه‪ .‬ھﻪرﺑﻪھﯚى ﺋﻪم رِووداوهوه ﺑﻮو ﻛﻪ ﺋﻪﻣﺮﻳﻜﺎ‬ ‫ﭘﺮِﻛ‪‬ﺸﻪ و ﻣﻠﻤﻼ َ‬ ‫‪18‬‬

‫ﻓﺔوزاى دروﺳﺘﻜﺔر‪........‬‬ ‫ﭘﺮِۆژهﯾﻪﻛﻰ ﮔﻪورهى ﮔﯚرِان و رِﻳﻔﯚرﻣﻰ ﺑﯚﻛﯚﻣﻪ‪‬ﮕﺎو ﺣﻜﻮﻣﻪت و‬ ‫دهﺳﻪﻻﺗﺪاراﻧﻰ رِۆژھﻪﻻﺗﻰ ﻧﺎوهرِاﺳﺖ دارِﺷﺖ ﺑﻪﻧﺎوى ﭘﺮِۆژهى‬ ‫ِرۆژھﻪﻻﺗﻰ ﻧﺎوهرِاﺳﺘﻰ ﮔﻪورهوه ﻛﻪﻣﻪﺑﻪﺳﺖ ﻟ‪‬ﯽ ﮔﯚرِاﻧﻜﺎرى ﺑﻮو ﻟﻪ‬ ‫ﺳﻴﺴﺘﻪﻣﻰ ﺳﻴﺎﺳﻰ و ﺋﺎﺑﻮرى و ﻛﯚﻣﻪﻻﻳﻪﺗﻰ و ﺑﻪزاﻧﺴﺘﻴﻜﺮدﻧﻰ ﺋﻪو‬ ‫ﻛﯚﻣﻪ‪‬ﮕﺎﻳﺎﻧﻪ ﺑﻮو ‪.‬ﭼﻮﻧﻜﻪ ﺋﻪﻣﺮﻳﻜﺎ ﻟﻪو رِاﺳﺘﻴﻪ ﮔﻪﯾﺸﺘﺒﻮو ﻛﻪ‬ ‫ھﻪژارى و دواﻛﻪوﺗﻮوى و ﭼﻪوﺳﺎﻧﻪوه و ﻧﻪﺧﻮ‪‬ﻨﺪهوارى ﻟﻪم‬ ‫ﻛﯚﻣﻪ‪‬ﮕﺎﻳﺎﻧﻪدا ھﯚﻛﺎرى ﺳﻪرهﻛﻴﻦ ﺑﯚ دروﺳﺖ ﺑﻮوﻧﻰ ﺗﻮﻧﺪرِهوى و‬ ‫ﺗﻴﺮۆر‪ .‬ﻛﻪﺋﻪﻣﺎﻧﻪش ﻣﻪﺗﺮﺳﻰ ﮔﻪورهن ﺑﯚ ﺳﻪر ﺋﻪﻣﻨﻰ ﻧﻪﺗﻪوهﯾﻰ‬ ‫ﺋﻪﻣﺮﻳﻜﺎ و رِۆژﺋﺎوا ﻟﻪﻣﻪوداى دوورو ﻧﺰﻳﻜﺪا ‪ .‬ھﻪرﺑﯚﻳﻪش ﭼﺎرهﺳﻪر‬ ‫ﺑﺮﻳﺘﻴﻪ ﻟﻪ ﭼ‪‬ﮑﺮدﻧﻰ ﺳﻴﺴﺘﻪﻣ‪‬ﮑﻰ دﻳﻤﻮﻛﺮاﺳﻰ ﻟﻪﺟﻴﺎﺗﻰ ﺗﺎك ِرهوى و‬ ‫دﻳﻜﺘﺎﺗﯚرﻳﻪت‪ ,‬ﭼﻪﺳﭙﺎﻧﺪﻧﻰ ﺋﺎﺑﻮرﻳﻪﻛﻰ ﺑﻪھ‪‬ﺰو ﻛﺮاوه و ﺷﻪﻓﺎف و‬ ‫ﺋﺎراﺳﺘﻜﺮاو‬ ‫ﺑﺎزارِ‪‬ﮑﻰ ﺋﺎزاد ﻟﻪﺟ‪‬ﮕﻪى ﺋﺎﺑﻮرﻳﻪﻛﻰ داﺧﺮاو و ِ‬ ‫ﻧﺘﺮۆ‪‬ﯽ ﺣﻜﻮﻣﻪﺗﻪﻛﺎن‪ .‬ﮔﯚرِﻳﻨﻰ ﺳﻴﺴﺘﻪﻣﻰ ﻛﯚﻣﻪﻻﻳﻪﺗﻰ ﻟﻪ‬ ‫وﻛﯚ ِ‬ ‫ﻛﯚﻣﻪ‪‬ﮕﺎﻳﻪﻛﻰ داﺧﺮاوهوه ﻛﻪ ﻣﺎﻓﻪﻛﺎﻧﻰ ﻣﺮۆڤ و ژﻧﺎﻧﻰ ﺗﻴﺎدا‬ ‫ﭘﺎر‪‬ﺰراو ﻧﻪﺑﻮﺑ‪‬ﺖ و ھﯿﭻ ﺟﯚره ﺋﺎزادﻳﻪﻛﻰ ﺗﻴﺎدا ﻧﻪﺑ‪‬ﺖ‬ ‫ﺑﻪﺳﻴﺴﺘﻪﻣ‪‬ﮑﻰ ﺳﻪرﺑﻪﺳﺖ و ﺋﺎزاد و ﻛﺮاوه ‪.‬ﻛﻪ ﺗﺎﻛﻪﻛﺎﻧﻰ ﮐﯚﻣﻪڵ‬ ‫ھﻪﺳﺖ ﺑﻪﺑﻮون و وﺟﻮدى ﺧﯚﻳﺎن ﺑﻜﻪن ﻟﻪﺟﻴﺎﺗﻰ ﻛﯚﻣﻪ‪‬ﮕﺎﻳﻪﻛﻰ‬ ‫دواﻛﻪوﺗﻮو ﻧﻪﺧﻮ‪‬ﻨﺪهوار و ھﻪژار و ﺑ‪‬ﮑﺎر ﻛﯚﻣﻪ‪‬ﮕﺎﻳﻪﻛﻰ زاﻧﺴﺘﻰ و‬ ‫ﭘ‪‬ﺸﮑﻪوﺗﻮو ﺧﯚﺷﮕﻮزهران داﺑﻤﻪزر‪‬ﻨﻦ‪.‬ﺑﻪﻣﻪش دوﻧﻴﺎﻳﻪﻛﻰ ﻧﻮێ دوور‬ ‫ﻟﻪﺗﻴﺮۆر و ﺗﻴﺮۆرﻳﺴﺘﺎن دادهﻣﻪزر‪‬ﺖ ﻛﻪ ﺟ‪‬ﮕﻪى ﺗﻮﻧﺪرِهوى و‬ ‫دهﻣﺎرﮔﻴﺮى ﺗﻴﺎداﻧﺎﻣ‪‬ﻨ‪‬ﺘﻪوه ‪ .‬ﺋﻪم ﭘﺮِۆژهﯾﻪ ﺳﻨﻮرى ﺟﻮﮔﺮاﻓﻴﺎﻛﻪى‬ ‫ھﻪﻣﻮو ووﻻﺗﻪ ﻋﻪرهﺑﻴﻪﻛﺎن و ﺋﻴﺴﺮِاﺋﻴﻞ و ﺗﻮرﻛﻴﺎ و ﺋ‪‬ﺮان و‬ ‫‪19‬‬

‫ﻓﺔوزاى دروﺳﺘﻜﺔر‪.........‬‬ ‫ﭘﺎﻛﺴﺘﺎن و ﺋﻪﻓﻐﺎﻧﺴﺘﺎن دهﮔﺮ‪‬ﺘﻪوه ‪ .‬ودواى رِووﺧﺎﻧﻰ ھﻪردوو‬ ‫ِرژ‪‬ﻤﻰ ﺗﺎ‪‬ﯿﺒﺎن و ﺑﻪﻋﺲ ‪ ,‬ﻓﺸﺎرهﻛﺎن ﻟﻪﺳﻪر ﺳﻮرﻳﺎو ﺋ‪‬ﺮان‬ ‫ﭼﺮِﺑﻮﻧﻪﺗﻪوه ﺑﻪھﯚى ﭘﺸﺘﮕﻴﺮﻳﺎن ﻟﻪ ﺣﻴﺰﺑﻮﻻى ﻟﻮﺑﻨﺎﻧﻰ و ﻛ‪‬ﺸﻪ‬ ‫ﺋﻪﺗﯚﻣﻴﻪﻛﻪى ﺋ‪‬ﺮان و دهﺳﺘ‪‬ﻮهرداﻧﻰ ﻛﺎروﺑﺎرى ﻧﺎوﺧﯚى ﻋ‪‬ﺮاق‪.‬‬ ‫ﻟﻪﺑﻪرﺋﻪﻣﻪ ﮔﯚرِاﻧﻜﺎرﻳﻪﻛﺎن ﺑﻪرِ‪‬ﻮهﯾﻪ ﺑﯚ ﻧﺎوﭼﻪﻛﻪ و وﻻﺗﺎﻧﻰ‬ ‫ﻋﻪرهﺑﻰ ﻧﺎوﭼﻪﻛﻪش ﻛﻪوﺗﻮﻧﻪﺗﻪ ﺧﯚ ﺑﯚ ﺋﻪﻧﺠﺎﻣﺪاﻧﻰ رِﻳﻔﯚرم‬ ‫ﻟﻪھﻪﻣﻮو ﺑﻮارهﻛﺎﻧﻰ ژﻳﺎﻧﺪا و دهﯾﺎﻧﻪو‪‬ﺖ ﺑﻪﻣﻪش ﺳﻴﻤﺎو رِوﺧﺴﺎرﻳﺎن‬ ‫ﺟﻮان ﺑﻜﻪن و ﻟﻪﮔﻮرِوﺗﻴﻨﻰ ﭘﺮِۆﺳﻪﻛﻪش ﻛﻪم ﺑﻜﻪﻧﻪوه و ﺗﺎﺑﺘﻮاﻧﻦ‬ ‫ﺟﻪﻣﺎوهرهﻛﺎﻧﻴﺸﻴﺎن رِازى ﺑﻜﻪن ‪ ,‬ھﻪروهﻛﻮ ﻋﻪﻟﻰ ﻋﻪﺑﺪوﻻى ﺳﻪرۆﻛﻰ‬ ‫ﻳﻪﻣﻪن ووﺗﻮﻳﻪﺗﻰ )) ﭘ‪‬ﺶ ﺋﻪوهى ﺳﻪرﻣﺎن ﺑﺘﺎﺷﻦ ﺑﺎﺧﯚﻣﺎن ﭼﺎﻛﻰ‬ ‫ﺑﻜﻪﯾﻦ ((‪ .3‬ﺑﻪﻻم ﻧﺎزاﻧﻦ ﻛﻪ ﺋﻪوﻛﺎراﻧﻪى ﺋﻪوان دهﯾﻜﻪن ﻧﺎﺑ‪‬ﺘﻪ‬ ‫رِ‪‬ﮕﺮ ﻟﻪﺑﻪردهم داواﻛﺎرى ﮔﻪﻟﻪﻛﺎﻧﻴﺎن و ﺋﻪﻣﺮﻳﻜﺎﺷﺪا ‪.‬ﭼﻮﻧﻜﻪ ﺋﻪوان‬ ‫ﺑﻪ ھﯿﭻ ﺷ‪‬ﻮهﯾﻪك ﺋﺎﻣﺎدهﻧﻴﻦ رِﻳﻔﯚرﻣ‪‬ﮑﻰ ِراﺳﺘﻪﻗﻴﻨﻪ ﺋﻪﻧﺠﺎم ﺑﺪهن‬ ‫ﭼﻮﻧﻜﻪ ﺳﻪرﻛﻪوﺗﻨﻰ و ﺋﻪﻧﺠﺎﻣﺪاﻧﻰ رِﻳﻔﯚرم ﻣﺎﻧﺎى رِووﺧﺎن و‬ ‫ﻟﻪﻧﺎوﭼﻮوﻧﻰ ﺧﯚﻳﺎﻧﻪ‪.‬ﺑﻪﻻم ﺋﻪم ﺑﺎھﯚزى ﮔﯚرِاﻧﻜﺎرى و رِﻳﻔﯚرﻣﺎﻧﻪ‬ ‫ﺑﻪرِ‪‬ﻮهﯾﻪ و ﺑﯚ ﭘ‪‬ﺶ دهﭼ‪‬ﺖ و درهﻧﮓ ﺑ‪‬ﺖ ﻳﺎن زوو ھﻪﻣﻮو ﺋﻪو‬ ‫دهﺳﻪﻻت و ﺣﻜﻮﻣﻪﺗﺎﻧﻪ دهﮔﯚرِ‪‬ﺖ و ﻛﯚﻣﻪ‪‬ﮕﺎﻳﻪك و ﻧﺎوﭼﻪﯾﻪﻛﻰ‬ ‫ِرۆژھﻪﻻﺗﻰ ﻧﺎوهرِاﺳﺘﻰ ﻧﻮێ د‪‬ﺘﻪ ﺋﺎراوه ‪.‬‬ ‫ﺑﻪم ﺷ‪‬ﻮهﯾﻪ رِووداوى ‪11‬ى ﺳ‪‬ﭙﺘﻪﻣﺒﻪرى ﺳﺎ‪‬ﯽ ‪2001‬ى‬ ‫ﺋﻪﻣﺮﻳﻜﺎ ﻛﺎرﻳﮕﻪرى ﮔﻪورهى ﺑﻪﺟ‪‬ﮫ‪‬ﺸﺘﻮه ﻟﻪﺳﻪر ھﻪﻣﻮو دوﻧﻴﺎ و‬ ‫ﺑﻪﺗﺎﻳﺒﻪﺗﻴﺶ ﺋﻪم ﻧﺎوﭼﻪى رِۆژھﻪﻻﺗﻰ ﻧﺎوهرِاﺳﺘﻪ و ھﺎﻧﺪهر و‬

‫‪20‬‬

‫ﻓﺔوزاى دروﺳﺘﻜﺔر‪........‬‬ ‫ﺑﯚ‬

‫ھﯚﻛﺎرى ﺳﻪرهﻛﻴﺸﻪ‬ ‫ﺳﻪرﻛﻪوﺗﻨﻴﺸﻰ …‬

‫*‬

‫ﭼ‪‬ﮑﺮدﻧﻰ‬

‫ﭘﺮِۆﺳﻪى‬

‫*‬

‫ﻓﺔوزاى دروﺳﺘﻜﺔر‪.........‬‬ ‫ِرﻳﻔﯚرم‬

‫و‬

‫*‬ ‫*‬

‫*‬ ‫*‬

‫ﺑﻴﺮدۆزهى ) ﻓﻪوزاى دروﺳﺘﻜﻪر (‬ ‫اﻟﻔﻮﺿﻰ اﻟﺨﻼﻗﻪ‬ ‫‪ ‬ﭘ‪‬ﺸﻪﻛﻴﻪﻛﻰ ﻣ‪‬ﮋووﻳﻰ‬ ‫ﻟﻪرِووى ﻣ‪‬ﮋووﻳﻴﻪوه‪ ,‬ﻳﻪﻛﻪم ﻛﻪﺳ‪‬ﮏ ﻛﻪ ھﻪﺳﺘﺎ ﺑﻪدارِﺷﺘﻨﻰ ﭼﻪﻣﻜﻰ‬ ‫)) ﻓﻪوزاى دروﺳﺘﻜﻪر(( ﺑﺮﻳﺘﻰ ﺑﻮو ﻟﻪ )) ﻣﺎﻳﻜﻞ ﻟﻴﺪن(( ﺋﻪﻧﺪاﻣﻰ‬ ‫ﭼﺎﻻك و دهرﻛﻪوﺗﻮو ﻟﻪ ﭘﻪﯾﻤﺎﻧﮕﺎى)) ﺋﻪﻣﺮﻳﻜﺎ ﺋﻪﻧﺘﻪرﭘﺮاﻳﺰ(( ﻛﻪ‬ ‫ﺑﻪوهﻧﺎﺳﺮاوه)) ﻗﻪﻻى (( ﻣﻮﺣﺎﻓﻴﺰﻛﺎره ﻧﻮ‪‬ﮑﺎﻧﻪ ﻟﻪ واﺷﻨﺘﯚن‪ .‬و‬ ‫دارﺷﺘﻨﻰ ﭘﺮِۆژه ﺳﻴﺎﺳﻴﻪﻛﺎﻧﻰ‬ ‫دهزﮔﺎﻳﻪﻛﻰ ﮔﺮﻧﮕﻴﺸﻪ ﻟﻪدروﺳﺘﻜﺮدن و ِ‬ ‫ﺳﻪرۆﻛﻰ ﺋﻪﻣﺮﻳﻜﺎ )) ﺟﯚرج دهﺑﻠﻴﻮ ﺑﯚش(( ﻟﻪﻧﺎوﭼﻪى رِۆژھﻪﻻﺗﻰ‬ ‫واراھﺎﺗﻮهﻛﻪ‬ ‫ﻧﺎوه ِراﺳﺘﺪا ھﻪروهھﺎ ﺋﻪو ﺳﻪﻛﯚﻳﻪﺷﻪ ﻛﻪ ﺳﻪرۆك ﺑﯚش ِ‬ ‫ﻟﻪو‪‬ﺪا ھﻪﻣﻮو ﭘﺮِۆژه ﺳﻴﺎﺳﻴﻪ ﮔﻪورهﻛﺎﻧﻰ ﺗﻴﺎدا رِاﺑﮕﻪﯾﻪﻧ‪‬ﺖ ﺑﯚ‬ ‫ﻧﺎوﭼﻪﻛﻪ‪.‬‬ ‫)) ﻣﺎﻳﻜﻞ ﻟﻴﺪن((ﻳﻪﻛ‪‬ﮑﻪ ﻟﻪوﻛﻪﺳﺎﻧﻪى ﻛﻪ ﺧﺎوهﻧﻰ دهﺳﻪﻻﺗﻪ ﻟﻪﻧﺎو‬ ‫ﺑﺎزﻧﻪى ﻣﻮﺣﺎﻓﻴﺰﻛﺎره ﻧﻮ‪‬ﮑﺎﻧﺪا و ﻳﻪﻛ‪‬ﮑﻪ ﻟﻪ دﻳﺎرﺗﺮﻳﻦ ﺋﻪو‬ ‫‪21‬‬

‫ﻛﻪﺳﺎﻳﻪﺗﻴﺎﻧﻪى ﻛﻪ ﺋﻪم ﺳﻪﻧﺘﻪره ﻛﺎرى ﻟ‪‬ﮑﯚ‪‬ﯿﻨﻪوه و داﻧﺎﻧﻰ‬ ‫ﭘ‪‬ﺸﺒﻴﻨﻴﻪﻛﺎن و ووردهﻛﺎرى ﭘﻼﻧﻪﻛﺎﻧﻲ ﭘ‪‬ﺪهﺳﭙ‪‬ﺮ‪‬ﺖ‪.‬ﻛﻪ زۆر ﺟﺎران‬ ‫ﺳﻴﺎﺳﻪﺗﻰ ﺋﻪﻣﺮﻳﻜﺎى ﻟﻪﺳﻪر دادهرِ‪‬ﮋر‪‬ﺖ ﻟﻪرِۆژھﻪﻻﺗﻰ ﻧﺎوهرِاﺳﺘﺪا‬ ‫ﺑﻪﺷ‪‬ﻮهﯾﻪﻛﻰ ﮔﺸﺘﻰ و ﺑﻪﺗﺎﻳﺒﻪﺗﻴﺶ ووﻻﺗﺎﻧﻰ ﻋﻪرهﺑﻰ‪.‬‬ ‫ﺧﯚﺋﻪﮔﻪر ﻧﺎوى )) ﻟﻴﺪن(( ﻟﻪدواى ِرووداوى ‪11‬ى ﺳ‪‬ﭙﺘﻪﻣﺒﻪرى‬ ‫ﺳﺎ‪‬ﯽ ‪2001‬وهﺑﻪﺳﺮاﻳﻪوه ﺑﻪ )) ﺑﻴﺮدۆزهى ﻛﺎوﻟﻜﺎرى‬ ‫دروﺳﺘﻜﻪرهوهى((‪ ,‬ﺋﻪوا ﻟﻪ ھﻪﻣﺎن ﻛﺎﺗﺪا ﺑﻪوه ﻧﺎﺳﺮاوه ﻛﻪ‬ ‫)) ﻟﻴﺪن(( ﻟﻪﺳﺎ‪‬ﯽ ‪2003‬دا ﺳﻪرۆﻛﺎﻳﻪﺗﻰ ﮔﺮوﭘﻰ ﻛﺎرى دهﻛﺮد‬ ‫ﻟﻪﺷﺎرهزاﻳﺎﻧﻰ ﭘﻪﯾﻤﺎﻧﮕﺎى)) ﺋﻪﻣﺮﻳﻜﺎ ﺋﻪﻧﺘﻪر ﭘﺮاﻳﺰ((‪ ,‬ﺋﻪم ﮔﺮوﭘﻪ‬ ‫ھﻪﺳﺘﺎ ﺑﻪ )) ﺋﺎﻣﺎدهﻛﺮدﻧﻰ ﭘﺮِۆژهى ﮔﯚرِﻳﻨﻰ ﺗﻪواو ﻟﻪ رِۆژھﻪﻻﺗﻰ‬ ‫ﻧﺎوهرِاﺳﺘﺪا(( ﻛﻪ ﺑﺮِﻳﺎر ﺑﻮوﻟﻪ ﻣﺎوهى ‪ 10‬ﺳﺎ‪‬ﺪا ﺟ‪‬ﺒﻪﺟ‪‬ﺒﻜﺮ‪‬ﺖ‪.‬ﻛﻪ‬ ‫ﺋﻪم ﭘﺮِۆژهﯾﻪ ﺑﺮﻳﺘﻰ ﺑﻮو ﻟﻪ )) ﭼ‪‬ﮑﺮدﻧﻰ رِﻳﻔﯚرﻣﻰ ﺳﻴﺎﺳﻰ و‬ ‫ﻛﯚﻣﻪﻻﻳﻪﺗﻰ و ﺋﺎﺑﻮرى(( ﺳﻪرﺗﺎﭘﺎﮔﻴﺮ ﻟﻪ ھﻪﻣﻮو ووﻻﺗﺎﻧﻰ‬ ‫ﻧﺎوﭼﻪﻛﻪدا‪.‬‬ ‫ﺳــــــﻪرهرِاى ﺋــــــﻪﻣﺎﻧــــــﻪش ﺋــــــﻪوه )) ﻣﺎﻳﻜــــــﻞ ﻟﻴــــــﺪن (( ﺑﻮوﻛــــــﻪ‬ ‫ده‪‬ـــﺖ)) ﻛﺎوﻟﻜـــﺎرى دروﺳـــﺘﻜﻪر ﺑﺮﻳﺘﻴـــﻪ ﻟـــﻪﺳـــﻴﻤﺎى ﺳـــﻪﻧﺘـــﻪرى‬ ‫ﺋ‪‬ﻤــﻪ‪,‬وهﻛــﺎﺗﻰ ﺋــﻪوه ھــﺎﺗﻮه ﻛــﻪ ﺷــﯚرِﺷــﻰ ﻛﯚﻣــﻪﻻﻳــﻪﺗــﻰ ﺑﻨ‪‬ﺮﻳﻨــﻪ‬ ‫دهرهوه((‪.‬ﻛﻪ ﺑﺎﻛﮕﺮاوﻧﺪى ﺋﻪم ﺑﻴﺮدۆزهﯾﻪش دهﮔﻪرِ‪‬ﺘﻪوه ﺑﯚ ھﻪو‪‬ﺪان‬ ‫ﺑـﯚ رِ‪‬ﮑﺨــﺴﺘﻨﻪوهى ﺑﻴﺮوﺑﯚﭼﻮﻧـﻪﻛــﺎﻧﻰ ﻣﻮﺣﺎﻓﻴﺰﻛــﺎره ﻧﻮ‪‬ﮑـﺎن و ﺑﺎوﻛـﻪ‬ ‫ﻓﻴﻜﺮﻳﻪﻛﺎﻧﻴﺎن ﻟﻪﺳﻪروو ھﻪﻣﻮوﺷﻴﺎﻧﻪوه)) ﻟﻴﻮﺷـﺘﺮاوس((ﻛـﻪ ﻳـﻪﻛ‪‬ﮑـﻪ‬ ‫ﻟــــــﻪ ﭘــــــﺎر‪‬ﺰهراﻧــــــﻰ ﻓــــــﻪﻟــــــﺴﻪﻓــــــﻪى ﻛﻼﺳــــــﻴﻜﻰ و ﺑﻨــــــﻪﻣــــــﺎ‬ ‫رِهوﺷــﺘﻴﻪﻛــﺎﻧﻰ‪.‬ﻛـﻪداواﻛــﺎره ﭘﺎر‪‬ﺰﮔـﺎرى ﺑﻜــﺎت ﻟــﻪﺑــﻪرژهوهﻧﺪﻳـﻪﻛــﺎﻧﻰ‬ ‫‪22‬‬

‫ﻓﺔوزاى دروﺳﺘﻜﺔر‪........‬‬ ‫ﻟــﻪرِ‪‬ﮕ ـﻪى ھ‪‬ــﺰهوه ﻟــﻪﮔــﻪڵ ﺑﻴﺮوﺑﯚﭼــﻮوﻧﻰ ﺗــﺮدا ﻛــﻪ ﮔﺮﻧﮕﺘﺮﻳﻨﻴــﺎن‬ ‫ﺋﻪوهﯾﻪ ﻛـﻪ ﭘ‪‬ـﯽ دهوﺗﺮ‪‬ـﺖ)) ﺑﯚﺷـﺎﻳﻰ ﺋـﺎرام(( ﻟـﻪﻻى )) ﺻـﺎﻣﯚﺋﻴﻞ‬ ‫ھﻨﺘﻨﻐﺘــــﯚن(( ﻛــــﻪ ﺧــــﺎوهﻧــــﻰ ﺑﻴــــﺮدۆزهى)) ﺑــــﻪرﻳــــﻪﻛﻜــــﻪوﺗﻨــــﻰ‬ ‫ﺷﺎرﺳـــﺘﺎﻧﻴﻪﺗـــﻪﻛﺎﻧـــﻪ((ﻟـــﻪﺑـــﻮارى ﭼـــﺎرهﺳـــﻪرﻛﺮدﻧـــﻰ ﮔـــﻪﺷـــﻪﻛﺮدﻧـــﻰ‬ ‫ﺳﻴﺎﺳﻴﺪا‪,‬ﺋﻪو ﺑﯚﺷﺎﻳﻴﻪ ﻻى ھﻨﺘﻨﻐﺘﯚن دهﺑ‪‬ﺘـﻪ ھـﯚى ﻟـﻪ داﻳـﻚ ﺑـﻮوﻧﻰ‬ ‫ﺑﻲَﺋﻮﻣ‪‬ﺪى و ﭼﺎرهرِهﺷﻰ ﻟﻪﻧﺎوهﻧﺪى ﻛﯚﻣـﻪ‪‬ﮕـﺎدا‪ ,‬ﻛـﻪﺋـﻪﻣـﻪش دهﺑ‪‬ﺘـﻪ‬ ‫ﺑﻲﺋﻮﻣ‪‬ﺪى‬ ‫ھﯚى ﻟﻪرزﻳﻨﻰ)) ﺋﺎراﻣﻰ ﻳﺎن ﺟ‪‬ﮕﻴﺮى (( ﺳﻴﺎﺳﻰ‪.‬ھﻪروهھﺎ َ‬ ‫ﻛﯚﻣــﻪﻻﻳــﻪﺗــﻰ دهﺑ‪‬ﺘــﻪ ھــﯚى ﻟــﻪداﻳــﻚ ﺑــﻮوﻧﻰ زﻳــﺎﺗﺮى ﻧــﺎﺟ‪‬ﮕﻴﺮى‬ ‫ﻟـــﻪﻛﺎﺗ‪‬ﮑـــﺪا ﻛـــﻪ ﺋﺎزادﻳـــﻪ ﻛﯚﻣـــﻪﻻﻳـــﻪﺗـــﻰ و ﺋﺎﺑﻮرﻳـــﻪﻛـــﺎن ﺑﻮوﻧﻴـــﺎن‬ ‫ﻧﻪﺑﻮو‪.‬ھﻪروهھﺎ دام و دهزﮔﺎ ﺳﻴﺴﺘﻪﻣﻴﻪﻛﺎﻧﻴﺶ ﺗﻮاﻧﺎ و ﻟ‪‬ﻮهﺷﺎوهﯾﻴﺎن‬ ‫ﻧ ـﻪﺑــﻮو ﺑﯚﺧﯚﮔﻮﻧﺠﺎﻧــﺪﻧ‪‬ﮑﻰ ﭘــﯚزهﺗﻴﭭﺎﻧ ـﻪ‪.‬ﻟــﻪﺑــﻪرﺋ ـﻪوه ﺑــﻲَﺋﻮﻣ‪‬ــﺪى و‬ ‫ﺑ‪‬ﺰارى ﻛﻪ دهﺑﻨﻪ ھﯚى زﻳﺎﺗﺮ ﺑﻮوﻧﻰ ﺋﻪو ﺑﯚﺷﺎﻳﻴﻪ و ﺋﻪﻣﻪش دهﺑ‪‬ﺘـﻪ‬ ‫ﺳـــــﻪرھـــــﻪﻟـــــﺪاﻧﻰ داواﻛـــــﺎرى ﻛـــــﻪ ﺳـــــﺎﻧﺎ ﻧﻴـــــﻪ ﻟـــــﻪ ﭼﺮﻛـــــﻪى‬ ‫ﻳـﻪﻛـﻪﻣــﺪا‪.‬وهزۆرﺟــﺎراﻧﻴﺶ ﭼـﺎوهرِواﻧﻜــﺮاو ﻧـﻪﺑــﻮون‪,‬ﻛـﻪ دهﺑ‪‬ﺘـﻪ ھــﯚى‬ ‫ﺳﻪﭘﺎﻧﺪﻧﻰ ﺑﻪﺳﻪر دام و دهزﮔﺎ ﺳﻴﺴﺘﻪﻣﻴﻪﻛﺎﻧـﺪا ﻛـﻪ ﺧـﯚ ﺑﮕﻮﻧﺠ‪‬ﻨ‪‬ـﺖ‬ ‫ﻟــﻪﭼﻮھــﺎرﭼ‪‬ﻮهى ﻓﺮاواﻧﻜﺮدﻧــﻰ ﺑــﻪﺷــﺪارﻳﻜﺮدﻧﻰ ﺳﻴﺎﺳــﻰ و وهرﮔﺮﺗﻨــﻰ‬ ‫ﺋﻪو داواﻛﺎرﻳﺎﻧﻪ‪.‬ﺧﯚ ﺋﻪﮔﻪر ﺋﻪو دام و دهزﮔﺎﻳﺎﻧـﻪ ﺑـﻪﺗـﻪﻧﮫـﺎ ﺑـﻪﯾـﻪك‬ ‫ﺑﻴــــﺮدۆزهوه ﮔﻴــــﺮۆده ﺑــــﻮﺑﻦ زۆر ﮔﺮاﻧــــﻪ ﻛــــﻪ وهﻻﻣﺪاﻧــــﻪوهﯾــــﻪﻛــــﻰ‬ ‫ﭘــﯚزهﺗﻴﭭﺎﻧــﻪی ھــﻪﺑ‪‬ــﺖ ﺑــﯚ ﺋــﻪو داواﻛﺎرﻳﺎﻧــﻪ ﺑــﻪﺑــﻰَ دروﺳــﺘﺒﻮوﻧﻰ‬ ‫ﻓ ـﻪوزاﻳ ـﻪﻛــﻰ زﻳــﺎﺗﺮ‪.‬ﻛ ـﻪ ﻟــﻪﻛﯚﺗﺎﻳﻴــﺪا ﻛــﺎردهﻛ ـﻪن ﻟــﻪﺳ ـﻪر ﮔــﯚرِﻳﻨــﻰ‬ ‫ﺑﻨﻪﻣﺎﻛﺎﻧﻰ ﻳﺎرﻳﻪﻛﻪ و ﻳﺎرﻳﺰاﻧﻪﻛﺎﻧﻴﺶ‪.‬‬

‫‪23‬‬

‫ﻓﺔوزاى دروﺳﺘﻜﺔر‪.........‬‬ ‫ﺑﻪﻣﺎﻧﺎﻳﻪﻛﻰ ﺗﺮ‪ ,‬ھﻨﺘﻨﻐﺘﯚن دهﯾﻪو‪‬ﺖ ﺑﮕﺎﺗﻪ ﺋﻪوه ﻛﻪ ﻣﯚد‪‬ﺮﻧـﻪﻛﺮدﻧـﻰ‬ ‫ـﺮۆ )) رِﻳﻔ ـﯚرﻣﻰ ﺳﻴﺎﺳــﻰ((‬ ‫ﺳﻴﺎﺳــﻰ‪ ,‬ﻳــﺎن ﺑــﻪزﻣﺎﻧ ـﻪ ﺑــﺎوهﻛ ـﻪى ﺋ ـﻪﻣـ ِ‬ ‫ﭘﻪﯾﻮهﺳﺘﻪ ﺑﻪ ﺟ‪‬ﮕﻴﺮﻳﻴﻪوه‪.‬ﻛﻪ ﺋﻪم ﺣﺎ‪‬ﻪﺗـﻪش ﻟـﻪﺗﻮاﻧﺎﻳﺪاﻳـﻪ ﺑـﻪرهو‬ ‫ﻳﺎن ﺧﯚﮔﻮﻧﺠﺎﻧﺪن ﻳﺎن ھﻪﻟﺘﻪﻛﺎﻧﺪﻧﻰ ﺑﻨﻪﻣﺎ ﺳﻴﺎﺳﻴﻪﻛﺎن ﺑﻪﺗﻪواوهﺗـﻰ‬ ‫ﺑــﺮوات ‪.‬ﺋــﻪﻣــﻪ ﻟــﻪﮔــﻪڵ ﺋــﻪوهى ﻛــﻪ‬ ‫و ﮔــﯚرِﻳﻨــﻰ ﺑــﻪ ﺑﻨــﻪﻣــﺎى ﺗــﺮ ِ‬ ‫ﺳـــﻪرﭼـــﺎوهى))ﻓـــﻪوزاى دروﺳـــﺘﻜﻪر(( ﻟـــﻪرِۆژھـــﻪﻻﺗـــﻰ ﻧـــﺎوهرِاﺳـــﺘﺪا‬ ‫ﺑﻪﺑﯚﭼﻮوﻧﻰ)) رِۆﺑـﻪرت ﺳـﺎﺗﻠﯚڤ(( ﭘ‪‬ﻮاﻧـﻪ دهﻛﺮ‪‬ـﺖ ﻟـﻪﺳـﻪر رِاﺳـﺘﻪى‬ ‫ﺑﻪرژهوهﻧﺪﻳﻪﻛﺎﻧﻰ ﺋﻪﻣﺮﻳﻜﺎ‪.‬‬ ‫ﻟﻪﻛﺎﺗ‪‬ﮑﺪا ﭘﺮِۆﻓﻴﺴﯚر)) ﺗﯚﻣﺎس ﺑﺎرﻧ‪‬ﺖ(( ﻛﻪ ﻳﻪﻛ‪‬ﮑﻪ ﻟﻪ ﮔﺮﻧﮕﺘﺮﻳﻦ‬ ‫واﻧﻪ ﺑ‪‬ﮋهره ﺳﻪرهﻛﻴﻪﻛﺎن ﻟﻪوهزارهﺗﻰ ﺑﻪرﮔﺮى ﺋﻪﻣﺮﻳﻜﺎدا‬ ‫ﻟﻪﺳ‪‬ﭙﺘﻪﻣﺒﻪرى ‪2001‬وه ھﻪﺳﺘﺎوه ﺑﻪ ﭼﻪﻧﺪ ﭘ‪‬ﺶﺧﺴﺘﻨ‪‬ﮏ ﺑﻪﺳﻪر‬ ‫)) ﺑﻴﺮدۆزهى ﻓﻪوزاى دروﺳﺘﻜﻪردا((‪,‬و ﺋﻪو ﭘ‪‬ﺶﺧﺴﺘﻨﺎﻧﻪﺷﻰ ﻛﻪ‬ ‫ﺑﻪﻧﺎوﻧﻴﺸﺎﻧﻰ)) ﻧﻪﺧﺸﻪى ﭘ‪‬ﻨﺘﺎﮔﯚن((وه ﺋﺎﺷﻜﺮاﻛﺮد ﻟﻪﺳﺎ‪‬ﯽ‬ ‫‪2004‬داﺑﻪم ﺷ‪‬ﻮهﯾﻪﯾﻪ‪-:‬‬ ‫)) ﺑﺎرﻧ‪‬ﺖ (( دوﻧﻴﺎ دهﻛﺎﺗﻪ ﺋﻪواﻧﻪى ﻟﻪ ﺳﻪﻧﺘﻪردان ﻛﻪ ﻣﻪﺑﻪﺳﺘﻰ‬ ‫ﺋﻪﻣﺮﻳﻜﺎو ھﺎوﭘﻪﯾﻤﺎﻧﻪﻛﺎﻧ‪‬ﺘﻰ و ﺋﻪواﻧﻰ ﺗﺮ ﻛﻪ ﻧﺎوﻳﺎن دهﻧ‪‬ﺖ‬ ‫))ووﻻﺗﺎﻧﻰ ﺑﯚﺷﺎﻳﻰ ﻳﺎن درز ﻳﺎن ووﻻﺗﺎﻧﻰ ﻛﻮن(( و ده‪‬ﺖ‪-:‬‬ ‫)) ﺋﻪو ووﻻﺗﺎﻧﻪى وهك ﻛﻮﻧﻰ ﺋﯚزۆن وان ﻛﻪﻟﻪﭘ‪‬ﺶ رِووداوى ‪11‬ى‬ ‫ﺳ‪‬ﭙﺘﻪﻣﺒﻪرى ‪2001‬وه دﻳﺎر ﻧﻪﺑﻮون ﺑﻪﻻم ﻟﻪﺋ‪‬ﺴﺘﺎدا ﻧﺎﺗﻮاﻧﺮ‪‬ﺖ‬ ‫وون ﺑﺒﻦ ﻟﻪﭼﺎو((‪ .‬وه ﺋﻪو ووﻻﺗﺎﻧﻪى ﻛﻪ ﺑﺎرﻧ‪‬ﺖ ﻧﺎوﻳﺎن دهﺑﺎت‬ ‫ﺑﻪووﻻﺗﺎﻧﻰ ﻛﻮن ﺑﺮﻳﺘﻴﻦ ﻟﻪو ووﻻﺗﺎﻧﻪى )) ﻛﻪﺗﻮوﺷﻰ دهﺳﻪﻻﺗﻰ‬ ‫داﭘ‪‬ﯚﺳ‪‬ﻨﻪر ھﺎﺗﻮون‪,‬ھﻪروهھﺎ ووﻻﺗﺎﻧﻰ ﺗﻮوﺷﺒﻮو ﺑﻪ ﻧﻪﺧﯚﺷﻴﻪﻛﺎن و‬ ‫‪24‬‬

‫ﻓﺔوزاى دروﺳﺘﻜﺔر‪........‬‬ ‫ھﻪژارى و ﻛﻮﺷﺘﻨﻰ ﺑﻪﮐﯚﻣﻪڵ ﻛﻪ ﺑﯚﺗﻪ ﻛﺎر‪‬ﮑﻰ ِرۆﺗﻴﻨﻰ‪ ,‬ھﻪروهھﺎ‬ ‫ﺗﻮوﺷﺒﻮو ﺑﻪﻛ‪‬ﺸﻪ در‪‬ﮋﺧﺎﻳﻪﻧﻪﻛﺎن ﻛﻪ وهك ﻛ‪‬ﻠﮕﻪﯾﻪﻛﻴﺎن ﻟ‪‬ﮫﺎﺗﻮه ﺑﯚ‬ ‫ﺑﻪﺗﺎ‪‬ﮑﺮدﻧﻪوهى ﻧﻪوهى ﻧﻮێ ﻟﻪ ﺗﻴﺮۆرﻳﺴﺘﺎن(( ‪ ,4‬ﺑﺎرﻧ‪‬ﺖ ﺋﻪوهش‬ ‫رِوون دهﻛﺎﺗﻪوه ﻛﻪ ﺳﺘﺮاﺗﻴﮋﻳﻪﺗﻰ ﺋﺎﺳﺎﻳﺸﻰ ﻧﻪﺗﻪوهﯾﻰ ﺋﻪﻣﺮﻳﻜﺎ ﺋﻪم‬ ‫ﭼﻪﻧﺪ ﺧﺎ‪‬ﻪى ﻟﻪﺧﯚ ﮔﺮﺗﻮه‪-:‬‬ ‫‪ .1‬زﻳـــــﺎدﻛﺮدﻧﻰ ﺗﻮاﻧـــــﺎى))ووﻻﺗـــــﺎﻧﯽﺳـــــﻪﻧﺘـــــﻪر(( ﻟـــــﻪﺳـــــﻪر‬ ‫وهﻻﻣﺪاﻧﻪوهى))ﺗ‪‬ﮑﭽﻮون ﻳﺎن ﺋﺎ‪‬ﯚزﻳﻪ(( ﻧ‪‬ﻮدهو‪‬ﻪﺗﻴﻪﻛﺎن‪.‬‬ ‫‪ .2‬ﻛﺎرﻛﺮدن ﻟﻪﮔﻪڵ )) ووﻻﺗﺎﻧﻰ ﺳﻪﻧﺘﻪر(( ﺑﯚ ﺑﻪﮔﮋداﭼﻮﻧـﻪوهى‬ ‫ﺧﺮاﭘﺘــﺮﻳﻦ ﻧ‪‬ــﺮدهﻛــﺎﻧﻰ )) ووﻻﺗــﺎﻧﻰ ﻛــﻮن(( وهك ﺗﻴــﺮۆر و ﻣـــﺎده‬ ‫ﺑ‪‬ﮫﯚﺷﻜﻪرهﻛﺎن و ﻧﻪﺧﯚﺷﻴﻪﻛﺎن‪.‬‬ ‫‪ .3‬ﻛﺎرﻛﺮدن ﺑﯚ ﭼﻮوﻧﻪوهﯾﻪﻛﻰ ﺋﻪو ﻛﻮﻧﻪ‪.‬‬ ‫ﺑﻪم ﺷ‪‬ﻮهﯾﻪ ﺑﺎرﻧ‪‬ﺖ ﻧﺎوﭼﻪى رِۆژھﻪﻻﺗﻰ ﻧﺎوهرِاﺳﺖ دﻳﺎرﻳﺪهﻛﺎت ﺑﯚ‬ ‫دهﺳﻜﺮدن ﺑﻪﺟ‪‬ﺒﻪﺟ‪‬ﮑﺮدﻧﻰ ﺋﻪم ﺳﺘﺮاﺗﻴﮋﻳﻪ ﻧﻮ‪‬ﯿﻪ‪,‬ھﻪروهھﺎ ده‪‬ﺖ‬ ‫)) دﭘﻠﯚﻣﺎﺳﻴﻪت ﻟﻪﻧﺎوﭼﻪﯾﻪﻛﺪا ﻛﺎرﻧﺎﻛﺎت ﻛﻪ ﮔﻪورهﺗﺮﻳﻦ ﺳﻪرﭼﺎوهى‬ ‫ھﻪرِهﺷﻪﻛﺮدﻧﻰ ﺋﺎﺳﺎﻳﺸﻰ ﺗﻴﺎدا ﻧﻪﺑ‪‬ﺖ ﻟﻪﻧﺎو ووﻻﺗﻪﻛﺎن و ﻟﻪﻧﺎو‬ ‫ﺧﯚﺷﻴﺎﻧﺪا‪,‬ﺑﻪﻻم ﺋﻪم ھﻪرِهﺷﺎﻧﻪ ﻟﻪﻧﺎو ووﻻﺗﺎﻧﻰ رِۆژھﻪﻻﺗﻰ‬ ‫ﻧﺎوه ِراﺳﺖ ﺧﯚﻳﺪا ھﻪن((‪.5‬‬ ‫ﭘﺮِۆﻓﻴﺴﯚر))ﺑﺎرﻧ‪‬ﺖ(( دهﮔﺎﺗﻪ ﻗﯚﻧﺎﻏﻰ)) ﻓﻪوزاى دروﺳﺘﻜﻪر((‪,‬ﻛﻪ‬ ‫ﺑﻪﺷ‪‬ﻮهﯾﻪﻛﻰ دﻳﺎرﻳﻜﺮاو دهﯾﺨﺎﺗﻪ رِوو ﺑﯚ ﺋﻪﮔﻪرى ِرووداﻧﻰ‪ ,‬ﻟﻪﺷ‪‬ﻮهى‬ ‫دارِﻣﺎﻧ‪‬ﮑﻰ ﮔﻪوره ﻳﺎن ھﻪﻟﻮهﺷﺎﻧﺪﻧ‪‬ﮑﻰ ﻧﺎوﭼﻪﯾﻰ‪.‬‬ ‫ﺑﻪﭘ‪‬ﯽ ﺋﻪم ﭘﻼﻧﻪ ﺳﺘﺮاﺗﻴﮋﻳﻪ ﻧﻮ‪‬ﯿﻪ‪,‬ھﺎﺗﻨﻪ ﻧﺎوهوهى رِاﺳﺘﻪوﺧﯚ‬ ‫دهﺳﺘﭙ‪‬ﺪهﻛﺎت ﻟﻪﻻﻳﻪن ھ‪‬ﺰه دهرهﻛﻴﻪﻛﺎﻧﻪوه ﻟﻪﻛﺎﺗﻰ رِووداﻧﻰ‬ ‫‪25‬‬

‫ﻓﺔوزاى دروﺳﺘﻜﺔر‪.........‬‬ ‫ﻓﻪوزادا‪.‬ﺑﻪﺷ‪‬ﻮهﯾﻪك)) ﺑﺎرﻧ‪‬ﺖ (( ده‪‬ﺖ )) ﺗﻪﻧﮫﺎ ﺷﺘ‪‬ﮏ ﻛﻪ‬ ‫دهﺑ‪‬ﺘﻪ ھﯚى ﮔﯚرِاﻧﻰ ﻛﻪش و ھﻪواﻛﻪ و دهرﮔﺎ ﻟﻪﺳﻪر ﻻﻓﺎوى‬ ‫ﮔﯚرِاﻧﻜﺎرﻳﻪﻛﺎن دهﻛﺎﺗﻪوه‪,‬ﺑﺮﻳﺘﻴﻪ ﻟﻪ ھﺎﺗﻨﻪ ﻧﺎوهوهى ھ‪‬ﺰى دهرهﻛﻰ‪,‬‬ ‫وهﺋ‪‬ﻤﻪ ) ﺋﻪﻣﺮﻳﻜﺎ( ﺗﺎﻛﻪدهو‪‬ﻪﺗ‪‬ﮑﻪ ﻛﻪ ﺑﺘﻮاﻧ‪‬ﺖ ﺋﻪو ﻛﺎره‬ ‫ﺑﻜﺎت((‪ .6‬ﺑﺎرﻧ‪‬ﺖ ﮔﻔﺘﻮﮔﯚﻛﻪ ﺑﻪوه ﻛﯚﺗﺎﻳﻰ ﭘ‪‬ﺪ‪‬ﻨ‪‬ﺖ و ده‪‬ﺖ‬ ‫)) ﺋﺎﻣﺎﻧﺞ ﻟﻪم ﺳﺘﺮاﺗﻴﮋﻳﻪﺗﻪ ﺑﺮﻳﺘﻴﻪ ﻟﻪ ﺑﭽﻮوﻛﻜﺮدﻧﻪوهى ﻛﻮﻧﻪﻛﻪ‬ ‫ﻧﻪك ﺗﻪﻧﮫﺎرِ‪‬ﻠ‪‬ﮕﺮﺗﻨ‪‬ﺘﻰ ((‪.7‬‬ ‫وهﻻﻣﺪاﻧـــﻪوهى ﻓﺮاواﻧﺒـــﻮوﻧﻰ ﭼﻮارﭼ‪‬ـــﻮهى ﺗ‪‬ﮕـــﻪﯾـــﺸﺘﻨﻰ )) ﻓـــﻪوزاى‬ ‫دروﺳﺘﻜﻪر((‪ ,‬ﺗﻪﻧﮫﺎ ﺑﻪﺷ‪‬ﻮهﯾﻪﻛﻰ دهرﺑﺮِﻳﻨﻰ ﺑﻴﺮدۆزهﯾﻰ ﻧـﻪﻣـﺎوهﺗـﻪوه‬ ‫ﺑﻪ‪‬ﮑﻮ ﺑﯚﺗﻪ ﺳﺘﺮاﺗﻴﮋ‪‬ﮑﻰ ﭘﻴﺎدهﻛﺮاو ﻟﻪﺳﻪر زهﻣﻴﻨﻪى واﻗﻴﻌﺪا‪.‬‬ ‫ﻟــﻪﺧﻮ‪‬ﻨﺪﻧ ـﻪوهﯾ ـﻪﻛــﻰ وورد و ﺑــﻪدﻳﻘﮫﺘــﺪا ﺑ ـﯚ ﺋ ـﻪم ﺑﻴﺮوﺑﯚﭼﻮﻧﺎﻧ ـﻪى‬ ‫ﺳـــﻪرهوه دهرﺑـــﺎرهى)) دروﺳـــﺘﻜﺮدﻧﻰ ﻓـــﻪوزا((‪ ,‬دهردهﻛـــﻪو‪‬ـــﺖ ﻛـــﻪ‬ ‫ﺑﺮواﻳﻪﻛﻰ ﭘﺘﻪوه و ﻗﻮ‪‬ـﻪ ﻟـﻪﻻﻳـﻪن ﺋـﻪو ﻛـﻪﺳـﺎﻧﻪى ﻛـﻪ‬ ‫ھﻪﻟﻘﻮو‪‬وى ِ‬ ‫ﺳﻴﺎﺳــﻪﺗــﻰ دهرهوهى ﺋ ـﻪﻣﺮﻳﻜــﺎ دروﺳــﺖ دهﻛــﻪن‪.‬و وهﺳــﺘﺎوهﺗــﻪ ﺳــﻪر‬ ‫ﺑﯚﭼﻮوﻧ‪‬ﮏ ﻛﻪ ﻧﺎوهرِۆﻛﻪﻛﻪى ﺑﺮﻳﺘﻴـﻪ ﻟـﻪوهى ﻛـﻪ ﺗـﻪﻧﮫـﺎ ﮔـﯚرِان وهك‬ ‫ﺧﯚى ﺑﻪس ﻧﻴﻪ ﺑﻪ‪‬ﮑﻮ ﺳﻪرﺗﺎﭘﺎى ﺑﺎرودۆﺧﻪ ﻧﺎوﺧﯚﻳﻴﻪﻛﺎﻧﻰ ﻧﺎوﭼﻪﻛﻪ‬ ‫و ھﯚﺷــــﻴﺎرﻳﺎن ﭘ‪‬ﻮﻳــــﺴﺘﻰ ﺑــــﻪ ﮔــــﯚ ِراﻧﻜﺎرﻳــــﻪﻛــــﻰ ﺳــــﻪرﺗﺎﭘــــﺎﮔﻴﺮى‬ ‫ھــــﻪﯾــــﻪ)) ‪ , ((transforming‬ﻟ‪‬ــــﺮهوه ﺳــــﻮورﺑﻮوﻧﻰ ﺑﻴﺮﻳــــﺎره‬ ‫ﺳــﺘﺮاﺗﻴﮋﻳﻪﻛــﺎن ﺑــﻪﭼــﻪﻣﻜــﻪﻛــﺎﻧﻰ )) ﻛﺎوﻟﻜــﺎرى دروﺳــﺘﻜﻪر(( ﻳــﺎن‬ ‫)) ﻓﻪوزاى دروﺳﺘﻜﻪر(( دهردهﻛﻪو‪‬ﺖ ﻛﻪ ﺑﻪدوا ﺋﻪﻣﺎﻧـﻪﺷـﺪا ﻻﺑﺮدﻧـﻰ‬ ‫ﭘﺎﺷﻤﺎوه و ﻻﺷﻪﻛﺎن دهﺳﺖ ﭘ‪‬ﺪهﻛﺎت و دواﺗﺮﻳﺶ دﻳﺰاﻳﻨ‪‬ﮑﻰ ﻧﻮێ ﺑـﯚ‬ ‫ﺑﻴﻨﺎﻳﻪﻛﻰ ﺟﻴﺎواز دهﺳﺘﭙ‪‬ﺪهﻛﺎت‪.‬‬ ‫‪26‬‬

‫ﻓﺔوزاى دروﺳﺘﻜﺔر‪........‬‬ ‫ﻟ‪‬ﺮهدا ﺟ‪‬ﮕﻪى ﺧﯚﻳﻪﺗﻰ ﺋﻪوه وهﺑﻴﺮ ﺑﮫ‪‬ﻨﻴﻨﻪوه ﻛﻪ ﺑﻴﺮﻳﺎره‬ ‫ﺳﺘﺮاﺗﻴﮋﻳﻪﻛﺎﻧﻰ ﺋﻪﻣﺮﻳﻜﺎ‪,‬ﻟﻪﻛﺎﺗﻰ ﺑﻴﻨﺎﻛﺮدﻧﻰ ﭼﻪﻣﻜﻰ)) ﻓﻪوزاى‬ ‫دروﺳﺘﻜﻪر(( ﻟﻪوهوه ﺳﻪرﭼﺎوهى ﮔﺮﺗﻮه ﻛﻪ ﺑﺎرودۆﺧﻰ ﺋ‪‬ﺴﺘﺎى‬ ‫ﻧﺎوﭼﻪى رِۆژھﻪﻻﺗﻰ ﻧﺎوهرِاﺳﺖ)) ﻧﺎﺟ‪‬ﮕﻴﺮه(( وه ﺋﻪو ﻓﻪوزاﻳﻪى ﻛﻪ‬ ‫دروﺳﺖ دهﺑ‪‬ﺖ ﻟﻪ ﺋﻪﻧﺠﺎﻣﻰ)) ﭘﻪرِﻳﻨﻪوهى دﯾﻤﻮﮐﺮاﺳﯿﺪا(( ﻟﻪ‬ ‫ﺳﻪرهﺗﺎدا ﻟﻪﺟﯚرى)) ﻓﻪوزاى دروﺳﺘﻜﻪره(( ﻛﻪ ﻟﻪواﻧﻪﯾﻪ ﻟﻪﻛﯚﺗﺎﻳﺪا‪,‬‬ ‫ﺑﻪﭘ‪‬ﯽ ﺑﯚﭼﻮن و دهرﺑﺮِﻳﻨﻰ وهزﻳﺮى دهرهوهى ﺋﻪﻣﺮﻳﻜﺎ‬ ‫)) د‪.‬ﻛﯚﻧﺪۆﻟﻴﺰا رِاﻳﺲ((ﻛﻪﻟﻪزۆر ﺑﯚﻧﻪدا دووﭘﺎﺗﻰ دهﻛﺎﺗﻪوه‪,‬‬ ‫ﺑﺎرودۆﺧ‪‬ﮑﻰ ﺑﺎﺷﺘﺮ ﻟﻪوهى ﺋ‪‬ﺴﺘﺎ ﻧﺎوﭼﻪﻛﻪى ﺗﻴﺎدا دهژى ﺑ‪‬ﻨ‪‬ﺘﻪ‬ ‫ﻛﺎﻳﻪوه‪.‬ﺋﻪم ﺳﺘﺮاﺗﻴﮋه ﺋﻪوه دهردهﺧﺎت ﻛﻪ ﭘﻼﻧ‪‬ﮑﻰ وورد ھﻪﯾﻪ ﺑﯚ‬ ‫دهﺳﺘ‪‬ﻮهرداﻧﻰ رِاﺳﺘﻪوﺧﯚ ﻟﻪ ﺋﻴﺶ وﻛﺎرو ﺑﺎرودۆﺧﻰ‬ ‫ﻧﺎوﭼﻪﻛﻪدا‪,‬ﻛﻪﺋﻪﻣﻪش وهك ِراﮔﻪﯾﺎﻧﺪن ﻳﺎن دووﭘﺎﺗﻜﺮدﻧﻪوهى ﻳﻪﻛ‪‬ﮏ‬ ‫ﻟﻪﺳﻴﻤﺎ دﻳﺎرهﻛﺎﻧﻰ ﺳﺘﺮاﺗﻴﮋﻳﻪﺗﻰ ﺋﻪﻣﺮﻳﻜﺎ واﻳﻪ ﺑﯚ‬ ‫ﺑﻪدﻳﮫ‪‬ﻨﺎﻧﻰ)) ِرﻳﻔﯚرﻣﻰ ﻧﺎوﺧﯚﻳﻰ و دﯾﻤﻮﮐﺮاﺳﯿﻪت(( ﻟﻪﻧﺎوﭼﻪى‬ ‫ِرۆژھﻪﻻﺗﻰ ﻧﺎوه ِراﺳﺘﺪا‪.‬ﺑﻪﺷ‪‬ﻮهﯾﻪك ﻟﻪﺋ‪‬ﺴﺘﺎدا ﺑﺎرودۆﺧﻰ‬ ‫ﻧﺎوﺧﯚﻳﻰ‪,‬ﺑﻪﻧﺎوﺧﯚﻳﻰ ﻧﻪﻣﺎوهﺗﻪوه ‪,‬‬ ‫ﺑــﻪﺷ ـ‪‬ﻮهﯾ ـﻪك ﻛ ـﻪ ﮔــﯚرِاﻧﻜــﺎرى ﻧــﺎوﺧﯚﻳﻰ ﺋ ـﻪم ووﻻﺗﺎﻧ ـﻪى ﻧﺎوﭼــﻪﻛ ـﻪ‬ ‫ﺧﺰﻣــﻪﺗــﻰ ﺋﺎﺳﺎﻳــﺸﻰ ﻧــﻪﺗــﻪوهﯾــﻰ ﺋــﻪﻣﺮﻳﻜــﺎ دهﻛــﺎت‪,‬و ﺳــﻪرﭼــﺎوهى‬ ‫ھـﻪرِهﺷـﻪﻛــﺎﻧﻴﺶ ﻧﺎھ‪‬ـﺖ‪.‬ﺳـﻪرهرِاى ھـﻪﻣـﻮو ﺋـﻪﻣﺎﻧـﻪش‪ ,‬دوو ﺋﺎﻣــﺎﻧﺞ‬ ‫ھــﻪن ﻛــﻪ دهﻛــﻪوﻧــﻪ ﻧﺎوﺟــﻪرﮔــﻪى ﺳــﺘﺮاﺗﻴﮋﻳﻪﺗــﻰ ﺋــﻪﻣﺮﻳﻜــﺎوه ﻛــﻪ‬ ‫ﺋـﻪواﻧــﻴﺶ‪ :‬دهﺳــﺘﺒﻪﺳـﻪراﮔﺮﺗﻨــﻰ ﺳـﻪرﭼـﺎوهﻛــﺎﻧﻰ وزه و ﭘﻴــﺎدهﻛﺮدﻧــﻰ‬ ‫ﻛــﯚﻧﺘﺮِۆ‪‬ﮑﺮدﻧ‪‬ﮑــﻰ ﮔــﻪورهﯾــﻪ ﺑــﻪﺳــﻪر ﮔــﯚى زهوﻳــﺪا‪.‬ﺑــﻪﭼﺎوﭘﯚﺷــﻴﻦ‬ ‫‪27‬‬

‫ﻓﺔوزاى دروﺳﺘﻜﺔر‪.........‬‬ ‫ﻟـــﻪﺋـــﻪﻧﺠﺎﻣـــﻪ ﻛﺮدارﻳـــﻪﻛـــﺎن‪,‬ﺋـــﻪوا ﺋـــﻪم دوو ﺋﺎﻣﺎﻧﺠـــﻪ ھـــﻪﻣﻴـــﺸﻪ‬ ‫ﺋﺎﻣﺎدهﺑﻮوﻧﻴﺎن ھـﻪﯾـﻪ‪ .‬و ھـﯿﭻ ﺋﺎﻣـﺎژهﯾـﻪﻛـﻴﺶ ﻧﻴـﻪ ﻟـﻪﻻى ﻣﻮﺣـﺎﻓﻴﺰه‬ ‫ﻧﻮ‪‬ﮑﺎن و ﻟﻪﻻى ﻛﻪﺳﺎﻧﻰ ﺗﺮﻳﺶ ﻛﻪواز ﺑﮫ‪‬ﻨﻦ ﻟﻪم دوو ﺋﺎﻣﺎﻧﺠﻪ ﻳـﺎن‬ ‫ﻛ ـﻪﻣﻜﺮدﻧ ـﻪوهى ﮔﺮﻧﮕ‪‬ﺘﻴــﺎن ‪ .‬ﺑــﻪم ﺷ ـ‪‬ﻮهﯾ ـﻪ دهﻛﺮ‪‬ــﺖ واداﺑﻨ‪‬ــﯿﻦ ﻛ ـﻪ‬ ‫ﻟﻪﺑﻪرﻳﻪك ھـﻪﻟـﻮهﺷـﺎﻧﻰ ﻧﺎوﭼـﻪﻛـﻪ‪,‬ھـﻪﻧﮕـﺎو‪‬ﮑﻰ ﺳـﻪرهﻛﻴـﻪ ﻟـﻪﭘﻼﻧـﻰ‬ ‫)) ﻣﻮﺣﺎﻓﻴﺰﻛــــﺎره ﻧﻮ‪‬ﮑﺎﻧــــﺪا(( ﺑــــﯚ ﺳــــﻪرﻟــــﻪﻧــــﻮێ دارِﺷــــﺘﻨﻪوهى و‬ ‫و‪‬ﻨـــﺎﻛﺮدﻧﻰ ﻧـــﻪﺧـــﺸﻪﯾـــﻪﻛـــﻰ ﻧـــﻮێ ﺑـــﯚى ﻛـــﻪ ﺑﮕﻮﻧﺠ‪‬ـــﺖ ﻟـــﻪﮔـــﻪڵ‬ ‫ﺑﻪرژهوهﻧﺪﻳﻪﻛﺎﻧﻰ ﺋﻪﻣﺮﻳﻜﺎو ﺋﻪو رِۆ‪‬ﻪى ﻛﻪ دهﯾﺒﻴﻨ‪‬ﺖ ﻟﻪﺳﻪر ﺋﺎﺳـﺘﻰ‬ ‫دوﻧﻴﺎدا‪8 .‬‬ ‫ﺳﻪرهﺗﺎ دهﺑ‪‬ﺖ ﺋﻪو رِاﺳﺘﻴﻪ ﺑﺰاﻧﻴﻦ ﻛﻪ ﺑﻪﺗﻪواوهﺗﻰ ﻟﻪﻣﺎﻧﺎو ﻣﻪﻏﺰاى‬ ‫ﺑﻴﺮدۆزهى)) ﻓﻪوزاى دروﺳﺘﻜﻪر(( ﺗ‪‬ﻨﺎﮔﻪﯾﻦ ﺑﻪﺑﻰَ ﭘﻪﯾﻮهﺳﺘﻜﺮدﻧﻰ‬ ‫ﺋﻪم ﺑﻴﺮدۆزهﯾﻪ ﺑﻪو ﮔﯚ ِراﻧﻪ ِرﻳﺸﻪﯾﻴﺎﻧﻪى ﻛﻪﺑﻪﺳﻪر ﺳﺘﺮاﺗﻴﮋﻳﻪﺗﻰ‬ ‫ﺋﻪﻣﺮﻳﻜﺎدا ھﺎﺗﻮه ﻟﻪدواى رِووداوى ‪11‬ى ﺳ‪‬ﭙﺘﻪﻣﺒﻪرى‬ ‫‪2001‬وهﻛﻪﺋﻪﻣﻪش ﭘ‪‬ﻮﻳﺴﺖ دهﻛﺎت ﻛﻪ دﻳﺎرﺗﺮﻳﻦ ﺳﻴﻤﺎﻛﺎﻧﻰ ﺋﻪم‬ ‫ﺳﺘﺮاﺗﻴﮋﻳﻪﺗﻪ ﺑﺰاﻧﻴﻦ ﻟﻪواﻧﻪ‪-:‬‬ ‫‪ .1‬ﺋ ـﻪﻣﺮﻳﻜــﺎ ﮔــﻪرهﻛ‪‬ﺘ ـﻰ ﻛ ـﻪ ﺗ ـﻪﻧﮫــﺎ ﺧ ـﯚى زالَ و ﺳ ـﻪرﻛ ـﻪوﺗــﻮو‬ ‫دهﺳﺘﺒﺎﻻ ﺑ‪‬ﺖ ﻟـﻪﺑـﻮارى ﺳـﻪرﺑﺎزﻳـﺪا ﺑـﻪﺷـ‪‬ﻮهﯾـﻪﻛـﻰ رهھـﺎ ﺑـﯚ ﺋـﻪوهى‬ ‫ﺑﺘﻮاﻧ‪‬ﺖ ﻛﯚﻧﺘﺮِۆ‪‬ﯽ ﺳﺘﺮاﺗﻴﮋﻳﻪﺗﻰ رهھـﺎ ﺑﻜـﺎت‪,‬ﻟـﻪ ﺧﻮ‪‬ﻨﺪﻧـﻪوهﯾـﻪﻛـﻰ‬ ‫وورد ﺑﯚ ﺟﻪوھﻪرى ﺋﻪو ﺑﻴﺮورِا ﺳﻪرﺑﺎزﻳﻪ ﻧﻮ‪‬ﯿﻪ‪ ,‬ﺑﯚﻣﺎن دهردهﻛﻪو‪‬ـﺖ‬ ‫ﻛﻪﺗﻪﻧﮫﺎ ﺑﻪ)) ﺷﯚرِش ﻟﻪﻣﻪﺳﻪﻟﻪ ﺳﻪرﺑﺎزﻳﻪﻛﺎﻧـﺪا ﻧـﺎوهﺳـﺘ‪‬ﺖ ﺑـﻪ‪‬ﮑـﻮ‬ ‫ﺗ‪‬ﺪهﭘﻪرِ‪‬ﺖ ﺑﯚ وهﺑﻪرھ‪‬ﻨﺎﻧﻰ ﺋﻪو ﺗﻪﻛﻨﻪﻟﯚژﻳﺎ ﻧﻮ‪‬ﯿﻪ ﺑـﯚ وهدﻳﮫ‪‬ﻨـﺎﻧﻰ‬

‫‪28‬‬

‫ﻓﺔوزاى دروﺳﺘﻜﺔر‪........‬‬ ‫)) ﺳﻪرﻛﻪوﺗﻨﻰ ﻧﻪوﻋﻰ ﺑﻪﺳﻪر دژهﻛﺎﻧﺪا(( ﻛﻪﺋﻪﻣﻪش ﺑﻮار دهدا ﺑـﻪو‬ ‫ﻧﺘﺮۆ‪‬ﯽ ﺳﺘﺮاﺗﻴﮋى رهھﺎ ((‪.‬‬ ‫ﭘﺮِهﻧﺴﻴﭙﻪى ﻛﻪ ﭘ‪‬ﯽ دهوﺗﺮ‪‬ﺖ)) ﻛﯚ ِ‬ ‫‪ .2‬وازھ‪‬ﻨﺎن ﻟﻪ )) ﺳﺘﺮاﺗﻴﮋﻳﻪﺗﻰ ﺑﻪرﮔﺮﺗﻦ و ﻟﻪﺧﯚﮔﺮﺗﻦ(( ﻛـﻪ‬ ‫ﺳﻴﺎﺳ ـﻪﺗــﻰ ﺋ ـﻪﻣﺮﻳﻜــﺎ ﭘــﻪﯾ ـﺮِهوى دهﻛــﺮد ﻟــﻪﺳ ـﻪردهﻣــﻰ )) ﺟ ـﻪﻧﮕــﻰ‬ ‫ﺳــــﺎرددا((‪ ,‬ﺑــــﻪ‪‬ﮑــــﻮ ﻟــــﻪﺟ‪‬ﮕــــﻪﯾــــﺪا ﺳــــﺘﺮاﺗﻴﮋﻳﻪﺗ‪‬ﮑــــﯽ ﻧــــﻮ‪‬ﯽ‬ ‫دهﺳﭙ‪‬ﮑﺮدﺑﻪﻧﺎوى )) ھ‪‬ﺮﺷـﻰ ﺧﯚﭘـﺎر‪‬ﺰى (( ﻛـﻪ ﺋـﻪﻣـﻪش ﺑـﻪﺑـﺎز‪‬ﮑﻰ‬ ‫ﮔـﻪوره دادهﻧﺮ‪‬ـﺖ ﻟــﻪﺳـﺘﺮاﺗﻴﮋﻳﻪﺗـﻰ ﺋـﻪﻣﺮﻳﻜـﺎدا‪ .‬زۆر ﻟـﻪ ﭘـﺴﭙﯚرِان و‬ ‫ﺷــﺎرهزاﻳــﺎن دان ﺑــﻪو ﮔــﯚرِاﻧــﻪ ﮔــﻪورهدا دهﻧــ‪‬ﻦ ﻟــﻪﻧ‪‬ــﻮان ھــﻪردوو‬ ‫ﺳــﺘﺮاﺗﻴﮋﻳﻪﺗــﻰ ﺳـﻪردهﻣــﻰ ﺟـﻪﻧﮕـﻰ ﺳــﺎرد و ﺋـﻪم ﺳــﺘﺮاﺗﻴﮋه ﻧﻮ‪‬ﯿــﻪ و‬ ‫ﺑــﻪﮔــﻪورهﺗــﺮﻳﻦ ﮔــﯚرِاﻧﻜــﺎرى دادهﻧ ـ‪‬ﻦ ﻟــﻪ ﺳــﺘﺮاﺗﻴﮋﻳﻪﺗــﻰ ﺋﺎﺳــﺎﻳﺶ‪-‬‬ ‫ﺳﻪرﺑﺎزﯾﺪا ﻟﻪﭼﻠﻪﻛﺎﻧﻰ ﺳﻪدهى ﺑﻴﺴﺘﻪوه‪,‬ﻛﺎﺗ‪‬ﮏ ﺳﻪرۆك)) ﺗﺮوﻣﺎن((‬ ‫ھــﻪردوو دهزﮔــﺎى)) ﺳــﻰ‪.‬ﺋــﺎى ‪.‬ﺋــﻪى(( و )) ﺋﻴــﻒ‪.‬ﺑــﻰ ‪ .‬ﺋــﺎى(( و‬ ‫ﭘ‪‬ﻨﺘــــﺎﮔﯚﻧﻰ داﻣــــﻪزراﻧــــﺪ‪.‬ﺋــــﻪم ﺳــــﺘﺮاﺗﻴﮋه ﻧﻮ‪‬ﯿــــﻪ زۆر دووره ﻟــــﻪو‬ ‫ﭘﺮِهﻧﺴﻴﭙﻪى ﻛﻪﺗﻪﻣﻪﻧـﻰ زﻳـﺎﺗﺮه ﻟـﻪﻧﻴـﻮ ﺳـﻪده ﻟـﻪھـﻪردوو ﺳﻴﺎﺳـﻪﺗـﻰ‬ ‫ﺑﻪرﮔﺮى و دهرهوهى ﺋـﻪﻣﺮﻳﻜـﺎدا‪.‬ﻛـﻪﺑﺮﻳﺘـﻰ ﺑـﻮون ﻟـﻪ)) ﻟـﻪﺧـﯚﮔﺮﺗﻦ و‬ ‫رِ‪‬ﮕـــﻪﮔـــﺮﺗﻦ(( و زﻳﺎﺗﺮﻧﺰﻳـــﻚ دهﺑ‪‬ﺘـــﻪوه ﻟـــﻪ )) ﭼﻮوﻧـــﻪ ﻧـــﺎوهوهى‬ ‫ﺑﻪرﮔﺮﻳﻜﺎرى(( و )) ھ‪‬ﺮﺷﻰ ﺧﯚﭘﺎر‪‬ﺰى ((‪.‬‬ ‫‪ .3‬دارِﺷﺘﻨﻪوهى ﭘ‪‬ﻨﺎﺳﻰ ﺋﻪو ھﻪ ِرهﺷـﺎﻧﻪى ﻛـﻪ ﭘ‪‬ﻮﻳـﺴﺘﻪ ﻟـﻪﺳـﻪر‬ ‫ﺋـﻪﻣﺮﻳﻜــﺎ رِووﺑــﻪرِووﻳــﺎن ﺑﺒ‪‬ﺘـﻪوه‪,‬ﻟــﻪﺳـﻪﻧﮕــﻪرى دوژﻣﻨﺎﻧــﺪا‪,‬رِ‪‬ﮑﺨــﺮاوه‬ ‫ﺗﻴﺮۆرﻳﺴﺘﻴﻪﻛـﺎن ﻛﯚﺑﻮﻧـﻪﺗـﻪوه ﻛـﻪ ﺋﺎﻣـﺎﻧﺠﻰ ﻧ‪‬ـﻮ دهو‪‬ـﻪﺗﻴـﺎن ھـﻪﯾـﻪ‬ ‫ﻟﻪﮔﻪڵ ﺋﻪو ووﻻﺗﺎﻧﻪى ﻛﻪ ھﺎوﻛﺎرﻳﺸﻴﺎن دهﻛـﻪن ﺑـﻪﺗﺎﻳﺒـﻪﺗـﻴﺶ ﺋـﻪو‬ ‫ووﻻﺗﺎﻧﻪى ﻛﻪ دهﺗﻮاﻧ‪‬ﺖ ھﺎوﻛﺎرﻳﺎن ﺑﻜﺎت ﺑـﻪﭼـﻪﻛـﻰ ﻛﺎوﻟﻜـﺎرى وهك‬ ‫‪29‬‬

‫ﻓﺔوزاى دروﺳﺘﻜﺔر‪.........‬‬ ‫)) ﭼــﻪﻛــﻰ ﺋ ـﻪﺗ ـﯚﻣﻰ و ﺑــﺎﻳﯚﻟﯚژى و ﻛﻴﻤﻴــﺎوى (( ﻛ ـﻪﺋ ـﻪو ووﻻﺗﺎﻧ ـﻪ‬ ‫ﻟﻪھﻪو‪‬ﯽ ﭘﻪرهﭘ‪‬ﺪاﻧﻴﺪان‪ ,‬ﻛﻪ ﻣﻪﺗﺮﺳﻴﻪﻛﻪش دﻳﺎرى ﻧﺎﻛﺮ‪‬ـﺖ ﺗـﻪﻧﮫـﺎ‬ ‫ﺑﻪﺳﻪرﭼﺎوهﻛﻪى ﺑﻪ‪‬ﮑﻮ ﺑﻪﺳﺮوﺷﺘﻪﻛﻪﺷـﻰ دﻳـﺎر دهﻛﺮ‪‬ـﺖ‪.‬ﺑـﻪﺷـ‪‬ﻮهﯾـﻪك‬ ‫ﻛﻪ ﺋﻪﻣﺮﻳﻜﺎ ﻟﻪ ﻟ‪‬ﮑﯚ‪‬ﯿﻨﻪوهى ﺋﻪﮔﻪرى ﺑﻪﻛﺎرھ‪‬ﻨﺎﻧﻰ ﭼﻪﻛﻰ ﺋـﻪﺗﯚﻣﻴـﻪ‬ ‫دژى ﺋﻪو ووﻻﺗﺎﻧﻪى ﻛﻪ ﺋﻪو ﭼﻪﻛﻪﺷﻴﺎن ﻧﻴﻪ‪,‬ﻳﺎن وهﻻﻣﺪاﻧﻪوه ﻟﻪﺳﻪر‬ ‫ھ‪‬ﺮﺷﻰ ﭼﻪﻛﻰ ﻛﻴﻤﻴﺎوى و ﺑﺎﻳﯚﻟﯚژى ﻳﺎن ﻟﻪﻛـﺎﺗﻰ رِووداﻧـﻰ)) ﻛـﺮدهى‬ ‫ﺳﻪرﺑﺎزى ﭼﺎوهرِوان ﻧﻪﻛﺮاو(( ﻛﻪ ﺳﺮوﺷﺘ‪‬ﮑﯽ ﻧﺎدﻳﺎرى ھﻪﺑ‪‬ﺖ‪.‬‬ ‫‪ .4‬وهﺑﻪرھ‪‬ﻨﺎﻧﻰ ھﻪﻣﻮو ﺗ‪‬ﮕﻪﯾﺸﺘﻦ و دروﺷﻤﻪ ﺋﺎﻳﺪۆﻟﯚژﻳـﻪﻛـﺎن و‬ ‫ﭘـــﺸﺖ ﺑـــﻪﺳـــﺘﻨﭙ‪‬ﯿﺎن وهك ھﯚﻛـــﺎر‪‬ﮑﻰ ﺑﻨﭽﻴﻨـــﻪﯾـــﻰ ﻟـــﻪ ﺧﺰﻣـــﻪﺗـــﻰ‬ ‫ﺳﺘﺮاﺗﻴﮋﻳﻪﺗﻰ ﺋﻪﻣﺮﻳﻜﺎدا ﻟﻪدهرهوه‪.‬‬ ‫‪ .5‬ﺗﻪواوﻛﺮدﻧﻰ ﺑﻴﻨﺎﻛﺮدﻧﻰ ﺗﻪﻛﻨﻪﻟﯚژﻳﺎی ﻛﯚﻧﺘﺮِۆ‪‬ﮑﺮدﻧﻰ‬ ‫ﺳﻪرﺑﺎزى ﻟﻪﺳﻪر ﻣﻪ‪‬ﺒﻪﻧﺪهﻛﺎﻧﻰ وزه ﻟﻪدوﻧﻴﺎدا‪,‬ھﻪر ﻟﻪرِۆژھﻪﻻﺗﻰ‬ ‫ﻧﺎوهرِاﺳﺘﻪوه ﺗﺎدهﮔﺎﺗﻪ ﻧﻪوﺗﻰ ﺋﺎﺳﻴﺎى ﻧﺎوهﻧﺪ‪,‬ﺑﻪﻣﻪش ﺋﻪﻣﺮﻳﻜﺎ‬ ‫دهﺗﻮاﻧ‪‬ﺖ ﻛﻪ ﻛﯚﻧﺘﺮِۆ‪‬ﯽ ﺳﻴﺎﺳﻪﺗﻰ دوﻧﻴﺎ ﺑﻜﺎت ﻟﻪ رِ‪‬ﮕﻪى‬ ‫ﻧﺘﺮۆ‪‬ﮑﺮدﻧﻰ ﺋﺎﺑﻮرﻳﻪوهى‪.‬‬ ‫ﻛﯚ ِ‬ ‫‪ ‬ﻟ‪‬ــﺮهدا ﭘ‪‬ﻮﻳــﺴﺖ دهﻛــﺎت ﻛ ـﻪ ﺋ ـﻪو رِاﺳــﺘﻴﻪ ﺑــﺰاﻧﻴﻦ ﻛ ـﻪ ﺋ ـﻪم‬ ‫ﺑﻴﺮوﺑﯚﭼﻮوﻧﺎﻧﻪ‪,‬ھﻪﻣﻮوﻳﺎن ﻧـﻮێ ﻧـﻴﻦ‪ ,‬ﺑـﻪ‪‬ﮑـﻮ ھـﻪﻧـﺪ‪‬ﮑﻴﺎن ﻟـﻪﻻﻳـﻪن‬ ‫ﺋﻴــﺪارهﻛــﺎﻧﻰ ﭘ‪‬ــﺸﻮوﺗﺮى ﺋــﻪﻣﺮﻳﻜــﺎوه ﭘﻴــﺎدهﻛــﺮاون‪ ,‬ﺑــﻪﻻم ﺋــﻪوهى‬ ‫ﺟﻴﺎوازى ﺋﻪم ﺋﻴﺪارهﯾﻪى ﺋ‪‬ـﺴﺘﺎ ﻟـﻪواﻧـﻰ ﭘ‪‬ـﺸﻮوﺗﺮى ﺟﻴـﺎدهﻛﺎﺗـﻪوه‪,‬‬ ‫ﺋﻪوهﯾﻪ ﻛﻪ ھﯿﭻ ﻛﺎﺗ‪‬ﮏ ﺋﻪم ﺑﻴﺮورِا ﺳﺘﺮاﺗﻴﮋﻳﺎﻧﻪ ﻧﻪﮔـﻪﯾـﺸﺘﯚﺗﻪ ﺋـﻪم‬ ‫ﻛﺎﻣﻞ ﺑﻮون و ﭘﺘﻪوى و ِرووﻧﻰ و ﺟﯚﺷﺪارى‪.‬ﺑﻪﺷ‪‬ﻮهﯾﻪك ﻛـﻪ‬ ‫رِادهﯾﻪ ﻟﻪ َ‬ ‫ﻟـــﻪ ﺋ‪‬ـــﺴﺘﺎدا دهﺗــــﻮاﻧﻴﻦ ﺑ‪‬ـــﯿﻦ ﻛــــﻪ ﻛـــﻮدهﺗﺎﻳــــﻪك دهﺑﻴﻨـــﻴﻦ ﻟــــﻪ‬ ‫‪30‬‬

‫ﻓﺔوزاى دروﺳﺘﻜﺔر‪........‬‬ ‫ﺑﻴﺮﻛﺮدﻧـــــﻪوهو ﺳـــــﺘﺮاﺗﻴﮋﻳﻪﺗـــــﻰ ﺋـــــﻪﻣﺮﻳﻜـــــﺎدا‪.‬ھـــــﻪم ﻟـــــﻪﺟـــــﯚرى‬ ‫ﺟ‪‬ﺒﻪﺟ‪‬ﮑﺮدﻧﻪﻛﺎﻧﺪا ﺑﯚ ﺋﻪم ﺳﺘﺮاﺗﻴﮋﻳﻪﺗﻪ‪,‬زۆر‪‬ﮏ ﻟﻪزاراوه و ﭼﻪﻣﻜـﻰ‬ ‫ﻧــﻮێ ﻟــﻪداﻳــﻚ ﺑــﻮون‪ ,‬ﺑــﻪﺷـ‪‬ﻮهﯾـﻪك ﻛـﻪ ﺑــﺎ‪‬ﯽ ﻣﻮﺣﺎﻓﻴﺰﻛــﺎره ﻧﻮ‪‬ﮑـﺎن‬ ‫ﻟﻪﺋ‪‬ﺴﺘﺎدا ﺑﺎﻻدهﺳﺘﻦ ﻟﻪﺳﻪر ﺟﻮ‪‬ﻪى ﺳﻴﺎﺳـﻪﺗـﻰ ﺋـﻪﻣﺮﻳﻜـﺎدا ھـﻪو‪‬ـﯽ‬ ‫ﺟ‪‬ﺒــﻪﺟ‪‬ﮑﺮدﻧــﻰ ھــﻪردوو ﺑﻴــﺮدۆهزهى )) ﻟــﻪﺑــﻪرﻳ ـﻪك ھــﻪﻟ ـﻮهﺷــﺎﻧﻰ‬ ‫ﺧﺎو‪‬ﻦ (( و )) ﻓﻪوزاى دروﺳﺘﻜﻪر ((دهدهن ﺑﻪﺋﺎﻣﺎﻧﺠﻰ ﺳﻪر ﻟﻪﻧـﻮێ‬ ‫و‪‬ﻨﺎﻛﺮدﻧﻪوهى ﻧﻪﺧﺸﻪى ﺟﻮﮔﺮاﻓﻴﺎى ﺳﻴﺎﺳﻰ ﻟـﻪﻧﺎوﭼـﻪى رِۆژھـﻪﻻﺗـﻰ‬ ‫ﻧـــﺎوه ِراﺳـــﺘﺪا‪.‬ﺑﯚﺋـــﻪوهى ﺑﺒ‪‬ﺘـــﻪ ﻧﻤﻮﻧـــﻪﯾـــﻪك ﺑـــﯚ ﺟ‪‬ﺒـــﻪﺟ‪‬ﮑﺮدﻧـــﻰ‬ ‫ﻟــﻪﻧﺎوﭼــﻪﻛــﺎﻧﻰ ﺗــﺮى دوﻧﻴــﺎدا‪,‬ﻛ ـﻪ ﺋ ـﻪم ﺑﻴﺮدۆزاﻧ ـﻪ ﻟــﻪﻻﻳ ـﻪن دهزﮔ ـﺎ‬ ‫ﻟ‪‬ﮑﯚ‪‬ــﻪرهوهﻛــﺎﻧﻰ ﺋ ـﻪﻣﺮﻳﻜــﺎوه داﻧــﺮاون و ﺑﺎﻧﮕــﻪﺷــﻪﯾ ـﺎن ﺑ ـﯚ ﻛــﺮاوه‬ ‫ﻟﻪﭘ‪‬ﺶ ھﻪﻣﻮاﻧﻴﺸﻪوه ﭘﻪﯾﻤﺎﻧﮕﺎى )) واﺷﻨﺘﯚن((‪.‬‬ ‫ﺑﯚﺑﺎﺷﺘﺮ ﺗ‪‬ﮕﻪﯾﺸﺘﻦ ﻟﻪم ﻣﻪﺳﻪﻟﻪﯾﻪ‪,‬ﭘ‪‬ﻮﻳﺴﺖ دهﻛـﺎت ﺑﮕـﻪرِ‪‬ﯿﻨـﻪوه ﺑـﯚ‬ ‫ﺋﻪو رِووداوهى ﻛﻪ ﻟﻪﺳﺎ‪‬ﯽ ‪1996‬دا رِووﻳﺪا‪,‬ﺋﻪوﻳﺶ ﺋﻪوهﺑﻮو ﻛﻪ ﻟﻪ‬ ‫ﺋـﻪﻣﺮﻳﻜـﺎدا ﭘـﺮِۆژهﯾـﻪﻛـﻰ ﺳﻴﺎﺳـﻰ داﻧــﺮا ﺑـﻪﻧﺎوﻧﻴـﺸﺎﻧﻰ )) دزهﻛﺮدﻧــﻰ‬ ‫ﺧـــﺎو‪‬ﻦ (( ﻛـــﻪﺋـــﻪم ﭘـــﺮِۆژهﯾـــﻪ ﻟـــﻪﻻﻳـــﻪن دهﺳـــﺘﻪﯾـــﻪﻛـــﻪوه داﻧـــﺮا‬ ‫ﺑﻪﺳﻪرۆﻛﺎﻳﻪﺗﻰ)) دﻳـﻚ ﭼﻴﻨـﻰ(( ﻛـﻪﻟـﻪﺋ‪‬ـﺴﺘﺎدا)) ﺟ‪‬ﮕـﺮى ﺳـﻪرۆﻛـﻰ‬ ‫ﺋــﻪﻣﺮﻳﻜﺎﻳــﻪ(( ﻟــﻪﺳــﻪردهﻣــﻰ ﺳــﻪرۆك)) ﺟــﯚرج دهﺑﻠﻴــﻮ ﺑﯚﺷــﺪا(( ‪,‬‬ ‫ﺑﻼوﺑﻮﻧ ـﻪوهى ﺋ ـﻪم زاراوهﯾ ـﻪ)) ﻓ ـﻪوزاى دروﺳــﺘﻜﻪر((ﺑــﻪﺷ ـ‪‬ﻮهﯾ ـﻪﻛــﻰ‬ ‫ﺑــﻪرﺑ ـﻼو‪ ,‬ﺋــﻪو رِاﺳــﺘﻴﻪ دووﭘ ـﺎت دهﻛﺎﺗــﻪوهﻛــﻪ ﻗﯚﻧــﺎﻏﻰ دووهم ﻟــﻪ‬ ‫ﺳـــــﺘﺮاﺗﻴﮋﻳﻪﺗـــــﻰ ﻛـــــﻪوﻧـــــﻰ ﻛـــــﻪ ﻟـــــﻪﻻﻳـــــﻪن)) ﻣﻮﺣﺎﻓﻴﺰﻛـــــﺎره‬ ‫ﻧﻮ‪‬ﮑﺎﻧ ـﻪوه ((داﻧــﺮا و دهﺳــﺘﻴﭙ‪‬ﮑﺮدو ﭘ‪‬ــﯽ ﻧﺎﻳـﻪ ﻗﯚﻧــﺎﻏﻰ دهﺳــﺘﻜﺮدن‬ ‫ﺑﻪﺟ‪‬ﺒﻪﺟ‪‬ﮑﺮدن ﻟﻪﺳﻪر زهﻣﻴﻨﻪى واﻗﻴﻊ‪ ,‬ﺋﻪﮔﻪر ﻗﯚﻧﺎﻏﻰ ﻳﻪﻛﻪﻣﻰ ﺋﻪم‬ ‫‪31‬‬

‫ﻓﺔوزاى دروﺳﺘﻜﺔر‪.........‬‬ ‫ﺳﺘﺮاﺗﻴﮋه ﻟﻪژ‪‬ﺮ ﻧﺎوى )) ﺟﻪﻧﮓ دژى ﺗﻴﺮۆر(( دهﺳﺘﻰ ﭘ‪‬ﮑـﺮد‪ ,‬ﺋـﻪوا‬ ‫ﻗﯚﻧﺎﻏﻰ دووهﻣﻰ دهﺳﺘﭙ‪‬ﺪهﻛﺎت ﻟﻪژ‪‬ﺮ ﻧﺎوى)) ﺟﻪﻧـﮓ دژى ﺗـﺎﻛﺮِهو و‬ ‫ﺧﯚﺳـــﻪﭘ‪‬ﻨـــﻪﻛـــﺎن و ﺑﻼوﻛﺮدﻧـــﻪوهى دﻳﻤﻮﻛﺮاﺳـــﻰ (( وه ﺋﺎﻣﺎﻧﺠﻴـــﺸﻰ‬ ‫رِووﺧﺎﻧﺪﻧﻰ)) ِرژ‪‬ﻤﻪ ﺗـﺎك رِه و وﭼـﻪوﺳـ‪‬ﻨﻪرهوهﻛﺎﻧـﻪ(( و ﭼ‪‬ﮑﺮدﻧـﻰ‬ ‫ِرﻳﻔﯚرﻣﻪ ﺳﻴﺎﺳﻴﻪ دوور رهھﺎﻛﺎﻧﻪ ﻟﻪووﻻﺗﺎﻧﻰ ﻋﻪرهﺑﻴﺪا‪.‬‬ ‫ﺟﻴﺎوازى ﺋﻪم دوو ﻗﯚﻧﺎﻏﻪش ﻟﻪوهداﻳﻪ ﻛﻪ ﻳﻪﻛﻪﻣﻴﺎن ﭘ‪‬ﻮﻳﺴﺘﻰ‬ ‫ﺑﻪﺑﻪﻛﺎرھ‪‬ﻨﺎﻧ‪‬ﮑﻰ ﭼﺮِى ھ‪‬ﺰى ﺳﻪرﺑﺎزى ھﻪﺑﻮو ﺑﯚ داﮔﻴﺮﻛﺮدﻧﻰ ﺋﻪو‬ ‫ووﻻﺗﺎﻧﻪى ﻛﻪ ﻛﺮاﺑﻮوﻧﻪ ﺋﺎﻣﺎﻧﺞ‪.‬ﺑﻪﻻم ﻟﻪ ﻗﯚﻧﺎﻏﻰ دووهﻣﺪا زﻳﺎﺗﺮ‬ ‫ﭘﺸﺖ دهﺑﻪﺳﺘﺮ‪‬ﺘﻪ ﺳﻪر ھﯚﻛﺎره ﻧﺎﺳﻪرﺑﺎزﻳﻪﻛﺎن ﺑﻪﭘﻠﻪى ﻳﻪﻛﻪم‪,‬‬ ‫ﺑﻪﻻم ﺑﻪﺑﻰَ دوورﺧﺴﺘﻨﻪوهﯾﻪﻛﻰ ﻳﻪﻛﺠﺎرهﻛﻰ ﺑﯚ ﺑﻪﻛﺎرھ‪‬ﻨﺎﻧﻰ ھ‪‬ﺰى‬ ‫ﺳﻪرﺑﺎزى‪9.‬‬

‫*‬

‫*‬ ‫*‬

‫*‬ ‫*‬

‫*‬

‫ﭼﻪﻣﻜﻰ ﺑﻴﺮدۆزهى ﻓﻪوزاى دروﺳﺘﻜﻪر‬ ‫‪ ‬زاراوهى ) ﻓﻪوزاى دروﺳﺘﻜﻪر ( ﻟﻪم ﺳﻪردهﻣﻪى ﺋ‪‬ﺴﺘﺎدا و‬ ‫ﻟﻪﻛﺎﺗﻰ ﺷﻪرِى ﻧ‪‬ﻮان ﺣﻴﺰﺑﻮﻻو ﺋﻴﺴﺮِاﺋﻴﻞ ﻟﻪﻟﻮﺑﻨﺎن و ﺗﻪﻧﺎﻧﻪت ﻟﻪ‬ ‫ﻓﻪﻟﻪﺳﺘﻴﻦ و ﻋ‪‬ﺮاﻗﻴﺸﺪا ﺑﻪزۆرى ﺑﻪﻛﺎرد‪‬ﺖ‪.‬ﺑﻪﻻم ﻣ‪‬ﮋووى‬ ‫ﺑﻪﻛﺎرھ‪‬ﻨﺎﻧﻰ ﺋﻪم زاراوهﯾﻪ دهﮔﻪرِ‪‬ﺘﻪوه ﺑﯚ ﺳﻪردهﻣﻰ ﺋﻪﻓﻼﺗﻮﻧﻰ‬ ‫‪32‬‬

‫ﻓﺔوزاى دروﺳﺘﻜﺔر‪........‬‬ ‫ﻓﻪﯾﻠﻪﺳﻮف ﻛﺎﺗ‪‬ﮏ ﺑﻪﺳﻴﺴﺘﻪﻣﻰ رِژ‪‬ﻤﻪ ﮔﻪﻧﺪه‪‬ﻪﻛﻪى ﺷﺎرى ِرهﻓﺎهى‬ ‫دهوت‪ ,‬ﻟﻪﻛﺎﺗ‪‬ﮑﺪا ﺋﺎﺷﻜﺮاﻳﻪ ﻛﻪ ﺋﺎزادى رهھﺎ دهﭼ‪‬ﺘﻪ ﭼﻮارﭼ‪‬ﻮهى‬ ‫) ﻓﻪوزا( وه‪ .‬ﺋﻪم زاراوهﯾﻪ ﻟﻪ ﺋ‪‬ﺴﺘﺎدا و ﻟﻪﺳﻪردهﻣﻰ رِ‪‬ﮑﺨﺴﺘﻨﻪوهى‬ ‫ﺑﺎرودۆﺧﻰ ووﻻﺗﺎﻧﻰ ﻋﻪرهﺑﻴﺪا زۆر ﺑﻪﻛﺎرد‪‬ﺖ ﻛﻪ ﻟﻪ ھﻪﻧﺎوﻳﺪا‬ ‫ﺑﻪرﻧﺎﻣﻪى ﻛﺎرى ﻧﺎدﻳﺎر و ﺋﺎﻳﻨﺪهﯾﻪﻛﻰ ﻣﻪﺗﺮﺳﻴﺪارى ھﻪﻟﮕﺮﺗﻮه ‪.‬‬ ‫ﺑﻪﻻم ﻟﻪﻻﻳﻪن ﺑﺮِﻳﺎر ﺑﻪدهﺳﺘﻪﻛﺎﻧﻪوه ﻣﺎﻳﻪى ﮔﻪﺷﺒﻴﻨﻰ و ﺟ‪‬ﮕﻪى‬ ‫رِهزاﻣﻪﻧﺪﻳﻪ‪ .‬ﺧﺎﺗﻮو ﻛﯚﻧﺪۆﻟﻴﺰا ِراﻳﺲ وهزﻳﺮى دهرهوهى ﺋﻪﻣﺮﻳﻜﺎ‬ ‫ﻟﻪﻣﺎﻧﮕﻰ ‪2006/4‬دا و ﭘ‪‬ﺶ ﺋﻪوهى ﺳﻪرداﻧﻰ ﻧﺎوﭼﻪى رِۆژھﻪﻻﺗﻰ‬ ‫ﻧﺎوه ِراﺳﺖ ﺑﻜﺎت ﻟﻪﭼﺎوﭘ‪‬ﮑﻪوﺗﻨ‪‬ﮑﻰ رِۆژﻧﺎﻣﻪى‬ ‫) واﺷﻨﺘﯚن ﭘﯚﺳﺖ ( دا رِاﻳﮕﻪﯾﺎﻧﺪﻛﻪ )) ﭘﺸﺘﻴﻮاﻧﻰ ﺗﻪواو ﻟﻪﮔﯚرِاﻧﻪ‬ ‫دﯾﻤﻮﮐﺮاﺳﯿﻪﻛﺎن دهﻛﺎت ﻟﻪﻧﺎوﭼﻪى ووﻻﺗﺎﻧﻰ ﻋﻪرهﺑﻴﺪا و رِهﺧﻨﻪى‬ ‫ﺗﻮﻧﺪﻳﺸﻰ ﮔﺮت ﻟﻪ ﺳﻴﺎﺳﻪﺗﻰ دﻳﻔﺎﻛﺘﯚ ﺑﻪﺑﻴﺎﻧﻮى ﭘﺎر‪‬ﺰﮔﺎرى ﻟﻪﺋﺎراﻣﻰ‬ ‫ﻧﺎوﭼﻪﻛﻪ و ﻟﻪﻧ‪‬ﻮان ﻓﻪوزا و دهﺳﻪﻻت ﮔﺮﺗﻨﻪ دهﺳﺘﻰ ﺋﻴﺴﻼﻣﻴﻪﻛﺎﻧﺪا‪,‬‬ ‫ووﺗﻰ ﺋﻪم ﺑﺎرودۆﺧﻪى ﺋ‪‬ﺴﺘﺎ ھﯿﭻ ﺟ‪‬ﮕﻴﺮ ﻧﻴﻪ و ﺋﻪو ﻓﻪوزاﻳﻪى ﻛﻪ‬ ‫ﭘﺮِۆﺳﻪى ﮔﯚرِاﻧﻰ دﻳﻤﻮﻛﺮاﺳﻰ دهﯾﮫ‪‬ﻨ‪‬ﺘﻪ ﺋﺎراوه ﻟﻪﺳﻪرهﺗﺎدا ﺑﺮﻳﺘﻴﻪ ﻟﻪ‬ ‫ﺟﯚر‪‬ﮏ ﻟﻪ ﻓﻪوزاى دروﺳﺘﻜﻪر ﻛﻪ ﭘ‪‬ﺪهﭼ‪‬ﺖ ﻟﻪ ﻛﯚﺗﺎﻳﺪا ﺑﺎرودۆﺧ‪‬ﮑﻰ‬ ‫ﺑﺎﺷﺘﺮ ﺑ‪‬ﻨ‪‬ﺘﻪ ﺋﺎراوه ((‪.10‬ﺳﻴﺎﺳﻪﺗﻰ ﺳﺘﺮاﺗﻴﮋى ﺋﻪﻣﺮﻳﻜﺎ ﻟﻪﻻﻳﻪن‬ ‫ﻣﻮﺣﺎﻓﻴﺰﻛﺎره ﻧﻮ‪‬ﮑﺎﻧﻪوه و ﺳﻪرۆك ﺑﯚﺷﻪوه ﺑﻪو ﺋﺎرِاﺳﺘﻪﯾﻪن ﻛﻪ‬ ‫ﺳﻴﺎﺳﻪﺗﻰ)) ﻓﻪوزاى دروﺳﺘﻜﻪر(( ﻟﻪدوﻧﻴﺎدا ﺑﮕﺮﻧﻪ ﺑﻪر و ﻟﻪ‬ ‫ﭼﺎوﭘ‪‬ﮑﻪوﺗﻨ‪‬ﮑﻴﺪا ﻟﻪﮔﻪڵ ﻛﻪﻧﺎ‪‬ﯽ ﻋﻪرهﺑﻴﻪى ﺋﺎﺳﻤﺎﻧﻴﺪا ﺳﻪرۆك ﺑﯚش‬ ‫رِاﻳﮕﻪﯾﺎﻧﺪ)) ﺋﻪﮔﻪر دهﺗﺎﻧﻪو‪‬ﺖ ﻟﻪرِواﻧﮕﻪى ﻣﻦ ﻟﻪﺳﻴﺎﺳﻪﺗﻰ دهرهوهدا‬ ‫ﺗﻰ ﺑﮕﻪن ﺋﻪوا ﻛﺘ‪‬ﺒﻪﻛﻪى ﻧﺎﺗﺎن ﺷﺎراﻧﺴﻜﻰ ﻳﺎرﻣﻪﺗﻴﺘﺎن دهدات ﺑﯚ‬ ‫َ‬ ‫‪33‬‬

‫ﻓﺔوزاى دروﺳﺘﻜﺔر‪.........‬‬ ‫وﺑﺮﻳﺎراﻧﻪﺷﻰ ﻛﻪ‬ ‫ﺗ‪‬ﮕﻪﯾﺸﺘﻨﻰ زۆر‪‬ﮏ ﻟﻪو ﺑﺮِﻳﺎرﻧﻪى ﻛﻪ دراون و ﻟﻪ ِ‬ ‫ﻟﻪداھﺎﺗﻮدا دهدر‪‬ﻦ((‪..11‬‬ ‫ﻧﺎﺗﺎن ﺷﺎراﻧﺴﻜﻰ ﺟﻮﻟﻪﻛﻪﯾﻪﻛﻰ ِروﺳﻴﻪ و ﻛﯚﭼﻰ ﻛﺮدۆﺗﻪ ﺋﻴﺴﺮِاﺋﻴﻞ و‬ ‫ﺑﯚ ﻳﻪك ﺟﺎر ﻟﻪﺣﻜﻮﻣﻪﺗﻰ ﺷﺎرۆﻧﺪا ﺑﯚﺗﻪ وهزﻳﺮ و ﺳﻪرۆك ﺑﯚش ﻟﻪ‬ ‫ﻧﻮﺳﻴﻨﮕﻪى ﺗﺎﻳﺒﻪﺗﻰ ﺧﯚى ﻟﻪ ﻛﯚﺷﻜﻰ ﺳﭙﻰ ﭼﺎوى ﭘ‪‬ﮑﻪوﺗﻮه و‬ ‫ﺑﻴﺮوراﻛﺎﻧﻰ ﻛﻪ ﻟﻪﻛﺘ‪‬ﺒﻰ‬ ‫رﺳﻮرﻣﺎﻧﻰ ﺧﯚى ﭘ‪‬ﺮاﮔﻪﯾﺎﻧﺪوه ﺑﻪ ِ‬ ‫ﺳﻪ ِ‬ ‫رﻳﺒﺮﻳﻮه ‪ .‬ﻛﻪ ﺗﻴﺎﻳﺪا‬ ‫)) ﻣﻪﺳﻪﻟﻪى دﻳﻤﻮﻛﺮاﺳﻰ((دا ده ِ‬ ‫ﺑﻴﺮدۆزهى) ﻓﻪوزاى ﺧﻪﻻﻗﻰ( رِاﭬﻪﻛﺮدوه و داواى ﻛﺮدوه ﻛﻪ ﺋﻪﻣﺮﻳﻜﺎ‬ ‫ﻛ‪‬ﺸﻪى )) ﺗﺎﻳﻪﻓﻰ (( ﺑﻪﻛﺎرﺑﮫ‪‬ﻨ‪‬ﺖ وهك ھﯚﻛﺎر‪‬ﮏ ﺑﯚ زا‪‬ﺒﻮون‬ ‫ﺑﻪﺳﻪر ﺗﻪوهرى ﺷﻪرِدا و ﺑﻪرﻗﻪرارﻛﺮدﻧﻰ دﯾﻤﻮﮐﺮاﺳﯿﻪت ﻟﻪﻧﺎوﭼﻪى‬ ‫ﻋﻪرهﺑﻴﺪا‪ .‬ﺷﺎراﻧﺴﻜﻰ ﺋﻴﺴﻼﻣﻰ ﺑﻪﺑﺰوﺗﻨﻪوهﯾﻪﻛﻰ ﺗﻴﺮۆرﻳﺴﺘﻰ‬ ‫ﻟﻪﻗﻪ‪‬ﻪﻣﺪاوه ﺑﻪﺷ‪‬ﻮهﯾﻪك ﻛﻪ ﻧﻪك ﺗﻪﻧﮫﺎ ﻣﻪﺗﺮﺳﻴﻪ ﺑﯚﺳﻪر ﺋﻴﺴﺮِاﺋﻴﻞ‬ ‫ﺑﻪ‪‬ﮑﻪ ﻣﻪﺗﺮﺳﻴﺸﻪ ﺑﯚ ھﻪﻣﻮو دوﻧﻴﺎى رِۆژﺋﺎوا‪.‬ﺋﻪو واى ﺑﯚ دهﭼ‪‬ﺖ ﻛﻪ‬ ‫ﺳﻪرﻛﻪوﺗﻦ ﺑﻪﺳﻪر ﺗﻴﺮۆردا ﺗﻪﻧﮫﺎ ﺑﻪﺑﻪﻛﺎرھ‪‬ﻨﺎﻧﻰ ھ‪‬ﺰ و وﺷﻜﻜﺮدﻧﻰ‬ ‫ﺳﻪرﭼﺎوهﻛﺎﻧﻰ ﻧﺎﺑ‪‬ﺖ ﺑﻪ‪‬ﮑﻮ ﺑﻪﭼﺎرهﺳﻪرﻛﺮدﻧﻰ ھﯚﻛﺎره ﻗﻮوڵ و‬ ‫ِرﻳﺸﻪﯾﻴﻪﻛﺎﻧﻰ دهﺑ‪‬ﺖ ﻛﻪ ﺳﻪرﭼﺎوهى ﮔﺮﺗﻮه ﻟﻪ ﺳﻴﺎﺳﻪﺗﻪﻛﺎﻧﻰ رِژ‪‬ﻤﻪ‬ ‫ﻋﻪرهﺑﻴﻪ داﭘ‪‬ﯚﺳ‪‬ﻨﻪر و ﮔﻪﻧﺪهڵ و ﺋﻪو ھﯚﺷﻴﺎرﻳﻪ دژاﻧﻪى ﻛﻪ ﺑﻼوى‬ ‫دهﻛﻪﻧﻪوه ﻟﻪﺑﻪراﻣﺒﻪر ﺋﻴﺴﺮِاﺋﻴﻞ و رِۆژﺋﺎوادا وﻟ‪‬ﺮهﺷﺪا ﺷﺎراﻧﺴﻜﻰ‬ ‫وراﻳﻪ ﻟﻪﮔﻪڵ ھﺎﻧﺘﻨﮕﺘﯚن ﻛﻪ ده‪‬ﺖ ‪ )) :‬ﺋﻴﺴﻼم دوژﻣﻨ‪‬ﮑﻰ‬ ‫ھﺎ ِ‬ ‫ﺷﺎرﺳﺘﺎﻧﻴﻪ ﺑﯚ رِۆژﺋﺎوا((‪12.‬‬ ‫ﺋﻪم ﺳﻴﺎﺳﻪﺗﻪى ﻣﻮﺣﺎﻓﻴﺰﻛﺎره ﻧﻮ‪‬ﮑﺎن ﻟﻪﻻﻳﻪن ﻧﻮﺳﻪرى ﺑﻪﻧﺎوﺑﺎﻧﮓ‬ ‫ﺋﻪﻟﻴﯚت ﻛﯚھﯿﻨﻪوه ﭘﺸﺘﻴﻮاﻧﻰ ﻟ‪‬ﺪهﻛﺮ‪‬ﺖ ﻛﻪ ﻟﻪﻛﺘ‪‬ﺒﻰ‬ ‫‪34‬‬

‫ﻓﺔوزاى دروﺳﺘﻜﺔر‪........‬‬ ‫)) ﺳﻪرﻛﺮداﻳﻪﺗﻰ ﺑﺎﻻ ‪,‬ﺳﻮﭘﺎو ﭘﻴﺎواﻧﻰ دهو‪‬ﻪت و رِاﺑﻪراﻳﻪﺗﻰ‬ ‫ﻟﻪزهﻣﻪﻧﻰ ﺟﻪﻧﮕﺪا(( ﺑﺎس دهﻛﺎت و ﻛﯚھﯿﻦ رِاى واﻳﻪ ﻛﻪ )) ﺟﻪﻧﮓ‬ ‫دژى ﺗﻴﺮۆر ﺑﺮﻳﺘﻴﻪ ﻟﻪ ﺟﻪﻧﮕﻰ ﺟﻴﮫﺎﻧﻰ ﭼﻮارهم ﻟﻪﻛﺎﺗ‪‬ﮑﺪا ﺟﻪﻧﮕﻰ‬ ‫ﺳﺎرد ﺑﺮﻳﺘﻰ ﺑﻮو ﻟﻪ ﺟﻪﻧﮕﻰ ﺳ‪‬ﯿﻪﻣﻰ ﺟﻴﮫﺎﻧﻰ(( ‪ ,13‬ھﻪروهھﺎ ِراى‬ ‫واﻳﻪ ﻛﻪ دهﺑ‪‬ﺖ)) ﺋﻪﻣﺮﻳﻜﺎ ﺳﻪرﺑﻜﻪو‪‬ﺖ ﻟﻪ ﺟﻪﻧﮕﻰ دژ ﺑﻪ ﺋﻴﺴﻼﻣﻰ‬ ‫ﺋﺴﻮ‪‬ﯿﺪا ﻟﻪ ﻣﻴﺎﻧﻪى ﻧﺎﻧﻪوهى ﻓﻪوزاﻳﻪﻛﻰ ﺗﺎﻳﻪﻓﻰ ﺑﯚ زالَ ﺑﻮون ﺑﻪﺳﻪر‬ ‫ِرادﻳﻜﺎ‪‬ﯿﺪا ((‪.14‬‬ ‫ھﻪروهھﺎ ﺟﯚرج ﺑﯚش ﻟﻪ ﭼﺎوﭘ‪‬ﮑﻪوﺗﻨ‪‬ﮑﻰ ﻛﻪﻧﺎ‪‬ﯽ ﻋﻪرهﺑﻴﻪى‬ ‫ﺋﺎﺳﻤﺎﻧﻴﺪا ِراﻳﮕﻪﯾﺎﻧﺪﻛﻪ )) ﺋﻴﺴﻼﻣﻰ ِرادﻳﻜﺎ‪‬ﯽ ﺗﺎواﻧﺒﺎره و‬ ‫ﺳﻪرﭼﺎوهى ﺗﻴﺮۆر و ﻧﻪﺑﻮﻧﻰ دﻳﻤﻮﻛﺮاﺳﻰ و ﺋﻪﻧﺠﺎم ﻧﻪداﻧﻰ‬ ‫ﭘ‪‬ﺸﮑﻪوﺗﻨﻪ ﻟﻪ ﻧﺎوﭼﻪى ﻋﻪرهﺑﻴﺪاو واى داﻧﺎ ﻛﻪ ﺋﻴﺴﻼﻣﻰ رِادﻳﻜﺎ‪‬ﯽ‬ ‫ﻟﻪدواى ﺷﻴﻮﻋﻴﻪﺗﻪوه دوژﻣﻨﻰ ﺋﺎﺷﺘﻰ و ﺋﺎراﻣﻰ دوﻧﻴﺎﻳﻪ ((‪.15‬‬ ‫ﺋﻪم ﺳﻴﺎﺳﻪﺗﻰ ) ﻓﻪوزاى دروﺳﺘﻜﻪره ( ﻧﻮێ ﻧﻴﻪ ﻟﻪﻻﻳﻪن ﺋﻪﻣﺮﻳﻜﺎوه‬ ‫ﺑﻪ‪‬ﮑﻮ ﻟﻪﮔﻪﻟ‪‬ﮏ ﻛ‪‬ﺸﻪ و زهﻣﻪﻧﺪا ﺑﻪﻛﺎرى ھ‪‬ﻨﺎوه وهك ﻟﻪﻛﺎﺗﻰ‬ ‫ھﻪﻻﻳﺴﺎﻧﻰ ﺷﯚرِﺷﻰ ﺋﻴﺴﻼﻣﻰ ﻟﻪﺋ‪‬ﺮاﻧﺪا ﺑﻪرِاﺑﻪراﻳﻪﺗﻰ‬ ‫ﺋﺎﻳﻪﺗﻮﻻﺧﻮﻣﻪﯾﻨﻰ و ﻟﻪﻛﺎﺗﻰ رِووﺧﺎﻧﻰ دﻳﻮارى ﺑﻪرِﻟﻴﻦ و رِووﺧﺎﻧﻰ‬ ‫ﺳﻴﺴﺘﻪﻣﻰ ﺷﻴﻮﻋﻴﻪت و ھﻪﻟﻮهﺷﺎﻧﻪوهى ﻳﻪﻛ‪‬ﺘﻰ ﺳﯚﭬﻴﻪﺗﻰ ﺟﺎران و‬ ‫ھﻪﻣﻮو ﺋﺎژاوه و ﺧﯚﭘﻴﺸﺎﻧﺪاﻧﻪﻛﺎﻧﻰ رِۆﻣﺎﻧﻴﺎو ﺋﯚﻛﺮاﻳﻨﺎو‬ ‫ﺟﯚرﺟﻴﺎو‪..‬ھﺘﺪ‪ .‬دواى ﺋﻪوهى ﻛﻪ ﺳﻴﺎﺳﻪﺗﻰ ﺑﻪﺋﻪﻣﺮﻳﻜﺎﻛﺮدﻧﻰ دوﻧﻴﺎ‬ ‫ﺑﻪھ‪‬ﺰ و ﻛﺎرﻛﺮدن ﺑﯚ ﮔﯚرِﻳﻨﻰ رِژ‪‬ﻤﻪﻛﺎن و ﺟﻮﮔﺮاﻓﻴﺎﻛﺎن ﻟﻪرِ‪‬ﮕﻪى‬ ‫) ﻓﻪوزاى دروﺳﺘﻜﻪرهوه (ھﺎﺗﻪ دى و ھﻪرﻛﺎﺗ‪‬ﮑﻴﺶ ﭘ‪‬ﻮﻳﺴﺘﻰ‬ ‫ﺑﻪﺑﻪﻛﺎرھ‪‬ﻨﺎﻧﻰ ﺳﻮﭘﺎ و ﭼﻮوﻧﻪ ﻧﺎوهوه ﻛﺮد ﺑﯚ رِووﺧﺎﻧﺪﻧﻰ ﺋﻪو‬ ‫‪35‬‬

‫ﻓﺔوزاى دروﺳﺘﻜﺔر‪.........‬‬ ‫ﺑﻰ دوود‪‬ﯽ ﺋﻪو ﻛﺎره ﺋﻪﻧﺠﺎم دهدر‪‬ﺖ و ﺋﻪم‬ ‫رِژ‪‬ﻤﺎﻧﻪ ﺋﻪوا َ‬ ‫ﺳﻴﺎﺳﻪﺗﻪش ﺑﻮه ﺋﻪرﻛﻰ ﺳﻪرهﻛﻰ ھﻪﻣﻮو ﺳﻪرۆﻛﻪ ﺋﻪﻣﺮﻳﻜﻴﻪﻛﺎن‪.‬ﺑﻪم‬ ‫ﺷ‪‬ﻮهﯾﻪ ﺋﻪﻣﺮﻳﻜﺎ ﮔﻪﯾﺸﺘﻪ ﺋﻪو ﻗﻪﻧﺎﻋﻪﺗﻪى ﻛﻪ ووﻻﺗﻪ ﻋﻪرهﺑﻴﻪﻛﺎن‬ ‫ﻟﻪ دوورِﻳﺎﻧ‪‬ﮑﺪان و ﮔﯚرِاﻧﻪ ﺳﻴﺎﺳﻴﻪﻛﺎن ھﻪردهﺑ‪‬ﺖ ﺋﻪﻧﺠﺎم ﺑﺪر‪‬ﻦ و‬ ‫ﻧﺎﺑ‪‬ﺖ ﺑﺎرودۆﺧﻪﻛﻪ ﺑﻪم ﺷ‪‬ﻮهﯾﻪى ﺋ‪‬ﺴﺘﺎ ﺑﻪردهوام ﺑ‪‬ﺖ‪,‬ﭼﻮﻧﻜﻪ دهﺑ‪‬ﺘﻪ‬ ‫ﺳﻪرﭼﺎوهى ھﻪرِهﺷﻪ ﺑﯚ ﺳﻪر ﺋﻪﻣﺮﻳﻜﺎ و ﺑﻪرژهوهﻧﺪﻳﻪﻛﺎﻧﻰ ﻟﻪﺋﺎﻳﻨﺪهدا‪.‬‬ ‫ﺧﺎﺗﻮو ﻛﯚﻧﺪۆﻟﻴﺰارِاﻳـﺲ ﻟـﻪ ﻛـﯚ ِر‪‬ﮑـﺪا ﻟـﻪ ﺷـﺎرى ﻗـﺎھﯿﺮهى ﭘﺎﻳﺘـﻪﺧﺘـﻰ‬ ‫ﻣﻴﺴﺮدا ده‪‬ﺖ)) ﺋﻪﻣﺮﻳﻜﺎ ﻣﺎوهى ‪ 60‬ﺳﺎ‪‬ﻪ ھﻪو‪‬ﯽ ﭼ‪‬ﮑﺮدﻧـﻰ ﺋﺎﺷـﺘﻰ‬ ‫و ﺋــﺎراﻣﻰ ﻧﺎوﭼــﻪﻛ ـﻪ دهدات ﻟــﻪﺳ ـﻪر ﺣــﺴﺎﺑﻰ دﯾﻤــﻮﮐﺮاﺳــﯿﻪت ‪ ,‬ﺑــﻪﻻم‬ ‫ﻟــﻪﻣـﻪودوا ﺑــﻪرﻧﺎﻣـﻪﯾـﻪك ﭘــﻪﯾـﺮِهودهﻛــﺎت ﻛـﻪ ﭘﺎ‪‬ﭙــﺸﺘﻰ ھــﻪو‪‬ــﻪﻛــﺎﻧﻰ‬ ‫ﺋﺎﻳﻨﺪهى ﮔﻪﻻﻧﻰ ﻧﺎوﭼﻪﻛﻪ دهﻛﺎت ﺑـﯚ ﺳـﻪرﻛـﻪوﺗـﻦ و ﺑـﻪرﻗـﻪرارﻛﺮدﻧـﻰ‬ ‫دﯾﻤﻮﮐﺮاﺳﯽ‪.‬ﺋﻪم ﺋﺎﻣﺎﻧﺠﻪش ﻟﻪﺳﻪرهﺗﺎدا دهﺑ‪‬ﺘﻪ ھﯚى ﻧﺎﻧﻪوهى ھﻪﻧﺪێ‬ ‫ﻛ‪‬ﺸﻪ ﻟﻪﺳﻪر زهﻣﻴﻨﻪى واﻗﻴﻊ ﻟﻪ ﻛﺎﺗﻰ ﺟ‪‬ﺒﻪﺟ‪‬ﮑﺮدﻧﻴـﺪا ﻟـﻪﺑـﻪرﺋـﻪوهى‬ ‫داواﻛﺎرﻳـﻪ دﯾﻤــﻮﮐﺮاﺳــﯿﻪﻛــﺎن ﻟــﻪ ﺋ‪‬ــﺴﺘﺎدا ﺑﯚﺗـﻪ ﮔـﺮهوى ھــﻪﻣــﻮو ھ‪‬ـﺰه‬ ‫ﺗﺎﻳـــﻪﻓـــﻰ و ﺳﻴﺎﺳـــﻴﻪﻛـــﺎﻧﻰ ﻧﺎوﭼـــﻪﻛـــﻪ ‪ ,‬ﭘﺎ‪‬ﭙـــﺸﺘﻰ ﻛﺮدﻧـــﻰ ﺋـــﻪم‬ ‫داواﻛﺎرﻳﺎﻧـﻪش ﻣﺎﻧــﺎى ﺋـﻪوهﯾـﻪ ﻛـﻪﭘ‪‬ﮑﮫﺎﺗـﻪى ﻧﺎوﭼــﻪﻛـﻪ ﺟــﺎر‪‬ﮑﻰ ﺗــﺮ‬ ‫دادهرِ‪‬ﮋر‪‬ﺘـــــﻪوه ﻟـــــﻪ ِرووى ﺳﻴﺎﺳـــــﻰ و ﺟـــــﻮﮔﺮاﻓﻰ ﻟـــــﻪ ﭼﻮارﭼ‪‬ـــــﻮهى‬ ‫رِۆژھﻪﻻﺗ‪‬ﮑﯽ ﻧﺎوهرِاﺳﺘﻰ ﻧﻮ‪‬ﺪا((‪..16‬‬ ‫دهﺳﻪﻻﺗﺪاره ﻋﻪرهﺑﻴﻪﻛﺎﻧﻴﺶ ھﻪرﻳﻪﻛﻪ ﻟﻪ ووﻻﺗﻪﻛﺎﻧﻴﺎﻧﺪا‬ ‫ﭘﺮِوﭘﺎﮔﻪﻧﺪه وﭘ‪‬ﺸﺒﺮِﻛ‪‬ﯽ ﻛﻮ‪‬ﺮاﻧﻪ ﺑﯚﺋﻪم ﭘﺮِۆﺳﻪى ﮔﯚ ِراﻧﻜﺎرﻳﺎﻧﻪ‬ ‫دهﻛﻪن و ھﻪرﻳﻪﻛﻪﯾﺎن دهﯾﻪو‪‬ﺖ ﻛﻪ ﭘ‪‬ﺶ رِووداوهﻛﻪ ھﻪﻧﺪێ‬ ‫ﮔﯚرِاﻧﻜﺎرى و رِﻳﻔﯚرﻣﻰ ﺟﻮاﻧﻜﺎرى ﻧﻪك رِاﺳﺘﻪﻗﻴﻨﻪ ﺋﻪﻧﺠﺎم ﺑﺪات ﺗﺎﻛﻮ‬ ‫‪36‬‬

‫ﻓﺔوزاى دروﺳﺘﻜﺔر‪........‬‬ ‫ﺳﻴﻤﺎو رِوﺧﺴﺎرى ﺳﻴﺎﺳﻪﺗﻪﻛﺎﻧﻰ ﺟﻮان ﺑﻜﺎت ﻟﻪﺑﻪردهم ﺋﻪﻣﺮﻳﻜﺎو‬ ‫ﺟﻪﻣﺎوهرى ﮔﻪﻟﻪﻛﺎﻧﻴﺎﻧﺪا‪ ,‬ﺑﻪﻻم ﻧﺎزاﻧﻦ ﺋﻪﻣﻪ ﺳﻪرهﺗﺎﻳﻪﻛﻪ ﺑﯚ ﺟﺎر‪‬ﮑﻰ‬ ‫ﺗﺮ دارِﺷﺘﻨﻪوهى ﻧﻪﺧﺸﻪى ﻧﺎوﭼﻪﻛﻪ وهك ﺋﻪوهى ﻟﻪﺋﻪﻧﺠﺎﻣﻰ‬ ‫رِ‪‬ﮑﻪوﺗﻨﺎﻣﻪى ) ﺳﺎﻳﻜﺲ ﺑﻴﻜﯚ ( ى ﺳﺎ‪‬ﯽ ‪ 1916‬وه رِووﻳﺪا و ﺋﻪم‬ ‫ﻓﻪوزا دﯾﻤﻮﮐﺮاﺳﯿﻪ دهﺑ‪‬ﺘﻪ ھﯚى زا‪‬ﺒﻮوﻧﻰ زﻟﮫ‪‬ﺰه دهرهﻛﻴﻪﻛﺎن ﺑﻪﺳﻪر‬ ‫ﺳﻴﺎﺳﻪت و ﺋﺎﺑﻮرى و ﺳﻪروهت و ﺳﺎﻣﺎﻧﻰ ﻧﺎوﭼﻪﻛﻪدا …‬ ‫‪ ‬ﺋﺎﺷــﻜﺮاﻳﻪ ﺋ ـﻪم ﺑﻴــﺮدۆزهﯾ ـﻪ ﺟﻮ‪‬ــﻪو ﭼ ـﺎﻻﻛﻰ ﻟــﻪدواى زهﻣــﻴﻦ‬ ‫ﻟﻪرزهى ‪11‬ى ﺳ‪‬ﭙﺘﻪﻣﺒﻪرى ‪2001‬وه ﻟﻪﺋﻪﻣﺮﻳﻜﺎ دهﺳﺘﻰ ﭘ‪‬ﮑـﺮد‪,‬ﻛـﻪ‬ ‫ﺑﻨﻪﻣﺎﻛﻪى)) ﻓﻪﻟﺴﻪﻓﻪﯾﻪﻛﻰ ﺳﻴﺎﺳﻴﻪ((ﻛـﻪواى دادهﻧ‪‬ـﺖ ﻣـﻪﺗﺮﺳـﻴﻪﻛـﻰ‬ ‫ھﺎﺗﻮو ھﻪﯾﻪ ﻟﻪ دوژﻣﻨ‪‬ﮑﻰ ﻧﺎدﻳﺎرهوه ﻛﻪ ھﻪرِهﺷﻪ دهﻛﺎت ﻟﻪﺋﺎﺳﺎﻳﺸﻰ‬ ‫ﻧﻪﺗﻪوهﯾﻰ ﺋﻪﻣﺮﻳﻜﺎ‪.‬‬ ‫ﻣﻪﺑﻪﺳﺖ ﻟﻪم ﺑﻴﺮدۆزهﯾﻪش ﺋﻪوهﯾﻪﻛﻪ دهﺳﺘﭙ‪‬ﺸﺨﻪرﯾﻪﻛﻰ ﺋﻪﻣﺮﻳﻜﺎﻳﻪ ﺑﯚ‬ ‫ﻟﻪﺑﻪرﻳﻪك ھﻪﻟـﻮهﺷـﺎﻧﻰ ھـﻪﻣـﻮو ﺟ‪‬ﮕـﻪ و ﺟﻮﮔﺮاﻓﻴﺎﻳـﻪﻛـﻰ دهﺳـﻜﺮد ﻛـﻪ‬ ‫دادهﻧﺮ‪‬ــﺖ ﺑــﻪﺳـﻪرﭼـﺎوهى ھــﻪرِهﺷـﻪ ﺑـﯚ ﺳـﻪر ﺋﺎﺳــﺎﻳﺶ و ﺑــﻪرژهوهﻧــﺪى‬ ‫ﺋﻪﻣﺮﻳﻜﺎ‪ .‬ﺋﻪم ﺑﻴﺮدۆرزهﯾﻪ ﻟﻪﺳﻪر دوو ﭘﺎﻳـﻪ دارِ‪‬ـﮋراوه)) ﻟـﻪﺑـﻪرﻳـﻪك‬ ‫ھﻪﻟﻮهﺷﺎن(( و)) دروﺳـﺘﻜﺮدﻧﻪوه((‪ ,‬ﺑـﻪﺷـ‪‬ﻮهﯾـﻪك ﻛـﻪ ﺳـﺘﺮاﺗﻴﮋﻳﻪﺗـﻰ‬ ‫ﺋـــﻪﻣﺮﻳﻜـــﺎ واى ﺑـــﯚ دهﭼ‪‬ـــﺖ ﻛـــﻪ ﺋـــﻪم دوﻧﻴـــﺎو ﺟﻮﮔﺮاﻓﻴﺎﻳـــﻪى ﺋ‪‬ـــﺴﺘﺎ‬ ‫ﺳﻪرﺗﺎﭘﺎى ﻟﻪﺑﻪرﻳﻪك ھﻪﻟﺒﻮهﺷ‪‬ﺖ ﺑﻪﺷ‪‬ﻮهﯾﻪك ﻛﻪﻟﻪ ﺋﻪﻧﺠﺎﻣﺪا ﺑﻪھﯚى‬ ‫ﻓﻪوزاﻳﻪﻛﻰ دروﺳﺘﻜﻪرهوه ﻟﻪﻻﻳﻪن ﺋﻪﻣﺮﻳﻜﺎوه دوﻧﻴﺎﻳﻪﻛﻰ ﻧـﻮێ دروﺳـﺖ‬ ‫ﺑﻜﺎﺗﻪوه‪.‬‬

‫‪37‬‬

‫ﻓﺔوزاى دروﺳﺘﻜﺔر‪.........‬‬ ‫ﺑﻴﺮدۆزهى )) ﻓـﻪوزاى دروﺳـﺘﻜﻪر(( ﻟـﻪم دواﻳﻴﺎﻧـﻪدا ﻟـﻪﻻﻳـﻪن زۆر‪‬ـﮏ‬ ‫ﻟــﻪﻛﺎرﺑــﻪدهﺳــﺘﺎﻧﻰ ﺋـﻪﻣﺮﻳﻜــﺎوه دووﭘﺎﺗــﺪهﻛﺮ‪‬ﺘـﻪوه ‪ ,‬ﺋـﻪوهﺗــﺎ وهزﻳــﺮى‬ ‫دهرهوهى ﺋ ـﻪﻣﺮﻳﻜــﺎ ﺧــﺎﺗﻮو ﻛﯚﻧــﺪۆﻟﻴﺰارِاﻳــﺲ رِاﻳــﺪهﮔ ـﻪﯾ ـﻪﻧ‪‬ــﺖ)) ﺋ ـﻪو‬ ‫ﻛﺎرﻟ‪‬ﮑﺎﻧﻪى ﻛﻪ ﺷﻪﭘﯚل ﺑﻪﻧﺎوﭼﻪى ِرۆژھﻪﻻﺗﻰ ﻧﺎوهرِاﺳﺖ دهدهن‪ ,‬ﺑـﻮار‬ ‫ﺑـــﯚ ھـــﯿﭻ ﺋـــﻪﮔـــﻪر‪‬ـــﮏ ﻧـــﺎدهن ﺟﮕـــﻪ ﻟـــﻪ ھـــﻪﻟﺒﮋاردﻧـــﻰ ﻓـــﻪوزا ﻳـــﺎن‬ ‫ﻛﯚﻧﺘﺮِۆ‪‬ﮑﺮدﻧﻰ دهﺳﻪﻻت ﻟﻪﻻﻳـﻪن ﮔﺮوﭘـﻪ ﺋﻴـﺴﻼﻣﻴﻪﻛﺎﻧـﻪوهﻧـﻪﺑ‪‬ـﺖ ﻛـﻪ‬ ‫ﺋـﻪﻣـﻪش ﻣـﻪرج ﻧﻴـﻪ ﺑــﻪﺳـﻪرﻛـﻪوﺗﻨــﻰ دﻳﻤﻮﻛﺮاﺳـﻰ ﻛﯚﺗــﺎﻳﻰ ﺑ‪‬ــﺖ‪ .‬ﺋـﻪو‬ ‫ده‪ ‬ـﺖ ‪-:‬ﺑــﺎرودۆﺧﻰ ﻧﺎوﭼــﻪﻛ ـﻪ ﻧــﺎﺟ‪‬ﮕﻴﺮه‪ ,‬وهﺋ ـﻪو ﻓ ـﻪوزاﻳ ـﻪﺷــﻰ ﻛ ـﻪ‬ ‫ﭘﺮِۆﺳﻪى ﭘﻪرِﻳﻨﻪوهى دﯾﻤﻮﮐﺮاﺳﯿﻪت دهردهدات ﺑﺮﻳﺘﻴﻪﻟﻪ ﺟﯚرى ﻓﻪوزاى‬ ‫دروﺳﺘﻜﻪر‪ ,‬ﻛـﻪ ﭘـ‪‬ﺶدهﭼ‪‬ـﺖ ﻟـﻪﻛﯚﺗﺎﻳﻴـﺪا ﺑـﺎرودۆﺧ‪‬ﮑﻰ ﺑﺎﺷـﺘﺮ ﻟـﻪوهى‬ ‫ﺋ‪‬ﺴﺘﺎ ھﻪﯾﻪ ﺑ‪‬ﻨ‪‬ﺘﻪ ﺋﺎراوه((‪.17‬‬

‫ﺑﻨﻪﻣﺎﻛﺎﻧﻰ ﺋﻪم ﺑﻴﺮدۆزهﯾﻪ‬ ‫‪ .1‬ﺑــــﻪردهوام ﺑــــﻮوﻧﻰ ﺋــــﻪم ﺑﺎرودۆﺧــــﻪى ﺋ‪‬ــــﺴﺘﺎى ﻧﺎوﭼــــﻪى‬ ‫ــﻮل ﻧﺎﻛﺮ‪‬ـــﺖ‪ ,‬ﺑﯚﻳـــﻪ ﭘ‪‬ﻮﻳـــﺴﺘﻪ‬ ‫رِۆژھـــﻪﻻﺗـــﻰ ﻧـــﺎوهرِاﺳـــﺖ ﭼﻴـــﺪى ﻗﺒـ َ‬ ‫ﺑﮕﯚرِدر‪‬ﻦ ‪ .‬ﺑﻪھﻪﻣﻮو ﺷ‪‬ﻮازه ﺳﻴﺎﺳﻰ و ﺋﺎﺑﻮرﻳﻪﻛـﺎن ﺑـﻪرِ‪‬ﮕـﻪ ﭼـﺎرهى‬ ‫ﺳﻪرﺑﺎزﻳﺸﻪوه‪.‬‬ ‫‪ .2‬ﺑﻪو ﭘ‪‬ﯿﻪى ﻛـﻪ ھـﻪﻣـﻮو ﮔـﯚرِاﻧﻜﺎرﻳـﻪك دهﺑ‪‬ﺘـﻪ ھـﯚى ھ‪‬ﻨﺎﻧـﻪ‬ ‫ﺋــﺎراى ﻗﯚﻧــﺎﻏ‪‬ﮑﻰ ﻛــﺎﺗﻰ ﻧــﺎﺟ‪‬ﮕﻴﺮ‪ ,‬ﭘ‪‬ﻮﻳــﺴﺘﻪ ﻟــﻪﺳـﻪر ﺋـﻪﻣﺮﻳﻜــﺎ ﻛ ـﻪ‬ ‫ﺷــ‪‬ﻮهﯾــﻪك ﻳــﺎن ﺋﺎﺳــﺘ‪‬ﮏ ﻟــﻪﻓــﻪوزا ﻟــﻪﻧﺎوﭼــﻪﻛــﻪدا ﻗﺒــﻮلَ ﺑﻜــﺎت‪,‬‬ ‫ﻛ ـﻪﺋــﻪﻣــﻪش ﻟــﻪ ﺋــﻪﻧﺠﺎﻣــﺪا ﻛــﺎر‪‬ﮑﻰ ﺧــﺮاپ ﻧﺎﺑ‪‬ــﺖ‪,‬ﺋ ـﻪو ﻓــﻪوزاﻳــﻪ‬ ‫‪38‬‬

‫ﻓﺔوزاى دروﺳﺘﻜﺔر‪........‬‬ ‫)) دروﺳــﺘﻜﻪر(( دهﺑ‪‬ــﺖ‪ .‬ﻟــﻪﺑــﻪرﺋ ـﻪوهى دواى ﻛــﺎوﻟﻜﺮدﻧﻰ ﻛﯚﻧ ـﻪﻛــﺎن‬ ‫ِر‪‬ﮕﻪ ﺧﯚش دهﻛﺎت ﻟﻪﺑﻪردهم ﻟﻪداﻳﻚ ﺑﻮﻧ‪‬ﮑﻰ ﻧﻮ‪‬ﺪا‪.‬‬ ‫‪ .3‬ﺋﺎﺳﺎﻳﺸﻪﻛﻪ ﺋﻪﻣﺮﻳﻜﺎ ﺋﻪو ﻻﻳﻪﻧﻪ ﺑﻪھ‪‬ـﺰو ﺑـﻪﺗﻮاﻧﺎﻳـﻪ دهﺑ‪‬ـﺖ‬ ‫ﻟﻪﺳﻪر ﺋـﺎرِاﺳـﺘﻪﻛـﺮدن و ﻛـﯚﻧﺘﺮِۆ‪‬ﮑﺮدﻧـﻰ ﺋـﻪو ﻓـﻪوزا دروﺳـﺘﻜﻪره ﺑـﯚ‬ ‫ﺑــﻪرژهوهﻧــﺪى ﺧ ـﯚى‪.‬ﻟــﻪﺑــﻪر ﻧ ـﻪﺑــﻮوﻧﻰ ﻣﻮﻧﺎﻓــﺴ‪‬ﮑﻰ ﻧ‪‬ــﻮدهو‪‬ــﻪﺗــﻰ و‬ ‫ﻧﺎوﭼﻪﯾﻰ ﺑﯚ ﺋﻪﻣﺮﻳﻜﺎ ﻛﻪ ﺑﻪرهﻧﮕﺎرى ﺑﻜﻪن‪18.‬‬

‫ﺋﺎﻣﺎﻧﺠﻪ ﻛﺎﻧﻰ ﺋﻪم ﺑﻴﺮدۆزهﯾﻪ‬ ‫ﺋﺎﻣـﺎﻧﺠﻰ ﺳـﻪرهﻛــﻰ ﺋـﻪم ﺑﻴــﺮدۆزهﯾـﻪ ﺑﺮﻳﺘﻴـﻪ ﻟــﻪ ﭼ‪‬ﮑﺮدﻧــﻰ ﺷـﯚرِﺷـ‪‬ﮑﻰ‬ ‫ﻛﯚﻣــﻪﻻﻳــﻪﺗــﻰ‪ ,‬ﻛــﻪﻟــﻪرِ‪‬ﮕـــﻪى ھ‪‬ــﺰهوه دهﺳــﻪﭘ‪‬ﻨﺮ‪‬ــﺖ‪ ,‬ﺑــﻪﺋﺎﻣـــﺎﻧﺠﻰ‬ ‫دارِﺷــﺘﻨﻪوهى ﻧﺎوﭼــﻪى ووﻻﺗــﺎﻧﻰ ﻋ ـﻪرهﺑــﻰ ﻟــﻪ رِ‪‬ﮕ ـﻪى ﻧ ـﻪك ﺗ ـﻪﻧﮫــﺎ‬ ‫ﮔﯚرِﻳﻨﻰ رِژ‪‬ﻤﻪﻛﺎﻧﻪوه ﺑﻪ‪‬ﮑﻮ ﮔﯚ ِرﻳﻨﻰ ﺟﻮﮔﺮاﻓﻴـﺎش دهﮔﺮ‪‬ﺘـﻪوه‪.‬ﺋـﻪﻣـﻪش‬ ‫ﻟﻪو رِواﻧﮕﻪﯾﻪوه ﺳﻪرﭼﺎوهى ﮔﺮﺗﻮوه‪ ,‬ﻛﻪ ده‪‬ﺖ)) دﻳﺰاﻳﻨ‪‬ﮑﻰ ﻧـﻮێ ﺑـﯚ‬ ‫ﺑﻴﻨﺎﻳﻪﻛـﻰ ﺟﻴـﺎوازﺗﺮ(( ‪.‬ﻛـﻪ ﺧـﺎوهﻧـﻰ ﺋـﻪم ﺑﯚﭼﻮﻧـﻪش رِۆژھـﻪﻻﺗﻨـﺎس‬ ‫)) ﺑﺮﻧﺎرد ﻟﻮﻳﺲ((ه‪ .‬ﻛـﻪ ﺋـﻪم ﻛـﻪﻟﺘـﻮره رِۆژھـﻪﻻﺗﻴـﻪ ﭼـﺎوى ﺑـﻪراﻳـﻰ‬ ‫ﻧﺎﻳـﻪت ﺗـﻪﻧﮫـﺎ ﺑــﻪوه ﻧـﻪﺑ‪‬ـﺖ ﻛـﻪ ووﻻﺗــﺎﻧﻰ ﻋـﻪرهﺑـﻰ ﺑﺒ‪‬ﺘـﻪ ﻛﻴﺎﻧــﺎﺗﻰ‬ ‫ﺑﭽﻮوﻛﻰ ﻧﻪﺗﻪوهﯾﻰ و دﻳﻨﻰ ﻛﻪ ﻧﺎﺗﻮاﻧﻦ ﻟﻪ ﭼﻮارﭼ‪‬ﻮهى ﻳـﻪك ووﻻﺗـﺪا‬ ‫ﭘ‪‬ﮑﻪوه ﺑﮋﻳﻦ‪ .‬ﺋﻪﮔﻪر ﻣﻪﺳـﻪﻟـﻪﻛـﻪش دﯾﻤـﻮﮐﺮاﺳـﯿﻪﺗـﻪ ﻛـﻪ ﭘـﻪﯾـﻮهﺳـﺘﻪ‬ ‫ﺑــﻪﺑــﻪرژهوهﻧﺪﻳ ـﻪﻛــﺎﻧﻰ ﺋ ـﻪﻣﺮﻳﻜــﺎوه‪ ,‬ﺋ ـﻪوا ﺟ‪‬ﺒــﻪﺟ‪‬ﮑﺮدﻧ ـﻪﻛ ـﻪى ﭘ ـﺸﺖ‬ ‫دهﺑﻪﺳﺘ‪‬ﺘﻪ ﺳﻪر ﺑﻪﻛﺎرھ‪‬ﻨﺎﻧﻰ ﺋﺎﺷﻜﺮاى)) ﺗﺎﻳـﻪﻓـﻰ (( ﻟـﻪﭼﻮارﭼ‪‬ـﻮهى‬ ‫ﺋﻪو ﺳﺘﺮاﺗﻴﮋﻳﻪدا‪.‬‬ ‫‪39‬‬

‫ﻓﺔوزاى دروﺳﺘﻜﺔر‪.........‬‬ ‫ﺑﻪﺷـ‪‬ﻮهﯾـﻪك ﺋـﻪو ھـﻪﻣـﻪﺟـﯚره ﺗﺎﻳـﻪﻓﻴـﻪ دﻳﻨـﻰ و ﻧـﻪﺗـﻪوهﯾﻴﺎﻧـﻪى ﻛـﻪ‬ ‫ﻟﻪووﻻﺗﺎﻧﻰ ﻋﻪرهﺑﻴﺪا ھﻪن وادهﻛﺎت ﻛـﻪ ھـﻪر ﺗﺎﻳـﻪﻓـﻪﯾـﻪﻛـﻰ دﻳﻨـﻰ و‬ ‫ﻧ ـﻪﺗ ـﻪوهﯾ ـﻰ ﺑﯚﺧﯚﻳــﺎن ﻟــﻪﭼﻮارﭼ‪‬ــﻮهﯾ ـﻰ دهو‪‬ــﻪﺗﯚﻛ ـﻪﯾ ـﻪﻛــﻰ ﺑﭽ ـﻮوﻛﻰ‬ ‫ﺳﻪرﺑﻪﺧﯚدا ﻛﯚﺑﺒﻨﻪوه‪.‬ﺋﺎﻟ‪‬ﺮهﺷﻪوه ﺋﻪم ھﻪﻣﻪﭼﻪﺷﻨﻪﯾﻴـﻪ دهﺑ‪‬ﺘـﻪ ﺑـﻪﻻو‬ ‫ﻧ ـﻪﮔﺒــﻪﺗــﻰ‪ ,‬ﺑــﻪم ﺷ ـ‪‬ﻮهﯾ ـﻪش دﯾﻤــﻮﮐﺮاﺳــﯿﻪت دهﺑ‪‬ﺘ ـﻪ)) ﻛﺎوﻟﻜــﺎر‪‬ﮑﻰ‬ ‫دروﺳــﺘﻜﻪر(( ﺑ ـﯚ ﺋ ـﻪو ووﻻﺗﺎﻧ ـﻪى ﮔــﻪورهو ﻓــﺮه ﻧ ـﻪﺗ ـﻪوهو ﻣ ـﻪزھــﻪﺑــﻰ‬ ‫ﺟﻴﺎوازن‪.‬‬ ‫ﻟــﻪﺋ‪‬ــﺴﺘﺎدا دروﺷــﻤﻰ ﺑﻼوﻛﺮدﻧ ـﻪوهى دﯾﻤــﻮﮐﺮاﺳــﯿﻪت ﺑﯚﺗ ـﻪ دروﺷــﻤ‪‬ﮑﻰ‬ ‫ﮔـﺸﺘﻰ ﻟــﻪﺳﻴﺎﺳـﻪﺗــﻰ ﺋـﻪﻣﺮﻳﻜــﺎدا ﻟــﻪوﻛﺎﺗـﻪوهى ﻋ‪‬ﺮاﻗــﻰ داﮔﻴﺮﻛــﺮدوه‪,‬‬ ‫ﺑــﻪﭘـﺸﺘﺒﻪﺳــﺘﻦ ﺑــﻪﺑﻨـﻪﻣــﺎى ﻳــﺎرى)) دۆﻣﻴﻨـﻪ(( ﺑــﻪوﻣﺎﻧﺎﻳـﻪى ﮔــﯚرِﻳــﻦ و‬ ‫رِووﺧــﺎﻧﻰ رِژ‪‬ﻤــﻪﻛــﺎن ﻳ ـﻪك ﻟــﻪدواى ﻳ ـﻪك‪ .‬ﻟــﻪرِواﻧﮕــﻪى ھــﻪﻣــﻮو ﺋ ـﻪو‬ ‫ﮔـﯚرِاﻧﻜﺎرﻳﺎﻧـﻪى ﻛـﻪﻟـﻪﻧﺎوﭼــﻪﻛـﻪدا دروﺳــﺖ ﺑـﻮون ﻟــﻪوﻛﺎﺗـﻪوهى رِژ‪‬ﻤـﻰ‬ ‫ﻋ‪‬ﺮاﻗﻰ ِرووﺧﺎوه و ھﻪو‪‬ﯽ دارِﺷﺘﻨﻪوهى ﺟﻮﮔﺮاﻓﻴﺎى ﺳﻴﺎﺳﻰ ﻧﺎوﭼﻪﻛـﻪ‬ ‫دهدهر‪‬ـــﺖ ﻟـــﻪدواى ﻳـــﻪﻛـــﻪم دا ِرﺷـــﺘﻨﻪوهى ﻟـــﻪدواى ﺟـــﻪﻧﮕـــﻰ ﺟﻴﮫـــﺎﻧﻰ‬ ‫ﻳﻪﻛﻪﻣﻪوه‪.‬‬ ‫د‪ .‬ﻣﺤﻤــﺪ دﻣ‪‬ﺤــﯽ‪ :‬ﻟــﻪﭘ‪‬ﻨﺎﺳ ـﻪى)) ﻓ ـﻪوزاى دروﺳــﺘﻜﺮ((دا ﻟــﻪﻧﺎوﭼــﻪى‬ ‫رِۆژھﻪﻻﺗﻰ ﻧﺎوهرِاﺳﺘﺪا ده‪‬ـﺖ ‪ :‬ﺋـﻪم ﺑﻴـﺮدۆزهﯾـﻪ ﻟـﻪﻻﻳـﻪن ھـﻪﻧـﺪێ‬ ‫ﻛﻪس ﻟﻪﺑـﺎ‪‬ﯽ رِاﺳـﺖ رِهوى ﺳﻴﺎﺳـﻰ ﺋـﻪﻣﺮﻳﻜـﺎوه رِاﮔـﻪﯾـﻪﻧـﺮا دهرﺑـﺎرهى‬ ‫ﺋﺎرِاﺳﺘﻪﻛﺎﻧﻰ ﮔﯚرِان ﻟﻪ رِۆژھﻪﻻﺗﻰ ﻧـﺎوهرِاﺳـﺘﺪا‪ ,‬ھـﻪروهھـﺎ ده‪‬ـﺖ ‪-:‬‬ ‫ﺋــــﻪو ﻛﯚﻣــــﻪ‪‬ﮕﺎﻳﺎﻧــــﻪى ﻟــــﻪو ﻧﺎوﭼــــﻪﯾــــﻪدا دهژﻳــــﻦ ﺑــــﺮﻳﺘﻴﻦ ﻟــــﻪ‬ ‫ﻛﯚﻣ ـﻪ‪‬ﮕ ـﺎى)) ﻧﻮوﺳــﺘﻮو((ﻳــﺎن )) ﻣ ـﻪﯾ ـﻮو(( ﻳــﺎن )) ﺟﻮ‪‬ــﻪﻧ ـﻪﻛ ـﻪر((‬ ‫ﻟــﻪرِووى ﺳﻴﺎﺳــﻴﻪوه‪ ,‬ﺑﯚﺋــﻪوهى ﺋــﻪو ﻣــﻪﻧﮕــﻰ ﮔﯚﻣــﻪﯾــﺎن ﺑﺠﻮ‪‬ﻨﺮ‪‬ــﺖ‬ ‫‪40‬‬

‫ﻓﺔوزاى دروﺳﺘﻜﺔر‪........‬‬ ‫ﭘ‪‬ﻮﻳـــﺴﺘﻪﻛﺎر‪‬ـــﮏ ﺑﻜﺮ‪‬ـــﺖ ﻟـــﻪﺋـــﺎژاوه ﻧﺎﻧـــﻪوه و ﺗ‪‬ﮑﭽـــﺮِژان ﺑﯚﺋـــﻪوهى‬ ‫ﮔﯚرِاﻧ‪‬ﮏ ِرووﺑﺪات‪,‬وهواﺷﻰ ﺑﯚ دهﭼ‪‬ﺖ ﻛﻪﺋﻪو ﮔﯚ ِراﻧﻜﺎرﻳﻪ ﺑﻪرهو ﺑﺎﺷـﺘﺮ‬ ‫ﺑ‪‬ﺖ‪ ,‬ﻳﺎن ﺗﻪﻧﮫﺎ ﮔﯚرِان ﻟﻪﭘ‪‬ﻨﺎو ﮔﯚرِاﻧﻜﺎرﻳﺪا ﺑ‪‬ﺖ ‪.‬ﺋﻪم ﺑﻴﺮﻛﺮدﻧﻪوهﯾﻪ‬ ‫ﺑــﻪھــﻪﻣــﺎن ﻋ ـﻪﻗ‪‬ــﯽ ﺑــﺎزارِى ﺋــﺎزاد ﺟ‪‬ﺒــﻪﺟ‪‬ــﺪهﻛﺮ‪‬ــﺖ ﻟــﻪ ﺟﻮﮔﺮاﻓﻴــﺎى‬ ‫ﺳﻴﺎﺳﻴﺪا‪.‬‬ ‫ﺑﻪﻣﺎﻧﺎﻳﻪك ﻻﺑﺮدﻧﻰ ھﻪﻣﻮو ِر‪‬ﮕﺮﻳﻪﻛﺎن ﻟـﻪﺑـﻪردهم ﺋﺎﺑﻮورﻳـﺪا)) رِ‪‬ﮕـﻪ‬ ‫ﺑــﺪه ﺑــﺎ ﺗ‪‬ﭙــﻪڕ‪‬ــﺖ(( رِاﺳــﺘﻪوﺧـﯚ و ﺑــﻪﺷـ‪‬ﻮهﯾـﻪﻛــﻰ ﺋﯚﺗﯚﻣــﺎﺗﻴﻜﻰ رِ‪‬ﮕـﻪ‬ ‫دهدات ﺑـــﻪ رِ‪‬ﮑﺨـــﺴﺘﻨﻰ ﺑـــﺎزارِ و داﺑﻴﻨﻜﺮدﻧـــﻰ ﺑـــﻪرژهوهﻧـــﺪى ﮔـــﺸﺘﻰ و‬ ‫اﺳــﺘﺮهوى‬ ‫ﺗﺎﻳﺒــﻪﺗﻴــﻪﻛــﺎن‪.‬ھــﻪروهھــﺎ ﺋــﻪم ﻗﻮﺗﺎﺑﺨﺎﻧــﻪﯾــﻪ)) ﺑــﺎ‪‬ﯽ رِ ِ‬ ‫ﻣﻮﺣﺎﻓﻴﺰﻛﺎره ﻧﻮ‪‬ﮑﺎن (( ﺑﺮِواﻳﺎن واﻳـﻪ ﻛـﻪ دروﺳـﺘﻜﺮدﻧﻰ ﺑـﺎرودۆﺧ‪‬ﮑﻰ‬ ‫ﻓ ـﻪوزا و ﻧــﺎﺟ‪‬ﮕﻴﺮى دهﺑ‪‬ﺘ ـﻪ ھــﯚى دروﺳــﺘﻜﺮدﻧﻰ ﺳﻴــﺴﺘﻪﻣ‪‬ﮑ ـﻰ ﺳﻴﺎﺳــﻰ‬ ‫ﻧﻮێ ﻛﻪ ﺋﺎﺳﺎﻳﺶ و ﭘ‪‬ﺸﮑﻪوﺗـﻦ و ﺋﺎزادﻳـﻪﻛـﺎن داﺑـﻴﻦ دهﻛـﺎت ‪.‬ﺋـﻪﻣـﻪ‬ ‫ﭼﺎرهﺳﻪره ﺑﻪﻟ‪‬ﺪاﻧﻰ ﻛﺎرهﺑﺎﻳﻰ)) ﺑﻪ ﺷﯚك(( ه‪.‬‬ ‫ﺋﺎﻣﺎﻧﺠﻰ ﺳﻪرهﻛﻴﺶ ﻟﻪم ﺳﺘﺮاﺗﻴﮋﻳﻪﺗﻪ ﺑﺮﻳﺘﻴﻪ ﻟﻪ ﭘﺎر‪‬ﺰﮔـﺎرﻳﻜﺮدن ﻟـﻪ‬ ‫ﺑﺎﻻدهﺳﺘﺒﻮوﻧﻰ ﺋﻪﻣﺮﻳﻜﺎﻛﻪ ﺑﻪھﻪﻣﻮو ﺷ‪‬ﻮهﯾﻪك و ﺑﻪھﻪر ﻧﺮﺧ‪‬ـﮏ ﺑـﻮوه‬ ‫ھــﻪولَ دهدات ﺑ ـﯚ داﺑﻴﻨﻜﺮدﻧــﻰ ﺟ‪‬ﮕﻴــﺮى و ﭘ‪‬ــﺸﮑﻪوﺗــﻦ و ﺋﺎﺳــﺎﻳﺶ ﺑ ـﯚ‬ ‫ﻛﯚﻣـﻪ‪‬ﮕـﺎى ﺋـﻪﻣﺮﻳﻜــﻰ ﻟـﻪﭘـ‪‬ﺶ ھـﻪﻣــﻮو ﺷـﺘ‪‬ﮑﺪا‪ ,‬و دواﺗـﺮ ﻧﻐﺮۆﻛﺮدﻧــﻰ‬ ‫ﻛﯚﻣـﻪ‪‬ﮕﺎﻛــﺎﻧﻰ ﺗــﺮه ﻟــﻪﻓـﻪوزا و دواﻛـﻪوﺗــﻦ و ﺷـﻪرِى ﻧﺎوﺧﯚﻳ ـﺪا‪ ,‬ﺋـﻪم‬ ‫ﻛــــﺎرهش ﻟــــﻪ ِر‪‬ﮕــــﻪى داﻣــــﻮ دهزﮔــــﺎى ﻧــــﻪﺗــــﻪوه ﻳــــﻪﻛﮕﺮﺗــــﻮهﻛﺎﻧــــﻪوه‬ ‫ﺟ‪‬ﺒﻪﺟ‪‬ﺪهﻛﺎت‪.‬ﺑﯚﺋﻪوهى ﭼﻮوﻧﻪ ﻧﺎوهوهﻛﺎﻧﻰ ﺑﯚ ووﻻﺗﺎﻧﻰ ﺗـﺮ ﺷـﻪرﻋـﻰ‬ ‫و ﺧ‪‬ﺮاﺗــﺮ ﺑــﻦ ﻛ ـﻪ ﺑﮕﻮﻧﺠ‪‬ــﺖ ﻟــﻪﮔــﻪڵ داواﻛﺎرﻳ ـﻪ ﻧــﻪﺗــﻪوهﯾﻴ ـﻪﻛــﺎﻧﻰ‬ ‫ﺋﻪﻣﺮﻳﻜﺎدا‪.‬‬ ‫‪41‬‬

‫ﻓﺔوزاى دروﺳﺘﻜﺔر‪.........‬‬ ‫‪ ‬ﻓﻪﯾﻠﻪﺳﻮﻓﻰ رِووﺳﻰ)) ﺋﻪﻟﻜﺴﻪﻧﺪهر ﺑﺎﻧﺎرﻳﻦ(( ﺳﻪرۆﻛﻰ ﺑﻪﺷﻰ‬ ‫ﺎلﺗـﻪﺟـﺎرِﻳـﻪوه‬ ‫زاﻧﺴﺘﻪ ﺳﻴﺎﺳﻴﻪﻛﺎن ﻟﻪزاﻧﻜﯚى ﻣﯚﺳـﻜﯚى ﺣﻜـﻮﻣﻴﻰ ﺑـﻪﮔـ َ‬ ‫دهرﺑﺎرهى ﺑﻪﺟﻴﮫﺎﻧﻰ ﺑﻮون ده‪‬ﺖ )) واﺑﺮِﻳﺎره رِاﺳﭙﺎردهﻛﺎﻧﻰ داروﻧـﻰ‬ ‫ﺋﺎﺑﻮرى‪,‬ﺑﻪﺷ‪‬ﻮهﯾﻪﻛﻰ ﺑﻪرﻓﺮاوان ﺟ‪‬ﺒﻪﺟ‪‬ﺒﻜﺮ‪‬ﻦ‪.‬ﻟﻪﻛﺎﺗﻰ ﺑﻪﻛﺎرھ‪‬ﻨﺎﻧﻰ‬ ‫ﺑــﻪرﺑ ـﻼو ﺑ ـﯚ )) ﺷ ـ‪‬ﻮازى ﻗﻮﺗﺎﺑﺨﺎﻧ ـﻪى ﺷــﻴﻜﺎﻏﯚ(( دوﻧﻴــﺎ واﭘﻴــﺸﺎن‬ ‫دهدهر‪‬ــﺖ ﻛـﻪ ﺟ‪‬ﮕـﻪى دام و دهزﮔـﺎ و ﻛـﻪﻣﺎﻳـﻪﺗﻴـﻪ ﺟﻴــﺎوازهﻛﺎﻧـﻪ ﻛـﻪ‬ ‫ﻧــﺎﺗﻮاﻧﻦ ﺧﯚﺑﮕ ـﻮﻧﺠ‪‬ﻨﻦ )) ﺋ ـﻪو ﮔــﻪﻻﻧ ـﻪى ﻛ ـﻪﻧــﺎﺗﻮاﻧﻦ ﺧﯚﺑﮕ ـﻮﻧﺠ‪‬ﻨﻦ‬ ‫ـﺎﺑﻲ)) ﻗ ـﻪرزى ﮔــﻪﺷ ـﻪﭘ‪‬ــﺪاﻧﻴــﺎن ﭘ‪‬ﺒ ـﺪر‪‬ﺖ(( ﭼﻮﻧﻜ ـﻪ ﮔــﯚى زهوﻳ ـﻪ‬ ‫ﻧـ َ‬ ‫ﺑﭽﻮﻛﻪﻛﻪﻣﺎن ﭘﺮِ دهﻛﻪن ﻟﻪ ﺗﻮﺧﻤﻰ ﻣﺮۆﭬﻰ ﻟﻪﺟﯚرى ﺧـﺮاپ‪ .‬ﺑـﻪﻣـﻪش‬ ‫ِراﺳﭙﺎردهﻛﺎﻧﻰ دارووﻧﻰ ﻟﻪﺑﻮارى ﺋﺎﺑﻮرﻳﺪا)) رِهﮔﻪزﭘﻪرﺳﺘﺎﻧﻪ(( د‪‬ﺘـﻪ‬ ‫ﺑـــﻪرﭼـــﺎو‪.‬ﺋـــﻪﮔـــﻪر دوﻧﻴـــﺎ ﻟـــﻪﺳـــﻪر ﺋـــﻪم ﺑﻴـــﺮدۆزهﯾـــﻪ دارِ‪‬ـــﮋراوه‬ ‫ﻛﻪﻛﻪﻣﻴﻨﻪﯾﻪك ﺗﻮاﻧﺎى ﺧﯚﮔﻮﻧﺠﺎﻧﺪﻧﻰ ھﻪﯾـﻪ و دهﺑ‪‬ﺘـﻪ ﺧـﺎوهﻧـﻰ ﺋـﻪم‬ ‫ﮔﯚى زهوﻳﻪ ﺑﻪﺑـﻰَ ﻣﻮﻧـﺎﻓﻴﺲ و زۆرﻳﻨـﻪﯾـﻪﻛـﻰ ﻗ‪‬ﺰﻟ‪‬ﮑـﺮاو ﻛـﻪ ﺗﻮاﻧـﺎى‬ ‫ﺧﯚﮔﻮﻧﺠﺎﻧﺪﻧﻰ ﻧﻴﻪ و دوورﺧﺮاوهﺗﻪوه ﻟﻪ ﭘﺮِۆﺳﻪى ﺑـﻪﺗﺎﻳﺒـﻪﺗﻜـﺮدن و‬ ‫ﮔﻪﺷﻪ و ﭘ‪‬ﺸﮑﻪوﺗﻦ‪ .‬ﺋﻴﺪى ﭼﯚن ﺋﻪم رِۆژﮔﺎره ﭘـﺮِ ﻟـﻪﺗﻮﻧـﺪوو ﺗﻴﮋﻳـﻪ‬ ‫ﭼﺎوهرِ‪‬ﻤﺎن ﻧﺎﻛـﺎت ﻛـﻪ ﻳﺎﺑـﻪھـﯚى ﻣـﺎﻧﮕﺮﺗﻨﻰ زۆرﻳﻨـﻪى ﻗ‪‬ﺰﻟ‪‬ﮑـﺮاوهوه‬ ‫دروﺳﺖ ﺑﻮه ﻳـﺎن ﺑـﻪھـﯚى دﻳﻜﺘﺎﺗﯚرﻳـﻪﺗـﻰ ﻳـﻪك ﺟـﻪﻣـﺴﻪرهوه دروﺳـﺖ‬ ‫ﺑــﻮوه ﻛــﻪ ﺧــﯚى ﺋﺎﻣــﺎدهﻛــﺮدوه ﺑــﯚ ﺳــﻪرﻛــﻮﺗﻜﺮدﻧﻰ ﺋــﻪو ﻣﺎﻧﮕﺮﺗﻨــﻪ‬ ‫ﺷــﺎراوهﯾ ـﻪ و ﺋ ـﻪﻧﺠﺎﻣ ـﻪﻛ ـﻪش ﺋ ـﻪوهﯾ ـﻪ ﻛ ـﻪﻟــﻪﺳ ـﻪر زهﻣﻴﻨ ـﻪى واﻗﻴــﻊ‬ ‫دهﯾﺒﻴﻨﻴﻦ‪ ,‬رِازﻳﺒﻮن ﺑﻪﺋﻪﻧﺠﺎﻣﻪﻛﺎﻧﻰ ﺑـﻪﺗﺎﻳﺒـﻪﺗﻜـﺮدن و ﻟﻴﺒـﺮِا‪‬ﯿـﻪﺗـﻰ‬ ‫ﻧﻮ‪‬ﯿــﻪ‪ ,‬ﻳــﺎن ﺑــﻪرﮔــﻪﮔﺮﺗﻨــﻰ دﻳﻜﺘﺎﺗﯚرﻳـﻪﺗــﻰ ﺋـﻪﻣﺮﻳﻜــﺎى ﺳﻴﺎﺳــﻴﻪ ﻛـﻪ‬ ‫ھﻪردووﻛﻴﺎن ﻳﻪك ﺋﻪﻧﺠﺎﻣﻴﺎن ھﻪﯾﻪ ((‪.19‬‬ ‫‪42‬‬

‫ﻓﺔوزاى دروﺳﺘﻜﺔر‪........‬‬ ‫‪ ‬ﺑﻪم ﺷ‪‬ﻮهﯾﻪ ﺋـﻪﻣﺮﻳﻜـﺎ ﻛـﻪوﺗﯚﺗـﻪ ﻓـﺸﺎر ﺧـﺴﺘﻨﻪ ﺳـﻪر زۆر‪‬ـﮏ‬ ‫ﻟــﻪووﻻﺗــﺎﻧﻰ ﻋـﻪرهﺑــﻰ ﺑــﻪﻧــﺎوى )) ﺟ ـﻪﻧ ـﮓ دژى ﺗﻴــﺮۆر(( ﺑﯚﺋـﻪوهى‬ ‫ﻧﻪرﻣﻰ ﺑﻨﻮ‪‬ﻨﻦ ﻳﺎن ﺗﻪﻧﺎزول ﺑﻜﻪن ﻛﻪﻟﻪﮔﻪڵ ﺑﻪرژهوهﻧﺪى ﺋﻪﻣﺮﻳﻜـﺎدا‬ ‫ﺑﮕﻮﻧﺠ‪‬ﺖ‪.‬ﻟﻪم ﭼﻮارﭼ‪‬ﻮهﯾﻪﺷﺪا ﺳﻮرﻳﺎ ﻛـﻪوﺗﯚﺗـﻪ ﺑـﻪر ﻓـﺸﺎر‪‬ﮑﻰ زۆرى‬ ‫ﺋﻪﻣﺮﻳﻜﺎو ﺋﻴﺴﺮِاﺋﻴﻠﻪوه و داواى داﻣﺎ‪‬ﯿﻨﻰ ﭼﻪﻛـﻰ ﺣﻴﺰﺑـﻮﻻى ﻟﻮﺑﻨـﺎﻧﻰ‬ ‫دهﻛـــﻪن‪.‬ﺋﺎﻣـــﺎﺟﻰ ﺳـــﻪرهﻛـــﻴﺶ ﺑﺮﻳﺘﻴـــﻪ ﻟـــﻪ رِاﻣﮫ‪‬ﻨـــﺎﻧﻰ ﺳـــﻮرﻳﺎ ﻛـــﻪ‬ ‫ﺑ‪‬ﺘـــﻪﻓـــﻪﻟـــﻪﻛـــﻰ ﺋـــﻪﻣﺮﻳﻜـــﺎوه ﺑﯚﺋـــﻪوهى دواﺗـــﺮ ﺑـــﻪﻛﺎرﺑ‪‬ﻨ‪‬ـــﺖ ﺑـــﯚ‬ ‫ﺟ‪‬ﺒﻪﺟ‪‬ﮑﺮدﻧﻰ ﺳﻴﺎﺳﻪﺗﻪﻛﺎﻧﻴﺎن ﺗﺎﻳﺒﻪت ﺑﻪﻛ‪‬ﺸﻪى ﻓﻪﻟـﻪﺳـﺘﻴﻦ‪ .‬دواى‬ ‫ﮔﯚرِان ﻟﻪ ﻋ‪‬ﺮاﻗﺪا ِراﺳﺘﻪوﺧـﯚ ﺳـﻮرﻳﺎ ﺑﯚﺗـﻪ ﺋﺎﻣـﺎﺟﻰ ﮔـﯚ ِران ‪,‬ﭼﻮﻧﻜـﻪ‬ ‫ﺳــﻮرﻳﺎ ﭘ‪‬ﮕــﻪﯾ ـﻪﻛــﻰ ﮔﺮﻧﮕ ـﻰ ھــﻪﯾـﻪ ﻟــﻪﻧﺎوﭼــﻪﻛ ـﻪدا و ﺑــﻪﺗﺎﻳﺒــﻪﺗــﻴﺶ‬ ‫ﻛﺎرﻳﮕــﻪرى ھــﻪﯾ ـﻪ ﻟــﻪﺳ ـﻪر ﻛ‪‬ــﺸﻪ ﻧﺎوﺧﯚﻳﻴ ـﻪﻛــﺎﻧﻰ ﻟﻮﺑﻨــﺎن و ﮔﺮوﭘــﻪ‬ ‫ﻓـــﻪﻟـــﻪﺳـــﺘﻴﻨﻴﻪﻛـــﺎن و ﺳـــﻨﻮر‪‬ﮑﻰ ﻓﺮاواﻧﻴـــﺸﻰ ھـــﻪﯾـــﻪ ﻟـــﻪ ﻟـــﻪﮔـــﻪڵ‬ ‫ﻋ‪‬ﺮاﻗﺪا‪.‬ﮔﯚرِان ﻟـﻪﺳـﻮرﻳﺎدا ﻛﻠﻴﻠـﻰ ﺳـﻪرهﻛـﻰ ﺟ‪‬ﺒـﻪﺟ‪‬ﮑﺮدﻧـﻰ ﭘـﺮِۆژهى‬ ‫ِرۆژھــﻪﻻﺗــﻰ ﻧــﺎوهرِاﺳــﺘﻰ ﮔــﻪورهﯾــﻪ ﻛــﻪ ﺳــﻪرۆك ﺑــﯚش ﻟــﻪ ﻣــﺎﻧﮕﻰ‬ ‫‪2006/2‬دا ِراﻳﮕﻪﯾﺎﻧﺪ‪ ,‬ﭼﻮﻧﻜﻪ ﺳﻮرﻳﺎ ﻳﻪﻛ‪‬ﮑﻪ ﻟـﻪو ووﻻﺗﺎﻧـﻪى ﻛـﻪ‬ ‫ھﺎوﻛــﺎرى و ﭘ ـﺸﺘﻴﻮاﻧﻰ ﺗﻴــﺮۆردهﻛــﺎت‪ .‬ﻟــﻪﮔــﻪڵ ھــﻪﻣــﻮو ھﺎوﻛــﺎرى و‬ ‫ﻧﻪرﻣﻴﻪﻛﺎﻧﻰ ﺳﻮرﻳﺎدا‪,‬ﻛﻪﭼﻰ ﺑـﺎ‪‬ﯽ ﻣﻮﺣﺎﻓﻴﺰﻛـﺎرهﻛـﺎن ﻟـﻪﭘ‪‬ﻨﺘﺎﮔﯚﻧـﺪاو‬ ‫ﺑـــﻪﺗﺎﻳﺒـــﻪﺗـــﻰ دﻳﻜﭽﻴﻨـــﻰ ﺳـــﻮورن ﻟـــﻪﺳـــﻪر ﺗﺎواﻧﺒـــﺎرﻛﺮدﻧﻰ ﺳـــﻮرﻳﺎ‬ ‫ﺑـــــﻪدروﺳـــــﺘﻜﺮدﻧﻰ ﭼـــــﻪﻛـــــﻰ ﻛﺎوﻟﻜـــــﺎرى و دا‪‬ـــــﺪهداﻧـــــﻰ ﮔﺮوﭘـــــﻪ‬ ‫ﻓ ـﻪﻟــﻪﺳــﺘﻴﻨﻴﻪﻛــﺎن و ‪...‬ھﺘــﺪ‪ .‬ﺑﯚﻳ ـﻪ ﻓــﺸﺎرهﻛﺎﻧﻴــﺎن ﻟــﻪﺳ ـﻪر ﺳــﻮرﻳﺎ‬ ‫ﺑﻪردهواﻣﻪ و رِاﻳﺪهﮔﻪﯾﻪﻧﻦ ﻛﻪ دهﺑ‪‬ﺖ ﺳﻮرﻳﺎ ﻳﻪﻛ‪‬ﮏ ﻟﻪو دوو رِ‪‬ﮕﺎﻳـﻪ‬ ‫ھــﻪﻟﺒﺒﮋ‪‬ﺮ‪‬ــﺖ ﻳــﺎن وهك ﻗــﻪزاﻓــﻰ ﺗــﻪﺳــﻠﻴﻢ ﺑ‪‬ــﺖ ﻳــﺎن وهك ﺻــﺪام‬ ‫‪43‬‬

‫ﻓﺔوزاى دروﺳﺘﻜﺔر‪.........‬‬ ‫ﺑﺮِوﺧ‪‬ﻨﺮ‪‬ﺖ ﻛﻪ ھﻪردووﻛﻴﺸﻴﺎن ﻟﻪﺑﻪرژهوهﻧـﺪى ﺋـﻪﻣﺮﻳﻜﺎﻳـﻪ و ﻟـﻪدژى‬ ‫ﺋﺎوات و داﺧﻮازﻳﻪﻛﺎﻧﻰ ﺣﻜﻮﻣﻪﺗﻪﻛﺎﻧﻰ ووﻻﺗﺎﻧﻰ ﻋﻪرهﺑﻴﺪاﻳﻪ‪20 .‬‬

‫ﻓﻪوزاى دروﺳﺘﻜﻪر و ﮔﻮﺗﺎرى ﺗﺎﻳﻪﻓﻰ‬ ‫ﺑﻴــﺮدۆزهى ﻓــﻪوزاى دروﺳــﺘﻜﻪر ﻟــﻪ ﻋ‪‬ﺮاﻗــﻰ دواى رِژ‪‬ﻤــﻰ ﺑــﻪﻋــﺲ‪,‬‬ ‫ﻳﻪﻛ‪‬ﮏ ﻟﻪﺳﻴﻤﺎ دﻳﺎرهﻛﺎﻧﻰ ﺑﺮﻳﺘﻴﻪﻟﻪ ھﻪﻻﻳﺴﺎن و ﺧﯚﺷﻜﺮدﻧﻰ ﺋـﺎﮔﺮى‬ ‫ﺷﻪرِى ﺗﺎﻳﻪﻓﻰ ﻟﻪﻧ‪‬ﻮان ﻣﻪزھﻪب و ﻧﻪﺗـﻪوه ﺟﻴـﺎوازهﻛـﺎﻧﻰ ﻋ‪‬ﺮاﻗـﺪا‪,‬‬ ‫ﺑــﻪﻣـﻪﺑــﻪﺳــﺘﻰ رِووﺧﺎﻧــﺪن و ﻧـﻪﻣــﺎﻧﻰ دهو‪‬ــﻪﺗــﻰ ﻋ‪‬ﺮاﻗــﻰ ﺑــﻪﯾـﻪك و‬ ‫ﻳﻪﻛﮕﺮﺗﻮوﻳﻰ و ﺳﺮِﻳﻨﻪوهى ﻣﯚرﻛﻰ ﻋﻪرهﺑﻰ و ﻻوازﻛﺮدﻧﻰ ﻛـﻪﺳـﺎﻳﻪﺗـﻰ‬ ‫ﻣﺮۆﭬﻰ ﻋﻪرهﺑﻰ ﻟﻪ ﻋ‪‬ﺮاﻗﺪا‪.‬ﺋﻪم دﻳﺎردهﯾﻪ ﺑﻪﺋﺎﺷـﻜﺮا ﻟـﻪ ھـﻪﻟﻤـﻪﺗـﻰ‬ ‫ھــﻪﻟﺒﮋاردﻧ ـﻪﻛــﺎﻧﻰ ‪2005/12/15‬دا دهرﻛ ـﻪوت‪.‬ﻛﺎﺗ‪‬ــﮏ ﻟــﻪﻧ‪‬ــﻮان‬ ‫‪ 330‬ﺣﻴﺰب و ﻛﻴﺎﻧـﺎﺗﻰ ﺳﻴﺎﺳـﻴﺪا‪,‬زۆر ﺑـﻪﻛـﻪﻣـﻰ ﮔﻮﺗـﺎر‪‬ﮑﻰ ﺳﻴﺎﺳـﻰ‬ ‫ﻋﻴﻠﻤﺎﻧﻰ ﻧﻴﺸﺘﻴﻤﺎﻧﻰ ﺑﻪرﭼﺎو دهﻛﻪوت ﻛﻪ ﺳﻮورﺑ‪‬ﺖ ﻟﻪﺳﻪر ﭘﺎراﺳـﺘﻨﻰ‬ ‫ﻋ‪‬ﺮاق وهك ﻧﻴﺸﺘﻴﻤﺎن‪.‬‬ ‫ﺋﻪم ﮔﻮﺗـﺎره ﺗﺎﻳـﻪﻓﻴـﻪ ﻟـﻪﻻﻳـﻪن دهو‪‬ـﻪﺗـﺎﻧﻰ ﻧﺎوﭼـﻪﻛـﻪ و ﻟـﻪﺳـﻪروو‬ ‫ھﻪﻣﻮوﺷﻴﺎﻧﻪوه ﺋﻪﻣﺮﻳﻜﺎ ھﺎﻧﺪهر و ﭘﺸﺘﻴﻮاﻧﻰ ﻟ‪‬ـﺪهﻛـﺎت‪ .‬ﺋـﻪوهﺗـﺎ ﺑـﻪ‬ ‫ﺋﺎﺷﻜﺮا ﺋ‪‬ﺮان ﭘﺸﺘﮕﻴﺮى ﻟﻪ ﻣﻪزھﻪﺑﻰ ﺷﻴﻌﻪ دهﻛﺎت ‪ ,‬ﺑﻪﻧﺎوى ﺋـﻪوهى‬ ‫زولﻣﻴـﺎن ﻟ‪‬ﮑـﺮاوه و ﺑـﻪﺋﺎﺷـﻜﺮا رِاﺑـﻪرى ﻛﯚﻣـﺎرى ﺋﻴـﺴﻼﻣﻰ ﺋ‪‬ـﺮان‬ ‫ﻛﻪ َ‬ ‫ﺋﺎﻳﻪﺗـﻮﻻ )) ﺧﺎﻣﻨـﻪﺋـﻰ(( ﻟـﻪﻣﺰﮔـﻪوﺗـﻰ ﮔـﻪورهى ﺗﺎراﻧـﻪوه ﻟـﻪ رِۆژى‬ ‫‪2005/12/10‬دا ده‪‬ــﺖ )) ﭘــﺮِۆﺳــﻪى ھــﻪﻟﺒﮋاردﻧــﻰ دووهم ﻟــﻪ‬ ‫ﻋ‪‬ﺮاﻗﺪا ﮔﯚ ِراﻧ‪‬ﮑـﻰ ﮔﺮﻧﮕـﻪ ﻟـﻪدوﻧﻴـﺎى ﺋﻴـﺴﻼﻣﺪا ((‪ 21‬ﻛـﻪ ﺑـﯚ ﺧـﯚى‬ ‫ﺋﻪم ﮔﻮﺗﺎره ﺋﺎﻣﺎژهﯾﻪﻛﻰ ﺗﻴﺎداﻳﻪ ‪.‬‬

‫‪44‬‬

‫ﻓﺔوزاى دروﺳﺘﻜﺔر‪........‬‬ ‫ھـــﻪر دواى ھـــﻪﻟﺒﮋاردﻧـــﻪﻛـــﻪش وهزﻳـــﺮى ﻧـــﺎوﺧﯚى ﺋ‪‬ـــﺮان)) ﭘـــﻮر‬ ‫ﻣﺤﻤﻪدى(( ﻟﻪ ‪2005/12/22‬دا ده‪‬ﺖ )) دروﺷـﻤﻪﻛـﺎﻧﻰ ﮔـﻪﻻﻧـﻰ‬ ‫ﻣﻮﺳــ‪‬ﻤﺎﻧﻰ ﺋ‪‬ــﺮان ﻟــﻪ ﺻــﻨﺪوﻗﻪﻛـــﺎﻧﻰ دهﻧﮕﺪاﻧــﻪوه ﻟــﻪ ﺑــﻪﻏـــﺪاد و‬ ‫ﭘﺎر‪‬ﺰﮔﺎﻛــﺎﻧﻰ ﺗــﺮى ﻋ‪‬ﺮاﻗــﻪوه دهردهﭼــﻦ((‪ .22‬ھــﻪروهھــﺎ ده‪‬ــﺖ‬ ‫)) ﻛ ـﻪ ﺋ ـﻪم دﻳــﺎرده ﻣ‪‬ﮋووﻳﻴ ـﻪ ﮔــﻪورهﯾ ـﻪ ﺋ ـﻪو ﮔﻮﺗ ـﻪﯾ ـﻪى ﺋﺎﻳ ـﻪﺗــﻮﻻ‬ ‫ﺧﻮﻣ ـﻪﯾﻨــﻰ د‪‬ﻨ‪‬ﺘ ـﻪ دى ﻛ ـﻪ ﮔﻮوﺗﻴــﻮوى رِ‪‬ﮕ ـﺎى ﻗــﻮدس ﺑــﻪﻛ ـﻪرﺑــﻪﻻدا‬ ‫ﺗ‪‬ﭙﻪڕدهﺑ‪‬ﺖ ((‪.23‬‬ ‫ﺑﻪم ﺷ‪‬ﻮهﯾﻪ ﺋ‪‬ﺮان رۆ‪‬ﮑﻰ زۆر ﻧ‪‬ﮕﻪﺗﻴﭭﺎﻧﻪ دهﺑﻴﻨ‪‬ﺖ ﻟـﻪ ﻋ‪‬ﺮاﻗـﺪا و‬ ‫ﺑﻪرﻧﺎﻣﻪى ﻛﺎرى ﺳﻴﺎﺳـﻰ ﺧـﯚى ﺟ‪‬ﺒـﻪﺟـ‪ ‬دهﻛـﺎت و ﻋ‪‬ﺮاﻗـﻰ ﻛﺮدۆﺗـﻪ‬ ‫ﮔــﯚ ِرهﭘـﺎﻧﻰ ﺳـﻪرهﻛــﻰ ﻣﻠﻤﻼﻧ‪‬ﮑـﺎﻧﻰ ﻟــﻪﮔــﻪڵ ﺋـﻪﻣﺮﻳﻜــﺎدا و ﻟــﻪدواﺗــﺮﻳﻦ‬ ‫ﺋﺎﻣﺎردا ﻛـﻪﻟـﻪﻻﻳـﻪن)) ﻣـﻪﺟﻠﻴـﺴﻰ ﻣﻘـﺎوهﻣـﻪى ﺋ‪‬ﺮاﻧﻴـﻪوه ﻛـﻪﺳـﻪر ﺑـﻪ‬ ‫ﻣﻮﺟــﺎهﯾ ـﺪﻧﻰ ﺧــﻪ‪‬ﻘ ـﻰ ﺋ‪‬ﺮاﻧ ـﻪ(( رِاﮔ ـﻪﯾ ـﻪﻧــﺮا ﻟــﻪﻛ ـﻪﻧــﺎ‪‬ﯽ ﺋﺎﺳــﻤﺎﻧﻰ‬ ‫ﺋـﻪﻟﺠﺰﻳــﺮهوهﻟــﻪرِۆژى ‪2007/1/26‬دا ﻛـﻪ )) ‪32‬ھــﻪزار ﺟﺎﺳﻮﺳــﻰ‬ ‫ﺋ‪‬ﺮاﻧﻰ ھﻪﯾـﻪ ﻟـﻪ ﻋ‪‬ﺮاﻗـﺪا و ﻣﺎﻧﮕﺎﻧـﻪ ﻣﻮوﭼـﻪ ﻟـﻪدهو‪‬ـﻪﺗـﻰ ﺋ‪‬ـﺮان‬ ‫وهردهﮔـــﺮن((‪ . 24‬ھـــﻪروهھـــﺎ ﻟـــﻪﺳـــﻪروﺑـــﻪﻧـــﺪى ﺟ‪‬ﺒـــﻪﺟ‪‬ﮑﺮدﻧـــﻰ‬ ‫ﺳﺘﺮاﺗﻴﮋﻳﺘﻰ ﺳﻪرﺑﺎزى ﻧﻮ‪‬ﯽ ﺋﻪﻣﺮﻳﻜﺎ ﻟـﻪ ﻋ‪‬ﺮاﻗـﺪا ﻛـﻪ ﺑـﻪھﺎوﺑـﻪﺷـﻰ‬ ‫ﺳﻮﭘﺎو ھ‪‬ﺰهﻛـﺎﻧﻰ ﻋ‪‬ـﺮاق ﻟـﻪﺷـﺎرى ﺑـﻪﻏـﺪاد ﭘـﻪﯾـﺮِهو دهﻛﺮ‪‬ـﺖ و ﻟـﻪ‬ ‫‪2007/2/16‬وه دهﺳــــﺘﻰ ﭘ‪‬ﮑــــﺮدوه و ﻟــــﻪ ﻧﻮﺳــــﺮاو‪‬ﮑﻰ ﻧﮫ‪‬ﻨــــﻰ‬ ‫ﺳﻪرۆﻛﺎﻳﻪﺗﻰ ﺋﻪﻧﺠﻮﻣﻪﻧﻰ وهزﻳﺮاﻧﻰ ﻋ‪‬ﺮاﻗﺪا ﻛﻪ ﺋـﺎرِاﺳـﺘﻪى ﺗـﻪﯾـﺎرى‬ ‫ﺻـــﻪدرى ﻛـــﺮاوه و داواﻳـــﺎن ﻟ‪‬ـــﺪهﻛـــﺎت ﻛـــﻪ ﻟ‪‬ﭙﺮﺳـــﺮاوه دﻳـــﺎرو ﭘﻠـــﻪ‬ ‫ﻳﻪﻛﻪﻛﺎن و ﭘﻠﻪ دووهﻛﺎﻧﻴـﺎن ﻛـﻪ ﭘـﻪﯾـﻮهدﻳـﺎن ﺑـﻪ ﺣـﻪرهﺳـﻰ ﺷـﯚرِﺷـﻰ‬ ‫ﺋﻴﺴﻼﻣﻰ ﺋ‪‬ﺮاﻧﻪوه ھﻪﯾﻪ ﺑﯚ ﻣـﺎوهﯾـﻪﻛـﻰ ﻛـﺎﺗﻰ ﺧﯚﻳـﺎن وون ﺑﻜـﻪن و‬ ‫‪45‬‬

‫ﻓﺔوزاى دروﺳﺘﻜﺔر‪.........‬‬ ‫ﺑﭽﻨﻪ دهرهوهى ﺳﻨﻮرهﻛﺎن ﺑﯚﺋﻪوهى ﻟﻪ ﮔـﺮﺗﻦ رِزﮔﺎرﻳـﺎن ﺑﺒ‪‬ـﺖ ‪ ,‬ﻛـﻪ‬ ‫ﺋ ـﻪﻣ ـﻪش ﺑــﻪ‪‬ﮕ ـﻪﯾ ـﻪﻛــﻰ ﺑــﻪھ‪ ‬ـﺰه ﺑ ـﯚ ﺑــﻮوﻧﻰ دهﺳــﺘ‪‬ﻮهرداﻧــﻰ ﺋ‪‬ــﺮان‬ ‫ﻟﻪﻛﺎروﺑﺎرى ﻧﺎوﺧﯚى ﻋ‪‬ﺮاﻗﺪا و ﺧﯚﺷﻜﺮدﻧﻰ ﺋﺎﮔﺮى ﺷﻪرِى ﺗﺎﻳﻪﻓـﻰ و‬ ‫ﻣﻪزھﻪﺑﻰ ﻟﻪ ﻋ‪‬ﺮاﻗﺪا ‪ .‬ﺋ‪‬ﺮان ﺑﻪﺷ‪‬ﻮهﯾﻪك ِرۆﭼﯚﺗﻪ ﻧﺎو ھـﻪﻣـﻮو دام‬ ‫و دهزﮔــﺎ ﺋــﻪﻣﻨــﻰ و ﻣﻮﺧﺎﺑــﻪراﺗــﻰ و ﺳــﻮﭘﺎ و ﻣــﻪدهﻧــﻰ ﺣﻜﻮﻣــﻪﺗــﻰ‬ ‫ﻋ‪‬ﺮاﻗﻪوه ﻛﻪ ﺳﺎﻧﺎ ﻧﻴﻪ ﻟﻪﻛﺎﺗ‪‬ﮑﯽ ﻛـﻪﻣـﺪا ﮐـﯚﻧﺘﺮۆڵ ﺑﻜﺮ‪‬ـﺖ‪ ,‬ﭼﻮﻧﻜـﻪ‬ ‫ﺷﻴﻌﻪﻛﺎﻧﻰ ﻋ‪‬ﺮاق زۆرﻳﻨﻪﯾـﺎن ﻻﻳـﻪﻧﮕـﺮى ﺋ‪‬ـﺮاﻧﻦ و ﺑﯚﺣـﺴﺎﺑﻰ ﺋ‪‬ـﺮان‬ ‫ﻛﺎردهﻛﻪن‪.‬‬ ‫‪ ‬ﺳﻮﻧﻪى ﻛﻪﻣﻴﻨﻪى ﻋﻪرهﺑﻴﺶ ﻟﻪ ﺋ‪‬ﺴﺘﺎدا ﻟﻪﺣـﻮﻛﻢ و دهﺳـﻪﻻت‬ ‫دوورﻛﻪوﺗﻮﻧﻪﺗﻪوه و دهﺳﺘﻴﺎن داوهﺗﻪ ﺑـﻪﻧـﺎو ﻣﻘـﺎوهﻣـﻪت و دژاﻳـﻪﺗـﻰ‬ ‫ﻛﺮدﻧﻰ ﺋﻪﻣﺮﻳﻜﺎ و ﺣﻜﻮﻣﻪﺗﻰ ﻋ‪‬ﺮاﻗﻴﺶ و زۆر‪‬ﮏ ﻟﻪدهو‪‬ﻪﺗﺎﻧﻰ ﺳﻮﻧﻪ‬ ‫ﻣﻪزھﻪﺑﻰ ﻋﻪرهﺑﻰ ﻟﻪ ﺋﻮردون و ﻣﻴﺴﺮ و ﻳﻪﻣﻪن و ووﻻﺗﺎﻧﻰ ﻛـﻪﻧـﺪاو‬ ‫ﺑــــﻪﺋﺎﺷــــﻜﺮاو ﺑــــﻪﻧﮫ‪‬ﻨــــﻰ ھﺎوﻛــــﺎرى ﻣــــﺎدى و ﻣــــﻪﻋﻨــــﻪوى ﻳــــﺎن‬ ‫دهﻛ ـﻪن‪.‬ﺗﻮرﻛﻴــﺎش وهك ووﻻﺗ‪‬ﮑــﯽ ﮔــﻪورهى ﻧﺎوﭼــﻪﻛ ـﻪ و ﺑــﻪھــﻪﻣــﺎن‬ ‫ﺑﻴﺎﻧﻮوى ﭘﺎر‪‬ﺰﮔﺎرى ﻟﻪﻻﻳﻪك ﻟـﻪ ﺳـﻮﻧﻪﻛـﺎن و ﻟـﻪﻻﻳـﻪﻛـﻰ ﺗﺮﻳـﺸﻪوه‬ ‫ﺑﻪﺑﻴﺎﻧﻮى ﭘﺎر‪‬ﺰﮔـﺎرى ﻟـﻪ ﺗﻮرﻛﻮﻣﺎﻧـﻪﻛﺎﻧـﻪوه دهﺳـﺖ وهردهداﺗـﻪ ﻧـﺎو‬ ‫ﻛﺎروﺑـــﺎرى ﻧـــﺎوﺧﯚى ﻋ‪‬ﺮاﻗـــﻪوه و ھ‪‬ﻨـــﺪهى دى ﺑﺎرودۆﺧـــﻪﻛـــﻪﯾـــﺎن‬ ‫ﺋــﺎ‪‬ﯚزﻛﺮدوه و ﻟــﻪﺟﻴــﺎﺗﻰ ﺋ ـﻪوهى ﺑــﻪرهو ھ‪‬ﻮرﺑﻮﻧ ـﻪوه و ﺋﺎﺳــﺎﻳﺶ و‬ ‫ﺟ‪‬ﮕﻴﺮى ﺑﻪرن ﺑﻪﭘـﻲَﭼـﻪوھﺎﻧـﻪوه ﺑـﻪرهو ﺧﺮاﭘﺘـﺮ و ﺋـﺎ‪‬ﯚزﺗﺮ ﺑـﻮوﻧﻰ‬ ‫دهﺑــﻪن‪ .‬ﺑــﻪﻻم ﺑــﻪھــﯚى ﻧ ـﻪﺑــﻮوﻧﻰ ﻳـﻪك ﻣـﻪرﺟ ـﻪﻋــﻰ دﻳﻨــﻰ ﺑــﻪھ‪ ‬ـﺰو‬ ‫ﺑﻪﺗﻮاﻧﺎ و ﻧﻪﺑﻮﻧﻰ ﭘﺎرﺗ‪‬ﮑﯽ ﺳﻴﺎﺳﻰ ﺑﻪھ‪‬ﺰ ﺳﻮﻧﻪﻛـﺎن ﭘـﻪرش و ﺑـﻼو‬

‫‪46‬‬

‫ﻓﺔوزاى دروﺳﺘﻜﺔر‪........‬‬ ‫ﺑــﻮن و ﻟــﻪ ﻏﻴــﺎﺑﻰ ﺑــﻪرﻧﺎﻣـﻪ و ﺳــﺘﺮاﺗﻴﮋﻳﻪﺗ‪‬ﮑــﯽ رِوون و ﺋﺎﺷﻜﺮاﺷــﺪا‬ ‫ھ‪‬ﻨﺪهى ﺗﺮ ﻻواز و ﺑﻰَ دهﺳﻪﻻت ﻣﺎوﻧﻪﺗﻪوه ‪25.‬‬

‫ﺑﯚﭼﻰ‬ ‫ﻧﺎوﭼﻪى رِۆژھﻪﻻﺗﻰ ﻧﺎوهرِاﺳﺖ؟‬ ‫ﺋﺎﺷﻜﺮاﻳﻪ ﻧﺎوﭼﻪى ِرۆژھﻪﻻﺗﻰ ﻧﺎوهرِاﺳﺖ ﻟﻪد‪‬ـﺮ زهﻣﺎﻧـﻪوه ﮔﺮﻧﮕﻴـﻪﻛـﻰ‬ ‫ﮔﻪورهى ﺳﻴﺎﺳﻰ و ﺋﺎﺑﻮرى وﺳﻪرﺑﺎزى و ﻛﯚﻣﻪﻻﻳﻪﺗﻰ و دﻳﻨﻰ ھـﻪﺑـﻮه و‬ ‫ﺗﺎﺋ‪‬ﺴﺘﺎش ﺋﻪو ﮔﺮﻧﮕﻴﻪى ھﻪرﻣﺎوه‪ ,‬ﺋﻪم ﻧﺎوﭼﻪﯾﻪ ﻟﻪﺑﻪرﺋﻪوهى ‪-:‬‬ ‫رﺳـﻰ ﻛﻴـﺸﻮهرى ﺋﺎﺳـﻴﺎو ﺋـﻪﻓﺮﻳﻘﻴـﺎو‬ ‫‪ .1‬ﺧﺎ‪‬ﯽ ﺑﻪﯾﻪﻛﮕﻪﯾﺸﺘﻨﻰ ھﻪ َ‬ ‫ﺋﻪوروﭘﺎﻳﻪ‪.‬‬ ‫‪ .2‬ﺧﺎ‪‬ﯽ ﺑﻪﯾﻪﻛﮕﻪﯾﺸﺘﻨﻰ ﭼﻪﻧﺪ ﺷﺎرﺳﺘﺎﻧﻴﻪﺗ‪‬ﮑﯽ ﺟﻴﺎوازه‪.‬‬ ‫‪ .3‬ﺋ ـﻪم ﻧﺎوﭼــﻪﯾ ـﻪ ﻻﻧﻜــﻰ ﻣﺮۆﭬﺎﻳ ـﻪﺗــﻰ و ﺷﺎرﺳــﺘﺎﻧﻴﻪت ﺑــﻮه ﻟــﻪ‬ ‫ﺳﯚﻣﻪرﻳﻪﻛﺎن و ﺑﺎﺑﻠﻴﻪﻛﺎن و ﻣﻴﺴﺮﻳﻪﻛﺎن و ‪..‬ھﺘﺪ‪.‬‬ ‫‪ .4‬ﺋﻪم ﻧﺎوﭼﻪﯾﻪ ﺟ‪‬ﮕﻪى ھﺎﺗﻨـﻪ ﺧـﻮارهوهى ﻛﺘ‪‬ﺒـﻪ ﭘﻴـﺮۆزهﻛـﺎﻧﻰ‬ ‫ﺗ ـﻪورات و ﺋﻴﻨﺠﻴــﻞ و ﻗﻮرﺋﺎﻧ ـﻪ و ھــﻪرﺳــﻰَ دﻳﺎﻧ ـﻪﺗــﻰ ﺟﻮﻟــﻪﻛ ـﻪ و‬ ‫ﻣﻪﺳﻴﺤﻴﻪت و ﺋﻴﺴﻼﻣﻰ ﺗﻴﺎدا ﺳﻪرﻳﮫﻪﻟﺪاوه و ﺑﻼوﺑﯚﺗﻪوه‪.‬‬ ‫‪ .5‬ﺋﻪم ﻧﺎوﭼـﻪﯾـﻪ ﺧـﺎوهن ﻧـﻪوت و ﺳـﺎﻣﺎﻧ‪‬ﮑﻰ ﺳﺮوﺷـﺘﻰ ﮔـﻪﻟ‪‬ـﮏ‬ ‫دهو‪‬ﻪﻣﻪﻧﺪه ﻛﻪ ﺟ‪‬ﮕﻪى ﭼﺎوﺗ‪‬ﺒﺮِﻳﻨﻰ داﮔﻴﺮﻛﻪراﻧﻰ ﻛﯚن و ﻧﻮ‪‬ﺒﻮه‪.‬‬ ‫‪ .6‬ﺋ ـﻪم ﻧﺎوﭼــﻪﯾ ـﻪ ﺧــﺎوهن دهرﻳــﺎو ﺋــﺎوى ﮔــﻪرﻣ ـﻪ ﻛ ـﻪ ﻟــﻪھــﯿﭻ‬ ‫وهرز‪‬ﮑﻰ ﺳﺎ‪‬ﺪا ﻧﺎﻳﺒﻪﺳﺘ‪‬ﺖ و ﻛﺎرى ﺑﺎزرﮔﺎﻧﻰ ﭘﻪﻛﻰ ﻧﺎﻛﻪو‪‬ﺖ‪.‬‬ ‫‪ .7‬ﺋ ـﻪم ﻧﺎوﭼــﻪﯾ ـﻪ ﺧــﺎوهن ژﻣــﺎرهﯾــﻪﻛــﻰ زۆرى داﻧﻴــﺸﺘﻮاﻧﻪ ﻛ ـﻪ‬ ‫ﺋـﻪﻣـﻪش واﻳﻜــﺮدوه دهﺳــﺘﻰ ﻛــﺎر ﺗﻴﺎﻳــﺪا ھــﻪرزان ﺑ‪‬ــﺖ و ﺑــﺎزارِ‪‬ﮑـﻰ‬ ‫ﻣﺴﯚﮔﻪرﻳﺶ ﺑ‪‬ﺖ ﺑﯚ ﺳﺎﻏﻜﺮدﻧﻪوهى ﻛﺎﻻﻛﺎن‪.‬‬ ‫‪47‬‬

‫ﻓﺔوزاى دروﺳﺘﻜﺔر‪.........‬‬ ‫‪ .8‬ﺋﻪم ﻧﺎوﭼﻪﯾﻪ ﻟﻪرِووى ﺳﻪرﺑﺎزﻳﺸﻪوه ﮔﺮﻧﮕﻰ ﮔﻪﻟ‪‬ـﮏ ﮔـﻪورهى‬ ‫ھﻪﯾﻪ‪.‬‬ ‫‪ .9‬ﺋﻪم ﻧﺎوﭼﻪﯾﻪ ﺧﺎوهن ﺋﺎو و ھﻪواو ژﻳﻨﮕﻪﯾـﻪﻛـﻰ ﺗـﺎرِادهﯾـﻪﻛـﻰ‬ ‫زۆر ﺳـﻪرﻧــﺞ رِاﻛـ‪‬ﺶ و ﺧﯚﺷــﻰ ھــﻪﯾـﻪ و ﺟ‪‬ﮕـﻪى ﮔــﻪﺷــﺘﻮﮔﻮزارى زۆر‬ ‫ﺟﻮان و د‪‬ﺮﻳﻦ و ﻣ‪‬ﮋووﻳﻰ ﺗﻴﺎداﻳﻪ‪.‬‬ ‫ﻟﻪﺑﻪر ﺋﻪم ھﻪﻣﻮو ھﯚﻛﺎراﻧﻪو دهﯾﺎﻧﻰ ﺗﺮﻳﺶ ﺋﻪم ﻧﺎوﭼﻪﯾﻪ ﺑﻪدر‪‬ﮋاﻳـﻰ‬ ‫ﻣ‪‬ـــﮋوو ﺟ‪‬ﮕـــﻪى ﻣـــﺸﺘﻮﻣﺮِ و ﻣﻠﻤﻼﻧ‪‬ـــﯽ ﻧ‪‬ـــﻮان زﻟﮫ‪‬ـــﺰ و داﮔﻴﺮﻛـــﻪران‬ ‫ﺑﻮه‪.‬ھﻪﻣﻮوﻳﺎن وﻳﺴﺘﻮﻳﺎﻧﻪ ﺑﻪﺋﺎﺷﺘﻰ ﺑ‪‬ﺖ ﻳﺎن ﺑـﻪﺷـﻪرِ ﺟ‪‬ﭙ‪‬ـﯽ ﺧﯚﻳـﺎﻧﻰ‬ ‫ﺗﻴﺎدا ﺑﻜﻪﻧﻪوه و ﻗﺎﻳﻢ ﺑﻜﻪن‪.‬‬ ‫ﺑﻪم ﺷ‪‬ﻮهﯾﻪ ﺋﻪم ﻧﺎوﭼﻪﯾﻪ ﺑﯚﺗﻪ ﺧﺎ‪‬ﯽ ﭼﺮِﺑﻮﻧﻪوهى ﺑﻪرژهوهﻧﺪﻳﻪﻛﺎن و‬ ‫ﺧــــﺎ‪‬ﯽ ﺑــــﻪرﻳــــﻪك ﻛــــﻪوﺗﻨــــﻪﻛــــﺎن و دواﺗــــﺮﻳﺶ ﺧــــﺎ‪‬ﯽ ﻧــــﺎﻛﯚﻛﻰ و‬ ‫ﮐ‪‬ﺸﻤﻪﮐ‪‬ﺶﻣﻪﻛﺎن‪.‬ھﻪرﺑﯚﻳﻪش ﺋـﻪم ﻧﺎوﭼـﻪﯾـﻪﺑـﻪﺑـﻪردهواﻣـﻰ ﮔـﯚرِهﭘـﺎﻧﻰ‬ ‫ﺷـــﻪرِوﻣﻠﻤﻼﻧ‪‬ﮑـــﺎن ﺑـــﻮه و زۆرﻛـــﻪم ﺋﺎﺷـــﺘﻰ و ﺋﺎﺳـــﺎﻳﺶ و ﺋـــﺎراﻣﻰ و‬ ‫ﭘ‪‬ﺸﮑﻪوﺗﻦ ﺑﺎ‪‬ﯽ ﺑﻪﺳﻪردا ﮐ‪‬ﺸﺎوه‪.‬‬ ‫ﺋﻪﻣﻪش ﺑﯚﺗﻪ ھﯚى‪-:‬‬ ‫‪ .1‬داﮔﻴﺮﻛﺮدﻧــﻰ ووﻻﺗــﺎﻧﻰ ﻧﺎوﭼــﻪﻛـﻪ ﻟــﻪﻻﻳـﻪن ﺋﻴﻤﭙﺮاﺗﯚرﻳـﻪﺗــﻰ‬ ‫ﻋﻮﺳــﻤﺎﻧﻰ و ﭘ‪‬ـﺸﺘﺮﻳﺶ ﻟـﻪﻻﻳـﻪن رِۆﻣﺎﻧ ـﻪﻛــﺎن و ﺧﺎﭼﭙــﻪرﺳــﺘﻪﻛــﺎن و‬ ‫ﺑ‪‬ﺰهﻧﺘﻰ و دواﺗﺮﻳﺶ ﻟـﻪدواى ﺟـﻪﻧﮕـﻰ ﺟﻴﮫـﺎﻧﻰ ﻳـﻪﻛـﻪﻣـﻪوه ﻟـﻪﺳـﺎ‪‬ﯽ‬ ‫‪ 1918‬وه ھـﻪﻣــﻮو ﻣﻴﺮاﺗــﻰ دهو‪‬ــﻪﺗــﻰ ﻋﻮﺳــﻤﺎﻧﻰ داﺑــﻪﺷــﻜﺮاﻳﻪ ﺳـﻪر‬ ‫ﺋﻴﻨﮕﻠﻴﺰ و ﻓﻪرِهﻧﺴﻴﻪﻛﺎن و ﺋﻴﺘﺎﻟﻴﻪﻛﺎن و ‪...‬ھﺘﺪ‬ ‫‪ .2‬ﻟـــــﻪﺳـــــﺎ‪‬ﯽ ‪1916‬وه ﻟـــــﻪﭼﻮارﭼ‪‬ـــــﻮهى رِ‪‬ﮑـــــﻪوﺗﻨﺎﻣـــــﻪى‬ ‫ﺳﺎﻳﻜﺲ_ﺑﻴﻜﯚوه ﻧﻪﺧﺸﻪى ﺟﻮﮔﺮاﻓﻴﺎى ﻧﺎوﭼﻪﻛـﻪ ﻟـﻪﻧ‪‬ـﻮان ﺋﻴﻨﮕﻠﻴـﺰ و‬ ‫‪48‬‬

‫ﻓﺔوزاى دروﺳﺘﻜﺔر‪........‬‬ ‫ﻓﻪرِهﻧﺴﻴﻪﻛﺎﻧﺪا داﺑﻪﺷﻜﺮاﻳﻪوه ﺳﻪر ووﻻﺗﺎﻧﻰ ﺑﭽﻮك ﺑﭽـﻮك و ﺷـ‪‬ﺦ و‬ ‫ﺋﻴﻤﺎرهت و ﻣﻪﻣﻠﻪﻛﻪﺗﻰ ﺟﻴﺎوازدا ‪.‬‬ ‫‪ .3‬ھﻪرﺋﻪم داﮔﻴﺮو داﺑﻪﺷﻜﺮدﻧﻪ ﺑـﻮه ھـﯚى دروﺳـﺘﺒﻮوﻧﻰ دهﯾـﻪھـﺎ‬ ‫ﻛ‪‬ﺸﻪو ﻧﺎﻛﯚﻛﻰ ﻟﻪﻧ‪‬ﻮان ﺋﻪو ووﻻﺗﺎﻧﻪدا‪.‬‬ ‫‪ .4‬ﻛﻪﻟﺘﻮره رِۆژھﻪﻻﺗﻰ و دواﻛﻪوﺗﻮو ﻛﯚﻧﻪﭘﺎر‪‬ﺰ و ﻋﻪﺷﺎﻳﻪرى و‬ ‫دهرهﺑــﻪﮔﺎﻳ ـﻪﺗــﻰ و ﺑﻨ ـﻪﻣﺎ‪ ‬ـﻪﯾ ـﻰ و دﻳﻨــﻰ و ﻣ ـﻪزھــﻪﺑــﻰ واﻳﻜــﺮد ﻛ ـﻪ‬ ‫رِژ‪‬ﻤﻪﻛﺎﻧﻰ ﺋـﻪم ووﻻﺗﺎﻧـﻪ ﻟـﻪﺟـﯚرى ﺧﯚﺳـﻪﭘـ‪‬ﻦ و ﺗـﺎﻛﺮِهو و زا‪‬ـﻢ و‬ ‫داﺧﺮاوﺑﻦ‪.‬‬ ‫‪ .5‬ﻧــﻪﺑــﻮوﻧﻰ ھﯚﺷــﻴﺎرى ﺳﻴﺎﺳــﻰ و ﺋــﺎﺑﻮرى و ﻛﯚﻣــﻪﻻﻳــﻪﺗــﻰ و‬ ‫زاﻧﺴﺘﻰ ﻟﻪﻧ‪‬ﻮ ﺋﻪم ﻛﯚﻣﻪ‪‬ﮕﺎﻳﺎﻧﻪدا ﺑﺒﻮه ھﯚﻛﺎر‪‬ﮏ ﺑﯚ دواﻛﻪوﺗﻮوﻳﻰ و‬ ‫ھﻪژارى و ﻧﻪﺧﻮ‪‬ﻨﺪهوارى و ﺑﻼوﺑﻮﻧﻪوهى ﺟﯚرهھﺎ ﻧﻪﺧﯚﺷﻰ‪.‬‬ ‫ﺑﻪم ﺷـ‪‬ﻮهﯾـﻪ ووﻻﺗـﺎن و رِژ‪‬ﻤـﻪﻛـﺎن و ﻛﯚﻣـﻪ‪‬ﮕﺎﻛـﺎﻧﻰ ﺋـﻪم ﻧﺎوﭼـﻪﯾـﻪ‬ ‫ﻟﻪد‪‬ﺮ زهﻣﺎﻧﻪوه و ﺗﺎﻛﻮ ﺋ‪‬ﺴﺘﺎش ﻛﻪ ﺳﻪدهى ﺑﻴﺴﺖ و ﻳﻪﻛﻪ و ﺳﻪدهى‬ ‫ﺑـــﻪﺟﻴﮫـــﺎﻧﻰ ﺑـــﻮون و ﺑـــﺎزارِى ﺋـــﺎزاد و ﺷـــﯚرِﺷـــﻰ ﺗـــﻪﻛﻨـــﻪﻟﯚژﻳـــﺎى‬ ‫ژﻣﺎرهﯾﻴﻪ‪.‬ھﻪروهك ﺧﯚﻳﺎن ﻣﺎوﻧﻪﺗﻪوه‪,‬ﮔﻪرﭼﻰ ﻛـﻪﻣ‪‬ـﮏ ﮔـﯚرِان ﺑـﻪﺳـﻪر‬ ‫ﮔﻮﺗﺎر و ھﻪﻟﺴﻮﻛﻪوت و ﺑﻴﺮﻛﺮدﻧﻪوهو ﺳﻰَ ﻛﻮﭼﻜﻪى)) ِرژ‪‬ﻤـﻪﻛـﺎن –‬ ‫ﺣﻜﻮﻣــﻪﺗــﻪﻛــﺎن‪-‬ﻛﯚﻣــﻪ‪‬ﮕﺎﻛــﺎن(( ھــﺎﺗﻮوه ‪.‬ﺑــﻪﻻم ھ‪‬ــﺸﺘﺎش ﺑــﺎﻳﻰ‬ ‫ﺋﻪوهﻧـﺪه ﻧـﻴﻦ ﻛـﻪ ﻟـﻪﺗﻮاﻧﺎﻳـﺪا ﺑ‪‬ـﺖ ﺧـﯚ ﺑﮕﻮﻧﺠ‪‬ﻨ‪‬ـﺖ ﻟـﻪﮔـﻪڵ رِووداو‬ ‫وﭘ‪‬ﺸﮫﺎت و ﺋﻪم ﺳﻪده ﻧﻮ‪‬ﯿﻪداﻛﻪﭘﺮِه ﻟﻪداھ‪‬ﻨﺎن و ﻛ‪‬ـﺸﻪ و ﮔﺮﻓـﺖ و‬ ‫ﻣﻠﻤﻼﻧ‪‬ﯽ ﺗﻮﻧﺪ و ﻣﻪﺗﺮﺳﻴﺪاردا‪.‬‬

‫‪49‬‬

‫ﻓﺔوزاى دروﺳﺘﻜﺔر‪.........‬‬ ‫ﺋﻪم ﻧﺎوﭼﻪﯾﻪ ﺑﻪھﯚى ﺋﻪوهى ﻛﻪ ﻛﯚﻣـﻪ‪‬ﮕﺎﻛـﺎﻧﻰ ﺑﺎﻛﮕﺮاوﻧـﺪ‪‬ﮑﻰ دﻳﻨـﻰ‬ ‫و ﻣـﻪزھــﻪﺑــﻰ و ﻧـﻪﺗـﻪوهﯾـﻰ ھــﻪﻣـﻪﺟـﯚرى ﺗﻴﺎداﻳـﻪ‪.‬ﺑﯚﺗـﻪ ﺳـﻪرﭼـﺎوهى‬ ‫ﻣﻪﺗﺮﺳﻰ و ھﻪرِهﺷﻪ ﺑﯚ ﺳﻪر ﺑﻪرژهوهﻧﺪﻳﻪﻛﺎﻧﻰ زﻟﮫ‪‬ﺰ و ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﻴﺎ ﻓﺮه‬ ‫ﻧﻪﺗﻪوهﯾﻴﻪ ﮔﻪوره ﺋﺎﺑﻮرﻳﻪﻛﺎن‪.‬‬ ‫ﺑ ـﻮوﻧﻰ ﺳــﻰَ دﻳﺎﻧ ـﻪﺗــﻰ )) ﺟﻮﻟــﻪﻛ ـﻪ‪-‬ﻣ ـﻪﺳــﻴﺤﻴﻪت –ﺋﻴــﺴﻼم (( ﻛ ـﻪ‬ ‫دردۆﻧﮓ ﺑـﻮون ﭘ‪‬ﮑـﻪوه‬ ‫ﺑﻪدر‪‬ﮋاﻳﻰ ﻣ‪‬ﮋوو ھﻪﻣﻴﺸﻪ ﻧﺎﺗﻪﺑﺎو ﻧﺎﻛﯚك و ِ‬ ‫و ھــﯿﭻ ﻛﺎﺗ‪‬ــﮏ ﺧﺎ‪‬ﮫﮫﺎوﺑــﻪﺷ ـﻪﻛﺎﻧﻴــﺎن زﻳــﺎﺗﺮ ﻧ ـﻪﺑــﻮه ﻟــﻪو ﺧﺎﻻﻧ ـﻪى‬ ‫ﺟ‪‬ﮕﻪى ﻣﺸﺘﻮﻣﺮِ و ﻧﺎﻛﯚﻛﻰ ﺑﻮون‪ .‬ﺗﻪﻧﮫﺎ ﻟﻪﯾﻪك ﺧﺎ‪‬ﺪا ھﺎوﺑـﻪﺷـﺒﻮون‬ ‫ﺋ ـﻪوﻳــﺶ ﻛ ـﻪ ھــﻪﻣــﻮان ﺑــﺮِواﻳــﺎن ﺑــﻪﯾـﻪك ﺧــﻮا ھــﻪﺑــﻮه‪ ,‬ﺋ ـﻪﮔﻴﻨــﺎ ﻟــﻪ‬ ‫ﭘ‪‬ﻐـــﻪﻣﺒـــﻪر و ﭘـــﻪﯾﺎﻣـــﻪﻛـــﺎن و ﮔﻮﺗـــﺎر و ھـــﻪﻟـــﺴﻮﻛﻪوﺗـــﻰ ﺗﺮﻳﺎﻧـــﺪا‬ ‫ﺟﻴﺎوازﺑﻮون و زۆرﺑﻪى ﺟﻪﻧﮕـﻪﻛـﺎﻧﻰ ﻧﺎوﭼـﻪﻛـﻪ ﺋـﻪﮔـﻪر رِاﺳـﺘﻪوﺧـﯚش‬ ‫ﻟﻪژ‪‬ﺮ ﭘﻪردهى دﻳﻨﺪا ﭼ‪‬ﻨﻪﺑﻮﺑﻦ‪ ,‬ﺋـﻪوا ھـﻪﻣﻴـﺸﻪ ﭘﺎ‪‬ﻨـﻪر و ھﯚﻛـﺎرى‬ ‫دﻳﻦ رِۆ‪‬ﯽ ﮔﻪورهى ﺑﻴﻨﻴﻮه‪ ,‬ﺑﻪھﻪﻣﺎن ﺷ‪‬ﻮه ﺑﻮوﻧﻰ ﭼﻪﻧﺪﻳﻦ ﻣـﻪزھـﻪب‬ ‫ﻟﻪﻧ‪‬ﻮ ﺋﻪم دﻳﻨﺎﻧﻪﺷﺪا ﻟﻪ ﺟﻮﻟـﻪﻛـﻪ و ﻣـﻪﺳـﻴﺤﻴﻪت و ﺋﻴـﺴﻼﻣﺪا‪ ,‬وهك‬ ‫ﺑﺎ‪‬ــــﻪ ﺗﻮﻧــــﺪرِهوهﻛــــﺎﻧﻰ ﺟﻮﻟــــﻪﻛــــﻪ و ﻛﺎﺳــــﯚﻟﻴﻚ و ﭘــــﺮِۆﺗــــﺴﺘﺎن و‬ ‫ﺋـــــﻪرﺳـــــﯚدۆﻛﺲ و ﻣـــــﻪﺳـــــﻴﺤﻰ ِرۆژھـــــﻪﻻت و ِرۆژﺋـــــﺎواو ‪...‬ھﺘـــــﺪ‬ ‫وﻣـــﻪزھـــﻪﺑـــﻪﻛــــﺎﻧﻰ ﺳـــﻮﻧﻪ و ﺷـــﻴﻌﻪ و رِهوت و ﮔﺮوﭘـــﻪ ﺋﻴــــﺴﻼﻣﻴﻪ‬ ‫ﺟﻴﺎوازهﻛﺎﻧﻰ ﺗﺮ‪..‬ھﻪﻣﻴﺸﻪ ﺳﻪرﻗﺎ‪‬ﯽ ﻣﻠﻤﻼﻧ‪‬ﯽ ﻣﻪزھﻪﺑﻴﻪﻛﺎﻧﻰ ﺧﯚﻳﺎن‬ ‫ﺑﻮون‪ .‬ﻟﻪوﻻﺷﻪوه ﺑﻮوﻧﻰ ﭼﻪﻧﺪﻳﻦ ﻧﻪﺗﻪوه و ﻛﻪﻣﺎﻳﻪﺗـﻰ ﻟـﻪ ﺗـﻮرك و‬ ‫ﻓﺎرس و ﻋﻪرهب و ﻛـﻮردو ﺑـﻪﻟـﻮش و ﺋـﺎزهر و ﺑـﻪرﺑـﻪر و ﺋـﻪرﻣـﻪن و‬ ‫ﻳ ـﻪزﻳــﺪى و ﺋـﻪﻓﻐــﺎﻧﻰ و ﺗــﺎﺟﻴﻜﻰ و ﺗــﻮرك و‪...‬ھﺘــﺪ ‪.‬واىﻜــﺮدوه ﻛ ـﻪ‬ ‫ﻣﻠﻤﻼﻧﻰَ ﻧﻪﺗﻪوهﯾﻴﻪﻛﺎﻧﻴﺶ ﺗﻴﺎﻳﺪا دروﺳﺖ ﺑﺒ‪‬ﺖ ‪.‬‬ ‫‪50‬‬

‫ﻓﺔوزاى دروﺳﺘﻜﺔر‪........‬‬ ‫ﺋ ـﻪﻣـﻪ ﺳ ـﻪرهرِاى ﻛ‪‬ــﺸﻪى ﺳــﻨﻮور و ﺋــﺎوو‪...‬ھﺘــﺪ ﻟــﻪﻧ‪‬ــﻮان ووﻻﺗــﺎﻧﻰ‬ ‫ﻧﺎوﭼﻪﻛﻪدا‪.‬ﮐﻪھﻪﻣﻮو ﺋﻪم ﻛ‪‬ﺶاﻧﻪ واى ﻟﻪﻧﺎوﭼﻪﻛﻪ ﻛﺮدوه ﻛـﻪ ﺑﺒ‪‬ﺘـﻪ‬ ‫ـﺪرهوى‬ ‫ﻛﻮاﻧــﻮى ﮔــﻪﺷ ـﻪﻛــﺮدن و ﺳ ـﻪرھــﻪﻟ ـﺪاﻧﻰ ﭼــﻪﻧــﺪﻳﻦ ﺟ ـﯚره ﺗﻮﻧـ ِ‬ ‫ﻣﻪزھﻪﺑﻰ و ﻧﻪﺗﻪوهﯾـﻰ و ‪..‬ھﺘـﺪ‪.‬ﻛـﻪﻟـﻪﻧ‪‬ـﻮان ﺧﯚﻳﺎﻧـﺪا ﻟـﻪﻧﺎوﭼـﻪﻛـﻪ‬ ‫ﺑــﻪردهواﻣــﻰ ھــﻪﯾــﻪ و ﺑــﻪوهﺷــﻪوه ﻧــﻪوهﺳــﺘﺎوه ھــﻪ ِرهﺷــﻪى ﺟــﺪى و‬ ‫ﻣﻪﺗﺮﺳﻴﺪارﻳﺸﻰ دروﺳﺘﻜﺮدوه ﺑﯚ ﺳﻪر ﺑﻪرژهوهﻧﺪﻳـﻪﻛـﺎﻧﻰ دهو‪‬ـﻪﺗـﺎﻧﻰ‬ ‫دوﻧﻴﺎ ﻟﻪدوور و ﻧﺰﻳﻜﻪوه‪ .‬و ﻟﻪم ﺳﻪردهﻣﻪدا ﺑﯚﺗﻪ ﺳﻪرﭼﺎوهى ﻧﺎردﻧﻪ‬ ‫دهرهوهى دﻳﺎردهى ﻣﻪﺗﺮﺳﻴﺪارى ﺗﻴﺮۆرو ﺗﻴﺮۆرﻳﺴﺘﺎﻧﻴﺶ ﺑـﯚ دهرهوهى‬ ‫ﻧﺎوﭼـــﻪﻛـــﻪ ﻟـــﻪھـــﻪﻣـــﻮو دوﻧﻴـــﺎدا‪.‬و ﺗﺎﻛﺎرﮔـــﻪﯾـــﺸﺘﻪ ﺋـــﻪوهى ﻛـــﻪ ﻟـــﻪ‬ ‫ﺋ ـﻪﻓﻐﺎﻧــﺴﺘﺎﻧﺪا ﻟــﻪﺳــﺎ‪‬ﯽ ‪ 1996‬وه ﺗﺎﺳــﺎ‪‬ﯽ ‪2001‬ﺋﻴﻤــﺎرهﺗ‪‬ﮑــﯽ‬ ‫ﺗﻮﻧﺪرِهوى ﺳﻪﻟﻪﻓﻰ و ﺋـﺼﻮ‪‬ﯽ ﺋﻴـﺴﻼﻣﻰ داﺑﻤـﻪزر‪‬ﻨ‪‬ـﺖ و ﺑـﻪھﺎوﻛـﺎرى‬ ‫رِ‪‬ﮑﺨﺮاوى ﺋﻪﻟﻘﺎﻋﻴﺪهى ﺟﻴﮫﺎﻧﻰ ﺑﻪﺳﻪرۆﻛﺎﻳﻪﺗﻰ ﺋﻮﺳﺎﻣﻪ ﺑـﻦ ﻻدن و‬ ‫ﺋﻪﯾﻤﻪن زهواهﯾﺮى و ﻣﻪﻻ ﻋﻮﻣﻪرى ﺋﻪﻓﻐﺎﻧﻰ ﻣﻪﺗﺮﺳﻴﺎن ﺑﯚﺳﻪر ھﻪﻣﻮو‬ ‫ووﻻﺗﺎﻧﻰ دوﻧﻴﺎ دروﺳﺖ ﻛﺮد ﺑﻪﮔﻪورهو ﺑﭽﻮﻛﻪوه‪.‬‬ ‫و ﺋ ـﻪوهﺑــﻮو ﻟــﻪ ‪3‬ﺷ ـﻪﻣ ـﻪى رِهش ﻳــﺎن ﮔــﻪورهى ‪ 11‬ى ﺳ ـ‪‬ﭙﺘﻪﻣﺒــﻪرى‬ ‫ﺳﺎ‪‬ﯽ ‪2001‬دا ﻛـﺎرهﺳـﺎﺗ‪‬ﮑﻴﺎن ﺑـﻪﺳـﻪر ﺋـﻪﻣﺮﻳﻜـﺎو دوﻧﻴﺎﺷـﺪا ھ‪‬ﻨـﺎ‬ ‫ﻛﻪﭼﺎوهرِوان ﻛﺮاو ﻧﻪﺑﻮو‪ ,‬ﺋﻴﺪى ﻟﻪو ﺳﺎﺗﻪوه دوﻧﻴـﺎ ﺑﯚﺗـﻪ دووﺑـﻪرهى‬ ‫دژ ﺑﻪﯾﻪك ﺑﻪرهى ﺗﻴﺮۆرو ﺑﻪرهى دژهﺗﻴﺮۆر‪.‬‬ ‫رِووداوى ‪11‬ى ﺳ ـ‪‬ﭙﺘﻪﻣﺒــﻪر ﻛﺎرﻳﮕــﻪرى ﮔــﻪورهى ﻛــﺮده ﺳ ـﻪر ھــﻪﻣــﻮو‬ ‫دوﻧﻴﺎ ھﻪر ﻟﻪ ﺋﻪﻣﺮﻳﻜﺎوه ﻛﻪ ﻛﺎرهﺳﺎﺗﻪﻛﻪى ﺗﻴﺎ رِوودا ﺗﺎ ﺋـﻪوروﭘـﺎو‬ ‫ﺋﺎﺳــﻴﺎ و ووﻻﺗــﺎﻧﻰ ﻧﺎوﭼــﻪى رِۆژھــﻪﻻﺗــﻰ ﻧــﺎوهرِاﺳــﺖ و ﺳ ـﻪرﺗﺎﭘ ـﺎى‬ ‫دوﻧﻴـــــﺎش‪.‬ﺋـــــﻪو رِووداوه ﻛـــــﺎر‪‬ﮑﻰ واﻳﻜـــــﺮد ﻛـــــﻪ رِژ‪‬ﻤـــــﻪﻛـــــﺎن و‬ ‫‪51‬‬

‫ﻓﺔوزاى دروﺳﺘﻜﺔر‪.........‬‬ ‫ﺳﻴﺎﺳﻪﺗﻤﻪدارهﻛﺎن و ﺧﺎوهن ﻓﻜﺮ و ﺑﻴﺮدۆزهﻛـﺎن ﺑـﻪﺳـﻪر ﺣـﺴﺎﺑﺎت و‬ ‫ھﺎوﻛ‪‬ﺸﻪ و ﭘﻼﻧﻪ ﻛﻮرت و دوورﺧﺎﻳﻪﻧﻪﻛﺎﻧﻴﺎﻧﺪا ﺑﭽﻨﻪوه‪ .‬ھﻪرﺑﯚﻳﻪش‬ ‫ﻟﻪم ﭘ‪‬ﻨﺎوهدا ﺋﻪﻣﺮﻳﻜﺎ ﻟﻪﭘ‪‬ﺶ ھﻪﻣﻮاﻧﻪوه ﻛﻪوﺗﻪ ﺧﯚ ﺑﯚ دۆزﻳﻨـﻪوهى‬ ‫رِ‪‬ﮕ ـﻪ ﭼــﺎرهﯾ ـﻪﻛــﻰ رِﻳــﺸﻪﯾ ـﻰ ﺑ ـﯚ ﺑﻨ ـﻪﺑــﺮِﻛﺮدﻧــﻰ دﻳــﺎردهى ﺗﻴــﺮۆر و‬ ‫ﺗﻴﺮۆرﻳﺴﺘﺎن ﻟﻪﺳـﻪرﭼـﺎوهﻛـﻪﯾـﻪوه ﻛـﻪ ﺋـﻪوﻳـﺶ ﻧﺎوﭼـﻪى رِۆژھـﻪﻻﺗـﻰ‬ ‫ﻧﺎوهرِاﺳﺘﻪ‪.‬‬ ‫دار‪‬ـﮋهراﻧـﻰ ﺳﻴﺎﺳـﻪﺗـﻪﻛـﺎﻧﻰ ﺋـﻪﻣﺮﻳﻜـﺎ و ﺑـﺎ‪‬ﯽ‬ ‫ھﻪرﺑﯚﻳﻪ ﺑﻴﺮﻳﺎران و ِ‬ ‫اﺳﺘﺮهوى ﻣﻮﺣﺎﻓﻴﺰﻛﺎره ﻧﻮ‪‬ﮑﺎﻧﻰ ﺋﻴﺪارهى ﺋﻪﻣﺮﻳﻜﺎ ﻟﻪﺣﻴﺰﺑﻰ ﻛﯚﻣﺎرى‬ ‫رِ ِ‬ ‫ﻛــﻪوﺗﻨــﻪﺧــﯚ ﺑــﯚ داﻧــﺎﻧﻰ )) ﺑﻴــﺮدۆزهى ﻓــﻪوزاى دروﺳــﺘﻜﻪر (( ﺑــﯚ‬ ‫ﻧﺎوﭼــﻪى رِۆژھــﻪﻻﺗــﻰ ﻧــﺎوهرِاﺳــﺖ ‪ ,‬ﻣــﻪﺑــﻪﺳــﺖ ﻟــﻪم ﺑﻴــﺮدۆزهﯾــﻪ و‬ ‫ھـــﻪﻟﺒﮋاردﻧـــﻰ ﺋـــﻪم ﻧﺎوﭼـــﻪﯾـــﻪش ﺑـــﯚ ﺟ‪‬ﺒـــﻪﺟ‪‬ﮑﺮدﻧـــﻰ ﺑﺮﻳﺘﻴـــﻪ ﻟـــﻪ‬ ‫زﻳﻨﺪووﻛﺮدﻧﻪوهو ﺋﺎﻛﺘﻴﭭﻜﺮدﻧﻰ ھﻪﻣﻮو ﺋﻪو ﻛ‪‬ﺸﻪ ﺗﺎﻳﻪﻓﻰ و ﻣﻪزھﻪﺑﻰ‬ ‫و ﻧﻪﺗﻪوهﯾﻴﺎﻧﻪى ﻛﻪ ﻟﻪﻧﺎوﭼﻪﻛﻪدا ﺧﻪﻓﻪ ﺑﻮون‪ .‬ﺑﯚﺋﻪوهى ﻓﻪوزاﻳـﻪك‬ ‫دروﺳﺖ ﺑﺒ‪‬ﺖ ﻛﻪ ﺑﺒ‪‬ﺘﻪ ﻣﺎﻳﻪى ﻛﺎوﻟﻜﺮدن و ﺗ‪‬ﮑﺪاﻧ‪‬ﮑﻰ ﺳﻪرﺗﺎﭘﺎﻳﻰ و‬ ‫ﻟﻪ ﺋﻪﻧﺠﺎﻣﻴﺸﺪا ﻧﺎوﭼﻪﯾﻪﻛﻰ ﻧﻮێ ﺑﻪﺟﻮﮔﺮاﻓﻴـﺎ و ﻣ‪‬ـﮋوو و ﺳﻴﺎﺳـﻪت‬ ‫و ﺋﺎﺑﻮرى و ﻛﯚﻣﻪﻻﻳﻪﺗﻰ و زاﻧﺴﺘﻰ ﻧﻮێ دروﺳﺖ ﺑﺒ‪‬ـﺖ‪.‬ﻛـﻪزۆر ﺑﺎﺷـﺘﺮ‬ ‫ﺑ‪‬ﺖ ﻟﻪ ﭘ‪‬ﺶ ﺧﯚى‪.‬‬ ‫ﺑﻪم ﺷ‪‬ﻮهﯾﻪ ھـﻪﻻﻳـﺴﺎﻧﻰ ﺟـﻪﻧﮕـﻰ ﻧـﺎوﺧﯚو ﺟـﻪﻧﮕـﻰ ﻧ‪‬ـﻮان ووﻻﺗـﺎﻧﻰ‬ ‫ﻧﺎوﭼـــﻪﻛـــﻪ رِ‪‬ﮕـــﻪ ﺧﯚﺷـــﻜﻪر دهﺑ‪‬ـــﺖ ﺑـــﯚ دهﺳـــﺘ‪‬ﻮهرداﻧـــﻰ دهرهﻛـــﻰ و‬ ‫ﺑﻪﺗﺎﻳﺒﻪﺗﻴﺶ ﺋﻪﻣﺮﻳﻜـﺎ‪ ,‬ﻛـﻪﻟـﻪﺋ‪‬ـﺴﺘﺎدا ﺧـﺎوهن ﺑـﺮِﻳـﺎر و دهﺳـﻪﻻت و‬ ‫ھ‪‬ــﺰه ﻟــﻪدوﻧﻴــﺎدا و ھــﻪر ﻟــﻪﺗﻮاﻧــﺎى ﺋــﻪوﻳــﺸﺪاﻳﻪ ﻛــﻪ ﺋــﻪوﻛــﺎره‬ ‫ﺑﻜﺎت‪.‬ﺑﯚﻳﻪ ﺋﻪﻣﺮﻳﻜﺎش ﺳﻴﺎﺳﻪت و ﺑﻪرﻧﺎﻣﻪ و ﭘﻼﻧﻰ ﺧﯚى ھـﻪﯾـﻪ ﺑـﯚ‬ ‫‪52‬‬

‫ﻓﺔوزاى دروﺳﺘﻜﺔر‪........‬‬ ‫ﺋﻪو ﮔﯚرِاﻧﻪ ﺳﻪرﺗﺎﺳﻪرﻳﻪ و ﻟﻪﺋ‪‬ﺴﺘﺎدا ھﻪﻣﻮو ھﻪوﻟ‪‬ﮑـﻰ ﺑـﯚ ﮔـﯚرِﻳﻨـﻰ‬ ‫ِرژ‪‬ﻤﻪﻛﺎن و دهﺳﻪﻻﺗﺪاره ﺗﺎﻛﺮِهو و ﺧﯚﺳﻪﭘ‪‬ﻦ و داﺧﺮاوهﻛﺎﻧﻪ‪.‬دواﺗـﺮ‬ ‫ﭼــﻪﺳ ـﭙﺎﻧﺪﻧﻰ دﯾﻤــﻮﮐﺮاﺳــﯿﻪت و ﭼ‪‬ﮑﺮدﻧــﻰ ﺋﺎزادﻳ ـﻪﻛــﺎن و ﭘﺎراﺳــﺘﻨﻰ‬ ‫ﻣﺎﻓـﻪﻛــﺎﻧﻰ ﻣــﺮۆڤ و ﺋــﺎزادﻛﺮدﻧﻰ ﺋــﺎﺑﻮرى و ﺑــﺎزارِهﻛــﺎن و ﺳــﺎزﻛﺮدﻧﻰ‬ ‫ﺷــﯚرِﺷــ‪‬ﮑﻰ ﻛﯚﻣــﻪﻻﻳــﻪﺗﻴــﺸﻪ ﺑــﻪھــﯚى ﻛﺮاﻧــﻪوهو ھﯚﺷـــﻴﺎرﻛﺮدﻧﻪوهى‬ ‫ﻛﯚﻣﻪ‪‬ﮕﺎﻛﺎن ﻟﻪرِ‪‬ﮕﻪى ﺗﻪﻛﻨـﻪﻟﯚژﻳـﺎ و داھ‪‬ﻨﺎﻧـﻪ ﻧﻮ‪‬ﮑـﺎﻧﻰ زاﻧـﺴﺘﻪوه‪,‬‬ ‫ھﻪﻣﻮو ﺋﻪم ﻛﺎراﻧﻪش ﻟﻪ ﭼﻮارﭼ‪‬ﻮهى ﭘﺮِۆژهﯾﻪﻛﺪا ﺟ‪‬ﺒﻪﺟ‪‬ﺪهﻛﺎت ﻛـﻪ‬ ‫ﻧﺎﺳـــﺮاوه ﺑـــﻪ )) ﭘـــﺮِۆژهى رِۆژھـــﻪﻻﺗـــﻰ ﻧـــﺎوهرِاﺳـــﺘﻰ ﮔـــﻪوره ﻳـــﺎن‬ ‫رِۆژھﻪﻻﺗﻰ ﻧﺎوهرِاﺳﺘﻰ ﻧﻮێ (( ‪.‬‬ ‫*‬ ‫*‬ ‫*‬ ‫*‬ ‫*‬ ‫*‬

‫ﻛﺎوﻟﻜﺎرﻳﻪﻛﻰ دروﺳﺘﻜﻪر‬ ‫ﻣﻪﺑﻪﺳﺖ ﻟﻪم ﺑﻴﺮدۆزهﯾﻪ ﻛﻪ ﺋﺎﻣﺎﻧﺠﻰ و‪‬ﺮاﻧﻜﺮدن و ﻟ‪‬ﮏ ھﻪﻟﻮهﺷـﺎﻧﻰ‬ ‫ﺗﻪواوهﺗﻰ ژ‪‬ﺮﺧـﺎن و ﺳـﻪرﺧـﺎﻧﻰ ﻧﺎوﭼـﻪى رِۆژھـﻪﻻﺗـﻰ ﻧـﺎوهرِاﺳـﺘﻪ و‬ ‫دووﺑﺎره داﻣﻪزراﻧﺪﻧﻪوه و دروﺳﺘﻜﺮدﻧﻪوهﯾﻪﺗﻰ ﺑﻪﭘ‪‬ـﯽ دﻳـﺪوﺑﯚﭼﻮوﻧﻰ‬ ‫ﺋﻪﻣﺮﻳﻜﺎ ﺑﯚ دﻧﻴﺎﻳﻪﻛﻰ دﻳﻤﻮﻛﺮاﺳﻰ ﻧﻮێ‪.‬‬ ‫ﺧـﺎوهﻧـﻰ ﺋـﻪم ﺑﻴـﺮدۆزهﯾـﻪش))ﻛﺎوﻟﻜـﺎرى دروﺳـﺘﻜﻪر(( ﻋ‪‬ﺮاﻗﻴـﺎن ﺑـﯚ‬ ‫ﺋﻪم ﺋﺎﻣﺎﻧﺠﻪﯾﺎن ھﻪﻟﺒﮋارد‪,‬ﭼﻮﻧﻜﻪ ﻋ‪‬ﺮاق ﺑﻪد‪‬ﯽ ﻧﺎوﭼﻪﻛﻪ دادهﻧﺮ‪‬ﺖ‬ ‫و ﮔﻪل و ﺧﺎﻛﻰ ﻋ‪‬ﺮاﻗﻴﺎن ﻛﺮده ﺗﺎﻗﻴﮕﻪﯾﻪك ﺗـﺎﺑﺰاﻧﻦ ﺋـﻪو ھـﻪ‪‬ـﻪ و‬ ‫ﻛـــﻪﻣﻮﻛـــﻮرِﻳﺎﻧـــﻪ ﭼـــﻴﻦ ﻛـــﻪﻟـــﻪﺳـــﻪر زهﻣﻴﻨـــﻪى واﻗﻴـــﻊ ﺑـــﻪرهو رِووى‬

‫‪53‬‬

‫ﻓﺔوزاى دروﺳﺘﻜﺔر‪.........‬‬ ‫ﺟ‪‬ﺒﻪﺟ‪‬ﮑﺮدﻧﻰ ﺋﻪم ﺑﻴﺮدۆزهﯾﻪﯾﺎن دهﺑ‪‬ﺘﻪوه ﺗﺎﻟﻪﻛﺎﺗﻰ ﺟ‪‬ﺒﻪﺟ‪‬ﮑﺮدﻧﻰ‬ ‫ﻟﻪووﻻت و ﻛﯚﻣﻪ‪‬ﮕﺎﻛﺎﻧﻰ ﺗﺮى ﻧﺎوﭼﻪﻛﻪدا دووﺑﺎره ﻧﻪﺑﻨﻪوه‪.‬‬ ‫ﺑﻴﺮﻳﺎراﻧﻰ ﺋﻪم ﺑﻴﺮدۆزهﯾﻪ)) ﻓﻪوزاى دروﺳﺘﻜﻪر(( وادهدهﻧ‪‬ﻦ ﻛﻪ ﺋﻪم‬ ‫ﻧﺎوﭼﻪﯾﻪ ﻧﺰﻳﻜﻪى ﻧﻴﻮﺳـﻪدهﯾـﻪ ﻟـﻪ ﺣﺎ‪‬ـﻪﺗ‪‬ﮑـﯽ ﺋﺎراﻣـﺪا دهژى‪ ,‬ﺑـﻪﻻم‬ ‫ﺋﻪم ﺋﺎراﻣﻴﻪ ﻛﻪوﺗﯚﺗﻪ ژ‪‬ﺮ دهﺳﻪﻻﺗ‪‬ﮑﯽ ﺧﯚﺳﻪﭘ‪‬ﻦ و ﺗﺎﻛﺮِهو و زا‪‬ـﻢ‬ ‫ﻛـﻪ ﺗﻴﺎﻳــﺪا ﺋــﺎزادى و دﯾﻤــﻮﮐﺮاﺳــﯿﻪت ﺑﻮوﻧﻴــﺎن ﻧﻴـﻪ‪ .‬ھــﻪرﺑﯚﻳـﻪ ﺋـﻪم‬ ‫ﺑﻴﺮﻳﺎراﻧ ـﻪ ﭘﻼﻧــﻰ ﺋ ـﻪوهﯾ ـﺎن دارِﺷــﺘﻮه ﻛ ـﻪﺋ ـﻪم ﺋﺎراﻣﻴ ـﻪ ﺗ‪‬ــﮏ ﺑــﺪهن‬ ‫ﺑــﻪﺗ ـﻪواوهﺗ ـﻰ ﺑــﻪﭼﺎوﭘﯚﺷــﻴﻦ ﻟــﻪوھــﻪﻣــﻮو زهرهرو زﻳﺎﻧﺎﻧ ـﻪ)) ﺑــﺮِى و‬ ‫ﺟﯚرﻳﺎﻧﻪ(( ﻛﻪ دهﻛﻪون وهك ﺋﻪوهى ﻟﻪ ﻋ‪‬ﺮاﻗﺪا رِوودهدهن‪26.‬‬ ‫*‬ ‫*‬ ‫*‬ ‫*‬ ‫*‬

‫ﺑﻴﺮدۆزهى ﻓﻪوزاى دروﺳﺘﻜﻪر و ﺳﺘﺮاﺗﻴﮋﻳﻪﺗﻰ‬ ‫ھﻪﯾﻤﻪﻧﻪ ﺑﻪﺳﻪر ﺟﻴﮫﺎﻧﻰ ﻋﻪرهﺑﻴﺪا‬ ‫زاراوهى )) ﻓ ـﻪوزاى دروﺳــﺘﻜﻪر(( ﻳ ـﻪﻛ‪‬ﮑــﻪ ﻟــﻪ ﮔﺮﻧﮕﺘــﺮﻳﻦ ﻛﻠﻴــﻞ ﻛ ـﻪ‬ ‫ﻋﻪﻗ‪‬ﯽ ﺳﺘﺮاﺗﻴﮋى ﺋﻪﻣﺮﻳﻜﺎ ﺑﻪرھﻪﻣﻰ ھ‪‬ﻨﺎوه ﻟﻪﻣﺎﻣﻪ‪‬ﻪﻛﺮدﻧﻰ ﻟﻪﮔﻪڵ‬ ‫ﻛ‪‬ــﺸﻪﻛــﺎﻧﻰ ﺟﻴﮫــﺎﻧﻰ ﻋ ـﻪرهﺑﻴــﺪا‪ .‬ﺑــﻪﺷ ـ‪‬ﻮهﯾ ـﻪﻛــﻰ زۆر دﻳﻘ ـﻪت ﺋ ـﻪم‬ ‫زاراوهﯾﻪ دارِ‪‬ﮋراوه ﻟﻪﻻﻳـﻪن ھـﻪﻟﺒـﮋاردهى ﺋـﻪﻛﺎدﻳﻤﻴـﺎ و دارِ‪‬ـﮋهراﻧـﻰ‬ ‫ﺳﻴﺎﺳﻪﺗﻰ ﺋﻪﻣﺮﻳﻜﺎوه ﺳﻪرهرِاى ﺧﺮاپ ﺗ‪‬ﮕـﻪﯾـﺸﺘﻨﻰ ﻋـﻪرهب ﻟـﻪﻣﺎﻧـﺎى‬ ‫ﻓ ـﻪوزا ﻟــﻪﺑــﻪرﺋ ـﻪوهى ﻧــﺎﺟ‪‬ﮕﻴﺮى دهﮔ ـﻪﯾ ـﻪﻧ‪‬ــﺖ ﺑــﻪﻻم ﺑــﻪزﻳــﺎدﻛﺮدﻧﻰ‬ ‫ووﺷـﻪى )) دروﺳــﺘﻜﻪر(( ﻣﺎﻧﺎﻳـﻪﻛــﻰ ﭘــﯚزهﺗﻴﭭـﻰ ﺑـﯚ دروﺳــﺖ ﺑــﻮه ﻛـﻪ‬ ‫ﺟ‪‬ﮕــــﻪى ﭘــــﻪﺳــــﻪﻧﺪﻛﺮدﻧــــﻪ‪.‬ﺋﺎﺷﻜﺮاﺷــــﻪ ھــــﻪﻟﺒﮋاردﻧــــﻰ ﺋــــﻪم دوو‬ ‫‪54‬‬

‫ﻓﺔوزاى دروﺳﺘﻜﺔر‪........‬‬ ‫ووﺷﻪﯾﻪ)) ﻓﻪوزاى دروﺳﺘﻜﻪر (( ﺑﯚ زﻳﺮهﻛﻰ دارِ‪‬ﮋهراﻧﻰ دهﮔﻪرِ‪‬ﺘـﻪوه‬ ‫ﺑﯚﺋﻪوهى ﺑﻪﺋﺎﺳﺎﻧﻰ ﺑﻪﺳـﻪر ﻛـﻪﺳـﺎﻧﻰ دوور ﻟـﻪﺳﻴﺎﺳـﻪت ﻟـﻪووﻻﺗـﺎﻧﻰ‬ ‫ﻋﻪرهﺑﻴﺪا ﺗ‪‬ﭙﻪڕﺑﻜﺎت و ﻟﻪﻣﺎﻧﺎو ﻣﻪﻏـﺰاى ﺷـﺎراوهﻛـﺎﻧﻰ ﺋـﻪﻣﺮﻳﻜـﺎ ﺑـﯚ‬ ‫ﻧﺎوﭼـــﻪﻛـــﻪ دوورﺑﻜـــﻪو‪‬ﺘـــﻪوه‪.‬ﺑﻨـــﻪﻣـــﺎ ﺋﺎﻳﺪۆﻟﯚژﻳـــﻪﻛـــﻪى )) ﻓـــﻪوزاى‬ ‫دروﺳﺘﻜﻪر(( ﻟﻪ ِرووى ﻣ‪‬ﮋووﻳـﻪوه دهﮔـﻪرِ‪‬ﺘـﻪوه ﺑـﯚ ﺷـﯚرِﺷـﻰ ﻓـﻪرِهﻧـﺴﺎ‬ ‫ﻟﻪو ِرهواﻧﮕﻪﯾﻪوه ﺋﻪو ﺷﯚ ِرﺷﻪ ﻣﻪرﺟﻪﻋ‪‬ﮑﻪ ﻛـﻪ دهﻛﺮ‪‬ـﺖ ﻟ‪‬ﮑﯚ‪‬ﯿﻨـﻪوهو‬ ‫ﺑـــﻪراوردﺑﻜﺮ‪‬ـــﺖ ﺑـــﻪدروﺷـــﻤﻪ ﺑـــﻪﻧﺎوﺑﺎﻧﮕـــﻪﻛـــﺎﻧﻰ ﻟـــﻪ )) ﺋـــﺎزادى و‬ ‫دادﭘﻪروهرى و ﻳﻪﻛـﺴﺎﻧﻰ((‪ ,‬ﺑـﻪﻻم ﺳـﻪرهرِاى ﺧﺎ‪‬ـﻪ ﭘـﯚزهﺗﻴﻔـﻪﻛـﺎﻧﻰ‬ ‫ﺋﻪو ﺷﯚرِﺷﻪ و ﻛﺎرﻳﮕـﻪرﻳـﻪ ﮔـﻪورهﻛـﺎﻧﻰ ﻟـﻪدوﻧﻴـﺎدا‪,‬ﻟـﻪﮔـﻪڵ ﺋـﻪوهﺷـﺪا‬ ‫ھـﻪﻧـﺪێ ﺧـﺎ‪‬ﯽ ﻧ‪‬ﮕـﻪﺗﻴﻔـﻴﺶ و ﻛﺎرﻳﮕـﻪرى ﻻوهﻛـﻰ ﻟـﻰَ دروﺳـﺖ ﺑــﻮوه‬ ‫ﺑﻪوهى ﻛﻪ ﭼﻴﻨﻪ رِهﺷﻮ رِووﺗﻪﻛﻪى ﻛﯚﻣﻪ‪‬ﮕـﺎ ﺑﻮﻧـﻪ ھـﯚى دروﺳـﺘﻜﺮدﻧﻰ‬ ‫ﻓﻪوزاﻳﻪك دوور ﻟﻪھـﻪﻣـﻮو ﺑﻨـﻪﻣـﺎ ِر‪‬ﮑﺨـﺮاوهﯾﻴـﻪﻛﺎﻧـﻪوه ﻟـﻪﺋـﻪﻧﺠـﺎﻣﻰ‬ ‫ﻧﻪﺑﻮوﻧﻰ ﻣﻪرﺟـﻪﻋﻴـﺎﺗ‪‬ﮑﯽ ﻓﻜـﺮى و ﺳﻴﺎﺳـﻰ ﻛـﻪﺑـﻮوه ھـﯚى داﺧـﻮراﻧﻰ‬ ‫ﺷـﯚرِش و ﻟــﻪ ﺋـﻪﻧﺠﺎﻣﻴــﺸﺪا ﮔــﻪرِاﻧـﻪوهى ﭘﺎﺷــﺎﻳﻪﺗــﻰ ﺑـﯚ ﻓـﻪرِهﻧــﺴﺎ و‬ ‫ﺳ ـﻪرھــﻪﻟ ـﺪاﻧﻰ ﺑﻴــﺮى ﺷ ـﯚﭬ‪‬ﻨﻰ ﻓ ـﻪرِهﻧــﺴﻰ ﻛ ـﻪ دهﯾﻮﻳــﺴﺖ ﺋ ـﻪو ﻓ ـﻪوزا‬ ‫ـﻰ‬ ‫ﺷ ـﯚرِﺷ ـﮕ‪‬ﺮﻳﻪ ﺑﻨ‪‬ﺮ‪‬ﺘ ـﻪ دهرهوه ﺑ ـﯚ ووﻻﺗــﺎﻧﻰ ﺗــﺮى ﺋ ـﻪوروﭘ ـﺎ ﺑــﻪﺑـ َ‬ ‫ﺋﺎورداﻧﻪوه ﻟﻪﺗﺎﻳﺒﻪﺗﻤﻪﻧﺪﻳﻪﻛﺎﻧﻰ ﭘ‪‬ﮑﮫﺎﺗﻪى ﺋﻪو ووﻻﺗﺎﻧﻪ‪.‬‬ ‫ِ‬ ‫ﺋﻪﻣﺮﻳﻜـﺎ ﻟـﻪرِاﺑـﻮوردوودا ھـﻪو‪‬ـﯽ داوه ﻛـﻪ ﺑـﺎرودۆﺧﻰ ﻓـﻪوزا ﺑـﻪﻛـﺎر‬ ‫ﺑﮫ‪‬ﻨ‪‬ـﺖ ﺑـﻪﮔـﻪﻟ‪‬ـﮏ ﺟ‪‬ﮕـﻪ ﻟـﻪدوﻧﻴـﺎدا وهك ﺋـﻪوهى ﻟـﻪﺋ‪‬ﺮاﻧـﺪا ﻛــﺮدى‬ ‫ﻟــﻪﺳـﻪردهﻣــﻰ ﻣﻮﺻـﻪدهﻗﺪاﻟــﻪﺳــﺎﻟﻰ ‪1953‬دا و ﺳـﻪرﻛـﻪوﺗــﻮوش ﺑــﻮو‬ ‫ﻟﻪﮔﻪرِاﻧﻪوهى ﺷﺎدا ﺑﯚﺳﻪر ﺣﻮﻛﻢ‪,‬ﺑﻪﻻم ﻟﻪدواى ھﻪﻟﮕﻴﺮﺳﺎﻧﻰ ﺷﯚرِﺷـﻰ‬ ‫ﺋﻴﺴﻼﻣﻴﺪا ﺳﻪرﻛﻪوﺗﻮو ﻧﻪﺑﻮو ﻟﻪﺳﺎ‪‬ﯽ ‪1979‬دا‪.‬‬ ‫‪55‬‬

‫ﻓﺔوزاى دروﺳﺘﻜﺔر‪.........‬‬ ‫رِژ‪‬ﻤــﻪﻛــﺎن و ﺟﻮﮔﺮاﻓﻴــﺎش ﻟــﻪرِ‪‬ﮕـﻪى ) ﻓـﻪوزاى دروﺳــﺘﻜﻪرهوه(‪,‬ھــﯿﭻ‬ ‫رِ‪‬ﮕﺮﻳـﻪﻛــﻴﺶ ﻧﻴـﻪ ﺑـﯚ ﺋـﻪﻣﺮﻳﻜــﺎ ﻛـﻪ رِاﺳــﺘﻪوﺧـﯚش ﻛــﺎرى داﮔﻴﺮﻛــﺎرى‬ ‫ﺋـــﻪﻧﺠـــﺎم ﺑـــﺪات ﺋـــﻪﮔـــﻪر ﭘ‪‬ﻮﻳـــﺴﺘﻰ ﻛـــﺮد ﻟـــﻪﺳـــﻪردهﻣـــﻰ ﻧـــﻪﻣـــﺎﻧﻰ‬ ‫ﺳﺘﺮاﺗﻴﮋﻳﻪﺗﻰ رِ‪‬ﮕﺮﺗﻨﺪا‪ .‬ﺋﻪم ﺳﺘﺮاﺗﻴﮋى ﺑﻪﺋﻪﻣﺮﻳﻜﺎ ﻛﺮدﻧﻰ دوﻧﻴﺎﻳـﻪ‬ ‫ﻟﻪﻻﻳﻪن زۆرﺑﻪى ﺳﻪرۆﻛﻪﻛﺎﻧﻰ ﺋﻪﻣﺮﻳﻜﺎوه ﭘﻴﺎدهﻛﺮاوه و ﻟـﻪھـﻪﻣـﻮوان‬ ‫زﻳـــﺎﺗﺮﻳﺶ ﺳـــﻪرۆك ﺑﯚﺷـــﻪو ﺋـــﻪم ﻛـــﺎره ﺑﯚﺗـــﻪ ﺳـــﻪرهﻛﻴﺘـــﺮﻳﻦ ﻛـــﺎرى‬ ‫ﺳﻪرۆﻛـﻪﻛـﺎن‪.‬ﺟـﯚرج ﺑـﯚش ﻛـﺎرى ﺑـﻪﺋـﻪﻣﺮﻳﻜـﺎﻛﺮدﻧﻰ دوﻧﻴـﺎ ﻟـﻪرِ‪‬ﮕـﻪى‬ ‫ﺑﻴــﺮدۆزهى)) ﻓ ـﻪوزاى دروﺳــﺘﻜﻪرهوه((ﺟ‪‬ﺒــﻪﺟــﻰَ دهﻛــﺎت ﻟــﻪھــﻪﻣــﻮو‬ ‫دوﻧﻴﺎدا‪.‬و ﺳﻪرۆك ﺑﯚش ﺑﻪھﯚى ژﻣـﺎرهﯾـﻪك ﻧﻮوﺳـﻪروﻛﺘ‪‬ﺒـﻪﻛﺎﻧﻴﺎﻧـﻪوه‬ ‫ﻛــﺎرﻳﺘ‪‬ﮑﺮاوه ﻛ ـﻪ ﺑﻮﻧ ـﻪﺗ ـﻪ ﺳ ـﻪرﭼ ـﺎوهى داﻣ ـﻪزراﻧــﺪﻧﻰ ﻓﻜــﺮى ﺳﻴﺎﺳــﻰ‬ ‫رِ‪‬ﮑﺨﺮاو ﺑﯚ )) ﻓﻪوزاى دروﺳﺘﻜﻪر(( و ﺳﻪرۆك ﺑﯚش ﺧﯚى داﻧﻰ ﻧﺎوه‬ ‫ﺑﻪو رِاﺳﺘﻴﻪدا ﻛـﻪ ﻛﺘ‪‬ﺒـﻰ )) ﻣـﻪﺳـﻪﻟـﻪى دﻳﻤﻮﻛﺮاﺳـﻰ ((ه‪ .‬ﻛـﻪ ﺑﯚﺗـﻪ‬ ‫ﺑﻨ ـﻪﻣــﺎى ﻛــﺎرﻛﺮدﻧﻰ ﺋﻴــﺪارهﻛ ـﻪى‪ ,‬ﺋ ـﻪم ﻛﺘ‪‬ﺒــﻪ ﻟــﻪﻻﻳ ـﻪن )) ﻧﺎﺗــﺎن‬ ‫ﺷﺎراﻧــﺴﻜﻰ(هوه ﻧﻮوﺳــﺮاوه ﻛـﻪ ﺟﻮﻟــﻪﻛـﻪﯾـﻪﻛــﻰ ﺳـﯚﭬ‪‬ﺘﻰ ﺑــﻮه و ﻛـﯚﭼﻰ‬ ‫ﻛﺮدوه ﺑﯚ ﺋﻴﺴﺮِاﺋﻴﻞ و ﻟﻪﯾـﻪﻛ‪‬ـﮏ ﻟـﻪﺣﻜﻮﻣـﻪﺗـﻪﻛـﺎﻧﻰ ﺋﺎر‪‬ـﻞ ﺷـﺎرۆﻧﺪا‬ ‫ﺑﯚﺗﻪ وهزﻳﺮ‪ ,‬رِواﻧﮕﻪى ﺷﺎراﻧﺴﻜﻰ ﺑـﻪم ﺷـ‪‬ﻮهﯾـﻪ ﻛـﻮرت دهﻛﺮ‪‬ﺘـﻪوهﻛـﻪ‬ ‫)) ﺋﻴﺴﻼم ﺑﺰوﺗﻨﻪوهﯾﻪﻛﻰ ﺗﻴﺮۆرﻳﺴﺘﻴﻪ و ﻧﻪك ﺑﻪﺗﻪﻧﮫـﺎ ھـﻪرِهﺷـﻪﯾـﻪ‬ ‫ﺑ ـﯚ ﺳ ـﻪر ﺋﻴ ـﺴﺮِاﺋﻴــﻞ ﺑــﻪ‪‬ﮑ ـﻮ ھــﻪرِهﺷـﻪﺷ ـﻪ ﺑ ـﯚ ﺳ ـﻪر ھــﻪﻣــﻮو دوﻧﻴــﺎى‬ ‫ِرۆژﺋﺎوا((‪.27‬‬ ‫ﺑﻪﻻى ﺷﺎراﻧﺴﻜﻴﻪوه واﻳﻪ ﻛﻪ )) ﻟـﻪرِﻳـﺸﻪ دهرھ‪‬ﻨـﺎﻧﻰ ﺗﻴـﺮِۆر ﺗـﻪﻧﮫـﺎ‬ ‫ﺑـــﻪوه ﺟ‪‬ﺒـــﻪﺟـــ‪ ‬ﻧﺎﺑ‪‬ـــﺖ ﺑـــﻪﺑـــﻪﻛﺎرھ‪‬ﻨـــﺎﻧﻰ ھ‪‬ـــﺰ و ووﺷـــﻜﻜﺮدﻧﻰ‬ ‫ﺳ ـﻪرﭼ ـﺎوهﻛــﺎﻧﻰ‪ ,‬ﺑــﻪ‪‬ﮑ ـﻮ ﺑــﻪ ﭼ ـﺎرهﺳ ـﻪرﻛﺮدﻧ‪‬ﮑ ـﻰ ﻗــﻮولَ دهﺑ‪‬ــﺖ ﺑ ـﯚ‬ ‫‪56‬‬

‫ﻓﺔوزاى دروﺳﺘﻜﺔر‪........‬‬ ‫ھﯚﻛﺎرهﻛـﺎﻧﻰ ﺗﻴـﺮۆر ﻛـﻪ ﺳـﻪرﭼـﺎوه دهﮔـﺮن ﻟـﻪﺳﻴﺎﺳـﻪﺗـﻪﻛـﺎﻧﻰ رِژ‪‬ﻤـﻪ‬ ‫ﻋـﻪرهﺑﻴـﻪ ﺗــﺎﻛﺮِهو و ﺧﯚﺳ ـﻪﭘـ‪‬ﻦ و زا‪‬ــﻢ و ﮔــﻪﻧــﺪه‪‬ــﻪﻛــﺎن و ﺧــﺎوهن‬ ‫ِرۆﺷﻨﺒﻴﺮي رِﻗﻠ‪‬ﺒﻮﻧﻪوه ﻟﻪ ﻛﻪﺳﺎﻧﻰ ﺗـﺮ ﻛـﻪ ﺑـﻼوى دهﻛـﻪﻧـﻪوه(( ‪.28‬‬ ‫ﺑــﻪﻣـﻪش ﺷﺎراﻧــﺴﻜﻰ ﻟــﻪﮔــﻪڵ ﺋـﻪو ﺗـﻪرﺣـﻪى )) ھﻨﺘﻨﮕﺘـﯚن((دا ﻳـﻪك‬ ‫دهﮔﺮ‪‬ﺘـــــﻪوه ﻛـــــﻪ ده‪‬ـــــﺖ )) ﺋﻴـــــﺴﻼم دوژﻣﻨـــــﻰ ﺷﺎرﺳـــــﺘﺎﻧﻴﻪﺗـــــﻰ‬ ‫رِۆژﺋﺎواﻳﻪ((‪.29‬‬ ‫ھﻪروهھﺎ ﻧﻮﺳـﻴﻨﻪﻛـﺎﻧﻰ)) ﺋـﻪﻟﻴـﯚت ﮐـﯚھﯿﻦ (( ﻳـﻪﻛ‪‬ﮑـﻪ ﻟـﻪﺳـﻪرﭼـﺎوه‬ ‫ﮔﺮﻧﮕـــﻪﻛـــﺎﻧﻰ)) ﺑﻴـــﺮدۆزهى ﻓـــﻪوزاى دروﺳـــﺘﻜﻪر(( ﺑـــﻪﺗﺎﻳﺒـــﻪﺗـــﻴﺶ‬ ‫ﻛﺘ‪‬ﺒــﻪﻛـﻪى ﺑــﻪﻧﺎوﻧﻴــﺸﺎﻧﻰ )) ﺳـﻪرﻛﺮداﻳـﻪﺗــﻰ ﺑــﺎﻻ‪,‬ﺳــﻮﭘﺎو ﭘﻴــﺎواﻧﻰ‬ ‫دهو‪‬ﻪت و رِاﺑﻪرهﻛﺎن ﻟﻪزهﻣﻪﻧﻰ ﺟﻪﻧﮕﺪا((‪ ,‬ﮐﯚھﯿﻦ واى دهﺑﻴﻨ‪‬ﺖ ﻛـﻪ‬ ‫)) ھﻪﻟﻤﻪﺗﻰ دژه ﺗﻴﺮۆر ﺑﺮﻳﺘﻴـﻪ ﻟـﻪ ﺟـﻪﻧﮕـﻰ ﺟﻴﮫـﺎﻧﻰ ﭼـﻮارهم‪ ,‬ﺋـﻪو‬ ‫واى دادهﻧ‪‬ــﺖ ﻛ ـﻪ ﺟ ـﻪﻧﮕ ـﻰ ﺳــﺎرد ﺟ ـﻪﻧﮕ ـﻰ ﺟﻴﮫــﺎﻧﻰ ﺳ ـ‪‬ﯿﻪم ﺑــﻮوه‪,‬و‬ ‫ﺟﻪﺧﺘﺪهﻛﺎﺗﻪوه ﻛﻪ ﺋﻪﻣﺮﻳﻜﺎ ﭘ‪‬ﻮﻳﺴﺘﻪ ﺳﻪرﺑﻜﻪو‪‬ـﺖ ﺑـﻪﺳـﻪر ﺋﻴـﺴﻼﻣﻰ‬ ‫ﺋﺼﻮ‪‬ﯿﺪا ﻟﻪم ﺟﻪﻧﮕﻪدا((‪.30‬‬ ‫ﺋﻪم ﺑﻴﺮدۆزهﯾﻪ)) ﻓﻪوزاى دروﺳـﺘﻜﻪر(( ﻟـﻪﻻﻳـﻪن ژﻣـﺎرهﯾـﻪك دهزﮔـﺎو‬ ‫ﺳ ـﻪﻧﺘ ـﻪرى ﻟ‪‬ﮑﯚ‪‬ﯿﻨ ـﻪوهى ﺳﻴﺎﺳــﻰ ﮔــﻪوره ﻟــﻪ ﺋ ـﻪﻣﺮﻳﻜــﺎدا ھﺎوﺑــﻪﺷ ـﻰ‬ ‫دارِﺷــﺘﻨﻰ ﻛــﺮاوه ﻟــﻪﺳ ـﻪروو ھــﻪﻣﻮوﺷ ـﻴﺎﻧﻪوه دهزﮔ ـﺎى )) ﺋ ـﻪﻣﺮﻳﻜــﺎن‬ ‫ﺋﻴﻨﺘﻪرﭘﺮاﻳـﺰ(( ﺑـﯚ ﻟ‪‬ﮑﯚ‪‬ﯿﻨـﻪوهﯾـﻪ‪ .‬و ﻧﻮﺳـﻴﻨﻪﻛـﺎﻧﻰ )) راوول ﻣـﺎرك‬ ‫ﻏﻴﺮﻳـــــﺸﺖ(( ﻛـــــﻪ ﺑﻴﺮﻳـــــﺎرى ﻣﻮﺣﺎﻓﻴﺰﻛـــــﺎره ﻧﻮ‪‬ﮑﺎﻧـــــﻪ و ﭘـــــﺴﭙﯚرِه‬ ‫ﻟــﻪﻛﺎروﺑــﺎرى ﻋ‪‬ــﺮاق و ﻣ ـﻪزھــﻪﺑــﻰ ﺷــﻴﻌﻪدا و ﻳ ـﻪﻛ‪‬ﮑــﻪ ﻟــﻪو ﻛ ـﻪﺳ ـﻪ‬ ‫دﻳﺎراﻧﻪى ﻛﻪ ﻧﻮﻣﺎﻳﻨﺪهى ﺋﻪم ﺳﻪﻧﺘﻪره دهﻛﺎت‪.‬‬

‫‪57‬‬

‫ﻓﺔوزاى دروﺳﺘﻜﺔر‪.........‬‬ ‫))ﻏﻴﺮﻳــــﺸﺖ(( ﺋــــﻪوه دووﭘــــﺎت دهﻛﺎﺗــــﻪوه ﻛــــﻪ ﺋﻴــــﺪارهى ﺟــــﯚرج‬ ‫ﺑﯚش)) ﭘﺮِۆژهى رِۆژھﻪﻻﺗﻰ ﻧﺎوهرِاﺳﺘﻰ ﮔﻪورهى(( ﺑﻪﺷ‪‬ﻮهﯾﻪﻛـﻰ ﻛـﻪم‬ ‫ﻟﻪﺳﻪر ﻟ‪‬ﮑﯚ‪‬ﯿﻨﻪوهﻛﺎﻧﻰ ﻧﻮﺳﻪراﻧﻰ ﺑﻪﻧﺎوﺑﺎﻧﮕﻰ وهك)) ﺑﺮﻧﺎردﻟﻮﻳﺲ‬ ‫ﻟــــﻪزاﻧﻜــــﯚى ﺑﺮﻻﻧــــﺴﺘﯚن(( و )) ﻓﻮﺋــــﺎد ﻋــــﻪﺟــــﻪﻣــــﻰ ﻟــــﻪزاﻧﻜــــﯚى‬ ‫دارﺷﺘﻮه ‪.‬‬ ‫ﺟﯚﻧﺰھﯚﺑﻜﻨﺰ(( ِ‬ ‫)) ﻟﻮﻳﺲ(( ﺑﻪﻧﺎوﺑﺎﻧﮕﻪ ﻟـﻪ ﭘـﺸﺘﻴﻮاﻧﻰ ﻛﺮدﻧـﻰ‬ ‫ﺋﻴـﺴﺮاﺋﻴـﻞ و ﻟـﻪدواى‬ ‫ِ‬ ‫ﺟــﻪﻧﮕــﻰ ﻛــﻪﻧــﺪاوى دووهﻣــﻪوه ) داﮔﻴﺮﻛﺮدﻧــﻰ ﻋ‪‬ــﺮاق ﺑــﯚ ﻛﻮ‪‬ــﺖ (‬ ‫ﻟﻪﺳﺎ‪‬ﯽ ‪1991‬دا رِاﻳﮕﻪﯾﺎﻧﺪ ﻛﻪوا ﺋﻴﺪى)) ﺟﻴﮫﺎﻧﻰ ﻋﻪرهﺑﻰ ﻣـﺮد((‬ ‫وهك ﻛﻴـــﺎﻧ‪‬ﮑﻰ ﺳﻴﺎﺳـــﻰ و ﭘـــ‪‬ﺶﻧﻴـــﺎزى ﺋـــﻪوهى ﻛـــﺮد ﻛـــﻪﻟـــﻪﻣـــﻪودوا‬ ‫زاراوهى)) رِۆژھﻪﻻﺗﻰ ﻧﺎوهرِاﺳﺖ (( ﻟﻪ )) ﺟﻴﮫﺎﻧﻰ ﻋﻪرهب(( ﺑﻪﻛـﺎر‬ ‫ﺑﮫ‪‬ﻨﺮ‪‬ﺖ‪.‬‬ ‫ﺳﻪﻧﺘﻪرى )) واﺷﻨﺘﯚن(( ﻳﺶ ﺑﯚ ﺳﻴﺎﺳـﻪﺗـﻰ رِۆژھـﻪﻻﺗـﻰ ﻧـﺎوهرِاﺳـﺘﻰ‬ ‫دارﺷــﺘﻨﻰ‬ ‫ﺧــﻮاروو‪ِ ,‬رۆ‪‬ــﯽ ﻛــﻪﻣﺘــﺮ ﻧﻴــﻪ ﻟــﻪﺳــﻪﻧﺘــﻪرهﻛــﺎﻧﻰ ﺗــﺮ ﻟــﻪ ِ‬ ‫)) ﺑﻴﺮدۆزهى ﻓﻪوزاى دروﺳﺘﻜﻪر((دا‪,‬ﺋﻪوهﺗـﺎ )) رِۆﺑـﻪرت ﺳـﺎﺗﻠﯚڤ((‬ ‫ﻛﻪ ﺑﻪرِ‪‬ﻮهﺑﻪرى ﺟ‪‬ﺒﻪﺟ‪‬ﮑﺎرى ﺳﻪﻧﺘﻪرهﻛﻪﯾﻪ ﻛـﻪ ﺑـﻪﻛـﻪﺳـ‪‬ﮑﻰ ﻧﺎﺳـﺮاو‬ ‫دارﺷﺘﻨﻰ ﺋـﻪو ﺑﻴـﺮدۆزهﯾـﻪدا‪ ,‬ﻛـﻪﺑﯚﭼﻮﻧـﻪﻛـﺎﻧﻰ)) ﺑﺮﻧـﺎرد‬ ‫دادهﻧﺮ‪‬ﺖ ﻟﻪ ِ‬ ‫ﺗﻮﻧــﺪرهوﻳــﺸﻪ‬ ‫ِ‬ ‫ﻟﻮﻳــﺴﻰ(( ﺑــﻪﻻوه زۆر ﺳــﻪرﻧــﺞ رِاﻛ‪‬ــﺸﻪ و ﻛــﻪﺳــ‪‬ﮑﻰ‬ ‫ﺑﻪراﻣﺒﻪر ﺑﻪﺟﻴﮫﺎﻧﻰ ﻋﻪرهب و ﭘ‪‬ﺶﻧﻴﺎزى ﺋﻪوهى ﻛﺮد ﻛـﻪ ﻟـﻪﻣـﻪودوا‬ ‫ھﻪردوو زاراوهى )) ﺟﻴﮫﺎﻧﻰ ﻋﻪرهﺑﻰ و ﺋﻴﺴﻼﻣﻰ(( ﺑـﻪﻛﺎرﻧـﻪھ‪‬ﻨﺮ‪‬ـﺖ‬ ‫ﻟﻪ ﻗﺎﻣﻮﺳﻰ دﻳﭙﻠﯚﻣﺎﺳﻰ ﺋﻪﻣﺮﻳﻜﻴﺪا واى داواى ﻛﺮد ﻛﻪ ﻣﺎﻣﻪ‪‬ﻪ ﻟﻪﮔﻪڵ‬ ‫ﺟﻴﮫــﺎﻧﻰ ﻋ ـﻪرهﺑﻴــﺪا ﻟــﻪﺳ ـﻪر ﺗﺎﻳﺒــﻪﺗﻤ ـﻪﻧــﺪى و ﺳ ـﻪرﺑــﻪﺧ ـﯚﻳﻰ ھــﻪر‬ ‫ووﻻﺗ‪‬ــﮏ ﺑﻜﺮ‪‬ـــﺖ ﺑــﻪﺗـــﻪﻧﮫــﺎ و دژاﻳـــﻪﺗــﻰ ﺋﻴـــﺴﻼﻣﻰ ﺋـــﺼﻮ‪‬ﯿﺶ زۆر‬ ‫‪58‬‬

‫ﻓﺔوزاى دروﺳﺘﻜﺔر‪........‬‬ ‫ﺑــﻪﺗﻮﻧــﺪى ﺑﻜــﺎت ﻛــﻪ ﺋــﻪﻣــﻪش ﺑــﻪرِاى)) ﺳــﺎﺗﻠﯚڤ(( دهﺑ‪‬ﺘـــﻪ هءى‬ ‫ﺳﺮﻳﻨﻪوهى ﺳﻨﻮره ﺟﻮﮔﺮاﻓﻴﺎ ﺳﺮوﺷﺘﻴﻪﻛﺎن‪.‬‬ ‫ِ‬ ‫ﺑﻪﻻم )) ﻓﻮﺋﺎد ﻋﻪﺟـﻪﻣـﻰ (( ﻛـﻪ ﻻﻳـﻪﻧﮕـﺮى ﻟﻴﻜـﯚد و ﻣﻮﺣﺎﻓﻴﺰﻛـﺎره‬ ‫ﻧﻮ‪‬ﮑﺎﻧﻪ و ﺑﻪ ووﺗﻪﺑ‪‬ﮋى ﺳﻪرهﻛﻰ دادهﻧﺮ‪‬ﺖ ﺑﯚ ﺑﻴﺮﺑﯚﭼـﻮﻧﻰ ﺗﺎﻳـﻪﻓـﻰ‬ ‫ﻟـــﻪﺳﺮوﺷـــﺘﻰ ﻛﯚﻣـــﻪﻻﻳـــﻪﺗـــﻰ و ﺳﻴﺎﺳـــﻰ ﻟـــﻪﺟﻴﮫـــﺎﻧﻰ ﻋـــﻪرهﺑﻴـــﺪا‪,‬‬ ‫وهﺑﻴﺮﺑﯚﭼﻮﻧـــﻪﻛﺎﻧﻴـــﺸﻰ ﺟ‪‬ﮕـــﻪى ﺗ‪‬ﺮاﻣـــﺎن و ﭘـــﻪﺳـــﻪﻧـــﺪﻛﺮدﻧ‪‬ﮑﻰ زۆر‬ ‫ﻓﺮاواﻧ ـﻪ ﻟــﻪﻧــﺎو ﺋﻴــﺪارهى ﺋــﻪﻣﺮﻳﻜﻴــﺪا و ھــﻪﻣﻴــﺸﻪ ﺑــﻪﺷــ‪‬ﻮهﯾ ـﻪﻛــﻰ‬ ‫ﺗﻮﻧﺪرِهواﻧﻪ ھﻪو‪‬ﯽ ھﺎﻧﺪاﻧﻰ ﺋـﻪﻣﺮﻳﻜـﺎ دهدات ﻟـﻪھـﻪﻣـﻮو ﻛ‪‬ـﺸﻪﻛـﺎﻧﻰ‬ ‫ﺗﺎﻳﺒﻪت ﺑﻪﺟﻴﮫﺎﻧﻰ ﻋﻪرهﺑﻰ و ﺋﻴﺴﻼﻣﻴﺪا‪.‬‬ ‫رِواﻧﮕــﻪى ﺳ ـﻪرهﻛــﻰ ﺑ ـﯚ )) ﺑﻴــﺮدۆزهى ﻓ ـﻪوزاى دروﺳــﺘﻜﻪر(( ﺑﺮﻳﺘﻴ ـﻪ‬ ‫ﻟﻪوهى ﻛﻪ )) ﺑﺎرودۆﺧﻰ ﺋﺎراﻣﻰ ﺟﻴﮫﺎﻧﻰ ﻋﻪرهﺑﻰ رِ‪‬ﮕﺮ‪‬ﮑﻰ ﺳﻪرهﻛﻴـﻪ‬ ‫ﻟﻪﺑﻪردهم ﮔﻪﺷﻪﻛﺮدﻧـﻰ ﺑـﻪرژهوهﻧﺪﻳـﻪﻛـﺎﻧﻰ ﺋـﻪﻣﺮﻳﻜـﺎ ﻟـﻪﻧﺎوﭼـﻪﻛـﻪدا‪.‬‬ ‫ھﻪرﺑﯚﻳﻪ زﻧﺠﻴﺮهﯾﻪك رِ‪‬ﻮﺷﻮ‪‬ﻦ ﺑﮕﻴﺮ‪‬ﺘﻪ ﺑﻪر ﺑﻪﻣﻪﺑﻪﺳﺘﻰ داﺑﻴﻨﻜﺮدﻧﻰ‬ ‫ﺋﺎﻣﺎﻧﺠــﻪﻛــﺎﻧﻰ ﻛــﻪ ﺑﺮﻳﺘﻴــﻪ ﻟــﻪ ﻛــﯚﻧﺘﺮۆ‪‬ﮑﺮدن و ھــﻪﯾﻤــﻪﻧــﻪﻛﺮدﻧــﻰ‬ ‫ﺋـﻪﻣﺮﻳﻜـﺎ ﺑـﻪﺳـﻪر ﺟﻴﮫــﺎﻧﻰ ﻋـﻪرهﺑﻴـﺪا ﻛـﻪ ﺑــﻪ ﭘ‪‬ـﯽ ﺋـﻪم ﺑﻴـﺮدۆزهﯾـﻪ‬ ‫ﺑﺮﻳﺘﻴﻪ ﻟﻪ ﺟﻴﮫﺎﻧ‪‬ﮑﻰ ﭘﺮِ ﺋﻴﻤﺎن و دهو‪‬ﻪﻣﻪﻧﺪ ﺑﻪﻧـﻪوت ﻛـﻪ ﺋـﻪﻣـﻪش‬ ‫ﺑﯚﺗـﻪ ھــﻪرِهﺷـﻪﯾ ـﻪﻛــﻰ ﮔــﻪورهو ِراﺳــﺘﻪوﺧﯚﺑﯚﺳ ـﻪر ﺑــﻪرژهوهﻧﺪﻳ ـﻪﻛــﺎﻧﻰ‬ ‫دار‪‬ﮋهراﻧﻰ ﺑﻴﺮدۆزهى ﻓﻪوزاى دروﺳـﺘﻜﻪر داواى‬ ‫ﺋﻪﻣﺮﻳﻜﺎ‪ ,‬ﺑﻪوﭘ‪‬ﯿﻪش ِ‬ ‫ﺑﻪﻛﺎرھ‪‬ﻨﺎﻧﻰ ھ‪‬ﺰى ﺳﻪرﺑﺎزى دهﻛﻪن ﺑﻪﻣﻪﺑﻪﺳﺘﻰ ﮔﯚرِﻳﻨـﻰ رِژ‪‬ﻤـﻪﻛـﺎن‬ ‫وهك ﺋﻪوهى ﻟﻪ ﺋـﻪﻓﻐﺎﻧـﺴﺘﺎن و ﻋ‪‬ﺮاﻗـﺪا ﺟ‪‬ﺒـﻪﺟ‪‬ﮑـﺮاوه داوا دهﻛـﺎت‬ ‫ﻛﻪ ﺳﻴﺎﺳﻪﺗﻰ ھﻪرِهﺷﻪى ﺑﻪﻛﺎرھ‪‬ﻨﺎﻧﻰ ھ‪‬ﺰ ﭘﻴـﺎدهﺑﻜﺮ‪‬ـﺖ ﻛـﻪ دهﺑ‪‬ﺘـﻪ‬ ‫ھﯚى ﺗﻪﻗﻴﻨﻪوهىﻮ ﺗ‪‬ﮑﭽﻮوﻧﻰ ﺑﺎرى ﺋﺎراﻣﻰ ﻧﺎوﺧﯚى ﺟﻴﮫﺎﻧﻰ ﻋﻪرهﺑـﻰ‬ ‫‪59‬‬

‫ﻓﺔوزاى دروﺳﺘﻜﺔر‪.........‬‬ ‫و دهﺑ‪‬ﺘ ـﻪ ھﺎﻧــﺪهر‪‬ــﮏ ﺑ ـﯚ ﺑﺰواﻧــﺪﻧﻰ ھــﻪﺳــﺘﻰ ﺗﺎﻳ ـﻪﻓــﻰ و دهﻛﺮ‪‬ــﺖ‬ ‫ﺑــﻪﻛﺎرﺑﮫ‪‬ﻨﺮ‪‬ــﺖ ﺑ ـﯚ دروﺳــﺘﻜﺮدﻧﻰ ﻓ ـﻪوزا‪,‬وهك ﺋ ـﻪوهى ﻟــﻪ ﻟﻮﺑﻨــﺎن و‬ ‫ﺳﻮرﻳﺎو ﻋ‪‬ﺮاﻗﺪا ﺋﻪﻧﺠﺎم دران((‪31*.‬‬

‫ﭘﻪراو‪‬ﺰهﻛﺎﻧﻰ ﺑﻪﺷﻰ ﻳﻪﻛﻪم‬ ‫=======================‬ ‫‪ .1‬رِﻳﻔﯚرم ﻟﻪم ﻗﯚﻧﺎﻏﻪى ﺋ‪‬ـﺴﺘﺎى ﻛـﻮرددا ﺑـﯚ؟‪ /‬ﻧـﻪوزادى ﻣﻮھـﻪﻧـﺪﻳﺲ ‪ /‬ﭼـﺎﭘﻰ‬ ‫ﻳﻪﻛﻪم ‪ /‬ﻛﻮردوﺳﺘﺎن‪ /‬ﺳﻠ‪‬ﻤﺎﻧﻰ ‪2006/‬‬ ‫ﻛﻮرى ﻋﻪﻓﺎن(( ﻛﻪ ﻟﻪﻻﻳﻪن‬ ‫‪.2‬ﻣﻪﺑﻪﺳﺖ ﺧﻪﻟﻴﻔﻪى ﺳ‪‬ﯿﻪﻣﻰ ﺋﻴﺴﻼﻣﻪ)) ﻋﻮﺳﻤﺎﻧﻰ ِ‬ ‫ﻣﻌﺎوﻳــﻪوه ﻛﺮاﻳــﻪ ﺑﻴﺎﻧﻮﻳــﻪك ﺑــﯚ ﺳــﻪرﻛــﻮﺗﻜﺮدن و ﻟــﻪﻧــﺎوﺑﺮدﻧﻰ ﻧــﻪﯾــﺎرهﻛــﺎﻧﻰ‬ ‫ﺑﻪﺗﺎﻳﺒﻪﺗﻴﺶ ﺷﻴﻌﻪﻛﺎن و ﻻﻳﻪﻧﮕﺮاﻧﻰ ﻋﻪﻟﻰ ﻛﻮرِى ﺋﻪﺑﻮ ﺗﺎﻟﻴﺐ‪.‬‬ ‫‪ .3‬ﭼﺎوﭘ‪‬ﮑﻪوﺗﻨ‪‬ﮑﻰ ﺳﻪرۆﻛﻰ ﻳﻪﻣﻪن ﻋﻪﻟﻰ ﻋـﻪﺑـﺪوﻻ ﺻـﺎﻟﺢ ﻟـﻪﮔـﻪڵ ﻛـﻪﻧـﺎ‪‬ﯽ‬ ‫ﺋﺎﺳﻤﺎﻧﻰ ﺋﻪﻟﺠﺰﻳﺮهدا ﻟﻪﺳﺎ‪‬ﯽ ‪2003‬دا و دواى ِرزﮔﺎرﻛﺮدﻧﻰ ﻋ‪‬ﺮاق‪.‬‬ ‫‪.4‬ﻣﻼﺣﻈــــﺎت ﻣﻜﺜﻔــــﻪ ﺣــــﻮل ﻧﻈﺮﻳــــﻪ اﻟﻔﻮﺿــــﻰ اﻟﺒﻨــــﺎءه‪/‬د‪.‬ﺻــــﺎﻟﺢ ﻳﺎﺳــــﺮ‪/‬‬ ‫‪www.iraqcp.org‬‬ ‫‪.5‬ھﻪﻣﺎن ﺳﻪرﭼﺎوهى ژﻣﺎره )‪(4‬‬ ‫‪ .6‬ھﻪﻣﺎن ﺳﻪرﭼﺎوهى ژﻣﺎره )‪(4‬‬ ‫‪ .7‬ھﻪﻣﺎن ﺳﻪرﭼﺎوهى ژﻣﺎره )‪(4‬‬ ‫‪ .8‬ھﻪﻣﺎن ﺳﻪرﭼﺎوهى ژﻣﺎره )‪(4‬‬ ‫‪ . .9‬ھﻪﻣﺎن ﺳﻪرﭼﺎوهى ژﻣﺎره )‪(4‬‬ ‫‪.10‬ﻧﭭﺮﻳﻪ اﻟﻔﻮﺿﻰ اﻟﺒﻨﺎءه‪ /‬ﺳﻤﻴﺮ ﻣﺤﻤﻮد ﻧﺎﺻـﺮ‪/‬ﺧـﺮﻳﺞ ﻋﻠـﻮم اﻟـﺴﻴﺎﺳﻪ ‪/‬ﻃﺎﻟـﺐ‬ ‫دﻛﺘﻮراه ﺑﺎﻟﻌﻼﻗﺎت اﻟﺪوﻟﻴﻪ‪www.rezgar.com/‬‬ ‫‪.11‬ھﻪﻣﺎن ﺳﻪرﭼﺎوهى ژﻣﺎره )‪(1‬‬ ‫‪ .12‬ھﻪﻣﺎن ﺳﻪرﭼﺎوهى ژﻣﺎره )‪(1‬‬ ‫‪60‬‬

‫ﻓﺔوزاى دروﺳﺘﻜﺔر‪........‬‬ ‫‪ .13‬ھﻪﻣﺎن ﺳﻪرﭼﺎوهى ژﻣﺎره )‪(1‬‬ ‫‪ .14‬ھﻪﻣﺎن ﺳﻪرﭼﺎوهى ژﻣﺎره )‪(1‬‬ ‫‪ .15‬ھﻪﻣﺎن ﺳﻪرﭼﺎوهى ژﻣﺎره )‪(1‬‬ ‫‪ .16‬ھﻪﻣﺎن ﺳﻪرﭼﺎوهى ژﻣﺎره )‪(1‬‬ ‫‪ .17‬ھﻪﻣﺎن ﺳﻪرﭼﺎوهى ژﻣﺎره )‪(1‬‬ ‫‪.18‬اﺳـــﺎﺑﻴﻊ ﺣﺎﺳـــﻤﻪ ﻓـــﻰ دﻣـــﺸﻖ‪ /‬ﺳـــﻌﺪ ﻣﺤﻴـــﻮ‪ /2005/4/3 /‬ﻣﺮﻛـــﺰ اﻟـــﺸﺮق‬ ‫ﻟﻠﺪراﺳـــــــﺎت اﻟﺤـــــــﻀﺎرﻳﻪ واﻻﺳـــــــﺘﺮاﺗﻴﺠﻴﻪ‪/‬اﻟﻤﻤﻠﻜـــــــﻪ اﻟﻤﺘﺤـــــــﺪه‪ /‬ﻟﻨـــــــﺪن‪/‬‬ ‫‪www.asharqalarabi.org.uk‬‬ ‫‪.19‬ھﻪﻣﺎن ﺳﻪرﭼﺎوهى ژﻣﺎره )‪(10‬‬ ‫‪.20‬ھﻪﻣﺎن ﺳﻪرﭼﺎوهى ژﻣﺎره )‪(18‬‬ ‫‪.21‬اﻟﻔﻮﺿﻰ اﻟﺨﻼﻗﻪ واﻟﺨﻄﺎب اﻟﻄﺎﺋﻔﻰ‪ /‬ﺳﻌﺪون اﻟﻤـﺸﮫﺪاﻧﻰ‪/2006/7/1/‬‬ ‫‪www.arabrenewal.com‬‬ ‫‪.22‬ھﻪﻣﺎن ﺳﻪرﭼﺎوهى ژﻣﺎره )‪(21‬‬ ‫‪.23‬ھﻪﻣﺎن ﺳﻪرﭼﺎوهى ژﻣﺎره )‪(21‬‬ ‫‪.24‬ھﻪواﻟ‪‬ﮑﻰ ﻛﻪﻧﺎ‪‬ﯽ ﺋﺎﺳﻤﺎﻧﻰ ﺋﻪﻟﺠﺰﻳﺮه ﻟﻪ ‪2007/1/26‬دا‪.‬‬ ‫‪.25‬ھﻪﻣﺎن ﺳﻪرﭼﺎوهى ژﻣﺎره )‪(21‬‬ ‫‪.26‬اﻟﺘــــــــــﺪﻣﻴﺮ اﻟﺨــــــــــﻼق‪/‬ﻋﻠــــــــــﻰ ﺣــــــــــﺴﻴﻦ ﻋﺒﻴــــــــــﺪ‪/ 2007/1/30/‬‬ ‫‪www.annabaa.org‬‬ ‫‪.27‬ﻧﻈﺮﻳﻪ اﻟﻔﻮﺿﻰ اﻟﺨﻼﻗﻪ واﺳﺘﺮاﺗﻴﺠﻴﺎت اﻟﮫﯿﻤﻨﻪ ﻓﻰ اﻟﻌـﺎﻟﻢ اﻟﻌﺮﺑـﻰ ‪/‬ﺣـﺴﻦ‬ ‫اﺑﻮ ھﻨﻴﻪ ‪www.alghad.jo /‬‬ ‫‪.28‬ھﻪﻣﺎن ﺳﻪرﭼﺎوهى ژﻣﺎره )‪(27‬‬ ‫‪.29‬ھﻪﻣﺎن ﺳﻪرﭼﺎوهى ژﻣﺎره )‪(27‬‬ ‫‪ .30‬ھﻪﻣﺎن ﺳﻪرﭼﺎوهى ژﻣﺎره )‪(27‬‬ ‫‪.31‬ھﻪﻣﺎن ﺳﻪرﭼﺎوهى ژﻣﺎره )‪(27‬‬

‫‪61‬‬

‫ﻓﺔوزاى دروﺳﺘﻜﺔر‪.........‬‬

‫ﺑﻪﺷﻰ دووهم‬

‫‪62‬‬

‫ﻓﺔوزاى دروﺳﺘﻜﺔر‪........‬‬

‫ﭘﺮِۆژهى‬ ‫ِرۆژھﻪﻻﺗﻰ ﻧﺎوهرِاﺳﺘﻰ ﮔﻪوره‬ ‫‪ )) ‬ﺟـﯚرج ﻛﺎﻧــﺎن (( ﻛ ـﻪ ﺑﻴﺮﻳــﺎر‪‬ﮑﻰ ﭘﻼﻧــﺪاﻧﺎﻧﻰ ﺳــﺘﺮاﺗﻴﮋى‬ ‫ﺋﻪﻣﺮﻳﻜﻴﻪ ﻟﻪﺳﺎ‪‬ﯽ ‪1948‬دا ده‪‬ﺖ ‪ )) -:‬ﺋ‪‬ﻤﻪى ﺋﻪﻣﺮﻳﻜﻰ ﺧﺎوهﻧﻰ‬ ‫زﻳﺎﺗﺮ ﻟﻪ ‪%50‬ى ﺳﺎﻣﺎﻧﻰ دوﻧﻴـﺎﻳﻦ‪,‬ﻟـﻪﮔـﻪڵ ﺋـﻪوهى ﺗـﻪﻧﮫـﺎ ‪%6‬ى‬ ‫ژﻣـــﺎرهى داﻧﻴـــﺸﺘﻮاﻧﻰ زهوﻳـــﻦ‪,‬ﺟﺎﺋﺎﻟـــﻪم ﻛﺎﺗـــﻪدا ﮔﺮﻧﮕﺘـــﺮﻳﻦ ﻛﺎرﻣـــﺎن‬ ‫ﻟـــﻪداھـــﺎﺗﻮودا ﺑﺮﻳﺘﻴـــﻪ ﻟـــﻪوهى ﻛـــﻪ ﭘﺎر‪‬ﺰﮔـــﺎرى ﺋـــﻪم ﺑﺎرودۆﺧـــﻪ‬ ‫ﻧﺎھﺎوﺳﻪﻧﮓ و ﺗ‪‬ﮑﭽﻮوه ﺑﻜﻪﯾﻦ ﺑـﯚ ﺑـﻪرژهوهﻧـﺪى ﺧﯚﻣـﺎن‪.‬ﺟﺎﺑﯚﺋـﻪوهى‬ ‫ﻟﻪم ﻛﺎرهﻣﺎﻧﺪا ﺳﻪرﻛﻪوﺗﻮﺑﻴﻦ‪,‬ﭘ‪‬ﻮﻳﺴﺘﻪ ﺳﯚزو ھﻪﺳـﺖ وهﻻوه ﺑﻨ‪‬ـﯿﻦ و‬ ‫ﺑﻴﺮ ﻟﻪ ﻣﺎﻓﻰ ﻣﺮۆڤ و ﺑﻪرزﻛﺮدﻧﻪوهى ﺋﺎﺳـﺘﻰ ﮔـﻮزهران و وهدﻳﮫ‪‬ﻨـﺎﻧﻰ‬ ‫دﻳﻤﻮﻛﺮاﺳﻰ ﻟﻪدوﻧﻴﺎدا ﻧﻪﻛﻪﯾﻨﻪوه((‪.1‬‬ ‫ﺑــﻪﻻم ﻟــﻪﺳــﺎ‪‬ﯽ ‪1982‬دا ﺳ ـﻪرۆﻛــﻰ ﺋ ـﻪﻣﺮﻳﻜــﺎ)) رِۆﻧﺎ‪‬ــﺪ رِﻳﮕ ـﺎن((‬ ‫ده‪‬ـــﺖ )) ﭘ‪‬ﻮﻳـــﺴﺘﻪ دژاﻳـــﻪﺗـــﻰ ﺷـــﻴﻮﻋﻴﻪت ﺑﻜـــﻪﯾـــﻦ ﻟـــﻪرِ‪‬ﮕـــﻪى‬ ‫ﺋﺎﻳــــﺪۆﻟﯚژﻳﺎو ﻓﻜــــﺮهوه و ﭘــــﺮِﻧــــﺴﻴﭙﻪﻛــــﺎﻧﻰ ﺋــــﺎزادى ﺋــــﻪﻣﺮﻳﻜــــﺎ‬ ‫ﺑﻼوﺑﻜﻪﯾﻨﻪوه((‪.2‬‬ ‫ﻛﻮر(( ﺳﻪرۆﻛﻰ ﺋ‪‬ﺴﺘﺎى ﺋﻪﻣﺮﻳﻜﺎ ده‪‬ﺖ )) ﺋـﻪﻣﺮﻳﻜـﺎ‬ ‫ﺟﯚرج ﺑﯚﺷﻰ )) ِ‬ ‫ﺳﻴﺎﺳـــﻪﺗ‪‬ﮑـــﯽ ﻧـــﻮ‪‬ﯽ دارِﺷـــﺘﻮه‪,‬ﻛـــﻪ ﺳـــﺘﺮاﺗﻴﮋ‪‬ﮑﻰ ﭘ‪‬ـــﺸﮑﻪوﺗـــﻮو ﺑـــﯚ‬ ‫‪63‬‬

‫ﻓﺔوزاى دروﺳﺘﻜﺔر‪.........‬‬ ‫ﺋﺎزادﻳﻪﻛﺎن ﻟـﻪرِۆژھـﻪﻻﺗـﻰ ﻧـﺎوهرِاﺳـﺘﺪا‪ ,‬ﺋـﻪم ﺳﻴﺎﺳـﻪﺗـﻪش ھـﻪولَ و‬ ‫ﻣﺎﻧـــــــــــﺪووﺑﻮﻧﻰ ﺑ‪‬ﻮ‪‬ﻨـــــــــــﻪى دهو‪‬ـــــــــــﺖ ھـــــــــــﻪروهك ﭼـــــــــــﯚن‬ ‫ﻟﻪرِاﺑﻮوردوﻣﺎﻧﺪاﺋﻪﻧﺠﺎﻣﻤـﺎن داوه و ﺑـﻪرھـﻪﻣﻴـﺸﻰ ھـﻪﺑـﻮه ‪ ,‬ﺋ‪‬ـﺴﺘﺎش‬ ‫ھــﻪﻣــﺎن ﺑــﻪرھــﻪﻣــﻰ دهﺑ‪‬ــﺖ‪,‬ﺑــﻪﻻم دهﺑ‪‬ــﺖ ﺋــﻪوه ﺑــﺰاﻧﻴﻦ ﻛــﻪ ﺋــﻪم‬ ‫ﻣـــﻪﺳـــﻪﻟـــﻪﯾـــﻪ ﭼـــﻪﻧـــﺪ دهﯾـــﻪ ﺳـــﺎﻟ‪‬ﮑﻰ ﮔـــﻪرهﻛـــﻪ ﺑـــﯚ ھ‪‬ﻨﺎﻧـــﺪى‬ ‫ﺋﺎﻣﺎﻧﺠﻪﻛﺎﻧﻰ ((‪.3‬‬ ‫ﺋﻪﻣﺮﻳﻜﺎ ﻟﻪدواى ِرووﺧﺎﻧﻰ دﻳﻮارى ﺑﻪرِﻟﻴﻦ و ھﻪﻟﻮهﺷﺎﻧﻪوهى ﻳﻪﻛ‪‬ﺘـﻰ‬ ‫ﺳﯚﭬﻴﻪﺗـﻰ ﺟﺎراﻧـﻪوه‪ ,‬وﻳـﺴﺘﻰ ﻛـﯚﻧﺘﺮِۆ‪‬ﮑﺮدﻧـﻰ دوﻧﻴـﺎى ﻟـﻪ ﺧـﻪﯾﺎ‪‬ـﺪا‬ ‫دروﺳﺖ ﺑﻮو ﻛﻪ ﺑﻪﯾﻪك ﺟﻪﻣـﺴﻪرى ﺑﻴﺒـﺎت ﺑـﻪرِ‪‬ـﻮه‪.‬و ﻟـﻪﺳـﻪر ﺷـ‪‬ﻮهى‬ ‫ﺋـــﻪﻣﺮﻳﻜـــﻰ ﻛ‪‬ـــﺸﻪﻛـــﺎﻧﻰ دوﻧﻴـــﺎ ﭼـــﺎرهﺳـــﻪر ﺑﻜـــﺎت وهك ﻛ‪‬ـــﺸﻪﻛـــﺎﻧﻰ‬ ‫رِۆژھـــﻪﻻﺗـــﻰ ﻧـــﺎوهرِاﺳـــﺖ و ﺑﯚﺳـــﻨﻪ و ﺻـــﯚﻣﺎل‪ ,‬ﻛـــﯚﻧﮕﺮهى ﺋﺎﺷـــﺘﻰ‬ ‫ﻟــﻪﻣــﻪدرﻳــﺪى ﭘﺎﻳﺘــﻪﺧﺘــﻰ ﺋﻴــﺴﭙﺎﻧﻴﺎ ﻟــﻪﺳــﺎ‪‬ﯽ ‪ 1991‬و ﻟ‪‬ــﺪان و‬ ‫داﺑﺮﻳﻨـﻰ ﻋ‪‬ـﺮاق‪.‬ﺑﺎﺷـﺘﺮﻳﻦ ھـﻪل ﺑـﻮون ﺑـﯚ ﺋـﻪﻣﺮﻳﻜـﺎ ﻛـﻪ ﺷـﻮ‪‬ﻦ ﭘ‪‬ـﯽ‬ ‫ِ‬ ‫ﺧﯚﻳﻰ ﻗﺎﻳﻢ ﺑﻜﺎت ﻟـﻪﻛـﻪﻧـﺪاوى ﻋـﻪرهﺑﻴـﺪا‪,‬ﻟـﻪرِ‪‬ﮕـﻪى داﻧـﺎﻧﻰ ﺑﻨﻜـﻪى‬ ‫ﺳﻪرﺑﺎزى ﺟ‪‬ﮕﻴﺮﻛﺮدﻧﻰ ﻛﻪﺷﺘﻴﮕﻪل و داﺑﻴﻨﻜﺮدﻧـﻰ ﺑـﺎزارِى ﭼـﻪﻛـﻪوه و‬ ‫ﺑﻰ ﮔﻪرِاﻧﻪوه ﺑﯚ ﻧﻪﺗﻪوه ﻳﻪﻛﮕﺮﺗﻮهﻛﺎن‪.‬‬ ‫ﭼﺎرهﺳﻪرﻛﺮدﻧﻰ ﻛ‪‬ﺸﻪﻛﺎن ﺑﻪ َ‬ ‫ﺋﻪوروﭘﺎﻳﻴﻪﻛﺎﻧﻴﺶ ﺑﯚ ﺋﻪوهى ﺑﻪرژهوهﻧﺪﻳﻪﻛﺎﻧﻰ ﺧﯚﻳـﺎن ﻟـﻪﻧﺎوﭼـﻪﻛـﻪ‬ ‫ﺑﭙﺎر‪‬ﺰن و ﺑﻪردهواﻣﻰ ﭘ‪‬ﺒﺪهن‪ ,‬ﮔﻪر ﺑﻪﻧﺎﭼـﺎرى و ﻧﺎﺑـﻪد‪‬ـﯿﺶ ﺑﻮﺑ‪‬ـﺖ‬ ‫ﺑﯚﻧﻪﺗﻪ ﭘﺎﺷﻜﯚ و ھﺎوﻛﺎرى ﺋﻪﻣﺮﻳﻜﺎ ﺑﯚ ﺟ‪‬ﺒﻪﺟ‪‬ﮑﺮدﻧﻰ ﺳﻴﺎﺳﻪﺗﻪﻛﺎﻧﻰ‬ ‫ﻟﻪﻧﺎوﭼﻪﻛﻪدا‪.‬‬ ‫ﺋـﻪوهﺗــﺎ وهزﻳــﺮى دهرهوهى ﺋــﻪ‪‬ﻤﺎﻧﯿــﺎ)) ﻳﯚﺷــﻜﺎ ﻓﻴــﺸﻪر(( ﺑــﻪھــﻪﻣــﺎن‬ ‫ﻧـــﻪهﺟـــﻰ ﺋـــﻪﻣﺮﻳﻜـــﻰ ده‪‬ـــﺖ )) ﺋ‪‬ﻤـــﻪ دهﻣﺎﻧـــﻪو‪‬ـــﺖ ﭘـــﺮِۆژهﯾـــﻪﻛـــﻰ‬ ‫‪64‬‬

‫ﻓﺔوزاى دروﺳﺘﻜﺔر‪........‬‬ ‫ﮔﻪﺷﻪﭘ‪‬ﺪاﻧﻰ ﺗﻪواوهﺗـﻰ و ﭘـﻪﯾـﻮهﻧﺪﻳـﻪﻛـﺎﻧﻰ ﺋـﺎﺑﻮرى داﺑﻤـﻪزر‪‬ﻨـﻴﻦ‬ ‫ﻟــﻪﺳ ـﻪر ﺑﻨ ـﻪﻣــﺎى ﮔــﯚرِاﻧــﻰ دﻳﻤﻮﻛﺮاﺳــﻰ ﻟــﻪﻧﺎوﭼــﻪﻛ ـﻪدا و ﭼ‪‬ﮑﺮدﻧــﻰ‬ ‫ِرﻳﻔ ـﯚرﻣﻰ ﻋ ـﻪرهﺑــﻰ و ﮔــﻪﺷ ـﻪ ﭘ‪‬ــﺪاﻧ‪‬ﮑ ـﻰ ﺑــﻪردهوام((‪.4‬ھــﻪرﭼــﻪﻧــﺪه‬ ‫ﺧـﺎل و ﺑﻨـﻪﻣـﺎو ﺑﯚﭼﻮوﻧـﺪا‬ ‫ﺋﻪوروﭘﻴﻪﻛﺎن ﻟﻪﮔﻪڵ ﺋﻪﻣﺮﻳﻜﺎدا ﻟﻪﭼﻪﻧـﺪ َ‬ ‫ﺟﻴﺎوازن ﻟﻪ ﭼﻪﺳﭙﺎﻧﺪﻧﻰ دﯾﻤﻮﮐﺮاﺳﯿﺪا ﻟﻪﻧﺎوﭼﻪﻛﻪدا وهك‪-:‬‬ ‫ﺋ ـﻪوروﭘﻴ ـﻪﻛــﺎن ده‪‬ــ‪‬ﻦ)) ﭘ‪‬ﻮﻳــﺴﺘﻪ ﮔﺮﻧﮕ ـﻰ ﺑــﻪرِۆﺷــﻨﺒﻴﺮى ﻧﺎوﭼــﻪﻛ ـﻪ‬ ‫ﺑﺪر‪‬ﺖ‪ ,‬ھﻪروا ﮔﺮﻧﮕﻰ ﺑﺪر‪‬ﺖ ﺑﻪوهى ﻛـﻪ زﻳـﺎدهرِۆﻳـﻰ ﻧـﻪﻛﺮ‪‬ﺘـﻪ ﺳـﻪر‬ ‫ھﻪﺳﺘﻰ دﻳﻨﻰ ﺋﻴﺴﻼﻣﻰ‪ ,‬ھﻪروا ھﻪرﻛﺎر‪‬ﮏ و ﭘﺮِۆژهﯾﻪك ﻟﻪﻧﺎوﭼﻪﻛﻪدا‬ ‫دهﺑ‪‬ــﺖ ﺑــﻪھﺎوﻛــﺎرى ﺑ‪‬ــﺖ ﻟــﻪﮔــﻪڵ زﻟﮫ‪‬ــﺰهﻛــﺎﻧﻰ ﺗــﺮى دوﻧﻴــﺎدا ﻧ ـﻪك‬ ‫ﺑﻪﺗﻪﻧﮫﺎ((‪ ,5‬ھﻪروهھﺎ ﭘ‪‬ﺪاﮔﺮﺗﻨﻰ ﻟﻪﺳﻪر ﺋـﻪوهى ﻛـﻪ دهﺑ‪‬ـﺖ ﻛ‪‬ـﺸﻪ‬ ‫ﻧﺎوﭼﻪﯾﻴﻪﻛﺎن ﭼﺎرهﺳﻪر ﺑﻜﺮ‪‬ﺖ و ﺋﻪو ﺑﯚﺷﺎﻳﻴﻪى ﻟﻪﻧ‪‬ﻮان ﻋﻪرهﺑﻪﻛﺎن‬ ‫و ِرۆژﺋﺎوادا ھﻪﯾﻪ ﻧﻪھ‪‬ﺮ‪‬ﺖ‪6.‬‬ ‫دار‪‬ــﮋهراﻧــﻰ‬ ‫‪ ‬ﺋﺎﻣــﺎﻧﺠﻰ ﺋـﻪم ﭘـﺮِۆژهﯾـﻪ‪ ,‬ﻟــﻪﺳـﻪر رِاﮔ ـﻪﯾﺎﻧــﺪﻧﻰ ِ‬ ‫ﺋﻪﻣﺮﻳﻜﻴﻪوه‪ ,‬ﺑﺮﻳﺘﻴﻪ ﻟﻪ ھﺎﻧﺪان و ﭘﺸﺘﻴﻮاﻧﻴﻜﺮدﻧﻰ رِﻳﻔﯚرﻣـﻪ ﺳﻴﺎﺳـﻰ‬ ‫و ﺋﺎﺑﻮرﻳﻪﻛﺎن و ﺑﻼوﻛﺮدﻧﻪوهى دﯾﻤﻮﮐﺮاﺳﯿﻪﺗﻪ ﻟﻪ ﺟﻴﮫﺎﻧﻰ ﻋﻪرهﺑﻰ و‬ ‫ﺋﻴﺴﻼﻣﻴﺪا‪ ,‬واﺗﻪ ﺋﻪو ﻧﺎوﭼﻪﯾﻪى ﻛﻪ در‪‬ﮋ دهﺑ‪‬ﺘـﻪوه ﻟـﻪ ﻣﯚرﻳﺘﺎﻧﻴـﺎوه‬ ‫ﻟـــﻪرِۆژﺋـــﺎواوه ﺑـــﯚ ﺋـــﻪﻓﻐﺎﻧـــﺴﺘﺎن ﻟـــﻪ رِۆژھـــﻪﻻت ﺑـــﻪ ﺗ‪‬ﭙـــﻪڕﺑـــﻮون‬ ‫ﺋﻴﺴﺮاﺋﻴﻞ و ﺗﻮرﻛﻴﺎو ﺋ‪‬ﺮاﻧﺪا ‪ ,‬دﻳﭙﻠﯚﻣﺎﺳـﻴﻪﺗـﻰ ﺋـﻪﻣﺮﻳﻜـﺎ ﭘـ‪‬ﺶ ‪4‬‬ ‫ﺑﻪ ِ‬ ‫ﻣﺎﻧ ـﮓ ﻟــﻪﺳــﺎزداﻧﻰ ﻛﯚﺑﻮﻧ ـﻪوهى ﺳ ـﻪراﻧــﻰ ‪ 8‬دهو‪‬ــﻪﺗ ـﻪ ﭘﻴــﺸﻪﺳــﺎزﻳﻪ‬ ‫ﮔــﻪورهﻛ ـﻪى دوﻧﻴــﺎ ﻛ ـﻪ ﻟــﻪﻣــﺎﻧﮕﻰ ‪2004/6‬دا ﺑــﻪﺳــﺘﺮا ﻟــﻪھﺎوﻳﻨ ـﻪ‬ ‫ھــــــﻪوارى)) ﺳــــــﻰ ﺋﺎﻳﻼﻧــــــﺪ(( ﻟــــــﻪوﻻﻳــــــﻪﺗــــــﻰ ﺟﯚرﺟﻴــــــﺎ ﻟــــــﻪ‬ ‫ﺋـﻪﻣﺮﻳﻜـﺎ‪,‬ﺑﺎﻧﮕـﻪﺷـﻪﯾـﺎن ﺑـﯚ ﺋـﻪم ﭘـﺮِۆژهﯾـﻪ دهﻛﺮدﺑـﯚ ﺋـﻪوهى ﺑﻴﻜـﻪﻧـﻪ‬ ‫‪65‬‬

‫ﻓﺔوزاى دروﺳﺘﻜﺔر‪.........‬‬ ‫ﭘﺮِۆژهﯾﻪﻛﻰ ﻧ‪‬ﻮدهو‪‬ﻪﺗﻰ و ﺑﻪﺷﻪراﻛﻪت ﻟﻪﮔﻪڵ دهو‪‬ﻪﺗﻪ زﻟﮫ‪‬ﺰهﻛﺎﻧﻰ‬ ‫ﺗــﺮى دوﻧﻴــﺎدا ﺟ‪‬ﺒــﻪﺟ‪‬ﺒﻜـﻪن‪ ,‬ﺋـﻪوهﺑــﻮو دواى ھــﻪﻧــﺪێ ﮔــﯚرِاﻧﻜــﺎرى و‬ ‫دهﺳـــﺘﻜﺎرى ﻛـــﻪم ﺋـــﻪﻣﺮﻳﻜـــﺎ ﺗـــﻮاﻧﻰ ﭘـــ ِﺮۆژهﻛـــﻪ ﻟـــﻪو ﻛﯚﺑﻮﻧـــﻪوهﯾـــﻪدا‬ ‫رِاﺑﮕـﻪﯾـﻪﻧ‪‬ــﺖ و ھــﻪﻣــﻮاﻧﻴﺶ رِازى ﺑﻜــﺎت ﻟــﻪﺳ ـﻪر ﭘــﻪﺳ ـﻪﻧــﺪﻛﺮدﻧﻰ و‬ ‫ھﺎوﻛﺎرﻳﻜﺮدﻧﻰ ﺋﻪﻣﺮﻳﻜﺎ ﺑﯚ ﺟ‪‬ﺒﻪﺟ‪‬ﮑﺮدﻧﻰ‪7.‬‬

‫*‬

‫*‬ ‫*‬

‫*‬ ‫*‬

‫*‬

‫‪66‬‬

‫ﻓﺔوزاى دروﺳﺘﻜﺔر‪........‬‬

‫ِرۆژھﻪﻻﺗ‪‬ﮑﯽ ﻧﺎوهرِاﺳﺘﻰ ﮔﻪوره‬ ‫ﻳﺎن‬ ‫رِۆژھﻪﻻﺗ‪‬ﮑﯽ ﻧﺎوهرِاﺳﺘﻰ ﻧﻮێ‬ ‫ﺟ‪‬ﮕـــﻪى ﺋﺎﻣـــﺎژه ﭘ‪‬ـــﺪاﻧـــﻪ ﻛـــﻪ ﺋﻴـــﺴﺮِاﺋﻴـــﻞ ﻟـــﻪ رِاﺑـــﻮردوودا ﭼـــﻪﻧـــﺪ‬ ‫ﭘﺮِۆژهﯾﻪﻛﻰ ھﺎوﺷ‪‬ﻮهى ﺑﯚ ﻧﺎوﭼﻪﻛﻪ رِاﮔﻪﯾﺎﻧﺪوه‪ ,‬ﻛﻪدواھﻪﻣﻴﻨﻴﺎن ﻳﺎن‬ ‫ﺗﺮﺳــﻨﺎﻛﺘﺮﻳﻨﻴﺎن ﺑــﻪﻻﻳ ـﻪﻧــﻰ ﻋ ـﻪرهﺑــﻪﻛﺎﻧ ـﻪوه ﺋ ـﻪوهﺑــﻮو ﻛ ـﻪ ﺳ ـﻪرۆك‬ ‫وهزﻳﺮاﻧــﻰ ﭘ‪‬ــﺸﻮوﺗﺮى ﺋﻴــﺴﺮِاﺋﻴــﻞ)) ﺷ ـ‪‬ﻤﯚن ﭘ‪‬ــﺮس(( ﻛـﻪﺋ ـﻪو ﻛﺎﺗ ـﻪ‬ ‫ﺳﻪرۆﻛﻰ‬ ‫ﺋﻴـﺴﺮاﺋﻴﻠـﻴﺶ ﺑـﻮو رِاﻳﮕـﻪﯾﺎﻧـﺪ ﻟـﻪﻛﺘ‪‬ﺒـﻪ ﺑـﻪﻧﺎوﺑﺎﻧﮕـﻪﻛـﻪﯾـﺪا‬ ‫ِ‬ ‫ﺑﻪﻧﺎوى )) ِرۆژھﻪﻻﺗﻰ ﻧﺎوهرِاﺳﺘﻰ ﻧـﻮێ ‪The New Middle‬‬ ‫))‪ ((East‬وه ﺑﻮو ﻟﻪﺳﺎ‪‬ﯽ ‪1993‬دا‪.‬‬ ‫ﭘﺮِۆژهﻛﻪى)) ﭘ‪‬ﺮس(( ﻟﻪ ِروو دﻳـﺎرهﻛـﻪﯾـﺪا داﺧـﻮازه ﺑـﯚ ﻛﯚﻛﺮدﻧـﻪوهى‬ ‫ووﻻﺗ ـﺎﻧﻰ رِۆژھــﻪﻻﺗــﻰ ﻧــﺎوهرِاﺳــﺖ ﻟــﻪ ﺑــﺎزارِ‪‬ﮑ ـﻰ ھﺎوﺑــﻪﺷــﺪا‪ ,‬دواى‬ ‫ﭼﻪﺳﭙﺎﻧﺪﻧﻰ ﺋﺎﺷﺘﻰ ﻟﻪﻧﺎوﭼﻪﻛﻪدا ﺑﻪﺷ‪‬ﻮهﯾﻪك ﻛﻪ داﻣـﻪزراﻧـﺪﻧﻰ ﺋـﻪم‬ ‫ــﺎزاره ھﺎوﺑـــﻪﺷـــﻪ ﻛـــﺎر ﺑﻜـــﺎت ﺑـــﯚ ﭘﺘـــﻪوﻛﺮدﻧـــﻰ ﺑـــﻪرژهوهﻧﺪﻳﻴـــﻪ‬ ‫ﺑـ ِ‬ ‫زﻳﻨﺪوهﻛﺎﻧﻰ ھﻪﻣﻮو ووﻻﺗـﻪﻛـﺎن و ﺋﺎﺷـﺘﻰ و ﺋـﺎراﻣﻰ ﻧﺎوﭼـﻪﻛـﻪش ﺑـﯚ‬ ‫ﻣﻪوداﻳﻪﻛﻰ دوور ﺑﭙﺎر‪‬ﺰ‪‬ﺖ‪ ,‬ﺑﻪﻻم زۆر ﺋﺎﻣﺎﻧﺠﻰ ﻧﮫ‪‬ﻨﻰ ﺷﺎردﺑﯚوه ﻛـﻪ‬ ‫)) ﭘ‪‬ﺮس(( ﻟﻪ ﺧﻪﯾﺎ‪‬ﯿﺪا ﺑﻮو ﺟ‪‬ﺒﻪﺟ‪‬ﯿﺎﻧﻰ ﺑﻜـﺎت‪ ,‬ﺋـﻪوﻳـﺶ ﺑﺮﻳﺘـﻰ‬ ‫ﺑﻮو ﻟﻪ ﺗ‪‬ﮑﻪﻻوﻛﺮدﻧﻰ ﺋﻴﺴﺮِاﺋﻴﻞ ﻟﻪﮔﻪڵ ووﻻﺗﺎﻧﻰ ﻧﺎوﭼﻪﻛـﻪدا‪ .‬دواى‬ ‫دارﺷــﺘﻨﻪوهى و داﻣــﻪزراﻧﺪﻧ ـﻪوهى ﺑ ـﯚ ﺋ ـﻪوهى ﺑﺒ‪‬ﺘ ـﻪ‬ ‫ﺳ ـﻪر ﻟــﻪﻧــﻮێ ِ‬ ‫‪67‬‬

‫ﻓﺔوزاى دروﺳﺘﻜﺔر‪.........‬‬ ‫)) رِۆژھــﻪﻻﺗــﻰ ﻧــﺎوهرِاﺳــﺖ (( ﻧــﻪك )) ﻧﺎوﭼــﻪى ﻋــﻪرهﺑــﻰ ﻳــﺎن‬ ‫ﺋﻴﺴﺮاﺋﻴﻞ ووﻻﺗـﻰ دهﺳـﻪﻻﺗـﺪار‬ ‫ﺟﻴﮫﺎﻧﻰ ﻋﻪرهﺑﻰ (( و ﻟﻪو ﻛﺎﺗﻪﺷﺪا ِ‬ ‫و ﺧﺎوهن ھﻪﯾﻤﻪﻧﻪ ﺑ‪‬ﺖ ﺑﻪﺳﻪر ﺗﻮاﻧﺎﻛﺎﻧﻰ ﻧﺎوﭼﻪﻛـﻪدا ﻟـﻪﺑـﻪرﺋـﻪوهى‬ ‫ﺋﻴﺴﺮِاﺋﻴﻞ ﺳﻪرى ﭘـﺮِۆژه و داﮔﻴﺮﻛﺎرﻳـﻪﻛـﺎﻧﻰ رِۆژﺋﺎواﻳـﻪ ﻟـﻪوﻛﺎﺗـﻪوهى‬ ‫ﻟﻪﺳﺎ‪‬ﯽ ‪ 1948‬وه دروﺳﺘﻜﺮاوه‪.‬‬ ‫)) ﭘ‪‬ﺮس(( ﺋﻪم ﻣﻪرام و ﺋﺎﻣﺎﻧﺠﺎﻧﻪى ﺑﻪﺋﺎﺷـﻜﺮا ﻟـﻪﭼﺎو‪‬ﮑـﻪوﺗﻨ‪‬ﮑـﻰ‬ ‫ﻟﻪﮔﻪڵ ِرۆژﻧﺎﻣﻪى وهرزﻳﻰ )) رِۆژھـﻪﻻﺗـﻰ ﻧـﺎوهرِاﺳـﺘﺪا (( رِاﮔـﻪﯾﺎﻧـﺪ‬ ‫ﻟــﻪﺳــﺎ‪‬ﯽ ‪1995‬دا‪ ,‬ﻛــﺎﺗﻰَ وهرﻻﻣــﻰ ﭘﺮﺳــﻴﺎر‪‬ﮑﻰ داﻳــﻪوه ﻟــﻪﺳــﻪر‬ ‫ووﺗـــﻪﯾـــﻪﻛـــﻰ ﭘ‪‬ـــﺸﺘﺮى ﺧـــﯚى ﻛـــﻪ ووﺗﺒـــﻮى)) ﺋﺎﻣـــﺎﻧﺠﻰ داھـــﺎﺗﻮوى‬ ‫ﺋﻴﺴﺮِاﺋﻴﻞ ﺑﺮﻳﺘﻴﻪ ﻟﻪ ﭼﻮوﻧﻪ ﻧﺎو ﺟﺎﻣﻌﻪى ﻋﻪرهﺑﻴـﻪوه((‪ . 8‬ﺋـﻪو ﻟـﻪ‬ ‫ـﺮواﻳ ـﻪدام ﻛ ـﻪ ﺋ ـﻪوان واﺗ ـﻪ ﻋ ـﻪرهﺑــﻪﻛــﺎن‬ ‫وهﻻﻣــﺪا ووﺗــﻰ )) ﻟــﻪو ﺑـ ِ‬ ‫ﭘ‪‬ﻮﻳــﺴﺘﻪ ﺟﺎﻣﻌ ـﻪى ﻋ ـﻪرهﺑﻴ ـﻪﻛ ـﻪﯾ ـﺎن ﻧــﺎوﺑﻨ‪‬ﻦ ﺟﺎﻣﻌ ـﻪى رِۆژھــﻪﻻﺗــﻰ‬ ‫ﻧﺎوهرِاﺳﺖ‪ ,‬و ﺋﻪو ﻛﺎﺗﻪش ﺋﻴﺴﺮِاﺋﻴﻞ دهﺗﻮاﻧ‪‬ﺖ ﺑﺒ‪‬ﺘﻪ ﺋﻪﻧﺪام ﺗﻴﺎﻳﺪا‪,‬‬ ‫ﺋ‪‬ﻤـــﻪ ﻧﺎﺑﻴﻨـــﻪ ﻋـــﻪرهب ﺑـــﻪﻻم ﺋـــﻪو ﺟﺎﻣﻴﻌـــﻪﯾـــﻪ ﭘ‪‬ﻮﻳـــﺴﺘﻪ ﺑﺒ‪‬ﺘـــﻪ‬ ‫ﺟﺎﻣﻴﻌﻪﯾﻪﻛﻰ رِۆژھﻪﻻﺗﻰ ﻧﺎوهرِاﺳﺘﻰ‪ ,‬ﺟﺎﻣﻴﻌﻪى ﻋﻪرهﺑـﻰ ﻟـﻪ ﺋ‪‬ـﺴﺘﺎدا‬ ‫ﺑﯚﺗﻪ ﺑﻪﺷ‪‬ﮏ ﻟﻪ رِاﺑﻮوردوو((‪.9‬‬ ‫ﻟﻪرِاﺳﺘﻴﺪا ھﻪردوو ﭘﺮِۆژهﻛﻪ‪ ,‬رِۆژھﻪﻻﺗﻰ ﻧﺎوهرِاﺳـﺘﻰ ﮔـﻪورهى ﺟـﯚرج‬ ‫ﺑـــﯚش و ِرۆژھـــﻪﻻﺗـــﻰ ﻧـــﺎوهرِاﺳـــﺘﻰ ﻧـــﻮێ ﺷـــ‪‬ﻤﯚن ﭘ‪‬ـــﺮس‪ ,‬ھـــﯿﭻ‬ ‫ﺟﻴﺎوازﻳﻪﻛﻴﺎن ﻧﻴﻪ‪ ,‬ﭼﻮﻧﻜﻪ ھﻪردووﻛﻴﺎن ﻳﻪك ﺋﺎﻣﺎﻧﺠﻴـﺎن ھـﻪﯾـﻪ ﻛـﻪ‬ ‫ﺋﻪوﻳـﺶ ﺑﺮﻳﺘﻴـﻪﻟـﻪ‪ -:‬ﺳـﻪﭘﺎﻧـﺪﻧﻰ ھـﻪﯾﻤـﻪﻧـﻪى ﺋـﻪﻣﺮﻳﻜـﺎو ﺋﻴـﺴﺮِاﺋﻴـﻞ‬ ‫ﺑﻪﺳﻪرﻧﺎوﭼﻪﻛﻪدا و رِاﻣﮫ‪‬ﻨﺎﻧﻰ ھﻪردوو ﺟﻴﮫﺎﻧﻰ ﻋـﻪرهﺑـﻰ و ﺋﻴـﺴﻼﻣﻰ‬ ‫ﺑﯚ ﺧﺰﻣﻪﺗﻜﺮدﻧﻰ ﺑﻪرژهوهﻧﺪﻳﻪﻛﺎﻧﻰ ﺋﻪﻣﺮﻳﻜﺎو ﺋﻴﺴﺮِاﺋﻴﻞ‪.‬‬ ‫‪68‬‬

‫ﻓﺔوزاى دروﺳﺘﻜﺔر‪........‬‬ ‫ﻟﻪرِاﺳﺘﻴﺪا ھﻪردوو ﭘﺮِۆژهﻛﻪ ﺑﺎزدهدهن ﺑﻪﺳـﻪر ﻛ‪‬ـﺸﻪ ﺳـﻪرهﻛﻴـﻪﻛـﺎﻧﻰ‬ ‫ﻧﺎوﭼﻪﻛﻪدا و ﺗﻪﻧﮫﺎ ﺑﻪدروﺷﻤﻪ ﺑﺮﻳﻘﻪدارهﻛﺎﻧﻴﺎﻧﻪوه ﭘﺸﺖ ﺋـﻪﺳـﺘﻮورن‬ ‫ﻛﻪ ﻧﺎﺗﻮاﻧ‪‬ـﺖ رِووﺑـﻪرِووى ﺋـﻪو ﺋﺎﺳـﺘﻪﻧﮕـﻪ ﺑﺒ‪‬ﺘـﻪوه ﻛـﻪ ﭼـﻮار دهورى‬ ‫ﻛﯚﻣﻪ‪‬ﮕﺎى ﻋﻪرهﺑﻰ و ﺋﻴﺴﻼﻣﻴﻪﻛﺎﻧﻴﺎن داوه ‪ .‬ﻛﻪ ﺋﻪو ﺋﺎﺳﺘﻪﻧﮕﺎﻧـﻪش‬ ‫ﺑﻮﻧﻪﺗﻪ ﺳﻪرﭼﺎوهﯾـﻪﻛـﻰ رِاﺳـﺘﻪﻗﻴﻨـﻪ ﺑـﯚ ۆﺑﻼوﺑﻮﻧـﻪوهى رِهوﺗـﻪ ﺗﻮﻧـﺪ‬ ‫ِرهوهﻛﺎن و ھﻪﻻﻳﺴﺎﻧﻰ ﺷﻪﭘﯚﻟﻰ ﻧﺎرِهزاﻳـﻰ و دواﻛـﻪوﺗﻨـﻰ ﭘﻼﻧـﻪﻛـﺎﻧﻰ‬ ‫ﮔﻪﺷﻪﺳﻪﻧﺪن‪.‬‬ ‫ﺋﺎﺷﻜﺮاﻳﻪ رِۆژھﻪﻻﺗﻰ ﻧـﺎوهرِاﺳـﺖ ﺑـﻪدهﺳـﺖ دهﯾـﺎن ﻛ‪‬ـﺸﻪى ﻣـﻮزﻣﻴﻦ و‬ ‫ﻗﻮ‪‬ﻪوه ﮔﻴﺮى ﺧﻮاردوه‪ ,‬ﻟـﻪﺳـﻪروو ھـﻪﻣﻮوﺷـﻴﺎﻧﻪوه ﻛ‪‬ـﺸﻪى ﻋـﻪرهب‪-‬‬ ‫ﺋﻴــﺴﺮِاﺋﻴﻠــﻪ ﻛـــﻪ ﺗﺎﺋ‪‬ــﺴﺘﺎش ﺑـــﻪﺷــ‪‬ﻮهﯾـــﻪﻛــﻰ ﻋﺎدﻳﻼﻧـــﻪ ﭼــﺎرهﺳـــﻪر‬ ‫ﻧﻪﻛﺮاوه‪,‬ﺑﻪﺑﻰَ ﭼﺎرهﺳﻪرﻛﺮدﻧـﻰ ﺋـﻪم ﻛ‪‬ـﺸﻪﯾـﻪش ﻧﺎوﭼـﻪﻛـﻪ ﺋـﺎراﻣﻰ و‬ ‫ﮔﻪﺷﻪ ﺑﻪﺧﯚﻳﻪوه ﻧﺎﺑﻴﻨ‪‬ـﺖ‪ .‬ﺟـﺎ ﺋﻴـﺴﺮِاﺋﻴـﻞ ﻛـﻪﻧـﻪﯾﺘﻮاﻧﻴـﻮه ﻟـﻪرِ‪‬ﮕـﻪى‬ ‫ﺷ ـﻪرهوه ﺋﺎﻣﺎﻧﺠ ـﻪﻛــﺎﻧﻰ وهدى ﺑﮫ‪‬ﻨ‪‬ــﺖ‪,‬ﭘ‪‬ــﺮس دهﯾــﻪو‪‬ــﺖ ﻟــﻪرِ‪‬ﮕــﻪى‬ ‫ﺋﺎﺑﻮرﻳ ـﻪوه ﺋ ـﻪو ﺋﺎﻣﺎﻧﺠﺎﻧ ـﻪ وهدهﺳــﺖ ﺑﮫ‪‬ﻨ‪‬ــﺖ‪ .‬ﺑــﻪﻻم ﺋ ـﻪو ﺧ ـﻪون و‬ ‫ﺧﻪﯾﺎﻻﻧﻪى ﺑﻪﻟﻪﺑﺎرﭼﻮوﻧﻰ رِ‪‬ﮑﻪوﺗﻨﺎﻣﻪﻛﺎﻧﻰ ﺋﯚﺳـﻠﯚى ﺳـﺎ‪‬ﯽ ‪1994‬‬ ‫ﭘﻮﭼﻪلَ ﺑﻮهوه ‪ ,‬ﻛﺎﺗ‪‬ﮏ رِاﭘﻪرِﻳﻨﻰ ﻓﻪﻟﻪﺳﺘﻴﻨﻴﻪﻛﺎن ﺳﻪرى ھﻪﻟﺪاﻳﻪوه‬ ‫و ﺑــﻪﻣ ـﻪش ﭘ ـﺮِۆژهﻛ ـﻪى )) ﭘ‪‬ــﺮس(( ِرۆژھــﻪﻻﺗــﻰ ﻧــﺎوهرِاﺳــﺘﻰ ﻧــﻮێ‬ ‫ﺷﻜﺴﺘﻰ ﺧﻮارد‪.‬‬

‫ھ‪‬ﻪ ﮔﺸﺘﻴﻪﻛﺎﻧﻰ‬ ‫ﭘﺮِۆژهﻛﻪ‬ ‫‪69‬‬

‫ﻓﺔوزاى دروﺳﺘﻜﺔر‪.........‬‬

‫ﺋﻪم ﭘﺮِۆژهﯾﻪ وادادهﻧ‪‬ﺖ ﻛﻪ ﻧﺎوﭼﻪى رۆرِۆژھﻪﻻﺗﻰ ﻧـﺎوهرِاﺳـﺖ ﻟـﻪدوو‬ ‫رِﻳﺎﻧ‪‬ﮑﻰ ﭼﺎرهﻧﻮﺳﺴﺎزداﻳﻪ و ﭘ‪‬ﻮﻳﺴﺖ دهﻛﺎت ﻛﻪ ھﻪﻧﮕﺎو ﺑﻨ‪‬ﺖ ﺑﻪرهو‬ ‫رِﻳﻔ ـﯚرم ﻛ ـﻪ ھــﻪﻧــﺪێ ﻟــﻪﺳ ـﻪرﻛــﺮدهى ﻧﺎوﭼــﻪﻛ ـﻪ ﺋﺎﻣــﺎدهﯾ ـﻰ ﺧﯚﻳــﺎن‬ ‫رﺑﺮﻳﻮه ﺑﯚ ﺳﺎزداﻧﻰ‪,‬ھﻪروهھـﺎ ‪ 8‬ووﻻﺗـﻪ ﭘﻴـﺸﻪﺳـﺎزﻳﻪﮔـﻪورهﻛـﻪش‬ ‫ده ِ‬ ‫ﭘﺸﺘﮕﻴﺮى ﻟﻰَ دهﻛﻪن‪.‬‬ ‫ﻟــﻪرِ‪‬ﮕ ـﻪى ھــﻪردوو )) ﺷ ـﻪراﻛـﻪﺗــﻰ ﺋ ـﻪوروﭘـﻰ و ﻧــﺎوهرِاﺳــﺘﻴﻪوه(( و‬ ‫)) دهﺳﺘﭙ‪‬ﺸﺨﻪری ﺷﻪراﻛﻪﺗﻰ ﺋﻪﻣﺮﻳﻜﺎ و رِۆژھﻪﻻﺗﻰ ﻧﺎوهرِاﺳـﺖ (( و‬ ‫ھﻪو‪‬ﯽ ﺋﺎوهداﻧﻜﺮدﻧﻪوهى ھﻪﻣﻪﺟﯚر و ھﻪﻣﻪ ﻻﻳﻪﻧﻪ ﻟﻪ ﺋـﻪﻓﻐﺎﻧـﺴﺘﺎن‬ ‫و ﻋ‪‬ﺮاﻗﺪا ‪.‬‬ ‫ﺑــﻪرﻧﺎﻣ ـﻪى ﻛــﺎرى ﺋ ـﻪم ﭘ ـﺮِۆژهﯾـﻪ ﺋﺎﻣﺎﻧﺠ ـﻪﻛــﺎﻧﻰ دﻳــﺎرى دهﻛــﺎت ﺑــﻪ‬ ‫)) ﭘﺎراﺳــﺘﻨﻰ ﺑــﻪرژهوهﻧﺪﻳ ـﻪﻛــﺎﻧﻰ ﺋ ـﻪﻣﺮﻳﻜــﺎ ﻟــﻪرِووى ﺋﺎﺳﺎﻳــﺸﻪوه و‬ ‫ول دهدات ﺑﯚ ﺳـﻪر‬ ‫ﺑﻪرژهوهﻧﺪى ھﺎوﭘﻪﯾﻤﺎﻧﻪﻛﺎﻧﻴﺸﻰ (( ‪.‬ھﻪروهھﺎ ھﻪ َ‬ ‫دارﺷـــﺘﻨﻪوهى ﻧﺎوﭼـــﻪﻛـــﻪ ﻟـــﻪ رِووى رِﻳﻔـــﯚرﻣﻰ ﺋـــﺎﺑﻮرى و‬ ‫ﻟـــﻪﻧـــﻮێ ِ‬ ‫ﻛﯚﻣﻪﻻﻳﻪﺗﻴﻪوه‪.‬‬ ‫ﺋﻪم ﭘـﺮِۆژهﯾـﻪ ﺋﺎﻣـﺎﻧﺠﻰ )) ھﺎﻧـﺪاﻧﻰ دﯾﻤـﻮﮐﺮاﺳـﯿﻪت و دهﺳـﻪﻻﺗ‪‬ﮑـﯽ‬ ‫ﺑﺎﺷــﻪ (( ﻛــﻪ ﺋــﻪﻣــﻪش دهﺑ‪‬ﺘــﻪ ھــﯚى ﮔــﯚرِاﻧﻜﺎرﻳــﻪﻛــﻰ ﺳﻴﺎﺳــﻰ ﺑــﯚ‬ ‫ﻣﺎوهﯾﻪﻛﻰ دوور‪ ,‬ﺋﻪﻣﻪش ﺑﻪﻣﺎﻧﺎى ﮔﯚ ِرﻳﻨﻰ رِژ‪‬ﻤﻪﻛﺎﻧﻰ ﻧﺎوﭼﻪﻛﻪ د‪‬ﺖ‪.‬‬ ‫ﺋﻪم ﮔـﯚرِﻳﻨـﻪش ﻟـﻪ رِواﻧﮕـﻪى ﺋـﻪﻣﺮﻳﻜﻴـﻪوه ﭼـﻰَ دهﺑ‪‬ـﺖ ﺑـﻪﺷـ‪‬ﻮهﯾـﻪك‬ ‫ﺋﻪﻣﺮﻳﻜﺎ ﺋﻪم ﻧﺎوﭼﻪﯾﻪ وا ھﻪﻟﺪهﺳﻪﻧﮕ‪‬ﻨـﻰَ ﻛـﻪ )) ھـﻪﻣـﺎن ﺷـ‪‬ﻮازﻳﺎن‬ ‫ھﻪﯾﻪ و ﺟﻴﺎوازﻳﺎن ﻧﻴﻪ ((‪ .‬ھﻪﻧﺪێ ﻟـﻪﻟ‪‬ﮑﯚ‪‬ـﻪرهوهﻛـﺎن واى دهﺑﻴـﻨﻦ‬ ‫ﻛﻪ )) ﭘﺮِۆژهﯾﻪﻛﻪ ﺋﺎﻣﺎﻧﺠﻰ ﺳـﻪﭘﺎﻧـﺪﻧﻰ ﻧﻤﻮﻧـﻪى ﻛﻠﺘـﻮرى ﺋـﻪﻣﺮﻳﻜﻴـﻪ‬ ‫‪70‬‬

‫ﻓﺔوزاى دروﺳﺘﻜﺔر‪........‬‬ ‫ﺑﻪﺷ‪‬ﻮهﯾﻪﻛـﻰ ﺑﺎوﻛﺎﻧـﻪ‪,‬ﻛـﻪﻟـﻪﻧـﺎوهرِۆﻛـﻪﻛـﻪﯾـﺪا ﻣـﻪﺗﺮﺳـﻴﻪﻛـﻰ ﮔـﻪورهى‬ ‫ھﻪﻟﮕﺮﺗﻮه ﺑﻪووردﺑﻮﻧﻪوه ﻟﻪ ﺋﺎ‪‬ﯚزى ﺑﺎرودۆﺧﻪﻛﻪ ﻟﻪﻧ‪‬ﻮان ووﻻﺗـﺎﻧﻰ‬ ‫ﻧﺎوﭼـــﻪﻛـــﻪدا‪ ,‬ﻛـــﻪ رِ َيﭼﻜـــﻪى رِﻳﻔﯚرﻣﻴـــﺎن ھـــﻪﻟﮕﺮﺗـــﻮه ﻟـــﻪﺳـــﺎﻳﻪى‬ ‫ﺑﺎرودۆﺧ‪‬ﮑﻰ ﺋﺎﻟﯚزو ھﻪﺳﺘﻴﺎردا((‪.10‬‬

‫ﺋﺎﻣﺎﻧﺠﻪ رِاﮔﻪﯾﺎﻧﺮاوهﻛﺎﻧﻰ‬ ‫ﭘﺮِۆژهﻛﻪ‬ ‫ﭘﺮِۆژهﻛﻪ ‪ 3‬ﺋﺎﻣﺎﻧﺠﻰ ﺳﻪرهﻛﻰ ﻟﻪﺧﯚﮔﺮﺗﻮه‪-:‬‬ ‫‪ .1‬ھﺎﻧﺪاﻧﻰ دﯾﻤﻮﮐﺮاﺳﯿﻪت وﭼ‪‬ﮑﺮدﻧﻰ دهﺳﻪﻻﺗ‪‬ﮑﯽ ﺑﺎش‬ ‫ﻟﻪﻧﺎوﭼﻪﻛﻪدا‪.‬‬ ‫‪ .2‬ﺑﻴﻨﺎﻛﺮدﻧﻰ ﻛﯚﻣﻪ‪‬ﮕﺎﻳﻪﻛﻰ زاﻧﺴﺘﻰ‪.‬‬ ‫‪ .3‬ﻓﺮاواﻧﻜﺮدﻧﻰ ھﻪﻟﻰ ﺋﺎﺑﻮرى‪.‬‬ ‫ﺋﺎﺷــﻜﺮاﻳﻪ ﻟــﻪژ‪‬ــﺮ ﺋــﻪم ‪ 3‬ﺋﺎﻣﺎﻧﺠــﻪ ﺳ ـﻪرهﻛﻴــﻪدا‪ ,‬ﮐﯚﻣــﻪڵ ﮔــﻪﻟ‪‬ــﮏ‬ ‫ﻧﺎوﻧﻴﺸﺎﻧﯽ ﻻوهﻛﻰ ﻛﯚﺑﻮﻧﻪﺗﻪوه‪ ,‬ﻟﻪواﻧﻪ‪-:‬‬ ‫ﻟﻪﺳﺎﻳﻪى ھﺎﻧﺪاﻧﻰ دﯾﻤﻮﮐﺮاﺳـﯿﺪا‪,‬داواى ﺳـﺎزداﻧﻰ ھـﻪﻟﺒﮋاردﻧـﻰ ﺋـﺎزاد‬ ‫ﺑ ـﯚ ﭘــﻪرِﻟــﻪﻣــﺎن و ﺑــﻪﺗﺎﻳﺒــﻪﺗــﻴﺶ ﻣــﺎﻓﻰ ژﻧــﺎن دهﻛــﺎت‪ ,‬ھﺎوﻛــﺎرى و‬ ‫ﭘﺸﺘﻴﻮاﻧﻰ ﻳﺎﺳﺎ ﺑﯚ ھﺎوﻻﺗﻴﺎن‪,‬ﭘ‪‬ﺶﺧﺴﺘﻨﻰ ھﯚﻛﺎرهﻛﺎﻧﻰ رِاﮔﻪﯾﺎﻧـﺪﻧﻰ‬ ‫ﺳﻪرﺑﻪﺧﯚ‪,‬ھﺎﻧﺪاﻧﻰ ووﻻﺗﺎﻧﻰ ﻧﺎوﭼﻪﻛﻪ ﺑﯚ دژاﻳﻪﺗﻴﻜﺮدﻧﻰ ﮔﻪﻧﺪه‪‬ﯽ و‬ ‫ﭘ‪‬ﮑﻪوهﻧﺎﻧﻰ ﻛﯚﻣﻪ‪‬ﮕﺎﻳﻪﻛﻰ ﻣﻪدهﻧﻰ‪.‬‬ ‫ﻟــــﻪﺳــــﻪر ﺋﺎﺳــــﺘﻰ ﺑــــﻮارى ﻛﯚﻣــــﻪ‪‬ﮕــــﺎى زاﻧــــﺴﺘﻴﺶ‪ ,‬زﻧﺠﻴــــﺮهﯾــــﻪك‬ ‫دهﺳﺘﭙ‪‬ــﺸﺨﻪری دﻳــﺎرﻳﻜﺮدوه ﺑــﯚ ﺧﻮ‪‬ﻨ ـﺪﻧﻰ ﺑﻨ ـﻪرِهﺗــﻰ و ﻧــﻪھ‪ ‬ـﺸﺘﻨﻰ‬

‫‪71‬‬

‫ﻓﺔوزاى دروﺳﺘﻜﺔر‪.........‬‬ ‫ﻧﻪﺧﻮ‪‬ﻨﺪهوارى و ﭼﺎرهﺳﻪرﻛﺮدﻧﻰ ﻛﻪﻣﻰ ﻟﻪ ﻛﺘ‪‬ﺒﻰ ﺧﻮ‪‬ﻨﺪﻧﺪا و ﺳـﻮود‬ ‫وهرﮔﺮﺗﻦ ﻟﻪ ﻛﯚﻣﭙﻴﻮﺗﻪر و ﺗﯚرِى ﺋﻴﻨﺘﻪرﻧ‪‬ﺖ‪.‬‬ ‫ﻟﻪﺳﻪر ﺋﺎﺳﺘﻰ ﻓﺮاواﻧﻜﺮدﻧﻰ ھﻪﻟـﻰ ﺋـﺎﺑﻮرﻳﺶ‪ ,‬ﭘـﺮِۆژهﻛـﻪ ﭘـ‪‬ﺶﻧﻴـﺎزى‬ ‫ﻛﺮدوه ﻛﻪ ﭼﻪﻧﺪ ﺻﻨﺪوﻗ‪‬ﮏ داﺑﻤـﻪزر‪‬ﻨ‪‬ـﺖ ﺑـﯚ ھﺎوﻛـﺎرﻳﻜﺮدﻧﻰ ﺑـﻪوهى‬ ‫ﻧﺎوﺑﺮدوه)) ﭘﺮِﻛﺮدﻧﻪوهى ﺋﻪو ﺑﯚﺷﺎﻳﻴﻪ ﺋﺎﺑﻮرﻳﻪى ﻛـﻪﻟـﻪ رِۆژھـﻪﻻﺗـﻰ‬ ‫ﻧﺎوهرِاﺳﺘﺪا ھﻪﯾﻪ(( و ﺋﻪم ﺻﻨﺪوﻗﺎﻧﻪ ﻟﻪﺧﯚى دهﮔﺮ‪‬ﺖ‪-:‬‬ ‫ﺻﻨﺪوﻗﻰ ھﺎوﻛﺎرى ﭘﺮِۆژهى ﺑﭽﻮوك‪ ,‬ﺻـﻨﺪوﻗﻰ ھﺎوﻛـﺎرى ﭘـﺮِۆژه ﻣـﺎم‬ ‫ﻧﺎوهﻧﺪ و ﮔﻪورهﻛﺎن ‪ ,‬ﺑﺎﻧﻜﻰ ﮔﻪﺷﻪ ﭘ‪‬ﺪاﻧﻰ رِۆژھـﻪﻻﺗـﻰ ﻧـﺎوهرِاﺳـﺘﻰ‬ ‫ﮔــﻪوره ﺑ ـﯚ ھﺎوﻛــﺎرﻳﻜﺮدﻧﻰ ﺋ ـﻪو ووﻻﺗﺎﻧ ـﻪى ﻛ ـﻪ ھــﻪو‪‬ــﯽ ﭼﺎﻛــﺴﺎزى‬ ‫دهدهن‪ .‬ﺑـــﯚ داﺑﻴﻨﻜﺮدﻧـــﻰ ﭘ‪‬ـــﺪاوﻳـــﺴﺘﻴﻪﻛـــﺎﻧﻲ ﮔـــﻪﺷـــﻪﭘ‪‬ـــﺪاﻧﻴـــﺎن‪,‬‬ ‫ﺷـﻪراﻛـﻪﺗﻜـﺮدن ﻟــﻪﭘ‪‬ﻨـﺎو ھﺎوﻛﺎرﻳـﻪﻛـﻰ داراﻳــﻰ ﺑﺎﺷـﺘﺮ‪,‬و ﻛﺎرﺋﺎﺳــﺎﻧﻰ‬ ‫ﻛﺮدﻧﻰ ووﻻﺗﺎﻧﻰ ﻧﺎوﭼﻪﻛﻪ ﺑﯚ ﭼﻮوﻧـﻪ ﻧـﺎوهوهى رِ‪‬ﮑﺨـﺮاوى ﺑﺎزرﮔـﺎﻧﻰ‬ ‫ﺟﻴﮫــﺎﻧﻰ ‪ ,‬و داﻣـﻪزراﻧــﺪﻧﻰ ﻧﺎوﭼــﻪى ﺋــﺎزادى ﺑﺎزرﮔـﺎﻧﻰ ﺑـﯚ ھﺎﻧــﺪاﻧﻰ‬ ‫ﺋﺎ‪‬ﻮﮔﯚڕى ھﻪر‪‬ﻤﺎﻳﻪﺗﻰ و ﭘﺮِۆژه ھﻪر‪‬ﻤﻴﻪ ھﺎوﺑﻪﺷﻪﻛﺎن ‪.‬‬

‫ﮔﻮﻣﺎﻧﻰ ﭘﺴﭙﯚرِ و ﻟ‪‬ﮑﯚ‪‬ﻪرهوهﻛﺎن‬ ‫دهرﺑﺎرهى ﭘﺮِۆژهﻛﻪ‬ ‫ژﻣﺎرهﯾﻪك ﻟﻪ ﭘﺴﭙﯚرِاﻧﻰ ﺑﻮارى ﺳﻴﺎﺳﻪت و ﻟ‪‬ﮑﯚ‪‬ﻪرهوهﻛﺎن ﮔﻮﻣﺎﻧﻴـﺎن‬ ‫ھﻪﯾﻪ دهرﺑﺎرهى ﺳﻪرﻛﻪوﺗﻦ و ﻧﻴﻪﺗﻪﻛﺎﻧﻰ ﺋﻪﻣﺮﻳﻜﺎ ﺑﯚ ﺟ‪‬ﺒﻪﺟ‪‬ﮑﺮدﻧﻰ‬ ‫ﭘﺮِۆژهﻛﻪ ﻟﻪﻛﺎﺗﻰ دﻳﺎرﻳﻜﺮاوى ﺧﯚﻳﺪا‪.‬ﻧﺎ ﻟﻪﺑﻪر ﺋﺎ‪‬ﯚزى ﺑﺎرودۆﺧـﻪﻛـﻪ‬ ‫ﻟﻪﻧﺎوﭼﻪﻛﻪدا‪ ,‬ﺑﻪ‪‬ﮑﻮ ﻟﻪﺑﻪرﺋﻪوهى ﺋـﻪﻣﺮﻳﻜـﺎ ﻧﻴـﻪﺗ‪‬ﮑـﯽ ِراﺳـﺘﻪﻗﻴﻨـﻪو‬ ‫‪72‬‬

‫ﻓﺔوزاى دروﺳﺘﻜﺔر‪........‬‬ ‫ﺟﺪى ﻧﻴﻪ ﺑﯚ ﺳﻪرﻛﻪوﺗﻨﻰ ﭘﺮِۆژهﻛـﻪ و ﺑﻮدﺟـﻪى ﺗـﻪواو و ﻛﺎرﺋﺎﺳـﺎﻧﻰ‬ ‫ﭘ‪‬ﻮﻳﺴﺖ داﺑﻴﻦ ﻧﺎﻛﺎت ﺑﯚ رِاﭘﻪرِاﻧـﺪﻧﻰ ﺋﻴـﺸﻮﻛﺎرهﻛـﺎن و ﭘ‪‬ـﺸﮑﻪوﺗﻨـﻰ‬ ‫ﻗﯚﻧﺎﻏﻪﻛﺎﻧﻰ ﭘﺮِۆژهﻛﻪ‪.‬‬ ‫)) ﺑﻴﺘـﻪر ﺳــﻴﻨﻐﻪر(( ﺑــﻪرِ‪‬ــﻮهﺑــﻪرى)) ﭘـﺮِۆژهى ﺳﻴﺎﺳـﻪﺗــﻰ ﺋـﻪﻣﺮﻳﻜــﺎ‬ ‫ﺑﻪرهو رِۆژھﻪﻻﺗﻰ ﻧـﺎوهرِاﺳـﺖ (( ﻟـﻪدهزﮔـﺎى )) ﺑﺮوﻛﻴﻨﻐـﺰ(( ﻟـﻪﺳـﻪر‬ ‫ﺋ ـﻪﻣ ـﻪ ده‪ ‬ـﺖ ‪ )) :‬ﺋ ـﻪم ﭘ ـﺮِۆژهﯾ ـﻪ ﻟــﻪدواى زﻧﺠﻴــﺮهﯾ ـﻪك ﺑــﻪ‪‬ﻨ ـﻰ‬ ‫ﺋﻪﻣﺮﻳﻜﻰ د‪‬ـﺖ ﻛـﻪ ھﯿﭽﻴـﺎن ﺋـﻪﻧﺠﺎﻣﻴـﺎن ﻧـﻪﺑـﻮه دهرﺑـﺎرهى ﭼﺎﻛـﺴﺎزى‬ ‫ﻟﻪﺟﻴﮫـﺎﻧﻰ ﺋﻴـﺴﻼﻣﻴﺪا‪ ,‬ﺧـﻪ‪‬ﮑـﻰ ﻟـﻪﮔﻮﺗـﺎرى)) ﭘـﺮِ ﺑـﻪ‪‬ـ‪‬ﻦ (( ﺑ‪‬ـﺰار‬ ‫ﺑﻮون ﻛﻪ ھﯿﭽﻴﺎن ﺋﻪﻧﺠﺎﻣ‪‬ﮑﻴﺎن ﻧﺎﺑ‪‬ﺖ((‪.‬‬ ‫ھــــﻪروهھــــﺎ ﺷــــﺎرهزاى ﺋــــﻪﻣﺮﻳﻜــــﻰ ﻟــــﻪﻛﺎروﺑــــﺎرى رِۆژھــــﻪﻻﺗــــﻰ‬ ‫ﻧﺎوه ِراﺳﺘﺪا)) ﻣﺎرك ووﻟﺘﺮز(( ده‪‬ﺖ ‪ ))-:‬ﻟﻪرِووى رِووﺧﺴﺎرهوه ﺋﻪم‬ ‫ﭘﺮِۆژهﯾﻪ دهﺳﺘﭙ‪‬ﺸﺨﻪرﯾﻪﻛﻰ ﺑﺎﺷﻪ‪ ,‬ﺑﻪﻻم ﻧـﺎﺗﻮاﻧﻴﻦ ﺑـﺮِوا ﺑﻜـﻪﯾـﻦ ﻛـﻪ‬ ‫ﺑﺘﻮاﻧﺮ‪‬ﺖ ﺋﻪو ھﻪﻣﻮو ﭘﺎرهﯾﻪ داﺑـﻴﻦ ﺑﻜﺮ‪‬ـﺖ ﺑـﯚ ﺟ‪‬ﺒـﻪﺟ‪‬ﮑﺮدﻧـﻰ ﺋـﻪو‬ ‫ھـــﻪﻣـــﻮو ﭘـــ ِﺮۆژهﯾـــﻪ((‪ .11‬ﺋـــﻪو ﻧﻤﻮﻧـــﻪ دھﮫ‪‬ﻨ‪‬ﺘـــﻪوه و ده‪‬ـــﺖ ‪:‬‬ ‫)) ﺋﻴـــﺪارهى ﺋـــﻪﻣﺮﻳﻜـــﺎ ﺑـــﺮِى ﭘـــﺎرهى ﻛـــﻪم دادهﻧ‪‬ـــﺖ ﺑـــﯚ ﭘـــﺮِۆژه‬ ‫دﯾﻤـــﻮﮐﺮاﺳـــﯿﻪﻛـــﺎﻧﻰ ﻟـــﻪﻧﺎوﭼـــﻪﻛـــﻪدا‪ ,‬ھـــﻪروهك)) دهﺳﺘﭙ‪‬ـــﺸﺨﻪری‬ ‫ﺷــﻪراﻛـــﻪﺗـــﻰ ﺋـــﻪﻣﺮﻳﻜـــﻰ_ ِرۆژھـــﻪﻻﺗـــﻰ ﻧـــﺎوهرِاﺳـــﺖ(( ﻛـــﻪﻟـــﻪﺳـــﺎ‪‬ﯽ‬ ‫‪2002‬وهوه ﺑﻪﭼﺎود‪‬ﺮى ﺧﺎﺗﻮو)) ﺋﻴﻠﻴﺰاﺑﻴﭗ ﺗﺸﻴﻨﻰ(( ﻛﭽﻰ ﺟ‪‬ﮕﺮى‬ ‫ﺳﻪرۆﻛﻰ ﺋﻪﻣﺮﻳﻜﺎ )) دﻳﻚ ﺗـﺸﻴﻨﻰ(( وه رِاﮔـﻪﯾـﻪﻧـﺮا‪ .‬ﺋـﻪو ﭘـﺮِۆژهﯾـﻪ‬ ‫ﻟﻪﺳﺎ‪‬ﯽ ﻳﻪﻛﻪﻣﻴﺪا ﺗﻪﻧﮫﺎ ‪ 29‬ﻣﻠﻴﯚن دۆﻻرى ﺑﯚ ﺧﻪرج ﻛﺮا و دواى‬ ‫ﺳﺎﻟ‪‬ﮑﻰ رِ‪‬ﮏ و ﻟﻪﺋﻪﻧﺠﺎﻣﻰ ﻧﺎرِهزاﻳـﻰ ﻟ‪‬ﭙﺮﺳـﺮاون وهزارهﺗـﻰ دهرهوهى‬ ‫ﺋﻪﻣﺮﻳﻜﺎ ﺋﻪوﻛﺎت ‪100‬ﻣﻠﻴﯚن دۆﻻرى ﺗﺮى ﺑﯚﺧﻪرﺟﻜﺮد‪.‬‬ ‫‪73‬‬

‫ﻓﺔوزاى دروﺳﺘﻜﺔر‪.........‬‬ ‫ﻧﺎوﺑﺮاو ﺋﻪو رِاﺳﺘﻴﻪش دهدهرﻛ‪‬ﻨ‪‬ﺖ ﻛﻪ ﺗﺎﺋ‪‬ﺴﺘﺎ زۆرﺑﻪى ﺋﻪو ﭘﺎراﻧـﻪ‬ ‫ﻟﻪﺑﺎﻧﻜﻪﻛﺎﻧﺪا ﻣﺎوﻧﻪﺗﻪوه و ﺟ‪‬ﺒـﻪﺟ‪‬ﮑﺮدﻧـﻰ ﭘـﺮِۆژهﻛـﻪ زۆر ھ‪‬ـﻮاش و‬ ‫ﺳﺴﺘﻪ ﺑﻪﺷ‪‬ﻮهﯾﻪك ﻛﻪ دهﺑ‪‬ﺖ ﻳﻪك ﻧﻪوهى رِ‪‬ﮏ ﭼﺎوهرِ َى ﺑﻜﻪﯾﻦ ﭘ‪‬ﺶ‬ ‫ﺋــﻪوهى ﺳــﻪرهﺗﺎﻛــﺎﻧﻰ ﮔــﯚرِان ﺑﺒﻴﻨــﻴﻦ‪,‬ﻟــﻪواﻧــﻪﯾــﻪ ‪ 50‬ﺳــﺎ‪‬ﯽ ﺗــﺮ‬ ‫ﺑﺨﺎﻳﻪﻧ‪‬ﺖ(( ‪.‬‬

‫*‬

‫*‬ ‫*‬

‫*‬ ‫*‬

‫*‬ ‫دوود‪‬ﯽ و ﮔﻮﻣﺎﻧﻰ‬ ‫رِژ‪‬ﻤﻪ ﻋﻪرهﺑﻴﻪﻛﺎن‬ ‫ھﻪر ﻟﻪ ﺳﻪرهﺗﺎوه و ﻟـﻪﺑـﻪرارى ‪ 2004/2/24‬دا ھـﻪردوو رِاﺑـﻪرى‬ ‫ﻛﺎرﻳﮕﻪرﺗﺮﻳﻨﻰ ووﻻﺗﺎﻧﻰ ﻋﻪرهﺑﻰ ﻟﻪﻣﻴـﺴﺮ و ﺳـﻌﻮدﻳﻪ و ﻟـﻪﺋـﻪﻧﺠـﺎﻣﻰ‬ ‫ﻛﯚﺑﻮﻧـﻪوهى ﺣﻮﺳــﻨﻰ ﻣﻮﺑــﺎرهك ﺳـﻪرۆﻛــﻰ ﻣﻴــﺴﺮ و ﺟ‪‬ﻨـﺸﻴﻨﻰ ﭘﺎدﺷــﺎى‬ ‫ﺳﻌﻮدﻳﻪ ﺋﻪﻣﻴﺮ ﻋﻪﺑﺪوﻻ ﭘﺮِۆژهﻛﻪﯾﺎن رِهﺗﻜﺮدهوه و رِاﻳﺎﻧﮕﻪﯾﺎﻧـﺪ ﻛـﻪ‬ ‫)) ھــﻪﻣــﻮو ﭘ ـﺮِۆژهﯾـﻪك رِھﺘــﺪهﻛـﻪﯾﻨ ـﻪوه ﻛـﻪ ﻟــﻪدهرهوه ﺑــﺴﻪﭘ‪‬ﻨﺮ‪‬ــﺖ‬ ‫‪74‬‬

‫ﻓﺔوزاى دروﺳﺘﻜﺔر‪........‬‬ ‫ﺑــﻪﺳـﻪر ووﻻﺗــﺎﻧﻰ ﻋـﻪرهﺑــﻰ و ﺋﻴــﺴﻼﻣﻴﺪا ‪ ,‬ھــﻪروهھــﺎ ﻟــﻪﺑــﻪﯾﺎﻧﻨﺎﻣـﻪ‬ ‫ھﺎوﺑﻪﺷﻪﻛﻪﯾﺎﻧﺪا رِاﻳﺎﻧﮕﻪﯾﺎﻧﺪ ووﻻﺗﻪ ﻋﻪرهﺑﻴﻪﻛﺎن ﺑﻪردهواﻣﻦ ﻟﻪﺳﻪر‬ ‫ِر‪‬ﮕﺎى ﮔﻪﺷﻪﭘ‪‬ـﺪان و ﻧﻮ‪‬ﮑﺮدﻧـﻪوه و رِﻳﻔﯚرﻣﺨـﻮازى ﺑـﻪﺷـ‪‬ﻮهﯾـﻪك ﻛـﻪ‬ ‫ﺑﮕﻮﻧﺠ‪‬ــﺖ ﻟــﻪﮔــﻪڵ ﺑــﻪرژهوهﻧــﺪى ﮔــﻪﻟــﻪﻛﺎﻧﻴﺎﻧــﺪا و ﻟــﻪﮔــﻪڵ داب و‬ ‫ﻧـﻪرﻳﺘـﻪﻛﺎﻧﻴﺎﻧــﺪا ﺑــﻪﺷـ‪‬ﻮهﯾـﻪك ﻛـﻪ ﭘ‪‬ــﺪاوﻳــﺴﺘﻰ و ﺗﺎﻳﺒــﻪﺗﻤـﻪﻧــﺪ‪‬ﺘﻰ‬ ‫ﺷﻮﻧﺎﺳــﻰ ﻋ ـﻪرهﺑﻴ ـﻪﻛ ـﻪﯾ ـﺎن ﻟــﻪﺑــﻪرﭼﺎوﺑﮕﻴﺮ‪‬ــﺖ و ھــﯿﭻ ﺷ ـ‪‬ﻮهﯾ ـﻪﻛــﻰ‬ ‫ﭼﺎﻛـــﺴﺎزى ﺳـــﻪﭘ‪‬ﻨـــﺮاو ﺑـــﻪﺳـــﻪرﻳﺎﻧـــﺪا ﻗﺒـــﻮلَ ﻧﺎﻛـــﺎت ﻛـــﻪﻟـــﻪدهرهوه‬ ‫دار‪‬ﮋراﺑ‪‬ﺖ((‪.12‬‬ ‫ِ‬ ‫ﺳــﻮرﻳﺎش ﻟــﻪﺳـﻪر زارى وهزﻳــﺮى ِراﮔـﻪﯾﺎﻧﺪﻧﻴـﻪوه )) اﺣﻤــﺪ اﻟﺤــﺴﻦ((‬ ‫ﻛﻪﻟﻪرِۆژﻧﺎﻣﻪى)) ﺣـﻪﯾـﺎت (( ﻟـﻪ ِرۆژى ‪2004/2/29‬دا رِاﻳﮕـﻪﯾﺎﻧـﺪ‬ ‫ﻛﻪ )) ﺳﻮرﻳﺎ ﺑﻪھﻪﻣﺎن ﺷ‪‬ﻮهى ﺳﻌﻮدﻳﻪ و ﻣﻴﺴﺮ ﺑﻪھﻪﻣﻮو ﺷـ‪‬ﻮهﯾـﻪك‬ ‫و ھـﻪﻣــﻮو ﻛـﺮدهﯾـﻪﻛـﻰ ﭼﺎﻛــﺴﺎزى ِرھﺘــﺪهﻛﺎﺗـﻪوه ﻛـﻪ ﻟـﻪ ژ‪‬ــﺮ ﻓــﺸﺎرى‬ ‫دهرهﻛﻴـــﺪا ﺑـــﻪﺳـــﻪرﻳﺎﻧـــﺪا ﺑـــﺴﻪﭘ‪‬ﻨﺮ‪‬ـــﺖ ((‪ .13‬ھـــﻪروهھـــﺎ ﺳـــﻪرۆك‬ ‫وهزﻳﺮاﻧﻰ ﭘ‪‬ﺸﻮوﺗﺮى ﻟﻮﺑﻨﺎﻧﻴﺶ )) ِرهﻓﻴﻖ ﺣﻪرﻳﺮى (( رِهﺗﻜﺮدﻧﻪوهى‬ ‫ﭘـــﺮِۆژهﻛـــﻪى ِراﮔـــﻪﯾﺎﻧـــﺪ و ﻣـــﻪﺗﺮﺳـــﻰ ﺧﯚﺷـــﻰ دهرﺑـــﺮِى ﻟـــﻪﻛـــﺎﺗﻰ‬ ‫ﺟ‪‬ﺒــﻪﺟ‪‬ﮑﺮدﻧﻴــﺪا‪ .‬ﺑــﻪﻻم ﺳ ـﻪرۆﻛــﻰ ﻳ ـﻪﻣ ـﻪﻧــﻰ )) ﻋ ـﻪﻟــﻰ ﻋ ـﻪﺑــﺪوﻻ‬ ‫ﺻـﺎﻟﺢ(( ﺟـﻪﺧﺘــﻰ ﻛـﺮدهوه ﻛـﻪ ﺳـﻪردهﻣــﻰ دﻳﻤﻮﻛﺮاﺳـﻰ دهﺳــﺘﻴﭙ‪‬ﮑﺮد و‬ ‫ﺳــﻪردهﻣــﻰ دﻳﻜﺘﺎﺗﯚرﻳــﻪت ﻧــﻪﻣــﺎو داواى ﻛــﺮد ﻛــﻪ ﭼﺎﻛــﺴﺎزﻳﻪﻛــﺎﻧﻰ‬ ‫ﺋﻪﻣﺮﻳﻜﺎ ﻗﺒﻮلَ ﺑﻜﻪن و ووﺗﻰ )) ﺑـﺎ ﺧﯚﻣـﺎن ﺳـﻪرﻣـﺎن ﺑﺘﺎﺷـﻴﻦ ﭘـ‪‬ﺶ‬ ‫ﺋــﻪوهى ﺑﯚﻣــﺎن ﺑﺘﺎﺷــﻦ((‪ ,14‬ﻟــﻪﺑــﻪر ﺋــﻪم ﮔﻮﺗــﻪﯾــﻪى ﺑﺎﻧﮕﮫ‪‬ــﺸﺘﻰ‬ ‫ﻛﯚﺑﻮﻧﻪوهى ﺳﻪرﻛﺮدهﻛﺎﻧﻰ ‪ 8‬ووﻻﺗﻪ ﭘﻴﺸﻪﺳـﺎزﻳﻪ ﮔـﻪورهﻛـﻪى ﺟﻴﮫـﺎن‬

‫‪75‬‬

‫ﻓﺔوزاى دروﺳﺘﻜﺔر‪.........‬‬ ‫ﻛﺮا و ﺑﻪﻓﻴﻌﻠﻴﺶ ﺋﺎﻣﺎدهﺑﻮو ﻟﻪﮔﻪڵ ژﻣﺎرهﯾﻪك ﻟﻪﺳﻪرﻛـﺮدهﻛـﺎﻧﻰ ﺗـﺮى‬ ‫ﻋﻪرهﺑﻴﺪا‪.‬‬ ‫ﻟــﻪﻻى ﺧﯚﺷــﻴﻪوه ﺋ ـﻪﻣﻴﻨــﺪارى ﮔ ـﺸﺘﻰ ﺟﺎﻣﻴﻌ ـﻪى ﻋ ـﻪرهﺑــﻰ ))ﻋ ـﻪﻣــﺮو‬ ‫ﻣﻮﺳﺎ(( ھ‪‬ﺮﺷﻰ ﻛﺮده ﺳﻪر ﭘﺮِۆژهﻛﻪ و )) ﭘﺮِۆژهﻛﻪى ﺑﻪﻛﻪﻣﻮﻛـﻮرت و‬ ‫ﻧﺎھﺎوﺳﻪﻧﮓ و ﺟ‪‬ﮕﻪى ﮔﻮﻣﺎن وﺻﻒ ﻛـﺮد ﻛـﻪ ﺑـﯚ ﮔـﯚرِﻳﻨـﻰ ﻧـﻪﺧـﺸﻪى‬ ‫رِۆژھﻪﻻﺗـﻰ ﻧـﺎوهرِاﺳـﺘﻪو رِهﺧﻨـﻪى ﮔـﺮت ﻟـﻪوهى ﻛـﻪ ﭘـﺮِۆژهﻛـﻪ ﺑﺎﺳـﻰ‬ ‫ﻛ‪‬ﺸﻪى ﻓﻪﻟﻪﺳﺘﻴﻨﻰ ﻧﻪﻛﺮدوه((‪.15‬‬ ‫ﺑﻪم ﺷ‪‬ﻮهﯾﻪ ﻟﻪﻻﻳﻪك ﺳﻪرﻛﺮده ﻋـﻪرهﺑـﻪﻛـﺎن ﺑـﻪھـﻪﻟﻮ‪‬ـﺴﺖ و ﮔﻮﺗـﺎر‬ ‫ﭘﺮِۆژهﻛﻪ رِهﺗﺪهﻛﻪﻧﻪوه و ﻟﻪﻻﻳﻪﻛﻰ ﺗﺮﻳﺸﻪوه ﺑﻪﺋﻪﻣﺮﻳﻜﺎ ِرادهﮔﻪﯾﻪﻧﻦ‬ ‫ﻛﻪ ﺋﻪوان ﺑـﻪردهواﻣـﻦ ﻟـﻪﺳـﻪر ﭼﺎﻛـﺴﺎزى ﻟـﻪ ووﻻﺗـﻪﻛﺎﻧﻴﺎﻧـﺪا‪,‬ﺑـﻪﻻم‬ ‫ﻟﻪﺳﻪرﺧﯚو ﺑﻪھ‪‬ﻮاﺷﻰ ﻛﻪ ﺋـﻪﻣـﻪش ﺑﯚﺧـﯚى دهﺑ‪‬ﺘـﻪ ﺟ‪‬ﮕـﻪى ﻣـﺸﺘﻮﻣﯚرِ‬ ‫ﻟﻪﻧﺎوﭼﻪﻛﻪدا ﻟﻪﻗﯚﻧﺎﻏﻪﻛﺎﻧﻰ داھﺎﺗﻮودا‪.‬‬

‫ھﻪﻟﻮ‪‬ﺴﺘﻰ‬ ‫ﮔﻪﻻﻧﻰ ﻧﺎوﭼﻪﻛﻪ‬ ‫ﺋﺎﺷﻜﺮاﻳﻪ ﮔﻪﻻﻧﻰ ﻧﺎوﭼﻪﻛﻪ ﺗﺎ ﺋ‪‬ﺴﺘﺎش ﻧـﻪﯾـﺎﻧﺘﻮاﻧﻴﻮه رِاى ﺷـﻪﻗـﺎﻣﻰ‬ ‫ﺟﻪﻣﺎوهرى ﻋﻪرهﺑﻰ ﺑﻜﻪﻧﻪ ﻓﺸﺎر‪‬ﮑﻰ ﺑﻪھ‪‬ﺰ ﻟﻪﺳﻪر دهو‪‬ﻪﺗﻪﻛﺎﻧﻴﺎن و‬ ‫ھﯿﭻ ھ‪‬ﺰ و ﺗﻮاﻧﺎﻳﻪﻛﻴﺸﻴﺎن ﻧﻴﻪ ﻟﻪﺳﻪر ﮔـﯚرِﻳـﻦ ﻳـﺎن رِووﺧﺎﻧـﺪﻧﻴﺎن و‬ ‫ﻧـﺎرهزاﻳـﻰ دهرﺑـﺮِﻳﻨـﻰ ﺗﻮﻧـﺪوﺗﻴﮋ و‬ ‫ﺗﻪﻧﮫﺎ ﺑﻪھﻪﻧـﺪێ ﺧﯚﭘﻴـﺸﺎﻧﺪان و ِ‬ ‫ﻧﺎﺷﺎرﺳـــﺘﺎﻧﻰ ھـــﻪﻟﻮ‪‬ـــﺴﺘﻰ ﮔـــﻪﻟـــﻪﻛﺎﻧﻴـــﺎن دهردهﺑـــﺮِن ﻛـــﻪ ﺗـــﻪﻧﮫـــﺎ‬ ‫ﺑﯚﻣﺎوهﯾﻪﻛﻰ ﻛﻪم و ﻛﻮرت ﺑﻪردهوام دهﺑﻦ‪.‬‬ ‫‪76‬‬

‫ﻓﺔوزاى دروﺳﺘﻜﺔر‪........‬‬ ‫ھــــﻪﻟﻮ‪‬ــــﺴﺘﻰ ﮔــــﻪﻻﻧــــﻰ ﻧﺎوﭼــــﻪﻛــــﻪ دهرﺑــــﺎرهى ﺋــــﻪم ﭘــــﺮِۆژهﯾــــﻪ‬ ‫ـﻮرى‬ ‫رِهﺗﻜﺮدﻧـﻪوهﯾـﻪﺗــﻰ ‪,‬ﺑــﻪﻻم ﻧﺎﻟــﻪﺑــﻪرﺋـﻪوهى ﻛـﻪﭘـﺮِۆژهﻛـﻪ ﻛـﻪﻣﻮﻛـ ِ‬ ‫ﺗﺎﻳﺪاﻳﻪ و ﺋﻪم ﮔﻪﻻﻧﻪ ﺣﻪز ﺑﻪﺋﺎزادىﻮ دﯾﻤﻮﮐﺮاﺳﯿﻪت ﻧﺎﻛﻪن‪.‬ﺑـﻪ‪‬ﮑـﻮ‬ ‫ﻟﻪﺑﻪرﺋﻪوهﯾﻪ ﻛﻪ ﮔﻪﻻﻧـﻰ ﻧﺎوﭼـﻪﻛـﻪ ﺑ‪‬ـﺰارن ﻟـﻪھـﻪﻟﻮ‪‬ـﺴﺖ و ﻛـﺮدارو‬ ‫ﭘﺮِۆژهﻛﺎﻧﻰ ﺋﻪﻣﺮﻳﻜﺎ‪.‬دهرﺑﺎرهى ﻛ‪‬ﺸﻪى ﻋـﻪرهب_ﺋﻴـﺴﺮِاﺋﻴـﻞ و ھـﻪﻣـﻮو‬ ‫ﻛ‪‬ﺸﻪﻛﺎﻧﻰ ﺗﺮى ﻧﺎوﭼﻪﻛﻪش ﭼﻮﻧﻜﻪ دهﺑﻴـﻨﻦ ﻛـﻪ ﺋـﻪﻣﺮﻳﻜـﺎ ھـﻪﻣﻴـﺸﻪ‬ ‫ﻻﻳﻪﻧﮕﺮى ﺋﻴﺴﺮِاﺋﻴﻠﻪ ﻧﻪك ﻋﻪرهﺑﻪﻛﺎن ‪ .‬ﺋﻪوهﺗﺎ ﻟﻪ رِاﭘﺮﺳﻴﻪﻛـﺪا ﻛـﻪ‬ ‫دهزﮔﺎﻳﻪﻛﻰ ﺋﻪﻣﺮﻳﻜﻰ ﺋﻪﻧﺠﺎﻣﻴﺪاوه ‪%94‬ى ﻣﻴـﺴﺮﻳﻪﻛـﺎن ﻣﺘﻤﺎﻧـﻪﯾـﺎن‬ ‫ﺑــﻪﺋ ـﻪﻣﺮﻳﻜــﺎ ﻧﻴ ـﻪ‪ ,‬ﻟــﻪرِاﭘﺮﺳــﻴﻪﻛــﻰ ﺗﺮﻳــﺸﺪا ﻛ ـﻪ ﻛ ـﻪﻧــﺎ‪‬ﯽ ﺋﺎﺳ ـﻤﺎﻧﻰ‬ ‫) )ﺟﺰﻳﺮه(( ﺋﻪﻧﺠﺎﻣﻴـﺪاوه ﭘﻴـﺸﺎﻧﻰ دهدات ﻛـﻪ ‪ %96‬ﻋـﻪرهﺑـﻪﻛـﺎن‬ ‫ﺋﻪﻣﺮﻳﻜﺎ ﺑﻪدژى ﺧﯚﻳﺎن دهزاﻧﻦ‪.‬‬

‫ﮔﻮﻣﺎﻧﻰ ﺋﻪوروﭘﻴﻪﻛﺎن‬ ‫دهرﺑﺎرهى ﭘﺮِۆژهﻛﻪ‬ ‫ﺋـﻪﻣﺮﻳﻜﻴـﻪﻛـﺎن ﺑــﻪھـﻪﻣــﻮو دهﻧﮕـﻮ رِهﻧﮕــﻪ ﺳﻴﺎﺳـﻴﻪﻛﺎﻧﻴﺎﻧـﻪوه‪ ,‬ﻟــﻪدواى‬ ‫رِووداوى ‪11‬ى ﺳـــ‪‬ﭙﺘﻪﻣﺒـــﻪرى ﺳـــﺎ‪‬ﯽ ‪2001‬وه‪ ,‬ﺳـــﻮورن ﻟـــﻪﺳـــﻪر‬ ‫ﭼ‪‬ﮑﺮدﻧﻰ ﮔﯚرِاﻧﻜﺎرى ﻟﻪ ِرۆژھﻪﻻﺗﻰ ﻧﺎوهرِاﺳﺘﺪا‪,‬ﺋﻪﻣﻪش ﻟﻪھـﻪﻟﻤـﻪﺗـﻰ‬ ‫ھﻪﻟﺒﮋاردﻧﻪﻛﺎﻧﻰ ﺳـﺎ‪‬ﯽ ‪2004‬دا ﺑـﻪﺋﺎﺷـﻜﺮا دهرﻛـﻪوت‪.‬ﻛـﻪ ھـﻪردوو‬ ‫ﺣﻴﺰﺑـﻰ دﻳﻜـﻮرات و ﻛﯚﻣﺎرﻳـﻪﻛـﺎن ھــﺎودهﻧـﮓ ﺑـﻮون ﻟــﻪﺳـﻪر ﭼ‪‬ﮑﺮدﻧــﻰ‬ ‫ﭘﺮِۆژهى ﮔﯚ ِراﻧﻜﺎرى ﻟﻪﻧﺎوﭼﻪﻛﻪدا‪ ,‬ﺑﻪﻻم ﺟﻴﺎوازﻳﺎن ﻟـﻪﺳـﻪر ﭼـﯚﻧ‪‬ﺘﻰ‬ ‫ﺟ‪‬ﺒــﻪﺟ‪‬ﮑــﺮدن و ﺑــﻪﻛﺎرھ‪‬ﻨ ـﺎﻧﻰ ھﯚﻛــﺎرهﻛــﺎن ھــﻪﯾ ـﻪ‪ .‬ﻛــﻪ ﺋ ـﻪﻣ ـﻪش‬ ‫ﻛﺎرﻳﮕﻪرى زۆر ﮔﻪورهى ﻧﻴﻪ ﻟﻪﺳﻪر ﻧﺎوهرِۆﻛﻰ ﭘﺮِۆژهﻛﻪ‪.‬‬

‫‪77‬‬

‫ﻓﺔوزاى دروﺳﺘﻜﺔر‪.........‬‬ ‫ھﯿﭻ ﻛـﻪﺳـ‪‬ﮏ ﮔﻮﻣـﺎﻧﻰ ﻟـﻪوهدا ﻧﻴـﻪ ﻟـﻪ رِۆژﺋـﺎواى ﺋـﻪوروﭘـﺎى ﻛـﯚن و‬ ‫رِۆژﺋﺎواى ﺋـﻪﻣﺮﻳﻜـﺎى ﻧﻮ‪‬ـﺪا ﻛـﻪ ﺋـﻪوروﭘـﺎ ﺑـﻪرژهوهﻧـﺪى ﺳـﺘﺮاﺗﻴﮋﻳﺎن‬ ‫ھﻪﯾﻪ ﻟﻪﻛﺎﺗﻰ ﺳﻪرﻛﻪوﺗﻨﻰ ﭘﺮِۆژهى ِرۆژھﻪﻻﺗﻰ ﻧﺎوهرِاﺳﺘﻰ ﮔـﻪورهدا‪.‬‬ ‫ﻟـﻪﺑــﻪر ﺋـﻪوهى ﺋـﻪم ﻧﺎوﭼـﻪﯾـﻪ ﻟـﻪﻛﯚﺗﺎﻳﻴــﺪا ﺑـﻪ )) ﺑﺎﺧﭽــﻪى دواوهى‬ ‫ﺋﻴﻤﭙﺮاﺗﯚرﻳـﻪﺗــﻰ ﮔــﻪﺷـﻪﻛــﺮدووى ﺋ ـﻪوروﭘـﺎ دادهﻧﺮ‪‬ــﺖ ‪.‬ﺑــﻪﻣـﻪش ﺋـﻪم‬ ‫ﻧﺎوﭼﻪﯾﻪ دهﺗﻮاﻧ‪‬ﺖ ﺑﺒ‪‬ﺘﻪ ﺑﻪھﻪﺷﺘ‪‬ﮑﯽ دهو‪‬ﻪﻣﻪﻧﺪ ﺑـﯚ ﺋـﻪوروﭘـﺎ ﻳـﺎن‬ ‫ﺑﺒ‪‬ﺘﻪ دۆزهﺧ‪‬ﮑﻰ ﭘﺮِ ﺋﺎﮔﺮ ﺑﯚى((‪.16‬‬ ‫ِرۆژھﻪﻻﺗ‪‬ﮑﯽ ﻧﺎوهرِاﺳﺘﻰ ﺋﺎرام و ﮔﻪﺷﻪﻛﺮدوو و دﻳﻤﻮﻛﺮاﺳﻰ ھﺎوﻛﺎرى‬ ‫ﺋﻪوروﭘﺎ دهﻛﺎت ﺑﯚ ﺋﻪوهى ﺑﺒ‪‬ﺘﻪ دهو‪‬ﻪﺗ‪‬ﮑﯽ زﻟﮫ‪‬ـﺰى ﮔـﻪﺷـﻪﻛـﺮدووى‬ ‫ﺗـﻪواو‪ .‬ﺑــﻪﺗﺎﻳﺒــﻪﺗــﻴﺶ ﻟــﻪﻛﺎﺗ‪‬ﮑـﺪا ﺋـﻪم ﻧﺎوﭼــﻪ زﻳﻨــﺪوه ھﺎوﺑــﻪﺷــﻰ‬ ‫ﭘ‪‬ﺒﻜﺮ‪‬ﺖ ﺑـﻪدوﻧﻴـﺎى ﻋـﻪوﻟـﻪﻣـﻪى ﺳـﻪرﻣﺎﻳـﻪدارى ﻟـﻪرِ‪‬ﮕـﻪى دهروازهى‬ ‫ﺋﻪوروﭘﺎوه‪ .‬ﺑﻪﻻم رِۆژھﻪﻻﺗ‪‬ﮑﯽ ھـﻪژار و دواﻛـﻪوﺗـﻮو و دﻳﻜﺘـﺎﺗﯚرى‪,‬‬ ‫ﭘﺎﺷـــﻪرِۆژى ﺋـــﻪوروﭘـــﺎ دهﺧﺎﺗـــﻪ ﺳـــﻪردهﺳـــﺘﻰ ﻋﻴﻔﺮﻳـــﺖ و ﺑـــﻪرهو‬ ‫ﭼ ـﺎرهﻧﻮﺳـ‪‬ﮑﻰ ﻧﺎدﻳــﺎر و ﻧــﺎرِۆﺷــﻨﻰ دهﺑــﺎت‪ .‬ﻧ ـﻪك ﺑــﻪھــﯚى ﻣ ـﻪﺗﺮﺳــﻰ‬ ‫ﺗﻴﺮۆرو ﭼﻪﻛﻰ ﻛﻮﺷﻨﺪه و رِۆﻛ‪‬ﺘﻰ ﻛﻴﺸﻮهر ﺑﺮِهوه ﺑﻪ‪‬ﮑـﻮ ﺑـﻪھـﯚى ﺋـﻪو‬ ‫ﻛﯚﭼﻜﺮدن و زۆرﺑﻮﻧﻪ داﻧﻴﺸﺘﻮاﻧﻪى ﻋﻪرهب و ﺋﻴﺴﻼﻣﻪﻛﺎﻧﻪوه ﻛﻪﺑﻪرهو‬ ‫ﺋـﻪوروﭘـﺎ دهﭼـﻦ ﻛـﻪﻟــﻪواﻧـﻪ ﻳـﻪ ﮔــﯚرِاﻧﻜــﺎرى ﮔــﻪوره ﻟــﻪﭘ‪‬ــﮏ ھﺎﺗـﻪى‬ ‫داﻧﻴﺸﺘﻮاﻧﻰ ﺋﻪوروﭘﺎدا ﺑﮫ‪‬ﻨ‪‬ﺘﻪ دى‪.‬‬ ‫ﺑﻪﻻم ﺋﻪوروﭘﻴﻪﻛﺎن ﺑﻪﮔﻮﻣﺎﻧﻦ ﻟﻪ ﺋﻪﻣﺮﻳﻜﺎ ﻟﻪوهى ﻛﻪ ﺑﻪﺟﺪى ھـﻪولَ‬ ‫ﺑــﺪات ﺑ ـﯚ ﺟ‪‬ﺒــﻪﺟ‪‬ﮑﺮدﻧــﻰ ﭘ ـﺮِۆژه دﯾﻤــﻮﮐﺮاﺳــﯿﻪﻛـﻪى ﻟــﻪﻧﺎوﭼــﻪﻛ ـﻪدا‪.‬‬ ‫ﺋ ـﻪﮔــﻪر ﻧﻴ ـﻪﺗــﻰ رِاﺳــﺘﻪﻗﻴﻨ ـﻪﯾ ـﻪﺋ ـﻪوا ﻛ‪‬ــﺸﻪى ﻋ ـﻪرهب_ﺋﻴــﺴﺮِاﺋﻴﻠــﻰ‬ ‫ﭼـﺎرهﺳـﻪر دهﻛـﺮد ﭘـ‪‬ﺶ ھــﻪر ﻛـﺎر‪‬ﮑﻰ ﺗـﺮ‪.‬ﻛـﻪ ﺋـﻪم ﻧﺎوﭼـﻪﯾـﻪ ﺑـﻪﺑــﻰَ‬ ‫‪78‬‬

‫ﻓﺔوزاى دروﺳﺘﻜﺔر‪........‬‬ ‫ﭼـﺎرهﺳـﻪرﻛﺮدﻧـﻰ ﺋـﻪم ﻛ‪‬ـﺸﻪﯾـﻪ ھـﯿﭻ ﺋـﺎراﻣﻰ و ﺟ‪‬ﮕﻴﺮﻳـﻪك ﺑـﻪﺧـﯚوه‬ ‫ﻧﺎﺑﻴﻨ‪‬ــﺖ‪ .‬و ﺋ ـﻪوروﭘﻴــﻪﻛــﺎن واى ﺑــﯚ دهﭼ ـﻦ ﻛ ـﻪﺋﺎﻣــﺎﻧﺠﻰ ﺋــﻪﻣﺮﻳﻜــﺎ‬ ‫داﮔﻴﺮﻛﺮدﻧﻰ ﻧﺎوﭼﻪﻛـﻪﯾـﻪ ﻧـﻪك رِزﮔـﺎرﻛﺮدﻧﻰ و ﺋﺎﻣـﺎﻧﺠﻰ ﻛﯚﺗﺎﻳـﺸﻴﺎن‬ ‫دهﺳﺘﮕﺮﺗﻨﻪ ﺑﻪﺳﻪر ﻧﻪوﺗﻰ ﻧﺎوﭼﻪﻛﻪدا‪.‬ﺑﻪھﻪﻣﺎن ﺷ‪‬ﻮه ﺋـﻪوروﭘﻴـﻪﻛـﺎن‬ ‫ﮔﻮﻣﺎﻧﻴﺎن ﻟﻪم ﭘﺮِۆژه ﺋﻪﻣﺮﻳﻜﻴﻪ ھﻪﯾﻪ و واى ﺑـﯚ دهﭼـﻦ ﻛـﻪ ﺋـﻪﻣﺮﻳﻜـﺎ‬ ‫دهﯾﻪو‪‬ﺖ ﺋﻪم ﺑﺎﺧﭽﻪﯾﻪى دواوهى ﺋﻪوروﭘـﺎ ﺑﮕـﯚرِ‪‬ـﺖ ﺑـﻪﺑﺎﺧﭽـﻪﯾـﻪﻛـﻰ‬ ‫ﺳ ـﻪرﺑــﺎزى ﺳﻴﺎﺳــﻰ ﺋ ـﻪﻣﺮﻳﻜــﻰ ﭘ‪‬ــﺸﮑﻪوﺗﻮوﻛ ـﻪﻟــﻪھ ـﻪﻣــﻮو ﻻﻳ ـﻪﻛ ـﻪوه‬ ‫ﮔـــﻪﻣـــﺎرۆى ﺋـــﻪوروﭘـــﺎ ﺑـــﺪات ‪ ,‬ﺋـــﻪﻣـــﻪش ﻟـــﻪﭼﻮارﭼ‪‬ـــﻮهى)) ﻳﺎرﻳـــﻪ‬ ‫ﺷﻪﺗﺮهﻧﺠﻪ ﮔﻪورهﻛﻪدا((ﻳﻪ‪.‬ﻛﻪ ﻟﻪﻻﻳﻪن رِاو‪‬ﮋﻛﺎرى ﺋﻪﻣﻨﻰ ﻧﻪﺗﻪوهﯾﻰ‬ ‫ﺋﻪﻣﺮﻳﻜﺎوه ﺑﺎﺳﻰ ﻟ‪‬ﻮهﻛﺮاوه)) زﺑﻴﻐﻨﻴﯚ ﺑﺮﻳﺠﻴﻨﻴـﺴﻜﻰ(( ﻛـﻪ ﺋﺎﺷـﻜﺮاى‬ ‫دهﻛـــــﺎت ﺋـــــﻪﻣﺮﻳﻜـــــﺎ دهﯾـــــﻪو‪‬ـــــﺖ ﻛـــــﻪ ﻛـــــﯚﻧﺘﺮِۆ‪‬ـــــﯽ ﺗـــــﻪواوى‬ ‫ﻛﻴﺸﻮهرى)) ﺋﯚرﺋﺎﺳﻴﺎ(( ﺑﻪﺗﻪواوهﺗﻰ ﺑﻜﺎت ﺑـﻪدهﺳـﺖ ﺑـﻪﺳـﻪراﮔﺮﺗﻨـﻰ‬ ‫رِۆژھﻪﻻﺗﻰ ﻧﺎوهرِاﺳﺖ ‪.‬‬

‫ﻣﺘﻤﺎﻧﻪﯾﻪﻛﻰ وون‬ ‫ﺳــﻪرهرِاى ﺋــﻪو ﺋﺎﻣــﺎﻧﺞ و دروﺷــﻤﻪ رِاﮔــﻪﯾــﻪﻧــﺮاو و ﺑﺮﻳﻘــﻪداراﻧــﻪى‬ ‫ﺋﻪﻣﺮﻳﻜﺎ ﻟﻪﺑﻼوﻛﺮدﻧﻪوهى دﻳﻤﻮﻛﺮاﺳﻰ و ﺋﺎزادﻳﻪﻛﺎن و ﮔﻪﺷـﻪﭘ‪‬ـﺪاﻧـﻰ‬ ‫ﺋﺎﺑﻮرى و ﻛﯚﻣـﻪﻻﻳـﻪﺗـﻰ ﻧﺎوﭼـﻪﻛـﻪ‪ ,‬ﺑـﻪﻻم ھـﻪﺳـﺖ و ﺳـﯚزى ﮔـﻪﻻﻧـﻰ‬ ‫ﻧﺎوﭼـــﻪﻛـــﻪ دژ ﺑـــﻪﺳﻴﺎﺳـــﻪت و ﺑـــﻪرژهوهﻧﺪﻳـــﻪﻛـــﺎﻧﻰ ﺋـــﻪﻣﺮﻳﻜﺎﻳـــﻪ و‬ ‫ﻣﺘﻤﺎﻧﻪﯾﺎن ﺑﻪﺑـﻪ‪‬ـﯿﻦ و ﭘـﺮِۆژهو ﺋﻴـﺪارهﻛـﺎﻧﻰ ﺋـﻪﻣﺮﻳﻜـﺎ ﻧـﻪﻣـﺎوه ‪.‬ﻛـﻪ‬ ‫ﺋﻪﻣﻪش ﺳﻪرهﻛﻴﺘﺮﻳﻦ ھﯚﻛﺎرى ﺷﻜﺴﺘﻰ ﺋﻪم ﭘﺮِۆژهﯾﻪﯾﻪ‪.‬‬ ‫‪79‬‬

‫ﻓﺔوزاى دروﺳﺘﻜﺔر‪.........‬‬ ‫ﻋﻪرهب و ﻣﻮﺳ‪‬ﻤﺎﻧﻪﻛﺎن‪ ,‬ﭼﯚن ﺑﺮِوا ﺑﻪم ﭘﺮِۆژهﯾﻪ دهﻛﻪن ﻛﻪ ﺋﻪﻣﺮﻳﻜﺎ‬ ‫واى رِادهﮔﻪﯾﻪﻧ‪‬ﺖ ﻛﻪ ﺑﻪﻧﻴﺎزى ﭘ‪‬ﺶﺧﺴﺘﻦ و ﮔﻪﺷﻪﭘ‪‬ﺪاﻧﻰ ﺋـﺎﺑﻮرى و‬ ‫ﺑــﻪرزﻛﺮدﻧـﻪوهى ﺋﺎﺳــﺘﻰ ﮔـﻮزهران و ژﻳــﺎن و زاﻧــﺴﺘﻰ و ﻛﯚﻣـﻪﻻﻳـﻪﺗــﻰ‬ ‫ﮔﻪﻻﻧﻰ ﻧﺎوﭼﻪﻛﻪﯾﻪ‪ .‬ﺑﻪﻻم ﺋﻪﻣﺮﻳﻜـﺎ ﻟـﻪﺳـﻪر زهﻣﻴﻨـﻪى واﻗﻴـﻊ ﻛـﺎرﺑﯚ‬ ‫رِووﺧــﺎن و ﻧــﻪھ‪ ‬ـﺸﺘﻨﻰ ھــﻪﻣــﻮو ھﯚﻛ ـﺎر و ﭘﺎﻳ ـﻪﻛــﺎﻧﻰ ھــﻪﺳــﺘﺎﻧﻪوه و‬ ‫ﭘ‪‬ـــﺸﮑﻪوﺗﻨـــﻰ ﻛﯚﻣـــﻪ‪‬ﮕﺎﻛـــﺎﻧﻰ ﻧﺎوﭼـــﻪﻛـــﻪ دهﻛـــﺎت‪.‬ھـــﻪروا ﻛـــﺎر ﺑـــﯚ‬ ‫زﻳﻨﺪووﻛﺮدﻧﻪوهو دروﺳﺘﻜﺮدﻧﻰ ﺗﻮﻧﺪوﺗﻴﮋى دهﻛﺎت ﻟﻪﻧﺎوﭼﻪﻛـﻪدا‪.‬ھـﻪر‬ ‫ﺳﻴﺎﺳﻪﺗﻪﻛﺎﻧﻰ ﺋﻪﻣﺮﻳﻜﺎ ﻧﻪﺑﻮو ﻛﻪ ھﺎﻧﻰ ﻋﻪرهﺑﻪ ﺗﻮﻧﺪرِهوهﻛـﺎﻧﻰ دهدا‬ ‫ﻛﻪ دژى ﺳﯚﭬﻴﻪﺗﻰ ﺟﺎران ﺷﻪرِ ﺑﻜـﻪن ﻟـﻪ ﺋـﻪﻓﻐﺎﻧـﺴﺘﺎﻧﺪا و ھـﻪر ﺋـﻪم‬ ‫ﻛــﺎرهى ﺋ ـﻪﻣﺮﻳﻜــﺎ ﻧ ـﻪﺑــﻮو ﻛ ـﻪ ﺑــﻮه ھــﯚى دروﺳــﺘﺒﻮوﻧﻰ)) رِ‪‬ﮑﺨــﺮاوى‬ ‫ﺋـــﻪﻟﻘﺎﻋﻴـــﺪهى ﺟﻴﮫـــﺎﻧﻰ (( و دهرﻛـــﻪوﺗﻨـــﻰ دﻳـــﺎردهى )) ﻋـــﻪرهب‬ ‫ﺋﻪﻓﻐﺎﻧﻪﻛﺎن ((‪ ,‬ﺑـﻪﻻم ﻟـﻪﺋ‪‬ـﺴﺘﺎدا ﺋـﻪﻣﺮﻳﻜـﺎ ﺧـﯚى ﻛـﺎر ﻟـﻪدژى ﺋـﻪو‬ ‫ﮔﺮوﭘﺎﻧﻪ دهﻛﺎت‪.‬و ﺋﻴﺪى ﭼﯚن ﻋﻪرهﺑﻪﻛـﺎن ﭘـﺸﺘﻴﻮاﻧﻰ ﻟـﻪﭘـﺮِۆژهﯾـﻪك‬ ‫ﺑﻜﻪن ﻛﻪ ﺋـﻪﻣﺮﻳﻜـﺎ داﻳـﺪهرِ‪‬ـﮋ َى و ھـﻪﻣﻴـﺸﻪ ﻻﻳـﻪﻧﮕـﺮى ﺋﻴـﺴﺮِاﺋﻴﻠـﻪ و‬ ‫ھﻪرﺋﻪوﻳﺶ رِ‪‬ﮕﺮه ﻟﻪﺑﻪردهم ﺋﺎﺷﺘﻰ و ﺋﺎراﻣﻰ و ﺟ‪‬ﮕﻴﺮى ﻧﺎوﭼﻪﻛﻪدا‪.‬‬

‫ﺳﻪرﻛﻪوﺗﻨﻰ ﭘﺮِۆژهﻛﻪ‬ ‫ﻟﻪ ﭼﻴﺪاﻳﻪ ؟‬ ‫ﺑــﻪﻻى ﻋ ـﻪرهﺑــﻪﻛﺎﻧ ـﻪوه ﻛ ـﻪ زۆرﺗــﺮﻳﻦ ژﻣــﺎرهى داﻧﻴــﺸﺘﻮاﻧﻰ ﻧﺎوﭼــﻪى‬ ‫ﭘﺮِۆژهﻛﻪ ﭘ‪‬ﮏ د‪‬ﻨﻦ‪ ,‬ﺳﻪرﻛﻪوﺗﻨﻰ ﭘﺮِۆژهﻛﻪ ﻣﻪﺣﺎ‪‬ﻪ‪ ,‬ﺋﻪﮔﻪر ﺋﻪﻣﺮﻳﻜﺎ‬ ‫ﺳﻮورﺑ‪‬ﺖ ﻟﻪﺳﻪر ﺳﻴﺎﺳﻪﺗﻰ ﺑﻪﻛﺎرھ‪‬ﻨﺎﻧﻰ ھ‪‬ـﺰ و ﭼﺎوﺳـﻮورﻛﺮدﻧﻪوه و‬ ‫ھﻪرِهﺷﻪﻛـﺮدن و ﺳـﻪﭘﺎﻧـﺪﻧﻰ ھـﻪﯾﻤـﻪﻧـﻪ و دهﺳـﻪﻻﺗـﻰ ﺑـﻪزۆر‪.‬ﺑـﻪ‪‬ﮑـﻮ‬ ‫دهﺑ‪‬ﺖ ﺋﻪﻣﺮﻳﻜﺎ ھﻪو‪‬ﯽ ﺑﻪدهﺳﺘﮫ‪‬ﻨﺎﻧﻪوهى ﻣﺘﻤﺎﻧﻪى ﮔﻪﻻﻧﻰ ﻧﺎوﭼﻪﻛﻪ‬ ‫‪80‬‬

‫ﻓﺔوزاى دروﺳﺘﻜﺔر‪........‬‬ ‫ﺑﺪات ﺑﻪﺳﻴﺎﺳﻪت و ﺑﻪ‪‬ﻦ و ﭘﺮِۆژهﻛﺎﻧﻰ دهﺑ‪‬ـﺖ ﺋـﻪﻣﺮﻳﻜـﺎ دهﺳـﺖ ﻟـﻪ‬ ‫داﮔﻴﺮﻛﺮدﻧﻰ ﻋ‪‬ﺮاق و ﺋﻴﺴﺮِاﺋﻴﻠﻴﺶ ﻟﻪﻓﻪﻟﻪﺳﺘﻴﻦ ھﻪﻟﺒﮕﺮ‪‬ـﺖ‪.‬و ﭼﻴـﺪى‬ ‫ﺗﺎواﻧﻰ ﺗﻴﺮۆرﻳﺴﺘﻰ ﺑﻪﺳـﻪر ﻋـﻪرهب و ﻣﻮﺳـ‪‬ﻤﺎﻧﺎﻧﺪا ﻧـﻪﺳـﻪﭘ‪‬ﻨ‪‬ـﺖ و‬ ‫ﺋـﻪو ﺟـﻪﻧﮕــﻪ ﺷــﺎراوهﯾـﻪ رِاﺑﮕﺮ‪‬ــﺖ ﻛـﻪ دژى ﺋﻴــﺴﻼم ﺑــﻪرﭘـﺎى ﻛــﺮدوه‪.‬‬ ‫ھﻪروا ﺳﻴﺎﺳﻪﺗﻰ ﭘ‪‬ﻮاﻧﻪ ﺑﻪ دوو ﭘ‪‬ﻮاﻧﻪﯾﻰ واز ﻟ‪‬ﺒﮫ‪‬ﻨ‪‬ﺖ ﻟﻪھﻪﻟﻮ‪‬ﺴﺖ‬ ‫و ﮔﻮﺗﺎرى ﺳﻴﺎﺳﻰ ﺧﯚﻳﺪا و ﻟﻪﻧﻪﺗﻪوه ﻳﻪﻛﮕﺮﺗﻮهﻛﺎن دژ ﺑـﻪﻋـﻪرهب و‬ ‫ﻣﻮﺳ‪‬ﻤﺎﻧﺎن ‪.‬ﺟ‪‬ﺒﻪﺟ‪‬ﮑﺮدﻧﻰ ﺋﻪم ﺧﺎﻻﻧﻪ ﺑﻪﻻى ﻋﻪرهوﺑﻪﻛﺎﻧﻪوه زاﻣﻨﻰ‬ ‫ﺳﻪرﻛـﻪوﺗﻨـﻰ ﭘـﺮِۆژهﻛـﻪﯾـﻪ و ھ‪‬ﻨﺎﻧـﻪ ﻛﺎﻳـﻪى ﻧﺎوﭼـﻪى رِۆژھـﻪﻻﺗ‪‬ﮑـﯽ‬ ‫ﻧﺎوه ِراﺳﺘﻰ ﻧﻮ‪‬ﻴﻪ‪ .‬ﻛﻪ ﺋﺎراﻣﻰ و ﺟ‪‬ﮕﻴﺮى و دﻳﻤﻮﻛﺮاﺳىﻮ ﮔـﻪﺷـﻪﻛـﺮدن‬ ‫ﻟﻪﺳﻴﻤﺎ دﻳﺎرهﻛﺎﻧﻰ ﺑ‪‬ﺖ ‪.‬‬

‫ﺋﺎﻣﺎﻧﺠﻪ‬ ‫ﻧﮫ‪‬ﻨﻰ و ِراﺳﺘﻪﻗﻴﻨﻪﻛﺎﻧﻰ ﺋﻪﻣﺮﻳﻜﺎ‬ ‫وهك ﻟﻪﭘ‪‬ﺸﺘﺮدا ﺑﺎﺳـﻤﺎن ﻛـﺮد ﻛـﻪ ﺳـﻪراﻧـﻰ ﺋـﻪﻣﺮﻳﻜـﺎ ﻟـﻪﻛﯚﻧـﻪوه ﺗـﺎ‬ ‫ﺋ‪‬ــﺴﺘﺎ ھــﻪﻣﻴــﺸﻪ ﺑــﻪﭘ ـﻼن و ﺑــﻪرﻧﺎﻣ ـﻪى ﺳــﺘﺮاﺗﻴﮋﻳﻪوه ﻟــﻪھــﻪو‪‬ــﯽ‬ ‫دهﺳــﺘﺒﻪﺳـﻪراﮔﺮﺗﻨــﻰ ﺋـﻪم ﻧﺎوﭼــﻪى ِرۆژھــﻪﻻﺗــﻰ ﻧــﺎوهرِاﺳــﺘﻪو ھــﻪﻣــﻮو‬ ‫دوﻧﻴﺎﺷﺪا ﺑﻮن و ﺧﯚﻳﺎن ﺑﻪﮔﻪﻟ‪‬ﮑﻰ ﺷﺎﻳﺴﺘﻪو ﺑـﻪدهﺳـﻪﻻت داﻧـﺎوه ﻛـﻪ‬ ‫ﺋﺎزادى ﺗﻪﻧﮫﺎ ﺑﯚ ﺋﻪواﻧﻪ ﭼﻮﻧﻜﻪ دهﺗﻮاﻧﻦ ﻛﻪﭘﺎر‪‬ﺰﮔـﺎرى ﻟـﻪﺧﯚﻳـﺎن و‬ ‫ﮔﻪﻻﻧﻰ ﺗﺮﻳﺶ ﺑﻜﻪن‪ ,‬ﺑﻴﺮﻳﺎراﻧﻰ ﻛﯚﻧﻰ ﺋـﻪﻣﺮﻳﻜـﺎ واى دهﺑﻴـﻨﻦ )) ﻛـﻪ‬ ‫ﮔــﻪﻻﻧ‪‬ــﮏ ﻧ ـﻪﺗــﻮاﻧﻦ ﭘﺎر‪‬ﺰﮔ ـﺎرى ﻟــﻪ ﺧﯚﻳــﺎن ﺑﻜ ـﻪن ﻣــﺎﻓﻰ ژﻳﺎﻧﻴــﺎن‬ ‫ﻧﻴﻪ (( ‪.‬ھـﻪرﺑﯚﻳـﻪ )) ﺋـﻪﻣﺮﻳﻜـﺎ و ﺋـﺎﻻى ﺋـﻪﻣﺮﻳﻜـﺎ ﭘ‪‬ﻮﻳـﺴﺘﻪ ﺑﺒ‪‬ﺘـﻪ‬ ‫ﻧﻤﺎﻳﻨــﺪهى ھــﻪﻣــﻮو رِهﮔــﻪزى ﻣﺮۆﭬﺎﻳ ـﻪﺗــﻰ ((‪.17‬ﻟــﻪﻛﯚﺗــﺎﻳﻰ ﺳ ـﻪدهى‬ ‫‪81‬‬

‫ﻓﺔوزاى دروﺳﺘﻜﺔر‪.........‬‬ ‫ﻧـــﯚزدهدا و رِ‪‬ـــﮏ ﻟـــﻪﺳـــﺎ‪‬ﯽ ‪1898‬دا ﻟـــﻪﯾـــﻪﻛ‪‬ـــﮏ ﻟـــﻪﮔﻔﺘﻮﮔﯚﻛـــﺎﻧﻰ‬ ‫ﻛﯚﻧﮕﺮ‪‬ﺴﻰ ﺋﻪﻣﺮﻳﻜﺎدا‪ ,‬ﺳﻴﻨﺎﺗﯚر)) ﺋـﻪﻟﺒ‪‬ـﺮت ﺑﻴﻔـﺮدج(( ﻟـﻪوﻻﻳـﻪﺗـﻰ‬ ‫ﻓ‪‬ﺮﺟﻴﻨﻴـــﺎ رِاﻳـــﺪهﮔـــﻪﯾـــﻪﻧ‪‬ـــﺖ ﻛـــﻪ ‪ )) -:‬ﺋـــﺎزادى ﺗـــﻪﻧﮫـــﺎ ﺑـــﯚ ﺋـــﻪو‬ ‫ﮔــﻪﻻﻧ ـﻪﯾ ـﻪﻛ ـﻪ دهﺗــﻮاﻧﻦ ﭘﺎر‪‬ﺰﮔ ـﺎرى ﻟــﻪﺧﯚﻳــﺎن ﺑﻜ ـﻪن‪ ,‬ﺑــﻪﻻم ﺋ ـﻪو‬ ‫ﮔﻪﻻﻧﻪى ﻛﻪ ﻧﺎﺗﻮاﻧﻦ ﺋﻪوا ﺋﻪرﻛﻰ ﭘﻴﺮۆزﻣﺎﻧﻪ ﻟـﻪﺑـﻪراﻣﺒـﻪرﺧـﻮادا ﻛـﻪ‬ ‫رِاﺑﻪراﻳﻪﺗﻴﺎن ﺑﻜﻪﯾﻦ ﺑﯚ ﭘ‪‬ـﺸﮑﻪوﺗﻨـﻰ ﺋـﻪﻣﺮﻳﻜـﻰ ﻟـﻪ ژﻳﺎﻧـﺪا‪ ,‬ﭼﻮﻧﻜـﻪ‬ ‫ﺋ ـﻪﻣﺮﻳﻜــﺎ ﻧﻤﻮﻧ ـﻪى رِاﺳــﺘﻰ و ﺷ ـﻪرهﻓ ـﻪ؟‪ .‬ﺋ‪‬ﻤــﻪ ﻧــﺎﺗﻮاﻧﻴﻦ رِاﺑﻜ ـﻪﯾ ـﻦ‬ ‫ﻟﻪﻟ‪‬ﭙﺮﺳﺮاو‪‬ﺘﻴﻪك ﻛﻪ ﺧﻮاى ﮔﻪوره ﻟﻪﺳﻪرى داﻧﺎوﻳﻦ ﺑﯚ رِزﮔـﺎرﻛﺮدﻧﻰ‬ ‫ﺋﺎزادى و ﺷﺎرﺳﺘﺎﻧﻴﻪت ﻟﻪﺑﻪرﺋﻪوهى ﺋﺎﻻى ﺋﻪﻣﺮﻳﻜﺎ ﭘ‪‬ﻮﻳﺴﺘﻪ ﺑﺒ‪‬ﺘـﻪ‬ ‫ﺳﻮﻣﺒﻮﻟﻰ ھﻪﻣﻮو رِهﮔﻪزى ﻣﺮۆﭬﺎﻳﻪﺗﻰ ((‪.18‬‬ ‫ﺑــﻪم ﺷ ـ‪‬ﻮهﯾ ـﻪ دهﺑﻴﻨــﻴﻦ ﻛــﻪ ﺋ ـﻪﻣﺮﻳﻜــﺎ دوور ﻟــﻪ ﺋﺎﻣــﺎﻧﺞ و دروﺷــﻤﻪ‬ ‫ﺑﺮﻳﻘﻪدارهﻛﺎﻧﻰ ھﻪﻣﻴـﺸﻪ و ھـﻪر ﻟـﻪﻛﯚﻧـﻪوه ﺗـﺎﻛﻮ ﺋ‪‬ـﺴﺘﺎ ﻟـﻪھـﻪو‪‬ـﯽ‬ ‫دهﺳــﺖ ﺑــﻪﺳ ـﻪراﮔﺮﺗﻨــﻰ ھــﻪﻣــﻮو دﻧﻴــﺎدا ﺑــﻮه و وﻳــﺴﺘﻮﻳﻪﺗــﻰ ﺑــﻪھــﻪر‬ ‫ﺷــ‪‬ﻮاز‪‬ﮏ و ﻟــﻪرِ‪‬ﮕــﻪى ھــﻪر ﺑــﻪ‪‬ــ‪‬ﻦ و ﭘــﺮِۆژهﯾــﻪﻛــﻪوه ﺑ‪‬ــﺖ ﺋــﻪو‬ ‫ﺋﺎﻣﺎﻧﺠـــﻪى ﺑ‪‬ﻨ‪‬ﺘـــﻪ دى ‪ ,‬ﺋـــﻪﻣـــﻪش ﻟـــﻪو ِراﮔـــﻪﯾﺎﻧﺪﻧـــﻪى )) ﻛـــﯚ‪‬ﻦ‬ ‫ﭘﺎو‪‬ﯽ (( وهزﻳﺮى دهرهوهى ﭘ‪‬ﺸﻮوى ﺋﻪﻣﺮﻳﻜﺎدا دهردهﻛﻪو‪‬ـﺖ ﻛـﻪ ﻟـﻪ‬ ‫ﻛﯚﻧﻔﺮاﻧــﺴ‪‬ﮑﻰ رِۆژﻧﺎﻣــﻪواﻧﻴــﺪا ﻟــﻪ ﻣــﺎﻧﮕﻰ ﻛــﺎﻧﻮﻧﻰ دووهﻣــﻰ ﺳــﺎ‪‬ﯽ‬ ‫‪2003‬دا واﺗﻪ ﭘ‪‬ﺶ ﻟﻪداﮔﻴﺮﻛﺮدﻧﻰ ﻋ‪‬ـﺮاق ﺑـﻪﻛـﻪﻣﺘـﺮ ﻟـﻪ ‪ 2‬ﻣﺎﻧـﮓ‬ ‫رِاﻳﮕﻪﯾﺎﻧﺪ و ﮔﻮوﺗﻰ )) ﺋﺎﻣﺎﻧﺞ ﻟﻪﺷـﻪرِى دژ ﺑـﻪ ﻋ‪‬ـﺮاق‪ ,‬دۆزﻳﻨـﻪوهى‬ ‫ﻧــﻪﺧــﺸﻪﯾــﻪﻛــﻰ ﻧﻮ‪‬ﯿــﻪ ﺑــﯚ ﻧﺎوﭼــﻪﻛــﻪ و ﭘﺎر‪‬ﺰﮔــﺎرى ﻛﺮدﻧﻴــﺸﻪ ﻟــﻪ‬ ‫ﺋﻴﺴﺮِاﺋﻴﻞ((‪ . 19‬ﻟﻪﻛﺎﺗ‪‬ﮑﺪا زۆر‪‬ﮏ ﻟﻪﻟ‪‬ﭙﺮﺳﺮاوه ﭘﻪﯾﻮهﻧﺪﻳـﺪارهﻛـﺎن‬ ‫رِاﻳﺪهﮔﻪﯾﻪﻧﻦ ﻛﻪ ﺋﺎﻣﺎﻧﺠﻰ ﺳﻪرهﻛﻰ ﻟﻪداﮔﻴﺮﻛﺮدﻧﻰ ﻋ‪‬ﺮاق ﺑﺮﻳﺘﻴﻪ ﻟـﻪ‬ ‫‪82‬‬

‫ﻓﺔوزاى دروﺳﺘﻜﺔر‪........‬‬ ‫)) دهﺳﺖ ﺑﻪﺳـﻪراﮔﺮﺗﻨـﻰ ﻧـﻪوﺗـﻰ ﻧﺎوﭼـﻪﻛـﻪ‪ ,‬و ﮔﺮﻧﮕﺘـﺮﻳﻦ ووﻻﺗـﻴﺶ‬ ‫ﻋ‪‬ﺮاﻗـﻪ‪ ,‬ھــﻪوھﮫـﺎ ﺋﺎﻣــﺎﻧﺞ ﭘﺎر‪‬ﺰﮔـﺎرى ﻛﺮدﻧـﻰ ﺋـﻪﻣــﻦ و ﺳـﻪﻻﻣـﻪﺗــﻰ‬ ‫ــــﺴﺮاﺋﻴﻠـــــﻪ و دهﺳـــــﺘﮕﺮﺗﻦ ﺑـــــﻪﺳـــــﻪر ﻧﺎوﭼـــــﻪى رِۆژھـــــﻪﻻﺗـــــﻰ‬ ‫ﺋﻴـ ِ‬ ‫ﻧﺎوه ِراﺳﺘﻴﺸﻪ((‪.20‬‬ ‫ﺋﺎﺷﻜﺮاﺷﻪ ﺋﻪﻣﺮﻳﻜﺎ ‪ 3‬ﺑﻪرژهوهﻧﺪى ﺳﻪرهﻛﻰ ﻟﻪم ﻧﺎوﭼﻪﯾﺪا ھﻪﯾﻪ‪:‬‬ ‫‪.1‬‬ ‫ﺋﻴــﺴﺮاﺋﻴــﻞ و ﺋﺎو‪‬ﺘــﻪﻛﺮدﻧ‪‬ﮑــﻰ ﺳــﺘﺮاﺗﻴﮋى ﺗــﻪواوه ﻟــﻪﮔــﻪڵ‬ ‫ِ‬ ‫ووﻻﺗﺎﻧﻰ ﻧﺎوﭼﻪﻛﻪدا‪.‬‬ ‫‪ .2‬ﺳﺎﻣﺎﻧﻰ ﻧﻪوﺗﻰ ‪.‬‬ ‫‪ .3‬ﭘﺎراﺳﺘﻨﻰ رِژ‪‬ﻤﻪﻛﺎﻧﻰ ﺳﻪر ﺑﻪﺋﻪﻣﺮﻳﻜﺎﻳﻪ ﻟﻪﻧﺎوﭼﻪﻛﻪدا‪.‬‬ ‫ﺋﻪوهﺗﺎ ﻟﻪ رِاﭘﯚرﺗ‪‬ﮑﯽ ﭘﻪﯾﻤﺎﻧﮕﺎى )) ﺳﻴﺒﺮى(( ﺳﻮﻳﺪى ﺑﯚﻟ‪‬ﮑﯚ‪‬ﯿﻨﻪو‬ ‫و ﺑﺎزرﮔﺎﻧﻰ ﭼـﻪك ده‪‬ـﺖ )) ووﻻﺗـﻪ ﻋـﻪرهﺑﻴـﻪﻛـﺎن ﺑـﻪزۆرى ﭼـﻪﻛـﻰ‬ ‫ﺋ ـﻪﻣﺮﻳﻜﻴــﺎن ﻛــﺮِﻳــﻮه ﻟــﻪﻧ‪‬ــﻮان ﺳــﺎﻻﻧﻰ ‪2000-1990‬دا ﺑــﻪﺑــﺮِى‬ ‫‪506‬ﻣﻠﻴــﺎر دۆﻻر‪ ,‬ﻟــﻪﻛﺎﺗ‪‬ﮑـﺪا ھــﻪﻣــﻮو ﺋـﻪو ﭼــﻪﻛﺎﻧـﻪى ﻛـﻪ ﻛــﺮِدراوه‬ ‫ﻟﻪﻻﻳﻪن ﻣﻴﺴﺮ و ﺳﻮرﻳﺎ و ﻋ‪‬ﺮاق ﻟـﻪﻧ‪‬ـﻮان ﺳـﻪرهﺗﺎﻛـﺎﻧﻰ ﭘـﻪﻧﺠﺎﻛـﺎن‬ ‫ﺗﺎﺳــﺎ‪‬ﯽ ‪ 1973‬ﻛـــﻪ ﺷـــﻪرِى دژى ﺋﻴــﺴﺮِاﺋﻴﻠﻴـــﺸﻴﺎن ﭘ‪‬ﮑـــﺮدوه ﺑـــﺮِى‬ ‫ﭘﺎرهﻛﻪى ﺗﻪﻧﮫﺎ ‪ 2800‬ﻣﻠﻴﯚن دۆﻻر ﺑﻮه(( ‪21.‬‬ ‫ھﻪر ﻟﻪھﻪﻣﺎن ﻛﺎﺗﺪا و ﻟﻪﻣﺎﻧﮕﻰ ‪2004/4‬دا رِۆژﻧﺎﻣﻪﻛﺎﻧﻰ ﺋﻪﻣﺮﻳﻜﺎ‬ ‫ﻧﻪﺧﺸﻪى رِۆژھﻪﻻﺗـﻰ ﻧـﺎوهرِاﺳـﺘﻰ ﮔـﻪورهﯾـﺎن ﺑﻼوﻛـﺮدهوه‪.‬ﻛـﻪ ﺗﻴﺎﻳـﺪا‬ ‫دار‪‬ﮋراﺑــﻮو ﻛـﻪ ووﻻﺗــﻰ ﮔــﻪورهو‬ ‫ﻧـﻪﺧــﺸﻪﯾ ـﻪﻛــﻰ ﻧــﻮێ ﺑ ـﯚ ﻧﺎوﭼــﻪﻛ ـﻪ ِ‬ ‫ﻳﻪﻛﮕﺮﺗﻮى داﺑﻪﺷﻜﺮدﺑﻮه ﺳﻪر ﭼﻪﻧﺪ ووﻻﺗـﻰ ﺑﭽـﻮﻛﺘﺮ و دروﺳـﺘﻜﺮدﻧﻰ‬ ‫داﺑﺮاﻧﻰ ﺑﻪﺷ‪‬ﮏ ﻟـﻪ وﻻﺗ‪‬ـﮏ و ﻟﻜﺎﻧـﺪﻧﻰ ﺑـﻪووﻻﺗ‪‬ﮑـﯽ‬ ‫ووﻻﺗﻰ ﻧﻮێ‪ِ ,‬‬

‫‪83‬‬

‫ﻓﺔوزاى دروﺳﺘﻜﺔر‪.........‬‬ ‫ﺗﺮهوه‪ .‬ﺑﻪھـﻪﻣـﺎن ﺷـ‪‬ﻮهى رِ‪‬ﮑـﻪوﺗﻨﺎﻣـﻪى ﺳـﺎﻳﻜﺲ_ﺑﻴﻜـﯚى ﺳـﻪردهﻣـﻰ‬ ‫ﺟﻪﻧﮕﻰ ﺟﻴﮫﺎﻧﻰ ﻳﻪﻛﻪﻣﻪوه‪.‬‬ ‫ھﻪوھﮫﺎ ﺋﺎﻣﺎﻧﺞ ﻟﻪم ﭘﺮِۆژهﯾﻪ ﺑﺮﻳﺘﻴﻪ ﻟﻪ ﭼﻪﺳﭙﺎﻧﺪﻧﻰ رِۆﺷـﻨﺒﻴﺮﻳﻪﻛـﻰ‬ ‫ﻧﻮێ ﺑﯚ ﮔﻪﻻﻧﻰ ﻧﺎوﭼﻪﻛﻪ ﻟﻪ رِ‪‬ﮕﻪى ﮔﯚرِﻳﻨﻰ داب و ﻧﻪرﻳـﺖ و ﺑﻨـﻪﻣـﺎ‬ ‫ﻧﻪﮔﯚرِه ﻧﻴﺸﺘﻴﻤﺎﻧﻰ و ِرهوﺷﺘﻴﻪﻛﺎﻧﻴﺎﻧﻪوه‪ ,‬ﺗـﺎدهﮔﺎﺗـﻪ دﻳﻨـﻰ ﺋﻴـﺴﻼم و‬ ‫ﻗﻮرﺋﺎﻧﻴﺶ‪.‬‬ ‫‪ ‬ووردهﻛﺎرى ﻧﻪﺧﺸﻪ ﺳـﻪرﺑﺎزﻳـﻪﻛـﻪﺷـﻰ ﺑﺮﻳﺘﻴـﻪﻟـﻪﺋﺎﻣـﺎدهﺑـﻮوﻧﻰ‬ ‫ﺳﻪرﺑﺎزى ﺳﺘﺮاﺗﻴﮋى ﺋﻪﻣﺮﻳﻜﺎ ﻟـﻪﻧﺎوﭼـﻪﻛـﻪدا ﺑـﻪم ﻣـﻪﺑـﻪﺳـﺘﺎﻧﻪى ﻻى‬ ‫ﺧﻮارهوه‪-:‬‬ ‫‪ .1‬داﺑﻴﻨﻜﺮدﻧــﻰ ﻛـﯚﻧﺘﺮۆ‪‬ﮑﻰ ﺳ ـﻪرﺑــﺎزى ﺗ ـﻪواو ﺑــﻪﺳ ـﻪر ھــﻪﻣــﻮو‬ ‫ﻧﺎوﭼﻪﻛﻪدا‪ ,‬ﺑﻪﺷ‪‬ﻮهﯾﻪك ﻛﻪ ﻟﻪﺗﻮاﻧﺎﻳﺪا ھﻪﺑ‪‬ﺖ ھﻪﻣﻮو ﺷـﻪرِ‪‬ـﮏ ﻳـﺎن‬ ‫ﺑـﻰ ﭘ‪‬ﻮﻳـﺴﺖ ﺑـﻮون ﺑـﻪھ‪‬ﻨـﺎﻧﻰ‬ ‫ﻛ‪‬ﺸﻪ و ﺋﺎ‪‬ﯚزﻳﻪك ﮐﯚﻧﺘﺮۆڵ ﺑﻜﺎت‪,‬ﺑـﻪ َ‬ ‫ھ‪‬ﺰى ﺳﻪرﺑﺎزى ﻟﻪﻧﺎوﭼﻪ دورهﻛﺎﻧﻰ ﺗﺮهوه‪.‬‬ ‫‪ .2‬ﺑﯚﺋﻪوهى ﺋﻪﻣﺮﻳﻜﺎ ھ‪‬ﺰى ﺳﻪرﺑـﺎزى ھـﻪﺑ‪‬ـﺖ ﻟـﻪﺑـﻪراﻣﺒـﻪر دوو‬ ‫ﻧﺘﺮۆ‪‬ــﯽ ﺋـﻪﻣﺮﻳﻜــﺎ‬ ‫ھ‪‬ـﺰى ﮔــﻪورهى رِوﺳـﻴﺎ و ﭼﻴﻨــﺪا‪,‬و داﺑﻴﻨﻜﺮدﻧــﻰ ﻛـﯚ ِ‬ ‫ﺑﻪﺳـﻪر دهروازه و ﺗـﻪﻧﮕـﻪ و رِ‪‬ﮕـﺎ و ﺑﺎﻧـﻪ وﺷـﻜﺎوى و ﺋﺎوﻳـﻪﻛﺎﻧـﺪا و‬ ‫ﻛﯚﻧﺘﺮِۆ‪‬ﯽ ﺋﺎﺳﻤﺎﻧﻰ و ﻓﻪزاﻳﺶ ﺑﻜﺎت ‪.‬‬ ‫‪ .3‬ﺳﻪﭘﺎﻧﺪﻧﻰ ھﻪﯾﻤﻪﻧﻪى ﺗﻪواو ﺑﻪﺳﻪر ﺳـﻪرﭼـﺎوهﻛـﺎﻧﻰ وزهدا و‬ ‫ھــﻪﻟـﺴﻮرِاﻧــﺪﻧﻰ ﻛـﻪﺑــﺮﻳﺘﻴﻦ ﻟــﻪ ﻧـﻪوت و ﻏــﺎز ﻟــﻪﻧﺎوﭼــﻪى ﻛـﻪﻧــﺪاوى‬ ‫ﻋﻪرهﺑﻰ و دهرﻳﺎى ﻗﻪزو‪‬ﻨﺪا‪ .‬ﺑـﯚ رِ‪‬ﮕـﻪ ﮔـﺮﺗﻦ ﻟـﻪ رِوﺳـﻴﺎ ﻛـﻪﺑﺒ‪‬ﺘـﻪ‬ ‫ﺗﺎﻛـﻪ دهو‪‬ــﻪﺗ‪‬ــﮏ ﻟــﻪﺑــﻪرھــﻪﻣﮫ‪‬ﻨـﺎﻧﻰ ﻧـﻪوﺗــﺪا‪ .‬ھــﻪروا رِ‪‬ﮕـﻪ ﮔـﺮﺗﻦ‬ ‫ﻟﻪﮔﻪﺷﻪﻛﺮدﻧﻰ ﭼﻴﻦ ﻟﻪرِووى ﺋﺎﺑﻮرﻳﻪوه‪.‬ﻟﻪﺑﻪرﺋـﻪوهى ﻧـﻪوت ﺑـﯚ ﭼـﻴﻦ‬ ‫‪84‬‬

‫ﻓﺔوزاى دروﺳﺘﻜﺔر‪........‬‬ ‫وهك دراوى ﻗﻮرس و ﻧﺎﻳﺎب واﻳﻪ و ﭼﻴﻦ ﭘ‪‬ﻮﻳﺴﺘﻰ زۆرﺗﺮى ﺑـﻪﻧـﻪوت‬ ‫دهﺑ‪‬ﺖ ﻟﻪ داھﺎﺗﻮودا‪.‬‬ ‫‪ .4‬ﺑـــﻪﻛـــﺎر ھ‪‬ﻨـــﺎﻧﻰ ﻧـــﻪوت وهك ﭼـــﻪك ﻟـــﻪرِووى ﺋـــﻪوروﭘـــﺎى‬ ‫ﻳــــﻪﻛﮕﺮﺗــــﻮودا‪ ,‬ﻻﻧــــﻰ ﻛــــﻪم)) دژى ﺋــــﻪو ووﻻﺗﺎﻧــــﻪى ﻛــــﻪ دژ ﺑــــﻪ‬ ‫ﺳﻴﺎﺳﻪﺗﻪﻛﺎﻧﻰ ﺋﻪﻣﺮﻳﻜﺎن و ﺳﻪرﻛ‪‬ﺶى دهﻛﻪن((‪.‬‬ ‫‪ .5‬ﻛﯚﻧﺘﺮِۆ‪‬ﮑﺮدﻧﻰ ﺗﻪواوى ﺳـﻪرﻣﺎﻳـﻪدارى ﺋـﻪﻣﺮﻳﻜـﻰ و ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﻴـﺎ‬ ‫ﺋﺎﺑﻮرﻳـﻪ زهﺑــﻪﻻﺣـﻪ ﻧ‪‬ــﻮدهو‪‬ــﻪﺗﻴـﻪﻛــﺎن‪ ,‬ﺑــﻪﺷـ‪‬ﻮهﯾـﻪك ﻛـﻪ ﺋـﻪﻣﺮﻳﻜــﺎ‬ ‫دهﺳـﺒﮕﺮ‪‬ﺖ ﺑــﻪﺳـﻪر ﺋــﺎﺑﻮرى دوﻧﻴــﺎدا‪ .‬وه ﺋـﻪو ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﻴــﺎ زهﺑــﻪﻻﺣﺎﻧـﻪ‬ ‫ﺑﺒﻨ ـﻪ ﺗﺎﻛ ـﻪ ﺧــﺎوهن و دهﺳ ـﻪﻻﺗــﺪار ﻟــﻪ دوﻧﻴــﺎدا ﺑــﻪﺷ ـ‪‬ﻮهﯾ ـﻪك ﻛ ـﻪ‬ ‫ﺳﻪرﻣﺎﻳﻪدارهﻛﺎﻧﻰ ﺗﺮ ﺑﺒﻨﻪ ﭘﺎﺷﻜﯚى ﺳﻪرﻣﺎﻳﻪدارى ﺋﻪﻣﺮﻳﻜﺎ‪.‬‬ ‫‪ .6‬رِ‪‬ﮕـﻪﮔـﺮﺗﻦ ﻟــﻪدروﺳــﺖ ﺑــﻮوﻧﻰ ھــﻪر ﻣﻮﻧﺎﻓــﺴ‪‬ﮏ ﺑـﯚ ﺋـﻪﻣﺮﻳﻜــﺎ‬ ‫ﻟــــﻪﺳــــﻪر ﺋﺎﺳــــﺘﻰ دهو‪‬ــــﻪﺗــــﻪ زﻟﮫ‪‬ــــﺰهﻛــــﺎن ‪ ,‬ﻳــــﺎن دروﺳــــﺘﺒﻮوﻧﻰ‬ ‫ھﺎوﭘﻪﯾﻤﺎﻧ‪‬ﺘﻰ ﻧﻮێ ﻟﻪ داھﺎﺗﻮودا ﻛﻪ ھﻪرِهﺷﻪ ﻟﻪھﻪﯾﻤﻪﻧﻪى ﺋﻪﻣﺮﻳﻜﺎ‬ ‫ﺑﻜﺎت ﻟﻪدوﻧﻴﺎدا‪.‬‬ ‫ﺑﻪم ﺷ‪‬ﻮهﯾﻪ ﺋـﻪﻣﺮﻳﻜـﺎ ﺋﺎﻣـﺎﻧﺞ و ﻣـﻪراﻣـﻰ ﺷـﺎراوه و داھـﺎﺗﻮﻳﻰ ھـﻪﯾـﻪ‬ ‫ﻟــﻪﻧﺎوﭼــﻪﻛ ـﻪدا و ﻟــﻪم ﺳ ـﻪردهﻣ ـﻪﺷــﺪا ﻛ ـﻪ ﺋ ـﻪﻣﺮﻳﻜــﺎ ھــﻪردوو ھﯚﻛــﺎرى‬ ‫ﺑﻪھ‪‬ﺰى ﺳﻪرﺑﺎزى و ﺋﺎﺑﻮرى ﻟﻪ دهﺳـﺘﺪاﻳﻪ ﻛـﻪ دوو ﭘﺎﻳـﻪى ﮔـﺮﻧﮕﻦ ﺑـﯚ‬ ‫ﺋﻪﻧﺠﺎﻣﺪاﻧﻰ ھـﻪر ﭘـﺮِۆژهﯾـﻪﻛـﻰ دوﻧﻴـﺎﻳﻰ‪,‬ﻟـﻪﻛﺎﺗ‪‬ﮑﺪاﻳـﻪ ﻛـﻪ دهو‪‬ـﻪﺗـﻪ‬ ‫زﻟﮫ‪‬ــﺰهﻛــﺎن و دژهﻛــﺎﻧﻰ ﺑــﻪرهو ﻟ‪‬ــﮏ ھــﻪﻟ ـﻮهﺷــﺎن و ﺑﭽ ـﻮك ﺑﻮﻧ ـﻪوه و‬ ‫ﭘﺎﺷـــﻜﯚﻳﻪﺗـــﻰ ﺋـــﻪﻣﺮﻳﻜـــﺎ دهﭼـــﻦ‪ .‬ﻳـــﻪﻛ‪‬ﺘـــﻰ ﺳـــﯚﭬﻴﻪﺗـــﻰ ﻟـــﻪﺑـــﻪرﻳـــﻪك‬ ‫ھﻪﻟﻮهﺷﺎوه‪ ,‬ﺑﻪرﻳﺘﺎﻧﻴﺎ ﻟﻪﺳﺎ‪‬ﯽ ‪ 1956‬وه ﻛﻠﻴﻠﻰ ﻧﺎوﭼﻪﻛـﻪى داوهﺗـﻪ‬ ‫دهﺳــﺖ ﺋ ـﻪﻣﺮﻳﻜــﺎ و ﺑﯚﺗ ـﻪ ﭘﺎﺷــﻜﯚى ‪ ,‬ﻓ ـﻪرِهﻧــﺴﺎى دﻳﮕــﯚﻟﻰ دوور ﻟــﻪ‬ ‫‪85‬‬

‫ﻓﺔوزاى دروﺳﺘﻜﺔر‪.........‬‬ ‫ﺋﻪﻣﺮﻳﻜﺎ ﺑﯚﺗﻪ ﺳﺎزﺷﻜﺎرى ﺋﻪﻣﺮﻳﻜﺎ‪,‬ﺗﻪﻧﺎﻧﻪت ﭼﻴﻨﻴﺶ ﻛﻪ ﮔﻮﻣـﺎن واﺑـﻮو‬ ‫ﺑﺒ‪‬ﺘﻪ ﺟ‪‬ﮕﺮهوهى ﺋﻪﻣﺮﻳﻜﺎ و ﺋﻪو ﺑﯚﺷﺎﻳﻴﻪ ﭘﺮِﺑﻜﺎﺗﻪوه ﺋﻪوﻳﺶ ﺑﺮِﻳـﺎرى‬ ‫ھﺎوﻛﺎرى ﻛﺮدﻧﻰ داوه ﺑﻪ ﺋﻪﻣﺮﻳﻜﺎ‪.‬‬ ‫ﺑــﻪم ﺷـ‪‬ﻮهﯾـﻪ ﺋـﻪﻣﺮﻳﻜــﺎ ﻟــﻪ ﺋ‪‬ــﺴﺘﺎدا ﺗﺎﻛـﻪ ﺟـﻪﻣــﺴﻪر و ﺗﺎﻛـﻪ ﺑــﺮِﻳــﺎر‬ ‫ﺑــﻪدهﺳــﺖ و ﺗﺎﻛـﻪ زﻟﮫ‪‬ــﺰى دوﻧﻴﺎﻳـﻪ ﻛـﻪ ﭼـﻰ ﺑﻮ‪‬ــﺖ و ﻟــﻪﺑــﻪرژهوهﻧــﺪى‬ ‫ﺧﯚﻳﺪا ﺑ‪‬ﺖ ﺋﻪﻧﺠﺎﻣﻰ ﺑﺪات‪ .‬ﺑﻪﻻم ﻟﻪﮔﻪڵ ھـﻪﻣـﻮو ﺋـﻪم ھﯚﻛﺎراﻧـﻪ ﻛـﻪ‬ ‫ﻟﻪ ﺑﻪرژهوهﻧﺪى ﺋﻪﻣﺮﻳﻜﺎدان‪ .‬ﻧﻪﯾﺘﻮاﻧﻴﻮه ﺳﻪرﻛﻪوﺗﻨﻰ ﻳﻪﻛﺠـﺎرهﻛـﻰ ﻟـﻪ‬ ‫ﺋﻪﻓﻐﺎﻧﺴﺘﺎن و ﻋ‪‬ﺮاﻗﺪا ﺑﻪدهﺳﺖ ﺑﮫ‪‬ﻨ‪‬ﺖ‪ ,‬ﻧﻪﯾﺘﻮاﻧﻴـﻮه ﻛ‪‬ـﺸﻪى ﻟﻮﺑﻨـﺎن‬ ‫و ﺳﻮرﻳﺎ و ﺋ‪‬ﺮان و ﻓﻪﻟﻪﺳﺘﻴﻨﻴﻪﻛﺎن ﭼﺎرهﺳﻪر ﺑﻜﺎت‪.‬‬ ‫ـــﺴﺮاﺋﻴﻠــــﻰ ﻣــــﺎﻧﮕﻰ ‪ 2006/7‬ﺟــــﺎر‪‬ﮑﻰ ﺗــــﺮ‬ ‫ﺷــــﻪرِى ﺣﻴﺰﺑــــﻮﻻ و ﺋﻴـ ِ‬ ‫ﻧﺘﺮۆ‪‬ـﯽ ﺗـﻪواوى ﻧﺎوﭼـﻪﻛـﻪى ﺑـﯚ‬ ‫ﺳﻪﻟﻤﺎﻧﺪﻳﻪوه ﻛﻪ ﺋﻪﻣﺮﻳﻜﺎ ھ‪‬ﺸﺘﺎ ﻛـﯚ ِ‬ ‫ﻧـــﻪﻛـــﺮاوه ‪.‬ھـــﻪرﺑﯚﻳـــﻪ ﭘـــﺮِۆژهى رِۆژھـــﻪﻻﺗـــﻰ ﻧـــﺎوهرِاﺳـــﺘﻰ ﮔـــﻪوره‬ ‫ﺋﺎﻣﺎﻧﺠﻪﻛﺎﻧﻰ وهدﻳﻨـﻪھـﺎﺗﻮن و ﺑـﻪﻧﺎﭼـﺎرﻳﺶ ﺋـﻪﻣﺮﻳﻜـﺎ و ﻟـﻪﺳـﻪر زارى‬ ‫وهزﻳـــﺮى دهرهوهى )) ﻛﯚﻧـــﺪۆﻟﻴﺰارِاﻳـــﺲ(( ﭘـــ ِﺮۆژهﯾـــﻪﻛـــﻰ ﻧـــﻮ‪‬ﯽ ﺗـــﺮى‬ ‫ِراﮔ ـﻪﯾﺎﻧــﺪ ﺑــﻪﻧــﺎوى )) ھﺎوﭘــﻪﯾﻤــﺎﻧﻰ ووﻻﺗ ـﻪ ﻣﻴــﺎﻧﺮِهوهﻛــﺎن (( ﻳــﺎن‬ ‫)) ھﺎوﭘﻪﯾﻤﺎﻧﻰ‬ ‫ﻣﻴﺎﻧﺮهوهﻛﺎن ﻳﺎن رِۆژھﻪﻻﺗﻰ ﻧﺎوهرِاﺳـﺘﻰ ﻣﻴـﺎﻧﺮِهو((‬ ‫ٍِ‬ ‫ﻛﻪ )) ھﻪر ‪ 6‬ووﻻﺗﻪﻛﻪى ﻛﻪﻧـﺪاو و ﻣﻴـﺴﺮ و ﺋـﻮردوﻧﻰ (( ﺑـﯚ ﺋـﻪم‬ ‫ﭘﺮِۆژه ﻧﻮ‪‬ﯿﻪ ھﻪﻟﺒﮋارد‪.‬‬ ‫ﺑـﻰ ھـﯿﭻ‬ ‫ﻛﻪ ﺋﻪم ﭘﺮِۆژهﯾﻪش ﺑﻪھﻪﻣﺎن ﺷ‪‬ﻮهى ﺋﻪواﻧﻰ ﭘ‪‬ـﺸﻮوﺗﺮى ﺑـﻪ َ‬ ‫ﺋﻪﻧﺠﺎم و دهﺳﻜﻪوﺗ‪‬ﮏ ﻻواز و ﺑ‪‬ﮕﻴﺎن دهرﻛﻪوت‪.‬‬ ‫ﻟــﻪﻛﯚﺗﺎﻳﻴــﺪا ﭘﺮﺳــﻴﺎر ﺋــﻪوهﯾــﻪ ﺳــﻪرهرِاى ﺷﻜــﺴﺘﮫ‪‬ﻨﺎن و ﺑــﻪ ﺋﺎﻣــﺎﻧﺞ‬ ‫ﻧﻪﮔﻪﯾﺸﺘﻨﻰ ﺗﻪواوى ﭘﺮِۆژهى رِۆژھﻪﻻﺗﻰ ﻧﺎوهرِاﺳﺘﻰ ﮔﻪوره‪ ,‬ﺋﺎﻳـﺎ ﺋـﻪم‬ ‫‪86‬‬

‫ﻓﺔوزاى دروﺳﺘﻜﺔر‪........‬‬ ‫ﭘــﺮِۆژهﯾـــﻪ ﺑــﻪﺗـــﻪواوى وازى ﻟ‪‬ﮫ‪‬ﻨــﺮاوه ﻳـــﺎن دهﻛﺮ‪‬ــﺖ ﻟـــﻪداھـــﺎﺗﻮودا‬ ‫ﺑﺒﻮژ‪‬ﻨﺮ‪‬ﺘﻪوه و ﺋﺎﻣﺎﻧﺠﻪﻛﺎﻧﻰ وهدﻳﺒﮫ‪‬ﻨ‪‬ﺖ ؟‪22‬‬

‫ﺋﺎﺳﺘﻪﻧﮕﻪﻛﺎﻧﻰ ﺑﻪردهم ﺟ‪‬ﺒﻪﺟ‪‬ﮑﺮدﻧﻰ ﺋﻪم ﭘﺮِۆژهﯾﻪ‬ ‫ﺑﻪد‪‬ﻨﻴﺎﻳﻴﻪوه ﺋﻪم ﺑﻴﺮدۆزهﯾـﻪ )) ﻓـﻪوزاى دروﺳـﺘﻜﻪر (( ﻛـﻪ ﻣـﺎك و‬ ‫دارﺷــﺘﻨﻰ ﭘ ـﺮِۆژهى رِۆژھــﻪﻻﺗــﻰ ﻧــﺎوهرِاﺳــﺘﻰ ﮔــﻪورهﯾ ـﻪ‪ .‬ﻛ ـﻪ‬ ‫ﺑﻨ ـﻪﻣــﺎى ِ‬ ‫ﺋـﻪﻣﺮﻳﻜــﺎ دهﯾـﻪو‪‬ــﺖ ﻟـﻪﻧﺎوﭼــﻪى ِرۆژھـﻪﻻﺗــﻰ ﻧـﺎوهرِاﺳــﺘﺪا ﺟ‪‬ﺒـﻪﺟ‪‬ــﯽ‬ ‫ﺑﻜـﺎت‪ .‬ﻛﺎرﻳﮕــﻪرى ﮔـﻪورهى دهﺑ‪‬ــﺖ ﻟـﻪﺳـﻪر رِژ‪‬ﻤـﻪﻛــﺎن‪,‬ﻛﯚﻣـﻪ‪‬ﮕﺎﻛــﺎن‪,‬‬ ‫ﮔﻮوﺗﺎرهﻛﺎن‪,‬ﺗ‪‬ﺮواﻧﻴﻨﻪﻛﺎن ﻟﻪﺋ‪‬ﺴﺘﺎو ﺋﺎﻳﻨﺪهدا‪.‬ﭼﻮﻧﻜﻪ دهﻗﻰ ﭘﺮِۆژهﻛﻪ‬ ‫ﮔـﻪرﭼـﻰ دژى رِژ‪‬ﻤــﻪﻛــﺎن و دهﺳـﻪﻻﺗـﻪﻛﺎﻧـﻪ و ﺋﺎﻣــﺎﻧﺠﻰ رِووﺧﺎﻧــﺪن و‬ ‫ﮔــﯚ ِرﻳﻨﻴﺎﻧ ـﻪ ﺑــﻪﺟ‪‬ﺒــﻪﺟ‪‬ﮑﺮدﻧــﻰ ﭘ ـﺮِۆژهﻛ ـﻪ‪ .‬ﺋ ـﻪوا ﻟــﻪھــﻪﻣــﺎن ﻛﺎﺗــﺪا‬ ‫ﻧـﺎرهزاﻳـﻰ و ﺑ‪‬ـﺰارى ﺟـﻪﻣـﺎوهر و‬ ‫ﻳﻪﻛﺎﻧﮕﻴﺮه ﻟﻪﮔﻪڵ داواو داﺧﻮازى و ِ‬ ‫ﻛﯚﻣﻪ‪‬ﮕﺎﻛـﺎﻧﻰ ﺋـﻪو ووﻻﺗﺎﻧـﻪ‪ .‬ﭼﻮﻧﻜـﻪ ﺋـﻪم دهﺳـﻪﻻﺗـﻪ ﺧﯚﺳـﻪﭘـ‪‬ﻦ و‬ ‫ﺗــﺎك رِه و و ﺗﻮﺗﺎﻟﻴﺘــﺎرى و زا‪‬ﻤﺎﻧ ـﻪ ھــﻪﻣﻮوﻳــﺎن ﻣ ـﯚد‪‬ﻠﻰ ﻛﻼﺳــﻴﻜﻰ‬ ‫ﺣﻮﻛﻤﺮاﻧﻦ و ﺑﻪﻋﻪﻗ‪‬ﯿﻪﺗ‪‬ﮑﯽ دواﻛﻪوﺗﻮو ﻛﯚﻧﻪﭘﺎر‪‬ﺰ و ﺑﻨـﻪﻣﺎ‪‬ـﻪﯾـﻰ و‬ ‫ِ‬ ‫ﻧﺎوﭼــﻪﮔــﻪرى و دﻳﻨــﻰ و ﻣ ـﻪزھــﻪﺑــﻰ و ﺷ ـﯚﭬ‪‬ﻨﻴﻪوه ﺣــﻮﻛﻢ دهﻛ ـﻪن‪.‬ﻛ ـﻪ‬ ‫ﻓﻪﻟﺴﻪﻓﻪى ﺣﻮﻛﻢ و دهﺳﻪﻻﺗﻪﻛﺎﻧﻴﺎن و ھ‪‬ﺰ و ﺑﻪردهواﻣﻴﺎن ﺗﻪﻧﮫـﺎ و‬ ‫ﺗــﻪﻧﮫــﺎ ﻟــﻪﺳــﺎﻳﻪى دواﻛــﻪوﺗــﻮوﻳﻰ و ھــﻪژارى و ﻧــﻪﺧﻮ‪‬ﻨــﺪهوارى و‬ ‫داﺧﺮاوى ﻛﯚﻣﻪ‪‬ﮕﺎﻛﺎﻧﻴﺎﻧﻪوه در‪‬ـﮋه ﭘ‪‬ـﺪهدهن ‪ ,‬ﺋـﻪﮔﻴﻨـﺎ ﺋـﻪو رِژ‪‬ـﻢ و‬ ‫دهﺳــﻪﻻﺗﺎﻧــﻪ ﺑــﻪو ﺷــ‪‬ﻮهﯾــﻪ ﺧــﯚرِاﮔــﺮ و ﭘﺘــﻪ و و ﭼــﻪﺳــﭙﻴﻮ و ِرهگ‬ ‫داﻛﻮﺗﺮاو ﻧﻴﻦ و ﻟﻪﻻﻳﻪن ﻛﻪﻣﻴﻨﻪﯾﻪﻛﻰ زۆر ﻛﻪﻣﻰ ﻛﯚﻣـﻪ‪‬ﮕﺎﻛﺎﻧﻴﺎﻧـﻪوه‬ ‫‪87‬‬

‫ﻓﺔوزاى دروﺳﺘﻜﺔر‪.........‬‬ ‫ﭘﺸﺘﮕﻴﺮى دهﻛﺮ‪‬ﻦ‪.‬ھﻪر ﺑﯚﻳﻪ ﺋﻪم ﭘﺮِۆژهﯾﻪ وهك ﺗﻪوﻗـﻰ دهرﺑـﺎزﺑﻮون‬ ‫و ﻓﺮﻳﺎد رِهﺳ‪‬ﮏ واﻳﻪ ﺑﯚ ﺋـﻪو ﻛﯚﻣـﻪ‪‬ﮕﺎﻳﺎﻧـﻪ‪ .‬ﭘـﺮِۆژهﻛـﻪ ﺧـﯚى ﻟـﻪ ‪3‬‬ ‫ﺑﻨﻪﻣﺎى ﺳﻪرهﻛﻰ دهﺑﻴﻨ‪‬ﺘﻪوه ﻛﻪ ﺋﻪواﻧﻴﺶ‪-:‬‬ ‫‪ .1‬ﺑﻪدﻳﻤﻮﻛﺮاﺳﻰ ﻛﺮدﻧﻰ ﻧﺎوﭼﻪﻛﻪﯾﻪ‬ ‫‪ .2‬ﺋﺎزادﻛﺮدﻧﻰ ﺋﺎﺑﻮرى و ﮔﻪﺷﻪﭘ‪‬ﺪاﻧ‪‬ﺘﻰ‬ ‫‪ .3‬ﺑﻪزاﻧﺴﺘﻴﻜﺮدﻧﻰ ﻧﺎوﭼﻪﻛﻪﯾﻪ‬ ‫ﻛﻪ ﺋﻪم ‪ 3‬ﺑﻨﻪﻣﺎﻳﻪ و ووردهﻛﺎرﻳﻪﻛـﺎﻧﻰ و ﺟ‪‬ﺒـﻪﺟ‪‬ﮑﺮدﻧـﻰ ﺑـﻪھـﻪﻣـﻮو‬ ‫ﺑــﻪﻧــﺪو ﺧﺎ‪‬ــﻪﻛﺎﻧﻴ ـﻪوه دهﺑ‪‬ﺘ ـﻪ ھــﯚى ﮔــﯚرِاﻧ‪‬ﮑ ـﻰ ﮔــﻪوره ﻟــﻪھــﻪﻣــﻮو‬ ‫ﺑﻮارهﻛـﺎﻧﻰ ﺳﻴﺎﺳـﻰ و ﺋـﺎﺑﻮرى و ﻛﯚﻣـﻪﻻﻳـﻪﺗـﻰ و زاﻧـﺴﺘﻰ و ‪...‬ھﺘـﺪ‪.‬‬ ‫ﺑﻪﻣﻪش ﻧﺎوﭼﻪﻛﻪ ﺑﺎز‪‬ﮑﻰ ﮔﻪوره دهدا و ﻗﯚﻧﺎﻏ‪‬ﮑﻰ ﻛﯚن و ﺑﻪﺳﻪرﭼﻮو‬ ‫و داﺧــﺮاو ﺗ‪‬ﭙــﻪڕدهﺑ‪‬ــﺖ ﺑــﻪرهو ﻗﯚﻧــﺎغ و ﺋﺎﻳﻨــﺪهﯾ ـﻪﻛــﻰ ﻛــﺮاوه و‬ ‫ﭘ‪‬ــﺸﮑﻪوﺗــﻮو ﺋــﺎزاد و ﺧﯚﺷ ـﮕﻮزهران و ﭘ ـﺮِ ﻟــﻪ داھ‪‬ﻨ ـﺎن و ﭘﺎراﺳــﺘﻨﻰ‬ ‫ﻣﺎﻓﻪﻛﺎن ﻟﻪﺳﺎﻳﻪى ﺳﻴﺴﺘﻪﻣ‪‬ﮑﻰ ﺳﻴﺎﺳﻰ و دﻳﻤﻮﻛﺮاﺳﻰ و ﭘـﻪرِﻟـﻪﻣـﺎﻧﻰ‬ ‫و ﻓــﺮهﯾ ـﻰ و ﺋﺎزادﻳﺪاﻛ ـﻪ ﺳ ـﻪرﺟ ـﻪم ﺋﺎزادﻳ ـﻪﻛــﺎﻧﻰ ﺳﻴﺎﺳــﻰ و ﻣﻴــﺪﻳﺎو‬ ‫رِاوﺑﯚﭼـــﻮون و ﺋﺎزادﻳـــﻪ ﮔـــﺸﺘﻴﻪﻛـــﺎن و ﺗﺎﻛـــﻪﻛـــﻪﺳـــﻴﻪﻛـــﺎﻧﻰ ﺗﻴـــﺎدا‬ ‫ﭘﺎر‪‬ﺰراوﺑ‪‬ﺖ ﻟﻪﺳﺎﻳﻪى ﺋﻪم ﺳﻴﺴﺘﻪﻣﻪدا ﻳﺎﺳﺎﺳﻪروهر و ﻣﺎﻓﻰ ﻣﺮۆڤ و‬ ‫ژﻧـــﺎن ﭘـــﺎر‪‬ﺰراوﺗﺮ دهﺑ‪‬ـــﺖ‪ .‬ﺑـــﻪﻣـــﻪش ﺋـــﻪم ﻧﺎوﭼـــﻪﯾـــﻪ ﻛـــﻪ ﭘ‪‬ـــﺸﺘﺮ‬ ‫ﺳـــﻪرﭼـــﺎوهى ﻧﺎردﻧـــﻪ دهرهوهى ﺗﻮﻧـــﺪرِهوى و ﺗﻴـــﺮۆر ﺑـــﻮو دهﺑ‪‬ﺘـــﻪ‬ ‫ﻧﺎوﭼــﻪﯾــﻪﻛــﻰ ﺋــﺎراﻣﻰ ﮔــﻪﺷــﻪﻛــﺮدوو و دوور ﻟــﻪ ﻣﻠﻤﻼﻧ‪‬ــﯽ دﻳﻨــﻰ و‬ ‫ﻣﻪزھﻪﺑﻰ و ﻧﻪﺗﻪوهﯾﻰ و ‪...‬ھﺘﺪ‪ .‬ﺑﻪم ﻛـﺎرهش ﻧﺎوﭼـﻪﻛـﻪ و دوﻧﻴـﺎش‬ ‫ﺋﻪﮔﻪر ﺑﯚ ﻣﺎوهﯾﻪﻛﻴﺶ ﺑ‪‬ﺖ دوور دهﻛﻪو‪‬ﺘـﻪوه ﻟـﻪھـﻪرِهﺷـﻪى ﻣـﻪرگ و‬ ‫ﺗﻴﺮۆرو و ﻣﻠﻤﻼﻧ‪‬ﯽ ﺧﻮ‪‬ﻨﺎوى‪.‬‬ ‫‪88‬‬

‫ﻓﺔوزاى دروﺳﺘﻜﺔر‪........‬‬ ‫ﺋ ـﻪم ﭘ ـﺮِۆژهﯾ ـﻪ ﻧﺎﺗﻮاﻧﺮ‪‬ــﺖ ﻟــﻪﻛــﺎت و ﺳــﺎﺗ‪‬ﮑﯽ ﻛ ـﻪم و دﻳــﺎرﻳﻜﺮاودا‬ ‫ﺟ‪‬ﺒﻪﺟ‪‬ﺒﻜﺮ‪‬ﺖ ﺑـﻪﺑـﻰَ ﮔﺮﻓـﺖ و ِر‪‬ﮕـﺮ ى و ﺋﺎﺳـﺘﻪﻧـﮓ‪.‬ﭼﻮﻧﻜـﻪ ﺳـﻨﻮرى‬ ‫ﺟﻮﮔﺮاﻓﻴﺎى ﭘ ِﺮۆژهﻛﻪ ﮔﻪﻟ‪‬ﮏ ﻓﺮاواﻧﻪﻛﻪ )) ھﻪﻣﻮو ووﻻﺗﺎﻧﻰ ﻋﻪرهﺑﻰ‬ ‫ﻟﻪ ﻣﯚرﻳﺘﺎﻧﻴﺎوه ﺗﺎ ﻛﻪﻧﺪاوى ﻋﻪرهﺑﻰ و ﺋﻴﺴﺮِاﺋﻴـﻞ و ﺗﻮرﻛﻴـﺎو ﺋ‪‬ـﺮان‬ ‫و ﭘﺎﻛﺴﺘﺎن و ﺋﻪﻓﻐﺎﻧﺴﺘﺎن (( دهﮔﺮ‪‬ﺘﻪوه‪.‬‬ ‫ﻛﻪﺑﯚﺧﯚى ﺳﻨﻮر‪‬ﮑﻰ ﻓﺮاواﻧﻪ و ژﻣﺎرهﯾﻪﻛـﻰ زۆر داﻧﻴـﺸﺘﻮاﻧﻰ ﺗﻴﺎداﻳـﻪ و‬ ‫ﺑﺎرودۆﺧﻰ ﺳﻴﺎﺳﻰ و ﺋﺎﺑﻮرى و ﻛﯚﻣﻪﻻﻳﻪﺗـﻰ و زاﻧـﺴﺘﻰ ﻟـﻪووﻻﺗ‪‬ﮑـﻪوه‬ ‫ﺑﯚ ووﻻﺗ‪‬ﮑﯽ ﺗﺮ ﺟﻴﺎوازه و ﺗﻮاﻧﺎ ﻣـﺎدى و ﻣﺮۆﻳﻴـﻪﻛـﺎﻧﻰ رِژ‪‬ﻤـﻪﻛـﺎﻧﻴﺶ‬ ‫وهك ﻳﻪك ﻧﻴﻦ و ﺋﺎﻣﺎدهﺑﺎﺷﻰ ﺑﯚ ﮔﯚرِاﻧﻴﺶ ﻟﻪﻧﺎوﺧﯚى ﺋـﻪو ووﻻﺗﺎﻧـﻪدا‬ ‫ﻟــﻪﯾ ـﻪك ﺋﺎﺳــﺖ و ﺑــﻪھــﻪﻣــﺎن ﺟ ـﯚش و ﺧــﺮۆش و ﮔــﻪرم و ﮔ ـﻮرِى ﻧــﻴﻦ‪.‬‬ ‫ھـــﻪروهھـــﺎ ھﯚﺷـــﻴﺎرى ﺳﻴﺎﺳـــﻰ وﻛﯚﻣـــﻪ‪‬ﮕﺎﻛـــﺎﻧﻴﺶ وهك ﻳـــﻪك ﻧـــﻴﻦ و‬ ‫ھــﻪﻣﻮاﻧﻴــﺸﻴﺎن دۆﺳــﺖ و ﻧﺰﻳﻜــﻰ ﺋــﻪﻣﺮﻳﻜــﺎ ﻧــﻴﻦ و ﻛــﻪ ﻳﻔﺨــﯚش ﻧــﻴﻦ‬ ‫ﺑﻪﻣﺎﻣﻪ‪‬ـﻪ و ھـﻪﯾﻤـﻪﻧـﻪى ﺋـﻪﻣﺮﻳﻜـﺎ‪.‬ھـﻪرﺑﯚﻳـﻪ ﺋـﻪﻣﺮﻳﻜـﺎ و ﭘـﺮِۆژهﻛـﻪى‬ ‫ﺗﻮوﺷﻰ ﭼﻪﻧﺪﻳﻦ ِر‪‬ﮕﺮى و ﺋﺎﺳﺘﻪﻧﮓ دهﺑﻨﻪوه ﻟﻪﺳـﻪر زهﻣﻴﻨـﻪى واﻗﻴـﻊ‪.‬‬ ‫ﻟﻪوﺋﺎﺳﺘﻪﻧﮕﺎﻧﻪش ﻛﻪ د‪‬ﻨﻪ ﺳﻪر رِ‪‬ﮕﻪى ﺟ‪‬ﺒﻪﺟ‪‬ﮑﺮدﻧﻰ ﺋـﻪم ﭘـﺮِۆژهﯾـﻪ‬ ‫‪ 4‬ﺋﺎﺳـــﺘﻪﻧﮕـــﻦ‪ ,‬وهك )) ﻧﻴﻜـــﯚﻻس ﭘ‪‬ﺮﻧـــﺰ(( ﻳﺎرﻳـــﺪهدهرى وهزﻳـــﺮى‬ ‫دهرهوهى ﺋـــﻪﻣﺮﻳﻜـــﺎ رِاﻳﮕـــﻪﯾﺎﻧـــﺪ ﻟـــﻪﻛـــﯚﻧﮕﺮهﯾـــﻪﻛـــﻰ رِۆژﻧﺎﻣـــﻪﻧﻮﺳـــﻴﺪا‬ ‫ﻟﻪﺳﻪﻧﺘﻪرى ﻛﻪﻧﺪاو ﺑﯚ ﺗﻮ‪‬ﮋﻳﻨﻪوهﻛﺎن ﻟﻪدوﺑﻪى‪.23‬‬ ‫ﻧـــﺎوﺑﺮاو رِاﻳﮕـــﻪﯾﺎﻧـــﺪ ﻛـــﻪ دﻳـــﺪ و ﺑﯚﭼـــﻮوﻧﻰ ﺋﻴـــﺪارهى ﺋـــﻪﻣﺮﻳﻜـــﺎ ﺑـــﯚ‬ ‫رِووﺑﻪ ِرووﺑﻮﻧﻪوهى ﺋﻪو ﺋﺎﺳﺘﻪﻧﮕﺎﻧﻪى ﻛﻪ ﺋﻪﻣﺮﻳﻜﺎ ﻟﻪﻧﺎوﭼﻪﻛﻪدا د‪‬ﺘﻪ‬ ‫رِ‪‬ﯽ ﻟﻪدوو ﺑﯚﭼﻮوﻧﻰ ﺳﻪرهﻛﻴﻪوه ﺳﻪرﭼﺎوه دهﮔﺮ‪‬ﺖ‪-:‬‬ ‫ﻳﻪﻛﻪﻣﻴﺎن ‪ :‬ﺑﺮﻳﺘﻴﻪ ﻟﻪ ﺋﺎﺳﺎﻳﺸﻰ ﻧﺎوﭼﻪى ﻛﻪﻧﺪاو‬ ‫‪89‬‬

‫ﻓﺔوزاى دروﺳﺘﻜﺔر‪.........‬‬ ‫دووهﻣﻴﺎن‪ :‬ﭘﺎراﺳﺘﻨﻰ ھ‪‬ﺸﺘﻨﻪوهى ﺋﺎﺳﺎﻳﺸﻰ ﺋﻴﺴﺮِاﺋﻴﻠﻪ‬ ‫ﺑــﻪھـــﻪﻣــﺎن ﺷـــ‪‬ﻮه ﺳﻴﺎﺳــﻪﺗـــﻰ دهرهوهى ﺋــﻪﻣﺮﻳﻜـــﺎ ھــﻪو‪‬ـــﺪهدات ﻛـــﻪ‬ ‫ﭘﻪﯾـﻮهﻧﺪﻳـﻪﻛـﻰ ﺑـﺎش و ﭘﺘـﻪوى ھـﻪﺑ‪‬ـﺖ ﻟـﻪﮔـﻪڵ ووﻻﺗـﺎﻧﻰ ﻛـﻪﻧـﺪاوى‬ ‫ﻋﻪرهﺑـﻰ ﺑـﻪھﺎوﺑـﻪﺷـﻰ ﻟـﻪﮔـﻪڵ ووﻻﺗـﺎﻧﻰ ﺋﻴﻘﻠﻴﻤـﻰ ﻟـﻪﻧﺎوﭼـﻪﻛـﻪدا ﻛـﻪ‬ ‫ھﻪولَ دهدهن ﺑﯚﺑﻪدهﺳﺘﮫ‪‬ﻨﺎﻧﻰ ﺋﺎﺷـﺘﻰ و ﺋﺎﺳـﺎﻳﺶ ﻟـﻪﻧﺎوﭼـﻪﻛـﻪدا وهك‬ ‫ووﻻﺗﺎﻧﻰ ﻣﻴﺴﺮ و ﺋﻮردون‪.‬ھﻪورھﮫﺎ ده‪‬ﺖ ‪ 4‬ﺋﺎﺳﺘﻪﻧﮓ ﻟﻪﺧﯚرھﻪﻻﺗﻰ‬ ‫ﻧﺎوهرِاﺳﺘﺪا ھﻪﯾﻪ و ﭘ‪‬ﻮﻳﺴﺘﻪ ﻟﻪﺳﻪر ﺋﻴﺪارهى ﺋﻪﻣﺮﻳﻜﻰ ﻛـﻪ ﺗـﻪرﻛﻴـﺰى‬ ‫ﺑﻜﺎﺗﻪ ﺳﻪر ﺋﻪواﻧﻴﺶ‪-:‬‬

‫‪.1‬‬

‫ﻟﻪ ﻋ‪‬ﺮاﻗﺪا‬

‫ﭘ‪‬ﻮﻳﺴﺘﻪ ﻟﻪﺳﻪر ﺋﻪﻣﺮﻳﻜﺎ ﻛﻪ ﻳﺎرﻣﻪﺗﻰ ﺣﻜﻮﻣﻪﺗﻰ ﻋ‪‬ﺮاﻗـﻰ ﺑـﺪات ﺑـﯚ‬ ‫ﺗ‪‬ﭙﻪڕاﻧـﺪﻧﻰ ﺋـﻪو ﺷـﻪرِه ﺗﺮﺳـﻨﺎﻛﻪ و ﺋـﻪو ﻧﺎﻛﯚﻛﻴـﻪ ﺗﺎﻳـﻪﻓﻴﺎﻧـﻪى ﻛـﻪ‬ ‫ھﻪﯾﻪ‪.‬ھﻪروهھﺎ ﭘ‪‬ﻮﻳﺴﺘﻪ ﻳﺎرﻣﻪﺗﻰ ﻋ‪‬ﺮاﻗﻴﻪﻛﺎن ﺑﺪات ﺑﯚ ﮔﻪرِاﻧـﻪوهى‬ ‫رِهﮔــﻪزه ﺳـﻪرهﻛﻴـﻪﻛــﺎﻧﻰ ﺋﺎﺳــﺎﻳﺶ ﺋـﻪﻣـﻪش ﭘ‪‬ﻮﻳــﺴﺘﻰ ﺑــﻪﯾﺎرﻣـﻪﺗــﻰ و‬ ‫ھﺎوﻛﺎرى ووﻻﺗﻪ ﻋـﻪرهﺑﻴـﻪﻛـﺎن و ووﻻﺗـﺎﻧﻰ دراوﺳـ‪‬ﯽ ﻋ‪‬ـﺮاق ھـﻪﯾـﻪ‬ ‫ﺑﻪﺗﺎﻳﺒﻪﺗﻰ ﺋ‪‬ﺮان و ﺳﻮرﻳﺎ‪ ,‬ﻛـﺎر‪‬ﮑﻰ ﺑـﺎش ﻧﻴـﻪ ﻛـﻪ ﺋـﻪﻣﺮﻳﻜـﺎ دهﺳـﺖ‬ ‫ﻟﻪم ﺋﻴﺸﻪى ھﻪﻟﺒﮕﺮ‪‬ﺖ ﻟﻪ ﻋ‪‬ﺮاﻗـﺪا ﭼﻮﻧﻜـﻪ دهرﺋـﻪﻧﺠﺎﻣـﻪﻛـﺎﻧﻰ ﺑـﺎش‬ ‫ﻧﺎﺑﻦ‪.‬‬

‫‪ .2‬ﻟﻪﻟﻮﺑﻨﺎﻧﺪا‬ ‫ﺋﻴــﺪارهى ﺋــﻪﻣﺮﻳﻜــﺎ واى دهﺑﻴﻨ‪‬ــﺖ ﻛ ـﻪ ﻳﺎرﻣ ـﻪﺗــﻰ ﺣﻜﻮﻣــﻪﺗــﻰ ﻓﻮﺋــﺎد‬ ‫ﺳﻪﻧﻴﻮره ﺑﺪات دژى ﺋﻪواﻧﻪى ﻛﻪﻟﻪﺳﻪر ﺷﻪﻗﺎم ﻣﺎﻧﺪهﮔﺮن و ﻧﺎرِهزاﻳﻰ‬ ‫ﺑــﺮن ﺑــﯚ رِووﺧﺎﻧــﺪﻧﻰ ﺳﻴــﺴﺘﻪﻣــﻰ دﻳﻤﻮﻛﺮاﺳــﻰ ﻟــﻪو ووﻻﺗــﻪدا‪.‬‬ ‫دهرده ِ‬ ‫‪90‬‬

‫ﻓﺔوزاى دروﺳﺘﻜﺔر‪........‬‬ ‫ھﻪروهھﺎ ﭘ‪‬ﻮﻳﺴﺘﻪ ھﻪولَ ﺑﺪر‪‬ﺖ ﻛﻪ ﮔـﻪﻟـﻰ ﻟﻮﺑﻨـﺎﻧﻰ ﺑـﻪدوورﺑﮕﻴﺮ‪‬ـﺖ‬ ‫ﻟـــﻪﺷـــﻪ ِر‪‬ﮑـــﻰ ﻧـــﻮێ وهﻛـــﻮ ﺋـــﻪو ﺷـــﻪ ِرهى ﻛـــﻪ ﻟـــﻪھـــﺎوﻳﻨﻰ ﺳـــﺎ‪‬ﯽ‬ ‫‪2006‬داﺑــﻪدهﺳــﺘﻴﻪوه دهﯾﻨﺎﻻﻧــﺪ‪.‬ھــﻪوهرھــﺎ ﻧــﺎﺑﺮاو ده‪ ‬ـﺖ ‪ -:‬ﭘــ‪‬ﻢ‬ ‫واﻧﻴﻪ ﺣﻜﻮﻣﻪﺗﻰ ﻓﻮﺋﺎد ﺳﻪﻧﻴﯚره ﺷﻜﺴﺖ ﺑﮫ‪‬ﻨ‪‬ﺖ‪.‬‬

‫ﺋﻴﺴﺮاﺋﻴﻠﺪا‬ ‫‪ .3‬ﻟﻪ ِ‬ ‫ـﺴﺮاﺋﻴــﻞ و ﭘ‪‬ــﮏ ھ‪‬ﻨ ـﺎﻧﻰ دهو‪‬ــﻪﺗ‪‬ﮑــﯽ‬ ‫ﺳ ـﻪﺑــﺎرهت ﺑــﻪ ﺋﺎﺳﺎﻳــﺸﻰ ﺋﻴـ ِ‬ ‫ﻓــﻪﻟــﻪﺳــﺘﻴﻨﻰ ﻛــﺎر‪‬ﮑﻰ دژواره و ﺋﻴــﺪارهى ﺋــﻪﻣﺮﻳﻜــﻰ ﭘﺎﺑــﻪﻧــﺪه ﺑــﻪ‬ ‫ﺋﺎﺳﺎﻳﺸﻰ ﺋﻴﺴﺮِاﺋﻴﻠﻪوه و ﻟﻪﺳﻪر ﻋﻪرهب ﭘ‪‬ﻮﻳﺴﺘﻪ ﻛﻪ ﻳﺎرﻣﻪﺗﻰ ﺑﺪهن‬ ‫ﺑﯚ ﺑﻪدﻳﮫ‪‬ﻨﺎﻧﻰ ﺋﺎﺷﺘﻰ ﻟﻪﻧﺎوﭼﻪﻛﻪدا‪ ,‬ھﻪروهك ﭼﯚن ﻛﯚﻧـﺪۆﻟﻴﺰارِاﻳـﺲ‬ ‫وهزﻳـــﺮى دهرهوهى ﺋـــﻪﻣﺮﻳﻜـــﺎ ﺟـــﻪﺧﺘـــﻰ ﻟـــﻪﺳـــﻪر ﺋـــﻪو رِاﺳـــﺘﻴﺎﻧﻪ‬ ‫ﻛــﺮدهوه)) ﺋ‪‬ﻤــﻪ دهﻣﺎﻧـﻪو‪‬ــﺖ ﺣﻜﻮﻣـﻪﺗ‪‬ﮑــﯽ دﻳﻤﻮﻛﺮاﺳــﻰ ﻓـﻪﻟـﻪﺳــﺘﻴﻨﻰ‬ ‫ﺑﺒﻴﻨــﻴﻦ‪,‬ﻟــﻪﮔــﻪڵ ھــﻪرﻳــﻪﻛــﻪ ﻟــﻪ ﻓــﻪﻟــﻪﺳــﺘﻴﻨﻰ و ﺋﻴــﺴﺮِاﺋﻴﻠﻴــﻪﻛــﺎن‬ ‫ﻛﯚﺑﻮﻣﻪﺗﻪوه و ﺋﻴﺴﺮِاﺋﻴﻠﻴﻪﻛﺎن ﭘ‪‬ﯿﺎن رِﮔﻪﯾﺎﻧﺪووم ﻛﻪ ﺋﻪوان ﺋﺎﺷﺘﻴﺎن‬ ‫دهو‪‬ــﺖ‪ ,‬ﺑــﻪﻻم ﭘ‪‬ﻮﻳــﺴﺘﻴﺎن ﺑــﻪ ﭘ ـﺸﺘﮕﻴﺮى ﺋﻴﻘﻠﻴﻤــﻰ و ﻧ‪‬ــﻮدهو‪‬ــﻪﺗــﻰ‬ ‫ھﻪﯾﻪ ﺑﯚ رِهواﻧﺪﻧﻪوهى ﻣﻪﺗﺮﺳﻴﻪ ﺋﻪﻣﻨﻴﻪﻛﺎن‪ ,‬ھﻪروهھﺎ ﻟﻪﺳﻪر ﺳﻮرﻳﺎ‬ ‫و ﺋ‪‬ﺮان ﭘ‪‬ﻮﻳﺴﺘﻪ ﻛﻪواز ﺑﮫ‪‬ﻨﻦ ﻟﻪ ﻳﺎرﻣـﻪﺗﻴـﺪاﻧﻰ ﻛﯚﻣـﻪ‪‬ـﻪ رِادﻳﻜﺎ‪‬ـﻪ‬ ‫ﺗﻮﻧﺪرهوهﻛﺎن و ھﺎﻧﺪاﻧﻰ ﮔﻔﺘﻮﮔﯚﻛﺎن ﺑﯚ ﮔﻪﯾﺸﺘﻦ ﺑﻪﭼـﺎرهﺳـﻪر‪‬ـﮏ ﺑـﯚ‬ ‫ِ‬ ‫ﺋـﻪو ﻛ‪‬ــﺸﻪ ﺋــﺎ‪‬ﯚز و ﺋـﻪﮔــﻪر ﺋـﻪو ﻣﻴــﺎﻧﺮِهوﻳـﻪش ﺳـﻪرﻳﻨـﻪﮔـﺮت ﺋـﻪوا‬ ‫ﺳﻪرﺋﻪﻧﺠﺎﻣﻪﻛﻪى وهﻛﻮ ﺑﺎرودۆﺧﻰ ﻋ‪‬ﺮاﻗﻰ ﻟ‪‬ﺪ‪‬ﺖ ((‪.23‬‬

‫‪ .4‬ﻟﻪ ﺋ‪‬ﺮاﻧﺪا‬ ‫ﺋ‪‬ﺮان ﺋﻴﻤﻜﺎﻧﻴﻪﺗ‪‬ﮑـﯽ ﻣﺮۆﻳـﻰ و ﺋـﺎﺑﻮرى و ﻧـﻪوﺗﻴـﻰ ﮔـﻪورهى ھـﻪﯾـﻪ‪,‬‬ ‫ﺑﻪﻻم دهﺳﻪﻻﺗﻰ ﻓﻪرﻣﺎﻧﺮِهوا ﻟﻪﺗﺎران واﻳﻜﺮدوه ﻛﻪ ﺑﺒ‪‬ﺘﻪ)) ﺑﺎﻧﻜ‪‬ﮑﻰ‬ ‫‪91‬‬

‫ﻓﺔوزاى دروﺳﺘﻜﺔر‪.........‬‬ ‫ﻣ ـﻪرﻛ ـﻪزى ﺑ ـﯚ ﺗﻴــﺮۆر(( ﻟــﻪﺧ ـﯚر ھــﻪﻻﺗــﻰ ﻧــﺎوهرِاﺳــﺘﺪا‪ ,‬ھــﻪروهھــﺎ‬ ‫ﻧﺎردﻧ ـﻪدهرهوهى ﺳﻴﺎﺳ ـﻪﺗــﻰ ﺗﻮﻧــﺪو ﺗﻴ ـﮋى ﻟــﻪﺑــﻪرژهوهﻧــﺪى ﻧﺎوﭼــﻪى‬ ‫ﻛﻪﻧﺪاودا ﻧﻴﻪ‪ ,‬ﭘ‪‬ﻮﻳﺴﺘﻪ ﻟﻪﺳﻪر ﺋ‪‬ﺮان ﻟﻪوه ﺗ‪‬ﺒﮕﺎت ﻛﻪ ﭘﻴﺎدهﻛﺮدﻧﻰ‬ ‫ﺋﻪو ﺳﻴﺎﺳﻪﺗﺎﻧﻪى دهﺑ‪‬ﺘﻪ ھﯚى ﻛـﻪﻧـﺎرﮔﺮﺗﻨﻰ ﻛـﻪﻟـﻪﺳـﺎ‪‬ﯽ ‪1979‬وه‬ ‫ھﯿﭻ ﮔﻔﺘﻮﮔﯚﻳﻪﻛﻰ ﻟﻪﮔﻪ‪‬ﺪا ﻧﻪﻛﺮاوه‪.‬ﺑﻪﻻم ﺋ‪‬ﻤﻪ ﻟﻪﮔﻪڵ ھﻪرﻳـﻪك ﻟـﻪ‬ ‫ﭼﻴﻦ و ِرووﺳﻴﺎو ووﻻﺗﺎﻧﻰ ﻳﻪﻛ‪‬ﺘﻰ ﺋﻪوروﭘﺎ ﺋﻴﺶ ﻟﻪﺳﻪر ﻗﻪﻧﺎﻋـﻪت‬ ‫ﭘ‪‬ﮫ‪‬ﻨﺎﻧﻰ ﺋ‪‬ﺮان دهﻛﻪﯾـﻦ ﺑـﯚ رِاوهﺳـﺘﺎﻧﺪﻧﻰ ﭼﺎﻻﻛﻴـﻪ ﺋـﻪﺗﯚﻣﻴـﻪﻛـﺎﻧﻰ‪.‬‬ ‫ھﻪروهھﺎ ﻧﺎوﺑﺮاو ﺋﻪوهﺷﻰ رِاﮔﻪﯾﺎﻧﺪﻟﻪﺑﻪرژهوهﻧﺪى ﺋﻪﻣﺮﻳﻜﺎدا ﻧﻴﻪ ﻛﻪ‬ ‫ِرووﺑﻪرِووى ﺳﻪرﺑﺎزى ﺑﺒ‪‬ﺘﻪوه ﻟﻪﮔـﻪڵ ﺋ‪‬ﺮاﻧـﺪا‪.‬ﺑـﻪﻻم ﻟـﻪﺳـﻪر ﺋ‪‬ـﺮان‬ ‫ﭘ‪‬ﻮﻳﺴﺘﻪ ﻟﻪوه ﺗ‪‬ﺒﮕﺎت ﻛﻪ ھﻪرﻳﻪك ﻟﻪﺋﻪﻣﺮﻳﻜﺎو ووﻻﺗﺎﻧﻰ ﻛـﻪﻧـﺪاوو‬ ‫ووﻻﺗﺎﻧﻰ ﺋﻪوروﭘﺎ ﺑﻪرژهوهﻧﺪى ﺧﯚﻳﺎن ھـﻪﯾـﻪ‪ ,‬ﻟـﻪﺑـﻪر ﺋـﻪﻣـﻪﯾـﻪ ﻛـﻪ‬ ‫ﺋﻪﻣﺮﻳﻜﺎ ﻛﻪﺷﺘﻰ ﻓﺮِۆﻛﻪ ھﻪﻟﮕﺮى ﻧﺎردۆﺗﻪ ﻧﺎوﭼﻪﻛﻪ ‪.‬‬ ‫‪ ‬ﺑﻪم ﺷ‪‬ﻮهﯾﻪ دهﺑﻴﻨﻴﻦ ﻛﻪ رِ‪‬ﮕﺎى ﺟ‪‬ﺒﻪﺟ‪‬ﮑﺮدﻧﻰ ﺋﻪم ﭘﺮِۆژهﯾـﻪ‬ ‫ﺑــﻪﮔـﻮلَ داﻧـﻪﭘﯚﺷــﺮاوه ‪.‬ﺑــﻪ‪‬ﮑـﻮ ﺳـﻪرهرِاى ﺋـﻪم ‪ 4‬ﺋﺎﺳــﺘﻪﻧﮕــﻪ ﻛـﻪزۆر‬ ‫ﺋﺎ‪‬ﯚز و ﮔﺮﻧﮓ و ھﻪﺳﺘﻴﺎرن‪ ,‬دهﯾﺎن رِ‪‬ﮕﺮ و ﺋﺎﺳﺘﻪﻧﮕـﻰ ﺗـﺮﻳﺶ د‪‬ﻨـﻪ‬ ‫ﭘ‪‬ــﺸﻪوه ﻛ ـﻪ ﭼ ـﺎوهرِوان ﻧــﺎﻛﺮ‪‬ﻦ‪ ,‬ﺑﯚﻳ ـﻪ ﻟــﻪﻛــﺎﺗﻰ ﺳ ـﻪرﻧ ـﻪﻛ ـﻪوﺗﻨــﻰ‬ ‫ﭘـــﺮِۆژهﻛـــﻪدا ﺋـــﻪوا ﻣﺎﻧﺎﻳـــﻪﻛـــﻰ ﺗـــﻪواو ﺑـــﯚ ﺑﻴـــﺮدۆزهى )) ﻓـــﻪوزاى‬ ‫دروﺳــﺘﻜﻪر(( ﻧﺎﻣ‪‬ﻨ‪‬ﺘـﻪوه و ﺋـﻪﮔــﻪرى ﻛﺎوﻟﻜﺎرﻳـﻪﻛــﻰ ھــﻪﺗﺎھــﻪﺗــﺎﻳﻰ‬ ‫ھـــﻪﯾـــﻪ ﻛـــﻪ زﻳﻨﺪووﺑﻮﻧـــﻪوهو و ﺑﻴﻨﺎﻛﺮدﻧـــﻪوهى ﺳـــﻪردهم و زهﻣـــﺎن و‬ ‫ﺗﻮاﻧﺎﻳﻪﻛﻰ ﮔﻪورهﺗﺮ و در‪‬ﮋﺧﺎﻳﻪﻧﺘﺮى ﭘ‪‬ﻮﻳﺴﺖ دهﺑ‪‬ﺖ ﻛﻪ ﮔـﺮهﻧﺘـﻴﺶ‬ ‫ﻧﻴﻪ ﻟﻪﭘ‪‬ﺸﻮوﺗﺮى ﺑﺎﺷﺘﺮ دهﺑ‪‬ﺖ‪ ,‬ﺋﻪﻣﻪش زهﻣﻪن و رِۆژﮔﺎر زهﻣﺎﻧﻪﺗـﻰ‬ ‫وهدﻳﮫﺎﺗﻨﻴﺎﻧﻪ‪24.‬‬ ‫‪92‬‬

‫ﻓﺔوزاى دروﺳﺘﻜﺔر‪........‬‬

‫*‬

‫*‬ ‫*‬

‫ﻓﺔوزاى دروﺳﺘﻜﺔر‪.........‬‬

‫*‬ ‫*‬

‫*‬

‫ﮔﺮﻧﮕﻰ‬ ‫ﻧﺎوﭼﻪى ِرۆژھﻪﻻﺗﻰ ﻧﺎوهرِاﺳﺖ ﺑﯚ ﺋﻪﻣﺮﻳﻜﺎ‬ ‫ﻧﺎوﭼـــﻪى رِۆژھـــﻪﻻﺗـــﻰ ﻧـــﺎوهرِاﺳـــﺖ ﺑﯚﺗـــﻪ ﻣﺎﻳـــﻪى ﺳـــﻪرﺋ‪‬ـــﺸﻪﯾـــﻪﻛـــﻰ‬ ‫در‪‬ﮋﺧﺎﻳـﻪن ﻧـﻪك ﺗـﻪﻧﮫــﺎ ﺑـﯚ داﻧﻴــﺸﺘﻮاﻧﻪﻛـﻪى ‪ ,‬ﺑــﻪ‪‬ﮑـﻮ ﺑـﯚ ﺗـﻪواوى‬ ‫دوﻧﻴﺎش‪.‬ﺑﻪﺗﺎﻳﺒﻪﺗﻴﺶ ﭼﺎﻻﻛﻴﻪ ﮔﺮﻧﮕﻪﻛﺎﻧﻰ‪.‬‬ ‫ﻟﻪرِووى ﻣ‪‬ﮋووﻳـﻪوه‪ ,‬ﻧﺎوﭼـﻪى ِرۆژھـﻪﻻﺗـﻰ ﻧـﺎوهرِاﺳـﺖ ﺑـﻪﺗﺎﻳﺒـﻪﺗـﻴﺶ‬ ‫ﺑﻪﺷﻰ ﺑﺎﺷﻮرى ﻛﻪ ﻟﻪﻧﺎوﭼﻪى رِۆژھﻪﻻﺗﻰ ﻋﻪرهﺑﻰ ﭘ‪‬ﮏ د‪‬ﺖ‪,‬ھـﻪﻣﻴـﺸﻪ‬ ‫ﻟﻪﺧﻪون و ﺧﻪﯾﺎ‪‬ﯽ زﻟﮫ‪‬ﺰهﻛﺎﻧـﺪا ﺑـﻮه‪ ,‬ﻛـﻪ وﻳـﺴﺘﻮﻳﺎﻧﻪ دهﺳـﺖ ﺑـﻪﺳـﻪر‬ ‫دوﻧﻴﺎدا ﺑﮕﺮن‪.‬ھﻪر ﻟﻪﺋﻪﺳﻜﻪﻧﺪهرى ﮔﻪورهوه ھﻪﺗـﺎ ﺟـﯚرج ﺑﯚﺷـﻰ ﻛـﻮرِ‪,‬‬ ‫ﺗﻪﻧﺎﻧﻪت ﻟﻪﭘ‪‬ﺶ ﺋﻪو رِۆژﮔﺎراﻧﻪﺷﻪوه رِۆژاﻧﻰ ھﻪﻟﻤﻪﺗﻪﻛﺎﻧﻰ ھﻪﻛﺴﯚس‬ ‫و ﺣﻴﺴﻴﻪﻛﺎﻧﻴﺶ ‪ ,‬ﺋﻪﺳﻜﻪﻧﺪهرى ﮔﻪوره ﻛﻪ ﺋﻴﻤﭙﺮاﺗﯚرﻳﻪﺗﻪﻛـﻪى ھ‪‬ﻨـﺪه‬ ‫ﺑﻪھ‪‬ﺰ و ﻓﺮاوان ﺑﺒﻮو ﺑﻪﺷ‪‬ﻮهﯾﻪك ﻟﻪﺑﺎﺷﻮرهوه ﮔﻪﯾـﺸﺘﻪ هﻧـﺪ و ﺑـﻪرهو‬ ‫‪93‬‬

‫ِرۆژﺋﺎوا ﮔﻪﯾﺸﺘﻪ ﻗﻪرِﻧﻰ ﺋﻪﻓﺮﻳﻘﻰ و ﺑﺎﻛﻮرى ﺋﻪﻓﺮﻳﻘﻴﺎ‪.‬ﺑﻪﻻم ﻟـﻪ رِووى‬ ‫ﺑﺮواﻳـﻪى ﻛـﻪ ﻓﺮاواﻧﺒﻮﻧـﻪﻛـﻪى ﺗـﻪواو ﻧﺎﺑ‪‬ـﺖ‬ ‫ﺳﺘﺮاﺗﻴﮋهوه ﮔﻪﯾﺸﺘﻪ ﺋﻪو ِ‬ ‫ﺗﻪﻧﮫﺎ ﺑﻪ داﮔﻴﺮﻛﺮدﻧﻰ ﻧﻴﻤﭽﻪ دوورﮔـﻪى ﻋـﻪرهب ﻧـﻪﺑ‪‬ـﺖ‪.‬ﺑـﻪﻻم ﻣـﻪرگ‬ ‫رِ‪‬ﮕﻪى ﻧﻪدا ﺋﻪو ﺧﻪوﻧﻪ داﮔﻴﺮﻛﻪراﻧﻪﯾﻪى ﺑ‪‬ﻨ‪‬ﺘﻪ دى‪ ,‬ﻟـﻪو رِۆژﮔـﺎرهوه‬ ‫ﻧﺎوﺟﻪرﮔﻪى ﻧﻴﻤﭽﻪ دورﮔﻪى ﻋﻪرهﺑﻰ ھﻪﻣﻴﺸﻪ ﻧﻪﺗﻮاﻧﺮاوه داﮔﻴﺮﺑﻜﺮ‪‬ـﺖ‬ ‫ﻟﻪﻻﻳﻪن داﮔﻴﺮﻛﻪراﻧـﻪوه‪ ,‬ﺑـﻪﻻم ﻛـﻪﻧـﺎرهﻛـﺎﻧﻰ ﻧﻴﻤﭽـﻪدورﮔـﻪى ﻋـﻪرهب‬ ‫ﺑـــﻪﺗﺎﻳﺒـــﻪﺗـــﻴﺶ ﻛـــﻪﻧـــﺎرهﻛـــﺎﻧﻰ ﺑـــﺎﻛﻮرى ﮔـــﯚرِهﭘـــﺎﻧﻰ ﻓـــﺮاوان ﺑـــﻮوﻧﻰ‬ ‫ﺋﻴﻤﭙﺮاﺗﯚرﻳﻪﺗﻪﻛﺎﻧﻰ ﻓﺎرس و رِۆﻣﻪﻛﺎن و ﻣﻪﻏﯚل و ﺧﺎچ ﭘﻪرﺳﺘﻪﻛﺎن و‬ ‫دواﺗﺮﻳﺶ ھ‪‬ﺰه داﮔﻴﺮﻛﺎره ﻛﻼﺳﻴﻜﻴﻪﻛﺎﻧﻰ ﭘﻮرﺗﻮﮔﺎل و ھﯚ‪‬ـﻪﻧﺪﻳـﻪﻛـﺎن‬ ‫ﺗﻪﻧﺎﻧﻪت ﺋﻴﻨﮕﻠﻴﺰ و ﻓﻪرِهﻧﺴﻴﻪﻛﺎﻧﻴﺶ ﺑﻮوه‪.‬ھﻪﺗـﺎ ﺋـﻪو ﺳـﻪردهﻣـﻪى ﻛـﻪ‬ ‫ﺷ ـﻪﭘــﯚﻟﻰ ﻓﺮاواﻧﺒــﻮوﻧﻰ ﺋﻴﻤﭙﺮﻳﺎﻟﻴ ـﻪﺗــﻰ ﺋ ـﻪﻣﺮﻳﻜــﺎﻳﻰ ﻧــﻮێ دﺳــﺘﻴﭙ‪‬ﮑﺮد‬ ‫ﻛﻪﻟﻪﺳﻪرهﺗﺎى ﺳﺎ‪‬ﻪﻛﺎﻧﻰ ﭘﻪﻧﺠﺎﻛﺎﻧﻰ ﺳﻪدهى رِاﺑﻮردوهوه دهﺳﺘﻴﭙ‪‬ﮑﺮد‪,‬‬ ‫ﺟﻰ ﭘ‪‬ﯽ‬ ‫وﺗﺎﺋ‪‬ﺴﺘﺎش ﻟﻪ ﻗﯚﻧﺎﻏﻰ ﭘ‪‬ﺸﮑﻪوﺗﻨﻰ ھ‪‬ﻮاﺷﺪاﻳﻪ‪.‬ﺋﻪﮔﻪرﭼﻴﺶ َ‬ ‫ﺧ ـﯚى ﻛﺮدۆﺗ ـﻪوه ﺑــﻪﻻم ﺟ‪‬ﮕﻴــﺮ ﻧﻴ ـﻪ‪ ,‬ﺑــﻪﻻم ﺑــﻪﺳ ـﻪ ﺑ ـﯚ دروﺳــﺘﺒﻮوﻧﻰ‬ ‫ﺑـــﺎرودۆﺧ‪‬ﮑﻰ ﻧـــﺎﺟ‪‬ﮕﻴﺮ‪ ,‬ﻛـــﻪ ﺑﻴﺮﻳـــﺎراﻧﻰ ﻧـــﻮ‪‬ﯽ ﺳﻴﺎﺳـــﻪﺗـــﻰ دهرهوهى‬ ‫ﺋـﻪﻣﺮﻳﻜـﺎ ﻧـﺎوى دهﺑــﻪن ﺑـﻪ )) ﻓـﻪوزاى دروﺳــﺘﻜﻪر ((‪.‬ﭘ‪‬ـﺪهﭼ‪‬ـﺖ ﺋـﻪم‬ ‫ھ‪‬ـــﺮش و ﻛـــﺸﺎﻧﻪى ﺋـــﻪﻣﺮﻳﻜـــﺎ ﺗﺮﺳـــﻨﺎﻛﺘﺮﻳﻦ ﺷـــﻪﭘـــﯚﻟﻰ داﮔﻴﺮﻛﺮدﻧـــﻰ‬ ‫ﺳﻪرﻣﺎﻳﻪدارى ﺑ‪‬ﺖ ﺑﯚ ﻧﺎوﭼﻪﻛﻪ ﻟﻪﺳﺎ‪‬ﯽ ‪2003‬وه‪ .‬ﻛ‪‬ﺸﻪى ﻧﺎوﭼﻪﻛﻪ‬ ‫ﻛﻪدر‪‬ﮋ دهﺑ‪‬ﺘﻪوه ﻟﻪﺳﻨﻮرى ﺑﺎﺷﻮرى ﺗﻮرﻛﻴﺎوه ﻟﻪﺑﺎﻛﻮرهوه و ﺗﺎدهرﻳـﺎى‬ ‫ﻋـﻪرهب ﻟــﻪﺑﺎﺷــﻮور و ووﻻﺗــﻰ دۆ‪‬ــﯽ رِاﻓﻴـﺪهﯾـﻦ ﻟــﻪ رِۆژھــﻪﻻت و ﺗــﺎ‬ ‫ﻣﻴﺴﺮ ﻟﻪ رِۆژﺋﺎوا ﻟﻪﻛﯚﻧﻪوه ﭘ‪‬ﯽ وﺗﺮاوه رِۆژھـﻪﻻﺗـﻰ ﺧـﻮاروو‪.‬ﻟـﻪرِووى‬ ‫ﺟﻮﮔﺮاﻓﻴﺸﻪوه ﻟﻪﺑﻨﭽﻴﻨﻪدا و ﻟﻪ ﺋﻪدهﺑﻴﺎﺗﻰ ﺳﻴﺎﺳﻪﺗﻰ ﻧ‪‬ﻮدهو‪‬ﻪﺗﻴﺪا و‬ ‫‪94‬‬

‫ﻓﺔوزاى دروﺳﺘﻜﺔر‪........‬‬ ‫ﻟ‪‬ﮑﯚ‪‬ﯿﻨﻪوه ﺳﺘﺮاﺗﻴﮋﻳﻪﻛﺎن و ﺋﻪدهﺑﻴﺎﺗﻰ ﺟﻴﯚﭘﯚﻟﻪﺗﻴﻜﺲ ﺑﻪم ﻧﺎوﭼﻪﯾﻪ‬ ‫دهوﺗﺮ‪‬ﺖ )) ﮔﻪرووى دوﻧﻴﺎ(( ‪ ,‬ھﻪرﻛﻪس و ووﻻﺗ‪‬ﮏ دهﺳﺘﻰ ﺑﻪﺳﻪردا‬ ‫ﺑﮕﺮ‪‬ﺖ دهﺗﻮاﻧ‪‬ﺖ ﻛﻪ دوﻧﻴﺎ ﺑﺨﻨﻜ‪‬ﻨ‪‬ﺖ ‪.‬‬ ‫ﻟﻪ ﺋ‪‬ﺴﺘﺎدا‪ ,‬ﺳﻪرهرِاى ﺋﻪم ﺳـﻴﻔﺎﺗﻪ ﺟﻴﯚﺳﻴﺎﺳـﻴﻪ‪ ,‬ﺳـﻴﻔﻪﺗ‪‬ﮑـﯽ ﺗﺮﻳـﺸﻰ‬ ‫ﭘـــﻪﯾـــﺪاﻛﺮدووه‪,‬ﻛـــﻪ ﺋـــﻪﻣــــﻪﯾـــﺶ ﻟـــﻪرِووى ﺳـــﺘﺮاﺗﻴﮋﻳﻪوه ھـــﻪﻣــــﺎن‬ ‫ﺳﻴﻔﻪﺗﻰ)) ﺧﻨﻜﺎﻧﺪﻧﻰ(( ھﻪﯾﻪ‪ ,‬ﺑﻪﻻم ﻟﻪﺳﻪر ﺋﺎﺳﺘﻰ ﺋـﺎﺑﻮرى‪ .‬ﻟ‪‬ـﺮهدا‬ ‫ﺟ‪‬ﮕﻪى ﺑﺎﺳﻪ ﻛﻪ ﺋﻪو ﮔﻮوﺗﻪﯾﻪى وهزﻳﺮى دهرهوهى ﭘ‪‬ﺸﻮوﺗﺮى ﺋﻪﻣﺮﻳﻜﺎ‬ ‫ھ‪‬ﻨﺮى ﻛﻴﺴﻪﻧﺠﻪر ﺑﮫ‪‬ﻨﻴﻨـﻪوه ﻛـﻪ ﻟـﻪﻛـﺎﺗﻰ ﮔـﻪﻣـﺎرۆى ﻧـﻪوت ﻟـﻪﻻﻳـﻪن‬ ‫ووﻻﺗــﻪ ﻋــﻪرهﺑﻴــﻪﻛﺎﻧــﻪوه ﺧﺮاﻳــﻪ ﺳــﻪر رِۆژﺋــﺎوا ﻟــﻪﻛــﺎﺗﻰ ﺟــﻪﻧﮕــﻰ‬ ‫ﺋﯚﻛﺘﯚﺑــﻪرى ﺳــﺎ‪‬ﯽ ‪1973‬ى ﻧ‪‬ــﻮان ﺋﻴــﺴﺮِاﺋﻴــﻞ و ﻋ ـﻪرهﺑــﻪﻛﺎﻧــﺪا ﻛ ـﻪ‬ ‫ده‪‬ﺖ)) ﺋﻪﻣﺮﻳﻜﺎ ِر‪‬ﮕﺎ ﺑﻪ ھﯿﭻ ﻛﻪﺳ‪‬ﮏ ﻧﺎدات ﻛﻪ ﺑﻴﺨﻨﻜ‪‬ﻨﻦ(( ‪25‬‬ ‫ﻟــــﻪم ﻧﺎوﭼــــﻪﯾــــﻪدا ﻧﺰﻳﻜــــﻪى ‪%70‬ى ﻳــــﻪدهﮔــــﻰ ﻧــــﻪوﺗــــﻰ دوﻧﻴــــﺎ‬ ‫ھــﻪﯾ ـﻪ‪.‬ﺑــﻪھــﻪﻣــﺎن رِ‪‬ــﮋهش ﭘﻴــﺸﻪﺳــﺎزى ﺑــﻪرھــﻪﻣــﻰ ﻧ ـﻪوﺗــﻰ دوﻧﻴــﺎى‬ ‫ﺗﻴﺎداﻳﻪﻟﻪﮔﻪڵ ﺳﻴﻔﻪﺗﻰ ﻛ‪‬ﺒﺮِﻛ‪‬ﯽ ﻧﻪوﺗﻰ ﻛﻪ ﻧﻤﻮﻧﻪى ﻛﻪﻣـﻪ ﻟـﻪھـﻪﻣـﻮو‬ ‫دوﻧﻴﺎدا‪ ,‬ﺑﻪﻛﻮرﺗﻰ ھﻪرﻛﻪس و ووﻻﺗ‪‬ﮏ ﺋﻪم ﻧﺎوﭼﻪﯾﻪ ﮐﯚﻧﺘﺮۆڵ ﺑﻜـﺎت‬ ‫ﻣﺎﻧﻪى ﺋﻪوهﯾﻪ دوﻧﻴﺎى ھﻪﻣﻮوى ﮐﯚﻧﺘﺮۆڵ ﻛﺮدووه‪ .‬و دهﺗﻮاﻧ‪‬ﺖ دووﺟﺎر‬ ‫دوﻧﻴﺎ ﺑﺨﻨﻜ‪‬ﻨ‪‬ﺖ‪ ,‬ﺟﺎر‪‬ﮑﻴﺎن ﻟﻪرِووى ﺳﺘﺮاﺗﻴﮋﻳﻪوه ﻛﻪ ﻛﯚﻧﺘﺮِۆ‪‬ﯽ ﭘ‪‬ﮕﻪ‬ ‫ﺟﻴﯚﺳﻴﺎﺳـــﻴﻪﻛـــﻪى دهﻛـــﺎت‪ .‬و ﺟـــﺎرى دووهﻣـــﻴﺶ ﻟـــﻪرِووى ﺋﺎﺑﻮرﻳـــﻪوه‬ ‫ﻧﺘﺮۆ‪‬ﮑﺮدﻧﻰ داھﺎﺗﻪ ﻧﻪوﺗﻪ زۆر و زهوهﻧﺪهﻛﻪﯾﻪوه‪ .‬ﻛﻪ ﻟﻪھﻪردوو‬ ‫ﺑﻪﻛﯚ ِ‬ ‫ﺑﺎرهﻛﻪدا‪ ,‬ﺋﻪم ﻧﺎوﭼﻪﯾﻪ زﻳﻨﺪوو ﮔﺮﻧﮕﻪ ﺑﯚ ﺋﺎراﻣﻰ دوﻧﻴـﺎ و ھـﻪﯾﻤـﻪﻧـﻪ‬ ‫ﻛﺮدﻧﻰ ﺑﻪﺳﻪر دوﻧﻴﺎدا ﻛﻪ ھﻪر ﻻﻳﻪك ﺑﻴﻪو‪‬ﺖ‪.‬‬

‫‪95‬‬

‫ﻓﺔوزاى دروﺳﺘﻜﺔر‪.........‬‬ ‫ﻳﻪﻛﻪم ھـﻪو‪‬ـﯽ ﭘـﺎواﻧﻜﺮدﻧﻰ ﺋـﻪم ﻧﺎوﭼـﻪﯾـﻪ ﻟـﻪ ﺳـﻪرهﺗـﺎى ﺳـﻴﻪﻛـﺎﻧﻰ‬ ‫ﺳـﻪدهى رِاﺑــﻮردووهوه دهﺳــﺘﻴﭙ‪‬ﮑﺮد ﻛﺎﺗ‪‬ــﮏ ﺋـﻪﻣﺮﻳﻜﻴـﻪﻛــﺎن ﺳـﻪرﻛـﻪوﺗــﻦ‬ ‫ﻟﻪدۆزﻳﻨﻪوهى ﺗﻮاﻧﺎ دهو‪‬ﻪﻣﻪﻧﺪهﻛﻪى و ﺋﺎﻳﻨﺪه رِۆﺷـﻨﻪﻛـﻪى ﺑـﻪرھـﻪﻣـﻰ‬ ‫ﻧﻪوت ﻟﻪﻧﺎوﭼﻪى ﻛﻪﻧﺪاوى ﻋﻪرهﺑﻴﺪا‪.‬و دهﺳﺘﻴﺎن ﻛﺮد ﺑﻪدهرﭘـﻪرِاﻧـﺪﻧﻰ‬ ‫ھ‪‬ﺰه داﮔﻴﺮﻛﺎره ﻛﻼﺳﻴﻜﻴﻪﻛـﺎن و ﺑـﻪﺗﺎﻳﺒـﻪﺗـﻴﺶ ﺋﻴﻨﮕﻠﻴـﺰهﻛـﺎن ‪ .‬ﺑـﻪﻻم‬ ‫ھﻪو‪‬ﻪ ﮔﻪرم وﮔﻮرِهﻛﺎﻧﻰ ﺋـﻪﻣﺮﻳﻜـﺎ ﺑـﯚ دهﺳـﺘﺒﻪﺳـﻪراﮔﺮﺗﻨـﻰ ﺳـﺘﺮاﺗﻴﮋى‬ ‫ﺋـﻪم ﻧﺎوﭼــﻪﯾـﻪ‪ ,‬ﻟــﻪدواى ﺟـﻪﻧﮕـﻰ ﺟﻴﮫــﺎﻧﻰ دووهﻣـﻪوه دهﺳــﺘﻰ ﭘ‪‬ﮑ ـﺮد‪.‬‬ ‫ﻟﻪﭼﻮارﭼ‪‬ﻮهى )) ﺳﻴﺎﺳﻪﺗﻰ ﻟﻪﺧﯚﮔﺮﺗﻦ((و ﭘـﺮِﻛﺮدﻧـﻪوهى ﺑﯚﺷـﺎﻳﻰ ﻛـﻪ‬ ‫ﺋـــــﻪﻣﺮﻳﻜـــــﺎ ﮔـــــﻪﺷـــــﻪى ﭘ‪‬ـــــﺪا ﺑـــــﯚ رِ‪‬ﮕـــــﺮﺗﻦ ﻟـــــﻪﻓﺮاواﻧﺒـــــﻮوﻧﻰ‬ ‫ﺷﻴﻮﻋﻴﻪﺗﻰ)) ﺳﯚﭬﻴﻪﺗﻰ(( ﺟﺎران ﻟﻪدوﻧﻴﺎدا‪.‬ﺑﻪﺷ‪‬ﻮهﯾـﻪك ﻛـﻪ ﻧﺎوﭼـﻪى‬ ‫ِرۆژھﻪﻻﺗﻰ ﻧﺎوهرِاﺳﺖ و ﺑﻪﺗﺎﻳﺒﻪﺗﻴﺶ ﺋـﻪو ھ‪‬ـﻪى ﻛـﻪﻟـﻪﺗﻮرﻛﻴـﺎوه ﺑـﯚ‬ ‫ﭘﺎﻛﺴﺘﺎﻧﻪ ﺑﻪﺗ‪‬ﭙﻪڕﺑﻮون ﺑﻪﻛ‪‬ﻠﮕﻪ ﻧﻪوﺗﻴﻪ دهو‪‬ﻪﻣﻪﻧـﺪهﻛـﺎﻧﻰ ﻛـﻪﻧـﺪاوى‬ ‫ﻋﻪرهﺑﻴﺪا ﺗ‪‬ﭙﻪڕدهﺑ‪‬ﺖ ﺑﻮه ﺟ‪‬ﮕﻪى ﮔﺮﻧﮕﻴﻪﻛﻰ ﺳﺘﺮاﺗﻴﮋى زۆره‪.‬‬ ‫دهو‪‬ــﻪﺗــﺎﻧﻰ ﻋ ـﻪرهﺑــﻴﺶ ﺑــﻪرِاﺑــﻪراﻳ ـﻪﺗــﻰ ﺳــﻌﻮدﻳﻪ و ﻣﻴــﺴﺮ ﻛ ـﻪوﺗﻨ ـﻪ‬ ‫ﺳﺘﺮاﺗﻴﮋﻳﻪﺗﻰ ھﺎوﭘﻪﯾﻤﺎﻧﺎن و ﺑـﻪﻣـﻪش ﭘـﻪﯾﻤـﺎﻧﻰ ﺑـﻪﻏـﺪاو دواﺗـﺮﻳﺶ‬ ‫ﭘﻪﯾﻤﺎﻧﻰ ﻣﻪرﻛﻪزى رِووﺧﺎن و ﻳﻪﻛﻪم ھﻪو‪‬ﯽ ﺋﻪﻣﺮﻳﻜﺎش ﺷﻜﺴﺘﻰ ھ‪‬ﻨـﺎ‬ ‫ﺑﻪﺑﻮوﻧﻰ ھ‪‬ﺰ ﻟﻪﺳﻪر زهوى‪.‬‬ ‫ﻛﺎﺗ‪‬ﮏ داﺑﻪزﻳﻨﻰ ھ‪‬ﺰى ﺋﻪﻣﺮﻳﻜﺎ ﻟﻪﻟﻮﺑﻨﺎﻧﺪا ﺷﻜﺴﺘﻰ ﺧﻮارد ﻟﻪﻛﯚﺗـﺎﻳﻰ‬ ‫ﺳــﺎ‪‬ﯽ ‪1958‬دا و ﺋــﻪﻣﺮﻳﻜــﺎ ﻧـــﻪﯾــﺎﺗﻮاﻧﻰ ﭘﺎر‪‬ﺰﮔــﺎرى ﻟــﻪﻣﺎﻧـــﻪوهى‬ ‫ھ‪‬ﺰهﻛﺎﻧﻰ ﺑﻜﺎت ﻟﻪﺳﻪر زهوى ﻧﺎوﭼﻪﮐﻪھـﻪﺗـﺎ دواى ‪ 45‬ﺳـﺎلَ ﻟـﻪدواى‬ ‫ﺋﻪو ھﻪو‪‬ﻪ ﺳﻪرﻧﻪﮔﺮﺗﻮهى ﻟﻪﻟﻮﺑﻨﺎﻧﺪا‪ ,‬ﻛﺎﺗ‪‬ﮏ ﺋﻪﻣﺮﻳﻜـﺎ و ﺑـﻪرﻳﺘﺎﻧﻴـﺎ‬ ‫ﻋ‪‬ﺮاﻗﻴﺎن داﮔﻴﺮ ﻛﺮد ﻟﻪﺳﺎ‪‬ﯽ ‪2003‬دا ‪.‬‬ ‫‪96‬‬

‫ﻓﺔوزاى دروﺳﺘﻜﺔر‪........‬‬ ‫ول دهدات ﺑــﻪھــﯚى ﺑــﻮوﻧﻰ ھ‪ ‬ـﺰهﻛــﺎﻧﻰ ﻟــﻪ‬ ‫ﻟــﻪﺋ‪‬ــﺴﺘﺎدا‪ ,‬ﺋ ـﻪﻣﺮﻳﻜــﺎ ھــﻪ َ‬ ‫ﺋـــﻪﻓﻐﺎﻧـــﺴﺘﺎن و ﻋ‪‬ﺮاﻗـــﺪا ﻛـــﻪ دﺳـــﺖ ﺑﻜـــﺎت ﺑـــﻪ ﭘـــﺮِۆژهﯾـــﻪك ﺑـــﯚ‬ ‫دهﺳﺘﺒﻪﺳﻪراﮔﺮﺗﻨﻰ ﻧﺎوﭼﻪﻛﻪ‪ .‬ﺑﯚﺋـﻪوهى دواﺗـﺮ دهﺳـﺖ ﺑـﻪﺳـﻪر ھـﻪﻣـﻮو‬ ‫دوﻧﻴــﺎدا ﺑﮕﺮ‪‬ـــﺖ ﺑـــﻪھﯚﻛـــﺎرى ﺳﻴﺎﺳــﻰ‪ ,‬ﻛﺎﺗ‪‬ـــﮏ ﻧﻤﻮﻧـــﻪى دﻳﻤﻮﻛﺮاﺳـــﻰ‬ ‫ﺋـﻪﻣﺮﻳﻜــﺎ ﻟــﻪﻧﺎوﭼــﻪﻛ ـﻪدا دهﺳــﺘﻴﭙ‪‬ﮑﺮد ﻟــﻪ ﺋـﻪﻓﻐﺎﻧــﺴﺘﺎن و ﻋ‪‬ﺮاﻗ ـﺪا‪.‬و‬ ‫ﺗﻮوﺷﻰ ﺋﺎﺳﺘﻪﻧﮕﻰ رِاﺳﺘﻪﻗﻴﻨﻪ ﺑﻮهوه‪ .‬ﺑﻴﺮﻳﺎراﻧﻰ ﺳﺘﺮاﺗﻴﮋى ﺳﻴﺎﺳـﻪﺗـﻰ‬ ‫ﺋـﻪﻣﺮﻳﻜــﺎ ﺑﻴﺮﻳــﺎن ﺑـﯚ ﭘﻼﻧ‪‬ﮑـﻰ ﻧــﻮێ ﭼـﻮو ﺑـﯚ ﺳـﻪﭘﺎﻧــﺪﻧﻰ دهﺳـﻪﻻﺗــﻰ‬ ‫ﺋﻪﻣﺮﻳﻜﺎ ﻟﻪﻧﺎوﭼﻪﻛـﻪدا‪,‬ﺑـﻪﻻم ﺋـﻪﻣﺠـﺎره ﺑـﻪﺑـﻪﻛﺎرھ‪‬ﻨـﺎﻧﻰ ھ‪‬ـﺰ و ﺋـﻪو‬ ‫ﭘﻼﻧﻪﺷﻴﺎن ﻧﺎوﺑﺮد ﺑﻪ)) ﻓـﻪوزاى دروﺳـﺘﻜﻪر(( ﺷـ‪‬ﻮاز‪‬ﮑﻰ ﻣﺎرﻛـﺴﻰ ﺑـﯚ‬ ‫ﮔﯚرِان‪ ,‬ﺑﻪﻻم ﺑﻪﭼﻪﻧﺪ زﻳﺎدﻛﺮدﻧ‪‬ﮏ ﺑﻪﻣـﯚد‪‬ﻠﻰ ﺋـﻪﻣﺮﻳﻜـﺎﻳﻰ ﺑـﯚى‪ .‬ﺋـﻪم‬ ‫)) ﺑﻴـﺮدۆزهى ﻓـﻪوزاى دروﺳـﺘﻜﻪره(( داﻧـﻪرِ‪‬ـﮋراوه ﺑـﯚ ﮔـﯚرِﻳﻨـﻰ رِژ‪‬ﻤـﻪ‬ ‫ﺳﻴﺎﺳــــﻴﻪﻛــــﺎﻧﻰ ﻧﺎوﭼــــﻪﻛــــﻪ ﻟــــﻪرِ‪‬ﮕــــﻪى ﺷــــﯚرِش و ھﺎﺗﻨــــﻪﻧــــﺎوهوهى‬ ‫رِاﺳــﺘﻪوﺧ ـﯚوه‪ ,‬ﺑــﻪ‪‬ﮑ ـﻮ ﺑـﯚ ﮔــﯚرِﻳﻨــﻰ ھــﻪﻣــﻮو ﺳــﻴﻤﺎﻛﺎﻧﻰ ﻧﺎوﭼــﻪﻛ ـﻪﯾ ـﻪ‪.‬‬ ‫ﻟﻪرِ‪‬ﮕـﻪى ﺑﻼوﻛﺮدﻧـﻪوهى ﺑـﺎرودۆﺧ‪‬ﮑﻰ ﻓـﻪوزا و ﻧـﺎﺟ‪‬ﮕﻴﺮى ﺑـﯚ ﺋـﻪوهى‬ ‫ﻟﻪﺋﻪﻧﺠﺎﻣﺪا ﺳﻴﻤﺎﻳﻪﻛﻰ ﻧﻮێ ﺑﯚ ﻧﺎوﭼﻪﻛﻪ ﭘﻪﯾﺪا ﺑﺒ‪‬ﺖ‪.‬‬ ‫ﺑﻪم ﭘﺮِۆژهى رِۆژھﻪﻻﺗﻰ ﻧﺎوهرِاﺳﺘﻰ ﮔﻪورهﯾـﻪ ﻛـﻪﻟـﻪﻻﻳـﻪن ﺋـﻪﻣﺮﻳﻜـﺎوه‬ ‫ﻛﺎرى ﺑﯚ دهﻛﺮ‪‬ﺖ ﺗﻪﻧﮫﺎ ﺟﻴﺎوازﻳﻪك ﻟﻪﮔﻪڵ ﭘﻪﯾﻤﺎﻧﻪﻛﺎﻧﻰ)) ﺑﻪﻏﺪاد و‬ ‫ﻣﻪرﻛﻪزى (( ﺳـﺎ‪‬ﻪﻛـﺎﻧﻰ ﻧﻴـﻮهى ﻳـﻪﻛـﻪﻣـﻰ ﺳـﻪدهى رِاﺑـﻮوردودا ﺗـﻪﻧﮫـﺎ‬ ‫ـﺴﺮاﺋﻴﻠــﻰ ﺑ ـﯚ زﻳــﺎدﻛﺮاوه و‬ ‫ﺋ ـﻪوهﯾ ـﻪﻛ ـﻪ ﺋ ـﻪم ﭘ ـﺮِۆژهﯾ ـﻪ ﻟــﻪﻻﻳ ـﻪك ﺋﻴـ ِ‬ ‫ﻟﻪﻻﻳـﻪﻛـﻰ ﺗﺮﻳـﺸﻪوه ووﻻﺗـﺎﻧﻰ رِۆژﺋـﺎواى ﻋـﻪرهﺑﻴـﺸﻰ ﺑـﯚ زﻳـﺎدﻛﺮاوه‪.‬‬ ‫ﺑﯚﭼـﻮوﻧﻰ ﺋـﻪﻣﺮﻳﻜـﺎ واﻳـﻪ )) ﺋـﻪﮔـﻪر ھ‪‬ـﺰ ﺑـﻪﻛﺎرھ‪‬ﻨـﺎن ﺳـﻪرﻧـﻪﻛـﻪوت‬

‫ﻓﺔوزاى دروﺳﺘﻜﺔر‪.........‬‬ ‫ﻟﻪو‪‬ﻨﻪﻛ‪‬ﺶاﻧﻰ ﻧـﻪﺧـﺸﻪى رِۆژھـﻪﻻﺗـﻰ ﻧـﺎوهرِاﺳـﺘﻰ ﮔـﻪورهو ﻓﺮاواﻧـﺪا‪,‬‬ ‫ﺋﻪوا ﺗﻪﻧﮫﺎ ﭼﺎرهﺳﻪر ﺑﻪﻛﺎرھ‪‬ﻨﺎﻧﻰ ھ‪‬ﺰى زﻳﺎﺗﺮه((‪.26‬‬ ‫ھــﻪﺗــﺎ ﻣــﺮۆڤ و زهوى ﻟــﻪﮔــﻪڵ ﻳـﻪﻛﺘــﺮدا ﺗـﻪﺧــﺖ دهﻛــﺮ‪‬ﻦ‪.‬ﺋـﻪوﻛﺎﺗـﻪش‬ ‫ﺋﻪﻣﺮﻳﻜﺎ ﻧﻪﺧﺸﻪﯾﻪﻛﻰ ﻧﻮ‪‬ﯽ ﻧﺎوﭼﻪﻛﻪ دهﻛ‪‬ﺶ‪‬ﺘﻪوه ﻛﻪ ووﻻﺗﺎﻧﻰ ﻧـﻮێ‬ ‫و ﺑﭽﻮوك ﻟﻪﺳﻪر ﺑﻨﻪﻣﺎى ﻣﻪزھﻪﺑﻰ و ﻧﻪﺗﻪوهﯾﻰ دروﺳﺖ ﺑـﺒﻦ‪,‬ﺑـﻪﻣـﻪش‬ ‫ﺋﻪﻣﺮﻳﻜﺎ ﻧﺎوﭼﻪﻛﻪ دهﺧﺎﺗﻪ ژ‪‬ﺮ دهﺳﻪﻻﺗﻰ ﺧﯚﻳﻪوه و دواﺗﺮﻳﺶ ھﻪﻣـﻮو‬ ‫دوﻧﻴــﺎ ﮐــﯚﻧﺘﺮۆڵ دهﻛــﺎت‪ ,‬ﺑــﻪھــﯚى ﻛــﯚﻧﺘﺮِۆ‪‬ــﯽ ﻗــﻮرِﮔــﻰ دوﻧﻴــﺎوهﻛــﻪ‬ ‫رِۆژھﻪﻻﺗﻰ ﻧﺎوهرِاﺳﺘﻪ‪ .‬ﺑﯚ در‪‬ﮋه ﭘ‪‬ﺪاﻧﻰ ﭘﺎواﻧﻜﺮدﻧﻰ ﺋﻪﻣﺮﻳﻜﺎى ﻧـﻮێ‬ ‫ﺑﯚ ھﻪﻣﻮو دوﻧﻴﺎ‪.‬ﺑﻪﻻم ﺋﺎﻳﺎ داھﺎﺗﻮو ھﻪر وا ﺑﻪ ﺳﺎﻧﺎﻳﻰ ﺑـﯚ ﺋـﻪﻣﺮﻳﻜـﺎ‬ ‫دهﻣ‪‬ﻨ‪‬ﺘﻪوه و دهﺗﻮاﻧ‪‬ﺖ در‪‬ﮋه ﺑﻪھﻪﯾﻤﻪﻧﻪو دهﺳﻪﻻﺗـﻰ ﺑـﺪات؟ ﺋـﻪﮔـﻪر‬ ‫ﺑﻪﻣ‪‬ﮋووى ﻛﯚن و ﻧﻮ‪‬ـﺪا ﺑـﺮِواﻧـﻴﻦ دهﮔـﻪﯾﻨـﻪ ﺋـﻪو ﺋـﻪﻧﺠﺎﻣـﻪى ﻛـﻪ ﺋـﻪم‬ ‫ﻧﺎوﭼــﻪﯾـﻪ ﺑــﻪﺋﺎﺳــﺎﻧﻰ ﮐــﯚﻧﺘﺮۆڵ ﻧﺎﻛﺮ‪‬ــﺖ و ھــﯿﭻ ﻛـﻪس و ﻻﻳـﻪﻧ‪‬ﮑـﻴﺶ‬ ‫ﻧــﻪﯾﺘﻮاﻧﻴــﻮه ﺗﺎﺳــﻪر و ﺗﺎﻛﯚﺗــﺎ ﭘــﺎواﻧﻰ ﺳــﻪروهت و ﺳــﺎﻣﺎن و ﺧ‪‬ــﺮو‬ ‫ﺑ‪‬ﺮهﻛﻪى ﺑﻜﺎت‪,‬و ﻟﻪرِ‪‬ﮕـﻪﺷـﻴﻮه ھـﻪﻣـﻮو دوﻧﻴـﺎ ﺑﺨﺎﺗـﻪ ژ‪‬ـﺮ ﻛـﯚﻧﺘﺮِۆ‪‬ـﯽ‬ ‫ﺧﯚﻳﻪوه‪,‬ﺑﯚﻳﻪ ﭘ‪‬ﺪهﭼ‪‬ﺖ ﺑﯚ ﺋﻪﻣﺮﻳﻜﺎش ﺋﻪم ﻛﺎره ﻧﻪﭼ‪‬ﺘﻪ ﺳﻪر‪27.‬‬

‫*‬

‫*‬ ‫*‬

‫‪97‬‬

‫*‬ ‫*‬

‫‪98‬‬

‫ﻓﺔوزاى دروﺳﺘﻜﺔر‪........‬‬ ‫*‬

‫ﭘﻪراو‪‬ﺰهﻛﺎﻧﻰ ﺑﻪﺷﻰ دووهم‬ ‫==========================‬ ‫===‬ ‫‪ .1‬ﻣﺸﺮوع اﻟﺸﺮق اﻻوﺳﻂ اﻟﻜﺒﻴﺮ‪...‬ﻟﻤﺎذا؟‪/‬اﻳﻤـﻦ اﻟﺠﻨـﺪى‪ /2004/4/22/‬ﻣﺮﻛـﺰ‬ ‫اﻟــﺸﺮق اﻟﻌﺮﺑــﻰ‪ /‬ﻟﻠﺪراﺳــﺎت اﻟﺤــﻀﺎرﯾﻪ واﻻﺳــﺘﺮاﺗﻴﺠﻴﻪ‪/‬اﻟﻤﻤﻠﻜ ـﻪ اﻟﻤﺘﺤــﺪه‪/‬ﻟﻨــﺪن‪/‬‬ ‫‪www.asharqalarabi.org.uk‬‬ ‫‪.2‬ھﻪﻣﺎن ﺳﻪرﭼﺎوهى ژﻣﺎره )‪(1‬‬ ‫‪ .3‬ھﻪﻣﺎن ﺳﻪرﭼﺎوهى ژﻣﺎره )‪(1‬‬ ‫‪ .4‬ھﻪﻣﺎن ﺳﻪرﭼﺎوهى ژﻣﺎره )‪(1‬‬ ‫‪ .5‬ھﻪﻣﺎن ﺳﻪرﭼﺎوهى ژﻣﺎره )‪(1‬‬ ‫‪ .6‬ھﻪﻣﺎن ﺳﻪرﭼﺎوهى ژﻣﺎره )‪(1‬‬ ‫‪ .7‬ھﻪﻣﺎن ﺳﻪرﭼﺎوهى ژﻣﺎره )‪(1‬‬ ‫‪ .8‬هل ﻻﺗــﺰال ﻣــﺸﺮوع اﻟــﺸﺮق اﻻوﺳــﻂ ﻛﺒﻴــﺮا؟ ‪ /‬ﻋــﻮﻧﻰ اﻟﻘﻠﻤﺠــﻰ‪/‬ﺷــﺒﻜﻪ اﺧﺒــﺎر‬ ‫اﻟﻌﺮاق‪www.aliraqnews.com /‬‬ ‫‪.9‬ھﻪﻣﺎن ﺳﻪرﭼﺎوهى ژﻣﺎره )‪(8‬‬ ‫‪.10‬ھﻪﻣﺎن ﺳﻪرﭼﺎوهى ژﻣﺎره )‪(8‬‬ ‫‪.11‬ﻣـــﺸﺮوع اﻟـــﺸﺮق اﻻوﺳـــﻂ اﻟﻜﺒﻴـــﺮ‪...‬ﺷـــﺮاﻛﻪ ام ھﯿﻤﻨـــﻪ؟!!‪ /‬د‪.‬ﺳـــﻴﺪ ﻣﺤﻤـــﺪ‬ ‫اﻟــﺪاﻋﻮر‪/2004/9/7/‬ﺻــﺤﻴﻔﻪ اﻟﺤﻘــﺎﺋﻖ ‪ /‬ﺗــﺼﺪر ﻋــﻦ ﺷــﺮﻛﻪ اﻟﺤﻘــﺎﺋﻖ‪/‬اﻟﻤﻤﻠﻜ ـﻪ‬ ‫اﻟﻤﺘﺤﺪه‪www.alhaqaeq.net /‬‬ ‫‪.12‬ھﻪﻣﺎن ﺳﻪرﭼﺎوهى ژﻣﺎره )‪(11‬‬ ‫‪.13‬ھﻪﻣﺎن ﺳﻪرﭼﺎوهى ژﻣﺎره)‪(11‬‬ ‫‪.14‬ھﻪﻣﺎن ﺳﻪرﭼﺎوهى ژﻣﺎره )‪(11‬‬ ‫‪ .15‬ھﻪﻣﺎن ﺳﻪرﭼﺎوهى ژﻣﺎره )‪(11‬‬ ‫‪.16‬ھﻪﻣﺎن ﺳﻪرﭼﺎوهى ژﻣﺎره )‪(11‬‬ ‫‪99‬‬

‫ﻓﺔوزاى دروﺳﺘﻜﺔر‪.........‬‬ ‫‪.17‬ھﻪﻣﺎن ﺳﻪرﭼﺎوهى ژﻣﺎره)‪(8‬‬ ‫‪.18‬ھﻪﻣﺎن ﺳﻪرﭼﺎوهى ژﻣﺎره)‪(8‬‬ ‫‪ .19‬ھﻪﻣﺎن ﺳﻪرﭼﺎوهى ژﻣﺎره)‪(8‬‬ ‫‪.20‬ھﻪﻣﺎن ﺳﻪرﭼﺎوهى ژﻣﺎره)‪(8‬‬ ‫‪.21‬ھﻪﻣﺎن ﺳﻪرﭼﺎوهى ژﻣﺎره)‪(1‬‬ ‫‪.22‬ھﻪﻣﺎن ﺳﻪرﭼﺎوهى ژﻣﺎره)‪(8‬‬ ‫‪ .23‬ﺋﻪو ﺋﺎﺳﺘﻪﻧﮕﺎﻧﻪى ﻛﻪ د‪‬ﻨﻪ ﺳﻪر رِ‪‬ﮕـﺎى ﺋـﻪﻣﺮﻳﻜـﺎ ﻟـﻪﻧﺎوﭼـﻪى رِۆژھـﻪﻻﺗـﻰ‬ ‫ﻧﺎوهرِاﺳﺘﺪا‪ /‬رِۆژﻧﺎﻣﻪى ﻛﻮردوﺳﺘﺎﻧﻰ ﻧﻮێ‪/‬ژﻣﺎره ‪ 4178‬ﻟﻪ ‪2007/1/26‬دا‪.‬‬ ‫‪.24‬ھﻪﻣﺎن ﺳﻪرﭼﺎوهى ژﻣﺎره)‪(1‬‬ ‫‪.25‬اﻟــــﺸﺮق اﻻوﺳــــﻂ اﻟﻜﺒﻴــــﺮ‪..‬اﻟﻮاﺳــــﻊ‪...‬اﻟﺠﺪﻳــــﺪ؟ ‪ /‬د‪.‬ﻃــــﻼل ﺻــــﺎﻟﺢ ﻧﻴــــﺎ‪/‬‬ ‫‪www.okaz.com.sa /2006/8/13‬‬ ‫‪.26‬ھﻪﻣﺎن ﺳﻪرﭼﺎوهى ژﻣﺎره)‪(25‬‬ ‫‪.27‬ھﻪﻣﺎن ﺳﻪرﭼﺎوهى ژﻣﺎره)‪(11‬‬

‫‪100‬‬

‫ﻓﺔوزاى دروﺳﺘﻜﺔر‪........‬‬

‫ﻓﺔوزاى دروﺳﺘﻜﺔر‪.........‬‬

‫ﺑﻪﺷﻰ ﺳ‪‬ﯿﻪم‬

‫ﻛﺎرﻳﮕﻪرﻳﻪﻛﺎﻧﻰ ﺋﻪم ﭘﺮِۆژهﯾﻪ ﻟﻪﺳﻪر ﮔﻪﻻن و‬ ‫ِرژ‪‬ﻤﻪﻛﺎﻧﻰ ﻧﺎوﭼﻪﻛﻪ‬ ‫‪ ‬ﺋﺎﺷــﻜﺮاﻳﻪ ﺋ ـﻪم ﺑﻴــﺮدۆزهﯾ ـﻪ ﺑﻨ ـﻪﻣﺎﻳ ـﻪﻛ ـﻪ ﺑ ـﯚ ﺟ‪‬ﺒــﻪﺟ‪‬ﮑﺮدﻧــﻰ‬ ‫ﭘـــﺮِۆژهى )) ِرۆژھـــﻪﻻﺗـــﻰ ﻧـــﺎوهرِاﺳـــﺘﻰ ﮔـــﻪوره(( ﻳـــﺎن )) ﭘـــ ِﺮۆژهى‬ ‫ِرۆژھـــﻪﻻﺗـــﻰ ﻧـــﺎوهرِاﺳـــﺘﻰ ﻧـــﻮێ (( ﻳـــﺎن )) ﭘـــﺮِۆژهى رِۆژھـــﻪﻻﺗـــﻰ‬ ‫رﺳﻰ ﭘﺮِۆژهﻛـﻪ ﻟـﻪﻻﻳـﻪن ﺋـﻪﻣﺮﻳﻜـﺎوه دارِ‪‬ـﮋراون و‬ ‫ﻣﻴﺎﻧﺮهو(( ‪ ,‬ﮐﻪھﻪ َ‬ ‫ِ‬ ‫رِاﮔﻪﯾﺎﻧﺮاون وﻛﺎرى ﺟﺪﻳﺸﻴﺎن ﺑﯚ دهﻛﺮ‪‬ـﺖ ﺑـﯚ ﺟ‪‬ﺒـﻪﺟ‪‬ﮑﺮدﻧﻴـﺎن وهك‬ ‫ﺳــﺘﺮاﺗﻴﮋ‪‬ﮑﻰ ﺳﻴﺎﺳـﻪﺗــﻰ دهرهوهى ﺋـﻪﻣﺮﻳﻜــﺎ ﻟــﻪﻧﺎوﭼــﻪى رِۆژھــﻪﻻﺗــﻰ‬ ‫‪101‬‬

‫‪102‬‬

‫ﻓﺔوزاى دروﺳﺘﻜﺔر‪........‬‬ ‫ﻧـــﺎوهرِاﺳـــﺘﺪا‪ )).‬ﺑﻴـــﺮدۆزهى ﻓـــﻪوزاى دروﺳـــﺘﻜﻪر(( ﺑﯚﺗـــﻪ ﻛـــﺮۆك و‬ ‫ﻧﺎوه ِرۆﻛﻰ ﺋﻪو ﭘـﺮِۆژاﻧـﻪى ﺳـﻪرهوه وهك ﻟـﻪ ﭘ‪‬ـﺸﺘﺮدا ﺑـﻪﺷـ‪‬ﻮهﯾـﻪﻛـﻰ‬ ‫ووردو ﻓــﺮاوان ﺑﺎﺳــﻤﺎن ﻟ‪‬ــﻮهﻛــﺮدوه‪,‬دهرﻛ ـﻪوت ﻛ ـﻪ ﺋ ـﻪم ﺑﻴــﺮدۆزهﯾ ـﻪ‬ ‫ﻛﺎرﻳﮕﻪرﻳﻪﻛﻰ ﮔﻪورهى دهﺑ‪‬ـﺖ ﻟـﻪﺳـﻪر ﮔـﯚرِﻳﻨـﻰ ﺳﻴـﺴﺘﻪﻣـﻰ ﺳﻴﺎﺳـﻰ و‬ ‫ﺋــﺎﺑﻮرى و ﻛﯚﻣـﻪﻻﻳـﻪﺗــﻰ و ﺗـﻪﻧﺎﻧـﻪت ﺟﻮﮔﺮاﻓﻴــﺎى ﻧﺎوﭼــﻪﻛـﻪش ھــﻪر‬ ‫ﻟـــﻪﻣﯚرﻳﺘﺎﻧﻴـــﺎوه ﻟـــﻪ ِرۆژﺋـــﺎواوه ﺗـــﺎ ﺋـــﻪﻓﻐﺎﻧـــﺴﺘﺎن ﻟـــﻪرِۆژھـــﻪﻻت‬ ‫ﺑﻪﺗ‪‬ﭙﻪڕﺑﻮون ﺑـﻪ‬ ‫ﺋﻴـﺴﺮاﺋﻴـﻞ و ﺗﻮرﻛﻴـﺎ و ﺋ‪‬ﺮاﻧـﺪا‪.‬و ﺋـﻪﮔـﻪر ﭼﺎﻧـﺴﻰ‬ ‫ِ‬ ‫ﺳﻪرﻛﻪوﺗﻨﻰ ﺑﻪرﺑﻜﻪو‪‬ﺖ ﺋـﻪوا دهﺗﻮاﻧﺮ‪‬ـﺖ ﭘ‪‬ـﺸﺒﻴﻨﻰ ﺋـﻪوهﺑﻜﺮ‪‬ـﺖ ﻛـﻪ‬ ‫ﻟﻪ ﺋﺎﻳﻨﺪهدا ﻧﺎوﭼﻪﯾﻪﻛﻰ رِۆژھﻪﻻﺗﻰ ﻧﺎوهرِاﺳﺘﻰ ﻧﻮێ ﻟﻪداﻳﻚ دهﺑ‪‬ـﺖ‬ ‫زۆر ﺟﻴـــﺎواز ﻟـــﻪو رِۆژھـــﻪﻻﺗـــﻰ ﻧـــﺎوهرِاﺳـــﺘﻪى ﻛـــﻪ ﻟـــﻪرِاﺑـــﻮوردووداو‬ ‫ﺋ‪‬ﺴﺘﺎﺷﺪا ھﻪﯾﻪ‪ .‬ﻛﺎرﻳﮕﻪرى ﺋﻪم ﺑﻴﺮدۆزهﯾﻪش ﻟﻪ ﻧﺎوﭼﻪﯾﻪﻛﻪوه ﻳـﺎن‬ ‫ﻟﻪ ووﻻت و ﻛﯚﻣﻪ‪‬ﮕﺎﻳﻪﻛﻪوه ﺑﯚ ﻧﺎوﭼﻪ و ووﻻت و ﻛﯚﻣﻪ‪‬ﮕﺎﻳﻪﻛﻰ ﺗـﺮ‬ ‫دهﮔﯚرِ‪‬ﺖ ‪ .‬ﺑﻪﮔﻮ‪‬ﺮهى ِر‪‬ﮋهى ﻗﺒﻮ‪‬ﮑﺮدن ﻳﺎن ِرازﻳﺒﻮن و رِهﺗﻜﺮدﻧﻪوهى‬ ‫ﺋﻪو ووﻻت و ﻛﯚﻣﻪ‪‬ﮕﺎﻳﺎﻧﻪ ﺑﯚ ﺑﻴﺮۆﻛﻪ و ﺋﺎﻣﺎﻧﺠﻪﻛﺎﻧﻰ ﺑﻴﺮدۆزهﻛﻪ‪.‬‬ ‫ﺑﻪم ﺷ‪‬ﻮهﯾﻪ دهﻛﺮ‪‬ﺖ ﻛﺎرﻳﮕﻪرى ﺋﻪم ﺑﻴﺮدۆزهﯾﻪ ﻛﻮرت ﺑﻜﺮ‪‬ﺘﻪوه‪-:‬‬

‫‪ .1‬ووﻻﺗﺎﻧﻰ ِرۆژﺋﺎواى ﻋﻪرهﺑﻰ‬ ‫ﻛﻪﺑﺮﻳﺘﻴﻦ ﻟﻪ ووﻻﺗﺎﻧﻰ )) ﻣﯚرﻳﺘﺎﻧﻴﺎ و ﻣﻪﻏﺮﻳﺐ و ﺟﻪزاﺋﻴـﺮ و ﺗـﻮﻧﺲ‬ ‫و ﻟﻴﺒﻴﺎ(( ‪ ,‬ﺋﻪم ووﻻﺗﺎﻧﻪ ﺑﻪﮔﻮ‪‬ﺮهى ﭘ‪‬ﮕﻪﯾﺎن ﻟﻪ ِرۆژﺋـﺎواى ووﻻﺗـﺎﻧﻰ‬ ‫ﻋــﻪرهﺑﻴــﺪا و دوورﻳﻴــﺎن ﻟــﻪﭼــﻪﻗــﻰ ﮔــﯚ ِراﻧﻜﺎرﻳــﻪﻛــﺎن و ﻣﻠﻤﻼﻧ‪‬ﮑــﺎﻧﻰ‬ ‫ﻟــﻪدوﻧﻴــﺎى ﻋ ـﻪرهﺑــﻰ و ﺋﻴــﺴﻼﻣﻴﺪا‪ ,‬ھ‪‬ﻨ ـﺪه ﻛﺎرﻳﮕــﻪرﻳــﺎن ﻧﻴ ـﻪ ﺑــﻪﺳ ـﻪر‬ ‫ﺋﺎرِاﺳﺘﻪى ﮔﯚرِاﻧﻜﺎرﻳﻪﻛﺎﻧﻰ ﻧﺎوﭼﻪﻛﻪدا‪ .‬ھﻪروهھـﺎ ﺋـﻪم ووﻻﺗﺎﻧـﻪ ﺟﮕـﻪ‬ ‫‪103‬‬

‫ﻓﺔوزاى دروﺳﺘﻜﺔر‪.........‬‬ ‫ﻟــﻪ ﻟﻴﺒﻴــﺎ ﻛــﻪ داﮔﻴﺮﻛــﺮاو ﺑــﻮه ﻟــﻪﻻﻳــﻪن ﺋﻴﺘﺎﻟﻴــﺎوه‪ ,‬ﺋــﻪواﻧﻴﺘﺮﻳــﺎن‬ ‫ھــﻪﻣﻮوﻳــﺎن ﻟــﻪﻻﻳــﻪن ﻓــﻪرِهﻧــﺴﺎوه داﮔﻴﺮﻛﺮاوﺑــﻮون ‪,‬ﺋــﻪﻣــﻪش ﺟــﯚره‬ ‫ﻛﺎرﻳﮕﻪرﻳﻪﻛﻰ ﺗﺮى ھﻪﯾﻪ وهك ﻟﻪو ووﻻﺗﺎﻧﻪى ﻛﻪ داﮔﻴﺮﻛﺮاوى ﺋﻴﻨﮕﻠﻴﺰ‬ ‫ﺑﻮون ﻟﻪﺳﻪردهﻣـﻰ ﺋﻴـﺴﺘﻴﻌﻤﺎرى ﻧﻮ‪‬ـﺪا و دواى ﺟـﻪﻧﮕـﻪﻛـﺎﻧﻰ ﻳـﻪﻛـﻪم و‬ ‫دووهﻣﻰ ﺟﻴﮫﺎﻧﻰ‪.‬ھﻪروهھﺎ ﺋﻪم ووﻻﺗﺎﻧﻪ ھ‪‬ﻨﺪهى ﺳﻪرﻗﺎ‪‬ﯽ ﺑـﺎرودۆﺧﻰ‬ ‫ﻧﺎوﺧﯚى ﺧﯚﻳﺎﻧﻦ‪,‬ﻧﻴﻮ ھ‪‬ﻨﺪه ﺳـﻪرﻗـﺎ‪‬ﯽ ﻛ‪‬ـﺸﻪ و ﮔﺮﻓﺘـﻪ ﻋـﻪرهﺑﻴـﻪﻛـﺎن‬ ‫ﻧﻴﻦ‪,‬ﺋﻪوهش ﺑﯚ ﺋﻪوه دهﮔﻪرِ‪‬ﺘﻪوه ﻛﻪ ﮔﻪﻻﻧﻰ ﺋﻪم ووﻻﺗﺎﻧﻪ ﺑﻨﻪﭼﻪﯾﺎن‬ ‫ﻋـــﻪرهب ﻧـــﻴﻦ ﺑـــﻪ‪‬ﮑـــﻮ ﺋـــﻪﻣـــﺎزﻳﻐﻴﻦ ﻛـــﻪ داﻧﻴـــﺸﺘﻮاﻧﻰ رِهﺳـــﻪﻧـــﻰ ﺋـــﻪو‬ ‫ﻧﺎوﭼﺎﻧﻪن‪ ,‬ﮔﻪﻻﻧﻰ ﻋﻪرهب ﻟﻪدواى ﻓﺘﻮﺣﺎﺗﻰ ﺋﻴﺴﻼﻣﻴﻪوه ﻟﻪﺳـﻪردهﻣـﻰ‬ ‫دهو‪‬ﻪﺗﻰ ﺋﻪﻣﻪوﻳﻪوه ﻟﻪﯾـﻪﻣـﻪن و ﻧﻴﻤﭽـﻪدورﮔـﻪى ﻋـﻪرهﺑﻴـﻪوه رِووﻳـﺎن‬ ‫ﻛﺮدۆﺗ ـﻪ ﺋ ـﻪو ﻧﺎوﭼــﻪﯾ ـﻪ و ﺗﻴﺎﻳــﺪا ﺟ‪‬ﮕﻴــﺮ ﺑــﻮون و ﺑﻮﻧ ـﻪﺗ ـﻪ ﮔــﻪﻟــﻰ‬ ‫ﺑﺎﻻدهﺳﺖ و دهﺳﻪﻻﺗﻴﺎن ﮔﺮﺗﯚﺗﻪ دهﺳـﺖ ﻟـﻪﻧﺎوﭼـﻪﻛـﻪدا‪.‬ھـﻪوھﮫـﺎ ﺋـﻪم‬ ‫ووﻻﺗﺎﻧﻪش ﺑﺎﻛﮕﺮاوهﻧﺪ‪‬ﮑﻰ ﺋﻪﻓﺮﻳﻘﻴﺸﻴﺎن ھﻪﯾـﻪ ﻛـﻪ ﺋـﻪﻣـﻪش ﺑﯚﺧـﯚى‬ ‫ﻛﺎرﻳﮕﻪرى ﺗﺎﻳﺒﻪﺗﻰ ھﻪﯾـﻪ ﻟـﻪﺳـﻪر ﺑﻴﺮﻛﺮدﻧـﻪوهو ﺗ‪‬ﺮواﻧﻴﻨـﻲ ﮔـﻪﻻن و‬ ‫دهﺳﻪﻻﺗﺪاراﻧﻴﺎن ﺑﯚ ﻛ‪‬ﺸﻪﻛﺎﻧﻰ رِۆژھﻪﻻﺗﻰ ﻧﺎوهرِاﺳﺖ‪.‬‬ ‫ﺋﻪم ووﻻﺗﺎﻧﻪ ﺳﻪرﺟـﻪﻣﻴـﺎن ﺳﻴـﺴﺘﻪﻣ‪‬ﮑـﻰ ﺳـﻪرﺑـﺎزى ﻳـﺎن ﭘﺎﺷـﺎﻳﻪﺗـﻰ‬ ‫ﻳــﺎن ﺗــﺎﻛﺮِهوى و ﺧﯚﺳ ـﻪﭘ ـ‪‬ﻦ دهﯾﺎﻧﺒﺎﺗـﻪ رِ‪‬ــﻮه‪.‬ﺑــﻪﻻم ھــﻪرﻳ ـﻪﻛ ـﻪﺷــﻴﺎن‬ ‫ﻟﻪھﻪو‪‬ﯽ ﺑ‪‬ﻮﭼﺎﻧﺪاﻳﻪ ﺑﯚ ﮔﻪﺷﻪﭘ‪‬ﺪاﻧﻰ دﯾﻤﻮﮐﺮاﺳـﯿﻪت و داﺑﻴﻨﺮﻛﺮدﻧـﻰ‬ ‫ﺋﺎزادﻳــــﻪﻛــــﺎن وﻛﺮاﻧــــﻪوهى ﺑــــﺎزارِ و ﺳــــﻮودوهرﮔــــﺮﺗﻦ ﻟــــﻪ ﺷــــﯚرِﺷــــﻰ‬ ‫ﺗـﻪﻛﻨـﻪﻟﯚژﻳــﺎى ژﻣـﺎرهﯾـﻰ ﻟــﻪدوﻧﻴـﺎدا‪.‬و ھـﻪرﻳـﻪﻛـﻪﯾـﺎن ﺑــﻪﺟﻴـﺎ ﻟـﻪﮔــﻪڵ‬ ‫ﺋﻪوروﭘﺎى ﻳﻪﻛﮕﺮﺗﻮو و ﺋﻪﻣﺮﻳﻜﺎدا ﻟﻪرِ‪‬ﮑﻪوﺗﻨﺎﻣـﻪى ﺑﺎزرﮔـﺎﻧﻰ ﺋـﺎزاد و‬ ‫ﻛﯚﻣﻪ‪‬ﻪى ﺋﻪوروﭘﻰ_ﻋﻪرهﺑﻴﺪا ھﺎوﺑﻪﺷﻰ دهﻛﻪن ﻛـﻪ ﺋـﻪم رِ‪‬ﮑـﻪوﺗـﻦ و‬ ‫‪104‬‬

‫ﻓﺔوزاى دروﺳﺘﻜﺔر‪........‬‬ ‫ﭘ‪‬ﮑﻪوه ﮔﺮ‪‬ﺪاﻧﺎﻧﻪى ﺋﻪو ووﻻﺗﺎﻧﻪ دهﺑﻨﻪ ھﯚى ﮔﯚرَِاﻧﻜﺎرى ﻛﻪم ﺗﺎ زۆر‬ ‫ﻟﻪ ﮔﻮﺗﺎر و ھﻪﻟﻮ‪‬ﺴﺘﻰ ﺳﻴﺎﺳـﻰ و ﺋـﺎﺑﻮرى و ﻛﯚﻣـﻪﻻﻳـﻪﺗﻴـﻪﻛﺎﻧﻴﺎﻧـﺪا و‬ ‫ﻟﻪﺋ‪‬ﺴﺘﺎدا ﭘﺮِۆﺳﻪى رِﻳﻔﯚرم ﻟـﻪﺳـﻪرھـﻪﻣـﻮو ﺋﺎﺳـﺘﻪﻛـﺎن ﻟـﻪ ﻣـﻪﻏﺮﻳﺒـﺪا‬ ‫ﺑﻪردهواﻣﻪ و ھﻪﻧﮕـﺎوى ﺑﺎﺷـﻰ ﻧـﺎوه ﻟـﻪو ﻛﺎﺗـﻪوهى ﻣـﻪﻟﻴـﻚ ﻣﺤـﻪﻣـﻪدى‬ ‫ﺷﻪﺷﻪم ﻛﻪ ﮔﻪﻧﺠ‪‬ﮑﻰ ﻛﺮاوه ﻳﻪ ھﺎﺗﯚﺗـﻪ ﺳـﻪر ﻋـﻪرﺷـﻰ ﺋـﻪو ووﻻﺗـﻪ ‪,‬‬ ‫ﻟـﻪﻣﯚرﻳﺘﺎﻧﻴــﺎدا دواى ﻛـﻮدهﺗــﺎ ﺳـﻪرﺑﺎزﻳـﻪﻛـﻪى ﻛـﻪ ﻟـﻪﺳــﺎ‪‬ﯽ ‪2006‬دا‬ ‫ﺑــﻪﺳ ـﻪر ﺣــﻮﻛﻤﻰ زﻳــﺎﺗﺮ ﻟــﻪ ‪ 20‬ﺳــﺎ‪‬ﻪى )) وﻟــﺪ ﺗﺎﻳﻌــﺪا(( ﺋ ـﻪﻧﺠــﺎم‬ ‫دراﻛـﻪ رِژ‪‬ﻤ‪‬ﮑـﻰ ﺳـﻪرﺑــﺎزى و ﺗــﺎﻛﺮِهو داﺧــﺮاو ﺑــﻮو ‪ ,‬ھــﻪﻧﮕـﺎوى ﺑــﺎش‬ ‫ﻧـــﺮاوه ﺑـــﻪرهو دﯾﻤـــﻮﮐﺮاﺳـــﯿﻪت و ﻟـــﻪوﭘ‪‬ﻨـــﺎوهﺷـــﺪا ﺑـــﯚ ﻳـــﻪﻛـــﻪم ﺟـــﺎر‬ ‫ھﻪﻟﺒﮋاردﻧﻰ ﺳﻪرۆﻛﺎﻳﻪﺗﻰ و ﭘﻪرِﻟﻪﻣﺎﻧﻰ و ﺷـﺎرهواﻧﻴـﻪﻛـﺎن ﺑـﻪ ﺋـﺎزادى‬ ‫ﺋﻪﻧﺠﺎم دران ﻛﻪ ﺋﻪﻣﻪ ھﻪﻧﮕﺎوى ﻳﻪﻛﻪم و ﮔﺮﻧﮕﻪ ﺑﻪﺋﺎرِاﺳﺘﻪى ﻛﺮاﻧـﻪو‬ ‫و ﺷﻪﻓﺎﻓﻴﻪت و دﯾﻤﻮﮐﺮاﺳﯿﻪت و داﺑﻴﻨﻜﺮدﻧﻰ ﺋﺎزاﻳﻪﻛﺎن‪.‬‬ ‫ﻟﻪﺟﻪزاﺋﻴﺮدا ﺳﻪرهرِاى ﻛ‪‬ﺸﻪى ﺋﻪﻣﺎزﻳﻐﻴﻪﻛﺎن و ﺗﻮﻧـﺪرِهوه ﺳـﻪﻟـﻪﻓﻴـﻪ‬ ‫ﺋﻴﺴﻼﻣﻴﻪﻛﺎن‪ ,‬ﮔﻪﻟ‪‬ﮏ ھﻪﻧﮕﺎوى ﺑﺎش ﻧﺮاوه ﺑﻪرهو رِﻳﻔـﯚرﻣﻰ ﺳﻴﺎﺳـﻰ و‬ ‫ﺋـــﺎﺑﻮرى و زاﻧـــﺴﺘﻰ و ﻛﯚﻣـــﻪﻻﻳـــﻪﺗـــﻰ‪ ,‬ﺳـــﻪرهرِاى ﺑـــﺎﻻدهﺳـــﺘﻰ دهزﮔـــﺎ‬ ‫ﺳﻪرﺑﺎزﻳﻪﻛﺎن‪ ,‬ﭘﻪﯾﻤﺎﻧﻰ ﺋﺎﺷﺘﺒﻮﻧﻪوهى ﻧﻴـﺸﺘﻴﻤﺎﻧﻰ و ﻟ‪‬ﺒـﻮردﻧﻰ ﮔـﺸﺘﻰ‬ ‫دراوه و دان ﺑــﻪﺑــﻮﻧﻰ ﺋ ـﻪﻣﺎزﻳﻐﻴ ـﻪﻛﺎﻧــﺪا ﻧــﺮاوه و ﺗــﺎرِادهﯾ ـﻪك ﺋــﺎزادى‬ ‫ﻣﻴﺪﻳﺎ و ﻛﺎرى ﻛﯚﻣﻪ‪‬ﻪ و ِر‪‬ﮑﺨﺮاوه ﭘﻴﺸﻪﯾﻴﻪﻛﺎن داﺑﻴﻨﻜﺮاوه‪.‬‬ ‫ﻟـﻪ ﻟﻴﺒﻴـﺎدا ﻟـﻪﺳـﺎ‪‬ﯽ ‪1966‬وه ﻟـﻪﻻﻳـﻪن ﺷـﯚرِﺷـﻰ ﻓـﺎﺗﺤﻰ ﻣﻮﻋـﻪﻣـﻪر‬ ‫ﻗـﻪزاﻓﻴـﻪوه رِاﺑــﻪراﻳ ـﻪﺗــﻰ دهﻛﺮ‪‬ــﺖ و ﺑــﻪدر‪‬ﮋاﻳــﻰ ﺋـﻪو ﻣــﺎوهﯾـﻪ ﻟﻴﺒﻴــﺎ‬ ‫ﺳـــﻪرهرِاى دهو‪‬ـــﻪﻣـــﻪﻧـــﺪى ﻟـــﻪﺳـــﺎﻣﺎﻧﻰ ﻧـــﻪوﺗـــﺪا و ﻛـــﻪﻣـــﻰ ژﻣـــﺎرهى‬ ‫داﻧﻴــﺸﺘﻮاﻧﻰ‪ ,‬ﺑــﻪﻻم ﺑــﻪھــﯚى ﺧﺮاﭘ ـﻰ ﺑــﻪرِ‪‬ــﻮهﺑــﺮدن و داﺧــﺮاوى ﺋ ـﻪو‬ ‫‪105‬‬

‫ﻓﺔوزاى دروﺳﺘﻜﺔر‪.........‬‬ ‫ووﻻﺗﻪوه ﻟﻪژ‪‬ﺮ ﺳﺎﻳﻪى ﺳﻴﺴﺘﻪﻣ‪‬ﮑﻰ ﺗـﺎك رِه و داﺧـﺮاودا ﻧـﻪﯾﺘﻮاﻧﻴـﻮه‬ ‫ﮔــﻪﺷـﻪﯾـﻪﻛــﻰ ﺳﻴﺎﺳــﻰ و ﺋــﺎﺑﻮرى و ﻛﯚﻣـﻪﻻﻳـﻪﺗــﻰ ﺑــﻪرﭼـﺎو ﺑــﻪﺧﯚﻳـﻪوه‬ ‫ﺑﺒﻴﻨ‪‬ــﺖ‪ .‬و ھ‪‬ﻨــﺪهى ﺧ ـﻪرﻳﻜــﻰ ﺧــﯚ ﭘ ـﺮِﭼــﻪك ﻛــﺮدن و ﭘ‪‬ﮑــﻪوهﻧــﺎﻧﻰ‬ ‫ﺗﺮﺳﺎﻧﻪﯾﻪﻛﻰ ﮔﻪورهى ﺋﻪﺗـﯚﻣﻰ ﺑـﻮه و ھ‪‬ﻨـﺪهى ﭘـﺸﺘﻴﻮاﻧﻰ و ھﺎوﻛـﺎرى‬ ‫رِ‪‬ﮑﺨﺮاوه ﺗﻴﺮۆرﻳﺴﺘﻰ و ﭼﻪﻛـﺪارهﻛـﺎﻧﻰ داوه ﻟـﻪ دوﻧﻴـﺎدا‪ ,‬ﻧﻴـﻮ ھ‪‬ﻨـﺪه‬ ‫ﺳﻪرﻗﺎ‪‬ﯽ ﺑﻪدﻳﻤﻮﻛﺮاﺳﻰ ﻛﺮدن و ﺋﺎزادﻛﺮدﻧﻰ ﺑﺎزارِ و ﺋﺎﺑﻮرى و ﻣﻴـﺪﻳﺎ‬ ‫و ﭘ‪‬ﺶﺧﺴﺘﻨﻰ ﻛﯚﻣﻪﻻﻳـﻪﺗـﻰ ﻧـﻪﺑـﻮه‪ ,‬ﺑـﻪﻻم ﻟـﻪدواى ﮔـﯚرِاﻧﻜﺎرﻳـﻪﻛـﺎﻧﻰ‬ ‫دوﻧﻴﺎ و ھﻪﻟﻮهﺷﺎﻧﻪوهى ﻳﻪﻛ‪‬ﺘﻰ ﺳﯚﭬﻴﻪﺗﻰ ﺟـﺎران ﻟـﻪﺳـﺎ‪‬ﯽ ‪1991‬دا‬ ‫و رِاﮔﻪﯾﺎﻧﺪﻧﻰ ﺳﻴﺴﺘﻪﻣ‪‬ﮑﻰ ﻧﻮ‪‬ﯽ ﺟﻴﮫـﺎﻧﻰ و ﺑـﻪﺟﻴﮫـﺎﻧﻴﻜﺮدﻧﻰ دوﻧﻴـﺎ و‬ ‫ھــﻪﻻﻳــﺴﺎﻧﻰ ﺟــﻪﻧﮕــﻰ دژه ﺗﻴﺮۆرﻟــﻪﺳــﺎ‪‬ﯽ ‪2001‬دا و رِزﮔــﺎرﻛﺮدﻧﻰ‬ ‫ھﻪردوو ﮔﻪل و ووﻻﺗﺎﻧﻰ ﺋﻪﻓﻐﺎﻧـﺴﺘﺎن و ﻋ‪‬ـﺮاق ﻟـﻪﻻﻳـﻪن ﺋـﻪﻣﺮﻳﻜـﺎوه‬ ‫ﺗﻮﻧﺪرهوى ﺗﺎ‪‬ﯿﺒﺎن و ِرژ‪‬ﻤﻰ ﺑﻪﻋﺴﻰ‬ ‫ِ‬ ‫ﻟﻪدهﺳﺖ ھﻪردوو رِژ‪‬ﻤﻰ ﺳﻪﻟﻪﻓﻰ‬ ‫ﺷـــﯚﭬ‪‬ﻨﻰ و دﻳﻜﺘـــﺎﺗﯚر‪ ,‬ﻟﻴﺒﻴـــﺎو ﺳـــﻪرﻛـــﺮدهﻛـــﻪى ﻛـــﻪوﺗﻨـــﻪ ﺧـــﯚ ﺑـــﯚ‬ ‫ﺧﯚﮔﻮﻧﺠﺎﻧـــﺪن ﻟـــﻪﮔـــﻪڵ ﺋـــﻪم ﻧـــﻪزﻣـــﻪ ﻧﻮ‪‬ﯿـــﻪى دوﻧﻴـــﺎدا ﻛـــﻪ ﺟ‪‬ﮕـــﻪى‬ ‫ﺗﻮﻧــﺪرِهوى و ﺗﻴــﺮۆر و ﺗﻴﺮۆرﻳــﺴﺘﺎﻧﻰ ﺗﻴــﺎدا ﻧﺎﺑ‪‬ﺘــﻪوه ﻛــﻪ ﻟﻴﺒﻴــﺎش‬ ‫ﻟــﻪﻟﻴــﺴﺘﻰ رِهﺷــﻰ دهو‪‬ــﻪﺗــﺎﻧﻰ ﭘــﺸﺘﻴﻮاﻧﻰ ﺗﻴــﺮۆردا ﺑــﻮو‪ .‬ھــﻪرﺑﯚﻳــﻪ‬ ‫ﺑﻪﺳﺎﻧﺎﻳﻰ و ﻟﻪﻣﺎوهﯾﻪﻛﻰ ﻛﻪﻣﺪا ھﻪﻣﻮو ﺑﻪرﻧﺎﻣﻪ و ﭘﺮِۆژه ﺋﻪﺗﯚﻣﻴﻪﻛﻪى‬ ‫ﺋﺎﺷﻜﺮاﻛﺮدو داﻳﻪ دهﺳﺖ ﺋﻪﻣﺮﻳﻜﺎ و ﺋﻪوروﭘﻴﻪﻛﺎن و ﺋﻴﺪى ﻟﻴﺒﻴـﺎ ﻟـﻪ و‬ ‫رِۆژهوه ﺑــﻪﺳ ـﻪر دوﻧﻴــﺎدا ﻛﺮاﻳ ـﻪوهو ﺧ ـﻪرﻳﻜــﻰ ﺧﯚﮔﻮﻧﺠﺎﻧــﺪﻧﻰ وﻳــﺎﺗﺮه‬ ‫ﻟﻪﮔﻪڵ رِهوﺗﻰ ِرووداو وﭘ‪‬ﺸﮫﺎﺗﻪﻛﺎﻧﺪا‪ ,‬ﺑﻪﻻم ﺑﻪھ‪‬ﻮاﺷﻰ‪.‬‬ ‫ﻟﻪﺗﻮﻧﺴﻰ ﺳﻪوزداﻛﻪ ووﻻﺗ‪‬ﮑﯽ ﺑﭽﻮﻛﻪ و ﻟﻪوﻛﺎﺗـﻪوهى ﻟـﻪﺷـﻪﺳـﺘﻪﻛـﺎﻧﻰ‬ ‫ﺳﻪدهى رِاﺑﻮردوهوه ﺳﻪرﺑﻪﺧﯚﻳﻰ وهدهﺳﺘﮫ‪‬ﻨﺎوه‪ ,‬ﺗﻪﻧﮫﺎ دوو ﺳـﻪرﻛـﺮدهى‬ ‫‪106‬‬

‫ﻓﺔوزاى دروﺳﺘﻜﺔر‪........‬‬ ‫ﺑﻪﺧﯚوه ﺑﻴﻨﻴﻪوه ﻛﻪ ﺋﻪواﻧﻴﺶ )) ﺣﻪﺑﻴﺐ ﺑﯚرﻗ‪‬ﺒﻪ و زهﯾﻨﻪﻟﻌﺎﺑﺪﻳﻦ ﺑﻦ‬ ‫ﻋﻪﻟﻰ ((ﻳﻪ و ﺳـﻪرهرِاى ﭘـ‪‬ﺶ‪‬ﻠﻜـﺎرى ﻟـﻪﻣﺎﻓـﻪﻛـﺎﻧﻰ ﻣـﺮۆڤ و ﻧـﻪﺑـﻮﻧﻰ‬ ‫ﺋﺎزادﻳــــﻪﻛــــﻰ ﺗــــﻪواوى ﻣﻴــــﺪﻳﺎو ﭘﺎرﺗــــﻪ ﺳﻴﺎﺳــــﻴﻪﻛــــﺎن و رِ‪‬ﮑﺨــــﺮاوه‬ ‫ﭘﻴــﺸﻪﯾﻴ ـﻪﻛــﺎن‪ ,‬ﺑــﻪﻻم ﺋ ـﻪم ووﻻﺗ ـﻪ ﺑــﻪﺳﻴﺎﺳ ـﻪﺗ‪‬ﮑــﯽ ﻧ ـﻪرم و ﻧﻴــﺎن و‬ ‫ﺑ‪‬ﺪهﻧﮓ و ھ‪‬ﻮاش ھﻪﻧﮕﺎوى ﺑﺎﺷﻰ ﻧﺎوه ﺑﻪﺋﺎرِاﺳﺘﻪى ﻛﺮاﻧﻪوهى زﻳـﺎﺗﺮ‬ ‫ﺑــــﻪﺳــــﻪر ﺋــــﻪوروﭘــــﺎ و رِۆژﺋــــﺎوادا و ﻛــــﺎر ﺑــــﯚ ﮔــــﻪﺷــــﻪﭘ‪‬ــــﺪان و‬ ‫ﺑﻪرهوﭘ‪‬ﺶﭼـﻮوﻧﻰ ھـﻪﻣـﻮو ﺑـﻮارهﻛـﺎﻧﻰ ژﻳـﺎن دهﻛـﺎت و ﻛـﻪوﺗﯚﺗـﻪ ﺳـﻪر‬ ‫ﺳﻜﻪى ﮔﯚرِاﻧﻜﺎرى و رِﻳﻔﯚرﻣﻪﻛﺎن‪.‬‬

‫‪ .2‬ووﻻﺗﺎﻧﻰ ﻗﻪرِﻧﻰ ﺋﻪﻓﺮﻳﻘﻰ‬ ‫ﻛﻪﺑﺮﻳﺘﻴﻦ ﻟﻪ ووﻻﺗﺎﻧﻰ )) ﺳﻮدان و ﺻﯚﻣﺎل و ﺋﻪرﻳﺘﺮﻳﺎو ﺟﻴﺒـﯚﺗﻰ ((‬ ‫ﻛﻪ ﻟﻪﻧﺎو ﭘﺮِۆژهى رِۆژھﻪﻻﺗﻰ ﻧﺎوهرِاﺳﺘﺪان و ﻟـﻪدوﻧﻴـﺎى ﻋـﻪرهﺑﻴـﺪان‪,‬‬ ‫ﺋﻪم ووﻻﺗﺎﻧﻪش ﺑﻪھﯚى دواﻛﻪوﺗـﻮوﻳﻰ و ھـﻪژارىـﻮ ﻧـﻪﺧﯚﺷـﻰ و ﺷـﻪرِه‬ ‫ﻧﺎوﺧﯚﻳﻴﻪﻛﺎﻧﻴﺎﻧﻪوه و دوورﻳﺎن ﻟﻪﭼـﻪﻗـﻰ ِرۆژھـﻪﻻﺗـﻰ ﻧـﺎوهرِاﺳـﺘﻪوه و‬ ‫ﺗ‪‬ﮑــﻪﻻوى زﻳﺎﺗﺮﻳــﺎن ﺑــﻪدوﻧﻴــﺎى ﺋـﻪﻓﺮﻳﻘﻴــﺎى رِهش ﭘ‪‬ــﺴﺘﺪا‪.‬ھــﻪروهھــﺎ‬ ‫ﺑﻪھﯚه ﻧﻪﺗﻮاﻧﻴﻨﻴﺎن ﺑﯚ رِ‪‬ﮑﺨﺴﺘﻨﻪوهى ﻧﺎوﻣـﺎ‪‬ﯽ ﺧﯚﻳـﺎن و ﺑ‪‬ﺘﻮاﻧﺎﻳﻴـﺎن‬ ‫ﺑﯚ ھﻪﻧﮕﺎوﻧﺎن ﺑﻪرهو ﭘ‪‬ﺶ و ﻧﻪﺗﻮاﻧﻴﻨﻴﺎن ﺑـﯚ ﭼـﺎرهﺳـﻪرﻛﺮدﻧـﻰ ﻛ‪‬ـﺸﻪ‬ ‫ﻣﻮزﻣﻴﻨﻪﻛﺎﻧﻰ ﻧ‪‬ﻮاﻧﻴﺎن وهك ﻛ‪‬ﺸﻪﻛﺎﻧﻰ )) ﺳﻨﻮور و ﺋﺎو و ﻛﻪﻣﻴﻨﻪﻛـﺎن‬ ‫و ﻧـــــــﻪﺧﯚﺷـــــــﻰ و ھـــــــﻪژارى و دارِﻣـــــــﺎﻧﻰ ژ‪‬ﺮﺧـــــــﺎﻧﻰ ﺋـــــــﺎﺑﻮرى و‬ ‫ﻛﯚﻣﻪﻻﻳﻪﺗﻴﺎن(( ‪.‬‬ ‫ﻟــﻪﺑــﻪر ﺋـﻪم ھــﻪﻣــﻮو ھﯚﻛﺎراﻧـﻪ ﻧـﻪﯾـﺎﻧﺘﻮاﻧﻴﻮه و ﻧﺎﺷــﺘﻮاﻧﻦ ﻛﺎرﻳﮕــﻪرى‬ ‫ﮔﻪورهﯾﺎن ﻟﻪﺳﻪر رِووداوهﻛﺎﻧﻰ ِرۆژھﻪﻻﺗﻰ ﻧـﺎوهرِاﺳـﺖ ھـﻪﺑ‪‬ـﺖ‪ ,‬ﺋـﻪوان‬ ‫‪107‬‬

‫ﻓﺔوزاى دروﺳﺘﻜﺔر‪.........‬‬ ‫ﺟﮕﻪ ﻟﻪ ووﻻﺗﻰ ﺳﻮودان ﺋـﻪوهﻧـﺪهى ﺋﻴﻨﺘﻴﻤﺎﻳـﺎن ﺑـﯚ ﻛـﻪﻟﺘـﻮرو زﻣـﺎن و‬ ‫ﺋﺎﻳﻨﻪﻛﺎﻧﻰ ﺋـﻪﻓﺮﻳﻘـﺎﻳﻰ ﺧﯚﻳـﺎن ھـﻪﯾـﻪ ھ‪‬ﻨـﺪه ﺋﻴﻨﺘﻴﻤﺎﻳـﺎن ﺑـﯚ دوﻧﻴـﺎى‬ ‫ﻋﻪرهﺑﻰ و ﺋﻴـﺴﻼﻣﻰ ﻧﻴـﻪ ‪ ,‬ﭼﻮﻧﻜـﻪ ﺋـﻪوان زﻳـﺎﺗﺮ ﻛﯚﻣـﻪ‪‬ﮕﺎﻳـﻪﻛـﻰ ﻓـﺮه‬ ‫زﻣﺎن و ﻓﺮه ﺋﺎﻳﻦ و ﻓﺮه ﺋﻴﺘﻨﻰ ﺟﻴﺎوازى ﺋﻪﻓﺮﻳﻘـﺎﻳﻦ ﻧـﻪك ﻋـﻪرهﺑـﻰ و‬ ‫ﺋﻴﺴﻼﻣﻰ‪.‬‬ ‫ﺑﻪھـﻪﻣـﺎن ﺷـ‪‬ﻮهش ووﻻﺗـﺎﻧﻰ ﻋـﻪرهﺑـﻰ و ﺋﻴـﺴﻼﻣﻰ ﺧـﺎوهن دهﺳـﻪﻻﺗـﻰ‬ ‫ﻣﺎدى و ﻣﺮۆﻳﻰ و ﺳﻴﺎﺳﻰ ﮔﺮﻧﮕﻰ ﻧﺎدهن و ﭘﺸﺖ ﻧﺎﺑـﻪﺳـﺘﻨﻪ ﺳـﻪر ﺋـﻪو‬ ‫ووﻻﺗﺎﻧﻪ و هﯾﻮاﺷﻴﺎن ﻟﻪﺳﻪر ھﻪﻟﻨﻪﭼﻨﻴﻮن ﺑـﯚ ﭼـﺎرهﺳـﻪرﻛﺮدﻧـﻰ ﻛ‪‬ـﺸﻪ‬ ‫ﻋﻪرهﺑﻴﻪﻛﺎن ‪.‬‬

‫‪ .3‬ووﻻﺗﻰ ﻣﻴﺴﺮ‬ ‫ﻣﻴﺴﺮ ﻟـﻪد‪‬ـﺮ زهﻣﺎﻧـﻪوه و ﺗﺎﺋ‪‬ـﺴﺘﺎش ھـﻪﻣﻴـﺸﻪ ﺧـﯚى ﺑـﻪرِاﺑـﻪر و دهم‬ ‫رِاﺳﺘﻰ ووﻻﺗﺎﻧﻰ ﻋـﻪرهﺑـﻰ و ﺗـﻪﻧﺎﻧـﻪت ﺋﻴـﺴﻼﻣﻴﺶ زاﻧﻴـﻮه ﺑـﻪوهى ﻛـﻪ‬ ‫ﺧــﺎوهن ﺷﺎرﺳــﺘﺎﻧﻴﻪﺗ‪‬ﮑــﯽ د‪‬ــﺮﻳﻦ و ﻣــﻪزﻧــﻰ ﻣﺮۆﭬﺎﻳــﻪﺗﻴــﻪ و ﺧــﺎوهن‬ ‫ﺗﻮاﻧﺎﻳﻪﻛﻰ ﻣﺮۆﻳﻰ ﮔﻪورهى ‪ 70‬ﻣﻠﻴـﯚن ﻛـﻪﺳـﻴﻪ و ﮔـﻪورهﺗـﺮﻳﻦ زاﻧﻜـﯚى‬ ‫ﺋﻴﺴﻼﻣﻰ)) ﺋﻪزھـﻪر (( ى ﺗﻴﺎداﻳـﻪ و ﭘ‪‬ﮕـﻪﯾـﻪﻛـﻰ ﮔﺮﻧﮕـﻰ ﺟﻴﯚﺳﻴﺎﺳـﻰ‬ ‫ھﻪﯾﻪ و ﻛﻪوﺗﯚﺗﻪ ﺳـﻪر ﺳـ‪‬ﺮﻳﺎﻧﻰ ﻛﻴـﺸﻮهرهﻛـﺎﻧﻰ ﺋﺎﺳـﻴﺎ و ﺋـﻪوروﭘـﺎ و‬ ‫ﺋﻪﻓﺮﻳﻘﻴﺎوه و ﻟﻪﻧﺎو ﺟﻪرﮔـﻪى رِۆژھـﻪﻻﺗـﻰ ﻧـﺎوهرِاﺳـﺘﺪاﻳﻪ‪ ,‬ﮐـﻪھـﻪﻣـﻮو‬ ‫ﺋﻪم ھﯚﻛﺎراﻧﻪ واﻳﻜﺮدوه ﻛﻪ ﺑﺒ‪‬ﺘﻪ رِاﺑﻪرى ﻋﻪرهﺑﻪﻛﺎن و ﺗﻪﻧﺎﻧﻪت ﻟـﻪ‬ ‫ﺋﻴﺴﺮاﺋﻴـﻞ و ﺗﻮرﻛﻴـﺎو ﺋ‪‬ﺮاﻧـﺪا ﻟـﻪﺳـﻪر‬ ‫ﺋ‪‬ﺴﺘﺎدا ﻣﻠﻤﻼﻧ‪ ‬دهﻛﺎت ﻟﻪﮔﻪڵ ِ‬ ‫ِراﺑﻪراﻳﻪﺗﻴﻜﺮدﻧﻰ ﻧﺎوﭼﻪﻛﻪش‪.‬‬

‫‪108‬‬

‫ﻓﺔوزاى دروﺳﺘﻜﺔر‪........‬‬ ‫ﻣﻴــﺴﺮ ﺳــﻪرهرِاى ﻛ‪‬ــﺸﻪ ﺳــﻨﻮرﻳﻪﻛــﺎن و ﺋــﺎو و ﻛــﻪﻣﻴﻨــﻪى ﻣــﻪﺳــﻴﺤﻴﻪ‬ ‫ﻗﻴﺒﺘﻴـﻪﻛــﺎن و ھـﻪژارى و ﺑ‪‬ﮑـﺎرى ﻟـﻪﻧــﺎوﺧﯚو ﻟـﻪﮔــﻪڵ دراوﺳـ‪‬ﮑﺎﻧﻴﺪا‪.‬‬ ‫ﮔﻴﺮۆدهى ﺳﻴﺴﺘﻪﻣ‪‬ﮑﻰ ﺳﻪرﺑـﺎزى و ﺗـﺎك ﺣﻴﺰﺑـﻰ ﺑﯚﺗـﻪوه ﻛـﻪ ﻟـﻪﺳـﺎ‪‬ﯽ‬ ‫‪1952‬وه ﻛﻪ ﺷﯚرِﺷﻰ ﻳﯚﻟﻴﯚ ﺑﻪرِاﺑﻪراﻳﻪﺗﻰ ﺋﻪﻓـﺴﻪره ﺋـﺎزادﻳﺨﻮازهﻛـﺎن‬ ‫ﺳﻪرﻛﻪوت و ﺋﻪﻧﺠﺎﻣﺪرادژ ﺑﻪرِژ‪‬ﻤﻰ ﭘﺎﺷـﺎﻳﻪﺗـﻰ‪ ,‬ﺗﺎﺋ‪‬ـﺴﺘﺎ و ﻟـﻪﻣـﺎوهى‬ ‫‪ 55‬ﺳﺎ‪‬ﺪا ﻟﻪﺳﺎﻳﻪى ﺣﻮﻛﻤﻰ ﺗﻪوارى و ﺗﺎك ﺣﻴﺰﺑﻴﺪا ﺑﻪرِ‪‬ـﻮهدهﺑﺮ‪‬ـﺖ‬ ‫و ﺗﻪﻧﮫﺎ ‪ 3‬ﺳﻪرۆك ﻛﯚﻣﺎرى ﺑﻪﺧـﯚوه ﺑﻴﻨﻴـﻮه ‪.‬ﻛـﻪﺋـﻪﻣـﻪش ﺑﯚﺗـﻪ ھـﯚى‬ ‫دروﺳﺖ ﺑﻮوﻧﻰ ﻧﺎرِهزاﻳﻰ و ﺑ‪‬ﺰارى ﺷﻪﻗﺎﻣﻰ ﻣﻴـﺴﺮى ﺑـﻪھـﯚى ﻧـﻪﺑـﻮوﻧﻰ‬ ‫ﺋـــﺎزادى ِرادهرﺑـــﺮِﻳـــﻦ و ﻣﻴـــﺪﻳﺎو ﻧـــﻪﺑـــﻮﻧﻰ ﻛـــﺎرى ﻓـــﺮهﯾـــﻰ ﺳﻴﺎﺳـــﻰ و‬ ‫ِر‪‬ﮑﺨﺮاوهﯾﻰ و‪...‬ھﺘﺪ‪ .‬وﻧﻪﺑﻮﻧﻰ دﻳﻤﻮﻛﺮاﺳﻰ و ﭘ‪‬ﺶ‪‬ﻠﻜﺮدﻧﻰ ﻣﺎﻓﻪﻛﺎﻧﻰ‬ ‫ﻣﺮۆڤ و ژﻧﺎن و ﻛﻪﻣﻴﻨﻪﻛﺎن ھﻪﻣﻮو ﺑﻮﻧﻪﺗﻪ ﺧﺎ‪‬ﯽ رِهش ﺑﻪﻧ‪‬ﻮﭼـﻪواﻧـﻰ‬ ‫ِرژ‪‬ﻢ و دهﺳﻪﻻﺗﺪارى ﻣﻴﺴﺮهوه‪.‬‬ ‫ﻟـــﻪﺳـــﺎ‪‬ﯽ ‪ 2001‬ﺑـــﻪدواوه و دواى رِووداوى ‪11‬ى ﺳـــ‪‬ﭙﺘﻪﻣﺒـــﻪرهوه‬ ‫ِرژ‪‬ﻤﻰ ﻣﻴﺴﺮ ﻛﻪوﺗﯚﺗﻪ ﺧﯚ ﺑـﯚ ﭼ‪‬ﮑﺮدﻧـﻰ رِﻳﻔـﯚرم ﻟـﻪدهﺳـﺘﻮرو ﮔـﯚ ِرﻳﻨـﻰ‬ ‫ﭼﻪﻧﺪ ﺑﻪﻧﺪ‪‬ﮑﻰ دهﺳﺘﻮر و ﻛﺮاﻧﻪوهى زﻳﺎﺗﺮ ﻟﻪﺋﺎزادى و ﺳﻪرﺑـﻪﺳـﺘﻰ و‬ ‫دادهوهرﻳــﺪا و ِر‪‬ﺰﮔــﺮﺗﻦ ﻟــﻪ ﻣﺎﻓــﻪﻛــﺎﻧﻰ ﻣــﺮۆڤ و ژﻧــﺎن و ﻛﺮاﻧــﻪوهى‬ ‫زﻳﺎﺗﺮى ﺑﺎزارِ و ‪...‬ھﺘﺪ‪.‬‬ ‫ﺑـﻪﺷـ‪‬ﻮهﯾـﻪك ﻛـﻪﺑﯚﻳـﻪﻛـﻪم ﺟــﺎر ﺋﻴﺨــﻮان ﻣﻮﺳـﻠﻴﻤﻴﻨﻪﻛــﺎن ﺗﻮاﻧﻴــﺎن ‪76‬‬ ‫ﻛﻮرﺳﻰ ﭘﻪرِﻟﻪﻣﺎن ﺑﻪدهﺳﺖ ﺑﮫ‪‬ﻨﻦ و ﺑـﯚ ﻳـﻪﻛـﻪم ﺟـﺎر ﺑـﯚ ھـﻪﻟﺒﮋاردﻧـﻰ‬ ‫ﺳﻪرۆك ﻛﯚﻣﺎر زﻳﺎد ﻟﻪ ﻳﻪك ﻛـﻪس ﺧـﯚى ھـﻪﻟﺒـﮋارد‪ .‬ﻛـﻪ ﺋـﻪم ﻛﺎراﻧـﻪ‬ ‫ﻧﯚﺑـــﻪرهى دهﺳـــﭙ‪‬ﮑﻰ ﻗﯚﻧـــﺎﻏ‪‬ﮑﻰ ﻧـــﻮ‪‬ﻦ ﺑـــﯚ ﺧﯚﮔﻮﻧﺠﺎﻧـــﺪن ﻟـــﻪﮔـــﻪڵ‬ ‫ﻧﺎوهرِۆﻛﻰ ﺋﻪم ﺑﻴﺮدۆزهﯾﻪدا‪.‬‬ ‫‪109‬‬

‫ﻓﺔوزاى دروﺳﺘﻜﺔر‪.........‬‬

‫‪ .4‬ﻟﻮﺑﻨﺎن و ﺳﻮرﻳﺎ‬ ‫ﺋــــﻪم دوو ووﻻﺗــــﻪ ﻟــــﻪد‪‬ــــﺮزهﻣﺎﻧــــﻪوه ﺑــــﻪووﻻﺗــــﻰ ﺷــــﺎﻣﻰ ﮔــــﻪوره‬ ‫ﻧﺎﺳﺮاون‪,‬ﺑﻪﻻم دواى داﮔﻴﺮﻛﺮدﻧﻴﺎن ﻟﻪﻻﻳﻪ ن ﻓﻪرِهﻧﺴﻴﻪﻛﺎﻧﻪ ﻟﻪﺟﻪﻧﮕـﻰ‬ ‫ﺟﻴﮫــﺎﻧﻰ ﻳـﻪﻛـﻪﻣــﺪا و ِر‪‬ﮑــﻪوﺗﻨﺎﻣـﻪى ﺳــﺎﻳﻜﺲ_ﺑﻴﻜـﯚى ﺳــﺎ‪‬ﯽ ‪1916‬‬ ‫ﺑﻮﻧـــﻪ دوو ووﻻﺗـــﻰ ﺟﻴـــﺎواز و ﺳـــﻨﻮرى ﺟﻮﮔﺮاﻓﻴﺎﻳـــﺎن ﺑـــﯚ دﻳـــﺎرﻳﻜﺮاو‬ ‫ﻟﻪﺳﺎ‪‬ﻪﻛﺎﻧﻰ ﭼﻠـﻰ ﺳـﻪدهى رِاﺑـﻮردوهوه ﺳـﻪرﺑـﻪﺧﯚﻳﻴـﺎن وهدهﺳـﺘﮫ‪‬ﻨﺎوه‪,‬‬ ‫ﺋﻪم دوو ووﻻﺗﻪ ﻟـﻪرِووى ﭘ‪‬ـﮏ ھﺎﺗـﻪى ﻣﺮۆﻳﻴـﻪوه ﺟﻴـﺎوازن‪ ,‬ھـﻪرﭼـﻰ‬ ‫ﻟﻮﺑﻨﺎﻧﻪ زۆرﻳﻨﻪ ﻣﻪﺳﻴﺤﻴﻪو ﻛﻪﻣﻴﻨﻪ ﺋﻴﺴﻼﻣﻪ ﺑﻪﭘﻲَﭼﻪواﻧﻪى ﺳﻮرﻳﺎوه ‪,‬‬ ‫ﺳﻮرﻳﺎ ﻟﻪرِووى ژﻣﺎرهى داﻧﻴﺸﺘﻮان و ﭘﺎﻧﺘﺎﻳﻰ رِووﺑﻪرى زهوي و ﺗﻮاﻧﺎى‬ ‫ﺋﺎﺑﻮري و ﺳﻪرﺑﺎزﻳﻪوه ﮔﻪورهﺗﺮ و ﺑﻪھ‪‬ﺰﺗﺮه ﻟﻪ ﻟﻮﺑﻨﺎن ‪ .‬ھﻪرﺑﯚﻳـﻪ‬ ‫ھـﻪﻣﻴـﺸﻪ دهﺳـﻪﻻﺗـﺪاراﻧﻰ ﺳــﻮرﻳﺎ ﺧـﻪوﻧﻴــﺎن ﺑـﻪ ﭘ‪‬ﮑــﻪوهﻧـﺎﻧﻰ ووﻻﺗــﻰ‬ ‫ﺷــﺎﻣﻰ ﮔــﻪورهوه ﺑﻴﻨﻴــﻮه و وﻳــﺴﺘﻮﻳﺎﻧﻪ ﻟﻮﺑﻨــﺎن ﺑﺨـﻪﻧـﻪوه ﺳـﻪر ﺳــﻮرﻳﺎ‪.‬‬ ‫ﺑﻪﻻم ﺋﻪوﻛﺎرهﯾﺎن ﺑﯚ ﻧﻪﭼﻮه ﺳـﻪر ﺗﺎﺳـﺎ‪‬ﯽ ‪ 1991‬ﻛـﻪ ﻟـﻪﺋـﻪﻧﺠـﺎﻣﻰ‬ ‫رِ‪‬ﮑـــﻪوﺗﻨﺎﻣـــﻪى ﺋﺎﺷـــﺘﻰ )) ﺗﺎﻳﻔـــﻪوه (( و ﻟـــﻪدواى وهﺳـــﺘﺎﻧﻰ ﺷـــﻪرِى‬ ‫ﻧﺎوﺧﯚى ‪ 25‬ﺳﺎ‪‬ﻪى ﻟﻮﺑﻨﺎﻧﻪوه ﺗﻮاﻧﻰ زﻳﺎﺗﺮ ﻟﻪ ‪ 75‬ھﻪزار ﺳﻪرﺑـﺎز‬ ‫و ﺋﺎﻟﻴﺎﺗﻰ ﺳﻪرﺑـﺎزى و داﻣـﻮ دهزﮔـﺎى ﻋـﻪﺳـﻜﻪرى و ھـﻪوا‪‬ﮕـﺮى ﺳـﻮرى‬ ‫ﺑﺒﺎﺗـــﻪ ﻧـــﺎو ﻟﻮﺑﻨﺎﻧـــﻪوه و ﺗﺎﺳـــﺎ‪‬ﯽ ‪ 2005‬ﺗﻴﺎﻳـــﺪا ﺑﻤ‪‬ﻨ‪‬ﺘـــﻪوه و‬ ‫ﺳﻴﺎﺳﻪت و ﺑﻪرژهوهﻧﺪﻳﻪﻛﺎﻧﻰ ﺧﯚى ﺗﻴﺎدا ﺑﭙﺎر‪‬ﺰ‪‬ﺖ و دهﺳﻪﻻﺗﻰ ﺧـﯚى‬ ‫ﺗﻴﺎدا ﺑﭽﻪﺳﭙ‪‬ﻨ‪‬ﺖ‪.‬‬

‫‪110‬‬

‫ﻓﺔوزاى دروﺳﺘﻜﺔر‪........‬‬ ‫ﻟﻮﺑﻨﺎن ﻟﻪرِووى زاﻧﺴﺖ و ﻣﻪﻋﺮﻳﻔﻪو ﮔﻪﺷﺖ وﮔﻮزارﻳﻪوه ﺑﺎﻻدهﺳﺘﺮه ﻟﻪ‬ ‫ﺳــﻮرﻳﺎ و ھــﻪردوو ووﻻت ﭘ‪‬ﮕــﻪﯾــﻪﻛــﻰ ﺟﻴﯚﺳﻴﺎﺳــﻰ ﮔﺮﻧﮕﻴــﺎن ھــﻪﯾــﻪ‬ ‫ﻟﻪﻧﺎوﭼﻪﻛﻪداو ﻛﻪوﺗﻮﻧﻪﺗـﻪ ﭼـﻪﻗـﻰ رِۆژھـﻪﻻﺗـﻰ ﻧـﺎوهرِاﺳـﺘﻪوه‪ ,‬ﺑـﻪﻻم‬ ‫ھﻪرﭼﻰ ﺳـﻮرﻳﺎ ھـﻪﯾـﻪ ﺑـﻪﺷـ‪‬ﻮهﯾـﻪﻛـﻰ ﻟ‪‬ﺒـﺮِاواﻧـﻪ ﻛـﺎردهﻛـﺎت ﻟـﻪﭘ‪‬ﻨـﺎو‬ ‫ﺋﺎﻣــﺎﻧﺞ و دروﺷــﻢ و ﺳــﺘﺮاﺗﻴﮋﻳﻪ ﻋ ـﻪرهﺑﻴ ـﻪﻛﺎﻧــﺪا و ﺑﯚﺗ ـﻪ دهﻣــﺮِاﺳــﺘﻰ‬ ‫ﻛ‪‬ــــﺸﻪى ﻋــــﻪرهب_ﺋﻴــــﺴﺮِاﺋﻴــــﻞ و ﻛﺎرﻳﮕــــﻪرى ﮔــــﻪورهى ﻟــــﻪﺳــــﻪر‬ ‫داﻧﺎوه ‪.‬ﺋﻪﻣﻪش ﺑﻪھﯚى دهﺳﻪﻻﺗﺪار‪‬ﺘﻰ ﺣﻴﺰﺑﻰ ﺑﻪﻋﺴﻰ ﻋﻪرهﺑﻴﻪوهﻛـﻪ‬ ‫ﺣﻴﺰﺑ‪‬ﮑ ـﻰ ﻗ ـﻪوﻣــﻰ و ﻧﺎﺳﻴﻮﻧﺎﻟﻴــﺴﺘﻰ ﻋ ـﻪرهﺑﻴ ـﻪ‪.‬ﺑــﻪﻻم ﻟﻮﺑﻨــﺎن ھ‪‬ﻨ ـﺪه‬ ‫ﺋﻴﻨﺘﻴﻤﺎ ﻋﻪرهﺑﻴﻪﻛﻪى ﮔﻪوره و ﺑﻪرﭼﺎو ﻧﻴﻪ‪.‬ﺳـﻮرﻳﺎ ﻟـﻪﻻﻳـﻪن رِژ‪‬ﻤ‪‬ﮑـﻰ‬ ‫داﺧــﺮاو و ھــﻪژار و دﻳﻜﺘــﺎﺗﯚرو ﺳــﻪرﺑﺎزﻳــﻪوه دهﺑﺮ‪‬ــﺖ ﺑــﻪرِ‪‬ــﻮه‪ .‬ﻛــﻪ‬ ‫دﻳﻤﻮﻛﺮاﺳﻰ و ﺋﺎزادﻳﻪﻛﺎن و ﻣﺎﻓﻪﻛﺎﻧﻰ ﻣﺮۆڤ و ‪..‬ھﺘﺪ‪,‬ﺑﻮﻧﻴﺎن ﻧﻴﻪ ﻟﻪو‬ ‫ووﻻﺗﻪدا و ﺑﻪ ﺋﺎﺳﺎﻧﻴﺶ ﻣﻞ ﻧﺎدات ﺑﯚ ﮔﯚرِاﻧﻜﺎرﻳﻪﻛﺎن و ﺋﺎﻣﺎدهﻧﻴﻪ ﻛﻪ‬ ‫ِرﻳﻔﯚرم ﻟﻪﺑﻮارهﻛﺎﻧﻰ ﺳﻴﺎﺳﻰ و ﺋﺎﺑﻮرى و ﻛﯚﻣﻪﻻﻳﻪﺗﻴﺪا ﺋﻪﻧﺠـﺎم ﺑـﺪات‬ ‫ﺋﻪﮔﻪر ﺑﻪﻧﺎﭼﺎرىﻮ ﻟﻪژ‪‬ﺮ ﻓﺸﺎردا ﻧﻪﺑ‪‬ﺖ‪.‬‬ ‫ﺑــﻪﻻم ﻟﻮﺑﻨــﺎن ﺑــﻪﭘ ـ َﻲﭼــﻪواﻧ ـﻪوه ﻟــﻪد‪‬ــﺮ زهﻣﺎﻧ ـﻪوه ﭼ ـﺎوﮔﻰ ﺋــﺎزادى و‬ ‫دﯾﻤﻮﮐﺮاﺳﯿﻪت ﺑﻮه ﻟﻪھﻪﻣﻮو ﻧﺎوﭼﻪﻛﻪدا و ووﻻﺗ‪‬ﮑﯽ ﺧـﺎوهن ﻣـﻪﻋﺮﻳﻔـﻪ‬ ‫و زاﻧﺴﺖ و ﻛﺮاﻧـﻪوهى ﺳﻴﺎﺳـﻰ و ﺋـﺎﺑﻮرى و ﺑﺎزرﮔـﺎﻧﻰ و ﻛﯚﻣـﻪﻻﻳـﻪﺗـﻰ‬ ‫ﺑﻮه و رِاﺑﻪرى ووﻻﺗـﺎﻧﻰ ﻋـﻪرهﺑـﻰ ﺑـﻮه ﻟـﻪو ﺑـﻮارهدا‪.‬ﺑـﻪﻻم ﮔﻴـﺮدۆدهى‬ ‫دوژﻣﻨﻰ ﺋﻴﺴﺮِاﺋﻴﻞ ﺑﯚﺗﻪوه ﻟﻪﺑﺎﺷﻮر و ﺳـﻮرﻳﺎى ﮔـﻪوره ھ‪‬ـﺰى ﻋـﻪرهﺑـﻰ‬ ‫ﺗﻪﻣﺎﻋﻜﺎر ﻟﻪﺑﺎﻛﻮرو رِۆژھﻪﻻﺗﺪا ﻛﻪ ﺗﻪﻧﮫﺎ ﺋﻪو دوو ووﻻﺗﻪ دهروازهى‬ ‫وﺷﻜﺎﻧﻰ ﻟﻮﺑﻨﺎﻧﻦ ﺑﻪﺳﻪر دوﻧﻴﺎدا‪.‬ﻛﻪ ﺋﻴﺴﺮِاﺋﻴﻞ دوژﻣﻨﻪ و ﺋﻪو رِ‪‬ﮕﻪﯾﻪى‬ ‫ﻧ ـﻪﻣــﺎوه‪ ,‬ھــﻪرﭼ ـﻰ ﺳﻮرﻳﺎﺷ ـﻪ ﻟــﻪﺋ‪‬ــﺴﺘﺎداو دواى ﺗﻴﺮۆرﻛﺮدﻧــﻰ ِرهﻓﻴــﻖ‬ ‫‪111‬‬

‫ﻓﺔوزاى دروﺳﺘﻜﺔر‪.........‬‬ ‫ﺣﻪرﻳﺮى ﻛﻪ ﺑﻪدهﺳﺘﻰ ﺳﻮرﻳﺎ دهزاﻧﺮ‪‬ﺖ و ﻛﺸﺎﻧﻪوهى ﺳﻮﭘﺎﻛﻪى ﻟـﻪژ‪‬ـﺮ‬ ‫ﻓــﺸﺎرى ﺑــﺮِﻳــﺎرى ‪1559‬ى ﻧ‪‬ــﻮدهو‪‬ــﻪﺗﻴــﺪا و ﻧـﻪﻣــﺎن و ﺑﭽﻮﻛﺒﻮﻧـﻪوهى‬ ‫ھ‪‬ــﺰو ﻛﺎرﻳﮕــﻪرى و رِۆ‪‬ــﯽ ﺳــﻮرﻳﺎ ﻟــﻪ ﻟﻮﺑﻨﺎﻧﺪاﭘــﻪﯾــﻮهﻧــﺪى ﺋــﻪو دوو‬ ‫ووﻻﺗﻪ رِوو ﻟﻪ ﺧﺮاﭘﻴـﻪو ﺳـﻮرﻳﺎ ﺑـﻪھـﻪﻣـﻮو ﺷـ‪‬ﻮهﯾـﻪك ﻓـﺸﺎر دهﺧﺎﺗـﻪ‬ ‫ﺳ ـﻪر ﺋ ـﻪو ووﻻﺗ ـﻪ ﻟــﻪرِ‪‬ﮕ ـﻪى دارودهﺳــﺘﻪ و ﻻﻳ ـﻪﻧﮕﺮاﻧﻴ ـﻪوه ﻟــﻪرِووى‬ ‫ﺳﻴﺎﺳــﻰ و ﺋــﺎﺑﻮرى و ﺑﺎزرﮔﺎﻧﻴــﺸﻪوه ھــﻪرِهﺷـﻪى داﺧــﺴﺘﻨﻰ ﺳــﻨﻮرهﻛــﺎﻧﻰ‬ ‫دهﻛﺎت‪ .‬ﺳﻮرﻳﺎ ﻟﻪﺋ‪‬ﺴﺘﺎدا ﺑـﻪھـﯚى ﭘـﺸﺘﮕﻴﺮﻳﻜﺮدﻧﻰ ﻣـﺎدى و ﻣـﻪﻋﻨـﻪوى‬ ‫ﻣﻴﺎﻧﺮهوى ﺷﻴﻌﻪ و ﺑـﺎ‪‬ﯽ ﺋـﻪﻣﻴـﻞ‬ ‫ِ‬ ‫ﺣﻴﺰﺑﻮﻻى ﺗﻮﻧﺪرِهوى ﺷﻴﻌﻪ و ﺋﻪﻣﻪﻟﻰ‬ ‫ﻟﻪﺣﻮدى ﺳﻪرۆك ﻛﯚﻣﺎر و ِرهوﺗﻰ ﺋﺎزادى ﻣﻴﺸ‪‬ﻞ ﻋﻪوﻧﻰ ﻣﻪﺳﻴﺤﻰ ﻓﺸﺎر‬ ‫دهﺧﺎﺗﻪ ﺳﻪر ﺣﻜﻮﻣﻪت و زۆرﻳﻨﻪى ﭘﻪرِﻟﻪﻣﺎﻧﻰ ﻟﻪﺳﻮﻧﻪ ﻣﻪزھـﻪﺑـﻪﻛـﺎﻧﻰ‬ ‫ﻣﻪﺳﻴﺤﻴﻪﻛﺎن ﻟﻪ ﻛﻪﺗﺎﺋﻴﺐ و ﺳـﻪﻣﻴـﺮ ﺟـﻪﻋﺠـﻪع و وهﻟﻴـﺪ ﺟﻮﻣﺒـﻮﻻت و‬ ‫ﻟﻪرِ‪‬ﮕﻪى ﺗﻴﺮۆرﻛﺮدن و ﺑـﻪﻛﺎرھ‪‬ﻨـﺎﻧﻰ ھ‪‬ـﺰى ﺳـﻪرﺑـﺎزى و ﻣـﺎﻧﮕﺮﺗﻦ و‬ ‫ﻋﺼﻴﺎﻧﻰ ﻣﻪدهﻧﻴﻪوه‪ ,‬ﻛﺎر ﺑـﯚ رِووﺧﺎﻧـﺪﻧﻰ ﺣﻜﻮﻣـﻪﺗـﻰ ﻓﻮﺋـﺎد ﺳـﻪﻧﻴـﯚره‬ ‫دهﻛﺎت‪.‬‬ ‫داھﺎﺗﻮوى ﻟﻮﺑﻨـﺎن ﺑـﻪھـﯚى ﺋـﻪو ﺑﺎرۆودۆﺧـﻪ ﺋـﺎ‪‬ﯚزهوه ﻛـﻪوﺗﯚﺗـﻪ ﺑـﻪر‬ ‫ﻣﻪﺗﺮﺳﻰ ﻟ‪‬ﮏ ھﻪﻟﻮهﺷﺎﻧﻰ ﺑﯚ ﻛﺎﻧﺘﯚﻧﺎﺗﻰ ﺑﭽﻮك وهك ﻟﻪﻧ‪‬ﻮان ﻣﻪﺳﻴﺤﻰ‬ ‫و ﺋﻴــﺴﻼﻣﻪﻛﺎﻧــﺪا) ﺑــﻪﺳــﻮﻧﻪو ﺷــﻴﻌﻪوه( ﻟــﻪﻻﻳ ـﻪك و ﻟــﻪﻧ‪‬ــﻮان ﺑﺎ‪‬ــﻪ‬ ‫ﺟﻴﺎوازهﻛﺎﻧﻰ ﻣﻪﺳﻴﺤﻴﻪﻛﺎن ﺧﯚﺷﻴﺎﻧﻪوه‪ .‬ﺑﻪم ﺷ‪‬ﻮهﯾـﻪ ﺋـﻪم دوو ووﻻﺗـﻪ‬ ‫ﭘ‪‬ـﺸﻪﻧﮕـﻰ ووﻻﺗـﺎﻧﻰ ﻋـﻪرهﺑــﻴﻦ ﺑـﯚ ﻛــﺎرﺗ‪‬ﮑﺮدن و ِرووﺧـﺎن و ﮔــﯚ ِرﻳﻨــﻰ‬ ‫ﺳﻴـــﺴﺘﻪﻣـــﻰ ﺳﻴﺎﺳـــﻰ و ﺋـــﺎﺑﻮرى و ﻛﯚﻣـــﻪﻻﻳـــﻪﺗﻴـــﻪوه ﻟـــﻪﺳـــﺎﻳﻪى ﺋـــﻪم‬ ‫ﺑﻴﺮدۆزهﯾﻪوه ‪.‬‬

‫‪112‬‬

‫ﻓﺔوزاى دروﺳﺘﻜﺔر‪........‬‬

‫‪ .5‬ﻓﻪﻟﻪﺳﺘﻴﻦ و ﺋﻴﺴﺮِاﺋﻴﻞ‬ ‫ﻛ‪‬ــﺸﻪى ﻓــﻪﻟــﻪﺳــﺘﻴﻦ_ﺋﻴــﺴﺮِاﺋﻴــﻞ ﻛ‪‬ــﺸﻪﯾــﻪﻛــﻰ ﺋــﺎ‪‬ﯚزو ﭘﻠــﻪﯾــﻪﻛــﻰ‬ ‫ﻧﺎوﭼﻪﻛﻪﯾﻪو داھﺎﺗﻮوى ﺋﻪم ﻧﺎوﭼﻪﯾﻪ ﺑﻪﻧـﺪه ﺑـﻪﭼـﺎرهﺳـﻪرﻛﺮدﻧـﻰ ﺋـﻪم‬ ‫ﻛ‪‬ﺸﻪﯾﻪوه‪.‬ﺑﻪﻻم ﭼﺎرهﺳﻪرﻳﺶ ھ‪‬ﻨﺪه ﺋﺎﺳـﺎن و ﺳـﺎﻛﺎر ﻧﻴـﻪ‪ ,‬ﺗـﻪﻣـﻪﻧـﻰ‬ ‫ﺋ ـﻪم ﻛ‪‬ــﺸﻪﯾ ـﻪ ‪ 59‬ﺳــﺎ‪‬ﻪ و رِۆژ ﺑــﻪرِۆژﻳــﺶ ﺋــﺎ‪‬ﯚزﺗﺮدهﺑ‪‬ــﺖ‪ .‬ﭼﻮﻧﻜ ـﻪ‬ ‫ﺋـﻪوهى ﻓـﻪﻟــﻪﺳــﺘﻴﻨﻴﻪﻛــﺎن داواى دهﻛـﻪن ﻟــﻪﮔــﻪرِاﻧـﻪوهى ﺋﻴــﺴﺮِاﺋﻴــﻞ ﺑـﯚ‬ ‫ﺳﻨﻮورى ﺳﺎ‪‬ﯽ ‪ 1967‬و ﮔﻪرِاﻧﻪوهى ﺋﺎوارهﻛﺎﻧﻰ ﻓﻪﻟﻪﺳﺘﻴﻦ ﻟﻪھﻪﻣـﻮو‬ ‫دوﻧﻴﺎوه ﺑﯚ ﻓﻪﻟـﻪﺳـﺘﻴﻦ و ھـﻪﻟـﻮهﺷـﺎﻧﻪوهى ﻣـﺴﺘﻪوﺗـﻪﻧـﻪ ﺟﻮﻟـﻪﻛـﻪﻛـﺎن‬ ‫ﻟﻪﭘ‪‬ﺸﻪوهى داواﻛﺎرﻳﻪﻛﺎﻧﻰ ﻓﻪﻟﻪﺳﺘﻴﻨﻴﻪﻛـﺎﻧﻦ ﻛـﻪ ﺋﻴـﺴﺮِاﺋﻴـﻞ ﺑـﻪ ھـﯿﭻ‬ ‫ﺟﯚر‪ ‬ـﮏ ﻧﺎﭼ‪‬ﺘ ـﻪ ژ‪‬ــﺮ ﺑــﺎرى ﻗﺒﻮ‪‬ﮑﺮدﻧﻴﺎﻧ ـﻪوه ﭼﻮﻧﻜ ـﻪ ﺋ ـﻪو ﻣ ـﻪرﺟﺎﻧ ـﻪ‬ ‫ﻣﺎﻧــﺎى ﺑﭽـﻮك ﺑﻮﻧـﻪوهو ﺑ‪‬ﮫ‪‬ﺰﻛﺮدﻧــﻰ و ﻧـﻪﻣــﺎﻧﻰ ﺋﻴــﺴﺮِاﺋﻴﻠــﻪ ‪.‬ﺗﺎﺳــﺎ‪‬ﯽ‬ ‫‪ 2005‬و ﻣــﺎﻧﻰ ﻳﺎﺳــﺮ ﻋـﻪرهﻓــﺎت ﻟــﻪژﻳﺎﻧــﺪا ﺑــﻪرهى ﻓـﻪﻟــﻪﺳــﺘﻴﻴﻪﻛــﺎن‬ ‫ﺋـﻪﮔــﻪر ﺑــﻪرِوﻛـﻪﺷــﻴﺶ ﺑﻮﺑ‪‬ــﺖ ﻳـﻪك و ﻳ ـﻪﻛﮕﺮﺗﻮوﺑـﻮن‪ ,‬ﺑــﻪﻻم ﻟــﻪدواى‬ ‫ﺳﻪرﻛﻪوﺗﻨﻰ ﺑﺰوﺗﻨﻪوهى ﺋﻴﺴﻼﻣﻰ ﺣﻪﻣﺎﺳـﻰ ﺗﻮﻧـﺪرِهو ﻟـﻪ ھـﻪﻟﺒﮋاردﻧـﻰ‬ ‫ﺋـــﻪﻧﺠﻮﻣـــﻪﻧـــﻰ ﻳﺎﺳـــﺎداﻧﺎﻧﻰ ﻓـــﻪﻟـــﻪﺳـــﺘﻴﻨﺪا و ﭘ‪‬ﮑﮫ‪‬ﻨـــﺎﻧﻰ ﺣﻜﻮﻣـــﻪت‪,‬‬ ‫ﻟ‪‬ﮑﺘﺮازاﻧﻰ رِﻳﺰهﻛﺎن و ﻟﻪﺋ‪‬ﺴﺘﺎﺷﺪا ﺷﻪرِ و ﭘ‪‬ﮑـﺎداﻧﻰ ﻧـﺎو ﺷـﺎرهﻛـﺎن و‬ ‫ﺳ ـﻪر ﺷ ـﻪﻗﺎﻣ ـﻪﻛــﺎن دهﺳ ـﺘﻰ ﭘ‪‬ﮑ ـﺮدوه و ﻟــﻪﺋ‪‬ــﺴﺘﺎدا ﻛ‪‬ــﺸﻪى ﻧــﺎوﺧﯚى‬ ‫ﻓﻪﻟﻪﺳﺘﻴﻨﻴﻪﻛﺎن ﭘ‪‬ـﯽ ﻧـﺎوهﺗـﻪ ﻗﯚﻧـﺎﻏ‪‬ﮑﻰ ﻣـﻪﺗﺮﺳـﻴﺪارهوه و ﻣـﻪﺗﺮﺳـﻰ‬ ‫ھــﻪﻻﻳــﺴﺎﻧﻰ ﺷ ـﻪرِى ﻧــﺎوﺧﯚى ﻟ‪‬ــﺪهﻛﺮ‪‬ــﺖ‪ ,‬ﺋ ـﻪوهش ﺑــﻪوهى ﻟــﻪﻻﻳ ـﻪك‬ ‫ﺑﺰوﺗﻨﻪوهى ﻓﻪﺗﺢ ﻛﻪ ﺳﻪرۆﻛﺎﻳﻪﺗﻰ دهﺳﻪﻻﺗﻰ ﻓـﻪﻟـﻪﺳـﺘﻴﻨﻰ ﻟـﻪﻻﻳـﻪ و‬ ‫ﺑــﻪ ﺳــﺎﻧﺎﻳﻰ دهﺳــﺘﺒﻪردارى دهﺳــﻪﻻﺗــﻪﻛــﺎﻧﻰ ﻧﺎﺑ‪‬ــﺖ ﺑــﯚ ﺣــﻪﻣــﺎس و‬ ‫ﺣﻪﻣﺎﺳﻴﺶ ﺑﻪﭘﺸﺖ ﺋﻪﺳﺘﻮور ﺑﻪﺳـﻪرﻛـﻪوﺗﻨـﻰ ﻟـﻪ ھـﻪﻟﺒﮋاردﻧـﻪﻛﺎﻧـﺪا و‬ ‫‪113‬‬

‫ﻓﺔوزاى دروﺳﺘﻜﺔر‪.........‬‬ ‫ﺷ ـﻪرﻋﻴ ـﻪﺗــﻰ ﺑﻮﻧﻴــﺪا دهﯾ ـﻪو‪‬ــﺖ ھــﻪﻣــﻮو دهﺳ ـﻪﻻﺗ ـﻪﻛــﺎن ﺑ‪‬ﻨ‪‬ﺘ ـﻪ ژ‪‬ــﺮ‬ ‫ﻛﯚﻧﺘﺮِۆ‪‬ﯽ ﺧﯚﻳﻪوه و ﻛﯚﺗﺎﻳﻰ ﺑـﻪ ﻗﯚﻧـﺎغ و دهﺳـﻪﻻﺗـﻰ ﻓـﻪﺗﺤﺎوﻳـﻪﻛـﺎن‬ ‫ﺑﮫ‪‬ﻨ‪‬ﺖ‪.‬‬ ‫ﺑــﻪم ﺷـ‪‬ﻮهﯾـﻪش ﺋﻴــﺴﺮِاﺋﻴــﻞ ﮔـﺮهو دهﺑﺎﺗـﻪوهو ﻟــﻪژ‪‬ﺮﻳــﺸﻪوه ﭘـﺸﺘﻴﻮاﻧﻰ‬ ‫ﻣﻪﺣﻤﻮد ﻋﻪﺑﺎﺳﻰ ﺳﻪرۆك دهﻛـﺎت دژ ﺑـﻪ ﺣـﻪﻣـﺎس و ﺣﻜﻮﻣـﻪﺗـﻪﻛـﻪى و‬ ‫ﺋﻪﻣﺮﻳﻜﺎو ﺋﻪوروﭘـﺎش ﺑـﻪھـﻪﻣـﺎن ﺷـ‪‬ﻮه ﮔـﻪﻣـﺎرۆى ﺋـﺎﺑﻮررى وﺳﻴﺎﺳـﻴﺎن‬ ‫ﺧﺴﺘﯚﺗﻪ ﺳﻪر ﺣﻜﻮﻣﻪﺗﻰ ﺣﻪﻣﺎس ‪.‬‬ ‫ھــﻪﻣــﻮو ﺋ ـﻪم ﺑﺎرودۆﺧ ـﻪ ﺑــﻪﻗــﺎزاﻧﺠﻰ ﺋﻴــﺴﺮِاﺋﻴــﻞ دهﮔــﻪرِ‪‬ﺘ ـﻪوه ﺑــﻪوهى‬ ‫ﻟــﻪداھــﺎﺗﻮودا ﺑﺒ‪‬ﺘـﻪ ووﻻﺗ‪‬ــﮏ ﻛـﻪ ﺟ‪‬ﮕـﻪى ﻗﺒــﻮ‪‬ﮑﺮدن ﺑ‪‬ــﺖ ﻟــﻪﻻﻳـﻪن‬ ‫ووﻻﺗﺎﻧﻰ ﻧﺎوﭼﻪﻛـﻪوه ﻟـﻪﭼﻮارﭼ‪‬ـﻮهى رِۆژھـﻪﻻﺗـﻰ ﻧـﺎوهرِاﺳـﺘﻰ ﻧﻮ‪‬ـﺪا‪.‬‬ ‫ﻟﻪﺋ‪‬ﺴﺘﺎدا ﭘﻪﯾﻮهﻧﺪﻳﻪﻛﺎﻧﻰ ووﻻﺗﺎﻧﻰ ﻋﻪرهﺑﻰ ﻟﻪرِۆژﺋﺎواو رِۆژھﻪﻻﺗـﺪا‬ ‫ﻟﻪﮔﻪڵ ﺋﻴﺴﺮِاﺋﻴﻞ ﺑﻪﭘﭽـﺮِاوى ﻧـﻪﻣـﺎوهﺗـﻪوه ﺑـﻪ‪‬ﮑـﻮ زۆر‪‬ﮑﻴـﺎن ھـﻪو‪‬ـﯽ‬ ‫ﻧﺎراﺳﺘﻪوﺧﯚ دهدهن ﻟﻪژ‪‬ﺮ ﭘﻪردهى‬ ‫دروﺳﺘﻜﺮدﻧﻰ ﭘﻪﯾﻮهﻧﺪى رِاﺳﺘﻪوﺧﯚو ِ‬ ‫ﺋﺎﺑﻮرى و ِرۆﺷﻨﺒﻴﺮى و‪...‬ھﺘﺪ‪.‬‬ ‫ﺋﻪوهﺗﺎ ﻟﻪ ﻣﺎﻧﮕﻰ ‪ 2007/2‬ﺑﻪﺋﺎﺷـﻜﺮا ﻣﻴـﺮى ﻗـﻪﺗـﻪر ﭘـ‪‬ﺶوازى ﻟـﻪ‬ ‫ﺷــ‪‬ﻤﯚن ﭘ‪‬ــﺮس دهﻛــﺎت و ﻣــﺎوهى ﭼــﻪﻧــﺪ ﺳﺎﻟ‪‬ﮑﻴــﺸﻪ ﻧﻮﺳــﻴﻨﮕﻪﯾ ـﻪﻛــﻰ‬ ‫ﺋﻴﺴﺮاﺋﻴﻞ ﻟﻪو ووﻻﺗﻪدا ھـﻪﯾـﻪ‪ .‬ﻣﻴـﺴﺮو ﺋـﻮردون و ﻣﯚرﻳﺘﺎﻧﻴـﺎ‬ ‫ﺋﺎﺑﻮرﻳﻰ ِ‬ ‫ﺳﻪﻓﺎرهﺗﻴـﺎن ﻟـﻪو ووﻻﺗـﻪدا ھـﻪﯾـﻪو ﺑـﻪﭘـﻲَﭼـﻪوھﺎﻧـﻪﺷـﻪوه‪ ,‬ﻣـﻪﻏﺮﻳـﺐ‬ ‫ﭘــﻪﯾـﻮهﻧــﺪى ﺋﺎﺷــﻜﺮاو ﻧﮫ‪‬ﻨـﻰ ﻟــﻪﮔــﻪڵ ﺋﻴــﺴﺮِاﺋﻴﻠــﺪا ھــﻪﯾـﻪ ‪ .‬ووﻻﺗــﺎﻧﻰ‬ ‫ﻛـﻪﻧــﺪاو ژ‪‬ــﺮ ﺑــﻪژ‪‬ــﺮ ﭘــﻪﯾـﻮهﻧــﺪى ﺟﯚراوﺟﯚرﻳــﺎن ﻟــﻪﮔــﻪڵ ﺋﻴــﺴﺮِﻟﺌﻴﻠــﺪا‬ ‫دروﺳــﺘﻜﺮدوه‪ ,‬ﺑﯚﻳـــﻪ ﺳـــﻮودﻣﻪﻧــﺪﺗﺮﻳﻦ ووﻻت ﻟـــﻪ ﺑﻴـــﺮدۆزهى ﻓـــﻪوزاى‬ ‫دروﺳﺘﻜﻪر ﺋﻴﺴﺮِاﺋﻴﻞ دهﺑ‪‬ﺖ ﺑﻪﭘﺸﺘﻴﻮاﻧﻰ ﺋﻪﻣﺮﻳﻜﺎ‪.‬‬ ‫‪114‬‬

‫ﻓﺔوزاى دروﺳﺘﻜﺔر‪........‬‬

‫‪ .6‬ووﻻﺗﺎﻧﻰ ﻛﻪﻧﺪاوى ﻋﻪرهﺑﻰ و ﺋﻮردون‬ ‫ھﻪرﭼﻰ ﺋﻮرودوﻧﻪ ووﻻﺗ‪‬ﮑﯽ ﺑﭽﻮﻛﻪ و ﺑ‪‬ﮫ‪‬ﺰه ﻟﻪرِووى ﻣﺎدى و ﻣﺮۆﻳـﻰ‬ ‫ـﺴﺮاﺋﻴﻠــﺪا و‬ ‫و ﺳﺮوﺷــﺘﻴﻪوه ‪ .‬ﭘــﻪﯾ ـﻮهﻧــﺪى ﺳﻴﺎﺳــﻰ ھــﻪﯾ ـﻪ ﻟــﻪﮔــﻪڵ ﺋﻴـ ِ‬ ‫ﺗـــﺎرِادهﯾـــﻪك دﻳﻤﻮﻛﺮاﺳـــﻰ و ِرﻳﻔﯚرﻣـــﻪ ﺋـــﺎﺑﻮرى و ﻛﯚﻣـــﻪﻻﻳـــﻪﺗﻴـــﻪﻛـــﺎن‬ ‫ﮔﻪﺷﻪﯾﺎن ﻛـﺮدوه ﻟـﻪﺳـﻪر دهﺳـﺘﻰ ﺷـﺎ ﻋـﻪﺑـﻮدﻻى دووهم ﻛـﻪ ﮔـﻪﻧﺠ‪‬ﮑـﻰ‬ ‫ﻛﺮاوه و ﺧﺎوهن رِۆﺷﻨﺒﻴﺮﻳﻪﻛـﻰ ِرۆژﺋﺎواﻳﻴـﻪو ﭘـﻪﯾـﻮهﻧﺪﻳـﻪﻛـﺎﻧﻰ ﺋـﻮردون‬ ‫ﻟﻪﮔﻪڵ رِۆژﺋﺎواو ﺋﻪﻣﺮﻳﻜﺎدا ﭘﺘﻪو و د‪‬ﺮﻳﻨﻪ‪.‬‬ ‫ھﻪرﭼﻰ ووﻻﺗﺎﻧﻰ ﻛﻪﻧﺪاوه ﻛﻪ ﻟﻪ )) ﺳﻌﻮدﻳﻪ و ﻛﻮ‪‬ـﺖ و ﺑـﻪﺣـﺮهﯾـﻦ و‬ ‫ﻗـﻪﺗـﻪر و ﺋﻴﻤــﺎرات و ﺳـﻪلَﺗـﻪﻧـﻪى ﻋﻮﻣــﺎن (( ﭘ‪‬ــﮏ ھــﺎﺗﻮه‪ ,‬ﻟــﻪﮔــﻪڵ‬ ‫ﻳـﻪﻣـﻪﻧﻴــﺸﺪا‪ ,‬ھــﻪﻣﻮوﻳــﺎن ﺟﮕــﻪ ﻟــﻪﯾـﻪﻣـﻪن ﺑــﻪووﻻﺗــﺎﻧﻰ ﻛﯚﻧـﻪﭘـﺎر‪‬ﺰ و‬ ‫ﻣﻴﺎﻧﺮهو دهﻧﺎﺳﺮ‪‬ﻦ ﻟﻪﻧـﺎو ﻋـﻪرهﺑـﻪﻛﺎﻧـﺪا و ﭘـﻪﯾـﻮهﻧﺪﻳـﻪﻛـﻰ د‪‬ـﺮﻳﻦ و‬ ‫ِ‬ ‫ﭘﺘﻪوﻳﺸﻴﺎن ﻟﻪﮔﻪڵ رِۆژﺋﺎواو ﺋﻪﻣﺮﻳﻜﺎدا ھﻪﯾﻪ‪.‬‬ ‫ﺋـــﻪم ووﻻﺗﺎﻧـــﻪ ﻟـــﻪرِووى ﺗﻮاﻧـــﺎى ﺳﻴﺎﺳـــﻰ و ﺳـــﻪرﺑـــﺎزى و ﻣﺮۆﻳﻴـــﻪوه‬ ‫ﺑ‪‬ﮫ‪‬ﺰن‪ ,‬ﺑﻪﻻم ﺳﻪرﭼﺎوهﻛﺎﻧﻰ وزه ﻟـﻪ )) ﻧـﻪوت و ﮔـﺎزى ﺳﺮوﺷـﺘﻴﺪا((‬ ‫ﮔـــﻪﻟ‪‬ـــﮏ دهو‪‬ـــﻪﻣـــﻪﻧـــﺪن و ﭘ‪‬ﮕـــﻪ ﺟﻮﮔﺮاﻓﻴـــﻪﻛـــﻪﺷـــﻴﺎن ھ‪‬ﻨـــﺪهى ﺗـــﺮ‬ ‫ﮔﺮﻧﮕﻴ ـﻪﻛ ـﻪﯾ ـﺎﻧﻰ زﻳــﺎدﻛﺮدوه‪ .‬ﺋ ـﻪم رِژ‪‬ﻤﺎﻧ ـﻪ ﭘﺎﺷــﺎﻳﻪﺗــﻰ و ﺋ ـﻪﻣﻴــﺮى و‬ ‫ﺧﯚﺳﻪﭘ‪‬ﻦ و ﺑﻨﻪﻣﺎ‪‬ﻪﯾﻰ و داﺧﺮاون‪ .‬ﻣﺎﻓﻰ ﻣﺮۆڤ و ژﻧﺎن ﺑـﻮﻧﻰ ﻧﻴـﻪ و‬ ‫ھﻪﻟﺒﮋاردن و ﭘﻪرِﻟﻪﻣﺎن و دﯾﻤﻮﮐﺮاﺳﯿﻪت و ﺑـﻮﻧﻰ ﺋﺎزادﻳـﻪﻛـﺎن ﺋـﻪﮔـﻪر‬ ‫ﻟﻪ ھﻪﻧﺪ‪‬ﮑﻴﺸﻴﺎﻧﺪا ھﻪﺑ‪‬ﺖ ﺋﻪوا ﺳﺎواو ﻧﺎﻛﺎﻣﻞَ و ﭘ‪‬ﻨﻪﮔﻪﯾﺸﺘﻮون ﺑﯚﻳﻪ‬ ‫ﭘ‪‬ﺸﺒﻴﻨﻰ دهﻛﺮ‪‬ﺖ ﺋﻪم ووﻻﺗﺎﻧﻪ ﮔﯚرِاﻧﻜﺎرى ﮔﻪورهﯾـﺎن ﺗﻴـﺎدا رِووﺑـﺪات‬

‫‪115‬‬

‫ﻓﺔوزاى دروﺳﺘﻜﺔر‪.........‬‬ ‫و ﺑﻜـﻪوﻧـﻪ ژ‪‬ـﺮ ﻛﺎرﻳﮕـﻪرى ﮔـﻪورهى ﺋﺎﻣـﺎﻧﺞ و ھ‪‬ـﻪ ﮔـﺸﺘﻴﻪﻛـﺎﻧﻰ ﺋـﻪم‬ ‫ﺑﻴﺮدۆزهﯾﻪوه ﻛﻪﺋﺎﻣﺎﻧﺠﻰ ﺳﻪرهﻛﻰ ﺋﻪﻣﺮﻳﻜﺎﻳﻪ‪.‬‬ ‫ھﻪرﭼﻰ ﻳـﻪﻣـﻪﻧﻴـﺸﻪ ﻟـﻪﺳـﺎﻳﻪى ﺗـﺎك ﺣﻴﺰﺑـﻰ و ﺗـﺎك رِهوى )) ﻋـﻪﻟـﻰ‬ ‫ﻋﻪﺑﺪوﻻ ﺻﺎﻟﺤﻪوه(( و ﺑﯚﻣﺎوهى زﻳﺎﺗﺮ ﻟﻪ ‪25‬ﺳﺎ‪‬ﻪ ﺑﻪرِ‪‬ﻮه دهﺑﺮ‪‬ـﺖ‪,‬‬ ‫ﺋﻪﮔﻪرﭼﻰ ﺑﻪﻧﺎوى ﻋﺮوﺑﻪوه ھـﻪﻧـﺪێ ﮔﻮﺗـﺎر و ھـﻪﻟﻮ‪‬ـﺴﺖ دهﻧﻮ‪‬ﻨ‪‬ـﺖ ‪,‬‬ ‫ﺑﻪﻻم ژ‪‬ﺮ ﺑﻪژ‪‬ﺮ ﻧﻪرم وﻧﻴﺎﻧﻪ و ھـﻪو‪‬ـﯽ ﺧﯚﮔﻮﻧﺠﺎﻧـﺪﻧﻰ ﻟـﻪﮔـﻪڵ ﺋـﻪم‬ ‫ﻧﻪزﻣﻪ ﻧﻮ‪‬ﯿﻪى دوﻧﻴﺎ دهداو و دروﺷﻤﻰ )) ﺑﺎﺧﯚﻣﺎن ﺳـﻪرﻣـﺎن ﺑﺘﺎﺷـﻴﻦ‬ ‫ﭘــ‪‬ﺶ ﺋــﻪوهى ﺑﯚﻣــﺎن ﺑﺘﺎﺷــﻦ((ى‪ 1‬ﺑــﻪرزﻛﺮدۆﺗــﻪوه‪ ,‬ﺑــﻪﻣــﻪﺑــﻪﺳــﺘﻰ‬ ‫ﭼ‪‬ﮑﺮدﻧﻰ ِرﻳﻔﯚرﻣﻪﻛﺎن ﻟﻪو ووﻻﺗﻪدا‪.‬‬

‫‪ .7‬ﺗﻮرﻛﻴﺎ‬ ‫ﺋـــﻪم ووﻻﺗــــﻪ ﻟـــﻪرِووى داﻧﻴــــﺸﺘﻮان ‪ 70‬ﻣﻠﻴــــﯚن ﻛـــﻪﺳــــﻪ و ﺧــــﺎوهن‬ ‫ﭘﺎﻧﺘﺎﻳﻴﻪﻛﻰ ﮔﻪورهى ﺟﻮﮔﺮاﻓﻰ و ﭘ‪‬ﮕﻪﯾﻪﻛﻰ ﺟﻴﯚﺳﻴﺎﺳﻰ ﮔﺮﻧﮕﻪ و وهك‬ ‫ﭘﺎﺷــﻤﺎوهﯾــﻪﻛــﻰ ﺋﻴﻤﭙﺮاﺗﯚرﻳــﻪﺗــﻰ ﻋﻮﺳــﻤﺎﻧﻰ ﻛــﻪزﻳــﺎﺗﺮ ﻟــﻪ ‪ 5‬ﺳــﻪده‬ ‫دهﺳﻪﻻﺗﻰ ﻟﻪﻧﺎوﭼﻪﻛﻪدا ھﻪﺑـﻮه و ﻟـﻪ ﺋ‪‬ـﺴﺘﺎدا ﺗﻮاﻧﺎﻳـﻪﻛـﻰ ﺳـﻪرﺑـﺎزى‬ ‫ﮔﻪورهى ھﻪﯾﻪ و ھﺎوﭘﻪﯾﻤﺎﻧ‪‬ﮑﻰ ﺳـﺘﺮاﺗﻴﮋى ﺋـﻪﻣﺮﻳﻜﺎﻳـﻪ و ﭘـﻪﯾـﻮهﻧـﺪى‬ ‫ﺑﺎﺷﻴﺸﻰ ھﻪﯾﻪ ﻟﻪﮔﻪڵ ﺋﻴﺴﺮِاﺋﻴﻞ و دهو‪‬ﻪﺗﺎﻧﻰ ﻋﻪرهﺑـﻰ و ﺋﻴـﺴﻼﻣﻴﺪاو‬ ‫ﺗﺎرِادهﯾﻪﻛﻰ ﺑﺎﺷﻴﺶ دﯾﻤﻮﮐﺮاﺳﯿﻪت و ﺋﺎزادﻳﻪﻛـﺎﻧﻰ ﺗﻴـﺎدا ﺑـﻪرﻗـﻪراره‪,‬‬ ‫ھﻪﻣﻮو ﺋﻪم ﺳﻴﻔﺎﺗﺎﻧﻪى واى ﻛﺮدوه ﻛﻪ رِۆ‪‬ﯽ ﮔﻪوروه ﮔﺮﻧﮓ ﺑﮕ‪‬ﺮ‪‬ـﺖ و‬ ‫ــﺴﺮاﺋﻴـــﻞ و ﺋ‪‬ﺮاﻧـــﺪا ﺑـــﯚ‬ ‫ﻟـــﻪ ﭘ‪‬ـــﺸﺒﺮِﻛـــ‪‬ﺶداﻳـــﻪ ﻟـــﻪﮔـــﻪڵ ﻣﻴـــﺴﺮ و ﺋﻴـ ِ‬ ‫ِراﺑﻪراﻳﻪﺗﻴﻜﺮدﻧﻰ ﻧﺎوﭼﻪﻛﻪ ﺑﯚ زﻳﺎﺗﺮ ﭼﻪﺳﭙﺎﻧﺪﻧﻰ ﺑـﻮن و دهﺳـﻪﻻﺗـﻰ‬ ‫و ﻧﻔﻮزى ﺧﯚى‪.‬‬ ‫‪116‬‬

‫ﻓﺔوزاى دروﺳﺘﻜﺔر‪........‬‬ ‫ﺑﻪﻻم ﻛ‪‬ﺸﻪ ﻧﺎوﺧﯚﻳﻰ ﻳﻪﻛﺎﻧﻰ ﻟﻪﻧ‪‬ﻮان ﺣﻴﺰﺑﻪ ﺳﻴﺎﺳـﻴﻪﻛـﺎن و ﻟـﻪﮔـﻪڵ‬ ‫ﻛـــــﻮردو ﺋـــــﻪرﻣـــــﻪن و ﻟـــــﻪﮔـــــﻪڵ ووﻻﺗـــــﻰ ﻗـــــﻮﺑﺮوس و ﻳﯚﻧﺎﻧـــــﺪا و‬ ‫ﭘــ‪‬ﺶ‪‬ﻠﻜﺮدﻧ ـﻪﻛــﺎﻧﻰ ﻣــﺎﻓﻰ ﻛ ـﻪﻣﻴﻨ ـﻪﻛــﺎن و ﻣــﺮۆڤ‪ .‬ﻟــﻪﮔــﻪڵ ﻳ ـﻪﻛ‪‬ﺘــﻰ‬ ‫ﺋﻪوروﭘﺎدا ﻛﻪوﺗﯚﺗﻪ ﻛ‪‬ﺸﻪوه و ﺋﻪم ھﯚﻛﺎراﻧﻪ ﺑﻮﻧﻪﺗﻪ رِ‪‬ﮕﺮ ﻟﻪﺑـﻪردهم‬ ‫ﺑــﻮون ﺑــﻪﺋ ـﻪﻧــﺪاﻣ‪‬ﺘﻰ ﻟــﻪو ﻳ ـﻪﻛ‪‬ﺘﻴ ـﻪداﻛ ـﻪ ﺑﯚﺗ ـﻪ ﺧــﻪون و ﺧ ـﻪﯾ ـﺎ‪‬ﯽ‬ ‫دهﺳﻪﻻﺗﺪاراﻧﻰ ﺗﻮرﻛﻴﺎ ﺑﻪ ﺋﻴﺴﻼﻣﻰ و ﻋﻴﻠﻤﺎﻧﻴﻪﻛﺎﻧﻪوه‪.‬‬ ‫ﺑــﺎﻻدهﺳــﺘﺒﻮﻧﻰ دهزﮔ ـﺎى ﺳـﻪرﺑــﺎزى ﻛ ـﻪﺑــﻪ ﭘ ـﺎر‪‬ﺰهرى ﭘ ـﺮِهﻧــﺴﻴﭙﻪﻛــﺎﻧﻰ‬ ‫ﺋــﻪﺗــﺎﺗﻮرك دادهﻧﺮ‪‬ــﺖ‪.‬رِ‪‬ﮕﺮ‪‬ﮑــﻰ ﺗــﺮه ﻟــﻪﺑــﻪردهم ھ‪‬ــﺰه ﺋﻴــﺴﻼﻣﻰ و‬ ‫ﻋﻴﻠﻤﺎﻧﻴــﻪﻛﺎﻧــﺪا ﻛــﻪ ﺑﻴﺎﻧــﻪو‪‬ــﺖ ﺳــﺎزش و ﮔــﯚرِاﻧﻜــﺎرى ﻟــﻪدهﺳــﺘﻮر و‬ ‫ﺋﺎﻣﺎﻧﺠﻪﻛﺎﻧﻰ ﺋﻪﺗﺎﺗﻮرﻛﺪا ﺑﻜﺮ‪‬ﺖ‪.‬‬ ‫ﺑﯚﻳﻪ ﺗﻮرﻛﻴﺎش ﻳﻪﻛ‪‬ﮑﻪ ﻟﻪو ووﻻﺗﺎﻧﻪى ﻛﻪ ﻟـﻪرِ‪‬ﮕـﻪى ﺋـﻪم ﺑﻴـﺮدۆزهوه‬ ‫ﻛــﺎرى ﺗ‪‬ــﺪهﻛﺮ‪‬ــﺖ ﺑــﯚ ﻟــﻪﻗﺎ‪‬ﺒــﺪان و ﺑﭽﻮﻛﺮدﻧــﻪوهى رۆڵ َو ﻧﻔــﻮز و‬ ‫دهﺳﻪﻻﺗﻰ ﺑﻪﺳﻪر ووﻻﺗﺎﻧﻰ ﻧﺎوﭼﻪﻛﻪدا‪.‬‬

‫‪ .8‬ﺋ‪‬ﺮان‬ ‫ﺋﻪم ووﻻﺗﻪش ﻟﻪرِووى ﮔﺮﻧﮕﻰ ﭘ‪‬ﮕـﻪى ﺟﻴﯚﺳﻴﺎﺳـﻴﻪوه و دهو‪‬ـﻪﻣـﻪﻧـﺪى‬ ‫ﻟﻪﻧﻪوت و ﺳﺎﻣﺎﻧﻪ ﺳﺮوﺷﺘﻴﻪﻛﺎن و ﭘﺎن و ﭘﯚرِى ﺟﻮﮔﺮاﻓﻴﺎﻛﻪى و زۆرى‬ ‫ژﻣﺎرهى داﻧﻴﺸﺘﻮاﻧﻴﻪوه ﻛﻪ ‪ 70‬ﻣﻠﻴـﯚن ﻛـﻪﺳـﻪ ﺑﯚﺗـﻪ ووﻻﺗ‪‬ﮑـﯽ ﺣـﺴﺎب‬ ‫ﺑﯚﻛﺮاو ﻟﻪﻧﺎوﭼﻪﻛﻪدا‪.‬‬ ‫ﺋ‪‬ﺮان ﭘﺎﺷﻤﺎوهى ﺋﻴﻤﭙﺮاﺗﯚرﻳﻪﺗ‪‬ﮑﯽ ﮔﻪورهو ﻓﺮاوان و ﺷﺎرﺳﺘﺎﻧﻴﻪﺗ‪‬ﮑـﯽ‬ ‫د‪‬ﺮﻳﻨـــﻰ ﻧﺎوﭼـــﻪﻛـــﻪﯾـــﻪ و ﻟـــﻪ ﺋ‪‬ـــﺴﺘﺎﺷﺪا ﺑـــﻪھـــﯚى ﻛ‪‬ـــﺸﻪى ﻛـــﻮره‬ ‫ﺋ ـﻪﺗﯚﻣﻴــﻪﻛــﻪﯾ ـﻪوه و دهﺳــﺘﻮهرداﻧــﻰ ﻟــﻪﻛﺎروﺑــﺎرى ﻧــﺎوﺧﯚى ﻋ‪‬ــﺮاق و‬ ‫‪117‬‬

‫ﻓﺔوزاى دروﺳﺘﻜﺔر‪.........‬‬ ‫ﭘـــﺸﺘﻴﻮاﻧﻰ ﻛﺮدﻧـــﻰ ﻟـــﻪ ﺳـــﻮرﻳﺎو رِۆ‪‬ـــﯽ ﻧـــﻪﮔـــﻪﺗﻴﭭـــﻰ ﻟـــﻪﻟﻮﺑﻨﺎﻧـــﺪا‬ ‫ﺑــﻪﭘ ـﺸﺘﻴﻮاﻧﻰ ﻛﺮدﻧــﻰ ﻟــﻪ ﺣﻴﺰﺑــﻮﻻى ﻟﻮﺑﻨــﺎﻧﻰ و ﻟــﻪ ﻓ ـﻪﻟــﻪﺳﺘﻴﻨﻴــﺸﺪا‬ ‫ﺑﻪﭘﺸﺘﻴﻮاﻧﻴﻜﺮدﻧﻰ ﻟﻪ ﺑﺰوﺗﻨﻪوهى ﺗﻮﻧـﺪرِهوى ﺣـﻪﻣـﺎس‪ .‬ﺑﯚﺗـﻪ ﺟ‪‬ﮕـﻪى‬ ‫ﮔﺮﻧﮕﻰ ﭘ‪‬ﺪاﻧﻰ زﻳﺎﺗﺮ و ﭘﻴﻼن داﻧﺎن ﺑـﯚ ﻟ‪‬ـﺪان و رِووﺧـﺎن و ﮔـﻪﻣـﺎرۆ‬ ‫ﺧﺴﺘﻨﻪﺳﻪرى ﻟﻪﻻﻳـﻪن ﺋـﻪﻧﺠﻮﻣـﻪﻧـﻰ ﺋﺎﺳﺎﻳـﺸﻰ ﻧ‪‬ـﻮدهو‪‬ـﻪﺗﻴـﻪوه‪,‬ﺋـﻪﻣـﻪ‬ ‫ﺳـــــﻪرهرِاى ﻛ‪‬ـــــﺸﻪ ﻧﺎوﺧﯚﻳﻴـــــﻪﻛـــــﺎﻧﻰ ﺑﺎ‪‬ـــــﻪﻛـــــﺎﻧﻰ دهﺳـــــﻪﻻت ﻟـــــﻪ‬ ‫)) ﻣﻮﺣﺎﻓﻴﺰﻛـــﺎرهﻛـــﺎن و ِرﻳﻔﯚرﻣﺨـــﻮازهﻛـــﺎن(( ﻛـــﻪ ﻟـــﻪ ﻣﻠﻤﻼﻧ‪‬ﯿـــﻪﻛـــﻰ‬ ‫ﺑﻪردهواﻣﺪان و ﻛ‪‬ﺸﻪى دا‪‬ﺪهدان و ﭘـﺸﺘﻴﻮاﻧﻰ ﻟـﻪﺗـﯚرِى ﺋـﻪﻟﻘﺎﻋﻴـﺪه و‬ ‫ﺳـــﻪرﻛـــﺮدهﻛـــﺎﻧﻰ و ﺑﺰوﺗﻨـــﻪوهى ﺗﻮﻧـــﺪرِهوهﻛـــﺎﻧﻰ ﺋـــﻪﻧـــﺼﺎر وﻟﺌﻴـــﺴﻼم‬ ‫و ‪...‬ھﺘﺪ‪ .‬و دروﺳﺘﻜﺮدﻧﻰ ﻣﻪﺗﺮﺳﻰ ﺑﯚ ﺳﻪر ووﻻﺗﺎﻧﻰ ﻛﻪﻧﺪاو و ﺳـﻮﻧﻪ‬ ‫ﻣﻪزھﻪﺑﻰ ﻧﺎوﭼﻪﻛﻪ و ﺋﻴﺴﺮِاﺋﻴﻞ ﻛﻪ ھﻪﻣﻮو ﺋﻪﻣﺎﻧﻪش ﻣﻪﺗﺮﺳﻴﻦ ﺑﯚﺳﻪر‬ ‫ﺑــﻪرژهوهﻧﺪﻳــﻪﻛــﺎﻧﻰ ﺋــﻪﻣﺮﻳﻜــﺎ ﻟــﻪﻧﺎوﭼــﻪﻛــﻪدا‪ .‬ﺋ‪‬ــﺮان ﺑﯚﺗــﻪ ﺧــﺎ‪‬ﯽ‬ ‫وهرﭼـــﻪرﺧـــﺎن ﻟـــﻪﺳـــﻪر رِ‪‬ﮕـــﺎى ﺳﻴﺎﺳـــﻪﺗـــﻪﻛـــﺎﻧﻰ دهرهوهى ﺋـــﻪﻣﺮﻳﻜـــﺎ‬ ‫ﻟﻪﻧﺎوﭼﻪﻛﻪدا‪ ,‬ﮔﻪرﺑ‪‬ﺘﻮو ﺋﻪﻣﺮﻳﻜﺎ ﻟﻪدژى ﺋ‪‬ﺮان ﺳـﻪرﻛـﻪوﺗـﻦ ﺑـﻪدهﺳـﺖ‬ ‫ﺑﮫ‪‬ﻨ‪‬ــــﺖ ﺋــــﻪوا ﻟــــﻪ ‪%80‬ى ﺋﺎﻣﺎﻧﺠــــﻪﻛــــﺎﻧﻰ وهدﻳﮫ‪‬ﻨــــﺎوه و ﺑــــﻪ‬ ‫ﭘــﻲَﭼــﻪواﻧــﻪﺷــﻪوه ﺳــﻪرﻧــﻪوﻛــﻪﺗﻨىﻤﺎﻧــﺎى ﻧــﻪﻣــﺎﻧﻰ ﺑــﻮن و ووﺟــﺪى‬ ‫ﺋــﻪﻣﺮﻳﻜﺎﻳــﻪ ﻟــﻪﻧﺎوﭼــﻪﻛــﻪدا و ﺷــﻜﺎﻧﺪﻧﻰ ھــﻪﯾﺒــﻪت و ھــﻪﯾﻤــﻪﻧـــﻪى‬ ‫ﺋﻪﻣﺮﻳﻜﺎﺷﻪﻟﻪدوﻧﻴﺎدا‪.‬‬

‫‪.9‬ﭘﺎﻛﺴﺘﺎن‬ ‫ﻛﻪ ووﻻﺗ‪‬ﮑﯽ ﻧﺎو ﭼﻮارﭼ‪‬ﻮهى ﭘﺮِۆژهى رِۆژھﻪﻻﺗﻰ ﻧﺎوهرِاﺳﺘﻰ ﮔﻪورهﯾﻪ‬ ‫و رۆڵ وﻛﺎرﻳﮕﻪرى ﺑﻪرﭼﺎوى ھﻪﯾﻪ ﻟﻪ ﺳﻪرﻛﻪوﺗـﻦ و ژ‪‬ﺮﻛـﻪوﺗﻨـﻰ ﺋـﻪم‬ ‫‪118‬‬

‫ﻓﺔوزاى دروﺳﺘﻜﺔر‪........‬‬ ‫ﺑﻴــﺮدۆزهﯾ ـﻪدا‪ .‬ﭘﺎﻛــﺴﺘﺎن ﻟــﻪرِووى ژﻣــﺎرهى داﻧﻴــﺸﺘﻮاﻧﻴﻪوه ووﻻﺗ‪‬ﮑــﯽ‬ ‫زﻟﮫ‪‬ﺰه و ﻟﻪرِووى ﺗﻮاﻧﺎى ﺳﻪرﺑـﺎزى و ﺋـﻪﺗﯚﻣﻴـﺸﻪوه ھ‪‬ـﺰو دهﺳـﻪﻻﺗـﻰ‬ ‫ﮔﻪورهى ھﻪﯾﻪ و ﻟﻪ ﻛ‪‬ﺸﻪى ﺋﻪﻓﻐﺎﻧﺴﺘﺎﻧﻴﺸﺪا رِۆ‪‬ـﯽ ﮔـﻪورهى ﺑﻴﻨﻴـﻮه ‪.‬‬ ‫ﭘﺎﻛﺴﺘﺎن ﺧﯚﺷﻰ ﺑﻪھﺎوﭘﻪﯾﻤﺎﻧ‪‬ﮑﻰ د‪‬ﺮﻳﻦ و ﻧﺰﻳﻜﻰ ﺋﻪﻣﺮﻳﻜﺎ دادهﻧ‪‬ﺖ‪..‬‬ ‫ﺑﻪﻻم ﺋﻪم ووﻻﺗﻪش ﺑﻪھﯚى دا‪‬ﺪهداﻧﻰ ﺳﻪراﻧﻰ ِر‪‬ﮑﺨﺮاوى ﺋﻪﻟﻘﺎﻋﻴﺪه‬ ‫و ﺗﺎ‪‬ﯿﺒﺎن ﻟﻪووﻻﺗﻪﻛﻪﯾﺪا و ﺋ‪‬ﺴﺘﺎش ھﺎوﻛﺎرى و ﭘـﺸﺘﻴﻮاﻧﻴﺎن دهﻛـﺎت‬ ‫ژ‪‬ﺮ ﺑﻪژ‪‬ﺮ و ﺑﻪھﯚى ﻛ‪‬ﺸﻪى ﺟﺎﻣﯚو ﻛﺸﻤﻴﺮﻳﺶ ﻟﻪﮔﻪڵ هﻧﺪﺳﺘﺎﻧﻰ ﻛﯚﻧﻪ‬ ‫ﺋﻴﺴﺮاﺋﻴﻠﺪا و ﺳﻪﭘﺎﻧﺪﻧﻰ ﺳﻴـﺴﺘﻪﻣ‪‬ﮑـﻰ‬ ‫دۆﺳﺖ و ھﺎوﭘﻪﯾﻤﺎﻧﻰ ﺋﻪﻣﺮﻳﻜﺎو ِ‬ ‫ﺳـــﻪرﺑـــﺎزى و‬ ‫ﺗـــﺎﻛﺮهو و ﺧﯚﺳـــﻪﭘـــ‪‬ﻦ و ﺗـــﺎرِادهﯾـــﻪﻛـــﻴﺶ ﺋﻴـــﺴﻼﻣﻰ‬ ‫ِ‬ ‫دوورﻛـــﻪوﺗﯚﺗـــﻪوه ﻟـــﻪ دﯾﻤـــﻮﮐﺮاﺳـــﯿﻪت و ﺋﺎزادﻳـــﻪﻛـــﺎن و ﭘﺎراﺳـــﺘﻨﻰ‬ ‫ﻣﺎﻓـﻪﻛــﺎﻧﻰ ﻣــﺮۆڤ و ژﻧــﺎن و ﭘ‪‬ﮑــﻪوهﻧــﺎﻧﻰ ﻛﯚﻣ ـﻪ‪‬ﮕﺎﻳـﻪﻛــﻰ ﻣـﻪدهﻧــﻰ ‪,‬‬ ‫ھﻪرﺑﯚﻳﻪ ﺋﻪم ھﯚﻛﺎراﻧﻪ واى ﻛﺮدوه ﻛﻪ ﺑﺒ‪‬ﺘﻪ ﻳﻪﻛ‪‬ـﮏ ﻟـﻪو ووﻻﺗﺎﻧـﻪى‬ ‫ﻛﻪ ﺋﻪم ﺑﻴﺮدۆزهﯾﻪ ﮔﯚرِاﻧﻜﺎرى ﮔﻪورهى ﺗﻴﺎدا ﭼﻰَ ﺑﻜﺎت‪.‬‬

‫‪ .10‬ﺋﻪﻓﻐﺎﻧﺴﺘﺎن و ﻋ‪‬ﺮاق‬ ‫ﺋـــﻪم دوو ووﻻﺗـــﻪ ﻟـــﻪوهﺗـــﻪى رِزﮔـــﺎرﻛﺮاون ﻟـــﻪﻻﻳـــﻪن ﺋـــﻪﻣﺮﻳﻜـــﺎوه‬ ‫ﻟﻪﺳﺎ‪‬ﻪﻛﺎﻧﻰ ‪ 2001‬و ‪2003‬دا ‪ ,‬ﺋﻪو دوو ووﻻﺗـﻪ ﺑـﻪﻓﻌﻠـﻰ ﭘﻼﻧـﻰ‬ ‫ﭘ ـﺮِۆژهى رِۆژھــﻪﻻﺗــﻰ ﻧــﺎوهرِاﺳــﺘﻲ ﮔــﻪورهﯾ ـﺎن ﺗﻴــﺎدا ﺟ‪‬ﺒــﻪﺟﻜــﺮاوه و‬ ‫ﺑﻮﻧ ـﻪﺗ ـﻪ ﭘ‪‬ــﺸﻪﻧﮕ ـﻰ ﺋ ـﻪو ووﻻﺗﺎﻧ ـﻪى ﻛ ـﻪ ﺋﺎﻣــﺎﻧﺠﻰ ﭘ ـﺮِۆژهﻛ ـﻪ ﺑــﻮون‬ ‫ﻟﻪﮔﯚرِاﻧﻜﺎرﻳﻪﻛﺎﻧﺪا و ﻟﻪ ﺋ‪‬ﺴﺘﺎﺷﺪا ﺑﻮﻧﻪﺗﻪ دوو ووﻻت ﻛﻪ ﻟﻪﻓﻪﻟـﻪﻛـﻰ‬ ‫ﺋﻪﻣﺮﻳﻜﺎدا دهﺳﻮرِ‪‬ﻨﻪوهو ﺳﻪرهرِاى ﺋﺎﺳﺘﻪﻧﮓ و ﺑـﻪرﮔﺮﻳـﻪﻛـﺎن ﺗـﻮاﻧﺮاوه‬

‫‪119‬‬

‫ﻓﺔوزاى دروﺳﺘﻜﺔر‪.........‬‬ ‫ھﻪﻧﮕﺎوى ﮔﻪوره ﺑﻪ ﺋﺎرِاﺳﺘﻪى دﻳﻤﻮﻛﺮاﺳﻰ و ﺋﺎزادﻳـﻪﻛـﺎن و ﭘﺎراﺳـﺘﻨﻰ‬ ‫ﻣﺎﻓﻪﻛﺎن و ﮔﻪﺷﻪﻛﺮدﻧﻰ ﺋﺎﺑﻮرى و ﻛﯚﻣﻪﻻﻳﻪﺗﻰ ﺑﻨ‪‬ﺖ‪.‬‬ ‫ﺑﻪم ﺷ‪‬ﻮهﯾﻪ ﺋﻪم ﺑﻴﺮدۆزهﯾﻪ ﻛﺎرﻳﮕـﻪرﻳـﻪﻛـﻰ ﮔـﻪورهو ﺑـﻪرﭼـﺎوى دهﺑ‪‬ـﺖ‬ ‫ﻟﻪﺳﻪر ﮔﯚرِاﻧﻜﺎرى ﻟﻪم ﻧﺎوﭼﻪﯾﻪدا و ﻟﻪﻛﺎﺗﻰ ﺳﻪرﻛﻪوﺗﻨﻴـﺸﻴﺪا دهﺑ‪‬ﺘـﻪ‬ ‫ﮔﺮﻧﮕﺘــﺮﻳﻦ ﺑﻴــﺮدۆزه ﻟــﻪدوﻧﻴــﺎى ﺳﻴﺎﺳ ـﻪت و ﮔــﯚرِاﻧﻜﺎرﻳ ـﻪﻛــﺎﻧﻰ دوﻧﻴــﺎو‬ ‫ﺳﻪدهى ﺑﻴﺴﺖ و ﻳﻪﻛﺪا‪.‬‬

‫*‬

‫*‬ ‫*‬

‫*‬ ‫*‬

‫*‬

‫ﭘﻪراو‪‬ﺰهﻛﺎﻧﻰ ﺑﻪﺷﻰ ﺳ‪‬ﯿﻪم‬ ‫===================‬ ‫‪ .1‬ﭼﺎوﭘ‪‬ﮑــﻪوﺗﻨ‪‬ﮑ ـﻰ ﺳ ـﻪرۆﻛــﻰ ﻳـﻪﻣ ـﻪن )) ﻋ ـﻪﻟــﻰ ﻋ ـﻪﺑــﺪوﻻ ﺻــﺎﻟﺢ (( ﻟــﻪﮔــﻪڵ‬ ‫ﻛﻪﻧﺎ‪‬ﯽ ﺋﺎﺳﻤﺎﻧﻰ ﺋﻪﻟﺠﺰﻳﺮه دا ﻟﻪﺳﺎ‪‬ﯽ ‪2003‬دا دواى ِرزﮔﺎرﻛﺮدﻧﻰ ﻋ‪‬ﺮاق‪.‬‬

‫‪120‬‬

‫ﻓﺔوزاى دروﺳﺘﻜﺔر‪........‬‬

‫ﻓﺔوزاى دروﺳﺘﻜﺔر‪.........‬‬

‫ﺑﻪﺷﻰ ﭼﻮارهم‬

‫ﭼﺎرهﻧﻮﺳﻰ ﺋﻪﻣﺮﻳﻜﺎ‬ ‫ﻟﻪ ﻋ‪‬ﺮاﻗﺪا ﺑﻪرهو ﻛﻮىَ ؟‬ ‫‪ ‬ﺋﺎﺷــﻜﺮاﻳﻪ ﻋ‪‬ــﺮاق ووﻻﺗ‪‬ﮑــﯽ ﮔﺮﻧﮕ ـﻰ ﻋ ـﻪرهﺑﻴ ـﻪ ﻟــﻪﻧﺎوﭼــﻪى‬ ‫ﻛﻪﻧﺪاو و ِرۆژھﻪﻻﺗﻰ ﻧﺎوهرِاﺳـﺘﺪا و دهروازهى رِۆژھـﻪﻻﺗـﻰ ووﻻﺗـﺎﻧﻰ‬ ‫ﻋﻪرهﺑﻴﻪ و ﺧﺎوهن ﺟﻮﮔﺮاﻓﻴﺎﻳﻪﻛﻰ ﺗﺎﻳﺒﻪﺗﻤﻪﻧﺪه و ﺧـﺎوهن ﻛـﻪﻟﺘـﻮر و‬ ‫ﻣ‪‬ﮋوﻳ ـﻪﻛــﻰ د‪‬ﺮﻳﻨــﻪ و ﺑــﻪﻻﻧﻜــﻰ ﺷﺎرﺳــﺘﺎﻧﻴﻪﺗ ـﻪﻛــﺎن دادهﻧﺮ‪‬ــﺖ ﻛ ـﻪ‬ ‫ﻛﯚﻧﺘﺮﻳﻦ ﺷﺎرﺳﺘﺎﻧﻰ ﺳﯚﻣﻪرﻳﻪﻛﺎن ﻟﻪم ووﻻﺗﻪدا ﺑﻮه و ﻳﻪﻛﻪﻣﻴﻦ ﻳﺎﺳﺎ‬ ‫ھــﻪر ﻟــﻪم ﺟﻮﮔﺮاﻓﻴﺎﻳـﻪدا داﻧــﺮاوه‪ ,‬ﻋ‪‬ــﺮاق ﻛـﻪ ﻟــﻪﻛﯚﻧــﺪا ﺑــﻪ ووﻻﺗــﻰ‬ ‫‪121‬‬

‫‪122‬‬

‫ﻓﺔوزاى دروﺳﺘﻜﺔر‪........‬‬ ‫دوورووﺑـــﺎر ﻳـــﺎن ووﻻﺗـــﻰ ﻧ‪‬ـــﻮان دوو رِووﺑـــﺎر ﻳـــﺎن ﻣﻴﺰۆﭘﯚﺗﺎﻣﻴـــﺎ‬ ‫ِ‬ ‫ﻧﺎﺳــﺮاوهو ھــﻪر ﻟــﻪﻛﯚﻧ ـﻪوه ﺗــﺎﻛﻮ ﺋ‪‬ــﺴﺘﺎ زۆرﻳﻨ ـﻪى ﻛــﺎت ﮔــﯚررِهﭘ ـﺎﻧﻰ‬ ‫ﻣﻠﻤﻼﻧ‪‬ﮑﺎﻧﻰ ﻓﺎرس و رِۆﻣﻪﻛـﺎن و ﺋﻴـﺴﻼم و ﻓﺎرﺳـﻪﻛـﺎن و ﺋـﻪﻣـﻪوى و‬ ‫ﻋﻪﺑﺎﺳﻴﻪﻛﺎن و ﻻﻳﻪﻧﮕﺮاﻧـﻰ ﻋـﻪﻟـﻰ ﻛـﻮرِى ﺋـﻪﺑـﻮ ﺗﺎﻟﻴـﺐ و ﻣﻌﺎوﻳـﻪ و‬ ‫دواﺗﺮﻳﺶ ﻟﻪﻧ‪‬ﻮان ﺻـﻪﻓـﻪوﻳـﻪﻛـﺎن و ﻋﻮﺳـﻤﺎﻧﻴﻪﻛﺎﻧـﺪا ﺗﻮوﺷـﻰ ﺷـﻪرِو‬ ‫ﺷﯚرِ و ﭘ‪‬ﮑﺎدان و ﻛﺎوﻟﻜﺎرى زۆر ﺑﻮه‪ .‬ﻟﻪدواى دروﺳﺘﺒﻮوﻧﻰ دهو‪‬ﻪﺗـﻰ‬ ‫ﻋ‪‬ﺮاﻗﻴـﺸﻪوه ﻟــﻪﺳـﺎ‪‬ﯽ ‪ 1921‬وه ھــﻪﻣﻴـﺸﻪ ووﻻﺗــﻰ ﺷـﻪرِ و ﺷـﯚرِ و‬ ‫ِراﭘﻪرِﻳﻨﻪﻛﺎن ﺑﻮه‪ .‬ﻋ‪‬ﺮاق ﭘ‪‬ﮑﮫﺎﺗﻪﯾﻪﻛﻰ ﻋـﻪﺟﻴـﺐ و ﻏـﻪرﻳﺒـﻰ ھـﻪﯾـﻪ‬ ‫ﻟــﻪرِووى زﻣــﺎن و ﻧ ـﻪﺗـﻪوه و ﻣ ـﻪزھــﻪب و دﻳﺎﻧـﻪﺗ ـﻪوه ﻛـﻪ ﻋ ـﻪرهب و‬ ‫ﻛﻮردوﺗﻮرﻛﻮﻣــﺎن و ﻳــﻪزﻳــﺪى و ﻣﻮﺳــ‪‬ﻤﺎن و ﻣــﻪﺳــﻴﺤﻰ و ﺟﻮﻟــﻪﻛــﻪ و‬ ‫ﺻــﺎﺑﻴﺌﻪ و ﺳــﻮﻧﻪ و ﺷــﻴﻌﻪ و ﻛﺎﺳـﯚﻟﻴﻚ و ﺋـﻪرﺳـﯚدهﻛــﺲ و ﺋﺎﺷــﻮرى و‬ ‫ﻛﻠـــﺪاﻧﻰ و ‪...‬ھﺘـــﺪ ﺗﻴـــﺎدا ﻛﯚﺑﯚﺗـــﻪوه ‪.‬ﻛـــﻪﺋـــﻪم ﭘ‪‬ﮑﮫﺎﺗـــﻪ ﺋـــﺎ‪‬ﯚز و‬ ‫ﺟﻴﺎوازاﻧﻪ ھﻪﻣﻴﺸﻪ ﺑﻮﻧﻪﺗﻪ ﺧﺎ‪‬ﯽ ﻻواز و ﺑ‪‬ﮫ‪‬ﺰى ﺑﯚ دهﺳﻪﻻﺗﻪﻛﺎﻧﻰ‬ ‫ﺋﻪم ووﻻﺗﻪ‪ .‬ﺑﯚﺧﯚﺷﻰ دهﺳﻪﻻﺗﻪﻛﺎﻧﻴﺶ ھﻪﻣﻴﺸﻪ دوورﺑـﻮون ﻟـﻪﮔﻴـﺎﻧﻰ‬ ‫دﯾﻤــﻮﮐﺮاﺳــﯿﻪت و ﺋﺎزادﻳــﻪﻛــﺎن و ﭘﺎراﺳــﺘﻨﻰ ﻣــﺎﻓﻰ ﻛــﻪﻣﻴﻨــﻪﻛــﺎن و‬ ‫ﻧــﻪﺗ ـﻪوهو ﻣ ـﻪزھــﻪﺑــﻪ ﺟﻴــﺎوازهﻛــﺎن‪ .‬ھــﻪﻣﻴ ـﺸﻪ ﺳﻴــﺴﺘﻪﻣــﻰ ﺗــﺎﻛﺮِهو‬ ‫ودﻳﻜﺘﺎﺗﯚر و زا‪‬ﻢ و ﭼﻪوﺳ‪‬ﻨﻪرهوه ﺑﻮون‪.‬‬ ‫ﺟﺎر‪‬ﮑﻰ ﺗﺮ ﻋ‪‬ـﺮاق ﻟـﻪدهﯾـﻪى ھـﻪﺷـﺘﺎﻛﺎﻧﻰ ﺳـﻪدهى رِاﺑـﻮوردودا ﺑـﻮهوه‬ ‫ﮔــﯚرِهﭘــﺎﻧﻰ ﺟــﻪﻧﮕ‪‬ﮑــﻰ ‪ 8‬ﺳــﺎ‪‬ﻪﯾــﻰ ﻟــﻪﮔــﻪڵ ﺋ‪‬ﺮاﻧــﺪا‪ ,‬ﻛــﻪ ﺗﻴﺎﻳــﺪا‬ ‫ﺗﻮاﻧﺎﻳﻪﻛـﻰ ﻣـﺎدى و ﻣﺮۆﻳـﻰ زۆر ﺑـﻪھـﻪدهر ﭼـﻮو ﺑـﻪﺑـﻰَ ﺳـﻪرﻛـﻪوﺗـﻦ و‬ ‫ﺑﻪدﻳﮫ‪‬ﻨﺎﻧﻰ ﺋﺎﻣﺎﻧﺠﻪﻛﺎن‪ .‬دواﺗﺮ ﻟﻪﺳﺎ‪‬ﯽ ‪1990‬داو دواى ﺋـﻪو ﺷـﻪرِه‬ ‫ﻟﻪﮔﻪڵ ﺋ‪‬ﺮاﻧﺪا ﻋ‪‬ﺮاق ﻟـﻪژ‪‬ـﺮ ﻓـﺸﺎرو ﺑـﺎر‪‬ﮑﻰ ﻗﻮرﺳـﻰ زهرهرو زﻳـﺎن و‬ ‫‪123‬‬

‫ﻓﺔوزاى دروﺳﺘﻜﺔر‪.........‬‬ ‫ﻗ ـﻪرزارﻳــﺪا و ﺗ‪‬ﮑﭽ ـﻮوﻧﻰ ﺑــﺎرى ﺋــﺎﺑﻮرى و ﻛﯚﻣ ـﻪﻻﻳ ـﻪﺗــﻰ و ﻧ ـﻪﻓــﺴﻰ‬ ‫ﻛﯚﻣﻪ‪‬ﮕﺎى ﻋ‪‬ﺮاﻗﻴﺪا ﭘﻪﻻﻣﺎرى ووﻻﺗﻰ دراوﺳـﻲَ و ﺑـﺮا ﺑﭽـﻮﻛﻰ ﺧﯚﻳـﺪا‬ ‫)) ﻛﻮ‪‬ــﺖ ((و ﻟــﻪﻣــﺎوهﯾ ـﻪﻛــﻰ ﻛ ـﻪﻣــﻰ ﭼﺎوﺗﺮوﻛﺎﻧﺪﻧــﺪا داﮔﻴــﺮى ﻛــﺮدوه‬ ‫ﻛﺮدﻳﻪ ﻧﯚزدھﮫﻪﻣﻴﻦ ﭘﺎر‪‬ﺰﮔـﺎى ﻋ‪‬ـﺮاق‪ .‬ﺋـﻪم ﻛـﺎرهش ﺑـﯚ ﺋـﻪوهﺑـﻮو ﻛـﻪ‬ ‫دهﺳﺖ ﺑﮕﺮ‪‬ﺘﻪ ﺳﻪر ﺳﻪرﭼﺎوهﻛﺎﻧﻰ ﻧﻪوﺗﻰ زۆرو زهوهﻧـﺪى ﻛﻮ‪‬ـﺖ و ﻟـﻪو‬ ‫ﻗﻪرزارﻳﻪ رِزﮔﺎر ﺑﺒ‪‬ﺖ و ﺋﻪو ﺧﻪوﻧﻪى ﻟﻪﺟﻪﻧﮕﻰ ﺋ‪‬ﺮاﻧـﺪا ﺑـﯚ ﻧـﻪھﺎﺗـﻪ‬ ‫دى ﺋﻪوا ﻟﻪﻛﻮ‪‬ﺘﺪا وهدى ﺑﮫ‪‬ﻨ‪‬ﺖ ﻛﻪ ﺑﺒ‪‬ﺘﻪ ووﻻﺗ‪‬ﮑﯽ ﮔـﻪورهو زﻟﮫ‪‬ـﺰ و‬ ‫دهو‪‬ﻪﻣﻪﻧﺪى ﻧﺎوﭼﻪﻛـﻪ و ﺑﺒ‪‬ﺘـﻪ ﺳـﻪرﻛـﺮدهو رِاﺑـﻪرى ﻋـﻪرهﺑـﻪﻛـﺎﻧﻴﺶ‪.‬‬ ‫ﺑﻪﻻم ﺋﻪم ﺣﺴﺎﺑﺎﺗﻪى ﺑﻪھﻪ‪‬ﻪ دهرﭼـﻮو وهﺋـﻪوهى ﭼـﺎوهرِوان ﻧـﻪدهﻛـﺮا‬ ‫ِرووﻳﺪا و ﻟﻪژ‪‬ﺮ ﭼﻪﺗﺮى ﺷﻪرﻋﻴﻪﺗﻰ ﻧ‪‬ﻮدهو‪‬ﻪﺗﻴـﺪا و ﺑـﻪرِاﺑـﻪراﻳـﻪﺗـﻰ‬ ‫ﺋ ـﻪﻣﺮﻳﻜــﺎو ھﺎوﭘــﻪﯾﻤــﺎﻧﻰ زﻳــﺎﺗﺮ ﻟــﻪ ‪ 33‬ووﻻت ﺑــﻪرهو رِووى ﺳــﻮﭘﺎى‬ ‫ﻋ‪‬ﺮاق ﺑﻮﻧﻪوه و ﺗﻮاﻧﻴـﺎن ﻟـﻪﻣـﺎوهى ‪ 100‬رِۆژدا ﻋ‪‬ـﺮاق و ﺳـﻮﭘﺎﻛﻪى‬ ‫ﻟــﻪ ﻛﻮ‪‬ــﺖ ﺑــﻪﺷﻜــﺴﺘﻰ وهدهرﻧ ـ‪‬ﻦ و ﻛﻮ‪‬ــﺖ رِزﮔ ـﺎر ﺑﻜ ـﻪن ‪.‬ﻋ‪‬ــﺮاق ﻟــﻪم‬ ‫ﺷـــﻪرِهدا زهرهروزﻳـــﺎﻧ‪‬ﮑﻰ زۆر ﮔـــﻪورهى ﻟ‪‬ﮑـــﻪوت ﻟـــﻪ ﺳـــﻮﭘﺎو ﭼـــﻪك و‬ ‫ﺗﻪﻗﻪﻣﻪﻧﻰ و ﻓﺮِۆﻛﻪ و ِرۆﻛ‪‬ﺖ و ﺋﻪو ﭼﻪﻛﺎﻧـﻪى ﻛـﻪﻟـﻪ ﺟـﻪﻧﮕـﻰ ﺋ‪‬ـﺮان‬ ‫ﻣﺎﺑﻮﻧﻪوه‪ .‬و ﺟﺎر‪‬ﮑﻰ ﺗﺮﻳﺶ ﺗﻮوﺷﻰ ﻗﻪرزارﻳﻪﻛﻰ ﮔﻪورهﺗﺮ و ﻗﻪﺑﻪﺗـﺮ‬ ‫ـﺎل ﻟــﻪ ژ‪‬ــﺮ‬ ‫ﺑــﻮهوه‪.‬ﺳ ـﻪرهرِاى ﺋ ـﻪﻣ ـﻪش ﺑ ـﯚ ﻣــﺎوهى زﻳــﺎﺗﺮ ﻟــﻪ ‪ 12‬ﺳـ َ‬ ‫ﮔﻪﻣﺎرۆى ﺋﺎﺑﻮرى ﺳﻪﺧﺘﻰ ﻧ‪‬ﻮدهو‪‬ﻪﺗﻴﺪا ﻣﺎﻳﻪوه‪ .‬ﻛﻪ ﺑﻮهﻣﺎﻳـﻪى زﻳـﺎﺗﺮ‬ ‫ھــﻪژارﻛــﺮدن و ﺑﺮﺳــﻴﻜﺮدن و ﺑﻼوﺑﻮﻧــﻪوهى ﻧــﻪﺧﯚﺷــﻰ و ﺑ‪‬ﮫ‪‬ﺰﺑــﻮوﻧﻰ‬ ‫ھﻪﻣﻮو ﺑﻨﻪﻣﺎﻛﺎﻧﻰ دهو‪‬ﻪﺗﻰ ﻋ‪‬ﺮاﻗﻰ‪.‬‬ ‫ﻋ‪‬ـــﺮاق ﻟـــﻪﻛـــﺎﺗﻰ ﺟـــﻪﻧﮕـــﻰ ﺋ‪‬ﺮاﻧـــﺪا ﻛـــﻪ ﻟـــﻪ ﺋ‪‬ـــﺴﺘﺎدا و ﻟـــﻪﻛـــﺎﺗﻰ‬ ‫دادﮔﺎﻳﻜﺮدﻧﻰ ﺳﻪراﻧﻰ ﺋﻪو رِژ‪‬ﻤﻪدا دهردهﻛﻪو‪‬ﺖ ﭼـﻪﻧـﺪﻳﻦ ﺟـﺮا ﭼـﻪﻛـﻰ‬ ‫‪124‬‬

‫ﻓﺔوزاى دروﺳﺘﻜﺔر‪........‬‬ ‫ﻗـــﻪدهﻏـــﻪﻛـــﺮاوى ﻧ‪‬ـــﻮدهو‪‬ـــﻪﺗـــﻰ ﻟـــﻪ ﭼـــﻪﻛـــﻰ ﻛﻴﻤﻴـــﺎوى و ﺑـــﺎﻳﯚﻟﯚژى‬ ‫و ‪..‬ھﺘﺪ‪.‬ﺑﻪﻛﺎر ھ‪‬ﻨﺎوه دژ ﺑﻪﮔﻪﻟﻰ ﻛﻮرد ﻟـﻪﻧﺎوﭼـﻪﻛـﺎﻧﻰ ھـﻪ‪‬ـﻪﺑﺠـﻪ و‬ ‫ﺳ‪‬ﻮﺳ ـ‪‬ﻨﺎن و ﻗ ـﻪرهداغ و دۆ‪‬ــﯽ ﺟﺎﻓﺎﻳ ـﻪﺗــﻰ و ﺳ ـﻪرﮔــﻪلَو ﺑــﻪرﮔــﻪلَوو‬ ‫ﻳﺎﺧﺴﻪﻣﻪر و دهﺷﺘﻰ ھﻪوﻟ‪‬ﺮ و ﻧﺎوﭼﻪى ﺑﺎدﻳﻨﺎﻧﻴﺶ‪.‬‬ ‫رِژ‪‬ﻤﻰ ﺑﻪﻋﺲ ﺳﻴﺎﺳﻪﺗﻰ ﺑﻪﺳﻮﺗﻤﺎﻛﻜﺮدﻧﻰ ﻛﻮردوﺳﺘﺎن و ﺋﻪﻧﻔﺎﻟﻜﺮدن و‬ ‫ﻛﺎوﻟﻜﺮدﻧﻰ ﮔﻮﻧﺪو ﺷﺎر و ﺷﺎرۆﭼﻜﻪى دهداو ﻟـﻪﺑﺎﺷﻮرﻳـﺸﺪا ووﺷـﻜﻜﺮدﻧﻰ‬ ‫زۆرﻧﮕﺎوهﻛﺎن و ﮔﯚرِﺳﺘﺎﻧﻪ ﺑﻪﻛﯚﻣﻪ‪‬ﻪﻛﺎﻧﻰ ﭘﻴﺎده دهﻛﺮد‪.‬‬ ‫ﻟـــﻪﻛـــﺎﺗﻰ داﮔﻴﺮﻛﺮدﻧـــﻰ ﻛﻮ‪‬ﺘﻴـــﺸﺪا ﻋ‪‬ـــﺮاق ھـــﻪرِهﺷـــﻪى ﺳـــﺮِﻳﻨـــﻪوه و‬ ‫ـﺴﺮاﺋﻴﻠــﻰ دهﻛــﺮد وﺑــﻪﭼــﻪﻛــﻰ ﺑــﺎﻳﯚﻟﯚژى و ﻛﻴﻤﻴــﺎوى و‬ ‫ﻟــﻪﻧــﺎوﺑﺮدﻧﻰ ﺋﻴـ ِ‬ ‫ﭼﻪﻛﻰ ﻣﺰدهوهج‪ .‬ﺑﻪم ﺷ‪‬ﻮهﯾﻪ ﻋ‪‬ﺮاق داﻧﻴﻨﺎ ﺑﻪوهدا ﻛﻪ ﺧﺎوهﻧﻰ ﭼﻪﻛﻰ‬ ‫ﮐﯚﻣﻪڵ ﻛﻮژى ﻗﻪدهﻏﻪﻛﺮاوه‪.‬‬ ‫ھﻪرﺑﯚﻳﻪش ﻟﻪﺳﺎﻻﻧﻰ ﮔﻪﻣﺎرۆداو و ﻟﻪﻣﻴﺎﻧﻪى ﻧـﺎردﻧﻰ ﭼـﻪﻧـﺪﻳﻦ ﺗﻴﻤـﻰ‬ ‫ﻧ‪‬ﻮﻧﻪﺗﻪوهﯾﻰ ﺑﯚ دۆزﻳﻨﻪوهو ﻟﻪﻧـﺎوﺑﺮدﻧﻰ ﺋـﻪو ﭼـﻪﻛـﻪ ﺑـﺮِ‪‬ﮑـﻰ ﺑﺎﺷـﻴﺎن‬ ‫ﻟــﻪﻧــﺎوﺑﺮد‪.‬ﺑــﻪﻻم ﺋ ـﻪﻣﺮﻳﻜــﺎ ھــﻪر ﺑــﺮِواى ﻧ ـﻪدهﻛــﺮد ﻛ ـﻪ ھــﻪﻣــﻮو ﺋ ـﻪو‬ ‫ﭼﻪﻛﺎﻧﻪى ﻟﻪﻧﺎوﺑﺮدﺑ‪‬ﺖ و ھ‪‬ﺸﺘﺎ ﻣـﻪﺗﺮﺳـﻰ ﻟـﻪﻋ‪‬ـﺮاق ھـﻪﺑـﻮو ﺑـﯚ ﺧـﯚ‬ ‫ﺋﻴـﺴﺮاﺋﻴـﻞ و‬ ‫ِ‬ ‫ﺗﻮﻧﺪوﺗﯚ‪‬ﮑﺮدﻧﻪوه و دهﺳﻜﺮدﻧﻪوهى ﺑﻪ ھﻪرِهﺷﻪ ﺑـﯚ ﺳـﻪر‬ ‫ﺑﻪرژهوهﻧﺪﻳﻪﻛﺎﻧﻰ ﺋﻪﻣﺮﻳﻜﺎ ﻟﻪﻧﺎوﭼﻪﻛﻪدا‪ .‬ھﯚﻛـﺎرى ﺳـﻪرهﻛـﻰ و دﻳـﺎرى‬ ‫ھ‪‬ـــﺮش ﻛﺮدﻧـــﻪ ﺳـــﻪر ﻋ‪‬ـــﺮاق ﻟـــﻪﻻﻳـــﻪن ﺋـــﻪﻣﺮﻳﻜـــﺎ و ﺑـــﻪرﻳﺘﺎﻧﻴـــﺎو‬ ‫ھﺎوﭘــﻪﯾﻤﺎﻧ ـﻪﻛﺎﻧﻴﺎﻧــﻪوه ﺑﺮﻳﺘــﻰ ﺑــﻮو ﻟــﻪ ﺑــﻮوﻧﻰ ﭼــﻪﻛــﻰ ﻛﻴﻤﻴــﺎوى و‬ ‫ﺑــﺎﻳﯚﻟﯚژى و‪..‬ھﺘــﺪ‪.‬ﻟــﻪﻋ‪‬ﺮاﻗــﺪا ﺑــﻪھﺎﻧــﺪاﻧﻰ ﺋﯚﭘﯚزﺳــﻴﯚﻧﻰ ﻋ‪‬ﺮاﻗــﻰ‬ ‫وال و زاﻧﻴﺎرى ﻧﺎرِاﺳﺘﻪوه‪.‬‬ ‫ﻟﻪرِ‪‬ﮕﻪى ھﻪ َ‬

‫‪125‬‬

‫ﻓﺔوزاى دروﺳﺘﻜﺔر‪.........‬‬ ‫ﺋــﻪوهﺑــﻮو ﻟــﻪدواى رِووداوى ‪ 11‬ى ﺳــ‪‬ﭙﺘﻪﻣﺒــﻪرى ﺳــﺎ‪‬ﯽ ‪2001‬وهو‬ ‫داﮔﻴﺮﻛﺮدﻧــﻰ ﺋــﻪﻓﻐﺎﻧــﺴﺘﺎن و ﻟــﻪﺑــﻪرﻳــﻪك ھــﻪﻟــﻮهﺷــﺎﻧﻰ رِ‪‬ﮑﺨــﺮاوى‬ ‫ﺋﻪﻟﻘﺎﻋﻴـﺪهى ﺗﻴﺮۆرﻳـﺴﺖ و ﺑﻼوﺑﻮﻧـﻪوهى ﺑـﻪ ووﻻﺗـﺎﻧﻰ ﻧﺎوﭼـﻪﻛـﻪدا و‬ ‫ﻟﻪﻧﺎوﻳـﺸﻴﺎﻧﺪا ﻋ‪‬ـﺮاق‪ .‬ﺑﻴﺎﻧﻮﻳـﻪﻛـﻰ ﺗﺮﻳـﺸﻰ داﻳـﻪ دهﺳـﺖ ﺋـﻪﻣﺮﻳﻜـﺎ ﺑـﯚ‬ ‫ھ‪‬ﺮﺷﻜﺮدﻧﻪﺳﻪرى‪.‬‬ ‫ﺑﻪم ﺷ‪‬ﻮهﯾﻪ ﺋـﻪﻣﺮﻳﻜـﺎو ﺑـﻪرﻳﺘﺎﻧﻴـﺎ ﺗﻮاﻧﻴـﺎن ﻟـﻪﻣـﺎوهى ﻛـﻪﻣﺘـﺮ ﻟـﻪ ‪1‬‬ ‫ﻣﺎﻧﮕﺪا ﻛﯚﺗﺎﻳﻰ ﺑﻪﺣـﻮﻛﻢ و دهﺳـﻪﻻﺗـﻰ ﺗـﺎﻛﺮِهو و ﺧﯚﺳـﻪﭘـ‪‬ﻦ و زا‪‬ﻤـﻰ‬ ‫ـﺎل ﺑﮫ‪‬ﻨ‪‬ــﺖ و ﮔــﻪﻻﻧــﻰ ﻋ‪‬ــﺮاق‬ ‫ِرژ‪‬ﻤـﻰ ﺑــﻪﻋــﺴﻰ ﺻــﺪاﻣﻰ دواى ‪ 35‬ﺳـ َ‬ ‫رِزﮔ ـﺎر ﺑﻜ ـﻪن ﻟــﻪدرِﻧــﺪهﺗــﺮﻳﻦ رِژ‪‬ﻤــﻰ ﺳ ـﻪردهم و ﻟــﻪ ‪2003/4/9‬دا‬ ‫ﺗﻮاﻧﻴــﺎن ﺑــﻪﻏــﺪاى ﭘﺎﻳﺘ ـﻪﺧــﺖ ﺑﮕ ـﺮن و ﺳـﻪراﻧــﻰ ِرژ‪‬ــﻢ و ﺳــﻮﭘﺎﻛﻪى و‬ ‫ھﻪﻣﻮو دام و دهزﮔﺎﻛﺎﻧﻰ ﺣﻴﺰﺑﻰ و ﺣﻜﻮﻣﻰ و ھﻪوا‪‬ﮕﺮى و ﺋﻪﻣﻨﻴﻪﻛﺎﻧﻰ‬ ‫ﻟﻪﺑﻪرﻳﻪك ھﻪﻟﻮهﺷﺎﻧﺪ و ﺳﻪردهﻣ‪‬ﮑـﻰ ﻧـﻮێ و ﻋ‪‬ﺮاﻗ‪‬ﮑـﻰ ﻧـﻮێ ھﺎﺗﻨـﻪ‬ ‫ﺋﺎراوه‪ .‬ﻛﻪﻟﻪﻣﺎوهى ‪ 3‬ﺳﺎ‪‬ﺪا ﭘﺮِۆﺳﻪى ﺳﻴﺎﺳﻰ ﻟـﻪ ﻋ‪‬ﺮاﻗـﺪا ﺳـﻪرهرِاى‬ ‫ھﻪﻣﻮو ﺋﺎﺳﺘﻪﻧﮓ و رِ‪‬ﮕﺮﻳﻪﻛﺎن و ھ‪‬ﺮش و ﭘﻪﻻﻣـﺎره ﺗﻴﺮۆرﻳـﺴﺘﻴﻪﻛـﺎن‬ ‫و دهﺳــﺖ وهرداﻧ ـﻪ ﻛﺎروﺑــﺎرى ﻧــﺎوﺧﯚى ﻋ‪‬ﺮاﻗ ـﻪوه ﻟــﻪﻻﻳ ـﻪن ووﻻﺗــﺎﻧﻰ‬ ‫ﻧﺎوﭼﻪﻛﻪ و دهرودراوﺳﻰَ و ﺋﻴﺴﺮِاﺋﻴﻞ و دوﻧﻴﺎﺷﻪوه‪ .‬ھـﻪﻧﮕـﺎوى ﮔـﻪورهو‬ ‫ﺑﺎﺷــﻰ ﻧــﺎوه‪ .‬دوو ﭘ ـﺮِۆﺳ ـﻪى ھــﻪﻟﺒﮋاردﻧــﻰ ﻛﯚﻣ ـﻪ‪‬ــﻪى ﻧﻴــﺸﺘﻴﻤﺎﻧﻰ ﻟــﻪ‬ ‫‪ 2005/1/30‬و ﻟــﻪ ‪2005/12/15‬دا ﺑــﯚ ﭘــﻪ ِرﻟــﻪﻣــﺎﻧﻰ ﻋ‪‬ــﺮاق‬ ‫ﺋﻪﻧﺠﺎم دراوه ‪ .‬ﻟﻪ ‪2005/10/15‬ﻳﺸﺪا ﭘﺮِۆﺳﻪى رِاﭘﺮﺳـﻰ ﻟـﻪﺳـﻪر‬ ‫دهﺳـﺘﻮورى ھـﻪﻣﻴـﺸﻪﯾـﻰ ﻋ‪‬ـﺮاق ﺋـﻪﻧﺠـﺎم درا‪ .‬دراوى ﻧـﻮ‪‬ﯽ ﻋ‪‬ـﺮاق ﻟــﻪ‬ ‫ﭼـــﺎپ دراوﺣﻜﻮﻣـــﻪﺗـــﻰ ﻛـــﺎﺗﻰ و ﺋﻴﻨﺘﻴﻘـــﺎﻟﻰ ﭘ‪‬ـــﮏ ھ‪‬ﻨـــﺮان ﻟـــﻪدواى‬ ‫ھﻪﻟﻮهﺷﺎﻧﻪوهى ﺋﻪﻧﺠﻮﻣﻪﻧﻰ ﺣﻮﻛﻢ و ﻧﻮﺳﻴﻨﻪوهى ﻳﺎﺳﺎى ﻛﺎﺗﻰ ﺋﻴﺪارهى‬ ‫‪126‬‬

‫ﻓﺔوزاى دروﺳﺘﻜﺔر‪........‬‬ ‫دهو‪‬ــﻪت‪.‬دواﺗــﺮﻳﺶ ﺳ ـﻪرۆك ﻛﯚﻣــﺎر و ﺣﻜﻮﻣ ـﻪﺗــﻰ ‪ 4‬ﺳــﺎ‪‬ﻪﯾ ـﻰ ﭘ‪‬ــﮏ‬ ‫ھ‪‬ﻨـــﺮان ﻟـــﻪﺳـــﻪر ﺑﻨـــﻪﻣـــﺎى ﺗـــﻪواﻓـــﻮق و رِازﻳﻜﺮدﻧـــﻰ ھـــﻪﻣـــﻮو ﭘ‪‬ـــﮏ‬ ‫ھﺎﺗﻪﻛﺎن‪.‬ﺑﻪﻻم ھ‪‬ﺸﺘﺎش ﻣﻪﺗﺮﺳﻰ و ھﻪ ِرهﺷﻪى ﺗﻴﺮۆرﻳﺴﺘﺎن ھﻪرﻣﺎوهو‬ ‫ﺣﻜﻮﻣﻪت ﻧﻪﯾﺘﻮاﻧﻴﻮه ﺑـﺎرى ﺋـﻪﻣﻨـﻰ ﮐـﯚﻧﺘﺮۆڵ ﺑﻜـﺎت و ﮔـﻪﺷـﻪى ﺑـﺎزارِو‬ ‫ﺋﺎﺑﻮرى ﺑﺒﻮژ‪‬ﻨ‪‬ﺘﻪوه و ﻋ‪‬ﺮاﻗﻰ و‪‬ـﺮان و ﻛـﺎوﻟﻜﺮاو ﺋـﺎوهداﻧﺒﻜﺎﺗـﻪوه و‬ ‫ﺧﺰﻣﻪﺗﮕﻮزارﻳﻪﻛﺎن ﺑﯚ ﮔﻪﻻﻧﻰ ﻋ‪‬ﺮاق داﺑﻴﻦ ﺑﻜﺎت وهك ﺳﻮوﺗﻪﻣﻪﻧـﻰ و‬ ‫ﺋﺎو و ﻛـﺎرهﺑـﺎ و ﺧﺰﻣـﻪﺗﮕﻮزارﻳـﻪ رِۆژاﻧـﻪﯾﻴـﻪﻛـﺎﻧﻰ ﺗـﺮ‪.‬ﺋـﻪم ﺑﺎرودۆﺧـﻪ‬ ‫ﻧـــﺎﺟ‪‬ﮕﻴﺮ و ﻧﺎﺋﺎﺳـــﺎﻳﻴﻪ ﺋـــﻪﻣﺮﻳﻜـــﺎ و ھ‪‬ـــﺰ و ﺳـــﻮﭘﺎو و داھـــﺎﺗﻮوى‬ ‫دهﺳﻪﻻﺗﻪﻛﻪى ﻟﻪ ﻋ‪‬ﺮاق و ﻧﺎوﭼﻪﻛﻪﺷﺪا ﺧـﺴﺘﯚﺗﻪ ﺑـﻪر ﻣـﻪﺗﺮﺳـﻴﻪوه و‬ ‫ھﻪرِهﺷﻪى ﺷﻜﺴﺘﻰ ﻟﻰَ دهﻛﺎت‪.‬‬ ‫ھــﻪرﺑﯚﻳــﻪ ﺋــﻪﻣﺮﻳﻜــﺎ و ﺋﻴــﺪارهى ﺟــﯚرج ﺑــﯚش ﻛــﻪوﺗﯚﺗــﻪ ﺧــﯚى ﺑــﯚ‬ ‫ﺋﺎﺳــﺎﻳﻜﺮدﻧﻪوهو ﻛ ـﯚﻧﺘﺮِۆ‪‬ﮑﺮدﻧــﻰ ﺑﺎرودۆﺧ ـﻪﻛ ـﻪ ﺋ ـﻪوﻳــﺶ ﺑــﻪ ﮔــﯚرِﻳﻨــﻰ‬ ‫ﺗﺎﻛﺘﻴﻚ و ﺳـﺘﺮاﺗﻴﮋﻳﻪﻛـﺎﻧﻰ و داﻧـﺎﻧﻰ ﺳـﺘﺮاﺗﻴﮋ و ﭘﻼﻧـﻰ ﺳـﻪرﺑـﺎزى و‬ ‫ﺋﻪﻣﻨﻰ ﻧﻮێ و ھ‪‬ﻨﺎﻧﻰ ﺑﺎلَو‪‬ﺰ و ﻟ‪‬ﭙﺮﺳﺮاوه ﮔﻪورهﻛﺎﻧﻰ ﺋﻴﺪارهﻛﻪى ﻟﻪ‬ ‫ﺋـــﻪﻣﺮﻳﻜـــﺎ و ﻟـــﻪ ﻋ‪‬ﺮاﻗﻴـــﺸﺪا ‪ ,‬ﺑـــﻪﻻم ﺗﺎﺋ‪‬ـــﺴﺘﺎش ﺑـــﻪرﺋـــﻪﻧﺠـــﺎﻣﻰ‬ ‫ﺑﻪرﭼﺎوﻳﺎن ﻟ‪‬ﻨﻪﻛﻪوﺗﯚﺗﻪوهو رِۆژ ﺑﻪرِۆژ ﺑﺎرودۆﺧﻪﻛـﻪ ﺋـﺎ‪‬ﯚزﺗﺮ دهﺑ‪‬ـﺖ‬ ‫و ھ‪ ‬ـﺰهﻛــﺎﻧﻰ ﺑــﻪﻧــﺎو ﻣﻘــﺎوهﻣ ـﻪ ﻛ ـﻪ ﻟــﻪ )) ﭘﺎﺷــﻤﺎوهﻛــﺎﻧﻰ ﺑــﻪﻋــﺲ و‬ ‫ِر‪‬ﮑﺨﺮاوى ﺋﻪﻟﻘﺎﻋﻴﺪه و ﺗﻮﻧﺪرِهوهﻛـﺎﻧﻰ ﺳـﻮﻧﻪ و ﺷـﻴﻌﻪ و ﺑﺎﻧـﺪه ﻛـﺎﻧﻰ‬ ‫دزى و ﺗــــﺎﻻﻧﻰ و رِ‪‬ﮑﺨــــﺮاوه ﻧ‪‬ــــﻮ دهو‪‬ــــﻪﺗﻴــــﻪﻛــــﺎن و ھــــﻪوا‪‬ﮕــــﺮى‬ ‫وﻣﻮﺧﺎﺑــــﻪراﺗﻴــــﻪﻛــــﺎﻧﻰ دوﻧﻴــــﺎ(( ﭘ‪‬ــــﮏ ھــــﺎﺗﻮون ﻛــــﺎره ﺗ‪‬ﮑــــﺪهرو‬ ‫ﺗﻴﺮۆرﻳﺴﺘﻴﻪﻛـﺎن در‪‬ـﮋه و ﺑـﻪردهواﻣﻴـﺎن ھـﻪﯾـﻪو ﻟـﻪﻧﺎوﭼـﻪى رِۆژﺋـﺎواو‬ ‫ﭘﺎر‪‬ﺰﮔﺎى ِروﻣﺎدﻳﺸﺪا)) دهو‪‬ﻪﺗﻰ ﻋ‪‬ﺮاﻗـﻰ ﺋﻴـﺴﻼﻣﻰ (( رِاﮔـﻪﯾـﻪﻧـﺮاوه‬ ‫‪127‬‬

‫ﻓﺔوزاى دروﺳﺘﻜﺔر‪.........‬‬ ‫ﻟﻪﺳﻪر ﺷ‪‬ﻮهى ﺋﻴﻤﺎرهﺗﻪﻛﻪى ﺗﺎ‪‬ﯿﺒﺎن ﻟﻪ ﺋﻪﻓﻐﺎﻧﺴﺘﺎن و ﺳـﻪرۆﻛـﻪﻛـﻪى‬ ‫وهك ﻣـــﻪﻻ ﻋﻮﻣـــﻪرى ﺋـــﻪﻓﻐـــﺎﻧﻰ ﺋـــﻪﻣـــﻴﺶ ﻧـــﺎوى )) ﻣـــﻪﻻ ﻋﻮﻣـــﻪرى‬ ‫ﺑﻪﻏﺪادﻳﻪ((‪.‬‬ ‫ﺋﻴـــﺪارهى ﺳـــﻪرۆك ﺑـــﯚش وهك ﻟـــﻪ ﻋ‪‬ـــﺮاق و ﻧﺎوﭼـــﻪﻛـــﻪدا ﺗﻮوﺷـــﻰ‬ ‫ﺑﻪرﺑﻪرهﻛﺎﻧﻰ و ﻣﻘﺎوهﻣﻪت و ﺳﻪرﺋ‪‬ﺸﻪو ﺋﺎﺳﺘﻪﻧﮓ ﺑﯚﺗﻪوه ﻟﻪ ﻧـﺎوﺧﯚى‬ ‫ﺋﻪﻣﺮﻳﻜﺎو ﺋﻴﺪارهﻛـﻪى و ﻛﯚﻧﮕﺮ‪‬ﺴﻴـﺸﺪا ﺗﻮوﺷـﻰ ﺑـﻪرﺑـﻪرهﻛـﺎﻧﻰ ﺣﻴﺰﺑـﻰ‬ ‫دﻳﻜﻤﻮﻛﺮاﺗﺨﻮازهﻛﺎن ﺑﯚﺗﻪوه ‪ ,‬ﺋﻪوهﺑﻮو ﻟﻪ ھـﻪﻟﺒﮋاردﻧـﻰ ﻛﯚﻧﮕﺮ‪‬ـﺴﺪا و‬ ‫دواى ‪ 12‬ﺳــﺎ‪‬ﯽ زا‪‬ﺒ ـﻮﻧﻰ ﻛﯚﻣﺎرﻳ ـﻪﻛــﺎن‪,‬دﻳﻤﻮﻛﺮاﺗﺨــﻮازهﻛــﺎن ﺗﻮاﻧﻴــﺎن‬ ‫زۆرﻳﻨﻪى ﻛﯚﻧﮕﺮ‪‬ﺲ و ﺋـﻪﻧﺠﻮﻣـﻪﻧـﻰ ﭘﻴـﺮان وهدهﺳـﺖ ﺑﮫ‪‬ـﻨﻦ و ﺑـﻪﻣـﻪش‬ ‫ھـــﻪﻟﻮ‪‬ـــﺴﺘﻰ ﺳـــﻪرۆك ﺑـــﯚش و ﻛﯚﻣﺎرﻳـــﻪﻛـــﺎن زهﺑﺮ‪‬ﮑـــﻰ ﮔـــﻪورهﯾـــﺎن‬ ‫ﺑﻪرﻛﻪوت‪.‬ﺑﻪﺷ‪‬ﻮهﯾﻪك ﻛﻪ ﺳﻪرﺑﻪﺳﺘﻰ ﺟﺎراﻧﻴﺎن ﻧـﻪﻣـﺎ ﺑـﯚ ﺑـﺮِﻳـﺎردان و‬ ‫ﺧ ـﻪرﺟﻜــﺮدن و ﻧــﺎردﻧﻰ ﺳــﻮﭘﺎ و ﺑــﺮِﻳــﺎرى ﻳ ـﻪﻛﻼﻳ ـﻪﻧ ـﻪ‪ .‬ﺑــﻪم ﺷ ـ‪‬ﻮهﯾ ـﻪ‬ ‫ﺋﻴﺪارهى ﺳﻪرۆك ﺑﯚش ﻟﻪ ﺋ‪‬ﺴﺘﺎدا ﻟﻪﺑﺎرودۆﺧ‪‬ﮑﻰ ﺋﺎ‪‬ﯚزى ژ‪‬ﺮ ﻓـﺸﺎرى‬ ‫ﺟﻴــﺎواز و ھــﻪﻣــﻪ ﻻﻳ ـﻪﻧ ـﻪداﻳــﻪ و ﺳــﺘﺮاﺗﻴﮋﻳﻪﺗ‪‬ﮑــﯽ رِووﻧــﻰ ﻧﻴ ـﻪ ﺑــﯚ‬ ‫داھﺎﺗﻮوى ھ‪‬ﺰ و دهﺳﻪﻻﺗﻪﻛﻪى ﻟﻪ ﻋ‪‬ﺮاﻗﺪا‪ .‬ﻛﻪ ﺋﻪﮔﻪر ﺋـﻪﻣﺮﻳﻜـﺎ ﻟـﻪ‬ ‫ﻋ‪‬ﺮاﻗﺪا ﺷﻜﺴﺖ ﺑ‪‬ﻨ‪‬ﺖ ﺋﻪوا ﻟﻪ ﻧﺎوﭼـﻪﻛـﻪداو ﻟـﻪ دوﻧﻴﺎﺷـﺪا ﺳـﻪﻧـﮓ و‬ ‫ﻗﻮرﺳﺎﻳﻰ و ھﻪﯾﻤﻪﻧﻪى ﺑﭽﻮك دهﺑ‪‬ﺘﻪوه ‪.‬ھﻪرﺑﯚﻳﻪ ﻟﻪھﻪﻣﻮو ﻻﻳـﻪﻛـﻪوه‬ ‫ﺋﺎﻣﯚژﮔ ـﺎرى دهﻛﺮ‪‬ــﺖ ﻛ ـﻪ ﮔــﯚرِاﻧﻜــﺎرى ﻟــﻪﺳﻴﺎﺳ ـﻪت و ﺳــﺘﺮاﺗﻴﮋﻳﻪﺗﻴــﺪا‬ ‫ﺑﻜﺎت‪,‬ﻟﻪﮔﺮﻧﮕﺘـﺮﻳﻦ ﺋـﻪو ﺋﺎﻣﯚژﮔـﺎرى و رِاﺳـﭙﺎرداﻧﻪش ‪ ,‬رِاﺳـﭙﺎردهﻛـﺎﻧﻰ‬ ‫ﻟﻴﮋﻧ ـﻪى )) ﺑﻴﻜ ـﻪر _ھﺎﻣــﻞَﺗــﯚن(( ﺑــﻮو ﻛ ـﻪﻟــﻪ ‪ِ 79‬راﺳ ـﭙﺎرده ﭘ‪‬ــﮏ‬ ‫ھـﺎﺗﺒﻮو ﻟـﻪﺋـﻪﻧﺠـﺎﻣﻰ ﮔـﻮ‪‬ﮕﺮﺗﻦ و ﺑﻴﻨﻴﻨـﻰ ‪ 176‬ﻛـﻪﺳـﺎﻳﻪﺗـﻰ ﺳﻴﺎﺳــﻰ‬ ‫ﺟﻴـــﺎوازى ﻋ‪‬ﺮاﻗـــﻰ و ﻧﺎوﭼـــﻪﻛـــﻪ و ﺋﻴـــﺴﺮِاﺋﻴـــﻞ و ﺋـــﻪوروﭘﻴـــﻪﻛـــﺎن و‬ ‫‪128‬‬

‫ﻓﺔوزاى دروﺳﺘﻜﺔر‪........‬‬ ‫ﺋﻪﻣﺮﻳﻜﺎھﺎﺗﺒﻮه ﮔﻪﻻﻟﻪ ﻛﻪﻟﻪﻣﺎوهى ‪ 7‬ﻣﺎﻧﮕﺪا ﺋﻪﻧﺠﺎﻣﻴـﺎن داﺑـﻮو‪ .‬ﺋـﻪم‬ ‫رِاﺳﭙﺎرداﻧﻪ ﻣـﻮﻟﺰهم ﻧـﻴﻦ ﻟـﻪﺳـﻪر ﺋﻴـﺪارهى ﺳـﻪرۆك ﺑـﯚش ﺟ‪‬ﺒـﻪﺟ‪‬ﯿـﺎن‬ ‫ﺑﻜﺎت ﺑﻪﻻم ﻛﺎرﻳﮕﻪرى ﺧﯚﺷﻰ دهﺑ‪‬ـﺖ‪ .‬ﺑﯚﻳـﻪ ﻟـﻪ ﺋـﻪﻧﺠـﺎﻣﻰ ‪ 3‬ﺳـﺎ‪‬ﻪى‬ ‫داﮔﻴﺮﻛﺮدﻧــﻰ ﺋـﻪﻣﺮﻳﻜــﺎ ﺑـﯚ ﻋ‪‬ــﺮاق و ﺑــﻪردهوام ﺑــﻮوﻧﻰ ﻛــﺎرى ﺗﻴــﺮۆر و‬ ‫ﻛﻮﺷﺘﻦ و ﺗﻪﻗﺎﻧﺪﻧﻪوهو ﺗ‪‬ﮑﺪهراﻧﻪ‪ .‬دهﻛﺮ‪‬ﺖ ﺋﻪو ﭘﺮﺳـﻴﺎره ﺑﻜﺮ‪‬ـﺖ ﻛـﻪ‬ ‫ﺋﺎﻳﺎ ﺋﻪﻣﺮﻳﻜﺎ ﺗﺎﺋ‪‬ﺴﺘﺎ ﺳﻪرﻛﻪوﺗﻨﻰ ﺑـﻪدهﺳـﺖ ھ‪‬ﻨـﺎوه ﻟـﻪ ﻋ‪‬ﺮاﻗـﺪا؟ و‬ ‫ﺋﺎﻳﺎ ﭼﺎرهﻧﻮﺳﻰ ھ‪‬ﺰو دهﺳﻪﻻت و ھـﻪﯾﻤـﻪﻧـﻪى ﺋـﻪﻣﺮﻳﻜـﺎ ﻟـﻪ ﻋ‪‬ﺮاﻗـﺪا‬ ‫ﺑﻪرهو چ ﺋﺎرِاﺳﺘﻪﯾﻪك دهﭼ‪‬ﺖ ؟ ﺋﺎﻳﺎ ﺋـﻪﻣﺮﻳﻜـﺎ ﺗﺎﺋ‪‬ـﺴﺘﺎ ﺗﻮاﻧﻴﻮﻳـﻪﺗـﻰ‬ ‫ﭘﺮِۆژهى رِۆژھﻪﻻﺗﻰ ﻧﺎوهرِاﺳﺘﻰ ﮔﻪوره ﺟ‪‬ﺒﻪﺟ‪‬ﺒﻜﺎت؟‬ ‫ﻟﻪوهﻻﻣﺪا دهﻛﺮ‪‬ﺖ ﺑﻮوﺗﺮ‪‬ﺖ ﻛﻪ ﺑﻪد‪‬ﻨﻴﺎﻳﻴﻪوه ﺋـﻪﻣﺮﻳﻜـﺎ ﺳـﻪرﻛـﻪوﺗﻨـﻰ‬ ‫ﺑـﻪدهﺳـﺖ ﻧـﻪھ‪‬ﻨـﺎوه و ﺋـﻪﮔـﻪر ﺋـﻪم ﺳـﺘﺮاﺗﻴﮋه ﻧﻮ‪‬ــﻪﺷـﻰ ﻛـﻪ ﺋـﻪﻣﺮﻳﻜــﺎ‬ ‫رِاﻳﮕــﻪﯾﺎﻧــﺪو دواﺗﺮﻳﻨﻴﺎﻧــﻪ و ﻣـــﺎوهى ‪ 9_8‬ﻣــﺎﻧﮕﻰ ﺑــﯚ داﻧــﺮاوه ﻛـــﻪ‬ ‫ﺋﺎﻣﺎﻧﺠﻪﻛﺎﻧﻰ وهدﻳﺒﮫ‪‬ﻨ‪‬ﺖ واﺗﻪ ﻟﻪ ﻣﺎﻧﮕﻰ ‪2007/11‬دا‪ .‬ﺋﻪﮔﻪر ﺋﻪم‬ ‫ﺳـــﺘﺮاﺗﻴﮋه ﺋﺎﻣﺎﻧﺠـــﻪﻛـــﺎﻧﻰ وهدﻳﻨـــﻪھ‪‬ﻨـــﺎ ﺋـــﻪوا ﭘﺎﺷـــﻪرِۆژ و ﺋﺎﻳﻨـــﺪهى‬ ‫ﺋ ـﻪﻣﺮﻳﻜــﺎ ﻟــﻪﻋ‪‬ــﺮاق وﻧﺎوﭼــﻪﻛ ـﻪدا ِرۆﺷــﻦ ﻧﺎﺑ‪‬ــﺖ و ﺗ ـﻪواوى ﻧﻔــﻮز و‬ ‫ھﻪﯾﻤﻪﻧﻪى ﺋـﻪﻣﺮﻳﻜـﺎ ﻟـﻪﻧﺎوﭼـﻪﻛـﻪو دوﻧﻴﺎﺷـﺪا ﺑـﻪرهو ﺷﻜـﺴﺖ و ﺑﭽـﻮك‬ ‫ﺑﻮﻧﻪوه دهﭼ‪‬ﺖ و ﺑﻪﻣﻪش ﺋﻪﻣﺮﻳﻜـﺎ ﻟـﻪم ﻗﯚﻧﺎﻏـﻪدا ﻧﺎﺗﻮاﻧ‪‬ـﺖ ﭘـﺮِۆژهى‬ ‫ِرۆژھــﻪﻻﺗــﻰ ﻧــﺎوهرِاﺳــﺘﻰ ﮔــﻪوره ﺟ‪‬ﺒــﻪﺟــ‪ ‬ﺑﻜــﺎت و ﻣـﻪرام و ﺋﺎﻣﺎﻧﺠـﻪ‬ ‫ﺋﺎﺷﻜﺮاو ﻧﮫ‪‬ﻨﻴﻪﻛﺎﻧﻰ وهدﻳﺒﮫ‪‬ﻨ‪‬ﺖ ‪.‬‬

‫ﻓﺔوزاى دروﺳﺘﻜﺔر‪.........‬‬

‫*‬

‫*‬ ‫*‬

‫*‬ ‫*‬

‫*‬

‫ھﯚﻛﺎرهﻛﺎﻧﻰ‬ ‫ﺷﻜﺴﺘﻰ ﺋﻪﻣﺮﻳﻜﺎ ﻟﻪ ﻋ‪‬ﺮاﻗﺪا‬ ‫ﮔــﻪﻟ‪‬ــﮏ ھﯚﻛــﺎر ﻛﺎرﻳﮕــﻪرﻳــﺎن ھــﻪﺑــﻮه ﻟــﻪﺳــﻪر ﺷﻜــﺴﺘﻰ ﺋــﻪﻣﺮﻳﻜــﺎ‬ ‫ﻟـــﻪﻋ‪‬ﺮاﻗـــﺪا و ِر‪‬ﮕـــﻪ ﮔﺮﺗﻨـــﻰ ﻟـــﻪوهدهﺳـــﺖ ھ‪‬ﻨـــﺎﻧﻰ ﺳـــﻪرﻛـــﻪوﺗـــﻦ و‬ ‫وهدﻳﮫ‪‬ﻨﺎﻧﻰ ﺋﺎﻣﺎﻧﺠﻪﻛﺎﻧﻰ ﻟﻪواﻧﻪ‪-:‬‬ ‫‪ .1‬ﻧﻪﺑﻮﻧﻰ ﺳﺘﺮاﺗ‪‬ﮋ‪‬ﮑﻰ واﻗﻴﻌﻴﺎﻧﻪو رِوون و ﺋﺎﺷـﻜﺮاى ﺋـﻪﻣﺮﻳﻜـﺎ‬ ‫ﻟــﻪﻋ‪‬ﺮاﻗــﺪا‪ ,‬ﺑــﻪھــﯚى ﻧ ـﻪﺑــﻮﻧﻰ ﺗ‪‬ﺮواﻧﻴﻨ‪‬ﮑ ـﻰ ﻳ ـﻪﻛﮕﺮﺗــﻮو ﻟــﻪﻻﻳ ـﻪن‬ ‫ﺋﻴﺪارهى ﺳﻪرۆك ﺑﯚﺷـﻪوه ﻛـﻪ ﺧـﯚى ﻟـﻪ ﻣـﻪﺟﻠﻴـﺴﻰ ﺋـﻪﻣﻨـﻰ ﻗـﻪوﻣﻴـﺪا‬ ‫دهﺑﻴﻨ‪‬ﺘﻪوه ﻛـﻪ )) ﺳـﻪرۆك و وهزﻳـﺮى دهرهوه و وهزﻳـﺮى ﺑـﻪرﮔـﺮى و‬ ‫ﺑﻪرِ‪‬ﻮهﺑﻪرى ﺋﻪﻣﻨﻰ ﻗﻪوﻣـﻰ و ﺑـﻪرِ‪‬ـﻮهﺑـﻪرى ھـﻪوا‪‬ﮕـﺮى ﻣـﻪرﻛـﻪزى و‬ ‫ﺳﻪرۆﻛﻰ ھﺎوﺑـﻪﺷـﻰ ﺋـﻪرﻛـﺎن و ‪ ((...‬ﭘ‪‬ـﮏ ھـﺎﺗﻮه و ھـﻪرﻳـﻪﻛـﻪﯾـﺎن‬ ‫ﻟﻪﻧ‪‬ﻮان ﺳﻴﺎﺳﻴﻪﻛﺎن و ﻋﻪﺳﻜﻪرﻳﻪﻛﺎﻧﺪا ﺑﻴﺮرِاى ﺟﻴﺎوازﻳﺎن ھﻪﯾﻪ‪. 1‬‬ ‫چ ﻟﻪرِووى ﺳﻴﺎﺳﻰ و ﺳﻪرﺑﺎزى و ﺋﺎﺑﻮرى و ‪...‬ھﺘﺪوهﺑ‪‬ﺖ ‪.‬‬ ‫‪ .2‬ﻛﺎرﻛﺮدن ﺑﻪ ھﻪﻧﺪێ ﺑﺮِﻳـﺎر و رِاﺳـﭙﺎردهى ھـﻪ‪‬ـﻪﻛـﻪﻟـﻪﻻﻳـﻪن‬ ‫ھﻪﻧﺪێ ﮔﺮوﭘﻰ ﺳﻴﺎﺳﻰ ﻋ‪‬ﺮاﻗﻪوه ﭘ‪‬ﺸﮑﻪش ﺑﻪﺋـﻪﻣﺮﻳﻜﻴـﻪﻛـﺎن دهﻛـﺮا‬ ‫وهك ﻳﺎﺳﺎى ﻟﻪرِﻳﺸﻪ ھﻪﻟﻜ‪‬ﺶاﻧﻰ ﺑﻪﻋﺲ و ھﻪﻟـﻮهﺷـﺎﻧﻪوهى ﺳـﻮﭘﺎ و‬

‫‪129‬‬

‫‪130‬‬

‫ﻓﺔوزاى دروﺳﺘﻜﺔر‪........‬‬ ‫دهزﮔﺎ ﻣﻮﺧﺎﺑﻪراﺗﻴﻪﻛﺎﻧﻰ ﻋ‪‬ﺮاق ﻛﻪ ﺑﻪﻣﻪش ﺑﻪﺷـ‪‬ﮑﻰ زۆر ﻟـﻪ ﻛـﺎدرى‬ ‫ﺳﻴﺎﺳـــﻰ و ﺳـــﻪرﺑـــﺎزى و ﺋﻴـــﺪارى و ﻣﻮﺧﺎﺑـــﻪراﺗـــﻰ ﺑ‪‬ﮑـــﺎر ﻣﺎﻧـــﻪوه و‬ ‫ﻛﻪوﺗﻨﻪ دژاﻳﻪﺗﻴﻜﺮدﻧﻰ ﺋﻪﻣﺮﻳﻜﺎ و ﺳﻮﭘﺎﻛﻪى‪.‬‬ ‫‪ .3‬ﺟ‪‬ــﻪوﺷ ـﻠﻜﺮدﻧﻰ ﺋ ـﻪﻣﺮﻳﻜــﺎ ﺑ ـﯚ ھ‪ ‬ـﺰ و ﮔﺮوﭘــﻪ ﺷــﻴﻌﻴﻪﻛــﺎن‪.‬ﻛ ـﻪ‬ ‫ﺋـﻪﻣـﻪش واﻳﻜــﺮد ﺷــﻴﻌﻪى زۆرﻳﻨـﻪى داﻧﻴــﺸﺘﻮان و ﻻﻳـﻪﻧﮕـﺮى ﮔــﻪورهى‬ ‫ﺋ‪‬ﺮان‪.‬زۆرﺑﻪى دهﺳﻪﻻﺗﻪﻛﺎن ﺑﮕﺮﻧﻪ دهﺳﺖ و ﻟﻪ رِ‪‬ﮕﻪﺷـﻴﺎﻧﻪوه ﺋ‪‬ـﺮان‬ ‫ﻧﻔﻮز و دهﺳﻪﻻت و ﺟﺎﺳﻮﺳﻪﻛﺎﻧﻰ ﺧﯚى ﺑـﻪﺷـ‪‬ﻮهﯾـﻪك ﮔـﻪﺷـﻪ ﭘ‪‬ﺒـﺪات‬ ‫ﻛـــﻪ ﻟـــﻪ ﺋ‪‬ـــﺴﺘﺎدا)) ‪ 32‬ھـــﻪزارﺑـــﻪﻛﺮ‪‬ﮕﻴـــﺮاوى ھـــﻪﯾـــﻪ ﻟـــﻪﻧـــﺎو‬ ‫ﻋ‪‬ﺮاﻗـــﺪا ((‪ .2‬وهك )) ﺻـــﺒﺤﻰ ﺗـــﻮﻓﮫ‪‬ﻰ(( ﺋـــﻪﻣﻴﻨـــﺪارى ﭘ‪‬ـــﺸﻮوى‬ ‫ﺣﻴﺰﺑﻮﻻى ﻟﻮﺑﻨﺎﻧﻰ ده‪‬ﺖ )) ﺣﻪﺳـﻪن ﻧـﻪﺻـﺮوﻻو ﻋـﻪﺑـﺪول ﻋـﻪزﻳـﺰ‬ ‫ﺋـﻪﻟﺤـﻪﻛــﻴﻢ ﺟ‪‬ﺒــﻪﺟ‪‬ﮑـﺎرى ﺳﻴﺎﺳـﻪﺗـﻪﻛــﺎﻧﻰ ﺧﺎﻣﻨـﻪﺋــﻴﻦ ﻟــﻪ ﻋ‪‬ــﺮاق و‬ ‫ﻟﻮﺑﻨﺎﻧﺪا((‪.3‬‬ ‫ھــﻪروهھــﺎ ﭘــ‪‬ﺶ ھــﻪﻟﺒﮋاردﻧ ـﻪﻛــﺎن ﻟــﻪ ‪2005/1/30‬دا‪)) ,‬رِاﺋ ـﯚل‬ ‫ﻣــﺎرك ﻏﻴﺮﻳــﺸﺖ(( ﻟــﻪ ووﺗــﺎر‪‬ﮑﻰ ِرۆژﻧﺎﻣ ـﻪى)) وﻳﻜﻠــﻰ ﺳــﺘﺎﻧﺪرد((دا‬ ‫رِاﻳﮕﻪﯾﺎﻧﺪ)) ﻟﻪﺳﻪر ﻋﻪﻻوى و ﺋﻪﻣﺮﻳﻜﻴﻪﻛﺎﻧﻪ ﻛﻪ ﺑـﻪ ﺋﺎﺷـﻜﺮا ﺑـﺰاﻧﻦ‬ ‫ﻛﻪ ﺷﻴﻌﻪﻛﺎن ﺑﻪرهو دهﺳﻪﻻت د‪‬ﻦ‪ ,‬وهﻟﻪﺳﻪر رِاﺑـﻪراﻧـﻰ ﺳـﻮﻧﻪﺷـﻪ ﻛـﻪ‬ ‫وا ‪ 1‬ﺳــﺎ‪‬ﯿﺎن دهو‪‬ــﺖ ﺑــﯚ ﮔــﻪﯾــﺸﺘﻨﻪوه ﺑــﻪﻋ‪‬ﺮاﻗــﻰ ﻧــﻮێ وهدهﺑ‪‬ــﺖ‬ ‫ﺋﻪوهش ﺑﺰاﻧﻦ ﻛﻪ ﺳﻮﭘﺎى ﻋ‪‬ﺮاق ﻟﻪزۆرﻳﻨﻪى ﺷﻴﻌﻪ و ﻛﻮرد ﭘ‪‬ﮏ د‪‬ﺖ‬ ‫ﻟـﻪﺑـﻪرﺋـﻪوهى ھـﻪﻟﻮ‪‬ــﺴﺘﻰ ﺳـﻮﻧﻪ ﺋـﻪو ﺋـﻪﻧﺠﺎﻣـﻪى ﭘ‪‬ــﺪان ‪ ,‬ﺑـﻪﻣـﻪش‬ ‫دهﺑ‪‬ــــﺖ ﺳــــﻮﻧﻪى ﻋــــﻪرهب ﺋــــﻪوه ﺑــــﺰاﻧﻦ ﻛــــﻪ ﺋــــﻪوان ﻋ‪‬ﺮاﻗﻴــــﺎن‬ ‫ﻟﻪدهﺳﺘﭽﻮو((‪.4‬‬

‫‪.4‬‬

‫ﺋ‪‬ﺮان‬ ‫‪131‬‬

‫ﻓﺔوزاى دروﺳﺘﻜﺔر‪.........‬‬ ‫ﺋ‪‬ﺮان ووﻻﺗ‪‬ﮑﯽ ﮔﻪورهﯾﻪ ﻟﻪرِووى ﺟﻮﮔﺮاﻓﻴﺎو ژﻣـﺎرهى داﻧﻴـﺸﺘﻮان ﻛـﻪ‬ ‫‪ 70‬ﻣﻠﻴــﯚن ﻛــﻪﺳـــﻪ و دهو‪‬ــﻪﻣـــﻪﻧــﺪهﻟــﻪرِووى ﺳـــﻪرﭼــﺎوهى ﻣـــﺎدى و‬ ‫ﻣﺮۆﻳﻴﻪﻛﺎﻧﻪوه و ﺧﺎﻛ‪‬ﮑﻰ ﭘﺎن و ﺑﻪرﻳﻨﻴﺸﻰ ﭘـﺮِ ﻟـﻪﺳـﺎﻣﺎﻧﻰ ﺳﺮوﺷـﺘﻰ‬ ‫ﻟــﻪﻧ ـﻪوت و ﻛﺎﻧﺰاﻛــﺎﻧﻰ ﺗــﺮ و ﮔ ـﺎزى ﺳﺮوﺷــﺘﻰ ھــﻪﯾ ـﻪ‪ .‬دراوﺳ ـ‪‬ﯿﻪﻛــﻰ‬ ‫ﮔـــــﻪورهو ﻛﺎرﻳﮕـــــﻪرى ﻋ‪‬ﺮاﻗـــــﻪ و ﻟـــــﻪ د‪‬ـــــﺮ زهﻣﺎﻧـــــﻪوه ﺋ‪‬ـــــﺮان و‬ ‫دهﺳـﻪﻻﺗـﻪﻛـﻪى ﺗـﻪﻣــﺎﻋﻰ داﮔﻴﺮﻛﺮدﻧــﻰ ﻋ‪‬ﺮاﻗﻴــﺎن ﻟــﻪﻻدروﺳــﺖ ﺑــﻮوه‬ ‫ﺑـــﯚزهﻣـــﻪﻧ‪‬ﮑـــﻰ دوور و در‪‬ـــﮋﻳﺶ ﻟـــﻪﺳـــﻪر ﺋـــﻪم ﺧﺎﻛـــﻪ ﻟـــﻪﮔـــﻪڵ‬ ‫ﺋﻴﻤﭙﺮاﺗﯚرﻳــﻪﺗــﻰ ﻋﻮﺳــﻤﺎﻧﻴﺪا ﻟــﻪﺟــﻪﻧﮕــﺪا ﺑــﻮون‪.‬ﺋ‪‬ــﺮان در‪‬ﮋﺗــﺮﻳﻦ‬ ‫ﺳـﻨﻮورى ﻟــﻪﮔـﻪڵ ﻋ‪‬ﺮاﻗــﺪا ھـﻪﯾـﻪ ﻛـﻪ ﻧﺰﻳﻜـﻪى ‪1200‬ﻛـﻢ دهﺑ‪‬ــﺖ و‬ ‫زۆرﻳﻨـــﻪى ﻣـــﻪزھـــﻪﺑـــﻰ ﺋﺎﻳﻨﻴـــﺸﻴﺎن ﺷـــﻴﻌﻪ ﻣـــﻪزھـــﻪﺑـــﻪ‪ .‬و ﺑـــﻪﻣـــﻪش‬ ‫ﻛﺎرﻳﮕــﻪرﻳـﻪﻛــﻰ ﮔــﻪورهى ھــﻪﯾـﻪ ﻟــﻪﺳـﻪر ﺷــﻴﻌﻪﻛــﺎﻧﻰ ﻧــﺎو ﻋ‪‬ــﺮاق ﻛـﻪ‬ ‫ﺋﻪواﻧﻴﺶ زۆرﻳﻨﻪن و ﻟﻪ ‪%60_55‬ى ﮔﻪﻻﻧﻰ ﻋ‪‬ﺮاق ﭘ‪‬ﮑﺪ‪‬ﻨﻦ‪.‬‬ ‫ﺑﻮوﻧﻰ ﻣﻪزاره ﭘﻴﺮۆزهﻛﺎﻧﻰ ﺋﻴﻤـﺎﻣﻰ ﺷـﻴﻌﻪﻛـﺎن وهك )) ﻋـﻪﻟـﻰ ﻛـﻮرِى‬ ‫ﺋﻪﺑﻮﺗﺎﻟﻴﺐ وﺣﻮﺳﻪﯾﻦ و ﺋﻴﻤﺎم ﻋﻪﺑﺎس و زهﯾﻦ اﻟﻌﺎﺑﺪﻳﻦ و ھـﺎدى و‬ ‫ﺣﻪﺳﻦ ﻋﻪﺳﻜﻪرى و‪...‬ھﺘﺪ(( ﻟـﻪﻋ‪‬ﺮاﻗـﺪا ھ‪‬ﻨـﺪهى ﺗـﺮ ﻋ‪‬ـﺮاق ﺑﯚﺗـﻪ‬ ‫ﺟ‪‬ﮕﻪى ﭼﺎوﺗ‪‬ﺒﺮِﻳﻨﻰ ﺋ‪‬ﺮاﻧﻴﻪﻛﺎن ﺑﻪدهﺳﻪﻻت و ﮔﻪﻻﻧﻰ ﺋ‪‬ﺮاﻧﻴﺸﻪوه‪.‬‬ ‫ﺋ‪‬ـــﺮان ﻟـــﻪوﻛﺎﺗـــﻪوه ﻟـــﻪﺳـــﺎ‪‬ﯽ ‪1979‬وه ﻛﯚﻣـــﺎرى ﺋﻴـــﺴﻼﻣﻰ ﺗﻴـــﺎدا‬ ‫داﻣ ـﻪزراوه و ﺗــﻮاﻧﺮا رِژ‪‬ﻤــﻰ ﺷﺎھﺎﻧــﺸﺎهى دۆﺳــﺘﻰ ﻧﺰﻳﻜــﻰ ﺋــﻪﻣﺮﻳﻜــﺎ‬ ‫ﺑﺮوﺧ‪‬ﻨﺮ‪‬ﺖ‪ ,‬ﺋﻴﺪى ﻟﻪﮔﻪڵ ﺋﻪﻣﺮﻳﻜﺎدا ﻧ‪‬ﻮاﻧﻴﺎن ﺗ‪‬ﮑﭽﻮو و ھﻪرﺋﻪوهش‬ ‫ِ‬ ‫ﺑﻮو ﻛﻪ ﺋﻪﻣﺮﻳﻜﺎ ھﺎﻧﻰ رِژ‪‬ﻤﻰ ﺑﻪﻋﺴﻰ ﻋ‪‬ﺮاﻗﻴﺪا ﻟـﻪﺳـﺎ‪‬ﯽ ‪1980‬دا‬ ‫ﭘــﻪﻻﻣــﺎرى ﺋ‪‬ــﺮان ﺑــﺪات وﺷـﻪرِ‪‬ﮑـﻰ ‪ 8‬ﺳــﺎ‪‬ﻪﯾـﻰ ﺑــﻪﺋ‪‬ــﺮان ﺑﻔﺮۆﺷـ‪‬ﺖ‬ ‫ﺑﺮوﺧ‪‬ﻨﺮ‪‬ﺖ‪.‬ﺑﻪﻻم ﺋـﻪﻣﺮﻳﻜـﺎ‬ ‫ﺑﻪﻧﻴﺎزى ﺋﻪوهى ﻛﻪ ﺋﻪو رِژ‪‬ﻤﻪ ﺋﻴﺴﻼﻣﻴﻪ ِ‬ ‫‪132‬‬

‫ﻓﺔوزاى دروﺳﺘﻜﺔر‪........‬‬ ‫ﺋﻪو ﻛﺎرهى ﺑﯚ ﻧﻪﭼﻮهﺳﻪر و ﺋ‪‬ﺮان ھﻪرﭼﻪﻧﺪه ﻟﻪژ‪‬ﺮ ﻓـﺸﺎرى دهرهﻛـﻰ‬ ‫و ﻧﺎوﺧﯚﻳــﺪا ﻟــﻪﺳـﻪر زارى ﺋﺎﻳـﻪﺗــﻮﻻ ﺧﻮﻣـﻪﯾﻨــﻰ ﻟــﻪﺳــﺎ‪‬ﯽ ‪1988‬دا‬ ‫رِاﮔﺮﺗﻨﻰ ﺷﻪرِى رِاﮔﻪﯾﺎﻧـﺪو رِازﻳﺒـﻮو ﺑـﻪﺑـﺮِﻳـﺎرى ‪ 598‬ى ﻧـﻪﺗـﻪوه‬ ‫ﻳــﻪﻛﮕﺮﺗــﻮهﻛــﺎن‪..‬ھــﻪرﭼــﻪﻧــﺪه ﺑــﻪﻧﺎﺑــﻪد‪‬ــﯿﺶ ﺋــﻪو ﺑــﺮِﻳـــﺎرهى داو‬ ‫رِاﻳﮕـﻪﯾﺎﻧــﺪ)) ﺋ ـﻪم ﺑــﺮِﻳــﺎره وهك ﻧﯚﺷــﻜﺮدﻧﻰ ﭘــﻪرداﺧ‪‬ــﮏ ژھــﻪرواﻳ ـﻪ‬ ‫ﺑﯚم((‪ .5‬ﺑﻪم ﺷ‪‬ﻮهﯾﻪ ﺋ‪‬ﺮان ھﻪﻣﻴﺸﻪ ﻟﻪرِۆژ‪‬ـﮏ دهﮔـﻪرِا ﻛـﻪ ﺑﺘﻮاﻧ‪‬ـﺖ‬ ‫ـﺮوﺧ‪‬ــﺖ و ﺑــﻪﺋــﺎزادى دهﺳــﺖ وهرﺑﺪاﺗ ـﻪ ﻛﺎروﺑــﺎرى‬ ‫رِژ‪‬ﻤ ـﻰ ﻋ‪‬ﺮاﻗــﻰ ﺑـ ِ‬ ‫ﻧﺎوﺧﯚﻳﻪوه‪ .‬ﺋﻪﻣﺮﻳﻜﺎش ﻟﻪﺳﺎ‪‬ﯽ ‪1979‬وه و ﻳـﻪﻛﻼﻳـﻪﻧـﻪ ﮔـﻪﻣـﺎرۆى‬ ‫ﺋﺎﺑﻮرى ﺧﺴﺘﯚﺗﻪ ﺳﻪر ﺋ‪‬ﺮان ﺑﻪﻻم ﺋ‪‬ﺮان ﺑﻪﭘﻪﯾﺮِهوﻛﺮدﻧﻰ ﺳﻴﺎﺳﻪﺗـﻰ‬ ‫ﭘﺸﺖ ﺑﻪﺧـﯚ ﺑـﻪﺳـﺘﻦ ﺗـﻮاﻧﻰ ﺑـﺎرودۆﺧﻰ ﻧـﺎوﺧﯚﻳﻰ و ﻧ‪‬ﻮﻧـﻪﺗـﻪوهﯾـﺸﻰ‬ ‫ﻟـــﻪدوا ﺟـــﻪﻧﮕـــﻰ ﻋ‪‬ـــﺮاق_ ﺋ‪‬ـــﺮان ِر‪‬ـــﮏ ﺑﺨﺎﺗـــﻪوه و ﺳـــﻪرﻗـــﺎ‪‬ﯽ‬ ‫ﮔﻪﺷﻪﭘ‪‬ﺪان و ﭘـﻪرهﭘ‪‬ـﺪاﻧـﻰ ﺗﻮاﻧـﺎ ﺳـﻪرﺑـﺎزى و ﺋﻴـﺪارىﻮ ﺋـﺎﺑﻮرى و‬ ‫ﺳﻴﺎﺳــﻴﻪﻛــﺎﻧﻰ ﺧ ـﯚى ﺑ‪‬ــﺖ‪ .‬ﺳ ـﻪرهرِاى ﻣﻠﻤﻼﻧ‪‬ــﯽ ﺣﻴﺰﺑــﻪﻛــﺎﻧﻰ و ﺑﺎ‪‬ــﻪ‬ ‫ﺟﻴﺎوازهﻛﺎﻧﻰ)) ﻣﻮﺣﺎﻓﻴﺰﻛﺎرو رِﻳﻔﯚرﻣﺨﻮازهﻛﺎن((‪.‬‬ ‫ﻟﻪﺋ‪‬ﺴﺘﺎدا ﻛ‪‬ﺸﻪى ﻛﻮره ﺋﻪﺗﯚﻣﻴـﻪﻛـﺎﻧﻰ ﺋ‪‬ـﺮان ﺑﯚﺗـﻪ ﮔـﻪرﻣﻮﮔـﻮرِﺗـﺮﻳﻦ‬ ‫ﻛ‪‬ﺸﻪ ﻟﻪ ﻧﺎوﭼـﻪﻛـﻪدا ﻛـﻪ رِووﺑـﻪرِووى ﺋـﻪﻣﺮﻳﻜـﺎ ﺑﯚﺗـﻪوه و ﺳـﻪرﺟـﻪم‬ ‫ﺋـــﻪوروﭘـــﺎو دوﻧﻴـــﺎش و ﻧـــﻪﺗـــﻪوهﯾـــﻪﻛﮕﺮﺗـــﻮهﻛﺎﻧﻴـــﺸﻰ ﺑـــﻪﺧﯚﻳـــﻪوه‬ ‫ﺳ ـﻪرﻗــﺎ‪‬ﮑﺮدوه‪.‬ﻛ ـﻪ دهﺳــﻜﻪوﺗﻨــﻰ ﺋ ـﻪو ﭼــﻪﻛــﻪ ﻣ ـﻪﺗﺮﺳــﻴﻪ ﺑ ـﯚ ﺳ ـﻪر‬ ‫ﺑﻪرژهوهﻧﺪﻳﻪﻛﺎﻧﻰ ﺋﻪﻣﺮﻳﻜﺎ ﻟﻪﻻﻳﻪك و ﻟﻪﻻﻳﻪﻛﻰ ﺗﺮﻳﺸﻪوه ﺑﯚ ﺳـﻪر‬ ‫ﺋﻴــﺴﺮِاﺋﻴــﻞ و ﻟــﻪﻻى ﺳ ـ‪‬ﮫﻪﻣﻴــﺸﻪوه ﺑ ـﯚ ﺳ ـﻪر ووﻻﺗــﺎﻧﻰ ﻛ ـﻪﻧــﺪاو ﻛ ـﻪ‬ ‫دۆﺳﺘﻰ ﺋﻪﻣﺮﻳﻜﺎن ﻟﻪ ﻧﺎوﭼﻪﻛـﻪدا‪.‬ﻛـﻪ ﺋـﻪﻣـﻪش ﺑﯚﺧـﯚى ﺗـﻪواو دژ ﺑـﻪ‬ ‫ﺋﺎﻣﺎﻧﺞ و ﺳﻴﺎﺳﻪت و ﭘﺮِۆژهﻛﺎﻧﻰ ﺋﻪﻣﺮﻳﻜﺎﻳﻪ ﺑﯚ ﻧﺎوﭼﻪﻛﻪ ‪.‬‬ ‫‪133‬‬

‫ﻓﺔوزاى دروﺳﺘﻜﺔر‪.........‬‬ ‫ھﻪوھﮫﺎ ھ‪‬ـﺰو دهﺳـﻪﻻت و ﺗﻮاﻧـﺎى ﺋ‪‬ﺮاﻧـﻰ ﺷـﻴﻌﻰ ﻟـﻪدواى رِووﺧـﺎﻧﻰ‬ ‫ِرژ‪‬ﻤﻰ ﺑﻪﻋﺴﻪوه ﻟﻪﺳﺎ‪‬ﯽ ‪2003‬دا ﺑﻪرِادهﯾﻪك زﻳﺎدﺑﻮه ﻛﻪ وهزﻳـﺮى‬ ‫دهرهوهى ﺳﻌﻮدى )) ﺋﻪﻣﻴﺮ ﺳﻌﻮد ﻓـﻪﯾـﺴﻪلَ (( ﻟـﻪﺑـﻪردهم ﻣـﻪﺟﻠﻴـﺴﻰ‬ ‫ﭘــﻪﯾ ـﻮهﻧﺪﻳ ـﻪ دهرهﻛﻴ ـﻪﻛــﺎﻧﻰ ﺋ ـﻪﻣﺮﻳﻜــﺎ ﻟــﻪ ﻧﻴﻮﻳ ـﯚرك ِرﻳﮕ ـﻪﯾﺎﻧــﺪ ﻛ ـﻪ‬ ‫)) ﺋ‪‬ﺮاﻧﻴﻪﻛﺎن ﻟﻪﺋ‪‬ـﺴﺘﺎدا ﺑـﻪﺷـ‪‬ﻮهﯾـﻪﻛـﻰ ﻓـﺮاوان ﻟـﻪﻋ‪‬ﺮاﻗـﺪان‪,‬ﺋـﻪو‬ ‫ﺟ‪‬ﮕﻪﯾﺎﻧﻪى ﻛﻪ ﺋﻪﻣﺮﻳﻜﻰ و ﺑـﻪرﻳﺘﺎﻧﻴـﻪﻛـﺎن دهﺳـﺘﻰ ﺑـﻪﺳـﻪردا دهﮔـﺮن‬ ‫ﺋ‪‬ﺮاﻧﻴﻪﻛـﺎﻧﻰ ﺗ‪‬ـﺪهﭼ‪‬ـﺖ و ﺑـﻪﭘـﺎرهو ﺑـﻪﭼـﻪك ھﺎوﻛـﺎرى ﻣﻴﻠﻴـﺸﻴﺎﻛﺎن‬ ‫دهﻛﺎت((‪ 6‬وهك ﺋﺎﻣﺎژهﯾﻪك ﺑﯚ ﺑﺎﺷـﻮورى ﻋ‪‬ـﺮاق ﻛـﻪ زۆرﻳﻨـﻪى ﺷـﻴﻌﻪ‬ ‫ﻧﺸﻴﻨﻦ‪.‬‬ ‫ھــﻪوروھﮫــﺎ ﺋ‪‬ــﺮان ﺑــﻪﻧﺎردﻧــﻪﻧــﺎوه و ﻛﺎرﺋﺎﺳــﺎﻧﻰ ﺑــﯚ ﺋــﻪﻧــﺪاﻣﺎﻧﻰ‬ ‫رِ‪‬ﮑﺨـــﺮاوى ﺋـــﻪﻟﻘﺎﻋﻴـــﺪه ﺑـــﯚ ﻧـــﺎو ﻋ‪‬ـــﺮاق و در‪‬ـــﮋهدان ﺑـــﻪﻛـــﺎره‬ ‫ﺗﻴﺮۆرﻳﺴﺘﻴﻪﻛﺎن ﺑﻪھﻪﻣﺎن ﺷ‪‬ﻮه ﺑﯚﺗـﻪ ﺟ‪‬ﮕـﻪى ﻣـﻪﺗﺮﺳـﻰ و ھـﻪرِهﺷـﻪ‬ ‫ﻟﻪﺑﻪردهم ﭘﻼﻧﻪﻛﺎﻧﻰ ﺋﻪﻣﺮﻳﻜﺎ ﻟﻪ ﻋ‪‬ﺮاﻗﺪا‪.‬‬ ‫ھـــﻪروهھـــﺎ ﺋ‪‬ـــﺮان ﺑـــﻪھﺎوﻛـــﺎرى و ھﺎوﭘـــﻪﯾﻤـــﺎﻧﻰ ﻟـــﻪﮔـــﻪڵ ﺳـــﻮرﻳﺎو‬ ‫ﭘــﺸﺘﻴﻮاﻧﻴﺎن ﻟـــﻪ ﺣﻴﺰﺑـــﻮﻻى ﻟﻮﺑﻨـــﺎﻧﻰ ﺷـــﻴﻌﻪ ﺟـــﺎر‪‬ﮑﻰ ﺗـــﺮ ﺑﯚﺗـــﻪوه‬ ‫ھﻪرِهﺷﻪ ﻟﻪﺳﻪر ﺑﻮون و دهﺳﻪﻻﺗﻰ ﺋﻪﻣﺮﻳﻜﺎ ﻟﻪﻧﺎوﭼﻪﻛﻪدا‪ ,‬ﺑﻪھﻪﻣـﺎن‬ ‫ﺷ‪‬ﻮه ھﺎوﻛﺎرى و ﭘـﺸﺘﻴﻮاﻧﻰ ﻣـﺎدى ﺋ‪‬ـﺮان ﺑـﯚ ﺑﺰوﺗﻨـﻪوهى ﺗﻮﻧـﺪرِهوى‬ ‫ﺣﻪﻣﺎﺳﻰ ﻓﻪﻟﻪﺳﺘﻴﻨﻰ ھ‪‬ﻨﺪهى ﺗﺮ ِرۆ‪‬ﯽ ﻧ‪‬ﮕﻪﺗﻴﭭﻰ ﺋ‪‬ﺮاﻧﻰ ﺑـﻪراﻣﺒـﻪر‬ ‫ﺋﻪﻣﺮﻳﻜﺎ زﻳﺎدﻛﺮدوه‪.‬‬ ‫ﺑــﻪم ھﺎوﻛــﺎرى وﭘــﻪﯾ ـﻮهﻧﺪﻳ ـﻪ ﺷــﻴﻌﻪﯾ ـﻪى ﺋ‪‬ــﺮان و ﻋ‪‬ــﺮاق و ﺳــﻮرﻳﺎو‬ ‫ﺣﻴﺰﺑﻮﻻو ﺣﻪﻣﺎس‪ ,‬ھﻪرِهﺷﻪﯾﻪﻛﻰ ﺟﺪى دروﺳﺖ ﺑﻮه ﻟﻪﺳﻪر ووﻻﺗـﺎﻧﻰ‬ ‫ﺳﻮﻧﻪ ﻣﻪزھﻪﺑﻰ ﻋﻪرهﺑﻪﻛﺎن ﻟﻪ ﺋﻮردون و ﻣﻴﺴﺮ و ﻛﻪﻧﺪاوﻳﻪﻛﺎن وهك‬ ‫‪134‬‬

‫ﻓﺔوزاى دروﺳﺘﻜﺔر‪........‬‬ ‫ﺷــﺎﻋﻪﺑــﺪوﻻى دووهﻣــﻰ ﺋــﻮردون ﻟــﻪ ﺳــﺎ‪‬ﯽ ‪2005‬دا رِاﻳﮕ ـﻪﯾﺎﻧﺪﻛ ـﻪ‬ ‫)) ﻣﺎﻧﮕﻰ ﺷﻴﻌﻰ ﺋ‪‬ﺮان وﺳﻮرﻳﺎو ﺣﻴﺰﺑﻮﻻ‪ ,‬ھﻪ ِرهﺷﻪﯾﻪﻛﻰ ﮔﻪورهﯾﻪ ﺑـﯚ‬ ‫ﺳﻪر ووﻻﺗﻪ ﺳﻮﻧﻪ ﻣﻪزھﻪﺑﻪﻛﺎن((‪.7‬‬

‫‪ .5‬ﺳﻮرﻳﺎ‬ ‫ﺳـﻮرﻳﺎش ﺑــﻪھــﻪﻣــﺎن ﺷـ‪‬ﻮهى ﺋ‪‬ــﺮان دوژﻣﻨﺎﻳـﻪﺗﻴـﻪﻛـﻰ د‪‬ﺮﻳﻨــﻰ ﻟــﻪﮔــﻪڵ‬ ‫دهﺳﻪﻻﺗﺪاراﻧﻰ ﺑـﻪﻋـﺴﻰ ﻋ‪‬ﺮاﻗﻴـﺪا ھـﻪﺑـﻮه‪,‬ھـﻪرﭼـﻪﻧـﺪه ھـﻪردووﻛﻴـﺎن‬ ‫دوورِووى ﻳﻪك درواﻳﺶ ﺑﻮون وهك دووﺑﺎ‪‬ﯽ ﺣﻴﺰﺑﻰ ﺑـﻪﻋـﺴﻰ ﻋـﻪرهﺑـﻰ‬ ‫ﺋﻴــﺸﺘﺮاﻛﻰ و ھــﻪردووﻛﻴــﺸﻴﺎن ﺧﯚﻳــﺎن ﺑــﻪﻧﻤﺎﻳﻨــﺪهى ﺑــﺎ‪‬ﯽ ﻗ ـﻪوﻣــﻰ و‬ ‫ﺷﯚﭬ‪‬ﻨﻰ و ﻧﺎﺳﻴﯚﻧﺎﻟﻴﺴﺘﻰ ﻋﻪرهﺑﻰ دادهﻧﺎ‪.‬‬ ‫ھﻪرﺑﯚﻳـﻪش ﻟـﻪ ﺋ‪‬ـﺴﺘﺎدا رۆ‪‬ﮑـﻰ ﮔـﻪوره دهﮔ‪‬ﺮ‪‬ـﺖ ﺑـﯚ ﻧـﺎﺟ‪‬ﮕﻴﺮﺑﻮوﻧﻰ‬ ‫ﺑــﺎرى ﺳﻴﺎﺳــﻰ و ﺳ ـﻪرﺑــﺎزى و ﺋ ـﻪﻣﻨــﻰ ﻟــﻪ ﻋ‪‬ﺮاﻗــﺪا و ﭼــﻪﻧــﺪﻳﻦ ﺟــﺎر‬ ‫ﻟﻪﻻﻳـﻪن ﺋـﻪﻣﺮﻳﻜـﺎوه ﺋﺎﮔـﺎدارﻛﺮاوهﺗـﻪوه ﺑـﻪﻻم ﺳـﻮرﻳﺎ ﺳـﻮوره ﻟـﻪﺳـﻪر‬ ‫ﺷﻜــﺴﭙ‪‬ﮫ‪‬ﻨﺎﻧﻰ ﺋــﻪﻣﺮﻳﻜــﺎ ﻟــﻪ ﻋ‪‬ــﺮاق و ﻧﺎوﭼــﻪﻛــﻪﺷــﺪا‪.‬ﻟــﻪﺑــﻪراﻣﺒــﻪر‬ ‫ﺷﻜﺴﺘﭙ‪‬ﮫ‪‬ﻨﺎﻧﻰ و دهرﻛﺮدﻧﻰ ﻟﻪژ‪‬ﺮ ﻓﺸﺎردا ﻟﻪﻟﻮﺑﻨﺎن و ﻧﻪﻣـﺎﻧﻰ ھ‪‬ـﺰ و‬ ‫دهﺳﻪﻻﺗـﻰ ﻟـﻪو ووﻻﺗـﻪدا‪ .‬ﺳـﻮرﻳﺎش ﺑـﻪھـﻪﻣـﺎن ﺷـ‪‬ﻮهى ﺋ‪‬ـﺮان ﻟـﻪژ‪‬ـﺮ‬ ‫ﻓﺸﺎرى ﻛﯚﻣﻪ‪‬ﯽ ﻧ‪‬ﻮدهو‪‬ﻪﺗﻴﺪا و ﺋﻪﻣﺮﻳﻜﺎ و ﺋﻪوروﭘﺎدا ﻟـﻪﺣﺎ‪‬ـﻪﺗ‪‬ﮑـﯽ‬ ‫ﻧﺎﺟ‪‬ﮕﻴﺮى ﺳﻴﺎﺳﻴﺪا دهژى ﺑﻪﺗﺎﻳﺒﻪﺗﻴﺶ دواى ﻛﻮژراﻧﻰ رِهﻓﻴﻖ ﺣﻪرﻳـﺮى‬ ‫ﺳﻪرۆك وهزﻳﺮاﻧىﭙ‪‬ﺸﻮوﺗﺮى ﻟﻮﺑﻨﺎن ﻛـﻪ ﺑـﻪدهﺳـﺘﻰ ﺳـﻮرﻳﺎ دهزاﻧﺮ‪‬ـﺖ و‬ ‫ﺗﺎﺋ‪‬ﺴﺘﺎش ﻟ‪‬ﮑﯚ‪‬ﯿﻨﻪوه ﻟـﻪو ﻣـﻪﺳـﻪﻟـﻪﯾـﻪ ﺑـﻪردهواﻣـﻪ‪.‬ﺋﻴـﺪى دواى ﺋـﻪو‬ ‫رِۆژه ﺳــﻮرﻳﺎ ﻟــﻪﻟﻮﺑﻨﺎﻧ ـﺪا ھ‪ ‬ـﺰ و دهﺳ ـﻪﻻت و ﻧﻔــﻮزى ﻛ ـﻪم ﺑﯚﺗ ـﻪوه و‬ ‫ﻟـــﻪﺋ‪‬ـــﺴﺘﺎﺷﺪا ﻟـــﻪرِ‪‬ﮕـــﻪى ﺣﻴﺰﺑـــﻮﻻو ﺣﻴﺰﺑـــﻰ ﺋـــﻪﻣـــﻪﻟـــﻰ ﺷـــﻴﻌﻰ و‬ ‫‪135‬‬

‫ﻓﺔوزاى دروﺳﺘﻜﺔر‪.........‬‬ ‫ﻛـﻪﻣﺎﻳـﻪﺗﻴـﻪﻛــﻰ ﻣـﻪﺳــﻴﺤﻴﻪﻛــﺎن در‪‬ــﮋه ﺑــﻪﻛــﺎره ﺗ‪‬ﮑـﺪهرو دهﺳــﻮهرداﻧــﻰ‬ ‫ﻟﻪﻛﺎروﺑﺎرى ﺋﻪو ووﻻﺗﻪ در‪‬ﮋه ﭘ‪‬ﺪهدات‪.‬‬ ‫ﺳــﻮرﻳﺎ ﺑــﻪھــﻪﻣــﺎن ﺷ ـ‪‬ﻮه ھﺎوﻛــﺎرو ﭘ ـﺸﺘﻴﻮاﻧﻰ رِ‪‬ﮑﺨــﺮاوى ﺣ ـﻪﻣــﺎس و‬ ‫ﮔﺮوﭘــــﻪ ﺗﻮﻧــــﺪرِهوهﻛــــﺎﻧﻰ ﻓــــﻪﻟــــﻪﺳــــﻴﻦ دهﻛــــﺎت دژى ﺋﻴــــﺴﺮِاﺋﻴــــﻞ و‬ ‫ﺑﻪرژهوهﻧﺪﻳﻪﻛﺎﻧﻰ ﺋﻪﻣﺮﻳﻜﺎ‪ ,‬ﺑـﻪم ھـﻪﻟﻮ‪‬ـﺴﺘﺎﻧﻪﺷـﻰ ﺑﯚﺗـﻪ ﺋﺎﺳـﺘﻪﻧـﮓ و‬ ‫رِ‪‬ﮕﺮ‪‬ﮑﻰ ﮔﻪوره ﻟﻪﺑﻪردهم ﭘﻼن و ﺳﺘﺮاﺗﻴﮋﻳﻪﺗﻰ ﺋﻪﻣﺮﻳﻜﺎ ﻟﻪ ﻋ‪‬ﺮاق و‬ ‫ﻧﺎوﭼﻪﻛﻪﺷﺪا‪.‬‬

‫‪ .6‬ﺣﻴﺰﺑﻮﻻى ﻟﻮﺑﻨﺎﻧﻰ و ِرﻳﻜﺨﺮاوى ﺣﻪﻣﺎﺳﻰ ﻓﻪﻟﻪﺳﺘﻴﻨﻰ‬ ‫ﺋﻪم دوو رِ‪‬ﮑﺨﺮاوه ﺗﻮﻧـﺪرِهوه ﺋﻴـﺴﻼﻣﻴﻪ ﺷـﻴﻌﻪ و ﺳـﻮﻧﻪ ﻣـﻪزھـﻪﺑـﻪ ﻛـﻪ‬ ‫ﻻﻳﻪﻧﮕﺮ و ھﻪوادارى ﺳﻴﺎﺳﻪﺗﻪﻛﺎﻧﻰ ﺋ‪‬ـﺮان و ﺳـﻮرﻳﺎن‪ ,‬زۆر ﺑـﻪﮔـﻪرﻣـﻰ‬ ‫ﺋﻴـﺴﺮاﺋﻴـﻞ دروﺳـﺖ‬ ‫ِ‬ ‫دژاﻳﻪﺗﻰ ﺋﻴﺴﺮِاﺋﻴﻞ دهﻛﻪن و ﻣﻪﺗﺮﺳﻴﻴـﺸﺎن ﻟـﻪﺳـﻪر‬ ‫ﻛﺮدوه و ﻟﻪ ﺟﻪﻧﮕﻰ ‪ 1‬ﻣﺎﻧﮕﻪى ﺣﻮزهﯾﺮاﻧﻰ‪2006/‬دا ﺣﻴﺰﺑـﻮﻻ ﺗـﻮاﻧﻰ‬ ‫ﺑﯚ ﻳـﻪﻛـﻪم ﺟـﺎر ﻟـﻪﻣ‪‬ـﮋووى ﺋﻴـﺴﺮِاﺋﻴﻠـﺪا رِۆﻛ‪‬ﺘـﻰ دوورھـﺎو‪‬ﮋ رِهواﻧـﻪى‬ ‫ﺋﻴﺴﺮِاﺋﻴﻞ ﺑﻜﺎت و ﻣﻪﺗﺮﺳـﻰ ﺟـﺪى ﺑـﯚ داﻧﻴـﺸﻮان و ﺷـﺎرهﻛـﺎﻧﻰ دروﺳـﺖ‬ ‫ﺑﻜــﺎت وهك ﺷــﺎرهﻛــﺎﻧﻰ ﺣ ـﻪﯾﻔــﺎو ﺗ ـﻪﻧﺎﻧ ـﻪت ﺗ ـﻪﻟﺌ ـﻪﺑﻴﺒــﻴﺶ‪ .‬ﺣﻴﺰﺑــﻮﻻ‬ ‫ﻟﻪﻟﻮﺑﻨﺎﻧﺪا ﺑﯚﺗـﻪ ﺳـﻪرهﻧ‪‬ـﺰهى ﺋﯚﭘﯚزﺳـﻴﯚن دژى ﺣﻜﻮﻣـﻪﺗـﻪﻛـﻪى ﻓﻮﺋـﺎد‬ ‫ﺳﻪﻧﻴﯚره و زۆرﻳﻨﻪى ﭘﻪرِﻟﻪﻣﺎن و ﺋﺎژاوهو ﮔﻲَﭼﻪ‪‬ﯽ زۆر دهﻧ‪‬ﺘﻪوه‪.‬‬ ‫ﺣﻪﻣﺎﺳﻴﺶ ﻟﻪ ﻓﻪﻟﻪﺳﺘﻴﻨﺪا ﺑﻪھﻪﻣﺎن ﺷ‪‬ﻮه ﻟﻪﮔﻪڵ ِر‪‬ﮑﺨـﺮاوى ﻓـﻪﺗﺤـﺪا‬ ‫ﻛﻪﻣﻴﺎﻧﺮِهوﺗﺮه دژى ﺋﻴﺴﺮِاﺋﻴـﻞ ﻛـﻪوﺗﯚﺗـﻪ ھـﻪﻻﻳـﺴﺎﻧﻰ ﺷـﻪرِى ﻧـﺎوﺧﯚ و‬ ‫ھﯿﭻ ﻣﺴﺎوهﻣﻪﯾﻪك ﻧﺎﻛﺎت ﻟﻪﺳﻪر دروﺷﻢ و ﺋﺎﻣﺎﻧﺠﻪﻛﺎﻧﻰ‪ .‬ﻛﻪ ﺑـﻪﻣـﻪش‬ ‫ھﻪردوو رِ‪‬ﮑﺨﺮاو ﻣﻪﺗﺮﺳـﻰ ﺟـﺪﻳﺎن دروﺳـﺖ ﻛـﺮدوه ﺑﯚﺳـﻪر ھـﻪﯾﻤـﻪﻧـﻪو‬ ‫ﻧﻔﻮز و دهﺳﻪﻻﺗﻰ ﺋﻴﺴﺮِاﺋﻴﻞ و ﺋﻪﻣﺮﻳﻜﺎ ﻟﻪﻧﺎوﭼﻪﻛﻪدا‪.‬‬ ‫‪136‬‬

‫ﻓﺔوزاى دروﺳﺘﻜﺔر‪........‬‬ ‫ﺑﻪم ﺑﻮوﻧﻰ ھﻪﻣـﻮو ﺋﺎﺳـﺘﻪﻧﮕﺎﻧـﻪوه ﻟـﻪﺑـﻪردهم ﺳـﺘﺮاﺗﻴﮋ و ﭘﻼﻧـﻪﻛـﺎﻧﻰ‬ ‫دوارۆژى ﻣﺎﻧـﻪوهو ﺑـﻮن و‬ ‫ﺋﻪﻣﺮﻳﻜﺎ ﻟﻪﻧﺎوﭼﻪﻛﻪو ﻟﻪﻋ‪‬ﺮاﻗﻴﺸﺪا‪,.‬ﺋﺎﺳـﯚى ِ‬ ‫دهﺳ ـﻪﻻﺗــﻰ ﺋ ـﻪﻣﺮﻳﻜــﺎ ﻟــﻪ ﻋ‪‬ــﺮاق و ﻧﺎوﭼــﻪﻛ ـﻪدا رِۆﺷــﻦ ﻧﻴ ـﻪ و ﺑــﻪرهو‬ ‫ﺋﺎراﺳﺘﻪﯾﻪﻛﻰ ﻧﺎدﻳﺎر و ﺗﺎرﻳﻚ ھﻪﻧﮕﺎو دهﻧ‪‬ﺖ‪8.‬‬ ‫ِ‬

‫*‬

‫*‬ ‫*‬

‫*‬ ‫*‬

‫*‬

‫ﮔﻪورهﺗﺮﻳﻦ ﻣﻪﺗﺮﺳﻰ‬ ‫‪ ‬ﺋﺎﺷﻜﺮاﻳﻪ دﻳﻦ ﻛﺎرﻳﮕﻪرﻳﻪﻛـﻰ ﮔـﻪورهى ھـﻪﯾـﻪ ﻟـﻪﺳـﻪر ﻓﻜـﺮ و‬ ‫ھﻪﻟﺴﻮﻛﻪوت و ﮔﻮﺗﺎرى ﺳﻴﺎﺳﻰ و ﻛﯚﻣﻪﻻﻳﻪﺗﻰ و داﺑﻮﻧـﻪرﻳﺘـﻰ ﮔـﻪﻻن‬ ‫ﺑــﻪﺷـ‪‬ﻮهﯾـﻪﻛــﻰ ﮔـﺸﺘﻰ و ﺑﯚﺗـﻪ ھﯚﻛــﺎر‪‬ﮑﻰ ﭘ‪‬ﮑــﻪوه ﮔﺮ‪‬ـﺪاﻧــﻰ زۆر‪‬ــﮏ‬ ‫ﻟﻪﮔﻪﻻن ﺑﻪﯾﻪﻛـﻪوهو ﻳـﻪﻛ‪‬ﮑـﻪ ﻟـﻪﭘﺎﻳـﻪﻛـﺎﻧﻰ ﭘ‪‬ﮑﮫ‪‬ﻨـﺎﻧﻰ ﻧـﻪﺗـﻪوهش‪,‬‬ ‫دﻳﺎﻧﻪﺗﻪ ﺳﻪرهﻛﻴﻪﻛﺎﻧﻰ ﺋﻪم ﻧﺎوﭼﻪى رِۆژھﻪﻻﺗﻰ ﻧـﺎوهرِاﺳـﺘﻪ ﺑـﺮﻳﺘﻴﻦ‬ ‫ـﻰ‬ ‫ﻟــﻪ دﻳﺎﻧ ـﻪﺗــﻰ )) ﺟﻮﻟــﻪﻛ ـﻪ و ﻣ ـﻪﺳــﻴﺤﻴﻪت و ﺋﻴــﺴﻼم(( ﮐــﻪھــﻪرﺳـ َ‬ ‫‪137‬‬

‫ﻓﺔوزاى دروﺳﺘﻜﺔر‪.........‬‬ ‫دﻳﺎﻧﻪﺗﻪﻛﻪ ﻟﻪم ﻧﺎوﭼﻪﯾﻪدا ﺳﻪرﻳﺎن ھﻪﻟﺪاوهو ﺑﻼوﺑﻮﻧـﻪﺗـﻪوه ﺑـﻪﻧـﺎو‬ ‫ﮔﻪﻻﻧﻰ دوﻧﻴﺎﺷﺪا‪.‬‬ ‫ھــﻪروهك ﭼــﯚن دﻳــﻦ ﺑﯚﺗـﻪ ھﯚﻛــﺎر‪‬ﮑﻰ ﭘ‪‬ﮑــﻪوهﮔﺮ‪‬ــﺪان و ﻛﯚﻛﺮدﻧـﻪوهى‬ ‫زۆر‪‬ﮏ ﻟﻪﻧﻪﺗﻪوهﻛﺎﻧﻰ دوﻧﻴﺎ ﺑﻪھﻪﻣﺎن ﺷـ‪‬ﻮه و ﺑﮕـﺮه زﻳـﺎﺗﺮﻳﺶ ﺑﯚﺗـﻪ‬ ‫ھﯚﻛـــﺎرى ﻟ‪‬ﮑﺘـــﺮازان و ﺟﻴﺎﺑﻮﻧـــﻪوهو ﺧـــﻮ‪‬ﻨﺮِﺷـــﺘﻨﻰ ﮔـــﻪﻻن و ﺑﮕـــﺮه‬ ‫ﭘ‪‬ﮑﮫﺎﺗﻪى ﻳﻪك ﮔـﻪﻟـﻴﺶ‪ ,‬ھـﻪﻣـﻮو دﻳﺎﻧـﻪﺗـﻪﻛـﺎن ﺑـﻪھـﯚى ﻗﻮ‪‬ﺒﻮﻧـﻪوهو‬ ‫ﻟ‪‬ﮑﺘ‪‬ﮕﻪﯾﺸﺘﻨﻰ ﺟﯚراو ﺟﯚر و ﺷﻴﻜﺮدﻧﻪوه و رِاﭬﻪﻛﺮدﻧﻰ ھﻪﻣﻪﻻﻳﻪﻧﻪ ﺑﯚ‬ ‫دهﻗﻰ ﺋﺎﻳﻪﺗﻪﻛﺎن و ﻓﻪرﻣﻮودهﻛﺎن‪ ,‬داﺑﻪش ﺑﻮﻧﻪﺗﻪ ﺳﻪر ﭼﻪﻧـﺪ رِﭼـﻪ و‬ ‫ِر‪‬ﺒﺎز‪‬ﮑﻰ ﺋﺎﻳﻨﻰ ﻛﻪ ﺋﻪﮔﻪر ﻟﻪﺑﻨﻪﻣﺎ ﺳﻪرهﻛﻪﯾـﻪﻛـﺎﻧﻰ )) ﻋـﻪﻗﻴـﺪهدا((‬ ‫ﻳﻪك ﺑﮕﺮﻧﻪوه‪ ,‬ﺋﻪوا ﻟﻪ زۆر‪‬ﮏ ﻟﻪھﻪﻟﺴﻮﻛﻪوﺗﻪ رِۆژاﻧﻪﯾﻴـﻪﻛﺎﻧـﺪا ﻟ‪‬ـﮏ‬ ‫دوور دهﻛ ـﻪوﻧ ـﻪوه‪ .‬ھــﻪرﺋ ـﻪﻣ ـﻪش واﻳﻜــﺮدوه ﻛ ـﻪ ﮔﺮوﭘ ـﻰ دﻳﻨــﻰ ﺟﻴــﺎواز‬ ‫ﻟــﻪﻧــﺎو ﻳــﻪك دﻳﺎﻧﮫﺘــﺪا دروﺳــﺖ ﺑﺒ‪‬ــﺖ و ھــﻪرﻳــﻪﻛــﻪﺷــﻴﺎن ﺳــﻪر ﺑــﻪ‬ ‫ﻗﻮﺗﺎﺑﺨﺎﻧـــﻪ و ﻧـــﺎودار‪‬ﮑﻰ ﺋـــﻪو دﻳﺎﻧـــﻪت ﺑـــﻦ و ﭘـــﻪﯾـــﺮِهوى ﻓﺘـــﻮاو‬ ‫ﺑﻼوﻛﺮاوهﻛﺎﻧﻰ ﺑﻜﻪن‪ .‬ﻣ‪‬ﮋووى دﻳﺎﻧـﻪﺗـﻪﻛـﺎن ﻟـﻪم ﻧﺎوﭼـﻪﯾـﻪدا ﭼـﻪﻧـﺪه‬ ‫ﻣ‪‬ﮋووﻳــــــــﻪﻛــــــــﻰ ﭘﺮﺷــــــــﻨﮕﺪاره و ھﯚﻛــــــــﺎرى ﭘ‪‬ــــــــﺸﮑﻪوﺗــــــــﻦ و‬ ‫ﺳـــﻪرھـــﻪﻟـــﺪاﻧىﻘﯚﻧﺎﻏ‪‬ﮑﻰ ﻧـــﻮێ و هوﺷـــﻴﺎرﻛﺮدﻧﻪوهى ﻣﻴﻠـــﻪﺗـــﺎن ﺑـــﻮه‪,‬‬ ‫ﺑﻪھﻪﻣﺎن ﺷ‪‬ﻮهش ﻟﻪدوو ﺗﻮ‪‬ﯽ ﻣ‪‬ﮋوهﻛﻪى ﺧﯚﻳﺎﻧﺪا ﺑﻪﺳـﻪدان ﻻﭘـﻪرِهى‬ ‫ِرهش و ﺧﻮ‪‬ﻨﺎوﻳــﺸﻴﺎن ﻟــﻪﺧـﯚ ﮔﺮﺗــﻮه‪.‬ھــﻪرﺑﯚﻳـﻪ ﻟــﻪﺳـﻪردهﻣــﺎﻧﻰ ﻛـﯚن و‬ ‫ﺋ‪‬ﺴﺘﺎﺷﺪا ھﻪرﻛﺎﺗ‪‬ﮏ ﻻﻳﻪﻧ‪‬ـﮏ وﻳـﺴﺘﺒ‪‬ﺘﻰ دهﺳـﺖ وهرﺑﺪاﺗـﻪ ﻛﺎروﺑـﺎرى‬ ‫ﻧﺎوﺧﯚى وﻻﺗ‪‬ﮑﻪوه ﺑـﻪﻣـﻪﺑـﻪﺳـﺘﻰ ﺋـﺎژاوهﻧﺎﻧـﻪوهو ﮔـﯚرِان و داﮔﻴﺮﻛـﺮدن‬ ‫ﺋـﻪوا ھــﻪﻣﻴــﺸﻪ ﺧــﺎ‪‬ﯽ ﻻواز ﺑﺮﻳﺘــﻰ ﺑــﻮه ﻟــﻪ )) ﻛـﻪﻟ‪‬ﻨـﻰ ﺋــﺎﻳﻨﻰ (( و‬ ‫ﺗﻮاﻧﻴﻮﻳﺎﻧﻪ ﻟ‪‬ﻮهى دزه ﺑﻜﻪﻧﻪ ﻧﺎو رِﻳﺰهﻛﺎﻧﻰ ﺋﻪو ﮔﻪل و وﻻﺗﻪوه‪ .‬ﺑﻪو‬ ‫‪138‬‬

‫ﻓﺔوزاى دروﺳﺘﻜﺔر‪........‬‬ ‫ﭘ‪‬ﯿــﻪى ﺋ ـﻪم ﻧﺎوﭼــﻪى رِۆژھــﻪﻻﺗــﻰ ﻧــﺎوهرِاﺳــﺘﻪش زۆرﺑــﻪى ھــﻪرهزۆرى‬ ‫ﮔﻪﻻﻧﻰ ﻣﻮﺳ‪‬ﻤﺎﻧﻦ و ﭘـﻪﯾـﺮِهواﻧـﻰ دﻳﻨـﻰ ﺋﻴـﺴﻼﻣﻦ‪ .‬ھـﻪرﺑﯚﻳـﻪ ھـﻪﻣﻴـﺸﻪ‬ ‫ﺧﺎ‪‬ﻪ ﺟﻴﺎوازهﻛﺎﻧﻰ ﺋﻪم دﻳﺎﻧﻪﺗﻪ ﺑﻮﻧﻪ ھﯚﻛﺎرى دهﺳﭙ‪‬ﮑﻰ ﺋﺎژاوهﻧﺎﻧﻪوه‬ ‫و ﮔﯚرِان ‪.‬‬ ‫ﻣﻴـﺎﻧﺮهو‬ ‫ِ‬ ‫ﺋﺎﺷﻜﺮاﻳﻪ ﻟﻪ دﻳﺎﻧﻪﺗﻰ ﺟﻮﻟﻪﻛﻪدا رِﭼـﻪ و رِ‪‬ﺒـﺎزى ﺗﻮﻧـﺪرِهو و‬ ‫ھــﻪن‪ .‬ھــﻪروهرھــﺎ ﻟــﻪدﻳﺎﻧـﻪﺗــﻰ ﻣـﻪﺳﻴﺤﻴــﺸﺪا ﻣـﻪزھــﻪﺑــﻰ ﻛﺎﺳـﯚﻟﻴﻜﻰ و‬ ‫ﭘﺮِۆﺗﺴﺘﺎﻧﺖ و ﺋﻪرﺳﯚدهﻛﺲ ھﻪن‪ .‬ﻟﻪدﻳﺎﻧﻪﺗـﻰ ﺋﻴﺴﻼﻣﻴـﺸﺪا ﻣـﻪزھـﻪﺑـﻰ‬ ‫ﺳﻮﻧﻪو ﺷﻴﻌﻪ ھﻪن‪.‬‬ ‫ﻛﻪ زۆرﺑﻪى ﻛﺎت ﺋﻪم ﻣﻪزھﻪﺑﺎﻧﻪ ﻟﻪھﻪﻣﻮو دﻳﺎﻧﻪﺗـﻪﻛﺎﻧـﺪا ﺑـﻪدر‪‬ﮋاﻳـﻰ‬ ‫ﺳﻪرھﻪﻟﺪان و ﻟ‪‬ﮏ ﺟﻴﺎﺑﻮﻧﻪوهﯾـﺎن ﻟـﻪﻣﻠﻤﻼﻧـﻰَ و دووﺑـﻪرهﻛـﻰ و ﺧـﻮ‪‬ﻦ‬ ‫رِﺷﺘﻨﻰ ﻳﻪﻛﺘﺮﻳﺪا ﺑﻮون و ھ‪‬ﻨﺪهى ﺑﻮﻧـﻪﺗـﻪ ھـﯚى ﻻوازى دﻳﺎﻧـﻪﺗـﻪﻛـﺎن‬ ‫ﻧﻴﻮھ‪‬ﻨﺪه ﻧﻪﺑﻮﻧﻪﺗﻪ ھﯚى ﭘﺘﻪوﻛﺮدن و ﺑﻪھ‪‬ﺰﻛﺮدﻧﻴﺎن‪.‬‬ ‫ھﻪرﺑﯚﻳﻪ ﻟﻪ ﺋ‪‬ﺴﺘﺎدا و ﻟﻪم ﻧﺎوﭼﻪﯾـﻪدا)) ﻣـﻪﺗﺮﺳـﻴﺪارﺗﺮﻳﻦ ھـﻪرِهﺷـﻪ‬ ‫ﺑﯚ ﺳﻪر ﻳﻪﻛ‪‬ﺘﻰ ﮔﻪل و ووﻻﺗﻪﻛﺎن ﺑﺮﻳﺘﻴـﻪ ﻟـﻪ ھـﻪرِهﺷـﻪى ﻣـﻪزھـﻪﺑـﻰ‬ ‫ﻟﻪﻧ‪‬ﻮان ﺳﻮﻧﻪو ﺷﻴﻌﻪﻛﺎﻧﺪا(( ‪9‬‬ ‫ﺋﺎﺷﻜﺮاﺷــﻪ ﭘــﺮِۆژهى رِۆژھــﻪﻻﺗــﻰ ﻧــﺎوهرِاﺳــﺘﻰ ﮔــﻪوره و ﻛــﻪ ﻛﺮۆﻛــﻰ‬ ‫ﺑﻴﺮۆﻛـــﻪﻛـــﻪى ﺑﺮﻳﺘﻴـــﻪﻟـــﻪ ﻟـــﻪﺑﻴـــﺮدۆزهى ﻓـــﻪوزاى دروﺳـــﺘﻜﻪر و ﭘﺎﻳـــﻪ‬ ‫ﮔﺮﻧﮕﻪﻛﺎﻧﻰ ﺋﻪم ﺑﻴﺮدۆزهﯾﻪش ﺑﺮﻳﺘﻴـﻪ ﻟـﻪ ﺟﯚﺷـﺪان و ھﺎﻧـﺪاﻧﻰ ﻛ‪‬ـﺸﻪ‬ ‫ﻣﻪزھﻪﺑﻰ و ﺗﺎﻳﻪﻓﻰ و ﻧﻪﺗﻪوهﯾﻴﻪﻛﺎن ﺑـﯚ دروﺳـﺖ ﺑـﻮوﻧﻰ ﻓـﻪوزاﻳـﻪﻛـﻰ‬ ‫ﮔــﻪوره ﻟــﻪﻧﺎوﭼــﻪﻛ ـﻪدا و دهﺳــﺘﭙ‪‬ﮑﺮدﻧﻰ ﮔــﯚرِاﻧ‪‬ﮑ ـﻰ ﮔــﻪوره و ﻛﺎرﻳﮕــﻪر‬ ‫ﺑــﻪﺳ ـﻪر ﺟﻮﮔﺮاﻓﻴــﺎو ﺳــﻨﻮرى ووﻻﺗﺎﻧــﻪى ﻧﺎوﭼــﻪﻛ ـﻪدا‪.‬و ﺳ ـﻪرﻟــﻪﻧــﻮێ‬

‫‪139‬‬

‫ﻓﺔوزاى دروﺳﺘﻜﺔر‪.........‬‬ ‫دارِﺷﺘﻨﻪوهو رِ‪‬ﮑﺨـﺴﺘﻨﻪوهى ﻟـﻪﻻﻳـﻪن ﺋـﻪﻣﺮﻳﻜـﺎوه ﺑـﻪﭘ‪‬ـﯽ ﺗ‪‬ـﺮواﻧﻴﻦ و‬ ‫ﺑﻪرژهوهﻧﺪﻳﻪﻛﺎﻧﻰ ﺧﯚى ‪,‬‬ ‫ﺑﯚزﻳﺎﺗﺮ ﺗ‪‬ﮕﻪﯾﺸﺘﻦ ﻟﻪھﻪردوو ﻣﻪزھﻪﺑﻰ ﺳﻮﻧﻪ و ﺷﻴﻌﻪ ﻟﻪ ﺋﻴـﺴﻼﻣﺪا و‬ ‫ﻛ‪‬ـــﺸﻪ و ﻣﻠﻤﻼﻧ‪‬ﮑﺎﻧﻴـــﺎن و ﺧﺎ‪‬ـــﻪ ﺟﻴـــﺎوزهﻛﺎﻧﻴـــﺎن ﺑـــﻪﻛـــﻮرﺗﻰ ﺑﺎﺳـــﻰ‬ ‫ھﻪرﻳﻪﻛﻪ ﻟﻪو دوو ﻣﻪزھﻪﺑﻪ دهﻛﻪﯾﻦ ‪.‬‬

‫*‬

‫*‬ ‫*‬

‫*‬ ‫*‬

‫*‬

‫‪ .1‬ﻣﻪزھﻪﺑﻰ ﺳﻮﻧﻪ‬ ‫زاراوهى ﺋﻪھﻠﻰ ﺳﻮﻧﻪ و ﺟﻪﻣﺎﻋﻪت ﺋﻪم زاراوهﯾﻪ زاراوهﯾﻪﻛﻰ ﮔـﺸﺘﮕﻴﺮه‬ ‫و ﺑـﻪﺗﺎﻳﺒـﻪﺗــﻴﺶ ﺑـﻪﻛﺎرد‪‬ــﺖ ﺑـﯚ ﺋﺎﻣــﺎژهﻛـﺮدن ﺑـﻪﻣـﻪزھـﻪﺑــﻰ ﺳـﻮﻧﻪ ﻟــﻪ‬ ‫ﺋﻴﺴﻼﻣﺪا ﻛﻪ ﺧﯚﻳﺎن ﺟﻴﺎدهﻛﻪﻧﻪوه ﻟﻪ ﻣﻪزھﻪﺑﻰ ﺷﻴﻌﻪ‪.‬‬ ‫ﺋﻪم زاراوهﯾﻪ ﺋﺎﻣﺎژهﯾﻪﻛﻰ دﻳﻨﻰ ھﻪﯾﻪ ﺑﻪوهى ﻛﻪ ﻣﻪزھﻪﺑﻰ ﺳﻮﻧﻪ ﺑﻪوه‬ ‫دهزاﻧ‪‬ﺖ ﻛﻪ ﭘﻪﯾﺮِهواﻧﻰ ﺳﻮﻧﻪﺗﻰ ﭘﻪﯾﺎﻣﺒـﻪرن ﻟـﻪ )) ﮔﻮﺗـﻪ و ﻛـﺮدار و‬ ‫ﻧﻮﺳﻴﻨﺪا((‪ .‬ﻟﻪھﻪﻣﺎن ﻛﺎﺗﻴﺸﺪا ﺗ‪‬ﮕﻪﯾﺸﺘﻨﻰ ﺳﻴﺎﺳﻴﺸﻰ ھﻪﯾﻪ و ﻟـﻪوهدا‬ ‫دهردهﻛﻪو‪‬ﺖ ﻛﻪ زاﻧﺎﻛﺎﻧﻰ ﺋﻪم ﻣﻪزھﻪﺑـﻪ ھـﻪﻣﻴـﺸﻪ ﺟـﻪﺧـﺖ دهﻛـﻪﻧـﻪوه‬ ‫ﻟــﻪﺳـﻪر ﻳـﻪﻛ‪‬ﺘـﻰ و ﮐﯚﻣــﻪڵ و رِ‪‬ﮕـﺮﺗﻦ ﻟــﻪ ﻓﻴﺘﻨـﻪ‪ .‬ﺋـﻪم ھــﻪﻟﻮ‪‬ــﺴﺘﻪش‬ ‫‪140‬‬

‫ﻓﺔوزاى دروﺳﺘﻜﺔر‪........‬‬ ‫ﻟﻪﻛﺎﺗ‪‬ﮑﺪا دهرﻛﻪوت ﻛﻪ زۆرﺑﻪى ﺻـﻪﺣﺎﺑﻴـﻪﻛـﺎن ﺧﯚﻳـﺎن ﭘـﻪراو‪‬ﺰﮔـﺮت‬ ‫ﻟﻪﻓﻴﺘﻨﻪى )) ﻣﻠﻤﻼﻧ‪‬ﯽ ﻧ‪‬ﻮان ﻣﻌﺎوﻳﻪ و ﻋﻪﻟﻰ(( ﻟﻪدواﻳﺸﺪا ﺑﻪﺣـﻮﻛﻤﻰ‬ ‫ﻣﻌﺎوﻳ ـﻪ رِازﻳﺒــﻮون دواى ﺳ ـﻪرﻛ ـﻪوﺗﻨــﻰ ﻟ‪‬ــﺮهﺷــﺪا ھــﻪر ﻟــﻪﺑــﻪر ﺗﺮﺳــﻰ‬ ‫ﻓﻴﺘﻨﻪ‪10.‬‬ ‫ﺳﻮﻧﻪ رِ‪‬ﺒﺎز و ﺋﺎﻳﻨﺰاﻳﻪﻛﻰ ﺳﻪرهﻛﻰ ﺋﻴﺴﻼﻣﻪ‪.‬ﺑﻪﺷـ‪‬ﮑﻰ ﺳـﻪرهﻛـﻰ ﭘ‪‬ـﮏ‬ ‫ھﺎﺗﻪى ﻣﻮﺳ‪‬ﻤﺎﻧﺎﻧﻪ و زۆرﺑﻪى ﻣﻮﺳ‪‬ﻤﺎﻧﺎﻧﻰ ﺟﻴﮫﺎن دهﮔﺮ‪‬ﺘﻪوه‪ ,‬ﺋﻪﻣﺎﻧـﻪ‬ ‫ﺗﻪﻧﮫﺎ ﺑﺮِواﻳﺎن ﺑﻪو ﻓﻪرﻣﺎﻳﺸﺘﺎﻧﻪ ھﻪﯾـﻪ ﻛـﻪ ﻟـﻪ ﻗﻮرﺋﺎﻧـﺪا ھـﺎﺗﻮهﯾـﺎن‬ ‫ــﺮوراﻳﺎﻧـــﻪى‬ ‫ﻟـــﻪﺳـــﻪر زارى ﭘـــﻪﯾﺎﻣﺒـــﻪرهوه ﺑﻴـــﺴﺘﺮاوه‪.‬ﻳـــﺎﺧﻮد ﺋـــﻪو ﺑﻴـ ِ‬ ‫ﻛﻪﻟﻪرِ‪‬ﮕﺎى ﺋﻪواﻧﻪوه ﭼﻪﺳﭙﺎوه‪ ,‬ﺋﻴﺘـﺮ ھـﻪرﭼﻴـﻪﻛـﻰ ﺗـﺮ ھـﻪﺑ‪‬ـﺖ ﭘـﺎش‬ ‫ﺋـﻪواﻧـﻪ)) ﺑﻴﺪﻋـﻪﯾـﻪ((‪ .‬ھــﻪروهھـﺎ ﺑــﻪوه ﻟــﻪﮔــﻪڵ ﻣـﻪزھــﻪﺑــﻰ ﺷــﻴﻌﻪدا‬ ‫ﺟﻴــﺎدهﻛﺮ‪‬ﺘ ـﻪوه ﻛ ـﻪ ﺳــﻮﻧﻪ ﭘــﻪﯾ ـﺮِهوى ﺋ ـﻪو ﻓﺘﻮاﻳ ـﻪ دهﻛ ـﻪن ﻛ ـﻪ ده‪‬ــﯽ‬ ‫ﭘ‪‬ــﺸﻪواﻳــﻪﺗــﻰ ﺋﻴــﺴﻼم دواى ﭘــﻪﯾﺎﻣﺒــﻪر ﺑــﯚ ﺋــﻪﺑﻮﺑــﻪرﻛــﻰ ﺻــﺪﻳﻘﻪ‪,‬‬ ‫ﺑﻪﭘﻲَﭼﻪواﻧﻪى ﺷﻴﻌﻪﻛﺎن ﻛﻪ ﺗﻪﻧﮫﺎ ﺑﻪﭘ‪‬ﺸﻪواﻳﻪﺗﻰ ﺋﻴﻤﺎم ﻋﻪﻟﻰ رِازﻳﻦ‬ ‫و ﺑﻪﺣﻪﻗﻰ ﺋـﻪوى دهزاﻧـﻦ ﭼﻮﻧﻜـﻪ ﺋـﺎﻣﯚزاى ﭘـﻪﯾﺎﻣﺒـﻪرهو ﻟـﻪ ﺋـﻪھـﻞ و‬ ‫ﺑﻪﯾﺘﻪ و ﻟﻪوﺑﻪوﻻوه ﺑﻪﻛﻪﺳﻰ ﺗﺮ ﻧﺎﺷﻰَ‪11 .‬‬ ‫ﺳﻮﻧﻪ ﻟﻪرِووى زاراوهﯾﻴﻪوه ﺑﺮﻳﺘﻴﻪ ﻟﻪ داب و ﻧﻪرﻳﺖ و رِ‪‬ﮕﺎ‪ ,‬ھﻪروهھﺎ‬ ‫ﺑﺮﻳﺘﻴﻪ ﻟﻪوهى ﻛـﻪ رِهﻧﮕ‪‬ﮑـﻰ دﻳـﺎرﻳﻜﺮاوى ﻧﻴـﻪ دهﺷـ‪‬ﺖ ﺑـﺎش ﺑ‪‬ـﺖ ﻳـﺎن‬ ‫ﺧﺮاپ‪ ,‬ﺑﻪﻻم ﻟﻪ ِروى دﻳﻨﻰ و ﺳﻴﺎﺳﻴﻪوه ﭼﻪﻧﺪ ﻣﺎﻧﺎﻳﻪك دهﺑﻪﺧﺸ‪‬ﺖ‪-:‬‬ ‫‪ .1‬ﺳــــﻮﻧﻪت ﺑــــﻪﻣﺎﻧــــﺎى ﻳﺎﺳــــﺎو رِ‪‬ﮕــــﺎ د‪‬ــــﺖ‪ ,‬وهك ﻟــــﻪ ﻗﻮرﺋﺎﻧــــﺪا‬ ‫ھﺎﺗﻮه)) ﺳﻨﺖ اﻟﻠﻪ(( و )) ﺳﻨﺖ اﻻوﻟﻴﻦ ((‪.‬‬ ‫‪ .2‬ﺳﻮﻧﻪت ﺑﻪﻣﺎﻧﺎى ﺋﻪوهى ﻟـﻪ ﭘـﻪﯾﺎﻣﺒـﻪرهوه وهرﮔﻴـﺮاوه ﻟـﻪ ﮔﻮﺗـﻪ و‬ ‫ﻛﺮدار و ﻧﻮﺳﻴﻦ‪,‬ﻛﻪ )) ﺳﻮﻧﻪ و ﺷﻴﻌﻪ(( ﻟﻪﺳﻪر ﺋﻪﻣﻪ ﻛـﯚﻛﻦ ﺟﻴﺎﻟـﻪوهى‬ ‫‪141‬‬

‫ﻓﺔوزاى دروﺳﺘﻜﺔر‪.........‬‬ ‫ﻛﻪ ﺳﻮﻧﻪ ﺑﺮِواى ﺑﻪ ﮔ‪‬ﺮاﻧﻪوهى ﺻﻪﺣﺎﺑﻪﻛـﺎن ھـﻪﯾـﻪ و ﺷـﻴﻌﻪش ﺑـﺮِواى‬ ‫ﺑﻪﺋﻴﻤﺎﻣﻪﻛﺎن ھﻪﯾﻪ‪ ,‬ﺑﻪﻣﻪش ﺳﻮﻧﻪت ﻳﻪﻛ‪‬ﮑﻪ ﻟـﻪﭼـﻮار ﻛﯚ‪‬ـﻪﻛـﻪى دﻳـﻦ‬ ‫ﻟﻪ ﻗﻮرﺋﺎن و ﺳﻮﻧﻪت و ﺋﻴﺠﻤﺎع و ﻗﻴﺎس‪.‬‬ ‫‪ .3‬ﺳﻮﻧﻪ ‪ ,‬ﺑﻪﻣﺎﻧﺎى ﺋﻪھﻠﻰ ﺟﻪﻣﺎﻋﻪ د‪‬ﺖ ﻛﻪ ﻣـﻪزھـﻪﺑ‪‬ﮑـﻰ ﺳﻴﺎﺳـﻰ و‬ ‫ــﺎﻧﺮهو ﻧـــﻪك ﺗﻮﻧـــﺪرِهوى ﻧﺎﺳـــﺮاوه‬ ‫ﺑﻴﺮوﺑـــﺎوهرِى و ﻓﻘﮫﯿـــﻪ‪,‬ﻛـــﻪ ﺑـــﻪ ﻣﻴـ ِ‬ ‫ﻟﻪھﻪﻣﻮو ﺑﻴﺮِوﺑﺎوهرِهﻛﺎﻧﻴﺪا‪ .‬زۆر‪‬ﮑﻴﺶ ﭘ‪‬ﯿﺎن ده‪‬ﻦ ﺋﻪھﻠﻰ ﺟﻪﻣﺎﻋﻪ و‬ ‫ﺟﻤﻪور‪.‬‬ ‫‪ .4‬ﺳﻮﻧﻪ‪ ,‬ﺟﯚر‪‬ﮑﻪ ﻟﻪو ﭘ‪‬ﻨﺞ ﺣﻮﻛﻤﻪ ﻛـﻪ زاﻧﺎﻳـﺎﻧﻰ دﻳـﻦ ﺑـﯚ ﻛـﺮدارى‬ ‫ﻣﺮۆڤ داﻳﺎﻧﻨﺎوه ﻟﻪ ‪ -:‬ﻓﻪرز و ﺳﻮﻧﻪت و رِ‪‬ﭗ‪‬ﺪراو ﺧـﺮاپ و ﺣـﻪرام ‪.‬‬ ‫‪12‬‬

‫ﻟﻪﺋ‪‬ﺴﺘﺎدا زۆر‪‬ﮏ ﻟﻪو ﮔﺮوﭘﻪ ﺋﻴﺴﻼﻣﻴﺎﻧﻪ ﺋﻪم زاراوهﯾﻪ ﺑﻪﻛﺎرد‪‬ﻨﻦ ﺑﯚ‬ ‫ﺋ ـﻪو ﮔﺮوﭘــﻪى ﻛ ـﻪ رِزﮔ ـﺎرى دهﺑ‪‬ــﺖ وهك ﺋ ـﻪوهى ﻟــﻪ ﻓ ـﻪرﻣــﻮدهﯾ ـﻪﻛــﻰ‬ ‫ﭘـــﻪﯾﺎﻣﺒـــﻪردا ھـــﺎﺗﻮه ﻛـــﻪ ده‪‬ـــﺖ )) ﺋﻴـــﺴﻼم دهﺑ‪‬ـــﺖ ‪ 73‬ﮔـــﺮوپ و‬ ‫ﻛﯚﻣ ـﻪ‪‬ــﻪوه ﻛ ـﻪ ﺗ ـﻪﻧﮫــﺎ ﻳ ـﻪﻛ‪‬ﮑﻴــﺎن رِزﮔ ـﺎرى دهﺑ‪‬ــﺖ((‪ .‬وهزۆر‪‬ــﮏ ﻟــﻪو‬ ‫ﮔﺮوﭘﻪ ﺋﻴـﺴﻼﻣﻴﺎﻧﻪ ھـﻪو‪‬ـﯽ ﭘـﺎواﻧﻜﺮدﻧﻰ ﺋـﻪو ﻧـﺎوه دهدهن ﺑـﯚ ﺧﯚﻳـﺎن‬ ‫وهك وھﮫﺎﺑﻴﻪﻛﺎن و‪...‬ھﺘﺪ‪.‬ﻟﻪﻛﺎﺗ‪‬ﮑﺪا ﭼﻪﻣﻜﻰ ﻣ‪‬ﮋووﻳﻰ ﺋـﻪم زاراوهﯾـﻪ‬ ‫ھـﻪﻣــﻮو ﻣـﻪزھـﻪﺑــﻪ ﺳــﻮﻧﻴﻪﻛــﺎن دهﮔﺮ‪‬ﺘـﻪوه ﻛـﻪ ﭘــﻪﯾـﺮِهوى ﻟــﻪﺳــﻮﻧﻪﺗــﻰ‬ ‫ﭘﻪﯾﺎﻣﺒﻪر دهﻛﻪن‪13.‬‬

‫ﻓﻘﮫﯽ ﺳﻮﻧﻰ‬

‫‪142‬‬

‫ﻓﺔوزاى دروﺳﺘﻜﺔر‪........‬‬ ‫ﺳﻪرھﻪﻟﺪان و ﮔﻪﺷﻪﻛﺮدﻧﻰ ﻓﻘﮫﯽ ﺳﻮﻧﻰ دهﮔﻪرِ‪‬ﺘـﻪوه ﺑـﯚ ﺳـﻪرهﺗﺎﻛـﺎﻧﻰ‬ ‫ﺋﻴﺴﻼم‪.‬ﺑﻪﺗﺎﻳﺒﻪﺗﻴﺶ دواى ﻛﯚﭼﻰ ﭘﻪﯾﺎﻣﺒﻪر‪ ,‬ﺑﻪﺷ‪‬ﻮهﯾﻪك ﻛﻪ ﺋﻴﺠﺘﻴﮫﺎد‬ ‫ﻟﻪﻻﻳﻪن ﺻﻪﺣﺎﺑﻪ و دواﻛـﻪوﺗـﻮان) ﺗـﺎﺑﻌﻴﻦ ( و ﻣﻮﺳـ‪‬ﻤﺎﻧﺎن ﺑـﻪﮔـﺸﺘﻰ‬ ‫ﺳﻪر ﻳﺎن ھﻪﻟﺪا دهرﺑﺎرهى ﺟ‪‬ﺒﻪﺟ‪‬ﮑﺮدﻧﻰ ﮔﻮﺗﻪو ﻛﺮدارى ﭘﻪﯾﺎﻣﺒﻪر‪.‬‬ ‫ﻟــﻪﮔــﻪڵ ﺑﻼوﺑﻮﻧـﻪوهى ﺋﻴــﺴﻼم و ﻓــﺮاوان ﺑــﻮوﻧﻰ و ِرووﺑــﻪرِووﺑﻮﻧـﻪوهى‬ ‫ﻟــﻪﮔــﻪڵ زۆر‪‬ــﮏ ﻟــﻪ ﻛ‪‬ــﺸﻪى ﻧــﻮ‪‬ﯽ دﻳﻨــﻰ و ﻳﺎﺳــﺎداﻧﺎن‪ ,‬ﻟــﻪﺑــﻪرﺋ ـﻪوه‬ ‫ﺋﻴﺠﺘﻴﮫــﺎد ﺑــﻮه ﭘ‪‬ﻮﻳــﺴﺘﻴﻪك ﺑـﯚ وهﻻﻣﺪاﻧـﻪوهى ﺋـﻪو ﻛـ‪‬ﺶاﻧـﻪ‪.‬ﺑــﻪﻣـﻪش‬ ‫ﮐﯚﻣﻪ‪‬ﮏ ﻟﻪزاﻧﺎ دروﺳﺖ ﺑﻮون ﻛﻪ ﺋﻪرﻛﻴﺎن ﻓ‪‬ﺮﻛﺮدﻧﻰ ﻣﻮﺳـ‪‬ﻤﺎﻧﺎن ﺑـﻮو‬ ‫ﺑﯚ ﺋﻪرك و ﻓﻪرﻣﺎﻧﻪ دﻳﻨﻴﻪﻛـﺎن‪ .‬ﻓـﺮاوان ﺑـﻮوﻧﻰ ﺟﻮﮔﺮاﻓﻴـﺎى ﺋﻴـﺴﻼم و‬ ‫ﺟﻴــﺎوازى ژﻳﻨﮕــﻪﻛــﺎن ﻛـﻪ ﺋﻴــﺴﻼﻣﻰ ﺗﻴــﺪا ﺑﻼوﺑـﯚوهو ھــﻪروهرھــﺎ ﺗــﻮاﻧﻰ‬ ‫ھﻪﻧﺪێ دهﻗﻰ ﺋﺎﻳﻨﻰ ﻛﻪ دهﻛﺮا ﺋﻴﺠﺘﻴﮫﺎدﻳﺎن ﺗﻴـﺎدا ﺑﻜﺮ‪‬ـﺖ ﺑـﻪﮔـﻮ‪‬ﺮهى‬ ‫ﺑﺎرودۆﺧﻪﻛﺎن‪ ,‬رِ‪‬ﮕﻪ ﺧﯚﺷﻜﻪر ﺑﻮو ﺑﯚ دروﺳﺖ ﺑﻮوﻧﻰ ﻗﻮﺗﺎﺑﺨﺎﻧﻪ ﻓﻘﮫﯿﻪ‬ ‫ﺟﻴﺎوازهﻛﺎن ﻟﻪووﻻﺗﺎﻧﻰ ﺋﻴﺴﻼﻣﻴﺪا‪ .‬ﺑﻪﺷ‪‬ﻮهﯾﻪك ﻛﻪ ﺑﯚ ھـﻪر زاﻧﺎﻳـﻪك‬ ‫ﻓـﻪﻗـﻰَ و ﭘــﻪﯾـﺮِهواﻧــﻰ ﺑـﯚ ﭘــﻪﯾـﺪا ﺑــﻮو ﻛـﻪ رِ‪‬ﻨﻤــﺎﻳﻰ و ﻓﺘﻮاﻛـﺎﻧﻰ ﺋـﻪم‬ ‫زاﻧﺎﻳﺎﻧﻪﯾﺎن ﺑﻼودهﻛﺮدهوه‪.‬‬ ‫ﺋﻪو ﻣﻪزھﻪﺑﻪ ﻓﻘﮫﯿﺎﻧﻪى ﻛﻪ دهرﻛﻪوت و زۆر ﺑﻼوﺑﻮﻧﻪوه ﻟﻪﻧﺎو ﺋﻪھﻠـﻰ‬ ‫ﺳﻮﻧﻪدا ﺑﺮﻳﺘﻴﻦ ﻟﻪ ﭼﻮار ﻣﻪزھﻪب و ﺑﻮﻧﻪﺗﻪ ﻣﻪزھﻪﺑﻰ ﻓﻪرﻣﻰ ﻟﻪﻛﺘ‪‬ﺐ‬ ‫و ﺑﻼوﻛﺮاوهﻛﺎﻧﻰ ﺋﻪھﻠﻰ ﺳﻮﻧﻪدا ‪ ,‬ﺋﻪواﻧﻴﺶ ﺑﻪﭘ‪‬ﯽ دهرﻛﻪوﺗﻨﻴﺎن‪-:‬‬ ‫‪ .1‬ﻣﻪزھﻪﺑﻰ ﺋﻪﺑﻰ ﺣﻪﻧﻴﻔﻪى ﻧﻮﻋﻤﺎن‬ ‫‪.2‬ﻣﻪزھﻪﺑﻰ ﻣﺎﻟﻜﻰ ﻛﻮرِى ﺋﻪﻧﻪس‬ ‫‪ .3‬ﻣﻪزھﻪﺑﻰ ﺷﺎﻓﻌﻰ‬ ‫‪ .4‬ﻣﻪزھﻪﺑﻰ ﺋﻪﺣﻤﻪدى ﻛﻮرِى ﺣﻪﻧﺒﻪل‬ ‫‪143‬‬

‫ﻓﺔوزاى دروﺳﺘﻜﺔر‪.........‬‬

‫ﺑﻨﻪﻣﺎﻛﺎﻧﻰ ﻓﻘﮫﯽ ﺳﻮﻧﻪ‬ ‫ﺑﻨـﻪﻣــﺎى ﻓﻘ ـﻪ ﻟــﻪﻻى ﺋــﻪھﻠـﻰ ﺳــﻮﻧﻪ ﺑﺮﻳﺘﻴ ـﻪ ﻟــﻪ ﻗﻮرﺋــﺎن و ﺳــﻮﻧﻪﺗــﻰ‬ ‫ﭘـــﻪﯾﺎﻣﺒـــﻪر و ﺋﻴﺠﻤـــﺎع و ﭘ‪‬ﻮاﻧـــﻪ) ﻗﻴـــﺎس (‪ .‬ﺳـــﻮﻧﻪﺗـــﻰ ﭘـــﻪﯾﺎﻣﺒـــﻪر‬ ‫ﻛ ـﯚﻛﺮاوهﺗ ـﻪوه ﻟــﻪ ‪ 10‬ﻛﺘ‪‬ﺒ ـﻰ ﺳــﻮﻧﺪا وهك )) ﺻ ـﻪﺣﻴﺤــﻰ ﺑﻮﺧــﺎرى و‬ ‫ﻣﻮﺳﻠﻴﻢ و ‪ 4‬ﻛﺘ‪‬ﺒﻪﻛﺎﻧﻰ ﺳﻮﻧﻪ وهك ﺳﻮﻧﻪﺗﻪﻛﺎﻧﻰ ﺋﻪﺑـﻮ داود و ﻧـﺴﺎﺋﻰ‬ ‫و ﭘﺎ‪‬ﭙﺸﺘﻪﻛﺎﻧﻴﺎن وهك ﭘﺎ‪‬ﭙﺸﺘﻰ ﺋﻪﺣﻤﻪدى ﻛﻮرِى ﺣﻪﻧﺒـﻪل و ‪...‬ھﺘـﺪ‬ ‫وهك ﺳﻪرﭼﺎوهﯾﻪك ﺑﯚ ﺋﻴﻤﺎن و ﻳﺎﺳﺎداﻧﺎن‪.((.‬‬

‫ﻗﻮﺗﺎﺑﺨﺎﻧﻪ ﻓﻘﮫﯿﻪﻛﺎن‬ ‫داﺑﻪش دهﺑ‪‬ﺘﻪ ﺳﻪر ‪ 4‬ﻗﻮﺗﺎﺑﺨﺎﻧﻪ ﻣﻪزھﻪﺑﻴﻪ ﻓﻘﮫﯿﻪﻛﺎن ﺑﻪﭘ‪‬ﯽ‬ ‫دهرﻛﻪوﺗﻨﻴﺎن‪-:‬‬ ‫‪ .1‬ﺣﻪﻧﻪﻓﻰ‬ ‫‪ .2‬ﻣﺎﻟﻜﻰ‬ ‫‪ .3‬ﺷﺎﻓﻌﻰ‬ ‫‪ .4‬ﺣﻪﻧﺒﻪﻟﻰ‬ ‫ﺋﻪم ﻣﻪزھﻪﺑﺎﻧﻪ ﺗﻪﻧﮫﺎ ﻗﻮﺗﺎﺑﺨﺎﻧﻪﯾﻪﻛﻰ ﻓﻘﮫﯿﻦ و ھـﯿﭻ ﺟﻴﺎوازﻳـﻪﻛﻴـﺎن‬ ‫ﻟﻪﻧ‪‬ﻮاﻧﺪا ﻧﻴﻪ ﻟﻪﺳﻪر )) ﻋﻪﻗﻴﺪه((‪ ,‬ھﻪروهھـﺎ ﻣـﻪزھـﻪﺑـﻰ ﻓﻘﮫـﯽ ﺗـﺮ‬ ‫ھﻪن ﺑﻪﻻم ھ‪‬ﻨﺪهى ﺋﻪم ﭼﻮار ﻣﻪزھﻪﺑﻪ ﺑﻼو وﺑﻪﻧﺎوﺑﺎﻧﮓ ﻧﻴﻦ‪.‬‬ ‫‪144‬‬

‫ﻓﺔوزاى دروﺳﺘﻜﺔر‪........‬‬

‫دهﺳﻪﻻت وﺟﻮﮔﺮاﻓﻴﺎى ﺑﻼوﺑﻮﻧﻪوهى‬ ‫ﻣﻪزھﻪﺑﻰ ﺳﻮﻧﻪ‬ ‫ﻣﻪزھـﻪﺑـﻰ ﺳـﻮﻧﻪ ﺑـﻪﮔـﻪورهﺗـﺮﻳﻦ و ﺑﻼوﺗـﺮﻳﻦ ﻣـﻪزھـﻪب دادهﻧﺮ‪‬ـﺖ ﻟـﻪ‬ ‫ﺋﻴﺴﻼﻣﺪا ﻟﻪھﻪﻣﻮو دوﻧﻴﺎدا‪ .‬ﺑﻪﺷ‪‬ﻮهﯾـﻪك ﭘـﻪﯾـﺮِهواﻧـﻰ ﺋـﻪم ﻣـﻪزھـﻪﺑـﻪ‬ ‫دهﮔﺎﺗﻪ ‪%90‬ى ﻣﻮﺳ‪‬ﻤﺎﻧﺎن ﺟﻴﮫﺎن‪ .‬ھﻪروهھﺎ ﻟﻪ ﺋ‪‬ﺴﺘﺎدا ﻣـﻪزھـﻪﺑـﻰ‬ ‫ﻓــﻪرﻣــﻰ زۆر‪‬ــﮏ ﻟــﻪ ووﻻﺗــﻪ ﺋﻴــﺴﻼﻣﻴﻪﻛﺎﻧــﻪ‪,‬ھــﻪروهك ﻟــﻪ ﻛﯚﻧﻴــﺸﺪا‬ ‫ﻣـﻪزھــﻪﺑــﻰ ﻓـﻪرﻣــﻰ زۆرﺑــﻪى ووﻻﺗــﺎﻧﻰ ﺋﻴــﺴﻼﻣﻰ ﺑــﻮه ﻟــﻪ رِۆژھــﻪﻻت و‬ ‫ِرۆژﺋﺎوادا‪ ,‬ﺑﯚ ﻧﻤﻮﻧـﻪ دهو‪‬ـﻪﺗـﻰ ﻋﻮﺳـﻤﺎﻧﻰ ﻣـﻪزھـﻪﺑـﻰ )) ﻣﺎﺗﺮﻳـﺪى((‬ ‫ﺳــــﻮﻧﻪى ﻛﺮدﺑــــﻮه ﻣــــﻪزھــــﻪﺑــــﻰ رِهﺳــــﻤﻰ دهو‪‬ــــﻪت و ﻗﻮﺗﺎﺑﺨﺎﻧــــﻪى‬ ‫)) ﺣﻪﻧﻪﻓﻴﺸﻰ(( ﻛﺮدﺑﻮه ﺳﻪرﭼـﺎوهى ﺣـﻮﻛﻢ و ﻳﺎﺳـﺎداﻧﺎﻧﻰ دهو‪‬ـﻪت ‪,‬‬ ‫ﻟﻪﮔﻪڵ داﻧﻨـﺎن ﺑـﻪﻣـﻪزھـﻪﺑـﻪﻛـﺎﻧﻰ ﺗﺮﻳـﺸﺪا و داﻣـﻪزراﻧـﺪﻧﻰ دادهوهر و‬ ‫ﻣﺎﻣﯚﺳﺘﺎ ﺑﯚﻳﺎن‪.‬‬

‫زاﻧﺎو رِاﺑﻪراﻧﻰ ﺋﻪھﻠﻰ ﺳﻮﻧﻪ و ﺟﻪﻣﺎﻋﻪ‬ ‫ﻛﻮرى ﻋﻪﺑﺪوﻻ (( درودى ﺧﻮاى ﻟ‪‬ﺒ‪‬ﺖ‬ ‫‪ .1‬ﭘﻪﯾﺎﻣﺒﻪر)) ﻣﺤﻤﺪ ِ‬ ‫‪ .2‬ﺧﻪﻟﻴﻔﻪﻛﺎﻧﻰ ِراﺷﺪﻳﻦ‬ ‫‪.3‬ﺻﻪﺣﺎﺑﻪﻛﺎن‬ ‫‪.4‬دواﻛﻪوﺗﻮهﻛﺎن)ﺗﺎﺑﻌﻴﻦ(‬ ‫‪.5‬ﺋﻪﺑﻮﺣﻪﻧﻴﻔﻪى ﻧﻮﻋﻤﺎن‬ ‫ﻛﻮرى ﺋﻪﻧﻪس‬ ‫‪.6‬ﻣﺎﻟﻜﻰ ِ‬ ‫‪.7‬ﺷﺎﻓﻌﻰ‬ ‫‪145‬‬

‫ﻓﺔوزاى دروﺳﺘﻜﺔر‪.........‬‬ ‫‪ .8‬ﺋﻪﺣﻤﻪدى ﻛﻮرِى ﺣﻪﻧﺒﻪل‬ ‫‪ .9‬ﻣﺤﻤــﺪ ﻛــﻮرِى ﺋﻴــﺴﻤﺎﻋﻴﻞ ﻛــﻮرِى ﺋﻴﺒــﺮاهﯾﻤــﻰ ﺑﻮﺧــﺎرى ﻛ ـﻪ داﻧ ـﻪرى‬ ‫ﻛﺘ‪‬ﺒﻰ ﺻﻪﺣﻴﺤﻰ ﺑﻮﺧﺎرﻳﻪ‬ ‫‪ .10‬ﻣﻮﺳﻠﻴﻜﻢ ﻛﻮرِى ﺣـﻪﺟـﺎﺟﻰ ﻧﻴـﺴﺎﭘﻮرى داﻧـﻪرى ﻛﺘ‪‬ﺒـﻰ ﺻـﻪﺣﻴﺤـﻰ‬ ‫ﻣﻮﺳﻠﻴﻤﻪ‬

‫ﻗﻮﺗﺎﺑﺨﺎﻧﻪ ﻓﻜﺮﻳﻪﻛﺎن ﻻى ﺋﻪھﻠﻰ ﺳﻮﻧﻪ‬ ‫ﻣﻪزھﻪﺑﻰ ﺳﻮﻧﻪ ﮔﻪﻟ‪‬ﮏ ﻟﻖ و ﭘﯚﭘﻰ ﻟ‪‬ﺪهﺑ‪‬ﺘﻪوه ﻛﻪ ﺟﻴﺎوازﻳـﺎن ھـﻪﯾـﻪ‬ ‫ﻟﻪ رِاﭬﻪﻛﺮدﻧﻰ)) ﻋﻪﻗﻴﺪهى ﺋﻴﺴﻼﻣﻴﺪا(( ﻟﻪواﻧﻪش‪-:‬‬ ‫‪ .1‬ﻗﻮﺗﺎﺑﺨﺎﻧﻪى ﺳﻪﻟﻪﻓﻰ‪ /‬ﺋﻪھﻠﻰ ﻓﻪرﻣﻮوده‬ ‫‪ .2‬ﻗﻮﺗﺎﺑﺨﺎﻧﻪى ﺋﻪﺷﻌﻪرﻳﻪﻛﺎن‬ ‫‪ .3‬ﻗﻮﺗﺎﺑﺨﺎﻧﻪى ﻣﺎﺗﺮﻳﺪﻳﻪﻛﺎن‬ ‫‪ .4‬ﻗﻮﺗﺎﺑﺨﺎﻧﻪى دﻳﻮﺑﻪﻧﺪﻳﻪ‬ ‫‪ .5‬ﻗﻮﺗﺎﺑﺨﺎﻧﻪى ﺑﺮﺑﻠﻮﻳﻪ‬ ‫ھﻪﻧﺪێ ﻟﻪ ﺳﯚﻓﻴﻪﻛﺎﻧﻴﺶ ﺧﯚﻳﺎن ﺣﺴﺎب دهﻛﻪن ﻟﻪﺳﻪر ﺋﻪھﻠﻰ ﺳـﻮﻧﻪ و‬ ‫ﺟ ـﻪﻣﺎﻋ ـﻪت‪ ,‬ﻟــﻪﮔــﻪڵ ﺋ ـﻪوهى ﻛ ـﻪ ﭼــﻪﻧــﺪ ﺟﻴﺎوازﻳ ـﻪﻛﻴــﺎن ھــﻪﯾ ـﻪ ﻟــﻪ‬ ‫ﮔــﻪ‪‬ﯿﺎﻧــﺪا دهرﺑــﺎرهى ھــﻪﻧــﺪێ ﻟــﻪ ﻋــﻪﻗﻴــﺪه و ﺧﻮاﭘــﻪرﺳــﺘﻴﺪا‪ ,‬ﻟــﻪ‬ ‫رِ‪‬ﮕﺎﻛﺎﻧﻰ ﺳﯚﻓﻴﻪﻛﺎﻧﻴﺶ‪-:‬‬ ‫‪ .1‬رِ‪‬ﮕﺎى ﻗﺎدرى‬ ‫‪.2‬رِ‪‬ﮕﺎى ﺗﻴﺠﺎﻧﻰ‬ ‫‪.3‬رِ‪‬ﮕﺎى رِﻳﻔﺎﻋﻰ‪14‬‬

‫‪146‬‬

‫ﻓﺔوزاى دروﺳﺘﻜﺔر‪........‬‬

‫*‬

‫*‬ ‫*‬

‫ﻓﺔوزاى دروﺳﺘﻜﺔر‪.........‬‬

‫*‬ ‫*‬

‫*‬ ‫‪.2‬ﻣﻪزھﻪﺑﻰ ﺷﻴﻌﻪ‬ ‫ﭼﻪﻣﻚ و زاراوهى ﺷﻴﻌﻪ‬ ‫ووﺷﻪى ﺷﻴﻌﻪ ﻟﻪ زﻣﺎﻧﻰ ﻋﻪرهﺑﻴﺪا ﺑﻪﻣﺎﻧﺎى ﻻﻳـﻪﻧﮕـﺮى د‪‬ـﺖ و ھـﻪﻣـﻮو‬ ‫ﺋﻪواﻧﻪ دهﮔﺮ‪‬ﺘﻪوه ﻛـﻪ ﻻﻳـﻪﻧﮕـﺮى ﻋـﻪﻟـﻰ ﻛـﻮرِى ﺋـﻪﺑﻮﺗﺎﻟﻴـﺐ و ﺋـﺎل و‬ ‫ﺑﻪﯾﺘﻰ ﭘﻪﯾﺎﻣﺒﻪرن‪15 .‬‬ ‫وﺷـﻪى )) ﺷـﻴﻌﻪ (( وهرﮔﻴـﺮاوه ﻟـﻪﻛـﺮدارى )) ﺗـﻪﺷـﻪﯾـﻮع((وهﻛـﻪ ﺋـﻪو‬ ‫ﻛﻪﺳﺎﻧﻪ دهﮔﺮ‪‬ﺘﻪوه ﻛﻪ ِر‪‬ﺒﺎز‪‬ﮑﻰ دﻳﺎرﻳﻜﺮاو دهﮔﺮن‪ ,‬ﻳﺎن رِ‪‬ﮕﺎﻳﻪك ﻳﺎن‬ ‫ﻓﻜﺮهى ﻛﻪﺳ‪‬ﮑﻰ دﻳﺎرﻳﻜﺮاو دهﮔﺮن‪.‬‬ ‫))ﺷﻴﻌﻪ(( ﻣﻪﺑﻪﺳﺖ ﻟ‪‬ﯿﺎن ﻻﻳﻪﻧﮕﺮاﻧﻰ ﺋﻴﻤﺎم ﻋﻪﻟﻰ ﻛﻮرِى ﺋﻪﺑﻮ ﺗﺎﻟﻴﺒﻪ‬ ‫ﻛــﻪ ﻟــﻪﻻﻳــﻪن ﭘــﻪﯾﺎﻣﺒــﻪرهوه دهﺳﺘﻨﻴــﺸﺎﻧﻜﺮاوه ﺑــﯚ ﺟ‪‬ﮕﺮﺗﻨــﻪوهى ﻟــﻪ‬ ‫دواﺧﯚى‪ .‬ﺷﻴﻌﻪﻛﺎن داﻧﻨﺎﻧ‪‬ﻦ ﺑﻪ ﺧﻪﻻﻓﻪت ﻟﻪرِ‪‬ﮕﻪى ﺷﻮراوهﻛﻪ ھﻪرﺳـﻰَ‬ ‫ﺧﻪﻟﻴﻔﻪﻛﺎﻧﻰ ﺗﺮ)) ﺋـﻪﺑﻮﺑـﻪﻛـﺮ و ﻋﻮﻣـﻪر و ﻋﻮﺳـﻤﺎن (( ﻟـﻪرِ‪‬ﮕـﻪﯾـﻪوه‬ ‫ﺑﻮﻧﻪﺗﻪ ﺧﻪﻟﻴﻔﻪى ﻣﻮﺳـ‪‬ﻤﺎﻧﺎن و ﭘ‪‬ﯿـﺎن واﻳـﻪ ﺋـﻪوان ﺣـﻪﻗـﻰ ﻋـﻪﻟﻴـﺎن‬ ‫ﺧﻮاردوه ﻟﻪ ﺧﻪﻻﻓﻪﺗﺪا‪.‬‬ ‫‪147‬‬

‫ھﻪروهھﺎ ﺷﻴﻌﻪ ﺑﺮِواﻳـﺎن واﻳـﻪ ﻛـﻪ ﺋﻴﻤـﺎم ﻋـﻪﻟـﻰ ﻛـﻮرِى ﺋـﻪﺑﻮﺗﺎﻟﻴـﺐ و‬ ‫ﻛﻮرهﻛﺎﻧﻰ ﭘ‪‬ـﺸﻪواو رِاﺑـﻪرى ﻣﻮﺳـ‪‬ﻤﺎﻧﺎﻧﻦ ﻟـﻪدواى ﭘـﻪﯾﺎﻣﺒـﻪر ﺑـﻪدهﻗـﻰ‬ ‫ِ‬ ‫ﻗﻮرﺋــﺎن‪ .‬وھﮫــﻪر ﻟــﻪ ﭘــﻪﯾﺎﻣﺒــﻪرهوه زاﻧــﺴﺖ و ﭘﺎﻛ‪‬ﺘﻴــﺎن وهرﮔﺮﺗــﻮه و‬ ‫ﻣﻠﻜـﻪﭼﺒــﻮن ﺑﯚﻳــﺎن واﺟﺒــﻪ‪ ,‬و ﺑــﻪﻣ ـﻪزھــﻪﺑــﻰ ﻓﻘﮫﯿ ـﻪﻛـﻪﯾ ـﺎن دهوﺗﺮ‪‬ــﺖ‬ ‫)) ﺟﻪﻋﻔﻪرى (( ﻛﻪ ﺑﯚ ﺋﻴﻤﺎم ﺟﻪﻋﻔﻪرى ﺻﺎدق دهﮔﻪرِ‪‬ﺘﻪوه‪16 .‬‬ ‫ﺑﻪﻻم ھﻪﻧﺪ‪‬ﮏ ﻟﻪ ﺷﻴﻌﻪﻛﺎن ﭘﻪﯾﺮِهوى ﺋﻪو ﮔﻮوﺗﻪﯾﻪ دهﻛﻪن ﻛﻪ دهﺑ‪‬ﺖ‬ ‫ﭘ‪‬ﺸﻪواﻳﻪﺗﻰ )) ﺋﻴﻤﺎﻣﻪت(( دواى ﭘﻪﯾﺎﻣﺒﻪر ﺑﯚ ﻋﻪﺑﺎﺳﻴﻪﻛﺎن ﺑ‪‬ﺖ‪.‬‬ ‫ﺑﺮواﻳﺎن واﻳﻪ ﻛﻪ ﭘ‪‬ﺸﻪواﻳﻪﺗﻰ ﺑﯚ ﻛﻪﺳﺎﻧﻰ ﺗـﺮ ﺑ‪‬ـﺖ‬ ‫ﮐﯚﻣﻪ‪‬ﮑﻰ ﺗﺮﻳﺎن ِ‬ ‫ﻛﻪ ھﯿﭻ ﭘﻪﯾﻮهﻧﺪﻳﻪﻛﻴﺎن ﺑﻪ ﺋﻪھﻠﻰ ﺑﻪﯾﺘﻰ ﭘﻪﯾﺎﻣﺒﻪرهوه ﻧﻪﺑ‪‬ﺖ‪17.‬‬

‫ﻣ‪‬ﮋووى ﺳﻪرھﻪﻟﺪاﻧﻰ ﺷﻴﻌﻪ‬ ‫دروﺳـــﺘﺒﻮوﻧﻰ ))ﺷـــﻴﻌﻪ(( ﻛـــﻪ ﺑـــﻪﻻﻳـــﻪﻧﮕﺮاﻧـــﻰ ﺋﻴﻤـــﺎم ﻋـــﻪﻟـــﻰ ﻛـــﻮرِى‬ ‫ﺋــﻪﺑﻮﺗﺎﻟﻴــﺐ ﻧﺎﺳــﺮاون ﻟــﻪوﻛﺎﺗــﻪوه ﻧﺎﺳــﺮا ﻛــﻪ ﭘــﻪﯾﺎﻣﺒــﻪر ﻟــﻪ دواى‬ ‫)) ﺣـﻪﺟــﻰ ﻣﺎ‪‬ﺌــﺎواﻳﻰ (( ﻣﻮﺳــ‪‬ﻤﺎﻧﺎﻧﻰ ﻛ ـﯚﻛﺮدهوه ﻟــﻪ ﺟ‪‬ﮕــﻪﯾـﻪك ﻛ ـﻪ‬ ‫ﺑﻪ)) ﻏﺪﻳﺮ ﺧﻢ(( ﻧﺎﺳﺮاوه و ﭘ‪‬ﺮاﮔﻪﯾﺎﻧـﺪون ﻛـﻪ )) دوا ﺧـﯚى ﻋـﻪﻟـﻰ‬ ‫ﺑﺒ‪‬ﺘﻪ رِ‪‬ﺒﻪرى ﻣﻮﺳ‪‬ﻤﺎﻧﺎن((وهك ﻟﻪم ﻓﻪرﻣﻮدهﯾﻪدا دهردهﻛﻪو‪‬ﺖ )) ﻣـﻦ‬ ‫ﻛﻨﺖ ﻣﻮﻻه ﻓﮫﺬا ﻋﻠﻰ ﻣﻮﻻه‪,‬اﻟﻠﻪم وال ﻣﻦ وﻻه وﻋﺎد ﻣﻦ ﻋـﺎداه‪.‬واﻧـﺼﺮ‬ ‫ﻣﻦ ﻧﺼﺮه واﺧﺬل ﻣﻦ ﺧﺬﻟﻪ وادراﻟﺤﻖ اﻳﻨﻤﺎ دار ((‪ .18‬ﻟﻪﮔﻪڵ ﺋـﻪوهى‬ ‫ﺋﻪم رِووداوه ھﻪﻣﻮو ﺳﻪرﭼـﺎوه ﺋﻴـﺴﻼﻣﻴﻪﻛـﺎن رِاﺳـﺘﻴﻪﻛـﻪى دهﺳـﻪﻟﻤ‪‬ـﻨﻦ‬ ‫ﺑــﻪﻻم ﺑــﻪھــﯚى ھــﻪ‪‬ـﻪﯾ ـﻪﻛــﻰ زﻣﺎﻧـﻪواﻧــﻰ و ﻟ‪‬ﺘ‪‬ﮕــﻪﯾـﺸﺘﻨﻰ ﺟﻴــﺎوازهوه‬ ‫ﮔﻪورهﺗﺮﻳﻦ ھـﻪﻻ دروﺳـﺖ ﺑـﻮه ﻟـﻪﻧـﺎو ﺋﻴـﺴﻼﻣﺪا‪.‬ھـﻪرﭼـﻰ ﻻﻳـﻪﻧﮕﺮاﻧـﻰ‬ ‫ﺷﻴﻌﻪﯾﻪ ده‪‬ﻦ ﻣﺎﻧﺎى)) ﻣـﻮﻟﻰ (( ﺋـﻪوهﯾـﻪ ﻛـﻪ)) ھـﻪرﭼـﻰ ﭘـﻪﯾﺎﻣﺒـﻪر‬ ‫ِراﺑﻪراﻳﻪﺗﻰ ﻛﺮدوه ﺋﻪوا ﻟﻪﻣﻪودوا ﻋﻪﻟﻰ رِاﺑﻪراﻳﻪﺗﻰ دهﻛﺎت(( ‪.‬‬ ‫‪148‬‬

‫ﻓﺔوزاى دروﺳﺘﻜﺔر‪........‬‬ ‫ﺑــﻪﻻم ﺋــﻪھﻠ ـﻰ ﺳــﻮﻧﻪ ده‪‬ــ‪‬ﻦ ووﺷ ـﻪى )) ﻣــﻮﻟﻰ (( ﺑــﻪﻣﺎﻧــﺎى ِر‪‬ــﺰ و‬ ‫ﺧﯚﺷﻪوﻳﺴﺘﻴﻪ و ﻣﺎﻧﺎى )) رِ‪‬ﺒﻪر و ﺋﻴﻤﺎﻣﻰ (( ﻣﻮﺳ‪‬ﻤﺎﻧﺎن ﻧﺎﮔﺮ‪‬ﺘﻪوه‪.‬‬ ‫ﻣـﻪزھــﻪﺑـﻰ ﺷــﻴﻌﻪ ﻟــﻪ ﺋﻴـﺴﻼﻣﺪا ﺑــﻪدووهم ﻣـﻪزھـﻪب دادهﻧﺮ‪‬ــﺖ ﻟــﻪدواى‬ ‫ﻣﻪزھﻪﺑﻰ ﺳﻮﻧﻪوه ‪ ,‬ﭼﻮﻧﻜﻪ ﻟﻪ رِووى ﭘﻪﯾﺮِاوهﻧﻪوه ﻟﻪ ﻣﻪزھﻪﺑﻰ ﺳـﻮﻧﻪ‬ ‫ﻛﻪﻣﺘﺮن و ﺗﻪﻧﮫﺎ ﻟﻪﻻﻳﻪن ھﻪﻧﺪێ ووﻻﺗﺎﻧﻰ ﺋﻴـﺴﻼﻣﻪوه ﺑـﻪﻣـﻪزھـﻪﺑـﻰ‬ ‫ﻓـــﻪرﻣـــﻰ دهو‪‬ـــﻪت ﻧﺎﺳـــﺮاوه ‪ ,‬ﻣـــﻪزھـــﻪﺑـــﻰ ﺷـــﻴﻌﻪ و دروﺳـــﺘﺒﻮوﻧﻰ‬ ‫دهﮔﻪرِ‪‬ﺘﻪوه ﺑﯚ ﺳﻪرهﺗﺎﻛﺎﻧﻰ ﺋﻴـﺴﻼم ﻟـﻪﺳـﻪردهﻣـﻰ ژﻳـﺎﻧﻰ ﭘـﻪﯾﺎﻣﺒـﻪردا‬ ‫ﻛﺎﺗ‪‬ﮏ ﮐﯚﻣﻪ‪‬ﮏ ﻟﻪ ﺻﻪﺣﺎﺑﻪ ﻻﻳـﻪﻧﮕـﺮى ﺋﻴﻤـﺎم ﻋـﻪﻟﻴـﺎن ﺋـﻪﻛـﺮد ﻛـﻪ‬ ‫ﻧﺎوﺑﺎﻧﮕﺘﺮﻳﻨﻴﺎن )) ﺋﻪﺑﻮ زهرى ﻏﻪﻓﺎرى و ﺳﻪﻟﻤﺎﻧﻰ ﻓﺎرﺳـﻰ و ﻣﻘـﺪادى‬ ‫ﻛﻮرِى ﺋﻪﺳﻮهدى ﻛﻨﺪى و ﻋﻪﻣﺎرى ﻛﻮرِى ﻳﺎﺳﺮ و ﺟﺎﺑﺮى ﻛﻮرِى ﻋﻪﺑـﺪوﻻ‬ ‫و ﺣﻮزهﯾﻔـﻪى ﻛـﻮرِى ﻳـﻪﻣـﺎﻧﻰ و ﺑﻴﻼﻟـﻰ ﻛـﻮرِى رِهﺑـﺎح و زۆر‪‬ﮑـﻰ ﺗـﺮ((‬ ‫‪, 19‬ھــﻪﻧــﺪ‪‬ﮑﻰ ﺗــﺮ ﻣ‪‬ــﮋووى دروﺳــﺖ ﺑــﻮوﻧﻰ ﺷــﻴﻌﻪ ﺑ ـﯚ دواى ﻣﺮدﻧــﻰ‬ ‫ﭘﻪﯾﺎﻣﺒﻪر دهﮔﻪرِ‪‬ﻨﻨﻪوه‪.‬‬ ‫ھـﻪﻧـﺪ‪‬ﮑﻰ ﺗـﺮ ده‪‬ـ‪‬ﻦ دواى ﻛﻮﺷــﺘﻨﻰ ﻋﻮﺳـﻤﺎﻧﻰ ﻛـﻮرِى ﻋـﻪﻓـﺎن ﺳـ‪‬ﯿﻪم‬ ‫ﺧﻪﻟﻴﻔﻪى ﺋﻴﺴﻼم ﺷﻴﻌﻪ ﺳﻪرﻳﮫﻪﻟﺪاوه ‪.‬‬ ‫د‪ .‬ﺗﮫﮫــﺎ ﺣﻮﺳ ـﻪﯾﻨــﻴﺶ ده‪ ‬ـﺖ )) ﻟــﻪدواى ﻛﻮﺷــﺘﻨﻰ ﻋ ـﻪﻟﻴــﻪوه ﺷــﻴﻌﻪ‬ ‫ﺳﻪرﻳﮫﻪﻟﺪاوه((‪.‬‬ ‫ھﻪﻧﺪ‪‬ﮑﻰ ﺗﺮﻳﺎن ﭘ‪‬ﯿﺎن واﻳﻪ ﻛﻪﻟﻪﮔﻪڵ دهرﻛﻪوﺗﻨﻰ ﺑﻴـﺮدۆزهى )) دهق‬ ‫و دﻳﺎرﻳﻜﺮدﻧﻪوه(( دروﺳﺖ ﺑﻮوه‪.‬‬ ‫ﺑﻪﻻى ﺷﻴﻌﻪﻛﺎﻧﻪوه ﺋﻪو ﮔﻮﺗﻪﯾﻪ رِاﺳﺖ ﻧﻴﻪ ﻛﻪ ده‪‬ﺖ ﺷﻴﻌﻪ ﻟﻪ ﻣ‪‬ﮋوى‬ ‫ﺟ ـﻪﻧﮕــﻰ )) ﺻــﻔﻴﻦ ((هوه دروﺳــﺖ ﺑــﻮه‪ ,‬ﺋ ـﻪﮔــﻪر واﺑﻮاﻳ ـﻪ ﺋ ـﻪى ﺋ ـﻪو‬ ‫ﻛﻪﺳﺎﻧﻪى ﻛﻪ ﻟﻪﮔﻪڵ ﺋﻴﻤﺎم ﻋﻪﻟﻴﺪا دهﺟـﻪﻧﮕـﺎن ﻛـﻪ ژﻣـﺎرهﯾـﻪﻛـﻰ زۆرى‬ ‫‪149‬‬

‫ﻓﺔوزاى دروﺳﺘﻜﺔر‪.........‬‬ ‫ﺻﻪﺣﺎب ﺑﻮون ﻛ‪‬ﺒـﻮون ﺋـﻪﮔـﻪر ﺷـﻴﻌﻪ ﻧـﻪﺑـﻮﺑﻦ‪.‬ﺷـﻴﻌﻪﻛـﺎن ﭘ‪‬ﯿـﺎن واﻳـﻪ‬ ‫ﺋـﻪواﻧـﻪى ﻛـﻪ ﺋـﻪم ﺑﻴــﺮدۆزهﯾـﻪ دهﺧـﻪﻧـﻪ رِوو ﮔﻮاﻳـﻪ ﺷــﻴﻌﻪ ﻣـﻪﺑــﻪﺳــﺘﻰ‬ ‫ﺳﻴﺎﺳﻰ ﻟﻪﭘﺸﺘﻪوهﯾﻪ ﻧﻪك دﻳﻨﻰ‪.‬‬ ‫ھﻪﻧﺪ‪‬ﮑﻰ ﺗﺮ دروﺳﺘﺒﻮوﻧﻰ ﺷﻴﻌﻪ دهﮔﻪرِ‪‬ﻨﻨﻪوه ﺑﯚ ﺋﻴﻤﺎم )) ﺟﻪﻋﻔـﻪرى‬ ‫ﺻﺎدق(( و ﻣﻪزھﻪﺑﻰ ﺷﻴﻌﻪ ﺑﻪﻧﺎوى ﺋﻪوهوه ﻧﺎﺳﺮاوه‪ .‬ﺑـﻪﻻم ﺷـﻴﻌﻪﻛـﺎن‬ ‫ﺋﻪم رِاﻳﻪش ﺑـﻪھـﻪ‪‬ـﻪ دادهﻧـ‪‬ﻦ ﭼﻮﻧﻜـﻪ ﺷـﻴﻌﻪ زۆر ﻟـﻪﭘـ‪‬ﺶ ﺳـﻪردهﻣـﻰ‬ ‫ﺋﻴﻤﺎم ﺟﻪﻋﻔﻪرى ﺻﺎدﻗﻪوه ھﻪﺑﻮه‪,‬ﭼﻮﻧﻜﻪ ﺋﻴﻤﺎم ﺟﻪﻋﻔﻪر ﻟـﻪﺑﺎوﻛﻴـﻪوه‬ ‫ﺋﻴﻤﺎم ﺑﺎﻗﺮِﻣﻪزھﻪﺑﻰ ﺷﻴﻌﻪى وهرﮔﺮﺗﻮه و ﺋﻪوﻳﺶ ﻟﻪ ﺑﺎوﻛﻴـﻪوه ﻋـﻪﻟـﻰ‬ ‫ﻛﻮرِى ﺣﻮﺳﻪﯾﻦ و ﺋﻪوﻳﺶ ﻟﻪ ﻟﻪ ﺋﻴﻤﺎم ﺣﻮﺳـﻪﯾـﻦ و ﺑـﻪم ﺷـ‪‬ﻮهﯾـﻪ ﺋـﻪو‬ ‫ﻧﺠﻴﺮه رِاﺑﻪراﻧﻪ ﻛﯚﺗﺎﻳﻴﺎن د‪‬ﺖ ﺑﻪ ﺋﻴﻤﺎم ﻋﻪﻟﻰ ﻛـﻮرِى ﺋـﻪﺑـﻮ ﺗﺎﻟﻴـﺐ و‬ ‫ﻟــﻪوهوه ﻣ ـﻪزھــﻪﺑــﻰ ﺷــﻴﻌﻪ دروﺳــﺖ ﺑــﻮه ‪ .‬ﺑــﻪﻻم ﺑــﻪھــﯚى ﺋ ـﻪوهى ﻟــﻪ‬ ‫ﺳﻪردهﻣـﻰ ﺋﻴﻤـﺎم ﺟـﻪﻋﻔـﻪرى ﺻـﺎدﻗﺪا ﺟﯚر‪‬ـﮏ ﻟـﻪ ﺋـﺎزادى رِادهرﺑـﺮِﻳـﻦ‬ ‫ھﻪﺑﻮه و ﺗﻮاﻧﻴﻮﻳﻪﺗﻰ ﻟﻪﺳﻪردهﻣـﻰ ﺧﯚﻳـﺪا ﭼـﺎﻻﻛﻰ ﺋﺎﺷـﻜﺮا ﺑﻨﻮ‪‬ﻨ‪‬ـﺖ و‬ ‫ﺑﺘﻮاﻧ‪‬ﺖ زاﻧﺴﺖ و ﻓﻜﺮ و ﺑﻨﻪﻣﺎﻛـﺎﻧﻰ ﻣـﻪزھـﻪﺑـﻰ ﺷـﻴﻌﻪ ﺑﻼوﺑﻜﺎﺗـﻪوه و‬ ‫ﺑﻨﺎﺳ‪‬ﻨ‪‬ﺖ ﺑﻪﻣﻮﺳ‪‬ﻤﺎﻧﺎن‪.‬‬ ‫ﺷــ‪‬ﺦ ﻛﺎﺷــﻒ اﻟﻐﻄ ـﺎء ده‪ ‬ـﺖ ‪ )) -:‬ﺋ ـﻪو ﻛ ـﻪﺳ ـﻪى ﻛـﻪ ﻳ ـﻪﻛ ـﻪم ﺗ ـﯚوى‬ ‫ﺗﻪﺷﻪﯾﻮﻋﻰ رِواﻧﺪ ﻟﻪ ﺋﻴﺴﻼﻣﺪا ھﻪﻣﺎن ﺋﻪو ﻛﻪﺳﻪﯾﻪ ﻛﻪ ﺧﺎوهن ﻧﺎﻣـﻪى‬ ‫ﺋﻴـﺴﻼﻣﻪ ﻛـﻪ ﺋـﻪوﻳـﺶ ﭘـﻪﯾﺎﻣﺒــﻪره‪ .‬و ﻟـﻪژﻳـﺎﻧﻰ ﺧﯚﻳــﺪا ﮔـﻪﺷـﻪى ﻛــﺮدو‬ ‫ﻟﻪدواى ﻣﺮدﻧﻴﺸﻰ ﺑﻪرﻳﮕﺮت((‪.‬‬ ‫ﺷــ‪‬ﺦ ﻣــﻮزهﻓ ـﻪر ده‪ ‬ـﺖ ‪ )) -:‬ﺑﺎﻧﮕــﻪوازى ﺗ ـﻪﺷ ـﻪﯾ ـﻮع ﻟــﻪ ﺋﻴــﺴﻼﻣﺪا‬ ‫ﻟــﻪوﻛﺎﺗـﻪوه ﺳـﻪرﻳﮫــﻪﻟـﺪا ﻛـﻪ ﺑـﯚ ﻳـﻪﻛـﻪم ﺟــﺎر ﭘــﻪﯾﺎﻣﺒــﻪر ﺑﺎﻧﮕــﻪوازى‬

‫‪150‬‬

‫ﻓﺔوزاى دروﺳﺘﻜﺔر‪........‬‬ ‫ﺋﻴﺴﻼﻣﻰ رِاﮔﻪﯾﺎﻧﺪ ﻟﻪ دۆلَ وﭼﻴﺎﻛﺎﻧﻰ ﺷﺎرى ﻣﻪﻛﻪدا و ﺋﻴﻤـﺎم ﻋـﻪﻟـﻴﺶ‬ ‫ھﻪر ﻟﻪوﻛﺎﺗﻪوه ﻟﻪﺗﻪك ﭘﻪﯾﺎﻣﺒﻪردا ﺑﺎﻧﮕﻪوازى ﺑﯚ ﻛﺮدوه ((‪.‬‬ ‫ﺑــﻪﻻم ھـــﻪﻧــﺪێ ﻟـــﻪ ﻧﺎﺣـــﻪزاﻧــﻰ ﺷـــﻴﻌﻪ ده‪‬ــ‪‬ﻦ‪ -:‬ﺑﺎﻧﮕـــﻪوازى ﺷـــﻴﻌﻪ‬ ‫ﻟﻪﻻﻳﻪن)) ﻋﻪﺑﺪوﻻى ﻛﻮرِى ﺳﻪﺑﻪﺋﻪوه(( دهﺳﺘﻴﭙ‪‬ﮑﺮدوه‪ ,‬ﻛﻪﺷﻴﻌﻪ ﻟـﻪو‬ ‫ﭘﻴـــﺎوه و ﻟـــﻪﮔﻮﺗـــﺎر و ﻛـــﺮدارهﻛـــﺎﻧﻰ ﺑ‪‬ﺒـــﻪرﻳـــﻪ‪ ,‬و ﺋـــﻪم ﭘﻴـــﺎوه ﻛـــﻪ‬ ‫ﻛﻪﺳﺎﻳﻪﺗﻴﻪﻛﻰ ﺧﻪﯾﺎ‪‬ﯿﻪ ﺗﻪﻧﮫﺎ ﺑﯚ دژاﻳﻪﺗﻴﻜﺮدﻧﻰ ﺷﻴﻌﻪ دروﺳﺘﻜﺮاوه ‪.‬‬ ‫ھﻪﻧﺪ‪‬ﮑﻰ ﺗﺮ ده‪‬ﻦ‪-:‬ﺷﻴﻌﻪ ﻟﻪوﻛﺎﺗﻪوه دروﺳﺖ ﺑﻮه ﻛﻪﻟـﻪژ‪‬ـﺮ ﻛـﻪﭘـﺮى‬ ‫)) ﺳﻪﻗﻴﻔﻪ(( ﻛﯚﺑﻮﻧﻪوهﯾـﻪك ﻟـﻪﻧ‪‬ـﻮان ﺋﻴﻤـﺎم ﻋـﻪﻟـﻰ و ﻻﻳـﻪﻧﮕﺮاﻧﻴـﺪا‬ ‫ﻛﺮا ﻛﻪ ﺑﻪﯾﻌـﻪت ﺑـﻪﺧـﻪﻟﻴﻔـﻪ ﺋـﻪﺑﻮﺑـﻪﻛـﺮ ﻧـﻪدهن‪ .‬ﻛـﻪ ﺋـﻪﻣـﻪش ﺑـﻪﻻى‬ ‫ﺷﻴﻌﻪﻛﺎﻧﻪوه ﻧﺎرِاﺳﺘﻪ ﭼﻮﻧﻜﻪ ﺋﻪﮔـﻪر ﭘ‪‬ـﺸﻴﻨﻪﯾـﻪك ﺑـﯚ ﺋـﻪو ﻛﯚﺑﻮﻧـﻪوهو‬ ‫ﻻﻳﻪﻧﮕﺮﻳﻪ ﻧﻪﺑﻮﺑ‪‬ـﺖ ﭼـﯚن ﺋﻴﻤـﺎم ﻋـﻪﻟـﻰ و ﻻﻳـﻪﻧﮕﺮاﻧـﻰ ﻛـﯚدهﺑﻨـﻪوه و‬ ‫ھﺎورِاو ھﺎودهﻧﮓ دهﺑﻮن‪.‬‬ ‫ھﻪﻧﺪ‪‬ﮑﻰ ﺗﺮ ده‪‬ﻦ‪-:‬ﻓﺎرﺳﻪﻛﺎن داﻣـﻪزر‪‬ﻨـﻪرى ﻣـﻪزھـﻪﺑـﻰ ﺷـﻴﻌﻪن‪,‬ﻛـﻪ‬ ‫ﺋـﻪﻣﺎﻧـﻪش ﻟــﻪﮔــﻪڵ ﺋـﻪو ﻛـﻪﺳــﺎﻧﻪدا ﻳـﻪﻛــﺪهﮔﺮﻧـﻪوه ﻛـﻪ ده‪‬ــ‪‬ﻦ ﺷــﻴﻌﻪ‬ ‫ﺑﻪرِهﭼﻪ‪‬ﻪك ﺟﻮﻟﻪﻛﻪﯾﻪ ﻛﻪ ﺋﻪﻣﺎﻧﻪ ھـﻪﻣـﻮو ﺑـﯚ ﻟـﻪرِﻳـﺸﻪ ھـﻪﻟﻜ‪‬ـﺸﺎﻧﻰ‬ ‫ﺷﻴﻌﻪن ﻟﻪ ﺑﻨﻪﻣﺎﻛﺎﻧﻰ ﺧﯚى ودوورن ﻟﻪ رِاﺳﺘﻴﻪوه‪20.‬‬ ‫زﻳﺎد ﻟﻪﯾﻪﻛ‪‬ﮏ ﻟﻪﻧﻮﺳﻪره ﻛﯚن و ﻧﻮ‪‬ﮑـﺎن رِاﻳﺎﻧﮕـﻪﯾﺎﻧـﺪوه ﻛـﻪ‬ ‫‪‬‬ ‫ﻣﻪزھﻪﺑﻰ ﺷﻴﻌﻪ وهك ھﻪﻣﻮو ﻣﻪزھﻪﺑﻪﻛﺎﻧﻰ ﺗﺮى ﺋﻴـﺴﻼم ﻟـﻪ ﺋـﻪﻧﺠـﺎﻣﻰ‬ ‫ﻣﻠﻤﻼﻧ‪ ‬ﺳﻴﺎﺳﻴﻪﻛﺎﻧﻪوه دروﺳﺖ ﺑﻮون‪ ,‬ﻟﻪھـﻪﻣـﺎن ﻛﺎﺗـﺪا ھـﻪﻧـﺪ‪‬ﮑﻰ ﺗـﺮ‬ ‫واى دهﺑﻴــﻨﻦ ﻛ ـﻪ ﻟــﻪ ﺋ ـﻪﻧﺠــﺎﻣﻰ ﮔﻔﺘﻮﮔﯚﻳ ـﻪﻛــﻰ زﻣﺎﻧ ـﻪواﻧــﻰ و ﻣﻠﻤﻼﻧ‪‬ــﯽ‬ ‫ﻓﻜﺮﻳﺪا دروﺳﺖ ﺑﻮه‪.‬‬

‫‪151‬‬

‫ﻓﺔوزاى دروﺳﺘﻜﺔر‪.........‬‬ ‫ﺑـﻪم ﺷـ‪‬ﻮهﯾـﻪ دهﮔـﻪرِ‪‬ـﻦ ﺑـﻪدواى ﻣ‪‬ــﮋوى ﺳـﻪرھـﻪﻟـﺪان و ﮔـﻪﺷـﻪﻛﺮدﻧـﻰ‬ ‫ﻟﻪﮔﯚرِهﭘﺎﻧﻰ ﺋﻴﺴﻼﻣﻴﺪا‪ ,‬وهك ﺋﻪوهى ﻛﻪ ﻣﻪزھﻪﺑﻰ ﺷـﻴﻌﻪ دﻳـﺎردهﯾـﻪﻛـﻰ‬ ‫ﻧﻮێ ﺑ‪‬ﺖ و ھﺎﺗﺒ‪‬ﺘـﻪ ﻧـﺎو ﺋﻴـﺴﻼﻣﻪوه‪,‬و واى ﺑـﯚ دهﭼـﻦ ﻛـﻪ ﻣـﻪزھـﻪﺑـﻰ‬ ‫ﺷﻴﻌﻪ ھﻪرﭼﻪﻧﺪ ﺑﻪﺷ‪‬ﮑﻪ ﻟﻪ ﺟﻪﺳﺘﻪى ﺋﻴﺴﻼم ﺑﻪﻻم ﺑﻪ در‪‬ﮋاﻳﻰ ﻣ‪‬ﮋوو‬ ‫و ﻟﻪ ﺋﻪﻧﺠﺎﻣﻰ ﭘ‪‬ﺸﮑﻪوﺗﻨـﻪ ﺳﻴﺎﺳـﻰ و ﻛﯚﻣـﻪﻻﻳـﻪﺗـﻰ و ﻓﻜﺮﻳـﻪﻛﺎﻧﻴـﻪوه‬ ‫ﺋﻪم ﻣﻪزھﻪﺑﻪ دروﺳﺖ ﺑﻮه و ﮔﻪوره ﺑﻮه و ﺑﻼوﻳﺶ ﺑﯚﺗﻪوه ﻟﻪ ﺟﻪﺳﺘﻪى‬ ‫ﺋﻴﺴﻼﻣﺪا‪ .‬ﺑﻪﻻم ﺋﻪم ﺑﯚﭼﻮﻧﻪش ﺑﻪﻻى ﺷﻴﻌﻪﻛﺎﻧﻪوه ھﻪ‪‬ـﻪﯾـﻪ‪ ,‬ﭼﻮﻧﻜـﻪ‬ ‫دروﺳــﺖ ﺑــﻮوﻧﻰ ﺷــﻴﻌﻪ ﺑـﯚ ﺳـﻪردهﻣــﻰ ﭘــﻪﯾﺎﻣﺒــﻪر دهﮔــﻪرِ‪‬ﺘـﻪوه‪ ,‬ﻛﺎﺗ‪‬ــﮏ‬ ‫ﮐﯚﻣﻪ‪‬ﮏ ﻟﻪ ﺻﻪﺣﺎﺑـﻪ ﺑﻮﻧـﻪ ﻻﻳـﻪﻧﮕـﺮى ﺋﻴﻤـﺎم ﻋـﻪﻟـﻰ ﻛـﻪ ﭘـﻪﯾﺎﻣﺒـﻪر‬ ‫ﺑﻪﺟ‪‬ﻨﺸﻴﻨﻰ ﺧﯚى ﻧﺎﺳﺎﻧﺪ‪ .‬ﺑﻪم ﺷ‪‬ﻮهﯾﻪ ﺷﻴﻌﻪ ﺑﺮﻳﺘﻴﻪ ﻟﻪ )) ﻣﻮﺳ‪‬ﻤﺎﻧﻪ‬ ‫ﺋﻪﻧﺼﺎر و ﻣﻮھﺎﺟﻴﺮهﻛـﺎن(( و ﺋـﻪواﻧـﻰ دواﻳـﺎن ﻛـﻪوﺗـﻮن ﻟـﻪﻧـﻪوهﻛـﺎﻧﻰ‬ ‫ﺋﺎﻳﻨﺪه‪.‬‬ ‫ﻣﻪزھﻪﺑﻰ ﺷﻴﻌﻪش ھﻪروهك ﭼﯚن ﻣﻪزھﻪﺑﻰ ﺳﻮﻧﻪ ﺧﯚﻳﺎن ﺑـﻪو‬ ‫‪‬‬ ‫ﮔﺮوﭘﻪ دهزاﻧﻦ ﻛﻪ )) رِزﮔﺎرﺑﻮون(( ﺋﻪﻣﺎﻧﻴﺶ ﺧﯚﻳﺎن ﺑـﻪ ﻣـﻪزھـﻪﺑ‪‬ﮑـﻰ‬ ‫رِاﺳﺖ و رِزﮔﺎرﺑﻮو ﺳﻪرﻛﻪوﺗﻮو دهزاﻧـﻦ‪ .‬و ﺑـﻪﭼـﻪﻧـﺪﻳﻦ دهﻗـﻰ ﺋﺎﻳـﻪﺗـﻰ‬ ‫ﻗﻮرﺋﺎن و ﻓﻪرﻣـﻮودهى ﭘـﻪﯾﺎﻣﺒـﻪر ﺑـﻪ‪‬ﮕـﻪ دھﮫ‪‬ﻨﻨـﻪوه ﻟـﻪﺳـﻪر رِاﺳـﺖ و‬ ‫دروﺳﺘﻰ ﻣﻪزھﻪﺑﻪﻛﻪﯾﺎن‪ .‬وهك ﺋﺎﻳﻪﺗﻪﻛﺎﻧﻰ )) ان ااﻟﺬﻳﻦ اﻣﻨﻮا وﻋﻤﻠﻮا‬ ‫اﻟﺼﺎﻟﺤﺎت اوﻟﺌﻚ ھـ ﻢ ﺧﻴـﺮ اﻟﺒﺮﻳـﻪ((‪ ,‬ﻟ‪‬ـﺮهدا )) ﺧﻴـﺮ اﻟﺒﺮﻳـﻪ(( ﺑـﻪ‬ ‫ﺋﻴﻤﺎم ﻋﻪﻟﻰ ووﺗﺮاوه ‪ .‬ﭼﻮﻧﻜﻪ ﻟﻪﻧﺎو ﺻﻪﺣﺎﺑﻪدا ﺑـﻼو ﺑـﻮو ھـﻪرﻛـﺎﺗﻰَ‬ ‫ﻋــﻪﻟــﻰ ﺑﮫﺎﺗﺎﻳــﻪ دهﯾــﺎﻧﻮووت ﺋــﻪوا )) ﺧﻴــﺮ اﻟﺒﺮﻳــﻪ (( ھــﺎت‪ .‬وهك‬ ‫)) ﺋﻴﺒﻦ ﻋﺪى و ﺋﻴﺒﻦ ﻋﻪﺳﺎﻛﺮ ﻟﻪﺋﻪﺑﻮ ﺳﻪﻋﻴﺪ دهﮔ‪‬ﺮﻧﻪوه ﻛﻪ ﻋﻪﻟـﻰ‬ ‫ﺧﻴﺮ اﻟﺒﺮﻳﻪ ﺑﻮه (( ‪.‬‬ ‫‪152‬‬

‫ﻓﺔوزاى دروﺳﺘﻜﺔر‪........‬‬ ‫ھﻪروهھﺎ ﺋﻴﺒﻦ ﻋـﺪى ﻟـﻪ ﺋﻴـﺒﻦ ﻋـﻪﺑـﺎس دهﮔ‪‬ﺮ‪‬ﺘـﻪوه ﻛﺎﺗ‪‬ـﮏ‬ ‫‪‬‬ ‫ﺋﺎﻳﻪﺗﻰ )) ان اﻟﺬﻳﻦ ‪....‬اوﻟﺌﻚ ھﻢ ﺧﻴـﺮ اﻟﺒﺮﻳـﻪ(( ھﺎﺗـﻪ ﺧـﻮارهوه‪,‬‬ ‫ﭘﻪﯾﺎﻣﺒﻪر ﺑﻪ ﻋﻪﻟﻰ ﻓﻪرﻣﻮو ﻛﻪ )) ﺗﯚ و ﻻﻳﻪﻧﮕﺮاﻧﺘﻪ ﺗـﺎ رِۆژى دواﻳـﻰ‬ ‫و ﺧﻮاﻟ‪‬ﺘﺎن ِرازﻳﻪ(( ‪.‬‬ ‫زۆر‪‬ﮑﻰ ﺗﺮ ﻟﻪﻓﻪرﻣﻮوده ﻟﻪو ﺑﺎرهﯾﻪوه ھﻪن‪.‬ﻛﻪ ﺋﻴﻤﺎم ﻋـﻪﻟـﻰ‬ ‫‪‬‬ ‫ﻛﻪﺳ‪‬ﮑﻰ ﺧﯚﺷﻪوﻳﺴﺖ و رِ‪‬ﺰﻟ‪‬ﮕﻴﺮاو و ﺧﻮاش ﻟ‪‬ـﯽ ﺧـﯚش ﺑـﻮهو ﺟ‪‬ﮕـﻪى‬ ‫ﺑﻪھﻪﺷﺘﻪ ﻟﻪﮔﻪڵ ﻣﺎلَ و ﻣﻨﺪالَ و ﻻﻳﻪﻧﮕﺮاﻧﻴﺪا‪.‬‬ ‫ﺷﻴﻌﻪ ﻟﻪﺳﻪر ﺋﻪوهى ﻛـﻪﺋـﻪوان رِاﺳـﺖ و دروﺳـﺘﻦ و ﺷـﺎرِ‪‬ﮕـﻪى‬ ‫‪‬‬ ‫ﺋﻴــﺴﻼﻣﻴﺎن ﮔﺮﺗــﻮهده‪‬ــ‪‬ﻦ ‪ :‬ﺋـﻪﮔــﻪر ﺋــﻪھﻠـﻰ ﺳــﻮﻧﻪ ﻟــﻪﻛـﻪﺳــﺎﻧﻰ ﺗــﺮهوه‬ ‫ﺳﻮﻧﻪﺗﻪﻛﺎﻧﻰ ﭘﻪﯾﺎﻣﺒﻪرﻳﺎن وهرﮔﺮﺗﺒ‪‬ﺖ ﺋﻪوا ﺷﻴﻌﻪ رِاﺳﺘﻪوﺧﯚ ﻟﻪﺋـﺎل و‬ ‫ﺑﻪﯾﺘﻰ ﭘﻪﯾﺎﻣﺒﻪرﻳﺎن وهرﮔﺮﺗﻮه ﻛﻪ ﺋﻪواﻧﻴﺶ ﺋﻴﻤﺎﻣﻰ ﻋﻪﻟﻰ و ﺣـﻪﺳـﻪن‬ ‫و ﺣﻮﺳﻪﯾﻨﻦ واﺗﻪ ﺷﻴﻌﻪ رِاﺳﺘﻪوﺧﯚ ﻟﻪ ﺳﻪرﭼـﺎوه ﭘﺎﻛـﻪﻛـﻪى ﺋﻴـﺴﻼﻣﻪوه‬ ‫ِر‪‬ﻨﻤﺎﻳﻪﻛﺎﻧﻴﺎن وهرﮔﺮﺗﻮه‪.‬‬ ‫ﺋﻴﻤﺎم ﺻﺎدق ده‪‬ﺖ )) ﺳﻪﯾﺮم ﻟﻪ ﺧﻪ‪‬ﮏ د‪‬ﺖ ﻛﻪ ﺋﻪوان زاﻧﺴﺘﻴﺎن ﻟﻪ‬ ‫ﭘﻪﯾﺎﻣﺒﻪر وهرﮔﺮﺗﻮه و ﻛﺎرﻳﺎن ﭘ‪‬ﮑﺮدوه و ﺧﻮا ھﯿﺪاﻳﻪﺗﻰ داون‪ ,‬ﺑـﻪﻻم‬ ‫وادهﺑﻴــﻨﻦ ﻛـﻪ ﺋ‪‬ﻤــﻪى ﺋــﺎل و ﺑــﻪﯾـﺖ زاﻧــﺴﺘﻤﺎن ﻟ‪‬ــﻮهرﻧـﻪﮔﺮﺗــﻮه و ﺧــﻮا‬ ‫ھﯿﺪاﻳﻪﺗﻰ ﻧـﻪداوﻳـﻦ‪,‬ﻛﺎﺗ‪‬ـﮏ ﺋ‪‬ﻤـﻪ ﺋـﻪھﻠـﻰ ﺑـﻪﯾـﺖ و ﻧـﻪوهى ﺋـﻪوﻳـﻦ و‬ ‫ﻟــﻪﻣﺎ‪‬ــﻪﻛــﺎﻧﻰ ﺋ‪‬ﻤــﻪدا وهﺣــﻰ ھﺎﺗﯚﺗـﻪ ﺧــﻮارهوهو ھــﻪر ﻻى ﺋ‪‬ﻤــﻪﺷـﻪوه‬ ‫زاﻧﺴﺘﻪﻛﺎن ﮔﻪﯾﺸﺘﻮه ﺑﻪﺧﻪ‪‬ﮑﻰ‪ ,‬ﺋﻪوان وا دهﺑﻴـﻨﻦ ﺧﯚﻳـﺎن زاﻧـﺴﺘﻜﺎر و‬ ‫هﯾﺪاﻳﻪت دروان‪ ,‬ﺑﻪﻻم ﺋ‪‬ﻤﻪ ﻧﻪزاﻧﻴﻦ(( ﻛﻪ ﺋﻪﻣﻪ ﺷﺘ‪‬ﮑﯽ ﻣﻪﺣﺎ‪‬ﻪ‪.‬‬ ‫ھﻪروهھﺎ ﺋﻴﻤﺎم ﺑﺎﻗﺮِ ده‪‬ﺖ ‪ ))-:‬ﺋﻪﮔﻪر ﺋ‪‬ﻤﻪ ﺧﻪ‪‬ﮑﻴﻤﺎن ﺑﻪ ﺋـﺎرهزوو‬ ‫و ِراوﺑﯚﭼﻮﻧﻰ ﺧﯚﻣﺎن ﺋﺎﺷﻨﺎ ﻛﺮد ﺋـﻪوا ﺑـﻪھـ‪‬ك دهﭼـﻴﻦ‪ ,‬ﺑـﻪﻻم ﺋ‪‬ﻤـﻪ‬ ‫‪153‬‬

‫ﻓﺔوزاى دروﺳﺘﻜﺔر‪.........‬‬ ‫ﺑــﻪﻓ ـﻪرﻣــﻮدهﻛــﺎﻧﻰ ﭘــﻪﯾﺎﻣﺒــﻪر ﺧ ـﻪ‪‬ﮑ ـﻰ ھﻮﺷــﻴﺎر دهﻛ ـﻪﯾﻨ ـﻪوه ﻛ ـﻪ ﻟــﻪ‬ ‫ﭘﻪﯾﺎﻣﺒﻪرهوه وهرﻣﺎن ﮔﺮﺗﻮه((‪.‬‬ ‫ھــــﻪروهھــــﺎ ﺋﻴﻤــــﺎم ﺻــــﺎدق ﻟــــﻪ ﺟ‪‬ﮕــــﻪﯾــــﻪﻛــــﻰ ﺗــــﺮدا ده‪‬ــــﺖ‪-:‬‬ ‫)) رِ‪‬ﻨﻤﺎﻳﻴـــﻪﻛـــﺎﻧﻰ ﻣـــﻦ رِ‪‬ﻨﻤـــﺎﻳﻰ ﺑﺎوﻛﻤـــﻪ و رِ‪‬ﻨﻤـــﺎﻳﻰ ﺑﺎوﻛﻴـــﺸﻢ هى‬ ‫ﺑﺎﭘﻴﺮﻣـــﻪ و رِ‪‬ﻨﻤـــﺎﻳﻰ ﺑﺎﭘﻴﺮﻳـــﺸﻢ ِر‪‬ﻨﻤـــﺎﻳﻰ ﺣﻮﺳـــﻪﯾﻨـــﻪ و رِ‪‬ﻨﻤـــﺎﻳﻰ‬ ‫ﺣﻮﺳﻪﯾﻨﻴﺶ ِر‪‬ﻨﻤﺎﻳﻰ ﺣﻪﺳﻪﻧﻪ و رِ‪‬ﻨﻤﺎﻳﻰ ﺣـﻪﺳـﻪﻧـﻴﺶ رِ‪‬ﻨﻤـﺎﻳﻰ ﺋﻴﻤـﺎم‬ ‫ﻋ ـﻪﻟﻴ ـﻪ و رِ‪‬ﻨﻤــﺎﻳﻰ ﺋﻴﻤــﺎم ﻋ ـﻪﻟــﻴﺶ رِ‪‬ﻨﻤــﺎﻳﻰ ﭘــﻪﯾﺎﻣﺒــﻪرهو ِر‪‬ﻨﻤــﺎﻳﻰ‬ ‫ﭘﻪﯾﺎﻣﺒﻪرﻳﺶ ِر‪‬ﻨﻤﺎﻳﻰ ﺧﻮاﻳﻪ((‪.‬‬ ‫ﮔﻪﻟ‪‬ﮏ ﺋﺎﻳﻪت و ﻓﻪرﻣـﻮودهى ﺗـﺮ ھـﻪن ﻟـﻪﺳـﻪر ﺑـﻪرزى ﺟ‪‬ﮕـﻪى ﺋﻴﻤـﺎم‬ ‫ﻋ ـﻪﻟــﻰ ﻟــﻪﻻى ﭘــﻪﯾﺎﻣﺒــﻪر ﻟــﻪواﻧ ـﻪ‪:‬ﻓ ـﻪرﻣ ـﻮدهى ﻣــﺎلَ ﻳــﺎن ﻓ ـﻪرﻣــﻮدهى‬ ‫ﺋﺎﮔﺎدارﻛـــــﻪرهوه ﻛـــــﻪ ده‪‬ـــــﺖ )) ھـــــﺬا ﻋﻠـــــﻰ اﺧـــــﻰ‪,‬ووزﻳـــــﺮى ‪,‬‬ ‫ووﺻﻴﻰ ‪,‬وﺧﻠﻴﻔﺘﻰ ﻣﻦ ﺑﻌﺪى (( ‪.‬‬ ‫ھﻪروهھﺎ ﻟﻪ ﺟ‪‬ﮕﻪﯾﻪﻛﻰ ﺗﺮدا ﭘﻪﯾﺎﻣﺒﻪر ﺑﻪ ﻋﻪﻟﻰ ده‪‬ﺖ )) اﻧﺖ ﻣﻨـﻰ‬ ‫ﺑﻤﻨﺰﻟﻪ ھﺎرون ﻣﻦ ﻣﻮﺳﻰ ((‪.‬‬ ‫ھــﻪروهھــﺎ ده‪ ‬ـﺖ )) ﻻاﻋﻄ ـﻴﻦ اﻟﺮاﻳ ـﻪ ﻟﺮﺟــﻞ ﻳﺤــﺐ اﻟﻠــﻪ ورﺳــﻮﻟﻪ و‬ ‫اﻋﻄﺎھﺎ ﻟﻌﻠﻰ وﻗﻮﻟﻪ اﻧﺎ ﻣﺪﻳﻨﻪ اﻟﻌﻠﻢ وﻋﻠﻰ ﺑﺎﺑﮫﺎ(( ‪.‬‬ ‫ﺋﺎﻳﻪﺗﻰ وﻻﻳﻪ ﻛﻪﻟﻪﺳﻪر ﺋﻴﻤﺎم ﻋﻪﻟﻰ ھﺎﺗﯚﺗﻪ ﺧـﻮارهوه ))اﻧﻤـﺎ وﻟـﻴﻜﻢ‬ ‫اﻟﻠﻪ ورﺳﻮﻟﻪ واﻟﺬﻳﻦ اﻣﻨﻮا اﻟﺬﻳﻦ ﻳﻘﻴﻤﻮن اﻟﺼﻼه وﻳﺆﺗـﻮن اﻟﺰﻛـﺎه وھـﻢ‬ ‫راﻛﻌﻮن(( ‪.‬‬ ‫‪ ‬روى اﻟﺰﻣﺨﺸﺮى ﻓﻰ رﺑﻴﻌﻪ ‪:‬ان رﺳﻮل اﻟﻠﻪ ﻗﺎل )) ﻳـﺎﻋﻠﻰ‪,‬اذا‬ ‫ﻛــــﺎن ﻳــــﻮم اﻟﻘﻴﺎﻣــــﻪ اﺧــــﺬت ﺑﺤﺠــــﺰه اﻟﻠــــﻪ ﺗﻌــــﺎﻟﻰ‪,‬واﺧــــﺬت اﻧــــﺖ‬

‫‪154‬‬

‫ﻓﺔوزاى دروﺳﺘﻜﺔر‪........‬‬ ‫ﺑﺤﺠﺰﺗﻰ‪,‬واﺧـﺬ وﻟـﺪك ﺑﺤﺠﺰﺗـﻚ‪,‬واﺧـﺬ ﺷـﻴﻌﻪ وﻟـﺪك ﺑﺤﺠـﺰھﻢ‪,‬ﻓﺘـﺮى‬ ‫اﻳﻦ ﻳﺆﻣﺮ ﺑﻨﺎ((‪.‬‬ ‫‪ ‬روى اﺣﻤﺪ ﻓﻰ اﻟﻤﻨﺎﻗﺐ اﻧﻪ ﺻﻠﻰ اﻟﻠﻪ ﻋﻠﻴﻪ وﺳـﻠﻢ ﻗـﺎل ﻟﻌﻠـﻰ‬ ‫)) اﻣﺎ ﺗﺮﺿﻰ اﻧﻚ ﻣﻌﻰ ﻓﻰ اﻟﺠﻨﻪ‪,‬واﻟﺤـﺴﻦ واﻟﺤـﺴﻴﻦ وذرﻳﺘﻨـﺎ ﺧﻠـﻒ‬ ‫ﻇﮫﻮرﻧﺎ‪,‬وازواﺟﻨﺎ ﺧﻠﻒ ذرﻳﺘﻨﺎ وﺷﻴﻌﺘﻨﺎ ﻋﻦ اﻳﻤﺎﻧﻨﺎ وﺷﻤﺎﺋﻠﻨﺎ((‪.‬‬ ‫‪ ‬روى اﻟﻄﺒﺮاﻧﻰ‪ :‬اﻧﻪ ﺻﻠﻰ اﻟﻠﻪ ﻋﻠﻴـﻪ وﺳـﻠﻢ ﻗـﺎل ﻟﻌﻠـﻰ)) اول‬ ‫ارﺑﻌـﻪ ﻳــﺪﺧﻠﻮن اﻟﺠﻨ ـﻪ‪ :‬اﻧــﺎ واﻧــﺖ واﻟﺤــﺴﻦ واﻟﺤــﺴﻴﻦ‪,‬وذرﻳﺘﻨــﺎ ﺧﻠــﻒ‬ ‫ﻇﮫﻮرﻧﺎ‪,‬وازاﺟﻨﺎ ﺧﻠﻒ ذرﻳﺘﻨﺎ وﺷﻴﻌﺘﻨﺎ ﻋﻦ اﻳﻤﺎﻧﻨﺎ وﺷﻤﺎﺋﻠﻨﺎ((‪.‬‬ ‫وهﮔﻪﻟ‪‬ﮑﻰ ﺗﺮ ﻟﻪ ﻓﻪرﻣﻮوده ھﻪن ﻟﻪ ﺳﻪر ﺧﯚﺷﻪوﻳﺴﺘﻰ ﺋﻴﻤـﺎم ﻋـﻪﻟـﻰ‬ ‫و ﻧﻪوهﻛﺎﻧﻰ ‪21.‬‬

‫*‬

‫*‬ ‫*‬

‫ﺷﻴﻌﻪ ﻣﻪزھﻪﺑﻰ ﻋﻪﻗﻴـﺪهﯾـﺎن ﺟـﻪﻋﻔـﻪرﻳـﻪﻛـﻪ دهﮔـﻪرِ‪‬ﺘـﻪوه ﺑـﯚ ﺋﻴﻤـﺎم‬ ‫ﺟﻪﻋﻔﻪرى ﺻﺎدق ﻛﻪ ﺋﻪم ﻣﻪزھﻪﺑـﻪش ﻟـﻪﻻﻳـﻪن زاﻧﻜـﯚى ﺋـﻪزھـﻪرهوه‬ ‫داﻧﻴﭙﻴﺎداﻧﺮاوه‪ .‬ھﻪروهھﺎ ﺷﻴﻌﻪ ﻟﻪزاﻧـﺴﺖ و وهرﮔﺮﺗﻨـﻰ دﻳﻨـﻪوه ﭘـﺸﺖ‬ ‫دهﺑـــﻪﺳـــﺘﻨﻪ ﺋـــﻪو ﭘﺎﺷـــﻤﺎواﻧﻪى ﻛـــﻪ ﻟـــﻪ ﺋﻴﻤﺎﻣـــﻪﻛﺎﻧﻴﺎﻧـــﻪوه ﺑﯚﻳـــﺎن‬ ‫ﻣﺎوهﺗﻪوه‪ .‬و ﭘﺸﺖ ﻧﺎﺑﻪﺳﺘﻦ ﺑﻪﮔﻮﺗﻪى ﺻﻪﺣﺎﺑﻪﻛـﺎﻧﻰ ﺗـﺮ‪ ,‬ھـﻪروهھـﺎ‬ ‫ﺷﻴﻌﻪ ﺑﺮِواﻳﺎن ﺑﻪدادوهرى ھﻪﻣﻮو ﺻﻪﺣﺎﺑﻪﻛﺎن ﻧﻴﻪ‪ ,‬ھﻪرﺑﯚﻳﻪ زۆر‪‬ـﮏ‬ ‫ﻟﻪو ﻛﺘ‪‬ﺒﺎﻧﻪى ﻻى ﺳﻮﻧﻪ داﻧﻴﺎﻧﭙﻴﺎداﻧﺮاوه ﻻى ﺷﻴﻌﻪ ﺑﺮِواﻳـﺎن ﭘ‪‬ﯿـﺎن‬ ‫ﻧﻴ ـﻪوهك)) ﺻ ـﻪﺣﻴﺤــﻰ ﻣﻮﺳــﻠﻴﻢ و ﺑﻮﺧــﺎرى(( و ﻟــﻪﺟﻴــﺎﺗﻰ ﺋ ـﻪﻣﺎﻧ ـﻪ‬ ‫ھﻪﻧﺪێ ﻛﺘ‪‬ﺒﻰ ﺗﺎﻳﺒﻪت ﺑﻪﺧﯚﻳﺎن ھﻪﯾﻪ وهك ﻛﺘ‪‬ﺒﻰ )) ﻣﻦ ﻻﻳﺤـﻀﺮه‬ ‫اﻟﻔﻘﻴﻪ واﻻﺳﺘﺒﺼﺎر واﻟﻜـﺎﻓﻰ ﻟﻼﻣـﺎم اﻟﻜﻠﻴﻨـﻰ و‪...‬ھﺘـﺪ(( ‪.‬ﺷـﻴﻌﻪ دان‬ ‫ﺗﻪﻧﮫﺎ ﺑﻪﭘﺎﻛ‪‬ﺘﻰ و ﺋﻴﻤﺎﻣﻪﺗﻰ ﺋﻴﻤﺎﻣﻪﻛﺎﻧﻰ ﺷﻴﻌﻪدا دهﻧ‪‬ﺖ‪22.‬‬

‫*‬ ‫*‬

‫*‬

‫ﻋﻪﻗﻴﺪهى ﺷﻴﻌﻪ‬ ‫ﺷﻴﻌﻪ ﻟﻪ ﻋﻪﻗﻴﺪهﯾﺎﻧـﺪا ﭘـﺸﺖ دهﺑـﻪﺳـﺘﻦ ﺑـﻪو دهﻗـﻪى ﻛـﻪ ﭘـﻪﯾﺎﻣﺒـﻪر‬ ‫ﮔﻮوﺗﻮﻳـﻪﺗــﻰ ﻟــﻪ ﺟ‪‬ﮕـﻪى )) ﻏــﺪﻳﺮ ﺧــﻢ(( ﻛـﻪ ﻟــﻪدواى ﺧـﯚى ﻋـﻪﻟــﻰ‬ ‫ﻛــﺮدوه ﺑــﻪرِاﺑــﻪرى ﻣﻮﺳــ‪‬ﻤﺎﻧﺎن‪ ,‬ﺋﻴــﺪى ﺷــﻴﻌﻪ ﺋـﻪم ﮔﻮﺗـﻪﯾـﻪ ﺑــﻪدهق و‬ ‫دﻳﺎرﻳﻜﺮدن دادهﻧ‪‬ﻦ ﻟﻪﻻﻳﻪن ﭘﻪﯾﺎﻣﺒﻪرهوه‪.‬‬ ‫‪155‬‬

‫ﻓﺔوزاى دروﺳﺘﻜﺔر‪.........‬‬

‫ﺑﻨﭽﻴﻨﻪى دﻳﻦ ﻻى ﺷﻴﻌﻪ‬ ‫ﻻى ﺷـﻴﻌﻪ ﺑﻨﭽﻴﻨـﻪى دﻳــﻦ دروﺳـﺖ ﻧﻴـﻪ ﭼﺎوﻟ‪‬ﮑـﻪرى ﺗﻴﺎﺑ‪‬ــﺖ‪ ,‬ﺑـﻪ‪‬ﮑـﻮ‬ ‫ﭘ‪‬ﻮﻳﺴﺘﻪ ﻟﻪﺳﻪر ھﻪرﻛﻪﺳـﻰَ ﺑـﻪدهﻟﻴـﻞ ﺑﻴﺰاﻧ‪‬ـﺖ ﻛـﻪ ﺋـﻪوهش ﺑـﺎوهرِ و‬ ‫ﺑﺮوا ﭘ‪‬ﮑﺮدﻧﻪ‪ .‬ﻻى ﺷﻴﻌﻪ ﺋﻪم ‪ 5‬ﺧﺎ‪‬ﻪ ﺑﻨﭽﻴﻨﻪى دﻳﻨﻦ‪-:‬‬ ‫ِ‬ ‫‪ .1‬ﻳﻪﻛﺘﺎ ﭘﻪرﺳﺘﻰ ‪ -:‬ﺑﺮِواﺑﻮون ﺑـﻪﺧـﻮاى ﺗـﺎك و ﺗـﻪﻧﮫـﺎ و ﺧـﺎوهن‬ ‫دهﺳﻪﻻت‪..‬‬ ‫‪ .2‬دادﭘﻪروهرى‪ -:‬ﺑﺮِواﺑﻮون ﺑﻪدادوهرى ﺧﻮاى ﺗﺎك و ﺗﻪﻧﮫﺎ‪.‬‬

‫‪156‬‬

‫ﻓﺔوزاى دروﺳﺘﻜﺔر‪........‬‬ ‫ـﻮرى‬ ‫‪ .3‬ﭘــﻪﯾﺎﻣﺒــﻪرى‪ -:‬ﺑــﺮِواﺑــﻮون ﺑــﻪ ﭘــﻪﯾﺎﻣﺒــﻪرى)) ﻣﺤ ـﻪﻣ ـﻪدى ﻛـ ِ‬ ‫ﻋﻪﺑﺪوﻻ(( و ﮔﻮ‪‬ﺮاﻳﻪ‪‬ﯽ ﺑﯚى‪.‬‬ ‫‪ .4‬ﭘ‪‬ـﺸﻪواﻳـﻪﺗـﻰ ‪ -:‬ﺷـﻴﻌﻪ ﺑـﺮِواﻳــﺎن ﺑـﻪﭘ‪‬ـﺸﻪواﻳـﻪﺗـﻰ ﻛـﻪﺳـ‪‬ﮏ‬ ‫ھﻪﯾﻪ ﻛﻪﻟﻪ ﭘﻪﯾﺎﻣﺒﻪرهوه زاﻧﺴﺖ و دﻳﻨﻰ وهرﮔﺮﺗﻮه و دهﺑ‪‬ﺘﻪ رِاﺑﻪر و‬ ‫ﭘ‪‬ــﺸﻪواو ﺷــﻴﻌﻪ ﺑــﺮِواﻳــﺎن واﻳـﻪ ﻛـﻪ ﺧــﻮا ﻣﻮﺳــ‪‬ﻤﺎﻧﺎن ﺑــﻪﺑــﻰَ ﭘ‪‬ــﺸﻪوا‬ ‫ﺑﻪﺟ‪‬ﻨﺎھ‪‬ﺖ‪.‬‬ ‫‪ .5‬رِۆژى ﻛﯚﺗﺎﻳﻰ‪ -:‬ﺑﺮِواﺑﻮون ﺑﻪرِۆژى ﻛﯚﺗﺎﻳﻰ و زﻳﻨﺪووﺑﻮﻧﻪوه‪23.‬‬

‫ﻟﻘﻪﻛﺎﻧﻰ دﻳﻦ ﻻى ﺷﻴﻌﻪ‬ ‫ﺑﺮﻳﺘﻴﻦ ﻟﻪو ﻟﻖ و ﭘﯚﭘﺎﻧﻪى ﻛﻪ دهﻛﺮ‪‬ﺖ ﭼﺎوﻟ‪‬ﮑﻪرﻳـﺎن ﺗﻴـﺎدا ﺑﻜﺮ‪‬ـﺖ‬ ‫وهك ‪-:‬‬ ‫ﻧﻮ‪‬ﮋ و زهﻛﺎت و ِرۆژوو و ﺣﻪج و ﭘ‪‬ﻨﺞ ﻳـﻪك و ﺟﻴﮫـﺎدﻛﺮدن و ﻛـﺎرى‬ ‫ﭼﺎﻛـﻪ و دوورﻛـﻪوﺗﻨـﻪوه ﻟــﻪﺧﺮاﭘــﻪ و ﻻﻳـﻪﻧﮕـﺮى ﭘﻴﺎوﭼﺎﻛــﺎﻧﻰ ﺧــﻮاو‬ ‫دژاﻳﻪﺗﻴﻜﺮدﻧﻰ دوژﻣﻨﺎﻧﻰ ﺧﻮا‪.‬‬

‫ﺟﻮﮔﺮاﻓﻴﺎى ﺑﻼوﺑﻮﻧﻪوهى ﺷﻴﻌﻪ‬ ‫ﭼﺮِى داﻧﻴﺸﺘﻮاﻧﻰ ﺷﻴﻌﻪى دواﻧﺰه ﺋﻴﻤﺎﻣﻰ دهﻛﻪو‪‬ﺘﻪ ﺋ‪‬ﺮان و ﻋ‪‬ﺮاق و‬ ‫ﺋﺎزهرﺑﺎﻳﺠﺎن و ﺑـﻪﺣﺮ‪‬ﻨـﻪوه‪,‬و ﺑـﻪرِ‪‬ـﮋهﯾـﻪﻛـﻰ ﮔـﺮﻧﮕﻴﺶ ﻟـﻪ ﻛـﻮهﯾـﺖ و‬ ‫ﻟﻮﺑﻨــﺎن و ھــﻪﻧــﺪێ ﻧﺎوﭼــﻪى ﻗ ـﻪﺗﻴــﻒ و اﺣــﺴﺎوﻣﻪدﻳﻨ ـﻪى ﻣﻨ ـﻪوهره‬ ‫ﻟﻪﺳﻌﻮدﻳﻪ و ﻟﻪﻧﺎوﭼﻪى ﻣﻪﺳﻘﻪت و ﺑﺎﺗﻨﻪ ﻟﻪ ﺳـﻪلَﺗـﻪﻧـﻪى ﻋﻮﻣـﺎن و‬ ‫دهو‪‬ــﻪﺗــﺎﻧﻰ ﺗــﺮى ﻛــﻪﻧــﺪاو و ﭘﺎﻛــﺴﺘﺎن و ﺋــﻪﻓﻐﺎﻧــﺴﺘﺎن و هﻧــﺪ و‬ ‫ووﻻﺗﺎﻧﻰ ﺋﺎﺳﻴﺎى ﻧﺎوهرِاﺳﺖ‪.‬‬ ‫ﺑـــﻪﻻم ﺷـــﻴﻌﻪى ﺋﻴـــﺴﻤﺎﻋﻴﻠﻰ ﻟـــﻪ ﻧـــﻪﺟﺮاﻧـــﻰ ﺳـــﻌﻮدى و ﻟـــﻪ ھﻨـــﺪﻳﺶ‬ ‫ھﻪن‪,‬ﺑﻪﻻم ﺷﻴﻌﻪى زهﯾﺪى ﺑﻪزۆرى ﻟﻪ ﻳﻪﻣﻪن ھﻪن‪24.‬‬ ‫‪157‬‬

‫ﻓﺔوزاى دروﺳﺘﻜﺔر‪.........‬‬

‫ﮔﺮوپ و ﻛﯚﻣﻪ‪‬ﻪﻛﺎﻧﻰ ﺷﻴﻌﻪ‬ ‫ﻣﻪزھﻪﺑﻰ ﺷﻴﻌﻪش ھﻪروهك ﻣﻪزھﻪﺑﻰ ﺳﻮﻧﻪ داﺑﻪﺷﺒﯚﺗﻪ ﺳﻪر ﭼﻪﻧﺪﻳﻦ‬ ‫ﻟﻖ و ﭘﯚﭘﻰ ﺟﻴﺎواز وهك‪-:‬‬

‫‪ .1‬ﺷﻴﻌﻪى ﺋﻴﻤﺎﻣﻰ ﻳﺎن دواﻧﺰه ﺋﻴﻤﺎﻣﻰ‬ ‫ﺋﻪم ﮔﺮوﭘﻪ ﻟﻪ ﺋﻪﻧﺠﺎﻣﻰ ﻣﻠﻤﻼﻧ‪‬ﯽ ﺳﻴﺎﺳﻰ ﻟﻪﺳﻪردهﻣﻰ ﺋﻪﻣﻪوﻳﻪﻛﺎﻧﺪا‬ ‫دروﺳــﺖ ﺑــﻮو‪,‬ﺑــﻪوهى ﻛ ـﻪ دهﻗ‪‬ﮑ ـﻰ ﻗﻮرﺋــﺎﻧىﻮ ﭘــﻪﯾﺎﻣﺒــﻪر ھــﻪﯾ ـﻪ ﺑــﻪ‬ ‫داﻧﭙﻴﺎداﻧﺎﻧﻰ ﻋﻪﻟـﻰ ﺑـﯚ ﭘ‪‬ـﺸﻪواﻳـﻪﺗـﻰ ﻣﻮﺳـ‪‬ﻤﺎﻧﺎن‪ , 25‬ﺋـﻪم ﮔﺮوﭘـﻪ‬ ‫ﺑﻪزۆرى ﻟﻪ ﺋ‪‬ﺮان و ﻋ‪‬ﺮاق و ﻟﻮﺑﻨﺎن ھﻪن‪ .‬ﺋﻪم ﮔﺮوﭘـﻪش دهﺑﻨـﻪ ‪3‬‬ ‫ﻟﻘﻰ ﺗﺮهوه وهك‪-:‬‬ ‫‪ ‬اﻻﺻﻮﻟﻴﻪ‬ ‫‪ ‬اﻟﺸﻴﻌﻴﻪ‬ ‫‪ ‬اﻻﺧﺒﺎرﻳﻪ ‪26‬‬ ‫دواﻧﺰه ﺋﻴﻤﺎﻣﻪﻛﻪى ﺋﻪم ﮔﺮوﭘﻪ ﺑﺮﻳﺘﻴﻦ ﻟﻪ ‪-:‬‬ ‫ﻛﻮرى ﺋﻪﺑﻮ ﺗﺎﻟﻴﺐ‬ ‫‪ .1‬ﻋﻪﻟﻰ ِ‬ ‫ﻛﻮرى ﻋﻪﻟﻰ‬ ‫‪ .2‬ﺣﻪﺳﻪﻧﻰ ِ‬ ‫‪ .3‬ﺣﻮﺳﻮﻳﻨﻰ ﻛﻮرِى ﻋﻪﻟﻰ‬ ‫‪ .4‬ﻋﻪﻟﻰ ﻛﻮرِى ﺣﻮﺳﻪﯾﻦ))زهﯾﻦ اﻟﻌﺎﺑﺪﻳﻦ((‬ ‫ﺑﺎﻗﺮ((‬ ‫‪ .5‬ﻣﺤﻤﻪدى ﻛﻮرِى ﻋﻪﻟﻰ)) ِ‬ ‫‪.6‬ﺟﻪﻋﻔﻪرى ﻛﻮرِى ﻣﺤﻪﻣﻪد)) ﺻﺎدق((‬ ‫‪ .7‬ﻣﻮﺳﻰ ﻛﻮرِى ﺟﻪﻋﻔﻪر)) ﻛﺎزم((‬ ‫ﻛﻮرى ﻣﻮﺳﺎ)) ِرهزا((‬ ‫‪.8‬ﻋﻪﻟﻰ ِ‬ ‫‪ .9‬ﻣﺤﻪﻣﻪد ﻛﻮرِى ﻋﻪﻟﻰ )) ﺟﻪواد((‬ ‫‪158‬‬

‫ﻓﺔوزاى دروﺳﺘﻜﺔر‪........‬‬ ‫‪ .10‬ﻋﻪﻟﻰ ﻛﻮرِى ﻣﺤﻪﻣﻪد)) ھﺎدى(‬ ‫‪ .11‬ﺣﻪﺳﻦ ﻛﻮرِى ﻋﻪﻟﻰ )) ﻋﻪﺳﻜﻪرى ((‬ ‫‪ .12‬ﻣﺤﻪﻣﻪدﻛﻮرِى ﺣﻪﺳﻦ)) ﻣﻪھﺪى ﭼﺎوهرِواﻧﻜﺮاو((‪27‬‬

‫‪ .2‬ﺷﻴﻌﻪى ﺋﻴﺴﻤﺎﻋﻴﻠﻰ‬ ‫ﻟﻪﺷﻴﻌﻪى دواﻧﺰه ﺋﻴﻤﺎﻣﻰ ﺟﻴﺎﺑﯚﺗﻪوهﻛﻪ ھﯚﻛﺎرى ﺳﻴﺎﺳﻰ ﻟﻪ ﭘﺸﺖ ﺋﻪم‬ ‫ﺟﻴﺎﺑﻮﻧـــﻪوهﯾـــﻪوه ﺑـــﻮو‪,‬ﺟﻴﺎﺑﻮﻧـــﻪوهﻛـــﻪش ﻟـــﻪﺳـــﻪر ﺋـــﻪوهﺑـــﻮو ﻛـــﻪ‬ ‫ﺋﻴــﺴﻤﺎﻋﻴﻠﻴﻪﻛــﺎن دهﯾ ـﺎن ووت دهﺑ‪ ‬ـﺖ ﺋﻴﻤﺎﻣ ـﻪت ﻟــﻪدواى ﺟ ـﻪﻋﻔ ـﻪرى‬ ‫ﺻـﺎدﻗﻪوه ﺑـﯚ ﻛـﻮرِه ﮔـﻪورهﻛـﻪى ﺑ‪‬ـﺖ )) ﺋﻴـﺴﻤﺎﻋﻴﻞ(( ﺑـﻪﻻم دواﻧـﺰه‬ ‫ﺋﻴﻤﺎﻣﻴﻪﻛﺎن دهﯾﺎن ووت دهﺑ‪‬ﺖ ﺑﯚ ﻛﻮرِى دووهﻣـﻰ ﺑ‪‬ـﺖ )) ﻣﻮﺳـﻰ(( ‪,‬‬ ‫ﺋﻪم ﮔﺮوﭘﻪ زﻳﺎﺗﺮ ﻓﻜﺮ و ﻓﻪﻟﺴﻪﻓﻪ ﺧﻪﯾﺎ‪‬ﯽ ﺑﻪﺳﻪردا ﻛـ‪‬ﺶاو دواﺗـﺮ‬ ‫ﭼﻪﻧﺪ ﮔﺮوﭘ‪‬ﮑﻰ ﻓﻪﻟﺴﻪﻓﻰ ﻟﻲَ ﺟﻴﺎﺑﯚوه وهك )) اﺧﻮان اﻟﺼﻔﺎ وﺧـﻼن‬ ‫ﺑﺮواى ﻛﯚﻣﻪﻻﻳﻪﺗﻰ و ﺟـﻪﻣـﺎﻋﻰ ﺗﻴﺎﻳـﺪا‬ ‫اﻟﻮﻓﺎ((‪ .‬وھﮫﻪﻧﺪ‪‬ﮑﻰ ﺗﺮﻳﺎن ِ‬ ‫زال ﺑﻮو وهك )) ﻗﻪراﻣﻴﺘﻪﻛﺎن(( ﺋﻪم ِرهوﺗﻪ ﺑﻪ ﺑـﺎ‪‬ﯽ ﭼـﻪﭘـﻰ ﻧـﺎو‬ ‫َ‬ ‫ﺷــﻴﻌﻪ دهزاﻧــﺮ‪‬ﻦ‪,‬ﻟــﻪﯾ ـﻪﻣ ـﻪن و ﻛ ـﻪﻧــﺪاوى ﻋ ـﻪرهﺑــﻰ ﺑﻼوﺑﻮﻧ ـﻪﺗ ـﻪوه و‬ ‫دهو‪‬ــﻪﺗﻴــﺎن داﻣ ـﻪزراﻧــﺪ وهك رِهوﺗ‪‬ﮑــﯽ ﺷ ـﯚ ِرﺷ ـﮕ‪‬ﺮى دژى ﺧ ـﻪﻟﻴﻔ ـﻪى‬ ‫ﻋﻪﺑﺎﺳﻴﻪﻛﺎن ﻟﻪﺳﻪرهﺗﺎى ﺳـﻪدهى دهﯾـﻪﻣـﻰ زاﻳﻨﻴـﻪوه دهرﻛـﻪوﺗـﻦ‪ .‬و‬ ‫ﺑﺮِواﻳﺎن ﺑﻪ ﻳﻪﻛﺴﺎﻧﻰ ﭘﻴﺎوان و ژﻧﺎن ھﻪﺑﻮو‪ ,‬ﻣﻮ‪‬ﮑﺎﻳﻪﺗﻰ ﺗﺎﻳﺒﻪﺗﻴﺎن‬ ‫ِرھﺘﺪهﻛﺮدهوه‪ ,‬ھﻪﻣﻮان ﻟﻪ ﺑﻪرھﻪم ھ‪‬ﻨﺎﻧﺪا ﺑﻪﺷﺪارﺑﻮون‪ ,‬ﻛﯚﻣـﻪ‪‬ـﻪ و‬ ‫رِ‪‬ﮑﺨـــﺮاوه ﭘﻴـــﺸﻪﯾﻴـــﻪﻛﺎﻧﻴـــﺎن داﻣـــﻪزراﻧـــﺪ‪ , .‬وهھـــﻪﻧـــﺪ‪‬ﮑﻰ ﺗﺮﻳـــﺎن‬ ‫ﻛﯚﻧﻪﭘﺎر‪‬ﺰى ﺑﻪﺳﻪرﻳﺪا زالَ ﺑـﻮو وهك )) ﻓﺎﺗﻤﻴـﻪﻛـﺎن (( ﻟـﻪﻣﻴـﺴﺮ و‬ ‫‪159‬‬

‫ﻓﺔوزاى دروﺳﺘﻜﺔر‪.........‬‬ ‫ﻣﻪﻏﺮﻳﺐ ﻛﻪ دواﺗﺮ دهو‪‬ﻪﺗﻴـﺎن داﻣـﻪزراﻧـﺪ‪ ..28‬ﺋـﻪم رِهوﺗـﻪى ﺷـﻴﻌﻪ‬ ‫ﺑﻪزۆرى ﻟﻪ )) هﻧﺪ و ﭘﺎﻛﺴﺘﺎن و ﺋﻪﻓﻐﺎﻧﺴﺘﺎن و ﻋﻮﻣﺎن و زﻧﺠﻴﺒﺎر و‬ ‫ﺗﺎﻧﺰاﻧﻴﺎ((دا ھﻪن ‪.‬وهﺋﻪم ِرهوﺗﻪش ﭼﻪﻧﺪ ﻟﻘ‪‬ﮑﻰ ﺗﺮى ﻟﻰَ دهﺑ‪‬ﺘـﻪوه‬ ‫وهك‪-:‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬

‫ﻧﺰارى‬ ‫ﺋﻴﺴﻤﺎﻋﻴﻠﻰ ﻓﺎرس‬ ‫ﺋﺎﻏﺎﺧﺎﻧﻰ‬ ‫ﺑﻪهرهﯾﻴﻪﻛﺎن ‪29‬‬

‫‪ .3‬ﺷﻴﻌﻪى زهﯾﺪى‬ ‫ﺑﻨ ـﻪﭼــﻪﯾ ـﺎن دهﮔــﻪرِ‪‬ﺘ ـﻪوه ﺑ ـﯚ ﺋﻴﻤــﺎم)) زهﯾ ـﺪى ﻛــﻮرِى ﻋ ـﻪﻟــﻰ (( ﻛ ـﻪ‬ ‫ﻧﺎﺳﺮاوه ﺑﻪ ))زهﯾﻦ اﻟﻌﺎﺑﺪﻳﻦ(( ﻟﻪدواى ﻛﻮﺷﺘﻨﻰ زهﯾﺪهوه ﺋـﻪم رِهوﺗـﻪ‬ ‫ﻟﻪﺳﻪردهﻣﻰ ﻋﻪﺑﺎﺳﻴﻪﻛﺎﻧﺪا ﺳﻪرﻳﮫﻪﻟﺪا‪ .‬ﺑـﻪﻻم ﻟـﻪ ﭘـ‪‬ﺶ ﺋـﻪو ﻛﺎﺗـﻪدا‬ ‫وهك رِهوﺗ‪‬ﮑﯽ ﺷﻴﻌﻰ ﻟﻪﺑﺰوﺗﻨﻪوهى)) ﻣﻮﻋﺘـﻪزﻳﻠـﻪدا(( ﻛﺎرﻳـﺎن دهﻛـﺮد‪.‬‬ ‫ﻓﻜــﺮهى ﺷــﯚرِﺷــﻴﺎن ﺑــﯚ ﮔــﯚ ِران ﺑــﻪﻻوه ﭘــﻪﺳــﻪﻧــﺪ ﺑﻮوﻟــﻪﺑــﻪرﺋــﻪوهى‬ ‫ﻣﻮﻋﺘﻪزﻳﻠﻪﻛﺎن ﻻﻳﻪﻧﮕﺮى ﺧﻪﻟﻴﻔﻪ ﻋﻪﺑﺎﺳﻴﻪﻛﺎﻧﻴـﺎن دهﻛـﺮد ﺋـﻪم رِهوﺗـﻪ‬ ‫ﺟﻴﺎﺑﻮﻧﻪوه ﻟ‪‬ﯿﺎن‪.‬زهﯾﺪﻳﻪﻛﺎن ﮔﻪﻟ‪‬ﮏ ﺷـﯚرِﺷـﻴﺎن ﺑـﻪرﭘـﺎﻛﺮد و ﺗﻮاﻧﻴـﺎن‬ ‫ﻟﻪ ﺗﻪﺑﻪرﺳﺘﺎن و ﻳﻪﻣﻪن دهو‪‬ﻪﺗﻰ زهﯾﺪى داﺑﻤﻪزر‪‬ـﻨﻦ‪ .‬ﺋـﻪم رِهوﺗـﻪش‬ ‫داﺑﻪش دهﺑ‪‬ﺘﻪ ﺳﻪر ‪ 3‬ﻟﻘﻰ ﺗﺮ وهك‪-:‬‬ ‫‪160‬‬

‫ﻓﺔوزاى دروﺳﺘﻜﺔر‪........‬‬ ‫‪ ‬ﺟﺎرودى‬ ‫‪ ‬ﺳﻠ‪‬ﻤﺎﻧﻰ‬ ‫‪ ‬ﺑﻪﺗﺮى ‪30‬‬

‫ﻓﺔوزاى دروﺳﺘﻜﺔر‪.........‬‬

‫‪ .7‬ھﻪﻧﺪێ ﮔﺮوﭘﻰ ﻣ‪‬ﮋووﻳﻰ ﻛﻪ ﺑﻪﺷﻴﻌﻪ دادهﻧﺮ‪‬ﻦ وهك‪-:‬‬ ‫‪ .4‬ﺷﻴﻌﻪى ﻛﻪﯾﺴﺎﻧﻰ‬

‫ﻛﻮرى ﻋﻪﻟﻰ ﻛﻮرِى ﺋـﻪﺑﻮﺗﺎﻟﻴـﺐ ﺑـﻪ‬ ‫ﺑﺮﻳﺘﻴﻦ ﻟﻪو ﮔﺮوﭘﻪى ﻛﻪ ﻣﺤﻪﻣﻪدى ِ‬ ‫ﺋﻴﻤﺎﻣﻰ ﺧﯚﻳﺎن دهزاﻧﻦ‪ ,‬ﺋـﻪم ﻛـﻮرِهى ﺋﻴﻤـﺎم ﻋـﻪﻟـﻰ ﻟـﻪ ﻓﺎﺗﻴﻤـﻪى ﻛﭽـﻰ‬ ‫ﭘﻪﯾﺎﻣﺒﻪر ﻧﻴﻪ و ﺑﻪﭼﻮارهم ﺋﻴﻤﺎﻣﻰ دادهﻧ‪‬ﻦ ﻟﻪدواى ﻋﻪﻟـﻰ و ﺣـﻪﺳـﻪن‬ ‫و ﺣﻮﺳﻪﯾﻨﻪوه‪ ,‬ﻧﺎوى )) ﻛﻪﯾﺴﺎﻧﻰ (( ﻟﻪوهوه ھﺎﺗﻮه ﻛﻪ ﻧﺎوى ﻳﻪﻛ‪‬ـﮏ‬ ‫ﻟﻪﺳﻪرﻛﺮده دﻳﺎرهﻛـﺎﻧﻰ ﺷـﯚرِﺷـﻪﻛـﻪﯾـﺎن ﺑـﻮو ﻛـﻪ ﺋـﻪوﻳـﺶ )) ﻣﻮﺧﺘـﺎرى‬ ‫ـﻮرى ﺋ ـﻪﺑــﻮ ﻋﻮﺑــﻪﯾ ـﺪه(( ﺑــﻮو ﻛ ـﻪﻧﺎﺳــﺮاو ﺑــﻮو ﺑــﻪ )) ﻛ ـﻪﯾ ـﺴﺎن ((‪,‬‬ ‫ﻛـ ِ‬ ‫ﺷﯚرِﺷﻪﻛﻪﯾﺎن ﻟﻪدواى ﻛﻮﺷﺘﻨﻰ ﺣﻮﺳﻪﯾﻨﻪوه دهﺳﺘﻴﭙ‪‬ﮑﺮد ﻟﻪ ﻛﻮﻓـﻪ‪ .‬ﺋـﻪم‬ ‫ِرهوﺗﻪ ﻛﯚﺗﺎﻳﻰ ﭘ‪‬ﮫﺎت وهﻛﻮ ھﻪﻣﻮو رِهوﺗﻪ ﺷﻴﻌﻴﻪﻛﺎﻧﻰ ﺗﺮ ‪31 .‬‬

‫‪ .5‬ﻣﻪزھﻪﺑﻰ ﺗﺮ‬ ‫وهك ﻧﻪﺻﻴﺮى ﻳﺎن ﻋﻪﻟﻪوى ‪32‬‬

‫‪ .6‬ھﻪﻧﺪێ ﻣﻪزھﻪب ﻛﻪ دواﺗﺮ ﺑﻮﻧﻪﺗﻪ دﻳﻨﻰ ﺳﻪرﺑﻪﺧﯚ‬ ‫وهك ‪-:‬‬ ‫‪ ‬ﺑﻪھﺎﺋﻰ‬ ‫‪ ‬ﺑﺎﺑﻰ‬ ‫‪ ‬دورزى‬ ‫‪161‬‬

‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬

‫ﻓﻪﺗﺤﻰ‬ ‫واﻗﻔﻰ‬ ‫ﻛﻪﺷﻔﻰ‬ ‫ﻛﻪرﻳﻤﺨﺎﻧﻰ‬ ‫ﻣﻮﺳﻪوى‬ ‫ﻗﺮﺗﻰ‬ ‫ﻣﻮﻏﻴﺮى‬ ‫ﺗﯚﺑﻪﻛﺎران‬ ‫ﻧﻪﺟﺎرى‬ ‫ﻗﻪﺗﻌﻰ‬ ‫ﺑﻪﻛﺮى‬ ‫زرار‬ ‫ﻣﺤﻪﻣﻪدى‬ ‫ﻧﺎووﺳﻰ‬ ‫ھﺸﺎﻣﻰ‬ ‫ﺷﻪﻣﺘﻰ‬ ‫ﻋﻪﻣﺎرى‬ ‫ﻣﻮﺑﺎرهﻛﻰ‬ ‫ﻛﺎﻣﻴﻠﻰ ‪33‬‬

‫‪162‬‬

‫ﻓﺔوزاى دروﺳﺘﻜﺔر‪........‬‬ ‫‪ ‬ﻟﻪﻧﺎو ﻛﻮردﻳﺸﺪا)) ﻋﻪﻟﻰ ﺋﻴﻼھـﻰ و ﻛﺎﻛـﻪﯾـﻰ و ﺷـﻪﺑـﻪك((‬ ‫ﺑﻪﺷﻴﻌﻪ دادهﻧﺮ‪‬ﻦ‪34 .‬‬

‫*‬

‫*‬ ‫*‬

‫*‬ ‫*‬

‫*‬

‫ﺧﺎ‪‬ﻪ ﺟﻴﺎوازهﻛﺎﻧﻰ ﻧ‪‬ﻮان ﻣﻪزھﻪﺑﻰ ﺳﻮﻧﻪ و ﺷﻴﻌﻪ‬ ‫ﻟﻪ ﺋﻴﺴﻼﻣﺪا‬ ‫وهك ﻟﻪﭘ‪‬ﺸﻪوه ﺑﺎﺳﻤﺎن ﻛﺮد ﺋﻪم دوو ﻣﻪزھﻪﺑﻪ ھﻪرﻳﻪﻛﻪﯾﺎن ﭼﻪﻧـﺪﻳﻦ‬ ‫دهﻗﻰ ﺋﺎﻳـﻪت و ﻓـﻪرﻣـﻮوده دھﮫ‪‬ﻨﻨـﻪوه ﺑـﯚ ﭘﺎ‪‬ﭙـﺸﺘﻴﻜﺮدﻧﻰ ﺧﯚﻳـﺎن ﻛـﻪ‬ ‫ﻧﺎراﺳﺖ و دروﺳﺘﻜﺮاوهو ﻧﺎﻣﯚﻳﻪ ﺑﻪ‬ ‫رِاﺳﺘﻦ و ﻣﻪزھﻪﺑﻪﻛﻪى ﺗﺮ ھﻪ‪‬ﻪ و ِ‬ ‫ﺋﻴﺴﻼم و ﻣﻮﺳ‪‬ﻤﺎﻧﺎن ‪.‬‬ ‫ﻣ‪‬ﮋوى ﺟﻴﺎوازى ﻧ‪‬ﻮان ھﻪردوو ﻣﻪزھـﻪﺑـﻰ ﺳـﻮﻧﻪ و ﺷـﻴﻌﻪ دهﮔـﻪرِ‪‬ﺘـﻪوه‬ ‫ﺑـــﯚ ﺟﻴﺎوازﻳـــﻪﻛـــﻰ ﺳﻴﺎﺳـــﻰ ﻛـــﻪ دهرﻛـــﻪوت ﻟـــﻪﺳـــﻪردهﻣـــﻰ ﺧـــﻪﻟﻴﻔـــﻪ‬ ‫رِاﺷﻴﺪﻳﻨﻪﻛﺎﻧﺪا ﻛﻪﻻى ﺳﻮﻧﻪ واﻧﺎﺳﺮاون ﻛﻪ ﻟـﻪﺳـﻪر ﺋﻴﻤﺎﻣـﻪﺗـﻰ ﻋـﻪﻟـﻰ‬ ‫ﻛﻮرى ﺋﻪﺑﻮ ﺗﺎﻟﻴﺐ ﺑﻮو ﻛﻪ ﺷﻴﻌﻪ ﭘ‪‬ﯽ واﻳﻪ ﺧﻪﻟﻴﻔﺎﻳﻪﺗﻰ ﺣﻪﻗﻰ ﺋﻴﻤـﺎم‬ ‫ِ‬ ‫ﻋ ـﻪﻟﻴ ـﻪ ﻧ ـﻪك ﺋ ـﻪو ‪ 3‬ﺧ ـﻪﻟﻴﻔ ـﻪﯾ ـﻪى ﺗــﺮ )) ﺋ ـﻪﺑﻮﺑــﻪﻛــﺮ و ﻋﻮﻣ ـﻪر و‬ ‫ﻋﻮﺳــﻤﺎن (( ‪ ,‬ھــﻪروهھــﺎ ﺟﻴﺎوازﻳـﻪﻛـﻪ زﻳــﺎﺗﺮ ﻗــﻮوڵ ﺑــﻮهوه ﻟــﻪﻻﻳـﻪك‬ ‫‪163‬‬

‫ﻓﺔوزاى دروﺳﺘﻜﺔر‪.........‬‬ ‫ﺑﻪھﯚى ﻣﻠﻤﻼﻧ‪‬ﯽ ﻋﻪﻟـﻰ و ﻣﻌﺎوﻳـﻪوه و ﻟـﻪﻻﻳـﻪﻛـﻰ ﺗﺮﻳـﺸﻪوه ﻣﻠﻤﻼﻧ‪‬ـﯽ‬ ‫ﻧ‪‬ــﻮان ﻋ ـﻪﻟــﻰ و ﺋ ـﻪﺻــﺤﺎﺑﻪﻛــﺎﻧﻰ ﺷ ـﻪرِى ﺟ ـﻪﻣــﻪل ﻟــﻪدواى ﻛﻮﺷــﺘﻨﻰ‬ ‫ﻛﻮرى ﻋﻪﻓﺎن‪.‬‬ ‫ﻋﻮﺳﻤﺎﻧﻰ ِ‬ ‫ﻛ‪‬ﺸﻪﻛﻪ زﻳﺎﺗﺮ ﻗﻮوڵ ﺑﯚوه ﻟﻪﺳﻪردهﻣﻰ ھـﻪردوو دهو‪‬ـﻪﺗـﻰ ﺋـﻪﻣـﻪوى و‬ ‫ﻋﻪﺑﺎﺳـﻴﻪﻛﺎﻧـﺪا ﻛـﻪ دژاﻳـﻪﺗﻴـﻪﻛـﻰ زۆرى ﺷـﻴﻌﻪﻛﺎﻧﻴـﺎن دهﻛـﺮد و دهﯾـﺎن‬ ‫ﭼﻪوﺳﺎﻧﺪﻧﻪوهو ﺑﻪﻣﻪش ﺑﯚﺷﺎﻳﻴﻪك ﻟﻪﻧ‪‬ﻮان ﺷﻴﻌﻪ و دهﺳﻪﻻﺗﺪا دروﺳﺖ‬ ‫ﺑﻮو‪.‬‬ ‫ﺳﻪرهرِاى ﺋﻪوهى ﻛﻪ ﺟﻴﺎوازﻳﻪﻛﻪ ﺑﻪﺷ‪‬ﻮهﯾﻪﻛﻰ ﺳﻴﺎﺳﻰ و ﻓﻜﺮى دهﺳﺘﻰ‬ ‫ﭘ‪‬ﮑﺮد ﻟﻪﺳﻪر ﻣﻪﺳﻪﻟﻪى ﺋﻴﻤﺎﻣﻪت و ﺣﻪﻗﻰ ﻋﻪﻟﻰ ﻛﻮرِى ﺋﻪﺑﻮ ﺗﺎﻟﻴـﺐ‪,‬‬ ‫ﺑﻪﻻم دواﺗﺮ ﮔﯚرِا ﺑﯚ ﻛ‪‬ـﺸﻪﯾـﻪﻛـﻰ ﺋﻴﻤـﺎﻧﻰ و ﻓﻘﮫـﯽ ﻗـﻮوڵ ﻛﺎﺗ‪‬ـﮏ ﻛـﻪ‬ ‫ﺑﻴــﺮدۆزهى ﺋﻴﻤﺎﻣــﻪت ﻻى ﺷــﻴﻌﻪ رِهﮔــﻰ داﻛﻮﺗــﺎ‪ ,‬ﺑــﻪﺷــ‪‬ﻮهﯾــﻪك ﺷــﻴﻌﻪ‬ ‫واﻳﺪهﺑﻴﻨ‪‬ﺖ ﻛـﻪ ﺋﻴﻤﺎﻣـﻪﺗـﻰ ﺋـﺎل و ﺑـﻪﯾـﺖ ﺋـﻪﺻـ‪‬ﯽ دﻳﻨـﻪ و ﻣـﻪزھـﻪﺑـﻪ‬ ‫ﻓﻘﮫﯿ ـﻪﻛــﺎﻧﻰ ﺗــﺮ ﻻدهرن وهﺷــﻴﻌﻪ ﺋ ـﻪﺑﻮﺑــﻪﻛــﺮ و ﻋﻮﻣ ـﻪر و ﻋﻮﺳــﻤﺎﻧﻴﺶ‬ ‫ﺑﻪھﻪ‪‬ﻪ دادهﻧ‪‬ﻦ ﻧﻪك ھﻪر ﻣﻌﺎوﻳﻪ ‪.‬‬ ‫ﺟ‪‬ﮕﻪى ﺑﺎﺳﻪ ﻛﻪ ﺟﻴﺎوازى ﺋﻪم دوو ﻣﻪزھﻪﺑﻪ ﻟﻪﺳﻪر ﺋﻪﺻ‪‬ﯽ دﻳﻨﻪ ﻛـﻪ‬ ‫ﺋﻴﻤﺎﻧﻰ ﭘ‪‬ﺘﻪواو دهﺑ‪‬ﺖ‪.‬ﻟﻪﺑﻪرﺋﻪوهى ﺋﻪو ﺻﻪﺣﺎﺑﺎﻧﻪى ﻛﻪ رِازﻳﺒﻮن ﺑـﻪ‬ ‫ﺧ ـﻪﻟﻴﻔﺎﻳ ـﻪﺗــﻰ ‪ 3‬ﺧ ـﻪﻟﻴﻔ ـﻪﻛ ـﻪى ﭘــ‪‬ﺶ ﻋ ـﻪﻟــﻰ‪ ,‬ﻟــﻪﺑــﻪراﻣﺒــﻪردا ﺷــﻴﻌﻪ‬ ‫ﺑﺮِواﻳﺎن ﺑﻪو ﻓﻪرﻣﻮوداﻧﻪ ﻧﻴـﻪ ﻛـﻪ ﺋـﻪو ﺻـﻪﺣﺎﺑﻴﺎﻧـﻪ ﮔ‪‬ﺮاوﻳﺎﻧـﻪﺗـﻪوه‪,‬‬ ‫ﻳﺎن ﺑﻪ ﺗﻪﻓﺴﻴﺮى ﻗﻮرﺋﺎن ﻳـﺎن ﻣـﻪﺳـﻪﻟـﻪ ﻓﻘﮫـﯽ و ﻋـﻪﻗﻴـﺪهﯾـﻪﻛﺎﻧﻴـﺎن‬ ‫و‪...‬ھﺘﺪ‪.‬‬ ‫ﺑﻪم ﺷ‪‬ﻮهﯾﻪ ﺳﻮﻧﻪش ﺑﻪھﻪﻣﺎن ﺷ‪‬ﻮه دهرِواﻧﻨﻪ ﺋـﻪو ﺋـﻪﺻـﺤﺎﺑﺎﻧﻪى ﻛـﻪ‬ ‫ﺑـــﺮِواﻳـــﺎن ﺑـــﻪ ﺋﻴﻤﺎﻣـــﻪﺗـــﻰ ﻋـــﻪﻟـــﻰ ھـــﻪﯾـــﻪ و ‪ 3‬ﺧـــﻪﻟﻴﻔـــﻪﻛـــﻪى ﺗـــﺮ‬ ‫‪164‬‬

‫ﻓﺔوزاى دروﺳﺘﻜﺔر‪........‬‬ ‫ِرھﺘﺪهﻛـﻪﻧـﻪوه‪ .‬ﺑـﻪھـﻪﻣـﺎن ﺷـ‪‬ﻮه ﻟـﻪ ﻣـﻪزھـﻪﺑـﻰ ﺷـﻴﻌﻪى ﺋﻴـﺴﻤﺎﻋﻴﻠﻴﺪا‬ ‫ھﻪﻧﺪێ ﻛﻪس ﭘﻪﯾﺪاﺑﻮون ﻛﻪ ھﻪﻧﺪێ ﺑﻴﺮۆﻛﻪى ﻋﻴﺮﻓﺎﻧﻴﺎن داھ‪‬ﻨﺎ ﻛـﻪ‬ ‫ﺑﻪﻣـﻪزﻳـﺎﺗﺮ ﻟـﻪ ﻓﻮﻗـﻪھـﺎﺋﻰ ﻣﻮﺳـ‪‬ﻤﺎﻧﺎن دوورﻛـﻪوﺗﻨـﻪوه‪,‬ھـﻪﺗـﺎ ﻟـﻪﻧـﺎو‬ ‫ﺳﻮﻧﻪﻛﺎﻧﻴﺸﺪا رِهوﺗﻰ ﺳـﯚﻓﻴﮕﻪراﻳـﻰ دروﺳـﺖ ﺑـﻮو وهك ﻣﻮﻧﺎﻓـﺴ‪‬ﮑﻰ ﺋـﻪو‬ ‫ِرهوﺗﻪى ﺷﻴﻌﻪى ﺋﻴﺴﻤﺎﻋﻴﻠﻰ ‪35.‬‬

‫‪‬‬

‫ﮔﺮﻧﮕﺘﺮﻳﻦ ﺧﺎ‪‬ﻪ ﺟﻴﺎوازهﻛﺎﻧﻰ ﻧ‪‬ﻮان ﻣﻪزھﻪﺑﻰ ﺳﻮﻧﻪ‬ ‫و ﺷﻴﻌﻪ‪-:‬‬

‫ﺑـﺮواﻳـﺎن ﺑـﻪ ﺧـﻪﻻﻓـﻪﺗـﻰ ﺧـﻪﻟﻴﻔـﻪ رِاﺷـﻴﺪﻳﻨﻪﻛـﺎن‬ ‫‪ .1‬ﺋﻪھﻠﻰ ﺳـﻮﻧﻪ ِ‬ ‫ھﻪﯾﻪ ﻟﻪ ﺋﻪﺑﻮﺑﻪﻛﺮ و ﻋﻮﻣﻪر و ﻋﻮﺳﻤﺎن و ﻋﻪﻟﻰ‪ ,‬ﺑﻪﻻم ﺷـﻴﻌﻪ‬ ‫دان ﻧﺎﻧ‪‬ﻦ ﺑﻪو ﺣﻪﻗﻪى ‪ 3‬ﺧﻪﻟﻴﻔﻪى ﻳـﻪﻛـﻪﻣـﺪا و ﺋﻴﻤـﺎم ﻋـﻪﻟـﻰ‬ ‫ﺑﻪ ﺧﺎوهﻧﻰ رِاﺳﺘﻪﻗﻴﻨﻪى ﺧﻪﻻﻓﻪت دهزاﻧﻦ‪36.‬‬ ‫‪ .2‬ﺋﻴﻤﺎﻣﻪت‪ -:‬ﺳﻮﻧﻪ ده‪‬ﻦ ﺋﻴﻤﺎﻣﻪت ﺑـﻪﺷـﻮرا و ھـﻪﻟﺒـﮋاردن و ِراى‬ ‫ﮔ ـﺸﺘﻰ دهﺑ‪‬ــﺖ ﻧــﻪك ﺑــﻪ دﻳــﺎرﻳﻜﺮدن‪ .‬ھــﻪروهھــﺎ ﺳــﻮﻧﻪ ده‪‬ــ‪‬ﻦ‬ ‫ﺋﻴﻤﺎﻣﻪت ﻟﻘﻰ دﻳﻨﻪ ﻧﻪك ﺋﻪﺻ‪‬ﯽ دﻳﻦ و ﺑﺎوهرِ‪ ,‬ﺑﻪﭘـﻲَﭼـﻪواﻧـﻪى‬ ‫ﺷﻴﻌﻪوه ﻛﻪ ﺑﻪﺋﻪﺻ‪‬ﯽ دﻳﻨﻰ دادهﻧ‪‬ﻦ و ده‪‬ـ‪‬ﻦ دهﺑ‪‬ـﺖ ﺑـﻪ دهق و‬ ‫دﻳﺎرﻳﻜﺮدن ﺑ‪‬ﺖ‪ ,‬وه ﺑﻪﭘﻲَﭼﻪواﻧﻪوه ﺧﻪوارﻳﺠﻪﻛﺎن ده‪‬ﻦ دهﺑ‪‬ﺖ‬ ‫ﺋﻴﻤــﺎم ﺑــﻪھــﻪﻟﺒﮋاردﻧــﻰ ﺋــﺎزاد و ِراﺳــﺘﻪوﺧ ـﯚ ﺑ‪‬ــﺖ ﻛ ـﻪ ھــﻪﻣــﻮو‬ ‫ﻣﻮﺳـــ‪‬ﻤﺎﻧﺎن ھـــﻪﻟﻴﺒﮋ‪‬ـــﺮن ﻧـــﻪك ﻟـــﻪﻻﻳـــﻪن ھـــﻪﻧـــﺪێ ﻛـــﻪﺳـــﻰ‬ ‫ﺗﺎﻳﺒﻪﺗﻴﻪوه‪ ,‬وهﺧﻪﻟﻴﻔﻪ ﺑﻪردهوام دهﺑ‪‬ﺖ ﺗﺎ داد ﭘﻪروهر ﺑ‪‬ﺖ‪.‬‬ ‫ﺳﻮﻧﻪ ده‪‬ﻦ‪ :‬دهﺑ‪‬ﺖ ﺳﻴﻔﺎﺗﻰ ﺋﻴﻤﺎم ﺋﻪوهﺑ‪‬ﺖ ﻛـﻪ ﺋﺎﺷـﻜﺮا ﺑ‪‬ـﺖ ﻧـﻪك‬ ‫ﺷﺎراوه و ﭼﺎوهرِواﻧﻜﺮاو‪ .‬ﻣﻪرﺟﻴﺶ ﻧﻴﻪ ﺑﻰَ ھﻪ‪‬ـﻪ ﺑ‪‬ـﺖ ﺑـﻪﻻم دهﺑ‪‬ـﺖ‬ ‫‪165‬‬

‫ﻓﺔوزاى دروﺳﺘﻜﺔر‪.........‬‬ ‫زاﻧــﺴﺖ و ﺗﻮاﻧ ـﺎ و ﺳــﺎغ و ﺳ ـﻪﻻﻣ ـﻪت ﺑ‪‬ﺘ ـﻮ زۆرﻳﻨ ـﻪى ﺳــﻮﻧﻪ ده‪‬ــ‪‬ﻦ‬ ‫دهﺑ‪‬ﺖ رِهﭼﻪ‪‬ﻪﻛـﻰ ﻗـﻮرِهﯾـﺸﻰ ﺑ‪‬ـﺖ و ﻣﻮﺳـ‪‬ﻤﺎﻧﺎن ﺑـﻪﺷـﻮرا ﺑـﻪﯾﻌـﻪﺗـﻰ‬ ‫ﭘ‪‬ﺒﺪهن و دادﭘﻪروهرﻳﺶ ﺑ‪‬ﺖ‪.‬‬ ‫ﺑﻪﻻم ﺷﻴﻌﻪده‪‬ﻦ ﺋﻴﻤﺎم ﺑﻪﻛﻪس دهﻧﺎﺳﺮ‪‬ﺖ ﻧـﻪك ﺑـﻪ وهﺻـﻒ وهﺧـﻮا‬ ‫ﺑﻪدهق ﻟﻪﺳﻪر زارى ﭘﻪﯾﺎﻣﺒﻪر ﻋﻪﻟﻰ دﻳﺎرﻳﻜﺮدوه ﺑﻪﺋﻴﻤـﺎم و ﺋـﻪوﻳـﺶ‬ ‫ﺋﻴﻤﺎﻣﻰ دواﺧﯚى دﻳﺎرﻳﻜﺮدوه‪ ,‬ﺋﻴﻤﺎم ﺑـﻰَ ھـﻪ‪‬ـﻪﯾـﻪ و ﻣـﻪرﺟـﻪ ھﺎﺷـﻤﻰ‬ ‫ﺑ‪‬ﺖ‪.‬‬ ‫ﺑﻪﻻم ﺧﻪوارج ده‪‬ﻦ )) ﺋﻴﻤﺎﻣﻪت ﭘﺎﺑﻪﻧﺪ ﻧﻴـﻪ ﺑـﻪﺑﻨـﻪﻣﺎ‪‬ـﻪﯾـﻪﻛـﻪوه‬ ‫ﻟﻪ ﻋﻪرهب و ﻣﻮﺳ‪‬ﻤﺎﻧﺎن و ﺗﻪﻧﮫﺎ ﺑﯚ ﻗﻮرِهﯾﺶ ﻧﻴﻪ و ﺑﻪﺑﺎﺷﻰ دهزاﻧـﻦ‬ ‫ﻛﻪ ﺧﻪﻟﻴﻔﻪ ﻟﻪدهرهوهى ﻗﻮرِهﯾﺶ ﺑ‪‬ﺖ((‪37.‬‬ ‫ﺳﻪرﭼـﺎوه و ھﯚﻛـﺎرى ﺳـﻪرهﻛـﻰ ﺋـﻪم ﺟﻴﺎوازﻳـﻪى ﺋـﻪم دوو ﻣـﻪزھـﻪﺑـﻪ‬ ‫ﺑﺮﻳﺘﻰ ﺑﻮو ﻟﻪو )) ﻓﻴﺘﻨﻪﯾﻪى (( ﻛﻪ ﻟﻪ ﺋﻪﻧﺠﺎﻣﻰ ﻛﻮﺷﺘﻨﻰ ﺧﻪﻟﻴﻔﻪى‬ ‫ﺳ‪‬ﯿﻪﻣﻪوه )) ﻋﻮﺳﻤﺎﻧﻰ ﻛﻮرِى ﻋﻪﻓﺎﻧﻪوه(( دروﺳـﺖ ﺑـﻮو‪ ,‬ﻛـﻪ ﻣﻌﺎوﻳـﻪ‬ ‫ﺑــﻪدهﺳــﺘﻰ ﻻﻳ ـﻪﻧﮕﺮاﻧــﻰ ﻋ ـﻪﻟــﻰ دهزاﻧــﻰ و ﻋ ـﻪﻟــﻴﺶ واى دهﺑﻴﻨــﻰ ﻛ ـﻪ‬ ‫ﻣﻌﺎوﻳﻪ دهﯾﻪو‪‬ﺖ دهﺳﻪﻻت ﻟﻪ ﻋﻪﻟﻰ زهوت ﺑﻜﺎت‪ ,‬ﺑـﻪم ﺷـ‪‬ﻮهﯾـﻪ ﺋـﻪم‬ ‫ﺟﻴﺎوازﻳـﻪ ﺳـﻪرهﺗﺎﻛـﻪى ﺳﻴﺎﺳــﻰ ﺑــﻮو دواﺗــﺮ ﻗــﻮوڵ ﺑـﻮهوه ﺑـﯚ ﺑــﻮارى‬ ‫ﺋﻴﻤﺎن و ﻓﻘﮫﯿﺶ‪.‬‬ ‫زۆرﺑﻪى ﺻﻪﺣﺎﺑﻪﻛﺎن ﻟﻪم)) ﻓﻴﺘﻨﻪﯾـﻪدا(( ھـﻪﻟﻮ‪‬ـﺴﺘﻰ ﺑـﻰَ ﻻﻳـﻪﻧﻴـﺎن‬ ‫ﻛــﻮرى ﻋﻮﻣــﻪر ((‬ ‫ھــﻪﻟﺒــﮋارد و ﺑــﻪﻧﺎوﺑﺎﻧﮕﺘﺮﻳﻨﻴــﺎن )) ﻋــﻪﺑــﺪوﻻى ِ‬ ‫ﺑــﻮو ‪,‬ﻛـﻪزۆرﺟــﺎران ﺣـﻪﻗﻴــﺎن دهداﻳـﻪ ﻋـﻪﻟــﻰ ‪ ,‬ﺑــﻪﻻم ﻟــﻪ ﻛﯚﺗﺎﻳــﺸﺪا‬ ‫ھﻪﻣـﻮو ﺻـﻪﺣﺎﺑـﻪﯾـﺎن ﺑـﻪ ﺧـﺎوهن ﺋﻴﺠﺘﻴﮫـﺎد دهزاﻧـﻰ و ھـﻪﻣﻮاﻧﻴـﺸﻴﺎن‬

‫‪166‬‬

‫ﻓﺔوزاى دروﺳﺘﻜﺔر‪........‬‬ ‫ﺑﻪرِاﺳﺖ دهزاﻧﻰ ﺑﻪﻣﻌﺎوﻳﻪﺷﻪوه‪ ,‬ﺑﻪﻻم ﺷﻴﻌﻪﻛﺎن ﺋﻪﻣﻪ رِهﺗـﺪهﻛـﻪﻧـﻪوه‬ ‫و ﺗﻪﻧﮫﺎ ﺋﻴﻤﺎم ﻋﻪﻟﻰ ﺑﻪ ِراﺳﺖ و ﻟﻪﺳﻪر ﺣﻪق دهزاﻧﻦ‪38.‬‬ ‫‪ .3‬ﻣﻪزھﻪﺑﻰ ﺳﻮﻧﻪ ھﻪﻣﻴـﺸﻪ ﺋﺎﻣـﺎدهﮔـﻰ ھـﻪﺑـﻮه و ﺑـﻮارى ﺗـﻪواوى ﺑـﯚ‬ ‫رِهﺧﺴﺎوه ﺑﯚ ﺑﻼوﺑﻮﻧﻪوهو دهرﻛﻪوﺗﻨﻰ‪ ,‬ﺑـﻪﻻم ﺷـﻴﻌﻪ ھـﻪﻣﻴـﺸﻪ ﺑﺰرﺑـﻮهو‬ ‫ﺑﻪھﯚﻛﺎرى ﮔﻪﻣﺎرۆ و ﺟﻪور و ﭼﻪوﺳﺎﻧﺪﻧﻪوه و ﺗﯚﻗﺎﻧﺪﻧﻪوه‪.‬‬ ‫‪ .4‬ﻟــﻪﺑــﻪرﺋ ـﻪوهى ﻣ ـﻪزھــﻪﺑــﻰ ﺳــﻮﻧﻪ ھــﻪﻣﻴــﺸﻪ ﻟــﻪﮔــﻪڵ دهﺳ ـﻪﻻﺗــﺪا‬ ‫ﭘــﻪﯾ ـﻮهﻧــﺪى ﺑﺎﺷــﻰ ھــﻪﺑــﻮه و دهﺳــﺘﻪﻣ ـﯚى دهﺳ ـﻪﻻت ﺑــﻮه ﺑــﻪﺑــﺎش و‬ ‫ﺧﺮاﭘﻴﺎﻧ ـﻪوه‪ ,‬ﺑﯚﻳ ـﻪ ﺷ ـﻪرﻋﻴ ـﻪﺗــﻰ ﺑــﻮون و ﺋــﺎزادى و ﺑﺎﻧﮕــﻪوازﻛﺮدﻧــﻰ‬ ‫ھﻪﺑﻮه ‪ ,‬ﺑﻪﻻم ﺷﻴﻌﻪ ﺑﻪھـﯚى ﺋـﻪوهى ﺋـﺎﻻى ﺋﺎﻟﻮﺑـﻪﯾﺘـﻰ ھـﻪﻟﮕﺮﺗـﻮه و‬ ‫ﺗ ـﻪﻧﮫــﺎ ﺋﻴﻤﺎﻣ ـﻪﻛــﺎﻧﻰ ﺑــﻪرِاﺑــﻪرى ﺧ ـﯚى زاﻧﻴــﻮه‪ ,‬ﺟ‪‬ﮕ ـﻪى ﻟ‪‬ﺮازﻳﺒــﻮوﻧﻰ‬ ‫دهﺳـــﻪﻻﺗـــﺪاران ﻧـــﻪﺑـــﻮه و ﻟـــﻪﭼﻮارﭼ‪‬ـــﻮهى ﺋﻴـــﺴﻼم وهدهرﻧـــﺮاون و‬ ‫ﻟﻪﺑﻴﺮﻛﺮاون‪.‬‬ ‫‪ .5‬ﻟﻪﺑﻪرﺋﻪوهى ﺳﻮﻧﻪ ﺋﺎﺷـﻜﺮاﺑﻮون زﻳـﺎﺗﺮ ﻧﺎﺳـﺮاوﺑﻮون‪ ,‬ﺑـﻪﻻم ﺷـﻴﻌﻪ‬ ‫ﺑﻪھﯚى ﺷﺎراوهﯾﻴﺎﻧﻪوه ﺑﻮﻧﻪﺗﻪ ﻧﻪزاﻧﺮاو و ﻧﺎدﻳﺎر‪ ,‬ھﻪرﻟﻪﺑﻪرﺋـﻪﻣـﻪﺷـﻪ‬ ‫ﺟﯚرهھـﺎ ﻗـﺴﻪوﻗـﺴﻪ‪‬ـﯚك ﺑـﯚ ﺷـﻴﻌﻪ دروﺳـﺘﻜﺮاون و ﺟـﯚرهھـﺎ ﺗﯚﻣـﻪﺗـﻰ‬ ‫ﺧﺮاﭘﻴﺎن دراوﺗﻪ ﭘﺎلَ و ﺑﻪﻣﻪش ﻣﻪزھﻪﺑﻪﻛﻪ ﺑﭽﻮك ﺑﯚﺗﻪوهو ﺧـﺎوهﻧـﻰ‬ ‫ﺣﻪق ﺷﺎراوهﺗﻪوه‪.‬‬ ‫‪ .6‬ﺳــﻮﻧﻪو دهﺳ ـﻪﻻت ﺑﻮﻧ ـﻪﺗ ـﻪ ﺟﻤﻜ‪‬ــﮏ ﻛ ـﻪ ھــﻪﻣﻴــﺸﻪ ﺑــﻪرژهوهﻧــﺪﻳﺎن‬ ‫ﭘ‪‬ﮑــﻪوهﯾ ـﻪ دژى ﺷــﻴﻌﻪ و ﺑــﻪم ﺷ ـ‪‬ﻮهﯾ ـﻪ ﻣ‪‬ــﮋووى ﺷــﻴﻌﻪ ﻟ‪‬ــﺮهوه دهﺳــﺖ‬ ‫ﭘ‪‬ﺪهﻛﺎت و ھﻪر ﻟ‪‬ﺮهﺷﻪوه ﻛﯚﺗﺎﻳﻰ د‪‬ﺖ‪.‬‬ ‫‪ .7‬ﺳــﻮﻧﻪ ده‪‬ـﺖ ﻣـﻪزھــﻪﺑــﻰ ﺷــﻴﻌﻪ ﻟــﻪﺳـﻪردهﻣــﻰ ﺋﻴﻤــﺎﻣﻰ ﺟـﻪﻋﻔـﻪرى‬ ‫ﺻـــﺎدﻗﻪوه دروﺳـــﺖ ﺑـــﻮه‪ ,‬ﺷـــﻴﻌﻪﻛـــﺎﻧﻴﺶ ده‪‬ـــ‪‬ﻦ ﻋـــﻪﻗﻴـــﺪهى ﺳـــﻮﻧﻪ‬ ‫‪167‬‬

‫ﻓﺔوزاى دروﺳﺘﻜﺔر‪.........‬‬ ‫ﻟﻪﺳﻪردهﻣﻰ ﺧﻪﻻﻓﻪﺗﻰ ﻋﻪﺑﺎﺳﻴﻪوه دروﺳﺖ ﺑﻮه وهك وهﻻﻣـﺪهرهوهﯾـﻪك‬ ‫ﺑﯚ ﺑﺰوﺗﻨﻪوه وهرﮔ‪‬ﺮﻳﻴﻪ ﻳﯚﻧﺎﻧﻴﻪﻛﺎن‪39.‬‬ ‫ﺑﻪم ﺷ‪‬ﻮهﯾﻪ دهردهﻛﻪو‪‬ﺖ ﻛـﻪ ﺋـﻪم دوو ﻣـﻪزھـﻪﺑـﻪ ﺑـﻪدر‪‬ﮋاﻳـﻰ دروﺳـﺖ‬ ‫ﺑﻮون و ﺳﻪرھـﻪﻟـﺪاﻧﻴﺎن ﻟـﻪﻣﻠﻤﻼﻧـ‪ ‬و ﻣـﺸﺘﻮﻣﺮِ‪‬ﮑـﻰ ﺑـﻪردهواﻣـﺪاﺑﻮون و‬ ‫ھـــﻪردهﺷـــﺒﻦ‪ .‬و ﻟـــﻪم ﭘ‪‬ﻨـــﺎوهﺷـــﺪا زۆرﺟـــﺎران ﭘـــﻪﻧﺎﻳـــﺎن ﺑﺮدۆﺗـــﻪ‬ ‫ﺑـــﻪرﺑـــﻪﻛﺎرھ‪‬ﻨـــﺎﻧﻰ ھ‪‬ـــﺰ ﺑـــﯚ زالَ ﺑـــﻮن ﺑـــﻪﺳـــﻪر ﺋـــﻪوى ﺗـــﺮدا و‬ ‫ﺑﭽﻮﻛﻜﺮدﻧﻪوهى و ﻧﻪﻣﺎﻧﻰ ‪.‬‬ ‫ﺋ ـﻪوهﺗــﺎ دهو‪‬ــﻪﺗــﻰ ﺋ ـﻪﻣ ـﻪوى و ﻋ ـﻪﺑﺎﺳــﻰ و ﺳ ـﻪﻟﺠــﻮﻗﻰ و ﺋ ـﻪﯾ ـﻮﺑﻰ و‬ ‫ﻋﻮﺳــﻤﺎﻧﻰ و ‪...‬ھﺘــﺪ‪ .‬ھــﻪﻣﻮوﻳــﺎن ﻣـﻪزھــﻪﺑــﻰ ﺳــﻮﻧﻪ ﻳــﺎن رِهوﺗ‪‬ــﮏ ﻟــﻪ‬ ‫ﻣ ـﻪزھــﻪﺑــﻰ ﺳــﻮﻧﻪﯾ ـﺎن ﻛﺮدۆﺗ ـﻪ ﻣ ـﻪزھــﻪﺑــﻰ رِهﺳــﻤﻰ دهو‪‬ــﻪت و ﺑــﻪزۆر‬ ‫ﺳـﻪﭘﺎﻧﺪوﻳﺎﻧـﻪ وهك رِهوﺗــﻰ )) ﺋـﻪﺷــﻌﻪرى و ﻣﺎﺗﺮﻳــﺪى و ﺣـﻪﻧـﻪﻓــﻰ و‬ ‫ﺣـﻪﻧﺒــﻪﻟــﻰ و‪..‬ھﺘــﺪ((‪ .‬وھﮫــﻪر ﻛـﻪس و ﻻﻳـﻪن و ﮔـﺮوپ و ﺑﺰوﺗﻨـﻪوهو‬ ‫دهو‪‬ـــﻪﺗ‪‬ﮑـــﯽ ﺗـــﺮ دژى ﺋـــﻪو ﻣـــﻪزھـــﻪﺑﺎﻧـــﻪ ﻳـــﺎن رِهوﺗـــﻪ ﻓﻜﺮﻳﺎﻧـــﻪ‬ ‫ﺑﻮهﺳﺘﺎﻧﺎﻳﻪﺗﻪوه ﺑﻪ )) رِاﻓﺰى و ﻣﻮﻋﺘـﻪزﻳﻠـﻪ(( دهدراﻧـﻪ ﻗـﻪ‪‬ـﻪم ﻛـﻪ‬ ‫ھــﻪﻣــﻮو ﺋ ـﻪﻣﺎﻧ ـﻪش ﺑــﻪ )) ﺷــﻴﻌﻪ (( دهوﺗــﺮان و ﺋﻴــﺪى ﺋ ـﻪم ووﺷ ـﻪى‬ ‫)) زهﻧﺪﻳﻖ و رِاﻓﺰه و ﻣﻮﻋﺘﻪزﻳﻠﻪﯾﻪ(( ﺑﺒﻮه ﭼﻪﻛ‪‬ﮑﻰ ﻛﻮﺷﻨﺪه ﺑﻪدهﺳـﺖ‬ ‫دهﺳﻪﻻﺗﺪاران و رِاﺑﻪراﻧﻰ ﺋﺎﻳﻨﻴﻪوه ﺑﯚ ﻟﻪﻧﺎوﺑﺮدﻧﻰ ﻧﻪﯾﺎرهﻛﺎﻧﻴﺎن‪.‬‬ ‫ﺋــﻪوهﺗــﺎ ھــﻪرﻳــﻪﻛــﻪ ﻟــﻪ )) دهو‪‬ــﻪﺗــﻰ ﻓــﺎﺗﻤﻰ ﺷــﻴﻌﻰ ﻟــﻪ ﻣﻴــﺴﺮ و‬ ‫ﺑﺰوﺗﻨﻪوهى ﻣﻮﺧﺘﺎرى ﺳﻪﻗﻪﻓﻰ ﻛﻪ ﺑﻪﺑﺰوﺗﻨﻪوهى ﺗﯚﺑـﻪﻛـﺎران ﻧﺎﺳـﺮاوه‬ ‫و ﺑﺰوﺗﻨﻪوهى زهﯾﺪى ﻛﻮرِى ﻋﻪﻟﻰ دژى هﺷﺎﻣﻰ ﻛﻮرِى ﻋـﻪﺑﺪوﻟﻤـﻪﻟﻴـﻚ‪4‬‬ ‫‪...0‬و ﻟﻪﺳﻪدهى ﺑﻴﺴﺘﻴﺸﺪا ﺟﻪﻧﮕﻰ ﻧ‪‬ـﻮان ﻋ‪‬ﺮاﻗـﻰ ﺳـﻮﻧﻪ ﻣـﻪزھـﻪب و‬ ‫ﺋ‪‬ﺮاﻧــــﻰ ﺷــــﻴﻌﻪ ﻣــــﻪزھــــﻪب ﻛــــﻪ ‪ 8‬ﺳــــﺎ‪‬ﯽ ﺧﺎﻳﺎﻧــــﺪ ﻳــــﻪﻛ‪‬ــــﮏ ﻟــــﻪ‬ ‫‪168‬‬

‫ﻓﺔوزاى دروﺳﺘﻜﺔر‪........‬‬ ‫ھﯚﻛﺎرهﺳﻪرهﻛﻴﻪﻛﺎﻧﻰ ﺑﺮﻳﺘـﻰ ﺑـﻮو ﻟـﻪ ﺧﻨﻜﺎﻧـﺪن و ﺗﺎﺳـﺎﻧﺪﻧﻰ ﺷـﯚرِﺷـﻰ‬ ‫ﺋﻴﺴﻼﻣﻰ ﻟﻪﺋ‪‬ـﺮان ﺑـﻪرِاﺑـﻪراﻳـﻪﺗـﻰ ﺋﺎﻳـﻪﺗـﻮﻻ ﺧﻮﻣـﻪﯾﻨـﻰ ﻛـﻪ ﺑﻨـﻪﻣـﺎى‬ ‫ﺷــﯚرِﺷــﻪﻛــﻪ ﺑﻴﺮوﺑــﺎوهرِى ﺷــﻴﻌﻪ ﻣــﻪزھــﻪﺑــﻰ ھــﻪﺑــﻮو‪ ,‬ﺋــﻪم ﺟــﻪﻧﮕــﻪ‬ ‫ﺑﻪﮔﻪورهﺗﺮﻳﻦ ﺟﻪﻧﮓ دهژﻣ‪‬ﺮدر‪‬ﺖ ﻟـﻪﺳـﻪدهى ﺑﻴـﺴﺘﺪا ﻟـﻪ رِووى ﻣـﺎوهى‬ ‫ﺟــﻪﻧﮕــﻪﻛــﻪ و ﺑــﺮِى زهرهرو زﻳــﺎﻧﻰ ﺟــﻪﻧﮕــﻪﻛــﻪ و ژﻣــﺎرهى ﻛــﻮژراو و‬ ‫ﺑﺮﻳﻨﺪارهﻛﺎﻧﻴﻪوه و ﻟﻪ رِووى ﻛﺎرﻳﮕـﻪرى ﻟـﻪﺳـﻪر ژ‪‬ـﺮ ﺧـﺎﻧﻰ ﺋـﺎﺑﻮرى و‬ ‫ﻛﯚﻣﻪﻻﻳﻪﺗﻰ ھـﻪردوو ﮔـﻪل و ھـﻪردوو ووﻻت و ﺑـﻪرِاﺳـﺘﻴﺶ ﺟـﻪﻧﮕ‪‬ﮑـﻰ‬ ‫زۆر ﮔﻪوره ﺑﻮو ‪ ,‬ﭼﻮﻧﻜﻪ ژﻣﺎرهى ﻛﻮژاوهﻛﺎﻧﻰ ﻟﻪﻧ‪‬ﻮان ‪500‬ھـﻪزار ﺑـﯚ‬ ‫ﻳﻪك ﻣﻠﻴﯚن ﻛﻮژراوﺑﻮوه وژﻣﺎرهى ﻛﻮژراو و ﺑﺮﻳﻨﺪارهﻛـﺎﻧﻰ ﺋـﻪم ﺟـﻪﻧﮕـﻪ‬ ‫ﻟﻪ ھﻪﻣﻮو ﻛﻮژراو ﺑﺮﻳﻨـﺪارهﻛـﺎﻧﻰ ﺟـﻪﻧﮕـﻪﻛـﺎﻧﻰ ﻋـﻪرهب _ﺋﻴـﺴﺮِاﺋـﺴﻴﻞ‬ ‫زﻳﺎﺗﺮ ﺑﻮو‪ ,‬ھـﻪروهرھـﺎ زﻳـﺎﺗﺮ ﺑـﻮو ﻟـﻪ ژﻣـﺎرهى ﻛـﻮژراو و ﺑﺮﻳﻨـﺪاراﻧﻰ‬ ‫ﺟﻪﻧﮕﻰ ‪ 11‬ﺳﺎ‪‬ﻪى ﺋﻪھﻠﻰ ﻟﻪ ﻟﻮﺑﻨﺎن ﻛﻪ زﻳﺎد ﻟﻪ ‪ 100000‬ﻛﻪس‬ ‫ﺑــﻮو‪ .‬ھــﻪروهھــﺎ ﻳ ـﻪﻛــﺴﺎن ﺑــﻮو ﻟــﻪﮔــﻪڵ ژﻣــﺎرهى ﺑﺮﻳﻨــﺪاراﻧﻰ ﺟ ـﻪﻧﮕ ـﻰ‬ ‫ﺳ ـﻪرﺑــﻪﺧ ـﯚﻳﻰ ﭬ‪‬ﺘﻨــﺎم ﻟــﻪﻣ ـﺎوهى ‪ 20‬ﺳــﺎ‪‬ﺪا‪.‬ﺑــﻪﺷ ـ‪‬ﻮهﯾ ـﻪك ﺧ ـﻪرﺟــﻰ‬ ‫ﻣﺎﻧﮕﺎﻧﻪى ﺋﻪم ﺟﻪﻧﮕﻪ ‪ 1‬ﺑﻠﻴﯚن دۆﻻر ﺑﻮه‪41.‬‬ ‫ھــﻪرﺑﯚﻳـﻪ ﻟــﻪ ﺋ‪‬ــﺴﺘﺎﺷﺪا و ﻟــﻪﺗـﻪواوى ﻧﺎوﭼــﻪى رِۆژھــﻪﻻﺗــﻰ‬ ‫‪‬‬ ‫ﻧﺎوهرِاﺳﺘﺪا ھﻪرِهﺷﻪى ﺟﻪﻧﮕﻰ ﺗﺎﻳﻪﻓﻰ و ﻣﻪزھﻪﺑﻰ ﻟﻪﻧ‪‬ﻮان ﻣﻪزھﻪﺑﻰ‬ ‫ﺳـــﻮﻧﻪ و ﺷـــﻴﻌﻪدا ﻟـــﻪﺋﺎراداﻳـــﻪ و ﺑﯚﺗـــﻪ ھـــﻪرِهﺷـــﻪﯾـــﻪﻛـــﻰ ﺟـــﺪى و‬ ‫ﻣﻪﺗﺮﺳﻴﺪارﻳﺶ و ﭘ‪‬ﺪهﭼ‪‬ﺖ ﺋﺎﮔﺮى ﺋﻪم ھﻪرِهﺷـﻪﯾـﻪش ﻟـﻪ ﻋ‪‬ﺮاﻗـﻪوه‬ ‫ھﻪﻟﺒﮕﻴﺮﺳ‪‬ﺖ و ﺑﻪﻓﻌﻠﻴﺶ ﺋﻪو ﺟﻪﻧﮕﻪ ﺑﻪرﭘﺎﺑﻮه ﺑﻪﻻم ﺑـﻪﺷـ‪‬ﻮهﯾـﻪﻛـﻰ‬ ‫ﻧﺎراﮔﻪﯾﻪﻧﺮاو‪ .‬ﺋـﻪوهﺗـﺎ ﺷـﻴﻌﻪ و ﺷـﻴﻌﻪ و ﺳـﻮﻧﻪو ﺷـﻴﻌﻪ و‬ ‫ﻧﺎرهﺳﻤﻰ و ِ‬ ‫ِ‬ ‫ﺳــــﻮﻧﻪ و ﺳــــﻮﻧﻪ و ﺳــــﻮﻧﻪ و ﻛــــﻮردو ﺷــــﻴﻌﻪ و ﻛــــﻮردو ﺗﻮرﻛﻮﻣــــﺎن‬ ‫‪169‬‬

‫ﻓﺔوزاى دروﺳﺘﻜﺔر‪.........‬‬ ‫و ‪..‬ھﺘﺪﻣﻮﺳـــ‪‬ﻤﺎن و ﻣـــﻪﺳـــﻴﺤﻰ و ﻳـــﻪزﻳـــﺪى و ﺋﺎﺷـــﻮرى و ‪..‬ھﺘـــﺪ ‪,‬‬ ‫ﺑﻪرﺑﻮﻧـﻪﺗـﻪ ﮔﻴـﺎن و ﺑـﻮوﻧﻰ ﻳـﻪﻛﺘـﺮى و رِۆژاﻧـﻪ ژﻣـﺎرهﯾـﻪﻛـﻰ زۆر ﻟـﻪ‬ ‫ﻳﻪﻛﺘﺮى دهﻛﻮژن و ﻣﺎلَ و ﻣﻨﺪا‪‬ﯿﺎن ﺋﺎواره دهﻛـﻪن و ﺑـﻪم ﺷـ‪‬ﻮهﯾـﻪش‬ ‫ھﻪرِهﺷﻪى داهﺑﻪﺷﺒﻮوﻧﻰ ﻋ‪‬ـﺮاق ﺑـﯚ ﺳـﻪر ‪ 3‬ﻧﺎوﭼـﻪى ﻛـﻮردو ﺳـﻮﻧﻪ و‬ ‫ﺷﻴﻌﻪ ﻟﻪﺋﺎراداﻳﻪ‪.‬‬ ‫‪ ‬ﺋﻪم ﺟﻪﻧﮕﻪ ﻣـﻪزھـﻪﺑﻴـﻪش ھـﻪر ﺑـﻪﻋ‪‬ﺮاﻗـﻪوه ﻧـﺎوهﺳـﺘ‪‬ﺖ ﺑـﻪ‪‬ﮑـﻮ‬ ‫ھـــﻪﻣـــﻮو دهو‪‬ـــﻪﺗـــﺎﻧﻰ ﻧﺎوﭼـــﻪﻛـــﻪ دهﮔﺮ‪‬ﺘـــﻪوه ﭼﻮﻧﻜـــﻪ ھـــﻪﻣـــﻮو‬ ‫دهو‪‬ــﻪﺗــﺎﻧﻰ ﻛ ـﻪﻧــﺪاو ﺋــﻮردون و ﻣﻴــﺴﺮ و ﭘﺎﻛــﺴﺘﺎن و ﺗﻮرﻛﻴــﺎ و‬ ‫ﺋ ـﻪﻓﻐﺎﻧــﺴﺘﺎن و ﻟﻴﺒﻴــﺎو ﺗــﻮﻧﺲ و ﺟ ـﻪزاﺋﻴــﺮ و ﻣﯚرﻳﺘﺎﻧﻴــﺎو ﺳــﻮدان‬ ‫وو‪...‬ھﺘﺪ‪ ,‬زۆرﻳﻨﻪ ﺳﻮﻧﻪ ﻣﻪزھﻪﺑﻦ و ﻛﻪﻣﻴﻨﻪ ﺷﻴﻌﻪن‪ ,‬ﻟﻪووﻻﺗﺎﻧﻰ‬ ‫ﺳﻮرﻳﺎو ﺋ‪‬ﺮان و ﻟﻮﺑﻨﺎن و ﻣﻪﻏﺮﻳﺐ زۆرﻳﻨﻪ ﺷﻴﻌﻪ ﻣﻪزھﻪﺑـﻦ ﻳـﺎن‬ ‫ﻛﺎرﻳﮕــﻪرﻳــﺎن ﻟــﻪ ووﻻﺗﺎﻧــﻪدا ھــﻪﯾــﻪ و ھــﻪﻣﻮوﺷــﻴﺎن ﻛــﻪﻣﻴﻨــﻪى‬ ‫ﻣﻪﺳﻴﺤﻰ و ﺟﻮﻟﻪﻛﻪ و ‪..‬ھﺘﺪ‪.‬ﻳﺎن ﺗﻴﺎداﻳﻪ‪.‬ﻛـﻪ ﭼـﺎوهرِوان دهﻛﺮ‪‬ـﺖ‬ ‫ﺋﻪم ﺟﻪﻧﮕﻪ ﻣﻪزھﻪﺑﻴـﻪ ﺑﺒ‪‬ﺘـﻪ رِ‪‬ﮕـﻪ ﺧﯚﺷـﻜﻪر ﺑـﯚ ﺟ‪‬ﺒـﻪﺟ‪‬ﮑﺮدﻧـﻰ‬ ‫ﺑﻴــﺮدۆزهى ﻓ ـﻪوزاى دروﺳــﺘﻜﻪر و ﺑﺒ‪‬ﺘ ـﻪ ھﯚﻛــﺎرى ﺳ ـﻪرهﻛــﻴﺶ ﺑ ـﯚ‬ ‫ﮔــﯚرِاﻧ‪‬ﮑ ـﻰ ﮔ ـﺸﺘﮕﻴﺮ ﻟــﻪھــﻪﻣــﻮو ووﻻﺗــﺎﻧﻰ ﻧﺎوﭼــﻪﻛ ـﻪدا و ﺋ ـﻪوهى‬ ‫ـﺴﺮاﺋﻴــﻞ ﮔــﻪرهﻛﻴﺎﻧ ـﻪ ﺑ‪‬ﺘــﻪ دى ﻟــﻪ رِۆژھــﻪﻻﺗ‪‬ﮑــﯽ‬ ‫ﺋ ـﻪﻣﺮﻳﻜــﺎو ﺋﻴـ ِ‬ ‫ﻧﺎوهرِاﺳﺘﻰ ﮔﻪورهو ﻧﻮ‪‬ﺪا ﻛﻪ ﻟﻪ ﺑﻪرژهوهﻧﺪى ﺋﻪﻣﺮﻳﻜﺎو ﺋﻴﺴﺮِاﺋﻴـﻞ‬ ‫ﺑﻪﭘﻠﻪى ﻳﻪﻛﻪم ﺗﻪواو دهﺑ‪‬ﺖ ‪.‬‬ ‫*‬ ‫*‬ ‫*‬ ‫*‬ ‫*‬

‫ﭘﻪراو‪‬ﺰهﻛﺎﻧﻰ ﺑﻪﺷﻰ ﭼﻮارهم‬ ‫‪170‬‬

‫ﻓﺔوزاى دروﺳﺘﻜﺔر‪........‬‬ ‫‪.1‬اﻟﺴﻴﺎﺳﻪ اﻟﺨﺎرﺟﻴﻪ اﻻﻣﺮﻳﻜﻴﻪ اﻣﺎم ازﻣﺎﺗﮫﺎ‪ /‬ﺗﻮﻓﻴـﻖ اﻟﻤـﺪﻳﻨﻰ‪2004/1/30 /‬‬ ‫‪www.alarabnews.com‬‬ ‫‪.2‬ھﻪواﻟ‪‬ﮑﻰ ﻛﻪﻧﺎ‪‬ﯽ ﺋﺎﺳﻤﺎﻧﻰ ﺋﻪﻟﺠﺰﻳﺮه ﻟﻪرِۆژى ‪2007/1/27‬دا‪.‬‬ ‫‪.3‬ھﻪواﻟ‪‬ﮑﻰ ﻛﻪﻧﺎ‪‬ﯽ ﺋﺎﺳﻤﺎﻧﻰ ﺋﻪﻟﺠﺰﻳﺮه ﻟﻪرِۆژى ‪2007/2/2‬دا‪.‬‬ ‫‪.4‬ھﻪﻣﺎن ﺳﻪرﭼﺎوهى ژﻣﺎره)‪(1‬‬ ‫‪.5‬ﺋﻪم ﮔﻮﺗﻪﯾﻪى ﺋﺎﻳﻪﺗﻮﻻ ﺧﻮﻣﻪﯾﻨﻰ رِاﺑﻪرى ﺷﯚرِﺷﻰ ﺋﻴـﺴﻼﻣﻰ ﺋ‪‬ـﺮان ﻟـﻪﺑـﻪﯾـﺎﻧﻰ‬ ‫ِراﮔﺮﺗﻨــﻰ ﺟ ـﻪﻧﮕ ـﻰ ‪ 8‬ﺳــﺎ‪‬ﻪى ﻧ‪‬ــﻮان ﺋ‪‬ــﺮان و ﻋ‪‬ﺮاﻗــﺪا ھــﺎت ﻛ ـﻪ رِهزاﻣ ـﻪﻧــﺪى دا‬ ‫ﻟﻪﺳﻪر ﺑﺮِﻳﺎرى ‪598‬ى ﻧﻪﺗﻪوهﯾﻪﻛﮕﺮﺗﻮهﻛﺎن ﻟﻪ ﺳﺎ‪‬ﯽ ‪1988‬دا‪.‬‬ ‫‪.6‬ھﻪﻣﺎن ﺳﻪرﭼﺎوهى ژﻣﺎره )‪(1‬‬ ‫‪.7‬ھﻪﻣﺎن ﺳﻪرﭼﺎوهى ژﻣﺎره )‪(1‬‬ ‫‪.8‬ھﻪﻣﺎن ﺳﻪرﭼﺎوهى ژﻣﺎره)‪(1‬‬ ‫‪.9‬ﮔﻮﺗﺎرى ﻋﻪﻣﺮوﻣﻮﺳﺎ ﺋﻪﻣﻴﻨﺪارى ﮔﺸﺘﻰ ﺟﺎﻣﻴﻌﻪى ﻋﻪرهﺑﻰ ﻟـﻪﻛـﻪﻧـﺎ‪‬ﯽ ﺋﺎﺳـﻤﺎﻧﻰ‬ ‫ﺋﻪﻟﺠﺰﻳﺮهدا ﻟﻪ رِۆژى ‪2007/2/16‬دا‪.‬‬ ‫‪www.ar.wikipidia.org.10‬‬ ‫‪11‬ﺋﻴﻨــﺴﺎﻳﻜﻠﯚﭘﻴﺪﻳﺎى ﮔ ـﺸﺘﻰ‪ /‬ﻳﺎﺳــﻴﻦ ﺻــﺎﺑﺮ ﺻــﺎﻟﺢ‪ /‬دهزﮔ ـﺎى ﭼ ـﺎپ و ﭘــﻪﺧــﺸﻰ‬ ‫ﺳﻪردهم‪ /‬ﭼﺎﭘﻰ ﻳﻪﻛﻪم‪ /‬ﻛﻮردوﺳﺘﺎن‪/‬ﺳﻠ‪‬ﻤﺎﻧﻰ‪.2005/‬‬ ‫‪.12‬ﻣﻮﺳـــــﻮﻋﻪاﻟـــــﺴﻴﺎﺳﻴﻪ‪/‬اﻟﺠـــــﺰء اﻟﺜﺎﻟـــــﺚ‪/‬اﻟﻤﺆﺳـــــﺴﻪ اﻟﻌﺮﺑﻴـــــﻪ ﻟﻠﺪراﺳـــــﺎت‬ ‫واﻟﻨﺸﺮ‪/‬د‪.‬ﻋﺒﺪاﻟﻮھﺎب اﻟﻜﻴﺎﻟﻰ‪/‬اﻟﻄﺒﻌﻪ اﻻوﻟﻰ‪/‬ﻟﺒﻨﺎن‪/‬ﺑﻴﺮوت‪1983/‬‬ ‫‪.13‬ھﻪﻣﺎن ﺳﻪرﭼﺎوهى ژﻣﺎره)‪(10‬‬ ‫‪.14‬ھﻪﻣﺎن ﺳﻪرﭼﺎوهى ژﻣﺎره)‪(10‬‬ ‫‪.15‬ھﻪﻣﺎن ﺳﻪرﭼﺎوهى ژﻣﺎره)‪(12‬‬ ‫‪www.ar.wikipidia.org.16‬‬ ‫‪.17‬ھﻪﻣﺎن ﺳﻪرﭼﺎوهى ژﻣﺎره )‪(11‬‬ ‫‪.18‬ﻛﯚﻣﻪ‪‬ﮕﺎ ﻟﻪﺳﺎﻳﻪى دهو‪‬ﻪﺗﻰ ﺧﻪﻻﻓﻪﺗﺪا‪ /‬ﻋﺒﺎس ﻋﺒﺪاﻟﻜﺮﻳﻢ ‪/‬ﭼﺎﭘﻰ ﻳـﻪﻛـﻪم‪/‬‬ ‫ﺳﻮﻳﺪ ‪ /‬ﺳﺘﯚﻛﮫﯚ‪‬ﻢ‪1997 /‬‬

‫‪171‬‬

‫ﻓﺔوزاى دروﺳﺘﻜﺔر‪.........‬‬ ‫‪ .19‬ﻋﻘﺎﺋﺪاﻟﺴﻨﻪ وﻋﻘﺎﺋﺪ اﻟـﺸﻴﻌﻪ‪ /‬ﺻـﺎﻟﺢ اﻟـﻮرداﻧﻰ‪ /‬ﻗـﺎھﺮه‪ /‬ﻣﻮﻗـﻊ اﻻﻟﻜﺘﺮوﻧـﻰ‬ ‫اﻟﺸﺒﻜﻪ اﻟﺸﻴﻌﻪ اﻟﻌﺎﻟﻤﻴﻪ ‪www.shiaweb.org‬‬ ‫‪.20‬ھﻪﻣﺎن ﺳﻪرﭼﺎوهى ژﻣﺎره)‪(19‬‬ ‫‪.21‬ﻟﻤﺎذا اﺧﺘﺮت ﻣﺬھﺐ اﻟﺸﻴﻌﻪ‪www.aqead.com /‬‬ ‫‪.22‬ھﻪﻣﺎن ﺳﻪرﭼﺎوهى ژﻣﺎره)‪(16‬‬ ‫‪ .23‬ھﻪﻣﺎن ﺳﻪرﭼﺎوهى ژﻣﺎره)‪(16‬‬ ‫‪ .24‬ھﻪﻣﺎن ﺳﻪرﭼﺎوهى ژﻣﺎره)‪(16‬‬ ‫‪ .25‬ھﻪﻣﺎن ﺳﻪرﭼﺎوهى ژﻣﺎره)‪(12‬‬ ‫‪ .26‬ھﻪﻣﺎن ﺳﻪرﭼﺎوهى ژﻣﺎره)‪(16‬‬ ‫‪www.shiaaw.com.27‬‬ ‫‪ .28‬ھﻪﻣﺎن ﺳﻪرﭼﺎوهى ژﻣﺎره)‪(12‬‬ ‫‪ .29‬ھﻪﻣﺎن ﺳﻪرﭼﺎوهى ژﻣﺎره)‪(16‬‬ ‫‪ .30‬ھﻪﻣﺎن ﺳﻪرﭼﺎوهى ژﻣﺎره)‪(12‬‬ ‫‪ .31‬ھﻪﻣﺎن ﺳﻪرﭼﺎوهى ژﻣﺎره)‪(12‬‬ ‫‪ .32‬ھﻪﻣﺎن ﺳﻪرﭼﺎوهى ژﻣﺎره)‪(16‬‬ ‫‪ .33‬ھﻪﻣﺎن ﺳﻪرﭼﺎوهى ژﻣﺎره)‪(16‬‬ ‫‪ .34‬ھﻪﻣﺎن ﺳﻪرﭼﺎوهى ژﻣﺎره )‪(11‬‬ ‫‪ .35‬ھﻪﻣﺎن ﺳﻪرﭼﺎوهى ژﻣﺎره)‪(16‬‬ ‫‪ .36‬ھﻪﻣﺎن ﺳﻪرﭼﺎوهى ژﻣﺎره)‪(16‬‬ ‫‪ .37‬ھﻪﻣﺎن ﺳﻪرﭼﺎوهى ژﻣﺎره)‪(12‬‬ ‫‪ .38‬ھﻪﻣﺎن ﺳﻪرﭼﺎوهى ژﻣﺎره)‪(16‬‬ ‫‪ .39‬ھﻪﻣﺎن ﺳﻪرﭼﺎوهى ژﻣﺎره)‪(19‬‬ ‫‪ .40‬ھﻪﻣﺎن ﺳﻪرﭼﺎوهى ژﻣﺎره)‪(19‬‬ ‫‪.41‬ﺟﻤﮫﻮرﻳــﻪ اﻟﺨــﻮف‪ /‬ﺳــﻤﻴﺮ اﻟﺨﻠﻴــﻞ واﺣﻤــﺪ راﺋــﻒ‪/‬ﻣﻄــﺎﺑﻊ اﻟﺰھــﺮاء ﻟﻼﻋـــﻼم‬ ‫اﻟﻌﺮﺑﻰ‪/‬ﻣﺼﺮ‪ /‬اﻟﻘﺎھﺮه‪1991/‬‬

‫‪172‬‬

‫ﻓﺔوزاى دروﺳﺘﻜﺔر‪........‬‬

‫ﻓﺔوزاى دروﺳﺘﻜﺔر‪.........‬‬

‫ﭘﺮِۆژهى رِۆژھﻪﻻﺗﻰ ﻧﺎوهرِاﺳﺘﻰ ﮔﻪوره‬ ‫ﻟﻪ چ ﻗﯚﻧﺎﻏ‪‬ﮑﺪاﻳﻪ ؟‪1‬‬

‫ﺑﻪﺷﻰ ﭘ‪‬ﻨﺠﻪم‬

‫‪173‬‬

‫‪ ‬ﺋﺎﺷﻜﺮاﻳﻪ ﭘﺮِۆژهى ِرۆژھﻪﻻﺗـﻰ ﻧـﺎوهرِاﺳـﺘﻰ ﮔـﻪوره ﻟـﻪ ﻻﻳـﻪن‬ ‫ﺋـــﻪﻣﺮﻳﻜـــﺎوه ﭘﻼﻧـــﻰ ﺑـــﯚ داﻧـــﺮاوه و ھـــﻪرﺧﯚﺷـــﻰ ﺳـــﻪرﻛﺮداﻳـــﻪﺗـــﻰ و‬ ‫رِاﺑــﻪراﻳ ـﻪﺗــﻰ ﺟ‪‬ﺒــﻪﺟ‪‬ﮑﺮدﻧ ـﻪﻛ ـﻪﺷــﻰ دهﻛــﺎت ﺑــﻪھﺎوﻛــﺎرى دۆﺳــﺖ و‬ ‫ھﺎوﭘــﻪﯾﻤﺎﻧ ـﻪﻛــﺎﻧﻰ ﻟــﻪ ﺋـﻪوروﭘﺎوﻧﺎوﭼــﻪﻛ ـﻪدا ‪.‬ﺋ ـﻪم ﭘ ـﺮِۆژهﯾ ـﻪ ﭘــ‪‬ﺶ‬ ‫ﺳﺎﻟ‪‬ﮏ و رِاﺳﺘﻪوﺧﯚ ﻟﻪدواى رِووﺧﺎﻧﻰ ھﻪردوو رِژ‪‬ﻤﻪﻛـﺎﻧﻰ ﺗﺎ‪‬ﯿﺒـﺎﻧﻰ‬ ‫ﺋﻴــﺴﻼﻣﻰ ﺳ ـﻪﻟ ـﻪﻓــﻰ ﻟــﻪ ﺋ ـﻪﻓﻐﺎﻧــﺴﺘﺎن و ﺑــﻪﻋــﺴﻰ دﻳﻜﺘــﺎﺗﯚرى ﻟــﻪ‬ ‫ﻋ‪‬ﺮاﻗﺪا ِراﮔﻪﯾﻪﻧﺮاو ﻛﻪوﺗﻪ ﻗﯚﻧﺎﻏﻰ ﺟ‪‬ﺒﻪﺟ‪‬ﮑﺮدن و ﭘﻴﺎدهﻛﺮدﻧﻴﻪوه‬ ‫ﻟﻪﺳﻪر زهﻣﻴﻨـﻪى واﻗـﻊ و ﺧﺎ‪‬ـﻪ ﻣﻴﺤـﻮهرﻳـﻪﻛـﺎﻧﻰ و ﻣـﻪرام و ﺳـﻨﻮورى‬ ‫ﺟﻮﮔﺮاﻓﻴﺎﻛ ـﻪﺷــﻰ دﻳــﺎرﻳﻜﺮا ﺑ ـﯚ ھــﻪﻣــﻮو دوﻧﻴــﺎ‪ ,‬ﻟــﻪﻛﺎﺗ‪‬ﮑ ـﺪا ﻗﯚﻧــﺎﻏﻰ‬ ‫ﭘﻼﻧﺪاﻧﺎن و ﺑﻪرﻧﺎﻣﻪ رِ‪‬ﮋﻳﻪﻛﻪى و ﮔﻔﺘﻮﮔﯚ ﭼﺮِوﭘﺮِهﻛﺎن ﻟﻪﺳـﻪرى زۆر‬ ‫ﭘ‪ ‬ـﺸﺘﺮ داﻧﺮاﺑــﻮون‪ ,‬ﺑــﻪﻻم ِرووداﻧــﻰ ﻛــﺎرهﺳــﺎﺗﻰ ‪3‬ﺷ ـﻪﻣﻤ ـﻪى ﮔــﻪوره‬ ‫)) ﺧﺎﭘﻮورﻛﺮدﻧﻰ ھﻪردوو ھﻪورﺑﺮِهﻛﺎﻧﻰ ﺳﻪﻧﺘﻪرى ﺑﺎزرﮔﺎﻧﻰ ﺟﻴﮫﺎﻧﻰ‬ ‫ﻟــﻪواﺷــﻨﺘﯚن و ﻧﻴﯚﻳــﯚرك (( دا ﻟــﻪﻻﻳــﻪن رِ‪‬ﮑﺨــﺮاوى ﺋــﻪﻟﻘﺎﻋﻴــﺪهى‬ ‫ﺋﻴــﺴﻼﻣﻰ ﺳ ـﻪﻟــﻪﻓــﻰ ﺑــﻪرِاﺑــﻪراﻳ ـﻪﺗــﻰ ﺋﻮﺳــﺎﻣﻪ ﺑــﻦ ﻻدن ﺳ ـﻪرﺗﺎﭘ ـﺎى‬ ‫ﮔﯚرِاﻧﻜﺎرﻳﻪﻛﺎن و ﭘ‪‬ﺸﮫﺎﺗﻪﻛﺎﻧﻰ ﻟﻪدوﻧﻴﺎدا ﭘ‪‬ﺶﺧﺴﺖ و ﻟـﻪدواى ﺋـﻪو‬ ‫رِووداوهوه دوﻧﻴــﺎ ﭘ‪‬ــﯽ ﻧﺎﻳـﻪ ﻗﯚﻧــﺎغ و ﺳـﻪردهﻣ‪‬ﮑـﻰ زۆر ﺗﺮﺳــﻨﺎك و‬ ‫ﻧﻮ‪‬ﻮه ﺑﻪﺷ‪‬ﻮهﯾﻪك ﻛﻪ ھﻪﻣﻮو دوﻧﻴﺎ ﺑﻪﮔﻪوره و ﺑﭽﻮﻛﻪوه ﻛﻪوﺗﻪ ﺑـﻪر‬ ‫ﻣﻪﺗﺮﺳﻰ ﺗﻴﺮۆرو ﺗﻴﺮۆرﻳﺴﺘﺎﻧﻪوه و ﭘ‪‬ﻮﻳﺴﺘﻰ دهﻛـﺮد ﻛـﻪ ﭘـﺮِۆژهﯾـﻪك‬ ‫ھﻪﺑ‪‬ﺖ ﺑﯚ ﺑﻪﮔﮋداﭼﻮﻧﻪوه وﺑﻪرﭘ‪‬ﮕﺮﺗﻨﻰ ﺋﻪو ﺗـﻪوژﻣـﻪى ﺗﻴﺮۆرﻳـﺴﺘﺎن‬ ‫‪174‬‬

‫ﻓﺔوزاى دروﺳﺘﻜﺔر‪........‬‬ ‫و ﺋﻪﻟﻘﺎﻋﻴﺪه و ھﻪﻣﻮو رِ‪‬ﮑﺨـﺮاوه ھﺎوﺷـ‪‬ﻮهﻛﺎﻧﻴـﺸﻰ و رِ‪‬ﮕـﻪ ﻧـﻪدر‪‬ـﺖ‬ ‫ﻛﻪ ﭼﻪرﺧﻰ ﺑﻴﺴﺖ وﻳﻪﻛـﻪﻣـﻴﺶ ﺑﮕـﻪرِ‪‬ﻨﺮ‪‬ﺘـﻪوه دواوه و وهك ﭼـﻪرﺧـﻪ‬ ‫ﺗﺎرﻳﻜـــﻪﻛـــﺎﻧﻰ ﻧـــﺎوهرِاﺳـــﺘﻰ ﻟ‪‬ﺒﻜـــﻪن ﻟـــﻪﺗـــﺎرﻳﻜﻰ و دواﻛـــﻪوﺗـــﻦ و‬ ‫ﺟﮫﮫﺎﻟﮫﺘﺪا ‪.‬‬ ‫ﺑﯚﻳـﻪ ﻟــﻪداﻳــﻚ ﺑــﻮون و ﺟ‪‬ﺒــﻪﺟ‪‬ﮑﺮدﻧــﻰ ﭘ ـﺮِۆژهى رِۆژھــﻪﻻﺗــﻰ‬ ‫‪‬‬ ‫ﻧﺎوهرِاﺳﺘﻰ ﮔﻪوره ﻛﻪوﺗﻪ ﻗﯚﻧﺎﻏﻰ ﺟ‪‬ﺒﻪﺟ‪‬ﮑﺮدﻧﻪوه و ﻟﻪ ‪ 3‬ﺗﻪوهرى‬ ‫ﺳـﻪرهﻛﻴـﺪا دارِ‪‬ــﮋرا ﻛـﻪ ﺑﺮﻳﺘــﻰ ﺑـﻮون ﻟـﻪ ) دﯾﻤــﻮﮐﺮاﺳـﯿﻪت و ﺑــﺎزارِى‬ ‫رﺳـﻰ ﺋـﻪم ﺗـﻪوهراﻧـﻪش ﺑـﻪ‬ ‫ﺋﺎزاد و ﺑﻪزاﻧﺴﺘﻰ ﻛﺮدﻧﻰ ﻧﺎوﭼﻪﻛﻪ ( ھـﻪ َ‬ ‫ﻧـﻪﻣــﺎﻧﻰ رِژ‪‬ﻤــﻪ دﻳﻜﺘــﺎﺗﯚرى و ﺳـﻪﻟــﻪﻓــﻰ و ﻧـﻪﺗ ـﻪوهﯾﻴـﻪ دهﻣــﺎرﮔﻴﺮ و‬ ‫ﺋﻴــﺴﻼﻣﻴﻪ ﺗﻮوﻧــﺪهرِه و ﻛﯚﻧــﻪﭘــﻪرﺳــﺖ و ﺗﻮﺗﺎﻟﻴﺘﺎرﻳــﻪﻛــﺎن دهﮔــﻪﻧــﻪ‬ ‫ﺋﻪﻧﺠﺎم و ﻟـﻪﻛـﻪش و ھـﻪواﻳـﻪﻛـﻰ ﺋﺎﺷـﺘﻰ و ﺋﺎراﻣﻴـﺪا ﻛـﻪ ﻣﺎﻓـﻪﻛـﺎﻧﻰ‬ ‫ﻣــﺮۆڤ و ژﻧــﺎﻧﻰ ﺗﻴــﺎدا ﭘـﺎر‪‬ﺰراو ﺑ‪‬ــﺖ و ﻛﯚﻣـﻪ‪‬ﮕـﻪى ﻣـﻪدهﻧــﻰ ﺑــﻪرهو‬ ‫دروﺳﺖ ﺑﻮون ﺑﺮِوات ‪ ,‬ھﻪروهھﺎ ﺑﻪﻛﺮاﻧﻪوهى ﺑﺎزارِهﻛﺎن و ﺋﺎزادﻛﺮدﻧﻰ‬ ‫ﻟﻪ دهﺳﺘﻰ ِرژ‪‬ﻢ و ﺣﻜﻮﻣﻪﺗﻪﻛﺎن و ﺑﻮار واﻻﻛـﺮدن ﻟـﻪﺑـﻪردهم ﻛـﻪرﺗـﻰ‬ ‫ﺗﺎﻳﺒــﻪت و ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﻴــﺎ زهﺑــﻪﻻﺣـﻪ ﻧ‪‬ﻮﻧـﻪﺗـﻪوهﯾـﻪﻛﺎﻧــﺪا ﭼـﻰَ دهﺑ‪‬ــﺖ و‬ ‫ھﻪﻣﻮو ﺋﻪﻣﺎﻧـﻪش ﺑـﻪﺳـﻮود وهرﮔـﺮﺗﻦ دهﺑ‪‬ـﺖ ﻟـﻪ ﭘـﺮِۆﺳـﻪى ﺑـﻪﺟﻴﮫـﺎن‬ ‫ﺑـــﻮوﻧﻰ دوﻧﻴـــﺎو ﻧـــﻪﻣـــﺎﻧﻰ ﺳـــﻨﻮورهﻛـــﺎن و ﺗ‪‬ﮑـــﻪﻻوﺑـــﻮوﻧﻰ ﮔـــﻪﻻن و‬ ‫ﻧ ـﻪﺗ ـﻪوهﻛــﺎن و ﺳــﻮودوهرﮔ ـﺮﺗﻦ ﻟــﻪ ھــﻪﻣــﻮو ﺋ ـﻪو ﭘ‪‬ــﺸﮑﻪوﺗﻨ ـﻪ ﺳ ـﻪر‬ ‫ﺳــﻮورِھ‪‬ﻨﺎﻧ ـﻪى ﻛ ـﻪﻟــﻪﺑــﻮارى زاﻧــﺴﺖ و ﺗ ـﻪﻛﻨ ـﻪﻟﯚژﻳــﺎدا رِووﻳﺎﻧــﺪاوه و‬ ‫ﺳ ـﻪرﺗﺎﭘ ـﺎى ﺟﻴﮫﺎﻧﻴــﺎن ﮔﺮﺗﯚﺗ ـﻪوه … ﺑــﻪم ﺷ ـ‪‬ﻮهﯾ ـﻪ ﺋ ـﻪم ﭘ ـﺮِۆژهﯾ ـﻪ‬ ‫ﮔﺸﺘﮕﻴﺮه و ﺑﻪﻻم ﺗﺎﻳﺒﻪﺗﻪ ﺑﻪ ﺳـﻨﻮور‪‬ﮑﻰ ﺟﻮﮔﺮاﻓﻴـﺎى دﻳـﺎرﻳﻜﺮاوه وه‬ ‫ﻛﻪ ووﻻﺗﺎﻧﻰ )) ﻋﻪرهﺑﻰ ﻟﻪ ﻣﻪﻏﺮﻳﺒﻪوه ﺗـﺎ ﻛـﻪﻧـﺪاو و ﺋﻴـﺴﺮِاﺋﻴـﻞ و‬ ‫‪175‬‬

‫ﻓﺔوزاى دروﺳﺘﻜﺔر‪.........‬‬ ‫ﺗﻮرﻛﻴﺎو ﺋ‪‬ﺮان و ﭘﺎﻛﺴﺘﺎن و ﺋﻪﻓﻐﺎﻧﺴﺘﺎن (( دهﮔﺮ‪‬ﺘﻪوه و ﺋﺎﺷﻜﺮاﺷﻪ‬ ‫ﻛـــﻪ ﺋـــﻪم ﺳـــﻨﻮوره رِۆژھـــﻪﻻﺗـــﻰ ﻧـــﺎوهرِاﺳـــﺘﻰ ﮔـــﻪوره دهﮔﺮ‪‬ﺘـــﻪوه و‬ ‫ﻧﺎوﺟــــﻪرﮔــــﻪى دوﻧﻴــــﺎش ﭘ‪‬ــــﮏ د‪‬ــــﻨﻦ و ﺧــــﺎ‪‬ﯽ ﭼــــﺮِﺑﻮوﻧــــﻪوهى‬ ‫ﺑﻪرژهوهﻧﺪﻳﻪﻛـﺎﻧﻰ زﻟﮫ‪‬ـﺰهﻛـﺎﻧﻦ و ﺧـﺎوهن ﺳـﻪرﻣﺎﻳـﻪ ﻳـﻪﻛـﻰ ﻣﺮۆﻳـﻰ و‬ ‫ﺳﺮوﺷـــﺘﻰ زۆر و زهوهﻧـــﺪن ﺑـــﻪﺗﺎﻳﺒـــﻪﺗـــﻴﺶ ﻧـــﻪوت وﺑـــﺎزارِ‪‬ﮑـــﻰ ﭘـــ ِﺮ‬ ‫ﻓﺮۆﺧﺘﻴـﺸﻦ ﺑـﯚ ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﻴــﺎ زهﺑـﻪﻻﺣـﻪﻛــﺎن و ھـﻪرﻳـﻪﻛـﻪﺷـﻴﺎن ﺑــﻪدهﺳــﺖ‬ ‫ﺳــﻪدان ﻛ‪‬ــﺸﻪى ﺳﻴﺎﺳــﻰ و ﺳــﻨﻮورى و ﺋــﺎﺑﻮورى و ﻛﯚﻣــﻪﻻﻳــﻪﺗــﻰ و‬ ‫ﺟﮫﮫﺎﻟــﻪت و دواﻛ ـﻪﺗﻨ ـﻪوه دهﻧــﺎ‪‬ﻨﻦ و ﻛﯚﻣ ـﻪ‪‬ﮕﺎﻳ ـﻪﻛــﻰ دواﻛ ـﻪوﺗ ـﻮوى‬ ‫داﺧـــﺮاوو ﻣـــﺎف ﭘـــ‪‬ﺶ‪‬ﻠﻜـــﺮاون و ﺧـــﺎوهﻧـــﻰ ﺣـــﻮﻛﻤﺮِاﻧـــﻰ ﻓـــﻪﺳـــﺎد و‬ ‫ﻛﯚﻧـﻪﭘـﺎر‪‬ﺰو ﺋﻴـﺴﻼﻣﻰ و ﺷـﯚﭬ‪‬ﻨﻰ و دواﻛـﻪوﺗـﻮن وﺗﺎﺋ‪‬ـﺴﺘﺎ ﺳـﻮود‪‬ﮑﻰ‬ ‫ﺋﻪوﺗﯚﻳﺎن ﻟﻪو ھﻪﻣﻮو ﭘ‪‬ﺸﮑﻪوﺗﻨﺎﻧﻪ ﻧﻪﺑﻴﻨﻴـﻮه و ﺑـﻪم ﺣﺎ‪‬ـﻪﺷـﻴﺎﻧﻪوه‬ ‫ﻟــﻪﺳ ـﻪدهى ﺑﻴــﺴﺖ و ﻳ ـﻪﻛ ـﻪﻣــﺪا دهﺑﻨــﻪ رِ‪‬ﮕﺮ‪‬ﮑ ـﻰ ﮔــﻪوره ﻟــﻪﺑــﻪردهم‬ ‫ﺟ‪‬ﺒﻪﺟ‪‬ﮑﺮدﻧﻰ ﺋﻪو ﭘﺮِۆژهﯾﻪدا ھﻪرﺑﯚﻳﻪ ﭘﺮِۆﺳﻪى ﺑﻪدﻳﻤﻮﻛﺮاﺳﻰ ﻛﺮدن‬ ‫ـﺎزرهﻛﺎﻧﻴــﺎن و ﺳــﻮود وهرﮔﺮﺗﻨﻴــﺎن ﻟــﻪ زاﻧــﺴﺘﻪﻛــﺎﻧﻰ‬ ‫و ﺋــﺎزادﻛﺮدﻧﻰ ﺑـ ِ‬ ‫ﺳـﻪردهم و ﭘ‪‬ــﺸﮑﻪوﺗﻨـﻪﻛــﺎﻧﻰ ﺑــﻮارى ﭘــﻪﯾـﻮهﻧﺪﻳـﻪﻛــﺎن ﺑﯚﺗـﻪ ﻛــﺎر‪‬ﮑﻰ‬ ‫ز‪‬ﺪهﮔﺮﻧﮓ و ھﻪﻧﻮﻛﻪﯾﻲ و ﻧﺎﻛﺮ‪‬ﺖ ھﻪروا ﺑﻪﺋﺎﺳﺎﻧﻰ ﭘﺸﺘﮕﻮىَ ﺑﺨـﺮ‪‬ﻦ‬ ‫و ﻧﻪﺧﺮ‪‬ﻨﻪ ﺋﻪﺟ‪‬ﻨﺪاى ﮔﯚرِاﻧﻜﺎرﻳﻪﻛﺎﻧﻪوه ‪..‬‬ ‫ﺋﻪﻣﺮﻳﻜﺎ ﺑﻪرِووﺧﺎﻧـﺪﻧﻰ ھـﻪردوو رِژ‪‬ﻤـﻪﻛـﺎﻧﻰ ﺋـﻪﻓﻐﺎﻧـﺴﺘﺎن و‬ ‫‪‬‬ ‫ﻋ‪‬ﺮاق ﮔﻮرز‪‬ﮑﻰ ﻛﺎرﻳﮕﻪرو ﻛﻮﺷﻨﺪهى ﺳﺮهواﻧﺪه ﺟﻪﺳـﺘﻪى ﺳﻴـﺴﺘﻪﻣـﻪ‬ ‫داﺧــﺮاو و دواﻛـﻪوﺗــﻮوهﻛــﺎﻧﻰ ﻧﺎوﭼــﻪﻛـﻪ و ﺑــﻪﻣـﻪش ﺳـﻪرﻛـﻪوﺗﻨ‪‬ﮑـﻰ‬ ‫ﮔﻪورهى ﺑﻪدهﺳﺖ ھ‪‬ﻨﺎ و ﺋﻴﺪى ھﻪﻣﻮو ﺋﻪو ووﻻﺗﺎﻧﻪى ﻛﻪ ﭘـﺮِۆژهﻛـﻪ‬ ‫دهﯾﺎﻧﮕﺮ‪‬ﺘﻪوه ﻛﻪوﺗﻨﻪ ﺧﯚ ﺑﯚ ﭼﺎﻛﺴﺎزى و ﮔﯚرِاﻧﻜﺎرى ﻟﻪ ﺳﻴـﺴﺘﻪم و‬ ‫‪176‬‬

‫ﻓﺔوزاى دروﺳﺘﻜﺔر‪........‬‬ ‫ﻳﺎﺳـﺎ و دهﺳـﺘﻮور و ﻟـﻪھـﻪوﻟ‪‬ﮑـﻰ ﺑ‪‬ﻮوﭼﺎﻧـﺪان ﺑـﯚ ﺧﯚﮔﻮﻧﺠﺎﻧـﺪن ﺑـﯚ‬ ‫ﺋﻪوهى ﺑﻪر ﮔﻮرزى ﮔﯚرِاﻧﻜﺎرﻳﻪﻛﺎن ﻧﻪﻛﻪون و ﭘ‪‬ﺶ ﺋـﻪوهى ﺳـﻪرﻳـﺎن‬ ‫ﺑﺘﺎﺷﻦ ﺧﯚﻳﺎن ﺳﻪرى ﺧﯚﻳﺎن ﺑﺘﺎﺷـﻦ وهك ﻋـﻪﻟـﻰ ﻋـﻪﺑـﺪوﻻ ﺻـﺎﻟﺤﻰ‬ ‫ﺳﻪرۆﻛﻰ ﻳﻪﻣﻪن ده‪‬ﺖ و ﺑﯚﺋﻪوهى ﺋﻪو ﻧﻔﻮز و دهﺳﻪﻻت و ﺳﻪروهت‬ ‫و ﺳﺎﻣﺎﻧﻪ زۆرهﯾﺎن ﻟﻪدهﺳـﺖ ﻧـﻪﭼ‪‬ـﺖ ﺑﯚﻳـﻪ ﺑـﻪﻧﺎﭼـﺎرى و دوود‪‬ـﯽ و‬ ‫ﻟـــﻪژ‪‬ـــﺮ ﻓـــﺸﺎرهﻛﺎﻧـــﺪا ﻛـــﻪوﺗﻨـــﻪ ﺧـــﯚ ﺑـــﯚ ﺟـــﻮاﻧﻜﺮدﻧﻰ ﺳـــﻴﻤﺎى‬ ‫ﺣــﻮﻛﻤﺮِاﻧﻴــﻪﻛﺎﻧﻴــﺎن ﺑــﻪوهى ﻛــﻪوﺗﻨــﻪ ھــﻪﻟﺒﮋاردﻧــﻰ ﺷــﺎرهواﻧــﻰ و‬ ‫ﭘــﻪرِﻟــﻪﻣــﺎن و ﺳ ـﻪرۆﻛــﻰ وﻻﺗ ـﻪﻛﺎﻧﻴــﺎن و ﺟ ـﯚره ﻛﺮاﻧ ـﻪوهﯾ ـﻪﻛﻴﺎﻧ ـﺪا‬ ‫ﺑــــﻪﻛــــﺎرى ﺳﻴﺎﺳــــﻰ و رِ‪‬ﮑﺨــــﺮاوهﯾــــﻰ و رِۆژﻧﺎﻣــــﻪواﻧــــﻰ و ﺋــــﺎزادى‬ ‫ﺑﺎزارِهﻛﺎﻧﻴﺎن زﻳﺎﺗﺮ ﻛﺮد و ﺳﻨﻮورهﻛﺎﻧﻴﺎن ﺋﻪو ﭘﻴﺮۆزﻳـﻪى ﺟﺎراﻧﻴـﺎن‬ ‫ﻧﻪﻣﺎ‪ ,‬ﺑﻪﻻم ھ‪‬ﺸﺘﺎ ﻟﻪﺋﺎﺳﺘﻰ ﭘ‪‬ﻮﻳﺴﺖ و ﺋﻪو ﭘﺮِۆژهﯾـﻪدا ﻧـﻴﻦ ﺑﯚﻳـﻪ‬ ‫ﻓﺸﺎرهﻛﺎن ﻟﻪﺳﻪرﻳﺎن ﺑﻪردهواﻣﻪ ‪.‬‬ ‫‪ ‬ﺋﻪو ووﻻﺗﺎﻧﻪى ﻛﻪ ﭘﺮِۆژهﻛﻪ زۆر ﻣـﻪﺑـﻪﺳـﺘ‪‬ﺘﻰ ﻛـﻪ ﮔـﯚرِاﻧﻜﺎرﻳـﺎن‬ ‫ﺗﻴــﺎدا ﺑﺒ‪‬ـــﺖ ﺑـــﺮﻳﺘﻴﻦ ﻟـــﻪ ووﻻﺗـــﺎﻧﻰ ﻋـــﻪرهﺑـــﻰ و ﺋ‪‬ـــﺮان و ﻟـــﻪﭘـــ‪‬ﺶ‬ ‫ھــﻪﻣﻮوﺷــﻴﺎﻧﻪوه ﺳــﻮورﻳﺎو ﺋ‪‬ــﺮان د‪‬ــﺖ و ﻟــﻪﺋ‪‬ــﺴﺘﺎﺷﺪا ھــﻪردووﻛﻴــﺎن‬ ‫ﺑﻪﺑﻴﺎﻧﻮوى ﺟﻴﺎوازهوه ﻛﻪوﺗﻮﻧﻪﺗﻪ ﺑﻪر ﻓﺸﺎرى ﻧ‪‬ﻮدهو‪‬ﻪﺗﻰ و ﻧﺎوﭼﻪﯾﻰ‬ ‫ﮔـﻪورهوه و ﺧـﯚش ﺑــﻪﺧﺘﺎﻧـﻪش ﻟــﻪم ﭘـﺮِۆﺳـﻪﯾـﻪدا ﺋـﻪﻣﺮﻳﻜــﺎو ﺋـﻪوروﭘـﺎ‬ ‫ھﺎورِان و ﺗﻪﺑﺎن و ﭘ‪‬ﮑﻪوه ﻛﺎر دهﻛﻪن ﺑﯚ ﺋﻪو ﮔﯚرِاﻧﻜﺎرﻳﺎﻧﻪ ‪.‬‬ ‫‪ ‬ﺑﻪﻓﻴﻌﻠﻴﺶ ﮔﯚرِاﻧﻜﺎرى ﻟﻪ رِژ‪‬ﻤﻰ ﺳﻮورﻳﺎدا دهﺳـﺘﻰ ﭘ‪‬ﮑـﺮدوه ھـﻪر‬ ‫ﻟﻪ ﻛﺸﺎﻧﻪوهى ھ‪‬ﺰهﻛﺎﻧﻰ ﻟﻪ ﻟﻮﺑﻨـﺎن و ﻟ‪‬ﮑﯚ‪‬ﯿﻨـﻪوه ﻟـﻪﮔـﻪڵ ﺳـﻪراﻧـﻰ‬ ‫ِرژ‪‬ﻤﻪﻛﻪﯾﺪا ﺑﻪھﯚى ﺗ‪‬ﻮهﮔﻼﻧﻴﺎن ﻟﻪ ﺗﻴﺮۆرﻛﺮدﻧﻰ ِرهﻓﻴﻖ ﺣﻪرﻳﺮﻳﻪوهو‬ ‫ﺟﻴﺎﺑﻮﻧﻪوهى ﻋـﻪﺑـﺪول ﺣـﻪﻟـﻴﻢ ﺧـﻪداﻣـﻰ ﺟ‪‬ﮕـﺮى ﺳـﻪرۆك ﻛﯚﻣـﺎر ﻛـﻪ‬ ‫‪177‬‬

‫ﻓﺔوزاى دروﺳﺘﻜﺔر‪.........‬‬ ‫زﻳﺎﺗﺮ ﻟﻪ ‪ 30‬ﺳﺎلَ ﺳﻪرﻛﺮداﻳﻪﺗﻰ ﺣﻴﺰﺑﻰ ﺑﻪﻋـﺴﻰ ﻛـﺮدهوه و ﺋ‪‬ـﺴﺘﺎ‬ ‫ﻟــﻪھــﻪو‪‬ــﯽ رِووﺧــﺎﻧﻰ ﺋ ـﻪو رِژ‪‬ﻤــﻪداﻳ ـﻪ و ﺑــﻪد‪‬ﻨﻴﺎﻳــﺸﻪوه رِووﺧــﺎن و‬ ‫ﮔــﯚ ِراﻧﻜــﺎرى ﻟــﻪ ﺳــﻮرﻳﺎدا زۆر ﺋﺎﺳــﺎن و ﻧﺰﻳﻜ ـﻪ و ﻗﯚﻧــﺎﻏﻰ زۆرﺑــﺎش‬ ‫ﭼﯚﺗﻪ ﭘ‪‬ﺶ ‪..‬‬ ‫‪ ‬ﺳﻪرﻛﻪوﺗﻨﻰ ھﻪرهﮔﻪورهى ﭘﺮِۆژهﻛﻪ ﻟﻪ ﮔﯚرِاﻧﻜﺎرى ﻟـﻪ ﺋ‪‬ﺮاﻧﺪاﻳـﻪ‬ ‫ﭼﻮﻧﻜﻪ ﺋ‪‬ـﺮان ووﻻﺗ‪‬ﮑـﯽ ﺧـﺎوهن ﺗﻮاﻧـﺎى ﻣﺮۆﻳـﻰ و ﻣـﺎدى و ﺳﺮوﺷـﺘﻰ‬ ‫ﮔــﻪورهﯾـﻪ و ﭘﺎﻧﺘﺎﻳﻴـﻪﻛــﻰ ﮔــﻪورهى ﺟﻮﮔﺮاﻓﻴﺎﺷــﻰ ھــﻪﯾـﻪ ﻛـﻪ ﺳـﻪﻧﮕـﻰ‬ ‫ﻟــﻪﻧﺎوﭼــﻪﻛـﻪ و دوﻧﻴﺎﺷــﺪا ﮔــﻪورهﺗــﺮ ﻛــﺮدوه و ﺧــﺎوهن ھ‪‬ـﺰ و ﺳــﻮﭘﺎو‬ ‫ﺗ ـﻪﻛﻨ ـﻪﻟﯚژﻳــﺎى ﭘ‪‬ــﺸﮑﻪوﺗــﻮى ﺳ ـﻪرﺑﺎزﻳ ـﻪ و ﮔــﯚرِاﻧﻜــﺎرى ﺗﻴﺎﻳــﺪا ﺑــﻪو‬ ‫ﺋﺎﺳـــﺎﻧﻴﻪى ﺳـــﻮرﻳﺎ ﻧﻴـــﻪ ‪ ,‬ﺑﯚﻳـــﻪ دهﻛﺮ‪‬ـــﺖ ﻛـــﻪ ﻛـــﺎرى ﺟـــﺪى ﺗـــﺮ و‬ ‫ﺑﻪدﻳﻘﻪﺗﺘﺮى ﺗﻴﺎدا ﺑﻜﺮ‪‬ـﺖ ﺑـﻪھﺎوﻛـﺎرى و ھﺎوﭘـﻪﯾﻤـﺎﻧﻰ دهو‪‬ـﻪﺗـﺎﻧﻰ‬ ‫دوﻧﻴــﺎو ﻧﺎوﭼــﻪﻛ ـﻪ ﻟــﻪرِ‪‬ــﯽ ﻓــﺸﺎره ﺳﻴﺎﺳــﻰ و ﺳ ـﻪرﺑــﺎزى و زاﻧــﺴﺘﻰ و‬ ‫ﺋﺎﺑﻮرﻳﻪوه ﺋﻪو ﮔﯚرِاﻧﻜﺎرﻳﻪ ﺋﻪﻧﺠﺎم ﺑﺪر‪‬ﺖ و ﺑﻪﺳﻪرﻛﻪوﺗﻨﻴﺶ ﺑﻪﺳﻪر‬ ‫ﺋ‪‬ﺮاﻧﺪا ﭘﺮِۆژهﻛﻪ ‪ %80‬ى ﺗ‪‬ﺪهﭘﻪرِ‪‬ﻨ‪‬ـﺖ و ﻗﯚﻧـﺎﻏﻰ ھـﻪرهﮔـﻪورهى‬ ‫ﺟ‪‬ﺒـــﻪﺟ‪‬ـــﺪهﺑ‪‬ـــﺖ و ﺋـــﻪو ِر‪‬ـــﮋهى ‪ %20‬ى ﻛـــﻪ دهﻣ‪‬ﻨ‪‬ﺘـــﻪوه ﺑـــﯚ‬ ‫ﮔﯚرِاﻧﻜﺎرﻳـﻪﻛـﺎﻧﻰ ووﻻﺗـﺎﻧﻰ دﻳﻜـﻪى ﻋـﻪرهﺑـﻰ و ﺗﻮرﻛﻴـﺎ و ﭘﺎﻛـﺴﺘﺎﻧﻪ‬ ‫ﭼﻮﻧﻜــﻪ ﺋــﻪو ووﻻﺗﺎﻧــﻪ ﺧﯚﺑــﻪﺧــﯚ و ﻟــﻪﺑــﻪر ﭘ‪‬ﻮﻳــﺴﺘﻰ زۆرﻳــﺎن ﺑــﻪ‬ ‫ھﺎوﻛﺎرﻳ ـﻪﻛــﺎﻧﻰ ﺋ ـﻪﻣﺮﻳﻜــﺎ و ﺋ ـﻪوروﭘ ـﺎ ﺧﯚﻳــﺎن ﮔــﯚرِاﻧﻜــﺎرى دهﻛ ـﻪن و‬ ‫ﻣﻠﻜﻪچ دهﻛﻪن ﺑﯚ ﭘـﺮۆژهﻛـﻪ و ھـﯿﭻ ﻛـﺎﺗ‪‬ﮑ‪‬ﺶ رِ‪‬ﮕﺮﻳـﻪﻛـﻰ ﮔـﻪورهﯾـﺎن‬ ‫ﻧﻪﻛﺮدوه ﻟﻪﺑـﻪردهم ﺳﻴﺎﺳـﻪﺗـﻪﻛـﺎﻧﻰ ﺋـﻪﻣﺮﻳﻜـﺎدا و دهﺗﻮاﻧﺮ‪‬ـﺖ ﺑـﻪزۆر‬ ‫ﭘﺮِۆژهﻛﻪﯾﺎن ﺑﻪﺳﻪردا ﺑﺴﻪﭘ‪‬ﻨﺮ‪‬ﺖ ‪.‬‬

‫‪178‬‬

‫ﻓﺔوزاى دروﺳﺘﻜﺔر‪........‬‬ ‫‪ ‬ﻟ‪‬ــﺮهدا دهﻛﺮ‪‬ــﺖ ﺋـﻪو ﭘﺮﺳــﻴﺎره ﺑﻜـﻪﯾـﻦ و ﺑ‪‬ـﯿﻦ ﺋﺎﻳــﺎ ﭘـﺮِۆژهﻛـﻪ‬ ‫ﮔﻪﯾﺸﺘﯚﺗﻪ چ ﻗﯚﻧﺎﻏ‪‬ﮏ و ﺋﺎﺳﺘﻪﻧﮓ و ﻟﻪﻣﭙﻪرهﻛﺎﻧﻰ ﺑﻪردهﻣﻰ ﭼﻴﻦ و‬ ‫ﺋﻮﻣ‪‬ﺪى ﭼﻰ ﻟ‪‬ﺪهﻛﺮ‪‬ﺖ ؟‬ ‫‪ ‬ﺑ ـﯚ وهﻻم داﻧ ـﻪوهى ﺋ ـﻪم ﭘﺮﺳــﻴﺎراﻧﻪ و دهﯾ ـﺎﻧﻰ ﺗــﺮﻳﺶ ده‪ ‬ـﯿﻦ‬ ‫ﭘﺮِۆژهﻛﻪ ﻟﻪ ﺋ‪‬ﺴﺘﺎدا ﻟﻪ ﻗﯚﻧﺎﻏ‪‬ﮑﻰ ﮔﻪﻟ‪‬ﮓ ﮔﺮﻧﮓ و ھـﻪﺳـﺘﻴﺎرداﻳﻪ و‬ ‫ﻧﺎﻛﺮ‪‬ﺖ ﺑﻪ ھﯿﭻ ﺟﯚر‪‬ﮏ ﺳﺎزش ﻟﻪﺳﻪر ﺧﺎلَ و ﺑـﺮِﮔـﻪﻛـﺎﻧﻰ ﺑﻜﺮ‪‬ـﺖ و‬ ‫ھﯿﭻ ﺳـﺎردﺑﻮﻧﻪ وه و ﻛـﻪﻣﺘـﻪرﺧـﻪﻣﻴـﻪك ھـﻪﻟﻨﺎﮔﺮ‪‬ـﺖ ‪ ..‬ﺋـﻪﻣﺮﻳﻜـﺎ و‬ ‫ﺋﻪوروﭘﺎ ﺑﻪﺗﻪﻧﮫﺎ ﻧﺎﺗﻮاﻧﻦ ﺳﻪرﺗﺎﭘﺎى ﭘﺮِۆﺳﻪﻛﻪ ﺟ‪‬ﺒﻪﺟ‪‬ﺒﻜﻪن ﺋﻪﮔﻪر‬ ‫ھﺎوﻛـــﺎرى و ﻛﺎرﺋﺎﺳـــﺎﻧﻰ و ﭘـــﺸﺘﮕﻴﺮى دهو‪‬ـــﻪﺗـــﺎﻧﻰ ﺗـــﺮى دوﻧﻴـــﺎو‬ ‫ﻧﺎوﭼﻪﻛﻪﺷﻴﺎن ﻟﻪﮔﻪ‪‬ـﺪا ﻧـﻪﺑ‪‬ـﺖ ‪ .‬ﺑﯚﻳـﻪ دروﺳـﺘﺒﻮوﻧﻰ دهو‪‬ـﻪﺗـﺎﻧ‪‬ﮑﻰ‬ ‫ﻧﻮي و ﺋﻴﺴﺮِاﺋﻴﻞ و ‪..‬ھﺘـﺪ و ﺗـﻪﻧﺎﻧـﻪت‬ ‫وهﻛﻮ ﺋﻪﻓﻐﺎﻧﺴﺘﺎن و ﻋ‪‬ﺮاﻗﻰ َ‬ ‫دروﺳﺖ ﺑﻮوﻧﻰ دهو‪‬ﻪﺗﻰ ﻧﻮ‪‬ﯽ وهك دهو‪‬ﻪﺗ‪‬ﮑﯽ ﺳﻪرﺑﻪﺧـﯚى ﻛـﻮردﻳﺶ‬ ‫ﻟﻪﻧﺎوﭼﻪﻛﻪدا ھ‪‬ﻨﺪهى ﺗﺮ زهﻣﺎﻧﻪﺗﻰ ﺳﻪرﻛﻪوﺗﻨﻰ ﭘـﺮِۆژهﻛـﻪ دهﺑ‪‬ـﺖ و‬ ‫ﮔﻪﻟ‪‬ﮏ ﮔﺮﻧﮕﻦ ﺑﯚ ﺳﻪرﻛﻪﺗﻨﻰ ﭘﺮِۆژهﻛﻪ‪.‬‬ ‫‪ ‬ﺑﯚﻳﻪ ﺋﻪرﻛ‪‬ﮑﻰ ﺗﺮى ﮔﺮﻧﮕﻰ ﺋﻪﻣﺮﻳﻜـﺎ ﺑﺮﻳﺘﻴـﻪ ﻟـﻪ ھﺎوﻛـﺎرى و‬ ‫ﭘــﺸﺘﮕﻴﺮى زﻳــﺎﺗﺮى ﻛــﻪﻣﻴﻨــﻪ ﻧــﻪﺗــﻪوهﯾــﻰ و ﻣــﻪزھــﻪﺑﻴــﻪﻛــﺎن ﻟــﻪو‬ ‫ووﻻﺗﺎﻧﻪدا و ﺑﻪﺗﺎﻳﺒﻪﺗﻴﺶ ﻋﻪرهﺑﻴﻪﻛﺎن وهك ﻧﻪﺗﻪوهﻛـﺎﻧﻰ )) ﻛـﻮرد‬ ‫و ﺋﻪﻣﺎزﻳﻐﻰ و ﺑﺎﺷﻮورﻳﻪﻛﺎﻧﻰ ﺳﻮودان و ﻗﻴﺒﺘﻴﻪﻛﺎﻧﻰ ﻣﻴﺴﺮ و ﺑﻪﻟﻮش‬ ‫و ﺋﺎزهر و ﺋﻪرﻣﻪن و …ھﺘﺪ (( ﭼﻮﻧﻜﻪ ﺋﻪوان ھﻪﻣﻴﺸﻪ ﺳﻪرهﻧ‪‬ـﺰهى‬ ‫ﮔــﯚرِاﻧﻜﺎرﻳـﻪﻛــﺎن ﺑﻮﻧـﻪ و ﺧــﺎ‪‬ﯽ ﻻوازى ﺋـﻪو دهﺳـﻪﻻﺗﺎﻧـﻪش ﺑﻮﻧـﻪ و‬ ‫ھﯚﻛﺎر‪‬ﮑﻰ ﻛﺎراﺷﻦ ﺑﯚ ﺳﻪرﻛﻪوﺗﻨﻰ ﭘﺮِۆژهﻛﻪ ‪..‬‬

‫‪179‬‬

‫ﻓﺔوزاى دروﺳﺘﻜﺔر‪.........‬‬ ‫‪ ‬ﻟــﻪﻛﯚﺗﺎﻳﻴــﺪا ده‪‬ــﯿﻦ ﻟــﻪﺋــﻪﻧﺠــﺎﻣﻰ ﭘــﺮِۆژهﻛــﺎﻧﻰ وﻳ‪‬ــﺴﻦ و‬ ‫ﻣــﺎرِﺷــﺎ‪‬ﻪوه ﻟــﻪﺳـﻪدهى ﺑﻴــﺴﺘﺪا ﮔــﻪﻟ‪‬ــﮏ ﮔــﯚرِاﻧﻜــﺎرى ﻟــﻪ ﺟﻮﮔﺮاﻓﻴــﺎى‬ ‫دوﻧﻴﺎدا ِرووﻳﺎﻧﺪا و ﺑﻮوﻧﻪ دﻳﻔـﺎﻛﺘﯚ و ﮔـﻪﻟ‪‬ـﮏ دهو‪‬ـﻪﺗـﻰ ﺳـﻪرﺑـﻪﺧـﯚ‬ ‫ﭘ‪‬ــﮏ ھــﺎﺗﻦ و ﻧ ـﻪﺗ ـﻪوه ژ‪‬ــﺮ دهﺳــﺘﻪﻛــﺎن رِزﮔﺎرﻳــﺎن ﺑــﻮو ‪ ,‬ﺑﮫــﻪﯾ ـﻮاى‬ ‫ﺋﻪوهى ﻟﻪﺋﻪﻧﺠﺎﻣﻰ ﺋﻪم ﭘﺮِۆژهﯾﻪﺷﺪا ﺋﻪو ﮔﯚرِاﻧﻜﺎرﻳﺎﻧﻪ رِووﺑﺪهﻧﻪوه و‬ ‫ﻧﻪﺗﻪوهى ﻛﻮردﻳﺶ وهك ﻧـﻪﺗـﻪوهﯾـﻪﻛـﻰ زﻳﻨـﺪوو داﺑـﻪش و داﮔﻴﺮﻛـﺮاو‬ ‫رِزﮔﺎرى ﺑﺒ‪‬ﺖ و ﺑﺒ‪‬ﺘﻪ ﺧﺎوهن دهو‪‬ﻪﺗﻰ ﺳﻪرﺑﻪﺧﯚى ﺧﯚى ‪..‬‬ ‫ﺑﯚﻳﻪ ﭘ‪‬ﻮﻳﺴﺖ دهﻛﺎت ﻛﻪ ﺳﻪرﻛﺮداﻳﻪﺗﻰ ﻛـﻮرد ﻟـﻪم ﻗﯚﻧﺎﻏـﻪ‬ ‫‪‬‬ ‫ز‪‬ــﺪه ھــﻪﺳــﺘﻴﺎرهدا وهك ھﺎوﭘــﻪﯾﻤــﺎﻧ‪‬ﮑﻰ رِاﺳــﺘﻪﻗﻴﻨــﻪ و ﺷــ‪‬ﻠﮕﻴﺮى‬ ‫ﭘ ـﺮِۆژهﻛ ـﻪ و ﺋ ـﻪﻣﺮﻳﻜــﺎ ھﺎوﻛــﺎر و ﻛﺎرﺋﺎﺳــﺎﻧﻰ ﺗ ـﻪواوﺑﻜــﺎت و ﺧ ـﯚى‬ ‫ﺑﮕﻮﻧﺠ‪‬ﻨ‪‬ــﺖ ﻟــﻪﮔــﻪڵ رِهوت و ﻣ ـﻪراﻣ ـﻪﻛــﺎﻧﻰ ﭘ ـﺮِۆژهﻛ ـﻪدا و ھــﻪرﭼ ـﻰ‬ ‫زووﺗﺮه ھﻪو‪‬ﯽ زﻳﺎﺗﺮى ﭼﻪﺳﭙﺎﻧﺪﻧﻰ دﯾﻤﻮﮐﺮاﺳﯿﻪت و ﺑـﺎزارِى ﺋـﺎزاد‬ ‫و ﭘ‪‬ﮑﻪوهﻧﺎﻧﻰ ﻛﯚﻣﻪ‪‬ﮕﺎﻳﻪﻛﻰ ﭘ‪‬ﺸﮑﻪوﺗﻮوى ﻣﻪدهﻧﻰ ﺑـﺪهن ﻛـﻪ ﻳﺎﺳـﺎو‬ ‫ﻣــﺎﻓﻰ ﻣــﺮۆڤ و ژﻧــﺎﻧﻰ ﺗﻴــﺎدا ﭘﺎر‪‬ﺰراوﺑ‪‬ــﺖ و دوور ﺑﻜ ـﻪو‪‬ﺘ ـﻪوه ﻟــﻪ‬ ‫ﮔــﻪﻧــﺪه‪‬ــﯽ و ﻓــﻪﺳــﺎد و دﻳﻜﺘﺎﺗﯚرﻳــﻪت و ھــﻪوا‪‬ــﯽ زﻳــﺎﺗﺮى ﺳــﻮود‬ ‫وهرﮔﺮﺗﻨـــﻰ ﺑ‪‬ـــﺖ ﻟـــﻪ ﭘ‪‬ـــﺸﮑﻪوﺗـــﻦ و داھ‪‬ﻨﺎﻧـــﻪﻛـــﺎن و ﺳـــﻮود ﻟـــﻪ‬ ‫ﺗــﻪﻛﻨــﻪﻟﯚژﻳــﺎو زاﻧــﺴﺘﻪﻛــﺎﻧﻰ ﺳــﻪردهم وهرﺑﮕﺮ‪‬ــﺖ و زۆر ﺋﺎﻗﻼﻧــﻪ و‬ ‫ﺣـﻪﻛﻴﻤﺎﻧـﻪ ھــﻪﻟـﺴﻮﻛﻪوت ﻟــﻪﮔــﻪڵ رِووداو و ﭘ‪‬ــﺸﮫﺎﺗﻪﻛﺎﻧــﺪا ﺑﻜــﺎت و‬ ‫ﺳـﻪدهى ﺑﻴـﺴﺖ و ﻳـﻪﻛـﻪم ﺑﻜﺎﺗـﻪ ﺳـﻪدهى ﻛـﻮردان و رِ‪‬ﮕـﻪ ﻧـﻪدات ﻛـﻪ‬ ‫وهك ﺳـﻪدهى ﺑﻴــﺴﺖ ﻛﯚﻳﻠــﻪ و داﮔﻴــﺮ و داﺑــﻪﺷــﻜﺮاوﺑ‪‬ﺖ و ﭼﻴــﺪى ﺋـﻪم‬ ‫ﺳﻪدهﯾﻪ ﺳﻪدهى ﻋﻪرهب و ﺗﻮرك و ﻓﺎرس ﻧـﻪﺑ‪‬ـﺖ و ﺧﯚﺷـﺒﻪﺧﺘﺎﻧـﻪش‬ ‫ﻟﻪﺋ‪‬ﺴﺘﺎدا ﺣﻪﻛـﻴﻢ و ﻟ‪‬ـﺰان و رِﻳﺸـﺴﭙﻴﻪﻛـﺎﻧﻰ ﻋـﻪرهب ﻳـﻪك ﺑـﻪدواى‬ ‫‪180‬‬

‫ﻓﺔوزاى دروﺳﺘﻜﺔر‪........‬‬ ‫ﻳﻪﻛﺪا ﻛﯚچ دهﻛﻪن و ﻟﻪﺋ‪‬ﺮاﻧﻴﺸﺪا ﺗﻮﻧﺪرِهوه ﺑﻰَ ﺋﻪزﻣﻮوﻧﻪﻛﺎن ﺣـﻮﻛﻢ‬ ‫دهﻛـﻪن و ھــﻪرﭼـﻰ ﺗﻮرﻛﻴﺎﺷـﻪ ھــﯿﭻ ﻛﺎﺗ‪‬ــﮏ ھ‪‬ﻨـﺪهى ﺋ‪‬ــﺴﺘﺎ ﻧ ـﻪرم و‬ ‫ﻧﻴﺎن ﻧﻪﺑﻮه ﻟﻪﺑﻪردهم داواﻛﺎرى و ﻣﺎﻓﻪﻛﺎﻧﻰ ﻛﻮردا ‪..‬‬ ‫‪ ‬ﺑﯚﻳﻪ ﻣﺎوهﺗﻪوه ﺳﻪر ﻛﻮرد ﺧﯚى ﻛﻪ ﻣﺎ‪‬ﯽ ﺧـﯚى رِ‪‬ـﮏ ﺑﺨﺎﺗـﻪوه و‬ ‫دهﺳﻪﻻﺗﻰ ﺧﯚى ﭘﺎك و ﺧﺎو‪‬ﻦ و ﺑﻪھ‪‬ـﺰ و داﻣـﻪزرا و ﻳـﻪﻛﮕﺮﺗـﻮو‬ ‫ﺑﻜﺎﺗﻪوه ﺑـﯚ ﮔـﻪﯾـﺸﺘﻦ ﺑـﻪﺋﺎﻣﺎﻧﺠـﻪﻛـﺎﻧﻰ ﻛـﻪ ھـﺎو ﺟﻮوﺗـﻪ ﻟـﻪﮔـﻪڵ‬ ‫ﺋﺎﻣـــﺎﻧﺞ و ﻣـــﻪراﻣـــﻪﻛـــﺎﻧﻰ ﭘـــﺮِۆژهى رِۆژھـــﻪﻻﺗـــﻰ ﻧـــﺎوهرِاﺳـــﺘﻰ‬ ‫ﮔﻪورهدا …‬

‫*‬

‫*‬ ‫*‬

‫*‬ ‫*‬

‫*‬ ‫ﻛ‪‬ﺸﻪﻛﺎﻧﻰ رِۆژھﻪﻻﺗﻰ ﻧﺎوهرِاﺳﺖ‬ ‫ﺑﯚﻣﺒ‪‬ﮑﻰ ﺗﻪوﻗﻴﺘﻜﺮاون !‪2‬‬ ‫ﺋﺎﺷﻜﺮاﻳﻪ ﻧﺎوﭼﻪى ِرۆژھﻪﻻﺗﻰ ﻧﺎوهرِاﺳـﺖ ﮔﺮﻧﮕﻴـﻪﻛـﻰ ﺟﻴﯚﭘﯚﻟـﻪﺗﻴﻜـﻰ‬ ‫ﻛـﻰ و ﻣﻠﻤﻼﻧـﻰَ و‬ ‫ﮔﻪورهى ھﻪﯾﻪ ﻟﻪ دوﻧﻴﺎدا و ھـﻪﻣﻴـﺸﻪ ﺟ‪‬ﮕـﻪى ﻛ‪‬ﺒـﺮِ َ‬ ‫ﺳﻪرھﻪﻟﺪاﻧﻰ ﻛ‪‬ﺸﻪ و ﻧﺎﻛﯚﻛﻴﻪﻛﺎن ﺑـﻮه ﻟـﻪﻧ‪‬ـﻮان زﻟﮫ‪‬ـﺰهﻛـﺎﻧﻰ دوﻧﻴـﺎ‬ ‫ﻟﻪﻛﯚن و ﻧﻮ‪‬ﺪاو ھﯚﻛﺎرى ﺋﻪم ﻣﻠﻤﻼﻧ‪‬ﯿﺎﻧﻪش ﺑﻪھﯚى‪:-‬‬ ‫‪ ‬دهو‪‬ﻪﻣـﻪﻧـﺪﺑﻮوﻧﻰ ﺋـﻪم ﻧﺎوﭼـﻪﯾـﻪ ﺑـﻪ ﺋـﺎوى ﺷـﻴﺮﻳﻦ و ﻛـﺎﻧﺰاو‬ ‫ﺳﺎﻣﺎﻧﻰ ﺳﺮوﺷﺘﻰ و ﺑﻪﺗﺎﻳﺒﻪﺗﻴﺶ ﻧﻪوت ﻛﻪﻟﻪﺋ‪‬ﺴﺘﺎدا ﺑﯚﺗﻪ ﻛﯚ‪‬ﻪﻛﻪى‬ ‫ﺑﻨﭽﻴﻨﻪﯾﻰ ﺑﯚ ھﻪﻣﻮوﭘ‪‬ﺸﮑﻪوﺗﻦ و داھ‪‬ﻨﺎﻧﻪﻛﺎن ‪.‬‬ ‫‪181‬‬

‫ﻓﺔوزاى دروﺳﺘﻜﺔر‪.........‬‬ ‫‪ ‬ﺑﻮوﻧﻰ ﺋﺎوى ﮔﻪرم ﻟﻪدهرﻳﺎو زهرﻳﺎﻛﺎﻧﻰ ﻧﺎوﭼﻪﻛـﻪدا ﻟـﻪھـﻪﻣـﻮو‬ ‫وهرزهﻛــﺎﻧﻰ ﺳــﺎ‪‬ﺪا ﻛ ـﻪ ھﯚﻛﺎر‪‬ﮑــﻪ ﺑ ـﯚ ﺑــﻪردهوام ﺑــﻮوﻧﻰ ھــﺎﺗﻮﭼﯚو و‬ ‫ﺑﺎزرﮔﺎﻧﻰ‪.‬‬ ‫‪ ‬ﺑﻮوﻧﻰ ژﻣﺎرهﯾﻪﻛﻰ زۆرى داﻧﻴﺸﺘﻮاﻧﻰ ھﻪژار و ﻧﻪﺧﻮ‪‬ﻨﺪهوار و‬ ‫ﺑﻰ ﻛﺎر ﮐﻪھ‪‬ﺰ‪‬ﮑﻰ ﮔﻪورهى ھﻪرزاﻧـﻦ و ﺑﻮﻧـﻪﺗـﻪ ﺑـﺎزارِ‪‬ﮑـﻰ ﮔـﻪوره و‬ ‫َ‬ ‫ﭘـــ ِﺮ ﻓﺮۆﺷـــﻰ ﺑـــﻪرھـــﻪﻣـــﻰ وﻻﺗـــﺎن و ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﻴـــﺎ زهﺑـــﻪﻻﺣـــﻪﻛـــﺎﻧﻰ‬ ‫ﻧ‪‬ﻮﻧﻪﺗﻪوهﯾﻰ ‪.‬‬ ‫‪ ‬ﺑﻮوﻧﻰ ﺳﻪدان ﻛ‪‬ﺸﻪى ﻧـﺎوﺧﯚﻳﻰ ﻧ‪‬ـﻮان ﺋـﻪو ووﻻﺗﺎﻧـﻪى ﺋـﻪم‬ ‫ﻧﺎوﭼﻪﯾﻪ ھﻪر ﻟﻪﻛ‪‬ﺸﻪ ﻧﻪﺗﻪوهﯾﻰ و ﻣﻪزھﻪﺑﻰ و دﻳﻨﻰ و ﻛﯚﻣﻪﻻﻳﻪﺗﻰ‬ ‫و ﺳﻨﻮورﻳﻪﻛﺎﻧﻪوه ﺗﺎ دواى ‪.‬‬ ‫‪ ‬ﻧﻪﺑﻮوﻧﻰ ﺳﻴﺴﺘﻪﻣ‪‬ﮑـﻰ ﺳﻴﺎﺳـﻰ و دﻳﻤﻮﻛﺮاﺳـﻰ و ﭘ‪‬ـﺸﮑﻪوﺗـﻮوى‬ ‫وھﮫــﺎ ﻛـﻪ ﻳﺎﺳــﺎ ﺗﻴﺎﻳــﺪا ﺳـﻪروهر ﺑ‪‬ــﺖ و ﻣﺎﻓـﻪﻛــﺎﻧﻰ ﻣــﺮۆڤ و ژﻧــﺎﻧﻰ‬ ‫ﺗﻴﺎدا ﭘﺎر‪‬ﺰراو ﺑ‪‬ﺖ ‪,‬ھﻪﻣﻮو ﺋﻪو دهو‪‬ﻪﺗﺎﻧـﻪ ﻟـﻪﻻﻳـﻪن ﺳﻴـﺴﺘﻪﻣ‪‬ﮑـﻰ‬ ‫ﺳﻴﺎﺳـــﻰ و ﺋـــﺎﺑﻮرى و ﻛﯚﻣـــﻪﻻﻳـــﻪﺗـــﻰ ﺗـــﺎك رِه و ﻛﯚﻧـــﻪ ﭘـــﺎر‪‬ﺰ و‬ ‫دواﻛﻪوﺗﻮو و داﺧﺮاوهوه ﻛﯚﻧﺘﺮِۆ‪‬ﮑﺮاون و ِر‪‬ﮕﻪ ﺑﻪ ھﯿﭻ ﺟﯚره ﻛﺮاﻧﻪو‬ ‫ﺷﻪﻓﺎﻓﻴﻪت و ﺋﺎزادﻳﻪﻛﺎن ﻧﺎدهن ‪.‬‬ ‫‪ ‬ﺳ ـﻪرهرِاى ﺋ ـﻪم ﻛ‪‬ــﺸﻪﺳ ـﻪرهﻛــﻰ و ﻣﻮزﻣﻴﻨﺎﻧ ـﻪ ؛ داﻣ ـﻪزراﻧــﺪن و‬ ‫رِوواﻧﺪﻧﻰ دهو‪‬ﻪﺗﻰ ﺋﻴﺴﺮِاﺋﻴﻠﻰ ﺟﻮوﻟـﻪﻛـﻪ ﻟـﻪﻧﺎوﺟـﻪرﮔـﻪ و د‪‬ـﯽ ﺋـﻪم‬ ‫ﻧﺎوﭼﻪﯾﻪدا ﻛﻪ ﺑﻪﻋﻪرهﺑﻰ و ﺋﻴﺴﻼﻣﻰ ﻧﺎودهﺑﺮ‪‬ﺖ ھﯚﻛـﺎر‪‬ﮑﻰ ﺗـﺮ ﺑـﻮو‬ ‫ﺑـــﯚ ﻗﻮ‪‬ﺒﻮﻧـــﻪوه و ﺋـــﺎ‪‬ﯚزﺗﺮﺑﻮوﻧﻰ ﻛ‪‬ـــﺸﻪﻛـــﺎﻧﻰ ﺋـــﻪم ﻧﺎوﭼـــﻪﯾـــﻪ و‬ ‫ﻛﺮاﻧﻪوهى زﻳﺎﺗﺮى دهرﮔﺎﻛﺎن ﺑﯚ رِۆژﺋﺎوا و رِۆژھﻪﻻت ﺑﯚ دهﺳﺘ‪‬ﻮهردان‬ ‫و ھﺎﺗﻨﻪ ﻧﺎوهوهى زﻟﮫ‪‬ﺰهﻛﺎن ﺑﯚ ﻧﺎوﭼﻪﻛﻪ ‪.‬‬ ‫‪182‬‬

‫ﻓﺔوزاى دروﺳﺘﻜﺔر‪........‬‬

‫ﻓﺔوزاى دروﺳﺘﻜﺔر‪.........‬‬ ‫ﺗﺎﺋ‪‬ﺴﺘﺎ ھﺎﺗﯚﺗﻪ دى ھﻪﻣﻮو دهﭼ‪‬ﺘـﻪوه ﺧـﺎ‪‬ﯽ ﺳـﻔﺮه و دهﺑ‪‬ـﺖ ﺳـﻪر‬ ‫ﻟﻪﻧﻮێ دهﺳﺖ ﭘ‪‬ﺒﻜﻪﻧﻪوه‪.‬‬

‫ھﻪﻣﻮو ﺋﻪم ھﯚﻛﺎراﻧﻪ و دهﯾـﺎﻧﻰ ﺗـﺮﻳﺶ ﺑﻮﻧـﻪﺗـﻪ ھـﯚى ﭼـﺎوﺗ‪‬ﺒﺮِﻳﻨـﻰ‬ ‫دهو‪‬ــﻪﺗ ـﻪ زﻟﮫ‪‬ــﺰ و ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﻴــﺎ ﮔــﻪوره ﻧ‪‬ﻮﻧ ـﻪﺗ ـﻪوهﯾﻴــﻪﻛــﺎن ﺑ ـﯚ ﺋ ـﻪم‬ ‫ﻧﺎوﭼﻪﯾﻪ و ھﻪرﻳﻪﻛﻪﯾﺎن ﺑﻪ ﺑﻴﺎﻧﻮوﻳﻪك و ﻟـﻪﺑـﻪررژهوهﻧـﺪى ﻳـﻪﻛـﺎﻧﻰ‬ ‫ﺧﯚﻳـــﻪوه دهﺳـــﺖ وهردهداﺗـــﻪ ﻛﺎروﺑـــﺎرى ﻧـــﺎوﺧﯚﻳﻰ ﺋـــﻪم ﻧﺎوﭼـــﻪﯾـــﻪو‬ ‫ھــﻪرﺑﯚﻳـﻪش ھــﻪر ﻻﻳـﻪك ﺑﻴـﻪو‪‬ــﺖ دهﺗﻮاﻧ‪‬ــﺖ ﻟــﻪﻣــﺎوهﯾـﻪﻛــﻰ ﻛـﻪﻣــﺪا‬ ‫ﺋﺎژاوهو ﺷﻪرِى ﻧﺎوﺧﯚوﻛ‪‬ﺸﻪ دروﺳﺖ ﺑﻜﺎت ﻟﻪﻧﺎوﺧﯚى ھﻪر ووﻻﺗ‪‬ﮏ و‬ ‫دوو ووﻻت ﻳــﺎن زﻳــﺎﺗﺮى ﻧﺎوﭼــﻪﻛـﻪ وﺑ ـﯚ ﺋـﻪوهى ﻣ ـﻪراﻣـﻪﻛــﺎﻧﻰ ﺧ ـﯚى‬ ‫ﺟ‪‬ﺒﻪﺟ‪‬ﺒﻜﺎت ‪.‬‬ ‫ﻟــﻪﺋ‪‬ــﺴﺘﺎدا ِرۆژھــﻪﻻﺗــﻰ ﻧــﺎوهرِاﺳــﺖ ﻟــﻪھــﻪﻣــﻮو ﻛــﺎﺗ‪‬ﮑﯽ ﺗــﺮ زﻳــﺎﺗﺮ‬ ‫ﺋﺎﻣـــﺎدهﯾـــﻪ ﺑـــﯚ ﺗـــﻪﻗﻴﻨـــﻪوهى ﻛ‪‬ـــﺸﻪﻛـــﺎﻧﻰ ﻟـــﻪﻧـــﺎوﺧﯚى ﺧﯚﻳـــﺪا و‬ ‫دهﺳﺘ‪‬ﻮهرداﻧﻰ دهرهﻛﻴﺶ ﺑﯚى ‪,‬ﻟﻪو ﻛ‪‬ﺸﻪ ﮔﻪرم و ﮔﻮرِاﻧـﻪى ﻛـﻪ وهك‬ ‫ﺑﯚﻣﺒ‪‬ﮑﻰ ﺗﻪوﻗﻴﺘﻜـﺮاو وان و ﻛـﯚﻧﺘﺮِۆ‪‬ـﻪﻛـﻪﺷـﻴﺎن ﺑـﻪدهﺳـﺖ ووﻻﺗـﺎﻧﻰ‬ ‫ﻧﺎوﭼﻪﻛﻪوه ﻧﻴﻪ ﺑﻪ‪‬ﮑﻪ ﺑﻪدهﺳﺘﻰ ھ‪‬ـﺰه دهرهﻛﻴـﻪﻛﺎﻧـﻪوهﯾـﻪ وﺑﻮﻧـﻪﺗـﻪ‬ ‫ھﯚى ﻧﺰﻳﻚ ﺑﻮﻧﻪوهى ﺗﻪﻗﺎﻧﺪﻧﻪوهى ﻛ‪‬ﺸﻪﻛﺎن ﺑﺮﻳﺘﻴﻦ ﻟﻪ ‪:-‬‬

‫ﻛ ـﻪ ﻟــﻪﺋ‪‬ــﺴﺘﺎدا و ﻟــﻪدواى ﺗﻴﺮۆرﻛﺮدﻧــﻰ رِهﻓﻴــﻖ ﺣ ـﻪرﻳﺮﻳ ـﻪوه ﺑﯚﺗ ـﻪ‬ ‫ﻛ‪‬ﺸﻪﯾﻪﻛﻰ ﮔﻪرﻣﻮ ﮔﻮرو ﺟ‪‬ﮕﻪى ﮔﺮﻧﮕﻰ ﭘ‪‬ﺪاﻧﻰ ﺋﻪﻣﺮﻳﻜﺎ و ﻓﻪرِهﻧﺴﺎو‬ ‫ﺋــﻪوروﭘــﺎ ﺑــﻪﮔــﺸﺘﻰ و ﺋــﻪو ِرژ‪‬ﻤــﻪﯾــﺎن ﺑﻨﻜــﯚ‪‬ﮑﺮدوه و ﻟــﻪھــﻪو‪‬ــﯽ‬ ‫ِرووﺧﺎﻧﻴﺪان و ﻟﻪﺋ‪‬ﺴﺘﺎدا ﺋﯚﭘﯚزﺳﻴﯚﻧﻰ ﺋﻪو ِرژ‪‬ﻤﻪﯾﺎن ﻛﯚﻛﺮدۆﺗـﻪوه و‬ ‫ﺋﺎﻣـــﺎدهى دهﻛـــﻪن ﺑـــﯚ رِووﺧﺎﻧـــﺪﻧﻰ ﺋـــﻪو رِژ‪‬ﻤـــﻪ و ﻛـــﻮردﻳﺶ ِرۆ‪‬ـــﯽ‬ ‫ﺑﻪرﭼﺎوى ھﻪﯾﻪ ﻟﻪو ﺑﻮارهدا ‪.‬‬

‫‪ .1‬ﻛ‪‬ﺸﻪى ﺋﻴﺴﺮِاﺋﻴﻞ _ﻓﻪﻟﻪﺳﺘﻴﻨﻴﻪﻛﺎن‬

‫‪.4‬ﻛ‪‬ﺸﻪى ﻣﻪﺳﻪﻟﻪ ﺋﻪﺗﯚﻣﻴﻪﻛﻪى ﺋ‪‬ﺮاﻧﻪ‬

‫ﺗﻮﻧﺪرهوى ﺣـﻪﻣـﺎس ﻟـﻪ‬ ‫ِ‬ ‫ﺑﻪﺗﺎﻳﺒﻪﺗﻴﺶ دواى ﺳﻪرﻛﻪوﺗﻨﻰ ﺑﺰوﺗﻨﻪوهى‬ ‫ھﻪﻟﺒﮋاردﻧﻪﻛﺎﻧﻰ ﺋﻪم دوواﻳﻴﺎﻧﻪدا ﻛ‪‬ﺸﻪﻛﻪ ﭘ‪‬ـﯽ ﻧـﺎوهﺗـﻪ ﻗﯚﻧـﺎﻏ‪‬ﮑﻰ‬ ‫ﺗﺮﺳﻨﺎك و زۆر ھﻪﺳﺘﻴﺎرهوه و ﭘ‪‬ﺶدهﭼ‪‬ﺖ ﺗﺎﺑ‪‬ﺖ ﺋﺎ‪‬ﯚزﺗﺮ و ﮔﻪرﻣﺘﺮ‬ ‫دهﺑ‪‬ﺖ ﺋﻪﮔﻪر ﺣﻪﻣﺎس دان ﻧﻪﻧ‪‬ﺖ ﺑﻪوﺟﻮدى ﺋﻴﺴﺮِاﺋﻴﻞ و رِ‪‬ﮑﻪوﺗﻨﺎﻣﻪ‬ ‫ﻣﯚرﻛﺮاوهﻛﺎﻧﻰ ﻧ‪‬ﻮان ﻓﻪﻟﻪﺳﺘﻴﻦ و ﺟﻮﻟﻪﻛﻪدا و ﻟﻪوﻛﺎﺗﻪﺷﺪا ھـﻪرﭼـﻰ‬ ‫‪183‬‬

‫‪ .2‬ﻛ‪‬ﺸﻪى ﻧﺎوﺧﯚى ﻟﻮﺑﻨﺎﻧﻴﻪﻛﺎﻧﻪ‬ ‫ﻛــﻪ ﺑﻮﻧــﻪﺗــﻪ دووﺑــﻪرهى دژ ﺑــﻪﯾــﻪك ﻟــﻪﺳــﻪر ﺑﻨﭽﻴﻨــﻪى دژاﻳــﻪﺗــﻰ‬ ‫دهﺳﻪﻻﺗﻰ ﺳـﻮرﻳﺎو ﺋ‪‬ـﺮان ﻟـﻪﻟﻮﺑﻨﺎﻧـﺪا ‪,‬ﺑـﻪرهى ﺣﻴﺰﺑـﻮﻻو ﺋـﻪﻣـﻪﻟـﻰ‬ ‫ﺷﻴﻌﻪ ﻟﻪﮔـﻪڵ ﺳـﻮرﻳﺎو ﺋ‪‬ﺮاﻧـﺪان و ﺑـﻪرهى ﺳـﻮﻧﻪ و ﻣـﻪﺳـﻴﺤﻴﻪﻛـﺎﻧﻴﺶ‬ ‫ﺑﻪرهى ﺋﺎزادى ﺧﻮازان )دژ ﺑﻪ ﺳﻮرﻳﺎو ﺋ‪‬ﺮاﻧﻦ (‪.‬‬

‫‪.3‬ﻛ‪‬ﺸﻪى رِژ‪‬ﻤﻰ ﺑﻪﻋﺴﻰ ﺳﻮرﻳﺎﻳﻪ‬

‫ﻛ ـﻪ ﺑﯚﺗ ـﻪ ﻛ‪‬ــﺸﻪﯾ ـﻪﻛــﻰ ﮔــﻪوره و ﺟ‪‬ﮕـﻪى ﮔﺮﻧﮕ ـﻰ دوﻧﻴــﺎو ﺋـﻪﻣﺮﻳﻜــﺎو‬ ‫ﺋﻪوروﭘﺎ ﻟﻪﻣﻪﺷﺪا ھﺎورِان و دهﯾﺎﻧﻪو‪‬ﺖ ﻛﻪ ﺋ‪‬ـﺮان ﻧـﻪﺑ‪‬ﺘـﻪ ﺧـﺎوهﻧـﻰ‬ ‫ﺋـﻪو ﭼــﻪﻛـﻪ ﻛﻮﺷــﻨﺪه و ﻛﺎرﻳﮕـﻪره وﻟــﻪھــﻪو‪‬ـﯽ ﺋـﻪوهدان ﻛـﻪﻟــﻪﻻﻳـﻪن‬ ‫ﻧ ـﻪﺗ ـﻪوه ﻳ ـﻪﻛﮕﺮﺗــﻮهﻛﺎﻧ ـﻪوه ﮔــﻪﻣﺎرۆﺑــﺪر‪‬ﺖ و ‪.‬ﺋ‪‬ــﺮاﻧﻴﺶ ﺗﺎﺋ‪‬ــﺴﺘﺎ‬ ‫ﺳﻪرﺳﻪﺧﺘﺎﻧﻪ ﺑﻪرﮔﺮى ﻟﻪ ھﻪﻟﻮ‪‬ﺴﺖ و ﻛﺮدارهﻛﺎﻧﻰ دهﻛﺎت و ھﻪرِهﺷﻪ‬ ‫‪184‬‬

‫ﻓﺔوزاى دروﺳﺘﻜﺔر‪........‬‬ ‫و ﮔﻮرِهﺷﻪى ﻗﻪﺑﻪش ﻟﻪ ﺋﻪﻣﺮﻳﻜﺎ و ﺋﻴﺴﺮِاﺋﻴﻞ دهﻛﺎت ‪.‬‬

‫‪.5‬ﻛ‪‬ﺸﻪى ﻋ‪‬ﺮاق‬ ‫ﺳﺎل ﺋﻪﻣﺮﻳﻜﺎ ﻧﻪﯾﺘﻮاﻧﻴﻮه ﻛﻪ ﺑﻪﺗـﻪواوهﺗـﻰ‬ ‫ﻛﻪ ﺗﺎﺋ‪‬ﺴﺘﺎ و ﻟﻪدواى ‪َ 3‬‬ ‫ھ‪‬ﻤﻨــﻰ و ﺋﺎﺳــﺎﻳﺶ ﺑﭽــﻪﺳــﭙ‪‬ﻨ‪‬ﺖ و ﻧــﻪھ‪‬ــﺖ ووﻻﺗــﺎﻧﻰ دهوروﺑــﻪر‬ ‫دهﺳــﺘﻮهرﺑــﺪهﻧـﻪ ﻛﺎروﺑــﺎرى ﻧــﺎوﺧﯚى ﻋ‪‬ــﺮاق و ھﺎوﻛــﺎرى و ﭘـﺸﺘﻴﻮاﻧﻰ‬ ‫ﺗﻴﺮۆرﻳﺴﺘﺎن ﻧﻪﻛﻪن‪.‬‬

‫‪.6‬ﺋﻪﻣﻪ ﺳﻪرهرِاى ﻛ‪‬ﺸﻪى ﻧﻪﺑﻮوﻧﻰ دﯾﻤﻮﮐﺮاﺳﯿﻪت و‬ ‫ﺋﺎزادﻳﻪﻛﺎن‬ ‫ﻟﻪو وﻻﺗﺎﻧﻪى ﻛﻪدۆﺳﺖ و ﻧﺰﻳﻜﻰ ﺋﻪﻣﺮﻳﻜﺎن ﻟﻪ ﻧﺎوﭼﻪﻛﻪدا ‪,‬ﻟـﻪﮔـﻪڵ‬ ‫ﭼﻪﻧﺪﻳﻦ ﻛ‪‬ﺸﻪى ﺗﺮى ﻧﺎوﺧﯚﻳﻰ وهك ﻛ‪‬ﺸﻪ ﻣﻪزھﻪﺑﻰ و ﻧﻪﺗﻪوهﯾـﻰ و‬ ‫ﺳﻨﻮورى و ﻛﯚﻣﻪﻻﻳﻪﺗﻰ و‪..‬ھﺘﺪ ﻛﻪ ﺋﻪﻣﺎﻧﻪش ھﯿﭽﻴﺎن ﻛﻪﻣﺘﺮ ﻧﻴﻪ ﻟﻪ‬ ‫ﺗﺮﺳﻨﺎﻛﻰ و ﺗـﻪﻗﻴﻨـﻪوهﯾﺎﻧـﺪا ﻟـﻪ و ﻛ‪‬ـﺸﻪ ﮔـﻪرﻣﺎﻧـﻪى ﻛـﻪ ﻟـﻪﭘـ‪‬ﺶدا‬ ‫ﺑﺎﺳﻤﺎن ﻛﺮدن ‪.‬‬ ‫ھﻪرﺑﯚﻳﻪ ﻧﺎوﭼﻪى رِۆژھﻪﻻﺗﻰ ﻧـﺎوهرِاﺳـﺖ ﻟـﻪ ﺋ‪‬ـﺴﺘﺎدا ﻟـﻪﻛﻮاﻧﻮﻳـﻪﻛـﻰ‬ ‫ﭘﺮِژﻳﻠﻪﻣﯚى ﺧﺎﻣﯚش دهﭼ‪‬ﺖ ﻛﻪ ھ‪‬ﺪى ھ‪‬ﺪى و ﻟﻪﺳﻪرﺧﯚ دهﮔﻪﺷ‪‬ﺘﻪوه‬ ‫و ﻧﺰﻳﻚ دهﺑ‪‬ﺘﻪوه ﻟﻪﮔﺮِﮔﺮﺗﻦ ‪.‬ھﻪرﻛﺎﺗ‪‬ﮑﻴﺶ ﻛ‪‬ـﺸﻪﻛـﺎن ﺗـﻪﻗﻴﻨـﻪوه‬ ‫ﺋﻪوا ﮔﺮِى ﺋﺎﮔﺮهﻛـﻪ ﺗـﻪﻧﮫـﺎ ﻧﺎوﭼـﻪﻛـﻪ ﻧﺎﮔﺮ‪‬ﺘـﻪوه ﺑـﻪ‪‬ﮑـﻮ ﻛﺎرﻳﮕـﻪرى‬ ‫دهﺑ‪‬ﺖ ﺑﯚ ﺳﻪر ھﻪﻣﻮو دوﻧﻴﺎو ﻛﯚﻧﺘﺮِۆ‪‬ﮑﺮدﻧﻴﺸﻰ ﻛﺎر‪‬ﮑﻰ ﺳـﺎﻧﺎ ﻧﺎﺑ‪‬ـﺖ‬ ‫و ﺑـﻪﻻﻧـﺴﻰ ھ‪‬ـﺰهﻛـﺎن ﻟـﻪدوﻧﻴـﺎدا دهﮔـﯚرِ‪‬ـﺖ ‪.‬ﭼﻮﻧﻜـﻪ ﺋـﻪم ﻧﺎوﭼـﻪﯾـﻪ‬ ‫‪185‬‬

‫ﻓﺔوزاى دروﺳﺘﻜﺔر‪.........‬‬ ‫ﺧــﺎ‪‬ﯽ ﭼـﺮِﺑﻮﻧ ـﻪوهى ﺑــﻪرژهوهﻧﺪﻳ ـﻪ ﺳﻴﺎﺳــﻰ و ﺋــﺎﺑﻮرى و ﻛـﻪﻟﺘــﻮرى و‬ ‫زاﻧﺴﺘﻴﻪﻛﺎﻧﻰ زﻟﮫ‪‬ـﺰ و ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﻴﺎﻛﺎﻧـﻪ و ﺑـﻪﺋﺎﺳـﺎﻧﻴﺶ دهﺳـﺖ ﺑـﻪردارى‬ ‫ﺋ ـﻪو ﺑــﻪرژهوهﻧﺪﻳﺎﻧ ـﻪﯾ ـﺎن ﻧــﺎﺑﻦ و ھــﻪرﻳ ـﻪﻛ ـﻪﯾ ـﺎن ﺑ ـﯚ داﺑﻴﻨﻜــﺮدن و‬ ‫ﭘﺎراﺳﺘﻨﻰ ﺑﻪرژهوهﻧﺪﻳﻪﻛﺎﻧﻴﺎن دهﺳﺘﻮهردهدهﻧﻪ ﻛﺎروﺑﺎرى ﻧﺎوﭼﻪﻛﻪوهو‬ ‫ھ‪‬ﻨﺪهى ﺗﺮ زهﯾﺖ ﺑﻪﺳﻪر ﺋﺎﮔﺮهﻛﻪدا دهﻛﻪن ‪.‬‬ ‫ﭼﺎرهﺳﻪر ﺑﯚ ھﻪﻣﻮو ﺋﻪم ﻛ‪‬ـﺸﻪ ﮔـﻪرم و ﮔـﻮرِو ﺗﺮﺳـﻨﺎﻛﺎﻧﻪش ﺑﺮﻳﺘﻴـﻪ‬ ‫ﻟــﻪ رِووﺧﺎﻧــﺪن و رِاﻣــﺎ‪‬ﯿﻨﻰ ﺳﻴــﺴﺘﻪم و رِژ‪‬ﻤــﻪ ﺳﻴﺎﺳــﻰ و ﺋــﺎﺑﻮرى و‬ ‫ﻛﯚﻣـﻪﻻﻳـﻪﺗــﻰ و ﻓـﻪرھــﻪﻧﮕﻴـﻪ دﻳﻜﺘــﺎﺗﯚر و دواﻛـﻪوﺗــﻮو داﺧــﺮاوهﻛــﺎﻧﻰ‬ ‫ﻧﺎوﭼﻪﻛﻪ و ﺑﻪرﻗﻪرارﻛﺮدﻧﻰ ﺳﻴﺴﺘﻪﻣ‪‬ﮑﻰ دﯾﻤﻮﮐﺮاﺳـﯿﻰ و ﺋﺎزادﻳـﻪﻛـﺎن‬ ‫وﺳﻪرﺑﻪﺳـﺘﻰ ﻛـﺎرى ﺳﻴﺎﺳـﻰ و ﺟـﻪﻣـﺎوهرى و ﮔﺮوﭘـﻪﻛـﺎﻧﻰ ﻛﯚﻣـﻪ‪‬ﮕـﺎى‬ ‫ﻣ ـﻪدهﻧــﻰ و رِ‪‬ﮑﺨــﺮاوه ﻧﺎﺣﻜﻮﻣﻴ ـﻪﻛــﺎن و ﻛﺮاﻧ ـﻪوهى ﺑــﺎزارِو ﺋــﺎﺑﻮرى و‬ ‫ﺑﻪزاﻧﺴﺘﻜﺮدﻧﻰ داﻣﻮدهزﮔﺎﻛﺎن و ﭘﺎراﺳﺘﻨﻰ ﻣﺎﻓـﻪﻛـﺎﻧﻰ ﻣـﺮۆڤ و ژﻧﺎﻧـﻪ‬ ‫ﻟـــﻪو ﻛﯚﻣـــﻪ‪‬ﮕﺎﻳﺎﻧـــﻪدا ‪.‬ﺑـــﻪﻣﺎﻧـــﻪش ﻛـــﺎرى ﺗﻴـــﺮۆرو ﺗﯚﻗﺎﻧـــﺪن و‬ ‫ﭼــــﻪوﺳــــﺎﻧﺪﻧﻪوه و زولَم و زۆرو دواﻛــــﻪوﺗــــﻦ و ھــــﻪژارى ﺑـــــﻪرى‬ ‫ﭘ‪‬ــﺪهﮔﻴﺮ‪‬ــﺖ و ھ‪‬ﻤﻨــﻰ و ﺋــﺎراﻣﻴﺶ ﺑــﯚ ﻧﺎوﭼــﻪﻛــﻪ دهﮔــﻪرِ‪‬ﺘـــﻪوه و‬ ‫ﭘ‪‬ــﺸﮑﻪوﺗــﻦ و داھ‪‬ﻨﺎﻧـﻪﻛــﺎﻧﻴﺶ ِر َيﭼﻜـﻪى ﺧﯚﻳــﺎن دهﮔـﺮن ﻟــﻪھــﻪﻣــﻮو‬ ‫ﺑﻮارهﻛﺎﻧﺪا ‪.‬‬ ‫ﺑﻪﻻم ﺋﻪم ﻛﺎراﻧﻪ ﭘﻼﻧﻰ وورد و ﺳﺘﺮاﺗﻴﮋى و دﻳﻘﻪﺗﻰ دهو‪‬ﺖ ﻧﻪوهك‬ ‫ﻛﺎرى ﺳﻪرﭘ‪‬ﯽ و ھﻪﻟﭽﻮن و ﭘﻪﻟﻪﻛﺮدن ‪.‬ﺑﯚﻳﻪش ﭘـﺮِۆﺳـﻪﻛـﻪ ﻛـﺎر‪‬ﮑﻰ‬ ‫ﺳﺎﻧﺎﻧﻴﻪ و ﻟﻪ ﺷﻪورِۆژ‪‬ﮑـﺪا ﺑـﻪدﻳﻨﺎﻳـﻪت و ﺑـﻪ‪‬ﮑـﻮ ﭘ‪‬ـﺪهﭼ‪‬ـﺖ دهﯾـﺎن‬ ‫ﺳﺎلَ ﺑﺨﺎﻳﻪﻧ‪‬ﺖ و ﮔﻪﻟ‪‬ﮏ ﺑﻪرﺑﻪﺳﺖ و رِ‪‬ﮕﺮ ﻟﻪ ﺑـﻪردهم ﺋـﻪم ﭘـﺮِۆﺳـﻪ‬ ‫ﮔﻪورهى ﮔﯚرِاﻧﻜﺎرﻳﺎﻧﻪدان ﻛﻪ ﺑﺮﻳﺘﻴﻦ ﻟﻪ ‪:-‬‬ ‫‪186‬‬

‫ﻓﺔوزاى دروﺳﺘﻜﺔر‪........‬‬

‫‪.1‬دهو‪‬ﻪﺗﻰ ﻛﯚﻣﺎرى ﺋﻴﺴﻼﻣﻰ ﺋ‪‬ﺮاﻧﻪ‬ ‫ﺑــﻪﭘﻠــﻪى ﻳـﻪﻛـﻪم ﭼﻮﻧﻜـﻪ ﺋـﻪو ووﻻﺗـﻪ ﺗﻮاﻧﺎﻳـﻪﻛــﻰ ﮔــﻪورهى ﻣــﺎدى و‬ ‫ﻣﺮۆﻳــﻰ ھـــﻪﯾـــﻪ و ﺧـــﺎوهن ﭘــﺎﻧﻮﭘﯚ ِرﻳـــﻪﻛـــﻰ ﮔـــﻪورهى ﺟﻮﮔﺮاﻓﻴﺎﻳـــﻪ و‬ ‫ﺗﻮاﻧﺎﻳﻪﻛﻰ ﺑﺎﺷﻰ ﺳﻪرﺑﺎزى و ﭼﻪك و ﺗﻪﻗﻪﻣﻪﻧﻰ ھـﻪﯾـﻪ و ووﻻﺗ‪‬ﮑـﻪ‬ ‫ﺑﻪدر‪‬ﮋاى ‪26‬ﺳﺎ‪‬ﻪى ﺗﻪﻣﻪﻧﻰ ﻛﯚﻣﺎرى ﺋﻴﺴﻼﻣﻰ ﺗـﺎرِادهﯾـﻪﻛـﻰ ﺑـﺎش‬ ‫ﺳﻴﺎﺳـــﻪﺗـــﻰ ﺧﯚژﻳـــﺎﻧﻰ ﭘـــﻪﯾـــﺮِهوﻛـــﺮدهوه و ﭘـــﺸﺘﻰ ﺑـــﻪﺳـــﺘﯚﺗﻪ ﺳـــﻪر‬ ‫ﺗﻮاﻧﺎﻛــﺎﻧﻰ ﺧ ـﯚى و ﺳ ـﻪرﻛ ـﻪوﺗــﻮوش ﺑــﻮه ﻛ ـﻪ ھــﻪﻣــﻮو ﺋ ـﻪﻣﺎﻧ ـﻪ ﻛــﺎرى‬ ‫ﮔﯚرِاﻧﻜﺎرى ﺗﻴﺎﻳﺪا ﮔﺮان و ﻗـﻮرس دهﻛـﻪن ‪.‬ﺑـﻪﻻم ھـﻪﻧـﺪێ ھﯚﻛـﺎرى‬ ‫ﺗــﺮﻳﺶ ھــﻪن ﻛــﻪ ﺧــﺎ‪‬ﯽ ﻻوازن ﻟــﻪ ﭘ‪‬ﮑﮫﺎﺗ ـﻪى ﺋ ـﻪو ﻛﯚﻣ ـﻪ‪‬ﮕﺎﻳــﻪدا‬ ‫ﻟــﻪواﻧـﻪش ﺑــﻮوﻧﻰ ﻧـﻪﺗـﻪوه و ﻣـﻪزھــﻪب و دﻳﻨــﻰ ﺟﻴــﺎواز ﻛـﻪدهﻛﺮ‪‬ــﺖ‬ ‫ﻟ‪‬ﻮهى ﺑﻨﻜﯚ‪‬ﯽ ﺋﻪو رِژ‪‬ﻤﻪ ﺑﻜﺮ‪‬ﺖ و ﻛﺎر ﺑـﯚ ِروﺧﺎﻧـﺪﻧﻰ ﺑﻜﺮ‪‬ـﺖ ‪.‬ﻛـﻪ‬ ‫ﻟ‪‬ــﺮهﺷــﺪا ﻛــﻮرد رۆڵ و ﻛﺎرﻳﮕــﻪرى ﺧـﯚى ھــﻪﯾـﻪ و ﺋﺎﻣــﺎدهﯾـﻪ ﺑـﯚ ﺋـﻪو‬ ‫ﮔﯚرِاﻧﻜﺎرﻳﺎﻧﻪ ‪,‬ﺳﻪرهرِاى ﺑﻮوﻧﻰ دهﯾﺎن ﻛ‪‬ﺸﻪى ﻧﺎوﺧﯚﻳﻰ و ﻧﺎوﭼﻪﯾـﻰ‬ ‫ﻟﻪﮔـﻪڵ دراوﺳـ‪‬ﮑﺎﻧﻴﺪا ﻛـﻪ ھﯚﻛـﺎرى ﺗـﺮن ﺑـﯚ ﺳـﻪرﻛـﻪوﺗﻨـﻰ ﭘـﺮِۆﺳـﻪى‬ ‫ﮔﯚرِاﻧﻜﺎرﻳﻪﻛﺎن‪.‬ھﻪرﻛﺎﺗ‪‬ﮏ ﺗﻮاﻧﺮا ﺋﻪم رِژ‪‬ﻤـﻪ و ووﻻﺗـﻪ ﺑـﺮِوﺧ‪‬ﻨﺮ‪‬ـﺖ‬ ‫ﺋﻪوا ﺑﻪد‪‬ﻨﻴﺎﻳﻴﻪوه ﭘﺮِۆژهى رِۆژھﻪﻻﺗﻰ ﻧﺎوهرِاﺳﺘﻰ ﮔﻪوره ﻛﻪﻟﻪﻻﻳﻪن‬ ‫ﺋﻪﻣﺮﻳﻜﺎوه دارِ‪‬ﮋراوه و دهﺳـﺖ ﺑـﻪﺟ‪‬ﺒـﻪﺟ‪‬ﮑﺮدﻧﻴـﺸﻰ ﻛـﺮاوه دهﺗﻮاﻧ‪‬ـﺖ‬ ‫ﺋﺎﻣﺎﻧﺠﻪﻛﺎﻧﻰ داھﺎﺗﻮوى ﺑﭙ‪‬ﮑ‪‬ﺖ و زالَ ﺑ‪‬ﺖ ﺑﻪﺳﻪر ھﻪﻣﻮو ﻟﻪﻣﭙـﻪرِ و‬ ‫ﺑﻪرﺑﻪﺳﺘﻪﻛﺎﻧﻰ ﺗﺮدا‪.‬‬ ‫‪ .2‬ﺑﻪرﺑـﻪﺳـﺘ‪‬ﮑﯽ ﺗـﺮ ﺑﺮﻳﺘﻴـﻪ ﻟـﻪ ﺳـﻪرھـﻪﻟـﺪان و ﮔـﻪﺷـﻪﻛـﺮدن و‬ ‫ﭘـﻪﻟـﻪاوﻳــﺸﺘﻨﻰ ﺑﺰوﺗﻨـﻪوه‬ ‫ﺗﻮﻧـﺪرهوه ﺳـﻪﻟـﻪﻓـﻰ و ﺋﻴــﺴﻼﻣﻴﻪﻛـﺎن ﻟــﻪم‬ ‫ِ‬ ‫‪187‬‬

‫ﻓﺔوزاى دروﺳﺘﻜﺔر‪.........‬‬ ‫ﻧﺎوﭼــﻪﯾـﻪدا و ﺑﻮﻧـﻪﺗـﻪ ھ‪‬ﺰ‪‬ﮑـﻰ ﭘـﺮِ ﻣـﻪﺗﺮﺳــﻰ ﺑـﯚ ﺳـﻪر ﺋﺎﺳــﺎﻳﺶ و‬ ‫ﺋﺎراﻣﻰ ﻧﺎوﭼـﻪﻛـﻪ و ھـﻪﻣـﻮو دوﻧﻴـﺎش وهك رِ‪‬ﮑﺨـﺮاوى ﺋـﻪﻟﻘﺎﻋﻴـﺪه و‬ ‫ﭼﻪﻧﺪاﻧﻰ ﺗﺮ ‪..‬ﺑﯚﻳﻪ ﻛﺎرى ﺳﻪرهﻛﻰ و ﻟﻪﭘـ‪‬ﺶﻳﻨـﻪى ﺋـﻪو ﭘـﺮِۆﺳـﻪﯾـﻪ‬ ‫ﺑﺮﻳﺘﻴﻪ ﻟﻪ ﺳـﻪرﻛـﻮﺗﻜﺮدن و ﻟـﻪﻧـﺎوﺑﺮدن و ﻟـﻪرِﻳـﺸﮫﮫﻪﻟﻜـ‪‬ﺶاﻧـﻰ ﺋـﻪو‬ ‫ﺑﺰوﺗﻨﻪواﻧﻪ ﻟﻪﻧﺎوﭼﻪﻛﻪدا ‪.‬‬ ‫‪ ‬ﻟﻪم ﻧﺎوﭼـﻪ ﭘـﺮِ ﻟـﻪﻛ‪‬ـﺸﻪ و ﮔﺮﻓـﺖ و ﺋـﺎ‪‬ﯚز و ﻣـﻪﺗﺮﺳـﻴﺪارهدا‬ ‫ﺋﺎﻳــﺎ ﻛــﻮرد وهك ﻧ ـﻪﺗ ـﻪوهﯾ ـﻪﻛــﻰ ژ‪‬ــﺮدهﺳــﺖ و داﮔﻴــﺮ و داﺑــﻪﺷــﻜﺮاو‬ ‫دهﺗﻮاﻧ‪‬ــﺖ چ رۆ‪‬ــﮏ ﺑﺒ‪‬ﻨ‪‬ــﺖ و چ ﻛﺎرﻳﮕــﻪرﻳ ـﻪﻛــﻰ ھــﻪﺑ‪‬ــﺖ ﻟــﻪﺳ ـﻪر‬ ‫ِرووداوهﻛـــﺎن و ﭼـــﯚن دهﺗﻮاﻧ‪‬ـــﺖ ﺑـــﻪرژهوهﻧﺪﻳـــﻪﻛـــﺎﻧﻰ ﺧـــﯚى و ﻣﺎﻓـــﻪ‬ ‫زهوﺗﻜﺮاوهﻛﺎﻧﻰ ﭼﻪﻧﺪﻳﻦ ﺳﻪدهﯾﻪﻛﺎﻧﻰ ﺧﯚى داﺑـﻴﻦ ﺑﻜـﺎت و ﺑـﺴﻪﻧ‪‬ـﺖ‬ ‫؟؟ ﺋﻪﻣﺎﻧﻪو دهﯾﺎن ﭘﺮﺳﻴﺎرى ﺗﺮﻳﺶ ‪..‬‬ ‫ﺑ ـﯚ وهﻻﻣــﻰ ﺋـﻪم ﭘﺮﺳــﻴﺎراﻧﻪ ده‪ ‬ـﯿﻦ ﻛ ـﻪ ﻛــﻮرد وهك ﻧ ـﻪﺗ ـﻪوهﯾ ـﻪﻛــﻰ‬ ‫د‪‬ﺮﻳﻨﻰ ﺋﻪم ﻧﺎوﭼﻪﯾﻪو ﺑﻪو ژﻣﺎره زۆرهى ﻛﻪ ﺧﯚى ﻟـﻪ ﻧﺰﻳﻜـﻪى ‪40‬‬ ‫ﻣﻠﻴﯚن ﻛﻪس دهدات ﺗﺎﺋ‪‬ﺴﺘﺎ ﺑﻪ داﮔﻴﺮﻛﺮاوى و داﺑﻪﺷﻜﺮاوى ﻣﺎوهﺗﻪوه‬ ‫و ﻧـﻪﺑﯚﺗـﻪ ﺧــﺎوهﻧـﻰ ﻛﻴــﺎن و دهو‪‬ـﻪﺗــﻰ ﺳـﻪرﺑــﻪﺧـﯚى ﺧـﯚى ﻟـﻪﻻﻳـﻪن‬ ‫ﻧﻪﺗﻪوه ﺳﻪردهﺳﺘﻪﻛﺎﻧﻰ ﻓﺎرس و ﺗﻮرك و ﻋﻪرهﺑﻪوه دهﭼﻪوﺳ‪‬ﺘﻪوه ‪.‬‬ ‫ﻟﻪﭘﺮِۆﺳﻪى ﺋﻪم ﮔﯚ ِراﻧﻜﺎرﻳﺎﻧﻪدا ﭘ‪‬ﺪهﭼ‪‬ـﺖ ﻛـﻮرد ﺑﺒ‪‬ﺘـﻪ ﺳـﻪرهﻧ‪‬ـﺰه و‬ ‫ﻟﻪﭘ‪‬ﺶ ھﻪﻣﻮاﻧﻴﺸﻪوه ﺳﺎز و ﺋﺎﻣﺎدهﯾﻪ و ﺑﻪد‪‬ﻨﻴﺎﻳﺶ ﻟـﻪھـﻪﻣـﻮواﻧﻴﺶ‬ ‫ﺳﻮودﻣﻪﻧﺪﺗﺮ دهﺑ‪‬ﺖ ﻟﻪم ﭘﺮِۆﺳﻪﯾﻪدا و ﻛـﻮرد دهﺑ‪‬ﺘـﻪ ﺋـﻪو دهرﮔﺎﻳـﻪى‬ ‫ﻛﻪ ھﻪﻣﻮو ﮔﯚرِاﻧﻜﺎرﻳﻪﻛﺎﻧﻰ ﻟ‪‬ﻮه دهﺳﺖ ﭘ‪‬ﺒﻜﺎت و ﭘﻴﺎﻳﺪا ﺗ‪‬ﭙﻪڕﺑﺒ‪‬ـﺖ‬ ‫‪.‬ﭼﻮﻧﻜﻪ ﻓﺎﻛﺘـﻪر‪‬ﮑـﻰ ﮔﻮﻧﺠـﺎوهو ﺋﺎﻣـﺎدهﯾـﻪ ﺑـﯚ ﺋـﻪو ﮔـﯚرِاﻧﻜﺎرﻳﺎﻧـﻪ و‬ ‫ﺑﻪﻟ‪‬ﮏ ھﻪﻟﻮهﺷﺎن و رِووﺧﺎﻧﻰ رِژ‪‬ﻤﻪ دﻳﻜﺘﺎﺗﯚرﻳﻪﻛﺎﻧﻰ ﻧﺎوﭼﻪﻛﻪ ﻛﻮرد‬ ‫‪188‬‬

‫ﻓﺔوزاى دروﺳﺘﻜﺔر‪........‬‬ ‫ﺳــــﻮودﻣﻪﻧــــﺪ دهﺑ‪‬ــــﺖ و ﺋــــﻪﮔــــﻪر ژﻳﺮاﻧــــﻪ و ﺣــــﻪﻛﻴﻤﺎﻧــــﻪ رِووداو‬ ‫وﭘ‪‬ﺸﮫﺎﺗﻪﻛﺎن ﺑﺨﻮ‪‬ﻨ‪‬ﺘﻪوه و ھﻪﻟﻴﺎﻧﺒﺴﻪﻧﮕ‪‬ﻨ‪‬ﺖ و ﺣﺴﺎﺑﺎﺗﻰ ِراﺳـﺖ و‬ ‫دروﺳــﺘﻰ ھــﻪﺑ‪‬ــﺖ ﺑﯚﻳــﺎن و ﺑﺘﻮاﻧ‪‬ــﺖ ھــﻪﻟ ـﻰ ﮔﻮﻧﺠــﺎو ﺑﻘﯚز‪‬ﺘ ـﻪوه ﺑ ـﯚ‬ ‫ﺧﯚﮔﻮﻧﺠﺎﻧــﺪن ﻟــﻪﮔــﻪڵ ﺑــﻪرژهوهﻧــﺪى ﺑــﺮاوه و زﻟﮫ‪‬ــﺰهﻛﺎﻧــﺪا ‪,‬ﺋ ـﻪوا‬ ‫ﻟــﻪورِ‪‬ﮕــﻪﯾ ـﻪوه دهﺗﻮاﻧ‪‬ــﺖ ﻛـﻪ ﻣــﺎف و داواﻛﺎرﻳـﻪ رِهواﻛــﺎﻧﻰ ﺑــﻪدهﺳــﺖ‬ ‫ﺑﮫ‪‬ﻨ‪‬ﺘ ـﻪوه و ﺑــﻪﺷــﺪارﻳﻪﻛــﻰ ﻛﺎرﻳﮕــﻪرﻳــﺶ ﺑﻜــﺎت ﻟــﻪ ﺳ ـﻪر ﻟــﻪﻧــﻮێ‬ ‫ﺑﻮﻧﻴﺎدﻧﺎﻧ ـﻪوهى ﻧﺎوﭼــﻪﻛ ـﻪدا ﺋ ـﻪوﻳــﺶ ﺑــﻪھــﻪﻟﺒﮋاردﻧــﻰ ﺳﻴــﺴﺘﻪﻣ‪‬ﮑ ـﻰ‬ ‫دﻳﻤﻮﻛﺮاﺳﻰ و ﺋﺎرام و ﭘ‪‬ﺸﮑﻪوﺗﻮو ﻛﻪ ﻛﺎر ﺑﯚ ﭘﺎراﺳﺘﻨﻰ ﺋﺎزادﻳـﻪﻛـﺎن‬ ‫و ﭘ‪‬ﮑﻪوهژﻳﺎﻧﻰ ﻧﻪﺗﻪوهﻛﺎن ﺑﻜﺎت ﻟﻪ ﻧﺎوﭼﻪﻛﻪدا ‪.‬‬ ‫دهﻧﺎ ﺑﻪﭘﻲَﭼﻪواﻧﻪوه ﮔﻪر ﻛﻮرد ﺑﻪھﻪ‪‬ﻪﺷـﻪﯾـﻰ و ﺳـﯚز و ھـﻪﻟﭽﻮﻧـﻪوه‬ ‫ﺑـــﻪﺷـــﺪارى ﺑﻜـــﺎت دوور ﻟـــﻪ ﺑـــﻮوﻧﻰ ﺑـــﻪرﻧﺎﻣـــﻪ و ﺧـــﯚ ِر‪‬ﮑﺨـــﺴﺘﻦ و‬ ‫ﺋﺎﻣــﺎدهﻛﺮدﻧـــﻰ ﭘـــ‪‬ﺶوهﺧــﺖ ﺋـــﻪوا ﺑـــﻪزهرهرو زﻳــﺎﻧﻰ زۆر ﮔـــﻪورهﺗـــﺮ‬ ‫دهﺷﻜ‪‬ﺘﻪوه ﺑﻪﺳﻪرﻳﺪا ‪.‬‬ ‫ﺧﯚﺷﺒﻪﺧﺘﺎﻧﻪش ﻟـﻪ ﺋ‪‬ـﺴﺘﺎ دا و ﻟـﻪو ووﻻﺗﺎﻧـﻪى ﻛـﻪﻛـﻮردى ﺗﻴﺎداﻳـﻪ‬ ‫ﭼﺎﻧﺴﻰ ﻟﻪﭘ‪‬ﺶ و ﻟﻪﺳـﻪرهوهﯾـﻪ و ﺋـﻪو دهو‪‬ـﻪﺗﺎﻧـﻪ ﭘ‪‬ﯿـﺎن ﺧﯚﺷـﺒ‪‬ﺖ‬ ‫ﻳــﺎن ﻧــﺎ ﺋ ـﻪﺳــﺘ‪‬ﺮهى ﺑــﻪﺧﺘــﻰ ﻛــﻮردان ﻟــﻪﮔــﻪﺷ ـﺎﻧﻪوهداﻳ ـﻪ و ﺋ ـﻪوهﺗــﺎ‬ ‫ﻟﻪﻋ‪‬ﺮاﻗﺪا ﺳﻪرۆك ﻛﯚﻣﺎر و ﺳﻪرۆﻛﻰ ھﻪر‪‬ﻢ و ﭘﯚﺳﺘﻰ ﺳﻴﺎدى ﮔﺮﻧﮕﻰ‬ ‫ﺑﻪدهﺳﺘﻪوهﯾﻪ و ﺧﺎوهن ھﻪر‪‬ﻤ‪‬ﮑﻰ ﺗﺎﻳﺒﻪﺗﻪ و ﺑﻪﺷﺪارﻳﻪﻛـﻰ ﮔـﻪوره و‬ ‫ﻛﺎرﻳﮕﻪرﻳﺸﻰ ھﻪﯾﻪ ﻟﻪ ﺑﺮِﻳﺎردان و ﺑﻮﻧﻴﺎدﻧﺎﻧﻪوهى ﻋ‪‬ﺮاﻗﻰ ﻧﻮ‪‬ﺪا ‪.‬‬ ‫ﻟــﻪ ووﻻﺗــﺎﻧﻰ ﺳــﻮرﻳﺎو ﺋ‪‬ــﺮان و ﺗﻮرﻛﻴﺎﺷــﺪا ﻛــﻮرد ﻟــﻪﺳـﻪر ﭘ‪‬ﯿــﻪ ﺑ ـﯚ‬ ‫ﮔﯚرِاﻧﻜﺎرى و ﻟﻪ ﺳﻪدهﻛﺎﻧﻰ ﭘ‪‬ـﺸﻮوﺗﺮ ﭼﺎﻻﻛﺎﻧـﻪﺗـﺮ ھـﻪولَ دهدات ﺑـﯚ‬ ‫ﺳـــﻪﻧﺪﻧـــﻪوهى ﻣﺎﻓـــﻪ زهوﺗﻜـــﺮاوهﻛـــﺎﻧﻰ و ﻟـــﻪﺳـــﻪر رِ‪‬ﮕـــﺎ ِراﺳـــﺖ و‬ ‫‪189‬‬

‫ﻓﺔوزاى دروﺳﺘﻜﺔر‪.........‬‬ ‫دروﺳﺘﻪﻛﻪى ﮔﯚرِاﻧﻜﺎرﻳﻪﻛﺎﻧﻪ ‪.‬‬ ‫ھﻪرﺑﯚﻳﻪ ﭘ‪‬ﺸﺒﻴﻨﻰ دهﻛﺮ‪‬ﺖ ﻛﻪ ﺋﻪم ﺳﻪدهى ﺑﻴﺴﺖ و ﻳـﻪﻛـﻪﻣـﻪ ﺑﺒ‪‬ﺘـﻪ‬ ‫ﺳ ـﻪدهى ﻛــﻮردان و ﻗ ـﻪرهﺑــﻮوى ھــﻪﻣــﻮو ﺳ ـﻪدهﻛــﺎﻧﻰ رِاﺑــﻮوردووى ﺑ ـﯚ‬ ‫ﺑﻜﺎﺗﻪوه وﺋﻪوهش ﺗﻪﻧﮫﺎ ﺑﻪﯾﻪك و ﻳﻪﻛﮕﺮﺗﻮوﻳﻰ رِﻳﺰ و ھ‪‬ـﺰ و ﺗﻮاﻧـﺎ‬ ‫و ﻛﺎرو ﺑﻪرﻧﺎﻣﻪﻛﺎﻧﻰ ﺧﯚى دهﺑ‪‬ﺖ ﺑﻪرِووى دۆﺳﺖ و دوژﻣﻨﺎﻧﺪا‪...‬‬

‫*‬

‫*‬ ‫*‬

‫*‬ ‫*‬

‫*‬ ‫‪190‬‬

‫ﻓﺔوزاى دروﺳﺘﻜﺔر‪........‬‬

‫ﻛﻮردو رِۆژھﻪﻻﺗﻰ ﻧﺎوهرِاﺳﺖ ﻟﻪﺑﻪردهم‬ ‫ﮔﯚرِاﻧﻜﺎرى ﮔﻪوره وﻛﺘﻮﭘﺮِدا‪3‬‬ ‫ﺋﺎﺷـــﻜﺮاﻳﻪ ﻟـــﻪدواى رِووﺧـــﺎﻧﻰ ھـــﻪردوو ِرژ‪‬ﻤـــﻰ ﺗﺎ‪‬ﯿﺒـــﺎﻧﻰ ﺋﻴـــﺴﻼﻣﻰ‬ ‫ﺳﻪﻟﻪﻓﻰ و‬ ‫ﺗﻮﻧﺪرهو و ﻟﻪﺑﻪرﻳﻪك ھـﻪﻟـﻮهﺷـﺎﻧﻰ رِ‪‬ﮑﺨـﺮاوى ﻗﺎﻋﻴـﺪهى‬ ‫ِ‬ ‫ﺗﻴﺮۆرﻳﺴﺖ ﻟﻪ ﺋﻪﻓﻐﺎﻧﺴﺘﺎن و رِژ‪‬ﻤـﻰ ﺑـﻪﻋـﺴﻰ دﻳﻜﺘـﺎﺗﯚرى و ﻗـﻪوﻣـﻰ‬ ‫ﻟﻪ ﻋ‪‬ﺮاﻗﺪا ‪ ) ,‬ﭘﺮِۆژهى ِرۆژھﻪﻻﺗﻰ ﻧـﺎوهرِاﺳـﺘﻰ ﮔـﻪوره ( ﻟـﻪﻻﻳـﻪن‬ ‫ﺑﺮاوهى ھﻪردوو ﺟﻪﻧﮕﻪﻛﻪوه و ﺑﺮاوهى ﺟﻪﻧﮕﻰ ﺳﺎرد ) ﺋﻪﻣﺮﻳﻜـﺎ ( ى‬ ‫زﻟﮫ‪‬ــﺰ و ﺗﺎﻛ ـﻪ ﺑــﺎﻻدهﺳــﺘﻰ دوﻧﻴــﺎ ﻟــﻪﺳ ـﻪرهﺗــﺎى ﭼــﻪرﺧــﻰ ﺑﻴــﺴﺖ و‬ ‫ﻳــﻪﻛــﻪﻣــﻪوه رِاﮔــﻪﯾــﻪﻧــﺮا و ﺧﺮاﻳــﻪ ﺑــﻪردهم دهو‪‬ــﻪﺗــﻪﮔــﻪورهﻛــﺎﻧﻰ‬ ‫ﭘﻴﺸﻪﺳـﺎزى دوﻧﻴـﺎ ﺑـﻪﻣـﻪﺑـﻪﺳـﺘﻰ ﮔـﯚ ِراﻧﻜـﺎرى زﻳـﺎﺗﺮ و ﮔـﻪورهﺗـﺮ ﻟـﻪ‬ ‫ِرژ‪‬ﻤﻪﻛﺎﻧﻰ ﺳﻨﻮرى ﺟﻮﮔﺮاﻓﻴﺎى ﭘﺮِۆژهﻛـﻪوه ﻛـﻪ) ھـﻪﻣـﻮو دهو‪‬ـﻪﺗـﺎﻧﻰ‬ ‫ﻋﻪرهﺑﻰ و‬ ‫ﺋﻴﺴﺮاﺋﻴﻞ و ﺗﻮرﻛﻴﺎو ﺋ‪‬ﺮان و ﭘﺎﻛﺴﺘﺎن و ﺋـﻪﻓﻐﺎﻧـﺴﺘﺎن (‬ ‫ِ‬ ‫دهﮔﺮ‪‬ﺘ ـﻪوه و ﻟــﻪو ﺳــﺎﺗﻪوه ھــﻪو‪‬ــﯽ ﺟــﺪى و ﭼ ـﺮِو ﭘ ـﺮِ دهدر‪‬ــﺖ ﺑ ـﯚ‬ ‫ﺳﻪرﺧﺴﺘﻦ و ﺑـﻪﺋـﻪﻧﺠـﺎم ﮔـﻪﯾﺎﻧـﺪﻧﻰ ‪ .‬ﺳـﻨﻮرى ﺟﻮﮔﺮاﻓﻴـﺎى ﭘـﺮِۆژهﻛـﻪ‬ ‫ﻧﺎوﭼﻪﯾﻪﻛﻰ ھﻪﺳﺘﻴﺎرو دهو‪‬ﻪﻣﻪﻧﺪ و ﭘﺮِﻛ‪‬ﺸﻪ و دواﻛﻪوﺗﻮو ﻣﻠﻤﻼﻧ‪‬ـﯽ‬ ‫ﺷﺎرﺳﺘﺎﻧﻴﻪﺗﻪﻛﺎﻧﻪ و ﻻﻳﻪﻧﻪﻛﺎﻧﻰ ﻧﺎو ﭘﺮِۆژهﻛﻪ ھـﻪرﻳـﻪﻛـﻪﯾـﺎن ھـﻪولَ‬ ‫دهدات دهﺳﻪﻻت و ﻧﻔﻮزو ﺋﺎﻳﺪﻳﺎ و ﺑﻪرﻧﺎﻣﻪﻛﺎﻧﻰ ﺧﯚى ﺑﭽﻪﺳـﭙ‪‬ﻨ‪‬ﺖ و‬ ‫ﺑﻪرژهوهﻧﺪﻳﻪﻛﺎﻧﻰ ﺑﭙﺎر‪‬ﺰ‪‬ﺖ ‪..‬‬ ‫ﺋﺎﺷﻜﺮاﺷﻪ ﻛﻪ ﺋﻪم ﭘﺮِۆژهﯾﻪ ﻟﻪﺳﻪر ‪ 3‬ﺑﻨـﻪﻣـﺎى ﺳـﻪرهﻛـﻰ دارِ‪‬ـﮋراوه‬ ‫ﻛﻪ ﺋﻪواﻧﻴﺶ ﺑﺮﻳﺘﻴﻦ ﻟﻪ ‪-:‬‬ ‫‪ .1‬ﭼــﻪﺳ ـﭙﺎﻧﺪﻧﻰ دﯾﻤــﻮﮐﺮاﺳــﯿﻪت و ﺑــﻪرﺟ ـﻪﺳــﺘﻪﻛﺮدﻧــﻰ ﺋــﺎزادى و‬ ‫‪191‬‬

‫ﻓﺔوزاى دروﺳﺘﻜﺔر‪.........‬‬ ‫ﺳﻪرﺑﻪﺳﺘﻴﻪﻛﺎن و ھﻪﻟﺒﮋاردن و ﭘﺎراﺳﺘﻨﻰ ﻣﺎﻓﻪﻛﺎﻧﻰ ﻣﺮۆڤ و ژﻧﺎن ‪.‬‬ ‫‪ .2‬ﺋـــﺎزادﻛﺮدﻧﻰ ﺑــــﺎزارِ و رِزﮔــــﺎرﻛﺮدﻧﻰ ﺋــــﺎﺑﻮري داﺧﺮاوﻳﺎﻧــــﻪ و‬ ‫ھــﻪو‪‬ﺪاﻧ ـﻪ ﺑ ـﯚ ﻛﺮاﻧ ـﻪوهى زﻳــﺎﺗﺮ و ﭘــﻪﯾ ـﺮِهوﻛﺮدﻧــﻰ ﺷ ـﻪﻓﺎﻓﻴ ـﻪت و‬ ‫دهرھ‪‬ﻨﺎﻧﻰ ﺑﺎزارِ و ﺋﺎﺑﻮرﻳﻪ ﻟﻪدهﺳﺘﻰ ﺣﻜﻮﻣﻪت و زﻳﺎﺗﺮﻛﺮدﻧﻰ رِۆ‪‬ـﯽ‬ ‫ﻛﻪرﺗﻰ ﺗﺎﻳﺒﻪت و ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﻴﺎ زهﺑﻪﻻﺣﻪﻛﺎﻧﻰ ﺋﺎﺑﻮرﻳﻪ و ﻧﻪﻣﺎﻧﻰ ﺳـﻨﻮرو‬ ‫ﺑﻪ ﺟﻴﮫﺎﻧﻰ ﻛﺮدﻧﻰ دوﻧﻴﺎﻳﻪ‪.‬‬ ‫‪ .3‬ﺑﻪزاﻧﺴﺘﻰ ﻛﺮدﻧـﻰ ﻛﯚﻣـﻪ‪‬ﮕﺎﻳـﻪ ﺑـﻪ ﺳـﻮودوهرﮔﺮﺗﻨـﻰ زﻳـﺎﺗﺮ ﻟـﻪ‬ ‫ﺗـﻪﻛﻨـﻪﻟﯚژﻳــﺎو ﭘ‪‬ــﺸﮑﻪوﺗﻨـﻪﻛــﺎﻧﻰ ﺑــﻮارى ﻛﯚﻣﭙﻴﻮﺗـﻪرو ﺋﻴﻨﺘـﻪرﻧ‪‬ﺘـﻪ و‬ ‫ﮔــﯚرِاﻧﻜﺎرﻳـﻪ ﻟــﻪ ﭘـﺮِۆﮔﺮاﻣـﻪﻛــﺎﻧﻰ ﺧﻮ‪‬ﻨـﺪن ﻟــﻪھــﻪﻣــﻮو ﻗﯚﻧﺎﻏـﻪﻛﺎﻧــﺪا‬ ‫و …ھﺘﺪ‪.‬‬ ‫ﺋﺎﺷﻜﺮاﺷﻪ ﻛﻪ ھﯿﭻ ﻛﺎم ﻟﻪو ﺳﻰَ ﺑﻨﻪﻣﺎﻳﻪ ﻟـﻪ ﺑـﻪرژهوهﻧـﺪى و ﺳـﻮودى‬ ‫دهﺳ ـﻪﻻت و ِرژ‪‬ﻤــﻪﻛــﺎﻧﻰ ﺋ ـﻪم ﻧﺎوﭼــﻪﯾ ـﻪدا ﻧــﻴﻦ و ﺑــﻪ‪‬ﮑ ـﻮ ھﯚﻛــﺎرى‬ ‫ـﻮورھــﻪﻟﺪاﻧﻴﺎﻧ ـﻪ ﺑ ـﯚ‬ ‫ﺳـﻪرهﻛــﻴﻦ ﺑ ـﯚ رِووﺧﺎﻧــﺪﻧﻴﺎن و ﻟــﻪﻧــﺎوﭼﻮون و ﺗـ ِ‬ ‫زﺑ‪‬ــﺪاﻧﻰ ﻣ‪‬ــﮋوو ﺑــﻪھــﯚى هوﺷــﻴﺎرﺑﻮﻧﻪوهى ﮔــﻪﻟــﻪﻛﺎﻧﻴــﺎن ‪ .‬ھــﻪرﺑﯚﻳ ـﻪ‬ ‫ﻟﻪﺳﻪرهﺗﺎوه ھﻪﻣﻮواﻧﻴﺎن دژاﻳﻪﺗـﻰ ﭘـﺮِۆژهﻛـﻪﯾـﺎن دهﻛـﺮد و ھـﻪو‪‬ﯿـﺎن‬ ‫دهدا ﻛ ـﻪ ﻧ ـﻪﻛ ـﻪو‪‬ﺘ ـﻪ ﺑــﻮارى ﺟ‪‬ﺒــﻪﺟ‪‬ﮑﺮدﻧ ـﻪوه و ﺑــﺮِوﺑﻴــﺎﻧﻮى ﺟ ـﯚراو‬ ‫ﺟﯚرﻳﺎن دھﮫ‪‬ﻨﺎﻳﻪوه ﺑﯚ ﺳﻪرﻧﻪﻛﻪوﺗـﻦ و ﺑـﻪﺟ‪‬ﻨـﻪﮔـﻪﯾﺎﻧـﺪﻧﻰ ‪ ,‬ﺑـﻪﻻم‬ ‫دارِ‪‬ﮋهراﻧﻰ ﭘﺮِۆژهﻛﻪو ھﺎوﭘﻪﯾﻤﺎﻧﻪﻛﺎﻧﻰ و ﻟﻪﮔﻪ‪‬ﯿـﺸﻴﺎﻧﺪا رِاى ﮔـﺸﺘﻰ‬ ‫ﺟـﻪﻣــﺎوهرو ﮔــﻪﻻﻧــﻰ ﻧﺎوﭼــﻪﻛـﻪ ﺑــﻪد‪‬ﻨﻴﺎﻳﻴ ـﻪوه و ﺑــﻪﺳــﻮورﺑﻮﻧﻴﺎن ﺑ ـﯚ‬ ‫ﺳﻪرﻛﻪوﺗﻨﻰ ﭘﺮِۆژهﻛﻪ و ﺑﻪرهوﭘﻴﺮﭼﻮﻧﻴﻪوه ﺋﻮﻣ‪‬ﺪى ﺳﻪرﻛﻪوﺗﻨﻰ زۆرى‬ ‫ﻟ‪‬ﺪهﻛﺮ‪‬ﺖ ‪.‬‬

‫‪192‬‬

‫ﻓﺔوزاى دروﺳﺘﻜﺔر‪........‬‬ ‫ﺳ ـﻪرهﺗــﺎى ﭘ ـﺮِۆژهﻛ ـﻪ ﺑــﻪ رِووﺧــﺎﻧﻰ ھــﻪردوو ِرژ‪‬ﻤ ـﻰ ﺋ ـﻪﻓﻐﺎﻧــﺴﺘﺎن و‬ ‫ﻋ‪‬ــــﺮاق دهﺳــــﺘﻰ ﭘ‪‬ﮑــــﺮد و ﻟــــﻪﺋ‪‬ــــﺴﺘﺎﺷﺪا ﺋﺎﻣــــﺎژه و ﺋــــﺎرِاﺳــــﺘﻪى‬ ‫ﮔﯚرِاﻧﻜﺎرﻳﻪﻛـﺎن ﺑـﻪرهو ﮔـﯚرِاﻧﻜـﺎرى ﻟـﻪ رِژ‪‬ﻤـﻪﻛـﺎﻧﻰ ﺋ‪‬ـﺮان و ﺳـﻮرﻳﺎو‬ ‫ﻣﻴــﺴﺮ و ﺳــﻌﻮدﻳﻪ و ﺗ ـﻪﻧﺎﻧ ـﻪت ﺗﻮرﻛﻴﺎﺷــﺪا دهﭼ ـﻦ ﺑــﻪھــﯚى ﺟــﯚرهھــﺎ‬ ‫ﮔﻮﺷـــﺎرى ﺳﻴﺎﺳـــﻰ و ﺋـــﺎﺑﻮرى و ﺳـــﻪرﺑﺎزﻳـــﻪوه و …ھﺘـــﺪ ﺋـــﻪوهﺗـــﺎ‬ ‫ﺋـﻪﻣﺮﻳﻜــﺎ و ﺋـﻪوروﭘـﺎ ﮔﻮﺷــﺎر دهﺧـﻪﻧـﻪ ﺳـﻪر ﺋ‪‬ــﺮان ﻟــﻪرِ‪‬ﮕـﻪى ﺑــﻮﻧﻰ‬ ‫ﺑـــﻪرﻧﺎﻣـــﻪ ﺋـــﻪﺗﯚﻣﻴـــﻪﻛـــﻪﯾـــﻪوه و ﭘـــﺸﺘﮕﻴﺮى ﻛﺮدﻧـــﻰ ﺗﻴﺮۆرﻳـــﺴﺘﺎن‬ ‫وﺑﯚﺳــﻮرﻳﺎش ﺑــﻪھﺎﻧــﻪى ﺑــﻮوﻧﻰ ﻟــﻪ ﻟﻮﺑﻨــﺎن وﭘــﺸﺘﮕﻴﺮى ﺣﻴﺰﺑــﻮﻻو‬ ‫رِ‪‬ﮑﺨﺮاوه ﺗﻮﻧﺪرِهوهﻛﺎﻧﻰ ﻓﻪ‪‬ﻪﺳـﺘﻴﻦ و ﺗﻴﺮۆرﻳـﺴﺘﺎﻧﻰ ﻧـﺎو ﻋ‪‬ﺮاﻗـﻪوه‬ ‫ﮔﻮﺷــﺎرﻳﺎن ﺧــﺴﺘﯚﺗﻪ ﺳـﻪر و ﺑــﺮِﻳــﺎرى ‪ 1559‬ﻳــﺎن ﻟــﻪ ﺋـﻪﻧﺠﻮﻣـﻪﻧــﻰ‬ ‫ﺋﺎﺳﺎﻳﺸﻪوه دژى دهرﻛﺮدوه و ﺑﻪ ﺟﺪﻳﺶ ﻛﺎر ﺑﯚ ﺟ‪‬ﺒﻪﺟ‪‬ﮑﺮدﻧﻰ دهﻛﻪن‬ ‫و ﺑـﯚ ﻣﻴــﺴﺮﻳﺶ ﺑﻴــﺎﻧﻮى ﻛـﻪﻣﻴﻨـﻪ ﻣـﻪﺳــﻴﺤﻴﻪ ﻗﻴﺒﺘﻴـﻪﻛــﺎن و ﻧـﻪﺑــﻮﻧﻰ‬ ‫ﺋــﺎزادى و دﻳﻤﻮﻛﺮاﺳــﻰ و ﻧ ـﻪﭘﺎراﺳــﺘﻨﻰ ﻣﺎﻓ ـﻪﻛــﺎﻧﻰ ﻣــﺮۆڤ و ژﻧﺎﻧ ـﻪوه‬ ‫دھﮫ‪‬ﻨﻨــﻪوه و ﺑــﯚ ﺗﻮرﻛﻴــﺎش داﺑــﻴﻦ ﻧــﻪﻛﺮدﻧــﻰ ﻣﺎﻓــﻪﻛــﺎﻧﻰ ﻛــﻮردو‬ ‫ﻛﻪﻣﻴﻨﻪﻛﺎﻧﻰ ﺗﺮ و ﻛ‪‬ﺸﻪى ﻗﻮﺑﺮوﺳﻪوه دهﺳـﺘﻰ دهﺳـﺘﻰ ﭘ‪‬ـﺪهﻛـﻪن ﻟـﻪ‬ ‫وهرﮔﺮﺗﻨــﻰ ﻟــﻪ ﻳـﻪﻛ‪‬ﺘـﻰ ﺋـﻪوروﭘـﺎدا ‪ ,‬ﺑـﯚ ﺷﺎﻧــﺸﻴﻨﻰ ﺳـﻌﻮدﻳﻪش ﻛـﻪ‬ ‫دۆﺳﺘ‪‬ﮑﯽ ﺗﻪﻗﻠﻴﺪى و ﺑﻪھ‪‬ﺰﻳﺎن ﺑﻮو ﺗﺎ ﺳﺎ‪‬ﯽ ‪ 2001‬ﻟﻪﺋ‪‬ـﺴﺘﺎدا و‬ ‫ﺑــــﻪﺑﻴــــﺎﻧﻮى ھﺎوﻛــــﺎرى ﻛﺮدﻧــــﻰ ﺳــــﻪرﺟــــﻪم رِ‪‬ﮑﺨــــﺮاوه ﺋﻴــــﺴﻼﻣﻴﻪ‬ ‫وھﮫﺎﺑﻴﻪﻛﺎﻧﻪوه ﻟﻪﺟﻴﮫﺎﻧﺪا و دهرﻛﻪوﺗﻨﻰ رِۆ‪‬ﯽ ھـﻪﻧـﺪێ ﻛـﻪﺳـﺎﻳﻪﺗـﻰ‬ ‫ﺑﻨﻪﻣﺎ‪‬ﻪى ﺷﺎھﺎﻧﻪى ﺳﻌﻮدى ﻟﻪ ﭘﺸﺘﮕﻴﺮى ﻛﺮدﻧـﻰ ﺋـﻪو رِ‪‬ﮑﺨﺮاواﻧـﻪدا‬ ‫و ﻧﻪﺑﻮﻧﻰ ﺋﺎزادى و ﻣﺎﻓﻪﻛﺎﻧﻰ ژﻧـﺎن و ﻣﺮۆﭬـﻪوه ﮔﻮﺷـﺎرﻳﺎن ﺧـﺴﺘﯚﺗﻪ‬ ‫ﺳﻪر ﺋﻪو وﻻﺗﻪ و ﻟﻪﺋ‪‬ﺴﺘﺎدا ﺋـﻪﻣﺮﻳﻜـﺎ دهﯾـﻪو‪‬ـﺖ رِۆ‪‬ـﯽ دهو‪‬ـﻪﺗﯚﻛـﻪ‬ ‫‪193‬‬

‫ﻓﺔوزاى دروﺳﺘﻜﺔر‪.........‬‬ ‫ﺑﭽﻮﻛ ـﻪﻛــﺎﻧﻰ وهك ﻗ ـﻪﺗـﻪر و ﺑــﻪﺣــﺮ‪‬ﻦ و ﻛﻮ‪‬ــﺖ وﺋﻴﻤــﺎرات و ﻋﻮﻣــﺎن‬ ‫ﻟﻪدژاﻳﻪﺗﻰ ﺳﻌﻮدﻳﻪ زﻳﺎد دهﻛﺎت و ﭘﻪﯾﻮهﻧﺪﻳـﻪﻛـﺎﻧﻰ زﻳـﺎﺗﺮ و ﺗﻮﻧـﺪو‬ ‫ﺗﯚلَﺗﺮ دهﻛﺎت ﻟﻪﮔﻪ‪‬ﯿﺎﻧﺪا ‪.‬‬ ‫ﺑــﻪم ﺷــ‪‬ﻮهﯾــﻪ ﺧــﺎ‪‬ﯽ وهرﭼــﻪرﺧــﺎن و ﮔــﯚرِاﻧﻜﺎرﻳــﻪ ﮔــﻪورهﻛــﺎن و‬ ‫ﺳـﻪرﻛـﻪوﺗﻨــﻰ ﭘ ـﺮِۆژهﻛـﻪ ﻟــﻪم وﻻﺗﺎﻧـﻪوه دهﺳــﺖ ﭘ‪‬ــﺪهﻛــﺎت ﺑــﻪھــﯚى‬ ‫ﻧﻪﺑﻮﻧﻰ ﭘﺸﺘﻴﻮاﻧﻰ ﮔﻪورهﺑﯚﻳﺎن ﻟﻪ ﻧﺎوﺧﯚو ﮔﻪﻟﻪﻛﺎﻧﻴﺎﻧﻪ وه ﻧﺎﺗﻮاﻧﻦ‬ ‫ﺑﭽﻮﻛﺘﺮﻳﻦ ھﻪﻟﻮ‪‬ﺴﺖ و ﻛﺮدارﻳـﺎن ھـﻪﺑ‪‬ـﺖ دژى ﭘـﺮِۆژهﻛـﻪ و ﻧـﺎﺗﻮاﻧﻦ‬ ‫ﺑﺒﻨﻪ رِ‪‬ﮕﺮ ﻟﻪﺑﻪردهم ﺑﻪرهوﭘ‪‬ﺶﭼﻮون و ﺳـﻪرﻛـﻪوﺗـﻦ و ﺳـﻪﭘﺎﻧﺪﻧﻴـﺪا‬ ‫ﺑﻪﺳﻪرﻳﺎﻧﺪا ‪ ,‬ﺗﻪﻧﮫﺎ و ﺗﻪﻧﮫﺎ ﺗﺎﻛﻪ رِ‪‬ﮕﻪ ﻟﻪﺑﻪردهﻣﻴﺎﻧﺪا ﺑـﻪﻧﺎﭼـﺎرى‬ ‫ﺑﺮﻳﺘﻴﻪ ﻟﻪ ﺧﯚ ﮔﻮﻧﺠﺎﻧـﺪن و ﺳـﺎزداﻧﻰ رِﻳﻔـﯚرﻣﻰ ﺳﻴﺎﺳـﻰ و ﺋـﺎﺑﻮرى و‬ ‫ﻛﯚﻣﻪﻻﻳﻪﺗﻰ و زاﻧﺴﺘﻰ و …ھﺘﺪ ﻟﻪﮔﻪڵ ﭘﺮِۆژهو ﺋﺎﻣﺎﻧﺠﻪﻛﺎﻧﻴـﺪا ﺑـﯚ‬ ‫ﺧﯚ دهرﺑﺎزﻛﺮدن ﻟﻪ رِووﺧﺎن و ﻟﻪﻧﺎوﭼﻮﻧﻴﺎن و ﺑﻪردهواﻣﻰ دان ﺑﻪﻣـﺎن‬ ‫و ژﻳﺎﻧﻴـــﺎن و دهﺳـــﻪﻻﺗﻴـــﺎن و ﻛـــﻪ ﻟـــﻪﻛﯚﺗﺎﻳـــﺸﺪا ﺟ‪‬ﺒـــﻪﺟ‪‬ﮑﺮدﻧـــﻰ‬ ‫ﺋﺎﻣﺎﻧﺠﻪﻛﺎﻧﻰ ﭘﺮِۆژهﻛﻪ ھﻪر ﺑﻪﻧﻪﻣـﺎن و ﻟـﻪﻧـﺎوﭼﻮوﻧﻰ ﺧﯚﻳـﺎن ﺗـﻪواو‬ ‫دهﺑ‪‬ﺖ و ﺑﻪﻧﺎﭼﺎرﻳﺶ و ﺑﻪدهﺳﺘﻰ ﺧﯚﻳﺎن ﮔﯚرِى ﺧﯚﻳﺎن ھﻪﻟﺪهﻛﻪﻧﻦ ‪.‬‬ ‫ﻟﻪ ﺋ‪‬ﺴﺘﺎدا و دواى ﺋﻪﻧﺠﺎﻣﺪاﻧﻰ ﭘﺮِۆﺳﻪى ھـﻪﻟﺒﮋاردﻧـﻰ ﺋـﺎزاد‬ ‫‪‬‬ ‫و دﻳﻤﻮﻛﺮاﺳﻰ ﻟﻪ ھـﻪردوو وﻻﺗـﻰ ﺋـﻪﻓﻐﺎﻧـﺴﺘﺎن و ﻋ‪‬ﺮاﻗـﺪا و داﻧﻨـﺎن‬ ‫ﺑــﻪ ﺳﻴــﺴﺘﻪﻣــﻰ دﻳﻤﻮﻛﺮاﺳــﻰ و داﺑﻴﻨﻜﺮدﻧــﻰ ﺗــﺎرِادهﯾ ـﻪﻛــﻰ ﺑــﺎش ﻟــﻪ‬ ‫ـﺎزارو‬ ‫ﺋﺎزادﻳ ـﻪﻛــﺎﻧﻰ ِرۆژﻧﺎﻣـﻪﮔــﻪرى و ﻛــﺎرى ﺳﻴﺎﺳــﻰ و ﺋــﺎزادﻛﺮدﻧﻰ ﺑـ ِ‬ ‫ﺗﺎرادهﯾﻪﻛﻴﺶ ﺳﻮود وهرﮔﺮﺗﻦ ﻟﻪ ﺗﻪﻛﻨﻪﻟﯚژﻳﺎﻛـﺎن و ﺗ‪‬ﮑـﻪﻻوﺑﻮوﻧﻴـﺎن‬ ‫ِ‬ ‫ﺑـــﻪ ﺟﻴﮫـــﺎن ھﺎﺗﻮﻧـــﻪﺗـــﻪ ﺳـــﻪر ﺳـــﻜﻪ و رِ َيﭼﻜـــﻪى ﭘـــﺮِۆژهﻛـــﻪ و‬ ‫ھــﻪﻧﮕـــﺎوهﻛــﺎﻧﻰ ﺗـــﺮﻳﺶ ﺑــﻪرِ‪‬ـــﻮهن‪ .‬ﺗﻮرﻛﻴــﺎش ھـــﻪو‪‬ـــﯽ زۆر دهدات‬ ‫‪194‬‬

‫ﻓﺔوزاى دروﺳﺘﻜﺔر‪........‬‬ ‫ﻟﻪﻣﻴﺎﻧﻪى ﮔﯚرِاﻧﻜﺎرى ﻟﻪ دهﺳﺘﻮر و داﺑﻴﻨﻜﺮدﻧﻰ ﺋﺎزادﻳـﻪﻛـﺎﻧﻰ ﺑﻴـﺮورِا‬ ‫و ﻛـــﺎرى ﺳﻴﺎﺳـــﻰ و ﺋـــﺎﺑﻮرى و داﺑﻴﻨﻜـــﺮدن و داﻧﭙﻴﺎداﻧـــﺎﻧﻰ ﻛـــﻮردو‬ ‫ﻛﻪﻣﻴﻨﻪﻛﺎن و ﻧﻪرﻣﻴﺶ دهﻧﻮ‪‬ﻨ‪‬ﺖ ﺑﯚ ﭼﺎرهﺳﻪرﻛﺮدﻧﻰ ﻛ‪‬ـﺸﻪى ﻗـﻮﺑﺮس‬ ‫و ﺑﻪردهواﻣﻴﺸﻦ ﻟﻪ ھـﻪو‪‬ـﻪﻛﺎﻧﻴﺎﻧـﺪا ‪ ,‬ھـﻪرﭼـﻰ ﻣﻴـﺴﺮ و ﺳـﻌﻮدﻳﻪﺷـﻦ‬ ‫ﻟﻪ ِر‪‬ﮕﻪى ﺋﻴﺼﻼﺣﺎﺗﻰ ﺳﻴﺎﺳﻰ و ﺋﺎﺑﻮرى و ﻛﯚﻣﻪﻻﻳﻪﺗﻰ و داﺑﻴﻨﻜﺮدﻧﻰ‬ ‫ﺋﺎزادﻳﻪﻛﺎن و زﻳﺎﺗﺮ ﻛﺮاﻧﻪوه و ﭘﺎراﺳﺘﻨﻰ ﻣﺎﻓﻪﻛﺎﻧﻰ ﻣﺮۆڤ و ژﻧﺎن و‬ ‫ﻛ ـﻪﻣﻴﻨ ـﻪﻛﺎﻧﻴﺎﻧــﻪوه دهﯾﺎﻧ ـﻪو‪‬ــﺖ رِووﺧــﺴﺎرى ﺧﯚﻳــﺎن ﺟــﻮان ﺑﻜ ـﻪن و‬ ‫ﺋﻪوهﺗﺎ ﻟﻪﻣﻴﺴﺮدا ﻗﻴﺒﺘﻴﻪك دﻳﺎرﻳﻜﺮاوه ﺑﯚ ﺟ‪‬ﮕـﺮى ﺳـﻪرۆك ﻛﯚﻣـﺎر و‬ ‫ھــــﻪو‪‬ـــــﯽ ﺟــــﺪى و ھـــــﻪﻧــــﺪێ ﺟـــــﺎرﻳﺶ ﻓــــﺸﺎر دهﺧﺎﺗـــــﻪ ﺳـــــﻪر‬ ‫ﻓــﻪﻟـــﻪﺳـــﺘﻴﻨﻴﻪﻛـــﺎﻧﻴﺶ ﺑـــﯚ ﺗـــﻪﻧـــﺎزول ﻛـــﺮدن و رِ‪‬ﮑـــﻪوﺗـــﻦ ﻟـــﻪﮔـــﻪڵ‬ ‫ﺋﻴــﺴﺮاﺋﻴﻠﻴﻪﻛﺎﻧــﺪا و ھــﻪرﭼـﻰ ﺳــﻌﻮدﻳﻪش ھــﻪﯾـﻪ ﺑـﯚ ﻳـﻪﻛـﻪﻣــﻴﻦ ﺟــﺎره‬ ‫ﻟﻪﻣ‪‬ﮋووى ﺋﻪو وﻻﺗﻪدا ھﻪﻟﺒﮋاردﻧﻰ ﺷﺎرهوهﻧﻴـﻪﻛـﺎن ﺋـﻪﻧﺠـﺎم ﺑـﺪر‪‬ﺖ‬ ‫ﺋ ـﻪﮔــﻪرﭼ ـﻴﺶ ﺑــﻪﻧﺎﺗ ـﻪواوى و ﻛــﺎلَو ﻛــﺮﭼﻴﺶ ﺑ‪‬ــﺖ ﺳــﺎز دهﻛﺮ‪‬ــﺖ و‬ ‫رِ َيﭼﻜــﻪﯾـــﻪﻛـــﻰ زۆر ﻧـــﻪرم و ﻧﻴـــﺎن و ﻣﻴــﺎﻧﺮِهوﭘـــﻪﯾـــﺮِهو دهﻛـــﻪن ﻟـــﻪ‬ ‫ﻓـــﻪﺗﻮاﻛﺎﻧﻴـــﺎن و ﺑـــﻪﺋﺎﺷـــﻜﺮاش ﻛـــﺎرى ﺗﻴﺮۆرﻳـــﺴﺘﺎن و ﺗﻮﻧـــﺪرِهوه‬ ‫ﺋﻴـــــﺴﻼﻣﻴﻪﻛـــــﺎن ﺳـــــﻪرزهﻧـــــﺸﺖ دهﻛـــــﻪن و ھﺎوﻛﺎرﻳـــــﻪ ﻣـــــﺎدى و‬ ‫ﻣﻪﻋﻨﻪوﻳﻪﻛﺎﻧﻴﺸﻴﺎن ﺑﻪرِادهﯾﻪﻛﻰ زۆر ﺑﯚﻳﺎن ﻛﻪﻣﻜﺮدوﻧﻪﺗﻪوه ‪.‬‬ ‫ﺋﻪوهى ﻛﻪﻣﺎوهﺗﻪوه و ﺗﺎﺋ‪‬ﺴﺘﺎ ﺑﻪرِوا‪‬ﻪت دژاﻳﻪﺗﻰ دهﻛﻪن و ھـﻪو‪‬ـﯽ‬ ‫ﺟﺪى ﻧﺎدهن ﺑﯚ ﺧﯚﮔﻮﻧﺠﺎﻧﺪن و ﺳﻮورن ﻟﻪﺳﻪر ﺧﯚﮔﻴﭭﻜﺮدﻧﻪوه و ھـﻪر‬ ‫ﻟﻪﺳﻪردهﻣﻰ دروﺷﻤﻪ زل و ﺑﺮﻳﻘﻪدارهﻛﺎﻧـﺪا دهژﻳـﻦ ﺋ‪‬ـﺮان و ﺳـﻮرﻳﺎن‬ ‫ﻛﻪ ھﻪردووﻛﻴـﺎن ﺷـﻴﻌﻪ ﻣـﻪزھـﻪﺑـﻦ و ھﺎوﻛـﺎرى رِ‪‬ﮑﺨـﺮاوه ﺗﻮﻧـﺪرِه وه‬ ‫ﺋﻴﺴﻼﻣﻰ و ﻓﻪﻟـﻪﺳـﺘﻴﻨﻴﻪﻛـﺎن دهﻛـﻪن و ﺗـﻪﻣـﺎﻋﻰ زا‪‬ﺒـﻮﻧﻰ زﻳﺎﺗﺮﻳـﺎن‬ ‫‪195‬‬

‫ﻓﺔوزاى دروﺳﺘﻜﺔر‪.........‬‬ ‫ھــﻪﯾ ـﻪ ﻟــﻪﻟﻮﺑﻨﺎﻧــﺪا ﻟــﻪﻻﻳ ـﻪك ﺑ ـﯚ ﮔﻮﺷﺎرﺧــﺴﺘﻨﻪ ﺳ ـﻪر ﺋﻴــﺴﺮاﺋﻴﻞ و‬ ‫ﻟـــﻪوﻻﺷـــﻪوه ﺑـــﯚ زﻳـــﺎدﻛﺮدﻧﻰ ﻧﻔـــﻮزى ﺷـــﻴﻌﻪ ﻟـــﻪﺑـــﻪراﻣﺒـــﻪر ﺳـــﻮﻧﻪى‬ ‫ﻧﺎوﭼﻪﻛﻪدا و ﺋﻪم ﻣﻪﺗﺮﺳﻴﻪش ﻟﻪﺳﻪر زارى ﺷﺎ ﻋﻪﺑﺪوﻻى ﺋﻮردوﻧﻪوه‬ ‫ﺑﻪ ﺋﺎﺷﻜﺮا ﮔﻮزارﺷﺘﻰ ﻟ‪‬ﻮهﻛﺮا و داواى ﻛﺮد ﻛـﻪ رِ‪‬ﮕـﻪ ﻧـﻪدر‪‬ـﺖ ﺷـﻴﻌﻪ‬ ‫ﻟﻪﻋ‪‬ﺮاﻗﻴﺸﺪا ﺑﺎﻻدهﺳﺖ ﺑﺒﻦ ﭼﻮﻧﻜﻪ دهﺑ‪‬ﺘﻪ ﻣﻪﺗﺮﺳﻰ ﺑﯚ ﺳﻪر ﺋﻮردون‬ ‫ول‬ ‫و وﻻﺗــﺎﻧﻰ ﻛ ـﻪﻧــﺪاو وﺋﻴــﺴﺮاﺋﻴﻠﻴﺶ ‪ .‬ھــﻪروهھــﺎ ھــﻪردووﻛﻴــﺎن ھــﻪ َ‬ ‫دهدهن ﺳــﻪردهﻣــﻰ ) ﻧﺎردﻧــﻪدهرهوهى ﺷــﯚرِش ( زﻳﻨــﺪوو ﺑﻜــﻪﻧــﻪوه و‬ ‫ﺋﺎﻳــﺪﻳﺎ و ﺑﻴــﺮو ِراﻛﺎﻧﻴــﺎن ﮔــﻪﺷـﻪ و ﭘــﻪره ﭘ‪‬ﺒـﺪهن ﻟــﻪﻧﺎوﭼــﻪﻛـﻪدا و‬ ‫دژاﻳﻪﺗﻰ ﺋﻪﻣﺮﻳﻜﺎ و ﺋﻪوروﭘﺎ و ﺷﺎرﺳﺘﺎﻧ‪‬ﺘﻰ ِرۆژﺋﺎواﻳﺎن ﭘ‪‬ﺒﻜـﻪن ﻛـﻪ‬ ‫ﺋﻪﻣﺎﻧﻪش ھﻪﻣﻮو دهﺑﻨـﻪ رِ‪‬ﮕـﺮ ﻟـﻪﺑـﻪردهم ﺳـﻪرﻛـﻪوﺗـﻦ و ﺑـﻪﺋـﻪﻧﺠـﺎم‬ ‫ﮔﻪﯾﺎﻧﺪﻧﻰ ﭘﺮِۆژهﻛﻪدا ﻛﻪ ﺋﻪﻣﺮﻳﻜﺎش ﺑﻪ ھﯿﭻ ﺟﯚر‪‬ـﮏ ﺑـﻪم ﻛﺮداراﻧـﻪ‬ ‫ِرازى ﻧﺎﺑ‪‬ﺖ و ِرۆژ ﺑﻪ رِۆژﻳﺶ ﻟﻪھﻪو‪‬ﯽ ﺟﺪﻳﺪاﻳـﻪ ﺑـﯚ زﻳـﺎﺗﺮ ﻛﺮدﻧـﻰ‬ ‫ﮔﻮﺷﺎر و ﮔﻪﻣﺎرۆداﻧﻰ ﺋﻪو دوو وﻻﺗﻪ ‪.‬‬ ‫ﻟﻪﺋ‪‬ﺴﺘﺎدا و دواى ﺗﻴﺮۆرﻛﺮدﻧﻰ ﺳﻴﺎﺳﻪﺗﻤﻪدار و ﭘﻴﺎوى ھـﻪﻟﻜـﻪوﺗـﻮو‬ ‫دهو‪‬ــــﻪﻣــــﻪﻧــــﺪو ﺳــــﻪرۆك وهزﻳﺮاﻧــــﻰ ﭘــــ‪‬ﺶوى ﻟﻮﺑﻨــــﺎن ) رِهﻓﻴــــﻖ‬ ‫ﺋـــﻪﻟﺤـــﻪرﻳـــﺮى ( ﻛـــﻪ رِۆژى ‪ 2 /14‬ﻟـــﻪ ﺑـــﻪﯾﺮوﺗـــﻰ ﭘﺎﻳﺘـــﻪﺧﺘـــﺪا‬ ‫ﺗﻴﺮۆرﻛﺮا ‪ ,‬ﭘ‪‬ﺪهﭼ‪‬ﺖ ﺑﺒ‪‬ﺘﻪ ﺋﻪو دهﻧﻜﻪ ﺷﻘﺎرﺗﻪﯾـﻪى ﻛـﻪ ﺋـﺎﮔﺮهﻛـﻪى‬ ‫ﭘ‪‬ﮫـــﻪﻟـــﺪهﮔﻴﺮﺳـــ‪‬ﺖ و ﻛﻮژاﻧـــﻪوهﺷـــﻰ ﻣـــﻪﺣـــﺎلَ دهﺑ‪‬ـــﺖ و ﻟـــﻪﭘـــ‪‬ﺶ‬ ‫ھﻪﻣﻮاﻧﻴﺸﻪوه ﺳﻮرﻳﺎو ﺋ‪‬ﺮان و دهﺳﺖ وﭘ‪‬ـﻮهﻧـﺪهﻛﺎﻧﻴـﺎن دهﮔﺮ‪‬ﺘـﻪوه و‬ ‫دهﺑﻨـــﻪ ﺳـــﻮوﺗﻪﻣـــﻪﻧـــﻰ و ﺧـــﯚراﻛﻰ ﺋـــﺎﮔﺮهﻛـــﻪ و ﻟـــﻪرِ‪‬ﮕـــﻪى ﺋـــﻪم‬ ‫ﺗﻴﺮۆرﻛﺮدﻧﻪوهوه و ﻟﻪم ﻛﺎت و ﺳﺎﺗﻪ ﻧﺎﺳﻚ و زۆر ھـﻪﺳـﺘﻴﺎرهدا ﻛـﻪ‬ ‫ﻧﺎوﭼﻪﻛﻪى ﭘﻴﺎداﺗ‪‬ﭙﻪڕ دهﺑ‪‬ﺖ ھﻪﻟ‪‬ﮑﻰ زۆر ﮔﻮﻧﺠﺎو وﻟـﻪﺑـﺎر ھﺎﺗﯚﺗـﻪ‬ ‫‪196‬‬

‫ﻓﺔوزاى دروﺳﺘﻜﺔر‪........‬‬ ‫ﭘ‪‬ـــﺸﻪوه ﺑـــﯚ ﺋـــﻪﻣﺮﻳﻜـــﺎو ﺧـــﯚش ﺑـــﻪﺧﺘﺎﻧـــﻪش ﻛـــﻪ ﺋـــﻪوروﭘـــﺎش و‬ ‫ﻟﻪﭘ‪‬ﺸﻪوهﯾﺎﻧﺪا ﻓﻪرِهﻧﺴﺎ ھﺎودهﻧﮕﻦ ﺑﯚ ﭼﻪﺳﭙﺎﻧﺪﻧﻰ ﺑﺮِﻳـﺎرى ‪1559‬‬ ‫ى ﻧ‪‬ﻮدهو‪‬ﻪﺗﻰ ﺑﯚ دهرﭘﻪرِاﻧﺪﻧﻰ ﺳـﻮرﻳﺎ ﻟـﻪ ﻟﻮﺑﻨـﺎن و ﺑﭽﻮﻛﺮدﻧـﻪوهى‬ ‫دهﺳﻪﻻﺗﻰ و دوورﺧﺴﺘﻨﻪوهى ﻟﻪ ﺳـﻨﻮرهﻛـﺎﻧﻰ ﺋﻴـﺴﺮاﺋﻴﻞ و ﺑـﻪھـﻪﻣـﺎن‬ ‫ﺷــ‪‬ﻮهش زﻳــﺎﺗﺮ ﻟــﻪﻣــﻪﻧﮕــﻪﻧــﻪدان و ﺑﭽﻮﻛﻜﺮدﻧــﻪوهى ﻧﻔــﻮزى ﺋ‪‬ــﺮان‬ ‫ﻟــﻪﻧﺎوﭼــﻪﻛ ـﻪدا و دهﺳــﺖ و ﭘ‪‬ﮑﺮدﻧــﻰ ﺣﻴﺰﺑــﻮﻻو رِ‪‬ﮕ ـﻪ ﺧﯚﺷــﻜﺮدن ﺑ ـﯚ‬ ‫دهﺳﺘ‪‬ﻮهردان و ھﺎﻧﺪاﻧﻰ ﺋﻪو ﮔﻪﻻﻧﻪى ﺋ‪‬ﺮان و ﺳﻮرﻳﺎو دهﺳﺘﭙ‪‬ﮑﺮدﻧﻰ‬ ‫ﮔــﯚ ِراﻧﻜﺎرﻳــﻪﻛــﺎن و رِ‪‬ﮕــﻪ ﺋﺎﺳــﺎﻧﻜﺮدن ﺑــﯚ رِووﺧــﺎن و ﻟــﻪﺑــﻪرﻳــﻪك‬ ‫ھــﻪﻟــﻮهﺷــﺎﻧﻴﺎن و ﭼــﺎرهﺳــﻪرﻛﺮدﻧــﻰ ﻛ‪‬ــﺸﻪى ﻓــﻪﻟــﻪﺳــﺘﻴﻨﻴﻪﻛــﺎﻧﻴﺶ‬ ‫ﺑﻪﻗﺎزاﻧﺠﻰ ﺋﻴﺴﺮاﺋﻴﻞ‪ ,‬ﭼﻮﻧﻜﻪ ﻛﻪﺳﺎﻳﻪﺗﻰ رِهﻓﻴـﻖ ﺣـﻪرﻳـﺮى و ﺳـﺎردى‬ ‫ﻣﻴﺎﻧـــﻪى ﻟـــﻪﮔـــﻪڵ ﺳـــﻮرﻳﺎدا و ﻟـــﻪوﻻﺷـــﻪوه ﭘـــﺸﺘﮕﻴﺮى و ﭘـــﺸﺘﻴﻮاﻧﻰ‬ ‫ﺋــﻪﻣﺮﻳﻜــﺎو ﺋــﻪوروﭘــﺎو دهو‪‬ــﻪﺗــﺎﻧﻰ ﻛــﻪﻧــﺪاو ﺑــﯚى ھﺎﻧــﺪهرن ﺑــﯚ‬ ‫ﺗﯚ‪‬ﻪﺳﻪﻧﺪﻧﻪوه ﻟـﻪﺳـﻮرﻳﺎو ﺋ‪‬ـﺮان و ﺑـﻪﺗﺎﻳﺒـﻪﺗـﻴﺶ ﻛـﻪ رِ‪‬ﮑﺨﺮاو‪‬ﮑـﻰ‬ ‫ﻧﻪﻧﺎﺳﺮاوى ﺋﻴﺴﻼﻣﻰ ﺳﻪﻟﻪﻓﻰ ) ﺟﮫـﺎد و ﺗـﻪوﺣﻴـﺪ ﻟـﻪ ﺑـﻼدى ﺷـﺎم (‬ ‫ﻟ‪‬ﭙﺮﺳـــﺮاو‪‬ﺘﻰ ﺧﯚﻳـــﺎن ﻟـــﻪ ﻛـــﺎره ﺗﻴﺮۆرﻳـــﺴﺘﻴﻪﻛـــﻪ داﻧﭙﻴﺎداﻧـــﺎ وهك‬ ‫ﭘــﻪردهﭘﯚﺷــﻜﺮدن و ﻟــﻪرِ‪‬ﮕ ـﻪ ﻻداﻧــﻰ ﺑﯚﭼﻮﻧ ـﻪﻛــﺎن و دوورﺧــﺴﺘﻨﻪوهى‬ ‫ﺳﻮرﻳﺎ و ﺋ‪‬ﺮان ﻟﻪ و ﻛﺮداره ‪.‬‬ ‫ﮔـــﯚرِاﻧـــﻰ ھـــﻪردوو ﻧﻴﺰاﻣـــﻰ ﺳـــﻮرى و ﺋ‪‬ﺮاﻧـــﻰ ﮔـــﻪورهﺗـــﺮﻳﻦ‬ ‫‪‬‬ ‫ﺳﻪرﻛﻪوﺗﻦ دهﺑ‪‬ﺖ ﺑﯚ ﭘﺮِۆژهﻛﻪ و ﺗﺎى ﺗﻪرازووى ﻣﻠﻤﻼﻧ‪ ‬و ھ‪‬ﺰهﻛـﺎن‬ ‫و ﺷﺎرﺳـــﺘﺎﻧﻴﻪﺗـــﻪﻛـــﺎﻧﻴﺶ ﻧﺎھﺎوﺳـــﻪﻧـــﮓ دهﻛـــﺎت و ﺋﺎﺷﻜﺮاﺷـــﻪ ﺋـــﻪم‬ ‫ﺳ ـﻪرﻛ ـﻪوﺗﻨ ـﻪ ﮔــﻪورهﯾ ـﻪش ﺑــﻪ ﺳــﺎﻧﺎﻳﻰ ﺟ‪‬ﺒــﻪﺟــ‪ ‬ﻧﺎﺑ‪‬ــﺖ و ﻛــﺎت و‬ ‫زهﻣﻴﻨﻪى ﮔﻮﻧﺠﺎو و ﻟﻪﺑـﺎرى ﮔـﻪرهﻛـﻪ و ﭘ‪‬ـﺪهﭼ‪‬ـﺖ ﻟـﻪ ﭼـﻪﻧـﺪ ﺳـﺎ‪‬ﯽ‬ ‫‪197‬‬

‫ﻓﺔوزاى دروﺳﺘﻜﺔر‪.........‬‬ ‫داھﺎﺗﻮوى ﻧﺰﻳﻜﺪا ﺳﻪرﺑﮕﺮ‪‬ﺖ ﻛﺎﺗ‪‬ـﮏ ﺑـﻪرژهوهﻧﺪﻳـﻪ ﺗﻴﻜﭽـﺮِژاوهﻛـﺎﻧﻰ‬ ‫ﮔــﻪوره زﻟﮫ‪‬ــﺰهﻛــﺎن ﻳ ـﻪﻛﺎﻧﮕﻴﺮﺑ‪‬ــﺖ ﻛ ـﻪ ﺋ ـﻪﻣ ـﻪش ھﯚﻛــﺎر‪‬ﮑﻰ ﮔــﻪورهى‬ ‫ﺳ ـﻪرﻛ ـﻪوﺗﻨ ـﻪﻛ ـﻪﯾ ـﻪ ‪ ,‬ﺑــﻪﻻم ﻟــﻪﺋ‪‬ــﺴﺘﺎدا ھﺎوھــﻪﻟﻮ‪‬ــﺴﺘﻰ ﺋ ـﻪوروﭘ ـﺎو‬ ‫ﺋﻪﻣﺮﻳﻜﺎ ﺧﯚش ﺑﻪﺧﺘﺎﻧﻪ ھﺎﻧﺪهرى ﺑﺎﺷﻦ ﺑﯚ ﺳﻪرﻛﻪوﺗﻨـﻰ ﺋـﻪو ﭘـﺮِۆژه‬ ‫ﮔـﻪورهﯾـﻪ ﻛـﻪ ﻟـﻪﻛـﺎﺗﻰ ﺟ‪‬ﺒــﻪﺟ‪‬ﮑـﺮدن و ﺑـﻪﺋـﻪﻧﺠﺎﻣﮕـﻪﯾﺎﻧﺪﻧﻴـﺪا ﺋـﻪم‬ ‫ﻧﺎوﭼﻪ ى رِۆژھﻪﻻﺗﻰ ﻧﺎوهرِاﺳﺘﻪى ﻛـﻪ ﺑـﻪدر‪‬ﮋاﻳـﻰ ﻣ‪‬ـﮋوو ﺳـﻪرﺟـﻪم‬ ‫ﻣﻠﻤﻼﻧ‪‬ﮑﺎن و دژاﻳﻪﺗﻴﻪﻛﺎﻧﻰ رِۆژﺋﺎوا و رِۆژھﻪﻻﺗﻰ ﺗﻴﺎدا ﺑـﻮه دهﺑ‪‬ﺘـﻪ‬ ‫ﻛﺎﻧﮕﺎى ﺧﯚﺷﻰ و ﺑﻪﺧﺘﻪوهرى وﻻﻧﻜﻰ ﺳﻪرھﻪﻟـﺪاﻧﻰ ﺷﺎرﺳـﺘﺎﻧﻴﻪﺗ‪‬ﮑـﯽ‬ ‫ﻧــــﻮێ ﻛــــﻪ ﺳــــﻪرﺟــــﻪم ﺋــــﺎزادى و ﻣﺎﻓــــﻪﻛــــﺎن و داھ‪‬ﻨﺎﻧــــﻪﻛــــﺎن و‬ ‫ﭘ‪‬ـﺸﮑﻪوﺗﻨـﻪﻛــﺎﻧﻰ ﺗﻴـﺎدا ﺑـﻪدى ﺑ‪‬ــﺖ و ﺑﮫـﻪﯾـﻮاى ﺋـﻪوهش ﮔـﻪ ﮔـﻪﻟــﻰ‬ ‫ﻛﻮردﻳﺶ وهك ﻳﻪﻛ‪‬ﮏ ﻟﻪ ﭘﺎ‪‬ﻪواﻧﻪﻛﺎﻧﻰ ﺳﻪر ﮔـﯚرِهﭘـﺎﻧﻰ ِرووداوهﻛـﺎن‬ ‫ﺟـــﻰَ ﭘ‪‬ـــﯽ ﺧـــﯚى ﺑﻜﺎﺗـــﻪوه و ﺑـــﻪﺷـــﺪارى ﻛﺎراﺷـــﻰ ھـــﻪﺑ‪‬ـــﺖ ﻟـــﻪ‬ ‫ﺑــﻪﺋ ـﻪﻧﺠﺎﻣﮕ ـﻪﯾﺎﻧــﺪﻧﻰ ﭘ ـﺮِۆژهى رِۆژھــﻪﻻﺗــﻰ ﻧــﺎوهرِاﺳــﺘﻰ ﮔــﻪورهدا و‬ ‫ﺑﮫﻪﯾﻮاى ﺋﻪوهى ﺑﺘﻮاﻧ‪‬ﺖ ﻛﻪ ﺋﺎﻣﺎﻧﺞ و ﺋﺎواﺗﻪﻛـﺎﻧﻰ ﻟـﻪ ﭘ‪‬ﮑـﻪوهﻧـﺎﻧﻰ‬ ‫دهو‪‬ﻪﺗ‪‬ﮑـﯽ ﺳـﻪرﺑـﻪﺧـﯚو وهرﮔﺮﺗﻨـﻰ ھـﻪﻣـﻮو ﻣﺎﻓـﻪﻛـﺎﻧﻰ ﻟـﻪھـﻪرﭼـﻮار‬ ‫ﭘﺎرﭼﻪﻛﻪﯾﺪا ﺑﻪدهﺳﺖ ﺑﮫ‪‬ﻨ‪‬ﺖ ﭼﻮﻧﻜﻪ ﻟﻪ ﺑﻪﺧﺘﻰ ﻛﻮرداﻧـﺪا ھـﻪرﭼـﻮار‬ ‫دهو‪‬ﻪﺗﻪﻛﻪى ﻛﻪﻛـﻮردى ﺑـﻪﺳـﻪردا داﺑـﻪﺷـﻜﺮاوه ) ﺗﻮرﻛﻴـﺎ و ﺋ‪‬ـﺮان و‬ ‫ﻋ‪‬ﺮاق و ﺳﻮرﻳﺎ ( ﻟﻪﭘ‪‬ﺸﻪوهى ﮔﯚرِاﻧﻜﺎرﻳﻪﻛﺎﻧﺪان و ﺑﻪﺟ‪‬ﺒﻪﺟ‪‬ﮑﺮدﻧﻰ‬ ‫ﺋﻪم ﭘﺮِۆژهﯾﻪ ﻛﻮرد دهﺗﻮاﻧ‪‬ﺖ ﺑﺒ‪‬ﺘﻪ ﺧﺎوهن ﻛﻴـﺎن و دهﺳـﻪﻻﺗـﻰ ﺧـﯚى‬ ‫ﺋﻪﮔﻪر ﺑﻪژﻳﺮاﻧﻪ ﻣﺎﻣﻪ‪‬ﻪ ﻟﻪﮔﻪڵ ﮔﯚرِاﻧﻜﺎرﻳﻪﻛﺎﻧـﺪا ﺑﻜـﺎت و ﺑﺘﻮاﻧ‪‬ـﺖ‬ ‫ﺧﯚى ﺑﮕﻮﻧﺠ‪‬ﻨ‪‬ﺖ ﻟﻪﮔﻪڵ ﺑـﻪرژهوهﻧﺪﻳـﻪﻛـﺎﻧﻰ زﻟﮫ‪‬ـﺰهﻛـﺎن و دارِ‪‬ـﮋهرى‬ ‫ﭘﺮۆژهﻛﻪدا …‪..‬‬ ‫‪198‬‬

‫ﻓﺔوزاى دروﺳﺘﻜﺔر‪........‬‬

‫*‬

‫*‬ ‫*‬

‫*‬ ‫*‬

‫*‬ ‫ﭘ‪‬ﮕﻪى ﻛﻮرد‬ ‫ﻟﻪﭘﺮِۆژهى رِۆژھﻪﻻﺗﻰ ﻧﺎوهرِاﺳﺘﻰ ﮔﻪورهدا‪4‬‬ ‫ﺋﺎﺷﻜﺮاﻳﻪ ﻟﻪﺳﻪدهﻛﺎﻧﻰ رِاﺑﻮردوودا ﭼﻪﻧﺪ ﭘﺮِۆژهﯾﻪﻛﻰ ﺟﻴﮫﺎﻧﻰ‬ ‫‪‬‬ ‫ﻟــﻪﻻﻳــﻪن دهو‪‬ــﻪﺗــﺎﻧﻰ زﻟﮫ‪‬ــﺰى دوﻧﻴــﺎوه ﮔــﺮح ﻛــﺮاون و ھــﻪرﻳــﻪﻛــﻪ‬ ‫ﺑﻪﻧﺎو‪‬ﮏ و ﻟﻪرِواﻧﮕﻪى ﺟﻴﺎوازهوه‪,‬وهك ﭘﺮِۆژهى ‪ 14‬ﺧـﺎ‪‬ﯽ )) وﻳـﺪرۆ‬ ‫ﻣﺎرﺷـﺎل و ﺳﻴـﺴﺘﻪﻣـﻰ ﻧـﻮ‪‬ﯽ‬ ‫َ‬ ‫وﻳ‪‬ﺴﻦ((ى ﺳـﻪرۆﻛـﻰ ﺋـﻪﻣﺮﻳﻜـﺎ و ﭘـﺮِۆژهى‬ ‫دوﻧﻴﺎ و ﺑﻪﻋﻪوﻟﻪﻣﻪﻛﺮدﻧﻰ ﺟﻴﮫﺎن و ‪...‬ھﺘﺪ‪.‬‬ ‫ﺑــﻪﻣ ـﻪﺑــﻪﺳــﺘﻰ در‪‬ــﮋهﭘ‪‬ــﺪاﻧــﻰ ﺳﻴﺎﺳ ـﻪﺗــﻰ ﻛ ـﯚﻧﺘﺮِۆ‪‬ﮑﺮدﻧــﻰ ﺟﻴﮫــﺎن و‬ ‫ﻓﻪراھﻪﻣﻜﺮدﻧﻰ ﺑﻪرژهوهﻧﺪﻳﻪ دوور و ﻧﺰﻳﻜﻪﻛﺎﻧﻴﺎن‪,‬ﺟﺎﺑﻪﺧﯚﺷﻰ ﺑﻮﺑ‪‬ﺘﻦ‬ ‫ﻳـﺎن ﺑــﻪزۆر ﺳـﻪﭘﺎﻧﺪوﻳﺎﻧـﻪ و ﮔـﻪل و ﻧـﻪﺗـﻪوهﻛــﺎن و دهو‪‬ـﻪﺗـﻪﻛــﺎﻧﻴﺶ‬ ‫‪199‬‬

‫ﻓﺔوزاى دروﺳﺘﻜﺔر‪.........‬‬ ‫ﺑﻪﻧﺎﭼﺎرى ﺟ‪‬ﺒﻪﺟ‪‬ﯿﺎن ﻛﺮدوه ﺋﻪﮔﻪر ﺑﻪزﻳـﺎﻧﻴﺶ ﮔـﻪرِاﺑ‪‬ﺘـﻪوه ﺑـﯚ ﺳـﻪر‬ ‫دهﺳﻪﻻت وﻧﻔﻮزﻳﺎن ﻟﻪﻧﺎوﺧﯚى ووﻻﺗﻪﻛﺎﻧﻴﺎن و ﻧﺎوﭼﻪﻛـﻪﺷـﺪا ﺗـﻪﻧﮫـﺎ‬ ‫ﺑﻪﻣـﻪﺑـﻪﺳـﺘﻰ ﻣﺎﻧـﻪوهﯾـﺎن ﻟـﻪدهﺳـﻪﻻﺗـﺪا‪ .‬ھـﻪﺷـﺒﻮوه زوو ﻓﺮﻳـﺎى ﺧـﯚى‬ ‫ﻛﻪوﺗﻮه و ﻛﻪوﺗﯚﺗﻪ ﺧﯚﮔﻮﻧﺠﺎﻧﺪن ﻟـﻪﮔـﻪڵ ﺗـﻪوژﻣـﻰ ﮔـﯚرِاﻧﻜﺎرﻳـﻪﻛـﺎن و‬ ‫دهﺳﺘﻰ ﻛﺮدووه ﺑﻪ رِﻳﻔﯚرم ﻟﻪ ﺳﻴﺴﺘﻪﻣﻰ ﺳﻴﺎﺳـﻰ و ﺋـﺎﺑﻮرى و ﺧﻮ‪‬ﻨـﺪن‬ ‫و ﺑﺎرى ﻛﯚﻣﻪﻻﻳﻪﺗﻰ و ﻳﺎﺳﺎو دروﺷﻤﻪﻛﺎﻧﻴﺪا‪.‬‬ ‫ﻟــﻪﺋ‪‬ــﺴﺘﺎﺷﺪا و ﻟــﻪﺳ ـﻪرهﺗــﺎى ﺳ ـﻪدهى ﺑﻴــﺴﺖ و ﻳ ـﻪﻛ ـﻪﻣــﺪا و ﻟــﻪدواى‬ ‫زﻧﺠﻴـــﺮهﯾـــﻪك ﮔـــﯚرِاﻧﻜـــﺎرى ﮔـــﻪوره ﻟـــﻪ دوﻧﻴـــﺎدا ﻛـــﻪ ﺑﻮﻧـــﻪ ﻣﺎﻳـــﻪى‬ ‫ﻗﻞﭘﺒﻮﻧﻪوهى ﺳﻪرﺗﺎﭘـﺎى ﺗ‪‬ﮕـﻪﯾـﺸﺘﻦ و ﭘـﺮِﻧـﺴﻴﭙﻪﻛـﺎن ﻟـﻪﺳـﻪر ﺋﺎﺳـﺘﻰ‬ ‫َ‬ ‫ﻧ‪‬ﻮدهو‪‬ﻪﺗﻰ و ﻧﺎوﭼﻪﯾﻰ ﻟﻪدوﻧﻴﺎدا وهك ﺳﻪرھـﻪﻟـﺪان و ﺑـﻪھ‪‬ﺰﺑـﻮوﻧﻰ‬ ‫ﺗﻴﺮۆرﻳﺰم و ھﻪﻣﻮو ﺋـﻪوﻛﺎ‪‬ﺒﻮﻧـﻪوهى ﺋﺎﻳـﺪﻳﺎ و ﺷﺎرﺳـﺘﺎﻧﻴﻪﺗـﻪﻛـﺎن ﻛـﻪ‬ ‫ﺑﻮﻧـــﻪ ﻣﺎﻳـــﻪى ﻟ‪‬ﮑﺘﺮازاﻧـــﻰ رِﻳـــﺰهﻛـــﺎﻧﻰ ﻛﯚﻣـــﻪ‪‬ﮕـــﺎى ﻧ‪‬ـــﻮدهو‪‬ـــﻪﺗـــﻰ و‬ ‫داﺑــﻪﺷــﺒﻮﻧﻴﺎن ﺑــﻪﺳ ـﻪر دوو ﺳ ـﻪﻧﮕــﻪرى دژ ﺑــﻪﯾ ـﻪﻛــﺪا ﻛ ـﻪ ﺋ ـﻪواﻧــﻴﺶ‬ ‫ﺳـــﻪﻧﮕـــﻪرى ﺗﻴـــﺮۆر و ﺳـــﻪﻧﮕـــﻪرى ﺗﻴﺮۆرﻳـــﺴﺘﺎن ﺑـــﻮو ﻛـــﻪ ﺳـــﻪﻧﮕـــﻪرى‬ ‫ﻳـﻪﻛـﻪﻣﻴــﺎن ھــﻪﻣــﻮو دهو‪‬ــﻪﺗــﺎﻧﻰ ﭘ‪‬ــﺸﮑﻪوﺗــﻮو ﺧــﺎوهن ﺷﺎرﺳــﺘﺎﻧﻴﻪت و‬ ‫ﺗﻪﻛﻨﻪﻟﯚژﻳﺎو ﺧﯚﺷﮕﻮزهراﻧﻪﻛﺎن ﺑﻮون ﻟﻪ رِۆژﺋـﺎواو ِرۆژھـﻪﻻﺗـﺪا و ﺋـﻪو‬ ‫ﮔــﻪﻻﻧ ـﻪﺷــﻰ ﻛ ـﻪ زهﺑﺮﻳــﺎن ﺑــﻪدهﺳــﺘﻰ ﺗﻴﺮۆرﻳــﺴﺘﺎن ﺧﻮاردﺑــﻮو ھــﻪﻣــﺎن‬ ‫ﺳﻪﻧﮕﻪرﻳﺎن ھﻪﻟﺒﮋارد‪.‬‬ ‫ﻟــﻪﺑــﻪراﻣﺒــﻪرﻳــﺸﺪا ھــﻪﻣــﻮو ﺋ ـﻪو دهو‪‬ــﻪت و ﻛﯚﻣ ـﻪ‪‬ﮕﺎﻳﺎﻧ ـﻪى ﺳــﻴﻤﺎى‬ ‫دواﻛـﻪوﺗــﻮوﻳﻰ و ﻧ ـﻪﻓــﺎﻣﻰ و ﺗ‪‬ﻨـﻪﮔـﻪﯾـﺸﺘﻮو ﺑــﻮون و ﺑــﻪ ﻋـﻪﻗ‪‬ﯿـﻪﺗــﻰ‬ ‫ﺳﻪدهﻛﺎﻧﻰ ﻧﺎوهرِاﺳﺘﻪوه ﺗﺤﻠﻴﻞ و ﺗ‪‬ﺮواﻧﻴﻨﻴﺎن دهﻛﺮد ﺑﯚ ﮔـﯚرِاﻧﻜـﺎرى و‬ ‫ﭘ‪‬ﺸﮑﻪوﺗﻨﻪﻛﺎن‪,‬ﺧﯚﻳﺎن ﺧﺴﺘﻪ ﺳﻪﻧﮕـﻪرى ﺗﻴﺮۆرﻳـﺴﺘﺎﻧﻪوه و دهﯾـﺎﻧﺰاﻧﻰ‬ ‫‪200‬‬

‫ﻓﺔوزاى دروﺳﺘﻜﺔر‪........‬‬ ‫و دهﯾﺎﻧﻮﻳــﺴﺖ ﺑــﻪزهﺑــﺮى ﺗــﺮس و ﺗﯚﻗﺎﻧــﺪن و زهوﺗﻜﺮدﻧــﻰ ﺋــﺎزادى و‬ ‫ﺳﻪرﺑﻪﺳﺘﻴﻪﻛﺎن و وهﻻﻧﺎﻧﻰ ﺧﻮ‪‬ﻨﺪن و ﺧﻮ‪‬ﻨﺪهوارى و دژاﻳﻪﺗﻰ ﻛﺮدﻧـﻰ‬ ‫ھﻪﻣﻮو دﻳﺎردهﻛﺎﻧﻰ دﻳﻤﻮﻛﺮاﺳﻰ و ﻛﯚﻣﻪ‪‬ﮕﺎى ﻣـﻪدهﻧـﻰ دوﻧﻴـﺎى ﺳـﻪردهم‬ ‫ﻛﻲف و ﺣﻪز و ﺋﺎرهزوه ﻣﺮدوهﻛﺎﻧﻴﺎﻧﻪوه ‪.‬‬ ‫ﺑﺨﻪﻧﻪ ژ‪‬ﺮ ِر َ‬ ‫ﺑﻪﻻم ﺧﯚﺷﺒﻪﺧﺘﺎﻧﻪ ھﻪر ﻟﻪﺳﻪرهﺗﺎى ﺑﻴﺮﻛﺮدﻧﻪوه و ﺧﯚﻧﺎﺳـﺎﻧﺪﻧﻴﺎن‬ ‫ﺑــﻪدوﻧﻴــﺎ ﻟــﻪرِ‪‬ﮕــﻪى ﺗــﺮس و ﺗﯚﻗﺎﻧــﺪن و ﻛــﺎره ﺗ‪‬ﮑــﺪهرهﻛﺎﻧﻴﺎﻧــﻪوه‬ ‫ﻟـــــــﻪرِووداوى ‪11‬ى ﺳـــــــ‪‬ﭙﺘﻪﻣﺒـــــــﻪرى ‪ 2001‬ى ﺋـــــــﻪﻣﺮﻳﻜـــــــﺎوه و‬ ‫ﺗﻪﻗﺎﻧﺪﻧﻪوهﻛـﺎﻧﻰ ﺗـﻪﻧﺰاﻧﻴـﺎو دار اﻟـﺴﻼم و ﻓﻠﻴﭙـﻴﻦ و ﺋـﻪﻧـﺪهﻧﻮﺳـﻴﺎو‬ ‫ﻛﺎره ﺗ‪‬ﮑﺪهراﻧﻪﻛﺎﻧﻴـﺎن ﻟـﻪﻛﻮردوﺳـﺘﺎن و ﮔﺮﺗﻨـﻪ دهﺳـﺘﻰ دهﺳـﻪﻻت ﻟـﻪ‬ ‫ﺋﻪﻓﻐﺎﻧـﺴﺘﺎن و ﺷﻴـﺸﺎن و ‪...‬ھﺘـﺪ‪.‬ﻣـﻪرﮔـﻰ ﺧﯚﻳـﺎن دﻳـﺎرﻳﻜﺮد و ﺧﯚﻳـﺎن‬ ‫ﺑﻮوﻧـــﻪ ﻣﺎﻳـــﻪى ﭘـــ‪‬ﺶﺧـــﺴﺘﻨﻰ ﻣـــﻪرگ و رِۆژى ﻛﯚﺗﺎﻳﻴـــﺎن و ھـــﻪر زوو‬ ‫ھــﻪﻟـﺪ‪‬ﺮان و ﺳ ـﻪرهوﻧﮕـﻮم ﺑــﻮن و ﻟــﻪھــﻪﻣــﻮو دوﻧﻴــﺎدا ﺑ‪‬ــﺰراو و رِﺳــﻮا‬ ‫ﺑﻮون‪.‬و ﺑﻪزووﻳﻰ ﺋﻴﻤﺎرهﺗﻪ ﺳـﻪﻟـﻪﻓﻴـﻪ‬ ‫ﺗﻮﻧـﺪرهوهﻛـﻪﯾـﺎن رِووﺧـﺎو ﻟ‪‬ـﮏ‬ ‫ِ‬ ‫ھﻪﻟﻮهﺷﺎ و ﺋﻴﺪى ﻟـﻪھـﻪﻣـﻮو ﻛﻮﭼـﻪ و ﻗـﻮژﺑﻨ‪‬ﮑﻰ دوﻧﻴـﺎدا ﺟ‪‬ﮕـﻪﯾـﻪﻛـﻰ‬ ‫ﺋﺎرام و رِووﻧﺎﻛﻴﺎن ﺑﯚ ﻧﻪﻣﺎﻳﻪوه و ھـﻪرﭼـﯚن ﻟـﻪﺗﺎرﻳﻜﻴـﻪوه ھـﺎﺗﺒﻮون‬ ‫ﺋﺎوھﺎش ﮔﻪرِاﻧﻪوه ﺑﯚ ﺗﺎرﻳﻜﺴﺘﺎﻧﻪﻛﺎﻧﻴﺎن ﻟﻪ ﺋـﻪﺷـﻜﻪوت و ژ‪‬ـﺮزهوى و‬ ‫ﺟ‪‬ﮕﻪى ﺗﺮى ﺑ‪‬ﺰراودا‪ .‬ﻟﻪﻛﻮردوﺳﺘﺎن و ﻟﻪ ﻋ‪‬ﺮاﻗﻴـﺸﺪا ﭘـ‪‬ﺶ رِووﺧـﺎن‬ ‫ﺑـﺮ و ﻟـﻪ‬ ‫و دواى ِرووﺧﺎﻧﻰ رِژ‪‬ﻤﻰ ﺑﻪﻋﺲ ﻛﻪوﺗﻨﻪ ﺑﻪر ﮔﻮرزى ﮔﻮرﭼـﻚ ِ‬ ‫ﺋ‪‬ﺴﺘﺎدا ﮔﻴﺎﻧﻪﻻى ﻣـﻪرﮔﻴﺎﻧـﻪ و ﺑـﻪرهو دوارِۆژهﻛـﺎﻧﻰ ژﻳﺎﻧﻴـﺎن ھـﻪﻧﮕـﺎو‬ ‫دهﻧ‪‬ﻦ‪ ,‬دواى ﺋﻪوهى ﻛـﻪ ﮔـﻪﻟـﻰ ﻛـﻮردو ﻋ‪‬ـﺮاق رِووى رِاﺳـﺘﻪﻗﻴﻨـﻪﯾـﺎﻧﻰ‬ ‫ﻧﺎﺳــﻰ و ﺑــﻪﺋــﺎوات و ﺋﺎﻣــﺎﻧﺞ و ﻣ ـﻪراﻣ ـﻪ ﻧــﺎرِهواﻛﺎﻧﻴــﺎن ﺋﺎﺷــﻨﺎ ﺑــﻮو و‬ ‫ﺑﻴﻨﻴــﺎن ﻛ ـﻪ ﭼــﯚن دوور ﻟــﻪھــﻪﻣــﻮو ﺑــﻪھــﺎ ﺋ ـﻪﺧﻼﻗــﻰ و ﻣﺮۆﭬﺎﻳ ـﻪﺗﻴــﺎن‬ ‫‪201‬‬

‫ﻓﺔوزاى دروﺳﺘﻜﺔر‪.........‬‬ ‫ﺑـﻰ ﺟﻴـﺎوازى ﻟـﻪﻧ‪‬ـﻮان‬ ‫دهﺳﺘﻴﺎن دهﭼ‪‬ﺘﻪ ﮔﻴـﺎﻧﻰ رِۆ‪‬ـﻪﻛـﺎﻧﻰ ﻋ‪‬ـﺮاق ﺑـﻪ َ‬ ‫ﻋﻪرهب و ﻛﻮردو ﺗﻮرﻛﻮﻣﺎن و ﺋﺎﺷﻮرى و ﺋﻪﻣﺮﻳﻜﻴـﺪا و ﻛـﺎره ﺗ‪‬ﮑـﺪهر و‬ ‫ﺗﯚﻗ‪‬ﻨﻪرهﻛﺎﻧﻴﺎن ﻟﻪﺷﺎرهﻛﺎﻧﻰ ھﻪوﻟ‪‬ﺮ و ﻛﻪرﻛـﻮك و ﺑـﻪﻏـﺪا و ﻣﻮﺻـﻞَ‬ ‫و ﻛ ـﻪرﺑــﻪﻻ و ﺑــﻪﺻــﺮه و ‪...‬ھﺘــﺪ‪.‬ﺋـﻪﻧﺠــﺎم دهدهن و رِۆژاﻧـﻪ ﭼــﻪﻧــﺪﻳﻦ‬ ‫ﺑﻰ ﮔﻮﻧﺎه دهﻛﻪﻧﻪ ﻗﻮرﺑﺎﻧﻰ ھﻪوهس و ﻣﻪراﻣـﻪ ﮔـﻼوهﻛﺎﻧﻴـﺎن‪,‬‬ ‫ھﺎوﻻﺗﻰ َ‬ ‫ھﻪرﺑﯚﻳﻪ ﺑﻪد‪‬ﻨﻴﺎﻳﻴﻪوه رِۆژاﻧﻰ ژﻳﺎﻧﻴﺎن ﺑﻪرهوﻛﯚﺗﺎﻳﻰ دهﭼ‪‬ﺖ‪.‬‬ ‫ﻟﻪم ﺳﻪرو ﺑﻪﻧﺪهدا و ﻟﻪﮔﻪرﻣﻪى ﮔﯚرِاﻧﻜﺎرﻳﻪﻛﺎﻧﻰ ﻧﺎوﭼﻪى رِۆژھﻪﻻﺗـﻰ‬ ‫ﻧـــﺎوهرِاﺳـــﺘﺪا ﻛـــﻪ ﺑـــﻪﺟـــﻪرﮔـــﻪى ﻛ‪‬ـــﺸﻪ و ﻣﻠﻤﻼﻧـــﻰَ ﻣ‪‬ﮋووﻳـــﻪﻛـــﺎﻧﻰ‬ ‫ﺷﺎرﺳﺘﺎﻧ‪‬ﺘﻴﻪﻛﺎﻧﻰ ِرۆژﺋﺎوا و رِۆژھﻪﻻت دهژﻣ‪‬ﺮدر‪‬ﺖ و ﮔﯚﻣﻰ ﺧﻮ‪‬ﻨﺎوىﻮ‬ ‫ﺳــﻪرﭼــﺎوهى‬ ‫ﻧــﻰ‬ ‫ﺗﻮﻧــﺪرهوى و ﺗﻴﺮۆرﻳــﺰم وﻛــﺎرى ﺗ‪‬ﮑــﺪهراﻧــﻪ و ﻣﻠﻤﻼ َ‬ ‫ِ‬ ‫ﺧﻮ‪‬ﻨﺎوﻳﻪﻛـﺎن ﺑـﻮوه‪.‬ھـﻪرﺑﯚﻳـﻪش دهﻛﺮ‪‬ـﺖ ﺑـﻪﺋـﻪﻧﺠﺎﻣـﺪاﻧﻰ ﮔـﯚرِاﻧﻜـﺎرى‬ ‫ِرﻳــﺸﻪﯾـﻰ و ﮔــﻪوره ﻟــﻪ ﺳﻴــﺴﺘﻪﻣــﻰ ﺳﻴﺎﺳــﻰ و ﺋــﺎﺑﻮرى و ﻛﯚﻣـﻪﻻﻳـﻪﺗــﻰ‬ ‫وﻓ‪‬ﺮﻛﺎرى ﻟﻪم ﻧﺎوﭼﻪﯾﻪدا ﺑﺘﻮاﻧﺮ‪‬ﺖ ﻧﺎوﭼﻪﯾﻪﻛﻰ ﺋـﺎرام و ﺋﺎﺳـﺎﻳﺶ و‬ ‫ﭘ‪‬ﺸﮑﻪوﺗﻮو دوور ﻟﻪ ﺧﻮ‪‬ﻦ ِرﺷﺘﻦ و دواﻛـﻪوﺗـﻮوﻳﻰ و ھـﻪژارى ﺑ‪‬ﺘـﻪدى‬ ‫و دوﻧﻴــﺎش ﻟــﻪﺳــﺎﻳﻪى ﺳ ـﻪﻗــﺎﻣﮕﻴﺮى ﺋ ـﻪم ﻧﺎوﭼــﻪﯾ ـﻪدا ﺑﺤ ـﻪو‪‬ﺘ ـﻪوه و‬ ‫ﻟــﻪھــﻪﻣــﻮو ﺋـﻪو دﻳــﺎرده دز‪‬ﻮاﻧ ـﻪى ﻛ ـﻪ ﺑﺎﺳــﻤﺎن ﻛــﺮد رِزﮔ ـﺎرى ﺑﺒ‪‬ــﺖ و‬ ‫دوﻧﻴﺎﻳﻪﻛﻰ ﭘﺮِ ﻟﻪ ﺧﯚﺷﻰ و ﺋﺎﺷـﺘﻰ ﺑـﻪرﻗـﻪرار ﺑ‪‬ـﺖ‪ ,‬ﻟـﻪم ﭘ‪‬ﻨـﺎوهﺷـﺪا‬ ‫ﻟﻪﻻﻳﻪن ﺳـﻪرۆﻛـﻰ ﺋـﻪﻣﺮﻳﻜـﺎوه ﺟـﯚرج ﺑـﻮوش )) ﭘـﺮِۆژهى رِۆژھـﻪﻻﺗـﻰ‬ ‫ﻧــﺎوهرِاﺳــﺘﻰ ﮔــﻪوره(( ﭘــ‪‬ﺶﻧﻴــﺎزﻛﺮاوه و ﺑــﻪﻧﻴــﺎزه ﻟــﻪﻛﯚﺑﻮﻧــﻪوهى ‪8‬‬ ‫ووﻻﺗﻪ ﮔﻪوره ﭘﻴﺸﻪﺳﺎزﻳﻪﻛﻪى دوﻧﻴﺎدا ﻛﻪﺑﺮِﻳﺎره ﻟﻪﻣﺎﻧﮕﻰ ﺣﻮزهﯾﺮاﻧﺪا‬ ‫ﺑﺒﻪﺳﺮ‪‬ﺖ ﺑﺨﺎﺗﻪ ﺑﻪردهم ﻛﯚﻧﮕﺮه ﺑﻪﻣﻪﺑـﻪﺳـﺘﻰ ﺋـﺎ‪‬ﻮﮔﯚڕﻛﺮدﻧﻰ ﺑﻴـﺮورِاو‬ ‫داﻧــﺎﻧﻰ ﺋﺎﻟﻴـــﻪﺗ‪‬ﮑـــﯽ ﮔﻮﻧﺠــﺎوﺑﯚ ﺟ‪‬ﺒـــﻪﺟ‪‬ﮑﺮدﻧـــﻰ و ﺑــﻪھﺎوﻛﺎرﻳـــﻪﻛـــﻰ‬ ‫‪202‬‬

‫ﻓﺔوزاى دروﺳﺘﻜﺔر‪........‬‬ ‫ھــﻪﻣـﻪﻻﻳـﻪﻧـﻪ و ﺑــﻪﺋﻴــﺮادهﯾـﻪﻛــﻰ ﻧ‪‬ــﻮ دهو‪‬ــﻪﺗــﻰ‪.‬ﺋﺎﺷــﻜﺮاﻳﻪ ﭘـﺮِۆژهﻛـﻪ‬ ‫ﮔــﻪورهو ﺳــﺘﺮاﺗﻴﮋﻳﻪ و ﭘ‪‬ﻮﻳــﺴﺘﻰ ﺑــﻪزهﻣــﺎن و زهﻣﻴﻨ ـﻪﯾ ـﻪﻛــﻰ ﻟــﻪﺑــﺎرى‬ ‫ﮔﻮﻧﺠﺎو ھﻪﯾﻪ ﺑﯚ ﺳﻪرﻛﻪوﺗﻨﻰ و ﺑﻪدﻳﮫ‪‬ﻨﺎﻧﻰ ﺋﺎﻣﺎﻧﺠﻪﻛﺎﻧﻰ‪,‬ﺑﯚ ﺋﻪﻣـﻪش‬ ‫ﭘ‪‬ﻮﻳﺴﺘﻰ ﺑﻪﺗ‪‬ﮕﻪﯾﺸﺘﻦ و ھﻪﻟﺴﻪﻧﮕﺎﻧﺪن و ﻗﺒﻮ‪‬ﮑﺮدﻧﻰ ھﻪﯾﻪ ﻟﻪﻻﻳـﻪن‬ ‫ﻛﯚﻣﻪ‪‬ﮕﺎﻛﺎﻧﻰ ﺋﻪو ووﻻﺗﺎﻧﻪى ﻛﻪ ﭘﺮِۆژهﻛـﻪ دهﯾﺎﻧﮕﺮ‪‬ﺘـﻪوه ﻛـﻪﺑـﺮﻳﺘﻴﻦ‬ ‫ـﺴﺮاﺋﻴــﻞ و‬ ‫ﻟــﻪ ) ھــﻪﻣــﻮو ووﻻﺗــﺎﻧﻰ ﻋ ـﻪرهﺑــﻰ و ﺋ‪‬ــﺮان و ﺗﻮرﻛﻴــﺎو ﺋﻴـ ِ‬ ‫ﭘﺎﻛــﺴﺘﺎن و ﺋ ـﻪﻓﻐﺎﻧــﺴﺘﺎن( و ﭘ ـﺮِۆژهﻛ ـﻪﺷــﻰ ﻟــﻪﺳ ـﻪر )) ‪ ((3‬ﺋﺎﺳــﺘﻰ‬ ‫ﺋﺎراﺳﺘﻪﻛﺮاوه ﻛﻪﺑﺮﻳﺘﻴﻦ ﻟﻪ‪-:‬‬ ‫ﺳﻪرهﻛﻰ ِ‬ ‫‪ .1‬ھﺎﻧﺪاﻧﻰ دﻳﻤﻮﻛﺮاﺳﻰ و دهﺳﻪﻻﺗ‪‬ﮑﯽ ﺑﺎش‬ ‫‪ .2‬ﺑﻮﻧﻴﺎدﻧﺎﻧﻰ ﻛﯚﻣﻪ‪‬ﮕﺎﻳﻪﻛﻰ زاﻧﻴﺎرى‬ ‫‪ .3‬ﺑﻪرﻓﺮاواﻧﻜﺮدﻧﻰ ھﻪﻟﻰ ﺋﺎﺑﻮرى‬ ‫ﻛ ـﻪ ﺋــﻪم ))‪ ((3‬ﺑﻨــﻪﻣﺎﻳــﻪ ﺑﻨﭽﻴﻨــﻪﯾــﻪﻛــﻰ ﮔﻮﻧﺠــﺎوه ﺑــﯚ ﮔــﯚرِاﻧﻜــﺎرى‬ ‫ﻟــﻪﺳﻴــﺴﺘﻪﻣــﻰ ﺳﻴﺎﺳــﻰ و ﺋــﺎﺑﻮرى و ﺗ ـﻪﻛﻨ ـﻪﻟﯚژﻳــﺎى ﻧﺎوﭼــﻪﻛ ـﻪدا‪,‬ھــﻪر‬ ‫ﻛـــﺎﺗ‪‬ﮑﻴﺶ ﺋـــﻪو ﮔـــﯚرِاﻧﻜﺎرﻳﺎﻧـــﻪ ھﺎﺗﻨـــﻪ دى ﺋـــﻪوا ﺑـــﻪد‪‬ﻨﻴﺎﻳﻴـــﻪوه‬ ‫ﻛﯚﻣﻪ‪‬ﮕﺎﻳﻪﻛﻰ دﻳﻤﻮﻛﺮاﺳﻰ و ﻣﻪدهﻧﻰ ﻛﻪ ﻳﺎﺳﺎ ﺳﻪروهر ﺑ‪‬ﺖ و دوورﺑ‪‬ﺖ‬ ‫ﻟــﻪﮔــﻪﻧــﺪه‪‬ــﯽ و ﻣــﺸﻪﺧــﯚرى و دوورﺑ‪‬ــﺖ ﻟــﻪرِ‪‬ﮕــﺮى ﺋﺎزادﻳــﻪﻛــﺎن و‬ ‫ﺳـــﻪرﺑـــﻪﺳـــﺘﻴﻪ ﻛـــﻪﺳـــﻴﻪﻛـــﺎن و داﻣـــﻪزراﻧـــﺪﻧﻰ ﻣﻴـــﺪﻳﺎى ﺳـــﻪرﺑـــﻪﺧـــﯚو‬ ‫ﭘﻪﯾﺮِهوﻛﺮدﻧﻰ ﺳﻴﺴﺘﻪﻣ‪‬ﮑﻰ ﺳﻴﺎﺳﻰ ھﻪﻟﺒﮋ‪‬ـﺮدراو و ﺑـﻪدهﺳـﺘﻪوهﮔﺮﺗﻨـﻰ‬ ‫دهﺳﻪﻻت ﺑﻪﻧﯚره و ﺳﻴﺴﺘﻪﻣ‪‬ﮑﻰ ﺷﻪﻓﺎف د‪‬ﺘـﻪ دى و ﻟـﻪرِووى زاﻧـﺴﺖ و‬ ‫ﻓ‪‬ﺮﻛــﺮدن و ﺗـﻪﻛﻨـﻪﻟﯚژﻳﺎﺷـﻪوه ﻛﯚﻣـﻪ‪‬ﮕﺎﻳـﻪﻛــﻰ داھ‪‬ﻨــﻪر ﺑــﻪدى د‪‬ــﺖ و‬ ‫ھﻪﻣـﻮو ﺋـﻪم ﮔـﯚ ِراﻧﻜﺎرﻳﺎﻧـﻪش ﺳـﻪرﻛـﻪوﺗـﻮو دهﺑ‪‬ـﺖ ﺋـﻪﮔـﻪر ﺳﻴـﺴﺘﻪﻣـﻰ‬ ‫ﺋﺎﺑﻮرى و ﺑﺎزارِ ﺑﻪﺷ‪‬ﻮهﯾﻪﻛـﻰ ﻧﺎﻣـﻪرﻛـﻪزى دهو‪‬ـﻪﺗـﻰ ﺟ‪‬ﺒـﻪﺟ‪‬ﺒﻜـﺮىَ و‬ ‫‪203‬‬

‫ﻓﺔوزاى دروﺳﺘﻜﺔر‪.........‬‬ ‫ﻛ ـﻪرﺗــﻰ ﺗﺎﻳﺒــﻪت رۆڵ و ﺳ ـﻪرﻣﺎﻳ ـﻪﻛ ـﻪى وهﮔــﻪرِ ﺑﺨــﺎت و ﺑﺎزرﮔ ـﺎﻧﻰ و‬ ‫ھﺎﻣﻮﺷﯚ ﺋﺎزادﺑ‪‬ﺖ و ووﻻﺗﺎﻧﻰ ﻧﺎو ﭘـﺮِۆژهﻛـﻪ ھﺎﻧﺒـﺪر‪‬ﻦ ﻛـﻪ ﺑـﻪﺷـﺪارى‬ ‫ِر‪‬ﮑﺨـﺮاوه ﺑﺎزرﮔﺎﻧﻴـﻪ ﺟﻴﮫﺎﻧﻴـﻪﻛــﺎن ﺑﻜـﻪن و ﻧﺎوﭼــﻪى ﺑﺎزرﮔـﺎﻧﻰ ﺋــﺎزاد‬ ‫ﻟـﻪﻧ‪‬ﻮاﻧﻴﺎﻧــﺪا دروﺳـﺖ ﺑﻜـﻪن ‪ .‬ﺑﻨـﻪﻣــﺎى ھـﻪﻣــﻮو ﺋـﻪم ﮔــﯚرِاﻧﻜﺎرﻳﺎﻧـﻪ و‬ ‫ﺑـﻪدﻳﮫ‪‬ﻨـﺎﻧﻰ ﺋـﻪم ﺋﺎﻣﺎﻧﺠﺎﻧـﻪ ﺑﺮﻳﺘﻴـﻪ ﻟــﻪ )) رِﻳﻔـﯚرم (( و ﺋﺎﺷﻜﺮاﺷـﻪ‬ ‫ﭘﺮِۆﺳـﻪى ِرﻳﻔـﯚرم ﺑﺮﻳﺘﻴـﻪ ﻟـﻪ ﭘـﺮِۆژهﯾـﻪﻛـﻰ ﻧـﻪرم وﻧﻴـﺎن و ﺷـﻪﻓـﺎف و‬ ‫ﻟﻪﺳﻪر ﺧﯚ و ﺑﻪﺑﻪرﻧﺎﻣﻪ‪ ,‬ﻛﻪﺑﻴﺮى ﺗﻴﮋ و ژﻳﺮى و وورﻳﺎى زۆرى دهو‪‬ﺖ‬ ‫ﺑﯚ ﺳﻪرﻛﻪوﺗﻦ و ﺑﻪﺋﺎﻣﺎﻧﺞ ﮔﻪﯾﺸﺘﻨﻰ ﭼﻮﻧﻜﻪ ﺑﭽﻮﻛﺘﺮﻳﻦ ھـﻪ‪‬ـﻪ دهﺑ‪‬ﺘـﻪ‬ ‫ﻣﺎﻳﻪى ﭘﺎﺷﺎ ﮔﻪرداﻧـﻰ و ﺑـﻪزﻳـﺎن ﮔـﻪرِاﻧـﻪوه ﺑـﯚ ﻣـﻪﺑـﻪﺳـﺖ و ﺋﺎﻣﺎﻧﺠـﻪ‬ ‫ﺳﻪرهﻛﻴﻪﻛﻪ ﻛﻪ ﺑﺮﻳﺘﻴﻪ ﻟﻪ ﮔـﯚرِان ﻟـﻪﺳـﻪرﺗﺎﭘـﺎى ﺳﻴـﺴﺘﻪﻣـﻪ ﺳﻴﺎﺳـﻰ و‬ ‫ﺋﺎﺑﻮرى و ﻓﻪرھﻪﻧﮕﻰ و ﻛﯚﻣﻪﻻﻳﻪﺗـﻰ و زاﻧـﺴﺘﻴﻪﻛﺎﻧـﺪا‪.‬ﺑﯚﻳـﻪ ﭘـﺮِۆﺳـﻪى‬ ‫ِرﻳﻔﯚرم ﭘﺮۆﺳﻪﯾﻪﻛﻰ ﺳﺎﻧﺎ ﻧﻴﻪ و ﻟﻪﻣﺎوهﯾﻪﻛـﻰ ﻛﻮرﺗﻴـﺸﺪا ﺋﺎﻣﺎﻧﺠـﻪﻛـﺎن‬ ‫ﻧﺎﻳﻪﻧﻪ دى‪ ,‬ﺑﻪ‪‬ﮑﻮ ﭘ‪‬ﻮﻳﺴﺘﻰ ﺑﻪﻛﻪﺳﺎﻧﻰ هﯾﭭﺎر و ﺑﻴﺮﻳﺎر و داﻧﺎﻳﻪ ﻛـﻪ‬ ‫ﺧـــﺎوهن ﺋـــﻪﻗ‪‬ﯿـــﻪﺗ‪‬ﮑـــﯽ ﻛـــﺮاوه و رِۆﺷـــﻦ و ِرھﮫـــﻪﻧـــﺪ‪‬ﮑﻰ ﺳـــﺘﺮاﺗﻴﮋى‬ ‫ﺑــــﻦ‪,‬ﺑﯚﺋــــﻪوه ى ﭘـــــﺮِۆﺳــــﻪﻛـــــﻪ ﺗﻮوﺷــــﻰ ﺷﻜـــــﺴﺖ و ﻟــــﻪﺑـــــﺎرﭼﻮون‬ ‫ﻧﻪﺑ‪‬ﺖ‪,‬ﻟﻪﺋﻪﻧﺠﺎﻣﻰ ﺳـﻪرﻛـﻪوﺗﻨـﻰ ﭘـﺮِۆﺳـﻪى ِرﻳﻔـﯚرﻣﻴﺶ ﻟـﻪﻧﺎوﭼـﻪﻛـﻪدا‬ ‫ﻛﯚﻣـﻪ‪‬ﮕﺎﻳـﻪﻛــﻰ ِرۆژھــﻪﻻﺗــﻰ ﻧــﺎوهرِاﺳــﺘﻰ ﮔــﻪوره دروﺳــﺖ دهﺑ‪‬ــﺖ ﻛـﻪﻟــﻪ‬ ‫ھــﻪﻣــﻮو رِووهﻛﺎﻧـﻪوه ﭘـﻲَﭼــﻪواﻧـﻪى ﺋـﻪم واﻗﻴﻌـﻪى ﺋ‪‬ــﺴﺘﺎ دهﺑ‪‬ــﺖ ﻛـﻪ‬ ‫ﭘ‪‬ﯿــﻪوه دهﻧــﺎ‪‬ﻨﻦ ھــﻪر ﻟــﻪﺳﻴــﺴﺘﻪﻣــﻰ دﻳﻜﺘــﺎﺗﯚرى و ﺑﻨ ـﻪﻣﺎ‪ ‬ـﻪﯾ ـﻰ و‬ ‫ﺧ‪‬ﻪﮐﯽ ودواﻛـﻪوﺗـﻮوﻳﻰ وه ﻛـﻪ ﺑـﺮِواﻳـﺎن ﺑـﻪﻛﺮاﻧـﻪوه و ﺷـﻪﻓﺎﻓﻴـﻪت و‬ ‫دﻳﻤﻮﻛﺮاﺳـﻰ و ﺋــﺎزادى و ﻣﺎﻓـﻪﻛــﺎﻧﻰ ﻣــﺮۆڤ ﻧﻴـﻪ و ﺗﺎﺗـﻪﭘ‪‬ــﯽ ﺳـﻪرﻳــﺎن‬ ‫رِۆﭼـــﻮون ﻟـــﻪ ﮔـــﻪﻧـــﺪه‪‬ـــﯽ و دواﻛـــﻪوﺗـــﻮوﻳﻰ ﻟـــﻪرِووى ﻛـــﻪﻟﺘـــﻮور و‬ ‫‪204‬‬

‫ﻓﺔوزاى دروﺳﺘﻜﺔر‪........‬‬ ‫ﺷﺎرﺳــــﺘﺎﻧﻴﻪت و زاﻧــــﺴﺖ و ﺗــــﻪﻛﻨــــﻪﻟﯚژﻳــــﺎو ﺑــــﺎرى ﺋﺎﺑﻮرﻳــــﻪوه و‬ ‫ﻛﯚﻣـﻪ‪‬ﮕﺎﻛﺎﻧﻴــﺎن ﺑــﺮﻳﺘﻴﻦ ﻟــﻪ ﻛﯚﻣـﻪ‪‬ﮕـﺎى دواﻛـﻪوﺗــﻮو و داﺧــﺮاو و ﭘـﺮِ‬ ‫ﺟﻪھﺎﻟﻪﺗﯽ ﺳﻪدهﻛﺎﻧﻰ ﻧﺎوهرِاﺳﺖ ﻛﻪ ژﻧﺎن ﺑﻪ ھﯿﭻ ﺷ‪‬ﻮهﯾﻪك ِرۆ‪‬ﯿـﺎن‬ ‫ﺗﻴﺎﻳﺪا ﻧﻴﻪ و ﻛﯚﻣﻪ‪‬ﮕﺎﻳﻪﻛـﻰ ﻣـﻪدهﻧـﻰ و ﻛـﺮاوه وﺟﻮدﻳـﺎن ﺑـﯚ ﻧﻴـﻪ و‬ ‫ﻳﺎﺳـــﺎ ﻳﺎﺳـــﺎى ﺑﻨـــﻪﻣﺎ‪‬ـــﻪ و ﺗﺎﻛـــﻪ ﻛـــﻪس و ﺳـــﻪرۆك ﻋـــﻪﺷـــﻴﺮهت و‬ ‫ﻧﻪﺧﻮ‪‬ﻨﺪهوارهﻛﺎﻧﻪ‪.‬‬ ‫ﺋ ـﻪوهى ﻣ ـﻪﺑــﻪﺳــﺘﻤﺎﻧﻪ ﻟــﻪم ﺑﺎﺳ ـﻪدا ﺋ ـﻪوهﯾ ـﻪ ﻛ ـﻪ ﭘ‪‬ﮕ ـﻪى ﻛــﻮرد ﻟــﻪم‬ ‫ﭘﺮِۆژهﯾﻪدا ﭼﻴﻪ و دهﺑ‪‬ﺖ ﻛﻮرد ﭼﯚن ﺑﻮون و وﺟﻮدى ﺧﯚى ﺑﺴﻪﻟﻤ‪‬ﻨ‪‬ﺖ؟‬ ‫و ﺑـــﻪرژهوهﻧﺪﻳـــﻪﻛـــﺎﻧﻰ ﺧـــﯚى ﭼـــﯚن ﻳـــﻪك ﺑﺨـــﺎت ﻟـــﻪﮔـــﻪڵ ﺋﺎﻣـــﺎﻧﺞ و‬ ‫ﺋﺎرِاﺳﺘﻪﻛﺎﻧﻰ ﺋﻪم ﭘﺮِۆژهﯾﻪدا؟‬ ‫ﺋﺎﺷــﻜﺮاﻳﻪ ﻛـﻪ ﻛــﻮرد وهك ﮔــﻪل و وهك ﻧ ـﻪﺗ ـﻪوهش ﺗــﺎ ﺋ‪‬ــﺴﺘﺎ ﺧــﺎوهن‬ ‫ﻗﻪواره و دهو‪‬ﻪت و ﺋﺎﻻى ﺧﯚى ﻧﻴﻪ و ﺳﻨﻮر‪‬ﮑﻰ دﻳﺎرﻳﻜﺮاوﻳﺸﻰ ﻧﻴﻪ و‬ ‫ﺑــﻪﺳــﻪر ﭼــﻮار دهو‪‬ــﻪﺗــﻰ ﻧﺎوﭼــﻪﻛــﻪدا داﺑــﻪﺷــﻜﺮاوه و ﻛﻮردوﺳــﺘﺎﻧﻰ‬ ‫ﮔﻪورهش دهﻛﻪو‪‬ﺘﻪ ﻧﺎو ﺟﻪرﮔﻪ و ﭼـﻪﻗـﻰ رِۆژھـﻪﻻﺗـﻰ ﻧـﺎوهرِاﺳـﺘﻪوه و‬ ‫ﺋﻪم ﭘـﺮِۆژهﯾـﻪش ﻛﺎرﻳﮕـﻪرى رِاﺳـﺘﻪوﺧـﯚى دهﺑ‪‬ـﺖ ﻟـﻪﺳـﻪر دۆزى ﻛـﻮردو‬ ‫ﻛﻮردوﺳــﺘﺎن ‪.‬ﻛــﻮرد ھــﯿﭻ ﻛﺎﺗ‪‬ــﮏ ﺳــﻮودﻣﻪﻧــﺪ ﻧ ـﻪﺑــﻮه ﻟــﻪھــﻪﻣــﻮو ﺋ ـﻪو‬ ‫ﭘ ـﺮِۆژاﻧ ـﻪى ﻟــﻪوه و ﭘــ‪‬ﺶ ﮔﺮﺣﻜــﺮاون و ﺳ ـﻪﭘ‪‬ﻨ ـﺮاون ﺑــﻪ‪‬ﮑ ـﻮ زﻳــﺎﻧﻰ‬ ‫ﺑـﻰ ﺑـﻪش ﻛـﺮاوه ﻟـﻪﺳـﻪرهﺗـﺎﻳﺘﺮﻳﻦ ﻣﺎﻓـﻪﻛـﺎﻧﻰ‬ ‫ﮔﻪورهﺷﻰ ﺑﻪرﻛﻪوﺗﻮه و َ‬ ‫ﻟﻪﭘ‪‬ﮑﻪوهﻧـﺎﻧﻰ دهو‪‬ـﻪت و ﺳـﻪرﺑـﻪﺧﯚﺑـﻮوﻧﻰ‪.‬ﺑـﻪﻻم ﻟـﻪ ﺋ‪‬ـﺴﺘﺎدا و ﻟـﻪ‬ ‫ﺋــﻪﻧﺠــﺎﻣﻰ ﺋــﻪو ھﺎوﭘــﻪﯾﻤﺎﻧ‪‬ﺘﻴــﻪ ﮔﺮﻧﮕــﻪى ﻛــﻪ ھــﻪﯾــﻪﺗــﻰ ﻟــﻪﮔــﻪڵ‬ ‫ﮔـــﻪورهﺗـــﺮﻳﻦ دوو زﻟﮫ‪‬ـــﺰى دوﻧﻴـــﺎدا و وهﺳـــﺘﺎﻧﻰ ﻟـــﻪﺳـــﻪﻧﮕـــﻪرى دژه‬ ‫ﺗﻴـــﺮۆرداو ھﺎوﺑـــﻪﺷـــﻰ ﻛﺮدﻧـــﻰ ﻟـــﻪ رِووﺧﺎﻧـــﺪﻧﻰ رِژ‪‬ﻤـــﻰ ﺑـــﻪﻋـــﺲ و‬ ‫‪205‬‬

‫ﻓﺔوزاى دروﺳﺘﻜﺔر‪.........‬‬ ‫ﺋﻪﻧﺴﺎروﻟﺌﻴﺴﻼم و ﺋﻪﻟﻘﺎﻋﻴﺪه ﻟﻪﻛﻮردوﺳﺘﺎن و ﻋ‪‬ﺮاﻗﺪا و ﭼﻪﺳﭙﺎﻧﺪﻧﻰ‬ ‫ﺋ ـﻪزﻣــﻮوﻧﻰ ‪ 13‬ﺳــﺎ‪‬ﻪى ﺣــﻮﻛﻤﺮِاﻧــﻰ ﻛــﻮرد ﺑ ـﯚ ﺧ ـﯚى و ﺋ ـﻪو ھــﻪﻣــﻮو‬ ‫ﭘ‪‬ﺸﮑﻪوﺗﻦ و دهﺳﻜﻪوﺗﺎﻧﻪى ﻛﻪ ﺑﻪدى ھ‪‬ﻨﺎوه ﻟـﻪﺋـﻪﻧﺠـﺎﻣﻰ رِاﭘـﻪرِﻳﻨـﻰ‬ ‫ﺑﻪھﺎرى ﺳﺎ‪‬ﯽ ‪ 1991‬دا و داﻣﻪزراﻧﺪﻧﻰ دام و دهزﮔـﺎى دهو‪‬ـﻪﺗـﻰ و‬ ‫ﭼــﻪﺳ ـﭙﺎﻧﺪﻧﻰ دﻳﻤﻮﻛﺮاﺳــﻰ و ھــﻪو‪‬ــﺪان ﺑ ـﯚ ﭘ‪‬ﮑــﻪوهﻧــﺎﻧﻰ ﻛﯚﻣ ـﻪ‪‬ﮕ ـﺎى‬ ‫ﻣـﻪدهﻧــﻰ و ﺑـﻪرﻗـﻪرارﻛﺮدﻧـﻰ ﺋﺎﺷــﺘﻰ و ﭘﺎراﺳـﺘﻨﻰ ﻣﺎﻓـﻪﻛـﺎﻧﻰ ﻣــﺮۆڤ و‬ ‫ﭼــﻪﺳ ـﭙﺎﻧﺪﻧﻰ ﻳﺎﺳــﺎو رِ‪‬ﮕ ـﺎ ﺧﯚﺷــﻜﺮدن ﺑ ـﯚ دروﺳــﺖ ﺑــﻮوﻧﻰ ﻛﯚﻣ ـﻪ‪‬ــﻪ و‬ ‫ﺳﻪﻧـﺪﻳﻜﺎ و ِر‪‬ﮑﺨـﺮاوه ﭘﻴـﺸﻪﯾـﻰ و دﻳﻤﻮﻛﺮاﺗﻴـﻪﻛـﺎن و ﮔﺮﻧﮕـﻰ دان ﺑـﻪ‬ ‫ﻣﺎﻓﻪﻛـﺎﻧﻰ ژﻧـﺎن و ﺑـﻪﺷـﺪارﻳﻜﺮدﻧﻴﺎن ﻟـﻪھـﻪﻣـﻮو و‪‬ـﺴﺘﮕﻪﻛـﺎﻧﻰ ژﻳـﺎن و‬ ‫داﻣ ـﻪزراوه دهو‪‬ــﻪﺗﻴ ـﻪﻛﺎﻧــﺪا‪.‬زاﻣﻨﻜﺮدﻧــﻰ ﺋﺎزادﻳ ـﻪﻛــﺎﻧﻰ رِادهرﺑــﺮِﻳــﻦ و‬ ‫ﺑﺎزار و ﺑﻮژاﻧـﻪوهى ﻛـﻪرﺗـﻰ ﺗﺎﻳﺒـﻪت و‬ ‫ﻣﻴﺪﻳﺎى ﺋﺎزاد و ﺑﻪﺋﺎزادﻛﺮدﻧﻰ ِ‬ ‫ھﺎﻧــﺪاﻧﻰ ﺳ ـﻪرﻣﺎﻳ ـﻪداران و ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﻴــﺎ ﺑﻴﺎﻧﻴ ـﻪﻛــﺎن ﺑ ـﯚ وهﺑــﻪرھ‪‬ﻨ ـﺎﻧﻰ‬ ‫ﺳﻪرﻣﺎﻳﻪﻛﺎﻧﻴﺎن ﻟﻪﻛﻮردوﺳﺘﺎﻧﺪا ھﻪﻣﻮو ﮔﻪﺷﺘﻴﺎران و ﺑﺎﺷﻜﺮدﻧﻰ ﺑـﻮارى‬ ‫ﺧﻮ‪‬ﻨﺪن و ﻓ‪‬ﺮﻛﺮدن و ھﻪو‪‬ﺪان ﺑﯚ ﮔﯚرِﻳﻨﻴﺎن و ﮔﺮﻧﮕﻰ دان ﺑﻪ زاﻧﻜﯚو‬ ‫ﭘـــﻪﯾﻤﺎﻧﮕﺎﻛـــﺎن و ﻓ‪‬ﺮﺑـــﻮوﻧﻰ ﻛﯚﻣﭙﻴﻮﺗـــﻪر و ﺋﻴﻨﺘـــﻪرﻧ‪‬ـــﺖ ﻟـــﻪھـــﻪﻣـــﻮو‬ ‫ﻗﯚﻧﺎﻏ ـﻪﻛــﺎﻧﻰ ﺧﻮ‪‬ﻨﺪﻧــﺪا و ﺳــﺎزداﻧﻰ ھــﻪﻟﺒﮋاردﻧــﻰ ﺷــﺎرهواﻧﻴ ـﻪﻛــﺎن و‬ ‫ھﻪﻣﻮو ﺋـﻪﻧﺠﻮﻣـﻪن و ِر‪‬ﮑﺨـﺮاوهﻛـﺎن وهك ﭘـﺮِۆﺳـﻪﯾـﻪﻛـﻰ دﻳﻤﻮﻛﺮاﺳـﻰ و‬ ‫ﺷﺎرﺳﺘﺎﻧﻴﺎﻧﻪ‪.‬‬ ‫زهﻣﻴﻨﻪﯾﻪﻛﻰ ﻟﻪﺑﺎرو ﮔﻮﻧﺠﺎوى ﺑﯚ ﻛﻮرد رِهﺧﺴﺎﻧﺪوه ﻛﻪﻟـﻪﭘـ‪‬ﺶ ھـﻪﻣـﻮو‬ ‫ﻛﯚﻣﻪ‪‬ﮕﺎﻛﺎﻧﻪوه ﺧﯚى ﺑﮕـﻮﻧﺠ‪‬ﻨﻰَ ﻟـﻪﮔـﻪڵ ﺋﺎﻣـﺎﻧﺞ و ھ‪‬ـﻪ ﮔـﺸﺘﻴﻪﻛـﺎﻧﻰ‬ ‫ﭘﺮِۆژهﻛﻪدا‪ ,‬ﺋﻪﮔﻪر ﺑـﻪژﻳـﺮى و وورﻳﺎﻳﻴـﻪوه ﻣﺎﻣـﻪ‪‬ـﻪ ﻟـﻪﮔـﻪڵ رِووداو و‬ ‫ﭘ‪‬ﺸﮫﺎﺗﻪﻛﺎﻧﺪا ﺑﻜﺎت و ﺑﺘﻮاﻧ‪‬ﺖ در‪‬ﮋه ﺑﻪم ھﺎوﭘﻪﯾﻤﺎﻧ‪‬ﺘﻴـﻪى ﺋ‪‬ـﺴﺘﺎى‬ ‫‪206‬‬

‫ﻓﺔوزاى دروﺳﺘﻜﺔر‪........‬‬ ‫ﺑﺪات ﻟﻪﮔﻪڵ ﺋﻪﻣﺮﻳﻜﺎ و ﺑﻪرﻳﺘﺎﻧﻴﺎدا و ﺑﻪرژهوهﻧﺪﻳﻪﻛﺎﻧﻰ ﺧﯚى ﻟﻪﮔﻪڵ‬ ‫ﺑﻪرژهوهﻧﺪﻳﻪﻛـﺎﻧﻰ زﻟﮫ‪‬ـﺰهﻛـﺎن و ﺳـﻪرﭘـﻪرﺷـﺘﻴﺎراﻧﻰ ﭘـﺮِۆژهﻛـﻪدا ﻳـﻪك‬ ‫ﺑﺨﺎت و ﺑﻪﭘﻲَﭼﻪواﻧـﻪى ھـﻪﻣـﻮو ﭘـﺮِۆژهﻛـﺎﻧﻰ ﭘ‪‬ـﺸﻮوهوه ﻛـﻮرد دهﺑ‪‬ﺘـﻪ‬ ‫ﻛﯚﻣﻪ‪‬ﮕﺎﻳﻪﻛﻰ ﺷﺎﻳﺴﺘﻪو ﺟ‪‬ﮕﺎى ﻣﺘﻤﺎﻧﻪى زﻟﮫ‪‬ﺰهﻛـﺎن و دهﻛﺮ‪‬ـﺖ ﺑﺒ‪‬ﺘـﻪ‬ ‫ﭼـــﻪﻗـــﻰ ﮔـــﯚرِاﻧﻜﺎرﻳـــﻪﻛـــﺎن و ﺑـــﻪﺷـــﻰ ﺷ‪‬ﺮﻳـــﺸﻰ ﺑـــﻪرﺑﻜـــﻪو‪‬ـــﺖ ﻟـــﻪ‬ ‫دهﺳﻜﻪوﺗﻪﻛﺎﻧﻰ ﭘﺮِۆژهﻛﻪدا‪.‬‬ ‫ﺳﻪرﻛﻪوﺗﻦ و ﺑﻪدهﺳﺘﮫ‪‬ﻨﺎﻧﻰ ﺋﻪم ﺋﺎﻣﺎﻧﺠﺎﻧﻪش ﭘ‪‬ﻮﻳﺴﺘﻰ ﺑﻪﻛﺎرى ﺟﺪى‬ ‫ـﺮاوه و ﻣﺎﻧﺪووﻧ ـﻪﻧﺎﺳــﺎﻧﻪ ھــﻪﯾ ـﻪ ﻟــﻪﺳ ـﻪر رِ‪‬ﮕ ـﺎى رِﻳﻔﯚرﻣ ـﻪﻛــﺎن‬ ‫و ﻧ ـﻪﺑـ ِ‬ ‫ﻟﻪھﻪﻣﻮو ﺑﻮارهﻛﺎﻧﺪا و ﭘﺸﻮودر‪‬ﮋى و ھﯚﺷﻴﺎرى ﮔﻪورهى دهو‪‬ﺖ ﻟﻪﺳﻪر‬ ‫ﺋﺎﺳﺘﻰ ﭘﺎرﺗﻪ ﺳﻴﺎﺳﻴﻪﻛﺎن و ﻛﯚﻣﻪ‪‬ﻪ و ِر‪‬ﮑﺨﺮاوهﻛﺎن و ﺗـﺎك ﺑـﻪﺗـﺎﻛﻰ‬ ‫ھﺎوﻻﺗﻴﺎن و ﻳﻪك رِﻳﺰى و ﻳـﻪك دهﻧﮕـﻰ و ﻳـﻪك ھـﻪﻟﻮ‪‬ـﺴﺘﻰ ﻛـﻮردﻳﺶ‬ ‫ﺑﻪاﻣﺒـﻪر ﺑـﻪ ﺗﻴـﺮۆر و ﺗﻴﺮۆرﻳـﺴﺘﺎن زاﻣﻨـﻰ ﮔـﻪورهى ﺑـﻪدﻳﮫ‪‬ﻨـﺎﻧﻰ ﺋـﻪم‬ ‫ﺋﺎﻣﺎﻧﺠﻪﯾﻪ و ﭼﻪﻧﺪه ﺑﺘﻮاﻧﻴﻦ ﻛﻪ دﯾﻤﻮﮐﺮاﺳﯿﻪت و ﺋﺎﺷـﺘﻰ ﺑﭽـﻪﺳـﭙ‪‬ﻨﻴﻦ‬ ‫و ﻟﻪﯾﺎﺳﺎو ﺑـﺮِﻳـﺎرهﻛـﺎن و ﭘـﻪﯾـﻮهﻧﺪﻳـﻪﻛﺎﻧﻤـﺎن و ﺳﻴﺎﺳـﻪﺗـﻪ ﺋـﺎﺑﻮرى و‬ ‫ﻓﻪرھﻪﻧﮕﻴﻪﻛﺎﻧﻤﺎﻧﺪا ﻛﺮاوه و ﺷﻪﻓﺎف ﺑﻴﻦ و ھﻪو‪‬ﺪهﯾﻦ رِهﺧﻨﻪ و ﺑﻴـﺮ‬ ‫وراى ﺟﻴــﺎواز ﻗﺒــﻮلَ ﺑﻜ ـﻪﯾ ـﻦ ﺋــﻪوهﻧــﺪه ﻟــﻪ ﺋﺎﻣﺎﻧﺠ ـﻪﻛﺎﻧﻤــﺎن ﻧﺰﻳﻜﺘــﺮ‬ ‫ِ‬ ‫دهﺑﻴﻨ ـﻪوه و دهﺗﻮاﻧﺮ‪‬ــﺖ ﭘ‪‬ﮕ ـﻪى ﻛــﻮرد ﻗــﺎﻳﻤﺘﺮ و ﺗﯚﻛﻤـﻪﺗــﺮ ﺑﻜﺮ‪‬ــﺖ و‬ ‫ھــﻪو‪‬ﺒـﺪر‪‬ﺖ ﻛـﻪﻣـﻪﺳـﻪﻟــﻪى ﻛــﻮرد ﻟــﻪﻛـﺎرﺗﻰ ﮔﻮﺷــﺎرهوه ﺑﮕــﯚرِدر‪‬ــﺖ ﺑـﯚ‬ ‫ﭘﺎﻳﻪى ﻛﯚﻧﻜﺮ‪‬ﺘﻰ ﺑﻪھ‪‬ﺰ ﻛﻪ زﻟﮫ‪‬ﺰهﻛﺎن ﭘﺸﺘﻰ ﭘﻰَ ﺑﺒﻪﺳﺘﻦ ﻟﻪﺑﻪرﻧﺎﻣﻪ‬ ‫و ﭘﻼن و ﭘﺮِۆژهﻛﺎﻧﻴﺎﻧﺪا و هﯾﻮاى ﺳﻪرﻛﻪوﺗﻨﻴﺸﻰ ﻟﻪﺳﻪر ھﻪﻟﺒﭽﻨﻦ‪.‬‬

‫*‬

‫*‬

‫ﻓﺔوزاى دروﺳﺘﻜﺔر‪.........‬‬

‫ﭘﻪراو‪‬ﺰهﻛﺎﻧﻰ ﺑﻪﺷﻰ ﭘ‪‬ﻨﺠﻪم‬ ‫====================‬ ‫‪ .1‬ﻛﻮردو ِرۆژھﻪﻻﺗﻰ ﻧﺎوهرِاﺳﺖ ﻟﻪﺑﻪردهم ﮔﯚرِاﻧﻜﺎرى ﮔـﻪورهو ﻛﺘـﻮﭘﺮِدا‪ /‬ﻧـﻪوزادى‬ ‫ﻣﻮھــﻪﻧــﺪﻳﺲ ‪ /‬ﭼـﺎﭘﻰ ﻳـﻪﻛـﻪم‪ /‬ﺳــﻠ‪‬ﻤﺎﻧﻰ ‪/‬ﻛﻮردوﺳــﺘﺎن‪ ,2006/‬ﺋـﻪم ﺑﺎﺑــﻪﺗـﻪ ﻟــﻪ‬ ‫ﺑﻪروارى ‪2006/1/21‬دا ﻧﻮﺳﺮاوه‪.‬‬ ‫‪ .2‬ھﻪﻣﺎن ﺳﻪرﭼﺎوهى ژﻣـﺎره )‪ ,(1‬ﺋـﻪم ﺑﺎﺑـﻪﺗـﻪ ﻟـﻪ ﺑـﻪروارى ‪2006/3/26‬دا‬ ‫ﻧﻮﺳﺮاوه‪.‬‬ ‫‪.3‬ھﻪﻣﺎون ﺳﻪرﭼﺎوهى ژﻣﺎره )‪(1‬‬ ‫‪.4‬ھﻪﻣﺎن ﺳﻪرﭼﺎوهى ژﻣـﺎره )‪ , (1‬ﺋـﻪم ﺑﺎﺑـﻪﺗـﻪ ﻟـﻪ ﺑـﻪروارى ‪2004/4/17‬دا‬ ‫ﻧﻮﺳﺮاوه‪.‬‬

‫*‬ ‫‪207‬‬

‫‪208‬‬

‫ﻓﺔوزاى دروﺳﺘﻜﺔر‪........‬‬

‫ﻛـــــــﯚﺗــــﺎﻳـــــــﻰ‬ ‫‪ ‬ﺑ‪‬ﮫــــﯿﭻ ﮔﻮﻣـــــﺎن و دوو د‪‬ﯿــــﻪك رِهورِهوهى ﭘ‪‬ـــــﺸﮑﻪوﺗـــــﻦ و‬ ‫ﮔﻪﺷﻪﺳﻪﻧﺪﻧﻰ ژﻳﺎن ھﻪﻣﻴـﺸﻪ ﺑـﻪرهوﭘـ‪‬ﺶ دهﭼ‪‬ـﺖ ‪ ,‬ﺳـﻪرهرِاى ﺑـﻮوﻧﻰ‬ ‫ﺋﺎﺳﺘﻪﻧﮓ و ِر‪‬ﮕﺮﻳﻪﻛﺎن ‪.‬ﺳﻴﻔﻪﺗﻰ ﺳﻪرهﻛﻰ ژﻳﺎﻧﻴﺶ ﺑﺮﻳﺘﻴﻪﻟﻪ ﮔﯚرِان‬ ‫ﺧــﺎل و‬ ‫و ﺟﻮ‪‬ــﻪى ﺑــﻪردهوام و ھــﻪﻣﻴــﺸﻪی ﻧــﻪك ﭼــﻪق ﺑــﻪﺳــﺘﻦ ﻟــﻪ َ‬ ‫و‪‬ﺴﺘﮕﻪو ﻗﯚﻧﺎﻏ‪‬ﮑﻰ دﻳﺎرﻳﻜﺮاودا‪.‬‬ ‫دوﻧﻴﺎى ﻣﺮۆﭬﺎﻳﻪﺗﻴﺶ ﻟﻪﺳﻪرهﺗﺎى دروﺳﺘﺒﻮﻧﻴﻮه ﺗـﺎﻛﻮ ﺋ‪‬ـﺴﺘﺎ ﭼـﻪﻧـﺪﻳﻦ‬ ‫ﻗﯚﻧﺎغ و ﺳﻪدهو ﺳـﻪردهﻣـﻰ ﺗ‪‬ﭙـﻪڕاﻧـﺪوه و ﮔـﯚرِﻳـﻮه‪ ,‬ﻟـﻪدوﻧﻴﺎﺷـﺪا ﻛـﻪم‬ ‫ﺟ‪‬ﮕﻪ و ﻧﺎوﭼﻪ ھﻪﺑﻮه وهك ﻧﺎوﭼﻪى رِۆژھﻪﻻﺗﻰ ﻧﺎوهرِاﺳﺖ ھﻪﻣﻴـﺸﻪ و‬ ‫ﺑﻪﺑﻪردهواﻣﻰ ﻟﻪ ﮔﯚرِاﻧﺪا ﺑﻮﺑ‪‬ﺖ ﺑﻪﺷ‪‬ﻮهﯾﻪﻛﻰ ﺑﻪردهوام ﻟﻪﻛﻮﻧﺎﻧﻮﻳﻪﻛـﻰ‬ ‫ﺧﺎﻣﯚﺷـﻰ ﭘـﺮِ ژﻳﻠـﻪﻣـﯚ ﺑﭽ‪‬ــﺖ‪.‬ﻛـﻪ ﺗـﻪﻧﮫــﺎ ﺑﺰﻳـﺴﻜﻪﯾـﻪﻛــﻰ ﺑـﻪس ﺑــﻮه ﺑـﯚ‬ ‫ﻛﻞَﭘﻪﺳﻪﻧﺪن و ﮔﺮِﮔﺮﺗﻦ‪.‬‬ ‫ﺋﻪم ﻧﺎوﭼﻪﯾﻪ ﺑﻪﻻﻧﻜﻰ ﺷﺎرﺳﺘﺎﻧﻴﻪﺗﻪﻛﺎن و دﻳﺎﻧـﻪﺗـﻪﻛـﺎن و ﻣﻠﻤﻼﻧـﻰَ و‬ ‫ﻧﺎﻛﯚﻛﻴـــﻪﻛـــﺎﻧﻴﺶ دادهﻧﺮ‪‬ـــﺖ ﻟـــﻪد‪‬ـــﺮ زهﻣﺎﻧـــﻪوه و ﺗـــﺎﻛﻮ ﺋ‪‬ـــﺴﺘﺎش و‬ ‫ﭘ‪‬ﺪهﭼ‪‬ﺘﻴﺶ ﻟﻪ ﺋﺎﻳﻨﺪهﺷﺪا ھﻪروا ﺑﻤ‪‬ﻨ‪‬ﺘﻪوه‪.‬‬ ‫ﭘﺎ‪‬ﻨﻪرى ﺑﻪھ‪‬ﺰﻳﺶ ﺑﯚ ﺋﻪم ﻣﻠﻤﻼﻧﻰَ و ﺗ‪‬ﮑﻜﭽﺮِژاﻧـﻰ ﺑـﻪرژهوهﻧﺪﻳﺎﻧـﻪ و‬ ‫ﮔﯚرِان و ﺟﯚش ﺳﻪﻧﺪﻧﻰ ﺋﻪم ﻧﺎوﭼـﻪﯾـﻪ ﺑﺮﻳﺘـﻰ ﺑـﻮه ﻟـﻪ دهو‪‬ـﻪﻣـﻪﻧـﺪى‬ ‫ﻧﺎوﭼﻪﻛﻪ ﺑﻪﻧﻪوت ﻛﻪ ﺳﻪرﭼﺎوهﯾﻪﻛﻰ ﮔﻪورهو ﮔﺮﻧﮕﻰ وزه و ﭘﻴﺸﻪﺳﺎزى‬ ‫و ﭘ‪‬ﺸﮑﻪوﺗﻦ و داھ‪‬ﻨﺎﻧﻪﻛﺎﻧﻰ دوﻧﻴﺎى رِۆژﺋﺎواو رِۆژھﻪﻻﺗﻴﺶ ﺑﻮوه‪.‬‬ ‫ﻧـﻪوﺗـﻰ ﺋـﻪم ﻧﺎوﭼـﻪﯾـﻪ ھ‪‬ﻨـﺪهى ﺳـﻮودو ﻗـﺎزاﻧﺞ و ﻣﺎﻳـﻪى دهﺳـﻜﻪوﺗــﻮ‬ ‫ﺧ‪‬ﺮوﺑ‪‬ﺮ ﺑﻮه ﺑﯚ ﮔﻪﻻﻧﻰ دوﻧﻴﺎى دوورى ﻧﺎوﭼـﻪﻛـﻪ‪ ,‬ﺑـﻪھـﻪﻣـﺎن ھ‪‬ﻨـﺪو‬ ‫زﻳﺎﺗﺮﻳﺶ ﺑﯚﺗﻪ ﻣﺎﻳﻪى ﺷﻪرِو ﺷﯚرِ و داﮔﻴﺮﻛﺮدن و ﻣﻠﻤﻼﻧ‪ ‬ﺑـﯚ ﮔـﻪﻻﻧـﻰ‬ ‫‪209‬‬

‫ﻓﺔوزاى دروﺳﺘﻜﺔر‪.........‬‬ ‫ﻧﺎوﭼﻪﻛﻪ ﺧﯚى و ﺑﯚﺗﻪ ﻣﺎﻳﻪى ﺋﺎﺷﻮب و وهك ﺗﻪوﻗـﻰ ﻧـﻪﻓـﺮهت ﭼﯚﺗـﻪ‬ ‫ﮔﻪردﻧﻰ ﮔﻪﻻﻧﻰ ﻧﺎوﭼﻪﻛﻪوه‪.‬‬ ‫ھــﻪرﺑﯚﻳـﻪش ﺋـﻪم ﻧﺎوﭼــﻪﯾـﻪ ﺑــﻪدر‪‬ﮋاﻳــﻰ ﻣ‪‬ــﮋوو ﺋــﺎراﻣﻰ و ﺋﺎﺷــﺘﻴﻪﻛــﻰ‬ ‫دوورو در‪‬ﮋى ﺑﻪﺧﯚﻳﻪوه ﻧﻪﺑﻴﻨﻴﻮه و وهك زهرﻳﺎﻳﻪﻛﻰ ﺗﻮرِه و ھـﻪﻟﭽـﻮو‬ ‫ھﻪﻣﻴﺸﻪ ﻟﻪ ﺷﻪﭘﯚل و ھﻪﻟﭽﻮن و داﭼﻮﻧـﺪا ﺑـﻮه ‪ .‬ﻛـﻪ ﻟـﻪﺋـﻪﻧﺠﺎﻣﻴـﺸﺪا‬ ‫ﮔﯚرِاﻧﻰ ﮔﻪورهى ﺑﻪدوا ﺧﯚﻳﺪا ھ‪‬ﻨﺎوه‪.‬‬ ‫ﺋ ـﻪم ﻧﺎوﭼــﻪﯾ ـﻪ ھــﻪﻣﻴــﺸﻪ ﮔــﯚرِهﭘ ـﺎﻧﻰ ﻣﻠﻤﻼﻧ‪‬ــﯽ ﻧ‪‬ــﻮان داﮔﻴﺮﻛــﺎران و‬ ‫زﻟﮫ‪‬ﺰهﻛﺎن ﺑﻮه و ھﻪر ﺳﻪده و ﺳﻪردهﻣ‪‬ﮏ ﻟﻪﻻﻳﻪن زﻟﮫ‪‬ﺰهﻛـﺎﻧﻰ دوﻧﻴـﺎ‬ ‫ﺣﻮﻛﻢ و ﮐﯚﻧﺘﺮۆڵ ﻛﺮاوهو ﺑﻪوﻳﺴﺖ و ﺋـﺎرهزووى ﺧـﯚى ﺋـﻪم ﻧﺎوﭼـﻪﯾـﻪى‬ ‫ﺑﺮدۆﺗﻪ رِ‪‬ﻮه‪ ,‬ھﻪرﺑﯚﻳﻪش ھﻪﻣﻴـﺸﻪ ﻣﻠﻤﻼﻧ‪‬ﯿـﻪﻛـﻰ ﺗﻮﻧـﺪوﺗﻴﮋ ﻟـﻪﻧ‪‬ـﻮان‬ ‫ﺋﻪو زﻟﮫ‪‬ﺰاﻧﻪدا ھﻪﺑﻮه ﺑﯚ دهﺳﺘﺒﻪﺳﻪراﮔﺮﺗﻨـﻰ ﻧﺎوﭼـﻪﻛـﻪ ﺑـﻪﺳـﻪﻧﺘـﻪرى‬ ‫دوﻧﻴﺎد دادهﻧﺮ‪‬ﺖ و ھﻪرﻛﺎﺗ‪‬ﮏ ﻛﻪوﺗﻪ ژ‪‬ﺮ ﻛﯚﻧﺘﺮِۆ‪‬ـﯽ ھـﻪر ﻻﻳـﻪﻛـﻪوه‬ ‫ﺋﻪوا ﺗﻮاﻧﻴﻮﻳﻪﺗﻰ ﻛﯚﻧﺘﺮِۆ‪‬ﯽ دوﻧﻴﺎش ﺑﻜﺎت‪.‬‬ ‫ﻣﻠﻤﻼﻧ‪‬ﮑﺎن ھﻪﻧﺪێ ﺟﺎر ﮔﻪﯾﺸﺘﯚﺗﻪ ﺋﺎﺳﺘﻰ ﭘ‪‬ﮑﺎدان و ﺟﻪﻧﮕﻰ ﮔﻪوره و‬ ‫ھﻪﻧﺪێ ﺟﺎرﻳﺶ ﺑـﻪﺷـ‪‬ﻮهى ﺟـﻪﻧﮕ‪‬ﮑـﻰ ﺳـﺎردو ﺷـﺎراوه و ﻟـﻪ ﺋ‪‬ـﺴﺘﺎﺷﺪا‬ ‫ﻟﻪﺳﺎﻳﻪى ﺳﻴﺴﺘﻪﻣ‪‬ﮑﻰ ﺗﺎك ﺟﻪﻣﺴﻪرى ﺋﻪﻣﺮﻳﻜﺎوه و ﻧﺎوﭼـﻪﻛـﻪ ودوﻧﻴـﺎ‬ ‫ﺑــﻪرِ‪‬ــﻮه دهﺑﺮ‪‬ــﺖ و ﺋـﻪﻣﺮﻳﻜــﺎ دهﯾـﻪو‪‬ــﺖ ﻟــﻪرِ‪‬ﮕـﻪى ﺑﻴــﺮدۆزهى ﻓـﻪوزاى‬ ‫دروﺳﺘﻜﻪرهوه ﻛﻪ ﺑﻨﺎﻏﻪى ﭘﺮِۆژهى ِرۆژھـﻪﻻﺗـﻰ ﻧـﺎوهرِاﺳـﺘﻰ ﮔـﻪورهﯾـﻪ‪,‬‬ ‫ﺑــﻪﺗ ـﻪواوهﺗــﻰ ﮔــﯚرِاﻧ‪‬ﮑ ـﻰ ﮔــﻪورهو ِرﻳــﺸﻪﯾ ـﻪ ﻟــﻪ ﺳﻴــﺴﺘﻪﻣــﻰ ﺳﻴﺎﺳــﻰ و‬ ‫ﺋﺎﺑﻮرى و ﻛﯚﻣﻪﻻﻳﻪﺗﻰ و زاﻧﺴﺘﻲ ﻧﺎوﭼﻪﻛﻪدا ﺑﻜﺎت‪ ,‬ﺋﻪﻣﻪش ﺑﻪﮔﯚرِﻳﻨﻰ‬ ‫ِرژ‪‬ﻤﻪﻛﺎن و ﮔﯚرِﻳﻨﻰ داﺑﻮﻧﻪرﻳﺘﻪ ﻛﯚﻣﻪﻻﻳﻪﺗﻴﻪﻛـﺎن و ﮔـﯚرِﻳﻨـﻰ ﺑﻨـﻪﻣـﺎى‬ ‫ﺎزار و ﺋﺎﺑﻮرى و ھﯚﺷﻴﺎرﻛﺮدﻧﻪوهى ﻛﯚﻣﻪ‪‬ﮕﺎﻛﺎﻧﻰ ﻧﺎوﭼﻪﻛﻪ ﺑـﻪزاﻧـﺴﺖ‬ ‫ﺑ ِ‬ ‫‪210‬‬

‫ﻓﺔوزاى دروﺳﺘﻜﺔر‪........‬‬ ‫و ﺗﻪﻛﻨﻪﻟﯚژﻳﺎى ﺳﻪردهم‪ .‬و ﺟﯚﺷﺪاﻧﻰ ﮔﻴـﺎﻧﻰ ﺗﺎﻳـﻪﻓـﻰ و ﻣـﻪزھـﻪﺑـﻰ و‬ ‫ﻧﻪﺗﻪوهﯾﻰ و دﻳﻨـﻰ ﻟـﻪﻧ‪‬ـﻮان ﭘ‪‬ﮑﮫﺎﺗـﻪ ﺟﻴـﺎوازهﻛـﺎﻧﻰ ﻳـﻪك ووﻻﺗـﺪا و‬ ‫ﻟﻪو‪‬ﻮه ھﻪﻻﻳﺴﺎﻧﻰ ﺷﻪرِى ﻧﺎوﺧﯚﻳﻰ و داﺑﻪﺷﺒﻮوﻧﻰ ووﻻﺗﺎﻧﻰ ﮔﻪوره ﺑﯚ‬ ‫ﻧﺘﺮۆ‪‬ﯿﺎن ﺳﺎﻧﺎﺗﺮه‪.‬‬ ‫دهو‪‬ﻪﺗﯚﻛﻪى ﺑﭽﻮك ﻛﻪ ﻛﯚ ِ‬ ‫ﺑﻪم ﺷ‪‬ﻮهﯾﻪ ﻓﻪوزاﻳﻪك دروﺳـﺖ دهﺑ‪‬ـﺖ ﻛـﻪ ﻟـﻪ ﺋـﻪﻧﺠﺎﻣـﺪا ﺑـﻪوﻳـﺴﺖ و‬ ‫ﺋﻴﺮِاده و ﭘﺮِۆژه و ﺳـﺘﺮاﺗﻴﮋى ﺋـﻪﻣﺮﻳﻜـﺎوه ﺟـﺎر‪‬ﮑﻰ ﺗـﺮ و ﺳـﻪرﻟـﻪﻧـﻮێ‬ ‫ﺟﻮﮔﺮاﻓﻴﺎى ﻧﺎوﭼﻪﻛﻪ دادهرِ‪‬ﮋر‪‬ﺘﻪوه ﺑﻪﭘ‪‬ﯽ ﺗ‪‬ـﺮواﻧﻴﻦ و ﺑـﻪرژهوهﻧـﺪى‬ ‫ﺋﻪﻣﺮﻳﻜـﺎوه‪.‬ﻛـﻪ ﻣـﻪﺑـﻪﺳـﺘﻰ ﺳـﻪرهﻛـﻰ و ﻧﮫ‪‬ﻨـﻰ‪ ,‬ﺑﺮﻳﺘﻴـﻪ ﻟـﻪ ﭘﺎراﺳـﺘﻨﻰ‬ ‫ﺑــﻪرژهوهﻧﺪﻳ ـﻪﻛــﺎﻧﻰ ﺋ ـﻪﻣﺮﻳﻜــﺎ و ﭘﺎراﺳــﺘﻦ و ﻛ ـﯚﻧﺘﺮِۆ‪‬ﮑﺮدﻧــﻰ ﻧ ـﻪوﺗــﻰ‬ ‫ﻧﺎوﭼـــﻪﻛـــﻪ وهك ﺳـــﻪرﭼـــﺎوهى وزهو ﭘﺎر‪‬ﺰﮔـــﺎرﻳﻜﺮدﻧ‪‬ﺘﻰ ﻟـــﻪ ﺋـــﻪﻣـــﻦ و‬ ‫ﺋﺎﺳﺎﻳﺸﻰ ﺋﻴﺴﺮِاﺋﻴﻞ‪.‬‬ ‫‪ ‬ﻛــﻮردﻳﺶ وهك ﻧ ـﻪﺗ ـﻪوهﯾ ـﻪﻛــﻰ د‪‬ــﺮﻳﻦ و زﻳﻨــﺪوو و ﮔــﻪورهى‬ ‫ﻧﺎوﭼــﻪﻛ ـﻪ دهﻛﺮ‪‬ــﺖ ﻛــﺎرى ﺟــﺪى ﺑﻜــﺎت ﺑ ـﯚ ﺟ‪‬ﮑﺮدﻧ ـﻪوهى ﺧ ـﯚى ﻟــﻪم‬ ‫ﭘــــﺮِۆژهﯾــــﻪدا و ﺑﺘﻮاﻧ‪‬ــــﺖ ﺧــــﯚى ﺑﮕﻮﻧﺠ‪‬ﻨ‪‬ــــﺖ ﻟــــﻪﮔــــﻪڵ ﺋﺎﻣــــﺎﻧﺞ و‬ ‫ﺑﻪرژهوهﻧﺪﻳﻪﻛﺎﻧﻰ زﻟﮫ‪‬ﺰهﻛﺎن و ﻟﻪﺳﻪروو ھﻪﻣﻮوﺷﻴﺎﻧﻪوه ﺋﻪﻣﺮﻳﻜﺎ‪.‬‬ ‫ﺑﻪوهى ﻛﻪ رِاﺑﻮوردوو ﺑﯚى ﻧـﻪﻛـﺮاوه ﻟـﻪ ﺋ‪‬ـﺴﺘﺎدا ﺧـﻪون و ﺧـﻪﯾـﺎلَ و‬ ‫داواﻛﺎرﻳﻪﻛﺎﻧﻰ ﺑﻜﺎﺗﻪ رِاﺳﺘﻪﻗﻴﻨﻪو دهو‪‬ﻪﺗ‪‬ﮑﯽ ﻧﻪﺗﻪوهﯾﻰ ﺳـﻪرﺑـﻪﺧـﯚ‬ ‫ﭘ‪‬ﮑﻪوهﺑﻨ‪‬ﺖ‪ ,‬ﺧﯚﺷﺒﻪﺧﺘﺎﻧﻪش ﻟﻪ ﺋ‪‬ﺴﺘﺎدا دوژﻣﻨﺎﻧﻰ ﻛـﻮرد ﻟـﻪ ﺗـﻮرك‬ ‫و ﻓــﺎرس و ﻋ ـﻪرهﺑــﻪﻛــﺎن ﻟــﻪ ﭘ‪‬ــﺸﻪوهى ﮔــﯚ ِراﻧﻜــﺎرى و رِووﺧﺎﻧــﺪن و‬ ‫ﺑﭽﻮﻛﺒﻮﻧـﻪوهدان ﻛـﻪ ﺋـﻪﻣـﻪش ﭼﺎﻧــﺴﻰ ﻛــﻮرد زﻳــﺎﺗﺮ دهﻛــﺎت ﺑـﯚ ﺳــﻮود‬ ‫وهرﮔﺮﺗﻦ ﻟﻪ ﺑﺎرودۆﺧﻪ ﻧﺎوﭼﻪﯾﻰ و دوﻧﻴﺎﻳﻴﻪﻛﻪ‪.‬‬

‫‪211‬‬

‫ﻓﺔوزاى دروﺳﺘﻜﺔر‪.........‬‬ ‫ﺋﻪﮔـﻪر ﺋـﻪم ﺑﻴـﺮدۆزهى)) ﻓـﻪوزاى دروﺳـﺘﻜﻪره(( ﺑـﯚ دوژﻣﻨـﺎﻧﻰ ﻛـﻮرد‬ ‫ﻣﺎﻳـــﻪى و‪‬ﺮاﻧﻜـــﺮدن و ﺗ‪‬ﮑﭽـــﻮون و دارِﻣـــﺎن و رِووﺧـــﺎن و ﮔـــﯚرِﻳـــﻦ و‬ ‫ﺑﭽﻮﻛﺒﻮﻧﻪوه ﺑ‪‬ﺖ ﺋﻪوا ﺑﻪد‪‬ﻨﻴﺎﻳﻴـﻪوه ﺑـﯚ ﻛـﻮرد ﻣﺎﻧـﺎى دروﺳـﺘﻜﺮدن و‬ ‫ﭘ‪‬ﮑﻪوهﻧﺎن و رِاﮔﻪﯾﺎﻧﺪﻧﻰ دهو‪‬ﻪﺗﻰ ﺳﻪرﺑﻪﺧﯚﻳﻰ و ﻧﻪﺗﻪوهﯾﻰ ﻛﻮردى‬ ‫دهﮔﻪﯾﻪﻧ‪‬ﺖ‪.‬‬ ‫ﺋﻪوهش وهﺳﺘﺎوهﺗﻪ ﺳﻪر ﺗﻮاﻧـﺎ و ژﻳـﺮى و ﺣـﻪﻛﻴﻤـﻰ ﺳـﻪرﻛﺮداﻳـﻪﺗـﻰ‬ ‫ﺳﻴﺎﺳــﻰ ﻛــﻮرد ﻛ ـﻪ ھــﻪﻣــﻮو ھــﻪل و ﭼ ـﺎﻧﺲ و ﻛﺎرﺗــﻪﻛــﺎن ﺑــﻪﺑﺎﺷــﻰ‬ ‫ھــﻪﻟﺒــﺴﻪﻧﮕ‪‬ــﻨﻦ و ﺣــﺴﺎﺑﺎت و ﺷــﻴﻜﺮدﻧﻪوهو ﺧﻮ‪‬ﻨﺪﻧــﻪوهى رِاﺳــﺖ و‬ ‫دروﺳـــﺘﻴﺎن ھـــﻪﺑ‪‬ـــﺖ ﺑـــﯚ ھﺎوﻛ‪‬ـــﺸﻪو ِرووداو وﮔـــﯚرِاﻧﻜﺎرﻳـــﻪﻛـــﺎن و‬ ‫ﭘ‪‬ــﺸﮫﺎﺗﻪﻛــﺎن و ﻟــﻪﺑــﻪرژهوهﻧــﺪى ﻛــﻮرد ﺑﻴﺎﻧﻘﯚز‪‬ﺘ ـﻪوهو ﺳــﻮودى ﻟــﻰَ‬ ‫وهرﺑﮕﺮ‪‬ﺖ‪.‬و ﭘﻪﻧﺪو ﻋﻴﺒﺮهﺗﻴﺶ ﻟﻪ ﻣ‪‬ﮋوو و ِراﺑـﻮوردووى ﺧﻮ‪‬ﻨـﺎوى و‬ ‫ِرهﺷﻪﻛﻪى وهرﺑﮕﺮ‪‬ﺖ و دووﺑﺎره ھـﻪ‪‬ـﻪ ﻛﻮﺷـﻨﺪهﻛـﺎﻧﻰ ﺋـﻪوان دووﺑـﺎره‬ ‫ﻧﻪﻛﺎﺗﻪوهو ﺋﻪم ﭼﺎﻧﺴﻪ ﻣ‪‬ﮋووﻳﻰ و ﻟـﻪﺑـﺎرهى ﻛـﻪ ھﺎﺗﯚﺗـﻪ ﭘـ‪‬ﺶ ﺑـﻪ‬ ‫ﻓﻴﺮِۆ ﻧﻪدات ‪.‬‬

‫ﺳﻪرﭼﺎوهﻛﺎن‬ ‫===========‬ ‫‪ .1‬ﻣﺸﺮوع اﻟﺸﺮق اﻻوﺳﻂ اﻟﻜﺒﻴﺮﺷﺮاﻛﻪ ام ھﯿﻤﻨﻪ؟!!‪/‬د‪.‬ﺳﻴﺪ ﻣﺤﻤـﺪ‬ ‫اﻟـــﺪاﻋﻮر‪/‬ﺻـــﺤﻴﻔﻪ اﻟﺤﻘـــﺎﺋﻖ‪/‬ﺗـــﺼﺪر ﻋـــﻦ ﺷـــﺮﻛﻪ اﻟﺤﻘـــﺎﺋﻖ‪/‬اﻟﻤﻤﻠﻜـــﻪ‬ ‫اﻟﻤﺘﺤﺪه‪www.alhaqaeq.net /2007/1/31 /‬‬

‫‪212‬‬

‫ﻓﺔوزاى دروﺳﺘﻜﺔر‪........‬‬ ‫‪ .2‬ھـــــــﻞ ﻻزال ﻣـــــــﺸﺮوع اﻟـــــــﺸﺮق اﻻوﺳـــــــﻂ ﻛﺒﻴﺮا؟؟؟ﻋـــــــﻮﻧﻰ‬ ‫اﻟﻘﻠﻤﺠــــــــــــــــــــﻰ‪ /2006/10/13/‬ﺷــــــــــــــــــــﺒﻜﻪ اﺧﺒــــــــــــــــــــﺎر‬ ‫اﻟﻌﺮاق‪www.aliraqnews.com/‬‬ ‫‪ .3‬اﻟـــﺸﺮق اﻻوﺳـــﻂ اﻟﻜﺒﻴـــﺮ‪...‬اﻟﻮاﺳـــﻊ‪..‬اﻟﺠﺪﻳـــﺪ‪/‬د‪.‬ﻃـــﻼل ﺻـــﺎﻟﺢ‬ ‫ﻧﻴـــــــــــــــــــــــﺎ‪/2006/8/13/‬ﺟﺮﻳـــــــــــــــــــــــﺪه اﻟﻌﻜـــــــــــــــــــــــﺎظ‬ ‫اﻟﺴﻌﻮدﻳﻪ‪www.okaz.com.sa/‬‬ ‫‪ .4‬اﻟـــــﺴﻴﺎﺳﻪ اﻟﺨﺎرﺟﻴـــــﻪ اﻻﻣﺮﻳﻜﻴـــــﻪ اﻣـــــﺎم ازﻣﺎﺗﮫـــــﺎ‪/‬ﺗﻮﻓﻴـــــﻖ‬ ‫اﻟﻤﺪﻳﻨﻰ‪www.alarabnews.com/2007/1/30/‬‬ ‫‪ .5‬ﻧﻈﺮﻳ ـﻪ اﻟﻔﻮﺿ ـﻰ اﻟﺨﻼﻗ ـﻪ واﺳــﺘﺮاﺗﻴﺠﻴﺎت اﻟﮫﯿﻤﻨــﻪﻓــﻰ اﻟﻌــﺎﻟﻢ‬ ‫اﻟﻌﺮﺑﻰ‪/‬د‪.‬ﺣﺴﻦ اﺑﻮ ھﻨﻴﻪ‪/‬ﺟﺮﻳﺪه اﻟﻐﺪ اﻻردﻧﻴﻪ‪www.alghd.jo/‬‬ ‫‪ .6‬اﻟﺘــﺪﻣﻴﺮ اﻟﺨــﻼق‪/‬ﻋﻠــﻰ ﺣــﺴﻴﻦ ﻋﺒﻴــﺪ‪ /2007/1/30/‬ﻣﻮﻗــﻊ‬ ‫اﻟﻨﺒﺎء اﻟﻼﻟﻜﺘﺮوﻧﻰ‪www.annabaa.org/‬‬ ‫‪ .7‬ﻣﻼﺣﻀﺎت ﻣﻜﺜﻔﻪ ﺣﻮل ﻧﻈﺮﻳﻪاﻟﻔﻮﺿﻰ اﻟﺨﻼﻗﻪ‪/‬د‪.‬ﺻـﺎﻟﺢ ﻳﺎﺳـﺮ‪/‬‬ ‫ﻣﻮﻗﻊ اﻻﻟﻜﺘﺮوﻧﻰ‪www.iraqcp.org‬‬ ‫‪ .8‬ﻧﻈﺮﻳـــﻪ ﻓﻮﺿـــﻰ اﻟﺨـــﻼق‪/‬ﺳـــﻤﻴﺮ ﻣﺤﻤـــﻮد ﻧﺎﺻـــﺮ‪/‬ﻣـــﻦ اﻟﻤﻮﻗـــﻊ‬ ‫اﻻﻟﻜﺘﺮوﻧﻰ ‪www.rezgar.com‬‬ ‫‪ .9‬ﻧﭭﺮﻳــــــﻪ ﻓــــــﻮﭼﻰ اﻟﺨﻼﻗــــــﻪ وﺧﮕــــــﺎب اﻟﮕــــــﺎﺋﻔﻰ‪/‬ﺳــــــﻌﺪون‬ ‫اﻟﻤـــــــــــــــــﺸﻪداﻧـــــــــــــــــﻰ‪/2006/7/1/‬ﻣـــــــــــــــــﻦ اﻟﻤﻮﻗـــــــــــــــــﻊ‬ ‫اﻻﻟﻜﺘﺮوﻧﻰ‪www.arabrenewal.com‬‬ ‫‪ .10‬ﻣــــــــﺸﺮوع اﻟــــــــﺸﺮق اﻻوﺳــــــــﻂ اﻟﻜﺒﻴــــــــﺮ‪...‬ﻟﻤــــــــﺎذا؟اﻳﻤﻦ‬ ‫اﻟﺠﻨﺪى‪/2004/4/22/‬ﻣﺮﻛﺰ اﻟـﺸﺮق اﻟﻌﺮﺑـﻰ ﻟﻠﺪراﺳـﺎت اﻟﺤـﻀﺎرﻳﻪ‬

‫‪213‬‬

‫ﻓﺔوزاى دروﺳﺘﻜﺔر‪.........‬‬ ‫واﻻﺳــــــــــــــــــــــﺘﺮاﺗﻴﺠﻴﻪ‪/‬اﻟﻤﻤﻠﻜﮫﺎﻟﻤﺘﺤــــــــــــــــــــــﺪه‪/‬ﻟﻨــــــــــــــــــــــﺪن‪/‬‬ ‫‪www.asharqalarabi.org.uk‬‬ ‫‪ .11‬اﺳــﺎﺑﻴﻊ ﺣﺎﺳــﻤﻪ ﻓــﻰ دﻣــﺸﻖ‪/‬ﺳــﻌﺪ ﻣﺤﻴــﻮ‪/2005/4/3/‬ﻣﺮﻛــﺰ‬ ‫اﻟـــﺸﺮق اﻟﻌﺮﺑـــﻰ ﻟﻠﺪراﺳـــﺎت اﻟﺤـــﻀﺎرﻳﻪ واﻻﺳـــﺘﺮاﺗﻴﺠﻴﺎت‪/‬اﻟﻤﻤﻠﻜـــﻪ‬ ‫اﻟﻤﺘﺤﺪه‪/‬ﻟﻨﺪن‪www.asharqalarabi.org.uk/‬‬ ‫‪ .12‬اﺿــــﻮاء ﻋﻠــــﻰ ﻋﻘﺎﺋــــﺪ اﻟــــﺸﻴﻌﻪ اﻻﻣﺎﻣﻴــــﻪ‪/‬اﻟــــﺸﻴﺦ ﺟﻌﻔــــﺮ‬ ‫اﻟﺴﺒﺤﺎﻧﻰ‪www.shiaweb.org/‬‬ ‫‪ .13‬ﺟﻤﮫﻮرﻳﻪ اﻟﺨـﻮف‪/‬ﺳـﻤﻴﺮ اﻟﺨﻠﻴـﻞ واﺣﻤـﺪراﺋﻒ‪/‬ﻣﻄـﺎﺑﻊ اﻟﺰھـﺮاء‬ ‫ﻟﻼﻋﻼم اﻟﻌﺮﺑﻰ‪/‬ﻣﺼﺮ‪/‬ﻗﺎھﺮه‪1991/‬‬ ‫‪ .14‬ﻟﻤﺎذا اﺧﺘﺮت ﻣﺬھﺐ اﻟﺸﻴﻌﻪ‪www.aqaed.com /‬‬ ‫‪ .15‬اھـــــــــــــــــﻞ اﻟـــــــــــــــــﺴﻨﻪ واﻟﺠﻤﺎﻋـــــــــــــــــﻪ‪ /‬ﻣﻮﻗـــــــــــــــــﻊ‬ ‫اﻻﻟﻜﺘﺮوﻧﻰ‪www.ar.wikipedia.org‬‬ ‫‪ .16‬ﻣﻮﺳﻮﻋﻪ اﻟﺴﻴﺎﺳﻴﻪ‪/‬اﻟﺠﺰء اﻟﺜﺎﻟﺚ‪/‬اﻟﻤﺆﺳﺴﻪ اﻟﻌﺮﺑﻴﻪ ﻟﻠﺪراﺳﺎت‬ ‫واﻟﻨﺸﺮ‪/‬د‪.‬ﻋﺒﺪاﻟﻮھﺎب اﻟﻜﻴﺎﻟﻰ‪/‬اﻟﻄﺒﻌﻪ اﻻوﻟﻰ‪/‬ﻟﺒﻨﺎن‪/‬ﺑﻴﺮوت‪1983/‬‬ ‫‪ .17‬ﭘ‪‬ﮕﻪى ﺋﻴﻨﺘﻪرﻧ‪‬ﺘﻰ ‪www.shiaaw.com‬‬ ‫‪ .18‬ﭘ‪‬ﮕﻪى ﺋﻴﻨﺘﻪرﻧ‪‬ﺘﻰ ‪www.ar.wikipedia.org‬‬ ‫‪ .19‬ﺋﻪو ﺋﺎﺳﺘﻪﻧﮕﺎﻧﻪى ﻛﻪ د‪‬ﻨﻪ ﺳﻪر رِ‪‬ﮕﺎى ﺋﻪﻣﺮﻳﻜـﺎ ﻟـﻪﻧﺎوﭼـﻪى‬ ‫رِۆژھﻪﻻﺗﻰ ﻧﺎوهرِاﺳﺘﺪا‪/‬رِۆژﻧﺎﻣﻪى ﻛﻮردوﺳﺘﺎﻧﻰ ﻧﻮێ‪/‬ژﻣﺎره ‪4178‬ﻟﻪ‬ ‫‪2007/1/26‬دا‪.‬‬ ‫‪ .20‬ﻛﯚﻣـــﻪ‪‬ﮕـــﺎ ﻟـــﻪﺳـــﺎﻳﻪى دهو‪‬ـــﻪﺗـــﻰ ﺧـــﻪﻻﻓـــﻪﺗـــﺪا‪/‬ﻋﺒـــﺎس‬ ‫ﻋﺒﺪاﻟﻜﺮﻳﻢ‪/‬ﭼﺎﭘﻰ ﻳﻪﻛﻪم‪ /‬ﺳﻮﻳﺪ ‪/‬ﺳﺘﯚﻛﮫﯚ‪‬ﻢ‪1997/‬‬

‫‪214‬‬

‫ﻓﺔوزاى دروﺳﺘﻜﺔر‪.........‬‬

‫ﻓﺔوزاى دروﺳﺘﻜﺔر‪........‬‬ ‫‪ .21‬ﺋﻴﻨـﺴﺎﻳﻜﻠﯚﭘﻴﺪﻳﺎى ﮔـﺸﺘﻰ‪/‬ﻳﺎﺳـﻴﻦ ﺻـﺎﺑﺮ ﺻـﺎﻟﺢ‪/‬دهزﮔـﺎى ﭼـﺎپ‬ ‫وﭘﻪﺧﺸﻰ ﺳﻪردهم‪/‬ﭼﺎﭘﻰ ﻳﻪﻛﻪم‪/‬ﻛﻮردوﺳﺘﺎن‪/‬ﺳﻠ‪‬ﻤﺎﻧﻰ ‪2005/‬‬ ‫‪ .22‬رِﻳﻔـــﯚرم ﻟـــﻪم ﻗﯚﻧﺎﻏـــﻪى ﺋ‪‬ـــﺴﺘﺎى ﻛـــﻮرددا ﺑـــﯚ ؟‪ /‬ﻧـــﻪوزادى‬ ‫ﻣﻮھﻪﻧﺪﻳﺲ‪ /‬ﭼﺎﭘﻰ ﻳﻪﻛﻪم‪ /‬ﻛﻮردوﺳﺘﺎن ‪ /‬ﺳﻠ‪‬ﻤﺎﻧﻰ‪2006/‬‬ ‫‪ .23‬ﻛﻮردو رِۆژھﻪﻻﺗـﻰ ﻧـﺎوهرِاﺳـﺖ ﻟـﻪﺑـﻪردهم ﮔـﯚرِاﻧﻜـﺎرى ﮔـﻪورهو‬ ‫ﻛﺘـــﻮﭘﺮِدا‪ /‬ﻧـــﻪوزادى ﻣﻮھـــﻪﻧـــﺪﻳﺲ ‪ /‬ﭼـــﺎﭘﻰ ﻳـــﻪﻛـــﻪم‪ /‬ﻛﻮردوﺳـــﺘﺎن‬ ‫‪/‬ﺳﻠ‪‬ﻤﺎﻧﻰ‪2006 /‬‬

‫*‬

‫*‬ ‫*‬

‫*‬ ‫*‬

‫*‬

‫‪215‬‬

‫‪216‬‬