4 minute read

Jon Andoni Martin

Next Article
Katy Gomez

Katy Gomez

Kalean, gizon bat aulki batean eserita, jarrera estatikoan, bere aurpegitik metro bat pasatxora itxitako ate bati begira. Bere atzean, hondo modura jarritako oihal beltz bat eta, alde banatan, oihal beltzeko hondoan nabarmentzen den modeloaren aurpegia argitzen duen argi artifizialeko leiho bat. Oinezko batek, harrituta, eszena surrealista begiratzen du, eta bere aurpegiaren espresioak islatzen du ez duela egoera ulertzen.

Hori da Jon Andoniren estudiora iritsi nintzenean ikusi nuena; hara joan nintzen “kamerarik gabe” argazkiak nola egiten zituen bertatik bertara ikusteko.

Advertisement

Bere estudiora pasatzera gonbidatu ninduen, atea itxi eta argia itzali zuen. Ilunpetan geratu ginen. Argi izpi bat besterik ez zen sartzen estudioko atean zegoen lente batetik, kalean zegoen modeloaren aurpegiaren parean gutxi gorabehera.

Hasieran perfomance surrealista zirudienak zentzua hartu zuen. Modeloaren aurpegiaren alderantzizko irudia asto baten gainean zegoen euskarri batean proiektatuta zegoen. Argazki kamera baten barruan geunden!

En plena calle, un hombre sentado en una silla en actitud estática, la mirada fija en una puerta cerrada a poco mas de un metro de distancia de su rostro. Detrás de él una tela negra a modo de fondo y a cada lado una ventana de luz artificial que iluminan el rostro del modelo que destaca sobre la tela negra. Algún transeunte, sorprendido observa la escena un tanto surrealista y la expresión de su cara refleja que no entiende la situación.

Esto es lo que ví cuando llegué al estudio de Jon Andoni donde había quedado con él para ver como relizaba sus fotos “sin cámara”

Me invitó a pasar a su estudio, cerró la puerta y apagó la luz. Nos quedamos practicamnente a oscuras. Solamente entraba un rayo de luz a través de una lente situada en la puerta del estudio, aproximadamente a la altura del rostro del modelo que estaba en la calle.

Lo que al principio parecía una perfomance surrealista tomó sentido. La imagen invertida del rostro del modelo se veia proyectada en un soporte situado sobre un caballete. ¡Estabamos en el interior de una cámara fotografica!

Zer da Collodion hezea?

Collodion hezearen teknika fotografikoa Gustave Le Grayk deskribatu zuen aurrena, eta Frederick Scott Archerrek sintetizatu zuen azkenik 1851n. Argazkilaritza munduko lehenengo iraultza demokratizatzaile handia eragin zuen horrek, argazkiak egitea jende askoren eskura jarri zuelako; izan ere, dagerrotipoa bezalako beste teknika batzuk garestiago eta arriskutsuagoak ziren.

Hala eta guztiz ere, collodion hezearen teknikak lotura berbera du artisautza eta alkimiarekin eta argazkilaritzarekin; batere zer ikusirik ez du oraingo gure mugikor eta gailu digitalekin. Argazkilaria da prozesu osoaren arduraduna. Baliabideak prestatuz hasten da, plaka garatzerakoan eragiten duten kimikoak nahastu, une oro dena kontrolatuz girobaldintzak egokiak izan daitezen, eta elementu kimikoen batura hauskor horrek bere lana egin dezan

¿Qué es el colodión húmedo?

La técnica fotográfica del colodión húmedo fue descrita por Gustave Le Gray y sintetizada finalmente en 1851 por Frederick Scott Archer. Supuso quizás la primera gran revolución democratizadora en el mundo de la fotografía, por la que ésta se hizo accesible al gran público frente a otras técnicas como el daguerrotipo, más caras y peligrosas.

Aún así, es una técnica que, a diferencia de nuestros móviles y dispositivos digitales, tiene tanto que ver con la artesanía y la alquimia como con la propia fotografía. El fotógrafo es el encargado de todo el proceso, desde acondicionar el medio hasta mezclar los químicos que intervienen en el desarrollo de la placa, controlando en todo momento que se den las condiciones ambientales para que esa efímera conjunción de elementos químicos haga su trabajo.

El proceso comienza con el vertido del colodión, que hará las veces de película fotográfica, sobre la placa de aluminio o vidrio. Posteriormente sumergimos unos minutos la placa, ya emulsionada, en un baño de nitrato de plata, que reaccionará con las diversas sales suspendidas en el colodión y convertirá a la placa en fotosensible. Una vez que hemos obtenido el material sensible, introducimos la placa en un chasis, ya en condiciones de oscuridad, que será el que cargaremos en la cámara.

Collodiona isurtzearekin hasten da prozesua. Filma fotografikoaren lana egingo du horrek aluminiozko edo beirazko plakaren gainean. Ondoren, ordurako emultsionatutako plaka zilar-nitratoko bainu batean murgilaraziko dugu minutu batzuetan. Une horretan, erreakzioa sortuko da collodionean esekita dauden gatzekin, eta fotosentikor bihurtuko da plaka. Materia sentikorra eskuratu dugunean, plaka txasis batean sartuko dugu ilunpeko baldintzetan, eta txasis hori kargatuko dugu kameran.

Orduan, argazkia egiten jarriko dugu arreta osoa. Horretarako, segundo batzuetako esposizioa beharko dugu, eta argazkian agertuko dena erabat geldi egon beharko du. Hori eginda, txasisa kameratik aterako dugu, eta laborategira eraman. Han errebelatze klasikoko hiru faseak pasako ditu, eta azken emaitza eskainiko digu. Artean ere kontu handiz garbitu, lehortu eta bernizatu beharko da argazkia bere iraupen luzeko propietateak bereganatu bitartean.

Bai era sinesgaitzean zehaztutako collodionargazkilaritzaren ezaugarri estetikoak, eta baita artisau prozesu partikularrak ere, berekin dakartzan inperfekzio guztiekin, collodionarekin egindako argazkiak objektu bakan bihurtzen dituzte, birtualki erreplikaezinak; haiek eskuratzeko behar diren materialak eta denbora baino balio handiagoa dute berez.

Nos concentramos ahora en tomar la fotografía, para lo cual necesitaremos una exposición de varios segundos en los que la persona deberá permanecer totalmente quieta. Extraemos entonces el chasis de la cámara para llevárnoslo al laboratorio, donde pasará por las tres fases del revelado clásico y nos dará el resultado final, que aún deberá ser cuidadosamente lavado, secado y barnizado antes de adquirir sus longevas propiedades.

Tanto las cualidades estéticas de la fotografía de colodión, increíblemente detalladas, como el particular proceso artesanal y las imperfecciones que conlleva, convierten a estos retratos al colodión en objetos únicos, virtualmente irreplicables y con un valor intrínseco que va más allá de los materiales y del tiempo empleado en conseguirlos.

Collodionarekin argazki bat egitea etxera eramateko aluminiozko plaka edo paretan zintzilik jartzeko erreprodukzioa baino askoz ere gehiago da: prozesu fotografikoa ikusteko esperientzia da, hasieran sorrarazi zuten bezalaxe, geure begien aurrean: material esentzialetatik –argia, zilarra eta denbora–bere osagaien batura baino gehiago den produktua eskuratzea. Eta, gainera, bizi garen abiada beteko kontsumo garai honetan ez da horrelakorik gertatzen; bizitzea eta oparitzea merezi duen aukera da.

Hacerse un retrato al colodión es mucho más que una placa de aluminio que llevarse a casa o una reproducción que colgar en la pared: es la experiencia de ver el proceso fotográfico tal como fue concebido en sus inicios suceder ante tus ojos y pasar de sus materiales esenciales (luz, plata y tiempo) a un producto que es más que la suma de sus partes. Y además es una oportunidad de pausa y reflexión que en esta época de consumo vertiginoso no se da habitualmente. Una oportunidad que merece la pena vivir y regalar.

TRAS EL CRISTAL argazki-sorta batez osatua dago. Bertan, argazkia erakusleiho bat da, kanpoaldea kristalean islatuta duena.

Hau guztia Diorren erakusleiho baten erakusketa bikoitz bat egitean hasten da. Erakusketa horrek harritu egin ninduen, eta, horrek, gai hau urteetan garatzera eraman nau; hau da horren emaitza.

Hainbat arrazoirengatik zenbait argazki ezin izan nituen egin, baina ditugun baliabideei esker erreproduzitu ahal izan ditut.

Niretzat uneko argazkiak unearen aurretik eta ondoren lortzen diren argazkiak dira.

Iñaki Marcaida

This article is from: