GELİBOLU YARIMADASI TARİHİ MİLLİ PARKI ODAK ALANLARI FİKİR PROJESİ YARIŞMASI 64172
GELİBOLU YARIMADASI TARİHİ MİLLİ PARKI
ODAK ALANLARI FİKİR PROJESİ YARIŞMASI
ÖNSÖZ
Gelibolu’da insan doğasının kabul etmekte zorlandığı, hiç kimsenin olabileceğini düşünmediği katastrofik olaylar gerçekleşmiştir. Anlamlandırması güç tüm zıtlıklar aynı anda var olmuş; savaş sırasında pek çok insan hayatını kaybetmiştir. Bu nedenle Gelibolu’da pergelin ucu geçmişte de, şimdi de daima “insan”dır. Yerin manasını her ziyaretçi kendi anlamlandırır. Karmaşık duygular içerisinde her seferinde manaları tekrar yıkar ve tekrar kurar. Bu durum her yerde, her hikâyede, her manzarada ve farklı zamanlarda tekrar tekrar tekrarlanır. Bu topraklarda savaş zamanı üst üste yığılan insanlar yerlerini üst üste yığılan manalara-duygulara bırakmıştır. Bu bağlamda genel yaklaşım; Gelibolu’nun adeta gözle görülebilen mana yoğunluğunu incitmeden, o manalar bütünlüğüne saygı duyarak var olmaya çalışan bir tasarım olarak ortaya konmuştur. Olağanüstü şartlara karşın mütevazı koşullarla kazanılan bu zafer; savaş sırasında insan aklını zorlayan tüm olaylar yeterince yoğun manalar içermektedir. Bu bakımdan alan yeterince dramatik bir “yer “dir ve fazladan bir aktöre ihtiyacı yoktur. Yapılacak tasarımın iç içe geçmiş duyguları daha da karmaşıklaştırmaktan ziyade ziyaretçiyi bu duygularla baş başa bırakarak ziyaretçinin “yeri” hissetmesi gerektiğini düşünmekteyiz. Bu nedenle tasarım, alanın hikâyesini anlatmasına izin verecek bir altlık hazırlar. Haddini aşmamaya, gerektiği zaman gerektiği kadar konuşmaya özen göstererek, ziyaretçinin deneyimine odaklanır. Bu nedenle tasarımda abartıdan uzak, göze batmayan, fazlalıklardan arınmış yalın bir dil oluşturulmaya çalışılmıştır. Yapılan tasarımların tüm öğelerinde ve detaylarda bu bakış açısı göz önünde bulundurulmuş; aşırı sembol ve metafordan kaçınılmıştır. Tasarımın amaçlanan durumu sağlarken; alanın kutsallığına, arkeolojik ve doğal değerlerine saygıyla yaklaşıp, yere en az müdahalede bulunarak kendisini var etmesi amaçlanmıştır. Bu bakımdan tasarımın yapma biçimindeki temel motivasyonlarından biri “yer”le çatışmak yerine uzlaşarak/barışarak, “yer”e en az müdahalede bulunup ve alanın doğal dokusuyla uyumlu olmaktır. Her odak alanı için geçerli olan bu tasarım anlayışının hikâyelerin sürekliliğini sağlama gibi bir çabası yoktur. Tasarım yalnızca alanların ziyaretçilere aktaracağı hikâyeyi anlatmasına ve ziyaretçinin o deneyimi yaşamasına olanak tanır. Ziyaretçide, alandan “başka” ve “fazla” bir duygu ya da düşünce oluşturma çabasına girmekten özellikle kaçınır. Tüm odak alanları ile otopark alanları arasındaki mesafe bilinçli olarak kurgulanmıştır. Tasarım; otopark alanında inen ziyaretçiyi, alana ulaşmak için kat ettiği bu yolda yaşayacağı deneyime hazırlar. Ziyaretçinin çevresini algılaması, durması ve bakması ona için zaman tanınır.
1
2
GELİBOLU YARIMADASI TARİHİ MİLLİ PARKI
ODAK ALANLARI FİKİR PROJESİ YARIŞMASI
1. GENEL KONUM VE ALAN ANALİZLERİ
GENEL KONUM VE ULAŞIM ALANIN DOĞAL ÖZELLİKLERİ, FLORA, FAUNA ARKEOLOJİK VE TARİHİ SİT ALANLARI MUHAREBE ALANLARI
006 007 008 009
2. ALAN YÖNETİM PLANI
ALAN YÖNETİM PLANI GÜZERGAHLAR VE GEZİ PLANI ALAN KULLANIM ŞEMASI TARİHİ MİLLİ PARK ZİYARETÇİ NOKTALARI ORMAN ALANLARI TARİHİ SİT ALANLARI TARIM ALANLARI ODAK NOKTALARI ANALİZLERİ SOSYAL MEDYA VE GELİBOLU MAP UYGULAMASI
013 014 017 018 019 020 021 022 028
3. ODAK ALANLAR
3.1. “MECİDİYE TABYASI, SEYİT ONBAŞI” ODAK NOKTASI 3.2. “ABİDE” ODAK NOKTASI 3.3. “ERTUĞRUL TABYASI” ODAK NOKTASI 3.4.1 KABATEPE “57. ALAY” ODAK NOKTASI 3.4.2 KABATEPE “CONK BAYIRI” ODAK NOKTASI 3.5. “ŞAHİNDERE ŞEHİTLİĞİ” ODAK NOKTASI
032 040 048 056 057 068
4. TASARIM KARARLARI
GRAFİK TASARIM KİMLİĞİ ÜRÜN TASARIMI VE KENT MOBİLYALARI KİMLİĞİ MEKAN YAPI KİMLİĞİ VE TASARIM REHBERİ ÇEVRE DÜZENİ VE PEYZAJ STANDARTLARI
079 095 125 132
3
4
GELİBOLU YARIMADASI TARİHİ MİLLİ PARKI
ODAK ALANLARI FİKİR PROJESİ YARIŞMASI
1. GENEL KONUM VE ALAN ANALİZLERİ
1.1 GENEL KONUM VE ULAŞIM 1.2 ALANIN DOĞAL ÖZELLİKLERİ, FLORA, FAUNA 1.3 ARKEOLOJİK VE TARİHİ SİT ALANLARI 1.4 MUHAREBE ALANLARI
006 007 008 009
5
6
GELİBOLU YARIMADASI TARİHİ MİLLİ PARKI
GENEL KONUM VE ULAŞIM
Türkiye’nin kuzeybatısında yer alan Gelibolu Yarımadası kuzey batıda Saroz Körfezi, doğuda ise Çanakkale Boğazı ile çevrilidir. Gelibolu Yarımadası coğrafi konumu nedeniyle dikkate değer kara ve deniz özelliklerine ve bunun aynı sıra etkileyici bir peyzaj-manzaraya sahiptir. Gelibolu Yarımadası Tarihi Milli Parkı ise, Gelibolu Yarımadası’nın güney ucunda 33.000 hektarlık bir alanı kapsamaktadır. Tarihi milli parka ulaşım kara yolu ile Tekirdağ ve Gelibolu üzerinden sağlanırken; Çanakkale’den ise Kilitbahir ve Eceabat’a düzenlenen feribot seferleriyle sağlanmaktadır. Bunun yanı sıra Gökçeada’dan Kabatepe’ye; İstanbul ve İzmir’den ise Çanakkale ve Eceabat’a deniz seferleri ile ulaşım bulunmaktadır. Bölgeye en yakın hava alanı Çanakkale’de bulunmakla birlikte ulaşımın devamı feribot seferleriyle sağlanmaktadır.
ODAK ALANLARI FİKİR PROJESİ YARIŞMASI
ALANIN DOĞAL ÖZELLİKLERİ, FLORA, FAUNA
Yarımada ılıman iklim kuşağında yer almaktadır; kara ve deniz ekosistemlerinin zenginliğinin yanı sıra endemik bitkiler açısından da oldukça verimli bir bölgedir. Flora Akdeniz’e özgü biyolojik bir çeşitlilik sergilemektedir. Yarımadanın ağaç örtüsünü daha çok; vadi içlerinde kavaklar ve saplı meşeler, mezarlıklar ve çevresinde servi ve küçük parçalar halinde kızılçam ormanları oluşturmaktadır. Alanın doğal bitki örtüsünü oluşturan türlerden bazıları ise; Palamut Meşesi (Quercus aegilops), Saplı Meşe (Quercus pedunculiflora), Kızıl Çam (pinus brutia), Defne (Laurus nobilis), Funda (Erica arborea) Erguvan (Cercis siliquastrum), Sakız (pistacia terebinthus), Katran Ardıcı (Juniperus oxycedrus), Servi (Cupresus sempervirens), Katırtırnağı (spartium junceum), Zeytin (Olea europeae ve olea sylvestris), biberiye (Rosemarinus officinals), Kocayemiş (Arbutus unedo ve arbutus andrache), olarak sayılabilir. Yarımada, yer yer derin küçük vadilerle kesilen yüksek tepelerin hakim olduğu uzun dar bir kara parçasıdır. Bu yapısal özelliklerinden ötürü yarımada farklı bölgelerde farklı manzaralara sahiptir. Bu bağlamda alanın yapısal özellikleri ve doğal değerleri bir alt kimlik olarak değerlendirilmelidir.
7
8
GELİBOLU YARIMADASI TARİHİ MİLLİ PARKI
ARKEOLOJİK VE TARİHİ SİT ALANLARI
Yarımadanın sit alanları arkeolojik, tarihi-kültürel ve doğal sit alanı olarak tanımlanabilir. Gelibolu’nun tarihi izlerini antik çağa kadar sürmek mümkündür. Yarımada M.Ö. 1200’den bu yana bir yerleşim bölgesi olmuştur. Alanda önemli arkeolojik sit alanları mevcuttur. Bununla birlikte Yarımada Avrupa ve Asya arasında geçiş noktası olmasından ötürü çağlar boyunca farklı kültürlerin işgallerin ve savaşların sahnesi olmuştur. Bu bağlamda Yarımada eski dönem yaşam biçimlerinin ve işgallerin kanıtlarını günümüze aktaran bir köprü olarak görmek mümkündür. Çanakkale savaşı sürerken siper kazıları ve top atışları sırasında pek çok eser ortaya çıkmış ancak savaş nedeniyle tahrip olmuştur. Sonrasında ise Arkeolojik zenginliklerinin bilinmesine rağmen konu üzerinde bir politika geliştirilmemiş ve kapsamlı bir araştırma yapılmamıştır. Savaştan sonra ise muharebe alanları, mezarlar, anıtlar ve savaşla ilgili kalıntılar da korunmaları amacıyla tarihi sit alanı ve kültürel varlık olarak tescil edilmiştir. Bu durum alana arkeolojik açıdan farklı bir boyut katmaktadır. Yarımadanın doğal sit alanları içerisinde ise kumsallar, Akdeniz çalıları, koyaklar ve koru alanları bulunmaktadır. Yarımadanın gerek arkeolojik, gerek tarihi-kültürel, gerekse doğal değerleri sit alanı kapsamına alınarak korunması göz önüne alındığında yapılan tasarımlarda bu değerler alana ait kimlikler olarak tasarım fikirlerinde dikkate alınmıştır.
ODAK ALANLARI FİKİR PROJESİ YARIŞMASI
MUHAREBE ALANLARI
Gelibolu muharebe alanları günümüzde toplumsal hafıza ve manası açısından oldukça önemsenmektedir. Çanakkale deniz ve kara muharebeleri 1. Dünya Savaşının en önemli olaylarındandır. Çanakkale’de deniz ve kara muharebelerinin benzersiz olması alana güçlü bir anlam kazandırmıştır. Bu bağlamda “muharebe alanları” Tarihi Milli Park’ın öncelikli kimliğini oluşturan temel odak alanlarıdır. Çanakkale savaşının ilk bölümünü oluşturan deniz muharebelerinin tümü iki deniz gücü arasında değil, İtilaf Devletlerinin savaş filosu ile Osmanlı İmparatorluğunun kara topçusu arasında geçen bir dizi çatışmadan oluşmaktadır. Çanakkale Boğazı’nın savunma düzenini her iki kıyıya yerleştirilmiş topçu bataryaları ile boğaza döşenmiş mayınlar oluşturmuştur. Boğazın asıl savunması bu tabyalar (Ertuğrul Tabyası, Mecidiye Tabyası, Namazgah Tabyası, Seddülbahir Tabyası, Orhaniye Tabyası, Dardanos Tabyası, Hamidiye Tabyası, Kumkale Tabyası ) sayesinde sağlanmıştır.18 Mart 1915 de düşman kuvvetlerinin geri çekilmesi sonucunda deniz savaşları sona ermiştir. Deniz savaşlarının geçtiği bu tabyalar Tarihi Milli Park’ın önemli muharebe alanları olarak belirlenmiştir. Çanakkale Savaşları’nda Deniz Harekatı’nın başarısızlığı umutları Kara Harekatı’na çevirmiştir. Deniz muharebelerinin oldukça çetin geçtiği Gelibolu, kara muharebeleri için de benzersiz bir topografyaya sahiptir. İtilaf devletleri Gelibolu’nun çeşitli alanlarına çıkarma yaparak Osmanlı kıyı topçusunu etkisiz hale getirmeyi amaçlamıştır. Bu amaçla iki ana çıkarma bölgesi belirlenmiştir. Bunlardan biri Seddülbahir diğeri ise Kabetepe-Küçük Arıburnu arasındaki kumsaldır. Seddülbahir cephesi için beş ayrı koy belirlenmiştir; Morto, Ertuğrul Koyu, Teke Koyu, İkiz Koyu, Zığındere. Bu kumsallar için İngiliz ve Hint tugayı, Arıburnu için ise Anzak Kolordusu görevlendirilmiştir. Türk ulusu için son derece önemli olan sosyal, politik, kültürel ve tarihi olayların izleri silinmeden muharebe alanlarının o günkü durumunu kayıt altına alınması amacıyla Müttefik kuvvetlerinin Gelibolu’dan çekilmesinin ardından muharebe alanları haritalama çalışması yapılmıştır. Bu haritaya göre Seddülbahir, Alçıtepe, Arıburnu, Conkbayırı, Anafartalar cepheleri muharebe alanı olarak belirlenmiştir.
9
10
GELİBOLU YARIMADASI TARİHİ MİLLİ PARKI
ODAK ALANLARI FİKİR PROJESİ YARIŞMASI
2. ALAN YÖNETİM PLANI
2.1 ALAN YÖNETİM PLANI 2.2 GÜZERGAHLAR VE GEZİ PLANI 2.3 ALAN KULLANIM ŞEMASI 2.4 TARİHİ MİLLİ PARK ZİYARETÇİ NOKTALARI 2.5 ORMAN ALANLARI 2.6 TARİHİ SİT ALANLARI 2.7 TARIM ALANLARI 2.8 ODAK NOKTALARI ANALİZLERİ 2.9 SOSYAL MEDYA VE GELİBOLU MAP UYGULAMASI
013 014 017 018 019 020 021 022 028
11
12
GELİBOLU YARIMADASI TARİHİ MİLLİ PARKI
ODAK ALANLARI FİKİR PROJESİ YARIŞMASI
ALAN YÖNETİM PLANI
Tarihi Milli Park’ta doğal, tarihi ve arkeolojik sit alanları bulunmakta ve buna bağlı olarak da bölgeye pek çok ziyaretçi gelmektedir. Alanın bu değerlerinin korunması gerekliliği gün geçtikçe artan ziyaretçiler için gerekli alt yapıların oluşturulmasına tam olarak izin vermemektedir. Yolların genişletilememesi buna bağlı olarak önemli günlerde yaşanan otopark ve trafik sorunlarını beraberinde getirmektedir. Bunun yanı sıra alandaki önemli odak noktalarının yarattığı ziyaretçi yoğunluğu, bu alanlarda yerel halk baskısıyla gelişigüzel ticari yapıların oluşmasına neden olmaktadır. Bu ve buna benzer sorunların çözümü amacıyla alan için bir yönetim planı oluşturulmalıdır. Alanda gözlemlenen araç yoğunluğu, beraberinde ortaya çıkan park sorunu, yerel halk baskısıyla alanlarda oluşan ticari alanlar için temel prensip kararları belirlenmiştir. Alandaki araç yoğunluğu azaltılarak beraberindeki sorunlarında çözüleceği düşünülmektedir. Bu nedenle alan için Tarihi Milli Park idaresi bünyesinde belirlenen odak alanları arasında dolaşım güzergâhı kurgulanmış bir otobüs sistemi önerilmektedir. Otobüsler alana otomobille ya da araçsız gelecek kişiler başta olmak üzere grup olarak gelen ziyaretçiler içinde kullanışlıdır. Belirlenen güzergah dahilindeki her odak alanından belirli saat düzeninde geçen park otobüsü, ziyaretçileri istedikleri odak alanında indirip, ziyaretçinin gezisi o alanda sonlandığında ise gelecek olan başka bir park otobüsüne binerek gezisine devam etmesini sağlayacaktır. Gelibolu’yu gezmek isteyen ziyaretçilerin özellikle bir tur kapsamında buraya gelmeye mecbur kalmasından ziyade alan içerisinde oluşturulan uzun, orta ve kısa mesafeli turlar aracılığıyla alanları dolaşabilmesi sağlanmalıdır. Otobüslere, ziyaretçinin belirlediği gün ve zamana göre, Gelibolu’ya şehir dışından ulaşımın sağlandığı noktalarda(Ecabat, Kilitbahir, Kabatepe vb.) temin edilebilecek biletlerle binilebilecektir. Özellikle 18 Mart ve 25 Nisan günlerinde alana otomobil girişi sınırlandırılarak bireysel ya da az kişiyle yapılan seyahatlerin bu otobüsler aracılığıyla yapılması sağlanmalıdır. Kullanılacak otobüslerin çevreci olması nedeniyle elektrikli olması düşünülmüştür. Alan yönetimi için belirlenen bir diğer strateji ise alanlarda gelişigüzel gelişen ticari birimlere ilişkindir. Gelibolu’nun coğrafyası gereği sınırlı ekim alanı bulunmakta ve nedenle ekonomi ticaret ve hizmet sektörüne bağlı olarak gelişmektedir. Bu açıdan bakıldığında Gelibolu için gelen ziyaretçilerin önemi büyüktür. Artan halk baskısını alanlardan uzaklaştırarak yakın ilçe ve köyleri kalkındırmak amacıyla başta milli park otobüs güzergâhlarının tur süreleri dikkate alınarak en az bir ya da birden çok ilçe ve köyden geçmesi sağlanmalıdır. Odak alanları içerisinde alanı zedeleyebilecek yapılaşmalar oluşturabilecek destek hizmet alanları sosyal, kültürel ve sürdürülebilir bir turizmi de teşvik edecek biçimde mevcut yerleşim alanlarına kaydırılmalıdır.
13
14
GELİBOLU YARIMADASI TARİHİ MİLLİ PARKI
GÜZERGAHLAR VE GEZİ PLANI
İKİ GÜNLÜK GEZİ GÜZERGAHI PLANI (UZUN TUR) 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. 11. 12. 13. 14. 15. 16. 17. 18. 19. 20. 21. 22. 23. 24. 25. 26. 27. 28. 29. 30. 31. 32. 33. 34. 35. 36. 37. 38. 39. 40. 41. 42.
Akbaş Şehitliği Bigalı Koyu Kilye Koyu Eceabat Çamburnu Kalesi ve İsimsiz Yüzbaşı Şehitliği Çamburnu Balkan Harbi Şehitler Anıtı Ağadere ve İsimsiz Topçu Yüzbaşı Şehitliği İstihkam Yüzbaşı Tahir Bey Anıtı Değirmen Burnu Tabyası Dur Yolcu Kilitbahir Kalesi ve Köyü Namazgah Tabyası Rumeli Hamidiye Tabyası Rumeli Mecidiye Tabyası ve Seyit Onbaşı Anıtı Rumeli Mecidiye Tabyası Şehitliği Halil Paşa Çeşmesi ve Havuzlar Şehitliği Baykuş Bataryası Soğanlı Dere Şehitliği Şahindere Şehitliği ve Teğmen Mustafa Efendi’nin Mezarı Alçıtepe Şehitliği Fevzi Çakmak Anıtı Kaymakam Hasan Bey Anıtı 83 Rakımlı Tepe/Kemal Bey Tepesi Çanakkale Şehitleri Abidesi Fransız Mezarlığı Skew Bridge Mezarlığı Seddülbahir Kalesi İlk Şehitler Anıtı ve Seddülbahir Cephane Şehitliği Harapkale ve Doughty-Wylie Mezarı Ertuğrul Koyu/Yahya Çavuş Şehitliği Ertuğrul Tabyası V Sahili Mezarlığı Gözcü Baba Tepesi ve Cape Helles Anıtı Lanchashire Landing Mezarlığı Pink Farm (Pembe Çiftlik) Mezarlığı Twelve Tree Copse (On İki Ağaç Korusu) Mezarlığı Son Ok Anıtı Sargıyeri Şehitliği Nuri Yamut Anıtı Küçük Arıburnu ve Sahil Mezarlığı Sfenks Anzak Tören Alanı
ODAK ALANLARI FİKİR PROJESİ YARIŞMASI
GÜZERGAHLAR VE GEZİ PLANI
43. 44. 45. 46. 47. 48. 49. 50. 51. 52. 53. 54. 55. 56. 57. 58. 59. 60. 61. 62. 63. 64. 65. 66. 67. 68. 69. 70.
Mehmetçiğe Saygı Anıtı Karaköyük Deresi Şehitliği Kanlısırt (Lone Pine) Kırmızı Sırt ve Johnston’s Jolly Mezarlığı Merkez Tepe ve Courtney’s & Steel’s Post Mezarlığı Yarbay Hüseyin Avni Bey ve Çataldere Şehitliği Yüzbaşı Mehmet Şehitliği Kesikdere Şehitliği 57. Alay Şehitliği Türk Askerine Saygı Anıtı Serçe Tepe (Walker Sırtı) Mezarlığı 180 Rakımlı Tepe (Baby 700) Mezarlığı ve Mesudiye Topu 261 Rakımlı Tepe/ Conkbayırı Mehmetçik Parkı Kitabeleri Conk Bayırı – Conk Tepesi Üsteğmen Nazif Çakmak Şehitliği Conkbayırı Anıtı ve Mezarlığı Kabatepe Simülasyon Merkezi Kocadere Hastane Şehitliği Büyük Anafarta Şehitliği Yusufçuk Tepe Kitabeleri Mestan Tepe Mezarlığı Azmak Mezarlığı Kireçtepe Jandarma Şehitliği Softa Tepe Mezarlığı Büyük Kemikli Burnu Kitabesi Bomba Tepe (Hill 60) Damakçılık Bayırı Kitabesi 7’th Field Ambulance (7’nci Sahra Hastanesi ) Mezarlığı
BİR GÜNLÜK GEZİ GÜZERGAHI PLANI (ORTA TUR) 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. 11. 12. 13.
Eceabat Dur Yolcu Kilitbahir Kalesi ve Köyü Namazgah Tabyası Rumeli Hamidiye Tabyası Rumeli Mecidiye Tabyası ve Seyit Onbaşı Anıtı Rumeli Mecidiye Tabyası Şehitliği Şahindere Şehitliği ve Teğmen Mustafa Efendi’nin Mezarı Alçıtepe Şehitliği Çanakkale Şehitleri Abidesi Ertuğrul Koyu/Yahya Çavuş Şehitliği Ertuğrul Tabyası Yüzbaşı Mehmet Şehitliği
15
16
GELİBOLU YARIMADASI TARİHİ MİLLİ PARKI
GÜZERGAHLAR VE GEZİ PLANI
14. 15. 16. 17. 18. 19. 20. 21.
Kesikdere Şehitliği 57. Alay Şehitliği Türk Askerine Saygı Anıtı 261 Rakımlı Tepe/ Conkbayırı Mehmetçik Parkı Kitabeleri Conk Bayırı – Conk Tepesi Üsteğmen Nazif Çakmak Şehitliği Conkbayırı Anıtı ve Mezarlığı Kabatepe Simülasyon Merkezi
YARIM GÜNLÜK GEZİ GÜZERGAHI PLANI (KISA TUR) 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. 11. 12. 13.
Eceabat Dur Yolcu Rumeli Mecidiye Tabyası Şehitliği Rumeli Mecidiye Tabyası ve Seyit Onbaşı Anıtı Çanakkale Şehitleri Abidesi Kesikdere Şehitliği Yüzbaşı Mehmet Şehitliği 57. Alay Şehitliği Türk Askerine Saygı Anıtı 261 Rakımlı Tepe/ Conkbayırı Mehmetçik Parkı Kitabeleri Conk Bayırı – Conk Tepesi Üsteğmen Nazif Çakmak Şehitliği Conkbayırı Anıtı ve Mezarlığı
ODAK ALANLARI FİKİR PROJESİ YARIŞMASI
ALAN KULLANIM ŞEMASI
17
18
GELİBOLU YARIMADASI TARİHİ MİLLİ PARKI
TARİHİ MİLLİ PARK ZİYARETÇİ NOKTALARI
ODAK ALANLARI FİKİR PROJESİ YARIŞMASI
ORMAN ALANLARI
19
20
GELİBOLU YARIMADASI TARİHİ MİLLİ PARKI
TARİHİ SİT ALANLARI
ODAK ALANLARI FİKİR PROJESİ YARIŞMASI
TARIM ALANLARI
21
22
GELİBOLU YARIMADASI TARİHİ MİLLİ PARKI
“MECİDİYE TABYASI, SEYİT ONBAŞI” ODAK NOKTASI ANALİZLERİ
YEŞİL ALAN SİSTEMATİĞİ
DOLAŞIM SİSTEMATİĞİ
GİRİŞ
OTOPARK
ARAÇ YOLU
ŞEHİTLİK - ANIT YAYA YOLU
ALAN KULLANIMI
ODAK VE VİSTA NOKTALARI
ODAK ALANLARI FİKİR PROJESİ YARIŞMASI
“ABİDE” ODAK NOKTASI ANALİZLERİ
YEŞİL ALAN SİSTEMATİĞİ
DOLAŞIM SİSTEMATİĞİ
GİRİŞ
OTOPARK
ARAÇ YOLU
ŞEHİTLİK - ANIT YAYA YOLU
ALAN KULLANIMI
ODAK VE VİSTA NOKTALARI
23
24
GELİBOLU YARIMADASI TARİHİ MİLLİ PARKI
“ERTUĞRUL TABYASI” ODAK NOKTASI ANALİZLERİ
YEŞİL ALAN SİSTEMATİĞİ
DOLAŞIM SİSTEMATİĞİ
GİRİŞ
OTOPARK
ARAÇ YOLU
ŞEHİTLİK - ANIT YAYA YOLU
ALAN KULLANIMI
ODAK VE VİSTA NOKTALARI
ODAK ALANLARI FİKİR PROJESİ YARIŞMASI
KABATEPE “57. ALAY” ODAK NOKTASI ANALİZLERİ
YEŞİL ALAN SİSTEMATİĞİ
DOLAŞIM SİSTEMATİĞİ
GİRİŞ
OTOPARK
ARAÇ YOLU
ŞEHİTLİK - ANIT YAYA YOLU
ALAN KULLANIMI
ODAK VE VİSTA NOKTALARI
25
26
GELİBOLU YARIMADASI TARİHİ MİLLİ PARKI
KABATEPE “CONK BAYIRI” ODAK NOKTASI ANALİZLERİ
YEŞİL ALAN SİSTEMATİĞİ
DOLAŞIM SİSTEMATİĞİ
GİRİŞ
OTOPARK
ARAÇ YOLU
ŞEHİTLİK - ANIT YAYA YOLU
ALAN KULLANIMI
ODAK VE VİSTA NOKTALARI
ODAK ALANLARI FİKİR PROJESİ YARIŞMASI
“ŞAHİNDERE ŞEHİTLİĞİ” ODAK NOKTASI ANALİZLERİ
YEŞİL ALAN SİSTEMATİĞİ
DOLAŞIM SİSTEMATİĞİ
GİRİŞ
OTOPARK
ARAÇ YOLU
ŞEHİTLİK - ANIT YAYA YOLU
ALAN KULLANIMI
ODAK VE VİSTA NOKTALARI
27
28
GELİBOLU YARIMADASI TARİHİ MİLLİ PARKI
SOSYAL MEDYA VE GELİBOLU MAP UYGULAMASI
Alan yönetimi için önerilen bir başka uygulama ise “HARİTA GELİBOLU” aplikasyonudur. Bu uygulama akıllı mobil cihazlar için geliştirilen özel bir yazılımıdır. Bu yazılım aracılığıyla Gelibolu’da ki etkinlikler, yeme içme mekânlarının yerleri, alandaki hangi otoparkların boş olduğu, yolların yoğunluk durumları, milli park otobüslerinin tur güzergâhları ve geçiş saatleri, odak alanlarını gezerken dinlenebilecek alan bilgileri vb. birçok bilgiye ulaşılabilir.
ODAK ALANLARI FİKİR PROJESİ YARIŞMASI
SOSYAL MEDYA VE GELİBOLU MAP UYGULAMASI
29
30
GELİBOLU YARIMADASI TARİHİ MİLLİ PARKI
ODAK ALANLARI FİKİR PROJESİ YARIŞMASI
3. ODAK ALANLAR
3.1 “MECİDİYE TABYASI, SEYİT ONBAŞI” ODAK NOKTASI 3.2 “ABİDE” ODAK NOKTASI 3.3 “ERTUĞRUL TABYASI” ODAK NOKTASI 3.4.1 KABATEPE “57. ALAY” ODAK NOKTASI 3.4.2 KABATEPE “CONK BAYIRI” ODAK NOKTASI 3.5 “ŞAHİNDERE ŞEHİTLİĞİ” ODAK NOKTASI
032 040 048 056 057 068
31
32
GELİBOLU YARIMADASI TARİHİ MİLLİ PARKI
“MECİDİYE TABYASI, SEYİT ONBAŞI” ODAK NOKTASI
Mecidiye Tabyası Kilitbahir köyünün 300m güneyinde Kilitbahir - Behramlı yolu üzerinde yer almaktadır. Mecidiye Tabyası boğazı savunmak için Sultan Abdülmecid döneminde inşa ettirilen yapılardır. Tabyada sekiz adet bonet, 6 adet top yeri bulunmaktadır. Boğaza hakim konumda olan yapılar denizden görünmemek için yarıya kadar toprağa gömülü ve üstü doğal çevreyle uyumlu küçük tepecikler halindedir. Mecidiye Tabyası savaşın ilk kısmı olan deniz savaşlarının sonlanmasında önemli rol oynamıştır. 18 Mart 1915’te düşman kuvvetlerinin Mecidiye Tabyasını bombalaması sonucu birçok topçu şehit olmuştur. Sağ kalan erlerden biri olan Seyit Onbaşı 275 kg lık top mermisini tek başına namluya sürmüş ve ateşlemiştir. Mermi İngiliz savaş gemisinin dümenine isabet etmiş ve hâkimiyetini kaybeden gemi mayınlara çarparak batmıştır. Tabyanın hemen kuzeyinde burada ölen 16 kişinin yattığı “Mecidiye Şehitliği”, yolun diğer kısmında-deniz kenarında- ise savaşın kaderini değiştiren kahramanlardan biri olan Seyit Onbaşının heykeli bulunmaktadır. Alan değerlendirildiğinde en önemli sorunlar; araç park alanlarının düzensizliği, kıyıda ve tabya girişinde gelişigüzel konumlanmış satış birimleri ve ziyaretçi dolaşımındaki belirsizlik olarak belirlenmiştir.
ODAK ALANLARI FİKİR PROJESİ YARIŞMASI
“MECİDİYE TABYASI, SEYİT ONBAŞI” ODAK NOKTASI
Tasarımda alan iki bölüm olarak tanımlanmıştır; ilki bonetlerin ve şehitliklerin bulunduğu alan, diğer kısım ise seyit onbaşı heykelini de içine alan kıyı bölgesidir. Her iki alanında boğaza hakim bir noktada olmasından ötürü araçların konumlanması gerek tabyadan, gerek yoldan geçen herhangi bir araç için ve gerekse kıyı peyzajını kullanan ziyaretçilerin manzarayı kesintisiz algılayabilmeleri amacıyla yolun diğer kısmında konumlandırılmıştır. Mevcutta ve şartname eklerinde verilen projelerde kıyının güneydoğu kısmında büyük araç otoparkı için uygun olduğu belirtilen alan, kıyı bütünlüğü ve tüm siluetin anlaşılabilmesi için kıyı düzenlemesi içerisinde ele alınmış ve kıyı boyunca otopark alanı önerilmemiştir. Mevcutta Tabyanın aşağı kısmında yol kenarında bulunan alanlar değerlendirilmiş ve alanın otopark ihtiyacı buralarda karşılanmıştır. Özellikle otobüs park alanları Tabyadan bakıldığında da algıyı bozmaması açısından alanın topografyası dikkate alınarak tabyanın sol alt hizasında konumlandırılmıştır. Otopark alanlarının konumu ve giriş alanına olan mesafesi temel tasarım prensibidir. Bu yürüyüş mesafesi ile alana inen ziyaretçiye alanı algılamasıtanıması için gerekli zamanın kazandırılması amaçlanmıştır. Tabyaya giriş kısmında ziyaretçilerin alan hakkında genel bir bilgi alacağı, grup halinde gelenler için ise bir toplanma ve bilgilendirme alanı olarak kıyı ve yolun diğer kısmında karşılıklı olarak toplanma alanları oluşturulmuştur. Giriş alanından tabyaya çıkan yol mevcut izler doğrultusunda organize edilmiş ve bu alandaki satış birimleri kaldırılmıştır. Alanın hemen yanında bulunan evlerin alanın atmosferine verdiği zarar engellenmek için peyzaj elemanları ile perdeleme önerilmiştir. Böylece giriş alanından Tabyaya doğru çıkan yol ziyaretçinin yalnızca topografyayı, manzarayı ve peyzajı deneyimlediği bir yol haline getirilmiştir. Tabya önündeki yol düzenlenmiş, eski karargâh binasına ve ona giden yol ortaya çıkartılarak dolaşım alanının bir parçası haline getirilmiştir. Tabyadaki bonetler yapılan çalışmalarda ortaya çıkarılan eşyaların ve savaşın kültürel ve toplumsal boyutunu anlatmak için insan hikâyelerinin de anlatıldığı müzeler olarak önerilmiştir. Alanda mevcutta kıyıdan tabya üzerine çıkılan bir merdiven bulunmasına karşın topoğrafyayı zedeleyeceği ve kıyıdan bakıldığında tabyanın siluetini bozacağı düşüncesiyle buradan kıyı ile sağlanan ulaşım iptal edilmiştir. Bu alandaki ziyareti biten ziyaretçi tekrar başladığı giriş alanına gelerek buradan tasarımın diğer kısmı olan kıyı alanına ulaşmaktadır. Kıyıda bulunan satış birimleri dolaşımın sürekliliğini ve silueti bozacağı için kaldırılmıştır. Bu alandaki tüm satış birimleri ve destek alanlar yakında bulunan Kilitbahir’de tahsis edilen yerlere taşınması önerilmiştir. Kıyı alanında yapılan bütüncül tasarım içerisinde seyit onbaşı heykeli kıyının genişlediği alanda konumlandırılmıştır. Ziyaretçilerin burada heykeli gezmeleri ve kıyı hattı boyunca durmaları, bakmaları ve düşünmeleri için oturma alanları, seyir çerçeveleri konumlandırılmıştır.
33
34
GELİBOLU YARIMADASI TARİHİ MİLLİ PARKI
ODAK ALANLARI FİKİR PROJESİ YARIŞMASI
“MECİDİYE TABYASI, SEYİT ONBAŞI” ODAK NOKTASI
35
36
GELİBOLU YARIMADASI TARİHİ MİLLİ PARKI
ODAK ALANLARI FİKİR PROJESİ YARIŞMASI
“MECİDİYE TABYASI, SEYİT ONBAŞI” ODAK NOKTASI
37
38
GELİBOLU YARIMADASI TARİHİ MİLLİ PARKI
“MECİDİYE TABYASI, SEYİT ONBAŞI” ODAK NOKTASI
DOĞU CEPHESİ
GÜNEY CEPHESİ
ODAK ALANLARI FİKİR PROJESİ YARIŞMASI
“MECİDİYE TABYASI, SEYİT ONBAŞI” ODAK NOKTASI
A-A KESİTİ
39
40
GELİBOLU YARIMADASI TARİHİ MİLLİ PARKI
“ABİDE” ODAK NOKTASI
Abide Morto Koyu’na bakan hisarlık tepede bulunmaktadır. Açılan yarışma sonucu inşa edilen anıt Tarihi Milli Parkın en gösterişli noktasındadır. Alan tüm bileşenleriyle birlikte anıtsal bir niteliğe sahiptir ve Yarımada’nın birincil tören alanıdır. Alan; abide ve altında bulunan müze, önünde bulunan meydan ve rölyef duvar ile bu duvarın arkasında kalan sembolik şehitlikten oluşmaktadır. Alan konumu gereği oldukça etkileyici bir siluete sahiptir. Alandaki temel sorun Morto Koyu’ndaki otopark alanlarının düzensizliği, yaya yaklaşımındaki belirsizlik ve alana giriş kısmındaki-protokol yolu ve ana yay yolunun bağlandığı- zeminin tanımsızlığı olarak belirlenmiştir.
ODAK ALANLARI FİKİR PROJESİ YARIŞMASI
“ABİDE” ODAK NOKTASI
Öncelikli olarak tasarım mevcut kullanım koşullarını iyileştirmek üzerine kurulmuştur. Morto koyu yanındaki mevcut otopark alanı düzenlenmiştir. Alanın ana yaya yaklaşımı, tüm ziyaretçilerin bu alanda inmesi nedeniyle buradan başlayarak kurgulanmıştır. Otoparktan inen ziyaretçi Morto Koyundaki dinlenme alanı çizgilerinin devamlılığında oluşturulan ve satış alanlarının yerleştirildiği alana ulaşır. Ziyaretçiyi alana ulaştıran yaya yolu mevcutta bulunan yolun izleri ve alanın doğal değerleri göz önünde bulundurularak tasarlanmıştır. Dinlenme alanından başlayan yaya yolu, alana doğru çıkarken mevcut destek birimlerinin bulunduğu alanda, tuvaletler, abdesthane ve namazgâh konumlandırılmıştır. Yaya yolu ile alanın kuzeyinden yaklaşan protokol yolunun üst kotta buluştuğu yerde şehitlik, abide ve bu iki yol arasındaki ilişkiyi kuran tasarlanmış bir sert zemin önerilmiştir. Bu alan abide ve şehitlik arasındaki geçişi kurgularken aynı zamanda alanın girişini de organize etmektedir. Abidenin bütünselliğini bozduğu düşüncesiyle orta alandaki gül bahçesi kaldırılmış yerine yansıma havuzu önerilmiştir. Alanın çevre siluete hâkimiyeti göz önünde bulundurularak alan çevresinde dinlenme ve bakı terasları oluşturulmuştur. Şehitlik alanında, şehitliğin anıtsal durumuna zarar verdiği düşünülen yapılar (şadırvan ve namazgah) kaldırılmış ve şehitlik geometrisini tamamlayacak şekilde genişletilmiştir. Bu alanlara envanter çalışması tamamlandıkça yeni sembolik şehitlikler eklenmesi önerilmiştir. Bu şehitliklere alanda bulunan mevcut 55127 isme ek olarak, hastanelerde şehit olmuş ancak isimleri tespit aşamasında olan 21600 kişinin adının yazılması önerilmiştir.
41
42
GELİBOLU YARIMADASI TARİHİ MİLLİ PARKI
ODAK ALANLARI FİKİR PROJESİ YARIŞMASI
“ABİDE” ODAK NOKTASI
43
44
GELİBOLU YARIMADASI TARİHİ MİLLİ PARKI
ODAK ALANLARI FİKİR PROJESİ YARIŞMASI
“ABİDE” ODAK NOKTASI
45
46
GELİBOLU YARIMADASI TARİHİ MİLLİ PARKI
“ABİDE” ODAK NOKTASI
DOĞU CEPHESİ
GÜNEY CEPHESİ
ODAK ALANLARI FİKİR PROJESİ YARIŞMASI
“ABİDE” ODAK NOKTASI
A-A KESİTİ
47
48
GELİBOLU YARIMADASI TARİHİ MİLLİ PARKI
“ERTUĞRUL TABYASI” ODAK NOKTASI
Ertuğrul tabyası, Seddülbahir köyünün batısında, Ertuğrul koyuna hakim Gözcübaba tepesinin güney yamaçlarında bulunmaktadır.Boğazın girişini koruyan tabyalardan biridir. Tabyanın dış görünüşü doğal çevreye uyum sağlayan Gözcübaba Tepesi’nin yamacının devamı şeklindedir. Tabyada üç adet bonet ve 2 adet top yeri bulunmaktadır.Tabyanın doğusunda Yahya Çavuş Şehitliği ve anıtı; batısında ise Cape Helles anıtı bulunmaktadır. Ertuğrul Koyu düşman birliklerinin çıkartma bölgelerinden biridir. Deniz savaşında Tabya, düşman donanmasına başarıyla karşı koymuştur. Sonrasında ise düşman birliklerinin çıkartma bölgelerinden biri olan Ertuğrul Koyuna yapılan çıkarmanın gecikmesinde etkili olmuştur. Alanda bulunan Yahya Çavuş Şehitliği Türk direnişinin bir sembolüdür. Ertuğrul koyuna yapılan çıkarmada, Yahya Çavuş ve arkadaşları imkânsızlıklara karşın kendilerinden sayıca fazla olan düşman askeriyle savaşmış kıyıyı ve siperleri savunmuştur. Alan oldukça zorlu çatışmaların geçtiği ve karşılıklı ağır kayıpların verildiği bir alandır. Alandaki Cape Helles Anıtı ise Çanakkale Savaşında savaşan müttefik kuvvet askerlerinin anısına yapılmıştır.
ODAK ALANLARI FİKİR PROJESİ YARIŞMASI
“ERTUĞRUL TABYASI” ODAK NOKTASI
Alana ulaşım kuzeyden gelen araç yoluyla sağlanmaktadır. Bu yol devamında başka bir yere ulaşmamaktadır.Araç yolu alanda sonlandığından araçların geri dönmesi için yapılan çözüm alandaki sert zemini en aza indirmek üzerine kurgulanmıştır. Mevcutta zeytin ağaçlarının bulunduğu ada etrafından dönen araçların, alanın algısını ve yaya sürekliliğini kesintiye uğratmaması amacıyla tasarım alanının dış çeperinde konumlanması önerilmiştir. Alanda üç odak noktası bulunmakla birlikte bu alanların birbirleriyle ilişkisi tanımsızdır. Bu durum temel tasarım sorunu olarak belirlenmiştir. Bu bağlamda alanların, topografya gözetilerek ve en az müdahaleyle birbirlerine bağlanarak sirkülasyonu sağlanırken, bütüncül bir tasarım anlayışı geliştirilmesi hedeflenmiştir. Bu öneri gerçekleştirilirken alandaki mevcut zeytinlik tasarıma girdi sağlamıştır. Bunun yanı sıra sert zeminlerin en aza indirgenmesi hedeflenmiştir. Ertuğrul Tabyası ve Yahya Çavuş anıtı birbirlerine, her iki alandaki ziyaretçi yoğunluğu ve hakim manzara noktası olması nedeniyle, bir meydanla bağlanmaktadır. Cape Helles Anıtından gelen bağlantı yolları da bu meydana düşmektedir. Alandaki satış üniteleri kaldırılarak yakında bulunan Seddülbahir köyünde tahsis edilen yerlere taşınması önerilmiştir.
49
50
GELİBOLU YARIMADASI TARİHİ MİLLİ PARKI
ODAK ALANLARI FİKİR PROJESİ YARIŞMASI
“ERTUĞRUL TABYASI” ODAK NOKTASI
51
52
GELİBOLU YARIMADASI TARİHİ MİLLİ PARKI
ODAK ALANLARI FİKİR PROJESİ YARIŞMASI
“ERTUĞRUL TABYASI” ODAK NOKTASI
53
54
GELİBOLU YARIMADASI TARİHİ MİLLİ PARKI
“ERTUĞRUL TABYASI” ODAK NOKTASI
DOĞU CEPHESİ
GÜNEY CEPHESİ
ODAK ALANLARI FİKİR PROJESİ YARIŞMASI
“ERTUĞRUL TABYASI” ODAK NOKTASI
A-A KESİTİ
55
56
GELİBOLU YARIMADASI TARİHİ MİLLİ PARKI
KABATEPE “57. ALAY” ODAK NOKTASI
Alan Kılıç Bayırı’nın güney ucunda Kabatepe-Conkbayırı yolu üzerindeki sırt çizgisinin iki yanında lineer şekilde konumlanmaktadır. Savaşın en sert geçtiği noktalardan biri, kara savaşlarında savaşın seyrinin değiştiği yerdir. 19. tümene bağlı 57. Alay, yabancı kuvvetlerin ilk çıkarma gününde Arıburnu cephesinde ilerleyen Azak askerlerini karşılayan ve geri püskürten Türk kuvvetleridir. Ancak çatışmada 57. Alay askerlerinin tamamı şehit olmuştur. Alanın güneybatı ucunda Queen Post Mezarlığı hemen karşısında ise yüzbaşı Mehmet şehitliği bulunmaktadır. Alanın diğer ucunda ise 57. Alay anısına inşa edilmiş tamamen sembolik bir şehitlik ve 57. Alay şehitliğinin hemen alt kısmında merdivenlerle ulaşılan Kesikdere şehitliği bulunmaktadır. Alanda çok sert bir çatışma yaşanmış, her iki taraf da çokça kayıp vermiştir. Bu nedenle alan ibadet mekânı niteliğindedir. Tasarımın temel hedefleri odak alanlarının birbiriyle ilişkilerinin kurulması ve dolaşımda belirginliğin sağlanmasıdır. Alana en az müdahale etmek temel tasarım prensibi olduğundan mevcutta yapılaşmış alanların(sert zeminler ve otopark alanları vb.) dışına taşmama hedefi gözetilmiştir. Bu bağlamda 57. Alay Şehitliği’nin güneyinde bulunan sert zeminler (otopark ve alana genel yaklaşımlar) 57. Alay Şehitliği aksı sürekliliğinde ele alınmış ve tasarımın ana biçimini oluşturan dikdörtgenin sınırları belirlenmiştir. Mevcutta yolun batısında alanın anlaşılmasını zorlaştıracak şekilde konumlan otopark alanları; ziyaretçilerin toplu şehitliklerin bulunduğu alanları kolaylıkla görebilmeleri ve alanı daha iyi kavrayabilmeleri adına yol kenarında düzenlenerek, kıyı alan tasarlanmıştır. Kıyı alanının en alt kısmında destek birimleri (tuvaletler ve abdesthane ) konumlandırılmış. Tasarımın bir diğer bileşeni ise Kesikdere Şehitliği’nden gelen akstır. Bu aks ziyaretçileri yolun diğer kıyısın taşımaktadır. Bu alanda mevcutta bulunan ve alanın değerlerini zedeleyen destek birimleri kaldırılarak zemin tasarlanmış ve heykel tasarlanan bu alanın orta kısmında konumlandırılmıştır. Kesikdere aksı ve 57. Alay akslarının kesiştiği yerde ise toplanma mekânı önerilmiştir. Queen Post Mezarlığı ve Yüzbaşı Mehmet Şehitliği odak alanındaki dolaşım senaryosu bütünlüğü içerisinde değerlendirilmiş, her iki mezarlığın da giriş alanları tanımlanarak odak alanından yaya bağlantısı sağlanmıştır.
ODAK ALANLARI FİKİR PROJESİ YARIŞMASI
KABATEPE “CONK BAYIRI” ODAK NOKTASI
Alan Yarımada’nın batı kısmında bulunan, etkileyici doğal değerlere sahip bir doruk noktasıdır. Alandan Yarımada’nın her iki yönü (Çanakkale Boğazı ve Saros Körfezi ) görülmektedir. Düşman kuvvetleri Gelibolu yarımadasının en önemli bölgesi ve doruk noktası olan Conkbayırı’nı ele geçirerek Türk kuvvetlerini ikiye bölmek ve Çanakkale Boğazını ele geçirmek amacıyla taarruza kalkmıştır. Gece gündüz aralıksız devam eden kanlı muharebeler sonunda iki taraf da ağır kayıplar vermiş ve Türk askeri düşman birliklerini 9 Ağustos 1915 akşamı Conkbayırı tepeler hattına 25m mesafede durdurmayı başarmıştır. Oldukça stratejik konumda olan bu alanın verilmesi halinde Gelibolu’nun da verileceği bir durumda alanda yaşanan çatışmalar, Çanakkale Savaşının en kanlı çatışmaları olarak tarihe geçmiştir. Bu alandaki savaşın bir diğer yönü ise verdiği kararlar neticesinde Mustafa Kemal’in bu alan ve Gelibolu’yla özdeşleşmiş olmasıdır. Alanın, savaştaki yeri nedeniyle, Tarihi Milli Park içerisinde oldukça güçlü bir psikolojik değere sahiptir. Alanın değerlerine karşı bu değerler arasındaki ilişki, alana yaklaşım ve sirkülasyonun tanımsızlığı tespit edilen temel sorunlardır. Tespit edilen durumların yeniden tanımlanmasına ihtiyaç vardır, ancak getirilen önerilerin alanın bulunduğu “yer”, doğa ve peyzajı ile çatışmaması ve alana en az müdahalede bulunması ana amaçtır. Bu nedenle mevcut izler değerlendirilerek alan içerisindeki değerleri birbirine bağlayan bir dolaşım omurgası oluşturulmuştur. Alanı organize eden bir diğer bileşen ise; Conkbayırı Kitabeleri, Yeni Zellanda Anıtı ve mezarlığı, Atatürk Anıtı, Üsteğmen Nafiz Çakmak Şehitliğinin olduğu alanı birbirine bağlarken alandaki mevcut siperlerinde gezilmesini sağlayan ikincil akstır. Alandaki değerlerin başta bu omurgaya ve ikincil aksa takılmasıyla bir gezi senaryosu kurgulanmıştır. Araç sirkülasyonuyla ilgili ana karar; araçların alan içerisine sokulmamasıdır. Otoparklar alana yürüme mesafesinde yol boyunca konumlandırılmıştır. Alanda ihtiyaç duyulan destek birimleri de otopark bölgesinde çözülmüştür. Kalabalık günlerde ise alanın ihtiyaç duyduğu rezerv park alanları Kabatepe aksı boyunca yol kenarındaki mevcut alanlar olarak belirlenmiştir. Otopark alanında inen ziyaretçi ilk olarak ana omurganın başlangıç (toplanma ve bilgi alma) noktasına ulaşmaktadır. Omurga boyunca ilerleyen ziyaretçi ilk olarak alanı zedelememek adına görece daha kılcal yollarla Conkbayırı Kitabelerine ulaşır, sonrasında kullandığı ikincil aks ya da ana omurgayla diğer anıtların bulunduğu alana düşer. Bu alandaki dolaşım belirsizliği Yeni Zelanda mezarlığının izleri doğrultusunda alanın tanımlanmasıyla giderilmiş ve Atatürk anıtı tanımlı aksın devamlılığında yeniden ele alınmıştır. Alanın en önemli elemanlarından biri de manzaradır. Alandaki müdahaleyi azaltmak için siperler etrafında dolaşan ve manzaraya hakim mevcut yol izlerinin korunarak yenilenmesi önerilmiştir.
57
58
GELİBOLU YARIMADASI TARİHİ MİLLİ PARKI
ODAK ALANLARI FİKİR PROJESİ YARIŞMASI
KABATEPE “57. ALAY” ODAK NOKTASI
59
60
GELİBOLU YARIMADASI TARİHİ MİLLİ PARKI
ODAK ALANLARI FİKİR PROJESİ YARIŞMASI
KABATEPE “CONK BAYIRI” ODAK NOKTASI
61
62
GELİBOLU YARIMADASI TARİHİ MİLLİ PARKI
KABATEPE “57. ALAY” ODAK NOKTASI
ODAK ALANLARI FİKİR PROJESİ YARIŞMASI
KABATEPE “CONK BAYIRI” ODAK NOKTASI
63
64
GELİBOLU YARIMADASI TARİHİ MİLLİ PARKI
KABATEPE “57. ALAY” ODAK NOKTASI
GÜNEY CEPHESİ
BATI CEPHESİ
ODAK ALANLARI FİKİR PROJESİ YARIŞMASI
KABATEPE “57. ALAY” ODAK NOKTASI
A-A KESİTİ
65
66
GELİBOLU YARIMADASI TARİHİ MİLLİ PARKI
KABATEPE “CONK BAYIRI” ODAK NOKTASI
KUZEY CEPHESİ
A-A KESİTİ
ODAK ALANLARI FİKİR PROJESİ YARIŞMASI
KABATEPE “CONK BAYIRI” ODAK NOKTASI
DOĞU CEPHESİ
67
68
GELİBOLU YARIMADASI TARİHİ MİLLİ PARKI
“ŞAHİNDERE ŞEHİTLİĞİ” ODAK NOKTASI
Görece korunaklı, suyu olan ve ağaçlıklarla kaplı bu alan Çanakkale Savaşı sırasında sargı evinin kurulduğu yerdir. Savaşın başka bir boyutunun yaşandığı bu alan; yaralanan askerlerin ilk müdahalesinin yapıldığı, imkan dahilinde gerekli görülenlerin başka merkezlere sevk edildiği ve fakat çoğu kez imkansızlıklar nedeniyle büyük dramların yaşandığı bir yerdir. Bu alana tedavi edilmek için getirilen askerlerden şehit olanlar alanın çeşitli yerlerine gömülmüşlerdir. Bu nedenle alanın birçok kısmında gerçek şehitlikler bulunmaktadır. Şahindere’sinin kenarındaki tepenin üzerine yapılan Şahindere Şehitliği şehit olan askerler anısına yapılmıştır. Alan incelendiğinde araçların ve destek birimlerinin yeri sorunlu bulunmuştur. Araçların yoldan uzaklaşarak arazinin içerisine kadar girmesi ve bunun yanı sıra Şahinderesi’nin alanın kimliğini oluşturan yapısal bir eleman olmasına karşın geride kalarak alana mekânsal bir katkı sunmadığı tespit edilmiştir. Bu nedenle araç yaklaşımı, destek birimleri ve toplanma alanları Şahinderesi’nden önce mevcutta yol kenarında, herhangi bir peyzaj elemanının bulunmadığı alanda tasarlanmıştır. Tasarımın ana amacı; alanın doğal değerleriyle çatışmadan, bu değerleri ve alanda gerçek şehitliklerin olduğunu dikkate alarak alandaki dolaşımı-kullanımı kurgulamaktır.
ODAK ALANLARI FİKİR PROJESİ YARIŞMASI
“ŞAHİNDERE ŞEHİTLİĞİ” ODAK NOKTASI
Araçlar yol kenarından uzaklaştırılmadan alanın çeperinde konumlandırılmıştır. Alana inen ziyaretçi ilk olarak toplanma alanına oradan da üzerinde tüm destek birimlerinin (wc, abdesthane, satış birimleri) kurgulandığı, oturma dinlenme alanlarının bulunduğu iskeleye ulaşmaktadır. İskele ziyaretçiyle destek birimleri, dere, gerçek şehitlik ve anıt arasındaki ilişkiyi hiyerarşik bir biçimde kurar. İskelenin biçimlenmesi topografyaya ve alanın doğal değerlerine minimum müdahale edecek şekilde düzenlenen yaylardan oluşmaktadır. Alanı kucaklayarak ziyaretçiye alanı farklı açılardan da algılatan bu biçimlenme ziyaretçinin alanı daha iyi kavramasına yardımcı olmaktadır. Alanın gerçek şehitlik olması nedeniyle iskele yerden yükseltilmiş toprağa en az müdahale edecek şekilde yapısallaştırışmıştır. Bu durumun alanda daha sonra yapılması olası kazı ve araştırmalara da olanak sağlaması amaçlanmıştır. İskeleye takılan ziyaretçi topografyayı ve peyzajı deneyimleyerek gerçek şehitliklerin arasından geçer, Şahindere Şehitliğine ulaşır ve aynı iskeleyi takip ederek toplanma alanına geri döner.
69
70
GELİBOLU YARIMADASI TARİHİ MİLLİ PARKI
ODAK ALANLARI FİKİR PROJESİ YARIŞMASI
“ŞAHİNDERE ŞEHİTLİĞİ” ODAK NOKTASI
71
72
GELİBOLU YARIMADASI TARİHİ MİLLİ PARKI
ODAK ALANLARI FİKİR PROJESİ YARIŞMASI
“ŞAHİNDERE ŞEHİTLİĞİ” ODAK NOKTASI
73
74
GELİBOLU YARIMADASI TARİHİ MİLLİ PARKI
“ŞAHİNDERE ŞEHİTLİĞİ” ODAK NOKTASI
KUZEY CEPHESİ
BATI CEPHESİ
ODAK ALANLARI FİKİR PROJESİ YARIŞMASI
“ŞAHİNDERE ŞEHİTLİĞİ” ODAK NOKTASI
A-A KESİTİ
75
76
GELİBOLU YARIMADASI TARİHİ MİLLİ PARKI
ODAK ALANLARI FİKİR PROJESİ YARIŞMASI
4. TASARIM KARARLARI
4.1 GRAFİK TASARIM KİMLİĞİ 4.2 ÜRÜN TASARIMI VE KENT MOBİLYALARI KİMLİĞİ 4.3 MEKAN YAPI KİMLİĞİ VE TASARIM REHBERİ 4.4 ÇEVRE DÜZENİ VE PEYZAJ STANDARTLARI
079 095 125 132
77
78
GELİBOLU YARIMADASI TARİHİ MİLLİ PARKI
ODAK ALANLARI FİKİR PROJESİ YARIŞMASI
GRAFİK TASARIM KİMLİĞİ
Kurumsal kimlik ve grafik tasarım yaklaşımı algılanabilir bir sadelik üzerine kurgulanmıştır. Kimlik çalışması alanına giren tüm öğeler bütüncül bir anlayışla ele alınmıştır. Yapılan tasarımlarda öncelikli amaç zihinde taşınabilir bir imge yaratmaktır. Odak alanlarında ve çevre düzenlemelerinde bulunan donatılar ile mimari yapıların bulundukları yere uyumlu ve baskın olmayan tasarımlarına karşın, görsel tasarım ve işaretleme sistemleri ziyaretçilerin dikkatini çekecek şekilde, ancak alanlardaki doğal dokuyu gölgelememe kaygısı da taşıyarak oluşturulmuştur. Hazırlanan logo için, yarımadanın tepe noktasındaki, ziyaretçiler için en çok tanınırlığa sahip anıt olan “Şehitler Abidesi“nin stilize ve simetrik bir illüstrasyonu seçilmiştir. Kurumsal renk olarak seçilen PANTONE 2985 C ile, çevre düzenlemelerinde ve peyzaj tasarımında bulunan diğer renk tonları ile karşıtlık oluşturup ziyaretçilerin dikkatini kolayca çekebilmek amaçlanmıştır. Yardımcı renk olarak seçilen PANTONE 716 C Kurumsal yazıtipi olarak kullanılan Trade Gothic Condensed (Bold ve Italic alternatifleri ile), çok yönlülüğü ve çeşitli mesafelerde kolay tanınabilirliği nedeniyle seçilmiştir. Küçük ve orta ebatlı basılı malzemelerin metinlerinde minüskül karakterler kullanılırken, başlıklar, işaretler ve manşetler için majüskül ve kalın harflere öncelik verilmiştir. Bunun yanı sıra -özellikle büyük boyutlu basılı malzemelerde kullanmak üzere- kurumsal yazıtipine yardımcı olmak üzere Clarendon Bold yazıtipi tercih edilmiştir.
79
80
GELİBOLU YARIMADASI TARİHİ MİLLİ PARKI
LOGO
SİYAH / BEYAZ KULLANIM
DİŞİL KULLANIM
ODAK ALANLARI FİKİR PROJESİ YARIŞMASI
LOGO ORANLARI
12 x
r=3x
21,5x
15x
7x
r= 3
3x 2x
14,5 x
2x
5x
18x
5x
2x
LOGO’NUN HER KOŞULDA OKUNABİLMESİ İÇİN EN AZ 3 x 3.5 cm’LİK BOYUT BELİRLENMİŞTİR.
81
82
GELİBOLU YARIMADASI TARİHİ MİLLİ PARKI
LOGO’NUN YANLIŞ KULLANIMI
ODAK ALANLARI FİKİR PROJESİ YARIŞMASI
RENK KULLANIMI
C M Y K
58 4 2 0
PANTONE 2985 C
C M Y K
49 0 5 0
PANTONE Blue 0821 C
YARDIMCI RENK
C M Y K
49 0 5 0
PANTONE 716 C LOGO VE KURUMSAL KİMLİKTEKİ MAVİ RENK, ÇEVRE DÜZENLEME VE DONATILARDA KULLANILAN COR-TEN VE AHŞAP TONLARIYLA KARŞITLIK İLKESİ TEMELİNDE UYUM SAĞLAMAK AMACIYLA SEÇİLMİŞTİR.
83
84
GELİBOLU YARIMADASI TARİHİ MİLLİ PARKI
YAZITİPİ
TRADE GOTHIC CONDENSED #18 ®
ABCÇDEFGĞHIİJKLMNOÖPQRSŞTUÜVWXYZ abcçdefgğhıijklmnoöpqrsştuüvwxyz 01234567890 =~!@#$%^&*()+[]\{}|:;’:”<>?,./
TRADE GOTHIC CONDENSED #18 Oblique ®
ABCÇDEFGĞHIİJKLMNOÖPQRSŞTUÜVWXYZ abcçdefgğhıijklmnoöpqrsştuüvwxyz 01234567890 =~!@#$%^&*()+[]\{}|:;’:”<>?,./
TRADE GOTHIC BOLD CONDENSED #20 ®
ABCÇDEFGĞHIİJKLMNOÖPQRSŞTUÜVWXYZ abcçdefgğhıijklmnoöpqrsştuüvwxyz 01234567890 =~!@#$%^&*()+[]\{}|:;’:”<>?,./
TRADE GOTHIC BOLD CONDENSED #20 Oblique ®
ABCÇDEFGĞHIİJKLMNOÖPQRSŞTUÜVWXYZ abcçdefgğhıijklmnoöpqrsştuüvwxyz 01234567890 =~!@#$%^&*()+[]\{}|:;’:”<>?,./
YARDIMCI / ALTERNATİF YAZITİPİ (BASILI MECRALARDA BAŞLIK VE/VEYA MANŞET İÇİN)
CLARENDON Lt Std BOLD ABCÇDEFGĞHIİJKLMNOÖPQRSŞTUÜVWXYZ abcçdefgğhıijklmnoöpqrsştuüvwxyz 01234567890 =~!@#$%^&*()+[]\{}|:;’:”<>?,./
11pt / 15 pt leading, 10 tracking Pijamalı hasta yağız şoföre çabucak güvendi. The quick brown fox jumps over the lazy dog.
13pt / 16 pt leading, 10 tracking Pijamalı hasta yağız şoföre çabucak güvendi. The quick brown fox jumps over the lazy dog.
ODAK ALANLARI FİKİR PROJESİ YARIŞMASI
YÖNLENDİRME VE BİLGİLENDİRME TABELALAR TUVALET–KİOSK TABELALARI
SOL YÖN
SAĞ YÖN
İLERİ YÖN
İLERİ SAĞ YÖN
BİSİKLET PARK ALANI
ARAÇ PARK ALANI
OTOBÜS PARK ALANI
ENGELLİ PARK ALANI
TUVALET (ENGELLİ)
TUVALET (ERKEK)
TUVALET (KADIN)
TUVALETLER
OTOBÜS DURAĞI
OTOBÜS DURAĞI #2
BÜFE
RESTORAN
ACİL TOPLANMA
TELEFON KULUBESİ
DANIŞMA / BİLGİ
85
86
GELİBOLU YARIMADASI TARİHİ MİLLİ PARKI
ACİL DURUM TABELALARI
2x
3x
2x
87
ODAK ALANLARI FİKİR PROJESİ YARIŞMASI
PİKTOGRAM ORANLARI
5x
5X
x
5x
3x
x
88
GELİBOLU YARIMADASI TARİHİ MİLLİ PARKI
BİLGİLENDİRME TABELASI
100 cm
BÜFE KIOSK
OT OBÜS PAR K AL ANI BUS PARK
30 c m
TU VALETLER TOIL ET S
70 cm
25 c m
ODAK ALANLARI FİKİR PROJESİ YARIŞMASI
YÖNLENDİRME TABELALARI - OTM.001
3x
6x
89
3x
2x
3x
BÜFE KIOSK
2x
x
OTOBÜS PARK AL ANI BUS PARK
TUVALETL ER TOILETS
2200
90pt / 108 pt leading, 10 tracking
TABELA DİZGİSİ AYNI SATIRDA SIRASIYLA PİKTOGRAM, AÇIKLAMA, YÖN BELİRTİCİ KULLANILARAK YERLEŞTİRİLECEKTİR. (ALAN ORANLARI 1:2:1 ŞEKLİNDEDİR) 80 0
90
GELİBOLU YARIMADASI TARİHİ MİLLİ PARKI
GÖNDER BAYRAKLARI
150 cm
100 cm
75 cm
ODAK ALANLARI FİKİR PROJESİ YARIŞMASI
DİĞER BAYRAKLAR
35 cm
ÜÇGEN BAYRAK
20 c m
ÜÇGEN BAYRAK
22,5 c m
MASA BAYRAĞI
30 c m
30 c m
15 cm
91
92
GELİBOLU YARIMADASI TARİHİ MİLLİ PARKI
ARAÇ GİYDİRME
ÖN CEPHE
ODAK ALANLARI FİKİR PROJESİ YARIŞMASI
ARKA CEPHE
93
94
GELİBOLU YARIMADASI TARİHİ MİLLİ PARKI
ODAK ALANLARI FİKİR PROJESİ YARIŞMASI
ÜRÜN TASARIMI VE KENT MOBİLYALARI KİMLİĞİ
Normal bir endüstriyel tasarım sürecinde kolay kullanım, üretilebilirlik, maliyet ve estetik öne çıkan kriterlerdir. Ancak tarihimizin en önemli zaferlerinden birinin yaşandığı topraklarda ve bu zaferi temsil eden ve hatırlatan anıtsal mekânların çevresinde yer alacak nesnelerin tasarımında içinde bulundukları bağlam endüstriyel tasarım bileşenlerinin en önemlisini oluşturmaktadır. Gelibolu yarımadası coğrafyası bir milletin varoluş mücadelesinin, tarifsiz acıların, kayıpların ve muhteşem zaferin izlerini taşımaktadır. Endüstriyel tasarım sürecinde bu coğrafyaya ve doğaya saygı temel prensip kabul edilmiştir. Odak alanlarında yer alan tasarımların var olan doğal yapıya en az müdahaleyi gerektirecek şekilde, göze batmadan dikkat çekmeden, doğaya uyumlu olarak işlevlerini yerine getirmeleri amaçlanmıştır. Endüstriyel Tasarım kararları verilirken tasarımların Çanakkale Savaşlarını, acıları veya zaferi temsil etmesi veya bir şekilde hatırlatması öngörülmemiştir. Bütün bunları yapacak hikayelerle dolu geniş bir coğrafya var iken sonradan yapılmış nesnelerle bu hikayeye müdahale edilmemiştir. Nesneler işlevlerini en yalın halleri ile gerçekleştirebilecek şekilde Cor-Ten çeliği ve işlenmiş ahşap (Thermowood) kullanılarak tasarlanmıştır. Her iki malzeme de boya gerektirmemesi, geri dönüştürülebilmeleri ve en önemlisi içlerinde bulundukları doğal ortama zamanla tepki vermeleri sebebiyle seçilmiştir. Thermowood ve Cor-Ten çeliği yapısal bir zayıflığa sebep olmadan iklim şartları ve havadaki nem ile renk değiştirmektedirler. Odak alanlarına yerleştirilecek bu nesnelerin de bulundukları coğrafya gibi, göze batmadan, öne çıkmadan olaylara tanıklık etmeleri ve etraflarında barındırdıkları değerlere saygı içinde var olmaları amaçlanmıştır.
95
96
GELİBOLU YARIMADASI TARİHİ MİLLİ PARKI
BİLGİLENDİRME PANOSU - BLP.001 A B
Plan Ölçek: 1/20
1700.00
750.00
1200.00
ODAK ALANLARI FİKİR PROJESİ YARIŞMASI
BİLGİLENDİRME PANOSU - BLP.002
A B
Plan Ölçek: 1/20
700.00
1100.00
0
1600.00
0.0
80
510.00
97
98
GELİBOLU YARIMADASI TARİHİ MİLLİ PARKI
BİLGİLENDİRME PANOSU - BLP.003
A B
4550.00
3330.00
Plan Ölçek: 1/50
500.00
330.00
6000.00
ODAK ALANLARI FİKİR PROJESİ YARIŞMASI
TOTEM - BLP.004
A B C
24.79
7.50
1.00
33.42
Plan Ölçek: 1/20
109.27
57.20
17.05
40.11
99
ÇEŞME / SU PINARI - CES.001
460.00
A B C
550.00
Plan Ölçek: 1/20
1170.00
100
GELİBOLU YARIMADASI TARİHİ MİLLİ PARKI
ODAK ALANLARI FİKİR PROJESİ YARIŞMASI
AYDINLATMA ELEMANI - ADT.001
A 100.00
B
2500.00
2400,00
Plan Ölçek: 1/20
101
AYDINLATMA ELEMANI - ADT.002
10.00
A B
1000.00
Plan Ölçek: 1/20
90.00
102
GELİBOLU YARIMADASI TARİHİ MİLLİ PARKI
ODAK ALANLARI FİKİR PROJESİ YARIŞMASI
BAYRAK DİREĞİ 10M - BYD.001
100.00
5000.00
A B C
10000.00
Plan Ölçek: 1/100
700.00
1700.00
103
104
GELİBOLU YARIMADASI TARİHİ MİLLİ PARKI
YÖNLENDİRME VE OTURMA BİRİMİ - YTM.001
A B C D
100.00
700.00
1450.00
Plan Ölçek: 1/20
450.00
2200.00
800.00
ODAK ALANLARI FİKİR PROJESİ YARIŞMASI
BİSİKLET PARK BİRİMİ - BPB.001
A
600.00
1200.00
Plan Ölçek: 1/20
220.00
100.00
105
106
GELİBOLU YARIMADASI TARİHİ MİLLİ PARKI
ÇÖP BÖLGESİ BİRİMİ - COP.001
A
640.00
1500.00
Plan Ölçek: 1/20
1140.00
450.00
ODAK ALANLARI FİKİR PROJESİ YARIŞMASI
ÇÖP KUTUSU - COP.002
A B
500.00
300.00
900.00
Plan Ölçek: 1/20
107
108
GELİBOLU YARIMADASI TARİHİ MİLLİ PARKI
OTURMA BİRİMİ (TEKLİ) - OTM.001
A
500.00
500.00
520.00
Plan Ölçek: 1/20
B
ODAK ALANLARI FİKİR PROJESİ YARIŞMASI
OTURMA BİRİMİ (ÇİFT) - OTM.002
A
900.00
500.00
B
520.00
Plan Ölçek: 1/20
109
110
GELİBOLU YARIMADASI TARİHİ MİLLİ PARKI
OTURMA BİRİMİ (ÜÇLÜ) - OTM.003
A
1350.00
500.00
B
520.00
Plan Ölçek: 1/20
ODAK ALANLARI FİKİR PROJESİ YARIŞMASI
GENİŞ OTURMA BİRİMİ - OTM.004
900.00
A
900.00
B
520.00
Plan Ölçek: 1/20
111
112
GELİBOLU YARIMADASI TARİHİ MİLLİ PARKI
PİKNİK MASASI - OTM.005
A B 1200.00
520.00
1000.00
Plan Ölçek: 1/20
ODAK ALANLARI FİKİR PROJESİ YARIŞMASI
PERGOLE - PRG.001
A B
Plan Ölçek: 1/50
3100.00
4150.00 400.00
2700.00
2500.00
50.00
113
114
GELİBOLU YARIMADASI TARİHİ MİLLİ PARKI A
TELEFON KULUBESİ - TLF.001
B
900.00
1250.00
1500.00
2100.00
2300.00
Plan Ölçek: 1/20
ODAK ALANLARI FİKİR PROJESİ YARIŞMASI
ÇEŞME / SU PINARI - CES.001
BİSİKLET PARK BİRİMİ - BPB.001
115
116
GELİBOLU YARIMADASI TARİHİ MİLLİ PARKI
BİLGİLENDİRME PANOSU - BLP.001
BİLGİLENDİRME PANOSU - BLP.002
ODAK ALANLARI FİKİR PROJESİ YARIŞMASI
TOTEM - BLP.004 YÖNLENDİRME VE OTURMA BİRİMİ - YTM.001
117
118
GELİBOLU YARIMADASI TARİHİ MİLLİ PARKI
AYDINLATMA ELEMANI - ADT.001
AYDINLATMA ELEMANI - ADT.002
ÇÖP KUTUSU - COP.002
ODAK ALANLARI FİKİR PROJESİ YARIŞMASI
ÇÖP KUTUSU - COP.001
119
120
GELİBOLU YARIMADASI TARİHİ MİLLİ PARKI
TELEFON KULUBESİ - TLF.001
ODAK ALANLARI FİKİR PROJESİ YARIŞMASI
BİLGİLENDİRME PANOSU - BLP.003
121
122
GELİBOLU YARIMADASI TARİHİ MİLLİ PARKI
ODAK ALANLARI FİKİR PROJESİ YARIŞMASI
OTURMA BİRİMİ (ÜÇLÜ) - OTM.003
GENİŞ OTURMA BİRİMİ - OTM.004
OTURMA BİRİMİ (ÇİFT) - OTM.002
OTURMA BİRİMİ (TEKLİ) - OTM.001
123
124
GELİBOLU YARIMADASI TARİHİ MİLLİ PARKI
ODAK ALANLARI FİKİR PROJESİ YARIŞMASI
MEKAN YAPI KİMLİĞİ VE TASARIM REHBERİ
Alanlarda önerilen yapı sistemleri ve kullanılan malzemelerin özellikleri; alanların arkeolojik, tarihsel ve doğal değerleri dikkate alınarak belirlenmiştir. Bu bağlamda alana en az müdahalede bulunacak şekilde yapısal elemanlar önerilmiştir. Alanlarda önerilen yapılar olası kazı vb durumlar gözetilerek bulundukları alana zarar vermeyecek şekilde konumlandırılmıştır. Proje içerisinde destek hizmet alanı olarak adlandırılan bu yapılar zemine bütünüyle oturmayan ve çelik konstrüksiyonla imal edilmiş birimlerdir. Genellikle gerçek şehitliklerin olduğu alanlarda kullanılan Ahşap iskeleler/platformlar da, zemine bütünüyle oturmayan, zeminden yükseltilmiş elemanlardır. Genel tasarım yaklaşımı olarak benimsenen yalın olma hali, tasarımın her ölçeğinde önemsenmiştir. Bu bağlamda malzeme birleşimlerini ve yapı detaylarını fazlalıklardan arındıracak çözümlemeler yapılması amaçlanmıştır. Seçilen malzemelerin bulundukları alan içerisindeki duygu bütünlüğünü bozmadan ve göze batmadan var olmasına özellikle dikkat edilmiştir. Bu nedenle yapı birimlerinde Cor-Ten malzeme kullanılmıştır. Malzeme doğayla çatışmak yerine onunla uyum içinde olur ve doğanın kendisini dönüştürmesine izin verir. Bunun yanı sıra malzeme hava koşullarına mukavemet göstermekte ve boya gerektirmemektedir. Alanlarda kurgulanan destek birimlerinin her biri (tuvalet, abdesthane, satış birimi, danışma, büfe) ayrı bir modül olarak tasarlanmıştır. Aynı tasarım dili içerisinde kurgulanan birimlerin ihtiyaç durumuna göre farklı alanlarda farklı şekillerde bir araya getirilmeleri mümkündür. Destek birimlerinden özellikle tuvalet birimi ve abdesthanenin kapıları bulundukları alana değil bu birimlerin yan yana gelerek oluşturdukları hole bakması sağlanmıştır. Yapı yüzeylerinin kapı vb elemanlarla parçalanması istenmemiş, yüzeylerin kullanılan malzemenin de etkisiyle alanlar içerisinde yalın bir dil oluşturması amaçlanmıştır.
125
126
GELİBOLU YARIMADASI TARİHİ MİLLİ PARKI
NAMAZGAH
Kesit Ölçek : 1/50
ODAK ALANLARI FİKİR PROJESİ YARIŞMASI
SATIŞ BİRİMLERİ
Satış Birimleri Plan Ölçek : 1/100
1-1 Kesiti Ölçek : 1/100
Satış Biriml Danışma Büfe Ölçek : 1/100
1-1 Kesiti Ölçek : 1/100
127
128
GELİBOLU YARIMADASI TARİHİ MİLLİ PARKI
TUVALET / ABDESTHANE
ODAK ALANLARI FİKİR PROJESİ YARIŞMASI
TUVALET / ABDESTHANE - PLAN
Kesit Ölçek : 1/100
129
130
GELİBOLU YARIMADASI TARİHİ MİLLİ PARKI
TELESKOPİK TRİBÜN
ODAK ALANLARI FİKİR PROJESİ YARIŞMASI
TELESKOPİK TRİBÜN
GEREKLİ ALANLARA YAPILACAK TÖRENLER İÇİN TELESKOPİK TRİBÜN ÖNERİLMİŞTİR. TELESKOPİK TRİBÜN KULLANILMADIĞI ZAMANLARDA KOLAYLIKLA TOPLANABİLME OLANAĞI NEDENİYLE UYGUN GÖRÜLMÜŞTÜR. AYRICA DEPOLAMA HACİMLERİNİN OLMADIĞI ALANLARDA TOPLANARAK UYGUN BIR YERE GÖTÜRÜLEBİLMESİ NEDENİYLE ALANIN ALGI BÜTÜNLÜĞÜNÜ BOZMAMASI ÖNEMSENMİŞTİR. TELESKOPİK TRİBÜN STRÜKTÜRÜ ELEKTROSTATİK TOZ BOYALI METAL İLE OTURMA YÜZEYLERİ İSE İŞLENMİŞ AHŞAP (THERMOWOOD) KULLANILARAK TASARLANMIŞTIR. HER İKİ MALZEME DE BOYA GEREKTİRMEMESİ VE UZUN ÖMÜRLÜ OLMASI NEDENİYLE SEÇİLMİŞTİR.
131
132
GELİBOLU YARIMADASI TARİHİ MİLLİ PARKI
ÇEVRE DÜZENİ VE PEYZAJ STANDARTLARI
Odak Alanları Çevre Düzeni ve Peyzaj Standartları, proje alanındaki genel çevre düzenleme ihtiyaçlarını tanımlar. Odak alanlarında kullanılan peyzaj standartları; doğal ve tarihi çevre ile uyumlu bir alan yaratmak için en önemli faktörlerden biridir . Oluşturulan peyzaj tasarımı ile ziyaretçilerin ve yerel halkın kolay erişebildiği, sosyal ve kültürel ihtiyaçlarını karşılayabildiği,dinlenme, alışveriş ve yaya dolaşımının kesintisiz sağlanabildiği bir alan kurgusu ortaya çıkması amaçlanmıştır. Peyzaj tasarımında uyulan temel prensipler : • Alanlardaki topoğrafik yapı, eğim yönleri ve alandaki mevcut bitki örtüsü korunarak doğal yapının korunması • Mekanların algılanabilirliğinin sağlanması, manzara noktalarının değerlendirilmesi ve geçmiş kullanımların dikkate alınması • Tarihi ve doğal dokuyla bütünleşmiş bir tasarım kurgusu yakalamak • Mekan-işlev kurgusu ve açık-yeşil alan sistematiğinde farklı ölçeklerdeki odak alanlar ve yerleşim bölgeleri arasında güçlü ve kesintisiz bir ilişki kurmak • Peyzaj tasarımında tarihi yarımadanın iklimine ve doğal bitki örtüsüne uygun bitkisel materyal ile mevcut doğal bitki dokusunu koruyarak içine alan ekolojik bir bağ kurgulamak • Enerji ve engelli dostu sürdürülebilir tasarım yaklaşımı
ODAK ALANLARI FİKİR PROJESİ YARIŞMASI
ÇEVRE DÜZENİ VE PEYZAJ STANDARTLARI
Yapısal Peyzaj Tasarım Yaklaşımı Yapısal Peyzaj Tasarımı, tasarım yaklaşımı ve malzeme seçimi olarak tarihi yapılarla uyumlu, alanların devamı olacak nitelikte düşünülmüştür. Dayanıklı ve yerel malzeme kullanımı göz önünde bulundurulmuştur. Alan içerisindeki yolların mevcut hatları korunarak, sert zeminler azaltılmıştır. Yapı malzemesi seçiminde tarihi dokuya uygun olan ahşap ve doğal taşlar kullanılmıştır. Malzeme seçiminde bölgede doğal olarak çıkan kayrak ve granit tercih edilmiştir. Yollar, yayaların ve engellilerin ulaşımı dikkate alınarak eğim ve merdiven ile çözümlenmiştir. Ziyaretçiler için oturma-dinlenme-seyir cepleri yerleştirilmiştir. Mevcut hali ile yaya dolaşımının oldukça zor olduğu milli park alanında önerilen yaya bağlantıları ve bisiklet yolları odakları birbirine bağlayıcı şekilde tasarlanmıştır. Otopark alanları projeler içerisinde tanımlanmış, vaziyet planında gösterilmiştir. Kullanıcıların ihtiyacına göre yeterli sayıda otopark alanı tasarlanmıştır. Alanların genelinde sert zemini arttıran, doğal çevreyle uyumsuz bir görüntü sergileyen otoparklar için çim koruma sistemi kullanılarak, sürdürülebilir ve çevreye duyarlı yeşil otoparklar önerilmiştir. Çim koruma sistemi ile yeşil bir görüntü elde edilirken aynı zamanda doğal drenaj sağlanacaktır.
Bitkisel Peyzaj Tasarım Yaklaşımı Alanda doğal ve tarihi peyzaj karakteri etkili ve baskındır. Bu yüzden bitkisel peyzaja müdahaleden mümkün olduğunca kaçınılmıştır. Tarihi dokunun algılanmasını engelleyen yerlerde bitkisel görüntü perdesi, rüzgar sorunu olan bölgelerde rüzgar perdesi önerilmiştir. Alanda yağmur suları depolanarak sulama için kullanılacaktır. Gelibolu Yarımadasının ormanlık alan dokusuna yakın olarak konumlanan alanlarda, doğal bitki dokusu korunmuştur. Vadi tabanındaki mevcut ağaçlara dokunulmamış, yaya yolları ve genel düzenlemeler mevcut ağaçlar göz önüne alınarak şekillendirilmiştir. Alanın doğal bitki örtüsünü oluşturan türlerden bazıları, Palamut Meşesi (Quercus aegilops), Saplı Meşe (Quercus pedunculiflora), Kızılçam (Pinus brutia), Kocayemiş (Arbutus unedo), Defne (Laurus nobilis), Zeytin (Olea europaea var. Oleaster), Funda (Erica arborea), Erguvan (Cercis siliquastrum), Sakız (Pistacia terebinthus), Katran ardıcı (Juniperus oxycedrus),Servi (Cupresus sempervirens), Katırtırnağı (Spartium junceum) olarak sayılabilir.
133
ÇEVRE DÜZENİ VE PEYZAJ STANDARTLARI
5 4 3 2 1
15 4
134
GELİBOLU YARIMADASI TARİHİ MİLLİ PARKI
60
ODAK ALANLARI FİKİR PROJESİ YARIŞMASI
ÇEVRE DÜZENİ VE PEYZAJ STANDARTLARI
RAMPA
135
136
GELİBOLU YARIMADASI TARİHİ MİLLİ PARKI
ÇEVRE DÜZENİ VE PEYZAJ STANDARTLARI
30
30
30
ODAK ALANLARI FİKİR PROJESİ YARIŞMASI
ÇEVRE DÜZENİ VE PEYZAJ STANDARTLARI
B
C
50 50 A
D
E
12 12 12 12 12 12 12 12 12 12
A
70
B
70
C
70
0
70
D
E B
A
BLOKAJ 15 cm
B
A
BLOKAJ 15 cm
137