Aslıhan Demirtaş by Arkitera

RAPOR 72996

r İÇİNDEKİLER GİRİŞ ........................................................................................................................... 3 Korumacı ve Dönüştürücü Güçler Arasında GYTMP ............................................ 3 YÖNLENDİRİCİ VE BAĞLAYICI ÜST ÖLÇEKLİ ÇERÇEVELER .................................. 5 YILIN BELİRLİ DÖNEMLERİNDE YOĞUNLAŞAN - KRİZ YARATAN BİR ETKİNLİK OLARAK "KİTLESEL" ANMA TURİZMİ ..................................................... 6 Dengesiz Bir Yerel Ekonomi ............................................................................................................. 6 Kısalan / Hızlanan / Bayağılaşan Turistik Deneyim ve Çevresel Yıpranma .................... 6 "KİTLESEL" ANMA TURİZMİNE BAĞIMLI - YIPRATICI BİR GELİŞME MODELİNDEN EKONOMİSİ ÇEŞİTLENEN - "YAVAŞ" - DENGELİ BİR KIRSAL GELİŞME MODELİNE ................................................................................................. 7 Vizyon ....................................................................................................................................................... 7 UDGP İlkeleriyle Bütünleşik - Öneri Planlama Yaklaşımı ...................................................... 8 Ekolojik Denge - Yarımadanın Bir Doğal Yaşam Alanı (Habitat) Olarak Korunması8 Ekonomik Çeşitlilik - Eşit Paylaşım - Toplumsal ve İktisadi İstikrar .............................. 8 Yenilikçi Bir Yarımada İmajı - Markalaşma....................................................................... 8 Kültürel Sürdürülebilirlik ....................................................................................................... 8 Herkes İçin Yaşam Kalitesi..................................................................................................... 9 GYTMP'de Anma Turizmi Ziyaret Yoğunluğu ve Ziyaretçi Tatmin Düzeyi İlişkisi 10 Yoğunlaşmış - Yığılmış Ziyaret Etkinliğinin Yaygın Hale Getirilmesi ve Kalış Sürelerinin Arttırılması ..................................................................................................................... 11 GYTMP'de Ulaşım Sisteminin Yeniden Organizasyonu ...................................................... 11 Milli Park Giriş Kapıları - Öneri Transfer Noktaları - Organizasyon ve İşletme Modeli ..................................................................................................................................... 13 "Yoğun" / "Yaygın" Dönemlerde Ziyaret Programlaması ve Randevu Sistemi .................................................................................................................................... 13 MEKİK ve SARDİN: Çevreye Duyarlı – Ekonomik ve Konforlu Bir Toplu Ulaşım Modeli ..................................................................................................................................... 16 MEKİK Güzergahları - Bütünleşik Ulaşım ve Turizm Yaklaşımı ...................... 21 MEKİK - GEZİ Güzergahları (G1, G2, G3, G4, G5) ................................................ 24 MEKİK - TOPLU ULAŞIM Hatları (T1, T2, T3, T4, T5, T6) ..................................... 27 SARDİN - Deniz Ulaşımı Güzergahları .................................................................. 29 Yerel Kimlikler ve Alternatif Turizme Dayalı Kırsal Gelişme .............................................. 29 GYTMP Bütünleşik Turizm Stratejisi ........................................................................................... 33 Referanslar .............................................................................................................. 37

"Tarih, üzerinde ölümümüzle yüzleştiğimiz savaş meydanlarını yüceltir; ama sayesinde yaşamın sürdürdüğü ekili tarlalardan söz etmeyi küçümser." Jean-Henri Fabre

GİRİŞ 1915 Çanakkale Savaşı'nın fiziki ve ruhani kalıntılarıyla yüklü olan Gelibolu Yarımadası, değişmeye ve dönüşmeye devam etmektedir. Onun tarihini, bugününü ve geleceğini yalnızca epik (hamasi) anlatılarla kavramak ve tasavvur etmeye çalışmak yanlış olacaktır. Gelibolu yarımadası yüzyıl başında küresel ekonomi-politiğin büyük depremlerinden birisi sonucunda yaşamını yitiren yüzbinlerce gencin büyük kabristanıdır. Diğer taraftan aynı topraklar üzerinde, savaş öncesinde ve sonrasında yaşam hep sürmüştür. Gelibolu'yu yalnızca savaşın "sinematografik" bir mekânı olarak görmek, onun mirasını eksik anlamak olacaktır. Bu çalışma, Gelibolu Yarımadası'nı, üzerinde savaşın geçtiği, idari sınırlarıyla tanımlı bir "tarihi milli park" olarak değil, öncelikle bir coğrafi bölge - yarımada olarak, milyonlarca yıllık jeolojik tarihin içinden yeniden okumayı hedefler. Siyasal tarihin çizgisel, subjektif (çoğu kez ulusmerkezli), canlılığın yalnızca beşeri boyutunu ele alan (dolayısıyla insan-merkezli) zemini, bu okumanın önünde engel teşkil eder. Öncelikle bu engelin bertarf edilmesi gerekir. Dünyanın bilinen tarihi, insanoğlunun varlığından önceki tarihinin yanında okunaksız kalacak kadar kısadır. Tüm canlılığın ve maddelerin özleri bu tarihin başından itibaren değişimin her aşamasına tanıklık eden, hatta bizzat onu kuran tarih parçacıklarıdır. Tarih halen bu parçacıkların bir araya gelmesiyle genişlemeye devam etmektedir. Bu genişlemenin çizgisel ve hiyerarşik olmayan yapısı, sonsuz, kaotik ve heterojen olsa da, özünde kendisini kuran bu parçacıkları eşitler. Buna göre tarihi kuran her parçacık, ancak kendisinden önce ya da sonra olan parçacıklar kadar değerlidir. Ne eksik ne de fazla… Bu, aslen evrensel bir geri dönüşüm yuvası olan toprakla canlılığın eşitliğidir. Toprak canlılığın özüdür. Canlılığı kurar, sürdürür ve besler. Diğer taraftan canlılık da toprağı yeniden kurar, değiştirir. Organik ve inorganik olanın bu yaratıcı devinimi, kısa ömürlü insanoğlunun değil, maddenin egemen olduğu bir evrene işaret eder. Bundan dolayı, insan da diğer tüm canlılar gibi ölür ve maddeye / toprağa geri döner / dönüşür. TOPRAK, yaşamla ölüm arasındaki taşıyıcı sistemin gerçek adıdır. Bu taşıyıcıyı okumak ve onu okunaklı kılmak, Gelibolu Yarımadası'nın jeolojik tarihinden bugünkü ekolojik ve beşeri gerçekliğine el uzatmak olacaktır.

Korumacı ve Dönüştürücü Güçler Arasında GYTMP Gelibolu Yarımadası'nın yakın beşeri tarihini değiştiren en önemli iki kırılma, Çanakkale Savaşı ve sonrasında yarımadanın "Tarihi Milli Park" adı altında özel bir mevzuatla koruma altına alınması 3

olmuştur. Bu kırılma noktaları, Trakya'dan Ege Denizi'ne uzanan narin Güney Marmara yarımada coğrafyasını derinden etkilemiştir. Yarımada hem savaş öncesinde hem de bugün, özgün flora ve fauna değerlerine sahip, farklı jeolojik zamanlara ait kesitlerin çırılçıplak okunabildiği, tüm bu değerlerle iç içe ve uyum içinde yaşayan insan yerleşmelerini barındırmış ve barındırmaya devam bir coğrafyadır. Başka bir ifadeyle, Gelibolu Yarımadası, 'Çanakkale Savaşı'nın geçtiği bir 'yer' olarak, 'tarihi milli park' kimliğinden önce, 'doğal bir yaşam alanı (HABİTAT)' olma özelliği taşımaktadır. Yarımadaya Tarihi Milli Park kimliğini kazandıran savaş alanı olma özelliği ve onun fiziki (arkeolojik ve mimari) mirası ancak bu doğal yaşam alanı kimliği ile birlikte gerçek bir değer kazanmaktadır. Kaldı ki yarımada, savaş kimliği olmaksızın, yalnızca doğal - ekolojik değerleriyle de milli park statüsüne sahip olabilecek bir coğrafyadır. Bu açıdan bakıldığında bölgenin korunmaya değer mirası, hem somut hem de somut olmayan değerler içermektedir; ve bu değerler oldukça hassas / kırılgan bir yapıya sahiptir. Dolayısıyla hukuki ve yönetsel şartlarda korunması mecburidir. Diğer taraftan, bir coğrafi bölgenin ya da yaşam alanının koruma altına alınması onu müzeleştirmek, "seyirlik" hale getirmek, cam bir fanus içine hapsetmek anlamına gelemez. GYTMP'nin gelecek kuşaklara sahip olduğu mirası taşıması ve bu mirastan herkesin faydalanması bir gereklilik olduğu gibi; içerisinde sekiz köy, bir ilçe merkezi bulunan bu yerleşmenin yalnızca bir "anma turizmi odağı" olarak değerlendiriliyor olması da kabul edilemez. Bu çalışma kapsamında GYTMP, şehitlikler ve anıtların ziyaret edilmesine endeksli bir "kitlesel turizm" odağı olarak değil, ekosistem ve yerel-kırsal gelişme dinamiklerinin de dikkate alındığı, hem turizmin hem de ekonominin çeşitlendiği, yavaş ve dengeli gelişme modeline sahip bir coğrafya olarak ele alınmıştır. Dikkate alınan Uzun Devreli Gelişme Planı'nın (UDGP) ana ilkeleri de bu yaklaşım tarzıyla örtüşmektedir. Bu bağlamda, üretilen tasarım stratejilerinin UDGP ilke kararları ve programatik kurgusu ile uyum içerisinde olmasına özellikle özen gösterilmiştir. Diğer taraftan yarışmanın alt ölçekli somut hedefleri ile UDGP'nin ilkesel düzeydeki üst ölçekli stratejileri arasında ciddi bir ölçek farkı vardır. Yarışma hedeflerinin gerçekleştirilebilmesi için ölçeklerarası düşünme ve strateji geliştirme; stratejileri farklı ölçeklerde somut projelere dönüştürme gibi ek karar verme süreçlerine ihtiyaç duyulmuştur. Kimi alt ölçekli problemlerin çözümü, üst ölçekte yeni düzenlemeler ya da yenilikçi projelerin hayata geçirilmesini gerekli kılabilmektedir. Örneğin trafik ve otopark problemini çözme işi, otopark alanlarının ya da yolların yine kendi ölçeği içerisinde fiziki açıdan düzenlemesi düşüncesini aşan, çok daha sofistike bir süreci gerekli kılmaktadır. Bu da yarımada bütününde ulaşım konusunun yeniden ele alınmasını - bir başka ifadeyle bölgesel ölçekte bir ulaşım planlaması kurgusuna ihtiyaç olduğunu göstermektedir. Benzer bir durum yarımada ekonomisi ve turizm kurgusu açısından da geçerlidir. Yapılan çalışmalar özünde hem yarımadanın uzun tarihinin bilinci içerisinde, hem de mevcut değerlere yeni bir ufuk ve vizyonla yaklaşabilme olanağı sağlayan projelere dayanmaktadır.

YÖNLENDİRİCİ VE BAĞLAYICI ÜST ÖLÇEKLİ ÇERÇEVELER Bu çalışma kapsamında GYTMP, yalnızca milli park sınırları içerisinde ve dominant bir turizm etkinliğinin olumsuz etkilerini bertaraf etme, bu etkilere kısa vadeli çözümler üretme noktasından hareketle ele alınmamıştır. Yarımadanın içinde bulunduğu bölgesel sistemin içerisinde pozisyon edilmesi ve farklı ölçeklerde çözüm üretilmeye çalışılan sorunların ilişkili olduğu diğer fiziksel, ekonomik ve toplumsal koşulların bir arada değerlendirilmesi elzemdir. Böylesine geniş bir çerçeveyi yarışma sürecinin kısıtları içerisinde baştan ele almak güç olmakla birlikte, mevcut üst ölçekli plan ve ilgili mevzuat girdilerinin dikkate alınması bu güçlüğü ortadan kaldırmaktadır. Yarışma projesinin hazırlanmasında bağlayıcı durumda olan iki ana evrak kuşkusuz Milli Park Yönetmeliği ve güncel 1:50.000 ölçekli Uzun Devreli Gelişme Planı (UDGP)'dir. Yarışma projesinde aldığımız ana kararlar bu temel çerçeveden beslenmiştir. Ayrıca UDGP dışında ülke-bölge ve kent düzeyinde hazırlanmış ve geçerli olan ana planlar da söz konusudur. Bu planlar GYTMP için UDGP gibi bağlayıcı bir hukuki pozisyona sahip olmasalar da, yönlendirici bir çerçeve teşkil etmektedirler. Yarışma sürecinde UDGP dâhil olmak üzere faydalanılan üst ölçekli planlar silsileri aşağıdaki gibidir: YÖNLENDİRİCİLER

Ülke - Bölge Düzeyinde Hazırlanmış Planlar Türkiye Tanıtım Stratejisi - 2007-2013 Eylem Planı TR22 Güney Marmara Bölge Planı (2010-2013) Taslak TR22 Güney Marmara Bölge Planı (2014-2023)

İl Düzeyinde Hazırlanmış Özel Amaçlı Planlar Çanakkale Doğa Turizmi Master Planı Çanakkale İl Özel İdaresi Stratejik Planı (2010-2014) BAĞLAYICILAR

Tarihi Milli Park Sınırları 1:25.000 ölçekli GYTMP Uzun Devreli Gelişme Planı 1:50.000 ölçekli GYTMP Uzun Devreli Gelişme Revizyon Planı 1

Buradan hareketle, yarışma projesinde kurduğumuz senaryo ve oluşturduğumuz tasarım fikirleri, üst ölçekli yönlendirici çerçevelerden beslenen; Raci Bademli planının ilkeleri ve son (güncel) UDGP revizyon planının ana kararlarına sadık kalan; bu kararları somut projelere dönüştüren bir yapıya sahiptir. Başka bir ifadeyle, stratejik düzeydeki bıraktığı kimi planlama kararları, uygulanabilir ulaşım projelerine, peyzaj yaklaşımlarına, mimari çözümlere ve grafik kimliğe dönüşmüştür.

"Gelibolu Yarımadası Barış Parkı Uluslararası Fikir ve Tasarım Yarışması" akabinde Prof. Raci Bademli öncülüğünde hazırlanmış olan 1:25.000 ölçekli UDGP, son derece kapsamlı araştırmalara ve yaklaşımlara dayanmaktadır. Plan yakın zamanda 1:50.000 ölçekli olarak revize edilmiş; ancak önceki planın ilkeleri korunmuştur.

YILIN BELİRLİ DÖNEMLERİNDE YOĞUNLAŞAN - KRİZ YARATAN BİR ETKİNLİK OLARAK "KİTLESEL" ANMA TURİZMİ GYTMP'nin turizm kapasitesi ve ziyaretçi sayıları son 10 yıl içerisinde çok ciddi bir biçimde artmıştır. Kuşkusuz yarımadanın daha fazla tanınması ve ziyaretçi çekmesi doğal ve istenen bir şeydir. Ancak bu büyümenin yarımadaya gerçekte ne getirdiği ve neye mal olduğu daha önemli bir tartışma konusudur. GYTMP'nin özel bir koruma statüsüne sahip olması sürekli genişleyen turizm kapasitelerine sahip diğer turizm yerleşmelerine nazaran, doğal potansiyellerini daha iyi koruyabilmesini sağlamıştır. Öte yandan mevcut riskler yalnızca doğal çevre korumasına odaklı riskler değildir. Dengesiz Bir Yerel Ekonomi Türkiye'de ve dünyada büyüme eğilimli kitle turizmi, geliştiği coğrafyaların çok büyük bir kısmında, hem yeşil peyzajın yitirilmesine hem de tarım, hayvancılık ve zanaat gibi çalışma kollarının önem ve değer kaybetmesine, genç nüfusun kırsal alanları terk etmesine yol açmıştır. Buna karşın, tüm bu problemleri irdeleyen, farklı disiplinlere ait bilim insanlarının oluşturduğu ulusal ve uluslararası literatürde, turizmin sürdürülebilir gelişme ilkeleri çerçevesinde ele alınması gerektiğine ilişkin belirli bir fikir birliği söz konusudur. Gelişme dinamiklerine bu ilkeler doğrultusunda yön veren coğrafyalar, hem gelecek kuşaklar için korunması gereken doğal, kültürel ve tarihi değerlerin yitirilmesine engel olabilmekte hem de sanıldığının aksine bu yolla turizmin ve beraberinde dengeli bir biçimde gelişmesi sağlanan sektörlerin yaratacağı katma değerin artmasını sağlayabilmektedirler. Kısalan / Hızlanan / Bayağılaşan Turistik Deneyim ve Çevresel Yıpranma Güney Marmara Kalkınma Ajansı'nın (GMKA) hazırlamış olduğu Güney Marmara (Çanakkale Balıkesir) Bölge Planı'nda özellikle Güney Marmara Bölgesi'nin turistlerin yoğun olarak geldiği İstanbul, İzmir ve Bursa gibi önemli şehirlere yakın olmasına rağmen yerli ve yabacı turistlerin bahsi geçen zenginliklerin ve turistik değerlerin farkında olmadığına, bu sebeple bölgenin bir durak değil geçiş noktası olarak görüldüğüne dikkat çekilmektedir. Özellikle kültür turizmi amacıyla Gelibolu’ya da uğrayan turistler, ziyaretlerini tamamladıktan sonra güney bölgelere geçerek orada konaklamakta ve ekonomik olarak bölgeye herhangi bir katkı sağlamamaktadır. 1 Yarımadada bugün toplam ziyaret stoğunun çok büyük bir kısmını şehirlerarası ulaşımda kullanılan büyük otobüslerle gelen, 30 kişinin üzerindeki gruplar oluşturmaktadır. Yine bu grupların da büyük bir kısmını, başta İstanbul olmak üzere, Anadolu'nun çeşitli il ve ilçe belediyelerinin sağladığı ücretsiz turlar oluşturmaktadır. Ziyaretlerini 4-6 saat arasında tamamlayan gruplar, belirlenen yerlerde öğle yemeği ihtiyaçlarını da karşıladıktan sonra (bölgedeki yeme içme birimlerini kullanmak yerine kumanya dağıtan belediyeler de mevcuttur) yarımadayı terk etmektedir. Yerel ekonomiye neredeyse hiçbir katkı sağlamayan, belediye turlarına dayalı bu kitlesel turizm türü, özellikle aynı anda 40-50 otobüsün tek bir odak alanına yığılması sonucunda, yarımadada

Yılda yaklaşık olarak 2 milyon kişinin ziyaret ettiği bilinen GYTMP'de, 2009 yılı Kültür ve Turizm Bakanlığı verilerine göre toplam ziyaretçi geceleme sayısı yalnızca 3584 olup kalan ziyaretçilerin ortalama kalış süresi de 1 gün'dür. Bkz. Güney Marmara Kalkınma Ajansı'nın (GMKA) Güney Marmara (Çanakkale - Balıkesir) Bölge Planı Raporu, s.87.

hayatı tamamen felce uğratan, sakin-huzurlu bir ziyaret deneyimini imkansız kılan ve çevreye kalıcı hasarlar veren bir etkinliğe dönüşmektedir. "KİTLESEL" ANMA TURİZMİNE BAĞIMLI - YIPRATICI BİR GELİŞME MODELİNDEN EKONOMİSİ ÇEŞİTLENEN - "YAVAŞ" - DENGELİ BİR KIRSAL GELİŞME MODELİNE Gelibolu Yarımadası'nın ekonomik mekânını biçimlendiren turizm etkinliğinin yıkıcı etkileri dikkate alındığında sürdürülebilir bir yerel ekonominin sağlanması, ekonomik çeşitliliğin desteklenmesi ve alternatif turizm türlerinin yaratılması gerektiği ortaya çıkmaktadır. Türkiye Tanıtım Stratejisi 2007-2013 Eylem Planı 1 kapsamında turizm bölgeleri ekonomisinde üretim çeşitliliğinin artırılarak ekonomik istikrarın sağlanması hedeflerin başında yer almıştır. Ekonomisi yalnızca turizme dayalı coğrafyalarda üretim çeşitliliği, ekonomik istikrarın sağlanması açısından özellikle önem taşımaktadır. Turizm sektörü küresel ekonomi ve tüketim trendlerinde ya da ülke konjonktüründe yaşanması muhtemel olumsuz gelişmelerden, siyasi krizlerden, terör olayları ve doğal afetler gibi gelişmelerden çok çabuk etkilenebilen bir sektördür. Dolayısıyla tarımsal üretim ve bahçeciliğin, hayvancılığın, yerel zanaat değerlerinin sürdürülmesi ekonomik istikrar açısından olmazsa olmaz bir özellik taşımaktadır. Benzer bir ilişki turizmde çeşitlenme açısından da söz konusudur. Özellikle üstün doğal değerlere sahip coğrafyalarda yalnızca kitlesel turizme dayalı bir tuzim sektörü yerine, ekoturizm / doğa turizmi / agro-turizm gibi daha sürdürülebilir niteliklere sahip alternatif turizm türlerine odaklanmış bir sektör yaratmak önem taşımaktadır. Turizmde çeşitlenme konusu, Türkiye Turizm Stratejisi 2023 raporu kapsamında desteklenmiş önemli ilkelerden bir diğeridir. 2007-2013 eylem planında yer alan “turizm türlerinin çeşitlendirilmesi” bölümünde, kamu, özel sektör ve sivil toplum kuruluşları işbirliği ile agroturizm, macera turizmi, mağara turizmi, spor turizmi faaliyetlerinin gerçekleştirilmesi için eylem planlarının hazırlanması gerektiği belirtilmiştir (Türkiye Turizm Stratejisi 2007-2013 Eylem Planı, 2007: 43). Tüm bu göstergeler ışığında, yarımada özelinde gerçekleştirilecek planlama ve tasarım çalışmalarının aşağıda tanımlanmış olan vizyon ve ilkeler doğrultusunda gerçekleştirilmesi öngörülmüştür.

Vizyon Proje çalışmalarını yönlendiren Yarımada vizyonu: "EN AZ MÜDAHALE ile, YAVAŞ, UZUN DÖNEMLİ ve DENGELİ bir gelişmeye olanak veren; EKONOMİSİ ÇEŞİTLENEN, HEM DOĞAL, HEM TEKNOLOJİK, HEM DE YAŞAM KALİTESİ YÜKSEK BİR YARIMADA" olarak belirlenmiştir. Odak alanlarının tasarımında belirleyici olan ana kavramlar:

Türkiye Turizm Stratejisi 2023: Eylem Planı 2007-2013, T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı, Yatırım ve İşletmeler Genel Müdürlüğü, 2007, Ankara.

BİREYSEL DENEYİM ÖZGÜRLÜĞÜ, DÜŞÜNCEYE DALMA, KUŞATILMAMIŞ AÇIK DOĞA, SESSİZLİK, ES, ZAMANSIZLIK, JEOLOJİK ZAMAN, TAŞ VE TOPRAK. UDGP İlkeleriyle Bütünleşik - Öneri Planlama Yaklaşımı Ekolojik Denge - Yarımadanın Bir Doğal Yaşam Alanı (Habitat) Olarak Korunması  Gelişme ve büyümenin hızının yavaşlatılması  Yarımadanın kırsal ve doğal karakterini koruması  Kentsel büyüme sürecinin yönetilmesi (Örn. Eceabat dahil olmak üzere bina yapımının yıllık üst sınırlarının tanımlanması)  Küçük ölçekli organik tarımın teşvik edilmesi  Yarımada açık alan sisteminde motorlu taşıt yolları yerine yaya ve bisiklet patikalarının desteklenmesi  Alternatif enerji olanaklarının kullanılması Ekonomik Çeşitlilik - Eşit Paylaşım - Toplumsal ve İktisadi İstikrar  Sadece turizme dayalı ekonomik modelin revize edilmesi  Atıl durumdaki alt sektör ve üretimlerin teşfik edilmesi yoluyla ekonomide çeşitliliğin yaratılması  Turizmin yarımadaya uygun alternatif turizm türleri ile çeşitlendirilmesi ve bütün bir yıla yayılması  Yarımadada yıl boyu makul gelir sağlayabilecek sürdürülebilir iş sektörleri oluşturmak  Küçük girişimleri, kendilerinin sağlayamayacakları servisleri sağlayarak desteklemek; küçük girişimlere kısa vadeli mikro krediler sunmak ve yatırım desteği sağlamak Yenilikçi Bir Yarımada İmajı - Markalaşma  Yalnızca anma turizmi imajının yerine, geliştirilecek alt ekonomik modelleri de kapsayan, yerel değerlere odaklı bütüncül bir yarımada imajının oluşturulması  Yaratılan yarımada marka ve imajının, tüm paydaşlar tarafından benimsenmesini, sahiplenilmesini, kullanılmasını ve korunmasını sağlamak  Turizmde rekabetin ucuz ürün yerine markalaşan, farklı özgün değerler üzerine yapılmasını sağlamak Kültürel Sürdürülebilirlik  Yarımada bütününde özelleşmiş kültürel ve ekonomik alt-merkezlerin oluşturulması  Her yerleşim biriminin - köylerin kendi kimlikleriyle gelişmesinin önünü açmak - Örtük kimlik değerlerini ortaya çıkarmak  Kimlik değerleriyle uyumlu yeni iş kollarının meslek edindirme, iş değiştirme, iş geliştirme ve yaşam boyu öğrenme programlarıyla desteklenmesini sağlamak 8

 Küçük çiftçinin, zanaatkârın korunması ve desteklenmesi  Genç nüfusun köylerin gelişiminde öncü olmalarını sağlamak Herkes İçin Yaşam Kalitesi  Turizm ve diğer tüm ekonomik yeniden organizasyon süreçlerinde öncelikle yerel halkın ve yer kimliğinin korunması  İlçe ve köy merkezlerinde kamusal hizmetlerin sayı ve kalitelerinin arttırılması, bu kullanımlara erişimin kolaylaştırılması  Eceabat ilçe merkezinin tanımsız kentsel kimliğinin yeniden ele alınması  Geleneksel köy evlerinin (taş evler) ve köy dokusunun korunması, onarım ve restorasyon projelerinin gerçekleştirilmesi

GYTMP'de Anma Turizmi Ziyaret Yoğunluğu ve Ziyaretçi Tatmin Düzeyi İlişkisi GYTMP'de mevcut turizm etkinliği ve ulaşım sistemine yönelik sorunların değerlendirilmesi sonucunda aşağıdaki amaçların gerçekleştirilmesi gerektiği sonucuna varılmıştır: 

Gezi etkinliğinin yavaşlatılması ve ziyaretçinin bir günde gezdiği odak alanı sayısının azaltılması



Ziyaretlerin yalnızca birkaç odak alanında yoğunlaşması yerine parkın geneline yayılarak seyreltilmesi; bu sayede hem gezi - ziyaret deneyiminin konfor ve kalitesinin arttırılması hem de yarımadanın geri kalan bölgelerinin de tanınması / turizm etkinliğinden faydalanması



Yarımadanın günübirlik bir çekim noktası olmasının önüne geçilmesi - ziyaretçilerin yarımadaya en az 2 gün ayırmalarının sağlanması



Gezinin yavaşlatılması yoluyla ziyaretin yaratacağı duygulanımların daha yüksek bir seviyeye taşınması



Gezinin birkaç güne yayılması, bir günde gezilen odak alanı sayısını azaltırken, aslen ziyaretçinin yarımadada konaklamasını teşvik edeceğinden toplam kalış süresini ve dolayısıyla toplamda gezilen odak sayısını arttıracaktır. Ziyaret Yoğunluğu ve Ziyaretçi Tatmin Düzeyi Diyagramı

Ziyaretçinin Yarımada'da konaklamasının sağlanması

Bir günde gezilen odak alanı sayısının azaltılması

Toplamda gezilen odak alanı sayısının arttırılması

Gezi etkinliğinin yavaşlatılması

Bilinirlik düzeyi düşük odak alanların da ziyaret edilmesi

Ziyaretin yaratacağı tatmin düzeyinin artması

Yoğunlaşmış - Yığılmış Ziyaret Etkinliğinin Yaygın Hale Getirilmesi ve Kalış Sürelerinin Arttırılması Yukarıda da aktarıldığı gibi ziyaretlerdeki yığılma sorununun aşılması hem ziyaret deneyimi ve tatmin düzeyini arttırmakta hem de turizm etkinliğini yaygın hale getirerek yarımadanın ekonomik döngüsüne katkı sağlamaktadır. Bu hedeflerin gerçekleştirilmesinde iki aşamalı bir yaklaşım ortaya konulmuştur. Bunlardan iki "ulaşım sizteminin yeniden organizasyonu", ziyaret amaçlarını çeşitlendirecek olan "alternatif turizm ve ekonomik faaliyetler" programının harekete geçirilmesidir. GYTMP'de Ulaşım Sisteminin Yeniden Organizasyonu Yarışma kapsamında odak alanlarının en yoğun oldukları dönemler, yerinde yapılan incelemeler doğrultusunda mercek altına alınmıştır. Ziyaretçiler, tur rehberleri, alan kılavuzları, muhtarlar, yerel halk, esnaf ve gençler ile derinlemesine mülakatlar yapılmıştır. Buna göre yarımadanın bugünkü durumda özellikle özel günler ve yakın dönemlerinde taşıma kapasitelerinin çok çok üstünde bir ziyaretçi yoğunluğuna maruz kaldığı saptanmıştır. Ortaya çıkan koşullar ziyaretçiden, yerel halka, esnaftan, alan kılavuzlarına tüm paydaşları olumsuz yönde etkilemektedir. Sorunun merkezinde yer alan tur otobüsleri, özellikle 5 metrelik ziyaret yollarını tamamen kilitlemektedir. Diyagram 1'de de görüldüğü üzere yarımadadaki toplam yol ağının çok büyük bir kısmını 5 metrelik alt kademe yollar oluşturmaktadır. Bu yollar anıt ve şehitliklerin en çok bulunduğu ziyaret yollarıdır ve normal şartlar altında bu ölçekteki otobüsler için yetersiz bir en kesite sahiptir. UDGP ziyaret yollarının ilkece diğer yol ağıdan ayrı bir biçimde değerlendirilmesini, bu yol ağının ziyaret amaçları dışında kullanılmamasını öngörmüştür. Diğer taraftan yoğun dönemde ulaşımın koordine edilemiyor oluşu bu ayırımın fiiliyatta mümkün olmamasına sebep olmaktadır.

Diyagram 1

Milli Park Giriş Kapıları - Öneri Transfer Noktaları - Organizasyon ve İşletme Modeli Diyagram 2'de görüldüğü gibi GYTMP 4 temel giriş kapısına sahiptir: 1 

Akbaş Limanı D550 Karayolu girişi (İstanbul bağlantısı)



Eceabat Feribot İskelesi (Çanakkale-İzmir bağlantısı) 2



Kilitbahir Feribot İskelesi (Çanakkale-İzmir bağlantısı)



Kabatepe Feribot İskelesi (Gökçeada bağlantısı)

Söz konusu girişler aynı zamanda öneri transfer noktaları olarak çalışan, yarımadanın denetimli giriş kapıları olacaktır. Aşağıda tanımlanmış olan ziyaret yoğunluk dönemlerine göre düzenlenecek randevu sistemi sayesinde büyük grupların yarımadaya girişleri denetimli hale getirilecektir. "Yoğun" / "Yaygın" Dönemlerde Ziyaret Programlaması ve Randevu Sistemi Yarımadada ziyaret yoğunlukları iki ayrı kategoride incelenmiştir. Bunlar yoğun dönem ve yaygın dönem'dir. ÇOK YOĞUN DÖNEM yıllık ziyaretçi sayılarına göre günlük ortalama ziyaretçi sayılarının çok üstünde kapasitelere ulaşılan, özel günler ve haftaları kapsamaktadır. YOĞUN DÖNEM yıllık ziyaretçi sayılarına göre günlük ortalama ziyaretçi sayılarının oldukça üstünde kapasitelere ulaşılan, özel günler ve turizm dönemlerini kapsamaktadır. Bu tarihler etkin bir ziyaretçi istatistiği / araştırması yapıldıktan sonra TMP Müdürlüğü'nce belirlenir. YAYGIN DÖNEM ise günlük ortalama ziyaretçi sayılarının altında kapasitelerin söz konusu olduğu dönemler ve / veya düşük ziyaret oranlarının görüldüğü belirli günleri (haftaiçi günleri) kapsamaktadır. 10 kişiden büyük grupların Milli Park ziyaretlerinin kısıtlanması konusu hem Raci Bademli planında hem de revizyon planda net bir biçimde ifade edilmiştir 3. Buna göre ziyaretçi kişi sayılarına, grup/bireysel ziyaret durumlarına göre yapılan düzenlemeler Tablo 1'de ortaya konulmuştur.

Bu girişlerin dışında ayrıca Seddülbahir iskelesi de ilgili diyagramda yer almaktadır. Hem UDGP'de hem de yarışma projesi kapsamında bu iskeleden Kumkale'ye (Kumkale üzerinden Troya Milli Parkı'na) feribot seferi öngörülmüştür. Ayrıca UDGP'de yer almayan ancak yarışma projesi kurgusunu destekleyen bir diğer bağlantı önerisi de Seddülbahir-Bozcaada seferleridir. Seddülbahir iskelesinin yoğun dönemler dışında yalnızca yolcu taşıyan Bozcaada ve Troya seferleriyle yeniden işlevlendirilmesi yarımada turizm etkinliğini ve ziyaretçilerini çeşitlendirecektir. Bu çeşitlilik ilerleyen bölümlerde detaylı bir biçimde aktarılacak olan alternatif turizm kurgusunu da destekleyecektir.

Eceabat ve Kabatepe iskelelerini büyük araçlar kullanabilirken Kilitbahir iskelesini yalnızca binek otomobiller kullanabilmektedir.

Bkz. UDGRP Plan Raporu, s.32-33: "Özellikle turlarda kullanılan şehirlerarası (büyük) otobüslerin TMP içinde dolaşımının kısıtlanması esastır. UDGP, bu bağlamda, on kişiden fazla insan taşıyan araçlar için (…)"transfer otoparkları" öngörmektedir."

Diyagram 2 TABLO 1 "Yoğun" / "Yaygın" Dönemlerde Ziyaret Programlaması ve Randevu Sistemi

Çok Yoğun Dönem

Randevu Durumu

MEKİK Hatlarına Transfer Durumu

En çok 30 kişi olmak kaydıyla randevuya tabi.*

Grup randevularına özel olarak kiralanan çift katlı - elektrikli MEKİK otobüslerine aktarma

10-30 kişilik

Orta Yoğun Dönem

Randevu Durumu

MEKİK Hatlarına Transfer Durumu

En çok 45 kişi olmak kaydıyla randevuya tabi

Grup randevularına özel olarak kiralanan çift katlı - elektrikli MEKİK otobüslerine aktarma

Randevuya tabi

Grup randevularına özel olarak kiralanan MEKİK minibüslerine aktarma

5-10 kişilik gruplar

Randevuya tabi

4 kişi ve altı

Randevuya tabi

30 kişinin üzerindeki gruplar

Yoğun Dönem

Randevu Durumu

MEKİK Hatlarına Transfer Durumu

En çok 45 kişi olmak kaydıyla randevuya tabi

Grup randevularına özel olarak kiralanan çift katlı - elektrikli MEKİK otobüslerine aktarma

Randevuya tabi

Grup randevularına özel olarak kiralanan MEKİK minibüslerine aktarma

Randevuya tabi

Grup randevularına özel olarak kiralanan MEKİK minibüslerine aktarma

MEKİK hatlarına aktarma

Randevuya tabi

MEKİK hatlarına aktarma

Randevusuz

Özel araç kullanılabilir.

MEKİK hatlarına aktarma

Randevuya tabi

MEKİK hatlarına aktarma

Randevusuz

Özel araç kullanılabilir.

* Randevu alımları yıllık düzende gerçekleştirilir. Özel günlerde max. grup sayısı tanımı getirilerek bu grupların girişi tamamen kısıtlanabilir.

10 kişiden büyük grupların yarımadaya girişlerinin tanımlanan 4 giriş kapısından yaparak bu noktalarda organize edilmiş olan TRANSFER NOKTALARI (TN)'a araçlarını bırakmaları planlanmıştır. Transfer Noktaları'nda TMP Ofisi / Deski ya da Elektronik Kioskları bulunur. Randevulu ziyaretçiler bu birimlerden yarımada haritası, toplu ulaşım ve gezi / tur güzergahlarını gösterir şema, yarımada tanıtım kitapçığı vb. edinir. Yarımada hakkında daha detaylı bilgilenmeye ihtiyaç duyan ziyaretçiler Kilye'de yer alan Ana Tanıtım Merkezi'ne yönlendirilirler. Diyagram 2'de de görüldüğü gibi Kilye Tanıtım merkezi transfer noktalarının oluşturduğu T biçimindeki sistemin merkezinde yer alır. Benzer bir biçimde Çamburnu İdari Merkezi de bu sistemin merkezinde yer alması sayesinde bir Operasyon Merkezi olarak işlev görmeye müsait bulunmuştur. TMP Müdürlüğü Randevu Sistemi online hizmetler ve GPS harita özelliği destekleyen akıllı telefon uygulamalarıyla desteklenir. Kullanıcı bu arayüzleri kullanarak istediği tarihlere önceden rezervasyon yapar. Hangi transfer noktasında hangi saatte hangi araca aktarma yapacağını önceden belirler. Uygulamalar sayesinde transfer noktalarının ve toplu ulaşım seferlerinin doluluk düzeylerini takip edebilir. Transfer noktaları aynı zamanda MEKİK adı verilen toplu ulaşım hatlarına aktarma yapılabilen duraklardır. 15

MEKİK ve SARDİN: Çevreye Duyarlı – Ekonomik ve Konforlu Bir Toplu Ulaşım Modeli GYTMP'de özellikle yoğun dönemlerde sıkça, yaygın dönemlerde randevulu gruplara kiralanmak üzere çift katlı (double decker) otobüsler (Bkz Fotoğraf 1) önerilmiştir. Bu otobüslerin tamamen elektrikle çalışan ya da hibrit sistemli olan örnekleri bulunmakta ve dünyada yaygın bir biçimde kullanılmaktadır. Ayrıca 8-12 kişi taşıyabilen yine tamamen elektirikli motora sahip minibüsler de MEKİK sisteminin bir parçası olacaktır. MEKİK araçları iki temel türe sahip olacaktır. Farklı renklendirilmesi tavsiye edilen bu türlerden ilki randevulu büyük grupların kiraladıkları çift katlı otobüslerdir. Bu otobüsler randevulu grubu saatinde randevu yerinden (ziyaretçinin tercih ettiği - müsait transfer noktasından) alır ve yine önceden tanımlanmış ve grubun tercih ettiği tur programını uygular. Her MEKİK aracında bir tur rehberi ya da alan klavuzu bulunur. İkinci tür araçlarsa 10 kişinin altında olan tüm gruplar ve bireylere açık olan toplu ulaşım araçlarıdır. Bu araçlar bugünkü koşullarda odak alanlarının işleyişini tamamen sekteye uğratan otobüs sıralarının oluşmasının önüne geçecektir.

Fotoğraf 1-2: İngiltere'de New Forest National Park'ta çift katlı tur otobüsü (double decker); Pembrokeshire Coast National Park'ta elektirikli minibüsle ziyaretçi dolaşımı 1

Mevcut sıkışıklığın esas nedeni aynı anda tek bir odak alanından büyük otobüslerle gelen çok fazla sayıda grubun faydalanmaya çalışmasıdır. Dolayısıyla yeteri kadar park yeri bulamayan otobüsler uzun kuyruklar oluşturmakta, bu kuyruklar trafiği alt üst ettiği gibi ziyaretçilerin alanlara ulaşımını da imkansız hale getirmektedir.

Bkz. Sustainable Transport in UK National Parks [www.nationalparksengland.org.uk]

Araçların odak alanlarının önünde beklemeleri yerine yolcu indirip alanı terk etmeleri makul olan çözümdür. Bunun için de uzun, geniş ve hantal olan araçlar yerine uzunluğu 10 metre, genişliği 2.2 metre olan ve aynı anda daha çok insan taşıyabilen 1 çift katlı tur otobüsleri tercih edilmiştir. Randevu sistemi sayesinde TMP Müdürlüğü odak alanları için belirli bir kapasite hesabına göre planlama yapabilecektir. Öte yandan yarışma projesi kapsamında yapılan gözlemler ve araştırmaların sonucunda belirli bir taşıma kapasitesi hesabına gidilmiştir. Buna göre, yolcu indirme-bindirme cepleri ve otopark alanları tasarlanmış olan odak alanları dikkate alındığında, bir odak alanı için önerilen ortalama taşıma kapasitesi en çok 4 çift katlı otobüs kapasitesi (yaklaşık 260 kişi) olmalıdır. 2 En yoğun dönemlerde yarımadada odak alanlarını ziyaret edecek toplam ziyaretçi kapasitesine de bu yolla ulaşmak mümkündür. TMP Müdürlüğü gerekli hesaplamaları yaparak toplam araç sayısı ve sefer sıklıklarına karar verecektir. Tablo 2 bu hesaplara ilişkin öngörüleri içermektedir. MEKİK ve randevu sistemi



TMP'de mevcut ulaşım hareketlerinin planlı hale getirilmesini sağlar



Bir koruma alanı için son derece önemli olan öngörülebilir bir turizm kapasitesi ortaya koyar



Odak alanlarının rahatlamasını sağlar



Geniş otopark yüzeyleri - sert zeminlere engel olur, doğal çevreyi korur



Ziyaretçinin gezi deneyimini sağlıklı hale getirir, konforu arttırır



Elektirikli sistem sayesinde doğayı kirletmez. Alternatif enerji kaynaklarının kullanılmasını özendirir, bu konudaki girişimlere öncü olur. Mevcut rüzgar ve güneş enerjisi potansiyellerinden faydalanır.



Yalnızca şehir dışından gelen ziyaretçilere değil tüm yarımadaya hizmet eder. Odak alanlarını, yerleşim merkezlerini ve transfer noktalarını birbirine bağlar



Gruplara alan kılavuzlarıyla hizmet vererek turistik gezilerin planlı ve organize olmasını sağlar. Önceden tanımlanmış tur güzergahlarını ziyaretçilerin beğenisine sunar.



Gruplara hizmet ettiği gibi “özgür" turist tipine de hizmet eder. Ziyaretçinin kendi gezisini planlamasını olanaklı kılar.



Ziyaretçilerin tarih - anma turizmi dışında yarımadanın sahip olduğu potansiyelleri fark etmesini sağlar. Henüz aktive olmamış gizli odak alanlarının keşfini sağlar. Farklı ilgi odaklarını birbirine bağlar.

Konvansiyonel yolcu otobüsleri 37-46 arası yolcu taşırken, çift katlı tur otobüsleri 66 yolcu taşımaktadır.

Bu değer hesaplanırken odak alanlarının fiziksel koşulları, en çok sert zemin ayrılabilecek uygun alan kapasitesi (doğal bitki örtüsünün bu uğurda yok edilmemesi) ve ziyaretçilerin odak alanı içerisinde deneyimlemeleri beklenen sukünetli / huzurlu ortamın gerektirdiği üst sınırlar dikkate alınmıştır. Unutulmamalıdır ki, mevcut ziyaretçi eğilimleri ve kapasiteleri her zaman artmaya eğilim gösterebilir; öte yandan GYTMP gibi özgün bir coğrafyanın gerektirdiği olmazsa olmaz koşullar, çağdaş tasarım ve planlama vizyonları bu kapasitelere sınırlamalar getirebilir, getirmelidir. Kuşkusuz vizyoner bir tavır geliştirmeden akılcı ve çağdaş çözümlere gitmek mümkün değildir.

Tablo 2: MEKİK Seferlerine İlişkin Bilgiler

MEKİK - Alt. MEKİK - Anma Turizm Güz. Turizmi Güzergahları MEKİK - Köy Hatları Liman TN Besleme Hatlar

TOPLU ULAŞIM HATLARI

GEZİ GÜZERGAHLARI

TAŞIT TÜRÜ Çok Yoğun / Yoğun Dönem

Yaygın Dönem

SEYAHAT PLANLAMASI

Mesafe (km.)

Durak Sayısı *

Seyahat Süresi (dk.) **

Ç.Yoğ./Yoğ. Dön. Sefer Sıklığı (dk.)

Yaygın Dönem Sefer Sıklığı (dk.)

Kuzey Cephesi ***

Çift Katlı

Minibüs

55.3 / 59

11 / 12

93 / 100

Güney Cephesi

Çift Katlı

Minibüs

67.9

110

Tüm Cepheler

Çift Katlı

79.6

129

Doğal Yaşam Alanı Kuzey Park

Minibüs

68.9

122

120

Doğal Yaşam Alanı Güney Park

Minibüs

49.4

120

Köyler (Kuzey Park)

Minibüs

19.9

Kilye - Kocadere Köyü

Minibüs

6.9

Köyler (Güney Park)

Minibüs

62.6

Akbaş-Kilye-Eceabat

Çift Katlı

Minibüs

12.1

Kabatepe-KilyeEceabat

Çift Katlı

Minibüs

10.4

Kilitbahir-Eceabat

Çift Katlı

Minibüs

4.4

* Ring seferlerde dönüş durakları dahildir. ** Hesaplanan seyahat sürelerine duraklama (indi-bindi) ve odak alanlarında geçirilen zamanlar dahil değildir; hesaplanan süre yalnızca araçta geçen ortalama süreyi ifade etmektedir. *** Kocadere Hastahane Şehitliği durağı tercihlidir. Kocadere Hastane Şehitliği Durağı dahil edildiğinde güzergah mesafesi 59 km., seyahat süresi 100 dk.dır.

MEKİK araçlarının dışında yarımadada daha küçük ve doğa dostu araçlar da desteklenmelidir. Zira asıl amaç yarımadanın kitlesel turizm faaliyetlerini bireysel ve keşfetmeye dayalı bir modele taşımaktadır (Bkz. Fotoğraf 2-3).

Fotoğraf 2-3: İngiltere'de Brecon Beacons National Park'ta tek kişilik elektirikli araçla; Lake District National Park'ta elektrikli bisikletlerle ziyaretçi dolaşımı

MEKİK sistemi tamamen Orman Bakanlığı bütçeli bir kamu yatırımı olabileceği gibi, kamu-özel ortaklık modelleriyle de sistemin aktive edilmesi mümküdür. Hatta Raci Bademli planı raporunda TMP’deki ulaşım hizmetlerinin TMP sakinleri için önemli bir gelir kaynağı olacağından dem vurulmaktadır. Yine raporda ilgili bölümde ulaşım hizmetleri sektörüne girişlerde, TMP sakinlerine ve “Barış Parkı Koruma ve Kalkındırma Köy Kooperatifleri Birliği” gibi TMP sakinlerinin örgütlerine öncelik verilmesi tavsiye edilmektedir. MEKİK hatları TMP denetimi altında bu tür bir özel girişim sistemiyle aktive edilebilir. MEKİK güzergahlarının sağlıklı bir biçimde çalışabilmesi mevcut ulaşım ağının yeniden ele alınmasını gerekli kılmaktadır. Diyagram 3 öneri trafik yön uygulamalarını içermektedir.

Diyagram 3

Yarımadadaki transit yollar ve yaşam yolları çift yönlü olarak çalışabilmektedir. Ziyaret yollarında ise tek uygulamaları ulaşım kurgusunu rahatlatmada bir strateji olarak ele alınmıştır. En yoğun ziyaretçi çeken Conkbayırı ve Abide odak noktalarına ulaşım tek yönlü yollardan oluşan döngü (loop) sistemler ile çözümlenmiştir. Halihazır durumda Conkbayırı'nda faal olan tek yön uygulaması trafik problemini belirli oranda çözümlemiştir. Benzer bir uygulama Seddülbahir-Alçıtepe arasında önerilmiştir. Henüz çalışmayan Seddülbahir-Alçıtepe kuzey-batı yolu devreye sokularak güney-kuzey yönlü olarak (odak alanlarından geri dönüş) çalıştırılmalıdır. 1

Yine Diyagram 3'te takip edilebildiği gibi tek yönlü olup yoğun dönemlerde tercihli kullandırılabilecek yollar da önerilmiştir. Bu yollar Eceabat-İstanbul, Eceabat-Kabatepe, EceabatAlçıtepe bağlantılarını güçlendirmede tercihli tek yön çalıştırılabilecek yollardır. MEKİK Güzergahları - Bütünleşik Ulaşım ve Turizm Yaklaşımı MEKİK güzergahları iki temel gruba ayrılmıştır. İlk grup "GEZİ GÜZERGAHLARI", ikinci grupsa "TOPLU ULAŞIM HATLARI"dır (Bkz. Diyagram 4-5-6-7). Buradaki temel hedef yarımadadaki günlük yaşam trafiği ile turizm faaliyetlerinden kaynaklanan trafiği birbirinden ayırmaktır. Diğer taraftan gezi güzergahları tasarlanırken, ağırlıkla farklı turizm türlerinin çekim noktaları dikkate alınmış olsa da, turizm faaliyetlerinden bugüne dek faydalanamamış olan köy merkezleri de sistemin bir parçası olarak ele alınmıştır. 5 gezi güzergahının ilk üçü tarih-anma turizmi güzergahıdır. Bu güzergahların belirlenmesindeki temel hedef mevcut hızlandırılmış ve 4-5 saate sıkıştırılmış gezilerin en az iki güne yayılmasıdır. Buna göre yarımadada iki gün konaklayacak olan bir ziyaretçi ilk gün G1 turunu, ikinci günse G2 turunu MEKİK araçlarından faydalanarak uygulayabilir. Bugünkü ziyaretlerin çok büyük bir kısmını tek günlük ziyaretler oluşturmaktadır. G3 hattı bu ihtiyaca belirli bir oranda cevap verebilmek üzere tasarlanmıştır. Ancak bu hattın sefer sıklığı düşüktür. Esas hedef ziyaretçileri iki güne yayılan gezi güzergahlarına yönlendirebilmektir. MEKİK sistemi anma turizminin yanında yarımadanın öteki yüzünü de gelen ziyaretçilere tanıtan / sunan bir sistemdir. Ziyaretçi tanıtım kitapçıklarında ve bilgilendirme haritalarında yarımadanın diğer doğal alanları ve köyleri hakkında bilgi edinir ve G4, G5 hatlarından ve köy merkezlerine ulaşım seferleri yapan T1, T2, T3 hatlarından faydalanır. Ayrıca ziyaretçileri sık seferlerle bir transfer noktasından diğerine taşıyan T4, T5, T6 hatları da tüm sistemi besler.

Seddülbahir ve Alçıtepe arasındaki çift yönlü yolun ise özel günlerde tören alanlarına gidiş ve dönüşlerde protokolün kullanımına ayrılması planlanmıştır.

Diyagram 4

Diyagram 5

MEKİK - GEZİ Güzergahları (G1, G2, G3, G4, G5)

MEKİK - Anma Turizmi Güzergahları G1 Kuzey Cephesi Güzergahı Duraklar Eceabat TN 1 – Kilye Kalesi/Kilye Tanıtım Merkezi – Bigalı Kalesi – Bigalı Köyü/Atatürk Evi – Büyük Anafarta Şehitliği – Softatepe/Şehitlik Ta34 – Arıburnu/Anzak Koyu – Kabatepe ZDN 2 – 57. Alay Şehitliği – Conkbayırı – Kabatepe (Çanakkale Destanı) Tanıtım Merkezi – Kocadere Hastane Şehitliği 3 – Kilye Koyu/Kilye Ana Tanıtım Merkezi – Eceabat TN (55.3 km., ~93 dk.) 4 G2 Güney Cephesi Güzergahı Duraklar Eceabat TN – Kilitbahir Tabyalar (Namazgah ve Mecidiye Tabyaları) – Soğanlıdere Şehitliği – Şahindere Şehitliği – Alçıtepe Tanıtım Merkezi – Alçıtepe Bakı Terası/Şehitlik Ta44 – Yüzbaşı Şevki Tepesi/Şehitlik Ta30 – Abide – Ertuğrul Tabyası – Alçıtepe Tanıtım Merkezi – Şahindere Şehitliği – Behramlı – Kayalıtepe Bakı Terası 5 - Eceabat TN (67.9 km., ~110 dk.) G3 Tüm Cepheler (Güney + Kuzey Cepheleri) “Express” Güzergah Duraklar Eceabat TN – Kilitbahir Tabyalar (Namazgah ve Mecidiye Tabyaları) – Şahindere Şehitliği – Alçıtepe Tanıtım Merkezi – Abide – Ertuğrul Tabyası – 57. Alay Şehitliği – Conkbayırı – Eceabat TN (79.6 km., ~129 dk.)

MEKİK - Alternatif Turizm (Doğa / Agro Turizm) Güzergahları

TN: Transfer Noktası

ZDN: Ziyaretçi Dinlenme Noktası

Bu durağın tercihli olması öngörülmüştür. Buna göre, TMP Müdürlüğü, bir gün içerisindeki MEKİK-G1 seferlerinin bir kısmını bu durağa uğrayacak seferler olarak, bir kısmını ise bu durağa uğramayacak seferler olarak planlayabilir.

Kocadere Hastane Şehitliği Durağı dahil edildiğinde güzergah mesafesi 59 km., seyahat süresi 100 dk.dır. Hesaplanan seyahat sürelerine duraklama (indi-bindi) ve odak alanlarında geçirilen zamanlar dahil değildir; bu süre yalnızca araçta geçen süredir.

Kayalıtepe Bakı Terası “öneri” bakı terasıdır.

Yarımadada anma-tarih turizmi dışında doğa ve agro-turizm türlerinin de aktive edilmesi planlanmıştır. G4 ve G5 hatları bu turizm türleri açısından potansiyellere sahip odaklara ulaşmaktadır. Buradaki temel amaç anma-turizmi güzergahlarından farklı olarak ziyaretçileri özgür ve keşfe dayalı bir turizm deneyimine yönlendirmektir. Dolayısıyla durak sayılarının az olması planlanmış ancak bu güzergahlar yürüyüş, koşu, bisiklet ve binicilik parkurlarıyla desteklenmiştir. 1 G4 Doğal Yaşam Alanı - Kuzey Park Duraklar Eceabat TN – Kilye Koyu/Kilye Tanıtım Merkezi – Akbaş Limanı TN/Akbaş Şehitliği – Yalova Köyü Agro-Turizm Çiftlikleri [AÇ] / Şehitlik Ta46 – Kumköy AÇ – Gölet ZDN 2 – Yolağzı Köyü AÇ – Beşyol Köyü AÇ – Ece Limanı – Kireçtepe Jandarma Şehitliği – Suvla Koyu/Tuz Gölü/Büyük Kemikli Burnu – ‘B’ Beach – Arıburnu/Anzak Koyu – Kabatepe ZDN – Kilye Koyu 3/Kilye Ana Tanıtım Merkezi – Eceabat TN (68.9 km., ~122 dk.) G5 Doğal Yaşam Alanı - Güney Park Duraklar Eceabat TN – Kilitbahir TN – Havuzlar Vadisi (Eko-turizm Bölgesi) – Behramlı – Kum Limanı Turizm Odak Alanı – Kabatepe Tanıtım Merkezi – Kilye Koyu/Kilye Ana Tanıtım Merkezi – Eceabat TN (49.4 km., ~69 dk.)

Bu konuda daha detaylı bilgi Bütünleşik Turizm Stratejisi bölümünde aktarılacaktır.

Tarımsal sulama amaçlı kullanılan gölet kenarında doğa / agro turizm etkinlikleri için bir ziyaretçi dinlenme noktası önerilmiştir.

Kilye Koyu’nda arkeolojik sit alanı sınırları dışında, kalıcı yapı yapılmaksızın, doğaya uyumlu bir biçimde yer seçecek olan ve işletmesi TMP Müdürlüğü’nde olacak olan küçük yeme içme birimleri öngörülmüştür.

Diyagram 6

MEKİK - TOPLU ULAŞIM Hatları (T1, T2, T3, T4, T5, T6) Mekik toplu ulaşım hatları yarımada halkının günlük ulaşım ihtiyaçlarını karşıladığı gibi, diğer turistik gezi güzergahlarıyla da aktarma durakları sayesinde ilişki kurar.

MEKİK - Köy Hatları T1 Eceabat TN – Bigalı – Büyük Anafarta – Küçük Anafarta (19.9 km., ~35 dk.) T2 Kilye Koyu/Kilye Ana Tanıtım Merkezi – Kocadere 1 (6.9 km., ~10 dk.) T3 Eceabat TN – Behramlı – Alçıtepe – Seddülbahir (62.6 km., ~47 dk.)

MEKİK - Liman Transfer Noktaları [TN] Aktarma/Besleme Hatları T4, T5 ve T6 hatları yarımada giriş kapıları - transfer noktalarını biribirine bağlayan, aktarma ve besleme işlevine sahip son derece önemli hatlardır. T4 Akbaş (Limanı) TN – Kilye Koyu/Kilye Ana Tanıtım Merkezi – Eceabat (Limanı) TN (12.1 km., ~13 dk.) T5 Kabatepe (Limanı) TN – Kilye Koyu/Kilye Ana Tanıtım Merkezi – Eceabat (Limanı) TN (10.4 km., ~15 dk.) T6 Kilitbahir (Limanı) TN – Eceabat (Limanı) TN (4.4 km., ~8 dk.)

Bu hat Eceabat bağlantısını T1 hattı - Kilye-Eceabat aktarması ile sağlayacaktır.

Diyagram 7

SARDİN - Deniz Ulaşımı Güzergahları Raci Bademli planına göre TMP sahillerinde önemli noktalara ulaşım sağlayan gezi motorları bir başka gelir kaynağı olacaktır. Deniz gezi güzergahlarının, sahillerde kalıcı olmayan (ahşap) iskelelerle irtibatlandırılmış ziyaretçi dinlenme noktalarına uğraması sağlanmıştır. Sahil şeridinde oluşturulacak iskeleler ve ziyaretçi dinlenme noktaları Diyagram 7'de görülmektedir. S ardin 1 Eceabat (Limanı) TN – Kilye Koyu – Bigalı Kalesi – Akbaş (Limanı) TN [RİNG] Sardin 2 Eceabat (Limanı) TN – Kilitbahir (Limanı) TN [RİNG] Sardin 3 Kilitbahir (Limanı) TN – Havuzlar Vadisi [RİNG] Sardin 4 Kabatepe (Limanı) TN – Kum Limanı Turizm Odak Alanı [RİNG] Sardin 5 Kabatepe (Limanı) TN – Kabatepe ZDN – B Plajı (B Beach) – C Plajı (C Beach) – Tuz Gölü/The Cut – A Plajı (A Beach) – Ece Limanı [RİNG] Yerel Kimlikler ve Alternatif Turizme Dayalı Kırsal Gelişme Yarımadadaki odak alanlarının, şehitliklerin neredeyse tamamı hakim noktalarda, tepe ve kıyılarda yer almaktadır. Bu odakların tümü köy yerleşik alanlarından uzaktadır. Gelişen turizm etkinlikleri Alçıtepe köyü dışında neredeyse hiçbir köye ciddi bir biçimde yansımamıştır. Alçıtepe köyü güney cephesine giden ana yol üzerinde olması, bu yolun köyün içerisinden geçmesinden ötürü gelişmiştir. Buna karşın Seddülbahir köyü abide ve Ertuğrul tabyasına çok daha yakın olmasına karşın Alçıtepeye kıyasla daha bakir kalmıştır. Köy yerleşmelerinin turizmin etkisiyle gelişmesi elbette köylü için ekonomik bir potansiyel yaratmaktadır. Diğer taraftan Alçıtepe köyü, bakir kalmış diğer köyler dikkate alındığın daha kentsel bir görünüm kazanmış, yerel-kırsal karakterini yitirmiştir. Dolayısıyla köylerin kitlesel turizm etkinliklerinin geçiş bölgesi içerisinde yer alması her açıdan olumlu karşılanabilecek bir durum değildir. Yarışma projesi kapsamında bu duruma karşı her köyün alternatif ekonomik faaliyetler ve kimliklerle donatılması önerilmiştir. UDGP milli park sınırları içerisinde kitle/grup turizmi ve paket-tur anlayışı dışında alternatif turizm türlerini desteklemektedir. 1 Diğer taraftan yarımadada ekonominin yalnızca turizme dayalı olması da beklenmemelidir. Aksine özellikle tarım alanlarında aslolan tarımsal faaliyetlerin kalitesini arttırarak sürdürmesidir. Tarım dışı geleneksel üretim ve zanaat bir diğer korunması ve geliştirilmesi gereken ekonomik faaliyettir. Tüm bu faaliyetler ile özellikle agro ve doğa turizmi faaliyetleri son derece uyumludur. Başka bir ifadeyle yerel kimliklerin belirginleştiği ve geleneksel üretimin sürdüğü kırsal alanlar aynı zamanda bu turizm türleri için de ciddi bir potansiyel teşkil etmektedir.

Raci Bademli planı raporunda şu notlar yer almaktadır: "TMP ziyaretlerinde amaç çeşitlenmesini sağlamak; yerli ve yabancı ziyaretçilerin ilgisini 1915 Çanakkale muharebelerinin anı ve izleri yanısıra, TMP’ın diğer (arkeolojik, doğal, toplumsal tarihi/kültürel) kaynak değerlerine ve muharebe alanlarında anıt, şehitlik, müze görmekle ilgili kitle/grup turizmi ve paket-tur anlayışı dışında, felsefi/düşünsel, bilimsel (araştırma, kongre vb.), arkeolojik, ekolojik, etnografik, sağlık, doğa (inceleme, spor) vb. amaçlı, ihtisas turizmine ve küçük-grup, alternatif turizm anlayışına çekmek esastır."

GYTMP'deki yoğunlaşmış kitlesel turizm pratiğini seğreltmede çok önemli bir rol üstlenecek olan ve bugüne kadar tarih turizminden faydalanamamış, gelişmeye açık olmasına karşın genç nüfusunu yitirmiş olan köylerin de gelişmesine olanak sağlamak amacıyla kurgulanan kırsal gelişme sürecinde yerleşmelerin üstlenecekleri kimlikler Diyagram 8'de ifade edilmiştir. Taslak TR22 Güney Marmara Bölge Planı (2014-2023) kırsal kalkınma ana başlığı altında Çanakkale-Balıkesir bölgesi için doğa turizmi ve agro-turizmi alternatif turizm türleri olarak desteklemektedir. Bu doğrultuda konsept köylerin oluşturulması öngörülmültür. Özellikle bahçe meyvelerinin yetiştirilmesi ve turistik amaçlarla kullanılması konusunda dünyada uygulanmış iyi örnekler bulunmaktadır. Birçok ülkede ekonomisinin motoru Agro-turizm modeline dayanan onlarca yerleşme söz konusudur. En bilinen örnek elbette İtalya Toskana bölgesidir. Tayvan'daki Ruan Bei Keng Tarımsal Rekreasyon Alanı meyve toplama (fruit picking) etkinlikleri ile ün kazanmıştır. Yine Hakka Dağı Kasabası (Hakka Mountain Town) malta eriği ve mandalina toplama etkinlikleriyle önemli sayıda turist çekmektedir.1 Diğer ekolojik turizm faaliyetleriyle bütünleşik bir biçimde organize olan, kalış sürelerini arttıran turlarla zenginleştirilen turistik deneyimler Güney Amerika'da (Kolombiya'da) turizmin önemli bir parçasını oluşturmaktadır. 2 Yarımada içerisinde alternatif turizm (doğa ve agro-turizm) KATS, ATS ve diğer sit alanları dışındaki tarım alanları için önerilmiştir. 3 Tarım alanları sit sınırları içinde kalan köylerse diğer destekleyici kimlik programlarına sahiptir. 4 Buna göre mevcut bahçe alanlarının, zeytinliklerin korunması, yeni zeytinliklerin ve meyve ağaçlarının dikilmesi, gerekli durumlarda mülkiyetlerin toplulaştırılması ile daha geniş bahçelerin elde edilmesi mümkündür. Benzer biçimde tohumu yitirilmek üzere olan Çanakkale Domatesi ve ekimi-toplanması kolay diğer bostan sebzeleri de agro-turizm faaliyetleri için oldukça güçlü bir potansiye sahiptir. Köylülerle yapılan mülakatlarda susam, susuz kavun, kiraz ve üzümün de zaman içinde söküldüğü, ürün deseninden çıktığı bilgisi elde edilmiştir. Bu ürünlerin de yeniden canlandırılması önemlidir. Köy kimliklerini aktive edecek kültürel ve bilimsel arka planın oluşturulması oldukça önem taşımaktadır. Örneğin Küçük Anafarta köyü yarımadanın kuzeyindeki müthiş doğal değerlerin merkezinde yer almaktadır. Bu özelliğinden ötürü Suvla koyu, Tuz Gölü, göl çevresi mera ekosistemi, dalış turizmine uygun kıyılar, Büyük Kemikli Burnu'ndaki jeolojik oluşumlar bunların yalnızca bir kısmıdır. Yarımadanın ekosistem değerlerinin ve biyolojik çeşitliliğinin araştırılması 1

Bkz. http://ezgo.coa.gov.tw/ezgo_eng/special_interests.php?route=44&id=5

Bkz. http://www.agroecotur.org/plan_agrotur.html. Ülkemizde de alternatif turizm açısından agro-turizm önemli bir yere sahiptir. Buğday Derneği'nin kurduğu Ekolojik TaTuTa sistemi için bkz. http://www.bugday.org/bugdaygil/Tatuta/ TaTuTa sistemi aynı zamanda World Wide Opportunities on Organic Farms: Linking volunteers with organic farms and growers: üyesidir. Detaylı bilgi için bkz. http://www.wwoof.net/ 2

WWOOF'un Türkiye temsilcisi TATUTA: http://www.bugday.org/bugdaygil/Tatuta/ TATUTA Buğday Derneği tarafından yürütülen “Ekolojik Çiftliklerde Tarım Turizmi ve Gönüllü Bilgi, Tecrübe Takası” projesinin kısa adı. Dernek anasayfa: http://www.bugday.org/portal/index.php 3

Bkz. Diyagram 9, 10.

Bkz. Diyagram 8.

için önerilen Biyolojik Araştırma Merkezi köy için tanımlanan işlevin pekişmesini sağlayacaktır. Benzer bir biçimde diğer köy yerleşmeleri için de ekonomik mekanı aktive edebilecek aşağıdaki öneriler de değerlendirilebilir: 

Organik Tarım Faaliyetlerini Destekleme ve Geliştirme Merkezi (Tarımsal Araştırma Merkezi)



Tarım ve Botanik Arşiv ve Araştırma Merkezleri



Su Altı / Batık Arkeolojisi Araştırma Merkezi



Savaş Kalıntıları Araştırma Merkezi

Kumlimanı ve Morto koyu kıyılarının kumsal kıyı yapısı deniz turizmi için odak oluşturmaktadır. Anzak Koyu ve Küçük Kemikli sahilleri ise çakıllı sahil yapıları ve kıyıda tesis bulunmaması nedeniyle günübirlik uğrak noktaları olarak kullanılmaktadır. Turizm sezonu iklim koşulları sert olduğu için oldukça kısadır. Yarımadanın rüzgarı Kumlimanı, Küçük Kemikli ve Suvla koylarında rüzgar sörfüne olanak tanımaktadır. Yarımadayı çevreleyen I.Dünya Savaşı'ndan kalma batıklar tarihin izlerini taşıyan topografyanın su altında kalmış bir uzantısını oluştururlar. Sayıları 200'ü aşan bu batıklara, özellikle boğaz içindekilere, dalışlar çoğunlukla yasaktır. Ancak özel izinle gerçekleştirilebilmektedir. Deniz ve hava koşulları elverdikçe yıl boyu yapılabilecek dalışlar bölge için tarih turizmini destekleyecek güçlü bir potansiyel oluşturabilecektir. Bu amaçla iki farklı bölge tespit edilmiştir. 1. Seddülbahir çevresindeki ve Boğaz'daki batıklar Bu alanlardaki batıklar dalışa yasak bölgeler içindedir. Majestik ve Goliath batıklarına tabanı cam olan denizaltılarla gezi turları düzenlenebilir. Bu etkinlik için Seddülbahir limanı bir merkez olarak geliştirilebilir. 2. Anzak ve Suvla koylarındaki batıklar Özellikle Küçük Anafarta ve Büyük Anafarta köylerine dalış okulları ve merkezleri kurulabilir. Buralardan Anzak ve Suvla koylarına doğrudan ulaşılıp kıyıdan dalış yapılabildiği gibi Kabatepe Limanı'dan tekneler aracılığıyla açık deniz dalışı için hareket edilebilir. Kabatepe Limanı açık deniz dalışına altyapı hizmeti sağlayacak şekilde geliştirilmelidir. Dalış tekneleri limanı kullanırken, tüp doldurma hizmetleri köylerde olduğu gibi limanda da verilebilmelidir. Buradan Anzak koyundaki filikalara ve Suvla koyundaki Lundy ve diğer batıklara dalış için tekneler hareket edebilir.

Diyagram 8

GYTMP Bütünleşik Turizm Stratejisi Diyagram 9 ve 10 oluşturulan kırsal gelişme modeli çerçevesinde anma ve alternatif turizm etkinliklerinin nasıl bütünleştiklerini ifade etmektedir. Diyagram 9'da iki güne yayılan anma turizmi gezi güzergahlarının beslendikleri kaynaklarla ilişkisine odaklanmıştır. En çok ziyaret edilen odak alanlarının dışında Büyük Anafarta şehitliği, Softatepe, Kocadere Hastane Şehitliği, Kayalı Tepe, Bademlik Tepe gibi daha az bilinen odaklar güzergaha dahil edilmiştir. Sözü edilen tepelere en yakın MEKİK duraklarından belirlenen yürüyüş patikaları kullanılarak ulaşılmaktadır. Bu da turla gezen ziyaretçinin yalnızca araç içinde geçen deneyimini doğayla bütünleştirmektedir. Yine sıralanan tepe noktaları aynı zamanda tabyaların bulunduğu tepeler olup doğa turizmi güzergahlarıyla da yer yer bütünleşmektedir. G2 güzergahı alışılmış bir ziyaret güzergahı iken, Eceabat'a dönüşün Behramlı köyü içerisinden geçirilerek tanımlanması köyü de aktive eden bir etki yaratacaktır. Diyagram 10'da ise alternatif turizm odakları ve tur güzergahları ilişkisi görülmektedir. Haritadaki renkli bölgeler yoğun biçinde tarih / anma turizminin yaşandığı sit alanlarının dışındaki doğal alanlardır. Doğa turizmi lekeleri büyük oranda orman ve maki ekosistemiyle çakışıktır. Agroturizm lekesi ise vadi, ova ve platolardaki verimli tarım topraklarına denk düşmektedir. Yarımadadaki agro-turizm etkinliği onaylı UDGP'de de yer alan Havuzlar Vadisi eko-turizm alanında pilot uygulama olarak başlatılabilir. Akabinde Yalova Köyü-Ece Limanı arasında kalan derin vadi koridoru ikinci etap agro-turim gelişme zonu olarak harekete geçecektir. Mevcut durumda Akbaş Limanı yakınlarında bir çiftlikte başlayan agro turizm, milli park sınırları dışında kalan Yalova, Kumköy, Yolağzı ve Beşyol köyleriyle devam eder. Vadi kaliteli üzümlerin yetiştiği bağlar da içermektedir. Özellikle Yolağzı köyünün doğusundaki sulama göletinin varlığı köyü Agro-turizm koridorunun merkez köyü yapabilecek bir potansiyel sunmaktadır. Yalova-Ece Limanı agro turizm koridoru aynı zamanda savaş döneminde askerlerin kullandığı İKMAL YOLU'na denk düşmektedir. Akbaş Limanı'ndan giren askerler kuzey cepheyi lojistik açıdan desteklemişlerdir. Yapılan mülakatlarla izleri oluşturulan İkmal yolu öneri yürüyüş parkurlarına denk düşmektedir. Bu parkurların kesişim noktalarında yürüyüşün uzunkuğuna göre dinlenme noktaları belirlenmöiştir. Ayrıca köyler de parkurlar üzerinde yer aldığından doğa yürüyüşleri sistemini beslemektedir. Yürüyüş / koşu / bisiklet / binicilik parkurlarının hemen hepsi ya bir bakı noktasıyla ya da kıyıdaki rekreatif bir hizmetle sonlanmaktadır. Yürüyüş patikaları MEKİK ve SARDİN sistemiyle en iyi şekilde ilişkilendirilmiş ve değişik uzunluklarda ve özelliklerde yürüyüş seçenekleri sunması sağlanmıştır. SARDİN tekne tur güzergahları ile MEKİK güzergahlar ortak duraklarda bütünleşmektedirler. Kimi durumlarda yürüyüş güzergahları da bu bütünleşmeye dahil olmaktadır.

Diyagram 9

Genel olarak ziyaretçiyi doğayla bütünleştirme, doğanın içine keşfe davet etmek ana amaçlar arasında yer almıştır. Bu fırsatla doğa turizmi alt programlarından aşağıdaki türleri deneyimleme olanakları vardır: 

Kuş Gözlemciliği



Doğa Yürüyüşü (Trekking)



yaban hayatı koruma/üretim alanları,



çiçek/fidan yetiştirme



Sualtı Dalış Turizmi



Bisiklet Turizmi



Botanik Turizmi



Kamp Karavan Turizmi



Rüzgar Sörfü

Köylerin tamamı yürüyüş ve/veya MEKİK/SARDİN güzergahları üzerindedir. Bu özellikleriyle alternatif turizme konaklama altyapısı sunmaktadırlar. UDGP kararlarında da karşılık bulan köy pansiyonculuğu için Kilitbahir iyi bir model teşkil edebilir. Boğazı gören sırtlarda yer alan köy evlerinin bir bölümü pansiyona dönmüş ve oldukça sevilmektedir. Köy pansiyonculuğunun yanında GASTRONOMİ TURİZMİ bir diğer potansiyeldir. Mevcut durumda Alçıtepe köyünün sunduğu yeme içme altyapısı diğer köylere kıyasla gelişmiş görünmekle beraber yöresel karakter taşımaması ve çeşitlenmiyor oluşu problem teşkil etmektedir. Çanakkale Turizm İl Müdürlüğü'nün web sayfasında da bulunan yöresel yemeklerin 1 köylerde yeme içme sektöründen pay alması turizmi hareketlendirecektir. Bir çok şarap üreticisinin bir araya gelerek kurduğu Trakya Bağ Rotasının son durağının Eceabat Suvla olması ciddi bir potansiyeldir.

http://www.canakkalekulturturizm.gov.tr/TR,70471/yoresel-yemekler.html

Diyagram 10

Referanslar R. Raci Bademli, Gelibolu Yarımadası Tarihi Milli Parkı (Barış Parkı) Uzun Devreli Gelişme Planı Çalışmaları, Cilt 2, Esaslar (Siyasalar) ve Tutumlar (Stratejiler), ODTÜ AGUDÖS Proje No: 99.02.02.03, Ankara, 2004 Türkiye Turizm Stratejisi 2023: Eylem Planı 2007-2013, T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı, Yatırım ve İşletmeler Genel Müdürlüğü, 2007, Ankara. Güney Marmara Kalkınma Ajansı (GMKA) Güney Marmara (Çanakkale - Balıkesir) Bölge Planı Raporu Policy Proposals for Bodrum Peninsula's Planning and Economic Development, Planning and Urban Design Studio, College of Architecture and Planning, University of Colorado, 2006, Denver. [http://pel-ona.com/wp-content/uploads/2011/05/1-2-2-b.pdf] Kılıç, S. E. & Aydoğan, M. (2009) “Mass Tourism Effects On A Coastal Historical Town: Bodrum Case (Turkey)”, Aegean Geographical Journal, 18/(1-2) (2009), 85-103, İzmir-TURKEY Sustainable Transport in UK National Parks [www.nationalparksengland.org.uk] Peter Slade, Gallipoli thanatourism: The Meaning of ANZAC, Annals of Tourism Research, Volume 30, Issue 4, October 2003, Pages 779-794, ISSN 0160-7383, http://dx.doi.org/10.1016/S0160-7383(03)00025-2 W. B. Turrill, On the Flora of the Gallipoli Peninsula, Bulletin of Miscellaneous Information (Royal Gardens, Kew) Vol. 1924, No. 7 (1924), pp. 287-299 http://www.jstor.org/discover/10.2307/4118510?uid=3739192&uid=2&uid=4&sid=21103824884 397 John Hall, V. John Basarin, Leonie Lockstone-Binney, An empirical analysis of attendance at a commemorative event: Anzac Day at Gallipoli, International Journal of Hospitality Management, Volume 29, Issue 2, June 2010, Pages 245-253, ISSN 0278-4319. http://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S0278431909001200 Brad West, Dialogical Memorialization, International Travel and the Public Sphere: A Cultural Sociology of Commemoration and Tourism at the First World War Gallipoli Battlefields, Tourist Studies December 2010 vol. 10 no. 3 209-225. http://tou.sagepub.com/content/10/3/209.short Abdullah Kelkit, Sezgin Celik, and Hayriye Eşbah, Ecotourism Potential of Gallipoli Peninsula Historical National Park. Journal of Coastal Research: Volume 26, Issue 3: pp. 562 – 568. http://dx.doi.org/10.2112/09-1181.1 Adam Cobb, Electronic Gallipoli?, Australian Journal of International Affairs Volume 53, Issue 2, 1999. http://www.tandfonline.com/doi/abs/10.1080/00049919993926?journalCode=caji20#.U0R5tPl_ vTo

Alper Baba, Ozan Deniz, Effect of warfare waste on soil: a case study of Gallipoli Peninsula (Turkey), International Journal of Environment and Pollution, Inderscience Publishers, ISSN09574352 (Print), 1741-5101, Environment and Sustainable Development, Volume 22, Number 6/2004:657-675. http://inderscience.metapress.com/content/ghwadjn8jupcget1/ Hall, John; Basarin, V. John; Lockstone-Binney, Leonie, Pre- and Posttrip Factors Influencing the Visitor Experience at a Battlefield Commemorative Event: Gallipoli, A Case Study, Tourism Analysis, Volume 16, Number 4, November 2011 , pp. 419-429(11). http://www.ingentaconnect.com/content/cog/ta/2011/00000016/00000004/art00004 Selda Uca Ozera, Gorkem Kayaalp Ersoy, Demet Tuzunkan, DARK TOURISM IN GALLIPOLI: Forecast Analysis to Determine Potential of Australian Visitors, Procedia - Social and Behavioral Sciences Volume 41, 2012, Pages 386–393. http://dx.doi.org/10.1016/j.sbspro.2012.04.045 Mayer, Geoff, Problems of representation Gallipoli and identity, Metro Magazine: Media & Education Magazine, Issue 89 (Autumn 1992). http://search.informit.com.au/documentSummary;dn=197866077805702;res=IELLCC Anne-Marie Hede, John Hall, Evoked Emotions: Textual Analysis Within the Context of Pilgrimage Tourism to Gallipoli, Vol. Iss: 6, pp.45 – 60. http://www.emeraldinsight.com/journals.htm?articleid=17036714&show=abstract Basarin, Vecihi (John), Battlefield tourism - Anzac day commemorations at Gallipoli: an empirical analysis, Ph.D thesis, Deakin Graduate School of Business, Deakin University. http://dro.deakin.edu.au/view/DU:30041721 Hall, John and Basarin, John, Anzac Day Commemorations at Gallipoli and the Economic Effects of Attendance Tourism & Hospitality in a Dynamic World. Fremantle, W.A.: Curtin University of Technology, 2009: [1871]-[1885]. http://search.informit.com.au/documentSummary;dn=171983306327206;res=IELBUS> John Hall, V John Basarin, The importance of satisfaction, word of mouth and recommending behavior in battlefield commemorative event tourism: Gallıpoli a case study. http://dro.deakin.edu.au/eserv/DU:30025486/hall-importanceofsatisfaction-2009.pdf Eastgate, Anne, Place Attachment and Heritage Tourism: The Case of Australian Tourist Attachment to Gallipoli, Tourism and Hospitality: Challenge the Limits. Hobart, Tas.: University of Tasmania. School of Management, 2010: [467]-[470]. http://search.informit.com.au/documentSummary;dn=814951245068253;res=IELBUS> Using strategic philanthropy to improve heritage tourist sites on the Gallipoli Peninsula, Turkey: community perceptions of changing quality of life and of the sponsoring organization http://www.tandfonline.com/doi/abs/10.1080/09669582.2012.699061#.U0R7R_l_vTo Savaş alanları turizmi: gelibolu yarımadasına gelen ziyaretçilere yönelik bir çalışma

http://web.a.ebscohost.com/abstract?direct=true&profile=ehost&scope=site&authtype=crawler &jrnl=13015265&AN=78004686&h=MO3w2%2fk4ETTnQIyeaMfLPxSPi62VTf%2bFGBYwFcyipOK Z7GwChqLin7TlT8J3v08qc5UQVe6Kh%2b5OQYYTecNaYA%3d%3d&crl=c Turkish memorialization at Gallipoli: Rethinking the commemoration/tourism nexus http://www.bristol.ac.uk/spais/research/workingpapers/wpspaisfiles/west0410.pdf

Gelibolu Yarımadası Tarihi Milli Parkı Odak Alanları Fikir Projesi Yarışması

Çevre Düzeni ve Peyzaj Standartları PEY100 GENEL 2 PEY110 AÇIK VE YEŞİL ALAN SİSTEMİ 3 PEY111 SÜRÜLMÜŞ PEYZAJ 4 PEY120 GÖRSEL VE ÇEVRESEL DEĞERLER 5 PEY200 SERT PEYZAJ: GELİBOLU JEOLOJİ HARMANI 6 PEY210 YARIŞMA ALANLARINDA ARAZİ BİÇİMLENDİRME / KOT ÇALIŞMALARI 7 PEY211 TARİH ÇEMBERİ 8 PEY212 ANLATI PATİKASI 10 PEY213 BAKI TERASI 11 PEY220 SERT PEYZAJ ÖNERİLERİ 13 PEY221 OTOPARKLAR 14 PEY222 BARİYERLER / SINIRLAR 15 PEY223 MERDİVENLER / BASAMAKLAR 16 PEY224 RAMPALAR 17 PEY225 SIKIŞTIRILMIŞ TOPRAK DUVARLAR 18 PEY226 ZEMİN KAPLAMALARI 23 PEY230 AYDINLATMA ÖNERİLERİ 31 PEY240 DRENAJ SİSTEMİ ÖNERİLERİ 32 PEY300 YUMUŞAK PEYZAJ 33 PEY310 BİTKİ TÜR VE KULLANIM KRİTERLERİ 34 PEY311 SOLİTER AĞAÇLAR 35 PEY312 ÇEPER BİTKİLERİ 37 PEY313 ODAK ALANI İÇERİSİNDE KULLANILACAK BİTKİLER 38 PEY320 SU KULLANIM OLANAKLARI 39 PEY330 MEVCUT BİTKİ DOKUSUNUN MAKİ VE ORMAN ALANLARININ KORUNMASI / GELİŞTİRİLMESİ 40 PEY340 EKOLOJİK SİSTEM VE DOĞAL KISITLARIN TESPİT VE KORUNMASINA YÖNELİK AÇIKLAMA RAPOR VE ÖNERİLER 41 PEY341 KORUMA PLANLAMA 42 PEY350 EROZYON 43 PEY360 YANGIN RİSK YÖNETİMİ 44 PEY361 YANGIN ÖNLEYİCİ VE HASAR AZALTICI ÖNERİLER 45 PEY362 YANGINA MÜDAHALE ÖNERİLERİ 46 PEY363 YANGIN SONRASI RESTORASYON ÖNERİLERİ 47 PEY400 YANLIŞ UYGULAMALAR 48 PEY410 ARAZİ BİÇİMLENDİRME HATALARI 48 PEY420 AYDINLATMA HATALARI 48 PEY430 OTOPARK UYGULAMALRINDA YAPILAN HATALAR 48 PEY440 TAŞ VE BİTKİ TEDARİKİ 48 Her hakkı saklıdır. Copyright © 2014

Gelibolu Yarımadası Tarihi Milli Parkı Odak Alanları Fikir Projesi Yarışması

Çevre Düzeni ve Peyzaj Standartları

PEY100 GENEL

PEY100 GENEL Gelibolu Yarımadası Tarihi Milli Parkı için sunulan peyzaj tasarımı, odak alanlarının herbirinin kendine özgün, ama bütünlüklü bir dil vurgulanmalarını sağlamayı hedeflemektedir. Bunu yaparken, yarımadanın farklı tarihsel katmanlarını ortaya çıkaran malzeme ve bitki seçimlerinden faydalanmaktadır. Gelibolu’nun jeolojik tarihine atfen, yapısını oluşturan taşları ve toprağı; kendi florasına ait olan bitkilerden ise sembolik değeri olanları tasarım dilinde kullanmaktadır.

Gelibolu Yarımadası Tarihi Milli Parkı Odak Alanları Fikir Projesi Yarışması

Çevre Düzeni ve Peyzaj Standartları

PEY110 AÇIK VE YEŞİL ALAN SİSTEMİ

PEY110 AÇIK VE YEŞİL ALAN SİSTEMİ Odak alanları, doğal döngüsü içerisinde yaşamağa devam etmekte olan canlı Gelibolu Yarımadası peyzajının içerisinde birer sessizlik, es ve içe dönük düşünme mekanları olarak tasarlanmıştır. Bu nedenle peyzaj karakteri sarp ve zamansızdır. Bağlamı dolayısıyla bitki kullanılan odak alanları dışında, mevsimleri ve zamanın ritmini hissettirmeyen bitkisiz bir peyzaj dili oluşturulmuştur. Gelibolu Yarımadası’nın en eski tarihi olan jeolojik tarihine atıfta bulunan odak alan peyzajları, yarımadanın jeolojik yapısını oluşturan taşlardan ve topraktan oluşur. Bu taşları kırarak ve sıkıştırarak yaratılan doku, şehitliklerin ve savaş kalıntılarının (yapılar, siperler, vb.) etrafını örterek yapı ve anıtlara bir arka zemin oluşturarak bunları birer buluntu, kalıntı (RELIC) olarak ortaya çıkarmayı hedefler. Bir arkeolojik alan tecrübesi yaratan peyzaj düzenlemesi bu şekilde savaşı ve kalıntılarını geçmişte kalmış ve süregelmeyecek bir uygarlık gibi yalıtır. Bu zemin aynı zamanda odak alanlarındaki dağınık ve kopuk unsurları da bir araya getirir. Her odak alanının sembolik bir soliter ağacı ve kendine mahsus bir zemin dokusu ile çeperlerini tarif eden tek cins bitkileri bulunmaktadır.

Gelibolu Yarımadası Tarihi Milli Parkı Odak Alanları Fikir Projesi Yarışması

Çevre Düzeni ve Peyzaj Standartları

PEY111 SÜRÜLMÜŞ PEYZAJ

A Taş

B Toprak

C Taş + Toprak

D Toprak + Bitki 4

Gelibolu Yarımadası Tarihi Milli Parkı Odak Alanları Fikir Projesi Yarışması

Çevre Düzeni ve Peyzaj Standartları

PEY120 GÖRSEL VE ÇEVRESEL DEĞERLER

PEY120 GÖRSEL VE ÇEVRESEL DEĞERLER Odak alanlarının tasarımı, içinde bulundurdukları yapılar, şehitlikler ve hikayelerinin yanısıra doğal topoğrafik yapılarına da özgü tasarlanmıştır. Sırtlara yerleşen alanlar (Conk Bayırı ve 57. Alay Şehitliği) sırtta olmanın sağladığı hakim manzarayı olabildiğince ortaya çıkaracak şekilde tasarlanmıştır. Abide bir burunda olduğundan bu burunun tüm avantajlarından faydalanabilmek, tören günleri töreni denize açabilmek amacıyla bir öneri tasarlanmıştır. Şahindere Şehitliği hemen yanındaki tepe ve tarlalara da bakı verecek şekilde ele alınırken Mecidiye Tabyası denizle bağlantısını da sağlamak üzere ele alınmıştır. Ertuğrul Tabyasında da sert ve geçirgen olmayan zemin orijinal topoğrafyasını bulmak üzere bir toprak ve bitki şekillendirmesiyle tasarlanmıştır. Ziyaretçileri odak alanlarının sahip oldukları topoğrafik ve doğal özelliklerin ayırdına vardırmak ve bu noktalarda duraklatabilmek için bakı terasları ve seyir oturma kademeleri tasarlanmıştır.

Gelibolu Yarımadası Tarihi Milli Parkı Odak Alanları Fikir Projesi Yarışması

Çevre Düzeni ve Peyzaj Standartları

PEY200 SERT PEYZAJ: GELİBOLU JEOLOJİ HARMANI

PEY200 SERT PEYZAJ: GELİBOLU JEOLOJİ HARMANI Sert peyzaj için Gelibolu Yarımadası’nın çeşitlilik içerek jeolojik yapısını yansıtan farklı taşlardan oluşan bir karışım oluşturulmuştur. Gelibolu Harmanı adını verdiğimiz bu taşlar kullanılarak yarımadanın coğrafyasının jeolojik geçmişi ile savaş tarihi buluşmakta, odak alanları jeolojik tarihe referans veren bir katmanla kaplanmaktadır.

Gelibolu Yarımadası Tarihi Milli Parkı Odak Alanları Fikir Projesi Yarışması

Çevre Düzeni ve Peyzaj Standartları

PEY210 YARIŞMA ALANLARINDA ARAZİ BİÇİMLENDİRME

PEY210 YARIŞMA ALANLARINDA ARAZİ BİÇİMLENDİRME / KOT ÇALIŞMALARI Topoğrafya gerek tarihi alanlarda, gerekse doğal peyzajda çok belirgin ve kendine has bir morfoloji göstermektedir. Ağaçlandırma veya arazi şekillendirmesiyle bu silüetlerin bozulmaması esas alınmıştır. Odak alanlarında yukarıda da bahsedildiği gibi yumuşak arazi şekillendirme çalışmaları yapılması öngörülmüştür. Bu çalışma, hem zeminde süreklilik gösteren dokunun sağlanması, hem de ziyaretçi dolaşım parkurlarının kurgulanması için tasarlanmıştır.

Çevre Düzeni ve Peyzaj Standartları

PEY211 TARİH ÇEMBERİ

Gelibolu Yarımadası Tarihi Milli Parkı Odak Alanları Fikir Projesi Yarışması

Çevre Düzeni ve Peyzaj Standartları

PEY211 TARİH ÇEMBERİ

Gelibolu Yarımadası Tarihi Milli Parkı Odak Alanları Fikir Projesi Yarışması

Çevre Düzeni ve Peyzaj Standartları

PEY212 ANLATI PATİKASI

Tip A

Tip B

Tip C 10

Gelibolu Yarımadası Tarihi Milli Parkı Odak Alanları Fikir Projesi Yarışması

Çevre Düzeni ve Peyzaj Standartları

PEY213 BAKI TERASI

Gelibolu YarÄąmadasÄą Tarihi Milli ParkÄą Odak AlanlarÄą Fikir Projesi YarÄąĹ&#x;masÄą

Ă&#x2021;evre DĂźzeni ve Peyzaj StandartlarÄą

PEY213 BAKI TERASI

Her hakkÄą saklÄądÄąr. Copyright ÂŠ 2014

Gelibolu Yarımadası Tarihi Milli Parkı Odak Alanları Fikir Projesi Yarışması

Çevre Düzeni ve Peyzaj Standartları

PEY220 SERT PEYZAJ ÖNERİLERİ

Çanakkale Oluşumu

PEY220 SERT PEYZAJ ÖNERİLERİ Sert peyzaj prensipleri tasarımın omurgasını oluşturmaktadır. Gelibolu’ya has bir mineral karışımı elde edip, bu karışımı farklı renk, doku ve normlarda kullanarak hem zeminde tarım desenini çağrıştıracak çizgisel desenler elde etmek, hem de bu karışımın yine katmanlı şekilde duvar, prekast oturma elemanları ve ayırıcılar için kullanılması düşünülmüştür. Peyzaj ile metaforik olarak toprağın yeniden harmanlanması hedeflenmektedir. Gelibolu ile aynı jeolojik özelliklere sahip Çanakkale’den, bu bölgenin kendine has, yerel mineral materyalinin sağlanması planlanmaktadır.

Açık Krem Renkli Kireçtaşı

Oolit

Kumsal kireçtaşı

Sarı-Gri Kumsal şist İnce taneli kumtaşı

[bkz. PEY111]

Kömür ve mudstone tabakaları

Pembemsi, Kırmızımsı ve Sarımsı Gri Renkli Kumtaşı

Konglomera Mudstone

Conkbayırı Oluşumu

Kum

Çakıl

Kıyısal kumul

Çakıl

Bresya (Breccia)

Kömür

Şist

Taraça

Kum

Geç Eosen SarıKahverengi Kumtaşı

Açık Yeşil Volkanik tüf 13

Gelibolu Yarımadası Tarihi Milli Parkı Odak Alanları Fikir Projesi Yarışması

Çevre Düzeni ve Peyzaj Standartları

PEY221 OTOPARKLAR

PEY221 OTOPARKLAR Odak alanlarının ulaşım, otopark ve sirkülasyon konusu çözümlenirken, geçirimsiz yüzeylerin, özellikle de otoparkların kıyısına ‘bioswale’ tabir edilen ‘süzgeçler’ yerleştirilmesi planlanmıştır. Bu yapılar, su geçirmeyen zeminler üzerinden akan yüzey sularını toplayıp, filtre ettikten sonra yeraltı sularına ulaştıran süzgeçlerdir. Suyu toplayacak sığ bir hendek oluşturulduktan sonra bunun içerisi bitki materyali, kompost veya kaya ile doldurulur. Amaç suyu burada bir müddet tutarak içerisinde bulunan silt ve diğer kirleticilerin süzülmesini sağlamaktır. Özellikle kurşunlu benzinlerden kaynaklı kurşun, kadmiyum ve krom gibi ağır metaller bu filtrasyonda tutulur.

Gelibolu Yarımadası Tarihi Milli Parkı Odak Alanları Fikir Projesi Yarışması

Çevre Düzeni ve Peyzaj Standartları

PEY222 BARİYERLER / SINIRLAR

PEY222 BARİYERLER / SINIRLAR Çevre düzeni yapılırken bariyerlerin fiziksel elemanlar olarak değil, kot farklılıkları ile oluşması hedeflenmiştir. Odak alanlarını çevreleyen ‘sınır’ kimi zaman arazi eğimi, kimi zaman da orman, tarım arazisi vb. olarak ortaya çıkmaktadır. Alanda yapılan yumuşak kot düzenlemeleri ve yüzey oluşturma işlemleri sırasında sıyrılan verimli üst toprak tabakasının, odak alanı sınırlarında ince bir bant oluşturacak şekilde düzenlenmesi sayesinde, hem alan çevreden belli belirsiz bir dokunuşla ayrılacak, hem de çeperlerde yetiştirilmek istenen ve alana karakterini verecek bitkilere uygun bir dikim zemini sağlanmış olacaktır.

iri çakıl

iri çakıl ince çakıl

verimli üst toprak (bitkisel) çeper bitkileri

sac ayırıcı

Gelibolu Yarımadası Tarihi Milli Parkı Odak Alanları Fikir Projesi Yarışması

Çevre Düzeni ve Peyzaj Standartları

PEY223 MERDİVENLER / BASAMAKLAR

PEY223 MERDİVENLER / BASAMAKLAR Merdivenlerin arazide rampalar ile paralel kullanılması ve doğal taş basamaklardan oluşturulması planlanmaktadır. Basamaklar 15 cm. kalınlığında doğal taştan kesilip, birbirine kenetlenen çakıl yatağı üzerine, sıkıştırılmış zemine yerleştirilecektir.

Gelibolu Yarımadası Tarihi Milli Parkı Odak Alanları Fikir Projesi Yarışması

Çevre Düzeni ve Peyzaj Standartları

PEY224 RAMPALAR

PEY224 RAMPALAR Rampaların en fazla yüzde 5’lik bir eğimle, sıkıştırılmış doğal taş döşenerek yapılması tasarlanmıştır.

100 mm kesilmiş doğal taş derzlerine kum/çimento 25 mm kum yatak 150 mm agrega

sıkıştırılmış zemin

Gelibolu Yarımadası Tarihi Milli Parkı Odak Alanları Fikir Projesi Yarışması

Çevre Düzeni ve Peyzaj Standartları

PEY225 SIKIŞTIRILMIŞ TOPRAK DUVARLAR

PEY225 SIKIŞTIRILMIŞ TOPRAK DUVARLAR Zeminler için kullanılacak olan Gelibolu’ya ait mineral karışımı duvarların yapımında da kullanılacaktır. Bu karışım öğütülüp, kil ve doğal fiber ile birleştirilip kalıplar içerisinde sıkıştırılır. Zeminde olduğu gibi duvarlar da (istinad, yapı vs) Gelibolu’nun jeolojisinden, toprağından oluşur. Bu duvarların yapımında kullanılacak doğal materyalin renk, doku ve norm çeşitliliği katmanlaşarak, doğal bir arazi kesiti ile karşı karşıya olunduğu izlenimini yaratacaktır.

Gelibolu Yarımadası Tarihi Milli Parkı Odak Alanları Fikir Projesi Yarışması

Çevre Düzeni ve Peyzaj Standartları

PEY225 SIKIŞTIRILMIŞ TOPRAK DUVARLAR

Gelibolu Yarımadası Tarihi Milli Parkı Odak Alanları Fikir Projesi Yarışması

Çevre Düzeni ve Peyzaj Standartları

PEY225 SIKIŞTIRILMIŞ TOPRAK DUVARLAR

Gelibolu Yarımadası Tarihi Milli Parkı Odak Alanları Fikir Projesi Yarışması

Çevre Düzeni ve Peyzaj Standartları

PEY225 SIKIŞTIRILMIŞ TOPRAK DUVARLAR

Gelibolu Yarımadası Tarihi Milli Parkı Odak Alanları Fikir Projesi Yarışması

Çevre Düzeni ve Peyzaj Standartları

PEYX00 PEY225 SIKIŞTIRILMIŞ TOPRAK DUVARLAR

Gelibolu Yarımadası Tarihi Milli Parkı Odak Alanları Fikir Projesi Yarışması

Çevre Düzeni ve Peyzaj Standartları

PEY226 ZEMİN KAPLAMALARI

PEY226 ZEMİN KAPLAMALARI Zeminlerde yukarıda bahsedilen Gelibolu’ya ait, farklı büyüklüklerde, farklı kesitlerde ve değişik renklerde çakıllar, kum ve taşlar kullanılmıştır. Yüzey işlemleri odak alanlarında bütünlük sağlayacaktır. Sabit peyzaj elemanları da adeta zeminden modellenmiş kütleler şeklinde hissedilecektir.

Gelibolu Yarımadası Tarihi Milli Parkı Odak Alanları Fikir Projesi Yarışması

Çevre Düzeni ve Peyzaj Standartları

PEY226 ZEMİN KAPLAMALARI

sac ayırıcı

çakıl taşı kireçtaşı agrega

35-50 mm çakıl taşı 75-150 mm agrega geotekstil sıkıştırılmış zemin

ALTERNATIF 1

ALTERNATIF 2

Gelibolu YarÄąmadasÄą Tarihi Milli ParkÄą Odak AlanlarÄą Fikir Projesi YarÄąĹ&#x;masÄą

Ă&#x2021;evre DĂźzeni ve Peyzaj StandartlarÄą

PEY226 ZEMÄ°N KAPLAMALARI

TOPRAK DĂ&#x153;ZENLEMESÄ° TÄ°P KESÄ°TÄ°

Her hakkÄą saklÄądÄąr. Copyright ÂŠ 2014

Gelibolu Yarımadası Tarihi Milli Parkı Odak Alanları Fikir Projesi Yarışması

Çevre Düzeni ve Peyzaj Standartları

PEY226 ZEMİN KAPLAMALARI

Gelibolu Yarımadası Tarihi Milli Parkı Odak Alanları Fikir Projesi Yarışması

Çevre Düzeni ve Peyzaj Standartları

PEY226 ZEMİN KAPLAMALARI

harç dolgulu 6cm kayrak taşı peyzaj keçe membranı 7cm kırılmış sıkılaştırılmış taş

çelik kenar profili

yeşil alan

6 cm kayrak taşı

harç dolgu

çelik kenar profili

Gelibolu Yarımadası Tarihi Milli Parkı Odak Alanları Fikir Projesi Yarışması

Çevre Düzeni ve Peyzaj Standartları

ZEMİN KAPLAMALARI

6cm çakıl taşı peyzaj keçe membranı 7cm kırılmış sıkılaştırılmış taş

çelik kenar profili

yeşil alan

PEY226

6 cm çakıl taşı

çelik kenar profili

Gelibolu Yarımadası Tarihi Milli Parkı Odak Alanları Fikir Projesi Yarışması

Çevre Düzeni ve Peyzaj Standartları

PEY226 ZEMİN KAPLAMALARI

harç dolgulu 6cm kayrak taşı peyzaj keçe membranı 7cm kırılmış sıkılaştırılmış taş

çelik kenar profili

yeşil alan

6 cm kayrak taşı

harç dolgu

çelik kenar profili

Gelibolu Yarımadası Tarihi Milli Parkı Odak Alanları Fikir Projesi Yarışması

Çevre Düzeni ve Peyzaj Standartları

PEY226 ZEMİN KAPLAMALARI

200

6cm çakıl taşı peyzaj keçe membranı 7cm kırılmış sıkılaştırılmış taş

çelik kenar profili

yeşil alan

6 cm kayrak taşı 6 cm çakıl taşı

çelik kenar profili

%85$<$ <2/ %2<81&$ =,<$5(7&,/(5,1 <8585.(1 7$.,3 ('(%,/(&(./(5, %,5 $1/$7, 0(71, *(/(&(.7,5

Gelibolu Yarımadası Tarihi Milli Parkı Odak Alanları Fikir Projesi Yarışması

Çevre Düzeni ve Peyzaj Standartları

PEY230 AYDINLATMA ÖNERİLERİ

PEY230 AYDINLATMA ÖNERİLERİ Odak alanlarında oluşturulacak karşılama biriminin toprak kütlesi ve üzerindeki gömük ismin gizli ışık kaynakları tarafından, düşük dozda aydınlatılması planlanmıştır. Her alanda bulunan birer adet soliter ağacın projektör ile alttan aydınlatılması, bu ağaçların varlığını daha da güçlü kılacaktır. Işık kaynağının gizli kalıp, aydınlatılacak ağaç tacının fener gibi hissedilmesi esastır. Odak alanlarında bulunan tarihi yapılar ve eserler aydınlatılacaktır. Abide çok güçlü projektörlerle aydınlatıldığı için bu odak alanında ilave aydınlatma senaryosu öngörülmemiştir.

Gelibolu Yarımadası Tarihi Milli Parkı Odak Alanları Fikir Projesi Yarışması

Çevre Düzeni ve Peyzaj Standartları

PEY240 DRENAJ SİSTEMİ ÖNERİLERİ

PEY240 DRENAJ SİSTEMİ ÖNERİLERİ Odak alanlarında kullanılacak zemin geçirgen olup, mevcut geçirimsiz zeminlerin yerine geçmesi öngörülmüştür. Böylelikle doğal alanların üzerine empoze edilen geçirimsiz yüzeylerin yarattığı drenaj sorunları kısmen giderilmiş olacaktır. Sıkıştırılmış zemin altına drenaj sistemi döşenip, sulama ve yangın durumunda kullanılmak üzere yer altı yağmur suyu depolarına kanalize edilecektir. Otopark başlığı altında sözü edilen ‘bioswale’ uygulaması da yüzey sularının filtre edilerek yer altı sularına ulaşması prensibine dayanmaktadır.

92 86

Gelibolu Yarımadası Tarihi Milli Parkı Odak Alanları Fikir Projesi Yarışması

Çevre Düzeni ve Peyzaj Standartları

PEY300 YUMUŞAK PEYZAJ

PEY300 YUMUŞAK PEYZAJ Yumuşak peyzaj, projede sürülmüş toprakta biten otsu bitkilerden, soliter ağaçlardan ve çeper bitkilerden oluşur. Odak alanlarında benimsenen genel tavır sarp bir peyzajdır.

Gelibolu Yarımadası Tarihi Milli Parkı Odak Alanları Fikir Projesi Yarışması

Çevre Düzeni ve Peyzaj Standartları

PEY310 BİTKİ TÜR VE KULLANIM KRİTERLERİ

PEY310 BİTKİ TÜR VE KULLANIM KRİTERLERİ Projede kullanılacak bitkilerin türleri birkaç temel esasa göre belirlenmiştir. Öncelikle tamamının Gelibolu’ya ait türler olmasına özen gösterilmiştir. Bu türleri belirlerken W. B. Turill tarafından 1924’te yapılan kapsamlı flora çalışması esas alınmıştır. Nesli tükenme riski bulunanlar veya yarımadanın nazik ekosisteminde yaşama mücadelesi verenler öncelikli olarak tercih edilmiştir. Bunun yanı sıra seçilen türlerin, yangına dayanıklı ve ekoçeşitliliği arttıracak bitkiler olması önemsenmiştir. Gün geçtikçe iklim değişikliği nedeniyle yazlar daha sıcak ve bahar ayları daha az yağışlı geçmektedir. Gelibolu zaten hayli kurak bir iklim yapısına sahip olduğu için bitki seçiminde kurakçıl türler tercih edilmiştir. Yarımada’nın kısıtlı su kaynaklarında suyun kişisel kullanım ve tarım arazilerinin sulanmasında kullanılması daha önceliklidir. Odak alanlarında çim yerine belirli bölgelerde Gelibolu’ya has otsu bitkilerin tohumlarından elde edilecek Gelibolu çayır karışımı ekilmesi önerilmektedir. Seçim kriterlerinden önemli birisi de bitkilerin sembolik değeridir. Çağlar boyunca insanlar bitkilere değişik anlamlar yüklemişlerdir. Gelibolu Yarımadası gibi çok katmanlı bir kültürel yapıya sahip bir bölgede, hem antik çağlardan beri belli simgesel anlamlar kazanan türler, hem savaşa dair semboller yüklenen bitkiler, hem de yörenin folklorunda yer alan ağaçlar, çalılar ve otsu bitkiler tercih edilmiştir.

Gelibolu Yarımadası Tarihi Milli Parkı Odak Alanları Fikir Projesi Yarışması

Çevre Düzeni ve Peyzaj Standartları

PEY311 SOLİTER AĞAÇLAR

PEY311 SOLİTER AĞAÇLAR Odak alanlarında, tek başına veya grup halinde gelen ziyaretçilerin dolaşım parkurları kurgulanmıştır. Her alanın karşılama biriminde, tek bir noktada soliter ağaç kullanılmıştır. Bu ağaçlar hem alana kendine has bir kimlik katmakta, hem de gölge ağacı işlevi görmektedir. Olabildiğince yetişkin ağaçlar kullanılması kısa zamanda istenen etkinin sağlanması bakımından önemlidir.

Olea europea (Zeytin) Zeytin ağacı bereket ve barışın sembolüdür. Kültüre alındığı bilinen en eski bitkilerdendir. Her dem yeşil ve heykelsi gövde formuyla çok etkili bir peyzaj unsurudur. Zeytin hasadı Ekim – Kasım aylarında yapılır. Hem Yarımada’da ekonomik olarak, hem de odak alanlarında sembolik ve estetik olarak dikilmesi düşünülmüştür.

Arbutus andrachne (Sandal Ağacı) Akdeniz Çilek Ağacı olarak da bilinen bu ağaç, maki ailesi içinde yer alan bir ağaççıktır. Tropik sandal ağacı ile bir akrabalığı bulunmamaktadır. Sandal ağacı ölümsüzlüğü sembolize eder. Kabukları soyulan gövdesi çok güzel bir görünüme sahip olup, meyveleri marmelat ve parfüm yapımında kullanılır.

Zeytin, ABİDE’nin soliter ağacı olarak, barışı temsilen kullanılmıştır.

MECİDİYE TABYASI’nda da ölümsüzlüğü sembolize etmek için sandal ağacı dikilecektir.

Gelibolu Yarımadası Tarihi Milli Parkı Odak Alanları Fikir Projesi Yarışması

Çevre Düzeni ve Peyzaj Standartları

Quercus trojana (Makedonya Meşesi) 1915 Çanakkale muharebelerine tanıklık etmiş ve anıt ağaç statüsüne alınması önerilen (R. Raci Bademli, 2004) Truva meşesine atfen dikilmesi öngörülmüştür. Meşe ağacı dayanıklılığın sembolü olarak bilinmektedir. Alanda makilik içerisinde büyük bir her dem yeşil meşe popülasyonu mevcuttur (Q. coccifera, Q. ilex) Quercus trojana bu meşelerden büyüklüğü ile ayrılmaktadır. Yetişkin bir ağaç 10-20 metre kadar boylanabilmektedir. CONK BAYIRI’nda tek ağaç, burada yaşanan direnç ve dayanıklılığın hatırasına meşe olacaktır.

Laurus nobilis (Defne Ağacı) Antik çağlardan beri defne ağacı güç ve zaferin sembolü olmuştur. Her dem yeşil olması ve hızlı gelişmesi nedeniyle soliter ağaç olarak düşünülmüştür. Defne ağacı ERTUĞRUL TABYASI’ndan yapılan top ateşinin savaşın kaderini etkilemesi nedeniyle bu alana dikilecektir.

PEY311 SOLİTER AĞAÇLAR

Pinus pinea (Fıstık Çamı) Gelibolu’nun doğal bitki örtüsünde kızılçamlar olmakla birlikte fıstık çamları da yetişmektedir. Çanakkale savaşı sırasında mevcut çam ağaçlarının çoğu kesilerek siper yapımında kullanılmıştır. Geriye kalan sembolik bir soliter fıstık çamı Anzak mezarlığında bulunmaktadır. Anzaklar Gelibolu’dan dönerken beraberlerinde götürdükleri kozalaklar ile bu çamları çoğaltmış, hatıra fidanlıkları oluşturmuşlardır. Fıstık çamı özellikle genç formu ile öne çıkan çok estetik bir tek ağaç olarak kullanılmıştır. ŞAHİNDERE ŞEHİTLİĞİ’nin soliter ağacı fıstık çamıdır.

Cupressus sempervirens (Mezarlık servisi) Servi ağacı her dem yeşil, 35 metreye kadar boylanabilen ve yangına dayanıklılığı ile ön plana çıkan bir ağaçtır. Hem doğu, hem de batı dünyasında mezarlıklar ile özdeşleşmektedir. Mitolojide Apollon’un çok sevdiği Cyparissus adlı genç, yanlışlıkla en değerli erkek geyiğini öldürünce sonsuza dek ağlayıp yasını tutmak ister. Bunun üzerine Apollon tarafından servi ağacına dönüştürülür ve gözyaşları reçine olarak akar. Ağaç böylece matemin sembolü haline gelir. İki tarafta da yaşanan ağır kayıpların adına için 57. ALAY ŞEHİTLİĞİ’nin tek ağacı servi ağacıdır.

Gelibolu Yarımadası Tarihi Milli Parkı Odak Alanları Fikir Projesi Yarışması

Çevre Düzeni ve Peyzaj Standartları

PEY312 ÇEPER BİTKİLERİ

PEY312 ÇEPER BİTKİLERİ Alanların sınırları bazen tarım arazisi bazen de doğal peyzaj ile buluşmaktadır. Çevre peyzaj ile birleşim noktasını temsil eden bu kıyıların özel olarak bitkilendirilmesi düşünülmüştür. Seçilen bitkilerin kurakçıl, yangına dayanıklı ve doğal peyzaja ait unsurlar olmasının yanı sıra, kitlesel olarak dikildiklerinde yaratacakları güçlü estetik ve temsil ettikleri sembolik anlamları ön planda tutulmuştur.

Myrtus communis (Mersin) Mersin aşk ve ölümsüzlüğün sembolü olup, evlilik buketlerinde tarih boyunca kullanılmıştır. Mezar ziyaretlerinde kullanılması nedeniyle ölüm kavramı ile de birlikte düşünülmektedir. Peyzajda hem dekoratif, hem tıbbi, hem de gastronomik kullanımı için tercih edilmektedir. 57. ALAY ŞEHİTLİĞİ’nin alanında çeperlere mersin dikilecek, hem sembolik olarak, hem de kokusuyla varlığını hissettirecektir.

Rosmarinus officinalis (Biberiye) Biberiye antik Yunan’da hafızaya iyi geldiği düşüncesiyle bilginler tarafından yakalarında taşınırmış. Bu düşünce evrilerek günümüzde hatıra için kullanılmaya başlanmış. Doğada bulunan biberiyeyi bir peyzaj unsuru olarak kullanarak hem kokusundan, hem çiçeklenme döneminde çiçeklerinden, hem de her dem yeşil çit bitkisi özelliğinden faydalanılması düşünülmüştür. CONK BAYIRI’nda çeperlerde dikilecek biberiye ile hem görsel, hem de koku duyularına ait etki yaratılmak istenmektedir.

Cistus salviifolius (Laden) Anzaklar tarafından Gelibolu’ya has bir bitki olarak karakterize edilen laden, makiler içerisinde yaygın bir popülasyonu olan, termofil ve kurakçıl bir bitkidir. Yangına dayanıklı bu ufak çalı, Nisan – Mayıs aylarında çiçeklendiğinde pollinatör işlevi görmektedir. Cape Helles anıtına da yakınlığı nedeniyle ERTUĞRUL TABYASI çeperlerine laden dikilmesi düşünülmüştür. 37

Juniperus oxycedrus (Ardıç) Ardıç bitkisi Yarımada’da makilik içerisinde doğal formda yer almaktadır. Bu bitkinin de hem tıbbi hem de gastronomik kullanımı kullanımı vardır. Kurakçıl ve her dem yeşil oluşu ile kalıcı bir peyzaj unsurudur. ABİDE’nin alan çeperi ardıç ile şekillenecektir.

Gelibolu Yarımadası Tarihi Milli Parkı Odak Alanları Fikir Projesi Yarışması

Çevre Düzeni ve Peyzaj Standartları

PEY313 ODAK ALANI İÇERİSİNDE KULLANILACAK BİTKİLER

PEY313 ODAK ALANI İÇERİSİNDE KULLANILACAK BİTKİLER Sürülmüş taş peyzajın içerisinde bazı alanlarda yer yer bitkiler önerilmiştir. Burada sembolik ve biyolojik önemi bakımından ön plana çıkan iki otsu bitkiden bahsedilecektir. Bunların yanı sıra, Abide’de alan içerisinde mevcut bir gül bahçesi bulunmaktadır. ŞAHİNDERE ŞEHİTLİĞİ çevresinde mezar kalıntıları bulunduğu için bitki dikimi yerine Gelibolu çayır karışımı ekilmesi planlanmıştır. Bunların yanı sıra, ABİDE’de alan içerisinde mevcut bir gül bahçesi bulunmaktadır.

Papaver rhoeas (Gelincik) Antik çağlardan beri gelincik tarımda verimliliğin sembolü olmuştur. Kuru ve verimsiz toprakları tercih eden bu bitkinin tohumları uzun süre uykuda kalır. Toprak karıştırıldığında veya sürüldüğünde tohumlar canlanır ve gelincikler açar. Bu nedenle büyük savaşlarda cephede yaşanan toprak hareketlerinin bir sonucu olarak açan gelincikler sıklıkla orada hayatını kaybedenlerle özdeşleştirilmiştir. Gelincik çiçeğinden şurup, likör ve reçel yapılmaktadır. Gelibolu’da ziyaretçi yoğunluğu Mart ayında başlayıp, Nisan sonuna doğru zirve yapmaktadır. Bu dönemlerde açan ve böylesi kuvvetli bir simgesel öneme sahip olan bu çiçeğin ya tohum yoluyla çoğaltılarak odak alanları çevresine yoğun bir şekilde ekilmesi, veya çok yıllık kültür türünün de (Papaver orientale) bitkisel palete eklenmesi düşünülmüştür.

Dianthus ingoldbyi (Şehit Karanfili) Nesli küresel tehlike altında olan Türkiye’ye endemik Dianthus ingoldbyi adlı bitki Gelibolu Yarımadası’nda bulunmaktadır. 1924 yılında Gelibolu Yarımadası için yapılan ilk flora araştırmasına göre Gelibolu’ya endemik bir tür olarak listelenmiştir. (W.B. Turill, 1924) İsmini bu araştırmayı yürüten Capt. C. M. Ingoldby tarafından almıştır. Bu bitkinin de koruma ve üretime alınması önerilmektedir. Ziyaretçi merkezinde tanıtılarak görülecek önemli doğal değerler arasında gösterilebilir. ŞAHİNDERE ŞEHİTLİĞİ’nde şehitlerin hatırasına şehit karanfili dikilmesi öngörülmüştür.

Gelibolu Yarımadası Tarihi Milli Parkı Odak Alanları Fikir Projesi Yarışması

Çevre Düzeni ve Peyzaj Standartları

PEY320 SU KULLANIM OLANAKLAR

PEY320 SU KULLANIM OLANAKLARI Sıkıştırılmış zemin altına drenaj sistemi döşenip, sulama ve yangın durumunda kullanılmak üzere yer altı yağmur suyunun bir kısmı depolara kanalize edilecektir. Geri kalan yağmur suyu yeraltı suyuna karışmak üzere geçirgen yüzeylerden süzülecektir.

Gelibolu Yarımadası Tarihi Milli Parkı Odak Alanları Fikir Projesi Yarışması

Çevre Düzeni ve Peyzaj Standartları

PEY330 MEVCUT BİTKİ DOKUSUNUN MAKİ VE ORMAN ALANLARININ KORUNMASI / GELİŞTİRİLMESİ

PEY330 MEVCUT BİTKİ DOKUSUNUN MAKİ VE ORMAN ALANLARININ KORUNMASI / GELİŞTİRİLMESİ Kuraklığa dayanıklı kızılçam ve maki ekosistemleri rekabetçi bir dinamik içinde devinmektedirler. Çam ekosistemi gölge oluşturan yapısı nedeniyle daha bodur olan maki ekosistemlerinin gelişmesini engeller. Yangın ve benzeri nedenlerden oluşan habitat bozunmaları çam ekosistemlerini ortadan kaldırır ya da yapısal olarak etkilerse, maki ekosistemi bu alanlara yayılır. Çam türlerinin bir kısmının tohumları çimlenebilmek için yangın ısısına ihtiyaç duyarken, bir kısmı da yangın sonrası açılan alanlara rüzgar ile taşınır. İlk olarak maki ile kaplanan yanan alanlarda büyüyen bu çamlar, zaman içinde makinin önüne geçerek çam ormanına dönüşürler. Bu nedenle yangın Gelibolu ekosistemlerinin deviniminin doğal bir parçası olarak algılanmalıdır.

Çam ve maki ekosistemleri birarada.

Yarımada'da yerleşim, yol genişletme, tarla açma vb. aktivitelerin kısıtlanması doğal alanların parçalanmasını sınırlandırmıştır. Dolayısıyla mevcut alanların doğal seyrinde bırakılması uygundur.

Yangın vb. hasarlar (disturbances) sonucu iki ekosistemde de kayıp olur.

Ayrıca, Gelibolu Yarımadası’nın çok zengin ve çeşitli bir florası vardır. Bunlardan baharda açan kır çiçeklerinin tohumlarının toplanıp kültüre alınması önerilmektedir. Böylelikle biyoçeşitlilik arttırılıp, mevcut türlerin korunması sağlanabilir.

Hasar gören bölge ilk olarak makileşir.

Makileşen bölgede çamlar yükselmeye başlar.

Bu süreç, ekosistemleri etkileyen her dış etmenle (disturbance) tekrarlanır.

Büyüyen çamlar makiyi gölgede bırakarak, maki ekosisteminin gelişmesini engeller. Böylece çam ekosistemi araziye hakim olur. 40

Gelibolu Yarımadası Tarihi Milli Parkı Odak Alanları Fikir Projesi Yarışması

Çevre Düzeni ve Peyzaj Standartları

PEY340 EKOLOJİK SİSTEM VE DOĞAL KISITLARIN TESPİT VE KORUNMASINA YÖNELİK AÇIKLAMA RAPOR VE ÖNERİLER

PEY340 EKOLOJİK SİSTEM VE DOĞAL KISITLARIN TESPİT VE KORUNMASINA YÖNELİK AÇIKLAMA RAPOR VE ÖNERİLER GYTMP’nin ekoloji tarihine dair bilinen en eski kayıtlar Turrill’in 1924 tarihli makalesinde derlenmiştir. 18. ve 19. yüzyıllarda bölgeye uğrayan gezginlerden Gelibolu’nun flora ya da faunasına dair kayıtlar sınırlıdır. En detaylı notlar Kaptan Ingoldby 1923’te yarımadada yaptığı gözlemlere dayanır. Kilitbahir çevresindeki küçük çam ormanı ve mezarlıkların çevresindeki servilikler dışında pek de en yoğun ağaç örtüsü olmadığınının ifade edilmesi, Birinci Dünya Savaşı sonrasında bitki örtüsünün tahrip olduğuna dair söylentileri güçlendirmektedir. Bu da şu an yarımada bulunan çam ormanlarının cumhuriyet tarihi süresinde geliştiğine ipucu verir. Günümüzde park alanı içinde belirlenen ekolojik değeri olan arazi yapıları şöyle sıralanabilir: 1. Çam ormanları [bkz PEY330] 2. Maki [bkz PEY330] 3. Kumul Ekosistemi: Yarımadada sadece Kumlimanı’nın sahilinde kumul ekosistemi görülmektedir. Bu ekosistemin büyük bir kısmı çam ormanlarından oluşan yamaçlarla deniz arasında oluşmuştur. Bitki örtüsü olarak sazları ve dikenli otları içerir. Oldukça hassas olması nedeniyle, bu ekosistemin bütünlüğünün korunması açısından bu kıyıya kesinlikle liman, mendirek vb. sabit strüktürler inşa edilmemelidir. 4. Tuz Gölü / Lagün: Suvla Koyu’nun kara tarafında bulunan tuz gölü, kışları denizle bağlantılı bir lagün oluşturmakta, yazın ise buharlaşmayla tuz tabakasıyla kaplanmaktaydı. Ancak lagünde oluştururan balık çifliği gölün denizle bağlantısını sabitleştirerek yaz-kış devinen ekosisteminin bozulmasına neden olmuştur. Şimdilerde, lagünün rüzgar sörfü için kullanıldığı belirtilmektedir. Bozulan lagün ekosisteminin tadil edilmesi deniz ile ilişkisinin ilk durumuna dönüştürülmesiyle bile sağlanamayabilir. Bu nedenle turizm potansiyelinin üstüne gidilmesi belki de daha olası bir seçenektir. 5. Tarım Arazileri: Doğal ekosistemlere ek olarak tarım arazileri de ekolojik raporda incelemeye alınmıştır. Hem milli park sınırları içinde hem de yarımadanın genelinde, tarım arazileri doğal alanları oldukça sınırlı bir coğrafyaya hapsetmiştir. Trakya’yla yarımadanın ucundaki ormanlık alanlar arasında hiçbir ekolojik bağlantı kalmamıştır. Bu bilgiler ışığında tarım arazileri, ekolojik açıdan iki farklı şekilde değerlendirilebilir. a. Çoğu zaman monokültür alanlar oluşturdukları için bölge biyoçeşitliliğini azaltıcı bir arazi kullanımıdırlar. Tarımda kullanılan ilaçların besin ağında biyobirikmesi, su kaynaklarına girmeleri sonucu komşu doğal ekosistemler ve su kullanımı üzerindeki etkilerinin bilinmemektedir. b. Bir kısım faunanın hareketine izin vermekte, bazı kuş ve böcek türleri için habitat niteliği görebilmektedirler. Bu açıdan alternatif bir habitat sunmaktadırlar. Tarım arazilerinin hangi açıdan değerlendirileceği, koruma programının hedefleriyle doğrudan ilişkilidir.

Gelibolu Yarımadası Tarihi Milli Parkı Odak Alanları Fikir Projesi Yarışması

Çevre Düzeni ve Peyzaj Standartları

PEY341 KORUMA PLANLAMA

PEY341 KORUMA PLANLAMA Doğal alanların korunmasına yönelik planlama yapabilmek için öncelikle korumanın ana hedefi seçilmelidir. Bu bir ya da birkaç canlı türünün, biyoçeşitliliğin, bir topoğrafyanın, veya hidrolojik yapının korunması olabilir. Seçilen hedef doğrultusunda planlama yapabilmek için yeterli miktarda bilimsel veri olması gerekir. Bu veriler temelde dört parametreyi içerir: 1. ekosistem alanı/boyutu 2. ekosistem sağlığı/kalitesi/bütünlüğü 3. ekosistemin bölgede dağılımı/yerleşimi 4. ekosistemin barındırdığı canlı popülasyonları ve populasyon verileri Seçilen canlıların varlıklarını uygun topluluk sayılarını koruyacak şekilde sürdürebilmeleri için ihtiyaç duydukları habitatın asgari boyutlarını ve kalitesini belirlemelidir. Ancak koruma alanı asgari ihtiyaç duyulan habitat boyutlarından daha büyük tasarlanmalıdır ki yangın vb. dış etmenlerle habitatta hasarlar oluştuğunda canlıların varlığı habitat kısıtlanmasıyla tehlikeye girmesin. Unutulmaması gereken bir nokta da koruma için seçilen bir hedefin, aynı alandaki rekabet halindeki ekosistemlerden birine ayrıcalık tanınması anlamına gelebileceğidir. Örneğin, Florida Lakes Wales Ridge Doğal Parkı’ndaki koruma programı maki habitatına özgü endemik alakarga türünü korumak üzere kurgulandığı için, çalışmalar çam ekosistemindense maki ekosisteminin çoğalmasını sağlamaya odaklanmaktadır. Bu da çam ekosisteminde yaşayan canlıların eşdeğerde korunamamalarına yol açabilmektedir. Bu nedenle, GYTMP için çam-maki ekosistem ilişkisinin korunması hedeflenmektedir. Ancak alanda gerçek anlamda sağlıklı bir koruma planmanlası üretebilmek eldeki bilimsel verilerin sınırlı olması nedeniyle nerdeyse imkansızdır, çünkü mevcut ekolojik araştırmalar ve literatür bölgedeki ekosistem yapısının sağlığına ve asgari boyutlarına dair veri sunamamaktadır. Yarımadanın ucundaki doğal alanlar Trakya’dan fiziksel olarak tarım arazileriyle kopmuş olduğu için faunayı hedef alan bir koruma planlama mümkün değildir, çünkü mevcut doğal alanların taşıma kapasitesi oldukça sınırlı canlı grubunu içermektedir. Bu belirsizliklerden dolayı projenin önergesi, öncelikle koruma planlamasının temel prensiplerinin uygulandığından emin olunması yönündedir. 1. Olabildiğince büyük parçalar halinde doğal alanlar bırakılmalı. 2. Nehir kıyılarının bitki örtüsünün muhafaza edilmeli. 3. Habitat parçaları arasında bağlantılar sağlanmalı. [habitat connectivity] 4. Küçük parçalar halindeki doğal alanların bütünlüğü korunmalı.

min. habitat boyutu

Bir habitatın belli bir türün populasyonunu taşıyabilecek kapasitede olması için ihtiyaç duyulan asgari boyutları vardır.

Koruma alanı, asgari habitat ihtiyacına göre belirlenirse, en ufak bir dış etmende (disturbance) ekosistemin bütünlüğü ve taşıma kapasitesi tehlikeye girer.

koruma alanı boyutu

Bu nedenle koruma alanı, ihtiyaç duyulan minimum habitat boyutlarından büyük olmalıdır. Böylece çeşitli ekosistem sağlığı ve bütünlüğünü tehdit eden etmenler karşısında direnç gösterebilsin.

Korumanın gelişebilmesi için park içindeki köylerden birinde biyolojik araştırma merkezi kurularak bölgede bilimsel araştırmanın teşvik edilmesi ve yıllık toplanan verilerin düzenli raporlanması sağlanmalıdır. Böylece doğal alanların genişletilmesi ya da çoğaltılmasına dair sağlıklı öneriler yapılabilir.

Gelibolu Yarımadası Tarihi Milli Parkı Odak Alanları Fikir Projesi Yarışması

Çevre Düzeni ve Peyzaj Standartları

PEY350 EROZYON

PEY350 EROZYON Gelibolu’nun topoğrafyası jeolojik ve klimatolojik yapı nedeniyle sürekli değişim halindedir. Kıyılar ve dik yarlar, erozyona yatkın alt katmanlar ve kumlu geçirgen üst yapı dolayısıyla aşınmaktadır. Bunun temel nedeni Homeros destanlarına da konu olan Kuzeydoğu yönünden gelen yoğun rüzgardır. Doğal erozyonun yanı sıra, gittikçe artan ziyaretçi yoğunluğu ile bu narin peyzaj tüm gelenlere hizmet etmesi gereken altyapıyı taşımak zorunda bırakılmaktadır. Tüm alanların ziyaretçilere açık olması nedeniyle zemin belli noktalarda kompakte olmakta, doğal maki örtüsü ezilip kalan çıplak yüzeyler erozyona açık hale gelmektedir. (Mark Fuller, 2006) UDGP, erozyonu “doğal aşınma süreci” olarak değerlendirmektedir. Bu nedenle tarım alanları ile TMP altyapılarını korumak (yol güzergahları, anıtlarla ilgili çevre düzenlemeleri vb.) dışında erozyon süreçlerine müdahale edilmemesi esastır. (R. Raci Bademli, 2004) Ziyaretçi sirkülasyonunun fazlalığı nedeniyle aşınmaya uğrayan bölgeleri sınırlamak veya yarların kenarını stabilize etmek için Capparis spinosa, Capparis sicula veya Astragalus durhamii bitkileri kullanılabilir.

Capparis sicula Bu bitki kayalık ve fakir topraklarda tutunma kabiliyeti yüksek, derin kök geliştirme özelliğiyle erozyon kontrolünde sıkça kullanılan bir bitkidir. 1924 yılında Gelibolu Yarımadası için yapılan ilk flora araştırmasına göre sarp kıyılarda yetişen yegane bitki olarak Capparis sicula gösterilmiştir. (W.B. Turill, 1924) Capparis bitkisi dikenli oluşuyla alanları sınırlandırmak için doğal bir eleman olarak kullanılabileceği gibi, baharda açan gösterişli çiçekleri ile estetik olarak öne çıkar. Meyve tomurcukları tıp ve gastronomi alanlarında kullanılır.

Astragalus durhamii (Geven Otu) Bu tür Astragalus, 1924 yılında Gelibolu Yarımadası için yapılan ilk flora araştırmasına göre Gelibolu’ya endemik bir tür olarak listelenmiştir. (W.B. Turill, 1924) Bu türün kültüre alınıp, peyzajda kullanılması öngörülmüştür. Geven bitkisinin erozyonu önlemek konusunda faydası büyüktür. Aynı zamanda kitre zamkı elde edilmesi, yakacak ve hayvan yemi olarak kullanılması ile de faydalı bir bitkidir. (İsmet Uysal, 1997)

Gelibolu Yarımadası Tarihi Milli Parkı Odak Alanları Fikir Projesi Yarışması

Çevre Düzeni ve Peyzaj Standartları

PEY360 YANGIN RİSK YÖNETİMİ

PEY360 YANGIN RİSK YÖNETİMİ Gelibolu’da yangına dair sorun orman yönetimi ve yetersiz yangın risk yönetimi kaynaklıdır. 1994’te yaşanan, yarımadadaki en büyük çaplı yangının insan kaynaklı olduğu göze alınırsa, bilinçlendirme ve denetim sistematik hale getirilmesi yangınların önlenmesinde büyük rol oynayacaktır. Yangın risk yönetimi önlem almanın yanı sıra yangına müdahale ve yangın sonrası rehabilitasyon için de öneriler içeri

Gelibolu Yarımadası Tarihi Milli Parkı Odak Alanları Fikir Projesi Yarışması

Çevre Düzeni ve Peyzaj Standartları

PEY361 YANGIN ÖNLEYİCİ VE HASAR AZALTICI ÖNERİLER

PEY361 YANGIN ÖNLEYİCİ VE HASAR AZALTICI ÖNERİLER 1. Bilinçlendirme ve Denetleme: Park bekçisi/Korucu sisteminin yerleştirilmesi Tercihen bölge içindeki köylerden en az birer kişi park bekçisi olarak eğitilmeli ve görevlendirilmelidir. Bu kişiler park alanı içinde yaşayanları yangın konusunda bilinçlendirdikleri gibi ziyaretçilerin de yangına sebebiyet verecek davranışlar sergilemediklerinden emin olacak şekilde park alanını denetlemelidirler. Böylece insan kaynaklı yangınlar için önleyici tedbir alınmış olur. 2. İşletme/Yönetim: Orman bakım ekiplerinin kurulması İnsan kaynaklı yangınların önlenmesi mümkün olsa da, doğal sebeplerden çıkan yangınların önlenmesi mümkün olmayabilir. Böyle durumlarda yangının yayılmasını engellemek için ormanlık alanlarda biriken organik materyalin düzenli toplanması gerekmektedir. Makilik alanlarda ise kısmi temizlemeler yapılabilir. Bunu yapmak için de orman bakım ekipleri kurulmalıdır. Bu ekiplerde ekosistemlerin sağlığını inceleyecek uzmanlara da yer verilmelidir. Böylece ekosistemde oluşabilecek hastalık ya da egzotik tür kolonileşmesi gibi durumlara karşı önlem alınmış olur. Florida’nın Lakes Wales Ridge Doğal Parkı iklimsel ve flora bakımından Gelibolu’yla benzer özellikler taşımaktadır. Burada, maki-çam ekosistemleri yıldırımların yol açtığı yangınlara adapte olmuş bir dinamik içindedirler. Ancak, günümüzde konut alanlarına tehdit oluşturdukları için bu yangınlara hemen müdahale edilirken, park ekipleri ve biliminsanları önceden belirlenmiş ve sınırlanmış alanlarda kontrollü yangınlar çıkararak, maki-çam ekosistemlerinin doğal yapısının sürekliliğini sağlamaktadırlar. Bu yöntem Gelibolu’da sert rüzgar koşulları ve teknik kapasite yetersizliği göz önüne alınarak önerilmese de bu alanda uzmanların yetişmesiyle orman bakım programına eklenebilir.

Gelibolu Yarımadası Tarihi Milli Parkı Odak Alanları Fikir Projesi Yarışması

Çevre Düzeni ve Peyzaj Standartları

PEY362 YANGINA MÜDAHALE ÖNERİLERİ

PEY362 YANGINA MÜDAHALE ÖNERİLERİ Peyzaj raporunda belirtildiği üzere anıt alanlarının drenaj sistemleriyle toplanan suların bir kısmı yeraltı su depolarında toplanarak, yangın anında müdahale için su sağlayabilmektedirler. Bu depoların bakımı orman ekipleri tarafından düzenli olarak yapılmalıdır.

Gelibolu Yarımadası Tarihi Milli Parkı Odak Alanları Fikir Projesi Yarışması

Çevre Düzeni ve Peyzaj Standartları

PEY363 YANGIN SONRASI RESTORASYON ÖNERİLERİ

PEY363 YANGIN SONRASI RESTORASYON ÖNERİLERİ 1994 orman yangını sonrası bölgede geniş çaplı ağaçlandırma çalışmaları yapılmıştır. Bu çalışmalar genel olarak monokültür çam fidanlarının dikilmesi yönünde olmuştur. Bu uygulama, ekosistem kalitesi açısından sağlıklı değildir. Ancak bu kadar büyük çaptaki bir yangın kısa sürede çok büyük bir alanın bitki örtüsünü kaybetmesine yol açmaktadır. Bu nedenle, toprağı tutan floranın kaybının erozyonu tetikleyeceği ve sellere yol açabileceği göz önünde bulundurulursa, kritik alanlarda ağaçlandırma çalışmaları yapılması uygundur. Bu öncelikli alanlar yerleşmeleri içinde barındıran su havzalarıdır. Ağaçlandırmada kullanılan fidanların farklı yaşlarda ve türlerde karışık olarak dikilmesi, restorasyonun doğal yapıyı taklit edecek yapıda olmasını, böylece ekosistemin daha sağlıklı gelişmesini sağlar. Bunun dışında kalan alanlar, daha önce belirtildiği gibi maki ekosistemi tarafından kısa sürede işgal edilecektir. Ancak süreci hızlandırmak için yerel kır bitkilerinden oluşan tohum karışımları kullanılarak toprağın bitkiyle örtülmesi, böylece erozyonu engellenebilir.

Gelibolu Yarımadası Tarihi Milli Parkı Odak Alanları Fikir Projesi Yarışması

Çevre Düzeni ve Peyzaj Standartları

PEY400 YANLIŞ UYGULAMALAR

PEY400 YANLIŞ UYGULAMALAR PEY410 ARAZİ BİÇİMLENDİRME HATALARI Arazi modellemesi yapılırken dramatik kazı-dolgu işlemleri yapılmayacaktır. Yüzeyden alınan ilk 10cm derinliğindeki bitkisel toprak ayrılıp, tekrar yüzeyde veya çeperde dikim için kullanılacaktır.

Doğru Uygulama

Hatalı Uygulama

PEY420 AYDINLATMA HATALARI Doğal ortamlarda ışık kirliliğinden kaçınılmalı. Aksi takdirde, gece aktif olan türlerin hayati aktiviteleri olumsuz şekilde etkilenir.

PEY430 OTOPARK UYGULAMALRINDA YAPILAN HATALAR ‘Bioswale’ adı verilen bu yapılar, su geçirmeyen (otopark gibi) zeminler üzerinden akan yüzey sularını toplayıp, filtre ettikten sonra yeraltı sularına ulaştıran süzgeçlerdir.

Doğru Uygulama

Hatalı Uygulama

PEY440 TAŞ VE BİTKİ TEDARİKİ Taş, Çanakkale civarından tedarik edilecektir. Gelibolu yarımadasından veta yerel olmayan taş yanlış tedariktir.

Grafik Tasarım Kimliği

Gelibolu Yarımadası Tarihi Milli Parkı Odak Alanları Fikir Projesi Yarışması

Grafik Tasarım Kimliği

GRA001 ANA GÖRSEL KİMLİK ÖGESİ: AMBLEM/SEMBOL

GRA001 AMBLEM Milli Park (GYTMP) sınırları silüetinin aşamalı olarak sadeleştirilmesiyle elde edilen amblem soyut ve ikonik bir lekeselliğe ulaşır. Sert, kalın ve köşeli hatlarını yarımada jeolojisinin yapısına, “ucu açıklığını” toprağın zamansızlığına referansla kurgular. Projenin kavramsal çerçevesine bağlılığının ötesinde pratik düzlemde önerilen tasarımla amaçlanan, amblemin yazı/kurum adı (GYTMP) desteğine ihtiyaç duymadan tek başına çalışabilir, rahat algılanır/hatırlanır, eklemlenebilir, kompakt ve ifadesini güncelleyebilen dinamik bir yapıtaşı-kimlik oluşturmaktır.

Gelibolu Yarımadası Tarihi Milli Parkı Odak Alanları Fikir Projesi Yarışması

Grafik Tasarım Kimliği

GRA002 ANA GÖRSEL KİMLİK ÖGESİ: AMBLEM-LOGO

1 4/3 x

Gelibolu Yarımadası Tarihi Milli Parkı Odak Alanları Fikir Projesi Yarışması

Grafik Tasarım Kimliği

GRA003 AMBLEM-LOGO ÖZEL / İSTİSNAİ KULLANIMLARI

AMBLEM-LOGO ÖZEL / İSTİSNAİ KULLANIMLARI

1) Logonun temsil ettiği alt işlev ve kimliklere (kurum içi, kurumlararası, anma/özel etkinlik, davetiye, PR gibi), 2) ya da mecra ve teknolojilerin getirebileceği olası kısıtlamalara* uyum sağlamak üzere farklılaşan oranlarda amblem-logo biraraya gelişleri tasarlanmıştır. *Mecra ölçülerine bağlı okumanın zorlaştığı küçük baskılarda, çoklu unsurların olduğu kompozisyonlarda farklı yatay/dikey kenar oranlarına ihtiyaç duyulması halinde başvurulabilinir.

Gelibolu Yarımadası Tarihi Milli Parkı Odak Alanları Fikir Projesi Yarışması

Grafik Tasarım Kimliği

GRA004 BASILI VE WEB MECRALARDA AMBLEM-LOGO KULLANIMI: MİNİMUM ÖLÇÜLER

A4 ölçeğinde kullanımlar için tavsiye edilen master ölçüler (en) 1) 2.5 cm (minimum) 2) 4 cm 2) 8 cm 3) 12 cm Daha büyük formatlarda serbest ölçülendirme yapılabilir.

2.5 cm 80px

3. partilerle paylaşımlarda amblem-logo’nun yüksek çözünürlükte ve istenen ölçülerde (ve/veya daha büyük) temin edilmesine dikkat edilmelidir. Büyük dosyadan küçük dosya elde edilebilmekteyken aksi mümkün değildir.

2.5 cm 80px

1.5 cm 42px

Gelibolu Yarımadası Tarihi Milli Parkı Odak Alanları Fikir Projesi Yarışması

Grafik Tasarım Kimliği

GRA005-1 ODAK ALANI KİMLİKLERİ

57. Alay

Şahindere

Conkbayırı GRA005-1

AMBLEM İLE ENTEGRE ODAK ALANI KİMLİKLERİ

Odak alanı adları kimliklerini dinamik ve açık uçlu GYTMP üst kimliğinden alırlar. Amblem-logo ilişkisinde amblem nirengi noktası işlevi görür. İlkesel olarak ana ya da alt kimlik adları amblem hizasında sağ kenarlarından sabitlenerek uzunluklarına bağlı olarak sola doğru farklı uzunluklarda yer alırlar.

Gelibolu Yarımadası Tarihi Milli Parkı Odak Alanları Fikir Projesi Yarışması

Grafik Tasarım Kimliği

GRA005-2 ODAK ALANI KİMLİKLERİ

Abide

Ertuğrul Tabyası

Mecidiye Tabyası GRA005-2

AMBLEM İLE ENTEGRE ODAK ALANI KİMLİKLERİ

Gelibolu Yarımadası Tarihi Milli Parkı Odak Alanları Fikir Projesi Yarışması

Grafik Tasarım Kimliği

GRA006 ULAŞIM GÜZERGAHLARI KİMLİKLERİ VE RENK KODLAMALARI

C 100 M 0 Y 0 K 0

C 0 M 35 Y 85 K 0

C 19 M 90 Y 42 K 9

C 72 M 25 Y 72 K 9

GRA006

GÜZERGAH KİMLİK VE RENKLERİ

Planlama raporunda GYTMP Bütünleşik Ulaşım Kurgusu dahilinde önerilen Yarımada bütününde ring seferleriyle ulaşım hizmeti verecek Mekik sistemi bir alt kimlik olarak tanımlanmıştır. Kimlik, otobüsün sefer yaptığı dört güzergahtan ilgili olanın rengini ve numarasını alarak güzergah ayrıştırmayı ve gezi deneyimini kolaylaştırır.

Gelibolu Yarımadası Tarihi Milli Parkı Odak Alanları Fikir Projesi Yarışması

Şahindere

Abide

Grafik Tasarım Kimliği

GRA007 ODAK ALANI KİMLİKLERİNİ TAMAMLAYICI SEMBOLLER

Mecidiye Tabyası

Ertuğrul Tabyası

57. Alay

Conkbayırı

Gelibolu Yarımadası Tarihi Milli Parkı Odak Alanları Fikir Projesi Yarışması

Grafik Tasarım Kimliği

GRA008 PİKTOGRAMLAR VE İKONOGRAFİ

YÖNLENDİRME / BİLGİLENDİRME

ACİL ÇIKIŞ EMERGENCY

DOĞA AKTİVİTE VE SPORLARI

KÜLTÜREL (TAŞ EV) VE DOĞAL (AGRO, FLORA, FAUNA) DEĞERLER

GRA008

PİKTOGRAMLAR VE İKONOGRAFİ

Amblemin köşeli ve sert karakteristik çizgilerini GYTMP kimliği ve değerleri gözönüne alınarak, iletişimi güçlendirmek ve coğrafyaya sirayet etmesini sağlamak amaçlı, tasarlanmış semboller. Planlamanın projelendirilmesine başlanması halinde seri genişletilecektir.

Gelibolu Yarımadası Tarihi Milli Parkı Odak Alanları Fikir Projesi Yarışması

Grafik Tasarım Kimliği

Klavika Light

GRA009 ANA YAZI TİPİ VE KULLANIM ALANLARI

Klavika Medium

Klavika Regular

Klavika Bold

GRA009

YAZI TİPİ KULLANIM ALANLARI Çevresel kimliğe entegre şekilde mimari birim duvarlarından otobüs giydirmelerine kimliğin tüm genel mecra ve uygulamalarında kullanılacaktır. Yönlendirme, bilgilendirme, iletişim, reklam, tanıtım, basılı, dijital, web uygulamaları. Tüm yazı tipleri için kurum tarafından ücretli lisanslama ve Türkçeleştirme çalışması yapılması gerekebilir.

Gelibolu Yarımadası Tarihi Milli Parkı Odak Alanları Fikir Projesi Yarışması

Grafik Tasarım Kimliği

GRA010-GRA011 İKİNCİL YAZI TİPİ KULLANIM ALANLARI

GRA010 Anlatı panolarının İngilizce bölümleri, kurumsal döküman metinleri, başlıklar, evraklar (antetli kağıt, kartvizit vb.), davetiyeler, anma günleri gibi özel etkinlik kullanımları

Tüm yazı tipleri için kurum tarafından ücretli lisanslama ve Türkçeleştirme çalışması yapılması gerekebilir.

Adobe Caslon Pro Regular

Adobe Caslon Pro Semi Bold

GRA011 Yazışmalar / çok sayfalı yoğun metinsel kullanımlar Ryman Eco

Ecofont Vera Sans

ABCÇDEFGHIJK L MNOÖPRSTUÜVYZ abcçdefghiıjk l mnoöprstuüvyz 1234567890!?/&.,

ABCÇ abcçde

Boşluklu harf gövdeleriyle mürekkepten tasarruf sağlayan ekolojik yazı tipi.

Boşluklu harf gövdeleriyle mürekkepten tasarruf sağlayan ekolojik yazı tipi. Lisans ücreti olmamasına karşın lisanslama ve Türkçeleştirme izni ve çalışması gerektirmektedir.

Gelibolu Yarımadası Tarihi Milli Parkı Odak Alanları Fikir Projesi Yarışması

Grafik Tasarım Kimliği

GRA012 RENK KULLANIMI

GRA 001 ANA RENK

Pantone Warm Gray 11 C 23 M 32 Y 31 K 64 R 103 G 92 B 83 HTML 675C53

ANA RENK TİNT DEĞERLERİ

%80

%60

%40

%20

Kavramsal arkaplana / toprağa referanslı olarak seçilen ana renk, tüm genel üst kimlik mecra uygulamalarında çoğunlukla zemin rengi olarak ve dişi amblem-logo ile kullanılacaktır. Metin ve imgelerden oluşan çok sayfalı/unsurlu kompozisyonlarda (broşürler, kitapçıklar) noktasal olarak, yeterli kontrast koşullarında ve çok tekrar etmemek kaydıyla tint değerleri de kullanılabilir.

İKİNCİL RENKLER İletişim kampanyaları, GYTMP kurumsal evraklarI (antetli kağıt, kartvizit vb.), davetiyeler, anma günleri, deniz ve tarım ürünleri tanıtım günleri gibi özel etkinlik kullanımları Pantone 5405 C 71 M 30 Y 13 K 41 R 68 G 105 B 125 HTML 44697D

Pantone 873 (Metalik) C 30 M 30 Y 60 K 10 R 173 G 159 B 112

Gelibolu Yarımadası Tarihi Milli Parkı Odak Alanları Fikir Projesi Yarışması

Grafik Tasarım Kimliği

GRA013-GRA014 AMBLEM-LOGO RENK KULLANIMI

GRA013 ANA RENK KULLANIMI

GRA014 İKİNCİL RENKLERİN KULLANIMI İstisnai amblem-logo uygulamaları, yönetim merkezi kurumsal evrakları, iletişim, özel etkinlikler, bayraklar

Gelibolu Yarımadası Tarihi Milli Parkı Odak Alanları Fikir Projesi Yarışması

Grafik Tasarım Kimliği

GRA015 AMBLEM-LOGO YANLIŞ RENK VE ZEMİN UYGULAMALARI

Yanlış tint kullanımları

Ana renk ile ikincil renklerin üstüste zemin-logo ilişkisi içinde kullanılması

Kılavuzda belirlenen ana ve alt kimlik renklerinin dışında renkler kullanılması, degrade, tarama, çerçeve, kontur gibi tanımlanmamış efektler uygulanmamalıdır.

Amblem-logo kalabalık zeminli ya da düşük kontrasta neden olan fotoğrafik zeminlerde kullanılmamalıdır.

Gelibolu Yarımadası Tarihi Milli Parkı Odak Alanları Fikir Projesi Yarışması

Grafik Tasarım Kimliği

GRA016 AMBLEM-LOGO YANLIŞ UYGULAMALAR

GRA016

AMBLEM-LOGO YANLIŞ UYGULAMALAR

Amblem-Logo kılavuzda tanımlanan ilkelerin dışında yukarıdaki örneklerde olduğu gibi serbest bir şekilde modifiye edilmemeli, efekt kullanılmamalıdır.

Gelibolu Yarımadası Tarihi Milli Parkı Odak Alanları Fikir Projesi Yarışması

Grafik Tasarım Kimliği

GRA017 AMBLEM-LOGO MİNİMUM ÇEVRE BOŞLUKLARI

1/2 x

GRA017

AMBLEM-LOGO MİNİMUM ÇEVRE BOŞLUKLARI

Gelibolu Yarımadası Tarihi Milli Parkı Odak Alanları Fikir Projesi Yarışması

Grafik Tasarım Kimliği

GRA018 AMBLEM-LOGO VE KURUM DIŞI ÖGELER ARASI MİNİMUM BOŞLUKLAR

1/2 x

GRA018

AMBLEM-LOGO VE KURUM DIŞI ÖGELER ARASI MİNİMUM BOŞLUKLAR

Gelibolu Yarımadası Tarihi Milli Parkı Odak Alanları Fikir Projesi Yarışması

Grafik Tasarım Kimliği

GRA019 AMBLEM-LOGO’NUN KURUMSAL TANITIM CÜMLESİ İLE KULLANIMI

Lorem Ipsum Dolor

GRA019

AMBLEM-LOGO’NUN KURUMSAL TANITIM CÜMLESİ İLE KULLANIMI

Gelibolu Yarımadası Tarihi Milli Parkı Odak Alanları Fikir Projesi Yarışması

Grafik Tasarım Kimliği

GRA020 A4 ANTETLİ KAĞIT

59 mm

20 mm

Adobe Caslon Pro Regular 11 punto

12 mm 40 mm

40 mm

Gelibolu Yarımadası Tarihi Milli Parkı Odak Alanları Fikir Projesi Yarışması

Grafik Tasarım Kimliği

GRA021 KARTVİZİT

85 mm

55 mm

10 mm

Ad Soyad Ünvan

10 mm

Gelibolu Yarımadası Tarihi Milli Parkı Odak Alanları Fikir Projesi Yarışması

Grafik Tasarım Kimliği

30 mm

GRA022 KİOSK, TUVALET, ACİL ÇIKIŞ TABELALARI

30 mm 30 mm

180 mm

KİOSK KIOSK 30 mm

30 mm

ACİL ÇIKIŞ EMERGENCY 30 mm

30 mm

TUVALETLER TOILETS 30 mm 30 mm 540 mm

GRA023

KİOSK, TUVALET, ACİL ÇIKIŞ TABELALARI

Gelibolu Yarımadası Tarihi Milli Parkı Odak Alanları Fikir Projesi Yarışması

Grafik Tasarım Kimliği

5 cm

GRA023 PARK EDİLMEZ, TUVALETLER, KİOSK, ÇÖP ATILMAZ

5 cm

KİOSK KIOSK

TUVALETLER TOILETS

540 mm

5 cm 5 cm 540 mm

TUVALETLER TOILETS

GRA024

PARK EDİLMEZ, TUVALETLER, KİOSK, ÇÖP ATILMAZ TABELALARI

Gelibolu Yarımadası Tarihi Milli Parkı Odak Alanları Fikir Projesi Yarışması

Grafik Tasarım Kimliği

GRA024 ANMA/TARİHİ ALAN BAYRAKLARI

100x150 cm

www.gytmp.gov.tr

75x200 cm

Gelibolu Yarımadası Tarihi Milli Parkı Odak Alanları Fikir Projesi Yarışması

Grafik Tasarım Kimliği

GRA025 ANMA/TARİHİ ALAN BAYRAKLARI

100x150 cm www.gytmp.gov.tr

75x200 cm

BURADASINIZ

57. Alay

Kabatepe yönü/direction Mesafe/distance 9.1 km 15 dakika/minutes

Conkbayırı yönü/direction Mesafe/distance 2km 4 dakika/minutes

Daha fazla bilgi için For more information www.gytmp.gov.tr

5 cm

Grafik Tasarım Kimliği

120 cm

20 cm

5 cm

72 cm

Gelibolu Yarımadası Tarihi Milli Parkı Odak Alanları Fikir Projesi Yarışması

GRA026

ODAK ALANI BİLGİLENDİRME TABELASI 72 x 120 cm

5 cm

Daha fazla bilgi için For more information

In voluptate velit esse cillum velit Excepteur sint occaecat cupidatat non proident

www.gytmp.gov.tr

5 cm

26 cm

Grafik Tasarım Kimliği

Duis aute irure dolor in reprehenderit in voluptate velit Excepteur sint occaecat cupidatat non proident

57. Alay

1915-1918 Yaya Piyade Alayı Komutanı Kurmay Yarbay Hüseyin Avni Lorem ipsum dolor sit amet, consectetur adipisicing elit, sed do eiusmod tempor incididunt ut labore et dolore magna aliqua.

5 cm

Gelibolu Yarımadası Tarihi Milli Parkı Odak Alanları Fikir Projesi Yarışması

GRA027

ODAK ALANI ANLATI VE BİLGİLENDİRME TABELASI 72 x 120 cm

5 cm

Daha fazla bilgi için For more information

www.gytmp.gov.tr

5 cm

Grafik Tasarım Kimliği

Rumeli Mecidiye Tabyası’nın 1880lerde II. Abdülhamid döneminde inşa halindeki görünümü. Fort Rumeli Mecidiye, under construction in the 1880s during the reign of Abdülhamid.

Mecidiye Tabyası

1915-1918 1. Topçu Alayı Komutanı Yüzbaşı Hilmi Şanlıtop Lorem ipsum dolor sit amet, consectetur adipisicing elit, sed do eiusmod tempor incididunt ut labore et dolore magna aliqua.

5 cm

Gelibolu Yarımadası Tarihi Milli Parkı Odak Alanları Fikir Projesi Yarışması

GRA028

ODAK ALANI ANLATI VE BİLGİLENDİRME TABELASI 72 x 120 cm

Gelibolu Yarımadası Tarihi Milli Parkı Odak Alanları Fikir Projesi Yarışması

Grafik Tasarım Kimliği

YEREL AKTİVASYON VE DEĞER İLETİŞİMİ DİKEY BAYRAK, POSTER

Gelibolu Yerel

Bağbozumu Festivali 1-15 Eylül 2014

Gelibolu Yerel ürünleri Mart-Ağustos arası her haftasonu Gelibolu köylerinde ve 4 Nisan-23 Temmuz arası İstanbul’un organik pazarlarında!

Kumköy, Beşyol, Yalova Köyleri Yolağzı Bölgesi

www.geliboluyerel.com 75x200 cm

GRA029

75x200 cm

www.geliboluyerel.com 75x200 cm

Gelibolu Yarımadası Tarihi Milli Parkı Odak Alanları Fikir Projesi Yarışması

Grafik Tasarım Kimliği

GRA030 ARAÇ ÜSTÜ UYGULAMA

Gelibolu Yarımadası Tarihi Milli Parkı Odak Alanları Fikir Projesi Yarışması

Endüstriyel Tasarım Kimliği

END001-A

Dış mekân mobilyaları END001-A Oturma grup ve birimleri (A) yerel minerallerden kompozit döküm olarak önerilen modüler oturma birimi. Doğal zeminden (1), coğrafyada var olan doğal bir kaya parçasından (2), destek alabilecek ya da yine kompozit döküm elemanla (3) beraber kullanılabilecek modüler birim.

60 cm

45 cm

üst görünüş

45 cm

ön görünüş

(1)

(2)

(3)

ölçek 1:20

Gelibolu Yarımadası Tarihi Milli Parkı Odak Alanları Fikir Projesi Yarışması

Endüstriyel Tasarım Kimliği

END001-B

Dış mekân mobilyaları END001-B Oturma grup ve birimleri (B) Yerel minerallerden kompozit döküm olarak önerilen modüler oturma birimi. Doğal zeminden (1), coğrafyada var olan doğal bir kaya parçasından (2), destek alabilecek ya da yine kompozit döküm elemanla (3) beraber kullanılabilecek modüler birim.

(1)

120 cm

45 cm

üst görünüş

45 cm

ön görünüş

(2)

(3)

ölçek 1:20

Gelibolu Yarımadası Tarihi Milli Parkı Odak Alanları Fikir Projesi Yarışması

Endüstriyel Tasarım Kimliği

END001-AB

Dış mekân mobilyaları END001-AB Oturma grup ve birimleri (A+B) (A) ve (B) Oturma gruplarının beraber kullanımı: Doğal zeminden destek alarak beraber kullanılabilecek modüler birimler farklı yapılandırma çözümlerine olanak vermektedirler.

Gelibolu Yarımadası Tarihi Milli Parkı Odak Alanları Fikir Projesi Yarışması

Endüstriyel Tasarım Kimliği

END002

Dış mekân mobilyaları END002 Piknik masası ve oturma birimleri Piknik masası Gövde: Yerel minerallerden kompozit döküm Masa üstü: Masif çam Oturma birimleri (hareketli) Gövde: Malzeme masif andezit taşı (dayanıklı yerel volkanik taş) Bölgede elde işlenmiş (yerel).

Gelibolu Yarımadası Tarihi Milli Parkı Odak Alanları Fikir Projesi Yarışması

Endüstriyel Tasarım Kimliği

END003

Dış mekân mobilyaları END003 Su pınarı / çeşme Gövde: Malzeme masif andezit taşı (dayanıklı yerel volkanik taş) Bölgede elde işlenmiş (yerel) Su tesisatı: pirinç (sarı) Su tesisatının (çeşme/boyun) ölçülerindeki farklılıklar yürüme engelliler ve çocuklar için erişimi kolaylaştırmaktadır. Ayrıca taş tekne ise hayvanların da su içebilmeleri için kolaylık sağlamaktadır.

genel görünüş üst görünüş

90 cm

130 cm

ön görünüş

yan görünüş

ölçek 1:20

Gelibolu Yarımadası Tarihi Milli Parkı Odak Alanları Fikir Projesi Yarışması

Endüstriyel Tasarım Kimliği

END004

Dış mekân mobilyaları END004 Çöp sepeti END004-C Özellikle yoğun kalabalıkların olduğu bölgelerde çöp kutularının sıklıkla taşmasına karsı bir önlem olarak çöp sepeti taşan çöpleri tutabilecek sert bir zemin/ kaide üzerine oturtulmuştur. Çöp grubu END004-G Üç ayrı renk koduyla kağıt (yeşil), organik (sarı) ve de genel çöp (gri) olarak ayrılmıştır. Çöp grubu END004-G genel görünüş üst görünüş

Çöp sepeti END004-C

90 cm

130 cm

ön görünüş

ölçek 1:20

Gelibolu Yarımadası Tarihi Milli Parkı Odak Alanları Fikir Projesi Yarışması

Endüstriyel Tasarım Kimliği

END005

Dış mekân mobilyaları END005 Bisiklet park birimi Gövde: Malzeme masif andezit taşı (dayanıklı yerel volkanik taş) Bölgede elde işlenmiş (yerel). Metal aksam: Paslanmaz çelik

Gelibolu Yarımadası Tarihi Milli Parkı Odak Alanları Fikir Projesi Yarışması

Endüstriyel Tasarım Kimliği

END006-B

Dış mekân mobilyaları

500 cm

END006-B Bayrak direği ve bazası

genel görünüş ölçek 1:20

ön görünüş

45 cm

Gelibolu Yarımadası Tarihi Milli Parkı Odak Alanları Fikir Projesi Yarışması

Endüstriyel Tasarım Kimliği

END006-F

Dış mekân mobilyaları

500 cm

END006-F Bayrak direği ve bazası Bayrak 75x200cm

110 cm

genel görünüş

ölçek 1:20

ön görünüş

Gelibolu Yarımadası Tarihi Milli Parkı Odak Alanları Fikir Projesi Yarışması

Endüstriyel Tasarım Kimliği

END007

Dış mekân mobilyaları END007 Aydınlatma elemanları Alt taşıyıcı hacim/gövde: Yerel minerallerden kompozit döküm Standart brüt metal borulardan üretim Asgari (birim) aydınlatma seviyesi: 4 Lux

55 cm

300 cm

150 cm

95 cm

92 cm

ön görünüş

ölçek 1:20

Gelibolu Yarımadası Tarihi Milli Parkı Odak Alanları Fikir Projesi Yarışması

Endüstriyel Tasarım Kimliği

END008-Y

Dış mekân mobilyaları END008-Y Yönlendirme elemanları

ACİL ÇIKIŞ EMERGENCY

90 cm

TUVALETLER TOILETS

KİOSK KIOSK

54x18cm yönlendirme plakası

END008-Y1

END008-Y2

END008-Y3

END008-Y4

170 cm

Genel görünüşler

60 cm

ön görünüş

ölçek 1:20

60 cm

Endüstriyel Tasarım Kimliği

Gelibolu Yarımadası Tarihi Milli Parkı Odak Alanları Fikir Projesi Yarışması

END008-R1+A1

Dış mekân mobilyaları END008-R1+A1 Bilgilendirme panosu ve isim plakası (tek taraflı)

165 cm

bilgilendirme panosu 54x150cm

320 cm

95 cm

isteğe bağlı 54x18cm isim plakası

genel görünüş

60 cm

ön görünüş

yan görünüş

ölçek 1:20

50 cm

Gelibolu Yarımadası Tarihi Milli Parkı Odak Alanları Fikir Projesi Yarışması

Endüstriyel Tasarım Kimliği

END008-R1+P1

Dış mekân mobilyaları END008-R1+P Bilgilendirme elemanı (tek taraflı) Ulaşım bekleme noktaları

165 cm

bilgilendirme panosu 54x150cm

320 cm

95 cm

isteğe bağlı 18x18cm piktogram plakası

genel görünüş

60 cm

ön görünüş

yan görünüş

ölçek 1:20

50 cm

Gelibolu Yarımadası Tarihi Milli Parkı Odak Alanları Fikir Projesi Yarışması

Endüstriyel Tasarım Kimliği

END008

Dış mekân mobilyalar END008-YT ı Yönlendirme plakaları (trekking/bisikletlerle ziyaretçi dolaşımı) END008-BY Bilgilendirme pano ve Yönlendirme plakaları END008-BP Piktogram plakaları

ACİL ÇIKIŞ EMERGENCY

TUVALETLER TOILETS

KİOSK KIOSK

END008-YT

END008-BY

END008-BP

Endüstriyel Tasarım Kimliği

Gelibolu Yarımadası Tarihi Milli Parkı Odak Alanları Fikir Projesi Yarışması

END009-R

Dış mekân mobilyaları END009-R Bilgilendirme elemanı (tek taraflı) ve isim plakası

aydınlatma amaçlı güneş enerjisi paneli

90 cm

isteğe bağlı 72x18cm isim plakası

340 cm

L.E.D. aydınlatma elemanı

bilgilendirme panosu 72x120cm

150 cm

genel görünüş

60 cm

ön görünüş

yan görünüş

ölçek 1:20

50 cm

Endüstriyel Tasarım Kimliği

Gelibolu Yarımadası Tarihi Milli Parkı Odak Alanları Fikir Projesi Yarışması

END009-RV

Dış mekân mobilyaları END009-R Bilgilendirme elemanı (iki taraflı) ve isim plakası

aydınlatma amaçlı güneş enerjisi paneli

90 cm

isteğe bağlı 72x18cm isim plakası

340 cm

L.E.D. aydınlatma elemanı

bilgilendirme panosu 72x120cm

150 cm

genel görünüş

60 cm

ön görünüş

yan görünüş

ölçek 1:20

50 cm

Gelibolu Yarımadası Tarihi Milli Parkı Odak Alanları Fikir Projesi Yarışması

Endüstriyel Tasarım Kimliği

END010

Dış mekân mobilyaları END010 Telefon kabini (iki taraflı) Yürüme engellilerin kullanımı/erişimi için tasarlanmıştır.

150 cm

aydınlatma amaçlı güneş enerjisi paneli

140 cm

genel görünüş

340 cm

L.E.D. aydınlatma elemanı

140 cm

60 cm

ön görünüş

Telefon hat girişi

yan görünüş

ölçek 1:20

Gelibolu Yarımadası Tarihi Milli Parkı Odak Alanları Fikir Projesi Yarışması

Endüstriyel Tasarım Kimliği

END011

Dış mekân mobilyaları END011 Gölgelik, yağmur/güneş korunağı Bekleme ve buluşma noktalarında kullanılmak üzere seyyar özelliğe sahiptirler. Çatı elemanına isteğe bağlı olarak aydınlatma amaçlı güneş enerjisi paneli uygulanabilir.

genel görünüş

250 cm

180 cm

250 cm

190 cm

ön görünüş ölçek 1:40

yan görünüş

60 cm

ön görünüş

50 cm

ölçek 1:20