INLEIDING Stel je voor: je bent al aardig op leeftijd en wordt gevraagd om een verslag te schrijven van iets wat zich zo’n veertig tot vijftig jaar eerder heeft afgespeeld. Wat weet je er nog van? En wat ga je opschrijven? Johannes is zo iemand. Hij is hoogbejaard wanneer hij het ‘Evangelie volgens Johannes’ opschrijft. En anders dan Matteüs, Marcus en Lucas is hij niet zo erg geïnteresseerd in een feitenrelaas. Hij wil duidelijk een boodschap overbrengen. Alsof hij zijn memoires schrijft, een testament. Het wordt een bijzonder boeiend en diepgaand verhaal, waarin zijn grote liefde voor Jezus Christus zichtbaar wordt.
6
In deze studies gaan we ontdekken wat die boodschap is. Je kunt elke dag zelf een hoofdstuk lezen of er in een kleine groep verder over nadenken. We gaan geen uitgebreide woordstudies doen of intellectuele oefeningen. Het gaat om twee dingen: jouw eigen geestelijke groei én hoe je geloof tot uiting komt in je relatie met de mensen om je heen. En hoe meer die twee dingen samen opgaan, hoe beter. Elke studie behandelt één hoofdstuk van het Johannesevangelie, dat in enkele zinnen wordt samengevat. De vragen zijn bedoeld om je denken in beweging te zetten, niet om de goede antwoorden te krijgen. Maar laat je niet beperken tot wat je voorgelegd krijgt – lees vooral zelf en laat je raken door ‘het Woord dat mens geworden is’. Veel lees- en leerplezier!
Mark de Boer
7
1
ONVERWACHT JOHANNES
1
De grand opening van het evangelie volgens Johannes! Hij maakt gelijk duidelijk waar het hem om gaat: alles draait om Jezus Christus. Hij zet de toon door een rechtstreekse parallel met het scheppingsverhaal uit Genesis te maken: in het begin … God schiep het licht dat de duisternis verdreef. En dat licht is Jezus, zo betoogt Johannes. Het is duidelijk: Jezus is niet zomaar iemand. Het verhaal van Jezus is het grote verhaal van God en de mensheid – niet van één persoon op één plek op één moment. Johannes zegt: als je wilt weten wie God is, kijk dan lang en goed naar Jezus.
8
VRAGEN 1. Waar zie jij het onverwachte in dit hoofdstuk?
2. Als iemand jouw biograďŹ e zou schrijven, wat zou er dan in het eerste hoofdstuk staan?
3. Wat leer je van de manier waarop Jezus zijn (toekomstige) leerlingen benadert?
NOTEREN 1. Onderstreep of noteer het woord of vers dat je aanspreekt.
9
VERDIEPING IN HET BEGIN
In het begin… Net als Genesis begint dit bijbelboek met een scheppingsverhaal. Op allerlei manieren legt de schrijver Johannes een verband met Genesis. Hij gebruikt bijvoorbeeld net als in Genesis het beeld van licht en duisternis. Net als in Genesis is een mens het middelpunt van het verhaal. En in de uitdrukking ‘Woord’ in dit hoofdstuk herken je uit Genesis het zinnetje ‘God zei…’ waarmee elke scheppingsdag begint. Het klinkt bekend, en toch is het anders. Niet alleen omdat Johannes alvast vermeldt dat de mens het Woord – God zelf – niet wilde ontvangen. Het is vooral anders omdat Johannes op een subtiele manier de kern van het verhaal omdraait. Je zou kunnen zeggen: in Genesis staat de schijnwerper op de schepping, maar in Johannes staat de schijnwerper op de Schepper.
10
De mens in Genesis is een beeld van God, een afdruk van het origineel. Maar in Johannes is de Mens die op aarde komt het Origineel zelf. Goed, waarachtig, groots – in eigen Persoon. En daarmee is het duidelijk dat Johannes niet slechts een oud verhaal herhaalt. Hij beschrijft een nieuw begin van het verhaal van God met mensen, zodat ze Hem voor eens en voor altijd zullen kennen (vers 18).
VRAGEN 1. Welke overeenkomsten en verschillen zie je nog meer?
2. Welke beelden en beschrijvingen van God vind je in dit hoofdstuk?
3. In hoeverre sluiten die aan bij jouw beeld van God?
11
2
OP Z’N KOP JOHANNES
2
Daar sta je dan – de dag die je wist dat zou komen … In het tweede hoofdstuk zien we Jezus een feestje opluisteren en een feestje verstieren. Je zou kunnen zeggen dat hij in beide gevallen iets op z’n kop zet. In de tempel heel letterlijk, in Kana meer figuurlijk. Waar Jezus komt, daar gebeurt wat! En al direct is duidelijk: dat is voor sommigen een feest, voor anderen een drama.
12
VRAGEN 1. Welke overeenkomsten en verschillen zie je nog meer tussen de twee verhalen?
2. Wat heeft Jezus in jouw eigen leven op z’n kop gezet?
3. Hoe inspireert Jezus jou in je omgang met mensen om je heen?
NOTEREN 1. Onderstreep of noteer het woord of vers dat je aanspreekt.
13
3
EEUWIG JOHANNES
3
Een nachtelijk bezoek van Nikodemus leidt tot een boeiend gesprek met Jezus. Grappig genoeg wordt Nikodemus stilletjes uit de scène geschreven en wordt het gesprek een uiteenzetting over eeuwig leven – de dimensie van het leven met God. Datzelfde gebeurt in het verhaal erna: een akkefietje over de positie van Johannes de Doper mondt uit in een vrijwel identiek betoog: wie in de Zoon gelooft heeft eeuwig leven!
14
VRAGEN 1. Bespreek de metafoor van geboorte en wedergeboorte – wat betekent dat?
2. Wat betekent ‘eeuwig leven’ voor jou?
3. Hoe laat jij het hart van Johannes 3:16-17 zien in hoe je met anderen over God praat?
NOTEREN 1. Onderstreep of noteer het woord of vers dat je aanspreekt.
15