Αρχές Οργάνωσης & Διοίκησης Επιχειρήσεων by arogi.edu

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΠΡΩΤΟ

Η ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΗ Η επιχείρηση σημαντικό στοιχείο της κοινωνίας • Η επιχείρηση αποτελεί σημαντικό στοιχείο της κοινωνίας το ίδιο σημαντικό με την οικογένεια διότι 1. οι άνθρωποι διαθέτουν το 1/3 του χρόνου τους στις επιχειρήσεις, 2. τα προϊόντα ή οι υπηρεσίες που καταναλώνονται προέρχονται από αυτές, από τις επιχειρήσεις εξαρτάται η απασχόληση και το εισόδημα των περισσοτέρων ανθρώπων, καθώς και η εξέλιξη της οικονομίας.

3.   

ΔΙΑΦΟΡΟΠΟΙΗΣΗ ΑΠΟ ΥΠΟΛΟΙΠΕΣ ΚΟΙΝΩΝΙΚΕΣ ΟΡΓΑΝΩΣΕΙΣ • Η επιχείρηση αποτελεί ιδιαίτερη μορφή κοινωνικής οργάνωσης γιατί συνδέεται με την έννοια της επιχειρηματικότητας.

Επιχειρηματικότητα 1. Συνδυασμός συντελεστών παραγωγής με σκοπό την δημιουργία υλικών αγαθών ή υπηρεσιών. 2. Εισαγωγή και εφαρμογή καινοτομιών. 3. Εμπεριέχει το στοιχείο του κινδύνου (Κίνδυνος αποτυχίας = χρεοκοπία) διότι κάθε επιχειρούμενος συνδυασμός συντελεστών παραγωγής μπορεί να αποτύχει στο σκοπό του.

Η Επιχείρηση ως Παραγωγική – Οικονομική Μονάδα • Συνδυάζει και αξιοποιεί τους συντελεστές παραγωγής ( έδαφος, εργασία, κεφάλαιο, γνώσεις, τεχνολογία) προκειμένου να o παράγει προϊόντα ή υπηρεσίες, o με σκοπό τη διάθεσή τους, μέσω του μηχανισμού αγοράς, στους καταναλωτές.

© Α Ρ Ω Γ Η 2014 - 2015 www.arogi.edu.gr Η επιχείρηση αποτελεί οργάνωση που 1. παράγει πλούτο, ( δηλαδή αγαθά με τα οποία ικανοποιούνται ανθρώπινες ανάγκες). 2. συμμετέχει σε όλα τα στάδια της οικονομικής δραστηριότητας, διότι, για να παράγει παίζει τους ρόλους του • επενδυτή, • καταναλωτή, • αποταμιευτή, • δανειζόμενου, κ.ά.

Διαφοροποίηση από Λοιπές Παραγωγικές Μονάδες Παραγωγικές μονάδες που είναι επιχειρήσεις:

1. Οι επιχειρήσεις παράγουν προϊόντα ή υπηρεσίες, τα οποία διαθέτουν μέσω του μηχανισμού αγοράς Η ύπαρξή τους εξαρτάται από την ικανότητά τους να αποκτούν έσοδα και κέρδη μέσω του μηχανισμού αυτού έναντι αξίας ανταλλαγής.

2. Η επιχείρηση συνδέεται με το στοιχείο του κινδύνου. Η λειτουργία μιας επιχείρησης, ή μια επιχειρηματική δραστηριότητα μπορεί να παρουσιάσει κέρδη όπως και ζημίες. Οι παραγωγικές μονάδες που δεν είναι επιχειρήσεις δεν διαθέτουν τα προϊόντα τους μέσω του μηχανισμού αγοράς, έναντι αξίας ανταλλαγής και η επιβίωσή τους δεν εξαρτάται απ’ αυτό.

Η Επιχείρηση ως Κοινωνική Οργάνωση Η επιχείρηση αποτελεί κοινωνική πραγματικότητα, ή κοινωνική κατασκευή Επειδή η επιχείρηση αποτελείται από ανθρώπους, παρουσιάζει τα εξής κοινωνικά χαρακτηριστικά: 1. Η επιχείρηση εκφράζει έναν τρόπο συλλογικής δράσης, 2. Στο πλαίσιό της αναπτύσσονται κοινωνικές σχέσεις, όπως διαπροσωπικές σχέσεις, σχέσεις αλληλεγγύης.

3.Η επιχείρηση αποτελεί κοινωνική οργάνωση στην οποία υπάρχουν συγκρούονται και γίνονται αντικείμενο διαπραγμάτευσης διαφορετικά συμφέροντα διαφορετικών ομάδων.• πχ. εργαζόμενοι – εργοδότες.

4. Υπάρχουν σχέσεις εξουσίας για κάθε ζήτημα που απαιτείται απόφαση, υπάρχει νόμιμο δικαίωμα, που προσδιορίζει ποιος ή ποιοι θα αποφασίσουν ποιοι πρέπει να συμμορφωθούν στην απόφαση, ή να την εκτελέσουν.

5. Η επιχείρηση λειτουργεί σύμφωνα με πλαίσιο κανόνων τυπικών ή άτυπων οι οποίοι ρυθμίζουν ή υποχρεώνουν σε συμμόρφωση • την ατομική, ή ομαδική συμπεριφορά των ανθρώπων. 6. Η επιχείρηση εκτός από προϊόντα ή υπηρεσίες προσφέρει • απασχόληση, • ικανοποίηση κοινωνικών αναγκών και πρέπει να αισθάνεται • κοινωνική ευθύνη προς το περιβάλλον της.

© Α Ρ Ω Γ Η 2014 - 2015 www.arogi.edu.gr Η Επιχείρηση ως Θεσμός Θεσμός • βασικό και τυπικό χαρακτηριστικό μιας κοινωνίας και επαναλαμβάνεται για μεγάλο χρονικό διάστημα. Η επιχείρηση είναι θεμελιώδης θεσμός (ίσης σπουδαιότητας με άλλους, όπως το σχολείο, ή τη δικαιοσύνη.) 1. Αποτελεί βασικό πυλώνα της κοινωνίας διότι με τον θεσμό της επιχείρησης συνδέονται άμεσα  η φύση,  η δομή,  η λειτουργία,  η ευημερία,  η κοινωνική δικαιοσύνη και  η εξέλιξη των κοινωνιών.

2. Ρυθμιστικές διατάξεις, όπως το Σύνταγμα και οι Νόμοι κάθε κοινωνίας, προσδιορίζουν σε σημαντικό βαθμό  την ίδρυση της Επιχείρησης,  τη λειτουργία της,  τις σχέσεις της με το περιβάλλον της,  τις σχέσεις μεταξύ των ομάδων ενδιαφερομένων που συνδέονται με την επιχείρηση όπως  εργαζόμενοι, μέτοχοι, προμηθευτές, δανειστές, πελάτες  τη διάλυσή («θάνατο») της.

3. Η επιχείρηση είναι υποχρεωμένη να διαθέτει • καταστατικό (επίσημη διατύπωση των θεσμικών κανόνων που διέπουν τη φύση και τη λειτουργία της) • θεσμική οργάνωση (Γενική Συνέλευση, Διοικητικό Συμβούλιο)

© Α Ρ Ω Γ Η 2014 - 2015 www.arogi.edu.gr Πολιτισμική Διάσταση της Επιχείρησης • Η επιχείρηση διακρίνεται από την κουλτούρα της. • Ως παιδεία (κουλτούρα, πολιτισμός, culture) νοείται ένα σύστημα  κοινών αξιών,  «πιστεύω»,  εννοιών,  παραδοχών,  συμβόλων,  εθίμων,  κανόνων και  προτύπων που ισχύουν σε μια ομάδα ανθρώπων ή οργάνωση.

• Π.χ. o Στοιχείο της κουλτούρας μιας επιχείρησης ή άλλης οργάνωσης θα μπορούσε να αποτελεί ένα «πιστεύω», όπως «η ποιότητα εξασφαλίζει την επιτυχία»

• Η κουλτούρα μιας κοινωνικής οργάνωσης αποτελεί ένα από τα κυριότερα συστατικά στοιχεία της διότι:

1. Προσδιορίζει • τη δομή, • τη λειτουργία, • τις αποφάσεις, • τις ατομικές και ομαδικές συμπεριφορές, • τις σχέσεις των ανθρώπων στο πλαίσιο της οργάνωσης, • τις σχέσεις της οργάνωσης με το περιβάλλον της • τις στάσεις της οργάνωσης ως προς  τα προϊόντα,  τους πελάτες,  το περιβάλλον, κτλ. 2. Πρόκειται για μια φιλοσοφία, • η οποία δίνει κατεύθυνση στα άτομα και στις ομάδες και • συμβάλλει στη συνοχή, αρμονία και αποτελεσματική επικοινωνία των μελών, μέσα στα πλαίσια της οργάνωσης.

Η Επιχείρηση ως Σύστημα

• Η επιχείρηση μπορεί να θεωρηθεί ως σύστημα και συνεπώς να γίνει αντιληπτή και o να μελετάται ως τέτοιο. • Σύστημα: Σύνολο μερών (στοιχείων) που συνδέονται μεταξύ τους με σχέσεις αλληλεπίδρασης και αποτελούν μια ολότητα. Χαρακτηριστικά: 1. Εισροή πόρων από το περιβάλλον • ανθρώπινοι, • οικονομικοί, • υλικοί και • άυλοι. 2. Επεξεργασία • επεξεργάζεται, • μετασχηματίζει, • μεταποιεί τους πόρους, μέσω διαφόρων λειτουργιών και μέσων. 3. Δίνει στο περιβάλλον τις εκροές • προϊόντα, ή • υπηρεσίες. 4. Είναι διακριτή από το περιβάλλον της • με την έννοια ότι έχει σύνορα. 5. Προσαρμόζεται στο περιβάλλον της μέσω του μηχανισμού ελέγχου – ανατροφοδότησης. (Ο μηχανισμός ελέγχου – ανατροφοδότησης είναι ο μηχανισμός του συστήματος που μεταφέρει τις πληροφορίες ή τα μηνύματα που προκύπτουν από τις αντιδράσεις του περιβάλλοντος απέναντι στο προϊόν, με αποτέλεσμα να γίνονται οι απαραίτητες προσαρμογές στις εισροές και στην επεξεργασία του προϊόντος.) Με βάση τη συστημική προσέγγιση, η διοίκηση επιχειρήσεων απαιτεί • την κατανόηση και • τη μελέτη κάθε στοιχείου – μέρους της ξεχωριστά, αλλά και τις σχέσεις μεταξύ αυτών. Π.χ. Δεν μπορεί να μελετηθεί μόνο η τεχνολογία μιας επιχείρησης, αλλά και η σχέση της με τους ανθρώπους. Αυτό συνεπάγεται • για την επιχείρηση και • για άλλους οργανισμούς, τη διεπιστημονική προσέγγιση • των ζητημάτων της διοίκησής τους.

ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΕΣ ΤΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΗΣ Αλυσίδα Επιχειρησιακών Λειτουργιών Η επιχείρηση πρέπει να αναπτύξει συγκεκριμένες λειτουργίες προκειμένου 1. να επιβιώσει, 2. να ανταποκριθεί στην αποστολή της, 3. να πετύχει τους στόχους της.

Σκοπός των λειτουργιών Κάθε λειτουργία έχει συγκεκριμένο • σκοπό και περιεχόμενο, και όλες μαζί σε συνδυασμό υλοποιούν o το συνολικό έργο και o την αποστολή της επιχείρησης. (Αποστολή είναι το βασικό καθήκον της επιχείρησης απέναντι στην κοινωνία.)

Πρωτεύουσες Λειτουργίες • Οι πιο σημαντικές λειτουργίες (ή και βασικές) είναι οι: 1. Παραγωγική, 2. Εμπορική, 3. Οικονομική. • Μια σύγχρονη οικονομική μονάδα, για να ανταποκριθεί με επιτυχία στην αποστολή της δεν αρκεί μόνο  να παράγει,  να πουλά και  να διαχειρίζεται τα οικονομικά της. • Είναι ανάγκη να οργανώνει όσο πιο αποδοτικά γίνεται τα στοιχεία που θα της εξασφαλίσουν ανταγωνιστικότητα και βιωσιμότητα.

© Α Ρ Ω Γ Η 2014 - 2015 www.arogi.edu.gr Δευτερεύουσες Λειτουργίες  Η τεχνολογία που εξελίσσεται με ιλιγγιώδη ταχύτητα και  το σύγχρονο marketing με τις καινοτόμες υποδείξεις του  ανατρέπουν καθημερινά τα δεδομένα, τόσο στην παραγωγή αγαθών και υπηρεσιών, όσο και στον τρόπο ικανοποίησης των αναγκών. Έτσι, προβάλλει η ανάγκη  διάθεσης πόρων στην κατεύθυνση της έρευνας και της ανάπτυξης της επιχείρησης στα νέα τεχνολογικά δεδομένα και στην ανάγκη επικοινωνίας με το περιβάλλον της  μέσα από ένα σύστημα δημοσίων σχέσεων υψηλού επιπέδου.

• Οι δευτερεύουσες λειτουργίες 1. Προμήθειες, 2. Έρευνα και Ανάπτυξη, 3. Δημόσιες Σχέσεις. μπορούν να αποκτήσουν σημασία και να συμπληρώσουν τις παραπάνω βασικές λειτουργίες.

• Οι δευτερεύουσες λειτουργίες της επιχείρησης δεν είναι ανεπτυγμένες στο ίδιο επίπεδο σε κάθε επιχείρηση, λόγω o της διαφορετικότητας των δραστηριοτήτων, o του μεγέθους, κ.ά. • π.χ. o Μια μικρή βιομηχανική ή εμπορική επιχείρηση, ίσως να μη χρειάζεται να αναπτύξει τη λειτουργία έρευνας και ανάπτυξης, (ή τμήμα δημοσίων σχέσεων.) o (Μια υπεργολαβική επιχείρηση (φασόν) πιθανότατα δεν χρειάζεται λειτουργία έρευνας και ανάπτυξης. • Οι δευτερεύουσες λειτουργίες μπορεί να είναι ακόμα και ανύπαρκτες σε ορισμένες επιχειρήσεις. )

© Α Ρ Ω Γ Η 2014 - 2015 www.arogi.edu.gr Αλληλεξάρτηση των λειτουργιών • Η αλληλεξάρτηση μεταξύ των λειτουργιών είναι μεγάλη και αυτή καθορίζει  την καλή πορεία και  την επιβίωση της επιχείρησης. Π.χ. Υψηλές πωλήσεις σημαίνουν ανάπτυξη της εμπορικής λειτουργίας που αποτελεί προϋπόθεση για να αναπτυχθούν η παραγωγική και η οικονομική λειτουργία. • Οι διαδικασίες που προκύπτουν από τις συναλλαγές,  διαχειριστικές,  χρηματοοικονομικές, κ.ά., δίνουν περιεχόμενο στην οικονομική λειτουργία.

• Αν το προϊόν (δηλαδή, το αποτέλεσμα της παραγωγικής λειτουργίας) δεν ήταν  αφετηρία και  επίκεντρο όλων των λειτουργιών, δεν θα υπήρχε τίποτα από όλα αυτά.

ΑΟΡΑΤΗ Διοικητική λειτουργία

• Ο αρμονικός συνδυασμός όλων των λειτουργιών γίνεται αποτελεσματικός από την «αόρατη» διοικητική λειτουργία. • Η διοικητική λειτουργία αποτελεί  τον συνδετικό και  καθοδηγητικό ιστό όλων των άλλων λειτουργιών. • Η διοικητική λειτουργία είναι η δύναμη που  συνδυάζει τους παραγωγικούς συντελεστές,  σύμφωνα με τη βασική οικονομική αρχή: η επιδίωξη του καλύτερου δυνατού αποτελέσματος, με τις μικρότερες δυνατές θυσίες. με κατεύθυνση τον αντικειμενικό σκοπό της επιχείρησης και κυρίαρχο τον ανθρώπινο παράγοντα.