Jesusek hasitako bidea by Arratia Eliza

e r L i j i o e i

b e g i

I JESUSEK JOSE ANTONIO

Idazleak, urteetan zehar, lau ebanjelioei buruz egin dituen hainbat komentarioetatik hautatutako batzuk bilduz osatu da liburu hau. Jesusek irekitako biderako sarrera bat izan nahi dute hemen batutako testu hauek. Jesusi ¡arraitzeak dituen eskakizunetan ¡artzen da arreta nagusia eta Jesusen Berri Ona gaur egungo gizon-emakumeen eskura jartzea izan da autoreak begi-aurrean izan duen nahia liburua moldatzerakoan. Lukasen ebanjelioa da aurrena ¡rakurri beharko genukeena, Jainkoak "galdua zegoena bilatzera eta salbatzera" bidali zuen Jesús pozez ezagutu ahal ¡zateko. Ulerterrazena ere bera da, Jesusen mezua behartsuen babesle, gaixoen sendagile eta bekatarien lagun ageri den Jainko errukitsuaren albiste on gisa ¡aso dezagun.

eren n

HASITAKO

PAGOLA

B IDEA

•

J E S U S E K H A S I T A K O

B I D E A

LUKASEN EBANJELIOA

José Antonio

Pagóla

Añorgan (Gipuzkoa) jaio zen 1 937an. Erromako Unibertsitate Gregorianoan burutu zituen Teología Dokmatikako ¡kasketak. Zientzia Biblikoen ¡kasketak, aldiz, Erromako Institutu Biblikoan eta írusalemgo L'Ecole Biblique et Archeologique ¡zenekoan. Kristologia irakatsi zuen hainbat urtez Donostiako Seminarioan eta Gasteizko Teologia Fakultatean. Donostiako Elizbarrutiko Bikario Nagusi 979tik 2000ra bitartean. ristori buruzko eta teologia-gaien guruKO liburu ugari ditu argitaratuak. Horien artean ezagunena eta landuena JESUS: Urbilketa

historikoa

izenekoa

(Donostia, Idatz, 2009).

erlijioei

begira

honen edozein errepradukzia modo, bonoketo, kemuÉozio puiíko eco cldaketc egiteko, iiolntoezkori do jobeen boimenn, egeai; ourrez ikusitako salburjspenezko biue'on solhn. Obra llenen zoüreo bal fotobpinlu edo esbiiootn nohi hoduzj, |o CEDROra (Centro Español de Derechos Repiográficos, ivwiv.coüiicenra.com; 91 70219 70 / 93 272 C4 47).

JESUSEK H A S I T A K O B I D E A LUKASEN EBANJELIOA Josc Antonio Pagóla

/. Qtgitülpeim: 20 / 2ko oberAw

liuskaratzailca: Esteban Agirre

Jaíorrizko izeribitrua: El comino abierto por Jesús,

lum

Aznleko iturim: RembrarirJt, Seme Hoiútiwleiueti itiulcin ( 1 6 6 2 ) , zafia Miiketiizioir Eran fc) José AnTüuio f u g ó l a © l l z u l p e n a r e n o : Esteban A g i i r n Itzilpenaren r j É i b e g i m b : Lunlxo Otlint/ulsdl Rezólo © E R E I N . Donosíia 2 0 1 2

ra:

mmmmi

L. G.: S S - Í S 4 2 / 7 0 1 2 E K E I N Argitaletxea. 20018 T 943 218 300

TDIOSÜ

Etorbidea 1 0 7

Dono* f 943 218 311

e-mail: etenüíSeieiii coai www.eiein.com I n p r i m a t z a i b : Gertu Zubillaga i n í l u s t r i a l d e a 9 2 0 5 6 0 Oñnti 1 943 / 8 33 09

f 9 4 3 / 8 31 3 3

e-mail: g e r f a @ g e r i u . n e t

e r e i

AURKEZPENA

Jesusen jatrait/.ailetzat z i t u z t c n bereii b i i r u a k , beste czeren a u r r c t i k , lel i e n a l d i k o kristauek. )esuscngan sinesreak harén " b i d e t i k

ibikz.ca

esan nahi z u e n , baren urrat.sei jarraitzca. I lebertarrei g u t u n a be/ala ezag u l z e n d e n anl/.inako ida/.ki krísian batek d i o e n e z , bidé berri eta b i zia d a Jesusena. Ivz da Israel berriak a n t z i n a t e a n egin ztien b i d e a ; "Jesusck b e r c z i k i guretzat i t c k i t a k o t a k o " bidé berria d a ( H b 1 0 , 2 0 ) . R i z i t z a o.soan zehat, tittatsez urrais e g i n o h i den i b i l b i d e a da k r i s l u n c n bidé batí. X u m c a cía lamí dítudi b a l z u c t a n , gogorra eta n c k e t s t u bes te z e n b a i i e t a n . Z i t n t a s u n eta g o z a n i e n uneak b i z i o b i dirá b i d e - z a t i b a t z n e t a n , baina b a i l a neke eta adore falla ere beste b a i n b a t e t a n . H r a b a k i a k h a n z e a , eragozpennk g a i n d i t z e a , i b i l b i d e o k e r r a k u'/.tea, aukera berriak autkitzea, urrarsak ematea csan nahi d u Jesusen urratsci jarraitirz ibiltzeak. I b i l b i d e h o r r e l a k o osagaiak dirá h o r i e k gu/.tiak. ' J C M I S Í so" l

saiatu ziren bidé h o r i egiten lehen krisiati haiek, ba b a i t z e k k c n beta bak a r t i k d c l a "gente l c d c ; i r c n i i u r b u r n eta betetzailea" (I Ib 12,2). ( ¡ a u r askok bizi dutenuren a rabera, kristautasuuak ez d i n i , tainalcz, Jesusen "jattaitzaileak" eragiten, "erlijio bateko k i d c a k " b a i z i k . h z d i t u , bere c g i l a s m o a r e k i n bai e g i n i k , Jainkoarcn l'.rreinuari bideak zabaltzen a h a l c g i i u z e n díren ikasleak sonara/ten, beren crlijio-betehcbarrak

ho-

beto edo okerrago g a u z . u z c n d i t u z t e n erlijio bateko k i d e s o i l a k b a i l i r a asko eta askn. H a s i e r a k o k r i s i a u b i z i p e n jatorri/.kocna eta crakargarriena i u o i z ez ezagutzeko arriskuan bizi d i t a horíetako ug.iri: Jesusek z a b a l d u z.ucn b i d e t i k ibikz.ca zer den ezagutu gabe bi'/it'zeko a r r i s k i i a u , alegia. G e h i e n bal k i d e z osaturik datiden elkarteak izatcari urzi eta Jesusen " i k a s l e " eta "jarraitzaile" direnez o s a t u i a k o a k m o l d a t z e r a dei egiten a r i zaigu Ul izaren zaharberrir/ea. F/zinbesreko d u g u h o r i liaren egitasmoat e k i n bar eginago b i z i r z e n ikasteko, baita ebanjelíoari beti leial izan ez z a i o n iraganaren m o r r o i izatcari u z t e k o ere, eta b i h o t z - b c r r i t z e r a egiten

d i g u n deia entzutea eragotzi d i e z a g u k e t c n m o r r o n t z a eta h e l d u r r c t a f i k

elkarte g n z t i e n harnean gorde behar rekoak ere. Hlkarte batek bere eral-

askeago i z a l e k o ere.

d a k e t a r a k o d u e n i n d a r r i k c t a g i n g a r r i e n a izatera i n s t e n d a , o r d t i a n ,

E l i z a k ez d u , une hauetan, egungo m u n d u a k ezattzen d i z k i o n e r r o n -

e b a n j e l i o a k e l k a r r e k i n i r a k u r r i eta e n r z u t e a . Jesusi b u r u z k o k o n t a k i -

kei aurre egireko adore espiritualík. A s k o d i t a , z a l a n t z a r i k gabe, kas-

z u n a r e k i k o b a r r e m a n biz.i b o r r e t a n bere b i z i t z e k o era b e r r e g i t c k o eta

k a r k c r i a e s p i r i t u a l han atgi d e z a k c i c n faktoreak, ha i bere b a r m a n eta

J a i n k o a r c n erregetzaren e g i r a s m o a r i b i d e b e r r i a k z a b a l t z c k o argia eta

baita kanpoaldean ere; balere, fesukrísiorekiko b i z i t z a - l o t u r a r i k eza izan

in(.larra j a s o t z c n d i t u g u bórrela.

daiteke a r r a z o i r i k nagusiena. K r i s t a u askok ez d u , ikasleek barnc-íoiura

jesusek irekittiko

birlen da rama i z e n b u r u bezala a r g i t a l p e n h o n e k eta

b i z i t i k jarrair/.en d i o t e n e a n , Jesuscngan gordetzen den i n d a r eragilea

l a u l i b u r u k i z osatua d a g o : M a t e o r e n , M a i k o s c n , L u k a s e n era |oanen

ezagutzen. K r i s t a u elkarte askok eta askok ez d t i , Jesús pertsonak eta

ebanjelioei e s k a i n i a b a k o i t z a . Jesusek i r e k i t a k o b i d e r a sarrera erraztea

e b a n j c l í o e k beren bi/.itzaren g u n e nagusia o s a t u k o balute, bere barne-

d u sailak h e l b u r u , gure fedea liaren p e r t s o n a r e u jarraipenera b i l d u z .

e g i t u r a n g e r t a t u k o litzatekeen eraldaketa sumafz.cn.

E b a n j e l a t i b a k o i t z a k b i l d u eta e s k a i n i t a k o jesusen k o n t a k i z u n e r a ger-

['.ncakzionaczeko

u n c í

d a batí. Jesusen gertaera s i n c M c d u n c n b i l i o -

turatze bat p r o p o s a i z c n da l i b u r u b a k o i t z e a n .

tzcau eta k r i s i a u e l k a r i e e n b i z i g u u e nagusiencan txertaizen a h a l e g i n -

E b a n j e l a r i a k berak d i s e i n a l u t a k o i b i l b i d e a r i jarraitzen zaio ebanje-

tzcko o r d u a iritsi z a i g u . Harén aurpegira begira egon b c l i a r d u g u so,

lio b a k o i t z a r e n i n g u r u a n egiten d i r e n iruzkínetan, k r i s i a u elkarteak

harén bíziiza k o n k r c t i i a r e k i n egin b c l i a r d u g u b a i , barí b a r n e ü k era-

igandetan cukarisria ospaizcra biltzen direnerako klrzak proposatzen d i -

gitcti d i o n Espíritu eragilea b a r t u behar d u g u , h e r i o i z a r a i n o e r a m a n

t u e n pasarteci arreta berezia e s k a i n i z b e t i . Pasarte b a k o i t z a aztertzera-

zuen |ainkoaren e r r c g e i z a r c k i k o bere erahateko e s k a i n i z a r i jarraitu eta

k o a n c b a u j e l i o k o icsi.ua eskainiv.cn d a l e h e n i k eta b o s i i m z k i n e k ja-

bere b e r p i z k u n d c a k eralda g a i l z a n saiaru.

r r a i t z e n d i o l e b o r r i , z e i n e i a n Jesusen k o n t a k i z u n c a n s a k o n t z c k o

E r r e p i k a - g a i t z a den a p a r t c k o g a r r a m z i a tiute lau ebaujcliock Jesusen

p r o p o s a m e n a k egiten uliren.

j a n a i t z a i l e c n i z a t . 1',/. dirá Jestisi b u r u z irakaspeu a k a d c m i k o a k p r o p o -

Irakurlea jaberuko denez, i k u s p u n t u nagusi batzuetan o i n a n i r u z . b u -

satzen d i t u z t e n l i b t i t u didaktíkoak. Hzta liaren i b i l b i d e b i s t o r i k o a z be-

r u t u r i k d a u d e i r u z k i u a k : jesusek a l d a r r i k a w era g u z i o n r z a i b i z i era

rri c m a t e k o idatzi ziren b i o g r a r i a k ere. 1 ehen b e k i u n a l d i kristauek le-

c r r u k i iturri agortezin den Jainkoarcn Berri O n a azpimarraiz.cn da; bari

cíez eta m a i t a s u n e z gogoratzen z u l e n Jesuscngana gcrturatzcn g a i i u z i c n

jarrairzeko bideak iraciokitzen dirá, bere jarretáis era biziera gaurko eran

k o n r a k i z u n a k dirá. H a r e k i k o erakarpena s u n i a t i i cía jarraitu z i o f e n le-

e t r e p i k a t u z ; harén E s p i r i t u a harttiz k r i s t a u elkarteen eraberritzea era-

h e n e n g o b a i e n g a n e r a g i n z u e n zirvararen b e r r i aurkiiz.cn d u g u , ezer

gitera b i d e r a r u t a k o p r o p o s a m e n a k eskaintz.cn d i ra o n d o r e n ; g a u r

b a i n o l e h e n , berrán. J a r r a i l u k o d i c t e n ikasle b e r r i a k s o r t a r a z i c k o i d a -

e g u n g o giz.artearen c r d i a n J a i n k o a r c n erreinuaren egirasmoa gauzatzera

t z i t a k o l i b u r u a k dirá.

bultzatze.il g a i t u z i e n bere dei k o i i k r e r u a k g o g o r a t z e n z a i z k i g u ; eta

H o r i déla eta, a l d a k c i a - p r o z c s u hatera, Jesusi jarraitzera eta bere egit a s m o a r e k i n bat egitera eragiten d i g u l e e b a n j e l i o e k .

Bihotz berri-

t z e k o k o t i t a k i z u n a k dirá, eta jarrera h o r r e k i n i r a k t i r r i , a l d a r r i k a t u , c í a h a u s n a r t u behar dirá, b a i t a s i n e s t u n b a k o i t z a r e n b i h o t z e a n eta k r i s t a u

e g u n g o krisi eia z i u r g a b e t a s u n gara i hauetan K r i s t o be rpizr.ua ren i t x a r o p e n e a n t x e r t a t u r i k b i z i t z e r a egiten z a i g u g o n b i t a . 1

lesas, Hurbilketa histarikaa i/eneko nirc liburua ikus Jaiieke, D o n o ^ i a n , I D A ' j y , argitaldariak 2{)09an argitaraaia. 7

A í n a s era i n ti ai" berri baten h a i n behar b a n d i a n a u r k i t z e n d i r e n k r i s tau e l k a r t e a k

izan d i t u t begi aurrean o r r i a l d e h a u e k

idazterakoan;

baita Jesusek fede b e r r i bat h i z t u arazi d i e z a i e k e t e n hainbeste eta h a i n beste f c d e d u n x u n t e ere. A l d i berean, gainera, n o r a b i d e r i k gabeko b i -

L u k a s e n cbanjelioa d a , z a l a n r z a r i k gabe, e r a k a r g a r r i c n a . L e h e n d a b i z i

zitza b a t e k o l a b i r i n t o a n g a l d u r i k edo b i z i t z a r e n m i s t e r i o nagusii'.i ire-

i r a k u r r i b c h a r k o genukeena, Jainkoak " g a l d u a zegocua bílatz.era eta sal-

ki tzca nekeza egiten d u e n existentzia maila batean k o k a t u r i k datidelako,

ba tzc ra» b i d a l i d u e n |esus pozez ezagutzcko. U l c r r e i i a z c n a ere bcra d a ,

( a i n k o a g a n a k o b i d e t i k gabe b i z i d i r e n e i ere eskaini n a h i izan diet Je-

lesusen m e z u a hehartsuen babcslc, g a i x o c n sendagile eta b c k a t a r i e n la-

susen c b a n j e l i o a . Ba b a i t a k i i Jesús izan d a i l e k e e l a h o r i e n t z a t ere b e r r i

g u n ageri d e n J a i n k o c r r u k i t s u a r c n albiste o n gisa jasotzeko o r d u a n .

on onena. Jesusen B e r r i O n a gure g a r a i k o g i z o n - c m a k u m c e n t z a k o

L z d a k i g u z i u r egilcaren izena. B a u l o r c n k m k i d c izan zen L u k a s izeberresku-

n e k o m c d i k u k r i s t a u bat hartzen d a , t r a d i z i o z , egiletzat.

Batcstinatik

ratzeko oiré g o g o t i k sortu da l i b u r u h a u . hz d u t i n o r gaitzestcko jaso

k a n p o idatz.i z e n ; agian L r r o m a n , 80 cía 90 u n c e n i n g u r u a n . K u l t u r a

c b a n j e l i z a t z a i l e izatcko b o k a z i o a ; a s k a p c n e t a k o b i d c a k c r a k u s t e k o b a i ,

g r c k o k o irakurleci zuzcntz.cn zaic egilea. L z d i r u d i zchaz.tasunez ezagutu

o r d e a . L z d u i m u n d u a gaitzestcko deia jaso Jcsusengandik, b a i , a l d i z ,

d e z a k e g u n i n o l a k o c l k a r i c r i z.uzendu.i d e n i k i d a z l a n a . L g i l c a k ' l e o f i l o

i t x a r o p e n a s o r r a r a z t c k o . Iiz ñau híhz.orian dagoen sua itzaltzera b i d a l i ,

izeneko kristau bati cskainf/cn d i o l i b u r u a , paganismotik

c t u a l d u n a h i a n d a b i l e n fedea piztera b a i z i k .

krísiaucn a r i c a n zahal d e z a n . I,ukas d a , n o l a b a i t e k o ordena/, h a l a k o «salbamen-historia»

dato/en

modula)

bat k o n t a i z c n d u e n lehen ¡dazlc kristaua. B i zariran b a n a i z e n d u l a n a . L e h e n /aria FbiiiijelioiiV

osalz.cn tlu cía Jesús da h o r r e n ardatza. 1 l a u r -

t/aroa k o n t a r u o n d o r e n , Jesusek ( l a l i l e a l i k (crusalcmcra e g i n d a k o i b i l b i d e a kontaiz.cn d u ; hertan burutz.eu da g u z t i a : Jesusen g u r u l z i l t z a i z c , piztticra eta zerura igotzea. B i g a r r e n zariak Aposlohien

F.gi/iíikdw

izena

eta lehen l i l i z a d u ardatz. L b a n j c l i o a n agertzen d e n a t c n a l d c r a n t z i z k o n o r a h i d e a n a b a r m e n i z . c n d a ida/Jan b o n e i a n ; l e i i i s a l e m e n basten da i g o k u n d e a z eta [esusen ikaslcen Ichcn urratsak k o i u a i z e n dirá o n d o r e n : ñola liaren l c k u k o izan ziren «|erus,tlemen, lurraren

Judea o s o a n , Samarían era

baz.terrcraino».

• I.ukasen ehanjclii>a «pozaren cbanjelioa» d a . Jesusi p o z e z barrera e g i t e k o g o n b i t a egiten z a i g u bere o r r i a l d e e r a n zehar. L z d u g u l i a r e n hiciera b e l d t i r r c z , kezkaz c d o errezeloz ateta behar, alaitasunez eta k o n f i a n t z a z b a i z i k . M a r i a i z a n zen g o n b i t a b o r i e n t z u n z u e n

lehcna:

«Agur, J a i n k o a r e n g o g o k o h o r i ! j a u n a zurekin» ( 1 , 2 8 ) . Jaio a u r r e r i k ,

a m a r e n sabeletik b c r t a t i k p o z m e s i a n i k o a z a b a h z e n a u r k e z t e n d i g u Je-

( I , 1 0 ) , d i o Jesusek Z a k e o r e n etxean. « G a u r n i r e k i n i z a n g o zara p a -

sús L u k a s e k (1 ,44). Poz h a n d i a sortarazten d u B e l e n e n haren jaiorzak:

radisuan» ( 2 3 , 4 3 ) a g i n d u z i o n l a p u r o n a r i g u r u t z e a n . Jesusi, K r i s t o r i ,

«Lz b e l d u r t u ! H a r á , b e r r i o n p o z g a r r i a d a k a r k i z u e t , bai z u e n r z a t , bai

harrera egitera g o n b i d a t z e n gaitu I Aikasen ebaujelioak: bera da gure b i -

h e r r i osoarentzat ere: Salbatzailea, h a u d a , Mesías Jauna, j a i o zaizue

zi tzetara, alferrik galtzen ari garena salbatzera d a t o r r e n a ; gugan h i l t z e n

gaur D a b i d e n herrian» (2,10-1 1).

ari d e n a berpiztera; gaixo dagoena sendatzcra; m e n d e a n g a i t u e n be-

D o a n l e k u r a d o a l a , aiaitasuna zabalduz. a u r k e z i e n d u j e s ú s L u k a s e k geroago. G a h l e a k o h c r r i x k c t a n e g i n d a k o sendaketek

a l a i i a s u u a era

J a i n k o a r e n g o r e s m e n a p i z t e n d u r e : Jesús iristean, «Jainkoa bere herria

k a t u t i k askatzcra. Jesusi jarra i tzca s a l b a m e n - b i z i p e n m o d u a n h a r t z e n irakatsiko digu k o n r a k i z u n honek. • l/tinkoíin'i'i

arnkimvn

emaitz.a da Lukasek iragartzen d u e n salbatnen

salbatzera etorri déla» (7,1b) s u m a t z e n d u jendeak. P a r a b o l e t a n , be-

b o r i . Jesusengan agerrzen dirá Jainkoaren o n b c r a l a s u n a , b a r k a m e n a ela

katari bat o n b i d e r a t / c a n J a i n k o a k bi/i d u e n poza/, h i t z egiren die Je-

d o h a i n a . Zakariasen k a n l i k a n iragarria zetorren jada «gurí.' J a i n k o a r c n

susek (1 5,7-1 0.32). Jerusalemen sai tzean, «ikasle guztiak m u l t / o a n , p o -

h a r t u errukítsuai i esker, goi/-argia a g e r u i k o zaigula zeru g o i i i k , i l u n -

zez. beterik, J a i n k o a o z e n k i goresten hasi ziren» ( 1 9 , 3 7 ) . Jesús zerura

perik beltzeneau d a u d e n c i argi egitera, gure pausoak b a k e - b i d e t i k z u -

igo tzean, ikasleak [erusalemera i t z u l i ziren «poz-pozik» eta «etengabe

z e n t z e r a » ( 1 , 7 8 - 7 9 ) . 1 lainbat cratara azaltz.cn d e n J a i n k o a r e n e r r u k i a

t e i i p l u a n egon o b i ziren Jainltoa goresten» ( 2 4 3 3 ) . Jesús g u i e bi/itza

agertzen d u Jesusen j a r d u n b i d e osoak.

pozez eta esker o n e z hele dezakeeu norbait o n eta berri gisa ezagutzen l a g u n d u k o d i g u L u k a s e n ebanjelio h o n e k .

B c k a l a r i c i eskaintzen d i c n (uirkdmcuc-Au l e b e n i k . P a r a h o k i k o «aita» bezalakoa d a Jesús: semc/alaba g a l d u a k o n a r t z e n d i t u eta j a i - o i o r d u a k

* J a i n k o a k Jesusengan eskaintzen d i g u n s a l b a m e n a r e n albiste h a n -

egiten h a i e k i n ; «artzaina» bezalakoa: ardi gakluak bilatzen d i t u eta, aur-

SaUhitzdilc

ki i z c a n , jai egiren d u l a g u n c k i n ; « e m a k u m e gajoa» b e z a l a k o a : g a l d u

m o d u a n a u r k e z t e n d i g u jesús. Hórrela iragarrzen d u J a u n a r e n a i n g e -

d u e n t x a n p o n i x o a bilatu u a a u r k i l / c n d u e n e a n , a u z o k i d c c k i n ospalzen

ruak haren jaiotz.a; «Salbatzailea, hau da, Mesias fauna, jaio zaizue gaur

d u ( 1 5 , 1 - 3 2 ) . l . u k a s c n g a n a u r k i t u k o d i t u g u Jesusek b a r k a m e n a es-

D a b i d e n herrian» (2,1 1). «Orain bai, Jauna, zeuk h i r z e m a n bezala, titz

k a i n t z e n d u e n bi pasarte a h a z i c z i n o k : e m a g a k h i b a i e n a (/,36-50) eta

d i e z a i o k e z u zeure m o r r o i h o n i b a k e a n b i l t z e n ! Ikusi d u t e ñire b e g i o k

Z a k e o , zcrgalariarcna (1 9,1 -1 0). 14iltz.cn i k u s i k o d u g u , bcra g u r u t z c r a

dia d a g o akiitasun b o r r e n j a t o r r i a n . L u k a s e k , h o r r e g a t i k ,

zure Salbatzailea»

( 2 , 2 9 - 3 0 ) , abesru z u e n S i m e o n e k Jesús besoetan

h a r t u z u e n e a n . Jesusengan ikus, u k i , sentí eta a u t z e m a n d e z a k e g u J a i n k o a r e n salbamena. Jendea b e k a t u t i k ( 7 3 0 ) , d e a h r u a g a n d i k ( 8 , 3 6 ) , heriotzatik ( 8 3 0 )

«salbatzen» a u r k e z t e n digti ¡estis L u k a s e k . L u k a s e k

ihzaiz.cn ari z i r e n e n t z a k o b a r k a m e n a cskaruz: «Aira, barka iez.aiezti, cz b a i t a k i l c zer ari diren» ( 2 3 , 3 4 ) . Jainkoaren e r r u k i a agertzen da Jesusek burutz.cn d i t u e n i'kintzetan

sendatzc-

ere: J a i n k o - a h a l m e n a r e n agerpen gisa b a i n o geliiago, l i a r e n

d i o s k u n e z , «galdu a zegoena bila i zera era salbatzera e t o r r i da» (19,1 0).

c r r u k i a r e n k e i n u m o d u r a a u r k e z t e n d i t u L u k a s e k (17,1 1-19). S a m a -

«Salbamenaren oraitta» Jesús déla azpimarratzen d u ebanjelio h o n e k .

n a l o n a r e n a n t z c k o a d a Jesús: b i d e a n d o a l a n o r b a i t l u r r e a n eroria

K r i s t o r e n g a n J a i n k o a bere s a l b a m e n a eskaintzen ari zaigu gaur, o r a i n -

i k u s t e n b a d u , «errukitu» eta h u r r e r a t u egiren zaio eta, k u p i t u r i k , z a u -

txe b e r t a n , b e t i : «Salbatzailea, hau d a , Mesias J a u n a , jaio zaizue gaur

riak sendatzen d i z k i o ( 1 0 , 3 3 - 3 7 ) . B a r k a m e n a era sendatzea Jesusengan

D a b i d e n herriari» ( 2 , 1 1 ) . « G a u r iritsi d a s a l b a m e n a etxe honetara»

haragi h a r t u d u e n J a i n k o a r e n o n b e r a t a s u n a r e n o p a r i m o d u r a hartzera

gonbidatzen gaini Lukasen k o n t a k i z u n honek. G u i e buruak galduta

• «Bchartsucn cbanjelioa» d u g u L t i k a s e n a . P r o g r a m a osoa a u t k e z t u z

e d o bekatari i k u s r c n d i r u g u n e a n , ÍL\aropena j e s u s e n g a n i a n z e k o deia

bezala, garranrzi h a n d i k o b i pasartek prestatzen d u t e jesusi b u r u z k o

entzttngo d u g u o r r i o t a n .

a d i c t a z p e n a . L c h e n i k , j a i n k o i r a u l t z a i l c bar—Jesusek hots egtieu d u e n

• L u k a s e n ebanjelioaren arabera, b.spirituaren i n d a r r e z i r i s i e n zaigu

k'.rregetzako J a i n k o a - a l d a r r i k a r z . c n d u M a n a r e n k a n t i k a k : «ahaltsuak

J a i n k o a r c n s a l b a m c n a . Jesús da «Jainkoarcn L s p i r i i u a r e n eramailea».

g o i - p o s t u c i a r i k b o t a cía czerezak gota jaso; o n d a s u n e z h e t e . . . gose zett-

l i a r e n bidez. n i u n d u r a r z c n da b i z i a e n i a i e n d u e n Espíritu S a n u i a .

d e n a k eta c s k u h u r s i k b i d a l i abenusak» egiten d u e n J a i n k o a ( 1 , 5 2 - 5 3 ) .

Joan Bataiatzailea «amaren sabeletik b e r r a i i k Kspíriru S a n t u a z b e t c k o

O n d o r e n , Jesusek Naz.arctcko sinagogan bere b u r u a r i c g o k i t z e n d i o n

d u lainkoak» (1,15). Jesús bcra ere U s p i r h u S a n r u l i o r r c n egilez s o n u k o

[sitiasen pasarte b.ttk t n a r k a i z e n d u e n p r o g r a m a : «daunaren I z p i r i t u a

da M a r i a B i r j i n a g a n d i k . 1 tala iragarri zítzaion M a r i a r i : «Lspiritu S a n -

n i r e g a i n e a n dago, berak ñau b i d a l i . . . b e h a r i s u e i b e r r i o n a adieraztera»

tua e i o r r i k o d a z u r e g a n a eta C i o i - g o i k o a r c n indarrak hodeiak bez.ala cs-

(4,18).

r a l i k o z a i r u ; h o r r c g a i i k , z u r e g a n d i k j a i o k o tlena s a n l u a ¡zango da eta

I íori h o n d a , «burua n o n c / a n L e z d u c n ( 9 , 5 8 ) projeht behurisiui d a

J a i n k o a r c n Senie d c i m k o diotc» [\ ,35). M u n d n a r e n S a l b a i z a i l c a ez d a

jesús. A b e r a i s a k oharraraz.icn d i t u e n profeta: «Ezin zaitezkete J a i n k o -

m u n d u a n elkar m a i r e d u r e n senar-emazteen inaitasunaren f r u i t u n i o -

arcn cía d i r u a r e n u i o r r o i izan-/ ( I d , 1 3 ) . A b e i a i s e n c r r u k i falta cía b n -

dur,\ . i g c i i , (aínkoak giz.akioi d i g u n i n a i t a s u n a r e n I r u i t u bezala bai/.ik. Hspiritu hori bcra da, baraiaiu o n d o r e n o i o i t z c a n zegoen bitartcan, «gaincr,\ jaítsi ziizaiona» ( 3 . 2 2 ) .

bartsuaren era aberais b i h o z g a b e a r e n a , bata ( 1 6 , 1 9 - 3 1 ) cía aberats hurugahearena, hesica ( 1 2 , 1 6 - 2 1 ) . «I ñor c/. d a i t c k c c l a izan liaren ¡kaslc.

K s p i r i t u borrek e r a m a n g o d u «basamortuan barrena» (4,1,) eta g i d a t u k o d u bere «indavicz» G a l i l e . i k o b i d e e i a l i k z.eii.u (4, 14).

n i g a b e k e r i a bi parábola a b a z t e z i n e i a n l a t t u l z e n d i t u e n a : Lázaro be-

Espíritu

d i l u e n <;uziici u k o egiten ez badic» ( 1 4 , 3 3 ) , c r a k u i s i k o d i g u 1 aikascn ebaujelioak. ( u n e t)iidasunak p a i i c k a t u / j a n a i t u behar z a i o l a Jesusi,

berak gantzuruta, beharisuei, z a p a k l u e i era dohakabceí askapenaren be-

a z a l d u k o d i g u h i t e o n d a s u n a k b a n a t z c n d i t u e n /.akcoren

rri o n a iiors e g i n e z bi/.iko d a (4,7-2(1). «1 Ospi r i i n S a n t u a k poze/ bcre-

(19,8). K o n t s u m o - g i z a r r c h o n c i a n m o i l u o s a s u n l s u a n bizitz.cn i k a s i k o

rik» (10,2 I), J a i n k o a r i eskerrak ematen diz.kio. txikici agertzen zaielako.

d u g u L u k a s e n c b a n j e l i o a azicrur/, l i a n d a , t l i r u a r e n m o r r o i b i h u r i u

«lainkoak Espíritu S u n m a z eta i n d a r r e z g a m / u u i z u e n , eta l i a r k o n e g i -

gabe, ongizatearen d c s i o i a n ¡tsutti ^abe, besteekin c l k a r t a s u n h a n d i a -

ten era deab ruaren t n c n p c zeuden guz.tiak sendar/en igaro zuen bere b i -

goz. b i z i t z e n ikasi/, gure o n d a s u n a k p r e m i a b a n d i e n a d u t e n c k i n par-

z i t z u , ¡ a i n k o a b c c c k t n haiizucn» ( A p o s i o l u e u E g i n a k 1 0 , 3 8 ) . Ikasleei ere l',spiriru Santti hori aginrzen die Jesusek; berak «adieraziko» (12,12) d i c z c r k o n i c n i d e n esalea eta l a g u n d u k o d i e befen c g i l c k o a b e t e t z e n ( 2 4 , 4 9 ) . Jesusen, K r i s t o b e r p i z t u a r e n , Espíritu b o r r e n esaneko izatera g o n b i d a t z e n gaitu L u k a s e n ebaujelioak. k s p i r i t u h o i r e i a t i k ahiacuz. eraik i t z e n d a k r i s r a u - e l k a r t e a bcra ere. H b a n j e l i o a E s p i r i t u a z a b a l d u z hots egiten d a . I L i t e n E s p i r i t u a i n u u d u a n txertatuz, z a b a l i z e n z a i z k i o ateak J a i n k o a r e n etregetzari. Ez d e z a g u n h o r i g u z t i a ahaztti.

pasarteak

lekaluz. • «Oioitzaren cbanjelioa» d t i g u 1 .ukasena. B a r n e r i k b i z i den pertsona d u g u h o r a u i k c z t e n z a i g u n j e s ú s : A i tai i o i o i i z c a n , L s p i r i i u a r i /.abalik, J a i n k o a r i eskerrak e m a t e n eta A i r a g o r e s i e n . O l o i r z e a n , A i l a r e k i n h a r r e m a n e t a n ageri z a i g u jesús u n e g a r t a n t z i t s u eta e r a h a k i g a r t i e t a n : j o r d a n g o b a t a i o k o a n ( 3 , 2 1 ) ; H a m a b i a k aukeratzean ( 6 , 1 2 ) ; ikasleei « / u e k , ñor naizela diozue?» galdetu aurrean ( 9 , 2 0 ) ; G u r e A i t a i z e n e k o otoieza i r a k a s t e r a k o a n ( 1 1 , 1 ) ; a n t z a l d a k c i a k o a n ( 9 , 2 8 - 2 9 ) . Jesusek

J a i n k o a go res ten d u , t x i k i e i agerrzen z a i e l a k o ( 1 0 , 2 1 - 2 2 ) ; P e d r o r e n

behar z a i o Jesusi ( 9 , 6 2 ) ; g c u r c b u r u a r i ttko e g i n eta « e g u n c r o k o » g u -

alde eskatzen d u , fedea a h u l d u ez d a k i o n ( 2 2 , 3 1 - 3 2 ) ; o r o i r z egiten d u

rú tzea h a r r u behar da ( 9 , 2 3 ) ; «dena urzirik» j a r r a i t u behar z a i o (5,1 1),

G e t s e m a n i n , A i t a r e n h o r o n d a t e a hete z e d i l a o n a t t z e r a k o a n

(22,39-

n o r b e r a k «dituen g u z t i c i u k o eginez» ( 1 4 , 3 3 ) . J a i n k o a r c n o n b e r a t a -

4 3 ) ; g u r u t z e a n o t o i t z egiten d u , bere b o r r e r o e n i z a t b a r k a m e n a eska-

s u n a t c n c b a n j e l i o a n , h o r t a z , ez d u g u b i h o t z - b e r r i t z e k o a h a l e g i n e t i k

t u z ( 2 3 , 4 6 ) ; h i i ere, bere b i z i a usté osoz A i t a r e n eskueran jarriz l i i l k o

salbuetsiko gaituen lasaigarririk a u r k i r u k o . Alderantziz,

da ( 2 3 , 4 6 ) . O t o i t z e a n o i n a r r i t u a ageri z a i g u Jesusen b i z i iza osoa;

agertu d e n J a i n k o a r c n m a i t a s u n a penr.sa g e n e z a k c e n z o r r o r z era era-

otoitza d u elikairai.

baiekoena da.

N e k a t u gabe o t o i t z egiteko a b o i k a t z e n d u , gainera, beri [esusek. O t o i t z a r i b u r u z k o kalekesia gogoragarriak a u r k i t u k o d i l u g u I.ukasen

• L u k a s e n ebanjelioak arreta

berezia eskaintzen d i o

Jesusengan

emakumeari.

Idazlan h o n e i a n apancleo indarra d u t e n c m a k u m e z k o a k ageri d i t a : M a -

c b a n j e l i o a n : e z o r d u e l a k o lagunaren parábola (I 1,3-13); epailearen era

ría, Jesusen a m a ; Isabel, A n a , N a i n g o a l a r g u n a , S í m o n e n c t x c k o e m a -

alargunaren parábola ( 1 8 , 1 - 8 ) ; fariseuaren ela zergalariaren parábola

k u m e bekataria, Jesusen a d i s k i d e M a r t a cía María, M a r i a M a g d a l a k o a ,

(1 8 , 9 - 1 4 ) . Ikasleek erne eta otoitzean b i z i behar dure, «gerraruko d i r e n

Jesusen a m a g o r a i p a r z e n d u e n e m a k u m e i z e n g a b e a . . . Jesús g a i x o r i k

g u z i i e i ¡lies e g i t e k o . . . k e m e n a izan» d e z a i e n (2 1,34-36). L z da a haz tu

dautlen e m a k u m e a k seiidarz.cn c r a k u s i c k o arreta berezia jarizen d u L u -

behar «baurtzaroko ebanjelioalo- d u e n l i t u r g i a - eta le.sta-kursua ere,

kasek ( S i m o n e n amaginarreba, o d o l - j a r i o zuen e m a k u m e a , k o n k o r t u t a

dena gorespen- eia b e d e i n k a p e n - k a n i t i z betea ( A i n t z a , Magníficat,

He-

zegoen a d i n e k o andrea, «zazpi dcabru» arcra z i z k i o n (8,2) M a g d a l a k o

O t o i t z a , b a r n e - b i z i l z a , J a i n k o a r e k i k o harreman

M a r i a ) . K m a k u m c bekatariari ( 7 , 3 6 - 5 0 ) c r a k u s i e n d i o n c r r u k i eta sa-

ncflktus, Nmicflimittis).

z i n r z o a b o b e t o zaintz.cn ¡kasiko d u g u I.ukasen cbanjelioa i r a k u r r i z . • J a i n k o a r c n salbaincna eta c r r u k i a l i o i s egiten d i t u Lukasek. l ,z diru ;

e z k u t a i z e n , ortlca, Jesusen salbamena o n a n z e a k cía liari jarraitzeak d a -

m u r t a s u n berezia ere nabarmcntz.cn d i i u , era berean; c d o N a i n g o alarg u n a r i (7,1 1-17), eta gurutzera z i h o a l a , b i d e r a negarrez alera z i i z a i z k i o n c m a k u m e e i ( 2 3 , 2 7 - 5 1 ) agertu zíen b i b o z b e t a i a s u n a .

H o r i bórrela, ebanjelio h o n e i a n k o n t r a s i c arras

Jesusen «jarraitzaüe» ti i ra c m a k u n i e a k era I l a m a b i e k i n hatera d o a z

l i a n d i a k ageri zaiz.kigu: J a i n k o a r c n albiste o n a r i ' jarrera e g o k i z c d o de-

b i d c e i a n zehar; M a r i a M a g d a l a k o a , Joana, K u s a r e n emaztea, Susana

k a r i z a n eskakizunah.

segokiz e r a n t z u n d i e z a i o k c g u . Jesús «ezlabaida s o r i u k o d u e n seinalca»

«eta beste asko. ( i u z t i o k beten ondasunez laguntzen zioten» (8,1 -3). G i -

da era «istacldar batzucnrz.at e r o r b i d e era bestecntzar alrxa-bide iz.atcko

z o n e z k o e k jesús b a k a r r i k uzten d u i c n e a n ere, e m a k u m e e k z i n t z o ja-

czarria dago» ( 2 , 3 4 ) . 1 ,au z o r i o n r a s t i n ( 6 , 2 0 - 2 3 ) cía lau n i a d a r i k a z i o

rrairuko diote, gurutzearen o n d o a n , azkenera arte (24,49). L m a k u m e a k

( 6 , 2 4 - 2 6 ) dakarrza h o r i adieraziz; S i m ó n fariseuaren eta e m a k u m e be-

dirá l e h c n a k jesusen p i z t u c r a adierazten ( 2 4 , 2 2 ) . L u k a s e n c b a n j e l i o a

katariaren jokaera h a i n k o n t r a j a r r i a k ( 7 , 3 6 - 5 0 ) ; l a p u r o n a r e n era t o -

lagungarri ¡zango d u g u e m a k u m e a r i jesusek begíratzcii zíon bezala be-

rraren e r r c a k z i o h a i n d e s b e t d i n a k ( 2 3 , 3 9 - 4 3 ) ; íariscuaren eta zergala-

giratzen ikasteko, bai h a i e n d u i n l a s u n a z.aintzeko, bai eta elkartcan d a -

riaren o t o i t z e n artcko kontrastea ( 1 8 , 9 - 1 4 ) , n a h i z Lázaro behartsuaren

g o k i e n l e k u a beiearazteko ere.

eta aberats b i h o z g a b e a r e n a r t c k o a ( 1 6 , 1 9 - 3 1 ) .

• L u k a s e n e b a n j e l i o k o p r o t a g o n i s t a ez d a pertsonaia h i s t o r i k o h u t s

Beste ebanjelariek b a i n o gehiago azpimarratzen d u Lukasek jesusi ja-

bat. Jesusen j a r r a i t z a i l e e n e l k a r t e a n b i z i r i k jarraítzen d u e n Jaun b e r -

rraitzeak eskatzen d u e n erabatekotasuna. «Arzera begiratu» gabe jarraitu

pizttta d a . H ó r r e l a a u r k e z t u a d a t o r hasierarik: «Salbatzailea, h a u d a ,

Mesías j a i m a , jaio zaizue gaur» (2,1 1). N a i n g o g e r t a k a r i t i k aurrera her e z i k i , L u k a s e k 'Jauna' d e i t z e n d i o etengabean. E r a horretara, J a i n k o a k b e r p i z t u egin d u e l a k o . b i z i r i k dagoen baten B e r r i O n a i r a k u r r z e n ari garcía gogorarazi n a h i d i g u L u k a s e k . A i p a t z e n d i t u e n hitzek<¿7. dute h i l d a k o maisu baten icstantenttia osatzen; une honeran b e r t a n b e t i k o b i z i t z a k o h i t z c z t n i n t z o z a i g u n baten h i t z b i z i a k

¡aunaren

ajaría.

A f a n a ere b e h a r r e z k o a d a J a u n a , g u r e b i z i b i d e a

bere h i t z c z argit/.cn d u e ñ a izatcaz g a i n , bere ogiaz janarit/eii g a i tticua ere bcra déla o n a r t z e r a irits gairezen. E m a u s c r a i r i s r e a n , b i d a i a r i a k atseden h a r t z e k o geratu z i r c u e a n , Jesusckin b a n a r u zttteu afaria era, baten esktitik o g i a h a r i z e a n , J a u n a zekt ezaguru z u r e n . N a h i k o a da czagutz.ea, une barez izango b a d a ere. B i h o t z a s u t a n ,

biografia-

Jcru.salcmera n h i . i t u z i r e n , besterik gabe, «bidean gertaiua» k o n -

koak; gure bizitzak sendatzen eta salbatzcn ¡arraitzen d u e n p e n s o n a ba-

t a t z c r a ( 2 t , 3 3 ) . I r a k u r l c c k Ja u n b c r p i z r n a r e k i n t o p o e g i n d e z a i c l a

ten k c i n t i salbagatriak dirá. Líatif cía guretzar i d a r z i t a k o zerbait bezala

eta i z a n d a k o bízipena besicci k o n t a d i c z a i c g u l a d a L u k a s e k eska-

i r a k u r r i behar d u g u L u k a s e n cbanjelioa, ez iragancko g e r t a k a r i - m u l t z o

tzen d i g u n a .

dirá. K o n t a t z e n d i z k i g u n cgniak ez dirá ¡ o a n d a k o

baten

;

baten k o m a k i z u n a baílitzan. * Iktispegi h a n g u z t i a k o n t u a n h a r t u r i k , aparreko garrantzia hariz.cn d u jesusek l'.mausko iknsleekin topo egin z u e n c k o pas.ureak ( 2 i , I 3 - 3 5 ) . /

K o p e t i l u n eta eisita doazen ikasleok ongi islatzen dute g u i e g a u r k o egocra. Itxuraz, p o z c z b e l c t a k o ledera e r a m a n z i t z a k c e n g u z t i a d u t e eskti arrean: ezagunak d i t u z t e Israclgo Idazteunak, cbanjelioa ere entz.un d u t e , gururzearen berri izan d u i e cía c n i z u n a tinte e i n a k u m e e k i raga r r i t a k o p a z k o - n i e z u a ere. D e n a a l f c r r i k . Pertsona arteko b i z i p e n a falta zaic: K r i s i o b i z i a r e k i n l o p o egiiea b e n c t a n . L u k a s e k b i bidé c s k a i n t z c n d i z k i g u B e r p i z t t i a g a n a k o fedea csnarazteko: - jesusea Jíiiz.a enlzim. L m a u s aldera doazen b i r a i l c a n , ikasleak Jcsttsez o r o i r z e n dirá era f u r t a z m i n t z o . O r d u a n atera z i r z a i c n , h a i n zuz.cn, J a u n a b i d e r a . Jesusi b u i ' u z m i n t z o d i r e n bi c d o h i r u ikaslc d i r e n l e k u a n , han tlago Jesús beta ere, horreraz jabetu ez arren: geroago a i t o r i u k o d u t e «barrua sutan» ztitela ( 2 4 , 3 2 ) . Jesusen presentzia h o r i , 1 aikasen hitzetan, bidclaíuin d a i o r r e n batena da; ez d a aíse s u n i a t z c n den zerbait (begiak itsu z i t u z t e n j ; presentzia k r i t i k o a da berca (Jesusek bainbat zuzeuketa egin z i z k i e n ) , bizítzan argi egiten d i e n presentzia d a (irakatsi egin z i c n ) ; h a i c n arrean i t x a r o p c n a pizten d u e n presentzia. Bere idatzia i t a k u r t z e a n , etsipenak

jotako

ikasleek «barrita sutan» sen ti dezatcla da L u k a s e k n a h i dueña.

1 POZEZKO

IRAGARPENA

H a n d i k sei h i l a b e t e r a , J a í n k o a k G a b r i e l a i n g e r n a b i d a l i z u e n Na/.aret z e r i t z a n G a l i l e a k o h e r r i h a t e r a , b i r j i n a b a t e n g a n a ; b i r j i n a k M a r i a z u e n i z e n a , eta (ose z e r i t z a n D a v í d e n j a t o r r i k o g i z o n b a t e k i n e z k o n tzeko h i t z e m a n a z e g o e n . A i n g e r u a k , M a r i a r e n e a n s a r t u r i k , esan z i o n : —Aguí, Jainkoaren g o g o k o hori! Jauna zureían. H i t z h a u e k ent/.titean j k a r a t u e g i n z e n M a r i a , eta a g u r h o r r e k zer esan n a h i ote z u e n g a l d e t z e n z i o n bere b u r i i a t i . A i n g e r u a k esan z í o n : -E/

b e l d u r t u , M a r í a ! J a i n k o a k g o g o k o z a i t u . H a r á , l i a u r d u n ge-

r a t u k o zara, semea ¡ z a n g o d u z u eta Jesús i p i n i k o d i o z u i z e n a . H a n día ¡ z a n g o d a , G o i - g o i k o a r e n S e m e d e i t u k o d i o t e , eta bere a i t a D a b i d e n t r o n u a e n i a n g o d i o J a i n k o J a u n a k . Israel h e r r i k o errege ¡ z a n g o d a b e t i k o , eta be ra re n erregetzak ez d u a/.kenik ¡ z a n g o . M a r í a k esan z i o n a i n g e r u a r i : - B a i n a ñola gerta d a i t e k e h o r i , ez b a i n a i z g i z o n b a t e k i n bizi? Aingeruak crantzuu zion: —Espíritu S a n t u a e t o r r i k o d a z u r e g a n a eta G o i - g o i k o a r e n ¡ndarrak h o d e i a k bezala e s t a l i k o z a i t u ; h o r r e g a t i k , z u r e g a n d i k j a i k o d e n a s a n tua i z a n g o da eta J a i n k o a r c n S e m e d e i l u k o d i o t e . B e g i r a , Eiisabet zure l e h e n g u s i n a ere h a u r d u n g e r t a t u d a bere z a h a r r e a n cía sei h i l a b e t c k o d a g o a g o r r a o r n e n z e n a . J a i n k o a r e n t z a t ez b a i t a ezer e z i n e z k o r i k . O r d u a n esan z u e n M a r i a k : — H o i i a h e m e n [ a u n a r e n m i r a b e a . G e r t a b e k i t z u k esan bezala. E t a aingeruak utzi egin zuen (Lukas, 1,26-38).

IKACARPEN

M a r i a g a n d i k j a i o k o d a , g i z o n e z k o b a t e k i n h a r r e m a n i k izan ez d u e n

HARRÍGARRIA

noska gazte b a l e n g a n d i k . J a i n k o a r e n k s p i r i r u a e g o n g o tía h u r a m u n 1 .ukasek oso estu l o t u r i k d a k a i iza Jesusen jaiot/aren iragarpena eta j o a n

d n a n agert¿earen

B a t a i a t z . i i l c a t c n a . G c r t a c r a b i e n arteko k o n t t a s l c a , balero, hiz.iki b a -

diote». M u n d u a r e n salbatzailea oz. da elkar m a i t e titilen senar-cma/tecii

r r i g a r r i a ti a eta b a l i a g a r r i z a i g u Jesusengan giza b a r a g i a h a r t u d u e n

m a i t a s u n a r e n o n d o r i o z j a i o k o . J a i n k o a k g i z a d i osoari d i o n i n a i t a s u -

Jainko-Semearen

n a r e n e m a i i z a i z a n g o d a . jesús ez tía M a r i a k era Josek egiten d i g u t e n

m i s r e r i o a argi berri/. s u n i a t z e k o .

J o a n e n jaioi/.aren ira ga rpe na «Jcrusalcmen» gertatven d a , hots, h c -

j a t o r r i a n . H o r r e g a t i k , ''.Jainkoaren

Seme deituko

o p a r i a . Jainkoak e g i i e n t l i g u n o p a r i a ela.

rri j u d u a r e n p o l i r i k a - eta c r h j i o - m u i n a d e n Israclgo h i i i b u r u h a n d i a n . lesusen jaiot/aren iragarpena. berriz, í lalileako i n e n d i a l t l e k o herri ezcz a g u n batean: i n o l a k o sonarik ez d u e n «Na/arelen», i n o r k ezer o n i k a re-

A(;t)i<: p o / m / A r n - z

ta tzea espero ez. d u e n h e r r i a n . I 'rteak geroago C i a l i l c a k o berri x u i n e e k JesnsLn m e z u a o n a r t u eta j a i n k o a r e n b i h o t z ona a l d a n i k a r u k o tinte. ]e-

M a r i a r i e g i n d a k o iragarpenaren k o n t a k i z u n a g o n b i d a p e n b a l d a , geure

rtisalemek, aldi/, atzera b o r a k o d u . I'xikiak eta tleusezak d i t a be i i

baitan o i n a r r i z k o jarrera b a t z u k esnat/eko: fedea alaitasunez eta k o n -

J a i n k o a i e n albiste o n a o n d o e t i jaso tzen eta o n a r t z e n d u t e n a k .

h a n t z a z b i z i t / e k o z a i n t l u behar d i t u g u n jarrerak, alegia. A s k i t l u g u a i n -

[oan Bataiatzailearen iragarpena «tcnphiko« g i m e sakratuan gerrai/en d a . ¡esusena, b e r r i z , «hcrrixka» bateko etxe apal batean. Jesús ere

gL ruaren a h o t a n jai Izen d e n m e z u a jarrait/.ea. "Agur». H o r i da M a r i a k J a i n k o a g . m d i k leheiidabiz.i e n t z u t e n d u e n

jondea b i z i , l a n e g i n , go/atu eta sufrir/en d u e n l e k u r a b e r i a r a i u k o tía.

b i i z a eta geiik c í e e n t z u n b e h a r r e k o a . ".Agur», p o z t u zaitez: h o r i x e d a

H a k i k o e n a n e a n b i z i d a , beren nahig.ibc.tk a r i n t z e n eta A i r a r e n bat-

J a i n k o a k s o r k a r i o r o r i z u z e n i z e n d i o n lehen bii/.a. Z a l a n t z a ota i l u n -

k a n i e n a eskaintzen. ¡ainkoa baragi egin tía, ez. jaureixean i r a u t e k o , ><gi-

tasun artean, a razo/ g a i n c z k a ikusi en d i t u g u n c g u n o i a n pt)za ez. gahzea

z a k i e n artean b i z i t z e n jartzeko» b a i z i k ela gure b i z i b i d e a p a r t e k a t z e k o .

da eskatzen z a i g u n l c h c n g o gauza. B i z i t z a , a l a i t a s u u i k gabe, z.aildu eta

Barai.irzailearen jaiorzaren iragarpena cgizouczko» beneragarri batek

g o g o r t u egiten tía.

e n t / u n z u e n : Z a k . u i a s apaizak, h a n d i u s u u c z b e t e t a k o o s p a k i z u n ba-

" j a u n a , z.uiekin». K g i t c n z a i g u n g o n b i t a r c n p<>/a ez da nabiiae/ko ja-

len b i t a r t e a n . [esusena, berriz, M a r i a i i egin z i i / a i o n , h a m a b i tute i n -

rrera b a i k o r r a edota g c u r c b u r u a k engainatzca. B a k a r r i k cz. egotcaren

g u i ' i i k o ctieskaro" b a t i . Kz. da a d i e r a z t e n , ez n o n z e g o e n i k , ez zerran ari

z i u r t a s u n a z b i z i t z a r i a u n e egiten t l i o n a r e n b a i l a n sortzen d e n uste

z e n i k ore: n o r i interesa t l a k i o k e e m a k u m e baten lana? Jesusek, alabaina,

s c n t l o t i k j a i o t a k o barne p o z a d a . h c t l c r i k j a i o r a k o alaitasuna. Jainkoa

g i z o n e g i n z a i g u n ( a i n k o - S e m e a k , beste era batera b e g i r a t u k o die ema-

g u r e k i n d u g u , z a i n t z e n g a i t u eta gure ona b i l a t z e n tlu b c r i . K e x u izan

k u m e e i : haien d u i n t a s t m a d e f e n d . u u k o t l u ota b e i e i k a s l c c u artean

gaitezkc gauza askotaz, baina e z i n g o d u g u i n o i z esan b a k a r r i k g a u d c l a ,

onartuko ditu.

cz baita egia. B a k o i t z a r e n h a r n e a n , g u garenaren b a r n e - m u i n e a n , h o r

Bataiatzaíleari

b u r u z , a z k e n i k , Z a k a r i a s eta I s a b o l e n g a n d i k

jaioko

tlago ( a i n k o a , gurc salb.it/ailea.

déla esaten d a . hot s, J a i n k o a k b e d e i n k a t u t a k o b i k o t e a n t z u b a l e n g a n -

•diz b e l d n m i » . A s k o dirá g u g . m p i z t u Ihc/.kcen b e l d u r r a k . K t o r -

d i k . Jesusi b u r u z , a l t l i z , gauza erabat h e r r i a iragartzen z a i g u . M e s i a s

k i z u n a r e n , g a i x o t a s u n a r c n edo h e r i o t z a r e n b e l d u r r a . B e l t l u r r a d i o g u

sníritzeati, b a k a r r i k egoteari. m a i t a t u a k ez iza lea r i . G e u r e kontraesa-

h a u r r a k bezalakoak gara: d e n a bat-batean n a h i d u g u . Kz d a k i g u erne

n e n eta k o h e r e n t z i a r i k ezaren b c l d u r i z a n gaitezke. B e l d u n a t x a n a d a ,

egoten, gurc uahi sakonenak ezagutzcko. Izan ere, ahaztu egin zaigu J a i n -

kalte egiren d u . B e l d u r r a k ito egiten d u b i z i t z a , geidiarazi k e i n e n a . o z -

k o a itxarotea era jada ez d a k i g u ñola a u r k i t u p o z a .

topa tu i b i l t z e a . K o n h a n t / a , segiirrasuna eta argia behai" d i t u g u .

Bizitzaren onena galtz.cn ari gara. A s k i izan o h i d u g u ongizateak ema-

« J a i n k o a k g o g o k o zaitu». M a r i a k ez c z i k , gcuk ere e n i z u r e k o hitzak

ten d i g u n asebetetze, atsegin eta d i b e r i s i o a z . B a d a k i g t i o k e r gahiltzala,

dirá, g u z t i o k b i z i eta b i l t z e n baikara J a i n k o a r e n graziak eta m a i t a s u n a k

b a i n a ez gara f a i n k o a k , b a l d i n eta íede x u m e z o n a r t z e n b a d u g u , p o z r a -

cutsita. B i z i t z a k bere h o r r e t a n j a r r a i t u k o d u , bere z a i l t a s u n eta k e z k a

sunerako bidé berriak erakus d i c z a i z k i g u k c c l a sinistera ausartzen.

eta g u z i i . J a i n k o a g a n sinestea ez d a e g u n e r o k o arazoak k o n p o n r / e k o

«Kz beldurtu». A l a i t a s u n a e/.iuezkoa da, barnetik eta k a n p o t i k m e -

erre/.cia. I lalere, dena beste era batekoa d a , [ainkoagan hoi'ici a u n e egi-

baixar/en gaituzten b e l d u r r c k g.iinc/ egiten d u i e i i c a u . Ñola peiusa, seu-

l c k o argia eta k e m e n a b i l a i / c n d u g u n e a n .

riru c í a j o k a t u b . i i k o i t a s u n c / eta iix.iropenez? Ñola ni/.i arzean g a h z a r i

B e l ¡ errazak cz d i r e n c g u n o t a u , cz al d u g u (ainkoaganako tisie ona cía

aurre e g i l c k o c z i n t a s u n a eta epcltasuna?

hark onart/en g a i t u c l a k o poza c s n a i z c k o p r c i n i a r i k geure baitan? Z e r -

A h a z t u egin d u g u , barne-bizitza k a n p o t i k irils d a k i g u k e c u beste etlo-

gatik ez, apur batean, gurc baitatik beldurrak eta iloaldiak k c i u l u eta a u -

zei b a i n o garr.uuzíiMiagoa d c l a . B a i n e z l u i i s a l b i z i bagara, a h u l a g o a k

rrc egin bizitzari, g c r r u k o a egin z a i g u n ( a i n k o a g a n a k o fedetik abiaiuz?

gara edozereu aurrean. G e r o eta ineharragoa da g u i e

[ainkoaganako

nsic o n a ela cz t l u g u geure b u r u a b a b e s i c n asmat/en kalte egiten d i gunaren aurrean.

P O Z T / . O N A R T U Jl SUS

k u k a s b c l d u r zen ebanjelioaren

"(atina, zurckiu». J a i n k o a i n d a r sorrara/lea tía, o n a tía cía maite gaitu. i r a k u r l c e k h a l a - b o l a i r a k u r r i k o ote

z u l e n berak i d a t z i i a k o a . A d i c r a z i n a h i ziena e z / e n alhistc arrunt bat, i u p e r i o a n h a i c t i k b c s i c i a z c h i l r / a n beste berrien p a r c k o a . B i b o t / a piesta tu b c l i a r z u t e n : alai tasu na es na t u , b e l d u r r a k u\at u cía ( a i n k o a gertu

Kz gara bakartlatlcan b i z i , k o s m o s c a n g a l d u t a . G i z a t c r i a ez dago e s k u lik utzira. N o n t h k ateta egiazko itxaropena, bizitzaren azken misteriotik ez batía? I 'eiia bcstelakoa egiten tki, gi/.akíak bcrc h u m a f a i n k o a k lag n n d u i a n a b a r i d u t nean.

dcla s i n e i s i , gure bizitzak c i a l d a t z e k o prest. B c r c Seme Jesusen jaiotza onartzcko M a r i a k b i h o l z - b a r r c n e a n e n t z u n

BtZMHiz

<;AUZU;ARRIA

z u e n nic/ua g o g o r a e k a r r i z , a i t c - a k l c t i k b e r d i n d u e z i n a den agerraldt bat asuiaru zuen ebanjclai i h o n e k , ( íuzt i o k b a l e g i n d e z a k e g u J a i n k o -

Pose ra k o g o n b i t a Lia l a i n k o a k bere senie-alabci egiten d i c n Ichcn h i t z a ,

aren m i i a b e b o n e k i n , s a l b a r z a i k a o n a r t z c k o . Ñola presta gaitezke bes-

Salbatzailea

reía, Jesuseo gizatasun a m u l t s u a n haragi h a r t u z u e n J a i n k o a r i harrera pozez e g i l c k o ?

m u i i d t i r a c t o r t z e a n . H o r i x c c i i l / u n z u e n M a i i a k ere.

«Agur: p o z t u z a i t e z - , Jtirgcn M o l t m a n n , i t x a r o p e n a r c n teólogo h a n d i a k h o n e l a adicrazi

- A g u r : p o z t u zaitez». H o r r a , b i z i p e n o n a i z a t c k o prestatz.cn ari d e n a k

d u : « J a i n k o a g a n d i k d a t o r r e n askapen h a n d i a r e n lehen eta a z k e n h i t z a

e n t z u t e n d u e n lehen h i t z a . G a u r ez d a k i g u i t x a r o t e n . U r d u r i d i r e n

ez d a g o r r o t o a , b o z k a r i o a b a i z i k ; ez d a epaia, b a r k a m e n a b a i z i k . K r i s t o

j a i n k o a r e n p o / c t i k j a i o zen eta, h i l eta p i z t u ere,

kontraesanczko

m u n d u z e n t z u g a h e h o n i b i / i p o z a e k a n z e k o h i l eta p i z t u zen».

MARIA,

F.I . I Z A R E N

EREJHI

B i z i p o z a , o r d e a , ez d a ha tere erraza. E z i n da i n o r b e l i a r i u alai egolera; e z i n z a i o i n o r i k a n p o t i k ezarri alaitasuna. E g i a z k o pozak gure b a r n e - m u m a r e n s.ikonenean jaio behar d u . H a l a ezean, k a n p o a i d e k o barrea, algara hutsa, une bateko / o r a b i o a . . . izan liteke, b a i n a b o z k a rioa k a n p o a l d e a n , b i h o t z a r e n ararían, g e r a t u k o z a i g u . A k i i i a s u n a o p a r i rtlci ra da. baina erraz gal liteke. l">ohaina da eta apaltasunez eta eskuzabalcz z a i n d u bebar da aniñaren s a k o n e a n . H e r m a n n 1 íesse nobelagile aleuiaiiak d i o e n e z , g i z o n - c m a k u m c asko et.i askoren a u r p e g i a k o i n a z c n i a k , k e z k a i u a k eta i l u n a k b a d i l a , «bizipoza a r i m a k b a k a r r i k s u m a de/akeelako gertai/en <la b o r i bórrela, era ez da a n a z o i m e n a k , sabelak, b u r u a k edo p o l r s i k o a k sortarazi d i e z a g u k e l e n zerbait». B a i n a Inula gehi.tgorik ere. Ñola izan z o r i o n t s u , m u n d u . m barrena hainbat oinaze dagoenean? Ñola egin barre, malkoak o r a i n d i k xukatzeko i z a n i k , e g u n e r o b e r r i a k i.surtzen diteucan? Ñola atsegin h a r t u , gi/atcriaren heren bi gosearen, miseriareti edo gerratearen m e n p e daudenean? M a r i a r e n b o z k a r i o a , Jainko salbatzaileagan - a p a l a k alrxaL/cn, hav m . i l s n m s i i / c n , gose d i r e n a k o n d a s u n e / h e i e l z e l i eta aber.Usak c d s u hutsik bidaltz.cn d i t u e n (ainkoagan

pozez den e n i a k u m e íededunaren

alaiiasuna da. C u/.on-eniakuine guztientzat zu/eutasuna, askatasuna eta scnideUistina irrik.itzen era bilatzen d i t u e n b i h o i / e a n s o i l i k sortu liteke egiazko alaitasuna. María [ainkoagan alah/cn tía, b.r/reriuen itxaropena beteizera tlarorrelako. S u l r i r z e n t l u t e n e k i n bar eginez eta negar egiten t h i t e n e k i n e l k a r t u z bakarrik' egon gaitezke alai. X a p a k h i e n a n e a n b i / i p o z a gauzatzeko b o rro ka tzen denak b a k a r r i k d a u k a ala i tzeko e s k u b i d e a . Besteak z o r i o n tsu e g i t e n a h a l c g i n r z c n d e n a s o i l i k izan liteke z o r i o n t s u . Kguberría, g u reaii, gizaki berriaren jaiotza zint/.otasunez. b i l a t z e n d u e n a k b a k a r r i k ospa iezake.

Ebanjelioaren basieran Lukasek María a u r k e z t u d i g u , hete sabelean h a ragi e g i n d e n J a i n k o - S e m e a pozez o n a r r z e n . K o m z i l i o a k a/.pinrarrani z u e n bezala, M a r i a eretlu da Eliz.arentzat. H a r e n g a n t i i k ikas d e z a k e g u Jesusi era haren E b a n j c l i o a r i leial.igo i/aten. Z e i n lirafeke g a u r M a r i a ren araberako l.liz.aren ezaugarriak? 1 l a r r e m a n c r a k o g i z a beroa z a i n d u / , bere .seme eta alaba g u z t i e n g a n a k o «amazko samurtasnna» susiatzen d u e n E l i z a . Besoak /ahalik d i t u e n L l i / a : a t b u i a t u eta k o n d e n a r u gabe, ahegi o n a e m a n era h a k o i iz.irentzai e g o k i a d e n l e k u a b i l a t z e n d u e n E l i z a . M a r i a r e n ant/era, pozarren j a i u k t i a h a n d i deia era liaren e r r u k i a ere e g u n g o era b i h a r k o h e l a u n a l d i e k i n dagoela aldarrikatz.cn d u e n E l i z a . B i z i t z a e m a t e k o d u e n gaitastinagatik, i r x a i o p c n - z c i n u h i h u n / e i i d e n Eliza. ( a i n k o a r i «ba¡» esaten d a k i e n E l i z a . n a h i z e t a cv o n g i j a k i n esaneko izateak ñora eramango d u e n . O r o r e n i z a i erantzuna ez. thiena, baina uste onez. egia eta m a i t a s u n a bilatzen d u e ñ a ; o n g i a h i k i t z c i a ixten e/ d i r c nekiko clkarrizkciaizera irekia. E l i z a apala, M a r i a bezala, beti J a u n a a d i t t i z a i u dagoen E l i z a . H e n a o n g i zeha/tuta i dukir/.caz. b a i n o , Jesusen E b a n j c l i o a atlitzera c m a t e a z arduratzen den Eliza. ftfítgnifif/il-en

araberako E l i z a : m u n d u houeeako h a n d i , ahaltsu eta

aberatsak atsegin izan gabe, Jainkoa l u r r e k o behartsu eta gosetuen alde dagoela ¡akinik, h o r i e n i z a t ogia eta d u i i u a s u n a bilatzen tltien E l i z a . Pertsona o r i n e n s t i h i k a r i o a r e k i n arretatsu d e n E l i z a : María bezala, bere b u r u a / a h a z t u eta, l a g u n t z a heharrean donaren o n d o a n egoteko, " a r i n - a r i n joaten» d a k i e n E l i z a . B i z i t z a ospatzeko «ardorik ez dutenen» z o r i o n a z arretatzen d e n E l i z a . E m a k u m e a r e n o r d u a iragarri era haren d u i n t a s u n a , e r a t i t z t i k i z u n a eta s o r m e n a pozez sustatzen d u e n Eiiz.a.

Kliza k o n t e n p l a l a r i a : Jesitsengan g i z o n e g i n d e n J a i n k o a r c n mistérica " h a u s n a r t z e n eta b i h o t z e a n gordetzen» d a k i e n a , gero, bizipc-n gisa, besterenganatzeko. M a i t a s n n a r e n azkcn gara i pena aldarrikaizeaz hatera,

S1NESTEAREN

POZA

J a i n k o a r c n s a l b a m e n a s i n e s i c n , eskatzen, sttfritzen eta i t x a r o r c n d u e n Fliza. I l a n d i k e g u n batzuetara, M a r i a etxelík alera eta J u d e a k o m c n d i a l d e k o l i i r i h a t e r a j o a n zen a r i n - a r i n , eta Z a k a n a s e n etxean .sarturik, E l i s a b e t i a g u r e g i n z i o n . M a n a r e n a g i n i a e n t z n n b e z a i n íaster, FJisabeti p u n p a k a hasi z i t z a i o n h a u r i a sabelean. U n e b e r c a n , Espíritu S a n t u a z b e i e r i k g e l d i t u zen E i i s a b e t , era g o i a k i esan z u e n : —lícdeinkatua z u c m a k u i n c g u z i i e n arteau eta b e d e i n k a t u a zure sabe le k o f r u i t u a ! Ñ o r n a i z n i , n i r c ¡aunaren a m a n i ¡kustera e t o r i z e k o ? / u r e a g u r r a ñire b e l a r r i c t a r a i r i t s i o r d u k o , p o z e z p u n p a k a hasi zait h a u r r a s a b e l e a n . Z o r i o n c k o a z u , J a u n a k esan d i z u n a b e t e k o déla s i i i c i s i d u z u l a k o (hukas

I,3v'- Í5) /

A M A i-i'itiDUNAK

Ikuskari h u u k i g a r r i a . 1 .ukasck h c l b u n i i i o u c z osatu dueña: Jesusen jaiot/aii kic,iiudu behar d i o n b o / k a r i o / k o , alaitasun s a k o n e z k o eta gorai/arrczko giroa sorrzeko. H i z i b i d c a a l d a i u egiten da s i n e s m e n c l i k b i z i ízen d e n c a n . S e m e c d o alaba baten h a u r t l u n a l d i a c d o j a i o i z a bezalako gei'taerak esanahi berri cía s a k o n a hartzen d u t e . ( i c r i a e r a Judako m c n d i a l d e k o i i e r r i x k a czezagun batean kokati.ua tiago. B i e m a k u m e h a u r d u n solasean ari dirá, bcren b a r n c - m u i n c r a n l)izi d u i c n a z . CÜzonezkorik ez da ageri. l'.z.ia J o s é ere, bere e m a z i e a r i agian lagun baziezaiokeen ere. Fedez era h s p i r i t u S a n t u z beteriko e m a k u m e b i o k jabetu dirá o n d o e n geriatzen ari d e n a z . M a r i a k "agur e g i n dio» Isabel i. O n e n a o p a d i o , u m e a espeto d u e n u n e h o n e l a r a k o . A g u r r a k b a k e z era pozez bere d u etxe osoa.

Isabclek

sabelean d a r a m a n h a u r r a bera ere «punpaka hasi da». Jesús erarnanez

dago M a r i a r e n eta harén se mearen ¡ira-biran. M e n d e e t a n zehar h a i n -

b e r a r e k i n , María s a l b a m c n - e k a r l e ageri z a i g u . lira asko dago pertsonak «agurlzeko». M a r i a k Jainkoarcn bakea, poza eta b e d e i n k a p e n a d a k a r r z a . L u k a s e k aurrerago g o g o r a t u k o d u h o r i x e izan zela M a r i a r e n seme Jesusek bere jarrairzaileei eskatti ziena: «Erxe batean s a n z e a n , esan: "Bakea

N a z a r e l e t i k «arin-arin» h e l d u d e n M a r i a d u g u i r u d i nagusía. D e n a beste a l d i z ebanjelioen espíritu ti k u r r u n d u d i r e n d e i t u r a cía t i t u l u r i k gabe ere, ezaugarri jatorragoz ageri z a i g u h e m e n M a r i a r e n ¡nidia. Marín,

«ñire ¡aunaren

ama».

H o r i a l d a r r i k a r z e n d u g o r a k i , Espíritu

S a u t u z betetik, Isabelek. Eta hala tía: Jesusen ¡atraitzaileentzat, M a r i a ,

ziickin"».

Pozez g a i n e z k a , Isabel g o r a k i hasi tía: « B e d e i n k a i u a z u e m a k u m e

beste ezer b a i n o lebenago, gure Jaunaren a m a d a . 1 lorretatik abiatzen

g u z r i e n arrean eta b e d e i n k a i u a z.ure sabeleko fruiíua!». B i z i t z a r e n s o r -

da baten h a n d i i a s u n a . E c h e n kristauek e z z u t c n i n o i z María Jesusen-

b u r u a n , h a n dago beti J a i n k o a . S o i n e a n b i z i t z a d a t a m a t e n a m a k beti

g a n d i k b a n a t z e n . B a n a n d t i ez.inak dirá. «Jainkoak beelcínkatua, e m a -

dirá E g i l c a k «betleinkatu» d i t u e n e m a k u m e a k : beren sabeletako f r u i -

k u m e g u z i i e n arican», M a r i a k Jesús c s k a i m z e n d i g u , bere «sabeleko

tua b e d e i n k a i u a d a . M a r i a d a «bedeinkatu» b e b i n e n a : harén b i d e z d a -

í rn i i ti» b e d e i n k a i u a .

t o r k i g u - e i a Jesús, Jainkoak m u n d u a r i e m a n d i o n b e d e i n k a p e n a .

Maria,

siucslerluna.

Isabelek z o r i o n e k o airortz.cn d u M a r i a , «sinetsi»

Isabelek hitzok aldarrikatuz a m a i l z e n d u : «Xorionckoa z u , sinersi d u -

t l u c l a k o . M a r í a h a n d i a d a , ez, b c s i e r i k gabe, bere a m a r a s u n b i o l o g i -

zulako!». M a r i a z o r i o n t s u tía sinelsi egin d u e l a k o . I lorrarx, harén h a n -

k o a g a t i k , íedez o n a r t u d u e l a k o , baizík, J a i n k o a k , salbaizailearcn a m a

ditasuna, Isabelek aintzat h a i t u dueña. Jesusengan g i z o n egin d e n Jain-

i z a t c k o , egin d i o n d e i a . Jainkoari e n t z u i c n j a k i n t l u ; bíhoiz. barrenean

koarcn mistcrioa ledelik bizi cía ospatzcra gonbitlaiz.cn gaíiuzie ama b i o k .

gortic d u harén h i t z a ; bere baitan b a u s n a r l u d u ; cía hele egin d u , z i n -

/ o r i o n c k o h c r r i a , bizi izaren eramailc i z a n i k , bakea eta b o z k a r i o a z a b a h z e k o gai d i r e n a m a rededunak d í i u c n a . / o r i o n c k o E l i z a , J a i n k o a k

tzo b u r u t u z , egin z.aion tleia. María a m a s i n e s i c t l u n a tía. Maria,

ebiinjelizaizaiiea.

M a r i a k , s e m e a r e k i n hatera, o n a r t u d u e n

«bedcinkatutako» e m a k u m e a k d i i u e n a : fedea tinten eta semc-alabei fc-

J a i n k o a r c n salbaniena e s k a i n i z e n d i e d e n e i ; b o r r a t x , liaren egiteko eta

dearen berri e m a t e n d i c t e n e m a k u m e alaiak.

z e r b i i z u nagusia. K o u t a k i z u n a r e n arabera, M a r i a k b e r r i o n a hots egiten t l u ; ez hete k e i n u eta bitz.cn b i d e z b a k a r r i k , tloancra t l o a l a r i k , berarekin baiiataniai/.a bel i Jesús cía h o n e n E s p i r i t u a . I lorixe da ckíntza

M ARIARF.N

cbanjclizatzailcaren limlsa.

F.ZAUGARRIAK

María,

bizi pozaren eraniaiíea.

M a r i a r e n agurrak bere seme jesusi t l a -

M a r i a k Isa bel i egiten d i o n i k u s r a l d i a k attkera e m a n z i o n L u k a s i B a -

r i o n alaitasuna kutsatz.cn d u . Beta izan da aurrena J a i n k o a r c n g o n b i l a

laiatzailea eta J e s ú s , jaio a u r r e t i k b e r t a l i k , h a r r e m a n c l a n

jartzeko.

entz.utcn: «Poziu z a i i c z . . . J a u n a zurekin». O r a i u , p r e m i a d u t e n e k i k o

O s o k t u s u b e r e z i k o g i r o a k bcrctz.cn d u agerraldi g u z t i a . A n d r e b i a k

z e r b i t z u eta l a g u u r z a z k o jarreratik, M a r i a k beti berarekin t l a r a m a n Je-

a m a ¡zango dirá. B i c i ala b i e i deia e g i n zaie, J a i n k o a r c n a s m o e t a n l a -

susen, K r i s f o r e n , B e r r i o n a zaball/en d u . M a r i a d a E l i z a r c n t z a t e b a n -

g u n t z e k o . G i z o n e z k o r i k ez d a ageri. X a k a r i a s m u t u z e g o e n . H a r r i g a -

jelizatze p o z g a r r i bat gauzatzeko c r e d u r i k b i k a i n e n a .

rria batía ere, José ez tía ageri berrán. E m a k u m e b i e k betetzen dute gert a k a r i o so a.

ZORIONEKOA,

SINFSTEN

Z e n b a t e k tiste d u J a i n k o a k b i l a t z e n d u e n gatiza bakarra gurc o n a

D U E Ñ A

déla? Iiz déla, gu o i n a z e t a n i k u s i z , gozatzen ari d e n izaki j e l o s k o r bat? Blai.se Pascal, pentsalari írantscsa, /era esa tora ausaitu z e n : «i ñor ez déla, .ilegiu, c g i a z k o kristaua bezain zoviomsu». N o r k s i n c i s dcz.ake, ordea,

B c r t a t i k hasita, gu z o r i o n t s u eta alai iza tea n a h i d u e ñ a baiztk? Ñor c d o ñor Jesús benetan serioski hari/.eko prest elagocla ziutta d a i -

hori gaur? A l d e r a n t z i z , gehicn-gehÍL-nck usté d u i c fedeak apenas d u e l a

teke, b a l d i n eta p o z betea e z a g u i z e k o (alia z a i o n a harengan a u r k i d c -

z e r i k u s i r i k z o r i o n a r e k i n . G c h i c n c z ere, e t o r k i z u n c a n eta oso u r r u n den

zakeela stunatzen hasi b a d a . Isabelek M a r i a r i egin z i o n agurra ~«zo-

b e t i k o s a l b a m c n a r c k i n l o r u a h a l k o l i r z a l c k e , b a i u a ez u n e h o n e i a r a k o

r i o n e k o a z u , s i n e t s i d u z u l a k o » - n o l a b a i t ere F e d e d u n g u z t i e t a r a

interesaiz.cn z a i g u n z o i i o n z c h a i z b o r r e k i n .

zabaltzekoa I'uzaickc. Z o r i o n c k o . i gaur ere, i x c p e l k e r i a z k o g u i e b i z i h i -

A r e gehiago. A s k o k usté d u t e u e z , b i z i t z a s a k o n k i b i z i t z e k o cragozpen ha da e r l i j i o a , pertsona rxiktago egiten d u e l a k o eta b i z i p o z a h i l a -

dcaren k o h e r c n i z i cía z i n i z o t a s i i n - e z a gorabehera, b i b o t z a r e n sakonctik sinesren d u e ñ a .

razten d u e l a k o . G a i n e r a , zer dela-eta k c z k a t u íetledun bat z o r i o n r s u izaten? K r i s t a u b i d e a b i z i t z c a k ez al d u besteck b a i n o gehiago sutrii/ea eskatzen? h z al d a u k a z i o a r e n eta p a i r n m e n a r e n bidea egilea? Y/ al da,

S l N l S I 1.A 11KS IT'RIK DA

azken batean, z o r i o n a r i u k o egilea? l i g i a zera d a : kristauek hete b i z i m o d u a r e k i n ez tíntela erakusten, a n -

Beste era barean sinesten i leas tea ¡zango da askoremzat egiaz sinetsi abal

iza d e n e z , fedeak i n d a r erabakigartia d u e n i k b i z i i z a r i pozez eta bete-

i/aicko m o d u a bizi garen garaioian. J o h n 1 l e u r v N c w m a n , el iza ra b i h u r -

ta.su ncz .turre e g i t e k o . A s k o k , h o r i de la-cía, l ' r i e d r i c h N i e i s z c h e k be-

u i t a k o g i z o n hark berak ere iragarri zuen egoera h o r i , zera esan z u e n c a n :

z a l a x c i k u s t c n g a i t t i z t e f e d e d t i n a k ; h a n d a , «Jainkoak

besferengandik jaso eta birpentsatu gabeko fede pasiboa «ardurarik eza»

askatutako

pertsona gisa b a i n o gehiago, hark k a i e z lotura dauzkanak».

b i h u r u t k o déla pertsona eskolatiicn arican cía «sineskeria», x u i n e c u ar-

Z e r gertatu da? /.crgatik h i t z egiten da h a i n gut\¡ z o r i o u a z elízcran? Z c r g a t i k k r i s i a u askok ez d u t e J a i n k o a bereti b i z i t z a k o a d i s k i d e r i k o n e n a bezala ezagutzcn?

i c a n . O n a da fedearen zenbair a l d c r d i funtsez.ko oroitzea. hética, b e t i , b i z i p e n p e r i s o n a l a tía. Iiz tía aski bestek J a i u k o a z d i o s k u n a s i n c s i c a . B a k o i t z a k , azken batean, b i h o i z b a r m a n J a i n k o a r c n a u -

1 l a i n b a t e i a n g e r t a i z c n den bezala, b a d i r u d i Jesusen n u i g i m e n d t i a n

rrean sinesten d u e n a k b a k a r r i k o s a l z c n d u n o r b e r a r e n íedea, ez bestek

ere g a l d u egin déla hasiera batean guztiari amasa cntatcn z i o n j a t o t r i z k o

diorela e n t z u t e n d u e n a k . Jainkoa s i n c s l c k o , b e h a r r e z k o a da o i n o r d e -

b i z i p e n a . L e h c n esperientzia h u r a h o z t u era, jarraian, beste e r l i j i o - k o d c

izan c t o t r i r a k o Jet le pasibo eta ¡nozo batetik rede arduratsu eta per-

eta cskcmak -sarritan aski arroi/ak l i b a n j e l i o a r e i i t z a i - piJatu ahala, itza-

tsonalago hatera igarotzea. H a u x e da l e h e n d a b i z i k o galdera: /.crian s i -

liz joan d a k r i s i a u alaitasuna.

nesten d u t , J a i n k o a g a n ala harraz h i t z egiten tlidanarengan?

Zenbatek usté d u gaur, Jcsusengana hurreratzean, zoriontsu izateko eta m u n d u zoriontsuagoa egiteko deia ¡zango déla Ichen-Ichcntk

enezungo

h'edean cz d a d e n a b e r d i n . F u n t s e z k o a zer d e n eta zer b i g a r r e n rnail a k o a , b e r c i z i behar d a . l i t a hogei m e n d e r e n h u m a n , g u r c k r i s t a u fe-

ducua? Z e n b a t e k pentsa lez.ikc Jesusek eskaintzcn dueña: b i z i t z a errotik

deán betegarri asko d a g o . 1 l i i z a k , l e o l o g i a - e z t a b a i d a k eta eliz a r a u a k

alda Iczakcen z o r i o n berri bat a u r k i t z e k o bidea izan daitekecnik?

b a i n o harago dago J a i n k o a g a n tiste o n d u e n a r e n fedea. K r i s t a u a zein

d e n b c r e i z t e n d u e ñ a ez d a bertutetsu c d o legeen z a i n t z a i l e ¡zarca, b a l -

G u r c e g u n o t a n ere b a d u g u b e r r e s k u r a t u b c h a r k o g e n u k c e n m a i t a -

d i n t z a r i k gabe m a n e gaituela nabari d u g u n J a i n k o g e r t u k o a g a n uste

t z c k o era bat: bakardadean h o n d o r a r u t a , beheraldiak jota, g a i x o a l d i a k

osoa izatea b a i z i k . H a u d a b i g a r r e n galdera: f a i n k o a z f i o naiz ala b i g a -

harrapattita e d o r a , besterik gabe, bi/.ipozik eta i t x a r o p e n i k gabe dago-

rren m a i l a k o arazoeran k o r a p i l a l z e n naiz?

enari " b i z i b i d e a n lagtmizea».

F e d c - k o n r u e i a n g a r r a n t z i t s u e n a ez da J a i n k o a g a n sinesten dúdala

ludartsucntzat, ederrenrzar, gazteenizat, osasuntsuentzat eta bizitzari

esatca, zer J a i n k o g a n sinesten d u d a n jakitca b a i n o . K z d a j a i n k o a r i b u -

aurre egin era gozatzeko gai direnentzat e g i n i k o gizarte bat ari gara erro-

r u z b a k o í t z a k d u g u n ideia b a i n o gatiza e r a b a k i g a r r i a g o r i k . J a i n k o

izen d e n o n artean.

a g i n t a r i cía zuzen zalea sinesten b a d t u , n c r o n c k ere besteak m e n d e a n

Mide h o r r e t a t i k , hala d e i t u r i k o «gizarte-segiegarismoa»

(jurgen

hartzen eta epaiiz.cn saiattiz a m a i t u k o d u t . M a i t a s u n a eta b a r k a m e n a

M o l i m a n n ) susraiz.eii ari gara. Flatitrak baurtzainelcgiclan elkartzen d i -

den J a i n k o a g a n sinesten b a d u t , m a i t a i u z eta b a r k a t u z b i / i k o n a i z .

t u g u , gaixoak crieixe eta o s p i t a l c c i a n kokatz.cn, edadetuak zabar-ctxc

G a l d e r a izan l i t e k e : zer Jainko sinesten d u t : ñire b a n d i n a b i eta intere-

cía egoitzetan g o r d e t z e n , d e l i t u g i l e a k k a r i z c l e t a n gilizaperarz.cn eta

sci e r a n i z t i t c n d i c n J a i n k o a ala Jcsusengan azaldu zaiguna?

tlrogen m c n d c k o a k z a i n r z a p c a n j a r i z e n . . .

Fedea, bestakie, cz da bataioan hartzen d u g u n n o l a b a i t e k o «kapitak

I lorrela, dena dago o r d e n a n . Bakoitz.ak d a g o k i o n lekuan hartzen tlu

bat, b i z i t z a n zebar e s k u c i a n e d u k i d e z a k e g u n a . Fedea jarrera b a l da,

beharrezko arreta eta gainerakoak ktsaiago e m a i l gaitezke lan egitera eta

J a i n k o a r e k i n erne g a u z k a n a ; e g u n e l i k c g u n c r a g i z a k i a r i d i o n g e r t u t a -

bizitza gozatz.era, i n o r k galarazi gabe. G u r e ongizatea a r r i s k u a n jarriko

s u n - ela m a i r a s u n - m i s t e r i o r a zabalik g a u z k a n a .

cz d u e n arazorik gabeko g i z . o n - e m a k m n c z inguraiz.cn saiatzcn gara era

M a r i a d a e r e d u r i k o n e n a uste o i i c z k o l e d c b i z i h o i retan. B c r a d u g u

«aski a.scbcicrik» h i z i i z e a l o n / c n t l u g u .

b i h o t z a r e n s a k o n e n e a n Jainkoa c n i z u t c n d a k i e n eta J a i n k o a r c n salba-

G a u z a tía, ortlea, hórrela ezin dcla b i z i t z a k u i s a t z c a r c n eta c m a i c a -

m e n - a s m o c t a r a i r e k i r i k bizi d e n c m a k u m e a . Isabel l e h c n g u s i n a k h i t z

ren poza tlasraru. K m ulertu ere, hórrela ulertz.cn tía askok sumatzen d u -

g o g o a n g a r r i b a u c k i n g o i a i p a m z u e n : «Xoi i o n c k o a z u , sinetsi du/.u-

tcna, b i z i t z a m o d u aspergarrian tloakiela cskticlatik ihesi, l o r t u d u t e n

lako!». Z o r i o n e k o a zen ere, sinesten ikasten b a d u z u . B i z i t z a n gerra d a -

o n g i / a l e - m a i l a h a n d i a izan arren.

kizukeen onena duzu.

G u i c k i n g u i e b i z i b i d e a p a r i e k a t u eta g u i e pobre/.ian l a g u n d u n a h i izan gaituen )ainkoaren gizalsuntlea sinesten d u e n a k beste era batera b i zitzera d e i t u a nabari tlu bere b u r u a .

Bi/IHIDlíAN, LAGUN

(¡atiza ez d a «ezer handia» egitea. A g i a n , bakardadean h o n d o r a i u t a dagoen a u z o k i d c a r i gure adiskidctza cskaintz.ea izan daiteke ekinrza b a l ,

K r i s t a u m a i t a s u n a r e n ezaugarri b e r c z k o e n e r a k o a d u g u o n d o a n , g u r c

c d o d e p r e s i o a k jora d a g o e n gazte b o r r e n a l b o a n egotea, edo soseguz

g e r t u t a s u n a r e n p r e m i a n dagoenarengana biltzea. I Iorixe izan zen M a -

b a r t z e a bestek e n t z u n a i z a t c k o p r e m i a d u e n a g u r c h u r a , edo se-

riaren lehen k e i n u a ere, Salbatzailearcn a m a izatea fedez. o n a r t u o n -

mea/alaba k a r t z c l a n d u t e n guraso b a t z u e n o n d o a n egotea, e d o t a , g u -

d o r e n : e t x c t i k atera eta a r i n - a r i n j o a n , l a g i m t z a r e n p r e m i a n zegoen

rasoak b a n a n d u z a i z k i o l a k o , k o p e t i l u n ageri d e n batir h o r r e n a u r p e g i a

beste e m a k u m e b a t i l a g u n t z e r a .

aíattzea.,.

S e n i d c a k e r a m a n beharreko '/.ama eta pistia partekatzera garamatzan

m a i t a s u n h o r i m a i r a s u n «salbatzailea» d a , b a k a r d a d e t i k askatzen g a i -

JESUSEN JAIOTZA

t u e l a k o , b a l e t i k , eta i t x a r o p e n a rxertatzen d i o l a k o , bcsterik, h o r i p a i ratzen d u c n a r i , n a h i g a b e a n l a g u n a k d i t u c k t sentiaraziz.

Garai hartan, m u n d u guztiaren errolda egiteko agindu zuen A u gusto enperadoreak. Lehen etroldatze hau Siriako gobernari Kirino zela egin zen. Beraz, erroldatzera joan ziren denak, ñ o r bere herrira. José ere, Daviden familia eta jatorrikoa baitzen, Galíleako Nazaret herritik judeako Belén zeritzan Daviden herrira igo zen bere emazte M a riarekin, erroldatzera. Maria haurdun zegoen. Belenen zeudela, haurra izateko egunak hete zitzaizkion, eta lehen-semea izan zuen; oihalelan bildu ela abere-aska balean ezarri zuen, ez baitzen ostatuan haienlzal tokirik. Baziren inguru b a ñ a n artzain batzuk, gauez kanpoan artaldea txandaka zaintzen. (aunaren aingerua aurkeztu zitzaien ela (aunaren aintzak argiz inguratu zituen; haiek beklur-ikaraz gelditu ziren, eta aingeruak esan zien: —Lz. beldurtu! I lara, berri on po/.garria dakarkizuet, bai zuentzat, bai herri osoarentzat ere: Salbatzailea, hau da, Mesias Jauna jaio zaizue gaur Daviden herrian. Lia liona seinalea: jaio berri bat aurkituko duzue oihalelan bildua eta askan etzana. Bat-batean, zeruko aingeru-talde handi bat azaldu zen aingeruaren inguruan, Jainkoa goretsiz. —"Aintza zeru gorenean Jainkoari eta bakea lurrean berak hain maite dituen gizon-emakumeei". Aingeruek zerura alde egin zutenean, artzainek ziotsaten elkarri: —Goazen Belenera, Jaunak adicrazi digun gertakari hori ikustera. Joan ziren lasterka eta han aurkitu zituzten Maria, José eta jaio berria askan etzana. Ikusi zutenean, haurtxo hartaz esan zitzaiena k o n tatu zuten. Artzainek esandakoa entzun zuten guztiak harriturik gelditu ziren. Mariak, berriz, gertakari guztiok gogoan hartzen zituen, bere barman hausnartuz. Artzainalí, entzun eta ikusi zuten are ngatik,

J a i n k o a r i a i n t z a k a eta g o r a k a i t z u l i z i r e n , d e n a a i n g e r u a k esan b e z a l a gertatu baitzitzaien.

j e s ú s jada «albiste ona» ez. b a d a ; harén E b a u j e l i o a k ez b a d i g u deus esaten; f a t n k o a g . t n d i k h a k a r r i k h e l d t i d a k i g u k e e n b o z k a r i o a e z a g u -

J a i o eta z o r t z i e g u n c r a h a u r r a e r d a i n d u z u t e n e a n , Jesús i z e n a czar r i z i o t e n , s o r t u a u r r e t i k a i n g e r u a k esan bezala (Eukas 2 , 1 - 2 0 ) .

tzen ez. b a d u g t i ; j a i n k n o r k bere o n g i z a t e a g o z a t z e r a e d o e r l i j i o z k o p o z b e r e k o i b a l bultzatzera mugar/en b a d i t u g u . . . , E g u b e r r i ez, beste edozer a r i k o gara o s p a l z e n . I huí da E g u b e r r i ospatzeko arrazo i b a k a r r a : «Salbatzailea jaio zaizue

SALBATZAII.FA JAIO

ZAIGU

gaur». 1 l a u r hori ez zaie M a r i a r i eta Joseri jaio. E z da haiena. G u z t i o n a d.i. M t i n d u a r e n nsalhatzailca» tía. hlatn hotrengan jar genezake g u i e az-

A p u r k a - a p u r k a l o m e n ari gara. D a g o c n e k o l o n u d u g u jai h u n k i g a -

ken i r x a r o p e n a . E z a g u t z c n d u g u n m u n d t i h a n ez da b e h i n b e i i k o egia.

rri b a l z u k osparzea h o r i c n zergaria z c h a i z - m c h a r z zein den jakiteke. E l -

fesus d u g u gaur dena kutsaizen d u e n zuzengaliekeria b e i i k o g a i l e n d u k o

k a r r i z o r i o n - a g u r r a k e m a t e n d i z k i o g u ela ez d a k i g u zergatik. E g u h c -

ez d e l a k o a r e n i i x a r o p e n a .

rria iragartzen d a eta zergaria e z k u l a r z e n . A s k o k ez d a k i t e jada n o n d a g o e n jai h o r i e n m u i n a . Z e r g a t i k ez e n t z u n d e b e n i i g u b e r r i - a l d a rr'u»? ladeas ebanjelariak idarzi ztien K r i s t o o n d o r e n g o 8 0 . u n e i n guruan.

Itxarobide han gabe ez dago l i g u b e r r i r i k . G u r c s e n t i p e n i k o n e n a k esnaraziko d i u i g u , familia/, eta lagunarteaz g o z a t u k o d u g u , z o r i o n uneak o p a r i u i k o d i z k i o g u c l k a t t i . 1 )cna o n a . O s o o n a . B a i n a o r a i n d i k ez da E g u b e r r i .

K o n i a k e r a k d i o e n e z , gau i l u n a d a . Bat-batean «argi» batek i u g n r a tzen d i t u bere distiraz arrzain b a l z u k . «(aunaren aintza» deia d i o e b a n jelariak. [ n i d i a s e k u l a k o a d a : gau bai argiz beiea. A l a b a i n a , ari/.ain.ik «beklur-ikaraz g e l d i r u ziren». Iiz dirá i l u n p e a r e n beldur, argiaren beldur baino. bagarpena,

B l I INI K A ITZU1 I

borrega t i k , hit/, liatiez basten d a : >A\/. b e l -

dunu!».

Z o r i o n - a g u n e n cía o p a r i e u a r i c a n , alari eta zara taren a n e a n , a r g i ,

E z g a i t c . z e n b a r r i t u . N a b i a g o izaten d u g u i l u n p e e i a n b i z i . B e l d u r r a

z u h a i t z eta izarren a r i c a n ia estalirik, o r a i n d i k a n t z e m a n l i t c k c E g u -

d i o g u j a i n k o a r c n argiari. Iiz d u g u egian b i z i t z e r i k n a h i . l i g u n horteran

b e r r i - j a i c n m u i n a : «jaioberri bat, askan etzana». I l o r i x c g e r i a t z e n da

bere b i z i r z a n argi eta egia gehiago jartzen ez d u e n a k , ez d u l i g u b e r r i os-

Belcn<;o k o n t a k i / u n e a n ere. A r g i a k , a i n g e r u a k eta k a n t a k ageri dirá,

patuko. M e z u l a r i a k h o n e l a j a n a i t / c n d u : « b e m o n puzgarria d a k a r k i z u e t . . .

b a i n a agerraldi paregabe h o r r e n bihot/a askan etzanik dagoen b a u t r a k bcicizen du.

herri osoarentzat ere», E g u b c r r i - p o z a ez tía beste p o z e n arteko bar

E b a n j e l a r i a k , h a r r i g a r r i r o , oso h i r z s o i l c t a n kontat/en d u M c s i a s e n

gehiago. hz da beste e d o n o l a k o ongizate, asebetetze edo g o z a m e n c k i n

jaiotza. M a r i a r i " h a u r r a izaleko c g u n a k bete z i t z a i z k i o n eta lehenscmea

n a h a s t u behar. Jesusen «albiste onetik» d a t o r r e n nahasrezinezko p o z

izan zuen». H i t z bat gehiago ere ez. G c h i e n interesalzen z a i o n a , antza,

«handia» d a . H o r r e g a t i k da «herri osoarentzat ere» era b e r e z i k i oinazez

h a t i r r a r i egiten z a i o n hartera azaltzca d a . B e l c n e n , ostatttan berrán ere

eta g o i b e l b i z i d i r e n e n g a n a iritsi b e h a r r e k o a .

" h a i c n t z a t t o k i r i k ez zen» b i t a r t e a n , M a r i a g a n hartera h u n k i g a r r i a

a u r k i t z e n d u . A m a k ez d u b a l i a b i d e r i k , b a i n a bihot/a d u : «oihalctan b i l d u cía abere-aska batean czarri zuen». I r a k u r l e a k e z i n d u aurrera egin k o n t a k e t a b a r r i d u t a t i k gabe i r a k u r rzen: baut bonetan bartu al d u haragí l a i n k o a k ? Kz g c n u c i i horrelakorik i n o i z usteko. G u k J a i n k o h a n d i eta g u z i i a h a l d u n bat nalii g e n u k e eta beta tune a b u l eta indarge baten m a k a l t a s u n e a n a u r k e z i u z a i g u . Ñola izan J a i n k o b o n e n beídur? L i s i e u x k o lercsak,

1 9 9 7 a n eliz irakasle

izendatua izan zenak, zera d i o : «Lzin naiz niregatik h a i n txikia egin den J a i n k o a r c n b e l d u r i z a n . . . M a i t a g a r r i a zair!». K o n t a k e t a k giltzarri bat eskainrzen d u , J a i n k o horren m i s i e r i o r a luí rrcraizeko. L u k a s e k h i r u bíder ere n a b a r m c n l z e n tlu «aberc-askaren» gar r a n i z i a . O b s c s í o a d i r u d i . M a r i a k abere-askan t i z a r e n t l u . A r t z a i n e i ez zaic han beste seinalerik e m a t e n : «askan etzana • a u i k i t u k o t i m e . L i a hala izan z e n : aberc-askan

a u r k i r u z u t e n , B e l c n c r a i r i s i e a n . Abere-

as ka h o r i tía, batir e g i n d e n J a i n k o horrek lurre.in a i s e d c i i c r a k o d u e n Ichcn Icktia. A s k a hori da ezagutzera irisreko scinalea. b i l a i u h c h n r r c k o lektia. /,er gordetzen tía e n i g m a h o r r e n azpianí I uka.s, z c h a r k a , Isaías ¡garlearen hitz.ok a i p a t z c n ari da, Jainkoak kcxtika t l i o e n e a n : «lv/.agutzen tlu itliak nagusia, b a i l a astoak ere ugazab a r c n e k o aska; Israclek, ostera, ez ñau czagtirz.cn, ez ñau k o n t u a n b a i tzen» (Isaías

1,3). J a i n k o a ez. da gauza m i r a g a r r i eta l i l u r a g a r r i c t a n

bilatzekoa, arrtmt era e g u n e r o k o c t a n baizik. Ez da gauza bandietan arakatzckoa, txikieian miatzekoa baino. A r t z a i n e k a d i c r a z i k o d i g u r c zein n o r a b i d e t a n h i l a m L m i b e r r i - m i s terioa: «Goazen Bclenera». A l d a d e z a g u n gurc Jainko- i r u d i a . Eízjn d c z a g u n g u r c kristau-Jedcarcn írakurketa berria. l t z u l gailezen basicrara eta c z a g u n d e z a g u n J a i n k o behartsu cía g e n u k o a . O n a r d e z a g u n l i a ren s a m ur tas u n a . E g u b e r r i ospat/ea, k r i s r a u a r c n t z a i , «Belencra ilzuír/ea» d a .

HlRRl

ONOARI.N T Z A T

BOZKARIO

B a d i r a jende xtimeak s o i l i k jaso dirz.akecn gatizak. H e r r i a k b a k a r r i k s u m a d i t z a k e c n egiak. B e b a r t s u e k s o i l k i goza d i t z a k e t e n p o z a k . H o i i e i a k o a da Salbatz.ailearen jaiotza ere B e l e n e n : ez aberats eta d i r u d u n e n t z a k o a ; cskolatuck eta j a k i t u n c k tiler dezaketen gertakaria; g u t x i e n g o h a u t a t u b a t c n t z a k o zera. ( ¡ c r t a e r a h e r r i k o i a d a . H c r r i osoarenrzat b o z k a r i o a . A r c a g o . Judticn gizarleak ez aski ondrautz.at era askok bekataritzat jotako arizain gizajo batz.uk ti i ra albistea e i i t z u t c k o esna d i r e n bakarrak. G a u r ere halaxe da, behartsu eta hazterruenak, s a r r i i a n , L l i z a i i k aski t i r r u n g e r a i u b a z a i z k i g u ere. j a i n k o a d c b a l d c k o a d a . D e n a d i r u z eskuta t l e z a k c t c l a k o a n d i r e n e k b a i n o errazago onari/.cn t l u , borregatik, berri x n n i c a k . Jainkoa tolesgabea da eta beti gehiago c d u k i i z c a z itsuttiia bi/i dírcncngautiik b a i n o gertti.igo tía l i c n i x u n i c a i c n g a n d i k . J a i n k o a o u b e r a tía eta, o n g i z a t c a u itxii ik, b c r c k o i k c r i a u b i z i direnek b a i n o h o b e t o ulci i z c n i l u t e elkar sen i t l c <;¡sa l u a i t a t z c n t l u t c n c k . C ¡aur ere egia izalen jarraitz.cn tlu Ichcn L g u b c r r i liaren k o u t a k i z u nak a d i c r a z i c n d u e ñ a . A s k i c t s i r i k b i z i d i r e n e k b a i n o irekiago dute b i b o i z a | es usen iza l b e h a r t s u c k . 1 l a t i c n b i b o t z c k batí u te « L b a n j c l i o a g a n a k o sentiberatasun bat», aberaisck sarriian atroñatuta t l u t c n a . A r r a zo i d u t e m i s t i k o c k zera t l i o r e n e a n : J a i n k o a o n a r t z c k o , «hustu», «biluztu» eia «behartsu egin» behar déla, alcgía. B c s i e c n suli i k a n o a a h a z t u z , gurc n a h i a k asebetetzcaren a i z e t i k b i z i garen h e i n c a n , i r i i s i k o gara, agian, h a i n b a t kitzíkapen-mailarara, b a i n a ez d u g u B c l c u g o artzainei hots egin z i t z a i e n poza l o r t u k o . E d u k i r z e a r e u irrika stistatzen d u g u n b e i n c a n , gure arrean c z i n g o d a B e l e n e n e n t z u n zen abestia k a n t a t u . -Jahetzcko eta i t a b a z i e k o e n p e i n u a b u l r z a i z e a z hatera, bakea sus ta lírckcela usté izatea a m e s k e r i a htttsa d a " ( E r i c h F r o m m ) .

Izango d u g u , bai, gero era gauza gehiago g o z a t z e k o , b a i n a h o r r c k ez d u g u r c barren butsa, gure asperdura, gurc b a k a r d a d c a b c r e k o . Iritsiko gara, bai, gero era l o r p e n aipagarriagocrara, baina g u p i d a r i k gabcko n o r g e h i a g o k a , garazka era lebia a r e a g o t u k o dirá g u r c a n .

c l k a r t u t a gatiele» ( L e o n a r d o B o f f ) . J a i n k o a k b i z i b i d e bera p a r t e k a t z e n d u gurekin. H o r r e k d e n a aldatz.cn d u . J a i n k o a b c r a gure b i z i i z a n s a r t u d a . k x a r o p e n e z b i z i gaitezke. J a i n k o a p a r t a i d e d u g u gurc b i z i m o d u a n eta salb a m e n e r a n t z jo d c z a k c g u b e r a r e k i n . E g t t b e r r i a , h o t r e g a t i k , b e r r i r o jaiotzeko

O S O

BF.STKI A K O CALIA

deia da fcdedunenrzat;

ahtitasuna,

itxaropena,

elkarra-

s u n a , s c n i d c t a s u i v a c í a A i i a g a u a k o usté osoa i n d a r b e r r i t z e k o g o n b i dapena.

h g t i b e r r i a k b a d u bere baitan sekrctu bar, c g u n o t a n , z c h a z k i zer den ja-

( l o g o r a d i t z a g u n A n g e l u s Silesius poetaren h i t z b a u e k : «Kristo m i la

k m gabe, «zerhait» o s p a i z e n d u t e n e i ilie.s c g i i c n d i c n a . L z i n d u r e sus-

a l d i z jaio a i r e n B c l e n c n , z u r c b i h o t z e a n jaio c z b a d a , g a l d u zara bcsie

i i u t u ere e g i n E g u b c r r m k gurc b i z i t z a ren azken m i s i e r i n a argitzeko ga-

b í z h z a r a k o : a l l c r r i k jaio zara».

koa c s k a i n i / c n d u e l a . B e l a t m a l d i z b c l a u n a l d i , g i z a k i c k l a r r i i u r a o i h u k a t u d i r u z i c heren galdera s a k o n e n a k . Z e r g a t i k s u f r i r u beharra, geure izanaren b a r n c - m u i -

JAINKO CI/.ON

IXÜNA

netik denak z o r i o n e r a d e i i z c n b a g a i l u ? /.ergaük h a i n b c s r e i'niM razio? /.crgalik h e r i o i z a , b i z i t z e k o jaio bagara? ( í i z a k i a k galdezka ari z i r e n .

L g u b e r r i a k J a i n k o a z d i l t i g u n b u r u t a z i o eta i r u d i a k berriktistcra gara-

J a i n k o a r i g a l d e z k a , garenarcn azken z e n t z u a r e n hila g a b i l r z a n e a i i , 110-

marza, harén c g i a z k o a u r p e g i r a g c r t u r a t z c n u z t e n cz d i g u t e n a k b e r r i -

k i b a i i ere, liaren aldcra jan zen garelako begira. J a i n k o a , o r d e a , erabat

kustera. Jainkoak ibes egiren dti g u r c p c n t s a m o l d c eta e s k e m e t a k o l o -

isilik z e g o e n .

nire-taiik. l'.z d i t u g u k e i a k u s t e n di/.kiogun b i d e a k jarraitzen. J a i n k o a

k g u b e r r i a n , berriz, J a i n k o a k h i t z egin d u . B a d u g u harén e r a n t z u n a .

a s m a e z i n a tía.

Ez d i g u hirz egin o i n a z c a n b u r u z k o h i t z ederrak e.satcko. [ainkoak ema-

I n d a n s u eta a h a l t s u , ospez eta a h a l m e n e z g a i n e z k a i r u d i k a t z e u

ren dueña c/. tura h i t z a k . - J a i n k o a r c n I lirza g i z o n egin da». I lots: ar-

d u g u , b a i n a beta x u m c t n s u u cía cskasia e r a b a t c k o a u j a i o t a k o batir i n -

gihitleak e m a n b a i n o , J a i n k o a k nahiago izan tlu gurc galdera, s u J r i n i e n

darge b a l e n h a u s k o r r a s u n c a n c s k a i n i z a i g u . l a b e l i a p a r r e k o , m i r a g a -

era czinta.sunak bere g o r p u r z e a n era m a n .

r r i z k o eta h a r r i g a r r i z k o gatizetan k o k a t z c n d u g u , b a i n a bera e g t m c r o -

J a i n k o a k ez d u s u f r i m e n d u a z a z a l p c n i k e m a n , g u r e k i n s u l r i u i e g i ten d u , besrerik gabe. E z dti e r a n t z u u i k l u í n h e s i c atsckabe eta d e s a i naren zergatiaz, bere b u r u a a p a l d u d u . E z d a g u r c b i z i izaren m i s t e r i o -

koctan,

ohikoeian

eta

arrunieian

aurkcztu

zaigu.

Haudi

eta

u m m c k o u a i d a u k a g u eta bera t x i k i cut h u r b i l c k o cg'm z a i g u . l ' z . B e l c n g o b a u r h o n c t a n g i z o n egin z a i g u n J a i n k o h o r i ez da g u k

ari birzez e r a n r z u t e n a r i , jaio e g i n da s o i l i k , hórrela berak ere g u r c giza

i t x a r o n g o g e n u k c e n a . L z dago g u k i r u d i k a t u k o gentikeen m a i l a n . D e -

abentura bizi nahi duela adieraziz.

sengainua bar dezakegu halako J a i n k o batengan. A l a b a i n a g u k gure o n -

E z g a u d c gurc bakardade i k a r a g a n ian gal d uta. E z g a u d c i l u n p c b e l -

d o a n b e h a r d u g u n a c/ al d a , h a i n z.uzen, h u r b i l c k o J a i n k o hori? E z al

rzean ¡ t o t a . Bera g u r e k i n d a g o . B a d u g u argi bat. «Ez gara b a k a r r a k ,

d a giza g a i e k i k o gercutastm h o r i J a i n k o a r c n c g i a z k o m i s t e r i o a o n d o e n

agerrarazten dueña? E z al da h a u r h o r r e n a h u l e z i a n o n d o e n agerrzen harén egiazho handitasuna?

ZABAL BTDEAK JAINKOARI

E g u b e r r i a k gogora ekartzen d i g u J a i n k o a r e n presenrziak ez d i o l a beti g u k i r x a r o n d u g u n a r i e r a n l z u r e n , g u t x i e n espero d u g u n e a n eskaintzen baitzaigu. Z i n e z oroitzean cía isiltasunean, geurekoikeria g a i n d i t u z , harén n a h i a r e n esaneko izanez eta z i n t z o b i z i z b i l a t u b e h a r k o

dugu,

b a i n a l i t e k c e n a d a hark n a h i d u e n u n c a n eta erara eskaintzca, b a i t a b i zi t z a k o g a u z a r i k a r r u n t eta o h i k o c n c t a n ere. O r a i n b a d a k i g u g u r c a b e g i k o r t a s u n a r e n p r e m i a n d e n e d o z e i n izaki m a k a l era a h u l e r a n atirki d e z a k c g u l a . I latir b a l e n m a l k o c i a n c d o t a a d i n d u n baten b a k a r d a d e a n egon l i r e k c . E d o z e i n anaia edo a n c h a r e n a u r p e g i a n begizra d e z a k c g u giza haragian g e u r c g a n a u i n a h i izan d u e n Jainko horren zaruzua. I J o r r a t x E g u b e r r i a k d a k a r r e n egia i r a u l l z a i l e a , k r i s i a u fedearen csk a n d a l u r i k h a n d i e n a , P a u l o k csaldi g o g o a n g a t r i h o n c r a n adierazia: <d<risio Jesusek, J a i n k o - i z a e r a k o i z a n i k , ez z i o n g o g o r e u l s i n a h i izan j a i n k o z k o bere m a i l a r i , bcsrcla b a i z i k , h u s i u e g i n zen bere h a n d i - i z a -

T i b e r i o e n p e r a d o r e a r e n a g i n t e - a l d i k o hamabo.sgarren u r t e a z e n . P o n t z i o P i l a t o zen J u d e a k o g o b e r n a r i , I lerodes G a l i l e a k o agintarí, h o n e n a n a i a F e l i p e l t u r e a k o eta T r a k o n i t i d a k o a g i n t a r i , eta L i s a n i o A h i l e n e k o a g i n t a r i . A n a s eta K a i fas z i r e n a p a i z n a g u s i . G a r a i h a r t a n , J o a nek, Zakariasen semeak, Jainkoaren mezua h a r t u z u e n basamortuan. Jordán i n g u r u g u z t i a n b a r r e n a i b i l i zen J o a n , b i h o t z - b e r r i t z c k o eta b a t a i a t z e k o h o t s eginez, b e k a l u e n b a r k a m e n e r a k o . I l o r í e l a , Isaías p r o fetaren l i b u r u a n i d a t z i r i k d a g o e n a g e r t a t u z e n : " A h o t s b a l o i l u i k a ari d a b a s a m o r t u a n : P r e s l a t u b i d e a J a u n a r i , z u z e n d u b i d e x k a k h a r i . Bete daitezela sakanak, beheratu m e n d i - m u i n o a k ; b i h u r b i l e z zelai e l a lautada paraje latz eta m a l k a r r a k . O r d u a n g i z a k i g u z l i e k i k u s i k o d u t e J a i n k o a k e m a t e n d u e n s a l b a m e n a " (1 ,ukas 3,1 -6)

leaz era esklabo-izacra h a r t u z u e n , g i z a k i e n a n t z c k o eginez» ( F i l i p o a rrak 2,

6-7).

K r i s t a u - r e d c a r e n J a i n k o a cz da b u r u t a p e n b a i , u r r u n e k o a , cskuragaitza. J a i n k o gizatartti, h u r k o eta htirrekoa d a . Cii/a i z a c r a k o etlozcr u k i i z e n d t i g u n o r o t a n ñola c d o hala u k i d c z a k e g t i n Jainkoa d u g u .

BASAMORI

UKO

AIIOISA

E z d a k i g u n o i z ela ñola hasi z e n . I l a l a k o b a l e a n , h c t t i i x o b a t e k o apaiz. b a l - J o a n i z e n e k o a b e r a u - j a u r e t x c k o beiebeharrak u t z i , J c t u s a I c m d i k a l d c n d u eta, Jainkoari c n l z u i c k o isíliasun- eta b a k a r d a d e - b i l a , J o r d á n i n g t i r u k o b a s a m o r t u a n sarru z e n . 1 lara cz ziren i n s t e n , ez E i l a t o r e n a z p i k c r i a k , cz A i n i p a s c n t r i k i m a i l u a k . F l a n ez zen r e n p l u k o zaratarik e n t z u t e n , ezta Cíalileako l u r jabeen n e g o z i o r i k sumatzen ere. Jsaiasen i d u r i k o , «basamorttia» d a J a i n k o a g a n a ireki eta o n b i d c r a t z e k o I c k u r i k a p r o p o s e n a . Oseas proíctak d i o e n e z , «basamorttia» o r n e n J a i n k o a «biholzera m i n t z a t z c n den» tolda. B a ote d a g o gaur « b a s a m o r t u k o » J a i n k o h o r r i c n t z u t e r i k ?

- B a s a m o r t u a n » o i n a r r i z k o e n a z b a k a r r i k b i z i t z c n tía. E z dago alfe-

d i o b i h o t z c a n . H a r é n o i h u a d e i ,soi! batean l a b u r b i l t z e n d a : «Prestavu

r r i k a k o ezcrtarako I c k u r i k : J a i n k o a r c n h i t z a saltokietan b a i n o h o b c t o

b i d e a J a u n a r i » . Ñ o l a z a b a l d u , ordea, b i d e a l a i n k o a r i ? Ñ o l a egin t o k i

c n t z u t c n d a h a n . E z dago a t s c g i n c r a k o c d o n o r k bcrc b u r u a e n g a i n a -

gehiago gure b i z i t z a n ?

t z c k o l e k u r i k ere: «basamortuak», ja b e t i , t e n p l u a k b a i n o gehiago h u rreraizen d u J a i n k o a g a n a . J a i n k o a r e n ahotsa «basamortutik» d a t o r r e n e a n , c k o n o m i a k o , p o l i -

Norbemren

hiínlze Aetna, A s k o k J a i n k o a es tal i ta datikate, era g u z t i e -

tako a t t t t e i r i t z i , zalantza, h a u r l z a r o k o o r o i r z a p e n txar e d o críijio-bizip e n c z k o r r e n a z p i a n . Ñola h e l d u b e n e t a k o J a i n k o a aurkitzera? ( í a -

t i k a k o e d o r a crlijiokt> interesek d c s i t x u r a r u gabe i r i s t e n z a i g u . A h o t s

r r a n t z i z k o e n a cz d a E l i z a n , e d o apaizetan edo m e z a t a n

garbi eta gardena da; ltintsezkoenaz m i n t z o z a i g u , ez gure i k a - m i k a , az-

fesusengan agertu z a i g u n J a i n k o bizia biJatzea da I c b c n - l c h e n i k egin be-

p i j o k o etlota esri.ucgiez.

ha rreko a. Jainkoak utzi egiten d u hila d a b i l t z a n e k a u r k i dezaten.

E u n t s c z k o a beti da gauza g u t x i , b c l i a r rezkoa b a k a r r i k . 1 i o r r e l a k o x c a

líarrenari

penisatzea.

a neta, j a i n k o a r i b i d e a z a b a h z c k o , b c h a r r c z k o a tía b i h o -

da l o a n e n m e z u a ere: '-Jar zaitezte J a i n k o a r c n aurrean eta ai t o n u z u e n

tzaren h o n d o r a i n o jaistea. Bere b a i l a n Jainkoa b i k u z e n cz d u e n a r i /.ai 1

bekatua. E z usté errugabeak zaretenik. jo ezazuc erroetara». I l e n o k gara,

e g i n g o zaio k a u p o a l d e a n aurkitzea. t i u r e harnean b e i d u r r a k , galdcrak,

ñola e d o hala, g u r c arteko zuzengabekeriaren cía z e k e n k e r i a r e n erru-

nahiak', h i i s t a s u n a k . . . a u r k i t u k o i l i t u g u . Ez d i o axola. Jainkoa h o r dago.

d u n . S i n c s t c d u n o r o k eta b a k o i l z a k n o l a b a i l c k o a r d u r a d u g u Eliza

B e r a k sortu g a i l t i , berarcugan ez batía, ¡non atscdeiiik a u r k i t u k o cz

c b a n j e l i o a r i zínizoa cz z a i o l a k o .

d u e n bihoizez. b o r n i t u t a .

ídíasamorruan" b i z i t z a zaintzea d a c i a b a k i g a i t i e n a . I I a la d i o B a -

Bil.wtz ziittz.oz. E g i a n biz.itzeak, getire b u r u a k ez engainatzcak, g u r c

raiatzailcak: «Irzul zaiieztc Jainkoagana. t í a r b i zaitezie z u e n gaiztake-

buiscgiieen aitorpenak hurreratzcn gaituzie gehien j a i n k o a r c n miste-

r i e l a t i k eta e g i n z u e n h i z i m o d u a , h a r k n a h i bezala, beste bidé Ivateiík».

riora. J a i u k o a r c k i n t o p o e g i n g o d u g u gure b a r n e n c t i k o t o i i z hau sot-

I l o r r a , gure Ichcn a r d u r a . N e u r e b u r u a a l d a i u c z c a n , zein d a giza rica

iz.en d e n e a n : « E n e Jainkoa, c r r u k i zaitez b c k a i a r i iionctaz». I h i u x c d a

eraldat/cko egiten d u d a n ekarpena? Ebanjeliora aldatzen ez banaíz, ñola

h a r r u k o bakea cía akiitasnna b e t r e s k u r a i z e k o b i t l c r i k o n e n a .

l a g u n dezaket g a u r k o Eli/aren b i h o i z - b e r r i t z e a n ?

Usté oncko jarreraz. B e k l u r r a k i x i e n die askori J a i n k o a g a n a k o b i d e a .

A z t o r a m e n a r e n , zaiararen, i n l o r m a z i o a r c n cía m e z n e n c i e n g a b e k o

B c l d u r r a d i o t e h a r e k i n t o p o e g i i c a r i : liaren epaia eta b a l i z k o z i g o r r a k

heda|>enaren ertlian, n o r k e n l z u n g o d u « b a s a m o r t u k o abolsa»? n o r k

b a k a r r i k d i t u z t e b u r i l a n . E z tlira J a i n k o a m a i t a s u n a besrerik ez déla s i -

esango d i g u zer d e n l u n i s e z k o a ? N o r k p r c s i a t u k o d i o m t t n t l u h o n c t a n

nesicra i r i t s i , ezta g i z a k i a epait/.cn d t i c n c a u ere, h o r i

bidea Jainkoari?

m a i t a s u n e z egiten d u e l a sumatzera ere. M a i r a s u n h o n c k i k o usté o n a

mugagabeko

piztea J a i u k o a r c k i n era b e r r i eta p o z g a r r i a n b i z i t z c n bastea d a . Hiele desberdinak. ZABAL

BIDEAK JAINKOARI

N o r k bere b i d e a egin behar d u . J a i n k o a g u z t i o n

b i d e - l a g u n a d a . E z d u i n o r b a z i c r t z c u , are g u t x i a g o g a l d u i a b a d a b i l . Jainkoarcn ¡rrika apala ez galtzca da garrantz.itsuena. F i o d e n a , ñola c d o

J o a n o z e n k i aritzen z e n . H e r r i a lo i k u s i eta esnatu e g i n n a h i d u e l a k o

hala sinetsi n a h i a n d a b i l c n a «sinesteduna» d a Jada, perrsona b a k o i t z a -

avi d a ; itzaüut d a k u s a , eta J a i n k o Salbatzail cagan a k o iedea p i z t u n a h i

r e n b i h o i z a nitttnetik ezagutzen d u e n J a i n k o h o r r e n a u r r e a n .

«OMENKA»

B a d i r a p e r t s o n a k J a i n k o a s i n e t s i o r d e z , hartaz m i n t z o d i r e n e i sinesten dietenak. j a i n k o a «omenka» b a k a r r i k ezagutzen dute. J a i n k o a ren b i z i p e n p e r t s o u l a i a l r a zaie. f o a n g o dirá, a g i a n , e r l i j i o - o s p a k i z u n c t a r a ere, b a i n a i n o i z ez d i o t e J a i n k o a r i b i h o t z a i r e k i t z e n . I n o i z ez dirá beren b a i t a n m u r g i l t z e n , h a r e n presem/.ia u a b a r i t z c k o . i h a leginetan. O s o gertaera o h i k o a tkr geure h u m e n j i r a - b i r a n b i z i gara, baina geur e r i k k a n p o ; lan e g i n eta goza tu egiten d u g u , m a i t a t u eta s u f r i t u , b i z i eLa z a h a r t u . . . baina g u i e b i z i t z a m i s t e r i o r i k gabe, e r o r k i z u n i k gabe doakigu.

J a i k o a r e k i n t o p o egite h o r i ez d a gauza erraza b e t i . B i l a t z e n j a r r a i tzea d a g a m u u z i t s u e n a , A t c r i k cz ixtea; c z e n t z u t i g o r egitea i n o l a k o d e i r i . B i l a t z e n jarraitzea, gure i n d a r r e n azken h o n d a r r e t a n bada ere. B a liteke b e r a r e k i n topo egiteko d u g u n g o g o a izatea sarritan J a i n k o a r i csk a i n d i e z a i o k e g u n gauza b a k a r r a . J a i n k o a ez zaie gordet/en b i l a eta galdezka ari z a i z k i o n e i . 1 ,ehenago c d o b e r a t i d u a g o izango d u g u baten «bisiíaldí» nahastezina. I)ena a l datttko zaigu o r d u a n . U r r u n zela tiste g e n u e n eta b u r b i l d a u k a g u . M c batxaizaile s u m a t z e n g e n u e n eta l a g u n i k o n e n a d u g u . Job h a r k esand a k o hitz. berak e r a b i l i a b a l k o d i t u g u : «Kntzuicz b a k a r r i k ezagutzen / h u n d a n : o r a i n neure begiz i k u s i zaitut!»

O e u r e b u r u a k f e d e d u n t z a t d a u z k a g t m o k ere s a r r i t a n ez d a k i g u " j a i n k o a r e n aurrean c g o i c n » . /.ai) egiten zaigu h a u s k o r r a k garela ailorrzea, b a i n a baita m u g a r i k gabe m a i l e gaituela onartzea ere, K z d a k i g u harén h a n d i t a s u n h o n d o g a b e a m i r e s t e n , ezia haren g e r t u k o izalea goz.aiz.cn ere. K z d a k i g u hari d e i e g i t e n . e/ bera goresten. Penagarria ela telebistako zcnhait p r o g r a m a t a n Jainkoaz n o l a k o ezlabaidak egiten d i r e n ikustea. . . O m e n k a » m i n t z a i n o h i dirá, k z a g u i z c n ez tlenaz e/tabaidatzen da. Solaskideak bero-bero jarri o h i dirá Aita S a n tuaz h i i z e g i t e r a k o a n , b a i n a i n o r k ez d u ezer s a k o n i k adierazten leded u n o k « j a i n k o » izena e m a t e n d i o g u n m i s t e r i o l i o i reta/. i',7, erlijioai'i b u r u z k o e/tabaidek, ez besteren a t g u d i o e k ez d u r e bal i o J a i n k o a a u r k i r z e k o . N o r k bere i b i l b i d e a egin eta bere c s p e r i c n t z i a b i z i behar d u . l'.z. da aski eríijioa/ g a i z k i esaka j a r d u n eta haren a i d e r d i d c s i t x u r a r u c n a k aipatzca. (ainkoaren aurpegia d a n o r k bcrc k a b u z b i l a t u b e h a r r e k o a ; h i d e a k z a b a l d u bavi g u i e b i z i t z c i a n . U r t e e t a n eríijioa berebehar edo z a i n a gisa b i z i izan d e n e a n , n o r h e raren esperient/ia h o r r e k b a k a r r i k ireki a b a l k o d i g u [ a i n k o a g a n a k o b i dea eta, e r n a m u i n e t a n eta apalkí bada ere, sinestea gauza o n a d c l a eta l a i n k o a k o n egiten d i g u l a i r o g a t u k o d i g u .

P'UNTNt'./.KOkA JO

K u r o p a k o gizarte a u t r e r a i u e i a n kuiso a r t e k o k u h u r unea b i z i d u g u , « p o s t m o d e r n i d a d e » izena e m a n z a i o n a . K z d a erraza k u l t u r a p o s t m o d e t n o b o i u n adicra/lcuk zehaztea. Kzaugarri aipagai r i c n e n arrean, h a lere, a i p a l / c k o a k dirá e g u n g o p e r t s o n a r c n e r l i j i o - l e d e a , ustez. zailago egiten d u t e n batz.uk. «'Ifanszciidentziarik» e/aren kultura da, ezbairik gabe; gizakia «orain era hemen» prcinisara l o t u z , b.ir-batekoeiarako bakarrik' l o t u r i k b i z i t z c n jartzen dueña, rranszcndenrziaren mistei iora ireki beharrik gabe. Jainlcoa i n teresa galdttz. d o a , bizitzaren azken eiorkizuntzat aitortzen cz d e n h c i n c a n . « O i b c r t i m c n d u a r e n - . k u l t u r a d a ; pertsona b c r c haitatik atera era g i zakiak b i h o t z e a n d a r a m a t z a n arazo larricz a h a z t u r i k biz.itz.era e n m u r e n dueña. San A g u s t i n e n esakune ezagun h a t t a u k - « K z atera z e u r e g a n d i k ; zeure b a i t a n b i z i d a e g i a » - beste m u t u r r e a n , badírudi

norheraren

b a r n c - m u n d u t i k atetara bizitzea déla h a i n b a t eta l u i n b a t e n ametsa. K z da erraza. hórrela, g u t a k o h a k o j t z a r e n g a n b i z i d e n « j a i n k o e z k u t u a r e kin» t o p o egitea.

«Ezarearen» o r d e z «edukitzca» balioesren d u e n k u l t u r a d a . A s k o dirá burén b i z i t z a k b i uncían z a t i t u z amaitzen d l i t e n g i z o n - e m a k u m c a k : lan

sortzen z a i z k i g u eiengabe: n o n d i k naror? Z e r g a t i k nago b i z i t z a h o n e tan? Z e r t a t a k o ? Z c r t a n a m a i t u k o da batí guztia?

e g i t c a r i e m a t e n d i o t e n a eta k o n t s u m i t z e a r i c s k a i n t z c n d i o t c n a . E d u -

E z p s i k o l o g o a k , ez p s i k i a t r a k e r a n t z u u d i r z a k e t e n g a l d e r a k dirá.

k i t z e k o i r r i k a , g u r a r i e n e s k u c r a n j a r r i r a k o gauza p i l a k elikaturík, J a i u -

M i s r e r i o a r e n aurrez a u n e jartzen gaituzten galderak. Ez d a k i g u deus h o -

k o a r c k i n r o p o e g i i e k o o z t o p o h a n d i e n a b i b u i rzen d a .

rretaz g u z t i a z . B i z i t z a n zehar i l u n p c r a n bezala goazela da d a k i g u n g u z -

E z da harritzekoa erlijio-gaien ikertzailcen artcau harako galdera .sor-

tia.

tzea: bai al dago k r i s t a u izaterik p o s t m o d e r n i d a d e a n ? K u l i u r r e s t u i n -

A s k o k ez d u t e cz rarterik, cz u m o r c r i k galdera h o r i e k egiteko. A s k i

g u r u l i o n e t a n , egia esan, erlijioak ez d u ezertarako b a l i o , errezatu i z a -

dute b i z i t z c a r e k i n , l a n b i d e bat bikuzearekín, h m i i l i a atiriera ateratze-

naga ti k ere, Jaiukoarckin harremanelan jarrzen ez b a n a u ; jatinartuagatik

a r e k i n eta e g u n c r o k o arazoci atlorez aurre e g i r c a r e k i n .

ere, i n o r e k i n h a r r e m a n i k cz baelut; mezatara joanagatik ere, berrán c/.cr

Beste b a i z u c k ez t i m e b a l a k o g a k l c r a r i k e n t z u n ere e g i n n a h i .

f u n t s e z k o r i k ospatzcn ez b a d u l . D c n e i a r i k d u e n e r l i j i o bat i z a n g o d a ,

K o n t u a b s t r a k t u c g i a k d i t a b o r i c k . A s k o jora, czerrara eramaten ez d u -

bai, b a i n a J a i n k o - b i z i p c n egiazkorík gabea.

i c n z c h a z t a s u n m e r a l l s i k o c t a n i b i l t z c n d i r e n «lau k a t u c n i z a t » i z a n g o

I.tikas ebanjelariak Isaías p r o i c r a r e n aldarria g o g o r a t z e n d i g u bere

l i r a i c k c : e r r c a l i s i a g o a k eta p r a g m a i í k o a g o a k izan b e l i a r r a d a g o , h a n -

c b a n j e l i o a n : «Prestatu b i d e a Jaunari». O i b u h o r r e k , g a u r eta gure ar-

kak lurrean jarrita c d u k i . ( k u n e r a , oso lanpetuak gande. Beti d u g u zcr-

i c a n , m o l d a k c t a bat d u : «Jo ezazue (eticaren m u i n e r a , b i l a ezaz.ue ( u n -

hait egiteko; lan egin beharra tlago, l a g u n e k i n c l k a r t t i , r c l c b i s i a k o p r o -

tsezkoena, o n a r ezazue Jainkoa». O r a i n u n e batz.uk, O l i v i e r O é m e n i

grámala i k u s i , b a t e l i k besí cea j o a n . . . M i m i t u bar ere cz d a u k a g u g u r c

teólogo o r t o d o x o ospctsuak z i o e n Ictica déla, azken batean, «maitatua

csku.

naizela j a k i n era maitasunari n i a i i a s u n e z erani/utea». Euntsez.koena, czb a i r i k gabe, gure bizitzeLan Jainkoari bidea z a b a l i z c a d a .

lúa, egia esan, b i z i l z a k o «azken galdera» b o r i c n m u n t h i a n s a r l z e k o , n o i a - h a l a k o lasaitastin-isiliasunak b e h a r dirá. U r d u r i t a s u n a k , presak etloia g c h i e g i z k o jartlunak ez tliote t i z i c n gízakiari bere barrena s u m a t/.en. Eaixi E o i t l i k oso ederki d i o e n bezala, b e h a r r e z k o a d u g u c g u n c r o

(¡AI.DFRAK

( ¡ t i t a k o bakoitzaren b a i l a n m u n d u oso bar d u g u o r a i n d i k m i a t u gabea, g i z o n ela e m a k u m e askok u s a i n d u ere egiten cz d u t e n a . A/alcz k a n p o b i z i dirá. E z d u t e diren aren b o n d o a n gorderzen d u i e n a r e n b e r r i r i k . E z gara s e n t i p e u e n edo n a h i t a s u n e n m u n t l u a z a r i . Ez. gara psikologíaren edo p s i k i a t r i a r e n alorraz a r i . A s k o z m u n d u s a k o n eta m i s t e r i o t s u a g o a d a . B a r n c k o t a s u n a d a harén izena. M u n d u horretan sortzen d a gizakiaren galdera soii eta o i n a r r i z k o e n a : « ñ o r n a i z ni?». E r a n t z u n a k e m a t e n h a s t e r a k o , o r d e a , g a l d e r a b e r r i a k

«jauluerarik gabeko n r te b a l bartzca, gen re h a r n e k o n i i i u d u a n o i n u tsik sartzeko». Ez. dirá gurxi J a i u k o a r c k i n t o p o egiteko zer egin dezaketen galdetzen d i d a t e n a k . Ecdea c s n a i u k o tlicn l i b u r u o n baten cske idazten didate h a r z u c k . D e n a k lai^un t l c z a k c , z a l a n t z a r i k gabe, b a i n a (aitikoagana beti b a r r u r i k j o a i e n déla c í a ez k a n p o t i k , izan b c l i a r d u g u g o g o a n . Joanen «Jaunari bidea prestaizeko» g o n b i d a p e n h u r a e n t z u t e k o m o d u r i k o n e n a , gaur, isiha.suna egitea i z a n l i t c k e , gure barrenean sortzen d i r e n galdera x u m e h o r i e k entzutea eta alde guztictatík i n g u r a t z e n eta b l a i egiten g a i t u e n m i s t e r i o a r e n aurrean a d i egotea. 49

G o g o r a dezagun C a n t e r b u r y k o A n . , e ]

m o

santuaren o b a r p ™

finnatu

h u í a : , U t z itzazu, g i z o n t x o h o r r e k , zure o h i k o egutbebarrak ela , r zai s

tez u n e batez zure b a i l a n , zure a s m o e t a d k u r r u n . J a u r r i i t z a z u k a n p n r a

ZER EGIN

DEZAKEGU?

z a m a t z e n z a n u z t e n k e z k a k ; a l d e n d u irzazu z u . v g a u d i k a r d u r a neke' tsuak. H a r ezazu tarro bat J a i n k o a r e n t z a t eta, u n e batez bederen, bar eza/.u atseden harén aurrean».

Jendeak galdetzen z i o n Joani: - Z e r egín h e h a r d u g u , bada:" H a r k erantzun zien: — B i s o i n e k o d i t u e n a k e m a n d i e z a i o l a bat j a n t z i r i k ez d u e n a r i , eta j a t e k o d u e n a k ere b a ñ a d e z a l a . ] o a n z i r e n z e r g a l a r i b a t z u k ere eta g a l d e t u z i o t e n : " M a i s t i , zer e g i n b e h a r d u g u ? I lark erantzun zien: - E z k e n d u i n o r i legezko dena b a i n o gehiago. S o l d a d u e k ere g a l d e t u z i o t e n : - E t a g u k , zer e g i n b e h a r d u g u ? Joanek eranizun zien: —Ez a l e r a ínori dirurík g o g o r k e r i a z , ezta g c z u r r c z k o s a l a k u n t z a z ere; k o n l o r m a zaitezte d a u k a z u e n s o l d a t a r e k i n . I leí l i a z a i n - z a i n z e g o e n e l a d e n a k ari z i r e n pcntsatz.cn J o a n ez o l e zen M e s í a s i z a n g o . J o a n e k , o r d e a , d e n e n a u r r e a n esan z u e n : - - N i k urez b a t a i a t z e n z a i t u z t c t , b a i n a b a d a t o r n i b a i n o a h a l t s u a g o a d e n a , ela n i ez n a i z i n o r harén o i n e l a k o e n l o k a r r i a k askatzeko ere; h o r i e k E s p í r i t u S a n l u a z eta suz b a t a i a t u k o z a i l u z t e . E s k u a n d u sardea garia g a r b i t u eta alea bere m a n d i o a n j a s o t z e k o ; l a s t o a , b e r r i z , i n o i z i t z a l i k o ez d e n s u t a n e r r e k o d u . H o n e l a eta beste b u r u b i d e a s k o r e n b i d e z a d i e r a z t e n z i o n b e r r i o n a l i e r r i a r i (Eukas 3,

10-1K).

Zl-R

RCIN

DFZAKEGU?

BANATU,

E Z IH't-NARF.KIN

U n e hartan askok eta askok s u m a t z e n zutena hots egiten z u e n Joan B a -

Bataiatzailearett h i t z a j e n d e a i e n bihorzetara sartu z e n . [ a i n k o a r e k i k o

raiatzaileak ahots oz.enean: aldatu egin behar da; cz¡n da hórrela jarraitu;

z i n t z o a g o izatcko b i z i m o d u a i i e k i t e k o b í h o t z - h c r r i t z e k o deiak galdera

j a i n k o a g a n a i m i l i b e b a r r a d a g o . L u k a s e k d i o e n e z , beren b t i r u a k era-

zchatz bat c i n a r a z i z u e n a s k o r e n g a n : zer e g i n behar d u g u ? H o r r a , gure

sanda s u m a tu z i t u z f c n batztiek h i t z h a u e k i u eta Bataiatzaileatengana

b a i l a n sonz.cn den galdera, f n n t s e z k o dei bal jaso eta gurc c r a n t z u n a

h utrera tu ziren galdera erabakigarri b a t e k i n : zer egin dezakegu?

ñola gau/.aiu ez. d a k i g u n e a n .

h d o z e i n déla ere f i z a r l e batean p o l i i i k a r e n edo e r l i j i o a r e n aloi'retan

Baraiaizaileak cz d i z k i c e r r i i u sakraruak p r o p o s a t z e n , czt.i aran eta

e n t z u n Iitek.een d e i a , gauzak ez d i t a aldaiz.c-bidean jartzen, h a r i k eta

agindtiak bcrei/.ea ere. l'.z da c r l i j i o - h c i c b c h a r r a k h o b e t o zaimzea l e h c n -

n o i b a i t bere b i z i b i d e a aldatzeko prest azaldu eta bere egiari aurre egi-

l e h c n i k egin b c h a r r c k o a , m o d u gi/.akoiago.m b i z i r z e a b.u/.ik, j a d a u i k

tera a u s a n u arte: zer egin dezaket?

g c u r c b i h o i z e i a n d u g u n zera s u s p e n z e a da e g i n k i z u n g a r r a n t z i t s u e n a :

Bataiatzaileak o s o argi d i u i g a u z a k . L z d t i jeitdca gonbidal/.cu b a -

b i z i m o d u z u z c u , d u i n eta s e n i i a r t c k o a g o a nahi ¡zalea, alegia.

s a n i o r t u r a etor daeün, berak bezala, p e n i ten tv.iazko b i z ' n n o d u y o g o r ra

L v a h a k i g a n i c i u g c u r c hihot/.a ¡ainkoaganu i r c k i t z c a d a , begiak s u -

eraru,nera. h z d i t u b n h z a t z e n ere Jenisaleniera abja daitezen, t e n p l u a n

I t i i z e n d u r e n e n b e b a r r c i a n jarriz arreta h a n d i z . Bataiat/ailcak x u m e a

M e s i a s i barrera egitcra. J a i n k o a r i b i d e a p r c s t a t z c k o e r a n k o n e i i . i , c l -

bezain cgiazko csakli balean l a b u r b i l i z e n d u c r a n t z u n a : «Bi s o i u c k o d i -

kartasun era senidetasun gehiago era zuzengabekei ia eta g o g o r k e r i a g u -

t u e n a k e m a n d i e z a i o l a b a l j a n i z i r i k ez d u c n a r i , ela jatekoa d u e n a k ere

txíago d i r u e n gizarte baten alde lan egilea da, besterik gabe.

l u n a dczala».

duicnu, e r a n t z u l e dirniei

I l i i z h o r i c i i aurrean, zer d u g u csatcko m u n d u houetan bizi garenok?

b a i z i k . «Bi soineko>- eta j.uekoa d i i u z i e n e i zuzeni/en zaie; z u z c n i a s u -

( üzadiarcti herciia cía gehiago p r e m i a g o r r i a n , b i z i r a u p e n a r e n b o r r o -

naren k o n t r a , besteen b i z k a r abcraMcn d i r e n e i ; beren aginte eta ¡nda-

k a n d e n b i t a r r e a n , a r i n a i r u a k m o t a g u z t i e t . i k o s o i n c k o z hetera c í a

iTaz itsuski b a l i a r z e n d i r e n e i .

ho/kailuak jaicko/ gainczka d i i u g u n liouciau?

Joan ez /aie m i n i / o egoeva h o r i p a i r . i i z e n

M e / n a argia era ztizena d a : ez j a r d u n i n o r e n l e p o t i k , ez aliuíez abu-

h.ta zer d u g u cvaieko Jesusen jai railzaileok h a l a k o deiadar erraz. ela

san.], L ' Z besteen b i z k a r b i z i , ez z u e n ongizarea b a k a r r i k b i l a t u : «Bi s o i -

g i z a k o i a r c n aurrean? L z ote d u g u hasi behar gure b i b o t z a i e n begiak irc-

n e k o d i t u e n a k e m a n die/aiola bar j u n t z i r i k ez d u c n a r i , eta jatekoa d u e -

kiz, eta o n g i z a t c a r c i i m c u p c b i z i garcía a i r o r i u z , g i z a l e g e k o izaiera i r i -

nak ere baña dczala«. L l o r i bezaiu eriaza, I l o r i be/.iin a r m a .

rsi c/.inik?

I lortxe b u k a t z e n d.t gure h i t z - j a n o a . I l o r i x e a r g i i z e n d a gure b i z i -

Kristauok ez gaia o h a n z e n «erlijio burges baten gatibu» garcía i j o h a n n

bidea re n egia. 1 lori.xe geratzen d a agerian erlijioa b i z i t z e k o z e n b a i i era-

Bapti.st M c t z ) . K r i s i a u t a s u n a k , g u k b i z i d u g u n gisa h o n e i . i r a , cz d u o n -

ren g e z u r r a . N o n d i k hasi gizartea aldatz.cn? Z e r e g i n d e z a k e g u m a n -

gizatearen gizartea aldatzeko i n d a r r i k . A l d e r a n t z i z , b e r a u d a Jesusi ja-

d i l a n Jainkoari bidea zabaltzcko? G a u z a asko, b a i n a cz da ezer eraginkor eta e r r c a l i s i a g o r i k d u g u n a beharrean d i r e n e k i n partekatzea b a i n o .

rr.iUzea b a l i o jarorrenez hustti d u e ñ a gure arrean: deia clkartasuna, edo beharrsuen derentsa e d o e r t u k i a e d o z u z e i u a s u n a erabat a h u l d u d i tuen a.

H o r r e g a t i k , elkariasunez-ko keínu zehatzen bidez. bi/.imodu x u m e , l u x u r i k gabeko era gizakoi bar cramanez, «rnenpekorasun» h o n e n aurka alrxa diren hainbat eta hainb.n pensónen ahalegina eskertu beharrean gai'a.

la b e t i . i n o 7 o k e r i a z , tiste d u g u n e z , besteak jarreraz alda dairezenean eta g i z a k o i a g o izaten uzten ez d i g u ten egirura p o J i t i k o eta sozíalak erald a t u i a k o a n i z a n g o z u z e n a g o a era gizatiarragoa g u r e gizarte batí. Kataiatzailearen hitz. x u u i e o k , hálete, z u z e n g a b e k e r i a r e n erroa geuregau ere bada trocla penrsatzera garamatzate. E g i i u r c k o n g i b a i n o h o -

P.ARI'KKATZERA A U S A R T U K O O T E CIARA?

beto islarz.cn tinte ¡a d e n o i eragilen d i g u n amasa, Z u z e n eraktisien d u i e

K o m u n i k a b i d e c k u,cro ela azkarrago d a k a r k i g u i c m u n d u a n gertaizen

g u i a k o bakoil/arengan dagoen g i m a , zekenketia era e d u k i t z e k o egania.

d e n a r e n b e r r i . Clero eia ez.igunagoak d i t u g u h e n u l d c g u z t i e t a n e m a ten d i r e n z u z e n g a b e k e r i a , z . o r i t x a r e l a g e b i e g i k e r i a k . Albi.sreok aise .sortzen dure gure b a i l a n m u n d u zu/ciigahc eta z.eken honen biktima diren gizon-emakumeekiko nola-halako clkartasuus e n t i p e n bat. L i i e k e e n a da e i T u d u n - s e i i t i p c n kurso bal ere csiiaizea. Ivzinrasun-sentipena ere areagotzen d i g u , ordea, une bere.in. l . k i n r z a r a k o d i t u g u n aukcrak oso dirá k a s k a n a k . Clure indarrez bi dera d e z a k e g u n b a i n o zorirxat eta zuzengabekeria rjehiago eza^utzcn d u g u . I lorregatik, gizatasunik gabeko gizarte h o n e i a n , zaila da gure k o n t / i e n i z i a t v n s a k o n e a n g a l d c i a b o n i ibes egiiea: «Zer egin dezakegu?». Joan

ftataiatzailcak,

erantzun ikaragarri bat eskaíntzen d i g u bere sin-

plerasunean. h r a n t z u n erabakigarria el a bakoitza bere egiaren aurrez au rre j.trizen d u e ñ a : «ni s o i u e k o d i t u e n a k e m a n d i e z a i o l a bal j a n i z i r i k ez d u e n a r i , eta jatekoa d u e n a k ere baña dczala». /.aiía ela httz.ok e n t z u n e u n o l a h . n t c k o egonez.ina ez sentí r/ea. A d o rea bebar da o n a r t z e k o . íai'tea behar da galdezka jarrzeko. M i n e m a ten i l u t e n hit/ak d i t a . F i e m e n .ímaitzen d i t a gure i;e/.urrezko « b o r o n date on» g u z t i a k . H e m e n geratzen tía agerian gure

elkanasunaren

egia. H e m e n erortzen da gure e r l i j i o - s e n t i m e n t a l i s m o a . /,er egin dezakegu? n a t t k a g t i n luirá p r e m i a d u t e n e k t n p a r t e k a t u , h e s i e r i k gabe. h k i n r z a ardurarsuagotik salbuesien g a i t u z r e a eztabaida sozial eta p o l'ttiko asko, protesta eta o i h u asko galdera x u m e batean labttrbilduta geratzen dirá. A u s a r t u k o o l e gata, gen rea b e b a r t s u e k i n

5-1

partekatzera?

E Z l'l'O I'l.KAR'IA.SltNl'ZKO MAI'lANL.'NA

M a i t a s u n a tía gizarteari egiaz.ko b i z i t z a ematen d i o n energía, Z i b i i i z a zio o r o t a n tkiude b i z i t z a , egia ela z u z e n r a s u n a sorrarazten d i l u z t e t i i n tlarrak: baina baita heriotza, gezurra eta itsuskeriak eragiteu t l i t u z i e n joerak ere. I v d a aise s n m a i z e n . b a i n a b i z . b b n l l o d a o r o l a n beti dago maitasuna. ( ¡ i z a r l e b a l e a n , h o r r e g a t i k , maitasuna i i o i z e n batía, era beiean i i o tzen da giza b a / k u n d e r a eta b i z i izaren hetlapeneta d a r a n i a n d i n a m i k a ere. I l o n a zergatik den g a r r a n r z i i s u a gizariean m a i t a s u n a z.aiulzca eta han suntsi tlezakeen o r o r e n aurka b o i r o k a i z e a . I'ertsouen m a n i p u l a z i o a da m a i t a s u n a e r r o - e r r o t i k s u n t s i i z e k o eratako bat. E g u n g o g i z a r i e a n o z c t i k i a k l a n i k a t z e n dirá p e c l s o u a r e n csk u b i d e a k . b a i n a lusicr asko u k a i z e n dirá e r r e n d i t n e n d u a , etekina edo ongiz.aiearcn garapena aitz.akiarzat h a r i u i a . I l e r b e r i M a r e u s e pentsalari a l e m a n - e s t a l i i b a t u . i r r a k zioenez, «askaiasunarcn eutanasia» ematen d a h a l a k o e t a n . ( i e r o eta g í z o n - e m a k u n i c gehiagok b i z i d u askaiasun-eza h o r i m o t l u ceroso, lasai, arrazoiz.ko eta

dcmokrarikoan».

H u n t z i o n a l i s m o a d a m a i r a s u n a r e u beste a r r i s k u bar. E r a g i n k n m i s u naren g i z a r i e a n g a r r a n t z i z k o c n a ez d a pertsona, betetzen tluen egitek o a baÍ7)k. N o r b a n a k o a aise g c i a t z e n d a makiueríako zati iza teta n u i gatua: Janean e n p l e g a t u a d a ; k o n t s u n i o a n , bezeroa; p o l i t i k a n , b o t o a ;

o s p i t a l c a n , o h e - z e n b a k i a . . . G i z a r t e h o n e t a n gauzak í u m z i o n a t u egiten

basten gara: cz d a erraza nazioartean ordena zuzenagoa jartzea; berri b a -

d u t e . b a i n a p e r t s o n e n ai'teko h a r r c m a n a k desagertuz d o a z .

k o i t z a r e n a u t o n o m í a z a i n d u behar d a ; zaila d a j a n a r i a k

A x o l a g a b e k c r i a m a i t a s u n a i t o t z e k o o h i k o beste era bat d a . G i z a r t e m o d e m o a r e n r u n t z i o n a t z e k o erak nurberaren interesetan

kokatz.cn

banatzeko

bidé egokiak antokuzea; are zailago, herri oso bat mugiaraztea m i s e r i a i i k alera d a d i n .

dittt n o r b a n a k o a k . Bestcak -<absi rakzio» huts dirá. Ikerketak eta csca-

1 l o r i g u z t i a , ordea, g o i r i k beberá erortzen da, e r a n t z u n z u z e n , argi

tistikak kaleratzen dirá, era pertsona zebatz.cn s u f r i m e n a estaltzen d a .

eta baliag.irri bat e m z u t c a n : Bataiatzailearcngana «launari b i d e a pres-

K z da erraza a r d t i r a d u n sentitzca. H e r r i - a d m i n i s r r a z i o a d a a razo h o r i e z

tatzeko» zer egin galdezka Joan zirenek jaso z u t e n a r e n a n t z c k o a . Basa-

ardur.ttu b e b a r dueña eta.

m o r t u k o pro/ciak xtimetasun apartaz e m a n zien e r u n r z u n a : d i ¡ s o i n e k o

/.cr e g i n d e z a k c g u t a k o b a k o i t z a k ? Maitasttník gabeko hainbat eraren a u r r e a n , Baraiarzailcak jarrera argia i r a d o k i t z c n d i g u : «Bi s o i n e k o d i t u e n a k e m a n d i e z a i o l a bat j a n t z i r i k cz. d u c n a r i , era jatekoa d u e n a k ere l i a n a dezala». Z e r e g i n dezakegun? G e h i a g o p a i t c k a t u d a u k a g u n . i , besterik gabe, p r e m i a n bizi d i r e n e k i u .

d i t u e n a k e m a n d i e z a i o l a bal j a n t z i r i k ez d u c n a r i , eta jatekoa d u e n a k ere baña dezala». I l o r t x c amaiiz.cn dirá gurc teoría eta z u r i k e t a g u z t i a k . Z e r egin dezakegu? k z p i l a t u b c l i a r d u g u n . i b a i n o gehiago, b i z i t z e k o h o r r e n beharrean d i c e n berriak egon hitan-can. Kz. garatu m u g a r i k gabe gure o n gizatca, t;oseak h i l i z c n ari d i r c i i a k ahanz.tcn d i t u g u n hitar rea 11. Hgiazko au riera b i d e a cz da g i u x i c n g o batck gen» eta o n g i z a i e m a i e i i a l h a n d i a

ZER

I-CIN

lU.iiAU

DUGU?

goa lorlzea, gizadi osoa d u i n t a s u n h a n d i a g o z eta s u l r i m c n g u i x i a g o z b i zi t zea, l u i / i k .

K o m u n i k a b i d e e k i n f o n n a z i o ugari c n i a r c n b a d u i c ere. ez gara erra/, o b a r i z e n , g i z a d i a r e n beren bat b a i n o gehiago behar g o r r i a n b i z i d e n m u n d u h o n e t a n , gti h a l a k o .•oparotasun-uhai ic« batean b i z i g a i e n i k . A s k i d u g u , o r d e a , o r d u harzuk hegan joatea e d o z e i n n o r a b i d e t a n . g o searekin era s u n t s i p e n a r e k i n t o p o egiteko. k.gocra h o r r i i zen bat d a g o k i o : zuzengabekeria. Ya A azalpcn bakar bat: ez ohart/ea. Ñola izan gaitezkc g i z a k u l c . g u g a n d i k k i l ó m e t r o g u t x i r . i - a z k e n f i n c a n , zer dirá 6 m i l a k i l ó m e t r o ? - h a i n b a t perrsona d i r e n e a n , b i z i t z e k o etxerik era l u r s a i l i k ere gabe? Crizón eta e m a k u m e

askok

egun osoa ematen d m e n e a n zer jango bilal/.eu? 1 ) c s n m r i z i o a i n o i z gaind i t t i k o cz d u t e n h a u r r a k m i l i o i k a direnean?

D u e l a u n e b a l z u k líguberri i n g u r u a n B i n a r e - n ( R u a n d a ) n i n t z e n . m i s i o l a r i espainiarrei krisiología-íkastato bat e m a t e n . k g u n batez lek a i n i c uafar bat e l o r r i /.en zeta esaten, cixetík irtetean, batir bat a u r k i t u z u d a goseak biliz.cn. B e h a m , eta cz z u d a gaixoiasun larririk Irogatu aba, izan z u l e n : d e s n t i t r i z i o a k erabat a h u l i i u r i k z.ctikan h a u r r a . h g u n c t i k c g u u e r a biz.irauteko b o r r o k a n z e b i l e u u m e z u r t z r u a n d a r r c n a r i c k o beste b a l . G o g o . i n d i n gogoeta h a n b a i n o ez nitela e g i n ; ez. d i n i n o i z ahaz.tuko: r V l c n d e b a l d e k o krtsfattok o n g i c t o r r i a e g i n ote d i c z a i o k e g u B c l e n g o hatirrari, gure b i b o i z a I l i r u g a r r e n M u n d u k o hatir hauei ixten dicjfun biiartcan?

l a beti c r r e a k z i o bera izaren d a gurea: «Raina g u k zer e g i n d e z a k e g u , h a l a k o p r e m i a l a r r i c n aurrean?» H o r r e k t k o galderak egiten d i t u g u n b i tartean, lasai gcratzen gara g u t x i - a s k o . K t a b e t i k o z u r i t z c - l a n a k egiten

6 JESUSEN

n a h i d u e n j a i n k o A i t a o n a r r z e k o tinca d a . I k u s m o l d e h o n e t a t i k b i z i cz BATAIOA

d e u a k o r a i n d i k ez d a k i zer d e n k r i s t a u izatca. U s i c sendo horrek b u l t z a t u r i k , basamorttia utzi eta, jendearen a razo eta m i n a k h u r b i l e l i k b i z i nahiez, Jesús C a b l e a r a j o a n z e n . M o r , b i z i -

H e r r i a z a i n - z a i a z e g o e n eta d e n a k ari z i r e n pentsatzen Joan ez ote zen M e s í a s ¡ z a n g o . J o a n e k , o r d e a , t i e n e n a u r r e a n esan z u e n : - N i k urez b a t a i a l z e n z a i t u z t e i , b a i n a b a d a t o r n i b a i n o a h a l t s u a g o a d e n a , eta n i ez n a i z i n o r l i a r e n o i n e t a k o e n l o k a r r i a k askatzeko ere; h o rrek Espíritu S a n t u a z eta s u z b a t a i a t u k o z a i t u z t e . I Ierri g u z t i a bataiatzen ari zela, Jesús ere b a t a i a l u e g i n zen e l a , otoxtzean zegoela, zerua z a b a l d u ela Espíritu S a n t u a j a i t s i z i l z a i o o gainera, u s o - i a n k e r a n a g e r i u z . E l a m i n i z o h a n e t o r r i zen z e r u t i l e - Z u z a i t u t n e u r e S e m e a , ueure m a i l e a , z u z a i t u l a l s e g i u a ( E u k a s , 3,1 5 - 1 6 . 2 1 - 2 2 ) .

i z a r r n e r d i a n , sen ti behar da j a i n k o a , b i z i bidé giza k o i a e l k a r r e k i n b i latzera dcirz.cn gaituen aita gisa. Jainkoa hórrela senrirz.cn cz d u e n a k ez d a k i ñola b i z i zen Jesús. Jesusek alele hatera u z t e n d u J o a n c n m e h a t x u z k o h i z k e r a ere era foani i n o i z b u r u r a t u k o ez z i t z a i z k i o n p a r a b o l a k k o n r a t z e n basten d a . Jainko batí zein o n a d e n j a k i n behar d u m u n d u a k : seme eta alaba g a l d u e k i n a b e g i k o r r a , horiek salbalzea bilatzen b a i r u b e t i , eta ez epaitzea. lesusen hizkera h o n e t a n m i n t z o ez. deuak ez d u liaren albiste o n a hots egiten. jesusek alde hatera uzten d u b a s a m o r t u k o b i z i m o d u g o g o i r a ere cía l o a n B a i a i a i z a i l e a k i n o i z egin gabeko « o n b e r a l a s u n e z k o kcinuak» egii c n d i b a r d u . C a i x o a k s e n d a i u , b e l i a t i s u a k babestu, l e p r a d u n a k i i k i t n , bekatari eta emagalduak niabaian hai tu, k a l c k o hautrak besarkatu. Jen-

J l - S U S K N E S P I R I T U A Z HI/.I

deak bere h a r n e a n nabari behar d u J a i n k o a r e n onberatastma. l i a r e n

B a i a i a t z a i l e a o s o argia d a bere hir/ctan: «Nik urez bataialzen zaiiuztct», b a i n a b o r i ez d a a s k i . ( ¡ t i r e bi/.ii/an beste bal - «ahaltsuagoa», |ainkoaren l ' s p i r i t u z bererik d a t o r r c u a

b e r a l a s u n e z k o k c i n u a k egiten cz. d i t u e n a k .

o n a r t u behar d u g u : « h o n v k Espíritu

S a n r u a z eia suz b a t a i a t u k o zairuzie» Ez dirá g u t x i BaTaiatzailcarcn e r l i j i o a n geratu d i r e n «krisrauak». «Urez« h a i a i a t u z i t u z t e n , baina ez d u i e «Espirituaren» bataioa ezagutzen. Jesusen gainera jaitsi zen E s p i r i i u a k eraldaizen uztea da, agian, denok i c h e n l a s t i n e z behar d u g u n a . N o l a k o a izan zen jesusen b i z i t z a J a i n k o a r e n E s p i r i t u a h a r t u eta gero? Jesús a l d e n d u e g i n zen B a t a i a t z a i l e a g a n d i k eta i k u s p e g i b e r r i b a tzuetatik hasi zen b i z i t z e n . E.z d u g u h u r b i l legokeen J a i n k o a r e n e p a i rako prestatzen b i z i behar. G i z a i e r i a sendi zuzen eta senidekoiagoa egin

m e z u a zikinrz.cn tlu J a i n k o o n a z h i t z egin eta Jesusek egiten z i t u e n o n -

U S ' I T O N l - ' K O i:'l'A l'.SANKKO

B i z i i z a b e i i k o m a r k a t u z i o n esperientzia izan z u e n Jesusek J o r d a n c n e r r i b e r a n . E z zen f o a n e k i n geratu. Ez zen bere lanera iiz.uli ere. N a z a r e a r a . E u r s i e z i n c z k o b u l k a d a batck c r a g i n d a , C a l i l e a k o bideetan b a r n a i b i l t z c n hasi z e n , J a i n k o a r e n B e r r i o n a hots e g i t e n . P e m s a l i t c k c c n e z , ebanjelarick ezin izan d u t e Jesusek bere h a r n e a n b i z i t a k o a a z a l d u , b a i n a gai izan d i t a , h o r i aditzera e m a n n a h i e z , agerraldi h t t n k i g a r r i bat i r u d i k a t z e k o . E s a n a h i s a k o n e k o z a n t z u z egina

dago. «Zerua z a b a l d u egin zen»: jada ez dago distantziarik; J a i n k o a k ba-

KRIS'IAU-KSIMIUTUAITASLJNA

r r u - b a r r u k o b a r r e m a n a d u J e s u s c k i n . « M i n t z o h a n c t o r r i zen z e r u t i k : Z u z a i t u t neure semea, neure m a i t e a , z u z a i t u t atsegin"», e n t z u n z e n .

«Kspirittialtasun» h i t z h o r i desegokia d a . A s k o r e n t z a t bizitzatík u r r u n

M a m i a esanda dago. H a n d a Jesusek bere harnean J a i n k o a g a n d i k e n -

d e n a l f e r r i k a k o zera besterik ez d u esan n a h i . Z e r t a r a k o b a l i o dezake?

t z u n zttena: «Zu n curca zara. Ñire semea zara. Z u r e iza na n i r e g a n d i k

G a u z a zehatzak, m a t c r i a z k o a k dirá interesa izan Iczakctcnak, ez e s p i -

dator. Z u r e aita n a t i z u . B i h o r z - b i h o r z c t i k m a i t c z a i t u t ; pozez betetzen

rituaren e r c m t i k o a k .

ñau z u ñire semea izateak; p o z i k naiz». Jesusek, atirrcrantzean, izen h a n c r a b i i i z b a k a r r i k d e i t u k o d i o : ahbtU a i l t a . B i z i p c n h o n c t a t i k bi jarrera sorrzen dirá; era Jesús h o r i e k b i z i eta i n g u r u k o e i kutsatz.cn saiatzen d a : J a i n k o a g a n erabateko usté o n a i z a n ,

Pertsona baten «espinilla», alabaina, asko balorarz.cn da gizarte m o d e r n o b o n c t a n , bere h i z i t z a k o s a k o n e n a cía c r a b a k i g a r r i e n a adierazten duela eta: b u l l z a i z e n d i o n k e m e n a , inspírazio s a k o n e n a , besteci k u tsatzcn d i c n a , pertsona h o r i m u n t l u a n uzten ari d e n a .

baira b a l d i n t z a r i k gabe harén esancko ere. Jesusi berczkoa zaio Jainkoaz.

I'.spirituak amasa e m a t e n die g u r c asmoei cía c r a n i z u k i z u n e i , cía

fio iza tea. K r r e z e l o r i k gabe, k o n t u a k ateta gabe, harén eskti uzten d u

g u r c baloreen cía esperanlzareu e t o r k i z u n a cratz.cn d u . ( . u r c c s p i r i l t i a

osorik hete b u r u a . hz d u ezer behartuta edo itxura emaieatten bizi. Jain-

n o l a k o a , c s p i r i i u a l t a s u n a ere h a l a k o . Kta h a l a k o a k , baita, gure erlijio

k o a z fio d a . S e m e m a i t e a déla stimatz.cn d u .

era b i z i c r a osoa ere.

H o r r e g a t i k irakasten die denei J a i n k o a r i «aita» d e i t z e n . T r i s t e jartz.cn

L e h c n kristauek ui/.i d i z k i g u t c n idaiziek zera eraklisten tligutc: Jesusi

da ikaslcen «fede kaskarra» dcla-eta. F/zin da b i z i h a l a k o fede a l i u l a z .

jarrailzca, haicntzat, «mugimcntlu espiritual» scntlo bat zela, alegia. Jesusen

B e h i n cía berriz esaren d i e : «kz izan b e l d u r r i k . Izan usté o n » . B i z i osoa

hspiritua bcraicn arican bizi ticla nabari titile, Hspiritu horrez baiaiaiua

J a i n k o a g a n usté o n a e m a t e n i garó z u e n . U n e b e r c a n , erabat J a i n k o a r e n i z a t

esancko izanez. b i z i izan z e n .

izan tlcna bakarrik da krisiaua. «Krisrotcn espiritua cz. dueña cz da Jcsusena». h s p i r i t u horrek atloretuta, era berri hatean bizi tinte guztia.

Ivzerk eta i n o r k ez d u aterako b i d e h o r r e t a t i k . S e m e ona i z a k i , aitaten

k r r o i i k aldatu z u t e n l e h e n c n g o gauza J a i n k o a r c n c s p c r i c n l z i a izan

p o z a izan n a h i k o d u . S e m e leíala i z a k i , h a r e k i n bat eginez b i z i k o tía,

z e n . Jatlanik cz dirá «csklabo egiten d u e n espiritua/» b i z i , J a i n k o a r e n

harén a n l z c k o izanez.

b c l d u r r a r c n m e n p e ; «scme-alaba egiten d u e n espiriruaz» b i z i dirá, a i -

l l o r i irakasten saiattiko da d e n e i : «kgiztic J a i n k o a k bezala. Izan

tak b a l d i n t z a r i k gabe m a i t a t u a k . Jesusen e s p i r i t u a k b i h o t z b o n d o t i k

zaitezte zuen A i t a r e n antzeko. Izan zaitcz.re erabat o n a k , zcruetako zuen

hots c g i u a r a z i e n d i e : <tbb<U a i l t a . 1 l o n a , Jesusen e l k a n e e t a r a h u r b i l -

A i t a den bezala. Krrcpíka czazuc harén ontasuna. Izan onbera, h u r a den

i z c a n , pertsona o r o k a u r k i i u b e h a r k o l u k e e n l e h e n b i z i k o gauza.

bezala».

l ,rlíjÍoa ere, bcsie era hatera b i z i d u l c a u r r e r a n i z e a n . k z dirá senri;

bedea k r i s i a u d e n g a r a i o t a n ez d u g u f u n t s c z k o a k ez d i r e n gauzetan

tzen arauek, a g i n d u e k edo «legeak preso bartula», m a i t a s u n a k askatuta

c d o bigarren m a i l a k o e t a n g a l d u behar. 1 u n t s c z k o a z a i n d u behar d u g u :

b a i z i k . O r a i n b a d a k i t e zer d e n «espíritu berriz» h i z i t z e a , m a i t a s u n a r e n

J a i n k o a z erabat f i o eta harén esancko i z a n . G a i n e r a k o a o n d o r e n eto-

deia e n t z u n e z , ez «lege zaharraren» m e n p e , e r l i j i o - b c r c b e h a r r a k egkeaz

rriko da.

a r d u r a t u t a . H o r r a , kristau-elkarteetan d e n o n arrean z a i n d u c t a s u s t a t u b e h a r d u g u n a , b a l d i n eta Jesús bezala b i z i n a h i b a d u g u .

J a i n k o a gurtzeak adierazten d u e n egiazko e d u k i a ere a u r k i t u z u t e n . Aitarí atsegin z a i o n a ez dirá n i a i t a s u n i k gabe h u r u t u t a k o e r r i t u a k , «egiaz eta e s p i m u a z » b i z i t z e a b a i z i k . B i z i b i d e b o r i , Sesnsen e s p i r i t u a / eta haren e b a n j e l i o a r e n egiaz b i z i a , d a kristauentzat «egiazko kulrua». h z d e z a g u n a h a z t u Pablo í a r s o k o a k bere a r d u r a p e k o c l k a r t c c i esaten z i e n h u r a : «ez itzali espiriruaren indarra». K r i s t o r e n espirirua gabe, itzali ta dagoen hliz.ak ezin d u hark ekai rirako b e r r i k t i u t z a b i z i , ezta h o r i hors egin ere. l ' z i n d u liaren B e r r i Chía dastatu, ezta besieei ktusatu eie,

" c m o z i o z k o clkartcak» ( M a x Weber) sustatzca ere, n o r b a u a k o a , fede bai r e u k o i eta s e n t i m e n t a l batean i t x i z , " e r l i j i o z k o estalperík gabe» b i z i rz.ctik babesteko. J a i n k o - b i z i p e n a izarcak, gure m u g a t u ¡zarca aitortzea esan n a h i d u h m t s e a n era uste o n osoz J a i n k o a r e n m i s t e r i o r a irekita b i zitzea. ( l i z a k i a k , b a k o i t z a d e n a r e n s a k o n e n e a n , n o l a - h a l a k o presentzia s u m a t z e n d u , b e l d u r r a eragin b a d e z a k c ere, e m c k i - e m e k i g u r c k o n f i a n rza eskatzen d o a n a . Presentzia b o r i ez da besre b a t z u e n a n t z c k o a eta m . i i l a k o a . hz da gure g o g o , b c k h u c d o a s m o c k i t i uabasten. O s o besi c l a k o a da. H a r a g o t i k dator, g c u r c bairatik b a i n o b a r r e n a g o t i k . K z ¡ktt-

B l Z l P B N I.RARAKKiAlíRIA

l e o l o g o e u artean b e h i n era berriz a i p a t z e n da K a r l R a h n e r - e n pasarle h a u , hark bere t e s t a m e n t u i z a i z c u k a u a : «biharko g i z o n - e m a k u u i e e i l i j i o d u n a m i s i i k o a i z a n g o da i d o e z i n g o da e r l i j i o d u n i z a n ; c r h j i o i a s i m a , bihar, ez. baita ageriko cía e z i n b e s t c k o uste sendoetan o i n a r r i r u r i k pal rekatuko». ' I c o l o g o a l e m a n i a n a r e n b u r u t a p e n a argia tía: lasier ez.inezkoa ¡zango da n o r h e r a r e n J a h i k o - b i z i p e i i i k g a b e k o erlijio bar. O r a i n g u t x i arre h i z k u i i t z . i , k u l t u r a edo bel ti baten b a i l a n j a i o i z c n zen bez.alaxe jaior/en zen n o r b . m a k o a erlijio U n e n g i m a n . A s k i zen ha-

siarena egin d i c z a i o k e g u , b a i n a baila o n a r t u ere. M o d u a b u l eta ezh a i k o a n f e h e n d a h i z i , era k o i i f i a n t z a z e l a pozez gero. K r i s t a u c n J a i n k o - b i z i p e n o r o r e n c r e d u tía Jesusek )ortlancn baraiaizean i z a n d a k o b i z i p e n a . ( ¡ t i r e b i z i b i d e a r e n t i n c r c u batean

bakoitz.ak

i l n n o r k b i r e a r e i i berri- «zeiua zabaldn>- e g i l e n denean cía ¡limaren erd i i i k i n g u r a t z e i i g a i t u e n n u s t e r i o a i c i i zer c d o zci antz.em.m dcz.akcgun c a n , b i z i t z a osoa craltla d i c z a i o k c c n a h o l s h a u e n t z u n dezake Jesusek bezala k r i s t a u d e n a k : «zu zaitut neure semea, neure alaba, neure m a i tea". / a i l a ¡zango tía b i l i a r k r i s t a u izatea, f a i n k o a r e n seme c d o alaba maitatu tlclakoarcii cspericntzia bizi g a b e

r e k i n ez a p u r t z e a , erlijio haren «kide» bezala o n a r i u a izateko. M e n d e b a l d e k o herriet.m z a b a l d u d e n c r l i j i o - k r i s i a l d i a k gero cía zailagoa egiten d u era h o r r e t a k o egoera gure arrean. Jaula ez. d a n a h i k o a . m o d u g u r x i - a s k o pasiboan, Kliz.a bateko k i d e izarea. Kz d a aski t r a d i z i o r i k jasotako e r l i j i o - e g i e n m u l i z o h a t i l o t u r i k b i zitzea. ( ¡ e r o eta h i d e r a ezinagoa i z a n g o tía fedea k u l t u r o n d a r e etlo g i z a r t e - o b i t u r a gisa b i z i t z e a . P c d c d u n i z a t e k o , b i l i a r , n o r k bere-berez.ko b i z i p e n a egin b c h a r k o d u , b i h o t z e a n «bera b a i n o h a n d i a g o a den m i s terioa» d a r a m a l a dastatuz ( K l . U . v o n Balthasar). G a u z a ez da fedea «psikologizatzca», e r l i j i o a n c í e , g i z a k i p o s t m o d e r n o a r i atsegin z a i o n bezala, "psi» d e l a k o h o r i t x e r t a t u z ; gauza cz d a

Z U R T A R A K O SlNl.TSl?

A s k i ugariak dirá egun batez beren gurasoek b a i a i a t u z i t u z t e n g i z o n eta e m a k u m e a k eta gaur i c d e a i e n aurrean d u t e n ¡ a u c i a z e i n d e n z e h a z k i esaten j a k i n g o cz h i k c t e n a k . Beren b a i l a n sortzen d e n l e h e n galdera, a g i a n , oso x u n i e a d a : zertarako sinetsi? Sinesteak c d o cz. sinesteak ezertan aldatzen al t l u bizitza? f e d e a k b a l i o al d u , egiaz, ezertarako? Beren b i z i p e n e r i k sortzen z a i z k i e n galderak dirá. J a i n k o a p i x k a n a b i z i r z a t i k b a z t e t t u z joan d i r e n g i z o n eta e m a k u m e a k d i t a . J a i n k o a , gaur,

ez da deus h a l a k o e n t z a t , beren i/.aerari z c n t z u a era n o r a b i d e a ematerakoan. JESUSEN T E N TAEDIAK

l a o h a r k a b e a n , h a l a k o a t e í s m o p r a k t i k o bar sartu zaie beren izaeraren m u i n c a n . E z d i t u kezkatz.cn J a i n k o r i k haden c d o ez d e n galdetu bcbarrak. H o r i g u z t i a arazo bitxia irtiditzen zaie, alde hatera tiztea k o m e n i d e n a , b i z i b i d c a o i n a r r i errcalagocn g a i n finkatu ahal izareko.

Jesús Espíritu S a n t u a z betea i t z u l i z e n J o r d a n d i k . E s p i r i t u a k e r a m a -

J a i n k o a k ez d i e deus esaten. O h i t u egin d i t a bcra gabe b i z i l z e r a . I ,z

n i k , b a s a m o r t u a n b a r r e n a i b i l i zen b e r r o g e i e g u n e z , d e a b r u a k t e n i a -

dute u r r u t i - m i n i k c d o nostalgiarik, h a r e n g a n d i k a l d e n d u direla era. Fe-

t z e n z u e l a . E g u n h a i e t a n ez z u e n ezer jan- eta a z k e n e a n g o s e t u e g i n

dea alde hatera urzi d u t e era dena Ichcn bezain o n g i edo h o b e i o d o a -

z e n . D e a b r u a k esan z i o n o r d u a n :

;

k i c hizit/.an. /.ertarako smersi? N o r h a i t «urez s o i i i k bataiattia» izan den can b a k a r r i k egin litezkc b o rrclako galderak, «Jesukristorcn Espiritua/. baiaiatzea» zer d e n czaguru cz elenean. F d o t a , m o d u o k e r r e a n , íedea ¡zarca h i z i t z a r e k i n zcrikusirík ez d u e n gauza arraroetan sinestea déla tiste denean eta o r a i n d i k Jaink o a r e n b i z i p e n a r g i r i k izan ez d e n c a n . ( i c t i r c b a k a r d a d e a n hark onartz.cn gaituela jakitca da J a i n k o a r c k i n a u r k i r z e a ; nahigabe eta depresioctan hark k o n t s o l a t z e n gaitueki n a b a -

--Jainkoaren Semea zarenez, a g i u d u harri hotii o g i b i h u r t z e k o . Jesusek e r a n t z u n z i o n : - E i b u r u S a n t u a n i d a t z i a d a g o : " ( Ü z u k i a ez d a o g i z b a k a r r i k b i z i " . O n d o r e n , d e a b r u a k , t o k i garai hatera e r a m a n i k , m u n d u k o e r r e i n u g u z t i a k e r a k u t s i z i z k i o n u n e b a l e a n eta esan z i o n : - H a r á , n e u r e a k d i t u t e r r e i n u a h a l l s u eta a b e r a l s g u z t i o k eta n a h i d u d a n a r i e m a n d i e z a z k i o k e t . Bera/.. a d o r a t z e n b a n a u z u , z e u r e t z a l izango d i l u z u .

ritzea; gcurc b c k a t u cía kaskarkerictan barkatz.cn gaituela ahori/ea; gure

Jesusek e r a n t z u n z i o n :

ezintasun era m u g a r u iza le h o n e l a n s e n d o i u l a seni itzea; gure ahulezian

- l d a i z i a d a g o : " A d ó r a l o J a u n a , zeure J a i n k o a , eta bera b a k a r r i k

u i a i i a i z c r a ela bi/ii/a sortzera b i i h z a i u a k izatca. /.ertarako sinetsi?

Bizitza bcielasun bandiagoz bizitzeko; dena

c g i a z k o i k u s m o l d c eta l a m a i n a z bcgiztatzeko; gertaera g u z t i a k - a i runt eta kaskarrenak ere

sakonrasun bandiagoz bizitzeko.

/ e r t a r a k o sinetsi? A z k e n m u g a r a i n o g i z a k o i a k izatcko atisatdia i z a teko; m u g a r i k cz d u e n b i z i t z a r a k o d u g u n cgarria ito gabe jarraitzeko;

guriu". O r d u a n , J e r u s a l e m c r a c r a m a n z u e n D e a b r u a k eta, l e n p l u a r e n g o r e n e k o e r t z e r a j a s o r i k , esan z i o n : - J a i n k o a r e n S e m e a z a r e n e z , b o t a zeure b u r u a h e m e n d i k bebiera, idatzia baitago: "Bere aingeruei a g i n d u k o die z u zaintzeko. Besoetan e r a m a n g o z a i t u z t e , h a r r i e k i n e s t r o p e z u e g i n ez d e z a z u n " .

gurc askarasuna babesteko, garen h o r i e d o z e i n sasijainkoren m e n d e ¡a-

B a i n a Jesusek e r a n t z u n :

rri gabe; gure b a i r a n d u g u n m a i r a s u n , egia, s a m u r t a s u n g u z r i r a i r e k i -

- A g i n d u a d a g o : " E z t e n t a t u J a u n a , zeure J a i n k o a " .

r i k i r a u t e k o . CÜzakiagan era b i z i t z a n jarrirako itxaropena ez galtzeko.

O r d u a n , bere t e n t a z i o g u z t i a k a g o r t u r i k , d e a b r u a k alde e g i n z u e n J e s u s c n g a i i d i k , h u r r e n g o e g o k i e r a arte ( E u k a s 4, 1-13).

TENTALDIAK

T e n p l u a r e n gorenean k o k a t u z , a z k e n i k , segttrtasuna J a i n k o a g a n b i -

L e h e n b e l a u n a l d i k o kristauek n a h i k o azkar agertu z u t e n Jesusen tent a k l i e k i k o interesa. E z zuten ahaztu n a h i izan zer n o l a k o gatazka eta bor r o k a k g a i n d i t u behar izan z i t u e n J a i n k o a r i z i n t z o i r a u t e k o . I ,agungarri zirzaien beren c g i n k i z u n bakarretik ez a l d e n t z e k o : jesusen urratsak jarrairuz, m u n d u g i z a k o i a g o a c r a i k i t z c t i k , ez a l d e n t z e k o alegia. K o n t a k i z u n a zirraragarria d a . B a l i t e k e n o r b a i t e k J a i n k o a r e n ahotsa c n t z u r e a « b a s a m o r t u a n » , b a i n a baita b a r e n g a n d i k aídentzcn g a i t u z t e n i n d a r i l t i n e n erakarpcna bizitzea ere. « D e a b r u a k » Jainkoaren hitza era-

la t/ea p r o p o s a t z e n d i o deabruak Jesusi. I.asai b i z i a h a l k o da, harén «besoetan e r a m a n a » ; baita i b i l i ete i n o l a k o arriskti eta estropezttrik egin gabe. Jesusek e r a n t z u n : «ez. tentatu [auna, zure J a i n k o a » . D c a h r u k c t i a da e r l i j i o a s e g u i r . i s u n a e m a t e k o s i n e s k e t a eta

jat-

d u e r a - s i s t e n i a gisa a n t o h i i z c a . K z d u g t i m u n d u g i z a k o i a g o a e r a i k i k o , ñor hete e r l i j i o a n b a b e s t u z gero. B e b a r r e z k o a d a h a i n b a r e r a n atrisk u z k o k o n p r o m i s o a k bartzea, J a i n k o a g a n tiste osoa jatriz, Jesusen a n tzera.

b i l i z e r a Israelen e r a b i h z e n ziren salmoetan o i n a r r i t u z zirikatz.en d u Jesús. E r l i j i o a r e n heraren n u i i n e t a n ezkuta l i l c k e J a i n k o a g a n d i k t i r r u n Tl'NTAI.DII'l A N T Z K M A N

tzen g a i t u e u t e n t a l d i a . I larriak ogi b i h u r t z e k o J a i n k o a z baliat/eari egiten d i o u k o Jesusek lehen remaldian. Jatekoa tía gi/akiak k h coda bizi behar d u e n gauzetako b a l , l>aina «gizakia ez d a ogiz bakarrik bizi». (¡izakíaren irrika ez da gorp u t z a r i jatekoa emane/, s o i l i k b e i e i z e n . A s k o z gehiago behar d u . H a i n z u z e n , o g i r i k ez dutenak m i s e r i a t i k , gosetik, l i e r i o i / a i i k ater a l z e k o , z u z e n t a s u n a r e n eta m a i l a s u n a r e n gosea p i z t u behar d u g u , k i d e gerekoi aseok osatzen d u g u n gizarte h o n c i a n . Bigarren agerraldia d i r d a i i s u a d a . Jesús m u n d u a r i begira dago m e n d i garai hatetik. Bere o i n e t a n d a k u s a M i u n i d u k o erreinu g u z t i a k " , beren gatazka, gerrate eta b i d e g a b e k e r i a eta g u z t i . M o r ezarri n a h i d u , h a i n /uzen, J a i n k o a r e n bake/ko eta zuzentasune/.ko erregei/a. J Vabruak, ab derantziz, «agintea eta aintza» e s k a i n i z e n d i z k i o , bere esa ñera janzen bada.

Jesusek hi/.iiako tentaldiak ez dirá z.iizenean maila m o r a l e k o a k . Bere egil e k o a u l e r i z e k o eta b i z i l / e k o bidé fahsnak a u r k e z t e n d i / k i o t e n p l a n l e a m e n d u a k dirá. 1 laten erreakzioa, h o r r e g a t i k , e r e d u z k o a d a gure jok a b i d e m o r a l e r a k o , b a i n a bale/, ere erne jartzen g a i r u , Jesusek bere ¡arraiizailcei e m a n d i e n e g i t e k o t i k desbidera ez gaitezen. lízer baino l e h e n , Jesusen l e n i a l d i a k baliagarri z a i z k i g u EUzak eta b e t t a k o k i d e garenok gaur sen ti d i t z a k e g u n e i tentuz eta ardura/, anl/einan d i e z a i e g u n . Ñola izan gaite/ke Jesusi z i n i z o jarrailz.cn d i o n l . l i / a , liaren biziera eta e g i t a s i n o e i a t i k u r r u n d u gaitzakelen tentaldi art'iskutsuenaz k o i i U i r a i z c u ez bagara? 1 larriak ogi b i h u r t u eta gosea asetzeko J a i n k o a erabili/.eari egiten d i o u k o Jesusek lehen t e n t a l d i a n . l'.z d u bidé h o t r e t a t i k j o k o . líz da bere interesen b i l a h i z i k o . l ,z d u A i t a m o d u b e r e k o i z e r a b i l i k o . J a i n k o a r e n ;

Jesusen ateraJdia b a t - b a t e k o a d a : «adoratu J a u n a , zure J a i n k o a » . M t i n d u a ez da gizatartzen agintearen i n d a r r e z . l ,zin d a agintea besteen ?

gatn i n p o s a t u , deabrtta zerbitzatti gabe. Jesusi, a i n t z a eta b ó t e t e b i l a joanez, j a r r a i t z e n d i o t e n a k d e a b r u a r e n aurrean « b e l a u n i k a t m a » dirá. E z d u t e egiazko J a i n k o a a d o r a r z e n .

bizi

hirz biziaz. janarittiko da. J e n d c t z a r c n gosea g a i n d i t z e k o b a k a r r i k " u g a l d u k o " ditu ogiak. I lauxe d a , segur aski, herrialde aberatsetako kristauen t e n t a l d i r i k l a r t i e n a : erlijioaz. baliatzea gurc ongizate m a t e r i a l a b o r o b i l t z c k o ; gure k o n t z i e n t z i a k lasaitzea eta gure kristautastina c r r u k i z hustuta lagatzea;

eta gaur ere «non dirá zure neba-arrebak?» o i h u k a d u g u n Jainkoari c n -

m e n p e e d u k i n a h i zuten ela. Farisearrek jendearen s u f r i m e n a k arintzea

t z u n g o r eginez b i z i t z c a .

ut/i eta zerbait ikusgarriagoa e g i n zezala eskatzen z i o t e n : «Jainkoaren-

«Agintea eta aintza» eskuratzeari egiten d i o u k o Jesusek bigarren tent a l d i a n , b a l d i n eta horregatik, ahaltsu g u z t i e k bezala, gehiegikeriei, ge-

g a n d i k o seinale bat» m u n d u m a i l a n , d e n e n begietan baieztaiua izan zcdin.

zurrei eta zuzengabekeriei nten egin behar badie: h o r i e k di tu oinarri

K u i t m e n a k z i t u e n ikasleengandik ere etorri z i t z a i o n hainbat l e n t a l d i .

«deabrua» i t u r b u r u d u e n a g i n p i d e a k . J a i n k o - c r r e i n u a ez da inposatzen;

S a n t i a g o k eta Joanek, t x i k i e z ahaztu eta bcraienr/at o h o r e eta aginte

maitasunez cskaintzcn da. Behartsuen, a b u l e n , babesgabeen J a i n k o a ba-

gehíen z u t e n p o s l u a k g o r d e r z c k o , eskaru z i o t e n . P e d r o k errieta egin

k a r r i k a d o r a t u k o d u Jesusek.

z i o n b i z i a arriskatzen z.uelako eta b i z i a g a l d u z bttka zc/.akcehiko.

kliza gizarteko boterea galtzen ari d e n c g u n o t a n , oso tentagarria da

S t t f t i m e n a . Jesusentzat; eta sufrimena, ikasleentzal ere. F'.zer ez zen

beste garaietako «agilite erra aintza» berreskuraizen saiai/ea ela gizartearen

arraza eta argia i>iro h a r t a n . D e n e k b i l a t u behar izan z u l e n A i t a r e n

gain erabateko ahahnena e d u k i nahi izatea. Maitasunez. ela itxaropencz

n a h i a , eta gu/.iielako p r o b a l d i eta t e n t a l d i a k g a i n d i i u z . l e n p h i k o se-

hain urri diren gaurko g i z o n - e m a k u m e e n zerhir/.n apale/ko eta senitle-

g n n a s i i n - i n d a t t e k a l x i l o hartu baino o r d u batz.uk lehenago, Jesusek han

lagunt/azko bidé berri baietik abialzeko aula ra hisioriko.i ari gata galt/cn. H i r u g a r r e n t e n l a l d i a n . bere xedea arrakasta erra/era eta n a b a r m e n -

esan zien lagtinei: «/.uck sendo i r a u n d i i z u c n i r e k i n ñire pi o b a l d i c l a n (Kukas 22,28).

keriara joz betetzeari egiten d i o u k o Jesusek. F.z d u Mesías t riuufali.sta

«Jesusen tentaldiak». izenez czaguiz.cn dugun pasar tea bizitzan zebar

izan n a h i . Kz d u J a i n k o a i n o i z bere h a n d i u s t e e n z e r b i t z u r a jan i k o . Be-

Jesusek g a i u d i i u b c l i a r izan z i t u e n z a i l t a s u u a k k i b t i t b i l t z e n d i t u e n

rerarren arrean zerbitzari bezala ¡ardungo d u . Fhzarctitz.at beti izango da tentagarria e r l i j i o z k o /era bilatzea, ospea, sona era en lz ti tea lorrz.eko. (¡atiza g t i t x i dago Jesusi jattaitzean irrigarríagorik, l i a n d i k e r i a era ohorea bilatzea b a i n o . Klizari egiatasuna lap u r t z e n d i o jokaera h o r r e k .

k o n t a k i / L i n bat d a . J o t d a n e n h a r t u z u e n K s p i r i t i u i k g i d a n i a b i z i bada ere, Jesús ez dago gezurrezko m e s i a n i s m o - b i d e c n erakatmena

senützetik

salbucisita. Bere interesal i begiratu behar d i o ala A i t a r e n n a b i a r e n csancra jarri? M e s i a s i t i a g o k i o n i n d a r r a ezarri behar d u ala bere beharrean d i r e t i e n zerbitzura jarri? Bere a i n t z a b i l a t u behar d u ala J a i n k o a k sufrirz.cn d u tenei d i e n c r r u k i a agertu? A r r i s k u a k saihesru cía gurutzeari ibes egin

ARfíl 1 . T A Z I N I Z O I Z A N

behar d i o ala, usté osoa A i t a r e n g a n jarri/., bere e g i l c k o c i a r a b u r u - b e larri eman?

Kz zitzaion bátete erraza gertatu Jesusi A i t a g a n d i k ¡asoiako egitekoari z i n t z o jarrairzea, harén nahi a bazterru gabe ibiliz. K b a n j e l i o e k gogora d a k a r z k f g u t e Jesusen b a r n e - b u r r o k a k : bizi izan zehat, ikasleekin hatera, gaindittt behar izan z i t u e n p r o b a k . L e g e - m a i s u e k galdera maltzurrez estutzen z u t e n , Iarunbatetan ere sendatzera z c r a m a n K s p i r i t u a alde hatera utzí eta e/.artitako o r d e n a r e n

jarraitzaileak ohartaraztearren jaso zen Jesusen t e i u a l d i e n k o n i a k i ztm h a n . A r g i ibili behar d u g u . Jesusen K s p i r i t u a h i z i t i k dago El iza b a i l a n , b a i n a k t i s t a u o k ez gata m i l a t e n t a l d i t a n c r o r i eta b e b i n eta berriz gure izaera d c s i t x u r a t z e t i k l i b r a l z e n . D i t u g u n tentaldiak ezagutu behar d i t u g u lehen-lcheiiik gaurko k t i s t a u o k - h i e r a r k i a k eta h e r r i a k , c r l i j i o - b u r u e k eta e l i z t a r r o k - Jesusi

z i n t z o j a r r a i t u ahal i z a t c k o . Bere rentaldiez oíiarrzen ez d e n Idizak 1 áster d e s i r x u r a t u k o d u bere nortasuna eta egitekoa. E z al zaigu b o r r e l a k o zerbait gertatzeti ari? Kz al d u g u argiago eta erncago b i z i behar, desleialtasunean eror ez gaílezen?

D r - N A OCA

BIIIURTU

H o r i da gure tentaldi nagusia. ( ¡ u t e b i z i b i d e a r e u iktispcgia g u i e nahiak asetzera niugat/.ea: dena gure gurariak aseko d i t u e n ogi b i h u n z e n saiatzea, alegia. ( í u r e atsegin h a n d i e n a - i n o i z , ia b a k a r r a - p r o d u k t t u t k , gaiak, g a u zak, i k u s k i z u n a k , l i b u r u a k , t c l c b i s t a . . . gcureganat/.ca era k o i u s u m i t z c a d a . M a i r a . s u n a bera ere, satriran, sexu-aisegin ,soil b i b u r t u izan d a . (Ioz.amcna beharre/.ko i n u g e t a t i k barago hilai/.eko an'iskua d u g u , norbere b i z i r z a r e n eta e l k a r b i z i l z a r e n k a h e t a n ¡zango bada ere. ( ¡ u r a l i a k asctzeko b o n o k a n n a b a s m t a eta, besteen b i z k a r i/ango bada ere, geure artean lehia eta gerra eraginez a i n a i t z e n d u g u . ( ) k e r g . i b i l i z a askapencra eta bizirz.ara c r a m a n g o gaituen b i d e a b o r i déla usté b a d u g u . A l d e r a n t z i z , ez. al d u g u i n o i z b i z i izan atsegina n c u rrigabe bilarzeak gogaitzera, nekatz.era, h u i s i k a i n a i l z e r a eranian g a i tuela? Ivz al d u g u i k u s t e n , k o n t s u m o a eta ase-beharra b i l a i z e n d u e n g i zarte h o n c k elkartasunik eza, a r d u r a r i k eza eta gogorkeria so¡ tu besterik ez duela egiten? Bizi-arnasa berria e m a n g o d i o n n o r a b i d c - a l d a k e i a behar d u , z u h u r tzía eta t a m a i n a oro reí i g a i n e t i k , atsegina bilatz.eko " h e z i " gaituen z i bilizazio lionek. B a s a m o r t t i r a i t z u l i behar d u g u . J e s u s e n g a n d i k ikasi; berak ezezkoa e m a n z i o n o n u r a - , b u t u i a z i o - c d o atsegin-büakcta hutsez m i r a r i a k e g i teari. l i a r e n h i t z g o g o a n g a r r í o t a n g o r d e t z e u den egia e n t z u n : «(.¡izak i a ez d a o g i z b a k a r r i k b i z i , b a i z i k J a i n k o a k csaten d u e n e t i k b i z i da».

l',z o t e d u g u g u r c i n i k e t a r i k , g u r c e g o i s m o t i k eta g u r e a r i n k e r i a t i k askatu behar, guregan m a i t a s u n a eta b i h o t z - z a b a l r a s u n a

esnatzeko?

B z ote d u g u cntz.ttn behar J a i n k o a k gozatzera d e i t z e n g a i t u e l a , c l k a r tasuna, a d i s k i d a n t z a eta senitartca sortttz?

IRABA/1 Al.A ( ¡ A l . D U

B i z i i z a n d e n a ez tía baztea, a u r r c r a i z c a edo irabaztea. B a d i r a • eta a s k o ! - k r i s i a l d i a , g a i x o a l d i a edo p o r r o t a ager d a i t c z k e e n tarteak ere. Zerbait a p u t t z c n d a , h a l a k o e t a n , gure b a i l a n . Bizitza galera, m u g a c d o m n r r i z t e gisa senürzcn h a s t u i gara. Jada ez. d u g u z i u r t a s u n i k ezertan. l ' o z i k ere cz. d u g u gure h i h o i z e r a n . l'.z gara Ichcngoak. A s a k l a i u egin g a i l c z k e h a l a k o e t a n era kastian k a s u k o gertacra g u r c izacra mugat/.cn cía k a l t c i z c n ti Lien b i z i p e n erabat kahegarri gisa h a r t u . ( luce csktr dago, ordea, borrelako gertakariak g u i e bi/ibidea o i n a r r i sentloagoen gain craikitz.cn a s m a i z e k o b a l i a b i t l c m o d u a n e r a b i l t z c a ere. b r u i i u ugariago c m a t c k o beharre/koa tlcu k i m a r z e a aitattiko d i g u Jesusek. Jarrera x u m e cía i t x a r o p c u i s u z j o k a i / c n badakigtt, «irahazicra» clam a n gaitzakc «galt/.eak». Egoera o n a r t u z hasi behar tía. K z tía o n a gertat/.en ari zaiguna ukai/.ea. I lobc da g u i e m u g a k cía ahuieziak aitoi tzca. N i ncrau ere s u h iizcra ohitz.cn ez (Jen izaki ahtil eta zalantzati b o r i naiz. K r i s i a l t l i a k gure s u s i r a i c z galdctzera bebartzen g a i t u : zein d a a d o r c a eta amasa e m a t e n d i g u n egia sakona? N o n jarrz.cn d u g u , egia/., gure b i zirzaren bermea? B a d i r a e g u n e r o k o t a s u n e a n

eusten d i g u i e n b e i i k o

egiak, b a i n a b a d a egia s a k o n a g o bat ere, i n o i z k r i s i a l d i - eta ahttlcziat m e c r a n b a k a r r i k azalerarzcu d e n a . hedediinok salbamcn-cspcricntziaren ikuspegirik bizi d u g u halako b i z i p e n a . J a i n k o a berrán e g o t e n d a , gu garena s e n d a t z e n . M o r d a g o e n a r e n s e i n a l e r i k o n e u a d a g u r e h a i t a n p t x k a n a - p i x k a n a esnatuz j o a n

litekeen ahiitasun apal h o r i . J a i n k o a r i irekitzen zaion perrsonarcn

b a r n e - m u i n c t a n jaiotz.cn cien p o z i a s u n a . H o r r e i a k o b i z i p e n a k l a g u n g a r r i gerta d a k i z k i g u k e Jesusek - g e t i r e -

JESUSEN EG1TASMOA

ganaíze- eta z i u r t a s u i v l o g i k a o r o r e n a u r k a , b i z i t z a b i t e a g o a l o r i z e k o hiele g i s a - p r o p o s a i z e n d i g u n u k o c n cía galcrcn m i n i / a i r a zail h o r i u l c i t z e k o o r d u a n : «Bere b i z i a g o r d e n a h i d u e n a k galdti e g i n g o d u ; bere b i z i a n i r e g a t i k g a l t z e n d u e n a k , o r d e a , e s k u r a t u e g i n g o du» ( M a t e o 16.25). K h a n j c l i o k o pasarle h o n e k jesusen eredua a u r k c z l c n tlign; b i 7 i i z a «irabazteko» t c i u a l d i a r e n c d o k r i s i a l d i a i c n u n c a n «gahz.cn» j a k i n zuena.

Jesús, Espíritu aren indarrez, Galileara itzuli zen, eta inguru hartan guztian zabaldu zen harén berri. Hango sinagogetan irakasten zien, denek goraipatzeu zutela. Nazaretera joan zen, bera hazi zen herrira, eta larunbatean sinagogan sartu zen, ohi zuenez, eta irakurgaia egitera zutitu. Isaias protetaren liburua eman zioten eskura eta, irekitzean, pasarte han aurkitu zuen: "Jaunaren Espiritua ñire gain dago, berak ñau bidali galibuei askatasuna eta behartsuci berriona adierazlera, itsueí ikusmena hots egitera eta zapalduak askalzera, Jaunak onginahia azalduko duen urtea hots egitera". l i b u r u a itxi, laguntzaileari eman eta escri egin zen; denak sinagoga n begirabegira zcuzkan. Eta honela hasi zitzaien: —Cíaur hele da profezía han entzuten didazuenontzat

(Eukas

4,14-21).

JKSUSKN

IX;ITASMOA

Jesusen b i z i i z a k o n t a t z c n hasi a u t r e t i k , liaren egitasmoa azaldu n a h i d i g u E u k a s e k . Interes h a n d i a d u h o r r e t a r a k o , h o r i x e baita harén j a i r a i t z a i l c e k begien aurrean izan behar d u r e n esritaraua. Eukasek d i o e n e z , Jesús bera da Isaias protetaren pasartea h a u t a t u eta h c r r i k i d c e i i r a k u r r i z i e n a , hórrela h o b e t o uler z i t z a t e n b a i berari eusten d i o n E s p i r i t u a , bai b i h o t z - m u i n e t a n daramat/.an k e z k a k , b a i b u r u beiarri l a n t z e k o a s m o t a n d e n egitekoa. 72

«Jaunaren i z p i r i t u a n i r c g a m e a n J a g o , berak g a n t z u r u ñau», jesusek J a i n k o a r c n e s p i r i t u a k «gantzutua» n a b a r i d u bere b u r u a , harén i n d a vrak o l i a n i eta b u s i i a . H o r i dcla-eta, jarraitzaikck "Kristi>> d e i r n k o diote Jesusi, h a u d a , «(¡antzutua»; bcraick ere c u r e n airean «kristau» d e i t u k o d i o t e elkar i i . E u k a s c m z a t k o n t r a c s a n a da «krisiau» i/.cnez d e i t u eta Jesusen e s p i r i t u a gabe b i z i t z e a . «Beharisuei berri o n a adieia/.teta b i d a l i ñau», l a i n k o a k e z k a t u i g i ten d u ¡endearen oinazeak. I'^piriruak, horregarik, herria ir/fe ra h u l rzarzen d u j e s ú s eta behartsuci b e n i o n a cramatera. H o r r a liaren egiteko nagusia: o i n a z e t a n d a u d c u c n g a n i t x a t o p e n a p i z i c a . K r i s t a u o k esan era egiten d u g u n a cz baila, s u l t i t z e n d u t e n e n a l d e i i k , «albisre mi» gisa stunatua, zer ebanjelio bari gara hots egiten? / . c r i a n ari gara? Jesusek lau p c r i s o n a - m u h z o t a r a b i d a l i a i k u s t c n d u bere b u r u a : "beh a r r s u a k " , «gatibuak», «itsuak> ela •••zapalduak-. H o r i c x e k dirá b i h o tzaren l i o n d o c n e a n d a r a n u t / a n a k , g c l i i c n kc/kat/cu d u t e n a k . Eta /.citan geratu d a Jesusen «kc/.ka bancíi» hori? Izan g a i u v e n z i m z o a k . I ' d o Id iza s u i r i t z e n dutenena da edo Jesusen El iza izatcari ut/.i d i o . I laiakoci ez b a d i e g u k o n t t i egiten, z c i n i egiten d i o g u ? Icsusck argi d u bere e g i t a s m o a : askapena, argia era d o h a i u a e r c i n . 1 l o r i c k san u n a h i d i tu ( ¡ a l i h a k o l u i r i x k c t a n cía n i u n d n /abalean. Jar-

oinazea, zapaiketa eta nicsprezua b a i z i k . G u r c b e k a i u r i k h a n d i e n a , h a i n zuzen, besteen 011íaz.eetara ixtca da, noi k bere ongizatea besterik cz ¡luisre k o . S u f r i t z e n d t t t c n c z k c z k a t u t a dagoen J a i n k o a r c n «espirituak g a n t z u tua» n a b a r i d u bere b u r u a jesusek. Espíritu h o r r e k b u h z a t z c n d u b i z i osoa askarzera, Ictintzera, sendaizera, barkatz.era e m a n d e z a n : «Jaunaren i z p i r i t u a ñire g a i n c a n dago, berak ñau b i d a l i g a t i b u e i askatasuna e l a b e h a n s u c i berri o n a adicraztera, i i s u c i i k u s m e n a h o i s egirera eta zap a l d u a k askatzera, Jaunak o n g i n a b i a az.alduko d u e n urtea hots egitera». jesusen egitasmo b o r i ez d a beti k i ¡ s u n c o e g i i a s m o i z a n , G i z o i t e m a k u m e c i i oinazea/. b a i n o gehiago k e z k a t u da horíen b c k a r u a z teología k r i s t a u a . j o h a u n Baptist M e i z . teólogo e z a g u n a k b e h i n eta b e r r i z salaru d u l e k i i a l d a i z c h a u : «Salbamenari b u r u z k o k r i s t a u - d o k i r i n a k larriiastm gehiegiz kuisatti d u bekatuarcn ara/.oa, oinazcaren araz.oari gatrantzia k e n d u d i o n h i i a t t c a n ^ . 1 hila d a . í ¡iza oina/c.ig.ifiko a r d u r a , sat i n a n , a h u l d u t a geratu zaigu b c k a i u t i k a s k a l z c k o arretagarik. K r i s t a u o k sinesten d u g u n J a i n k o a ez d a e d o z e i n , g i z a o i n a z c a n arreta jarrzen d i o n a b a i z i k . B a r r e n a n j a r a m o n egitera ¡arrz.cn d e n cía c k i a l d e k o e s p i r i t u a l i t a i c a k oso be rea d u e n «begi i i x i e n mísiikarcn» a l d i M n , «begi i n k i e n misrika» lani/cra ei.i s n l r i m e i i . i p a i r . n z c n d u t e n e n

dín) gaite/kc g a u r k o gizartea epaitzen eta gait/csteu; d e i l o r a dezakegu

alelcko erabateko ardura d u e n cspirirualitatea bizir/cra egiten zaio dei

c r l i j i o - a x o l a g a b c k c r i a . B a i n a Jesusen egirasnioa j a r r a i i z e n b a d u g u ,

[estisen ¡arraii/aileai i .

n n t n d u a u J a i n k o a r c n askatasuua, argia eta d o h a i n a txcrtar/era d e i t u a k ¡zango gara.

B c n e i a n espíríiuala - « E s p i r i t u a k gantz.uiua»-- d e n k r i s l a u a r c n h i l a d a b i l c n a k bebarrsucu eta z.apalducn a n e a n a u r k i t u ahalko d u , Jesús bezala. B c r c i z t e n dueña cz d a , hainhesre, izaki n a g u s i a r e k i n d u e n ha r rem a n a , pertsona behartsu eta b a z t e t t t i c n e n g a n a bidahv.cn d u e n J a i n k o

IJRHKN B K i l K A " ! UA

[esusen lehen begirada ez d a p e r t s o n e n h e k a t u a r e n t z a i , h a i e n b i z i t z a

A i t a r i d i o n m a i i a s u i u b a i z i k . / e i u l u berria d e n M a r t i n i k a i d i n a k i k oroitarazi zíguue/., m u n d u zabaleko beliartsuen o i n a z c a r e k i k o arreta d a k r i s t a u t a s t m a k , g l o b a l i z a z i o garaíotan, g l o b a l i z a t u behar d u e ñ a .

hondatz.cn d u e n oinazearentzar b a i z i k . Harén h i h o t z a u k i t z e n d u e n leh e n gauza ez d a b e k a t u a , h a i n b a t g i z o n eta c m a k u n i e k jasaten d u t e i i

b i z i t z a o s o a r i a m a s a e m a t e n d i o n a eta harén j a r r a i t z a i l e o k g i z a h i s -

NORABIDF. BEREAN

t o r i a n t x e r t a t u b e h a r d u g t m a . P a u l o V I . a k esana d a : «Askapena j a i o Jesusen j a r d u n a k k o n t a t z e n hasi aurrerik, L u k a s e k argi utzi nahi die ira-

d a d i n l a g u n r z e a . . . eta erabatekoa i z a n d a d i n eragirea» d a e l i z a r e n be-

k u r l e e i z e i n den G a l i i e a k o P r o l e t a r i cragiten d i o n g r i n a eta z e i n den h a -

tebebai ra.

rén j a r d u n osoaren h e l n m g a . K r i s t a u e k argi izan hehar d u r e ñora h u l tzatzen d i o n Jesusi |ainkoaren

Espirituak, liaren norahide

beretik

ihiltzea baita hari jarraitzea.

ten d u g u n a ez batía gauza o n eta askagarritzat haritta, zer ebanjelio a r i

X e h c i a s u n o s o z a d i e r a z t e n d i g u L u k a s e k , Jesusek bere h e r r i k o s i n a g o g a n e g i n z u e n a : z u t i t u , l i b u r u s a n t u a h a r t u , Jsaiasen pasarle bat b i l a t u , i r a k u r r i , l i b u r u a ¡txi, l a g u n t z a i l e a r i i i z u l i eta e s c r i . artetaz entztitekoak

E z i n d a Jesús bezala b i z i eta h u r a aditzera e m a n , a z k e n a k d e í c n d a t u z ela b a z t e r t u e k i n bar eginez ez b a d a . Jesusen K l i z a t i k esan eta e g i -

gara hots egiten? Z e i n Jesusi ari g a t z a i z k i o jartait/en? Z e r e s p i r i t u a l i rate ari gara sustat/en? Jesusen n o r a h i d e berean ore goaz?

Denek

dirá Jesusek h a u t a t u d i t u e n h i r z a k , J a i n k o a k

z e i n e g i n k i z u n e t a r a b i d a l i d u e n a d i e r a z t e n b a i t u t e berak s e n t i t u be-

U r . R R I O N A BI 11AR I S U I Í N l ' 7 . A I ' :

zala. i l a r r i g a r r i a bada ere, pasarte bau ez zaigu erlijio b i k a i n a g o bat a n -

Behan.sue/ egiten d u e n deíenisa i r m o a tía Jesusen j o k a h i d e a r e n ezau-

tolatzeaz edota eliz.kizun d u i n a g o bat ospatzeaz a r i , behartsu era d o -

garri eskaiulalagarri eta jasangaitzeiako bat. 1 l a t e n j o k a b i d e a n

hakabeenei askapena, i t x a r o p e n a , argia eta grazia emateaz b a i z i k . 1 l o

k i g a r r i a d e n a e/kutarazi n a h i a n g a h i l i z a b e h i n era b i r r i t a u k r i s t a u o k .

eraba-

natx, i r a k u r r i z u e n a : «(aunaren i z p i r i t u a ñire gainean dago, berak ñau

Esan dezagun argi. Jesusen mez.ua ez da guz.tientzat mt)dti berean be-

b i d a l i g a r i b u e i askatastina era b e h a r i s u e i berri o n a adieraztera, itsuei

rri o n . Beharisuei berri o n b a l ematera b i d a l i a izan zen: horiena d a J a i n -

i k u s m c n a hots egitera eta z a p a l d u a k askaizera, Jaunak o n g i n a h i a a/al-

k o a k asmalti eta b i l a t u d u e n geroa.

d u k o d u e n urrea hots egitera». Amait/.can, hau esan z i e n : «Gaiir hete da p r o f e z i a h a u e n r z m e n d i d a z u c n o n t z a i " . Behartsuengana

b i d a l t z e n , bere b i z i a p r e m i a d u i i e n , z a p a l d u c n eta

m a k u r r a r a z i e n aldera b i d e r a t z e n d i h a r d u Jestisengan Jaunaren

Ezpiri-

l u a k . N o r a h i d e h o r r e t a n lau egin b e h a r d u g u harén jarraitzaileok ere. I L m x e da Jesusengan giza haragia h a r t u d u e n Jainkoak g i z a h i s t o r i a n e m a n nahi d i o n norabidea. A z k e n a k aurreuak izan behai dute, Jainkoak gaurtik beriatik bere seme eta alaba gtiztientzat nahi d u e n b i z i b i d e d u i nago h o r i ezagutzeko o r d u a n . K z dezagun ahaztu. «Behartsuen

Z o r i o n e k o a k ti i ra bebartsuak, gizartea k b a z t e i i u a k , i u o l a k o babesik gabeak, i n t l a r i s u e k i k o e l k a r b i z i t z a n l e k u r i k gabeak, abaltsuek b i l u z t u a k , b i z i t z a k beberattiak.

I l o r i e k ti i ra J a i n k o - E r r c i u u r a tleituak,

Jainlíoa bere seme era alaben arrean «ertege» ¡zango denean p o z t u k o d i renak. Z e r g a t i k d u t e , o r d e a , halakoek a b a m a i l a hori? Besreak b a i n o bobeak al dirá bebartsuak, Jainkoaren trataera berezia m e r e z i abal izateko? Jesusen jarrera argia d a . E z d u bebartsuak, b e h a i isu i z a t c a g a i i k , aberatsak b a i n o b o b e a k d i r e n i k esan i n o i z . E z dago «klasismo moral» baten

a l d e k o hautua» ez d a X X . m e n -

alde. Behartsu eta z a p a l d u a izatea d a Pobreeu p r i b i l e g i o a t e n arrazoi b a -

d e k o t e ó l o g o b a t z u e n a s m a k i z t t n a , e z i a V a t i k a n o k o II. K o n t / . i l i o o s -

k a r r a . K t a Jainkoa e z i n da m u n d u a n "errege» i z a n , z u z e n r a s u n a ezarriz

tean h e d a t u t a k o m o d a ere. J a i n k o a r e n E s p i r i t u a r e n h a u t u a d a ; Jesusen

ez. b a d a .

J a i n k o a ezin da cz alde c u cz k o n t r a geratu. g i z a k i e n z u z e n g a b e k c -

i z p i r i t u a k garamatzalakoaren froga erabakigarria. E l i z a k J a i n k o a r c n as-

riek u r r a t u t a k o m u n d u h o n e n aurrean. Z u z e i i r a s u n - b e h a r r e a n d e n

m o a k a h a z t u eta Jesusen s e g i m e n d u c i k urrunr/.en d e n c a n , Jesusen i z -

p e r t s o n a o r o d a behavtsua. J a i n k o a r c n c r o n x r a . horregatik, aibiste o n a

p i r i t u a basten d a b e n i t o m u n d u k o b e h a r t s u eta g u r i i i z i h z a t u e u d e i a -

da harentzat. J a i n k o a c/in da errege izan, bidegabe k a l t c t u e n zoria h a bestuz izan c z i k .

elarren b i d e z hots e g i t e n . Baila k t i s t a u o k erabat argi ikusi b e h a r r e k o gauza bar: ezin déla ez Je-

J a i n k o a r e n erregetza nagusitzen bada, z o r i o n c k o ¡zango dirá bebar-

susen E b a n j e h o a a d i c r a z i , cz b i z i , b a z t e r t u e n d e í c n l s a t í k eta H e g o . i l -

tsuak. j a i n k o a «errege» d e n l o k i a n e z i u g o baitute ahaltsuek a b u l c n gaín

d c a r i ' k i k o e l k a r i a s i m e t i k ez h a d a . E d o z e i n teología, e d o z e i n e h a m c h -

a g i n d u , czia b a n d i e k t x i r o a k m e n d e a n h a r t u ere.

zazio, e d o z e i n pasroralginl/a cz z a i z k i o n e u r r i berean z i t u z o Jesusen

B a i n a cz. dezagun a h a z i u : heharisuenrzai berri o n d e n a k niebatxu cía

c s p i r i i u a r i . 'Ecología h'nz-jario h m s a tía, b a l d i n eta b e r r i ona behar-

berri txar z a n t z u a k di'tu aberatsen inreresentzat. Z o r i txarrean dirá abe-

tsuetara e n u u a i c u ez b a d u ; ehanjclizaz.ioa cz. d a bencran h a l a k o a , b a l -

u t s a k . í i c i o a ez da h a k i k o e n a . ( ) n d a s u n e k cragot/i egiten dicte A n a

d i n cía zokoiar/ca d a k . u i c n zu/engabeki ría sakuzen cz b a d u ; pasto-

den Jainkoagana irekitzca.

l a l g i u l z a k t i s t a u - e d u k i r i k gabe geralzen d a , z o k o r a i u c n z e r b i t z u r a egotca a h a z i e n b a d u . Bebartsuak dirá gurc aptisiu nagusia, [esusi jarraitzen d i o g u l a esaten

i H K S i i i n i . u i K <;AIU;

d u g n n o n t z a i . Jarrai dezakegu s c x u - m o i a k i r i b u n i z . edo

presaban-

boez. edo c m a k u m c z k o c n apaizgoaz c z i . i b a i d a i z c n . I lala eta guztiz ere, ('.liza eta kristauak beren hit/.ctatik n e u r t u behar dirá. I '.tenga be ari dirá 1

Jesús déla beren maisti c u sortzailca c s a l c n , baila jarraitu

bchaneko

jaun bakarra etc. Era hala da. 1 l o t i c g a t i k , h a i n /.u/cu. (csits beta da he raicn epaílcrik z o r r o t z e n a : beren egiaren c d o g c z u r i a r c n egiaziabíde. lv/.cr ez dirá Elízari k a n p o t i k etor d a k i z . k i o k c c n k r i t i k a k , jesús bera-

l . i n g a h c l u c n , b e h a r i s u c n i d o g o s e t u c n egocra la/garntik beste era bateko galderak egiten j a r r a i t u k o d i g u Jesusen i z p i r i t u a k . I z p i r i t u horrek h a k . i r n k a ^ i i n i l u k o ga'uu gure -<oni>doHÍ.V' eskvmulav celo e/kertiar errazetan n m r g i l d t u a g a t u l e n c a n .

rengandik datozkionen aldean. H o r r e g a t i k dirá b a i u g o g o n a k harén p r o g i a m a hii/ak gurc hela rricruzar: "Jaunaren espiritua ñire gainean d a g o , berak ñau b i d a l i gar i b u e i askatastina eta beharisuei berri o n a adieraztera, ítsuei i k u s m c n a hots egitera era zapaldtiak askatzcra». J a i n k o a r c n e s p i r i t u a Jesusengan ari d a , h a u b e h a r r s u e n aldcra h i d a l t z c n . H o r i d a bere l e h e n e g i t c k o a : J a i n k o a k bere z u z e n b i d c - x u zenta.stinak czarri n a h i d i r t i e l a m u n d u a n adiet.iztea b e h a r t s u e i , o i n pean m e n p e r a t u r i k d i t u z r e n e n z a p a l k u m z a t i k askaczeko. E z d a g o m o l a k o i h e s b i d e r i k . S u f r i t z c n d u t e n e n alde ateratzea da geu ere Jesusen

-71)

G A U R K O TASLINE/KO

ESAERA

N a z a r c t h e r r i x k a bar d a , G a l i l e a B e h e r e k o m u i n o arrean g a i d u a . H a n

UKATUA, BERE HERRTAN

d e n e k ezagutzen dure Jesús: beren arrean ikusi d u t e jolasean eta lanean. I l e r r i k o sinagoga x u m e a senidez eta h e r r i k i d e z g a i n e z k a d a g o . H a n dirá Eta J e s ú s honela hasi zitzaicn:

h a u r t z a r o k o g i z o n eta e m a k u m e l a g u n g u z t i a k .

- g a u r bete da profezia hau entzuten didazucnontzat.

Jesusek bere b u r u a J a i n k o a k b e h a r t s u eta z a p a l d u e l a r a «bielalitzat»

Denek Jesusen alde hitz egiten zulen eta harriturik zeuden Jainkoaren originahiaz esaten zitueneugatik. Baina zioten:

a u r k e z i e a n , b a n i r u t a gerarn dirá. JV'lezna atsegin d n i e , b a i n a ez tía aski. Beren arrean ere K a f a r i i a u n e n egin t u n e n d i t u e n sendaketak egitea n a h i

—Ez al da, ha bada, hau Josereu «semea?

d u t e . E/. t k i b i l t z a J a i n k o a r e n « p r o f c i a r c n » b i l a , h c i r i u o h a r i ospea

O r d u a n , Jesusek esan zien:

e m a n g o i l i o n h a l a k o «magialari» etlo «peí rikiloaren» bila baizik".

—Harako esaera hura oroitaraziko didazue noski: "Sendagile, senda

Ez d i r u d i Jesús harritz.cn d c n i k . j a r r a i t z a i l c c n o r o i m e n c n artean ge-

zeure burua", eta esango: "Egitzazu hemen, zeure hcrrian ere. K a -

r a t u k o zen c s a k l i b a t esango d i c ; « B c n c i a n d i o t s u c i : cz tía p r o f e t a r i k

farnaumen egin ornen diluzu gauzak".

bere h c r r i a i i mesctlegarri zaionik». E u k a s e k t l i o i i c z , h c r r i t a r r e n sines-

Eta eiantsi zuen:

gai/iasuna ct.i gaitzespena l i a i i d i l u z Joan zen h a n . A z k c n c a n , « a m o n u /

—Benetan diolsuet: Ez da proretarik bere herriari mesedegarri zaionik. Egiaz esaten diznet: Emakume alargun asko zegoen

hete», eta «hcrrilik k a n p o r a - b o t a z u l e n .

Jsraelen

Jesusek d a r a b i l c n atsotitz.a ez da a r i n k e r i a b a l , egia h a n t l i bat g o r -

Eliasen garaian, hiru urte t'erdian euririk egin ez zuelarik, lurralde

dcrz.cn d u e ñ a b a i z i k . (ainkoai'en cgiaren a u r r c z a u r i e jarr/eu gaítu p r o -

osoan gosete hamlia izan zenean; líala ere, Jainkoak ez zuen haietako

l e i a k , agcrian jartzcn d i t u g u i e gezurrak ela k o l d a r k c r i a k , era b i z i t z a a l -

inorengana bidali Elias, Sidon herrialdeko Sarcplako alargun halen-

d a i z c r a d e i r z c n g a i t u . E z d a s a m u r r a liaren m c z u a ent/.utea. E r o s o a g o a

gana baizik. Eta legemlun asko zegoen Israelcn Elíseo prolciarcn ga-

cía - k a n p o f a h o i a » eu

raian; hala ere, ez zuen haietako inor scndadi, Naaman sitiaría baizik.

Jurí.*/ a h a / i c i .

I l a i n dirá m i r a g a r r i a k |csus¡ h u r u z k r i s t a u o k esaten d i t u g u n a k , «profeta» déla ere a h a z t u e g i t e n b a i r u g u z e n b a i i c t a n . « J a i n k o a r e n

H a u entzutean, siuagogako denak amorruz bete ziren. Eta, jaiki-

Seme», «munduaren salbatzailc», «gi/.adiaren crosle>> aitoJiz.cn d u g u eta,

rik, J e s ú s herritik kanpora bola eta herria jasoa zegoen mendiko

gure Ictica a k l a r r i k a t z c a z bar, bera ere onartz.cn d u g u l a usté d u g u h o -

amildegi hatera eraman zuten, handik behera jaurtikitzeko. Baina Je-

rrenbesu'z. l'.z d a hala, «(ainkoaren profeta» d u g u n Jesusi g u r c h i z i i z e -

sús haien artetik igaro eta bere bidetik joan zen (l.uk.is 4,21-30).

tan sanz.cn n t z i k o d i o g u , b a l d i n eta liaren hirza onart/en b a d u g u , h a ten e g i a k c r a l d a g a i r z a n u z t e n b a d u g u , harén b t z i b i d e a j a r r a i t z e n badugu. H o n a , Jesusen

j a r r a i t z a i l e o n h a u t u e r a b a k i g a r r i e n a : h a r é n egia

onartzea edo gaitzestea. Besteen begietata g o r d e r i k d a g o e n eta J a i n k o a k

b a k a r r i k c z a g u t z e n d u e n e r a b a k i hórrele r l n k a r u k o d u ñire b i z i t z a r e n n o r a b i d e a , baita m u n d u t i k igarorzerakoan asmatu izan d u d a n ala ez ere.

K r l i j i o a b c r a , bcstaldc, ztizentastmaren k o n t r a k o egocretara c g o k i r z e n d e n e a n era harén ¡nteresak J a i n k o a r e k i n b a i cz d a t o z e n e a n , profetak j i p o i i n egiten d u axt)lagabekcria era i i u z u n a , z i n k a t u egiten d u e r l i j i o o r o k cíucn

b e i i k o eta c r a b a r c k o agertzeko a r r i s k u a eta J a i n k o a déla sal-

bal/en d u e n bakarra ekartz.cn d u g o g o r a . P r o f c i a r c n p r e s e n t z i a k i t x a -

P R D F f c T A R I K « A B E C ' . E R A T U K O O IT. (¡ARA?

r o p e n berri b a i c k a r t z e n t l u , e l o r k i z u n a l a i n k o a r e n a s k . i p e n . u v n eta «Prolera b a n d i bar s o r t u d a gure arrean». H a l a z i o t e n C i a l i l e a k o h c r r i x k e t a n , Jesusek esan eta eginengatik barril tira. K z zen, ordea, b o r i N a /arelen g c n a i u zena, jesús h e n ' i k i d e c n aiirreta b e b a r i s u e n profeta gisa

maiiasunarcn i k u s p e g i i i k abiaiuz moldatzcra g o n b i d a t z e n baitn s¡ncsi u n a . Profetarik gabe gerar/.cko arriskua tlu Jesusen eta baten jarraitzailcen p r o l c i a - a l t l c t d i a b a z i e n z c n d u e n K l i z a k . A s k o ke/karz.cn g a i t u a p a i z e n

aurkeztu zencan. l í a i e n miresnrenaz o l i a r t z e n da Jesús l e b e n d a b i z i eta baien ez.e'spenaz gero. K z d a h a u i i z . c n . A t s o r i t z ezagun bat g o g o r a r z e n d i e : «dienetan d i o t s u e i : ez ola p r o f e t a r i k bere herriari tnesedegarri zaionik». C ¡ero,

cskasiak ela b o k a z i o - e s k e aritzen gara /erbirzu h o r r e t a r a k o . / e r g a t i k ez. t i i o g u Jainkoari profetak sor tlii/ala eskal/.cn? I z o l e t l i t u g u behar? Ivz ote t i u g u profeta ai nasa p i z t u b c h . t r r i k stima/zcn g u i e e l k a r t c c u n r

bercitik b o t a eta beren a n e t i k desageriarazi n a h i d n t e n e a n , Jesusek u i z i

l a i n k o a k b i h o t z - b e i ' r i t z c k o cía a l d a t z e k o egiten d i z k i o n tlcici e n -

egin z i i u e i i . Id.iz.leak b o n e l a d i o : «|esus baien a r i e l i k i garó eta bere b i -

i / u n g o r eginez i b i h z . c k o a r r i s k u . i n dago p i o l c t a r i k ez d u e n h l i z a . O r -

d e t i k joan zen». Jesús p r o f e t a r i k gabe' geratu zen Nazaree.

tienaren, u s a d i o e i i m e n p e c d o f a i n k o a g a i u l i k d a t o z e n b e r r i k t m i z c -

J e s ú s p r o f e t a d a eta hala d e l a k o a n j o k a t z e t i d u . K z da t e n p l u a n d i b a r d u e n apaiz c d o lege-inaisii bat.

i Paraman b i / i b i d e a isi.ic\go

k i k o b c l d u r r a r e n /.amapean gcratzeko a r r i s k u a d u

proteta-arnasarik

g a b e k o k r i s i a u -letlcak.

p r o í e t e n u s a d i o a r e k i n l o t z e u d a , k r r c g e a k eta apai/ak ez b e z a l a , p r o reta e z d u ¡nork i z e n d a t z e n edo g a n t z u t z e n . A g i n t a r i p o l i t i k o eta crfijiosoak n o i a e z e a u g a k l u r i k d a b i h z a n e a n , berri l i a u t . u u n i a i l e a bere

1)1 sm,líl>lN l / A ' l l-KO BLI.IHJRRA

k s p i r i r u a z i n d a r t u eta g i d a i u n a b i a n d a b i l e n J a i n k o a g a n d i k d a i o r k i o n d u b o r i . l a i n k o a k g i z a baragía p r o f e t a h o r r e t i g a u b a i i u

K a s i c r ikusi zuen Jesusek zer espero zezakcen bere h c r r i l i k b e r u u i k .

d u e l a a i t o r i z e n bao ute k r i s t a u e k , h o r i ez da k a s u a l i l . n e z gei tal/en h ó -

l.banjclarick ez t l i g u i v |csusck, gei l u k o c n c u altlctik b c i tattk hasi ta. aur-

rrela.

k i i n zuen a u r k a k u i a s u i i a , eskantkilua cía k o n t r a k o j a n era ez.kulatti. I l a -

ababnena

P r o f e r a r c n ez.augarriak n a b a r i a k dirá. A h a l t s u e k beren o n g i z a r e a b i latzen eta negarte/ d i r e u e n s a n i i n a isilarazten t i n t e n bieiegabeko g i zartearen e r d i a n , J a i n k o a k z o k o r a t u e t i e n alde d u e n c r r u k i t i k b i z i t z e k o

ren p o r i a e r a aske era askatzailea deserosoegia z e n . Interes gehiegi jartzen z u e n a r r i s k u a n harén jokabieleak. Jesús b o l l e n g u z t i a t c n j a k i t u n zen bere profeta-jardueraren l i a s i c r a -

attsardia erakusren d u p r o f e t a k . X u z e n g a b e k e r i a k gaitzetsiz eta b i h o t z -

tile. / a i la tía J a i n k o a r i z i n t z o e n r z u n e z j o k a t z e k o erahakia h a r t u d u e n

berritzera era aldatzera d e i t u z , «egotcko era alternaribo- h i h u r t z e n d a

i n o r o n g i h a r t u a i/.alca J a i n k o a r i b i z k a r e m a n d a b i z i d e n berri b a t e a n .

p r o f c i a r c n b i z i i z a osoa.

«Profeta hari e d o n o n e m a t e n zaio o h o r c , bere h e r r i a n . . . izan c.zik».

F e d e d u n o k e z g e n u k e a h a z t u behar. F . z i n e z k o a d a Jesusi z i n t z o jar r a i t z e k o a s m o a iza tea, h a i n b a t a r r a z o i tarteko, ebanjelioen

Tnor ez d a h e r r i a r e n a u r k a k o a i d u r i lezakeen a h o t s i k altxatzera a u -

bizi-plan-

sartzen. G u r c hit/a g u z t i e n n a h i a r e n a d i e r a z p i d e a déla crakustea d a

l e a m e n d u e k i n bat e t o r r i ezin d i r e n e n erreakzioa, k r k i k a eta gairzespena

k o n t u a . G e r t a t z e n d e n a zera d a , herria hartzen deia a z k e n i r i z p i d e be-

bera ere e r a g i n gabe.

zala, p t o p o s a t z c n d e n a b a l í o z k o a d e n ala ez e p a i t z c k o o r d u a n .

Z a i l egiten zaigu haize k o n t r a bizit/ea. B e l d u r d i o g u bestelakoak iza-

H u t s e g i n g o g e n u k c , hálete, herria maitatzea h e r r i h o r r e k esan eta

teari. A s p a l d i d a i n o d a n d a g o e l a «rnodara joarea». FYa cz b a k a r r i k ne-

egiten d u e n g u z t i a r c k i n bat egilea déla p e n t s a t u k o bagenti. H e r r i a c z

g t i k o a r r o p a erostean e d o u d a k o k o l o r e a k aukeratz.ean. K e i n t i , m o d u ,

d a , besrerik gabe, h e r r i d e l a k o , b t i t s c z i n a . H e r r i c k ere huts egiten

hiz.kera, penrsacea era jarrerez g a i n , g c u r c e g i n b e i v a r i c k o i r i t z i a k ere

d u t e . í t e r r i a k c í e z u z e n g a b e a k izan l i t e z k e .

ezarrzen d i z k i g u « m o d a r e n

aginduak».

H a l a k o e t a n behar d i t u herri horrek, hain z u z e n ere, bere akatsak z i n tiste s e n d o e i l e i a l i z a t e k o ,

tzo eta ausardiaz a d i c r a / i k o d i z k i o t e n g i z o n eta e m a k u m e a k . H e r r i a r i

m u n d u gtiztia «eraman o h i denera» egokirz.cn c í a m o i d a r z e n d e n c a n .

d i o t e n m a i t a s u n a g a t i k , abotsa alrxatzera a u s a r r u k o d i r e n p e r t s o n a k ,

I'jraz.agoa egiten da b i z i - e g i t a s m o p c r t s o n a l i k gabe b i z i era k o n b e u -

aliots h o r i g o g a i k a r r i a izan eta besteckin bat c z e t o r r i a r r e o , b a i n a h c -

i z i o n a l i s m o e k e r a m a n gaitzaten uztea. Frra/agoa da ernsorasuitez. k o -

rriak e n t z u n b c h a r r e k o a b a d a , gizatasuna cz. galrzeko.

k e m e n h a n d i a behar da norberaren

katzea h i z i t z a n eta k a n p o ü k adierazten z a i g u n a r e n arahera b i z i t z e a .

U n c a n u n c k o huts-egitcak eta z u z c i i g a b c k c i i a k salatzera a u s a r t u k o

B a l i t e k e hora ez. d e i a p e r t s o n a eta f e d e d u u gisa h a z i z j o a i c k o b i d e a

diren seme c d o alabarik cz. d u e n herria «konrzienlzia galtzcko» arriskuan

esaten d i g t i n b a r n e - a h o t s bat c n t z u t e a b a s i c r a n o r a i n d i k . B a i n a las-

b i z i d a . Bere p r o f e t e n a b o l s a itotzea izan l i t e k e g i z a r t e hatck e g i n d c -

ter l a s a i r z e n d i r u g u g c t u e b u r u a k . lvz d u g u g u s i u k o a

zakecn akatsik h a n d i c n a : oso jende x u m e a , agian, baina berri h o r r e t a k o

«anornialtzai»

c d o «arrarotzar» b a r g a i t z a t e n . S e g u r u a g o egoten d a a r t a l d e t i k alera gabe.

o n e n a eta g i z a l c g e k o c n a i u o r k b a i n o h o b e t o g o r d e t z e n d u e ñ a . '1 risica d a j u d u e n atsotitzak gaur ere c g i a z k o a izatcn jarraitzen d u e l a

lira halajarrairz.cn d i o g u b i d e a r i : a r t a l d c a n . F.banjcliotik, ordea, fe-

írogat/ea: «Profeta batí e d o n o n e m a t e n zaio o h o r c , bere h e r r i a n . . . izan

susen egitasmoarí z i n t z o irautera egiten zaigu d e i ; baita l i o r r c k g i z a r -

ezik». I lerriek bere p r o f e l c i e n t z u n g o r egiten iarraitz.cn d u t e o r a i n ere,

tea ren a k l c t i k c d o ta ('.[izaren bai't'tuik b e r t a t i k k r i t i k a c d o baz.ccrtzca

c g t m batean jesús b o t a z u e n N a z a r c t hark bezala, heniareiií/at o n e n a

c k a r r i k o b a l i z k i g u ere.

eta b c h a r r c z k o e n a zen profeta h u r a alde b a r c i a u t z i z .

H . F . R R I BATF.K N O R A B 1 D F A (¡Al.F/.KN

DUF.Nf A N

I N O R v:/. I > A < ; O B A K A R R I K

A s k i o h i k o a izaren d a gurc anean «herriari» egoztea norberak cursi n a h i

G a u r c g t m ere e m a t e n d a o r a i n d i k m a i t a s u n m u g a gabea d e n j a i n k o a k

d i t u e n ¡arrerak. O s o erraz aterarzen dirá k o n t s i g n a k e d o h a r t z e n dirá

tnerezi ez d u e n h a r a k o «erlijio-elitismo» bat. B e l a u n a l d i z b e l a u n a l d i

c r a b a k i a k edo b u l t z a t z e n dirá e k i n t z a k , b e r r i a k cursi n a h i o r n e n d i -

j a i o t z c n z a t z k i o n m í l i o i k a eta m i l i o i k a s e m e eta alaba i z a n a r r e o , egiaz

tuclako aitzakiapean.

bere « k u t u i n e n »

a r d u r a b a k a r r i k h a r t z e n d u e n aita arrato bat déla

J a i n k o a Liste d u z e n b a i t e k . j a i n k o a k beti h o n e l a j o k a t u k o l u k e : Israel

edo E l iza déla, «herri h a u t a t u bat» i z e n d a t z c n d u eta berari ematen zaio b u r u - b e l a r r i , beste h e r r i eta c r l i j i o a k ñola edo hala b a z i e r u t z i t a . A r e a g o ; lasai asko esan izan da «l'.lizaz k a n p o ez dagoela saíname nik»,

OSO BESTEEAKO HITZA

san Z i p r i a n o r e n esalch ezagun liaren a i p u a eginez: «ezin d u i n o r k J a i n k o a ailarzat i z a n , b a l d i n eta a l d i berean E l i z a a m a i z a l ez badu». Esaera Behin batean, jendea gainera zelorkion Jesusi, Jainkoaren mezua en-

benetan b e l d u r g a r t i a , bere testuinguriuík ateratzen b a d a . Egia da V a t i k a n o k o II. K o n i z i l i o a k Jainkoak m e i e z i gabeko ikuspegi b o r i g a i n d i t u z u e l a , h o n a k o besie h a u esan z i i e n e a n : «Jainkoa ez d a g o Lirrun, itzal era i r u d i a n e a n |ainko ezezagunaren h i l a ari d i r e n e n g a n -

t/.uteko; Jesús Genesaret ainlzira-ertzean zegoen. Eta bi ontzi ikusi zituen ur-bazlerrean: arrantzaleak, ontzitik jailsita, sarcak gai bitzen ari ziren. Igo zen bietako hatera, Simonenera, eta onlzia lehorretik pixka

d i k ere, hark g u z i i e i b i z i a , amasa eta g u z i i a e m a t e n b a i i i e eia salba-

bal aldentzeko eskatu zion; gero, eseri eta jeodeari irakasten ziharduen

tzaileak g i z a k i g u z t i a k salba dairezcla n a h i baítu» {Lamen genliinn

ontzitik. ! litzaldia amaitu zuenean, Sinioni esan zion:

1 6).

(¡atiza bat dirá, halere, K o n t z i i i o a r e u e s a k l i o k eta beste bat, h a i n b a t

—Jo ¡isas zabaiera eta bota sareak arrant/urako.

k r i s t a u r e n k o m z i e m z i e i a n o r a i n d i k ere nagusi d i r e n p e n i s a m o l d e a k .

Simonek erantzun zion:

A r g i era garbi esan behar d a . ( ¡ u z i i a m a i t a s u u e z sorrarazten d u e n J a i n k o a k dena ematen tlu bete sorkari guzti eta bakoitza l a g u n i z e a r r e n .

—Maisu, gau guz.tian eginahalak egin eta ez dugu ezer harrapatu; baina, zuk diozunez gero, botako dut sarea.

(¡u/.tiak tleitzen d i t u eta e r a k a r t z e n , b a r e k i n hatera b e t i r a k o z o r i o n t s u

Hala egin zuten ela, hainbesteko ai rain-pila harrapatu zutenez, sa-

izan daitezen. E z tía i n o i z g i z o n i k edo e m a k u m e r i k i z a n , l a i n k o a k bere

reak puskalzeko zorian zeuden. Beste ontziko lagunei keinu egin zie-

errai sakonenetatik lagtm izan e z t l n e t i i k . (¡izakia n o n , hantxe Jainkoa,

íen lagunt/era etort/eko; huihildu ziren era bi oniziak ia-ia hondo-

baten salbameua stistatzen, e d o z e i n déla ere liaren erlijioa i i a h i z ag-

ratzeraiuo hete zituzten. ( ¡ e r i a t u a ikusirik, Jesuseo ometara erori

n o s r i z i s m o a . 1 laren maitasunak ez d u i n o r haziertzen, ez bereizten. San

zen S i m ó n Pedro, esanez:

P a u l o k d i o e n bezala, " J a i n k o a k ez. d u b c r e i z k c i iarik egiten» ( E r r o m a tarrei 2,1 1). N a z a r e l bere herrian u k a t t i a , atzerrítarrak eta j c n r i l a k d i r e n Sarepl a k o a l a r g u u a r e n era N a a m a n s i r i a n . u e t i i s i o n o a k g o g o r a i z c n d i z k i g u lesusek h o n a k o a s m o h o n e z : argi ela g a r b i e d u k i dezagula bere semealaba g u z r i e z ardurarzen déla Jainkoa, h o r i e k g u z t i a k Israel herri h a u r a i u k o a k ez. izan arren. |aiukoa ez dago gure eskema eta bereizketetata

-Alde niregandik, Jauna, bekataria naiz eia. Izan ere, zur eta lur zeuden eginiko airanizuagatik Petlro eta

he-

rooekin zirenak, baita Pedroreu airan tzu-lagun Santiago eta Joan Zehedeoren semeak ere. Baina Jesusek esan zion Simoni: --Ez heldurtu, hemendik aurrera giza arranízale izango zara. Ontziak lehorrera a te ra zituzten eta, dena uizirik, jarraitu egin zioten (Etikas 5,1-1 1)

b a l d i n t z a t u a . O e n a k dirá harén seme eta alaba, E l i z a n b i z i d i r e n a k bezala E l i z a u t z i d u t e n a k ere. J a i n k o a k ez d u i n o r alde hatera u z t e n .

86 87

JAINKOACANDIK

DATORREN

H1TZA

GURE

BEKATUA

AITORTU

G e n e s a r e t l a k u r a i r i s t c a n , jesusek bere h e r r i a t i ez b c z a l a k o c s p e r i c n t z i a

G a l i l c a k o l a k u a n k o k a t u t a d a t o r k i g u n «mirarizko arrainketaren» k o n -

i z a n z u e n . Jentleak, h e m e n , ez. z i o n a u r k a egiten, «gainera z e t o r k i o u -

t a k i z i i n a oso c z a g u n a zen l e h e n k r i s t a u e n a i r e a n . E b a n j e l a r i batek

eta. A r r a n t z a l e h a i c k ez z e h i l t z a n , N a z a r e t c k o h e r r i k k l e a k bezala. m i -

b a i n o gehiagok jasotzcn d u gei tac ra, b a i n a L u k a s e k b a k a r r i k b u r u i z c n

rar) b i l a . « j a i n k o a r e n mezua» e n r z u n n a h i z u t e n . H a r é n p r e m i a z u c e n .

d u , aldi berean l e d e d t m , j a r r a i i z a i l e eta bekatari d e n S i m ó n Pedro p r o -

G e r r a t u a r x u n d i g a r r i a d a . k z d a s i n a g o g a k o h o r m a a n e a n gerratua,

tagonista d u e n gertaera h u n k i g a r r i batez.

n a t u r a e r d i a n b a i z i k . Jendea l a k u a r e n crtzean dago e n i z u t c n ; Jesús a i n -

Pedro (ede-gizona d a , Jesuscz i i l u r a t u a . H o n e n hitz.ck i n d a r gehiago

t z i r a k o ur b a r e e i a t i k ari d a . E z da ari i r a k a s l e - a u l k i a n esetita, r x a l u p a

d u t e harentzat hete esperienrziak b a i n o . P e d r o k o n g i d a k i i n o r cz d c l a

batean jarrita b a i z i k . Lukasek d i o e n e z , Jesusek h a l a k o g i m e apal ela sal-

eguerdiz a i i a n i z a n b a s i k o l a k u a n , are g u i x i a g o gavie/, cz h a d a deus ha-

m e a n «ziharduen irakasten» j e n d e a r i .

rrapatu. Baina Jesusek esan d i o cía Pedrok usté osoa d u harengan: «Zuk

jeitdetza «Jainkoaren mezua» entzutera z e i o r r e n . G i z o n h u r a J a i n k o a r e n a l d e i i k n i i n t z o z i t z a i e l a sumalz.cn z u l e n . L z z u e n besteei e n t z u t e n z i e n a e r r e p i k a t z e n ; cz z u e n i n o l a k o l e g c - m a i s u r c n a i p u r i k e g i ten.

Hihoi/.can nah.iri /incn

poz

hura

Jainkoak

bakarrik

pirz

z.iczaickccn. í í a r c k i n h a r r e m a n c t a n ¡arizcn z i t u e n Jesusek. U r t c a k geroago ere, lehen k r i s t a t i - e l k a t t c c t a n , esango zen

d i o z u n e z gero, b o t a k o d u i sarea». P e d r o b i b o t z leialeko g i z o u a d a aldi berean. L o r i u d u e n a r r a i n k e t a ii/claz h a r r i t u i a , «Jesusen o i u c i a r a c r o r i zen» eta

miraga-

n i z h o n d a diotso- " A l d e n i r e g . m d i k . Jauna. b e k i r a r i . i naiz ela!». P c d r o k elenen aurrean a i l o r i z e n d u

jendea

naturaltaMin

bere

bekatua eta J c s u s c k i n b i z i t z e k o ez déla

n ó t e t e b a d i o u n e berean.

«Jainkoaren mezua» c n i z i i t e t a z c i o r r e l a Jesusen jarraiiz.ailecngana. L u -

Jesús cz d a ikaraiz.cn bere o n d o a n jarrailzaile bekarari bat d u e l a k o .

kasek c s i i m o l d e ausari eta m i s t e r i o t s u bera d a r a b i l kasu b o n e t a n ere:

A l d c r a n r z i z , bere b u r u a bekatari nabari/, h o b e t o ulcrtti a h a l k o P e d r o k

jetideak cz d u ¡kaslcen a h o i i k ere n o k m a h i k o hitza e n t z u n n a h i ; hes-

¡esusen b a r k m i e n - m c z u . i eta bekatari cía g a i i z - e g i l c c n a l d c k o abegi-

tclako ))Íiz,a, j a i n k o a g a n d i k jaioa, c s p c i o d u t e . Jesuscna l)czalako Jiitza.

k o r t a s u n a . <dvz b c l d u r t u , b e m e n d i k aurrera g i z a arrantzale

¡zango

1 l o t i espero behar da beti prcdíkari kristau baten a h o t i k . E e d c z e s a n -

zara», (csusck j a r r a i l z a i l e bekatari i/.aícko b e l d i i r r a k e n d u d i o P c d r o r i

d a k o hitza. Jesusen cbanjelioan errotutako irakaspena. Jainkoaren egia ¡a-

era berak, J a i n k o a r e n s a l b a m e n - a s m o c i a n sai tzera begi ra, moca g u z -

sor/eu, harén b a r k a m e n a , harén h o n d o gabeko c n u k i a cía harén b i b o i z -

t i c i a k o g i z o n eta c i u a k u m c a k deit/eko eta bilt/eko d a r a m a n c g i i e k o r a

bcrrítzcko deia crago/penik gabe s u m a t z c n l a g u n d u k o d u e n m e z u a .

lotzen d u .

A s k o k gaur ere h i t z a p a l , s e n t i k o r eta errealisra b o r i espero d u t e , sc-

Z e r g a t i k kostatzen zaio bainbeste E l i z a r i bere b e k a t u a k o n a r t u eta

gurueník; e b a n j e l i o t i k d a t o r r e n a , bíhoizcan h a u s n a n u a eta Jesusen Ks-

b i h o t z - h e r r i t z c k o p r e m i a d u e l a aitonzear' E l i z a Jesnkristorena d a , b a i n a

p i r i t u a t e n eraginez esaua. E s p i r i t a h o r i h i k a z a i g u n c a u , p m f e u - p h u i -

ez d a J e s u k r i s t o . E z d u i n o r barritti behar harengan b e k a t u a i k u s t c a k .

tak egiteko j o k o a n sartu o h i gara, baina adicraztcko ezer g a r r a n t z i z k o r i k

E l i z a «santua» d a . Jesuseo E s p i r i t u a r e n amasa/, b i z i d e l a k o , b a i n a «be-

izan gabe egiaz. G i z a r i e a n c n t z u t e n d i r e n «proiezia» berak erlijio h i z -

kataria» d a , sanaran Espíritu h o r r i a ti r re egiten d i o l a k o eta e b a n j e l i o -

keran errepikatuz amaitzen d u g u sarritan.

t i k u r r u n d u egiten d e l a k o . B e k a t u a f e d e d u n e n g a n eta e r a k u n d e e t a n

dago; h i e r a r k i a n eta J a i n k o - h e r r i a n , a r t z a i n e n g a n eta k r i s t a u - e l k a r t e c t a n . D e n o k d u g u b i h o t z - b c r r i i / e k o beharra. E z al ela, beslalde, ebanjelioaren araberakoagoa, bere b e k a t u a a i t o r tzcko adorea d u e n E l i z a a h u l eta hau.skorra, m u n d u a r i bere m i s c r i a k e z k u t a l z e n a r u l c g i n r z e n d e n e r a k u n d e a baino? E z al dirá sinesgarriagoak gure elkarreak, beren b e k a l u a k a p a l k i a i r o r t u z eta ebanjelioaten araberako b i z i b i d e a r i gero eta gehiago l o t u z , K i i s i o r e n k m k i d c b a d i r a harén c b a n j e l i o a z a b a l t z e k o kmetan? E z al d u g u gaur ere asko i k a s t c k o P e d r o apóstolu h a n d i a g a n d i k , (esusen o i n e t a n bere b e k a t u a a i t o r i z c n d u e n bonetan?

Z e i n d a , a l a b a i n a , j a i n k o a r c n c g i a z k o jarrera g u r c h o b e n a r e n a u rrean? E z d a aise e r a n t z u n d e z a k e g u n galdera. I t u n Z a h a r r e a n b í d c l u zca i k u s d a i t e k e h o n e t a n era f e d e d u n o k , z e n b a i t e t a n , ez gara anr/eniatera ere iristen. Paul R i c o c u r , penlsalari ospetsuak zera ohartarazrcn d i g u : « O r a i n d i k bitle l u z c a d u g u , j a i n k o a r e n ba.serrea bere m a i r a s u n a i e n i r i s t u r a b a i n o cz d c l a s u m a t u arte». A r e tlcitoragarriagoa d u g u , o r d e a . k r i s t a u asko ez direla i n o i z Jcsusengan ageriko egin den b a r k a m e n e z k o eta o n g i n a h i z k o [ainkoa pozez onartzera iristen i k u s t c a . Ñola sortu ahal izan da gure a n e a n

Jainko

e r r e m i n d u cía errugile baten irutlia? Ñola ez a h a l e g i n d u intlar gu/.tick i 11. jentlea akais h o r r e i a l i k aicratzen?

I l U T S b C I T H i:/.IN OKF.IÍRAOOA

O s o hedatua dago c r r u d u n t a s t i n a erlijioak s a r t i u a k o zerbait d e l a k o a ren ustea. A s k o k uste dtiencv, dcsagertu e g i n g o litzateke e r r u d u n sen lit/.c h o r i J a i n k o r i k cz baiego, a g i n d u r i k ere c/ b a i l i t z a i c k c e g o n g o ela bakoit/ak bere nahia egin a b a l k o b a i l u k c . (¡au/.ak oso bestcla dirá, halerc. E r r u d u n t a s u n a ez tía (ededunok asneatutako /era, giz.tkí ovok b i z i d u e n esperientzia o r o k o r r a b a i z i k . Piloso (la n i o d e r n o a k b e h i n cía h e r r i r o g o g o r a i u tlucnez ( K a u i , I leidcggcr, R i c o c u r ) . Jainkoa sinetsi ala cz, d e n o k tlugu aurrez aurre e n v a í n a l e lazgarri h a u : o n a egitera tlcituak garcía suni.irz.cn d u g u , b a i n a okevra egiten d u g u b e h i n era berriz. S i n e s r u n o n a zera d a : Jainlsoarcn aurrean b i z i d u g u l a e r r u d u n ¡/.afearen c s p e r i c n t z i a . G a l d e r a , ordea, beste h a u ela: zein J a i n k o r c n aurrean? J a i n k o e r r e m i n d u era b i h o z g a b e baten begiradapean s e n i i t z c n banaiz. e r r u d u n , ez dago ezer m u n d t i a n h o b e n d u n a g o sentiaraziko g a i r u e n i k eta g a u z a s u n t s i k o r r a g o r i k . J a i n k o a , a l d e r a n t z i z , m a i t a s u n e z l a g u n , beti u l e r k o r eta eskua 1 tiza tzeko prest d u g u n norbait gisa b i z i bada, zaila da ezer argi, s e n d a g a r r i eta a s k a g a r r i a g o r i k p e n tsa tzca.

Bekatua Jainkoari egiten z a i o n kalte bat dcla uste dute askok eta berari k o m e n i z a i o l a k o «ezarri» tli/kiguki a g i n t l u a k ; horregatik z i g o n / e n d u bckataria. Ez. gara Jainkoari intcres.irz.cn z a i o n bakarra bcrc seme cía alabei k a l i c g a r r i zaien guztia saihesica dcla ikustera irirsi; b e k a t u a , izan ere, g i z a k i a i c n t z a t tía k a h e g a r r i , cz [ a i n k o a r e n i z a l . A s p a k l i a z a l d u z u e n h o r i A k i n o k o 'Tomas santuak: «lainkoa

mintz.cn d u g u , b a i n a

geure o n a r e n a u r k a jokatzen t h i g u l a k o bakarrik». Bcrc e r r u t l i i n l a s i u i c t i k a b i a t u z , [ a i n k o a r e n g a n epaile e r r e m i n d u eta z i g o r t z a i l c bat i k u s t e n d u e n a k ezin d u A i t a b o r r e n interés b a k a r r a g u ela gurc o n a dcla u l e r t u . B a r k a m e n a cía gi/.akoiagoak izan gaitezen l a g i i u i z a - c s k a i n t z a b e s i c r i k ezin d a e g o n , b c r c k o i k c r i a i i k eta c r r c n i i u i k k a b i l z c n ez, den Jainko horrengan. ( ¡cu gara, haren maitasunari u k o eginez, getne b u r u a k epaitzen cía z i g o r rzcii d i i u g u n a k . ()so adierazgarria tía Eukasek azaltzen d i g u n gerraerá. S i m ó n P e d r o Jesusen o i n c t a r a erori tía, bcrc h o b e n eta e z - d u i n r a s i m s e n t i p e n c k l o tsatuta: «Alde n i r e g a n d i k , Jauna, b c k a t a r i a n a i z - e t a U . I x t i n d i g a r r i a d a m a i t a s u n eta h a r k a m e n h u r s e z k o J a i n k o g i z o n egína d u g u n Jesusen e r a n t z u n a : «Ez b e l d u r t u , h e m e n d i k aurrera g i z a arrantzale i z a n g o zara».

bezala, J a i n k o a r e n aurrean ere. H o r r e g a t i k aitortzen d u bere b e k a t u a

BEKATURIK (ÍABEKO MORALA?

eta «jainkoaren a u r k a k o h o b e n » gisa o n a r t z e n . H o r i b a i , gizakiaren z o B c k a L u a r c n k o n t z i e n t z i a g a l d u egin déla, esan o h i d a sarritan. E z da era-

r i o n a besrerik b i l a r z e n ez d u e n J a i n k o a r e n a u r k a k o h o b e n . E>. d u g u

bat egia. G e r t a t t i d e n a da fedcarcn k r i s i a l d i a k e r r u d u n t a s u n a r i a u n e

i n o i z ahaztu behar b c k a t u a k J a i n k o a m i n t z . c n d u e l a ; b a i n a berak nett-

egiteko beste era bat ekarri d u e l a , ez beti a u r r e k o a b a i n o osastuitsua-

rrigabe maite gaituen izakiok gcute b u r u a r i kalre egiten d i o g u n heinean

goa. E g i a esan, m o d u nahasi eta bakarriagoan b i z i d u e r r u d u n i/a te hori

b a k a r r i k g c r i a t z e n déla h o r i hórrela. Jesusen aurrean t x u n d i l t i t a , P c d r o k bere bekatua a i t o r t u z c r a m z u t e n

h a i n b a r e k J a i n k o a alde hatera utzi dttenean. B e k a t u a b i z i t z e k o c r a r i k o i n a r r i z k o era z a h a r k i i u e n e a n geratu d i t a

d u : «Alde n i r e g a n d i k , Jauna, bckataria naiz-cta!». Jesús, ordea, ez. da ha-

batzttk. B e r e n txarkeriak «kutsatuta» sentitzen dirá, niaite d i t u z t c n e n

rengandik aldcntz.eii; alderantziz, egiteko berri bar ematen d i o : «Ez. b c l -

o n d o a n b i z i t z e k o u o r ez d i r e l a . E z d u t e J a i n k o barkaiz.aileareu cspe-

d u r t u , h e m e n d i k atttrera giza arrantzale ¡zango zara». B e k a t u a aitortzea

ricntzia ezagtttzen, baina ez dute beren b a m e - e g o n c z i n e r i k askattiko d i -

eta barkamena eskatzca, pertsona gisa eraberrirzeko eta haziz. joateko cra-

tuen beste b i d e t i k a u r k i f u .

rik osasuntsuena tía s i n c s l u n a r c n t z a i .

Beste b a t z u c k , a l d i z , «lege-utrat/.e» gisa b i z i t z c n d u t e b e k a t u a . Egia da « m a n d a m e n d u »

batz.uk e/.abaru dittiz.tela k o n t z i c n t z i a t i k , b a i n a

beren baitatik ez. da J a i n k o legelatiarcn i r u d i a dcsagertti eta, b o r i h ó -

E/.

BEI.DURTU

rrela, ez. d a k i t c beren b u r u a k ñola k o k a r u J a i n k o horren aurrean. U r r a kera gisa b i z i ditir/tc h o h e n a k eta ez d u t e h o t r e k i n b i z i t z c n a s m a t z c n .

E r r u a , bere h o r r e t a n , cz. da erlijioek asmatu tinten zera. Giza cspericn-

A s k o dirá bekatua «auto-salaketa» gisa bizi dutenak ere. )ainko-(edca

tzia zahar eta hedatuenelakoa tía. Erlijio-sentipena azalcralu b a i n o lehen

(Patd

s u m a litekc perisonarengan, zerbaitetan «huts egin» delako sentipen

R i c o e u r ) b i h u r t u z joan zaic bohena. E z dure i n o r k epaitu beharrik. Be-

h o r i . Ara/.oa cz tía erruaren b i z i p e n a , horri atirre egiteko m o d u a b a i z i k .

raick egiten dute h o r i . Ñola askatti, ordea, norberaren gaitzespen h o -

B a d a errua m o d u osasuntsuan b i z i t z e k o era bat: p c r t s o n a k bere

rretatik? A s k i ote tía iraganaz ahaz.ru eta ñor bere e r a m z u k i z u n a ezaba-

e g i t e k o c n ardura bercgamitzea, eragin ahal izandako kalteaz t l a m u iza-

a h u l d u z j o a n z.aicn l i e i n e a n , «salarzailcrik g a b e k o salaketa»

tzen saiatzea? Bada b e k a t u a «bizipen psikologiko» b i h u r t u n a h i izan d u e n i k ere, beste askoren arrean. Pertsonarcn b l o k c o bar cragingo l u k c , h o n d a , be-

Lea era aurreramzean jokahidez hobeiz.cn a b a l c g i n t z c a . Hórrela bizirik, erruaren c s p e r i c n t z i a p e r t s o n a r c n h a z k u n d e k o u n e bat tía, h c k l u t a s u nera b i d e a n .

kattiak. B c k a t a r i a , bere a h u l e z i e n b i k t i m a d e n n o l a - h a l a k o «gaixoa» l i -

B a i n a b a d i r a errua b i z i t z e k o osasunrsuak cz d i r e n erak ere: pertsona

tzateke. B a d a «bekaturik gabeko» m o r a l a z h i t z egitera iritsi deník ere.

bere d u i n t a s u n i k czean ixtea, o r b a n eta z i k i n k c r i a z k o hattr-scntipenak

B a i n a b i z i b i d e m o r a l i k e r a m a n ote l i t e k c , c r r t i d u n t a s u n a b i z i gabe?

sustatzea, a u t o - e s t i m u a suntsitzea eta n o r k bere b u r u a hutsaren h u -

B e k a t u a errealitatc bat d a sinestunarentzat. Alferrik estali nahiko

ra-ngo b i h u r t z c a . H a l a k o a k bcrc b u r u a nahigabctz.cn eta beherar/.en d u ;

d u g u h o r i . A s k a t a s t m a oso b a l d i n t z a t u r i k b i z i d u e l a airortzen b a d u ere,

b o r r o k a n d i h a r d t i , b a i n a , eginabalak eta b i c g i n t l a ere, ez d u askapena

bere b i z i t z a r e n e r a n t z u l e sentitzen d a k r i s t a u a ; bere bttruaren aurrean

l o r t z e n , cz da pertsona gisa h a z t e n .

K n s t a u a r i dagokío bere e r r u d u n - e s p e r i e n r z i a m a i t a s u n htitsa d e n J a i n k o a r c n aurrean b i z i r z e a . M a i r a s u n h o r r i ez z a i o l a leíala izan aitorZORION

cuko d u fededunak. H o r r e k crabateko z a m a era larritasuna d a m a i o bere

F7ZOHIKOA

e r r u a r i . U n e berean, ordea, askatu egiten d u h o n d o r a t z e t i k ; j a k i n , bai bairaki, bekarari izan arren, J a i n k o a k o n a r t u egiten duela: beti a u r k i d c zake harengan txarkeria era b o n d a m e n o r o t a t i k aterako d u e n c r r u k i a . Kontakizunak d i o e n e z , Pedro, bere deusezak gainez e g i n d a , Icsitscn o i n e t a r a e r o r i z e n , h a u esanez: «Alde niregandik, [auna,

bckataria

naiz-cta!». Jesusen eranrzuna ezin zen h a u besterik izan: »Kz belduriu»; cz izan b c l d u r r i k b c k a t a r i a izan eta ture ondoan z a m l e l a k o . I leu l a , íe-

Jesús, ikasleekin nienditik jaitsi ondoren, zelaigune batean gelditu zen. Ikasleetariko asko harekin ziren; baita herriko jcnde-lalde handia ere, Judea osotik, Jerusalemdik, eta l i r o eta Sidongo ¡tsasaldetik etorria, hari entzutera eta bereak gaitzetalik senda zitzan. Jesusek, ikasleei begira, honeía esan zuen:

d e d u n a r e n z o r i a : b a d a k i bckatatia deia, b a i n a badakí, une berean, |c-

- Z o r i o u e k o a k behartsuok, zuek baituzue Jainkoa errege.

susengan agertu d e n J a i n k o horrek b a l d i n t z a r i k gabe onart/en, ulertzen

Zorionckoak orain gose zaretenok, aseko baitzaituzle [ainkoak.

eta m a i t a t z c n d u e l a ere.

Zoriouekoak orain negar egiten duzuenok, barre egingo baituzue. Zorionckoak zuek, Gizonaren Semea déla eta, jendeak gorrotatu, kanpora bota eta madarikatuko zaituzlenean eta ¡zen txarra einango dizuetcncan. Alai zaitezte egun horretan eta egin pozez jauzi, Kandía ¡zango baita zuen sari a zeruan; gauza bcra egin zieten profetei jende horren gurasoek. Baina ai zuek, aberatsok, bai baituzue zeucn poza! Ai zuek, orain aseak zaudetcnok, gose ¡zango haitzarete! Ai zuek, orain barre egiten duzuenok, aieue eta negar egingo baituzue! A i zuek, m u n d u guztiak zuetaz ougi hitz egingo duenean, gauza bera egin baitzieten sasiprofetei jende horren gurasoek!

(Lukas

6,17.20-26).

ZüRlONfc'KCMK, G U K BAZTI-RTZP.N U I T l )(,UNAK

Jesusek cz. zuen cz agilite politikorik, ez erlijiozkorik herriak bizi zuen zu/cntasunaren aurkako egoera akkuu ahal izateko. Hitzaren indarra

b a i n o cz z u e n . Egoera bar edo besteren aranera, Jesusek Galilcako herri xkc tan botacako o i h n i r a u h z a i l e a k jaso d i z k i g i u e ebanjelariek.

Ja-

r r a i t z a i l e e k o n d o g o g o a n g o r d e z i t u z t e n harén z o r i o n t a s u n a k .

O p a r o t a s t m a r c n gizartera m o l d a t u r i k b i z i garenok ez d u g u i n o r i Jesusen z o r i o n t a s u n a k a l d a r r i k a t z e n j a r d u t e k o e s k u b i d e r i k . E n t z u t e a d a egin behar d u g u n a eta bebartsuei, gosetuci eta negarretan d i r e n e i J a i n -

J e n d e p o b r c t u c n arrean a u r k i t z e n d u g u Jesús: beren l u r r a k lur-jabe aJialtsuengandik ezin deferida ditzaketenen arrean eta hauei diotsc: « Z o -

k o a k b e g i r a t z e n d i c n bezala begirarzen hasi g u ere. I Jorretatik jaio l i tekc gure b i h o t z - b e r r i t z c a .

r i o n c k o a k czer cz d u z u e n o k , J a i n k o a baita z u e n errege». Z e r j a t c k o r i k ez d u e n g i z o n eta e m a k u m e e n goseari so e g i n , era e z i n da isilik e g o n : " Z o r i o n c k o a k o r a i n gose zarerenok, aseak i/.ango baitzarete». N e k a z a -

B l . l l A R T S U A K SI.RIOSKI H A R I U

r i c n amorru-malkoak i k u s i d i t u , zcrga-bilt/.aileek u z t a - z a r i r i k o n e n a k e n d u dietenean eta adorea ematen die; « Z o r i o n c k o a k o r a i n negar egi-

( ) h i t u gara «zoriontasunak- M a t e o r e n c b a n j e l i o a n ageri d i r e n erara c n -

ten d u z u e n o k , barre e g i n g o baituzue».

tz.uicn eta h e r r i a k l e abetaisetako kristattoi gogorra egiten zaigu E u k a -

H o r i guztia cz a! d a iseka egitea? Ez al da z i n i s m o a ? 1 Eda zatekeen,

sek dakarren resma iraktirtzea. Ebanjclari h a u eta irakurtz.cn ziotenetako

txalct

asko aski d i r u d u n a k z i r e n , d i r u d i e n e z . I Eda ere, Eukasek cz d u Jesusen

b a i c t i k a r i k o b a l i t z a i e , b a i n a b e r a i c n a r i c a n d a g o . [,z. d a r a m a d i r u r i k ,

m e z u a l e u n t z e n ; a i t z i l i k , are m o d u p r o b o k a r z a i l c a g o a n a u r k e z i e n d u .

h a l d i n eta J e s ú s ' I ' i b c r i a d e s k o j a u r e g i b a i e r i k edo J e r u s a i c m g o ;

o i n u t s i k d a b i l , j a n t z i - e r a n l z i r i k gabe. I n g u r u n c k o beste b c h a r i s u a k b e z a l a k o x e a d a , fedez eta e r a b a i k o n h e n t z i t u r i k m i n t z o z a i c .

B c h a r t s u c n a l d e k o " z o r i o n t a s u n e n " a l b o a n , aberarsen a u r k a k o " z o rigaizloak

gogoratzen

ditu Eukasek: «Zorionckoak

beharisuok...

Era bcbarrsuck u l c t i t i d i o t e . E z dirá z o r i o n e k o , ezta gutxiago ere, be-

o r a i n gose z a r e t e n o k . . . o r a i n negar egiten d u z u e n o k » . B a i n a " a i z u e k ,

hartsu direla-eta. Bizi d u t e n miseria ez da egoera des i raga rria, ezta ames-

aheralsok... o r a i n aseak z a u d c l c n o k . . . o r a i n barre egiten duzuenok».

tckoa ere. Jesusek «zorioneko- esaien die [ainkoa beren alde berean d u -

E b a n j c l i o a e z i n dugu jarrera beraz e n t z u n g i z a k i g u z i i o k . B c h a i i s u c n -

relako. B e r e n oinazea cz da h e l i r a k o ¡zango. Jainkoak a i l o r t u k o d i e zor

izat i t x a r o p e n c r a k o g o n b i d a p c n a egiten d u e n " a l b i s t e o n a " den une be-

z.aicna.

rean, b i z i t z a c r a l d a t z c k o deia egiten d i c n m e h a t x u a da a b c r a t s c n t z a i .

Jesús ci-realista d a . B a d a k i bere bit/ck cz. chítela hehartsuen g o s e - m i -

Ñola e n t z u n m c / u h a u , gure k r i s t a u - e l k a r i c e l a n ?

seriak berebalakoan a m a i t u k o d i r e n i k esan n a h i . M u n d u a k , ordea, h o -

E z c r b a i n o l e h e n , m u n d u a n d u g u n e g o c r a r i k lazgarrienaren a u -

riek d i r e l a J a i n k o a r c n seme eta alaba k u t t t i n c n a k j a k i n behar d u ; eta

rrean k o k a i z c n g a i t u Jesusek: herari g e h i c n s u l r i a r a z t c n d i o n a , J a i n -

horrek crabateko seriotasuna ematen die baien d u i n t a s u n a r i . H a l a k o c n

koaren b i h o l z e r a gehien ¡listen d e n a , b e g i - b i s t a n ugarien dueña. H o t s ,

b i z i t z a sakrattia d a .

b c r r i a l d c abcratsclan, gu gen ere, n e u r r i batean gaiztakide i z a n i k cía ztt-

E l o r i x c d a Jesusek argi u t z i n a h i dueña ztrzentastinik g a b e k o m u n d u h o n e t a n : i n o r e n interesik gabckoak direla J a i n k o a r c n arreta nagusia era-

z c n g a b c k e r i a t i k a n k e r r e n a k mila eraían estaliz, ahazien saiatzen garen errealitatea.

kartzen d u t e n a k ; g u k baztertzen d i t t i g u n c k betetzen d u t c l a o h o r e z k o

G e u r e b u r u a k engainatzen jarraitu n a h i d u g u ala begiak hehartsuen

lektia J a i n k o a r e n b i h o t z c a n ; h e m e n h a b e s i t i k o d i t u e n i k ez d u c e n o k d i -

errealitatera ireki n a h i dittigu? B a al d u g u , b e n e t a n , h o r r e t a r a k o b o -

rela, h a i n z u z e n ere, J a i n k o a aitatzat d a u k a t c n a k .

r o n d a r e r i k ? I n o i z s c r i o s k i h a r t u k o ote d i t t i g u j a t c k o r i k eta d u i n t a s u n i k

gabe b i z i direnak? A h o t s i k cea a b a l m e n i k ez dutenak? G u r e ongizate rako b i d e a n k o n t u a n hartzen ez d i l u g u n a k ? K r i s t a u o k ez gara b e h a r t s u e k k r i s i a u r a s i m a r e n h i s t o r i a n d u r e n ga rranrziaz o h a r r u o r a i n d i k . Beste i n o t k b a i n o gehiago, horiek egiten digu te argi gente egiazko egoera i k u s t c k o ; horiek astimzen dute gtire kontzientzia eta horiek d i t a b i z i m o d u z a k k u z e r a gonhidai/.cn s;aittizienak i ioriek lagun gaitzakete b i h a r k o Bliza ebanjelioaren araberago taxutz.cn. I Ioriek egin gaitzakete gi/.akoiago; hots, zorrotzago, elkartuago eta esku/ahalago izanez b i z i t z e k o g a i . ( ¡ e r a e z i n e z k o a b i a d u r a n ari da h a z i c n abcraisen eta hehartsuen arl e k o leizea. B i l i a r gaur b a i n o zailagoa egingo zaigu i n u n d i i a r e n aurrean Jesusen Eliza m o d u a n agertzea, u n e berean mutiduko a h u l era babesgabeenak ahazten ditugun birariean. Ehatijcíioaz. ahaztu giiuczkc pobreak seriotasuu osoz hartzen ez b a d i t u g i i . E g u n e t i k c g u n c r a gero eta zailagoa e g i n g o zaigu Jesusen oharra entzutea herrialde aheraisetan: -d'.zin zaitezkete J a i n k o . t r e n ela d i r u a r e n m o r r o i izan».

lasanezina

e g i n g o zaigu h o r i .

H o i ten esanera crantztinez. jokatzera o b i i u a k gaudenez, kosta egiten zaiuti c u r e i t s u m e n a z eta askatasunik ezaz oharrzea eta era sakon eta jalorragoan b i z i t z c a . A s k e garda usté d u g u era, egiaz, otzandttta b i z i gara: azkartzat d i t t i g u gcurc b u r u a k , b a i n a gizarreak eskaint/en d i g u n a t i b a k a r r i k egiten d i o g u j a r a n i o n . B a d a , ordea, l a n i a g o r i k ere. G u r e b a i l a n k o m / . i e n i z i a r e n abolsa e n t z u t e n d u g u l a tiste d u g u eta egiaz g i z a t t c - k o n t z i e n t z i a k o «baloreak» dirá nagusi d i t u g u n a k , oso izeu zehatzak d i t u z i e n baloreak, gainera: 011gizatca, seguírasmia, ospea, gogobctct/.ca. i r u d i a , d i r u a , a g i n t e a . . . Jainkoak m u n d u g i z a k o i a g o a egiteko d u e n egitasmoa o n a r t u ahal i z a i c k o , « o h i k o j a k u a t c » b o r r e t a t i k askatzeko d u e n g o g o b i z i a d a g a u r k o i k c r t z a i l e c k [estiscngan gehien uabarmcntz.cn d u t e n czatigarrietako bat. A r g i a da d a k a r r e n m e z u a : g i z o n - c m a k t i m c guz.ticnizat h i z i m o d u ti ti i 11 eta z o r i o n t s u a g o a n a h i d u e n J a i n k o a r c n a b o l s a e n t z i m e z b i z i t z c n ikasi beharra dago. « O h i k o j a k i t a l c a r c k i n v a l d c c a u i z , oso b e s i c k i k o b a l o r c c t a u o i n a r r i tutako m o d u berri eta p r o b o k a t z a i l e a n bizi da Jesús cía era bertsuan h ¡ zitzera g o n b i d a t z e n g a i i u : e r r u k i i s i i a k i z a i c a , z o k o r a t u a k babestea, b c -

Ol U K O JAKI'IAI'IARl'.N Al D E A N

O l i a r r u r i k ala o h a r k a h e a n , d e n o k ikasten d u g u gure k u l t u r i n g u r u i i c lik b i z i l z e n . ( ii/arteau nagusi d e n «ohiko ¡akilatea- geuregan.uuz joan o l i i gara tuteen j o a n - c i o n i a n . A z k e n e r a k o , hori bihurtz.cn da «kultur konrzientzia»: gure bizir/a, zati h a n d i batean, ulertti eta b i z i t z e k o 1110d i t a eratz.cn d i g u n a . " O h i k o iakiratc» horrek osatzcn d i t u gure b i z i e r a r i , ia o h a r k a b e a n ,

hattsuen z e r b i t z u r a egotea, h a k l i n l z a n k gabeko barrera egilea, gizaki ototen duintasLinaren a l d c k o b o r r o k a n jardurca dirá begien aurrean jartzcu di/.kigun balore n a g u s i c n e l a k o a k . ' l e s t u i n g u r u horreran e n t z u n behar d i u i g u jesusen h i r z o k : « Z o r i o n c k o a k b e h a r i s u o k . . . o r a i n gose z a r c i e n o k . . . o r a i n negar egiten d u z u e n o k . . . z u e k b a i t u z u e J a i n k o a e r r e g o - . J a i n k o a k oso

bestektko

m u n d u batean izan n a h i d u errege: z o r i o n a eta d u i n t a s u n a d e n e k ezag u t u k o d u t e n m u n d u a n , alegia.

n o r a b i d e a emaren d i o t e n o i n a t r i a k , baloreak eta i r i z p i d e a k . 1 l a l a k o ¡ o k a b i d e a ez d a bat edo hesteri gerratua. H a l a izaren da o h i z . A r e gehiago: esan l i t e k c , g i z a r i e a n nagusi den «ohiko Jakitatea» bcreganatzca déla, askorcntzat, h e l d u izatera irisrea.

ZEIN

ZORION?

Z o r i o n c k o a k , a n u l e n zuzengabekeria, beriotza, t o r t u r a , abusu eta s u frí menengatik negar egiten dutenak. M a d a r i k a t u a k , beren ongizatea go-

D c n o k d a r a m a g u g u r c b a r n e - m u i n c t a n z o r i o n - g o s e eta egarri asc-

zatzen ari d i r e n b i tarrean besteen oinazeaz barre egiten d u t e n a k .

e z i n a . G i z a k i a n o n a h i a u r k i t z e n elugula ere, g u k bilatz.cn d u g u n z o r i o n c k o izatea b i l a t z e n d u e l a berak ere e d u k i behar d u g u beti argi eta garbi.

ZORIONA,

MÍ.HAIXUPEAN

Z o r i o n a zer d e n era ñola a u r k i d e z a k e g u n galderzean, ordea, ez. d u g u erant/tm aski argirik e m a t e n asmatzen. Z o r i o n a , beti, falta /al-

M c n d c b a l d e a k ez d u m a i t a s u n a / h d a t u n a h i i z a n , g i z a k i a r e n era g i -

gún zerbait izan o h i da; o r a i n d i k erabat geureganatu cz d u g u n zerbair.

z a r i c a r c n b i z i eta z o r i o n e r a k o bidé gisa. Jesusen zoríontastmak m i n -

Z o r i o n t a s u n a k xumetasunez enr/uteak, horregatik, oso o i h a r t z u u berezia sorrarazten d u beti g u r e g a n . Beren paradoxaz b e t e r i k o ktttstiak,

tzaira ulertezina era sinestezina izatcn ¡arraitz.cn dure, baila kristau izena d a r a m a g i m o n t z a L ere.

batetik, t x u n d i t u t a uzten gaitu. Beren batían daramaten agintzaria, bes-

G u k beste g a u z c i a n ¡arri d u g u z o r i o n a . Z o r i o n a o n g i z a r e a r e k i n tta-

tetik, crakargarria egiten z a i g u , c r a n r z u n a e m a t e n b a i l i o gure barne-

bastera ere iritsi gara, l.ta g u t x i izan a i r e n o z e n k i a i t o r t z e k o ausardia

m u i n e t a n d a r a m a g t t n egarriari.

dutenak, «dirua edukitzea» da, askorenrzat, gauzarik crabakigarricna z o -

k b a n j c l i o a z o r i o n t s u i z a l c k o dei bar déla ahaztu z a i g u k r i s r a u o i . kz.

riontsu izalcko.

n o l a n a h i , Jesusek iradokirz.cn d i z k i g u n b i d e e t a t i k b a i z i k : e g u n g o g i -

la cz dute beste bízi-proiekrurik. l.an egin, d i r u a izateko. D i r u a i z a n ,

za rica k eskaintzen d i z k i g u n c n aldean oso bestelakoak. 1 l o r r a i x , gurc

gauzak erosteko. í iauzak e d u k i , gízartean Icku bat lorru eta ñor i z a l c k o .

apusturik handiena. Jesusek d i o e n e z , hartzca b a i n o h o b e da c m a i c a , m e n d e r a i z e a b a i n o

I l o r i da g u k sinesten duu,un z o r i o n a . Z o r i o n a r e n hila egin o h i d u g u n bidea.

hobe zcrbitzatzea, pilatzea b a i n o hobe partekatzea, m e n d e k u hart/ca

I [orrelakoa da, azken batean, bizi garen gizartea: oharrz.cn gata h o r i

b a i n o hobe barkatzca. Jesusek arrazoi d u e l a o h a r i z e n gara b a r r u - b a -

g u z t i a z e n i z u g a h c k e r i a déla, b a i n a cz gara b e n c i a k o z o r i o n a b i l a l z c k o

r r u a n , gure b a i l a n g o r d c i z c n d u g u n o n e n a r i kasu egiten saiatz.cn ga-

gauza. Atscgín z a i g u gurc b i z i c r a , n a h i z cía cz. gaituela z o r i o n t s u e g i -

reucan. kta Jesusek a l d a n i k a t u z i t u e n z o r i o n t a s u n a k eta m a d a r i k a z i o a k

ten s u m a t u .

o i h u k a t z c k o p r e m i a sentitzen d u g u gaur ere ge tire h o n d o r i k sakonenea n.

Jesusek ez, zucla z o r i o n i a s u n e z bakarrik h i t z egin izan beharko genuke k o n l u a n fededunok; m e h a t x u z betetako madarikazioak ere jaurti z i t u e n ,

Z o r i o n c k o a k , behartsu izatcn d a k i t e n a k , d u t e n apttrra s e n i d e c k i n

m a i l a s u n e r a k o d e i a r i ent/ungor egin eta b e r e n ongizatea pozarren go-

partekatzen d a k i t e n a k . M a d a r i k a t u a k , b e r e n o n d a s u n e z eta interesez

za tzen d u t e n e n a u r k a . Hau.xe d a Jesusen m e h a t x u a : beren b i h o t z bere-

b a i n o k c z k a t z e n cz d i r e n a k .

k o i a k irríkatutakoa l o r r u eta siozarzen d u t e n a k o h a r r u k o dirá, e<nmen

Z o r i o n c k o a k , besteak esplotatu, z a p a l d u eta m e n d e a n h a r t u n a h i ez

batean, bcraientzat ez dagoela jadanik g o z a t u d u t e n z o r i o n a besterik.

ditu/.telako. gosea eta p r e m i a sentitzen d u t e n a k . M a d a r i k a t u a k , p r e -

B a l i t c k e Jesusen hitzetan gordetzen d e n egia sakona sumatzen hasiak

m i a d u n e n g a t i k k e z k a t u gabe, lasai eta aserik b i z i t z e k o gai d i r e n a k .

ion

garen garaietan bízitzea: " A i z u e k , aberatsok, bai b a i t u z u e zeuen p o z a !

101

A i z u e k , o r a i n aseak z a u d e r e n o k , gose izango bairzarece! A i zuek, o r a i n barre egiten d u z u e n o k , aiene eta negar egingo baituz,tie!». H a s i a k gara z o r i o n a ez dagoela o n g i z a t e butsean s e n t i t z e n . O p a t o -

12 BARKATU

tasunaren zibilízazioak b i z i t z e k o b a l i a b i d e a k e m a t e n d i z k i g u l a , ez, o r dea, b i z i t z e k o arrazoiak. A s k o k egun d u t e n atseginik eza ez d a , b a k a rrik eta nagtisiki, e k o n o m i a r e n k r i s i a l d i a g a i i k ; l i i z i t z e k o , b o r r o k a t z c k o , g o z a t z e k o , s u f r i t z e k o ela i i x a r o t e k o b e n e i a k o arrazoien krisiakliagaíik b a i z i k , batez ere. J e n d e z o r i o n t s u gtitxi dago. ( lanza asko ikasi d u g u , b a i n a ez d a k i g u z o r i o n t s u izaren. I lainbeste gauza behar d u g u n e z , gizajo behartsu b i h u r t u gara. ( í e u r e b u r u e i gezurretan j a r d u n , íruzur era s a l d u k e r i a k egin eta elkar b o n d a t z e k o gauza izaren gara, geure ongizatea loriz.eko b e l b u r u bakarrez. lira hórrela ez dago z o r i o n t s u ¡zaterik. l'.ta Jesusek arrazoi ¡zango balu? E z al dago gure «zoriona» m e h a t x u b a n d i e g i e n mende? l'.z al d u g u bestelako gizarte bal b i l a t u behar? Bere xedea e i e n g a b e k o garapen materiala ez, b a i z i k ela g u z t i e u e z i n b e s t e k o beharrei e r a n i z u l e a izango dueña? K z ote ginarcke z o r i o n i s u a g o izango, p r e m i a g u t x i a g o izatcn eta gehiago parickaiz.cn i k a s i k o bagenu?

Kgun haíetan Jesusek bere ikasleei esana: - B a i n a zuei, entzuleoi, hau diotsuet: Maitalu etsaiak, egin ongi gorroto dizuetenei, hedeinkatu madarikatzen zaituztcnak, egin otoitz izen ona kentzen dizuctenen alde. Masaila batean jo tzen zaituenari eskaiiii bestea ere; soin-gainekoa kentzen dizunari, ez ukalu soinekoa ere. Eskatzen dizun edonori, eman, eta zeurea kentzen dizunari, ez bihurtu arazi. Eta besteek zuei egitea nahi duzuena, egin zuek ere hesteei. M a i l e zaiuiztenak bakarrik maite badituzue, zer esker on zor zaizue? Bekatariek ere maite dituzle beren maitaleak. Ela ongi egiten d i zuetenei bakarrik egiten hadiezue ongi, zer esker on zor zaizue? Bekatariek ere egiten dute beste horrenbeste. Eta ordaina hartzekolan bakarrik ematen haduzue maileguz, zer esker on zor zaizue? Bekatariek ere aurreralu ohi die elkarri, beste hainbeste hartzekolan. E z ! Zuek maitatu etsaiak, egin ongi eta eman maileguz ordainari hegiralu gabe: bandia izango da zuen saria eta Cloi-goikoaren seme-aiaba izango zarele, ona baita bera esker txarreko eta gaiztoentzat. Izan zaitezle errukitsuak zuen Aita errukilsua den bezala; ez gaitzetsi inor eta Jainkoak ere ez zaituzte gaitzetsiko; ez kondenatu inor eta Jainkoak ere ez zaituzte kondcnaluko; harkatu, eta Jainkoak ere barkatuko d i zue; eman, eta emango dizue: neurri betea, sakatua, eslutua eta leporainokoa emango dizue altzora. Izan ere, zuek zein neurriz neurtu, halakoaz neurtuko zaituzte Jainkoak (Eukas 6, 27-38).

102

103

ETSAIA

ZER

MAITATU

DA BARKATZEA?

«Zuei, e n t z u l e o i , hau diotsuet: m a i t a t u etsaiak, egin o n g i g o r r o t o d i -

Jesusen m e z u a argia eta zehatza d a : «Maitatu etsaiak, egin o n g i g o r r o t o

zuetenei». Z e r egin, f c d e d u n o k , jesusen h i t z h a u e n aurrean? Ebanjeliotik

dizuetenei». B i z i ote litekc h a l a k o jarrera/.? Z e r d a eskatzen zaigtma?

kendu? G e u r e k o n t z i e n i z i e n h o n d o t i k atera? E»un hobeetarako

Etsaia bera ere m a i t a ote dezakegu? «Barkatzcaren» esanahia hobeto eza-

latía?

K u l t u r a hat edo heslekoa i z a n , ez d a asko aldatzen g i z a k i a k «etsaiaren» aurrean —hots, k a h c a bcsterik h x a r o n ezin d u g u n a r e n a u r r e a n d u e n funtsez.ko jarrera. Lisias atenastarrak ( K r i s r o a u r r e k o V . mendea)

g u t u z hasi b e h a r k o g e n u k c , a g i a n . L e h e n i k c í a b e h i n , garrantzitsua da g u r c b a i l a n sortzen d i r e n haserrc-, o l d a r t z e - c d o e r a s o k o r t a s u n - s c n t i p e n a k

ulertzea eta

onartzea.

gaur e g u n askok o n g i i k u s i k o l u k e t e n f o r m u l a p e a n d a k a r k i g u a n t z i -

N o r m a l a k dirá. Z a t i r i t u l a gande. ( ¡cure baitako bakea berreskuratu be-

n a t e k o G r e z i a h a r t a n nagusi zen i k u s p e g i a : «Aran f m k a t u t z a t d a u k a t

bar d u g u geure b t i r t i a t i k a l i c gehiago ez egiteko; horrek l a g u n d i e z a -

n o r k bere etsaien kaltea b i l a t u eta a d i s k i d e e n z e r b i t z u r a jarri behar

g u k e era osasuntsuagoan

duela».

crantztiten.

M e n d c k t i r i k ez hartzea da b a r k a t z c n d u e n a r e n lehen erreakzioa. E z maitasti-

da gauza erraza. M c n d c k u a izatcn da gurc harnean ia berez sortzen den

naren a g i n d u a k ebanjelioan d u e n g a t r a n r z i i r a u l t z a i l c a , exegetek kris-

erantzuna, z a u r i t u edo m a k u r r a r a z i gaituztenean. G u r c oinazea orekatu

r a u - m e z t i a r e n erakusgarri garbientzat d u t e n a .

n a h i izatcn d u g u , eta kalte egin t l i g u n a r i sufriaraziea b i l a t z e n . B a r k a -

I l o r r e g a t i k , are eta n a b a r m e n t z e k o a g o a

da etsaiaganako

Jesusek, etsaiaganako maitasunaz m i n t z o denean, ez d u harenganako e s t i m u a edo o n g i n a h i a b u r u a n ; b a i , ordea, harén o n a r e n a l d e k o g i z a -

t z c k o , i n d a r r a k gurc k a l t c - o r d a i n a k a s m a i z c n ez galtzea da g a r r a n t z i tsua. E r a b a k i g a r r i a d a , batez ere, gurc e r r e s u m i n a ez. arcagoizea. G o r r o -

legezko jarrera s a k o n a . Jesusen ustetan, pertsona bal gizalegekoa d a , b a l d i n eta maitasuna

toari gure b i h o t z c t a n sartzen ez uztea. E s k u b i d c a d u g u justizia egin d i e -

bada harén jarditera guztiaren o i n a r r i . Llsaiaganako jarreta bera ere ezin

zagtiten; barkatzcn d u e n a k ez die hete c s k u b i d c e i u k o egiten. B a i n a ga-

da salbuespen g e r i a t u . A z k e n e r a i n o gizalegeko denak etsaiaren d u i n t a -

r r a m z i i s u a da egin d i g u t e n kaltctik sendattiz ateratzea.

suna errespetatzen d u , baita desitxuratttrik ageri bazaio ere. L z d u hura

1 .itekecna da barkaizeak d c n b o r a eskatzca ere. Barkatzea cz d a , d e n a

m a d a r i k a t z e k o jarrera haztertzailea hartzen, onespenezko jarrera b a i n o .

azkar k o n p o n t z e n d u e n b o r o n d a r c a r e n e k i n t z a . B a r k a m c n a , gehiene-

D e n e n g a n a irislen d e n eta, s a l h u e s p e n i k gabe, g u z t i c n o n a bilatzen

ran, prozesti baten o n d o r i o a tía; b e r t a n parte hartzen dute s e n r i k o r t a -

d u e n m a i t a s u n b o r i x e d a , h a i n z u z e n , Jesusen c b a n j e l i o a n arnasa h a r -

s u n a k , t i l e r m e n a k , z e n t z u m e n a k ela, l e d c d t m a r i d a g o k i o n e z , baita

tzen d u e n a k g a u r k o gizarreari e g i n l i e z a i o k e e n e k a r p e n i k giz.alegezko-

gure b i z i - o i n a r r i d e n J a i n k o barkatzajlcarcngan d u g u n fedeak ere.

cna.

B a r k a t u ahal i z a t c k o , b e h a r r e z k o a gertatzen da h a t z u e t a n gure senmaitasun horrek.

t i p e n a k n o r b a i t e k i n partekatzea ere. Barkarzcak ez d u egin z a i g u n k a l -

Z a u r i h a n d i c g i a k d i t t i g u b a r k a t u ahal i z a t c k o . D c n b o r a behar izatcn

tea ahaztea eskatzen; b a i , ordea, m i n egilearentzat eta m i n d u a r e n t z a t

d u g u barne-bakca berrcskuratzcko. G e u ere J a i n k o a r e n p a z i e n t z i a r i eta

kalte gutxiago egingo d i g t m erara gogoratzea. Bere harnean hobeto sen-

b a r k a m e n a r i esker b i z i garela g o g o r a t z e k o ttneak dirá.

titzera i t z u l t z c n d a h u r k o a r i barkatzera i n s t e n d e n a .

E z í n e z k o a d i r u d i , z e n b a i t e t a n , etsaiarenganako

104

105

B a r k a m c n a hórrela u l e r t z e n d u e n a k hadakí, beti gure z u z e n g a b e k e rien eta gatazken m e h a t x u p e a n d i t u g u n giza h a r r e m a n a k sendatuz joateko ere, bidé ezin b o b e a déla Jesusen m e z u h a u , cea i n o l a z ere ez e z i n e z k o a edo haserregarria gerratzen d e n a h o l k u bat.

k z dadüa i n o r nahastti. Barkarzea ez da erraza. H o b e b o r i aurrez onartzea. B e s l e r i e r a n t z u k i z u n a k eskatzearren edo n o r k bere jarrera defendatzearren, harkamenaren diskurtsoa manipularzea baino

hobe

«lauzak hasieratik arm edukir/ea. «Barkamenaren b e n c t a k o r a s u n a z a i n tzera» g o n b i d a t z e n g i n t u e u Joan P a u l o II.ak d u e l a urte b a t z u k ; «baten i t u r b u r u den Jcstiscngan agertu z a i g u n Jainkoaren bcraren c r r u k i a b a bestuz b a k a r r i k gauzatu a b a l k o baktigu» e g i n k i z u n h o r i {Diva

KRISTAU

BARKAMENA

C i u r c h i z k e r a s c k u k i r i z c n ari zaigu p o l i k i - p o l i k i . Jacorrian e d u k i k t i s laua z u t e n h i t z eta e d u k i a k l e d e a t e k i k o i n o l a k o l o i u r a r i k gabe c r a b i l tzen dirá gaur. I lori gerraru da barkainenan-n hiz.kerarekin: ehanjelioko

sericordia

mi-

14).

/ a i l a da Jesusen dei bau cntz.uie.i: «Maitaru etsaiak, egin o n g i g o rroto d i z u c t c n c i , h e d e i n k a l u m a d a r i k a i z c n zaituztenak», b a k l i n eta norbcrak l a i n k o a k b a r k . u u a debíko b i z i p e n a ezagutu cz b a d u .

e d u k i j a t o r r e n i k gabe geratu z a i g u l a . K r i s t a u - b a r k a m c n a f c d c - c s p e r i e n t z i a i i k son/en d a . Bere b u r u a l a i n k o a k barkattia senritzen d u e l a k o b a r k a t z c n d u k t i s t a u a k . Beste zergari o r o , e d o n o l a k o a déla, bigarren tnaiktkoa tía. B a r k a t u , J a i n k o - b a r k a m e n a déla bidé, b i z i d e n a k barkatzen d u . «Barkatu e l k a r r i , Jainkoak Krisroren birartez b a r k a t u d i z u e n bezala». I lori aba/tea ehanjelioko bark a m e n a z ez, beste zerbaitez jardutea d a . k r i s t a u - b a r k a m e n a ez d a j u s l i z i e k i n t z a . l / i n d a k i o k e i n o r i g i zarte -betebebar gisa e s k a t u . Z u / c n h i d e a n ez da<i,o b a r k a i n e n i k . Z i g o r k o d e a k ez. d u « b a r k i r u » aditz.ik e z a g u i z e n . 1 ) o a k o m a i r a s u n e i i k jaioa ela h a r k a m e n a r e n k e i n u liarrigarri Lia s a r r i i a n b e r o i k o a . h z tl.ii;o aldez a u r r e k o b a l d i n t z e i l o t u t a . k z d u ezer eskatzen, ezer g a l d e g i t e n . B a r k a t z c n b a d a , m a i t a s u n e z e g i t e n tía b o r i . Beste zer edo zeren i k u s p e g i a r c k i n nahastea da b a r k a i u abal i z a t c k o b a l d i n t z a k aipaiz.ca beta. b'banjelioan, «zazpi m i l a t a n zazpi aldiz.» b a k a r t z c k o g o n b i t a egiten da, b a i l a i n o l a k o d a n i u r i k crakusten cz d u c n a r i berari b a r k a i z c k o ere; Jesús bera d u g u horretan crcdtt, gut u t z i l t z a l z c - u n e a n bertan Jainkoari b a r k a t z c k o eskatzen ari zenean: " A i t a , b a r k a iezaieztt, ez b a i t a k i t e zer ari diren» {Lukas 2 3 , 3 4 ) .

106

P/TR

ITXARON CABi:

/ c r g a t i k b i z i tía b a i n b c s i c g i z o n eta e m a k u m e k o n t c n t a g a i i z ? Z e r g a tik zaic b i z i t z a m o n o t o n o a , h u l s a l a , geza? Z e r g a t i k asperrzen dirá beren ongizatean? Z e r (alta zaic bi/ipoza a u r k i t z e k o ? A s k o r c n b i z i t z a erabat a l d a i u k o l i t z a t c k e , bcsterik gabe. b u r k o a d o a n m a i u u z c n ikasiko b a l u i c . O r d a i n c i a n ezer espero gabe m a i i a i z e t a dei egiten zaio giz.akiati cz.inbesiean eta, líala egin c/cau, i n o r k eta e/.crk beie e z i n g o d u e n Jiiiisunea sortzen zaio h i z i l z a n . Ivz da ino/okeria Jesusen hiiz.ok cntz.uiea: <d.gin o n g i . . . o i d a i n a r i hegiratu gabe». Baliteke h o r i x c i zalea m u n d u r a b i / i p o z a i i z u l d i c z a g u k c c n s c k r c i u a . Aise b u k a dezakegu inor d o l i a i n i k m a i i a t z c r a iriisi gabe: cz diot i n o r i kalterik egiten; cz. naiz b e s i c r c i i arazoetan sartzen; besteen eskubideak crrespetatz.cn d i t u t ; neure gauzetara e m a n a b i z i naiz. N e u r e b u r u a bcsterik ez d u t maite. I m i t e n a r d u r a r i k gabe, neure interesetara m u gattirik, besteen arazoek u k i r z e n cz nautela, jendearen

oinazcctatik

u r r t i t i , neure ongizate kaskarreau ixten naiz. Z e r t a r a k o , ordea? Ñire z o riona bilatzcko?

107

A h a z t c n ari z a i g u zer d e n d o h a i n i k maitatzea. l a beti galdetzen

Bestaldc, n o r b a i t e k m a i t a t z e n asma tzen cz b a d u eta m a i t a s u n a r e n

d i o g u getire b u r u a r i : Z e r t a r a k o balio du? Bakagarria al da? Z e r irabazten

gala b i d e r a t u gabe uzten b a d u b i z i t z a n , m i l a p l a n t a eginez estali a h a l k o

duc h o r r e k i n ? D e n a k a l k u l a t z e n eta n e u r t z e n d u g u . G u r e h a r r e m a n a k

d u bere hutsttnea, b a i n a p e r t s o n a d e n h e i n e a n b i z i d u e n p o r r o t a ez-

z e r b i t z t i - t r u k e huts b i h u r t z e k o arriskua d u g u .

kutatzea b a i n o cz d u i o r t u k o p o r t a e r a h o r r e k i n .

AJabaina m a i t a s u n a , a d i s k i d a n t z a , abegikortastma, elkartasuna, ger-

A x o k t g a b c edo z i n i k o , x u h u r c d o m c s f i d a t i , erasokor edo esplota-

tutasuna, intimitatea, ahuíen aldeko b o r r o k a , i t x a r o p e n a . . . ez dirá d i r u z

tzaile b i h u r t z e k o arriskti h a n d i a d u m a i t a s u n a r i ateak ixten d i z k i o n a k .

l o r t z e n . D o a k o a k dirá, o r d a i n e t a n ezer itxaron gabe eskaintz.cn direnak.

A h u l e n a k m e n d e a n hartzen joan o h i da h o r r e l a k o a poliki-poliki

D o a k o m a i t a s u n a b a k a r r i k jaso d e z a k c c n g i z o n - e m a k u m e asko dago gurc a n e a n , ia deus ez ha i tu b u r r e r a i z e n zaionari itzuli ahal izatcko: b a k a r r i k b i z i d i r e n a k , b i z i t z a k j i p o i t u a k , ia i n o r e n e s t i m u r i k gabeak, g i za rteak p o b r e r u t a k o a k , b i z i t z a n i r t e n b i d e r i k ez d u t e n a k . . . H é l d c r G á m a r a k h i t z h a u e n b i d e z gogoratz.cn d i g u jesusen g o n b i -

eta

bere ahalegin g u z t i a k itxttrak egiten, n a h a r m e n t z e n eta arrakasta izaren janz.cn d i t u . G i z a k i a k cz d u b e h a r r e z k o a d u e n a l d a k c t a r i aurre egireko a u s a r d i a r i k : cz d u bere b a i l a r a e g o i s m o z itxita bizirzeari u k o egiteko eta elkarr a s u n e z k o maitastmeta i r c k i t z e k o i n d a r r i k .

dapena: «Zure egoismoak s o r t u l a k o Icizea baino haratago d o a n z.ttbi bal

kzinez.koa d a i n o l a k o «aurrerabide iraulrzailerik», a h a l i k eta tarterik

eraiki behar duz.ti zeure b u r t i a z aske izatera iristeko. Saia zaitez zeure

t x i k i c n e a n a h a l i k eta d i r u eta b o i c r e g c b i e u lortzea h e l b u r u d u e n g i -

b u r u a b a i n o haratago begiratzen. A h a l c g i n d u , beste n o r b a i l i e n t z u t e n

zarte batean; era besteen arazoetan pentsatuz bizi dena i n o z o hutsa déla

eta zeure b u r u a b a k a r r i k m a i t a t u ordez, saia zaitez, batez ere, besteak

pentsatzen i l e n e a n .

m a i t a t z c k o eginahalak egiten».

B a d a , ordea, gauzak beste era hatera i k u s t e k o era bat: Jesusen p r o posatzen d u e ñ a . I lark m a i t a t z c k o gaítasuna cía «egin o n g i , o r t l a i n a r i begi r a i n gabe» balioetsi b a i t z u e n beste e d o z e i n jarreraren g a i n e t i k .

MAITASUN-ARAZOA

M a i t a s t i n a r c n b i z i p e n a f u n i s c z k o a da k r i s t a t i - b i z i t z a n . ksan c i v egin l i tekc i n o r k Jesusi jarrailzen b a d i o , bcra b a l d i n t z a r i k gabe m a i r a t u a déla o h a r t u delako gerrarzen déla h o r i bórrela; eta berak jaso d u e n m a i tasun h o r r i e r a n t z u l e k o bidé bakarra besteak m a i r a t u z biz.itz.ea déla s u m a tu duelako. H o r r e k g u z t i a k i n o r a cz garamatzala ere pentsa litekeen k o n t t i a d a . hgia, ordea, beste h a u d a : bizitzak cz d u z e n t z u r i k m a i t a s u n i k gabe. Batek denetarik e d u k i arren, egiaz cz d u ezer b e n c t a n m a i t a t u a déla sttm a t u ezcan; i z a n ere, ez gauzek, cz perrsonek betcko d u t e m a i t a s u n gabeziak u z t e n d u e n hutsttnea.

108

109

beharrez.koak d i t t i g u beste m o t a bateko frtiituak e m a n g o d i z k i g u t e n g i z o n eta e m a k u m e a k .

hRlUTU MARDULAK

B i z i t z a berez d e n a b a i n o zailagoa i n o r i ez eginez, hasi b e h a r k o gen u k e agían: b i z i t z a , gure i n g u r u a n h e h i u t z a t , gizalegekoagoa eta cra-

Eta parábola bat ere esan /.ion Jesusek: —Itsua itsu aren gidari izan ote liteke? Fz ote dirá biak zulora eroriko? Ikaslea ez da ¡rakaslea baino gehiago, baina ongi eskolaturiko ikaslea irakaslea adina izango da. Ñ o l a ikusten duzu senidearen begiko lasto-izpia eta zeure begiko hagaz ohartzen ez? Ñ o l a esan diezaiokezu senideari: "Adiskide, utzi begi a n duzun lasto-izpia ateralzen \ zuk zeurean duziin haga ikusten ez duzula? Itxurazale hori! Kendu íehenengo zeure begitik haga, eta orduan ikusiko duzu garbi, senidearen begitik lasto-izpia aicrarzeko. Iiz dago zuliaitz onik fruitu txarra ematen duenik, ezta zuhaítz txar r i k ere fruitu ona ematen duenik. Bere Iruituetatik ant/ematen zaio zuhaiizari; ez da arantzatík pikurik biltzen, ezta sasitik ere mahatsik hartzen. O n a denak ona atera Izen du bere barneko ondasun-altxoneiik. Ahoak esan, bihoizari gainczka darionerik esaten baitu f h u k a s 6 , 3 ) - / i 5).

m a n g a r t i a g o a egiten saíatuz; i n g u t u m e u a gure garraztasunez kutsatu gabe: k o n l i a n i / a z , gozotasune/ eta z i n r z o t a s u n e z s a t e i u l a k o beste era baieko harremanak sorruz. A b e g i k o r agertzen d a k i t e n pertsonak behar d i t u g u . I n o r i ahegi o n a egiten d i o g u n e a n , b a k a r d a d e t i k askatzen eta b i z i t z e k o i n d a r herria e m a t e n ari g a t z a i z k i o b a l a k o a r i . B i z i d u e n egoera zailena i z a n i k ere, ez d a g o e l a b a k a r r i k ela b a d u e l a n o r e n g a n a jo s u m a i z e n b a d u , pi/.tu e g i n g o z a i o b e n i t o i i x a r o p e n a . ( ¡arranizi h a n d i k o a d a b i z i t z a k gai/ki iratatu d u e n p e r i s o u a r i babesa euiatea. barrera egilea eta e u t z u t e a . A s k o z gehiago garatu behai d u g u elkar ulert/.ea ere. Besteek jakin dezaiela, asma abala larriak i z a n i k ere egin d i n i z i c n akatsak, beti a n r k i r n k o d u i e l a niregan u l e r i u k o d i i u c n n o r b a i r . Inor ez m c s p r c z a t / c i i k hasi behai k o genuke gure e g i n k i z u n a : i n o r arinkeriaz epaitu eia gaitzetsi gabe. D u g u n giza n i a i l a kaskarra besierik ez d u t e c i a k u s i c n g u i e epaí eta gair/espen gehienek.

( ¡arranizitsua da m i n e z deuarí adore e m a i e a eie. ( ¡ u r c arazoa o/ da aia/o.ik izatea, h o r i e i aurre egiteko k e m e n i k ez izatea b a i z i k . ( ¡ m e i n -

Zl'IIAI IV. O N A K

gui uau b a d i r a seguí l a s u n i k eza, b a k a i d a d e a , p o i 101a, gaitzak, o i u r p c nik e/a... b i z i ditti/.ienak. Iiz. d i i . i , ordea, k r i s i a l d i a k o u p o n d u k o d i e n erre/eren behai reaiv. oinazea p a r t c k . u u eta b i z i t z a r i e u t s i k o d i o n barne-

Aise ulerr/eko m o d u k o , i da Jesusen o h arta: «1;/. dago /ub.iitz o n i k I r u i i u rxaira e m a t e n d u e n i k , ezta z u b a i t z r x a r t i k ere I r u i t u ona e m a i e n duen i k . Bere frtiittietatik a n t z e m a t e n zaio z u h a i t z a r i ; ez da arantzatik p i kurik- b i l t z e n , ezta sasitik ere m a h a t s i k hartzen». H a i n b e s t e z u z e n g a b e k e r i a era a b u s u k alíerrik galdtttako gizarte h o netan - i n t e r e s e n eta l e h i e n «sasiak» ugari izateaz g a i n , g o r r o t o e n , íisk u ten eta haserreen «arantzak» n o u a h i sortzen d i r e n gizarte h o n e t a n -

i 10

i n d a n . i e m a n g o d i e n norbait bebar d u i e . B a r k a m e n a izan l i t e k e beste i r x a r o p e u - i t u r r i bat g u r e g i z a r i e a n . Itxaropena ereitcn dure beren i n g u r u a n g o r r o toa gorde tzen ez d u t e n e k eta, e r r e m i n a elíkatu gabe, egiaz b a r k a t z c n d a k i t c n c k . ( ¡ o r a egiten d u herí b i z i t z a k b a l a k o e n o n d o a n . C ¡auza ez da gaizkiaren eta zuzengabekeriaren aurrean begiak ixtea, 1 arsoko B a u l o r c n jarraibide h a u jaso tzca baizik, besterik gabe: «kz zaitzala

111

gaitzak menpera, mcnpcratu zeuk gaitza ongiaz». O n g i egitea d a ,

uiTtin d u b i h o t z a ; alferrik naute gurtzen». J a i n k o a k n a h i d u e ñ a m a i -

izan ere, gaizkiarí a u r k a egiteko c r a r i k osasttntsuena geurea b e z a l a k o

tasuna d a , ez k a n t a k eta o p a r i a k . G a u z a bera d i o o h i t u r e i , u s a d i o e i eta

gizarte g a i x o t u batean: «ez itzttliz i n o r i g a i t z i k gaitz o r d e . . . ; n o r b e r a -

gizarte- edo e r l i j i o - j o k a b i d e e i d a g o k i e n e z ere. B i h o t z g a r b i a da, j e s u -

ren a l d e t i k eta ahal d e n n e u r r i a n , bakean i z a n e z gtiziiekin» ( E r r o m a -

sek d i o e n e z , h i n t s e z k o c n a .

rarrei 1 2 , 1 7 - 1 8 ) .

B i z i b i d e a k a n p o t i k cratzen d i g u t e n g i z a r t e h o n e t a n ,

pertsonok

m o r a gttzt'ietako p r e s i o p c a n eta a g i n d t t p c a n b i z i garen gizarte h o n e tan i n o i z k o g a u r k o t a s u n i k h a n d i e n a d u , z i u r , Jesusen m e z u a k . «BiziBlUOTZARBN

bidea barnera» e r a m a n beharrean gara, gizalcgekoak izan n a h i b a d u g u .

ON'IASUNA

A p a i n dezakegu gizakia k u h i i r a z eta informazio/., areagotu d i c z a i o k e g u «Zuen b a i r a n d a g o /atorra d e n g u z t i a r e n ha/.ia». H i t z h o r i e t a n l a b u r -

a h a l m c n a z i c u t z i a z eta i c k n i k a z , b a i n a b a r n e t i k g a r b i a ez bada eta

bil daiteke Jesusen m e z u a r e n i n d a r - g u n c e t a k o bar. Jesusek p r i n t z i p i o

b i h o l z e z maitatzen ez badu, ez. d u g u g i z a l c g c k o e r o r k i z u n i k e r a i k i ahal

iraultzaiíea ekarri z u e n , garbi era kutsatuen i n g u r u k o legepean b i z i zen

izan«o. « O n a d e u a k , bere o n t a s u n - a l t x o r r e t i k , o n a atcratzen d u ; eta

jttduen gizarte h a r t a r a k o : «Gizakia ez d u a h o t i k sartzen z a i o n a k k u -

gaiz.toak, hete g a i z i a k c r i a - a l r x o r r e i i k , gaitza». 1 l o r r e l a hitz. egiten zuen

tsaizen; b a r n e t i k ateraezen z a i o n a k , horrek kutsatzen d u gizakia».

Icsusck.

G u r b i a d a Jesusen p c n t s a m o l d c a : g i z a k i a b a r r u t i k cratz.cn d a jatortasunez. K o n t z i e n t z i a da perrsonaren b i z i b i d e a r i n o r a b i d e a e m a n eta z u z e n d u behar d u e ñ a . «Bihotza» da erabakigarria, hau da, norbere b u -

SOSFXÍUA

HARTU

ruari i r u z u r egin ezin d i o n askatastinarcn gune e z k u t u eta barneko h o r i . I l o r jokatzen da gen garenaren o n e n a eta rxarrena " k o n t z i e n t z i e n ira-

G i z a t i c a k ez d i o g i r o e g o k i r i k cskaini/.en, hete b u r u a r e k i n ela J a i n -

tzartz.aile» d e n j e s ú s h o r r e n arabera.

k o a r e k i n t o p o egiteko, isiltasuua eta bakea bikuz.cn d i t u e n a t i . Z a i l a d a

O u d o r i o a k ere b i s t a k o a k dirá. Eegeek ez d u t e k o n i z . i c n r z i a r e n a b o -

m o t a g u z t i c r a k o dei eta m e z u e n ctengabeko zatara eta ja/.arpcuari ibes

tsa o r d e z k a t u behar. Jesús ez d a t o r legeak ezcz.tatzcra, b a i , ordea, h o -

egilea. E g t i n e t i k e g u n e r a k o k e z k a , a razo eta cstutastinck, hcsraldc, b a -

riek «bihorzerik» gainditzera. E z d u esaten legeak lotsarik gabe alde ha-

tetik besrera e r a m a n o h i g a i t u z i e eta cz d i g t i t e g c u r c b u r t i c n jabe egi-

tera utziz b i z i behar d e n i k ; b a i , ordea, gizarartu behar d i r e l a , ztiz.enak

ten ere u z t e n .

i z a n i k , h o r i e n xede d e n a m a s a t i k b i z i ahal i z a t c k o . J a i n k o a r c n era scn i d e a r e n m a i t a s u n a z i n t z o t a s u n e z b i z i t z c a k h a i n b a t legeren

xedea

b a i n o g i z a k o i a g o a d e n j o k a m o l d e hatera b i d e r a t z e n g a i t u .

Era gu/tietako tcntsioen a g e t i o k i e g i u d a eta telcbistak h a r t u r a d a goen ctxean berrán ere ez dirá erraz aurkitzen, J a i n k o a r c n aurrean atscd e n h a r t z e k o e z i n b e s t e k o a k d i r e n b a k e - g i r o a eta barncratze-atikerak.

G a u z a bera gertatzcn d a e r r i t u e i d a g o k i e n e z ere. )cstisck ikara san-

E t a gezurra b a d i r u d i ere, i s i l t a s u n - , barncratze- c í a o t o i t z - l e k u a k

tua d u gezurrezko, hutsa 1 c d o ialtsu den guztiaren aurrean. Isaias pro-

i n o i z b a i n o gehiago behar d i t u g u n e a n , o r d u a m x e baztertn d i t t i g u s i -

fe taren hauxe d a jesusek I áburu S a n t u e i a t i k gehien aipatzen d u e n csal-

nesttinok gttte eliza eta o t o i t z - l e k u a k eta igandeetako mezatarako bcs-

d i c t a k o bat: «Herri h o n e k ezpainez o h o r a t z c n ñau, b a i n a n i r e g a n d i k

terik ez d u g u j o t z c n h o r i e t a r a .

112

113

.Ahaztu e g i n z a i g u zer d e n atsedcn harr/.ea, gure presak m i n u t u Ixitzuetarako eretea, gure tentsiocrarik ateratzea era gune sakraru baten istlcasunak era lasaitasunak bete g a i i z a n u z t c a . G i z o n c í a e m a k u m e asko

gabe ez dago b i z i k i d c t z a z u z e n i k ; g i z a k i a saldría a t i r k i t z e n baita hórrela bere e s k a k i z u n i k s a k o n e n c t a k o b a t e a n . G a u r i r m o k i g.urzcsrcn dirá, e d o z e i n d i r e l a ere, b i d e g a b e k e r i a

eta

1 larriru egingo lirareke zera ikustean, sarriian aski déla gelditzca eta tartc

abusti g u z t i a k , baina L Z dirá b c r i s e n d o r a s u n beraz salar/en h a i e k cs-

batean isilik egotea, barrena lasa i m era z e n r z u t a s u n a b e r r c s k u r a t z c k o .

(ak/.eko e c a b i k z c n d i i c n gezurrak. Z u z c n g a b e k e r i e i , alah.iina, gc/Lirrcn

B a i p r e m í a z k o d u g u k i , g a u r k o g i z o n era c m a k u m e o k , geure b u r n a -

b i d e z e m a t e n zaic j a l e n . E g i a d c s i t x u r . u u z b a k a r r i k eratu ahal izan z e n ,

r e k i n h a r r e m a n e r a n jarizen l a g u n d u k o d i g u n isilrasun b o r i , bórrela,

o r a i n t u t e batztik, Iraki egin z i t z a i o n crasoa bezalako gerra b i d e g a b e a .

g c u r c askaiasuna bcrreskuratzeko era gurc b a r n c - k e m e n a berriz ere ale-

Askotan genatzeu

da h o r r e k i k o r i k . Botctca

i l u t e n takleck

mota

gu/iielako i r i k n u a i l u a k erabihzcn ditu/ie iritzi p u b l i k o a halako no-

ra rzeko. /.aiatara ela h U z - j a n o r a o b i i u r i k , e z i n d u g u i s i l i a s u n a k cía b a k a i -

l a l i i d c r a z u z c n i / c k o era f i z a r l e . ! jarrera z c h a i z b a r c i a

irainaicko.

d a d e a k e m a t e n d i g u ten o n - . t i d i a s u m . u u . A l b i s i c e n , i r u d i e n eta i n -

I l o r i , o r d e a , egia e z k u i a i u z eta d a i u a k d c s i t x u r a t u z egiten d u r e m a i z ,

presioen i n i k a z , ahaztu egin zaigu gure izanareii h o n d o e n e a n s u m a d c -

jendea geriatzen d e n a r i b u r u z k o i k u s p c g i t l c s i i x u r a t u bal m o l d a t u z b i z i

z a k c g u n a k b a k a r r i k ase* eta aberasiu gaitzakccla egiaz.

dadin.

B a i i i c - i s i l r a s u n h o r i gabe ezin da Jainkoa e u i z u n , gurc bizi izan aur k i l z c u ulcla s u m a t u c d o i a f e d e d u n gisa b a r n c l i k h a z i . )esusck d í o c n c z ,

Earriak izatcn d i n b o r r e n o n d o r i o a k . « O n a r e u » cía -axarraren» ari c k o muga); dc.s.igcrruz jo.in o h i dirá egia e / k u i a i z e n d e n c a n . E z i n i z a -

u¡izakiak «bere o u t a s u u - a h x o n c i i k , o n a aicraízcn du<>. O n a ez da beiez

tcn da argi b e i e i z i zer d e n «zuz.cn a* ela zer, «zuzengabea". ( ¡ez.urrak ez

s o r i z c n gure bai ta ti k. ( ¡ c u r e b i h o l z e a n l a i u l u ela h a z i e n l a g u n d u be-

tlu e g i n d a k o abustiak i k u s i e n u z t e n . «Iisuak>> gidatz.cn d i t u z t e n «irsticn»

bar da. G i z o n eta e m a k u m e askok erabat a l d a l u k o l u k e i e beren hizicr.i,

gisakoak gara.

b a l d i n eta. Jainkoak a r i m a r e u isilcan crualiz.cn d u e n o n a s u n i a l z e k o , g c k l i a l d i bat egiten a s m a i u k o b a l u i c .

I lainbcste

l a l t s u i z e interesaturen

g i r o a n , balcre,

b e l i izatcn d i t a

gauzak b e g i r a d a g . u b i z ela d i r e n bezala i k u s i e n d i i u / i c n

pcrisonak.

E n ug.ibccn m i n a r e n aurrean erne bizi direnak dirá. 1 Ioriek jartzen tlu te egia l i a i n b e s t c gez.iiiien c r t l i a n ; argia, l i a i n b c s t e i l u n i . f - i m t n arrean. J i C I A K l K h/A

Egiazkotasuna

k e z k a l i a n d i a izan d a b e t i d a n i k

hezkuniza-gaieian.

Z l l - N T / l A I t l i N ITSUTASUNA

U m e t a l i k ez.agulu d u g u h o i i gurc g i r o a n . C ¡ure gur.iso eta bc/irzaileentzar «ulcrgarriak» izan z i r e z k c e n g u i e biburríkeriak, b a i n a b e l i eska-

Zicmziarcn craginkorusurui i bunt/ko baikortasun-giioan

edota

tzen ziguten z i n t z o izatcko. «Egia esatea» fnntse/.koa zela jakinarazi nahi

lede itsuan izan <;ara hcziak gutako asko. Z i e n t z i a k ezjakiutasunctik atc-

izan z i g u t e n b c r i .

rako gaituela eta i c k n o l o g i a k z o r i o n a eragozten d i g u n m i s c r i a i i k as-

A r razo i z u t e n . E g i a d a k o n t z i e n t z i a m ó t a l a eta c l k a r b i z i t z a f m k a t z e u d i t u e n o i t u r r i e t a k o bar. E g i a r i k gabe e z i n d a d u i n t a s t m e z b i z i . E g i a r i k

114

k a r u k o g a i r u e l a k o a r e n tísica eta i t x a r o p c n sendoak joan dirá h e d a t z c n , p o h k i - p o l i k i , gure a r i c a n a z k e n u r t e o t a k o

joan-etorrian.

Z i e n t z i a litzateke gizakia rentzat i r x a r o b i d e b e h i n c n a . Eríijioa, alderancziz, g i z a a u r r e r a b i d e r a k o cnbarazua, eta gizadiaren garapenerako

FEDE APALA

e r a g o z p c n bat. E z i n z a l a n t z a n j a r r i k o d a e r l i j i o a k egiteko g a r r a n t z i t s u eta baliagarria bete d u c n i k zientzia-aurrcko garaictan, ezjakintasunaren m c n d e b i z i zen l e h e n g i z a k i a k , i z a d i k o i n d a r ezezagunen a u r r e a n , j a i n k o e k babes-

Herriari egindako hitzaldi hau amaiturik, Jesús Kafarnaumen sartu

tua s e n l i t z e k o p r e m i a z u e n e a n . Z i e n t z i a k gure e z j a k i n t a s u n e t i k eta ga-

zen. Bazen han erromatar ehuntari bat, eta honek morroi bat zuen oso

bezietatik ateratzen gaituen h e i n berean j o a n g o da eríijioa ere desa-

maitea; morroia gaizki zegoen, hilzorian. Jesusen berri entzunik,

gertzen, benetako

judu-buruzagi batzuk bidali zizkion, morroia sendatzera

baliagarritasunik gabe g e n u z e r a k o a n . FJorixe da

etortzeko

erreguaz. Joan ziren Jesusengana, eta arren eta arren eskatu zioten:

askok b i z i d u t e n egoera. Z i e n t z i e n tesluinguruan, ordea, ez d a joan d e n m e n d e has i era ko giro b a i k o r r a arnasten gaur. Z i e n t z i e n aurrerapena ez d a , besterik gabe, g i zakiaren garapenarekin lotzett. Z i e n t z i a k e m a n diezaz.kiguke, b a i , h a i n bat eta h a i n b a t arazo k o n p o n t z e k o i r i e n b i d e l e k n i k o a k , b a i n a ezin d u g u i i x a r o n i z a n , arazoen erabateko k o n p o n b i d e a e r e m u h o r r e i a i i k etorriko zaigunik.

- M c r e z i d u zuk hori egitea, maite baitu gure herria eta berak egin digu sinagoga ere. Jesús beraiekin joan zen. Etxera hurbilduxea zela, lagun batzuk b i dali zizkion ehuntariak esatera: - E z harlu nekerik, Jauna, ni ez bainaiz inor zu ñire etxean sartzeko. 1 lorregalik, ez naiz ausartu neu zcu regana joaten; aski duzu hitz bal

Z i e n t z i a itsua da bere/. E z d u n o r a b i d e r i k F.z d u k o n r z i e n t z i a r i k . C • i—

esatea, ñire morroia sendatzeko. Neuk ere, menpekoa izanagatik, sol-

d a r i t z a n d a u d e n p e r i s o n e k ezartzen d i o l e , izan ere, n o r a b i d e a aurre-

daduak ditut menpean, eta batí joateko agintzen badiot, joan egiten

rapen z i e n t i h k o a r i . 1 lorrela, gehiegizko ekoizpena, k o n l s u m o artiiiziala,

da, beste batí etortzeko agindu eta elorri, morroiari zerbait egiteko

abantailatstien eta z o k o r a l u e n arreko gero ela d c s b e r d i n i a s u n h a n d i a -

esan eta hala egiten d u .

goa e r a g i n d i t u aurrerapena ornen d e n a k .

H a u entzutean, Jesús harritu egin zen hartaz eta, ondoren zetor-

Z i e n t z i e k e k a r r i t a k o aurrerabide h a u g u z t i a ez ote dago g i z a k i a salbatu d u e n J a i n k o a r e n fedeak e m a t e n d u e n n o r a b i d e a r e n

premian?

G a r a p e n h o n e k guz.riak ez ore d u g i z a d i z u z e n , senirartckoagna eta ask a t u a g o a eraikirzera e r a m a n g o g a i t u e n n o r a h i d e m o r a l bat eskatzen? jesusek d a k a r k i g u n a d i b i d e esanguratsuaren arabera, irsu baiek beste

kion jendearengana ilzulirik, esan zuen: - E g i a esan, Israelen bertan ere ez dut aurkitu horrelako sinestedunik. Mandatariek, etxera itzultzean, sendatuta aurkitu zuten morroia (I,ukas7,l-10).

i t s u bat g i d a r z e n d u e n e a n , z u l o r a e r o r t z e k o a r r i s k u a n d a u d e b i a k . G e u ere erorita gaueíe j a d a n i k h a z k u n d e eta garapen etengabeen g u r pil c r o a n , z e b a z k i ñora goazen cz b a d a k i g u ere. L i r e k e c n a d a , g a i n e r a , fedea, desagertu o r d e z , i n o i z b a i n o b e h a r r e z k o a g o a gertatzea, argiaren eta z e n t z u a r e n beharrean a u r k i t z e n d e n g i z a d i h o n e n t z a t .

116

117

F r . O E A i'A LA U K O F.ÍÍÍN FNGAINUZKO BOTFRF.ARÍ G i z o n eta e m a k u m e Handi g u z t i a k apalak izan direla esan izan d a ; ez alferrik, b i z i t z a z i n t z o t a s u n c t i k d a r a m a n p e r d o n a r e n b i h o t z e a n garatzen baita apaltasuna. G a u z a bera esan liteke f e d e d u n h a n d i e z cíe. E z i n da Jainkoaren aurrean sakoutasunez b i z i , jarrera x u m e era x u m e . m ez bada. Ñola b i z i a b a l k o da, bestela, apaltasuncz. L Z baila, Jainkoarcn n o l a b a i t e k o c s p e r i c n t z i a i z a n d u e n pertsona? A p a l t a s u n a da cgiazko redearcu m u i n a . H o n d a d i o L l i z l i t u i g i . i r c n o t o i t z eder batek: «Jauna, e r r u k i zaitez gutaz, ezin b a i k a r a b i z i ez z u rekin eta ez zu gabe >. 1 i n r i x c da g u i e e g u n c r o k o c s p c r i u i t z i a . b z i n gara Jainkoa gabe b i z i cía cz d u g u h a r e k i n b i z i t z c n asmarzen. Jainkoa argia da, b a i n a , i l u n e g i a ere gertarzen zaigu une berean. C i e r t u d a u k a g u , b a i n a gorderik aldi berean. I litz. egiten d i g u , baina liaren isiltastina ¡asan bebar izatcn d u g u . Bakea d a , baina u t d u t i t a s u i i a et.i c g o i K z i n a dakai/.kiguri bakea. 1 l o r r e g a t i k , e r r o m a t a r c h u n t a r i a k bezala egiten d u J a m k o a g a n a jarreta zintzo/, buireratzen denak, b i t z hauek errepikatuz: «Ni cz, naiz uor, zu ñire etxean sarrzeko». k g i a z era d u i n i a s n n e z ari da Jainkoagan.i h u rreiaiz.cn l i i t v o k bcrc b . i r n c k o s a k o n e n n i k esalen d i n i e n a . A l d e r a n t z i z , m o d u desegokian jokarz.cn d u J a i n k o a r c n aurrean ñor dcla uste d u e n a k . Argia eta egia den harengaudik u r r u i u / c n ari da. / e n bat eta bcrc bihotzean h o n d o r a g o sarru perisona b a i , o r d u a n cía argiago i k u s i k o d u apaltasuna, egia eta gardentasuna direla J a i n k o a r e k i n t o p o egiteko bideak. G u r x ' u a n e g o n g o gara J a i n k o a g a n d i k h u r b i l a g o L a d i s l a o B o r o s , ieo l o g o h u n g a t i a r r a k bere idazlan batean dakarren o t o i t z batí errez.aizcko gai garencan b a i n o : «Jauna kalte asko eragin d u t zure m u n d u eder h o netan; p a z i e n t z i a / e r a m a n behar d i t u r , bai besteak, baita n i ncrau n a i zena ere; egizu k o k . i r u n a t i z u n t o k i a n bizitza a p u r bar eramangarriagoa e g i n g o d u e n zerbait b u t u tzeko gai izan nadila».

118

h g u n g o g i z o n cía e m a k u m e c k z i e n t z i a eta t c k n o l o g i a hutsez. k o n p o n d u ezin d i t u z i e n arazoak h a i n ugariak d i i v n e z , hasi ere, hasi b a i kara geure b u r u a r i litntse/.ko z.crhaitelan huts egiten ari ote garen galde! zen. ( ¡ e r o eta zabalduagoa dago " h i s t o r i a i c n oztopo-gunca» b i z i t z e i i ari g a r c l a k o s c n i i p e n a , baita egoera h o n c t a i i k aterako cz. garciiaren kezka s u m a t z e n ere, n o r a h i d e a aldatzeko gai izan ezean. I Utcz.ko «jainkocste» h o r i izan daiteke I c h c n - l c h e n i k z t i z e n d u bcb a r r e k o jarrera, e l k . i r k i d c a g o egin o r d e z . c l k a r r c i i g a n d i k u r r u n d n egi b a i k a i t u usie h o n e k . I,/ al ila akais larria izan «Jainkoa h i b n a h i i z a tea, g i z a k i a i n o z o k e r i a z «jaiukoesicko» asmo/? L,z. ote d i e g u geure b u ruci gcurc csku ez d u g u n g c h i c g i z k o ahahnena eman? (üzakia «jainko» b i h u r t u n a h i i/alea ez al da b a i e n a b a l b i d c a k g a i n d i i z e n d i t u e n zerbait iix.uoica? í ¡aurko i ' j z o n - e m a k n n i e o k craiki d u g u g c i n c m i i n i l u h a u ; n n i i u l u h o i K ' k , ordea, gcurc it/alcn isla b a i n o ez d i g u cskaiuiz.cu. «Lantcgi erral doi» b i b u r i u d u g u m u n d u a , baina ez d u g u ñor g i r e n eta zertarako bizi behar i l u g u n esango d i g u n i n o r o n d o a n . B i z i l o k i bat a h x a t z e n saialu g.ua, b a i n a gero cía presoago sentitzen gara g i z a l c g e k o izatea e g i n k i z u n zaiki gciiatz.i n ari z a i g u n m u n d u k o r a p i l . i i s u , «burokralizaiii eta a d m i n i s i r a t i i " ( M a x 1 l o r k b c i m c r ) h o n e tan. L / a b a l u egin i l i i g u aran m o r a l o r o , cía c l i k a a l d e l i k o babesik gabe a i n k i i z c i i gara o n d o r i o z , g e m ela a r r i s k i i i s u a g o a eta k o n t r o l a c/inagoa z a i g u n m u n d u h o n e t a n . M o t a g u z t i c t a k o «ci r c p r e s i o e i a l i G a s k a i u gara, b a i n a Irustrazio eta m o r r o t u z a berrictan c r o r t z e n ari gara, m a i tasun arduratsu eta s o l i d a r i o baterako gero ela gaitasun g u t x i a g o d u gula s u m a r u z . G i z a k i a cz da «jainkoa» eta h o r i aitorrzea da e g i n d e z a k e g u n gatiz a r i k o n e n a . E g u n g o k u l t u t a u i o d e r n o a bcra ari z a i g u jada, a g i a n , ustczko a h a l m c n "jainkotiarrei» u k o egitera eta g u i e egiazko d u i n t a s u n a

i i*»

J a i n k o a r e n aitorpenean aurkitzera dei egiten: g u i e etsai izan ordez, z e n -

herreskuratu d a estera o h i t u r a zahar hura, b a i n a kristau asko ez dirá h o -

t z u z , e r a n t z u k i z u n e z eta i t x a r o p e n c z b i z i t z c n l a g u u d i e z a g u k e c n f a i n -

rren esanahi sakonaz ohartti ere egin o r a i n a n e a n , z o r i t x a t r e z .

k o a aitorrzera h o t s e g i t e n , alegia.

K e i n u a , basteko, era zuzenean egin behar d a . E z k e i eskua l u z a t u be-

K a f a r n a u m g o e h u n t a r i h u r a bezala: bere a h a l m c n eta agintea/, j a k i -

har da, cskttinaz sostengu m o d u k o bat eginez. h a r i ; gero ogia h a r t u be-

t u n i z a n i k ere, ez z u e n bere m u g a k aitortzeko i n o l a k o z a l a n r z a r i k i z a n ,

har da c s k t i i n a z , herían j a u n a r t u eta gero íekura itzttli. A p a i z a k es-

ezta, Jesusi fedez barrera eginez, bere a h a i m e n e z c s k u r a c z i n g o z u e n a

kainrz.cn d u e n ogia cz d a e s k u i n e s k t i k o h a l z e z «hartzeko»,

h a r e n g a n d i k jasotzeko ere.

eskttko h u t s u n e a n «onartzcko» b a i z i k .

ezkcr

H o r i da k e i n u a . K s k a t u , i t x a r o u eta barrera egiten d u e n c s k u i r e k i a . Apaizakc.skaintz.cn duen ettkaristi ogi ari iedez. begirat/cn dioten begiak. JAIJNAKTIJ

«Amen» csatcn d u t e n e z p a i n a k .

E h u n t a r i a r c n h i t z o n aurrean - « J a u n a , n i ez naiz u o r z u ñire erxean sar-

razten d u k e i n u horrek, fedez egiten d e n c a n : apaltasuna, k o n f i a n t z a eta

t z e k o . . . » - - jaunartzera h u r r e r a t u b a i n o a p u r bat lehenago esa ten d i t u -

barrera d i t u e/.aiig.irri. G u gen gara c s k u ireki h o r i , J a i n k o a r i u s t e o s o z

g u n h i t z berak direla g o g o r a t u k o d u batek b a i n o g c b i a g o k .

irekitzcn g a t z a i z k i o n a k . E s k u a n e a n izan d e z a k e g u n oparii"ik b i k a i n e n a

K r i s t o r i barrera egirean gure jarrerak n o l a k o a behar d u e n izan a d i e -

K o m z i l i o ostean sortu d i r e n c z r a b a i d c n arrean, j a u n a n u c s k u a n ala ahoan egin behar den cztabaidaizea izan da b i i x i c n c i a k o bar. B i s i a n de-

i l u g u ogi h o r i : gure sinesmenari cuslcn d i o n janaria. Z o r i o n c k o a k , igandez ¡gande m a h a i horretara i l e i t u a k .

nez, bata ala hestea izan l i t e z k c c r r e s p e t u z k o a k cía esangtiraisuak cía fededuna bera d a era hatera edo bes te ra j a u n a r t u n a h i d u e n erabaki behai d u e ñ a , apaizak bere n a h i a c d o zalctasuiia czarri gabe. -

ARROT/ARI

1 IARRI RA

I.CIN

H a i n b a i c r a n penisa litckecnaren a u r k a , cskuan j.iunartzca cz da ezer «herria», o b i t u r a r i k bcte/.kocna b a i z i k E l izaren h i s i o r i a k o lehen m e n -

('ranéese l'orralbak oso l i b u r u eder bal k a l c r a t u z u e n barrera/.. P c n -

d e e i a n . H o r i erakusten d u t e A l r i k a k o , E k i a l d c k o , E r r o m a k o c d o l'.s-

tsalari k a i a l a n a k LIÍOCUCZ, e t o r k i n a k era etxe- n a h i z h a b c s - b i l a d a b i l -

p a i n i a k o eíizen era bateko c d o bcsteko l e k u k o , p i n t u r a edo c r l i e b c e k . H o n a k o h a u idarzi z i e n bere eliztarrei S a n Z i r i l o lerusalemsioak IV.

tzan g i z . o u - c m a k u m c a k u g a l t z c n ari d i r e n g i z a r i e a n , g u t x i dirá gaur ahegi o n a bc/.ain b e h a r r e z k o a k

d i r e n gi/.arte-bcrtutcak,

h o r i baita

m e n d e a n : «Jaunaren gorput/a harrzera h u r r c r a t z e n /arencan, cz. zaitez

«arrorza eta a b u l a gcurc etxean onarr/cn dugula» adicta/ten d u e n k e i -

e s k u - a h u r r a k c í a hal/.ak z a b a l i k e t o r r i , zure e z k c r eskuaz e s k u i n cs-

n u a eta ckini/.a.

kuarent/.at t r o n u m o d u k o bar m o l d a t u z b a i z i k , hor escriko baita K r i s r o

G e r o era «arrotz* g e h i a g o a u r k i t u k o d u g u gure b i d e a n . E z gara ari

errege. l i a r ezazu eskuaren h u t s u n e a n K r i s t o r c n gorputz.a eta e r a n t z u n

g u r c h i z k u n t z a n m i n t z o e z i n d e n atzerritarraz b a k a r r i k . A r r o t z a d a es-

"amen"». G c r o a g o hasi zen ahoan jaunartzcko o h i tura zabaltzan eta X . m e n d e r a arte ez zett o n a r t u E r r o m a u . V a t i k a n o k o 1E K o n t z i l i o a r e n o n d o r e n

120

kean d a b i l e n t n u t i k o c d o n e s k a t o a ,

arropa deigarriz janzten

den

c m a g a l d u a c d o g u k j a t t r t i t z e n d i t u g u n z a b o r r a k b i l t z e n d i t u e n eskalea ere.

121

G i z a r t e k o «ahulenak» dirá. S e g u r t a s u n i k gabe bizi dirá. K z dure aski bere b u r u a / , b i z i ahal izateko. Bes tere n bebarra d u t e . E l o r i c n g a n ageri d a , beste e d o z e i n g i z a r t e - a l o r r c i a n b a i n o h o b e t o , mendiúiiií

gizakiaren

¡IONIO

(gizaki eskalea) ez angarria.

A h e g i onak, lebenik eta b e h i n , bes tea ezagutzea eskatzen d u ; ez neure b i d e t i k jarraitzea, h a l a k o r i k ez balego bezala. Pertsona o r o k d u a i r o r tua Ízatela) beharra; eta, bakean era seguriastinean b i z i t z e k o g u n e r i k gabe ge ra tzen d a ez.-ikusiarena egiten z a i o n e a n edo h o l a k o a r e u alde «ezer ere» egiten ez. d e n e a n . A h e g i o n a k , gainera, halakoen p e r i s o u a - d u i n t a s u n a errespetar/ca ela babestea eskatzen d u . Kz beberatz.ea, ez n o l a n a b i tratatzea. G e n bez.ilakoak dirá: biziaren bila d a b i l i z a n g i z o n eta e m a k u m e a k . A u r r e i r i t z i a k eza ha tzen ikasi behar elugit, baien m u n d u a u l e r t u , baien egoeraz jabciu eta baien l e k u a n ¡arri aba! i z a l c k o . I l o r i e n p r e m i a k ezagutzera bebartzen gaitu ahegi o n a egileak, c k i nean lias gaitezen. H a z i eta <j,aratu egiren <;ara i;u gen, besteaz a r d u r a iz.cn eta liaren alde ahal d u g u n a egiten d u g u n e a n . Kz tía beti erraza i/al e n z u z e n jokarz.en a s m a i z e a .

B i h o i z zabalez. ela l a g u n t z e k o

prest

b i z i i z e a d a lebenik eskatzen z a i g u n a . Benetan adiera/garria da Jesusen j o k a b i d e a . Kz d u bere b u r u a j c i i t i K m u n d u a r e n i n o l a k o c r l i j i o - k o n k i s r a r a dei i ua ikusi en. Israelen da¡N> bere egitekoa, ez ¡'entilen arrean. B a i n a m o r r o i a sendatz.eko dei egiten d i o n «chuntari» atzerritarrarekin topo egitean, Jesusek ez d u i n o l a k o zal a n l z a r i k m i l i t a r liaren etxera joatcko. I r e k i i a dago beti harén b i h o t z a , lagiintz.,1 behar duenarenrz.ai beti erne.

egia esan, g u i e k a s k a r k e r i a k m e n d e e t a n barrena e l a Jesusen K s p i r i t u a d e s i t x u r a i z e n d u r e n desbideratze era a h u l e z i a ugari . t u r k i daiteke gaur egun ere g u i e e r l i j i o - j a r d u c r c l a n . Z e n h a i i e k d i o e n e z , i n h m i i l i s m o a sus ta tzen eta gizarte z u z e n a g o baten a l d e k o k o n p r o m i s o r i k h a r t u nahi ez. d u e n jendea soriarazten ornen d u kristau erlijioak. K l a izan, hala da b e h i n b a i n o gebiagotan. I lori gertatzen da J a i n k o a n o r k bere arazoen i h e s l e k u r a k o hilar/en d u e n e a n eta lesusek e r a k u i s i t a k o Jainkoa

pertsona o r o k b i z i b i d e g i z a k o i a g o a izan

dezagula n a h i d u e n J a i n k o a - alde hatera uzten d e n e a n . G u z t i e n aita gisa bi/itako k ' i n k o a r e k i k o leial izaieak ez d u i n o i z <;iza a r d u r a r i k k e n rzen; a l d e r a n t z i z , m u n d t i bobea bilarzera btiltzatzen d u . Besie batzucii iritziz, d o g m a t i s m o a ela ¡nioleranrz.ia zabaltzen tlu erl i j i o a k ; egia osoaren

jabe" direla usté dutenez k a i o l i k o e k , beste e r l i -

j i o k o a k gutxiestera e i a i n a l e u d i t u h o r t e k ; g u i u l z a d a k eta

«crlijio-i;c-

rrak» ere eragin izan d i t u erlijioak. N o r k egin diezaieke e n t z i n i t ; o r k r i t i k a b o r i e i , mendeetan barrena gertaturakoa c z a g u i u ondoren? 1 l o r i g u z t i a gertatu izan da Jesusek íra¡;arritako Jainko A i t a kristauek hazterrera utzi d u i e n e a n , «hark zintzoentzat eta gaizroetiiz.at ateratzeii baitu eguz.kia eta zu/.enentz.at ela z.uzeug.ibeentzat ¡sunz.cn enría». Krlíjioak ><ci i n d i i n - s e n ü p c n a » bcsterik ez d u e l a eragiten adiera/ien d u beste h a i n b a t e k : kristauak d i b o r r z i o a , p r e s e r b a i i b o a k edo a h o r m a b e z a l a k o g a i e k i n itsutura b i z i d i r e l a ; begiak gizateriaren gairzak íkttst e k o hesterik ez. d i i u z i e l a . B a d a egia p u s k a bat ere k r i l i k a h o r i e i a k o a s k o t a n . J a i n k o a r e k i n z i n t z o jokatzen saiatzen da i e d e d u n a eta horrek z.uhurrago eta s e n t i b e r a g o

egiten d u gaiz.kiareu beh.trren

B a i n a «kasuisiikarekiko obsesioa» e d o t a « m o n d a r e n

aurrean.

morbosoiasuna*

eratzen dirá zera a h a z t e n d e n e a n , Jesusek ez d u e l a g i z a k i a lege m u l KRITIKAK

tzo b a t e n

menpean

kokatzen, inaitasunaren eskakizttnen

aurrean

baizik. Arreta h a n d i a g o a jarri b e h a r k o g e n u k e k r i s t a u o k k a n p o t i k egiten zaizk i g t i n k t i t i k e n aurrean. E z da d e n a o n a gure arrean. U g a r i a k izan dirá,

122

Bada h o n a k o hau esaten d u e n i k cíe: erlijioak k o n r s e r b a d o r i s m o r a b i deratzen gaituela, alegia; k a t o l i k o a k iraganera l o t u t a b i z i d i r e l a , garai

bateko e r r i t u , h i z k e r a eta o h i t t i r e n z a m a utzi e z i n i k . H o r i gertatzen b a d a , iraganeko segnrantzia b i l a t u n a h i r i k , Jesusen Espíritu sorrarazle

EZ EGIN NEGARR1K

eta b e r r i t z a i l e a a h a z t u d e l a k o izaten da g e b i e n e t a n . G o g o r r a egiten z a i g t i k r i s t a u o i E l i z a z k a n p o t i k egiten z a i z k i g u n kritíkak e n t z u n bebarra. E i d e g a b e a k eta egiaren a u r k a k o a k irudítzen z a i z k i g t i ia b e t i . K r i t i k a h o r i e k ez dirá beti fedearen etsai d i r e n e n a b o -

O n d o r e n , N a i n izeneko herri hatera joan zen Jesús, bere íkasleak eta

tik sortzen, ha baitira k r i t i k a k egiten d i t u z t e n f e d e d u n a k ere: g u l x i -

jende asko lagun zituela. Herriko sarrerara hurbildu zenean, luldako

asko E l i z a t i k u r r u n d u t a b i z i arren, beren k o n t z i c n t z i c n esanetara, j a i n -

bat, alargun baten seme bakarra, zeramaten lur ematera. Herriko

k o a r i z i n t z o e r a n t z u n n a h i d i o t e n a k dirá k r i t i k a r i asko. E n t z t i t e k o a k

jende asko zihoan amarekin. H a u ikustean, errukitu egin zitzaion

d i r u g u h o r i e n k r i t i k a k , Ebanjelioari leíalago izaren lagun baitiezagukete.

Jauna, eta esan zion:

/.enbaitetan, asko ikas d e z a k e g u J a i n k o a r e n aurrean d u r e n jarrera ar-

- E z egin negarrik.

d u r a t s u t i k ere. I larrigarria da Jesusen b a n d i t a s t m a , gai izan baitzen

Aurreraturik hilkutxa ukitu zuen, eta zeramatenak geldítu egin zi-

E r r o m a k o c h u n t a r i h a r i s u m a t t i z i o n fedea g o r c s t c k o : «ligia esan, Is-

ren. O r d u a n , esan zuen:

raelen hertan ere ez dtit a u r k i t u b o r r e l a k o sinestedunik».

-Gazte, zuri diolsul: jaiki! Jaiki zen hildakoa eta hizketan hasi, eta Jesusek amari bihurtu zion. Denak beldurrak hartu zituen, eta Jainkoa goresten zuten, esan ez: -Profeta handí bal sortu da gure artean. Baita ere: —Jainkoa bere herria salbatzera etorri da. Judea ela inguruko lurralde guztian zabaldu zen gertaera honen berri ( L u k a s 7 , 1 1-17).

EGIN

NEGARRIK

J a i o l z e - u n e t i k bertatik e d u k i ez, eta i r r i k a t u bcsterik ez d u g u egiten bctetasunez b i z i t z e k o behar d u g t m a . E g u n e t i k e g u n c r a k o p r e m i a t x i k i a k betez, b i b o t z a r e n n a h i sakonenak ase ahalko d i t u g u l a usté izatea d a gure akatsa. E z d a , beraz, txarra k r i s i a l d i a r e n a s t i n d u a bizitzea, gurc akatsaz jabetu a r a z i k o b a i k a i t u h o r r e k .

124

125

k r i s i a l d i a , z e n b a i t e t a n , cz d a haustura lazgarri bar izaren. H a l a - h o l a k o biziera k a x k a r r a k gurc baitan u z t e n d u e n ^ahogo/.o mine,ots» s o i l bar, bcsterik ez askotan. D e n e t i k dur, zoriontsu izan naiteke, baina n o n d i k sortzen zait h u s t a s u n - eta t a l t s u t a s u n - s e n t i p e n bori? Z e r dcla-eta, i n g u r u a n d u d a n oro b a i n o d e s b e r d i n , eder, c g i a z k o a g o a izan n a b i d u e n zerbait b o r r e n nostalgia i n d a t t s u bori? B e t i gauza b e r d i n a k eginez b i z i l z e a r e n eta beti gatiza berak m e k a n i k o k i egitcaren n e k c a izan l i t e k c beste h a i n b a t e t a n . [ K>rÍ al da g u z tia? E s n a l u , lan egin, astcburtictan arseden h a r t u eta berriro i b i l b i d e bcra ri c k i t c a r c k i n aski izan bebar al dut? Z e i n da ñire nahia? I.ebcnago edo b e r a n d u a g o , b o i iristen zaigu scgtirtasuna apurtzera d a r o t k i g u n k r i s i a l d i a ere. basa i bizi g i n e n , arazorik eta k c z k a r i k gabe. 1 )ena z i u t zegocla z i r u d i c n b e t i r a k o . Bat batean, ordea, g a i x o l a s u n larri liar, maite d u g u n u o i b a k c n betior/.a, b i k o t e arteko krisialdia, e l a . . . zergatik cz d a l u z a t o a n i r a u n g o d i g u n zoriom'k? ( ¡ a u z a bat dago arsu. Ñire n a h i c k ez dure i n o l a k o m u g a r i k ; ni n c u , ordea, bauskorra eta m u gatua naíz. k z o t e n a b i l , azken l i n e a n , c z a g n t z c n d u d a n guztia g a i n d i izen d u e n zerbaiten ametsetau? A s k o dirá b i z i t z a n zebar b e b i n b a i n o gehiagotan b o r r e l a k o zerbait n a b a r i t u izan d u t e n g i z o n era e m a k u m e a k . . . borretaz i n o i z ezer esan ez d u t e n a k edota besteci adierazten asniafu e z i n i k i b i l i d i r e n a k . K r i s i a l d i o k , hala ere, gertatu egiten dirá, Eta gatrantzi b a n d i a d u t e , gcurc b u r u a r i g a l d e z k a basteko, e n g a i n u e t . i t i k a s k a i z e k o era gurc b i z i t z a o i narri s e n d o e t a n f m k a t z e k o abagunca eskaini/en b a i t i g u t e . ( r i z a k i a k izatcn d i t u e n k r i s i a l d i e n arrean i r x a r o p c n - i t u t r i gisa aurkezten d i g u t e Jesús cbaujelai ick. Jesusek hilera b a t e k i n egin zuela topo N a i n - g o erre-balean, esatcn zaigu L u k a s e n k o n t a k i z u n e a n . E z b c h a r r a k h a u t si ra utzi d u e n e m a k u m e a r e n g a n d i t u jarriak begiak: b a k a r r i k eta babesik gabe b i z i d e n alarguna d a . H i r u h i t z besterik ez d i o esatcn Jesusek: «Ez egin negarrik». B c r i dago i t x a r o p e n e r a k o aukera. Baita heriotzaren a u r r e a n ere.

126

JAINKOAK

KZ G A I T U N I . G A R K I Z IKUSI

NAHI

Beraienrzat ere sinesgarri ez diren i r u d i , e d u k i eta sineskerez osatua dago askoren eríijioa. Ez d u arrazoi falrarik A n d r é s ' J o r r e s Q u e i r u g a t e o l o g o a k h a i n b a t c n c r l i j i o - e g o c r a h i t z h a u c k i n azaltzen d u e n e a n : «Sinetsi, sinesten d a , b a i n a hala i z a n g o ote d e n zalantza a r i c a n ; zalantza, z a l a n tza egiten d a , b a i n a galdetzeko atisardiarik gabe; g a l d c t u , gaídetzen d a . b a i n a ez da e r a n t z u n p a r b i r i k e m a t e n . . . » . A s k i jendek gatiza z a h a r k i t u cía g o g a i k a r r i gisa b i z i d u eríijioa: c u isi c g í i c n d i o t e o r a i n d i k «hadaezpada» ere. E z d a argia i z a n b e b a r r i k , íctica «etengabeko s t i s m o p e a n " b i z i t z e k o m o d u h a u ezin déla p o z - i t u rri eta bizitzaren eragile gertatu ulcrr/eko. Z e r egin? K a n p o r a bota J a i n koa b i b o l z c t i k ? A h a z t u , gataiei d a g o k i e n bezala b i z i t z c n cz. d a k i t c u e i b a k a r r i k interesa d a k i c k c c n gauza delako? ( ¡ i / o n - c m a k u m e askok «ícdcaren muincra» jo bebarra daukate, cía J a i u k o a r c k i n t o p o egilea erag o z i e n d i c t e n usté okerrak alde ha lera uizi heharrean a u r k i i z c n dirá; cía c s p e r i c n t z i a berri b a l b i z i heharrean. Eríijioa ñola ulcriz.cn cía b i z i t z c n d u g u n g o i t i k beberá aziertzea da Ichcn- l e b e n i k egin b e b a r r e k o a . Bi m u n d o d a u d e l a usté d u g u batzuct a n . Baretik, «erlijioarcn» m u n t l u a , usteen, c r r i i u e n , o t o i tzen eta e r l i jio-betebeharren esparrua. Bcsterik, «giza bizitza», s o i l i k «gcurca» d e n a : m u g i t z . c k o , lan egiteko era jolastcko crabihz.cn d u g u n n u m d u a : hots, guri b e n e l a n imcrcsaiz.cn z a i g u n a . Ikuspcgi horrek adierazten d u e i i c z , Jainkoak bcrari k o m e n i zaiona b i l a t u k o l u k e : bere aintza; guk, birartcan, geuri k o m e n i zaigunaren arreta b a r i u k o genuke. Jainkoari gai «sakratuei» l o t u r i k o a bakarrik inreicsatuko l i r z a i o k c , ez. gurc b i z i t z a . Ez dirá g n r x i , egia esan, eríijioa J a i n k o a z e r b i rzatzcko ahaleginetan b i z i d u t e n a k , hari interesarzen z a i o n a egiten beti; cz, halcrc, bcraiei k o m e n i zaiena egiten d u l c l a k o sentipenaz. H a n d i a izan o h i d a , Jainkoari interesa tzen z a i o n gauza bakarra gen garela k o n t u r a r z e r a k o a n gertatu o h i d e n aldaketa: J a i n k o a ez déla bere

127

b u r u a z k e z k a t z e n eta benetako a i n t z a e m a t e n d i o n bakarra, geu bete-

izaerak aberastu egin gaitu urteetan h a r n a . U n e h o n e t a n , ordea, b i z i -

tasunez b i z i t z c n ikustea déla jabetzcn garenean, alegia. Ezagutz.cn d u t

tzea d a g o k i g u h e m e n g o o i ,

p o z e z negar egiten hasi d e n i k ere, j a i n k o a k , o r a i n era b e t i r a k o , gure p o z a bcsterik ez d u e l a n a h i estreinakoz s u m a t u d u e n e a n .

A u k c r a e g i n heharrean gara: nahigabetan ito ala b i z i t z a b e r r e r a i k i ; b i k t i m a b i h u r t u c d o k o n f j a n t z a z autrera begirattt. Ez d u g u iragana a l -

N a i n d e r i t z a n h c r r i x k a batean gertatutako hileta baten berri d a k a r -

darttko. Ciure e g u n g o h i z i m o d u a d a alda d e z a k e g u n b a k a r r a . Bazter

k i g u L t i k a s ebanjelariak bere k o n t a k i z t i n e a n . S e m e bakarra galdu d u e n

ttiz.iiako jarduerak b e r r e s k u r a r u ; o r d u b e t e , arratsaldc h a u , c g t m b a t . . .

a l a r g u n a i k u s t c a n , Jesús h i m k i i u egin zen cía zera esan z i o n ; (diz egin

mire z a l a n t z a z k o c t o r k i z u n a r i eslutasunez begiraru gabe b i z i .

negarrik». Jesusen c s k u - h a r t z e b i z i g a r r i a eta gaztea hizir/.az g a i n e z k a

M i l a eratako senripenak p i l a t u k o zaizkígu, g a l d u t a k o maitea g o g o -

ikustcan, gertatuaz o h a r t u eta o i b u k a hasi zen jendea: «Jainkoa hete he-

ratzean: p o z - era b c l e i a s u u - u u e a k , o r o i t z a p e n m i n g a i tiak, c l k a r r i e g i n -

rria salbarzera e t o r r i da». J a i n k o a k ez d u g i z a k i a k negar egin de/.anik

d a k o z.auriak, e l k a r r e k i n b i z i t a k o oinazeak, e r d i h i d e a n geratutako as-

nahi.

m o a k . . . A s k o iaguntz.cn d u holakoetan sentitzen d u g u n a z lagun batekin

H o n a k o a esan z i d a n batek b e h i n : «Hori zorrea, J a i n k o a zuk a u r -

h i t z egiteak, gurc atsckabea ulertzen d u e n n o r b a i t c k i n negar egiteak.

kezten d u z u n bezalakoa h a l i t z ; b a i n a h a l a k o a ote?». E z . j a i n k o a cz da

I i t c k e c n a da g u g a n e r r u d u n - s e n t i p e n a sort/ca ere. Pertsona h o r i

ni a u r k e z t e n saiatzen ari naizen b e z a l a k o a . Jainkoa beti da h a n d i a g o a

<;aldu d u g u n tincan o h a r t u gara cz, d u g u l a beti u l e r r u , gehiago m a i t a t u

eta bobea, g i z a k i o k harta/, h i t z - i o t c l k a esan dezakegun gu/tiaren aldcan.

ahal izan g e m i d a . Ez da zu/.ctia, halen-, i r a g a n c k o

I Ierioi/.atik barago h a r e k i n topo egingo d u g u n c a n b a k a r r i k c/agutuko

j^cure b u r u a k m i n i / c u jardutea. 1 ) c p r i m i t z e k o bcsterik ez d u balio. Egia

dugu hori.

da gure m a i t a s u n a b u r u i n gabe geraizcu déla b e t i . C ) r a i n , ordea, gente

luitsegiicengaíík

b u r u a r i barkatzea eta J a i n k o a r e n h a r k a m e n a sentitzea d a g a r r a n t z i tsuena. MAI

11,

DUÍÍUNA

CMT/.VA

N e k e z a ere gertatzeu z a i g u , zenbaitetan, geure o n c r a i t z u l t z c a . / a m a h a n d i e g i a z a i g u maite genuenak utzi d i g u n h n t s a n c a eta atsckabcak

C i u t x i dirá maite d u g u n a r e n galera b a i n o b i z i p e n m i n g a n iagoak. M a i -

m e n d e a n hanz.cn g a i i u b e b i n cía b e r r i z . ( i u r e federa jot/.eko u n e ego-

tasuna cz tía amaigabea. Ezta a d i s k i d e t a s u n a betirakoa ere. I.ehcuago

kia izan litekc b o r i . Ez da b c k a t u barrena J a i n k o a i c u aurrean hustea.

edo b e r a n d u a g o , beti d a t o r agur egin b e h a r r e k o u n c a . Eta dena h o n -

J a i n k o a k ez d i t u gure kexuak atzera b o t a r z e n . U l c r t u egiten d i t u . Z e n -

d o r a t u egin o h i zaigu bar-batean. E z i n i a s t i n a , nahigahea, atsckabea n o -

bat s i n e s t u n c k b c r r c s k u r a l u ote d u bere k e m e n eta bakea otoitz. h o n e -

n a h i ; gure b i z i t z a ez da o r d u r a arrekoa bezalakoa i z a n g o . Ñola e m a n

t a n : «Zer cz ntien e g i n g o , federtk izan ez b a n u » ; «Behar d u d a n adorea

b e r r i r o zentzua bizitzari?

e m a t e n ari zait j a i n k o a » .

M i n a g a i n d i t z c a k ez d u maite dena ahaztu egin behar deia edo g u -

G u r e fedea es ti atzera g o n h i d a t z e k o crakusten d i g u L t i k a s ebanjela-

txiago m a i t a t u behar d e n i k a d i e r a z t e n . B i / i b i d e a bcrrcskuratzea cz da

riak "ertaera zirraragarri h a n . 1 ,ur cmatera zeramaren seme bakarraren

h i l z a i g u n a g a n a k o irain c d o l o i s a t z u n . Era hatera c d o bestera, pertsona

a m a r e k i n e g i n z u e n r o p o Jesusek, N a i n i z e n c k o b e r r i x k a r a h u r r e r a r u

h o r i guregan b i z i d a . Harén m a i t a s u n a k , harén s a m u r r a s t m a k , harén

¿etican. Jesús h u n k i t u t a geratu zen h u r a i k u s t c a n . E t a h i r u h i t z atera

128

129

z i r e n bere a h o t i k , g u k , gaur e g u n , J a i n k o a g a n d i k b c r a g a n d i k acereak bezala b a r l ú behar d i t u g u n a k : «Ez egin n e g a r r i k - . B e i i e r e a n g o z a i z e n i k u s i n a h i g a i t u j a i n k o a k heriotz.ak h a n a n d u g a i r t i c n o k .

b a i n a liaren poza ez d a o i n a z e a r i ihes egiretik s o r t u u i k o írtütua. G u z l i o n A i t a abegitsu eta salbai/ailea d e n J a i n k o a r e n bízipen p o z g a r r i a n d i t u bere o i n a r r i a k . l n g u r u k o o i n a z e d u n e k i n sen ti bera izaten jarrai tzen d u pozez g a i -

MlNBKRAK

Siuesgairz.a d a gizarreak, i l x u r a z , besteen m i n a a l d i z k a r i - o r r i c t a n eta tcIchista-pantailan aterarzcko d u e n p r e m i a . M e a t e g i batean l u r p e r a t u i a geratu den senarragatik negarrez ari d e n e m a k u m e a r e n argazkia, edo la H i r u g a r r e n M u n d t t k o e d o z e i n berrialderan gosez hil/.orian den batírraren ¡nidia edo beren ¡hcslari-eremiian herían l i r o z jositako p a l c s i i narren a r g a z k i a k . . . m i l a k a d o l a r o r d a i n i z e n dirá h o r r e l a k o e n g a t i k askoian.

ncz.ka dagoenean ere. jesusek ez d u isilean alde egiten, seme bak.trraren h e r i o t z a déla eta, ama negarrez i k u s t e n d u e n e a n . O s o

bestela,

a m a t e n nabigabera burreratzen d a , anaia, l a g u n , bake- eta b i z i - e r e i l e areu jarrera/,. A i t a k txikiei d i e n maitasuna sakonetik gozatzeko d u e n gaitasuna czezik, h o r i e k i n hatera s u f r u z c k o era h o r i e n s a m i n a a r i n i z e k o d u e n a h a l m e n a ere argi i k u s t e n da Jesús h o n e n g a n . Beti izango da pertsona alaia Jesusen urratscu atzetik d o a n a ; b a i n a beti s i t m a i u ela b i z i k o d u , era berean, besteen z o r i o n - e z a ere.

G e r r a t c a k , h i l k e l a k , h o n d a m e n d i a k , b i k i i m a errugabeen b e r i o i z a k direla-era, e g u n e r o i r a k u r i z e n d i i u g u penisa abala albisie a n k e r r e n a k , g u k geure b i z i h i d e a n axolagabekeriaz. jarrail/.en d u g u n b i i a r i e . m . Esan ere a b a l k o g e n u k e , « n o l a b a i i e k o seguriasuna» ematen d i g u i e l a , borrel a k o a k bes lee i gertatzen zaiz.kie ela, i l x u r a z , b e l i . O r a i n d i k ez da gure o r d u a h e l d u . k e z k a r i k gabe jarrai d e z a k e g u , beiaz, gure a s i e b u r u a gozaizen c d o u d a k o o p o r r e i a r a k o planak e g i i e n . Z o r i g a i i z a gertuago denean ela s u f r i m e n a k h u r h i l a g o k o n o r b a i i harrapatzen d u e n e a n , o r d u a n kez.kar/.cii gara b e n e i a n eta norae/ean gerarzen gara, g a l d u d u g u n ktsaitasuna bevreskuratu ez.inik. Izan ere, b o r i b a i n o ez baírugu bilatzen a s k o t a n : gure lasaiiasungtinea berreskurarzea, besterik ez. M u n d u k o gosea eta miseria eza ha d ¡ tzatela n a h i g e n u k e , eubarazti g e h i a g o r i k egin ez d i e z a g u t e n , besterik gabe. h z d u g u gure o n d o a n i n o r o i n a z e i a n s u i n a t u n a h i , gure z o r i o n geu rea i n o r k a r r i s k u a n jar ez d i e z a g u n . G u r e e r r u k i - m a i l a oso mttgatua delakoaz jabeizen lagun tzen d i g u Jesusen jarrerak. Jesusek p o z h a n d i z b i z i d u e g u n e t i k e g u n e r a k o b i z i t z a .

130

ANDR»',

Y:/, N M Í A R

I-XJN

I l a r r i g a r r i a da era g u z i i e t a k o g o g o r k e r i a eta z a p a l k u n t z e n r z a l h a i n seutibera d e n gi/arteak g i z o n e z k o o k emakume/.koen g a i u eragilen d u g u n g o g o r k e r i a r i s a k o n e l i k ez a u n e egilea. ( ¡ o g o r k e r i a h o r i , alaba i na, ez da asmai ua, gure g i z a r i e a n m i n b a i u l i eta era askotakoa eragiten dueña baizik. I iezur-haragi/ko pertsonak dirá gizalabak b o r i x a i u eta d e g i a d a t z e n d i t u z i e n g i z o i t c z k o a k era e m a k u meei i r a t u txarrak e m a t e n d i z k i c r e n a k . A s k a l a s u n a era pertsonen esk u h i d e e n errespetua e s k a t z c k o a b o l s a a h x a t z e n d a k i l e n g i z o n e z k o «errcspeiagarriak» dirá. E m a k u n i c a ezin d a , g i z o n a r e n b e l d u r izan gabe, askatasunez i b i l i gu/.tioti a r i c a n e r a i k i d u g u n gizarte n o t i c i a n . B c r r i k i t a n Estatu B a t u e tan egin d i r e n z e n b a i t ikerketek erakusten d u t e n e z , e m a k u m e o r o k % 4 6 k o aukera d u b i z i t z a n bortxaketa b t i t u i u c d o saiaru harén h i k r i m a i z a i e k o . E z ote gara, gure a r i c a n ere, a n r z c r a i b i l i k o ?

131

B o r t x a t z a i l c a k ez dirá, ezinbestean, b u r u r i k e g i n d a k o a k . G i z o n e z -

k o e k emaktt mearen g a i n d u r e n nagusitasunaren g i r o a n s o r r u i a k o e m a i tza dirá b e r o r i e k ere. Pertsona arrotzek b o r t x a t u t a k o a k b a i n o bi a l d i z

EZ INOR Z O K O R A T U

gehiago d i t a beren b i k o t e k i d e e k bortxactUako e m a k u m e a k , eskuartean d i t u g u n datuek adierazten digutenez. H a l a k o batean maitatzera crakarri z u e n g i z o n a g a n d i k ¡asan behar i z a t c n d i t u e m a k u m e askok eta askok tratu txar p s i k o l o g i k o eta

fisikoak

Behin batean, fariseu batek bazkaltzera gonbidatu zuen Jesús. Joan zen, hada, Jesús hiriseuaren etxera eta maliaian jarri zen. Hartan, ema-

Z e r g a i i k cz. dago e r a n t z u n eragínkor cía erradikaíagorik e m a k u m e -

kume bat, herrian bekatari bezala ezaguna, jesús fariseuaren etxean

aren a u r k a k o g o g o r k e r i a lotsagarri h o r r e n aurrean? K m a k u m c e k g i z o -

bazkallzen zela jakinik, beriara joan zen, harzurizko ontzi bat ukendu

naren k o n t r o l p e a n eta a g i n d u p c a n egon behar duela pcntsatz.cn d u i e ,

zeramala. Jesusen atzcan oinen ondoan jarri zen negarrez, eta oinak

d i r u d i e n e z , o r a i n d i k ere, k u l l u r a p a t r i a r k a l cía matxista h o n c t a n m o l -

malkoz huslil/eii

d c a t u t a k o gizasemeck. K r r e s p c i u a r i , elkar onartz.cari eta mailc/.ko h a -

ukcndtiz igurtzi zizkion.

r r c m a n a r i i n o l a k o j a r a m o n i k egin gabe, jarrera libélala d u t c n c k ere ez dute o n a r t u n a h i , sexuari garrant/.ia k e n d u d i o n «scxu-irauhzak»

be-

rak e m a k u m e z k o e n rratu txar ra k i r a u n a r a z i c n d i n t e l a o r a i n d i k ; Ichcn b a i n o era h a s a l i a g o a u , gainera, i n o i z .

i t i i a k o a s k a p e n - m c z u r i k e n i z u i c n , d i r u d i e n e z . K z gara Lukasek bere cbanjelioan aurkezren d i g u n Jesús l i o r i ezagutzcra iriisi o r a i n d i k : c m a k u m e a bere h a i n b a r era h a i n b a t l a i d o cía o i n a z c t a i i k a s k a i z c k o arrelaz Lnuku-

m e z k o c u eta era g u z i i c t a k o pertsonen a u r r e a n , bere a h a l m e n a g n z i i a k o i n a z e c l a t i k askatzeko crabiltz.cn d i t u e n a , eta i n o l a z ere cz i n o r m e n dean b a r t z c k o .

musukatuz,

Hau ikustcan, gonbidatu zuen fariseuak bere bailan zioen: "Benetan profeta halitz, jakingo luke zer-nokiko emakumea den bera ukitzen ari dena, bckataria alegia". Jesusek esan zion:

h.lizek, b i e n b i i a r i c a n , ez d u t e jesusek c m a k i i m e e n akle a l d a n i k a -

heiea, bcri h i t z hatícz m i n i z . o d e n a : «Audrc, cz negar egin»,

ari /.¡tzaion; gero, ileaz xukatu eta

- S i m ó n , hadul zerbait /.uri csateko. 1 Iark eranl/.un: •Esadazu, Maisu. niru-mailegari batek bi zoidun zituen: batak bostehun denario zor zizkion ela besteak beuogeiia llamar. Zerez ordaindu ez zutelarik, barkatu egin zien hiei. Bietako zeinek izango ote du maiteen? Simonek eranizun: - ( ¡ e h i e n barkatu zionak, nik usté. Jesusek esan zion: -Zuzen

dio/u.

Eta emakumeagana bihurturik, Simoni esan zion: —Ikusten al duzu emakume hau? Zure etxean sartu naizenean, ez didazu oinak garbitzeko urik eskaini; honek, berriz, malkoz busti dizkit oinak eta ileaz xukatu. Z u k ez nauzu musu emanez agurtu; hau, berriz, sartu denetik, ez da gelditu ñire oinei musuka. Z u k ez didazu

132

burua olioz igurtzi, honek, berriz, oinak ukenduz igurtzi dizkir. Beraz, hau diotsut: Bekatu asko ditu, baina hainbesteko maitasuna ageri badu, Jainkoak barkatu dizkion seinaiea da; gutxi barkatzen zaionak maitasun gutxi agertzen d u .

Eariseuak izututa i k u s i d u gerratzen ari d e n a . D e u s e t a r a k o gatiza ez, eta b a z k a l d a r r e n garbitastina k u r s a t u d u e n -(bckataria» s o i l i k ikusi d u e m a k u m e hartan lege-adituareu begiradak. E z d a liaren m a l k o e z o h a r t u . 1 .anbide hartako e m a k u m e baten k c i n u a k b a i n o ez d i z k i o i k u s i : i lea askatti, m u i n e m a n era lurrinez. l i m u r t z e n besterik ez d a k i e u bat.

Eta emakumeari esan zion:

M c s p r c / i r / k o b c g i r a i u a k ez d i o u r z i , u n e berean, lesusengan J a i n k o -

-Barkatuak dituzu zeure bekaluak. Beste bazkaltiarrak beren anean hasi ziren esaten: N o r ote dugu u

bekatuak barkatu ere egilen dituen hau?". Baina Jesusek esan zion emakumeari: - Z e u r e sinesmenak salbatu zaitu. Zoaz bakean. H o n e n ondoren, herriz herri eta auzorik auzo ibili zen Jesús, Jainkoaren erregetzaren berriona hots eginez. Berekin zituen H a m a b í a k , baita espíritu gaiztoetatik eta g a i t z c t a ü k scndatuak zituen zcnhait emakume ere: Magdalako Maria -honengandik zazpi deabru bota zit u e n - , Joana - H e r o d e s e n etxezain Kusaren emaztea-, Susana eta lies le asko. Guztiok beren ondasunez laguntzen zioten Jesusi eta honen ikasleei (Eukas 7 , 3 6 - 8 , 3 ) .

crrukiaren profeta ezagutzen. Emakumeari crakutsi dion ahegi a k cía saín un asunak nahasirik utzi d u . E z i n da profeta i z a n . Jesusen begiratua oso d a bestelakoa. S i m o n c n jarrera vunoralisrarenizat» cskandalagarria d e n jokacra h a r t a n , J a i n k o a k maitatua era barkattía s e n i i t u d e n e m a k u m e a r e u m a i t a s u n eta esker o n sakonak bakai r i k i k u s i d i r u Jesusek. H o r r e g a t i k u i z i d i o u k i t z e u eta m a i t a s u n a e r a k u s i e n . Jainkoarcn b a r k a u i e n a c s k a i n t z e n t l i o , bere bailara salham e i i a t l a k a r k i o n íedea duela obartarazren l a g u n t z e n d i o eta bakean h i ziizera b i i h z a i z . c n d u . jesusen g a r a i k i d e c k cz z u l e n luirá arañen o r d c z k a r i gisa ikusi i n o i z , Jainkoaren h a r k a m e n a r e n proleLa gisa b a i z i k . G a u r , borreg.u i k , Jesusi jarrailzen ahalcgintz.cn g a r e n o n tablean, ez d u g u bckatariak mesprecxatuko d i t u e n c d o t a Jainkoaren e r r u k i a r e n «proletci» e i i t z u i e a gala-

Bf S l U L A K O ISIXilRADA

I l e r r i k o e m a g a l d u batek eten egin d u rarbeu baiek, Jesusi opari egiteko, presta tu d u e n hazkaria. .Simonek ezaguttt egin d u eta u r d u r i jarri d a . O n d o ezagutzen d i t u o t o r d u - a m a i c r a i a n bez.ero bila burreratzen d i r e n emagaldu horiek.

ra/iko t l i c n «irakaslerik» behar. M o r a l a k b a z i e r t u era m c s p r c t x a l u d i tuenei

Jesusek b e z a l a b e g i r a t u k o d i c t e n k r i s t a u a k b e h a r

ditugu.

Z o r i o n c k o a k h a l a k o e n o n d o a u d a u d e n a k , b a i e n giza d u i i i i a s t i n a r i c u s i c n ; cía z o r i o n c k o a k , guk d a k i g u n a baino barago, jarrera u l e r k o i tez, n i a i i a s u n c z cía b a t k a m e n e z d a t o r r e n Jainko h o r r c i a n lede izatcn l a guiuzen dutenak.

E m a g a l d u a Jesusengana d o a zu/.enean. E z d u deus esan. B i h o t z - u k i tuta i k u s t e n zaio. E z d a k i ñola agertu bere esker o n a era negarrari e m a n d i o . M a l k o e k Jesusen o i n a k busti d i t u z t e . B a z k a l d a r r e z aliaztuta, ileak askaru eta x u k a t u egiten d i z k i o . B e h i n eta b e r r i z m u s u k a t z e n d i t u o i n m a i t e haiek eta, l e p o a n zintzilík d u e n o n t z i t x o a i r e k i r a , l u r r i n e z i g u r z ten d i z k i o .

134

EBANJHLIOLIK

KANPO?

J e s ú s t i k i t z c n ari da e m a k u m e b e k a t a r i bat. S i m o n c n a t c t a l d i a haserre c í a c s k a u d a l u z k o a d a . Emakume h o r i erdeinagarria d a eta a l b a i t

a z k a r r c n p r o f e t a r c n o n d o t i k a l d c n d u egin b e h a r k o litzateke. Jesusen e r r e a k z i o a , a l d e r a n t z i z , a b e g i z k o a era u l e r m c n e z k o a d a .

Emakume

h a r t a n m a i r a s u n - , b a r k a m e n - era b a k e - p r e m i a n d e n p e r t s o n a i k u s t e n dueía d i r u d i . L u k a s e n ebanjelioak, bere luze-zabal osoan, erakusten d i g u n Jesusen jarrera etengabeak - h o t s , aldez aurrerik J a i n k o a r e n erreínutik at d i r u d i t e n e n o n a r p e n a k - Jesusengana h u r r e r a i z e n uzten ez d i o g n n zenhair sektore era r a l d e r e k i n d u g u n jarrera azrertzcra e r a m a n behar gaitu L l o r i c n arrean, batía k r i s t a u o k ia h i t z egitera ere ausartzen ez garen bat: h o m o s e x u a l e n k o l e k t i b o a . M u n d u h o r i isilpean gortie n a h i izan d u r e elizek ia beti, gizartearen aldetik mesprerxua, bazterketa eta crasoa ere jasan b c l i a r izan tinten b i t a r t e a n .

L u k a s e n pasarte h o n e k d i o e n e z , Jesús bere m a h a i r a g o n b i d a t z e k o i n terés h a n d i a zuen S i m ó n izeneko íariseu bátele B a z k a r i a b a l i a t u n a h i k o z u e n , a g i a n , profeta-ospea

h a r t z e n ari z e n g a l i l c a r b a r e k i n z c n h a i t

gaiez eztabaiclatzeko. Jesusek onartu egin z u e n gonbidapena: J a i n k o a ren berri o n a k d e i i e n g a n a iritsi behar d u . O i o r d u b i t a r t e a n , ordea, S i m o n c k a u r r e i k u s i gabeko zerbait gertatu zen. H e r r i k o e m a g a l d u batek m a h a i o n d o a eten z u e n , Jesusen o i n e t a n crori eta negarrari e m a n z i o n c a n . L z z e k i e n n o k t e s k c r t u , bera bezala, tienen m c s p r c i x u a k m a r k a r u t a b i z i z i t c n c i c r a k u s t e n z i e n m a i t a s u n a . D e n c i i h a r r i d u r a r a k o , [esusen o i n a k musukatz.cn eta l u r r i n b a l i o l s u z

L z dago apenas i t x a r o p c n c z k o h i t z i k h a l a k o c m z a t . ( i a i t z e s p c n - eta m a d a r i k a z i o - h i t z a k b a k a r r i k , i l u n p c r a , isilpera eta m c s p r e t x u r a bazf c n z e k o . N o i z e n t z u n ahal izan d u t e b c i a i c i ere j a i n k o a r c n e r r e m u r a tlcitzen zaicla seniiaraz l i c z a i e k e c n h i t z i k ? N o i z izan d u t e Jainkoa g i za rteak baztcrtz.cn d i t u c n e i u z a t ere hádela j a k i t e k o aukera? N o r k h i t z e g i n die Jesusen barrera/.? B a i n a h o m o s c x u a l c k ere b a d u i c e b a n j e l i o r a k o

EZ A I . D K N A R A Z 1 INOR J E S U S E N G A N D I K

eskubidea. ( i i z o n -

e m a k u m e h o r i c i , giza heltluiasunean eta k r i s t a u - a r d u r a n gararzen joan daitcz.cn, z c r - n o l a k o laguruza eskainr/.cn d i e g u n g a l d e z k a hasi behar d u g u Jesusen jarraitzaileok; baita gurc a h o t i k zer me/u c i u z u t c n tinten ere, beren sexu-izacra jarrera arduratsuz. eta siuestunez b i z i dezateu. l'.z d a jarrera kristaua pertsona baten bizitza osoa, liaren izacra sexualitatera mugatttz eta harén nortastinareu beste balote ela a l d e r d i a k k o n i u a n h a r t u gabe, gairzestea eta arbuiarzea. t i i z o n eta e m a k u m e h o riei ere Jesusengan d u i n t a s u n a a u r k i t z e k o aukera iragarri eta eskaini beh a r dicgtt, beren izaera m o d u a r d u r a l s u a n o n a r t z e k o o k a s i o a eta g ¡ zartcan ia beti u k a t z e n zaien harrera a s k a t z a i l c a r e k i n hatera.

i g u r z t e n hasi zen. S i m o n c k iz.iuuta ikusi z u e n dena. L m a k u m e bckataria Jesús ukitz.cn; n o n , ela bere etxean! E z i n zuen e r a m a n : g i z o n hura arduragabe bat z e n , i n o l a z ere cz. Jainkoarcn profeta, l ' a u a k u m e h u r a J e s u s c n g a n d i k a l h a i l a z k a r r c n urrunaraztea k o m e n i z e n . Jesusek, ordea, bcra ukirz.cn cía m a i i a l z c i i utzi z i o n e m a k u m e a r i . Jesusen p r e m i a d u , beste i n o r k b a i n o gehiago. S a m u r i a s u n bereziz, J a i n koarcn b a r k a i i i c n a eskaini z i o n ; era, gero, bere b i h o t z e a n salbamena zck a r k i o n fede xunieaz. o h a r t z e k o g o n b i r a egin z i o n . Bakean b i z i d a d i l a , ez. d i o besterik o p a jesusek: «Barkatuak di tu/u zure b e k a l u a k . . . /cure sinesmenak salbaru z a i t u . X o a z bakean: . 1

E b a n j t i i o g u z r i c k nabarmcntz.cn dute jesusek ofízialki J a i n k o a r c n onespenctik

k a n p o ziren s c k t o r e e n g a n a k o

z u e n o n a r p e n a eta uler-

m e n a : emagalduak, z c r g a - b i l t z a i l e a k , l e g e n a r d u n a k . . .

Eskandalaga-

rria zen harén m e z u a : n o l a t a n izango d u t e , bada, l c k u berezia J a i n k o a r e n b i h o t z e a n sektore j a i n k o z a l c c n c n

mespretxua jasotzcn

zuten

h a z t e r t u h a i c k ! A r r a z o i bat besterik ez zegoen h o r r e t a r a k o jesusen beg i e i a n : b c r a i c k z i r e n , h a i n z u z e n ere, o n a r p e n - , d u i n t a s u n - eta m a i t a sim-premia handiena zutenak.

136

137

k-susen jokacra h o r r e n ai-girara, z c n h a i t k o l c k t i b o r e k i k o d u g u n jarrera herrikusren hasi heharko d u g u egunen batean, - p r o s t i r u z i o r i k b i z i diren emakumeak

edo h o r n o s e x u a l a k , e s a t e r a k o - , K l i z a n , ia b e t i ,

nabiago izaren baitugti h o r r e l a k o e n arazo, s t i f r i m c n d u eta h o r r o k e n a u rrean c/ikusiarena egirea. A s k o dirá geure b u r u a r i egin g e n i e z a z k i o k e e n galderak: n o n a u r k i dezakerc h o r i e k jesusen a n t z e k o barrera gure artean? N o r i e n t z u n d i e zaiokete J a i n k o a z h i t z egingo d i en h i t z a , h u r a m i n t z o zen bezala? Z e r i a g u n l z a a u r k i de/akete gure a n e a n , beren i/aera jarrera a r d u r a i s u era s i n e s u m batey, b i z i dezalen? N o r e k i n partekatu dez.akcic iedea bakez eta d u i i i t a s u n c z ? Ñ o r izango d a , erlijioek a h a z t u r i k ditu/.rcnci j a i n k o a k

o n a r t z e n , zcrgalari eta e m a g a l d u e k i n hatera ¡aten z u e n . D e n e n r z a r z a b a l i k zegoen liaren m a b a i a . Inor ez dago alde hatera u t z i t a , J a i n k o a k ez b a i t u i n o r bazterrera uzten bere b i h o t z e a n . Kz da aski J a i n k o a g a n sinestea, z e i n J a i n k o r e n g a n sinesten d u g u n jakirea da arazoa. Jesusek sinesten z u e n J a i n k o e r r u k i t s u a k ez d u mesp r e t x t t z k o . i n t o l e r a i U z i a z k o edo g a i t z e s p e n e z k o jarrera b a z t c r r z a i l c e tara b i d e r a r z e n ; oso bestela, o n a r p e n a eta e l k a r r e k i k o b e g i r u n e a a z p i m a r r a t z e n d i t u hark b e t i . K z g a i l e z e n e n g a i n a . J e s u s e n g a n d i k ez d u g u e d o n o l a b i z i t z e n i k a s i k o . K l k a r m a i ta d e z a g u l a , i z a n g o d a liaren i r a kaspena. Ahaz.uv.ina da Kukasen pasarte h a u . K m a k u m e «bekatari» bat b u rrera tu da Jestisetigana. S i m ó n lariseuak, bere e r l i j i o - i k u s p e g i r i k , s u s m o

dieit m a i r a s u n h o n d o g a h e a s u m a r a z t e k o gai?

txarrcz ela gaitzespenez e r r e a k z i o n a t u d u : ulerlez.ina zaio Jesusek e m a g a k l u bati bera u k i r z e n u/lea. Jesusek, alderantziz, m a i i a s u u c z erantzun MAI

IANUN

d u . IV.irkamen, adore eta s a l b a m c n hirzak b a i n o ez. z.aizkio alera bere

F . R R U K I IStJA

b i b o i z . e t i k : «Barkaiuak d i t u z u zure b e k a l u a k . . . Z o a z bakean». Jesusen g a r a i k o taldeek, l . e b i t a r t c n l i b u r u zaharrak h i i z hauetan lab u r b i k z e n z u e n e s k a k i z u n e r r a d i k a l a z u t e n beren j o k a b i d e m o r a l a r e n o i n a r r i : «Izan s a n t u . N i , J a u n a , z u e n J a i n k o a , s a n i u a naiz-eta». S a i i i u izare l i o r i , «lizunctarik hereizte» gisa ulertzen zuten j u d u e k . ( u zarte bereizie era baztcrtzailea sortu zuen Israelen «Jainkoa imitaizeko» era liorrek: garbiei begirunea erakusten zitzaien eta mespretxua kutsatuei; g i zone/.koak balioesten ziren eta e m a k u m e a k garbítasun susmopean jarri; osasuntstiekin hatera bizitzen zen eta legenardunetigandik ibes egiten. I l a u t a b i d e irattltzailea ekarri zuen Jesusek gizarte Itorreiara: «l/an zaitezte en ukitsttak, z u e n A i r a e r r u k i i s u a d e n bezala» ( L u l a s 6 , . i d ) . Jainkoaren lehen zantz.tta e r r u k i a d a , ez s a n t m a s u n a . I Jaren a n t z e k o izan n a h i d u e n a k ez d u k u r s a r u c n g a n d i k «aldendttz»

bizi behar,

horiek

maitasun errukiisnz maitaruz baizik. Jesusek, horregatik, begirunea eta maitasuna o i n a r r i d i t u e n b i z i m o d u berri bati e m a n z i o n hasiera. L e g e n a r d u n a k u k i r z e n z i t u e n , bekatariak

138

Biy.M7.ARhN AI.DRKO GRINA B i z i t z a r c n zale a m o r r a l u a da Jestis. I laren hitza eta jarduer.t n a h i habar b a l e a n o i n a r r i t z e n dirá: «Ni b i z i a izan dezaten e t o r r i naiz» (Joan 1 0 , 1 0 ) . 1 l o r i x e tía liaren h e l b u r t i a : b i z i t z a berritzea, eraldar/ea, g u z tientzat d u t n a g o a era z o r i o n t s u a g o a egirea, m a i t a s u n a eta e l k a r r e k i k o k o n f i a n i z a ezartzca, a z k e n g a b e k o

e r o r k i z u n a zabaltz.ea,

«hizitzaren

maitale» d e n [ainkoagana biderarzea g u z t i a k . l e n p l u t i k tratulariak b o t a b a z i t u e n , g u z t i e n t z a t b i z i - i i u r r i izan bebar zuen ktiittta salerosketa huts b i h u r t u z.utektko egin z u e n h o r i . Idazlariak k r i t i k a t u b a z i t u e n , baien u s a d i o e k . m a i t a s u u a r e n askapena ahazrtiz, b i z i t z a ito eta lege-gordetze huts b i h u r t u z u r e l a k o egin z u e n h o r i ere.

B i z i t z a ahulean, hatitsiena eta hondatuena zutenengana hurreratu ba-

zen Jesús, haick sendatzeko eta b i z i b i d e osasuntsu eta osasungarriago hatera g o n b i d a t z e k o egin z u e n h o r i . B e k a t a r i e i b a r k a t u e g i n zien eta

ÑOR NAIZELA

DIOZUE?

J a i n k o a r c n b e l d u r r e t i k askatu z i t u e n , h o r i e k beren b u r u e k i n bakean eta J a i u k o a r c k i n adisktdetttta b i z i zitezela n a h i b a i t z u e n b i h o t z - b a r r e n e t i k . Hórrela uler daiteke Jesusek h a i n gogo b i z i z bilatzea e m a n k o r t a s u n a . I n o r k ez d u b i z i m o d u a n t z u bat b i z i behar, s o r m e n a baita b i z i t z a be-

Jesús bakardadean otoitzean ari zen batean, ikasleak bildu zitzaizkion, eta Jesusek galdetu zien:

rez. b r u i t u r i k e m a n gabe b i z i t z e k o atisardia d u e n p i k o n d o a z i g o m i egin

- Ñ o r naizela dio jendeak?

bebar d a . Bere gaitasuna, h t i i t u ugari e m a n d e z a n , a r r i s k u a n jartzen ez

H a i c k erantzun zioten:

d u e n m o r r o i z e k c n a k ez d u i n o l a k o saririk m e r e z i . I n o r k ez d u l a i n k o a k g u g a n gararazren d u e n b i z i t z a itoarazi behar. «Gizaki herria» zen Jesusen amclsa; bizitza eraldatzen era hobetzen le-

-Batzuek Joan Bataiatzailea zarela; beste batzuek Elias; besteek antzinako profetaren bat piztu déla. Jesusek galdetu zien:

niatua; b e t i k o bizitzaz gozatzera deitua. l a u í ' ! illich tcologoak indar m i -

- E t a zuek, ñ o r naizela diozue?

ragarriz a d i c r a z i zuenez, Jesusek a l d a r r i k a r u , bttltzatu eta b e z u r m a m i t u

Bedrok erantzun:

z u e n «Ízate berri» {New Beitig) h o r r e n b u r u t z a p e n a b a i n o ez zen izan

-Jainkoaren Mesias.

K r i s t o r e n pizttiera.

Jesusek inori ez esateko agindu zien zorro tz, eta hau esan zien gai-

E m a k u m e bekatariari Jesusek e m a n z i o n b a r k a m e n a ez. zen «bekal u a k barkatzeko» egin o h i ziren e r r i t u e n parckoa izan. Beste z e n t z i i bat izan z u e n . Inolaz. ere e m a k u m e a r e n o n i k b i l a t z e n cz. z u e n S i m o n c n ikttspcgi Icgcz.alearen aurrez a u n e , l o t s a i z u n a k e n d u eta d u i n t a s i u i a i t z u l i z i o n b i z i t z e a b a i n o o p a cz z i o n e m a k u m e a r i Jesusek, b a r n c - b a r nerik craberriruz. eta e t o r k i z u n herria z a b a l d u z : «Zure s i n c s m c u a k salbattt z a i t u . Z o a z bakean».

nera: - O i z o n a r e n Semeak asko sufrí tu behar d u ; zahar, apaiz-buru eta lege-maisuek gaitzetsi egingo dute eta hil, eta hirugarren cgunean piztu egingo da. ( ¡ e r o denei esan zien: - Ñ i r e ondoren etorri nahi duenak uko egin biezaio bere buruari, fiar beza bere eguneroko gurutzea eta jarrai biezat. Izan ere, bere b i zia gorde nahi duenak galdu egingo d u ; bere bizia niregatik galtzen duenak, ordea, gorde egingo du (Lukas 9,18-24).

S l N K S T F . N A L D U G U JlvSUSENGAN?

Echen kristatt-belaunaldiek garrantzi handiko pasadizo gisa gorde zuten gertaera honen oroimena Jesusen jarrailzaileentzat. Bazckiten Jesusen

140

141

l l l i z a k b e h i n eta b e r r i r o ent/.un b e h a r k o z u d a Jesusek bere ikasleei Fel i p c r c n Z c s a r c a i n g u r u a n egin zien g a l d e r a h u r a : « Z u e k , ñ o r naizela diozue?».

BIZITZA/Ari

ORTU

. Z u e k ñor naizela diozue?». E c h e n h i r u ebanjelioekjasotz.cn

d u t e Je-

Jcsusengan d u g u fedea i i z a h z c a baz.aigu krisLau-elkartceran, kisrer

susek Keliperen Z c s a r c a eskualdean bere ikasleei egin zien galdera. E c -

g a l d u k o d u g u g u r c n o r t a s u n a . K z d u g u s o r m c n c z k o ausardiaz b i z i k o

hen kristauentzat oso g a r r a n t z i i s u a zen n o n janaitz.cn ari z i r e n g o g o -

hark e m a n z i g u n c g i r e k o a ; ez gara c r o r k i z u n a r i harén E s p i r i t u a r e n ar-

raraztea b e h i n era b e r r i z , liaren egirasmoa gauza rzeko xedez n o l a k o

nasa berriaz aurre egiten ausarrtiko; k a x k a r k e r i a arrean i t o k o gara.

l a g i i i u z a cskainrz.cn z i o t e n , bizia u o r e n g a t i k arriskarz.cn ari ziren gogora

Z e i n d u g u Jesús, gaur, guretzat?

ek.irt/ca, alegia.

t r i i k , Kcdroren anlzera, Jesús «Jainkoarcn Mesías», J a i n k o a r c n hí J a i ia déla a i i o r r z e n d u g u . Eta egia d a : hainhcsicramo maite d u Jainkoak n i u n d n a , Jesús eman di gula opari. Bai al dakigu kristauok lainkoaren o p a r i h a n d i h o r i o n a r r z e n , z a i n i z e n , goza tzen era ospatzcn? Jesús ole gure o s p a k i z t m , topaketa cía b i l k u r e n ardaiza? «Jainkoarcn Semea» déla ere airortzeii d u g u . Berak erakuis dic/.aguke J a i n k o a h o b e t o ezaguiz.cn, harén a i i a - m a i t a s u n a z gehiago I k k u z e n , m u n d u guztiarenizat m u n d u seiiirarrckoagoa ela zuzenagoa c r a i k i i z c k o deia íede b a n d i a g o z e n t z m e i i . A r i o l e gara Jcsusengan g i z o n egin /en J a i n k o a r e n aurpegia c z a g u i z e i i g u i e clkaricetan? A s m a i z e n al d u g u denenr/ai albisie h a n d i gisa iragarrzen cía adierazten? «Salhaizailc» deil/en d i o g u Jesusi, gure h i z i l z a k gi/atiarrago egiteko, gure p c r i s o n a k askatzeko cía giza historia bere azken salbanieneia b i d e r a t z e k o i n d a r r a d u e l a k o . I lori al da gure a r i c a n arnasten d e n itxa ropena? I l o r i o l e gure e l k a r t c c i a i i k kutsatzen d e n bakea? Jesús aitorrz.cn d u g u gurc «Jaun» bakar. Kz d u g u beste nagusirik n a h i , c z i a g c z u r r c z k o ¡ainkoen m e n p e a n egou nahi ere. Baina Jesusek hartzen ote d u , egiaz, gure b i z i t z c n erdigunea? K r a b a l c k o nagusitasuna ematen al d i o g u gurc clkartcctan? ( i tiznaren ela guztien gainetik jarrzen ole d u g u bera? Jcstiscnak al gara? Bera al da amasa eta bizia ematen d i z k i g u n a ? k r i s t a u e n egiteko nagusictako bat, gaur, indarrak batu cía bideak irekitzea da, E l i z a h o n e n ardatza Jesús déla gero eta ageriagoan uzteko. Geroago e r o r r i k o d a g a i n e r a k o g t i z i i a .

142

k r i s r . i u r a s u n a k m e n d e e t a n zehar sotru d i t u e n i o t m u l a k errepikatzea izatcn ila g u i e jocra galdera b o r i c n i / u i e a n : Jesús J a i n k o a r e n Semea da, g i z o n e g i n a , m t m d u a r c n salbat/ailea, gizadiaren b e r r e r o s l c a . . . aski ote h i t z h o r i e k a h o s k a i z e a , harén «.jarrailzaile» b i b u r r z e k o ? ( i e b i e g i t a n , z o r i t x a r r c z , unieran ikasitako f o r m u l a k izatcn dirá, mek a n i k o k i g c u r c g a n a l u a k , arinkí c r r c p i k a t u a k eta, b i z i t a k o a k b a i n o gehiago, h i t z btitsean gerat/cn d i r e n a k . O h i i u r a z , d e b o z i o z c d o di/.iplinaz aitort/.en d u g u , b a i , Jesús; baina baten b i z i c r a r e n jatoriasuna/ o h a r i z e k e , harén deia etit/.un gabe, liaren egitasmoak crakarrita s c u t i i z c k e , liaren askatastmak k u t s a l u gabe, liaren i b i l b i d e a jarraitzeu abal e g i n d u gabe b i z i gara a s k o l a u . «Jainko» gisa gurt/.en d u g u , b a i n a ez da g u r c hiz.itz.atcn

anj.il/..

"l-ninav esatcn d i o g u , baina hari snrbalda c m a n d a bizi gara, nolakoa zen cía zer n a h i zuen o n g i j a k i n gabe. «Maisu» deirz.cn d i o g u , b a i n a e r l i jio bateko k i d e gisa jokarz.cn d u g u , ez liaren ikaslc gisa. (iez.urra b a d i r u d i ere, segurtastina e m a n g o d i g u , agian, gure d o t r i n a l o r m u l e n o r t o d o x i a k , baina baita, une berean eta horren o n d o r i o z , h a rekin lottira bizi bat izatcko c z i n d u r i k geratu ere. Badira oso «orlodoxoak» d i r e n k r i s l a u a k , senc/.ko crlijiotasuna b i z i d u t e n a k , b a i n a Jcstisckin b i z i i z c a zer den e s k a r m e n t u z s u m a r u ere egin cz d u t e n a k . Ecdearcn «jabe» sentitzen dirá, baina cz.dute K t i s i o r e n E s p i r i r u a r e i i b i z k a s u u a ezagutzen. Ez d i t z a g u n geure h u r u . i k e n g a i n a . Jesusen a u r r e a n jarri

behar

d u g u g u t a k o b a k o i t z a k , h a r k begira g a i r z a n titzi eta harén h i t z a k gure

143

b a r n c - m u i n c n h o n d o e t a n e n t z u n : «Egiaz ñor naizela d i o z u e z u e n -

a l d c k o g r i n a era gure fede-gabezia eta m e s P i d a n t z a t i k irtetera g o n b i -

tzat?». I I a l a k o galdera bízirzaren b i d e z e r a n t z u t e k o a d a , h i t z l a n d u e n

datzen g a i t u e n A i t a g a n a k o fedea d i t u .

bidez adieraztckoa baino gehiago.

Jesús d a k r i s t a u o k d u g u n gau/arik h a n d i e n a . Bera da gure b i z i t z a r i beste z c n i z t i eta beste e t o r k i z u n bat e m a t e n d i z k i o n a . Beste era bateko h u r u - a r g i i a s u n eta e s k i i - z a b a l t a s u n a k kutsarz.cn d i z k i g t i berak era be.s-

ZER

HGIN D U G U

JESUSEKIN?

t c l a k o m a i t a s u n eta askatasunera l o t z c n g a i t u . Bcra d a gurc k x a r o p e n a .

«Bizitza guzriko» kristau sentitzea izaren da, zenbaitetan, gurc arriskua; izan ere fedea i n o i z azrertti gabe b i z i t z c n jarraitzeko arriskua bairago, eta

BiZITZA

lilRIÜDI'RAiil

baita k r i s i a u b i z i t z a , tedcgabctasiineük abíatu eta Jesukristoren J a i n k o b i z i a g a n a k o etengabeko i b i l b i d e bat déla ohartu gabe jarraitzekoa ere.

Ez d a b c r i e g i n k i z u n erraza gcrtatz.cn gurc b i z i t z a k o u n e b a l edo bes-

j c s u s e n g a n fede i r m o a d u g u l a usté d u g u sarritan, f o r m u l a zebatz ba-

lean s c n i i i u o h i d u g u n egonezin berezi horri izena c m a l c a . I l o r i aitorut

tzuk g o i l i k beberá o n g i z.ehaztula d a u z k a g u l a k o ; eta cz gata k o n i u r a -

izan d i d a t e b e h i n b a i n o geh¡agotan «zerbait desberdinaren», argi berri

tzen l e d c h o r i dcsirxtuatz.en ati garcía ctengabe e g u n c r o k o b i z i i z a n , gurc

b a l e n e d o ta beren e g u n c r o k o b i z i b i d e a r i esanabi herria rióla e m a n b i l a

interés eta r x c p e l k c r i e n b i d e z .

ibilitako hainbat perisonek.

A b o berean aiioriz.cn d u g u g u r c J a i n k o cía Jaun; ba'mbatctan, ordea,

« l í a m e husiastina» d e i g e n i e z a i o k e . Z e n b a i t e t a n e g o k i a g o a l i t z a -

horrek ia cz d u i n o l a k o p i s u r i k , gure b i z i b i d e a r i z e n t z u a e m a t e n d i o -

rekc «gogairzea» deitzea, beti m o d u berean b i z i i z e a r c n nekca, bizi i z a -

t e n j a r r c i c i a n . ( ) n a d a . h o r r e g a t i k , harén galdera tiogo o s o z c n t z u i e a :

ren g i l r z a r r i a i c k i n ez asmaizeareu s c n i i p c n a : f u n t s c z k o zerhaitetan ez

«Eta z u e k , ñor naizela diozue?». Z e i n d a , b e n c r a n , Jesús guretzat? Z e r

garcía asmarzen a r i , cía z e r i a n ez. d u g u n asmatzen z e h a z k i ez jakirca.

lekvi hete tzen dvi g u r c e g u n c r o k o h i z i b i d e a n ?

K r i s i a l d i a k , b a t z u c l a n , e r l i j i o - u k i i u a hartu o h i d u . E z i l a k i g u zer s i -

E g i a z k o grazí uneak d i r e n h o r i e t a n , n o r b a i t ehanjelioko Jesusengana

netsi, czerk ez üailu b a r r u i i k argi tzen, i^arai b a t e k o c r l i j i o - k e r a i n o z o a

z i i u z o t a s u n c z h u r r e r a t z c n d e n e a n , p e r t s o n a bizí c í a g a r r a m z i z k o a t o -

bazterlu d u g u , baina ez. d u g u ezer hobez o r d e z i t i . E r r u d u n - s e n i i p e n be-

patzen d u h o r r e n g a n . A h a z t u ezin d e n pertsona. (Jure r x c p c l k e r i a era

rezi bar s o r d a k i g u k e h a l a k o e t a n g u r e b a i l a n : g u r c b i z i t z a r i n o r a b i d e a

k a s k a r k e r i a k gorabebera, beti er.ikattzen jarrair/en d u e n p e n s o n a .

c m a i e k o g i l t z a r r i r i k gabe geratu o h i b a i k a r a . Z e r egin?

«Jainkoaren Mesias» d u g u n Jesús h o n e k gure azken egiaren aurrean

M i s t u r a r e n a u r r e a n ez etsirzca d a l e h e n - l e h e u i k e g i n h c l i a n e k o a :

k o k a t z e n g a i t u eta e r a l d a t z c k o , etengabe b i h o t z h c n i i z e k o , d c n c n r z a t

d e n a ari zaigu bizirzera d e i k a i n g u r u a n . E z i n c g o u horretan batía bere-

m u n d u b o b e a apaltasimez, b a i n a b i h o t z b e r o z b i l a t z e k o g o n b i d a p e n

b i z i k o garrantzia d u e n s c i u i p e n bat: c g i a z k o i a s u n b a n d i a g o z b i z i t z e k o

p o z g a r r i b i h t i r t z e n d a g u t a k o bakoitzarentzac.

d u g u n n a h i a . G u r e b i z i t z a b i r b i d e r a l z e a d a behar d u g u n a . Ciauza ez d a

Jesús arriskutsua d a . B a l d i n t z a r i k gabe bebartsuetara e m a n a i k u s t e n

b i z i t z a k o alde bat edo bestea z u z e n t z e a . H o r i gero e t o r r i k o d a . O i n a -

d u g u , gure crabateko g e u r e k o i k c r t a agerkm u t z i z ; gure segurtasun, k o l -

rrietara joatea eta b i z i - eta s a l b a m e n - i t u r r i herria a u r k i t z e a da g a r r a n -

d a r k e r i a eta m e n d e k o t a s u n a k astintzeraino iristen d e n z u z e n t a s u n a r e n

tzitsueua holakoctan.

144

145

/ o r c e h a n d i a da h o r r e l a k o e t a n Jesusekin t o p o egitea. G e u r e b u r u a k

h a i n b a t e t i k a - e g i r a s m o ; ezagutzen d i t u jokarzeko beste c r e d u c z h e r d i n

egia b a n d i a g o z ezagur/en l a g u n die/aguke berak. g u i e b a i l a n d u g u n

b a t z u k ere; e m e d a g o m u n d u a g i z a t a r t u l e z a k c e n o r o t a r a k o . B a i n a

o n e n a esnaraziz. b u n t s e z k o e n e r a e r a m a n gaitzake, berak g o n b i d a t z e n

K r i s t o r e n g a n b a k a r r i k a u r k i t z e n d u gizalegcz b i z i t z e k o i r i z p i d e n a g u -

b a i k a i t u g a r r a n r z i z k o e n e t a r a b u r r e r a t z e n gaittizten g a l d e r a k egitera.

sia eta h a r t a t i k b a k a r r i k ¡ o a t c n d a bere eraiiiziikizuiia

B i z i t z a s u s u a i s a k o n e n e i a t i k b i z i t z e k o deia e n i / u r e n d u g u b a i e n -

sendotzen.

K r i s t a u - i t x a r o p e u a , bcstalele, h e r i o t z a o n d o r e n e r a k o "zerbair itxa-

g a n d i k , bera baita " b i z i a r e n lagun» d e n J a i n k o a . B e r a k g o n b k h u z c n

rotea» b a i n o gehiago d a jesakviuoreiigaii

gaitu g u z t i a b i z i b i d e d u i n , eskuzabal era g i z a k o i a g o batera b i r b i d e r a -

ge roa beren o s o a n haren c s k u jartzea, bcra b a i t a salbatzailc b a k a r r a .

rzera. B i z i t z a k o unea e d o z e i n i z a n i k ere, g a r r a n t z i h a n d i a d u Jesusen

K r i s t a u a k e/.agur/cn d i r u beste salhamen-eskaintzak ere; z i c n t z i a t i k e d o

galdera h o n i c r a n t z u t e a k : « Z u e k , not naizela diozue?».

g a r a p e n e t i k zer i t x a r o n l i t e k e e n begi ra dago b a t z u e t a n ; askapena ekar

nxiirolea,

g u r c i z a n a eta gure

dc/.akccn o r o t a n laguntzen d u , m o d u m u g a t u . m bada ere. B a i n a k r i s t o h c r p i z t u a g a n d i k b a k a r r i k espero d u g i z a k i a k bere b u r u a r i e m a n ezin d i o n a z k e n s a l b a m e n a cía K r i s t o r e n g a n o i n a r r i n i z b a k a r r i k c r a i k i t / c n

ERABAKK;ARRIA

d u bere

itxarofia/a.

Z e r d a , azken hatean, krisiau egiten gaiitieria? G u t x i dirá h o r i b a i n o i n -

N o r b a i t c k , h o r r e g a t i k , ci l i j i o - k i i s i a l d i a r c u e r d i a n , k r i s i a u izaten ¡a-

terés h a n d i a g o a izan d e z a k e l e n galderak, erlijio-jarrera argi tu n a h i

i r a i t z c n o l e d u e n j a k i n n a h i b a d u , «;arrantzizkocna ez tía aita s a m u a -

duenarenizat.

h r a n t z i i n a , h i t z h i t a n esateko, h o n a k o hau b a k a r r i k

ren, K l i z a k a t o l i k o a i c n c d o i g a n d e e t a k o b t i e b e h a r r e n aurrean n o l a k o

izan d a i t e k e : K r i s t o bera d a , beste e t l i j i o c k i n alderatu/., k r i s l a u - l e d e a -

jar reí a tluen g a k l c i z c a . /.era da l e h e n - l e b e n i k z i n i z o i a s u n osoz gal del ti

ren o i n a r r i l u n t s e z k o e n a ; h a u d a , hari uste osoz a t x i k i t z e a eta leialta-

bebar t i u e i t a : «Jcsuki i s r o r c i i g a n sinesten al dut?», « ¡ a i r a i t z e u al t l i o t ? - ,

s u n e z ¡arrailzea.

«hartaz l i o al nazi?". G u r e bihot/ak kristau izatcari tit/i d i o , K t i s i o k g u -

Kgia m n l r z o bat sinestea b a i n o \AIK:\\A<^, Jcsiikri>ti>¡-/ siiicUcit

kris

tan-fedea. H o r i tía e r a b a k i g a r r i a . 1'en son a h o r r i sinetsiz b a k a r r i k ezag u t z e n d u k r i s t a u a k bere hizitz.arako zcnrz.ua a u r k i t z e n l a g u n d u k o

retzat tlcus esan n a h i cz d u e n e a n . 1 l o r r c g a i i k tlu h a i n b c s i c k o g a r r a n tzia harén galdera b e h i n eta berriz. cnt/uteak: «Ktazuek, ñor naizela d i o zue?»; zein da zuen bi/ii/atan d u d a n esanahía.

i l i o n azken egia. K r i s t a u a k ezagttnak d i r u bizitza ulertzeko beste era bar/Lik ere; e n t z u t e n d u beste e r l i j i o e u me/ua; aberasteti d a beste ¡dcol o g i e i a t i k d a t o z e n osag.ii balioisuev eie. B a i n a K r i s t o r e n g a n b a k a r r i k a u r k i t z e n d u azken egia ela harengan o i n a r r i t u z b a k a r r i k d o a bere nortasuiia eratuz. K r i s r a u - m o r a l a , h o r r e g a t i k , ez da u a g u s i k i , m o r a k i r i b u r u z k o legem u l t z o bar g o r d e t z e a , Jesusijarrai

i zea b a i z i k ; bera b i z i - e r e d u t z a t h a r -

t u z eta h o r r e t a t i k a b i a r u z , m a i t a s u n a g u r e j a r d u n o s o a r e n i n d a r eragile gisa b i z i t z e a . K r i s t a u a k c z d i t u alde hatera u z t e n beste h a i n b a t eta

146

1 i

«Mendi garai» baten gailurrean, Jesusen aurpegia «antzaldaturik»

i k u s i z u t e n harén ikasle g e r t u k o e n e k . Israelen h i s t o r i a k o bi pertsonaia ospersu z i t u e n l a g u n : M o i s é s , legelari h a n d i e n a , eta E l i a s , ahalegin s u -

JESUSI E N T Z U N

tsuz j a i n k o a r e n alde atera zen s u z k o p r o f e t a . Legea eta Profetak i r u d i k a t z e n d i t u z t e n b i p e r t s o n a i o k a u r p e g i a Pedro, Joan eta Santiago berekin hartu eta mendira joan zen Jesús,

itzalita dute; Jesusenak b a k a r r i k egiten d u d i z d i z . E z dirá, bestalde, i n o -

otoitzera. Eta, otoitzean ari zela, aurpcgiaren itxura aldatu egin zí-

lako m e z u r i k ematen a r i , Jesusekin «mintzo dirá»: h o n e n a d a azken h i -

tzaion, eta jantziakzuri distiratsu bihurtu. Hartan, bi gizon agertu zi-

tza. B c r a b a k a r r i k da beste e d o z e i n me/u e n t z u t e k o g i l t z a r r i a .

ren, aintzazdistiratsu: Moisés eta Elias, ela Jesusekin mintzo ziren. Je-

P e d r o k , d i r u d i e n e z , cz z u e n u l c r t u ; era «hiru etxola» egirea p r o p o -

rusalemen gertatzekoa zen honen heriotzaz. Pedro eia lagunak logaleak

satu z u e n , b a k o i t z a r e n t z a l b a ñ a . H i r u r a k m a i l a berean jarrzcn d i t u .

jota zeuden; baina esnatu ziren eta Jesusen aintza eta harekin zeuden

E z d a Jesusek d a k a r r e n b e r r i k u n t z a / . j a b e t u . H o d e i t i k atera zen a b o -

bi gizonak ikusi zituzten. Hauek urruntzean, Pedrok esan zion Jesusi:

tsak argi tu k o d u d e n a : « H a u x c d u t neure S e m e a , n i k h a u t a t u a . E n -

- M a i s u , zein ederki gauden hemen! Zergatik ez egin furu etxola:

t z u n berari!». E z zaic M o i s c s i edo Eliasi e n t z u n behar, Jesusi b a i z i k , « S e m e maiteari» s o i l i k . J a i n k o a r c n egia erakusten d i g u t e h o n e n h i t z e k

bata zuretzat, bestea Moisesentzat eta beste Eliasentzal? Ez zekien zer esaten zuen ere. Eta, hori zioela, liodei batek estali zituen, eia heldurtu egin ziren hodeipean sartzean. M i n t z o hau elorri

I n o n g o bi/.ipen b e h i n e n a da Jesusi e n t z u n e z b i z i t z e a . Iritsi gara, azk e n c a n , egia d i o e n bati entzutera; h o n e k b a d a k i zergatik cía zertarako

zen hodeitik: -Flauxe dut neure Semea, nik hautatua. Entzun berari.

b i z i d e n . G i z a k i a r c n t a m a i n a k o m u n d u z u z e n cía d u i n a g o a j a s o t z c k o

Mintzoaren ondoren, Jesús bakarrik ageri zen. Ikasleek isilik gorde

g i l t z a r r i a k eskaintzen d i t u .

zulen eta, (

era b i z i t z a k .

ordukoz, ez zioten inori esan ikusitakorik ezer ( E u k a s

jesusen jarraitzaileok ez. gara e d o z e i n sineskera, arau edo c r r i t u t a i i k b i z i . Bere c r d i g u n c a n cbanjelioa eta cbanjelioa b a k a r r i k jarriz d o a n hcí-

},28b-3b).

ncan joango da elkarte bat kristau eginez. 1 lorrerantxe jokatzcn da gurc n o r t a s u n a . E z d a eginki/.un erraza «Jesusen kontakizuna» c l k a r r e k i n e n N O R I

tzuren d u e n sinesttin-taide batek b a i n o giz.akoiagoak bihttr g i n t z a k e e n

l-NTZUN?

gertaera a p r o p o s a g o r i k asmatzea. Igandero e n t z u n d e z a k e g u b i z i t z a K r i s t a u o k u m e t a t i k e n t z u n izan d u g u «Jesusen antzaldaketa»

izena

e m a n z a i o n e b a n j e b o e t a k o pasarte h u r a . G a u r ezin da z i u r t a s u n osoz

beste era b a t e k o begiz. h e h a t z e k o cía, m u n d u b i z i g a r r i a g o a e r a i k i z , ard u r a b a n d i a g o z b i z i t z e k o egiten d i g u n d e i a .

j a k i n k o n t a k i z u n h a u noia sortu zen. K r i s t a u - t r a d i z i o a n b i arrazoirengatik jaso zen b e r e z i k i : Jestisengan g o r d e r i k zegoen m i s t e r i o a gogoratzeko lagungarri zitzaielako eta hari b a k a r r i k entzutera g o n b i d a t z e n zelako berrán.

149

JF.SUSI BAKARRIK E N T Z U N

d u t e n b e z i k e t a - l i b t i r u a k . E z t a liaren n o n d i k n o r a k o h i s t o r i k o e n xehe-

Pasarte h o i i i «Jesusen a n t z a l d a k c t ; i " d e i t u izan zaio o h i l u r a z . l'.zin da ziurtasuncz. osatu k o n t a k i z u n harrirj;arri hau sorrarazi z u e n e,ertakaria. Jesusen egiazkc> n o n a s u n a r e n izpi batz.uk a n t z e m a t e k o aukera c s k a i n tzen d i g u n esperienrzia izan z c l a k o , ebanjelariek garrantzi h a n d i a c m a ren d i o t e l a d a d a k t g u n b a k a r r a . Jesusen aurpegiaren eraldakera a z p i n i a r r a i z e n d u k o n t a k i z u n a k leh e n une barean eta, Moisés eta Elias

h u r r c n c z h u r r e n , I.egeareii eia

ProJeten o r d c z k a r i gisa, z i u r r e n i k - h a r e k i n h i t z egitera tlatozen arren, Jesusen a u r p e g i a k b a k a r r i k irauten d u a u i z a l d a t u t a eta distiiat.su gcr-

rasunez berri e m a t e k o biografíale ere. «Bihotz-berrirzcari» b u r u z k o l i b u r u a k dirá, aldatzeta, Jesusi jarraitzera eta liaren e g i r a s m o a r e k i n bat egitera g o n b i d a i / e k o i d a r z i a k . Bihorz-berritze-jarreraz entzutea eskatzen dute, borrenbesiez. Era jarrera borretan i r a k u r r i , hots e g i n , hausnarru eta gorde behar dirá s i nestun era elkarte b a k o i t z a r e n b i h o t z e a n . A l d a tzen basten da [esusi b u r u z k o ebanjeiioen pasa i lea i g a n d e r o b i h o i z - b e r i itze-jarreraz e n t z u i e n tlakien kristau elkartea. l'.z d u P l i z a k , b a r n e l i k eraberritzeko, latí l i b u r u r x o horietan g o r d e t z e i i d e n indarra b a i n o cratrilc b i / k o r r a g o r i k .

taeraren e r d i t i u n e a n . Ikasleak, d i r u d i e n e z , ez dirá b i z i t z e n ari d i r e n a r c n m a n d a / jabetu, Pedrok, izan ere, honeía baitio: «Maisu, zein etlerki ganden h e m e n ! Z e r gatik ez egin h i r u etxola: bata zurctzar, bestea M o i s e s e n i z a t ela bes lea Eliasentzat?». b i b u r t i S a n t u e l a k o bi p c i i s o n a i a h a n d i e n ikuspegi eta m a i l a berean jarrzcn d u fesus. Etxola baña, b a k o i t z a r e n i z a l . ¡esus ez. zen o r a i n d i k b a i e n b i h o t z e i d i a n era m i t i n e a n t x e r t a i u . Jainkoaren ahoisak z t i z e n d u k o d u eta e r a k u i s i k o d i o Jesusen b c n c t a k o n o r t a s u n a : <d lauxe d u l neure semea, nik hautatua», aurpegia antzaldaiua dueña. Ez da nahasru behar, ít/.aliia bezala d a u d e n Moisés edo i'Jiasenarekin. «Entzun berari!», ez beste i n o r i . I laren hitza d a eraba k i g a r r i b a k a r r a . H a r e n g a n a i n o e r a m a n behar g a i l u z t e g a i n e r a k o e k . E b a n j c l i o c k ¡asotzen d u i e n Jesusen pasarle hau lehen kristau eíkarteetan entzuteak izan zuen garrantzia tierreskuratu b e h a r r e k o k o i u u a elugu g a u r k o El i z a n . E l u n j c l i o izenez e z a g u i z e n d i t u g u n lau Itburuok idazlan bakarra osatzen d u t e guretzat eta ez d i r u g u BibÜako g a i n e r a k o líburuen p a r e k o egin behar. B a d a horietan b a k a r r i k a u r k i dezakegun gauza bar: Jesusek erakarriak sentitti eta j a r r a i t u z i o t e n lehen ikasleei gei"taera h o r r e k eragin z i e n z i rrara. k b a n j e l i o a k ez dirá Jesusi b u r u z k o j a k i t u r i a a k a d e m i k o a azaltzcn

M l S T K R I O A R E - N AURRI'/. A U R R E BIZI

C ¡izaki m o d e r n o a hasia da jada b a r n e - b u s i a s u n a k , e g u n e r o k o a r e n b u i s a l k e r i a k , g u i e g i z a t i e a r e n a r i n k e r i a k , niisrei i o a r e k i k o h a r r e m a n i k e z a k . . . b i h o t z e a n sortzen d i o t e n ezin betea sentitzen. Bai/uetan m o d u z e b . i z i u gallean eta i i a h a s i a u , m o d u argi eta uab a r m e n e a n besleetan, de/enie dirá d c z e p z i o j eta d e s i l u s i o a b i z i i l u l c n.ik, g i z a k i a r i p e r i s o n a - s c n a l a p u r t z e n , barnez. Iiusien eta transz.cnd e n t z i a r a i r e k i t z e k o g a i i a s u n a keniz.cn i l i o n gizarte hau dela-eta. Erraza da g i z a d i a k jarraitu d u e n i b i l b i d e a azahzea: gero eta e r a g i n k o r r a s u n b a n d i a g o z ikusi d u a r r a z o i m e n a r e n tresna c r a b i h z e n ; gero eta i l a t u - k o p u r u l i a i u l i a i ; o a p i l a t u z joan d a ; z i e n t z i e n e r e m u k o ezagutz.a t;ero era k o n p l e x u a g o a k sistcniaüz.atu d i t u ; z.ient/iak, m u n i l u a eta b i zitza c s k u p e a n izareko xedez, gero era t e k n i k a abahsuago b i h u r t u el i 111 ezagutza h o r i e k . M e n d e e t a n b a r n a egin d e n i b i l b i d e l i l u r a g a r r i horrek b a d u a r r i s k u bat. A r r a z o i m c n a k crabateko askapenera eramango gaituela tiste izanez a m a i t u d u g u o h a r k a b c a n . E z d u g u m i s t e r i o a onartz.cn. h g o n , ordea, gure izaeraren s a k o n e n e a n txertatttta dago m i s t e r i o a .

151

G i z a k i a k d e n a e z a g u m eta m e n d e a n e d u k i n a h i d u . B a i n a ezin d i t u e z a g u t u eta m e n d e a n e d u k i , ez bere j a t o r r i a , ez bere azken xedea. E t a g a i n d i t z e n g a i t u e n zerbairek ingttratuta b i z i garcía a i t o r t z c a litzateke arrazoizkoena: apakasunez ibili bcharko genuke misterioaren giroan. B e l a r r i u i o d c r n o e n t z a t eskandalagarría d e n g o n b i d a p e n a egiten d u Jesusen mezttak: ezin da d e n a a r r a z o i m e n e r a m u g a r u . M i s t e r i o a r e n a u rrez aurre b i z i t z e n íkasi behar d u g i z a k i a k . Eta m i s t e r i o a k b a d u izena: babes e m a n eta senide gisa b i z i t z e r a d e i t z e n gaituen Jainkoa, gurc «Aita». E z ote g u i e a razo larríena, A h a r i o t o i t z egiteko eta h a r e k i n m i n r z a t/cko gaitasunik gabe geratu iza na? U m c z u r t z gande eta ez d u g u senide gisa elkar eramaten asmarzen. G a u r berrán ere, ktino eta i l u n t a s u n c n arretik, d e i k a ari z.iigtin ahotsa e n t z u n liteke: « H a u x e d u t neure Sem e a . .. E n t z u n berari!».

D e n a dago u n e a n t i n e k o m o d e n edo g u s t u e n e ten gabeko aldaketaren esan era. Aise ikus d i t z a k c g u o n d o r i o batzuk. N o r c n g a n a jo izan ezean, norberak z a i n d u b c h a r k o bere b u r u a ahal d u e n m o d u a u . B a t z u k «mailcguzko nortasunaz» bizi dirá, i n f o r m a z i o a r e n k u l t u r a t i k janarituz. Badasektetan cdora "alcgiazko m u n d u H l u r a g a n i a n " harneratuz ordezkoren bal bilatzen d u e n i k ere. G e r o era ugariagoak dirá, bestaldc, galduta b i z i direnak. E z dure, ez h e l b u r u r i k , ez egitasmorik. 1 -áster asko b i h u r t z e n dirá hauek beren bar-bateko nahiak aseko d i z k t c n n o r n a h i r e n b a r r a p a k i n . E r r e a k z i o u a i u bebarra d a u k a g u . B i h o t z a erncago jarri, b i z i l z a r e n azken egia ra z a b a l i k ; arseden h a r t u , geu garenaren p r e m i a s a k o n e n a k e n t z u t c k o ; gure c g i a z k o n i a r e k i n bat e g i n . Aise e.sna l i t e k c gure b a i l a n beste era b a t e k o m e z u a e n t z u t e k o p r e m i a . B a l i t e k e o r d u a n tartc h a n d i agoa egirea J a i n k o a r i . E s a n a l u s a k o n a hartzen d u I.ukasen e h a n j e l i o k o pasarieak g u i e gar a i o i a n . K o n t a k i z n n a k d i o e n e z , ikaslcak «beldurtu egin ziren», h o d e i

GALDUTA

batek csrali z i i u e n e a n . B a k a r r i k eta g a l d u t a d a u d e . I l o d c i a r e n e r d i l i k ahots b a l e n t z u n d u t e zera esaren d i e l a : «I l a u x c d u t neure S e m e a , n i k

A d i t u e k d i o t e n e z , «erreíerenreak g a l d u izana» da gizarte n i o d e r n o a r e n datu kezkagatrienetako bat. D e n o k froga dezakegu: eríijioa ¡ndarra gal-

hautatua. E n t z u n berari!». X a i l egiten da b i h o t z e a n aigia eta itxaropena j a r r i k o d i g u n ahois bar e n t z u n gabe h i z i t z e a .

d u z doa kotnzientz.ietan; t r a d i z i o i i k d a t o r r e n m o r a l a desegilen ari d a ; jada ezin da erahateko z i u r t a s u n c z j a k i n n o r k d u e n bizitzari n o r a h i d e a eman diczaiokecn giltzarria. H c z i t z a i l e askorxok cz d a k i l c , ez zer esan, ez. ikasleei n o r e n izenean hitz egin bizitzari b u r u z . A i t a - a m c k ez dakite zer «ondare espirituak- utzi s e m c - a l a b e i . K u l t u r a eraldatuz d o a , o n d o z o n d o k o m o d e n g u r p i l e a n .

N O N

H N F / U N JI.NUSI?

Jainkoaren H i t z a e n t z u t e k o d a u d e n bideeti arrean, gero eta gehiago b a 1 i oes ten d a z c n h a i t k r i s t a u t a l d c t a n , garai batean, m o n a s t e r i o c t a n b a -

U n e a n u n e k o a r i b u r u z k o berriek baino interés g u i x i a g o dute ¡ragancko

tik bat, oso e s t i m a t u a zen lectio d i v i n a ( i r a k u r k e r a j a i n k o t i a r r a ) d e r i -

baioreek.

tzan m e t o d o a . Biblíaten i r a k u r k e r a b a u s n a r t u a egitea da; J a i u k o a r c k i n

A s k o dirá beren b i z i t z a n o n oinarri tu edota, norahidea emateko, ñora jo ez d a k i t e n a k . E z d a k i g u n o n a u r k i t u b i z i t z e k o , pentsatzeko, l a n egit e k o , m a i t a t z e k o edo h i l t z e k o b i d e a k a r a u t u k o d t z k i g u t e n i r i z p i d e a k .

a t i r k i t z e n eta b i h o t z - m t ü n e a n harén h i t z a c n i z u t e n laguntzea d u h c l b t i r u z u z e n a . Idazteunak i r a k u r t z e k o era h o r r e k zenbait tirrats ematea eskatzen d u .

E53

PeiiiD'tea ivakuvtzt da I c h c n d a b i z i k o a , berta ko ¡aiorrizko csanahi.t jas o l z c k o era, bórrela, n o r b e r a r e n a u k e r a k o u l e r k n n i z a k saihcstcko. E z da b i d c z k o a B i b l i a r i edozer gauza esanaraziea egiazko esanabia d e s i t x u r a t u z . E s k u e r a n d i t u g u n l a g u n g a r r i g u z t i a k e r a b i l i z u l e r t u bebar d a pasartca: i t z u l p e n e g o k i a , B i b l i a r e n o b a r r a k , i r u / k i n u l e r g a r r i a k . . . (logúela

da h u r r e i i g o a . U n e h a u , b i h o t z h a r n e a n i r a u l i z , Jainkoaren

l a b o r m e n d i k o gerrakariaren pasarteak d i o e n e z , ikasleek m e z u h a u e n t z u n z u t e n : «Hauxe d u t n e m e Semea, n i k h a u t a t u a . E n t z u n berari!». H o r r e t a r a k o bidé bar d a , m é t o d o h o r i erabiliz, Jesusen ebanjelioak i raí a n tzen ikaslea. G u r e b i z i b i d e a b e t i r a k o eralda dezakeen b i z i e r a herri bat a u r k i r u k o duíut berrán.

h i r z a geurcganatzeko Linea d a . 1 Jorretarako, pasarteko h i t z g a r r a n t z i tfiiienak as tiro errepikatzen dirá b e h i n eta berriz, hórrela n i e z u a a d i t u eta geure egiteko. B i b l i a k o pasarteak ela h i t z a k " b u r u i i k b i b o t z e r a jaiisara/teko», "txikim» edo «hausnartU' egin bebar direla esaren zuten a n t z i n a k o e k . U n e h o n e k ñor bere b a i l a n bilt/.ea era isiltastina étnica eskatzen d u ; m i n t z a t z e n ari z a i d a n J a i n k o a r i sinestea, liaren hit/era orzanlasttnez irekítzea. Otoitza d a h i r u g a r r e n unea. Iraknrlea, u n e h o n e i a n , e n t z u t e k o jarrerarik e r a n t z u l e k o jarrera ra igarorzen d a . O i o i t z - u n e h a u ezinbesiekoa d a , f c d e d u n a r c n era J a i n k o a r e n a r t e k o e l k a r r i z k e l a has d a d i n . hz dago i r u d i n i e n a r i asko eragin b e h a r n k , ezta solasaldi ederrik asniatu beliarrik ere. A s k i da ziiuzotasune/. geure b u r u a r i galdctzea: «Jauna, zea' da [lasarte l i o n e u bidez esan n a h i d i d a z i m a ? X e r u u a d e i l z e u nanzú, zebazkií X e r e n usté o n a erein nahi i l n z u ñire hihoizean?» 1 .attgarreu une hatera ere igaro liteke, kojitntplazio edo J a i n k o a r e n aurreko isiltasun izenez ezagutzen dena. Sinesttinak Jainkoagan hartzen d u atseden beste ahorsak isilarazira. I laren aurrean egoreko unea d a , ezeren kezka ela arretarik gabe, liaren m a i t a s u n a eta c r r u k i a aíiogo/at/eko. A z k e n i k , B i b l i a r e n e g i a z k o i r a k u r k e t a b i z i t z a n a m a i t z e n déla izan behar da k o n t u a n eta J a i n k o a r i e n t z u n ote d i o g u n e g i a z i a t z e k o i r i z [lidea gure bihntz-bcrrilzea

déla. B e h a r r e z k o a da, horregatik, " h i t z i d a -

i z i t i k . «hitz. bizitura» igarotzea. San N i l o k , b a s a m o r t t t k o aita h e n e r a g a r r i a k , esan o h i z u e n : « N i k

ñire b i z i t z a z ¡ n i e r p r e t a t z e n

ditttt

Idazteunak».

1S4

155

19 JESUSI J A R R A I T U

I N O N K O K A T U E lA ATZERA REGÍRA1U C A B E

Jesusi jarraitzca da k r i s l a u - h i z i b i d e a r e n m u i n a . F u n t s e z k o e n a . E z d a ezer g a r r a n t z i z k o c d o c r a h a k i g a r r i a g o r i k . H a i n z u z e n h o r r e g a t i k , J i i r a g e r u e r a l a b u r idatzi zizkícn L u k a s e k bere c b a n j e l i o a i r a k u r t z e n z u t e n

M u n d u honetatik eramana izateko garaia bazetorkiolarik, Jerusalemera joateko erabaki sendoa hartu zuen Jesusek. Mandatari batzuk bidali

e l k i n e c i , Jesuseo a b u r u z , cz d a g o c l a ezer J i o r i b a i n o p r c r n i a z k o a g o r i k eta atzeraezinik ohartaraz.reko.

zituen aurretik, eta S a m a r í a k o herri batean sartu ziren Jesusi ostatua

Jesusek i i u d i g o g o r eta c s k a n d a l a g a i i i a k e r a b i l t z c n d i t u . B i s i a n d a

prestatzeko. Baina herrikoek cz zuten hartu nahi izan, Jerusalemera

k o u t z i e n t z i e i a s t i n d u bat e m a n n a h i d i e l a . E z d a b i l ¡arraítzaile gehia-

zihoala eta. H o r i ikusirík, Santiago eta Joan ikasleek esan zioten:

go retí h i l a , g e z u n e z k o seguí"tastmet

u k o e g i n e z eta e g i n

beharreko

-Jauna, aginduko al dugu zerutik tximista erori eta garbi ditzan?

h a t i s i u r a k g a u z a i u z , b u r u - b e l a r r i bere atzetik joango d i r e n jarrairzaile

Baina, Jesusek, haiengana itzulirik, haserre egin zien. C e r o , beste

k o n p r o m e r i i u a g o c n b i l a b a i z i k . Jesusen hit/ek, a z k e n b a l e a n , gai ba-

herri batera joan ziren. Bídean zihoazela, batek esan zion Jesusi: - N o r a n a h i jarraituko dizut. Jesusek esan zion: - A z e r i e k badituzte zuloak ela aireko hegaztiek hahiak, Gízonaren Semeak, ordea, ez du burua non ezarri. Baina, hark erantzun: -Jauna, uztazu lehenbizi aitaren hiletak egitera joaten. Eta Jesusek: - U t z i hilei beren hildakoei hiletak egiten; zu zoaz Jainkoaren erregetza hots egitera. Beste batek, berriz, esan zion: -Jarraituko dizut, Jauna, baina uztazu aurrena etxekoei agur egiten. Baina Jesusek erantzun: - G o l d e a r i heldu eta atzera begi ra tzen d u e ñ a ez da gai Jainkoaren erreinurako (Eukas 9 , 5 1 - 6 2 ) .

karra p k m t c a t z e n d u t e : zer h a r r e m a n eratu n a h i d u g u Jesusekin liaren jarrairzaile garcía d i o g u n o k ? E c h e n pasadizoa. )esusckin batera d o a n batek h a i n d u e r a k a r m e n h a t u l i a Jesusen alele, a m u a b a i t z e n h a i t i o berak d e i i u d i c / a i o n b a i n o lehenago: «Noranahi j a r r a i t u k o dizut». [csusek esatcn ari z a i o n a z o b a r íarazicfi d i o : «A/crick h a d m i z r c z u l o a k eta a i r e k o l i c g a z f i c k , hahiak-», b a i n a berak «ez, d u b u r u a n o n ezarri». í )so gauza g o u b c h t raisua d a Jesusi jarrair/ca. Ealdeko izan n a h i d u i c n c i ez die seguí tasunik c d o o n g i z a i e r i k eskainiz.cn. Ez d u d i r u a i ra hazten edo aginfea cskuratzeit Jagunrzen. Jesusi jarra i tzca «bidean bizitzca» da, ongizalcan k o k a t u gabe era erlijioan gezurrezko gordelektirik b i k i n i gabe. Ez da zoríixjrra bli/ak ahalmen gut.xiago cía ahulczi.i gehiago iza tea. C e r t a dakigukeen o n e n a da, gurc ledea gatbitzeko eta Jcsuscz gehiago ndatzeko. B i g a r r e n p a s a d i z o a . Beste bat prest zegoen Jesusi j a r r a i r z e k o , b a i n a l c h e t i d a b i z i «airaren hiletak egiteko» betebehar s a k i . u t i a hete ahal i z a re.) c s k a i u z i o n . Ez z e n g a u z a h a re re harrigarría i n o n g o j u d i i r e n t / a t . etiijio-betebehar

g a r r a n t z i t s u e i i e t a k o a h a i t u t e . Jesusen

crantzuna,

a l a b a i n a , t x u n d i g a r r i a izan z e n : «L'tzi h i l c i b c r e n h i l d a k o e n hiletak egit e n ; z u zoaz J a i n k o a r e n erregetza hots egitera».

156

Bizi bidé gi/akoiago baten alde lan eginez j a i n k o a r e n ertegetzari bideak zabaltzea beti ela presa h a n d i e n e k o lana. E z c r k ez d u atzeraru bebar gure e r a b a k i a . I n o r k ez d i g a eutsi edo gerarazi bebar. Bi/.itzaren erregetzarcn z e r b i t z u r a b i z i ez d i r e n «hildakoek» j a r d u n g o d u t e J a i n k o a r e n erregetza eta liaren z u z e n t a s u n a b a i n o latrira.sun t x i k i a g o k o la-

garamarza gaur kristauak. 1 l i c r a r k i a k eginahalak eta bi egiten d i t u tirrít u z d o a k i o n g i z a r t c - h e r m e a berresktuatzeko. K r i s t a u elkarteek gero eta pisu eta indar gutxiago dute i n g u r u a n eragitcko. Ez. d a k i g u «burua n o n ezarri». Jesusi m o d u apal era a h u l a g o a n b a i n a , era b e r e a n , e g i a z k o era jatorragoan jarraitzen íkastcko u n e a d u g u o r a i n g o a . B i g a r r e n esaera. L e h e n d a h i / i aitari l u r ematera joatea eskatzen d i o n

neta n . H i r u g a r r e n pasadizoa. j a r r a i u i aurretik bere .sendikoak a g u r m n a h i z i t u e n hirugarren hari zera esan z i o n jesusek: «(¡oldeari b e l d u eta atzera begiratzen dueña ez da gai j a i n k o a r e n errcínurako». K z i n da Jesusen alzetik j o a n , atzera begiraruz. E z i n da J a i n k o a r e n erregetzari bidé berriak ireki, iraganean geratuz. Era bateko ardura eskatzen d u A i t a r e n proiektuan jarduteak: tiste osoa J a i n k o a r e n e t o r k i z u n e a n jartzea eta Jesusen urratsen atzetik joateko ausardia bebar dirá.

bal i Jesusek d i o t s o : -dJtzi h i l c i beren h i l d a k o e n h i l e t a k egiten; /u zoaz J a i n k o a r c n erregetza hots egitera». Iraganetík d a t o z k i g u n , b a i n a , c b a n jelioa ren araberako b i z i b i d e a sort/.eko gaur l a g u n g a r r i cz d i r e n o h i tura era betebeharretan

n a h a s i r i k b i z i gara sarritan L l i / a n . /.cuban a r t z a i -

nek " h i k l a k o e i lur ematen d i h a r d u i c n hjldako» gisa iknsren d u bere b u rua. Jcsuscngana i t z u l i era l e b e n i k Jainkoaren erregetza b i l a t z e k o unea d a . I loríela b a k a r r i k jarri a h a l k o gara ledea Jesusek n a h i bezala u l c r tzeko ela b i z i t z e k o jarrera j a l o n e a n . 1 l i r u g a r r e n esacra. Beste b a i i , berriz, zera esan z i o n : «(ioldcari b e l d u eta atzera begiratzen dueña cz. da gai J a i n k o a r c n erreinurako». E/in d a

Jl.SUSl J A R R A I T U

J a i n k o a r c n erregetza a l d a r r i k a r u beti atzera begi ra j o a n d a . E b a n j c l i o e Jesusi «jarraitzea» ikasleek C a l i l e a k o bideetan barna ikasi zuten metáfora d a . H a i c u t z . i t zera esan n a h i z u e n z e b a z k i : Jesús ez hegien bistalik galtzea; ez g e k l i r i k geratzea b a r e t i g a n d i k u r r u n ; i b i l i a n joaiea, m u gí rzea eta urraisez urrats liaren atzetik ah i a rzea. Jesusi "jarraitzeak" mugirzea eskatzen d u . I n m o b i l i s m o a , horregatik, gaitz hilgarria da E l i -

tako s o r m e n a i l o cdota i r u t l i m e n a biltzen denean, berrikuntza oro arrisk u t s u i / a i h a r t u cía ci lijio-era c s i a t i k o a sustarz.cn d e n e a n , Jesusi jarrait/eko era z i n i z o a c r a g o z i c n ari gata. «Ardo herria zahagi bcrrician» b i l a t z e k o unea da o r a i n g o a bcsic b e h i n . I l o r i da Jesusek e s k u z e n zuena.

z a n : hilarazi egiten b a i t u , Jesusen hí/ibidea, idéala eta h e h n u g a partekaruz, liaren ar/etik joateko tetina. E c h e n k r i s t a t i - b c l a u n a l d i c k cz z u t e n i n o i z a h a n z t e n k r i s t a u ¡zateak

JARIMIPI.NI.AN

KRISIAU l / . A N

Jesusi «¡arraitzea» eta h u r a bezala b i z i rzea adierazten d u e l a . 1 l o r i d a f u n r s e z k o e n a . H o r r e g a t i k e m a t e n die E u k a s e k h a i n g a r r a n t z i h a n d i a

g u n e errazetara i t z u l i eta b e r r i r o hainbesle a razo eta gatazkatatik «ba-

Jesusen h o n a k o h i r u esaeroi. L e h e n esaera. J a r r a i t z c k o erabakia h a r t u t a d a t o r k i o n bati zera o h a r tarazten d i o Jesusek: «Gizonaren

s e m e a k ez d u b u r u a n o n ezarri».

( ¡ i z a r t e m o d e r n o honetan bizirauteko senak segurrasuna bilatzera

1^8

K r i s i a l d i e r a n h a n d i a izaren d a segurtasuna b i l a t z e k o t c n t a l d i a , k o k a bestuko» g a i t u e n c r l i j i o - e r a baten areak jotzca. G u r c k r i s t a u t a s i m a h e r r i k u s i heharrean gara, e g u n g o E l i z a n Jesusi j a r r a i t z e k o g r i n a k eragiten d i g u n ala «crlijio-segurtasuna»

bilatzen

159

ore g a b i l t z a n ikusi ahal izateko. J o h a n n Baptist M e t z , A l e m a n i a k o reo-

rrela a d i e r a z i a d a t o r . S e t i d o e n ageri d i r e n a k b a k a r r i k a d i e r a z i k o d i -

l o g o ezagunak d i o e n e z , h a u d a k r i s t a u o k E u r o p a n d u g u n a p u s t u r i k l a -

tut.

r r i e n a : «ctlijio-era burgesaren» edota -Jarraitzezko

kristautasuturen»

artean erabaki heharra.

H a i n b a t k r i s t a u beren n o r t a s u n e a n a s t i n d u t a b i z i dirá. E z d a k i t e z i u r l e d e d u n d i r e n i k ere. E z t a J a i n k o a r e k i n h a r r e m a n a k i z a t c n a s m a -

Jesusi jarraitzcak ez d u h i l i k dagoen i ra gañera ihes egin behar d e n i k

rzen ore d u t e n i k ere. E l i z a r e n b c r a r e n h a i t a n h a z i z d o a n «sinesgahe-

esan n a h i , hari amasa e m a t e n z i o n K s p i r i t u bera/. b i z i t z e n ahaleginrzea

z i a isilaz» m i n t z o dirá b a t z u k . E z d i r u d i , gainera, i'.liza barz.uk eta bes-

b a i z i k . G a t z h a n d i k o n o r b a i t e k esan d u e n bezala, «Jesusen airera» b i -

teak, beren a l d c t i k , fedea b e l a u n a l d i berrietara eskualdatzen lortzen ari

zi tzca d a k o n t u a , ez «haizea ñora», geu hará i b i h z e a .

direnik.

Jesusi jarrair/ea ez d a n o b e d a d e e n bila i b i h z e a , ezta talde h a u t a t u a k

S i n c s g a r r i t a s u n a r c u galera d a beste d a i u g a r t a n l z i t s u bat. E l i z a k ez

sustatz.ca ere; b u r u - b e l a r r i J a i n k o a r e n erregetza dei tzen /licuaren zer-

d u jada o r a i n urre b a t z u c t a k o k o n h a n t z a p i z t c i i . Harén hitzak - sarri-

b i t z u r a ¡arriz, Jesús egirea, b a i z i k , gure elkarteen ardatz b a k a r r a .

tan n a g u s i - k u l s t i z eta c s k a k i z u n c / . - cz. d u beste garaictan zuen p i s u r i k .

jesusi jarniirzcak, h o r r e g a t i k , «hai/c-konrra» joatea eskatzen d u ia beti, E h a n j e l i o k o i z p i r i t u a r e k i n uztarrzcn ez d i r e n o h i r u r a , m o d a edota i r i t z i - k o r r o n i e e n a u r k a k o jarreraz.

E r l i j i o - a g i m e a zalanlz.an jan/en da Eliza b a r m a n eta k a n p o a n . K r i s i a u erlíjioari c k i n t z a k eskatzen z a i z k i o , ez h i t z a k . G i z a r t e h o n e t a n , gainera, gero eta butsalagoa d i r u d i «kristau» kutstta

H o r r e k g u z t i a k zera eskatzen d u : azaleko gizarte k o n r s u m o /ale

d u e n guztiak. I u b i n g a k o N . ( ¡reinacher leologoak oharfarazi d u «Eliza,

h o n i ez d i o g u l a gu m e n d e a n bar gai izan utzi behar cía, h o i r e z g a i n ,

gure gizartean, gero eta c r a k u n d e marjinalagoa ari déla bihurtzen». Bere

baita lagun era s e n d i k o e n aurka jarri bebar d u g u l a ere, h o r i e k chanje-

jarduera, zcnhait i u g u r u n c i a n , ez da czrabaidaiz.cn, ezta k r i l i k a l z e n ere.

lioaren a u r k a k o bideak jarraitzera g o n b i d a t z e n g a i t u z t e n e a n .

l'.z d a k o n t u a n h a r t z e n .

Jesusi jarrairzeak, horregatik, gatazkarako eta g u r t i l z e r a k o prest ego-

K a r l R a h n e i -en i r m l i a k , haleie, «neguaren gordintasuna» b a i n o csa-

tea eskatzen d u . Jesusen zori berean parle harrzeko prest egorea, í )nar-

n a b i b a i k o r r a g o a zuen, N e g u a k udaberria i raga rt zen d u era l a u d a izoz-

rzea, haren.i bezala, g u r u t z e - b i d c t i k d o a n bizitza b i z i t z e k o arriskua, p i z -

tuen a z p i a n j a i o i z a berri b a l ari da presta tzen. C i a r r a n t z i z k o ezer cz da

tuera zain d u g u l a j a k i t u n i z a n i k . G a u z a ¡zango al gara gaur Jesusek

c r r a z j a i o t z . c n . R a h n c r berak, l e b e n i k eta b e h i n , c r r a d i k a l t a s u n a eska-

berari jarraitz.eko egiten d i g u n dei beti b i z i a e n t z u t e k o ?

tzen z u e n , erroetara itzultzea. «Nckez, j a k i n l i t e k c ñola eta zcrez egin h o r i , b a i n a kristautastma c r r a d i k a l i a s u n a k kutsatuta balego, u d a b e r r i a p i / r u k o l i t z a i c k c Klizan». ( latir cz da s a n i u i ik gure artean e d o , agian,

N F . G U A El

ez gara h o r i e k ezagulz.eko gauza. H o r r a , g u r c lehen arazoa.

IZAN

l'Jizak alde hatera utzi b e h a r d i t u g e z u r r e z k o segttrtasunak F e d e a E u r o p a n «negualdian» déla esaten z u e n K a r l R a h n c r t e ó l o g o

eta

g a u r k o g i z o n - e m a k u m e e i z e n t z u a eta i t x a r o p e n a bilarz.cn l a g u n d u be-

ospetsuak bere b i z i t z a k o azken u r t e e t a n . Harén o n d o r e n ere izan dirá

har d i e . «Eeheneratzearcn» a l d e k o m u g i m e n d u e k z u r r u n t z c - eta erne-

i r u d i berbera e rabil i d u t e n a k , El izaren e g u n g o egoera

g a z i o - i t x i t u r a arriskutsuetara eramaten d u t e . B a k a r k a eta taldean Je-

azaltzeko.

A d i e r a z p e n g o g o r r a d a , e z h a i r i k gabe, b a i n a s u s m o l a r r i b a t z u e k h o -

160

s u k r i s t o r e n J a i n k o b i z i a g a n a i t z u l t z e a da behar d u g u n a .

It.l

Iritsi da E l i z a k bigarren m a i h i k n arazoak alde barera utzi eta Jesusen

d e n Jainkoa agenaraz.rcn d u t e , g o g o r k e r i a b i d e z b e h i n ere g a i l e n t z e n

d e i a i i arrera jarri behar d i o n unea: «Utzi h i l e i beren h i l d a k o e n hiletak

ez d e n a , N u r b a n a k o e n ela h e r r i e n a r t e t i k g o g o r k c r i a - z a n t z u o r o dc.sa-

e g i t e n ; z u zoaz J a i n k o a r e n erregetza hots egitera».

gerrara/tea esan n a h i d u Jesuscntzat Jainkoarcn erregetza ouarrzeak. Beti bera da haren m e z u a : «Jainkoa h u r b i l d u g u n A i t a d a . Bi/.ibide d u i n era z o r i o n r s u a besterik ez d u n a h i g u z t i o n t z a i . A l d a itzazue z u e n pentsa-

JAINKOA

E Z D A INDATÍKI RÍA

ZALEA

era era jokaeta cía sinets ezazue albiste o n han Jcsusciigau d u g u n ledeak ez d u g i z a k i o k g o g o r k e r i a r a k o d u g u n jo-

Jesusek ez z u e n i n o l a k o g o g o r k e r i a - m o i a o n a r t u . O s o bestela, e r r o t i k

era aldat/ea ¡ovia o r a i n d i k . B a d i r u d i m u n d u a m e n d e a n d u t e n e k gc-

desegin n a h i izan z u e n . b,z dago i n o l a k o z a l a n r z a r i k . 1 l o r i a l d a r r i k i r u

i r a r e n hiz.kimt/a b a i n o ez. d u t c l a ulcrtz.L'n. «/aizcntasuna ez.artzcko» as-

d u r e beti k r i s t a u e k eta baieziar/en d u t e g o i t i k behera e g u n g o i k e r k e -

m o a d u t e , 1L11 ii / a h a r r e k o z c n h a i t o r r i t a k o J a i n k o g o g o r zalearen

tek. B o r t x a r i k eza da Jesusen jokaeraren eta n i e z u a r e n ezaugatri f u n -

a n t z - i r u d i r a j o k a i t i z . I k u s p c g i z a l d a t u beliarra dago cía Jesusen J a i n -

tse/koetako bat. I ,ukasen pasarlean ketnentsu eta haserre atera zeu Jesús, o n a r t u ez z i i u z t e l a - c i a , satnaiiar g o n o t a t u a k s u n i s i t z e k o , ikasle b a t z u e k «zcrutik i x i m i s i a erorj et,i g a i h i z i t z a i i " n a h i z u t e l a k o . H . i t r i g a r r i r o , baleie, Jesusen «indaikeiiaiik

c/-> b o r i ez da i i i / p i d e

koagan sincsteko ordu.t d a . Kz ski zciu/ugahca g o g o r k e r i a r i k gabeko b ¡ deak c r a h i l t / c i i saiatzea. ( lainhat m e u d e i a k o h t t r u g a h c k c n a basacien o n d o r e n , ez d u i n o l a k o / e i i t z u r i k o r a i n d i k ere gerraren i r t e n h i d e a n sinesten jairail/.eak.

a r a u - e m a i l e izatera irirsi kristauen a r i c a n , ezta k r i s i a u íederako o i u a rriz.kotzat o n a r i u a ere. K r i s t a u e n ustez, i n d a r k e r i a k ez d u i n o l a k o l o t u rai'ik izan cz k r i s t a u - f c d e a i e k i n , ezta j o k a b i d e c r i k o a r e k i n ere, m e u d e c i a n zehar. ( ¡errateak, g u i urzadak era jarrera inilitaristak b e d e i n k a i z c r a ere i t i i s i i/.m ela, ( u m s c a u l e s u k r i s i o r i j a n . i i l z c a r c n a u r k a e g o n z i i c k c e n i k ere pentsatu gabe. N o n d a g o kontraesan h o r r e n sustraía? 1 l a i n h a t t e o l o g o k uste d u c ncz, B i b l i a k o j a i n k o g o g o r zalearen ideíapean jarrai tzean d u K r i s t a u tasunak, Jesusi b e n c i a n jarraitzera ausartu gabe. E z a g u n a cía m i r e s g a i r i a da G a l i l e a k o M a i s u a r e n i n d a r k e r i a r i k eza, b a i n a b e i r i «kristauen" g i / a r r c - k o n t z i e n t z i a i i b i z i i i k eta i i u í a u e a u eUiau, o r a i n d i k ere, besie i n o r k b a i n o i n d a r h a n d i a g o a d u e l a k o g u z i i e n g a i n c t i k dagoen J a i n k o justizia zaic eta zigort/ailcaren i r t i d i a k . B e r o r i da b e h i n eta b e r r i r o gen-ara eramaten g a i t u e n j a i n k o a . J a i n k o i n d a r k c r i a zalearen i r u d k i k o n i z i c n t z i e t a t i k k e n i z c a i z a n zen íes usen n a h i a eta ahalegtna. Jesusen k e i n u , bit/ eta b i z i t z a osoak A i r a

lh2

163

guztiz ere, ez poztu espirituak menpean jartzen zaizkizuelako; poztu, bai, zuen izenak zeruan idatzirik daudelako ( L u k a s 10,1 - 1 2 . 1 7 - 2 0 ) .

JESUSEK BIDALIAK

EBANJELIOAKKN

ERAMAI1.F,

O n d o r e n , Jaunak beste hirurogeita hamabi ikaslc izendatu eta bere aurretik bidali zituen binaka, bera joateko zen herri eta tola guztie-

lesLisen a h o l k u - m i n t z a l d i garrantzitsu bat d a k a r Eukasek pasarre h o -

taia. Eta esan zien:

n e t a n ; ez, ordea, I l a m a b i e i zii/.endua, i k a s i c - m u l t z o zabal bati egina

- U z t a ugaria da, baina langileak gutxi. Erregutu, bada, uzta-jabe-

b a i z i k . I Ioriek b i d a l i z i i u e n J a i n k o a r e n erregetzaz z u e n e g i l a s m o a n l a -

ari, bidal ditzala langileak bere uztara. Zoazte! Bildotsak otso artera

g u n z i e z a i o t c n . I l a l a k o sortze-agiri bar dirá Jesusen h i t z o k , c b a n j e l i o a

bezala bidaltzen zaituztet. Ez eraman poltsarik, ez zakutorik, ez oi-

zabah/cko hiñeran jarraibide izan ditzaten harén jarraitzaileek. Ildo na-

netakorik, eta ez gelditu bidean inori agur egiten. Edozein etxeian sar-

gusi b a t z u k a z p i m a r r a r u k o d i l u t .

tzen zaretela, esazue lehenbizi: "Bakea etxe h o n e l a k o e f . H a n bake-

«Zoazte!». B e h i n eta berriz ahaz.ru egiten b a d u g u ere, Jesusek h i d a l i a

zalerik baldin badago, fiaren gain kokatuko da zuen bakea; hestela,

izanaren i n a r k a d u jarria E l i z a k . A r r i s k u L s u a d a , horregatik, bere eríi-

hutsean geratuko da zuen agurra. Gei di zaite/.te etxe berean, eta jan

jioa z a i n d u eta garatzcko craru d e n c r a k u n d c i z a i b a n z e a . H i s t o r i a n

eta edan daukatenetik, zor baitzaio langileati bere sarta. Ez ihili etxez

barna h i d a l i a izanaren l o g i k a p c a n abiaru d e n p r o f c t a - m u g i n i e n d u a r c n

etxe.

i r u d i a k hobero crantztiten d i o jesusen asmo jatorrari, bere baitatik ate-

Herri batean sartu eta onartzen bazaituzte, jan j a i tzen dizuenetik, sendatu bertako gaixoak, ela csaiezue: "Gainean duzue Jainkoaren

reaz, besteetan p c t u s a i u z eta m u n d u a r i J a i n k o a r e n albiste o n a c s k a i n i z . «¡•liza ez dago h o r h e r c i z a i , g i z a d i a r e n i z a r baizik» ( B e n e d i k t o X V I ) .

erregetza'. Baina herriren balean sartu eta onartzen ez bazaituzte, ir-

I lorregatik d a gaur h a i n arriskutsua gurc interesetan, gure iraganean,

leu plaza ra eta esan: " O i u e t a n itsatsi zaigun zuen herriko hautsa ere

gurc d o k t r i n a - l o r p e n c t a n , gurc jarduera eta ohiruretan atzera egirea. A r e

hor astintzen dizuegu. Dena déla, jakin ezazue gainean duz.uela fain-

gehiago, h o r i e g u n g o k u l i u r a r e k i k o h a r r e m a n a z u r r u n d t i z egiten ba-

koaren erregetza". H o n a nik esan: auzi-egunean Sodomak zigor b i -

d u g u . Z e r d a E l i z a zurrún, za hark i tu eta bete ha i tara b i l d u a , Jesusen

gunagoa izango d u , herri hark baino.

profeta eta c b a u j e l i o c r a n u i l e i i k gabea?

Hirurogeita hamabi ikasleak poz-pozik itzuli ziren, eta esan zioten Jesusi:

-<d l e r r i r c n batean o n g i h a r l z e n b a z a i t u z t e t e . . . sendatu b e r t a k o g a i xoak eta csaiezue: " G a i n e a n d u z u e J a i n k o a r c n erregetza'». H o r r a , a l -

-Jauna, deabruak ere menpean jartzen zaizkigu zure izena aipatzean.

biste h a n d i e n a : J a i n k o a o n d o a n d u g u , gure b i z i b i d e a g i z a k o i a g o e g i -

Jesusek esan zien:

rcra b u l t z a t z e n . E z d a aski, ordea, egia hots egitea, benctan erakargarria

- T x i m i s t a bezala zerutik erortzen ikusi dut Satanás. Begira, sugeak

eta desiragarria izan d a d i n . U l e r g a r r i a egin behar da: zerk erakar ditzake

eta eskorpioiak zapaltzeko eta etsaiaren indar guztiak menperatzeko

gaur g i z o n eta e m a k u m e a k ebanjeliora? Ñola a n t z e m a n lezakete h o r

ahalmena eman dizuet, eta ezingo dizue ezerk kalterik egin. Halaz

ezer b e r r i r i k eta o n i k ? Z e r keintt eta h i t z eskatzen zaio gaur E l i z a r i ?

164

lió

E g u n g o m u n d u a maitatzca falta zaigu segur a s k i eta ez d u g u egungo g i z o n ela e m a k u m e e n b i h o t z c t a r a iristen asruarzen. k z da aski alelaret i k s e r m o i a k egitea. k m z u l c n , ahegi egiten, zautiak s e n d a t z e n . . . ikasi behar d u g u . Hórrela b a k a r r i k a u r k i t u k o d i t u g u Jcsuscngana ui reraiz.cn

E d o z e i n etxetan san/ean, h o n a k o a eia ikasJeek - l e b e n - l e b e n i k » adierazi b e h a r r e k o a : " B a k e a etxe h o n c t a k o e i » . B a k e a da J a i n k o a r e n erregei/areu lehen seinalea. Eli/ak bakea r x c r u t z e n ez b a d u e l k a r b i z i t z a n , g u r e lehen egítekoa b a l i o g a b e t z e n ari gara k r i s t a u o k .

l a g u n u c k o h i t z apal eta zint/.oak; hau d a , g u / i i o n A i t a o n a d e n ].nn-

t ) r a i n d i k harrigarriagoa da bigarren a g i n d u a : «Ez e r a m a n p o l t s a r i k ,

k o a r e k i n h a r r e m a n e t a n jarrzen gai rúen eta h o n d o g a h e k o s a m u r r a s u n a

ez z a k u t o r i k , ez oinetakorik». I l a u da, b i d e a n l o p a t u k o d i t u z t e n es-

d u e n maisuarengana h u r r e r a i z e k o .

kaleak he/ala h i z i k o ti i ra Jesusen j a n a i l z a i l e a k . E z d u i e d i r u r i k eta ja-

-<d'.dozein ctxetan sartzen zaretela, esaz.ue l e h e n h i z i : ' ' B a k e a etxe b o -

naririk e r a m a u g o . O i n u t s i k i b i l i k o dirá, l a r r u z k o o i n e t a k o parerik ere

n c t a k o e i ' V k.rahareko e n e s p e t u z , a d i s k i d e - eta senide-jarreraz. bakea

ez d u e n hainhav beb.n isu bezala. //.ikmorik ere ez d u t e e i a m a u g o , f i -

k u t s a i u z jakinarazten da Jesusen herri o n a . A k a i s b a r d a nagusitasunez,

losofo i b i l t a r i batzuek e g i n o h i z u k n c z . .

m c h a r x u a k e r a b i l i z edo e i r e s u n i i n e z ezarri nahi izatca. K b a n j c l i o a i ' c n

I buen j a n z r e k o eta h o r n i t z e k o eran, denek ikusi . i h a l k o d u t e be-

a u r k a k o d da, g u r e m e z u a ez díñela o n a r t z e n L i a , pertsonak m a i i a s t i n i k

l i a r t s u e n e i i alde d u t e n z a l e i a s u n a . |esus ez da ikasleek zer e r a m a n be-

gabe trata rzea. Ñola o n a r t u k n d u t e , jesusen ¡arraitzailetzat a u t k e z t e n

har titilen peu tsa tzen a r i , aui k a k o a b a i z i k : zer d e n e r a m a n behar ez d u -

garenott a l d e t i k u l c r t u a k direla sentitzen ez badute?

ten a,

behai tsuengamlik

gehiegi

al d e n tlu

d a ¡te/en.

Hori

tía

barrigarriena h e m e n . Ñola g a u z a i u genezake Jesusen i z p i t i t u h o r i o u g i z . n r a i c n gizartean? J l SUSKN BI AtílNDU

Ivz, besierik gabe, e r l i j i o - e m k u n d e bateko k i d e t z a l edota l'.lizako k a r g u baten a r d u r a d u n i z a t bereiz.iko g a i t u e n a r r o p a i a r a joz. B a k o i t z a k a p a l -

K r i s r a u íedeak hogei m e i u l e bete eta gero, kosta egiten da Jesusek bere

tasunez a z t e r i u behar t l u g u zein b i z i m a i l a k , z e i n h i i z e k , zein jarrerak

laguuei e m a i u l a k o ¡«trr.iibideak e n t z u n eta lots.irik ez s e u t i i z e a . l'.z

p.irckatz.cn i i a i l i i c n b e h a r i s u e i i e k i n .

naiz a n h i i z e z h i t z bizi behar d i r e n i k esalen. l z . I l o i ietan b i h z e n d e n espirituaren a u r k a ez d u g u l a ezer egin behar tía n i k adierazi n a h i d u i l a n a . B i a g i n d u g o g o r a t u k o diluí b a k a r r i k . Jesusek C raliícako h e r r i x k c i a r a b i d a l i z i t u e n ikasleak, «bildotsak otso artera bezala». N o r k usté d u czaugarri horrek behar duela izan g u i e ñortasunaren ezaugarria. m o t a guztietako gatazka ela h s k a n e z gaínezka d u g u n gizarte h n n c t a u ? (¡uve a n e a n , izan ere, ez. d u g u o t s o g e h i a g o be-

B A M A B i n r . pOnllHKKIN E b a n j e l i o a z a b a h z e k o lana d o k u i n a k o n i u e k i n lotuegía i k u s t e n d u g u . K k o t a n . L'.banjelioa eramarea ]esusen t l o k t r i n a o r a i n i l i k czagutu e z e d o eskas ezagutzen tlurenei ezagutzcra e m a i e a i z a n g o lirzat'eke.

har, b i l d o r s gehiagoren heharrean gara. Hli/atik edo h o n e n i n g u r u t i k

d a u z a k hórrela u l e r t u t a , o n d o r i o a k b i s r a k o a k d i r e l a d i r u d i . E z e r

erasokorrasuna eta e r r e s u m i n a p i z t e n d e n g u z t i e t a n e d o t a elkar uler-

b a i n o l e h e n , « b a l i a b i d e b o t e r e t s u a k » b c h a r k o d i t u g u , beste i d e o l o -

tzea korapilatstiago egiten d u t e n h i t z txarrak eta erasoak j a u r t i t z e n d i -

gía, m o d a eta i r i t z i - t a l d e e n artean g u r c m e z u a r e n h e d a p e n a z i u r r a -

renean, Jesusen e s p i r i t u a l en a u r k a a r i gara jokat/.cn..

tzcko.

166

167

H o r r e z gain, o n g i prestarutako kristauak b c h a r k o dirá, d o k t r i n a o n g i

Z O R l HARRICARR1A

ezagutu eta k o n b e n t z i m e n d u z hedatzeko gai izango direnak. A z p i e g i t u r a r c k n i k o era pedagog'iko egokiak bebarko d i t u g u , kristau-mezua zabaltzeko.

B a d i r a jesusek esandako h i t z a k , beren b a i t a n gorde tzen d e n c d t i k i a

A z k e n hatean, p e r t s o n a - k o p u r u g a r r a n t z i t s u a b e b a r k o d a , b a l i a -

ulertzen a h a l e g i n d u gabe, o h i t u t a z e n t z u t e n d i t u g u n a k . B a r n c z e u -

b i d e o n e n a k eskucran, ahalik era jende ugaricn k o n b e n t z i t z e r a irits daitezen. H o r i g u z t i a oso arra/.oizkoa d a eta balote h a n d i a d u , z a k m t z a rik gabe. B a i n a jesusek ñola ¡arduicn d u e n eta cbanjelioa zabaltzeko zer egiten d u e n aztertzen b a d u g u a p u r bar, gauzak dezenre a k l a t z e n dirá. h-banjehoa ez d a , b c r c z . i k i , d o k r r i n a huís- bat. P.banjelio.i J e s ú s bera d a : h a r e k i n hatera hasi zen gertakari gizarartzailca, salbatzailea, askatzailea. P.banjclioa zabaltzca, h o r r e g a t i k , ez d a d o k t r i n a bat zabaltzera m u g a t z e n s o i l i k , gi/.artearen eta b i z i t z a r e n m u i n c a n Jesusen i n d a r sal bagarria txertarzea d a horren e g i n k i z u n nagusícna. h l a bori ezin da edozein eratara e g m . K s p c i i e n t z i a askar/ailc h o r i g a u z a t z e k o , b a l i a b i d e c g o k i e n a k ez. dirá agintearenak, Jesusek b a l i a t u z i t u e n b a l i a b i d e p o b r e a k b a i z i k : baztertuenganako elkartasunczko maitasuna, pertsona bakoitza

onartzea,

i a i n k o a r e n b a r k a m e n a e s k a i n i z c a . senide a r i e k o c l k a r i c a sortzea, a h u Icnak z a i n t z e a . . . C i a r r a n t z i z k o e n a , o r d u a n , l e k u k o a k e d u k i tzca d a , |esuscn n o r t a s u nak -ardura/, o n a r t z e n b a d a , beh'uitz.ai - h o i i c n g a u d u e n i n d a r giza tartz.ailea besicck h o r i e n b i z i b i d e a n s u m a ile/.uen. C iarranizitsua d a d o trinaren e r e m u k o prestakunt/.a, b a i n a ebanjelioaren araberako bizierari amasa ematen d i o n ncurrian bakarrik. E r a b a t e k o lebentasuna d u l e k u k o t a s u u a k . F g i t u t a k b c b a r r c z k o a k dirá, b a i n a Jesusen jarrair/ailecn b i z i t z a r i era l e k t t k o t a s u n a r i eusteko, cz bestetarako. H o r r e g a t i k , garrantzitsuena cz da k o p u r u a , elkarteak erakttts lezakeen e b a n j e l i o a r e n a r a b e r a k o h i z i - k a l i t a t e a b a i z i k . Arreta h a u d i a g o z e n t z u n b c h a r k o g e n i t u z k e , agían, |csusck b i d a l t z e u d i t u e n e i esandako h i t z a k : «P,z e r a m a n p o l t s a r i k , ez z a k u t o r i k , ez o i n e takorik». Lírauuzue z e u o k i n ñire K s p i r i t u a .

168

rzuteii ikasiz gero, argi b e r r i z a r g i t / o i g a i t u z t e n h i t z a k ti i ra eta, aldi berean, c b a n j e l i o a u l e r t u eta o n a r t z e t i k z e i n u r r u n g a t i d c n erakusten d i gutenak. Ñ o l a e r r c a k z i o u a t u k o luke batek, Jesusek ikasleei aipatz.eii d i c n z o ria zíntzoiasun osoz. e n r z u n g o b a l u : «Bildorsak otso artera bezala b i d a h z c n zaituztei»? S a r r i t a n h a i n g o g o r r a , h a i n c r a s o k o r r a eta, i n o i z , h a i n b i h o z g a b e a agei'i z a i g u n gizarte h o n e t a n , b i z i al liteke otsoarena ez d e n beste era hatera? {homo Iwuiiiti

lupus, «gizakia otso, giz.akiarentzat», 1 l o b b e s ) .

1 lainbeste inferes, n o r g e h i a g o k a cía liskar z c h a r k a t z e n den c l k a r b i z i i z a n , baí al d u e s a n a h i r i k «bildorsak b e z a l a - bizir/cak? A i a b a i n a , batía zerbait erakargarria ikasle k r i s i a u a r c n z o r i h a r i i g a r r i h o r r e t a n . C )nlaMina cía onginahía cxi.stiiz.cn tlircla aurkiiz.eu lagnntlttz hizitzera egin zaigu dei; bizitza, «hala eta guztiz erc>\ ona izan daitekccla. Ivz tlago zertan dena norgehiagoka, lehia eta istílua izan beharrik. Beg i m n c z k o , z c r b i i / u / k o cía adi.skidcta.sunezko jarrcia/. b u r r e r a g i n t c z k e biz.itzara cía p c r i s o n e n g a n a . Belísona izan liteke g i z a k i , o i s o izan beh a r r i k gabe. A r e gehiago. Interes pila bati l o t u t a b i z i garen arren, b i z i t z a t i k m u i i d u a r i o i i t a s u n , m a i t a s u n cía s a m u t t a s u n a p u r bat e k a r r i z i garó izana i z a n d a i t e k e garrani/.izkocna. O n b e r a t a s u n n i c n p r e m i a d u g u i e k u l t u r a k . Jaiilkitz.cn d e n h i t z c r a s o k o r bakoitz.ak, z a b a l i z c n den geztir b a k o i i z a k , egiren d e n b o r t x a b a k o k z a k gizatasun g u i x i a g o eta s u r i t s i p c n g e h i a g o d u e n gizartera b u h z a t z c u g a i t u . hz. d a erraza gaur b c g i i u n e z k o , a d i s k i d e t a s u n e z k o eta a b e g i k o r t a s u n e z k o jarrera h o r r e t a n b i z i t z e a . F . g u n e t i k e g u n c r a gero eta g e h i a g o g o g o r t z e a d a e r r a z e n a ; geure b u r u a k besteci eraso eta g a i z k i eginez. 169

e s z e p t i k o a edo i r x a r o p e n i k gabea d u r e n p e r r s o n e n t z a t .

Jainkoaren

babe.stea. Jesusengaua i m i l i behar d u g u era h a r c n g a n d i k ikasi. Bizitza

egiazko bakea bada, b e r o r i d a eragilenk o n e n a d e n o n artean eta d e n e n

gizalegezkoagoa izan z e d i n egin z i t u e n a h a l c g i n a k , g u z t i c n g a n a i rek i -

o n e r a k o e g i t u k o b i z i k i d c t / a baketsuaren alde lanean b i z i t z e k o

rik b i z i zuen a d i s k i d e t a s u n a k , liaren o n b e r a t a s u n u e k a e z i n a k . . . era-

I eben birza d e n e i bakea eskaintzea izan d a d i l a , eskatzen die Jesusek

kargarri izaren ¡arraitzen d u t e gaur o r a i n d i k H u í a bai b i z i zela h i l d o r s

ikasleei Jainkoaren erregerza hots egitera doazene.m: «ksazue lehenbizt:

b a t e n antzera o t i o e n arrean!

" B a k e a " e t x e l i o t i e t a k o e i " . , Bakea o n a n z . c n b a d u t e , G a l . l e a k o b c r r . x ketan zabaldtiz. j o a n g o d a . Bes tela, b e r c n g n n a « h z n h k o da»; ez. d a . bcraz, i n o i z gali/.ekoa, J a i n k o a r c n o p a r i a baita bakea.

JAINKOAREN

BAKEA

D e n o k m i n t z o gara «bakcaz", baina b i r z b o r r e n esanahía a l d a t u z ¡oan d a , B i b l i a r e n a rabera d u e n z e n t z u t i k u r r u n d u z . I l a i n erabilera i m e r e satuak z a l a n t z a z k o a eta p r o b l e m a t i k o a b i h u r t u d u h i t z h o r i . B a k e z k o m e z u a k aski s u s m a g a n i a k geriarzen ti i ra gaur egun eta ia ez d u t e s i nesgarritasunik. beben k i i s t a u - b e l a u n a l t l i a k bakcaz niintzai/.en d i r e n e a n , ez dute b u r i l a n , lebenik eta b e h i n , gero eta o n g i z a l e b a n d i a g o a r c n b i d e t i k joango tlen b i z i b i i l e lasaia. 1 l o r i b a i n o l e h e n , l a i n k o a k , ¡;iire akatsak gorabebera, d e n o k o n a n z e n gaii ueiako usté sendoa d u t e n o r b a n a k o e n eta g i zarteko bakearen i t u t r i i z a t . D e n o k b i z i gaitezke, h a r e k i n b a k e a n , b a ten lagun gisa. i l o r i x e da l e h e n h i z i k o a eta eiahakígarriena:

«Bakean

gande J a i n k o , i i c k u i " ( l ' . r r o n i a t a n e i 5,1) Bake h o r i [.liukoag.iu tiste osoa i z a i c i i k s o n / e n tía eta pertsona retí m u i n a r i berari entguen d i o . l,/.d.\<;o, U o n v g . m k , k m p o i n g n v u a b a i i c i b a l d i m z a t u r i k . B i h o t z a r i d a r i o n bakea d a , p o l i k i p o l i k i p e n s o n a beie osoan blaitzen tluetia era h a r e n g a n i l i k gainerakoeiara zahaltz.cn d e n a . J a i n k o a r e n oparia d a bake h o r i , b a i n a baita lan sendoaren e m ; u t z a ere. J a i n k o a r e n bakea onarrzeak, b i h o t z e a n z i n r z o r a s u n e z gordetzeak, gatazken e r d i a n iraunarazteak eta hesteei k u t s a t z e a k . . . b i z i t z a Jainkoa g a n d i k a b i a t u z bateratzeko ahalegin zoragarria eskatzen t l u . Bake hori ez da arazo eta gatazketatik aldentzen gaituen ihesbitlea; ez d a babesleku crosoa, ia e z i n e z k o a den g i z a n e - b a k e a r e n aurrean, jarrera

170

Lcge-maisuak erantzun zion: —Hartaz crrukitu zenak.

MAITASUN ERRUrüTSUA

O r d u a n , lege-maisu batek jaiki eta galdetu zion Jesusi:

Jesusek esan zion, orduan:

- Z o a z eta egin zuk ere beste horrenbeste (huleas 1 0 , 2 5 - 3 7 ) .

- Z e r egin behar dut ondaretzat betiko bizia jasolzeko? Jesusek esan zion: —Zer dago idatzita Moisesen leguan? Zer irakurtzen duzu? H a r k erantzun: - M a i t a ezazu Jauna, zeure Jainkoa, bihotz-bihotzez, gogo osoz, i n dar guztiz eta adunen guztiz. Eta lagun hurkou zeure burua bezala. Jesusek erantzun zion: —Ederki erantzun duzu. líete hori eta bizia izango duzu. Baina lege-rnaisuak, bere galdera bidezkoa zela adierazi nahirik, galdetu zion Jesusi: —Eta ñ o r da ni re lagun hurkoa? Jesusek erantzun zion: —Behin batean, gizon bat zihoan Jerusalemdik behera Jeiikorantz ela lapurren eskuetan erori zen; zeuzkanak kendu eta, egurtu ondoren, alde egin zuten, erdi hilik utziz. Apaiz bat gertatu zen, hain zuzen, bidé hartan behera, eta, gizona ikustean, bidetik okertu ela aurrera jo zuen. Gauza bera egin zuen handik igaio zen tenpluko lehilar batek ere: ikustean, bidetik okertu eta aurrera jo zuen. Baina bidaian zen samariar bat bertara iritsi eta, hura ikustean, crrukitu egin zitzaion. H u r bildu eta zauriak lotu zizkion, olioz eta ardoz igurtzi ondoren; gero, bere asto-gainean ezarri, ostatura eraman eta bere ardiuapean hartu zuen. Biharamunean, zilarrezko bi txanpon atera eta ostalariari eman zizkion, esanez: " Z a i n ezazu eta, gehiago gas ta tzen baduzu, hurrena natorrenean ordainduko dizut". Zure ustez, hirurotan zeinek jokatu zuen lagun hurko bezala lapurren esku eroritako gizonaiekin?

B i n H - B A Z T K K k f l'AKO / . A U R I T U A K

Cialiíean barna, h i d e - b a z i e r r c i a u i k u s t e n ziren eskale eta gaixoetara o s o adi i b i h z c n z c l a r i k , Jesusi b i h o i z c r i k alera z i t z a i o n «Samaiiai o n a r c i v

parábola h a u . I lorrela, b i z i t z a k o bideetan «crrukiz.» i b i h z c n irakatsi nahi izan z.iguu d e n o i . A l a b a i n a c r l i j i o - b u r u a k z i t u e n b e i v z i k i g o g o a n . Bidé a r r i s k n t s u batean, bazter b a l e a n , j i p o i t u eta l a p u r t t i d u t e n g i z o n bat bota d u t e «erdi hilik». B i d c a n d a l o r , z o r i o n e z , apaiz bat era atzcraiio Icbítar bat: bata zein bestea. v e n p l u k o raldc oti/ialeko k i d e a k ; b i a k ala b i a k , j a i n k o z a l c a k . lvzbairik gabe, g u p i d a i z a n g o d i o t e . hz tía hala, o relea. Z a u r i t t i a ikustean, biek itxi egin d i t u z i e hegiak eta b i h o t z a . 1 l a i e m z a t , g i z o n h u r a t z l>alego he/ala tía: «Bidclik o k e i tu e l a aurrera jo zuten», g e k l i i u gabe. J a i n k o z a k t a s u n a k era o i o i r z a l d i e k h a r r a p a i u t a , beren b i d e t i k tloaz. Beren artera ez dago o i n a z e t a n d i r e n e n g a n jai ría. U r r u n e a n h i r u g a r r e n b i d a i a r i bat ageri tía. k z d a , ez apa iza eta ez Jeb i t a r r a . l'.z tlaror t e n p l u i i k era ez tía berri a u k e n u u k o a ere. ••Samariar» z i z t r i n b a l . O k e r r e n a espero litekc b a l a k o a g a n d i k . Z a u r i t u a ikustean, ordea, '(crrukitu egin zitzaion». E z d u aurrera egin. I h u reraiu cüjn vaio cía ahal d u e n g u z t i a e g i n d i o : z a u r i a k g a r b i r u , send a t u eta l o i u egin d i z k i o . O n t l o i e n , ostatn batera e r a m a n z u e n , bere ast o a n . H o r ere bera a r d u r a l u zen eta a h a l e g i n d u , z a i n t z e n jarrai ze/.aten. Z.aikt da íesusck bere jarraitzaileentzat eta, z u z e n e a n , e i l i j i o - b u ruentzat d e i p r o b o k a t z a i l e a g o r i k a s m a l z c a . Hz d a n . i h i k o a sufrí tzen d u tenen o n d o a n e g o n g o d i r e n c r a k u n d c a k , a n t o l a k u n t z a k eta p c r t s o n a k

172

iza tea E l i z a n . E l i z a osoak jarri behar d u agcrian bera déla f l s i k o k i eta m o r a l k i mine/, d i r e n e k i n k o n p r o m e t i r u i a k o e r a k u n d e s e r i t i k o r r c n a .

Harén e r r u k i r i k eza ez z e n atetaldi p e r t s o n a l s o i l bat, t c n p l t i a n jard u r e n z u e n lebitar batek ere «gauza bera egin bait/.uen" /aurituaren pa-

Bidé bazrerretako z a u r i t u e n aurrean ez bazaio E l i z a r i g u p i d a p i z t e n ,

tera iritsitakoan. G a u z a sakratuetara ematen direnei gertatzen zaien t e n -

garrantzi g u t x i k o a izango da esan eta egin lezakeen g u z t i a . G u r e egu-

l a l d i a d a : jendea b o r r o k a n , h i n c a n eta m i n e t a n d a b i l e n m u n d u t i k

netan, e r r t i k i a k b a k a r r i k egin dezake jesusen E l i z a g i z a k o i a g o a era s i -

u r n m bi/ir/cko joei a, alegia.

nesgarriagoa.

S u f r i t z e n d u t e n e n A i t a d e n J a i n k o a artlatz ez d u e n c r l i j i o a n , m u n d u zibiletik u r r u n r z c k o cspericntzia b i h u r l i t c z k c c l i z k i z u n eta otoitzaldiak; edota j c u d c a r e n o i n a z c t a t i k u r r u n r z c k o a i t z a k i a ; baita bide-baz.rerrcan

E t i l N Z U K ERE B E S T E H O R R E N I3ES IT:

i k u s d a i l c z k e c n z a u r i t u c i begiratu ere egin gabe atiriera joateko a u k e r a ere. [esusen arabera, ez dirá e l i z g i z o n a k sufrir/en datidenak n o i a trata tu

Jesusekin izan d a ko soiasalditik gaizki ez. ateratzearren, b o n a k o a galde-

b c l i a r d i t u g u n e g o k i e n adicta/ d i c z a g t i k c t e n a k : h i b o t z a d u t e n pertso-

tu/. a m . t i l u z u e n lege-maisu batek: « Ñ o r da ñire lagun hurkoa?... H o -

nci begiratu behar zaic h o r r e t a r a k o .

rra, legea beretzc soiiaz kezkatzen denaren galdera. Ñ o r m a i t a t u behar d u e n era n o r s a l b u e r s i dezakeen m a i t a t z e t i k j a k i n n a h i d u . Ez d u j e n dcaren o i n a z e r i k b u r u a u .

;

raelgo herri a t i k e r a t u k o k i d e ere. S a k t a t u t i k ezer g u t x i d u e n m e r k a t a ritzako lantxocrarik bizi d a . Z a u r i i u a i k u s i e a n , ordea, cz da h u r k o a den

B i d e a n topar/en z i t u e n e n m i n a k a r i n d t i z b i z i /en jesús hark - baita h o r r e t a r a k o l a r u n h a t a r e n legea edo garbitasun-arauak

S a m a r i a r b a l ere h a d a t o r b i d e t i k . l .z d a t o r t e n p l u r i k . E z da ezta Is-

hautsi

haziren e r e - k o u r a k i z u n bat e r a b i l i z eranr/un z i o n : behartean

behar

denare-

k i k o m a i t a s u n a abazten d u e n e r l i j i o - l e g a l i s m o a h i t z g o r d i n e z salatzen duen konrakizuna.

ala ez g a l d e z k a basten, E r r u k i i u egiten zaio cía ahal dueña egiten d u liaren alde. B c r o r i da g u k i m i t a i u h c h a r r c k o jarraibide. 1 l o n e l a esan /ion |csusck l e g e - m a i s u a r i : «Zoaz eta egin /.uk ere beste horrenbesrc». N o r c n antzera j o k a t u k o d u g u , gurc bidean egungo c k o n o m i krisiakhak k o l p a r u t a k o c k i n topo egingo d u g u n c a n ?

J e r u s a l e m d i k j e r i k o r a jaisten d e n b i d e a n g a i z k i l e batzuek g i z o n bat l a p u r i u dute. J i p o i t n a eta zuen guztia/. l a i r u t u a , bidé bazterrean utzi z u ten erdi h i l i k , botara. E z . d a k i g u ñor zen. «Gizon» bárdela bakarrik. ( l u fa k o edozein izan /ilekeen. ( í o g o r k e r i a k , ezbeharrak edo etsipenak j o tako e d o z e i n .

El.IZA SAMARIARRA

Era asko dago errukia ahiiltzeko cía dcsiixuralzcko. Pertsona sentiberen g u -

M e n r u r a z , apaiz bat agertu zen b i d e t i k . Elalabeharrez izan zela esa-

pida-sentipeu huts b i h u r t u o h i d u g u batztictan. Zenbairentzat, norbera-

tcn da pasarrean, t c n p l u k o lanetara e m a n i k o g i z o n hark l e k u hartan

ren konrzieiit/ia lasail/eko, p r e m i a d u n c i eskaint/en zaien «guraso-lagun-

ezer c g i t e k o r i k cz b a l u bezala. Bere lana cz zen bidc-baz.tcrreian d a u -

tza» m o d u k o a baino ez da. Batía d o k r r i n a k o «crrukizko láñalo- gogoralzcn

d e n z a u r i t u c u g a n a jaistea. l e n p l t t a n zegoen bere l e k u a . Bere c g i t c k o a ,

d i l u e n i k ere, bcrttitetsu izatera iristeko egin beharreko lan bihtirttiz.

t e n p l u k o o s p a k i z u n a k . / a u r i t u a r e n patera iristean eta «gizona ikustean, b i d e t i k o k e r t u eta aurrera jo zuen».

174

K r i s t a u - f e d e t i k begirartita, e r r u k i a da erreakzio b c n e i a n gizatiar b a karra besteen oinazeen aurrean; arcago, b e h i n norberak barneratuz gero,

b a i t a b i z i t z a n j a r d u t e k o eta o i n a z e t a n d e n a r i e l k a r t a s u n c z l a g u m z e k o

BIZITZEKO

BESTE ERA

BAT

aran b i h u r t z e n d e n a ere. H o r i dela-eta, urteak dirá J o n S o b r i n o t e o l o g o a «errukiaren arana» a i p a t z e n hasi zela, era ez beste bertuteen artean

Ez d a zaila samariar o n a r e n parábola ahaztezín h o n e n i r a k a s p e n a k d a -

beste e d o z e i n baten maila berean jarriz, bes leen oinazearen aurrean e k i -

k a r r e n m a m i a l a b u r b i l t z e a . [esusen arabera, s a m a r i a r r a bezala i b i h z e a

m e n e r a b t d t z a b e b a r gaituen e z i n h e s t e k o m a i t a s u n - a r a u bezala u l e n u z

da b i z i t z a n n i p o n a d e n a , b i z i t z a r e n z e n t z u a z s a k o n ari tzca edo luze ez-

baizik.

tabaidatzca b a i n o arcago: begiak z a b a l i k i b i h z e a , alegia, gure heharrean

«Samariar onaren» parábola, h o r r e g a t i k , ez da beste p a r a b o l e n p a -

l e g o k c c n e d o n o r i l a g u n d u ahal izateko.

rekoa; jesusen arabera gizalegeko izatea zer den e g o k i e n adierazten

H o r r e g a t i k , g u t a k o b a k o i t z a k zer sinesten d u g u n edo zer i d e o l o g i a -

d u e ñ a d a . Bere b i d e a n z.auiittita d a g o e n a i k u s i , b u r r e r a t u , e r r u k i z

ren alde ganden eztabaidan hasi aurrciík, zera gaidetuz. hasi b c h a r k o ge-

e r a n t z u n era ahal d u e n horretan laguntzen dueña da samariarra. i lauxe

n u k e : zertan arirz.cn gara? Z e r / n o r uiaitat/eu d u g u : Z e r egiten t l u g u ze-

da gizalegeko izateko bidé bakarra: e r r u k i z erantzuiea. A l d e r a n t z i z , m i l i ez d e n a r e i i aurrean «bidetik okertzea»

h o r i x c egin z u l e n apaizak eta

lebitarrak - gizalegea zapuztea ela. Hrrukía da Jainkoaren j a r d u i e k o aran f u n t s e z k o e n a ela horrek eraizen d u Jesusen b i z i t z a , egitekoa eta z o r i a . S u i r i m e i i a r e n a u r r e a n , ez. d a g o ezer e r r u k i a b a i n o lebenago. B e r o r i da lebena eia a z k e n a , gainerako g u z t i a m e n d e a n jarri bebar z a i o n arana. Baita E l i z a n ere. Eliza egiazkoa, beste ezer baino lehen, [esusen «aiuza» d u e n l'Jiza d a . Era Jesusen a n t z e k o E l i z a k «Eliza samariarra» izan b e b a r k o t l u , o i n a zea pairar/cn d u e n jondearen a u n e a n e r r u k i z jokaiz.cn d u e ñ a . 1 lauxe d a g a u r ero E l i z a r i eskatzen z a i o n l e h e n b i z i k o gauza: o u b c r a izan d a d i l a , e r r u k i z k o erraiak izan d i t z a l a , i n o r cz de/ala b c r c i z i , cz. d a d i l a b i d e t i k o k e r t u o i n a z e t a n a u r k i t z e n d i r e n a k i k u s t c a n , l a g u n d u diezaiela z a u r i fisiko, m o r a l etlo iz.piñtnalak d i r u z t e n c i . Jesusen autza izan nahi b a d u , «samariar onaren» p a i a h o l a berrirakurri behar d u E l i z a k . G a r r a n t z i t s u a da o r t o d o x i a . Presa b a n d i k o a , cbanjel i o a zabaltzea. B a i n a h o r i g u z t i a zertan gerarzen da, g a u r k o g i z o n era e m a k u m e e k h a r e n g a n J a i n k o a r e n a u r p e g i c r r u k i r s u a ezagutu e z i n b a d u te? Eta o i n a z e e n e r d i a n , haren gcrttttasun eta l a g u n t z a nabaritz.cn cz badute?

hazki i n g u r u k o norhaiten laguntza behar duten g i z o n - c n i a k u m c e n alde? i l o r i tía beharrczkoa d u g u n cgiazko bihotz-berritzea. Bízibidean aurk i t z e n d i t u g u n pertsonengana gehiago hurreratzea, h o r i c i gurc senideatliskitlctasuna eta e l k a r t a s u n c z k o l a g u n t z a e s k a i n i ahal i z a t c k o . G a i n c r a k o a k , ia b e t i , « l e o r i a z k o b i h o i z - b c i rii/.cak» t l i r a eta h o b e tía halakoez ez Oda rzea, senideaganako benetako inaitasunean gauzatu arte. A r t u r o Paoli teólogo italiarrak o n g i asko l a b u r b i l t z e n tlu s c n i d e t a sunez jokarzea altle bateta uzten d u c n a r c n z o r i t x a r r a : «Norbairek, m a i tasunatcn arazoa bidcratzen cz d u e n e a n era senide izatcaren a b e n t u r a r i ausardiaz a u n e egiten cz. t l i o n c a n , b i m o z o r r o z estali o h i t l u b c r c b i i u z r a s u n a c d o p o r r o t a c d o b e n e t a k o pertsona ez izatea: d i r u a z eta b o tero.!/,; bata eta bestea, aski lotliak tlira barrenak e z k u i a r / c k o , baina a h u lak, g o i z e k o h c h c - h i m o a bezain ahulak». G u r c b i z i t z a k , a l d e r a n t z i z , oso bestelako k o l o r e era a k i i t a s u n a hart u k o t l i t i i , g c u r c k o i k c r i a z k o interesci u k o egiteko gai bagara eta senidecta c l k a r t a s u n - l e g e z j o k a i z e k o ausartlia b a d u g u . Batek scniderasiin-zentzu b a n d i a g o z jo ka tzeko k c i i t c n a d u e n e a n , h o b e t o u l e r t z e n d i l u bai b i z i t z a era bai kristau-fedearen egia. riere Jesús miúhítit,

seuldea mailatu l i b u r u erakargarrian h o n d a galdegitcn die K a r l

R a b n e r - c k f e d e d u n c i : «Kristatt-hizitza ez. al d a erabat bestelako argiz E76

177

ageri "salba ezazu /cure a r i m a " c s a m o l d c a , bcsterik gabe eta n a h i gabe, "'salba ezazu x c u r c h u r k o a " c v i n a h i a x n l c n / c n dencaní.». H a i n b e s t c t a n h a i n cskasa cía a r r u m a irudir/.cn z a i g u n gure eguncr o k o b i z i t z a n ere gerta d a k i g u k e o r a i n d i k «senidetasunaren

miraría

aski d u g u , h o r r e t a r a k o , abantada i x i k i batzuei u k o egitea eta p e r i s o n e n g a n a samariarraren begi eta b i h o t z a r e k i n h u r r c r a t z e n básica.

zabalagoak irekiz g u r c b i z i t z a n . Ezin gara «gure zereginen» aezcan k u r a t u , ezta i c o r i a edci retan m u r g i l d u z g o r d e ere. S e n i d e izatca kri.stau-ledez u i e i t u d u e n a k o n g i d a k i d e n o k . daide» garcía: b a t z u e k besteen behai ra d u g u n i/aera bereko i¿,tki hí k o r r a k . B i d e a n t o p o egiten d u e n anaia edo arrebaten aldorá e m e d e n a k a h o g o z o herria a u r k i t z e n d i o b i z i b i d e a r i . jesusek d i o e n e z , « daretzat b e i i k o b i z i a ¡asoko du».

I T Z U I I N t i U R U K A 1RI1 ] HABI-

Ez dago analisi h a n d i a egin b e b a n i k , g u r c erosotasuna asalda dezaketen pertsonak d i r e l a - c i a , hartu o h i d i t u g u n norberaren babes-, crrezelo caá ihes-jarrerez o h a r i z e k o . / c n b a i it/ulingui u, gogaikarri c d o deseroso egiten /ai/kigun p e i t s o n . i k v i i h c s t c k o xedez! Ñola cstuiz.cn d u g u n pausoa, beren ara/o, n a h i « ; a b c c i a b i h o / m i n e z a z i o i a t z c n gaitu/ienck h a r r a p a cz g a i t z a i c n ! E t c n g a b c k o erne egoeran egoieu g a r d a esan litekc, gure z o r i o n a arrisk u a n jar le/akcrenen aurrean. I'.ta g u i e beharra d u t e n pertsonak direla eta, gurc i besa z u r i t u beste h i d e r i k a u i k i i z . c n ez d u g n n e a n , bel i du¡;u e s k u c r a n «oso l a n p c t u i a gauelelakn» a i t z a k i a . Berebi/.iko gjurkora.suna d u «samariar onaren» parábola

honek,

geure e g i n k i z u n e n aiz.etik, geure interesen bila eta gcurc c r r c b i u d i k a z i o a k o i b u k a i z . c n i b i l i / c n garen gizarte h o n c i a n ! [csLiscn arabera, bidé b a k . u r a dago <-gizale<a;ckoa>' izatcko. k l a hori ez da, cz apaizarena eta ezia Ichirarrarciu ere, heharrean dena ikusi era, be ren bideari jarrau/cko, " b i d c i i k o k c n / e i i " d i i e n e n a ; samariarrarena baiz i k , hau d a , l a g u t i t z a - p i e n i L i n egoii l i f c k c e n a r e n parean g c l d i i / c k o b c giak era b i h o t z a /.ahalik d a r a m a t z . m a . Bih<itz zintzo/. c n t z u t e n h a d i l u g u Jesusen h i t z a k , c z i n i k u s i a k ut¿i eta a b e g i t s u izatera d e i t z e n g a i t u e l a o h a r t u k o gara. Beste era batean hizitzera d e i t z e n gaituela i k u s i k o d u g u : gure beharra d u t e n c n t z a t g i m e 1

178

Lukasek m i l a k a gauzaran itoa erakusten d i g u ; eta irítsi zen une bat, egoerak gainez e g i n d a eta a h i z p a g . u i k m i u d u t a , bere k c x u a Jesusi azaldu

GAUZA BAKARRA DA BEHARREZKOA

z i o n a : ••launa o n g i i k u s t e n al d u z u ñire a h i z p a k ctxeko lan g u z t i a k ñire g a i n uztea? E s a i o z u laguntzeko». Jesusek cz z u e n bakea galdti eta, e s r i m u h a n d i a c r a k u t s i z , e r a n t z u n

Bidean zihoazela, Jesús herrixka batean sartu zen, eta Marta zeritzan

egin z i o n , i z e n a astiro c r r c p i k a i z c n z i o n b i t a r t e a n . G e r o , u r d u r i t a s t i n

emakume batek etxean hartu zuen. Bazuen honek M a r í a izeneko

harén g i r o a n , bcra ere kezkatuta zcgoela jakinarazi z i o n : baina j a k i n be-

ahizpa bat, eta hau, Jaunaren oinetan jarrita, honen hitza entzuten ze-

h a r z u e l a , era berean, p r e m i a h a n d i k o a zela barí e n r z u t e a , eta e z i n g o

goen. Marta, berriz, lanpetua zebilen ctxeko zereginetan. O r d u a n , Je-

zela i k a s l c r i k m a i s u a r e n h i t z i k gabe u t z i : « M a r t a , M a r t a , gauza a s k o -

susengana joan eta esan zion:

r e n g a t i k z a h i l t z a k e z k a z eta Jarri; b a i n a bat b a k a r r a d a b e h a r r e z k o . A l -

--Jauna, ongi ikusten al duzu ñire ahizpak ctxeko lan guztiak ñire

d e r i k o n e n a a u k c r a r u d u M a r i a k era ez d i o i n o r k k e n d u k o » .

gain uztea? Esaiozu laguntzeko.

Jesusek cz d u M a n a r e n zerhitz.ua gaii/.esren. Ñola bada, bcra ere bere

Jaunak, ordea, erantzun zion:

j a r r a i b i d e a z , jendeari barrera o n eginez, z e r b i t z a t u z , l a g u n d u z . . . h i z i -

- M a r t a , Marta, gauza askorengatik zabillza kezkaz ela larri; baina

r/en irakasten ari tlenean?

bat bakarra da beharrezko. Alderik onena aukeralu du Mariak, eia ez dio inork kenduko ( L t i k a s 1 0 . 3 X - 4 2 ) .

K r i t i k a t z . c n dueña

M a r i a r e n km egiteko

m o d u urduria da, e g i n k i z i m gehiegircu presiopcan. I'.kiniza-hi/.ici'.iri ez d i o k o n i c n p l a z i o - h i z i c r a kontrajartz.cn; ezta I l i t/aren c n i z u i c z i n r z o a besteen z e r b i t z u r a b i z i t z e k o k o n p r o n i i s o a r i ere. G c h i c g i / k o j a r i l u n c n pean kareatuta, L s p i r i i u a isilara/.iz eta i i r d u r i r a -

B l , H A R R i : / K O A F I A l'RESA/.KOA

stina cía i i o h c h a r r a k u l s a t u z hi/.iiz.cko arriskua/. ohartara/i n a h i d u , c r c i n b c h a r r c k o a k bakea era m a i t a s u n a d i r e n e a n .

Ikaslc-taldea bere b i d c i i k z i h o a n h i i a r i c a n , Jesús b c r r i x k a hatera s a r i u

I n d a i - c s k a s i a k e s t t i n i i a , o l i i k o a egiten a r i z a i g u esku/abalcn

s t i m a -

zen h a k a n ik era oso maite z i t u e n b i a h i z p a bi/i z i r e n etxera a b i a t u z e n .

tzen d i r u g u n k r i s i a u c i era gtiztietako k o n p r o m i s o a k eskatzea, El izan be-

Jesús adískídca beren arrean zutcla-cta, oso bi jarrera desberdin h a r i u k o

zala, E h z a t i k k a n p o ere. A l d i berean Jesús ezagutzeko, liaren hitza e n -

diiuztc.

t z u t e k o eta baten berri o n a z j a n a r i i z e k o g i m e eta tarlcrik eskaintz.cn ez

M a r i a - a h i z p a gazteena, z i t t r r c u i k - d e n a urz.i cía Jesusen «oinetan

b a d i e g u . a r r i s k u h a n d i a d u g u E l i z a b a i l a n , E s p i r i t u a era bakea eragin

jai l i t a " gctaitt /cu. H a r i e n t z u r c a zen bere arreta halan ra. L g i a / k o

o r d e z , a / t o i a m c u a eta u r d u r i t a s u n a arcagotzck<i. A i u a s t c n i l u t e na za-

ikaslca bercizten d u t e n ezaugarriez a p a i n d u t a agertzen d i g u e m a k u m e a

baltz.cn d u t e n I c k u k o c n t o k i a n , í u n t z i o u a r i o k u i p e t u e k bar dezakete

c b a u i e l a r i a k : maisuaren o i n e t a n . hark d i o e n c t a a d i - a d i , liaren hitza hc-

- b o r i d a a r r i s k u a - gure k r i s t a u c l k a r t e c t a k o g i d a r i r z a .

reganarzen eta harén i r a k a s p c n a z j a n a r i r z . c n . M a r t a r c i i erreakzioa oso hestelakoa izan z e n . Jesús b e l d u zenez, gero, eginabalak eta bi egin z i t u e n barrera egiteko cía bebar bezala z a i n t z e k o .

180

181

ESFKTZFK-O FSKUBlDr-A

Jesús, beste b e h i n , Jerusalemdik g e r l u d e n Bctaniara hurreratu /en, oso a d h k i d e d i t u e n .uuu-arreba h a t z u c u etxera. D i r u d i e n e / . , h i r i h u r u i a z i h o a n g u z t i e t a n egiten z u e n b o r i . B a k a r r i k d a u d c e m a k u m e a k o r a i n goa n . Batak eta besteak jarrera d e s b e r d i n a k h a r t u i l i t u z t e jesusen -au-

A s k o falia zaigu g i/.artean eta h l i z a n bei tan ere, e m a k u m e c i Jesusek e m a t e n zien trataera e m a t e k o . H o r i e k g i z o n e n z e r b i r z u k o Jangiletzat hartzea ez dator bat Jainkoaren erregetza 1<o e s k a k i z u n e k i n , hau da, erregetza h o r r e k , Jesusek ulertzen ztienez, g i z o n e z k o e n j a t i n t x o k e r i a r i k gabeko

guiiL-

izan b e b a r zuen era izan bebar d n .

rrean. M a r t a kexti da era L u k a s e k pasadizoa baliatzen d u Jesusen jarraitvaileek ahaztea n a l i i ez d u e n h o n e n h i t z b a t z u k e k a r t z e k o . M a r r a Jesusi «han-era» egin eta ostaru e m a t e n d i o n a d a . Irirsi tiene/ gero e g i n a l i a l c u i a r d u r . u u ski Jesús z . i i r u z e n . L z d . i h . u m z e k o . s . \ i o i i d a g o k i o e m a k u m e a r i gizarre h a r t a n . H o r ¡ da baien l e k u a eta c g i n k i z u n a : o g i a egosi, s n k a l d e a n a r i l u , gizaseniea z e r h i i z a u i , o i n a k g a r b i t n , g u z t i e n z e r b i t z u r a jarri. [ laren a h i z p a M a r i a , b i e n b i t a r t e a n , jesusen «oinetan jarrita» dago, m a i s u a r e n hit/ciara a d i dagoen ikasle.ni d a g o k i o n jarreran, íuntsezk o e n a k jasotzen. A s k i b i t x i a da pasadizoa, e m a k u m e a k LZ b a i i z u c n legcm a i s u e n irakaspenak ikasle gisa e n t z u t e k o b a i m e n i k . L a n a k gainez e g i n d a , M a r i a k jesusen axolarik eza k r i r i k a t u eta lag u n t z a eskaizean, h a r r i t z e k o m o d u k o e r a n t z u n a jaso z u e n M a i s u a r e n g.uidik. J u d u e n a) l e k o g i / o n e z k o r i k ez zarekeen ei a harían m i n l z . a i u k o . L z d i o harrera era / c r h i i z t i a k r i i i k a r z e n M a r r a r i , A l d e r a n t z i z , gertutasunez m i n t z o z a i o , izena a m u h s u k i e r r e p i k a t u z . L z d u zalani/an jartzen egiten ari d e n a r e n b a l i o a eta g a r r a n i z i a . B a i n a ez d i t u e m a k u m e / k o a k etxeko lañen pean h a r r a p a t u f a ikusi i i . i l i i . «Marta, M a n a , gauza askorengatik z a b i l t z a kezkaz. ei;i l a r r i ; b a i n a bat b a k a r r a ski behajrr/.ko. A l d e r i k onena atikerattt tlu M a r i a k era ez d i o i n o r k kenduko». L m a k u m e a ez. da etxeko lanetara mugatuta utzi bebar. G i z o n e z k o a k bezala. eskubidea d u J a i n k o a r c n hitza entzutera «esertzeko» ere. M a r i a egiten ari dena bat dator A i t a r e n n a h i a r e k i n . Jesusek ez. d i t u lanean bakarrik ikusi nahi emakumeak.

Escrita» ikusi nahi d i t u . 1 l o i regarik onartzen diru

taldean, ikasleen artean, gizonezkoen pare era baien eskubide berekin.

B l - H A R R l ' / K O C ; A U Z A BAKARRA

la o h a r k a b e . m , g u i e izacra m o l d a i u z doaz c g u n e t i k e g i i n c r a k o jarduerak. E g u n c r o k o gertaetek lianz.cn gaiiuztc era batetik bestera eramaten, c g u n e r o k o a b c s i c xederik gabe, h a r n c - b i z i t z a (antzeko gai izan ezean. O n a t l u g u , horregatik, Jesusek e m a k u m e eraginkor eta laiigilc hari esand a k o hitzak eutzutea: «Mai ta, M a r t a , gauza askorengatik z a b i l t z a kezkaz ela larri; baina bal bakarra da beharrezko». 1 l a i u b e s i e e g i t e k o e l a ktv.kak a z . i o r a i t i l a , n o t z h e h i n k a a i s e d e n a l t h bat h a r t z e k o p r e m i a d u g u , b i z i garcía s u m a t / c k o berriz. ere. Horre/, g a i n , o r d e a , g e l d i t u b e h a n a t k l i i k a g u , b c i i i z ere biz.il/aJu» «garrant/itsueua» siena g o g o r a t u ahal izateko b e h a i d e n patxada h a r i u ahal izalcko. O p o i i a l t l i e k e d u k i berri ela aberasgarriagoa i z a n g o Itikete guretzat, b a l d i n ela galdera erraz. hatiei e r a n i z i i t e k o gauza b a g i n a : zein dirá b i z i t z a k o gauza r x i k i a k , sosegtt-, isiltasun- eta o l o i t z - f a l t a g a t i k , b i z i - p o z a akabaizer.iino bidegabe hantlitu z a i z k i d a n a k ? ' / e i n tlira ñire hi/ii/an garranr/i h a n d i k o gaiak, b a i n a rartc txikia eskaini d i e d a n a k , ñire t g u n c roko bizitza pobrcr/eraini^ A r s e d e n a k l i k o isiltasun era babearen c r t l i a n errazago egin d e z a k e g u t o p o gcurc e g i a r e k i n , gauzak b e r r i r o ere t l i r e n h o r r e t a n i k u s t e n b a i r i ttigu hórrela. L i a J a i n k o a i c k i n t o p o e g i n a h a l k o d u g u ; eta harengan a u r k i t u k o d u g u ahaleginari cusreko kemenaz g a i n , baita g u i e b a r n c - b a keareti i t u r b t t r u a ere.

182

18A

G o g o r a d e z a g u n P.ckhart M a i s u a k h a i n s a k o n k i a z a l d u t a k o «jain-

B e r r i r o n a b a r m e n d u d u d e n o k - h i e r a r k i a k era c l i z t a r r o k - a h a z t u e -

k o a r e n eskuetan jart/caren» esperieruxia, D o r o r h e e S o l l e - k h a i n ederki

gia izan d u g u n egia h o r i e g u n g o t e o l o g i a k : k l i z a u esaten d i i e n hitzek

a i p a i z e n d u e ñ a : «hz d u i neure h u m a n h e l d u b e h a r r i k , b e s n k h e h z e n

g o n b i d a p c n gisa izan b e b a r d u t e b a l i a g a r r i , l e d e d u n b a k o i t z a k K r i s -

baítit. K z d u t z a n i a kargaru h e h a r r i k , bestek e r a n i a r e n b a i n a u . (¡atiza

roreu ahotsa bere baitau e i u z t i n dezan. H o r i d a erabakigarriena. K r i s t o

naiz n e u r e g a n d i k atera eta neure b u r u a eskaintzeko».

b e r a r e n g a n d i k «ikasten» d e n e a n b a k a r r i k s o r i z e n d a «zerbait herria»

O p o t r a l d i . i d o h a i u b i h u i t / c n d a , gure atsedena eta b a r n e - p o z a j a i n koagan a u r k i t z e k o gai garenean: gure biziera azroratu era urdtiriaren er-

kristau.iren s i n e s t u n - b i z i t z a n . H o r r e k b a d i t u e s k a k i z u n b a i z u k , beste edozeren aurrerik, Kli/an abaliuenez h i t z egiten d i g u i e n c n t z a t . l'.z dirá fedearen era k i i s u u i - i u o -

d i a n b a r d e z a k e g u n d o h a i n i k b a n d i e n e r a k o bat, agían.

ralarcn jabeak. 1 l.iicn c g i i e k o a cz da pertsonak epairzea cía gaíizcsrea. A r e g u i x i a g o «zaina astunak iottt eta besieei leporai/ea». hz dirá i n o r e n BARRIÍNF.KO

m a i s u . K r i s i o g a n d i k «ikasiz» bizi behar tinten ikaslcak dirá. ( )rduan ba-

MAISUA

kai rili l a g u n d u a h a l k o d i c t e hesteci h a i e i i o i d e z «ítakats d i c z a i e t e i i u z H i e r a r k u k a t o l i k u a k . íededunci i r a k . n s i ela b i d e t e r a k n s i e k o , «ídi/.a-

ten». I lonela galdegiien z i e n san A g u s r i n e k s e r m o l a r i c i : «/ei"í;ai.ik d u z u

ren irakaste-eginkízunareu»

p r e m i a a / p i m a r r a i z e n d u e n b i t a r t e a n , lia-

h o r r e n atsegín hitz. egitca ei.i h o n e n g u t x i , entztitca^ B c i i c i a n irakasten

ren i r i z p i d e a k k o n t u a n h a r t z e k c b i d e r a r z e u d u bere b i z i t z a k r i s i a u

dueña harnean dago; z u , berriz, irakasten a h a l e g i n i z e n /.arencan, zeure

m u l t z o garrantzirsu liatek. N o r a e r a m a n gaitzake jokaera l i o n e k ? ( i c i o

hatt.ttik i n c u eta k a u p o l i k ibilr/en zara. I n / z u n iczaio/u Ichetidabizi bar-

eta k e z k a h a n d i a g o a p i z i e n tlu gai h o n e k .

nc/ h i i z c g i i e n d u c n a r i cía h i t z c g i e z . u gero barnetik k a n p o k o c L .

/ . c r i b a n t e o l o g o k pcnrsav/.cn d u e n a r e n arabera, h e h a r r c z k o a d a

I X-nok gogoan harto bcharrekoa da. hcslakle, eliz iiakaslc-hitza c n -

k r i s r a u e n a n e a n h a i n ahaztua d a g o e n « h a r n e - i i a k a s p e n e n » k o n r z i c n -

tz.uiean g c u r c bailara h i l t z e k o g o n b i i a s e n i i i z e a déla garrant/.itsuena,

tzia berrcskuratz.ca. I huí d a , h i i z h i t a n csati'ii t l c n a : « h i c t a r k u r e n ira-

m a i s u 1 jaharraren ahotsa c n i z n n d e z a g u n . San A g u s i i n berak g o g o i a -

k a s p e n c k " g u t x i b a l i o d u t e , b a l d i n era s i n e s t u n o k

h i c r a r k i a k era

lz.cn d i g u : «hz zaitez k a n p o t i k i b i l . Ivz zaitez sakabana. Sar zaitez zeure

cliztarrak— K r i s t o r e n a b o l s a e n t z u t e n ez b a d u g u ; bera tía, bere h s p i -

b a i l a r a . B a r n c r a r z e n den gi/akiau b i z i da egia -. Indar h a n d i k o adir-i-

t i t u a r e n b i d e z , egiaz j a n a u u n a h i d i o i c n e i irakasten jarrair/cn d u e n

dea da Jesusen ^oinetan jarrita, liaren hitza e n t z u t e n zegoen» M a r i a r e n

« b a r n c k o maisua».

jarrera azpiman".nzen d u e n pasadizo h a n . A r g i a k dirá M a i s u a r e n h i i z a k :

« B a r n e k o maisu» d u g u n K r i s i o r e n gogocta h o r i J c s u s e n g a n d i k

be-

«Cí.tuza bakarra d a b e h a r r e z k o . A l d e r i k o n e n a a u k e r a t u d u M a r i a k » .

r a r e n g a n d i k abiarz.cn d a : «F;z urzi " g i d a r i " d e i t z e n , bar bakarra baita z u e n g i d a r i a : M e s í a s - ( M a t e o 2 3 , 1 0 ) . San A g u s i i n izan zen gaia teol o g i a n t x e r t a t u eta h o r r e n g a r r a m z i . t k e m e m s u a l d a r r i k a r u z u e n a .

M l S T I K A ALA M1NT1KA-IM.ANTAK?

«Maisu bakarra d u g u . K t a harén esanctara, d e n o k gara i k a s k i d e . P u l pitut'tk h i t z e g i n d i z u e g u l a - e t a , ez gara m a i s u b i h t i r t z e u . B a r n e t i k

hz da erraza M v f v l ^ í ' d c l a k o a k erlijiotasunaren h i s t o r i a n d u e n csanahiaz

m i n t z o da cgiazko maisua-.

b a l o r a p e n bat egirea. O r a i n d i k gertakari zehaztugabe eta latisoa d a eta,

1 84

185

horrerav. g a i n . p c r s p e k t i b a ere huta zaigu c m a i t z a k n e u r r u alia] i/.ateko.

N o l a u a h i ere gero era heharre/koagoa í/a.ngo d a b e h a u e - l a n a , m i s t i k a aberasgarria ala agerpen at/crakoi har d u g u n ¡akireko.

ESKATU, B I L A T U ETA D E I T U

New Age h o r r e k , hesteren arrean, k u l t u r a k r i s t a u a r e n i z a i zein m e n d e h a l d e k o p s i k o l o g i a r e n t z a t e/ezaguna d e n «energía» d e i r u r i k o m u n d u ari arreta jattzea era h o r i esrimarzea ekarri d u . G u r c arrean ez. da k o n t u a n h a r t u aura, c¡>/ikn? edota i r r a d i a z i o e n m u n d n a . E z a g n e i a - m o t a h o r r e n sai rerak aurrerapeti har ek.tr dcz.akc e n c a l i t a i v a r e n e/agutzan, b a i n a ez da gurxietsi b e b a r ekar de/.akeen a r r i s k u larri b a l ; g u z t i a o r e k a - eta b a r n e k o o n g i / a t e - i c k n i k a i a r a mugarzea, p e r t s o n a r c n eral-

bere ikaslcctako batek esan zion. -[auna, irakats iezaguzn otoilz egiten, Joanek bere ikasleei irakatsi zien bezala. (esiisek esan zien:

d a k e t a r i edo b i h o t z - b e n i t z e a r i lotti gabe. Hrlijioa b i z i t z e k o era berriaren he.sre ezaugarri bar norberareii b i z i p e n.ik sakratiu/ai hart/.ea ela: l i o r i da azken iri/pidea, zer den zine/.ko eia egiazko egia/tatzeko o r d u a n . E g u r c t i í u u b u t u a norheraren b a i l a n dago, hórrela deíturiko «i/pirituzko» deien espericntzien kalitaiean. Ulergarria tía e r r e a k z i o - m o r a h o r i o h i k o erlijioen z e n b a i l d o g m a t i s m o r e n aurrean, baina zer ote clkariasunak, esk'tizabal cmaieak, zuz.entasiinarcn akleko horrokak e d o i a a h u l e n e k i k o maitasunak egia/tarzen ez tinten erlijio bat? AV/r/fyrvcn b a i l a n giza era j . i i n k o - b i i c i . i . s u n a h i k u / e n da, b a i n a /<. r dago h a l a k o h i z k e r a c u k a r g a n ¡aren a i z e i i k ? N o r a t i a r a m a e s p i i i i u a l i tate h o r i e k ? A n a i - a r r e b a arteko elkana.simera ala norheraren ongizatea bilatzen d u e n ela h e s i t e n oinazeari ¡ a n i m o n i k egiten ez d i o n " l o k a r tutakt) espiriiualítate» hatera? h r l i j i o a b i / i r z e k o eta b e r r i h o r r e k «pertsonak eraldaru gabe, entre t e n i t u besterik e g i t e n ez d u e n u o h e d a d e e n

Behin batean, Jesús otoitzean ari zen toki batean; amaitu /.uenean,

kontsumismo»

í Javier

M e l l o n i ) b i h u r t z e k o arriskua d u . I z p i r i t u z k o b i z i t z a o r o r e u i r i z p i d e gar r a n r z i i s u c n c i a k o bat Jainkoari irekírzea ela harén hitz salbagarria z.infzo onaerzea d a . E b a n j c l i o e t a k o [jasarte h o n e f a n , jesusek M a r i a r e n jarrera goresten eta b a i e z l a t z e n d u , J a i n k o a r e n b i d a l i a k d i o e n a arretaz entzuten asniaru d u e l a k o . «Alderik onena» aukeratu d u , l a i n k o a r e n a u rrean z í n t z o t a s u u e z b i z i t z e k o «beharrezkoa» d e n b a k a r r a .

—Otoitz egitean esazue: A i l a , agertu santu zeure izena, etorrarazi zeure erregetza; emaguzu egunean eguneko ogia, eta barkatu gure bekaluak, guk ere zor diguten guzliei barkatzcn baitiegu, eta ez utzi gu tentaldian erorlzen. ( ¡ e r o , esan zien: - E m a n dezagun zuetako batek adiskitle bal duela, eta gauerdian datorkiola, esanez: "Adiskitle,

emazkidak hiru ogi, bihurtuko diliat

ela; lagun bat etorri zaidak bidaian eta ez zeukaal ezer eskaintzeko". Ernán de/agun besteak han utik erantzuleu diola: " U l z na/ak bakean; afea itxia zegok eta haurrak ela neu oheratuak; ezin naitekek ematera jaiki". 1 lona nik esan: Adískidea duelako ez bada ere, aspeigarri izan ez tlakion behintzat, jaiki eta eman egingo dio behar d u e ñ a . I lauxe esaten dizuet heraz: "Eskatu, eta emango dizue Jainkoak; bilatu, eta aurkituko duzue; jo alea, eta zahalduko zaizue. / e r e n eskatzen duenak harlu egiten baitu, bilatzen duenak aurkitu, eta atea joizen ducnari zabaldu egiten baitzaio. Ba ote da zuen artean aitarik, semeak arraina eskatu eta arrainareji ordez sugea emango dionik? Edo arrautza eskatu eta cskorpioia emango dionik? Beraz, zuek, gaiztoak izanik, seme-alabei gauza onak ematen baldin badakizue, zenbatez hareago ez die zeruko zuen Aitak Espirilu Santua emango eskatzen diotenei?" (Ltikas 1 1,1-13).

186 18^

ESKATU,

BII.ATU,

«Atea jotzen d u c n a r i z a b a l d u egiten zaio». I n o r k cz. h a d i o E s p i r i t u a r i

DEITU

atea j o t z e n , ez z a i g u ate b e r r i r i k i r e k i k o . Segttrtasunari eusten

jar-

K r i s t a u e n l e h e n elkarteetan g o g o a n z i t u z t e n Jesusek bere jarraitzaileei,

d u n g o d u g u i n d a r g u z t i a z . A l d a k e t e n b c l d u r i z a n g o gara g a u r k o egun

ñola b i z i behar z u t e n acÜerazttko, esandako h i t z hauek: « H a u x e esaren

h a u g o i t i k behera b a d a t o r k i g u , ez b a i t a beste a u k e r a r i k geratttko. B i z i

diztiet: eskatu, eta e m a n g o d i z u e J a i n k o a k ; b i l a t u , era a u r k i t u k o d u z u e ,

herria sortzen duen Espirituagan sinestea taita z a i g u . E l i z a segurua erai-

jo atea, eta z a b a l d t i k o z a i z u e . Zercu eskatzen d u e n a k h a r t u egiten

k i k o d u g u , m c h a i x u eta a t t i s k u c u u i k babestua; b a i n a a l a i t a s u n e i a a i -

b a i t u , bilatzen d u e n a k a u r k i t u eta atea jotzen d u c n a r i z a b a l d u egiten

rcrik gabeko E l i z a izango d a . J a i n k o a r e n Espíritu S a n t u a faltako z a i -

baitzaio».

gulako.

E z d u esatcn zer eskatu, zer b i l a t u , ñora jo. E s k a t u z , b i l a t t i z eta d e i t u z b i z i t z e k o jarrera da í u n t s c z k o e n a . A u r r e r a x c a g o L u k a s e k d i o e n e z - « A i t a k Espíritu S a n t u a e m a n g o die eskatzen d i o t c n e i » - ,

badirudi

USTI

OM /

J a i n k o a r e n E s p i t i i u S a n t u a déla l e h e n - l e h e n i k eskatu, b i l a t u cía d e i t u beharrekoa. «Eskatu, eta e m a n g o d i z u e Jainkoak». EJizan c r a g i u k o r t a s u n a eta etc-

M a t e o k eta Eukasek g o r d e dizkígnrc, b a k o i r z a k bere c b a n j e l i o a n , c s k u a r i c a n d i t u g u n Jesusen h i t z o k . Jarrailzaile g e r r u k o e n e n g o g o a n

oso

k i n a b i l a t u z egiten dirá egitasmoak, aniolakerak cía lanak. A s k o t x o t a n ,

l i n k o geraru zirenaren seinale g a r b i a . L i l c k e c n a d a , i k a s l c e k i n hatera

ordea, geure abaíegina bakarrik hari/en d u g u aiiit/akoizar. Ez. dago le-

( ¡ a l i l c a k o h c r r i x k e i a i i b a r n a , j a i c k o - b i l a edo n o r k h a n u k o c d o atizo-

kttrik E s p i r i t o . u c t i t z a l . E/.dugu e s k a t z e n . . . eta c / d u g u hartu cíe egiten.

k i d e e n a i c - j o k a z c h i l c i i bitartean esanak izaiea.

A p a i z - cía c r l i j i o s o / e r l i j i o s a - b o k a z i o a k esk.ilzen d i t u g u , h o r i d c l a -

Z í u r ez. zúlela beti nahi bezalako e r a n t z u n i k jasoko, b a i n a Jesusek cz.

k o a n , usté/., L l i z a k gehien bebar dueña l u n t z i o n . i t z c n jarraitu ahal iza-

z u e n a n i m o a galtzen. A i t a z h o da erabat. Berak bezala tiste o n izatcn

t c k o ; b a i n a ez d u g u J a i n k o a r c n E s p i r i t u a / beteriko p r o f e t a - b o k a z i o r t k

i ka si behar d u t e jarraitzaileek ere: «I lauxe esatcn dizue t: eskatu, eta

eskatzen, b i z i h i d e a E b a n j c l i o a r c n eskakizunetara m o l d a t z e k o deia egin

e m a n g o d i z u e Jainkoak; b i l a t u , cía a u r k i t u k o d u z u e , jo atea, eta z a -

dezateu.

b a l d t i k o zaizue». O n g i d a k i Jesusek z.cr esatcn d u e n , bere b i z i p e n a ere

«Bilatu, eta a u r k i t u k o duzue». A s k o t a n ez. d a k i g u gure iragana b a i n o harago b i l a t z e n . B c l d u r d i o g u bidé berriak i r e k i r z e a r i , E s p i r i t u a r i e n -

hotixe b a i l a : «Eskaizcii duenak hartu egiten b a i l i i , bilatzen d u e n a k aurk i t u cía atea jotzen d u c n a r i z a b a l d u egiten baitzaio».

tztinez. E z gara jada b i z i t z a r i k sortzen ez dueña btikatutzat ematera ati-

E l i z a n d u g u n k r i s i a l d i - eta nahasketa-garaiotan J c s u s c n g a n d i k ezer

sartzen eta ito egiten d u g u b e n c t a n berri eta o n d e n o r o b i l a t z e k o sor-

i k a s r c k o r a n , koníianlza da ikasi b e h a r r e k o a . E z , garai b o b e e n z a i n l a -

mena.

sa i tzen d i r c n c t i jarrera i n o z o bezala u l c r t u r i k . A r e gtitxiago, ezer egiten

B i l a t z a i l c r i k gabe, zail da Elizak egungo m u u d u a r i herri o n a hots egi-

cz d u t e n e n jarrera arduragabearen m o d t t r a h a t l u r i k . Jesusi, K r i s t o r i ja-

teko bidé b e r r i a k aurkitzea. C k i z r c c k , alabaina, c s k t t b i d c dute baien

rrai tzeko, ebanjelioari gehien lot/en z a i o n jokaera p r o f e t i k o a bezala b a i -

ctorkizunarí eta b i z i b c h a r k o d u t e n m u n d o herriari EJizan arreta jar-

z i k . I l i r u g o n b i d a p e n hauek J a i n k o a g a n tiste osoa jartzeko o i n a r r i z k o

tzen ote d i o g u n j a k i t e k o .

jarrera bcretik badoaz ere, h i z k e r a k h a i n b a t ñabardura i r a d o k i t z e n d i g u .

188

189

«F.skatzea» behartsuari d a g o k i o n jarrera d a : bes re b a l e n e s k u l i k ¡aso beharrean d a . bere c g i n a h a l a z e¿in l o r t u d u e ñ a . Hórrela i r u d i k a t / e n d i r u Jesusek bere ikasleak: g i z o n era e m a k u m e b c h a r r s u gisa, h a u s k o r

B a i n a ez da h o r i l a r r i e n a . B a d i r u d i , b a r n c - i s i l t a s u n a sortzeko gaitas i m a gal tzen ari gaiela p e r t s o u o k . Jada ez. gata gure b a n t e - n i u i n a t e k í n t o p o c g u e k o gai. M i l a s e n t i p e n e t a n e n t t e t e n i t u t a , barnez k a m u s t u t a ,

era deusgabeak d i r e l a o n a r t z e n d u t e n a k , h a r r o k e r i a eta banptirttskeria

b i z i - a b i a t i a nekagarriati l o t u i a , askok g a l d u e g i n d u g u J a i n k o a r e n a u -

a r r a s t o t i k gabeak. l'.z d a z o r i t x a t bat Id iza behartsu, a h u ! eta i n d a r g e a u

rrean o t o i t z egiten g e r a i z c k o jarrera.

l>izit/ea. D e i r o r a g a r r i a zera d a : Jesusi jarraitu n a h i ¡zalea, A i r a g a n d i k

].ehendabi/.iko u , i ia i i i / p i d e bakartzar e r r e n d i m e n d u a edo b . u d v a teko baliagarritasuna hartzen d i t u e n gizarte b o n e t a n , besralde, otoit/.ak

b a k a r r i k etor d a k i g u k e c n babesa m u n d u a r i e s k a i u z . «Bilatzea» ez da eskatzea b a k a r r i k . H o r r e / g a i n , m u g i t z e a d a ; pausoak e m a i e a , e z k u t u a n eeio estalita d a g o e l a k o , g o r d e r i k d u g u n zerbait

erabat g a l d u t l u bere h a l i o a . Aise esaten tía g a r r a n t z i t s u e n a «bizil/.a» déla, o t o i t z a «heriotzaren» i n i i n d u k o a b a l i t z bezala.

l o r r z e k o . 1 fórrela i k u s t e n d i r u Jesusek bere jai railzaileak: «Jainkoaren

A l a b a i n a , o t o i t z t g i t e k o p r e m i a i l u g u . 1 v i n dirá indarrez b i z i e/ kris-

erregetza eta liaren n a h i a beictzca» b i l a t z e n . N ó r m a l a da gaur, z i t i r t a -

tau redea, ez giza b o k a z i o a ere, barne- bizitza lantlu gabe. Barreneko l u i -

s u n gabeko c t o r k i z u n a r e u aurrean, t x u n d i t u r i k geratu den l'.lizan bi/i

tsalkeriak, e g u n e r o k o a r e n a r i u k e r i a k edota m i s i e r i o a r e k i n h a r t u - c n i a -

beharra. K u l t u r a m o d e r n o a n k b a n j e b o a erein ahal i z a l c k o , c l k a r r e k i n

ník e/ak i l a k a u e n l u l i i g a b c a sentitzen basten t(a p e u x o n . i leheuago edo

bidé b e r r i a k b i l a t z e k o bátete a h a l e g i n i k ez egilea d a h e m e n h a n igarri.

beranduago.

«Deitzea» gertu s u m a i u ez, eta e n t z u n ela kasu egin diezagukeeu n o r -

( ) i o i i z egiteko premia d u g u , gure e g u n c r o k o e g i n k i z u n e n abiadu-

h a i t i o i h u egiiea tía. I los reía egiten d i o o i i i u Jesusek A i i a i i g u n i t z e k o

rari eiisten lagun tlic/aguketcii i s i l i a s u n a , sosegua eta aisedcna a u r k i -

h a k a r d a d e a n . U l e r g a r r i a da gaur, k u l t u r a p o s t m o d e r n o l i o n e n b a i l a n ,

tz.eko. ( )toiiv egiteko premia d u g u , gi/aiasuna kcniz.cn thien gizarte ,irin

a i i o r i z e n , ospatzen eia b i z i t z e n ikasi ez tinten hainbat k r i s i a u r e n ledea

b o n e t a n jarrera argi eta ernez b i z i ahal i z a t c k o .

i l u n t z e a . k g u n g o m u n d u k o k o i u r a e s a n , gatazka eta galtleren artetik

( ) t o i t z egiteko premia d u g u , geure egiaivn aurrez a u n e jarri ela geure

( a i n k o a i i o h i u egiut z, ICMKÍ j a i r a i l z e n ikasteko a h a l e g i n i k ez egitea da

b u r i l e n auioktüika zintzoa egiteko gai izan gaiie/en. ( )tt)itz cgitckti pre-

tamalgatriena.

mia d u g u , gi/akoi.igoak iza i en uzten ez d i g u n b a n a l ik askaluz. joan gaii c z c u . O t o i t z egiteko p r e m i a d u g u , J a i n k o a r c n aurrean jarrera u m o r e tsuagoz, esker o n c k o a g o z , s o i m e n b a n d i k o a g o z biz.il/eko.

OrOI]'/-lihHARRA

/ o r i o n e k o a k g u i e c g u n o t a i i cíe beren b i z i t z c n h o n t l o e n c a n Jesusen

DIKÜJ

h i l z batien egia s i i r n a t z e k o gai d i r e n a k : «lískaizen dueña hartzen ari O t o i t z egiteko d u e n e/inrasun gero era h a n d i a g o a izan lireke, agian,

d a ; b i l a t z e n d u e ñ a , a u r k i i z c n ; cía atea jorzen ari d e n a r i z a b a h z e n ari

e g u n g o g i z a k i . u e n / o r i g a i i / i k l a r r i e n a . A b a z ten ari zaigu zer den o i o i i z

zaio».

egitea. Beren g u r a s o e n fedea e l i k a t u d u t e n ¡aierazko j a r d u n a k

eta

o t o i t z - m o l d e a k uzten ari dirá b e l a u n a l d i b e r r i a k . M u r r i z r u e g i n d u g u otoirzari eta bame-gogoeturi eskainitako tartea. I n o i z ia erabat b a z t e n u ere egin d i t u g u h i z i t z a r i k .

190

191

OTOITZ

cnga'matzea? E g i a da cz d u g u l a J a i n k o a i k u s t e n , eta ez d u g u l a harén

E G I T E N ÍKASI

ahotsa e n t z u t e n , ezta harén besoa s u m a l z e n ere. B i l a t u eta h a r é n p r e retrouvée

sentziara irekirzea d a e g i t e n d u g u n bakarra, Charles de b o u c a u l d - e n

( « O t o i t z a , b e r r i z aurkitua») d e r i t z o n l i b u r u a n ziutzofa.sun hunkigarriz

a n t z e k o jarreraz: « E n e J a i n k o , i z a n , bazara, irakats iezadazu z u eza-

azaltz.cn d i g u n o t o i t z egitea utzi izanaren esperienrzia b i z i izana.

gutzen".

Balitekc sinestun dezentek,

P i e r r e G u i l b e r r - c k l.a priérc

la k o n t u r a t u gabe, p o l i k i - p o l i k i , J a i n k o a g a n d i k u r r u n d u g a i t u z t e n

Jainko horrek ez dizkigu arazoak k o n p o n d u k o , baina «otohz-sen-

gatizaz, jatdueraz eta k e z k a z bere d u g u g u i e b i z i t z a . B a d u g u beti zer-

dakuntzak» gurc b i z i t z a r i egiazko zcntztia emafeko behar d i t u g u n b a -

bait garrantzitsttago, presazkoago eta b a l i a g a r r i a g o r i k egiteko. Ñ o l a ja-

kea eta argia eskain d i e z a z k i g u k c . E z dezagun a h a z t u : J a i n k o a ez da l o r -

rri n t o i t z e a i i , h a i n b a t gauza d i t u g u n e a n gurc arreta eskarzen? O h a r k a -

p e n a , o p a r i a b a i z i k . «Bilai/cn d u e n a k a u r k i t u eta atea jotzen d u c n a r i

bean, «aski o n g i biztz» a m a i t u d u g u , i n o l a k o o t o i t z e g i n h e h a r r i k

z a b a l d u egiten zaio».

gabe. Atera ote ginte/ke tirtccti luzc-zabalcan k o k a t u garen kaskarkeria h o rretalik? S u m a ote dezakegu gurc b i z i b i d e a n Jesusen h i t z hauek gor-

« G U R E A l IA»

d e t z e n d u t e n egia: - b i l a t u , eta a u r k i r u k o d u z u e , jo atea, era z a b a l d u k o zaizue»?

t i m e A i taz d e n e l i k esan d a . O t o i t z nagusia da o i o i l z e n a r i c a n . Jesusek

J a i n k o a r i barrenctik «bai» c s a t c i da lebenik eskaizen zaigtina. ( hite

utzi d i g u n o p a r i r i k onena. Jainkoari egin d a k i o k e e n dei b i k a i n e n a . H a l a

hizirza, itxura batean, czertan a l d a t u k o ez d i g u n , baina Jainkoa bilatzen

ere, krisranen abofan b e h i n eta berriro c r t e p i k a t u a , o h i k o errezo b i h u r

j a r r i k o gaituen «haiezko» t x i k i , apal eta x u m e a .

l i l c k c , m e k . i n i k o k i e r r e p i k a t u , b a i , b a i n a b i h o t z a J a i n k o a g a n a jasotzcn

A s k o t a n sai a tu garcía era beti itzuli izan garcía aurreko kaskarkeriara

ez d u e ñ a .

esango d i g u , z i u r r e n i k , espericnt/.iak. E z i n b c s i e k o a , bcraz, gcurc b n -

O n a d a , h o r r e g a t i k , n o i z b c h i n k a Jesusen b i z i c r a osoa bíhzcn d u e n

ruari ¡eial iza tea: «Ezin naiz Jainkoa rekiko ñire z i n i z o t a s u n - f a l t a n o i -

o t o i t z b o n e t a n g e k l i a l d i bat egilea. Jesusen E s p i r i i u t i k b i z i z b a k a r r i k

n a r r i t u , ez. naizela zinfzoa esatcn

egin d e z a k e g u l a o t o i t z h o r i s u m a t u k o d u g u lasicr batean.

b a i l i t eskarmentuak. H o r r e g a t i k ,

fauna, zure z i n t z o t a s u n a r i ematen natzaio. Irakats iezadazu o t o i t z egiten».

« G u r c Aita». G i z a b i h o t z e t i k atcratzeu d e n lehen oiluut d a , J a i n k o aren b e l d u r r a k cz, harén m a i t a s u n s o t i z a i l c a r e k i k o usté sendoak betc-

H o r r c l a k o o t o i t z a beti izatcn da e n t z u n a . G a r r a n r z i t s u e n a - m e t o -

tzen g a i t u e n c a n . G u z t i o n a den aitari p l u r a k - a n egiten d i o g u n o i h u .

doak, libttruak, errezoak cía csaldiak b a i n o b a r a g o - J a i n k o a bilatzea d a ;

M u n d u o s o k o senidetasuncan error/en gaituen eta beste g u z t i e n a u -

h a u d a , j e n d e a k Jesusi xumetasttn osoz egiten z i z k i o n o t o i t z h a i c k be-

rrean erantzule egiren gaituen d e i a d a r r a d a .

rak errepikatzea: "Jauna, ikus dezadala», «Jauna, c t r u k i z a k i z k i t , b c k a taria bainaiz», «Sinetsi n a h i d u t ! L a g u n d u sinesgabe honi».

« S a n t u izan b e d i zure izena». E c h e n es ka r i h a u ez d a besteen parek o a . lesuscn o t o i t z guz.ti h o n e n a r i m a d a , harén asmo nagusia. J a i n -

B a t e k b a i n o gehiagok galde dezakc: ñora garamarza, ordea, h o r r e k

koaren «izena», hots, harén h o n d o g a b e k o misterioa, harén m a i t a s u n eta

guztiak? E z al d a beste b e h i n hutsean aritzea, geure b u r u a k i n o z o k e r i a z

i n d a r salbagarria azal daítezela beren ospe eta a h a l m c n betean. E t a h o r i ,

192

193

ez jarrera pasiboz esana, Jesusen a s m o horretan gure b i z i t z a r e n b i d e z

l a g u n r z e k o k o n p r o m i s o z eskatua b a i z i k . « E t o r b e d i zure erreinua». k z daitezela m u n d u a n b o r t x a k e r i a era

ERGELKERIA

g o r r o t o s t i n t s i g a r r i a k g a í l e n d u . J a i n k o a era harén z u z e n t a s u n a n a g u situ daitezeia. h e i i e n M u n d t i a ez d a k i o l a H i t u g a r r e n a r i g a i l e n d u , ezta e t i r o p a r r a k a f r i k a r r e i , edo a h a h s u a k a h u l e i . C i i z o n e z k o a ez d a d i l a n a g u s i u i e m a k u m e a r e n g a i n , ezta aberatsa txiroaren gain ere. k g i a jabetu d a d i l a m t i n d u a z . B a k e a r i , b a r k a m e n a r i , b e n e t a k o askapenari h i d e a k z a b a l t z e k o gai izan g a i l e z e l a . <d'.gin b e d i zure nahia». k z dezala gure artean hainbeste o z t o p o eta k o n t r a - j a r r e r a r i k a u r k i . G i z a d i osoa jar d a d i l a , giz.akiari b i z i t z a r e n b a r r e n e i i k egiazko s a l b a m e n hetera g o n b i d a t z e n d u e n Jainkoaren dejaren esanera. J a i n k o a r e n naliia bilatzen e m a n dezadal.i ñire bizitza gaurtik atiriera. « E m a g u z u e g u n e r o k o ogia». O g i a eta d u i n t a s m i e z b i z i t z e k o behar d u g u n a ; m t m d u k o g i z o n eta e m a k u m e gu/.tiek behai d u i e n a , ez guk b a k a r r i k . Uta h o r i , ez. p i l a r z e k o i r r i k a z edo k o n i s n m i s m o axolagabez csanda, ge urea heharrean d i r e n e k i n partekatzeko b o r o n d a i e l i k o i b u katua baizik. «Barkatu». M u n d u a k Jainkoaren b a r k a m e n a behar d u . (¡izakiok bark a m e n a eskatu era b a r k a m e n a e s k a i n i z b a k a r r i k bizi gaitezke. B a r k a tnenera zabalik dagoen jarrera/ m e n d e k u a r i u k o egiten d i o n a J a i n k o aren a n t z e k o egiten d a , h u r a d e l a k o A i t a o n eta b a r k . u z a i l e b e h i n e n a . «Ez g u tentaldira e r a m a n » . ívz gara e g u n e r o k o t e n i a l d i l x o e z a r i ; J a i n k o a bazter u z t c k o , Jesusen ebanjelioa aha/teko era o k e r r e k o b i d e tik joateko rentaldia d a h e m e n aipatzen d e n a . (¡era b e k i g u b i z i t z a n l a -

Behin balean, jendarteko batek esan zion Jesusi: - M a i s u , esaiozu ñire anaiari senipartea nirekin erdibanat/.eko. Jesusek cranlzun zion: - G i z o n , nork egin ñau ni zuen artean epaile edo ondasun-banatzaile? O r d u a n , guzlíei esan zien: - K o n t u z ! Gorde diru-gosetik, ondasunek ez haitiote inori bizia segurtatzen, ugari ¡/anda ere. ( ¡ e r o , parábola hau kontatu zien: —Gizon aherais baii lurralt uzta handia eman zion. Eta honela hasi zen berekiko penisaizen: "Zer egin, ez bailul u/la non jasorik? . hta beretzat esan zuen: "Badakit zer egin: niandio zaharrak bota eta handiagoak egingo ditut eta hauetan jasoko ñire garia eta gainerakoak. ( ¡ e r o , esango diol neure buruari: Ea, mutil, haduk hor gordeta urteelarako ondasunik aski; hartu atseden, jan, edan ela bizi hadi lasai". Baina Jainkoak esan zion: "Butugabea lialakoa! ( ¡ a u r g a u e a n

berrán

hil behar duzu. Norentzat izango da pilaiu duzuna?". Eta honela amaiiu zuen: -I l o n a zer gertaizen zaion, [ainkoarentzat aberats izan heharrean, beretzat ondasunak pilatzen dituenari 1,1 ukas, 1 2 , 1 3 - 2 1 ) .

gtintza-eskari h o n e n o i h a r t z t m a . J a i n k o a g u r e k i n d u g u , gaitz o r o r i aurre egiteko. ERCHLKERIA

jesusek g i z a r i e k o eta e k o n o m i a k o k r i s i a l d i larri bar ez.agtitti z u e n G a l i lean. Séforis eta 1 Iheriadesko aberastasunak gota egiten z u e n bitartean, 194

iys

gero era gose eta miseria handiagoa b i z i zen h e r r i x k e t a n . N e k a z a r i a k l u -

ASKI

DA HALAKO

/.ENTZUCABEKF.RIA

rrik gabe geratu ziren eta lurjabeek gero eta aletegi n a h i z m a n d i o eder eta handiagoak egin z i t u z t e n . Z e i n zen Jesusen iritzia ge r ra tzen ari zenaz?

L u r j a b e b a l da parabolatxo h o n e t a k o protagonista, Jesusek G a l i l e a n eza-

A r g i eta g a r b i adierazi z u e n parábola l a b u r batean. l i x a r n n zezakcen

g u t u d i t u e n h a i e t a k o bat. B e r e n o n g i z a t e hutsa areagotu n a h i e z , ne-

guztia gainditz.cn z u e n uzta b i k a i n batek ustekabean harrapatu z u e n l u r -

kazariak g u p i d a r i k gabe esplofatzen d i t u e n g i z o n b o i e r e t s u h a i e t a k o

¡abe aberats b a l . Bat-hateko arazoaren harira, galdera hau besterik ez

bat. Jendeak b e l d u r r a eta i n b i d i a d i e : beharrsuentzat h o r i e k dirá z o -

d u : zer e g i n g o dut? G a l d e r a bera d u t e Jesusi e n t z u t e n ari d i r e n n e k a -

riotusuettak. Jesusenfzat, b e r r i z , eroenak.

zari gizajoek ere: zer e g i n g o du? K o n r u a n h a r t u k o ote d i t u goserik b i z i direnak?

hspero z u e n b a i n o uzta h a n d i a g o a k harritttta, gogoetan hasi h e h a rrean d a nagusi aberatsa: «zer egin?». B e r e k i k o ari d a . l i a r e n xedeetan

I .áster h a r t u k o d u aberaisak a h a h s u e k h a r t u o h i d u r e n e r a b a k i a : ez

ez. d a beste i n o r ageri. L z d i r u d i emazterik, seme-alabarik, l a g u n i k edo

d u m a n d i o b e r r i bar jasoko. D e n a bota eta dena berri eta h a n d i a g o

auz.ot.iffik d u e n i k . L u r r a k lantzen d i z k i o f e n laborariak ere ez d i t u k o n -

e g i n g o d u . Berak b a k a r r i k g o z a t u k o d u ustekabeko uzta h u r a : « H a r t u

t u a n . Bere ongizarcaren ela bere o n d a s u n a r e n arreta besterik ez d u : ñire

atseden, jan. e d a n , eta b i z i h a d i lasai».

uzta, ñire m a n d i o a k , ñire o n d a s u n a k , ñire b i z i t z a . . .

B a t - b a t c a n J a i n k o a k h i t z egin z u e n . ( . i z o u aberaisa gau hartan her-

Aberatsa ez. da o h a r t u bere baifara i t x i i a bizi déla, gizarasuna k e n -

ían h i l k o d a , bere o n d a s u n a k goza tu gabe. J a i n k o a k , horregatik, «hu-

tzen d i o n l o g i k a r i kareatua, d u i n t a s u n i k gabe. Bere o n g i z a t e malcríala

rugahe halakoa!» esa ten d i o era zera galdetzen d i o : «Norenizai izango

pilatz.cko, g o r d e i z e k o cía arcagotzeko besterik cz. da b i z i : « M a n d i o za-

da pilatu duzuna?». Behartsuek ez dute zalanizarik: Jainkoak bedein-

llaríais bota eta h a n d i a g o a k e g i n g o eliti.it eta horietan jasoko neure ga-

k a t u t a k o Israelgo soroen uzta horrek ez al d u , beste m o r e n a b a i n o le-

na cía g a i n e r a k o a k . G e r o , esango d i o t neure b u r u a r i : "l'.a, m n r i l , b a -

b e n a g o , p r e m i a gehien d u t e n e n a izan behar?

d u k hor gordeta urteetarako o n d a s u n i k a s k i ; h a r t u atseden, jan, edan

Jesusen parabolak agerian uzten d u benetako egoera. Aberatsa ez da

eta b i z i h a d i lasai"».

gizatxar b a l : o h i d e n a egiten d u . A h a h s u e k befen ongizatea b a k a r r i k

Bar-batean, ezustean, Jesusek Jainkoa bcra azalarazten d u p a r a b o l a n .

d u i e g o g o a n . H a l a izaren d a b e t i : aberatsek gero eta gehiago pilatzen

A b e r a i s a r c n amets eta i l u s i o a k d e t e n d i t u harén a h o i s a k : «Burtigabea

d u t e eta bebartsuak gero eta m i s e r i a g o r r i a g o a n m u r g i l t z e n dirá. B u -

h a l a k o a ! < iaur gauean bertan h i l bebar d u z u . N o r e n t z a t ¡zango d a p i -

ruga he jokatzen d u r e : hehartsuen hiziera suntsitzeu dute eta ezin d u t e

latu duzuna?». I l o n a , J a i n k o a r e n epaia: aberats h o r r e n h i z i e r a p o r r o r

z i u r t a t u berena.

bat d a , e r g e l k c r i a hutsa.

1 íorixe da L e h e n M u n d u a k jadanik ezin gorde eta d i s i m u l a dezakeen

M a n d i o a k liandirtt b a i , b a i n a cz da bere b i z i b i d e a r e n h e l b u r t t a

egia: b u r u r s t i , d e m o k r a t a eta aurrerakoitzat d i t u g u geure b u r u a k ; baina

besteengana z a b a l t z e k o gauza. A b c r a s t a s u n a areagotu d u , b a i n a hete

«burugaheak», bibozgabeak eta gizatasunik gabeak besterik ez gara: m i -

b u r u a p o b r e t u e g i n d u . O n d a s u n a k p i l a t u d i t u , b a i n a cz. d u a d i s k b

l i o i k a perrsonaren mi seriaren b i z k a r b i z i gara, gure zuzengabekeria zein axolagabekeriagarik, n e u r r i h a n d i batean, b o r r e n a r d u r a d u n garen b i tartean.

d e i a s u n a , d o a k o m a i t a s u n a , alaitasuna c d o elkartasttna e z a g u t z e n . L z d a k i banatzen; pilatzen b a k a r r i k d a k i . Z e r da g i z a l c g c k o bizi era horretan?

197

N o z i i / e n ari garen e k o n o m i a r e n krisialdia «askotiahiarcn

krisialdia»

d a : herrialde aberatsek, b a n k u h a n d i e k , l u r r e k o h o t e r e r s u e k . . . d e n o k

ahaztarazi egiten d i o , besteckiko elkartasuna a p u r t u araziz. J a i n k o a ezin da errege izan d i r u a k m e n d e a n d u e n b i z i t z a n .

nahi izan d u g u ahal g e n u e t u b a i n o g o r a g o t i k b i z i , ongízalea m u g a r i k

( ¡ e r o eta o n d a s u n gehiagoreii jabe izatcko gose a s c - c z i u a p i z t e n d u

gabe p i l a i z e k o ametsetan, b a i n a , aldi berean, pobre/Jan eta gosercan

aberats izan n a h i a k . G e h i a g o p i l . i t z e k o , kapitalizaiz.cko cía c d u k i t z e k o

h o n d o r a t z e n ari d i r e n a k erabat ahaztuz. Bar-batean, ordea, g o i r i k be-

egarria h a z i z d o a , o r d u a n , p e r t s o n a r c n b a i l a n . I l o r ez d a g o , o n d o r i o z ,

hera etorri d a gure scgurtastin g u z t i a .

Jainkoaren erregetzarako a u k c r a r i k . ]esusek e r o k e r i a i z a t d a u k a , b e n e -

Ktisialeii hau ez da o r a i n artekoen m a i l a berekoa. l',b.in¡elioaren ar-

tan, beren trziak gero era m a n d i o h a n d i a g o e l a n pilat/.cko i r r i k a z bete-

girara i r a k u r r i bebar d u g u n «garaicn z a n t z i i a - d a . Aise e n t z u n a b a l k o

rik i k u s t e n d i t u e n l ' a l c s i i n a k o lurjabe baien b i z i c r a . /.orakeria da ke-

d u g u geure k o n t z i c n t z i a r e n b a i l a n j a i n k o a r e n a b o l s a : «Aski da h a l a k o

i i K i i eta ahaleginik o u e u a k o n d a s u n a k eskuratz.cn eta pilatzen errerzea.

zcntzugabekcfia eta elkai tastinik gabeko a n k c r k c i ¡a». ( i tire b i z i m o d t u n

l a i n k o a aberaf-ari b i z i t z a jasotzera d a i o r k i o n c a n , agerian ge ra tzen da

aldaketa s a k o n a k erarzeko eginahalak e g i n ezean, gure c k o u o m i a - k r i -

h o n e k a l l c r r i k g a l d u duela bere abalegin g u z t i a . Aberarsaren b i z i t z a k

sialdiak ez d i t t i g u i n o i z g a i n d i t u k o : b i z i t n o d u / u h u r r a g o a eraman be-

ez. d u c t l u k i r i k , ez. b a l i o r i k . «Burugabea halakoa!». «I lorra zer gcrtatzen

har d u g u ; gehiago batiatu behar d u g u gure ougi/.itea.

z a i o n , Jainkoarciit/at ahciats izan beharrean, b e t c t z a i o n d a s u n a k p i l a tzen dituenari». ( latir LZ d u g u n senaz i k u s i k o d i l l e kristau p c u l s a l a r i c k e g u u c n ba-

JTSUSEN

tean, n o l a k o k o n i r a c s a n sakona dagoen k a p i t a l i s m o a r i eusten d i o n i z -

liURU-ARCITASUNA

p i r i l u a r c u eta Jesusek n a h i b e z a l a k o b i z i - p r o i e k t u a r i en.sten d i o n a r e n Aberastasunak gordetzen d u e n indar alicnatzailc cía gizagabeizailca age

a r i c a n . K o n t r a c s a n b o r i ez da k a p i t a l i s n i o a r c n i z p i r i t u a z b i z i d i r e i i e n

r i a n j a n z e k o erakusten d u e n Iniru-argirasuua da ¡esusen hirzetan su

f e d e - a i i o i j n n a r e n bidez coló horiek c m a n d a k o d i r u - l a g u n i / e n ondorioz.

m a t z c n d e n c/atigarri a i p a g a r r i c i i c t a k o bat.

konponl/cu.

¡esusen jarrera cz. da m o ¡ a l i s t a i e n a : ondasunalc ñola e s k u r a i z e n i ia e r a b i l t z c n d i t u g u n j a k i t e k o ardtifarz.cn d e n gi/onarena. A i r a d e n Jainkoa ren seme c d o alaba eta denen senide deia abaziea tía o n d a s u n a k go-

K R A O S A S l 1NTSI )At¡í)AN

za ruz b i z i denaren a r r i s k u a . H o r t i k b a i e n a d i c g o t e k o o i h u a : 'dv/in zaitezkctc J a i n k o a r c n eta d i -

•d l a r i u atseden, jan, e d a n , eta b i z i h a d i lasai»: ez. da g a u r k o a ehanje-

rua ven. m o r v o i izan>-. l./.in g a r z a i z k i o leial izan p e r i s o n a o r o r c n t z a i z u -

l i o k o parábola

zentasuna, elkarrasuna eta senidetasuna bilatzen d i t u e n J a i n k o A i t a t i

izan d a h i s t o r i a r e n l u z c - z a b a l c a n ; g a m , ordea, o n g i / a t e - m a i l a g o r e n a -

eta, u n e berean. gure o n d a s u n eta aberastasunen m e n p e b i z i .

ren z a m a p c a n b i z i gareuez, zaila egiten d a b i z i t z e k o era n c u r r i t s u a g o a

D i r u a k boterea, ospea, iz.en o n a , segurtasuna, o n g i z a t e a . . .

eman

abalko d i t u ; baina pertsonak m o r r o i hihurt/en d i t u e n h e i n c a n , ezgauztu e g i t e n d i t u J a i n k o A i t a r e k i k o h a r r e m a n c t a r a k o , bere s e n i d e - i z a e r a

198

h o t i e t a k o aberarsaren

leloa. A s k o i x o r c n bizi-credua

cramatea. A s p a l d i d a , jada, gizarte m o d e r n o a k k o n t s u m o - z a l e t a s u í i a

bazter

guztietara z a b a l d u z u d a : ia dena b e r r i a k d i r e n p r o d u k r u , z e r b i t z u eta

199

b i z i p e n a k goz.atze.rA b i d e r a t z e n d a b e t i . A r g i a d a o n g i z a t e a r e n l e l o a :

SISTEMA

BAINO

AREAGO

« E m a n h a d i o n g i bizitzera». P u b l i z i t a t e a k cskaíntzen d i g u n a gazietasuna, d o t o r c z i a , scgurtasuna, naturaltasuna, borerea, o n g i z a t e a . . . dirá.

« D e n o k gara, geurez, kapitalisiak« esan z u e n n o r b a i t e k . G a u z a da

B i z i t z a k o n t s u m o a z b o r n i t t i behar d a .

m u g a r i k gabe c d u k i t z e k o gose-egatria cz déla garai bati edo gizarte-sis-

M o d a d u g u , egungo gizarteak d a r a m a n i b i l b i d e a n , beste faLlore erab a k i g a r r i a . B e t i izan dirá berrien h i s t o r i a n h a r a t - h o n a r d a r a m a t e n jo-

tema batí soilik d a g o k i o n ezaugarria; gizakiak bere h a r n e a n d a r a m a n a d a , e d o z e i n déla ere bere g i z a r r e - s c k t o r c a .

erak eta g u s t u a k . G i z a r r e m o d e r n o a r e n g i d a r i n a g u s i b i l a k a t u d e n

E g u n c r o ikusten ari garenez, p r o d u k t u baten e k o i z p e n - k o s r u a r e n eta

«modaren aginpidea» d a o r a i n berri d e n a . G a u r ez d u t e , ez erlijioek,

s a l m e n t a - p r e z i o a r e n artean a h a l i k eta a l d e r i k h a n d i e n a sortzea d a e u -

ez ¡deologiek g i d a t z e n g e h i e n g o a r e n j o k a b i d e a . P u b l i z i t a t e a k eta m o -

presa kapiralistarí b i d e a m a r k a t z e n d i o n xedea. H o r i b e r o r i d a , ordea,

d a r e n l i l u r a k o r d e z k a t z e n dute E l i z a . f a m i l i a edo eskola. M o d a tía

ia gizarte osoaren j o k a b i d e a g i d a t z e n d u e n z i o a ere. A h a l i k eta i r a b a -

tutean u n e k o «behar artifrzialak» b i z i t z c n eta .isetzen irakasten d u e ñ a .

z i r i k h a n d i e n a ateratzc h o r i d a g u r a k o g e h i e n - g e h i c n o k ere gurc e g u -

Z e n t z u m c n e u l i l u r a k eta k a n p o a l d c k o ¡ m i r a r e n z a i n k c l a k osar/en d u t e b i z i t z e k o era m o d c r n o a r i bere k u t s u a e m a t e n d i o n beste e/.auga-

n e r o k o j o k a b i d e a g i d a t z c k o o n a r t u d u g u n i r i z p i d e eztabaidaezina. K a p i t a l i s m o a k , bcstalde, c l k a r t . i s u n a sustaru h e h a r r e a n ,

batzuek

u i e i a k o bat. A r r e i a jarri b c b a i zaio g o r p u t z a r i , lirain i gotearh p i s t i a i i ,

besteak m e n p e a n bartz.cko grina stistarzcn d u eta desberdinrasunak sor-

g i m n a s i a r i , meoÜku-azrerketei; seudabide eta erremedio berriak ikasi be-

rzeko cía areagotzeko joera d u . D e n a déla, joera h o r i bcra ikus d a i t e k e

hai' diva; g c r t u i i k jat raiiu behar d i t a m c d i k u c n eta s i i k a l d a r i c n a h o l k u a k .

kingile askoren artean ere: aski d u g u baien c r r c b i n d i k a z i o a k oihukatz.cn

N o r b e r e b u r u a r e k i n eta besteckin «ondo sentitzen» ere ikasi egin bebar

ikustca era langabezian d a u d e n k i d c c u g a n d i k a l d e n t z e n d i r u e n tarie

d a ; j a k i n e g i n behar d a s e v u - m u n d u a n a h i k v i a z ñola m u g i t u : b a l i z k o

gero eta h a n d i a g o a z o h a r t z c a .

g o z a m e n - b i d e g u z t i a k c z a g u t u , g o z a i u eta esperienrzia berriak p i l a r u . A k a t s a l i t z a i c k c giza b i z i t z a r e n osagai e z h c r d i n ugari l a n t z c k o n a h i z b i / i m o d t i osatti eta beteagoa garatzeko hainbeste aukera cskainiz.cn d u e n gizarre hori «satanizar/ca-, B a i n a ez. liiz.atcke akats t x i k i a g o a , bcsterik gabe, e d o z e i n m o d a c d o p i z g a r r i r e n m e n p e jartzca cía g u r c b i z i tza o n g i z a i c material huí.sera mugarzea. Bizitza planrearzeko m o d u h o nek g o r d e lezakeen c r g e l k c r i a z jabeiz.era g o n b i d a t z e n g a i t u

pasarte

h o u e t a k o parábola h o n e k . B i z i t z a n asma d e z a g u n , ez d a asid o n g i pasatzea. G i z a k i a cz da atscg i n - eta ongizate-gose den aberea. I z p i r i t u a l a n t z e k o , a d i s k i d a n t z a i z a -

Jarrera kapiralista a d i e r a z i e n i l u t e norheraren ongizatearen z.amketa b c r c k o i a k , n c u r r i cía m u g a r i k gabeko k o n t s u m o a k , k r i s i a l d i a k c r a g i n d a k o kaltetuenak s i s t e m a t i k o k i ahazteak, gure ezpainetatik atera l i tezkeen «sozialismo» a s m o ederrak gorabehera. « D i r u a k eta jaheizak, agintcak cía abeiastasunck n c u r r i z k a n p o b a lio/.taizeak c r a g i n d a , m c n d c h a l d e k o g i z o n - e m a k u m c a k materialista b i h u r t u dirá beren p e n t s a m o l d e e t a n ere" {Ph. B o s m a n s ) . G i z a r t c a k o t u i t t t i t a k o d r o g a k el i ra h a n d i n a b i a cía ongizatearen obsesioa. H o r r a , gurc akatsik h a n d i e n a . O z e n k i a l d a r r i k a t u t l u Jesusek. E t g c l k e r i a hutsa d a «uzta n o n jaso, m a n d i o a k egiteko» xede balsar eta h u tsarekin b i z i t z e a . G u r e b a m e - p o b r e z i a r e n seinale d a . H a l a usté ez b a -

teko, transzendentziaren m i s t e r i o a s u m a t z e k o , b i z i t z a c s k e r r z c k o , c l -

d u g u ere, d i r u a k p o b r e t u egiten g a i t u . G i z a k i a r c n g o z a m e n - a u k e r a

k a r t a s u n a b i z i t z e k o . . . ere egina d a . Aíferrik d u g u gizarre h o n c t a z kextt

g u z t i e n a m a i e r a eta egiazko m a i t a s t m a r e n h o n d a m e n d i a izan l i t e z k e

iz.uea. Z e n t z u z jokatzca d a g a r r a n t z i z k o c n a .

gero eta gehiago p i l a t u z bizitzearen o n d o r i o a k .

200

201

ESNA B I Z I

eta zigorrik gogorrena ezarriko dio, eta desleialek merezi duten zoria emango. Nagusiaren gogoa zein den jakin arren, gauzak hark nahi bezala eratzen edo egiten ez dituen morroiak, zigor zorrotza izanen d u ; nagusiaren gogoa zein den jakin gabe, zigor ra merezi duen zerbait egiten duenak, berriz, biguna. Asko eman zaionarí, asko eskatuko zaio;

Jesusek esan zien bere ikasleei: —Ez izan bcldur, ene artaldetxo hori, atsegin izan baitu zuen Aitak

askoren kargna eman zaionari, are kontu handiagoa eskatuko (1 ukas 12.32-48).

zuen alde errege i/atea. Saldu zuen ondasunak eta eman limosna. Pila itzazue zeruan hondatuko ez diren ondasunak, huts egingo ez dizuten aberastasunak, hará ez baila lapurrilí hurbiltzen, ezta han sitsak ja ten ere. Xeren, zuen aberastasuna n o n , zuen bihotza han. / . á n d e t e prest, jantziak loturik eta kriseiluak eskuan; izan zaitezte nagusia cz-

K o N ' l U Z U1RUARKK1N Jesusek oso z e n i z u z k o jarrera zuen d i r u a r e k i n . ['.sacra labur eta i r m o ba-

teietatik itzuli zain dauden morroiak bezala, iritsi eta atea jo bezaín

tean l a b u r b i l t z e n d u : «Ezin z a i r c z k c i e J a i n k o a r c n cía d i r u a r e n m o r r o i

laster irekitzeko prest dauden morroiak bezala. Zorionckoak morro i

izan». E z i n e z k o a d a . Behartsueni/.ai b i z i m o d u ti ti i n eta z u z e n a g o a

horiek, nagusiak, iristean, zain aurki tzen hadiui. Bcnetan diotsuet:

i r i i k a i z . c n d u e n j a i n k o h o r i e/in d a d i r u a r e n m e n p e b i z i tlenarengan

Arropak aldaturik mahian eseraraziko ditu eta zerbitzatzen hasiko

errege i z a n .

zaie. Eta gauerdian edo goizaldera badator, eta hórrela aurki tzen ba-

Jesús ez d a , ordea, i/aera o r o k o r r c k o irizpitle horretan g c r a i z c n .

ditu, zorionckoak haiek! Gogoan barlú hau: Etxeko nagusiak, lapu-

P c r c b i z i b i d e a r e n cía h i l z a r e n b i l a i i c z , o n t l a s u n a k «mcralzeko» c r a r i k

rra zein ordutan elorviko den jakingo balu, ez hike etxca zabahzen

o n e n a zein d e n irakaisi nahi d i e G a l i l e a k o aberatsei ela nckaz.ari p o -

tit/iko. Egon prest zuek ere, giitxien usté duzucn orduan etorriko

li rec i.

baila Gizonaren Semea.

Egia esan, c z zegoen tienen c s k u d i r u a m c i a i u ahal iza rea. Scforis cía

Pedrok galdetu zion:

l i b e r i a t k s e k o aberaiselt b a k a r r i k z u l e n u r r c z k o cía z i l a r r c z k o i x a n -

—Jauna, guretzat ala denentzat esan duzu parábola hau?

p o n a k mctatz.eko a u k e r a . A l t x o r t c g i h o r r i tndnniioii/i deitzen z i t z a i o n ;

|aunak esan zuen:

h a u tía, «seguru» dagoen etlo «ziuriasuna» emaren d u e n d i r u a . 1 1c-

—Izan zaitezte etxezain leial eta zentzuduna bezala, nagusiak bere or-

r r i x k e i a n , ordea, cz z e b i l c n h a l i o h a n d i k o r x a n p o n í k . E a b o i a r i b a k a r

duan otordua banatzeko morroien buru ipini dueña bezala. Z o r i o -

h a l z u c k lortv.cn z i t u z t e n bront/.c/.ko e d o k o b r e / k o ( x a n p o u b a t z u k ,

nekoa moi roi hori, nagusiak, iristean, agindua egilen aurki tzen badu!

b a i n a g e h i c n a k beren p r o d u k i u a k etlo z e r b i l z u a k besteckin t n i k a t u z

Benetan diotsuet: Bere ondasun guztien buru ipiniko du. Baina m o -

b i z i z i r e n : b i z i r a t i t c n , besterik gabe.

rroia, nagusiak luzatu egingo duelakoan, morro i eta neskameak jo-

«Mctatz.eko» b i era d a u d e l a irakasten d u Jesusek. B a t z u k gero eta gehiago pilatzen saiatzen dirá; ez dituzte k o n t u a n behartsuak;

tzen, jan-edanean eta mozkorkerian hasten bada, gutxien espero

mammonn

duen egunean eta gutxien espero duen orduan etorriko zaio nagusia,

ez d i o t e i n o r i l i m o s n a e m a t e n ; gero eta gehiago pilarzea d a h o r i e n a s m o

202

203

b a k a r r a . B a d a , o r d e a . «metatzeko» oso bestelako era bar. K z d a t x a n -

Kedea f a m i l i u s a d i o , 'senipatte' edo beste e d o z e i n o h i t u r a gisa b i z i -

p o n a k pilarzea, o n d a s u n a k b e h a r t s u e k i n banaczea b a i z i k , «-zeruan p i -

tzera e g i n i k g a u d e n e z , jada ez gara lede h o r r e k gizatiarrago egiteko eta

latu» ahal ¡zateko, hots, J a i n k o a r c n hegictan pilatu/. joateko.

bizitzari zentz.ua emateko d u e n i n d a r r a s u m a t z e k o gauza. Penagarria da,

A l t x o r h o r i d a seguru a d e n bakarra, o s o r i k i r a u t e n d u e ñ a J a i n k o a ren b i h o t z e a n . I . u r r e k o u r r c - z i k u r a k , maiumona

h o r r e g a t i k , g i z o n - e m a k u m e askok a r d u r a r i k gabe b i z i z u e n l e d e a ñola

deituagarík ere, g a l -

o h a r k a b e a n alde hatera uzten d u e n i k u s f c a eta ñola, h o r i hezain jarrera

k o r r a k dirá, ez d u r e s e g i m a s u n i k e m a t e n eta m e h a l x u p e a n d a u d c b e i i .

o h a r k a h e eta arduragabean. a m r c n m i z e a u s i n e s m e n a u k a i n z b i z i t z e k o

K o r r e g a l i k egiten d u Jesusek a di i b i l t z e k o o i h u a . I x o n t u z d i r u a r e k i u ,

erabakia hartzen d u e n jakitea.

«zeren, z u e n aberastasunak n o n , z u e n b i h o t z a han». D i r u a k b i h o r z a e r a k a r r i eta l i l u r a t u egiten d u , b o t e rea, segurtasuna

Jesusen erne egoteko d e i a , fedea b i z i d u g u n a x o l a g a b e k c r i a i i k , gel-

era o n g i z a t e a

d o t a s u n e f i k c d o arduragabekeriarik csnatzeko c g i i e n d i g u n deia d a . Pe-

e m a t e n d i t t t e l a k o eta beti g e h i a g o i z a t c k o i r r i k a r e u m e n p e b i z i k o g a -

dea zent/.u b a n d i a g o z b i z i ahal i z a t c k o , s a k o n a g o c/.agutu, b i z i t z a r a k o

rcía k o .

egou litc/.keen beste jarrerekin a l d c i a i u cía eskertu egin bebar d u g u , eta,

A l d e r a n t z i z , J a i n k o a r c n aurrean aberastuz. j o a n g o gara behartsuci l a -

dakart/an o n d o r i o eta g u z i i , b i z i t z e n a h a l e g i u d u .

g u n t z e n b a d i e g u eta gero era e l k a r t a s u n h a n d i a g o k o bizitzara c í a -

C i t n e j o k i e r a - i r i z p i d e e i argi egilen d i c n ¡parra d a . o r d u a n , ledea: jen-

m a n g o gaitu hehartsuen A i t a k . B i h o t z a d i r u a n jarrita d u e n gizarte h o -

darte gizalcgekoagoa e r a i k i t z e k o k o n p r o m i s o a r i eragiren d i o n i n d a r r a ,

neran ere b i z i daireke z o r r o z t a s u n eta elkartasun h a n d i a g o z .

gure e g u n c r o k o b i z i b i d e a r i adore c m a r e n d i o n i t x a r o p e n a .

MIZI [ O I A N

ESNAIU

G a u r d u g u n a r r i s k u e t a k o bar b i z i n i o d u hutsal, m c k a n i k o , o h i k o , m a -

( ) s o eriaza da lotan b i z i rzea. A s k i da ia denek egiten d u t e n h u t a egitea:

s i l j k a t u . . . b a l e a n crort/ca d a . E z da erraza h o r r i ibes egitea. D r i c e n

i m i i a t u , o h i t u r e i a r a j a n i , e r a m a i c n denera e g o k i t u . alegia. A s k i da

j o a n - e l o r r i a n , jende askoren asuro, h e l b u r u , eta idealak Uzaliz a m a i i z e n

barne- cía k a n p o - s c g u r r a s u n c n hila bizitzea. A s k i da gure ongizate-zatia

dirá. A s k o dirá goizero «hala-bola» b i z i t z e k o j a i k i z a m a i t z e n d u t e n a k .

zaintzera m u g a tzca, gugan bizitza itzaliz d o a n bitartean.

N o n aurkiru azalkeriatik, masitikaziotik, uabasmcndutik

cdo

Iritsiko z a i g u crreakzionatz.cn a s m a t u k o ez. d u g u n unea. B i z i i z a h u -

barnc-tnisrasuneiik atetako gaituen o i n a r r i gi/aliartzailea, b i r b i d e r a -

tsik d u g u l a sumaizeaz bat. cspei ienrziaz. i n i o r m a z . i o z eta d i b c r t s i o z bc-

tzailea? H a r r i g a r r i a d a Jesusek «adi egotc» h a u z.enbat a l d i z a i pa tzen d u e n i k u s t e a . Kedea adi egoteko jarrera d c l a esan l i t e k c ; c d o beste hitzetan

retzera jo o h i d u g u . G e n t e b u r u a r i egiten d i o g u i r u z u r , presagatik eta c g i n k i z u n c n g a i i k a z t o r a r u i a b i z i z . B i z i t / a osoa agor d e z a k e g u «gauzak egiten». b a i n a ezer h a n d i c d o presturik a u r k i t u gabe h o r r e t a n .

esatcko, b i z i t z a n zebar xede eta h e l m u g a r i k gabe dabíltzan g i z o n eta

E r l i j i o a k b e r a k ere ez d u , z e n b a i t e t a n , g u esnatzerik l o r t z e n . L a s a i -

e m a k u m e asko m e n d e a n d i t u e n zentzugabckeriarikaskatz.cn d i t u e n ja-

tasuna e m a t e n d u e n « l o k a r t u t a k o eríijioa» b i z i l i t e k c , b a i n a ez b i z i -

rrera,

berritz.cn d u e ñ a . G u r c g a u z a eta z o r i t x a r r e t a n h a i n m u r g i l d u r i k b i z i

204

205

<\nenc/.* cz du<íu mait;iue;í c i ; i K.in;iTzr«ij :ibc£Ír.sn c u brbn/.bt. ra ¡/arca zer den sentirzeko astirik h a n z . c n . K i a h o r r e l a k o b i / i p e n i k izan gabe. J a i n k o a z zerbait j a k i n n a b i r i k i b i l i k o gara gero! Jesusek b e h i n e l a berriz errepikatzen d u e n dei birria da h o n a k o a : - K s n a zaitezte, b i z i erne eta a d i , bizitza joan bairakizueke ezertaz jabetu gabe». K o s t a egiten da dei h o r i entzutea, m a i z ez h a i l i o g u e n t z u n

Ezhorrtik d a u z k a g u l e b e n i k . B i z i t z a , j e n d c - m u l t z o h o n e n t z a t , gauza arriskutsua era txarra d a . A r a z o e i ibes egilea da g a r r a n t z i z k o e n a , gcurc b u r u a k ahal den o n d o e n habestea. Jarrera horrek, ' l e i l h a r d - e k d i o e n e z , e n z e r a i n o eramaten bada, c k i a l d e k o c s z e p t i z i s m o r a edo existentzialism o a r e n ezkortasunera daratna. N o k t n a b i ere, l e u n d u t a , g i z o n eta enia-

n a h i izatcn g u r e p e u t s a m o l d e c n a u r k a dagoen zerbait csatcti d i g u u a r i .

k u i n c askoren a r i c a n agertzen d a : « Z c r t a r a k o bizi?», «/.ertarako j a r d u n

I ta bala ere, argi eta b u r u t s u a k garcía usté d u g u gau riso g i z o n eta env.i-

bikuzc-ahaleginctan?».

B c r d i n d i o b o r i cz egiteak ere.

Hi-:i-z(i}c(ik dato/ gero. U n e a n u n e k o j era b i / i p e n bakoitza erabat go-

kumeok. tsn.n/eko, gure ergettasunaz ohartu bcharko lebenik: zciuzuzkoago.ik i/area e r a b a k i k o d u g u gure bizitzaren a/alkcriaz jabei/ean; egia ere bere bidea egiten hasiko da g u i e harnean, gure ge/.urrak aitor d i i z a g u n c . m ; bakea b e l d u k o da gure h i h o i / c r . u a , b i z i d u g u n h i z i b i d e a r e n d r s o i d e n a z o h a n z e a n . b o t a n b i z i garcía konuir.it/ea eskatzen d u esnatzcak. A s r i r o a g o bizitzea, i s i l u n e a k h o b e t o z a i n i z e a eta b i h o t z a r e n deiei a riera gehiago cskaint/.ea c/.iuhcxicko haldiui/ak tiira esna bizi ahal iza reko. E r a b a k i g a r r i c n a , z a k i m / . i r i k gabe, tnaitatuz bizitzea d a . M a i t e díicna b a k a r r i k b i z i d a e n o t i k , alaitasunez eta kemenez, funtse/ko gauzerara c i n e . Bidé bat bcsterik cz dago, ordea, «lokariuuiko erlijio» l i o

zatzcko a r d u r a d a b o r i c n kcz.ka nagusia. B i z i t z a a h a l i k era era atsegíng a i ' i i c n c a n antohiizea da b o l a k o e n a m e i s a . 1 l e d o n i s m o r a darauut z n z e n - z i i z e n c a n jarrera h o n e k . B i z i t z a g o z a i n c n a d a , c d o cz. da b i z i t z a . SttKitttk

{les ítrtlciits)

dauzkagu azkenik. Bizitza ctengabeko

haz-

k u n d e gisa ikusten d u t e n pertsonak dirá. Beti gebiagoren eta bobea dcnaren bila dahilt/anak. B i z i t z a agorrcz.ina da h a l a k o c n i z a t : bcri aurrera egiten l a g u n t z e n d u e n a u r k i k u n r z . a b e r r i era etengabea. Z o r i o n a ulert/.cko eta b i z i i z c k o b i r u era d e s b e r d i n d a g o z k i e b i / i izareii aurrean bar d a i l c / k c e n b i r u jarrera h o r i e i . izkoryrk

lasailasun gisa ulertzen d u i e z o r i o n a . H o r i da bikiiz.cn d u -

i retal¡k csnatzeko: e r r i l u eta s i n c s k c i . i k b a i n o barago bilatzea, J a i n k o -

ren h a b a n a : arazoei, gaia/kci eta konpronii.soci ibes egilea. Z o r i o n a , bo-

aren aurrean d u g u n gure bencrako egian sakon rzea cía baten n i h i i r i m a

ricn a rabera, lasaitasuncrantz. ibes eginez loriz.cn d a .

uvkira egotea. ' Z o r i o u e k o a k m o i r o i horiek, nagusiak, iristean, zaio aur-

Ki/jy.uleek gozauten gisa i i l e i i z e n d t m b i z i t z a . D a s i a u c a da garrantzitsuena b i z i t z a n . U n e aisegingarri oro erabat goza tzca tía b i z i t z a k o b c l -

k i tzen h a d i tu

bin ti gorena, 1 l o r i x e dago bencrako z o r i o n a . Suísuek, ZIR

DA BIIATZEN

DUDANA?

besralde, h a z k t i n d e gisa ulertzen d u t e z o r i o n a . k'.z da, i z a n ,

c z i n b e s t c a n eskuratu b e h a r r e k o zerbait. Bere herc/.ko i/aera ha/.iz eta g a r a i u z joan abala s u m a r z e n d u pcrrsonak z o r i o n a .

l c i l h a i d de C h a i ' d i n - e k 1^)43ko a b e i i d u a n I V k i n e n , z o r i o n a r i b u i u z e m a n d a k o b i i z a l d i i n i e r c s g a r r i bat gozar/en aritu naiz a/kcnaldi b o -

l e i l b a r d de C h a r d i n - e n aiabera, «zuzen-ztizenean

z o r i o n a t c n bila

i b i l i gabe. bere b u r u t z a p e n e r a k o g . i r a p c i i - b i d e a n aurrera d o a l a , e z i n -

n e t a n . Z i e n r / i a l a r i eta pentsalari ospctsuak eliocnez, hirtt jarrera berezi

besrean

htc/kc, oro bar, bizitzaren aurrean.

tsona zoriontsua». B i z i t z a n veri ari garen g a r r a n t z i a ematen eta zeren

alairasuna, gehigarri n i o d u a n , a u r k i t z e k o gai dena da per-

bila gabiltzan hobeto czagutu ahal izatcko lagtingarri gei-ta d a k i / k i g u k c 206

207

gogoeta h o r i e k . K z d e z a g u n ahaztu Jesusen o h a r p e n z u h u r h a u : «/uen

kristauak m e i u l e e t a u zehar. G a u r bertan ere h o r i e n p r e m ü r i k ez d t i g u l a d i r u d i , cz Jesusi leial izateko b i d é berriak a s n i a i z e r a k o a n , ez l a n -

aberastasunak n o n , z u e n b i h o t z a h a n » .

t/.erakoaii, ez s i i s t a t z c r a k o a n . H o r r c g i i r i k da balioestekoa, z a i n t z e k o a eta eskertzekoa gaur, Jesuseng a n a k o a t x i k i p c n a eta L l i z a k o parraidetza era argi ela . u d u r . u s u a n b i z i

INOJZKO BKHARilEZKOENA

d u t e n g i z o n eta e m a k u m e l a i k o askoren k o n t z i e n r z i a b e r r i baten p i z L e h e n k r i s t a u - b e l a u n a l d i a k laster asko a u r k i t u ziren a razo erabakiga-

tea. V a r i k a n o k o II. K o n t z i l i o a r e n f r u i t u r i k b a b o t s u e n c t a k o

rri bat planteatzeko p r e m i a n . H a s i e r a balean usté izan zena b a i n o

i n o l a k o zalantzarik gabe; h u r a izan baita zuzenean eta argi eta garbi h o -

gehiago arí zen iuzatzen K r i s t o b e r p i z t u a r e n etorrera. Irxaronaldia iuze

riez a r d u ratu d e n lehen k o n t z i l i o a .

egiten ari z i r z a i e n . Ñ o l a cursi b i z i r i k itxaropenari? Ñola ibes egin nckeari edo etsipenari?

Heded un horiek izan litcz.ke gaur, Jesusi jarraitzca ardaiz harruta, erab e n i t u k o d i r e n p a r r o k i a e l a elkarte berrien l e g u m i a . Kri.stau-fedearen

L b a u j e l i o e t a n a b o l k u , parábola eta dei asko a u r k i dirzakegu helburti bakar h a u d u t e n a k ; k r i s i a u - e l k a r t e c n a i d u r a r i h i / i r i k

bat d a ,

itaunarazrea.

H o n e l a d i o dei ezaguuenetako batek: «/ándete prest, jantziak l o r u r i k

i n d a r biziena dirá. I n o i z b a i n o beharrezkoagoak d i t u g u , e g u n g o m u n d u k o araziK'taia i t e k i a g o eta g a u r k o gizon-emakutneetuz.,it gerruago e g o u g o d e n Id iza jasotzeko.

eta kriseilua pizTurik>. / e i n d a hitz.ok guretzat izan dezaketen esanahia, krisrau-fedeak hogei mencle bete d i t u e n bonetan? h ' t i d i k a p e n b i o k oso dirá esangttrarsuak, M o r r o i c k , gauez nagusiaren zain d . l u d e n b i t a r t e a n , h o n e k d e i t u o r d u k o , ctxeko alea ireki diez a i o t e n J z a n h e h a r r e k o jarrera adierazten d u t e b i e k . «lanrziak

loturik»

egon behar d u t e , hau d a , gern'koa l o t u t a eta s o i n e k o a jasota, a r i n m t i g i t u eta a r i t z e k o . «Kriseilua pizturík» egon behar dute ctxea argi e d u k i eta esna e g o n ahal izateko. C i c l d o t a s u n e a n eta l o z o r r o a n erori gabe, z e n i z u z e t a e r a n r z u k i / u n e z bizitzera deitzen gaituzte Jesusen h i t z o k gaur ere. buzaren historian bad i r a gaua egin déla d i r u d i t e n uneak. L z da, hálete, argiak itzali eta Iota ra joateko o r d i u . K r r c a k z i o n a r z e k o , fedea esuatzeko eta ctorkiz.unerako b i d e a n a u r r e r a e g i t e k o ordtta d a . . . baita Kliza zaharkittt eta n e k a r u b o n e t a n ere. E l i z a k gaur behar d u e n craldaketa b u l t z a t z e k o , k r i s t a u e n artean hedatti d e n g e l d o t a s u n a da, oro har, c r a g o z p e n h a n d i e n e t a k o bat. M e n e g i n eta gauzak besterengandik jasotzeko h e z i a k izan dirá, z o r i t x a r r e z ,

209 208

erregetza n a h i / harén z u z e i u a s u n a bilatu/., h e r i o t z a r a í n o

biziarazten

dueña.

SUA

l a i n k o a r e n era p o b r e e n aldeko i r r i k a k Jestisengan d u sorburua eta e b a n j e l i o a r e k i k o z e i n harén a m a s a b e r r i t z a i l e a r e k i k o u k i t u a z b a k a r r i k pizten da bere jarraitzaileetan. O h i k o e t a t i k barago ge ra tzen d a . O s o l o -

Jesusek esan zien bere ikasleei: - L u r r e a n sua jartzera etorri naiz, eta nahiago nuke dagoeneko

t u r a t x i k i a d u o r d e n a e g o k i bateko t i s a d i o e k i n edota arañen

boztasu-

n a r e k i n . S u h o r i gabe, k r i s t a u - b i z i t z a k i t z a l i z amait/.en d u .

piztua balego. I leriot/.a-uretan murgildu behar dut, eta hau ñire bi-

K r i s t a u o n bekatti larria izango da beti Jesusen su b o r r i itzaltzen u z -

rria hori bete arte! M u n d u a r i bakea ematera etorria naizela usté al

tea. Z e r t a r a k o balio d u b i z i t z a n lasai k o k a t u t a , ez Jainkoaren aldeko i r r i -

duzue? Egia esan, bakea ez, banaketa baizik. Zeren hemendik au-

k a r i k , ezta su Ir i tzen d u t e n e n a l d e k o e r r u k i r i k ere ez. d u e n Elizak? Z e r -

rrera, etxe bateko bost senideak, elkarrekin banaturik egongo bai-

tarako behar dirá m u n d u a n e r a k a r m e n i k ez. d u t e n krisrauak, ez argi

tira: hiru hircn kontra eta bi hiruren kontra; aita se mearen aurka eta

egiteko, ezta b c r o e m a t e k o ere gatiza ez badira?

semea aitaren aurka, ama alabaren kontra eta alaba amaren kontra,

Jainkoaren E s p i r i t u a k piz.ru gaitzan u/lera g o u b i d . i t / e n gaitu/te Je-

amaginarreba criainaien kontra eta erraina amagiiuirrebaren kon-

susen bit'/ek, bigarren m a i l a k o arazoetau edo txikiket'ietan g a k l u gabe.

tra ( l . u k a s

Bere harnea Jesusek erre die/aion utzi ez d u e n a k , ez d u hark h i r i e r a eka-

12^v-S3).

rri nahi izan z u e n i n d a r eraldarzailea ezagui/en o r a i n d i k . Arre/, b i z i k o d u , a g i a n , k r i s t a i i - e r l i j i o a , b a i n a ez. d u ebaujelioak d u e n gau/arik z o Jl.SUSI'K r.KAURI IAKO SI JA

ragarrieiia a u r k i t u o r a i n d i k .

B i h o t z e a n /eraman «sua» kutsaru n a h i e z z e b i l e n Jesús ( i a l i l e a k o b i d e etan zehar. ( ¡ o g o liaren hainbat a m i s t o geratu zai/.kigti k r i s t a u - t r a d i -

N A U l A t i O N U K 1 - [lACOl'.Nf.KO PIZTUTA liAl.KGO

z i o a n . Eukasek h o n a k o h i t z e i a n ¡aso z u e n : « l a u r e a n sua jartzera etorri naiz, eta n a h i a g o n u k e d a g o e n e k o p i z t u a balego!-. Jesusen a b o l i k

C ¡izaki aparta d a j e s ú s . I laren h i t z b i z i era s a r k o r r a , liaren i r u d i eta p a -

aterea izan litekeen esaera hau gogoratzen d u beranduago idatzitako

raholen Freskotastina, liaren h i z k e r a z o r r o t z ela bat-batekoa ez dirá Ib

ebanjelio a p o k r i r o batek: «Nigandik gertu dena sutatik gerru da. U r r u n

m u r k e i i a t a n i b i l r z e n . Jesusek oso gusttikoa d u bizitzea eta hiziaraztea.

ele na J a i n k o a r e n erregctzatik u r r u n da». Harnean ckiraman suak egiaz har dit/.ala g u z t i a k eta su h o r i i n o r k e/.dezala it/.ali, da Jesusen n a h i a : lur/.abalean heda d a d i l a , m u n d u osoa k i s k a l i d a d i n . H a r é n b a r n e k o sua J a i n k o a r e n ela s u f r i i z e n d u t e n e n a l d e k o i r r i k a déla s u m a t z e n d u t e Jesusengana begiak z a b a l i k eta b i h o tza erne h u r r c r a t z e n d i r e n e k . H o r i d a cragiren d i o n a eta J a i n k o a r e n

210

B i z i t z a da liaren i r r i k a : bizitza berea, k e i u e n t s u a , osasunrsua: i n d a r belez b i z i t a k o b i z i t z a : «Ni naiz. bizia», «lurrean sua jartzera e t o r r i naiz», «bizia - e t a b i z i a u g a r i , g a i n e r a - izan dezaten etorri naiz». 1 l a r e n b e g i r a d a ez d a g o arrakastak, etekinak, «arrazoizkoak», o h i koak itsimira. J a i n k o a A i t a gisa eta g i z a k i a k neba eta arreba gisa sentitzen d i t u g u n e a n , aldatti egiten d a o r o r i b u r u z k o gure i k u s p e g i a .

211

O l í i tu ra. cea lege g u z t i e n aurretik jarri beharrekoa d a guztíontzat b i z i -

KMAN

tza z o r i o n t s u a l o r t z c a . H o i ' r c g a t i k , Jes LIS cz d a teoría abstraktuctan katrainailau.cn eta cz zaic

A s k o dirá, gizarte-egoera eroso batean k o k a t u r í k , k r i s t a u t a s u n a , e z i n -

sistema ¡txiei l o t z e n . G u r c b a i l a n d u g u n o n e n a esnarazten d t i baten h i -

bestean, legeari eta ezarri tako o r d e n a n eusteaz a r d u r a tu behar d u e n er-

tzak. E r a a t r a z o i d u e l a o n a r t u heharrean gara, m a i t a s u n a m u r r i z k e t a -

lijiotzat d u t e n kristatiak.

r i k gabe bizitzera deitzen g a i t u e n c a n . Ez. daror legea indargabetzera,

H o r r e g a t i k egiten zaigu h a i n bitxia, i m m o b i l i s m o a edo kontserbado-

b a i n a cz die bátete s i n p a t i a r i k z t i z c n b i z i , b a i , b a i n a b i h o i z a r e n deiari

rismoa alde hatera utziz, giza f r c u n i eraklakcra s a k o n eta eraharekoa egi-

c n t z u n g o r egiten d i o t c n «zuzeneL. ErIi¡io- cía g i z a r t e - s i s i c m a k «goirik

tera deitzen duten hitzok entzuiea Jesusen a h o t i k : «Lurrean sua jartzera

gainditzera» g o n b i d a i z . c n g a i t u g u (Jean O n i m u s ) : «Zuek

etorri naiz, eta nahiago n u k e dagoeneko piztua b a i e g o ! . . . M u n d u a r i b a -

maitatu

etsaiak". B i l a czazue g u z t i c n o n a .

kea ematera ctorria naizela usie ai duzue? P.gÍa esan, bakea cz, banaketa

I h u e u mezttak astindti egiten d u , z i r r a r a eragiten d u , c r a l d a t u e g i -

baizik». P,z zaigti erraza egiten halako z i k i n k e r i a , gezur, bortxa eta z u z e n -

ten d u . G i z o n eta e r n a k u i n c g a r a i k i d c e k beste era bateko zerbait s u -

gabekeria siiutsitzeko sua ekarrt d u e n tiorbair izan d a i t c k e e n i k Jesús p e n -

mat/.cu zuten harengan. Avr.v/oi d u M a r c u s B o r g i p a r r a m c r i k a n a k z.eia

Isatzea. Ez. zaigu eriaza Lgiren m u n d t i a erro-errolik - p e r t s o n a k clkarren

d i o e n c a n , «Jesús ez zen i n o l a k o c g i a z k o k r e d o r e n edo m o r a l z u z e n e n

aurka jarri/. eta z a i i i u z bada ere

m a i s u i z a n , ez h o r i n a g u s i k i bederen. A i t / h i k , hiziera eta bidé b a l e n m a i s u izan zen: c r a l d a t / c - h i d c baten m a i s u , zeliazkí».

eraldat/cko gai d e n E s p i r i t u a asma tzca.

Jesusi ulertLi d i o n a , barnez erabat eraldatz.cn l a g u n d u d i o n i r r i k a k e r a g i n d a b i z i d a cía jardtin ere, bórrela j a r d u n o h i d u . B i h o t z e a n d a -

E g u n g o gizarte m o d e r n o e k oso hiziera arrazoizkoa e l a a n i o l a t u a sus-

rauia «irauhza» Jesusi iarraiiz.cn d i o t t a k . I z, «estaru-kolpea» c d o g o -

l a i z e n d u t e : b a i n a m a i i a s i i n i k gabea ia b c i i . P v a g m a h k o a izan behar d a .

b c r n u - n l d a k e l a , edo a l r x a m c n d u a c d o t x a n d a k e l a p o l i r i k o a den i r a u l -

Ia cz da l e k u r i k uzten «bihorzaren adimenarentzar».

tza, gizarte zuzenagoa b i l a t z e n d u e n i r a u h z a b a i z i k .

k o r l a s u n a dirá n a g u s i . M e r k a t u k o legectara

D i r u a eta lehia-

e g o k i l u beharra

C i u z i i a r e n píangínr/.a egiten d a , l u n i s e z k o c i u

dago.

hots, g i z a k i a r e i i behar

s a k o u e n c i c r a n t z u n g o l i c k e c n a - a h a / t e u d e n a l d i berean. í

;

M a i / d c l c n d a t u o h i d u g u n o r d e n a , d e s o r d e n a izaren da, sarritan; o r a i n d i k ez. b a i i u g u behartsu g u z t i c i jatcn c m a l e a l o r t u , ez. p e r t s o n a ororí here c s k u b i d e . i k hcrrnaiz.ea, c/ta gerrak eza ha tzca ere.

m u n d u a k n o r a h i d e p r e m i a d u , b a i n a ez d a 'mongo d o g m a z

Pertsonen eta herrien k o n t z i c n t z i a k e r a l d a t u k o d i t u e n i r a u h z a be-

f i o . I d e o l o g i e k cz dakarre b i z i t z a r i k eta gaur behar d u g u n a k o n f i a u -

har d u g u : 1 l e r b e r i M a r c u s c - k z i o e n e z , «lehiakortasunak eta b a t z u c n

tza h e r r i bat da, b i z i b i d e a eralelatu eta g i z a i i a r r a g o a e g i t e k o . E r l i j i o a k

besteen a u r k a k o b o r r o k a k , iruz.urrak, k r u d e l k e r i a k eta sarraskiak l e k u r i k

k r i s i a u d a u d c , b a i n a Jesús h i z i r i k d a g o . f l a i n b a t a l d i z a i p a t z e u d i ten

¡zango cz duten» m u n d u a behar d u g u .

l a u v k o

Fierre-Josepb dugu

P r o u d h o n sozialista (ranisesaren

« a u v i T i a p e n a k

l i i r z c t a n , Jesús h o r i

Jesusi farraitzen d i o n a , m u n d u h a u hark p i z t u t a k o st¡ak erroetaraino

t x i k i a g o r n cz d u e n antz.maroko pertsona balearia».

erre dezan i r r i k a t u z b i z i d a . Beste ezer b a i n o lehenago, ordea, n o r b e -

G u r e e r a n t z u n bat eskaizen dute L u k a s e k jaso d i t u e n h i t z o k : «Lurrean

raren b u r u a t i eskatzen d i o e r r o - e r r o l i k a k k u z c a . «Krisrauei

sua jartzera e t o r r i naiz, era n a h i a g o n u k e d a g o e n e k o p i z t u a baiego!».

izatca bcsterik ez zaic eskatzen. H o r i x c da, egiaz, iraultzailea» f E m m a -

benctakoak

nuel M o u n i e r ) .

212

213

MAJTASUNAREN

SUA

j a m z i t a k o a b s t r a k z i o r a m u g a t z e a ; bere i n d a r eraldatzailea g a l t z c n u z -

B e U u i c m a t e n d u '<mair,mm» h i t z a csatcak. H a i n J a g o lioruiar.ua, o n e n a eta txarrena, b i k a i n e n a eta z i z t r i n e n a adi eta/. ¡ n a b i iza ten baita hitz bera e r a b i l i z . M a i t a s u n a , a l a b a i n a , beti egoten d a bi/iera o s a s u n tsn o r o r e n s o r b u r n a n , g u r t g a n d u g u n o n e n a csnara/icn eta h a n d i a -

tea. Jesusen arreta, í m u s c a n , ez z e n , n a g u s i k i , e r l i j i o berri bat a n t o l a tzea c d o l i t u r g i a b e r r i bar asmatzea i z a n ; «izacra b e r r i " bat ( B T i l l i c h ) eragin n a h i izan z u e n : maitastinareu cía zu/.cntasunaren suak e r r o t i k c r a g i n d a k o g i z . i k i b e n i bat azalcrarzea, alegia.

ra/ten. B i z i t z a r i c r a g i i c n d i o n sua hilta da m a i t a s u n a l a h a denean. M a i r a s u n i k gabe, b'rzitza itzali egiten da, e/ertarako b a l i o ez duela geratz.cn da, d e s a g e n u egiten da. Bere b a i l a r a ixteu eta gero eta bakai tiago geratzen d a m a i t a t z c k o gai ez den pertsona. Bere a razo eta e g i n k i z u n e n j i i a - b i r a n i b i h z c n d a e r o t u r i k , edo sexuaten z c p o a n b a r r a p a r u r i k , etlo lañaren e g u n e r o k o i a s u n c a n m u r g i l d u r i k : biziari cr.igitcii d i o n m o i o rra falta zaio. r.hanjclioarcn m a t n i - m a n i i . u i d a g o m a i t a s u n a , c/ zint/o hete behar r c k o lege gisa, Jesusek (urra erretzen ikusi nahi duen bere <>su>> gisa b a i z i k , ordena /uzenaren pasibotasuna, kaskarkci ia era o h i k e r i a b a i n o barago, í.alile.iko p r o l c r a k d i o e n e z , h ' i n k o a g u r c o n d o a n dago, g u i e artean

/Vitaren m a i t a s u n a era z u z c n t a s i i n a ernara/i era b a u d i a r a / i

u a h i a n , eta I r u i i u ugari e m a n de/agula i n i k a r u z . (íizakion

arican,

mendckua/. ez, m a i r a s u n siitsua/. eta senide arteko zuzenrasunaz hit/ eginez ageri /aigtm Jainko hori da cbanjelioen e d u k i h c h i u e u a . Aitaren graziazeia m a i i a s u n c z gainczka dakusa n u i n d u a [csusck. O r e osoa barro tu araziz joan behar duen legamia bezalakoa da indar sorizailc b o i i , m u n d o osoa kiskaliz ¡oan b e b a r d u e n sua bezalakoa. M a i t a s u n a k eta z u z e n t a s i m - e g a r r i a k blai e g i n d a k o giza f a m i l i a osatzca da Jesusen ametsa: gu/ricntzat era i n d a r oso/ h i z i b i d e d u i n era z o r i o n r s u a g o a m o l d a t u n a h i d u e n gizartea. S u h o r i itzaltzen uziea izango d a beti Jesusen jarrait/aileon b e k a t u rik h a n d i e n a : inaitasunaren sukarra c r l i j i o - d o k r r i n a / . , o r d e n a m e n d u z edo e l i z k i z u n c i eskaini tako arre taz o r d e z k a i z c a ; kristau fedea ideología/.

214

MAITASUN AREN

DIBAIUAZIOA

B c t i d a n i k s c n t i i u izan d u i e g i z o n - e m a k u m e c k m a i t a s u n a t e n

erakar-

m e u a , berekoikcria lotsagarrictan niurgíldu badira ere b e h i n eta berriro. r.gocra, haleie, c/ z e n , / i u n e n i k , 01 .úngor.iinokont i r í i i n o i / ,

nv.üia-

s u n a g a n a k o íctica gahzcraint) alegia, gaur e g u n g o g u r c giza i lean gertat/en ari denez. M a i t a s u n a , bcstei ik gabe, alde hatera uzreko m o d u k o zerbait da gaur zeiihaiteiu/at. i n o z o k e r i a i r u d i t z c n zaic maitasuna gizarre-bi/itzaren o i n a i r i izan litckecla penisat/ea bera. N o r b ; n u k o e n b e i c k o i k c r i a k k u tfcatzca tía errealistena, elkai i i m i n h a n t l i c g i i ik e g i n ez tlíe/aiogiin. I e k n o l o g i a k , d i r t u l i c n c z , z o r r o z i a s i m a , zehaztasuna,

eraginkorta-

s u n a , seguí t a s i u i a . . . cskat/cu d i r u , gainera, l e f i c n - l e i i e n i k . Idcah/a ilez.ikegu m a i t a s u n a , b a i n a ez, tlu "balio», e g u n c r o k o b i z i t z a n c r a b i l i a i/atckt). l i i s i g a r r i a da scxualitatea bera ñola b i z i t z e n d e n i k u s t c a c í e , m a i t a s u n - g i r o t i k b a z i e r i u i a . scxtia b e r o t u z , apaltluz etlo m a n i p u l a t u z j o a i c k o , u n e a n u n c k o k o m c u e n t z i c n c d o interesen aiabera. ( l i z a b i z i t z a , halere, desegin egiten tía m a i i a s u n i k gabe, eta galdu egiten dti bere egiazko z e n t z u a ; asko dirá e g u n g o gizarrearen o l d a r k u r t a s u n a r e n , I n i s i r a z i o a i v i i eta b o r r x a k e r i a r e n azpian maíiastin- eta c l k a t t a s u n - p r e m i a larria s i u n a t u usté d u t e n a k . Jatorri c r i ' t i d a r t c k o L A . S o c o l a n , so/iologo cstatubatuarrak d i o e n e z , m a i t a s u n a d a n a t u r a k o energía e r a g i n k o r r e n e t a k o a , b a i n a rrabatuta tlago g a u r g i z a b i h o t z c t a n , atonioareit energía m a t e r i a n e g o n o h i elen

21 S

antzera: i z p i r i t u a r e n energía h o r i askatzea i z a n litekc; e t o r k i z u n e k o lorpenik handíenetakoa.

U r t e asko dirá Jesusek h i t z h a u e k esan zi n i e l a : «Lurrean sua jartzera

PIKONDO

ANTZUA

etorri naiz, era n a h i a g o n u k e d a g o e n e k o p i z t u a baiego!». G i / a t e r i a k ez d u , a n t z a d e n e z , m e z u h o r i uíertzeko eta o n a r t z e k o behar d e n h c l d u t a s u n i k o r a i n d i k . A g i a n , Jean O n i m u s - e k ínterrogations í'essenlieíhcxe

autour

i k e r k e t a e r a k a r g a r r i a n d i o e u bezala, «kristautasuna has-

t a p e n c t a n dago: b i m i l a urre besterik ez daramatza gu m o l d a r / e n . O r e a a s n i n a d a eta n i e n d e a k b c h a r k o d i t u h e i d u z joateko, k a r i u t e a k e r a b a l h a r r o t u d c z a n ,irtc». L z g e n i t u z k e usté o n a era adorea g a l d u behar Jesusen jarrailzaile ga-

Une hartan, batzuek Jesusengana joan eta zenbait gaülearrei gertatua kontatu zioten: ñola Pilatok hil zituen, eskaintzen ari ziren abereen odolarekin beraien otlola nahastuz. Jesusek erantzun zien: —Galilear horiek gainerakoak baino bekatariago zirela usté al duzue, heriotza hori izan zutelako? Ez liorixe! Eta zuek ere, bihotz-bcrritzen cz baza rete, berdin hilko zarete denok. Ela Siloeko dorreak az-

r e u o k . L e k u k o b i z i a k behar d i t u gizai te h o n e k , m a i i a s u n e a n sinesten

pian

jarrai tzen l a g u n d u k o d i g u t e n a k ; gízakiareiuzat ez. ha i lago e t o r k i / u n i k ,

jerusalenidarrak baino bekatariago zirela usté al duzue? Ez horixe! Eta

m a i t a s u n a g a n a k o fedea g a l d u z gero.

zuek ere, bihotz-berritzen ez hazarete, denok hilko zarele.

harrapatu rik

hil

ziren

heniezortzi

haiek,

gainerako

Gero, parábola hau esan zien Jesusek: —Gizon batek pikondo bat zuen bere mahastian aldatua. Joan zen piku bila eta ez zuen aurkitu. O r d u a n , m a h a s t i z a í n a r i esan zion: "Begira, badira hiru urte pikondo honetara piku bila Jiaíorrefa, eta cz dut aurkitzen. M o z l u ezazu. /ertarako egongo da hor hura alperrik jaten?". Baina mahastizainak erantzun zion: "Jauna, ulz ezazu aurtengoz; bitartean, ondoa aitzurtu eta ongarria botako diot, ea aurrerakoan iruiturik ematen duen; eta bestela, moztu" ( L u kas 13,1-9).

ZhR'IARAKO,

PIKONIK)

ANTZUA?

Jesús era askotara saiaizen zen jendearen arican J a i n k o a g a n a b i h u r t z e k o n a h i a esnarazten. H o r i zen harén b e n c t a k o g r i n a : b e l d u da j a i n k o a r e n erregetza eta harén z u z e n t a s u n a b i l a t z e k o u n e a , h a r k n a h i bezalako h i ziera z u z e n eta g i z a k o i a e r a i k i i z e r a j a r t z e k o u n e a .

216

217

Lukasen ebaujelioak kontatzen duenez, b e h i n balean parabolarxo bar k o n r a r u z u e n Jesusek « p i k o n d o

antzu» baten g a i n e a n .

Bere d e i a r i

e r a n t z u n gabe, entzuten ari z i t z a i z k i o n e n jatrera arduragabea aldarazi n a h i izan z u e n hórrela. L a b u r r a bezain argia da k o n t a k i z u n a . L u r j a b c batek p i k o n d o bar d a u k a kindatutu bere uiahastiaren e r d i a n . D c n b o r a luzez joan da hará f r t i i t u b i l a . Urtez. urtc, ordea, p i k o n d o a k huts egin d i o herían jarrita /.iriten irxaropeneian. I lan jarraiizen d u . wwi z u , inahastiareii e r d i a n . Lurjabeak erabaki z.cmzuzkocna h a r t u k o d u : p i k o n d o a k ez d u íruit u r i k e m a t e n era alferrik ari da l u r r e k o bizigaia sairgar/en. A r r a z o i z k o ena m o z i e a izango d a . «/.ertarako egongo da hor, l u n a alferrik jatcn?». ' / u h u n z i a o r o r e n k o n t r a , m a h a s t i z a i u u k ahal d e n g u z t i a egiteko eskatzen d i o , h u r a salbatzearreii. l a u r a a i i z u r t u k o d u p i k o n d o a r e n i n g i u u . i n , behar d u e n u n i c l i a s u n a izan dez.an; o i i g a n i a ere b o t a k o olio, elikagaia izan d e z a n . I'.rantznngo ole du? Parábola g u i a k o b a k o i i / . i r c n c n v a k z i o a c r . i g i t c k o k o n t . n u z a i g u . /.ertarako, p i k u r i k gabeko p i k o n d o a ? / e r t a r a k o , s o r n i e n i k gabeko b i zitza a n t z u a? / e r t a r a k o , Jesusi apenas jarraiizen d i o n k i istautasuna? / e r t a r a k o , erabat J a i n k o a r e n errege iza ra e m a n a b i z i ez d e n Id iza? /ertarako, gure bihoi/ak aldarzen L:Z d i t u e n eríijioa? /ertarako b i h o i z berritzerikgaheko clízki/unak eta g u i e ongi/ateau krsaiizen eta sendotzen gairu/teu ekintzakí /ei tarako hain ai reía handia hartu, g¡/at te.in leku gar r a m z i i s u bat «bcletz.eko», gure hizierarekiu ez badugu indar craldatzaik-rik rxerUitzen? / e i t a r a k o L u r o p a r e n «sustrai kristaticz» h i z k e l a n a r i t u , Jesusen ¡arrairzaileon «huiiu krisraurik» ikusi e z i n batía herían?

o h a r t u gabe: d i r u a irahazi, arazorik ez izan, gauzak erosi, o n g i pasatzen i k a s i . . . eta, tu te batzuen b u r u a n , h o r i beste x e d e r i k era a s m o r i k gabe bizi garelakoaz j a b e t u k o gara u s l e k a b e a n . I l o r i tía errazena. C Jure b i z i t z a r i ai nasa e m a n z i e z a i o k e t e n baloreak Írauten

l a g u i u l u k o d i g u t e n ¡ntetes k a x k a r r e z o r d e z k a t z e n ari gara

p o l i k i - p o l i k i . l'.z tía asko, baina aski d u g u , ..bizirauteko», beste i n o l a k o a s m o t i k gabe. " O n g i seniilze.c ornen tía g a r r a n i z i t s u e n a . 1

A d i l u e k " g o i a b e b e r a r i k g a b e k o kukura>> tleitz.en d i o i e n m u n d u a n ari gara k o k a t z e n . B a l i o z k o a b a l i a g a r r i a r e k i n nahasten d u g u ; o n a , gog o k o z a i g u n a r e k i n ; z o r i o n a , o n g i z a t e a r e k i n . J a k i n , b a d a k i g u h o r i ez déla g u z t i a , baina h o r r e k i n aski d u g u l a sinesrarazi d i o g u geure b u ruari. 1 laki eie. ez da erraza hórrela b i z i t z e a , beti gatiza berak e u ' c p i k a i u z , jatcko beraz. e l i k a t u z , i n o l a k o s o n u e n i k eta k o n p r o m i s o r i k gabe, geld i t m ik egolea l e u .sent i p e n ai raro h o i relt i n , gei l i e b i z i l / a z m o d u ai t l u ratsuagoan jabeizeko gai izan gabe. S a k o n a d a nahigabe h o r r e n azken arr.tzoia. J a i n k o a r e n a reí uta sorizaüean ez d u g u l a parte hartu n a h i adierazren tlu era borretan b i z i l z e n j a n a i i z e a k , ikusle geldo izaren j a i r a i t z e n d u g u l a , ez garcía bizirz.arcn m i s r e r i o a k atlicrazren d u e n a z jabefz.cn,

L g i l e a r c k i k o antz

handiena

e m u l e n d i g u t e n «maitasunez sort/ca» cía «prestuiastiuez cm.ifea>- bezalako czaugarrici ez. tliegula l e k u r i k egilen gugan. B a i . h o r i guztia egon d a i l c k e gure j a n eraren o i n a n i a n . Jesusek •Lruirurik e m a i c n cz. duen pikondoarekin» parekalzcn tlu gjzakiaren b i z i i z a antz.ua. Z c r t a r a k o egon hor, lekua alícrrik betetzen? O s o k e z k a g a r r i a da Jesusen galtlera. Z e r z e n t z u izan lezake kreazioan l e k u

BIZITZA

b a i betez bi/iizeak, m u n d u bobea e r u i k i i z e k o balio cz badu? Asebete

ANTZUA

al gaitzake, bizirza honetatik m u n d u gizatiarrago bat cratzekt) ez.cr e g i n

B i z i t z a ant/ua b i z i z a m a i tzca d a gaur d e n o k d u g u n a n i s k u r i k l a r r i e n a . Bizitza garrantzksua iruditzcn zaigun bañara

218

s o i l i k m u g a t u z goaz.

gabe igarotzc hursak? 1 ' a m i b a s o n u , seme-alabak h a z i , a i r a - a m a adintsuak z a i n d u , a d i s k i d e e k i k o h a r r e m a n a k hindú, heharrean d e n a r i g e r r u t i k k i g u n d u . . . h o r i

219

guztia ez d a «bizitza alferrik gal tzca

b i z i b i d e a egia bete era sakonenetik

A l d e r a n t z i z , ate eta g e h i a g o z a i n t z e n d u eta e g u n e n batean f r u i r u a e m a n g o d u e n z a i n geratzen d a . H o r r e l a k o a d a j a i n k o a r e n paz.ienrzia.

bidcratzea baizik.

H o g e i m e n d e k o h i s t o r i a r e n h u m a n , kristaucusuu k e m e n t s u eta c n u u t k o r r a g o a i r x a r o t e n jarraitzen d u . H o n a k o b i r u jarrerak hauek lagun diezagukete " C i l i j i o burgesaren ga-

ERLIJIO B U R G E S L A N H A R R A P A T U T A

ribualdirik» aicratzen. Begirada garbia izatea da lehcna, erreaUtateari a u A l e m a n i a k o katulikoen artean e g u n d o k o z u r a ra eragin zuen l i b u r u i x i k i

rreirirzii ik era interesik gabe b e g i r a t z c k o : gezurra b a i t a z u z e n g a b e k e -

bat kaleraru z u e n , o r a i n u r t c b a t z u k , Jcan Batisr M e i z t c o l o g o a k . I l o -

riaren sosfengua.

nako i z c n b u r u a /eraman: Erlijio

B i g a r r e n ; ) , a k l i z , h i k t i m a k b a b c s i e r a eta b a i e n

harapo. A l e m a n i a k o izen

o i n a z e c k i n bat egitera eramango gaituen cnpatia c r r u k i t s u a . Eta azkena,

h a n d i k o teólogo horren csanctan, egungo E u r o p a n eríijioa cz. da gizarte

gizarte hurges b o n e t a n i n d a r r e a n d i r e n k o d e a k ezabatu eta o r d c z k o b i -

burgesa aldatzeu ari. Burges-izate b o r i d a , h a i n z u z e n ere, k r i s r a u - c r -

za m o d u bat sortzeko ahalegin jarrairua.

biugem bohío

l i j i o a k berez d u e n izaera jatorrena indargaberzen ari d e n a . E z z i t z a i o n ariaz.oirik falta. E g u n e t i k egunera a r i gara segurtasuna, ongizatea, Í n d i b Í d u a h s m o a , e i e k i n a edo arrakasta gisako balore b u r -

SAKONKKO

NORABIDI.A

g e v t k geu regaña t z e u ; Jai n k o a g . m a h i l u u t z c a , c r r n k i t s u izatca, bebartsuak zaintzea, d o a k o m a i t a s u n a edota s u f r i t z e k o prest egotea gisako

E l i z a r c n b c l b u r u a ez tía dcsagertzen ari d e n a r i eustea. Elizak cz d u izan

jarrera k r i s t a u jarovrak i l u n i z e n e l a i n d a r g a b e t z e n ari z a i z k i g u u n e b c -

/citaren oroigarri izanez a n i a i t u behai. Iraganarcn u m u i - m i t i a sustatzcak

rean.

pasibotasuncra eta c z k o r r a s u n e r a bcsterik ez gaitu e r a m a n g o ; eta h o r i

Bai e r i a z a déla b i h o r z a k aldarzen L Z d i t u e n eríijioa h i z i i z c a . lasailzen

cz d a i o r bar Jesusen clkarteari amasa e m a n behar d i o n i z p i r i u i a r e k i n .

g a i r u e n eta gurc ongizate-zatia berresten d u e n c r l i j i o - p r a k i i k a t a n jar-

Id i/aren b c l b u r u a cz tía b i / i i a u i e soila ere. Iraingarria l i t z a i c k e h o r i

eluiea, ¡aínkoaien d c i . i r i e n r z u n g o r egiten d i o g u n b i r a i t e a n . N o l a k o a

hain s a k o u a tluen izatcarentzat. Ausai l a k izatera c í a soi m e n a c t a g i t e i a

da gure kristaurasuna? B i h o r z . - b c r r i r z e n a r i gara ala aski d u g u b i h o r z -

h i t l e r a i u o r d e z , et.sipencia cía a l k r k e n a r a cnimangt) gaitu b i z i r a u i c a E l i -

berritzca hádela sínestearekin^ E r r u k i t s u a k al gara o i n a z e t a n a u r k i t z e n

zaren e g i i e k o a r e n xede e z k u t u b i l u i r t z e a k . B c r t t i t c san t u eta b e h a n v z -

d i r e n c k i n , ala aski d u g u errukia existhz.cn déla sinestearekin? ( j u r e m a i -

k o a i r i i z i d a k i o k c z c n b a i i c k «cisiiucuduari», b a i n a c r o s o i a s u n a era

tasuna d o a k o a da ala aski d u g u , d e n e n t z a k o zuzentasunari u k o egin cía

b c l d u r r a ere gorde d i t z a k e bere b a i l a n . B e g i a k i tx i eta ezer cz egitea l i -

gure m u n d u t x i k c r r c a n h es i tzen gaituen m a i t a s u n p r i h a r u eta hazter-

t z a i e k c errazena. A s k o d a g o , ordea, e g i t e k o : Jesusen E s p i r i t u a c g u n o -

czailea bizitzcarekin?

ran esareit ari z a i g u n a e n t z u n eta h o r r i erantzutea, eta cz d a g u t x i .

Ñ o l a ikus lezake J a i n k o a k «krisiatitasun anrz.ua»? P i k u r i k e m a t e n cz.

E z i n gata e t o r k i z u n a ruxutzcra eta g u k e z a g u t u k o cz. d u g u n e t o r k i -

d i o n p i k o n d o r a f r u i t u a b i k u z e r a a l l e r r i k j o a f e n d e n jaun batez m i n t z o

z u n e a n E l i z a k n o l a k o a izan bebar d u e n asmarzera jarri o r a i n . Inork ez

zaigu Jesusen parábola h a u . P i k o n d o a antz.ua d a . «Burra alferrik jan»

d a u k a e r o r k i z u n e r a k o bidé a p r o p o s i k . E a o r k i z t i n a o r a i n a r i déla era-

besterik ez d u egiten. M a h a s t i z a i n a k , ordea, ez. d u m o z t e n eta k e n t z e n .

tzen d a d a k i g t t n b a k a r r a . K r i s t a u o n b e l a u n a l d i h a u ari d a e r a b a k i t z e n ,

220

neurri h a n d i hatean, kristau tas una gure artean etorki'/unean izango d e n . Ez. d u g u e z i n e g o n e a n edo u r d u r i t a s t m a n t z u a n erori behar, ezta ñola

gabekerian d u g u n partea onartzea c r a g o z t e n b a d i g u era ahalegin g u z tiak lasaigarri eroso izatcn a m a i t z e n b a d u .

c d o hala «zer c d o zer egitea» b i l a t u a r i n k e r i a z eta b c r e i z p e u i k egin gabe

Ez gaitezcla beti besteen erruak salatuz b i z i da fesusck eskatzen d i -

ere. K g u n g o ("cdedunak o r a i n hertan garena, b o r i x c izango d a , n o l a z -

g i m a . G u r e b e k a t u a z i n r z o t a s u n e z a i t o r t z e k o ausardia eskatzen d u

pair ere, h u r r e n g o b e l a u n a l d i c i helaraziko d i t g u n a .

b i h o t z - b e r i i r z c k o jarrerak, gure bizitza eraberrh/eko k o n p r o m i s o a har-

Rere izaeraz d i o e n a gauza dezala eskatzen z a i o g a u r h l i z a r i : |esu-

r z c k o haldim/.a baita h o r i .

adicrazieko,

D e n o k d u g u geure e g i r c k o a . O i n a r r i b e r r i e n g a i n í i n k a t u k n dr n g i -

K r i s t o r e n g a n ' d i a u i e a - eta b e r e b a l a k o a n « l i u i t u e m a t e n * bastea d a

zarie b a i e r a n r z ahiatzeko p r e m i a d u g u . P r e s a z k o a ela n o r a b i d e z a l d a -

sen

E l i z a izatea, a l e g i a . Joancn

ehanjelioko

hitzetan

e r a b a k i g a r r i e n a , iraganaren u n u r i - m i n a k e d o t a e t o r k i z u n a i v n d u d a -

tzca. B a l i o z k o t z a t c d o u k i ezine/.korzat h a r t u d i t u g u n o i u a n i a k tirzi era

m u d e k m e n d e a n bar cz g a i t z a t e n . B i z i - s e n a ez, B c r p i z r u a r e n E s p i r i -

g u i e bizikidetv.ari n o r a h i d e berri bat e m a n heharrean autkitz.cn gara.

tua d a g i d a r u b e b a r gaitttena. h z d a g o i n o l a k o a i r / a k i a r i k , (edea e r a

Beste era hatera b i z i t z c n ikasi behar d u g u , ez gurc gizarte b c r e k o i b o -

b i z k o r r c a n b i z i ez d e z a g u n o r a i n h e r t a n , t c s t u i n g u r u a noiz. a l d a t u k o

netan ezarri d i i u g u n joko-creelura m o l d a r u z , gizakiaren n a h i s a k o n c -

zaín getatu gabe. H a u s n a i tu/, bidé b e r r i a k bilatuz. eta cbanjelioa

hots

uei e r a n t z u n g o d i c t e n b a l o i c berrien eredua e r a i k i z b a i z i k . O n g i / . u e -

egiteko era crakargarriuk ikasi/. H o r r e k g u z t i a k , ordea, s a u u u a s u n he-

aren gi/ai tea dagoen ¡rtecrarik gabeko k a l e - z u l o b o n e t a n , p t e m i a z k o a

rri batetik e m e b c l i a r d u : Jcsu.sckin h a r r e m a n bi/ia i z a i c l i k , c z i n b e s -

d u g u Jesusen a l e i t a - o i h u a cni/uie.c «bihorz-berritzen ez bazaicte, h i l k o

tcan.

/.arele d e n o k » .

Jesusek Isracli zuzeni/.en d i o n " p i k o n d o antzuaren» parábola abisu

Nalbai/ea l o r i u k o d u g u b a l d i n era botcteisuagoak izatcn saiatu ordez,

garbia da gaurko Elizarcntzai. 1./. gaitezcla allerrikako aicnetan gal. C iurc

g u i e anean hiz.ikidciza indarrsuagoa sonzera irisien bagara. I la/i/, joango

bizitza K r i s t o r e n g a n crrotzea cía «cgirecian b i h o i z - b c r r i t u t a " g a u d e l a

gara, cz, ordea, gero eta handiagoak izango garcktko, t x i k i e n g a n d i k gero

crakusrca da erabakigarriena gara i hauetan.

eta gerruago e g o n g o g a i c l a k o b a i z i k . Z o r i o n í s u a g o izango gara, baina e/ gero ela gehiago re n jabe ¡zango garelako, d a u k a g u n a h o b e t o h a n a tuko dugtilako baizik.

F,7. H A N A M I K O A KR1I IKATZfcA

E/ dago s a l b a b i d c r i k norbera bere e s k a k i z u n a k aldai r i k a i z c r a m u gai/cn b a d a cía b e b a r t s u e n c u b e h . i n a k alde hatera uzten h a d i t u g u a l d i

Kz. d a n a h i k o a k r i t i k a t z c a . Kz. da n a h i k o a haserrer/ea eta gail/ak ele i -

berean. G o z a m e n hutsa b i k u / e n d u e n b i / i b i d e u t i l i t a r i s t a h a u utzi eta

toi'.Hzea, e r a n i z u k i z u n a beti besteei egotziz. E z i n gara c r m g a b c i a s u -

c l k a n a s u n i k gabeko jarrerekin haritsi beharra d u g u , bes le era hatean b i -

nc/.ko «eremu neutralean» k o k a r u . H a i n b a t c t a t a i a , d e n o k gara e r r u -

zi r/en ikasteko. Icstiscn cbanjelioa z i n t z o t a s u n h a n d i a g o z entzutera a u -

d u n . G u z t i o k aitorttt behar d u g u gizarteari sortzen z a i z k i o n gatazka eta

sartti bebarrean gara, beraz.

zuzengahekerietan d u g u n e r a n i z u k i z u n a . B e h a r r e z k o a d a k r i t i k a , z a l a n t z a r i k gabe, b i z i k i d e t z a gizatiarrago bat e r a i k i z ¡oateko. K r i t i k a , ordea, irtizur b i h u r t z c t t da, b a l d i n eta z u z e n -

222

223

B e k a r a r i a k pozez betetzen z i r e n J a i n k o a r e n m a i t a s u n h o n d o g a b e a z m i n t z o zela e n t z u t e n z i o t e n c a n : beraick ere i r x a r o n zezaketcn salba-

ATE ESTUA

m e n a . F a r i s c u c n artean, ordea, gakzetsi egiten zen l i a r e n m e z u a ez e z i k , baita zerga-biltzailcei, e m a g a l d u e i era bekatariei egiten zien harrera ere: ez ote zen a r i , i n o l a z eie o n a r cz zitekeen e r l i j i o - era m o i a l - l a s a i r a s u -

Jerusalemera bidean zihoan Jesús, igarotzen zituen herri eta auzoetan irakatsiz. Batek esan zion:

n c r a k o b i d e a irekit/.cn? K o n t a k i z u n a k d i o e n e z , pertsona ezezagun batek ge ra taxi z u e n i b i l i

-Jauna, gutxi izango al dirá salbattiko direnak?

h a r t a n eta salbattiko d i r e n e z g a l d e t u z i o n : g u t x i i z a n g o al dirá?, asko?,

Jesusek erantzun zuen:

d e n o k salbattiko ote gara?, z u z e n a k bakarrik? Jesusek cz z i o n zuzenean

- S a i a zaitezte ate estutik sartzen. Egia esan, askok sartu nahi

e r a n t z u n g a l d c r a r i . O a r r a n r z i t s u e n a ez d a zenbat salbattiko d i r e n j a k i -

izango dute, eta ezin izango. Ktxeko nagusiak jaiki eta atea itxiz

tca. Jarrera argi eta arduraísuz b i z i t z e a ela e r a b a k i g a r r i a , j a i n k o o n b o -

gero, kanpoan geldituok behin eta berriro atea joko diozue, "Ireki,

rren s a l b a m e n a o n a r t z c k o . H o r i da [cstisck gogoratz.cn digvina d e n o i :

Jauna" deiadarka, baina hark erantzungo dizue: " E z dakit nongoak za-

«Saia zaitezte ate e s l u l i k sarr/en».

reten". O r d u a n , honela hasiko zatzaizkiote: " Z u r e k i n jan eta edanak gara, eta zuk gure plazetan irakatsi izan duzu". Baina hark erantzungo dizue: " E z dakit nongoak zareten. Alde niregandik, gai/.kileok!". O r duan, negaría eta horlz-karraska izango da, Abraham, Isaak eta Jakob ela profeta guztiak Jainkoaren enchinan eta zeuen buruak. berriz, kanpora jaurtikiak ikustean. Asko etorriko dirá sortaldciik eta

sar-

taldetik, iparretik eta hegotik, eta Jainkoaren erreinuko mahaikide ¡ z a n g o . Bcgira, o r a í n azkcneko den zeiibait lehenengo izango da orduan, eta orain lehenengo den zcnhait, azkeiieko" (Eukas I 3,22- 30)

E r r o r i k eteten d u , hórrela, harén m e z u a l a x i s m o r a k o g o n b i d a p e n tzat hartzen d u t e n e n erreakzioa. A i r a r i iscka egirea litzatekc. S a l b a m e n a ez (,1a d e n a b e r d i n zaio ti ( a i n k o a g a n d i k ardeirank gabe jasot/cn d e n zerbait. l'.z d.i aukeraru b a i / u c n p r i b i l e j i o a ere. Ez da n a h i k o a A b r a h a m e n seme edo alaba izare;). E z ela aski Mesías c z a g u t u izana ere. jainkoaren salbamena o n a r t z c k o , sai.iiu egin behar da, b o r r o k a f u , A i taren a n t z e k o i z a n , harén h a r k a m e n a z f i o . [esusek cz, d i t u c s k a k i z u n a k a r i n r z e i i : «Izan zaitezte c r r u k i t s u a k , z u e n A i r a c r r u k i t s u a d e n bezala»; «l'.z gaít/etsí inor era l a i n k o a k ere ez zaituzte gaitz.etsiko»; barkatu «zazpi i n i k i r a n zazpi aldi/,», A i t a k bezala; «Ardura zaitezte j a i n k o a r c n erregetza/ n a harén n a h i . i bcrerzeaz».

E/.

URNA BKRDIN

jesusen «ate estutik sartzeko» g o n h i t a zuzen ulertzeko, g o g o a n h a r t u behar d i t u g u J o a n e i i c b a n j e l i o a n i t a k u i d i t z a k c g u u h i t z h a u e k : « N e u

Jesús jerusalemera bidean z i h o a n . Bere ihüia, ordea, ez zen e r l i j i o - b e -

naiz atea; ate b o n e t a n zebar sartzen d e n a , o n i k i z a n g o da» (Joan 1 0,9).

tebeliarrak egitera tenplura igo o h i ziren erromesena. Eukasek d i o e n e z ,

A t e estutik sartzea «iesusi jarraitzea» d a ; h u r a bezala b i z i t z e n ikastea;

jesús "irakatsiz» z c b i l e n h i r i eta h e r r i x k e t a n barrena. B a z u c o zer adié-

harén g u r u r z e a h a r r u eta h u r a bcrpiz.ru z u e n A i taz Odatzea.

razi j e n d e h a i e i : J a i n k o a g u z t i o i bere s a l b a m e n a eskaintzen d i g u n A i t a déla. D e n o k gande harén b a r k a m e n a onarrzera g o n b i d a t u a k .

224

]esusi j a r r a i t z e - b i d e h o n e t a n ez d u d e n a k b a l i o , cz d a d e n a b e r d i n : A i t a r e n m a i t a s u n a r i leialtasuuez e r a n t z u n behar z a i o . Jesusek ez d u

225

l e g e - z o r r o z k e r k i eskatzen, crabateko m a i t a s u n a b a i z i k , j a i n i í o a t e n t z . u eta senidearentzat. Harén deia, h o r r e g a t i k , e s k a k i z u n - i t u r r i da, ez est u U i s u n - i t u r r i . Beti z a b a h k d a g o e n atea d a (esos, ínoi k ezin d u i t x i . . . g e u k cz hada, h a l d i n eta geure b u r u a k l i a r e n b a r k a m e n e r a ixteti b a d i -

egttea eskatzen d u norbera bere b u r u a r e k i n koherentzia/. hizit/eak. Pertsona ez da bere h e k i u t a s u n - b i d e a n gara tzen uko-egíte h o r i o n a r t u ezea n . E g i a ere bada b i z i t z a . B i z i t z e a k zcntz.ua d u , n o r h e r a k egia maite eta

tugti.

bilatzeaz g a i n , haren arzetik d o a n e a n . I I o r i e k , o r d e a , a h a l e g i n a eta d i z i p l i n a eskatzen d i t u ; gure n o n a s u n a dcsitxtiratzen d u e n eta raltsukeKSALOI

riaz.ko b i d e t i k eramateii g a i t u e n hainbeste gcztir era a z p i j o k o r i u k o egi-

G O G O R R A

tea. F z i n e z k o a egingo zaigu b i z i m o d u ¿entzuzko bat gauza tzca, era jesusen esakürik g o g o r r c n e t a k o a d u g u , z a l a n t z a r i k gabe, o n d o r e n g o a e g u n g o gizakia/en b e l a r r i e n t z a t : «Saia zaitezte are e s n u i k sartzen». Z e i n da e h a n j e l i o e t a k o

a h o l k u h o n e n csanahia gaur? K r i s t a u t a s u n

h o r r e l a k o j o k a b i d e c i u k o egin ezean. B i z i t z a m a i t a i z e a d a . Agían g a u ¿a asko l o r t u k o d i r u , hete b a i t a n irxita, bcrc h a n d i n a h i c n m c n t l e bizi denak; bere b i z i t z a , halerc, p o r r o i a

i l u n era L n d e r i a r s u batera i t z u l i b e h a r ote d u g u ? Berri/. ere m o r a l i s m o

izango d a . (¡eurekoikeriari, i n b i d i c i eta ci resumiuei u k o egitea eskatzen

estilaren b i d e e t a t i k a b i a t u behar ote dugu?

d u niaitat/.eak. U k o - c g i t e h o r i e k gabe ez dago m a i i a s u n i k cía, m a i r a -

hz da erraza jesusek d a r a b i l c n irudiaren asinoa zeharv asmaizca. I l o r i ulertzeko era arrunt desberdinak diruzte adituek. B a i n a denak dato/ bat c.saican, bak'oit/ak a l u l e g i n a eta b c h a n e z k o n k o a k e g i n ditzala cskat/.cn d u e l a jesusek, b i z i t z a o n i k a i c r a t z c k o e/ínbesteko jarrera gisa E z i n z i t c k e c n b c s i c l a i z a n . E d o z e r o n a r t z e n d u e n gizarte h o n e k ahaztu e g i n d u e l a d i r u d i e n a n e n , ahalegina cía d i / i p l i n a e z i n b e s l c k o a k dirá. Fz. dago beste b i d e r i k . N o r h a i r c k bere burur/apena atseginen era g t i s t u k o gauzen b i d e t i k bilarz.cn b a d u , laster asko o h a r t u k o da gero eta

s u n i k gabe, cz dago p e r t s o n a r c n g a r a p e n i k . Biz.iiz.a oparia d a , b a i n a baita e g i n k i z u n a ere. E)uinrasun.i eskatzen d u pertsona i/atcak, baina b a i l a lana ere. Kz dago h a n d i i a s u n í k , e s k u z a b a h a s u n i k gabe; cz d a g o a.skarasnnik, n e k c r i k gabe; ez dago biz.ii/ai ik u k o r i k gabe. Z o r i o n a ei r a z i a s u n a r c k i i i nahastea d a cdozer onarrzen d u e n gizarte h o n e n akaisik l a r r i c m takoa. S c r i o c i s u n osoa goidet/en d u ¡esusen oharrak gurc e g u n o i a n e r e U k o r i k egin gabe, cz da cz h e m e n g o b i z i t z a , ezta b c t i k o a ere i r a h a z i c n .

nekezago zaiola bere b u r i l a r e n jabe izatea. Inork cz d u benetan h a l i o z k o h c l b u r u r i k l o r t z e n b i z i t z a n , u k o r i k eta n e k c r i k gabe. U k o - e g i t e a k cz d u esan n a h i , hálete, n o r h e r a k bere b u r u a r i z e n t z u gabeki kalte egin behar d i o n i k , ezta osasuntsu bizifzeak d a k a r r e n alele atsegingarria gakirazten d e n i k ere. M o d u d u i n eta i x ü k o n e a n b i z i ahal i z a t e k o e g i n beharreko u k o a k o n a r t z e a d a eskatzen d e n a . Izan ere, benetako b i z i t z a , esate b a t c i a k o , a r m o n í a d a . Sinesten eta egiten d u d a n a r e n a r t e k o k o h e r e n t z i a . Ez. da b e t i erraza izaten n o r h e raren a r m o n í a h o r i lor tzca. K o n t z i e n t z u k dioenaren aurka d o a n a r i u k o

226

Z O R R O T Z AI A I R R A h l K A l ?

B a d i r a Jesusen c s a l d i b a t z u k , d u i e n e g i a z k o t e s t t i i n g u r u a u i r a k u r r i ezean, ebanjeho guztia l a r r i k i i t x u r a g a b c t z c r a eraman

gaitzaketenak.

Morí sla h a i n c z a g u n a k z a i z k i g u n h i t z l i a u e k i n gertatzcn d e n a : «Saia z a i icztc ate estutik sartzen», zeren eta, Jesusek eskatzen d u e n egiazko errad i k a l t a s u n e r a e r a m a n ordez, c b a n j c l i o a i e n a u r k a d a g o e n zorro/hería estu eta zurrún bat ezarri n a h i izatera bideratti haikaitzakete.

22?

A s k i argia d a Jesusen pentsaera jatorra, L u k a s e n t r a d i z i o a k jasotzen

ATE

ES'EUA

d u e n e z . S a l b a m e n a r i b u r u z galdezka d a r o z k i o n j u d u e i , b o r i ez déla a u t o m a t i k o k i gertarzen d e n zerbait adierazten die Jesusek. L z d a aski

B a d i r a ebanjelioetan g o g o r eta deseroso egiten z a i z k i g u n esaldiak eta

A b r a h a m e n seme c d o alaba izatca. L z i n b e s t c k o a da Jesusen m e z u a eta

g u k , ia o h a r k a b e a n , gure g u s t t i k o parentcsi artean g o r d e r z e n d i t u g u -

cskakizLin s a k o n a k onartzea.

nak era, g e h i e g i ' k e z k a cz g a i t z a t e n , ahaztu ere egiten d i t u g u n a k . I l o -

Ciiza talde bat i r u d i k a t z e n d u Jesusek are estu baten aurrean b i l d u t a . Saiatu ezean, ezingo d a i n o r h a n d i k sartu. E b a n j e l i o a r e n aretik sartzeko a h a l e g i n i k e g i n ezean, s a l b a m e n c t i k at gera l i t e k c c d o n o r . A t c r i k sartzeko ahalegina cz ila z o r r o z k e r i a estu, nckagarri eta, azken f i n c a n , a n t z u a ; Jesusek berak gaitzetsi z u e n h o r i hainbat aldiz fariscuen

rietako bat d u g u , czbairik gabe, gaur Jesusen a h o t i k e n t z u n d u g u n hati: «Saia zaitezte ate estutik sartzen». G i z a r t e tolerante eta c d o z e r o n a r r z e k o prest d a g o e n haterantz goaz eta h o r r e k , ñola ez, a l d c r d i b a i k o r eta aberasgarriak d i t u e n arren, z e n h a i t c k «moralaren ¡nboluzioa» d e i t z e n d u t e n a ere eragiten d u .

aurrean. jesusek, oso bestcla, erradikaltasunera deitzen d u —«erradikal»

( ¡ e r o eta p e r m i s i b i t a t e j u r i d i k o h a n d i a g o a ari ela nagusi tzen h a i n b a t

l a t i n e k o «radix-etik» dator, eta «erro» esan nabí d u c t i s k a r a z - , era

a l o r r e t a u : senar-emazteen arteko desleiahasuna, a b o r t o a . . . eta lege z i -

b i h o t z a r e n n o r a h i d e a e r r o t i k aldatz.cra g o n b i d a t z e n g a i t u , Jainkoaga-

h i l a jasanberagí) egirean, «hut.saldi morala» s o r t z e n d a halabcbarrez,

u a k o eta senideenganako m a i t a s u n a r i l e h c u t a s u n osoa e m a n e z b i z i g a i -

o k e r e r a b a k i z , j o k a b i d e a g i d a t z e k o lege z i b i l a h a r t u d u t e n e n artean.

tezcla c s k a t u z .

M o n d a r e n k r i s i a k , a l a b a i n a , susrrai s a k o n a g o a k d i t u . «C¡izaki a m o -

B i h o i z - b e r r i r z e h o r i ez d a ezer teorikoa, gurc eguneroko j o k a c r a n o n -

rala» dei genezakeen p e r t s o n a - m o t a berri bat ari ela sorrarazten egungo

d o r i o r i k cz dueña. L k i n t z a r a k o i r i z p i d e a k h a n k a z gora jartzen d i z k i g u n

gizartea. K o n t s u m o - i r r i k a k m o r a l a r c n m u i n a a h u l t z c n d u , gauzen ba-

erabakia d a , beste cía bateko j o k a b i d e a eskatzen d i g u n a : p e r t s o n e k i n ,

l i o a jartzen d u lehen m a i i a n eta p o b r e i u egiten d u pertsímen i z p i r i t u a .

g a u z e k i n eta J a i n k o a r c k i u h a r r e m a n a k izatcko era berri bar, alegia.

S e r i o t a s u n osoz b a i t z e n d a f u m s e z k o ez d e n a eta alde batera u z t e n o i -

L b a n j e l i o a r c n m e z u a e d u k i r i k gabe ttztcko eta Jesús giza jakitatea-

n a r r i z k o a . Pertsona gauza tigariten artean galtz.cn d a eta utzi egiten d i o

ren m a i s u k a x k a r b i h u r t z e k o a t r i s k u a u eror gairezke, dei e r r a d i k a l h o -

a r i m a k . «Garatzcn j o a t e k o a u k e r a eskasa d u t e h a l i o m o r a l c k m a s a

rri e n t z t m g o r egiten h a d i o g u : eskantialu handirík gabe b i z i t z e n i r a k a -

b i h u r t u d i r e n gizakietan» (López Ibor).

csiko d i g u , b a i n a b a i l a e s k a k i z u n h a n d i r i k gabe c í e .

L e h i a erasokorrasun b i h u r t z e n d a . A h u l d u egiten dirá pertsonen ar-

A t e t i k sartzeko dei e r r a d i k a l h o r i , bestalde, ate b o r i Jesús bera déla

t e k o h a r r e m a n a k . Irahazialc dirá c k o i z p c n a r e n k e z k a nagusi eta b a k a -

o h a r l z e r a k o a n s o i l i k e n t z u n litekc era z u z e n c a n . «Ncu naiz atea; ate b o -

rra. M a i t a s u n a degradaru egiten d a eta sexualitatea k o n t s u m o - p r o d u k t u

netan zehar sartzen d e n a , o n i k i z a n g o da» (Joan 10,9). Jesusen deíak,

bat izatera m t i g a t z c n .

h o r r e g a t i k , tirabira sortzen t i u , b a i n a ez l a r r i t a s u n a . E z d a a z t o r a m e n -

B a i n a b a d i r a , h a i n j u s t u ere gizarte h o n e t a n , «ate estutik» sartu be-

i t u r r i , c s k a k i z u n - i t u r r i baizik. O n g i d a k i kristauak barkamenera b i d e a n

ha rrekoaz jabetzen ari d i r e n g i z o n - e m a k u m e a k ; hatien i r i t z i z , gainera,

beti z a b a l i k d a g o e n atearen b i l a d a b i l e l a : J e s u k r i s t o r e n h i l a , alegia.

h o r i ez d a x e d e r i k eta z e n t z u r i k g a b e k o m o r a l i s m o a h u l bat, j o k a e r a z o r r o t z eta a r d u r a t s u a b a i z i k . H o r i x e da m a i t a s u n a l e i a l t a s u n c z b i z i tzen a h a l c g i n t z c n d i r e n e k , gero eta gauza gehíagoren jabe izatcn l e h i a t u

228

229

ordez, besteclan pentsaruz jokatz.cn saiatzen d i r e n e k , ongizatearen m o r r o i i z a n gabe, eíkartasun-senez b i z i d i r e n e k z e h a r k a i z e n d u t e n atea.

h u r r e r a t z c k o b i d e r i k o n e n a elkarri/keta eta e l k a r r e k i k o i r e k i r a s u n a d i relako b a i z i k . h g o c r a agerian gcratzen d a , ordea, b o r r e k i k o r i k ez d a g o e n e a n . T o l c r a n t z i a píaruak e g i n , b a i , b a i n a z o k o r a i z c e t a bereizte b e r r i a k s o r t z e n

ZF.R

'I'OLEIUNT7,lA-MOIA?

dirá; d e n e n g a n a k o begirunea aipai/cn d a , baina itzala k e n d n cía irri egiten zaio Liibarazti egiten d u c n a r i . Ñola u l c r d a ñ c k e , bcsiela, bere iza-

l o l e r a n t z i a k goi m a i l a k o p o s m a d a u k a menelebaldean, gehien esti-

eia toleranrea d u e l a a l d a r r i k a t z e n d u e n gizarre berean b e r r i z ere x e n o -

m a tzen d i t u g u n b e r t u i e e n a n e a n d a u k a g t i . H o r i baieztatzen dute i n -

f o b i a c r n c i z c a edota ei l i j i o - g a i a k isckaz. h a r i z c r a eragilea a l d i berean?

kesta g u z t i e k . C e r o era hedatuagoa dago gaur egun toleranrea ¡zalea-

( l i z a k i a r c n i z a i onena bilatzeko nahia egon o h i da bcri cgiazko to-

ren giza b a l i o a . B c l a t m a l d i gazteek ezin dute e r a m a n i n r o l e r a n t z i a edo

l e r a i u z i . u e n d í n a m i k a n . l o l c r a i i t c ¡/.atea hizkctai/ca d a , e l k a n v k i n b i -

besteari errespeturik ez ¡zarca.

latzea, c i o r k i z u n b o b e a c r a i k t t / c a , i n o r m e s p r c i x a t u eta l>azteriu

Po/.fckoa da giz.artcko g i r o berri b a u , m e n d e c t a k o i m o l c r a n t z i a r e n

gabe; cz d a a r d u i a k uztea, balotcak ba/tert/ca, c s k a k i z u t i m o r a l a k

era b o n x a k e r i a r c n o n d o r e n , are gehiago askotan erlijioaren e d o i a d o g -

ahaztea. jesusek ><a(e csturik» s.utzeko e g i t e n d i g u n d e i a k ez d u z o -

maren i/enean egin izan d e n e z . B e r e b i z i k o a s i i n d u a ematen d i o g u r c

n o z k e r i a ernegatu eta a u t z u a i c k i n i n o l a k o zei i k u s i r i k . ( ¡ i z a k i a r i d a -

k o n r / i c n i z i a r i M i g u e l D c l i b c s e n FJ. hereje iiezalako n o b c l a bíkaina ira-

g o k i o n bizieia l i u i n o i o r e u eskakizun askotan aski larriak ahaztu

k u r t z c a k ; p o z h a n d i a s c n t i r z c u d u g u b i h o t z e a n t o l c r a n i z i a r i cía p e n -

gabe b i z i t z e k o deia d a .

i s a t z c k o askaiasunari cskaiuiz.cn d i z k i o n hitz. kartsuak ¡rakurizcan. H o r r e k cz d i g u galarazten, balcrc, b c r i u t e eta giza c r e d i i b a i n o gehiago, b a l o r c c k i k o ardtiragabckcriu edota giza p r o i e k i u o r o r e k i k o axolagabekeria den «toleramzia» m o t a b a t e k i n k r i l i k o izatea: pertsona o r o k gogoak e m a t e n díona pentsa eta egin dezake, axola g u t x i b a i l u n o r k bere b i z k z a z egiten d u e n a k . I l o r r e l a k o «loleramzia» sortz.cn da, o n a eta txarra bereizteko o i n a r r i garbirík ez dagoenean edota e s k a k i z u n m o r a l a k desagcriura d a u d e n e a n , n a l i i z g u r x i c n e k o a r c n a z p i i i k m a 11 ten tzen d i renca n . E g i a z k o l o i c r a n i z i a cz da, cz ^ n i h i l i s m o morala», cz. z i n i s m o a , ezta balioen egungo gainbeheraren aurrean axolagabea izatea ere. Bestearen k o n t z i c n t z i a r i begirunea izatea, giza balote o rotara z a b a i i k egotea, g i zakia gero eta d u i n t a s u n b a n d i a g o z aberasten d u e n g u z t i a r e k i k o i n t e resa agertzea, h o r i g u z t i a d a t o l c r a n t z i a . T o l e r a n r z i a balote h a n d i bat d a , ez egia o h j e k t i b o r i k eta i n o l a k o m o r a l i k ez l e g o k e e l a k o , borietara 231 230

z c h a z t e n d u L u k a s e k . Jesusek, hala ere, aske s u m a r z e n d u bere b u r u a , l e h e n p o s t i l e n b i l a d a b i l t z a n e i k r i t i k a egiteko ez ezik, baita g o n b i d a t u

DOAN

ducnari aurrerautzean nortzuk g o n b i d a t u behar d i t u e n aholkatzeko ere.

BeKín batean, larunbatcz, fariseu-buruetako baten etxera joan zen Jesús bazkaltzera, eta fariseuak zela tan zegozkion. Ohartu zen Jesús gonb í d a t u e k mahaiko lehen janlckuak hartzen zituzrela, eta

aholku

hauek eman zizkien: -Ezteietara gonbidatzen ¿aiuiztenean, ez jarri mahaiburtian, zu baino gonbidatu ospetsuagoren bat izan daiteke eta; hala balitz, biok gonbidatu zaituztenak etorri eta esango lizuke: " Utzi tokia hom"; orduan, azkeneko lekuan cseri beharko zenuke lorsagorritan. Alderantziz, gonbidatzen zaituzteneau, jarri azkeneko tokiaii, gonbidatu zaitucnak, datorrenean, esan d i ezazu n: "Adiskide, igo gorago". H ó r r e l a , oso toki onean geraluko zara mahaikide guztien aurrean. Zeren eta bere burua goratzen d u e ñ a beheratu egingo baitu Jainkoak, eta bere burua beheratzen dueña, goratu".

«Ez g o n b i d a t u zeure a d i s k i d e a k , ezta senide, a h a i d e e d o a u z o k o aberatsak ere»:. Bai al d a , ordea, ezer b i d e z k o ela bere/koagorik maite g a i t n / t e n e k i k o h a r r e m a n a k esmtzca baino? Jesús berak ere ez al d u b o r i bera egin Lázaro, M a r r a eia M a r i a , B e t a n i a k o bere l a g u n e k i n ? Z e i n izan behar d u e n k o i u u a n ere adierazten d i o Jesusek u n e berean: «Cionbidaru behartsu, e l b a r r i , herrén eta ¡tsuak». B c h a r t s t i e k ez d u r e z e r e k i n e r a n t z u n g o n b i d a p e n a r i . E l b a r r i , herrén era i i s u e n g a n d i k e z i n ski ezer espero. 1 lorregatik ez. d i u i ¡nork gonhidac/en. í l o r i ez al da nórmala era saihesrez.ina? Jesusek ez, d i t u atzera botat/.en l a m i l i a k o m a i t a s u n a edota a d i s k i d e h a r r e n i a n a k . O n a n / e n ez d u e ñ a d a h o r i e k i z a i e a beti l e h e u t a s u n e z k o h a r r e m a n a k , a b a n t a i l a g u z t i a k d h u z i c n a k edo b a k a r r a k .

Eta gonbidatu zuenari esan zion: - B a z k a r i edo aíariren bat ematean, ez gonbidatu zeure adiskideak, ezta senide, ahaide edo auzoko aberatsak; zeren beraíek ere gonbidatu egingo zintuzkete, ela, hórrela, ordaina hartuko zenuke. A i tzitik, ototdu bat ematean, gonbidatu behartsu, elbarri, herrén

G o n b i d a t z . a i l e a r i galdegite h o r i x e d a , h a i n z u z e n , t x u n d i t u r i k uzten g a i t u e n a . Jesusek h i t z errazetan erakusten d i o ñola bebar d u e n j o k a t u :

eta

itsuak. Zorionekoa zu orduan, ez baitute zuri ordaintzerik! Zdnizoak piztuko direnean jasoko duzu ordaina ( L i d i a s 1 4,1.7 - \A).

Jainkoaren

etregeizaren d i n a m i k a n sari/en d i r e n e i eta m u n d u g i z a k o i eta a n a i i u s u n e z k o a g o a b i l a t z e n d u t e i i e i zera g o g o r a l z e u d i e , intereseko barre m a n e i a n gizarte k o n b c n r z . i o n u l i x m o c n a u r r e i i k jarri behar déla bel i behartsu eia babesgaheak o n a r r z e a . B a i al dago eskuzabaltasimez b i z i t z e r i k ? M a i ta al litekc, t r u k e a n ezer espero gabe? Ez d i l z a g u n gcurc b u r u a k e n g a i n a . Z a i l a gertatzen z a i g u , ia b c r i , d o a k o i a s u n a r e n b i d e a . I l o n a k o e n a n t z e k o gauzak ikasi behar dirá: e m a n asko espero gabe, b a r k a t u ia ezer eskatu gabe, e r a m a n h a n -

TRUKEAN

Í ZER ESPERO

<;ABF.

d i k o izan arseginetik g u t x i d u r e n c k i n , besteci o n egitea b a k a r r i k b i l a tuz Jagtmdu.

O t o r d u batean i k u s t e n d u g u , o r a i n g o a n , Jesús, esktiaídeko fariseu n a gusietako batek g o n b i d a t u t a . E t a fariseuak zelatan z e g o z k i o l a etengabe,

232

B e i i a h a l k o d u g u gure interesak a p u r bat m u r r i z t u ; n o i z e a n b e h i n abantaila t x i k i b a t z u c i u k o egin; alaitasuna e m a n , h o r r e n beharrean b i z i d e n a r i ; gure d e t i b o r a r e n apur bat besteei e s k a i n i , beri geuretzat g o r d e 233

gabe; d o a k o zerbit/u txikiecan l a g u n d u . G o n b i d a t u d u c n a r i zeta esatera atisartzen d a Jesús: « Z o r i o n e k o a z u o r d u a n , ez b a i t u t e ztiri o r d a i n t z e rik!». l a erabat ahaztua d u g u z o r i o n t a s u n hau eta, o n d o r i o z , kristau ask o k c z d u b o l a k o r e n a i p a m e n i k c t u z u n ere e g i n i n o i z . {esLiscnixat oso k u t u n a d e n m e z u a jasotzen d u , ordea: « Z o r i o u e k o a k besteentzat b i z i d i r e n a k , s a r i r i k jaso gabe. Z e r u k o A i i a k s a r i t u k o d i i u » .

O n g i d a k i h o r i c z déla o h i k o a . ' ' B c h a r t s u e k " cz d u t e b a l i a b i d e r i k n o l a - b a l a k o d u i n t a s u n e z etantztttcko. «Elbarri, herrén era itsuek» ezin d u t e , ez dago besterik. 1 Ioriek dirá, h a i n z u z e n , c l k a r t e k o o t o r d u e t a tik k a n p o geratzcn d i r e n a k Q u m r á n - g o e l k a r t e a n . Z e n t z u belez ari da Jesús. M o n i h u r h i l e t i k j a r r a i i z e n chonarentzat cz d a Icheniasunczkoa aberatsekiko h a t i c m a n e i abantaila e m a l c a , ezta, bebartsuak ahazurz, k i m i l i b e l c b c b a r r e i edo g i z a n e - k o n b e n r z i o n a l i s m o c i kasu egitea c í e . B c b a i i s u c n e k dure l e b e n t a s u n a b i z i t z a n

Ji:SUShN

HAUTUA

l/.AN ZT,N

[ainkoaien

b i b o i z a f i a d i tlagocnaientzar. Jesusek bebartsuenen alde h a r i n a zuen erabakia bere birzetan e n t z u n

K o n t z i l i o o n d o k o urteetan asko h i t z c g i i c i i zen «behartsuen a l d e k o Icb e n t a s u n c z k o erabakiaz». A s k a p e n - i e o l o g i a b i z i r i k z e g o e n . S e n r i b c r a -

o n d o r e n , ezin utz dezakegu alde barcia gurc c r a n r z u k i z u n a . h r a b a k i bat h a r t u heharrean gara jesusen b'.bzan: harén h i i z e n m e z u a eskuz.abaha-

tasun herria s u m a t z e n zen E l i z a n ; b a z i r u d i e n c b a n i c i i o a r e n deia e n -

stin osoz gauzaiz.cn saiatz.cn gata ala u k o egiten d i o g u Jesusi

t z u t e k o erabakia h a r t u g e m i d a b c n e l . i n k r i s t a u o k .

i z a n g o d e n Id iza ¡zalean; cz. d a g o beste i r i e n h i d e r i k .

Jeial

G a u z a k , zoritxarrez, a k l a t u z j o a n dirá, «hehartsuen a l d e k o erabakia» a s k a p c n - t e o i o g i a k o pentsalariek asmatutako ela K r r o m a k zuzentasunez gairzetsíiako hizkera arriskutsua déla pentsatz.cn d u askok eta askok. hz.

Bl-'MAU'ISUAK GONI51DAI U

d a hala. B e b a r t s u c n a l d e k o Icheiitasune/ko erabakia Jesusi oso b a r r u tik arera z i t z a i o n m e z u a d a . I tikaseu arabera, h o n a k o . i k izan ziren |esuseii h i t z a k : <dWkarí c d o aíariren

bat e m a t e a n ,

cz g o n b i d a t u zenit- a d i s k i d c a k , ezta s e n i d e ,

ahaide etlo a u z o k o aberats.ik ere; zeren b c i a i c k ere g o n b i d a t u egingo

Jesusek oso b c s i c l a k o h i z i e r a e r a m a n z u e n . lúa era berri cía iraultz.aiIc.tn biziiz.cra g o n h i d a u u a dago leiahasunez jarraitu n a h i di<«ia, hau tía, i n g u r u a n i k u s t e n d u g u n «ohiko» erarekin k o n i r a e s a n e a n dagoena g a u za izera.

b a i i z i n i u z k e i e eta. hórrela, o i d a i u a h a r t u k o z e n u k e . A i t z i i i k , o i o r d u bat

Ñ o l a ez gara, batía, barrí cía z n r e g i n da g c r a t u k o , b o r r e l a k o hiiz.ak

ematean, g o n b i d a r u behartsu, e l b a r r i , herrén eta itsuak. Z o r i o n e k o a z u

e n t z u i c a n ? «Bazkari etlo aíariren bar e m a t e a n , cz. g o n b i d a r u zeure

o r d u a n , ez. b a i t u i c z u t i o r d a i n t z e r i k ! Z . i n i z o a k p i z t u k o d i r e n e a n jasoko

a d i s k i d c a k , ezta senide, ahaide edo a u z o k o aberatsak ere; zeren beraick

d u z u ordaina».

ere g o n b i d a t u e g i n g o b a i t z i n i u z k c t e cía, hórrela, o r d a i n a h a r t u k o ze-

Serio barrz.ckoak ore, Jesusen hitz. probokatz.aile horiek? Serioski csa-

n u k e . A i t z i t i k , o t o r d u bat ematean, g o n b i d a t u behartsu, elbarri, herrén

nak dirá ala e n t z u l e c n artean zirrara c r a g i l e k o penrsatuak? Baztcrtttak,

era itsuak. Z o r i o n e k o a z u o i d t i a n , cz. bairute z u r i o r d a i n t z e r i k ! Z i n t z o a k

z o k o r a t u a k eta babes gabeak g o u b i d a t z e a z a r i d a Jesús. H o b a k a b c e i es-

p i z t u k o d i r e n e a n jasoko d u z u ordaina».

k a i n i zaie bcra, hain zuzen ere, G a l i l e a k o h e r r i x k e t a n b u r u - b e l a r r i i b i l i denean.

234

O h i k o a ez d e n d o b a i n t a s u n e z eta p o b r e e n g a n a k o arreta/ b i z i t z e r a g o n b i d a t z e n g a i t a , ] \ i i tekac/era e g i t e n z a i g u d e i , g u z t i e k i n zo/retan

235

d a g o e n gízajoa u m i l i a t u z h a d a ere, b e t i z o r r c n k o b r a n t z a b i l a t z e n d u -

egttttetan zehar b u r u t u d u g u n a g a t i k «interesak eskatzen ditugu», cz d a -

t e n e n Iogika h a u t s i z b e b i n g o z .

kigtt-eta beste era hatera j o k a t z c n .

A s k a t a s n n e z k o , d o h a i n t a s u n e z k o eta s e n i d e - m a i r a s u n e z k o i z p i t i t u

H a l a ere, d o a n e m a t e n asmatzen d u g u n e a n izaten d i t u g u b i z i t z a k o

h e r r i a o i n a r r i d u t e n g i z a h a r r e m a n a k d i t u g o g o a n Jesusek: beti habes-

t a r t e r i k b i z i eta g o r e n c u a k . G e u r e h u t u a k c s k u z a b a l c z e s k a i n t z e n d i -

gabeak baztertuz h u k a t z e n d u e n sistema h o n e n b a i t a k o jokaeta a r r u n -

t u g u n c a n b a k a r r i k dasra d a i t e z k e m a i t a s u n a , p o z a , e l k a r t a s t m a , e l -

rarekin k o m r a e s a n e a n dagoen i z p i t i t u herria dakar.

k a r r e k i k o k o n f j a n i / a . I l o n e l a d i o G r e g o r i o N a z i a n z o - k o a k : «Jainkoak

Harén b i z i t z e k o erari jarraitzera d e i t u a k i k u s i behar d i t u g u gure b u -

bere i r r a d a t z e a r c n a h e s k i r i e g i n d u g i z a k i a - eta, z i n e z , d o a k o m a i t a -

ru ak Jesusen j a r r a i t z a i l e o k . H a u da gure e g i t e k o a : Jesusen a m a s a h e r r i

s u n desinteresarua i r r a d a t z e n d u e n e a n agertzen da g i z a k i a bere go-

h o r i h i s t o r i a n txertatzea; d i r u a r e n eta p i l a t z e a r c n Iogika herekoia gc-

rencan.

zttrtatzea. Kz d u g u aldaketa i k u s g a r r i r i k l o i t t t k o bat-batean. B a i n a e l -

Z e r g a t i k ez. gai a cskuzahalagoak, beren alde egiten d u g u n h o r i i n o i z

k a r t a s u n e z k o , d o h a i n t a s u n e z k o eta s c u i d c t a s u u c / k o gure j o k . i h i d c a i e n

i t z u l i e/.ingo d i g u t e n c k i n ? Kziti ote g i n t e z k e , b a k a r d a d e a n eta l a g u n -

b i d e z , g e u r c k o i k c r i a z k o portaerak k r i t i k a i u k o d i t u e l k a t k i d e t z a osa-

izarik gabe bizi direnengana h o r i e n onean bakarrik pentsatuz, hurreratu?

s u n i s u a r e k i n hateta e/inak d i r e l a k o .

( ¡ t i r e interés htitsetan m u r g i l d u r i k b i z i b e h a r ote d u g u beti?

(esusi gertutik jarrairzen d i o n a k b a d a k i bere j o k a b i d e a zentzngahea, deserosoa era e r a m a n ezina déla g e h i e n g o a i e n «logikarcn»

M o t a gti/tictako g o z a m e n eta atscginak l o r t z c k o abaleginak egitera

arahera.

jarriak, a u s a r t u k u ote gara g u i e heharrean d e n a r i d o a n emateak gor-

Baina b a d a k i , era berean, gizakiaren b e i i k o salbabidearen n o r a h i d e a ari

d e t z e n duen z o r i o n c / k u t u b a i n a b e n c t a k o a dastatzera? Jesusen jarrai-

déla e r a k u s t e n bere k e i n u apal h o r i e n hitarte/..

rzaile z i n t z o izan zen (.liarles l V g u y - k argi eta garbi z e t i k a n , «galtzen d u e n a k irabazteu d u e l a - " b i z i t z a n .

D O A N

DOAKO

MAITASUNA

bat.

K l k a r t a s u n - g a i t a s u n i k gabeko pertsona ari d a m o l d a t z e n egungo g i -

« O t o r d u bat e m a t e a n , g o n b i d a t u b e h a r t s u , e l b a r r i , herrén eta itsuak.

zartea: k o n t s u m o zalea, b i h o t z kaskar eta b c l m u g a esttikoa, cskuzabal

Z o r i o n e k o a z u o r d u a n , ez haitute zuri ordaintzerik!». l . g i a esan, oso gai-

i z a t c k o g a i t a s u n i k gabea. A d i s k i d e t a s u n a eta m a i t a s u n a berak ere, i n -

tza egiten zaigu h i t z h o r i e k ulcrt/.ca, d o h a i n i a s u n a r e n hizkera arrotza

teresan era g e u r e k o i k c r i a r i b a l d i n t z a t u i a ageri z a i z k i g u m a i z .

Bada k r i s t a u o k ez i k u s i a i c i i a egin d i o g u n Jesusen «zoriontasun»

eta ulertezina egiten baitzaigtt o r a i n .

H o r r e g a t i k gerraizen z a i g u g o g o r r a Jesusen g o n b i d a p e n h a r r i g a i r i

Ia ezer ez d a g o d o a n gure arteko «edukitzearen zibihzazioan». I )ena

h a u c n t z u t e a : «Bazkari c d o aíariren bar e m a r e a n , cz g o n b i d a t u zeure

e l k a r t r t i k a t z e n d a , edo m a i l e g a t z e n , edo z o r r e t a n jaso eta e x i j i t z e n .

a d i s k i d e a k , ezta senide, ahaide edo a u z o k o aberatsak ere; zeren beraiek

I n o r k ez d u sinesten « e m a t e a k hartzeak b a i n o z o r i o n gehiago d a k a -

ere g o n b i d a t u e g i n g o b a i t z i n t u z k e t e eta, hórrela, o r d a i n a h a r t u k o ze-

rrenik». O r d a i n d t t a k d i r e n z e r b i t z u a k b a k a r r i k e s k a i n t z e n d i t u g u , eta

n u k e . A i t z i t i k , o t o r d u bat e m a t e a n , g o n b i d a r u b e h a r t s u a k . . . » .

236

237

G u i e jokabidearcn azken egia haiKnart/cra gonbidatzen gaitu Jesusek.

Reti bere interesa b i l a t z e n d u e n p e r t s o n a b e t e k o i a r e n o h i k o joera i/au baitaiteke, izan ere, maite g a í t u e n a maítaizea eia adeiesu z a i g u t i a r c k i n adeitsu izatea. H u t s e g i r e h a n d i a litzarekc, ktgunen eta í.imiliariekoeu

ZENTZUZKOAK IZAN espamian

e g o k i m o l d a t / e n naixela-cta, eskuzabalez maitat/.cn d i t u d a l a tiste i z a tea. IVrekoiak ere asko •(maite-» d i t u beta tnaíte d u i c i u k . Ñire heharrean

Jende talde handiak zihoazen Jesusekin; honek, beraiengana itzulirik,

e g o n daitekeen bat ropa dezadanean, aurrera egin gabe, harengana b u -

esan zien:

rrera t zea eskatzen d u h u r k o a mahat/eak.

- N o r b a i t e k nirekin etorri nahi badu eta ez banau ni bere gurasoak,

G u z r i e k a h u l era babesgabeenetan p e n t s a t u k o z u k e t e n gizartea c r a i -

emaztea, seme-alabak eta auai-arrebak eta bere burua ere baino mai-

kitzea n a h i izan zuen Jesusek. b'.gungoarekin i n o l a k o ant/ik ez. lukeena,

teago, ez daiteke izan ñire ikasle. líere guniizea hartu eta ñire ondo-

bcra/; h a u d a . g e h i e n ordainr/.en digeina m a i t a t u órele/., g e h i e n b e h a r

ren ez tlatonena, ez daiteke izan ñire ikasle. Izan ere, zuetako nork, do-

g a i i u e t i a m . i i t a i / e n i r a k a t s i k o l i g u k e e n g i z a n e a . ( ) n tía geure huruart

ñ e a egin nahi badu, ez ditu aldez aurretik eseii ela gastuen kontuak

z n i t z o i a s u n e / , zer d e n hesteengana l u u iciai/.cn g a i c n c a n b e n c i a n b i -

atei atzen, bukatzeko adina ha ote duen ikusteko? Réstela, zimenduak

1 ai zen d u g u n . ) . gaideizea. lita /er da b i h t z c n d u g u n , Í : c m . n c a .da dar

harto ondoren buka ezin izango balo, ikusiko hikeien guztiek barre

rzea?

egingo liokete, esanez: " H o n a k o hau eraikit/cn hasi buen ela ezin izan tlik a n u i i u " . l,do zein erregek, beste baten kontra geirara joan mdii badu, e/, du aldez aurretilí eseri eta begiratzen, ea hainar mila gizon aski dituen liogei milarekin kontra datorkionari aune egiteko? Eta ezetz ikusten badu, bestea oraindik urruti déla, mandatariak bidaliko dizkio bakea eskatuz. Era berean, zuetako inor ez daiteke izan ñire ikasle, dituen guziiei uko egiten ez badie (hukas \A, 2 S - 3 3 ) .

Elíkl.At

J.SMO

ARÍHílíAINUA

Jesusek h e m e n d a r a b i l r z a n b i a d i b i d e a k d e s b e r d i n a k izan a r r e n . i rakaspena berbera da- egitasmo h a n d i hari ausartegi ekiten t l i o n a k - h o t s , e g i n n a h i dueña l o r t z e k o , aski b a l i a b i d e eta i n d a r ote d u e n a/.tertu gabe-, porrot eginez amaitzeko arriskua d u . L a b o r a n b a l ez d a ntahastiak habesteko d o r r t a e r a i k i t z e n basten, m o d u e g o k i a n a m a í t a a b a l k o d u e n k o n t u a k arerar/eko aurrez tarte bat 238 23 > (

h a r t u gabe, ez d a k i o n gerta lana a m a i r z e k e geratzea eta a u z o k o c n

cz d u eragiten egilearentzat. K z dezagun a h a z t u Jesusen h i z k e r a apal eta

t x a n t x a k eragitea. [ ñ o n g o erregek ere ez d u b o r r o k a n sartzea e r a b a k i -

errealista, h e r r i a n «legamia» e d o t a j e n d e a r e n b t z i r z a n zapore berria ja-

tzen, aurrez g u d u a garaipenaz a m a i t u k o d u e n ala s u i z i d i o a ¡zango d e n

r r i k o eluen «gatz-eskukada» izatera g o n b i d a t z e n bai ti t u ikasleak.

a2tertu gabe. d a l d e k i d e e i askotan a i p a t z e n d i e n ausardiatik oso u r r u n , j o k a b i d e z u h u r cía begitatua i z a t c k o a h o l k u a ematen d u d a Jesusek, pentsa litekc

J A R R A I T Z A l l . K BURUARÍÜAK

l e h e n k o l p e a n . O s o hestelakoa d a h e m e n egia. Jesusek beretarrei e m a n n a h i dien e g i n k i z u n a oso garranrzitsua d a , i n o r k ez d u k o n p r o m i s o hori

A k a t s h a n d i a tía jesusen «ikasle» e g i n n a h i izatea, b a r c o o i n a r z e n atz.e-

o h a r k a b e a n , ausarkeriaz c d o h a n d i k e r i a - u s t e a n b a r l ú bebar.

tik joateak t l a k a r t z a n e s k a k i z u n e z eta h o r r e t a r a k o behar d i t u g u n i n -

G a i i r k o t a s u u h a n d i a d u o h a r r a k , g u r c tedearen e l o v k i z u n e i a k o

darrez b a u s n a r k e t a egin gabe aurrez. Jesusek ez z i t u e n j a r r a i l z a i l e at-

h a i n k r i t i k o a k eta e r a b a k i g a r r i a k d i r e n u n c o t a n . Reste e d o z e r e n g a i -

tluragabeak n a h i ; g i z o n cía e m a k u m e b u t u a i g i era artluratstiak bilatzen

n c i i k , gogocta z u h u r r a egitera d e i t z e n d u Jesusek: p a r a h o l e t a k o p r o -

z i t u e n beti jarrai z i e z a i o t e n .

tagonistak «eserK egiten dirá petusatzcra j a r r z c k o . A r d t u a g a b e k e t i a l a -

( )so zchafzak dirá jesusek aukcratz.cn d i t u e n b i i r u t l i a k . I n o r k ez. d i o

rri a litzateke gaur Jesusen j a r r a i r z a i l e gisa b i z i n a h i izatea, aurrez, zer

«dorrea craikh/eari» c k i t e n , behar bezala b t i r u t u ahal i z a t e k o , ñola lan

n a h i d u g u n , ñora joan n a h i d u g u n cía zcrez l a n egin bebar d u g u n erá-

egin b e h a i d u e n b a u s i i a r i u gabe aurrez. P o r r o t a l i t z a i c k e «craikuzeii»

b a l a eta j a k i n gabe.

hasi eta lan h o r i b u r u t u e z i n i k geratu behai izatea.

N o i z eseriko gata ¡ n d a n a k h a t z c k o , d k a r r e k i n g o g o c l a t z c k o ela, de-

Jesusek proposalz.cn d u e n cbanjelioa b i z i t z a « c i . i i k i t z c k o » era bar tía.

n o n artean, j a n a i t u h e h a r r e k o b i d e a b i l a t z e k o ? hz al d u g u d c n b o r a

( i m v b i z i t z a osoa c i a l d a t z e k o gauza tlen e g i r a s m o betea. H o r r e g a t i k ,

gehiago e m a n b e h a i , cbanjelioa gehiago e n t z u n era h a u s n a n u behar,

ezin d a ebanjelioaren arabera b i z i , une o r o b a r i u beharrekt) erabakiez

deiak a u t k i t z c k o . k . i r i s m a k c s n a t z e k o eta Jesusi jarrai tzeko

h a u s n a n z e r a g e l d i t u gabe.

tankera

c r a b c i r i t u a lantzeko^

A r g i a tía bigarren a t l i b i d e a ere. Inork cz d i o axolagabe aurre egiten

E r r e a l i s m o r a k o deia ere egiten d u a l d i berean. I n o i z ez bezalako a l -

a r m a d a intlartstiagoz d a r o r k i o n etsaiari, h o r r o k a garaipenaz ala h o n -

d a k e t a k b i z i t z c n ari gara, g i z a r i e a n bezala, k u h u r a n ere. M u n d u berri

tlamcnaz. h u k a t u k o o t e d e n pcntsalz.cn hasi gabe aurrez. J a i n k o a i e n

b o n e t a n e m a n al litekc a d i t z e r a íctica, egoera bai t i c - b a r n e t i k o n g i eza-

erregetzaren eta liaren z u z e n t a s u n a r e n etsaici a u n e egitea eskatzen d u

g u t u eta u l e r t u gabe? Bitlcra al daiteke ebanjeiiorako sarbitlca, gurc egu-

Jesusi jai railz.cak. E z i n d a n o l a n a h i h o r r o k a tu j . u n k o a i c n e n e g e t z a r e n

n o t a k o g i z o n eta c m a k t i m i e n pentsamoldea, s e n n p c n a k eta hizkera eza-

alde. A r g i i a s u n a , a r d u r a cía e r a b a k i m e n a behar tlira.

g u t u gabe? E z al da o k e r ¡okatzea e g u n g o desahoet a r z o k o estrategiak b a l i a t u z e r a n t z u n n a h i izatea? A u s a r k e r i a lirzateke uneotan oharkabean jardutea. Porro ta nahiz Irus-

G a u z a b c r a c r r e p i k a t z c n d a b i a d i b i d e c t a n : p e r t s o n a i a b i a k «escrK e g i t e n dirá, b e r e n b e i e b e h a r r a b u n i r z e k o d i t u z t e n e s k a k i z u n , a r r i s k u eta i n d a r r e z g o g o e t a t z e k o . Jesusek d i o e n e z , b e t i i z a n g o d a b e h a r r e z -

trazioa jaso e d o t a barregarri i b i l t z e r a arriskatzen a r i k o g i n a t e k e . Paru-

k o a gogoetatzea, eztabaidatzea, s a k o n a z t e i t z e a ¡arraitzaileen

b o l a r e n arabera, «amaitu gabeko dorreak» jendearen t x a n t x a besterik

K r i s r a u - p r o i e k i t t a a m a i t u gabe gera l i t e k e bestela.

240

artean.

241

E r r u h a n d i a d a Jesusen Eli/an e l k a r r i z k c t a cea cztabaida iro n a h i i/atea, i n o i z h a i n o b e h a r r c z k o a g o a d u g u Jesusen jarraitzaileok gaur b i z i

(ira askotakoak izan o h i dirá j a i n k o - o r d e horiek: d i r u a , arrakasta, a g i n tea, izen o n a , sexua, lasaitasttna, z o r i o n a . . . l o r r u beharra kosta ahala

beharreko bihotz-berritzeaz e l k a r r e k i n azrcrtzea cía hausnartzea; «eserh

kosta. N o r b e r a k d a k i bere isilean m e n egiten d i o n «jainko-orde» h o r r e n

heharrean gara, gizarte m o d e r n o b o n e t a n J a i n k o a r c n erreinua c r a i k i -

izena. «Askatasun inozoz.ko» jarrera hartuz, «gogoak ematen diguna» egi-

tzeko zer indar bebar d u g u n pentsatzeko. « D o r r e h u k a t u gabearen.» a n -

ten d u g u n c a n , zer d e n une b o n e t a n m e n d e a n gaituena era noten esa-

t z c k o a i z a n g o da c b a n j e l i o a zabaltzeko gurc lañaren e m a i t z a , bala egin

netara jarrita ari garen, galdetu b c h a r k o g e u i o k c bakoitz.ak gcurc b u r u a r i . P r o b o k a t z a i l e a d a Jesusen a b o l k n a . Bidé bakarra dago askatasunean

ezean.

haziz joateko eta Jesusi b a l d i n t z a r i k gabe jarrairzera ausartzen d i r e n e k b a k a r r i k ezagutzen d u t e h o r i , A i t a r e n e g i t a s m o a g a u z a t z c k o harén NORK

l a n k i d e egiten d i r e n e a n ; d c n e m z a t m u n d u z u z e n eta d u i u a g o bat erai-

BERE JAINKO-ORLM.A

kirz.cn a h a l e g i u i z c k o e r a b a k i a h a r c u t a k o a n , alegia. Bada gauza bar eskandalagarria eta jasangaitza egiten dena, gizaric m o d e r n o a n b i z i den b u r u a s k i i a s t m - g i r o t i k Jcsuscngana

datorrenarenrzat.

jesús erradikala da h e r a r e k i k o a r x i k i m c n d u a c s k a i z c r a k o a n . i lari bal-

ZER

DA G U R U T X E A

EKAMATEA

d i n t z a r i k gabe j a i r a i t z e a t c n / c r b i i z u r a jarri behar d u d e n a Jesusen C i u r u t z c a d a kt istau-rz.cna z c r k m e r e z i eltien egiaztatzeko i r i z p i d e c r a -

ikasle i z a n n a h i d c z . m a k . Jarrairzearena cz da k r i s i a u - t a i d c h a u t a t u b a t i edo e l i r e k o jarrailzaile saiatuari egiten z a i o n «cbanjelioaren a h o l k u a » . Ikasle o r o r e n c z i u h e s -

b a k i g a r r i b a k a r r a . K r i s t a u c n h c l a u n a l d i r e n b a t c k o e k h o r i ahazten b a d u t e , burgestti egiten d a h o r i e n eríijioa, u r t u egiten d a era egia galtz.cn

tcko b a l d i n t z a d a . A r g i a k era b i r i b i k i k dirá Jesusen hitzak. «Inor ez. d a i -

d u . Jesusen dei h o n e n esanabi jatorrena z e i n d e n g a l d e t u b c h a r k o ge-

teke izan ñire ikasle, d i t u e n g u z i i c i u k o egiten cz badic».

u i o k c , h o r r e g a t i k , s i n e s t u u o k gcurc b u r u a r i : «Bere g u r u i z e a h a r t u cía

D e n o k sentirz.cn d u g u gure barrenaren s a k o n e n e a n

askatasunaren

i r r i k a . 1 l o r i bórrela i z a n i k ere, beste era bateko b i z i p e n a izatcn d u g u b e h i n e l a b e r r i z b e l a u n a l d i z b e l a i i n a l d i : g i z a k i a «sasijainkoen

morroi»

ñire o n d o r e n cz. d a t o r r e n a , cz. d a i t e k e izan ñire ikasle». 1 l a r r i g a r r i a h a d i r u d i ere, gnrurzearen h a i n b a i i k u s p c g i e z h e r d i n g a ra tu izan d u g u k r i s t a u o k , bere b e n c r a k o csanahia g a l d u araziz hórrela.

izatera h c h a r t u a dagocla d i r u d i . G a r e n a r e k i n aski i z a l c k o gauza ez, eta

B a d i r a krisrau b a t z u k , g u r u t z i l t z a t u a r i jarraitzeak, atscgin-bideak utziz

gure xede eta n a h i iuntscz.kocnci erantzungo elien zerbairen atzerik enva-

eta b i d c z k o pozei u k o eginez, e g u n e r o k o b i z i t z a n g a r r a z l a s u n r x i k i a k

ren d u g u b i z i t z a osoa.

bilatzea eskatzen d u e l a tiste d u t e n a k , oina/earen b i d e z K r i s t o r e k i n h a -

G u r e «jainkoa» b i l a t z e n d u g u t a k o bakoitz.ak b i z i t z a n aurrera e g i n

r r e m a n s a k o n a g o a izatera i r i r s i k o d i r e l a k o a n .

ahal izateko; eta. o h a r t z e r a k o , gure b i z i t z a k o ezinbcsteko osagai b i h u r -

Z a l a n t z a r i k gabe, h a n d i a ela asz.csi kristauaren balioa, era are gehiago,

rzen d u g u , g u r c jabe egiten d a eta m e n d e a n h a r t z e n g a i t u . A s k e eta a u -

gurea b e z a l a k o gizartean; b a i n a Jesús cz d a m o r t i f i k a z i o a k b i l a t u z b i z i

t ó n o m o i z a n n a h i , b a i n a ezin i r a u n , antza denez, b i z i t z a osoa m u g a -

d e n aszeta bat. E z gaitu «hiziera penatua» eramatera g o n b i d a t z e n g u -

t u k o d i g u n «sasijainkoren» baten z e r b i t z u r a j a r r i gabe.

rtitzeaz m i n t z o d e n e a n .

242

243

Bcstc batzuentzat, b e r r i z , b i z i t z a k o ezbehar eta z o n g a i z t o a k o i u r t z e a

B a t z u k o l d a r t u besterik ez dirá e g i t e n . Jarrera u l e r g a r r i a d a g a i -

eskatzen d u «gurutzea eramateak». E b a n j e l i o e k , a l d i z , ez d u t e h i t z b a -

tzaten a u r r e a n protesta egitea, asaldatzca. E r a n t z u n m o t a

kar bat ere esaten Jesusi berez z e t o z k i o n oinazeei b u r u z . G u r u t z i l t z a t t i

areagotu egiten d u s u f r i m c n a ia beti; hala dagoena s u m i n d u egiten

izan a A i t a r e n g a n a k o o b e d i e n t z i a erabatekoz. eta a z k e n e k o e n a l d e k o

d a , asaldatti. L e h e r e g i n d a edo e t s i p e n a k jota b t i k a lezake b a t e k h o -

m a i t a s u n e z j a r d u n i z a n a r e n o n d o r i o a izan z e n .

rrelakoetan.

horrek

B a l i o e s t e k o a da, n o s k i , b i z i t z a r e n «alderdi i l u n eta mingarria» fede-

Bakardadea b i k u z e n d u t e beste batzuek. M i n a r e n bailara b i l d u t a b i z i

jarreraz o n a r t z e h o r r e k d u e n e d u k i k r i s t a u a , baina Jesusen deiaren ja-

dirá, beren pena s o i l e l a r a l o t u t a . L z d u t e ¡ n o r e n g a n d i k i n o l a k o a r i n -

t o r r i z k o esatiahia ezaguLu n a h i b a d u g u , x u m e t a s u n osoz g o g o r a t u behar d u g u «gurutzea cramatcaren» ¡atorrizko esanahia. E x e k u z i o e n e r r i m a k i r e n osagai liar zen g u r u t z e a e r a m a t e a r e i u : g u rutzea sorbaldan zeramala biria zcharkatzera bebartu o h i zen e r r u d u u a , e g i n d a k o hobenaren herri ematen zuen kartela ere berarekin eramanez. H ó r r e l a agerrarazten z u t e n e r m d t i n a zela gizartearen a u r r e a n , herrirík a p a r i a t u a . hcretarren artean b i z i t z e k o ere c s k u h i d c r i k gabea. 1 l o r i izan zen Jesusen egiazko g u r u t z e a : h e r r i k o gidariek gaitzelsi /.Lítela ikustea, d e n e n begien aurrean e r r u d u n gisa a z a l d u beharra: zergatik, eta A i t a r e k i k o leial izareagatik era g i z a k i e j t g a n a k o m a i t a s u n askatzailea a l d a r r i k a t u z u e l a k o . K r i s t a u - b i z i i / a k o beste a k l e r d i a k g u i x i e t s i gabe, f e d e d u u o k g o g o a n izan behar d u g u n a da, bere herriaren beraren, l a g u n e n eta senitartck o e n beraien erreakz.io, gutxiespen eta gaitzespenak ere jasotzeko prest e g o n behar d u e l a Jesusen ¡arrair/aileak, eta h o r i guztia j a i n k o a r i era ebanjelioari z i n r z o t a s u n e z jarraitzcagaiik i z a n g o déla hórrela.

garririk o n a r t u n a h i i z a t c n . Pertsonarcn s u n t s i p c n e r a bel daiteke n o r bera bidé h o r r e t a t i k . B a d i r a b i k t i m a - j a r r e r a b a i t z e n d u t e n a k era beren b u r u a / e r r u k i t t i z b i z i d i r e n a k ere. Beren p e n a k m u n d u g u z t i a r i e r a k t u s i beharra izaren dute horrelakoek: «Begita, zein errukarria naizen», «Ikusi zein gaizki tratar/en ñauen b i z i t z a k " . S u í r i m e n a r e n erabilera h o r r e k ez. d i o b e l d u r a s u n - b i d e a egiten uzten inoiz. p e r t s o n . i r i . Bestelakoa d a s i n e s t u n a r e n jarrera. K r i s t a u a k ez. d u o i n a z e a m a i t e , ez d a b i l h o r r e n h i l a , ez d i o ez bere b u r u a r i , ez hestenari h o r r e l a k o r i k o p a . Jesusen patisoak j a r r a i t u z , k e m e n g u z t i a z b o r r o k a t z r n da o i n a z e a biz.iiz.atik ezaharazten. B a i n a saibestezina egiten d e n e a n , b a d a k i «gurutzea e i a m a t e i i " , G u r u t z i í t / a t u a i e k i n bat e g i n i k . O i n a z e a r e n o n a r p e n horrek ez d u m i n a r e n aurrean m a k u r t z c a esk a t z e n , h o r i g u b a i n o i n d a n s u a g o a d e l a k o : ' c s t o i z i s m o a ' edo 'halabeh a n a ' dei d i e z a i o k e g u h o i r e l a k o j a r r e i a r i , b a i n a i n o l a z ere ez 'jarrera kristaua". E z da «¡v/alpen» itxuratJak bilatzen ahalegintzen, ezta J a i n k o a k b i d a l t z e n d i z k i g u n zigor, p r o b a l d i edo g a r b i k u i u z a a u k e r a k direla esa-

Z i . R b'ilN SUl-RIMhNA DATOltRFNEAN?

L e h e n a g o edo b c t a n d u a g o . d e n o i i r i r s i k o z a i g u s u f r i t u b e h a r r a . G a i x o a l d i l a r r i batek, u s t e k a b e k o i s t r i p u h a r k , m a i t e g e r m e n n o r b a i t e n h c r i o u a , era b a t e k o edo bcsteko z o r i t x a r r c k cía etenek o i n a z e a r e n a l i n e a n jarrera bat hartzera be h a r t z e n gaituzte. Z e r egin?

244

nez b u k a t z e n . J a i n k o A i t a ez d a , gu o i n a z e artean i k u s i z , aparteko z o r i o n a a u r k i r z e n d u e n «sadiko» bat. l'.z d u , g a i n e r a , oinaze h o r i /.erran eskaturik ere, ez bai tu borrelakoren beharrik bere oborea eta aintza z a i n d u a k izan d a i t e z e n . Bere egia jatorrena Jesusekin bar e g i n d a b i z i t z e k o a u k e r a i k u s t e n d u k r i s t a u a k o i n a z e a n . S u f r i m e n a k txarra izaten jarraitzen d u berez, b a i n a , h a i n z u z e n horregatik, J a i n k o a r e k i k o crabateko k o n h a n t z a eta sufrir/en 245

d i u e n c k i k o elkartasuna b i z i t z e k o c s p e r i c n t z i a crrealista era s a k o n e n a

gertatzcn zaio. Hórrela o n a r t u z , h c k a r u a r e u beste crtzean d a g o e n b i z i p e n a da g u -

AITA O N A

rutzearena. Zergarik? B e k a t u egitea z o r i o n a g e u r e k o i k e r i a z bilatzea delako, J a i n k o a r e k i n eta besteckin g e n i t u e n l o t u r a k hautsiz. «Gurutzea gnrtitziltzatuarekin bat e g i n i k eramatca», berriz, justa k o n t r a k o a d a : z o r i o n a dcsagertu z a i g u n e a n , tiste onez A i t a g a n a gcrturatzea era senidee k i n bat egitea.

Jesusek, gainera, esan zien: —Gizon haick bi seme zituen. Gazieenak esan zion aitari: "Aita, emadazu dagokidan senipartea". lita aitak ondasunak banatu zizkien. H a n d i k egun gutxira, seme gazteenak, zituen guztiak bildurik, urrutiko herrialde batera alde egin zuen eta han, galdukerian biziz, ondasun guztiak jan. D e n a xahutu zuenean, gosete ikaragarria gertatu zen inguru hartan ela estu aurkitzen hasi zen. O r d u a n , herrialde liartako gizon batengana joan zen morro i, cía hark bere sailetara bidali zuen txeriizatn. Txcrriek jalen zulen ezkurrez asetzeko gogoa ematen zion, cz hailzion inork jaten ematen. Orduan, pentsatzen jarririk, bere baitan esan zuen: "Zenbat langilc gure aitarenean nahi adina ogi eta gehiago dutela, eta ni hemen goseak hiltzen! Jaiki, aitarengana joan eta esango diol: Aita, bekatu egin dut Jainkoaren ela zure kontra. Kz dut gehiago seme-izenik merezi. Har nazazti zeure langileetako bat bezalá". Jaiki eta aitaren etxera abiatu zen. O r a i n d i k urruti zegoela, ikusi zuen aitak, eta crrukitu egin zen; eta lasterka joanik, besarkatu eta musuka hasi zitzaion. Semeak esan zion: "Aita, bekatu egin dut Jainkoaren eta zure kontra. Kz dut gehiago zure seme-izenik m e r e z i . . . " Aitak, ordea, esan zien morroiei: "Kkarri bizkor jantzirik onena eta jantzí iezaiozue, ipini iezaiozue eraztuna eta jantzi oinetakoak; ekarri zekor gizendua eta hil; egin dezagun Festa-otordua; zeren seme hau hilda hainuen eta piztu egin zait, galdua nuen eta aurkitu egin dut". Eta festa hasi zuten. Seme zaharrena soroan zen. Etxerakoan, burbildu abala, soinua eta dantzak sumatu zituen. Eta, morroi bati deiturik, zer gertatzcn /en

246

galdetu ¿ i o n . H a r k erantzun: " Z u r e anaia etorri da eta zekor gizen-

b e h a i , semea o n a r t z e k o . E z d i o i n o l a k o z i g o r r i k e/.art/en. E z d i o gar-

dua hiltzeko agindu du zure aitak, semea onik bercganatu duelako".

b i k t i n t z a - e r r i r u a l i k eskatzen. E z d u barkat/en d i o l a adierazi h e h a r r i k

B i z i k i haserretu zen anata eta ez zuen sartu nahi. Atera zen aita eta

s e n t i t z e n . H o r i ez da beharre/koa u n e h o n e t a n . B e t i m a i t a t u izan d u .

erreguka hasi zitzaion. Baina hark erantzun zion aitari: "Hainbeste

E t a beti i b i l i izan d a harentzat o n e n a izan z.itekeeua b i l a t z e n .

urtc da zure agindu bat ere sekula huts egin gabe zerbitzatzen zaitu-

Bera atduratzen d a semea b e r r i r o o n g i sentiarazten. E t x e k o eraztuna

dala, eta ez didazu egundaino antxume bat ere eman, lagunekin festa

eta jaut/.irik o n e n a o p a r i t z e n d i z k i o . Jai e g i t e n d i o h e r r i a r e n a u r r e a n :

egiteko; eta, horrako zure seme hori, zure ondasunak emagalduekin

o t o r d u a e g i n g o dute g u z t i e k , m t i s i k a eta d a n t z a ere ¡zango dirá. A i t a -

jan dituen hori, etorri déla eta, zekor gizendua hil duzu". Aitak eran-

ren o n d o a n c z a g u t u behar d u semeak b i z i m o d u o u a r e n jaia, ez e m a -

tzun zion: "Seme, zu beti nirekiri zaude, eta ñire guztia zeurea duzu!

g a l d u a j e n r i l e n arrean b i l a t z e n zuen g e z u r r e z k o d i b e r t s i o a n .

Baina egoki zen poztu eta festa egitea, zure anai hau hilda baikenuen

Hórrela s u m a t z e n z u e n Jesusek Jainkoa eta h o r i e r r e p i k a t u k o lieke

eta piztu egin zaigu, galdua genuen eta aurkitu egin d u g u " (Ltikas

gaur ere hareugandik u r r u n bizi d i r e n e i eta beren bizitzaren erdian «gal-

111

duta» bezala a u r k i t z e n hasi d i r e n e i . Jesusen parábola nagusi h a u ahaztu,

-32).

eta J a i n k o a , bere b a r k a m e n a d o a n e s k a i n i z , g a l d u a k z i t u e n semc-alabak o n a r t z e n d i t u e n b e g i r u n e z hetetako aita o n bezala sumaraztea gaJ A I N K O A R E N H I / 1 P K N A ETA Jh'Sl'S

lara/ten d u e n e d o i i o l a k o teología, p r e d i k u edo katekesia ez. d a Jesus e n g a n d i k d a t o r r e n a era ez d u J a i n k o a r e n berri o n a hots egiten.

L z z e h i l e n [esus ( ¡ a l i l e a k o jende hark Jainkoa errege, jaun edo epailetzat hartzearen h i l a . Berak s i n c s t c z i n c z k o m a i l a n o n a zen aira gisa s u m a rzen z u e n . Berak (ainkoa ñola sumar/en z u e n ikusarazi zien «Aita

J A I N K O A R I N 1RUD1RIK O N E N A

onaivn» p a r a h o l a n . Bere ondavea k o n t u . m h a r i z e n ez d u e n aita bezalakoa da Jainkoa.

lesusen parabolarik e/agunena eta, agian, errepikatuena «aita onaren pa-

L r r c s p e i a t u egiten d i r u seme-alaben erahakiak. Lz. da minrz.cn h o r i e -

rábola» i/.eneko h a u d u g u . Z e r s u m a f u ote zuten beren h a r n e a n bere

t a k o r e n batek «bildakorzat» h a r t u eta o i n o r d e t z a r e n /aria eskatzen

seme-alaben z.orionaz b a k a r r i k a r d u r a t t i t a k o aitaren o n b e r a t a s u n a r e n

d i o n e a n ere.

parábola h a r r i g a r r i h a u l e h e n d a h i z i k o z e n t z u n ztuenek!

T r i s t u r a z i k u s t e n d u etxetik aterat/.en, b a i n a ez d u i n o i z a h a z t u k o .

1 l a r r i eta z u r geratu ziren, i n o l a k o zalantzari gabe. Z e r a i r a - m o t a zen

S e m e edo alaba h o r i beti i t z u l i a h a l k o da etxera i n o l a k o b e l d u r r i k gabe.

h a l a k o a , bere aginreari eustcri ez ziona? Ñola o n a r zezakeen, h i l b a i n o

E g u n batean goserik eta apaklttta datorrela ikustean, aica «errukitu> e g i -

lebenago, o m o r d e t z a banatz.eko eskatzen z i o n semearen

ten d a , bere o n e t i k atera eta bidera ateratzen z a i o .

Ñola baña zezakeen o n d a i e a , f a m i l i a osoaren e t o r k i z u n a a r r i s k u a n ja-

A l i a z t t t egiten d u f a m i l i a k o «nagusia» d e k i eta a m a r e n gisara sa-

lotsagabekeria?

rriz?

m u r k i besarkatzen eta m u s u k a t z e n d u . M o z t u egiten d i o d a m u - a k o r -

Jesusek are eta h a r r i t u a g o utzi z i t u e n e n t z u l e a k . goserik eta lotsa-

tza, l a i d o gehiago saiheste aldera; aski o i n a z e izan d u . L z d u a z a l p e n i k

t u t a etxera i t z u l i zen semeari aira h a r k e g i n d a k o barreraz h i t z e g i t e n

249

hasi z i t z a i e n e a n . O r a i n d i k u r r u n zela, h i d e r a atera z i t z a i o n aita, sam u r t a s u n e z besarkatu z u e n , n i a i t e k i r o m u s u k a t u z u e n , d a m u - a i t o r t z a etenarazi z i o n eta seme maite gisa o n a r t u z u e n h e r r i r o etxean, hesterik gabe. K n r z u n d a k o a sinetsi e z i n i k zeuden han b i l d u t a k o a k . A i t a hark d u i n t a s t m a g a l d u z u e n . F a m i l i a k o benetako ugazaba eta patriarka batek ez zuen era hartan ¡okatzen. Bere semea laido eta lotsaizunetik z a i n d u eta babesttt n a h i dtten a m a bateíta z i r u d i e i i aita harén portaerak. G e r o a g o seme n a g u s i a r e n h i d e r a ere atera z e n . Lasairasunez e n t z u n z i t u e n liaren salaketak, s a m u r t a s u n bereziz h i t z e g i n z i o n eta restara g o n b i d a t u z u e n . B i semeak m a h a i berean escrita, biak festa-ororduan c l k a r r c k i n fiarte hart/cn ikusi nahi z i t u e n ! I l o r i besterik ez! Z e r da Jesusek a d i c r a z i n a h i izan zuena? A i t a l i o r r e n a n t z e k o ote J a i n k o a ? O n d a r c a beretzat g o r d e r z e n ez d u e n aita h o r r e n antzekoa? S e m e - a l a b e n m o r a l l a s u n a r c n kcz.kak irstitzen c z d u e n aita hori b c z . i lakoa? kegezkoak d i r e n arauak hautsi d i t u z t e n c i ere b i z i m o d u z o r i o u rsua o p a d i c n aita h o r i bezalakoa? 1 l o r i ole JainJeoaren i r u d i r i k o n e n a : «galduta» d.ibilt/anak besoak zabalik onartu cía Icial z a i z k i o n c i pertsona g u z t i a k m a i t a s u u e z o n a r dirzatela crrcgutz.cn d i c n aita? 1 l o g e i m e n d e r e n l u z c - z a b a l c a n t c o l o g o e k gogoera s a k o n a k e g i n i z a n d i t u z t e Jainkoaz, baina gaur egun ere ez. ole Jesusek dakarren i r u d i hau liaren m i s t e r i o a r e n a d i c r a z p i d e r i k onena?

ere. L i b r e i z a n n a h i d u , l o r u r a k apurttt. K z d a z o r i o n t s u i z a n g o aita d e sagerrn arte. A i t a k h i t / e r d i r i k gabe a m o r e e m a t e n d u semearen n a h i a ren aurrean: semeak l i b r e k i aukcrattt behar d u bere b i d e a . E z al d a gatirkoa ere egoera hori? A s k o d i t a g a u r beren b u r u a k |aink o a g a n d i k aske i k u s i n a h i d i t u z t e n a k , beren iktispegian b e t i c r e k o airaren i r u d i r i k gabe z o r i o n t s u izan nahi d u t e n a k . Jainkoak dcsagertu e g i n behar d u gí/ai tetik eta kontz.ícntz.ietatik. 1 ta p a r a b o l a n bczalaxe, isifik d i r a u beste A i t a h o n e k ere. J a i n k o a k ez d u i n o r behartu n a h i . Semea «urrtttiko herrialde batera» joango d a . L z i n b c s t e k o a d u aitag a n d i k eta íamiliaiik u r r u n bizit/ca. A i t a k i n e t e n i k u s i d u , b a i n a cz d u bete babesik gabe u i z i k o ; barekin d o a k i o bere aila-bjhotz.a; goizero irxar o n g o d i o . J a i n k o g a n d i k , bere a g i n t e t i k eta o r o h z a p e n c t i k gero cía u r r u n a g o t z e n ari d a e g u n g o gizartea. 1 hila eta g u z t i z ere, cz. ote d u g u r c o n d o a n jarraitzen, gurí bere lagunrza eskainrz.cn, guk bcra b e g i - b i s t a tik g a l d u n a h i d u g u n a l d i berean? 1 áster asko basten d a .semea «galdukcrian^ b i z i t z c n . L u k a s e n jaior r i z k o hitzak cz. d i t u gehiegikeria m o r a l a k b a k a r r i k iradokitz.cn, hiziera c/ osasuntsua, bere o n c l i k aterea, nahasia ere adicrazi nahi d u . C i u t x i r a , ordea, semearen a b c n i u r a l l u r a /origahz. bilakat/cn hasi z e n : ^gosere i k a ragarria» gertatu eta txerrizain bezala egin a b a l k o d u aurrera, ezezagun baten m o r r o i . Semearen h i t z c k argi erakusten d i g u te b i z i d u e n czbeh a r r a : «Ni h e m e n goseak h i k z . c n h .

GURÍ

t C i U N O T A R A K O PARABOLA

Beste i ñ o n g o p a r a b o k n a n cz bezala, b o n e t a n l o r t u d u jesusek Jainkoaren eta giza izaeraren misterjoetan s a k o n tzen a b a l c g i n d u gaitezcla. K z dago beste bat «aita onareti» h a u b a i n o gaurkotasun h a n d i a g o k o r i k g u retzat. S e m e gazteenak zera d i o i s o a i t a r i : «Aita, e m a d a z u d a g o k i d a n s e n i partea». G a l d e r a h o r i eginez, altaren h e r i o t z a eskatzen ari d a , n o l a h a i t

250

B a r r e n c k o h u l s u n c a eta m a i l a s u n - g o s e a izan litezke J a i n k o a g a n d i k u r r u n d u garenaren lehen seinalcak. L z d a erraza askatastiliaren b i d e a . Z e r taha zaigu? Z c r k hete lezake g u r c bihotza? la d e n e i i k d a u k a g t m b o n e t a n , zer dela-eta h a i n egarri handia? G a z t c a , o r d u a n , «bere bai tara itzuli» eta, bere egoera aztert/en ari zela, aitaren a u r p e g i a e t o r r i z i t z a i o n g o g o r a : ñire aitarenean «nahi adina» ogi dute era «ni h e m e n goseak hiltzen!». A i t a r e n o n d o a n goza dezakeen askatasun berri baten n a h i a pizten zaio harnean o r a i n . Bere okerra a i t o r t u eta erábale i bar harrz.cn d u : «Jaiki eta aitarengana j o a n g o naiz».

251

J a r r i k o ote gara g e u ere A i t a d u g u n J a i n k o a g a n a k o bidean? A s k o k

anaiaren d u i n t a s u n a z a n p a t z e n a h a l e g i n t z e n d a . H z d u festan

parte

e g i n g o lukete, b a l d i n eta, Jesusen p a r a b o l a k d i o s k u n c z , «lasrerka joa-

h a r t u n a h i . l z a t e k o i a n ere, bere «lagunckiu» e g i n g o l u k e festa, ez aica-

n i k , semea besarkatu eta m t i s u k a basi zitzaion» J a i n k o h o r i e z a g u t u k o

r e k i n era a n a i a r e k i n .

halute. T e o l o g í a l i b u r u g u z t i e k b a i n o e g o k i a g o h i t z egiten digtite j a i n -

A i t a seme h o n e n h i d e r a ere «atcratzen» d a eta aita batek barne sa-

koaren maítasunaz besarkada eta musti h o r i e k . Harén o n d o a n beti aur-

k n n e n e a n d a r a m a n b i h o t z e k o g o g o r i k k u i t u n c n a adierazten d i o ; bere

k i t u k o d u g u askatasun d u i n cía z o r i o n t s u a g o a .

bi semeak m a h a i berean escrita ikustea, j a i - o t o r d u b a t e a n , giro ederrean, e l k a r r e k i n parre h a r t u z , liskar, g o r r o t o era gaitzespen g u z t i a k gaindituta.

A l T A O N A R L N ZORIGAI'I'/A

U c r r a t e e n g a i i k e l k a n e n aurka jarritako herriaideak. Terrorismo itsuak, e l k a r t a s u n i k g.ibeko p o l i t i k a k , b i h o t z g o g o r r c k o e r l i j i o a k , g o -

O r a i n g o exegetck bidé herria ireki d u t e o h i z «seme

hondatzailearen»

parábola d e i t u izan d e n h a u i r a k u r t z c k o eta, b i semeak

seteak h o n d o r a t u t a k o h e r r i a k . . . E z d u g u inoiz. l u r r a d u i n t a s u n e z eta

«sinestezi-

z o r i o n c a n p a r t c k a t u k o , b a l d i n eta e l k a r r i J a i n k o a r e n m a i t a s u n e r r u k i -

n c / k o " evan m a i t a t u arren. i a m i l i a clkavtua osat/erik l o n u cz d u e n a i l a

tsuz begiratzen ez h a d i o g u . B c g i r a d a b e r r i h o r i i z a n g o d a Jesusen ja-

o n a r e n tragediaz m i n t z o dirá. H o r i x e litzateke, Jesusen a b u r u z , J a i n koarcn zorigaitza.

rraitzaileok gaur m t i n d u a r i egin diez.aiokegun e k a r p e n i k h i n t s c z k o c n a .

«Barbae/ina» d a seme gazicarcn jokabidea. A i t a hiUkikotz..u e m a n eta senipartea eskatzen d u . K t x c k o elkariasuna apurtzen d u ; tamiliaren izen

Bt-.s

r r.

SI;MÍ;A

o n a s u n t s i t u eta g a l z o r i a n jartzen e t o r k i z u n a , l u r r e n banaketa egitera b e h a r t z e n ha ¡tu aita. E u t z u l e e k a b o z a b a l i k g e l d i t u behai izan z u t e n ,

«Aira onaren» h a u d u g u , i n o l a k o z a k u u z a r i k gabe, jesusen p a r a b o l a r i k

semearen

c r a k a r g a r r i c n a , o k c r - h i d e t i k «seme h o n d a r z a i l e a i e n parábola»

zcmzugabekcriari jaramon

eginez, aitak bere o h o r e a

eta

izenez

a g i n p i d e a a r r i s k u a n jai tzen z i t u c l a ikustean. /,cr a i r a - m o t a da halakoa?

ezagutzen d u g u n a . « S e m e gaztearen» h o r i izan d a ia beti a/xert/aileeu

A i t a k z u r eta l u r u z t e n d i t u b e n i t o g u z t i a k , semea, goserik era h u -

cía s e r m o l a r i c n arreta erakarri izan d u e ñ a . K r i s t a u e n b e l a u n a l d i g u z -

r u m a k u r , etxera irzult/cn d e n e a n . <T'iTukÍrurik\ h i d e r a atera tzen z a i o

tiak h t m k i t u izan d i r u h o r r e n etxctako ¡i/.ulerak eta aitak c g i i c n d i o n

eta s a m u r t a s u n e z musukat/en d u d e n e n aurrean. A l d e hatera uz-ten d u

s i n e s r e z i n e z k o harrerak.

bere d u i n u s u n a , eta b a r k a t u egiten d u , semeak e r r u d u n déla a i t o r i u

Parabolak, ordea, «seme zaharrena» ere aipatzen d u : a n a i a k ctxetik

b a i n o l e h e n ; semetzakoaren o h o r e z janzten d u h e r r i r o ; a u z o k o c n g a i -

u r r u n d a r a m a n b i z i m o d t i /.abarra j a r r a i t u gabe, aitaren o n d o a n geratu

tzespenetik babestu eta jai bat arontzen d u denenrzat. Z o r i o n a i t z u l i da,

zen g i z o n e z k o a . N a b a s t t i egiten da seme g a l d u a r i hartera egiteko aitak

m e r e z i bezala, h e r r i r o etxe hartara.

antolatti d u e n jaiaren berri ematen d i o t e n e a n . E z d i o p o z i k eragin anai

S e m e zaharrena, tamalez, ez d a g o h a n u n e h o r r e t a n . B i z t m o d u z i n -

galdLiaren itzulerak; a m o r r u a p i z t u d i o : «Biziki haserretti zen eta ez z u e n

tzo eta t x u k t i n a d a r a m a , itxuraz; i z a n , halerc, b i h o t z g o g o r eta zekc-

sartu nahi» fesrara. Ez. d u i n o i z etxetik alde e g i n , b a i n a arrotz sentitzen

n e k o a d a . Lotsarazi egiten d u aita d e n e n aurrean etxera i t z u l i t a k o a n eta

da o r a i n beretarren artean.

2^2

B c r a c í e gunbitLirzera atera da aita, beste anaiari batiera egitean a g c i t u t a k o m a i t a s u n beraz. E z zaio o i b u k a hasi, ezta ezer agintzen ere. O n g i n a h i apalez «errcguka hasi» zaio, harrerako restara sartzeko eskatuz.

JAINKOA ALA DIRUA

U n e horretan lehertti egiten da semea, harnean zeraman erresumin <mztía agerian utz.iz. Bizitza osoa airaren a g i n d u a k berez igaro d u , b a i n a ez d u airak be/ala mai ta tzen ikasi. Bere c s k u b i d e a k eskatu eta anaia ¡raintzen bcsterik ez d a k i . H o r r a , seme nagusiaren zorigaitza. ¡noiz ez d u ctxctik alde e g i n , b a i n a bihotzez beti u r r u n e g o n d a . B a d a k i a g i n d u a k beterz.cn, cz, o r dea, m a i t a i z e n . E z i n d u u l e r t u aitak seme g a l d u b o r r i d i o n m a i t a s u n a .

Jesusek esan zien ikasleei: - G i z o n aberats batek etxezain bat zuen, eta hau ondasunak alferrik galtzen ari zitzaiola salatu zioten. Deitu zion eta esan: " Z e r da zutaz entzun dudan hori? Emada/u etxezaintzaren kontu, kargutik bola egiten zaitut eta".

Ez. d i o barreránk egin n a h i , era b a r k a m e n a ukatz.cn d i o . G u r c j a k i n -

Honela zioen, orduan, etxezainak bere baitan: " Z e r egin behar dut

m i n a ase gabe amairz.cn d u Jesusek bere parábola: íes ta ra sartu ala kan-

orain, nagusiak kargua kentzen didanez gero? Attzurrerako ez naiz

p o a n geratu zen?

gauza, eta eskerako lotsa naiz. Badakit zer egin, kargutik botatzen

G a u r k o gizartearen c r l i j i o - k r i s i a l d i a n m u i g í l d u r i k , o h i t u egin gara s i n e s t u n a k eta sinesgabeak, p r a k i i k a r z a i l c a k era u r r u n d u a k , E.lizaz. ezk o n d u a k eta aran/, k a n p o b i z i diren bikoteak bereizten d i t u g u gure bcrriketetan. G u k Jainkoaren scme-alabak sailkatzcn d i t u g u , hark guztien z a i n j a r r a i i z e n d u e n bitartean; Jesusen J a i n k o a ez da prakiikai/.ailecna b a k a r r i k , gu/.rion A i t a , b a i z i k . «Seme zaharrena» galdera irekia da guretzat, aitarenean jarraiizen d u g u l a tiste d u g u n o n i z a t . / c r i a n d i h a r d u g u E l i z a n ¡arraitzen ornen d u g t i n o k ? A g i n d u t a dagoena ahal d e n o n d o e n gordetzen saiatuz. gurc crlijioarcn biziraupena ziurtatz.cn ala J a i n k o a k bere seme eta alaba gu/tici d i c n mairasun neurrigabearen l e k u k o izatcn? Z a l a n t z a eta galdera artean J a i n k o a r e n bila d a b i l r z a n a k u l e r t z e n , barrera egiten eta lagunrz.cn d a k i t e n elkarte irekiak prestatzcn a r i ote gara? H c s i a k jasotz.cn ala z u b i a k e r a i k i t z e n jarrairzen d u g u o r a i n d i k ere? A d i s k i d e r a s t i n a eskaintzen d i e g o ala m e s r i d a n r z a z begiratzen diegu?

nauten bonetan etxean nork hartu izan dezadan". Deitu zituen bere nagusiaren zordunak banan-banan, eta Ichcnengoari galdetu zion: "Zenbat zor diozu ñire nagusiari?". 1 lark erantzun: " E h u n upel olio". Etxezainak esan zion: " í lona zure ordain-agiria; agudo, eseri eta idatzi herrogeita hamar". Gero, hurrengoari galdetu zion: " Z u k zenbat zor diozu?". llallí erantzun: " E h u n anega gari . Eta besteak, orduan: " H o n a zure ordain-agiria: idatzi laurogei". Eta nagusiak fxalotu egin zuen etxezain zuzengabe hura, zuhurki jokatu zuelako. Izan ere, mundtikoak zuhuriago dirá beren arteko arazoetan, argitakoak berenetan baino. Beraz, hauxe diotsuet nik ere: Irabaz itzazue adiskideak bidegabeko di ruaren bidez; hórrela, dirua amaitzean, betiko hizilekuetan hartuko zaituzte Jainkoak. Gauza txikietan fidagarria, handietan ere fidagarri da, eta gauza txikietan zuzengabea, handietan ere zuzengabe. Bidegabeko dirua erabiltzen fidatzekoak izan ez bazarete, nork utzi zuen esku egiazko ondasuna? Zeuena ez duzticn aberastasunarekin fidatzekoak izan ez bazarete, nork eman benetan dagokizuena? Ez da morroirik bi nagusi zerbitza ditzakeenik; izan ere, bata gorroto izango d u eta bestea maite, edota batan men egingo dio

254

255

eta bestea begitan hartuko. Ezin zaitezkete Jainkoaren eta diruaren

ezertarako b a l i o k o ez dizuencan, pobreek h a r t u k o zaituztete A i t a r e n

morroi izan" ( L u k a s 1 6 , 1 - 1 3 ) .

etxean». Beste h i t z e t a n a d i e r a z i t a : J a i n k o a r e n seme eta alaba pobreen e k i n partekatzca da bidegabe eskuratutako d i r u a baten begien aurrean zuritzeko bidetik onena.

J t S U S ABRRATSK1 M I N T Z O

E z z i e i e n barrera o n a e g i n Jesuseo h i r z e i . Eukasek d i o e n e z , «entzun zuten hau g u z t i a fariscu d i r u z a l e e k era barre egiten z i o t e n jesusi». E z

Jesusek c z a g u t u z u e n gizartea oso zen d e s b e r d i n a gurearen a l d e a n . jc-

zuten ulertu Jesusen m e z u a . Ez zitzaien interesar/en diruaz h i t z egiten

r u s a l e m g o h i m i l i a a h a h s u e k e t a T i h e r i a d e s l a k u a r e n i u g u r u k o lurjabe

entzutea. 1 .etica czagutu eta z i n t z o hetetzea zen b a i e i kezka sorrarazten

h a n d i e k b a k a r r i k p i l a zitzaketen tirrezko era z i l a r r e z k o t x a n p o n a k . k a -

zien gauza b a k a r r a . ] a i n k o a k beren b i z i t z a b e d e i n k a r z e n z u e l a k o sci-

b o r a r i e k balín eskaseko b r o n t z e z k o edo k o b r e z k o t x a n p o n batzuk bes-

nalctzal zeuzkaten ondasunak.

terik ez z u t e n i r a b a z t e n . D i r u r i k gabe b i z i z i r e n asko, beren p r o d u k tuak besteckin t r u k a t u z , irattpen h u t s e k o e r r e g i m e n e a n .

B i b l i a k o t r a d i z i o lu/.c batek baieztattita b a d a t o r ere,

ondasunak

l a i n k o a r c i t h e d e i n k a p e n gisa iktrsre hori cz da c b a n j e l i o e n araberakoa.

H a l a k o gizariean jesusek maiztasim barrigarriz h i t z egin z u e n dirua/..

A b o t s ozenez esan b e h a r r e k o a d a , pertsona aberats ugari baitago o r a i n -

h u r r i k eta lan f i n k o r i k gabe, askatasun osoz h i t z egiteko aukera e m a -

d i k ere zera usté dueña, arrakasta e k o n o m i k o a eta oparotasuna J a i n k o a k

ten z i o n Jainkoaren gauzetara e m a n i k o prolera-bizierak. Eta z o k o r a t u a k

beren b i z . i m o d t i a o n t z a i e m a t e n d u e n scinale d i r e l a , alegia.

defendatzera h u l t z a t u zuten beharisuei zien maitasunak era [ainkoareu zuzentasuna aldarrikatzeko irrikak. O s o berea z u e n h i z k e r a e r a b i l i z h i t z egin z u e n d i r u a / . í )so h i t z ego-

Jesusen jarraiizaüeak c/in d u bere d i r u a z n a h i dueña e g i n ; bada z t i z e i u a s u n a r c n k o n t t a k o a d e n d i r u a iraha/.teko, g a s i a i z e k o eta gozatzeko era b a l : b e h a r r s u e n a k ahaztea.

kiak erabiliz, «bidegabeko diru» deitzen d i o . H i r u d i e n c z , ez z u e n «diru garbirik» ezagutzen. A h a l i s u baien aberastasuna bidegabekoa z e n , z u zengabe p i l a t u a izan zelako eta behartsu eta gosetuekin p a r t c k a t u gabe

|l SUSI.N I (M.1KA :

gozatzcn zutelako. Z e r egin zezaketen aberasiasun bidegabe h o r i e n jabe zirenek? Jesu-

Jesús g i z o n h e l d u a zen A n t i p a s erregeak

liberiadcscn egindako txan-

sen h i t z b i t x i a k jaso diz.kigu 1 ttkasek. E s a l d i . i , bere laburrean, a p u r b a l

p o n a k atera z i t u e n c a n . ' E x a n p o n e n eiahilera aurrerapen h a n d i a izan zen

i l u n a gera dailekeert a r r e n , e d u k i a ez d a ahazten d e n h o r i e t a k o a .

( a l i k - a r c n gatapencrako, baina cz zuen gizarte zuzen era bidezkoago bat

«1 lauxe diotsucL n i k : iraba/. itzazue adiskideak bidegabeko d i r u a r e n b i -

g a r a l z e k o a u k e r a r i k e k a r r i . O s o beslcla gertatu z e n .

dez; hórrela, d i r u a amaitzean, b e i i k o bizilekttetan h a r t u k o zaituzte l a i n koak». H a u x c esatera d a t o r jesús aberatsei: «Erabil ezazue z u e n b i d e g a b e k o

1 ürictako aberatsek errazrastin handiagoz b u r u t u zitzaketen o r a i n beren negozioak. Txaiipon.cn crabilerak ttrrezko eta z i l a r r e z k o d i r u a «pikuz.eko» a u k e r a e m a t e n z u e n eta h o r r e k segtirtasuaa, ohorca eta bote-

d i r u a behartsuei l a g u n t z e n ; irabaz itzazue a d i s k i d e gisa. z u e n o n d a s u -

rea z e k a r t z a n . Altxor h o r r i , h o r r e g a t i k , mammona

n a k h a i e k i n partekatuz. Z u e n a d i s k i d e i z a n i k , b i z i t z a a m a i t z c a i i d i r u a k

da «segurtasuna e m a t e n duen» d i r u a .

256

deirzen z i o t e n , h a u

237

N e k a z a r i u k , b i t a r t e a n , h a l i o u r r i k o b r o n t z e z k o edo k o b r e / k o t x a n p o n bat e d o beste b a i n o e z i n irabaz.7ezakcr.cn. Penlsaezina zen b e n i x ketan mnmmoimvW

pilarzea. A s k i zuten beren p r o d u k t u xtuneak c l k a -

rrekin trukatzeaz, b i z i r a u t e k o . Ia beti gcrtatzen d e n bezala, atirrcrapenak botere gehiago ekarri zien aberatsei eta b o n d o r a t u egin z i t u e n bebartsuak. H o r i ez zen [ a i n k o a ren erregetzari eta baten zuzentasunati han-era egokia egiteko bidé aptoposa: -dvzda m o r r o i r i k bi nagusi zcrbitza d i r z a k c e n i k ; i/an ere, bata g o rroto i z a n g o d u era bestea m a i t e . . . d i ruaren (inammona)

e z i n z a i t c z k c t e j a i n k o a r e n era

m o r r o i izan». A u k e r a egin beharra d a g o . l'.z

dago beste i r t e n b i d e r i k . U k a e z i n a da Jesusen Iogika. Baten bat diruak liluratuta bizi bada, b u rilan o n d a s u n a k pílatzca bes'Le k o n r u r i k ez duela, horrek e/.ingo d u j a i n koa z e r b i t z a t u , J a i n k o a k hiziera duin cía zuzen a n a h i baitu denentzai, a z k e n e k o e n g a n d i k hasi ta. J a i n k o a r e n a i z a t c k o , cz da aski herri h a u t a t u k o a izatea e d o i a h u r a t e n p l u a n gurtzca. I íiruaren m c n p c k o t a s u n e t i k askc egon behar da eta m u n d u g i z a k o i a g o baten alde lan e g i l c k o d a g i g u n deia cnrzuieko a d i ad i e g o n . Z e r b a i t ari da p o r r o t egiten herrialde aberatsetako k r i s i a u t a s u n e a n , gurc ongizare-maila elengabe h o b e t u z joan d a d i n a h a l c g i u t z c n baikara, jesusen mezuak eta m u n d u k o pohreencn oinazcek i n o l a k o kczkarik eragiten cz diguten bitartean. Zerbait ari da huís egiten, e z i n c z k o dena egiten saiatzcn garencan, hots, j a i n k o a g u r t u ongizatea gurrzen d u g u n aldi berean. Bada Jesusen E l i z a n o n d o ez d o a n zerbait: gurc h i t z eta bizitzaren b i dez, J a i u k o a r c k i n lcial izatea eta o n d a s u n a k gurtzca baterae/inak d i r e l a o i h u k a i u ordez, k o n t z i e n t z i a k lokartzera d a r a m a t z a g u n e a n erlijio b u r ges eta lasaigarri bat m o k i a t z c n ari garencan.

JAINKOA ALA DIRUA

Ez.aguna da esaldia. E z d a g o jesusen ¡atorrizko hitzak d i r e l a z a l a n t z a n j a r r i k o d u e n exegetarik. O s o bcstela, Jesusek d i r u a r e k i k o d u e n jarrera m o d u r i k e g o k i e n e a n azaltzcn d u e n esaera d a . 1 l i l z o n esanahia l e u n iz.cko a h a l c g i n g u z t i a k ezin tzen d i t u , bcstalde, Jesusen h i z k c r a r e n i r m o t a s u n a k : «Iv/in zaitez.kete ¡ainkoaren cía d i r u a r e n m o r r o i izan». G a u r asko aipaiz.cn d a gure e g u n o l a k o a r r a z i o n a l i s m o a k c r a g i n d a k o c r l i j i o - k r i s i a l d i a , baina abaz.ru egiten d a , d i r u a r e n indar liluragarria izan déla cía cz n a g u s i k i a g n o s t i z i s m o a , lainkoagandík

«urrunrzea» eragin

dueña, jesusek berak dioenez, J a i n k o a g a n d i k u r r u n d u z bukarz.cn d u d i rttari lorz.cn z a i o n a k . Bel i adicrazi izan d a , h i l x i a b a d i r u d i ere, z u z c n t a s u i i a r e n k o n t r a l o r l u t a k o aberaslasuncn

j a l o r r i e z - m o r a l a b a i n o gehiago sakuz.cn d u e l a

cbanjelioak d i r u a k g i z o n - e m a k u m c c i g i z a i a s u n a k c n t z e k o d u e n a h a l n i e n a , h o r i e k Jainko b i z i a g a n d i k u r r u n d u araz.rcu b a i t i t u . Z i n a r a eragin n a h i dute cnvzulearcngan Jesusen b i t z c k ; h o r r e t a r a k o jartzen d i t u aurrez a u r i v Jainkoarcn nagusigoa eta d i r u a r e n a . lvz.in da J a i u k o a r c k i n lcial izan c í a d i r u a r e n m o r r o n t z a n egon aldi ( kúndiezineko

indar mcnderaizailca dute diru-ondasunek.

berean. Norbail

gero cía gehiago iiaba/teko eta gero eta hobeto bizitzeko d i n a m i k a n sartzen d e n e a n , k i i n k o a o r d c z k a l u z . c í a g i z a k i a erabat m e n d e r a t u z a m a i lz.cn d u d i r u a k . k l k a r r a s u n a eskatzen i l u c n J a i n k o a k

cz d u jadanik

errege-tokirik halakoen b i z i b i d e a n , hete interés hutsa bikitz.cn d u e n d i ruak harrua baitago. hxegctck oso z o r r o t z azlertu dute ebanjelioetako pasarre h a u . E b a n jelioeran lau aldiz ageri da «dirua» nuituinoini

deituraz i z e n d a i u a , eta Je-

susen h i t z e t a n adierazia beti. A r a m c a r erro b a t e l i k -amárr.

hdatu, ba-

b e s t u - cratotritako hitza d a eta bizitza ímkaizeko hartu den nola-halako o n d a s u n a adierazten d u . A r g i a g o geratzen da, bonenbestez, Jesusen p e n tsamendua: egiazko Jainkoari zor zaion csanekotasuna erabat desagertzen

258

259

d a , ñor edo n o r k bere euskarri era h e l b u r u bakartzat d i r u a jartzen d u e nean .

Jesús s e r i o s k i h a r t z e n d u e n a k ezin d u bere b i z i r z a gero eta g e h i a g o r e n jabe e g i t e k o a s m o e t a n o i n a r r i t u z e r a i k i . K r i s t a u i z a t e k o f u n -

Erraz ulertzen d a arrazo i a. Erabat g o g o t t z c n d a d i r u a k harrapatu ta ko

tsezko zerbait falta zaio c k o n o m i a r e u interesen a g i n d u p e a n b i z i d e n a r i ,

b i h o t z a . Bere interesek b a k a r r i k k e z k a tzen d u r e ; ez d i t u besteen o i n a -

h i z i e r a e l i z k o i a eta zttzena e r a m a u i k ere: p o b r e e n beharrak e n t z u n eta

zcak eta beharrak k o n t u a n hartzen. E z dago elkarrasunerako t o k i r i k h a -

h o r i e i c r a n t z u r e k o askatasuna k e n t z e n d u e n «cdttkitzearen» m o r r o n -

lakoaren b i z i t z a n , A r r a z o i beragarik, ez dago t o k i r i k g u z t i o n A i t a d e n

tza etetea.

J a i n k o a r e n t z a f ere.

Ez. d u g u beste a u k e t . i r i k . E t a n o t b e r a k ezin d i o bere b u r u a r i iruzttr

E h a n j e l i o k o m e z u a k ez d u g a u r k o t a s t i u i k g a l d u . G a u r ere hutsegite

e g i n , k o n t z i e u t z i a i i «bihotz.cz behartsu^ déla tiste izanez, behartstiatcn

larria da d i r u a b i z i t z a r e n «absolutu» b i h u r r z e a . Z e r gizarasun <>orde le-

a r i m a d u e n a k , i z a n ere, e z i n b a i t u bere o n d a s u n a k lasai goz.atz.cn ja-

zake, heharrean a u r k i t z e n d i r e n a k erabat ahaztu eta beti d i r u gehiago

rraitu, o n d o a n o i n a r r i z k o e n a ere falta zaien bebartsuak d i t u e n bitartean.

p i l a t z e k o ahalegineran d a b i l e n pertsonarcn b i b o t z a k ?

E t a cz. d i t z a g u n geure btirttak e n g a i n a , «aberatsak» beti besteak d i rela p e i u s a r u z . N o r h e r a r e n a u r r e k o i i t u a k b e r r i k u s t c r a behartzeu gaitu bainbeste g i z o n eta e m a k u m e langabezian uzten ari d e n e k o n o m i a r e n

KONPROMLSO JASANKZINA

k r i s i a l d i h o n e k , m u r r i z t u z l a n i k gabe geratu d i r e n e i lagundtt ahal izateko n o l a b a i t e k o a u k c r a r i k b a d u g t t n aztertz.eko. Test o n a ¡zango h -

b i z i t z a osoa birplanteatzca eskatzen d u Jesusen m e z u a k ; cbanjelioa e n -

rzatckc ¡aiul<.oaren ala gcurc d i r u a r e n zcrbii/.uan ote gabiltzan j a k i t c k o .

t z u t e n d u e n a k o n g i d a k i e n e z , gauza gu/tien azken zentzua eta jokaeraren o i u a r r i z k o n o r a h i d e a erabat beste m o d u batean ulcrtzera egiten zaio d e i .

D i RUA BAI, BAINA ZORIONIK I.Z

N e k e z jarrai litekc axolagabe izatcn Jesusen hitza entzun o n d o r e n , c g u nctik egunera gizakoiagoa izan litckcela sinesten jarraitz.cn b a d u , b e h i n -

Era b e r r i batean b i z i t z c n i k a s t c k o , l e h e n c n a ela g a r r a n t z i i s u e n a ez da

tzat. N e k e z gera litekc k c z k a r i k era nolabaiteko egonezinik ere sttmatti

h i z i e r a a l d a t z c n a h a l e g i n h a n d i a k egitea. G a u z a k d i r e n bezala ¡luís-

gabe, ehanjelioko pasarte h o n e k begi-aurrean jartzen d i z k i g t m hitzak e n -

te ra ausattzea da e r a b a k i g a r r i c n a , b a k o i t z a r i bere e g i a z k o izena e m a -

tzun o n d o r e n : «Ezin zairezkeLe Jainkoaren eta diruaren m o r r o i izan».

ne/,.

E z i n da g u z t i o n A i t a den J a i n k o a r i lcial izan era, une berean, diruaren

1 larrigarria d a Jesusek gure ge/urrezko ametsak agerian jartzeko d u e n

cía n o r h e r a r e n interesen m o r r o n t z a n b i z i . Bidé bakarra d a g o Jainkoa-

erraztasuna. E n t z u n , bcstcla, harén h i t z o k : «Ezin z.aitez.kete J a i n k o a r e n

ren «seme eta alaba» d i r e n e i d a g o k i e n i n o d u a n b i z i t z e k o : besteen

cía d i r u a r e n m o r r o i izan». D i r u a z baliatzera m u g a tzen gara gurc ustez;

" a n a i a edo a n c h a » izanez. Bere d i rúen eta interesen csancra b i z i d e n a

d i r u a r e n m o r r o i garcía a u r p e g i r a t z e n d i g u Jesusek. Usté d u g u n e z , geu

e z i n g o d a bere anai-arrebez arduratti eta. o n d o r i o z , c z i n g o d a J a i n k o -

gara gure d i r u a r e n jabe eta ez d u g u i k u s t e n d i r u a e g i n z a i g u la g u r c be-

aren seme eta alaba z i n t z o a izan d i r u a r e n eta bere interesen m e n p e b i z i

n e t a k o j a u n eta jabe. G a u z e n jabe g a r e l a k o a n g a u d c , b a i n a b i z i , gati-

dena.

zen m o r r o n t z a p c g o r r i a n b i z i gara.

260

261

G u r c segurtasunik ezcrik jaiotzen zaigu beti gebiagoren ¡abe izan behar h o r i ; ez. dago besterik. G e u r e b u r u a k s e n d o t u beharra izaren d u g u , b e s t e e n g a n d i k babestu, c t o t k i z u n a z i u r t a t u . B a i n a akats larri bar e g i n

LAZARO IZENEKO ESKALE BAT

o h i d u g u . Z e n b a t eta gatiza g e b i a g o r e n jabe i z a n , o r d u a n era gauza g e b i a g o r e n a r d u r a eraman bcliar. G e r o era nekezagoa zaigu geure z o r i o n a zaintzea b c r a .

Jesusek honela esan zien fariseuei:

O s o ulerterraza da horretarako arrazoia. Z o r i o n a gauzetaii, d i r u a n

- B a z e n gizon aberats bat, purpuraz eta liho finez janzten zena eta

c d o k o n r u k o r r o n t e a n bilatzen b a d u g u eta horietan i k u s t e n b a d u g u

eguueio festa ederrak egiten zitueua. Bazen Lázaro izeneko eskale bat

gure z o r i o n a r e n irurria, arrisku h a n d i a n jartzen d u g u g u i e c t o r k i / u n z o -

ere, harén ale ondoan egotcn zena: zauríz josia zegoen. Eozik asko

riomsua. Genvegan egon behar bairu gure z o r i o n a r e n jaiorriak, cía i n o -

jango zukeen aberatsaien mahailik lunera bota tzen. zutena. I xaku-

laz ere ez g u z t i e n eta guztiaren aurka z a i n d u eta z i u r t a t u b c h a r k o d i -

rrek ere etorri eta zauriak miazkatzen zizkioten.

t u g u n o n d a s u n eta d i r u h o r i e t a n .

I lil zen eskalea, eta Abrahamcn ondora eraman zuten aingeruek; hil

Jendcak, o r o bar, z o r i o n i s i i b i z i cía z o r i o n t s u ¡zalea b a i n o nahiago

zen aberatsa ere, eta lur eman zioten. I lilen Egoitzan oinazez zegoela,

d u d i r u asko irabazi eta gero era o n d a s u n gebiagoren jabe izatea. Jen-

begiak jaso eta Abraham ikusi zuen urruti, eta Lázaro harén ondoan.

dcak ez d u ikusi n a h i o n d a s u n gebiegiren m o r r o i izatcak gal a razien

Orduan, deiadar egin zion. Aita Abraham, enuki nitaz; bidal ezazu Lá-

d i o l a z o r i o n t s u izatea.

zaro, atzamar-mulurra uretan busti eta niri mihia íreskatzera, kiskal-

Z e i n azken m o d e l o erosi crabaki c z i n i k , besteak zer gauza soíisiika-

tzen bainago sugar hauetan' . Baina, Ahrahamek erantzun zion: "Seme,

r u r e k i n h a r r i t u aztertzen leber egiten d u i e n bitartean, ez. dirá hi/iera

gogoratu zuk zorion franko izan zenuela bizitzan; Lazarok, berriz, zo-

x u n i e era apalean goixlet/.en d e n o n , h a n d i ela etler o r o g o z a i z c k o g a i .

rilxanak; orain, hark atsegina aurkitu du hemen, eta zukoinazeak. H o -

Z o r i o n a cz. d a gauz.cn ¡abe eginez cskuralzen d e n zerbait. hihoi/a

rre/, gainera, leize handi bat dago zuen eta gure artean; na hita ere, ez

hainbeste l o i u r a ela m o r r o n i / e i a t i k askatz.cn ari zaigula siimai/.cn era

dauka inork hemendik zuengana igarotzerik, ezta hortik guregana ere".

h i z i i z c n basten garencan eskuratzcn d e n zera b a i z i k .

Ahcratsak, herriro: " O r d u a n , Aita Abraham, bidal ezazu, arren, Lázaro

gure aitaren etxera, host anaia ditut eta; jar ditzala jalonaren gainean, heraiek ere oinaze-toki honetara etorri ezdaitezen". Ahrahamek erantzun zion: " H o r dituzue Moisés eta profetak: entzun diezaietela". 1 lark, oraindik: " E z , Aita Abraham; hildakoren bat joaten bazaie, orduan bai bihotz-herrituko direla". Baina Abrahamek erantzun zion: "Moisesi eta profetei entzuten ez badiete, hildakoren bat piztuta ere, ez diete kasurik egingo" (Ltikas 1 6,1 9 - 3 1 ) .

262

263

GEU

CARA O Z T O P O A

gure h e r r i r a sar ez daitezen e d o gure etxeetaranto irits ez daitezen c d o gure atectara ¡o cz d e z a t e n . Z o r i o u e k o a k , hesiak a p u r t z e n , ateak ze-

G u r e t z a t e g i n a d i r u d i p a r a b o l a k . Jesús «aberats» ahaltsti batez ari d a .

b a r k a t z e n , bideak irekitzen d i t u z t e n a k eta a z k e n e k o e n g a n a b u r r e r a t z e n

H a r é n p u r p u r a z k o eta l i b o í i n e z k o j a n t z i e k l u x u a eta n a b a r m e n k e -

d i r e n Jesusen j a r r a i t z a i l c a k . H o r i e t a n h a r t z e n d u haragi hehartsuei l a -

ria e r a k u s t e n d u t e . L t e n g a b c k o testa d u b i z i b i d e a . Z a l a n t z a r i k gabe,

guntzen dicn Jainkoak.

T i b e r i a d e s , Séíoris edo Jerusalemgo atizo aberatsean b i z i den talde aberarsckoa izan behar. H o r i e k dirá o n d a s t n i e n jabeak, h o r i e k d u t e boterea era h o r i e k goza tzen d u t e h i x u z k o b i z i t z a .

L Z

EGIN

E Z 1KUSIARENA

M1NF.Z D E N A R I

O s o gerttt, etxeko ate o n d o a n , «eskale» bat dago etzanda. h z d a g o l i h o z eta p u r p n r a z estalia, z a u r i n a z k a g a r r i z b a i z i k . l'.z d a k i o t u r u n i z a

B c l d u r g a r r i a da p a r a b o l a k o b i p r o t a g o n i s t e n a r t c k o kontrastea. A b e -

zer d e n ere. A b e r a r s a r e n m a h a i t i k bota tzen d u t e n e t i k ete ez d i o t e

ratsa p u r p n r a z eta l i h o z jaiizten d a . L i a r e n h i z i e r a osoa l u x u a eta h a -

ematen. K a l e k o zakurrak burreratzen zaizkio b a k a n i k , zauriak miaz-

r r o k e r i a dirá. B a p o jatea eta edatea bcsterik cz d u b u r u a n cgtm batean

katzera. h z d u detis, izena ez h a d a : «Lázaro» e d o , beste h i t z e t a n , E l i e -

eta bestean. Aberarsak izeuik cz t l u , nortastinik ere ez d u eta. L z d a inor.

zer, h a u d a - Ñ i r e J a i n k o a , ñire laguntza».

Borro ta bcsterik cz da harén h i z i b i d e huisala. L z i u e z k o a d a ¡an-edareko

l k u s k i z u n a jasangaitza d a . «Aberatsak" d e n e t i k d u . L z d u J a i n k o a ren laguntzaren heharvik. L z d u pobrea ikusi ere egiten. Seguí u b i z i d a . O h a r k a b e a n b i z i d a . L z al d u gure antza? Lázaro, hestalde,

bakarrik bizitzea. L t x c k o atarían etzanik, eskale bat d a g o l u r r e a n , goserik eta z a u r i z j o -

erabareko

sia. I n o r k cz d i o l a g u n t z e n . Z a k u r r a k b a k a r r i k h u r r e r a i / c n z a i z k i o

p o h r e z i a r e n a d i h i d e a d u g u : g a i x o , goserik, b a z i c r t u r i k , l a g u n z i e z a i o -

z a u r i a k miazkatz.cra. hz. d u ezer; b a i n a i t x a r o p c n a e m a n d i e z a i o k c n

ketenek ere a h a z t u a . . . Jainkoa d u i t x a r o p e n bakarra. L z al d u miseria

izena d u : Lázaro, «Ñire J a i n k o a , ñire laguntza».

g o r r i . m h o n d o r a r u r a b i z i d i r e n m i l i o i k a g i z o n eta c n i a k u m e r c n amza?

Bien zoria goitik behera a l d a t u k o d a heriorzaren tincan. Aberatsa l u r -

[esusen hegirada s a r k o r r a k m o z o r r o a k e n t z e n d i o e r r e a l i t a l e a r i .

peratti d u t e - o s p e b a n d i c n arrean, z i t i r r e n i k - , b a i n a H a d e s - e r a , «1 í i -

K l a s e i n d a i tsueu.ik u a h i z m a i l a z t z t i i n e n a k gizarte b e r e k o a l a i d i r e l a

len L g o i t z a r a " b i d a l i d u t e . Lázaro ere h i l tía. L z da i n o l a k o h i l e t a - o s -

d i r u d i , b a i n a i k u s i ezin d e n hesi batek b a n a t z e n d i t u : aberatsak, L a -

pakizunik

zarorengana h u r r e r a t z e k o , i n o i z /.eharkatzen e z d u e u ate h o r i , h a i n z u -

aingeruck». H e r r i a k garai hartan crabiltzcn z i t u e n iruthak baliattiz, abe-

zen.

rarsei eta hehartsuei d a g o k i e n e z , Jainkoak tiricia azken hitza gogoratzen

[esusek ez t l u g a i t z e s p e n - h i t z i k esaten. A s k i d u egoera agerixu u z i e -

aipatzen,

baina

«Abrahancn

ondora

eraman

zuten

tlu Jesusek.

a r e k i n . J a i n k o a k ezin d u utzi gauzak b e t i r a k o hórrela gera d a i t e z e n i k .

Aberatsa ez d u t e epaitzen e s p l o i a t z a i l c a zelako. E z tía Israelgo I t u -

Saihestezina d a egoera iraultzea. A b e r a t s a k b e h a r t s u e n g a n d i k bereizten

netík t i r r u n d u t a k o fedegabea d e n i k ere esaten. O n d a s u n a k g o z a t u

d i t u e n hesi h o r i zeharka e z i n e z k o leize b i h u r haitaiteke b e h i n b e t i r a k o . A b e r a t s o k gara m u n d u z u z e n a g o bat e g i n ahal i z a t e k o oz.ropo n a gusia; i z a n ere, gero eta hesi h a n d i a g o a k e r a i k i t z e n d i t t i g u bebartsuak

264

besterik ez d u e g i n , b e h a r t s u a t i j a r a m o n i k e g i n gabe. I l a n h e r t a n z e u k a n , b a i n a ez d u i k u s i . E t x e k o atarian z e g o e n , b a i n a ez z a i o g e r t u r a t u . B i z i t z a t i k k a n p o u t z i d u . A x o l a r i k ez izatea d a l i a r e n b e k a t u a .

265

A d i t u e k d i o t e n e z , gero eta gehiago dirá gure g i z a r i e a n , besteen sti-

H o r i d a Jesusen uste s c t i d o a . A b c c a s i a s u n a k . besteak b a z t e r t z e n d i -

f r i m c n . i dela-eta, a x o l a g a b e k c r i a z e d o s e n t i b e t a t a s u n i k gabe e r a n t z u -

t u e n o p a r o t a s u n a r e n g o z a m e n . i d e n e a n , ez d i o p e r t s o n a r c n garapenari

ten d u t e n a k . M i l a eratara saihestu o h i dtigti s u f r i t z e n d u r e n e k i k o z u -

l a g u n t z e n ; gi/.atasuna k e n t z e n d i o , besreen z o r i t x a r r a r e k i k o axolagabe

z e n c k o h a r r e m a n a . H o r i e n s a m i n a z jabet/cko gaitastma g a l tzen goaz

cía c l k a r r a s u n i k gabea egiren b a i t u .

poliki-poliki.

1 .angabe/ia klasismo berri bat sorra razien ari d a g u i e arrean: lana d u -

M i n d u egiten g a i t u e s k c k o batir bat bidé o n d o a n i k u s i e a k . L a r r i i u

g t m o n klasca era l . m i k c z tlutctietia. <riure ongizatea ; u v . i g o t z c k o a u k e r a

egiten gaitu gaixo t e r m i n a l batekin egon beharrak. Kz. d u g u zer esan eta

d u g u n a k cía pobretuz. d o a z e n a k . í ¡ero era o t d a i n s a n b o b e a k cía l a n -

zer e g i n j a k i t e n . H o b e i n r u n gevatzea. C u n e e g i n k i z n n e t a r a i t z u l i . K z

b i t z a r m e n o n u r a g a r r i a g o a k eskatzen d i i u g u n o k cía |.idanik ezer «es-

gaitzatela s a m í n d u .

katu» e z i n d u t e n a k .

Krrazago b i z i giniez.ke o i u a z e a k u r r u n gerai/en b a z a i z k i g u . tk.isi

K t r o n k a egiten d i o parabolak gure b i z i e r a ascari. Jarrai al genezake

d u g u gosetea, p r e m i a g o r r i a , g a i x o i a s u n a k . . . d a t u , z e n b a k i eta c s i a -

g u i e "astebui uetako aíariak» antolatzen eta gure ongizatea arduragabeki

tistika b i h u r t z e i i cía b a d u g u , besterik gabe. e t r e a l i i a u a r e n b e r r i , b a i n a

gozatz.cn. p o b i ' c z h u c u m a m ú a hainbat c t x c i a r a iristen ari den une be-

b i h o t z a l a n itu gabe geratzen gata. Jarri egin gara lelebistaz ezbehai ik.)

rta n?

ragarriak ikusrera. Pantalla b i d e z e s k a i n t z . c n z a i g u n oinazea, hálete, cram a n g a r r i a g o a egiten d a , eta ez g a i t u hainbeste k u t i t z e n .

A x o l a g a b c k c i ia da gure b c k a i m i k h a n d i e n a . I.angabez.ia h a i n egin zaigu «arrunt eta eguneroko:)», jada cz digula zirrara gaiztorik edota zati-

Jesusi jarraiizen d i o n a gero eta setuiberago egiten da bidean ropo egi-

r i i i k e g i r e n . ( u k o i t z a " b c r c b i z i t z a r e n ' b a i l a r a i x t e n d a eta itsu n a h i z

ten d i i u c n e n oinazerara; h u r i e r a t u egiren da behai rean denarengaiia era

sorgor egiten g i z o n era e m a k u m e hoi ien Irustraz.ioa, l a m i l i k r i s i a l d i a k ,

egoera a r i n t z e n saiatz.cn d a . b o r i bcrc eskura d a g o e n e a n .

s i g u r i a s u n L i l i a e i l o i a eisipi•n.iren a u r r e a n . I .angabe/.ia cz tía sistema .sozio-t k o n o m i k o zuzengabe baten [jorróla adierazten d u e n gen acra b a k a r r i k . Lañaren segurrasun.i gozatzcn ari ga-

K i . A S I S M O \\\ KltIA

i v n o u l a g i m i z a i f i t heharrean aurkírzen d i r e n r i z ó n c í a e m a k u m e zch a i z e k osaizeti titile l a n g a b c z i . i . I. 'rr.us z c b a t z a k einateta b e l d u a b a l k o

h/agmz.en d u g u parábola. O t o r d n z o t o r d u b a p n b i z i d e n eta besteen

gara, b a l d i n eta galdera hauei e i . i u t z u i e r a aus.u tzen bagara: h c n c l a n bc-

o i n a z c c k u k i l z e n ez d u t e n aberats axolagabea, b a i c r i k . B c s t c t i k , i n o r k

h a r r c z k o a al d u g u erosten t l u g u n guztia? N o n a m a i t / c n da g u r c beha-

ezer e m a t e n ez d i o n eskale c r r u k a r r i b a l . B c r c k o í k e r i a r c u c í a e l k a i r a -

rra eta n o n basten dirá g u i e g u l i z i a k ? Ñola l a g u n d i e z a i e k e g u langa-

s u n i k ezaren Icizcak u r r u n d u d i r u e n bi pertsona; era rarte h o r i , [esu-

betuei?

sen a b u r t i z , b e h i n b e t i r a k o a e g i n liteke, b e t i c r e k o a . Sar gaitezen apur bat Jesusea p e n t s a m o l d c a u . Aberatsa ez d a m e n d e a n d i t u e n a k i n o l a k o kezkarik gabe zajxtltz.cn d i t u e n h o r i e t a k o a . Kz da h o r i harén bekatua. Bere o n d a s u n a k axolagaheki, I .azaro gizajoarengana hurreratu gabe, gozatzcn d i t u e l a k o gaitzesten d u aberatsa; ez bestegatik.

266

267

HlJRRERATU

etxebizitzarako edota f a m i l i a b e r r e l k a r t z e k o d u t e n e s k u b i d e a a i t o r t z e a d a g o k i g u era berean. H o r i b a i n o lehen, gainera, herrialde aberatsak p o -

Lázaro gizajoa o n d o - o n d o a n e d u k i arren goseak h i l tzen bere «are o n -

b r e e n g a n d i k a l d e n t z e n d i t u e n «leize» h o r i desegitearen alde b o r r o -

d o a n » , aberatsak b a r e k i k o h a r r e m a n a saihcsten d u eta «bapo» b i z i t z e n

ka tu heíuttta d a u k a g u . G e r o eta atzerrkar gehiago h i z i k o d a gure artean:

jarraitzen, harén ninazeaz jabetu ere e g i n gabe. L z d u cskalcagaiia h u r -

t o l e r a n t z i a n , zuzentastinari eta, azken hatean, baita gizatasunari ere a u -

h i l d u k o h i k e e n «atea» zchark.it z e n . A z k e n e r a k o , i / m u t a , b i e n arrean

kerak eskaintzen i k a s t e k o abagnnea, guretzat.

«leize h a n d i bat» sortti déla jahetuko d a . Senidearen oinazearen aurrean axolagabe izateaz Jesusen a h o i a n jarri izan d e n k ñ t i k a r i k z o r r o t z e n a d a parábola h a u .

F.Z ZA1ZK1GU I N T E R E S A ! Z E N

G u r e artean gero eta e t o r k i n gehiago d i t u g u . L z dirá parábola b a t e k o «peí tsonukik». H e z u r eta haragizko g i z o n era e n i a k u m e a k dirá. Reren

Inor g u r x i r i intcresatzen z a i z k i o . Ez dirá i n o l a k o tálele p o l i t i k o r e u

l a r r i t a s u n , p r e m i a eta i t x a r o p e n e i a g u z t i d a u z k a g u h e m e n . ( ¡ o r e etxc-

edota g i z a r i e - t a k l e g a r r a n l z i z k o r e n e r r e b i n d i k a z . i o - z e r r e n d c t a n o n a r -

eran zerbitzatzen ari dirá, gure kaleetan d a b i l t z a . A r i al gara n o l a k o ba-

tzen. C jnre- g i z a r i e k o azkenak dirá, gaitzetsienak eta ba/.reruienak. H o r

rrera e g i n behar zaien ikasten ala g u i e ongi/arc-zaritxoa b i z i t z e n jarrai-

chinde s u l r i t z e n kartzeletan eta p r e s o n d e g i e l a n . Baina n a h i a g o d u g u ez

tzen d u g u , arrotz egiten z a i z k i g u n h o r i e z axolaru gabe? I laiengana

ikusiarena egin.

ruirrcratuko g a i t u z i e n urratsak emanez desegiten d a axolagabetasun b o r i .

A s k o k era askok b i h o t z a u r r a t z e k o m o d u k o i s t o r i o a k d i t u z t e . L z

E d o z e i n e g o k i e r a b a l i a t u z has g a i t e z k e ; h o r i e t a k o baten b a t e k i n

dti(e c/aguíu, ez s u k a l d e b a l e n heroa, ez l a n b a t e n s e g u r r a s u n a . D r o -

l a g u n - g i i o a n eta lasai a i i t u , b e i o r i e n .u'.i/o eta a s m o e n n u m d u ; \ gevtn-

garen edo d e l i n k u e n t z i a r e n m t u i d t i a n oso g a z t e t i k sartu o n d o r e n , i r -

tik ezagutzen b a s i e k o . Erraza d a , henetan, d e n o k l u r era J a i n k o bera-

i c c j a r i k i k u s r e n ez d i o t e n s u m s i r / e - b i d e a n h a r r a p a t n r i k a u r k i t z e n

ren seme eta alaba garclakoaz jabet/ea!

dirá gaur.

O i n a r r i z k o a da horien o h i t u r a k edo sinesgaiak begirunez aintzat har-

Ez. dirá aise a h a z i e k o a k g a i x o a l d i a k era bakardadeak h o n d a t u d i z -

tzea. 1 Ioriek guztiak beren ¡/.aeraren b a r n e - m u i n e t a t i k d a t o z . Bizi.vz, e l -

kieten atirpegiak. % 7 0 i n g u r u t o x i k o m a n o a k dirá. % 4 0 I l I E S a k era-

kartasunaz, alaitasunaz n a h i z abegikortastmaz harritzeko m o d u k o ikus-

sanda d a u d e . H a i n b a t kasutan ez da i n o r egoten h o r i e n zain irteera-

pegia d u t e l u i r i e t a k o a s k o k e l a askok.

k o a n . E r r u d i i n t a s t i n - eta a u t o m e s p r e z u - s e n t i p e n e k p e n a t u t a b i z i d i t a

H i z k e r a era i k u s p e g i ba/.rerrzaileak saihestti behar d i t u g u , horíeta-

asko eta asko.

k o e n k o l o r c , arraza, siueskera e d o k u l t u r a g u t x i e i s ez d i t z a g u n . Gi/.a-

E a m i l i erroak apurttt izanak, i n o r e n e s r i m t i t i k gabe geratzeko h c l -

tiarragoak i z a n g o gara aniztasunaren aberastasuna bizi e t a g o z a t u z . I r i -

d u r r a k , askatasunik ezak, karrzela b a i t a k o giza h a r r e m a n e n g o g o r t a -

rsi z a i g u m u n d u a «hcrrixka global» gisa e d o «guztion eixe» m o d u ra

s u n a k , e t o r k i z u n i k e z a k . . . h o r r e k g u z t i a k a z p i a k ja te ti d i z k i e g o g o r r e -

b i z i t z e k o gunetzat h a r t z e n ikasi b e h a r r e k o u n e a .

nei ere eta depresiora eta etsipenera eramaten d i r u .

B a d i t u z t e beren akatsak ere, geu bezalako.tk b a i t i t a . G u r e k u l t u r a

Z e r g a t i k h o r i hórrela? H o r i al d a «gizarte aurrerakoi» h o n e k g i z o n

errespetatzea eskatu behar d i e g u , baina guri legezkotasunerako, lanerako.

ela e m a k u m e h o r i e i e s k a i n i liezaiekecn bakarra? A r e gehiago, gizarte

268

269

l e h i a k o r era estu h o n e t a n b i z i m o d u n o r m a l batean aurrera egiteko gai-

t a s u n i k era airkcrarik izan ez d u t e n c a n ? E s p c t x e t a k o E s p a i n i a k o Lege O r o k o j ' r a k edo Ley ciaria

Cau-rdPeniten-

GEHI E Z A Z U SINESMENA G U R E G A N

d e l a k o a k espetxeen b e l b u r u a «epaituen berreziketa eta b i r g i z a r -

teratzca» (52,2 art.) deia d i o , baina m u n d u guztiak d a k i kartzelak gaur, salbucspen bat edo beste izan ezik, zigortuak birgairu ordez, are gehiago h o n d . i t / e n d i n t e l a era sarritan b e t i r a k o hondorarz.cn d i t u e l a d e l i n kuentzian. hra h o r i hórrela bada betidanik, zer dela-era ez da gizartean eztabaida egiten espetxeen egirckoari burtiz? Z e r g a t i k ez d i o t e a l d e r d i p o l i t i k o e k p r e s o n d e g i a k c r r e l o r m a t z e a r i e k i t e n , presoen b i z i m o d u a gi/atiarragoa izan d a d i n era izacra t e r a p c t i t i k o k o kiuabes h i r g a i i z a i l c a g o a k gara d a i tezen? Z e r g a t i k ez da protestarik egiten, a u r r e k o n t u o r o k o r r e k u r t e l i k urtera espetxeen h o b c k u m / a r a k o b i d e r a t z c n d i t u z t e n b a l i a b i d e i i r r i c n gatik? kz. gaitu giltzaperuen oinazeak eta sutu.sipenak k c z k a i z c n . Areago: «onak» garen h h i t a r eredugarriekin alderatuz, gizartea arriskuan jartzen

Apostoluek eskatu zioten Jaunari: - H a n d i ezazu sinesmena guregan. Jaunak erantzun zuen: -Sinesmena bazenute, mostaza-hazia bezain txikia izanik ere, p i kondo honi, "Ateta hortik eta landatu itsasoan" esango zeniokete, eta obedilu egingo hzueke. Emazue zuelako batek m o n o i bat duela soro-lan cdo artzaintzarako. M o r r o i a etxeratzean, "I lalor berehala mahaira" esaten ole dio? Kz ote dio beste hau esaten: "Presta iczadak afana, jani/.i amántala eta zerhitza nazak, nik afaldu bitartean; ondoren alalduko duk bik"? M o rroiari esker ona zor ote dio agindua bete duelako? Zuek ere berdin: agindu zaizuen guztia egin eta gero, esan: " M o r r o i gizajo batzuk gara; egin behar genuena besterik ez, dugu egin" (Kukas 1 7, V I 0).

duten «gaiztoak» direla penisatzen hasteko arri.skti erra/can eror gailezke e g u n g o egocran. Eazaro gizajoaren o i n a / e a r e k i k o d u e n erabareko axolagabekeria da Jesusek parábola h o n e t a n azpimarrat/.cu d i g u n ezaugarririk «arrat/ena. Ivz al da parábola hau gure gizarte h o n c t a k o gizalegezko izacra cskasaren argazki garbia? A u r r c r a b i d e a n gora egin n a h i d u era o n g i z a t e m a i l a h a n d i a g o e t a r a h e l d u , b a i n a a h u l e n c n eta d o h a k a b e e n o i n a z e a a h a z t u z beti.

PKDK

BI/.IAGOA

JI''.SUM ,N(;AN ;

«C ¡cbi ezazu sinesmena guregan». 1 h i u x e da a p o s t o l u e k Jesusi eskatzen d i o i e n a : «Erantsi i c z a i o z u fede gehiago l e b e n d i k dugunari». lsraeleu u m e t a t i k bizi d u t e n fedea ez zaieia aski sumatzen dute. U s a d i o z jaso d u ten fede h o r r i «beste zerbait» g e h i t u behar d i o t e , Jesusi ¡arraitzeko. E t a ñor h o b c r i k Jesús bera b a i n o , fedear¡ taita z a i o n a gehit/eko? Esaldi apur bat misteriotsuaz erantzungo die Jesusek: «Sinesmena bazenute, mostaza-hazia bezain txikia izanik ere, p i k o n d o h o n i "atera h o r t i k eta l a n d a t u itsasoan" esango zeniokete, eta o b e d i t u egingo lizueke». Ikasleek f e d e - d o s i herria eskatu diote, b a i n a behar d u t e n a ez d a h o r i .

270

B i h o t z e a n d u t e n benetako fedea ez déla « m o s t a z a - h a z i a re n» tama'mara i r i s t e n , d a h o r i e n arazoa.

H o g e i ¡Tiende b a i n o g e h i a g o ¡garó dirá h a r r e z k c r o . jesusen j a r r a i tzaileek c b a n j e l i o a r i z i n t z o i z a n d i r e n eta ahaztu ta e d u k i d u t e n u r t e a k

H a u esango l i c k e , beste h i t z e t a n , Jesusek: g a r r a n t z i t s u e n a ez d a

b i z i izan dittizte historiaren Ittzc-zabalean. Fede s e n d o k o garaiak, b a i n a

fede asko e d u k i t z e a , fede horrek d u e n i n d a r r a b a i z i k ; z u e n b i h o t z e t a n

baita k t i s i a l d i eta zalantza artekoak ere. Ez ote d i o g u J a u n a r i fedea sen-

fede b i z i , sendo eta e r a g m k o n a izatea. A r g i a g o esatcko: z u h a i t z a k — sen-

d o i u d i e / j g u l a eskatu behar herriro?

dotastuta eta f m k o t a s u n a islatzen d u e n p i k o n d o a , a d i h i d e z - e r r o t i k

J a u n a , gehi ezazu s i n e s m e n a g u r e g a n . Irakats i e z a g u z u fedea ez déla

«atera» eta G a l i l c a k o l a k u a n «landatu» (!) ahal izateko a d i n a k o iedea.

zerbait sinestea, z u , g i z o n e g i n d a k o Jainko-Seme h o r r e n g a n sinestea b a i -

K r i s t a u o k gaur lehentasunez behar d u g u n a ez da, m e n d e e n joan-cto-

z i k , bórrela, zure E s p i i ítuaren aldera ireki gaitezen, zure h i t z a k harrapa

r r i a n eratuz joan garen d o k t r i n a r i b u r u z k o fedea «areagotzea". E r a b a -

g a i u a n , zure erara b i z i t z e n ikas d e z a g u n ela zure urratsak gertutik ja-

k i g a r r i a , gure artean, Jesusenganako fede b i z i eta sendoa b i z k o r i z e a d a .

rrai tlir/.agun. Z u zara "gure fedeari hasiera eta burutzapena»

C íarrantzizkoa ez d a gauzak sinestea, h a r i sinesrea b a i n o .

d i o n bakarra.

Jesús d a E l i z a n d u g u n i k o n e n a eta egungo m u n d u a i i eskain eta e m a n

ematen

G e h i ezazu sinesmena g u r e g a n . E m a g u z u f u n t s e z k o a r i irsatsiriko fe-

geniezaiokeen gorenena. H o r r e g a r i k , k r i s t a u o n i z a i ezer presaz.korik eta

dea, zure ebanjelioaren

e r a h a k i g a r r i r i k b a l d i n bada, Jesús h o r i kristautastinaren - h o t s , gure e l -

gehigarriek k u t s a t u gabea. Irakar.s iezaguzu gaur, g u r e bihot/etan eta

karreen eta gure b í h o r z c n - erdigttnean jartzea d u g u ezinbestekoa o r a i n .

gure fededun-elkarreetan b i z i r i k dagoen zure presentzia biziaz b i z i t z e n ,

H o r r e t a r a k o , era b i z i eta zebatzagoan e.zaguiu behar d u g u J e s ú s

m u i n e t i k u r r i i n t z e n g a i t u z i e n e r a n s k i n eta

k a n p o k o eu.skarrietan o i n a r r i t t i ortlez.

h o r i ; bere p r o i e k r u a h o b e t o hindú, bere a s m o saltona/ j a b e i u , berare-

G e h i ezazu sinesmena g u r e g a n . E g i z u h a r r e m a n b i z i a g o a izan deza-

k i n bar e g i n , lehen jarraitzaileen artean p i z t u zuen «sua» b e r r e s k u r a t u ,

gula z u r e k i u , bai h a i i a k i g u z u , g u i e M a i s u eta f u m a , /arela E l i z a n d a u -

Jainkoaz era b a z i c r t u e z zuen i r r i k a z kutsatti gure barreuak. 1 hila ez

k a g u n lebeua, h a l i o z k o e n a era erakargarriena. E.maguzu k r i s r a u r a s u -

bada, «mostaza-alea» b a i n o t x i k i a g o a izaten j a r r a i i u k o d u gure fedeak.

n a r e u a l d i b e r r i batera e r a m a n g o

E/ t l u z n h a i r z i k «aierako», ez d u e/er b e r r i r i k " k m d a t u k o - - .

i b i l b i d e a r i eta zure E.spirituari zim/.oagoa izango d e n a .

gaituen ledc k u t s a k o i r a : zure

G e h i ezazu s i n e s m e n a g u r e g a n . E g i z u [ainkoaren erregetzaren zure e g i t a s m o a r e k i n bat e g i n i k b i z i gaitezela, z u r e k i n hatera errealismoz. G L [II E Z A Z U S I N E S M E N A (¡UUhCiAN

eta usté o.soz lan eginez b i z i t z a , A i t a k n a h i d u e n bezala, g i z a k o i a g o a izan d a d i n a h a l e g i n e i a n . E a g u n i e z a g u z u gure fedea a p a h a s u n e z b i z i

A s k i ezustean, ikasleek ezinbestcko erregu bat i g i n zioten Jesusi: «Gehi

d e z a g u n , J a i n k o a r e n g r i n a z eta o i n a z e t a n a u r k i r z e i i d i r e n e n a l d e k o

ezazu s i n e s m e n a guregan». H o t i a k o a ere eskatu z i o t e n beste hatean:

errtikiz.

«Irakats iezaguzu o t o i t z egiten». Jesusen deiart e r a n t z u n ahal izateko ez

G e h i ezazu s i n e s m e n a guregan. Irakats iezaguzu ebanjelioaren ara-

d u t e l a a s k i r x i k i t a n d i k b i z i t a k o fedea s u n i a t z e n d u t e ikasleek. M a i s u a

bcragt>ko bizierara i t z u h z e n , EJizan garza gezatuz era bere l e g a m i ezau-

J a i n k o a r e n egitasmoa eta e m a n n a h i d i c n e g i n k i z u n a a z a l d u z d o a k i e n

g a r r i a g a l d u z d o a n k r i s t a u fede n i e r k e r a m a k u r t z e n u t z i gabe. E s n a

h e i n e a n . Fede sendo eta b i z k o r r a g o a behar d u r e h o r r e t a r a k o .

ezazu g u r e artean z u r e l e k u k o e n eta p r o fetén fedea.

273

G e h i ezazu sinesmena guregan. hz g a i t z a z u u t z i g u r u t z e r i k g a b e k o

jarri/ egiten d u , g a i n e r a . J a i n k o a r c n m i s i c r i o a n h d a t z e r a k o a n e m a t e n

k r i s t a u t a s u n e a n e r o r t z e n . K r a k u t s i e z a g u z u fedea ez deia k o m e n i z a i -

d u g u n urratsak a d i e r a z t e n d u e n a u s a t d i a h a r r i g a r r i a z g e h i a g o j a b e t u

g u n j a i n k o a g a n sinestea, maitarzeko ardura eta gaitasuna esnarazten d i -

bcharko genuke kristauok.

g u n a r e n g a n b a i z i k . Irakats i e z a g u z u e g u n e r o gure g u r u t z e a h a r t u eta z u r i jarraitzen.

G i z a k i o i m u n d u osoaren o m a r r i a n den m i s r e r i o h o n d o g a b e h o r r e taz. b a l d i n t z a r i k gabe fidarzeia egin z i g u n deia d a Jesusen m e z u ga-

G e h i ezazu s i n e s m e n a guregan. B e r p i z t t i gisa s u m a ¿airzagula gure artean, g u r c bi/írzak erabcrritz.cn eta gure c l k a i r c e i arnasa e m a t e n .

nanr/.izkocna eta j a i o r r e n a . 1 lauxe d a , harén mc/uaren o i h a r i z i i n gisa. e n t z u n d e z a k e g u n a : «Kz izan b c l d u r r i k . . . Iidatu J a i n k o a z . D e i iezaiozue ablu'u ait l a . H a r k za i n tzen zaitu/re. Z u e n b u r u c t a k o i leáis ere z e n baruta d i r u . Izan ledc Jainkoagan». J a i n k o a g a n a k o fede crabateko

S l N E S ' l l ' K O AUSARD1A

hori dago, hain zuzen, otoitzarcu

susíraiciun. O t o i t z egitea cz d a g u r c e g i l c k o u g a r i c n a r t e k o h i s r c bat. J a t o r r i b e l g i k a r r e k o G . Levi-Siratiss f i l o s o f o eta s o z i o l o g o a k , e g u n g o

G i z a k i a r e n e k i n t z a serio eta oinarri/.koena d a ; o t o i i z c a n , izan ere,

hainbat pertsonarcn jarrera agnostikoa ongi islat/en d u e n batí esan zuen

geure m i s r e i i o r i k sakonena o n a r r u z , jaiorria cía o i n a r r i a Jainkoagan d i -

o r a i n u n e b a t z u k : «hz. ñau J a i n k o a r i b u r u z k o arazoak k e z k a t z c n ; era-

ruen sorkari gisa o n a r i z e n b a i l i t u g u geure b u r u a k .

bat c r a u t a n g a r r u e g i t e n z.tit, u n i b c r i s o a heve o s o i a s u n c a n u l c r U i gabe

i liz.akia j a i n k o a g a n d i k aldentz.cn LUÍ da gaur, eta ez ( a i n k o r i k cz. déla

b i z i b c h a r k o dúdala jakiiea». I l o r dagoen zerbait da u n i b e r t s o a era h o -

usté d u e l a k o , bere b u t u a usté oso/ liaren c s k u c t a n jartzera a u s a n z e n cz.

rtera k o agnostikoentzat: jatorri ela o i n a r r i u l c r t c z i n a k d i t u e n argiru e/.Í-

d e l a k o b a i z i k . f e d e r a ¡risreko lehen urratsa, u n i b e r t s o a r e n m i s t e r i o a -

n c z k o zerbait; h o i i hórrela, alabaina, i n o l a k o k e z k a r i k eta arretarik gabe

ren a l i n e a n ahuspez jarri eta usté osoz. «Aita» csatera ausartzca i z a n g o

b i z i dirá.

lirzateke askorent/.at. K o n f i a n t z a h o i i a h u l r z c n ari déla d i r u d i c n ga-

I ' c d c d u n o k a g n o s t i k o h o r i e i a i i k bcreizten g a i i u c n a cz da j a i n k o a r i b u r t i z ^zerbait» esatcn ahaleginrz.cn garcía, haick guk d i o g u n hori u k a -

r a i o t a n , Jesusi ikasleek egin z i o t e n e.skaii h u r a izan b c h a r k o l u k e g u i e otoit/ak ere: <>Gchi ezazu s i n e s m e n a g u r e g a n - .

tzen dviten Gitai tean. Aia/o.iveu m a m i a ez. dago hor. U n i b c i r s o a u n nhsterioari b u r u z k o galderak saihesrezina d i r u d i g u / t i o m z a r . h e d e d u u o k gcurc b u r u a k , k o n f i a n t z a osoz, «unibertso osoarem» o i u a n i a n dagoen

Z A L A N T Z A AR IT'TJK O T O I T Z

h o r r e n csku u z t e i a a u s a n z e n garcía da a g n o s r i k u e r a t i k bcreizten g a i tuena.

S i u c s t c d u n c n a n e a n zalantzak sor litcz.kc k r i s t a u - m e z u k o p u n t u bar e d o

K a r l R a h n c r - e k z i o e n bezala. fedeari d a g o k i o n «gcurc b u r u a k bes-

besteren i n g u r u a n . B i b l i a k o esaleli bat edo bc.srca c d o k r i s t a u o n d o g -

teren c s k u uzte» h o r i d a «gizakiaren a u s a r d i a r i k h a n d i e n a » . Beste h i -

rnako osagairen bat ñola u l e r t u behar d u e n galde dezakc pertsonak. A r -

rzcLan a d i e r a z i e k o , « u n i b e r t s o a r e n

g i b i d e h a n d i a g o a k cskarz.en d i t t t z r c n gaiak dirá.

o s o t a s u n u l e r t e z i n eta o i n a r r i -

emailcarekiu» h a r r e m a n e r a n jartzera attsartz.cn d a k o s m o s a r e n zati

B a i n a b a d i r a guztia ezbakin jartzen d i e n zalantza erradikalagoa b i z i

ñ i m i ñ o h a u eta h o r i e g i n , tiste osoa harén a h a l m c n eta m a h a s u n e a n

d u t e n pertsonak ere. Beren ei lijioa ezin d u t e k i edo ez dtttela u r z i behar

27 4

275

usté d u t e ; b a i n a ez d i t a fedeak eskatzen d u e n crabateko "bai» h o r i z i n -

ERUJIO-BIZIPENA

BERRKRAIK1

tzotasunez e m a t e k o gauza sentitzen aldi berean. H a l a k o o n d o e z bar. s u m a t z e n d u gehienetait bere b a i l a n egoera h o -

Beste gara i batzuetan argia eta argigarria izan zitekeen «Jainko» b e r b a

rretan d a g o e n a k eta e z i n izatcn d u bere egoera bakez l a n d u . E r r u d u n

b o r i , gaur ez d a h a l a , askorent/.at. A d i b i d e bat: «Jainko» h i t z h o r i

ere sentí litekc. Z,cr get tatú zait honetara itisteko? Z e r egin dezaker une

agertz.cn d e n esacrek ia ez d u r e o i h a r t z u n i k sortzen h o r i e n b i b o t z e t a n .

honeran? Egoera h o r i J a i n k o a r e n aurrean baikortasunez onartzea era az-

Zaií egiten zaic «Jainkoak maite gaitu», «lainkoak barkatzcn digu» c d o

tertzea izan l i t e k c l c h e n - l c h e n i k egin daitekeena.

«Jainkoak e n t z u t e n digu» m o d u k o esaldien benetako esanabia ulerrzea.

Z a l a n t z a k .sentiarazlen d i g u n e z , ez gara egiaren «¡abe» izateko gatiza.

Z a i l t a s u n h o r i g a u r k o g i z a k i a r e u «bekatu bcrezi» bati l e p o r a t u be-

I n o r cz d a J a i n k o a r i b u r u z k o azken egiaren «jabe». H e m e n ez d u t e h a -

bar zaiola usté izan da batzuetan: bere harrokeriagatik, J a i n k o a baztertu

lio b i z i i z . i k o beste a l o i reían c r a b i l i o h i d i t u g u n ziut rasunek. B i z i t z a r e n

egin d u e l a k o . ( kmzak ez dirá hórrela. (¡arai guz.iieiakocu a n i z e k o a k dirá

azken m i s t e r i o a r e n aurrean apaltastmcz cía z i n t z o t a s t m e z i b i l i beharra

g a u r k o g i z o n eta e m a k u m e a k . Sinesreko Ichcngo era hari cnsten z i o -

d a g o b i z i t z a r e n m i s t e r i o a r e n aurrean.

ten b i z i p e n a k erabat a h u l d t i t i k geratu dirá azken a l d i c i a k o k u l t u r eral-

H o r r e t a z gain, ñire askatastina ere probatzen d u zalantzak. Inork ezin d u ñire ordez. eran i/.un. N i nerau naiz ñire askarasuuarcn aurrez a u n e uagoena eta «bai» c d o »cz.» esan b e h a i d u e ñ a .

G a u r ezin da o r a i n urtc b a t z u k bezala |a¡nkoarengan sinesten jam u r o . ( hjri c g o k i t u z a i g u j a i n k o a r e n m i s i e r i o r a i r c k i t z e k o bidé hervía k

H o r i hórrela, z a i a n i z a izan lireke unie~fedetik csnarazteko cía o h i kcriazko kristautasuna gainditzcko cragilcrik onena.

d a k e t c n o n d o r i o z . H o r i d a gertatu d e n a .

I.chendabiziko

eginkízuna ez da ñire galdera z c h a r z c n t z a t c r a n t z u n a k a u r k i r z e a , ñire

ikasten jardureko e g i n k i / u n zoragarria, «egia osoz j a i n k o a g a n a k o b i d e a irakatst» z i g t m Jesusi o r p o z o e p o jarraitu/., horretarako. Ñ o l a berrera ik i daiteke gaur crlijio-espericntzia?

bizitzari zein n o r a h i d e e m a n n a h i d i o d . m galdctz.ea baizik. Egiaren bila

G a i u ere, herí izan d e n bezala, n o r h e r a r e n m u g a k a i t u r t u eta o n a r -

al n a b i l benetan? l'rcst al n.igo cb;m¡clioarcn egiak zalantzan jar nazan

tzea da I c h c n - l c h e n i k egin b e h a r r e k o a . E z da h a i n zaila b i z i p e n b o r r e -

tizteko? A l a erosoagoa zait egia bilatzen saiatti gabe aurrera b i z i t z e n jarrai rzea? Jainkoari entzutera g e l d i t z e n d e n b i h o t z z i n t z o l i k sortzen d a fedea.

tara ¡risica: «Nik ezin diot neure b u r u a r i e m a n bilatzen ari naiz.cn hori». A z k e n l i n e a n , m i l a clarara adierazten d i l b i z i t z a k ni ez. naizela g u z t i a , nik ezin dúdala guztia, ni cz naizela nett naiz.cn h o r r e n i t u r b u r u eta jabe.

h. V i l a u o v a teólogo karalanak d i o e n e z , «fedea cz dago g u r c haieztapeii

• lainko» d e i r z e n d u g u n izaki horretatik natorrela onartzea d a b i g a -

c d o z a l . m i z e t a u . I kirago dago: Jainkoak b a k a r r i k ezagutzen d u e n b i h o -

rren urratsa. G u r e b i z i t z a r i o i n a r r i c m a i e n d i o n m i s t e r i o b o r i k o n -

tzean».

fiantzaz o n a r t z e a . E r a b a t e k o k o n f i a n t z a h o n e t a r a b i l t z c n da fedea,

C n i re b i h o t z a k J a i n k o a b i l a t z e n d u e n ala h a r e n g a n d i k i h e s k a d a b i -

n o t b e r a e r l i j i o celo E l i z a z.chatz batean sartu b a i n o askoz l e h e n a g o t i k .

len begiratzea d a gari'anrzizkocna. G a l d e r a eta zalantza o r o gorabehera,

Eta g a l d u , b i z i t z a r i o i n a r r i e m a t e n d i o n «zer/nor» g o r c u h o r r e k i k o l o -

b e n e t a n j a i n k o a r e n b i l a bagabikz.a, beti e g i n a b a l k o d u g u gurc b i h o t z

turak a p u r t z e a n gai tzen da fedea.

h o n d o t i k ikaslecn o r o i t z h u r a : «Gehi ezazu sinesniena guregan». E c d e d u n a d a , d a g o e n e k o , hórrela o t o i t z egiten d u e ñ a .

276

U r r a t s o k , o r d e a , ez dirá crabateko z.iurrasttncz e m a t e n . B a d a sakon e k o zittrtasun bat, beti i l u n t a s u n e z i n g u r a t u t a agertzen d e n a . J a i n k o a z

277

fidatzea

gauza o n a deia s u m a t z e n d u n o r b e r a k , k o n f i a n t z a h o r i cz d a ,

o r d e a , arrazo i kera htusaren o n d o r i o a , ezta besteek k a n p o t i k e r a g i n d a k o tiste sendoa ere. Ecdea gure baitan «gauz.atzen da», J a i n k o a r e n d o -

ESKERRAK E M A N

b a i n eta o p a r i gisa. N o r b e r a k «badaki» ez dagoela b a k a r r i k c í a Jaink o a r e n p r e s e n t z i a iJtin b a i n a nabastezin h o r r e t a t i k e l i k a i t i z b i z i t z e a onartzen d u . O e n a aldarzcn d u «jainko» deitzen d u g u n m i s t e r i o h o r r e k i k o k o n fiantzak. G a u z a asko datide ulertezinik jarraiizen dutenak guretzat; «jalan», ordea, b a d a k i g u «Jainko» h i t z horretan gorde tzen deia giza b i l i o tzaren i r r i k a benetan ase dezakeen m i s t e r i o a . «Maita gaitzaten uztea» da g a r r a n t z i t s u e n a . I . o i o l a k o Ignazio santuak esan o h i zuenez, h o n e tan g t i z t i a n , e t a b a k i g a r r i c n a cz d a «asko jakitea, gauzak b a r n e t i k a h o gozatzea eta sentitzea» b a i z i k . k r l i j i o - k r i s i a l d i berean direnentzat oso onuragarri gertatzcn d a , a p o s t o l t i c n o t o i t z a errepikatzea: «Gehi ezazu s i n e s m e n a guregan».

Jerusalemera bidean, S a m a r í a eta Galilean barrena zihoan Jesús. H e rri batean sartzerakoan, hamar legenardun atera zitzaizkion hidera. Urrutira gelditurik, deiadarka esan zioten: —Jesús, Maisu, erruki zakizkigu! jesusek, ikustean, esan zien: —Joan eta azaldu apaizengana. Bidean zihoazela, garbi geldilu ziren. Haietako bat, sendatua zegoela oharturik, Jainkoa deiadarka goratuz itzuli eta Jesusen oinetara ahozpez erori zen, eskerrak emanez; samariarra zen bera. Jesusek esan zuen: - E z ote dirá hamarrak garbi gelditu? N o n dirá beste bederatziak? Ez al da izan atzerritar hau besterik Jainkoa goratzera etortzeko? G e r o , esan zion:

-jaiki eta zoaz; zeure sinesmenak salbatu zaitu (Eukas 17,1 1-19).

J h S U S K N G A N A I T Z U L I , LSKLR O N L Z

I lámar l e g e n a r d u n atera dirá Jesusen h i d e r a . J u d u c n crlÍjÍo-arauek d e b e k a t u egiten z i e n i n o r e k i n h a r r e m a n i k izatea ere. I l o r i

dela-eta,

«urruti gelditu» dirá eta, u r r t i t t d i k , b a z t e r r u t a u z t e n d i t u e n gizarte h a r t a n a t t r k i t z c n ez d u t e n e r r u k i a c s k a r z e i i d i o t e : «Erruki

zakiz-

kigu!». H a n , u r r u n , b a k a r r i k eta b a z t e r t u r i k e r r u k i - k e i n t i baten

eskean

«ikustean», Jesús ez d a i n o r e n eta ezeren zain geratzen. B e s t c c k i n b a tera b i z i t z e n i k u s i n a h i d i t u J a i n k o a k : « j o a n eta a z a l d u apaizengana». 278

279

J a i n k o a r e n o r d e z k a r i e k e m a n biezazuete, z u e n erxeetara itzuíczeko hai-

kulturan» h o n d o r a t u t a u t z i gaituela eta giro h o r r e t a n zail déla esker

m e n a , Mea b i d e a n z i h o a z e l a , g a r b i geratu z i r e n .

o n e k o izatea, gogoratz.cn z u e n , o r a i n g u t x i , José A n t o n i o M a r i n a saia-

K o n t a k i z t m a bórrela a m a i 2itekecn, besterik gabe. B a i n a e b a n j e U riari h a i e t a k o baten erreakzioa n abarme ntzea inreresarzen z a i o . G i z o n

k e r a - i d a z l c ezagunak. L z gara eskuzabahastin hutsez e g i n d a k o keinuez f i o . A r e s r i a n aipatti

h o r i «sendatuta dagoela ohartu» d a : oso h a n d i a d e n zerbait jaso d u e l a

irakaslearen ustez, «fedezko d o g m a b i h u r t u d a i n o r k ez duela ezer d o a n

k o n t u r a t u da; b i z i t z a aldatu egin zaio. U n e h a r t a n , apaizengana azaldu

e m a t e n esatca, eta z u z c n . i déla d i r u d i c n a s m o o r o t a n i r u z u r r a c z k u t a -

o r d e z , Jesusengana «itzuli» d a : h o r d a g o salbatu d u e ñ a .

rzen déla n o l a b a i t tiste izatea». Erra/a d a , o r d u a n , esker o n a «tontola-

Jada ez d a b i l l e g e n a r d u n gisa. j e n d e a g a n d i k alde eginez. Pozez z o -

p i k o e n , erratuen edo m o r r o i e u sentipena» déla pentsatzea.

ratzen dator. Lukasek d i o e n e z , bi gauza egin z i t u e n . L e b e n i k eta b e h i n ,

L z d a k i t jaircra Siori o i o k o r r a d e n . B a i n a egia d a gure «zibilizazio

«Jainkoa d e i a d a r k a goralu>: Jainkoa da harén s a l b a m c n a r e n s o i b u i u a .

m e r k a n t i l i s t a ' h o n e t a n gero cía l e k u g u t x i a g o dagoela d o a k o t a s u n a -

G e r o , Jesusen a u r r e a n b e l a u n i k a t u eta «eskerrak e m a n » : h o r i x e d a

rentzat. D e n a trtikatti c d o mailegaru egiten da, zor re tan hartzen d a era

J a i n k o a r e n e r r u k i a ekarri d i o n profeta b e d e i n k a t u a .

itzularazi egiten. G i z a r t e - g i r o h o n e t a n , dcsagertu egin d a esker o n a . Ba~

U l e t g a r r i a d a Jesusen b a r r i d u r a : « N o n dirá beste b e d e r a r z i a k ? " . A p a i z e k i n l u z a t u ore d i i a , legeak a g i n d u t a k o a k b c i c r z c n ? L z ore dirá o h a r t u salbamena n o n d i k etorri zaien beren biziizeiara? Cíen», han esaten d i o s a m a r i a r r a r i : « S i n e s m e n a k salbatu zaitu».

koirzak merezi dueña d a u k a , bere alialegincz irahazi dueña. Inori ez zaio ezer o p a r i e m a t e n . A n t z e k o z c i b a i r gerta l i t e k c J a i n k o a r e k i k o h a r r e m a n e r a n ,

baldin

eta eríijioa h a r e k i k o n o l a - h a l a k o k o n r r a t u h i k i k a t / e n Jxida: «Nik o i o i -

L e g e n a r d u n g u z t i a k sendatu ta geratu dirá beren g o r p u t z e t a n , b a i n a

izak eta opariak e m a n g o d i z k i z u t eta zuk babesa z i u r t a t n k o d i d a z u . N i k

[estisengana esker o n e z i t z u l i d e n a b a k a r r i k geratu d a «salhatua»... et 10-

hirz.artutakoa b e t c k o dut eta zuk sari a e m a n g o didazu». Desagertu egi-

tik. Z e r da esker o n i k gabe b i z i t z e n d e n eríijioa? Z e r da jarrera ílun eta

ten d a , hórrela, o n o r o r e n i t u r r i eta s o r b u r u d e n l a i n k o a g o r c s t e k o eta

ezkortez bizitzen d e n kristautasuna, Jesusengandik jaso d u g u n argia, ke-

hari eskerrak e m a t c k o jarrera.

m e n a , b a r k a m e n a eta it.xaiopena b i z i era eskert/tko gauza ez dena?

S i i i c s t t m askori d a g o k i e n e z , esker o n a berrcskuratzca izan l i t e k c

L z al g a n d e Lüzan, esker o n a eta [aiukoaren gorespena b i z k o r t z e k o

j a i n k o a r e k i k o h a r r e m a n a osatuz ¡ o a t c k o Ichcn urraisa. L s k e r o n e z k o

p r e m i a n ? L z al d u g u Jesusengana i t z u l i behar, eskerrak emanez? Iiz al

gorespen hori ez da Ichcn-lehenik Jainkoari l a u d o r i o k a edo jasotako d o -

da h o r i g a u r k o sinestun a s k o r i , ezagutzen cz d u t e n p o z a ekar d i e z a i o -

h a i n a k aipalz.cn jardutea. Jainkoaren h a n d i t a s u n a z eta h o n d o g a h e k o

keena?

o n b e r a t a s u n a z ohartzea d a l e b e n i k egin b e h a r r e k o a . 1 l a r e n aurrean eskerrak e m a n e z b a k a r r i k b i z i l i i e k e c l a x u m a t z e a . Jainkoaganal<o crabateko esker o n horrek era berri bal sortzen d u , bai nork bere b u r u a r i he-

ESKER

O N A

BLRRESKURATU

g i r a t z e r a k o a n , bai g a u z e k i n h a r r e m a n a i z a t e r a k o a n , bai

besteekin

batera b i z i t z e r a k o a n ere. G a u r egungo bizitzako «paisaia afektibotik» esker o n a desagertzen ari déla

L s k e r o n e k o f e d e d u n a k b a d a k i bere b i z i t z a osoa J a i n k o a r e n d o h a i n a

esan d u norbaitek. N i e t z s c h e , Fretid eta M a r x - e n eraginak «sttsmozko

déla. L e h e n usté ez b e z a ü k o garran tzia hartzen dute i n g u r u k o i z a k i eta

280

281

g i z a k i e k : ez d a u d c , soil-soiíik, gure beharrak aser/eko jarriak, k r e a -

B i z i t z a , hórrela, gorespen b i h u r t z e n da ia bcsterik gabe. B i h o z m i n a k ,

rzailearen d o h a i n e n eta onberatasunaren semale dirá. B i d e a n topa tzen

p o r r o t a k era hutsegiteak gorabehera, b i z i t z a d o h a i n a d u g u era gores-

d i t u e n p e r t s o n a k ere o p a r i eta d o h a i n gertatzcn z a i z k i o : h o r i e n b i d e z

inen-jarreraz o n a r t u b c l i a r d u g u egunero.

jartzen zaio eskueran ikuse/ina d e n j a i n k o a .

hsker o n a k , gainera, pozez eranrzutea eta d e n a J a i n k o a g a n d i k jasoz

Jesusek s e n d a t u t a k o h a m a r Icgenarclunciatik bar b a k a r r i k i t z u l i zen

b i z i d e n a r e n a l a i i a s n n a adicraztea eskatzen d u . 1 l o r r e k , ordea - alaita-

" J a i n k o a d e i a d a r k a goraruz» era berak b a k a r r i k e n t z u n z i t u e n Jesusen

stinak—cz d u gaur izen o n i k . B i z i t z a k o gai g o g o r r e t a n e s k a r m e n t u r i k

Ititz h a u e k : «Zure s i n e s m e n a k salbatu z a i t u - . B e t i d a s a l b a m e u - i i u r r i

ez. d u t e n e n bertute ¡nozo gisa i k u s t e n d u t e askok. A l a b a i n a , b i z i t z a s a -

Jainkoa pozez aitortzea era gorestea.

k o n c t i k b i z i duenaren c r a n t z u i i a

ere

izan litekc.

( l O g o r a

d i i z a g u n Sorcn

k i e r k e g a a r d , pentsalari daniarraren h i i z hauek: «Jainkoarekin h.u remana izan nahi

eta

honetara

n n ü z

jotzen d u e n a k

benetako

d u honako egi-

RSKI'IíRAK F.MAN

teko hau besterik: beti alai egotea».

hs'ker o n a g i z a k i a k oso errotua d u e n seutipena d a . l ' x i k i t a t i k irakatsi

l e s t c k o gauza cz d e n a k b a d u b c r c b a i l a n o r a i n d i k gaixo d u e n zerbait.

B i z i t z a osastinisu cía l o r t u a r e n c i a k u s g a r r i da Jainkoa gorestea. C i o eligute eskerrak e n i a i e n , hori d e l a k o , b i z i t z a n zehar jaso tzen d i t u g u n a k

I lámar legenardun izan ziren gaixoiasun beldnrgarri hartatik scnclaiuia

direla-eta, izan d e z a k e g u n jarrerarik p r e s i u e n a . ( ¡ a u z a g u t x i dago n o r -

geratu z i r e n a k , b a i n a bat b a k a r r i k itzuli zen > ( a i n k o a d e i a d a r k a g o r a -

bai ten tzai '.esker txai tekoa zara» e n i z u i e a b a i n o lotsagarriagorik.

luz» eta hark b a k a r r i k e n t z u n z i t u e n Jesusen h i t z o k : «Zeure s i n e s m e -

A l a b a i n a , asko dirá esker o n e z b i z i t z e n cz d a k i ten s i n c s u u i a k . k e x u d i r e n e a n c d o p r e m i a - u n e e t a n b e s t e r i k ez dirá o v o i t / e n |aink o a z , l a g u n t z a e s k a t z e k o . I n o i z ez zaie eskei o n e z k o eta g o r e s m e n h i t z i k s o r t z e n , beren b i z i l z e t a n a u r k i t z e n ( b u e n o n g u z t i a k e r a g i n dakorik.

nak salbatu zaitu». I )cnak geratu ziren scudatura g o r p u t z c a n , baina b a l bakarra, sakon-sakonerik osaiuia. G o r c s p e n - eta esker o n - f a l r a da k r i s t a u o n b e k a t u r i k h a n d i c n e l a k o b a l . B c r n a r d I l a r i n g m o r a l i s t a ospcrsuak d i o e n e z : «Zenbat era goratzailcagoa eta e u k a r i s r i k o a g o a i z a n , o r d u a n cía sendaízaileagoa i z a n g o

B i z i t z a k o alderdi onak s u m a t u behai- dirá lebenik eskerrak e m a n ahal izateko. hz. g a l d u begi-aurrean d i t u g u n hainbeste gauza onagatik ha-

ila E l i z a . h l o r i da s a l b a m e n a r e n

b i d e a : izan e r e , egokia eta z u z e n a

baita beti era u o n a l i i [ainkoari eskerrak

c m a i e a

era b c r a u gorestea»,

n i r z e k o gairasnna: g o i z e r o k o e g u z k i a , gure g o r p u r z a r e n m i s t e r i o a , e g u n e r o k o esnatzea. p e t i s o n e n arteko a d i s k i d e r a s u n a , e l k a r topatz.caren p o z a , plazera, atseden osagarria, k i r o l a , i/adia, sinestea,

erxea...

( l a n z a c z da, z e h a z k i , b t g i aztcrtzailcz b i z i t z e a , arretaz i h i l tzca b a i z i k , b i z i t z a n , gcttregan z e i n besteengan, o n , eder eta b a i k o r d e n o r o r i h a rrera e g i r c k o . B e h a r r c z k o a d a , era berean, h o r i g u z t i a J a i n k o a g a n d i k d a r o t k i g u n d o h a i n a d c l a sumatzea, bera b a i t a o n orocen azken irurri eta s o r b u r u a .

282

K.SKI-R ONEKO líl/.l I / A B a d i r a b i z i t z a k o bideetan aire i l u n era mingotsez joaten direnak. G a u z a etsigarriak i k u s t e n d i t u beti h o r r e l a k o e n h e g i r a d a k . k z eiuie b e g i t i k , txar o r o r e n g a i n e t i k , o n d e n a u g a r i a g o a d c l a i k u s t e k o . E z d a k i t e e g u nero eta n o n a b i gertatzcn d e n h a i n b a t k e i n u

jatoi,

eder eta nuresgarri

2S3

a i n t z a k o r z a t h a r t z e n . B e r e n i h t n r a s u n a gauza g u z t i e n g a i n i s k u z c n d u -

tektko i k u s t e n d u t e , agian, d e n a i l u n . Beste b a t z u k jarreta k n t i k o a n h i z i dirá beti. I n g u r u a n d i r e n gauza

E l SI G A B E

e z k o r r a k a z p i m a r r a t z e n ematen d u t e b i z i t z a . Kz dti ezerk ibes egiten haien epaitik. Pertsona argi, z o r r o t z eta objektibotzat d i r u z t e beren b u ruak. A l a b a i n a , i n o i z ez dute deus go res ten, miresten eta eskerrzen. E g o k i a ez d e n a n a h a r m e n t z e a eta epaitzea da beti h o l a k o e n lana. Beste batzuek ezer taz a x o k m i gabe egiten d u t e b i z i t z a k o i b i l b i d e a .

E g u n h a i e t a n , e t e n g a b e e g i n b e h a r z u t e l a o t o i t z eta ez z u t e l a etsi bebar a d i e r a z t e k o , p a r á b o l a h a u esan z i e n Jesusek:

Beren interesentzat h a l i o g a r r i dena i k u s t e k o b a i n o ez d i t u z t e begiak.

—Bazen h i r i batean epaile bat, ez J a i n k o a r i b e k l u r r i k , ez g i z a k i a r i

E/z. d i t u d o a k o ezerk h a r r i t z e n , ez dute i n o r k c s t i m u a n izan d i t z a n i k uz-

b e g i r u n e r i k ez z i o n a . B a z e n h i r i berean e m a k u m e a l a r g u n bat ere.

ten, ezta i n o r k bedeinka d i r / a n i k e r e . Beren m u n d u a n itxtrik, aski dure

H a u e p a i l c a g a n a j o a t e n zen eskatzera: " E g i d a z u j u s t i z i a e t s a i a r e k i k o

beren ongizate-zati gero eta i l u n eta berekoiago h o r i zaintzearekin. I l o -

a u z i a n " . E u z a r o a n , e p a i l e a k ez z i o n j a r a m o n i k e g i n , b a i n a a z k e n e a n

r r c l a k o e n b i h o i z e t i k ez da esker o n i k atera tzen i n o i z ,

bere b a i t a n esan z u e n : " E z d i o t J a i n k o a r i b e l d u r r i k , ezta g i z a k i a r i ere

A s k o ' b e t i b e r d i n ' era asperturik b i z i dirá, E r r e p i k a r z c - h u t s a b i b u r tzen d a h o n e n b i z i t z a : beti o r d u t e g i b i t a , lan bera, peí i s o n a berak, e l karri/keta bera. K z dute beren h i z i r z e t a n 'paisaia' b e r r i r i k a u r k i t z e n

begirunerik; baina, alargun hau gogaikarri zaidanez, egin diezaiodan j u s t i z i a , e t e n g a b e k o b u r u h a u s t e r i k e m a n ez d i e z a d a n " . Eta honela bukatu zuen Jaunak:

i n o i z . Ez dago cgtm b e r r i r i k h o r i e n t z . u . Kz zaic i/piritua b c r r i u i k o d i c n

— B e g i r a zer d i o e n e p a i l e z u / e n g a b e a k . Eta l a i n k o a k ez ote d i e j u s -

ezer d e i g a r r i r i k gertatzcn i n o i z . l'.z d a k i t e pertsonak era herí i batean

t i z i a e g i n g o g a u e l a e g u n deiadarJia a r i z a r z k i o n bere a u k e r a tuci? Z a í n

m a i l a t z c n . H o r i e n b i h o t z a k ez d u gorespena ezagutzen,

e d u k i k o ote d i t u l u z a r o a n ? B e r e h a l a e g i n g o d i e l a j u s t i z i a d i o t s u e t .

Bizitza o n a déla a i t o r t u behar d a esker o u e z b i z i ahal i/.ueko; n i u n d u a m:\itasitnez eta xumeia.sime/. i k u s i ; negatibotasunez,

ezkortasimcz

B a i n a G i z o i i a r c n Semea d a t o i i e n e a n , a u r k i t u k o ote d u horrelako s i n e s m e n i k m u n d u a n ? (Eukas 1 8 , 1 - 8 ) .

edo axolagabekeriaz betetako begirada garbirti, pertsonengan era gauzetan dagoen o n , eder eta miresgarri o r o b a l i o c s t c k o . San P a u l o k «liaren a b u z a r e n g o r e s p e n - k a n t u izan g a i t e z e i i " izan g a r d a s o r r n a k d i o e -

N o i Z - Alt I t. I R A l ' N C O D H 1 ION1-K?

nean, g u r e bizitzaren zent/u era arrazo i s a k o n e n a zein d e n esaten ari z a i g u . Kukasek ekarri d i g u n pasarte b o n e t a n Jesús h a r r i t u egiten da leg e n a r d u n bat b a k a i r i k i t z u l i d e l a k o «cskc.vak emane/.- eta " j a i n k o a d e i a d a r k a goratuz». Bera i z a n zen sendatu izanak h a r r i t u z u e n bakarra eta bere b u r u a sarituta i k u s i z u e n a .

E a b u r r a da era erra/ ulertzen d e n h o r i e t a k o a d u g u parábola h a u . H i r i berean b i z i d i r e n bi p c r r s o n c k betetzen d u i e a g e r t o k i a . Bata, «epailca», g i z a l e g e k o i z a t c k o , lsraclen o i n a r r i z k o t z a t jotzen d i r e n bi jarrera falta z a i z k i o í u . «Ez J a i n k o a r i beldurrik» eta «ez g i z a k i a r i begirunerik»

d i o n a . G i z o n g o r r a da J a i n k o a r e n abolsa e n t z u n aba) izateko eta g i z o n axolagabea, z a p a l d u e n o i n a z e a s u m a t z e k o .

284

28S

Reseca «alargaría» d a : l a g u n t z a e m a n g o d i o n senarrik era gizarte-

M l N E Z D I R E N EN D E I A D A R R A

babesik gabe, b a k a r r i k b i z i den e m a k u m e a . «Alargun» batick, u m c z t i r t z era a t z c r r i t a r r e k i n batera, j e n d e r i k babesgabecnaren i k u r dirá B i b l i a k o

A l a r g u n a r c n eta e s k r u p u l u r i k gabeko epailcaren parábola h a u , beste

t r a d i z i o a n . Behartsuetan

asko bezala, k o n t a k i z . t u i i r e k i a d a eta hainbat eratako o i h a i t z u n a k sor

behartstienak.

E m a k u m e a k p r e s i o n a t u bcsterik ezin d u e g i n , b e h i n era berriz m u g i i u , bere e s k u b i d c a k cskat/eko, «etsaíaren» g e h i e g i k e r i e n aurrean etsi gabe. O i h t i bakar bal d a bere b i z i t z a : «Egidazu j u s t i z i a " . Epaileak, aldi balean, ez d u e r a n t z u n . Ez d i o g u p i d a r i k agertu; ez d u aintzat h a r r u n a h i e t e n g a b e k o o i h u h u í a . ( í e r o a g o , h a u s n a r t u era e k i lea erabaki t l u . E z g u p i d a g a t i k , ezta z u z e n i a s u n a g a t i k ere. E r a g o z p e n c i ibes egin n a h i d i e , besterik gabe, gauzak gehíagora joan cz daitezen. 1 l a l a k o epaile d o i l o r eta berekoiak a l a r g u n a r i justizia eginez a m a i tzen b a d u , A i t a e r r u k i t s u a den J a i n k o a k . babesgabeenentzat arreratsua d e u a k , «ez ore die justizia e g i n g o gau era egun d e i a d a r k a ari z a i z k i o n bere aukcraruei?».

d i t z a k e entzuleen arrean. E u k a s e n arabera, etsi gabe o t o i t z egiteko deia d a ; b a i n a baita J a i n k o a g a n usté o n izateko g o n h i d a p e i i a ere, justizia e g i n g o baítie gau eta cgtm d e i a d a r k a ari z a i z k i o n e i . Z e r n o l a k o o i h a r t z n n a izan tlezake gaur gurc arrean, o k e r bidez. d e n e n eskutik utzi ta b i z i d i r e n hainbat eta h a i n b a t b i k r i m a gogoratzcn d i z k i g u n k o n i a k i z u n lazgarri h o n e k ? Bakarrik cía babesik gabe bizi llenaren i k u r b e h i n e n a da alarguna B i b l i a k o t r a d i z i o a n . E m a k u m e h o n e k ez d u b a b c s t u k o d u e n senarrik', cz. seme-alabarik ere. Ez d u laguntzarik, cz babeslenk. irstiski baliatzcn d u teii etsaiak besterik ez d i r u . . . eta inoren o i nazca k kezka tzen cz. d u e n crl i j i o r i k eta k o n t z i e n t z i a r i k gabeko epaile b a l .

Parabolak, beste edozeren g a i n e r i k , k o n h a n r z a - m e z u a dakat. B e -

E m a k u m e a k ez d u k a p r i t x o bar eskatzen. Justizia d a eskatzen d u e n

bartsuak ez dautle e s k u t i k u i z i t a . J a i n k o a ez d a gorra baien o i h u e t a r a .

gauza b a k a r r a . ¡ íau tía e p a i l c a r e n a u r r e a n i r m o r a s t m e z crrcpikarz.cn

Z i l c g i tía irxarorca. ( i a u z a zitirra tía azkenean csku h a r t u k o tiricia. E z

d u e n k e x u a : «Egidazu justizia». Z u z e n g a b e z a p . i l d t i t a k o g u z l i e n a d a

al da, ordea, gehiegi b c r a u d u t z e n ari?

c n i a k u m e a r e n eskaria. Icsusck bere ikasleei esandako bidé heretik d o a n

J I o r r c g a t i k , c b a n j e l i o a k egiten d u e n galdera k c z k a g a r r i a . U s i e o n izan behar d u g u ; ctetigabe eta etsi gabe d e i t u J a i n k o a r i ; «tleiatlar» e g i n

o i h u a : «Ardura zaitezte, batez ere, J a i n k o a r c n erreget/az eta harén n a h i a betetzcaz».

behar d i o g u , i n o r k babesten c z d i t t i e i i c i justizia egin d i c z a i e l a eskaruz.

E g i a da J a i n k o a k d u e l a azken hitza cía ¡ustizia e g i n g o diela gau eta

B a i n a <•( ¡izonaren Semea d a t o r r e n c a n , a u r k i t u k o ote d u h o r r e l a k o s i -

e g u n o i h u k a ari z a i z k i o n e i . H o r i x c tía, A i t a k z u z e i i g a b e k o h c r i o f z a t i k

n e s m e n i k mundtian?».

b e r p i z t u tltielako, K r i s t o k gure arrean p i z t u d u e n i t x a r o p c n a ere. O r d u

M t i n d u k o behartstientzat ¡ustizia cskat/eko o i h u a al tía g u i e o t o i t z a ala gure «ni-az » betetako beste zerbairez o r d c z k a t n dugu? O i n a z e tan d i 1

ren en deiadarra entzuten al da gure l i t u r g i a n ala gero eta hobeto eta scg u r u a g o egoteko gurc n a h i a d a h o r e r r c p i k a t z c n dena?

b o r i iriisi bitartean, ordea, e i c n i k gabe jarraitzen d u , i n o r k e n t z u n gabe, deiadarka bizi direnen oihuak. Cíau beltzaren e r d i a n a m a i e r a r i k cz. d u e n i t x a t o n a l d i a d a b i z i t z a g e h í e n g o z a b a l b a t c n t z a l . E r l i j i o c k s a l b a m e n a hots egiten d u t e . K r i s tautasunak, aldiz, Jesús g u r u t z i l t z a t u a g a n haragi e g i n d e n J a i n k o - m a i tasunaren garaipena a l d a r r i k a t z c n d u . M i l i o i k a g i z o n - e m a k t t m e k b i tartean b i z i d u t e n a , ordea, zara d a : beren senitieen gehiegikeriak eta

286

287

j a i n k o a r e n isiícasuna. Sarrican, g a i n e r a , g e u , f e d e d u n o k , izaren gara,

duela adierazteko. Jesusen a b u r u z , J a i n k o a ez d a m o t a h o r r e t a k o epaile

geure e r l i j i o - z a n t z u k o g e i i r e k o i k e r i a z , J a i n k o a r e n aita-aurpegia e z k u -

iupart7Íaki. k z d a u z k a begiak estalita. O n g i ezagutzen d i t u a h u l e n e i e g i -

ratzen d u g u n a k .

ten z a i z k i e n ztizengabekeriak eta h a i e n aldera m a k u r r a r a z r e n d u bere

Z e r g a t i k J a i n k o a r e k i n d u g u n b a r t u - c m a n a k ez d i g u e n t z u n a r a z t e n h e h i n g o z bidegabe .sufrítzen d u t e n e n eta m i h i eratara «egiguzue ¡ustizia» o i h u k a ari ¿aizkigunen

errukiak. J a i u k o - j u s t u i a r c n -akjerdikeria» h o r i eskandalagarria gcrtatzeu d a

deiadarra? O t o i t z . egitean J a i n k o a r e k i n

gure belarri bnrgesenrzat, b a i n a k o m e n i d a entzutea, lies re m u t u r r e k o

benetan egoten bagara, ñola ez gara gatiza baten a i t a - b i h o t z c r a h e h z e n

«alderdikcria» e r a b i l r z e n b a i t a gizarte m o d e r n o a n : j u s t i z i a g e h i a g o

diren justízi e s k a k i z u n a k garbiago entzuteko?

d a g o ahaltsuaren alde, behartsuaren alde b a i n o . Ñ o l a ez da, bada, be-

Sinestttn gttztiok u k i t z e n g a i t u parábola b o n e k . G e u r e d e b o z i o a k

ren b u r u a z a i n d u ezin d u r e n e n alde j a r r i k o Jainkoa?

lan tzen jarraituko ote d u g u , oinazeran bizi direnak ahazten d i t u g u n b i -

A u r r c r a k o i t 7 a t d i t u g u geure b u r u a k eta «gizaki guztiak o i n a r r i z k o cs-

tartean? J a i n k o a r i o t o i t z egiten j a r r a i t u k o al d u g u , g u i e interesen z e r -

k u h i d e eta askatastui bereiinekin jaiotzen direla» d i o g u abo belez. 1 )e-

bitzura jar dadila cskatuz, m u n d u a n diren zuzengabckeriek i n o l a k o axo-

n o k d a k i g n n a tía, bala ere, b o r i lahsna déla, h e n e t a k o e s k u b i d e era-

l a r i k s o r r z e n ez d i g u t e n biiartean? E t a otoitz. egiteak, jarrera b o r i c n

g i n k o r r a k go/.atti n a h i b a d i r a , funtsc/.koa d a h e r r i a l d e ahaltsti eta

g u z t i e n a u r k a , geure b u r u a k aba/tea eta, J a i n k o a r e k i n batera, gttz-

aberats batean ¡aiotzea, oso zaila baita h e r r i a l d e pobre batean pertso-

l i c i u z a t m u n d u z u z e n a g o bar evaikitzea esan n a b i k o l>altt?

nari d a g o k i o n d u i n r a s u u c z bi/.ii/ea. D e m o k r a z i a m o d e r u o a k p o h r e e z arduratz.cn dirá, b a i n a h o r i e n a n e i a - g u n e a e/ da g i z . u t e a n babesik ez d u e n a r e n a i z a t e n , herritarra

JAINKOA

F.Z D A

INI'AUTZIAI.A

dena baizik, oro bar. Eliza en- ahalegintzen da p r e m i a d u n e n egoera arintz.cn, b a i n a gure arreta ez d u g u z o k o r a i u e n e n oinazean jartzen, kris-

G a r a i h a r t a n aski o h i k o a zen egoera islatzen d u Jesusen parábola h o -

raueii b i z i b i d e m o r a l eta c r l i j i o / L o a baita E l i z a l i o n e n k e z k a n a g u s i a .

nek. h p a i l e usiel batek h.uropu/.keriaz gutxiesten d u jusú/.i eske ari

E g o k i a d a . beraz, jesusek gogoravazten d i g u n a : gure arteko a h u l e n a k

zaion alargun gajo h a i . Irtenbiderik gabea d i r u d i e m a k u m e a r e n auziak,

d i r e l a , alegia, j a i n k o a r e n b i h o t z a betetzen d u t e n a k .

ez b a i l a gízonik a l b o a n bera b a b c s i e k o . E t s i o r d e z , os teca, bere eskub i d e a k o i h t i k a t z e n jarraiizen d u . A m a i e r a r i k ez z u e n o i h u hark g o g a i Hita jartzen d a , a z k e n e a n , epailea h a r i e n i z u t e i a .

Z h R T A R A K O H A M O D U O T O I T Z r-'.ti'J'lTAK?

«Etsi gabe» o t o i t z egiteko a h o l k u gisa d a k a r k i g u L u k a s e k pasartea; p a r a b o l a k , a l a b a i n a , jesusek oso m a i t e z u e n beste m e z u b a l d a k a r a u -

A s k o dirá, zalantzarik gabe, gure gizariean oto i izaren balioa gutxJestea eka-

rretik. Jainkoaren «antimetarora» d a epailea, behartsu a h u l e n e i e n t z u -

rri d u t e n arrazoiak. Ez gara Jainkoari deitzeko edota gure izanaren itttr-

lea b a i t a j u s t i z i a j a i n k o a r e n i k u s p e g i a n .

b u r u a d e n a r e k i n harremanak izateko gaitastma ustekabean galduz joan.

J u s t i z i a r e n i k u r r a , m u n d u greko e r r o m a t a r r e a u , begiak estalita z a -

I~7 d a l i a n i r / e k o a o t o i r z a r e n b a l i o a r i eta eraginkorrasttnari b u r u z k o

ramat/an e m a k u m e b a t e n i r u d i a z e n , cpai.i «inpai tzialtasuncz" e m a t e n

g a l d e r a sortzea, e k i m e n a k eta jarrerak halioesteko i r i z p i d e b a k a r t z a

288

289

e r a g i n k o r t a s u n a , etekina eta ekoízpena d i t u e n gurea bezalako gizarte b o n e t a n . Z e r r a r a k o b a l i o d u o t o i t z egiteak? H o r i izaten da ¡a gure g a l dera b a k a r r a . B a d i r u d i o t o i t z a beste baliabideen arteko bat b a i n o ez déla guretzat: h e l b u r u j a k i n b a t z u k l o r t / e k o rresna, besterik ez. C a r r a n t z i t s u c n a . guretzat, e k i n t z a da, ahalegina, lana, eraginkortastina, e m a i t z a k . k t a h a i n b e s t e e g i n k i z u n e t a n m u í g i l d u r i k , " d c n b o r a gal rzea» i r u d i t z e n z a i g u o t o i t z egitera jartzea. «Alferrikakoen» u i u n d u k o zerbait da o t o i tza. i r u d i p e n h o r r e k , alabaina, krístau-otoitzaren egiazko zentztía aurki rzen lagun d i e z a g u k e . F.gia da, nolabait ere, o t o i t z a «allerrikako» zerbait deia eta cz d u e l a egunez egun l o r t u n a h i a n gabilt/an

hainbat

gauza e s k u r a t z e k o b a i l o . l i r a berean dirá «allerrikakoak» a d i s k i d e u s u n a r c n p o z a , etlo senaremazreen arteko samurtasuna, gazteen arteko m a i t e n i i n d u r a , seme-alab e n irribarrea, konfíantzaz.ko n o r b a i t i b a r i c n a ¡rekitzea, etxeko beroan atseden hartzca, jaia goza rzea, i l u i u b a i t/e bateko b a k e a . . . Ñola n e u r l t i , hala eta guztiz ere, gure b i z i b i d e a r i etisten d i o n amasaren osagai d i r e n h o r i e n g u z t i e n «craginkorrasiiua»? F e d e d u n a g o eta g i z a k o i a g o egiten g a i t n e k i k o d a «eraginkorra» o t o i tza. B i h o i / a r c u b e k u r i a k irekit/en e l i z k i g u J a i n k o a r i 7Ínr/i>v;\s\m b a n d i a g o z e n t z u n d i e z a i o g u n . S e n i d e izatea eragozten d i g u t e n i r i z p i d e eta j n k a b i d e a k g . n b i t z c n d i z k i g u . A r n a s a ematen d i o gure e g u n e r o k o b i zierari, i i x a r o p e n a pizten d i g u , gure ahulezia s e n d o t z e i i , nekea a r i n tzen... J a i n k o a r e k i n h i t z egiten eta, fesusek esalen d i g u n bezala. «cfsi gabe'

j a i n k o a k ez dituela g u i e eskariak entzuten b e h i n eta berriz frogat/ea izaren da siuestunen b i z i p e n e i s i g a r r i e n e t a k o a . I niel i l u k e , gure uekcek ez diotela J a i n k o a r i b i h o t z a u k i r z e n . Fz tía h a r r i t z e k o a , h o r t a z , J a i n k o a ren tistezko axolagabekeria eta u l z i k e r i a horrek bar b a i n o gehiago i t x a ropena g a k z e r a , bascnvtzera edota ledea uztera e r a m a n ¡zana. Jainlíoari o t o i t z e g i n d i o g u era ez d i g u e r a n t z u n . O i h u e g i n d i o g u eta n i u r u geratu tía. ( ) i o i t z egiten d i o g u era ez d i g u d c u s e l a r a k o b a l i o i z a n . Inor ez. z a i g u gure m a l k o a k xukatzera eta g u i e b i h o z m i n a a r i u ízera e t o r r i . Ñola s i n e i s i k o d u g u justiz.i.iren Jainkoa eta e r r u k i a r e n A i r a déla? Ñola sinetsiko d u g u b a d e n i k ere eta z a i n r z c u g a i t u e n i k ? F r a n t z i i n baten z a i n d a u d e n oina/eak d a u z k a g u g u r e a n e a n m n n d u a m u n d u denetik. Z e r g a t i k h i l tzen dirá m i l i o i k a haur, alaitasuna czag u r u gabe? Z e r g a t i k ez dirá a i n t z a i hartzen zu/enrasun g u z f i a r e n k o n tra JiiUz.en d i r e n errugabeeii o i b u a k ? Z e r g a t i k ez da i n o r z a p a l d u i a k o hainbesie c i n a k u m c i e u eskubideak de/endarzera ager/zen:' Zergatik gertatzcn da m u n d u h o n e t a n hainbeste k i r t e n k e r i a , hainbeste basakeria, hainbeste itsusketia? [ainkoa izaten da, ñola ez, sakuua. Baina Jainkoak isilikjarraitz.cn d u . M e n d e e t a n eta m i l u t i c k o e i a n zchar ísihk. A u r i c r a e g i n dc/akete saiaketck eta protcstaltliek. Jainkoa ez da bere i s i l l a s u n e r i k atctatz.cn. Jesusen hitz. hauek bakarrik d a u z k a g u h o n i b u r u / : «Fz. izan b e l d u r r i k ; z u k s i n e t s i " . I l i t z h o r i e k izaren dirá, sarriran, f c d e d u u a i e n c u s k a r r i b a k a rra eta h o r i e k sor íezakere harén b a i l a n j a i n k o a r e k i k o azken k o n f i a n -

hari deitzen ¡Listen dueña, laster o h a r t u k o da otoitzaren benerako erag i n k o r t a s u n a r e n b a l i o a z . O t o i t z a k b a l i o , b i z i t z e k o b a l i o d u , besterik gabe.

El SI G A B E

tza, n a b i z era harén j a k i r u r i a r e n , justiziaten c d o o n i a s u n a r e n a/.tarnarik ia ez i k u s i m u n d u a n . U l e r t u al d u t i n o i z Jainkoa ñor d e n eta geu ñor garen? N o l a t a n i z a n dcz.aket ( a i n k o a cpait/,eko asmoa, ezin h a d m , cz u e u i e g a n a t u eta ez ulertu? N o l a t a n n a h i dut e d u k i azken h i t z a , j a k i n , ez b a d a k i t n o n a m a i t z e n z a i d a n b i z i t z a era J a i n k o a r e n a z k e n s a l b a m e n a c z a g u t u ere egiten

290

291

ez badut? Z e i n d a , a z k e n batean, J a i n k o a r i kcn diezazkidala eskatzen

d i o d a n oinazeen esanahia? N o n dago b c n e t a k o gaitza, eta n o n egiazko bizitza?

PARABOLA TXUNDIGARRIA

J a i n k o a k e s k u t i k titzita zegoela s e n t i t u z h i l zen Jesús, b a i n a b i z i t z a J a i n k o a r c n e s k u utziz une berean. [ n o i z ez d i t u g u ahaztu bebar ¡taren a z k e n bi o i h u a k ; « E n e J a i n k o , zergatik utzi nanzú?» eta «Aita, zure es-

H o n a k o parábola hau esan zien Jesusek beren burua zintzotzat eta

kuetan jartzen d u t bizia». Jesusen jarrera horrek l a b u r b i h z c n d u o n d o e n

besteak gutxiesten zituzten batzuek

k r i s t a u - o t o i t z a r e n m u i n a : babesaren b i l a d a b i l c n a r e n latría eta J a i n k o a r e n azken salbamena espero d u e n a r e n fede hautsi ezina. Jarrera f i o n e z bcraiez egiten d u o t o i t z Jesusen jarr.ützaileak «etsi gabe».

—Bi gizon tenplura igo ziren otoitz egitera, bata fariseua eta bestea zergalaria. Eariseuak, ztitik, honela ziharduen otoitzean bere baitan: "Ene Jainkoa, eskerrak zuri besteak bezalakoa ez naizelako: lapur, gaizkile edota adulteriogile; ezta horrako zergalarí hori bezalakoa ere. A s tean bi bider egiten dut barau, eta ondasun guztien bamarrenak ordaintzen ditut". Zergalaria, berriz, urruti gelditurik, ez zen begiak lurretik altxatzera ere ausartzen, baizik eta bularjoka ari zen esanez. " E n e Jainkoa, erruki zaitez bekatari honetaz". Benetan diotsuet, azkeneko hau Jainkoarekin bakean itzuli zela etxera; fariseua, berriz, ez. Zeren eta bere burua goratzen dueña beheratu egingo du Jainkoak, eta bere burua beheratzen dueña, goratu". (Eukas 1 8 , 9 - 1 4 )

T X U N I M TZF.KOA

Jesusen p a r a b o l a r i k t x u n d i g a r r i e n c t a k o bat izan zen h a u . Fariseo j a i n kozale bat eta zerga-biltzaile bat t e n p l u r a igo z i r e n o t o i t z egitera. Z e i n izango d a l a i n k o a r e n e r a n t z u n a , hiziera m o r a l eta c r l i j i o s o a h a i n desb e r d i n eta k o n t r a j a r r i a k d i t t i z t e n b i p e r t s o n a h o r i e n aurrean? E a r i s e u a k z u t i k egiten d u o t o i t z , z i u r t a s u n e z , i n o l a k o b c l d u r r i k gabe. K o n t z i e n t z i a k ez d i o czeren salaketarik e g i t e n . E z d a i t x u r a t i a . E g i a da esaten d u e ñ a . Z i n t z o betetzen d u Legea; areago, g a i n d i t u e g i ten d u . E z d i o bere b u r u a r i i n o l a k o m e r i t u r i k e g o z t e n , dena J a i n k o a r i

293

esker d a : « E n e J a i n k o a , eskerrak ztiri». H a l a k o a ez hada s a n t u a , z e i n

ERRUGABFTASUN-AMETSAREN

AURKA

izango da? Z i u r , J a i n k o a r e n h e d e i n k a p e n a izango d u e l a . Z e r g a l a r i a , a l d e r a n t z i z , t.xoko batean gordet/en d a . Y/ d a croso sen-

A s k i ezagnna d a Jesusen parábola h a u . Eariseu bat eta zergalari bar «ten-

titzen l e k u sanni h a r t a n . Ez d a bere r o k i a . Begiak Iurretik jasotzera ere

p l u t a igo ziren», Batak zein besteak a i p a m e n b e r a r e k i n hasi zureit

cz da ausartzen. B u l a r j o k a ari d a cea bere b e k a t u a aitortz.cn d u . E z d u

errcz.oa: « E n e J a i n k o ! » . R a t a r c n eta besicaren o i o i t z a r c n c d u k i a , ordea,

ezer agintzen. E z i n d u bere lana utzi, ezta lapurtti dueña i t z u l i ere. E z i n

eta batak eta besteak j a i n k o a r c n a u r r e a n bizir/.cko d u r e n m o d u a oso

d u hiziera a l d a t u . j a i n k o - c n u k i a r e n eskuetan jarri bcsterik cz d u : " E n e

d e s b e r d i n a k dirá.

J a i n k o a , e r r u k i zaitez. bekatari honeraz». Inork ez l u k e harén l e k u a n e g o n n a h i k o . Jainkoak e z i n d u h a l a k o baten j o k a b i d e a o n e t s i . Besterik gabe, bat-batean a m a i t z e n d u Jesusek parábola adierazpcti t . x u n d i g a r i i batez: " B e n e t a n d i o t s u e t , a z k e n e k o h a u J a i n k o a r e k i n b a -

H a s i c r a i i k bertatik eskaintzen d i g u Eukasek pasativa u l c r t z e k o g i l t/arria. Parábola h a u , berak d i o e n e z , «zintzo» d i r e l a k o a n , beren h i z i e r a Jainkoari aiscgin zaioki segururzat jo eta cgttnak bcsieak gait/csten p a satzcn d i t u z i c n c i u / a i esan z u e n lesusek.

kean i t z u l i zela etxera; fariseua, berriz, ez». E n t z t i l c c n eskema g u z t i a k

Eariseuak «zutik» esaren d i t u bere o t o i i z a k . Seguru dago Jainkoaren

a p u r t u z i t u e n ( c l i s e n adierazpen h o n e k . N'ola esan dezakc Jainkoak cz

aurrean. M o i s c s e n legeak agintv.cn dueña cía gehiago egiten d u . D e n a

d i o l a a i r o r p e n i k egin jainkozaleari ela, aldeiaru/iz, bekatariari bere g r a -

o n g i egiten d u . Bere «barauak» eta «hamarreneu» o r d a i n k e t a a i p a t z c n

zia e m a t e n diola*' E z ote d a b i l J e s ú s suarekin jolasean? Egia ote, azken

d i z k i o J a i n k o a r i ; cz d i o , ordea, bere karitatez.ko cginrz.cz, ezta z.okora-

batean, erabakigarriena ez déla e r l i j i o z k o hiziera z u z e n a , Jainkoaren

l u e n g a n a k o errukia/. ere ezer esaten. A s k i zaio berak d a r a m a n e r l i j i o z k o

h o n d o g a h c k o e r r u k i a baizik?

bizicrarekin.

Jesusek d i o e n a egia bada, Jainkoaren b c g i c i a n ez d a g o / i u r t a s u n i k

« E r a b a i e k o errugabciasun-amctscLan» b i z i da gurc g i z o n a : «Ez naiz

inorent/at, norbera santuena déla irirzita ere. D e n o k gata b a i e n e r r n -

besteak b e z a l a k o a . BL IV hiziera »samutik» b c c j r a i n i a , ezin tlu Jainko-

kira jo heharrean. N o r b a t i bere b u r u a r e k i n croso sentitzen bada, hete

aren aurrera bcra b e z a m b a r c k o m c r i t u z aurkeztu ezin direnak b a i n o go-

h i z i e r a jartzen d u l e k u k o eta ez d u beste e/cren h c h a r r i k . N o r b a i r heve

rago dagoela s e n ü t z e k o i c n i a l d i a g . i i n d i r u .

k o n r z i e n t z i a k salatzen b a d u era aldatzeko gaitastinik cz b a d u , babesa

Zergalaria, hete aldctik, tenplura sai tu eta «urruti» g e l d i t u zen. Ez d u

j a i n k o a r e n c r r u k i a n - e r r u k i h u t s e a n - bilarzea, cz d u bcsterik behar.

l o k i sakraiuan, hain pertsona jainkozalecn artean egoterik merezi. " E z z . c n

B a d u zerbait l i l u r a g a r r i a Jesusek. Jainkoaren c r r u k i a n d u e n fedea

begiak Iurretik alixaizera ere ausartzen», j a i n k o h a n d i eta u l c r i e z i n ha-

h a i n h a n d i a denez, sinestea ere kosta egiten z.aigtila. Bt ren b i z i m o d u

rengana. «Bular j o k a ari zen», zinez d a m u t z e n baitzen bere bckatuagatik.

' m o r a l g a b e t i k ' ater.itz.eko k e m e n i k ez d u t e n a k dirá, agian, o n d o e n ulci d i e z a i o k e l e n a k .

B i z i t z a aztertu cía c/ci egokírik cz d u i k u s t e n , J a i n k o a r i c s k a i n t / c k u . E z da e i o r k i z . u n e r a k o ezer agintz.era ausartzen. O n g i d a k i bere bi/.im o d u a ez déla asko a l d a t u k o . J a i n k o a r e n e r r u k i a d a gcratzcn /.a i o n hc)d t i l c k u b a k a r r a : « E n e J a i n k o a , e r r u k i zaitez bekatari honeraz». Iraultzailea da Jesusek areratzen d u e n o n d o r i o a . Z c r g a l a r i a k ezin izan d i o Jainkoari i n o l a k o merittirik aurkeztu, baina garrantzitsuena egin d u :

294

295

j a i n k o a r c n e t r u k i a n habestti d a . E r a j a i n k o a k e r a l d a t u t a - b c d e i n k a -

bilatzea da leloenek egiten d u t e n a . j a r r e r a «ateoa» e z k u t a t z e n da i t x u r a

tuta—, b a r c k i n «bakean» i t z u l i zen etxera. Fariscuak, aldiz, huts egin d i o

hutsezko erlijio-jaiera h o r r e n a z p i a n . G i z o n h o r r e k ez d u J a i n k o a r e n be-

f a i n k o a r i . T e n p l u t i k sartu bezala atera z e n : j a i n k o a r e n b e g i r a t u e t r u -

h a r r i k . E z d i o deus eskatzen. Bere buruaz. arro d a g o .

k i t s u a ezagtitu gabe.

O s o beslclakoa da zergaktriaren otoitza. B a d a k i i n g u r u k o e k gaizki ikus-

«Besteak bezalakoak ez» garcía uste i z a t c k o a r r i s k u a d u g u k r i s t a u o k .

ten dtitela bera rcnpltian egotea. G o r r o t a t u eta a r h u i a t u egiten dute zer-

E l i z a santua da eta m u n d u a h e k a t u a n b i z i d a . C u r e e r r u g a b e t a s u n -

gak b i l t z e k o bere lana. E z d a b i l bere b u r u a z u r i t z e n . Bekatari déla ere a i -

anietsak era besteen k o n t r a k o epaiak elikatzeit jarraitzeko a s m o t a n al

t o r t z e n t l u . B u l a r j o k a aritzeak eta esaten d i t u e n h i t z a p t i r r e k argi

gara? E t a J a i n k o a k bere seme-alaba g u z t i e n t z a t d u e n e n t i b i a ahaztttko

adierazten dute hori guztia: «Ene Jainkoa, e r r u k i zaitez bekatari honctaz».

ote d u g u , a l d i berean?

G i z o u a k b a d a k i ezin déla h a r r o p u z i u . Kz. d u ezer, j a i n k o a r i c s k a i n t z e k o ; b a i , asko, h a r e n g a n t l i k jasotzeko: harén b a r k a m e n a era e r r u k i a . H a r é n o t o k z a r i z i n c z k o t a s t m a nabari zaio. G i z o n a b c k a t a r i a d a , b a i n a

JAINKOAREN T.RRUK1AN BABESTU

egiarako b i d e a n jarri d a . O t o i t z egitera igo ziren biak tenplura, baina bakoitz.ak bere bihotzean

barisettaren era zcrgalariaren parábola h a n esan zien Jesusek, I . u k a -

e r a m a n z u e n Jainkoaz zuen irtidía eta h a r e k i n h a r r e m a n a k izateko m o -

sen hilz.etan, [ a i n k o a r e n begietan z u z e n d i r e l a uste i z a n i k . besteak

d u a . Fariscuak bere e r l i j i o legczalean k o r a p i l a t u t a jarraitzen t l u : j a i n -

mespretxatzcn d i t u z t e n e i . K r l i j i o a r i d a g o k i o n e z , bi jarrera k o n t r a j a r r i

k o a r e k i n b a k e a n egotea era beste c d o n o r b a i n o arau-bcte-zalcago iza-

era bateraezin i r u d i k a t z c n d i r u z t e t e n p l u r a o t o i t z egitera i g o z i r e n bi

tea da harentzat g a r r a n r z i z k o e n a . Z e r g a l a r i a , a l d e r a n t z i z , Jesusek hots

p r o t a g o n i s t e k . Z e i n d a , ordea, J a i n k o a r e n aurrera agertzeko jarrera z u zena? I l o r i d a s a k o n e k o galdera.

egiten d u e n inaitasunaren [ a i n k o a g a n a irekitz.cn d a : b a r k a m c n e t i k b i z i t z e n ikasi d u , ezerraz b a r r o p u z i u gabe era i n o r e p a i t u gabe.

Fariscuak z e h a r z - m c h a t z gordetzen d u legea era z i n t z o t a s u n osoz hete tzen, heve eríijioa. l e n p l u a n seguru dago. Zaitik o t o i t z egiten d u , b u rua jasota. Bere o t o i t z a da ederrena: J a i n k o a gorcstcko era hari eskerrak

ERREAK/.IONAIU

c m a t c k o o t o i t z a . K z d i z k i o , ordea, eskerrak e m a t e n J a i n k o a r c n h a n d i rasun, o n t a s u n etlo e r r u k i a g a t i k , bera o n eta h a n d i d e l a k o b a i z i k .

I lancha d a gizarte m o d e r n o a k bere k i d e e n g a n d u e n eragina, eta ia g u z -

Bere ha la sumatzen d a g c z u r r e z k o zerbait otoitz. horreran. O r o i t z egi-

t i a k bere m e n p e jar rzea l o t t z c n d u . Z e r e g i n , p r o i e k t u eta atikeren b i -

ten b a i n o , bere b u r u a go res ten ari da g i z o n a . Merítuz betetako bere his-

dez kateatzcn d i t u pertsonak, b a i n a ez d u hauek hiziera eder eta d u i -

t o r i a k o n r a r z e n ari z a i o bere b u r u a r i . j a i n k o a r e n aurrean o n g i s c n t i t u

nago

eta besteak b a i n o z u z e n a g o a déla azaldu beharra d u .

a l d e n a r a z t c n d i t u pertsonak, o r o har, gizarteak ezartzen d i e n b i z i e r a k ,

G i z o n h o r r e k cz d a k i o t o i t z egitea zer d e n . K z d u J a i n k o a r e n h a n -

batera

jasotzeko

xederik. Euntsczkoenak diren

gauzetatik

eta a s k o r i b a i t a d i r e n a izatcn eragozten a h a l e g i n d u ere.

d i t a s u n m i s t e r i o t s u a a i t o r t z e n , ezta bere t x i k i t a s u n a o n a r t z e n ere. J a i n -

D e i t o r a g a r r i a k dirá h o r r e n g u z t i a r e n e m a i t z a k . G e r o eta a x o l a g a -

k o a , g u r e o n - e g i n a k h a r e n aurrean z e n b a t z e k o eta besteak gutxiesteko

beagoak b i h u r t z e n ari dirá p e r t s o n a k , b i z i t z a n «garrantzizko» d i r e n

296

297

gauzatarako. E z dirá b i z i t z a k o gai h a n d i c z a r d u r a t u ere egiten. D e z e n t e dirá, c o p i k o z bereta eta a r d u r a u g a r i z k e z k a t u r a , b a i n a

«barne-muini»

eskasarekin, ziurta.sunik era uste s e n d o r i k gabe b i z i d i r e n a k . Ñola h a -

h o r d a g o , n a h i h o r r e n m u i n c a n . Z c n h a i t egoeratan e z i n da h o r i b a i n o askoz gehiago e g i n . O n g i b a i n o h o b e t o adierazten tlu z e i n izan l i t e k e e n gure eskaria Je-

r r i t u k o , beraz, fedea a s k o r e n b i h o t z e t a n p o l i k i - p o l i k i itzalrzen d o a l a

susek esan d i g u n p a t a b o l a k o zergalariarcn o t o i t z a k : « E n e

ikusreari.

e r r u k i zaitez bekatari h o n c i a z » . E d c r k i u l e r r z e n era e n t z u t e n d u o t o i t z

Baliteke h o r i izatea gure akars h a u d i e t a k o bat. M i l a gauzaz a r d u r a t u

Jainkoa,

h o r i giza b i h o t z a m o k k u u t l u c n Jainkoak.

bai, baina ez gara m a i t a s u n a , b a r n e k o p o z a , ii saropena, k o n t z i e n t z i b a kea b n t z e k o eta z a i n t z e k o g a i . ( . a u z a beta gertat/cn d a f e d e a r e k i u ere: ez d u g u balioesten, z a i n t z e n eta janarit7.cn. E t a itzaliz d o a k t g u p o l i k i -

B l l l l (iAiíhl.N l / . A l

p o l i k i . Z e r egin? 11

lartea jarr/cM» d a , ia b e t i , l e b e n i k e g i n b e h a r r e k o a eta gurc b i z i b i -

B a d a Jesusen csacra bat, h e r o n e n tiste sendoa era ¡okacra islaiz.cn d i -

d e a r i , d i t u e n o h i r u r a , oreka b a u s k o r eta k a s k a r k e r i a eta g u z t i , aurrez

l u c n a , eta g a r a i k i d e c i , i n o l a k o z a l a n t z a r i k gabe, b a r r i g a r r i eta e s k a u -

ature begiratzea. B c l a r r i a jarri ase g a b e k o beharren eta gtitari k o n t r a -

dalagarria gertatu z i i / a i c n a : «Ez d u t e o s a s u n d u n c k sendagile.i bebar,

e s a n k o r r e n m a r m a r i s i l a i i . B i z i t z a r i egiazkotasun b a n d i a g o z aurre egin

g a i x o c k b a i z i k ; ez naiz. z.intzoei dei egitera etorri». A d i c r a z p e n h i s t o r i -

ahal i z a t e k o , i k u s p c g i berri bar m o l d a t z e n l a g u n t z e n d u n o l a b a i t e k o

k o a tía h o r i : Jesús cz z i t z a i c n talde j a i n k o z a l c c i z u z e n d n , c r d c i n a g a r r i e i

tartc bat hartzeak.

eta bidegabeei b a i z i k .

B c b a r r c z k o a da, era berean, bizitza bere osoan hartzen titilen arazoak pkmte.irzea ere: «Ni, azken batean, z c r c i i b i l a n.tbil? Zergatik ex dut barn e k o bakea lortzeu? Z e r t a n a s m a l u behar dtit, era os.istintsuagoan bizi a h a l izateko?». Erabat «kanpora btgira» j a i r i a k eta gero cía «cspericntzia gehiago^ p i k u zera emanak g.uidenez, i n o l a k o i d c i a - g i d a i i r i k gabeko b i z i p c n - n n i l t z o harén m o r r o i i z a t c k o arriskua d u g u g c u r c b i z i m o d u a

( ) s o erraza d a h o n c i . u a k o arrazoia ulertzca. í )híturaz b i z i z u t e n c t l i j i o a n seguru ela ascrik bizi z i r e n c k a l i e r r i k a k o a z u t e n [esusen m e z u bori. «Zuzentlireiiek

apenas sentitzen i l u t e n

«salbauicn-prciniau»

d i r e n i k . A s k i t i m e [aiuko.iren eta b e s u e n begien a u n c a n i i x i n o s o senlii/.cak elakarren l a s a i i a s i m . u e k i n . Eta horretaz jaberua zegoen Jesús. A s k i graíikoki a d i c r a z i z u e n h o r i berak: osa.suncz ela i m l a i r e z g a i -

a n t o l a t z c r a k o a n , b a l d i n era tuntsezkoak tliren p l a n t c a m c n d u a k egite-

nezka t l a b i l c n inori ez. zaio metlikuagana joaterik b u r u r a i z e n . Z e r r a r a k o

ari e k i i e n c z b a d i o g u b e r e h a l a k o a n .

b e h a r t l u i c j a i n k o a r e n b a r k a m e n a , beren izanaren m u i n c a n c n u g a b e

l'.rreakzionaczca da o r a i n c r a b a k i g a r r i e n a . E r a b a k i p c r t s o n a l eta k o n t z i e n t e bat hartzea. «Zer tía ñire bizitzaz egin nahi dudana? Z e r egin nezake ñire fedea argitzeko era s e n d o t z c k o ? G a u r a r i c a n bezala, i r a u t e n j.u ra i tzca ote d u t ñire k e z k a nagusia? A l a uste o n e z i r e k i k o n . i l z a i o

scnrirz.cn direnek? N o l a l . i n c s k c r t u k o d u t e J a i n k o a r c n m a i t a s u n h o n dogabea eta harén ulertzc a g o r r e z i n a , beren legeak zuzen gorde tzen d i tuz.tcla-cta, liaren hcgieti aurrean «babestuak» sentitzen direnek? O s o hestelako b i z i p e n a t l u bere b u r u a bekatari s t i m a t z e i i d u e n a k .

J a i n k o a r i ? » . A l d a t z e n a r i da jada h o r r e l a k o galderak z i n t z o t a s u n a p u r

B a d u h u s k e r i a d e n a r e n k o n t z i e n t z i a g a r b i a . B a d a k i e z i n déla aski

batez e g i t e n hasi d e n a . Bere a h u l e z i a t i k - ñ o r ez da a h u l a ? - benetan s i -

d u i n t a s u n e z a u r k e z t u i n o r e n a t i r i e r a ; cz J a i n k o a r c n aurrera, ezra bere

netsi r u b í d u e ñ a sin es t u n a d a d a g o e n e k o j a i n k o a r c n b e g i c t a n . j a i n k o a

b u i u a i v n aurrera c í e . Z e r egin d e z a k e , d e n a l a i n k o a i c n h a r k a m c t i c c i k

299

i t x a r o t c a c z bada? N o n a n r k i r u k o d u salbamena, l i a r e n m a i r a s u n m u -

gagabearen cskuetan j a r r i z i z a n czik? E z d a k i t ñor izan l k e k e e n Ierro hauek i r a k u r r i k o d i t u e n a . G i z a r t e a k

ABERATS BATEN ETXEAN

ezarritako arauen b i d e t i k b i z i t z e k o gauza ez zaretenok zaituztei g o g o a n u n e o t a n ; erlijioak ezarritako ideal m o r a l a b i z i t z e k o i n d a r r i k ez d u z u e nok; lotsaizunezko hizieran harrapatuta zaudetenok; ren/emaztearen edo seme-alaben

zuen seiuirra-

begiei so egitera ere ausartzen cz z a -

retenok; b e h i n eta b e r r i z kartzclatik ate ra tzen zaretenok, b e r r i z ere hará k z u l t z e k o ; p r o s t i t u z i o t i k ¡bes e g i n e z i n d u z u e n o k . . . E z ezazue i n o i z a h a z t u : b c r e z i k i z u e n t z a t etorri da Jesús. S c n t i ezazu l a i n k o a k ulertzen ¿aituztcla, legeen epaia gainera d a t o r k i z u e n e a n ; j a k i z u e l a i n k o a k o n a r t z e n zaituztela gizarreak o n a r t z e n ez zaittiztcnean; scnti ezazue J a i n k o a r e n b a r k a m e n agorrezina zuen d o i l o r k c r i a i n o r k b a r k a t z c n ez d i / u e n e a n . Ez d u z u e m e r e z i . I n o r k ez d u g u merezi. Baina horrelakoxca da Jainkoa: maitasuna eta barkamena. Z u e k gai zarerc h o r i g o z a t z c k o era c s k c r t z e k o , E z ezazue i n o i z a h a z t u : t c i i p l t i t i k J a i n k o a r e k i n bakean atera zen bakarra, jesusen h i t z e t a n , zcrgalari h u r a izan zen, b u l a r joka, « E n e (ainkoa, e r r u k i z,aitcz bekatari h o nctaz», esatcn zuena.

Jesús Jerikon sartu eta h e ñ í a n barrena zihoan. Bazen han Zakeo izeneko gizon bat,

zergalari-burua, oso aberatsa. Jesús zein zen

ikusi

nahirik zebilen, baina ezin zuen jendearengatik, txikia baitzen. Lasterka aurrerago joan eta pikondo batera igo zen Jesús ikusteko, handik igaro behar baitzuen. Jesusek, liara iristean, gora begiratu eta esan zion: - Z a k e o , jaitsi berehala, gaur zure etxean gelditu behar dut

eta".

Jaitsi zen, bada, berehala eta pozik hartu zuen etxean. H o r i ikusirik, denak marmarka hasi ziren: "Bekatari baten etxera joan duk hostatuz". Zakeok, berriz, zutituiík, Jaunari esan zion: —Jauna, neure ondasunen erdiak behartsuet ematen dizkiet eta, inori ezer ostu badiot, lau halako biburtuko diot. Jesusek esan zion: - G a u r iritsi da salbamena etxe honetara, gizon hau ere Abrahamen ondorengoa baita. Izan ere, Gizonaren Semea galdua zegoena bilatzera eta salbatzera etorri da (Ltikas 1 9 , 1 - 1 0 ) .

JbSLfSl.K M A I T A S U N A OIK ABERATS r.l

A s k i ezagtina da Jesusek Z a k e o aberatsarekin t o p o egin z t i e n e k o k o u t a k i z u n h a u . G e r t a e r a oso l a n d u a etorri z a i g u , L u k a s e n eskuari esker. A g i a n k e z k a t u t a zegoen z c n h a i t f a m i l i a aberatsek, lehen k r i s t a u - e l k a r teetan sartzerakoan, attrkitzen z i t u z t e n

eragozpenengatik.

Z a k e o h a u aberats aski ezaguna d a . «Txikia.» t a m a i n a z , b a i n a b i d c g u r u t z e g a r r a n t z i t s u batean m e r k a n t z i e n j o a n - e t o n í a 300

kontrolatzen

301

zu cenen «zcrgalari-huru» boteretsua. E z da pertsona c s t i m a t u a . Jendeak «bekataritzat» dacika; ísraelen I t u n e t i k k a n p o dago, beraz. Besteak esp l o t a t z e t i k b i z i z e n . E z z e n «Abrahanen

ondorengoa».

sartzen utz eiiezaion aberats o r o k i z a n g o t l u jesusen i n d a r salbagarriaren b i z i pena.

G i z o n h o n e k , halcre, «Jesús z e i n zen» i k u s i n a h i z u e n . E n t z i i n d i c u bartaz esalen d i r e n a k , b a i n a ez d u e z a g u t z e n . E z z a i o axola barrega-

AliHRATSAREN S A L B A M E N A

ri'i geraizea, d a g o k i o n m a i l a r e k i n bat ez ela t o r r e n erara j o k a t u z : h a u r bat b a l i t z bezala, lasterka j o a n zen a u r r e a h a r t z e k o eta « p i k o n d o b a -

D e z e n t e dirá, E l i z a n behartsuez h i t z egiteko p i z t u d e n « m o d a g a t i k » ,

tera i g o zen». Jesús «ikusi n a b i r i k zebilen», b c s t e r i k gabe. B e r a k ere

m i n d u t a ageri d i r e t i a d i r u d u n e n m a i l a k o k r i s t a u a k . E z i n d u t e u l e r t u

ez z e k i e n , z i t i r r e n i k , b i z i t z a r i bakea, egia, z e n t z u c g o k k i e m a n n a b i rik z e b i l e n i k . Jesusek "geira begiratu» eta / a k e o ikusi zuen r o k i hartara i r i i s i i a k o a n .

ebanjelioa behartsuentzat b a k a r r i k izan l i t e k e e n i k albiste o n . Eta, o n d o r i o z , beren interesentzat mehatxu eta d i t u z i e n aberastasunei b u r u z k o g.tldegite m o e l u a n b a k a r r i k Ltii/.un

litekeenik herri o n a .

IContakizunak ulerezera uzten d u e n e z , b e g i r a d a - t r u k e bat gertatu zen

H o r i g u z t i a d e m a g o g i a merkea besterik ez déla i r u d i t z e n zaic, e b a n -

bebartsuak defendatzen z i t u e n p r o l c t a r e n eta aberats esplotatzailearcn

jelioaren z u z e n g a b e k o i d e o l o g i z a z i o a ; «ezkerreko p o l i t i k a egitea», az-

arrean. Jesusek liaren izenez deitu z i o n : «'/akeo, jaitsi berehala». Ez dago

k e n b a l e a n . Z e r e n era, begira elezagun: e z a l z e n Jesús g u z r i e n g a n a h u -

d c n b o r a r i k g a l t z e k o , «gaur zure etxean g e l d i t u behar dui-cta». A b e r a tsa ren m u n d u ra sartu n a h i d u Jesusek. P o z i k irekí z i o n Z a k e o k bere etxeko atea. Bere d i r u z k o eta h o l e r e z k o m i m d u a n sartzen titziko elio, Jerikon d e n e k Jesús kritikat/.en d u t e n b i tartean, «bekatari baten etxera» joan dela-cta, Jesusekin h a r r e m a n e t a n jan-i, eta Z a k e o aklatzen hasi ela. « B e h a r tsuetan» penrsatzen hasi d a : b a i e k i n b a n a t t i k o d i t u bere o n d a s u n a k . Bere negozioeran k a l t e i u t a k o e z o r o i t u d a : soberan i t z u l i k o elie l a p u r t u d i e n e i . Bere h i z i t z a r a egia, justizia eia e r r u k i a ekartzen urzi elio Jesusi. O s o besteiako inicua d u Z a k e o k o r a i n hete b u r u a z . 1 lena gerta daiteke Jesusekin i b i l i z . j e s ú s ere p o z i k da, ahaltsu eta aberaisarcn etxe hartara ere '«salbamena» ¡rirsi d e l a k o . H o r r e t a r a e t o r r i ela: «Galdtia zegoena bilatzera eta salbatzera». Jesús z i n t z o m i n t z o d a : a l f e r r i k g a l d u t a k o a k dirá d i r u a r e n m o r r o i d i r e u e n b i z i t z a k , e g i a r i k gabeko b i z i t z a k , s u f r i i z c n e i u t e n e k i k o j u s t i z i a r i k eta e r r u k i r i k gabeak. B a i n a Jesusek m a i t a t u egiten d i t u aberatsak ere. E z d u n a h i h o r i e t a k o i n o r k b i z i a gal d e z a n i k . Bere m t i n d u a n

302

rreratzcn?

E z al z i r u e n b e b a r t s u a k

eta aberatsak

o u a r i z e u ? Ez al zien d e n e i e s k a i n i salbamcnar

maitasun

beraz

Egia da, Jesús tlenengana hurrerarzen déla salbamena eskaintzera. Ez, ordea, moelu berdinean. Ela aberatsengana, ezer baino lehen, beren abelasrasunetatik «salbatzera» burreratzen da. J e r i k o n , aberats baten etxean b i l a t u z u e n ostatu. G i z o n a k poz.atten h a r t u z u e n . ( ) h o r e a zen h a r e n i z a r N a z a r e l e k o maisua bere' etxean jasotz.ea. [esusekin ropo egin ela harén m e z u a e n t z u t e a n , aklatzen h a s i k o d a . Pikirzearen o r d e z , partekatzca elela g a r r a n t z i z k o e n a i k u s i k o d u eta o n d a s u n e n erdia beharisuei emaiea erahakiko. G a r b i i k u s i k o d u , era berean, j u s t i z i a egin behar diela l a p u r t u d i e n e i eta soberan i t z u l t z e k o h i tza e m a n g o d u . (. hetuan b a k a r r i k a d i e r a z i k o d u Jesusek: Á i a u r irirsi ela s a l b a m e n a etxe honetara». A b e r a t s a r i ez z a i o beste s a l b a m e n - b t d e r i k e s k a i n i , d u e n h o r i h o r r e n h e h a r r e a n d i r e n h e h a r t s u e k i n banatzea b a i n o . H o r i d a b e r e o n d a s u n e k i n e g i n d e z a k e e n «kristau e r a k o i n b e r t s i o errentagarri» b a karra. 303

E r r a z u l e r daiteke h o r r e t a r a k o arrazoia. E z i n da senide arteko m u n -

H a i n b a t traba g a i n d i r u b c h a r k o d u , hala ere, g i z o n a k . «Txikia» d a ,

d u r i k c r a i k i , aberatsek beren jarrera a l d a t u ezean eta beren o n d a s u n a k

bere b i z i t z a gidatzen d u t e n idealak ez dirá eta oso jatorrak: j e s u s e k i n

e g u n g o e k o n o m i sistemak p o b r e t u t a k o e n alde m u r r i z t e a o n a r t z e n ez

aurrez atirre aurkitzea z a i l t z e n d i o t e n g i z a r t e - a u r r e i r i t z i a k gaindittt be-

duten bitartean

harko ditu.

H o r i d a aberatsei eskaintzen zaien s a l b a m e n - b i d e a . «Aberatsek beren p o b r e z i a a i t o r t u eta beharrsuen e l k a r t c a n sartzeko prest direnean. b a k a r r i k ¡aso a b a l k o dute laguntza; are gehiago, beraiek izan badira, i n d a r k e r i a b a l i a t u z , p o b r e t u o k miseriara e r a m a n dituztenak»

(J urgen

M o l t m a n n).

B a i n a Z a k e o k x u m e t a s u n e z eta z i n t z o t a s u n e z j a r r a i i z e n d u b i l a tzen. 1 asterka d o a jendet/.ari aurrea hartzeko eta, umeak bezala, z u h a i t z batera igo d a . K e z k a g u t x i cragitcn d i o u n e h o n e t a n bere b u r u a n , bera bezalako jaun garrantzit.su bati d a g o k i o n m a i l a r i cursi beharrak. Jesus e k i n h a r r e m a n c t a n j a r t z e k o une eta t o k i e g o k i a k a u r k i t z e a besterik ez d u nahi. Ikusi egin nahi d u .

GALDUTA

DAC;OENA SALBATU

Irakurleek J e s u s e n g a n d i k zer i t x a r o n lezaketen h o b e t o j a k i n dezaten i d a t z i z u e n Eukasek pasarte h a u : kristati-elkartceran o t o i t z egiten d i o ten eta j a r r a i i z e n d u t e n j a u n a «galdua zegoen a bilarzera eta salbatzcra etorri» déla, alegia. E z d u t e h o r i a h a z t u behar. Z e n b a i t c k bere. b a i t a n egiten z u e n g a l d e r a r i eranrzuten l a g u n d u n a h i d i o , era berean, k o n t a k i z u n a k : B a al d u t o r a i n d i k aldatzeko a u kerarik? E z al da h e r a n d u e g i , n e u r r i h a n d i balean alferrik g a l d u i l u d a n b i z i b i d e a berregileko?" Z e r pauso e m a n dezakei? Z e r a m a n b i z i b i d e a zchaztasun o s o z deskribatzen d u t e n b i ezatigarriz aurkeztuta dator Z a k e o . Batetik, «zergalari-hurua» d a eta, bestetik, «oso aberatsa». J e r i k o n denek dakite bckataria déla. Ez Jainkoaren zerbitzari,

Jesús ere bere bila d a b i l c l a s u m a t u d u u n e h o r r e t a n ; izan ere, l e k u hartara iristean, z u z e n c a n begiratu eta, « G a u c h e r í a n a u r k i t u k o gara e l k a r r e k i n zure b c k a t a i i-ctxean», esan d i o . Z a k e o k jaitsi eta p o z a r r e n h a r t u d u bere etxean. ( i u h o n d a t z e n ari garetía salbatu n a h i a k eraginda, gure b i z i t z a n agertzen da Jesús h a i n b a t une c r a b a k i g a r r i e t a n . E z d i tzagun aukera h o r i e k alferrik g a l d u . k u k a s e k c z d u e l k a r r e k i n topo egin z u l e n tincaren d e s k r i b a p e n i k esk a i n t z e n . Z a k e o re n c r a l d a k c i a i c n b e r r i b a i n o cz d i g u e m a t e n . A l d a t u e g i n z a i o b i z i t z a r i b e g i r a t z e k o era: o r a i n cz da d i r u a bere k e z k a b a k a rra; gogoan d i r u besteen nckcak ere. Biziera bera ere aldatu egin d u : justizia e g i n g o die z a p a l d u d i t u e n e i eta hehartsuen artean b a n a t u k o d i t u bere o n d a s u n a k . L e h c n a g o e d o b c r a n d u a g o , d e n o k d a u k a g u b i z i t z a n geure «koka-

d i r u a r e n m o r r o i b a i n o . Ez da gizalcgczkoa, beste hainbatena bezala, h a -

gunc» erosoa m o l d a t z c k o a r r i s k u a , giza kalitate b a n d i a g o z b i z i t z e k o

rén b i z i b i d e a .

a s m o g u z t i a k alde batera u r z i z . E z i n a h a z t u k o d u g u , gure b i z i t z a giza-

Z a k e o k , ordea, «Jesús z e i n zen ikusi» n a h i d u . E z da i k u s m i n hutsa. Z e i n d e n j a k i n n a h i d u , zer d e n j e n d e a r i h a i n e r a k a r g a r r i a e g i t e n

k o i a g o a eta s o l i d a r i o a g o a egiteko gaitasuna d a k a r r e l a Jesusekin benetan t o p o egiteak.

zaton profeta h o r r e n baitan gordctz.cn d e n a . E z da e g i n k i z u n erraza, berea b e z a l a k o m u n d u a n o n d o b i z i d e n p e r t s o n a batentzat. B a i n a , d u e n nahi horrek biziera aldatuko d i o Z a k c o r i .

304

305

HARRERA

EGIN, ENTZUN,

E z i n g o gara a u r r e r a n t z c a n , «ezkutupcan» gtiztien g a i n e t i k jarri n a h i

LAGUN DU

d u e n K l i z a ahaltsu, z i u r eta a g i n t a r i gisa a z a l d u . E l i z a x t i m e a g o a , hattsF z i n d . i J a i n k o a r e n b e r r i o n a e d o z e i n m o d u t a n a d i c r a z i . Besre i n o r k

k o r r a g o a eta a h u l a g o a izango gara. Kz. d u g u gure ospea eta agintea d e -

ez b e z a l a k o eran egiten z u e n h o r i Jesusek. H o r r e n a d i b i d e a d a j c i ' í -

f c n d a t z e k o k c z k a r u b e h a i rik ¡zango. í ¡i/akoiagoak ¡zango gara eta

k o n gerratua. Z a k e o bizi da hiri hartan, guztiek i n o l a k o g u p i d a r i k

errázago c l k a r h a r t u k o t l u g u o i n a z e t a n d i r e n e k i n . K g o c r a b o b e a n

gabe cpaitz.cn d u t e n g i z o n a : b c k a t a r i a . J e s u s c n t z a i «galduta» b i z i d e n

izango gara, c b a n j e l i o a hots egin ahal izateko.

p e r t s o n a bat d a . H o r r e x e g a t i k b i l a t z e n d u , h a i n z u z e n ere. bere be-

Clero eta alferrikakoagoa izango d a gurc p r e d i k u a k gogortzea eta gurc

givadaz, b e r e i z e n e z d e i t z e n d i o eta z u z e n e n c k o a d i s k i d e t a s u n a es-

epaiak ugarir/.ea. F l i r u a d i t z c r a b a k i n a r r i j o k a t z c n ikasi b c h a r k o t l u g u

k a i n t z e n d i o : b a t e n etxean o t o r d u e g i n g o d u , e n t z u n e g i n g o d i o eta

jesusengaiulik: harrera e g i n , e i u z t m eta k t g u n d t i . Ikasiko al t l u g u n o i z -

c l k a r r e k i n h i t z e g i t e k o a u k e r a i z a n g o d u r e . |esusek o n a i t u a , erres-

bait, beren bizitzetan J a i n k o a r c n maitasun errukitsua islaizen d u t e n fc-

p e t a t u a eta u l e r t u a , bere b i z i b i d e a b i r b i d e r a t z c a e r a b a k i k o d u g i z o -

tlcelunak tlirckt cbanjelioa benetan hots egiren d u t e n a k . A l f c r r i k a k o a

nak.

ila g a i n c r a k o g u z t i a , horiek gabe.

H a r r i t u egiren g a i t u Jesusen jokaerak. Fz. d u i n o r k legearen o r d e z k a r i bat i k u s t e n Jcsusengan, j a i n k o a r c n b c r a r e n m a i t a s u n k t i t u n e n a z d e n a k o n a i ' i z c n d i r u e u e r r u k i . i r e n profeta i k u s t e n d u t e d e n e k h a r e n -

Bl/1

IY.EKO K E M E N A

g a n . F z d u m o t a l t a s u n a k a r d u r a t z e n ; p e r t s o n a b a k o i t z a r e n sufi i m c u d u a k kezkarzen d u . K z da itsutzen bere i r a k a s b i d e a d c l c n d a t u b e h a -

K r i s i a u d i - g i z a r t e a n i x a n d a k o crabateko eta ukae/.inczko a g i n t a r i t z a -

rra re n h e h a r r e z ; era o s a s t i r u s u a n b i z i t z e n a s i u a i z c n cz. d u t c n c k

starus-ak c i a m a n tlu M i z a , m o d u g u i x K a s k o o h a i t u . i n , J a i n k o a g a n a k o

a r d u i a t t i t a b i z i da erabat.

íctica lege- ela d c b c l a i - M s i c m a baten b a i l a n e g i n n a t i i i a k o betebehargisa

h z d a b i l G a l i l c a n barrena 'mor m c n p e r a t z c k o jarrera/. E z d u ezer i n posat/.en, ezta i n o r p r e s i o p e a n jarrz.cn ere. Bere b u r u a e s k a i n t z e n t l u ,

p r o p o s a i z e r a . C huir hertan ere, «betebehar» gisa ulertz.cn ela b i z i t z c n dute eríijioa h a i n b a r c r l i j i o - b e r e t z a i l c k .

g o n b i d a r u egiten d u , b i z i e r a o s a s u n t s u r a k o bidea pmposatz.cn t l u . B a -

N o r m e n eta garrik gabeko k r i s t a u t a s u n - n i o t a baten sotrera e k a n i d u

d a k i h a z i a l u r rxarrean eror d a i t e k e c k i eta l i t c k e e n a déla bere m e z u a

(etica ulei t/cko era pai tzial h o r r e k : - c i l i j i o - b e t e b e h a r r a k g o i d c t z e n t l i -

gajrz.etsia i/atea ere. Ivz d a m i n t z e n aukera h o r r e n a u r r e a n . J a i n k o a r c n

luena», b a i n a Jainkoaren g r i n a r i k sentitzen ez dueña. H o r i e k zituen go-

b c r a r e n j o k a b i d e z j a r r a i t u k o d u e r e i t c n ; hark bere seme-alaba g u z -

goan S i m o n c W e i l - e k h o n a k o o h a r z o r r o I z e a n : «Kz dago I c t l e d u n i k

tictuzar b i d a h z e n h.ñtu c u r i a eta aterarazien e g u z k i a , o n a k ahí g.iizioak

J a i n k o a r e k i n t o p o e g i l c k o n a h i r i k cz d a g o e n I c k u a u ; [ a i n k o a g a i u b e h

d i r e n k o n t u a n izan gabe.

d u r r a g a t i k c d o interesagarik jotzen d u e n p e r t s o n a r c n k a t i k a t u r a eskas

U r d u r i r a s u n e z eta e r n e g a z i o z ere b i z i t z e n d a boterearen

eta g i -

z a r r e - g u n e e n galera E l i z a k o h a i n b a t caldetan. H o r i hórrela, ez d a

bar d a g o han». H a i n b a t e k e r l i j i o - g a i e i a r a k o s e n t i t z e n d u e n asolagabetastina a d i -

nahigabez hartu b e h a r r e k o z o r i g a i t z a , ebanjcliora b i r b i d e r a gaitzakeen

adi aztetrzen jartzen bagara, 1 áster j a h c r u k o gara ez déla j a i n k o a h o -

dohaina baizik.

r i e k a r b u i a r z e n d u t e n a , oso bestela, itxtiraz a s k a t a s u n a k e n t z e r a eta

306

307

b i z i t z a betca i z a t c k o d u t e n b c r e z k o nahia itotzera datorkien beste er-

l i j i o - i r u d i g o g a i k a r r i bat b a i z i k . N e k c z a egiten zaie g a u r k o g i z o n - c m a k u m e e i bizitzeko gustagarritasuna kentzen d u e n «agindu»-janzkeraz da-

BIZIEN JAINKOA

torren fedea o n a r t z e a . J a i n k o a , ezer b a i n o lehen, «bizitzaren laguna» d a eta biziera d t i i n eta z o r i o n t s u a n a h i eta b i l a t z e n d u g i z o n - e m a k t u n e g u z t i c n t z a t era krea-

O n d o r e n , saduzear batzuk etorri zitzaizkion Jesusi. Hauek hilda-

z i o osoarentzat. B e t i g o g o a n e d u k i b e h a r r e k o a d u g u h o r i . Hra berean,

koak ez direla pizten esaten dute. Eta honela galdetu zioten:

J a i n k o a ez. da d e b e k u - eta a g i n d u - m u l t z o baten kontrolatzaüea; oso bes-

- M a i s u , Moisesek idatzi zigun: "Norbaiti anaia ezkondu bat seme-

tela, biziera k o h e r e n t e eta osasuntsuagoa, atsegingarri era bateraltiagoa

alabarik gabe hiltzen bazaio, ezkon bedi alarguntsarekin, anaiari on-

izatera irirsi gairezen i n d a r - i t u r r i eta eragilea z a i g u Jesusen [ a i n k o a .

dorengoa emateko". Baziren, bada, zazpi anaia. Zaharrena ezkondu

F r a n r z i a k o g o t z a i n e k azken urrectan a z p i m a r r a r z e n d u t e n e z , era

eta seme-alabarik gabe hil zen. Bigarrena eta hirugairena alargun-

berri batean u l e r t u n a h i da gaur K r i s t o r e n c b a n j e l i o a : b i z i t z e k o i n d a -

tsarekin ezkondu ziren, eta zazpiak berdin. Eta denak seme-alabarik

rra d a r i o n i t u r r i bezala. kta hala da, izan. K b a n j e l i o a , ezer b a i n o l e h e n ,

gabe hil ziren. Azkenik, hil zen emakumea ere. Piztuerakoan, noren

«bizir/.cko indarra» baita; eta b i z i t z e k o , b i z i t z a m a i t a t z c k o eta m o d u

emazte izango da, zazpiek izan baitzuten emazte?

z e n t z u d t i n eta arduratsuz gozatzeko a r r a z o i c n bila d a b i l t z a n perrsonek

Jesusek erantzun zien:

b a k a r r i k c n t z u n g o d u t e cbanjelioa era h o r r e t a n .

- M u n d u honetan gizon-emakumeak ezkondu egiten dirá; baina

Bere b u r u a r e n czaugarri ezin bobea eskaintzen d i g u Jesusek e h a n -

datorren m u n d u a n eta hildakoen piztueran parte hartzeko Jainkoak

j e l i o k o pasarle h o n e t a n : «Galdua zegoena bilaizera cía salbatzera» eto-

gai aurkituko dituenak, gizonezko nahiz emakume, ez dirá ezkon-

rri déla, k z dezagun hori ahaztu. K r i s i a u o n J a i n k o a g u k alferrik gal edo

duko; izan ere, ez daitezke herriro hil, aingeruen antzeko baitira eta

h o n d a genezakecna eraberritu eta berregitca b i l a t z e n d u e n

Jainkoa

Jainkoaren seme-alaba, piztueran parte dutenez gero. Gainera, hil-

d a . J a i n k o a ez d a i n o l a k o z a m a a s l u n a , z e i u z t i o n e z b i z i t z e k o i n d a r cía

dalíoak pizten direla Moisesek berak adierazi zuen, sutan zegoen sa-

eragilc b a i z i k .

siaren pasartean, jaunari "Abrahanien, Isaaken eta Jakoben Jainko" deitzen dioenean. Ez da hilen Jainkoa, biziena baizik, denak bizirik baitaude harentzat (Lukas 20,27-38).

BARRF.GARRIA

O TI- J A I N K O A G A N

ITXAROTEA?

S a d u z e a r r a k ez z i r e n g o g o k o a k h e r r i x k e t a k o j e n d e a r e n artean. Jerusal e m g o e l i t e k o jendeak osatutako f a m i l i a aberatsen sektorea z e n . J o e r a k o n t s e r b a d o r e k o jendea, eríijioa betetzcko m o d u a r i z e g o k i o n c z bezala,

308

309

E r r o m a k o a g i n t a r i e k m a k o r d i o a k b i l a t z e k o p o l i t i k a - k o n i t i e t a n ere. F/z d a k i g u askoz gebiago.

gabe biltz.cn direnen aurrean? Z e r esan, b i d e a n zuzengabekeriaz z a puztttta edo alferrik g a l d u t a gerarzen d e n hainbeste b i z i t z a r e n a u -

Esan dezakegtina, ordea, zera d a : «hilen piztu era» ukatzen zurcía.

rrean? B a r r e g a r r i a al d a J a i n k o a g a n i t x a r o t c n jarraitzea?

J e n d e i n o z o e n arteko «nobedadctzat» z e u k a t c n gai h o r i . Kz ziren heriotza b a i n o h a r a g o k o bizitza/. arduratzen. O n g i zihoakien b i z i t z a h o netan eta zertarako k e z k a t u haratagoaz?

JAINKOARI

HZ ZAIZKIO SKME-ALAUAK. H I L I Z E N

E g u n batez Jcsusengana etorri z i r e n , pizrttera .sinestea barregarri u z teko asmoz. Reren i r u d i p e n hutsetik aterarako kasti bat a i i r k e z i u z i o ten, erabat gauza ezina. Z a z p i anaiaz h i t z egin z i o t e n : J e r u s a l e m g o Familia

saduzear

ahalt.su

haietako

baten

izenaren,

ospearen

era

oinordekot/.aren jarraipena z i u r t a i z e k o , a n d r e b e r a r e k i n htirrenez h u rren e z k o n d u z joan ziren anaicna. I l o r r e l a k o gaiak z i r e n baien k c z k a k , cz. bestelakorik.

hitz c g i l c r u k o a n . Saduzear aristokrata-talde batek h i l e n p i z i u e r a k o s i nesmena

b a r r e g a r r i u t z i n a h i izan z u c t i e a n , a l a b a i n a , arazoa bere

egiazko m a i l a r a jasoz e r a n t z u n z u e n . Beste ezeren a u r r e l i k , Jesusek atzera bota z u e n sad uzear re n uste huís.» la, berpi/tuen biziera o r a i n h e m e n ezagutzen d u g u n b i z i t z a r e n l u -

Jesusek gairz.etsi egin zien piztiicraz z u l e n i k u s p e g i a : barregarria da J a i n k o a r e n o n d o a n izango d u g u n b c r i k o b i z i t z a h e m e n g o bi/ieraren egoera e r r e p i l u t z e a ela h iza rzea izango déla tiste izatea; ate gutxiago, g i z o n e z k o aberatsek etekinak arcrarz.en d i z k i c t c n egitura patriarkalak bad i r a egoera h o r i eraizen d u t e n a k .

zapen gisa ulerlz.cn b a i i z u t e n . A k a t s bal d a J a i n k o a k b e r p i z i u t a k o b i zitza gurc e g u n g o b i z i p e n c t a t i k abiatuz. i r u d i k a t z c a . E r a b a t c k o aldea dago l u r h o n e t a k o gure bi/icraren era hcriotxa o n doren j a i n k o - m a i t a s u n a k zuzencan eusren d u e n bizitza beiearen arican. G u z t i z «herria» da azken b i z i t z a h o r i . I lorregatik i t x a r o u d e z a k e g u ,

Jc.susek b c r i k o b i z i t z a n duen íedea ez ela gauza barregarria: «Abrab a ñ e n , Isaakcn eta J a k o h e n J a i n k o a . . . ez. da h i l e n J a i n k o a , b i z i c n a b a i zik». Seme-alabak hile/, joan I c k i z k i o k e e n J a i n k o a p c n l s a ezina egiren zaio Jesusi; Jainkoa ez tía h i l d a k o e z iuguratut.i bizi bere b e l i k o t a s n n e a n . E z i n p e n t s a t u z k o a egiren zaio, eta berean. m u n d u h o n c t a k o

lesus oso h i t z g t i t x i k o a izan da beti heriotzaren o n d o k o b i z i t z a berriaz

desber-

d i n t a s u n a k , zuzengabekeriak era g e h i e g i k c r i a k b e t i k o i z e a izan litekee n i k J a i n k o a r e n o n d o a n goza tzen d e n b i z i t z a .

i n o i z d e s k r i b a t u edo azaldu e z i n g o b a d u g u ere. K r i s r a u e n lehen b e l a u n a l d i e k jarrera apal eta z i n t z o h o r i gorde z u ten «beiiko bizitzaren» m i s i c t i o a r i d a g o k i o n e z . K o r i n t o k o rededunei Batilok esatcn zien b i z i t z a h u r a " i n o r k i k u s i eta c n i z u n cz dueña, gizak i a r i inoiz. b u r u r a t u ez z a i o n a , J a i n k o a k bcra m a i t e d u l c n e m z a t prest a r u r i k daukana» déla. O h a r p c n o s a s u n g a r r i eta p o z g a r r i gisa, o n g i d a t o z h i t z o k guretzat.

A r i n k c r i a z era askietsirik, n o r b e r e ongizatea goza l u z eta m i n e z b i z i

Z e r u a , b a i e t i k , lttrrcko cspericntzia g u z t i a k b a i n o harago gerarzen d e n

direnez a h a z t u r i k b i z i t z e n denean, erraza d a era horrerako b i z i m o d u a n

b i z i «herria» d a , b a i n a , J a i n k o a k g u r c amets s a k o n e n a k erabat hete-

b a k a r r i k p c n i s a i z e a . Barregarria ere gen a lireke beste era b a t e k o itxa-

t z e k o «prestatu» d u e n b i z i t z a ere ha d a , hórrela/, g a i n . Fedeari d a g o -

r o p e n a izatea.

k i o n a cz d a e d o z e i n e n j a k i n - m i n i n o z o e i e r a n t z u n a c m a t c a , J a i n k o a -

G e h i e n g o pobreen oinazetan paite hartzen denean, ordea, gauzak a l d a t u egiten dirá: Z e r esan, o g i r i k , osasunik edo maitasunik ezagutu

310

gan j a r r i t a k o uste o n c z k o egarri, i t x a r o p c n eta k o n f i a n t z a elikatzea baizik.

311

H o r i izan zen, h a i n z u z e n , Jesusek b i l a t u z u e n a , saduzearrek o n a r -

Jesusek ez z u e n i n o i z i r a k u r r i , z i t i r r e n i k ere, 5 0 . u r t e i n g u r u a n

t u t a k o d a t u batera ¡oz horretarako: «Abrahanen, Isaaken etajakobcn

(K.a.) A l e x a n d r i a n i d a t z i zen JakinrJinui

J a i n k o » deitzen zaio J a i n k o a r i B i b l i a k o t r a d i z i o a n . A i r a l e h e n h o r i e k ja-

j a k i n t s u harén Ierro aba/.tezin hauek gogoraezen d i z k i g u berrán j a i n -

d a n i k h i l d a badaude ere, j a i n k o a k h o r i e n J a i n k o , babesle eta l a g u n i z a -

k o a r i b u r t i z a u r k i t z e n d u g u n m e z u a k : «(.¡uztiez d u z u e r r u k i a , dena b a i -

ten jarraitzen d u . H e r i o t z a k ezin izan d u J a i n k o a k h o r i e n g a n a k o d i t u e n

tezakezu, era g i z a k i e n b e k a t u e i cz i k u s i a r e n a egiten d i c z t i , b i h o l z - b e -

m a i t a s u n a eta leialtasuna eren.

d e r i t z o n l i b u r u a ; b a i n a juelu

rri d a i t e z e n . Izaki g u z t i a k maite d i t u z u eta ez d u z u z c t i k e g i n d a k o ezer

A r e a g o joz, bere o n d o r i o a ateratzen d u Jesusek eta gure fedcarcntzat

g u t x i e s t c n , zerbaiti g o r r o t o izan b a z e n i o , ez b a i t z c n u k e e n egingo. Ñ o l a

oso erabakigarria den baieztapena uzten d i g u : «Ez da h i l e n j a i n k o a , b i -

i r a u n g o l u k c zerbaitek, zuk g o g o k o izan ez bazenu? l u l o ñola jarraituko

z i e n a b a i z i k , d e n a k b i z i r i k bairaude harentzat». B i z i - i t u r r i agorrezina

i z a t c n , z u k dei e g i n d a s o r t u ez balitz? / t i b i b o z b e r a zara i z a k i g u z t i c -

da J a i n k o a . H e r i o t z a k ez d u bere seme eta alaba k u t u n i k gabe uzten

k i n , zureak b a i r i r a , b i z i a m a i t e d u z u n j a u n bottcn.tk»

j a i n k o a . ( i u k , l u r h o n e t a n g a l d u d i t u g u l a - e t a , negar egiten d i e g u -

1 1,23-26).

nean, hizitzaz beterik ikusten d i t u J a i n k o a k , jada, bere aita-maitasunean onartu dkuenez.

(Jakinduria

B i z i a r e n laguna da Jainkoa. 1 lorregatik die e r r u k i a biziera d u i n a eram a t e n j a k i n cz edota ezin d u t e n e i . «Begiak itxi» ere egiren d i r u b c k a -

Jesusen arabera, h e r i o t z a k e z i n dti J a i n k o a k bere s e m e - a l a b e k i n

tuaren aurrean, hekatarick biziaren bidea a u t k i t z e k o aukera berriak izan

d u e n l o t u r a desegin. ( í u r e s u n t s i p e n b i o l o g i k o a b a i n o indartsuagoa da

d i r z a t e n . S o r t u d u e n c t i k cz d u ezer g o r r o t o . Izaki g u z t i a k maite d i n i ;

J a i n k o a r e n m a i t a s u n a . Ecde apalez ausart gaitezkc horregatik h o n a k o

bcstcla, cz z i t u e n s o r t u ere e g i n g o . D e n e i b a r k a t z c n d i e , denei die

hau esatera: « E n e J a i n k o , z u r e g a n d u t k o n f i a n t z a : ez d i e z a d a l a usteak

e r r u k i , g u z t i a k b i z i daitezela n a h i d u , bcreak baitira g u z t i a k .

huts e g i n ! - (25. S a l m o a ,

1-2).

Ñola cz d i t u g u goge) betoagoz maitat/cn s o r k a r i guztiak? /.ergatik cz d u g u izaki g u z t i e n b i z i t z a k c m e n b a n d i a g o z z a i n t z e n eta h a r r a p a r i tza eta craso o r o t a t i k babesten? Z e r g a t i k cz gara e r r u k i z betetzen

Bizi A R E N

A C U N

m u n d u hau babcslckutzat h a r t u ezin d u t e n hainbeste

«zokorattten»

egocrareu aurrean? Z i l c g i o l e zaigu o r a i n d i k ere, J a i n k o a k g t t z l i o i u z a t «Jainkoa b i z i a r e n laguna da». H o r i zen Jesusen uste sendo l u n t s c z -

s o r t u d u e n m u n d u h o n e t a n arrotz eta t o k i r i k gabe d a u d e n e n b i z i a k

k o e n e t a k o bat. A r g i era garbi a i t o r t u z i o n bere fedea p i z t u e r a u k a t z e n

b a i n o garrantzi h a n d i a g o a duela gurc ongizateak pcntsatz.cn jarrairzea?

z u e n saduzear talde b a t i , eztabaidan ari zela: J a i n k o a «ez d a h i l e n (ainkoa, b i z i e n a baizík».

Sincsgaitza gertatzcn da g u r c e r l i j i o a r c n z c n t z u g a b e k c r i a h o u e t a z k o n t z i c n t z i a h a r t u gabe jarraitzea: b i z i t z a s o r t u eta b e r p i z t e n d u c n a r i

jesusek ezin d u Jainkoari bere sorkariak h i l egingo z a i z k i o n i k p e n t s a t u ;

abesten d i o g u n b i t a r t e a n . harén s o r k a r i e i a n gosea, oinazea eta degra-

heriotzak k e n d u k o ote d i z k i o , bada, bízitza-urte batztien o n d o r e n , h a i n -

d a z i o a gero eta h a n d i a g o a k izan daitezen l a g u n t z e n jarraitzen b a i r u g u

beste maite d i t u e n seme-alabak! H o r i ezinezkoa da! B i z i - i t u r r i agorrezina

o r a i n d i k ere.

da J a i n k o a . J a i n k o a k sortu d i t u h i z i d u n a k , z a i n d u egiten d i t u , babestti, e r r u k i die eta bekatutik eta heriotzatik askatzcn d u h o r i e n bizitza.

312

313

ZERGATIK

HIE BEHAR

alferrik g a l d u , h o n d a t u edo s u n t s i t u d e n h a i n b a t b i z i t z a r e n aurrean?

DUGU?

Z e r i t x a r o p e n dago horicntzat? h,ta zer i t x a r o p e n dago geurctzat ere, ez Z c r g a ü k g u r c h i l behar h a u , barrena b i z i t z e k o e g i n a k g a r d a esatcn ari

baita asko l u z a t u k o l u r honetatik clesagcrtuko garen eguna, gurc z o r i o n -

bazaigu? Z e r b a i r asaldatzen d a gure b a i l a n heriotzaren aurrean. Beste

era i t x a r o p e n - n a h i a k hete gabe?

era b a t c k o a b e b a r l u k c b i z i t z a k g i i z i i o n i z a i : ederragoa, z o r i o n t s t i a g o a ,

Bizitzaren azken m i s t e r i o a k c r a n i z u n c n bar eskatzen d u . E d u a r d o

seguruagoa, luzeagoa. B c r i k o bizitzaren irrikaz b i z i gara eta, azken f i -

G h i l l i d a c u s k a l e s k u l t o r c b a n d i a k n o i z b a i r esandakoa da h o n a k o a :

ncan.

« l i e r i o t z a b c t i k o a déla esatcn dit a r r a z o i m e n a k . A r r a z o i m e n a , a l d i z ,

U l e t g a r r i a egiten da gaur egun hain bedattia dagoen «beste bizitzan»

m u g a t u a déla diosr a r r a z o i m e n berak». G i z a a r r a z o i m e n a r e n m u g a ela

pentsatu ere egin gabe b i z i t z e k o jarrera. Z c r t a r a k o p e n t s a l u , h e m e n g o

i l u n t a s u n e n artetik, k o n f i a n t z a z i r c k i t z e n d i t u g u gcurc b u r u a k l e d c -

h o n c t a z b a k a r r i k gaudc-cta z.iur? I ,z al da hobe gure i n d a r g u z t i a k he-

d u n o k ] a i n k o - n i i s t c r i o a r e n a l d c r a . H o r i g u z t i a adierazten d u s a l m o g i -

ñ í engo b i z i t z a hau ahalik eta gehien gozaizera hidcratzea? K z ote da i r i -

learen laguntza-erreguak: « E n e J a i n k o , zuregan d u t k o n f i a n t z a : cz. d i c -

tsi I i e r n o (.hilván 'Írakaslcari" e n t z u t e k o o r d u a , gcurc b u r u a k «muga-

zadala tistcak huts egin!» (25. S a l m o a ,

1-2).

ras» nean kokatuz erabat»? hz ole zaigu jatla bizitzen eta hiliz.cn ikasicko

Jainko h o t r i sinestea da íededuiiaren euskarri b a k a r r a ; Jesusek d i o -

o r d u a iritsi, piztueraren c d o b e i i k o bizitzaren amcisetan bailes hila i b i l i

enez, «bizien Jainkoa baita, eta ez hilena». J a i n k o a ez da b i z i t z a r e n sor-

gabe?

tzailca s o i l i k ; bera da betetasunera garamat/.ana, bera baita b e r p i z t u k o

G i z o n eta e m a k u m e garaikideon k o n t z i e n t z i a n sortzen z a i z k i g u n gal-

gaituena.

derak dirá h o r i e k g u z t i a k . Ilxuraz h a i n b u r u i s u a cía errcalista den jarrera h o r i al da, ordea, izan l i r e k e c n i k egokiena? A l a bere b u r u a b i z i tzaren azken m i s t e r i o a r e n aurrean i x i c n d u e n a r e n ctsipen-jarrcra d a ,

MAITASUNA

E T A JAIA

b a r n c guz.riak p r o t e s l a k a jarraitzen d i o n bitartean? B a l i o h a n d i a gordcrz.cn d u , z a l a n i z a r i k gabe, b i z i t z a m u g a tu h o n e k

M e n d e e t a n barrena, hainbat era oso d e s b e r d i n a k a s m a i t i eta b e d a t u

bere b a i l a n , ( ¡ a n z a h a n d i a da bizitzea, urtc m u g a t u b a i z u e z bada ere.

dirá zerua «irudikatzcko». N o l a b a i t e k o «lurralde miresgarri» gisa u l e r t u

O s o gauza h a n d i a da m a i i a t z e a , gozat/ea, f a m i l i a bar sortzca, m u n d u

izan d a , i n o i z , p a r a d i s u a : izarrak b a i n o barago kokatua, l u r r e k o p c l i -

bobearen alde borrokatz.ea. B a i n a , bada saihetscra tiiz ezin d u g u n ger-

k u l a r e n h a l a k o h<¡[>¡>y c W b a t , g i z a k i a r e n azken bererasunaren i i u r b u -

takari bat, z i n t z o t a s u n e z j a r d u n e z gero: a m a i e r a t i k b c g i n i i u z b a k a r r i k

rutzat harrz.cn d e n J a i n k o a alde batera utziz.

uler daiteke bere osoan prozesu guztiaren azken egia. I lori d i o zientziak, e d o z e i n déla ere bere c r e m u a . ( ¡ u t a k o guztiok era bakoitz.ak espero d e z a k e g u n a z k c n a ezereza bada, zer adicraz dezakete gure lanck, ahaleginek eta aurrerapenck? Z e r

Beste zenbaitetan, b e r r i z , «Jainkoarcn iktispen dohatsua» bcsterik cz. da a z p i m a r r a l u i z a n , Jainko-iz.aera ikusteak J a i n k o h o r r e n eta a r i m e n a r t e k o e l k a r t a s u n a ez d e n beste e d o n o l a k o z o r i o n edo b i z i p e n arseg i n g a r r i o r o a l f e r r i k a k o b i h u r t u k o balti bezala.

esan dezakegu i n o l a k o z o r i o n i k gozatu gabe h i l di rene/,? Ñola e g i n jus-

« B e t i k o bakcaz.» ere h i t z e g i n i z a n d a s a r r i t a n , eta h o r r e k o n g i

tizia, beren bizitza osoa horiek zaintzen erre dutenei? Z e r esan dezakegu

adierazten d u b i z i t z a b o n e t a k o n e k e c n a m a i e r a . I r u d i a k , halerc, a z k e n

314

315

betetasunaren izaera g e l d o , m o n ó t o n o eta bátete erakargarri ez d e n a ren z a n t z u a ere e m a n l i e z a i o k e g u z t i a r i . G u r e egtmetako teología oso n e u r r i t s u a d a zeruaz h i t z e g i t e r a k o a n .

EGUN ZAIEETARAKO

T e o l o g o e k íhes egiten diote zerua i m d i k a p c n i n o z o z deskribatzeari. 1.11rreko e d o z e i n b i z i p e i i e r a t i k haratago k o k a t n behar d a gure azken hctetasuna, gaur guregan taupaka ai i d e n b i z i t z a h a u Jainkoagan era l i -

Batzuk tenpluari buru/ ari ziren, harri ederrez. eta emaitzez apaindua

l u r a g a r r i a n betetzen déla i r t t d i k a , i t x a r o n eta i r r i k a hadezakegu ere.

zegoela aipatuz. O r d u a n , Jesusek esan zuen:

M.-iirasunaren jaiaren hizkera ra jotzen d u t e , hatik bat, gaur egun teologoek. M a i t a s u n a da g i z a k i a r e n h i z i p e n s a k o n era hetegarriena. K r a h a r n c k o i , bete, aske eta erabatekoan m a i t a t u ahal izatea eta inaitatua izatea: h o r i x e da gure n a h i sakonena. Z e r u a zerbait bada, m a i t a s u n - b i z i p e n betea izan behar d u : mairaizea eta niaitatuak izatea, J a i n k o a r e k i k o eta .sorka r i e k i k o elkartasun pozgarria cz.agutzea, a d i s k i d e t a s u n a r e n g o z a m e n a eta m a i t a s u n a r e n cstasia bere a n i z i a s u n erabatekoan dastalzea.

- E t o r r i k o da garaia, hor ikusten duzuen hori'eratik harririk ere harri gainean geldiuiko ez dena: dena suntsituko dute. Ikasleek galdetu zioten: - M a i s u , noiz gertatuko da hori, eta zerian ezagutuko da gertatzera doala? Jesusek erantzun zien: - K o n t u z ! Ez /aitzatela inork eugaina! Asko etorriko dirá, ñire izena bereganatuz eta esanez: " N i naiz Mesías" edo "Gainean da ga-

" M a i t a s u n a goza 0)11 d e n l e k u a n jaio tzen da jaia». Z e r u a n b a k a r r i k

raia". Ez joan hatakoen ondoren. Cierra era iraultza-hotsak entzutean,

beteko dirá erabat M i k m g o A n b r o s i o santtiaren h i t z h o r i e k . •••Jainlío-

ez ikaratu: lehcnbizi gertatu beharrekoa baita hori guztia; baina ez da-

aren m a i t a s u n a d i s k i d c t z a i l e a r c n jaia» e/agutuko d u g u . H e r i o i z a r i k ,

tor beiLhala azkena.

b a u s t u r a r i k eta o i n a z e r i k g a b e k o kreazioaren jaia; h e t i i , arraza, e r l i j i o

Gainera esan zien:

era k u l t u r a g u z t i e n arteko adiskidetzearen jaia; g o r p u i z eta a r i m e n jaia;

- N a z i o a nazioareii kontra eta erreinua erreinuaren kontra altxatuko

sormenaren eta edertasunaien g o r e n e n a ; erabaieko askatasunaien poza.

dita; lurrikara handiak izango dirá, ela izmriteak eta goseteak han eta

K r i s t a u o k g u t x i begiratzen d u g u zertira. 1 .z d a k i g u gure begiak e g u -

hemen; gauza ikaragarriak gertatuko dirá, eta ortzian seinale handiak

netik egunetako " h e r e h a l a k o i a s u n e i i k " haratago jasor/en. E z gara ezer-

azalduko.

tatik eta i n o r e n g a n d i k , e/ta K r i s t o b e r p i / i u a g a n m a i r a s u n m n g a g a b e

Baina hori guztia gertatu aurretik, eskua botako dizuete eta erasoko;

eta salbatzaile gisa a u r k e z t u zaigtin J a i n k o h o r r e n g a n d i k ere ezer asko

sinagogara eta kartzelara eramango zaituzte, eta errege eta agintari en

¡txarotera ausartzen. A h a z t u egiten z a i g u J a i n k o a ez déla «hilen J a i n -

aurrera zuzenduko niregatik. Aitorpen egiteko aukera emango dizue

k o a . biz.ieua baizik». G u / t i o u t z a t hetiereko b i z i t z a z o r i o n t s u eta be tea

horrek guztiak. Hartu gogoan ez duzu el a zuen buruak ñola defenda-

besterik n a h i ez d u e n j a i n k o a .

tuko kezkatan egon beharrik: neuk adietaziko diztiet zer eta ñola esan, eta zuen etsaietako inork ez du zuei aurre ematerik edo crantzuterik izango. Zeiien guraso eta senideek berek salduko zaituzte, eta zuetako zenbait hilko. M u n d u guztiak gorroto izango dizue niregatik;

316

317

baina ez duzue buruko i l c balear bat ere galduko. Iraupenaren iraupenez lortuko duzue bizia (Eukas 2 1 ,S-1 9 ) .

Lekukoíasunaren

ordua. G a r a i zailek cz d u r e zergatik k e x u - , n o s t a l -

g i a - edota etsipcn-garaiak i z a n bebar rik. Ez d a etsi peñera ko, geldo tas u n e r a k o edo ardurak uz.teko o r d u a . Jesusen i k u s p e g i a hesrekikoa d a : «aitorpen egiteko aukera e m a n g o dizue» garai zail h o r r e k . U n e h o r i d a ,

EGUN

h a i n z u z e n , Jesusen, harén m e z u a r e n eta harén egitasmoaren

ZAIÜ.TARAKO

lekuko

x t i m e b a i n a sinesgarri izatcko deia bi/.iberritu behar d u g u n u n e a gure ( dzartean era kulturan genarzen ari d i r e n egungo aldaketa sakonek, b a i eta krisraurasunaren sustraiak astintzen d i t u e n m e n d e b a l d e k o e r l i j i o krisiak i n o i z baino gehiago b u l t z a t u bebar gaituzte argia era k e n i e n a Jcsusengan bilatzera; bebarrezkoak d i t u g u , gara i hauek b u r u argiz eta ar-

i azientzia. y

I l a u da jesusek u n e gogorretarako ematen d i g u n a h o h

k u a : ' d r a u p e n a r e n i r a u p e n a z l o r t u k o d u z u e bizia». J a t o r r i z k o h i t z a b e r d i n e u s k a r a l u l i t e k c «pazientzia» c d o «iraupen» gisa. K r i s t a u o n artean g u t x i h i t z egiten da pazientziaz; bebar, ordea, i n o i z b a i n o gehiago

d i l raz i r a k u r r i eta b i z i t z e k o . i.rrcalisniorako

arican.

deia. jesusek ez die arrakastaz eta a i n t z a z b e t e r i k o

bidé e r i a z a izango d u i e n i k a g i n t z e n i n o i z l a g t i n e i . A l d e r a n t z i z , beren h i s t o r i a luzea z a i l t a s u n e z eta b o r r o k a z betea izango déla ohartarazten d i e . Jesusen i z p i r i t u a r e n a u r k a k o a da t r i u n f a l i s m o a lantzea

behar d u g u . P a z i e n t z i a h a n d i k o k r i s t a u - b i z i e r a k e m c n t s t i a

lantzeko

unea d u g u , e r r o n k a berrici e r a n t z u i e n l a g u n d u k o d i g u n a , bakea cía z u h u r t z i a g a l d u gabe, beti ere.

edota

h a n d i t a s u n e n nostalgia sustatzca. G u k g o g o r r a i r i z t e n d i o g u n bidé h o r i d a J a u n a r i leial i r a u u n a h i d i o n E l i z . u v k i n o n t l o e n u z t a r t z e n

BUKAI'UT/A'l

KMAN

dena. lnozokeriarik

ez. K r i s i a l d i - , nahasketa- eia a z r o r a m e n - u n e e t a n ez. d a

h a r r i t z c k o a izaten s a l b a m e n - b i d e berriak eskaintzen d i t u z i e n m e z u a k eta agerkariak entzutea. ( l o n a , Jesusen irakaspenak. «hz zaitzatela i n o r k engaina!»: ez. erori e b a n j e l i o k o a k ez. d i r e n m e z u a k sinesieko i n o z o k e r i a n , ez E l i z a b a r m a n , ez k a n p o a n . B i g a r r e n i k , «ez joan b a l a k o e n o n d o r e n » : ez j a r r a i t u J e s u s e n g a n d i k

aldeutzen gaituztenen

atzetik,

bera baita gure fedearen o i n a r r i eta s o r b u r t i b a k a r r a . Funtsezkoetan

jarri

arreta.

K r i s r a u - b e l a u n a l d i bakoitz.ak d i t u bere

arazo, zailtastin eta bilatze-ahaleginak. Ez. d e z a g u n patxada gal eta har d i t z a g u n gure ardurak. hz z a i g u gure indarren gainetik dagoen ezer esk a t z e n . G u r e k i n d u g u Jesusen beraren l a g u n t z a : «Nettk a d i e r a z i k o d i zuet zer eta ñola esan». G a i t z c s p e n c z k o c d o h o z t a s u n c z k o g i r o a n ere hete d e z a k e g u c b a n j e l i o a , baita k r i s t a u - z u h u r t z i a z j o k a t u ere.

318

Jerusalemera e g i n g o d u e n azken b i s u a l d i a d u Jesusek o r a i n g o a . I larck i n d o a z e n b a t z u k liltiratu egin dirá «tenpluaren edertasuna» i k u s i d u renean. Jesusek, ordea, oso besrelako s c i i t i p c n a k d i t u . I hiten profetab e g i c k s a k o n t a s u n b a n d i a g o z dakusate t e n p l u a : l e k u p a i c g a b c h a r t a n cz zaio harrera o n i k egiten J a i n k o a r c n erregerzari. 1 l o r r e g a t i k , Jesusek b u k a t u t z a t ematen d u : «Etorriko da garaia, h o r i k u s t e n d u z u c n h o rretatik b a r r i r i k ere harri gainean g e k l i r u k o cz d e n a : dena s u t i t s i t u k o dute». jesusen h i t z c k apurru egin d u t e , bal-batean, t e n p l u a r e n i n g u r u a n b i z i d e n ametsa. Gezurrezko b c t i k o t a s u n - i r u d i p e n a r i ari zaio custen c r a i k i n b i k a i n h o r i . E n g a i n u z k o a eta g a l k o m t d a J a i n k o a r c n j u s t i z i a o n a r t z e n ez eta s u f r i t z e n d u t e n e n deiadarra e n t z u t e n ez d u e n eríijioa b i z i t z e k o era b o r i : « D e n a s u n t s i t u k o dute».

319

Jesusen h i t z a k ez dirá haserretik s o r t u a k . A r e g u t x i a g o m e s p r e t x u -

A r g i dago kristau-fedea ezin déla b i z i , ezta hots e g i n ere, jarrera ez-

tik edo e r r e s u m i n e t i k . j e r i i s a l e m e n e r a h u r h i l t z e a n eta h i r i a i k u s t e a n ,

k o r r e t a t i k abiatuz. A k a t s h a n d i a da b i k t i m a - j a r r e r a sustatzca. n o s t a l -

Jesús «negarrez hasi zela» d i o L u k a s e k berak a p u r bat í e h e n a g o . N e g a r

giatik b i z i n a h i izatea, e r r e s u m i n a p i l a t z e a . jesusek b i z i z u e n i z p i ñ t u -

p r o i e t i k o a . I n d a r r a d u t e n e k cz d u t e negar egiten. E r r u k i a r e n p r o f e t a k

tik

bai.

i t x a r o p e n t s u a g o z eta c b a n j e l i k o a g o z b i z i t z c n ikasteko unea eskaintzen

J e r u s a l c m i k u s t e a n , Jesús negarrez hasi da, beste i n o r k b a i n o gehiago maite b a i r u h i r i h o r i . J a i n k o a r e n erregerzari i r c k i t z c n ez z a i o n «erlijio

a l d e n d u arazten

gaitu horrek

guztiak. jarrera

baikorragoz,

d i g u t e garaiok. Z e r pentsatua e m a n behar l i g u k e Jesusek egiten d i g u n

«irauteko»

zaharragatik» hasi d a negarrez. Bere herriaren o i n a z c c k i k o elkartasuna

deiak. A k a t s a d a k r i s i a l d i hau «madarikaezea» era e z i n e z k o egoera ba-

adierazten d u t e Jesusen m a l k o e k ; b a i n a , baita, u n e berean, j a i n k o a r e n

litz bezala b i z i t z e a . J a i n k o a cz dago k r i s i a n . Cíizon eta e m a k u m e b a -

hísitaidia cragozten d u e n crlijio-sisrema barenganako k r i t i k a sakona ere:

k o i t z a r e n baitan l a n egiten jarraitzen d u . S o r t z a i l c a r i ezitigo d i o i n o -

Jerusalcm

l a k o k i i s i a l d i k bere s e m e - a l a b e n

-hots. 'bakearen h i r i a - , «ulermko b a z . c n u . . . bakerako bidea!

B a i n a cz zara gatiza ikusteko».

zerbitzura jarrairzean, h o r i e k i n

h a r r e m a n e t a n jarra i tzca eta h o r i e k salbatzea c r a g o t z i , guretzat ulerga-

Jesusen jokaerak n a h i k o a argi eskaintzen d i g u g a u r k o e g u u c i b u r u z

rriak cz d i r e n bideetatik b u r u t u k o b a d u ere b o r i g u z t i a .

ere. Z e n b a i t e t a n , g t n c a bezalako k r i s i a l d i - g a r a i a n , J a i n k o a k m u n d u a n

M i n c z . b i z i da j a i n k o a k h a i n maite d u e n gizadi h a u . L z d u biziera

ernarazi n a h i d u e n b i z i t z a r i k sortarazi gabe, e r l i j i o - m o t a hutsai bat h o r -

d t i i n era pozgarriagora e r a m a n lezakcen b i d e a a t i r k i r z e n . E e d c d u n o k

nitzen ari d e n g u z t i a aniaitutzat jotzca izaten da J a i n k o a r c n Errege -

ha'mbcsrcran aipatzen d u g u n crlijio-krísíaldi h a u guztia astintzen d u e n k r i s i a l d i o r o k o r r a r e n zari bat bestetik ez d a . K e z k a sor d i e z a g u k c E l i z a

tzaren b c t r i t a s t i n sortzailcari bidea zabaltzeko aukera b a k a r r a . h z da bátete e r i a z a m e n d e e t a n gauza sakratti gisa b i z i izan d e n zer-

e t o r k i z u n c a n zer izango d e n pentsar/eak, h a i n a gauzak J a i n k o a r e n al

bait a m a i n i déla onartzea. lúa h o r i , gainera, ez da eríijioa betiereko eta

detik begiratzen b a d i l u g t i , m u n d u a / zer g e r i a t u k o den pentsat/.eak kez-

erahatekotzat

katti b c h a r k o g i n r u z k e g e h i e n .

g o r d e n a h i d u t e n a k gaitzetsiz e g i t e n . «Negar

eginez»

egiten d a , J a i n k o a r c n erregetzako b i h o i z - b e r r i t z e a k eskatzen t l i r u e n ab

«Irautea» da o r a i n g a n a n t z i t s u e n a : ebanjelioaren b i d e t i k cz atera tzca;

daketek oinazea sortarazten baítufe a s k o r e n g a n . Profeiek negai eginez

beti j a i n k o a r e n erregetza era harén j u s t i z i a bilatzea, gurc interestxoak

sai a tzen d u t e E l i z a r e n b e k a t u a .

alde hatera utzi ta; Jesusen i z p i r i t u a z joka tzca b e t i , gure h i z i r a u t e k o scnak eskatzeu d i g i m a g a i n d i r n z . Ez d i t z a g u n gcurc b u r u a k engaina: j a i n k o a d a g u z t i o n z o r i o n a z a r d u r a t z e n d e n a , ez g u .

E 7 MAIMRIKAJ'i; K R I S I A L D I A

«Irautea» cz d a ezer adierazten ez. d u t e n h i t z a k c r r c p i k a t z e n jardtitea; K t i s t o r e k i k o h a r r e m a n z u z e n era p e r l s o n a l a r e n b i d e z gure sines-

Ñola b i z i d e z a k e g u «erlijio krisialdi» hau b u r u argiz eta a r d u r a z , e b a n -

m e n a piztea b a i z i k . «Irautea» ez d a d a t o r r e n e d o z e i n aldaketaren a u -

j c l i o t i k a l d e n d u gabe eta etsipenean e r o r i gabe? I l o r i d a , z i u r r e n i k , j c -

rrean babes cske jar tzca, (ainkoa gure egun otan b u r u t z e n ari d e n lana

susengan sinesten d u g u n o i gaur sortzen zaigu rt galdera kezkagarrienc-

s u m a t z e k o gaitasunari costea b a i z i k . «Irautea» ez d a besteei eskatzea; gu

takoa.

g e u eccngabeko b i h o t z - b c r r i t z e jarreraz b i z i t z e a b a i z i k .

320

321

IRAUN

E g o n , ordea, ez d a g o u n e batetik bestera gizarte g i z a k o i a g o a e r a i k i t z c k o «formula niagikorik». A r a z o a k aztertu eta k o n p o n b i d e a k g o g o r -

A l d i c n azkenaz Jesusek d a k a r r e n m e z u a jasorzean, «azkena ez datorrela

k e r i a z k o t e r m i n o e t a n bilatzera o h i tzen ari gara eta, g u r c p r o i e k t t i a k ,

berehala» da L u k a s e k a z p i m a r r a t z e n dueña. G i z a t e r i a r e n h i s t o r i a k luze

kosta abala kosta, ñola edo hala i n p o s a t z e k o joera h a r t u o h i d u g u ia

j o k o d u . A r a z o eta z a i l t a s u n c z betetako h i s t o r i a izango da era ez dirá

oharkabcan.

f a k a k o k r i s i a l d i - , g o g o r k e r i a - era l i s k a r - u n e a k ere. B i z i a r i eusten d i o n oro k i n k a larri a n dagoela adir/era e m a n g o hiketc egoera g u z t i e k . Bakea g o g o r k e r i a k s u n t s i t u k o d u . H e r r i e n arteko e l kartasuna hautsi e g i n g o d a . N c b a - a r r e b a arteko g o r r o t o eta h e r i o t z a r a irirsiko d a . M u n d u a k berak gizakien biziari eusteari ere u k o egiten d i o l a emango d u .

N o n dago, ordea, g i z a k i a r e n s a l b a m e n a eta gure gizartcaren e r o r k i z u n a gaur c g u n e a n berrán? E l k a r r i z k e t a c í a lankidetz.a c r a g o t z i z , z a t i keta, mesfidantza eta gero era b c l d u r h a n d i a g o a ereiten ari den gure arteko

gogorkeria

horretan,

ala

cgunctik

egunera

justizian

eta

askatasunean o i n a r r i i u i a k o bakerako bidé berriak pazientzia b a n d i z b i latzen ari d i r e n e n b i z i - k o n p r o m i s o a n ?

Jesusen asmoa ez da i z u t u t a biziaraztea, h o r i g u z t i a ia m o r b o s i t a t e z noiz. g e r t a r u k o d e n i t x a r o t e n . O s o bestela b a i z i k , h i s t o r i a luze, zail eta gatazkatsuari b u r u argiz. eta arduraz aurre egitera g o n b i d a t z e n gaitti Je-

PAZM'NTZIARIK

GALDU

GABH

susek. E u n t s c z k o jarrera bar azpimarratzen d u , zehazki: irautea. Salbamenera eraman gaitzakeena ez da guztia indarrez. k o n p o n d u n a h i d u e n irz.elezko gogorkeria; ezta e t o r k i z u n bobearen alde b o r r o k a t u z jarraitzerakoan uekatzen d i r e n e n e t s i m e n d u a ere. N e k a t u gabe eta iraunez, r i n k o lan egiten d t i t e n e k b a k a r r i k eramango gairuzte e t o r k i z u n h o b e r a n t z . U n e gurxiren h u m a n konplexutasun handia harru d u e n gizariean b i z i gara. A r a z o a k h a i n k o r a p i l a t s u a k era k o n p l e x t i a k d i r e n e z , k o n p o n b i d e r i k e g o k i e n a z e i n izan litekeen as rúa tzca ere zail egiren baita. lisan ere, esan l i t e k c gizakia ez déla i n o i z arazo bat k o n p o n t z . e k o gai, u n e berean beste berri bat sortarazi gabe.

f r o g a l i t c z k c c n cmaitz.ak e k a r r i k o d i z k i g u t e n

k o n p o n b i d e e r a g i n k o r eta b a t - b a t e k o e n

b i l a jartzen g a i t u e n jarrera,

h a i n z u z e n ere. G a u z a k hórrela, aise eror gaitezkc baliabide crasokor eta ausartetara j o t z e k o t e n t a l d i a n , i t x u r a z h a i n e r a g i n k o r r a ez d e n l a n isil eta i r a u n k o r r a r i l o t t i o r d e z .

322

n e a z p i m a r r a t u d u era berezian. Ebanjelariak d a r a b i l c n hitzak adorea, p a i r a k o r r a s u n a , i r a u p e n a , zailtasunen aurrean r i n k o irautea, pazientzia a k t i b o a esan n a h i d u ; h o r i g u z t i a . A p e n a s h i t z egiten d e n p a z i e m z k i z gurc e g u n o t a n eta, halcre, g u txi tan izango zen n o n a h i krisiaklia, zalantza eta frustrazíoa i n o l a k o alerperik gabe b i z i d i t u g u n u n e o t a n b e z a i n b e h a r r c z k o a . A s k o dirá gaur " o s k a r b i a n " bizi direnak eta, z e n t z u a , segurtasuna eta i t x a r o p e n a e s k a i n i k o d i e n c/.ertan babesru e z i n i k , etsipenean,

G i z a r t e t e k n i k o h a u , bestalde, jarrera berria sorrarazten ari da gure artean: b e r e b a k t k o a n

L t o r t z e k o a k d i r e n jazarpen eta nckeei b u r u z Jesusek esandako h i t z a k jaso diz.kigti Lukasek; eta krisialdiari pazientzia/. egin behar d i o g u l a a u -

ernega-

z i o a n edota depresioan erortz.cn d i r e n a k . L z d a p e r t s o n a k e m e n t s u eta p o r r o k a t u e n bertutea c b a n j e l i o a n a i patzen d e n p a z i e n t z i a . G e h i a g o d a , guretzat h a i n b a t e t a n h a i n u l c r g a i tza d e n h i s t o r i a s a m t i r t a s u n e z eta m a i t a s u n errukitsttz d a r a m a n p a zientzia h a n d i k o Jainko ahaltsuarengan

sinesten d u e n a r e n

jarrera

baketsua.

323

Pazientzia h o r r e t a n o i n a r r i t z e n d e n pertsona ez da a l d i a n a l d i k o atse-

kabe eta krisialdictan c r o r t z c n . B u r u a r i lasai era itxaropentsu eustcn d i o . J a i n k o a r e n p a z i e n t z i a leíala d a h a l a k o a r e n sekretua,

zentzttgabeko

E S N A BIZI

hainbeste b i d e g a b e k e r i a eta k o n t r a e s a n gorabehera, bere a g i n t z a r i a k bete arte jarraitzen b a i t u h a r k bere lana. P a z i e n t z i a r i k ez d u e n a r i luze egiten z a i o i t x a r o n a l d i a . K r n e g a t u e g i -

Jesusek esan zien bere ikasleei:

ten d a eta p a z i e n t z i a r i k gabeko b i h t t r r z e n . T i n k o era i n d a r t s u d i r u d i e n

—Seínale handiak agertuko dita eguzkian, ilargian eta izarretan; lu-

arren, a h u l a eta sustrairik gabea d a egiaz. A s k o l a r r i t z e n da, b a i n a g u -

rrean, berriz, larri izango dirá herriak, itsas orroaz eta olatuez izutu-

t x i e r a i k i t z e n d u ; etengabe k r i r i k a t z e n d u , b a i n a apenas ereiten d u e n ;

rik. Eta munduari gainera datorkionaren ikaraz eta larriz, lur jota gel-

besteak z i g o r t z e n d i t u , b a i n a ez d u askatasunik s o r t z e n . A d o r e a g a l d u

dituko da jendea, ortzia dardarka ariko baita. O r d u a n ,

eta n e k a t u t a edo etsipenak jota a m a i dezake p a z i e n t z i a r i k ez d u e n a k .

Semea

E z d u ezer espero. E z d u i n o i z itxaropcník zabaltzen bere i n g u r u a n .

dute. H a u guztia gertatzen hasteau, izan bihotz eta altxatu burua, las-

Pazientziadtina, berriz, ez d a hascrretzen, ezta tristuraren m e n p e c r o r -

hodei artean

Gizonaren

ahalmen eta aintza/, beterik etortzen ikusiko

ter baituzue zeuen askapena.

t z c n ere. B i z i t z a r i errespetuz eta s i n p a t i a z begiratzen d i o . Bestcck be-

Zabiltzate, bada, kontuz! Galdukeria, mozkorkeria eta bizitzako ar-

ren b i d e a egin dezatcn uzten d u , cz d u J a i n k o a r c n epaia a u r r c r a t z c n ,

durak direla eta, ez bekizue gogoa motel, egun hura ustekabean gai-

ez d u bere justizia ezarrzeko a s m o r i k i z a t e n .

nera cror cz dakizuen, sarea bezala eroriko baita munduan bizi diren

H o r r e g a t i k ez da z a b a r k e r i a n , axolagabekerian c d o u t z i k e r i a n c r o r -

guztien gainera. Egon erne eta erregutu egunero, gertatuko diren ho-

t z c n . Pazientzia d u e n pertsonak egunez egun b e l t z c n d i o h o r r o k a r i eta

riei guztiei ihes egiteko eta Gizonaren Semearen aurrean zutik irau-

atirre egiten z o r i t x a r r a r i , i t x a r o p e n a k etttsirik b i z i d e l a k o . «Horregatik

teko kemena izan dezazuen (Eukas 2 1 , 2 5 - 2 8 . 3 4 - 3 6 ) .

saiatzen gara lancan eta b o r r o k a n , g i z o n - e m a k u m e guztien eta batik bat s i n e s t e d u n e n salbatzailca d e n j a i n k o b i z i a r e n g a n i t x a r o p e n dugulako» (1 T i m o t e o r i 4 , 1 0 ) .

E G O N

III:IT

ERNF,

«Biziaren lagun» d e n J a i n k o a g a n d i t u sustraiak f e d e d u n a r e n p a zien tziak. B i d e a n a u r k i d i t z a k e g u n bidegahekeriak eta bizitzako kolpeak

«Eiterattir genero apokaliptiko» izenez ezagutzen d e n a r e n erara i d a t z i -

gorabehera, z e n t z u r i k cz d u e n h a i n b a t a l f e r r i k a k o o i n a z e gorabehera,

tako Jesusen hitzafdick l e h e n kristau-elkartc a h u l eta h a u s k o r haiek b i z i

J a i n k o a k bere lanari eustcn d i o . H a r e n g a n jartzen d u g u íededunok gure

z i t u z t e n b c l d u r era zalantzak islatzcn d i r u z t e , E r r o m a k o I n p e r i o ¿aba-

i t x a r o p e n a.

lean z i r e n gatazka eta crasoen artean, d u d a - m u d a k o e t o r k i z u n e r a begira b i z i b a i t z i r e n e g u n e r o , Jesús, h a i e k h a i n m a i t e z u t e n J a u n a , n o i z e t o r r i k o zen ez z e k i t e l a . E r a berean, Jesusen m c z t i a gogoratuz, b a t z u e k besteei e m a t e n z i z k i e t e n g o m e n d i o e n erakusgarri ere b a d i r a h i t z a l d i h o r i e t a k o a h o l k u a k .

324

325

G a l i l e a k o proferaren ezaugarri jatorretakoa d u g u , o t o i t z - eta k o n f i a n -

har d u g u , noiz. d a t o r r e n : Esna b i z i behar d u g u : h i h o t z e k o begiak z a -

tza-jarrerak z a i n d u z , h o r esna h i z i t z e r a egiten d e n d e i a . H o g e i m e n d e r e n ostean, g a u r k o Eliza e d a d e k o p e r t s o n a k hezaJa d a h i l , m e n d e e n pistiak eta iraganeko lan eta b o r r o k e k

Jesusek «Jainkoaren erregetza» d e i t z e n d i o b o r r i , O s o erne i b i l i be-

«konkoriuta».

'diuru-makur» i k u s t e n d u g u , here akats eta h e k a t u e z o h a r r u r i k , beste garai h a t z u e t a k o ospe eta a h a h n e n a h a r t o erakutsi e z i n i k . Jesusek den o i egiten d i g u n deia e n t z u t e k o unea d u g u o r a i n g o h a u .

b a l i k , a d i ; m t u i d t i a aldatzeko i r r i k a izan; gauzatzea hainbeste kostatzen ari z a i o n albiste h o r i sinetsi; pentsatz.eko eta a r i t z e k o erak a l d a t u ; " J a i n k o a r e n erreget/arcu" bila eta h a r i barrera egiten b i z i . Ez d a h a r r i t z e k o a , Jesusen dei nekaezina ebanjelioen l u z c - z a b a l e a n hainbeste a l d i z enrzutea: «zaudete erne», «egon erne», «egon zain», «za-

«Izan bihotz», e m a n amasa e l k a r r i . «Altxa burua» k o n H a n t z a z . Ez be-

b i h z a t c kontuz». Jesús bizi izan zen bezala bizitzea crabaki d u e n a r e n o i -

giratu b i h a r k o egtinari zuen k o n t u eta atirreiktispenetatik bakarrik. «\.ás-

narriz.ko jarrera da b o r i . L e h e n - l c h c n i k z a i n d u beharreko gauza, harén

ter d u z u e zuen askapena». E g u n e n batean ez zarete jadanik k o n k o r t u t a .

urratsen a t z c t i k j o a n n a h i d u g u n o n t z a t .

zapakktta edo ersipenak jota b i z i k o . Jesukristo da zuen askarzailea.

M u n d u a k d a r a m a n n o r a h i d e a déla eta, axolagabelasunean eta cs-

B a d i r a , ordea, b e h i n b e i i k o askapen horretan itxaropena jarri eia b u -

z e p t i z i s m o a n cz erort/ea a d i c r a z i n a h i d u •.•esna bi/.iizeak". G t i t e a k ez

rua altxatuta i h i l t z e n uzten ez d u t e n b i z i t z e k o erak. H o r r e g a t i k , «Za-

d a i l c z e l a kexak, k r i t i k a k eta k o n d e n a k b a k a r r i k i z a n ; i t x a r o p e n c r a g o -

biltzate k o n l u z ! . . . ez b e k i z u e g o g o a m o t e l » . E z zaitezte b i h o z g a b e edo

gotsu i n d a r i u dezagula.

b i h o z g o g o r hizitzera o h i r u , z u e n b i z i t z a k ñola o n g i z a t e z eta d i r u z líete

B u r u argiz bizitzea esan n a h i t l u «esna b i z i t z e a k " , i n o i z guztia k u -

b i l a t z e n , zer u k o A i t a r i eta lurrean m i n e z d i r e n harén seme-alabei aizea

isatzcn d u e l a d i r u d i e i i b u r u g a b e k e r i a r a erori gabe. Beste era batekoak

emanez.

izatera ausartzca. G u z t i e n o n a r e n alde j o k a t z e k o gogoari biz.irik i r a u -

«Egon erne». E s n a ezazue fedea zuen elkarteetau. |ar iezaio/ue arreta

naraztea.

h a n d i a g o a ñire c b a n j e l i o a n . Z a i n d u c/azue h o b e t o ñire presentzia

Eguiiez. e g u n e k o e g i n k i z u n t x i k i c i kemenez. ckitea esan n a h i d u

z u e n artean. E z hite/, lotan egon zuen elkartcak. B i z i zaitezte «kcnicna»

«esna biz.irz.eak». G u r c heharrean d e n a arretaz z a i n t z e a . I l x u r a z czerta-

eskatzen. Ñola j a r r a i t u k o d i t t i g u Jesusen oinalz.ak, A i t a cz b a d u g u

rako b a l i o ez d u i c n , b a i n a g i z a k i o n i t x a r o p e n a r i eustcn d i o t e n eta b i -

euskarri? Ñola i r a u n g o d u g u «Gizonaren Semearen aurrean zurik»?

zitza a p u r bat a l s c g i n a g o a egiten d u t e n «kcinu txiki» h o r i e k egiten jarraitzca. G u r c fedea b i z i b e n ¡tzca esan n a h i d u "esna biz.irz.eak". B i z i t z a n era

ZER DA ESNA

m/rrxEA?

b i z i t z a t i k herratik [ainkoa b i l a t z e n saiat/e.i. J a i n k o h o r i pertsona o r a ren o n d o - o n d o a n s u m a tzca. G u z t i o k z o r i o n t a s u n e r a garamarzala s u -

Jesusek ez z u e n jardtin e r l i j i o - d o k t r i n a bat irakasten, ikasleek zuzen ikasi

m a tzca. G u r c a s m o txikiet.ara b a k a r r i k m t i g a t u gabe, J a i n k o a r e n as-

eta, gero, bazter guztietara e r a m a n zezatcn. E z zen h o r i harén xedea.

moelara zabalik bizitzea.

Jada gauzatzen ari zen gertakari batez h i t z egiten z i e n : «Jainkoa m u n d u r a , e t o r r i , datoi". G a u z a k a l d a daitezeki n a h i d u . B i z i e r a d u i n cía z o ríontsuagoa besterik ez d u b i l a t z e n d e n o n t z a l » .

326

ITXAROPENA

ZAINDU

I t x a r o p e n a cz d a b u t s e a n oinarritzcn. B i z i t z a n d i t u e r r o a k . B e t e z j o a t e n d i r e n e d o p o r r o t egiten d u t e n «itxaropentxoez» b i z i gara, gehie-

D e n o k b i z i gara begia e t o r k i z u n e a n jarrita. B e t i zer d a t o r k i g u n p c n -

netan, p e r t s o n o k . Balioestekoak eta z a i n t z e k o a k d i t u g u i t x a r o p e n t x i k i

tsatzen. E z h o r i b a k a r r i k . A z k e n f i n c a n , i a d e n o k gabiltza «zerbait ho-

h o r i e k , b a i n a i n o r k h a u t s i k o cz d i o n i t x a r o p e n erabatekoaren p r e m i a

bcarcn", segurtasun ela ongizate bandiagoarcn hila. D e n a o n g i atera d a -

d u g i z a k i a k : beste i t x a r o p e n g u z t i a k s u n t s i t u dairezenean ere, z u t i k

g i g u l a n a h i d u g u , baita o r a i n b a i n o h o b e t o j o a n d a k i g t i l a ere, ahal

i r a u n g o dueña. Hórrela d a gizakiaren erabateko salbatzailea d e n J a i n -

balirz. H o r i d a e g u n e r o k o lan eta ahaleginetan eustcn d i g u n o i n a r r i z k o

koagan itxarotea. B i z i t z a n b u r u m a k u r eta a n i m o r i k gabe goazenean, e n -

itxaropena.

t z u n d i t z a g u n Jesusen h i t z g o g o a n g a r r i o k : «Izan b i h o t z eta a l t x a t u b u -

H o r r e g a t i k , itxaropena itzaltzean, bizitza ere itzuli egiten d a . Pertsona

r u a , laster b a i t u z u e zetien askapena».

ez d a gehiago gara tzen; bilatzeari eta b o r r o k a l z e a r i uzten d i o . O s o bestela, mugatuz, d o a , h o n d o r a t u z , bere b u r u a gertaeren k o r r o n t e - i n d a r r e k e r a m a n dczatela uzten d u . D e n a gal tzen d a i t x a r o p e n a gal tzen d e n e a n .

ITXAROPENA ZAPUZTU CABE

H o r r e g a t i k , i t x a r o p e n a da p e n s o n a r e n b i h o t z e a n , gizartcan era Jaink o a r e k i k o h a r r e m a n e a n gehien z a i n d u b e h a r r e k o czaugarria. Itxaropena ez da u n e bateko ateraldi b a i k o r r a . B i z i i z e k o era b a l d a ,

Itxaropen-sortzaile nekaezina izan zen Jesús. Bere izaeraren m a m i a n bizi z u e n itxaropena besteei kutsarzea izan zen harén ardura nagusia. E t a h a -

e z k o r t a s u n a r i nagusitzen u t z i gabe, e l o r k i z u n a r i era b a i k o r eta íkla-

rén a l e n a - o i h u a e n t z u t e n d u g u gaur egun ere: «Altxatu b u r u a , laster

korrez. attrre egirea. A l d e k o a izan daiteke, g u t x i - a s k o , e t o r k i z u n a ; itxa-

b a i i u z u e zetten askapena. B a i n a zabiltzate k o n t t i z ! C i a l d t t k c r i a , m o z -

ropenez b i z i d e n a r i d a g o z k i o , halere, jarrera b a i k o r r a , b i z i t z e k o eta b o -

k o r k e r i a eta b i z i t z a k o a r d u r a k d i r c l a - c t a , ez b e k i z u e gogoa motel».

r r o k a t z e k o gogoa, portacra sendo eta uste o n c k o a . E z d a beti erraza izaten b o r i . I t x a r o p e n a landtt egin behar d a .

j e s u s e n h i t z o k ez d u t e g a t i r k o t a s u n i k g a l d u , gaur egun ere era askorara jarraitzen b a i t t i g u itxaropena itotzen eta b i z i t z a alferrik gal tzen.

A u r r e r a begi nuzca da lehen-íehenik egin b e h a r r e k o a , jada g e r t a r u -

E z d e z a g u n pentsa, fede o r o alde batera utzi eta «jan d e z a g u n eta

takoan m u r g i l d u t a geratu gabe, o r o i m e n edo m a l c n k o n i a k alde batera

e d a n , b i h a r h i l bebar dugu-eta» esakuncaren arabera b i z i d i r e n haietan;

utzita. Agian zorionrsuagoa, seguruagoa edo arazo gutxiagokoa izan zen

k r i s t a u - i z e n a d a r a m a g u l a r i k , h a i c n oso pareko jarretan eror gaitezke-

iraganera begi ra geratu gabe. H a u d a e l o r k i z u n a r i jarrera b a i k o r r e z ati-

ela adierazten d u t e n beste h i t z hauen arabera b i z i direnetan b a i z i k : «Jan

rrc eginez b i z i behar d u g u n u n e a .

eta edan d e z a g u n , b i h a r Mesías e t o r r i k o da-eta».

Itxaropena ez da jarrera pasiboa; ekirera b u l t z a t z e n g a i t u e n eragilea

(.¡izarte batek b i z i t z a k o i a h e l b u r u bakartzat bere g u r a r i e n ase behar

d u g u . Itxaropen aren arnasaz bizi d e n a ez d a geldo tasunean erortzen. A l -

itstia d u e n e a n eta b a k o i t z a h o r i e z gozatzera e m a n a d a g o e n e a n , h o r ez

derantziz, egoera aldatzen eta gero eta hobeagoa izan d a d i n saiatzen d a .

dago itxaropenik. H i l egin d a .

Errealista d a itxaropenez b i z i dena, bere egiten b a i t i t u d a t o z k i o n arazo

E z dute benetan ezer b e r r i r i k bilatzen askietsirik b i z i direnek. E z dute

eta z a i h a s u n a k , b a i n a s o r m e n e z , p a u s o a k emanez, k o n p o n b i d e a k bí-

m u n d u a aldatzeko l a n i k egiten. E z d i t u e t o r k i z u n hobeak axolatzen. E z

latuz eta k o n f i a n t z a k u t s a t u z , beti ere.

dirá egungo m u n d u k o zuzengabekerien, oinazeen eta zcntzugabekcrien

328

329

gabearen betean. M a i t a s u n h o r i dela-eta, g u r e k i n sufritzen d u , gure o i nazcak jasaten d i t u eta gure h e r i o t z a z b i l t z e n d a .

G URUTZILTZ ATUA

j a i n k o g u r u t z i l t z a t u h o r i ez d a , bere ospc eta o h o r c a r c n b i l a , semealahak m e n d e a n izaten ahalegintzen d e n J a i n k o ahaltsu eta k o n t r o l a tzailea. E r a m a n h a n d i k o J a i n k o apal h o r i ez d a , o r a i n d i k ere h a i n b a t

"Buruhezur" zeritzan tokira iritsirik, bertan gurutziltzatu zuten Je-

t e d c d u n e n k o n t z i e n t z i a iarritzen d u e n j a i n k o z o r r o t z , s u m i n d u eta

sús, baita bi gaizkileak ere, bata Jesusen eskuinean eta bestea ezke-

m e n d e k u z k o a . j a i n k o a k ez d i o g a i z k i a z e r a n t z u t c n g a i z k i a r i . «Jainkoa

rrean. Jesusek honela zioen:

da K r i s r o r e n hitarte/, m u n d t t a b e r c k i n a d i s k i d e t t i dueña, g i z o n - e m a -

- A i t a , barka iezaiezu, ez baitakite zer ari diren.

k u m e e i bekattien k o n t u a k eskatu gabe». (2 K o r i n r o a r r e i 5,19). G u

Eguerdi aídea zen, eta ilundu egin zuen lurbira gtiztian hirurak arte.

geure m e r e z i m e n d u e z , erruez edo l o r t u t a k o esktibideez kez.katzen ga-

Eguzkia ezkutatu egin zen, eta santutegiko oihala erdiz erdi urratu

ren b i t a r t e a n , bere h o n d o g a b e k o m a i t a s u n a z eta b a r k a m e n a z o n a r t z e n

zen; Jesusek, oihu handia eginez, esan zuen:

gaitu gu guztiok j a i n k o horrek.

- A i t a , zure eskuetan jartzen dut bizia.

B i k t i m a e r r u g a b e g u z t i e n g a n agerrzen z a i g u g a u r ere J a i n k o g u rutziltzatua. Kalbarioko gurutzean bezala agerrzen z a i g u errugabe-

H a u esanik, azken amasa eman zuen (Eukas 2 3 , 3 3 - 3 4 . 4 4 - 4 6 )

enak o i n a z e t a n d a u d e n eta b i l t z e n d i r e n g u r u r z e g u z t i e t a n ere; g o seak b i l t z e n a r i d i r e n u m e e t a n ,

tratu txarrak jasaten dittizten

e m a k u m e e t a n , a g i n t e a r e n b o r r e r o e k t o r t u r a r u l a k o e c a n , gure o n g i ESKANDAI.UA ETA EROKERIA

zateari c u s t c a g a l i k z a p a l d u t a d a u z . k a g u n e t a n , gure e r l i j i o a k a h a z t u t a dituenetan.

L e h e n kristauek hazekiten h o r i . E s k a n d a l u eta erokeriatzat besterik ezin

J a i n k o g t i r u t z i l t z a t u a ospatzen jarraitzen d u g u k r i s t a u o k ; J a i n k o a k

zen h a r t u g u r u r z e batean ¡osirako J a i n k o a g a n sinesrea. N o r i b u r u r a t u

g i z a d i a r i d i o n «maitasun croa» ez ahazteko c í a g u r u t z i l t z a t u g u z t i e n

zaio J a i n k o a z lialako gauza zentzugabe era itsusia esatea? Inoiz ez da er-

o r o i m e n a r i etistcko egiten d u g u h o r i h o n d a . E s k a n d a l u a eta e r o k e r i a

lijio bat a n t z e k o ezer aitortzera ausartu.

d a . Jesusi jarraitzen d i o g u n o n t z a t eta liaren h e r i o t z a k g o r d e l z e n d u e n

G a i z k i a r e n i n d a r s u n t s i g a r r i a , g o r r o t o a r e n k r u d e l k e r i a eta j u s t i z i a e r a k u n d e e n f a n a l i s m o a dirá, e r l i j i o - era p o l i t i k a - a g i n t a r i e k zuzengabe

m i s t e r i o a sinesten d u g u n o n t z a t , berriz, m u n d u g i z a k o i a g o a r e n a l d e k o i t x a r o p e n a r i era b o r r o k a r i eustcn d i o n i n d a r r a .

heriotzaraino tortttratu zuten Golgotakí) g t i r u t z i l t z a t u a n g u z t i o k lehenl e h c n i k i k u s t e n d u g u n a . B i k t i m a errugabe horretan i k u s t e n d u g u jesusen j a r r a i t z a i l e o k , i k u s i ere, J a i n k o a k garai g u z t i c t a k o b i k t i m a g u z t i e k i n bat egiten d u e l a . A g i l i t e m e n p e r a t z a i l e o r o t a t i k , edertasun estetiko gtiztietatik, arrakasta p o l i t i k o o r o t a t i k eta eríijio-ospe g u z t i e t a t i k b i l u z t u r i k , J a i n k o a m a i t a s u n eta m a i t a s u n h u t s gisa azaltzen zaigu bere m i s t e r i o h o n d o 332

ZER

EGITEN D U JAINKOAK

GURUTZEAN?

E b a n j c l i o a k dioenez, G o l g o t a m e n d i gainean gurutzean iltzatu zuten Jesusen aurretik igarotzen zirenek iseka egiten z i o t e n eta, harén ezinagatik

333

barro eginez, «[ainkoaren semea b a l d i n h a h a i z . . . jaitsi h a d i guiutzerik .» 1

esatcn z i o t e n .

k r i s i a u o k , •>gurutzean i l t z a t u l a k o J a i n k o a r e k i n » cz t o p o egiteko. G e u r e b u r u a k Jaunaren g u r u t z c r a jasotz.cn ere ikasi d u g u , begien aurrean d i -

Jesusek e z z i e n i r a i n e i e r a n t z u t c n . M i s t e r i o ? h e t c r i k o isütasuna i z a n

t u g u n g t i r t i t z i l t z a t u c n g a n d i k , ñola edo hala, desbideratzeko. latinaren

zen harén c r a n t z u n a . J a i n k o a r e n Semea d e l a k o , h a i n zuzen ere, jarrai-

nekaldia ospatzcko crarik jatorrcua, halere, m i t i c z d i ' r c n e k i k o e r r u k i a b i -

tuko du gurutzean bcriot/aiaino.

ziberrirzea da. I l o r i gabe, «gurutzean i h z a u i t a k o J a i n k o a g a n a k o - fedea

Saihestezinak dirá galderak. Ñola sinets dezakegu g i z a k i o k gurutzean

u n uta g e r u i u k o zaigu eta atea i r e k i k o era g u z t i c t a k o m a n i p u l a z i o c i .

j o s i t a k o Jainko bar? O h a r t z c n ote gara esaten ari garenaz? Z e r egiren d u J a i n k o a k g u r u t z e batean? Ñola i r a u n dezake J a i n k o a r i buruz. h a i n i k u s p e g i b u r u g a b e a d u e n erlijio batek?

JAINKOA

DASADIKOA

Y:/,

G i z a k i o k j a i u k o t a s u n a z m o l d a geiutzakeeu ideia guztiak c/bai.m jartzera bebartzen g a i t u e n i r a u h z a eta eskandalua d a «gurutze,m

ilrzatu-

rako Jainkoa». G u r u t z i l t z a t u h o r r e k ez d u erlijio gehienek izaki g o r c nai'i jartzen d i o t c n a t u p e g i r i k edo z a n t z u r i k .

A s k i dirá Jesusen g u r u l z e k o h c r i o t z a Jainko A i t a r e n eta Semearen

ar-

teko n o l a b a i t e k o «negoziazio» gisa ulertzen d u t e n a k . jesusen g u m t z e k o h c r i o t z a u i c r t z e k o era h o n e n arabera, g i z a k i e n b e k a t u e n g a t i k arraz.oi

«Gurutzean ilr/attitako (ainkoa» cz d a g i z a k i o n o i n a z e c k i u z c t i k u -

osoz m i m l u t a d a g o e n Jainkoak, h o r i e k salbarzeko o r d a i n a e s k a t u k o

sirik ez d u e ñ a , i z a k i abalgu/.tidun cía ospez herca, a l d . i c z i n cía z o -

l i o k e S e m c a r i ; eta h o n e k bere bizia gurc alde eskaini/ c r a n t / u n g o l i o k e

r i o n t s u a ; g u r e k i n hatera oinaveak, l.irria eta h e v i o i z a beta ere p . i i r a i z e n d i t u e n Jainko czereza ela beheratua da. G u r u t z e a r e n aurrean, b i e t a k o bar: c d o berrán a m a i t z e n d a Jainkoaganako gure fedea c d o , gure oinaze arrean g i z o n eginez, m o d u .stncsic/inean maite g a i t u e n Jainkoa uleri z e k o era berri cía h a r r i g a r r i hatera irckirz.cn d u g u barrena.

cskari h o n i . I lori bórrela b a l k z , oso larriak izango liratcke o n t l o n o a k . Jainko A i taren i r u d i a e r r o i i k o k c n uta gei ai u k o Jirz.atckc, d o a n barkat/cko gai cz t l c n izaki zorrotz bar i z a n g o b a i l i t z a t c k c Jainko b o r i ; h a r e k i u e g i n d a k o zorra a l d e z a u n o ik k h a t u g a b t , e z i n salbai u g a i t u e n n o k i - h . d a k o har-

G u r u t z i l t z a r u a r e n aurrean basten gara J a i n k o a , bere a z k e n miste-

t z c k o d t m b i h o r z - g o g o r bar. Z,aila lii/atekc, hiele h o r r e t a l i k joz, s u f r i -

r i o . m , g u r e k i n b a r c i a sufrir/en d u e n norbait déla s t i m a t z c n . ( i tire m i -

m e n c a n eta o d o l e a n «arsegin berezia» aurkit/cn d u e n j a i n k o s a d i k o b a -

scriak erasan egiten d i o . H a r e n g a n a i n o ¡listen dirá gurc m i n a r e n z i -

ten irutlia saibcsica; h o r r e k sorru o h i elio a i s c g i n berezia era h o r r e k

priztinak. E z dago, nolabait

aldaraz.icn

csareko,

gure nahigabe,

malko

eta

cz.beharretatik haratago bizi den J a i u k o r i k . Bcra ere h o r dago g u i e m u n d u k o kalbario guztietan.

LIÍO

bere s o r k a r i e n g a n a k o jarrera ere.

E r a b a t e k o b e r r i k u s p c n a bebar d u K r i s t o t e n gurutzea aut kezteko era h o r r e k . Jainkoa cz ela bere ohorea z a i n r z c k o aurrez o t l o l a eskatu eta o n -

«Gurutzean ilrzatutako Jainko» honek cz d i o gure k a p r i t x o ct,i gogoen

d o r e n b a r k a t z c n d u e n n o r b a i t c n antzera agerrzen lehen k r i s r a u e n te-

csancra legokeen fede azaleko eta b c r c k o i a r i bidé e m a t e n . M i l a z u z e n -

clean. O s o bcstela b a i z i k , Jainkoak maitasun hursez b i d a l t z c n d u Semea

gabekeria eta c z b e h a r r e n b i k t i m a d i venen oinazeei begi ra jartzen gaitu

eta, g u k orainebk bekatari izatcn jarraittiagatik ere, bere s a l b a m e n a es-

j a i n k o h o n e k . J a i n k o h o n e k i n t o p o egiten d u g u e d o z e i n g u r t i t z i l t z a t u -

k a i n t z e n jarraitzen d u . Jesús bcra ere, bere a l d e t i k , ez d a i n o i z bere o i -

rengana burrera tzen garenean. M i l a i t z u l i n g u r u ematen jarraitzen d u g u

nazeen b i d e z J a i n k o a r i n o l a b a i t e k o konpentsazdoa eskaini n a h i a n ageri,

334

bidé horretatik gizatcriarcnganako jarrera bihozberagoa lortzeko asmotan.

O r d u g u t x i falta dirá azkenerako. G u r u t z e t i k b a t z u e n i r a i n a k eta z i gorrean d i r e n e n min-garrasiak b a k a r r i k e n t z u t e n dirá. H a i e t a k o bat Je-

Z e i n izan da, o r d u a n . beriorza hori n a h i izan dueña era zergatik? A i r a

susi zuzen tzen zaio bar-batean: « O t o i t zaitez nitaz». B c r e h a l a k o a da Je-

ez, behintzat; h o n e k ez b a i t u i n o l a k o eta i n o r e n h i l k e t a r i k n a h i , eta, are

susen

gutxiago, bere Seme maitearena; Jesús gaitzetsi zuten eta munduan egia-

paradisuan». M o d u berean j o k a r u i z a n z u e n b e t i : b e l d u r r a u x a t u eta

ren eta senidetasunaren erregetza eraikitzea o n a r t u ez zuten g i z a k i a k

J a i n k o a g a n a k o k o n f i a n t z a e m a n ; itxaropena ktitsatu. E l a h o r i egiten ja-

izan z i r e n horrerara m a k u r r u z i r e n a k . A i t a k ez d u bere Semea h i l de-

rraiizen du azkcncraino.

z a t e n i k n a h i i z a n ; oso bes tela, gizakienganako bere m a i r a s u n a azkener a i n o e r a m a n dezala eskatu d i o .

eranrzuna:

«Benetan

diotsut:

gaur

nirekin

izango

zara

A h a z t e z i n a da g u r u t z i l t z a t u z u t e n u n e a . H o n e l a d i o jesusek s o l d a d u e k egurrean iltzatzen d u t e n b i t a r t e a n : «Aita, b a r k a iezaiezu, ez b a i -

J a i n k o a k ezin d u g i i r u t z i l i / a t u d e z a t c n i k s a i h e s i u , g i z a k i a r e n aska-

l a k i t c zer ati diren». H o r r e l a k o a da Jesús. I lorrela b i z i izan da b e t i : b c -

tasuna stmrsitu era m a i t a s u n izateari u k o egin b c h a r k o b a i l i o k e h o r r e -

katariei, merezi c z d t i t c l a ere. Airaren b a r k a m e n a eskaintzen. A i t a r i bera

tarako. A i t a k ez d u o i n a z e r i k cía o d o l i k eskatzen; ez d u , halcrc, g u r u -

g u r u t z e a n j o s t e n ari z i r e n a k b e d e i n k a z i i z a l a eskatu/ h i l zen Jesús, E u -

t/.iltzatze-bidea b a z i e r r u k o ; c í a g u g a n a k o m a i t a s u n

hondogaheak

horretaratuta b a k a r r i k o n a n u k o d u bere S e m e m a i t c a r e n eskainrz.i o d o l t s u a . h l o r r c l a k o a da Jesusen J a i n k o a .

kasek dioenez: gtiztiei, baita bcra heriotzara zeramatenei ere, mairasuna, b a r k a m e n a cía bakea eskainiz.cn jarraitzeko eskatu/. A i t a r i . Ez d a h a r r i i z c k o a , h o n e n b e s t e z ,

guruizihzaluarengan gordetzen

d e n misterioa a u r k i t z e k o K o r i n r o k o kristauei F a u l o k egiten d i c n g o n b i d a p e n a : «Jainkoa d a K r i s t o r e n bitartez m u n d u a b e r e k i n a d i s k i d e t u Bl/I

IZAN Zt N IW'.ZAl A M i l . ZI \

d u e ñ a , g i / . o u - c m a k u m c c i b e k a t u e u k o n t u a k eskatu gabe». 1 l o r r e l a dago Jainkoa g u r u t z e a n : ez g u r c okerrak sakttz.cn, bere b a r k a m e n a es-

Ñola b i z i izan z i t u e n Jesusek bere azken o r d u a k ? Z e i n izan zen liaren

kaintzen baizik.

jarrera hilketa-tinean? K h a n j c l i o c k ez d i o i e i n o l a k o arretarik jartzen harén sentipenak aztertzeati. Bizi izan zen be/ala h i l zela Jesús gogorarazten digure, besterik gabe. Eukasek, esate barcrako, jesusen azkenerainoko

G U R U T Z I l . I Z A T U F . K I N BAI'l'RA

onberatastma a z p i m a r r a t u n a h i izan d u , m i n e z d i r e n e k i k o gertutasuna, b a r k a t z c k o gaitasuna. K o n t a t z c n duenez, maitattiz h i l zen Jesús.

K r i s l a u - e l i z c z hétela dago m u n d u a , guztietan ( u i r u t z i l t z a t u a r c n irttdia

CÍLirutzera b i d e a n doazen epaituen i b i l b i d e a i k u s t e n ari d e n jendet/a

b u r u déla; baita, zoritxarrak g u r u t z e ra j o s i r i k , z u z e n g a b e k e r i a eta z o -

artetik, e m a k u m e batzuk hurreratu dirá jcstisengana negarrez. E z i n dure

korarzea nozítzen ari d i r e n g i z o n era e m a k u m e z hetera ere: z a i n k e r a -

hala sufritzen i k u s i . «Itzuli zen Jesús haiengana» eta beti begiratu izan

rik gabeko g a i x o a k , t r a t u txarrak jasaten d i t u z t e n e m a k u m e a k , z o k o -

zien s a m u r t a s u n beraz begiratu z i e n : «Ez egin negarrik niregatik; egiztie

r a t u t a k o a d i n d u a k , n e s k a - m t i t i k o b o r t x a t u a k , p a p e r i k eta e t o r k t z u n i k

negar zeuengatik eta zeuen seme-alabengatik». Hórrela j o a n zen Jesús

gabeko e t o r k i n a k . E t a iendetza - j e n d e t z a i k a r a g a r r i a - , gosetean eta nú-

gtirutzera: bere o i n a z e t a n p e n t s a t u gabe, a m a gajo baietaz arduratu/..

serian h o n d o r a t u t a , m u n d u /.abalean.

336

3 3 7

Z a i l a da, kristauek t o k i guztietan txertatu d u t e n gurutze h o r r i b a i n o itxaropen gehiago d a r i o n beste s i n b o l o ederragorik aurkitzea: gurutzean

ISEKA E G I N A L A DEI

i l t z a t u t a k o J a i n k o a r e n «oroitzapena», eta gure m u n d u h o n e t a n z u z e n -

EGIN

gabeki sufritzen ari d i r e n errugabe g u z t i e k i n bat e g i n z u e n liaren o r o i garri iraunkorra. J a i n k o a k g u r e k i n batera sufritzen duela gogoratzen d i g u geure g u rutzeen e r d i a n a l t x a t u i a k o g u r u t z e h o r r e k . J a i n k o a r i m i n ematen d i o K a l k u t a k o haurren goseak, s u f r i t u egiten d u Iraken h i l eta tortura tu d i i t i z t e n e k i n , negarrez ari d a egunez egun beren etxcctan trattt txarra ¡asotzen d u t e n c m a k u m e e k i n . E z i n argi tu t l u g u hainbeste zoritxarren azk e n erroa. Eta j a k i n g o bagenu ere, ez l i g u k e asko l a g u n d u k o h o r r e k . J a i n k o a k g u r e k i n batera s u f r i t z e n d u e l a da d a k i g u n bakarra. Ez. gande

I Ierria begi ra zegoen. Agintariek, berriz, Jesusi burla egiten zioten, esanez: -Besteak salbatu ditik; salba dezala bere burua, Jainkoaren Mesías, hautatua, baldin bada. Soldaduek ere irri egiten zioten; ondoraturik, ozpina eskaini zioten eta esan: —(udueii errege baldin bahaiz, salba ezak heure burua. Honako idazkun hau zuen burilaren gainaldean: "I lau juduen

gure b a k a r d a d e a n u t z i r i k . B a i n a i k u r handienak ere galhideratu egin litezke, baien egiazko e d u -

erregea da".

kia b e h i n eta herriro b c r r e s k u r a i u ezean. Z e r atlierazten tlu gure artean

Zintzilik zeuden gaizkileetako bat Jesusi irainka ari zitzaion, esanez:

h a i n f i n k a t u a d u g u n C i u r u l z i h z a t u a r e n i r u d i a k , Jainkoaren hainbat eta

- E z al haiz, hada, bi Mesias? Salba ezak heure burua eta salbatu gu ere.

h a i n b a t seme-alabaren oinazea, bakardadea, t o r t u r a , s u n t s i p e n a i k u s -

Baina besteak errieta egin zion hori zioenari:

ten ez b a d i t u g u m a r k a l u t a b o r r e n aurpegian?

- E z al duk Jainkoaren beldurrik, zi gorra jasaten hagoela ere? G u -

Bai al d u i n o l a k o z e n t z u r i k gure b u l a r gainean gurutzea eramaleak, b a k l i n eta gure o n d o a n o i n a z e i a n den hainbat peí asonaren gurutze t x i -

rea legezkoa duk, geure egintzengatik merezia haitiagu; baina honek ez dik okerrik egin.

k i e u a ere eratnateko gai ez bagara a l d i berean? Z e r z e n r z u dute gurú-

( ¡ e r o , gainera tu zuen:

tziltzatuari ematen d i z k i o g u n m u s u e k , m u n d u b o n e t a n g u r u t z i l t z a t u t a

—Jesús, oroit zaitez nitaz errege izatera iritsiko zarenean.

b i z i d i r e t i e n g a n a k o m a i t a s u n a , o n a r p e n a eta gertutastma

Jesusek erantzun zion:

p i z t e n ez

—Benetan diolsut: G a u r nirekin izango zara paradisuan ( L u k a s

bada geure bibotzetan? G u r e gezur era k o l d a r k e r i a k uzten d i t u agerian, beste i n o r k ez. be-

23,35-43).

zala, g u r u t z i l t z a t u a k . Bera da, g t i r u t z c k o isiltasunetik, gure fedea re n burgeste-bitlearen, gure o n g i z a t e r a e g o k i t z e a r e n eta oinazetan d i r e n e k i k o gure a x o l a r i k ezaren epailerik z o r r o t z eta apalena. «Gurutzean i i -

ZER

EGIN, I S E K A A L A D E I ?

t z a t u t a k o J a i n k o a r e n » m i s t e r i o a g u r t z e k o , cz d a aski A s t e S a n t u a osp a t z c a ; b c h a r r c z k o a d a astetik astera g t i r u t z i l t z a t u c n g a n a hurreratzea.

338

gehiago

L u k a s e k ¿antzu tragikoz dakargu Jesusen agonía, i n g u r u a n dituenen iseka eta txantxa artean. E z d i r u d i i n o r k o n t u r a t z e n d e n i k harén cskaintzaz.

339

I n o r k ez d u Jainkoak gizakiari z u z e n d u r a k o begi rada errukitsua ilcusi h a -

MARTIRI ZINTZOA

rén a u r p e g i a n . A p u r bat u r r t i n a g o t i k , eríijio-«aghitariek» eta «herriak», h i t z e z eta

K r i s t a u o k h a i n b a t izen e m a n d i z k i o g u ( ¡ u r u t z i l t z a t u a r i :

«berrerosle»,

k e i n u k a , íseka egiten z i o t e n Jesusi: «Besteak salbatti d i z k i k ; salba de-

«salbatzaile», «errege», «askatzaile»... E s k e r o n e z b u r r e r a gaitezke h a -

zalá bere b u r u a , J a i n k o a r e n Mesías, h a u t a t u a , bada». P i l a t o r e n s o l d a -

rengana: h o n d a m e n d i t i k atera g a i t u . H u n k i l u t a begira d i e z a i o k c g u :

d u e k , Jesús egarriz i k u s t e a n , ardo o z p i n d u a eskaini z i o t e n , barre e g i -

¡nork cz gaitu hórrela m a i t a t u . Besarka d e z a k e g u , gure s u f r i m e n d u eta

ten z i o t e n b i t a r t e a n : «Juduen errege b a l d i n babaiz, salba ezak heure

n a h i g a b e e n artean i n d a r r a a t i r k i t z e k o .

burua». (¡atiza bera esan z i o n h a r e k i n batera g u r u t z e a n j o s i t a k o g a i z k i l e batek ere: «Ez al h a i z , bada, hi Mesías? Salba ezak heure burua».

E c h e n k r i s t a u e n artean beste izen h a u ere e m a t e n z i o t e n : «martiri»; h a u da «lckuko», «testigtt». Apokalípsi i z e n e k o i d a z k i batek - 9 5 .

une

Elirti b i d e r ere ageri da E u k a s e n pasarte h o n e t a n «Salba ezak heure

i n g u r u a n i d a t z i a - (¡urtitziltzatu h o r r e t a n «martiri/lekuko leíala» i k u s -

burua» d i o e n iseka h o r i . Z e r «Mesías» izan litekc, bere b u r u a salbatzeko

ten d u . J a i n k o - m a i t a s u n a r c n eta a z k e n e k o e k i n bat e g i n d a k o hizieraren

gauza ez bada? Z e r n o l a k o «erregea» izan litekc? Ñola salbattiko tlu bere

l c k u k o leial agertzen zaigu Jesús g u r u t z e t i k . Ez d e z a g u n h o r i i n o i z

herria E r r o m a r e n z.apalkuntzatik, bere agonía z a i n r z e n d u t e n lau s o l -

ahaztu.

d a d ttri ezin b a d i e ibes egin? Ñola e g o n g o tía Jainkoa harén alde, askatzera ez h a d a t o r k i o ?

B i k t i m a e r r t i g a b e e k i n h a i n b e s t e r a i n o bat egin zuenez, h a i c n a bezalako a m a i e r a izan z u e n . T r a b a egiten z u e n harén h i t z a k . U r r u n e g i

Elainbeste isekarcn e r d i a n , b a t - b a t c a n , laguntza-eskari bat: «Jesús,

joan z e n , J a i n k o a z era harén j u s i i z i a z h i t z egitean. E z I n p e r i o a k , ezra

o r o i t zaitez nitaz errege izatera i r i t s i k o zarenean». Beste gaizkilea d a : Je-

l e n p l u a k ere ezin z u t e n o n a r t u . A k a b a t u egin behar z e n . B a h t e k e ,

susen c r r u g a b c t a s u n a igarri, bere errua a i l o r t t i eta tiste osoa J a i n k o a -

P a u l o bere g u r u i z c a r c n teología lan tzen hasi b a i n o l e h e n , «gugaiik h i l

ren b a r k a m e n e a n ¡arriz, gogoan izateko eskatzen d i o Jesusi. Jesusek be-

da», «gu a z k e n e r a i n o babcsicarrcn», «Jainkoa z o k o r a t u e n l a g u n t z a i l e

rehala erantztiten d i o : « G a u r n i r e k i n i z a n g o zara paradisuan».

gisa atirkezrera aiisartu zclako» ustea z a h a l d u t a egotea G a l i l e a k o he-

Biak

tlautle h i l - z o r i a n o r a i n , babesik gabe, c z i n t a s u n e a n . ( ¡ a u r herían, o r dea, elkarrckín e g o n g o ttira b i a k A i r a r e n b i z i t z a g o z a t z e n .

hartsuen artean. (¡urutziltzatuari begiratzean, g o g o a n izan b c h a r k o g e n i t u z k e , bes-

N o r a k o geundeke g u , J a i n k o a r e n B i d a l i a k bere salbamena b i l a t u eta

terik gabe, h i s t o r i a n b a r n a n e k e p e a n eta l a i d o e n arrean, ia d e n o k

h i s t o r i a k o g u r u t z i l t z a t u e k i n b e t i k o lotzen d u e n g u r u t z e h o r r e l a t i k ibes

a h a z t u t a , s u f r i t u d u t e n , s u i r i t z e n ari d i r e n eta s u f r i t i i k o d u t e n b i k t i m a

egingo balti? Ñ o l a sinetsiko g e n u k e J a i n k o h o r r e t a n , geure h c k a t u a n eta

czczagtin guztiak. Iraina litzateke (¡urutziltzatuari rntún ematea, o t o i t z

heriotzaren a u r r e k o gure c z i n t a s u n e a n h o n d o r a t u t a u t z i k o bagintu?

egitea edo g u r t z c a eta u n e berean i n o l a k o a x o l a r i k gabe bizitzea g e u -

( ¡ a u r ere b a d i r a G u r t i t z i l t z a t u a r i barre egiren diotenak. E z d a k i t e zer

rea cz d e n oinazearen a u r r e a n .

ari d i r e n . Ez liokete M a r t i n L u t h e r K i n g - i egingo. H i s t o r i a k e m a n d u e n

G u r u t z e a desagertu egin da gure etxe eta e r a k u n d e e t a t i k ; g u r t i t z i l -

g i z a k i r i k gizakoienari ari dirá b u r l a k a . Z e i n da, J a i n k o a k m u n d u a r e n o i -

tzatuek, ordea, h o r jarraitzen dute. E g u n e r o i k u s edo e n t z u n d i t z a k e g u

nazeenganako d u e n gertutasuna G u r u t z i l t z a t u horren aurrean o n d o e n

e d o z e i n albistegitan. G u r u t z i l t z a t u a , g u r u t z e t x i k i batean izan gabe ere,

islatzen d u e n jarrerarik b i d e z k o c n a : barre egitea ala l a g u n t z a eskatzea?

gosetearen eta gerratearen b i k t i m a errttgabeetan, b i k o t e k i d e e k h i l d a k o

340

341

e m a k u m e z k o e t a n , " t x a i t i p e t a n " u r p c r a t u t a i t o t a k o e t a n . . . ikasi b c -

g u r u t z e a r e n i n g u r u a n , b a i n a baita g i r o a r r i s k u t s u a ere aldi berean, b a l -

harko genuke gurr/en.

d i n era (¡urutziltzatuari leialtasunez jarraitzetik desbiderarz.cn b a g a i t u

G u r u t z i l t z a t u a aitortzea ez d a fede-aitorpen h a n d i a k eginez b a k a r r i k

eta g u r u t z c r i k gabeko kristati-fedearen ametsetan h i z i t z e r a b a g a r a m a -

luirurz.cn. H a u d a J a u n era Salbarzailetzat harLzeko erarik o n e n a : hark

tza. G u r u t z e a n m u i n ematen d i o g u n u n e a n e n t z u n b c h a r k o g e n u k e be-

bezala jokatzca, zuzcntastin guztiaren aurka oiuazctan d i r e n c k i u bar egi-

reziki Jesusen d e i h a u : «Ñire o n d o r e n e t o r r i n a h i d u e n a k . . . bar heza

nik.

bere e g u n e r o k o g u r u t z e a eta jarrai biezat». ( ¡ u r u t z e a hots egitea, g u r u t z i l t z a r u e n g a n a z c r b i t z u - j a r r e r a z b u r r e ra tzca da Jesusen jarraitzaileontzat; justizia jart/.ea, babesik ez. d u t e n c i

GliRÜTZr.A HAK'l U

abustiak egiten z a i z k i c n gtineetan; e r r u k i a hots egitea, mine/, d i r e n e k i k o axokigabekeria besterik e z d e n k ' k u e t a n . I l o r r e k gatazka, gahz.es-

[csu.s g u r u r z e a n josi z u t e n c k o pasarreak bere jarrairzaileoj gogoratz.cn

pena era m i n a e k a t r i k o diz.kigu; b a i n a h o r i i z a n g o d a K r i s t o r c n g u r u -

d i g u n e z , l i a r e n erregetza ez da ospe era a g i n t c z k o erregetza, c r a b a t e k o

tzea h a r t z e k o gure era berezia.

z c r b i t z u , maita.sun era eskaintza b a i z i k ; eta h o r i , g i z a k i a g a i t z e l i k , bek a t u r i k era heriot/atik askatz.cko eskainia, gainera. "(¡urutzearen

G u r u t z i l t z a t u a r c n i r u d i a k gaur gtirutz.ihzatui ik b i z i d i r e n e n a u r pegiak e z k t i t a t z e k o d u e n a r r i s k u a z o h a r t a r a z t e n gaitu b e h i n eta berriz

garaipena» hors egitera o h i i u r i k , gurutzih/.aiuak ez

J o h a n n Batist M e i z teólogo k a t o l i k o a k . O n g i z a t c a a n h e r r i a l d e i a n ger-

d u e l a i t x u r a h u r s e z k o g a r a i l c - i z a t e a r c k i n i n o l a k o zcriku.sirik ahazteko

tacra oso larri bat ari da h c d a t z e n : « G u r u t z e a k cz d u jada i n o r k c z k a -

a r r i s k u h a n d i a d u g u ; h o r i ahaz.tuz. gero, izan ere, c d u k i r i k gabe u t z i k o

r/cn, ez. d u i n o l a k o e z t e n i k ; Jesusi jarrait/earen tenrsioa g a l d u d u , ez

g e n u k e J a i n k o a k bere .sorkarici c s k a i n i t a k o k c i n u bi ka i nena. (itit utzca

d u i n o l a k o arduratara deitzen: oso bes tela, h o r i e l a t i k askatu egiten du».

cz d a , g u k barro c r a k u l s de/akegun nolabaiteko g a r a i k u r r a , geu ere hor h i l zen aren j a r r . i i b i i l c a belel/.cra g o n b i d a t z e n gaituen J a i n k o - m a i i a s u n g u r u t z i l t z a t u a r c n seinalca b a i z i k .

l'.z ote t l u g u b e r r i k u s i bebar zein den G u r u t z i h z a i u a g a n a k o gure egiazko jarrera? k z ote d u g u jarrera arduratsu cía k o n p r o m e t i t u a g o z h u rrcratu behar harengana?

K r a k u t s i d i g u n m a i r a s u n b o i u l o g a b c a g a r i k Jainkoari eskerrak e m a n beharra sentitzen d t i g u l a k o abesten, gurtz.cn eta n i u s u k a i z . c n d u g u K r i s i o r e n g u r u t z e a , b a i n a Jesusek l e h e n - l c h e n i k eskatzen d i g u n a e z d a

O R O I T ZAITIV. NI'lAZ

gurutzcari m u i n ematea, norberak berea eraman dezala b a i z i k . l.ta h o r i liaren o i n a t z a k era arduratsu eta k o n p r o m e t i t u a n j a r r a i t u z egiten d a , bidé horrek l c h e n a g o edo b c r a n d u a g o Jesusen zorte berean parte hartzera e r a m a n g o gaituela j a k i n i k .

geure g a i n h a r t z e k o a s m o r i k izan g a b e O n g i z a i n d u behar d i t u g u , h o -

342

pa k o zen ha i i hcrrialderan egin diren estatistika-ikerketek erakusten d u tenez; are gehiago, o r a i n d i k : ledc horrek ez d u jada i n o l a k o i n d a r r i k c d o

E z i n g i n t c z k e jarrera p o s i t i b o z urreratu g u n u z e a r e n mistei iora, h u r a rregatik, o s p a k i z u n - m o t a b a t z u k , g i r o erakargarria sor

B i z t a n l e e t a t i k % 4()k b a k a r r i k sinesten d u gaur b e t i k o b i z i t z a , k u r o -

bailezakete

c s a n a b i r i k e g u n e r o k o b i z i t z a n asko eta askorenrzat. G e u r e artean ere b e h i n b a i n o gehiago tan f r o g a t u izan d t i d a n e z , beste h a u d a h a r r i g a r r i e n a estatistika h o r i e t a n : asko d i r e l a J a i n k o a g a n

343

sinesten chítela d i o t e n a k eta, u n e berean, h e r i o r z a r e n o n d o r e n ezer ez

uztea; d e n a J a i n k o a r e n m a i t a s u n s o r t z a i l e t i k ¡txaroten d u g u l a , b c r i o -

dagoela uste d u t e n a k .

tzaren m i s t e r i o a r e n aurrean b i h o t z a z a b a l i k egotea.

R e t i k o b i z i t z a sinestea, ordea, ez d a k r i s t a u b a t z u e n ustea, g i z a k i a -

H o r i x c izan zen, h a i n z u z e n , Jesusen o n d o a n g u r u t z i l t z a t u z u t e n

ren z o r i o n beteaz a r d u r a t u d e n j a i n k o a g a n sinesieak dakarren o n d o -

gaizkilearen o t o i t z a ere. H i l t z e r a k o a n , g i z o n hark e z z u c n erabat J a i n -

r i o a b a i z i k . Bere J a i n k o - i z a t e a r e n erro s a k o n e n c t i k s o r k a r i g u z t i e n az-

k o a r c n era K r i s t o r e n eskuetan jartzea b a i n o ezer b o b e r i k a u r k i t u : «Je-

ken ona bilatzen duen jainkoa.

sus, o r o i r zaitez n i t a z , errege izatera i r i t s i k o zarenean». lúa l e d e d l i -

Cjogora d e z a g u n . ezer b a i n o lehen, h c r i o t z a deia d e n o i i r i t s i k o z a i g u n gertaera lazgarri eta g o g o r r e n a . A l i e r r i k a k o a d a h o r i a h a z t u n a h i

nón iza t h a i n kontsolagarria den eraniztuta jaso z u e n : «Benetan diotsut: gaur n i r e k i n izango zara paradisuan».

izatea. H e r i o t z a h o r dago, egtinetik egunera gertuago. A u r p e g i i l u n eta z e n t z u g a b e z ageri z a i g u n eta gure n a h i , b o r r o k a eta a s m o a k zertan a m a i t u k o d i r e n i k u s t e n uzten ez. d i g u n h e r i o t z a . I Ior a m a i t z e n al da

K Z K U T U K O ITXAROPENA

guztia? H o r basten al da egiaz benetako bizitza? Inork ez d u d a i u z i c n t i h k o r i k , ziurtasunev. ezer esan ahal izateko; he-

T x i k i t a i i k d a k i g u d e n o k h i l egin behar d u g u l a . B a i n a heriotzak gure-

r i o i z a r c n o n d o r e n cz dagoela ezer "sinesten d u " arcoak, b a i n a ez. d u

k i n z e r j k u s i r i k ez b a l u bezala b i z i gara. B c r c z k o a déla tiste d u g u bes-

froga zienriPikorik h o r i c g i a z u u u ahal izatcko. bededunak "sinesten du»

teak hiltzea, baita benetan p c n a t u k o gaituen pertsona m a i t a t u h o r i e n

b i z i herria d u g u l a z a i n , baina berak ere ez d u z i e n t z i a r e n c r c m u k o i n o -

h e r i o t z a g c r t a i z c u denean ere. K o s t a egiten z a i g u getik ere h i l beharra

l a k o f r o g a r i k . D e n o k gara erabat ez.jakinak cía a b u l a k b c r i o t z a r e n

d u g u l a onartzea. K z d u g u ezagun cz. z a i g u n u r r u n c k o e g u n e n

misrerioari dagozkionctan.

g c r t a i u k o d e n i k ukatz.cn erabat. Berezia tía gurc tikapena. (darlos ( bas-

Jcstikristoren Jainkoaganako crabateko konfiantzatik daior Kristaitón i t x a r o p e n a . j e s u s e n b i z i t z a r i b u r u z k o m e z u eta e d u k i giizüek —gizakiek indarrez. b i l a . b a i n a l a i n k o a k b e t i k o b i z i t z a r a k o berpiztua-

batean

tilla del B i n o p s i k i a i r a cntzutetstiak d i o n e z , «ukazio emozionala» ornen gurea; eta h o r r i esker ornen gara i n o i z h i l k o cz. bagina bezala b i z i cía aurrera p r o i c k t a i z c n jarraitzeko gauza.

tiste s e n d o horretara garamat/ate: «I leriorzak cz. d u azken h i t z a . Bada

1 lala era g u z t i z ere. epe g u i x i - a s k o balean curen h c r i o t z a bera h i z i k o

bere senté eta akibek, g u z t i a r e n g a i n e t i k , b a i l a b c r i o t z a r e n bcraren g a i -

d u t c l a k o n t z i e n l c k i s u m a t u z hizitzera b e h a r t u t a t l a u d e i i perrsouen

n e t i k ere, z o r i o n a c z a g u t u d e z a g u n " t c n i a t t i r i k " d a b i l c n J a i n k o b a l .

egoera gero cía ugariagoak cragiten ari da m e d i k u n t z a m o d c r n o a i e n ga-

J a i n k o h o n e t a z f i d a gaitezke».

rapena. C k i r a k o e d o n o r i gerta d a k i o k c gaur «hil ala hiziko» e b a k u n t z a

b e d e d u n a k , beste e d o n o r k bezala, babesik gabe eta a l u d i k u s i e n d u bere b u r u a h e r i o r z a r e n a u r r e a n ; Jesusek berak s u m a t u bezala,

bes-

taleje. Bere bizitzaren s a k o n e n e t i k , ordea, bada, h c r i o t z a b a i n o harago, J a i n k o a z fidatzcra eta jesusek esandako h i t z berak esatera deitzen d i o n

egin bebar ¡zarca c d o g a i x o t a s u n t e r m i n a ! baten t r a t a m e n d u e n

menpe

jarri beharra. Kra ezberdinetakoak izan daitezke erreakzioak. O h i k o a d a bat-batean b c l d u r r a stimatzca. Pertsonak «harrapatuta»

i k u s t e n d u bere b u r u a ;

zerbait: «Aita, zure esktietan jartzen d u t b i z i a - . H o r i d a k r i s t a u - f e d e -

a h a l m e n i k gabe. b i z i a ken d i e z a i o k e e n gairzaren aurrean.

a t c n m u i n garranrzítsuena: j a i n k o a r i b e t i k o b i z i r a arte m a i t e g a i t z a n

s o r t z e n dirá galdera k e z k a g a r r i a k : I Id egin behar ote d u t dagoeneko?

344

Berehala

343

N o i z eta ñ o l a i z a n g o da? Z e r s u m a t t i k o d u t u n e horretan? Z e r gerta-

tu k o da gero? D e n a h e r i o t z a r e k i n a m a i r u k o ote? E g i a i z a n g o ote, J a i n k o a r e k i n aurrez ature a u r k i t u k o naizela?

E M A U S K O IKASEEAK

G a l d e r a h o r i e k , l a r r i m i n e z k o jarrera e r r e p r i m i t u batez edota n o r berak b e h i n eta berriz gorelean eginak badira, ez d u t e i n o l a k o o n i k egiren. Bestelakoa izan behar d u jarrerak. Egunerokotasunaren oparia inoiz.

Egun hartan h e r í a n , ikasleetako bi Emaus izeneko herri x ka batera

b a i n o s a k o n t a s u n b a n d i a g o z b i z i t z e k o unea d a . M a i t a s u n eta egia

zihoazen, Jerusalcmdik hamaika kilometrora. Gertakari guztiotaz

haneliagoz b i z i t z e k o a u k e r a . J a i n k o a g a n a k o k o n f i a n t z a g a l d u gabe, la-

mintzo ziren elkarrekin. lúa, hizkclan eta eztabaidan ari zirela, Jesús

g u n m i n a r e k i n h a r r e m a n a k h k i e r a i u z , n i e d i k u e i laguneluz, duinta.su-

bera ondoratu zitzaien eta heraickin joan zen. Baina ikasleek begiak

nez eta asko s u f r i t u gabe b i z i t z e k o unea, alegia.

itsu zituzten eta ez zulen ezagulu. Jesusek esan zien:

Joan den m e n d e a n ospe h a n d i a izan zuen Reil d o k t o r e a k zioenez, «bizia d a gaixo sendaezinek gahz.en d u t e n a ; ez, ordea,

itxaropena».

I lauxe da senda ezin denaren apustti h a n d i e n a : i i x a r o p e n i k ez galtzea. B a i n a z e r i a n itxaron? N o r e n g a n itxaron? h a i n lint raigo irakasleari e n t z u n n i o n b e h i n «itxaropen jator» batez. hit/ egiten. 1 leilelerberg-ko 1 I.

—Zeri buruz zoazte bidean elkarrekin bizketan? Haiek gelditu egin ziren, eta beraietako batek, KleoPas zeritzanak, honela erantzun zion: - Z e u izango zara egun hauetan Jerusalcmen gertatu dena jakin ez duen kanpotar bakarra.

Bliigge m e d i k u a r e n ikerketen arabera, i t x a r o p e n horrek hartzen ornen

—Zer gertatu da, bada? —esan zien hark.

d u pertsona bcriotzaren atarían, baita i n o l a k o e r l i j i o r i k bizi ez d u t e n e n

Haiek erantzun zioten:

arican ere. Iiz m u n d u h o n e r a k o , cz b i z i t z a b o n e t a k o gauzetara, baizik

- J e s ú s Nazaretarrarena; profeta handia zen hitzcz eta egitez Jain-

eta zehazru gabeko /.crbailctara bideratua dagoen ela gizakiaren a s m o

koaren eta herri osoaren begielan; baina gure apaizhuru eta aginta-

sendo cía /iur lege/. u l c r i u i a k o bizitzaren aldera d o a n itxaropen gordea.

riek lieriotzara kondenatu dute eta gurutziltzatu. (¡ule uste genuen be-

J a i n k o a g a n sinesten d u e n gaixo seiidaeziuak J a i n k o horren eskueian

rak askatuko zuela Israel; baina badila biru egun hori gertatu déla.

uzten d u b i z i - i r r i k a h o r i g u z t i a . Bigarren m a i l a k o a egiren zaio g a i n c -

Egia da gure arteko emakume batzuek harriturik utzi gaituztela: goi-

rakoa. Iraganeko hutsegiicck, dcsleiairasunek edo biziera eskasak ez dute

zean goiz joan dirá hilohiia eta ez ornen dute gorpua aurkitu; gainera,

g a r r a u t z i r i k une h o r r e t a n . J a i n k o a r e n bihotz. o n a eta s a l b a i u e n - i u d a r r a

Jesús bizi déla esan dieten aiugeru batzuk agertu zaizkiela esanez eto-

dirá b a l i o d u t e n a k . H o r r e g a t i k , g u r u t z e a n h i l z o r i a n zen g a i z k i l e a r e n

rri zaizkigu. Guretako balzuk ere izan dirá hilobian eta emakumeck

a n t z e k o o t o i t z a d a r i o h a l a k o g a i x o a r e n b i h o r z a r i : «Jesús, o r o i t zaitez

esan bezala aurkitu dute guztia; baina bera ez dute ikusi.

n i t a z , errege izatera i r i t s i k o /.arencan»: uste o n e z betetako lagtmt/.aeskaria, b a r k a m e n - e s k a r i a eta J a i n k o s a l b a t z a i i e a r e k i k o fede h i z i k o a i torpena bereziki.

O r d u a n Jesusek esan zien: - B a i buru gutxikoak zaretcla, bai motelak profetek esanak sinesteko! Ez ote zuen Mesiasek hori guztia sufritu behar bere aintzara iristeko? Eta, Moisesengandik hasi eta profetaz profeta, Liburu Santuek berari buruz zioten guztia azaldu zien. Zihoazen herrixkara hurbildu

346

347

zirenean, aurrera jarraitzeko keinua egin zuen Jesusek, baina haiek

g u z t i a g o r a b e h e r a , ikasle haiek Jesusengan

p e n t s a t z e n , hartaz h i t z

arren eta arren eskatu zioten:

egiten, hartaz g a l d e z k a jarraitzen dute. E t a o r d u a n t x e , h a i n z u z e n , ber-

- G e l d i zaitez gurekin, berandu baita eta iluna gainean dugu.

taratzcn zaie i b i l b i d e r a B e r p i z t u a . G i z o n - e m a k u m e e k Jesús o r o i t z e n

Eta berrian sartu zen haiekin gelditzeko. O n d o r e n , elkarrekin ma-

d u t e n e a n era harén m e z u a r e n n a h i z b i z i a r e n csanahiaz galdezka ari d i -

haian jarri ziren, eta Jesusek, ogia harturik, zatitu eta eman egin zien.

renean, b a n t x e d a g o bera ere, berrán déla o h a r t z e k o gauza ez b a d i r a

O r d u a n , begiak ireki zitzaizkien eta ezagutu egin zuten, baina Jesús

ere.

desagertu egin zitzaien begien aurretik. H a i e k elkarri esan zioten: - E z al geneukan barrua sutan, bidean Piburu Santuak azalduz mintzo zitzaígunean? Berehala jaiki eta Jerusalemera itzuli ziren; eta I lamaikak eta haiien lagunak bildurik aurkitu zituzten, honela ziotela:

E z d e z a g u n m i r a r i h a n d i r i k i t x a r o n . Jesusen c b a n j e l i o a e n t z u n eta harén hitzak hausnartzerakoan, i n o i z «barrua sutan» d u g u l a s u m a t u bad u g u , gure o n d o a n d u g u l a k o a r c n adierazgarri d u g u b i z i p e n h o r r i . Pbanjclariak bigarren cspericntzia gogorarazien digu o n d o r e n . E u karistiaren b i z i p e n a d a . Ikasleek gerarazi egiten d u t e ¡biliaria, E m a u s

- E g i a da! Piztu da Jauna eta Pedrori agertu zaio.

deritzan h e r r i x k a n e l k a r r e k i n afaltzcko. K e i n u a xtimetasuncz emana d a -

Bi ikasleek bidean gertatua eta ñola ogia zatitzean ezagutu zuten

tor, b a i n a era a m u l t s u a n k o n t a t u a . M a h a i berean parte harrzera eseri

kontatu zieten ( L u k a s 2 4 , 1 3 - 3 5 ) .

dirá nekattita d a t o z e n b i d a r i a k . Batak bestea adiskidetzat hartu d u era e l k a r r e k i n hartu d u t e bidé l u z e k o nekeen atsedena. O r d u a n izan zen ikasleei «begiak ireki» z i t z a i z k i e n unea eta o h a r t u z i r e n Jesús h u r a zela

IIXAIÍOI'KNA

BERRI.SKUIIAIV

beren b i z i c n janari, berak eustcn z i c l a n e k e e t a n , baita b i d e r a k o i n d a r e m a t e n ere.

B e r p i z m a r e k i n topo egiteko hideak erakusten d i z k i g u t e Pazko-idatziek.

I n o i z , l i t e k e e n a h u l e n a bada ere g u r c b i z i p e n a , eta eukarisria o s p a -

E m a u s k o pasarte hau d a , /.iurrenik, adierazgarriena ela, e z h a i r i k gabe,

tzean gurc e g u n c r o k o i h i l b i d e r a k o i n d a r b e r r i t u r i k a u r k i tzen bagara, go-

hikainena.

gora d e z a g u n Jesús déla b i z i a eta fedea e l i k a t z c n d i z k i g u n a .

I Iasieratik berratik d a t o r o n g i azalduta ikasleen egoera; areago, gaur hertan geu egon gaitezkeen egoera islatzen d u . Ikasleek sinesteko behar d e n guztia dute, itxuraz. Kzagutzen d i t u z t e Itun Z a b a r r e k o idatziak,

O l N A R R I Z K O BI ESPER) E N T Z I A

b a i t a jesusen m e z u a , j a r d u n h i d e a eta g u r u t z e k o h e r i o t z a ere. k n t z u n a d u t e Jesús b e r p i z t u d e l a k o m e z u a ere. E m a k u m e e k jakinarazi dicte b i z i

U r t e a k j o a n alíala, oso arazo erreal b a l hasi zen k e z k a s o r t z e n berez

izan t i u t e n a , bai eta adicrazi ere «bizi dcla». D e n a a l f e r r i k a k o a d a . Ikas-

k r i s t a u e n elkarteetan. P e d r o k , M a r í a M a d a l e n a k eta beste ikasleek oso

leek b i d e a r i jarraitzen d i o t e , tristurak eta etsipenak jota. Jcsusengan ja-

b i z i p e n «bereziak» i z a n z i t u z t e n , h i l o n d o r e n b i z i r i k agertu z i t z a i e n

rria z u t e n i t x a r o p e n a itzali e g i n zaie, g u r u t z e k o p o r r o t a déla bidé.

Jesusekin t o p o e g i n z u t e n e a n . B i z i p e n h o r i e k Jesús b e r p i z t u a n «sines-

E b a n j e l a r i a b i bidé p r o p o s a t z e r a dator, B e r p i z t u a g a n a k o fede b i z i a berreskuratzeko. Jesusen beraren h i t z a entzutea d a lehena. G e r t a t u d e n

348

tera» e r a m a n z i t u z t e n . B a i n a ñola p i z t u eta e h k a zezaketen fedea j a r r a i t z a i l e e n taldera b e r a n d u a g o e t o r r i zirenek?

349

H o r i x c d a gaur ere gure arazoa. G u k ez d u g u izan lehen ikasleek h i z i

JESUSEKIKO H A R R K M A N

ZUZEN A

izan z u r e n B e r p i z t u a r e k i n egon izanaren esperíentziarik. Z e i n d a g u k izan d e z a k e g u n bizipena? H o r i d a E m a u s k o ikasleen pasarteak agerian

E m a u s k o b i d e a n , triste i t x u r a z d o a z ikasle b i . E z dute j o m u g a r i k eta

jartzen d i g u n gaia.

h e l b u r u r i k . Itxaropena itzali zaie. j e s ú s desagertu egin da beren b i z i -

Bata eta bes rea etxera d o a z , k o p e t i l u n era m i n d u t a . Itzali egin zaie Jcsusengan z u t e n Fedea. E z d u t e h a r e n g a n d i k ezer espero. A m e t s bat

tzetatik. H i t z egin eta eztabaidatzen dute hartaz, b a i n a b i z i r i k h u r r e raiz.cn z a i e n e a n , «begiak i t s u z i t u z t e n eta ez z u t e n ezagutu».

izan da g u z t i a . O h a r k a b e a n bada ere, a t z e l i k d o a k i c n Jesús patera i r i -

Jesusek oso bestcla ikusten zituen b i n a b a b i d a l i zituenean: biziaz gai-

rsi eta b a i e k i n egiren d u b i d e a . Eukasek h o n d a azaltzen d u egoera: Je-

n e z k a , etxe b a k o i t z e a n bakea k u tsa tzen, J a i n k o a g c r i u dagoela era g u -

sús «beraiekin joan z e n . B a i n a ikasleek begiak i t s u z i t u z t e n eta cz z u -

taz a r d u ra tzen d d a hots egiten.

len ezagutu». Z e r egin dezaketc, b a i e k i n batera doala sumatzen hasreko? Ikasle haiek Jesús ez ahaztu izana da h e m e n g a r r a n t z i i s u e n a ; hartaz «mintzo ziren elkarrekin»; profeta h a n d i gisa «esan» z i t u e n a k cía «egin» z i t u e n a k gogoratzen z i t u z t e n ; utzi egin zioten czezagun hari gertatut a k o c n azalpena e m a t e n . B e g i a k ez z i t z a i z k i e n bat-bateau ireki, b a i n a «barrita sutan» nabaritzen hasi z i r e n . I l o r i d a g u i e elkarteetan lebenik eta b e h i n behar d t i g u u a : Jesús go-

Bi ikasleok, i t x u r a z , behar d e n g u z t i a d u t e fedeari b i z i r i k etisteko, b a i n a haien b a i t a n zerbait h i l d a dago. E z a g u t z e n d i t u z t e I d a z t e u n a k : horrek, halcre, ez die ezertarako balio. E b a n j e l i o a e n t z u n dute G a l i l c a n : iraganeko ametsa irtidítzcn zaic g u z t i a . Jesús b i z i déla z i o e n abisua ere irirsi zaie: e m a k u m e e n gauzak; n o r k s i n c i s lezake h o r r e l a k o r i k ? Ikasleok d e n a d a u k a t e eta deus ez dute. B i h o t z a «sutan» jar liezaiekeen b a karra (alta zaic: [estis b i z i a r e k i n zuz.eneko h a r r e m a n a izatea.

goratzea, liaren m e z u eta p o r t a e r a n s a k o n t z e a , gurutzcaz. hausnar-

Ez. ore da h o r i izango gure arazoa ere? Z e r g a t i k hainbeste kaskarke-

t z c a . . . N o i z b a i t Jesusek h u n k i t u b a g a i r u , baten h i t z a k b a r r u r a i n o i r i -

ria eta desilusio gure artean? Z e r g a t i k h a i n b c s i e axolagabekeria era olú-

rsi bazaizkigu eta b i h o t z a sutan jarri bazaigu, seinale gure ledea esnatzen

keria? B e h i n eta b e r r i z hots egiten d a kristau d o k t r i n a , e n t z i k l i k a eta

ari déla.

g u t u n pastora! b i k a i n a k idazten dirá, Jesusi b u r u z k o ikerkela j a k i n t s u a k

1 l o r i cz da aski, o r d e a . B e h a r r c z k o a da, E u k a s c n arabera, ctikarisü o s p a k i z u n a r e n c s p e r i c n t z i a izatea ere. O r a i n d i k ez d a k i t e ñor d e n , b a i n a Jesusen p r e m i a sumatzen dute bi ibiltariek. 1 laren k o n p a i n i a k o n egiten d i e . Ez. d i o t e joatcn utzi n a h i : «Geldi zaitez gurekin». Eta E u kasek pozarren azpimarrarz.cn d u : «Ela herrian sartu zen, b a i e k i n g c l dirzeko». H o r r a , o i n a r r i z k o b i b i z i p e n a k : batetik, g u r c b i h o t z a sutan déla n a bar i tzca, harén mezua, j o k a b i d e a eta b i z i h i d e osoa gogoratzean; era bestetik, Jesusek, eukaristia ospatzean, janaritzen, indartzen eta alai tzen gait u e l a sentitzea. Hórrela h a n d i tzen d a E l i z a n B c r p i z t u a g a n a k o fedea.

argitaratz.cn dirá. E z da h i t z i k era o s p a k i z u n i k falta. Inork eta ezerk o r dezka ezin d u e n baten cspericntzia biziagoa da, agían, lalra z a i g u n a : Jesús b i z i a r e n a . E z d a n a h i k o a ñola c d o hala m e z a k o s p a t u eta B i b ü a k o idaiziak i r a k u r l z c a . E m a u s k o pasarteak o i n a r r i z k o bi h i z i p e n e z hitz. egiten d i g u . Ikasleek ez d u t e l i b t i r u bar i r a k u r t z e n , b i h o t z a sutan jartzen d i c n Jesusen altots p r o p i o a e n t z u t e n d u t e . E z d u t e l i t u r g i a ospatzen, adiskide gisa m a b a i berean escrrz.cn dirá eta e l k a r r e k i n obartzen dirá Jesús bera déla jatekoa e m a t e n d i e n a . Z c r t a r a k o jarraitu, gauzak eraldatzen ez gaituzten erara egiten? E z ote d u g u , ezer b a i n o l e h e n , h a r r e m a n e g i a z k o a g o a b e h a r Jesusekin? X . u m e t a s u n b e r r i bat? Beste era b a t e k o fedea? E z ore d u g u g u z t i a egia

350

35 i

h a n d i a g o z eta i k u s p e g i berriagoz b i z i t z e n ikasi b c h a r k o ? A l f e r r i k a k o a d a g u z t i a , Jesús gurc h i h o t z e t a t i k desagertuz gero.

H a i c k i n minrz.atzeko gogoa zuen Jesusek: «Zeri b u r u z zoazte b i d e a n e l k a r r e k i n hízkeran?». E z zaie g a i n e t i k j a r t z e n ñ o r d e n a d i c r a z i z . B i z i i z a n d a k o a k o n t a t z c n jarrait/.eko eskatzen d i e . B e g i e t a k o

itsumenaz

o h a r t u k o dirá h a r e k i n h i z k e t a t z e n d i r e n b i t a r t e a n . I laren h i t z a k g i d a GEHIAGO GOGORATU

JESÚS

tuta i r e k i k o zaizkie begiak barne-íbilbidea b u r u t z e a n . I Jórrela izaten d a . E l i z a n Jesusez gehiago h i t z egingo bagenu eta gehiago jartiungo b a g e n u

Jesusen jarrairzaile b i k J e r u s a l e m d i k h a n i a i k a k i l ó m e t r o i n g u r u r a d a -

b e r a r e k i n h i z k c t a n , b i z i b e r r i t u egingo l i r z a i g t i k c fedea bera ere.

goen h m a u s h e r r i x k a r a joatean b i z i i z a n d a k o e s p e r i c n t z i a azaltzen

Ikasleek beren i t x a r o b i d e e z eta d e s i l u s i o e z h i t z e g i n d i o t e ; Jesusek,

d i g u K m a s u k o ikasleen pasarte h o n e k . K o n t a l a r i a k niaisutastm h a n d i z

berriz, gurutzean iltzatutako Mcsiascn nortasuna sakontzen lagundu

egiren d u eta haliagarri zaigu gaur ere, K r i s t o b e r p i z t u a g a n a k o fedea b i -

die. B i h o t z a sutan jattz.cn hasi zaic ikasleei; «ezezagun» h o r i b e r a i e k i n

zibcrritzcko. Jesuseo bi ikaslck, Jesusen i n g u r u a n sortuz joan den jarra i iza i Icen raldea utzi eta atz.ean utzi d u t e J e r u s a l c m . B e h i n jesús h i l o n d o r e n , desegiten hasi d a bere o n d o a n o s a r u t a k o taidea. jesús gabe, ez d u z e n tztirik elkartttrik jarrairzeak. A m e t s a itzali d a . Jesús h i l t z c a z bat, h i l da b i h o l z e t a n p i z t u zitzaien itxaropena ere. G u r e c l k a r t c c t a n ere cz al da b o r r e l a k o zerbait gertatzcn ari? h z al gara Jcsusengan jarritako fedea h i l tzen uzten ari?

geratzcko p r e m i a sentitzen hasi dirá. Etikaristiaren alaria ospatzean irek i k o z a i z k i e begiak eta c z a g t i r u k o dute: Jesús b e r a i e k i n d a g o , baien fedea e l i k a r z e n ! ( i c h i a g o g o g o r a t u b c h a r k o g e n u k e Jesús k r i s t a u o k : liaren hitzak a i p a t u , liaren bizieraz h i t z egin, harén egitasmoan s a k o n d u . ( i c h i a g o ireki behar d i t t i g u gure fedearen begiak eta bizitza/. gainezka a u r k i t u b c h a r k o g e n u k e Jesús gure eukaristietan. Ez. da gurc artetik dcsagertu. ( í u r e k i n batera dator.

Ikasle h o r i e k , halere, Jesusez h i t z egiten jarraitzen d u t e . K z i n titile ahaztu. G e r t a t u t a k o e z m i n t z o dirá, Z e n i z u a b i l a t u nahi diote liaren o n tloan bizi i z a n d a k o a r i . «1 l i z k c t a n eta czlabaidan ari zirela, Jesús bera o n -

E / . MIES EGIN E M A U S E R A

d o r a r u zitzaien eta b e r a i e k i n joan zen». I l o r i a , B c r p i z t u u r e n Ichcn k e i n u a . Ikasleek cz d u t e e z a g u t u , b a i n a Jesús d a g o e n e k o b a i e n artean da

A s k o dirá Elizari czkortasunez eta desengainuz begiratzen d i o t c n a k gaur

eta b a i e k i n d o a . G a u r ere ez ote d o a Jesús gorde antzean, E l i z a u t z i , bai,

e g u n . Ez. d a b c r a i c k n a h i k o l u k c t e n a : E l i z a b i z i eta d i n a m i k o a , Jesu-

b a i n a g o g o a n d u t e n h a i n b a t f e d e d u n e n artean?

k r i s t o r e k i n leíala, giz.alegez aberatsagoa d e n gizarre b a l e r a i k i t z c - l a n c -

A r g i a da kontalariaren xedea: ikasleek Jesús gogoratzen eta hartaz hitz. egiten doazenean hurreratzen zaic bcra. .Ehanjelioa h i z p i d e den t o k i a n ,

ran egiaz k o n p r o m e t i t u a . G e l d o a eta z a h a r k i t u a i k u s t e n d u t e , g u t x i batzuei interesatzen zaien

harén m e z u a g a n a k o interesa d a g o e n g u n e a n , harén b i z i t z e k o eraz era

m o r a l z a h a r k i t u a dcfendatzeari gehiegi e m a n a , « m t n i m o e n azpitik» d a -

egitasmoaz h i t z egiten d e n taldean, h a n egon o h i d a j e s ú s ere. Jesús cz

goela d i r u d i c n sinesgarrirastina b e r r e s k t i r a t z c k o a h a l e g i n n c k e t s u a k

ote d a gure artetik dcsagertu, berari b u r u z g u t x i h i t z e g i n eta g u t x i ar-

e g i t e n d i t u e n a . Ia beti salarzera era epaitzera e m a n i k o c r a k u n d e gisa

d u r a tzen garelako?

s u m a t z e n d u t e eta oso g u t x i l a g u n t z e r a eta giza b i h o t z e a n i t x a r o p e n a

352

353

sustatzera jarria. I l u n era aspergarria s u m a t z e n d u t e askotan eta, ñolabait ere, G e o r g e s B e r n a n o s idazle frantzJarrarekin batera, «berri k r i s tauaren a u r k a k o a b e r r i triste bat déla» s u m a t z e n d u t e .

BERPIZTUAREN

LEKUKO

D e n a herían behera utzi eta ibes egitea da joera errazena. Z e n b a i tek aspaldi egin z u t e n h o r i , zarata eta g u z r i , gainera: gaur ia h a r r o t a sunez d i o t e n e z , J a i n k o a g a n sinesten dtite, ez, ordea, K l i z a r e n g a n . P o -

Bi ikasleek bidean gertatua eta ñola ogia zatitzean ezagutu zuten kon-

l i k i - p o l i k i u r r u n tzen dirá beste b a t z u k , «hanka p u n t e t a n eta zara tari k

tatu zietcn ikasleei. Hamaikak eta lagunak horretaz mintzo zirela, Je-

atera gabe»: ta i n o r obartz.eke, itzaliz joan zaie beste garai b a t z u e t a k o

sús agertu zitzaien erdian eta esan zien:

estimua eta a t x i k i m c n d t i a . B e n e t a k u akatsa litzateke t i n e o i a n , garai hobeak e t o r r i k o direla p e n tsatuz, b a i k o r t a s u n i n o z o bati ettstea. O k e r r a g o a litzateke begiak i tx i

- B a k e a zuei! Beldur-ikaraz beterik, m a m ú a ikusten zutela tiste zuten. Baina Jesusek esan zien:

eta Eíizaren kaskarkeria eta bekatuaren aurrean c z i k u s i a r e n a egitea.

—Zergatik izutzen zarete? Zergatik sortzen zaizkizue zalantza ho-

D e n a deia, «hmattsera ibes egitea» izan l i t e k c gure b e k a t u r i k l a r r i e n a ,

riek barman? Ikusi ñire esku-oinak, neu naiz. U k i nazazue eta begi ra:

hau da, elkartca utzi ela ñor bere b i d e t i k joatea, c t s i p c n e a u era d c s i l u -

m a m u a k e z du hezur-haragirik, eta nik bai, ikusten duzuenez.

sioan m u r g i l d u r a . A l d e r a n t z i z , « h m a t i s k o ikasbidea» ikasi behar d u g u . K o n p o n b i d c a

H a u esatean, esku-oinak erakutsi zizkien. Baina, oraindik pozaren pozez sinetsi ezinik eta guztiz haniturik zeudenez, Jesusek esan zien:

ez d a E l i z a uztea; kristati-talde, elkarte, m u g i m e n d t i c d o p a r r o k i a b a -

—Ba al duzue hemen jatckorik?

teko c l k a r t a s u n a b i z k o r t z e a b a i t a g o k i g u o r a i n , Jcsusengan d u g u n itxa-

Arrain erre puska bal eskaini /.¡oten. Jesusek barlú eta beraien au-

r o p e n a hor h i / i b e r r i t z c k o eta p a r t e k a t z c k o .

rrean jan zuen. O n d o r e n , esan zien:

Jesusez galdezka era liaren mezua s a k o n t h i z doazen pertsonak n o n ,

- H a u x e da, oraindik zuekin uengoela esan nizuena: Moiseseu le-

h a n B e r p i z t u a ere. B a l i t e k e e g u n e n batean h e r r i r o ere «barrua sutan»

gean, profeten liburuetan eta salmoetan ni taz idatzitako guztia bete

s u m a t z e a c b a n j e l i o a e n t z t i t c a n . E u k a r i s t i a o s p a l z c k o fctledunak n o n ,

beharrekoa zela.

han B e r p i z t u a ere, h a i c n b i z i t z a k janaritz.cn. Baliteke e g u n e n balean «begiak ireki» era i k u s t c a .

O r d u a n , adi mena argítu zien, Liburu Santuak uler zitzaten. Eta esan zien:

H i l d a azalduagatik ere gurc hegierara, E l i z a h o u c r a n a u r k i r z e n d a

—Idatzia zegoen Mesiasek sufritu egin behar zuela eta hirugarren

B e r p i z t u a . H o r r e g a t i k h e m e n ere z c n r z u hetea d u A n t o n i o M a c h a d o -

egunean hilen artetik piztu- eta, Jerusalemen hasita, herri guztiei

re n Ierro h o n e k : «Sutondoa itzali ta z e g o c l a k o a n , nahastu n i t u e n errau-

bihotz-berritzeko hots egin behar zaiela, bekatuak barka dakízkien.

t s a k . . . eta erre e g i n z i t z a i d a n eskua».

Z u e k zarete honen guztiaren lckuko (Etikas 24,35-48).

354

355

N O R B E R A R E N BIZIPENE'IATIK ABIATUZ

d u t e n «lekuko» b i h u r t u n a h i d i t u : alhiste o n a «harén izenean» —cz n o -

SINETSI

l a n a b i - hots egingo d u t e n a k . K z d a erraza Jesús b e r p i z t u a g a n sinestea. A z k e n batean, Jesusek berak

B e r p i z t u a sinestea ez d a e g u n bateko gauza. B i d é bat egitea d a , i n o i z

gtigan ernarazten d u e n fedetik b a k a r r i k s u m a litekeen zera d a b o r i . Je-

urteak ere i r a u n dezakeena. G e u r e b a r n e k o jarrera d a o r a i n g a r r a n t z i -

susek e m a t e n d i t u e n bakea eta alaitasuna ez b a d i t u g u i n o i z geure bar-

tstiena. Jcsusengan jarri b c r i gurc k o n f i a n t z a . G u t a k o b a k o i t z a r e n g a n

nean s u m a t u , z a i l a egiten d a liaren piztueraren frogak «kanpoaldean»

eta g u r c k r i s t a u - e l k a r t e e t a n l e k u h a n d i a g o a utzi b e r a r i .

aurkitzea. H o r r e l a k o zerbait adieraztera dator K u k a s , Jesús b e r p i z t u a k ikaslet a l d e a r c k i n i z a n d a k o topaketa azaltzean. I l o r i e n artean denetarik dago.

L E K U K O A K BEHAR D I T U G U

K o l a K m a u s e n h a r e k i n afaltzen ari z i r e n e a n e z a g u t u z u t e n k o n t a t z e n ari dirá ikasleerako b i . A g e r t u egin z i t z a i o l a d i o P e d r o k . G e h i e n c k ez

H o r i diote b e h i n eta berriz ebanjelioetako pasarreek. lsiíean gorde ezin

d u t e o r a i n d i k h o r r e l a k o b i z i p e n i k i z a n . K z d a k i t e zer p e n i s a t u g u z t i a z .

d e n b i z i p e n a da b e r p i z r u a r e k i n t o p o egitea. Jesús b i z i t z a z g a i n c z k a s u -

Hórrela zeudela, «Jesús agertu z i t z a i e n e r d i a n eta esan z i e n :

Bakea

m a t u d u e n a k besteei adierazteko p r e m i a izaten d u . O n d o k o e i kutsatti

zuei"». Jesús berpiztuaganako fedea esnatzeko, gaur ere gure erdian déla

o h i die bere baitan b i z i t z e n ari d e n a . Kz da m u l u gciaiz.cn. L c k u k o

s u m a t u ahal izatea da l e h e n e n g o b a l d i n t z a : j e s ú s b i z i r i k déla eta fede-

bihurtzen da.

arentzat hatero errazak ez d i r e n garaiotan g u i e o n d o a n d o a k i g u l a ja-

«Bidean g e r t a t u t a k o a eta ñola o g i a zatitzean ezagutti z u t e n k o n t a t u

kiteak s o r t z e n d i z k i g u n bakea, poza eta segurtasuna gure talde, elkarte

zietcn» L m a u s k o ikasleek. Jesús bcsarkatzea utz¡ cía beste ¡kasieeiigana

eta p a r r o k i e t a n zabaltzea.

a b i a l u zen M a g d a l a k o M a r i a ela «Jauna ikusi dut» esa ti z i e n . B e t i d e i

K r r e a l i s m o h a n d i k o a d a L u k a s e n k o n t a k i z u n a . Jesusen presentziak

berbera e n t z u t e n d u t e h a m a i k a h a u t a t u e k : «Zuek zarete guzti h o n e n

cz d i t u m o d u m a g i k o a n eraldatzen ikaslcak. Batzuk i z u i i i egin ziren ela

lckuko», «Aitak ni b i d a l i ñauen bezala, n i k zuek bidaltz.cn zaituztct»;

« m a m ú a i k u s t e n zurcía uste zulen». Beste h a t z u c i era g u z t i c t a k o «za-

«hots egin berri o n a izaki guztiei».

lantzak sortzen» z i t z a i z k i e n . B a z i r e n «pozaren pozez sinetsi

ezinik»

z e u d e n a k ere. Beste batzuek, a l d i z , «harriturik» jarraitzen z u t e n . Hórrela gertatu o h i d a gaur ere. K r i s t o b e r p i z t u a g a n a k o fedea ez d a

L c k t i k o a k dirá kristautastmak d u e n i n d a r r i k c r a b a k i g a r r i c n a , Jesusek gordetz.cn d u e n berri o n a besteen csktictan j a r l z e k o : n o r b e r a r e n c tik h i t z egin dezakelen fededun horiek, alegia. «Hauxe da niri une haue-

gtigan era a u t o m a t i k o eta z i u r r e a n jaiorzen. h r a h a u s k o r eta apalean

tan b i z i a e m a t e n didana», esan dezaketenak. H o r i x e adierazten z u e n

hasi o h i d a ernetzen gurc b i b o t z c t a n . Ia n a h i huts bat b a i n o ez d a h a -

T a r s o k o P a u l o k bere erara: « H o n e z k e r o ez n a i z n i b i z i , K r i s t o b i z i d a

sicran. Z a l a n t z a z eta galderaz i n g u r a t u t a garatzen da g e h i e n e t a n : egia

niregan».

izan ote l i t e k c h a i n gauza handia?

L c k t i k o a k besteci pasa o h i d i e b i z i i z a n d a k o a . E z d u «tcoriaz» s i -

Pasartean esatcn z a i g u n e z , Jesús h a i e k i n geratu z e n , h a i e k i n batera

nesten J e s ú s ; b i z i a z g a i n c z k a s u m a t z e n d u e l a k o sinesten d u . K z da

a f a l d u z u e n eta h a i e n « a d i m e n a argitzen» saiatu z e n , g e r t a t u t a k o a

g i z a k i a r e n s a l b a m e n a K r i s t o g a n d a g o e l a esatera b a k a r r i k m u g a t z e n ;

u l e r t z e k o gauza izan z i t e z e n . B i z i d u t e n a o i n a r r i h a r t u t a h i t z e g i t e n

b e r a ere K r i s t o k e u t s i , i n d a r b e r r i t u eta s a l b a t u d u e l a s u m a t z e n d u :

356

357

Jesusengan b c r c b i z i t z a r a k o erabakigarria d e n zerbait «bizi» d c l a , oso

k i a r e n askatasuna g o i t i k behera errespetatuz, g u r e k i n batera o i n a z e a k

berezia d e n zerbait, beste i n o n a u r k i t z c n ez d u e ñ a .

jasan z i t u e n Jainko h o r r e t a n , «gurutzean i l t z a t u t a k o elkartasun» b o -

E z da amets bat Jesusekin lotzen d u e n l o k a r r i a : bere izateko era p o l i k i - p o l i k i a l d a t u z d o a k i o n zerbait erreala d a . E z da teoría z e h a z t u g a bea eta u k i e z i n a : b i z i t z a n xedea eta n o t a b i d e a e m a t e n d i z k i o n b i z i p e n zehatz bat d a . Z e r b a i t zehatza, m u g a t u a eta b i z i a .

rre tatik, gure b i z i t z a o i n a z e t s u h a u b e t i k o b i z i t z a r a n t z z a b a l d u z u e n j a i n k o horretan a u r k i t z e n cz bada, alegia. E z dago, ordea, gaitzaten arazoa b a k a r r i k . i l o r dago «ongiaren arazoa» ere. Jean R o s t a n d b i ó l o g o f r a n t z i a r ospetsuak - ateo a i t o r t u a ,

B i z i d u e ñ a adierazren d u l e k u k o a k . B i d e a n gertatu z a i o n a z hitz. e g i -

b a i n a h i l zen arte beti k e z k a t t i a - o n d o r e n g o a i t o r p e n z i n t z o h a u e g i n

ten d u . Begiak irekitzean ikusi d u e n a z m i n t z o d a . Bere b i z i p e n a es-

z u e n n o i z b a i t : «Arazoa cz da g a i z k i a r e n existentzia. A l d e r a n t z i z , h a r r i -

kaintzen d u , ez bere j a k i t u r i a . B i z i a islatzen eta kutsatzen d u , ez da d o k -

tzen nattena o n g i a d a . N o i z b e h i n k a , S c h o p e n h a u e r - e k d i o e n bezala,

ttina hutsa eskaintzen dueña. Ez d u teologia irakasten, Jesusen «ikasleak

s a m u r t a s u n a r e n miraría agertzen d e n c k o u n e h o r i . . . E z ñau g a i z k i a ren presentziak h a r r i r z e n , b a i n a onberatasunaren tximista labtir h o r i e k ,

egiten ditu». M u n d u a ez dago gaur hitz, teoría ela b i r z a l d i gebiagoren

heha-

s a m u r t a s u n - z a n t z u h o r i e k e g u n d o k o arazo dirá niretzat».

rrean. B i z i t z a , i t x a r o p e n , z e n t z u era m a i t a s u n gebiagoren beharra d u .

Z a i l gertatzcn zaio ledea onartzea bcrc sentiberatasuna gaizkiaren ere-

Eedearen defendatzaileak baino gehiago, l e k u k o a k dirá o r a i n era h e m e n

m u r a b a k a r r i k m u g a t u eta b i z i t z a k g o r d e t z e n d u e n o n a r e n poza a h o -

beharrezkoak. Beste era batera bizitzen irakars diezaguketen sinestunak,

gozatzen ez d a k i e n a r i . E s k u z a b a h a s u n a , s a m t i r t a s u n a , a d i s k i d e t a s t i n a ,

beraiek ere Jesusez b i z i t z e n ikasten ari d i r e l a k o atirrez.

edertasuna, s o r m e n a cía o n a a n r z e m a t c u d a k i e n a k b a k a r r i k susma d c zakc «ongiaren misterioa» era horrek zahal dezake bcrc b a r r u a uste o n e z b i z i a r e n sortzailcaren aurrean.

Po/I

/ SI NI I SI

A i p a g a r r i a da Eukasek dakarren zehaztapen h a u : alegia, ikasleak «pozaren pozez sinetsi ezinik» /.elídela. Jesusek z a b a l d u d i c n ikuspegia h a n -

A s k o h i t z egiten d a gaizkiaren arazoaz. «Ateismoaren harkaitza» déla

diegia d c l a uste d u t e , sinetsi ahal i z a t c k o . B i z i t z a r e n azken m i s t e r i o a

esaren da era, zinez, dezente dirá Jainko o n bat izan daitekeenik sinesiea

o n a , h a n d i a eta pozgarria dcla sinestean i r i t s i k o dirá benetan sinestera.

zail egiten zienak, gaitzak h a i n i n d a r h a n d i a d u e n m u n d u h a u harén-

Cuiudi'tc in Domino deritzan idatzi ederrean, Krcatz.aileak gure bidean

g a n d i k datorreia era.

jartzen d i t u e n era a s k o t a k o pozak gozatzera g o n b i d a t z e n gaitu P a u l o

G a l d e r a k bata bestearen atzetik pilatzen dirá: ñola egon üteke Jain-

VI.ak: b i z i t z a , m a i t a s u n a , i z a d i a , isiltasuna, b u r u t u t a k o betebeharra,

koa ezarian, hainbeste ezbehar ftsiko eta zorigaitz m o r a l edota hainbeste

besteen z e r b i t z . u a . . . A g i a n h o r i da gure ledea «bcrpiztcko» h i d e r i k ego-

errugaberen heriotza o d o l t s u gertatzen diren bitartean? Ñ o l a ge ra liteke

kiena. A i t a santu hark zehazki eskatzen zuenez, «beren k i d e guztiak per-

m t i t u hainbeste h i l k e t a eta gehiegikeriaren a u r r e a n , asko eta asko bete

tsonen eta g e r t a k a r i c n a l d e r d i p o s i t i b o a k ausardiaz a z p i m a r r a t z e r a ja-

l a g u n d i r e l a d i o t e n e k e g i n a k izanik?

r r i k o d i r e n b a i k o r t a s u n - g u n e i z a n daitezekt kristati-clkartcak».

E t a , egia esan, z a i l a d a e r a n t z u n bat jasotzea, h o r i «Jainko g u r u t z i l tzatuaren» a u r p e g i a n a u r k i t z e n ez b a d a : m u n d u a r e n legeak eta g i z a -

358

359

Kristatt-fedearen f u n t s e z k o e n a falta zaie jarrera gttzti h o r i e i : K r i s t o

BlDELAGUN

p e r t s o n a r e k i n t o p o egitea, alegia. B i z i t z a n zehar a i n t z a k o t z a t har deEra asko dago egiazko fedea eragozreko. H o r d u g u f a i i a t i k o a r e i i jarrera; h a u da, i n o i z J a i n k o a r i galde egiten utzi gabe era bcrc jarrera zalantzan jar lezakeen i n o r i i n o i z e n t z u n ere egitcke, s i n e s k i z u n m u h z o bati l o -

z a k e g u n eta b i d e a fio gaitezkeen n o r b a i r b i z i a r e k i n batera egitearen esp e r i e n t z i a . H a r k b a k a r r i k lor dezake g u k b i z i , m a i t a t u eta i t x a r o n ahal izatea, gure htitsegite. p o r r o t eta h c k a t u a k gorabehera.

tuta b i z i d e n a . bede i t x i a d a h a l a k o e n a : m i s t e r i o a n harrera egin eta a d i

E h a n j e l i o k o pasarte h o n e k d i o e n e z , E m a u s k o «ikasleek b i d e a n ger-

egotea falta Lia h a l a k o a r e n g a n eta b a r r o k e r i a gehiegi dago jarrera h o -

ratua» k o n t a t u z i e t e n l a g u n c i . Triste eta i t x a r o p e n i k gabe z i h o a z e n ,

rretan. Fede h o r r e k ez d u a t l i m e n - z u r r u n i a s u n e t i k askatzen eta ez d u

baina zerbait herria e r n a l d u zen haien b a i l a n , K r i s t o r e k i n t o p o egin z u -

harnea garai/en l a g u n t z e n , ez baita egiazko J a i n k o a z elikatz.en.

tenean, h u r b i l eta b i z i a z g a i n e z k a . Jesús «bidelaguiia» a u r k i t u i z a n a r e n

H o r d u g u c s z e p t i k o a r e n jarrera ere; ez d u b i l a t z e n , ez galde egiten,

b i z i p e n p e r t s o n a l e t i k jaio tzen da beti egiazko fedea.

ez d u eta ¡ada ezer espero, ez J a i n k o . i g a n d i k , ez. b i z i t z a t i k , ezta bere b u ruagandik ere. b'ede z i z t r i n eta il/.alia da halakoarena. K o n f i a n t z a r e u kem e n a falta zaio. E z e r k ez. d u ezer m e r e z i . B i z i t z e n jarrait/.era m u g a r z e n

BiKTIMEKIN

da g u z t i a , besterik gabe. H o r d u g u axolagabearen jarrera ere; jada ez d u k e z k a r i k , ez b i z i tzaren z e n t z u a z , ez h e r i o r z a r e n i n i s r c r i o a z . P r a g m a t i s m o hutsa da h a l a k o a r e n b i z i t z a . S e g u r t a s u u a , d i r u a e d o t a o n g i z a t e a e m a n lic/aíokeenaz. bakarrik agertzen d u interesa. J a i n k o a k gero eta esanahi eskasagoa d u h a l a k o a r e n i z a t . E g i a esan, zertarako b a l i o dezake Jainkoagan s i -

I l o r dugtt bere b u r u a fedea retí jaberzal d u e n a r e n jarrera ere; fedea h a t a i o a n jasorako «kapitala» bezala litzateke h o l a k o e i u z a i : hor d a u k a , ez d a k i o n g i n o n , h a r t a n gehiago arretarik jarri gabe. H a l a k o fedea ez da b i z i - i t u r r i , besterengandik ¡asotako ••.oinordctza» edo «ohituran h u tsa b a i z i k . A l d e batera utzi a b a l k o l u k e , ia h o r r e n falta n a b a r i t u gabe. H o r d u g u , J a i n k o a sinetsi b a i n o , harta/, h i t z egiten d u t e n e i sinesten d i e t c n e n baur-fedea ere. I lalakoek ez dute i n o i z J a i n k o a r e k i n h a r r e m a n z i n t z o a r e n , harén a u r p e g i a b i l a t u izanaren edo harén m i s t e r i o a r e n esk u e t a n jartiz jasotakoaren espertent/iarik izan. A s k i dute hierarkiari s i fidatzearekin.

I laktkoen fe-

dea ez da b i z i p e n pertsonala. J a i n k o a z " o m e n k a " h i t z egiten dute.

360

k o n t a k i z u n e k d i o t e n e z , gttrurzean iltzatti z u t e n e k o

z a u r i c k i n agerrzen zen [esus. Ez d a xehetasuu

btusal bat, b i g a r r e n

m a i l a k o interesa d u e ñ a , teologi e d u k i f u n t s e z k o a d a m a i g u n o h a r p e i t a b a i z i k . E c h e n k r i s t a u e n a r t e k o t r a d i z i o e k , s a l h u e s p e n i k gabe, a z p i m a rratzen tinte gaur behar bezala balioesten ez d u g u n datti bat: Jainkoak ez. d u e d o n o r b e r p i z t u : g u r u t z i l t z a t u bat b e r p i z t u d u .

nesteak?

nestearekin edo «gauza h o r i e z dakitcnez»

Ebanjelioetako

Z e h a z k i a g o esateko, behartsuak maite d i t u e n eta hckatuak barkatzcn d i t u e n A i t a iragarri d u e n n o r b a i t b e r p i z t u d u ; b i k t i m a g t t z t i e k i n bat e g i n d u e n n o r b a i t ; bera ere esetsia eta gairzetsia izan d e n e a n , J a i n k o a z erabat f i d a t u d e n n o r b a i r . Jesusen p i z r u e r a , beraz, b i k t i m a baten p i z tucta i l a . l a i n k o a k cz d u h i l d a k o bat h e r i o t z a r e n s u n t s i p e n e t i k askatu soílik Jesús b e r p i z t u / . Horre/, g a i n , «zuzentasuna ezarri du» gizakiek zap a l d t i t i n t e n h o r r e n g a n . E t a h o r r e k argi b e r r i bat egiten d u «Jainkoar c n izanaren» g a i n e a n , P i z t u e r a n ez d a , h e r i o t z a r e n a h a l m e n a r e n g a i n c r i k , J a i n k o a k g u z tia ahal dezakeela agertzen s o i l i k . Jttstiziaren g a r a i p e n a ere azalcratzen d a , g i z a k i e k egiten d i t u z t e n z u z e n g a b e k e r i c n g a i n e t i k . A z k e n e a n eta

361

era b e t e a n , z u z e n t a s u n a k g a r a i t u d u z u z e n g a b e k e r i a ; b i k i i m a k , b o rre roa. H o r i x e d u g u albiste nagusia. J a i n k o a «bikrimen J a i n k o » agertzen

JESUSEN

BEDEINKAPENA

z a i g u Jesukristo h o n e n g a n . K r i s t o re n p i z t u e r a J a i n k o a r e n «erreakzioa» d a , g i z a k i e k haren Senteari e g i n d i o r e n g u z t i a r e n aurrean. H o r i a z p i marratzen d u ikasleen lehen p r e d i k u a k : «zuek gurutzean josi eta h i l egin

Eta Jesusek esan zien:

z e n u t e n . . . b a i n a J a i n k o a k p i z t u egin d u h i l e n artetik». ( n i k heriotza

—Idatzia zegoen Mesiasek sufrí tu egin behar zuela eta hirugarren

eta s u n t s i p e n a jarritako l e k u a n b i z i a eta askapena ezarri d i t u Jainkoak.

egunean hilen artetik piztu, eta, Jerusalemen hasi ta, herri guztiei

O r a i n d i k h i t z i k gabe era isilik ageri z a i g u g u r u t z e a n J a i n k o a . Isilta-

bihotz-berritzeko hots egin behar zaiela, bekatuak barita dakizkien.

s u n h o r i ez d a , o r d e a . g u r u t z e a n josia salbatzeko e/imasunaren ager-

Zuek zarete honen guztiaren lekuko. Eta nik, ñire Aitak agindutako do-

p e n a . O i n a z e t a n d e n a r e k i n bar egiten d u e n a r e n adierazpena d a . Jain-

haina, Espirilu Santua, bidaliko dizuet. Zuek egon hemen, hirian,

k o a h o r d a b i l , b i k r i m e n z o r i a n a z k e n e r a i n o parre h a r t z e n . E z datidela

Jainkoarengandiko indarraz jantzi zaitezten arte.

beren bakardadean z o k o r a t u i a jakin behar dute oinazetan direnek. Jaink o a bera dago haien s u f r i i n e n e a n . P i z t u e r a n , b e r r i z , J a i n k o a agert/en zaigu h i t z egiten eia j a r d u n e a n .

O n d o r e n , Belania aldera alera zituen Jesusek ikasleak, eta, eskuak altxaturik, hedeinkalu egin zituen. Bedeinkatzen zituen bitartean, haiengandik aldendu egin zen, eta zerura eraman zuten. Haiek, Jesús

bere i n d a r kreatzailea ( i u r u t z i l t z a t u a r e n alde e r a b i h z e k o . Jainkoak d u

ahozpez gurtu ondoren, Jerusalemera itzuli ziren poz-pozik.

Eta

azken h i t z a . Eta haren h i t z a h i k t i m e n alde egiten d e n h i t z piztailea tía.

etengabe tenpluan egon ohi ziren Jainkoa go res ten (I ,ukas 2 4 , 4 6 - 5 3 ) .

S u i r i t z c n d u t e n e k j a k i t u n izan behar dute beren oinazea p i z t u e r a n a m a i t z e i i déla. Historiáis aurrera jarraitzen d u . A s k o dirá, b i z i t z a k gaiz.ki e r a b i l i i a

A/,KI.N Kl-INUA

edo z u z e n g a h e k e r i a z g u r u t z e a n josita, gaur hertan o i n a z e arrean d i r e n b i k i i m a k . Kristauak badaki J a i n k o a oinaze horietan dagoela. Ezagutzen

Pertsona errealista izan zen Jesús. B a z e k i e n ezitt zuela egun batetik bes-

d u haren azken hitza ere. A r g i a da, h o i regarik, bere k o u p r o m i s o a : b i k -

tera aldatti s u i r i t z c n ari zen hainbat jende ikusten zuen gizarte h u r a . E z

i i m a k babestea; heriotza era 'dcsgizaiartzea d a k a r r e n o r o r e n a u r k a

zuen cz agilite p o l i ti k o r i k , ezta erlijiosorik ere craldaketa iraultzaile bat

egitea; j a i n k o a r e n j u s t i z i a r e n azken garaipena itxarotea.

eragin ahal i z a t c k o : bcrc h i t z a , bcrc k c i n u a k era sufritzen d u t e n e n J a i n k o a g a n a k o fedea ziren csktira z i t u e n b a l i a b i d e a k . Horregatik zuen hain gogokoa onbcratasttnezko

k e i n u a k egitea.

«Besarkatu» egiten d i t u kaleko u m e a k , u m e z u r t z senti ez d a i t e z e n . «Ukitu» egiten d i t u l e g e n a r d u n a k , h e r r i x k e t a t i k z o k o r a t u t a gera ez d a i tezen. Bere m a h a i a n «onartzen» d i t u bekatari eta a r b u i a g a r r i a k , mesprezatuak senti cz d a i t e z e n .

362

E z dirá k o n b e n t z i o n a l a k k c i n u g u z t i o k . G i z o n eta e m a k u m e a k e l -

B e d e i n k a t z e a k u l t u r a g u z t i e t a n oso e r r o t u t a d a g o e n o h i t u r a d a , b a -

kar l a g u n d u eta z a i n d t i k o d u t e n m u n d u adeitsu era elkartuagoa egiteko

tzuek besteei o p a d i e z a i e k e g u n g o g o r i k o n e n a r e n a d i e r a z p i d e gisa. J u -

b o r o n d a t c t i k jaioak dirá. E z d i o axolarik k e i n u a h u l a k izareak. J a i n k o a k

d a i s m o a k , i s l a m a k eta k r i s t a u t a s u n a k g a r r a n t z i h a n d i a e m a n d i o t e

k o n t t i a n d u egarri d e n a r i e m a n d a k o «outzixka bat ur frcsko» ere.

beti. Eta gure egunorara e r a b i l p e n u t r i k o e r r i t u a izatera m u g a t u t i k i r i -

«Bedeinkatzea» d u Jesusek g o g o k o . E x i k i a k b e d e i n k a t u o h i d i t u , b a i t a gaixoak eta z o r i t x a r r a k j o t a k o a k ere. Eedez eta m a i r a s u n c z beier i k egiten d u k e i n u h o r i . J a i n k o a r e n e r r u k i a z , babesaz eta b e d e i n k a penaz inguratu nahi ditu gehien sufritzen dutenak.

tsi bazaigu ere, dezente dirá h e d e i n k a p e n a r e n csanahi s a k o n a era bcrreskuratzeko p r e m i a a z p i m a r r a t z e n d u t e n a k . B e d e i n k a t z e a , beste ezeren atirretik, b i d e a n a u r k i t z e n d i t u g u n e i o n g u z t i a o p a izatea d a . O n dena b a l d i n t z a r i k gabe eta era berean o p a i z a -

E z da h a r r i t z e k o a , hórrela, Jesusen a g u r r c k o a n , L u k a s e k esktiak jaso

tea. O s a s t i n a , ongizatea, p o z a . . . hots, d u i n t a s t i n e z b i z i t z e n l a g u n d c -

eta ikasleak «bedeinkatzen» agcrtarazten b a d i g u . 1 l o r i d a h a r e n a z k e n

zakeen oro o p a izatea. Z e n b a t eta gehiago o p a o ti d e n a g u z f i e n t z a l , or-

k e i n u a . J a i n k o a r e n h o n d o g a b e k o m i s t e r i o a n sarruko da eta Jesusen bc-

d u a n eta b i d e r a g a r r i a g o a ¡zango ski o t u a s u n a r e n agerpena bera ere.

d e i n k a p e n a k i n g u r a t u r i k g e r a t u k o dirá bere jarraitzaileak. A s p a l d i a h a z t u r i k b a d u g u ere, EJizak b e d e i n k a p e n - i t u r r i i z a n behar

Ñ o l a bizit/.a bera, líala p e r t s o n a k ere m a i t a t z e k o o i n a r r i z k o ¡arreraz b i z i t z c n ikastea eskatzen d u b c d e i n k a l z c a k . B e d e i n k a t z e n

duenak

d u m u n d u a i ' e n e r d i a n . «Biraoa», epaía, kaltea eta i r a i n a h a i n ugari d i -

h u s t u egiten d u b i h o t z a , osasuntsuak ez d i r e n beste jarrereratik; hala

ren m u n d u a n , i n o i z b a i n o b e h a r r e z k o a g o a k dirá, o n g i a b i l a t z e k o , o l i -

ñola e r a s o k o r t a s u n e t i k , b e l d u r r e t i k , a u r k a k o r a s u n e t i k edo axolagabc-

gia egiteko, o n g i a e r a k a t t z e k o «bedeinkatz.cn» d a k i t e n Jesusen jarrai-

tastmetik. E z i n d a b e d e i n k a t u eta, u n e berean, epairuz, gaitzetsiz, g o -

tzaileak.

rrotaruz b i z i .

O n h e r a t a s u n c z k o k e i n u agerlkoak egitera d e i t z e n zaic» Jesusi lcial

G e u r e b a r r e n - b a r r e n e t i k n o i b a i t i o n g u z t i a o p a izatea da b e d e i n -

izan n a h i z a i o n E l i z a r i ; baita, h o r r e t a r a k o , Jesusekin i n o l a k o z e r i k u s i -

katzea, n a h i z eta cz gu izan h e d e i n k a p e n a r e n i r u r r i , h o r r e n l c k u k o eta

rik cz d u t e n eskcmak

jokabideetafik

e r a m a i l e huts b a i z i k . B e d e i n k a t z e n d u e n a k , o n g u z t i a r e n i t u r r i d e n

n a b i z bizkererarik u r r t m d u behar b a d u ere, hark h i t z eta k e i n u b i h o z -

K r c a t z a i l e a g o g o r a t u , d e s i r a t u eta e s k a t u , ez d u bcsterik e g i t e n . B e -

beraz b e d e i n k a t z e n b a i t z u e n jendea.

d e i n k a t u , h o r r e g a t i k , J a i n k o a g a n a k o esker o n e z k o jarreraz b a k a r r i k

hatitsi eta cstrategietatik

cdo

egin litekc. H a r t z e n d u c n a r i hainbat o n egiten d i o b e d e i n k a p e n a e m a t e n d u e n a r i . Bere b u r u a ere b e d e i n k a t z e n d u besteak b e d e i n k a t z e n d i t u e n a k .

BF.DEINKAHI

H u r u n d a k a bezala gerarzen d a b e d e i n k a p e n a b o r r e n b a i t a n , b i h o t z a L u k a s e n k o n t a k i z u n e r a k a r g a r r i a k d i o e n e z , ikasleak

«bedeinkatuz»

e r a l d a t u z eta hohea zein jatorragoa eginez d o a k i o n otoitz. isií baten a n -

i t z u l i zen J e s ú s A i t a r e n g a n a . H o r i izan zen h a r e n a z k e n k e i n u a . B e -

tzera. I n o r e z i n d a bere b t i r u a r e k i n b a k e a n e g o n , bere baitan h u r k o a

d e i n k a p e n a i z a n zen bere o n d o r e n u t z i z t g u n a . T e n p l u r a a b i a t u z

m a d a r i k a t z e n ari d e n b i t a r t e a n . Jesusek m u n d u a r i e m a t e n d i o n be-

e r a n t z u n z i o t e n ikasleek k e i n u h o r r i . E t a h a n z e u d e n J a i n k o a «go-

d e i n k a p e n a r e n eramaile eta l e k u k o gara h a r e n jarraitzaileok.

resten».

364

H A Z K U N D E A

ETA S O R M E N A

b a t z u c t a r a k o asmattitako k r i s t a u d i a r e n m a l e n k o n i a gure artean arcagotzen ari d i r e l a d i r u d i e n g a r a i o t a n .

Jesusek bere jarraitzaileen b u r u ¡zateari u t z i o n d o r e n , lehen k r i s t a u -

K r i s t a u o k b e h i n b a i n o gehiagotan t r o r i gara h i s t o r i a n zehar Jesusen

elkarteek b i s t o r i a k o ibÜbideari ñola e k i n z i o t e n u l e r t z e k o h a i n b a t g i l -

s c g i m e n d t t a u m e - j a r r e r a z u l e r t z e k o t c n t a z i o a n . G o g o a n izan

rzarri eskaintzen d i z k i g u t e ebanjelioek. A g i a n g a u z a k ez ziren g u k uste

d u g u , b e h i n Jesusen presentzia h i s t o r i k o a r e n aroa h u k a t u eta gero, «Ls-

bezain errazak i z a n . Ñ o l a u l e r t u eta b i z i zuten Jesusekiko h a r r e m a n a ,

pirítttarcn aroa» bizi d u g u l a , sonríen cía h a z k u n d c arduratsuaren aroa.

h a u l u r h o n e t a t i k dcsagertu eta gero?

behar

L s p i r i t u a k ez d i g u «betirako cttezetarik» e k a r r i k o [csuscii jarraitzaileoi.

M a t e o k cz d u atpatti ere egiten jesusen zerura igotzea. A g u r - a g c r r a l d i

A r g i a era adorca e m a n g o d i z k i g u bidé b e r r i a k b i l a t u z j o a n gaitcz.cn,

batez egiten d u ebanjelioaren a m a i e r a G a l i l c a k o m e n d i batean, Jesu-

gaur egun ere Jesusen anrzera j o k a i u z jarrai d e z a g u n . Hórrela g a r a m a -

sek a g i n t z a r i h a n d i h a u egiten d i c n b i t a r t e a n : «Ni z u e k i n i z a n g o n a u -

tza Jesusek egia hetera.

zue egunero m u n d u a r e n azken egun era arte». Ikasleek ez chite jesús falta z a i e n i k s u m a t u behar, b e r a i e k i n e g o n g o baita herí. Ñ o l a , ordea? Reste ikuspcgi bat dakargu l.ukasek. Jesús «haiengandik a l d e n d u egin

N O N D A BIEAEZEN

DUGUNA?

zen eta zerura eraman zulen», ehanjelioko azken agerraldian esaten z a i g u n e z . Ikasleek e r r e a l i s m o z h a r t u behar d u t e a l d e n t z c h o r i : Jesús J a i n -

D e n o k g a b i l t z a z o r i o n t s u izan n a h i a n , b a i n a ez d u g u e r a n t z u n g a r b i -

k o a r e n ntisterioan b i z i da j.ida. fesusek gaixoak s e n d a t z e k o , bekatarici

ril< eskainlz.cn, z o r i o n a r i b u r u z galdct/en z a i g t i n c a u . Z e r d a z o r i o n a ?

b a r k a t z e k o eta i x i k i a k laztantzeko e r a b i l i o h i z u e n b e d e i n k a p e n a z hasi

Z e r i a n elatz.a benetan? Ñ o l a l o r litekc?

behar d i l l e i b i l b i d e a bcrc jarraitzaileck. Joan ebanjelariak beste gihzarri bat píanteatzen duten hitzak jartzen ditu

A r e gehiago. I V n o k gabiltza z o r i o n bila, b a i n a l o r t u k o ote d u g u b o rrelakorik? Lz. ote g a b i l t z a e z i n e z k o a r e n arzerik? Izan ere, jendea aski

Jesusen ahoran. I l a u diotse Jesusek bereci agur-hitzak csatean: «Orain, or-

cz.kor ageri d a z o r i o n a l o r i z e k o a u k c r e n aurrean. Z i e n t z i a l a r i e k cz d u t e

dea, bidali nauenarengana n o a . . . eta barrua tristuraz hete zaizue; ha-

z o r i o n a z h i t z egiten. P o l i t i k o a k ere ez dirá horrekikorík agínrzera a u -

l e r e . . . hobe da zuentzat ui joarca; izan ere joaten cz ha naiz, cz. zaizue eto-

sartzen, ez. d a , b e h i n t z a t , i n o l a k o r c i i egírasmotan agerrzen.

rriko Laguntzailea». Lrraz uler daiteke ikasleen tristura. Jesús beti o n d o a n

G i z a k i a k , alabaina, ez. d i o u k o egiten z o r i o n a r i ; borren heharrean d a .

edtikitz.cak eskaintzen d i c n segurtasuna nalii lukctc aurrerantzcan ere.

b i l a jarraitzen d u . F e r n a n d o Savater l i l o s o f o a k zioenez, «ezinezkoa da,

M a i s u a r e n habespean time bezala bizitzen jarraitzeko tentazioa da h o r i .

b a i n a ezinbcstekoa». Julián M a r i a s e k «ezínezko beharrezkoa» gisa de-

J a k i t u r i a z b e t e r i k o pedagogía erakusten d u fesusen e r a n t z u n a k . Jarrai tzaileen h e l d u t a s u n a areagotuko d u [esus dcsagertu i z a n a k . L s p i r i -

finí izen z u e n . H o r r a , p a r a d o x a : ezin gara erabat z o r i o n t s u izan era, h a le re, z o r i o n a r e n beharra s t i m a i z c u d u g u b a r n e - b a r n e a n .

tuaren seinalea u t z i k o d u haien arrean. H a u izango da, haren faltan, ja-

Z o r i o n e r a h u l t z a t z e n g a i t u e n i r r i k a s a k o n bat d u g u gurc b a i t a n ,

rrai tzai leak m o d u arduratsu eta h e l d u a n garatuz j o a n daitezen eragingo

b a i n a i n o r k eta ezerk ase ezin d u e n g r i n a da, itxttra g u z t i e n arabera.

dueña, O n g i d a t o r h o r i g o g o a n hartzea, g u r c artean gauza berriak

«Falta zaiguna» izaten da beti z o r i o n a , o r a i n d i k ez d a u k a g u n a . L z d a

sor tzeko b e l d u r r a , edo i n m o b i l i s m o a r e n tentazioa edota beste garai

n a h i k o a b i l a t z e n ari g i n e n a eskuratzca z o r i o n t s u izatcko. H a i n b e s t e

366

36"*

n a h i g e n u e n h u r a l o r r u o r d u k o jabetzen gara, z o r i o n a n o n a u r k i t u k o

sinetsi m u n d u a z g a i n d i k o i t x a r o p c n e z m i n t z a t z e n z a i z k i z u e n e i ! F o z o i -

gahiltzala h e r r i r o ere.

nahastaileak dirá, j a k i n a r e n g a i n e a n ala c z . . . l u r r a n e k a g a r r i z a i e n a k :

G i z a k i a r e n i n o i z erabat k o n t e n t i z a t e k o e z i n h o r i ez d a p o r r o t edo d e s e n g a i n u k o n k r e t u e t a n o i n a r r i t z e n . B a r r u a g o k o zerbait d a . G i z a k i a k

ai, alde e g i n g o balute!»' Z e r eskatzen d u , o r d e a , crabateko

betetasun

eta a d i s k i d e t z e a r e n

bere harnean d a r a m a n a d a eta e r a n t z u n e r r a z i k ez d u t e n galderak e g i -

alde o i h u k a ari den l u r h o n i z i n t z o izateak? Z e r esan nahi d u , l o r r u ezin

tera behartzen g a i t u . Z o r i o n a k , beraz, «falta zaigunaren» itxura b a d u

d i t u e n askapena eta bakea h a i n kartsuki bilatzen d i t u e n gizadi h o n i z i n -

ere b e t i , zer da egiaz falta z a i g u n a? Z e r behar d u g u z o r i o n t s u izateko?

tzo irattteak? Z e r a d i c r a z i n a h i da g i z a k i a r i eta h o n e k bere b a i t a n g o r -

Z e r d a , gizadi osoa b a r r e n - b a r r e n e r i k eskatzen ari dena?

d e t z e n d u e n z o r i o n - e g a r r i a r i z i n t z o i r a u n behar z a i o l a d i o g u n e a n ?

H o n a k o era h o n e t a n p l a n t e a t u d u G i s b e r t G r e s h a k e teólogo ale-

G u r e begiak z e r u a n jarri eta l u n a ahaztu e g i n d u g u l a a u r p e g i r a t z e n

eta

d i g u t e f e d e d u n o i . E g i a d a , e z b a i r i k gabe, h i r r a r e n c r a i k u n t z a r e n e g i n -

deritzan bere saiakeran: edora z o r i o n berea amets h u t s a da

kizttna eta g i z a k i a k b i z i a l d i h o n e t a n eskurarurako l o r p e n a k s u s m o p e a n

eta g i z a k i a z o r i o n betea b i l a t z e n tentalzea z e n t z u r i k gabeko gauza ab-

jartzera ere eraman izan dintela kristau ugari m o d u okerrean ulertu izan

surdua da; edora z o r i o n a oparia da, biziaren i t u r r i d e n l u r e n g a n d i k b a -

duten itxaropen horrek.

m a n i a r r a k g i z a k i a k aurrez aurre d u e n h a u t a t u beharra Salbamena

'Zoriona

k a r r i k d o h a i n gisa c t o r d a k i g u k e e n b i z i t z a betea.

K r i s t a u o n i t x a r o p e n a , o r d e a , l u r h o n e n crabateko betetasuna b i l a -

Aukera horren aurrean, itxaropen arena da kristauak hartzen d u e n jarrera,

tzea eta itxarotea d a , beste edozeren a u r r e t i k . B c n c t a k o g i z a gogo eta

ligia da, geuk geure buruari ezin eman d i o g u n zerbaiten bila gahiltzala, zo-

desioak zapuzttt gabe, l u r h o n i a z k e n e r a i n o leial izaren saiatzea eska-

rion betearen irrikan gabilrzanean; baina bada jatorria [ainkoagan duen az-

tzen d u zerua sinesreak.

ken zorion betea ere, guk hcrierekotasunean onar eta goza dezakeguna.

Fz da kristauon itxaropena lur h o n c l a k o arazo era oinazeei c/.ikusiarcna

B i z i t z a r e n m i s t e r i o a r e n aurrean k o n f i a n t z a / b e t e r i k o jarrera i r e k i a

egitera garamatzana. M u n d u berri eta behin b c t i k o a sinesten, bilatzen eta

hartzea da e r a b a k i g a r r i e n a . G e u r e g a n g o r d e r i k d a r a m a g u n z o r i o n -

itxaron d u e l a k o , h a i n z u z e n , ezin da íededuna m a l k o z , o d o l c z , zuzenga-

g r i n a h o r r i a z k e n e r a i n o entzutea. Jainkoa d u g u n erreaiitatearen azken

bekeriaz, gezurrez eta gogorkeria/. betetako m u n d u h o n e k i n ados egon.

m i s t e r i o t i k e s k a i n t z e n z a i g u n s a l b a m e n a d o h a i n m o d u a n itxarotea.

M u n d u h a u aldarazteko ezer egiten ez d u e n a k ez d u beste h o b e a g o bat izan d a i t c k e e n i k sinesten. Ez. d u senide a r t e k o gizarte batean s i nesten g o g o r k e r i a dcsagertu araz.tcko k m egiten ez d u e n a k . Z u z e n g a -

Zl'RLIA l U R R E A N H A S I E N D A

b c k e r i a r e n a u r k a borrokatz.cn ez d e n a k , ez d u m u n d u z u z e n a g o a n s i nesten. G i z a k i a bere m o r r o n t z c t a t i k askatzeko Jan egiten ez d u e n a k , cz.

higuratzen gaituzten arazoei koldarkeriaz ihes egirea edo saihestea ez ez.ik,

d u m u n d u b e r r i era z o r i o n t s u a n sinesten. E z d u z e r u a n sinesten l u r r a

o n a r e z i n c z k o i r a i n edo txantxa ere izan daiteke askorcntzat zeruaz h i t z

a l d a r a z t e k o ezer egiten ez d u e n a k .

egitea. E z da zerua guri i n p o r t a behar z a i g u n a , l u r r a baizik, gure l u r h a u . A s k o k o n a r t u k o lituzkete, z i u r r e n i k ere, F r i e d r i c h N i e t z s c h e - r e n h i t z bero h a u e k : «Senideok, l u r r a r i leial irautea g o m e n d a t z e n d i z u e t eta ez.

368

' X i i b i t r M e n d i g u r e n B c r e z b r m k euskaratua. N E E T Z S C H E . E floneíá

min-

iznin zen ZiiidtKslra, Klm?koak, S . A . B i l b o 1 9 9 2 .

369

AURKI BIDE

ALDI A

LITURGIKOA

(LUKAS)

ABLNDUA

E igandea: E s n a bi/,i (12, 3 2 - 4 8 )

202

2. igandea: Z a b a l b i d e a k J a i n k o a r i (3, 1-6)

3 . igandea: Z e r egin dezakegu (3, 1 8-10)

4. igandea: Sinestearen poza (1, 3 9 - 4 5 )

GABONAK

J a u n a r e n j a i o i z a : Jesusen j a i o i z a (2, 1-10)

J a u n a r e n bataioa: Jesusen hataioa (3, 1 5 - 1 6 . 2 1 - 2 2 )

GARI/UMA

1. igandea: Jesusen t e n t a l d i a k (4, 1-13) 2. igandea: Jesusi e n t z u n (9, 2 8 b - 3 6 )

65 ]48

3 . igandea: P i k o n d o a n t z u a (13, 1-9)

217

4. igandea: A i t a o n a (15, 1 1-32)

247

E r r e m u - i g a n d e a : GurutziĂtzatua (23, 3 3 - 3 4 . 4 4 - 4 6 )

332

PAZKOA

3 . i g a n d e a : E m a u s k o ikasleak (24, 13-35)

347

Jaunaren zerura igotzea: Jesusen bedeinkapena (24, 46-53) . .

363

URTEAN

ZLHARKO

IGANDEAK

3 . igandea: Jesusen egitasmoa ( A , 14, 21)

4. igandea: U k a t u a , bere herrian (4, 2 ) - 3 0 )

5 . igandea: O s o besrelako h i t z a (5, 1-1 1)

6. igandea: Z o r i o n ez o h i k o a (6, l . 2 0 - 2 6 )

3 3 . igandea: E g u n zailetarako ( 2 1 , 5-19)

317

K r i s t o Erregearen jaia: G u r u t z i l t z a t u a ( 2 3 , 3 3 - 3 4 . 4 4 - 4 6 ) . .

332

7. igandea: B a r k a t u (6, 2 7 - 3 8 )

103

8. igandea: F r u i r u m a r d u l a k (6, 3 9 - 4 5 )

110

S o r t z e z G a r b i a r e n e g u n a : P o z e z k o iragarpena (1, 2 6 - 3 8 ) . . .

9. igandea: Fede apala (7, I -1 0)

117

A b e n d u a l d i k o 4 . igandea: P o z e z k o iragarpena (1, 2 6 - 3 8 ) . .

125

P a z k o a l d i k o 3 . igandea: E m a u s k o ikasleak (24, 13-35)

10. i g a n d e a : F z e g i n negarrik (7, 1 1-17) 1 1. igandea: E z i n o r z o k o r a r u (7, 3 6 - 8 , 3 )

I 33

12. igandea: ร o r naizela d i o z u e (9, 1 8 - 2 - 0

141

3 3- igandea: Jesusi j a r r a i t u (9, 15-26)

1 56

14. igandea: Jesusek b i d a l i a k (10, 1 - 1 2 . 1 7 - 2 0 )

164

15. igandea: M a i t a s u n e r r u k i t s u a (10, 2 5 - 3 7 )

172

1 6. igandea: G a u z a bakarra da b e h a r r e z k o a (1 0, 3 8 - 4 2 ) 1 7. igandea: E s k a t u , b i l a t u eta d e i t u ( 1 1 , 1 - 1 3 )

187 195

19. igandea: E s n a b i z i (12, 3 2 - 4 8 )

202

2 0 . igandea: S u a (12, 4 9 - 5 3 )

210

2 1. igandea: A l e estua ( 1 3 , 2 2 - 3 0 )

224

2 2 . igandea: O o a u ( 1 4 , 1 . 7 - 1 4 )

232

2 3 . i g a n d e a : Z e n t z u z k o izan (14, 2 5 - 3 3 )

239

24. igandea: A i t a o n a (1 5, 11-32)

247

2 5 . igandea: J a i n k o a ala d i r u a (16, 3-13)

255

2 6 . igandea: Lรกzaro i z e n e k o eskale bat (16, 1 9 - 3 ! )

263

2 7 . igandea: G e h i ezazu sinesmena guregan (17, 5-10)

271

19 19 547

279

2 9 . igandea: E t s i gabe (18, 1-8)

285

3 0 . i g a n d e a : Parรกbola t x u n d i g a r r i a (18, 9-14)

293

3 L igandea: A b e r a t s baten etxean ( 1 9 , 1-10)

301

3 2 . igandea: B i z i e n J a i n k o a ( 2 0 , 2 7 - 3 8 )

309

372

ALDI A

180

18. igandea: E r g e l k e r i a (32, 13-21)

2 8 . i g a n d e a : Eskerrak e m a n (1"7 1 1-19)

373

GAIKAKO AURKI BIDEA

Aberastasunak. Krgclkería, 195-1 >6; A s k i da h a l a k o z c n t z u g a h e k c r i a , (

1 9 7 - 1 9 8 ; Jesusen b u r u - a r g i t a s u n a , 1 9 8 - 1 9 9 ; E r a osasuntsuagoan, 1 9 9 - 2 0 0 ; S i s t e m a b a i n o ateago, 2 0 1 ; K o n t u z diruarekin, 2 0 3 - 2 0 4 ; Jesús aberatsei m i n t z o , 2 5 6 - 2 5 7 ; Jesusen Iogika, 2 5 7 - 2 5 8 ; J a i n k o a ala d i r u a , 2 5 9 - 2 6 0 ; K o n p r o m i s o jasanezina, 2 6 0 - 2 6 1 ; D i r u a b a i , baina z o r i o n ik ez, 2 6 1 - 2 6 2 ; G e u gara o z i o p o a , 2 6 4 - 2 6 5 ; K l a s i s m o berria, 2 6 6 - 2 6 7 ; Jesusek m a i t a s u n a d i e aberatsei, 3 0 1 - 3 0 2 ; A b e r a rsaren s a l b a m e n a ,

303-304.

Barkamena. Ersaia m a i t a t u , 104; Z e r da barkatzea?, 1 0 5 - 1 0 6 ; K r i s t a u barkamena,

106-107.

Baztertuak. E b a n j o l i o t i k k a n p o ? , 1 3 5 - 1 3 6 ; K z aldenarazi i u o r Jesusengatidik, 1 3 7 - 1 3 8 ; K z z a i z k i g u ¡nteresar/.en,

269-270.

Behartsuak. K e h e n begi ratita, 7 4 - 7 5 ; N o r a h i d e berean, 7 6 - 7 7 ; B e r r i o n a beharrsuenlzat, 7 7 - 7 8 ; Ihesbiderik gabe. 8 - 7 9 ; A r r o t z a r i barrera 7

e g i n , 1 2 1 - 1 2 2 ; B i d e - b a z t c r r e i a k o z a u r i r u a k , I 73-1 7 4 ; Jesuseo h a u tua izan z e n , 2 3 4 - 2 3 5 ; Bebartsuak

gonbidatu, 235-236;

Doan,

2 3 6 - 2 3 7 ; G e u gara o z t o p o a , 2 6 4 - 2 6 5 ; K l a s i s m o berria, 2 6 6 - 2 6 7 ; K z z a i z k i g u inieresatzen, 2 6 9 - 2 7 0 ; M i n e z d i r e n e n deiadarra, 2 8 7 - 2 8 8 ; Jainkoa ez da i n p a r t z i a l a , 2 8 8 - 2 8 9 . Ik. ñaztertuak

ere.

Bekatua. G u r e bekatua a i t o r t u , 8 9 - 9 0 ; I lursegitc ezin okerragoa, 9 0 9 1 ; B e k a t u r i k g a b e k o morala?, 9 2 - 9 3 ;

Errugabetasun-ametsaren

a u r k a , 2 9 5 - 2 9 6 . Ik. Bihotz berri tu ere. Bihotz berritu. B a s a m o r t u k o ahotsa, 4 3 - 4 4 ; G a l d e r a k , 4 8 - 4 9 ; Z e r egin dezakegu?. 5 2 ; Z e r e g i n behar d u g u ? , ^6-57; D e n a o g i b i h u r t u , 7 0 7 1 ; Irabazi ala g a l d u , 7 1 - 7 2 ; Sosegua h a r t u , 1 1 3 - 1 1 4 ; Z e r d a b i l a tzen dudana?, 2 0 6 - 2 0 7 ; B i z i t z a antzua, 2 1 7 - 2 1 8 ; K z d a dena b e r d i n , 2 2 4 - 2 2 5 ; E s a l d i gogorra, 2 2 6 - 2 2 7 ; Z o r r o t z ala erradikal?, 2 2 7 - 2 2 8 ;

375

N o r k bere jaitiko-ordea, 2 4 2 - 2 4 3 ; G u r e cgunotarako parábola, 2 5 0 25 ! ; Beste semea, 2 5 3 - 2 5 4 . Ik. (lizarte-aldaketa

era tinte ere.

EÜzaren bihotz-berritzea. 'lentaldiei antzeman, 67-68; Profetarik gabe geratuko ote gara?, 8 2 - 8 3 ; Jainkoagandik da torren h i t z a , 8 8 - 8 9 ; G u r e bekatua aitortu, 8 9 - 9 0 ; N e g u a E l i z a n , 1 6 0 - 1 6 1 ; L l i z a samariarra, 1 7 5 - 1 7 6 ; Z e r t a r a k o , p i k o n d o antzua?, 2 1 7 - 2 1 8 ;

Sakoncko

norahidea, 2 2 1 - 2 2 2 ; Harrera egin, em/un, lagundu, 3 0 6 - 3 0 7 ; Ez ibes e g i n Emartsera, 3 5 3 - 3 5 4 ; H a z k u n d e a eta s o r m e n a ,

169-170; Bizitzeko kemena, 3 0 7 - 3 0 8 ; L e k u k o a k behar d i t u g u , 357-358.

366-367.

Eríijioa. K r i t i k a k , 1 2 2 - 1 2 4 ; M i s t e r i o a r e n aurrez a u n e b i z i , 1 5 1 - 1 5 2 ; E r l i j i o burgesean harrapartita, 2 2 0 - 2 2 1 ; E r l i j i o - b i z i p e n a b e r r e r a i k i , 2" -278. 7

Ledea. Z o r i o n e k o a , sinesren dueña, 3 0 - 3 1; Sinestea besterik d a , 31 - 3 2 ; Z e r t a r a k o sinetsi?, 6 3 - 6 4 ; l'cde apala, 118; I v d e biziagoa Jcsusengan, 2 7 1 - 2 7 2 ; G e h i ezazu s i n e s m e n a guregan, 2 7 2 - 2 7 3 ; Sinesteko attsatdia, 2 7 4 - 2 7 5 ; N o r h e r a r e n btzipcnctaiík a h i a t u z sinetsi, 3 5 6 - 3 5 7 ; Pozez sinetsi, 3 5 8 - 3 5 9 . Ik. Konjiautza Gizarte-aldaketa.

ere.

H e r r i batek n o r a h i d e a galtz.cn d u e n e a n ,

O h i k o jakitatearen

84-85;

a l d c a n , 9 8 - 9 9 ; Z u h a i i z o n a k , 1 10-1 12; B i h o -

tza ren o n t a s u n a , 1 12-1 13; E g i a r i k eza, 1 14-1 1 5; Z i e n i z k i r e n i t s u tastina, 1 1 5 - 1 1 6 ; U k o egin c n g a i n u z k o botereari, 1 1 9-1 21); C ialdura,

Erne. E z b i z i l o t a n , 2 0 4 - 2 0 5 ; E s n a t u , 2 0 5 - 2 0 6 ; I n o i z k o beharrez.kocna, 2 0 8 - 2 0 9 ; E r r e a l i s m o ardilrarstia, 2 3 9 - 2 4 1; Jarrailzaile b u r u a r g i a k , 2 4 1 - 2 4 2 ; E g u n zailetarako, 3 1 8 - 3 1 9 ; E z m a d a r i k a t u k r i s i a l d i a , 3 2 0 3 2 1 ; Iraun, 3 2 2 - 3 2 3 ; Pazientziarik g a l d u gabe, 3 2 3 - 3 2 4 ; E g o n beti erne, 3 2 5 - 3 2 6 ; 7.er d a esna bizitzea?, 3 2 6 - 3 2 7 - Ik. Itxaropena ere. Errukia. Echen begiratua, 7 4 - 7 5 ; M i n b c r a k , 1 3 0 - 1 3 1 ; M a i t a s u n e r r u k i rstu, 138-139; Bide-bazierretako zauriiuak, P 3 - 1 7 4 ; E l i z a s a m a r i a n a , 175-176; Egin zuk ere besie horren beste, 174-175; Bizitzeko beste era bat, 1 7 7 - l 8 ; l l z u l i n g u r u k a , ez, 1 7 8 - 1 7 9 ; E z c g i n cz ikusiarena mine/, 7

denari, 2 6 5 - 2 6 6 ; H u r r e r a t u , 2 6 8 - 2 6 9 ; Jainkoaren c r r u k i a n babestu, 2 9 6 - 2 9 7 ; B i k t i m e k i n , 361 -362. Ik. Bebartsuak eta Su/rimeua

ere.

152; Sistema b a i n o arcago, 2 0 1 ; E z da n a h i k o a kririkatzca, 2 2 2 - 2 2 3 ; Zer lolerantzia-moia?, 230-231; Lireakzionaiu, 297-298. Gurutzea. Z e r da gurutzea cramarea?, 2 4 3 - 2 4 4 . Itxaropena. Itxaropena

z a i n d u , 3 2 8 - 3 2 9 ; Itxaropena z a p u / t u gabe,

3 2 9 - 3 3 0 ; [ a i n k o r i k izango ahal d a , arren!, 3 3 0 - 3 3 1 ; O r o i t zaitez n i taz, 3 4 1 - 3 4 3 ; E z . k u t u k o i t x a r o p e n a , 3 4 5 - , ' 4 6 ; E z ibes egin L m a u sera, 3 5 3 - 3 5 4 ; N o n da b i l a i z e n d u g u n a ? , 3 6 7 - 3 6 8 ; Z e r u a lurrean basten d a , 3 6 8 - 3 6 9 . Ik. Konfiantza,

lime eta Hilen piztuera

ere.

J a i n k o a . Iragarpcn barrigarria, 2 0 - 2 l ; Belencra i t z u l i , 3 7 - 3 8 ; O s o bestclako gaua, 4 0 - 4 1 ; J a i n k o gizon egina, 4 1 - 4 2 ; J a i n k o a k cz gaitu negarrez i k u s i n a h i , I 27- ] 2 8 ; Jainkoa ez d a i n d a r k e r i a zalea, I 6 2 - 1 6 3 ;

Esker ona. Jesusengana itzuli, esker onez, 2 7 9 - 2 8 0 ; Esker o n a berreskti-

Jainkoarcn b i z i p e n a era Jesús, 2 4 7 - 2 4 8 ; Jainkoarcn i r u d i r i k o n e n a ,

ra tu, 2 8 0 - 2 8 1 ; Eskerrak eman, 2 8 2 - 2 8 3 ; Esker oneko bizitza, 2 8 3 - 2 8 4 .

2 4 9 - 2 5 0 ; A i t a onaren zorigairza, 2 5 2 - 2 5 3 ; J a i n k o a ez da ¡nparrziala,

Elspiritualtasuna. Jesusen Espiriruaz bizi, 58-59; Krisrau-espiritualtasuna, 6 1 - 6 2 ; B i z i p e n erabakigarria, 6 2 - 6 3 ; N o r a h i d e berean, 7 6 - 7 7 ; M i s t i k a ala mistika-plantak?, 1 8 5 - 1 8 6 , Ik. Jesús sinetsi eta Jesusi jarraitu

ere.

Eukaristia. J a u n a r t u . 1 2 0 - 1 2 1 ; Itxaropena berreskuraru, 3 4 8 - 3 4 9 ; O i n a r r i z k o b i cspericntzia, 3 4 9 - 3 5 0 . Berri O n a zabaldu. E b a n j e l i o a r e n

Jainkoarekin topo. Z a h a l hideak j a i n k o a r i , 4 4 - 4 5 ; « O m e n k a » , 46; F u n rsezkora jo, 4 7 - 4 8 ; Sosegua h a r t u . I 13-1 14; M i s t e r i o a r e n aurrez a u rre b i z i , 1 5 1 - 1 5 2 ; J a i n k o a r e n bakea, 1 7 0 - 1 7 1 ; J a i n k o a r e n e r r u k i a n babestu, 2 9 6 - 2 9 7 . Ik. jainkoa

eramaile,

165-166;

jesusen b i

agindu, 166-167; Baliabide p o b r e c k i n , 167-168; Z o r i barrigarria,

376

2 8 8 - 2 8 9 ; Bidcgabeenrz.ar, 2 9 9 - 3 0 0 ; B i z i a r e n l a g u n , 3 1 2 - 3 1 3 .

eta Vedea ere.

Jainkoaren hitza. J a i n k o a g a n d i k datorren h i t z a , 8 8 ; B e h a r r e z k o a eta presazkoa, 1 8 0 - 1 8 1 ; Esertzcko e s k u b i d e a , 1 8 2 - 1 8 3 .

Jesús. Salbatzailca jaio z a i g u , 3 6 - 3 7 ; Tentaldiak, 6 6 - 6 7 ; A r g i eta z i n -

Kristoren piztuera. Itxaropena b e r r e s k u r a t u , 3 4 8 - 3 4 9 ; O i n a r r i z k o b i

tzo i z a n , 6 8 - 7 0 ; jesusen egitasmoa, 7 3 - 7 4 ; L e h e n begiratua, 7 4 - 7 5 ;

c s p e r i c n t z i a , 3 4 9 - 3 5 0 ; Jesusekiko h a r r e m a n z u z e n a , 3 5 1 - 3 5 2 ; B i k -

G a u r k o t a s i m e z k o esaera, 8 1 - 8 2 ; Bestelako begi rada, 1 3 4 - 1 3 5 ; M a i -

rimekin, 361-362; Azken keinua, 363-364.

tasun e r r u k i t s u a , 1 3 8 - 1 3 9 ; B i z i t z a r e n a l d e k o g r i n a , 1 3 9 - 1 4 0 ; Jesu-

Maitatu. B i z i b i d e a r i , l a g u n , 3 2 - 3 4 ; B a n a l u , ez d u e n a r e k i n ,

52-53;

sen b i a g i n d u , 1 6 6 - 1 6 7 ; Jesusen b u r u - a r g i t a s u n a , 1 9 8 - 1 9 9 ; J a i n k o -

A u s a r t u k o gara parrekatzera?, 5 4 - 5 5 ; Z e r egin behar d u g u ? , 5 6 - 5 7 ;

aren b i z i p e n a era jesús, 2 4 8 - 2 4 9 ; G a l d u t a dagoena salbatu, 3 0 4 - 3 0 5 ;

Ezer itxaron gabe, 1 0 7 - 1 0 8 ; M a i r a s u n - a r a z o a , 1 0 8 - 1 0 9 ; A r r o t z a r i h a -

A z k e n k e i n u a , 3 6 3 - 3 6 4 . Ik. Jesusi jarraitu

rrera e g i n , 1 2 1 - 1 2 2 ; M a i t a s u n a r e n sua, 2 1 4 - 2 1 5; M a i t a s u n a r c n d c -

ere.

Jesusi jarraitu. Jesusen L s p i r i r u a z b i z i , 5 8 - 5 9 ; Uste o n e k o eta esaneko, 5 9 - 6 0 ; A r g i eta z i n t z o i z a n , 6 8 - 6 9 ; N o r a b i d e berean, 7 6 - 7 7 ; D e s b e r d i n izateko b e l d u r r a , 8 3 - 8 4 ; I n o n k o k a t u z e i n atzera begiratu gabe, 1 57-1 5 8 ; Jesusi jarraitu, 1 58-1 5 9 ; Jarraipenean k r i s t a u i z a n , 1 5 9 - 1 6 0 ; Jarrairzaile buruargiak, 2 4 1 - 2 4 2 ; G u r u t z e a hartu, 2 4 2 - 2 4 3 . Ik. Jesús eta Jesús sinetsi ere.

baJuazioa, 2 1 5 - 2 1 6 ; T r u k e a n ezer espero gabe, 2 3 2 - 2 3 4 ; D o a k o m a i tasuna, 2 3 7 - 2 3 8 ; B e d e i n k a t u , 3 6 4 - 3 6 5 . Ik. Errukia

ere.

Maria. María, E l i z a r c n c r e d u , 2 5 - 2 6 ; M a r i a r e n czaugarriak, 2 8 - 2 9 ; Z o r i o n e k o a , sinesten d u e ñ a , 3 0 - 3 1 . E m a k u m e a . A m a f e d e d u n a k , 2 7 - 2 8 ; A n d r e , ez negar e g i n , 131-1 3 2 ; Esertzeko eskubidca, 182-183.

Jesusengan sinetsi. S i n e s t e n al d u g u Jcsusengan?, 1 4 1 -1 4 2 ; B i z i t z a z a i t o r t t i , 1 4 3 - 1 4 4 ; Z e r egin d u g u Jesusekin?, 1 4 4 - 1 4 5 ; E r a b a k i g a -

Otoitza. E s k a t u , b i l a t u , d e i t u , 1 8 8 - 1 8 9 ; Uste o n e z , 1 8 9 - 1 9 0 ; O t o i t z beharra d u g u , 1 90-1 9 1; O t o i t z egiten ikasi, 1 92-1 9 3 ; «( hirc aita»,

1 4 8 - 1 4 9 ; Jesusi b a k a r r i k e n t z u n ,

193-194; Z a l a n t z a artetik otoitz, 2 7 5 - 2 7 6 ; Z e r t a r a k o balio d u o t o i t z

1 5 0 - 1 5 1 ; N o n e n t z u n Jesusi?, 1 53-1 5 5 ; B a r r c n c k o m a i s u a , 184-

egiteak?, 2 8 9 - 2 9 0 ; Etsi gabe, 2 9 1 - 2 9 2 ; T x u n d i t z e k o a , 2 9 3 - 2 9 4 . Ik.

185; Jesusek e k a r r i t a k o sua, 2 1 0 - 2 1 1; N a h i a g o n u k e

Jainkoarekin

i-iia, 1 4 6 - 1 4 7 ; N o n e n t z u n ? ,

dagoeneko

p i z t u t a baiego, 2 1 1 - 2 1 2 ; hede b i z i a g o a J e s u s e n g a n , 2 7 1 - 2 7 2 ; Jesusengana

i t z u l i , esker o n e z , 2 7 9 - 2 8 0 ; I t x a r o p e n a

berteskuratu,

3 4 8 - 3 4 9 ; O i n a r r i z k o b i c s p e r i c n t z i a , 3 4 9 - 3 5 0 ; J e s u s c k i k o bar re-

topo ere.

Loza. A g u r , p o z t u zaitez, 2 1 - 2 2 ; B i z i p o z gauzagarria, 2 3 - 2 4 ; I lena osoarentzat p o z k a r i o 3 9 - 4 0 . Sufrimena.

L z egin negarrik,

1 2 5 - 1 2 6 ; Jainkoak ez gaitu

negarrez

m a n z u z e n a , 3 5 1 - 3 5 2 ; G e h i a g o g o g o r a t u Jesús, 3 5 2 - 3 5 3 ; N o r b e r e

i k u s i n a h i , 1 2 7 - 1 2 8 ; M a i t e d u g u n a gal tzca, 1 2 8 - 1 2 9 ; Z e r e g i n s u -

e s p e r i e n t z i a z s i n e t s i , 3 5 6 - 3 5 7 ; B i d e l a g u n , 3 6 0 - 3 6 1 . Ik. jesusi

f r i m e n a datorrenean?, 2 4 4 - 2 4 6 ; M i n e z d i r e n e n deiadarra, 2 8 7 - 2 8 8 .

ja-

rraitu. ere.

Ik. Errukia.

Konfiantza. Uste o n e k o eta esaneko, 5 9 - 6 0 ; Inor ez dago b a k a r r i k , 8 5 8 6 ; E z b e l d u r t u , 9 3 - 9 4 ; Uste o n e z , 1 89-1 9 0 ; N o i z arte i r a u n g o d u h o n e k ? , 2 8 5 - 2 8 6 . Jk. Itxaropena

ere.

Tentaldiak. I c n t a l d i a k , 6 6 - 6 7 ; T e n i a l d i e i a n t z e m a n , 6 7 - 6 8 ; A r g i eta zintzo izan, 68-70. Zoriona. Z o r i o n e k o a , sinesten dueña, 3 0 - 3 1 ; Z o r i o u e k o a k , g u k baz-

Kristoren gurutzea. L s k a n d a l u a eta erokeria, 3 3 2 - 3 3 3 ; Z e r egiten d u

tertzen d i t u g u n a k , 9 5 - 9 7 ; Z e i n z o r i o n ? , 1 0 0 - 1 0 1 ; Z o r i o n a , m e h a -

335-336;

t x u p e a n , 101-1 0 2 ; Jesusen b u r u - a r g i t a s u n a , 1 9 8 - 1 9 9 ; Z e r d a b i l a -

B i z i bezala h i l zen, 3 3 6 - 3 3 7 ; G u r u t z i l t z a t t i e k i n batera, 3 3 7 - 3 3 8 ; Z e r

tzen d u d a n a ? , 2 0 6 - 2 0 7 ; D i r u a b a i , b a i n a z o r i o n i k ez, 2 6 1 - 2 6 2 ;

e g i n , iseka ala dei?, 3 3 9 - 3 4 0 ; M a r t i r i zintzoa, 3 4 1 - 3 4 2 .

N o n d a b i l a t z e n d u g u n a ? , 3 6 7 - 3 6 8 . Ik. Poza ere.

J a i n k o a k gurutzean?, 3 3 3 - 3 3 5 ; J a i n k o a ez d a s a d i k o a ,

378

379

AURKI BIDE O R O K O R R A

Aurkezpena I. u k a s e n e b a n j e l i o a

5 9

1. P o z e z k o iragarpena (1, 2 6 - 3 8 )

2. Sinestearen p o z a (1, 3 9 - 4 5 )

3. Jesusen jaiotza (2, 1-10)

4. Z a b a l b i d e a k J a i n k o a r i (3, 1-6)

5. Z e r egin dezakegu (3, 10-18)

6. Jesusen bataioa (3, 1 5 - 1 6 . 2 1 - 2 1 )

7. Jesusen t e n t a l d i a k (4, 1-13)

8. Jesusen egitasmoa (4, 1 4 - 2 1 )

9. U k a t u a , bete herrian (4, 2 1 - 3 0 )

10. O s o bestelako h i t z a (5, 1-1 1)

I I . Z o r i o n ez o h i k o a (6, 17.20-26)

12. B a r k a t u (6, 2 7 - 3 8 )

103

13. F r u i t u m a r d u l a k (6, 3 9 - 4 5 )

110

14. F e d e a p a l a ( 7 , 1-10)

117

15. E z e g i n negarrik (7, 1 1-17)

125

16. E z i n o r z o k o r a r u (7, 3 6 - 8 , 3 )

1 33

17. Ă&#x2018; o r naizela diozue? (9, 18-24)

14 1

18. Jesusi e n t z u n (9, 2 8 b - 3 6 )

148

19. Jesusi jarraitu (9, 5 1 - 2 6 )

156

2 0 . Jesusek b i d a l i a k ( 1 0 , 1 - 1 2 . 1 7 - 2 0 )

164

2 1 . M a i t a s u n e r r u k i t s u a (10, 2 5 - 3 7 )

172

2 2 . G a u z a bakarra da b e h a r r e z k o a (1 0, 3 8 - 4 2 )

180

2 3 . E s k a t u , b i l a t u eta d e i t u ( 1 1 , 1 - 1 3 )

187

2 4 . E r g e i k e r i a ( 1 2 , 13-21)

195

2 5 . E s n a bizt (12, 3 2 - 4 8 )

202

2 6 . S u a (12, 4 9 - 5 3 )

210

3 8 1