jaarverslag 2017
buurtwerk ‘t lampeke vzw | jaarverslag 2017
BUURTWERK ’T LAMPEKE VZW | RIDDERSSTRAAT 147, 3000 LEUVEN | INFO@LAMPEKE.BE | WWW.LAMPEKE.BE
1
buurtwerk ‘t lampeke vzw | jaarverslag 2017 2
Buurtwerk ’t Lampeke vzw Riddersstraat 147 | 3000 Leuven 016 23 80 19 info@lampeke.be
www.lampeke.be facebook.com/lampeke vimeo.com/user19208245
jaarverslag 2017
buurtwerk ‘t lampeke vzw | jaarverslag 2017
3
VOORWOORD BESTE, Voor u ligt het Jaarverslag 2017 van buurtwerk ’t Lampeke vzw. De trouwe lezeressen en lezers weten dat wij in 2016 met ons jaarverslag een sprong vooruit hebben genomen. Er werd toen fors geïnvesteerd in de vormgeving, omdat we geloven dat dit de inhoud versterkt. Waardering geeft aan iedereen die mee bouwt aan wat wij met onze buurtwerking willen neerzetten. In verbinding met elkaar, met een breed netwerk, met de samenleving. In constructieve dialoog en met de nodige kritische zelfreflectie. Met dit jaarverslag gaan we verder op de ingeslagen weg. We hopen dat we er opnieuw, of misschien nog beter, in slagen om uw leesplezier en samenlevingskracht te stimuleren. We richten ons naar een brede lezersgroep: het middenveld, beleidsmakers, subsidiërende instanties, partnerorganisaties, diverse ‘sociale en welzijns’opleidingen, de ‘eigen mensen’ (jong en oud), sympathisanten, de profitbedrijven waar we mee samenwerken, onze schenkers … We willen, in woord en beeld, het verhaal brengen van een buurtwerk met een integrale participatieve aanpak. Met een breed aanbod voor alle leeftijden, op het kruispunt van alle levensdomeinen. Met een focus op het belang van hechting. De diversiteit van onze ploeg medewerkers is hierbij een mooie meerwaarde en een spiegel van de samenleving. Ons basiswerk is de motor voor verbindende projecten in samenwerking met partners. Van hieruit maken we producten die mee voor maatschappelijke beweging zorgen. Dit vanuit een intense wisselwerking tussen ons basiswerk en het werk in de brede samenleving.
‘TOCH ZIJN HET DE SOCIAAL WERKERS DIE TEGEN DE DOMINANTE STROOM IN DURVEN TE GAAN EN DIE DE BESTAANDE REGELS FLEXIBEL DURVEN TOE TE PASSEN, DIE OOK HET VERSCHIL KUNNEN MAKEN VOOR MENSEN IN ARMOEDE’ Deze zin lazen wij ‘onverwachts en met de glimlach’ in het tweejaarlijks rapport (2016-2017) van het Steunpunt armoedebestrijding. Zij verwijzen in hun rapport naar ‘Trajecten van Hoopverlening’. We hebben dit, samen met enkele kernpartners in 2016 gemaakt. De boodschap van hoopverlening is intussen steeds meer ons DNA geworden. We zijn dus ook trots dat deze verhalen van hoopverlening langzaam maar zeker hun weg vinden binnen de samenleving.
buurtwerk ‘t lampeke vzw | jaarverslag 2017
Het zijn moeilijke tijden, zeker voor kwetsbare mensen. De armoedecijfers dalen niet. Integendeel, de kinderarmoede, of beter nog de gezinsarmoede, blijft stijgen. Dat ondanks het duidelijke engagement van de Vlaamse beleidsmakers in het ‘Pact 2020’ om de kinderarmoede te halveren tegen het jaar 2020. Deze doelstellingen worden niet gehaald. Het recht op kwaliteitsvol wonen en onderwijs, net voor die kwetsbare personen, wordt onvoldoende gerealiseerd. De sociale economie, een belangrijke hefboom om via duurzame tewerkstelling op maat de brug te maken met de samenleving, heeft het moeilijk en wordt niet genoeg versterkt.
4
FREE
Wij blijven geloven. Hopen. Springen. Aanpakken. Aanpassen en bijsturen vanuit de dagelijkse praktijkervaring. Want niet alles lukt. Het is complex en het blijft zoeken. Collectief kwetsbaar samenwerken in langdurige trajecten met een brede groep, ook niet evidente, partners: jeugdzorg, onderzoek, burgers, middenveld, onderwijs, bedrijven, beleidsmakers … We kijken vooruit. Bij de presenteren van dit jaarverslag zitten we reeds in de helft van 2018. Ook 2018 en 2019 worden krachtige jaren voor ‘t Lampeke. Dat staat nu al vast. Met meerdere plannen in grote diversiteit en met nog meer goesting. In onze werking ... 30 jaar jongerenwerking den Tube. Het begon ooit bij een oude boot, gekocht in 1987. De boot is intussen volledig gerenoveerd en vaart, alle zeilen bijgezet, naar de volgende 30 jaar. De publicatie rond 30 jaar terugblik vindt u intussen ook op onze website. Onze Groene Ridder verbindt armoedebestrijding en ecologie: niet evident, maar noodzakelijk. En zowel in het buurthuis als in de kinderwerking investeren we in de infrastructuur. Omdat elkaar ontmoeten op kwaliteitsvolle plekken écht belangrijk is. … En in de maatschappij. We willen mee de de ‘werf gezinscoach’ in Leuven uitrollen. Een brede samenwerking, met een gezinscoach als motor voor duurzame effecten bij de meest kwetsbare gezinnen. We willen ook met een brede blik naar arbeid kijken. Geen doorstromingsverhaal in korte trajecten maar werken vanuit een integrale aanpak, waarbij ‘arbeidsattitude’ een plek krijgt in het grotere verhaal van werken aan levenskwaliteit. We zetten in op ‘straffe’ impactmeeting: met aandacht voor de kwalitatieve en kwantitatieve dimensies: van sterke ‘storytelling’ tot de effectenmeeting bij het realiseren van sociale grondrechten. Wat werkt en wat niet? Wat zijn de oorzaken? We willen mee taal ontwikkelen, samen met en naar het beleid toe. We denken dat we met het project ‘Het belang van brugfiguren en brugorganisaties’, gedragen door een breed netwerk, een sterk vervolg op Hoopverlening kunnen neerzetten. Het is mooi om te zien hoe dit, vanuit de praktijk, evolueert en de dynamiek van de individuele brugfiguur verbindt met het belang van brugorganisaties met een sterk netwerk en een geloof in (opnieuw) kwetsbaar samenwerken. We maken hier ook de verbinding met de werf gezinscoach in Leuven. Tot slot is 2018 ook het jaar van de lokale verkiezingen, gevolgd door de Europese verkiezingen in 2019. Laat ons de krachten bundelen om ervoor te zorgen dat iedereen haar/zijn stem kan, mag en wil uitbrengen op een gelijkwaardige manier. Voorbereid, betrokken, in respectvolle dialoog. Wat ons betreft met een stevige armoedetoets. Om samen met een diverse groep mensen te komen tot datgene waar buurtwerk ’t Lampeke voor staat: een warme en solidaire samenleving zonder armoede en sociale uitsluiting. Niet Naïef. Maar wel met duidelijke ambities. Die we met durf willen realiseren. We hopen dat dit jaarverslag mee voor beweging kan zorgen. Empatische beweging. Kleine golven, een kabbelende meander, een waterval, wat extra stroming en een dam. Af en toe, daar waar nodig, een draaikolk of zelfs een tsunami. Even onder water om daarna terug lucht te happen. Samen. En liefst gezonde lucht.
Lieven Verlinde, adjunct-coördinator buurtwerk ’t Lampeke vzw
buurtwerk ‘t lampeke vzw | jaarverslag 2017
Veel lees-, denk- en bewegingsplezier,
5
WIE BEREIKEN WE? DE WUPSKES PEUTERTUIN
14
56 VORMINGEN, BUURTWANDELINGEN EN WERKBEZOEKEN
AANTAL BEREIKTE MENSEN:
KINDERWERKING FABOTA
(MEER DAN) 1700
206 JONGERENWERKING DEN TUBE
NIEUWE MENSEN IN DE WERKING :
FREE
184
153
+ NIEUWE MENSEN EENMALIGE DEELNAME ACTIVITEITEN: 280
BUURTHUIS ‘T LAMPEKE
200
45
VERSCHILLENDE NATIONALITEITEN
AANTAL PERSONEELSLEDEN :
32
MET 11 VERSCHILLENDE ORIGINES
56% DEELTIJDS 44% VOLTIJDS
VORMGEVING: VICTORIA.BE
VROUWEN
DAKLOOS
25
51% 49% MANNEN
BUURTWERK ’T LAMPEKE WERKT SAMEN MET EEN DIVERSE GROEP MENSEN AAN EEN WARME EN SOLIDAIRE SAMENLEVING ZONDER ARMOEDE EN SOCIALE UITSLUITING.
23
KINDEREN MET HUISWERKBEGELEIDING
50
CULTURELE OPTREDENS PERCUSSIE KOOR CIRCUS
INDIVIDUELE BEGELEIDING VAN GEZINNEN
84 gezinnen
TANDARTSBEZOEKEN TANDCOACHPROJECT
35 gezinnen
AANTAL VRIJWILLIGERS IN STERKE DIVERSITEIT:
249
STEUN STUDIETOELAGE
30
AANTAL STAGIAIRS IN STERKE DIVERSITEIT:
55
GEBRUIK WASMACHINE
88
E
2017
BUURTMAALTIJDEN
4342 904
WARME MAALTIJDEN
BROODMAALTIJDEN
TWEEDEHANDSWINKEL DEN BOKAL: 1045 86 WINKELBEZOEKEN BEZOEKERS/MAAND
SPELMOMENTEN VOOR GEZINNEN: 33 MET 57 UNIEKE KINDEREN EN 29 UNIEKE OUDERS
11 WEKEN
SPEELPLEINDAGEN VOOR KINDEREN EN JONGEREN
22 KLANTEN
CULTURELE ACTIVITEITEN:
SOCIALE KRUIDENIER (TOT EN MET SEPTEMBER)
JURIDISCH ADVIES AANTAL DOUCHES
30
VUILNISZAKKEN
143
BEDRIJVEN EN PARTNERS UIT DE PROFIT IN SAMENWERKINGSVERBANDEN AVOLA BANK OF NEW YORK SAINT GOBAIN BELFIUS FOUNDATION KUNLABORA AUSY
FREE
111 39
45
CONTACTEN UNIEKE PERSONEN
GEREALISEERDE PRODUCTEN & PUBLICATIES :
• GROENE RIDDER: DE BROCHURE EN DE FILM • DE FIETSTAXI • 3E DRUK VAN HET BOEK ‘HELPENDE HANDEN IN DE KINDEROPVANG’ AANTAL OPVANGDAGEN VOOR KINDEREN:
230
• DE WEBSITE: LEZENISLEUK.BE • CO-AUTEURSCHAP BOEK ‘COPRODUCTIE IN DE PUBLIEKE SECTOR’ (UITGEVERIJ VANDEN BROELE)
DOORVERWIJZING KIRIKOU (MATERIËLE HULP GEZINNEN):
35 CONCRETE DOORVERWIJZINGEN 9 SOCIALE GRONDRECHTEN VANUIT BUURTHUIS:
(MEER DAN)
• 2E DRUK VAN HET SPEL ‘UIT DE BOOT’
350
• MEDEWERKING AAN FILM: ‘SOCIALE COHESIE IN WOORD EN BEELD’ (EXPOO VLAANDEREN)
ARTIKELS IN TIJDSCHRIFTEN OF DIGITALE MEDIA KIDDO: ‘Hoe en wanneer maak ik mij huiswerk’ (januari ‘17) SOCIAAL.NET: ‘Hoopverlening is een mooi vak’ (februari ‘17) SAMPOL: ‘Trajecten van hoopverlening’ (maart ‘17) WELWIJS: ‘Trajecten van hoopverlening’ (juni ’17)
MEDEWERKING RAPPORTEN EN ONDERZOEKEN
• onderzoek Civil Society Innovation in Flanders: www.middenveldinnovatie.be, C.S.I. Flanders • ‘Maatschappelijk werk en Kinderopvang hand in hand’, Karel de Grote Hogeschool • Best practices kinderarmoedebestrijding, onderzoek en publicatie gids door UGent en UMons, in opdracht van het POD Maatschappelijke Integratie • ‘Vlucht vooruit: effect van vrijwilligerswerk op vluchtelingen’, Artevelde Hogeschool Gent. • Advies kinderrechtencommisariaat rond 1 euro-maaltijden • Referentiekader buurtgericht netwerken voor kinderen en gezinnen, Kind en Gezin • WOW-project (Wij Spelen Wiskunde), UCLL lerarenopleiding
Buurtwerk ’t Lampeke vzw Riddersstraat 147 | 3000 Leuven 016 23 80 19 info@lampeke.be
www.lampeke.be facebook.com/lampeke vimeo.com/user19208245
INHOUD 1. SITUERING
13
4. VERENIGING WAAR ARMEN HET WOORD NEMEN 58
1.1 WERKINGSGEBIED 1.2 DOELGROEP
13 17
4.1 ALGEMEEN
58
4.1.1 ERKENNING ALS VERENIGING
58
4.1.2 DE ZES CRITERIA
58
2. WAAR STAAT BUURTWERK ’T LAMPEKE VOOR? 20 2.1 WIE ZIJN WE? 2.2 WERKEN MET GEZINNEN 2.3 WERKEN MET VRIJWILLIGERS 2.4 UITDRAGEN VAN EXPERTISE
DRIE ‘PRODUCTEN’UIT 2017
20 24 26 28
30
4.1.4 ANDERE DIALOOGMOMENTEN
59 59
4.1.5 PARTICIPATIE EN STEM GEVEN AAN MENSEN IN KANSARMOEDE
LEZEN IS LEUK
30
TRAJECTEN VAN HOOPVERLENING
32
4.2.1 ALGEMEEN KADER
60
62 62
DE GROENE RIDDER INSPIRERENDE BROCHURE EN FILM 34
4.2.2 HET WEEKPROGRAMMA
64
2.5 MEDEWERKING AAN CONFERENTIES, ONDERZOEK EN PUBLICATIES
4.3 DE LOKALE VERKIEZINGEN 2018
67
38
4.3.1 DE BASELINE VAN DE ACTIES IN 2018
67
VLUCHT VOORUIT
4.3.2 FOCUS 1: WONEN
68
TRAJECT ROND ONTWIKKELING BUURTGERICHTE NETWERKEN
4.3.3 FOCUS 2: STRUCTURELE BELEIDSPARTICIPATIE
70
BUURTGERICHT NETWERK VOOR KINDEREN EN GEZINNEN
4.3.4 FOCUS 3: SOCIALE KRUIDENIER ALS SOLIDAIRE PRAKTIJK 71
5. LOKALE DIENSTENECONOMIE
72
44
5.1 DEFINITIE 5.2 ACTUELE SITUATIE
72 72
2.7.2 TRAJECTEN VAN HOOPVERLENING
44
5.2.1 ERKENNING ALS LOKALE DIENST
DE DRIE HOOFDVERHALEN
46
FRAGMENT UIT ‘SPELEN IN ZWARTE SNEEUW’
49
2.6 SAMENWERKINGSVERBANDEN 2.7 METHODIEK
42 44
2.7.1 ALGEMEEN
3. STAD LEUVEN
50
3.1 ALGEMENE CONTEXT 50 3.2 STRIJD TEGEN (KINDER-)ARMOEDE 52 3.3 DE WERF GEZINSCOACH & PROJECT ‘BRUGFIGUREN’ 52 3.3.1 ALGEMEEN
52
3.3.2 REALISEREN VAN INTEGRALE ONDERSTEUNINGSTRAJECTEN
buurtwerk ‘t lampeke vzw | jaarverslag 2017
EN ALGEMENE VERGADERING VAN HET NETWERK TEGEN ARMOEDE
4.2 ACTIE 17/10 OP LEUVENS NIVEAU: ‘ARMOEDE KNELT’
IYC - INTERCITY YOUTH CONFERENCE
6
4.1.3 DEELNAME AAN DE RAAD VAN BESTUUR
52
BUITENSCHOOLSE KINDEROPVANG
72
5.2.2 ERKENNING ALS LOKALE DIENST PREVENTIEVE GEZINSONDERSTEUNING
72
5.3 ONDUIDELIJKHEID VOOR DE TOEKOMST
72
6. GEZINS- EN OPVOEDINGSONDERSTEUNING 74 6.1 VAN BRUGFIGUREN TOT BRUGORGANISATIES 74 6.2 AANBOD VANUIT ONZE ERKENNING PREVENTIEVE GEZINSONDERSTEUNING (PREGO) = GEZINSONDERSTEUNING OP MAAT 76
3.3.3 WERKEN MET EEN VASTE VERTROUWENSPERSOON 53
6.2.1 GEZINSONDERSTEUNING AD HOC
76
3.4.4 HOE GAAT DIT VERDER …
55
6.2.2 INTENSIEVE GEZINSONDERSTEUNING
76
3.4 SOCIALE ECONOMIE OP LOKAAL NIVEAU 3.5 MEDEWERKING AAN DIVERSE ACTIES OP LOKAAL NIVEAU
56
6.2.3 VERVOLG VAN HET TRAJECT ‘IEDERS MOND GEZOND’ 77
56
3.5.1 LEUVEN, WARME STAD
56
3.5.3 LEUVEN GEZONDE STAD
57
6.2.4 OUDER-ACTIVITEITEN
3.5.4 REORGANISATIE EERSTELIJNSZONE GROOT LEUVEN 57
78
6.2.5 GEZINSGERICHTE ACTIVITEITEN : ‘SAMEN DINGEN DOEN OP EEN POSITIEVE MANIER’ 79 6.2.6 ONDERSTEUNING EN VERBINDING KLEUTERWERKING 81
6.3 DE LEUVENSE CONTEXT
82
6.3.1 HUIS VAN HET KIND LEUVEN, VZW
82
6.3.2 NETWERK GEZINSONDERSTEUNING
82
INHOUD 6.3.3 WERF GEZINSCOACH
83
6.3.4 STUURGROEP SOCIALE FUNCTIE KINDEROPVANG KIND EN GEZIN
7. DUURZAAMHEID 7.1. ALGEMEEN
83
86
7.2. MOBILITEIT 7.3. NATUURBELEVING 7.4. SAMENWERKINGEN 7.5 KERS OP DE DUURZAME TAART
86 88 92 93 94
8. HET BELANG VAN CULTUUR
95
DAGOPVANG DE WURPSKES 1. SITUERING
117
1.1. DOELGROEP VERSCHILLENDE DOELGROEPEN OVERZICHT PER DOELGROEP 1.2. DOELSTELLINGEN 1.3. METHODIEK 1.4. ACCENTEN TIJDENS 2017
117 117 118 120 121 121
2. HET BASISAANBOD
123
8.1 DE UITPAS IN LEUVEN, MOOIE REALISATIE 95 8.2 ONS EIGEN AANBOD 96 8.3 SAMENWERKING MET COMPAGNIE TARTAREN 98 8.4. RODE HOND: EEN BESMETTELIJK KUNSTENFESTIVAL VOOR GEZINNEN 101
2.1 HET KIND 2.2 DE OUDERS 2.3 DE GEHECHTHEID TUSSEN KINDEREN EN HUN OUDERS 2.4 HET NIVEAU VAN DE SAMENLEVING
9. DE SOCIALE KRUIDENIER
3. STRUCTURELE AANPAK VAN KANSARMOEDE 133
106
9.1 CVBA VLAAMS-BRABANT 106 9.2 SOCIALE KRUIDENIER LEUVEN 107 10.1 EXTERNE VORMING EN INFORMATIE 108 10.2 VORMING EN INTERVISIE VAN MEDEWERKERS 110
11. PERSONEEL
111
12. ORGANIGRAM EN OVERZICHT PERSONEEL 112
123 126 131 132
3.1 HET GEZIN 3.2 DE BUURT EN HET LOKALE NIVEAU 3.3 DE SAMENLEVING
133 133 133
4. PERSONEEL
136
KINDERWERKING FABOTA 1. SITUERING
139
1.1. DOELGROEP
139
DE KINDEREN
139
DOELGROEP NAAR LEEFTIJD
140
ORIGINE 140 GESLACHT 141 SCHOLEN 141 DE CIJFERS
142
BEZOEKERSAANTAL 142
Onze werking is er voor iedereen. We nemen bewust de tijd om iedereen warm welkom te heten. In de buurt zijn we een veilige plek waar mensen zich aanvaard voelen.
143
1.2. PRINCIPES
143
buurtwerk ‘t lampeke vzw | jaarverslag 2017
OPEN
DE OUDERS
7
INHOUD 1.3. MISSIE 1.4. DOELSTELLINGEN
144 145
ALGEMEEN 145 SPECIFIEK 145 AANBOD VAN OPLEIDING EN TEWERKSTELLING BINNEN DE KINDERWERKING
145
1.5. METHODIEK 145 1.6. PROFILERING VAN KINDERWERKING FABOTA 145
2.4. VORMING
163
VORMING AAN OUDERS
163
VORMING AAN BEGELEIDERS
163
3. STRUCTURELE AANPAK VAN ARMOEDE
164
3.1. ONDERWIJS
164
DE KINDEREN
164
DE OUDERS
165
DE SCHOOL
165
HET LOKALE BELEID
166
2. AANBOD
150
2.1. SPEL EN ANIMATIE IN FABOTA
150
LOP (LOKAAL OVERLEG PLATFORM BASISONDERWIJS) 166
NASCHOOLSE OPVANG
150
WOL (WERKGROEP OUDERS EN LOP)
166
ALGEMEEN 150
SOM (SAMEN ONDERWIJS MAKEN)
166
ACCENTEN PER LEEFTIJDSGROEP
KLEUTERS 151
3.2. SPORT ALS INTEGRATIE 3.3. CULTUUR ALS INTEGRATIE
166 167
MIDDENGROEP 151
FABOTATERS 167
151
SPORO’S 151
SAMEN CULTUUR MAKEN
170
OUDSTE GROEP
151
SPECIFIEK AANBOD
152
3.4 HET SPEL ‘UIT DE BOOT’ 3.5. JEUGDWELZIJNSOVERLEG LEUVEN (JWO)
171 171
OCCASIONELE ACTIVITEITEN
152
HUISVESTING 171
152
‘MIJN HUIS! HUISVESTING DOOR DE OGEN VAN KINDEREN’ 172
154
JWO WERKGROEP BELEIDSBEÏNVLOEDING DOOR KINDEREN
WERKING IN DE SCHOOLVAKANTIES
2.2. PROJECTMATIG WERKEN
CIRCUS 154
EN JONGEREN
172
PERCUSSIE
156
WERKGROEP ACTIES
173
TAALSTIMULERING/ LEESBEVORDERING
157
HET KOOR
159
4. INFRASTRUCTUUR
175
5. PERSONEEL EN BEGELEIDING
176
COMPUTERAANBOD 160
2.3 ONTHAAL EN ONTMOETING
162
REFLECTIE
buurtwerk ‘t lampeke vzw | jaarverslag 2017
We denken kritisch na over de samenleving. Dit is onze motor voor actie. We evalueren onze werking en sturen waar nodig bij.
8
RESPECT
We erkennen elkaars menszijn, ook als we grondig van mening verschillen. Respect is de basis voor al onze acties. We trekken grenzen als de fundamentele menselijke waarden in gedrang komen.aanvaard voelen.
INHOUD JONGERENWERKING DEN TUBE
STARCOMPETITIE 190 CULTUURUITSTAPPEN 191
2.3. CULTUUR 2.4. DE RENOVATIE VAN DE BOOT
191 192
196
1. SITUERING
179
3. SAMENWERKINGSVERBANDEN
1.1. INLEIDING 1.2. DOELGROEP DE 12-16 JARIGEN DE +16 JARIGEN BEREIK VAN DE JONGEREN
179 180 180 180 180
2. BASISWERKING
181
2.1. ALGEMENE CONTEXT
181
3.1. PROJECTEN EN ACTIVITEITEN 196 LINK IN DE KABEL 196 FITALL & VLUCHTELINGENPROJECT (ARKTOS VZW) 197 VERBINDING MAKEN MET HET LEUVENSE NETWERK 197 3.2. SAMEN JONGEREN BEGELEIDEN & ONDERSTEUNEN 197 OKAN 197 HET JAC. 197 INTERVISIES 197
AANBOD TIJDENS HET SCHOOLJAAR
181
AANBOD TIJDENS DE VAKANTIE
183
EEN PLEK VOOR +16
184
BUURTPARK DEN BRUUL
186
DEN TUBE IN VERBINDING MET FITALL & ARKTOS
186
DE CONCIËRGEWONING IN VERBINDING MET DE VRIJETIJDSWERKING VAN OKAN.
186
DE CONCIËRGEWONING IN VERBINDING MET HET PARK, DE JONGEREN EN PASSANTEN
186
2.2. SPORT
190
4. STRUCTURELE AANPAK VAN KANSARMOEDE 198 4.1. ALGEMEEN DAG TEGEN DE ARMOEDE LEUVEN 4.2. OVERLEG JEUGDWELZIJNSOVERLEG (JWO)
198 198 198 198
5. PERSONEEL
199
ALGEMEEN 190
We blijven trouw aan onszelf en onze waarden. Iedereen mag zichzelf zijn. We leren elkaar echt kennen in wie we zijn. Alleen dan betekenen we iets voor elkaar.
buurtwerk ‘t lampeke vzw | jaarverslag 2017
AUTHENTIEK
9
INHOUD
buurtwerk ‘t lampeke vzw | jaarverslag 2017
BUURTHUIS ’T LAMPEKE
10
BUURTWERK ’T LAMPEKE WERKT SAMEN MET EEN DIVERSE GROEP MENSEN AAN EEN WARME EN SOLIDAIRE SAMENLEVING ZONDER ARMOEDE EN SOCIALE UITSLUITING.
1. SITUERING 1.1 ALGEMEEN 1.2 DOELGROEP KENMERKEN VAN DE BEZOEKERS 1.3 DOELSTELLINGEN
202 202 202 202 203
2. EEN BREDE BASISWERKING: MOGEN ZIJN 205 2.1 EEN GEZELLIGE EN TOEGANKELIJKE HUISKAMER IN DE BUURT 205 2.2 LAAGDREMPELIGE EN TOEGANKELIJKE DIENSTVERLENING IN CIJFERS 206 2.3 ONTMOETING, ONTSPANNING, INFORMATIE EN VORMING IN BEELD 208
3. EEN VRIJWILLIGERSWERKING: ERTOE DOEN 211 3.1 KENMERKEN VRIJWILLIGERS 3.2 VRIJWILLIGERSTAKEN OP MAAT 3.3 BEGELEIDING, INSPRAAK EN VORMING 3.4 BEDANKING VRIJWILLIGERS
GELIJKWAARDIG
211 214 214 214
We gaan met elkaar om op basis van evenwaardigheid. We inspireren elkaar. Iedereen krijgt de kans om bij te dragen vanuit haar/zijn eigenheid en talenten.
INHOUD 4. EEN BUURTWERKING: SAMEN LEVEN
215
4.1 BUURTBAR 4.2 BUURTBRUNCH EN BUURTONTBIJT 4.3 BEWONERSVERGADERINGEN SOCIALE WOONBLOKKEN VRIESENHOF 4.4 AFVALHOKKEN 4.5 MOVING NEIGHBOURS 4.6 RIDDERSSTRAAT WORDT FIETSSTRAAT
215 216 216 216 216 217
5. EEN KRITISCHE WERKING: HET WOORD NEMEN 218 5.1. ERVARINGSUITWISSELING EN DIALOOG ROND GEZONDHEIDSZORG 218 TERUGKOPPELING RESULTATEN ARMOEDECONFERENTIE GEZONDHEID 2016 218 UITWISSELING ROND GEZONDHEIDSZORG IN HET KADER VAN DAG TEGEN ARMOEDE 218 5.2. OCMW-DIALOOGMOMENTEN ROND MAATSCHAPPELIJKE INTEGRATIE EN SOCIALE ACTIVERING 219 5.3. SOCIALE KRUIDENIER LEUVEN: VAN AFHAALPUNT TOT WINKEL 219 5.4. RECHT OP VRIJETIJDSPARTICIPATIE VOOR IEDEREEN, DE UITPAS 5.5. SAMENWERKEN MET MIDDENVELD EN BELEID 224
6. PERSONEEL
225
BIJLAGEN
227
VERNIEUWEND
We maken van het gewone en dagdagelijkse iets bijzonder. We spelen in op kansen en proberen samen nieuwe dingen uit. We leren uit onze experimenten en zo gaan we vooruit.
PASSIE
We laten ons raken en engageren ons met gedrevenheid en overtuiging. We zoeken naar het vuur in iedereen en wakkeren het aan.
buurtwerk ‘t lampeke vzw | jaarverslag 2017
1. LEDEN RVB EN ALGEMENE VERGADERING 2. REGISTRATIE VORMINGEN, VERGADERINGEN, MEDEWERKING ONDERZOEK, PUBLICATIES, PERS … 3. REGISTRATIE ACTIVITEITEN DEELWERKINGEN 4. ARTIKEL WELWIJS ‘TRAJECTEN VAN HOOPVERLENING’ 5. ARTIKEL KIDDO ‘HOE EN WANNEER MAAK IK MIJN HUISWERK’ 6. FABOTA DIGITALE LEESCLUB, LINK IN DE KABEL
11
12
buurtwerk ‘t lampeke vzw | jaarverslag 2017
1. SITUERING 1.1. WERKINGSGEBIED Het werkingsgebied van Buurtwerk ’t Lampeke vzw situeert zich in het noordwestelijk deel van Leuven. In deze historisch achtergestelde arbeiderswijk was er, in de nasleep van de 19e -eeuwse industriële revolutie, veel (verdoken) armoede gedurende de 20e eeuw. Dit hangt samen met de ontstaansgeschiedenis van onze buurtwerking. Vanaf de jaren ’60 en ’70 kwamen in de Ridderbuurt ook grote sociale huisvestingscomplexen, wat voor een concentratie zorgde van maatschappelijk kwetsbare doelgroepen.
Mechelsesteenweg
Deze Ridderbuurt blijft in volle beweging. Stad Leuven investeerde veel in deze buurt en doet dat nog steeds: nieuwe en aangename straten, kleine parkjes, nieuwe sociale huisvesting, renovatie van de ‘oude’ sociale huisvesting … Deze kleine en grote veranderingen in of rondom ons werkingsgebied zorgen voor heel wat dynamiek. Het nieuwe circulatieplan, de ontwikkelingen st elseve Mech rond de Vaartkom en de plannen rond de Hertogensite zijn drie grote actuele voorbeelden.
Keizersberg
ch
Me
st
Verloren Ko
kers
t raa
traa t
est
els
Keizersberg
raat
Don
Burchtst
's Hertogenwijngaard st ve
ng
rijga
lse
he
c Me
e Valk
ang
Va
Vaartstraat
Zandg at stra
tein Fon at rsstra
brug pad
rgga
Zeve n
slape
g
Te sse nstra a t
Verb ra
bert
Sint-Jacobsplein
Pr herin ediknens tr.
Ha lve str aat rcat orp ad
Amer ik Brusse
lsestra
at
C
Wand
alaan
ns tr.
13
ere
Sint-Hu
rsstr.
Franz Tielemanslaan env oer
Wa ge
nwe g
tr. ims
Horengang
BeurZongang sgan g
cijn
Groefplein
tr.
pu
Monseigneur Van Waeyenberghlaan
Herts
Pelg r
Paard e
nweg
traat
isst r.
anss
Kru
uterm
G ou dsb loem str.
Kabo
Pren te
ngan
g
nde P oort
Ridd
Muu
erss
traat
Vriesenhof
ikh
rkru id Jean str. Bule nswij k
ng
Fonte instra a t
nbe
Me
Brouw ersstr aat
Lei
ang
f
elieg
laesstr.
og ho
sstr.
Raoul C
Pieter Coute reelstr .
at
Brouwer
bo
tra
nd
ns
Ha
ne
at
Pete rs
Het Torentje
erens -Pred ikh Ierse
an
Ba lse m b lo e m h o f
tr.
str. annen Noorm
lsev est che Me
straa t
raat
izens t
Gijze laars
e
Brouw ersstra
Pereboomstraat
buurtwerk ‘t lampeke vzw | jaarverslag 2017
Tolh u
r.
nber ch
inst
Card e
rm
r.
eme
straa t
Pe te
elhag
St-Servatiusst
Blo
selse
te Fon
Brus
k
Ter B o
Leerlooierijstr.
Ham
nstr aat lvauxw ij
Brusselsesteenweg
Penitentienenstraat
nne
Paul D e
ark Klaverp
traat
rma
Ridde
ges tra at Ho
traa t
elses
Noo
tte
erss
pad
llen
rta
Jaa
Mech
La Vigne
Wijn p
Marrainenplein
De gemiddelde prijs voor een woonhuis lag in 2016 op 333.000 euro. Leuven blijft daarmee de duurste markt voor eengezinswoningen in de Vlaamse centrumsteden. Een woonhuis kost in Leuven gemiddeld 70.000 euro meer dan in Gent, de tweede duurste centrumstad voor woonhuizen. De gemiddelde prijs van een appartement bedroeg 230.000 euro. Dit is gemiddeld in vergelijking met de 13 centrumsteden en het Vlaamse Gewest. In 2017 besteedden de inwoners in Leuven gemiddeld 20% van hun inkomen aan wonen. 1 op 4 besteedt meer dan 30% aan wonen. Dit zijn, na Antwerpen, de hoogste percentages. UIT DE RESULTATEN VAN DE STADSMONITOR 2017
buurtwerk ‘t lampeke vzw | jaarverslag 2017
Er is doorheen de jaren een grotere sociale mix in de buurt gerealiseerd, maar het percentage van mensen in armoede blijft hoog en is de voorbije jaren zelfs terug gestegen. De kansarmoede-index van Kind en Gezin zet het aantal kansarme geboortes in 2016 (meest recente cijfers) op 20.2%, wat een stijging inhoudt van 6.4% ten opzichte van 2013. Dit is een gemiddelde score is voor Vlaanderen en toont aan dat deze problematiek de lokale context overstijgt. Maar het blijft zorgwekkend en vraagt om structurele oplossingen. Het werken aan betaalbaar en aanvaardbaar wonen (met basiscomfort) voor mensen in armoede staat hierbij centraal.
14
AAN HET
WOORD
DE WOONCRISIS DOOR DE OGEN VAN KINDEREN KARIN NELISSEN ALGEMENE COÖRDINATIE BUURTWERK ‘T LAMPEKE VZW
Fragment uit ‘Ik wil een huis!’
“Artikel 25 van de Universele Verklaring van de Rechten van de Mens is duidelijk: “Eenieder heeft recht op een levensstandaard, die hoog genoeg is voor de gezondheid en het welzijn van zichzelf en zijn of haar gezin, waaronder inbegrepen voeding, kleding en huisvesting. Jammer genoeg betekent het inschrijven van een recht in de grondwet niet altijd dat dit recht ook effectief kan opgeëist worden. Als samenleving slagen we er niet in om het recht op wonen voor iedereen te realiseren. (…) “Waar zijn de kinderen?” Het is een heel belangrijke en confronterende vraag die ons als Leuvens jeugdwelzijnsoverleg sterk bezig houdt. Zeker als het over wonen gaat. Elke dag is er wel een confrontatie met kinderen die in angst leven om weer te moeten verhuizen, die leven in een huis vol tochtgaten, een dak met gaten, … (…) De continue zorg, stress en vaak angst die kinderen in armoede torsen, zorgt er voor dat hun mentale ruimte kleiner wordt. Er is niet altijd plaats in het hoofd om te leren, lezen, schrijven en rekenen. De zoveelste ‘stomme’ opmerking van de juf, meester of klasgenoot kan zorgen voor agressie of stil verdriet … Omdat het op is.” LEES VOLLEDIGE ARTIKEL: SOCIAAL.NET/OPINIE/WOONCRISIS-DOOR-OGEN-KINDEREN
buurtwerk ‘t lampeke vzw | jaarverslag 2017 15
16
buurtwerk ‘t lampeke vzw | jaarverslag 2017
1.2. DOELGROEP De doelgroep van Buurtwerk ’t Lampeke kan worden onderverdeeld in verschillende subgroepen die in dit jaarverslag worden beschreven bij de beschrijving per deelwerking. Als buurtwerking richten we ons naar alle buurtbewoners, met expliciete aandacht voor mensen die geconfronteerd worden met maatschappelijke kwetsbaarheid en sociale uitsluiting. Deze groep is in onze buurt zeer duidelijk aanwezig (zie grafieken).
KANSARMOEDEINDEX 2016 VAN KIND &GEZIN meet het aantal geboorten in kansarme gezinnen en is een indicatorenkorf met inkomen, opleiding, arbeidssituatie, stimulatieniveau, huisvesting en gezondheid. De cijfers zijn niet absoluut.
20,20% 17,70% 15,10% 13,30%
2012
13,80%
2013
2014
2015
2016
Kansarmoede-index Leuven
Grafiek Kind en Gezin, uit Jaarverslag Huis van het Kind Leuven 2017
Het procentueel aantal huishoudens met (gerapporteerde) betalingsmoeilijkheden, steeg van 9,4% in 2011 naar 10,5% in 2014 en ligt in 2017 op 11%. Leuven heeft, na Kortrijk, het laagste aandeel van huishoudens met betalingsmoeilijkheden van alle centrumsteden.
Grafiek Kansarmoede per wijk/buurt Kind en Gezin, uit Jaarverslag Huis van het Kind Leuven 2017
UIT DE RESULTATEN VAN DE STADSMONITOR 2017
buurtwerk ‘t lampeke vzw | jaarverslag 2017
16% van de bevolking leeft in een gezin met een lage werkintensiteit (2016). Dit aandeel is sinds 2012 stabiel en is na Antwerpen, Genk, Oostende en Gent het hoogste aandeel van de centrumsteden. Het aandeel van personen van 0 tot 17 jaar dat leeft in een gezin met lage werkintensiteit is 10.4%. Dit is het laagste aandeel na Brugge en Roeselare.
17
Kinderwerking Fabota houdt zich, vanuit een hoge nood en een lange wachtlijst (in 2017 meer dan 90 gezinnen!!), strikt aan de grenzen van de buurt. We maken uitzonderingen voor specifieke doorverwijzingen en voor gezinnen, die vroeger in de buurt woonden en een ‘plek’ blijven hebben in de werking. Deze grote wachtlijst hangt ook samen met de integrale vragen en zorg vanuit de gezinnen. Er is niet alleen de vraag voor kinderopvang, maar voor een geïntegreerd aanbod en een ‘plek’, waar men met alles kan/mag komen.
Bij de andere deelwerkingen spelen de grenzen van de buurt minder een rol. Dagopvang de Wurpskes werkt met gezinnen uit heel Leuven. De jongeren van den Tube zijn mobiel en kan je - gelukkig maar - niet afbakenen binnen de grenzen van een buurt. Ook binnen het buurthuis bereiken we volwassenen uit heel Leuven. Belangrijk blijft wel dat onze activiteiten en acties vertrekken vanuit de buurt.
buurtwerk ‘t lampeke vzw | jaarverslag 2017
Daarnaast willen we - met gerichte acties en waar mogelijk - ook de bewoners uit de middenklasse en de diverse organisaties bereiken en verbindingen tussen (groepen) mensen en organisaties/verenigingen realiseren. Net daarom zetten wij onze schouders onder die projecten, die de buurt in de stad en de samenleving ‘beter’ kunnen maken (= realiseren van een brede maatschappelijke beweging).
18
buurtwerk ‘t lampeke vzw | jaarverslag 2017
19
2. WAAR STAAT BUURTWERK ’T LAMPEKE VOOR ? 2.1. WIE ZIJN WE? Buurtwerk ’t Lampeke vind je in de Ridderbuurt in Leuven. De vzw werkt rechtstreeks met de kansarme doelgroep en is expliciet afgestemd op mensen binnen én buiten de buurt die, om welke reden ook, maatschappelijk kwetsbaar zijn of dat dreigen te worden. De werking wil maatschappelijke kwetsbaarheid zichtbaarheid geven en doorbreken en ondersteunt mensen door samen met hen problemen aan te pakken en op weg te gaan. Ontstaan in de jaren ’60 groeide de werking uit tot een vaste waarde in Leuven. Iedereen is welkom en kan er terecht met vragen. De werking biedt gezellige ontmoetingsplekken en diverse activiteiten voor alle leeftijdsgroepen. Er is aandacht voor gezinnen, koppels en alleenstaanden. Het realiseren van gelijke kansen en rechten voor iedereen binnen een solidaire samenleving is het uiteindelijke doel.
buurtwerk ‘t lampeke vzw | jaarverslag 2017
1+1+1+1= VEEL MEER DAN 4
20
www.lampeke.be
DE BUURTWERKING BESTAAT UIT VIER DEELWERKINGEN:
DAGOPVANG DE WURPSKES VOOR BABY’S, PEUTERS EN HUN OUDERS/GEZINNEN
KINDERWERKING FABOTA
VOOR KINDEREN VAN KLEUTEREN LAGERE SCHOOL EN HUN OUDERS/GEZINNEN
JONGERENWERKING DEN TUBE VOOR JONGEREN VAN 12 JAAR
BUURTHUIS ’T LAMPEKE VOOR VOLWASSENEN
DE 4 DEELWERKINGEN WERKEN INTENSIEF SAMEN MET EEN GEÏNTEGREERD AANBOD.
HET AANBOD VAN
PREVENTIEVE GEZINSONDERSTEUNING (PREGO)
.
MAAKT ALS EEN SOORT ‘5E DEELWERKING’ VERBINDING TUSSEN DAGOPVANG DE WURPSKES EN KINDERWERKING FABOTA ROND HET INTENSIEF WERKEN MET GEZINNEN. buurtwerk ‘t lampeke vzw | jaarverslag 2017 21
We organiseren
inhoudelijk groepswerk rond specifieke thema’s (onderwijs, cultuur, energie, huisvesting,…) We ontwikkelen
verdiepingsprojecten vanuit concrete noden: huisvesting, taal, onderwijs, hechting, energie, gezondheid, duurzaamheid, cultuurparticipatie,… We werken met
oudergroepen, waarbij participatie, opvoedingsondersteuning en onderwijs centraal staan. We zitten op een
kruispunt tussen alle levensdomeinen: onderwijs, gezondheid, cultuur en vrije tijd, wonen, tewerkstelling … We gebruiken dit alles om, met een sterke betrokkenheid vanuit de werking,
beleidsmatig te werken naar de verschillende overheden toe.
buurtwerk ‘t lampeke vzw | jaarverslag 2017
Noodzakelijk hierbij is het realiseren (soms opeisen) van integrale participatie (van het begin tot het einde van een project).
22
"WE ‘MOEIEN’ ONS MET ALLES"
buurtwerk ‘t lampeke vzw | jaarverslag 2017
23
2.2. WERKEN MET GEZINNEN
buurtwerk ‘t lampeke vzw | jaarverslag 2017
Centraal staan laagdrempelige en warme ‘plekken’ in de buurt met aandacht voor individuele en warme zorg op maat, ontmoetingskansen en inhoudelijke activiteiten. Het werken met gezinnen staat centraal. Onze werking is een versterkende plaats om zowel individuele talenten als sociale netwerken te ontwikkelen. Waar nodig bieden we langdurige trajecten met een onvoorwaardelijke manier van werken aan. Vanuit onze erkenning als lokale dienst preventieve gezinsondersteuning en de sterke lokale inbedding en samenwerking.
24
buurtwerk ‘t lampeke vzw | jaarverslag 2017
25
2.3. WERKEN MET VRIJWILLIGERS Een grote groep vrijwilligers werkt intensief mee binnen onze werking. Ze doen dit vanuit een heel divers takenpakket. Wij kiezen voor een vrijwilligersgroep binnen een sociale mix met een duidelijke plaats voor mensen vanuit de kansarme doelgroep. Er zijn duidelijke doorgroeitrajecten (met vallen en opstaan), waarbij het belang van ‘telkens kunnen terugkomen’ centraal staat. Dit is eigenlijk een informele vorm van arbeidszorg of sociale tewerkstelling, zonder hiervoor erkend te zijn. Dit vraagt intensieve begeleiding en ondersteuning, maar het is een keuze en inherent aan de DNA van onze werking.
buurtwerk ‘t lampeke vzw | jaarverslag 2017
We willen alle vrijwilligers van harte bedanken voor hun inzet. Onze organisatie bestaat door en met hen. Samen met de personeelsploeg vormen zij het kloppend hart van onze werking. Hartelijk bedankt!
26
“IK GA VIER UUR PER WEEK VRIJWILLIG RONDRIJDEN MET DE FIETSTAXI, MENSEN HELPEN DIE NIET GOED TER BEEN ZIJN EN BIJVOORBEELD GROENTEN OPHALEN OM DE BUURTMAALTIJD TE MAKEN. IK VIND HET ECHT SUPER DAT ER HIER ZOVEEL GEFIETST WORDT, WANT DAT IS GOED VOOR ONZE STAD!”
BORIS (VRIJWILLIGER FIETSTAXI)
buurtwerk ‘t lampeke vzw | jaarverslag 2017 27
2.4. UITDRAGEN VAN EXPERTISE Buurtwerk ’t Lampeke kiest ervoor om sterk in te zetten op vorming, dialoog en debat. Dit zet aan tot nadenken en maatschappelijke verandering. We focussen hierbij ook op specifieke thema’s (cultuurbeleving, onderwijs, hechting ...) We bieden dit aan voor diverse groepen: middenveld- en welzijnsorganisaties, beleidsmakers, leerkrachten, het brede onderwijsveld, kinderen en jongeren, … We verwijzen hiervoor ook naar 10. De kracht van vorming, verder in dit algemene deel.
buurtwerk ‘t lampeke vzw | jaarverslag 2017
We ontwikkelen hiervoor ook ‘didactisch materiaal’. Binnen de eigen werking of in een intensieve samenwerking met andere organisaties. Zowel de ontwikkeling van materiaal als het begeleiden van vormingstrajecten gebeurt met inspraak en betrokkenheid van mensen met armoede-ervaring.
28
buurtwerk ‘t lampeke vzw | jaarverslag 2017
29
DRIE ‘PRODUCTEN’ UIT 2017 1. LEZEN IS LEUK Dit project werd opgestart in 2007. Na enkele jaren intensief werken en een eerste publicatie (2008) gaven we nieuwe en verdiepte input aan de Rugzak/ leesmaatjes en publiceerden we in 2016 het nieuwe boek ‘Lezen in de zomer is leuk’.
In 2017 gingen we hiermee verder aan de slag en ontwikkelden we de website www.lezenisleuk.be.
buurtwerk ‘t lampeke vzw | jaarverslag 2017
Dankzij de steun van het Vlaams Fonds voor de Letteren digitaliseerden we het succesvolle project ‘de Rugzak en Leesmaatjes!’. Op www.lezenisleuk.be vinden we nu tips en weetjes voor ouders rond lezen voor kinderen, de laatste nieuwtjes rond taalverrijking, leesbevordering en meertaligheid.
30
Het project bestaat uit een aantal videoworkshops, in kleine groepjes, waar kinderen naartoe werken. Kinderen van Fabota vertellen over een boek, lezen een stukje voor en ontdekken dat lezen leuk is. Het is een heel fijne oefening in presence. www.lezenisleuk.be
WWW.LEZENISLEUK.BE
buurtwerk ‘t lampeke vzw | jaarverslag 2017
31
2. TRAJECTEN VAN HOOPVERLENING
buurtwerk ‘t lampeke vzw | jaarverslag 2017
De documentaire ‘Trajecten van hoopverlening’, gelanceerd op 22 september 2016, was ook in 2017 een krachtig voorbeeld van het uitdragen van expertise. Dit materiaal werd en wordt intensief gebruikt in diverse opleidingen en binnen ons brede werkveld.
32
Voor meer over trajecten van hoopverlening verwijzen we naar 2.9.2, iets verder in dit algemene deel. www.hoopverlening.be
buurtwerk ‘t lampeke vzw | jaarverslag 2017
33
DE GROENE RIDDER?
Zo één waarin in een sterk verhaal. haftig een hoofdpersonage Waarin de ridder held Het lijkt de naam van id elkaar afwisselen. onhe scho ect en tuur avon vzw, is door het proj spanning , peke Lam 't k twer Buur wint! is nog zijn strijd aangaat èn... aal begonnen en het daadwerkelijk zo'n verh erwerking 'De Groene Ridder' ook de kinderen van kind de buurtbewoners en te maken. aler eutr aatn klim t lang niet af! Samen met buur lijks ten strijde om de voor de Fabota, trekken we dage ij samen terwijl we zorg Ridders' werken hierb ene 'Gro e grot en e Klein . agen uitdr aarde en solidariteit uitvouwbare hand van deze handig naam waardig! Aan de len en De Ridderbuurt is zijn de stad, maar ook scho t, buur de uit sen men tjes en tips. brochure, willen we groene avonturen, wee en in ons verhaal vol organisaties meenem
ren en inspireren!
We hopen u te informe
KLIMAATVERANDERING?
s meer broeikasgassen komt doordat er steed een proces ur op aarde stijgt. Dat dat doordat de temperatu l of CO2-neutraal is een term die aangeeft Het klimaat verandert utraa komen. Klimaatne zoals CO2 in de lucht atverandering. niet bijdraagt aan klima
Leuven 2030 – minder
t
uitstoot, meer toekoms
dgebied van Leuven
het gron kent letterlijk dat er op assen zoals koolstofdioxide ikasg KLIMAATNEUTRAAL bete van (menselijke) broe mag geen netto uitstoot meeras. (CO2), methaan of lachg
zijn
3. DE GROENE RIDDER INSPIRERENDE BROCHURE EN FILM In 2017 maakten we, vanuit de ervaringen binnen onze basiswerking en de film en de brochure: “De Groene Ridder! Het belang van duurzaamheid en ecologisch werken”. Met dit materiaal rbuurt, te Leuven. is gevestigd in de Ridde twerk ’t Lampeke vzw doelgroep. De werking ks met de kansarme willen we andere organisaties,Buur aant die, vzw werkt rechtstreeen beleidsmakers buur Deburgers de n buite op mensen binnen én is expliciet afgestemd zijn of dat dreigen schappelijk kwetsbaar breken welke reden ook, maat door om en rken opme de zetten om actief te werken rond de verbinding strijd wil kansarmoe tussen nde te worden. ’t Lampeke de probleme aan te en door samen met hen en ondersteunt mens op weg te gaan. tegen armoede en het werken aan door samen met hen en, duurzaamheid. pakk iging de veren aal. Zo één waarin eke vzw is een erken
ROENE RIDDER?
ge in een sterk verh van een hoofdpersona de ridder heldhaftig r afwisselen. Waarin r en schoonheid elkaa door het project k 't Lampeke vzw, is èn... wint! Buurtwer en het is nog zo'n verhaal begonnen r' ook daadwerkelijk kinderwerking s en de kinderen van n met de buurtbewoner traler te maken. atneu e om de buurt klima de we dagelijks ten strijd n terwijl we zorg voor same ij hierb en Groene Ridders' werk eit uitdragen. handig uitvouwbare Aan de hand van deze s zijn naam waardig! scholen en t, de stad, maar ook we mensen uit de buur , weetjes en tips. turen vol groene avon enemen in ons verhaal
gie' hoog in het vaandel. 'duurzaamheid en ecolo mens en milieu: draagt sinds jaar en dag termijn) beter zijn voor Buurtwerk 't Lampeke ste keuzes die (ook op lange bewu t maak ng werki De buurt EN LTIJD MAA E VEGETARISCH - AANBIEDEN VAN OGISCHE AANKOPEN VAN BIOL - ZOVEEL MOGELIJK . TRADE) PRODUCTEN EN 'EERLIJKE' (FAIR
NZEN. ARMOEDE KENT GEEN GRE BAAL GLO WE DAT NT DAT BETEKE . KEN NAAR ARMOEDE KIJ
Buurtwerk 't Lamp n. ede het woord neme waar mensen in armo
EID ZIT VERVAT DUURZAAMHvan De presentatie gebeurde in het voorjaar 2018.RKING IN DE VISIE VAN ONZE WE
Wil je de brochure? groeneridder@lampeke.be
ireren!
buurtwerk ‘t lampeke vzw | jaarverslag 2017
e informeren en insp
ID... DUURZAAMHE zaam
Bekijk hier die film: vimeo.com/277451069
ssen NDERING? steeds meer broeikasga . Dat komt doordat er eft dat een proces eratuur op aarde stijgt andert doordat de temp traal of CO2-neutraal is een term die aange lucht komen. Klimaatneu an klimaatverandering.
0 – minder uitstoot,
meer toekomst
d van Leuven er op het grondgebie betekent letterlijk dat kasgassen zoals koolstofdioxide e) broei mag zijn van (menselijk
EUTRAAL MAATN KLInetto uitstoot meer geen as. (CO2), methaan of lachg
34
van dale: duur• d, bijwoord; (bijvoeglijk naamwoor amer, vergrotende trap: duurz aamst) overtreffende trap: duurz 1. lang durend of bederf onderhevig 2. weinig aan slijtagebelastend: duurzame 3. het milieu weinig zon, waterkracht energiebronnen wind,ceren produ aam enz.; duurz
DUURZAAM = SUSTAINABLE = VOLHOUDBAAR!
"
T HET IS VAAK NIET EVIDEN E VOOR DE MEEST KWETSBAR ZE ON VAN N NSE ME ZAME MAATSCHAPPIJ OM 'DUUR N. PRINCIPES' TE HANTERE
ratietuin? een gene Wat isGROT E EN KLEINE RIDDERS ONTMOETEN ELKA
AR IN DE NATUUR
voor de meest kwetsbare Het is vaak niet evident principes' schappij om 'duurzame mensen van onze maat rele n door verschil in cultu kome kan te hanteren. Dat of door en, anism mech uitsluitings achtergrond, bepaalde een willen als buurtwerking We t. budge aan k het gebre n op en en veranderingsprocesse voorbeeldfunctie opnem het hoe en ervar en zelf te laten gang brengen. Door mens EN TE DOEN.' anders kan. Door het 'SAM te om grijk n we het belan Vanuit onze visie vonde ede mensen die leven in armo zorgen dat het ook voor aar werd om Leuven en sociale uitsluiting haalb de steun Door n. make te traal klimaatneu ij en het project van de Nationale Loter en we 'De Groene Ridder' kunn en 'Leuv de doelstellingen van omzetten in klimaatneutraal 2030' .” concrete acties Stan Hennes Projectverantwoordelijke 'De Groene Ridder' vzw. Buurtwerk 't Lampeke
en. Ridderbuurt, te Leuv vzw is gevestigd in de Buurtwerk ’t Lampeke doelgroep. De werking eks met de kansarme tstre rech t werk die, t vzw De buiten de buur op mensen binnen én en is expliciet afgestemd sbaar zijn of dat dreig maatschappelijk kwet om welke reden ook, erken en doorbreken opm ede armo wil kans te aan n te worden. ’t Lampeke leme prob hen de sen door samen met en ondersteunt men . met hen op weg te gaan pakken, door samen erkende vereniging een is vzw eke Buurtwerk 't Lamp en. nem ede het woord waar mensen in armo
" van dale: duur• d, bijwoord; (bijvoeglijk naamwoor amer, vergrotende trap: duurz aamst) overtreffende trap: duurz d duren lang 1. of bederf onderhevig 2. weinig aan slijtagebelastend: duurzame 3. het milieu weinig , zon, waterkracht wind nnen iebro energ ceren enz.; duurzaam produ
DUURZAAM = SUSTAINABLE = VOLHOUDBAAR!
deze wekelijks Het uitgangspunt van ren, is het 'le momenten met de kinde r.' Door het b in relatie met de natuu voor d RING NDE WO VER van de we te zorge om hen heen, proberen of vat op kri kinderen er beter zicht ze zelf een vers willen hen leren dat maken in de wereld. ekken hoe We laten kinderen ontd te zitten. O hun handen in de aarde in en me n spele te Om te oogsten. te hebben en Maar ook om geduld are 'scha blijven dragen voor kostb el mog zove kunnen oogsten. Door verlagen groenten en fruit te eten,
ENZEN. ARMOEDE KENT GEEN GR AL BA GLO WE DAT T EN EK DAT BET NAAR ARMOEDE KIJKEN.
T DUURZAAMHEID ZIT VERVA ING RK WE ZE ON N IN DE VISIE VA
EID... DUURZAAMHzaam
TUURBELEDERVIWENG NA RKING FABOTA! TUINUURTJES IN KIN
gie' hoog in het vaandel. 'duurzaamheid en ecolo mens en milieu: draagt sinds jaar en dag termijn) beter zijn voor Buurtwerk 't Lampeke ste keuzes die (ook op lange bewu t maak king twer De buur EN LTIJD MAA VEGETARISCHE - AANBIEDEN VAN BIOLOGISCHE K AANKOPEN VAN - ZOVEEL MOGELIJ . ADE) PRODUCTEN RTR (FAI E' LIJK EN 'EER
NT HET IS VAAK NIET EVIDE RE SBA ET KW EST ME DE OR VO ZE ON MENSEN VAN ZAME MAATSCHAPPIJ OM 'DUUR . EN ER PRINCIPES' TE HANT
van gezon Behalve het stimuleren omgaan gedrag (bv. correct leren nwerken me vaardigheden ( same onderzoe ouders,...) aan bod. Uit vers voe ontwikkelen tegenover loed word weg ook ouders beïnv op de kind feestmomenten, waar
de tuin Het tuinieren, maar ook dan ook w het, om welke reden r. natuu de in n' kome
WIJKCOMPOSTEREN
Stan Hennes Projectverantwoordelijke 'De Groene Ridder' vzw. Buurtwerk 't Lampeke
eratietuin? een gen Wat isGRO ERS TE EN KLEINE RIDD ONTMOETEN ELKA
voor de meest kwetsbare Het is vaak niet evident principes' schappij om 'duurzame mensen van onze maat rele n door verschil in cultu te hanteren. Dat kan kome men, of door hanis smec iting uitslu achtergrond, bepaalde een king twer We willen als buur het gebrek aan budget. n op en veranderingsprocesse voorbeeldfunctie opnemen het hoe en zelf te laten ervaren gang brengen. Door mens EN TE DOEN.' anders kan. Door het 'SAM te en we het belangrijk om Vanuit onze visie vond ede mensen die leven in armo zorgen dat het ook voor Leuven om werd aar haalb en sociale uitsluiting n. Door de steun klimaatneutraal te make ij en het project van de Nationale Loter en we kunn r' Ridde ne 'De Groe en de doelstellingen van 'Leuv tten in omze ' 2030 klimaatneutraal concrete acties.”
AR IN DE NATUUR
Zeur ze d
ONS FIETSATELIER
Is fietsen veilig?
FIET
rs stimuleren de fiets s, kinderen en hun oude n we de buurtbewoner Als buurtwerking wille in de stad. iddel aining voor ersm etstr fi vervo n als te gebruiken hikking en organisere aanhangkar) ter besc ten centraal en We stellen fietsen (met sfietstocht staat genie en. Op de jaarlijkse gezin assen volw en es. ren plekj kinde bijzondere nieuwe fietsroutes en rhouden en desnoods ontdekken we samen ekers zelf hun fiets onde atelier' kunnen bezo ning van Velo vzw). Tijdens het 'fietsherstel illigers (met ondersteu vrijw van minder mobiel hulp de die en herstellen met en we ook mens eigen 'fietstaxi' kunn Door de komst van onze n. alternatief aan biede uster ubew milie een zijn
Wat doen we? - ONDERHOUD - HERSTELLING - RECYCLAGE d zijn Want hoe langer ieman n gebruiken, of haar fiets kan blijve milieu. het hoe beter dat is voor
voor Het Belgisch Instituut dat de grootste Verkeersveiligheid ziet sveiligheid bijdrage aan fietsverkeer is: een groter aantal fietsers mensen meer er in waar en buurt in ongevallen kleiner. fietsen, is het risico op by y numbers'. Dit principe heet 'safet
TEIT BILI MOSEN VEILIG! IS GEZOND, SNEL EN
• VERM • BEVO • VOED ZIEK • GEEF
isd Mensen die klein behu twerking zijn, kunnen in inze buur nen om een FIETSKAR ontle . boodschappen te doen
'FIETSTAXICHAUFFEUR' VRIJWILLIGERS DIE ALS N DE KANS OM OP EEN JGE AAN DE SLAG GAAN, KRI R HET VERSCHIL TE MAKEN BETEKENISVOLLE MANIE IN 'HUN' STAD.
"Kijk, ik kan fietsen!"
vrouw ik het als volwassen fietsen. Ik dacht dat e Als kind leerde ik nooit Samen met een groep volwassenen volgd . ook niet meer kon leren buurtwerking. de ik een fietstraining in
DE FIETSTAXI gen - voor korte verplaatsin in de stad - milieuvriendelijk e - voldoende laadruimt
TUURBELEDERVIWENG NA RKING FABOTA! TUINUURTJES IN KIN
deze wekelijkse Het uitgangspunt van ren, is het 'leren leven momenten met de kinde r.' Door het bevestigen in relatie met de natuu ING voor de wereld van de VERWONDER te zorgen dat ren we om hen heen, probe of vat op krijgen. We kinderen er beter zicht en ze zelf een verschil kunn willen hen leren dat maken in de wereld. kken hoe het is om met We laten kinderen ontde zaaien en te zelf te zitten. Om hun handen in de aarde materiaal. n in en met natuurlijk te te oogsten. Om te spele en en ondertussen zorg hebb te d gedul om Maar ook ten,' die we uiteindelijk 'schat are kostb blijven dragen voor aam en lokaal geteelde duurz lijk moge l zovee ing. kunnen oogsten. Door -uitstoot van onze voed verlagen we de CO2 groenten en fruit te eten, twoordelijk n meer beweging, veran gezonder eten, kome sociale van van leren ng ikkeli stimu het ontw en de Behalve omgaan met materiaal) s, buurtbewoners, gedrag (bv. correct leren kinderen, vrijwilliger e ander met ken nwer houding vaardigheden ( same kinderen een positieve onderzoek blijkt dat en dat via die ouders,...) aan bod. Uit zelf gekweekt hebben vers voedsel als zij dat vele activiteiten en de op aar ontwikkelen tegenover zichtb loed worden. Dat werd egen! beïnv uitdro rs is' oude -kenn ook weg hun 'groen p de kinderen trots feestmomenten, waaro Kinderen die in de kinderwerking. de tuin zelf schept rust 'terug tot zichzelf Het tuinieren, maar ook lijk hebben, kunnen moei dan ook wel eens het, om welke reden komen' in de natuur.
AFVALBERG • VERMINDERT DE ALE CONTACTEN T TEGEN • BEVORDERT SOCI MLEVEN EN BESCHERM • VOEDT HET BODE TEN ZIEKTEN VAN PLAN G AAN DE AARDE • GEEFT IETS TERU
“TERWIJL EEN ZELFGEKWEEKTE PLANT WEEK NA WEEK GROEIT, GROEIT OOK EEN KIND ZIJN/HAAR ” ZELFVERTROUWEN MEE... PLANTEN, DE ZAADJES DIE WE HOOP. ZIJN ZAADJES VOL
DE VOLKSTUIN
VOOR EN DOOR BUURTBEWONERS
? EEN WORMENHOTELWO RMEN COMPOSTEREN MET
Ze maken tste vriend in de tuin. Wormen zijn onze groo De mest die ig en eten tuinafval op. de grond los en lucht tof voor ingss voed e goed weer een ze produceren is dan wormenbak kun je toepassen in een de tuin. Dit principe Hierin gooi je gfttel! enho worm een of, nog leuker: om in rijke ostwormen zetten het afval en speciale comp en in je de wormen alles opet wormencompost. Laat st. Veel wormenbakken enme worm je krijg de bak, dan vloeibare mest je mee waar tje, hebben ook een kraan pen. (percolaat) kunt aftap van het illigers en bezoekers Samen met enkele vrijw den de buurtwerking, bouw sing sociaal restaurant van werd een ideale oplos Het tel. enho worm we zo'n al afkomstig uit het enafv keuk van voor het verwerken een kleine zo we n sluite tel enho restaurant. In het worm keukenafval. kringloop met eigen
NHOTEL MAKEN? ZELF EEN WORME GSPOT.BE LE COMPOSTIER .BLO
het fval en koffiegruis zijn Aardappelschillen, fruita l leven wormen. In ons hote al basisvoedsel voor de enafv keuk van wormen die gemiddeld zo’n 100 tal ralen. Deze maken, bomvol mine vruchtbare compost in onze moestuin erkt verw uw opnie compost wordt o.a. enbak of oners in hun eigen plant of kan door buurtbew en. geveltuin gebruikt word en dus tegelijk voor worm n zorge werk Met hun harde rs! m en een bord vol lekke een vruchtbare bode hotel! een luxe-suite in ons Die wormen verdienen WEL • Ongekookte groenten • Fruitresten • Plantenafval • Koffiegruis • Theezakjes rukt) • Papier (krant of onbed • Mest van planteneters • Eierschalen • Zaagsel • Stro
el kringloop? Cirkel visue Voorbeeld van een kleine moestuin. , wormenhotel, terug Moestuin, soc resto, afval
NIET • Vlees, vis • Zuivel • Granen (waaronder brood, deeg) • Mest van vleeseters • Vetten of oliën • Gekookte etensresten
DAT... WIST JEenho tel reukloos i
… een worm l begin Zodra het keukenafva en he vergaan eten de worm n; z appe ontsn niet … wormen en ho schuw, bang van licht er ke … een periode wat mind ing Met de juiste voorbereid zond wormen een hele tijd
buurtwerk ‘t lampeke vzw | jaarverslag 2017
WIJKCOMPOSTEREN
"Als ik de kinderw binnenloop, word mijn zintuigen g door de natuur o heen. Het wilgen de kruidenspiraa fruithaag, zonn klimplanten aan een groene oase
EN ONZE GROENE RIDDERS LER DE. ZORG DRAGEN VOOR DE AAR E, RIG ZIE PLE OP EEN NIER. ERVARINGSGERICHTE MA
35
ANDERE MATERIALEN UIT DE VOORBIJE JAREN
BOEK ‘HELPENDE HANDEN IN DE KINDEROPVANG (3e DRUK)
Een boek rond het belang van werken rond hechting voor jonge kinderen uit kwetsbare gezinnen in de kinderopvang. In 2017 zorgden we voor de derde druk. Na de lancering enkele jaren geleden is het boek een vaste waarde geworden in verschillende opleidingen kinderzorg en bachelor pedagogie van het jonge kind. Een mooi voorbeeld van hoe het resultaat van een project duurzame effecten kan hebben. Deze druk is ook volledig ecologisch. Interesse? www.lampeke.be/publicatie/helpende-handen-kinderopvang
HUISWERKKLASSE
‘Huiswerkklasse’
In het voorjaar van 2016 presenteerden we ook ‘Huiswerkklasse’, een film die stilstaat bij het het effect van huiswerk voor kinderen uit kans- en taalarme gezinnen. De film werd ook in 2017 gebruikt bij verschillende dialoog- en vormingsmomenten. www.vimeo.com/278167816
Kinderwerking Fabota, Riddersstraat 33 3000 Leuven 016 22 89 78 www.lampeke.be
SPEL ‘UIT DE BOOT’ (VERNIEUWDE UITGAVE)
buurtwerk ‘t lampeke vzw | jaarverslag 2017
Een spel rond kansarmoede voor kinderen vanaf 9 jaar dat zeer geschikt is binnen klasverband. Doel van het spel: kinderen leren een beter inzicht krijgen in kansarmoede en sociale uitsluiting.
36
In 2017 realiseerden we een vernieuwde uitgave van dit spel. De vorige versie was uitverkocht, maar de vraag bleef/blijft komen. De nieuwe versie was compacter en makkelijker transporteerbaar (interessanter voor vormingen).
www.lampeke.be/uit-boot-spel-rond-kansarmoede-voor-kinderen-vanaf-9-jaar
buurtwerk ‘t lampeke vzw | jaarverslag 2017
37
2.5 MEDEWERKING AAN CONFERENTIES, ONDERZOEK EN PUBLICATIES We kiezen ervoor om regelmatig mee te werken aan specifieke vragen in functie van conferenties, onderzoek of het ontwikkelen van boeken en andere publicaties. Op het einde van het jaarverslag vind je in bijlage een overzicht van deze acties in 2017. We lichten hier drie acties verder toe.
VLUCHT VOORUIT Bachelorproef en onderzoek rond het ‘effect van vrijwilligerswerk op vluchtelingen’ Van de Arteveldehogeschool (Gent) kregen we de vraag om mee te werken aan een onderzoek dat zich richt op welk effect vrijwilligerswerk heeft op de integratie van vluchtelingen. Gezien wij heel wat (ex-)vluchtelingen in onze werking tegenkomen werkten we hier graag aan mee. Vijf mensen die vrijwilliger (geweest) zijn werden geïnterviewd. De resultaten werden gebundeld en worden voorgesteld in het voorjaar van 2018. De resultaten worden daarnaast ook meegenomen binnen een onderzoek dat nog breder zal gaan en zich spreidt over Vlaanderen.
buurtwerk ‘t lampeke vzw | jaarverslag 2017
storyform.co/@vluchtvooruit/vlucht-vooruit--0c810b64b75f
38
AAN HET
WOORD
“VRIJWILLIGERSWERK GEEFT ME HET FAMILIALE GEVOEL VAN IN AFGHANISTAN TERUG” PIR MOHAMMED SHINWARI
DOOR FEBE D’HAUWE EN MARIEKE LAMMENS UIT ‘VLUCHT VOORUIT’
De 17-jarige Pir Mohammed Shinwari uit Afghanistan kwam als minderjarige niet-begeleide vluchteling in ons land. Hij verblijft in het Lokaal Opvanginitiatief (LOI) Karthuis in Leuven. Bij aankomst in het Karthuis in Leuven werden we meteen enthousiast ontvangen door Farman, zijn begeleider. Hij stond ons gedurende het interview bij om wat extra info te geven en te vertalen op momenten waar het nodig was. “Twee jaar geleden kwam ik helemaal alleen aan in België. Ik ben uit Afghanistan gevlucht omdat men mij vroeg om deel uit te maken van een terreurgroep. Ik ben de jongste zoon van het gezin, mijn andere broers hebben zelf al een eigen gezin. Mijn voltallige familie woont dus nog in Afghanistan. De tocht naar hier duurde drie maanden. Ik deed alles te voet of met de auto samen met heel wat andere vluchtelingen. Eens in België kwam ik terecht in Sint-Truiden. Daar verbleef ik een jaar en zes maanden in de vluchtelingenopvang, maar ik verveelde me en vond geen goede dagbesteding. Tot Farman me meenam naar Fabota in Leuven.” “DE KINDEREN IN FABOTA GEVEN ME ENERGIE” “In Fabota mocht ik onmiddellijk meehelpen met de naschoolse opvang voor de kinderen. Iedere donderdag en vrijdag ga ik tussen 14u en 18u naar Fabota. Als ik er aankom, mag ik op papier invullen wat ik met de kinderen die dag wil doen. Hierbij kan ik kiezen om binnen of buiten te spelen. Tegen 15u is de school gedaan en ga ik mee om de kinderen op te halen van school, daar kijk ik naar uit. Ik vind het heel tof om met de kinderen te spelen. Het geeft me een fijn gevoel en ik krijg er energie van. Wanneer ik niet in Fabota ben, ga ik naar school. In Diest volg ik les aan het Centrum Volwassenenonderwijs, De Oranje, een opleiding in het begeleiden van kinderen in een naschoolse kinderopvang. Studeren is voor mij heel moeilijk. Daarom ben ik van plan om alleen te wonen en te werken in Fabota volgens artikel 60, dit kan vanaf mijn 18 jaar. Daarvoor moet ik natuurlijk nog toestemming krijgen vanuit Fabota. Ik zou dit een jaar willen doen en daarna opnieuw proberen om te studeren aan de sociale school. Zo krijg ik de kans om op een jaar tijd nog beter Nederlands te leren.” “IK KIJK ER ELKE DAG NAAR UIT OM DE KINDJES VAN SCHOOL TE HALEN”
buurtwerk ‘t lampeke vzw | jaarverslag 2017
“Ik vind het heel moeilijk om in België werk te zoeken zonder diploma, zeker als vluchteling. Daarom ben ik heel blij dat ik vrijwilligerswerk kan doen. Ik heb bij het vrijwilligerswerk al veel dingen geleerd. Zo kreeg ik discipline mee om op tijd te komen en om elke dag opnieuw klaar te staan voor de kindjes. Ik maakte in Fabota ook al veel vrienden. Ik heb er ook geleerd hoe je met een kindje en andere vrijwilligers omgaat. Door het vrijwilligerswerk kreeg ik ook een beeld van hoe een job hier in België er uitziet. In Afghanistan is dit anders. Daar heb je enkel op vrijdag vrijaf. Het is er ook makkelijker om een job te vinden als je geen diploma hebt. Het familiale gevoel is in Afghanistan heel sterk. Dit mis ik soms, maar vrijwilligerswerk geeft me dit gevoel terug.”
39
TRAJECT ROND ONTWIKKELING BUURTGERICHTE NETWERKEN Begin 2017 werden we door Kind en Gezin uitgenodigd om mee aan tafel te zitten rond buurtgerichte netwerken. K&G wil vanuit de rechtenbenadering voor kinderen een referentiekader ontwikkelen rond deze netwerken. Met een groep van 23 ‘pioniers’ hebben we ons gebogen over wat een buurtgericht netwerk kan en moet zijn. We ontwikkelden hierrond bouwstenen en aan de hand hier van gingen we in uitwisseling over concrete praktijken die als inspiratie kunnen dienen. Het resultaat zal worden voorgesteld op diverse studiedagen in 2018. Het materiaal zal ook gebruikt worden om in gesprek te gaan met de minister van Welzijn om dit concept uit te bouwen en structureel vorm te geven.
buurtwerk ‘t lampeke vzw | jaarverslag 2017
BUURTGERICHT NETWERK VOOR KINDEREN EN GEZINNEN
40
SCHEMA UIT DE PUBLICATIE ‘JONG IN DE BUURT: REFERENTIEKADER BUURTGERICHT NETWERKEN VOOR KINDEREN EN GEZINNEN’. DEZE PUBLICATIE WERD GEPRESENTEERD OP 24 APRIL ’18. © KIND EN GEZIN
IYC - INTERCITY YOUTH CONFERENCE 15-17 NOVEMBER 2017 IN LEUVEN, UITVALSBASIS OPEK Organisatie: afdeling Jeugd Vlaanderen, VVJ en stad Leuven In het najaar 2017 vond de Intercity Youth Conference (IYC) plaats in Leuven. Met name jongerenwerkers en jeugdambtenaren uit verschillende Europese landen namen hier aan deel. Ze bezochten onze stad en diverse jeugdwerkingen. Er werd ook gevraagd om mee te werken vanuit onze kinder- en jongerenwerking. Wij stelden graag onze werking open voor een werkbezoek met een van de Europese delegaties. Daarnaast hadden we de eer om een van de keynote speakers te zijn rond het thema kinderarmoede. Dit brachten we samen met Ides Nicaise (HIVA - KUL). Tenslotte verzorgden we ook een workshop waarin we onze werking en visie voorstelden. Het was een zeer interessante en vruchtbare ontmoeting en deelname. youtu.be/8xs3TBBZZE4
buurtwerk ‘t lampeke vzw | jaarverslag 2017 41
2.6 SAMENWERKINGSVERBANDEN
buurtwerk ‘t lampeke vzw | jaarverslag 2017
We investeerden in 2017 in het uitbouwen en versterken van bestaande en nieuwe samenwerkingsverbanden. Als organisatie blijven we doelgericht inzetten om samen met andere organisaties uit de sector, de culturele wereld, het onderwijs, het bredere middenveld en de bedrijfswereld de krachten te bundelen en verbindingen te maken.
42
DOORHEEN DIT JAARVERSLAG VIND JE HEEL WAT CONCRETE VOORBEELDEN VAN SAMENWERKINGSVERBANDEN EN NETWERKEN, WAAR WE DEEL VAN UITMAKEN.
AAN HET
WOORD
HIER BRANDT ’T LAMPEKE LUC DENEFFE
Luc Deneffe is verbonden met onze werking en de Leuvense context, mee trekker binnen Hoopverlening en directeur van de Wissel. “Toen we samen het traject rond ‘Hoopverlening’ mochten beginnen voelde ik onmiddellijk, bij de spreekgenoten en bij mezelf, dat we het over de kern gingen hebben. Over wat hulpgever en hulpkrijger betekenen voor elkaar. Over de menselijke relatie. Over samenleven. Het traject was verfrissend, geeft nog steeds veel energie en voelt aan als thuiskomen bij jezelf. Een ‘samengevoel’ leeft er ook bij de jaarlijkse actie rond armoede en sociale uitsluiting, waar mensen met en zonder een armoede-ervaring samen stappen door de hoofdstraat van Leuven. Een mooie metafoor. Iedereen is normaal, iedereen is speciaal. Allen zijn we waardig en hoopverlener voor elkaar. De rol van ‘t Lampeke ? Vanuit een streven naar rechtvaardigheid, evenzeer vanuit een diep verlangen naar verbondenheid, mensen, wijken en organisaties bij elkaar brengen. Dat is het DNA van ‘t Lampeke. Vanuit de Wissel en mezelf werden we daardoor geraakt en telkens opnieuw geïnspireerd.
buurtwerk ‘t lampeke vzw | jaarverslag 2017 43
2.7 METHODIEK 2.7.1 ALGEMEEN Een integrale aanpak is de enige manier om de strijd tegen armoede en uitsluiting aan te gaan. Onderzoeken tonen dit telkens opnieuw aan. Jammer genoeg staat dit vaak tegenover de evolutie binnen het beleid, waarbij de aandacht ligt op het subsidiëren van kortdurende projecten en het neerleggen van resultaten op korte termijn. Wij geloven sterk in een aanklampende manier van werken, waarin vertrouwensbanden op lange termijn en samen in relatie gaan centraal staan. ‘Trajecten van Hoopverlening’ focust op deze manier van werken en geeft verdieping en duiding aan (1) eigen medewerkers, (2) de sector en (3) de brede maatschappij. Dit staat sterk verbonden met de methodiek van de geïntegreerde basisschakels. Deze methodiek werd in de jaren ’90 door Herman Baert (KULeuven) ontwikkeld om werkingen een kader te geven om te werken rond kansarmoedebestrijding. In 2010 kwam er een nieuw boek ‘Bind-Kracht door basisschakelmethodiek, een opstap in armoedebestrijding’. www.lampeke.be/methodiek-geintegreerde-basisschakels Ook ‘de kleine ontmoeting’ neemt een belangrijke plaats in. Wij lieten ons hierbij inspireren op de presentietheorie (Andries Baart, Utrecht). Een praktijk waarbij werkers/beroepskrachten binnen een organisatie zich aandachtig en toegewijd met de andere persoon bezighouden. Het gaat om een betrokken houding bij de persoonlijke situatie van de ander. Het centrale uitgangspunt is dat men vertrekt vanuit (1) ‘er zijn met’ en (2) ‘er zijn voor’ de ander zonder de focus van ‘er moet een probleem opgelost worden’. We verwijzen ook naar het artikel ‘de Troost van Terpen’, geschreven door Judith Leest, stafmedewerkster binnen de Stichting Presentie. Ze schreef dit binnen het kader van ‘Trajecten van Hoopverlening’. www.lampeke.be/kleine-ontmoeting www.presentie.nl hoopverlening.be/#magazine
2.7.2 TRAJECTEN VAN HOOPVERLENING
buurtwerk ‘t lampeke vzw | jaarverslag 2017
ALGEMEEN KADER
44
Op 22 september 2016 lanceerden we de documentaire ‘Trajecten van hoopverlening’. Ze kwam tot stand in een lange en intense samenwerking met de Wissel, CAW Oost-Brabant en Amber, drie organisaties, die stevig werk verzetten binnen de hulpverlening. Met deze documentaire leggen we een praktijkvoorbeeld neer van een kwetsbare samenwerking over de sectoren heen, een sterk signaal rond het belang van verbinding. ‘Trajecten van hoopverlening’ is een documentaire in drie delen over het belang van het maken van relatie, authentiek en kwetsbaar zijn, lange trajecten durven en mogen aanbieden, luisteren om te komen tot verbinding, ‘er zijn’, samen zoeken en uitproberen, buiten de lijntjes kleuren, het op maat van de hulpvrager werken. De documentaire wil inspireren en de menselijke relatie centraal stellen.
Dit wordt onderbouwd door twee experten: Peter Adriaensens (kinderpsychiater, hoofd kinderpsychiatrie UZ Leuven) en Kristel Driessens (Politieke en Sociale Wetenschappen Karel de Grote Hogeschool Antwerpen en coördinator van Bind-Kracht).
Kristel Driessens Karel de Grote Hogeschool Departement Sociaal-Agogisch Werk
Peter Adriaenssens Kliniekhoofd Kinderpsychiatrie UZ Gasthuisberg Leuven
Met dank aan UCLL (Leuven-Limburg), Karel de Grote Hogeschool Antwerpen, kinderpsychiatrie UZ Gasthuisberg Leuven en CKG de Schommel voor hun medewerking. met dank aan de financiële steun van de nationale loterij.
DE PUBLIEKE WEBSITE De documentaire is beschikbaar voor iedereen op www.hoopverlening.be. Je vindt er, naast de drie verhalen, ook een (ondersteunend) magazine met inhoudelijke artikels en reflecties op de drie verhalen door Peter Adriaenssens, Kristel Driessens, Judith Leest (www.presentie.nl) en Bruno Vanobbergen (www.kinderrechtencommissariaat.be). Op de website vind je ook nog vijf korte filmfragmenten, die de montage niet hebben gehaald. Het zijn ideale opstarters voor een groepsgesprek, vorming, studiedag ….
buurtwerk ‘t lampeke vzw | jaarverslag 2017 45
DE DRIE HOOFDVERHALEN HET IS WAT HET NODIG HEEFT De documentaire zoomt in op drie Leuvense verhalen, waarin twee mensen met elkaar in gesprek gaan over een traject van hulp/hoopverlening.
RELATIE IS BEWEGING In de eerste documentaire gaan Luc Deneffe en Nadia Weiss in gesprek over hun relatie. Nadia verbleef een tijd in De Wissel, de jeugdhulporganisatie waar Luc Deneffe directeur is. Luc en Nadia gaan samen in gesprek over hun relatie doorheen de jaren. Het werd een warm en reflectief gesprek over telkens opnieuw kansen krijgen, de rugzak die je meekrijgt in je opvoeding, durven springen, principieel kiezen voor de mens, buiten de lijntjes kleuren, het kunnen blijven terugkomen ook na de ‘begeleiding’, …
SAMEN MENS ZIJN Het tweede verhaal zoomt in op Nathalie van Biesen, moeder van vier kinderen. Op haar achttien jaar begon ze als artikel 60 te werken in de Wurpskes, de dagopvang van buurtwerk ’t Lampeke. Jaren later is ze nog steeds betrokken bij de werking. Karen Daniëls is verantwoordelijk voor de dagopvang.
buurtwerk ‘t lampeke vzw | jaarverslag 2017
Het werd een eerlijk en kwetsbaar gesprek over familiebanden, moeder zijn, heikele thema’s aanbrengen, niet bang zijn voor conflicten, inspelen op emotionele noden, samen op de trein springen (letterlijk en figuurlijk), samen dingen doen in plaats van spreken over ….
46
Davud Mirza staat centraal in de derde documentaire. Hij is student sociaal werk aan de Sociale Hogeschool Heverlee (UCLL) en vrijwilliger bij buurtwerk ’t Lampeke. Hij vluchtte uit Afghanistan en legde in België een bewonderenswaardig parcours af. Sylvia Hubar geeft les aan UCLL en is actief als sociaal werkster in het wijkgezondheidscentrum ‘De Ridderbuurt’ te Leuven. Ze gaan in gesprek over het unieke en inspirerende studietraject van Davud. Hij zit trouwens momenteel (2018) in zijn laatste jaar. Het gaat over kansen krijgen en (samen) nemen, het belang van inspirerende rolmodellen, het gezond verstand gebruiken, engagement in je werk, de mensenrechten …
DUURZAME OPVOLGING VAN HET ‘MATERIAAL’ In 2017 werd door alle partners hard ingezet om dit inspirerend materiaal te verspreiden in opleidingen, binnen het werkveld en op alle ‘plekken’ waar het relevant kon zijn. We verwijzen hiervoor ook naar de bijlages van het jaarverslag (vorming, informatie, pers en publicaties). Drie voorbeelden ter illustratie
1.
Het materiaal werd gebruikt tijdens het academiejaar 2017-2018 binnen de opleiding Maatschappelijk werk (MW), sociale school Heverlee (UCLL). Dit gebeurde binnen het vak “sociale hulp- en dienstverlening” met een bereik van een 80-tal studenten. Het ging hierbij zowel over de film als over het magazine. De studenten gingen ook in dialoog met Luc en Nadia vanuit het deel ‘Relatie is beweging’. Het gebruik van dit materiaal zorgde voor heel wat beweging en reflectie. De bedoeling is om dit materiaal op termijn structureel op te nemen binnen de opleiding.
DOCENTEN LEEN BRUININCKX EN ELS MORTIER: “de uitdaging wordt: hoe kan je mensen van die jonge leeftijd meepakken in de beperkte tijd die er binnen de opleiding bestaat rond de manier van omgaan binnen Hoopverlening (= aanwezig zijn, er zijn, samen zoeken, tijd nemen)? “Zeg me dan hoe ik dit moet doen als student en beginnende mw’er”, is een duidelijke vraag. Hoe dragen we dus deze visie uit voor jonge mensen zonder hen te beangstigen, zij vertrekken vanuit een kwetsbaar zoeken en een grote onzekerheid.”
2.
“Wij zijn een organisatie binnen de Integrale Jeugdhulpverlening, met name vzw Cirkant. Onze afdeling Cano/Cantel zijn 2 van onze begeleidingshuizen die recent gebruik hebben gemaakt van jullie docufilms ‘Hoopverlening’. Dank je wel voor de krachtige en inspirerende beelden. We zijn van plan om deze te blijven gebruiken voor nieuwe medewerkers en stagiairs omdat ze zo sprekend zijn.” KRISTEL NUYTS, MEDEWERKSTER CIRKANT VZW.
3.
“Wij gebruikten het materiaal binnen de les ‘zorgethiek’ voor een opleiding Bijzondere Beroepsbekwaamheid Geestelijke Gezondheidszorg’. Een opleiding voor professionals uit de psychiatrische zorg, allen met een ruime ervaring in het werkveld. We keken naar de eerste documentaire ‘Relatie is beweging’ en gingen in gesprek over de bevindingen. Ze vonden het een waardevolle bijdrage, herkenbaar en zinvol om na te streven. Het benoemen in de documentaire van het belang van ‘het aangaan van de relatie’, was naar mijn gevoel heel belangrijk. Er leeft bij een aantal professionals toch nog de onzekerheid in die zin van ‘ben ik dan nog wel professioneel’? We verbonden dit met het boek van Peter Dierinck ‘Hoop verlenen: Pleidooi voor meer vermaatschappelijking van de geestelijke gezondheidszorg’. Wat op termijn de effecten zullen zijn, dat zal de toekomst uitwijzen, in hoeverre je de effecten al kunt vaststellen. Ondertussen wil ik alvast mee uitdragen waarin ik geloof.” RIA ENGELEN, PROJECTVERANTWOORDELIJKE ZORGETHISCH LAB DE SPIEGELING EN OPLEIDINGSVERANTWOORDELIJKE VORMINGSCENTRUM HIVSET VZW (TURNHOUT)
Er verschenen ook verschillende artikels over Hoopverlening (zie ook lijst ‘publicaties en pers’ in bijlage jaarverslag).
buurtwerk ‘t lampeke vzw | jaarverslag 2017 47
‘TOCH ZIJN HET DE SOCIAAL WERKERS DIE TEGEN DE DOMINANTE STROOM IN DURVEN TE GAAN EN DIE DE BESTAANDE REGELS FLEXIBEL DURVEN TOE TE PASSEN, DIE OOK HET VERSCHIL KUNNEN MAKEN VOOR MENSEN IN ARMOEDE’ In het rapport Steunpunt Armoedebestrijding rond burgerschap en armoede (2016-2017) is er een duidelijke verwijzing naar ‘Trajecten van Hoopverlening’. www.armoedebestrijding.be/tweejaarlijksverslag9.htm
Ook in het boek ‘Spelen in zwarte sneeuw’, Fragiel manifest tegen kinderarmoede, Bruno Vanobbergen (uitgeverij Lannoo,) wordt er verwezen naar ‘Trajecten van Hoopverlening’. www.lannoo.be/nl/spelen-zwarte-sneeuw
buurtwerk ‘t lampeke vzw | jaarverslag 2017
We gingen vanuit het DNA van www.hoopverlening.be ook aan de slag met het traject ‘Het belang van brugfiguren en bruggen bouwen’. Opnieuw met de steun van de Nationale Loterij en het Kinderarmoedefonds. De kernpartners van Hoopverlening sprongen mee op de kar, er kwamen nieuwe organisaties bij in de designgroep en HIVA (KULeuven) zorgde voor de wetenschappelijke ondersteuning. Het gaat opnieuw over een proces van twee jaar, waarbij we alles neerleggen in het najaar van 2018. We verwijzen hiervoor ook naar 6.1 van brugfiguren tot brugorganisaties (in algemene deel).
48
FRAGMENT UIT ‘SPELEN IN ZWARTE SNEEUW’ NABIJHEID
Wat deze presentiebenadering in de praktijk kan betekenen, wordt treffend geïllustreerd door een nieuw project van Buurtwerk ’t Lampeke in Leuven. Een van de documentaires toont het verhaal van Nathalie en Karen. Nathalie was een tienermoeder toen ze in contact kwam met Karen, gezinsbegeleider bij de dagopvang van de buurtwerking. Doorheen het gesprek tussen beide vrouwen loopt kwetsbaarheid als rode draad. Bij Nathalie, maar ook bij Karen. Dit zorgt voor een wederkerigheid in hun relatie die de klassieke cliënt-versus-professionalrelatie sterk overstijgt. In de bij de documentaires horende brochure beschrijft Judith Leest heel raak wat dit in essentie inhoudt: ‘Een specifieke variant van die wederkerigheid is ook goed te illustreren met het verhaal van Karen en Nathalie. En dat is dat begrenzen, weerstand bieden en weerwerk geven eigenlijk pas kan en mag vanuit de relatie. Nathalie vertelt dat ze met een nieuwe partner zwanger wilde worden – terwijl zowel zij als hij al een aantal kinderen had uit eerdere relaties. Karen had hier zo “haar ideeën” over, maar mocht dit pas na zeker tijd bespreken met Nathalie. Pas als je een vertrouwensrelatie hebt, mag je spiegelen, mag je begrenzen, kun je kritisch weerwerk geven. Nathalie: “Dat mocht omdat u uw dingen meenam in die babbels. Dat maakte u menselijk.” Omdat Karen hierin ook zichzelf op het spel zette en liet zien, accepteerde Nathalie dat ze haar zegje deed.’ Spelen in zwarte sneeuw, Fragiel manifest tegen kinderarmoede, p.90 Bruno Vanobbergen, Lannoo Campus, ISBN 9789401437981
buurtwerk ‘t lampeke vzw | jaarverslag 2017 49
3. STAD LEUVEN 3.1 ALGEMENE CONTEXT Stad Leuven blijft een beleidsniveau, dat er duidelijk voor kiest om buurtwerkingen te stimuleren om te werken binnen een geïntegreerd en integraal kader. Binnen de nieuwe beleidsconvenant (2014-2019) benoemen en honoreren zij het belang van een werking met kinderen, met jongeren en met volwassenen. Voor ons is dit de bevestiging van de manier waarop wij reeds jarenlang werken. Voor alles wat met jeugd/onderwijs te maken heeft (jeugdwelzijnsoverleg, jeugdraad, afstemming kinderwerkingen, overleg buitenschoolse opvang, het stedelijk adviesorgaan kinderopvang, LOP basis- en secundair onderwijs, …) verwijzen we naar de verslaggeving binnen onze kinder- en jongerenwerking. De samenwerking met de basiswerkingen voor volwassenen, via het Leuvens Overleg Basiswerkingen (LOB), krijgt een duidelijke plek binnen het jaarverslag van het buurthuis. De samenwerking in het kader van gezins- en opvoedingsondersteuning krijgt een duidelijke plaats in 6. Gezins- en opvoedingsondersteuning. Wat cultuur betreft, verwijzen we naar 8. Het belang van Cultuur. Het gaat hier o.a. over het verder uitrollen van de Uitpas in Leuven.
buurtwerk ‘t lampeke vzw | jaarverslag 2017
Ook rond duurzaamheid werken we samen met de stad Leuven. Duurzaamheid is binnen onze buurtwerking een belangrijk thema. We verwijzen hiervoor naar 7. Duurzaamheid.
50
AAN HET
WOORD
NIEMAND ACHTERLATEN, DAT IS DE ESSENTIE BIEKE VERLINDEN
Bieke Verlinden is schepen van sociale zaken, werk en studentenzaken “Hoe kijk ik als schepen terug op de samenwerking met ‘t Lampeke in 2017? Niet eenvoudig om zo kort samen te vatten. Want alle verbinding die ‘t Lampeke maakt, die laat zich niet zomaar opsommen. Integraal, aanklampend en met een open blik verbindt ze iedere dag opnieuw mensen met elkaar.
AAN HET
En zoals de antieke filosoof Augustinus schreef, heeft Hoop twee dochters: Woede en Moed. Woede om hoe de dingen gaan, moed om de dingen beter te maken. Twee eigenschappen die ‘t Lampeke drijven: verontwaardiging over eender welk onrecht op het pad van mensen in al hun veelzijdigheid. En moed om mee de verantwoordelijkheid te nemen en te wijzen op de maatschappelijke context van dat onrecht.”
buurtwerk ‘t lampeke vzw | jaarverslag 2017
WOORD
Als stad ondersteunen we ‘t Lampeke vanuit een duidelijke keuze: niemand achterlaten. Daar is de hele werking op gericht, en met sociaaleconomische principes bouwen ze aan een stad die aaneen hangt, waar iedereen kansen krijgt en iedereen op zijn manier bijzonder kan zijn. Als ‘supersamenwerker’ doet ‘t Lampeke wat ze zegt: verbinden, inspireren en vernieuwen volgens duurzame principes. Iedereen kansen geven en zoeken naar vernieuwing met een ongezien dynamisme. Door te investeren in mensen en mee verantwoordelijkheid te nemen voor onze gezamenlijke toekomst. Zo verleent ‘t Lampeke hoop.
51
3.2 STRIJD TEGEN (KINDER-)ARMOEDE Vanuit de stad Leuven wordt heel wat tijd besteed aan de strijd tegen kinder- en gezinsarmoede. Dit gebeurt in samenwerking met diverse partners. Een centraal uitgangspunt was het verder afwerken/opvolgen/uitbouwen van het transitietraject Kinderarmoede (KAB-LAB Leuven). Dit resulteerde in 12 prioritaire werven om lokaal mee aan de slag te gaan. Dit gebeurde in nauw overleg met experten, middenveldorganisaties, mensen in armoede, onderzoekswereld …. Het is expliciet de bedoeling om binnen deze werven te vertrekken vanuit de bestaande initiatieven, deze initiatieven te versterken en de kans te geven ze verder uit te bouwen. Centraal uitgangspunt binnen dit verhaal is het realiseren van rechtentoekenning, met specifieke aandacht voor mensen in kansarmoede. De 12 werven zijn: (1) preventie uithuiszetting, (2) gezonde voeding en beweging voor elk kind, (3) gezinscoach, (4) school die doet openbloeien, (5) Kirikou verder uitbouwen, (6) duurzame mobiliteit van gezinnen, (7) veroveren van de huisvestingsmarkt, (8) sociale kruidenier plus, (9) proactieve rechtentoekenning, (10) meer tewerkstelling door werkgevers, (11) meldpunt rond kinderrechten, (12) uitbouw van een burgerplatform en (13) toegankelijke vrije tijd voor elk kind/gezin.
3.3 DE WERF GEZINSCOACH & PROJECT ‘BRUGFIGUREN’ 3.3.1 ALGEMEEN Eén van de 12 werven is het realiseren van het werken met een gezinscoach voor kwetsbare gezinnen binnen Leuven. Het gaat om een volhardend engagement om voor elk Leuvens gezin in armoede ondersteuning op maat te voorzien en om de sterke ambitie geen enkel gezin door de mazen van het net te laten glippen. We willen samen binnen een geëngageerd netwerk van organisaties een versterkende beweging op gang trekken en een zorgpact tussen organisaties realiseren. 3.3.2 REALISEREN VAN INTEGRALE ONDERSTEUNINGSTRAJECTEN
buurtwerk ‘t lampeke vzw | jaarverslag 2017
De problemen of vragen van mensen in armoede zijn vaak verweven over verschillende levensdomeinen heen. Werk, gezin, onderwijs, huisvesting, justitie en gezondheid zijn onlosmakelijk met elkaar verbonden. Daarom is de ondersteuning generalistisch en integraal: ze richt zich op een waaier aan hulpvragen op diverse levensdomeinen, naar de volledige complexiteit van problemen waar gezinnen mee kampen, naar het totaalpakket. Gezinnen kunnen bij hun gezinscoach terecht voor elke vraag, over alle levensdomeinen heen, gaande van problemen met de buurt, over het inschrijven voor specifieke diensten, premies, partnergeweld, vragen over de opvoedingssituatie van hun kinderen en materiële of financiële problemen.
52
3.3.3 WERKEN MET EEN VASTE VERTROUWENSPERSOON De ondersteuning gebeurt door één vaste vertrouwenspersoon die de taak heeft om vanuit diens brede kijk op het gezin te informeren, contextualiseren, te ondersteunen, te onderhandelen en af te stemmen (zorgregie). De gezinscoach heeft het vertrouwen van het gezin en is een onmisbare schakel om hulp- en dienstverlening te realiseren en de vicieuze armoedecirkel te doorbreken . Buurtwerk ’t Lampeke maakt hier de verbinding met het project ‘brugfiguren’ dat binnen de werking loopt (zie ook 2.9.2 Trajecten van hoopverlening en 6. Gezins- en opvoedingsondersteuning). De inhoudelijke expertise rond ‘werken met brugfiguren’ wordt binnen de werf gezinscoach gebruikt als een belangrijk inhoudelijk kader. Het rapport van HIVA (het onderzoeksresultaat van ‘ons’ traject in 2017) wordt in het voorjaar van 2018 afgerond en meegenomen binnen deze werf. Het is tegelijk een mooi voorbeeld van het bundelen van krachten en delen van expertise op lokaal niveau.
buurtwerk ‘t lampeke vzw | jaarverslag 2017 53
AAN HET
WOORD
‘IMAGINE’ BRIGIET CROES ‘Nieuwe’ vrijwilligster, project brugfiguren, lid van de algemene vergadering. Ze is ook lid van RvB en stuurgroep HvhK Leuven “Stel je voor dat we (kinder)armoede zouden kunnen afschaffen. Stel je voor dat elk kind dezelfde kansen zou krijgen. Stel je voor dat we niet wij-zij denken maar wij-samen handelen. Stel je voor dat solidariteit voor iedereen een evidentie is. Utopie? Misschien. Een uitdaging? Absoluut! Hiervoor hebben we (veel) mensen nodig die muren willen slopen en bruggen willen bouwen. Bruggen tussen mensen, organisaties, sectoren, overheden, tussen anders denken en anders doen … Met open geest naar elkaar kijken, van elkaar leren en samen doen. Dat is wat ik wil doen. Dat is wat we met zijn allen moeten doen. Met respect voor eigenheid en autonomie samen zoeken naar verbindingen Dat zit ook in het DNA van buurtwerk ’t Lampeke. Zo sluit het project brugfiguren volledig aan bij het traject ‘gezinscoach’ dat loopt binnen het Huis van het Kind Leuven. Ik leerde er dat elke organisatie ervoor kan kiezen om structureel bruggen te bouwen, dat elke burger een ‘brug’ kan vormen voor iemand: informeel, formeel, af en toe, structureel … Ik geloof rotsvast dat actief burgerschap en vrijwillige inzet de motor is voor sociale cohesie en verandering. Dat is mijn drijfveer opdat ‘elk kind kansen geven’ geen droom zal blijven.”
buurtwerk ‘t lampeke vzw | jaarverslag 2017
54
3.4.4 HOE GAAT DIT VERDER …
STADSBREED LEREND NETWERK – COMPETENT SYSTEEM De bedoeling is om met de gezinscoaches deel te nemen aan een stadsbreed lerend netwerk om te reflecteren, noden te detecteren en het model verder bij te schaven. Gezinscoaches scholen zich permanent bij (o.a. op basis van hoopverlening.be) en de expertise over de Leuvense sociale kaart wordt versterkt.
WETENSCHAPPELIJKE OPVOLGING IMPACT De sterktes en limieten van het model ‘gezinscoach’ worden in kaart gebracht via wetenschappelijke impactmeting op niveau van het gezin en de deelnemende organisaties. De conclusies hiervan moeten zorgen voor duurzame inbedding en effecten. Ook hier wordt de verbinding gemaakt met de producten, die buurtwerk ’t Lampeke wil ontwikkelen vanuit het traject ‘brugfiguren’. Deze producten worden in het najaar van 2018 publiek gemaakt in nauwe samenwerking met Huis van het Kind Leuven en de werf gezinscoach.
NAJAAR 2017 - Samenstelling reflectieteam (stad Leuven - OCMW Leuven - procesbegeleider - experten netwerk - kennisinstelling gebruikers) - Oplijsting goede praktijkvoorbeelden (Leuven en ruimer): wat doen ze, hoe doen ze dit, hoe kan dit verder uitgebouwd worden?
VOORJAAR 2018-NAJAAR 2018: STARTKADER GEZINSCOACH focus op verbinding en verfijning - start intervisie om vanuit casuïstiek en beperkt aantal nieuwe experimenten tot gedeeld kader te komen (nieuwe inzichten, knelpunten, leemtes, mogelijkheden) engagementsverklaring
VOORJAAR 2019-...
buurtwerk ‘t lampeke vzw | jaarverslag 2017
- Uitbreiden proefprojecten om model ruimer te implementeren, gekoppeld aan actie-onderzoek - onderzoek hoe geïntegreerde communicatie / promotie kan gebeuren - neergeschreven versie van het gelopen traject bondig en toegankelijk voor ruime achterban op lokaal en bovenlokaal niveau wervend en verbindend
55
3.4 SOCIALE ECONOMIE OP LOKAAL NIVEAU Sociale economie heeft het niet gemakkelijk in Vlaanderen. De visie rond tewerkstelling, doorstroming, arbeidsmogelijkheden van mensen in armoede is aan het verengen. Er is geen duidelijkheid over de toekomst van specifieke subsidiekanalen binnen de Vlaamse context. Er is te weinig aandacht voor talentenontwikkeling en langdurige trajecten, die de ondersteuning veel ruimer bekijken dan enkel arbeidsattitude en ‘afstand tot de arbeidsmarkt’ (We verwijzen ook naar 5. Lokale diensteneconomie in dit algemene deel). Daarom is het fijn om te zien dat de stad Leuven haar schouders zet onder de sociale economie op lokaal niveau. De Stad promoot het belang van sociale economie (o.a. via documentaire ‘de Nieuwe Start’ en verschillende pop-up-winkels). Er is intens overleg en uitwisseling. In 2017 maakte de stad een nieuw reglement sociale economie dat er vanaf 2018 voor zorgt dat er een structurele ondersteuningssubsidie komt per tewerkgestelde persoon binnen de sociale economie. ‘Steeds meer ontstaat het gevoel dat de sociale economie wordt uitgehold. De regelgeving verandert, maar hoe komt het dan dat de juiste toeleiding naar werk zo stroef verloopt? Waarom wil het met het maatwerk niet lukken? Er staan veel vacatures open, maar toch vallen mensen buiten de boot. Zij hebben echt werk nodig om weer aan te knopen bij de maatschappij. Maar de organisaties en de mensen in de sector zitten al maanden in onzekerheid en worden ongerust. Hun werking komt op de helling te staan, en wij voelen ons machteloos.’ BIEKE VERLINDEN, LEUVENS SCHEPEN VAN WELZIJN IN ARTIKEL ‘DE NIEUWE START’, LOKAAL VVSG
Lees het volledige artikel op www.lampeke.be/publicatie/nieuwe-start-sociale-economie-geeft-mensen-nieuwe-kans
3.5 MEDEWERKING AAN DIVERSE ACTIES OP LOKAAL NIVEAU Wij werken mee aan diverse acties die binnen de stad Leuven lopen. Dit gebeurt telkens anders afhankelijk van het traject, onze mogelijkheden en expertise, de verbinding met het thema ‘armoede’, de eigen draagkracht …. We geven hieronder enkele voorbeelden: 3.5.1 LEUVEN, WARME STAD www.warmestad.be
buurtwerk ‘t lampeke vzw | jaarverslag 2017
Een Warme Stad creëert een ondersteunende omgeving voor de kinderen, jongeren en jongvolwassenen in de stad, met een integraal lokaal gezondheidsbeleid dat hun veerkracht versterkt. Een Warme Stad is een stad waar mensen goed zorgen voor zichzelf en voor elkaar. Warme Stad is een pilootproject in 5 Vlaamse steden. Het past in de strategie van de Vlaamse overheid om ieder kind en iedere jongere te helpen zich goed in zijn vel te voelen om zo geestelijke gezondheidsproblemen en erger te voorkomen.
56
3.5.2 LEUVEN, VITALE STAD www.tofsport.be/sportlocaties/leuven-vitale-stad/ Enkele maanden geleden lanceerde stad Leuven en Tofsport een projectoproep om onze stad nog sportiever te maken. We gingen op zoek naar nieuwe initiatieven die sport en technologie combineren en meer mensen aan het bewegen krijgen. In Leuven gaat dit over Moving Neighbours (we verwijzen hiervoor naar het jaarverslag van het buurthuis).
3.5.3 LEUVEN GEZONDE STAD www.leuven.be/leuvenlinkt We volgen dit thema mee op vanuit het buurthuis, in 2017 was er vooral voorbereidend werk. In 2018 zal dit o.a. leiden tot dialoogtafels rond Geïntegreerd Breed Onthaal. Wordt vervolgd in jaarverslag 2018.
3.5.4 REORGANISATIE EERSTELIJNSZONE GROOT LEUVEN www.zorg-en-gezondheid.be/beleid/eerstelijnszorg/reorganisatie-eerstelijnszorg De Vlaamse overheid wil de eerstelijnszorg hervormen. Momenteel zijn er diverse netwerkstructuren actief op de eerste lijn. De zesde staatshervorming creëert het momentum voor de overdracht van de ondersteuning van de gezondheidsberoepen van de eerste lijn en de reorganisatie van de eerstelijnszorg. Participatie is het kernwoord in het veranderingstraject, zowel voor burger als professional. Momenteel zijn er in Vlaanderen 50 eerstelijnszones. Wij volgen dit momenteel op ‘vanaf de zijlijn’ (o.a. infosessie binnen het buurthuis). Wanneer mogelijk, zinvol en haalbaar willen we hier actiever op inzetten.
buurtwerk ‘t lampeke vzw | jaarverslag 2017 57
4. VERENIGING WAAR ARMEN HET WOORD NEMEN www.netwerktegenarmoede.be
4.1 ALGEMEEN 4.1.1 ERKENNING ALS VERENIGING Sinds het ontstaan van Buurtwerk ’t Lampeke ligt de focus van de werking steeds op de meest maatschappelijk kwetsbare mensen en gezinnen binnen de Ridderbuurt, naast aandacht voor het werken aan een sociale mix. Het was dan ook vanzelfsprekend dat de buurtwerking – intussen meer dan 10 jaar geleden – een aanvraag indiende als Vereniging Waar Armen Het Woord Nemen (VWAHWN), en zich aansloot bij het Netwerk tegen Armoede. In dit netwerk werken erkende verenigingen samen met één centraal doel: de bestrijding van kansarmoede en sociale uitsluiting, waarbij de stem van mensen in armoede centraal staat. 4.1.2 DE ZES CRITERIA
buurtwerk ‘t lampeke vzw | jaarverslag 2017
Centraal in de erkenning als Vereniging Waar Armen Het Woord Nemen (VWAHWN) staat het realiseren van de 6 criteria.
58
DE ZES CRITERIA 1. ARMEN VERENIGEN ZICH 2. ARMEN NEMEN HET WOORD 3. MAATSCHAPPELIJKE EMANCIPATIE VAN ARMEN 4. MAATSCHAPPELIJKE STRUCTUREN VERANDEREN 5. DIALOOG MET DE SAMENLEVING EN MET HET BELEID 6. ARMEN BLIJVEN ZOEKEN 4.1.3 DEELNAME AAN DE RAAD VAN BESTUUR EN ALGEMENE VERGADERING VAN HET NETWERK TEGEN ARMOEDE Ook in 2017 namen wij deel aan de Raad van Bestuur van het Netwerk tegen Armoede. Onze coördinator volgde dit in tandem met een ervaringsdeskundige op en koppelde terug naar de eigen werking en de andere verenigingen in Vlaams-Brabant.
4.1.4 ANDERE DIALOOGMOMENTEN We namen actief deel aan verschillende inhoudelijke dialoogmomenten, georganiseerd door het Netwerk tegen Armoede. Het ging over thematische forumdagen en de overleggroepen onderwijs en cultuur. Er was ook uitwisseling rond de samenwerking tussen de Huizen van het Kind en de verenigingen.
We verwijzen voor de concrete informatie naar de bijlages achteraan in het jaarverslag bij ‘registratie vormingen, beleidsvergaderingen …
buurtwerk ‘t lampeke vzw | jaarverslag 2017
Het Netwerk tegen Armoede nam deel aan onze designgroep rond het project ‘brugfiguren’ (zie ook 3.3 de werf gezinscoach & project ‘brugfiguren’ en 6. Gezins- en opvoedingsondersteuning). Er was een samenwerking met de vereniging het Huizeke (Brussel) rond het thema ‘onderwijs’ en ‘brugfiguren’. Wij volgen voor het Netwerk ook de stuurgroep sociale functie binnen Kind en Gezin op en vertegenwoordigen er de stem van mensen in armoede rond het thema ‘kinderopvang is voor iedereen’.
59
4.1.5 PARTICIPATIE EN STEM GEVEN AAN MENSEN IN KANSARMOEDE Stem geven aan mensen in armoede is het uitgangspunt bij uitstek voor een vereniging waar armen het woord nemen. Doorheen dit jaarverslag vind je bij de vier deelwerkingen verschillende acties, waarbij die stem centraal staat. Maar het is natuurlijk meer dan dat. Ook onze vormingen, de circusgroep, onze acties rond onderwijs, het koor, de buurtmaaltijden, het dagelijkse aanbod binnen onze werking, kunnen enkel bestaan/ontstaan vanuit de centrale plek, die mensen in armoede innemen binnen onze organisatie.
buurtwerk ‘t lampeke vzw | jaarverslag 2017
We werkten mee aan een onderzoek van het Netwerk tegen Armoede rond tewerkstelling en armoede en zorgden voor vijf diepte-interviews met ervaringsdeskundigen. Er was dialoog en uitwisseling rond participatie van mensen in armoede binnen integrale jeugdzorg. We namen deel met een groepje mensen aan de dialoogdagen van het Netwerk tegen Armoede rond de opmaak van hun meerjarenplanning.
60
AAN HET
WOORD
“ONZE DIENSTVERLENING EN ERVARINGSDESKUNDIGHEID INGEZET BINNEN BEDRIJVEN” FREDERIC VANHAUWAERT Frederic Vanhauwaert was in 2017 coördinator van het Netwerk tegen Armoede “Begin 2017 verkreeg het Netwerk tegen Armoede een subsidie van het Europees Sociaal Fonds (ESF) om bedrijven met kwetsbare medewerkers te gaan ondersteunen zodat ‘Duurzame Tewerkstelling’ tot de mogelijkheden behoort. Onze dienstverlening , een vormingsmedewerkster alsook een ervaringsdeskundige in armoede van buurtwerk t’ Lampeke was hierin actief betrokken. Bedoeling van dit ESF project is de ontwikkeling van een coachingstraject waarbij de visie op armoede wordt binnengebracht, men leert omgaan met werk en welzijnsgerelateerde problemen op de werkvloer en aanpassingen doorvoert binnen het personeelsbeleid. Bedrijven zijn immers een belangrijke speler op het terrein die voor mensen in armoede werk, behoud van job en liefst ook een behoorlijk inkomen kunnen voorzien wat een belangrijke hefboom is om uit de armoede te geraken. Enkele bedrijven, zo’n vijftal, bieden hierin experimenteerruimte. De medewerkers van t’ Lampeke gaven o.a. vorming en ondersteuning aan vertrouwenspersonen binnen een warenhuisketen en aan coaches binnen Familiehulp. Een parcours dat nog niet is afgelopen. Integendeel, dit kent een duidelijk vervolg in 2018. Uiteindelijk moet dit resulteren in een structureel coachingsaanbod dat ingezet kan worden. Wordt vervolgd!”
buurtwerk ‘t lampeke vzw | jaarverslag 2017 61
We werkten ook mee aan het begeleiden en uitwerken van vorming met mensen in armoede binnen het aanbod van het netwerk in Vlaanderen. We verwijzen ook naar het jaarverslag van het buurthuis (5. Een kritische werking: het woord nemen). Daar staan we stil bij de dialoogmomenten met het OCMW Leuven, de ervaringsuitwisseling rond gezondheidszorg in Leuven en de participatieve opvolging/bijsturing rond het uitrollen van de Uitpas in Leuven.
4.2 ACTIE 17/10 OP LEUVENS NIVEAU: ‘ARMOEDE KNELT’ www.armoedeknelt.be & www.facebook.com/armoedeknelt/ 4.2.1 ALGEMEEN KADER Het Leuvens Collectief tegen Armoede moeten we niet meer voorstellen. De jarenlange traditie om samen te werken in het kader van 17/10, de Internationale Dag tegen Armoede en Sociale Uitsluiting heeft hier in elk geval zijn vruchten afgeworpen. In 2017 gaat het over een netwerk van volgende organisaties: Buurtwerk ‘t Lampeke, Buurtwerk Casablanca (Riso Vlaams-Brabant), inloopcentrum de Meander (CAW Oost-Brabant), de Ruimtevaart, de stedelijke buurtcentra Leuven en de Wissel vzw. De actie werd in 2017 ondersteund door de provincie Vlaams-Brabant en de stad Leuven. De organisaties die samenwerken rond 17/10 onderschrijven de internationale intentieverklaring. Zij onderschrijven ook de lokale engagementsverklaring, die elke twee jaar wordt vernieuwd. In 2017, intussen het 11e jaar van onze werking in Leuven, hebben we opnieuw een sterk programma neergezet. Er was een groot bereik en veel dynamiek en betrokkenheid. Armoede Knelt in Leuven is een ‘merk’ geworden, dat nog veel groeipotentieel heeft, maar wel echt een vaste waarde is geworden binnen de Leuvense context.
buurtwerk ‘t lampeke vzw | jaarverslag 2017
We bouwen dit verder uit en hopen nog meer impact te hebben op het vlak van sensibilisatie, burgersolidariteit en participatie van mensen in armoede met het (lokale) beleid. Want dat zijn de doelstellingen vanuit dit Leuvens Collectief.
62
buurtwerk ‘t lampeke vzw | jaarverslag 2017
63
4.2.2 HET WEEKPROGRAMMA
SPELNAMIDDAG ROND ARMOEDE ‘ARMOEDE KNELT … OOK IN LEUVEN’ Woensdag 11 oktober tussen 14.00 uur en 17.00 uur Op en rond het Ladeuzeplein in Leuven De spelnamiddag op woensdag 11 oktober (2e editie) op en rond het Ladeuzeplein werd opnieuw georganiseerd vanuit het JWO (Jeugdwelzijnsoverleg Leuven). Er was een bereik van 200 kinderen en jongeren uit de verschillende basiswerkingen.
GROTE OPTOCHT & MANIFESTATIE TEGEN ARMOEDE Zaterdag 14 oktober tussen 14.00 uur en 17.00 uur Start aan Martelarenplein (station), daarna actie op Grote Markt De grote actie op zaterdag 14 oktober was een groot succes. Zeer veel volk (350 mensen bij de optocht door de Bondgenotenlaan en meer dan 500 mensen op de Grote Markt zelf ). Sterke optredens van de Troubadours en de FabotastiX en ‘de trompetters’ van de Vlier. Er was inhoudelijke aandacht voor het thema ‘Gezondheid’ met de mobiele keuken van het wijkgezondheidscentrum en de CM-sappentrapper, infostand rond gezondheid vanuit verschillende mutualiteiten. Wat opviel was de grote diversiteit van opkomst en de sterke betrokkenheid van diverse organisaties. Livestream tijdens de actie op 14 oktober zorgde voor heel wat mooi filmmateriaal: www.facebook.com/armoedeknelt/videos
buurtwerk ‘t lampeke vzw | jaarverslag 2017
DIALOOGAVOND ROND GEZONDHEID EN ARMOEDE
64
Maandag 16 oktober 2017 van 20.00 uur tot 22.00 uur In het Wereldcafé (Helleputteplein, Leuven) i.s.m. Wereldcafé Leuven en ATD-4e wereld Leuven Met een diverse opkomst van meer dan 80 mensen werd dit opnieuw een sterke avond, waarin inhoudelijk in gesprek werd gegaan met elkaar. Er was verbinding tussen gezondheid in 3e en 4e wereld (internationale karakter 17/10). Twee getuigenissen van praktijkwerkers (Honduras en Leuven) zorgden voor inspiratie.
buurtwerk ‘t lampeke vzw | jaarverslag 2017
65
5.2.3 DE MAANDELIJKSE HERDENKING BIJ DE STEEN Elke 17e van de maand om 17.17 uur aan de steen tegen armoede op de Grote Markt, Leuven
buurtwerk ‘t lampeke vzw | jaarverslag 2017
In september koppelden we dit aan de promotie van de actieweek. In oktober ronden we telkens onze actieweek af. De rest van het jaar komen we maandelijks samen om verbinding te maken met dit thema doorheen het jaar. De bedoeling is dat dit uitgroeit tot maandelijkse bijeenkomsten, die telkens opnieuw het ‘kleine’ verschil maken. We bouwen dit langzaam op. In 2017 zaten we aan gemiddeld 20 deelnemers (met grote verschillen per keer). We kiezen er ook voor om de plek waar ‘onze steen’ ligt een duidelijke meerwaarde te geven. De symboliek is sterk: de steen ligt immers tussen kerk, politiek (historisch stadhuis), kapitaal (oude nationale bank) en kennis (KUL). We plannen voor 2018 dialoog met de stad Leuven om de visualiteit/herkenbaarheid van de steen te versterken.
66
4.3 DE LOKALE VERKIEZINGEN 2018 In 2017 startten we met de voorbereidingen in het kader van de gemeenteraadsverkiezingen in 2018 en de Europese verkiezingen een jaar later. We vinden het prioritair om stem geven aan mensen in armoede en maken hier de verbinding met Ieders stem Telt (vanuit Samenlevingsopbouw). We willen op lokaal vlak de krachten bundelen: Ieders Stem telt (IST), het Leuvens Collectief tegen Armoede en alle betrokken organisaties kiezen voor samenwerking en gezamenlijke afbakening. Daarom kiest Buurtwerk ’t Lampeke er voor om op lokaal niveau mee de acties van Ieders stem telt Leuven te trekken en intensief te investeren. De trekkende organisaties binnen IST: Samenlevingsopbouw Vlaams-Brabant, CAW Oost-Brabant, buurtwerk ’t Lampeke, de Ruimtevaart, Vormingplus Oost-Brabant. zie ook www.samenlevingsopbouw.be/overons/ieders-stem-telt
4.3.1 DE BASELINE VAN DE ACTIES IN 2018 IST pleit voor een sterk lokaal sociaal beleid met als doel een zorgzame en solidaire samenleving. We willen een zorgzame kijk op en omgang met mensen installeren en tegelijk werk maken van concrete solidaire praktijken. Het IST-partnerschap kiest bewust voor drie scherpe, inhoudelijke focussen. We zijn van oordeel dat we zo het best onze doelen kunnen waarmaken en een hefboom kunnen zijn voor een breder sociaal beleid. Het hernieuwde decreet Lokaal Sociaal Beleid biedt het lokale bestuur heel wat extra mogelijkheden om dit waar te maken. Het mee realiseren van de sociale grondrechten staat in dit decreet centraal, het belang van een participatief beleid staat mee ingeschreven en een juiste invulling van de regierol en partnerschap met het middenveld is een belangrijke sleutel. Hoe wil Leuven met deze mogelijkheden omgaan?
buurtwerk ‘t lampeke vzw | jaarverslag 2017 67
4.3.2 FOCUS 1: WONEN Kwaliteitsvol en betaalbaar wonen als een recht. Ook in centrumstad Leuven blijft dit een hardnekkig probleem. Vanuit het middenveld en vanuit mensen uit kwetsbare doelgroepen wordt degelijke huisvesting en een goede woonomgeving telkens opnieuw als belangrijkste knelpunt genoemd. Dit is een thema met een enorme impact op tal van andere levensdomeinen. Leuven geldt bovendien als dure stad, zeker als het over huisvesting gaat. Het is een thema dat heel wat Leuvenaars beroert en aanspreekt om mee aan de slag te gaan en betrokken te zijn. Ook lokale besturen hebben heel wat mogelijkheden om betaalbaar en kwaliteitsvol wonen mogelijk te maken. Het mag geen verhaal zijn van het doorschuiven van verantwoordelijkheid naar andere overheden. Wij hebben vanuit IST heel wat concrete verhalen ĂŠn kunnen alternatieven aanbieden, op korte en op lange termijn.
buurtwerk ‘t lampeke vzw | jaarverslag 2017
68
AAN HET
WOORD
‘IK WIL EEN HUIS!’ DE WOONCRISIS DOOR DE OGEN VAN KINDEREN KARIN NELISSEN Karin Nelissen is coödinator van Buurtwerk ‘t Lampeke vzw “Conclusie? Er is een nijpend tekort aan sociale huisvesting, er zijn huisjesmelkers die de dans van de wet ontspringen en bouwpromotoren die beleid mee dirigeren en welig leven dankzij de winsten die gemaakt worden op kap van mensen die een dak boven het hoofd zoeken. Volgens FEANTSA leven in België minstens 17.000 mensen in een situatie van dak- en thuisloosheid. Dit zijn waarschijnlijk onderschattingen. Dak -en thuisloosheid is immers een veelzijdig begrip. Sommige mensen wonen echt op straat en gebruiken tijdens de koude winterperiode de opvangplaatsen. Anderen kraken een pand of leven met te veel op een kleine oppervlakte. Zo zijn er gezinnen die wonen in een studentenkamer. Nog anderen bewonen een huis dat in feite onbewoonbaar is. (…) Regelmatig getuigen mensen over hun slechte levensomstandigheden. Kinderen blijven echter vaak buiten beeld. Dit terwijl ze wel degelijk deel uit maken van de gezinnen die dakloos zijn of in zeer slechte of onbetrouwbare omstandigheden wonen. Op 20 november 1989 aanvaardde de Verenigde Naties unaniem het Verdrag voor de Rechten van het Kind. In dit verdrag is vastgelegd dat kinderen recht hebben op verzorging, bescherming en respect.” LEES VOLLEDIGE ARTIKEL: SOCIAAL.NET/OPINIE/WOONCRISIS-DOOR-OGEN-KINDEREN
buurtwerk ‘t lampeke vzw | jaarverslag 2017 69
4.3.3 FOCUS 2: STRUCTURELE BELEIDSPARTICIPATIE
buurtwerk ‘t lampeke vzw | jaarverslag 2017
Kwaliteitsvol beleid is participatief beleid. Thema’s die impact hebben op het dagelijkse leven van mensen hebben nood aan het perspectief van die mensen. Zeker waar het om maatschappelijk kwetsbare mensen gaat, waar de impact van nieuw beleid enorm kan zijn, vraagt dit extra aandacht, een zorgzame aanpak. Participatief werken aan beleid is nooit makkelijk. Het vraagt er eerst en vooral om dat het beleid hiervoor prioritair kiest, dit ook benoemt en communiceert. Er is nood aan een goed samenspel tussen diverse spelers, wederzijdse erkenning van de expertise tussen die spelers en een goed afsprakenkader. Het zijn cruciale elementen om de armoedetoets effectief te realiseren.
70
Tijdens de voorbije beleidsperiode zijn in Leuven verschillende stappen gezet. Vanuit IST willen we in het verkiezingsjaar 2018 samen met politieke partijen op zoek naar hoe we (verder) samen beleid kunnen maken.
4.3.4 FOCUS 3: SOCIALE KRUIDENIER ALS SOLIDAIRE PRAKTIJK Er is nood aan meer solidaire praktijken. Praktijken die de diversiteit en de solidariteit in de samenleving zichtbaar maken en tegelijk de grote ongelijkheid aanklagen. Ze staan ook voor het belang van de rechtentoekenning voor alle mensen. Het gaat om praktijken die de mogelijkheid bieden om zonder oordeel te kunnen delen en ontvangen. De Sociale Kruidenier (winkelpunt Leuven in Hal 5, zie ook verder in jaarverslag) is hiervan een goed voorbeeld. Ze toont de kracht van constructieve samenwerking tussen diverse organisaties aan. Door de specifieke locatie werkt ze ook aan sociale diversiteit.
buurtwerk ‘t lampeke vzw | jaarverslag 2017 71
5. LOKALE DIENSTENECONOMIE 5.1 DEFINITIE Een lokale dienst is een dienstverlenende voorziening en vertrekt vanuit drie belangrijke pijlers, ontwikkeld vanuit de experimentele periode van de buurt- en nabijheidsdiensten. Een initiatief binnen de lokale diensteneconomie moet aan specifieke inhoudelijke voorwaarden voldoen. Meer info over de lokale diensten en het ruimere kader vind je op de website van de koepel van de lokale diensten: www.lokalediensteneconomie.be.
5.2 ACTUELE SITUATIE 5.2.1 ERKENNING ALS LOKALE DIENST BUITENSCHOOLSE KINDEROPVANG Buurtwerk ’t Lampeke is sinds 2005 erkend als LDE buitenschoolse kinderopvang. Anno 2016 hebben we een erkenning (attest van toezicht) voor 80 kindplaatsen en subsidies voor 52 kindplaatsen. Eind 2017 loopt dit samen met een tewerkstellingserkenning voor 5 VTE (VTE= voltijds) medewerkers. In oktober 2017 kregen we immers een uitbreiding met 1 VTE. In 2017 kregen we vanuit de Stad Leuven opnieuw een extra omkaderingssubsidie binnen het Leuvense reglement lokale diensten. Met deze middelen konden we extra inzetten op de personeelsbegeleiding.
5.2.2 ERKENNING ALS LOKALE DIENST PREVENTIEVE GEZINSONDERSTEUNING In 2017 kreeg onze erkenning als lokale dienst preventieve gezinsondersteuning (Prego) een nieuw kader. Dit hangt samen met een tewerkstelling voor 3 VTE medewerkers. Een nieuwe aanvraag vanuit Vlaanderen kon enkel nog door het lokale bestuur worden ingediend. De stad Leuven heeft in het najaar van 2016 samen met buurtwerk ’t Lampeke en de Wigwam de krachten gebundeld om deze erkenning te realiseren. We verwijzen hiervoor verder naar 6. Gezins- en opvoedingsondersteuning.
buurtwerk ‘t lampeke vzw | jaarverslag 2017
5.3 ONDUIDELIJKHEID VOOR DE TOEKOMST
72
De toekomst van de LDE is zeer onzeker. We weten eigenlijk niet wat we op termijn kunnen verwachten. De koepel van de LDE speelt een belangrijke rol in het verdedigen van ‘onze plek’ binnen de sociale economie. Maar het blijft bang afwachten, zeker ook in functie van het realiseren van de tewerkstelling van net die kwetsbare doelgroep. Het maatschappelijk belang van de sociale economie is niet te ontkennen (zie ook 3.4 Sociale economie op lokaal niveau).
AAN HET
WOORD
SOCIALE ECONOMIE IS VEEL MEER DAN WERK ALLEEN LIEVEN VERLINDE Lieven Verlinde is adjunct-coödinator van Buurtwerk ‘t Lampeke vzw FRAGMENT INTERVIEW MET LIEVEN VERLINDE OP WEBSITE SOCIALE ECONOMIE. “Het voornaamste streefdoel van de buurtwerking laat zich heel eenvoudig uitdrukken: “Eigenlijk willen we mensen gewoon een warme, veilige plek bieden waar ze zich lange tijd thuis kunnen voelen en op kracht kunnen komen. Mensen die bij ons aankloppen, worstelen vaak met hechtingsproblemen. In een veilige omgeving kunnen die kwetsuren uit het verleden aangepakt worden. Van hieruit kunnen ze weer langzaamaan een verbinding maken met andere mensen en met de maatschappij. Langzaamaan dus, want bij Buurtwerk ’t Lampeke gaan ze niet graag over één nacht ijs. Buurtbewoners kunnen er terecht zolang dat nodig is. Is dat een jaartje? Prima, maar langer mag ook. “Buitenstaanders zouden dat misschien ‘pamperen’ noemen. Maar daar heeft het niets mee te maken”, zegt Lieven Verlinde. “Het is niet omdat mensen lange tijd bij ons over de vloer komen dat ze ook volledig afhankelijk van ons zijn. Integendeel, zij zorgen er net voor dat wij als organisatie staan waar we nu staan. Ze werken mee aan activiteiten, ontwikkelen mee vormingsmateriaal en gaan samen in groep de dialoog aan met de samenleving. Dit is een heel waardevolle bijdrage aan de maatschappij.”
buurtwerk ‘t lampeke vzw | jaarverslag 2017
Lees het volledige artikel: www.socialeeconomie.be/case/buurtwerk-’t-lampeke-veel-meer-dan-werk-alleen
73
6. GEZINS- EN OPVOEDINGSONDERSTEUNING 6.1 VAN BRUGFIGUREN TOT BRUGORGANISATIES In 2016 realiseerden we in samenwerking met verschillende partners ‘Trajecten van Hoopverlening’ (zie ook. 2.9.2 Hoopverlening) waarin het DNA van onze werking expliciet beschreven wordt. In 2017 werkten we verder vanuit dit materiaal. Focus was/is het belang van brugfiguren en bruggen tussen verschillende organisaties om kwaliteitsvol te werken met kwetsbare gezinnen met jonge kinderen. Doel is om tegemoet te komen aan de sociale grondrechten van elk gezin en hefbomen tegen kinderarmoede te realiseren. Dit vervolgproject ‘Van brugfiguren tot brugorganisaties, het belang van duurzame bruggen’ (=werktitel) wil de betekenis en inhoud hiervan verder exploreren, expliciet maken en versterken. In de eerste fase van dit project (2017) lag de focus op het in dialoog gaan met gezinnen en organisaties in het brede werkveld om tot relevant inhoudelijk materiaal te komen. Tegelijk werd in dit projectjaar extra ingezet op het werken met brugfiguren in eigen gezinnen. De verzamelde informatie werd/wordt als input gebruikt om de werf gezinscoach binnen Huis van Het Kind Leuven (zie 3.3 de werf gezinscoach & project ‘brugfiguren’) te inspireren en inhoudelijke kapstokken aan te bieden. Hoopverlening (2015-2016) was voor ons een diepgaande en vernieuwende voedingsbodem om het perspectief en de focus op het werken met kansarme gezinnen met meervoudige gekwetstheid fundamenteel kwaliteitsvoller te maken. Met het vervolgproject ‘Van brugfiguren tot brugorganisaties, het belang van duurzame bruggen’ (2017-2018) ligt de eerste focus op het kwaliteitsvol en relationeel samenwerken met diverse organisaties en diensten. De tweede focus verdiept het belang van inbedding van kwetsbare gezinnen in ‘hun’ organisatie (=brugorganisatie).
BRUGFIGUUR In veel situaties zijn we de brugfiguur voor ouders. Dit gaat van kleine, praktische ondersteuning tot complexe situaties: van hulp bij het zoeken naar een beëdigd vertaler voor de vertaling van een geboorteakte tot het motiveren en ondersteunen van een moeder bij contactname met het VK (= vertrouwenscentrum Kindermishandeling) na een melding van kindermishandeling.
buurtwerk ‘t lampeke vzw | jaarverslag 2017
Met deze brugfunctie willen we voor ouders een steun in de rug zijn, zodat ze zelf als ouder in hun kracht kunnen blijven staan. Ook de personen en instanties waar we mee samenwerken, willen we ondersteunen in het overbrengen van hun boodschap, met respect voor de mensen.
74
Het uiteindelijke doel van dit participatieve traject is om in dialoog met de literatuur en reeds bestaande initiatieven en praktijken rond brugfiguren te komen tot nieuwe en inspirerende perspectieven, taal en denk- en werkkaders. Dit gericht naar de eigen werking, de brede sector, het onderwijs en het beleid met als doel om het realiseren van bruggen (en dus sociale grondrechten voor elk gezin) duurzaam mogelijk te maken. Het rapport ‘Een drievoudige inbedding voor kwetsbare gezinnen. Over brugfiguren, brugorganisaties en hun netwerk’ (= werktitel, HIVA Leuven, mei 2018) wordt hiervoor de basis om dit in de tweede jaarhelft van 2018 uit te rollen.
“We willen de persoon van de brugfiguur en in het verlengde daarvan de brugorganisatie en de partners in beeld willen brengen. Specifiek voor de meest kwetsbare gezinnen in kader van de strijd tegen armoede. Eén van de sterke nieuwe inzichten doorheen dit traject is de ontwikkeling van nieuwe taal die we willen aanbieden aan het brede welzijnsveld. Het belang van expressieve bruggen (= relatie maken) is hierbij essentieel. Het feit dat expressieve bruggen nodig zijn vooraleer instrumentele bruggen (= concrete acties) kunnen werken voor die kwetsbare groepen. Dat dit moet. Om tot effect te komen. Voor gezinnen, organisaties en maatschappij. En dit kan niet iedereen zo maar doen. Dat vraagt inzicht, ondersteuning, kapstokken. Dit willen we in dit rapport en de producten die we van hieruit ontwikkelen in beeld brengen. Zo sterk mogelijk. Het wordt in elk geval een boeiend najaar 2018.”
buurtwerk ‘t lampeke vzw | jaarverslag 2017
LIEVEN VERLINDE FRAGMENT UIT GESPREK ROND ALGEMENE DOELEN RAPPORT HIVA
75
6.2 AANBOD VANUIT ONZE ERKENNING PREVENTIEVE GEZINSONDERSTEUNING (PREGO) = GEZINSONDERSTEUNING OP MAAT
6.2.1 GEZINSONDERSTEUNING AD HOC Binnen onze werking zijn de dagelijkse breng- en haalmomenten cruciaal om ouders ‘te pakken te krijgen’ en aanklampend te werken. De laagdrempelige dagelijkse gesprekjes dienen verschillende doelen. Ze zorgen voor een vertrouwensband, we houden de vinger aan de pols bij alle vragen en zorgen. Maar ook de talenten en kwaliteiten die er bij de ouders en hun kinderen leven. We gaan er concreet mee aan de slag in een aanbod op maat en binnen het vaste aanbod. 6.2.2 INTENSIEVE GEZINSONDERSTEUNING We realiseerden ook in 2017 intensieve gezinsondersteuning. Het gaat over 33 gezinnen met focus op baby’s en peuters (0 - 2,5 jaar) en 51 gezinnen met focus op kleuters (2,5 - 6 jaar). Het gaat dus om 84 gezinnen in het totaal. 33 Gezinnen kregen een intensievere vorm van begeleiding: meerdere individuele gesprekken, huisbezoeken, verbinding met de hulpverlening … We spreken over een gemiddelde van vier langdurige begeleidingsgesprekken op maandbasis/gezin.
buurtwerk ‘t lampeke vzw | jaarverslag 2017
We benadrukken dat deze intensieve gezinsondersteuning enkel mogelijk is (1) vanuit de inbedding binnen de geïntegreerde buurtwerking en (2) met de middelen vanuit de erkenning lokale dienst Prego (zie 5.2.2 erkenning lokale dienst Prego).
76
6.2.3 VERVOLG VAN HET TRAJECT ‘IEDERS MOND GEZOND’ Samen met de wijkgezondheidscentra van Leuven stapten we in 2016 mee in het project ‘Ieders mond gezond’. Ondertussen maken we deel uit van de stuurgroep met deze partners: WGC De Ridderbuurt, WGC de Central, Stad Leuven, OCMW Leuven, Buurtwerk ‘t Lampeke, UCLL en KULeuven en particuliere tandartsen. Doel van het traject is om tandzorg toegankelijk trachten te maken voor maatschappelijk kwetsbare mensen uit Leuven. Hiertoe vormen volgende acties voorbeelden van hoe we dit trachten te bereiken: Samenwerking met de opleiding aan de UCLL mondzorg Laagdrempelige screeningsmomenten in de WGC’s in samenwerking met gemotiveerde privétandartsen gekoppeld aan preventieve infosessie rond mondzorg Het aannemen van een eigen tandarts in het wijkgezondheidscentrum De Central te Kessel-lo Permanente toeleiding en opvolging als mondzorgcoach vanuit onze buurtwerking Ontwikkeling van promofilm voor kinderen rond mondzorg door UCCL en buurtwerk ’t Lampeke www.youtube.com/watch?v=dNIErBFtytc&feature=youtu.be Intervisiemomenten voor de mondzorgcoaches In 2017 zorgden we voor de verdere opvolging van de 11 gezinnen die in 2016 instapten binnen het mondzorgtraject en namen we 5 extra gezinnen op in toeleiding naar een eerste screening en tandartsbezoek. In totaal gaat het over 16 gezinnen (30 kinderen en 15 volwassenen).
buurtwerk ‘t lampeke vzw | jaarverslag 2017 77
6.2.4 OUDER-ACTIVITEITEN
THEMATISCHE OUDERGROEPEN In 2017 besloten we de oudergroepen af te wisselen, de ene maand voor de ouders met kinderen lagere school, de andere maand voor de ouders van kinderen jonger dan 6 jaar. We merkten immers dat vele ouders kinderen in de beide leeftijdsgroepen hebben en ze het erg vervelend vonden om te moeten kiezen. Dit had als resultaat dat we te weinig oudergroepen hadden met de focus op de jonge kinderen. Voor 2018 willen we dit aanpassen en verbeteren. De thema’s en/of activiteiten op de oudergroep: grenzen stellen, start schooljaar, samen zoeken naar relevante onderwerpen voor de oudergroep, multicultureel koken voor elkaar en de voorstelling : ‘Ieders mond gezond’.
SAMEN ETEN IN HET BUURTHUIS MET HET GEZIN Voor vele ouders is het eetmoment een moment van stress. Vele ouders staan er op dat moment alleen voor. Bovendien is het niet altijd evident om een gezonde maaltijd klaar te maken, die kinderen ook lusten. Er spelen veel elementen mee: de kostprijs van eten, kennis van gezonde gerechten, combinatie gezin-werk, eigen gezondheid, leven onder stress ... Buurthuis ’t Lampeke biedt gezonde maaltijden aan tegen een democratische prijs. Bovendien is het erg gezellig om samen te eten. Kinderen eten vaak ook beter in gezelschap. Toch aarzelen ouders om deze stap te zetten. Ze vinden het erg spannend of hun kind ‘zich wel zal gedragen’. Omdat wij geloven in de meerwaarde van het samen gaan eten, maakten we de brug met onze gezinnen.
buurtwerk ‘t lampeke vzw | jaarverslag 2017
In 2017 gingen we 8 keer eten in het buurthuis, telkens met 3 of 4 gezinnen. In totaal bereikten we hiermee 8 unieke gezinnen. Het is een zeer geslaagde actie, waarbij ouders en kinderen aangeven dat ze hiernaar uitkijken. We zien dat (een aantal) ouders zelf hun weg beginnen te vinden naar het buurthuis. We bouwen dit in 2018 verder uit.
78
MOEDERVERWENDAG In 2017 werd er een moederverwendag in elkaar gestoken. 14 Moeders konden genieten van een uitgebreide brunch, gratis haar- en nagelverzorging, een portrettekening, gezellig samen zijn en een heuse dansles. Deze dag had een krachtig positief effect op de moeders, die zich konden ontspannen en genieten van de zorg voor zichzelf.
AANBOD TIJDENS DE VAKANTIEWERKING Hier was een speciaal aanbod voor de ouders. Wekelijks was er een ouder-moment: seizoensgebonden hapje en gezellige zithoek zorgden voor verbinding en ontmoeting tussen ouders onderling en met de medewerkers. In de herfstvakantie 2017 was er Rode Hond: een kunstenfestival voor gezinnen met jonge kinderen. De centrale plaats van Rode Hond was onze kinderwerking Fabota (zie ook 8. Het belang van cultuur). Dit bracht onze gezinnen in contact met een wereld van culturele activiteiten. Meer dan een boeiende ervaring!
INHOUDELIJKE MEDEWERKING VAN ‘EIGEN’ OUDERS Er was sterke inhoudelijke inbreng en deelname van onze ouders aan een focusgroep ‘tewerkstelling’ vanuit Netwerk tegen Armoede. Daarnaast namen ze deel aan focusgroepen onderwijs, tewerkstelling en welzijn en de dialoogdag ‘Hoopverlening en brugfiguren’. Er waren ook verschillende diepte-interviews in het kader van het project ‘Brugfiguren en Bruggen bouwen’ (zie 6.1 van brugfiguren tot brugorganisaties).
6.2.5 GEZINSGERICHTE ACTIVITEITEN : ‘SAMEN DINGEN DOEN OP EEN POSITIEVE MANIER’ (we verwijzen hiervoor ook naar lijst activiteiten in bijlage jaarverslag) Ons ‘spel- en ontmoetingsmoment’ (wekelijks vrijdag 16.00 tot 18.00 uur) werd in 2017 opgenomen in het officiële aanbod van spel en ontmoeting binnen Huis van het Kind Leuven. We volgen samen met de andere ‘plekken’ ook hetzelfde registratiesysteem. Dit betekent ook dat ons ontmoetingsmoment nog meer kan open staan voor iedereen. Sommige mensen vinden zelf hun weg. Maar we kregen ook toeleiding vanuit het netwerk. www.huisvanhetkindleuven.be/nl/speelplek-lampeke
buurtwerk ‘t lampeke vzw | jaarverslag 2017
Tijdens dit moment gebeurt er heel veel: één specifiek speelgoed/spel in de kijker, samen denken aan en aan de slag rond de verschillende thema’s, kinderen kiezen samen met hun ouders een verjaardagsgeschenk, ouders worden gestimuleerd om zelf én samen met hun kind te spelen … Ouders groeien ook door en werken mee als vrijwilliger om dit moment voor te bereiden: selecteren speelgoed voor ons tweedehandswinkeltje, voorbereiden ouder-kind activiteit, lekker hapje maken …
79
80
buurtwerk ‘t lampeke vzw | jaarverslag 2017
Het is een netwerkversterkend ontmoetingsmoment voor ouders. We detecteren individuele behoeften en patronen van ouders en kinderen, bespreken dit en volgen op maat op. Essentieel is de informele context waarin het mogelijk is: praten over thema’s, tips en ervaringen uitwisselen met elkaar, Nederlands leren, samen koken, ouders op de hoogte brengen van het aanbod binnen onze werking … Ook externe organisaties komen hier om hun aanbod ‘voor te stellen’: Stapke vzw (vakantieaanbod voor kinderen en gezinnen), WGC de Ridderbuurt (werking van een WGC) etc. Ontmoeten & spelen op vrijdag (behalve schoolvakanties)
15 à 30 personen per keer
33 keer
267 kinderen op jaarbasis 57 unieke kinderen 29 unieke opvoeders/ouders
DEELNAME AAN ACTIVITEITEN INTEGRALE BUURTWERKING Zoals ieder jaar, zetten we ook actief in op deelname aan de gezinsfietstocht. We werken mee en nemen deel aan activiteiten binnen de buurtwerking: de einddagen op kinderwerking Fabota, geheime speelgoedmarkt, de kerstmarkt, de nieuwjaarsreceptie, de optocht op de dag tegen de Armoede, buurtontbijt Sint-Jansschool …
GEZINSUITSTAPPEN VANUIT PREGO We gingen dit jaar met 12 gezinnen naar de Dierentuin van Planckendael. Met 5 gezinnen namen we deel aan Cultuur voor de kleinsten, in de tuin van Museum M.
6.2.6 ONDERSTEUNING EN VERBINDING KLEUTERWERKING buurtwerk ‘t lampeke vzw | jaarverslag 2017
Om de kleuterwerking inhoudelijk te versterken in de individuele begeleiding van kinderen en de relatie met de ouders zetten we vanuit Prego ook in op deelname aan en inbreng binnen het wekelijkse kleuterteam van kinderwerking Fabota.
81
6.3 DE LEUVENSE CONTEXT 6.3.1 HUIS VAN HET KIND LEUVEN, VZW www.huisvanhetkindleuven.be We verwijzen ook naar het jaarverslag van Huis van het Kind Leuven: op te vragen via info@huisvanhetkindleuven.be
Deze vzw stelt zich tot doel alle aanwezige krachten met betrekking tot opvoedings- en gezinsondersteuning in Leuven te activeren, te bundelen, te coördineren en te versterken. Het doel is de uitbouw van een kwaliteitsvol aanbod voor alle gezinnen, met bijzondere aandacht voor kwetsbare gezinnen. Buurtwerk ’t Lampeke werkt actief mee binnen het Huis van het Kind Leuven. Dat is een duidelijke keuze om als integrale buurtwerking mee te bouwen aan de acties en mogelijkheden op lokaal niveau. We zijn lid van de RvB en de stuurgroep en ontwikkelen mee de bouwstenen. Op lokaal vlak de krachten rond opvoedingsondersteuning bundelen, is immers essentieel. Wij nemen het engagement om binnen dit ‘huis’ zorg te dragen voor de plek van kwetsbare gezinnen.
6.3.2 NETWERK GEZINSONDERSTEUNING Ook in 2017 blijft buurtwerk ’t Lampeke intensief inzetten binnen dit netwerk. Dit netwerk brengt alle partners rond opvoedingsondersteuning binnen de Leuvense context samen om ervaringen uit te wisselen, krachten te bundelen, netwerken te ontwikkelen en gezamenlijke doelstellingen te formuleren.
buurtwerk ‘t lampeke vzw | jaarverslag 2017
We trekken actief mee in de stuurgroep en maken mee de verbinding tussen het netwerk en de raad van bestuur Huis van het Kind Leuven. We nemen deel aan de verschillende inhoudelijke dialoogmomenten en werkgroepen.
82
In 2017 werkten we aan een nieuwe en verbeterde vorm van uitwisselen en samenwerken binnen dit netwerk. De nieuwe ‘structuur’ (zie schema) werd voorgesteld op een kick-of in januari 2018.
6.3.3 WERF GEZINSCOACH De werf gezinscoach is een belangrijke actie binnen de Leuvense context, waarbij Huis van het Kind een trekkende rol opneemt. We verwijzen hiervoor verder naar 3.3 de werf gezinscoach & project ‘Brugfiguren’ (eerder in het jaarverslag).
6.3.4 STUURGROEP SOCIALE FUNCTIE KINDEROPVANG KIND EN GEZIN Wij zetelen in de stuurgroep sociale functie in de kinderopvang binnen Kind en Gezin op. Op deze stuurgroep wordt stilgestaan bij het belang van de sociale functie en de aandacht voor en het bereik van kwetsbare gezinnen binnen het nieuwe decreet voorschoolse kinderopvang. Zo geven we een stem aan kwetsbare ouders binnen Kind en Gezin en hopen we invloed te kunnen uitoefenen in het kader van nieuwe maatregelen of aanpassingen van de bestaande regelgeving.
Algemene vergadering Huis van het Kind Leuven Stuurgroep Huis van het Kind Leuven kern
Raad van Bestuur HVKL kern
kern
Dialooggroep kleuter & lagere school
Dialooggroep tiener en jongvolwassenen
Werkgroep Kirikou
Werkgroep meertaligheid & taalstimulering
Werkgroep spel & ontmoeting
Werkgroep hechting
Werkgroep evenementen
Netwerk gezinsondersteuning
buurtwerk ‘t lampeke vzw | jaarverslag 2017
Dialooggroep zwangerschap, baby en peuter
83
AAN HET
WOORD
EXPRESSIEVE BRUGGEN MITHYMNA CORKE Mithymna Corke is sinds 2018 de procesbegeleidster van de werf Gezinscoach
“Als procesbegeleidster van de werf Gezinscoach kon ik de afgelopen periode intensief samenwerken met buurtwerk ‘t Lampeke in het kader van het project “Brugfiguren”. Een samenwerking die inspirerend is omwille van verschillende redenen. In de focusgroepen gaan theorie en praktijkervaring hand in hand en zorgen voor onderbouwde, dynamische inzichten in hoe we samen een meer volledig antwoord kunnen bieden op de noden van gezinnen in armoede. Het project Brugfiguren brengt eveneens de diversiteit en mogelijke complementariteit van brugfiguren en hun acties in beeld. Dit zijn relevante inzichten voor de werf Gezinscoach waar we de relatieopbouw met gezinnen centraal te stellen. Om van daaruit te informeren, wegwijs te maken, en het gezin duurzaam te verbinden met nodige derden. Ik neem o.a. ook het concept van “expressieve bruggen” mee uit het project. Deze blijken structureel nodig tussen organisaties om duurzaam te werken aan grondrechten voor kwetsbare gezinnen.
buurtwerk ‘t lampeke vzw | jaarverslag 2017
Het gaat om een wederzijdse erkenning en engagement die verdergaat dan ‘sec’ samenwerken of doorverwijzen naar elkaar. Het doet me denken aan het DNA van de hoopverlener die we daarmee tot op organisatieniveau tillen. Ik kijk ernaar uit om dit alles samen met alle partners in de werf Gezinscoach bezield vorm te geven!”
84
buurtwerk ‘t lampeke vzw | jaarverslag 2017
85
7. DUURZAAMHEID 7.1. ALGEMEEN 2017 was het sluitstuk van een eerste episode van de Groene Ridder. Vier jaar op rij kregen we financiële ondersteuning van de Nationale Loterij om onze groene ambities meer kracht bij te zetten. We willen de Nationale Loterij hierbij nog eens bedanken voor de steun. www.lampeke.be/nationale-loterij Vier jaar (2013-2017) hebben we intensief ingezet op de bewustwording rond ecologie en duurzaamheid. Dit deden we door de focus te leggen op twee domeinen: Mobiliteit en natuurbeleving. Er was een heel divers aanbod om dit te realiseren: van kleine acties zoals kinderen leren fietsen en het plein op Fabota groener en kleurrijker maken tot het aangaan van grote uitdagingen zoals de aankoop en de uitwerking van (het werken met) een fietstaxi.
”WE WILLEN MINDER FIJN STOF IN ONZE LONGEN EN ZEKER OOK IN DE LONGEN VAN ONZE KINDEREN. WE NEMEN DAAR ALS WERKING ONZE VERANTWOORDELIJKHEID OP. DIE GEDRAGSVERANDERING REALISEREN IS NIET GEMAKKELIJK, MAAR NOODZAKELIJK.” buurtwerk ‘t lampeke vzw | jaarverslag 2017
(UIT INTERVIEW KARIN NELISSEN BUURTKRANT)
86
We proberen vanuit onze werking ook de link te maken met de globale wereld en armoede aan de andere kant van die wereld. Want alles wat we in België doen heeft ook een impact op het leven van mensen aan de andere kant van de wereld: hoe een goedkoop T-shirt een effect heeft op het leven van de mens die het geproduceerd heeft, wat de impact is van onze ecologische voetafdruk. Dure en moeilijke woorden die we probeerden te vertalen naar een dagdagelijkse realiteit voor mensen binnen kansarmoede. Geen evidentie, maar wel noodzakelijk.
buurtwerk ‘t lampeke vzw | jaarverslag 2017
87
Hieronder een overzicht van de verschillende acties. In het voorjaar van 2018 was er een pers- en lanceringsmoment van onze film en brochure ‘de Groene Ridder’ en de fietstaxi. Er was heel wat persaandacht hiervoor. Even kijken? Ga naar www.lampeke.be/publicaties/in-de-pers
7.2. MOBILITEIT Kinderen en volwassenen leren fietsen op Fabota. Ze kunnen binnen onze werking ook fietsen uitlenen. Om boodschappen te doen op een gezonde en goedkope manier, lenen we ook fietskarren en bakfietsen uit. Met de kinderen doen we zo veel mogelijk activiteiten met de fiets. We willen dat iedereen de fiets als een natuurlijk en evident vervoersmiddel ziet, binnen de context van het samenleven in een buurt (binnen een centrumstad). Er is doorheen de jaren sterk geïnvesteerd in nieuwe kinderfietsen, helmen, plooifietsen, een elektrische fiets en fietskarren. We hebben in 2017 onze grote aankoop gedaan: onze langverwachte fietstaxi (zie foto). De realiteit is dat een bepaalde groep mensen niet meer zelf kan fietsen wegens ouderdom, lichamelijke beperking of andere drempels. Maar ook voor deze mensen is mobiliteit superbelangrijk. Daarom hebben we een fietstaxi aangekocht. Die kunnen we ombouwen tot fietscargo. Hierdoor hebben we nog amper een auto nodig om materialen te vervoeren en grote boodschappen te doen.
DE FIETSTAXI ZOU SUPERHANDIG ZIJN. ONZE PERCUSSIEGROEP, FABOTASTIX, TREEDT REGELMATIG OP. DIT IS TELKENS EEN HELE VERHUIS VAN INSTRUMENTEN. MET DE FIETSTAXI KUNNEN WE DAT PROBLEEMLOOS DOEN !” buurtwerk ‘t lampeke vzw | jaarverslag 2017
OSMAN, KINDERWERKER FABOTA/BUURTWERK ’T LAMPEKE EN BEGELEIDER VAN PERCUSSIEGROEP FABOTASTIX
88
Het systeem van de fietstaxi wordt in het voorjaar 2018 gelanceerd en uitgebouwd. In een eerste fase is de fietstaxi enkel ter beschikking voor mensen in de buurt die een link hebben met onze werking. In een latere fase willen we overgaan tot het ontwikkelen van een groter sociaal economieproject.
buurtwerk ‘t lampeke vzw | jaarverslag 2017
89
90
buurtwerk ‘t lampeke vzw | jaarverslag 2017
DE RIDDERBUURT IN VERVOERING DE FIETSTAXI VAN BUURTWERK ’T LAMPEKE KOMT ERAAN Fragmenten uit interview Karin Nelissen over de fietstaxi in de buurtkrant Lees het volledig artikel op onze website Wat is het centrale uitgangspunt van de fietstaxi, die buurtwerk ’t Lampeke wil aanbieden? “Zoals reeds aangeraakt: er zijn heel wat mensen die zichzelf moeilijk kunnen verplaatsen. Dit omwille van een beperking, de leeftijd die parten begint te spelen … Daarnaast is er ook een groep jonge en actieve mensen waarvoor het ook niet evident is om van punt A naar punt B te gaan. Hierbij denk ik bv. aan een alleenstaande moeder of vader met een aantal kinderen. Zij wil grote inkopen doen in een supermarkt, wat een goede zaak is, omdat dit sowieso goedkoper is dan in een kleinere winkel. Maar ze zitten hierdoor dikwijls in de problemen: hoe krijg ik die grote inkopen thuis. Voor heel wat gezinnen is dit geen probleem en dus ook een vraag die zelfs niet gesteld wordt. ‘We pakken toch even de auto’. Maar voor veel andere gezinnen is dit niet zo. Ze hebben immers geen auto. Ze hebben daar de financiële middelen niet voor. Let op, het laatste dat we als buurtwerk willen doen is samen met mensen gaan zoeken hoe ze zich toch een auto zouden kunnen aanschaffen. We zien dat mensen met een beperkt of echt laag inkomen zich soms in bochten wringen om toch maar die auto als statussymbool aan te schaffen. En daar achteraf financieel vaak zwaar voor boeten.” Ik ga er vanuit dat buurtwerk ’t Lampeke hard werkt aan een gezonde leefomgeving, zeker in een buurt waar veel (kwetsbare) gezinnen met jonge kinderen en ouderen wonen. “Natuurlijk. Dat is een basispijler binnen onze werking. Wij willen de auto niet promoten omdat die enorm vervuilend is. We zijn zeer bezorgd om het milieu. De auto speelt - zeker in een stedelijke context - een grote rol in luchtvervuiling. Hiervoor hebben mensen natuurlijk alternatieven nodig. Ze kunnen dit niet altijd op eigen houtje realiseren. We willen de auto zoveel mogelijk uit onze buurt, omdat heel veel van ‘onze’ mensen aangewezen zijn op de publieke ruimte. Ze wonen immers vaak in apprtementen binnen sociale huisvesting, vaak zonder tuintje. Auto’s zorgen ook hier weer voor meer luchtvervuiling en grotere verkeersonveiligheid. Gelukkig hebben wij aan onze buurt een grote parking aan de Vaart, waar een 1000-tal auto’s kunnen parkeren. We stimuleren mensen van buiten Leuven om hun auto daar te parkeren en alternatieve vervoersmiddelen te gebruiken om die kleine resterende afstand te overbruggen. Voor ons geldt het moto: hoeveel te minder auto in onze buurt, hoeveel te beter. Het huidige circulatieplan is een belangrijke hulp om onze visie op mobiliteit mee om te zetten in de praktijk. Met dank aan de stad Leuven! De auto krijgt minder prestige want je geraakt er nergens mee. Fans van de auto zijn plots wel bezorgd om hun minder mobiele medemens, waar ze dat voor het circulatieplan veel minder waren. Onze boodschap is vooral dat we zo weinig auto nodig hebben. Daarom kunnen mensen bij ons fietsen ontlenen en doen we, zowel in groep al individueel, heel veel verplaatsingen met de fiets. En daarom ook de lancering van deze fietstaxi, uitgangspunt van dit interview, als alternatief.”
buurtwerk ‘t lampeke vzw | jaarverslag 2017
De fietstaxi aanbieden vraagt toch heel wat menskracht. Wie gaat dit doen? “We zijn momenteel volop bezig met de uitbouw en de opleiding van een vrijwilligersploeg. Het is immers belangrijk dat de chauffeurs voldoende op de hoogte zijn van de verkeersregels, maar ook dat ze klantvriendelijk, galant en hoffelijk zijn in het verkeer. Ze moeten ook basisherstellingen kunnen doen. En het is ook fijn als ze de weg in Leuven kennen. Op dit moment staat er al een heel enthousiaste ploeg klaar. Dit is trouwens een samenwerkingsverband tussen onze werking en Arktos. Daarnaast zijn er ook enkele vluchtelingen die zich aangemeld hebben om mee te draaien in deze ploeg. Het spreekt voor zich dat ook veiligheid centraal staat. Zoals gezegd werd de fietstaxi op maat gemaakt. We hebben voor veiligheidsgordels gezorg zodat je er niet uit kan vallen, ook niet bij onverwachte bruuske bewegingen. Daarnaast leiden we onze fietschauffeurs ook op met veiligheid als belangrijkste opdracht.”
91
ANDERE CONCRETE ACTIVITEITEN Wekelijkse fietsreparaties van eigen fietspark door vrijwilligers. Maandelijks fietslab waar vrijwilligers fietsen komen herstellen. Vier keer per jaar open fietsatelier waarbij mensen met hulp van deskundigen hun fiets kunnen (laten) maken. Halfjaarlijkse fietstocht in groep (gezinnen, alleenstaanden, kinderen, volwassenen) in combinatie met een bezoek aan een openveld. Voorbereiding fietstaxiproject (afstemming, verkeerslessen, prospectie, experimenteren …). Verder ontwikkelen van fietsdeelsysteem, vooral met de Sint-Jansschool.
7.3. NATUURBELEVING Leuven is een stad vol met stadskinderen. Logisch. Zeker in onze buurt wonen veel van die stadskinderen in kleine (sociale) woningen, meestal zonder tuin. Daarom is het heel belangrijk dat kinderen en ouders in contact (kunnen en mogen) komen met de natuur om zo (terug) voeling te krijgen met de aarde. Met dit voor ogen organiseren we wekelijks kleine en grote activiteiten rond werken met natuur, gezonde voeding …
GEREALISEERDE ACTIES De gedragen keuze om vegetarisch (permanent voor kinderwerking Fabota en dagopvang de Wurpskes, wekelijks voor buurthuis) en zoveel mogelijk biologisch te koken. Ook in de jongerenwerking wordt hierrond gewerkt. Samenwerking met Velt: begeleiding van workshops rond duurzaam tuinieren. Beheren en mee onderhouden van de volkstuin en de tuinbakken binnen kinderwerking Fabota. Installeren van verschillende duurzame initiatieven binnen de deelwerkingen en in de buurt: baktuinieren, wormkomposteren, koken met voedseloverschotten, kruidenspiraal … Medewerking aan de Opentuinendag VELT.
buurtwerk ‘t lampeke vzw | jaarverslag 2017
(W)aardevol: een dag in november ‘17 rond duurzaamheid met verschillende duurzame ateliers (wormenbakken maken en vorming hierrond, fruitbomen planten, vorming rond snoeien …).
92
7.4. SAMENWERKINGEN Op inhoudelijk vlak was het fijn samenwerken met Mobiel 21, Velo, Velt, dienst duurzaamheid Stad Leuven, Vlaco, Ecowerf en niet te vergeten de Sint- Jansschool. Wij waren een inspiratiebron voor de Groene Corridor, Velt, buurthuis Temse. Met de Groene Ridder werkten we ook sterk samen met verschillende partners. Financieel kregen we de steun van de Nationale Loterij. Dit maakte het mogelijk om een projectmedewerker te engageren en sterk te kunnen investeren. Daarnaast kregen we ook middelen van VLM (Vlaamse landbouwmaatschappij) en het OCMW Leuven. Vanuit particuliere hoek kregen we een bijdrage van Giveandgaine (D’ieteren). Deze financiële puzzel was nodig om dit project te realiseren.
buurtwerk ‘t lampeke vzw | jaarverslag 2017 93
7.5 KERS OP DE DUURZAME TAART Al onze initiatieven hebben we verzameld in de brochure de ‘Groene Ridder’. Deze brochure is een inspiratie voor iedereen, kinderwerkingen, buurtwerkingen, scholen … die mee op de duurzaamheidskar willen springen met kleine en grote acties. Op deze manier willen een bijdrage leveren aan het draagvlak dat nodig is om over te gaan naar structurele veranderingen.
DE GROENE RIDDER? Het lijkt de naam van een hoofdpersonage in een sterk verhaal. Zo één waarin spanning, avontuur en schoonheid elkaar afwisselen. Waarin de ridder heldhaftig zijn strijd aangaat èn... wint! Buurtwerk 't Lampeke vzw, is door het project 'De Groene Ridder' ook daadwerkelijk zo'n verhaal begonnen en het is nog lang niet af! Samen met de buurtbewoners en de kinderen van kinderwerking Fabota, trekken we dagelijks ten strijde om de buurt klimaatneutraler te maken. Kleine en grote 'Groene Ridders' werken hierbij samen terwijl we zorg voor de aarde en solidariteit uitdragen.
Buurtwerk 't Lampeke draagt sinds jaar en dag 'duurzaamheid en ecologie' hoog in het vaandel. De buurtwerking maakt bewuste keuzes die (ook op lange termijn) beter zijn voor mens en milieu:
Buurtwerk ’t Lampeke vzw is gevestigd in de Ridderbuurt, te Leuven. De vzw werkt rechtstreeks met de kansarme doelgroep. De werking is expliciet afgestemd op mensen binnen én buiten de buurt die, om welke reden ook, maatschappelijk kwetsbaar zijn of dat dreigen te worden. ’t Lampeke wil kansarmoede opmerken en doorbreken en ondersteunt mensen door samen met hen de problemen aan te pakken, door samen met hen op weg te gaan. Buurtwerk 't Lampeke vzw is een erkende vereniging waar mensen in armoede het woord nemen.
- AANBIEDEN VAN VEGETARISCHE MAALTIJDEN - ZOVEEL MOGELIJK AANKOPEN VAN BIOLOGISCHE EN 'EERLIJKE' (FAIRTRADE) PRODUCTEN.
ARMOEDE KENT GEEN GRENZEN. DAT BETEKENT DAT WE GLOBAAL NAAR ARMOEDE KIJKEN.
DUURZAAMHEID ZIT VERVAT IN DE VISIE VAN ONZE WERKING
De Ridderbuurt is zijn naam waardig! Aan de hand van deze handig uitvouwbare brochure, willen we mensen uit de buurt, de stad, maar ook scholen en organisaties meenemen in ons verhaal vol groene avonturen, weetjes en tips.
"
We hopen u te informeren en inspireren!
DUURZAAMHEID...
KLIMAATVERANDERING? Het klimaat verandert doordat de temperatuur op aarde stijgt. Dat komt doordat er steeds meer broeikasgassen zoals CO2 in de lucht komen. Klimaatneutraal of CO2-neutraal is een term die aangeeft dat een proces niet bijdraagt aan klimaatverandering.
Leuven 2030 – minder uitstoot, meer toekomst
KLIMAATNEUTRAAL
betekent letterlijk dat er op het grondgebied van Leuven geen netto uitstoot meer mag zijn van (menselijke) broeikasgassen zoals koolstofdioxide (CO2), methaan of lachgas.
van dale: duur•zaam (bijvoeglijk naamwoord, bijwoord; vergrotende trap: duurzamer, overtreffende trap: duurzaamst) 1. lang durend 2. weinig aan slijtage of bederf onderhevig 3. het milieu weinig belastend: duurzame energiebronnen wind, zon, waterkracht enz.; duurzaam produceren
DUURZAAM = SUSTAINABLE = VOLHOUDBAAR!
HET IS VAAK NIET EVIDENT VOOR DE MEEST KWETSBARE MENSEN VAN ONZE MAATSCHAPPIJ OM 'DUURZAME PRINCIPES' TE HANTEREN.
Wat is een generatietuin?
GROTE EN KLEINE RIDDERS ONTMOETEN ELKAAR IN DE NATUUR
Het is vaak niet evident voor de meest kwetsbare mensen van onze maatschappij om 'duurzame principes' te hanteren. Dat kan komen door verschil in culturele achtergrond, bepaalde uitsluitingsmechanismen, of door het gebrek aan budget. We willen als buurtwerking een voorbeeldfunctie opnemen en veranderingsprocessen op gang brengen. Door mensen zelf te laten ervaren hoe het anders kan. Door het 'SAMEN TE DOEN.' Vanuit onze visie vonden we het belangrijk om te zorgen dat het ook voor mensen die leven in armoede en sociale uitsluiting haalbaar werd om Leuven klimaatneutraal te maken. Door de steun van de Nationale Loterij en het project 'De Groene Ridder' kunnen we de doelstellingen van 'Leuven klimaatneutraal 2030' omzetten in concrete acties.” Stan Hennes Projectverantwoordelijke 'De Groene Ridder' Buurtwerk 't Lampeke vzw.
NATUURBELEVING
TUINUURTJES IN KINDERWERKING FABOTA! Het uitgangspunt van deze wekelijkse momenten met de kinderen, is het 'leren leven in relatie met de natuur.' Door het bevestigen van de VERWONDERING voor de wereld om hen heen, proberen we te zorgen dat kinderen er beter zicht of vat op krijgen. We willen hen leren dat ze zelf een verschil kunnen maken in de wereld. We laten kinderen ontdekken hoe het is om met hun handen in de aarde te zitten. Om zelf te zaaien en te oogsten. Om te spelen in en met natuurlijk materiaal. Maar ook om geduld te hebben en ondertussen zorg te blijven dragen voor kostbare 'schatten,' die we uiteindelijk kunnen oogsten. Door zoveel mogelijk duurzaam en lokaal geteelde groenten en fruit te eten, verlagen we de CO2 -uitstoot van onze voeding.
Behalve het stimuleren van gezonder eten, komen meer beweging, verantwoordeli gedrag (bv. correct leren omgaan met materiaal) en de ontwikkeling van sociale vaardigheden ( samenwerken met andere kinderen, vrijwilligers, buurtbewoners, ouders,...) aan bod. Uit onderzoek blijkt dat kinderen een positieve houding ontwikkelen tegenover vers voedsel als zij dat zelf gekweekt hebben en dat via die weg ook ouders beïnvloed worden. Dat werd zichtbaar op de vele activiteiten en feestmomenten, waarop de kinderen trots hun 'groen-kennis' uitdroegen! Het tuinieren, maar ook de tuin zelf schept rust in de kinderwerking. Kinderen die het, om welke reden dan ook wel eens moeilijk hebben, kunnen 'terug tot zichzelf komen' in de natuur.
WIJKCOMPOSTEREN
Om een beeld te krijgen van onze dagelijkse acties is er ook een filmpje gemaakt. Bekijk het op vimeo.com/277451069
Het jaar 2017 is dus het sluitstuk van deze projectwerking ‘de Groene Ridder’, maar zeer duidelijk ook het begin van een nieuw hoofdstuk. De Groene Ridder stopt niet, maar heeft heel veel voeding gekregen om verder te werken rond duurzaamheid en ecologie. Binnen de eigen werking, maar ook om dit uit dragen naar de bredere buurt en samenleving. We willen graag een inspiratiebron zijn voor nieuwe initiatieven en zo een breed draagvlak creëren voor een gezonde, duurzame en eerlijke samenleving voor iedereen. In 2018 gaan we op zoek naar extra middelen om onze projectmedewerker in dienst te houden. Zo kan hij dit mooie werk verder zetten. Een volledig activiteitenverslag is te vinden in bijlage, achteraan het jaarverslag.
buurtwerk ‘t lampeke vzw | jaarverslag 2017
by D'Ieteren Auto
94
Daarmee kom je verder
• VERMINDERT DE AFVALBERG • BEVORDERT SOCIALE CONTACTEN • VOEDT HET BODEMLEVEN EN BESCHERMT TEGEN ZIEKTEN VAN PLANTEN • GEEFT IETS TERUG AAN DE AARDE
ijk
e
8. HET BELANG VAN CULTUUR 8.1 DE UITPAS IN LEUVEN, MOOIE REALISATIE In 2016 werd in Leuven de UitPAS uitgerold. Met deze UitPAS wil de stad Leuven de drempels naar vrijetijdsparticipatie voor alle inwoners van Leuven verlagen, met extra aandacht voor mensen in armoede. Deze uitrol ONZE GROENE gebeurde RIDDERS LEREN in samenwerking met heel wat lokale organisaties. In 2017 werd dit verder uitgebouwd en opgevolgd. ZORG DRAGEN VOOR DE AARDE. OP EEN PLEZIERIGE, Wij hebben hier als buurtwerking sterk op ingezet. De realisatie van het recht op cultuur en vrije tijd is voor ons ERVARINGSGERICHTE MANIER. van essentieel belang. We verwijzen voor meer informatie naar het buurthuis, verder in dit jaarverslag. Zij waren EEN WORMENHOTEL ? immers de motor van onze inzet binnen het realiseren en opvolgen van deze UitPAS. “TERWIJL EEN "Als ik de kinderwerking binnenloop, worden al mijn zintuigen geprikkeld door de natuur om me heen. Het wilgenhuisje, de kruidenspiraal, een fruithaag, zonnebloemen, klimplanten aan de muren,… een groene oase in de stad!"
COMPOSTEREN MET WORMEN
ZELFGEKWEEKTE PLANT WEEK NA WEEK GROEIT, GROEIT OOK EEN KIND ZIJN/HAAR ZELFVERTROUWEN MEE...” DE ZAADJES DIE WE PLANTEN, ZIJN ZAADJES VOL HOOP.
DE VOLKSTUIN VOOR EN DOOR BUURTBEWONERS
Wormen zijn onze grootste vriend in de tuin. Ze maken de grond los en luchtig en eten tuinafval op. De mest die ze produceren is dan weer een goede voedingsstof voor de tuin. Dit principe kun je toepassen in een wormenbak of, nog leuker: een wormenhotel! Hierin gooi je gftafval en speciale compostwormen zetten het om in rijke wormencompost. Laat je de wormen alles opeten in de bak, dan krijg je wormenmest. Veel wormenbakken hebben ook een kraantje, waarmee je vloeibare mest (percolaat) kunt aftappen. Samen met enkele vrijwilligers en bezoekers van het sociaal restaurant van de buurtwerking, bouwden we zo'n wormenhotel. Het werd een ideale oplossing voor het verwerken van keukenafval afkomstig uit het restaurant. In het wormenhotel sluiten we zo een kleine kringloop met eigen keukenafval.
ZELF EEN WORMENHOTEL MAKEN? LE COMPOSTIER.BLOGSPOT.BE
Aardappelschillen, fruitafval en koffiegruis zijn het basisvoedsel voor de wormen. In ons hotel leven gemiddeld zo’n 100 tal wormen die van keukenafval vruchtbare compost maken, bomvol mineralen. Deze compost wordt o.a. opnieuw verwerkt in onze moestuin of kan door buurtbewoners in hun eigen plantenbak of geveltuin gebruikt worden. Met hun harde werk zorgen wormen dus tegelijk voor een vruchtbare bodem en een bord vol lekkers! Die wormen verdienen een luxe-suite in ons hotel! WEL • Ongekookte groenten • Fruitresten • Plantenafval • Koffiegruis • Theezakjes • Papier (krant of onbedrukt) • Mest van planteneters • Eierschalen • Zaagsel • Stro
NIET • Vlees, vis • Zuivel • Granen (waaronder brood, deeg) • Mest van vleeseters • Vetten of oliën • Gekookte etensresten
WIST JE DAT...
… een wormenhotel reukloos is? Zodra het keukenafval begint te vergaan eten de wormen het op! … wormen niet ontsnappen; ze zijn schuw, bang van licht en honkvast! … een periode wat minder keukenafval? Met de juiste voorbereidingen kunnen wormen een hele tijd zonder eten!
Voorbeeld van een kleine kringloop? Cirkel visueel Moestuin, soc resto, afval, wormenhotel, terug moestuin.
buurtwerk ‘t lampeke vzw | jaarverslag 2017 95
8.2 ONS EIGEN AANBOD Doorheen onze werking ontwikkelen we telkens opnieuw nieuwe activiteiten en projecten vanuit de culturele en artistieke invalshoek. Centraal hierbij staan (1) de talentenontwikkeling stimuleren, (2) inspelen op de leefwereld en de vragen van ‘onze’ mensen, (3) samen kunnen genieten van kunst en cultuur en (4) onze cultuurprojecten een plek geven binnen het reguliere culturele en artistieke aanbod in Leuven en Vlaanderen.
buurtwerk ‘t lampeke vzw | jaarverslag 2017
Doorheen het jaarverslag vind je heel wat voorbeelden binnen de verschillende deelwerkingen.
96
buurtwerk ‘t lampeke vzw | jaarverslag 2017
97
8.3 SAMENWERKING MET COMPAGNIE TARTAREN www.tartaren.be
buurtwerk ‘t lampeke vzw | jaarverslag 2017
Compagnie Tartaren is het sociaal artistieke theatergezelschap, gegroeid vanuit onze buurtwerking. Compagnie Tartaren kreeg voor het eerst in 2008-2009 een structurele erkenning binnen het Kunstendecreet. In 2016 werd ze door de stad Leuven erkend als stadsgezelschap. Het gezelschap werkt op een actieve manier aan cultuurparticipatie en organiseert artistieke projecten voor deelnemers en medewerkers uit diverse groepen in de maatschappij. Ze besteedt daarbij bijzondere aandacht aan mensen binnen maatschappelijke kwetsbaarheid en sociale uitsluiting.
98
AAN HET
WOORD
“WE BOUWEN VERDER OM BIJ TE DRAGEN AAN DE DIVERSITEIT IN DE KUNSTEN.” WANNE VAN HEMELRIJCK Zakelijke leiding Cie Tartaren “Ruim 10 jaar geleden ontstond vzw Compagnie Tartaren uit buurtwerk ’t Lampeke vanuit de fundamentele behoefte van mensen om volwaardig te kunnen participeren aan de kunsten. De werking, eerst vanuit ’t Lampeke, daarna als zelfstandige vzw, timmerde mee aan de erkenning, spreiding en ontwikkeling van sociaalartistiek werk in het Vlaamse Kunstenlandschap. Cie Tartaren ontvangt intussen een werkingssubsidie uit het Kunstendecreet Vlaanderen en is erkend als Leuvens stadsgezelschap. 2017 was een belangrijk jaar voor de Tartaren. We vierden niet alleen onze 10de verjaardag, maar zetten ook bakens uit voor een nieuwe organisatiestructuur en -cultuur. Zo bouwen we verder aan een stevig fundament om ook de komende jaren met sterke en inhoudelijk relevante producties bij te dragen aan de diversiteit in de kunsten. De band met ’t Lampeke is nog steeds erg hecht: de organisatie is vertegenwoordigd in ons bestuur, voorziet een voordelige, maar comfortabele huisvesting in de gebouwen die we delen met Fabota en springt in als de persoonlijke zorg van een speler onze eigen mogelijkheden als artistieke organisatie overstijgt. Maar persoonlijk, als zakelijk leider van de Tartaren, heb ik vooral veel gehad aan het heldere advies van Karin Nelissen over een aantal moeilijke stappen in het veranderingsproces dat de organisatie doormaakte.” buurtwerk ‘t lampeke vzw | jaarverslag 2017 99
FRAGMENTEN UIT INTERVIEW DOOR ANNEKE BUTS MET LIEVEN VERLINDE Anneke: We vertrekken van het hier en nu, 2017. Wat is je betrokkenheid bij Cie Tartaren? Lieven: Mijn betrokkenheid bij Cie Tartaren is groot, ik heb mee de basis gelegd voor wat de compagnie nu is, ben mee de grondlegger van dit gezelschap. Hoe mijn engagement concreet werd ingevuld, evolueerde doorheen de jaren, maar wat mijn specifieke rol ook was (en is): ik voel me een echte Tartaar. Mijn stoel in de raad van bestuur heb ik recent vrijgemaakt voor nieuw bloed, maar door mijn functie (Lieven is adjunct-coördinator van Buurtwerk ’t Lampeke) kruis ik de Cie heel vaak. Ik denk dat dat ook goed is zo. Het DNA van Cie Tartaren zit in de buurtwerking. De betrokkenheid van en de wisselwerking met ‘t Lampeke vind ik zeer belangrijk. We zijn een belangrijke sociale partner. Ik ben ervan overtuigd dat Cie Tartaren zal blijven groeien. Maar het blijft een Leuvens gezelschap en de wisselwerking met het sociale zal ook in dat groeiscenario erg belangrijk blijven.
buurtwerk ‘t lampeke vzw | jaarverslag 2017
Anneke: Cie Tartaren is gegroeid uit de Smoelentrekkers. Maar wat was dat nu eigenlijk? Lieven: De Smoelentrekkers zijn al ontstaan in de jaren ’80. Een aantal buurtbewoners had goesting om samen toneel te spelen, samen iets te creëren. De toenmalige buurtwerker pikte dat signaal op en fungeerde als stuwende kracht. Op vraag van de preventiedienst, of was het de Sociale Hogeschool, werd er dan een ‘stuk’ gemaakt, naar een resultaat toe gewerkt. Vanuit de welzijnssector kwamen er kleine opdrachten. Vanaf de jaren ’90 werd er dan telkens iemand extern bij gehaald om te regisseren.
100
Lieven: Iedereen die goesting had – en dat is vandaag nog zo – is welkom. Iedereen moet haar of zijn kansen krijgen en ik vind dat het onze taak is om daarvoor te zorgen, op alle mogelijke manieren, met aandacht voor de eigenheid, de kwetsbaarheid en de sterktes van iedere persoon. Heel belangrijk daarin is: geen audities, geen hoofd- en bijrollen uitschrijven en durven springen. Dat je niet altijd op voorhand weet waar je gaat uitkomen, is dus zeer essentieel. Ik merk regelmatig dat ook binnen sociaalartistieke projecten gewerkt wordt met audities en dat mensen gekozen worden voor specifieke rollen, met regisseurs die hun wil opleggen en hun eigen artistieke verhaal brengen. Wij hebben altijd gekozen voor co-creatie in de volheid van het begrip. Het is een verhaal dat we alleen samen kunnen maken. Dat maakt het zo uniek. Opdat niemand uit de boot zou vallen, werkten we aan een verbreding van het aanbod en zetten een parallelle werking op. Naast de productie waren er kleinere projectjes van korte duur. Een parcourswerking waarbij individuele wensen konden worden ingevuld: beeldend, dans, tekst, solo. Stef en Polle bijvoorbeeld wilden samen iets doen en wij hadden de artistieke kwaliteiten in huis om hen te begeleiden, dus gebeurde dat ook.” Wil je meer lezen? Bestel de publicatie op www.tartaren.be
8.4. RODE HOND: EEN BESMETTELIJK KUNSTENFESTIVAL VOOR GEZINNEN www.rodehond.be Familiefestival van zaterdag 28 tot dinsdag 31 oktober 2017 Het Familiefestival Rode Hond trakteerde de Leuvenaars op een vierdaags festival vol theater, film, dans, workshops, circus, literatuur en nog veel meer. De editie 2017 was extra bijzonder, want de focus lag op de Riddersstraat en onze kinderwerking was tijdens het festival de centrale plek: het Fabota Festivalcafé. Je kon er de hele dag terecht voor een hapje en een drankje. Er was randanimatie en een aanbod van diverse optredens. Ook onze eigen koor, percussie- en circusgroep trad op. Daarnaast was er een aanbod in de buurt (o.a. theater in de wasserette, fietsen pimpen in de Sint-Jansschool) en in de verschillende cultuurzalen in Leuven. Je kan het volledige aanbod terugvinden op https://www.rodehond.be/ programma. Doorheen de vier dagen kwamen honderden mensen (jong en oud) genieten van het aanbod van Rode Hond. Ze leerden tegelijk kinderwerking Fabota kennen, een kleine oase, verborgen achter de gebouwen. En onze eigen gezinnen vonden de weg en maakten verbinding met het aanbod vanuit 30CC. Een meerwaarde was ook dat buurtwerk ’t Lampeke samen met de Sint-Jansschool verantwoordelijk was voor de catering gedurende dit festival. We staken samen met personeel, vrijwilligers, leerkrachten, ouders, jongeren, sympathisanten de handen uit de mouwen. Deze samenwerking was een mooi voorbeeld van krachtenbundeling op cultureel en sociaal vlak. Er is nu reeds afgesproken om voor het cultureel werkjaar 2019-2020 opnieuw de handen in elkaar te slaan en samen te werken.
buurtwerk ‘t lampeke vzw | jaarverslag 2017 101
102
buurtwerk ‘t lampeke vzw | jaarverslag 2017
buurtwerk ‘t lampeke vzw | jaarverslag 2017
103
104
buurtwerk ‘t lampeke vzw | jaarverslag 2017
AAN HET
WOORD
DE MOTOR VANUIT 30CC ACHTER RODE HOND SANNE CLERINX EN VEERLE VAN SCHOELANDT Sanne Clerinx en Veerle Van Schoenlandt Productieverantwoordelijken 30CC cultuurcentrum Leuven
buurtwerk ‘t lampeke vzw | jaarverslag 2017
“Vanuit de idee dat cultuur toegankelijk moet zijn voor iedereen en de meerwaarde ervan voor het persoonlijk welzijn hecht 30CC zeer veel belang aan het bereiken van een zo divers mogelijk publiek, in het bijzonder maatschappelijk kwetsbare mensen. Daarom werken we samen met intermediairs uit de sociale sector van Leuven aan een zo laag mogelijke drempel, financieel, maar ook sociaal, om cultuur te beleven. Voor ons familiefestival Rode Hond gaan we jaarlijks op zoek naar een betekenisvolle plek voor het festivalcentrum. Een plek waar we een traject met de buurt kunnen aangaan, een plek waar het reguliere 30CCpubliek niet mee vertrouwd is en de buurtbewoners niet vertrouwd zijn met 30CC. Zo koppelen we beide publieken aan elkaar en creëren we een meerwaarde voor beide werkingen. In 2017 zochten we daarom toenadering tot Fabota om daar het festivalcentrum van Rode Hond te organiseren. Dit betekende dat Fabota mee de voortrajecten vorm gaf, buurtbewoners warm maakte voor het festival en de activiteiten, alsook de catering deed tijdens het festival. De reacties aan beide kanten waren zeer positief, beide kwamen uit hun comfortzone en leerden een nieuwe plek of werking kennen.”
105
9. DE SOCIALE KRUIDENIER 9.1. CVBA VLAAMS-BRABANT www.socialekruideniervlb.be Buurtwerk ’t Lampeke is stichtend lid van de CVBA (coöperatie) sociale kruidenier Vlaams-Brabant. De prioritaire doelstelling is het recht op gezonde, betaalbare en duurzame voeding garanderen voor iedereen, en in het bijzonder voor mensen in armoede. De sociale kruidenier is gegroeid als een alternatief voor de klassieke voedselbedeling. Buurtwerk ’t Lampeke zet haar schouders hier mee onder, maar wel onder protest. Het blijft anno 2018 een schrijnende vaststelling dat niet iedereen kan voorzien in eigen basisbehoeften. Ook het belang van een ontmoetingsfunctie binnen de sociale kruidenier is een belangrijk element.
buurtwerk ‘t lampeke vzw | jaarverslag 2017
De winkel van Leuven (zie 9.2) is slechts eén van de verkooppunten in Vlaams Brabant. De intentie is dat we met de CVBA verschillende gemeenten zullen ondersteunen in het oprichten en realiseren van een sociale kruidenier. In 2017 startte ook een winkel in Bierbeek. In het voorjaar 2018 zal ook Diest de deuren openen. Verschillende andere gemeenten staan te wachten om mee in te stappen.
106
9.2 SOCIALE KRUIDENIER LEUVEN In maart 2015 zijn we gestart met een eigen afhaalpunt in het buurthuis. Dit afhaalpunt bestond naast de twee winkels in CAW en Ruimtevaart. Om het geheel financieel haalbaar te maken is beslist om de drie winkels samen te laten gaan in een centraal winkelpunt en de aparte winkels en afhaalpunten stop te zetten. In augustus 2017 (bij het stopzetten van ons afhaalpunt) hadden we 31 gezinnen ingeschreven. We zagen duidelijk, sinds de start, een stijging van aanvragen voor de sociale kruidenier. In september 2017 openden we onze deuren in Hal 5 in Kessel-lo. De vier trekkende organisaties (Riso Vlaams Brabant , CAW Oost-Brabant, Buurtwerk ’t Lampeke en Ruimtevaart) verdelen het werk en nemen elk een verkoopdag voor haar rekening. We zijn gestart met drie openingsdagen. Ruimtevaart en Lampeke werken voorlopig samen op 1 dag. Het is een boeiende uitdaging om op dit concreet niveau vier organisaties met eigen vrijwilligers te laten samenwerken en er een goeddraaiende winkel van te maken. Heel wat vragen kwamen op onze weg: doorverwijsbeleid, assortiment van de winkel, openingsuren, vrijwilligersbeleid … Het gezamenlijk winkelpunt werkt meteen ook met het solidaire winkelmodel: zowel sociale als solidaire klanten kunnen er terecht. We kennen wat groeipijnen maar die horen bij het pionieren. Een maal de sociale klant de weg gevonden heeft, moeten we ons omwille van de financiële haalbaarheid, in de toekomst, ook richten op de solidaire klant. De solidaire klant betaalt iets meer dan de sociale klant voor hetzelfde product. Enkel door deze solidaire prijzen kunnen we op termijn een break-even bekomen en de prijzen voor de sociale klant betaalbaar houden.
buurtwerk ‘t lampeke vzw | jaarverslag 2017 107
10. DE KRACHT VAN VORMING 10.1. EXTERNE VORMING EN INFORMATIE Vanuit onze jarenlange werking met de maatschappelijk kwetsbare doelgroep hebben we heel wat expertise opgebouwd. We bieden deze expertise aan voor een breed publiek. We bekijken dit vormingsaanbod heel breed en werken op maat van de aanvrager: beroepskrachten, vrijwilligers, kansengroepen, medewerking aan studiedagen, informatiesessies over specifieke projecten, coaching, …
buurtwerk ‘t lampeke vzw | jaarverslag 2017
We beschouwen dit als één van onze kernopdrachten. Zie ook 2.6 uitdragen van expertise. We verwijzen naar de bijlage voor het uitgebreide aanbod van vorming dat we in 2017 opnieuw hebben gerealiseerd.
108
buurtwerk ‘t lampeke vzw | jaarverslag 2017
109
10.2. VORMING EN INTERVISIE VAN MEDEWERKERS Met medewerkers bedoelen we het geheel van vrijwilligers, stagiairs en personeelsleden. Dit is een zeer verscheiden groep in een sterke sociale mix en met een specifieke plaats voor mensen binnen kansarmoede. Het gaat hierbij over eigen, persoonlijke ondersteuning en het volgen van externe vorming bij andere organisaties. Binnen kinderwerking Fabota heeft 1 personeelslid (0,5 VTE) als hoofdopdracht de personeelsondersteuning en –begeleiding van de ‘doelgroepmedewerkers’. Het instapweekend: Dit jaarlijkse weekend in internaatsverband wordt georganiseerd voor alle medewerkers. Op een actieve en intensieve manier krijgen de deelnemers achtergrondinformatie over kansarmoede en onze manier van werken. Er zijn getuigenissen en een buurtwandeling. We spelen een ervaringsspel rond armoede en staan stil bij het belang van een sterke basishouding. Dit weekend wordt elk jaar herwerkt en begeleid door een diverse groep, waarbij mensen in kansarmoede een centrale stem krijgen.
buurtwerk ‘t lampeke vzw | jaarverslag 2017
In de overzichtstabel in bijlage (achteraan het jaarverslag) vind je een overzicht van wat dit in 2017 allemaal inhield.
110
11. PERSONEEL Karin Nelissen Lieven Verlinde Fernanda Silva Mendes Brigitte Schepers Franky Vandamme Urbain Savenay Stan Hannes Karen Daniëls Barbara Van Dael Sophie Varona Rodriguez Elsa Tibetu Lobsang
Coördinatie 0,5 VTE Adjunct-coördinatie 1 VTE Administratief medewerkster 0,5 VTE Administratief medewerkster 0,5 VTE Logistiek – klusjesman 0,5 VTE Logistiek – klusjesman 0,5 VTE Duurzaamheid 0,5 VTE Inhoudelijk medewerkster gezinsondersteuning 0,4 VTE Inhoudelijk medewerkster gezinsondersteuning 0,5 VTE Inhoudelijk medewerkster 1 VTE Logistiek – onderhoud 1 VTE Logistiek – klusjesman 1 VTE
We willen hierbij alle stagiairs en vrijwilligers bedanken, die zich inzetten binnen de algemene werking. Want zijn zij van onschatbare waarde. We benadrukken ook dat onze vrijwilligersploeg zeer verscheiden is: jong en oud, met en zonder armoede-ervaring, uit de buurt, van Belgische en van andere origine, ... Dit is een grote meerwaarde en tegelijk een praktijkvoorbeeld van solidariteit in de samenleving.
VRIJWILLIG(ST)ERS Medewerking vorming 16 Fietsatelier en fietstaxi 13 Tuin & compost 11 Divers (feest, uitstap, administratie, ...) 30 Prego 13 STAGIAIR(E)S Administratie 1 Prego 2
buurtwerk ‘t lampeke vzw | jaarverslag 2017 111
12. ORGANIGRAM EN OVERZICHT PERSONEEL BELEID BUURTWERK ‘T LAMPEKE VZW (stand van zaken op 1/3/2017) • erkend als vereniging waar armen het woord nemen en is lid van het
‘Netwerk tegen Armoede’ • erkend als lokale dienst (prego en buitenschoolse kinderopvang)
binnen LDE en is lid van de koepel van de lokale diensteneconomie. • erkend als buurtwerking door de Stad Leuven • is erkend door Kind en Gezin als initiatief kinderopvang (= dagopvang
BELEID
de Wurpskes). • is erkend als project rond kinderarmoedebestrijding vanuit de Nationale Loterij en het Kinderarmoedefonds. • is erkend als project rond duurzaamheid vanuit de Nationale Loterij en door Welzijnszorg vzw.
• vergadert minimaal 2 maal per jaar goedkeuring
begroting en financieel verslag • goedkeuring jaarverslag benoemt en onslaat RvB
• vergadert maandelijks bevoegd voor financieel beleid
personeelsbeleid en inhoudelijke opvolging
TEAMVERGADERING
DOELGROEP DEELWERKINGEN
Tweewekelijks verantwoordelijken uit de 4 deelwerkingen (5 leden): dagelijkse gang van zaken intervisie fondsenwerving, afstemming van de deelwerkingen op elkaar, voorbereidingen voor het bestuur rond inhoudelijke thema's
buurtwerk ‘t lampeke vzw | jaarverslag 2017
ALGEMENE WERKING Sociale Maribel, Nationale Loterij, Kinderarmoedefonds
ALGEMENE VERGADERING
RAAD VAN BESTUUR
112
SUBSIDIEKANALEN
DAGOPVANG DE WURPSKES Kind en Gezin OCMW Leuven (Artikel 60)
KINDERWERKING FABOTA Vlaamse Overheid Kind en Gezin Stad Leuven Sociale Maribel OCMW Leuven (Art. 60)
JONGERENWERKING DEN TUBE Stad Leuven
DAGOPVANG DE WURPSKES
0-3 JAAR + OUDERS
KINDERWERKING FABOTA
JONGERENWERKING DEN TUBE
BUURTHUIS ‘T LAMPEKE
3-12 JAAR + OUDERS
12-25 JAAR
VOLWASSENEN EN GEZINNEN
BUURTHUIS ‘T LAMPEKE Stad Leuven Vlaamse Overheid (Armoededecreet) OCMW Leuven (Artikel 60)
PREGO
Kind en Gezin Vlaamse Overheid LDE Stad Leuven
BUURTWERK ‘T LAMPEKE VZW Momentopname op 18/05/2018 van actieve personeelsleden Totaal : 26,94 VTE De namen van de personeelsleden vind je in (zonder artikel 60 - OCMW Leuven) dit jaarverslag telkens bij elke deelwerking
ALGEMENE WERKING Algemene coördinatie 0,50 VTE Adjunct- coördinatie 1 VTE Personeelsadministratie 0,50 VTE
Financiële administratie 0,68 VTE Logistiek – klusjesmannen 1,30 VTE
Project duurzaamheid 0,50 VTE Project brugfiguren 0,5 VTE
DAGOPVANG DE WURPSKES Coördinatie 0,50 VTE Opvoedster 1 VTE Kinderverzorgster 1 VTE
PREGO KINDERWERKING FABOTA Coördinatie 0,50 VTE Personeelsbegeleiding 0,50 VTE Onderwijs 0,80 VTE Begeleiding kleuters: 2,75 Begeleiding middengroep: 2 Begeleiding oudste groep: 3 Leesbevordering 0,21 VTE Logistiek - onderhoud 1 VTE Logistiek – klusjesman 0,5 VTE
Inhoudelijke medew. (V/M) 1,4 VTE Logistiek - klusjesman 1 VTE Logistiek - onderhoud 1 VTE
BUURTHUIS ‘T LAMPEKE Teamverantwoordelijke 1 VTE Buurtwerkers (V/M) 2.30 VTE
JONGERENWERKING DEN TUBE Jongerenwerkers (V/M) 1,50 VTE
buurtwerk ‘t lampeke vzw | jaarverslag 2017 113
114
buurtwerk ‘t lampeke vzw | jaarverslag 2017
JAARVERSLAG
DAGOPVANG DE WURPSKES 2017
Riddersstraat 60/5 3000 Leuven 016 20 15 34 wurpskes@lampeke.be www.lampeke.be
buurtwerk ‘t lampeke vzw | jaarverslag 2017
DAGOPVANG DE WURPSKES
115
116
buurtwerk ‘t lampeke vzw | jaarverslag 2017
1. SITUERING 1.1. DOELGROEP Terwijl de reguliere kinderopvang zich hoofdzakelijk richt op kinderen uit ‘modale’ gezinnen (waar kinderopvang rechtstreeks gekoppeld is aan arbeid = de economische functie) biedt dagopvang de Wurpskes opvang en ondersteuning aan baby’s en peuters uit kansarme gezinnen. Via een geïntegreerde en buurtgerichte aanpak en overleg of samenwerking met verschillende organisaties bestrijden we de uitsluiting van deze groep kinderen en hun gezin (= de sociale functie) en bevorderen we hun integratie. De leeftijd van de opgevangen kinderen schommelt tussen 6 weken en 3 jaar.
VERSCHILLENDE DOELGROEPEN POLITIEKE VLUCHTELINGEN Deze groep is ongewild het land van herkomst ontvlucht vanuit een bedreigde situatie en komen niet per definitie uit een situatie van maatschappelijke achterstelling. In hun aanpassingsfase hier gaan ze doorheen een emotioneel verwerkingsproces. Daarnaast zijn er veel praktische zaken te regelen. Door dit alles is de zorg voor hun kind niet altijd evident.
GENERATIEARMEN Deze groep kenmerkt zich door jarenlange afzondering van gezins- en maatschappelijke structuren. De kenmerken van maatschappelijke kwetsbaarheid zitten erg verankerd in hun manier van bestaan en geven dit als dusdanig door aan hun kinderen.
JONGE MOEDERS ZONDER GENERATIEARME ACHTERGROND Vaak gaat het hier over ongeplande zwangerschappen waardoor deze vrouwen geconfronteerd worden met thema’s en beslissingen waarvan hun leeftijdsgenoten bespaard blijven. Het is binnen deze groep kansarmen dat we de meeste ouders in gunstige zin zien evolueren. Zij slagen er veelal in om voor zichzelf en hun kind een toekomst te creëren die rijker is aan kansen. We stemmen ons aanbod af op de specifiek bereikte doelgroep en stellen ons tot doel om de problematische gezinssituatie zeker naar de volgende generaties (kinderen en kleinkinderen) te doorbreken en te verbeteren.
buurtwerk ‘t lampeke vzw | jaarverslag 2017 117
OVERZICHT PER DOELGROEP
DOELGROEP AANTAL KINDEREN
13
6
DOELGROEP AANTAL KINDEREN
6 3 DOELGROEP 13
92,86% | OPLEIDING/TEWERKSTELLING 50% | GENERATIEARMOEDE 21,43% | ALLEENSTAANDE KWETSBARE OUDER
AANTAL KINDEREN
42,86% | POLITIEKE VLUCHTELINGEN 92,86% | OPLEIDING/TEWERKSTELLING
13
50% | GENERATIEARMOEDE
76 3
21,43% | ALLEENSTAANDE KWETSBARE OUDER 92,86% | OPLEIDING/TEWERKSTELLING 42,86%van | POLITIEKE VLUCHTELINGEN (5/14) de kinderen van Belgische origine, 50% | GENERATIEARMOEDE
In 2017 was minder dan de helft de meerderheid was van vreemde origine, nl. Somalië (5), Albanië (1), Algerije (1) en Tunesië (1) en Irak (1) . Binnen de allochtone groep is twee derde 3 7 21,43% | ALLEENSTAANDE KWETSBARE OUDER van de ouders gevlucht omwille van politieke redenen. INSTAPLEEFTIJD 42,86% | POLITIEKE VLUCHTELINGEN AANTAL KINDERENkinderen komt Van de autochtone 100 % uit een generatiearm gezin. In 2017 was meer dan 90 % van de ouders aan 1 het werk of volgden 7 ze een opleiding.
5
INSTAPLEEFTIJD AANTAL KINDEREN
1
INSTAPLEEFTIJD 5 AANTAL KINDEREN
1 8
> 1,5 JAAR (0%) 1 JAAR TOT 1,5 JAAR (7,14%) 6 MAANDEN TOT 1 JAAR (52,94%) < 6 MAANDEN (35,71%) > 1,5 JAAR (0%)
DEN BOKAL
1 JAAR TOT 1,5 JAAR (7,14%)
5
6 MAANDEN TOT 1 JAAR (52,94%) > 1,5 JAAR (0%) < 6 MAANDEN (35,71%) 1 JAAR TOT 1,5 JAAR (7,14%)
DEN BOKAL
6 MAANDEN TOT 1 JAAR (52,94%)
8
< 6 MAANDEN (35,71%)
INTENSITEIT VAN DE OPVANG
DEN BOKAL
AANTAL KINDEREN Bovenstaande tabel toont aan dat de meeste kinderen (92,86 %) op jonge leeftijd (jonger dan 1 jaar) voor het eerst 8 Wurpskes komen. De meerderheid van deze kinderen stapt net na de leeftijd van 6 maanden in. Ze blijnaar de 4 10de overgang naar de kleuterschool, meestal rond de leeftijd van 3 jaar. Deze instap op jonven in de Wurpskes tot INTENSITEIT VAN DE OPVANG ge leeftijdKINDEREN geeft kinderen (en hun gezinnen) kans om een vertrouwensband op te bouwen met de begeleiding. 3 DAGEN de (0 %) AANTAL 4 DAGEN (28,57%)
4 DAGEN (71,43%) INTENSITEIT 10VAN DE5 OPVANG AANTAL KINDEREN
4
3 DAGEN (0 %)
10
4 DAGEN (28,57%) 5 DAGEN (71,43%) 3 DAGEN (0 %)
4 DAGEN (28,57%) GEMIDDELDE BEZETTING PER DAG
buurtwerk ‘t lampeke vzw | jaarverslag 2017
IN 2017 | AANTAL KINDEREN
118
5 DAGEN (71,43%)
GEMIDDELDE BEZETTING De meerderheid van de kinderen komt voltijdsPER naar deDAG Wurpskes. Meer dan 90 % van de ouders werkt (minstens IN 2017 | AANTAL KINDEREN deeltijds) of volgt een opleiding. Daarnaast is er een duidelijke nood aan een voltijdse opvang omwille van een ‘problematische thuissituatie’. We vinden het erg belangrijk dat net deze kinderen een veilige plek hebben waar ze zichzelf GEMIDDELDE BEZETTING PER DAG kunnen en kunnen ontwikkelen. Tegelijkertijd wordt er intensief met de ouders gewerkt om hun draagkracht te IN 2017zijn | AANTAL KINDEREN vergroten.
4
10 3 DAGEN (0 %) 4 DAGEN (28,57%) 5 DAGEN (71,43%)
GEMIDDELDE BEZETTING PER DAG IN 2017 | AANTAL KINDEREN
Januari: 7,73
Mei: 8,91
September: 8,67
Februari: 8,88
Juni: 8,77
Oktober: 9,45
Maart: 8,55
Juli: 9,10
November: 9,39
April: 8,54
Augustus: 8,92
December: 9,27
De gemiddelde jaarbezetting bedroeg 88,48 % in het jaar 2017. Aangezien de Wurpskes 10 kinderen per dag opvangt, geeft deze tabel ook een goed beeld van het aanwezigheidspercentage per maand. In de maand januari was er een lichte daling omdat er veel zieke kinderen waren.
DOORVERWIJZING De meeste gezinnen komen in de Wurpskes terecht via persoonlijke contacten in de buurt, een interne doorverwijzing binnen onze buurtwerking of een doorverwijzing via externe partners: WGC de Ridderbuurt, OCMW Leuven, Begeleid Wonen, thuisbegeleidingsdiensten, Kind en Gezin, CAW Oost-Brabant en het ondersteuningscentrum jeugdzorg Leuven.
buurtwerk â&#x20AC;&#x2DC;t lampeke vzw | jaarverslag 2017
In 2017 moesten we nogmaals vaststellen dat de vraag vanuit deze organisaties ons aanbod overstijgt. We kunnen niet altijd tegemoetkomen aan het soms dringende karakter van een vraag rond opvang. Op dat moment proberen we samen op zoek te gaan naar een andere oplossing. Binnen de Leuvense situatie is dit niet evident omwille van het tekort aan opvangplaatsen. We verwijzen hierbij naar onze deelname aan het Centrum Kinderopvang Leuven, waarbij we proberen op een gecoĂśrdineerde manier te werken aan een optimaal opvangbeleid op Leuvens niveau (www. kinderopvangleuven.be).
119
1.2. DOELSTELLINGEN De ultieme doelstelling van de dagopvang is om elk kind en zijn/haar ouders de kans te geven om te worden wie het in potentie kan zijn en zo voldoende draag- en veerkracht te ontwikkelen om volwaardig te functioneren. Wij richten ons op de jongste leeftijd vanuit de overtuiging dat het proces van maatschappelijke achterstelling reeds bij de geboorte begint. Daarom willen we vanaf de geboorte de groeikansen van elk kind (ĂŠn zijn ouders) optimaal tot ontwikkeling laten komen. Onze doelstellingen bevinden zich op 3 niveaus:
HET KIND
buurtwerk â&#x20AC;&#x2DC;t lampeke vzw | jaarverslag 2017
Op dit niveau willen we de (soms bedreigde) ontwikkeling stimuleren door kinderen:
120
Te laten zijn zoals ze zijn (basisgevoel van acceptatie) Een veilige gehechtheidsrelatie aan te bieden Zich verstaanbaar te laten uitdrukken (taalvaardig te zijn) Om te laten gaan met regels en afspraken Om te laten gaan met andere kinderen en volwassenen De ruimte te geven om zelfstandig te worden
Daarnaast is het onze opdracht om preventief te werken: kwetsbare kinderen staan immers bloot aan risicofactoren die kunnen leiden tot een negatieve of vertraagde ontwikkeling. Bij alle opgevangen kinderen is er sprake van een verhoogde kwetsbaarheid, meestal vanuit een kansarme thuissituatie.
DE OUDERS Op het niveau van de ouders willen we gezinsondersteuning bieden met specifieke aandacht voor de relatie tussen ouder en kind. We willen via concrete en haalbare doelen -stap voor stap- samen met hen zoeken naar een volwaardige participatie aan de samenleving.
DE SAMENLEVING Op het niveau van de samenleving willen we vanuit onze expertise inventariseren en signaleren wat er binnen de werking leeft. Op die manier willen we voor deze kansarme groep een plaats opeisen en voorbereiden binnen de reguliere kinderopvang.
1.3. METHODIEK We verwijzen hiervoor naar het algemene deel. Onze DNA is nog meer zichtbaar geworden met Trajecten van Hoopverlening, waarbinnen we de methodiek van de geïntegreerde basisschakels en ‘de kleine ontmoeting’ integreren (zie algemeen deel, 2.4 methodiek). Daarnaast werken we ook vanuit het contextuele denken, dat erop gericht is om mensen te ondersteunen bij hun zelfverwezenlijking in verbondenheid. Ook het ideeëngoed van Françoise Dolto met betrekking tot basisveiligheid, betekenis-verlening en relatie laat sporen na in de dagelijkse praktijk (www.dolto.fr). En Selma Fraiberg heeft ons geïnspireerd met haar boek ‘de magische wereld van het kind’. Tenslotte reikte Greet Geenen ons in haar boek ‘Helpende Handen’ de concepten van de gehechtheidstheorie aan die aan de grondslag liggen van onze dagelijkse praktijk met ouders en kinderen. Dankzij ‘Helpende Handen’ hebben we woorden gevonden om uit te leggen wat we doen zoals we doen in onze kinderopvang. Zie ook verder bij ‘Helpende handen in de kinderopvang’.
1.4. ACCENTEN TIJDENS 2017 VERDER INZETTEN OP TAAL Onze opvoedster en pedagogisch verantwoordelijke, Sonia Van Roey, volgde in 2017 een intensieve vorming rond de taal van erg jonge kinderen. Deze vorming werd georganiseerd door het Centrum voor Taal en Onderwijs. Tijdens de opleiding stond men niet alleen stil bij de taalverwerving maar werden ook kapstokken aangereikt om het taalgebruik bij de allerkleinsten te stimuleren. Dit resulteerde in een uitgewerkte visietekst én een taalbeleidsplan met doelstellingen en daaraan gekoppelde acties.
buurtwerk ‘t lampeke vzw | jaarverslag 2017
In 2018 willen we alle benoemde acties binnen dit taalbeleidsplan verder uitwerken. Op die manier willen we ervoor zorgen dat de taalvaardigheid van de opgevangen kinderen toeneemt en dat alle kinderen spontaan het woord durven nemen. We vinden het erg belangrijk om ook onze stagiairs en vrijwilligers mee te nemen in dit verhaal. Op die manier biedt onze opvang een écht taalbad aan alle opgevangen kinderen.
121
AANDACHT VOOR MEMOQ Na enkele jaren van ontwikkeling, zag MeMoQ (het Meten en Monitoren van de Kwaliteit in de Kinderopvang van baby’s en peuters) het daglicht in 2017. Er was reeds lang nood aan een pedagogisch raamwerk voor de kinderopvang in Vlaanderen. We gebruiken dit in de Wurpskes. MemoQ bestaat uit: - Het pedagogisch raamwerk: een visietekst over kwaliteitsvolle kinderopvang van baby’s en peuters. - De nulmeting met het wetenschappelijk meetinstrument: Deze nulmeting geeft een beeld van de pedagogische kwaliteit in de Vlaamse kinderopvang. - Het monitoringsinstrument voor zorginspectie. Zorginspectie kan hiermee de pedagogische kwaliteit in de opvang nagaan. Dit instrument is gebaseerd op het wetenschappelijk instrument. - Het zelfevaluatie instrument. Met dit instrument kan je in je kinderopvang zelf de pedagogische kwaliteit bekijken en bevorderen. Dit zelfevaluatieinstrument is voor ons erg belangrijk. Het bestaat uit 6 dimensies:
Welbevinden Betrokkenheid Emotionele Ondersteuning Educatieve Ondersteuning Omgeving Gezinnen en diversiteit Hierdoor krijgen we de kans om onze werking aan de hand van deze 6 dimensies door te lichten, te evalueren én te verbeteren. Jaarlijks stellen we 1 dimensie centraal waarmee we ten volle aan de slag gaan. In 2017 was dat de dimensie van de educatieve ondersteuning. In 2018 zullen we de dimensie van de omgeving onder de loep nemen. Dit resulteerde in een aanpassing van het eetmoment. Kinderen die mee-eten aan de tafel kiezen zelf de kleur van de slab die ze dragen en krijgen de kans om zelf hun eten op te scheppen uit de kommen die op tafel worden gezet. Ze eten ook niet meer met lepels maar met vorken. We merken dat ze deze veranderingen heel leuk vinden!
buurtwerk ‘t lampeke vzw | jaarverslag 2017
Daarnaast gaan we tijdens het begeleid spel nog meer onderzoeken waar de interesses van kinderen liggen en hoe we hier op een creatieve manier op kunnen inspelen en hoe we kinderen meer verdieping in hun spel kunnen aanbieden. We letten er ook extra op om een rijke en gevarieerde taal te gebruiken.
122
In 2018 gaan we verder op de ingeslagen weg. We leggen de focus dan op de dimensie van de Omgeving. Binnen deze dimensie onderzoeken we hoe de ruimte een boeiend en gevarieerd aanbod van materialen en activiteiten kan bieden. En hoe een goede organisatie van tijd en personeel hiertoe kan bijdragen. Daarnaast willen we ook het welbevinden en de betrokkenheid van de kinderen tijdens eet- en spelmomenten (binnen en buiten) observeren en meten. Van hieruit zullen ook we aandachtspunten formuleren om de werking verder te verbeteren.
2. HET BASISAANBOD We willen de ontwikkelingskansen van de kinderen zoveel mogelijk waarborgen, zowel in de dagopvang als binnen het gezin waar ze opgroeien. Veel aandacht gaat immers naar het opbouwen van een hechte relatie met de opgevangen kinderen en hun ouders. Vanuit deze relatie kunnen we verder werken. We onderscheiden hierbij drie niveaus.
2.1. HET KIND Om onze doelstellingen op het niveau van het kind waar te maken, hebben wij binnen onze werking een extra aanbod uitgebouwd. Binnen dit aanbod leggen wij een aantal klemtonen:
HET OPBOUWEN VAN EEN VERTROUWENSBAND/HECHTING
Voor kinderen die in een kansarm gezin opgroeien is het erg belangrijk om een plek te hebben waar ze in relatie kunnen treden met een verzorgingsfiguur die fungeert als een veilige basis voor het kind. Het is immers pas vanuit een gevoel van veiligheid en geborgenheid dat een kind stappen zet in zijn ontwikkeling. In de Wurpskes worden tien kinderen opgevangen door twee begeleidsters. Elke begeleidster fungeert als aandachtsopvoeder voor vijf kinderen. De band tussen begeleid(st)er en kind is essentieel. We staan hier uitgebreid bij stil in ons boek ‘Helpende Handen in de kinderopvang’ (zie ook algemene deel jaarverslag 2.4 Uitdragen van expertise). In tegenstelling tot de reguliere verhouding van 1 op 8 kinderen hanteren wij een norm van één begeleider per vijf kinderen. Dit schept de noodzakelijke ruimte voor het aangaan van een meer individuele en affectieve binding (= gehechtheidsrelatie) met de opgevangen kinderen. Er zijn een kinderverzorgster en een opvoedster werkzaam in onze peutertuin.
SPELENDERWIJS STIMULEREN VAN DE (SOMS BEDREIGDE) ONTWIKKELING VAN DE OPGEVANGEN KINDEREN Via de ontwikkelings- en observatieschalen volgen we de ontwikkeling van elk kind op. Als we vaststellen dat de ontwikkeling meer dan drie maanden vertraagd is, wordt er een behandelingsplan uitgewerkt en worden deze kinderen op de bedreigde vlakken extra gestimuleerd.
We maken dankbaar gebruik van de maandelijkse pedagogische ondersteuning via Passant vzw.
buurtwerk ‘t lampeke vzw | jaarverslag 2017
Een kind leert door samen te spelen impulsen te controleren. Al spelend leert een kind herkennen en rekening houden met wat er in zichzelf en anderen omgaat.
123
HET ‘WEN’BELEID Bij kansarme gezinnen zien we vaak dat zij een beperkt sociaal netwerk hebben en vrij geïsoleerd leven. De stap naar de kinderopvang is dan ook dikwijls een eerste scheiding tussen ouder en kind. Ouders die in hun jeugd geleerd hebben dat volwassenen onbetrouwbaar zijn, laten hun kind de eerste dag niet met een gerust gemoed achter. Hun kinderen voelen dit aan, hoe klein ze ook zijn. Daarom is samen wennen zo belangrijk. We doen dit volgens het ritme van ouder en kind.
HET WERKEN MET HOEKEN Het ‘werken met hoeken’ wordt al enkele jaren gebruikt binnen onze werking. We verfijnen en bouwen dit stelselmatig uit. Sinds de herinrichting van de leefruimte, beschikken de allerkleinsten ook over een afgeschermde speelruimte waar ze in alle rust kunnen spelen. Het welbevinden en de betrokkenheid van de kinderen verhoogt opmerkelijk door het bewust werken met deze hoeken.
JULES
buurtwerk ‘t lampeke vzw | jaarverslag 2017
De pop Jules is een vaste waarde in onze opvang. Jules leeft mee op het ritme van de kinderen en geeft mee structuur aan de dag.
124
AAN HET
WOORD
MIJN CONTACT MET DE WURPSKES... FRAGMENT UIT HET BOEK ‘HELPENDE HANDEN IN DE KINDEROPVANG’ GESPREK MET EEN MOEDER (BLZ 77-78)
“De opvang is voor mij heel belangrijk geweest. Ik kwam er voor het eerst, samen met de thuisbegeleiding, toen Kimberly ongeveer tien maanden was. Ik ben eerder verlegen en terughoudend in mijn contacten. Toch voelde ik mij er altijd welkom. Iedereen was er rustig en vriendelijk. Ik zag dat de kinderen er graag gezien werden, dat er veel aandacht was voor hen. Ze gaven mij ook het gevoel dat ik als mama belangrijk was. Dat deed deugd, ik kon die steun hard gebruiken. Ook toen Nelson naar de opvang ging, voelde ik me daar goed bij. Ik had geregeld een gesprek met Karen. In het begin meestal over brieven die ik niet goed begreep en andere praktische zaken. Karen ging ook mee naar afspraken als ik het niet zag zitten om alleen te gaan. Dat maakte onze band sterker. Ik durfde hulp en ondersteuning vragen als ik die nodig had. In mijn jeugd heb ik altijd mijn eigen plan moeten trekken. Nu had ik het gevoel dat ik niet alles meer alleen moest doen. Naast mijn man was er iemand op wie ik kon rekenen. Tijdens de zwangerschap van mijn derde kind heb ik een moeilijke periode doorgemaakt. Dan was Karen er ook voor mij. Dat zal ik niet snel vergeten en zorgde voor een nog sterker gevoel van vertrouwen.
buurtwerk ‘t lampeke vzw | jaarverslag 2017
Ook de oudergroep is belangrijk voor mij. Ik zag het eerst niet zitten om te gaan. Het idee van een groep mensen die ik niet goed ken, schrok me af. Karen is blijven aandringen. Op een dag spraken we samen af om erheen te gaan zodat ik niet alleen naar binnen moest gaan. Daarna heb ik geen enkele samenkomst meer gemist. Het is fijn om samen te praten over zaken die we belangrijk vinden, om te merken dat andere ouders dezelfde dingen tegenkomen bij hun kind, om samen te lachen en elkaar beter te leren kennen. Ik sta niet langer alleen.”
125
2.2 DE OUDERS Om onze doelstellingen op het niveau van het gezin te realiseren, hebben we de gezinsondersteuning met specifieke aandacht voor de relatie tussen kind en ouder gestalte gegeven in de volgende werkvormen.
HET AANBIEDEN VAN EEN BETROUWBARE BAND NAAR DE OUDERS Het merendeel van de ouders die we ontmoeten binnen onze werking heeft als kind geen veilige gehechtheid kunnen ervaren. Ze verbleven sinds hun prille kindertijd in (meerdere) instellingen of moesten thuis de nodige liefde, zorg, leiding en stimulans ontberen. Dit gemis heeft grote gevolgen voor hun functioneren als volwassene en als ouder. Aangezien het moeilijk is om aan eigen kinderen door te geven wat men zelf niet heeft mogen ervaren, geloven wij erin dat enkel een langdurig, intensief, volgehouden contact ouders helpt om deze vaardigheden alsnog te ontwikkelen.
DE BRENG- EN HAALMOMENTEN Aanvankelijk wordt er tijdens deze momenten vooral informatie rond hun kind uitgewisseld en komen zij met vragen rond opvoeding (voeding, zindelijkheid …). Na verloop van tijd komen ouders ook met hun eigen moeilijkheden naar de opvang. De gezinsbegeleidster ondersteunt hun door een eigen pad mee uit te tekenen.
DE KINDBESPREKINGEN De kindbespreking gebeurt in de opvang of bij de ouders thuis. Welbevinden en betrokkenheid vormen de vertrekbasis voor het gesprek. Naast opvoedkundige komen ook andere thema’s (financieel, relaties …) aan bod. Vanuit het vertrouwen bij ouders zijn we sleutelfiguren bij een doorverwijzing naar diensten en centra binnen de welzijnssector.
DE HUISBEZOEKEN Soms is het respectvol aanwezig zijn binnen de opvang niet voldoende. Daarom kiezen we er voor om indien nodig binnen de thuissituatie van het kind te werken.
AANKLAMPEND WERKEN
buurtwerk ‘t lampeke vzw | jaarverslag 2017
Als het nodig is werken we ook heel aanklampend. Het spreekt voor zich dat dit aanklampend werken gebeurt in een sfeer van respect voor alle betrokkenen.
126
buurtwerk â&#x20AC;&#x2DC;t lampeke vzw | jaarverslag 2017
127
128
buurtwerk â&#x20AC;&#x2DC;t lampeke vzw | jaarverslag 2017
DE OUDERGROEP Binnen de oudergroep gaan mensen samen in gesprek of worden er activiteiten gedaan rond opvoedings- en gezinsondersteuning in de brede betekenis van woord. Ouders komen in deze oudergroep niet alleen letterlijk maar ook figuurlijk op verhaal (en tot rust). Ze delen hun vreugde, zorgen, frustraties en enthousiasme met elkaar. Waar ze vastlopen in het opvoedingsproces, bieden andere ouders en begeleiders hulplijnen aan. Ouders delen met elkaar, voelen dat ze niet alleen staan, ervaren dat opvoeden voor iedereen een proces van vallen en altijd opnieuw opstaan is. Ze leren er dat elke dag nieuwe kansen inhoudt en dat hun moeilijke voorgeschiedenis niet bepalend hoeft te zijn voor de keuzes die ze vandaag in het opvoeden van hun eigen kind maken. Voor de activiteiten van de oudergroep in 2017, verwijzen we naar het 7. Gezins- en opvoedingsondersteuning in het algemene deel).
DE LINK MET DE ANDERE DEELWERKINGEN Als deel van een geïntegreerde basiswerking krijgen we uitgelezen kansen om ouders en kinderen langdurig vast te houden. De kinderen stromen van de Wurpskes door naar de kinderwerking Fabota, daarna naar de jongerenwerking en buurthuis ‘t Lampeke. Ook ouders vinden hun plek. Zo gaan ze bv. met hun kinderen mee op daguitstap. Ze springen binnen in het buurthuis voor een vraag rond huisvesting of juridische ondersteuning. Of ze gaan er samen eten. Ze zetten eerste stappen in vrijwilligerswerk. Ze stappen mee in het fietsproject. Ze gaan samen met de kinderen mee naar theater. Ze komen naar een infomoment over de overgang van kleuter naar lager onderwijs. Het zijn allemaal voorbeelden, die het belang van een geïntegreerde werking aantonen. Dit langdurig vasthouden over een periode van tientallen jaren is ontzettend belangrijk, het biedt ouders en kinderen een constant houvast tijdens een wisselend levensverloop.
DE LINK MET ANDERE ORGANISATIES Onze buurtwerking heeft tal van linken met Leuvense organisaties. Vanuit het vertrouwen dat ouders hebben in onze werking zijn we dikwijls brugfiguur in het verwijzen naar en verbinden met deze diensten. In het algemene deel vind je bij Gezins- en opvoedingsondersteuning meer informatie over onze inbedding binnen Huis van het Kind Leuven en het Netwerk gezinsondersteuning. Maar eigenlijk is samenwerking, netwerkvorming en krachtenbundeling een rode draad doorheen het volledige jaarverslag. We gebruikten onze ervaringen om in 2017 rond brugfiguren verdiepend te werken. Dit zal resulteren in een rapport ‘Een drievoudige inbedding voor kwetsbare gezinnen, over brugfiguren, brugorganisaties en hun netwerk’ (werktitel, HIVA Leuven, mei 2018) en wordt de basis om tot verdiepte inzichten en kapstokken te komen in de eigen werking in binnen Leuven. (zie algemene deel 6.1 Van brugfiguren tot brugorganisaties).
buurtwerk ‘t lampeke vzw | jaarverslag 2017 129
HET ORGANISEREN VAN LAAGDREMPELIGE ACTIVITEITEN Regelmatig worden er activiteiten georganiseerd voor de ouders en hun kinderen. Deze activiteiten brengen ouders in contact met elkaar. Dit schept mogelijkheden om hun sociaal netwerk uit te breiden.
HET KOFFIEMOMENT Ouders hebben de mogelijkheid om samen koffie te drinken tijdens het brengmoment. Hier ontstaan spontane babbels tussen de ouders met heel wat informatie-uitwisseling.
DEELNAME AAN ACTIVITEITEN BINNEN HET GROTER GEHEEL VAN DE BUURTWERKING Als deelwerking van buurtwerk â&#x20AC;&#x2122;t Lampeke kunnen we op een laagdrempelige manier ouders doorverwijzen naar een ruim activiteitenaanbod met o.a. animatie, muziek, uitstappen, vormingen, buurtmaaltijden. Dit biedt ouders de mogelijkheid om samen met andere mensen die ze vanuit de buurtwerking kennen een stap in de maatschappij te zetten, sociale contacten te leggen en hun eigen situatie te versterken.
DE NAZORG Ook nadat hun kind de opvang verlaten heeft, kunnen ouders met vragen, goed nieuws en problemen in de Wurpskes terecht. We bekijken samen wat hen bezighoudt en waarmee ze zich het meest ondersteund voelen. Voor een aantal ouders is het belangrijk om zich gehoord te blijven voelen en samen naar oplossingen te zoeken.
buurtwerk â&#x20AC;&#x2DC;t lampeke vzw | jaarverslag 2017
In 2016 hebben we aan vier gezinnen wiens kind de dagopvang reeds verlaten heeft nazorg geboden (verschillende contactmomenten na elkaar).
130
2.3 DE GEHECHTHEID TUSSEN KINDEREN EN HUN OUDERS We kiezen expliciet om structureel te werken rond de onderlinge band tussen de ouder en het kind. We verwijzen ook naar ons boek ‘Helpende Handen in de kinderopvang’.
ACHTERGROND Dikwijls start de hulpverlening aan jonge kinderen en hun gezin pas als de affectieve band tussen ouders en kind al (te) veel schade heeft opgelopen. Meestal wordt er binnen begeleidingen ook uitsluitend met signalen van de ouders gewerkt omdat zij, als volwassenen, tijdens huisbezoeken een meer prominente plaats innemen dan de jongere kinderen in het gezin. Vanuit onze werking willen we de signalen van de kinderen een duidelijke plaats geven en willen we zo vroeg mogelijk op een intensieve manier samenwerken. Hier staat ‘oefenen’ centraal.
INHOUD We willen de affectieve band tussen ouders en kinderen bevorderen. We vertrekken vanuit de noden van het kind en stellen ons tot doel om: 1.
De emotionele beschikbaarheid van ouders te versterken tijdens deze momenten
2. Bij kinderen de responsiviteit (=bereidheid van het kind om met plezier op een aanbod of suggestie van de ouder in te gaan) en het vermogen om hun ouders te engageren sterker te maken We doen dit door: 1.
Ouders te ondersteunen bij het mentaliseren (= aandacht hebben voor wat er in zichzelf en hun kind omgaat, dit herkennen en er rekening mee houden)
2.
Positieve elementen van de interactie met de ouders te bevestigen en te versterken
3.
Risicovolle elementen van de interactie en mismatchen vroegtijdig weer op een juist spoor te brengen
4.
Samen positieve activiteiten te ontwikkelen
Onze manier van werken rond hechting is terug te vinden in het boek ‘Helpende handen in de Kinderopvang’. Het boek ‘Helpende handen in de Kinderopvang’ door Karen Daniëls en Greet Geenen wil begeleiders in de kinderopvang handvaten aanreiken om een veilige gehechtheidsrelatie op te bouwen met de hen toevertrouwde kinderen. Het boek wordt momenteel in elke opleiding ‘Pedagogie van het jonge kind’ (Gent, Antwerpen en Brussel) gebruikt als handboek. We zijn blij dat het boek verspreid wordt en bijdraagt tot meer kennis en voeling met betrekking tot dit belangrijke thema. Dit boek vormt ook vaak de basis van onze vormingen.
Meer informatie: bestelling@lampeke.be www.lampeke.be/boek-helpende-handen-kinderopvang.
buurtwerk ‘t lampeke vzw | jaarverslag 2017
Het boek is uitgegeven in eigen beheer en te koop in onze werking voor 19,95 euro.
131
2.4 HET NIVEAU VAN DE SAMENLEVING CONTACTEN ROND GEZINSONDERSTEUNING In het kader van de gezinsondersteuning werken we samen met verschillende diensten uit Leuven. Doorverwijzing, uitwisseling en overlegmomenten rond een bepaalde gezinssituatie zijn noodzakelijk om structureel rond kansarmoede te kunnen werken. Afgelopen jaar werd er overlegd met en/of doorverwezen door/naar de volgende diensten: OCMW Leuven, het Centrum voor Geestelijke Gezondheidszorg, het Multidisciplinair Centrum voor Logopedie en Audiologie (MUCLA), de Brabantse dienst voor thuisbegeleiding, de verschillende deelwerkingen van het CAW, het ondersteuningscentrum jeugdzorg, het Vertrouwenscentrum Kindermishandeling en de vrijwilligersorganisatie Domo. Vanuit de signalen binnen onze dagopvang waren we voor 4 gezinnen de motor voor bijeenkomsten met andere hulpverleners. Voor andere gezinnen namen we deel aan overlegmomenten, aangevraagd door hulpverleners. Tijdens deze momenten merken we dat we vanuit onze invalshoek (het belang van het opgevangen kind én zijn gezin) belangrijke informatie hebben om het hulpverleningsplan mee vorm te geven.
SAMENWERKINGSVERBANDEN Naast samenwerking in een breed netwerk (zie op andere plaatsen in dit jaarverslag) leggen we hier de focus op één belangrijke en inhoudelijke samenwerking.
PASSANT CGG
buurtwerk ‘t lampeke vzw | jaarverslag 2017
Op een maandelijks overleg bespreken we kinderen met moeilijkheden op sociaal-emotioneel vlak met Gerty Bynens, medewerkster van Passant vzw. Vanuit haar deskundigheid als therapeute observeert zij de kinderen en gaat ze in overleg met de pedagogisch verantwoordelijke en de coördinator.
132
3. STRUCTURELE AANPAK VAN KANSARMOEDE 3.1 HET GEZIN Binnen onze dagopvang hebben we een extra aanbod van opvoedingsondersteuning en ontwikkelingsstimulering voor kansarme ouders en kinderen. Op het niveau van het kind en zijn/haar gezin (microsysteem) proberen we de kansarmoede-cirkel te doorbreken. Dit doen we samen met de andere hulpverleners die betrokken zijn op het gezin. Gemiddeld één keer per maand heeft een cliëntoverleg plaats rond een gezin. Het gezin krijgt ook een plaats in dit overleg. Er worden afspraken gemaakt om de hulpverlening in de toekomst nog beter op elkaar af te stemmen en te coördineren. Naast dit overleg wordt er regelmatig contact opgenomen met de betrokken hulpverleners in het gezin. Overlegstructuren m.b.t. gezinsondersteuning Cliëntoverleg
1 keer per maand
Contacten met andere hulpverleners
Gemiddeld 1 keer per week per gezin
3.2 DE BUURT EN HET LOKALE NIVEAU De inbedding van de Wurpskes in de Ridderbuurt zorgt er, samen met de andere voorzieningen, voor dat de sociale cohesie versterkt wordt. De aanwezigheid van een goede, toegankelijke, sociale en pedagogische infrastructuur maakt de buurt leefbaarder en is op het niveau van de buurt (mesosysteem) een belangrijke beschermende factor. Daarom vinden we het ook belangrijk om betrokken te zijn op andere organisaties die in deze buurt met de kansarme doelgroep werken. Op het lokale niveau (Centra voor Kinderopvang Leuven) denken we ook mee over de realisatie van een sociaal-pedagogisch opvangproject, afgestemd op het lokale beleidsplan. Daarnaast gebruiken we de expertise vanuit de Wurpskes binnen het Netwerk gezinsondersteuning (zie algemene deel, 6.3 De Leuvense context).
3.3 DE SAMENLEVING HET EXPERTISECENTRUM buurtwerk ‘t lampeke vzw | jaarverslag 2017
Het feit dat onze buurtwerking al een lange geschiedenis heeft in het bestrijden van kansarmoede, maakt dat deze expertise reeds voorhanden was bij de opstart van het project en steeds meer verdiept kon worden. We hebben het voorrecht om vanuit deze invalshoek te werken met ouders en van daaruit methodieken te ontwikkelen en te verfijnen. We fungeren daarom tegelijkertijd als een expertise- en een experimenteercentrum. Het in 2007 opgestart project ‘Samen Sterk rond Opvoeding’ maakt momenteel als vaste werkvorm deel uit van onze werking. Hierbinnen gebruiken we het speels contact tussen ouders, kinderen én begeleiding tijdens een gezamenlijke activiteit als hefboom naar het aangaan van een veiligere gehechtheidsrelatie.
133
‘VAN BOOM TOT BOS’ WERD TRAJECTEN VAN HOOPVERLENING www.hoopverlening.be Eind 2013 dienden we bij de Nationale Loterij het project ‘Van Boom tot bos: het belang van verbinding en het aanbieden van een volwaardige relatie in het werken met kansarme gezinnen met meervoudige gekwetstheid’ in. Dit resulteerde in ‘Trajecten van Hoopverlening’. In het jaarverslag 2016 gaven we hiervan uitgebreide verslaggeving. Intussen is dit onze DNA (manier van werken) geworden. We verwijzen hiervoor naar het algemene deel 2.7.2 Trajecten van Hoopverlening.
‘BRUGGEN OVER TROEBEL WATER’ WORDT ‘VAN BRUGFIGUREN TOT BRUGORGANISATIES, HET BELANG VAN DUURZAME BRUGGEN’ Na afronding van het project ‘van boom tot bos’ startten we in november 2016 het project ‘bruggen over troebel water’ op. Langzaam kreeg dit steeds meer vorm. We verwijzen voor een uitgebreide situering opnieuw naar het algemene deel van dit jaarverslag 3.3 de werf gezinscoach & project ‘Brugfiguren’ & 6.1 Van brugfiguren tot brugorganisaties.
BELEIDSBEÏNVLOEDEND WERKEN VIA RAPPORTAGE EN VORMING Signaalfunctie naar Kind en Gezin en andere beleidsverantwoordelijken We signaleren aan Kind en Gezin wat er leeft op het werkterrein en doen voorstellen om de werking in functie van haar doelstellingen te optimaliseren. We zoeken mee naar mogelijkheden om de realisaties van dit soort werk een breder maatschappelijk draagvlak te geven. Daarnaast willen we ook met het boek ‘Helpende Handen in de Kinderopvang’ het belang aankaarten van een kwalitatieve uitbouw van de sector van de kinderopvang. Sedert november ’14 zetelen we opnieuw in de stuurgroep sociale functie in de kinderopvang (zie algemene deel 7.3.3 stuurgroep sociale functie).
AANBIEDEN VAN STAGE
buurtwerk ‘t lampeke vzw | jaarverslag 2017
Daarnaast bieden we onze dagopvang aan als stageplaats voor verschillende opleidingen. Op die manier raken studenten vertrouwd met het begrip kansarmoede. Ze verruimen hun horizon en leren aandacht hebben voor deze thematiek.
134
AAN HET
WOORD
CHRISTINE FAURE STAFMEDEWERKER KINDEROPVANG KIND EN GEZIN “Buurtwerk ’t Lampeke vertegenwoordigt het Netwerk tegen Armoede in de stuurgroep sociale functie kinderopvang. In deze stuurgroep zijn diverse actoren vertegenwoordigd: organisatoren kinderopvang, ondersteuners, lokale besturen en gezinnen. De stuurgroep kan advies geven over beleidsvragen die relevant zijn voor de toegankelijkheid van de kinderopvang en kan aanbevelingen doen op vlak van ondersteuning van de sector. Lieven Verlinde van ’t Lampeke is een trouwe en gedreven deelnemer aan deze vergaderingen. Ik ervaar zijn tussenkomsten als zeer waardevol omdat hij het beleid een spiegel voorhoudt vanuit de realiteit van de gezinnen waar het over gaat en waar de meeste leden van de stuurgroep niet rechtstreeks mee in contact staan. Het maakt de mens achter de cijfers en de documenten zichtbaar. Ook is het telkens opnieuw een getuigenis van hoe deze organisatie dag in dag uit werkt aan het tegengaan van uitsluiting.” Meewerken aan vorming rond opvang van en werken met kinderen uit kansarme gezinnen We vinden het een belangrijke taak om mee te werken aan de uitbouw van een meer toegankelijke kinderopvang. Het blijft immers onze bekommernis dat de knowhow van onze initiatieven haar weg vindt in het reguliere opvanglandschap. De vorming ‘Helpende Handen in de kinderopvang’ (gebaseerd op het boek) reikt handvaten voor de belangrijkste rol van de kinderopvang: het bieden van een warm nest waarin men aandachtig kijkt, scherp voelt, tegemoet komt, troost én aanmoedigt … En net voor die kinderen, die het extra nodig hebben, is dit van extra groot belang. Een Arabisch spreekwoord zegt dat kinderen wortels nodig hebben om te groeien en vleugels om te vliegen.
buurtwerk ‘t lampeke vzw | jaarverslag 2017
We weten allemaal dat een veilig nestgevoel zo belangrijk is voor kleine kinderen: om te kunnen groeien, om stapsgewijs hun vleugels uit te slaan … Kinderopvang wil, naast het nest thuis, ook een veilig nest zijn voor kinderen. Maar hoe kan je dat waarmaken als je weet dat veilig hechten tijd én continuïteit vergt? Wat doe je met de vele deeltijdse opvangplannen en met kinderen die tijdens de week op verschillende plekken mét andere gewoonten en regels worden opgevangen? Ga je als opvanginitiatief de uitdaging aan en kies je voor een verticale groep Of probeer je stapsgewijs van 3 groepen (en 2 breuken!) naar 2 groepen te gaan?
135
4. PERSONEEL Karen Daniëls Coördinator 0,50 VTE Sonia Van Roey Opvoedster 1 VTE Rabha El Alami Kinderverzorgster 1 VTE in dienst tot aug. ‘17 Helena Kyndt Kinderverzorgster 1 VTE in dienst vanaf aug. ‘17 STAGE (kinderzorg + jeugd- en gehandicaptenzorg + gezinswetenschappen) 3 VRIJWILLIGSTER Ondersteuning bij kinderen 1
buurtwerk ‘t lampeke vzw | jaarverslag 2017
We bedanken de stagiairs en onze vrijwilligsters die onze werking in 2017 mee mogelijk maakten.
136
JAARVERSLAG
KINDERWERKING FABOTA 2017
Riddersstraat 33 3000 Leuven 016 22 89 78 fabota@lampeke.be www.lampeke.be
buurtwerk ‘t lampeke vzw | jaarverslag 2017
KINDERWERKING FABOTA
137
138
buurtwerk â&#x20AC;&#x2DC;t lampeke vzw | jaarverslag 2017
1. SITUERING 1.1. DOELGROEP DE KINDEREN Kinderwerking Fabota richt zich op kinderen van 2,5 tot 12 jaar (kleuters en lagere school) met een grote diversiteit wat betreft hun socio-economische en vooral hun culturele achtergrond. De absolute meerderheid van de kinderen zijn bij inschrijving woonachtig in de buurt. Als kinderen niet in de buurt wonen, gaan we wel in op crisisvragen vanuit scholen, politie en hulpverlening. Ook kinderen met een beperking krijgen bij ons een plaats.
WE WERKEN TOT ONZE SPIJT MET EEN WACHTLIJST VAN 96 KINDEREN *. DIT ZEGT ZEER DUIDELIJK HOE GROOT DE BEHOEFTE IS AAN EEN KINDERWERKING MET EEN INTEGRAAL AANBOD. * GENOTEERD OP 1 MAART 2018 We splitsen de kinderen op in drie leeftijdsgroepen: de minnies en kleuters, de middengroep en de oudste groep. Tijdens de schooldagen loopt dit eerder door elkaar maar tijdens woensdagnamiddag en speelpleinwerking krijgen deze groepen activiteiten op maat. We bereikten 206 verschillende kinderen in 2017. Hieronder vind je een overzicht van de opdeling in leeftijd en per leeftijdsgroep. Er zijn 16 kinderen afgezwaaid, 11 kinderen zijn uitgeschreven wegens verhuizing. Onderstaande grafiek toont de verdeling per leeftijd van 2,5 tot 12 jaar verdeeld in drie groepen. We zien een kleine daling in vergelijking met 2016. Dit komt omdat we bewust minder nieuwe kinderen hebben ingeschreven om het geheel beheersbaar te houden. immers de motor van onze inzet binnen het realiseren en opvolgen van deze UitPAS.
buurtwerk â&#x20AC;&#x2DC;t lampeke vzw | jaarverslag 2017 139
DOELGROEP NAAR LEEFTIJD
9 TOT 12 JAAR
57 75 74
6 TOT 9 JAAR 2,5 TOT 6 JAAR
ORIGINE 40
buurtwerk ‘t lampeke vzw | jaarverslag 2017
Het Fabota publiek is zeer divers. De kinderen die in 2017 minstens 1 keer naar onze werking kwamen, hebben 28 verschillende landen van oorsprong. 35
140
30 ALGERIJE BELG CONGO 25 CUBA DJIBOUTI 20 EGYPTE ETHIOPIË 15 GHANA GUINEE 10 INDIA IRAK KAMEROEN 5 KOERDISTAN MAROKKO 0 MONGOLIË ALGERIJE BELG CONGO DJIBOUTI CUBA EGYPTE ETHIOPIË GHANA GUINEE INDIA KAMEROEN KOERDISTAN IRAK MAROKKO MONGOLIË NEDERLAND NEPAL RUSLAND RWANDA SERVIË SOMALIË SPANJE SYRIË TIBET TSJETSJENIË TOGO WIT-RUSLAND TUNESIË NEDERLAND NEPAL RUSLAND RWANDA SERVIË SOMALIË SPANJE SYRIË TIBET TOGO TSJETSJENIË TUNESIË WIT-RUSLAND
2 40 7 2 1 2 20 11 1 1 4 1 3 25 2 1 34 1 4 2 29 2 1 1 1 3 2 2
0
5
10
15
20
25
30
35
40
GESLACHT Doelgroep naar geslacht per leeftijdsgroep, 2016 en 2017
30 29
2016
MINNIES EN KLEUTERS
2017
28 29
30 29 SCHOLEN
2016
45 29
27
45 27
39 35
MIDDENGROEP EN SPOROS
OUDSTEN
47 27
46 31
39 35
Hieronder zien we dat de meeste kinderen uit de twee buurtscholen, Sint-Jan en Sancta Maria (= het vroegere Mater Dei op Sint-Jacobsplein) komen. We hebben, in vergelijANDERE MIDDENGROEP EN king metMINNIES vroeger, beduidend minder kinderen uit het bijzonder onderwijs. Dit is duiOUDSTEN EN SPOROS KLEUTERS delijk een gevolg van het M-decreet. De doelstelling van dit decreet is het aanbieden BIJZONDER ONDERWIJS van inclusief onderwijs als eerste optie: meer leerlingen lopen school in het gewoon 2017 28 school 29 en dus 47 worden 27 31 leerlingen naar scholen voor buitengeonderwijs er 46 minder SINT JAN woon onderwijs verwezen. www.onderwijs.vlaanderen.be/nl/grote-lijnen-van-het-m-decreet MATER DEI
3
89
80 29
3
89
ANDERE BIJZONDER ONDERWIJS SINT JAN MATER DEI
Afkomst kinderen in Fabota: verhouding tussen de Leuvense scholen
buurtwerk â&#x20AC;&#x2DC;t lampeke vzw | jaarverslag 2017
80
141
DE CIJFERS In 2017 waren er 206 verschillende kinderen in de werking.
BEZOEKERSAANTAL JAARTOTAAL BEZOEKEN: 18.872 GEMIDDELDE AANWEZIGHEID PER DAG: 82 TOTAAL AANTAL OPENINGSDAGEN: 230 (EXCL. DE OCCASIONELE ACTIVITEITEN TIJDENS WEEKENDS)
buurtwerk â&#x20AC;&#x2DC;t lampeke vzw | jaarverslag 2017
GEMIDDELD AANTAL AANWEZIGE KINDEREN AANTAL DAGEN NASCHOOLSE OPVANG 80 142 WOENSDAGNAMIDDAG 87 37 SCHOOLVAKANTIES 87 51 SCHOOLVRIJE DAGEN MIN 21 EN MAX 73 10
142
Het afgelopen jaar waren er min. 33 en max. 115 kinderen gelijktijdig aanwezig met een gemiddelde van 82. In 2017 hadden we 34 nieuwe inschrijvingen uit 15 nieuwe gezinnen waarvan 77% van allochtone origine en 23% van autochtone origine.
DE OUDERS De ouders nemen een bijzondere plek in binnen onze werking. Zij maken integraal deel uit van wat en wie we als kinderwerking (willen) zijn. Ouders kunnen bij ons terecht voor een gewoon gesprek maar ook voor ondersteuning op maat. Onderwijs en opvoedingsvragen staan op de eerste plaats, maar ze gaan vaak ook veel ruimer. Maandelijks organiseren wij een oudergroep waar informatie, vorming en inspraak een belangrijke plaats krijgen. We verwijzen hiervoor naar het inhoudelijke verslag van deze werking en naar het algemene deel, Gezins- en opvoedingsondersteuning. We doen tweejaarlijks een bevraging bij ouders om zo scherp mogelijk het profiel van onze gezinnen te kunnen maken en onze doelstellingen te kunnen toetsen. De volgende bevraging plannen we, samen met een tevredenheidsenquête, in 2018. Dit wordt dus leesvoer voor het Jaarverslag 2018.
1.2. PRINCIPES De kinderwerking werkt vanuit de principes van de algemene werking zie algemene deel jaarverslag 2.2 Waar staat buurtwerk ’t Lampeke voor). Hieronder zetten we een aantal elementen in de verf, specifiek voor de kinderwerking. Volgende elementen vormen de basis van onze kinderwerking: 2 Lage drempel 2 Diversiteit en openheid 2 Veel aandacht voor fysieke en psychische veiligheid 2 Werken aan zelfredzaamheid 2 Focus op talenten en krachten 2 Bevestigen van positief gedrag en conflictoplossend 2 Leren maken van keuzes 2 Aanbod van duidelijke structuur met voldoende aandacht voor vrije keuze van kinderen 2 Projectmatig en procesmatig werken 2 Ervaringsgericht werken 2 Zowel groepsgerichte als individuele aanpak
buurtwerk ‘t lampeke vzw | jaarverslag 2017 143
1.3. MISSIE Als deelwerking van Buurtwerk â&#x20AC;&#x2122;t Lampeke hebben we mee vorm gegeven aan de vernieuwde missie en visie (het manifest met de waarden). De missie hieronder beschreven werd enkele jaren geleden opgesteld vanuit de verschillende werkingen maatschappelijk kwetsbare kinderen en jongeren.
buurtwerk â&#x20AC;&#x2DC;t lampeke vzw | jaarverslag 2017
Een Leuvense buurtgerichte kinder- en jongerenwerking is een werking voor kinderen en jongeren uit de buurt, met bijzondere aandacht voor maatschappelijk kwetsbare kinderen en jongeren. Het biedt hen een plek waar ze samen kunnen spelen, waar ze een leuke en zinvolle tijd kunnen beleven, waar ze actief kunnen participeren en waar ze zich kunnen ontplooien. Op die manier willen we op verschillende levensdomeinen de maatschappelijke positie van kinderen en jongeren versterken (met betrokkenheid van de ouders), het leven en samenleven in de buurt verbeteren en mee beleid maken.
144
Deze teksten geven nog steeds voeding aan de concrete werking kansarme kinderen en jongeren in Leuven die een structurele samenwerking uitbouwen via het jeugdwelzijnsoverleg (JWO Leuven).
1.4. DOELSTELLINGEN ALGEMEEN Onze algemene doelstelling is, net zoals voor onze buurtwerking in het algemeen, het doorbreken van armoede en sociale uitsluiting. Daarom streven we naar maatschappelijke en structurele verandering. Anderzijds werken we aan de persoonlijke ontplooiing van de kinderen en aan het versterken van hun ouders en gezinnen.
SPECIFIEK Om dit te realiseren formuleren wij binnen de kinderwerking een aantal specifieke doelstellingen: 2 De belevings- en leefwereld van de kinderen verruimen en een fijne vrije tijd aanbieden 2 Bewust leren omgaan met eigen emoties en samen zoeken naar oplossingsmodellen 2 De zelfstandigheid en de zelfredzaamheid van mensen vergroten 2 Mensen op de verschillende levensdomeinen ondersteunen (opvoeding, onderwijs,…) 2 Brede samenleving sensibiliseren en mee verantwoordelijk maken voor problematiek armoede en sociale uitsluiting 2 Meewerken aan beleidsverandering op lokaal en bovenlokaal niveau
AANBOD VAN OPLEIDING EN TEWERKSTELLING BINNEN DE KINDERWERKING Door de erkenning als LDE (lokale dienst kinderopvang) bieden we mensen uit kansengroepen mogelijkheden aan tot opleiding en duurzame werkgelegenheid.
1.5. METHODIEK We verwijzen hiervoor naar het algemene deel. Onze DNA is nog meer zichtbaar geworden met Trajecten van Hoopverlening, waarbinnen we ook de methodiek van de geïntegreerde basisschakels en ‘de kleine ontmoeting’ integreren (zie algemeen deel, 2.4 methodiek). Daarnaast streven wij ernaar om ervaringsgericht te werken. Dit wil zeggen dat we focussen op de kwaliteit van het proces dat we met kinderen en ouders aangaan. Hun welbevinden en betrokkenheid staan centraal.
buurtwerk ‘t lampeke vzw | jaarverslag 2017
1.6. PROFILERING VAN KINDERWERKING FABOTA
145
Kinderwerking Fabota kent verschillende gezichten, evenwaardig aan elkaar. Fabota is zowel jeugdwerk met maatschappelijk kwetsbare kinderen en jongeren, als buitenschoolse kinderopvang. Daarnaast is zij onderdeel van een buurtgerichte lokale dienst. De combinatie hiervan zorgt nog steeds voor een boeiende discussie en wisselwerking binnen de werking. Los van erkenningen of subsidies voelen we de noodzaak om ons duidelijk te profileren.
KINDERWERKING FABOTA IS JEUGDWERK Definitie van jeugdwerk: groepsgericht sociaal-cultureel werk op basis van niet-commerciële doelen voor of door de jeugd in vrijwilligheid met ontmoeting, permanente groepsvorming, spel en recreatie, creativiteit, amateuristische kunstbeoefening, (kader-)vorming, dienstverlening en/of werken aan maatschappelijke en politieke veranderingen als belangrijke functies. Als Werking Maatschappelijk Kwetsbare Jeugd (WMKJ) onderschrijven we ook de missie die Uit de Marge centraal stelt: we willen een actieve bijdrage leveren aan de emancipatie van maatschappelijk kwetsbare kinderen en jongeren. Het doel van dit proces is maatschappelijke verandering gericht op de realisatie van gelijke, sociale, economische en culturele rechten en kansen van deze kinderen en jongeren. (www.uitdemarge.be).
KINDERWERKING FABOTA IS KINDEROPVANG Kinderopvang wordt beschouwd als een kwaliteitsvolle basisvoorziening voor ouders en kinderen die hier behoefte aan hebben. Deze opvang is toegankelijk, binnen redelijke afstand beschikbaar en transparant georganiseerd. Binnen de kinderopvang worden drie functies onderscheiden: de educatieve functie, de economische functie en de sociale functie. Deze drie functies zijn ook voor de kinderwerking en haar ouders heel belangrijk. We merken dat de sociale functie onder druk blijft staan en proberen via alle mogelijke kanalen te wegen om deze belangrijke kernopdracht van de kinderopvang niet af te zwakken, maar als belangrijk uitgangspunt te behouden. We verwijzen hier naar het algemene deel van dit jaarverslag bij 5. Lokale diensteneconomie en 6. Gezins- en opvoedingsondersteuning.
KINDERWERKING FABOTA IS ONDERDEEL VAN EEN BUURTGERICHTE LOKALE DIENST
buurtwerk ‘t lampeke vzw | jaarverslag 2017
Hiervoor verwijzen we naar onze erkenning als lokale dienst. Dit komt ter sprake in het algemene deel (5. Lokale diensteneconomie). Als lokale dienst vervullen wij een belangrijke nood rond kinderopvang. Wij zorgen binnen dit kader ook voor opleiding en duurzame tewerkstelling voor mensen uit kansengroepen. Duurzame tewerkstelling is echter niet hetzelfde als ‘onbepaalde duur’. Het is de bedoeling dat mensen (terug) stappen zetten in het arbeidscircuit.
146
Onze personeelsbegeleiding zet samen met de mensen een traject uit dat over enkele jaren loopt. Er wordt gekeken naar de startsituaties, de competenties en de ambities. Op basis hiervan wordt een plan uitgetekend dat zegt waar mensen zouden moeten staan op het einde van dit traject. De realiteit leert ons echter dat dit niet zo makkelijk is. Vaak worden deze trajecten doorkruist door heel moeilijke persoonlijke situaties waardoor we meer tijd nodig hebben dan oorspronkelijk voorzien. Een degelijke personeelsbegeleiding speelt hierin een cruciale rol.
buurtwerk â&#x20AC;&#x2DC;t lampeke vzw | jaarverslag 2017
147
Naast de zorg voor de gedifferentieerde personeelsploeg gaat er ook veel begeleiding en zorg naar stagiairs, vrijwilligers, mensen met een werkstraf en speelpleinmonitoren. We besteden extra aandacht aan het bereiken van en werken met mensen van allochtone origine en jongeren uit de doelgroep. Nederland Brazilië Marokko Tibet Irak Koerdistan China Soedan Ethiopië
buurtwerk ‘t lampeke vzw | jaarverslag 2017
De grafiek geeft aan dat we, zeker op basis van origine, met een heel gedifferentieerde ploeg werken.
148
Somalië België
AAN HET
WOORD
‘IK GEEF RESPECT, JIJ GEEFT RESPECT, DAN KRIJGEN WE HET VAN ELKAAR’ HAIDAR DAHER
Haidar Daher is inhoudelijk medewerker bij kinderwerking Fabota “Voor mij was 2017 een speciaal jaar. Ik kies drie belangrijke momenten maar er zijn er veel. Op de eerste plaats was er de dag tegen de armoede. Samen met Osman heb ik voor de kinderen een activiteit voorbereid. Onze kinderen moeten ook weten wat armoede betekent. Hoe kunnen we ermee omgaan? Hoe komt het? Door het geld? Door onderwijs? Door talenten? Waarom zijn sommige mensen rijk en sommige mensen arm? Het was een moment met foto’s, een korte speech en een lekker vieruurtje bij de boomhut. Het was supertof! Ten tweede heb ik mijn ervaringsbewijs gehaald! Dit was heel belangrijk voor mij. Het betekent dat je een titel krijgt achter je naam, een stuk identiteit dat erbij komt: “Haidar, de kinderwerker”. Het was een eerste stap om verder te gaan studeren, een bevestiging dat ik goed bezig ben. Ik wil ook nog graag vertellen hoe ik in het leven en in mijn werk sta. We leven zoals in cirkels: wat je geeft krijg je. Als je ‘hallo’ zegt, krijg je ‘hallo’. Als je veel wil leren, krijg je veel vaardigheden. Als je respect geeft, krijg je respect. Als je goed bezig bent met de kinderen krijg je veel terug: een knuffel of ‘ik heb je gemist’.”
buurtwerk ‘t lampeke vzw | jaarverslag 2017 149
2. AANBOD Fabota is spelen: tijdens de vakantie, op woensdagnamiddag en na school. Zowel via vrij spel als tijdens activiteiten. Dit aanbod is een doel op zich. Tegelijkertijd is het een middel om kinderen en hun gezinnen te bereiken om onze functies (zie 1.6 Profilering van Fabota) te vervullen en onze doelstellingen te realiseren. Sinds enkele jaren zetten we onze ploeg ook in binnen de buurtscholen tijdens de middagspeeltijd (project ‘Speelmaatjes’). Zie meer hierover bij onderwijs. Binnen deze spelomgeving zijn regels en grenzen onmisbaar. Dit vraagt stabiliteit, continuïteit en consequent optreden. Maar spelen betekent vooral zelf mee kind kunnen zijn, inspelen op speelse situaties en de juiste prikkels geven aan kinderen. Dankzij onze erkenning als lokale dienst binnen de kinderopvang kunnen we dit met de uitgebreide personeelsploeg nog meer dan vroeger realiseren.
2.1. SPEL EN ANIMATIE IN FABOTA NASCHOOLSE OPVANG ALGEMEEN
buurtwerk ‘t lampeke vzw | jaarverslag 2017
Er is een zeer divers aanbod tijdens onze naschoolse momenten (15.30 tot 18.00 uur). Er is veel mogelijkheid tot vrij spel. We beschikken over voldoende fysieke ruimte waar kinderen kunnen spelen, zowel binnen als buiten. We bieden grote variëteit van activiteiten en spelen aan. De begeleidingsploeg neemt hierbinnen een actieve rol op. Ze dagen kinderen uit in hun spel, spelen mee, geven hun stimulansen zonder hun begeleidersrol uit het oog te verliezen.
150
Naast het spelen neemt ook de huiswerkklas een belangrijke rol op binnen ons naschools aanbod. We zitten nog steeds in een transitiefase waarbij we de huiswerkklas willen laten evolueren naar een experimenteerruimte waar kinderen met plezier naar toe komen om te lezen, educatief spelmateriaal in de hand te nemen, op de computer te werken … Meer hierover binnen onderwijs (verder in dit jaarverslag). Tijdens de woensdagnamiddagen is er een aanbod per leeftijdsgroep. De activiteiten of de werking wordt afgesteld op de specifieke groep kinderen met zoveel mogelijk participatie.
ACCENTEN PER LEEFTIJDSGROEP KLEUTERS Omwille van de brede leeftijd (2,5 tot 6 jaar) zoeken we steeds een goed evenwicht in activiteiten waarbij we zoveel mogelijk in kleine groepen, en op maat werken. Zo is er een aanbod afgestemd op leeftijd en op ontwikkelingsniveau, twee zaken die niet noodzakelijkerwijs gelijk lopen. Aandacht voor het werken op tempo van de kinderen staat hierin centraal. In het najaar 2017 lag de focus lag op zintuigen stimuleren, activiteiten in buitenlucht, samen op pad gaan en contact met natuur (plant en dier).
MIDDENGROEP Ook dit jaar zetten we in op kwaliteiten en identiteit van de kinderen. We hebben werkjaar 2016-2017 in juni afgerond met een voorstelling voor de ouders en een film naar aanleiding van de voorstelling/ boek ‘Jij tussen vele anderen’. Omwille van personeelswissels werkten we vanaf september 2017 met een vernieuwde ploeg. Veel aandacht ging dan ook naar elkaar leren kennen op een fijne, speelse manier.
SPORO’S De Sporo’s zijn als groep gestopt na de zomervakantie. De verhouding van de verschillende leeftijdsgroepen ten opzichte van het aantal personeelsleden zat niet meer goed. Daarom werd beslist om vanaf september ‘17 terug te werken met de drie basisgroepen. De kinderen van de Sporo-leeftijd (8-9 jaar) krijgen maandelijks wel een bijzondere en exclusieve activiteit aangeboden. buurtwerk ‘t lampeke vzw | jaarverslag 2017
OUDSTE GROEP De focus binnen de oudste groep ligt nog steeds op 3 vlakken: 2 participatie en inspraak 2 eigenheid en diversiteit 2 sociale vaardigheid en groei naar zelfstandigheid.
151
In 2017 maakten we (net zoals in 2016) uitstappen onder de noemer van “Ik ben verstopt in België”. Deze telkens terugkerende daguitstap zorgt ervoor dat de kinderen de kans krijgen om naar een geheimgehouden stad in België te gaan. Ter plekke is er een zoektocht. Ze hebben sociale vaardigheden nodig en moeten zelfstandig en in groep aan de slag kunnen. Als kers op de taart leren ze langzaam aan heel België kennen. Ondertussen hebben we reeds 9 steden bezocht, waaronder Brussel, Tongeren, Namen, Luik, Mechelen …
SPECIFIEK AANBOD We bieden ook activiteiten aan binnen een projectaanbod. Hier zetten we specifiek in op talenten van kinderen en verwachten we een langduriger engagement van de kinderen. Volgende thema’s hebben hier een plaats: 2 Circus, percussie, koor, leesbevordering en computeraanbod: zie projecten 2 Mobiliteit en natuurbeleving: zie algemene deel 2 Sport: zie structurele veranderingen
OCCASIONELE ACTIVITEITEN Dit zijn activiteiten die buiten de normale openingsuren vallen of uitzonderlijk zijn. We proberen zoveel mogelijk in te spelen op het aanbod van organisaties binnen ons netwerk of organiseren eigen activiteiten. De lijst is terug te vinden in bijlage (achteraan jaarverslag)
buurtwerk ‘t lampeke vzw | jaarverslag 2017
WERKING IN DE SCHOOLVAKANTIES
152
In 2017 organiseerden we 11 weken (50 dagen) speelpleinwerking, telkens van 8.00 tot 18.00 uur. Dit gebeurt met financiële ondersteuning van de stad Leuven. We bieden activiteiten aan die de kinderen uitdagen om te experimenteren en nieuwe mogelijkheden en interesses te ontdekken. In en buiten Leuven trekken we erop uit om de leefwereld van de kinderen te vergroten. Tijdens juli en augustus waren 176 verschillende kinderen aanwezig met een gemiddelde van 85 kinderen per dag en pieken van 115 kinderen. Dit jaar gingen we in juli met 33 kinderen op kamp in Lustin waar we ruimtes van Outward Bound konden huren. We doen ook beroep op een inclusiemedewerk(st)er. Dit is iemand die extra ingezet wordt in functie van kinderen met een beperking, zowel fysiek, mentaal als gedragsmatig.
buurtwerk â&#x20AC;&#x2DC;t lampeke vzw | jaarverslag 2017
153
buurtwerk â&#x20AC;&#x2DC;t lampeke vzw | jaarverslag 2017
2.2. PROJECTMATIG WERKEN
154
CIRCUS Een enthousiaste groep kinderen van 8 tot 12 jaar hebben wekelijks een repetitie rond circus. Dit doen we in samenwerking met Cirkus in beweging. De groep van 6 tot 8 jaar hebben op maandag hun wekelijkse les. We focussen vooral op kleine toonmomenten en niet op grotere optredens.
buurtwerk â&#x20AC;&#x2DC;t lampeke vzw | jaarverslag 2017
155
PERCUSSIE De FabotĂ stiX, zijn ondertussen een gevestigde waarde. De lessen lopen nog steeds wekelijks. De groep bestaat uit 12 kinderen. Er is een uitstroom vanaf de periode dat de kinderen/jongeren in hun puberteit terecht komen. Hierdoor kunnen jongere kinderen ook instromen. Onze muzikale leider en inspirator is nog steeds Jo Zanders.
buurtwerk â&#x20AC;&#x2DC;t lampeke vzw | jaarverslag 2017
Ondertussen onderzoeken we hoe we de percussiegroep kunnen verbreden naar de buurt toe, dit in samenwerking met de Batterij (www.debatterij.be), de Sint-Jansschool en Ter Wende (www.terwende.be).
156
TAALSTIMULERING/ LEESBEVORDERING www.lezenisleuk.be zie ook bij algemene deel 2.4 Uitdragen van expertise
Vanuit onze integrale manier van werken kijken we ook naar taal- en leesbevordering als deel van een groeiproces. Afgelopen jaar zijn de taal- en leesbevorderingsinitiatieven uiteraard verder blijven groeien: ‘De Rugzak en Leesmaatjes’ werd geactualiseerd en telkens op maat aangeboden aan de doelgroep. Vrijwilligers werden gerekruteerd en geïnformeerd betreffende leesbevordering en voorleestechnieken (leesmaatjes). De bibliotheek werd ‘up to date’ en op maat van de kinderen van de kinderwerking én (vooral naar de toekomst toe) hun ouders gehouden. We blijven ouders stimuleren om samen met hun kinderen deel te nemen aan het bib-moment en om te lezen met hun kinderen, zowel in de werking als thuis. Op deze manier bereiden we de stap voor naar een (voor-)leesgroep en praatgroep voor ouders, naar de stadsbibliotheek,... De bib blijft ondertussen ook het vertrekpunt van de taal-en leesbevorderingsmethodieken en -initiatieven binnen de werking. Hierbij lag het afgelopen jaar het accent vooral op meertaligheid, diversiteit en digitalisatie (o.a. komst van e-readers). ter illustratie: www.lampeke.be/publicatie/digitale-leesclub-fabota-lidk (pieter kan je hier een beeld uit bijzetten)
buurtwerk ‘t lampeke vzw | jaarverslag 2017
Uitwerking van de ‘digitalisering’ van het boek ‘Lezen in de zomer is leuk’, de Rugzak en Leesmaatjes.’ Www. lezenisleuk.be is intussen een inspirerende website geworden. Het werd een online ‘platform’ waar alles uit het boek terug te vinden is en waar we kinderen én hun ouders ook willen blijven verrassen rond het thema ‘leesplezier.’ Er is een duidelijke link naar de thuistaal van gezinnen en naar het werken met meertaligheid als troef. De officiële lancering vindt plaats in 2018, maar de ontwikkeling gebeurde in 2017.
157
www.lezenisleuk.be is een toegankelijke innovatieve en interactieve website geworden (‘responsive’ voor smartphone en tablet). Maatschappelijk kwetsbare ouders en kinderen en andere geïnteresseerden kunnen er genieten van het voorlezen van geselecteerde boeken, maar ook alle digitaal gemaakte materiaal rond ‘de Rugzak’ ontdekken en gebruiken. Op deze manier wordt er ook digitaal aan het ‘zomerverlies - of beter gezegd: de taalen leesverrijking! van kinderen - gewerkt. We kiezen om mee te gaan met de huidige evolutie waarin meer en meer mensen, ook (en zelfs in het bijzonder) gezinnen in kwetsbare situaties, over een smartphone en/of tablet beschikken. Op deze manier verkrijgen ook zij toegang tot deze ‘online-wereld’ die zij actief leren benutten. We zien dit niet als een losstaand ‘vervangend’ spoor binnen de leesbevordering in onze werking. Het is een aanvullend spoor, waardoor we een (nog) groter bereik van onze doelgroep proberen te realiseren. Uiteraard willen we ook zoveel mogelijk andere organisaties en werkingen blijven inspireren en concreet materiaal aanbieden rond leesbevordering en meertaligheid en werken met maatschappelijk kwetsbare gezinnen.
buurtwerk ‘t lampeke vzw | jaarverslag 2017
In 2018 zullen we alle bovenstaande initiatieven verder laten groeien in hun proces en zal de focus liggen op het opstarten van een praat- en leesgroep voor ouders.
158
Ter info: van het boek ‘Lezen in de zomer is leuk’ zijn ondertussen 98 exemplaren verdeeld. Het blijft beschikbaar.
HET KOOR Funky Fabolishes Fabota Family, ons gezinskoor, is een vaste waarde binnen onze kinderwerking. Het koor telt momenteel een 30-tal leden. De jongste deelnemer is 7 jaar, de oudste 83 jaar. Iedereen is welkom binnen ons koor. We slagen er nog steeds in om er een inclusief verhaal van te maken. Na de afronding van ‘Dans Mondial’ in het voorjaar 2017 werkten we aan een nieuw thema: ‘Vallen en opstaan’. We zingen liederen over strijdvaardigheid, dapper zijn, over vallen en opstaan en telkens weer doorgaan. Onze muzikale en immer enthousiaste koorbegeleider is nog steeds Joppe Bestevaer.
De structurele samenwerking met het Huis van de Mens Leuven zorgt ervoor dat dit project financieel haalbaar is. Ondertussen neemt het Huis van de Mens ook een groot deel van de financiële ondersteuning van onze percussiegroep en circus op. We bedanken hierbij het Huis van de Mens voor de financiële steun maar ook voor de grote mate van menselijke betrokkenheid. buurtwerk ‘t lampeke vzw | jaarverslag 2017 159
COMPUTERAANBOD
buurtwerk â&#x20AC;&#x2DC;t lampeke vzw | jaarverslag 2017
De beschikbaarheid van computers op Fabota blijft heel belangrijk. Deze worden gebruikt voor schoolwerk, om te spelen en te experimenteren. De coaching van Link in de kabel is onontbeerlijk door hun gerichte inzet op mediawijsheid. Ons computerpark is dankzij Belfiusfoundation degelijk uitgebreid en dit konden we vieren samen met de heropening van de huiswerkklas begin 2017.
160
buurtwerk â&#x20AC;&#x2DC;t lampeke vzw | jaarverslag 2017
161
2.3 ONTHAAL EN ONTMOETING Fabota is elke weekdag open van 10.00 tot 18.00 uur. Dat biedt permanent ruimte voor onthaal en ontmoeting met ouders en gezinnen. Via ons ruim activiteitenaanbod is er veel informele communicatie en vangen we veel signalen op. Fabota is, buiten de school, dĂŠ ontmoetingsplaats voor de meeste kinderen.
buurtwerk â&#x20AC;&#x2DC;t lampeke vzw | jaarverslag 2017
Ook voor de ouders is Fabota een centrale ontmoetingsplaats. De breng- en haalmomenten zijn ideaal om op een ongedwongen en informele manier moeilijkheden of andere vragen te bespreken. Waar mogelijk geven we een aanzet om samen problemen aan te pakken.
162
2.4. VORMING VORMING AAN OUDERS Binnen de kinderwerking organiseren we oudergroepen met veel aandacht voor informatie, vorming en inspraak. We vergroten de betrokkenheid van ouders op de werking. De thema’s onderwijs en opvoeding krijgen hierin een cruciale rol.
VORMING AAN BEGELEIDERS Binnen de kinderwerking vinden heel wat stagiairs en vrijwilligers hun (eerste) werkplek. Om alles in goede banen te leiden vraagt dit een goede coördinatie en afstemming. We willen dat alle medewerkers voldoende zicht hebben op en kunnen werken binnen onze visie. Dit gaat over het ontwikkelen van inzichten in armoede, voorbereiden en begeleiden van activiteiten, pedagogische inzichten en kwaliteiten, loyaliteit naar de organisatie en kunnen werken met de bestaande methodieken. Om dit goed te bewaken en mensen de nodige leerkansen te geven, organiseren wij vormingen voor alle stagiairs en vrijwilligers. We benadrukken hierbij dat de begeleiding en het ondersteunen van stagiaires en vrijwilligers een groot deel uitmaakt van het takenpakket van de personeelsploeg. Een overzicht van dit alles vind je op het einde van het jaarverslag in bijlage.
buurtwerk ‘t lampeke vzw | jaarverslag 2017 163
3. STRUCTURELE AANPAK VAN ARMOEDE 3.1. ONDERWIJS
“EDUCATION IS THE MOST POWERFUL WEAPON WHICH YOU CAN USE TO CHANGE THE WORLD” NELSON MANDELA
Onderwijs is en blijft een onmisbare schakel om de spiraal van kansarmoede te doorbreken. Cijfers blijven het echter herhalen: 1 op 10 haalt zijn of haar diploma secundair onderwijs niet. De strijd blijft groot om de ongelijkheid binnen het onderwijs aan te pakken. In Fabota doen we dit op vier terreinen: de kinderen, de ouders, het lokale beleid en het bovenlokale beleid.
DE KINDEREN Gemiddeld 40 verschillende kinderen kwamen in 2017 naar onze huiswerkklas. We hebben het engagement van 7 vrijwilligers op dagbasis. Deze vrijwilligers komen uit verschillende hoeken: Universitaire Parochie, Dondeynehuis, Sociale School, Sint-Pieterscollege …. Verder melden heel wat mensen zich ook via mond-aan-mond-reclame. Hierdoor hebben we ook een vaste kern van iets oudere mensen, wat een grote meerwaarde is voor de kinderen die hier vaak geen familie hebben.
buurtwerk ‘t lampeke vzw | jaarverslag 2017
Uit Mater Dei komen dagelijks 35 kinderen naar de huiswerkklas, 10 kinderen komen van de Sint-Jansschool. Dit verschil komt omdat Mater Dei nog meer op een klassieke, maar wel, gedifferentieerde manier huiswerk geeft terwijl de Sint-Jansschool minder huiswerk geeft aan de kinderen en meer ruimte laat om te spelen en te spelen met een educatief aanbod (zie ook film ‘huiswerkklasse 2016).
164
Door het aanschaffen van nieuwe laptops (via Belfius Foundation, met dank) is er heel wat bedrijvigheid in de huiswerkklas. We kunnen nog steeds de ‘klassieke’ manier van huiswerk opvolgen, maar tegelijk ook inzetten op educatief aanbod, o.a. via verschillende websites. Kinderen oefenen rekenen of taal aan de hand van leuk spelmateriaal. De laptops worden ook gebruikt om actua’s voor te bereiden, presentaties te maken en opzoekwerk te doen. Dit is een grote meerwaarde, zeker als je weet dat er bij deze doelgroep een digitale kloof is.
We merken een grote nood en toenemende vraag van kinderen, die naar het eerste jaar secundair onderwijs gaan. Momenteel gaan we niet in op deze vraag. We denken wel na over wat we hier in de toekomst mee moeten doen, in samenwerking met onze jongerenwerking, andere organisaties en misschien ook de Leuvense middelbare scholen zelf.
DE OUDERS Ook in 2017 konden ouders bij ons terecht voor de ondersteuning bij het aanvragen van studietoelagen. In 2017 werden er 26 verschillende dossiers aangemaakt, waarbij de toelage ook effectief werd uitgekeerd. Daarnaast blijven we voor heel wat ouders de centrale brugfiguur & brugorganisatie tussen het gezin en de school tijdens oudercontacten of contacten met CLB. We ‘vergezellen’ hun ook in de zoektocht naar de juiste school of studierichting van hun kind. Fabota blijft ook intermediaire organisatie wat betreft het aanmelden en inschrijven bij basis- en secundair onderwijs. In 2017 was er een specifieke oudergroep rond het aanmeldsysteem in Leuven. Ouders krijgen ook individuele hulp op maat.
DE SCHOOL
buurtwerk ‘t lampeke vzw | jaarverslag 2017
We zijn actieve en aanspreekbare partner voor de betrokken scholen. (Mater Dei en Sint-Jansschool, en in mindere mate Lovenjoel en de Parkschool). 2 Er is regelmatig overleg met de scholen en indien nodig met het CLB. 2 We vertegenwoordigen ons doelpubliek binnen de schoolraad van de twee buurtscholen 2 We investeren in een sterk contact met de scholen. Dit vertaalt zich ook in niet-schoolse activiteiten (o.a. gebruik van elkaars infrastructuur, ondersteuning voorleesweek) 2 Door de samenwerking in het kader van de film ‘Huiswerkklasse’ besliste de Sint-Jansschool om het huiswerkbeleid om te gooien. Er is minder huiswerk maar meer ruimte voor een educatief spelaanbod. 2 Verveling en conflicten tijdens de speeltijden leggen vaak een hypotheek op de leerkansen van kinderen. Daarom zijn wij intensief verder gegaan met ‘Spelen in school’ (= project Speelmaatjes) in de Sint-Jansschool. Drie keer per week gaat een begeleidingsploeg spelen tijdens de middagspeeltijd. De school geeft aan dat dit een positief effect heeft. Belangrijk, want fijne speeltijden zijn voorwaarden om te komen tot een groter leervermogen. Dit project wordt in 2018 verder uitgebouwd.
165
HET LOKALE BELEID LOP (LOKAAL OVERLEG PLATFORM BASISONDERWIJS) www.lop.be In 2017 organiseerden we opnieuw samen met de Dienst Studietoelagen een infosessie aan onderwijs en welzijnspartners rond DAF. DAF staat voor Digitaal Aanvraagformulier: wanneer je geregistreerd bent als DAF-intermediaire worden dossiers digitaal behandeld en kan je de dossiers nauw opvolgen. Er waren in totaal 22 deelnemers uit onderwijs en de welzijnsector. We plannen ook in 2018 nog een laatste sessie. Er waren twee samenkomsten van de dysfunctiecommissie waarbij we dossiers behandelden over concrete problemen met het aanmeldingssysteem. Deze commissie zal overbodig worden naar mate het systeem meer is ingeburgerd.
WOL (WERKGROEP OUDERS EN LOP) In mei 2017 organiseerden we samen met het VCOV een ouderavond over ‘genderdiversiteit’ en hoe ouders hiermee om gaan. Er waren 15 deelnemers. Er is in 2016 een brochure uitgegeven rond de ‘sociale mix in de school’. Deze brochure kan je verkrijgen in Fabota. Verder pasten we ook de kostenwijzers aan; dit zijn laagdrempelige brochures over hoe ouders de kosten kunnen beperken. Thema’s zijn: maximumfactuur, opvang, openbaar vervoer en uitstappen. Deze brochures vind je ook terug op de website
SOM (SAMEN ONDERWIJS MAKEN) We nemen ook actief deel aan het onderwijsnetwerk in Leuven waarbij we samen met een divers partnerschap (onderwijs en welzijn) bouwen aan een beter onderwijs in Leuven voor iedereen.
3.2. SPORT ALS INTEGRATIE
buurtwerk ‘t lampeke vzw | jaarverslag 2017
Sport blijft een heel populair thema. Het is, naast sport beoefenen op zich, ook een ideale ingangspoort om met kinderen en jongeren te werken rond het verwerven van basisvaardigheden. We hebben al jarenlang een sterk beleid, waarbij we kinderen willen stimuleren en ondersteunen bij het aansluiten bij een sportclub.
166
In samenwerking met enkele buurtbewoners, ouders en de Sint-Jansschool was 2017 ook de opstartfase van een sportclub waarbij voetbal een grote rol speelt, maar ook andere sporttakken aandacht zullen krijgen. Dit initiatief komt er vanuit een duidelijke nood: er zijn te weinig sportclubs in onze buurt. Bestaande sportclubs zijn ook niet altijd genoeg afgestemd op onze doelgroep. Vanuit onze expertise en het samen zoeken willen we dat de toekomstige club heel toegankelijk is voor veel kinderen en gezinnen. Het startschot is gegeven. Dit wordt in 2018 verder uitgebouwd en opgevolgd.
3.3. CULTUUR ALS INTEGRATIE FABOTATERS Dankzij buurtfamilies van 30CC gaan we op regelmatige basis naar het theater. Dit samen met kinderen en hun ouders. Het afgelopen jaar zijn we 4 naar het theater gegaan, voor elke leeftijdsgroep 1.
buurtwerk â&#x20AC;&#x2DC;t lampeke vzw | jaarverslag 2017 167
RODE HOND
buurtwerk â&#x20AC;&#x2DC;t lampeke vzw | jaarverslag 2017
Elk jaar organiseert de stad Leuven het kinderkunstenfestival Rode Hond. Dit jaar streek het festival neer op de site van onze kinderwerking. Vier dagen waren wij de uitvalsbasis voor veel culturele activiteiten in Leuven. Op onze site was het festivalcafĂŠ gehuisvest maar werd er ook heel wat animatie en theater aangeboden. Een unieke belevenis en een mooie kans voor velen om onze werking te leren kennen. Dit was een mooie samenwerking met 30CC en de Sint-Jansschool. We verwijzen voor meer verslag en beeldmateriaal naar het algemene deel van dit jaarverslag.
168
buurtwerk â&#x20AC;&#x2DC;t lampeke vzw | jaarverslag 2017
169
SAMEN CULTUUR MAKEN
buurtwerk â&#x20AC;&#x2DC;t lampeke vzw | jaarverslag 2017
Naast cultuurbeleving geven we onze kinderen ook zelf de kans om cultuur of kunst te maken. Dit doen we vooral via projectwerking en onze circus groep, onze percussiegroep en ons koor zijn hier mooie voorbeelden van. Meer hierover vind je bij onze projectwerking.
170
3.4 HET SPEL ‘UIT DE BOOT’ Het spel ‘Uit de boot’ biedt een speelse en kwaliteitsvolle methodiek aan voor kinderen, jongeren en volwassenen vanaf 9 jaar om in klas- en groepsverband te werken rond het thema ‘kansarmoede en sociale uitsluiting’. Regelmatig geven we vorming aan groepen met dit spel (zie bijlage op het einde van het jaarverslag). In 2017 verkochten we de laatste zes spelen van de vorige uitgave. We zorgden, op expliciete vraag van scholen en jeugdgroepen, voor een nieuwe en geactualiseerde versie (mobieler en alles in één doos), die we in de komende jaren verder zullen verdelen. We blijven er voor kiezen om ook zelf het spel te begeleiden (in de eigen werking en op verplaatsing)
3.5. JEUGDWELZIJNSOVERLEG LEUVEN (JWO) HUISVESTING Vanuit het JWO namen we enkele jaren geleden het initiatief om te werken rond de beleving van kinderen met betrekking tot hun huisvesting. Uitgangspunt was de te dure, te beperkte en te slechte huisvesting waar onze groep mensen gebruik van maakt. We wilden de koppeling maken tussen de beleving van kinderen en de privé huisvestingsmarkt. In eerste instantie vonden we het nodige budget hier niet voor.
buurtwerk ‘t lampeke vzw | jaarverslag 2017
In het najaar van 2017 vonden we dan toch een opportuniteit. In het voorjaar van 2018 resulteerde dit in een korte film ‘Mijn Huis! Huisvesting door de ogen van kinderen’: een ‘straffe’ mini-reportage vanuit de beleving van kinderen. Ze werd op 13 maart 2018 gelanceerd op een studiedag van het VVSG rond kindvriendelijke woonomgevingen. We vragen uitdrukkelijk – ook in dit jaarverslag - om deze reportage massaal te delen. Om zo tot verandering te komen, tot een samenleving met gelijke kansen voor iedereen. Deel dit massaal. Het is essentieel. Treffend. Scherp.
171
‘MIJN HUIS! HUISVESTING DOOR DE OGEN VAN KINDEREN’:
Luister en kijk mee hoe deze kinderen over hun woonervaring vertellen. vimeo.com/259954502 Lees ook deze opinie op www.sociaal.net/opinie/wooncrisis-door-ogen-kinderen “In heel veel steden is er een nijpend tekort aan betaalbare, kwalitatieve woningen. Het aanbod van sociale woningen is veel te klein als je dit afzet tegenover de vraag. Zo ook in Leuven. Er zijn massa’s cijfers en onderzoeken. Steden en gemeenten nemen maatregelen om stadsvluchten tegen te gaan, om huisjesmelkers tegen te houden. Maar zijn die maatregelen voldoende? Heeft de modale burger hier ook geen verantwoordelijkheid in? Moeten alle verhuurders mee met de flow van de hoge huurprijzen. Moeten huurhuizen op de goedkoopst mogelijke manier verbouwd worden? Wat met de huiseigenaars die hun huis echt laten verkommeren maar ondertussen nog veel huurgeld incasseren? Huurders durven geen huursubsidie aanvragen uit (reële) angst dat het huis na inspectie onbewoonbaar verklaard wordt. We kunnen zo nog even doorgaan. Nee, we scheren niet iedereen over de zelfde kam. Integendeel, we geloven in dialoog met huiseigenaars. Laat dit een uitnodiging zijn om in gesprek te gaan, samen te bouwen aan een solidaire samenleving waar iedereen bij wint.”
JWO WERKGROEP BELEIDSBEÏNVLOEDING DOOR KINDEREN EN JONGEREN
buurtwerk ‘t lampeke vzw | jaarverslag 2017
In het voorjaar 2017 werkte de JWO-groep beleidsbeïnvloeding rond het thema verkeersveiligheid. We deden twee activiteiten rond dit thema. De afsluitende en gezamenlijke activiteit was een uitstap naar het verkeerspark van het provinciaal domein.
172
Met de JWO-groep beleidsbeïnvloeding (vanuit de kinderwerkingen) zijn we in het najaar 2017 gestart met kinderreporters. Iedere werking koos enkele kinderen om reporter te worden. Van Fabota deden twee kinderen mee. Zij kregen een opleiding tot reporter onder leiding van Link in de Kabel. Het thema was ‘Leuven klimaatneutraal’. De kinderen namen binnen de eigen werking interviews af van groepsgenoten en begeleiders rond het thema ‘milieu’. Er werd een eindrapport gemaakt en overhandigd aan de schepen van duurzaamheid Mohamed Ridouani. Dit alles was tegelijk een goede generale repetitie voor de ontwikkeling van een eigen partijprogramma naar aanleiding van de verkiezingen van 2018.
WERKGROEP ACTIES We organiseerden opnieuw een vlottentocht om rond het thema milieu en waterkwaliteit te werken. Een fijne actie. Jammer genoeg stelden we vast dat de bodem van de Leuvense Vaart heel erg vervuild is. Daarom zoeken we in 2018 een andere en niet vervuilde plaats hiervoor. De dag tegen armoede: ook dit jaar werkten we samen met kinderen en jongeren om de internationale dag tegen armoede en sociale uitsluiting in de kijker te zetten. Ook binnen de werking van Fabota hebben we de nodige aandacht besteed aan deze dag. We verwijzen hier verder naar het algemene deel 4.2 Actie 17/10 op Leuvens niveau.
buurtwerk â&#x20AC;&#x2DC;t lampeke vzw | jaarverslag 2017 173
174
buurtwerk â&#x20AC;&#x2DC;t lampeke vzw | jaarverslag 2017
4. INFRASTRUCTUUR Zoals reeds aangegeven in vorig jaarverslag is het tijd voor de afbraak en heropbouw van het atelier in onze kinderwerking. Deze kleine bijbouw is in zeer slechte staat, vochtig, niet geïsoleerd en biedt geen mogelijkheden tot een gewone renovatie. Daarom wordt er gekozen om dit af te breken en een nieuw gebouw te realiseren met twee bouwlagen. De gelijkvloers zal gebruikt worden voor onze klussenploeg. Er ook plaats voorzien voor een afvalhok. Het zal tegelijk dienen als stockeerruimte & spelotheek. De verdieping wordt een lokaal voor de kinderen. Hierdoor kunnen we nog meer differentiëren in activiteiten en zorgen we voor meer ‘plekken van rust’. Deze ruimte wordt ook extra bureau- en vergaderruimte op de momenten zonder kinderen. De plannen werden uitgetekend door het architectenbureau A33 (ons ‘huis van vertrouwen’). De bouwaanvraag werd ingediend eind 2017. De goedkeuring is intussen (voorjaar 2018) gekomen. We hopen snel de werken te kunnen starten.
buurtwerk ‘t lampeke vzw | jaarverslag 2017 175
5. PERSONEEL EN BEGELEIDING INHOUDELIJKE MEDEWERKERS Karin Nelissen Coördinatie 0,5 VTE Fieke Tak Personeelsbegeleiding & pedagogische ondersteuning 0,5 VTE Onderwijsverantwoordelijke + stagiaires en vrijwilligersonthaal 0,8 VTE Maureen Tomczak vervangen door Nicky Rayen van februari tot en met juli ‘17 Jaak Seminck Kinderwerker oudste groep, verantwoordelijke speelpleinwerking Verantwoordelijke koor en spel ‘Uit de Boot’ 1VTE Kinderwerker oudste groep 1VTE Agid Simsek Zorgt voor verbinding oudste kinderen met den Tube Niels Hoornaerts Kinderwerker oudste groep, verantwoordelijke percussie 1VTE Kinderwerkster middengroep 0,75 VTE tot 31 aug. ‘17 Nathalie Bressinck Vanaf september ‘17 verantwoordelijke voor de kleutergroep Suheyla Aldur Kinderwerkster Sporo’s 1VTE tot sept ‘17 Kinderwerker Sporo’s & middengroep 1 VTE Osman Jafar Kinderwerker middengroep 1VTE vanaf september ’17 Jing Wei Chow Lies Vannuffel Kinderwerkster kleuters 0,75 VTE tot maart ‘17 Kinderwerker kleuters 1VTE Haidar Daher Projectverantwoordelijke leesbevordering 0,2 VTE Saskia Wetzelaer LOGISTIEKE ONDERSTEUNING – ADMINISTRATIEVE ONDERSTEUNING Muhidin Mohamed Ali Onderhoud en keuken 1 VTE Mohamed Mahi Klusjesman Sociale Maribel deeltijds werken-deeltijds leren 0,5 VTE Steven Niaty Administratieve medewerker Sociale Maribel deeltijds werken-deeltijds leren 0,5 VTE vanaf oktober 2017 STAGE (V/M) (KORTE EN LANGE STAGES VANUIT UITEENLOPENDE OPLEIDINGEN) Minnies (5), Kleuters (8), Middengroep (8), Sporo’s (4), Oudsten (8), Onderwijs (6) Alle stagiaires zijn ook betrokken binnen verschillende projecten en acties van de kinderwerking. Zonder hun inzet zou onze kinderwerking niet staan, waar ze nu staat. Een stevige dankjewel.
buurtwerk ‘t lampeke vzw | jaarverslag 2017
VRIJWILLIGERS – VRIJWILLIGSTERS Dageljkse werking 23 Monitoren zomerspeelplein 42 Huiswerkbegeleiders 29 [met een vaste kern van 5] Projecten (kamp, rugzak, leesmaatjes, percussie, circus, tuin …) 38
176
Onze vrijwilligersploeg bestaat uit een zeer diverse groep mensen. Een groot deel van de mensen komt uit de doelgroep, zijn betrokken ouders, buurtbewoners … Een ander deel komt uit verschillende lagen van de bevolking: studenten, gepensioneerden, sympathisanten … Ook hier een dikke dank je wel.
JAARVERSLAG
JONGERENWERKING DEN TUBE 2017
correspondentieadres: buurthuis ‘t Lampeke
buurtwerk ‘t lampeke vzw | jaarverslag 2017
JONGERENWERKING DEN TUBE Kolonel Begaultlaan 3012 Wilsele 0498 69 30 63 dentube@lampeke.be www.lampeke.be
177
buurtwerk ‘t lampeke vzw | jaarverslag 2017
‘30 jaar geleden begon alles met …
178
1. SITUERING 1.1. INLEIDING Jongerenwerking den Tube richt zich tot maatschappelijk kwetsbare jongeren van 12 tot 25 jaar uit de Ridderbuurt. Door de grotere mobiliteit van jongeren bereiken we daarnaast ook heel wat Leuvense jongeren, die niet binnen de buurt wonen en zelfs jongeren van buiten Leuven. De groep jongeren die op den Tube terechtkomt is zeer divers en veranderlijk. Het is dan ook een permanente uitdaging, typisch voor een echte jongerenwerking, om de toegankelijkheid van den Tube voor alle jongeren en in het bijzonder de meest kwetsbare doelgroep te bewaken. Het is een brede en boeiende doelgroep naar leeftijd, afkomst, verleden, talenten en aspiraties. Een gezamenlijk kenmerk is dat van maatschappelijke kwetsbaarheid. Jongerenwerking den Tube richt zich op 12- tot 25-jarigen. De jongeren worden in twee leeftijdscategorieën ingedeeld: de 12- tot 16-jarigen en de 16-plussers. Een 12-jarige zit immers in een totaal andere levensfase dan een 20-jarige en heeft hierdoor ook andere noden, behoeften, vragen, interesses. De leeftijdsafbakening hanteren we als richtlijn. Tegelijkertijd – en we merken in de voorbije drie jaar een duidelijke evolutie in positieve zin - is er veel verbinding en interactie tussen alle jongeren en wordt er met elkaar samengewerkt. We spreken dus niet van twee aparte groepen, maar van één werking met een flexibel aanbod voor jong en oud. Daarom zijn alle activiteiten gezamenlijk, behalve 1 à 2 maal per maand is er op vrijdagavond het jongerencafé voor +16. Den Tube positioneert zich bewust in het centrum van het Leuvense jeugdwerklandschap. Door het onderhouden van goede contacten met allerlei partners binnen dit landschap bereiken we ook jongeren via andere werkingen.
VOORBEELD 1: Ook dit jaar hebben we veel ingezet op samenwerking met de vrijetijdswerking van de Onthaalklas voor Anderstalige Nieuwkomers (OKAN) Dit gebeurde vooral tijdens de vakantieperiodes, vermits wij voor elke vakantiewerking flyers met de planning gaan uitdelen in klassen. Hierdoor hebben enkele jongeren hun weg naar de dagelijkse werking van den Tube gevonden.
VOORBEELD 2: Arktos is in 2017 een project gestart dat activiteiten aanbiedt aan vluchtelingen. Wij hebben verschillende gezamelijkele activiteiten gedaan, waardoor enkele nieuwe jongeren hun weg naar den Tube gevonden hebben.
buurtwerk ‘t lampeke vzw | jaarverslag 2017 179
1.2. DOELGROEP Zoals in de inleiding te lezen is spreken we van één werking met een flexibel aanbod voor jongeren tussen de 12 en de 25 jaar. Iedereen is welkom en we hebben specifiek aandacht voor jongeren in maatschappelijk kwetsbare situaties.
DE 12-16 JARIGEN Ook dit jaar hebben we sterk ingezet op de plekken waar jongeren zijn. Sinds we onze locatie in het buurtpark den Bruul als vaste uitvalsbasis gebruiken voor de woensdag- en vakantieactiviteiten merken we een groter bereik van verschillende jongeren (zie 2.1.4). Dit komt doordat er veel jongeren het Bruulpark passeren en zo in contact komen met onze werking. De vaste kern bestaat voornamelijk uit jongens. Over het hele jaar zien we een mooi evenwicht tussen de drie leeftijdscategorieën: 12-15 jaar = 36%, 16-18 jaar = 32%, 18+ = 32%.
DE +16 JARIGEN Ook in 2017 was er het jongerencafé op vrijdagavond. Deze keuze zorgt voor een extra meerwaarde. We zijn doorlopend open waardoor de twee leeftijdsgroepen veel met elkaar in contact komen. Dit versterkt de doorstroom tussen de verschillende leeftijden en maakt alles veel ‘natuurlijker’ en minder geforceerd. De aandacht ligt er op de flexibele houding naar de +16 jarigen toe. Er wordt ruimte gecreëerd voor deze leeftijd, zoals in de avond naar een voorstelling gaan kijken, samen eens gaan poolen of eens iets gaan drinken. Belangrijk is dat we inspelen op de signalen die zij zelf aangeven. We denken na en sturen bij en in samenspraak met de jongeren zien hoe we aparte activiteiten voor +16 en -16 kunnen waarmaken. Dit is een proces dat voortdurend in beweging is.
BEREIK VAN DE JONGEREN De meerderheid van de jongeren zijn jongens. We blijven zoeken naar hoe we meisjes beter kunnen betrekken. Het aantal meisjes die op vaste basis kwamen in het jaar 2017 is gedaald. Het aantal leden van de kerngroep is lichtjes gestegen en de jongeren die op regelmatige basis komen, is lichtjes gedaald ten opzichte van 2016. Dit komt doordat meerdere jongeren hun weg naar de kerngroep hebben gevonden. Over het gehele jaar hebben we 184 jongeren bereikt met 24 verschillende nationaliteiten. Dit zijn 132 jongeren die sporadisch(=minstens 3x/jaar) naar den Tube zijn gekomen, 33 jongeren op regelmatige basis (=minstens maandelijks) en 19 jongeren die in de kerngroep zitten.
CIJFERMATERIAAL BEREIK JONGEREN Totaal aantal bereikte jongeren (184): 170 jongens en 14 meisjes. 132 jongeren komen sporadisch naar den Tube (minstens 3 keer per jaar) Een groep van 33 jongeren op regelmatige basis (minstens maandelijks) Percentage leeftijdsgroep regelmatig: 12-15 (31%), 16-18 (33%), 18plus (36%) Kerngroep jongeren (minstens 1 keer per week): 18 jongens en 1 meisje buurtwerk ‘t lampeke vzw | jaarverslag 2017
Percentage leeftijdsgroep kerngroep: 12-15 (36%) , 16-18 (32%) , 18plus (32%)
180
GEMIDDELDE BEREIK OP JAARBASIS Op dinsdag: 8
Op woensdag: 13
Op vrijdag: 15
Vakantiewerking: 17 (min. 4 en max. 39)
2. BASISWERKING 2.1.
ALGEMENE CONTEXT
Omdat weinig jongeren van onze doelgroep deel uitmaken van een ‘klassieke’ vrijetijdsvereniging en/of het zelf heel moeilijk vinden om hun vrije tijd ingevuld te krijgen, hangen ze vaak rond op straat of blijven ze thuis om tv te kijken of op de Playstation te spelen. Hierop bieden wij een aanvulling en een zinvol alternatief. Een aanbod tijdens de vrije tijd is het uitgelezen moment om te werken aan onze doelstellingen. Het aanbod van den Tube bestaat in de eerste plaats uit de open en veilige ontmoetingsplaats voor jongeren, die ‘onze’ boot is. Sinds 2014 maken we ook gebruik van een conciërgewoning in den Bruul. Hier zetten we sterk in op ontmoeting omdat dit park een plek is waar veel jongeren hun vrije tijd doorbrengen. Er worden ook nieuwe activiteiten aangereikt, die als doel hebben de jongeren nieuwe ervaringen te laten opdoen. Zo verruimen we hun leefwereld. Een voorbeeld hiervan is het zomerkamp in Centrum Molenmoes van De Wissel. Deze locatie was al bekend bij de jongeren doordat de voorbije jaren het project Breedbeeld hier plaats vond. De locatie bleef de jongeren bij, waardoor we samen hebben besloten om hier op zomerkamp te gaan. Hier vonden enorm gezellige momenten plaats in de tipi, maar ook spannende uitdagingen door het hoogteparcours. Het aanbod wordt via diverse kanalen bekend gemaakt. Het persoonlijke contact en het opzoeken van jongeren, op die plekken waar ze te vinden zijn, staat centraal. Elke activiteit wordt apart aangekondigd via sms. Ook online is het programma te vinden, zowel op de website als op facebookpagina van den Tube. Er is daar ook heel wat foto- en filmmateriaal om alles aantrekkelijk en concreet voor te stellen naar de jongeren toe. AANBOD TIJDENS HET SCHOOLJAAR In 2016 waren er twee ontmoetingsmomenten per week, namelijk woensdagnamiddag en vrijdagavond. Sinds oktober 2017 zijn we gestart met een extra ontmoetingsmoment. Vanuit een duidelijke vraag van de jongeren kwamen we uit op dinsdag (vanaf 17.00 uur). Ook hebben we in dialoog met de jongeren de ‘klassieke’ openingsuren verlaat. We merkten dat jongeren niet onmiddellijk na school naar den Tube komen. Daarom beginnen we nu op woensdag en vrijdag 1 uur later. Dit wil ook zeggen dat we tot later open zijn (= aangenaam voor +16). Tijdens het schooljaar is er een aanbod van laagdrempelige vrijetijdsactiviteiten als koken, sport en spel tot meer inhoudelijke activiteiten of projecten (zie verder in dit jaarverslag). Deze activiteiten gaan vooral door op onze boot en in in de conciërgewoning op den Bruul. Daarnaast zitten we vaak op verplaatsing. De boot en de conciërgewoning (Bruulpark) blijven – en dat is belangrijk - de thuisplek van ‘onze’ jongeren. 17.00-20.00 uur: activiteit & instuif op den Tube of verplaatsing
Woensdag
13.00-19.00 uur: activiteit & instuif op de Bruul of verplaatsing
Vrijdag
17.00-22.00 uur: activiteit & instuif op den Tube of verplaatsing 22.00-24.00 uur: om de week op vrijdag is het jongerencafé
buurtwerk ‘t lampeke vzw | jaarverslag 2017
Dinsdag
181
AAN HET
WOORD
FOUZY AAN HET WOORD FOUZY Een van de oudere jongeren van vandaag.
buurtwerk ‘t lampeke vzw | jaarverslag 2017
Hij is 25 jaar en komt reeds 9 jaar naar den Tube. “Ik kom hier omdat ik me hier goed voel. Om plezier te maken met iedereen. Ook voor vrienden te maken en allemaal verschillende soorten mensen te ontmoeten. En dat valt heel goed mee. Het is moeilijk om er 1 moment uit te kiezen, dat gaat eigenlijk niet. Maar de mooiste momenten zijn telkens opnieuw de feestjes op vrijdagavond. Wanneer iedereen samen danst en plezier maakt. Want daar gaat het toch om!”
182
Ook in 2017 organiseerden we binnen dit aanbod een grote verscheidenheid aan activiteiten. We verwijzen hiervoor naar de activiteitenlijst in de bijlage (einde jaarverslag)
AANBOD TIJDENS DE VAKANTIE Tijdens de vakanties biedt den Tube een vakantiewerking aan, telkens van maandag tot vrijdag in combinatie met kampen en/of daguitstappen, samen voorbereid met de jongeren. De vakanties zijn zeer boeiende werkingsmomenten. Er is veel mogelijk met de jongeren, omdat we dan langer kunnen werken. Tijdens de vakanties tekent zich steeds een vrij stabiele groep af die zeer regelmatig deelneemt aan de activiteiten. Het is opvallend dat we tijdens de vakantiewerkingen ook een vaste groep andere jongeren bereiken. Ze versmelten dan tijdens deze momenten als het ware met de kerngroep. Deze jongeren bereiken we via onze samenwerking met andere organisaties (Arktos, OKAN, …).
KROKUSVAKANTIE Van 27 februari tot 3 maart 2017 Pimp den Tube, graffiti workshop, daguitstap naar Gent, buurtvoetbaltoernooi van Buurtsport Leuven, opening vernieuwd lokaal met film- en gameavond Gemiddeld 24 jongeren, met een uitschieter op het buurtvoetbaltoernooi (39)
PAASVAKANTIE Van 3 tot 7 april 2017 Sportdag, daguitstap naar zwembad in Lier, samenwerking met Link in de Kabel, cultureel koken, duurzaamheidsfeest Fabota, filmavond Gemiddeld 19 jongeren met uitschieter (27) was bioscoopbezoek
ZOMERVAKANTIE Een aanbod van 7 weken vakantiewerking, waaronder 1 week kamp. Ook dit jaar werkten we met een weekschema met vaste momenten doorheen de vakantie. Maandag: weekvoorbereiding Dinsdag: sport Woensdag: samenwerking met Link in de Kabel Donderdag: daguitstap Vrijdag: cultureel koken & jongerencafé &f uif Gemiddeld bereik van 17 jongeren met een minimum van 8 jongeren en een maximum van 30 jongeren. Tijdens de zomermaanden was de oude conciërgewoning in het park de Bruul onze vaste uitvalbasis. Het is een ‘natuurlijke’ plek is van onze jongeren.
En zoals vorig jaar een uitstap naar Walibi, waarbij de jongeren zelf geld hadden ingezameld. voldoende ‘chillout’-momenten om in te spelen op wat jongeren aanbrengen.
buurtwerk ‘t lampeke vzw | jaarverslag 2017
Er waren ook heel wat uitstappen, creatieve activiteiten en sportactiviteiten: fitness, het meer van Rotselaar, Halve Maan (Diest), grafitti, Fort van Breendonk, afvaart van de Dijle …
183
ZOMERKAMP Van 17 juli tot 19 juli 2017 in Centrum molenmoes (de Wissel vzw) in Wezemaal. Gepakt met slaapzak, matje, rugzak en tenten vertrokken we richting Wezemaal met de bus en dan nog een vijftal kilometer te voet. Hier verbleven we twee nachten. We hebben gebruik gemaakt van het touwenparcours, gingen zwemmen in het meer van Rotselaar, genoten van de tipi en maakten muzikale beats i.s.m. Link in de Kabel. Deelname van 22 jongeren.
HERFSTVAKANTIE Van 30 oktober tot 3 november 2017 Frans boksen, graffitiworkshop voor nieuwe Tube platen buiten aan de boot, daguitstap naar de mijnen van Blegny, buurtvoetbaltornooi en halloweenparty. Bereik van gemiddeld 13 jongeren EEN PLEK VOOR +16 Hier blijven we stevig op in zetten. We bereikten meer ‘oudere jongeren’. Er was een goede interactie tussen de 12-15jarigen en de 16+. Op vraag van de jongeren gingen we later en bleven we langer open. We vinden het belangrijk om te blijven inzetten op de specifieke noden van 16+, daarom de uitbreiding van het jongerencafé. Tijdens deze activiteit gaan we op stap naar o.a. theater of film, iets drinken, poolen, draaien we plaatjes in de boot of doen we een kicker of pingpongtornooi. De oudere jongeren vinden hun weg ook naar gemengde leeftijdsactiviteiten en ontmoetingsmomenten. Ze hebben hier een belangrijke trekkende rol en nemen hun verantwoordelijkheid.
buurtwerk ‘t lampeke vzw | jaarverslag 2017
We blijven aandacht hebben voor het werken op maat. We proberen de jongeren ook individueel te ondersteunen, bv. in hun zoektocht naar een woning, een opleiding of werk. Onze rol bestaat in (1) luisteren, (2) mee zoeken naar oplossingen en (3) doorverwijzen en begeleiden naar de bevoegde instanties. Het ging hierbij niet alleen over problemen, maar ook over dromen en talentenontwikkeling.
184
AAN HET
WOORD
HIJ KRIJGT DE PRIMEUR EN WENST ONS – EN EEN EERSTE VOORUITBLIK - ALS EERSTE PROFICIAT MET 30 JAAR DEN TUBE MET EEN GROOT FEEST OP 5 MEI 2018 DIRK VANSINA Schepen van Jeugd Leuven “Proficiat met jullie 30e verjaardag ! Jullie werking heeft in die 30 jaar een enorme relevantie opgebouwd in Leuven en zelfs daarbuiten. Den Tube is uitgegroeid tot een plek waar jongeren zichzelf kunnen zijn. Zoveel jongeren die kwetsbaar zijn in onze maatschappij met verschillende afkomst, verleden, talenten en verwachtingen, vonden in de 30 jaar ‘hun plek’, ‘hun boot’ waar ze een leuke en zinvolle tijd kunnen beleven, waar ze actief kunnen participeren en waar ze zich kunnen ontplooien. Door jullie werking maken jullie deze jongeren maatschappelijk sterker. Jullie doen dit niet op een eiland, maar verbinden telkens jullie werking met andere, en zetten zo mee in op een sterk Leuvens jeugdwerk. Zelf was ik getuige hoe OKAN-jongeren op kamp vertrokken met den Tube. Zoveel enthousiasme, zoveel engagement, zoveel goede wil … Op die manier werken jullie mee om van onze stad een echte kind- en jongerenstad te maken waar iedereen zich thuis voelt. En waar jongeren kansen krijgen om zich te ontplooien en hun weg te maken. Als schepen van jeugd ben ik erg trots dat jullie die mooie maatschappelijke opdracht met brio invullen. Op naar de volgende (minstens) 30 jaar.”
buurtwerk ‘t lampeke vzw | jaarverslag 2017
meer info: dentube.lampeke.be/30-jaar-den-tube
185
BUURTPARK DEN BRUUL De oude conciërgewoning in het Bruulpark bleef ook in 2017 onze vaste uitvalsbasis op de woensdagactiviteiten tijdens het schooljaar en een bijna-dagelijkse uitvalsbasis tijdens de vakantiewerking. Deze woning wordt gebruikt door onze werking en Fitall (de 18+ werking van Arktos). DEN TUBE IN VERBINDING MET FITALL & ARKTOS We zijn volop de samenwerking tussen Arktos en buurtwerk ’t Lampeke aan het uitbouwen & versterken. Een vormingswerker van Arktos startte een vluchtelingenprojecten en gebruikte hiervoor ook de locatie in het Bruulpark. Zo ontstond verbinding en ontmoeting. Sommige vluchtelingen stroomden door naar het aanbod van den Tube. DE CONCIËRGEWONING IN VERBINDING MET DE VRIJETIJDSWERKING VAN OKAN. Tijdens de zomermaanden hebben de begeleiders van OKAN op wekelijkse basis ingezet om verbinding maken met onze jongeren en ons aanbod. Deze leuke samenwerking zorgde ervoor dat er regelmatige basis jongeren vanuit OKAN plek krijgen in onze werking.
buurtwerk ‘t lampeke vzw | jaarverslag 2017
DE CONCIËRGEWONING IN VERBINDING MET HET PARK, DE JONGEREN EN PASSANTEN Wij zijn aanwezig op een plek waar jongeren ‘hangen’. Het ‘gebouwtje’ maakt dat ze zich welkom voelen en zelf activiteiten kunnen opzetten. Andere jongeren zien ons actief bezig en sluiten mogelijks aan. Dit zorgt voor laagdrempelige verbinding naar ons volledige aanbod en werking.
186
buurtwerk â&#x20AC;&#x2DC;t lampeke vzw | jaarverslag 2017
187
188
buurtwerk â&#x20AC;&#x2DC;t lampeke vzw | jaarverslag 2017
AAN HET
WOORD
ER IS NOG VEEL WERK AAN DE WINKEL NASSIM KASSA Ooit kind en jongere in de werking, nu betrokken en kritische vrijwilliger “Ik stel me misschien even snel voor. Ik ben Nassim Kassa, 22 jaar en laatste jaar leerkracht in spe. Tevens ben ik ook zelf een Fabotaan en een Tuber geweest. Aanvankelijk is mijn renaissance binnen de buurtwerking begonnen in de zomer van 2017. Ik kwam langs om een stageplaats binnen den Tube voor komend academiejaar veilig te stellen. Ze stelden me de vraag of ik meteen deze zomer al wou starten als vrijwilliger. Het zou een understatement zijn als ik zou zeggen dat dit voor een knalzomer was. Samen met de jongeren heb ik de kans gehad om enkele prachtige emotionele momenten mee te maken, zoals een jongen die op een officiële campagne verscheen waarin hij ‘rapte’ om zijn schrijnende situatie te verwerken. Hierbij wetend dat wij hem het weekend ervoor de aanzet gaven om hiermee te beginnen. Andere minder leuke maar leerrijke momenten waar ik bijvoorbeeld met een jongere naar de politie ging om een burenruzie op te lossen omdat de ouders bang hadden of omdat ze de Nederlandse taal niet voldoende beheersten. Zulke fijne maar soms ook nare ervaringen leren je jezelf als persoon en als professional constant in vraag in stellen. Ook leren deze situaties dat het vak van een jongerenwerker een primordiale sleutelpositie binnen de maatschappij inneemt. Kortom, een kritiek scharnierpunt tussen vaak twee zeer verschillende werelden. Er is nog heel veel werk aan de winkel.
buurtwerk ‘t lampeke vzw | jaarverslag 2017
Ondanks de goede wil die er is zowel vanuit de jongeren als vanuit de - last but not least - jongerenwerking zijn er zaken die zeker beter kunnen. Ik merk dat de omkadering en de ondersteuning voor de medewerkers zeer belangrijk is. Ook is het nodig om de visie telkens opnieuw te benoemen, ook naar de jongeren toe. Want soms zie ik te weinig einddoel. Soms ontbreekt er vaderlandsliefde (= een ander woord voor eigenaarschap) voor het land van den Tube. En ik ben gedetermineerd om dit te veranderen. Over 2 jaar zie ik mezelf aan het einde van de wereld met jongeren die fier en voldaan de kleuren van Tubeland hijsen.”
189
2.2. SPORT ALGEMEEN De meeste jongeren, zowel in de jongste als oudste groep, doen graag aan sport. Toch zijn ze meestal niet aangesloten bij een sportclub. Enkele vinden via hun sociaal netwerk of via sportinitiaties waar wij met den Tube aan meedoen wel hun weg naar een sportclub. Via sport kan met de jongeren sterk gewerkt worden aan de ontwikkeling van basisvaardigheden: teamgeest, samenwerking, eigen beperkingen en sterktes leren inzien en leren omgaan met verliezen. Sport neemt een belangrijke plaats in binnen onze werking. Voetbal blijft daarbij de meest populaire sport. We namen deel aan voetbaltornooien georganiseerd door buurtsport (stad Leuven). STARCOMPETITIE De Starcompetitie was oorspronkelijk een zaalvoetbalcompetitie voor -16jarigen. In 2015 werd het concept van de star-competitie aangepast. Naast voetbal worden nu ook andere sportdisciplines aangeboden (KungFu, spelen uit de oudheid, hockey, badminton,...). Dit zorgt voor meer toegankelijkheid. Dit aangepaste concept werd verder gezet in 2017. Door dit gevarieerde aanbod versterkten we de samenwerking met andere organisaties.
buurtwerk â&#x20AC;&#x2DC;t lampeke vzw | jaarverslag 2017
In 2017 namen we hier opnieuw aan deel, telkens met 5 tot 10 jongeren. We gaven de jongeren zelf de verantwoordelijkheid in handen. We gingen met hen aan de slag rond op tijd komen, sportiviteit, elkaar aanmoedigen,... We werkten hierbij vooral aan het opbouwen van een teamgeest. Samenwerken is van cruciaal belang in een teamsport, maar blijkt verre van evident te zijn. In mei 2017 is de starcompetitie gestopt.
190
2.3. CULTUUR De drempels naar cultuur zijn vaak hoog. Niet enkel het financiële aspect houdt jongeren tegen. Ook het feit dat vele culturele activiteiten ongekend zijn bij de jongeren en de letterlijke drempel om een cultuurhuis binnen te stappen spelen duidelijk mee. Daarom blijven we inzetten om met de jongeren naar een voorstelling te gaan of brengen we cultuur tot in den Tube, waar ze zich thuis voelen. We merken wel op dat we zo’n uitstap steeds goed dienen te kaderen naar hun toe, juist omdat dit vaak een onbekende drempel is. In 2017 hebben we heel wat muziek- en theatervoorstellingen van 30CC gevolgd. Door middel van de Uitpas konden we deze voorstellingen goedkoop meemaken.
CULTUURUITSTAPPEN In 2017 gingen we naar verschillende muziek- en theatervoorstellingen vanuit 30CC. We gingen ook naar optredens in het Depot en films in Cinema Zed. De Uitpas was hierbij een (noodzakelijke) schot in de roos: betaalbaar en laagdrempelig groepsaanbod. Daarnaast genoten we van de voorstellingen van Compagnie Tartaren. Deze voorstellingen waren een enorm succes! In 2018 zetten we in om met enkele oudere jongeren mee theater te maken binnen Compagnie Tartaren. (zie ook algemene deel jaarverslag 8. Het belang van cultuur).
buurtwerk ‘t lampeke vzw | jaarverslag 2017 191
2.4. DE RENOVATIE VAN DE BOOT Na het slepen van de boot naar droogdokken in 2016, stond in 2017 de volledige herinrichting van de boot op het programma. Dit gebeurde door onze klussenploeg, 4 mensen met gouden handen. We willen ze hier in dit jaarverslag een stevige merci geven: Urbain, Franky, Mohamed en Lobsang, dank je wel. Het nieuwe resultaat is fantastisch: er is veel meer ruimte gecreëerd en de boot is aantrekkelijker gemaakt. Op de boot komt een ruim terras. Het grote openingsfeest van de vernieuwde boot vindt plaats op 5 mei 2018 in combinatie met het 30-jarig bestaan van onze boot. We komen hierop uitgebreid terug in het jaarverslag 2018.
buurtwerk ‘t lampeke vzw | jaarverslag 2017
Deze renovatie was enkel mogelijk met de financiële steun van de stad Leuven, waarvoor van harte dank.
192
buurtwerk â&#x20AC;&#x2DC;t lampeke vzw | jaarverslag 2017
193
194
buurtwerk â&#x20AC;&#x2DC;t lampeke vzw | jaarverslag 2017
AAN HET
WOORD
MAN MET GOUDEN HANDEN EN EEUWIGE GLIMLACH LOBSANG Lobsang is medewerker logistiek vanuit sociale economie
“We hebben dit jaar heel interessante dingen gedaan met de klussenploeg. We hebben vooral veel op den Tube gewerkt. Heel den Tube is nieuw. Wat ik vooral speciaal vond was het werken aan het dak. Het dak was eerst een schuin dak. Hierdoor ging er veel ruimte verloren en het was ook lelijk. Nu hebben we een plat dak gemaakt. Het is heel mooi en er is veel meer ruimte. Ik ga thuis ook zo’n plat dak maken. Dat kan ik nu zelf want ik heb veel geleerd van Urbain en Franky. We hebben ook veel verschillende dingen gedaan in den Tube. Er moest van alles gebeuren. Het werken aan de toog, de discobar en het buro vond ik interessant. Deze zijn zo gemaakt dat ze samen op 1 plek in elkaar overlopen. De kleuren daar vind ik ook mooi: blauw met oranje. Ik zou het wel heel leuk vinden om nog ergens een plek te krijgen om iets te tekenen, iets blijvends, iets voor de jongeren, een draak bijvoorbeeld.”
buurtwerk ‘t lampeke vzw | jaarverslag 2017 195
3. SAMENWERKINGSVERBANDEN Ons geloof in de kracht van verbindingen maken uit zich in concrete samenwerkingsverbanden op drie vlakken: (1) organiseren van activiteiten en projecten, (2) individuele ondersteuning van jongeren en (3) beleidsmatig werken.
3.1. PROJECTEN EN ACTIVITEITEN LINK IN DE KABEL Ook dit jaar was er een intense samenwerking met Link In De Kabel. We organiseerden verschillende activiteiten tijdens de jaar- en de vakantiewerking, tijdens het zomerkamp en de jeugddag tegen armoede (oktober ’17).
In de kijker: het driedaags filmproject “Waar is Agid”. Het resultaat vind je terug op facebook: www.facebook.com/dentube1/videos/1976708389225089/
buurtwerk ‘t lampeke vzw | jaarverslag 2017
We benadrukken dat we de samenwerking met LIDK een grote meerwaarde vinden met sterke verbinding en effecten binnen beide organisaties.
196
FITALL & VLUCHTELINGENPROJECT (ARKTOS VZW) Zoals al eerder vermeld blijven we hierop inzetten. We zitten intussen drie jaar op den Bruul en merken dat er meer verbinding komt tussen onze werkingen. In het najaar van 2017 zaten we rond de tafel om die samenwerking te versterken en verder uit te rollen in 2018. We willen van hieruit aanzet geven om de tekening van het Leuvense jeugdwerklandschap te herwerken, in dialoog met het JWO (Jeugdwelzijnsoverleg). VERBINDING MAKEN MET HET LEUVENSE NETWERK We blijven inzetten op het samenwerken met andere organisaties en het JWO (zie verder bij 4.2.1 JWO). Dit is een belangrijke gegeven in krachtenbundeling op Leuvens niveau. Er was de jaarlijkse vlottentocht en een themanamiddag voor de jeugd (dag tegen armoede, zie algemene deel jaarverslag 4.2 Actie 17/10 op lokaal niveau). Daarnaast blijven we ook ons aanbod bekend te maken binnen het Leuvense netwerk : Halte 51, De Wissel, Arktos, Sporen, de Dam, OKAN ...
3.2. SAMEN JONGEREN BEGELEIDEN & ONDERSTEUNEN OKAN Ook in 2017 kwamen begeleiders samen met ‘hun’ jongeren naar den Tube.Het gaat om jongeren die een vrijetijdsaanbod zochten. Wij gingen zelf ook naar de Okan-klassen om het (vakantie-)aanbod toe te lichten en verbinding te maken. HET JAC Een contactpersoon binnen het JAC (Jeugd Advies Centrum, onderdeel van CAW) is voor ons een verbindingsfiguur. Dit blijft een ongelooflijke meerwaarde. Dit ging over aanwezigheid op verschillende activiteiten. Ook werkten we samen met het JAC om Bounce-sessies te geven aan de jongeren (= een methodiek rond veerkracht). . Omgekeerd zijn wij ook steeds aanwezig op de instuif van de jeugdadviseurs binnen het JAC. We merken op dat door dit alles de stap naar hulpverlening gemakkelijker wordt. Voor de jongeren en voor de begeleidersploeg. omdat de jongerenwerkers actief aanwezig kunnen zijn als. INTERVISIES In november 2017 stapten we in binnen de intervisiegroepen bij Arktos. Dit kadert binnen de plannen rond intensievere samenwerking en krachtenbundeling. Deze uitwisseling tussen jongerenwerkers werken is een grote meerwaarde: elkaar leren kennen, leren van elkaar, bespreken van specifieke casussen … Tegelijk zorgt het ook voor verbinding in de praktijk met de jongeren.
buurtwerk ‘t lampeke vzw | jaarverslag 2017 197
4. STRUCTURELE AANPAK VAN KANSARMOEDE 4.1. ALGEMEEN Met jongerenwerking den Tube treden we op een positieve manier naar buiten. We gaan de dialoog met de bredere samenleving aan op basis van gelijkwaardigheid. Dit past binnen de doelstellingen van onze buurtwerking (zie algemene deel jaarverslag). Dit doen we concreet door in te gaan op signalen van jongeren, door zelf onderwerpen en thema’s aan te brengen en door actief deel te nemen aan specifieke activiteiten, acties en overlegmomenten. DAG TEGEN DE ARMOEDE LEUVEN In 2017 organiseerden we opnieuw de Leuvense acties in het kader van de dag tegen de armoede. Met de jeugddag bereikten we 150 kinderen en jongeren (vanuit verschillende organisaties). We verwijzen hiervoor naar het algemene deel van het jaarverslag (4.2 Actie 17/10 op Leuvens niveau).
4.2. OVERLEG We blijven schakelen tussen de jongeren, de buurt en het beleid. We spelen een rol in het stem geven aan deze jongeren. Onze werking werkt mee aan overleg- en beleidsorganen op lokaal en Vlaams niveau. Hieronder geven we een overzicht. We willen hier onze ‘steen’ bijdragen in het kader van beleidsbeïnvloeding. JEUGDWELZIJNSOVERLEG (JWO) Het JWO neemt een rol op als adviesorgaan en is onderdeel van de Leuvense jeugdraad. Het is ook een ‘plek’ voor uitwisseling en samenwerking. Het overleg bestaat uit verschillende organisaties die actief zijn binnen het jeugdwerk met maatschappelijk kwetsbare jeugd. Doel van het JWO is het vertegenwoordigen van onze doelgroep en het advies geven aan het beleid. Het JWO heeft verschillende werkgroepen. Vanuit de jongerenwerking zetten we in op twee werkgroepen.
WERKGROEP ACTIES
buurtwerk ‘t lampeke vzw | jaarverslag 2017
Het doel van dit overleg is om een betere samenwerking tot stand te brengen door gezamenlijk te kijken welke acties organisaties plannen en hoe anderen hierbij betrokken kunnen worden. In 2017 hebben we ingezet op 2 activiteiten: de vlottentocht (in het kader van de klimaatweek) en de jeugdactiviteit binnen de dag tegen armoede.
198
WERKGROEP BELEIDSBEÏNVLOEDING VANUIT KINDEREN EN JONGEREN Deze werkgroep wil samenwerken om tot beleidsbeïnvloeding te komen vanuit jongeren en kinderen binnen de Leuvense context. We zaten samen met het Netwerk tegen Armoede en het departement Jeugd (november 2017). Een groep van 6 jongeren gaf mening over hoe het jeugdwerk meer divers kan worden als input voor de opmaak van het Vlaamse diversiteitsplan.
5. PERSONEEL Mathias Goossens Jongerenwerking 1 VTE t.e.m. eind februari ‘17 Floris De Souter Jongerenwerker 0,50 VTE maart –juni ‘17 1 VTE juli – augustus ’17 vanaf september 0,75 VTE Freija Van Dyck Jongerenwerkster 0,75 VTE vanaf september ‘17 Belangrijke opmerking: in 2017 kozen we ervoor om met eigen middelen de personeelsploeg uit te breiden naar 1,5 VTE. Dit gebeurde vanaf midden september 2017. We geven hierbij ook een duidelijk signaal dat een werking pas kan uitgebouwd worden met een noodzakelijk minimum aan basisploeg. Agid Simsek Jongerenwerker 0,5 VTE Agid (kinderwerker) werkt gedeeltelijk ook voor den Tube om de verbinding te maken met onze kinderen, die jongere worden. In realiteit gaat dit over een 0,5 VTE inzet. VRIJWILLIGERS Verhuur en regeling fuiven 1 Vakantiewerking zomer 2 STAGE (V/M) (sociaal cultureel werk & orthopedagogie) Meedraaien in de jaarwerking 2 Meewerken in de jaarwerking + uitwerken eigen project 2 De uitbouw van de Tube was niet mogelijk geweest zonder de medewerking van de stagiairs en vrijwilligers. Wij willen ze hier extra bedanken voor hun inzet.
buurtwerk ‘t lampeke vzw | jaarverslag 2017 199
200
buurtwerk â&#x20AC;&#x2DC;t lampeke vzw | jaarverslag 2017
JAARVERSLAG
BUURTHUIS ’T LAMPEKE 2017
buurtwerk ‘t lampeke vzw | jaarverslag 2017
BUURTHUIS ’T LAMPEKE Ridderssstraat 147 3000 Leuven 016 23 80 19 buurthuis@lampeke.be www.lampeke.be
201
1. SITUERING
1.1. ALGEMEEN Samen met mensen in (kans)armoede werkt Buurtwerk ‘t Lampeke aan een warme en solidaire samenleving waar mensen elkaar in hun kracht zetten. De strijd tegen armoede en sociale uitsluiting staat hierbij centraal. Zie algemene deel jaarverslag, 2. Waar staat buurtwerk ’t Lampeke voor. Het buurthuis is erkend als onderdeel van de buurtwerking (stad Leuven) en als vereniging waar armen het woord nemen (Vlaamse Overheid). Beide werkvormen zijn erg complementair en versterken elkaar. We zijn stevig verankerd in de buurt en richten ons ook op het versterken van (het samenleven in) deze buurt en het bevorderen van bewonersbetrokkenheid. Als vereniging hebben we de hoofdopdracht om vanuit de ervaringen van mensen in armoede het beleid, het middenveld en de maatschappij te sensibiliseren rond armoede en te veranderen in functie van armoedebestrijding. Centraal hierbij staan de 6 criteria vanuit het Netwerk tegen Armoede (zie jaarverslag algemene deel, 4. Verenigingen waar armen het woord nemen).
1.2. DOELGROEP Het buurthuis richt zich naar alle buurtbewoners uit de Ridderbuurt (zie ook de kaart van onze buurt in algemene deel). Er is specifieke aandacht voor de meest kwetsbare doelgroepen. Ondanks de stijgende prijzen op de private woonmarkt blijft er een grote concentratie van kwetsbare mensen in deze buurt door de aanwezigheid van vele sociale woonblokken (Vriesenhof, Valkenplein, Fabota, Glasblazerijplein, Vaartkom, Valkerijgang …) en dure maar nog enigszins betaalbare woningen in slechte staat. KENMERKEN VAN DE BEZOEKERS Hoofdzakelijk alleenstaand 53 % mannen en 47 % vrouwen 19 % van onze bezoekers zijn van buitenlandse afkomst. 36 % van deze bezoekers zijn mannen en 64% vrouwen. Wat de leeftijd betreft, is de groep 20 tot 60-jarigen met 68 % vrij representatief voor de Leuvense bevolking. De groep 65+ is met 32 % echter dubbel zo groot. Groot aandeel mensen met een psychische kwetsbaarheid De helft is huurder van een sociale woning Verschillende nationaliteiten: Oekraïne, Letland, Wit-Rusland, Hongarije, Marokko, Algerije, Irak, Syrië, Palestina, Afghanistan, Somalië, Nigeria, Taiwan,...
buurtwerk ‘t lampeke vzw | jaarverslag 2017
Op jaarbasis bereiken wij met het buurthuis 250 verschillende mensen (dienstverlening, ontmoeting, ontspanning … ). Een kern van 15 mensen trekt mee het inhoudelijke beleidswerk (uitwisseling, inhoudelijke discussie ...).
202
In het kader van vrijwilligerswerk mogen wij in het buurthuis rekenen op de hulp van een 30-tal kwetsbare vrijwilligers. Meer info vind je onder punt 3. Een vrijwilligerswerk: ertoe doen.
1.3. DOELSTELLINGEN Buurthuis ’t Lampeke wil vanuit het perspectief van uitgesloten groepen mensen, samen met buurtbewoners strijden tegen armoede en uitsluiting, enerzijds op het niveau van de Ridderbuurt. Maar ook ruimer op lokaal en bovenlokaal niveau. Om dit te verwezenlijken streven wij volgende concrete doelstellingen na: UITBOUWEN VAN EEN BREDE BASISWERKING WAAR MENSEN IN ARMOEDE EN HUN TALENTEN CENTRAAL STAAN EN WAAR MENSEN DE KANS KRIJGEN HUN VERHAAL OP HUN EIGEN WIJZE TE VERTELLEN.
Werken aan een veilige en uitdagende ontmoetingsruimte en inzetten op groepswerk Tegemoet komen aan de basisbehoeften van mensen Ruimte creëren voor cultuur, sport en vrije tijd met het oog op persoonlijke ontwikkeling en het doorbreken van sociaal isolement Aandacht voor duurzaamheid en gezondheid Mensen informeren en op verschillende levensdomeinen ondersteunen SAMENWERKEN MET BEWONERS EN LOKALE ACTOREN OM HET SAMENLEVEN IN DE RIDDERBUURT VERSTERKEN.
Aandacht hebben voor en verbeteren van fysieke en sociale leefbaarheid in de buurt Creëren van verbinding in en met de buurt Inzetten op netwerking, krachtenbundeling en samenwerking op buurt- en stadsniveau Communicatie met de buurt STRUCTURELE ARMOEDEBESTRIJDING VIA SENSIBILISERING VAN HET GROTE PUBLIEK EN DIALOOG MET HET BELEID.
Meewerken aan beleidsverandering op lokaal en bovenlokaal niveau Zichtbaarheid geven aan armoede in België via grote en kleine acties VOORTDUREND ENERGIE STEKEN IN HET BLIJVEN ZIEN VAN DE LEEFWERELD VAN DE MENSEN IN ARMOEDE ZELF.
buurtwerk ‘t lampeke vzw | jaarverslag 2017
Aandachtig blijven inzetten op de participatie van mensen in armoede zelf (zie methodiek) Tijd en ruimte blijven creëren voor het werken met vrijwilligers
203
AAN HET
WOORD
“IN ’T LAMPEKE BÉN IK IEMAND”
buurtwerk ‘t lampeke vzw | jaarverslag 2017
TWEE FRAGMENTEN UIT INTERVIEW MET KHALID HAKKI DOOR HILDE INGELS
204
“In Buurthuis ‘t Lampeke mag ik gewoon aanwezig zijn zonder dat er iets van mij verwacht wordt. Hier kan ik me helemaal ontspannen”, vertelt Khalid uit Marokko.Het leven is niet gemakkelijk voor Khalid Hakki (38) uit Marokko. Twaalf jaar al leeft hij in Leuven. Zonder papieren. Maar eens hij de deur van ’t Lampeke binnenstapt, wordt hij een ander mens. “Hier ben ik gelukkig. In ’t Lampeke kom ik tot rust.” “Van dinsdag tot en met vrijdag ben ik in buurthuis ’t Lampeke. Ik help af en toe in de keuken, dek de tafel en ruim af of ik breng mijn tijd door achter de computer. Soms ben ik erg gespannen of zelfs agressief, maar in ’t Lampeke valt dat allemaal weg.Een vriend nam me mee naar het buurthuis, zo heb ik ’t Lampeke leren kennen. Die eerste keer was lastig, want ik kende niemand en kon niet veel zeggen. Maar na een tijdje ging het beter. Mensen zoals hier, dat vind je nergens. Iedereen die hier komt, heeft wel een probleem, maar er is een hartelijke en warme sfeer en we lachen vaak. Voor mij is dit mijn huis waar ik warme contacten heb, waar ik mezelf kan en mag zijn. Maar eens terug op straat, wordt mijn wereld helemaal anders. Dan komen allerlei gedachten door mijn hoofd en is mijn geest bezwaard. Zelf zie ik me hier niet als vrijwilliger. Ik kom hier gewoon omdat ik hier graag ben en omdat ik het leuk vind om samen activiteiten te doen. Wat ik doe, helpt me niet speciaal om mijn leven in deze maatschappij te verbeteren. ’t Lampeke en daarbuiten: dat zijn twee totaal andere werelden.” (…) “Als ik met een vraag zit of een probleem heb, kan ik op iedereen hier beroep doen. Maar Frouke is mijn vaste begeleidster voor specifieke problemen in verband met mijn statuut en zo. De mensen van ’t Lampeke hebben ervoor gezorgd dat mijn hoofd wat lichter wordt en dat ik mij hier gelukkig voel en daar ben ik hen zeer dankbaar voor. Papieren of een contract heb ik niet ondertekend. Ik ben niet op de hoogte van bepaalde juridische zaken of van verzekering, maar ik weet dat, als er iets gebeurt, ik altijd bij iemand terecht kan. Ooit hoop ik wel een job te vinden, maar zolang ik geen papieren heb, moet ik daar niet van dromen.” Lees het volledige en andere interviews op www.storyform.co/@vluchtvooruit/vlucht-vooruit--0c810b64b75f uit ‘Een vlucht vooruit: effect van vrijwilligerswerk op vluchtelingen’, Artevelde Hogeschool Gent.
2. EEN BREDE BASISWERKING: MOGEN ZIJN Buurthuis ‘t Lampeke is een warme plek in de buurt waar mensen in armoede en andere buurtbewoners uitgenodigd worden om elkaar te ontmoeten. Iedereen kan bij ons terecht voor materiële ondersteuning, een gezellige babbel, een warme maaltijd en leuke activiteiten. Bezoekers mogen zijn wie ze zijn, zonder oordeel, zonder verplichting, en horen erbij.
2.1. EEN GEZELLIGE EN TOEGANKELIJKE HUISKAMER IN DE BUURT In ons buurthuis speelt zich het dagelijks leven van mensen af: de koffie staat op tafel, de krant ligt open, er wordt muziek gedraaid, mensen lopen in en uit, maken een praatje en helpen elkaar, de was wordt gevouwen, computers maken overuren en de geur van eten komt je vanuit de keuken tegemoet. Wat in 2016 startte met een geldinzamelactie voor een bescheiden opwaardering van onze ontmoetingsruimte liep in 2017 uit in een meer ambitieus plan om samen met onze bezoekers aan de slag te gaan. Door te experimenteren met de inrichting van onze ruimte kwamen er interessante, informele gesprekken tot stand over wat onze bezoekers al dan niet belangrijk vinden. Ondertussen leerden we via de Sociale Kruidenier ReUsed vzw kennen en ontstond het idee om samen te werken: er werd een eerste plan getekend, dit werd omhoog gehangen in het buurthuis en meer in detail besproken met een groep geïnteresseerde bezoekers. We kijken uit naar maart 2018, want dan zullen we onder de deskundige begeleiding van Johan en Jason leren hoe we de nieuwe stoelen, tafels en kasten voor ons buurthuis in elkaar kunnen steken!
buurtwerk ‘t lampeke vzw | jaarverslag 2017 205
2.2. LAAGDREMPELIGE EN TOEGANKELIJKE DIENSTVERLENING IN CIJFERS
De complexe leefsituatie en ervaringen van schaarste waarmee een groot deel van onze bezoekers dagelijks te maken krijgen, dwingen hen om in het ‘hier en nu’ te leven waardoor ze vooral bezig zijn met dagelijkse zorgen. Het zijn in eerste instantie de persoonlijke en financiële voordelen van onze dagelijkse dienstverlening die mensen overhalen om het buurthuis te betreden, pas nadien komt er ook ruimte voor ontmoeting, groeps-, inhoudelijk of beleidswerk. We sommen hieronder bondig onze diensten op en illustreren met cijfermateriaal.
BUURTRESTAURANT Gemiddeld aantal eters per dag: 30 5549 maaltijden 1118 gevarieerde broodmaaltijden 5549 warme en gezonde buurtmaaltijden 2 vegetarische maaltijden per maand Koken met voedseloverschotten van de sociale kruidenier
AANTAL BUURTMAALTIJDEN OP JAARBASIS BUURTMAAL : 4431
buurtwerk ‘t lampeke vzw | jaarverslag 2017
2017
206
BROODMAAL : 1118 MAALTIJDEN : 5549 BUURTMAAL : 4342
2016
BROODMAAL : 904 MAALTIJDEN : 5246
TWEEDEHANDSKLEDINGWINKEL DEN BOKAL Aantal winkelbezoeken per jaar: 643 Totale omzet 2017: 3617,02 € (prijs kledij/stuk: 0,25 - 3 €) Gemiddeld aantal bezoekers per maand: 54 31 % mannen 69 % vrouwen
31 %
69 %
SOCIALE KRUIDENIER AFHAALPUNT (zie ook algemeen deel jaarverslag 9. Sociale Kruidenier) 31 klanten 5 grote gezinnen (16 %) 6 middelgrote gezinnen (19 %) 20 kleine gezinnen (65 %)
BOEKING INDIVIDUELE VAKANTIES EN DAGUITSTAPPEN Via Steunpunt vakantieparticipatie en Fonds vrijetijdsparticipatie. Daguitstappen: 5 personen (Planckendael, Bokrijk, Plopsaland, Sunparks) Vakantieverblijf: 2 personen, zomervakantie aan zee Nutsvoorzieningen De aanvragen gebeurden door vrouwen, hoofdzakelijk van Belgische afkomst. Erfenisrecht
DIGIPUNT
Socialenoden. huisvesting Digipunten zijn plekken in Leuven waar je terecht kan met al je digitale Je kan er gebruik maken van een computer en internet. Vaak kan je er ook printen, kopiëren en/of scannen. Ook ons buurthuis is een digipunt. Strafrecht Voorlopig hebben wij geen cijfers m.b.t. het digipunt.
JURIDISCHE PERMANENTIE
Leefloon
Belastingen Elke donderdagnamiddag kunnen bezoekers met hun vragen terecht bij een juriste, die zich al jarenlang vrijwillig inzet voor het buurthuis en voor velen dus een vertrouwd gezicht is. Echtscheidingsrecht
INHOUDELIKE THEMA’S JURIDISCHE VRAGEN + VERHOUDINGJeugdzaken Internering
Erfenisrecht
Onderhoudsrecht
Sociale huisvesting
Contractrecht
Strafrecht
Verzekeringsrecht
Leefloon
Arbeidsrecht
Belastingen
Schulden
Echtscheidingsrecht
Huur
Jeugdzaken
39 individuele klanten 111 contacten 16 rechtstakken
Auteursrecht
Internering In 2017 hadden de meeste juridische vragen betrekking op problemen met huur, schulden, echtscheiding en/of nutsvoorzieningen. Onderhoudsrecht Contractrecht Verzekeringsrecht
buurtwerk ‘t lampeke vzw | jaarverslag 2017
Nutsvoorzieningen
207
TOELEIDING EN REALISATIE VAN SOCIALE GRONDRECHTEN Bezoekers raken regelmatig verstrikt in het kluwen van de hulpverlening. Op deze momenten willen wij in eerste instantie nabij zijn en samen hoopvol zoeken naar verbinding. De ontelbare gesprekken die we in dit kader voeren, vind je niet terug in de cijfers hieronder. Je krijgt wel een overzicht van de acties die i.f.v. toeleiding tot welzijns- en andere organisaties worden ondernomen. Aantal doorverwijzingen per jaar: > 350 Meer langdurige, individuele trajecten (≥ 4 contactmomenten) per jaar: 10 ‘Officiële’ huisbezoeken per jaar: 8
2.3. ONTMOETING, ONTSPANNING, INFORMATIE EN VORMING IN BEELD Samen werken aan verandering veronderstelt informatie en kennis ter zake, maar ook een grote openheid en een zeker basisvertrouwen tussen buurtwerkers en bezoekers en tussen bezoekers onderling. Elke dag opnieuw werken we via allerlei activiteiten aan het uitbouwen van positieve en duurzame relaties. Bezoekers leren elkaar beter kennen en durven nieuwe dingen proberen, buurtwerkers doen mee, gaan in gesprek en krijgen meer voeling met de realiteit waarin bezoekers zich bevinden. We zetten zeer sterk in op ontmoeting, niet alleen in het buurthuis, maar ook in ontmoetingslokaal ‘De Dageraad’, tweedehandskledingwinkel ‘Den Bokal’ en het afhaalpunt van de sociale kruidenier. Hieronder een overzicht van onze belangrijkste activiteiten.
ONTSPANNINGSACTIVITEITEN
buurtwerk ‘t lampeke vzw | jaarverslag 2017
Frequentie: wekelijks. Karaoke - bloemschikken - gezelschapsspellen - knutselen - kookworkshops - breinbrekers - kruidenspiraal wormenbak – kruiden als medicijn – cupcakes
208
CULTUURUITSTAPPEN Frequentie: tweemaandelijks Verschillende genres en diverse cultuurlocaties (Voor lijst activiteiten zie bijlage achteraan jaarverslag)
DAGUITSTAPPEN Frequentie: driemaandelijks (Voor lijst activiteiten zie bijlage achteraan jaarverslag)
buurtwerk â&#x20AC;&#x2DC;t lampeke vzw | jaarverslag 2017 209
FEESTEN Frequentie: 3 keer per jaar (Voor lijst activiteiten zie bijlage achteraan jaarverslag)
EVENEMENTEN Stadsschouwburgdag (Eurovisiesongfestival) - openingsfeest Sluispark - openingsfeest Sociale Kruidenier in Hal 5 Kessel-Lo - Pastafestijn - Kerstmarkt buurtwerk â&#x20AC;&#x2122;t Lampeke - alternatieve kerstmarkt
INFO EN VORMING Frequentie: minstens 3 info- of vormingssessies per jaar
buurtwerk â&#x20AC;&#x2DC;t lampeke vzw | jaarverslag 2017
Verhoogde tegemoetkoming i.s.m. CM Leuven Wat is de UiTPAS? Rondleidingen bij en uitleg over de werking van volgende UiTPASpartners: STUK, bibliotheek Tweebronnen, Lemmensinstituut Uitleg Wisper in buurthuis
210
3. EEN VRIJWILLIGERSWERKING: ERTOE DOEN Buurthuis â&#x20AC;&#x2DC;t Lampeke gelooft in de kracht van mensen en kiest er bewust voor om mensen die in de samenleving - al dan niet tijdelijk - buiten spel staan een betekenisvolle plaats als vrijwilliger te geven. Ook deze mensen zitten vol talent!
3.1. KENMERKEN VRIJWILLIGERS 33 individuele vrijwilligers 91 % kwetsbare vrijwilligers Man-vrouwverhouding: ongeveer 1 op 1 met iets meer vrouwen 1 op 7 vrijwilligers van vreemde afkomst Middelbare leeftijd en gepensioneerd 9 % niet kwetsbare vrijwilligers Man-vrouwverhouding: 2 op 1 Allen van Belgische afkomst Middelbare leeftijd 2 bedrijven die zich vrijwillig inzetten in het kader van maatschappelijk verantwoord ondernemen: Avola Decision (wekelijks kookmoment) Bank of New York (maandelijks kookmoment)
buurtwerk â&#x20AC;&#x2DC;t lampeke vzw | jaarverslag 2017 211
212
buurtwerk â&#x20AC;&#x2DC;t lampeke vzw | jaarverslag 2017
AAN HET
WOORD
HET BUURTHUIS IN 2017? IK BLIK EVEN TERUG … JONATHAN DE POOTER Jonathan De Pooter is ervaringsdeskundige in de armoede en sociale uitsluiting, is vrijwilliger in het buurthuis, geeft vormingen, is lid van algemene vergadering en (sinds april ’18 ook bestuurslid), trekker binnen het Leuvens collectief tegen armoede … “ Er is nog meer tijd vrijgemaakt aan de noden van de mens met problemen die tot op de voet mee werden gevolgd. Ondanks de vele handen tekort vind ik dit een dikke chapeau waard. Mensen worden meer op hun capaciteiten aangesproken dan op hun fouten. Er is duidelijk meer vertrouwen zichtbaar. De buurtwerkers blijven strijdvaardig hoe eindeloos een zaak ook soms blijkt te zijn. Ze geven de moed nooit op. Dit is duidelijk merkbaar bij de hulpvrager wat alleen maar tot betere en respectvollere samenwerking uitbloeit. Meer en meer krijgen mensen ook een vorm van vertrouwen mee. Of zelfs een vorm van medeverantwoordelijkheid wat mensen doet openbloeien ze iets kunnen betekenen in de maatschappij. Anderen worden dan weer gevraagd mee vormingen te begeleiden of naar vergaderingen mee te gaan. Zelf ben ik op tal van vormingen uitgenodigd geweest en geef ik veel vormingen wat me zelf alleen nog strijdvaardiger maakt. Strijdvaardiger om me voor de groepen binnen armoede, kansarmoede, generatiearmoede en sociale uitsluiting nog meer in te zetten om dit onrecht een halt toe te roepen. En tot slot: men heeft enorm geïnvesteerd in laagdrempelige toegang tot het buurthuis. We hopen dat nog meer mensen zo de weg leren kennen En vooral, dat het hen echt uitnodigt om er ook effectief binnen te stappen. Men betrekt de mensen hierbij. Men gaat niet uit van de redenatie “zo en zo is het besloten en zo zal het dus zijn”. Nee, men vraagt ieders mening.”
buurtwerk ‘t lampeke vzw | jaarverslag 2017 213
3.2. VRIJWILLIGERSTAKEN OP MAAT Waar het vrijwilligerswerk tot voor een aantal jaren veelal een vrije keuze was van onze vrijwilligers, stellen we vast dat meer en meer vrijwilligers in het kader van sociale activering of maatschappelijke integratie verplicht worden om zich vrijwillig in te zetten. Dit stelt ons voor de grote uitdaging om te blijven zoeken naar vrijwilligerstaken die enerzijds zin- en betekenisvol zijn voor mensen en bijdragen tot persoonlijke ontplooiing en anderzijds een meerwaarde zijn voor onze werking.
WAAR ZETTEN VRIJWILLIGERS ZICH IN?
DEN BOKAL DE DAGERAAD SOCIALE KRUIDENIER BUURTFLITS AFVALHOK POETS LOSSE VRIJWILLIGERS INHOUDELIJK WERK
3.3. BEGELEIDING, INSPRAAK EN VORMING Onze vrijwilligers hebben op regelmatige basis nood aan een individueel gesprek. Tijdens deze gesprekken wordt er bijgestuurd, gehoord, erkend en bevestigd in het kunnen. Tegelijk bieden deze gesprekken ons materiaal om open naar onze werking en samenleving te kijken. Vrijwilligers en werking inspireren elkaar. Drie van onze vrijwilligers hebben een externe begeleider. Sinds 2016 hebben we in het kader van de vermaatschappelijking van de zorg een afspraak met Echo vzw wat betreft de begeleiding van mensen met een psychische kwetsbaarheid. We onderzoeken op dit moment wat deze samenwerking kan betekenen. Naast individuele ondersteuning, voorzien we ook in vorming en opleiding voor onze vrijwilligers. In 2017 lag de focus hierbij vooral op de vrijwilligers van de sociale kruidenier.
buurtwerk â&#x20AC;&#x2DC;t lampeke vzw | jaarverslag 2017
We willen onze vrijwilligers zoveel mogelijk betrekken bij beslissingen over en in verband met hun vrijwilligerstaken. Daarom organiseren we maandelijkse vrijwilligersbijeenkomsten voor onze keuken- en winkelploegen.
214
3.4. BEDANKING VRIJWILLIGERS Onze vrijwilligers zijn de draaischijf van onze werking. Wij houden eraan om hen hier jaarlijks voor te bedanken. In 2017 deden we dit met de vrijwilligersreceptie van Stad Leuven en een attentie op de dag van de vrijwilliger.
4. EEN BUURTWERKING: SAMEN LEVEN Armoede bestrijden is niet alleen de verantwoordelijkheid van organisaties en beleidsmakers, maar vraagt ook om het persoonlijk engagement van burgers. Het buurthuis wil niet alleen een warme plek zijn, waar mensen uit de buurt terecht kunnen, maar wil ook een duidelijke plaats innemen in de buurt en de stad: we willen – samen met de burgers - actief bijdragen aan een solidaire buurt en stad, waar het fijn samenleven is!
4.1 BUURTBAR
Naar aanleiding van de ‘dag van de buren’ streken we met onze buurtbar neer in de Sint-Servatiusstraat en aan de buurtwinkel in de Riddersstraat. Op beide plaatsen hadden we gezellige babbels. We brachten ongeveer 40 buurtbewoners bij elkaar. Met onze bar waren we ook aanwezig op de studentendrink waarbij buurtbewoners de studenten uit hun straat verwelkomden (zie foto). buurtwerk ‘t lampeke vzw | jaarverslag 2017 215
4.2 BUURTBRUNCH EN BUURTONTBIJT
In 2017 merkten we opnieuw dat activiteiten met eten veel volk trekken. We nodigden buurtbewoners bij het begin van elk seizoen uit voor een buurtbrunch (gemidd. 40 mensen). Ook het jaarlijks buurtontbijt dat we organiseren i.s.m. Cargill en de Sint-Janschool lokte heel wat mensen. Hier waren meer dan 100 mensen ingeschreven.
4.3 BEWONERSVERGADERINGEN SOCIALE WOONBLOKKEN VRIESENHOF We organiseren vier keer per jaar een overleg tussen de bewoners van de sociale woonblokken Vriesenhof. Tijdens dit overleg hebben we het vooral over de leefbaarheid in de woonblokken en het plein rondom.
4.4 AFVALHOKKEN In samenwerking met de sociale dienst Dijledal, ondersteunen wij de vrijwilligers van de afvalhokken van de Glasblazerijstraat en het Valkenplein. De afvalhokken bieden bewoners van sociale appartementen de mogelijkheid om twee maal per week hun afval naar een aparte plek te brengen. Zo proberen wij sluikstorten tegen te gaan.
4.5 MOVING NEIGHBOURS
buurtwerk ‘t lampeke vzw | jaarverslag 2017
Eind 2017 gaven we als projectpartner mee vorm aan het project Moving Neighbours dat door UC Leuven – Limburg werd ingediend in het kader van de oproep ‘Leuven, een vitale stad’ van Stad Leuven.
216
Met het project willen we buurtbewoners aanzetten om samen te bewegen en elkaar zo beter te leren kennen. Het idee is dat mensen per twee of in kleine groep minstens één keer per week afspreken om gedurende 10 weken samen te bewegen. Hoeveel iemand beweegt en welk effect dit heeft op zijn of haar gezondheid wordt geregistreerd met een sporthorloge, dat elke deelnemer krijgt. Een student lichamelijke opvoeding zal elk groepje op sportief vlak begeleiden en mee een ‘persoonlijk beweegplan’ opstellen. We gaan definitief van start in januari 2018. Dans- en leesmateriaal vind je in ons volgend jaarverslag!
4.6 RIDDERSSTRAAT WORDT FIETSSTRAAT
Onder impuls van het nieuwe circulatieplan en de oproep van Straten vol Le(u)ven om de eigen straat om te vormen tot een leefbare straat, werd in 2016 het straatcomité Riddersstraat/fietsstraat opgericht. De Riddersstraat zou een fietsstraat worden, en dat gaf opportuniteiten om een leefbare, meer autoluwe en groenere straat te realiseren. Het straatcomité Riddersstraat-fietsstraat verzamelde ideeën van bewoners in de Riddersstraat en goot dat in een plan om 5 tijdelijke verblijfsplatformen in te richten. Vanuit het buurthuis ondersteunden we dit initiatief en probeerden we ook kwetsbare buurtbewoners bij het traject te betrekken.
buurtwerk ‘t lampeke vzw | jaarverslag 2017
Het straatcomité diende een eerste experimenteeraanvraag in bij ‘Kom op voor je wijk’ om het gezamenlijk geformuleerde plan uit te testen. Drie platformen werden tijdelijk afgebakend. Zitbanken, tafels, groenbakken en grastapijt gaven mensen een zetje. De babbels, apero’s, picknicks en spelletjes aan de platformen deden de rest. De bewoners konden gaandeweg de functie van de platformen inkleuren. Het ene platform bleek meer een rustig klets- en zitplatform, het andere platform heeft een spelelement nodig voor kinderen én volwassenen. In september diende het straatcomité het definitieve Kom-op-voor-je-wijk project in tijdens de aanleg van de fietsstraat. Waar vroeger autoparkeerplaatsen waren, zullen op termijn 5 platformen komen, elk met een eigen functie, er komen meer fietsenstallingen op het wegdek in plaats van op de stoep, er komen extra bomen en groenborders, het allereerste experiment met groenslingers in Leuven zal in de Riddersstraat zijn. Ondertussen is ook deze aanvraag goedgekeurd en kijken we uit naar de definitieve herinrichting van de straat in 2018.
217
5. EEN KRITISCHE WERKING: HET WOORD NEMEN Samen met onze bezoekers en de buurt werken we aan maatschappelijke verandering met het oog op een solidaire en warme samenleving zonder armoede en uitsluiting.
5.1. ERVARINGSUITWISSELING EN DIALOOG ROND GEZONDHEIDSZORG TERUGKOPPELING RESULTATEN ARMOEDECONFERENTIE GEZONDHEID 2016 Met hun jaarlijkse armoedeconferentie willen Stad Leuven, OCMW Leuven en het middenveld mensen in armoede betrekken bij het lokale beleid. In 2017 werd er geen armoedeconferentie georganiseerd. Vanuit het buurthuis planden we wel een intern moment om mensen te informeren over wat er met de resultaten van de vorige conferentie gebeurde. Heidi Dulaing, gezondheidswerkster van Stad Leuven, lichtte onderstaande projecten toe: Leuven, gezonde stad: verhogen van de toegang tot eerstelijnsgezondheidszorg en beter informeren van inwoners over hun rechten (flyer verhoogde tegemoetkoming). Project mondzorg: laagdrempelige screenings en vrijwillige mondzorgcoach bij Fabota.
UITWISSELING ROND GEZONDHEIDSZORG IN HET KADER VAN DAG TEGEN ARMOEDE
buurtwerk â&#x20AC;&#x2DC;t lampeke vzw | jaarverslag 2017
Vanuit het Leuvense Collectief tegen Armoede vestigden we de aandacht op gezondheidsproblemen waarmee mensen in armoede kampen. We organiseerden een uitwisselingsavond rond de eerstelijnsgezondheidszorg en een dialoogavond rond armoede en gezondheidszorg. Meer hierover leest u in het algemeen deel bij 4.2 Actie 17.10 op Leuvens niveau.
218
5.2. OCMW-DIALOOGMOMENTEN ROND MAATSCHAPPELIJKE INTEGRATIE EN SOCIALE ACTIVERING Organisatoren: samenlevingsopbouw Riso Vlaams-Brabant/ buurtwerk Casablanca, OCMW Leuven en buurtwerk ‘t Lampeke Een OCMW-dialoogmoment is een en structureel overleg tussen medewerkers van het OCMW Leuven en mensen vanuit maatschappelijk kwetsbare groepen uit de Leuvense basiswerkingen, over onderwerpen m.b.t. de kernopdracht van het OCMW. Dit gebeurt in functie van het opzetten van concrete verbeteracties. De Sociale Dienst van OCMW Leuven werd geconfronteerd met een sterke stijging van het aantal erkende vluchtelingen en nieuwkomers. Dit zorgde, wat niet onlogisch is, voor extra werkdruk. We merkten dat er te weinig ruimte overbleef om de dialoogmomenten kwaliteitsvol te realiseren. In het voorjaar van 2018 hebben we beslist om de dialoogmomenten even on hold te zetten. We willen een nieuwe formule na de verkliezingen. We blijven geloven in het belang van kwetsbare samenwerkingsverbanden.
5.3. SOCIALE KRUIDENIER LEUVEN: VAN AFHAALPUNT TOT WINKEL Organisatoren: samenlevingsopbouw Vlaams-Brabant, Ruimtevaart, CAW Oost-Brabant en buurtwerk ‘t Lampeke Voor het algemene kader en meer informatie over de sociale kruidenier verwijzen we naar het algemene deel 9. Sociale Kruidenier. De overgang van afhaalpunt in de Ridderbuurt tot centraal winkelpunt in Kessel-Lo plaatste het buurthuis voor grote uitdagingen. We geven die graag mee. 2 Wij zijn met onze werking gebonden aan de Ridderbuurt. De keuze om mee in te stappen in een centraal winkelpunt was een financiële keuze. We willen ons blijven engageren de uitbouw van een sociale kruidenier op Leuvens niveau te realiseren. 2 Vanuit onze werking hebben wij geen expertise op het vlak van verkoop en retail (‘het winkelgebeuren’). 2 Wij geloven in de kracht van vrijwilligers. Wij willen meewerken aan de uitbouw van deze Sociale Kruidenier, waarbij vrijwilligers mee de koers bepalen met ondersteuning vanuit de partnerorganisaties en de CVBA Sociale Kruidenier. De uitbouw van evenwichtige vrijwilligersploeg vraagt veel tijd en energie. 2 Wij willen ook investeren in kwetsbare vrijwilligers. Dit vraagt nabijheid. We merken dat het niet evident is om dit vanuit een centraal winkelpunt waar te maken. 2 Het feit dat van onze klanten gevraagd werd om zich plots te verplaatsen naar Kessel-Lo mag ook zeker niet onderschat worden. We maakten veel tijd om duidelijk te informeren, de winkel te bezoeken, mee te gaan en te bevragen hoe alles loopt voor hen.
buurtwerk ‘t lampeke vzw | jaarverslag 2017 219
5.4. RECHT OP VRIJETIJDSPARTICIPATIE VOOR IEDEREEN, DE UITPAS PERSMOMENT EN LANCERING UITPAS LEUVEN JANUARI 2017 De getuigenissen van onze UiTPAS-ambassadrices op het persmoment hebben de mensen geraakt en ontroert. Ook het lanceringsfeest waaraan we meewerkten, was een voltreffer. Leuven nam een sterke start: 6 locaties in de stad, 14 activiteiten, 535 passen verkocht. Er was veel volk met mensen van diverse pluimage.
buurtwerk ‘t lampeke vzw | jaarverslag 2017
In 2017 werkten we ook een de voorbereiding van het UiTPAS-salon waarop we één jaar UiTPAS willen vieren en willen stilstaan bij zowel de verwezenlijkingen als de nieuwe uitdagingen.
220
OVERLEG EN SAMENWERKING Netwerk tegen Armoede: uitwisseling UiTPAS-regio’s 4 bijeenkomsten stand van zaken verschillende UiTPAS-regio’s en info Cultuurnet bundeling standpunten UiTPAS en opstellen van een FAQ-lijst Uitwisseling over verschillende thema’s: ‘one stop shop’ voor het bovenlokale aanbod, hoe omgaan met beperkingen, digitalisering in vrije tijd, veranderingen Fonds Vrijetijdsparticipatie, … Werkgroep communicatie en toeleiding UiTPAS Leuven 8 bijeenkomsten 3778 personen met een UiTPAS aan kansentarief, d.i. 74 % van alle UiTPASSEN in Leuven UiTPAS voor kinderen in co-ouderschap die recht hebben op het kansentarief Telefonische reservatie tickets 30CC voor personen UiTPAS kansentarief GroepsUiTPAS met onbeperkt aantal beurten Opname stedelijk sportaanbod in UiTPAS Werkgroep UiTPAS-ambassadrices 3 bijeenkomsten Voorbereiding persmoment UiTPAS Praktische afspraken lancering van de UiTPAS Feedback brief mensen zonder recht verhoogde tegemoetkoming
In het buurthuis kwamen we intern samen om na te denken over welke informatie mensen in armoede nodig hebben om zich goed te kunnen voorbereiden op een uitstap. Deze elementen namen en nemen we mee in onze bezoekjes aan de UiTPASpartners. We hopen hier in de toekomst nog een laagdrempelig product rond te maken.
KENNISMAKINGSGESPREKKEN Om de bezoekers van onze vereniging beter te informeren over de UiTPAS, wilden we hen laten kennis maken met een aantal UiTPASpartners. In het voorjaar bezochten we daartoe samen met de UiTPAS-ambassadrices de concertvereniging Luca school of Arts, SLAC conservatorium, Wisper, Velokadee, danscentrum Aike Raes, LDC Wijnveld, Dijlezonen en Museum M.
INFORMATIE EN TOELEIDING
buurtwerk ‘t lampeke vzw | jaarverslag 2017
Opleiding ambassadeurs bij de afdeling diversiteit en gelijke kansen (17.01 en 19.01) Medewerking aan informatiesessie baliemedewerkers 30 CC i.s.m. Cultuurnet. Informatie en aanmaak UiTPAS op onze eigen nieuwjaarsreceptie (januari) en op einddag van Fabota (juni). Mobiel info- en verkooppunt op Rodehond festival (festivalcentrum Fabota) Een interview met onze UiTPAS-ambassadrices in de buurtkrant juli – sept. ‘17
221
ERVARINGSUITWISSELING N.A.V. EEN BEZOEK AAN EEN UITPAS-ORGANISATIE In het najaar maakten we maandelijks een uitstap naar één van de UiTPAS-organisaties. Meestal kregen we terplekke een uitgebreide rondleiding, mochten we vragen stellen en praatten we achteraf in groep nog wat na. Saskia (Wisper) kwam een maand elke vrijdagavond in het buurthuis om bereikbaar te zijn voor onze bezoekers en hun vragen te beantwoorden. Zowel de maandelijkse bezoekjes als de aanwezigheid van Saskia zorgde voor interessant gespreksmateriaal wat betreft het werken aan vrijetijdsparticipatie van iedereen.
buurtwerk ‘t lampeke vzw | jaarverslag 2017
Rondleiding bij STUK Leuven en deelname aan workshop Imagine Moving Rocks
222
Rondleiding bij UiTPAS-partner Bibliotheek Tweebronnen Leuven
ENKELE ALGEMENE CIJFERS (SEPTEMBER 2017) Eind september telde de Leuvens UiTPAS 45 partners en werden er reeds 14.522 punten gespaard. Hiermee scoort Leuven gemiddeld t.o.v. de andere deelnemers aan de UiTPAS. Met 28 omruilvoordelen zitten we in stijgende lijn, maar hier is nog veel verbetering mogelijk. De opgenomen voordelen zijn: 2 461 welkomstvoordelen, waarbij vooral de juten zak van de Bib en de korting van 30CC op je eerste ticket erg populair zijn. 2 209 omruilvoordelen
Er zijn 5.097 UiTPASSEN in de omloop, waarvan 3.778 met kansentarief (74 % van alle Leuvense UiTPASSEN) en 1.319 algemene passen (26 %). De zomerbrief voor mensen met verhoogde tegemoetkoming zorgde voor een enorme boost van de UiTPAS bij personen met kansentarief. Algemeen blijft er een onevenwicht tussen de passen met kansentarief en de algemene passen. In de zomer zagen we een enorme stijging van de UiTPAS bij de jeugd, waardoor zij een inhaalbeweging maakten. 2 Tot en met 26 jaar: 1.580 (31 % van alle UiTPASSEN in Leuven) 2 ouder dan 26 jaar: 3.517 (69 % van alle UiTPASSEN in Leuven)
UITDAGINGEN VOOR 2018 buurtwerk â&#x20AC;&#x2DC;t lampeke vzw | jaarverslag 2017
2 UiTPASpartners overtuigen van en informeren over de mogelijkheden die UiTPAS biedt om hun marketing te verbeteren 2 Meer sport opnemen in het Leuvens UiTPASaanbod 2 Jongeren betrekken in het UiTPASaanbod 2 Naast de financiĂŤle drempel, ook aandacht hebben voor de andere drempels die kwetsbare groepen ervan weerhouden om aan vrije tijd te doen 2 Voluit blijven inzetten op toeleiding, het is niet omdat mensen een UiTPAS hebben dat ze deze ook gebruiken.
223
5.5. SAMENWERKEN MET MIDDENVELD EN BELEID We verwijzen hiervoor naar het algemene deel van dit jaarverslag. Heel wat acties vertrekken immers vanuit de algemene werking. Een specifieke actie vanuit het buurthuisteam willen we hier toelichten. In 2017 ging de teamvergadering van het buurthuisteam regelmatig door bij een andere organisatie. We koppelden dit aan kennismaking. Zo willen we een hechtere relatie met deze organisaties tot stand brengen, een bredere blik krijgen op de organisaties in onze buurt en tot een zinvolle samenwerking te komen. Sommige organisaties nodigden we ook uit bij ons in het buurthuis. In 2017 ging het over volgende organisaties: Bewegen Op Voorschrift Riso Vlaams- Brabant
Buddywerking Vlaams-Brabant Oost
Agentschap integratie en inburgering
Psychosociaal centrum Mechelsestraat
WGC Ridderbuurt
Feniks (vzw Hulster)
Ankerpunt
Lokaal Multidisciplinair Netwerk (eerstelijnszones Leuven)
Daarnaast nemen we ook deel aan tal van overlegmomenten. We geven hieronder een opsomming van de belangrijkste overlegorganen. In bijlage op het einde van het jaarverslag vind je een concreet overzicht van alle bijeenkomsten en vergaderingen. op Vlaams niveau: netwerk tegen armoede (AV, RvB, overleggroepen) op provinciaal niveau: provinciaal overleg VWAHWN, provinciale participatieraad
buurtwerk â&#x20AC;&#x2DC;t lampeke vzw | jaarverslag 2017
op lokaal niveau: trekkersgroep 17.10, kerngroep en werkgroepen vrijetijdsparticipatie (UiTPAS), wijkoverleg, werkgroep gezonde wijk, werkgroep Omarmen CM, overleg voedseloverschotten, lokaal overleg basiswerkingen, overleg gemeenschapswachten Ridderbuurt, Huurdersbond (AV), lokale woonraad, buurtoverleg Ridderbuurt
224
6. PERSONEEL Sven Schroeders Sofie Giedts Frouke Wouters Ithar Shabeeb Penina Denivelle
Buurtwerker 0,80 VTE Buurtwerkster 1 VTE Buurtwerkster 0,9 VTE Buurtwerkster 0,5 VTE Buurtwerkster 0,5 VTE
Wij willen heel speciaal nog eens onze vrijwilligers en stagiaires bedanken, zonder hun inzet zouden we niet staan waar we vandaag staan. Bedankt. (Voor de vrijwilligers verwijzen we naar 3. Een vrijwilligerswerking: ertoe doen)
STAGE (V/M) Onthaal en activiteiten buurthuis, permanentie en buurtmaaltijd SCW UCLL, 2e jaar Activiteiten Dageraad, brug buurthuis en Fabota, permanentie en buurtmaaltijd SCW UCLL, 2e jaar Onthaal buurthuis, activiteiten buurthuis, permanentie en buurtmaaltijd graduaat orthopedagogie VSPW Hasselt Onthaal buurthuis, buurtacties, Bokal, permanentie en buurtmaaltijd Jeugd- en gehandicaptenzorg CVO Leuven Telefoonpermanentie | Administratie en boekhouding kantoor Redingenhof Leuven, 6e jaar
buurtwerk ‘t lampeke vzw | jaarverslag 2017 225
226
buurtwerk â&#x20AC;&#x2DC;t lampeke vzw | jaarverslag 2017
BIJLAGEN JAARVERSLAG 2017 1. LEDEN RVB EN ALGEMENE VERGADERING 2. REGISTRATIE VORMINGEN, VERGADERINGEN, MEDEWERKING ONDERZOEK, PUBLICATIES, PERS … 3. REGISTRATIE ACTIVITEITEN DEELWERKINGEN 4. ARTIKEL WELWIJS ‘TRAJECTEN VAN HOOPVERLENING’ 5. ARTIKEL KIDDO ‘HOE EN WANNEER MAAK IK MIJN HUISWERK’ 6. FABOTA DIGITALE LEESCLUB, LINK IN DE KABEL
buurtwerk ‘t lampeke vzw | jaarverslag 2017 227
LEDEN RVB OP 01.05.2018 LIESBET STEVENS (VOORZITSTER) LIESBET CREEMERS JONATHAN DE POOTER STEVEN JANSSEN KARIN NELISSEN SYLVIE VANDUEREN KATLEEN VANSLAGMOLEN
LEDEN ALGEMENE VERGADERING OP 01/05/2018
buurtwerk â&#x20AC;&#x2DC;t lampeke vzw | jaarverslag 2017
BEX HELENA BOEY JO BROUWERS KARIN CREEMERS LIESBET CROES BRIGIET DEFORCHE INGRID DENEFFE LUC DEPOOTER JONATHAN HUBAR SYLVIA JANSSEN STEVEN MASSANT LYNN KUTLU HASAN MASSART BART MAZARESE CHRIS MELOTTE HILDE MIRZA DAVUD NELISSEN KARIN POLFLIET LIEVE SAIVE MICHEL STEVENS LIESBET VANDEBERGH JO VANDENDRIESSCHE SOFIE VAN DAEL BARBARA VANDUEREN SYLVIE VANHERCKE BART VERLINDE LIEVEN VANSLAGMOLEN KATLEEN VAN WICHELEN HILDE ZINABU JEMANEH SEBLE
228
REGISTRATIE VORMINGEN, VERGADERINGEN, MEDEWERKING ONDERZOEK, PUBLICATIES, PERS … 1. Ondersteuning medewerkersploeg
1.1. Interne vormingen (in de eigen werking voor medewerkers) Wat Wanneer Intervisie mobiel team 30/01, 30/03, 24/04, 19/06, 16/10 Competenties medewerkers, Groei6/10, 13/10, 22/11 inzicht EHBO, Vorming levensreddend 27/06 handelen voor kinderen door Vlaamse Kruis
Wie & aantal buurthuisteam 5 Personeelsploeg kinderwerking (+ stagiairs) & jongerenwerking & Prego Personeelsploeg dagopvang de Wurpskes 37
EHBO, Vorming levensreddend 4/10 handelen voor kinderen van 0 tot 3 jaar door het Vlaamse Kruis Instapweekend buurtwerk 20-22/10 ’t Lampeke Vorming Genderdiversiteit, Cavaria vzw 14/12 Eigen (kinderwerking Fabota/Tartaren), medewerkersploeg vorming opengesteld voor Leuvense + anderen samen: partnerorganisaties 90 personen 1.2 planningsdagen, personeelsdagen, denkdagen intern Wat Wanneer Wie & aantal Babbelerij den Tube 17/01, 27/04, 8/06, 16/06 3 Planningsdagen buurthuis 26/06, 18/08 buurthuisteam Evaluatie zomervakantie den Tube deel 1 20/07 Personeelsdagen buurtwerk ’t Lampeke 28-30/08 6-10 Overleg met Kinderarmoedefonds 10/10 2 (Isabelle Delvaux) ‘zoekproces impactmeeting en registratie’ 1.3. Externe vormingen, studiedagen, intervisiegroepen (aanbod van andere organisaties voor medewerkers) Inhoud en organisatie Wanneer Aantal dlnrs - Supervisie door Liesbeth Smeyers (VK Op woensdagen: 10/01, 1 Leuven) in het kader van het project 08/03, 26/04, 14/06, 05/07, ‘Bruggen over troebel’ water 13/09, 18/10, 6/12 17/01
1
09/2
12
9/02
1
16/02 & 5/05 10/03
1 1
23/03
2
buurtwerk ‘t lampeke vzw | jaarverslag 2017
Hoe ouders aanmelden en inschrijven in basisonderwijs (LOP Leuven) Studiedag Soc. a/d Slag Voedseloverschotten door Komosie vzw Presentatie boek ‘spelen in zwarte sneeuw’, kinderrechtencommissariaat, Brussel Werking van de Uitpas, 30CC Leuven Evaluatie kinderopvang, Kind en Gezin Brussel Vorming ‘Gezonde Kinderdagverblijven’: vorming over
229
buurtwerk ‘t lampeke vzw | jaarverslag 2017
gezonde voeding en beweging in de kinderopvang Warme aperitief: actie van Warme Stad Leuven Inspiratieavond kinderopvang Academy for Exellence – Samen evalueren in de strijd tegen kinderarmoede, Kind en Gezin Vorming culturen en rolpatronen in kinderboeken door Studio Sesam Sectordag samenlevings-opbouw Leuven thema ‘vermaatschappelijking’ Circomotoriek, Cirkus in Beweging, Leuven Werken met Bounce, stad Leuven i.s.m. Arktos + Bounce Implementatie Nascholingstraject voor kinderdagverblijven rond taal, gegeven door het Centrum voor Taal en onderwijs (CTO) Lerend netwerk ‘kleine kinderen grote kansen’, Kind en Gezin & VBJK Inspiratiesessie Vakantieschakels Lerend Netwerk Appreciative Inquiry Studiedag mobiel team dakloosheid Debatlunch: Caleidoscoop van de jeugdzorg (COI, Leuven) Vorming FAVV (voedselveiligheid) Aanklampende zorg daklozen. Een organisatie van OCMW Leuven, Provincie Vlaams-Brabant, Netwerk Diletti, CAW Oost-Brabant, UPC SintKamillus en UPC KU Leuven Colloquium kinderarmoedebestrijding POD maatschappelijke integratie (Egmontpaleis Brussel) Positief omgaan met meertaligheid, HvhK Leuven & CTO Vorming ‘slimmer dan Cannabis, preventiedienst Leuven Presentatie jaarboek Armoede (Oases, Antwerpen)
230
Samenwerking met Arktos specifiek Verbindend werken Belinda Hopkins, Arktos vzw
6/03
1
9/03 10/03
1 3
17/03
1
17/03
1
18/03
2
21-23/03
2
20/04 & 23/11 21/03, 8/05, 17/05, 19/06, 27/06, 5/09, 12/09
3
4/05
3
17/05 13 en 14/06, 22/09, 18/10 26/06 19/09
1 1 3 3
22/09 26/09
4 1
3/10
3
24/10
1
27/11
2
6/12
3
12-14/06
1
intervisie Open Space
29/11 & 20/12 10/05 & 07/06 & 6/12
3 3
2. Vorming, informatie, pers en publicaties
buurtwerk ‘t lampeke vzw | jaarverslag 2017
2.1. Vorming aan derden (o.a. ook een eigen studiedag en presentatiedag) Inhoud & organisatie Wanneer Aantal dlnrs Gastcollege aan de Karel de Grote Hogeschool, 13/01 80 opleiding Pedagogie van het jonge kind over maatschappelijke kwetsbaarheid en gehechtheid Infolunch studietoelagen (Leuven) 26/01 28 Tweedaagse vorming armoede voor 27/02 en 06/03 12 cultuuraanbieders i.s.m. Netwerk tegen armoede Kansarmoede algemeen voor buddy’s stad 22/03 20 Leuven Workshops divers voor Sint-Pieterscollege 31/03 200tal (leerlingen sec. onderwijs) Vorming CM Leuven Armoede algemeen 13/04 70 Kansarmoede in verbinding met taal, 24/04 16 leesbevordering, Koffer Schaap voor TKO Leuven Kansarmoede algemeen UCLL lerarenopleiding 10/05 15 volwassenonderwijs (Leuven) Workshop hoopverlening CAW Oost-Brabant 1/06 2 x 25 Trajecten van Hoopverlening: kijken docu & 21/06 42 dialoogmoment (in kinderwerking Fabota, Leuven) Trajecten van Hoopverlening voor startdag 18/09 60 Sociale Hogeschool Heverlee, UCLL (Leuven) Filmvoorstelling en dialoog ‘Huiswerkklasse’ 19/09 nvt voor ’t Huizeke in Brussel Lezing over een kinderdagverblijf met 26/09 26 zorgverbreding, 7e jaar kinderzorg Groenveld, Leuven Kansarmoede algemeen & buurtwandeling, 9/11 12 Familiehulp Kansarmoede algemeen voor Leuvens instituut 15/11 55 voor criminologie, KULeuven Tweedaagse vorming ‘duurzame tewerkstelling 13/11 (en 23/03) 6 van mensen in armoede’ i.s.m. Netwerk tegen armoede bij LIDL Tweedaagse vorming ‘duurzame tewerkstelling 27/11 en 11/12 12 van mensen in armoede’ i.s.m. Netwerk tegen armoede bij Familiehulp Workshop over kansarmoede en gehechtheid, 5/12 14 opleiding kinderzorg, Zaventem Werking UiTPAS bij integratiedienst 17/01 en 19/01 25
231
2.2 Buurtwandelingen organisatie Groep Vrijzinnige Verenigingen Huis van de Mens GBS De Gobbel K.S. school Diest in kader van respectdag Buurtwandeling voor de Stedelijke Kinderopvang Sint-Pieterscollege, Leuven Sancta Maria Leuven HDC Leuven, secundair onderwijs UCLL De Zilveren Passer vzw UCLL, Sociale Readaptatiewetenschappen Medewerkersploeg HIVA, KULeuven CVO Leuven, opleiding intercultureel medewerker Artevelde Hogeschool Gent Heilig Hart Leuven Kansarmoede algemeen en warm onthaal, vrijwilligersploeg Huis van het Kind Leuven UCLL Sociale Hogeschool SKW Ecowerf Leuven 2.3 Informatie over de werking organisatie Groep communicanten Leuven Opleiding gezinswetenschappen 1e jaar Odisee (hogeschool Brussel) Voorstelling kinderwerking voor Sociale School Heverlee, UCLL Praktijkmarkt Sociale School Heverlee, UCLL Uitleg over de werking aan studenten van Sancta Maria Leuven Uitleg werking aan opleiding gezinswetenschappen (Brussel)
buurtwerk â&#x20AC;&#x2DC;t lampeke vzw | jaarverslag 2017
Heilig Hart College Tervuren
232
2.4 werkbezoek organisatie Europese uitwisseling Finland rond veerkrachtige steden KULeuven Jongeren na vormsel Bertem Kras Antwerpen i.s.m. Arktos (focus jeugdwerk) UCLL internationale groep sociaal werk Groep Zepperen Werkbezoek Groen Serve the city Ocmw Geel Miek Bens Angem Haasrode
Wanneer 6/01 14/01 21/02 9/03 20/03
Aantal dlnrs 15 nvt 15 25 25
31/03 18/04 2/05 2/05 16/05 17/05 22/09 5/10
200 20 20 15 15 20 15 12
13/10 7/11 17/11
10 10 14
20/11 4/12
25 6
Wanneer 2/03 28/04
Aantal dlnrs 14 22
28/09
200
16-17/10 19/04
100 4
28/04
20
22/12
25
Wanneer 30/01
Aantal dlnrs 12
17/02 28/03 2/05 6/06 26/06 4/08 15/09 23/10
12 15 15 15 nvt 6 nvt 40
interview over buurtwerk en armoede door leerlingen HDC Leuven SRW-studenten, UCLL Finse groep studenten, UCLL, lerarenopleiding, Social & Youth studies
20/11
nvt
23/11 12/12
16 10
2.5 Publicaties (eigen en in samenwerking met anderen) Vier periodieke buurtkranten (i.o. van stad Leuven) over reilen en zeilen Ridderbuurt: https://issuu.com/stadleuven/docs/ En dan 2017buurtkrantridderbuurt1, 2017buurtkrantridderbuurt2, 2017buurtkrantridderbuurt3, 2017buurtkrantridderbuurt4 Inhoudelijke artikels over onze werking in deze buurtkranten: ‘Ieders Mond gezond‘ over tandzorg & preventieve gezinsondersteuning Van A tot Z – alles over de Uitpas Leuven Trajecten van Hoopverlening Rode Hond familiekunstenfestival in de Ridderbuurt Armoede Knelt …. Ook in Leuven (dag tegen de armoede 17/10) 3e druk van het boek ‘Helpende Handen in de kinderopvang’ (auteurs Karen Daniëls en Greet Geenen): het boek is intussen een vaste waarde geworden in heel wat opleidingen (kinderzorg en bachelor ‘pedagogie van het jonge kind’) http://www.lampeke.be/publicatie/helpende-handen-kinderopvang Nieuwe druk ‘spel uit de boot’: mobieler en makkelijker mee te nemen. Eerste druk van het spel (100 ex.) was uitverkocht, maar de vraag bleef/blijft groot. De nieuwe druk is opnieuw 100 ex. Sociale Cohesie in woord en beeld, Expoo Vlaanderen: o.a. fragmenten uit hoopverlening en
Karin Nelissen aan het woord over het belang van sociale cohesie en de rol die een buurtwerking daarbinnen kan spelen.
http://expoo.be/9de-vlaams-congres-15-december-2016
‘Hoe en wanneer maak ik mij huiswerk’, een artikel (auteur Nathalie van Laecke) in Kiddo, jaargang 18, nr. 1. Een gesprek met Maureen Tomczak, onze onderwijsverantwoordelijke, nav. de film ‘Huiswerkklasse’. http://lampeke.be/publicatie/hoe-en-wanneer-maak-ik-mijn-huiswerk Hoopverlening is een mooi vak (auteur Nico Bogaert) op sociaal.net (februari 2017) https://sociaal.net/analyse-xl/hoopverlening/ Artikel ‘trajecten van hoopverlening’ (auteur Lieven Verlinde) in Sampol (maart 2017) http://www.sampol.be/2017/03/trajecten-van-hoopverlening
Artikel ‘trajecten van hoopverlening’ (auteur Lieven Verlinde) in Welwijs (juni 2017)
buurtwerk ‘t lampeke vzw | jaarverslag 2017
Start digitale leesclub Fabota: een mooie samenwerking met Link in de Kabel vzw en bibliotheek de Twee Bronnen. http://lampeke.be/sites/default/files/nieuws/attachments/fabota_digitaleleesclub_lidk_2017. pdf
233
http://lampeke.be/publicatie/trajecten-van-hoopverlening-0 Medewerking voor de publicatie ‘tien jaar Tartaren’: verschillende mensen uit de buurtwerking aan het woord en in beeld. www.Tartaren.be (zie ook bij 8. Het belang van Cultuur)
buurtwerk ‘t lampeke vzw | jaarverslag 2017
2.6 medewerking aan studiedagen, congressen en dialoogmomenten Inhoud & organisatie project brugfiguren Nat. Loterij en Kinderarmoedefonds Focusgroep I algemeen Focusgroep II onderwijs Focusgroep III rond tewerkstelling Focusgroep IV rond ‘de andere kant van de brug’ Hart boven Hard dag Leuven dag rond zorg (o.a. Trajecten van Hoopverlening) Transitie-arena kinderarmoede Leuven Kick off platform wijkgerichte netwerken, Kind en Gezin Brussel Tweedaags platform wijkgerichte praktijken Demos netwerkdag socio-culturele en artistieke sector (Leuven, kinderwerking Fabota/Tartaren) Startavond Welzijnszorg Vlaams-Brabant (prov.huis Leuven) Kick Off Vlaamse Jeugdraad ICY Internationaal jeugdcongres (Leuven, Opek als uitvalsbasis) Trefdag Herstelgericht werken Moderator, dialoog rond trajecten van Hoopverlening (Leuven)
234
Wanneer 6/06 20/06 8/06 & 1/11 1/12 10/06 8/06, 14/11 9/05 12 & 13/06 16/06 28/09 8/11 15-17/11 23/11
2.7 Medewerking aan onderzoeken en rapporten CSI Flanders: onderzoek Civil Society Innovation in Flanders: www.middenveldinnovatie.be Medewerking (interview Karen Daniëls) aan een publicatie van Karel de Grote Hogeschool over de relatie tussen maatschappelijk werk en kinderopvang. De publicatie werd gepresenteerd op een studiedag ‘Maatschappelijk werk en Kinderopvang hand in hand’ op donderdag 8 juni 2017. https://www.kdg.be/onderzoek-en-expertise/onderzoeksprojecten/kinderopvangmaatschappelijk-werk-en-kinderopvang-hand Medewerking onderzoek en publicatie gids door UGent en UMons, in opdracht van het POD Maatschappelijke Integratie. Doel is een inspirerende gids samen te stellen met projecten die gelden als best practices in kinderarmoedebestrijding in Belgische steden. Buurtwerk ’t Lampeke is een van de best practices vanuit haar werk rond gezins- en opvoedingsondersteuning, meer specifiek het project ‘Brugfiguren’ (zie in jaarverslag algemene deel) https://www.mi-is.be/nl/studies-publicaties-statistieken/gids-inspirerende-praktijkenverband-met-kinderarmoedebestrijding ‘Vlucht Vooruit’, effect van vrijwilligerswerk op vluchtelingen, Artevelde Hogeschool Gent. Medewerking vanuit aanbrengen 5 (ex-)vluchtelingen voor interviews/gesprekken. https://www.arteveldehogeschool.be/projecten/vlucht-vooruit-zelfredzaamheid-vanvluchtelingen-verhogen-vrijwilligerswerk https://storyform.co/@vluchtvooruit/vlucht-vooruit--0c810b64b75f
Advies kinderrechtencommisariaat rond 1 euro-maaltijden https://www.kinderrechtencommissariaat.be/advies/kinderarmoede-bestrijden-door-1euromaaltijden Medewerking bevraging om toegankelijkheid kinderopvang voor ouders in kansarmoede in kaart te brengen door Caritas Vlaanderen en Gezinsbond, in samenwerking met Kind & Gezin.
http://www.caritas.be/bevragingkinderopvang (mei 2017) KABLAB Leuven: traject transitie kinderarmoede dat resulteerde in 12 prioritaire werven, waaronder o.a. de werf gezinscoach in 2017 werd voorbereid en opgezet om uit te rollen in 2018. Deze werf gezinscoach loopt sterk samen met de inhoudelijk expertise van het project ‘Brugfiguren’ van buurtwerk ’t Lampeke (Kinderarmoedefonds en Nationale Loterij). Hier worden op lokaal niveau de krachten gebundeld voor een stadsbrede uitrol. (zie in jaarverslag bij algemene deel, Stad Leuven en gezins- en opvoedingsondersteuning) Referentiekader buurtgericht netwerken voor kinderen en gezinnen: voorbereidende ontmoetingen en uitwisselingen met 10 pionier-buurtgerichte netwerken in samenwerking met Kind en Gezin. Eindresultaat wordt gepresenteerd april-mei 2018. Conceptnota minister van Onderwijs rond ‘Basisgeletterdheid’ i.k.v. het eindtermendebat en de modernisering van het secundair onderwijs: medewerking via workshop vanuit onze werking. WOW-project (Wij Spelen Wiskunde) met UCLL lerarenopleiding, voorbereidende fase in 2017, afwerking en realisatie voorjaar 2018. 2.8 Medewerking aan bachelor- en masterproeven ‘1 euromaaltijden als middel ter bestrijding van (kinder)armoede, kwalitatief onderzoek in het kader van de projectoproep ‘gezonde en betaalbare maaltijden gekoppeld aan integrale gezinsondersteuning’, Tine Kiekens, Universiteit Gent ‘Welbevinden tijdens het musiceren met maatschappelijk kwetsbare meisjes’, Scriptie van Yentl Vanderivière, masterproef Master of Arts in de Muziek, afstudeerrichting Muziekpedagogie, LUCA school of Arts http://vibeserver.net/scripties/2017/Thesis%20Yentl%20Vanderiviere.pdf “Een activiteit buiten de wijk? Oei…” Hoe kan de jongerenwerking van Casablanca de cultuur- en vrijetijdsparticipatie van haar jongeren buiten de wijk verhogen? Scriptie Iris De Rijck, bachelor diploma sociaal werk, UCLL. ‘Duurzaamheid en kansarmoede, social bridging’, Julie Vermassen, HOGent Scriptie rond Circus en jongeren met een beperking, hoe pak je dat aan 'De mars van de toverkrijger', David Roussel, SCW Heverlee, UCLL
buurtwerk ‘t lampeke vzw | jaarverslag 2017
2.9 In de pers (chronologisch) Dag tegen armoede: lokale actie in Leuven (oktober 2017) organisatie Leuvens Collectief tegen armoede (armoedeknelt.be) Het Laatste Nieuws: https://www.hln.be/regio/leuven/betogers-vragen-aandacht-voorgezondheidsproblemen-bij-armen~aef7a6cb/ Knack: http://lampeke.be/publicatie/betogers-leuven-vragen-aandacht-voorgezondheidsproblemern-bij-armen
235
ROB-tv: https://www.facebook.com/lieven.verlinde/videos/1769951543050544/ Artikel rond 1 euro maaltijden nav. advies kinderrechtencommissariaat (auteur Veerle Beel) in de Standaard van 3 oktober 2017 http://www.standaard.be/cnt/dmf20171002_03109048 Rode Hond: kunstenfestival voor gezinnen met jonge kinderen (oktober 2017). Het festival had voor de editie 2017 onze kinderwerking als festivalcentrum en de Ridderbuurt als focus. https://www.nieuwsblad.be/cnt/dmf20171018_03139546 https://pers.30cc.be/rode-hond-opent-festivalstraat De FabotastiX spelen bij de intrede van Sinterklaas in Antwerpen door Ketnet (18 november 2017) http://lampeke.be/publicatie/fabotastix-spelen-bij-intrede-van-sint-antwerpen
buurtwerk ‘t lampeke vzw | jaarverslag 2017
Extra – maar niet weerhouden Intensief overleg en dialoog Woestijnvis rond buurtgerichte televisiereeks rond armoede i.v.f. beeldvorming naar de verkiezingen (juli-september ’17) + beslissing om niet mee te werken vanuit te arbeidsintensief Dialoog (oktober ’17) met Sylvester Productions rond film ‘kinderen en thuisloosheid’ + beslissing om niet mee te werken vanuit problematiek privacy en kwetsbaarheid kinderen.
236
3. Beleidsvergaderingen en Overlegorganen
buurtwerk ‘t lampeke vzw | jaarverslag 2017
3.1 Intern in de eigen werking Wat – beschrijving – eventueel dlnrs Frequentie & data Groot team tweewekelijks Team kinderwerking Fabota wekelijks Team Buurthuis Tweewekelijks Team jongerenwerking den Tube Tweewekelijks Team Prego Tweewekelijks Overleg Prego – dagopvang Wurpskes maandelijks 3.2 Specifiek project ‘Bruggen Bouwen’ Groot Overleg Bruggen Bouwen 16/03, 23/03, 2/06 Kerngroep ‘bruggen bouwen” (samen met 28/03, 9/05, 02/06, 08/06, 20/06 HIVA) Designgroep (ruime groep netwerk) 04/04 & 29/09 3.3 Externe vergaderingen – lokaal – Leuvens niveau Wat – beschrijving Frequentie & data RvB buurtwerk ’t Lampeke tweemaandelijks AV buurtwerk ’t Lampeke Halfjaarlijks Dagelijks bestuur Lampeke tweemaandelijks Opvolggroep sociale economie Leuven Driemaandelijks Trekkersgroep Leuvens Collectief tegen maandelijks Armoede AV Wijkgezondheidscentrum ‘de jaarlijks Ridderbuurt’ RvB Link de in de Kabel vzw maandelijks AV Link in de Kabel vzw Jaarlijks AV Riso Vlaams-Brabant Jaarlijks RvB Cie Tartaren Maandelijks AV Cie Tartaren Halfjaarlijks AV Leuven 2030 Halfjaarlijks AV huurdersbond jaarlijks Leutopia startgroep 13/09, 27/09, 17/10 Jeugdwelzijnsoverleg (JWO Leuven) driemaandelijks JWO werkgroep acties 20/06, 14/9, 5/10, 16/11 Overleg met Arktos hertekening Leuvens 9/02, 27/03, 24/04, 19/06 Jeugdwerk RvB CVBA Sociale Kruidenier maandelijks Sociale kruidenier Winkelpuntoverleg 9/06, 20/09, 13/10, 20/10, 29/11 Sociale kruidenier vrijwilligersbeleid 13/07, 7/09, 27/09, 9/11, 7/12 Specifiek vanuit wijk- en buurtgerichte functie Lokaal overleg basiswerkingen driemaandelijks Wijkoverleg driemaandelijks Lokale Woonraad halfjaarlijks Kerngroep OCMW dialoogmomenten viermaandelijks Werkgroep Uitpas 13/02, 13/03, 18/04, 14/09, 16/11, 19/12 Werkgroep communicatie Uitpas 23/02, 27/04 Overleg Ambassadeurs Uitpas 19/01, 30/06
237
buurtwerk ‘t lampeke vzw | jaarverslag 2017 238
Overleg gezonde wijk 9/05 Werkgroep Omarmen 8/02, 29/03, 10/05, 13/09, 8/11 Opvolgvergadering Moving Neighbours 10/11 Kennismakingsgesprekken organisaties en buurthuis ‘t Lampeke Bewegen op Voorschrift 20/02 psychosociaal centrum Mechelsestraat 30/03 Buddywerking Vlaams-Brabant Oost 22/03 WGC Ridderbuurt 28/03 Ankerpunt 13/12 Opvoeding, kinderopvang en gezin specifiek CKO Leuven maandelijks Sarco (lokale adviesraad kinderopvang) halfjaarlijks Stuurgroep Huis van het Kind Leuven tweemaandelijks RvB Huis van het Kind Leuven tweemaandelijks Netwerk gezinsondersteuning Leuven halfjaarlijks Inhoudelijke denkdag huis van het Kind jaarlijks Leuven Algemene vergadering Huis van het Kind jaarlijks Leuven Stuurgroep tandzorg 4 keer per jaar Mondzorgtraject intervisie 27/1; 10/03 Werkgroep “Spel en ontmoeting” 09/04 reflectieteam werf gezinscoach stad Leuven 15/05, 7/12 & HvhK Leuven Overleg werf gezinscoach stad Leuven & 29/05 Huis van het Kind Leuven Overleg Leuven stand van zaken Prego 12/09, 26/09 Jurering procesbegeleiding werf 26/10 gezinscoach Leuven eenmalige bijeenkomsten Overleg voedseloverschotten 31/01 Commissie sociale zaken Leuven rond 16/03 kinderarmoede Vergadering Riddersstraat-comité 26/04 Burgermeeting in de De Hoorn 12/07 Dialooggesprek Oikonde, CAW, de Wissel 1/12 rond hoopverlening Startvergadering Ieders stem Telt, Leuven 20/12 Inhoudelijke denkdag huis van het Kind 31/01 Leuven Netwerklunch Uitpas 16/02 Netwerklunch gezinsondersteuning 21/3 Pareloverleg HvhK Leuven 24/03 & 16/10 Overleg Pee & Nel basisschool Leuven rond 4/07 brugfiguren Afstemming project KOALA Leuven 25/09 Werkgroep kwaliteit kinderopvang 15/05 (werkgroep binnen CKO)
Werkgroep rond gehechtheid (Huis van het Kind Leuven): ontwikkeling vormingsreeksgehechtheid voor ouders
14/09 & 15/10
3. 4 Externe vergaderingen – Vlaams niveau Wat – beschrijving Frequentie & data RvB koepel LDE tweemaandelijks AV koepel LDE jaarlijks RvB Netwerk tegen Armoede maandelijks (vertegenwoordiging provincie VlaamsBrabant) AV Netwerk tegen Armoede halfjaarlijks Overleggroep cultuur Netwerk tegen 24/03, 10/11 armoede Provinciaal overleg VWAHWN 16/02 Provinciale participatieraad 16/03 Stuurgroep sociale functie Kind en Gezin 28/04 Forumdag netwerk tegen armoede thema 13/06 ‘Werk’ Kind en Gezin preventieve 29/06 gezinsondersteuning infovergadering en eerste uitwisseling Eenmalige bijeenkomsten Kind en Gezin lerend netwerk preventieve 28/09 gezinsondersteuning (bgl. VBJK) Overleg Nationale Loterij de groene ridder 2/02 en hoopverlening, Brussel Netwerk tegen armoede – uitwisseling 17/02 Uitpasregio’s overleg met ‘Arts Without bars’ 21/03 overleg “Stapke in de wereld” 30/05 Overlegmoment samen met Kabinet J & 24/11 Netwerk tegen Armoede: ‘diversiteit in het jeugdwerk’ Dialoogdag rond huizen van het Kind 14/12 Leuven, Netwerk tegen Armoede Brussel Overleg KBS – kinderarmoedefonds 26/01 Frequentie & data driemaandelijks halfjaarlijks halfjaarlijks halfjaarlijks driemaandelijks tweemaandelijks jaarlijks
buurtwerk ‘t lampeke vzw | jaarverslag 2017
3.4 Overlegstructuren onderwijs Wat – beschrijving LOP basisonderwijs Werkgroep kosten LOP AV LOP basisonderwijs AV LOP secundair onderwijs WOL: werkgroep ouders binnen LOP Schoolraad Mater Dei (Sancta Maria SintJacobsplein) AV Mater Dei
239
buurtwerk ‘t lampeke vzw | jaarverslag 2017
Schoolraad Sint-Jansschool RvB Sint-Jan Overleggroep onderwijs Netwerk tegen Armoede Vertikaal overleg Onderwijs: thema ‘hervorming CLB’s’ Broeinest SOM Leuven (Samen Onderwijs maken): betrokkenheid en welbevinden van alle Leuvense onderwijsactoren
240
3 keer per jaar maandelijks tweemaandelijks 20/01 24/05
ACTIVITEITENLIJST DEELWERKINGEN OCCASIONELE ACTIVITEITEN KINDERWERKING FABOTA 2017
28/01
Opek Close-festival kooroptreden
29/01
Volkoren festival Aarschot
28/10
Rode Hond kooroptreden
04/02
Theatervoorstelling Aaipet buurtfamilies (30)
10/11
Bijt in je vrije tijd kooroptreden
23/02
Opening vernieuwde huiswerkklas
20/11
Kersmarkt Fabota Kooroptreden
11/03
Boekenverkoop i.s.m.
Stad Leuven en Tweebronnen
25/03
Opruimactie stad Leuven
29/03
Afrika filmfestival (32)
7,14,21/04Individuele lessen percussie 19/04
Buitenspeeldag (80)
26/04
Oefenwedstrijd voetbal tegen Casablanca (12)
03/05
Lange Tafelactie eigen werking Hart boven Hard (80)
06/05
Afrika filmfestival ‘Jij tussen vele anderen’ (29)
10/05
Actie verkeersveiligheid (25)
12-14/05 Circusfestival Leuven 20/05
Schoolfeest Mater Dei
20/05
Schoolfeest Sint-Jan
24/05
Afrika filmfestival film maken ‘Jij tussen vele anderen’
24/05
Vlottentocht klimaatweek i.s.m. andere
jeugdwerkingen Leuven (30)
28/06
Einddag Fabota (200)
24/08
Einddag zomer Fabota
21/09
DI-set vanuit boomhut (80)
1,8,22/10 Voortraject Rode Hond in de werking (30) 11/10
Actie armoede Jeugd JWO
18/10
Voorleesmoment & Interactief bibliotheekmoment
‘Gruffalodag’ 19/11
Theatervoorstelling Tinsoldaat (15)
24/11
Voorleesactiviteit Mater Dei in kader van
voorleesweek 03/13
Theatervoorstelling Bombole (15)
06/12
Grote Sinterklaasshow
i.s.m. andere kinderwerkingen (200)
22/12
Circus buurtfamilies (17)
Optredens koor 13/01
Huis van de Tolerantie nieuwjaarsreceptie
Optredens percussie 17/03
Strijd tegen Racisme, Unia festival tegen Racisme
01/05
Leuven dag van de arbeid
13/05
Buurtfeest Pereboomstraat
19/05
Huis van de Mens
04/06
Feest van de Fanfare
10/06
Biomarkt Leuven
12/08
Ecouter festival Ridderbuurt
07/10
Stadspark, Cera
14/10
Dag tegen armoede,, Grote Markt Leuven
15/10
Sluispark, Leuven
28/10
Openingsfeest Rode Hond, Leuven
18/11
Intrede Sinterklaas Antwerpen, Ketnet
26/11
Kleine Johannes, boekhandel Leuven
31/12
CM, Leuvense Corrida (lopen door Leuven)
Optredens circus 17/03
Strijd tegen Racisme, Unia festival tegen Racisme
14/05
Optreden opendeur Cirkus in beweging
10/06
Optreden Biomarkt Leuven
WEDERKEREND AANBOD BINNEN EN VANUIT DE KINDERWERKING Januari – mei
Voetbaltraining reeks van 10 lessen 2 x telkens voor 12 kinderen
Januari – mei Handbaltraining reeks van 10 lessen voor 12 kinderen Wekelijks Bib-momenten tijdens naschoolse werking ifv. taal- en leesplezier bij kinderen en ouders Wekelijks tijdens schooljaar Gaan spelen bij Sint-Jansschool over de middag (100 kinderen) Wekelijks tijdens schooljaar Gaan spelen bij Mater Dei over de middag (100 kinderen) buurtwerk ‘t lampeke vzw | jaarverslag 2017 241
22/03
Buddyproject Leuven (16)
Wekelijks Repetitie circusgroep op vrijdag(12)
Wekelijks
Repetities koor op vrijdag (25)
23/03
VUB week van de verlichting (120)
Wekelijks Repetitie percussiegroep op maandag (12)
31/03
Sint-Pieterscollege Leuven(60)
Twee keer per week tijdens de zomervakantie Aanbod van Leesmaatjes tijdens de speelpleinwerking (dinsdag en donderdag)
27/04
Unescoschool Koekelberg praatgroep Nederlands
17/10
Buurtcentrum Mannenstraat (12)
20/10
Studenten tweedekansonderwijs Leuven (12)
OUDERGROEPEN
08/11
Buddyproject stad Leuven (20)
25/01
nieuwjaar + planning 2017 (17)
22/02
overgang secundair onderwijs (18)
09/03
aanmelden en inschrijven kleuter
en lager onderwijs (12)
29/03
Paasvakantie en tevredenheidsmeting (20)
26/04
Digitale Leesclub (16)
09/05 Genderdiversiteit
Voor de schoolvakanties verwijzen we ook naar het jaarverslag zelf van de Tube, daar krijg je telkens een kort overzicht per vakantie
10/05
Sociale media en genderdiversiteit (19)
11/01
25/10
Onderwijs en Rode Hond-festival (18)
Leuven
29/11
Kerstmarkt, fietstaxi, vakantie, werking 2018 (22)
20/01
Nieuwjaarsreceptie buurtwerk ‘t Lampeke
02/02
Theatervoorstelling ‘Horror’, Stadsschouwburg
VORMINGEN BEGELEIDING – STAGIAIRSTEAM WOENSDAG
Leuven Concert ‘Drake’ in sportpaleis Antwerpen
02/03
Deelname buurtsporttoernooi, Leuven
25/03
Opruimactie Stad Leuven
18/01 Begeleidershouding
04/04
Panatornooi buurtsport
01/02
Voorstelling projecten Fabota
06/04
Film maken met Link in de Kabel
08/03
Uit de boot
07/04
Deelname aan duurzaamheidsfeest op Fabota
03/05
Vorming rond vrij spel
07/04
Filmavond +16 den Bruul
31/05
Groot spel
19/04
Buitenspeeldag Leuven
04/10
Voorstelling projecten Fabota
07/05
Deelname aan Hart boven Hard
24/05
Vlottentocht klimaatweek vanuit JW0
03/06
Wereldfeest den Bruul deelname met jongeren
28/06
Deelname jongeren aan einddag Fabota Startfuif zomerwerking op de boot
Evaluatie Kerstvakantie / Voorbereiding moni-dag
VORMINGEN AAN MONITOREN SPEELPLEINWERKING
buurtwerk ‘t lampeke vzw | jaarverslag 2017
Nieuwjaarsetentje Innocenti, Universiteitshallen
01/03
11/01
242
OCCASIONELE ACTIVITEITEN JONGERENWERKING DEN TUBE 2017
25/01
Monitoren speeldag
30/06
25/03
Vormingsdag algemeen
03/07
Openingsactiviteit zomervakantie
25/04
Voorbereidingsdag juli
3,10/07
Bounce-Training met de jongeren
27/04
Voorbereidingsdag augustus
7/07
Beleuvenissen: jongeren werken mee
30/05
Voorbereidingsdag juli
i.f.v. geldinzameling activiteiten
01/06
Voorbereidingsdag augustus
13/07 Dijle-afvaart
27/06
Voorbereidingsdag juli
16/07
29/06
Voorbereidingsdag augustus
17-19/07 Kamp den Tube in Wezemaal (Riszas)
30/06
Opbouwdag speelplein
31/07
Instroom kinderen Fabota op den Tube, ‘proefdag’
03/08
Daguitstap Oostende in combinatie
met Theater aan Zee
08/08
Daguitstap naar fort van Breendonck rond racisme, oorlog en uitsluiting
SPEL UIT DE BOOT BEGELEIDING VOOR EXTERNEN
Zomerzondag Urban Woorden op den Bruul
15/02
Kleuterschool Mater Dei (25)
20/03
Anderstalige studenten (10)
9-11/08
Filmproject i.s.m. Link in de Kabel
Huis van de Mens Brussel (8)
17/08
Daguitstap Technopolis Mechelen
21/08
Instroom kinderen Fabota op den Tube, ‘proefdag’
16/03
20/03 Cera
23/08
Daguitstap Walibi
02/08
Einddag Fabota deelname jongeren
25/08
Eindfeest zomer Tube
01/09
Tube instuif i.f.v. eerste schooldag
27/09
Opstartactiviteit jaarwerking
11/10
Deelname dag tegen armoede jeugdactie
14/10
Deelname dag tegen armoede manifestatie
en optocht
27-28/10 Deelname organisatie en catering
Rode Hond Ridderbuurt
02/11
Daguitstap naar de steenkoolmijnen in Luik
08/11
Kick-off Vlaamse Jeugdraad stadhuis Leuven
14/11
Deelname fietsherstelatelier op Fabota
15/11
Bezoek den Tube in kader van internationale
jeugdconferentie + jongeren nemen het woord
in voorstelling werking
16/11
Theatervoorstelling ‘de Man is Lam’, 30CC Leuven
24/11
Gesprek jongeren met Netwerk tegen Armoede rond
diversiteit in het jeugdwerk, Kabinet J
30/11
Bezoek tentoonstelling Ief Spincemaille,
Abdij van ’t Park
12/12
Filmvoorstelling ‘Jupiters Moon’ in cinema Zed
14/12
Theaterbezoek ‘La Estupidez’, Minnepoort
16/12
Muziekoptreden ‘Refugees for refugees’, Minnepoort
20/12
Deelname Kerstmarkt eigen werking
22/12
Kerstfeestje den Tube
UITSTAPPEN
‘Trainworld’ en Horta Wandeling Schaarbeek - Tongeren Blankenberge - Brouwerij Het Anker en Technopolis Evenementen Stadsschouwburgdag (Eurovisiesongfestival) - openingsfeest Sluispark (30/04) - openingsfeest Sociale Kruidenier in Hal 5 Kessel-Lo (5 & 10/09) - Pastafestijn - Kerstmarkt buurtwerk ’t Lampeke - alternatieve kerstmarkt Feesten Nieuwjaarsreceptie - BBQ -Mosselen - Kerstetentje Twee bijzondere feesten: Berreke wordt 80 (op 11/10) & afscheidsreceptie afhaalpunt sociale kruidenier (1/10) Buurtbrunch drie keer per jaar (per seizoen) buurtontbijt 13 oktober i.s.m. Sint-Jansschool Wekelijkse ontspanningsactiviteiten Karaoke - bloemschikken - gezelschapsspellen - knutselen kookworkshops - breinbrekers - kruidenspiraal - wormenbak – kruiden als medicijn – cupcakes
ACTIVITEITEN PREGO GEZINSWERKING OUDERGROEPEN
6 oudergroepen (jan-feb-maart-okt-nov-dec): grenzen stellen, mondzorgtraject, activiteitenaanbod, opvoeding algemeen + deelname aan oudergroepen kinderwerking Fabota (zie bij Fabota) Spelmomenten met ouders en kinderen 33 momenten op jaarbasis met 57 unieke kinderen en 29 unieke (groot-)ouders, telkens op vrijdagnamiddag. Specifieke activiteiten voor gezinnen/ouders
OCCASIONELE ACTIVITEITEN BUURTHUIS ’T LAMPEKE 2017
cultureel
Theater De vader, de zoon en het heilige feest , Minnepoort Pop & rock
I want to break free, Stadsschouwburg
Pop & rock
We remember Elvis Presley, Minnepoort
Muziek Nederlandstalig Pappie loop toch niet zo snel, Stadsschouwburg Workshop
Imagine Moving Rocks, STUK Leuven
Klassieke muziek
Kerstcantates - Bach, Buxtehude & Telemann, Abdij van Keizersberg
Hedendaagse muziek
Ictus, Luca School of Arts
Sociaal artistiek theater
De Stressweg, Zuidpoort Gent
Uitpas specifiek Maandelijkse uitstap (september-december) naar een Uitpaspartner (STUK, Tweebronnen, Luca school of Arts ..) + 1 maand lang wekelijkse aanwezigheid Wisper in het buurthuis 27 & 28/01 Lancering en persmoment Uitpas
Verwendag voor moeders (20)
28/06
Eindfeest Fabota
2/09
Daguitstap Planckendael (55)
22/09
Cultuur voor de kleinsten, in de tuin van Museum M
(5 gezinnen)
13/10
Gezinsontbijt i.s.m. Sint-Jansschool (9 gezinnen)
1/12
Geheime speelgoedmarkt
20/12 Kerstmarkt Samen eten in het buurthuis 8 keer doorheen, het jaar, telkens met een 3-tal gezinnen, totaal 8 verschillende gezinnen met 10 ouders en 15 kinderen
buurtwerk ‘t lampeke vzw | jaarverslag 2017
Stadsschouwburg culturele activiteit op 4/02, vanuit de verschillende basiswerkingen jaarlijkse samenwerking.
20/01 Nieuwjaarsreceptie
243
OVERZICHT ACTIES DE GROENE RIDDER 2017
(zie ook jaarverslag algemene deel Duurzaamheid) Tuin van Fabota Wekelijkse tuinuurtjes:
Elke woensdag van 16u tot 17u30
Workshops divers 8/03
Bouw wormenhotel voor buurthuis (6 deelnemers)
15/03
Bouw wormenhotel (6 deelnemers)
7/04
Workshop ‘koken met restjes’ i.s.m. Velt
(8 deelnemers)
17/05
Workshop ‘Kruidenspiraal’ (6 deelnemers)
Inspiratiemomenten 23/01
Getuigenis op inspiratiedag Pimp Je Speelplaats 3.0
(10 deelnemers)
4/06
Opentuinendag Velt (50 bezoekers)
Fietsen Repair voor de buurt: elke 2e dinsdagavond van de maand Repair voor de eigen werking: elke maandagnamiddag Gezinsfietstochten 11/09/16 Nieuwe Kloostertuin (30 deelnemers) 21/05/17 St-Joris-Weert (40 deelnemers) 25/10
Fiets pimpen op Rode Hond
Fietstaxi en fietsdelen 30/01
Uitstap buurtwerk Aarschot (Frambike)
(4 deelnemers)
27/03
Bezoek fietstaxi bedrijf Blue Sky Antwerpen
(4 deelnemers)
19/04
Overleg fietsdelen/Velokadée
met Stad Leuven en Velo
14/09
vergadering Mobiel 21
20/09
Fietstaxi Vrijwilligersvergadering
2/10
Verkeersopleiding fietstaxi vrijwilligers Mobiel 21
(5 deelnemers)
Buurtacties 7/04 Fabota-cage Participatie in Heraanleg Riddersstraat
buurtwerk ‘t lampeke vzw | jaarverslag 2017
21.09.16 Buurtvergadering (8 deelnemers)
244
Info buskot Rondleidingen De Groene Corridor (10 deelnemers) 24.06.17
ENKELE SPECIALLEKES, DIE WE NIET WILLEN VERGETEN) 20/01
Nieuwjaarsreceptie buurtwerk ’t Lampeke
16/03
Jaarlijks netwerkmoment Kindergeluk vzw
25/04
Jury Belfius
07/05
Grote Parade ‘de langste tafel’ Brussel
Hart boven Hard
19/05
Inhuldiging nieuw gebouw van de Wigwam
21/05
Gezinsfietstocht met picknick buurtwerk
’t Lampeke
10/10
Bezoek aan Armen Tekort Antwerpen
28/11
Helden van de zorg, afscheid
provincie Vlaams-Brabant
20/12
Kerstmarkt buurtwerk ’t Lampeke
Trajecten van Hoopverlening Lieven VERLINDE Hulpverlening is volop aanwezig in onze samenleving. Hulpverlening van korte of van lange duur, integraal of specifiek, achter of voor de poort van integrale jeugdhulp, vrijwillig of verplicht … Soms zie je door het bos de bomen niet meer. In gesprek of discussie gaan over het belang van hulpverlening is dus ook geen evidentie. Hoe doe je aan kwaliteitsvolle hulpverlening en wat staat er centraal? De hulp? En welk soort hulp? De mens en de relatie? Wat is kwaliteitsvolle hulpverlening en hoe kan je dat meten? Wanneer is de hulpverlening geslaagd? Hoe kan je dit meten en motiveren naar de beleidsmakers toe? De documentaire ‘Trajecten van Hoopverlening’ focust op het belang van langdurige trajecten binnen de hulpverlening én het realiseren van een gelijkwaardige en menselijke relatie, waarin het samen zoeken centraal staat. Daarom wordt hulp ook hoop. Hulp vertrekt vanuit afhankelijkheid en eenrichtingsverkeer, vanuit een machts- en afhankelijkheidspositie (‘ik geef jou hulp’ en ‘bedankt voor je hulp’). Hulp vertrekt vanuit iemand met meer en iemand met minder. Vanuit werken met patiënten en clïenten (is er iets of iemand te koop?). Het woord ‘Hoop’ straalt toekomstgericht kijken en werken uit, samen durven en mogen zoeken, positiviteit. Door het vastleggen van drie kwetsbare verhalen, aangevuld met reflectie en met wetenschappelijke onderbouw wil Trajecten van Hoopverlening voeding (mag het krachtvoer zijn?) geven, inspiratie- en toetsingsmateriaal aanbieden. Om de mens weer centraal te zetten in een maatschappij, die steeds meer evolueert naar het neerleggen van bewijsbaar materiaal op korte termijn. Een maatschappij, die eenvoudige en kortdurende oplossingen vooropstelt voor complexe problematieken. Hoopverlening wil bewijsmateriaal zijn voor een langdurige (soms langzame) en menselijke manier van werken. We hopen dat u inspiratie krijgt en in beweging komt door deze trajecten.
Hoe kwam Trajecten van Hoopverlening tot stand? Trajecten van Hoopverlening is een documentaire in drie delen over het belang van het aangaan van een menselijke relatie, authentiek en kwetsbaar zijn, lange trajecten durven en mogen aanbieden, luisteren om te komen tot verbinding, ‘er zijn’, samen zoeken en uitproberen, buiten de lijntjes kleuren, het op maat van de hulpvrager werken. De documentaire wil inspiratie geven in de hulpverlening en de menselijke relatie centraal stellen.
Trajecten van Hoopverlening1 kwam tot stand in een intensieve en inspirerende samenwerking met de Wissel, CAW Oost-Brabant en Amber, drie organisaties, die stevig werk verzetten binnen de
welwijs - 2017 - jaargang 28 - nr. 2
hulpverlening. De documentaire is dus tegelijk een treffend praktijkvoorbeeld van een kwetsbare samenwerking over de sectoren heen. Binnen de maatschappelijke actualiteit van polarisatie en individualisering is dit een sterk signaal van het belang van verbinding. Karen Daniëls, coördinatrice en gezinsbegeleidster van dagopvang de Wurpskes (deelwerking buurtwerk ’t Lampeke), stond aan de wieg van de realisatie van deze documentaire. Meer dan 20 jaar praktijkervaring met kwetsbare gezinnen bracht haar bij de essentie van hulpverlening: het aanbieden van een menselijke relatie als doel en niet als middel om hulp aan te bieden.
13
buurtwerk ‘t lampeke vzw | jaarverslag 2017
Deze documentaire is een realisatie van Buurtwerk ’t Lampeke. ‘t Lampeke is erkend als buurtwerking, lokale dienst (kinderopvang en gezinsondersteuning) en vereniging waar armen het woord nemen. Buurtwerk ’t Lampeke bestaat meer dan 45 jaar en is sterk ingebed binnen de Ridderbuurt in Leuven. Een diverse groep mensen werkt er samen aan een warme en solidaire samenleving zonder armoede en sociale uitsluiting.
245
Karen Daniëls aan het woord: “Na 22 jaren in mijn beroepsleven, durft een mens al eens een voorzichtige balans opmaken: Waar had ik het gevoel iets bij te dragen? Waarbij voelde ik me machteloos? Wat heb ik gezien/gehoord/gevoeld? Wat mocht ik leren van diegenen die mijn pad kruisten? De blik richtte zich niet alleen naar binnen, mijn vak wordt immers ingekleurd door de buitenwereld. Een maatschappelijke context van grenzen die sluiten, van radicalisering en verharding, van harde taal, oneliners en tweets, van zoveel onvermogen… Het effect op de hulpverlening kon niet uitblijven: de meest kwetsbaren vallen het eerst uit de boot, de kinderarmoede blijft toenemen… Wat is er nodig om het tij te doen keren, om eenieder aan boord te houden, om veilig aan te meren? Het liet me niet los, al die bedenkingen en hersenspinsels zochten hun weg naar buiten. Eerst voorzichtig: een gesprek met dierbare collega’s en ouders – laat het duidelijk zijn, dierbaar slaat op beide - over wat voor hen van betekenis is. In de veelheid van ervaringen één constante: verbinding als cruciaal element in het hulpverleningsproces. De gedachte dat deze ervaringen ook voor anderen van belang konden zijn, resulteerde in een ingediend dossier bij de Nationale Loterij: ‘Van Boom tot bos: het belang van verbinding in de hulpverlening.’ Daarna ging het snel. Via een focusgroep werden ook andere organisaties beluisterd in hun ervaringen met de meest kwetsbaren. Na heel wat samen praten, luisteren, voelen, verzamelen, loslaten en vasthouden, kwamen we tot deze documentaire met drie verhalen tussen telkens een ‘gever en een krijger’. Met een uitnodiging om elkaar terug écht te ontmoeten, als mens. Vele getuigen hebben ons verteld hoe belangrijk het is om écht gezien en beluisterd te worden in periodes van hoge kwetsbaarheid. Om dan te voelen dat anderen meeleven en dat hun rugzak niet alleen moet worden getorst. Ervaren dat nabijheid troostend is, dat hulpverleners mensen zijn die mee-leven, mee-zoeken en, bij verdriet dat niet te verhelpen valt, mee-machteloos zijn. Samen klein kunnen zijn als mens. En tegelijkertijd durven dromen. Durven gaan. Doen wat nodig is. Toekomst mogelijk maken. Met een uitnodiging ook om ons te ontdoen van het keurslijf waarin we ons geschikt hebben en dat ons en ons vak zoveel meer beknelt dan verrijkt. Blijven aangeven dat het opbouwen van een band TIJD en CONTINUITEIT vergt en dat niet alle hulpvragen zich laten gieten in kortdurende, wisselende trajecten. Bestaansrecht opeisen voor een mooi vak: dat van de hoopverlening.
Relatie is beweging Luc en Nadia gaan samen in gesprek over hun relatie doorheen de jaren in én na de Wissel. Het is een warm en reflectief gesprek over (telkens opnieuw) kansen krijgen, de rugzak die je meekrijgt in je opvoeding, durven springen, principieel kiezen voor de mens, buiten de lijntjes kleuren, werken op maat, het kunnen blijven terugkomen ook na de ‘begeleiding’, het afstappen van denken in termen van schuld… En nog zo veel meer natuurlijk. Luc Deneffe (°1962) is directeur van de Wissel. Na een carrière in de financiële wereld kwam hij aan het begin van het tweede millennium in de Wissel terecht. Hij koos bewust. Nadia Weiss (°1985) is moeder van twee kinderen en kwam op 16-jarige leeftijd in 2001, dus ook in het begin van het tweede millennium, in de Wissel terecht. Zij koos bewust. Zij hebben jaren later nog steeds verbinding met elkaar. Nadia zegt: “Het mooie vond ik wel, op momenten dat ik zelf niet in mezelf geloofde, zelfs de momenten dat ik zoiets had van ‘ik ga nooit iets maken van mijn leven, ik ga altijd zo blijven, dat jullie er altijd waren en zeiden: ‘binnen 10 jaar spreken we nog eens terug en we …. ”
Samen mens zijn Nathalie en Karen gaan samen in gesprek over hun relatie doorheen de jaren in buurtwerk ’t Lampeke. Het gaat om een eerlijk en kwetsbaar gesprek over familiebanden, allebei moeder zijn, heikele thema’s aanbrengen, niet bang zijn voor conflicten, inspelen op emotionele noden, samen op de trein springen (letterlijk en figuurlijk), tijd nemen voor belangrijke momenten in het leven, samen doen i.p.v. spreken over… En nog zo veel meer natuurlijk. Karen Daniëls (°1970) is coördinatrice en gezinsbegeleidster van dagopvang de Wurpskes, deelwerking van buurtwerk ’t Lampeke, en moeder van twee kinderen. Ze kwam op 29-jarige leeftijd (in 1999) in buurtwerk ’t Lampeke terecht. Nathalie van Biesen (°1984) is moeder van vier kinderen. Op 18 jaar ( 2002) begon ze als artikel 602 te werken in de Wurpskes. Jaren later is ze nog steeds betrokken bij de werking (o.a. als vrijwilligster) en in verbinding met Karen.
Karen zegt: “Ik ontmoet elke dag mensen in mijn werk, waarvan ik denk: ‘hoe kan het dat die toch rechtop lopen, dat die nog overeind blijven’. Als die mensen dit kunnen met al wat ze hebben meegemaakt, dan wil ik daar ook iets voor betekenen.”
De dichter Herman de Coninck schreef ooit: ‘Het is met de hoop als met
de wegen op het platteland. Er was nooit een weg. Maar als steeds meer mensen in dezelfde richting lopen, ontstaat de weg vanzelf.’ Wandelt u mee?
buurtwerk ‘t lampeke vzw | jaarverslag 2017
Drie trajecten van Hoopverlening
246
De documentaire zoomt in op drie Leuvense verhalen, waarin twee mensen met elkaar in gesprek gaan over een traject van hulp/ hoopverlening. Dit wordt onderbouwd door twee experten: Peter Adriaensens (kinderpsychiater, hoofd kinderpsychiatrie UZ Leuven) en Kristel Driessens (Politieke en Sociale Wetenschappen Karel de Grote Hogeschool Antwerpen en coördinator van Bind-Kracht).
14
Het is wat het nodig heeft Davud en Sylvia gaan samen in gesprek over hun relatie, ontstaan tijdens het studeren van Davud. Een verrassend en strijdbaar gesprek over kansen krijgen en (samen) nemen, tomeloze inzet, het belang van inspirerende rolmodellen, flexibel en humaan omgaan met regelgeving, het gezond verstand gebruiken, het kiezen voor mensen van begin tot einde, engagement opnemen in je werk, het realiseren van de rechten van de mens,… En nog zo veel meer natuurlijk. Sylvia Hubar (°1969) geeft sedert 2005 les in UCLL binnen de opleiding sociaal werk en is werkzaam binnen het wijkgezondheidscentrum ‘de Ridderbuurt’. Davud Mirza (°1990) is anno 2016 student sociaal werk bij UCLL en vrijwilliger bij buurtwerk ’t Lampeke. Hij vluchtte uit Afganistan en legde in België een bewonderenswaar-
welwijs - 2017 - jaargang 28 - nr. 2
dig parcours af. Zij maakten verbinding met elkaar tijdens het unieke en inspirerende studie-traject van Davud. Davud zegt: “Ik wil de moeilijkheid uit mijn jeugd vergeten. De kinderarbeid. Toen ik 16-17 uur per dag moest werken in Azië. Dat wil ik vergeten. Maar dat gaat niet. Aan de andere kant, dit is ook mijn identiteit. Als ik dat vergeet, dan blijft er niks over om....”
Meer dan een documentaire Hoopverlening is meer dan deze drie documentaires. Er is ook een magazine met reflecties op de drie verhalen door onder meer kinderpsychiater Peter Adriaenssens, professor Kristel Driessens, onderzoeker Judith Leest (www.presentie.nl, zie tekstkader), kinderrechtencommissaris Bruno Vanobbergen en Vlaams minister van Welzijn Jo Vandeurzen. Het magazine biedt ook twee inhoudelijke artikels aan: (1) de relatie tussen hoopverlening en de presentiebenadering en (2) wat is bindkracht en krachtgerichte hulpverlening in dialoog.
Het extra filmmateriaal: De essentie van een kopje koffie: Peter Adriaenssens blikt terug op het begin van zijn carrière. Hij vertelt over een huisbezoek. De vrouw bood hem een zeer belangrijk kopje koffie aan. Het verhaal van de hersenen: Peter Adriaenssens vertelt het verhaal over de werking van de hersenen en wat leven in armoede en onder stress betekent. Hij baseert zich hierbij op inzichten vanuit recent onderzoek en geeft op vijf minuten mee waarom het belang van relaties binnen armoedebestrijding zo belangrijk is. GSM, wel of niet: Kristel Driessens gaat in op een herkenbaar thema. Mag je nu wel of niet je gsm-nummer geven aan iemand die je begeleidt? Gaan hulpverleners dan niet dag en nacht gestoord worden? Gaan hulpkrijgers hier dan geen misbruik van maken? Het moet toch ergens stoppen? Of net niet? Het krachtenmodel: in dit filmfragment gaat Kristel Driessens verder in op het belang van het krachtenmodel en de mogelijkheidsnesten. Ze vertrekt hiervoor vanuit het verhaal van Sylvia en Davud (‘het is wat het nodig heeft’). Een aanrader voor diegenen die liever kijken dan luisteren. Of doe het gewoon allebei: lezen en kijken. Over specialisten, generalisten en armoede bestrijden: Peter Adriaenssens focust op nieuwe inzichten vanuit onderzoek in de voorbije jaren. Over het belang van mensen, die het overzicht behouden. De volledige taart kunnen zien. Over de evolutie van een klaag- naar een steunmaatschappij. Over het verschil tussen weten wat we moeten doen en het (niet) doen.
Het magazine kan je downloaden op www.hoopverlening.be.
Judith Leest, stafmedewerker bij Stichting Presentie schreef het artikel ‘de Troost van Terpen3’ in het magazine, dat hoort bij de documentaire. De volledige tekst vind je in het magazine op de website. Hieronder een fragment: “Mijn argwaan bij de vraag om een reflectie te schrijven vanuit de presentietheorie over deze documentaire betrof een vermeend romantisch beeld van hulp en zorg en mijn terughoudendheid om daar de presentie aan te verbinden. Toen keek ik naar het verhaal van Luc en Nadia en raakte ik mijn argwaan kwijt. Ik werd getroffen door het levensverhaal van Nadia en haar kracht om ‘chocola te maken’ van een leven dat zo gebroken begon. Ik raakte geboeid door het niet-aflatende geduld en de trouw van Luc en zijn collega’s. En zo ook in de andere reportages: door de verhalen van Karen en Nathalie en Sylvia en Davud schemert, ieder op hun eigen manier, door waar het in ‘zorg en welzijn’ – naar mijn idee - uiteindelijk om gaat. Dat levens vaak rommelig verlopen en dat er onderweg aardig wat te verstouwen is, dat het niet zo maakbaar is als we willen en wat dan toch helpt en steunend is. Het ging wel degelijk over hoopverlening – de term bleek goed gekozen. Maar niet in de verschijning van een smeuïge, romantische saus. Eerder in de gedaante van het samen uithouden in het moeras. De hoopverlening in de documentaires zit ‘m in de trouwe relationele betrokkenheid van de een op de ander, in het de ander werkelijk zien en bij hem of haar blijven. Ook en juist als concrete hulp niet aan de orde is, of om welke reden dan ook (nog) niet werkt. Het is hoopvol dat die moerassigheid niet gedempt hoeft te worden– maar dat het eerder gaat om gezamenlijk zoeken naar (tijdelijke) terpen van verbondenheid, steun en het daar samen uithouden.”
welwijs - 2017 - jaargang 28 - nr. 2
Provincie Limburg, dienst voor sociale verbinding: “We willen jullie even laten weten dat we de documentaires heel sterk vinden. We maken er dan ook gebruik van. Het 2e verhaal (Samen mens zijn) gebruikten we voor een intervisie met de coördinatoren lokaal cliëntenoverleg van de Limburgse OCMW’s. Het zorgde voor een goed en open gesprek over diverse en minder vanzelfsprekende thema’s. Op de Algemene vergadering van Het Limburgs Steunpunt OCMW’s toonden we ‘Het verhaal van de hersenen’. Achteraf blikten maatschappelijk werkers samen terug op hun carrière vanuit de vraag welke rol ze gespeeld hebben in sommige gezinnen … of alleszins geprobeerd hebben of graag gespeeld zouden hebben. Het deed mensen stilstaan en dat is goed.” Vrije Universiteit Brussel – vakgroep Criminologie: “Ik ben in de opleiding criminologie verantwoordelijk voor de vakken ‘welzijn en criminologie’ en ‘forensisch welzijnswerk’. Vooral in het kader van dat eerste vak is het mede mijn opdracht om de studenten te leren kennismaken met het werkveld, met wat hulpverlening is/kan zijn en hoe zij zich daartoe verhouden als criminoloog. Ik heb gewerkt met twee van de drie documentaires. De studenten waren geraakt en enthousiast en ook wel wat in de war (prima zo!). Ik vind het dus prima materiaal om mee aan de slag te gaan.” Stafmedewerkster Landelijke Kinderopvang, Wijgmaal: “De voorstelling van ‘Trajecten van Hoopverlening’ heeft op mij een blijvende indruk nagelaten. Het materiaal is inspirerend voor de vergaderingen en vormingen over de sociale functie van kinderopvang.” Verantwoordelijke van een team van 4 jeugdwerkers (anoniem): “We zijn een team van 4 professionele werkkrachten en dus ook een zeer nieuw team. We bereikten onlangs 2 tieners die heel wat bagage meedragen. Zo merken we tijdens activiteiten dat er regelmatig conflicten plaatsvinden tussen de tieners onderling, naar andere kinderen, en naar de begeleiding toe. Zoals gezegd, we zijn een nieuw team en dus erg
15
buurtwerk ‘t lampeke vzw | jaarverslag 2017
Naast de drie hoofdfilms vind je op www.hoopverlening.be ook nog vijf filmfragmenten, die een inspirerende input hebben op een korte en krachtige manier. Ze duren maximum vijf minuten. Heb je niet veel tijd? Ben je nieuwsgierig? Ga dan eerst even kijken naar deze korte filmpjes. Ze maken een perfecte brug naar de drie hoofdfilms.
Na de lancering op 22 september 2016 werd ‘Trajecten van hoopverlening’ reeds op diverse plaatsen gebruikt. We geven enkele reacties mee:
247
zoekende naar wat kunnen we hiermee doen? Of hoe gaan we hiermee om? Op onze teamagenda stond een bespreking van het gedrag van deze jongeren. Elk teamlid heeft de tijd en de kans gekregen om voluit te praten over hun ervaringen en over de problemen, die ze hadden in de samenwerking. Dit was een zeer geladen moment. Er was niet veel ruimte om over nieuwe kansen voor de twee jongeren na te denken. Ik heb dit heel bewust laten gebeuren. Vervolgens heb ik de film ‘Relatie is Beweging’ opgezet. Zelf heb ik toen de ruimte verlaten. Wanneer ik terugkwam was de geladenheid grotendeels gaan liggen en zijn we aan de slag gegaan met wat voor ons bruikbaar en haalbaar was. Waarschijnlijk missen we als jong team nog heel wat kansen en ervaring en daarom ben ik alvast heel blij dat we, geïnspireerd door Hoopverlening naar oplossingen hebben gezocht die de jongeren nieuwe kansen biedt en die veel verder gaan en zinvoller zijn dan zware schorsingen of dergelijke.”
En tot slot Trajecten van Hoopverlening is voor iedereen toegankelijk op www.hoopverlening.be. Meer info? Vragen? Mail naar hoopverlening@lampeke.be. Ook voor een papieren versie van het magazine kan je hier terecht. Alles uit de documentaire en het magazine mag gebruikt worden – graag zelfs – met uitdrukkelijke bronvermelding. We vragen ook om dit te laten weten en kijken uit naar kritische reflecties en reacties. Lieven VERLINDE Projectverantwoordelijke en adjunct-coördinatie Buurtwerk ’t Lampeke vzw Riddersstraat 147, 3000 Leuven, 016 23 80 19, hoopverlening@lampeke.be, www.lampeke.be
Voor wie is Trajecten van Hoopverlening bedoeld? Trajecten van hoopverlening wil mensen doen nadenken over de manier waarop we aan hulpverlening doen, en dus over de manier waarop een maatschappij zich kan of moet organiseren. Ze nodigt (groepen) mensen en organisaties/instellingen uit om naar de verschillende verhalen te kijken en met elkaar in gesprek te gaan en geinspireerd te worden, tot nieuwe inzichten te komen, beleidskeuzes te maken of te verfijnen.
buurtwerk ‘t lampeke vzw | jaarverslag 2017
De documentaire4 richt zich tot veldwerkers en beleidsmakers uit de welzijnssector, politici, studenten, leerkrachten, directies van opleidingen en instellingen, maar ook groepen burgers uit het middenveld, vrijwilligers, leidingsploegen binnen het jeugdwerk, klasgroepen uit het middelbaar onderwijs (vanaf 14-15 jaar) …
248
16
NOTEN 1. Trajecten van Hoopverlening was enkel mogelijk door een projectsubsidie van de Nationale Loterij. 2. Artikel 60: dit is een statuut waarbij iemand kan tewerkgesteld worden voor een beperkte periode vanuit het OCMW om de herinschakeling in de maatschappij mogelijk te maken. Buurtwerk ‘t Lampeke heeft een samenwerkingsovereenkomst met OCMW Leuven rond tewerkstelling van Art. 60 binnen de werking. 3. Terpen (Fries woord) zijn heuvels door mensen gemaakt om een veilige plaats te hebben in geval van overstromingen. Ze werden steeds groter gemaakt zodat er ook hele dorpjes konden worden op gebouwd. 4. In het magazine vind je ondersteunend materiaal en richtvragen om met dit filmmateriaal in groep mee aan de slag te gaan.
welwijs - 2017 - jaargang 28 - nr. 2
buurtwerk â&#x20AC;&#x2DC;t lampeke vzw | jaarverslag 2017
249
250
buurtwerk â&#x20AC;&#x2DC;t lampeke vzw | jaarverslag 2017
buurtwerk â&#x20AC;&#x2DC;t lampeke vzw | jaarverslag 2017
251
252
buurtwerk â&#x20AC;&#x2DC;t lampeke vzw | jaarverslag 2017
buurtwerk â&#x20AC;&#x2DC;t lampeke vzw | jaarverslag 2017
253
254
buurtwerk â&#x20AC;&#x2DC;t lampeke vzw | jaarverslag 2017
buurtwerk â&#x20AC;&#x2DC;t lampeke vzw | jaarverslag 2017
255
ONZE WERKING WORDT STRUCTUREEL GESUBSIDIEERD DOOR DE STAD LEUVEN, KIND EN GEZIN EN DE VLAAMSE OVERHEID. DAARNAAST ZIJN ER (NOODZAKELIJKE) PROJECTSUBSIDIES (PROVINCIE VLAAMS-BRABANT, NATIONALE LOTERIJ, VLAAMSE OVERHEID, KONING BOUDEWIJNSTICHTING, STICHTING LEZEN,...). WE KRIJGEN FINANCIËLE STEUN VANUIT DIVERSE BEDRIJVEN, SCHOLEN, VERENIGINGEN EN SYMPATHISANTEN. WIJ WILLEN IEDEREEN VAN HARTE DANKEN VOOR DEZE STEUN, DIE HET BESTAAN EN DE UITBOUW VAN ONZE BUURTWERKING MOGELIJK MAAKT.
IEDEREEN KAN ONZE WERKING STEUNEN (FISCAAL ATTEST VANAF 40 EURO OP JAARBASIS) OP DE REKENING VAN NETWERK TEGEN ARMOEDE BE95 6524 8038 0458 (MET MEDEDELING "402 ’T LAMPEKE")
BUURTWERK ’T LAMPEKE IS LID OF PARTNERORGANISATIE VAN:
buurtwerk ‘t lampeke vzw | jaarverslag 2017
BUURTWERK ’T LAMPEKE ONDERSCHRIJFT
256
Deze publicatie werd klimaatneutraal geproduceerd en gedrukt op cyclusoffset 100% fsc® gerecycleerd gestreken papier. De productie van cyclus is gebaseerd op een concept van verregaande recycling, wat leidt tot een zo laag mogelijke impact op het milieu en een groene en duurzame groei ondersteunt. vormgeving welcome back victoria www.victoria.be
buurtwerk â&#x20AC;&#x2DC;t lampeke vzw | jaarverslag 2017
257
buurtwerk â&#x20AC;&#x2DC;t lampeke vzw | jaarverslag 2017
FREE
258
Buurtwerk â&#x20AC;&#x2122;t Lampeke vzw Riddersstraat 147 | 3000 Leuven 016 23 80 19 info@lampeke.be
www.lampeke.be facebook.com/lampeke vimeo.com/user19208245