Υπεύθυνη Καθηγήτρια : Δεληγιάννη Άρτεμις Μία εργασία των μαθητών της τάξης Α4 τάξης του ΓΕΛ Αγίου Ιωάννη Ρέντη 2015-2016
1
Η Αννιώ Παυλιδάκης Γιώργος Ρούτσι Ντένις Α’4
2
Η Αννιώ Βιογραφικά στοιχεία συγγραφέα Ο Κωνσταντίνος Χαντζόπουλος ήταν ποιητής και πεζογράφος. Γεννήθηκε στο Αγρίνιο στις 11 Μαΐου 1968. Προέρχονταν από οικογένεια αγωνιστών του 1821. Σπούδασε νομικά στο Πανεπιστήμιο της Αθήνας(1882) και δούλεψε για δύο χρόνια δικηγόρος. Κληρονόμησε μεγάλη περιουσία και αφοσιώθηκε στη Λογοτεχνία. Το 1900 πήγε στη Γερμανία και μελέτησε τη φιλολογία των ευρωπαϊκών κρατών, κάτι που επηρέασε τα έργα του. Τον επόμενο χρόνο παντρεύτηκε τη Φιλανδή Σανούι Έγκμαν. Μετέφρασε πρώτος το «Κομμουνιστικό Μανιφέστο» στα ελληνικά. Ήταν υπέρμαχος του σοσιαλισμού και του δημοτικισμού. Πέθανε από τροφική δηλητηρίαση σε ένα ατμόπλοιο στις 22 Ιουλίου 1920. 3
Η Αννιώ Ιστορικό & Κοινωνικό πλαίσιο «Η Αννιώ» διαδραματίζεται στα τέλη του 19ου αιώνα και στις αρχές του 20ου. Την εποχή αυτή κυριαρχούσε η φτώχεια. Οι δύσκολες συνθήκες που προκαλούσε η φτώχεια οδηγούσαν τους ανθρώπους της εποχής στην ξενιτιά, μεταναστεύοντας με την ελπίδα για ένα καλύτερο μέλλον. Η ζωή των μεγαλύτερων, που έμεναν πίσω, στέλνοντας τα παιδιά τους στο εξωτερικό για να βελτιώσουν τη ζωή τους, οργανώνονταν πατριαρχικά. Στην πατριαρχική κοινωνία πρωταρχικό ρόλο είχε ο άντρας και η γυναίκα ήταν συνήθως κλεισμένη στο σπίτι χωρίς να εκφράζει την άποψη της, με περιορισμένες ελευθερίες και πολλές υποχρεώσεις σχετικά με το σπίτι. 4
Η Αννιώ Το θέμα του κειμένου Τα κύρια θέματα του κειμένου είναι η μετανάστευση, η ξενιτιά και οι αιτίες τους. Ο κύριος χαρακτήρας του κειμένου, προσπαθώντας να προσεγγίσει την Αννιώ, πιάνεται και επιπλήττεται, κάτι που θίγει και τα αυστηρά ήθη της τότε κοινωνίας, καθώς και την συνεχή παραβίαση της προσωπικής ζωής των νέων και την κοινωνική κριτική που δέχονταν από όλους τους γνωστούς. Όταν, όμως, αυτός κατάλαβε πως μόνο εάν έχει την οικονομική ευχέρεια μπορεί να την κάνει δικιά του, πήρε την απόφαση να ξενιτευτεί και να πλουτίσει, για να γυρίσει πίσω και να την πάρει.
5
Η Αννιώ Η θέση των δύο φύλων στην κοινωνία Η κοινωνία στην οποία διαδραματίζεται το έργο αυτό ήταν πατριαρχική και ανδροκρατούμενη. Επομένως, η θέση της γυναίκας ήταν υποβαθμισμένη. Η γυναίκα ήταν περιορισμένη στο σπίτι, υπεύθυνη για τα οικιακά, έχοντας ελάχιστες ελευθερίες, όχι μόνο κίνησης, αλλά και έκφρασης. Ήταν σεμνή και ταπεινή, πάντοτε συμβιβασμένη με το ρόλο και τη θέση της. Ο άντρας είχε πάντα τον πρώτο λόγο στην οικογένεια και την κοινωνία και η γυναίκα τον ακολουθούσε πιστά. Σήμερα, αντιθέτως, έχει κατοχυρωθεί η ισότητα μεταξύ των φύλων, καθώς η γυναίκα έχει αναδειχθεί κοινωνικά και έχει ενταχθεί στον εργασιακό τομέα.
6
Η Αννιώ Οι σχέσεις μεταξύ των δύο φύλλων Στην πατριαρχική κοινωνία οι σχέσεις μεταξύ των φύλων ήταν κυρίως τυπικές. Τα κορίτσια παντρεύονταν από μικρά με προξενιό με κάποιον ευκατάστατο για να αποκατασταθούν οικονομικά. Οι γονείς είχαν το βασικό ρόλο και ήταν αυτοί που επέλεγαν το γαμπρό, επειδή ήθελαν να είναι σίγουροι για την κόρη τους. Τελικά τα κορίτσια κατέληγαν σε ένα γάμο χωρίς ουσία, με υποβαθμισμένο το συναίσθημα. Ο άντρας είχε πρωταρχικό ρόλο στο σπίτι, έχαιρε σεβασμού και υπακοής και καθοδηγούσε την οικογένεια οικονομικά. Όλα αυτά, όμως, είχαν ως αποτέλεσμα ανούσιες και τυπικές σχέσεις με υποβαθμισμένα συναισθήματα. Σήμερα, αντιθέτως, οι γονείς δεν προσπαθούν να βρουν κάποιον ευκατάστατο για να προξενέψουν τις κόρες τους αλλά τις αφήνουν να φτιάξουν μόνες τους τη ζωή τους. 7
Η Αννιώ Η Μάνα Η Μάνα της τότε κοινωνίας, όπως φαίνεται στο κείμενο, προσπαθούσε πάντα να συγκρατήσει την κόρη της και να διαφυλάξει την τιμή αυτής και της οικογένειάς της με κάθε ενέργειά της. Ήταν αυστηρή και, όταν έλειπε ο άντρας από το σπίτι, αυτή είχε τον πρωταρχικό ρόλο. Αν και οι ελευθερίες έκφρασής της ήταν περιορισμένες, δεν έδινε δικαίωμα να σχολιάζεται το σπίτι της και επέπληττε την κόρη της όταν ξεπερνούσε τα όρια και ξέφευγε των κοινωνικά αποδεκτών προτύπων, παραμένοντας πάντα άμεσα υπεύθυνη για την ηθική διαμόρφωση της. Η σημερινή μάνα διαφέρει κατά πολύ, αφού, αν και είναι υπεύθυνη για τη διαμόρφωση του χαρακτήρα της κόρης της, δεν είναι τόσο αυστηρή σχετικά με τις ελευθερίες της. 8
9
Αρπαγή γυναίκας Διγενή Ο θάνατος τον πολεμά
Ακριτικά : Είδη Δημοτικών Τραγουδιών •
Δημοτικό τραγούδι
•
Ιαμβικός δεκαπεντασύλλαβος
•
Εξωλογικά στοιχεία
•
Ακριτικό τραγούδι
•
Γενναιότητα Ακριτών
•
Αρπαγή γυναίκας
•
Γλώσσα/βιώματα/αντιλήψεις λαού
•
Θεματικό κέντρο: περιπέτειες του Διγενή
•
Υπερβολή
•
Επανάληψη κοινών στοιχείων
•
Ανώνυμος συγγραφέας
Εξωλογικά στοιχεία: •
Ταχύτητα αλόγου
•
Ομιλία πουλιών
•
Αιματοουρία από φόβο
•
Ηλικία του αλόγου
κατορθώματα του Ακρίτα
10
Θεματικοί άξονες
Ηρωικό χαρακτήρα άνδρων
Θέση του άντρα
Υποβαθμισμένη θέση της γυναίκας
11
Είδος κειμένου
Είδος:ανήκει στα Δημοτικά Τραγούδια
12
Ακριτικά
Το κείμενο είναι ένα ακριτικό τραγούδι και αναφέρεται στην αρπαγή της γυναίκας του Διγενή. Το θέμα της αρπαγής της γυναίκας είναι πολύ συχνό θέμα στις αρχαίες μυθολογίες και όχι μόνο γενναία κατορθώματα Ακριτών
•
Επί παραδείγματι και περιοριζόμενοι κυρίως 13 στην αρχαία ελληνική μυθολογία, αναφέρεται
•
η αρπαγή της Ωραίας Ελένης πρώτα από τον Θησέα και μετά από τον Πάρη
•
η αρπαγή της Ευρώπης από τον Δία,
•
της Μήδειας από τον Ιάσονα,
•
η κάθοδος στον Άδη και η απόπειρα αρπαγής της Περσεφόνης (την οποία και ο Πλούτωνας αρπάξει την είχε)από τον Θησέα και τον Πειρίθο και, για περάσουμε λίγο και στην ρωμαϊκή προιστορία,
•
η αρπαγή από τους Ρωμαίους των Σαβίνων γυναικών
ΒΙΟΓΡΑΦΙΑ ΒΑΣΙΛΕΙΟΥ ΔΙΓΕΝΗ ΑΚΡΙΤΑ
14
ΒΙΟΓΡΑΦΙΑ:Ο Βασίλειος Διγενής Ακρίτας είναι ο γνωστότερος από τους ήρωες των ακριτικών τραγουδιών και πρωταγωνιστής ενός έμμετρου αφηγηματικού έργου του 11ου-12ου αι., το οποίο είναι γνωστό ως Διγενής Ακρίτης ή Έπος του Διγενή Ακρίτη.
[1] Σύμφωνα με τον μύθο ήταν ένας από τους Ακρίτες, τους φρουρούς των Βυζαντινών συνόρων και απέκτησε το προσωνύμιο Διγενής εξαιτίας της εθνικής καταγωγής του: η μητέρα του ήταν κόρη βυζαντινού στρατηγού και ο πατέρας του εμίρης από την Συρία. Σε μία από τις διασκευές του έπους αναφέρεται ότι ήταν σύγχρονός του Αυτοκράτορα Βασίλειου, αλλά δεν είναι δυνατό να διαπιστωθεί με βεβαιότητα εάν πρόκειται για τον Βασίλειο Α΄ ή τον Βασίλειο Β΄, γνωστό ως Βασίλειο Βουλγαροκτόνο.
Πρόσωπα και τόποι που 15 αναφέρονται στο έπος μπορούν να ταυτιστούν με ιστορικά στοιχεία του 9ου και του 10ου αι., όπως οι πρόγονοι του εμίρη, πατέρα του Διγενή, που ενδέχεται να ταυτίζονται με προσωπικότητες του παυλικιανισμού, αλλά αυτά τα ιστορικά στοιχεία μέσα στο έπος δεν συνδέονται μεταξύ τους με αλληλουχία που να συμβαδίζει με τα ιστορικά γεγονότα, [2]
και επιπλέον το ιστορικό υπόβαθρο του 9-10ου αι. έχει εμπλουτιστεί με στοιχεία των επόμενων αιώνων (11ου και 12ου), [4].
,[3]
Επομένως δεν είναι εύκολο να εξαχθούν συγκεκριμένες πληροφορίες για το ιστορικό περιβάλλον στο οποίο τοποθετείται η ζωή και η δράση του Διγενή.
16
Στερεότυπα
Ανδροκρατούμενη κοινωνία
Ηρωισμός άντρα
Αδυναμία γυναίκας να υπερασπιστεί τον εαυτό της
Αυτά τα στερεότυπα απορρίπτονται στην σημερινή κοινωνία
17
Ιστορικό-Κοινωνικό πλαίσιο
Την περίοδο εκείνη (9ο ως 11ο αι. μ.Χ) των Βυζαντινών χρόνων υπήρχαν συγκρούσεις στα ανατολικά σύνορα του Βυζαντίου .
Γι’ αυτό έβαλαν τους ακρίτες εκεί για να τα φυλάνε από εχθρικές επιθέσεις. Έτσι κατά τον 10 ο αιώνα δημιουργήθηκαν και τα ακριτικά τραγούδια που ήρθαν σε μας από τον προφορικό λόγο.
18
ΛΩΞΑΝΤΡΑ ΜΑΡΙΑ ΙΟΡΔΑΝΙΔΟΥ (1897-1989)
19
ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ
20
Γεννήή θήκε στήν Κωνσταντινούή πολή το 1897, κοή ρή τού Υδραιήού Νικολαή κή Κριεζήή , μήχανικούή τού εμπορικούή ναύτικούή και τής Πολιτισμοή ς Εύφροσύή νής Μαή γκού. Ήλθε για λιήγο στον Πειραιαή για να επιστρεή ψει παή λι στήν Κωνσταντινούή πολή οή πού και φοιήτήσε στο Αμερικαή νικο Κολεή γιο. Το 1914 βρεή θήκε στο Βατούή μ τής τοή τε Ρωσικήή ς Αύτοκρατοριήας καλεσμεή νή αποή εή να θειήο τής για διακοπεή ς αλλαή αποκλειήστήκε εκειή με το ξεή σπασμα τού Α' Παγκοσμιήού Πολεή μού και τήν Οκτωβριανήή Επαναή στασή στή σύνεή χεια. Έμεινε πεή ντε χροή νια στή και σ΄ αύτοή το διαή στήμα φοιήτήσε στο γύμναή σιο τής Σεβαστούποή λεως. Το 1919 επεή στρεψε στήν Κωνσταντινούή πολή και εργαή στήκε σε αμερικανικήή εμπορικήή εταιρειήα. Το 1920 πήή ρε μεταή θεσή για τήν Αλεξαή νδρεια τής Αιγύή πτού, οή πού ήή ρθε σε επαφήή με τούς πνεύματικούή ς κύή κλούς, εή γινε μεή λος τού κομμούνιστικούή κοή μματος Αιγύή πτού και το 1923 παντρεύή τήκε τον εκπαιδεύτικοή Ιορδαή νή Ιορδανιήδή, καθήγήτήή στο «Βικτοή ρια Κοή λετζ». Μεταή το γαή μο τής εγκατασταή θήκε με το σύή ζύγο και τή μήτεή ρα τής στήν Αθήή να, οή πού εργαή στήκε στήν πρεσβειήα τής Σοβιετικήή ς Ένωσής. Το 1931 χωήρισε αποή τον Ιορδανιήδή, με τον οποιήο ειή χε στο μεταξύή αποκτήή σει δύο παιδιαή . Το 1939 απολύή θήκε αποή τήν πρεσβειή α και ξαναή ρχισε να ασχολειήται με τα μαθήή ματα ξεή νων γλωσσωήν. Καταή τή διαή ρκεια τής γερμανικήή ς κατοχήή ς καταστραή φήκε το σπιήτι τής και ή ιήδια διωήχτήκε και κλειήστήκε σε διαή φορα στρατοή πεδα. Εξαιτιήας των σύνθήκωήν τής ζωήή ς τής ή Ιορδανιήδού απεή κτήσε μεγαή λή γλωσσομαή θεια και εργαή στήκε ως ιδιωτικήή ύπαή λλήλος. Έγινε γνωστήή στο λογοτεχνικοή χωήρο με το εή ργο Λωξαή ντρα, πού εή γραψε σε ήλικιήα 65 χρονωήν, το 1962, και γνωήρισε πολλεή ς επανεκδοή σεις. Η Λωξαή ντρα περιγραή φει με μεγαή λή ζωνταή νια και χιούή μορ τα εή θιμα και τή ζωήή των Ελλήή νων τής Ποή λής και βασιήζεται στις αναμνήή σεις τής Ιορδανιήδού πριν αποή τον Α΄ Παγκοή σμιο Ποή λεμο. Ειήναι ούσιαστικαή ή ιστοριήα τής γιαγιαή ς τής . Τή ζωήή τής στή Ρωσιήα περιγραή φει ή Ιορδανιή δού στο βιβλιήο τής Διακοπές στον Καύκασο (1965), ενωή στο Σαν τα τρελά πουλιά (1978) μιλαή για τα χροή νια στήν Αλεξαή νδρεια και τήν Αθήή να καταή το Μεσοποή λεμο. Τελεύταιήο τής εή ργο ειήναι Η αυλή μας (1981).
ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ ΚΕΙΜΕΝΟΥ Ειή δος κειμεή νού Πεζοή κειήμενο Ιστορικοή /Κοινωνικοή πλαιήσιο Το εή ργο αποτελειή καταή καή ποιον τροή πο βιογραφιήα τής γιαγιαή ς τής σύγγραφεή ως καθωής βασιήζεται σε πολύαή ριθμες αφήγήή σεις τής γιαγιαή ς προς τήν εγγονήή . Αύτοή ς ειήναι και ο βασικοή ς λοή γος πού σύνδύαή ζει στοιχειήα αποή διαή φορες εποχεή ς ( 19ος-20ος αιωήνας ). Η Ελλαή δα στις προαναφεροή μενες εποχεή ς ήή ταν σε βαθιαή κριήσή. Ήταν μια ανδροκρατούή μενή κοινωνιήα, κύή ριος πύρήή νας τής οποιήας ήή ταν ή ανδροκρατούή μενή οικογεή νεια. Αναλύτικοή τερα, ο θεή σή τής γύναιήκας φαιήνεται ύποβαθμισμεή νή και ο ροή λος τής φανεραή ύποτιμήμεή νος-περιορισμεή νος. Μεσολαή βήσε επιήσής εή νας Παγκοή σμιος Ποή λεμος πού επήρεή ασε με ποικιή λούς τροή πούς τήν κοινωνικοπολιτικήή καταή στασή και ιδεολογιήα τής εποχήή ς. 21
ΘΕΜΑΤΙΚΟΣ ΑΞΟΝΑΣ ΚΕΙΜΕΝΟΥ Το κειήμενο περιγραή φει τήν ζωήή τής Λωξάντρας, μιήας θα λεή γαμε, μεή σής-απλήή ς γύναιήκας τής εποχήή ς, ενωή παραή λλήλα
μας
εξερεύνήή σούμε
παρεή χει κοινωνικά
τή
δύνατοή τήτα στερεότυπα
να και
καταστάσεις τής εποχήή ς πού διαφαιήνονται μεή σα αποή τήν ζωήή τής.
22
ΣΤΕΡΕΟΤΥΠΑ Θεή σή γύναιή κας Η γύναιήκα τής εποχήή ς παρούσιαή ζεται μεή σα αποή τούς χαρακτήή ρες τού
κειμεή νού φροή νιμή, σύμμαζεμεή νή, αγαθήή και εργατικήή . Παρούσιαή ζεται επιήσής καλοή καρδή ταπεινήή και με ενδιαφεή ρον για τούς αή λλούς. Ωστοή σο ο ροή λος τής ειήναι εμφανωής ύποβαθμισμεή νος, αφούή ειήναι περιορισμεή νή σε οικιακεή ς εργασιήες και στο χωήρο τού σπιτιούή και εμφανιήζει μια ιδιαιήτερα σύντήρήτικήή σταή σή στα θεή ματα σύζήή τήσής. Το στερεοή τύπο αύτοή δεν αναπαραή γεται στήν εποχήή μας, καθωής εή χει κατοχύρωθειή ή ισοή τήτα των δύο φύή λων και ή ιήδια εή χει ενταχθειή πλεή ον πλήή ρως στον εργασιακοή τομεή α. Εκτοή ς αύτούή , οι γύναιήκες τής εποχήή ς φαιήνεται να ύπαή κούαν σε εή να σταθεροή -επαναλαμβανοή μενο προή γραμμα, ωήντας παραή λλήλα σύμβιβασμεή νες με το ροή λο τούς. Αντιήθετα στις μεή ρες μας, οι γύναιήκες χαρακτήριήζονται αύτοπεποιήθήσή και σύνεχωής αύξανοή μενες απαιτήή σεις.
23
ΤΕΛΟΣ ΘΕΟΤΟΚΗΣ ΠΛΟΧΩΡΟΣ ΠΕΤΡΑΚΗΣ ΙΩΑΝΝΗΣ ΡΟΥΣΟΥΝΕΛΟΣ ΒΑΡΘΟΛΟΜΑΙΟΣ
24
Σκλάβος στη Χαλκίδα του Γ. Σκαρίμπα
Παϊπέτη Άννα Παλληκαράκη Κωνσταντίνα Προκόπης Κωνσταντίνος 25
Γιάννης Σκαρίμπας Ο Γιάννης Σκαρίμπας γεννήθηκε στις 28 Σεπτεμβρίου 1893 στην Αγία Ευθυμία. •
•
πέθανε στις 21 Ιανουαρίου 1984 στην Χαλκίδα
Έζησε σχεδόν όλη του τη ζωή στη Χαλκίδα και ταξίδευε ελάχιστα. •
•
Ήταν Έλληνας λογοτέχνης, κριτικός, θεατρικός συγγραφέας, ποιητής και πεζογράφος.
Θεωρείται ένας από τους πρωτοπόρους της ελληνικής λογοτεχνίας. •
26
27
Χρονική Περίοδος 1893-1984 •
Το ελληνικό κράτος κήρυξε πτώχευση το 1893 και το 1932.
•
Το «Δυστυχώς επτωχεύσαμεν» του Τρικούπη στις 10
Δεκεμβρίου 1893, ανάγκασε την Ελλάδα να αποδεχθεί το 1898 τον Διεθνή Οικονομικό Έλεγχο. •
Η χρεοκοπία οδήγησε σε εργατικές κινητοποιήσεις και
απεργίες. •
Η Ελλάδα οδηγήθηκε στον ελληνοτουρκικό πόλεμο του 1897.
•
Ο εξωτερικός δανεισμός θεωρήθηκε λύση και στις δύο
περιπτώσεις χρεοκοπίας.
28
Βασικά Θέματα • Η επίδραση του έρωτα στον άνδρα.
• Θίγει το θέμα το γάμου.
29
Στερεότυπα • Το κοινωνικό στερεότυπο του γάμου, όπου γινόταν με προξενιό. • Βασικό λόγο είχαν οι γονείς. • Άντρας πρωταρχικό ρόλο, πρόσωπο που έχαιρε σεβασμό και υπακοή. Ήταν πρότυπο στην οικογένεια. • Οι σχέσεις ανδρός-γυναίκας ήταν τυπικές. Τα στερεότυπα αυτά απορρίπτονται στο κείμενο. 30
Βιβλιογραφία
Λεξικό Λογοτεχνικών Όρων http://www.snhell.gr
31
Δημοτικό τραγούδι Ανήκει στις παραλογές Πλάστηκε πριν από τον 9ο αι. στην περιοχή της Μ. Ασίας.
32
Δεν εκφράζει προσωπικά συναισθήματα, αλλά συλλογικές, συναισθηματικές καταστάσεις και βιώματα του λαού.
33
Η υπερφυσική ιστορία του νεκρού αδελφού που τον σηκώνουν από το μνήμα οι κατάρες της μάνας για να εκπληρώσει τον όρκο του.
34
Ιαμβικός 15σύλλαβος
Χωρίς ομοιοκαταληξία
Λυτός και πυκνός λόγος
Αρχή της ισομετρίας
Άσκοπα ερωτήματα
Στοιχεία ανθρωπομορφισμού
Θέμα αδυνάτου
Σχήμα των τριών
Χρήση στερεοτυπικών εκφράσεων
Αντιθέσεις και υπερβολές 35
Θάνατος Κατάρα Όρκος Άξονας πλοκής Ευθύνη εκπλήρωσης όρκου Προξενιό Σεμνότητα γυναίκας Πατριαρχική οικογένεια Ξενιτιά Προσωποποίηση Ανάσταση νεκρού Εξωπραγματικό στοιχείο Θέση μεγαλύτερου γιού
36
Προξενιό
Πατριαρχική
Ανδροκρατούμενη κοινωνία
οικογένεια
Όρκος-Δέσμευση
Ισχυρή θέση άνδρα
Κατάρα-Ξενιτιά
Αγνότητα, φύλαξη
Υποβαθμισμένη θέση
τιμής
Αναπαράγονται
γυναίκας
Απορρίπτονται 37
Ήρθες, Χατζόπουλος
38
• Το ποίημα είναι στο μεταίχμιο μοντέρνας και παραδοσιακής ποίησης • Θέμα: άφιξη σημαντικού προσώπου, απαισιοδοξία, έντονα συναισθηματικά φορτισμένο ποίημα.
39
Παραδοσιακή ποίηση: • ιαμβικό 15σύλλαβο • Άνισοι στίχοι
• • • •
Μοντέρνα ποίηση: Εικόνες Έμφαση σε συναίσθημα Καθημερινές λέξεις(στ. 12 μαδημένα) 40
Στοιχεία συμβολισμού στο ποίημα: • Υποβλητικότητα, υπαινικτικότητα στίχου, ρευστότητα συναισθημάτων. • Υποβολή συναισθημάτων/ιδεών μέσω εικόνωνσυμβόλων. • Κυριαρχεί η ονειροπόληση, μελαγχολία, απαισιοδοξία.
41
• Μουσικότητα στίχου, επαναλήψεις λέξεων/φράσεων, πλεκτή ομοιοκαταληξία. • Ελεύθερος στίχος, ιδιόρρυθμη σύνταξη. • Θολές, ακαθόριστες εικόνες. • Ελεύθερη ερμηνεία.
42
• Συναισθήματα: ματαίωση, απαισιοδοξία, αίσθηση του ανικανοποίητου, άτομα κλεισμένα στον εαυτό τους
φυγή στο
παρελθόν για λύτρωση, απάθεια. • Απρόσωπη/ αντικειμενική ποίηση.
43
• Απλή έκφραση, δημοτική γλώσσα.
• Οι όροι που χρησιμοποιούνται ως σύμβολα αναδύουν ψυχικές-συναισθηματικές καταστάσεις του ποιητή. 44
45
ΛΟΡΕΝΤΖΟΣ ΜΑΒΙΛΗΣ
ΛΗΘΗ
Βιογραφικα Στοιχεια Γεννηθηκε Στην Ιθακη.
Φοιτησε
Ενα Χρονο Στο Πανεπιστημιο Των Αθηνων.
Πηγε Στην Γερμανια Παιρνοντας Διπλωμα Φιλοσοφιας
Κατοπιν, Επεστρεψε Στην Ελλαδα Και Πηρε Μερος Στην Επανασταση Της Κρητης (1896), Στον Πολεμο Του 1897 Ωςσανταρτης Και Στον Ελληνοτουρκικο Πολεμο Του 1912.
Σκοτωθηκε
Στη Μαχη Του Δρισκου (Εξω Απο Τα Ιωαννινα) Στις 28-11-1912 Υποστηριζε
Με Παθος Την Δημοτικη Γλωσσα.
46
47
ανάλυση ΣΧΟΛΙΑ ΓΙΑ ΤΟΝ ΤΙΤΛΟ
48
Μολονότι ο τίτλος είναι «Λήθη», εντούτοις η λέξη δε χρησιμοποιείται στο κείμενο, αλλά στη θέση της βρίσκουμε την λέξη «λησμονιά». Παρ’ όλα αυτά η χρήση της λέξης «λήθη» ως τίτλου ανταποκρίνεται πλήρως στο περιεχόμενο του έργου, αφού σχετίζεται και με τη λήθη των νεκρών, αλλά σχετίζεται και με την έλλειψή της στους ζωντανούς, δηλαδή με το γεγονός ότι δεν μπορούν να ξεχάσουν τις πίκρες τους.
Ο ΧΡΟΝΟΣ ΤΟΥ ΠΟΙΗΜΑΤΟΣ
49
Είναι το χρονικό διάστημα κατά το οποίο ο ήλιος βασιλεύει και αρχίζει η νύχτα. Είναι ώρα ανάπαυσης και ξεκούρασης, αλλά ταυτόχρονα είναι και ώρα περισυλλογής (αυτοσυγκέντρωσης) και στοχασμού. Επίσης είναι η ώρα των αναμνήσεων, κατά την οποία μπορεί κάνεις να θυμηθεί ό,τι τον βασάνισε στο παρελθόν ή τώρα, δηλαδή είναι και ώρα θλίψης. Τέλος, παραδοσιακά είναι η ώρα των νεκρών.
ΕΙΚΟΝΕΣ ΤΟΥ ΠΟΙΗΜΑΤΟΣ 1.Ο ήλιος που δύει και πέφτει το σούρουπο. 2.Οι ψυχές που πίνουν νερό από την πηγή της Λησμονιάς. 3.Το δάκρυ που στάζει και μετατρέπει το νερό σε βούρκο. 4.Το λιμάνι με τους ασφοδέλους, όπου περιπλανιούνται οι ψυχές στον Κάτω Κόσμο.
50
ΜΥΘΟΛΟΓΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΣΤΟ ΠΟΙΗΜΑ
51
Ο ποιητής μάς δίνει ένα μέρος της γεωγραφίας του Κάτω Κόσμου, όπως τον φαντάζονταν οι αρχαίοι και όπως επιβίωσε στη δημοτική παράδοση. Αναφέρει την πηγή της «Λήθης», από την όποια αν πιουν οι ψυχές ξεχνούν όσα έζησαν, και το λιβάδι με τους ασφοδέλους, όπου οι ψυχές περιπλανιούνται άσκοπα.
Ο Μαβίλης διαφοροποιείται από την αρχαία παράδοση στο εξής: ενώ για τον Πλάτωνα η ψυχή δεν είναι καλό να πιει από το νερό της «Λήθης», για να μην ξεχάσει τις προηγούμενες ζωές της, ο ποιητής μας αυτό το ενδεχόμενο το θεώρει ως κάτι το θετικό, γιατί έτσι η ψυχή ξεχνά τα βάσανα της ζωής.
ΓΛΩΣΣΑ ΤΟΥ ΠΟΙΗΜΑΤΟΣ
52
Η γλώσσα του ποιήματος είναι η απλή δημοτική με ορισμένους επτανησιακούς ιδιωματισμούς π.χ. όντας, πίκρια , κρουσταλλένια, ασφοδίλι
ΤΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΤΩΝ ΨΥΧΩΝ ΣΤΟ ΚΑΤΩ ΚΟΣΜΟ
53
Οι ψυχές στον Κάτω Κόσμο παρουσιάζονται να διατηρούν τις ανθρώπινες ιδιότητές τους: 1.Έχουν ανάγκες (διψούν). 2.Ενεργούν όπως οι άνθρωποι (πίνουν και περπατούν). 3.Έχουν ανθρώπινα συναισθήματα (θυμούνται, ξεχνούν, υποφέρουν).
ΤΑ ΒΑΣΙΚΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΤΟΥ ΣΟΝΕΤΟΥ 1.Είναι ολιγόστιχο και αποτελείται από 14 στίχους, οργανωμένους σε 4
54
στροφές. 2.Οι 2 πρώτες στροφές είναι τετράστιχες και οι δύο τελευταίες τρίστιχες. 3.Το σονέτο έχει περίπλοκες ομοιοκαταληξίες. Στη «Λήθη» οι 2 πρώτες στροφές έχουν σταυρωτή ομοιοκαταληξία, ενώ οι 2 τελευταίες στροφές, αν τις πάρουμε μαζί, σχηματίζουν πλεκτή και ζευγαρωτή ομοιοκαταληξία. 4.Το μέτρο του σονέτου είναι ο ιαμβικός ενδεκασύλλαβος στίχος. 5.Στο σονέτο ο ποιητής επιδιώκει τη μουσικότητα και την υποβλητικότητα, η οποία επιτυγχάνεται με την προσεκτική επιλογή των λέξεων. 6.Το βάρος του νοήματος του σονέτου πέφτει συνήθως στην τελευταία στροφή.
Βασικά χαρακτηριστικά του Παρνασσισμού
55
Μορφή: οι παρνασσιστές επεξεργάζονται το στίχο, σέβονται τους ρυθµικούς, στιχουργικούς και µετρικούς κανόνες και την οµοιοκαταληξία. Για αυτό προτιµούν να γράφουν ποιήµατα σταθερής µορφής όπως είναι το σονέτο. Δίνουν σηµασία στην ακρίβεια της έκφρασης και στη λεπτοµέρεια. Αντλούν τα θέµατά τους από τη µυθολογία και τους χαµένους πολιτισµούς της αρχαιότητας, κυρίως τον ελληνικό και τον ινδικό. Στα ποιήµατά τους υπάρχει γαλήνη, ηρεµία και απάθεια, απουσιάζει το πάθος και το συναίσθηµα, η ανθρώπινη παρουσία και η αληθινή ζωή. Για αυτούς το ποίηµα πρέπει να έχει την οµορφιά ενός αρχαίου αγάλµατος
Στοιχεία παρνασσισμού
56
Στη «Λήθη» οι λέξεις νερό και κρουσταλλένια βρύση θα µπορούσαµε να πούµε πως συµβολίζουν την εξέλιξη της ζωής την οποία βιώνει κάθε θνητός και που και κανένας νεκρός δεν µπορεί να τη λησµονήσει. Μέσα από τις λέξεις πικρία, βούρκος, µαυρίσει, δάκρυ, θολό νερό και πόνους ο ποιητής υποδηλώνει την αρνητική πλευρά της ζωής καθώς και τα δεινά που περνάει κάθε ζωντανός. Έτσι λοιπόν καλοτυχίζει τους νεκρούς που µπορούν έστω και προσωρινά να λησµονήσουν τις πικρίες της ζωής και προτρέπει τους θνητούς να µην θρηνούν τους νεκρούς γιατί έτσι εκείνοι πίνουν το θολό νερό και θυµούνται τους παλιούς τους πόνους.
57
ΜΑΡΙΟΣ ΠΑΠΑ Τμήμα : Α4 2015-2016
Άγγελος Σικελιανός
ΔΕΙΠΝΟΣ
58
Άγγελος Σικελιανός 59
Στοιχεία για τον ποιητή: Ο ποιητής ανήκει στη Νέα Αθηναϊκή σχολή. Ο Άγγελος Σικελιανός (14 Μαρτίου 1884 – 19 Ιουνίου 1951) ήταν ένας από τους μείζονες Έλληνες ποιητές. Το έργο του διακρίνεται από έντονο λυρισμό και ιδιαίτερο γλωσσικό πλούτο. 60
Υπήρξε 5 φορές υποψήφιος για το Νομπέλ Λογοτεχνίας
61
Στοιχεία Ποιήματος
Πρόκειται για ένα δείπνο νεκρού Έχει ακριβής περιγραφή Επαφή με την φύση
62
Ανήκει στο ρεύμα του παρνασσισμού γιατί έχει: 1.
Θέματα από αρχαιοελληνική παράδοση Γλαύκη:
•
Μία από τις 50 Δαναΐδες, προσωποποίηση των γλαυκών νερών της θάλασσας. Υποψήφια σύζυγος του Ιάσονα, αντίζηλος της Μήδειας. Κιθαρωδός, συνθέτρια και ποιήτρια <<συμπονετικών ασμάτων>> από τη Χίο, που έζησε την εποχή του Πτολεμαίου του Φιλάδελφου.
• •
63
2.
Μελωδικός στίχος μέσω των παρηχήσεων των υγρών συμφώνων λ και ρ, που δημιουργούν ηχητική ατμόσφαιρα.
2.
Εκπληκτική περιγραφή σκηνικού μέσα από τις πλούσιες εικόνες (π.χ. στ. 2-3) 64
Αφθονία εκφραστικών μέσων • Παρομοιώσεις (στ.2,16) • Μεταφορές (στ.9,11,13,14,17) • Προσωποποίηση (στ.23,24) • Επαναλήψεις (στ.3εώς 18,7εώς 18,15εώς19) • Επίθετα και λέξεις που φαίνονται δημιουργήματα του ποιητή Π.χ. γλυκός: μεταφορική χρήση του στους στ.2και 7 Γλυκομέτωπες:στ.21 ως υπερρεαλιστική σύνδεση: << αγέρωχοι γαλήνη >> 4.
65
5.
Δημοτική γλώσσα
66
Παραδοσιακό στοιχείο στο ποίημα: Τροχαϊκό μέτρο, χωρίς όμως σταθερό συλλαβών και ομοιοκαταληξία. Έμφαση στη μορφή
67
Πατρίδε ς του Κωστή Παλαμά
Πατρίδες! Αέρας, γη, νερό, φωτιά! Στοιχεία αχάλαστα, και αρχή και τέλος των πλασμάτων, σα θα περάσω στη γαλήνη των μνημάτων, θα σας ξαναβρώ, πρώτη και στερνή ευτυχία! Αέρας μέσα μου ο λαός των ονειράτων στον αέρα θα πάει· θα πάει στην αιωνία φωτιά, φωτιά κι ο λογισμός μου, τη μανία των παθών μου θα πάρ' η λύσσα των κυμάτων. Το χωματόπλαστο κορμί χώμα και κείνο αέρας, γη, νερό, φωτιά θα ξαναγίνω, κι απ' των ονείρων τον αέρα, κι απ' την πύρα του λογισμού, κι από τη σάρκα τη λιωμένη, κι απ' των παθών τη θάλασσα πάντα θα βγαίνει ήχου πνοή, παράπονο, σαν από λύρα.
68
Κωστής
Παλαμάς
Γεννήθηκε στην Πάτρα στις 13 Ιανουαρίου 1859 και
πέθανε στις 27 Φεβρουαρίου 1943
Καταγόταν από παλιά μεσολογγίτικη πνευματική οικογένεια
όμως έμεινε ορφανός σε ηλικία 7 ετών
Αποτέλεσε κεντρική μορφή της αποκαλούμενης
‘’Νέας Αθηναϊκής Σχολής
Το 1887 παντρεύτηκε την Μαρία Βάλβη
και απέκτησαν 3 παιδιά
69
Το ποίημα ειναι σονέτο, α) Παραδοσιακό
Υπαρχει ομοικαταληξια Είναι χωρισμένο σε στροφές Υπαρχει ποιητικό λεξιλογιο και λυρισμός Λογικη ανάπτυξη νοηματος Υπαρχει αντιστοιχια τιτλουπεριεχομένου Κανονική στιξη Ο στίχος είναι έμμετρος και ισοσυλλαβος
β) Παρνασσιστικο
Δίνεται μεγάλη σημασία στην ακρίβεια της έκφρασης και στη λεπτομέρεια Είναι απρόσωπη και αντικειμενική ποίηση Ενδιαφέρεται υπερβολικά για την μορφή Ο συγγραφεας αντλει τα θέματα και τις εικόνες του απ ’ τη μυθολογία και την ιστορία Σέβεται τους ρυθμικούς, μετρικούς και στιχουργικούς κανόνες
70
Ως προς το θεμα του ποιήματος, το συγγραφεας εχει επηρεαστει απο την θεωρια του Εμπεδοκλή για τα 4 βασικα στοιχεια ή ριζωματα και τα συνδέει με τα χαρακτηριστικα του ανθρωπου
Φωτια ,ειναι η σκεψη και η συνειδηση του ανθρωπου
Γη, αντιπροσωπευει την πραγματικοτητα και την αληθινη φυση του
ανθρωπου
Αερας, ειναι η σκεψη του ανθρωπου
Νερο, αντιπροσωπευει τα παθη και την μανια του ανθρωπου
Κώστας Προκόπης. Α’4. 72
Ο Κ.Γ Καρυωτάκης γεννήθηκε στην Τρίπολη το 1896. Σπούδασε στην Νομική Σχολή Αθηνών. Ήταν ποιητής και πεζογράφος. Ήταν ο κύριος εκπρόσωπος της γενιάς του. Το 1919 έως το 1927 εκδίδει τρεις ποιητικές συλλογές γίνεται ένας από τους κορυφαίους ποιητές. Το 1921 συνδέθηκε με την ποιήτρια Μαρία Πολυδούρη. Το 1928 αυτοκτόνησε στη Πρέβεζα.
73
Η γενιά του 20’: Αποτυχία Μεγάλης Ιδέας. Μικρασιατική καταστροφή. Α’ Παγκόσμιος Πόλεμος . προσφυγιά πεσιμισμός. Μικρασιατική Καταστροφή Αποπροσανατολισμός, απόγνωση, αισθήματα οδύνης. Προβλήματα της κοινωνικής ένταξης των προσφύγων.
74
Σαν δέσμη από τριαντάφυλλα είδα το βράδυ αυτό. Κάποια χρυσή, λεπτότατη στους δρόμους ευωδιά. Και στην καρδιά αιφνίδια καλοσύνη. Στα χέρια το παλτό, στ’ ανεστραμμένο πρόσωπο η σελήνη. Ηλεκτρισμένη από φιλήματα θα `λεγες την ατμόσφαιρα. Η σκέψις, τα ποιήματα, βάρος περιττό.
Έχω κάτι σπασμένα φτερά. Δεν ξέρω καν γιατί μας ήρθε το καλοκαίρι αυτό. Για ποιαν ανέλπιστη χαρά, για ποιες αγάπες, για ποιο ταξίδι ονειρευτό.
Ανήκει στο Μεταίχμιο. Είναι παραδοσιακό και μοντέρνο ποίημα.
Εντάσσεται στο ρεύμα του Συμβολισμού και του Ρομαντισμού.
75
Παραδοσιακής ποίησης:
Στροφές. Ιαμβικό μέτρο. Ποιητικό ρυθμό. Προσεγμένη ομοιοκαταληξία Μουσικότητα. Στίξη.
Μοντέρνας ποίησης:
Άνισες στροφές. Ανισοσύλλαβοι στίχοι. Ρευστό νόημα. Ελεύθερος στίχος. Ανομοιοκατάληκτος στίχος. Τόλμη στην έκφραση(στίχος 1,9)
76
Συμβολισμού:
Σύμβολα. Υποβλητικότητα. Έμφαση στον εσωτερικό ψυχικό κόσμο. Υποβολή συναισθημάτων μέσω εικόνων. Κυριαρχία μελαγχολίας. Καινοτομίες στη μορφή.
Ρομαντισμού:
Προβολή συναισθημάτων. Έκφραση προσωπικών συναισθημάτων. Αναφορά σε ανεκπλήρωτους έρωτες. Έντονη εικονοποιία. Πολλά εκφραστικά μέσα.
77
•
• •
•
•
Θέμα: Η αδυναμία του ποιητή να ανταποκριθεί στην ερωτική ατμόσφαιρα του ποιήματος. 1η στροφή: Η ερωτική ατμόσφαιρα που δημιουργείται. Σαν δέσμη από τριαντάφυλλα(στίχος 1) λειτουργεί ως σύμβολο έκφραση ερωτισμού. Σελήνη(στίχος 8) σύμβολο ερωτισμού. Ηλεκτρισμένη από φιλήματα(στίχος 9):παρομοίωση συμπληρώνει το κλίμα που υπάρχει. Στίχος 11-12: ειρωνεία η ποίηση δεν αρκεί για να περιγράψει τα συναισθήματά του. Εκφραστικά μέσα: μεταφορές(στίχος 3-4), εικόνες(στ.8)
78
2η στροφή: Η αδυναμία του ποιητή να ανταποκριθεί στην ερωτική ατμόσφαιρα.
•
Σπασμένα φτερά: μεταφορά, σύμβολο η απαισιοδοξία, μελαγχολία του ποιητή. Στίχος 16-18: άστοχα ερωτήματα όλα είναι μάταια, ανώφελα, άσκοπα για τον ποιητή.
•
79
Γλώσσα: Απλή, δημοτική, λίγα στοιχεία καθαρεύουσας(στίχος 11). Χρήση α’ ενικού προσώπου.
Ύφος: απαισιόδοξο, ειρωνικό, μελαγχολικό, εξομολογητικό.
80
ΙΣΤΟΡΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ Περίοδος έντονης πολιτικής αστάθειας (Μικρασιατική καταστροφή και διάψευση Μεγάλης Ιδέας). Εγκατάλειψη ιδανικών, απογοήτευση και απελπισία. Χαρακτηριστικά των ποιητών γενιά του ΄20 ή νεοσυμβολιστές) είναι η απαισιοδοξία, το αίσθημα του ανικανοποίητου, το κλίμα παρακμής, η τραυματική ταύτιση ζωής και τέχνης. 81
Με τον όρο αυτό αναφερόμαστε κυρίως στο κλίμα της ποίησης της γενιάς του ’20. Μετά το τέλος του ποιητή πολλοί μιμήθηκαν την ποιητική του στάση: τη μελαγχολία, το σκεπτικισμό, το υπαρξιακό αδιέξοδο, το αίσθημα ανικανοποίητου και παρακμής. Η επίδραση που άσκησε ο ποιητής στους συγχρόνους του και η τάση μίμησης του ονομάστηκαν «καρυωτακισμός». 82
Η αδυναμία των ποιητών να εκφράσουν την εποχή τους και να επικοινωνήσουν με τους άλλους.
83
Ανήκει στο είδος του σονέτου και απαρτίζεται από 4 στροφές (3 τετράστιχες και 2 τρίστιχες.)
84
Το σονέτο είναι ένα ποιητικό είδος που ακολουθεί μία σταθερή στιχουργική μορφή. Αποτελείται από 14 στίχους, γι’ αυτό συχνά αποκαλείται και δεκατετράστιχο. Εμφανίστηκε στην Ιταλία τον 13ο αι. και στη συνέχεια εξαπλώθηκε στις άλλες ευρωπαϊκές χώρες. Διακρίνονται δύο βασικές μορφές σονέτων: το ιταλικό και το αγγλικό. Το ιταλικό σονέτο, που είναι και το πιο καθιερωμένο, αποτελείται από δύο τετράστιχες και δύο τρίστιχες στροφές, ενώ το αγγλικό από τρεις τετράστιχες και ένα καταληκτικό δίστιχο. Ο στίχος του σονέτου είναι ο ιαμβικός 11σύλλαβος. 85
Ιαμβικός 11συλλαβος. Ομοιοκαταληξία: στις δυο πρώτες στροφές σταυρωτή και στην Τρίτη και την τέταρτη πλεχτή. Ωστόσο ενώ εξωτερικά φαίνεται να ακολουθεί την παραδοσιακή μορφή στην ουσία διακρίνουμε κάποια «χαλάρωση» ειδικά στην πρώτη στροφή. Πιο συγκεκριμένα έχουμε 1. διασκελισμούς (στ. 1-2, 13-14) 2. χασμωδίες (περνάει, ξυπνάει, αντηχάει) 3. διασάλευση ιαμβικού μέτρου (στ. 2,3,4) 86
Εικόνες Προσωποποίηση Παρομοιώσεις Μεταφορές Αντίθεση
87
Δημοτική, στην οποία ενσωματώνονται λόγιοι τύποι. Χρησιμοποιούνται επίσης αρκετές λέξεις του προφορικού λόγου, που δίνουν στο έργο πεζολογικό χαρακτήρα. Χρήση α’ πληθυντικού προσώπου: εκπροσωπεί τους ποιητές της γενιάς του
88
89
Απολείπειν ο θεός Αντώνιον Γιώργος Παυλιδάκης Α’4
90
Απολείπειν ο θεός Αντώνιον Κωνσταντίνος Καβάφης Σάν ἔξαφνα, ὥρα μεσάνυχτ’, ἀκουσθεί ἀόρατος θίασος νά περνᾶ μέ μουσικές ἐξαίσιες, μέ φωνές – τήν τύχη σου πού ἐνδίδει πιά, τά ἔργα σου πού ἀπέτυχαν, τά σχέδια τῆς ζωῆς σου πού βγῆκαν ὅλα πλάνες, μή ἀνωφέλετα θρηνήσεις. Σάν ἕτοιμος ἀπό καιρό, σά θαρραλέος, ἀποχαιρέτα την, τήν Ἀλεξάνδρεια πού φεύγει. Προ πάντων νά μή γελασθεῖς, μήν πεῖς πως ἦταν ἕνα ὄνειρο, πώς ἀπατήθηκεν ἡ ἀκοή σου∙ μάταιες ἐλπίδες τέτοιες μήν καταδεχθεῖς. Σάν ἕτοιμος ἀπό καιρό, σά θαρραλέος, σάν που ταιριάζει σε πού ἀξιώθηκες μιά τέτοια πόλι, πλησίασε σταθερά πρός τό παράθυρο, κι ἄκουσε μέ συγκίνησιν, ἀλλ’ ὄχι με τῶν δειλῶν τά παρακάλια και παράπονα, ὡς τελευταία ἀπόλαυσι τούς ἤχους, τά ἐξαίσια ὄργανα τοῦ μυστικοῦ θιάσου, κι ἀποχαιρέτα την, τήν Ἀλεξάνδρεια πού χάνεις. 91
Απολείπειν ο θεός Αντώνιον Βιογραφικά στοιχεία συγγραφέα
Ο Κ. Π. Καβάφης γεννήθηκε στην Αλεξάνδρεια στις 29 Απριλίου 1863, όπου και πέθανε την ίδια μέρα το 1933 Έζησε από το 1872 ως το 1878 στο Λονδίνο και στην Κωνσταντινούπολη από το 1882 ως το 1885, όταν και γύρισε στην Αλεξάνδρεια. Η διαμονή του στα μεγάλα κοσμοπολίτικα κέντρα της εποχής τον εφοδίασε με πείρα Άρχισε να δημοσιεύει ποιήματα το 1886 Ως το 1900 η ποίηση του ήταν επηρεασμένη από τους ρομαντικούς ποιητές, κατόρθωσε, όμως, να δημιουργήσει μια ποίηση προσωπική, με παραστατικότητα, ευστοχία, λεπτή ειρωνεία και υποβολή, που φτάνει ως την πεζολογία, μια ποίηση αντίθετη από αυτή της εποχής, γι’ αυτό και άργησε να γίνει αποδεκτή Τα ποιήματα του χωρίζονται σε ιστορικά, φιλοσοφικά και ερωτικά
92
Απολείπειν ο θεός Αντώνιον Ιστορικό πλαίσιο ποιήματος
Ο Μάρκος Αντώνιος συμμετείχε το 43 π. Χ. στο σχηματισμό της Δεύτερης Τριανδρίας, μαζί με τον Οκταβιανό και τον Λέπιδο, με σκοπό τη διεκδίκηση της εξουσίας του Ρωμαϊκού κράτους, την οποία και έκαναν δική τους ένα χρόνο μετά, αφού νίκησαν τους δολοφόνους του Ιούλιου Καίσαρα. Μοιράστηκαν τα εδάφη της Αυτοκρατορίας και στον Αντώνιο δόθηκαν οι ανατολικές κτήσεις
Ο Αντώνιος στην Κιλικία συνάντησε την Κλεοπάτρα και την έκανε ερωμένη του, και σύντομα άρχισε να αμελεί τις υποχρεώσεις του απέναντι στο Ρωμαϊκό κράτος και την σύζυγο του Οκταβία, αδερφή του Οκταβιανού
Ο Αντώνιος σχεδίαζε να δημιουργήσει μια χωριστή αυτοκρατορία που θα διοικούσε μαζί με την Κλεοπάτρα. Ο Οκταβιανός, όμως, που είχε κατορθώσει να εξουδετερώσει τον Λέπιδο και να συγκεντρώσει την εξουσία της Ρώμης, αγανακτισμένος από την στάση του Αντώνιου, έστρεψε την Σύγκλητο εναντίον του, τον καθαίρεσε και κήρυξε πόλεμο κατά της Αιγύπτου
Ο πόλεμος αυτός κρίθηκε με την ναυμαχία στο Άκτιο το 31 π. Χ. όπου οι δυνάμεις του Αντωνίου και της Κλεοπάτρας κατατροπώθηκαν. Λίγο αργότερα ο Οκταβιανός κινήθηκε εναντίον της Αλεξάνδρειας(30 π. Χ.). Το τέλος του Αντωνίου ήταν πια δεδομένο.
Σύμφωνα με τον Πλούταρχο, την παραμονή της μεγάλης επίθεσης του Οκταβιανού, ξαφνικά την νύχτα ακούστηκαν ήχοι μελωδικών οργάνων και φασαρία από κόσμο που χόρευε, σαν να κινούνταν ένας θορυβώδης θίασος προς την έξοδο της πόλης και ο θόρυβος σταμάτησε μόλις πέρασε τις πύλες, γεγονός που οι κάτοικοι θεώρησαν ότι ήταν ένα σημάδι ότι ο προστάτης θεός του Αντωνίου, ο Διόνυσος, τον εγκατέλειπε.
93
Απολείπειν ο θεός Αντώνιον Χαρακτηριστικά
Το ποίημα είναι μοντέρνο, ανήκει στον συμβολισμό και στα διδακτικά του Καβάφη Ο χαρακτήρας του είναι διδακτικός, προτρεπτικός (β’ ενικό) και στοχαστικός Έχει ανομοιοκατάληκτο, ανισοσύλλαβο, 15σύλλαβο ιαμβικό στίχο και άνισες στροφές με πεζολογικό χαρακτήρα στην ποίηση Βασικό χαρακτηριστικό της Καβαφικής γραφής που δεν λείπει από αυτό το ποίημα είναι η δραματικότητα και η θεατρικότητα, καθώς υπάρχει πρωταγωνιστής, σκηνικό και δίνεται ο χώρος και ο χρόνος Η γλώσσα είναι ιδιότυπη με πολλά επίθετα με λειτουργικό ρόλο Ο αφηγητής είναι παντογνώστης και με αμεσότητα και ρεαλισμό απευθύνεται με β’ ενικό πρόσωπο στον ήρωα και τον αναγνώστη
94
Απολείπειν ο θεός Αντώνιον Ανάλυση -
Το ποίημα χωρίζεται σε δύο μέρη: Το πρώτο μέρος(στ.1-6) εισάγει το θέμα της ήττας και του αναπόφευκτου τέλους που έρχεται μοιραία και είναι έντονο το στοιχείο της ματαίωσης και της αποτυχίας Το δεύτερο (στ. 7-19) αναπτύσσει το μοτίβο μιας ψύχραιμης αποδοχής των γεγονότων, χωρίς αυταπάτες
Μέρος Πρώτο (στ. 1-6) Στίχοι 1-3: Ο ποιητής αρχίζει με το γνωστό περιστατικό που μας διασώζει ο Πλούταρχος Υπάρχει έντονη μουσικότητα και η ατμόσφαιρα είναι μυστηριακή Το «Σαν» σημαίνει ότι ο θίασος συμβολίζει το θεό Διόνυσο, ο οποίος τώρα εγκαταλείπει τον Αντώνιο Στίχοι 4-6: Στους στίχους αυτούς δίνεται η ολοκληρωτική καταστροφή γιατί η τύχη εγκαταλείπει τον Αντώνιο και αυτός ενδίδει Ο Αντώνιος, λοιπόν, ένας μεγάλος στρατηγός που έμεινε γνωστός στην Ανατολή, οδηγείται στην αποτυχία με τα έργα του που απέτυχαν και τα σχέδια ζωής του που βγήκαν όλα πλάνες Ότι ονειρεύτηκε, ότι οραματίστηκε, ότι επιδίωξε, ήρθε η στιγμή που όλα ματαιώθηκαν Ο ποιητής συμβουλεύει να μην καταφεύγουμε σε ανώφελους θρήνους όταν στη ζωή μας παρουσιάζονται αποτυχίες, συμφορές και ματαίωση των σχεδίων μας 95
Απολείπειν ο θεός Αντώνιον Μέρος Δεύτερο (στ.7-19) Στίχοι 7-8: Στους στίχους αυτούς βρίσκεται το κέντρο βάρους του ποιήματος Την αποτυχία και τον θάνατο πρέπει να τα περιμένεις από καιρό, λέει ο ποιητής, και να δέχεσαι τα καλά και τα κακά με την ίδια σοβαρότητα, υπευθυνότητα και αξιοπρέπεια και να μην απογοητεύεσαι όταν βλέπεις να χάνεται κάτι ωραίο για το οποίο μόχθησες για να αποκτήσεις Η Αλεξάνδρεια, η οποία προσωποποιείται, φεύγει και καλείται αυτό να το συνειδητοποιήσει ο ήρωας Η Αλεξάνδρεια είναι η πόλη που έζησε ο ποιητής αλλά συμβολίζει και την ίδια την ζωή Στην αρχή ο θεός Διόνυσος εγκατέλειψε τον ήρωα και τώρα η πόλη, και οι στις δύο αυτές περιπτώσεις συμβολίζεται η ζωή που φεύγει Στίχοι 9-11: Με τη λέξη «προπάντων» ο ποιητής θέλει να δώσει την αξιοπρέπεια και το επίπεδο του ήρωα μπροστά στην ολοκληρωτική καταστροφή Τον καλεί να μη θρηνήσει ούτε και να επιτρέψει στον εαυτό του να πιστέψει σε αυταπάτες, αλλά να αποβάλλει κάθε ελπίδα, γιατί οι αυταπάτες τον κάνουν να ξεπέφτει, να χάνει την αξιοπρέπειά του Στίχοι 12-13 Εδώ υπενθυμίζει στον ήρωα του τον ηθικό-πνευματικό εξοπλισμό που πήρε από την πόλη του, η οποία συμβολίζει την Αλεξανδρινή ζωή που του χάρισε τον πλούτο, την δόξα, την ευμάρεια, τα υλικά και τα πνευματικά αγαθά και τα αξιώματα. Η στάση του απέναντι στο τέλος και την αποτυχία θα πρέπει να είναι ανάλογη με τη ζωή που έζησε Ακόμα διακρίνουμε την ιδιαίτερη αγάπη του ποιητή προς την πόλη του 96
Απολείπειν ο θεός Αντώνιον Στίχοι 14-19: Ο ποιητής προτρέπει το εξαιρετικό άτομο να δει την πραγματικότητα Το παράθυρο λειτουργεί ως οθόνη στην οποία προβάλλεται η ζωή που φεύγει, ενώ ο ήρωας θεωρούσε την κάμαρά του ασφαλές καταφύγιο Συνειδητοποιεί πως ο ηθελημένος εγκλεισμός δεν του προσέφερε τη προστασία που προσδοκούσε Ο Καβάφης προτρέπει τον ήρωα του να υποδεχτεί τον επερχόμενο θάνατο με συγκίνηση και όχι ξεπέφτοντας σε ικεσίες για να επιβραδύνει το τέλος Ο Αντώνιος αξιοποίησε τις οδηγίες του ποιητή και είναι τώρα σε θέση να αποχωριστεί την ζωή Η Αλεξάνδρεια δεν φεύγει απλώς, την χάνει ενώ ήταν δική του, με το κεφάλι όμως ψηλά
97
Απολείπειν ο θεός Αντώνιον Σύμβολα
Ο Αντώνιος: είναι ο άνθρωπος στον οποίο η ζωή υπήρξε ιδιαίτερα γενναιόδωρη. Είναι το επιτυχημένο και φιλόδοξο άτομο που έζησε μια ζωή ξεχωριστή και αξιοζήλευτη. Αυτή, όμως, βρίσκεται απρόβλεπτα μπροστά στο χείλος της καταστροφής ή τον θάνατο
Η Αλεξάνδρεια: είναι η ξεχωριστή και επιτυχημένη ζωή με τις πνευματικές και υλικές τις απολαύσεις ενός επιτυχημένου ατόμου, μια, όμως, που δεν κράτησε ως το τέλος, αφού ανατρέπεται αιφνίδια και οδηγείται στο τέλος της
Ο αόρατος θίασος: είναι το δυσοίωνο μήνυμα, το κακό προμήνυμα για το επερχόμενο τέλος. Συμβολίζει την απώλεια της περασμένης ευτυχίας, τον λαμπρό αλλά αποτυχημένο βίο και σημαδεύει το τέλος της ζωής του ήρωα
Ο Θεός (Διόνυσος): συμβολίζει την τύχη που αποσύρει ξαφνικά την εύνοια της από τον εκλεκτό της ώστε να οδηγηθεί στην αποτυχία ή στο θάνατο
Ώρα μεσάνυχτα: είναι ο χρόνος που το άτομο είναι εντελώς ανυποψίαστο για το επερχόμενο τέλος, άρα και εντελώς ανέτοιμο να το δεχτεί και να το αντιμετωπίσει
Μουσικές εξαίσιες, ήχοι: είναι οι ωραίες στιγμές, οι επιτυχίες της ζωής που φτάνουν στο τέλος τους και στις οποίες το άτομο καλείται να αναπολήσει ως τελευταία απόλαυση αυτής 98 της ζωής που χάνει οριστικά
Κ.Π ΚΑΒΑΦΗΣ ΠΕΡΙΜΕΝΟΝΤΑΣ ΤΟΥΣ ΒΑΡΒΑΡΟΥΣ
99
ΚΩΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΚΑΒΑΦΗΣ Είναι ένας από τους σημαντικότερους Έλληνες ποιητές της σύγχρονης εποχής. Γεννήθηκε και έζησε στην Αλεξάνδρεια και αναφέρεται συχνά ως «ο Αλεξανδρινός». Τα σημαντικότερα έργα του τα δημιούργησε μετά τα 40ά γενέθλιά του. 100
Η ΚΑΒΑΦΙΚΗ ΠΟΙΗΣΗ
Είναι ξεχωριστή περίπτωση ποίησης, καθώς έχει πολλά στοιχεία από άλλα ρεύματα χωρίς όμως να ακολουθεί πιστά κανένα Τα έργα του Καβάφη χωρίζονται στα ιστορικά, τα φιλοσοφικά και τα ηδονικά Ο Καβάφης σαν ποιητής αντλεί θέματα απ’ την ιστορία, έχει ιδιότυπη γλώσσα, διδακτικό τόνο, λιτό/πυκνό ύφος και έντονη θεατρικότητα..
101
ΠΕΡΙΜΕΝΟΝΤΑΣ ΤΟΥΣ ΒΑΡΒΑΡΟΥΣ
Είναι ψευδοϊστορικό ποίημα, ένα από τα δημοφιλέστερα του ποιητή Με συμβολικούς όρους δείχνει την ανάγκη επιστροφής σε μια απλούστερη μορφή διαβίωσης και η ανάγκη αναστροφής του κλίματος αδιαφορίας που πλήττει τις κοινωνίες
102
ΑΝΑΛΥΣΗ
Το ποίημα έχει έντονα στοιχεία θεατρικότητας αφού είναι βασισμένο σε διάλογο που δημιουργεί κλιμάκωση της αγωνίας Ο ποιητής μας παρουσιάζει χώρο και πρόσωπα και πρόσωπα που κινούνται σε αυτόν, δημιουργώντας την αίσθηση θεατρικής παράστασης Η πόλη που διαδραματίζονται όλα δεν κατονομάζεται, αλλά ο ποιητής μας παραπέμπει στην ρωμαϊκή αυτοκρατορία Το ποίημα διατρέχεται από μια διάθεση παραίτησης και υποταγής το ποίημα καταλήγει στην απότομη διάψευση της προσδοκίας 103
ΣΥΜΒΟΛΑ Οι βάρβαροι συμβολίζουν την βαθύτερη ανάγκη των ανθρώπων σε μια κατάσταση που οι συνθήκες διαβίωσης θα ήταν απλούστερες και θα υπήρχε περιθώριο εξέλιξης Ο ποιητής αναφέρεται στην απλότητα με την οποία οι βάρβαροι αντιμετωπίζουν τον κόσμο, που διαφέρει με την κατάσταση των σύγχρονων κοινωνιών, στις οποίες οι άνθρωποι δεν βρίσκουν πουθενά ικανοποίηση. Το ποίημα εκφράζει την ανάγκη των ανθρώπων που έχουν γεμίσει την ζωή τους με υποχρεώσεις να επιστρέψουν σε μια πιο απλή ζωή
104
ΘΕΡΜΟΠΥΛΕΣ ΚΩΣΤΑΣ ΚΑΒΑΦΗΣ
Ανδριάνα Ρισκούλοβα Α4 105
ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΠΟΙΗΤΗ: • Ο Κώστας Καβάφης γεννήθηκε το 1863 στην Αλεξάνδρεια της Αιγύπτου • Διδάχτηκε εκτός από αγγλικά, γαλλικά, ιταλικά, αραβικά και ελληνικά • Μορφώθηκε σχεδόν μόνος του • Είναι ένας από τους σημαντικότερους Έλληνες ποιητές της σύγχρονης εποχής • Απεβίωσε στις 29 Απριλίου 1933 στην Αλεξάνδρεια της Αιγύπτου
106
107
ΙΣΤΟΡΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΕΠΟΧΗΣ • Υπαινικτικότητα: χρησιμοποιεί ιστορικά ή μυθολογικά πρόσωπα σαν σύμβολα ή σαν προσωπεία για να μιλήσει για το παρόν • Ρεαλισμός (και στην περιγραφή και στην αφήγησή του) πεζολογικός χαρακτήρας της ποίησης του εξαιτίας της γλώσσας, του στίχου και του ύφους • Στίχος: ελευθερωμένος (στροφές άνισες, στίχοι ανισοσύλλαβοι , μέτρο ιαμβικό, έλλειψη ομοιοκαταληξίας • Τόνος: διδακτικός, β’ πρόσωπο, προτροπές • Ύφος:λιτό, πυκνό (πολλά νοήματα μαζί) χωρίς πολλά εκφραστικά μέσα 108
ΘΕΡΜΟΠΥΛΕΣ Τιμή σ’ εκείνους όπου στην ζωή των ώρισαν και φυλάγουν Θερμοπύλες Ποτέ από το χρέος μη κινούντες Δίκαιοι κ’ ίσιοι σ’ όλες των τες πράξεις, αλλά με λύπη κιόλας κ’ ευσπλαχνία γενναίοι οσάκις είναι πλούσιοι, κι όταν είναι πτωχοί, πάλ’ εις μικρόν γενναίοι, πάλι συντρέχοντες όσο μπορούνε πάντοτε την αλήθεια ομιλούντες, πλην χωρίς μίσος για τους ψευδομένους. Και περισσότερη τιμή τούς πρέπει όταν προβλέπουν (και πολλοί προβλέπουν) πως και ο Εφιάλτης θα φανεί στο τέλος κ’ οι Μήδοι επί τέλους θα διαβούνε.
Θερμοπύλες: Σύμβολο ανοιχτό σε πολλές ερμηνείες.
Εφιάλτης: Μάχη Μαραθώνα
109
• • • •
ΑΝΑΛΥΣΗ Καβαφική ειρωνία Ιστορικό πλαίσιο Μεταίχμιο Συμβολισμός
110
στ.1 • Αποκωδικοποίηση συμβόλου • Στόχοι υποκειμενικοί • Οράματα • Επιδιώξεις • Όνειρα • Φιλοδοξίες 111
στ.3 • Κάνει διάκριση ανάμεσα στους τίμιους και στους πιο φανατικούς Φτωχοί: ανησυχία καθημερινής διαβίωσης Πλούσιοι:παλεύουν πιο εύκολα και πιο άνετα
112
ΤΕΛΟΣ
113
11 4
11 5
11 6
11 7
11 8
https://www.youtube.com/watch?v=my7pjJHlIv4 11 9
Κ.Π. ΚΑΒΑΦΗΣ (1863-1933)
~ Όσο μπορείς ~ Παρακάτω θα αναφερθούμε : Στα Βιογραφικά στοιχεία του ποιητή Στο Ιστορικό – Κοινωνικό πλαίσιο Στο Λογοτεχνικό ρεύμα του ποιήματος Στην ανάλυσή του, καθώς επίσης και 120 Στην επίδραση τόσο του έργου,
όσο και του ποιητή στο σήμερα
ΒΙΟΓΡΑΦΙΑ-ΚΟΙΝΩΝΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΠΟΙΗΤΗ 121
Ήταν το 9ο παιδί του Ιωάννη Καβάφη, μεγαλέμπορου βαμβακιού
Την περίοδο της παραμονής του στην Πόλη εκδηλώνονται οι πρώτες συστηματικές προσπάθειές του στην ποίηση
Άνηκε σε παλιά Φαναριώτικη οικογένεια
Το 1879 γυρίζει και εγκαθίσταται στο διαμέρισμα της οδού Ραμλίου
Τα πρώτα παιδικά του χρόνια τα πέρασε στη γενέτειρά του, στην αριστοκρατική οδό Σερίφ
Φοιτά στην Εμπορική -Πρακτική Σχολή ‘ο Ερμής’ του Κωνσταντίνου Πανταζή
Δύο χρόνια αργότερα, η μητέρα του Χαρίκλεια Καβάφη υποχρεώνεται να φύγει από την Αλεξάνδρεια και να μετακομίσει με τα παιδιά της, πρώτα στο Λονδίνο και μετά στο Λίβερπουλ
Το 1897 ταξίδεψε στο Παρίσι και το 1903 στην Αθήνα, χωρίς από τότε να μετακινηθεί από την Αλεξάνδρεια για τριάντα ολόκληρα χρόνια
Αρχίζει να εργάζεται, αλλάζοντας μια σειρά επαγγελμάτων όπως αυτό του δημοσιογράφου, του μεσίτη και του γραμματέα
Στα έξι χρόνια της διαμονής του στην Αγγλία ο νεαρός Κωνσταντίνος έμαθε σε βάθος την Αγγλική γλώσσα και καλλιέργησε την έμφυτη ροπή του προς τα Γράμματα
Το 1932, έχοντας φύγει από την Αθήνα επιστρέφει, καθώς διαγνώσθηκε με καρκίνο του λάρυγγα
Εισήχθη στο Νοσοκομείο της Ελληνικής Κοινότητας, όπου και πέθανε στις 29 Απριλίου του 1933, τη μέρα που συμπλήρωνε 70 χρόνια ζωής
Είναι επίσης γνωστός και κατακριτέος πολλές φορές για τις ομοφυλοφιλικές του τάσεις, γεγονός που πιστεύεται ότι επηρέασε σε μεγάλο βαθμό τόσο το έργο του ποιητή, όσο και την ιδιοσυγκρασία του, αφού παρόμοιες τάσεις την εποχή εκείνη δεν γίνονταν αποδεκτές
Γεννήθηκε στις 19 Απριλίου του 1863 στην Αλεξάνδρεια
Τον επόμενο χρόνο, η οικογένειά του θα μετακομίσει εκ νέου, αυτή τη φορά στην Κωνσταντινούπολη εξαιτίας των εθνικιστικών ταραχών στην Αίγυπτο, που καθιστά επισφαλή τη θέση των Ευρωπαίων. Ο αγγλικός στόλος βομβαρδίζει την Αλεξάνδρεια και η οικία Καβάφη γίνεται παρανάλωμα του πυρός
ΕΡΓΟΓΡΑΦΙΑ 122
Η συλλογή των έργων του ποιητή είναι ιδιαίτερα εκτενής, ωστόσο μερικά από τα γνωστότερα, διεθνώς αναγνωρισμένα ποιήματά του είναι τα εξής : Όσο Μπορείς Η σατραπεία Η πόλις Περιμένοντας τους Βαρβάρους Ιθάκη Φιλέλλην Επιθυμίες Τείχη Τρώες Θερμοπύλες Τα άλογα του Αχιλλέως Άννα Κομνηνή κ.ά.
Η “ KΑΒΑΦΙΚΗ ΠΟΙΗΣΗ ” 123
O Κωνσταντίνος Καβάφης αποτελεί ξεχωριστή περίπτωση ποιητή, καθώς έχει επηρεαστεί από πολλά ρεύματα χωρίς ωστόσο να ακολουθεί πιστά κάποιο. Τα έργα του χωρίζονται σε 3 κατηγορίες, 1)
Τα Ιστορικά
2)
Τα Φιλοσοφικά και
3)
Τα Ηδονικά
•
Μέτρο χαλαρό ιαμβικό
•
Πολλές φορές φανερώνεται και η ομοιοκαταληξία – σαν παιχνίδι ή ειρωνεία.
•
Κάποτε ο στίχος κόβεται, διαλύεται στα δύο, σα να μην έχει δύναμη να ολοκληρωθεί.
•
Προσοχή και λειτουργία ως την τελευταία λεπτομέρεια.(στίξη, παύσεις, περίοδοι)
•
Κομψότητα και καλαισθησία.
Χαρακτηριστικά της Καβαφικής ποίησης είναι τα ακόλουθα :
Μορφή: •
ποίηση απογυμνωμένη από παραδοσιακά λυρικά σχήματα, πεζολογική.
•
παραστατικότητα,
•
εξαιρετική γλωσσική ευστοχία, υποβολή
•
ιδιότυπη γλώσσα, μακριά και από τη δημοτική της εποχής και από την καθαρεύουσα
•
Πολίτικοι ιδιωματισμοί
•
Ο στίχος καλλιεργεί τα «αντιποιητικά», τα πεζολογικά στοιχεία.
•
Στίχος ελεύθερος, με άνισο αριθμό συλλαβών
124
Περιεχόμενο:
λεπτή ειρωνεία, «συνοδευμένη από μια γκριμάτσα τραγική»
οξύτατη σκέψη,
βαθιά αίσθηση τραγικού, συνειδητοποίηση της δραματικής ουσίας της ζωής
εκλεπτυσμένη ευαισθησία
διάκριση ποιημάτων σε ιστορικά-φιλοσοφικά-ερωτικά
σοβαρότητα και βαρυθυμία
αίσθηση παρακμής και ματαιότητας (που δεν οδηγεί, όμως, στη διάλυση και την απιστία)
αίσθημα αξιοπρέπειας και υπερηφάνειας
125
“ Όσο Μπορείς” -Λογοτεχνικό Ρεύμα-
To μοντέρνο αυτό ποίημα, ανήκει στο λογοτεχνικό ρεύμα του Συμβολισμού, ένα πνευματικό κίνημα που θεωρείται η συνέχεια του Ρομαντισμού και πρωτοεμφανίστηκε στη Γαλλία στα τέλη του 19ου αιώνα, επηρεάζοντας κυρίως την ποίηση. Τα κυριότερα χαρακτηριστικά του είναι :
126
ΤΟ ΠΟΙΗΜΑ
127
ΑΝΑΛΥΣΗ ΠΟΙΗΜΑΤΟΣ Το «Όσο μπορείς» αποτελεί το ποίημα του Καβάφη που αποδίδει, περισσότερο από οποιοδήποτε άλλο, τις σκέψεις του ποιητή για το πώς θα πρέπει οι άνθρωποι να αντιμετωπίζουν τη ζωή τους, ώστε να μπορέσουν να διαφυλάξουν τον αυτοσεβασμό και την αξιοπρέπειά τους. Στο παραινετικό αυτό ποίημα, συμβουλεύει τον νοερό αποδέκτη του ποιήματος να διασφαλίσει την προσωπική του ελευθερία και να υπερασπιστεί την αξιοπρέπειά του μέσα στην κοινωνική ζωή, όσο αυτό είναι δυνατό. Άλλωστε γνωρίζει ότι ο πλήρης έλεγχος της προσωπικής ελευθερίας του ανθρώπου, μέσα στην καθημερινή «συνάφεια» και «στις κινήσεις και ομιλίες», που απαιτεί η κοινωνική ζωή, είναι μάλλον ανέφικτος. Ωστόσο ο άνθρωπος πρέπει να αγωνιστεί για να προφυλάξει τον εαυτό του από : Τη μαζοποίηση, το να αφομοιωθεί δηλαδή από το πλήθος Την αλλοτρίωση, ο να αποξενωθεί δηλαδή από τον βαθύτερο εαυτό του και τις ιδέες του Τον συμβιβασμό και την υποταγή στον συρμό και στη μόδα της εποχή Το ανούσιο των συναναστροφών
ρηχών
και
επιφανειακών
κοινωνικών
σχέσεων
και
Τη χωρίς μέτρο διασκέδαση που είναι φυγή από την πραγματικότητα και τα προβλήματά του και δεν προσφέρει ουσιαστική διέξοδο
128
Αναλυτικότερα: 2η στροφή
1η στροφή
Ο ποιητής θεωρεί ότι η συνεχής επαφή με πολλούς και διάφορους ανθρώπους, οι οποίοι δεν έχουν πάντοτε το χαρακτήρα και το ήθος που θα έπρεπε, λειτουργεί αρνητικά και για εμάς τους ίδιους. Η διαρκής συναναστροφή με άλλους ανθρώπους, χωρίς η επιλογή τους να έχει γίνει με προσοχή, οδηγεί τον άνθρωπο στην απώλεια της προσωπικής του ταυτότητας, όλων των στοιχείων που συνθέτουν τη μοναδικότητά του και εν τέλει στην απώλεια της αξιοπρέπειάς του. Οι άνθρωποι που εντελώς άκριτα συναναστρέφονται διαρκώς με πολλούς ανθρώπους, στην πορεία χάνουν την επαφή με τον ίδιο τους τον εαυτό, παραμελούν τον αγώνα που χρειάζεται για να χτίσει κανείς την ιδιαίτερη προσωπικότητά του και καταλήγουν να γίνονται ένα με το πλήθος. Για τον ποιητή αυτός ο αβασάνιστος συγχρωτισμός αποτελεί σημαντικό πλήγμα, καθώς ο άνθρωπος χάνει έτσι την αξιοπρέπειά του και φυσικά τη μοναδικότητά του. Ο άνθρωπος που αφήνεται να γίνει ένα με τη μάζα και δεν εργάζεται για τη διαφύλαξη της προσωπικότητάς του, εξευτελίζει ουσιαστικά τη ζωή του, καθώς χάνει αυτό που τον κάνει ξεχωριστό και ιδιαίτερο, χάνει την ατομικότητά του.
Ιδιαίτερη σημασία έχει η πρόταση: όσο μπορείς, η οποία αποτελεί και τον τίτλο του ποιήματος. Ο ποιητής αντιλαμβάνεται ότι δεν είναι πάντοτε εφικτό για έναν άνθρωπο να επιλέγει τα άτομα με τα οποία συναναστρέφεται και να αποφεύγει τις ανούσιες παρέες. Γι’ αυτό και ο ποιητής, από τον τίτλο κιόλας του ποιήματος, συμβουλεύει τον αναγνώστη του, να αποφεύγει τις περιττές συναναστροφές όσο μπορεί.
Ο ποιητής και στη δεύτερη στροφή παραθέτει τις συμβουλές του σχετικά με την αξία που έχει η διαφύλαξη της ατομικότητας, καθώς αν κάποιος βρίσκεται σε διαρκή κίνηση από τη μία παρέα στην άλλη κι από τη μία κοινωνική εκδήλωσή στην άλλη, και εκθέτει τον εαυτό του στις ανοησίες και τις ανούσιες κουβέντες κάθε ανθρώπου, τελικά κινδυνεύει να αλλοτριωθεί. Ο άνθρωπος κινδυνεύει να χάσει βασικά στοιχεία της ατομικότητάς του, σε σημείο που να αισθάνεται πλέον ότι έχει αποξενωθεί από τον ίδιο του τον εαυτό και πως τελικά έχει ξεπέσει σε σχέση με το πώς ήταν παλιότερα ή με το πώς θα ήθελε να είναι. Ο άνθρωπος, δηλαδή, που δεν αφιερώνει χρόνο στον εαυτό του και στο χτίσιμο της προσωπικότητάς του, καταλήγει να εξαρτάται από τη γνώμη των άλλων και αδυνατεί να κατανοήσει πώς η ιδιαίτερη αξία του εντοπίζεται εν τέλει στη μοναδικότητά του. Ένας άνθρωπος που επιχειρεί να ταιριάξει με άλλους ανθρώπους και προσπαθεί να ενταχθεί στις παρέες τους με το να γίνει ίδιος μ’ αυτούς, καταλήγει τελικά να γίνεται ένα με τη μάζα και να χάνει τον εαυτό του.
129
Χαρακτηριστικά της ποίησης του Καβάφη στο ποίημα, είναι μεταξύ άλλων: O διδακτικός-συμβουλευτικός τόνος H στοχαστική-φιλοσοφική διάθεση Η υπαινικτική θεατρικότητα (μιλά σε νοερό αποδέκτη ή απευθύνεται στον εαυτό του) Η ποίηση είναι αντί-λυρική και πεζολογική Η γλωσσική ακρίβεια
ΣΥΜΒΟΛΗ ΤΗΣ ΠΟΙΗΣΗΣ ΤΟΥ ΚΑΒΑΦΗ 130 Από τη μελέτη του έργου του συνάγεται το συμπέρασμα πως πρόθεση του Καβάφη δεν ήταν να δώσει στους αναγνώστες των ποιημάτων του μαθήματα καλής συμπεριφοράς. Αν έκανε κάτι τέτοιο δεν θα ήταν ποιητής. Ο διδακτικός τόνος στα ποιήματά του απορρέει από τα ιστορικά γεγονότα που αποτελούν το κύριο θέμα τους (όπως «Θερμοπύλες, κ.ά.), τον χαρακτήρα και το βίο των ιστορικών προσώπων στα οποία αναφέρεται (όπως «Απολείπειν ο θεός Αντώνιον, κ. ά.) και από τα άλλα σύμβολα που χρησιμοποιεί. Τα ιστορικά πρόσωπα ή περιστατικά είναι τα μέσα, τα σύμβολα, για την εξωτερίκευση των σκέψεων και αισθημάτων του Καβάφη. Αν δεν χρησιμοποιούσε τα σύμβολα αυτά, η ποίησή του θα έχανε ένα μεγάλο μέρος από το θέλγητρό της, αλλά και την οικουμενικότητα και διαχρονικότητά της, γιατί θα έπαιρνε καθαρά αυτοβιογραφικό χαρακτήρα. Σε αυτήν την αλληγορία οφείλει η ποίηση του Καβάφη ένα μεγάλο μέρος της γοητείας και του μυστικισμού της, καθώς ανασύρει από την αρχαιότητα πρόσωπα και περιστατικά στα οποία αναγνωρίζουμε εκφάνσεις από τη σύγχρονη εποχή μας, και έτσι συνειδητοποιούμε την ιστορική συνέχεια, έστω και κάτω από διαφορετικές περιστάσεις.
Τμήμα Α’4
131
Θεοτόκης Πλόχωρος
H Σατραπεία, Κ.Π. Καβάφης Τι συμφορά, ενώ είσαι καμωμένος για τα ωραία και μεγάλα έργα η άδικη αυτή σου η τύχη πάντα ενθάρρυνσι κ’ επιτυχία να σε αρνείται· να σ’ εμποδίζουν ευτελείς συνήθειες, και μικροπρέπειες, κι αδιαφορίες. Και τι φρικτή η μέρα που ενδίδεις, (η μέρα που αφέθηκες κ’ ενδίδεις), και φεύγεις οδοιπόρος για τα Σούσα, και πηαίνεις στον μονάρχην Aρταξέρξη που ευνοϊκά σε βάζει στην αυλή του, και σε προσφέρει σατραπείες και τέτοια. Και συ τα δέχεσαι με απελπισία αυτά τα πράγματα που δεν τα θέλεις. Άλλα ζητεί η ψυχή σου, γι’ άλλα κλαίει· τον έπαινο του Δήμου και των Σοφιστών, τα δύσκολα και τ’ ανεκτίμητα Εύγε· την Aγορά, το Θέατρο, και τους Στεφάνους. Aυτά πού θα σ’ τα δώσει ο Aρταξέρξης, αυτά πού θα τα βρεις στη σατραπεία· και τι ζωή χωρίς αυτά θα κάμεις.
132
Κ.Π. Καβάφης 1863-1933
133
Βιογραφία: Γεννήθηκε στην Αλεξάνδρεια. Έζησε στο Λονδίνο και στην Πόλη. Μετά από το 1885 βρίσκονταν στην Αλεξάνδρεια όπου πέθανε. Σπούδασε στο Λονδίνο και στην Αλεξάνδρεια. Ήταν γνώστης της γαλλικής και αγγλικής γλώσσας. 134
Έντονη ήταν η προσωπική του ποίηση. Ποίηση με παραστατικότητα, εξαιρετική γλωσσική ευστοχία, λεπτή ειρωνεία και υποβολή. Κορυφαίος ποιητής ελληνικής Κι ευρωπαικής λογοτεχνίας. Καθώς τα ποιήματα του χωρίζονται σε: • Ιστορικά • Φιλοσοφικά • Ερωτικά / ηδονικά 135
Σατραπεία: Ψευδοιστορικό ποίημα. Ανήκει στην κλασσική εποχή. Εμπνευσμένο από την φυγή των Ελλήνων στην Περσία. Ανήκει στο μεταίχμιο. Ανήκει στον συμβολισμό:
Ανομοιοκατάληκτος στίχος. Χρήση ιδιωμάτων. Υποβλητικότητα. Έμφαση στον εσωτερικό κόσμο. Απαισιοδοξία / απελπισία. Ελεύθερος στίχος. 136
Ακαθόριστο σκηνικό, χώρος, χρόνος, χώρος συζήτησης. Επανοηματοδότηση της ζωής. Προσωπική βούληση. Αρνητική δράση τύχης. Σατραπεία = δωροδοκίες Ενδοτικότητα. 137
https://www.youtube.com/watch?v=8uzTErxnLTI
Κωνσταντίνα Παλληκαράκη 138
Λίγα λόγια για τον Μοντερνισμό Ο Μοντερνισμός στη λογοτεχνία είναι ένα από τα
καλλιτεχνικά ρεύματα της πρωτοπορίας που εμφανίζονται τις πρώτες δεκαετίες του 20ου αιώνα.
Προέκυψε σαν αντίδραση στην έως τότε επικράτηση του ρεαλισμού και του νατουραλισμού και αμφισβήτησε την ύπαρξη μιας αντικειμενικής πραγματικότητας. 139
Στοιχεία του Μοντερνισμού Η απόρριψη των κανόνων της αστικής κοινωνίας και της
ρεαλιστικής τέχνης
Η πλήρης καταξίωση του καλλιτέχνη Η έμφαση στην αυτοτέλεια της τέχνης Η αίσθηση της πολύπλοκης και ανεξιχνίαστης
πραγματικότητας
140
Στοιχεία Μοντερνισμού Αρνείται τους παραδοσιακούς κανόνες Απελευθερώνει από στιχουργικές δεσμεύσεις, στίχος
ελεύθερος , ανομοιοκατάληκτος Χρησιμοποιεί σύμβολα που συγκροτούν μια νέα σημασία μέσω της σύγκρισης, του παραλληλισμού και της αναλογίας Χρησιμοποιεί νοητικές , μεταφορικές και συμβολικές εικόνες που νοηματοδοτούν το ποίημα Καινοτόμα και πρωτότυπα σχήματα λόγου που αποκλίνουν από τις λογικές αναμονές του αναγνώστη Λόγος λιτός, πυκνός, ελλειπτικός, συνειρμικός, υπαινικτικός, πολύσημος 141
Στοιχεία Μοντερνισμού Χρήση μυθικών στοιχείων και αναφορές στο αρχαίο παρελθόν έμφαση στο φως και στο τοπίο Συνειρμικές μνημονικές ανακλήσεις Σκοτεινότητα, ερμητικότητα, αφαιρετικότητα Μελαγχολική αναπόληση του παρελθόντος και συγχρόνως
νοσταλγικής αναπόλησης της αυθεντικής ζωής που έχει απολεσθεί
142
Λίγα Λόγια για τον Συμβολισμό Ο Συμβολισμός ως αισθητικό ρεύμα εμφανίστηκε
στη Γαλλία τον 19ο αιώνα, επεκτάθηκε σε ολόκληρη την Ευρώπη και διήρκησε έως τις πρώτες δεκαετίες του 20ου αιώνα .
Στην Ελλάδα εμφανίστηκε την τελευταία δεκαετία
του 19ου αιώνα, όταν κυριαρχούσε το αίτημα του αλυτρωτισμού, η «Μεγάλη Ιδέα» και ένα γενικότερο κλίμα αναταραχής και απαισιοδοξίας . 143
Στοιχεία Συμβολισμού Αφαιρετικότητα Απαισιοδοξία Υποκειμενική πρόσληψη της πραγματικότητας Φαντασία Μύθος Το Υποσυνείδητο Ο μυστικισμός Ο εσωτερισμός Η μουσικότητα Η χρήση του συμβόλου 144
Οι Κύριοι Ποιητές Συμβολισμός
Μοντερνισμός
Κ.Π.Καβάφης Κ. Καρυωτάκης
Γ.Σεφέρης (Σεφεριάδης)
145
Συμπεράσματα Συμβολισμός Ο Συμβολισμός χαρακτηρίζεται
από την απομάκρυνση από την πραγματικότητα, η οποία παρουσιάζεται όπως προσλαμβάνεται σε μία δεδομένη στιγμή, και από αρνητικά συναισθήματα όπως η απαισιοδοξία, η ανία και η απογοήτευση από τη ζωή. Η χρήση του συμβόλου αποσκοπεί στη μετάδοση ιδεών και συναισθημάτων.
Μοντερνισμός Στον Μοντερνισμό υπερβαίνεται ο
ρεαλισμός και παρουσιάζεται η ταυτότητα του υποκειμένου. Η μοναξιά, η αποξένωση, τα ψυχικά αδιέξοδα και η ψυχοπνευματική αναπηρία αποτελούν κάποια από τα χαρακτηριστικά της μοντερνιστικής ποίησης.
146
147
Το ποίημα «`Άρνηση» ανήκει στην πρώτη ποιητική συλλογή του Γιώργου Σεφέρη, που τιτλοφορείται «Στροφή», και εκδόθηκε το 1931. Το μέτρο είναι ιαμβικό δεκαπεντασύλλαβο ανά δύο στίχους και η ομοιοκαταληξία σταυρωτή. Οι στίχοι όλοι είναι ανισομέτρητοι , ενώ ο αριθμός των συλλαβών του καθενός κυμαίνεται από 6 ως 9. Το ύφος του ποιήματος είναι σοβαρό και στοχαστικό, με κάποια μικρή δόση ειρωνείας.
148
Η Άρνηση ανήκει στο ποιητικό ρεύμα του Μοντερνισμού τα κύρια χαρακτηριστικά του φαίνονται από : τη μουσικότητα , την κυριαρχία της έγνοιας του τραγικού καθώς και από την αναπόληση του παρελθόντος
Δομή •1η
Ενότητα ( 1-4): Η πρώτη άρνηση.
•2η
Ενότητα 5-8): Η δεύτερη άρνηση.
•3η
Ενότητα ( 9-12): Η συνειδητοποίηση του λάθους και η αλλαγή στάσης απέναντι στη ζωή.
149
Στο σύντομο αυτό ποίημα μπορούμε να διακρίνουμε την άρνηση της ζωής να πραγματοποιήσει τους στόχους και τις επιθυμίες των νέων ανθρώπων. Το πρώτο πληθυντικό πρόσωπο («διψάσαμε») μάς δηλώνει ότι ο ποιητής δεν είναι μόνος του στο μυστικό ακρογιάλι αλλά με κάποια συντροφιά . Σ’ ένα συμβολικό επίπεδο, το περιγιάλι συμβολίζει την ίδια τη ζωή, τα παιδικά και εφηβικά χρόνια του ανθρώπου, που είναι αγνά και αθώα σαν λευκό περιστέρι. Η δίψα, από την άλλη, αναφέρεται στις επιθυμίες, στις φιλοδοξίες και τους πόθους των νέων ανθρώπων, οι οποίοι διψούν για τις χαρές της ζωής. Ωστόσο, υπάρχει ένα εμπόδιο, καθώς η ζωή αρνείται να ικανοποιήσει όλες τους τις επιθυμίες. Το νερό είναι κάπως αρμυρό και δεν καταφέρνουν οι νέοι να ξεδιψάσουν. `Έτσι, το γλυφό νερό είναι η πρώτη άρνηση, ο πρώτος φραγμός που θέτει η ζωή. 150
H πρώτη άρνηση δηλώνεται με το περιγιάλι, όπου τονίζονται τα όνειρα, οι επιδιώξεις και οι επιθυμίες του παρελθόντος. Δηλώνεται ότι απασχολεί τη πλειονότητα των ανθρώπων και έτσι προσδίδεται στο κείμενο καθολικότητα Η δεύτερη άρνηση δηλώνεται με τον άνεμο που επαναλειτουργεί ως εμπόδιο. Η άμμος λειτουργεί ως ένα βίωμα , μια επιθυμία .
Η Τρίτη άρνηση τονίζει τη συνειδητοποίηση της λανθασμένης πορείας του ατόμου , της διάψευσης των προσδοκιών του καθώς και της ανάγκης επαναπροσδιορισμού της ζωής του έτσι ώστε να αποφύγει περαιτέρω απογοητεύσεις 151
Το ποίημα αυτό παραμένει σύγχρονο καθώς ακόμα και σήμερα παρατηρούμε στην καθημερινότητα μας ότι η διαχείριση των καταστάσεων της ζωής συχνά αποδεικνύεται λάθος . Έτσι ο παραινετικός τόνος του ποιητή συμβάλλει στη συνειδητοποίηση των λανθασμένων επιλογών και στη σωστή αντιμετώπιση προς την διόρθωσή τους. 152
Γιώργος Σεφέρης(1900-1971)
153
Βιογραφία: • • • • •
Γεννήθηκε στις 13 Μαρτίου 1900 στην Σμύρνη, αλλά το 1914 εγκαταστάθηκε στην Αθήνα Σπούδασε στην Νομική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών Εντάχθηκε στο διπλωματικό σώμα και γι’αυτό πολλά χρόνια έζησε μακριά από την Αθήνα Του απονεμήθηκε ο βαθμός του πρέσβη(Αφρική, Αίγυπτο, Λονδίνο, Βηρυτό) Το 1963 τιμήθηκε με το βραβείο νόμπελ Λογοτεχνίας
154
•
•
•
Ακολουθεί πολλά ρεύματα όμως το 1931 δημοσιεύει μια ποιητική συλλογή τη ‘’Στροφή’’ με την οποία δηλώνει νέο προσανατολισμό στην ποίηση του μετά την παρακμή της γενιάς (1920-1930) Εκτός από μεγάλος ποιητής ήταν και δοκιμιογράφος. Τα δοκίμιά του συγκεντρώνουν δύο βασικές αρετές: τον απαραίτητο θεωρητικό οπλισμό και την πνευματική οξυδέρκεια σε συνδυασμό με την ποιητική ευαισθησία. Με κύρια χαρακτηριστικά τους την απλότητα, τη σαφήνεια και τη γλωσσική καθαρότητα. Πέθανε το 1971 στην Αθήνα, η κηδεία του παίρνει το χαρακτήρα πάνδημης αντί δικτατορικής εκδήλωσης και αποτελεί την πρώτη επίσημη ένδειξη αντίστασης κατά των τυράννων
155
156
Η σχέση του με τον ελληνισμό: Έχει μια αρκετά δυνατή και δεμένη σχέση με την πατρίδα του. Ο ποιητής πιστεύει πως ο ελληνισμός είναι η πατρίδα όπου, μέσα στο χώρο και μέσα στο χρόνο, έζησαν και πέθαναν Έλληνες όπου, μέσα στο χώρο και την τωρινή στιγμή, ζουν Έλληνες και νιώθουν τον εαυτό τους σαν ένα κρίκο από την τεράστια αλυσίδα. Ο ελληνισμός, όμως, δεν είναι μονάχα ένας κόσμος, μια χώρα, μια ιδέα αθάνατη. Είναι και ο παντοτινός άνθρωπος, η παντοτινή γη, η παντοτινή αθλιότητα. Επειδή έχει μια ιδιαίτερη σχέση με την πατρίδα του, νοσταλγούσε κάθε φορά που έπρεπε να την αφήσει, για να φύγει σε ξένες χώρες ως διπλωμάτης και επειδή έζησε πολλά γεγονότα στον πόλεμο. Τον Ελληνισμό τον έχει βιώσει στα βάθη της ψυχής του.
157
158
159
Ήταν ωραίο το Σούνιο τη μέρα εκείνη του Ευαγγελισμού πάλι με την άνοιξη.
160
Λιγοστά πράσινα φύλλα γύρω στις σκουριασμένες πέτρες το κόκκινο χώμα κι ασπάλαθοι δείχνοντας έτοιμα τα μεγάλα τους βελόνια και τους κίτρινους ανθούς.
161
Απόμακρα οι αρχαίες κολόνες, χορδές μιας άρπας αντηχούν ακόμη ...
162
Γαλήνη. - Τι μπορεί να μου θύμισε τον Αρδιαίο εκείνον;
163
Μια λέξη στον Πλάτωνα θαρρώ, χαμένη στου μυαλού τ' αυλάκια· τ' όνομα του κίτρινου θάμνου δεν άλλαξε από εκείνους τους καιρούς. Το βράδυ βρήκα την περικοπή: «Τον έδεσαν χειροπόδαρα» μας λέει «τον έριξαν χάμω και τον έγδαραν τον έσυραν παράμερα τον καταξέσκισαν απάνω στους αγκαθερούς ασπάλαθους και πήγαν και τον πέταξαν στον Τάρταρο, κουρέλι». Έτσι στον κάτω κόσμο πλέρωνε τα κρίματά του ο Παμφύλιος Αρδιαίος ο πανάθλιος Τύραννος.
164
165
166
167
168
169
Ο Βασιλιάς της Ασίνης Γιώργος Σεφέρης
Παϊπέτη Άννα
170
Βιογραφικά Στοιχεία: • Ο Γιώργος Σεφέρης γεννήθηκε στις 13 Μαρτίου του 1900 στην Σμύρνη. • Πέθανε στις 20 Σεπτεμβρίου του 1971. • Ήταν διπλωματικός ακόλουθος της Ελλάδας στο εξωτερικό. • Του απονεμήθηκε ο βαθμός του Πρέσβη. • Ταξίδεψε στην Αφρική, στην Αίγυπτο, στο Λονδίνο, στην Βηρυτό και αλλού. • Το 1941 παντρεύεται τη Μαρία Ζάννου. • Του απονεμήθηκε Βραβείο Νόμπελ Λογοτεχνίας το 1963.
171
Ιστορικό Πλαίσιο: Καθ’όλη τη διάρκεια της ζωής του ο Σεφέρης είχε επηρεαστεί από το δικτατορικό καθεστώς που επικράτησε στην Ελλάδα, κυρίως λόγω της θέσης του ως διπλωματικός ακόλουθος. Επιπλέον λόγω των έργων του και της θέσης που κράτησε την περίοδο αυτή, η κηδεία του παίρνει τον χαρακτήρα αντιδικτατορικής εκδήλωσης και δείχνει την πρώτη ένδειξη αντίστασης κατά των τυράννων.
172
173
174
175
Ανήκει στο Λογοτεχνικό Ρεύμα του Μοντερνισμού: • υπαινικτικό περιεχόμενο • υποβλητικότητα • ελεύθερος στίχος, χωρίς ομοιοκαταληξία, χωρίς μέτρο, χωρίς στροφές • λόγος
απλός, λιτός, σοβαρός
• χρήση α’ ρηματικού προσώπου • χρήση μοτίβου • κυριαρχία της έννοιας του τραγικού και της τραγικής θεώρησης της ζωής
176
Ανάλυση Ποιήματος: • χρήση α’ ρηματικού προσώπου • αγάλματα
στατικότητα, απουσίας ζωής
• στ.1-4 : υποβλητικότητα- απουσία ζωής • στ.4 : χάσμα
τοπική και χρονική αναφορά
• στ.5 : ζωντάνια • στ.20 : δεν υπάρχει ίχνος ζωής • αναφορά στους ανθρώπους που έδρασαν, έζησαν, πέθαναν και ξεχάστηκαν • ο ποιητής σκέφτεται τους αγαπημένους του και αναρωτιέται για την κατάστασή τους, τα προβλήματα που αντιμετώπισαν, την πορεία της ζωής τους, τη φθορά και τη ματαιότητα
στ. 41
177
Βασικά Νοήματα: Το εφήμερο της ανθρώπινης ύπαρξης Αίσθηση ματαιότητας Απουσία, Πίκρα, Πόνος Καμία αίσθηση εν ζωή δεν αιχμαλωτίζεται και δεν διασώζεται, άρα πέραν του παρόντος δεν υπάρχει καμία εξασφάλιση για την ζωή και την ύπαρξη.