Graffiti: Τέχνη του δρόμου; Πολιτιστικό πρόγραμμα: Α,Β,Γ Λυκείου ΓΕΛ ΡΕΝΤΗ 2017-2018
Υπεύθυνες Καθηγήτριες : Δεληγιάννη Άρτεμις, Κοκκίνη Ειρήνη
ΕΙΣΑΓΩΓΗ Το νέο καλλιτεχνικό φαινόμενο που βρίσκεται κυριολεκτικά παντού από πολυκατοικίες μέχρι και σε σχολεία, ονομάζεται graffiti. Είναι τέχνη του δρόμου, η οποία έχει φέρει διάφορες αντιδράσεις άλλοτε θετικές και άλλοτε αρνητικές. Κάποιοι θεωρούν πως τα grafitti είναι μία αντίδραση στο κατεστημένο, στην ησυχία των κατοίκων της πόλης, στη μουντάδα των τοίχων.
Ιστορία των γκράφιτι
Προέλευση του γκράφιτι
Γκράφιτι στα ερείπια της Πομπηίας
•
•
Τέλη του 1978 βρέθηκαν νέα συστήματα απεγκατάστασης μπογιάς .
•
Έτσι έγιναν διαδηλώσεις και βέβαια δεν ήταν το τέλος αυτης της τέχνης αλλά μόνο η αρχή.
•
Στις αρχές του ’80 η κουλτούρα του χιπ-χοπ έγινε ακόμη πιο δημοφιλής.
•
Παρόλα αυτά οι Ευρωπαίοι συνήθιζαν να βάφουν τοίχους και μιας και προσπαθούσαν να εξελίξουν το στυλ τους και πλέον τα graffiti στολίζουν από τις πιο μεγάλες μέχρι και τις πιο μικρές .
Τα γκράφιτι δεν είναι ένας νέος όρος, στην πραγματικότητα τα πρώτα γκράφιτι έχουν βρεθεί στους τύμβους των Αιγυπτίων και στα ερείπια της Πομπηίας.
Αρχαία σημασία των Γκράφιτι Η λέξη graffiti
προέρχεται από την ιταλική λέξη grafficar. Η λέξη grafficar
σημαίνει: σχέδια, σημάδια, μοτίβα ή μηνύματα που είναι γραμμένα ή ζωγραφισμένα σε έναν τοίχο ή μια επιφάνεια.
Μοντέρνα σημασία των Γκράφιτι
Σύγχρονη ιστορία των Γκράφιτι
Στις μέρες μας η λέξη αυτή έχει καταντήσει να σημαίνει ένα αυθαίρετο σημάδι σε ιδιωτικά ή δημόσια ιδιοκτησία που συχνά θεωρείται βανδαλισμός.
• Ξεκίνησαν στην Νέα Υόρκη
•
την δεκαετία του ‘60-’70.
• Αρχικά υπήρχε αρκετός
ανταγωνισμός μεταξύ αρκετών «writters»
• Οι πιο γνωστοί : TAKI 183 ,
JOE 136 , BARBARA 62..
• Το 1976 έχουμε το πρώτο
wholetrain όταν ο Caine 1 έβαψε μόνος του όλοκληρο τρένο.
Εικαστικά Κινήματα Ρομαντισμός •
•
Το εικαστικό αυτό κίνημα τοποθετείται στον 19ο αιώνα. Κύρια χαρακτηριστικά του ήταν η εγκατάλειψη των κλασικών προτύπων (τάξη και απλότητα). Η ελεύθερη διαμόρφωση του ύφους. Κύριο γνώρισμα αυτού του καλλιτεχνικού κινήματος ήταν η συγκίνηση μέσω της τέχνης. Στον ρομαντισμό κυριαρχεί το συναίσθημα έναντι της λογικής. Γνωστοί εκπρόσωποι του ρομαντισμού ήταν: Γκογιά, Ζερίκο, Ένγκρ, Ντελακρουά,Τέρνερ και Φρίντριχ.
Ευγένιος Ντελακρουά: Η ελευθερία οδηγεί τον λαό.
Ρεαλισμός •
•
•
Ονορέ Ντωμιέ: On a bridge at night
Ο Ρεαλισμός τοποθετείται στον 19ο αιώνα. Κύρια χαρακτηριστικά του ήταν η προσπάθεια πίστης απόδοσης της πραγματικότητας, το ενδιαφέρον για την καθημερινότητα των άλλων ανθρώπων και για το αληθινό αλλά όχι το ωραίο. Γνωστοί εκπρόσωποι του κινήματος ήταν: Μιλέ, Ντωμιέ και Κουρμπέ.
Αναγέννηση Το αναγεννησιακό κίνημα που είναι ίσως το σημαντικότερο τοποθετείται στον 15ο αιώνα και αρχές 16ου αιώνα. Κατά την αναγέννηση όλα όσα θεωρούνταν δεδομένα άλλαξαν. Δεν άλλαξε μόνο η τεχνική στην ζωγραφική αλλά και στη γλυπτική.
Ξακουστοί
προτεστάντες ήταν: Λεονάρντο Ντα Βίντσι, Μιχαήλ Άγγελος (γνωστός και ως Μικελάντζελο), Ντονατέλο, Μπρουνέλσκι και Βερόκιος. Λεονάρντο Ντα βίντσι: Άγνωστος πίναξ
Ιμπρεσιονισμός • •
•
•
Το ιμπρεσιονιστικό κίνημα τοποθετείται στον 19ο αιώνα. Τα βασικά χαρακτηριστικά του ήταν τα ζωντανά χρώματα, μικρές και συχνά εμφανείς πινελιές, αναπαραστάσεις του φωτός και σπάνια χρήση του μαύρου. Ο σκοπός ήταν η απεικόνιση του θέματος υποκειμενικά και βάση της εντύπωσης που δίνει στον καλλιτέχνη εκείνη την στιγμή. Εκπρόσωποι ήταν: Μόνε, Σισλέ, Πισαρό, Ρενουάρ και Κόρο.
Γκράφιτι και άλλες τέχνες Το γκράφιτι συσχετίζεται αρκετά με διάφορες άλλες τέχνες ειδικά με συγκεκριμένα είδη χορού και τραγουδιού, όπως το χιπ-χοπ που αποτελείται από τέσσερα στοιχεια: • Το Ραπ, ένα είδος τραγουδιού που δίνει έμφαση στους στίχους (ρίμες) και στο περιεχόμενο τους. • Το B-boying, γνωστό και ως break dance. Ένα είδος χορού του δρόμου που χορεύεται κυρίως με ραπ μουσική. • Το DJing, ουσιαστικά η μουσική που συνοδεύει τα ραπ τραγούδια. • Το Graffiti, ζωγραφική με σπρέι σε τοίχους στους δρόμους.
Σύγχρονη σημασία του graffiti • Στις μέρες μας η λέξη αυτή έχει καταντήσει να σημαίνει ένα αυθαίρετο σημάδι σε ιδιωτικά ή δημόσια ιδιοκτησία που συχνά θεωρείται βανδαλισμός.
Εκπρόσωποι Γαλλία
Ο Julien Malland, γνωστότερος ως Seth, είναι ένας από τους πιο διάσημους street artists του κόσμου. Στο Παρίσι έχει στολίσει πολλούς τοίχους με τα όμορφα κοριτσάκια του με την πολύχρωμη ομπρέλα και τα ουράνια τόξα. Ο ίδιος υποστηρίζει ότι οι μεγάλοι τοίχοι απαιτούν ιδιαίτερη τεχνική και προσοχή.
Χιλή Ο Χιλιανός καλλιτέχνης
INTI προτιμά να δουλεύει μόνος του. Τα έργα του παρουσιάζουν συχνά πρόσωπα που μοιάζουν εξωγήινα και αλλόκοτα, βγαλμένα από το Star Wars. Ο καλλιτέχνης αποδέχεται ότι του αρέσει να διαλέγει πάντα τη δύσκολη οδό, αντί από τον εύκολο δρόμο.
Γερμανία Κι ενώ οι περισσότεροι
γκραφιτάδες προτιμούν τα έντονα χρώματα και την φαντασία, ο ecb (γνωστός και ως Hendrik Beikirich) δημιουργεί αποκλειστικά ασπρόμαυρα πορτρέτα γερασμένων ανδρών, με ρυτίδες κτλ. Το γκράφιτι του αυτό στη Ferropolis της Γερμανίας, απεικονίζει ανθρακωρύχους της περιοχής.
Η.Π.Α Γεννημένος σε οικογένεια κυνηγών, ο αυστριακός
street artist Nychos αγαπά την ανατομία των ζώων δοσμένη με μια οπτική καρτουνίστικη. Αυτό άλλωστε είναι και το φόρτε του…
Χαβάη Ο Andreas von
Chrzanowski, ο οποίος εργάζεται με το ψευδώνυμο Case, είναι γνωστός από τα γκράφιτι που επικεντρώνονται στην παρουσίαση χεριών με τρόπο σχεδόν φωτογραφικό.
Είδη και στυλ του Graffiti
Susan Phillips • Η Susan Phillips αναγνωρίζει δύο ξεχωριστές κατηγορίες: • Το “λαϊκό-κοινό (popular) graffiti” και • Το “κοινοτικό (community-based) graffiti”
Popular graffiti • Το “popular graffiti”, δηλαδή το graffiti του καθημερινού ανθρώπου, ορίζεται ως τα καθημερινά πράγματα: τα σπιρτόζικα σχόλια, τα φαλλικά σύμβολα, τα αστεία, οι δηλώσεις αγάπης ή μίσους και τα τόσα μα τόσα ο «Τάδε ήταν εδώ».
• Ο «Τάδε ήταν εδώ» είναι είδος graffiti γραμμένο σε διεθνή γλώσσα έτσι ώστε να μπορούν όλοι να το καταλάβουν και να συμμετέχουν στο «χιούμορ» του. Όλοι, λίγο έως πολύ, συναντούν απρόσμενα αυτού του είδους το graffiti στην καθημερινή τους ζωή.
Ένας λόγος για να επισκεφτεί κάποιος την Πάφο
Community based • To “Community-Based graffiti” χωρίζεται σε τρεις υποκατηγορίες: το πολιτικό (political), το συμμοριακό (gang), και το hip-hop graffiti.
Πολιτικό Graffiti Το πολιτικό graffiti είναι βασισμένο σε έναν εσωτερικό συμβολισμό μέσα από τον οποίο εκφράζονται τα αντιδραστικά πολιτικά αισθήματα. Μπορεί να αντιπροσωπεύει τοιχογραφίες μη αναγνωρισμένων ή υπόγειων ομάδων, φοιτητικών κινήσεων ή απλά δυσαρεστημένων ιδιωτών. Προσπαθεί να επικοινωνήσει χρησιμοποιώντας γλώσσα και σύμβολα που επικαλούνται μια συλλογική γνώση και ένα κοινό αίσθημα.
Συμμοριακό Graffiti • Το συμμοριακό graffiti είναι αυτό που συχνά διεκδικεί μια ιδιότυπη κοινωνική αναγνώριση, την οποία το συγκεκριμένο εκφραστικό μέσο ενδεχομένως προσφέρει. Είναι το graffiti που δημιουργείται από μέλη συμμοριών με σκοπό να σημαδέψουν την περιοχή και τον τόπο δράσης και εξουσίας τους.
Hip-hop Graffiti • Η τρίτη κατηγορία αποτελείται από το hip-hop graffiti και είναι αυτό που εμφανίζεται περισσότερο στο αστικό τοπίο. • Το συγκεκριμένο είδος είναι η μη-αναπαραστατική, αλλά περίτεχνη γραφή εικονικών ταυτοτήτων. • Αυτό το είδος graffiti χωρίζεται σε τρεις υποκατηγορίες γραφής: το tagging, το bombing (throwups) και το piecing.
Τέχνη ή Βανδαλισμός;
Ιστορική αναδρομή Στην περίπτωση της Ελλάδας το γκράφιτι εμφανίστηκε τη δεκαετία του ’80 αρχικά με πολύχρωμα σχέδια και μηνύματα πάνω στα βαγόνια του ηλεκτρικού και των τρένων. Τα σκίτσα καθώς και τα συνθήματα που έχουν κατακλύσει τα τελευταία χρόνια τους δρόμους πολλών πόλεων ανά τον κόσμο φαίνεται να διχάζουν αυτούς που τα κοιτούν.
Βανδαλισμός;
Τα γκράφιτι άλλοτε αποτελούν τέχνη και άλλοτε βανδαλισμό, αναλόγως με τον τρόπο που τα αντιλαμβάνεται ο καθένας. Ένα γκράφιτι μπορεί να διακοσμήσει ένα χώρο αλλά μπορεί και να χαλάσει την αισθητική του.
Έχουν παρατηρηθεί πολλά κρούσματα βανδαλισμού από γκραφιταδες σε αρχαιολογικούς χώρους , όπως μνημεία ή αγάλματα και σε ναούς.
Τέχνη; Το γκράφιτι είναι μια τέχνη. Μια τέχνη του δρόμου. Απαιτεί τρομερό ταλέντο, φαντασία, ικανότητα να δεις τα πράγματα αλλιώς. Συνήθως εκφράζει πράγματα που δύσκολα εκφράζονται με διαφορετικό τρόπο. Οι καλλιτέχνες του γκραφίτι είναι συνήθως νεαρά παιδιά που ακολουθούν μια διαφορετική κουλτούρα. Χορεύουν και τραγουδούν στους δρόμους, δίνουν χρώμα σε νεκρούς τοίχους, γήπεδα, σχολεία, βαγόνια του ΟΣΕ.
Εκφραστικότητα προς τα Graffiti Γεμίζουν με χρώμα μια παρατημένη γειτονιά ή έναν δρόμο που φαντάζει πιο ζωντανός. Ίσως τους λείπει η όρεξη και η επιμονή να χωρέσουν την τέχνη τους μέσα στους κανόνες της κοινωνίας. Ορισμένες φορές μπορεί να είναι κάτι μεγαλύτερο από μια εφηβική οργή. Για να μπορέσει κάποιος να κρίνει αυτή την τέχνη πρέπει να ξεφύγει από τους νόμους και τους περιορισμούς. Το γκράφιτι αποτελείται και από υβριστικά μηνύματα, συνήθως για αθλητικές ομάδες ή για τις άθλιες καταστάσεις της Ελλάδας.
Η ανωνυμία στα graffiti
Τι είναι τα graffiti;
Τα Γκράφιτι (graffiti) αποτελούν κυρίως μέρος της κουλτούρας του χιπ χοπ, και είναι η αναγραφή κειμένου ή συνθημάτων κι η ζωγραφική σε επιφάνειες που συνήθως βρίσκονται σε δημόσιους χώρους, όπως τοίχους, παλιά αυτοκίνητα και ρολά καταστημάτων. Είναι η τέχνη του δρόμου που θέλει να ακουστεί και είναι πάντα ανώνυμη.
“Graffiato” •
Η λέξη Graffiti, εμφανίστηκε ως όρος στα μέσα του 19ου αιώνα και προέρχεται από την ιταλική λέξη "graffiato" (γρατζουνισμένος). Χρησιμοποιήθηκε για πρώτη φορά απο αρχαιολόγους όπως ο Raffaele Garucci κατά την ανακάλυψη των επιγραφών και των φιγούρων στα ερείπια των κατακόμβων της Ρώμης και της Πομπηϊας, προσπαθώντας έτσι να ξεχωρίσει το φαινόμενο αυτό από τα υπόλοιπα είδη Τέχνης.
Τεχνικές και μορφές των graffiti •
Tagging (υπογραφή)
•
Wheat pasting (πάστα σίτου-υγρή κόλλα)
•
Sticker bombing
•
Stencil graffiti (χαρτόνι)
•
Poster art
Η χρήση μικτών τεχνικών
Η παραποίηση οδικών σημάτων
Οι υπαίθριες προβολές και εγκαταστάσεις
Η εξέλιξη του graffiti •
Το 1972, ο φοιτητής κοινωνιολογίας Hugo Martinez, ιδρύει την United Graffiti Association, σε μια προσπάθεια να αναγνωριστεί το graffiti ως μορφή τέχνης αλλά παρόλο που η οργάνωση έκανε απόπειρες να εκθέσει σε γκαλερί, ο καλλιτεχνικός κόσμος έμεινε αδιάφορος.
Graffiti •
Στη δεκαετία του 1980 το graffiti εξελίσσεται, με τη χρήση πολύχρωμων γραμμάτων, την απεικόνιση φανταστικών προσώπων ή χαρακτήρων από κόμικς, όπως και φανταστικών τοπίων, με την υιοθέτηση διαφορετικού στυλ από τον κάθε δημιουργό, δηλώνοντας έτσι μια πολιτιστική και καλλιτεχνική φιλοδοξία. Αυτή την περίοδο έκαναν την εμφάνισή τους στην αγορά ανεξάρτητα περιοδικά για το graffiti, όπως και ταινίες/ντοκιμαντέρ που το παρουσίασαν στο ευρύτερο κοινό.
Τέχνη ή βανδαλισμός; •
. Από πολλούς θεωρούνταν αρχικά, ως η εκδοχή του
βανδαλισμού και της κακοποίησης της δημόσιας περιουσίας, όμως με το πέρασμα των χρόνων η αξία τους αυξήθηκε αισθητά και έγιναν αποδεκτά από το μεγαλύτερο μέρος του πληθυσμού ως η μορφή τέχνης που στολίζει με αριστουργήματα και φωτίζει τις μονότονες και βουβές πόλεις •
Τα συνθήματα που γράφονται συνήθως έχουν κάποιο συγκεκριμένο νόημα, περνούν μηνύματα στον κόσμο και γενικότερα έχουν ενημερωτικό χαρακτήρα.
Η δυσκολία του νόμιμου graffiti ●
●
Το γκράφιτι παράνομο ήταν και παράνομο θα μείνει κι αυτό γιατί για να πάρεις άδεια χρειάζεται μεγάλη προσπάθεια και πολύς χρόνος καθώς είναι πολύ δύσκολο να βρεις τους υπεύθυνους. Tο γεγονός ότι ενώ πωλούνται σπρέι για γκράφιτι νόμιμα, η πράξη εξακολουθεί να είναι παράνομη.
Άλλο graffiti κι άλλο μουτζόυρα • Όσον αφορά τον αντίποδα της παραπάνω άποψης, δηλαδή αυτούς που κατακρίνουν την τέχνη των γκράφιτι υποστηρίζοντας ότι « λερώνουν» τους τοίχους και καταστρέφουν τα μνημεία της πόλης τα παιδιά δηλώνουν πως: Η τέχνη των γκράφιτι είναι παρεξηγημένη και άγνωστη για το μεγαλύτερο ποσοστό των ανθρώπων. ●
Μουτζούρες;! •
Οι μουτζούρες, οι φράσεις, τα ονόματα και τα στιχάκια που βρίσκονται πάνω σε τοίχους δεν είναι γκράφιτι και προέρχονται συνήθως από μικρότερα παιδιά που τυχαίνει να έχουν πάνω τους κάποιο μαρκαδόρο και όχι από «επαγγελματίες.
Οι νέοι Οι νέοι που ασχολούνται με τα γκράφιτι έχουν πλέον αποδεχτεί πως πάντα θα υπάρχει προκατάληψη σχετικά με το συγκεκριμένο τρόπο έκφρασης και πως πάντα θα υπάρχουν και αυτοί που δε σέβονται το περιβάλλον στο οποίο ζουν ●