6Ο ΠΑΝΑΡΣΑΚΕΙΑΚΟ ΜΑΘΗΤΙΚΟ ΣΥΝΕΔΡΙΟ «Σε έναν κόσμο που αλλάζει: Το δικαίωμα στην εκπαίδευση και η εκπαίδευση στα ανθρώπινα δικαιώματα»
Βάσκο Σταμπολίεφ
ΑΡΣΑΚΕΙΟ ΓΕΝΙΚΟ ΛΥΚΕΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ 2018 1
2
Το δικαίωμα στην εκπαίδευση και η εκπαίδευση στα ανθρώπινα δικαιώματα: οι μαθητές εμπνέονται και δημιουργούν
Παπαδοπούλου Ελισάβετ Σαπανίδου Αικατερίνη Σταμπολίεβ Βάσκο Τρατσέλα Αγγελική
Αρσάκειο Λύκειο Θεσσαλονίκης, Τάξη Α΄ Υπεύθυνες Καθηγήτριες: Αναγνώστου Iφιγένεια, Νάνου Γεωργία, Πλατσή Παναγιώτα
3
4
Στις μέρες μας γίνεται ολοένα και πιο συχνά λόγος για τα θεμελιώδη ανθρώπινα δικαιώματα, καθώς αποτελούν απαραίτητες προϋποθέσεις που μας επιτρέπουν να υπάρχουμε, να πράττουμε, να έχουμε… Τα ανθρώπινα δικαιώματα μάς προστατεύουν και μας βοηθούν να συνυπάρχουμε αρμονικά, ισότιμα και ειρηνικά μεταξύ μας … Σύμφωνα με τον ορισμό, τα ανθρώπινα δικαιώματα αποτελούν ηθικές αρχές που θέτουν συγκεκριμένα πρότυπα ανθρώπινης συμπεριφοράς και προστατεύονται, συνήθως, ως νόμιμα δικαιώματα κατά το εθνικό και διεθνές δίκαιο. Θεωρούνται ως «κοινώς αντιλαμβανόμενα αναπαλλοτρίωτα θεμελιώδη δικαιώματα που κάθε άτομο δικαιούται από τη στιγμή της γέννησής του, απλώς και μόνο επειδή είναι ανθρώπινο ον».
5
6
Τελικά όμως, τα ανθρώπινα δικαιώματα υπάρχουν για κάθε άτομο; Σε ποιο βαθμό ισχύουν, εφαρμόζονται και γίνονται σεβαστά από όλους και για όλους; Αναφερόμαστε σε ένα πλήθος δικαιωμάτων όπως το δικαίωμα στη ζωή και την ελευθερία, την ελευθερία σκέψης και έκφρασης, την ισότητα ενώπιον του νόμου, το δικαίωμα στην εργασία, στην υγεία, στη σίτιση και στέγαση, στον πολιτισμό… Μέσα σε όλα τα παραπάνω, ανήκει και ένα ακόμη ανθρώπινο δικαίωμα, κατά τη γνώμη μου από τα πιο σημαντικά και θεμελιώδη. Δεν είναι άλλο από το δικαίωμα στην εκπαίδευση. Το δικαίωμα στην εκπαίδευση αποτελεί βασικό ανθρώπινο δικαίωμα για όλους, ανεξαρτήτως εθνικότητας, φυλής, χρώματος, θρησκευτικών αντιλήψεων και πεποιθήσεων, όπως άλλωστε ισχύει και για καθένα από τα υπόλοιπα ανθρώπινα δικαιώματα.
7
8
Το ξεχωριστό όμως και ιδιαίτερο που εντοπίζεται στη σημασία της λέξης εκπαίδευση και προασπίζει το εν λόγω δικαίωμα, είναι όλες οι δυνατότητες και τα οφέλη που προσφέρει σε κάθε παιδί και μαθητευόμενο. Οφέλη τα οποία αποτελούν απαραίτητα εφόδια για όλη την υπόλοιπη ζωή του. Συγκεκριμένα, μέσω της εκπαίδευσης διαμορφώνονται η ανθρώπινη προσωπικότητα και οι δεξιότητες του ατόμου, το οποίο καλλιεργείται πνευματικά διευρύνοντας τους ορίζοντές του, ενώ παράλληλα αποκτά κατάλληλες αρετές και αξίες, γνώσεις με τις οποίες θα πορευθεί στο μέλλον, κριτική σκέψη, απόψεις και ιδέες. Όλα τα παραπάνω ίσως θεωρούνται δεδομένα για εμάς, όμως στην πραγματικότητα δεν ισχύουν πάντα και για όλους
9
10
Τι συμβαίνει λοιπόν με τα παιδιά και τους νέους που στερούνται το συγκεκριμένο δικαίωμα, καθώς στη χώρα τους οι συνθήκες που επικρατούν δεν ευνοούν τη μόρφωση; Σε ορισμένες χώρες, δηλαδή, δεν υπάρχουν οι κατάλληλες δομές εκπαίδευσης και η απαιτούμενη οικονομική δυνατότητα για την υλοποίηση αυτών. Ακόμη, μπορεί στις χώρες αυτές να επικρατούν καταστάσεις που θέτουν ως άμεση προτεραιότητα των πολιτών τους άλλες ανάγκες, όπως για παράδειγμα η επιβίωση σε περιπτώσεις πολέμου και φτώχειας… Όλα τα παραπάνω έχουν ως φυσικό επακόλουθο την προσφυγιά και τη μετανάστευση. Η ιστορία δείχνει ότι οι μετακινήσεις πληθυσμών δεν αποτελούν μόνο σύγχρονο γεγονός, αλλά διαχρονικό. Έτσι, εξαιτίας της διεθνούς πολιτικής, το προσφυγικό ζήτημα έχει μετατραπεί σε ένα από τα μεγαλύτερα δράματα της ανθρώπινης ιστορίας.
11
12
Από το 2001 το εύφλεκτο αυτό ζήτημα έλαβε δραματικές διαστάσεις, καθώς οι δυτικές εισβολές στο Αφγανιστάν και στο Ιράκ εκτόπισαν εκατομμύρια ανθρώπους και ο συνεχιζόμενος πόλεμος στις χώρες της Μέσης Ανατολής κατευθύνει το ρεύμα των προσφύγων προς την Ευρώπη. Κράτη με οικονομική κρίση, όπως και η Ελλάδα, βρέθηκαν αντιμέτωπα με χιλιάδες πρόσφυγες, με αποτέλεσμα στη χώρα μας φιλοξενούνται σήμερα σε διάφορες δομές χιλιάδες πρόσφυγες και μετανάστες, μεταξύ αυτών και παιδιά ή νέοι, οι οποίοι μέσα σε όλα τα στοιχειώδη αγαθά που στερούνται καθημερινά, στερούνται και τη δυνατότητα να μορφωθούν.
13
14
Ωστόσο, προκειμένου να δοθεί λύση στο συγκεκριμένο φλέγον ζήτημα, καταβάλλονται προσπάθειες από την ελληνική κυβέρνηση για την ένταξη των προσφυγόπουλων στα σχολεία της χώρας, αν και το θέμα συναντά αντιδράσεις. Η επιθυμία ορισμένων πολιτών να αποκλείσουν, με διάφορα προσχήματα, από την εκπαίδευση παιδιά προσφύγων και μεταναστών, συνιστά αναμφισβήτητη παραβίαση των Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων. Παραβλέπουν το γεγονός πως πολλοί από τους κατοίκους της Νεότερης Ελλάδας είμαστε πρόσφυγες ή μετανάστες.
15
16
Επομένως, πιστεύω πως θα έπρεπε να είμαστε όλοι περισσότερο ευαίσθητοι και συνειδητοποιημένοι απέναντι στα παιδιά αυτά και στις αντιξοότητες και τους κινδύνους που έχουν βιώσει κι εξακολουθούν να βιώνουν, διότι εγκατέλειψαν την πατρίδα τους με σκοπό να αναζητήσουν ένα καλύτερο, ευτυχέστερο και ασφαλέστερο μέλλον. Επιπλέον, είναι σημαντικό να τους συμπεριφερόμαστε όπως ακριβώς τους αρμόζει, δηλαδή ως άνθρωποι και φιλάνθρωποι, δείχνοντας αλληλεγγύη. Η παρεμπόδιση των προσφυγόπουλων να ενταχθούν στις σχολικές αίθουσες, να διδαχθούν ισότιμα με τους άλλους μαθητές και να αποκτήσουν γνώσεις, συνιστά πράξη αντίθετη με τον πολιτισμό. Το γεγονός ότι κάποια παιδιά έχουν διαφορετική εθνική ταυτότητα, δεν επιτρέπει την συγκεκριμένη αντιμετώπισή τους.
17
18
Το σχολείο απευθύνεται στον άνθρωπο ως πρόσωπο και ευθύνεται κατά ένα μεγάλο μέρος για τη συγκρότηση της ηθικής και πνευματικής προσωπικότητάς του. Είναι ο φύλακας των αξιών και των αρχών της αγάπης, της αλληλεγγύης, της κατανόησης, της ανεκτικότητας και της αποδοχής της διαφορετικότητας. Οι μύθοι περί κοινωνικής, φυλετικής και πολιτισμικής ανισότητας χειραγωγούν την εκπαιδευτική διαδικασία και δεν της επιτρέπουν να αναπτύξει και να εφαρμόσει τους κανόνες της ειρηνικής συνύπαρξης των πολιτισμών μέσα σε ένα δημοκρατικό πλαίσιο ελευθερίας και δικαιωμάτων. Μέσω της εκπαίδευσης, αντίθετα, οι διαφορετικοί πολιτισμοί αποκτούν ενωτικό ρόλο, ενώ ακόμη προτάσσεται το δικαίωμα του κάθε παιδιού να μορφωθεί ισότιμα και να εξελιχθεί σε έναν πολίτη ελεύθερο, έντιμο, συνειδητά δημοκρατικό. Το κάθε παιδί, η υπέρτατη αξία της ζωής, δεν πρέπει να γίνεται «παράπλευρη απώλεια». Εν κατακλείδι, πρέπει να κυριαρχήσει η πεποίθηση πως δικαίωμα στην εκπαίδευση έχουν όλοι!
Ελισάβετ Παπαδοπούλου
19
20
Κατερίνα Σαπανίδου
21
22
ΓΡΑΜΜΑ ΑΠΟ ΤΗ ΧΑΝΑ ΑΝΟΙΞΑ ΤΑ ΜΑΤΙΑ ΜΟΥ, 4:05 ΤΑ ΧΑΡΑΜΑΤΑ. ΣΤΑΓΟΝΕΣ ΚΡΥΟΥ ΙΔΡΩΤΑ ΕΛΟΥΖΑΝ ΤΟ ΜΕΤΩΠΟ ΜΟΥ. ΠΡΟΣΠΑΘΟΥΣΑ ΜΕ ΟΛΟ ΜΟΥ ΤΟ ΕΙΝΑΙ ΝΑ ΑΝΤΙΣΤΑΘΩ ΣΤΗ ΓΛΥΚΙΑ ΠΑΡΟΡΜΗΣΗ ΝΑ ΚΛΕΙΣΩ ΤΑ ΜΑΤΙΑ. ΔΕΝ ΕΠΡΕΠΕ ΝΑ ΤΑ ΚΛΕΙΣΩ ΚΑΙ ΑΚΟΜΗ ΠΙΟ ΣΥΓΚΕΚΡΙΜΕΝΑ ΔΕΝ ΗΘΕΛΑ ΝΑ ΣΚΕΦΤΩ. ΝΑ ΣΚΕΦΤΩ ΤΗΝ ΕΙΚΟΝΑ ΠΟΥ ΜΕ ΣΤΟΙΧΕΙΩΝΕΙ ΚΑΘΕ ΒΡΑΔΥ. ΒΡΙΣΚΟΜΑΙ ΣΕ ΜΙΑ ΑΙΘΟΥΣΑ ΜΕ ΤΟΙΧΟΥΣ ΛΕΥΚΟΥΣ, ΟΛΟΛΕΥΚΟΥΣ. ΣΤΕΚΟΜΑΙ ΣΤΗ ΜΕΣΗ ΚΑΙ ΔΙΑΒΑΖΩ ΕΝΑ ΒΙΒΛΙΟ. ΚΑΙ ΤΟ ΔΙΑΒΑΖΩ ΚΑΝΟΝΙΚΑ ΚΑΤΑΛΑΒΑΙΝΟΝΤΑΣ ΤΗΝ ΚΑΘΕ ΛΕΞΗ.
23
24
ΚΑΙ ΤΟΤΕ ΞΥΠΝΑΩ ΚΑΙ ΚΛΑΙΩ. ΚΛΑΙΩ ΜΕ ΛΥΓΜΟΥΣ ΚΟΙΤΩΝΤΑΣ ΤΟ ΜΟΥΝΤΟ ΓΚΡΙ ΤΑΒΑΝΙ ΠΡΟΚΑΛΩΝΤΑΣ ΤΟ ΜΕ ΤΟ ΑΠΕΓΝΩΣΜΕΝΟ ΒΛΕΜΜΑ ΜΟΥ ΝΑ ΠΕΣΕΙ ΝΑ ΜΕ ΠΛΑΚΩΣΕΙ. ΓΙΑΤΙ ΠΑΝΤΑ ΕΡΧΕΤΑΙ ΣΤΟ ΜΥΑΛΟ ΜΟΥ ΕΚΕΙΝΗ Η ΜΕΡΑ. ΕΚΕΙΝΗ Η ΜΕΡΑ ΠΟΥ ΕΓΙΝΕ Η ΔΙΚΗ. ΗΜΟΥΝ ΑΘΩΑ. ΕΙΜΑΙ ΑΘΩΑ, ΑΛΛΑ Η ΝΤΡΟΠΗ ΜΟΥ ΕΙΝΑΙ ΕΝΟΧΗ, Η ΝΤΡΟΠΗ ΤΗΣ ΑΓΝΟΙΑΣ ΜΟΥ ΕΙΝΑΙ ΕΝΟΧΗ. ΟΙ ΠΙΘΑΝΕΣ ΑΠΕΙΛΗΤΙΚΕΣ ΜΑΤΙΕΣ ΔΕ ΜΕ ΦΟΒΙΖΑΝ. Η ΑΥΤΟΚΡΙΤΙΚΗ ΟΜΩΣ ΚΑΙ Η ΑΥΤΟΓΝΩΣΙΑ ΕΙΝΑΙ ΔΥΟ ΕΝΝΟΙΕΣ ΠΟΥ ΣΚΙΑΖΟΜΑΙ. ΔΥΟ ΕΝΝΟΙΕΣ ΠΟΥ ΑΠΕΙΛΟΥΝ ΝΑ ΜΕΓΑΛΩΣΟΥΝ ΤΟ ΚΕΝΟ ΜΕΣΑ ΜΟΥ ΓΙΑ ΝΑ ΜΕ ΚΑΤΑΒΑΛΕΙ ΟΛΟΚΛΗΡΩΤΙΚΑ.
25
26
Η ΩΡΑ ΠΕΡΝΑΕΙ. 6:01 ΚΑΙ ΕΓΩ ΣΥΝΕΧΙΖΩ ΝΑ ΚΑΡΦΩΝΩ ΤΟ ΒΛΕΜΜΑ ΜΟΥ ΣΤΟ ΤΑΒΑΝΙ. ΠΛΕΟΝ ΔΕΝ ΜΠΟΡΩ ΝΑ ΑΠΟΦΥΓΩ ΤΗ ΣΤΙΓΜΗ ΤΗΣ ΑΠΟΚΟΡΥΦΩΣΗΣ ΜΟΥ. ΕΚΕΙΝΗ Η ΑΝΑΘΕΜΑΤΙΣΜΕΝΗ ΕΡΩΤΗΣΗ. ΤΟ ΗΞΕΡΑ ΠΩΣ ΘΑ ΣΥΜΒΕΙ. ΚΑΠΟΤΕ ΘΑ ΣΥΝΕΒΑΙΝΕ. ΘΥΜΑΜΑΙ ΤΗ ΒΡΑΧΝΑΔΑ ΣΤΗ ΦΩΝΗ ΤΟΥ ΔΙΚΑΣΤΗ ΚΑΘΩΣ ΤΗΝ ΠΡΟΦΕΡΕ. ΗΤΑΝ ΤΟ ΙΔΙΟ ΔΙΑΠΕΡΑΣΤΙΚΗ ΜΕ ΤΗΝ ΕΡΩΤΗΣΗ ΤΟΥ. «ΔΕΣΠΟΙΝΙΣ ΧΑΝΑ…» ΟΧ, ΣΚΕΦΤΗΚΑ… «ΕΙΝΑΙ ΑΛΗΘΕΙΑ ΠΩΣ…» ΣΤΑΜΑΤΑ… «…ΕΣΕΙΣ ΕΥΘΥΝΕΣΤΕ…» ΜΗΝ ΤΟ ΠΕΙΣ… «…ΓΙΑ ΤΗ ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑ ΑΥΤΗΣ ΤΗΣ ΛΙΣΤΑΣ» ΟΧΙ ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ «ΘΑ ΘΕΛΑΜΕ ΝΑ ΤΟ ΕΠΙΒΕΒΑΙΩΣΟΥΜΕ ΜΕΣΩ ΤΟΥ ΓΡΑΦΙΚΟΥ ΣΑΣ ΧΑΡΑΚΤΗΡΑ» ΣΤΑΜΑΤΗΣΤΕ, ΦΩΝΑΞΑ, ΕΓΩ ΤΟ ΕΓΡΑΨΑ, ΕΙΝΑΙ ΑΛΗΘΕΙΑ!
27
28
ΚΙ ΟΜΩΣ ΔΕΝ ΗΤΑΝ. ΘΑ ΗΘΕΛΑ ΟΣΟ ΤΙΠΟΤΑ ΑΛΛΟ ΝΑ ΤΟ ΕΙΧΑ ΓΡΑΨΕΙ, ΝΑ ΜΠΟΡΟΥΣΑ ΝΑ ΤΟ ΓΡΑΨΩ ΚΑΙ ΝΑ ΤΟ ΞΑΝΑΓΡΑΨΩ ΚΑΙ ΝΑ ΤΟ ΔΙΑΒΑΣΩ ΜΕΤΑ ΠΕΝΗΝΤΑ ΦΟΡΕΣ ΔΥΝΑΤΑ ΝΑ ΜΕ ΑΚΟΥΣΟΥΝ ΟΛΟΙ. ΑΛΛΑ ΟΧΙ. ΥΠΟΘΕΤΩ ΑΥΤΟ ΕΙΝΑΙ ΠΟΥ ΑΠΟΚΑΛΟΥΜΕ ΑΝΕΚΠΛΗΡΩΤΕΣ ΕΠΙΘΥΜΙΕΣ. ΠΟΥ ΟΔΗΓΟΥΝ ΣΕ ΚΡΥΜΜΕΝΕΣ ΑΝΑΣΦΑΛΕΙΕΣ. ΚΑΙ ΚΑΤΑΛΗΓΟΥΝ ΣΕ ΧΑΜΕΝΕΣ ΕΛΠΙΔΕΣ. ΕΚΑΝΑ ΑΥΤΟ ΠΟΥ ΕΠΡΕΠΕ ΓΙΑ ΝΑ ΣΩΘΩ ΑΠΟ ΤΗΝ ΑΥΤΟΚΑΤΑΣΤΡΟΦΗ ΜΟΥ, ΝΑ ΓΛΙΤΩΣΩ ΑΠΟ ΤΗΝ ΞΕΦΤΙΛΑ. ΤΩΡΑ 6:47 ΤΑ ΒΛΕΦΑΡΑ ΜΟΥ ΚΛΕΙΝΟΥΝ. ΟΜΩΣ ΔΕ ΘΑ ΑΝΤΙΣΤΑΘΩ. ΘΕΛΩ ΝΑ ΑΠΑΛΛΑΓΩ ΑΠΟ ΤΟ ΑΙΣΘΗΜΑ ΤΗΣ ΕΝΟΧΗΣ. ΑΝΑΣΤΕΝΑΖΟΝΤΑΣ ΛΟΙΠΟΝ ΚΑΤΡΑΚΥΛΑΩ ΠΡΟΣ ΤΟΝ ΓΛΥΚΟ ΑΙΩΝΙΟ ΛΗΘΑΡΓΟ. Αγγελίνα Τρατσέλα
29
30
Κατερίνα Σαπανίδου
31
6ο Παναρσακειακό Μαθητικό Συνέδριο «Σε έναν κόσμο που αλλάζει: Το δικαίωμα στην εκπαίδευση και η εκπαίδευση στα ανθρώπινα δικαιώματα». 19 και 20 Απριλίου 2018
Αρσάκεια Σχολεία Εκάλης
Αρσάκειο Λύκειο Θεσσαλονίκης
32