OPTIMISE | ISSUE 12 APRIL 2018
Issue 12 April 2018
KIATNAKIN PHATRA FINANCIAL GROUP
ADVANCE NOTICE
OPTIMISE | APRIL 2018
03
Contents 06
ECONOMIC REVIEW
ออกกำ�ลังกายให้อายุยืน (ไม่ใช่ให้ลดน้ำ�หนักหรือให้ฟิต)
08
INVESTMENT REVIEW
กองทุนสมาร์ทเบต้า
24
38
Autocallable The Making of Stars ผลิตภัณฑ์หนุ้ กูท้ ม่ี อี นุพนั ธ์แฝงจากบล. ภัทร ประสบการณ์การทำ�งานกับ ‘สมุดปกแดง’ ของ เพื่อเพิ่มโอกาสของผลตอบแทนท่ามกลาง อดีตผู้ตรวจสอบมิชลินและความเห็นของเขา ความไม่แน่นอนของตลาดหุ้น ต่อไกด์มิชลินฉบับปฐมฤกษ์ของกรุงเทพฯ FULL FLAVORS
30
STATE OF THE ARTS
Precious Past เครื่องกระเบื้องในไทยนั้นล้ำ�ค่าด้วยการผลิต อันประณีตและเรื่องราวเปี่ยมประวัติศาสตร์
40
CLIENT VALUES
Seasoned Legacy วิศิษฏ์ ลิ้มประนะ ผู้สืบสานตำ�นานกว่า 70 ปีของเครื่องเทศ ‘ง่วนสูน’
46
BEYOND BOUNDARIES
Timeless Ground ออกสำ�รวจความเปลี่ยนแปลงในชึุมชน เยาวราชที่ยังคงทิ้งร่องรอยแห่งกาลเวลาไว้
12
OPTIMUM VIEW
TKTKTK TKTKTKTK
36
SERVING YOU
Virtual Branch ประดิษฐกรรมแห่งการให้บริการทางการ เงินที่สอดร้อยคุณค่าความเป็นมนุษย์ไว้ใน เทคโนโลยีอย่างเป็นธรรมชาติ
04
OPTIMISE | APRIL 2018
52
THINKING BIG
Chasing a Unicorn ประเทศไทยยังไม่มสี ตาร์ทอัพระดับหนึง่ พัน ล้านดอลลาร์สหรัฐ และเหตุผลนัน้ ยังคลุมเครือ
58
FAST LANE
Rough World อากิระ นาไก ศิลปินผู้ปรับแต่งรถยนต์มูลค่ากว่า 30 ล้านบาท ใส่เสื้อเก่าเก็บ ดื่มเบียร์แทนน้ำ� และดูจะสูดควันบุหรี่แทนอากาศหายใจ
Team ที่ปรึกษา บรรยง พงษ์พานิช อภินันท์ เกลียวปฏินนท์ บรรณาธิการที่ปรึกษา ผกาภรณ์ บุณยัษฐิติ บรรณาธิการ ธนกร จ๋วงพานิช จัดทำ�โดย สำ�นักสื่อสารองค์กรกลุ่มธุรกิจ กลุ่มธุรกิจการเงินเกียรตินาคินภัทร
62
ผลิตโดย
Asia City Media Group www.asiacity.com
LIVING SPACE
Enter the Dragon ท่ามกลางกระแสใหม่ๆ ที่เกิดขึ้น บรรดาร้านอาหาร และบาร์ในสไตล์จีนหลายแห่งในกรุงเทพฯ กลับยัง คงเสน่ห์ของโลกในวันวาน Contact
68
THE AGENDA
สงวนลิขสิทธิ์ตามพระราชบัญญัติลิขสิทธิ์ พ.ศ.2537 โดยกลุ่มธุรกิจการเงิน เกียรตินาคินภัทร ห้ามนำ�ส่วนหนึ่งส่วนใดของหนังสือเล่มนี้ไปลอกเลียนแบบ ทำ�สำ�เนา ถ่ายเอกสาร หรือนำ�ไปเผยแพร่บนอินเตอร์เน็ต และเครือข่ายต่างๆ ไม่ว่าในรูปแบบใดๆ นอกจากจะได้รับอนุญาตเป็นลายลักษณ์อักษรจากทางบริษัทเท่านั้น OPTIMISE | APRIL 2018
05
ออกกำ�ลังกายให้อายุยืน (ไม่ใช่ให้ลดน้ำ�หนักหรือให้ฟิต) ดร.ศุภวุฒิ สายเชื้อ กรรมการผู้จัดการ และหัวหน้าสายงานวิจัย บริษัทหลักทรัพย์ ภัทร จำ�กัด (มหาชน)
06
OPTIMISE | APRIL 2018
ECONOMIC REVIEW เมือ่ ผมเข้าสูว่ ยั ผูส้ งู อายุแล้ว จึงเพิง่ รูส้ กึ ตัวว่า มีความรูเ้ รือ่ งเศรษฐศาสตร์มากกว่าเรือ่ งของ ร่างกายตัวเอง กล่าวคือ ผมติดตามวิเคราะห์ ภาวะเศรษฐกิจมานานกว่า 35 ปี แต่เรือ่ งของ ร่างกายและสุขภาพของตัวเองนัน้ กลับไปพึง่ พา ให้คนอืน่ ดูแล (นายแพทย์หรือเภสัชกร) โดยจะ ไปขอค�ำปรึกษาและรับการรักษา เมือ่ ร่างกายมี ปัญหาไม่สบาย และส่วนใหญ่จะรักษาสุขภาพ แบบเขาบอกว่า (ยา อาหาร เครือ่ งดืม่ ) อันนีด้ ี มาก แล้วก็เชือ่ ทีเ่ ขาบอก ตอนนีผ้ มเริม่ มาหาความรูเ้ กีย่ วกับตัวเอง โดยหวังเพิม่ คุณภาพชีวติ ตอนแก่โดยต้องการ จะ “Die young at a very old age” ซึง่ จากการ อ่านบทวิจยั ต่างๆ ก็คน้ พบข้อสรุปว่า การอด อาหาร (จ�ำกัดแคลอรี) และการออกก�ำลังกาย ท�ำให้สขุ ภาพดีและอายุยนื ซึง่ เป็นการกดดัน ร่างกาย (stress) แต่เป็นเรือ่ งแปลกทีเ่ มือ่ ร่างกายถูกกดดันแล้วจะเกิดปฏิกริ ยิ าคือ autophagy (การกลืนกินตัวเองของเซลล์) ซึง่ เป็นประโยชน์อย่างยิง่ ต่อร่างกาย เพราะการ กลืนกินดังกล่าวเป็นการกระตุน้ การเสือ่ มสลาย ของเสียในเซลล์อย่างเป็นระบบ และการรีไซเคิล ปฏิกริ ยิ าดังกล่าวท�ำให้รา่ งกายแข็งแรง และ ลดความเสีย่ งจากการเป็นโรคภัยต่างๆ เช่น โรคมะเร็ง โรคหัวใจ ฯลฯ ทัง้ นีผ้ ทู้ คี่ น้ คว้าเรือ่ ง autophagy อย่างศาสตราจารย์โยชิโนริ โอสุมิ เพิง่ ได้รบั รางวัลโนเบลไปเมือ่ ปี 2016 ข้อมูลทางวิทยาศาสตร์ดงั กล่าวท�ำให้เกิด กระแสการอดอาหาร และการออกก�ำลังกาย แพร่ขยายไปทัว่ โลก ซึง่ ควรย�ำ้ อีกทีวา่ ร่างกายที่ ‘สบาย’ เกินไป คือ มีกนิ เหลือเฟือโดยไม่ตอ้ งท�ำ อะไรนัน้ จะเป็นร่างกายทีส่ ขุ ภาพอ่อนแอและ ตายเร็ว โดยการทดลองทางวิทยาศาสตร์กบั สัตว์ ประเภทต่างๆ (เช่น หนู ลิง ไส้เดือน และยีสต์) พบว่าหากจ�ำกัดการบริโภคแคลอรีลง 20-30% จากปกติแล้ว อายุจะยืนยาวไปอีก 20-30% เช่น กัน (หากมนุษย์อายุยนื 70 ปี ก็จะท�ำให้อายุยนื ขึน้ ได้อกี 14-21 ปี) แต่การอดอาหารเป็นเรือ่ ง ยาก จึงยังไม่ได้มกี ารทดลองการจ�ำกัดการ บริโภคแคลอรีกบั มนุษย์ในระยะยาวจนมี ข้อสรุปได้ อย่างไรก็ดี ก็มกี ารเขียนต�ำราเกีย่ วกับ การอดอาหาร (Intermittent Fasting) มาเป็น
ร่างกายที่ ‘สบาย’ เกินไป คือ มีกนิ เหลือเฟือโดยไม่ตอ้ งทำ� อะไรนัน้ จะเป็นร่างกายทีส่ ขุ ภาพอ่อนแอและตายเร็ว โดย การทดลองทางวิทยาศาสตร์กบั สัตว์ประเภทต่างๆ พบว่า หากจำ�กัดการบริโภคแคลอรีลง 20-30% จากปกติแล้ว อายุจะยืนยาวไปอีก 20-30% ร้อยๆ เล่มในช่วง 2-3 ปีทผี่ า่ นมา และการกิน ตามพระสงฆ์นนั้ น่าจะเป็นประโยชน์อย่างมาก ต่อการรักษาสุขภาพและการท�ำให้อายุยนื แต่ ทัง้ นี้ ผูท้ ที่ ดลองท�ำการอดอาหารจะต้องปรึกษา แพทย์กอ่ นนะครับ ในส่วนของการออกก�ำลังกายนัน้ วารสาร Harvard Health Publishing ของ Harvard Medical School (24 พฤษภาคม 2017) กล่าว ถึงบทวิจยั ทีส่ รุปว่าการออกก�ำลังกายทีท่ �ำให้ หัวใจเต้นเร็ว (Cardio Vascular Exercise) จะ ท�ำให้อายุยนื ขึน้ อีก 3.8 ปี ส�ำหรับผูช้ ายและ 4.7 ปี ส�ำหรับผูห้ ญิง (จากการติดตาม พฤติกรรมคน 55,000 คนเป็นเวลา 15 ปี) และ ลดความเสีย่ งจากการตายด้วยโรคเส้นเลือด ตีบตันลง 45% โดยออกก�ำลังกายจากการวิง่ เพียง 2 ชัว่ โมงต่อสัปดาห์ กล่าวคือโดยเฉลีย่ การออกก�ำลังกาย 1 ชัว่ โมง จะท�ำให้อายุ ยืนยาวไปอีก 7 ชัว่ โมง แต่ประโยชน์จากการ ออกก�ำลังกายจะไม่เพิม่ ขึน้ หลังจากการวิง่ เกิน กว่า 4.5 ชัว่ โมงต่อสัปดาห์ (แต่การวิง่ เกินกว่า นัน้ ก็ไม่ได้ท�ำให้อายุสนั้ ลง) ค�ำอธิบายคือการวิง่ ท�ำให้ระบบไหลเวียน ของหัวใจมีความแข็งแรง (Cardio Respiratory Fitness) วัดได้จากระดับ Metabolic Equivalent (MET) ทีส่ งู บทความอ้างสถิตกิ ารเสียชีวติ ว่า 16% เกิดจากคนทีม่ ี MET ในระดับต�ำ่ และเป็น สาเหตุของการเสียชีวติ ทีส่ งู กว่าการเสียชีวติ จากโรคความดันโลหิตสูง การสูบบุหรี่ ไขมันสูง และเบาหวาน ประเด็นทีต่ ามมาคือ การออก ก�ำลังนัน้ จะต้องท�ำมากน้อยเพียงใด เพือ่ ให้ ร่างกายแข็งแรงและไม่ตายเร็ว โดยไม่จ�ำเป็น ว่าต้องการให้รา่ งกายฟิตปัง๋ (จนสามารถวิง่ ได้ 15 กิโลเมตรก็ไม่เหนือ่ ย เป็นต้น) หรือลดความ อ้วนจนรูปร่างเหมือนนายแบบหรือนางแบบ
ในส่วนนีส้ ถาบัน Harvard School of Public Health เผยแพร่บทวิจยั เมือ่ 19 กุมภาพันธ์ 2018 สรุปว่าการออกก�ำลังกาย อย่างเข้มข้นผสมกับการออกก�ำลังกายระดับ ปานกลาง (Moderate to Vigorous Physical Activity หรือ MVPA) จะช่วยลดความเสีย่ งจาก การเสียชีวติ ลงถึง 60-70% เมือ่ เปรียบเทียบกับ คนทีไ่ ม่ออกก�ำลัง จากการติดตามเก็บข้อมูล ของผูห้ ญิง 16,741 คน ยาวนาน 4 ปี (เสร็จสิน้ เมือ่ พฤศจิกายน 2017) ทัง้ นี้ MVPA นัน้ หมาย ถึงการออกก�ำลังกายท�ำให้ MET ขึน้ ไปทีร่ ะดับ 3-6 MET (ในเชิงเปรียบเทียบ การนัง่ เฉยๆ ร่างกายจะใช้พลังงานเท่ากับ 1 MET แต่การวิง่ เร็วจะท�ำให้ MET เพิม่ ขึน้ ไปทีเ่ ลข 6 ในขณะที่ 3 MET คือการเดินเร็ว พอทีจ่ ะพูดคุยได้ แต่รอ้ งเพลงไม่ได้ เป็นต้น) การออกก�ำลังกายแบบ MVPA นัน้ หมายถึงการออกก�ำลังกาย 150 นาทีตอ่ สัปดาห์ แบ่งออกเป็น 1. การออกก�ำลังกายอย่างเข้มข้น ครัง้ ละ 20-30 นาที ประมาณ 2-3 ครัง้ ต่อสัปดาห์ เช่น การวิง่ การปัน่ จักรยาน การว่ายนำ�้ อย่างเร็ว หรือการเล่นเทนนิส 2. การออกก�ำลังกายปานกลาง ครัง้ ละ 20-25 นาที ประมาณ 4 ครัง้ ต่อสัปดาห์ เช่น การปัดกวาดถูบา้ นอย่างจริงจัง การเดินเร็ว และการว่ายน�ำ้ อย่างค่อยเป็นค่อยไป 3. การยกน�ำ้ หนักสัปดาห์ละ 2-3 ครัง้ เพือ่ เพิม่ ความแข็งแรงให้กบั กล้ามเนือ้ และกระดูก ทีส่ �ำคัญคือจะต้องเริม่ การออกก�ำลังกายใน โอกาสแรก และท�ำอย่างต่อเนือ่ งเพือ่ สุขภาพที่ ดี และอายุทยี่ นื ยาว ทัง้ นีจ้ ะต้องปรึกษาแพทย์ ก่อนนะครับ OPTIMISE | APRIL 2018
07
08
OPTIMISE | APRIL 2018
INVESTMENT REVIEW
กองทุนสมาร์ทเบต้า ดร.พิพัฒน์ เหลืองนฤมิตชัย ผู้ช่วยกรรมการผู้จัดการ และหัวหน้าทีมวิจัยลูกค้าบุคคล สายงานลูกค้าบุคคล บริษทั หลักทรัพย์ ภัทร จ�ำกัด (มหาชน)
ในปัจจุบนั เราคงเห็นว่าการลงทุนมี หลากหลายรูปแบบทัง้ ชนิดของสินทรัพย์และ กลยุทธ์การลงทุน โดยหนึง่ ในกลยุทธ์การลงทุน ทีก่ ำ� ลังแพร่หลายอย่างมากในต่างประเทศ ได้แก่ กองทุนสมาร์ทเบต้า ซึง่ มีการเติบโตของ สินทรัพย์โดยเฉลีย่ ระหว่างปี 2555 ถึงปี 2559 ประมาณร้อยละ 30 ต่อปี มีขนาดสินทรัพย์รวม ในปัจจุบนั ประมาณ 30 ล้านล้านบาท และส่วน ใหญ่เป็นกองทุนหุน้ ในสหรัฐฯ
กองทุนสมาร์ทเบต้าคืออะไร
กองทุนโดยทัว่ ไปสามารถแบ่งเป็นสอง ประเภท ได้แก่ (1) กองทุนเชิงรับ (passive funds) ซึง่ คือกองทุนทีล่ งทุนในหลักทรัพย์ตาม น�ำ้ หนักของหลักทรัพย์นนั้ ในดัชนีชวี้ ดั (index) และมีจดุ มุง่ หมายเพือ่ สร้างผลตอบแทนให้ใกล้ เคียงกับผลตอบแทนของดัชนีชวี้ ดั โดยทัว่ ไป ดัชนีชวี้ ดั คือ ดัชนีตลาด (market index) ซึง่ น�ำ้ หนักของหลักทรัพย์รายตัวจะเป็นสัดส่วนกับ มูลค่าตลาดของบริษทั (market capitalization weight) เราเรียกกองทุนพวกนีว้ า่ กองทุนดัชนี ตลาด (index fund) หรือกองทุนเบต้า (beta fund) (2) กองทุนเชิงรุก (active funds) คือ กองทุนทีล่ งทุนในหลักทรัพย์ตามการวิเคราะห์ และดุลยพินจิ ของผูจ้ ดั การกองทุน โดยการ วิเคราะห์ดงั กล่าวอาจมีการอ้างอิงหลายปัจจัย เช่น ราคาของสินทรัพย์เทียบกับมูลค่าพืน้ ฐาน สถานะทางการเงินและผลประกอบการ ของบริษทั ความผันผวนของผลตอบแทน แนวโน้มผลตอบแทนในอดีต เป็นต้น โดย จุดมุง่ หมายของกองทุนประเภทนีค้ อื ผล ตอบแทนทีส่ งู กว่าเกณฑ์มาตรฐาน
(benchmark) ซึง่ โดยทัว่ ไปคือดัชนีตลาด ส่วนกองทุนสมาร์ทเบต้านัน้ เป็นกองทุนรูป แบบใหม่ทมี่ กี ารผสมผสานระหว่างกองทุนเชิง รับ และกองทุนเชิงรุก โดยมีความคล้ายคลึงกับ กองทุนเชิงรับในแง่ของน�ำ้ หนักของหลักทรัพย์ที่ อิงกับดัชนีอา้ งอิงทีถ่ กู สร้างขึน้ แต่แตกต่างกันที่ ดัชนีอา้ งอิงของกองทุนสมาร์ทเบต้าจะค�ำนวณ จากปัจจัยการลงทุน (factor) แทนมูลค่าตลาด ของบริษทั เพียงอย่างเดียว ในขณะเดียวกัน กองทุนสมาร์ทเบต้าก็มคี วามคล้ายคลึงกับ กองทุนเชิงรุกในแง่ของการใช้ปจั จัยในการลงทุน ซึง่ ผูจ้ ดั การกองทุนมีการใช้อย่างแพร่หลาย โดย มี 4 ปัจจัยการลงทุนทีส่ ำ� คัญ คือ (1) ราคาของสินทรัพย์เทียบกับมูลค่าพืน้ ฐาน (value) ซึง่ เชือ่ ว่าสินทรัพย์ทมี่ รี าคาต�ำ่ กว่ามูลค่า พืน้ ฐาน (เช่น สินทรัพย์ทมี่ มี ลู ค่าบริษทั ตาม ราคาตลาดต�ำ่ กว่ามูลค่าบริษทั ทางบัญชี) จะให้ผลตอบแทนสูงกว่าตลาดในระยะยาว (2) ความผันผวนของผลตอบแทน (minimum volatility) ซึง่ เชือ่ ว่าสินทรัพย์ทมี่ ี ความผันผวนต�ำ่ (เช่น สินทรัพย์ทมี่ คี า่ เบีย่ ง เบนมาตรฐานของผลตอบแทนต�ำ่ ) จะให้ผล ตอบแทนต่อความเสีย่ งทีส่ งู กว่าผลตอบแทน ต่อความเสีย่ งของตลาดในระยะยาว ทัง้ นี้ อาจ เกิดจากการทีน่ กั ลงทุนให้ความสนใจสินทรัพย์ ทีม่ คี วามผันผวนสูง (ซึง่ อาจมีผลตอบแทนสูง มาก) ท�ำให้สนิ ทรัพย์ทมี่ คี วามผันผวนต�ำ่ ไม่ ได้รบั ความสนใจเท่าทีค่ วร จึงท�ำให้ราคาของ สินทรัพย์ตำ�่ กว่ามูลค่าพืน้ ฐาน (3) ผลตอบแทนของสินทรัพย์ในอดีต (momentum) ซึง่ เชือ่ ว่าสินทรัพย์ทมี่ ผี ลตอบแทน ทีด่ ใี นอดีตจะให้ผลตอบแทนทีด่ ตี อ่ ไปในอนาคต OPTIMISE | APRIL 2018
09
อันสัน้ ซึง่ อาจเกิดจากการทีน่ กั ลงทุนต้องใช้ ระยะเวลาในการวิเคราะห์ขอ้ มูล จึงท�ำให้ราคา สินทรัพย์ไม่สะท้อนข้อมูลใหม่ในทันที หรืออาจ เกิดจากการทีน่ กั ลงทุนต้องการศึกษาพฤติกรรม ของราคาสินทรัพย์เพือ่ ให้เกิดความมัน่ ใจก่อนที่ จะตัดสินใจลงทุน (4) สถานะความมัน่ คงทางการเงินของบริษทั (quality) ซึง่ เชือ่ ว่าบริษทั ทีม่ สี ถานะทางการเงิน ทีม่ นั่ คง (เช่น มีอตั ราหนีส้ นิ ต่อสินทรัพย์ตำ�่ หรือมีผลประกอบการทีม่ คี วามเสถียร) จะให้ ผลตอบแทนสูงกว่าตลาดในระยะยาว ชือ่ ของกองทุนสมาร์ทเบต้าอาจสือ่ ว่าเป็น กองทุนพิเศษ แต่จริงๆ แล้วก็คอื กองทุนทีผ่ ล ตอบแทนยังขึน้ กับการเคลือ่ นไหวของตลาด (ทีม่ าของค�ำว่าเบต้า) แต่ใช้ปจั จัยอืน่ ทีไ่ ม่ใช่ มูลค่าตลาดของบริษทั (ทีม่ าของค�ำว่าสมาร์ท) หากตลาดมีผลตอบแทนทีเ่ ป็นลบมาก กองทุน สมาร์ทเบต้าก็อาจติดลบด้วย ในทางกลับกัน หากตลาดมีผลตอบแทนทีส่ งู มาก กองทุน สมาร์ทเบต้าก็อาจมีผลตอบแทนทีเ่ ป็นบวก เช่นเดียวกัน
ในระยะยาว อีกทัง้ มีคา่ ธรรมเนียมการจัดการ กองทุน (management fee) ทีค่ อ่ นข้างสูง ท�ำให้นกั ลงทุนหันมาสนใจทีจ่ ะลงทุนในกองทุน ทีม่ คี า่ ใช้จา่ ยถูกลง แต่ยงั คงใช้ปจั จัยการลงทุน ทีแ่ พร่หลาย สมาร์ทเบต้าเป็นแนวคิดในการลงทุนแบบ ใหม่ เริม่ นํามาใช้ครัง้ แรกโดยกองทุนความมัง่ คัง่ แห่งชาตินอร์เวย์ ซึง่ เป็นกองทุนความมัง่ คัง่ แห่ง ชาติทมี่ ขี นาดใหญ่ทสี่ ดุ ในโลก การลงทุนแบบนี้ เป็นการลงทุนโดยอิงปัจจัยทีม่ ผี ลต่อสินทรัพย์ โดยแทนทีจ่ ะวัดว่าเราลงทุนในสินทรัพย์ตา่ งๆ เป็นน�ำ้ หนักเท่าใด จะวัดว่าการลงทุนถูกกระทบ จาก ‘ปัจจัย’ ต่างๆ เป็นสัดส่วนเท่าใด เนือ่ งจาก ปัจจัยเหล่านัน้ มีอยูใ่ นสินทรัพย์ตา่ งๆ อยูแ่ ล้ว ดัง เช่นปัจจัยในเรือ่ งของความผันผวน ซึง่ จะสามารถ พบได้ในทัง้ หุน้ ตราสารหนี้ และอัตราแลกเปลีย่ น หากเราเปรียบเทียบกองทุนสมาร์ทเบต้ากับ การบริโภคอาหารแล้ว จะเห็นได้วา่ เราสนใจ การวัดสัดส่วนของสารอาหารทีเ่ ราบริโภค (เช่น คาร์โบไฮเดรต โปรตีน) แทนการวัดสัดส่วนของ ชนิดอาหารทีเ่ ราบริโภค (เช่น หมู ผัก ไก่)
ท�ำไมกองทุนสมาร์ทเบต้าจึง แพร่หลาย
ข้อดีของกองทุนสมาร์ทเบต้า
กองทุนสมาร์ทเบต้ามีคณ ุ สมบัตทิ สี่ ำ� คัญ กองทุนสมาร์ทเบต้าได้รบั ความนิยมอย่าง สามประการคือ (1) ค่าใช้จา่ ยในการลงทุนทีต่ ำ�่ มากในต่างประเทศ โดยสาเหตุหลัก คือ กองทุน กว่ากองทุนเชิงรุก แต่สงู กว่ากองทุนเชิงรับ เชิงรุกส่วนใหญ่ไม่สามารถเอาชนะตลาดได้ โดยผูล้ งทุนหวังผลตอบแทนต่อความเสีย่ งที่
10
OPTIMISE | APRIL 2018
ชือ่ ของกองทุนสมาร์ทเบต้า อาจสือ่ ว่าเป็นกองทุนพิเศษ แต่จริงๆ แล้วก็คอื กองทุน ทีผ ่ ลตอบแทนยังขึน้ กับการ เคลือ่ นไหวของตลาด แต่ใช้ ปัจจัยอืน่ ทีไ่ ม่ใช่มลู ค่าตลาด ของบริษทั สูงกว่าตลาด (2) เกณฑ์ในการคัดเลือกและ การลงทุนทีช่ ดั เจน (3) การช่วยกระจายความ เสีย่ งการลงทุน ตัวอย่างเช่น ในกรณีทผี่ ลู้ งทุน ต้องการคงการลงทุนในหุน้ แต่ตอ้ งการลดความ เสีย่ งลง ก็สามารถลงทุนในกองทุนประเภทลด ความผันผวน (minimum volatility) ได้ ปัจจุบนั ประเทศไทยเริม่ มีกองทุนหุน้ สมาร์ทเบต้าประเภทลดความผันผวน (minimum volatility) ซึง่ มุง่ เน้นการลดความ ผันผวนของตลาดหุน้ ไทย เนือ่ งด้วยข้อจ�ำกัด ในโครงสร้างของตลาดหุน้ ทีม่ กี ารกระจุกตัว ของอุตสาหกรรมพลังงาน ธนาคาร และ อสังหาริมทรัพย์ทคี่ อ่ นข้างสูง
ความเสีย่ งของกองทุนสมาร์ทเบต้า
นอกจากข้อดีตา่ งๆ ทีก่ ล่าวมา กองทุน ประเภทนีก้ ม็ คี วามเสีย่ งด้วยเช่นกัน ได้แก่ (1) กองทุนสมาร์ทเบต้าทีเ่ ป็นหุน้ ยังมีความเสีย่ งของ ตลาดหุน้ อยู่ (2) มีโอกาสทีป่ จั จัยในการใช้เลือก หุน้ จะไม่ได้ผลตอบแทนต่อความเสีย่ งทีส่ งู กว่าตลาดในช่วงเวลาใดเวลาหนึง่ (3) หากมีการ ลงทุนในกองทุนสมาร์ทเบต้าประเภทใดมากๆ อาจมีโอกาสทีผ่ ลตอบแทนเทียบกับตลาดของ กองทุนประเภทนัน้ อาจจะลดลงอีกจากทีเ่ คย ท�ำได้ในอดีต กล่าวโดยสรุป กองทุนสมาร์ทเบต้าเป็นอีก ทางเลือกหนึง่ ของการลงทุน ทีม่ กี ารใช้อย่าง แพร่หลายในต่างประเทศ โดยกองทุนสมาร์ทเบต้าทีเ่ ป็นหุน้ ก็ยงั มีความเสีย่ งของตลาดหุน้ อยู่ อย่างไรก็ดี อาจจะเป็นทางเลือกทีน่ า่ สนใจเพือ่ การกระจายความเสีย่ งของพอร์ตการลงทุนได้
INVESTMENT REVIEW
OPTIMISE | APRIL 2018
11
12
OPTIMISE | APRIL 2018
optimum view
OPTIMISE | APRIL 2018
13
14
OPTIMISE | APRIL 2018
optimum view
OPTIMISE | APRIL 2018
15
16
OPTIMISE | APRIL 2018
optimum view
OPTIMISE | APRIL 2018
17
18
OPTIMISE | APRIL 2018
optimum view
OPTIMISE | APRIL 2018
19
20
OPTIMISE | APRIL 2018
optimum view
OPTIMISE | APRIL 2018
21
22
OPTIMISE | APRIL 2018
optimum view
OPTIMISE | APRIL 2018
23
01 24
OPTIMISE | APRIL 2018
FULL FLAVORS
The Making of Stars
ในกรุงเทพฯ ร้านมิชลินที่ ได้รับการกล่าวถึงมาก ที่สุดกลับตั้งอยู่ในตึกแถว หน้าตาซอมซ่อ ที่ภายในมี เพียงโต๊ะและเก้าอี้ไม้เก่าๆ
อดีตผู้ตรวจสอบมิชลินบอกเล่าถึงประสบการณ์การ ทำ�งานกับ ‘สมุดปกแดง’ และความเห็นของเขาต่อไกด์ มิชลินฉบับปฐมฤกษ์ของกรุงเทพฯ ผ้าปูโต๊ะสีขาวเรียบกริบ จานชามกระเบื้อง ขอบทอง และวัตถุดิบชั้นเลิศที่ได้รับการปรุง และจัดแจงลงจานจนดูสวยขึ้นกล้อง คือภาพ จำ�ของร้านอาหารประดับดาวมิชลิน แต่ใน กรุงเทพฯ ร้านมิชลินที่ได้รับการกล่าวถึงมาก ที่สุดกลับตั้งอยู่ในตึกแถวหน้าตาซอมซ่อ ที่ภายในมีเพียงโต๊ะและเก้าอี้ไม้เก่าๆ ขณะที่ เชฟเจ้าของร้านวัย 72 ปี ผู้ซึ่งมีเมนูชูโรงเป็น ไข่เจียวปูหน้าตาธรรมดานั้นสวมแว่นสกี หมวก ไหมพรม และสร้อยทองเส้นใหญ่ แทนที่จะ แต่งกายในเครื่องแบบสีขาวเหมือนเชฟทั่วไป แน่นอนว่าร้านที่กำ�ลังพูดถึงคือ ‘เจ๊ไฝ’ ร้าน อาหารซึ่งไม่มีใครคาดคิดว่าจะได้รับดาวมิชลิน ร้านเจ๊ไฝกลายเป็นที่พูดถึงในวงกว้าง หลังการ เปิดตัว Michelin Guide Bangkok ฉบับ ปฐมฤกษ์ในช่วงเดือนธันวาคมที่ผ่านมา แต่ ‘เจ๊ไฝ’ หรือสุภิญญา จันสุตะ กลับไม่ ได้ออกอาการยินดีกับรางวัลดังกล่าว เพราะ บรรดาลูกค้าที่ต่อคิวยาวเหยียดรอลิ้มรสเมนู จานเด็ดของเธอ ได้บังคับให้สุภิญญาต้องถอด บางเมนูที่ใช้เวลาทำ�นานกว่าออก และยอม เสียลูกค้าเก่าที่ไม่อยากแย่งที่นั่งกับฝูงชนใน
ตึกแถวห้องพัดลมหนึ่งคูหา เพื่อรับประทาน ผัดขี้เมาทะเลหรือไข่เจียวปู นอกจากนี้ ทาง สรรพากรยังส่งเจ้าหน้าที่เข้าไปตรวจสอบราย ได้ของสุภิญญาที่ร้าน จนเธอขู่ว่าจะคืนดาวให้ กับทางมิชลิน นับแต่นั้นเป็นต้นมา สุภิญญาจะย้ำ�กับสื่อ แทบทุกครั้งที่มีโอกาสว่าเธออยากมอบดาว คืนให้กับทางมิชลิน ไม่ต่างอะไรกับเชฟเจอโรม โบรช็อต (เชฟชาวฝรั่งเศสชื่อดังเจ้าของ
ร้านอาหารในชื่อเดียวกัน) ที่ต้องการให้มิชลิน ถอดดาวจากร้านของเขา ด้วยความโหยหา การกลับไปสร้างสรรค์อาหารที่คนธรรมดาเข้า ถึงได้มากกว่า ความเห็นของ ‘ผู้ตรวจสอบมิชลิน’ นั้น สามารถชี้เป็นชี้ตายให้กับอนาคตของร้าน อาหารแต่ละแห่งได้ ไม่ว่าพวกเขาจะชอบใจ หรือไม่ก็ตาม บรรดาผู้ตรวจสอบนิรนามเหล่านี้ เอาจริงเอาจังกับภารกิจที่ตนได้รับมอบหมาย 02
01 สุ ภ ิ ญ ญา จั น สุ ต ะ เจ้ า ของร้ า นอาหาร ‘เจ๊ ไ ฝ‘ ร้ า นสตรี ท ฟู ้ ด ที ่ ไ ด้ ร ั บ รางวั ล 1 ดาวมิ ช ลิ น 02 ไข่ เ จี ย วปู แ ละก๋ ว ยเตี ๋ ย วคั ่ ว ทะเล สองเมนู ช ู โ รงของ ร้ า นเจ๊ ไ ฝ OPTIMISE | APRIL 2018
25
โดยพวกเขาจะออกตระเวนชิมอาหาร 3 ครั้ง ต่อวัน เป็นเวลา 5 วันต่ออาทิตย์ และจดบันทึก ความเห็นของตนเองลงไปโดยละเอียด “หลายคนอาจมองว่างานนี้สนุก แต่จริงๆ มันดีแค่ช่วง 6 เดือนแรกเท่านั้น” คริส วัตสัน อดีตผูต้ รวจสอบมิชลินในอังกฤษและไอร์แลนด์ ในช่วงปี ‘80s กล่าว คริสสั่งสมประสบการณ์ด้านอาหารจาก การทำ�งานก้นครัว โดยรับหน้าที่ทอดมันฝรั่ง อยู่ในครัวของโรงแรม Savoy ณ กรุงลอนดอน และทันทีที่รู้ว่ามิชลินกำ�ลังมองหาผู้ตรวจสอบ ในอังกฤษ เขาก็รีบคว้าโอกาสไว้และได้รับ เลือกจากบรรดาผู้สมัครกว่า 5,000 คน “สมัยนั้นมิชลินอยากได้คนที่มีความรู้เรื่อง อาหารฝรั่งเศสแบบไฟน์ไดน์นิ่ง” คริสรำ�ลึก ถึงยุคเฟื่องฟูของอาหารฝรั่งเศสในช่วงปี ‘80s สมัยที่สองเชฟระดับตำ�นานอย่างเรย์มอนด์
สำ�หรับคริสแล้ว การที่ไม่มีร้านใดได้รับ ดาวมิชลิน 3 ดวงเลย ไม่ถือเป็นการไม่ให้เกียรติ วงการอาหารที่นี่ แต่อย่างใด
แบลนช์ และพอล โบคัส กำ�ลังแผ่อิทธิพล ในวงการอาหาร แต่เพราะกระแสในแวดวง อาหารนั้นไม่จีรัง มิชลินจึงใช้เกณฑ์การคัด เลือกที่เข้ากับทุกยุคทุกสมัยกว่า กล่าวคือ ผู้ตรวจสอบต้องเปิดกว้าง สามารถรับประทาน อาหารได้ทุกอย่าง มีความรู้เรื่องไวน์และชีส โดยถือคติว่า หากเป็นเรื่องอาหารแล้ว ต้อง ทำ�ตัวเป็นน้ำ�ครึ่งแก้วเสมอ เหล่าฟู้ดดี้หลายคนอาจใฝ่ฝันอยากเป็น ผู้ตรวจสอบมิชลิน แต่ในความเป็นจริง การ รับประทานอาหารไฟน์ไดน์นิ่ง 3 มื้อต่อวัน เป็น เวลา 3 อาทิตย์ต่อเดือน ส่งผลต่อสุขภาพจิต ของผู้ตรวจสอบมิชลินอย่างคริสเอง โดยใน อาทิตย์สุดท้ายของแต่ละเดือน พวกเขาต้อง เดินทางกลับเข้าลอนดอนเพื่อปิดรายงาน ส่วนผลตัดสินว่าร้านไหนจะได้รางวัลอะไรนั้น ขึ้นอยู่กับคณะกรรมการ ผู้ตรวจสอบประจำ� 03
แต่ละพื้นที่จะได้รับการหมุนเวียนไปทุกปี ทำ�ให้ภายในเวลา 4 - 5 ปี คริสก็ตระเวนชิม อาหารครบทุกแคว้นในสหราชอาณาจักร คริสสร้างกฎง่ายๆ ขึ้นมาเพื่อรับมือกับ แคลอรีมหาศาลที่เขาต้องรับประทานในแต่ละ วัน กล่าวคือ ห้ามรับประทานจนหมดจาน มี สติในการเลือก และหลีกเลี่ยงเมนูอย่างสเต็ก โทมาฮอคว์หรือปลากระพงย่างทั้งตัว “หอย เชลล์เป็นจานที่กินง่ายเพราะเสิร์ฟมาแค่คราว ละ 2-3 ตัว หลังกินเสร็จคุณต้องลงมือเขียน รายงานวันต่อวัน ถ้าแช่ไว้ทำ�ทีหลังจะเก็บ รายละเอียดลำ�บาก” เขาอธิบาย ปัจจุบันคริสพำ�นักอยู่ในกรุงเทพฯ และยัง วนเวียนใกล้ชิดกับแวดวงอาหาร คอยเฝ้าดู การมาและจากไปของบรรดาร้านอาหาร แต่ เขารู้สึกว่าวงการอาหารที่นี่กำ�ลังเข้าสู่ ‘ยุคทอง’ ทำ�ให้การติดตามกระแสต่างๆ ให้ทันการณ์นั้น 04
05
03 ‘เสน่ห์จันทน์‘ ร้านอาหารไทยร่วมสมัย ดีกรีดาวมิชลิน 04 เมนูจาก Elements ห้องอาหารของโรงแรม The Okura Prestige ซึ่งได้รับการ ประดับหนึ่งดาวมิชลินเช่นกัน 05 Michelin Guide ฉบับปฐมฤกษ์ของกรุงเทพฯ 06 บรรยากาศภายในร้าน Soul Food Mahanakorn ซึ่งมีชื่อปรากฏในหมวด Bib Gourmand 07 จาร์เร็ต ริสลีย์ เจ้าของร้าน Soul Food Mahanakorn
26
OPTIMISE | APRIL 2018
FULL FLAVORS
06
ทำ�ได้ยากขึ้นทุกที “เดี๋ยวนี้คนนิยมกินอาหารนอกบ้านเพราะมี ตัวเลือกเยอะขึ้น ร้านอาหารแข่งกันเรื่องราคา เราจึงไม่ต้องเสียเงินแพงๆ กับอาหารแต่ละมื้อ และถึงจะแพงก็ไม่เท่าที่ยุโรป ตอนนี้กรุงเทพฯ มีร้านอาหารแทบทุกสัญชาติ แถมมาตรฐาน ก็สูงมาก มันเป็นช่วงเวลาที่น่าตื่นเต้นสำ�หรับ ผม” คริสกล่าว การมาถึงของมิชลินไกด์ฉบับปฐมฤกษ์ใน ประเทศไทย กลายเป็นประเด็นร้อนในแวดวง อาหารในช่วงปีที่ผ่านมา ในบรรดาร้านอาหาร 76 แห่งที่ได้รับรางวัลซึ่งหลายคนมองว่า เป็นเครื่องหมายแสดงการยอมรับวัฒนธรรม อาหารไทยบนเวทีโลกนั้น ถูกจำ�แนกเป็นหมวด ต่างๆ ได้แก่ หมวด Plate Awards จำ�นวน 76 รางวัล (สำ�หรับอาหารที่ใช้วัตถุดิบชั้นเลิศและ ปรุงอย่างพิถีพิถัน) หมวด Bib Gourmand จำ�นวน 33 รางวัล (สำ�หรับอาหารคุณภาพ เยี่ยมในราคาย่อมเยา) ขณะที่มีร้านอาหาร 14 แห่งที่ได้รับการประดับดาวมิชลิน 1 ดวง และ 3 แห่งที่ได้รับการประดับดาวมิชลิน 2 ดวง สำ�หรับคริสแล้ว การที่ไม่มีร้านใดได้รับดาว
มิชลิน 3 ดวงเลย ไม่ถือเป็นการไม่ให้เกียรติ วงการอาหารที่นี่แต่อย่างใด “ไม่มีร้านไหนจู่ๆ จะได้ 3 ดาวทันที” คริสกล่าว แม้ว่า L’Aterlier de Joel Robuchon จะได้รับการประดับ 3 ดาวมิชลินในไกด์ฉบับปฐมฤกษ์ของสิงค์โปร์ แต่นั่นก็เป็นเพราะร้านดังกล่าวเป็นที่รู้จักทั่ว โลกมาก่อนแล้ว กระนั้นก็มีเชฟจำ�นวนไม่น้อยที่ไม่ยอมรับ การจัดอันดับของไกด์อย่างมิชลินหรือ ‘50 ร้าน อาหารที่ดีที่สุดในโลก’ ของ San Pellegrino แม้แต่ในกรณีที่ได้รับรางวัล เชฟหลายคนก็ อาจแสดงท่าทีไม่ยี่หระ และหันไปทำ�อะไรที่ตก เป็นเป้าสายตาน้อยกว่าแทน “พวกเราดีใจมากทีไ่ ด้รางวัลบิบ กูรม์ องด์ เพราะมันเหมือนเป็นการตอบแทนความตัง้ ใจ ทำ�งานหนักของลูกทีม แต่หลายครัง้ คนก็ชอบยึด ติดกับการจัดอันดับอย่าง 50 อันดับร้านอาหาร ทีด่ ที ส่ี ดุ ดาวมิชลิน หรือรางวัลจากแม็กกาซีน ต่างๆ จนเกินไป เรือ่ งร้านอาหารเป็นความชอบ ส่วนบุคคล อย่างร้านโปรดผมส่วนใหญ่กไ็ ม่ได้ ติด 50 อันดับร้านอาหารทีด่ ที ส่ี ดุ หรือได้ดาว มิชลินอะไร ในขณะเดียวกันเราก็ตอ้ งยอมรับว่า
07
เวลาทีเ่ ราขาดสือ่ ในแวดวงอาหารทีน่ า่ เชือ่ ถือ และบนโลกออนไลน์มเี ว็บไซต์รวี วิ อาหารทีใ่ ห้ ข้อมูลผิดๆ อยูด่ าษดืน่ การจัดอันดับของบรรดา องค์กรแสวงหากำ�ไรเหล่านีจ้ งึ กลายเป็นเกณฑ์ สำ�คัญทีช่ ว่ ยชีว้ ดั คุณภาพร้านอาหารไปโดย ปริยาย” จาร์เร็ต ริสลีย์ เจ้าของร้าน Soul Food Mahanakorn กล่าว
เราเอาใจทุกคนไม่ได้
สมุดปกแดงอันทรงอิทธิพลของมิชลิน ซึ่ง สามารถเป็นตัวตัดสินอนาคตของเชฟคนหนึ่ง ได้นั้น มีจุดเริ่มต้นเล็กๆ ในปี 1900 โดยมันถูก ตีพิมพ์ครั้งแรกในรูปแบบหนังสือคู่มือสีฟ้า เพื่อแจกฟรีสำ�หรับลูกค้ามิชลินที่อยากทราบ ข้อมูลเกี่ยวกับโรงแรมและร้านอาหารดีๆ ระหว่างการเดินทางไปตามแคว้นต่างๆ ของ ฝรั่งเศส ในสมัยนั้น จำ�นวนรถยนต์บนท้องถนน ฝรั่งเศสยังมีไม่ถึง 3,000 คัน มิชลินไกด์จึงได้ รับการตีพิมพ์อยู่ที่ 35,000 เล่มเท่านั้น ไกด์ดงั กล่าวกลายเป็นทีน่ ยิ มอย่างล้นหลาม มิชลินจึงเริ่มขยายขอบเขตการตรวจสอบไปยัง หลายเมืองใหญ่ในยุโรป ก่อนจะเปลี่ยนหน้า OPTIMISE | APRIL 2018
27
08
09
การเลื่อนสถานะจาก 1 ดาวไปเป็น 2 ดาวมิชลิน นั้นเป็นก้าวที่ยิ่งใหญ่ก็จริง แต่ร้านที่ได้ 2 และ 3 ดาว นั้นต่างกันแค่เรื่องความ เสมอต้นเสมอปลายของ คุณภาพเท่านั้น
08 คริ ส วั ต สั น อดี ต ผู ้ ต รวจสอบมิ ช ลิ น ใน อั ง กฤษและไอร์ แ ลนด์ ช ่ ว งปี ‘80s 09 เมนูจากร้าน Gaggan ซึ่งได้รับการประดับ 2 ดาวมิชลิน
28
OPTIMISE | APRIL 2018
11
10
ปกเป็นสีแดงในปี 1931 และหยุดตีพิมพ์เพียง สองครั้งในช่วงสงครามโลกครั้งที่ 1 และ 2 ส่วนเกณฑ์การให้ดาวนั้นยังคงเดิมเสมอมาคือ 1 ดาวสำ�หรับร้านอาหารยอดเยี่ยมในหมวด เดียวกัน 2 ดาวสำ�หรับร้านที่คุ้มค่าแก่การขับ ออกนอกเส้นทาง และ 3 ดาวสำ�หรับร้านที่ควร ค่าแก่การดั้นด้นข้ามน้ำ�ข้ามทะเลเพียงเพื่อ ไปชิม คริสเล่าว่า การเลื่อนสถานะจาก 1 ดาวไป เป็น 2 ดาวมิชลินนั้นเป็นก้าวที่ยิ่งใหญ่ก็จริง แต่ร้านที่ได้ 2 และ 3 ดาวนั้นต่างกันแค่เรื่อง ความเสมอต้นเสมอปลายของคุณภาพเท่านั้น “ในแง่ฝีมือการปรุงอาหารแล้วถือว่าใกล้เคียง” และการได้ประดับดาวสักดวงอาจถือเป็น ความสำ�เร็จที่ยิ่งใหญ่ที่สุดแล้ว “เมื่อไหร่ที่ คุณใช้ใจทำ�อาหาร รางวัลจะมาหาคุณเอง” เขากล่าวเสริม ทว่าเช่นเดียวกับไกด์ฉบับปฐมฤกษ์ใน
หลายๆ ประเทศ มิชลินไกด์เล่มเปิดตัวของ กรุงเทพฯ ก็ทำ�ให้เกิดเสียงวิพากษ์วิจารณ์ไป ต่างๆ นานา สำ�หรับตัวคริสเอง เขาแอบหวังจะได้เห็น ชื่อร้านดีๆ ที่คนทั่วไปอาจตกสังเกตมากกว่านี้ และกล่าวถึงบรรดาร้านดังที่ได้รับเลือกว่าเป็น สิ่งที่ “หลีกเลี่ยงไม่ได้ แต่ก็คาดเดาได้ง่ายจน น่าเสียดาย” “หลายคนคงประหลาดใจอยู่บ้างเมื่อเห็น ชื่อร้านบางแห่งที่ได้ดาวมิชลิน” คริสกล่าว ถึงม้ามืดอย่าง Mezzaluna, Elements และ ‘เสน่ห์จันทน์’ “แต่ขณะเดียวกัน ผมอยากให้ เพิ่มร้านเจ๋งๆ ที่ชื่ออาจจะยังไม่ติดหูเข้าไปอีก อะไรที่มันออกนอกกรอบกว่านี้สักหน่อย” คริสยังมองว่าจำ�นวนร้านอาหารที่ได้รับ มิชลินเพลทนั้นมีเยอะเกินไป ส่วนตัวไกด์ก็ควร เพิ่มจำ�นวนหน้าและให้ดาวเยอะขึ้น “มีบาง ร้านที่ควรจะได้มีชื่ออยู่ในไกด์ แต่ก็ไม่ได้อยู่
FULL FLAVORS ผมเดาว่าคนตรวจสอบคงมีเวลาจำ�กัด แต่ผมว่า สิ่งเหล่านี้ อย่างไรก็เอามาเป็นข้อแก้ตัวไม่ได้” บรรดาร้านอาหารต่างรู้สึกเป็นเกียรติกับรางวัลที่ ได้รับ แต่ก็ยังเฝ้าประเมินถึงผลกระทบที่อาจเกิดขึ้น กับร้านของพวกเขา “เรารู้สึกโล่งใจที่ได้รับเลือก จะได้ วิจารณ์เรื่องนี้ได้ตรงๆ โดยไม่ต้องกังวลว่าคนจะมอง เราเป็นพวกแพ้แล้วพาล บอกได้เลยว่าเรายิ่งมีความ กดดันเพิ่มขึ้นที่จะต้องรักษาหัวใจความเป็นโบลาน และแนวทางที่เราตั้งใจไว้แต่ต้นไม่ให้บกพร่องไป ได้” เชฟดีแลน โจนส์ เจ้าของร้าน Bo.lan ซึ่งได้การ ประดับ 1 ดาวมิชลินเผย การตัดสินใจเพิ่มหมวดอาหารสตรีทฟู้ดเข้ามาใน ไกด์นั้น ทำ�ให้ผู้ประกอบการร้านอาหารในกรุงเทพฯ หลายรายเอ่ยปากชม “การเพิ่มหมวดสตรีทฟู้ดเข้ามา ช่วยสร้างสีสันให้กับตัวไกด์” ธนฤกษ์ เหล่าเราวิโรจน์ กล่าว เขาคือเจ้าของร้าน ‘สุพรรณิการ์ อีทติ้ง รูม’ ซึ่ง ได้รับรางวัลมิชลินเพลท “รางวัลดังกล่าวสำ�คัญอย่าง ยิ่งต่อแวดวงอาหารในกรุงเทพฯ ทั้งยังเอื้อประโยชน์ ให้บรรดาผู้ประกอบการร้านอาหารที่นี่ด้วย” แต่ประเด็นเรื่องปฏิกิริยาที่สาธารณชนมีต่อผลคำ� ตัดสินของมิชลิน คงจะสมบูรณ์ไปไม่ได้ หากยังไม่ได้
กล่าวถึงร้านเจ๊ไฝ ร้านอาหารตามสั่งซึ่งอยู่คู่ชาวกรุง มานานแห่งนี้ เป็นเสมือนเครื่องเตือนใจถึงผลเสียที่ อาจเกิดขึ้นจากการมอบดาวมิชลิน “ทุกอย่างคงดีกว่านี้ หากมีการไตร่ตรองอีกนิด ถึงผลกระทบที่อาจเกิดขึ้นจากการให้ดาวเจ๊ไฝ บางที การเริ่มจากมิชลินเพลทอาจจะเหมาะสมกว่า ผมได้ แต่หวังว่าเธอจะผ่านอุปสรรคครั้งนี้ไปได้” คริสกล่าว คริสเชื่อว่าความท้าทายที่แท้จริงนั้นอยู่ที่ มิชลินไกด์ฉบับต่อไป “บททดสอบของมิชลินไกด์ อยู่ที่ปีหน้า ตรงไหนที่ให้คะแนนง่ายไปก็ควรปรับ และเก็บดาวไว้ให้ร้านที่คู่ควรจริงๆ” เขากล่าว กว่าจะถึงตอนนั้น คริสจะยังคงรับประทาน อาหารที่ร้านโปรดของเขาอย่าง ‘ศรีตราด’ Brasserie Cordonnier ‘บ้านการะเกด’ และ ‘บ้านนวล’ ต่อไป ทว่าเขาเองก็ยอมรับว่ายังไม่เจอร้านอาหาร ไฟน์ไดน์นิ่งที่ถูกใจจริงๆ สำ�หรับเขาแล้ว หากพูดถึง ร้านอาหาร 2 หรือ 3 ดาวมิชลิน ประสบการณ์ที่ได้รับ จากการรับประทานอาหารนั้นๆ ต้องไร้ข้อบกพร่อง และการจะไปถึงจุดนั้นได้จะต้องอาศัยเวลา แต่อย่าง น้อยๆ ปลายทางที่ว่าก็ไม่ได้อยู่ไกลเกินเอื้อมสำ�หรับ แวดวงอาหารในกรุงเทพฯ อีกต่อไป 12
Essentials
เจ๊ไฝ
ถนนมหาไชย กรุงเทพฯ โทร. 092-724-9633
เสน่หจ์ นั ทน์
Glasshouse ตึกสินธร 130-132 ถนนวิทยุ กรุงเทพฯ โทร. 02-650-9880 bit.ly/2DhCgDj
สุพรรณิการ์ อีทติง้ รูม
28 ถนนสาทรเหนือ กรุงเทพฯ โทร. 02-635-0349 fb.com/SupannigaEatingRoom/ Bo.lan 24 ซอยสุขมุ วิท 53 ถนนสุขมุ วิท กรุงเทพฯ โทร. 02-260-2962 www.bolan.co.th Elements 57 โรงแรม The Okura Prestige ถนนวิทยุ กรุงเทพฯ โทร. 02-687-9000 www.okurabangkok.com Mezzaluna อาคารสเตททาวเวอร์ 1055 ถนนสีลม กรุงเทพฯ โทร. 02-624-9555 www.lebua.com/mezzaluna Soul Food Mahanakorn 56/10 ซอยสุขมุ วิท 55 (ซอยทองหล่อ) ถนนสุขมุ วิท กรุงเทพฯ โทร. 02-714-7708
10 แกงหมูชะมวง เมนููพื้นถิ่นของจันทบุรี อีกจานเด็ดของร้านสุพรรณิการ์ อีทติ้ง รูม 11 สุพรรณิการ์ อีทติ้ง รูม ซึ่งได้รับรางวัล มิชลินเพลท 12 เมนูยำ�คอหมูย่าง ของร้าน Bo.lan OPTIMISE | APRIL 2018
29
01
30
OPTIMISE | APRIL 2018
STATE OF THE ARTS
Precious Past เครือ่ งกระเบือ้ งในไทยนัน้ ทัง้ ล�ำ้ ค่าด้วยการผลิตอันประณีต และเรือ่ งราวเปีย่ มประวัตศิ าสตร์ ทีต่ ระกูลเธอท�ำการค้าขายบนเรือส�ำเภาในช่วง คริสต์ศตวรรษที่ 19 “เราเป็นนักเขียนและนัก วิชาการ ไม่ใช่นกั สะสม เราแค่เก็บสะสมเครือ่ ง เคลือบพวกนีร้ ะหว่างการค้นคว้าเพือ่ ใช้ในการ เขียนหนังสือเท่านัน้ ” เธอกล่าวอย่างถ่อมตน การเข้าเยีย่ มชมห้องจัดแสดงของพิมพ์ประไพ ทุกครัง้ จะเริม่ ต้นด้วยการ ‘บรรยาย’ ถึงแม้เธอ จะยืนยันว่าคอลเลกชันของเธอนัน้ เล็กมากเมือ่ เทียบกับมหาเศรษฐีนกั สะสมผูค้ ลัง่ ไคล้เกีย่ ว
01 เครื่องกระเบื้องเวียดนามจากคริสต์ศตวรรษที่ 15-16 หนึ่งในคอลเลกชันส่วนตัวของจิม ทอมป์สัน ซึ่งสะท้อนอิทธิพลจีนเช่นเดียวกับเครื่องกระเบื้องไทย 02 ไหจีนจากยุคก่อนประวัติศาสตร์ซ่ึงอยู่ในครอบครอง ของพิมพ์ประไพ พิศาลบุตรอันเป็นของขวัญจาก มหาเศรษฐีชาวฮ่องกง
กับวัฒนธรรมไทย-จีน แต่กย็ งั น่าประทับใจอยูด่ ี โดยชิน้ เก่าแก่ทสี่ ดุ ของเธอนัน้ คือชามจากยุค ก่อนประวัตศิ าสตร์ราว 5,000 ถึง 3,000 ปีกอ่ น คริสตกาล ซึง่ พ่อของเธอได้รบั เป็นของขวัญจาก มหาเศรษฐีชาวฮ่องกงทีไ่ ปได้มาจากงานประมูล ของโบราณ ถัดไปอีกไม่กตี่ ู้ คือคอลเลกชันเครือ่ ง กระเบือ้ งลายไทยหายากซึง่ น�ำเข้าจากประเทศจีน “เราภูมใิ จกับคอลเลกชันนีม้ าก เพราะรู้ ว่าคนอืน่ ไม่มี ดูจากสีคราม การขึน้ เงา และ 02
Nut Onaree
ยามย่างเข้ามาในบ้านของพิมพ์ประไพ พิศาลบุตร ผูม้ าเยือนอาจรูส้ กึ เหมือนก�ำลัง แทรกตัวเข้าไปอยูใ่ นหน้าหนึง่ ของประวัตศิ าสตร์ ภายในห้องคอนโดสูงของเธอในย่านเย็นอากาศ มีหน้าต่างบานใหญ่ซงึ่ สามารถมองเห็นวิว อันน่าตืน่ ตาของกรุงเทพฯ ซึง่ เป็นเอกสิทธิ์ ส�ำหรับผูอ้ ยูอ่ าศัยในคอนโดมิเนียมราคาแพงลิบ กระนัน้ ภาพวิวดังกล่าวอาจกลายเป็นสิง่ สุด สามัญเมือ่ เทียบกับของทีเ่ รียงรายภายในคอนโด กล่าวคือเครือ่ งกระเบือ้ งละลานตา พิมพ์ประไพคือนักวิชาการด้านเซรามิกใน เอเชียทีส่ ำ� คัญทีส่ ดุ คนหนึง่ ของประเทศ เธอ เขียนหนังสือเกีย่ วกับงานเครือ่ งกระเบือ้ งหลาย เล่มซึง่ เป็นทีร่ จู้ กั พิมพ์ประไพเป็นคณะกรรมการ สยามสมาคมฯ และสืบเชือ้ สายมาจากพ่อค้า เรือส�ำเภาจีน ผูน้ ำ� เข้าเครือ่ งเคลือบจีนให้กบั เหล่าเชือ้ พระวงศ์และขุนนางไทยในช่วง คริสต์ศตวรรษที่ 19 เธอใช้เวลาหลายทศวรรษ เดินทางไปทัว่ เอเชียเพือ่ เสาะหาถ้วยชามรามไห เหล่านี้ จึงไม่แปลกทีย่ ามเปิดประตูเข้ามาที่ คอนโดของเธอ เครือ่ งกระเบือ้ งสารพัดขนาด และรูปทรงจึงปรากฏอยูแ่ ทบทุกเคาน์เตอร์ โต๊ะ ตู้ และชัน้ วางของในบ้าน เธอยินดีพาผูท้ สี่ นใจเดินชมบ้านของเธอ โดยจะตัง้ ต้นทีห่ อ้ งจัดแสดงเครือ่ งกระเบือ้ ง ซึง่ มี คอลเลกชันเครือ่ งเคลือบจีนกว่าร้อยชิน้ ในตูเ้ ก็บ ของหลายหลัง ทุกชิน้ ได้รบั การจัดเรียงตามช่วง เวลา เริม่ ตัง้ แต่เครือ่ งถ้วยโบราณไปจนถึงสมัย
ประวัตศิ าสตร์การผลิต เครือ่ งกระเบือ้ งของไทยนัน้ สามารถย้อนกลับไปได้หลาย ร้อยปี และเชือ่ มโยงอย่าง แนบแน่นกับประเทศจีน
OPTIMISE | APRIL 2018
31
ลวดลายแล้วก็จะบอกได้วา่ เครือ่ งกระเบือ้ งพวก นีม้ าจากกรุงศรีอยุธยาช่วง พ.ศ. 2310 ซึง่ เป็น สมัยก่อนเสียกรุงครัง้ ที่ 2” เธอเล่า คอลเลกชันเครือ่ งกระเบือ้ งจากสมัยกรุง ศรีอยุธยาในช่วงศตวรรษที่ 18 ของเธอนัน้ เน้น ย�ำ้ ถึงความสัมพันธ์อนั ยาวนานของไทยและจีน ในด้านการค้าขายเครือ่ งเคลือบ ประวัตศิ าสตร์ การผลิตเครือ่ งกระเบือ้ งของไทยนัน้ สามารถ ย้อนกลับไปได้หลายร้อยปี และเชือ่ มโยงอย่าง แนบแน่นกับประเทศจีน ช่างฝีมอื และลูกค้าชาว ไทยนัน้ ชืน่ ชอบลวดลายและการออกแบบของ บ้านเรามากกว่าของจีน แต่เนือ่ งจากในอดีต ช่างฝีมอื ไทยยังไม่มคี วามช�ำนาญในการเผา ปัน้ และเคลือบเงาอย่างชาวจีน เครือ่ งเคลือบจ�ำนวน ไม่นอ้ ยบนผืนแผ่นดินไทยจึงสามารถย้อนรอย กลับไปยังประเทศจีนไม่ทางใดก็ทางหนึง่ ประวัตศิ าสตร์เครือ่ งปัน้ ดินเผาจีนนัน้ มี
ช่างฝีมือใช้เวลาหลาย เดือนออกแบบลวดลาย ในประเทศไทย จากนั้นจึง เดินทางไปถึงประเทศจีน และใช้เวลาอีกหลายเดือน เพื่อเดินเท้าเข้าไปคุมงาน ที่แหล่งผลิต ซึ่งจะหยุด ชะงักในช่วงฤดูหนาวและ ฤดูฝน 03 อั ต ถสิ ท ธิ์ สุ ข ขา ผู ้ ช ่ ว ยภั ณ ฑารั ก ษ์ ข อง พิ พิ ธ ภั ณ ฑสถานเครื่ อ งถ้ ว ยเอเชี ย ตะวั น ออก เฉี ย งใต้ 04 เครื่ อ งกระเบื้ อ งซึ่ ง ครอบครั ว ของ พิ ม พ์ ป ระไพน� ำ เข้ า มาในช่ ว งคริ ส ต์ ศ ตวรรษ ที่ 19 05 ห้ อ งโถงจั ด แสดงของพิ พิ ธ ภั ณ ฑสถาน เครื่ อ งถ้ ว ยเอเชี ย ตะวั น ออกเฉี ย งใต้ มหาวิ ท ยาลั ย กรุ ง เทพ 06 เครื่ อ งกระเบื้ อ งในคอลเลกชั น ส่ ว นตั ว ของ จิ ม ทอมป์ สั น 07 บรู โ น เลอเมอร์ ซิ เ อร์ ผู ้ ดู แ ลอาวุ โ ส มู ล นิ ธิ James H.W. Thompson Foundation
32
OPTIMISE | APRIL 2018
วิวฒ ั นาการต่อเนือ่ งมาตัง้ แต่กอ่ นสมัยทีจ่ นี จะมี ราชวงศ์ แต่การเคลือบเงาเครือ่ งกระเบือ้ งนัน้ เริม่ มีปรากฏให้เห็นครัง้ แรกในยุคราชวงศ์ถงั (พ.ศ. 1161-1450) โดยเผาด้วยวัสดุทบี่ ริสทุ ธิม์ ากขึน้ และมีการเคลือบเงา พอถึงสมัยราชวงศ์หยวน ชาวมุสลิมได้เข้ามาท�ำการค้าในประเทศจีน ขณะทีพ่ อ่ ค้าชาวเปอร์เซียก็เริม่ น�ำเข้าสียอ้ มและ แร่ตา่ งๆ ทีใ่ ช้ในการลงสีและท�ำเครือ่ งปัน้ ดินเผา เข้ามา หนึง่ ในนัน้ คือแร่โคบอลต์ออกไซด์ ทีใ่ ช้ใน การผลิตสีนำ�้ เงินเข้ม อันเป็นวัตถุดบิ ส�ำคัญทีไ่ ด้ ปฏิวตั วิ งการเครือ่ งกระเบือ้ งจีน เทคนิคเหล่านีย้ งั น�ำไปสูก่ ารปฏิวตั กิ ารค้าบน เส้นทางสายไหมด้วย เครือ่ งปัน้ ดินเผาเคลือบ ซึง่ จีนเพิง่ เริม่ ผลิตได้อย่างเชีย่ วชาญ ได้กลายมา เป็นสินค้าทีเ่ ป็นทีต่ อ้ งการมากทีส่ ดุ อย่างหนึง่ บน เส้นทางสายไหมทัง้ ทางบกและทะเล และเครือ่ ง เคลือบดังกล่าวนัน้ เริม่ หลัง่ ไหลเข้ามายัง 03
กรุงศรีอยุธยาผ่านท่าเรือ “มีซากเรืออับปางประมาณร้อยล�ำ ซึง่ บรรทุกเครือ่ งกระเบือ้ งและสินค้าอืน่ ๆ ถูกค้นพบในทะเลจีนตะวันออกและทะเลจีนใต้ ไปถึงจนกระทัง่ มหาสมุทรอินเดียและ มหาสมุทรแอตแลนติก” อัตถสิทธิ์ สุขขา เล่า เขาด�ำรงต�ำแหน่งผูช้ ว่ ยภัณฑารักษ์ประจ�ำ พิพธิ ภัณฑสถานเครือ่ งถ้วยเอเชียตะวันออก เฉียงใต้ มหาวิทยาลัยกรุงเทพ พิพธิ ภัณฑ์แห่งนีส้ ร้างขึน้ ในปี 2543 เพือ่ ฉลองวันครบรอบวันก่อตัง้ มหาวิทยาลัย กรุงเทพฯและจัดแสดงเครือ่ งกระเบือ้ งโบราณ ทีบ่ ริจาคโดยสุรตั น์ โอสถานุเคราะห์ ผูก้ อ่ ตัง้ มหาวิทยาลัยและนักสะสมเครือ่ งกระเบือ้ งคน ส�ำคัญของไทยผูล้ ว่ งลับ พิพธิ ภัณฑ์แห่งนีจ้ ดั แสดงเครือ่ งกระเบือ้ งทีค่ น้ พบในประเทศไทย บทบาทของอัตถสิทธิใ์ นฐานะผูช้ ว่ ยภัณฑารักษ์ 04
05
STATE OF THE ARTS 06
ประกอบไปด้วยการวิจยั การส่งเสริมการเรียนรู้ และการจัดแสดง อัตถสิทธิเ์ ล่าว่า อยุธยาเป็นศูนย์กลาง ทางการค้าของไทย โดยเครือ่ งกระเบือ้ งซึง่ น�ำเข้า มาในราชอาณาจักรนัน้ เป็นสินค้าทีร่ าชส�ำนักสัง่ ท�ำพิเศษ เพือ่ เสริมสร้างความสัมพันธ์ทางการ ทูตและการค้ากับประเทศจีน ผลิตภัณฑ์เครือ่ ง เคลือบเหล่านีจ้ งึ ถูกมองว่าเป็นสมบัตขิ อง ราชวงศ์และชนชัน้ สูงของไทยในขณะนัน้ “ขัน้ ตอนการสัง่ ซือ้ ต้องใช้ความอดทน อย่างสูง ลูกค้าชาวไทยต้องรอ 2 ปีกว่าจะได้ สินค้า ช่างฝีมอื ใช้เวลาหลายเดือนออกแบบ ลวดลายในประเทศไทย จากนัน้ จึงเดินทางไปถึง ประเทศจีน และใช้เวลาอีกหลายเดือนเพือ่ เดิน เท้าเข้าไปคุมงานทีแ่ หล่งผลิต ซึง่ จะหยุดชะงัก ในช่วงฤดูหนาวและฤดูฝน จนการท�ำให้ทกุ อย่างเสร็จภายในหนึง่ ฤดูการขนส่งทางเรือแทบ จะเป็นไปไม่ได้ ฉะนัน้ จึงไม่ใช่แค่รายละเอียด อันน่าทึง่ ของลวดลายไทยทีท่ ำ� ให้เครือ่ งเคลือบ เหล่านีล้ ำ้� ค�ำ่ แต่เป็นหยาดเหงือ่ แรงงานตลอด ทัง้ กระบวนการผลิต ถ้าอยากได้งานทีส่ วยและ ละเอียดขนาดนี้ ก็ตอ้ งรอ” พิมพ์ประไพกล่าว นอกเหนือจากคอลเลกชันส่วนตัวของพิมพ์-
ประไพ ยังมีเครือ่ งเคลือบอีกจ�ำนวนหนึง่ ทีไ่ ด้รบั การจัดแสดงที่ ‘พิพธิ ภัณฑ์บา้ นไทยจิม ทอมป์สนั ’ ซึง่ เน้นไปทีเ่ ครือ่ งเคลือบลายไทย-จีน ทีอ่ อก แบบตามค�ำสัง่ ท�ำพิเศษของราชส�ำนักไทย เจมส์ แฮร์รสิ นั วิลสัน ทอมป์สนั นักธุรกิจ ชาวอเมริกนั ผูล้ ว่ งลับไปแล้ว และผูก้ อ่ ตัง้ บริษทั ผ้าไหมไทย จิม ทอมป์สนั อันโด่งดัง คือ นักสะสมโบราณวัตถุตวั ยง ในช่วงปลายยุค ‘50s เขาได้ตดั สินใจสร้างบ้านเรือนไทยหลังงาม ซึง่ จัดแสดงคอลเลกชันส่วนตัวของเขา และต่อ มากลายเป็นทีร่ จู้ กั กันในชือ่ บ้านจิม ทอมป์สนั ดังทีไ่ ด้กล่าวถึงไปก่อนหน้า บรูโน เลอเมอร์ซเิ อร์ ผูด้ แู ลอาวุโส มูลนิธิ James H.W. Thompson Foundation กล่าวว่าจิม ทอมป์สนั ใช้เวลาอยู่ พักหนึง่ กว่าความสนใจในเครือ่ งเคลือบของเขา จะสุกงอม ซึง่ ในระยะหลังเขาได้มงุ่ ความสนใจ ไปทีเ่ ครือ่ งกระเบือ้ งส่งออกของจีนซึง่ เป็นทีร่ จู้ กั น้อยกว่า เครือ่ งเคลือบในคอลเลกชันของเขา ส่วนใหญ่ทำ� ขึน้ ในคริสต์ศตวรรษที่ 16 ถึง 17 โดยหลายชิน้ มีถนิ่ ก�ำเนิดมาจากอยุธยาแต่ผลิต ขึน้ ในประเทศจีน บรูโนท�ำหน้าทีเ่ ป็นไกด์พาชมสถานทีท่ าง ประวัตศิ าสตร์แห่งนีเ้ ป็นประจ�ำ บ้านทรงไทย
07
หลังนีต้ กแต่งอย่างเรียบง่ายด้วยเครือ่ งกระเบือ้ ง ล�ำ้ ค่า อ่างปลาขนาดใหญ่ และเก้าอีส้ นาม เครือ่ งเคลือบซึง่ มีลวดลายบอกเล่าเรือ่ งราว ต่างๆ ถูกวางโชว์อยูบ่ นโต๊ะไหว้เจ้า และยังคง อยูใ่ นสภาพเดิมกับทีจ่ มิ ทอมป์สนั ทิง้ ไว้ เขา หายตัวไปอย่างลึกลับในปี 2510 และไม่เคยได้ มีโอกาสอธิบายถึงของสะสมโบราณวัตถุของเขา จึงยังคงเป็นปริศนาจนถึงปัจจุบนั ว่าอะไรท�ำให้ เขาเลือกสะสมเครือ่ งกระเบือ้ งตัง้ แต่แรก และ เขาก็ไม่เคยกล่าวระบุชดั ถึงถิน่ ก�ำเนิดทีแ่ น่นอน ของเครือ่ งกระเบือ้ งแต่ละชิน้ ด้วย “แต่เราทราบว่าเขาไม่ใช่นกั ประวัตศิ าสตร์ ศิลปะ อะไรทีเ่ ขาชอบเขาก็ซอื้ และไม่ได้แค่ซอื้ มาเก็บ แต่ละชิน้ ถูกจัดวางอย่างพิถพี ถิ นั ตาม มุมต่างๆ รอบบ้าน ซึง่ เป็นจุดทีเ่ ขาจะเฝ้าชืน่ ชม ความงามของมันได้” บรูโนกล่าว แม้เครือ่ งกระเบือ้ งทีม่ ชี อื่ เสียงของไทย เช่น สุโขทัย สวรรคโลก และเบญจรงค์ จะเป็นทีน่ ยิ ม ในหมูน่ กั สะสม แต่กระนัน้ เครือ่ งเคลือบลาย ครามของจีนก็ยงั เป็นทีน่ ยิ มทีส่ ดุ ในหมูน่ กั สะสม มากประสบการณ์และนักประวัตศิ าสตร์ดว้ ย เหตุผลนานับประการ “เครือ่ งเคลือบเหล่านีไ้ ด้ผา่ นกระบวนการ OPTIMISE | APRIL 2018
33
การซือ้ ของปลอมเป็น ส่วนหนึง่ ของกระบวนการ การเรียนรูเ้ กีย่ วกับเครือ่ ง กระเบือ้ งจีน นักสะสมทุกคน ต้องเคยโดยหลอกขายของ ปลอมมาบ้าง และเพือ่ จะให้ เกิดเหตุการณ์ดงั กล่าวน้อย ทีส่ ดุ นัน้ ต้องอาศัยความรู้ ความเชีย่ วชาญ ซึง่ นักสะสม รุน่ ใหม่นอ้ ยรายนักจะมี
08
08 เศษชามและจานเก่าซึ่งพิมพ์ประไพ ใช้ศึกษาประวัติศาสตร์
ผลิตอันน่าทึง่ มีความทนทานสูง และเป็นมรดก ตกทอดภายในครอบครัวจากรุน่ สูร่ นุ่ รูปทรงและ ลวดลายของเครือ่ งลายครามนัน้ เหมาะแก่การ ใช้งาน แลดูวจิ ติ รงดงาม และแฝงไปด้วยนัยยะ ส�ำคัญกว่าเครือ่ งเคลือบประเภทอืน่ มันสะท้อน ถึงวัฒนธรรมการกินการดืม่ ของชาวจีน รวมทัง้ ความเชือ่ และสถานะทางสังคมได้อย่างครบถ้วน ส�ำหรับชาวจีนแล้ว การสะสมเครือ่ งลายคราม บ่งบอกถึงความส�ำเร็จทีส่ ง่ั สมมาทัง้ ชีวติ ” อัตถสิทธิอ์ ธิบาย พลพัฒน์ โสภณสกุลรัตน์ แห่ง T&A Gallery แกลเลอรีศ่ ลิ ปะภายในศูนย์การค้า River City แสดงความเห็นในท�ำนองเดียวกัน “คนจีนมอง ว่าวัตถุนนั้ เป็นเครือ่ งสะท้อนตัวตน และยังเชือ่ ใน พลังของสัญลักษณ์ และงานศิลปะทีส่ วยงามบน เครือ่ งกระเบือ้ งเหล่านีก้ แ็ สดงถึงความเชือ่ นีเ้ ป็น อย่างดี เช่น ปลาทองนัน้ เป็นตัวแทนแห่งความ เจริญรุง่ เรือง ส่วนมังกรแสดงถึงพลังอ�ำนาจและ ความแข็งแกร่ง” เขาอธิบาย พลพัฒน์เป็นบุตรชายของวีระวัฒน์ โสภณสกุลรัตน์ หนึง่ ในผูค้ า้ เครือ่ งกระเบือ้ งเอเชีย 34
OPTIMISE | APRIL 2018
ตะวันออกอันดับต้นๆ ของไทย แม้เขาจะเติบโต ขึน้ มาท่ามกลางธุรกิจนี้ แต่กว่าจะเริม่ สนใจ เครือ่ งกระเบือ้ งจริงๆ ก็หลังเขาได้เรียนวิชาศิลปะ จีนสัน้ ๆ ทีม่ หาวิทยาลัย SOAS University ใน ลอนดอน (หลังจบปริญญาตรีสาขามัณฑนศิลป์ จากมหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ และปริญญา โทด้านการสร้างตราสินค้าจากมหาวิทยาลัย Brunel University ในลอนดอน) ท้ายทีส่ ดุ เขาได้ ขอเข้าไปมีสว่ นร่วมในธุรกิจครอบครัว ซึง่ ในขณะ นัน้ มีชอื่ ว่า VRP Collection โดยได้ปรับเปลีย่ น ภาพลักษณ์แบรนด์ใหม่ทงั้ หมด บริษทั มุง่ ความสนใจไปทีเ่ ครือ่ งเคลือบจีน และพลพัฒน์กล่าวว่าคนหาซือ้ เครือ่ งกระเบือ้ ง เหล่านี้ เท่ากับก�ำลังซือ้ ส่วนหนึง่ ของมรดก ตกทอดทางประวัตศิ าสตร์ “ชิน้ นีอ้ ายุ 500 ปี” เขาเอ่ยพลางชีไ้ ปทีเ่ ครือ่ งกระเบือ้ งชิน้ หนึง่ ใน ตูโ้ ชว์ “มันวนเวียนอยูใ่ นตลาดมานานมาก ส�ำคัญมากทีต่ อ้ งท�ำให้ผซู้ อื้ เข้าใจว่าพวกเขาไม่ ได้แค่กำ� ลังซือ้ ถ้วยไหธรรมดาๆ แต่ละชิน้ นัน้ มี เรือ่ งราวของตัวเอง” เขาผายมือไปทีแ่ จกันสวยคูห่ นึง่ ทีม่ อี ายุ
120 ปี ซึง่ ท�ำขึน้ ในช่วงราชวงศ์ชงิ (พ.ศ. 21872455) “ปกติแล้ว ทองทีใ่ ช้วาดลวดลายบนเครือ่ ง กระเบือ้ งเหล่านีจ้ ะหลุดหรือจางไปตามกาลเวลา โดยเฉพาะหากผ่านการใช้งานเป็นประจ�ำ แต่สี ทองบนแจกัน 2 ใบนีย้ งั อยูด่ แี ทบทัง้ หมด ซึง่ บอก เป็นนัยว่าเจ้าของน่าจะมาจากครอบครัวทีร่ ำ�่ รวย และแทบจะไม่เคยใช้มนั เลย” พลพัฒน์ยงั กล่าวอีกว่ามีคนจ�ำนวนมากขึน้ ทีส่ นใจจะสะสมของโบราณเหล่านี้ เพราะหลาย คนมองว่าเป็นการลงทุนรูปแบบหนึง่ “โซเชียล มีเดียมีบทบาทใหญ่ในการขยายตลาด เพราะคน สามารถเข้าถึงข้อมูลได้งา่ ยขึน้ ” เขากล่าว แต่พมิ พ์ประไพมีคำ� เตือนส�ำหรับผูท้ อี่ ยาก เป็นนักสะสม “ส�ำหรับใครทีอ่ ยากสะสมเครือ่ ง เคลือบจีน การไม่เริม่ สะสมแต่แรกอาจจะดีทสี่ ดุ ทุกวันนี้ ราว 60% ทีซ่ อื้ ขายกันในตลาดนัน้ เป็น ของปลอม ซึง่ พวกนีส้ ว่ นใหญ่กม็ าจากจีนทัง้ นัน้ เพราะตอนนีพ้ อ่ ค้ารูแ้ ล้วว่าขายได้ราคาและ คนซือ้ ส่วนใหญ่กไ็ ม่รวู้ ธิ แี ยกระหว่างของแท้กบั ปลอม ถ้าคุณอยากสะสมเครือ่ งเคลือบจีน คุณ ต้องใช้เวลาหลายปีคน้ คว้าและศึกษาให้ดี หรือ
STATE OF THE ARTS อย่างน้อยทีส่ ดุ ก็ควรจ้างผูเ้ ชีย่ วชาญมาประเมินราคา ให้” เธอกล่าว ในบางครัง้ แม้แต่ผเู้ ชีย่ วชาญก็พลาดพลัง้ ได้ เหมือนกัน พิมพ์ประไพยอมรับว่าเธอเองก็มขี องปลอม อยูใ่ นคอลเลกชันและยินดีทจี่ ะชีใ้ ห้ผเู้ ยีย่ มชมดู ส�ำหรับ เธอ การซือ้ ของปลอมเป็นส่วนหนึง่ ของกระบวนการ การเรียนรูเ้ กีย่ วกับเครือ่ งกระเบือ้ งจีน นักสะสมทุกคน ต้องเคยโดยหลอกขายของปลอมมาบ้าง และเพือ่ จะ ให้เกิดเหตุการณ์ดงั กล่าวน้อยทีส่ ดุ นัน้ ต้องอาศัยความ รูค้ วามเชีย่ วชาญ ซึง่ นักสะสมรุน่ ใหม่นอ้ ยรายนักจะมี แม้แต่นกั สะสมเครือ่ งกระเบือ้ งชือ่ ดังทีส่ ดุ ของไทย อย่างสุรตั น์ โอสถานุเคราะห์ ก็ยงั มีของปลอมปะปนอยู่ ในตูโ้ ชว์ พิมพ์ประไพเขียนหนังสือเกีย่ วกับคอลเลกชัน ของเขาร่วมกับสามีของเธอในชือ่ Bencharong & Chinaware in the Court of Siam ซึง่ พวกเขาใช้เวลา เขียนและถ่ายภาพอยูห่ ลายปี “จากทีไ่ ด้สมั ภาษณ์ทา่ น เป็นไปไม่ได้ทคี่ ณ ุ จะไม่มขี องปลอมเลย นักสะสม ทุกคนจะต้องมีของปลอมอย่างน้อย 10 ถึง 15% ในคอลเลกชัน” เธอกล่าว ส�ำหรับพิมพ์ประไพ การซือ้ ของปลอมเป็นครัง้ คราวไม่สง่ ผลเสียกับเธอเท่ากับนักสะสมคนอืน่ ๆ เธอ
ไม่เคยซือ้ เครือ่ งกระเบือ้ งเพือ่ เก็งก�ำไร ส�ำหรับเธอ เครือ่ งเคลือบจีนโบราณเป็นแว่นทีใ่ ช้มองผ่านไปยัง ประวัตศิ าสตร์อนั รุม่ รวยของเอเชีย เธอรีบกล่าวว่า ความนิยมทีส่ งู ขึน้ ของเครือ่ งกระเบือ้ งญีป่ นุ่ เป็นผลของ การเปลีย่ นผ่านจากราชวงศ์หมิงเป็นราชวงศ์ชงิ และ พูดคุยอย่างออกรสถึงลวดลายดัตช์ทพี่ บบนภาชนะส่ง ออกของจีนในยุคแรกๆ ว่าเป็นสัญญาณของการเริม่ ล่าอาณานิคมยุโรปในเอเชีย เครือ่ งกระเบือ้ งทุกชิน้ ใน คอลเลกชันบอกเล่าถึงเรือ่ งราวและเป็นส่วนหนึง่ ของ ประวัตศิ าสตร์ โดยเครือ่ งกระเบือ้ งชิน้ โปรดของเธอบาง ชิน้ เป็นเศษชามและจานจากเรืออัปปางในอยุธยา ซึง่ ไม่มวี นั ทีน่ กั สะสมคนอืน่ จะสนใจ เพราะส�ำหรับเธอ คุณค่าทีแ่ ท้จริงแฝงอยูใ่ นเรือ่ งราวเท่านัน้ พิมพ์ประไพเคยเขียนไว้ในหนังสือของเธอชือ่ A History of the Thai–Chinese ว่าหนังสือเกีย่ วกับ “ประวัตศิ าสตร์ไทย-จีนทัง้ หมดจะยังคงอยูต่ ลอดไป” กระนัน้ ไม่มหี นังสือเล่มใดทีจ่ ะบอกเล่าถึงประวัต-ิ ศาสตร์ดงั กล่าวได้ครบถ้วน เพราะเรือ่ งราวไม่นอ้ ย ได้รบั การบันทึกไว้ในทีๆ่ กระทัง่ ผูซ้ งึ่ คลุกคลีอยูก่ บั หนังสือประวัตศิ าสตร์ทกุ วันก็อาจตกสังเกต โดยแฝงอยูภ่ ายใต้เงาเคลือบของเครือ่ งลายคราม นัน่ เอง 09
Essentials
พิพธิ ภัณฑ์บา้ นไทย จิม ทอมป์สนั
6 ซอยเกษมสันต์ 2 ถนนพระราม 1 กรุงเทพฯ โทร. 02-216-7368 www.jimthompsonhouse.com
พิพธิ ภัณฑสถานเครือ่ ง ถ้วยเอเชียตะวันออก เฉียงใต้
มหาวิทยาลัยกรุงเทพ (วิทยาเขต รังสิต) 9/1 ถนนพหลโยธิน ปทุมธานี โทร. 02-902-0299
09 คอลเลกชันของพิมพ์ประไพจากยุค รัตนโกสินทร์ ซึ่งการออกแบบสะท้อน อิทธิพลของจีนที่มีต่อวิถีชีวิตชาวไทย ในยุคศตวรรษที่ 19 10 เครื่องกระเบื้องซึ่งผลิตขึ้นในประเทศจีน ส�ำหรับราชส�ำนักของเวียดนาม 11 เครื่องกระเบื้องญี่ปุ่น (ขวา) อันเป็น ผลของการเปลี่ยนผ่านจากราชวงศ์หมิง สู่ราชวงศ์ชิง
10
11
OPTIMISE | APRIL 2018
35
Virtual Branch ประดิษฐกรรมแห่งการให้บริการทางการเงินในยุคดิจทิ ลั ทีย่ น่ ย่อสาขาของธนาคารไว้ในโต๊ะตัวเดียว
36
OPTIMISE | APRIL 2018
ในอนาคต ทุกแพลตฟอร์มในแต่ละสาขาของ เราจะออกแบบให้คล้าย กันหมดไม่วา่ จะเป็นตู้ เอทีเอ็ม เว็บไซต์ หรือ อินเทอร์เน็ตแบงก์กง้ิ ทำ�ให้ประสบการณ์ของ ลูกค้าไร้รอยต่อ
serving you ท่ามกลางกระแสของเทคโนโลยีและปัญญา ประดิษฐ์ทท่ี �ำ ให้ทกุ ธุรกิจต้องพยายามเปลีย่ น ตัวเอง ‘เข้าสูย่ คุ ดิจทิ ลั ’ สำ�หรับมนุษย์ทร่ี บั รูโ้ ลก ผ่านประสาทสัมผัสทัง้ ห้า ไม่วา่ ตา หู หรือผิว สัมผัส ประสบการณ์ดจิ ทิ ลั ทีเ่ ป็นธรรมชาติและ ตอบโจทย์ทส่ี ดุ ไม่อาจมีเพียงการทำ�งานของ อัลกอริทมึ ไร้ความหมายภายใต้หน้าจอ หากยัง ต้องสามารถเชือ่ มต่อและกลมกลืนกับพฤติกรรม ความเป็นมนุษย์ได้อย่างไม่แปลกแยกอีกด้วย นีเ่ องคือทีม่ าของ Virtual Branch จาก ธนาคารเกียรตินาคิน ผลงานสิทธิบตั รทีใ่ ช้เทคโนโลยียน่ ย่อบริการหลากหลายของธนาคารให้ อยูใ่ นโต๊ะตัวเดียว โดยยังไม่ลบเลือนบรรยากาศ และความง่ายในแบบทีม่ นุษย์ผเู้ คยใช้บริการ สาขาทุกคนจะจดจำ�ได้และคุน้ เคย
สลิปหน้าตาเหมือนทีเ่ คยกรอกทีส่ าขา ด้วยเหตุน้ี ทัง้ ลูกค้าและพนักงานทีป่ ระจำ�อยูท่ ่ี Virtual ครัง้ แรกในประเทศไทย Branch จึงสามารถเริม่ ใช้ประดิษฐกรรมนี้ นับตัง้ แต่มอื ถือกลายเป็นปัจจัยที่ 5 ทำ�ธุรกรรมได้โดยแทบไม่ตอ้ งอ่านคูม่ อื ดังที่ เทคโนโลยีได้ถกู นำ�มาทดแทนการให้บริการผ่าน ดร.อนุชติ อนุชติ านุกลู ประธานสายพัฒนา บุคลากรอย่างต่อเนือ่ ง ตัวอย่างทีเ่ ห็นได้ชดั คือ ระบบงาน ช่องทางขายและผลิตภัณฑ์ ธนาคาร เทคโนโลยี e-banking ทีช่ ว่ ยลดต้นทุนและขยาย เกียรตินาคิน ผูร้ เิ ริม่ พัฒนานวัตกรรมดังกล่าว ขอบเขตการบริการให้กว้างไกลกว่าเดิม อย่างไร อธิบายว่า “เราทำ�ให้ทกุ คนรูส้ กึ เหมือนเดินเข้า ก็ตาม พบว่าสำ�หรับธุรกรรมทีซ่ บั ซ้อนกว่าเพียง สาขาแล้วคุยกับพนักงาน ดังนัน้ จึงไม่ตอ้ งมีปมุ่ การฝาก-ถอนเงิน อาทิ การสมัครบริการ การขอ ไม่ตอ้ งมีคมู่ อื วัตถุบนโต๊ะหรือในจอ ไม่วา่ สมุด คำ�แนะนำ�การลงทุน หรือการเปิดบัญชีกองทุน บัญชี แบบฟอร์มต่างๆ เราออกแบบให้ใกล้เคียง หน้าจอสีเ่ หลีย่ มของคอมพิวเตอร์ดจู ะไม่เพียง ของจริงทีส่ ดุ ดังนัน้ ใครเคยไปสาขาเห็นแล้วก็ พอดึงดูดให้ผคู้ นทำ�ธุรกรรมได้ เพราะลูกค้ายังมัก เข้าใจทันที” เลือกทีจ่ ะไปสาขาเพือ่ รับบริการผ่านปฏิสมั พันธ์กบั ‘คนจริงๆ’ มากกว่า ธนาคารเกียรตินาคินจึงใช้เวลา ประสบการณ์ตอ ่ เนือ่ ง กว่า 4 ปีคน้ คว้าและพัฒนาเทคโนโลยี Virtual ยิง่ กว่านัน้ เช่นเดียวกันกับทีค่ วามเป็น Branch หรือ ‘สาขาเสมือน’ ประดิษฐกรรม ‘cross-platform’ ของสมาร์ทโฟนและอุปกรณ์ สิทธิบตั รทีส่ ามารถรองรับการทำ�ธุรกรรมได้ทกุ เคลือ่ นทีอ่ น่ื ๆ ได้เปลีย่ นแปลงแนวคิดเกีย่ วกับ รูปแบบในรสชาติประสบการณ์ทไ่ี ม่ตา่ งอะไรกับ การสร้างประสบการณ์ของผูใ้ ช้ทเ่ี ป็นหนึง่ เดียว การเดินเข้าสาขาไปนัง่ คุยกับพนักงานทีโ่ ต๊ะ ประดิษฐกรรม Virtual Branch จะช่วยปูทางไป สูก่ ารสร้างพืน้ ทีร่ ว่ มระหว่างผูใ้ ห้และผูร้ บั บริการ ก้าวหน้าแต่คนุ้ เคย ทางการเงินทีส่ ามารถต่อยอดได้อย่างไม่รจู้ บ การออกแบบคือหัวใจสำ�คัญทีท่ �ำ ให้ Virtual “ถ้าเราทำ�งานอย่างสมาร์ทโฟน เราจะเริม่ รู้ Branch เป็นมากกว่าหน้าต่างของอัลกอรทึม ว่าจะออกแบบ human experience อย่างไรให้ ธรรมดา กล่าวคือ ‘โต๊ะทำ�งาน’ Virtual Branch มันต่อเนือ่ ง ซึง่ แปลว่าในอนาคต ทุกแพลตฟอร์ม จะเน้นการนำ�เสนอภาพวัตถุทท่ี กุ คนคุน้ เคยอยู่ ในแต่ละสาขาของเราจะออกแบบให้คล้ายกัน แล้วยามไปทำ�ธุรกรรมทีส่ าขา เช่น แคตตาล็อก หมด ไม่วา่ จะเป็นเว็บไซต์ โมบาย แบงก์กง้ิ หรือ ในหน้าจอจะมีรปู ลักษณ์เหมือนกับแคตตาล็อก อินเทอร์เน็ต แบงก์กง้ิ ทำ�ให้ประสบการณ์ของ บนชัน้ วาง การสัง่ ทำ�ธุรกรรมก็ท�ำ ได้ดว้ ยการเขียน ลูกค้า seamless ไร้รอยต่อ” ดร.อนุชติ กล่าว
ส่งมอบความสัมพันธ์
เป็นทีย่ อมรับกันโดยทัว่ ไปว่าบริการโลจิสติกส์ ในรูปแบบต่างๆ ได้ท�ำ ให้การกระจาย ‘สินค้า’ นัน้ ทำ�ได้อย่างไร้ขอ้ จำ�กัด กระนัน้ งาน ‘บริการ’ ที่ ยังยึดโยงอยูก่ บั มนุษย์กลับไม่สามารถกระจาย ได้มปี ระสิทธิภาพเทียบเท่า เนือ่ งจากบุคลากร มีตน้ ทุนสูง มีความเฉพาะตัวและไม่อาจขยาย จำ�นวนโดยง่าย Virtual Branch จึงนับเป็น เทคโนโลยีทเ่ี ข้ามาช่วยอุดช่องว่างของงานบริการ ด้วยการส่งมอบประสบการณ์ทใ่ี กล้เคียงกับการ บริการรูปแบบเดิม ในต้นทุนทีต่ �ำ่ ลง และพืน้ ทีใ่ ห้ บริการทีก่ ว้างขวางยิง่ ขึน้ เพราะสุดท้ายแล้ว แม้ ธุรกรรมหรืองานบริการต่างๆ จำ�นวนมากอาจเกิด ขึน้ ในรูปแบบออนไลน์ ข้อเท็จจริงทีว่ า่ ผูใ้ ช้จ�ำ นวน ไม่น้อยยังคงเลือกเดินทางไปรับบริการที่สาขา ได้แสดงให้เห็นว่า ความสัมพันธ์ระหว่างมนุษย์ มีความลึกซึ้งบางอย่างที่แม้กระทั่งปัญญา ประดิษฐ์ที่ฉลาดเฉลียวที่สุดในปัจจุบันก็ยังไม่ อาจลอกเลียน ผูส้ นใจสัมผัสมิตใิ หม่ของเทคโนโลยีสาขา เสมือนจริง สามารถไปใช้บริการได้จากสาขา นำ�ร่องใน 6 พืน้ ที่ ได้แก่ ธนาคารเกียรตินาคิน สาขาอโศก สาขาทองหล่อ สาขาสีลม สาขา เซ็นทรัลเวิลด์ สาขาซีคอนสแควร์ ศรีนครินทร์ และสาขาสยามพารากอน หากต้องการข้อมูลเพิม่ เติม สามารถติดต่อ ได้ทธ่ี นาคารเกียรตินาคินทุกสาขาหรือ KK Contact Center โทร. 02-165-5555 OPTIMISE | APRIL 2018
37
Autocallable Autocallable Fixed Coupon Note ผลิตภัณฑ์ หุน้ กูท้ ม่ี อี นุพนั ธ์แฝงจากบล. ภัทร เพือ่ กระจายความเสีย่ ง และสร้างโอกาสได้รบั ผลตอบแทนท่ามกลางความไม่แน่นอน ของตลาดหุน้
38
OPTIMISE | APRIL 2018
แม้อายุตง้ั ต้นของ Autocallable จะอยูท่ ่ี 6 เดือน แต่โดยปกติอายุเฉลีย่ ของ ผลิตภัณฑ์กลับอยูท่ ร่ี าว 3 เดือนเท่านัน้ ซึง่ ทำ�ให้ นักลงทุนได้รบั ผลตอบแทน พร้อมเงินต้นคืนเร็วขึน้
serving you ตลอดช่วงระยะเวลา 2-3 ปีทผ่ี า่ นมา อัตรา ดอกเบีย้ อยูใ่ นระดับทีค่ อ่ นข้างต�ำ่ นักลงทุนจึง มองหาผลิตภัณฑ์ทางการลงทุนทีใ่ ห้ผลตอบแทน สูงขึน้ แต่ในขณะเดียวกันปริมาณเงินทุนที่ หลัง่ ไหลเข้ามาในตลาดอย่างท่วมท้น จนราคา สินทรัพย์ปรับตัวเพิม่ สูงก็เป็นเหตุให้นกั ลงทุน ไม่กล้าลงทุนในสัดส่วนทีม่ ากจนเกินไปใน ตลาดทุน ด้วยเหตุน้ี Structured Note ประเภท Yield Enhancement ซึง่ ให้ผลตอบแทนทีด่ ี กว่าดอกเบีย้ เงินฝาก แต่ในขณะเดียวกันก็ไม่ เสีย่ งเท่าการลงทุนในหุน้ อย่างเช่นผลิตภัณฑ์ Autocallable Fixed Coupon Note ของบริษทั หลักทรัพย์ ภัทร จำ�กัด (มหาชน) จึงเป็นการ ลงทุนอีกทางเลือกหนึง่ ทีน่ กั ลงทุนเลือกใช้เพือ่ กระจายความเสีย่ ง
ตามวันทีก่ �ำ หนด โดยทัว่ ไป สถานการณ์สามารถ เกิดขึน้ ได้ 3 รูปแบบ สถานการณ์แรก คือภาวะ ทีร่ าคาปิดของหุน้ อ้างอิงทุกตัวในกลุม่ ไม่เคย แตะทีร่ าคา Knock-in หรือ Knock-out ตลอด ระยะเวลาการลงทุน ในกรณีน้ี นักลงทุนจะได้ผล ตอบแทนตามรอบและรับเงินต้นคืนในวันครบ กำ�หนดอายุ สถานการณ์ทส่ี อง คือเกิดเหตุการณ์ Knock-out กล่าวคือราคาปิดของหุน้ อ้างอิงทุกตัว ในกลุม่ สูงกว่าหรือเท่ากับราคา Knock-out ในวัน สำ�รวจราคา Knock-out ซึง่ จะทำ�ให้นกั ลงทุนได้ รับผลตอบตอบแทนและเงินต้นคืนก่อนวันครบ กำ�หนดอายุ สถานการณ์สดุ ท้าย คือเกิดเหตุการณ์ Knock-in กล่าวคือราคาปิดของหุน้ อ้างอิงตัว ใดตัวหนึง่ ในกลุม่ ลงไปแตะทีร่ ะดับต�ำ่ กว่าราคา Knock-in ในวันสำ�รวจราคา Knock-in ใน Autocallable คืออะไร กรณีนผ้ี ลตอบแทนของนักลงทุนจะถูกตัดสิน กล่าวโดยทัว่ ไป Autocallable Fixed ในวันกำ�หนดค่าหลักทรัพย์ หากราคาปิดของ Coupon Note เป็นหุน้ กูท้ ม่ี อี นุพนั ธ์แฝงทีม่ ี หุน้ อ้างอิงทุกตัวสูงกว่าหรือเท่ากับราคาใช้สทิ ธิ ลักษณะการจ่ายผลตอบแทนและชำ�ระคืนเงินต้น ในวันกำ�หนดค่าหลักทรัพย์ นักลงทุนก็จะยังคง ทีอ่ า้ งอิงกับราคาหุน้ 1-5 ตัว (โดยในกรณีทอ่ี า้ งอิง ได้รบั เงินต้นคืนเต็มจำ�นวนพร้อมผลตอบแทน กับหุน้ 2 ตัวขึน้ ไป ผลตอบแทนจะขึน้ อยูก่ บั หุน้ ตามรอบ แต่หากราคาปิดของหุน้ อ้างอิงตัวใด อ้างอิงทีม่ ี performance ต�ำ่ ทีส่ ดุ ในแต่ละวัน) ตัวหนึง่ ต�ำ่ กว่าราคาใช้สทิ ธิในวันกำ�หนดค่าหลัก นอกจากนีน้ กั ลงทุนจะได้รบั ดอกเบีย้ ตามรอบ ทรัพย์ นักลงทุนจะได้รบั มอบเป็นหุน้ อ้างอิงตัวที่ และมีโอกาสได้รบั คืนเงินต้นก่อนวันครบกำ�หนด มี performance ต�ำ่ ทีส่ ดุ แทน พร้อมผลตอบแทน อีกด้วย ขึน้ อยูก่ บั ราคาปิดของหุน้ อ้างอิงในวัน ตามรอบ ทีก่ �ำ หนดให้เป็นวันสำ�รวจราคา (observation date) โดยนักลงทุนสามารถกำ�หนดกลุม่ หุน้ ทีใ่ ช้ กลวิธบ ี ริหารความเสีย่ ง อ้างอิง และระยะเวลาการลงทุน เพือ่ ออกแบบ จะเห็นได้วา่ การลงทุนในผลิตภัณฑ์ ผลิตภัณฑ์ ให้มลี กั ษณะเหมาะสมและตอบสนอง Autocallable มีความเสีย่ งขาลงคล้ายการลงทุน มุมมองการลงทุนของตนได้ ภายใต้ค�ำ แนะนำ� ในหุน้ แต่ในขณะเดียวกัน เนือ่ งจากระดับราคา จากทีมทีป่ รึกษาการลงทุนของบล. ภัทร Knock-in มักถูกกำ�หนดไว้คอ่ นข้างลึก โอกาสที่ ราคาหุน้ อ้างอิงจะปรับตัวลดลงไปต�ำ่ กว่าระดับ เงือ่ นไขการลงทุน ราคา Knock-in ก็อาจจะเป็นไปได้ยาก ทำ�ให้ ผลิตภัณฑ์ Autocallable นัน้ สามารถกำ�หนด ความเสีย่ งของการได้รบั ผลตอบแทนเป็นหุน้ ระยะเวลาการลงทุนได้ตง้ั แต่ 6 เดือนถึง 2 ปี โดย อ้างอิงอาจไม่ถอื ว่าสูงเกินไป นอกจากนี้ แม้อายุ มีการกำ�หนดระดับราคา Knock-in (เช่น กำ�หนด ตัง้ ต้นของ Autocallable จะอยูท่ ่ี 6 เดือน แต่ ไว้ทป่ี ระมาณ 70% ของราคาหุน้ อ้างอิงในวัน โดยปกติอายุเฉลีย่ ของผลิตภัณฑ์กลับอยูท่ ร่ี าว แรก) และระดับราคา Knock-out (เช่น กำ�หนดไว้ 3 เดือนเท่านัน้ เนือ่ งจาก สามารถเกิดเหตุการณ์ ทีป่ ระมาณ 105% ของราคาหุน้ อ้างอิงในวันแรก) Knock-out ได้กอ่ นครบกำ�หนดอายุ ซึง่ ทำ�ให้ เพือ่ ใช้เป็นตัววัดผลตอบแทนของนักลงทุน โดย นักลงทุนได้รบั ผลตอบแทนพร้อมเงินต้นคืนเร็ว ตลอดระยะเวลาการลงทุน จะมีการสำ�รวจราคา ขึน้ อย่างไรก็ตาม นักลงทุนพึงตระหนักถึงความ ปิดหุน้ อ้างอิงกับราคา Knock-in และ Knock-out
เสีย่ งทีจ่ ะได้รบั ผลตอบแทนการลงทุนเป็นหุน้ อ้างอิง ซึง่ เมือ่ ตีมลู ค่าทีร่ าคาตลาดขณะนัน้ อาจ ต�ำ่ กว่ามูลค่าเงินลงทุนเริม่ ต้น อีกทัง้ ผลิตภัณฑ์ Autocallable ยังไม่สามารถเปลีย่ นมือหรือโอน ต่อในตลาดรองได้ จึงเหมาะสมกับนักลงทุนทีม่ ี สภาพคล่องค่อนข้างสูง
ปรับพอร์ตให้สมดุล
สุดท้ายนี้ Structured Note ถือเป็นอีกหนึง่ ผลิตภัณฑ์ทช่ี ว่ ยนำ�มาใช้กระจายความเสีย่ ง ตามหลักการการจัดสรรการลงทุนหรือ ‘asset allocation’ นอกเหนือไปจากตราสารทุน เงินสด หรือการลงทุนทางเลือกอืน่ ๆ อาทิ ทองคำ� อสังหาริมทรัพย์ นอกจากนี้ Structured Note ยังช่วยไม่ให้นกั ลงทุนแบกรับความเสีย่ งเกินตัว และในขณะเดียวกันก็เพิม่ ทางเลือกมากกว่าการ เก็บเงินสดไว้ในพอร์ต ซึง่ อาจทำ�ให้เสียโอกาสทำ� กำ�ไรได้ แต่ทง้ั นี้ ย่อมขึน้ อยูก่ บั มุมมองการลงทุน และความเสีย่ งทีร่ บั ได้ในแต่ละบุคคลเสมอ ผูล้ งทุนทีส่ นใจสามารถติดต่อสอบถามและ ขอข้อมูลเพิม่ เติมได้ทบ่ี ริษทั หลักทรัพย์ ภัทร จำ�กัด (มหาชน) โทร. 02-305-9449 คำ�เตือน บทความนีเ้ ป็นเพียงข้อมูลเบือ้ งต้นทัว่ ไป เกีย่ วกับหุน้ กูท้ ม่ี อี นุพนั ธ์แฝง Autocallble ไม่ถอื เป็นการให้ค�ำ แนะนำ�หรือให้ค�ำ ปรึกษาใดๆ ไม่ ว่าเรือ่ งการลงทุน ข้อกฎหมายหรือภาษี บริษทั ไม่ รับรองความถูกต้องครบถ้วนของข้อมูลทีป่ รากฏ และอาจมีการเปลีย่ นแปลง ปรับปรุง หรือแก้ไข ข้อมูลโดยมิตอ้ งแจ้งให้ทราบล่วงหน้า กรุณา ติดต่อผูแ้ นะนำ�การลงทุนของท่านเพือ่ รับข้อมูล ทีเ่ ป็นปัจจุบนั การลงทุนในหุน้ กูท้ ม่ี อี นุพนั ธ์แฝง มีความแตกต่างจากการลงทุนในผลิตภัณฑ์อน่ื เนือ่ งจากเป็นผลิตภัณฑ์ทม่ี คี วามเสีย่ งสูงและ ซับซ้อน ถึงแม้วา่ ผูล้ งทุนจะมีประสบการณ์ในการ ลงทุนอยูแ่ ล้วอย่างไรก็ตามควรศึกษาทำ�ความ เข้าใจถึงความเสีย่ ง เงือ่ นไข ผลตอบแทนของ ผลิตภัณฑ์รวมถึงควรพิจารณาอย่างระมัดระวัง ก่อนตัดสินใจลงทุนและควรตัดสินใจลงทุนด้วย ตัวเองทุกครัง้
OPTIMISE | APRIL 2018
39
01
40
OPTIMISE | APRIL 2018
CLIENT VALUES
Seasoned Legacy วิศิษฎ์ ลิ้มประนะ ผู้สืบสานตำ�นานกว่า 70 ปีของ เครื่องเทศ ‘ง่วนสูน’ ราชาผูผ้ ลิตเครือ่ งเทศของไทยซึง่ ทุกครัวเรือน รูจ้ กั ผ่านพริกไทยคุณภาพเยีย่ มในกระป๋องสีทอง ฝาแดงพร้อม ‘ตรามือ’ อันเป็นเอกลักษณ์ มีจดุ เริม่ ต้นจากเพียงหาบขายของริมตรอกในเยาวราช โดยปัจจุบนั ภายใต้การบริหารของวิศษิ ฎ์ ลิม้ ประนะ ลูกชายคนรองของเจ้าสัวอาจจิตต์ ลิม้ ประนะ ผูก้ อ่ ตัง้ แบรนด์งว่ นสูน อาณาจักร ของง่วนสูนได้ขยายไปพ้นพริกไทยหรือแม้แต่ ประเทศไทย โดยมีสนิ ค้าเครือ่ งเทศจำ�หน่ายกว่า 200 ชนิด และส่งออกไปกว่า 20 ประเทศทัว่ โลก กระนัน้ นอกเหนือจากบทบาทในฐานะ นักธุรกิจ วิศษิ ฎ์ยงั ได้รบั หน้าทีส่ �ำ คัญอีกหลาย ด้าน ทัง้ การรับใช้ใกล้ชดิ เบือ้ งพระยุคลบาท สมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี การช่วยยกระดับวงการอาหารใน ประเทศ ตลอดจนชีวติ เกษตรกร อีกทัง้ ยังดำ�รง ตำ�แหน่งประธานประชาคมย่านเยาวราช ซึง่ ยืนยันความแข็งแรงและมีชวี ติ ชีวาของคติ ดัง้ เดิมตัง้ แต่ครัง้ ชาวจีนโพ้นทะเลหยัง่ รากลง ในประเทศไทยว่า “ต้องให้ จึงึ จะได้”
คุณพ่อผมอาศัยหน้าร้าน เขาตัง้ กระด้ง ผ่านไปเป็น ปีกท็ ราบว่าเจ้าของร้านจะ ขายตึก ก็เลยไปบอกอากง ว่าอยากซือ้ ตึกแถวหลังนี้ อากงก็ให้เงินมาพร้อมกับ ตัง้ ชือ่ ร้านให้วา่ ‘ง่วนสูน’ เป็นภาษาจีนแต้จว๋ิ แปลว่า “ก้าวหน้าไปทีละขัน้ ”
คุณพ่อผมอายุประมาณ 18 ปี ท่านก็เริม่ มองหา อาชีพอย่างอืน่ ทำ� เลยไปรับเครือ่ งกระป๋องจาก เมืองจีน เช่น บ๊วย ลิน้ จี่ จากทรงวาดใส่กระด้ง มาเดินเร่ขายตรงตรอกเล่งบ๊วยเอีย๊ ะ (ตรอก อิสรานุภาพ) กับตลาดนัดสนามหลวง
ต่อทีต่ า่ งจังหวัด เลยต้องมีตรา สมัยก่อนยาเส้น จะมาเป็นมัดๆ แล้วก็มาติดตราแบ่งขายเป็น กระป๋อง บังเอิญคุณพ่อไปเห็นหีบไม้ใส่ยาเส้นที่ มีโลโก้ค�ำ ว่า “good” ท่านก็เลยเลือกตรามือมา เป็นเครือ่ งหมายการค้า ผ่านไปไม่นาน ธุรกิจก็ เริม่ ขยับขยาย ต้องมีโรงงาน เดิมทีเราไปเช่าที่ จุดเริม่ ต้นตำ�นานเครือ่ งเทศ เขาเล็กๆ อยูแ่ ถวสำ�เหร่ ก่อนจะย้ายมาอยูต่ รง สมัยก่อนทุกคนต้องไปฟังราคากลางสินค้า ทีป่ จั จุบนั คือสุขสวัสดิ์ 2 สมัยก่อนแถวโรงงาน เกษตรทีท่ รงวาด วันหนึง่ คุณพ่อผมไปเห็นเม็ด เป็นร่องสวน เราก็เริม่ ต้นจากพืน้ ทีห่ นึง่ ไร่ ก่อน พริกไทยวางขายเป็นกระสอบ ก็เลยซือ้ ไปแบ่ง จะค่อยๆ ขยับขยายมาจนเป็นสิบกว่าไร่ ตัว ใส่ถงุ ทดลองขายคูก่ บั เครือ่ งกระป๋อง ขายไปสัก กระป๋องพริกไทยสีทองก็เหมือนกัน คุณพ่อท่าน พักคนก็เริม่ มาถามหาพริกไทยแบบป่น คุณพ่อ เป็นคนออกแบบเองทัง้ หมด เพราะทำ�ไปสักพักก็ ก็เลยไปซือ้ เครือ่ งโม่หนิ มาแล้วให้พน่ี อ้ งช่วยกัน มีคนเริม่ ถามหาเรือ่ งแพคเกจจิง้ ต่อมาภายหลัง บดแบ่งใส่ถงุ เล็กๆ ให้คณ ุ พ่อเอาไปเดินเร่ขาย ก็ เราถึงเปลีย่ นจากกระป๋องมาใช้ขวดแก้วเพราะ ปรากฏว่าขายได้อกี แล้วเกือบทุกวันท่านจะต้อง สุขลักษณะมันดีกว่า บางคนบอกทำ�ไมแบบ เดินผ่านตรอกเล่งบ๊วยเอีย๊ ะ ท่านก็จะมาแวะพัก กระป๋องทองใส่พริกไทยน้อย เราบอกเราใส่นอ้ ย เหนือ่ ยตรงทีๆ่ ปัจจุบนั เป็นหน้าร้านง่วนสูน เพราะหมดแล้วเขาจะได้ทง้ิ กระป๋อง ถ้าใส่เยอะ คุณพ่อผมก็อาศัยหน้าร้านเขาตัง้ กระด้ง ผ่าน พริกไทยยังไม่หมดแต่กระป๋องอาจขึน้ สนิมไป ไปเป็นปีกท็ ราบว่าเจ้าของร้านจะขายตึก ก็เลย แล้ว ก็จะไม่ถกู สุขลักษณะ แต่เรายังเก็บดีไซน์ ไปบอกอากงว่าอยากซือ้ ตึกแถวหลังนี้ อากงก็ เก่าไว้ เพราะถือว่าเป็นของเก่า มีคณ ุ ค่า ให้เงินมาพร้อมกับตัง้ ชือ่ ร้านให้วา่ ‘ง่วนสูน’ เป็น ชาวจีนโพ้นทะเล ภาษาจีนแต้จว๋ิ แปลว่า “ก้าวหน้าไปทีละขัน้ ” ส่งออกคือหัวใจ อากงผมเป็นคนจีนอพยพ ลงเรือสำ�เภาจาก พอตัง้ โรงงานแล้ว คุณพ่อผมท่านมีวสิ ยั ทัศน์ สร้ า งอั ต ลั ก ษณ์ แ บรนด์ ซัวเถามาตัง้ รกรากอยูต่ รงสะพานหัน ท่านเริม่ กว้างไกล ก็สง่ พีน่ อ้ งผมทุกคนไปเรียนอังกฤษ พอเริ ม ่ มี ร า ้ น คุ ณ พ่ อ ท่ า นก็ ม องว่ า จะขายแต่ จากการทำ�งานเป็นจับกัง ก่อนจะหันมาค้าขาย พอดีอาคนหนึง่ ทำ�งานอยูท่ ่ี Bank of China ใน พริ ก ไทยอย่ า งเดี ย วไม่ ไ ด้ เราเลยไปรั บ พวก ยาเส้นกับเพือ่ นๆ ในตรอกโรงฉุนตรงคลอง ลอนดอน ก็เลยไปอยูก่ บั อา ตอนไปคุณพ่อบอก โป๊ ย กั ก ๊ อบเชย เครื อ ่ งปรุ ง อาหารมาขายด้ ว ย ทำ � โอ่งอ่าง จนถึงช่วงปี 2491 เริม่ มีโรงงานยาสูบเข้า พวกเราว่าไม่ตอ้ งเรียนสูงมาก เอาให้อา่ น พูด ไปได้ ร าว 2 ปี ก ม ็ ค ี นอยากซื อ ้ ผลิ ต ภั ณ ฑ ไ ปขาย ์ มาตัง้ ธุรกิจยาเส้นกระป๋องจึงเริม่ วาย ตอนนัน้ ฟัง เขียนภาษาอังกฤษได้ คุณแม่กเ็ หมือนกัน OPTIMISE | APRIL 2018
41
รูจ้ กั กับวิศษิ ฎ์ ลิม้ ประนะ วิศษิ ฎ์ ลิม้ ประนะ จบการศึกษาระดับปริญญาตรี รัฐศาสตรบัณฑิต จากมหาวิทยาลัยรามคำ�แหง และ ปริญญาโท เศรษฐศาสตรมหาบัณฑิต จากจุฬาลงกรณ์ มหาวิทยาลัย ปัจจุบนั ดำ�รงตำ�แหน่งกรรมการผูจ้ ดั การ บริษทั อาจจิตต์ อินเตอร์เนชัน่ แนล เพ็พเพอร์ แอนด์ สไปซ์ จำ�กัด (ง่วนสูน)
42
OPTIMISE | APRIL 2018
บอกพวกผมว่าแค่ไปเรียนภาษาให้เป็นแล้วกลับ บ้าน ทัง้ คุณพ่อและคุณแม่ทา่ นยํา้ ว่าเราต้อง ส่งออกให้ได้ พอเรียนจบกลับมาพีส่ าวก็แต่งงาน ไป พีช่ ายผมก็มาเริม่ รับช่วงกิจการก็เริม่ ลุยเรือ่ ง นี้ สมัยนัน้ เพิง่ มีซเู ปอร์มาร์เก็ตกับเซเว่นอีเลฟเว่น ใหม่ๆ เราก็เอาของไปวางขาย ไม่นานก็เริม่ เห็น ลูท่ างส่งออก เพราะแรงงานไทยเดินทางไป ทำ�งานซาอุดอิ าระเบียเยอะ ต้องซือ้ ส่วนผสมกัน ไปเป็นโรงครัวไปปรุงให้คนไทยกิน พีช่ ายผมก็ เลยเริม่ จับจุดได้วา่ สินค้าของเรา ฝรัง่ ยังไม่คอ่ ย รูจ้ กั ดังนัน้ ต้องตามคนไทยไป คนไทยอยูไ่ หนให้ ตามไปขายถึงทีน่ น่ั เราจึงเริม่ ตามคนไทยไปยัง ประเทศต่างๆ เช่น สหรัฐอเมริกา ก่อนจะขยาย ไปในยุโรป อย่างอังกฤษ เยอรมนี
ต่อยอดครัวไทยสูค่ รัวโลก
พอหันมาส่งออกเต็มตัว เราก็ตอ้ งขยาย โรงงาน เราเริม่ มีหอ้ งแล็บของตัวเอง มีแผนก Research & Development ประจวบเหมาะกับ ตอนนัน้ ผมเรียนจบจากอังกฤษกลับมา คุณพ่อ ก็สง่ ผมมาดูแลโรงงานโดยเฉพาะ ปรับเปลีย่ น โรงงานให้ได้มาตรฐานสากล จนปัจจุบนั เราส่ง ออกเป็นเรือ่ งปกติ เราเดินหน้าพัฒนาสายการ ผลิตมาเรือ่ ยๆ จนมีสนิ ค้ากว่า 200 ชนิด อาทิ ผงแกงเลียง ผงผัดซีอว๊ิ ผงหมูปง้ิ ผงแกงเขียว หวาน ถามว่าแกงเขียวหวานเราอร่อยสูป้ า้ ขาย ข้าวแกงปากซอยหรือเปล่า ผมว่าไม่ อันนีม้ นั ผงสำ�เร็จรูป แต่กถ็ อื ว่าใกล้เคียง 90% อย่างผง แกงเขียวหวาน เราต้มนํา้ เปล่าหม้อหนึง่ แล้วเอาผงนีใ่ ส่เข้าไป กวนปุบ๊ มันจะเป็นแกง เขียวหวานเลย ของสดทีเ่ หลือเอาจากตูเ้ ย็น
CLIENT VALUES
สมัยก่อนฝรัง่ เขาเรียกพริกไทยว่า ‘black gold’ มีคา่ เหมือนทอง เพราะยุโรปอากาศหนาวปลูกพริกไทยไม่ได้ พอเจอพริกไทยชูรสได้ จึงเป็นเสมือนของวิเศษจากโลก ตะวันออก ด้วย เพราะเราไม่สามารถดูแลธุรกิจได้เหมือน ไปอยูเ่ องจริงๆ มันทำ�ให้เรารูว้ า่ ควรจะดีลยังไง เมือ่ ก่อนเราดีลหลวมๆ ตรงนีผ้ มมองว่ามันเป็น ประสบการณ์ทด่ี ี ตอนนีก้ ย็ งั ออกไปลงทุนในต่าง ประเทศ แต่ขน้ึ อยูก่ บั ว่าจะเจอพาร์ทเนอร์ทล่ี งตัว หรือเปล่า ถ้าไม่เจอเราก็ไม่รบี ร้อน ค่อยๆ ดูไป
มีอะไรก็ใส่เข้าไป ถ้าเราอยูเ่ มืองนอก มันก็ได้ อารมณ์วา่ นีค่ อื แกงเขียวหวาน
บทเรียนธุรกิจจากบาห์เรน
ผมเคยติดตามนายกฯ อภิสทิ ธิ์ เวชชาชีวะ ไปบาห์เรนเพือ่ สร้างสัมพันธ์ทางธุรกิจ ไปๆ มาๆ ก็มคี นเชียร์ให้ผมไปเปิดร้านอาหารไทยทีน่ น่ั ผม เลยตัดสินใจเปิดร้านอาหารฟาสต์ฟดู้ ชือ่ Muay Thai มีพาร์ทเนอร์ธรุ กิจเป็นชาวบาห์เรน แต่พอ ทำ�ไปแล้วค่าใช้จา่ ยมันสูง ผมเพิง่ รูว้ า่ บาห์เรน หน้าร้อนเขาหยุดหมดเพราะกลางวันมันร้อนจน เดินไม่ได้ คนออกมาแต่ชว่ งกลางคืน แล้วเป็น แบบนีป้ ลี ะ 2-3 เดือน ตอนนีร้ า้ นปิดตัวไปได้ 3-4 ปีแล้ว แต่เราก็ได้เรียนรูว้ า่ การทำ�ธุรกิจใน ต่างแดนนัน้ การเลือกพาร์ทเนอร์เป็นสิง่ สำ�คัญ ถ้าพาร์ทเนอร์เราไม่แข็งแรง เราก็จะแย่ตามไป
แบรนด์มรี า้ นของตัวเอง ผมเลยคิดว่าบ้านเรา ก็ท�ำ ได้เหมือนกัน ยิง่ ผงเครือ่ งเทศยิง่ มีเรือ่ งเล่า เยอะ สามารถต่อยอดได้ไกล อย่างทีม่ าของคำ� ว่าพริกไทย ทำ�ไมเราเรียกพริกไทย ไม่เรียกพริก เฉยๆ เพราะสมัยสมเด็จพระนารายณ์ สมัยนัน้ เราจะเอาเครือ่ งราชบรรณาการไป ถวายสมเด็จพระเจ้าหลุยส์ท่ี 14 สมเด็จพระรุกตลาดแดนมังกร นารายณ์กท็ รงรับสัง่ ว่าพริกปลูกแถวบ้านเรา จากบทเรียนทีบ่ าห์เรน เราเลยเข้าใจแล้วว่า เวลาเอาไปถวายเป็นบรรณาการ ก็ให้เรียกว่า เรือ่ งอาหารเราคุมไม่ได้ ยิง่ ธุรกิจค้าปลีกเราไม่มี พริกจากเมืองไทยแล้วกัน แล้วสมัยก่อนฝรัง่ เวลาไปดูแน่นอน ถ้าปล่อยไว้จะเสียหาย พอ เขาเรียกพริกไทยว่า ‘black gold’ มีคา่ เหมือน เข้าไปลงทุนทีจ่ นี เราเลยเปิดบริษทั เทรดเดอร์ ทอง เพราะยุโรปอากาศหนาวปลูกพริกไทยไม่ เองทีก่ ว่างโจว นำ�เข้าสินค้าของง่วนสูน ได้ ไม่มอี ะไรจะใช้ชรู สเนือ้ สัตว์ พอเจอพริกไทย แล้วก็ไปตัง้ โกดังสินค้าทีเ่ ซีย่ งไฮ้ ประจวบกับ ชูรสได้ จึงเป็นเสมือนของวิเศษจากโลกตะวัน ตอนนีค้ นจีนนิยมอาหารไทยเพราะการท่อง ออก เรือ่ งราวตรงนีก้ เ็ ลยนำ�มาร้อยเรียง สร้าง เทีย่ ว ประเทศเขามีประชากร 1,300 ล้านคน คุณค่าให้กบั แบรนด์ได้อกี กลายเป็นทีม่ าของ มาเทีย่ วบ้านเราปีหนึง่ ประมาณสักเกือบ 10 ร้าน Spice Story ซึง่ ปัจจุบนั ลูกสาวผมเป็นคน ล้านคน ประมาณสักอีกสองหรือสามปีขา้ งหน้า ดูแลกิจการอยู่ จะเป็น 12 ล้านคน เท่ากับเดือนละ 1 ล้านคน มาเทีย่ ว กินอาหารไทย พอกลับประเทศไปเห็น เคล็ดลับทำ�ธุรกิจ ร้านอาหารไทยเขาก็อยากจะเข้า เกิดโมเมนตัม เท่าทีผ่ มศึกษาดู ธุรกิจเครือ่ งเทศส่วนใหญ่ นีเ่ ป็นเหตุผลทีม่ ณฑลต่างๆ ในจีนเริม่ มีรา้ น แต่ละแบรนด์มกั จะอายุเหยียบร้อยปี อย่าง อาหารไทยเปิดตัวมากขึน้ แต่สว่ นใหญ่กว่า McCormick นัน้ อายุ ปาไป 120 กว่าปี ฉะนัน้ 95% เจ้าของเป็นคนจีน ถ้าคนไทยไปกินจะรูว้ า่ ธุรกิจนีผ้ เู้ ล่นมีไม่เยอะ เพราะมันเหมือนกับ คุณภาพไม่ได้ คือเขาแค่มปี า้ ยอาหารไทย คนก็ เพชรพลอย เราต้องดูเป็น เครือ่ งเทศมันเป็น มากินแล้ว เพราะความต้องการมันมี แต่ท�ำ ให้ ศาสตร์อย่างหนึง่ มันมีตง้ั สองร้อยกว่าชนิด ถ้า คุณภาพดียงั ไม่เป็น เพราะฉะนัน้ พอเราเข้าไป พ่อแม่ผมไม่ได้สอนมาแล้วผมดูไม่เป็น เวลาซือ้ ขายเครือ่ งปรุงให้เขา เขาก็ดใี จเพราะรูว้ า่ เรา ของก็โดนเขาหลอกเอาได้ อีกอย่างมันขาดทุน ต้องรูเ้ รือ่ ง นอกจากซือ้ ของเราแล้วเขาเลยขอให้ เยอะ ยกตัวอย่างเวลาเราสัง่ ซือ้ พริกไทยมาจาก ช่วยสอน ช่วยหาเชฟให้ อย่างกะทิ เขาใช้กะทิ อินโดนีเซีย บางทีกระสอบหนึง่ 80 กิโลกรัม จากไหหลำ� ซึง่ มันหอมสูก้ ะทิบา้ นเราไม่ได้ เราก็ หินปาเข้าไป 20 กิโลกรัม สิง่ ปลอมปนมันเยอะ เลยเริม่ เข้าไปสอนเขา แนะนำ�ทุกอย่าง แล้วคุณจะไปว่าเขาก็ไม่ได้ ตัวเลือกมันมีนอ้ ย หรืออย่างอบเชย ตรงทีแ่ ตกไม่เป็นแท่งสวย สร้างคุณค่าด้วยเรือ่ งราว เราก็เอามาบรรจุขายไม่ได้ แต่พอดีเราทำ�ผง สมัยผมยังเรียนอยูล่ อนดอน เห็นแต่ละ กะหรี่ เราสามารถเอาเศษตรงนีไ้ ปผสม ทำ�ให้ OPTIMISE | APRIL 2018
43
เรา มีขนมหวานธุรกิจนํา้ ตาลก็รอดไปได้เพราะ ฉะนัน้ เราไม่ตอ้ งไปง้อใคร เพียงแต่วา่ เราเป็น มาสเตอร์แล้ว เราจะทำ�ยังไงให้มนั ดีขน้ึ ไปอีก ให้ทกุ คนทำ�ตาม
เป็นอีกเรือ่ งทีเ่ ราภาคภูมใิ จ แล้วผมก็มาดำ�รง ตำ�แหน่งกรรมการของร้านภูฟา้ ซึง่ เป็นร้านของ สมเด็จพระเทพฯ ด้วย เพราะสมัยนัน้ ยังไม่มรี า้ น จำ�หน่ายสินค้าในโครงการของสมเด็จพระเทพฯ ผมก็เลยทูลพระองค์วา่ เราต้องหาสักร้านหนึง่ แป๋ม ชฎาทิพ จูตระกูล ก็ถวายพืน้ ทีใ่ นห้างสยาม ดิสคัฟเวอรีห่ อ้ งหนึง่ ให้ ก็เป็นทีม่ าของร้านภูฟา้
เศรษฐกิจพอเพียงมันขึน้ อยู่ กับบุคคล ขึน้ อยูก่ บั ว่าเรา พอขนาดไหน แต่ละคนไม่ พิพธิ ภัณฑ์อาหารไทย เท่ากัน คุณพ่อคุณแม่ผม ผมเป็นกรรมการอยูท่ ่ี Thai Food Institute จะพูดเสมอว่าเราทำ�เท่าไหน ขึน้ กับกระทรวงอุตสาหกรรม ผมเลยมานัง่ คิด นสถาบันอาหารแล้ว เราควรจะทำ� ตรุษจีนเยาวราช ก็ทำ�เท่านัน้ ไม่ตอ้ งไปกูห้ นี้ ว่อย่าพอเราเป็ างไร อันดับแรกก็เลยตัง้ พิพธิ ภัณฑ์อาหาร สมเด็จพระเทพฯ เสด็จฯ เยาวราชครัง้ แรก ไทยตรงบางยีข่ นั ซึง่ ตอนนีเ้ สร็จสมบูรณ์แล้ว ตอนปี 2542 คือวันหนึง่ เยาวราชจะจัดงาน ยืมสินใคร
เราจะได้เรียนรูค้ วามเป็นมาของอาหารไทย คือ ไม่ตอ้ งทิง้ อย่างโรงงานเนือ้ สัตว์กเ็ หมือนกัน เศษ เวลาทำ�อาหารเชฟแต่ละคนต่างมีสตู รของตัว กุง้ เศษหมู มันมีหมด บางเจ้าก็ตอ้ งลงไปเปิด เองก็จริง แต่เราควรมีสตู รของทางราชการเป็น ร้านอาหารอะไรต่ออะไรมารองรับ ฉะนัน้ โรงงาน เสาหลัก แล้วคุณจะไปพลิกแพลงอย่างไรก็เรือ่ ง ใหญ่ๆ เขาเลยมี by-product จะได้เก็บให้ครบ ของคุณ เชฟส่วนใหญ่ฝกึ จากวิธคี รูพกั ลักจำ� มันเป็นวิธใี นการทำ�ธุรกิจ แต่พอฝรัง่ ถาม เรือ่ งราวอาหารเป็นมายังไง ก็ บอกได้แต่ไม่รู้ ทำ�มาแต่เด็กอย่างนี้ แต่พอเรามี ประตูสมู่ ชิ ลิน พิพธิ ภัณฑ์อาหารไทยแล้ว เชฟไปทัว่ โลก ก็จะ ผมเคยดำ�รงตำ�แหน่งรองประธานสภา กลับมาดูรากเหง้าแล้วบอกได้วา่ ต้นตำ�รับมันเริม่ อุตสาหกรรมสายต่างประเทศอยู่ 4 ปี ช่วงนัน้ มาจากไหน เครือ่ งไม้เครือ่ งมือ กระติบ๊ กระต่าย ต้องเดินทางไปประชุมตามทีต่ า่ งๆ บ่อย ครัง้ มันเป็นยังไง ตอนหลังก็ลงมาจับเรือ่ งสตรีท แรกผมไปเจอกับประธานมิชลินทีส่ ถานีรถไฟ ฟูด้ ด้วย ว่าในบ้านเรารากเหง้ามันเป็นอย่างไร ในกรุงบรัสเซลล์ เป็นประธานทีด่ แู ลฝัง่ มิชลิน เริม่ ต้นจากตรงไหน มาจากคนไทยเชือ้ สายจีน ไกด์ คือเขาแยกกันกับธุรกิจยางรถยนต์เลย ผม ในเยาวราชใช่หรือไม่ ซึง่ ตรงนีเ้ ป็นสิง่ ทีผ่ มเข้าไป ก็ฝากนามบัตรเขาให้กบั ทางการท่องเทีย่ วแห่ง ช่วยนอกเหนือจากการทำ�ธุรกิจ ประเทศไทย ตรงนีเ้ ป็นเหตุทท่ี �ำ ให้เรารูจ้ กั มิชลิน จริงๆ ผมพยายามคุยมา 3 รัฐมนตรีแล้ว แต่ไม่ รับใช้เบือ ้ งพระยุคลบาท สำ�เร็จ จนกระทัง่ มาสมัยอดีตรัฐมนตรีวา่ การ สมัยนัน้ กระทรวงเกษตรและสหกรณ์จะจัด กระทรวงท่องเทีย่ วและกีฬา กอบกาญจน์ งานผัก พืช สมุนไพร ก็เรียกบริษทั ผมไปออกบูธ วัฒนวรางกูร จึงได้รบั อนุมตั ิ ซึง่ ผมมองว่ามัน ผมเลยเอาเครือ่ งเทศไปจัดแสดง พอดีสมเด็จ เป็นโอกาสทีด่ ที ม่ี อี งค์กรระดับโลกเข้ามาแนะนำ� พระเทพฯ ทรงเป็นประธานเสด็จฯ เปิดงาน ท่าน อาหารไทย ธุรกิจอาหารทีเ่ ป็นเอสเอ็มอีกต็ น่ื ตัว เสด็จฯ ผ่านบูธผม ท่านก็สนพระทัย วันรุง่ ขึน้ พวกวัตถุดบิ อะไรมันก็เริม่ ดีขน้ึ ตอนนีร้ า้ นเริม่ ท่านก็รบั สัง่ ให้ผมเข้าพบ ผอ.ทีว่ งั สวนจิตรลดา มองหาความแปลกใหม่เพราะคิดว่าวันหนึง่ เรือ่ งโครงการช่วยชาวบ้าน โครงการอาหาร ตัวเองจะก้าวไปเป็นร้านหนึง่ ดาวมิชลินบ้าง กลางวัน ให้ผมเข้าไปถวายคำ�แนะนำ� อีกสอง สิง่ เหล่านีม้ นั สร้างแรงบันดาลใจและผลักดันให้ อาทิตย์ผมก็ไปจังหวัดน่านเลย ลงไปดูไร่ ไปดู แวดวงเอสเอ็มอีทน่ี เ่ี ติบโต ดูอย่างเจ๊ไฝ เขาทำ� ว่าเขาควรจะปลูกอย่างไร ทำ�อะไรบ้าง ขึน้ ไป ไข่กลมๆ ได้ วันหนึง่ อาจจะมีคนทำ�ไข่เป็นหนาม บรรยายทีด่ อยภูฟา้ ในจังหวัดน่าน ไปสอนเรือ่ ง ทุเรียนก็ได้ มันก็เริม่ ครีเอทีฟ เริม่ มีความหวัง เกษตรอินทรีย์ เรือ่ งโครงการพระราชดำ�ริ เรือ่ ง บ้านเราโชคดีเรือ่ งอาหาร เรามีอาหารไทย มีขนม เศรษฐกิจพอเพียง ก็เป็นจุดเริม่ ต้นของการ หวานไทย ไม่ตอ้ งไปแข่งใคร คนต้องมาตาม เข้าไปทำ�งานถวาย ตอนนีก้ ท็ �ำ มาสิบกว่าปีแล้ว 44
OPTIMISE | APRIL 2018
ผอ.เขตสัมพันธวงศ์กเ็ รียกประชุมกัน ผมเลย บอกว่าจะลองทูลเชิญสมเด็จพระเทพฯ ดีไหม ปรากฏว่าพระองค์กท็ รงรับ ครัง้ แรกทีพ่ ระองค์ เสด็จฯ มาเยาวราชนัน้ ไม่ใช่ชว่ งตรุษจีน เป็นวัน ก่อนวันเฉลิมพระชนมพรรษาพระบาทสมเด็จ พระเจ้าอยูห่ วั รัชกาลที่ 9 เราจัดกันเองเลย จัด ร่วมกับเขต สมเด็จพระเทพฯ ท่านจะเสด็จฯ มา ทีร่ า้ นผมตรงตรอกเล่งบ๊วยเอีย๊ ะ ผมก็ถามทาง กองราชพิธวี า่ ผมจะจัดยังไงดี ทางกองบอก คุณวิศิ ษิ ฎ์จ์ ะจัดยังไงก็จดั ผมก็คดิ ร้านผมห้อง แถวสองห้อง ท่านมาก็หกโมงละ จะเสวยยังไง ผมก็เก็บร้านตัง้ โต๊ะเสวยเลย เปิดหน้าร้านห้อง แถวสภาพอย่างนัน้ แหละ แล้วน้องสาวผมก็ท�ำ กับข้าว ทำ�เอง กวนจีหม่าฟู โจ๊กงาดำ� ชาวบ้าน ในซอยขายแต่อาหาร อันไหนอร่อยต่างคนต่าง เอามา ท่านก็ทรงโปรด หลังจากนัน้ ทุกตรุษจีน พระองค์กจ็ ะเสด็จฯ มาเยาวราชอยูต่ ลอด บางที ทรงต้องเดินไกลมาก ตอนหลังถึงค่อยเสด็จฯ ทางรถราง ไม่ใช่ทา่ นโปรดรถรางนะ ผมเคย เสนอว่าให้เอารถกอล์ฟ ท่านทรงมีรบั สัง่ ว่ารถ กอล์ฟเตีย้ ประชาชนมารอตัง้ แต่บา่ ย ควรต้อง ประทับรถรางสูงให้เขาเห็น คนจะได้ไม่เสียใจ ว่ามารอตัง้ นาน แล้วเวลาเสด็จฯ ก็รบั สัง่ ว่าไม่ ให้เอาแผงเหล็กจราจรมากัน้ คน ให้เขานัง่ ตาม สบาย ถ้าจะให้เป็นแนวก็เอาเชือกขึงไว้ ท่าน เสด็จฯ ก็เอาเชือกลง อย่าไปกีดกัน
ปลูกฝังการให้
เราคนจีนโตมากับศาลเจ้า ตัง้ ชุมชนทีไรก็ มีศาลเจ้า คุณพ่อผมท่านช่วยดูแลในซอยและ ศาลเจ้า ท่านออกไปช่วยงานต่างๆ เราเห็นมา
CLIENT VALUES
ตัง้ แต่เด็กเลยติดใจแบบนี้ คือคนจีนเขามีนยิ าม ว่าต้องให้ถงึ จะได้รบั อย่างทีเ่ ราเห็นพวกสมาคม ปอเต๊กตึง๊ กว๋องสิว หรือเทียนฟ้า เกิดจากคนมี สตางค์เขารวมเงินกันตัง้ มูลนิธขิ น้ึ มาเพือ่ ให้ ชาวจีนรุน่ หลังๆ ทีอ่ พยพเข้ามาเสือ่ ผืน หมอนใบ พอมีขา้ วมีน�ำ้ กิน คนพวกนีบ้ างทีเขารอดมาได้ เพราะข้าวต้มชามหนึง่ ดังนัน้ พอเขาลุกขึน้ ยืน ด้วยลำ�แข้งตัวเองได้ เขาก็เอาเงินคืนให้คนรุน่ ต่อ ไป เราอาจจะยังไม่รสู้ กึ มากเพราะเป็นปลายแถว แต่รนุ่ อากงรุน่ พ่อผมจะรูด้ ี จนหลังๆ ไม่มอี ะไรก็ เริม่ ไปช่วยเรือ่ งสาธารณกุศล อย่างการเก็บศพ อาสาไปทำ�เพราะไม่มใี ครอยากทำ� ผมเลยได้เห็น ตัวอย่างเรือ่ งการให้มาโดยตลอด พอมีโอกาสจึง พยายามออกไปทำ�งานเพือ่ ตอบแทนสังคม โชค ดีทภ่ี รรยาผมช่วยดูแลเรือ่ งการเงินทีบ่ ริษทั ส่วน น้องสาวสองคนของผมก็ชว่ ยดูแลเรือ่ งบัญชี จัดการธุรการภายใน แล้วตอนนีก้ ม็ ลี กู ๆ มา ช่วยอีก ธุรกิจมันเลยไปของมันได้
ผมเลยมีเวลาออกไปทำ�งานข้างนอก
พอเพียงคือพอดี
เวลาผมทำ�ธุรกิจ ผมยึดหลักเศรษฐกิจ พอเพียงมาโดยตลอด แต่บางคนเข้าใจหลัก เศรษฐกิจพอเพียงผิดๆ คิดว่ามันคือการประหยัด จริงๆ เศรษฐกิจพอเพียงมันขึน้ อยูก่ บั บุคคล ขึน้ อยูก่ บั ว่าเราพอขนาดไหน แต่ละคนไม่เท่ากัน คุณพ่อคุณแม่ผมจะพูดเสมอว่าเราทำ�ได้เท่าไหน ก็ท�ำ เท่านัน้ ไม่ตอ้ งไปกูห้ นีย้ มื สินใคร ครอบครัว อืน่ อาจจะหมุนได้ หรืออาจจะต้องกูไ้ ม่อย่างนัน้ จะสูค้ นอืน่ ไม่ได้ แต่ครอบครัวผมไม่มนี โยบาย เลย ซึง่ ความคิดดังกล่าวก็ถา่ ยทอดลงไปสูร่ นุ่ ลูก ด้วย ผมไปเรียนสถาบันวิทยาการตลาดทุน รุน่ ที่ 10 ประธานตลาดหลักทรัพย์ สมพงษ์ เกียรติไพบูลย์ บอกว่าบริษทั ผมควรจะเข้า ตลาดฯ ตอนนัน้ ตลาดหลักทรัพย์เอ็ม เอ ไอเพิง่ เปิดใหม่ๆ เลยอยากให้เราไปเป็นแฟล็กชิพฝัง่
สินค้าเกษตรแปรรูป แต่จนถึงทุกวันนีเ้ ราก็ยงั ไม่ ได้เข้า จริงอยูท่ ม่ี นั อาจทำ�ให้เราเดินช้า แต่ธรุ กิจ เครือ่ งเทศนัน้ มีคแู่ ข่งน้อย ถ้าเรามีคแู่ ข่งทีเ่ ขาไป เร็ว เราก็อาจจะต้องคิดใหม่
เสน่หเ์ ครือ่ งเทศ
เครือ่ งเทศเป็นของละเอียดอ่อน ลองดูอาหาร ฝรัง่ เศสสิ มีแต่พริกไทย เครือ่ งเทศจุกจิก กินไป แล้วก็ไม่รวู้ า่ อะไร รูแ้ ต่มนั อร่อย แบบนีเ้ ชฟถึงได้ เงินเดือนเป็นแสน แต่ถา้ แค่ใส่ซอสผัดข้าว แบบนีใ้ ครทีไ่ หนก็ท�ำ ได้้ รสชาติเหมือนกันหมด มีซอสสามขวดผัดไปทัง้ วัน แต่พอคนกินกลับ บ้านไปก็ท�ำ ได้หมด คนทำ�ก็ไม่มที างได้เงินเดือน เป็นแสน คนทีเ่ ป็นเชฟใหญ่จริงๆ จึงต้องรูจ้ กั ใช้ เครือ่ งเทศ เสน่หข์ องอาหาร มันอยูท่ เ่ี ครือ่ งเทศ spice จึงเป็นศาสตร์อนั หนึง่ ต้องใช้เวลาศึกษา สิง่ เหล่านีท้ �ำ ให้เราอยูม่ าได้และเดินหน้าต่อได้ OPTIMISE | APRIL 2018
45
01
46
OPTIMISE | APRIL 2018
BEYOND BOUNDARIES
Timeless Ground การออกส�ำรวจไปตามศาลเจ้าเก่าแก่ในเยาวราช เผยให้เห็นถึงวัฒนธรรมที่ก�ำลังเปลี่ยนแปลง หากยังคงทิ้งร่องรอยแห่งกาลเวลาไว้ เยาวราชคือถนนสายหลักอีกเส้นในกรุงเทพฯ ซึง่ เป็นทีต่ งั้ ของชุมชนจีนเก่าแก่ ในแต่ละวันมี นักท่องเทีย่ วไทยและต่างชาติหลัง่ ไหลเข้ามา เป็นจ�ำนวนมาก ทีน่ ขี่ นึ้ ชือ่ ในฐานะแหล่งรวมของ อร่อยและร้านอาหารทีม่ คี วามเป็นมายาวนาน และถือเป็นจุดหมายส�ำคัญทีไ่ ม่วา่ ชาวกรุงหรือ นักท่องเทีย่ วก็ตอ้ งไปเยือนให้ได้สกั ครัง้ ถัดมาไม่ไกลจากถนนสายหลักนัน้ เป็นทีต่ งั้ ของตรอกอิสรานุภาพหรือตรอกเล่งบ๊วยเอีย๊ ะ ถนนสายแคบๆ ซึง่ อยูร่ ะหว่างถนนเยาวราชกับ เจริญกรุงนีอ้ าจเป็นทีร่ จู้ กั น้อยกว่า แต่ทนี่ เี่ องผู้ มาเยือนจะได้สมั ผัสเสน่หท์ แี่ ท้จริงของเยาวราช ตลอดเช้าจรดค�ำ่ ตรอกแห่งนีจ้ ะคึกคักไปด้วย กลุม่ นักท่องเทีย่ วไทยและเทศ รวมถึงบรรดาชาว ไทยเชือ้ สายจีนหลายช่วงอายุคนซึง่ ยังคงอาศัย อยูใ่ นละแวก สังเกตได้จากบรรยากาศซือ้ ขาย อันครึกครืน้ ของมงคลสีแดงสดทีว่ างขายเนือง แน่น และตึกแถวแบบจีนทีป่ รากฏอยูต่ ลอด บริเวณ นอกจากตรอกอิสรานุภาพแล้ว เยาวราช ยังประกอบด้วยซอกซอยต่างๆ ซึง่ กินระยะทาง หลายกิโลเมตรและเป็นทีต่ งั้ ของบรรดาร้านรวง และสถานทีส่ ำ� คัญหลายแห่ง จนกระทัง่ ขาประจ�ำ ย่านก็ยงั อาจเคยไปไม่ครบ เยาวราชนัน้ เปรียบ เสมือนมรดกทางวัฒนธรรมอีกแห่งของประเทศ และเป็นเช่นนีม้ าเป็นเวลากว่า 117 ปีแล้ว จริงอยูท่ เี่ ยาวราชเป็นทีร่ จู้ กั ในฐานะแหล่ง รวมสินค้าอุปโภคบริโภคอันคึกคัก แต่ทนี่ ยี่ งั มี
ถนนสายแคบๆ ซึง่ อยู่ ระหว่างถนนเยาวราชกับ เจริญกรุงนีอ้ าจเป็นทีร่ จู้ กั น้อยกว่า แต่ทนี่ เี่ องผูม้ า เยือนจะได้สมั ผัสเสน่หท์ ี่ แท้จริงของเยาวราช 01 เด็กๆ วิ่งเล่นหน้าศาลเจ้าโจวซือกง ซึ่งมีผู้คน เดินทางมาสักการะหนาแน่นในช่วงเทศกาล 02 ผู้คนออกมาจับจ่ายใช้สอยในตลาดในซอย อิสรานุภาพอย่างเนืองแน่นตลอดทั้งวัน
องค์ประกอบทางวัฒนธรรมอีกประการทีห่ ยัง่ รากลึกและขับเน้นความส�ำคัญของย่านนี้ กล่าว คือ กลุม่ ชาวไทยเชือ้ สายจีน ผุมู้ สี ว่ นส�ำคัญใน การสร้างชุมชนทีแ่ ข็งขัน เปีย่ มสามัคคี และ ศรัทธาในศาสนา ซึง่ เป็นเสมือนรากฐานของ เยาวราชมาตลอดระยะเวลาร้อยกว่าปี และคง ไม่มเี ครือ่ งพิสจู น์ใดจะชัดเจนเท่ากับศาลเจ้าเก่า แก่ทกี่ ระจัดกระจายอยูต่ ามถนนสายต่างๆ ใน ย่านอีกแล้ว
และเกีย๊ วซ่าร้อนๆ จนไม่ทนั สังเกตซุม้ ประตูสี แดงเล็กๆ ตรงกลางซอย เบือ้ งหลังซุม้ ประตู ดังกล่าวเป็นทีต่ งั้ ของศาลเจ้า ‘เล่งบ๊วยเอีย๊ ะ’ อีกหนึง่ เพชรน�ำ้ งามซึง่ ซ่อนตัวอยูใ่ นเยาวราช ศาลเจ้าเล่งบ๊วยเอีย๊ ะสร้างขึน้ โดยกลุม่ ผูอ้ พยพชาวจีนแต้จวิ๋ ใน พ.ศ. 2201 ซึง่ ตรง กับสมัยอยุธยาตอนกลาง และเชือ่ กันว่าเป็น ศาลเจ้าจีนทีเ่ ก่าแก่ทสี่ ดุ ในประเทศไทย แม้ตวั โครงสร้างหลักอาจไม่อลังการเท่าศาลเจ้าจีน บางแห่ง แต่รปู ปัน้ มังกรหินแกะสลักซึง่ พันอยู่ หลังประตูแดง รอบเสาสองต้นด้านหน้าและหันประจันหน้า ขณะเดินลัดเลาะไปตามตรอกอิสรานุภาพ กันนัน้ กลับสร้างความรูส้ กึ น่าเกรงขาม เมือ่ ก้าว ผูม้ าเยือนอาจมัวแต่สดู กลิน่ หอมฉุยของเป็ดย่าง เข้าไปด้านในจะพบกับแผ่นป้ายจีนแกะสลัก 02
OPTIMISE | APRIL 2018
47
โซลบาร์และเซเคินด์ ยาร์ท ช่วยท�ำให้การมาเยือนย่าน ตลาดน้อยนัน้ สนุกหลากรส เพราะมีครบทัง้ เวิง้ ขาย อะไหล่เซียงกง ร้านอาหาร เก่าแก่ บาร์ฮปิ ๆ และศาสนสถานอย่างวัดอุภยั ราชบ�ำรุงและศาลเจ้าแม่ทบั ทิม
03
04
05
03 บรรยากาศภายในศาลเจ้า ‘โจวซือกง’ 04 สมชาย เกตุมณี ผู้ดูแลศาลเจ้าโจวซือกง 05 ศาลเจ้า ‘โรงเกือก‘ 06 ศิลปะกราฟฟิตี้ในย่านตลาดน้อย 07 แสงสีของเทศกาล Bangkok Design Week 2018 ที่ใช้พื้นที่ย่านตลาดน้อยใน การจัดงานด้วย 08 ศิลปะกราฟฟิตี้ในย่านตลาดน้อย 09 ปรัชญา ลือชาจรัสสิน (ซ้าย) และจุฤทธิ์ กังวานภูมิ แห่งกลุ่มสถาปนิก ‘ปั้นเมือง‘
ซึง่ เขียนขึน้ ในรัชสมัยของพระเจ้ากวางสีแห่ง ราชวงศ์ชงิ ศาลเจ้าแห่งนีเ้ งียบเหงาเกือบทัง้ ปี เพราะ คนส่วนใหญ่จะไปกระจุกตัวอยูต่ รงตลาด มากกว่า แต่เมือ่ ย่างเข้าช่วงตรุษจีน สารทจีน งานทิง้ กระจาด ไหว้พระจันทร์ หรือเทศกาล กินเจ ทีน่ จี่ ะดูครึกครืน้ ขึน้ มาทันตา อย่างช่วง เทศกาลสารทจีนในเดือนกรกฎาคมนัน้ ศาลเจ้า เล่งบ๊วยเอีย๊ ะจะเนืองแน่นไปด้วยผูท้ มี่ าเข้าแถว รอสักการะยาวไปจนถึงกลางซอยอิสรานุภาพ ขณะทีส่ ำ� หรับศาลไต้ฮงกงทีอ่ ยูถ่ ดั ไปไม่ไกลนัน้ จ�ำนวนผูท้ มี่ าสักการะในบางปีอาจพุง่ สูงถึง 10,000 คน เป็นทีร่ กู้ นั ดีวา่ ในแต่ละปีมผี เู้ ดินทางมา กราบไหว้ศาลเจ้าต่างๆ ในเยาวราชเป็นจ�ำนวน มาก ทว่าในช่วงเดือนทีผ่ คู้ นบางตากว่า ย่าน แห่งนีย้ งั มีอะไรให้ลองท�ำอีกหลายอย่าง โดย เฉพาะส�ำหรับเหล่านักชิมตัวยง ตรงด้านนอก ซุม้ ประตูศาลเจ้าเล่งบ๊วยเอีย๊ ะนัน้ เป็นทีต่ งั้ ของ 48
OPTIMISE | APRIL 2018
‘เฉินติม่ ซ�ำ’ ซึง่ มีจดุ สังเกตคือคิวยาวเหยียดของ ผูค้ นทีต่ งั้ หน้าตัง้ ตารอชิมติม่ ซ�ำร้อนๆ ทีว่ างอยู่ ละลานตา โดยสามารถเลือกได้วา่ จะซือ้ กลับ บ้านหรือนัง่ รับประทานตรงห้องคูหาเล็กๆ ด้านหลัง แม้พนื้ ทีใ่ นร้านจะคับแคบ แต่เหล่า นักท่องเทีย่ วและคนในพืน้ ทีก่ เ็ ต็มใจจะนัง่ เบียด เสียดกับฝูงชนเพือ่ ลิม้ ลองติม่ ซ�ำสูตรเด็ด อีกหนึง่ ขุมทรัพย์ทางอาหารในย่านเยาวราช เมือ่ อิม่ ท้องแล้ว ลองแวะไปเดินจับจ่ายตรง ตลาดเก่าอายุกว่า 200 ปีในตรอกอิสรานุภาพ ซึง่ มีจำ� หน่ายทัง้ อาหารจีน ของสด ไปจนถึง เครือ่ งเซ่นไหว้ ในอดีตทีน่ เี่ คยเป็นแหล่งรวม สินค้าสดของบรรดาผูอ้ พยพชาวจีนในสมัย แรกๆ แม้วา่ ทางเดินในตลาดจะคับแคบไม่ สะดวกต่อการสัญจรนัก แต่หากมีโอกาสแวะ มาสักการะศาลเจ้าเล่งบ๊วยเอีย๊ ะ ตลาดแห่งนี้ ถือเป็นจุดหมายปลายทางอีกแห่งทีค่ วรค่าแก่ การไปเยือนเพือ่ หาซือ้ ชาจีนนานาชนิด ผลไม้ อบแห้ง ผักดอง หรือขนมจีบร้อนๆ ติดไม้ตดิ มือ
กลับบ้านไปด้วย
หยุดอยูใ่ นกาลเวลา
การจัดงานในช่วงเทศกาลหรือวันส�ำคัญ ต่างๆ ของจีนนัน้ ต้องอาศัยความร่วมมือใน ระดับชุมชน ซึง่ โดยปกติแล้วจะมีสมาชิกกลุม่ เล็กๆ ทีท่ ำ� หน้าทีเ่ ป็นหัวเรีย่ วหัวแรงหลัก ตรงสุด ถนนทางฝัง่ ทิศใต้ของเยาวราชนัน้ เป็นทีต่ งั้ ของ ชุมชนตลาดน้อย ย่านเศรษฐกิจส�ำคัญซึง่ เป็น ทีต่ งั้ ของศาลเจ้าเก่าแก่อายุกว่า 200 ปีอย่าง ‘โจวซือกง’ ตามคติความเชือ่ ของชาวจีน โจวซือกงนัน้ เป็นเทพแห่งเภสัช บรรดาผูม้ จี ติ ศรัทธาจึงมากราบไหว้เพือ่ หวังปัดเป่าโรคร้าย ด้วยการดืม่ น�ำ้ ศักดิส์ ทิ ธิแ์ ละเผากระดาษเซ่นไหว้ เช่นเดียวกับเล่งบ๊วยเอีย๊ ะ จ�ำนวนผูม้ าเยือน ศาลเจ้าโจวซือกงจะค่อนข้างบางตาหากไม่ใช่ ช่วงเทศกาล แต่เมือ่ ถึงช่วงเทศกาลกินเจใน เดือนตุลาคม อาสาสมัครนับร้อยจะมารวมตัว กันเพือ่ ช่วยตระเตรียมอาหารตัง้ แต่เช้าจรดค�ำ่
BEYOND BOUNDARIES ไว้รองรับบรรดานักท่องเทีย่ วและชาวกรุงที่ เดินทางมาลิม้ รสกะหล�ำ่ ปลีตนุ๋ เห็ดหอม เมนู ดังประจ�ำโรงเจของศาลเจ้าแห่งนี้ “มีคนไทยทีย่ า้ ยไปอยูใ่ นสหรัฐฯ ลงทุนบิน มาทีน่ แี่ ค่เพราะอยากมาร่วมเทศกาลกินเจและ กินเมนูน”ี้ สมชาย เกตุมณีในวัย 67 ปีเล่า เขา ท�ำหน้าทีด่ แู ลศาลเจ้าดังกล่าวมาเป็นเวลากว่า 30 ปีแล้ว ในหลายๆ มิติ ตลาดน้อยถือเป็นทางแยก ของความเก่าและความใหม่ เมือ่ ไม่นานมานี้ ตลาดน้อยถูกเลือกให้เป็นหนึง่ ในสถานทีจ่ ดั งาน นิทรรศการ Bangkok Design Week ซึง่ คลาคล�ำ่ ไปด้วยนักท่องเทีย่ วไทยและต่างชาติทอี่ อก ลัดเลาะไปตามถนนสายเก่า ก่อนจะไปแวะพัก ทีค่ าเฟ่และบาร์เปิดใหม่ในย่าน เพราะในช่วงไม่ กีป่ ที ผี่ า่ นมา บรรดาตึกแถวเก่าทรุดโทรมตาม ถนนสายต่างๆ ซึง่ สร้างขึน้ ตัง้ แต่สมัยการอพยพ ถิน่ ฐานของชาวจีนโพ้นทะเลนัน้ ได้รบั การแปลง โฉมเป็นคาเฟ่และบาร์ตามสมัยนิยมเป็นจ�ำนวน มาก ถัดจากศาลเจ้าโจวซือกงไปเพียงไม่กรี่ อ้ ย เมตรจะเป็นทีต่ งั้ ของ Soul Bar บาร์ซง่ึ ตกแต่ง อย่างเรียบง่ายแต่เท่ และเนืองแน่นไปด้วยเหล่า
ฮิปสเตอร์ซง่ึ แวะเวียนมาฟังดนตรีฟงั ก์สดเคล้า ค็อกเทลแรงๆ หรือหากได้ลดั เลาะไปตามเวิง้ ขายอะไหล่เซียงกงตรงอีกฟากถนน ลองแวะไป ทีร่ า้ นห้องแถวเล็กๆ อย่าง 2nd Yard ซึง่ เสิรฟ์ แซนด์วชิ รสชาติเยีย่ มในบรรยากาศเป็นกันเอง ร้านอย่างโซลบาร์และเซเคินด์ ยาร์ทนัน้ ช่วย ท�ำให้การมาเยือนย่านตลาดน้อยนัน้ สนุกหลาย รส เพราะมีครบทัง้ เวิง้ ขายอะไหล่เซียงกง ร้านอาหารเก่าแก่ บาร์ฮปิ ๆ และศาสนสถาน อย่างวัดอุภยั ราชบ�ำรุงและศาลเจ้าแม่ทบั ทิม (ซึง่ ทัง้ สองแห่งอยูใ่ นระยะเดินเท้าจาก ศาลเจ้าโจวซือกง) อีกไฮไลท์สำ� คัญคือศาลเจ้า ‘โรงเกือก’ สถาปัตยกรรมจีนนัน้ ตัง้ อยูใ่ นตรอกชือ่ เดียวกัน แต่สำ� หรับหลายคน จุดสนใจจริงๆ อาจ เป็นศิลปะกราฟฟิตที้ เี่ รียงรายอยูต่ ามก�ำแพง ในตรอกแห่งนี้ ตัง้ แต่ภาพวาดมังกรจีนไปจนถึง เด็กชายหญิงเชือ้ สายไทยจีนทีล่ อบมองจากหลัง บานหน้าต่างผุๆ ซึง่ อาจไม่ได้พบเห็นบ่อยนักใน หนังสือคูม่ อื แนะน�ำสถานทีท่ อ่ งเทีย่ วอืน่ บริเวณปากทางออกของตรอกศาลเจ้า โจวซือกงยังมีบา้ นจีนเก่าแก่หลงเหลืออยู่ ประปราย และหนึง่ ในนัน้ คือคฤหาสน์ 06
07
‘โซวเฮงไถ่’ ของตระกูลโปษยะจินดา ชาวจีน ผูเ้ ข้ามาตัง้ รกรากในไทยตัง้ แต่เมือ่ สองร้อยกว่า ปีกอ่ น และก่อตัง้ ศาลเจ้านีด้ ว้ ย โดยสิง่ เดียวทีไ่ ด้ รับการต่อเติมจากโครงสร้างเดิมก็คอื สระด�ำน�ำ้ ลึก 4 เมตรตรงลานกลางบ้าน คฤหาสน์โบราณ หลังนีป้ จั จุบนั ท�ำหน้าทีเ่ ป็นคาเฟ่และโรงเรียน สอนด�ำน�ำ้ ซึง่ เปิดสอนทัง้ คอร์สพืน้ ฐานและ หลักสูตรอบรมใบอนุญาตด�ำน�ำ้ สากล บ้านสไตล์จนี โบราณอย่างโซวเฮงไถ่นน้ั ค่อยๆ ลดจ�ำนวนลงในย่านตลาดน้อย กระนัน้ ก็มคี นจ�ำนวนหนึง่ ทีพ่ ยายามต่อสูเ้ พือ่ รักษา สถาปัตยกรรมเก่าแก่เหล่านีไ้ ว้ ด้านหลังของ ศาลเจ้าโจวซือกงนัน้ เป็นทีต่ งั้ ของบ้าน ‘ไทง้วน เองกี’่ ทีเ่ พิง่ ได้รบั การปรับปรุงใหม่หลังโครงสร้าง หลักถล่มลงมาเพราะพายุกระหน�ำ่ ในปี 2558 โดยมีกลุม่ สถาปนิก ‘ปัน้ เมือง’ เป็นผูน้ ำ� ใน โปรเจกต์การบูรณะซึง่ กินเวลากว่า 2 ปี ปัจจุบนั ไทง้วนเองกีไ่ ด้ทำ� หน้าทีเ่ ป็นศูนย์การเรียนรูเ้ พือ่ บอกเล่าถึงความรุม่ รวยทางประวัตศิ าสตร์ของ ชุมชน และยังเป็นทีต่ งั้ ของส�ำนักงานบริษทั ปัน้ เมืองซึง่ มีจดุ มุง่ หมายคือการท�ำความรูจ้ กั และรักษาอัตลักษณ์ของชุมชนแห่งนีไ้ ว้อกี ด้วย 09
08
OPTIMISE | APRIL 2018
49
10
หัวเรือใหญ่ของโปรเจกต์ดงั กล่าวคือปรัชญา ลือชาจรัสสิน และจุฤทธิ์ กังวานภูมิ ศิษย์เก่าสถาบัน อาศรมศิลป์ สถาบันอุดมศึกษาซึง่ มีภารกิจหลักในการ อนุรกั ษ์ฟน้ื ฟูสถาปัตยกรรมเก่า “ชุมชนเก่าแก่หลายๆ แห่งก�ำลังจะตายเพราะคนเริม่ ย้ายออกไปอยูท่ อี่ นื่ ไม่ เหมือนกับตลาดน้อย สายสัมพันธ์ของคนทีน่ แี่ น่นแฟ้น ราวกับหยุดเวลาไว้ตงั้ แต่เมือ่ 40 ปีกอ่ น” ปรัชญากล่าว
11
ใกล้กบั ถนนเยาวราชทีช่ อื่ ‘ตัง้ เคีย่ วมิน้ ’ ซึง่ อายุกว่า 100 ปีนนั้ เคยมีฐานลูกค้าส�ำคัญเป็นคนจีนรุน่ เก่าที่ คุน้ เคยกับประเพณีทางศาสนามาโดยตลอด แต่ใน ปัจจุบนั ทุกอย่างก�ำลังค่อยๆ เปลีย่ น และทางร้านก็ ตอบรับการเปลีย่ นนัน้ ได้เป็นอย่างดี “เดีย๋ วนีค้ นอายุ 40-50 ปีไม่คอ่ ยเคร่งครัดเรือ่ ง ไหว้เจ้าเท่าไร กลายเป็นว่าตอนนีล้ กู ค้าคือคนรุน่ ใหม่ ซึง่ บางคนท�ำการบ้านมาดีกว่ารุน่ พ่อแม่อกี และรูว้ า่ ดัง่ สายธารน�ำ้ ไหล ต้องใช้อะไรไหว้แล้วจะดีบา้ ง” เจนนภา โอฬารสาธิต แม้เยาวราชจะเป็นทีต่ งั้ ของศาลเจ้าส�ำคัญๆ และ เจ้าของร้านรุน่ ทีส่ ขี่ องตัง้ เคีย่ วมิน้ เล่า ก่อนญาดา มีประวัตคิ วามเป็นมาอย่างยาวนาน แต่ชมุ ชนแห่งนีก้ ็ สุขศรีวงศ์แฟนของเธอจะเสริมว่า “เดีย๋ วนีค้ นอยู่ ปรับตัวไปตามยุคสมัย ทีน่ ยี่ งั คงเป็น ‘ย่านเมืองเก่า’ ก็ คอนโดเยอะ จึงมักมองหาตัวเลือกจ�ำพวกธูปไร้ควัน จริง แต่บรรดาร้านรวงทีอ่ ยูค่ ถู่ นนสายนีม้ าหลายสิบปี กระดาษไหว้เจ้าขนาดกะทะรัด และโคมเต็งลัง้ ดีไซน์ ก็เรียนรูท้ จี่ ะปรับตัวไปตามสภาพแวดล้อมทีเ่ ปลีย่ นไป สวยๆ มาประดับบ้านเพือ่ เสริมโชคลาภ เราก็ตอ้ ง โดยยังคงรักษาร่องรอยทางประเพณีและวัฒนธรรมที่ เข้าใจแล้วหามาให้ตอบโจทย์พวกเขา” เป็นเอกลักษณ์เอาไว้ บรรดาชาวไทยเชือ้ สายจีนนัน้ ก�ำลังหวนคืนสู่ บริเวณปากซอยเยาวพานิชใกล้ๆ ซอยอิสรานุภาพ รากเหง้าของตน เห็นได้จากคาเฟ่และบาร์แห่งใหม่ๆ เป็นทีต่ งั้ ของร้านขนมเปีย๊ ะ ‘แต้เล่าจิน้ เส็ง’ ซึง่ เปิดขาย ซึง่ ได้มอบชีวติ ชีวาให้กบั ตึกแถวเก่าในย่าน อันเป็น มาร่วมศตวรรษ ขนมไหว้พระจันทร์ของทางร้านเป็นทีร่ ู้ ฝีมอื ของกลุม่ คนรุน่ ใหม่ทพี่ ยายามรักษาประเพณี กันว่าเป็นหนึง่ ในเจ้าทีอ่ ร่อยทีส่ ดุ ในเยาวราช และขาย ดัง้ เดิมไว้ในแบบฉบับของตัวเอง ซึง่ จะเป็นรากฐาน หมดเกลีย้ งอย่างรวดเร็วในช่วงเทศกาลไหว้พระจันทร์ ส�ำคัญของชุมชนในการขีดเขียนประวัตศิ าสตร์บทต่อ หากเดินเลาะลงมาทางฝัง่ แม่นำ�้ เจ้าพระยาเพียงไม่กี่ ไป จริงอยูท่ ไี่ ม่มชี มุ ชนหรือวัฒนธรรมใดจะต้านทาน นาทีจะพบกับตลาดเก่าเยาวราช ซึง่ น่าจะเป็นแหล่ง การเปลีย่ นแปลงจากสังคมเมืองได้ตลอด แต่ดว้ ย ขายอาหารเจทีด่ ที สี่ ดุ ในกรุงเทพฯ และสามารถหาซือ้ อัตลักษณ์ของชุมชนทีย่ งั ไม่ขาดสาย น่าเชือ่ ว่าย่าน ได้ตลอดทัง้ ปีแม้จะไม่ใช่ชว่ งเทศกาลก็ตาม เยาวราชจะยังคงเป็นจุดหมายปลายทางส�ำคัญของทัง้ กระทัง่ ร้านทีเ่ ก่าแก่ทสี่ ดุ ในย่านก็ยงั เรียนรูท้ จี่ ะ นักท่องเทีย่ วไทยและต่างชาติไปอีกนานเท่านาน ปรับตัวไปตามยุคสมัย อย่างร้านขายกระดาษไหว้เจ้า 50
OPTIMISE | APRIL 2018
Essentials
เฉินติม่ ซ�ำ
119-121 ซอยอิสรานุภาพ ถนนเจริญกรุง กรุงเทพฯ โทร. 02-222-6477
โซวเฮงไถ่
282 ซอยวานิช 2 กรุงเทพฯ โทร. 02-639-6262 www.fb.com/Sohengtai
ตัง้ เคีย่ วมิน้
ตรอกเจริญไชย ถนนเจริญกรุง กรุงเทพฯ โทร. 02-221-6759
แต้เล่าจิน้ เส็ง
ซอยเยาวพานิช ถนนเยาวราช กรุงเทพฯ โทร. 02-224-2142 2nd Yard 763 ถนนเจริญกรุง กรุงเทพฯ โทร.095-898-8070 www.fb.com/2ndyard Soul Bar 945 ถนนเจริญกรุง กรุงเทพฯ โทร 093-220-0441 www.fb.com/ livesoulbarbangkok 10 ‘ตั้งเคี่ยวมิ้น‘ ร้านขายอุปกรณ์ไหว้เจ้าและ ตกแต่งบ้านที่ได้ลูกค้าใหม่เสมอ 11 สระด�ำน�ำ้ แห่งบ้าน ‘โซวเฮงไถ่‘ ตระกูลผูก้ อ่ ตัง้ ศาลเจ้าโจวซือกง
01
Chasing a Unicorn ปัจจุบัน ประเทศไทยยังไม่สามารถผลิตสตาร์ทอัพที่มีมูลค่า การลงทุนสูงกว่าหนึ่งพันล้านดอลลาร์สหรัฐได้อย่างประเทศอื่นๆ ในภูมิภาค และเหตุผลนั้นยังคลุมเครือ 52
OPTIMISE | APRIL 2018
01 Claim Di แอปพลิเคชันประกันภัย ที่สร้างชื่อให้กับบริษัทสตาร์ทอัพ Anywhere2go
thinking big โทรทัศน์ในห้องท�ำงานนัน้ ส่งเสียงคลออยู่ เบือ้ งหลัง ขณะที่ ‘แจ็ค’ กิตตินนั ท์ อนุพนั ธุ์ ก�ำลังเพ่งพิจารณาแผนทีบ่ นจอคอมพิวเตอร์ แท็บเล็ตทีต่ งั้ อยูข่ า้ งตัวเขาแสดงผลตัวเลขและ กราฟต่างๆ ขณะทีโ่ ทรศัพท์มอื ถือของเขาสัน่ ขึน้ เป็นระยะๆ ชายวัย 50 ปีผนู้ คี้ อื ซีอโี อของ Anywhere2go บริษทั ผูพ้ ฒ ั นาซอฟต์แวร์ประกัน ภัยทีผ่ นั ตัวมาเป็นสตาร์ทอัพ และเป็นทีร่ จู้ กั จาก แอปพลิเคชันประกันภัย Claim Di เขาใช้เวลา ส่วนใหญ่ในตึกออฟฟิศห้าชัน้ ใกล้กบั อนุสาวรีย์ ชัยสมรภูมแิ ห่งนี้ และมักขมักเขม้นอยูห่ น้าจอ จนถึงราวเกือบสีท่ มุ่ ซึง่ เป็นเวลาทีไ่ ม่มใี ครอยูใ่ น ออฟฟิศแล้ว นอกจากพนักงานกะกลางคืน เคลมดิคอื แอปพลิเคชันบนโทรศัพท์มอื ถือที่ เปิดตัวขึน้ ในปี 2543 เพือ่ ช่วยให้ผขู้ บั ขีร่ ถยนต์ สามารถท�ำเคลมประกันภัยได้รวดเร็วและมี ประสิทธิภาพยิง่ ขึน้ แอปพลิเคชันดังกล่าวค่อยๆ กลายเป็นทีร่ จู้ กั ในวงกว้าง จนปัจจุบนั บริษทั เอนีแ่ วร์ ทู โกมีพนักงานกว่า 300 คน และก�ำลัง ก้าวพ้นบทบาทการเป็นผูผ้ ลิตและพัฒนา ซอฟต์แวร์แบบเดิมๆ “วิธนี คี้ แู่ ข่งจะไม่มที างรูว้ า่ เราก�ำลังท�ำอะไร เหมือนต้นไม้ทแี่ ผ่กงิ่ ก้านสาขาไปเรือ่ ยๆ เติบโต ไปได้หลายทิศทาง และไม่หยุดมองหาความเป็น ไปได้ใหม่ๆ ซึง่ นีค่ อื จุดต่างระหว่างสตาร์ทอัพกับ เอสเอ็มอี” กิตตินนั ท์อธิบาย ทว่าการพลิกโฉมวงการประกันภัยรถยนต์ใน ประเทศนัน้ ไม่ใช่เรือ่ งง่าย “ผมท�ำงาน 6 วันต่อ สัปดาห์ นอนคืนละ 5 ชัว่ โมง ผมท�ำแบบนีม้ า ตัง้ แต่สมัยเป็นเอสเอ็มอี” กิตตินนั ท์เล่า กระนัน้ ภาระงานของเขาก็เพิม่ มากขึน้ เรือ่ ยๆ หลังจากที่ เมือ่ ปี 2559 เคลมดิไม่ประสบความส�ำเร็จในการ ระดมทุนรอบซีรสี ์ B ซึง่ ปกติมมี ลู ค่าการลงทุน อยูท่ ี่ 2 ล้านดอลลาร์สหรัฐขึน้ ไป โดยทัว่ ไป บรรดาสตาร์ทอัพนัน้ ต้องมองหา แหล่งเงินทุนเพือ่ การอยูร่ อดและเติบโต ซึง่ จะ กระท�ำผ่านการระดมทุนในระดับต่างๆ นับตัง้ แต่ ระดับ Pre-seed ซึง่ หมายถึงสตาร์ทอัพทีย่ งั อยู่ ในรูปแบบไอเดีย ไปสูร่ ะดับ Seed ซึง่ อยูใ่ นช่วง ทดลองตลาด ก่อนจะเข้าสูร่ อบซีรสี ์ A, B, C และ D ตามล�ำดับ โดยประเภทของนักลงทุน และระดับการเติบโตของธุรกิจจะผันแปรไปตาม
การระดมทุนแต่ละรอบ ส�ำหรับในประเทศไทย สตาร์ทอัพด้านฟินเทคอย่างเคลมดิหรือ Finnomena นัน้ จัดอยูใ่ นประเภทซีรสี ์ A กล่าวคือ สตาร์ทอัพทีม่ มี ลู ค่าการลงทุนราว 1 - 15 ล้าน ดอลลาร์สหรัฐ และมีสตาร์ทอัพบางแห่งทีร่ ะดม ทุนในระดับซีรสี ์ B ได้สำ� เร็จไปแล้ว อาทิ Wongnai และแอปพลิเคชันส�ำหรับนักลงทุน อย่าง Stockradars จวบจนปัจจุบนั มีเพียง Ookbee หรือร้านหนังสือในรูปแบบดิจทิ ลั ที่ ใหญ่ทสี่ ดุ ในเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ ทีส่ ามารถ ระดมทุนในระดับซีรสี ์ C ได้สำ� เร็จ แน่นอนว่า เป้าหมายสูงสุดส�ำหรับสตาร์ทอัพหลายๆ แห่ง นัน้ คือการก้าวขึน้ ไปเป็น ‘ยูนคิ อร์น’ ซึง่ เป็นค�ำ เรียกสตาร์ทอัพทีม่ มี ลู ค่าสูงกว่าหนึง่ พันล้าน ดอลลาร์สหรัฐ อย่างไรก็ดี การก้าวขึน้ ไปเป็นยูนคิ อร์นนัน้ ไม่ใช่จดุ หมายปลายทางเดียวส�ำหรับสตาร์ทอัพ โดยจะขึน้ อยูก่ บั ‘exit strategy’ ของแต่ละบริษทั ซึง่ หมายถึงกรณีทผี่ กู้ อ่ ตัง้ ตัดสินใจขาย ควบรวม กิจการ หรือน�ำบริษทั เข้าตลาดหลักทรัพย์ ปัจจุบนั ในภูมภิ าคเอเชียมีสตาร์ทอัพระดับ ยูนคิ อร์นหลายแห่ง เช่น Grab และ Lazada ท�ำให้ผทู้ คี่ ลุกคลีอยูใ่ นแวดวงสตาร์ทอัพไทยเริม่ ตัง้ ค�ำถามว่าเหตุใดจึงยังไม่มยี นู คิ อร์นสัญชาติ ไทยจวบจนปัจจุบนั ส�ำหรับตัวกิตตินนั ท์แล้ว การก้าวขึน้ ไปเป็น สตาร์ทอัพมูลค่าพันล้านดอลลาร์สหรัฐนัน้ ไม่ใช่ สิง่ ทีเ่ ขามุง่ หวัง และกล่าวโดยไม่ลงั เลว่า สตาร์ทอัพอย่างอุค๊ บีอาจจะไปถึงจุดนัน้ ได้ แต่ ส�ำหรับธุรกิจในรูปแบบ B2B อย่างเขา การจะ ลอกเลียนความส�ำเร็จของ Grab หรือ Airbnb นัน้ เป็นสิง่ ทีท่ ำ� ได้ยาก เนือ่ งจากทัง้ สองบริษทั สามารถขายสินค้าและบริการให้กบั ผูบ้ ริโภค โดยตรง ก่อให้เกิดเป็น ‘ระบบนิเวศ’ ทีใ่ หญ่กว่า ต่างจากกรณีของเขาทีจ่ ำ� นวนผูใ้ ช้งานในประเทศ ยังมีไม่มากพอ “เป้าหมายของเราตอนนีค้ อื การ ระดมทุนระดับซีรสี ์ B ให้สำ� เร็จภายในปี 2561 และอีก 2-3 ปีขา้ งหน้า เราอาจจะขายบริษทั ให้ นักลงทุน” กิตตินนั ท์กล่าว ด้วยความทีก่ ติ ตินนั ท์เกิดในช่วงปลายยุค ‘60s เขาจึงทันได้เห็นการเปลีย่ นแปลงส�ำคัญๆ ทางเทคโนโลยี เขาได้จบั คอมพิวเตอร์สว่ นบุคคล
ปัจจุบนั ในภูมภิ าคเอเชียมี สตาร์ทอัพระดับยูนคิ อร์น หลายแห่ง ท�ำให้ผทู้ คี่ ลุกคลี อยูใ่ นแวดวงสตาร์ทอัพไทย เริม่ ตัง้ ค�ำถามว่าเหตุใดจึงยัง ไม่มยี นู คิ อร์นสัญชาติไทย จวบจนปัจจุบนั
รุน่ แรกๆ ตัง้ แต่สมัยยังเป็นนักศึกษา มหาวิทยาลัย และยังคงคลุกคลีอยูใ่ นแวดวง เทคโนโลยีแม้กระทัง่ หลังจบการศึกษาในปี 2532 โดยเริม่ ต้นจากการเป็นพนักงานขาย เมนเฟรมคอมพิวเตอร์ ก่อนจะผันตัวไปสูธ่ รุ กิจ การให้บริการด้านซอฟต์แวร์ ซึง่ มีลกู ค้าหลักๆ เป็นธนาคารและบริษทั ประกันภัย เมือ่ ภาพยนตร์ ชุด Star Trek: The Original Series ซึง่ มี นักแสดงน�ำอย่างวิลเลียม ชาร์ตเนอร์ นัน้ ออก ฉายในประเทศไทยเป็นครัง้ แรกในช่วงปี ‘70s ซีรสี เ์ รือ่ งดังกล่าวก็กลายเป็นขวัญใจของ กิตตินนั ท์ในทันที และยังเป็นแรงบันดาลใจ ส�ำคัญให้เขาตัดสินใจลาออกจากงานประจ�ำ และเริม่ ต้นธุรกิจของตัวเองในภายหลัง “ผมชอบสตาร์เทรคมาก ในหนังคุณจะเห็น กัปตันเคิรก์ กับสป็อคเดินผ่านประตูอตั โนมัติ ถ่ายรูปด้วยอุปกรณ์คล้ายสมาร์ทโฟน แล้วคิดดู ว่า จูๆ่ วันหนึง่ เทคโนโลยีพวกนีก้ เ็ ริม่ ปรากฏใน ชีวติ จริง วันแรกที่ Palm (ยีห่ อ้ คอมพิวเตอร์มอื ถือ) สามารถต่อกับมือถือโนเกียส�ำเร็จ ตอนนัน้ ผมท�ำงานอยูท่ ธี่ นาคารนครหลวงเดิม ผมรูส้ กึ ว่า ถึงเวลาทีต่ อ้ งออกมาท�ำธุรกิจเอง” กิตตินนั ท์เล่า หลังจากนัน้ ไม่นาน กิตตินนั ท์ได้เปิดบริษทั พัฒนาซอฟต์แวร์ของตัวเอง อันเป็นช่วงเวลา ไล่เลีย่ กับวิกฤตต้มย�ำกุง้ และภาวะเศรษฐกิจ ฟองสบูด่ อทคอม เขาใช้เวลากว่า 5 ปีในการ พัฒนาซอฟต์แวร์ จนกระทัง่ ปี 2548 บริษทั จึง เริม่ มีลกู ค้ารายแรก ทุกวันนี้ เขายังเก็บรักษา เครือ่ งปาล์มรุน่ ต่างๆ ไว้อย่างดีในตูก้ ระจกตรง ห้องท�ำงานของเขา ตรงโต๊ะทีก่ ติ ตินนั ท์นงั่ ท�ำงาน มีโมเดลจ�ำลองยาน USS Enterprise ล�ำจิว๋ OPTIMISE | APRIL 2018
53
ผมว่าคนไทยไม่ยอมเปิดใจ ถ้าคุณมาจากโปรแกรม บ่มเพาะสตาร์ทอัพของ ผูป้ ระกอบการโทรคมนาคม ค่ายหนึง่ อีกค่ายหนึง่ ก็จะ ไม่แตะต้องคุณเลย
02
02 กิตตินนั ท์ อนุพนั ธุ์ ซีอโี อแห่ง Claim Di และโมเดลยานอวกาศล�ำโปรดของเขาจาก ภาพยนตร์ Star Trek 03 โลโก้ของ Anywhere2go ซึง่ กิตตินนั ท์ ได้รบั แรงบันดาลใจจากโลโก้ของ ภาพยนตร์ Star Trek 04 บรรยากาศภายในออฟฟิศของ Claim Di 05 เจ้าพ่อสตาร์ทอัพไทย เรืองโรจน์ พูนผล
ตัง้ อยู่ หน้าต่างบานใสทีอ่ ยูเ่ ยือ้ งกันมีสติกเกอร์ ติดผนังลายซุปเปอร์ฮโี ร่แปะอยูเ่ รียงราย เหล่า ชายหญิงในผ้าคลุมและชุดเกราะนี้ ยังเป็นตัวจุด ประกายให้เขาสร้างแอปพลิเคชันอย่าง Police I Lert U และ BES I Lert U ซึง่ ช่วยให้การเรียกรถ ต�ำรวจและรถพยาบาลท�ำได้รวดเร็วขึน้ ส�ำหรับตัวกิตตินนั ท์แล้ว การสร้างยูนคิ อร์น ถือเป็นงานหินส�ำหรับประเทศไทย และอุปสรรค ส่วนส�ำคัญนัน้ มาจากภาครัฐ “รัฐบาลไม่รวู้ ธิ สี ร้างนวัตกรรม พวกเขา พยายามปลูกฝังความเป็นผูป้ ระกอบการใน นักศึกษาไอทีและวิศวกรรมคอมพิวเตอร์ เพราะ เห็นตัวอย่างจากมาร์ค ซัคเคอร์เบิรก์ แต่ตอ้ งไม่ ลืมว่าซักเกอร์เบิรก์ เรียนทีม่ หาวิทยาลัยอันดับ ต้นๆ ของโลก แถมยังเป็นคนทีม่ คี วามไฮเปอร์ มากกว่าคนทัว่ ไปมาก” กิตตินนั ท์กล่าว แทนทีร่ ฐั บาลจะหมดงบประมาณ 20,000 ล้านบาทไปกับการแจก ‘คูปองนวัตกรรม’ เขา แนะน�ำว่าควรให้งบประมาณในลักษณะ Fund of Funds คือให้บรรดานักลงทุนตัดสินใจเอง ว่าจะน�ำเอาเงินไปลงทุนในสตาร์ทอัพใด แต่ กิตตินนั ท์กย็ อมรับว่า ก่อนช่วงปี 2557 เขาเองก็ ไม่เข้าใจกลไกการท�ำงานของสตาร์ทอัพ แต่เขา 54
OPTIMISE | APRIL 2018
ได้รบั ความช่วยเหลือจากชายผูถ้ กู ขนานนามว่า เป็น “เจ้าพ่อสตาร์ทอัพเมืองไทย” อย่าง ‘กระทิง’ เรืองโรจน์ พูนผล “หลังเราระดมทุนรอบซีรสี ์ B ไม่ผา่ น กระทิง ก็สง่ รีพอร์ตของบริษทั อีคอมเมิรซ์ แห่งหนึง่ มาให้ ผมดู ในรีพอร์ตฉบับนัน้ สินค้าถูกจ�ำแนกเป็น หน่วยย่อยๆ ตามประเภท ภาชนะบรรจุ หรือสี เป็นต้น ซีอโี อเขาอ่านรายงานพวกนีท้ กุ วัน แล้ว ทีเ่ ราพูดถึงคือบริษทั อีคอมเมิรซ์ ยักษ์ใหญ่ทมี่ ี สินค้าเป็นแสนเป็นล้านชนิด มันเป็นเหตุผลทีเ่ ขา สามารถเติบโตได้แบบพุง่ พรวด เราเลยตัดสินใจ เริม่ เก็บรีพอร์ตให้เป็นเรือ่ งเป็นราวบ้าง” กิตตินนั ท์เล่า ภายในหกเดือน กิตตินนั ท์และทีมได้ใช้ โปรแกรมรวบรวมสถิตแิ ละข้อมูลด้านการปฏิบตั ิ การทัง้ หมดของบริษทั อาทิ จ�ำนวนงานคงค้าง เวลาทีเ่ กิดอุบตั เิ หตุ รุน่ รถทีช่ น ไปจนถึงแผนที่ ระบุตำ� แหน่งของพนักงานเคลมประกันรถ ข้อมูลเหล่านีเ้ องท�ำให้กติ ตินนั ท์และทีมเข้าใจ ภาพเชิงลึกของธุรกิจมากขึน้ รวมทัง้ สามารถ แก้ไขปัญหาได้ตรงจุดและทันท่วงที และยังช่วย เพิม่ ความน่าเชือ่ ถือในสายตาของนักลงทุนด้วย เรืองโรจน์ คือหนึง่ ในผูก้ อ่ ตัง้ กองทุน
500 Tuk Tuks (ซึง่ มีนกั ลงทุนอย่าง ‘ต๊อบ เถ้าแก่นอ้ ย’ หรืออิทธิพทั ธ์ พีระเดชาพันธ์ และ อดีตรัฐมนตรีวา่ การกระทรวงการคลัง กรณ์ จาติกวณิช) และโรงเรียนบ่มเพาะสตาร์ทอัพ Disrupt University ซึง่ เมือ่ ปีทผี่ า่ นมานักเรียน ของเขาสามารถระดมทุนได้มากกว่า 250 ล้าน บาท เรืองโรจน์ยงั ท�ำหน้าทีเ่ ป็นเมนทอร์ของ กิตตินนั ท์ ตัง้ แต่สมัยทีเ่ ขาเข้าร่วมโครงการ Dtac Accelerate ชายวัย 40 ปีซงึ่ เป็นชาว ก�ำแพงเพชรโดยก�ำเนิดผูน้ ี้ เริม่ ต้นชีวติ ในวัยเด็ก ห่างไกลจากโลกของซิลคิ อน วัลลีย์ แต่ดว้ ย ความมุมานะ เขาจึงสามารถคว้าเหรียญทอง ฟิสกิ ส์โอลิมปิกมาครอง ก่อนจะได้ไปศึกษาต่อที่ มหาวิทยาลัยสแตนฟอร์ด และเข้าท�ำงานที่ Google ในทีส่ ดุ เรืองโรจน์เห็นด้วยกับกิตตินนั ท์วา่ ควรจะ มีการแก้กฎหมาย แต่ตอ้ งกระท�ำอย่างค่อยเป็น ค่อยไป “เบือ้ งต้น รัฐบาลควรปล่อยให้สตาร์ท อัพสร้างนวัตกรรมได้อย่างเสรี และถ้าพิจารณา แล้วว่าธุรกิจใดเติบโตจนถึงจุดทีจ่ ำ� เป็นต้องได้ รับการควบคุม รัฐบาลจึงค่อยออกกฎหมายมา รองรับ ไม่อย่างนัน้ ในอนาคตเราอาจได้เห็น บริษทั ฟินเทคสัญชาติไทยทีจ่ ดทะเบียนใน
thinking big สิงคโปร์แทน” เขากล่าว เรืองโรจน์เชือ่ ว่าสิง่ ทีต่ อ้ งเน้นในตอนนีค้ อื เรือ่ งคุณภาพ ไม่ใช่ปริมาณ “หากรัฐบาลตัง้ เป้า ว่าจะสร้างสตาร์ทอัพ 500,000 ราย ก็ไม่ใช่เรือ่ ง แปลกทีใ่ นจ�ำนวนนัน้ จะมีเอสเอ็มอีกบั โอท็อป นับรวมอยูด่ ว้ ย ส่วนในแง่ของเงินอัดฉีด รัฐบาล ควรน�ำไปใช้ในการผลักดันให้สตาร์ทอัพทีม่ อี ยู่ สามารถต่อยอดไปยังซีรสี ์ A ได้ แทนทีจ่ ะสร้าง สตาร์ทอัพหน้าใหม่เพิม่ อีกจนเกิดเป็นปัญหา คอขวด” เขาอธิบายและเสนอทางออกอย่างการ จัดตัง้ ‘ตลาด’ ทีเ่ ปิดให้หน่วยงานรัฐบาลต่างๆ เข้ามาเป็นลูกค้ารายแรกของสตาร์ทอัพเหล่านี้ ทว่าอุปสรรคก็ไม่ได้มาจากภาครัฐเพียง อย่างเดียว ปัญหาเรือ่ งวัฒนธรรมเองก็เป็นอีก ปัจจัยส�ำคัญ ในประเทศไทย บรรดา Corporate Venture Capital หรือองค์กรขนาดใหญ่ทที่ ำ� หน้าทีเ่ ป็นตัวกลางเชือ่ มโยงนักลงทุนกับ สตาร์ทอัพนัน้ หลักๆ มาจากภาคธนาคาร อสังหาริมทรัพย์ และการสือ่ สารโทรคมนาคม ซึง่ มักมีการแบ่งค่ายอย่างชัดเจน “ผมว่าคนไทยไม่ยอมเปิดใจ ถ้าคุณมาจาก โปรแกรมบ่มเพาะสตาร์ทอัพของผูป้ ระกอบการ โทรคมนาคมค่ายหนึง่ อีกค่ายหนึง่ ก็จะไม่แตะ ต้องคุณเลย ทุกอย่างอาจแย่ลงไปอีกถ้าเป็น กรณีของธนาคารหรือธุรกิจอสังหาฯ” กิตตินนั ท์ 03
กล่าว ซึง่ เมือ่ เทียบกับซิลคิ อน วัลลียแ์ ล้ว จะเห็น ว่าสตาร์ทอัพระดับยูนคิ อร์นอย่าง Uber มี สถาบันการเงินระดับโลกทีเ่ ป็นปรปักษ์กนั อย่าง Goldman Sachs และ Morgan Stanley ร่วม ลงทุนด้วย ส่วน Snapchat เองก็มคี แู่ ข่ง อีคอมเมิรซ์ รายยักษ์จากจีนอย่าง Alibaba และ Tencent ปรากฏในรายชือ่ ผูล้ งทุน “ในกรณีของเคลมดิ มันแปลว่าเราไม่ สามารถรับเงินทุนจากบริษทั ประกันรายใหญ่ใน ประเทศได้ ไม่อย่างนัน้ เราอาจเสียลูกค้าบริษทั ประกันรายอืน่ ๆ ทัง้ หมด” กิตตินนั ท์กล่าว ขณะทีต่ ลาดสตาร์ทอัพในสหรัฐอเมริกาและ ญีป่ นุ่ นัน้ เริม่ อิม่ ตัว ตลาดสตาร์ทอัพในเอเชีย ตะวันออกเฉียงใต้ ซึง่ ประกอบด้วยประชากร 660 ล้านคน ยังคงดึงดูดนักลงทุนรายใหญ่เข้า มาเป็นจ�ำนวนมาก ซึง่ ปัจจัยดังกล่าวส่งผลดีกบั ประเทศไทย เนือ่ งจากค่าใช้จา่ ยในการสร้าง ธุรกิจสตาร์ทอัพในบ้านเรานัน้ เทียบกับทีอ่ นื่ แล้ว ถือว่าค่อนข้างต�ำ่ กระนัน้ เรืองโรจน์กม็ องว่า สตาร์ทอัพไทยทีอ่ ยากโตแบบก้าวกระโดด จะ ต้องมองไกลกว่าแค่ตลาดในประเทศ “เราจะท�ำแบบอินโดนีเซียไม่ได้ ประเทศเขา มีประชากรมหาศาล สตาร์ทอัพอย่าง Go-Jek หรือ Traveloka มันถึงเกิดได้ ขณะทีเ่ วียดนาม กับสิงคโปร์เขาเริม่ มองตลาดระดับภูมภิ าคตัง้ แต่
วันแรก แต่ประเทศไทยนัน้ ติดกับดักอยูต่ รง กลาง ตลาดเราไม่ใหญ่และไม่เล็กจนเกินไป ท�ำให้ผปู้ ระกอบการยังพอท�ำก�ำไรได้ ขณะที่ สภาพแวดล้อมและวัฒนธรรมของเราเองท�ำให้ เรายึดติดกับความสบาย จึงไม่มคี วามกระหาย หรือทะเยอะทะยานเท่าคนอืน่ ๆ” เรืองโรจน์กล่าว นอกจากนี้ ด้วยความทีม่ สี ตาร์ทอัพไทย เพียงไม่กแี่ ห่งทีส่ ามารถระดมทุนได้ในมูลค่าสูง จึงไม่คอ่ ยมีแบบอย่างความส�ำเร็จให้กบั บรรดา ผูก้ อ่ ตัง้ รายอืน่ ๆ และขณะเดียวกันก็ดงึ ดูด นักลงทุนรายใหญ่เข้ามาไม่ได้มากเท่าทีค่ วร “เราเพิง่ เริม่ ท�ำสตาร์ทอัพกันตอนปี 2555 สตาร์ทอัพไทยทีเ่ ห็นตอนนีย้ งั เป็นคลืน่ ลูกแรก” เรืองโรจน์กล่าว ส�ำหรับเขา ประเทศไทยอาจต้อง ใช้เวลาอีก 5 ปีเป็นอย่างน้อยกว่าจะได้เห็น ยูนคิ อร์นสัญชาติไทยตัวแรก สมโภชน์ จันทร์สมบูรณ์ ผูอ้ ำ� นวยการฝ่าย นวัตกรรมธุรกิจและโครงการบ่มเพาะสตาร์ทอัพ ดีแทค แอคเซอเลอเรท เชือ่ ว่าประเทศไทย ต้องการจังหวะในการเติบโตของตนเอง เขามอง ว่าการทีป่ ระเทศไทยจะเข้าไปแข่งกับผูน้ ำ� ด้าน ฟินเทคและอีคอมเมิรซ์ ในภูมภิ าคอย่าง Lazada หรือ Shopee ได้นนั้ ความหวังค่อนข้างริบหรี่ เขา เชือ่ ว่าอุตสาหกรรมทีม่ ศี กั ยภาพจะก้าวขึน้ ไป เป็นยูนคิ อร์นได้ น่าจะเป็นเทคโนโลยีสายเกษตร 05
04
OPTIMISE | APRIL 2018
55
มากกว่า พร้อมยกตัวอย่างสตาร์ทอัพสัญชาติไทยปากีสถานอย่าง Ricult ซึง่ มีจดุ มุง่ หมายในการช่วย เพิม่ คุณภาพผลผลิตและช่วยให้เกษตรกรไทยเข้าถึง แหล่งเงินทุนได้งา่ ยขึน้ โดยในรายชือ่ ผูร้ ว่ มลงทุนนัน้ มี บิล เกตส์ ผูก้ อ่ ตัง้ บริษทั Microsoft รวมอยูด่ ว้ ย “ความท้าทายหลักทีเ่ ราต้องเผชิญคือเรือ่ งของ สเกล สตาร์ทอัพจะโตได้ตอ้ งมีผใู้ ช้งานเป็นจ�ำนวนมาก เราไม่สามารถอยูแ่ ค่ในประเทศได้ เราต้องออกไปเจาะ ตลาดอืน่ ๆ ในภูมภิ าค” สมโภชน์กล่าว แม้กระทัง่ ในหมูน่ กั ลงทุนและผูก้ อ่ ตัง้ สตาร์ทอัพที่ ประสบความส�ำเร็จ หนทางสูย่ นู คิ อร์นตัวแรกของไทย นัน้ ยังดูสบั สนและคลุมเครือ แต่หลายฝ่ายก็เห็นพ้อง กันว่า การจะปัน้ สตาร์ทอัพไทยไปสูร่ ะดับโลกได้นนั้ ต้องอาศัยมากกว่าเงินสนับสนุนจากรัฐบาล ไม่วา่ จะ เป็นการปรับเปลีย่ นข้อบังคับเพือ่ เอือ้ ให้เกิดระบบนิเวศ ส�ำหรับสตาร์ทอัพทีย่ งั่ ยืนขึน้ การออกนโยบายอย่าง สมาร์ทวีซา่ เพือ่ ดึงดูดบุคลากรทีม่ คี วามรูค้ วามสามารถ การปฏิรปู การศึกษา ไปจนถึงสิง่ พืน้ ๆ อย่างการเลือก คูห่ ธู รุ กิจทีถ่ กู ต้อง กระนัน้ ท่ามกลางความไม่แน่นอนต่างๆ เอเชีย ตะวันออกเฉียงใต้กย็ งั คงเป็นภูมภิ าคทีจ่ ำ� นวนผูใ้ ช้ อินเทอร์เน็ตขยายตัวเร็วทีส่ ดุ ในโลก โดย Google และ 06
Temasek คาดการณ์วา่ ภายในปี 2563 ฐานผูใ้ ช้งาน ของทีน่ จี่ ะเพิม่ จ�ำนวนเป็น 480 ล้านคน ขณะทีใ่ นช่วง 1-2 ปีทผี่ า่ นมา จ�ำนวนสตาร์ทอัพไทยหน้าใหม่นนั้ เพิม่ สูงขึน้ อย่างรวดเร็ว เช่นเดียวกับจ�ำนวนนักลงทุน การที่ ประชากรอีกจ�ำนวนมากในภูมภิ าคยังไม่มกี ารท�ำ ประกันภัยทีค่ รอบคลุมพอ อาจหมายถึงโอกาสทอง ส�ำหรับสตาร์ทอัพด้านเทคโนโลยีประกันภัยอย่าง เคลมดิ และแม้กติ ตินนั ท์จะประกาศชัดว่าบริษทั เขา ไม่มที างเป็นยูนคิ อร์นได้ หลายคนก็แอบคาดหวังว่า เขาอาจแค่กำ� ลังพูดจาถ่อมตนอยูเ่ ท่านัน้ เอง ในขณะทีย่ งั ไม่อาจบอกชัดว่าประเทศไทยจะ สามารถสร้างยูนคิ อร์นตัวแรกได้ภายใน 3-5 ปีขา้ งหน้า หรือไม่ แต่สำ� หรับกิตตินนั ท์แล้ว เรือ่ งดังกล่าวไม่ใช่ ประเด็นส�ำคัญ เพราะเขาจะยังคงตัง้ หน้าตัง้ ตาท�ำงาน หกวันต่อสัปดาห์ เป็นเวลา 16 ชัว่ โมงต่อวัน และคอย มองหาความเป็นไปได้ใหม่ๆ อย่างไม่หยุดหย่อน เป้าหมายสูงสุดของกิตตินนั ท์อาจไม่ใช่การสร้าง ยูนคิ อร์นก็จริง แต่เมือ่ เขาสามารถระดมทุนรอบซีรสี ์ B ได้เป็นผลส�ำเร็จ เคลมดิกจ็ ะเป็นอีกหนึง่ สตาร์ทอัพไทย ทีจ่ ดุ ไฟฝันให้กบั บรรดาคลืน่ ลูกใหม่อกี เป็นจ�ำนวนมาก ไม่วา่ ถึงตอนนัน้ เขาจะยังเป็นหัวเรือใหญ่ของบริษทั อยู่ หรือไม่กต็ าม 07
08
56
OPTIMISE | JANUARY 2018
Essentials Anywhere2go 12 ถนนดินแดง กรุงเทพฯ โทร. 02-642-4711 www.claimdi.com Disrupt University โทร. 081-710-1619 www.disruptignite.com Hangar อาคารจามจุรสี แควร์ ชัน้ 2 ถนนพญาไท กรุงเทพฯ โทร. 086-565-8330 fb.com/HANGAR CoworkingSpace/ 06 Hangar โคเวิร์กกิ้งสเปซของ Dtac ซึ่งคลาคล�่ำไปด้วยผู้ประกอบการ สตาร์ทอัพ 07 สมโภชน์ จันทร์สมบูรณ์ หัวเรือใหญ่ ของโปรแกรมบ่มเพาะสตาร์ทอัพ Dtac Accelerate 08 อุกฤษ อุณหเลขกะ หนึ่งในผู้ก่อตั้ง Ricult สตาร์ทอัพเทคโนโลยีสาย การเกษตรสัญชาติไทย-ปากีสถาน ที่อาจก้าวขึ้นไปเป็นยูนิคอร์น
thinking big
OPTIMISE | APRIL 2018
57
Rough World อากิระ นาไก ศิลปินผู้ปรับแต่งรถยนต์มูลค่ากว่า 30 ล้านบาท ใส่เสื้อเก่าเก็บ ดื่มเบียร์แทนน้ำ� และดูจะ สูดควันบุหรี่แทนอากาศหายใจ
สไตล์ของอากิระนั้นเป็น ที่รู้กันในหมู่นักสะสมรถ พอร์ชว่า ‘เกรี้ยวกราด’ ที่สุดในโลก 01 อากิร ะ นาไก นายช่างและศิลปินปรับแต่งรถ Porsche ชาวญี่ป ุ่น ที่มีสไตล์การแต่งรถ อัน เป็น ที่จ ดจำ� 02 บรรยากาศในงาน #Dastreffen ซึ่งจัดโดย นิิตยสาร GT Porsche ในช่วงเดือนธันวาคม ปีท ี่ผ่านมา
GTPORSCHE
01
58
OPTIMISE | APRIL 2018
THE FAST LANE
02
GTPORSCHE
พืน้ ทีจ่ ดั งานริมทะเลสาบของอิมแพค เมืองทองธานีนั้น มีสภาพเกือบคล้ายทะเล ทราย ลานกลางแจ้งซึ่งกินพื้นที่กว่า 150,000 ตารางเมตรนั้นซีดแตกจากการโดนแดดเผามา เป็นเวลาหลายสิบปี ในช่วงเวลากลางวัน ไอแดดจากพื้นถนนจะร้อนระอุจนสามารถคร่า สิ่งมีชีวิตเล็กๆ ได้ การใช้เวลายามบ่ายที่นี่คง ไม่ใช่ประสบการณ์น่าอภิรมย์นัก แต่แฟนตัวยง เรื่องรถหรือจักรยานยนต์นั้นอาจต้องท�ำใจ กัดฟันรับสภาพ เพราะที่นี่คือสถานที่จัดอีเวนท์ เกี่ยวกับยานยนต์ที่ดีที่สุดในกรุงเทพฯ แล้ว หนึ่งในอีเวนท์ที่ว่าก็คือ #Dastreffen หรือ งานรวมพลคนรักรถ Porsche ซึ่งจัดโดย นิตยสาร GT Porsche ในช่วงเดือนธันวาคม ของทุกปี บรรดานักสะสมรถพอร์ชกระเป๋า หนักจะยอมละทิ้งความสบายของคอนโดหรู หรือคฤหาสน์ย่านชานเมือง และเดินทางมายัง เมืองทองธานีเพื่อพบปะกับบรรดาผู้รัก ‘เจ้า ชายกบ’ คนอื่นๆ ท่ามกลางแดดที่ไร้ความ ปราณี งานดังกล่าวแสดงชัดถึงอ�ำนาจการซื้อ ของเงินตรา ภายในพื้นที่จัดงานมีกองทัพ พอร์ชรุ่นต่างๆ จอดเรียงกันอยู่ทั่ว และแม้ บรรดาเจ้าของรถจะแต่งตัวล�ำลองในชุดเสื้อ ยืดกับกางเกงขาสั้น แต่หน้าปัดนาฬิกา Patek Philippe ที่สะท้อนจากระยะไกล รวมถึงแหวน เพชรวาววับ และแว่นกันแดดราคาแพงก็ดู ราวกับจะเปล่งรัศมีแข่งกับดวงอาทิตย์ ภายใน งานมีบุคคลผู้ทรงอิทธิพลของประเทศมากหน้า หลายตา ทั้งเจ้าของโรงแรม ประธานบริษัท ยักษ์ใหญ่ และเหล่ามหาเศรษฐีคนอื่นๆ ซึ่งต่าง กระตือรือร้นจะอวดโฉมรถคันเงาวับของตน กระนั้น ในงานดังกล่าว บุคคลผู้เป็น ศูนย์กลางของความสนใจทั้งมวลกลับเป็นชาย ท่าทางธรรมดาๆ ภายใต้เสื้อยืดมอมแมม กางเกงยีนส์ขาด และคราบน�้ำมันเครื่องบน สองมือ อากัปกริยาของเขาดูราวกับคนต้องใช้ แรงงานหนักมาหลายสิบปี เขาแทบไม่ยิ้มหรือ พูดจากับใคร เพียงแต่นั่งขัดสมาธิอยู่บนพื้น และคีบบุหรี่ไว้ด้วยมือข้างหนึ่ง โดยทันทีที่หมด มวน บุหรี่ตัวใหม่ก็จะถูกจุดขึ้นอย่างต่อเนื่อง แต่จากท่าทีของทุกคน ท�ำให้เดาได้ไม่ยาก ถึงความส�ำคัญของเขา ในบรรดาเต็นท์ไม่กี่
หลังที่ท�ำหน้าที่ก�ำบังแดดภายในงาน เต็นท์ ที่เขานั่งอยู่นั้นหลังใหญ่ที่สุด และขณะที่แขก คนอื่นๆ ต้องยืนกร�ำแดดอยู่กลางสนาม เขา กลับนั่งนิ่งอยู่บนโซฟาหนัง และมีผู้ช่วยกุลีกุจอ ยกอาหารมาเสิร์ฟก่อนจะวิ่งวุ่นไปทั่วงานเพื่อ ตรวจตราความเรียบร้อย กระทั่งเหล่าแขก วีไอพีที่ปกติจะแสดงท่าทีมั่นอกมั่นใจกลับ ดูเกร็ง และได้แต่ยืนล้อมวงอยู่รอบเต็นท์อย่าง รักษาระยะ เบื้องหน้าของพวกเขาคืออากิระ นาไก ต�ำนานผู้มีชีวิตในวัย 40 ปี เขาคือผู้ก่อตั้ง Rauh Welt Begriff (RWB) ส�ำนักแต่งรถพอร์ช ระดับโลกซึ่งเป็นที่พูดถึงในวงกว้าง ในวงการ รถแข่ง ค�ำว่า ‘ทูนเนอร์’ นั้นเป็นศัพท์ที่ใช้เรียก ผู้ที่ดัดแปลงหรือปรับเปลี่ยนแชสซีและตัวถัง รถยนต์ด้วยวิธีการเฉพาะตัว สไตล์ของอากิระ นั้นเป็นที่รู้กันในหมู่นักสะสมรถพอร์ชว่า ‘เกรี้ยวกราด’ ที่สุดในโลก กล่าวคือ ล้อต้องลึก โป่งล้อใหญ่ ตัวถังรถเชื่อมด้วยหมุดย�้ำ สเกิร์ต ข้างจะต้องลู่ลม ติดกันชนห้อยต�่ำ และใช้ สปอยเลอร์แบบยกสูง สไตล์การแต่งรถของ อากิระนั้นมีเอกลักษณ์ชัดเจน และแม้แต่คนที่ ไม่รู้จักเขาหรือสนใจเกี่ยวกับรถพอร์ชเลย ก็อาจเคยเห็นรถที่เขาแต่งผ่านตามาบ้างตาม รายการโทรทัศน์ สื่อออนไลน์ต่างๆ หรือกระทั่ง บนท้องถนน ค�ำว่าราห์เวล บูกรัฟฟ์นั้นเป็น วลีในภาษาเยอรมันที่แปลว่า “แนวคิดจาก สัญชาตญาณดิบ” ภายในเวลาเพียงไม่กี่ปีหลัง
จากการก่อตั้ง บริษัทของเขาได้ขยายสาขาไป ยังกว่า 32 ประเทศทั่วโลก ขณะที่เสื้อยืดสกรีน โลโก้ RWB ก็ได้กลายเป็นเสมือนนิยามความ เท่แบบนอกกระแสในหมู่สาวกพอร์ช ถึงอากิระจะแต่งตัวปอนๆ แต่อันที่จริง เขาเองก็มีก�ำลังซื้อนาฬิกาหรูหรือเสื้อผ้า แบรนด์เนมใส่ไม่ต่างจากบรรดาแขกวีไอพีใน งาน #Dastreffen ติดแค่ว่าเขาไม่ได้ให้ความ ส�ำคัญกับเครื่องแสดงสถานะทางสังคมเหล่า นี้แต่อย่างใด “ผมสนใจแค่เรื่องรถกับการแต่ง รถ อย่างอื่นไม่ส�ำคัญส�ำหรับผม” อากิระกล่าว สั้นๆ ตามเอกลักษณ์ ต�ำนานคนนี้เริ่มต้นชีวิตในฐานะนักแข่ง รถดริฟท์ภายใต้สังกัดทีม Rough World ของ ญี่ปุ่น แต่ภายหลังที่เขาได้ลงแข่งรายการดริฟท์ ด้วยรถ Toyota รุ่นยอดนิยมอย่าง AE86 ใน ช่วงปี ’90s เขาก็เริ่มหันมาสนใจเรื่องการปรับ แต่งรถยนต์ และค่อยๆ พัฒนาฝีมือจนเกิดเป็น ดีไซน์เฉพาะตัวอย่างในปัจจุบัน กระนั้น เขาก็ ยังไม่เคยได้สมั ผัสรถพอร์ชแบบใกล้ชดิ เลยจวบ จนหลายปีต่อมาเมื่อเขาท�ำงานอยู่ในอู่รถแห่ง หนึง่ ตอนอายุ 28 ทีเ่ ขาตัดใจควักเงินซือ้ รถพอร์ช รุ่น 930 และหั่นมันเป็นส่วนๆ แบบเดียวกับที่ เขาท�ำกับรถคันอื่น ปัจจุบันเขาเป็นเจ้าของรถ พอร์ชกว่า 20 คัน โดยคันที่เลื่องลือที่สุดคือ ‘สเตลลา’ รถพอร์ชรุ่น 930 ซึ่งเขาตั้งชื่อตาม เบียร์ยี่ห้อโปรดของตัวเอง หกปีถัดมา อากิระได้ก่อตั้งบริษัทราห์เวล OPTIMISE | APRIL 2018
59
03
04
05
ขณะทีน่ กั ปรับแต่ง รถพอร์ชคนอืน่ ๆ นัน้ ใช้ คอมพิวเตอร์ชว่ ยในงาน ตัดแต่งชิน้ ส่วนรถยนต์ อากิระอาศัยเพียงความ ชำ�นาญจากมือของเขาใน การตัดชิน้ ส่วนต่างๆ โดยไม่มกี ารวัดใดๆ ทัง้ สิน้ บูกรัฟฟ์ขึ้น และค่อยๆ สั่งสมชื่อเสียงจนเป็น ที่รู้จักอย่างในปัจจุบัน แม้บริษัทของเขาจะมี สาขาอยู่ทั่วโลก แต่อากิระก็ยังรับหน้าที่ปรับ แต่งรถยนต์ของลูกค้าด้วยตนเอง และชื่นชอบ ประเทศไทยเป็นพิเศษจนขนานนามให้เป็น “บ้านหลังที่สอง” ปกติเขาจะเดินทางมายัง ประเทศไทยราว 4 ครั้งต่อปี และปรับแต่งรถที่ นี่ไปเป็นจ�ำนวนแล้วกว่า 28 คัน โดยทุกครั้ง อากิระจะลงมือสัมภาษณ์ลูกค้าของเขาทีละ คน เพื่อให้รู้ถึงสไตล์ที่ชอบและวัตถุประสงค์ การใช้รถ อากิระจะบินมาเริ่มงานทันทีที่ชิ้น ส่วนต่างๆ ถูกส่งมาถึง ซึ่งวิธีการท�ำงานของ เขาเองก็เป็นที่เลื่องลือไม่แพ้กัน เพราะแทบทุก 60
OPTIMISE | APRIL 2018
สัปดาห์ อากิระจะเดินทางไปยังประเทศต่างๆ และขมักเขม้นท�ำงานอยู่ในโรงรถของลูกค้า จนมืดค�่ำ โดยมีเพียงบุหรี่กับเบียร์สเตลลา อาทัวส์เป็นเชื้อเพลิง งานปรับแต่งทั้งหมด มักจะเสร็จสิ้นภายในเวลาไม่กี่วัน เมื่อใดก็ตามที่อากิระเริ่มลงมือท�ำงานแล้ว เป็นเรื่องยากที่จะเบนความสนใจของเขาไปได้ อย่างอีเวนท์ซึ่งจัดที่ริมทะเลสาบอิมแพค เมืองทองธานีเมื่อช่วงเดือนธันวาคมที่ผ่านมา เขาใช้เวลาเกือบทั้งหมดไปกับการปรับแต่ง รถพอร์ชขณะที่มีสายตาคนอื่นๆ จับจ้อง และ หยุดพักเพียงเพื่อรับประทานอาหาร สูบบุหรี่ หรือพูดคุยกับสตาฟเป็นครั้งคราว อากิระนั่ง ขัดสมาธิบนพื้นขณะที่ใช้เครื่องเจียร์ตัดแต่ง ชิ้นส่วนต่างๆ ก่อนจะบรรจงประกอบแต่ละ ส่วนลงบนแชสซีรถเหมือนตัวต่อเลโก้ เมื่อถูก ขัดจังหวะจากผู้ช่วยที่ขอให้เขาออกมาถ่าย รูปกับนักข่าว อากิระเงยหน้าขึ้นมองและตอบ ตกลง ก่อนจะหันกลับไปท�ำงานต่อเหมือนไม่มี อะไรเกิดขึ้น ทิ้งให้ผู้ช่วยที่ยืนงงต้องเดินกลับไป บอกนักข่าวที่รออยู่ให้กลับมาใหม่ในภายหลัง อากิระนั้นมีความเป็นศิลปินมากกว่าช่าง ซ่อมรถ ขณะที่นักปรับแต่งรถพอร์ชคนอื่นๆ นั้นใช้คอมพิวเตอร์ช่วยในงานตัดแต่งชิ้นส่วน รถยนต์ อากิระอาศัยเพียงความช�ำนาญจาก มือของเขาในการตัดชิ้นส่วนต่างๆ โดยไม่มีการ วัดใดๆ ทั้งสิ้น นิสัยดังกล่าวสร้างความหวาด
ผวาให้กับลูกค้าที่ไม่คุ้นเคยกับวิธีการท�ำงาน ของเขา แต่หลายคนก็กล่าวว่าผลงานที่ออก มานั้นไร้ที่ติและแม่นย�ำเกินมนุษย์ทั่วไป ส่งผล ให้ชื่อเสียงของเขากลายเป็นที่กล่าวขานมาก ขึ้นไปอีก ไบรอัน สก็อตโต้ ผู้ก่อตั้งแบรนด์ไลฟ์สไตล์ ชื่อดังในแวดวงยานยนต์อย่าง Hoonigan อธิบายประสบการณ์ยามที่เห็นอากิระลงมือ หั่นรถพอร์ช 911 Turbo ของเขาซึ่งเป็นรุ่น หายากแบบไม่มีการวัดว่าเป็นอะไรที่ “น่า หวาดเสียว” และ “ป่าเถื่อน” อากิระยังตั้งศูนย์ ถ่วงล้อด้วยตาเปล่า ซึ่งเป็นสิ่งที่นักปรับแต่ง รถยนต์น้อยคนนักจะท�ำหากเป็นการปรับแต่ง รถที่มีมูลค่าสูง แต่ไบรอันก็ต้องประหลาดใจ เมื่อพบว่ารอยตัดนั้นออกมาเนี้ยบไร้ที่ติ และรถ ยังสามารถ “วิ่งด้วยความเร็วที่ 110 กิโลเมตร ต่อชั่วโมงโดยไม่เอียงซ้ายหรือขวายามปล่อย พวงมาลัย และเมื่อแล่นผ่านพื้นขรุขระก็แทบ ไม่รู้สึกถึงแรงกระแทก จนนึกว่าก�ำลังขับ GT3” ไบรอันกล่าวในบทสัมภาษณ์ของนิตยสาร Car and Driver “ผมชอบท�ำอะไรด้วยมือมากกว่า” อากิระ กล่าวราวกับก�ำลังพูดถึงการปั้นดินน�้ำมัน ไม่ใช่ การปรับแต่งเครื่องยนต์หนัก 1,300 กิโลกรัม ที่มาพร้อมชิ้นส่วนนับพัน “มันอาจจะไม่ สมบูรณ์แบบเท่าตอนใช้คอมพิวเตอร์ตัด แต่ งานที่ออกมากจะดูมีเอกลักษณ์กว่า ซึ่งเป็นสิ่ง
THE FAST LANE ที่ผมให้ความส�ำคัญที่สุด” แม้จะได้รับเสียงชื่นชมจากทั่วทุกมุมโลก แต่ผล งานของอากิระก็ตกเป็นที่วิพากษ์วิจารณ์อยู่ไม่น้อย หลายคนแสดงความเห็นที่รุนแรงต่อผลงานของเขา อย่างดีไซน์การโชว์หมุดรถนั้นถูกโจมตีว่า “ดูไม่สม ประกอบ” ในท�ำนองเดียวกัน การ ‘หั่น’ รถพอร์ช รุ่นวินเทจซึ่งยังใช้ระบบระบายความร้อนเครื่องยนต์ แบบเก่าจนเกินจะบูรณะให้กลับเหมือนเดิมได้นั้น สร้างความโกรธแค้นให้บรรดาสื่อในแวดวงยานยนต์ หลายต่อหลายครั้ง “ลูกค้าคนหนึ่งซื้อพอร์ชรุ่น 964 Turbo มา และ เอาให้ช่างชาวญี่ปุ่นแปรสภาพจากรถแข่งดีๆ จน กลายเป็นซากเหล็กวิ่งได้” แจ็ค แบรูธ บอกเล่าความ คิดเห็นของเขาต่อราห์เวล บูกรัฟฟ์ลงในบทความบน เว็บไซต์ The Truth about Cars พร้อมแสดงท่าที ตัดพ้ออากิระที่ดูเหมือนจะยังคงเดินหน้า ‘ท�ำลาย’ รถพอร์ชรุ่นที่เลิกผลิตไปแล้วอย่างไม่ลดราวาศอก นักเขียนชื่อดังในแวดวงยานยนต์อีกรายอย่าง เดวี จี จอนห์สัน เรียกสไตล์การปรับแต่งรถของ อากิระว่าเป็น “โรงเชือดชั้นดี” โดยบทความดังกล่าว ถูกตีพิมพ์ลงนิตยสารคาร์ แอนด์ ไดรฟเวอร์เมื่อปี 2011 อันเป็นช่วงเวลาเดียวกับที่ชื่อเสียงราห์เวล บูกรัฟฟ์เริ่มโด่งดังมากขึ้น แน่นอนว่าอากิระไม่ยี่หระต่อความเห็นดังกล่าว “เอาจริงๆ ผมไม่ค่อยแคร์เวลาคนพูดแบบนั้น แต่ละ 06
คนชอบไม่เหมือนกัน ผมสนใจเฉพาะคนที่ชอบสไตล์ ของผมแค่นั้น ผมไม่มีเวลามานั่งท�ำให้ทุกคนพอใจ ได้” เขากล่าว ดูเหมือนสิ่งหนึ่งที่เหล่าศิลปินและผู้ประกอบการ ที่ประสบความส�ำเร็จมีร่วมกันก็คือความมุ่งมั่นทุ่มเท เวลาท�ำงานพวกเขาจะปิดตัวเองจากโลกภายนอก อย่างในกรณีของอากิระ ตลอดระยะเวลากว่า 20 ปี ที่ผ่านมา เขาใช้เวลาส่วนใหญ่ครุ่นคิดเกี่ยวกับการ แต่งรถ และไม่มีอะไรจะหยุดความแน่วแน่ของเขาได้ “ผมไม่เคยคิดเรื่องอนาคต ผมอยู่กับปัจจุบัน อนาคตส�ำหรับผมมีแค่วันพรุ่งนี้” อากิระกล่าว ค�ำกล่าวนั้นไม่ใช่เรื่องเกินจริงแต่อย่างใด ณ พื้นที่ จัดงานริมทะเลสาบอิมแพค เมืองทองธานี เป็นเวลา กว่า 4 ชั่วโมงแล้วที่อากิระยังคงนั่งขัดสมาธิอยู่บนพื้น ขณะที่ปรับแต่งชิ้นส่วนต่างๆ ของตัวรถ ท่ามกลาง เหล่าแฟนๆ ที่เฝ้าดูอยู่โดยรอบ ทุกครั้งที่รถพอร์ชรุ่น หายากส่งเสียงกระหึ่มขณะแล่นผ่านเต็นท์ไป ฝูงชน จะหันขวับและหยิบโทรศัพท์มือถือขึ้นมาถ่ายภาพ ไว้ลงอินสตาแกรมโดยพร้อมเพรียง แต่ตัวอากิระนั้น เหมือนตกอยู่ในภวังค์และไม่ทันสังเกตถึงสิ่งที่เกิดขึ้น รอบตัว เขาก้มหน้าก้มตาท�ำงานต่อจนถึงค�่ำ น่าเชื่อว่า พรุ่งนี้ยามเขาลืมตาตื่นขึ้น อากิระก็จะ ยังคงตั้งหน้าตั้งตาตัด เจียร์ และเชื่อมชิ้นส่วนต่างๆ ของตัวรถให้ออกมาเป็นประติมากรรมในแบบของเขา โดยไม่สนว่าจะมีผู้ชมเฝ้าดูอยู่รอบๆ หรือไม่
Essentials RWB Thailand 10 ซอยรามอินทรา 101 ถนนรามอินทรา กรุงเทพฯ โทร. 081-806-4911 www.rwbthailand.com
03 อากิร ะกำ�ลังเพ่งสมาธิอยู่กับการ ปรับ แต่งรถ 04 เครื่องยนต์ป รับ แต่งของ Porsche รุ่น 911 ซึ่งหนึ่งในนักสะสมขับมา โชว์ใ นงาน #Dastreffen 05 หมุดย้ำ�เชื่อมตัวถังรถ ซึ่งเป็นเอกลักษณ์ สำ�คัญนายช่างชาวญี่ปุ่นรายนี้ สามารถ มองเห็นได้แม้จากระยะไกล 06 เสื้อยืดสกรีนโลโก้ RWB ที่กลายเป็น สัญลักษณ์สุดเท่ของสาวกพอร์ช 07 กองทัพ รถพอร์ช ที่ปรับแต่งโดย Rauh Welt Begriff (RWB) ซึ่งสังเกตได้จ ากกันชนที่ห้อยต่ำ� เป็น พิเศษ
07
OPTIMISE | APRIL 2018
61
01
62
OPTIMISE | APRIL 2018
LIVING SPACE
Enter the Dragon ในเมืองซึ่งกระแสใหม่ๆ เกิดขึ้นไม่หยุดหย่อน บรรดาร้าน อาหารและบาร์ ในสไตล์จีนหลายแห่งในกรุงเทพฯ กลับยังคงเสน่ห์ของโลกในวันวาน ยามดวงอาทิตย์ลาลับขอบฟ้า จะเป็นเวลา ทีซ่ อยนานาในเยาวราชเริม่ มีชวี ติ ชีวา ถนนสาย แคบๆ แห่งนีเ้ ป็นทีต่ งั้ ของตึกแถวเก่าสภาพทรุด โทรม แต่อาคารเหล่านีเ้ องเป็นหัวใจของแวดวง กินดืม่ ในย่าน ยามเดินผ่านถนนสายมืดๆ นี้ แม้กระทัง่ ผูท้ สี่ ญ ั จรไปมาเป็นประจ�ำก็อาจรูส้ กึ หวาดๆ ขึน้ มาบ้าง ด้วยภาพลักษณ์ในฐานะ แหล่งมัว่ สุมของวัยรุน่ หัวโจกทีจ่ บั กลุม่ เสพยา และก่อความวุน่ วายเมือ่ หลายสิบปีกอ่ น แน่นอน สิง่ เหล่านัน้ อาจกลายเป็นอดีตไปแล้ว แต่เสน่หแ์ บบดิบๆ ของทีน่ กี่ ย็ งั คงดึงดูดเหล่า ชาวกรุงทีโ่ หยหาความตืน่ เต้น ให้เข้ามายังย่านนี้ อย่างต่อเนือ่ ง ภายในซอยมืดๆ ติดกับถนนใหญ่ โคมไฟ สองดวงส่องสว่างจากหน้าตึกแถวเก่าตรงสุด ถนน เกิดเป็นแสงสลัวสะท้อนกับบานประตู กระจกและมูล่ ไี่ ม้ไผ่ทแี่ ขวนอยูด่ า้ นบน ยามมอง ลอดเข้าไป จะพบกับห้องเพดานยกสูงทีอ่ าบ ด้วยแสงไฟนีออนสีแดง หลอดไฟซึง่ ขดเป็นรูป เลขแปด เลขมงคลของชาวจีน อยูล่ อ้ มรอบตัว อักษรจีนค�ำว่า ‘ปา เฮ่า’ ซึง่ หมายถึงเลขแปดเช่น กัน หลอดไฟเอกลักษณ์นน้ี า่ จะเป็นสิง่ เดียวทีช่ ้ี ชัดว่าตึกแถวหลังนีไ้ ม่ใช่บา้ นคนหรือโรงน�ำ้ ชา ทัว่ ไป บาร์ซงึ่ ได้รบั การแปลงโฉมจากตึกแถวเก่า อย่าง Ba Hao เป็นหนึง่ ในตัวแทนของกระแส ความหลงรักงานตกแต่งแบบจีนย้อนยุคที่ ถาโถมกรุงเทพฯ ในช่วงปีทผี่ า่ นมา เมือ่ ก่อนหาก
ตึกแถวดังกล่าวเป็นสิง่ ก่อสร้างของสมัยศตวรรษ ที่ 19 โดยได้รบั อิทธิพล มาจากคฤหาสน์จนี โบราณ ทีม่ พ ี น้ื ทีส่ วนหย่อม ตรงกลาง 01 Sing Sing Theatre บาร์ซึ่ง ตีความนครเซี่ยงไฮ้ในอดีตใหม่ผ่าน ธีม ‘ไซเบอร์พังก์’
ใครอยากสัมผัสบรรยากาศแบบจีนแท้ๆ จะต้อง พากันไปยังเยาวราชเพือ่ นัง่ เบียดเสียดในร้าน รุน่ ก๋งอย่าง ‘เอีย๊ ะแซ’ หรือไปยืนปาดเหงือ่ เข้าคิว รอซดก๋วยเตีย๋ วหรือก๋วยจับ๊ ตามร้านรถเข็น แต่ ปัจจุบนั สถานทีก่ นิ ดืม่ หลายแห่งในกรุงหันมา ตกแต่งร้านในสไตล์จนี ย้อนยุค ไม่วา่ จะเป็นบาร์ ระดับไฮเอนด์อย่าง Sing Sing Theatre ในย่าน พร้อมพงษ์ ทีน่ ำ� นครเซีย่ งไฮ้ในอดีตมาตีความ ใหม่ในบริบทตะวันตกผ่านธีม ‘ไซเบอร์พงั ก์’ ขณะทีร่ า้ นเล็กๆ แต่เปีย่ มเสน่หอ์ ย่าง Dim Dim นัน้ เก๋ถกู จริตเหล่าฮิปสเตอร์อย่างไม่ตอ้ งสงสัย ด้วยเมนูคอ็ กเทลทีเ่ สิรฟ์ พร้อมหมูแผ่นหวาน ภายในบรรยากาศร้านซึง่ ชวนให้นกึ ถึงโรงน�ำ้ ชา เก๋าๆ สักแห่ง กระแสดังกล่าวนีเ้ ริม่ ต้นจากย่านเยาวราช ทีซ่ งึ่ ประวัตศิ าสตร์ไทย-จีนหลายร้อยปีกำ� ลัง ตืน่ ขึน้ อีกครัง้ ผ่านความพยายามบูรณะบรรดา ตึกแถวเก่าในย่าน ท�ำให้ทนี่ สี่ ามารถดึงดูดได้แม้ กระทัง่ บรรดานักท่องราตรีผมู้ อี นั จะกินจากย่าน ทองหล่อและเอกมัย
อธิบายไว้ในหนังสือ Architecture of Thailand: A Guide to Traditional and Contemporary Forms และไม่มที ไี่ หนทีร่ ปู แบบสถาปัตยกรรม ดังกล่าวจะเด่นชัดเท่าในกรุงเทพฯ อีกแล้ว ตัง้ แต่ศตวรรษที่ 17 เป็นต้นมา ชาวจีนตอน ใต้หลายพันชีวติ ได้อพยพเข้ามายังประเทศไทย พร้อมหอบเอามรดกทางวัฒนธรรมของจีนแต้จวิ๋ และจีนฮกเกีย้ นติดตัวมาด้วย ทัง้ เรือ่ งภาษา อาหารการกิน ไปจนถึงสถาปัตยกรรม ส่งผลให้ ชุมชนชาวจีนในแถบส�ำเพ็งขยายตัวขึน้ อย่าง รวดเร็ว ซึง่ เป็นช่วงเวลาเดียวกันกับทีบ่ รรดา ตึกแถวสไตล์จนี เริม่ ปรากฏให้เห็น ตึกแถวดังกล่าวเป็นสิง่ ก่อสร้างของสมัย ศตวรรษที่ 19 โดยได้รบั อิทธิพลมาจากคฤหาสน์ จีนโบราณทีม่ พี นื้ ทีส่ วนหย่อมตรงกลาง และ ปรากฏให้เห็นทัว่ ทัง้ ภูมภิ าคเอเชียตะวันออก เฉียงใต้ในระหว่างการอพยพย้ายถิน่ ฐานของ ชาวจีน ชัน้ ล่างของตึกได้รบั การออกแบบไว้เพือ่ ท�ำการค้า ส่วนชัน้ บนนัน้ เป็นพืน้ ทีอ่ ยูอ่ าศัย ตัวตึกจะมีลกั ษณะแคบ เพดานสูง และมีทาง เดินยาว ซึง่ นอกจากจะสัมพันธ์กบั หลักฮวงจุย้ รากเหง้าแห่งการรื้อฟื้น แล้ว เป็นไปได้วา่ ยังอาจท�ำเพือ่ หลบเลีย่ งภาษี “ประเทศไทยเปรียบเสมือนทางแยกทาง ด้วย (สันนิษฐานว่าในสมัยนัน้ ภาษีโรงเรือนจะ วัฒนธรรมและจุดศูนย์กลางทางภูมศิ าสตร์ เก็บตามความกว้างของหน้าตึก แทนทีจ่ ะเป็น โดยมีตวั สถาปัตยกรรมเป็นเครือ่ งพิสจู น์ชนั้ ดี ขนาดพืน้ ทีท่ งั้ หมด) ยกตัวอย่างเช่นตึกแถวแบบจีน ซึง่ เป็นเสมือน ขณะทีใ่ นหลายประเทศ เช่น สิงค์โปร์ ก�ำลัง รากฐานส�ำคัญของชุมชนไทย” นิธิ สถาปิตานนท์ ท�ำทุกวิถที างเพือ่ รักษามรดกอันทรงคุณค่าทาง ผูซ้ งึ่ เป็นสถาปนิก และไบรอัน เมอร์เท็น ได้เขียน ประวัตศิ าสตร์ไว้ ในกรุงเทพฯ ตึกแถวเหล่านี้ OPTIMISE | APRIL 2018
63
02
03
04
05
เมือ่ 5 ปีกอ่ น เยาวราช ตอนกลางคืนมีแต่รา้ น สตรีทฟูด้ แต่เดีย๋ วนี้ ทุกอย่างเปลีย่ นไปหมด บรรดาตึกเก่าสวยๆ บน ถนนหลายสายในย่าน ได้ถกู แปลงโฉมให้เป็นคาเฟ่ ร้านอาหาร และบาร์ ท�ำให้ ถนนแถวนีน้ า่ เดินขึน้ เยอะ 02 Pijiu บาร์ขายคราฟต์เบียร์ในบรรยากาศโรงน�้ำชาเก่า 03 Ba Hao บาร์สไตล์จีนย้อนยุค ซึ่งซ่อนตัวอยู่ในตึกแถวเก่าของซอยนานา 04 ค็อกเทลบาร์กลิ่นอายจีน Dim Dim แหล่งรวม บรรดาฮิปสเตอร์อีกแห่งบนถนนสุขุมวิท 05 Asia Today Bar บาร์แห่งใหม่ในซอยนานา ของณิกษ์ อนุมานราชธน
64
OPTIMISE | APRIL 2018
กลับถูกปล่อยทิง้ ให้อยูใ่ นสภาพทรุดโทรม และ ไม่มกี ารออกมาตรการหรือกฎหมายคุม้ ครอง ใดๆ จากภาครัฐ ซ�ำ้ ร้ายการบูรณะฟืน้ ฟูตกึ แถว เหล่านีก้ ไ็ ม่ใช่ประเด็นทีอ่ ยูใ่ นความสนใจของ บรรดาเจ้าของอาคารส่วนใหญ่แต่อย่างใด ยิง่ เมือ่ รวมกับกระแสความหมกมุน่ กับ ‘ของใหม่’ ในบ้านเรา ซึง่ เห็นได้จากบรรดาตึกระฟ้าทีผ่ ดุ ขึน้ อย่างต่อเนือ่ งและค่อยๆ บดบังเสน่หข์ องชุมชน เก่าแก่ทนี่ ไี่ ปทีละน้อยแล้ว สถานการณ์ดเู หมือน จะน่าเป็นห่วงขึน้ ไปอีก กระนัน้ บรรดาผูป้ ระกอบการรุน่ ใหม่หลาย ราย ก็กำ� ลังน�ำเอาสไตล์การตกแต่งแบบจีนย้อน ยุคไปพ้นย่านเยาวราช โดยยังรักษาแก่นความ เป็นจีนไว้และเพิม่ เอกลักษณ์ความเป็นไทยบาง อย่างเข้าไป ท�ำให้สถาปัตยกรรมดังกล่าวปรากฏ สูส่ ายตาของผูค้ นทีอ่ าศัยอยูใ่ นย่านใจกลางเมือง แห่งอืน่ ๆ ด้วย
นับหนึง่ ใหม่
“วิธกี ารบูรณะของเรามันเหมือนการ ‘ฝังเข็ม’ คือรักษาไปเป็นจุดๆ แต่ยงั เก็บ
06
โครงสร้างเดิมทีส่ วยไว้ ทัง้ เพดาน พืน้ ไม้ และ บันไดทีแ่ คบและชัน” กานต์ชนิต เจริญยศกล่าว เธอคือหนึง่ ในหุน้ ส่วนจ�ำนวน 6 คนของปา เฮ่า ซึง่ มีทงั้ นักออกแบบ ฟูด้ สไตล์ลสิ และผูน้ ำ� เข้า เฟอร์นเิ จอร์รวมอยูด่ ว้ ย อิทธิพลความเป็นจีนของปา เฮ่านัน้ สะท้อน ให้เห็นเด่นชัดผ่านวัสดุอย่างบานเกล็ดไม้ โต๊ะ หินอ่อน และบานประตูทองเหลืองตรงห้องน�ำ้ ชัน้ ล่าง เมือ่ เดินไต่บนั ไดแคบๆ ไปยังชัน้ สอง ผูม้ าเยือนจะพบกับห้องนัง่ เล่นเพดานสูงโปร่ง อาบด้วยแสงธรรมชาติทต่ี กกระทบเฟอร์นเิ จอร์ หนังวินเทจสีเข้ม ส่วนห้อง ‘ไมตรีจติ ต์’ ตรงชัน้ บนมีระเบียงเล็กๆ และหน้าต่างบานสูงจรด เพดานไว้ให้ชมความพลุกพล่านของซอยนานา เบือ้ งล่าง และตรงชัน้ บนสุดนัน้ เป็นทีต่ งั้ ของห้อง ‘สันติภาพ’ ซึง่ หน้าต่างเหนือหัวเตียงนัน้ มองเห็น วิวของยอดพระมหามณฑปสีทองอร่ามของวัด ไตรมิตรวิทยารามวรวิหาร อันเป็นสถาปัตยกรรม ส�ำคัญในย่านเยาวราช “พวกเราอยากสร้างโรงแรมสไตล์จนี ร่วมสมัย ทีส่ ะท้อนวัฒนธรรมซึง่ คนไทยเชือ้ สายจีนรุน่
LIVING SPACE ใหม่มองข้าม เราอยากให้คนทีไ่ ม่คนุ้ เคยกับ ประวัตศิ าสตร์ตรงนีไ้ ด้เข้ามาสัมผัส เราว่าใน หลายๆ แง่มนั ถือเป็นประสบการณ์รปู แบบใหม่” กานต์ชนิตเผย ถัดจากปา เฮ่า ไปเพียงไม่กคี่ หู าจะเป็นที่ ตัง้ ของ Pijiu บาร์คราฟต์เบียร์ในตึกแถวหน้าตา ดิบๆ ซึง่ ชวนให้นกึ ถึงโรงน�ำ้ ชาทีด่ เู ก่า แม้เมือ่ เทียบกับบรรดาตึกรามบ้านช่องในย่านเดียวกัน ก็ตามที “เพราะท�ำเลอยูต่ รงเยาวราช เลยไม่ยากทีจ่ ะ เลือกธีมร้านแบบจีน” ภาวิต หงสเวส ผูร้ ว่ มก่อตัง้ ผีจวิ่ กล่าว พลางอธิบายถึงชือ่ ร้านทีม่ าจากค�ำว่า เบียร์ในภาษาจีนกว้างตุง้ “บาร์ของเราหน้าตา เหมือนโรงน�ำ้ ชารุน่ ก๋ง แต่ขายคราฟต์เบียร์” ภาวิตและหุน้ ส่วนของเขา ซึง่ มีทงั้ เพือ่ น ร่วมงานในอดีตและปัจจุบนั จากบริษทั น�ำเข้า คราฟต์เบียร์ Beervana ต่างเห็นพ้องกับการ ตกแต่งร้านในคอนเซ็ปต์ดงั กล่าว ชัน้ ล่างของ ร้านมีโต๊ะและเก้าอีไ้ ม้เก่าวางอยูแ่ น่น บนผนัง มีแผ่นไม้แกะสลักถูกแขวนอยูเ่ คียงคูก่ บั เหล่า โปสเตอร์โฆษณาเบียร์เซีย่ งไฮ้จากยุคก่อน สงครามโลกครัง้ ที่ 2 เหตุผลทีท่ ำ� ให้รา้ นอย่างปา เฮ่า และผีจวิ่ กลายเป็นทีน่ ยิ มอย่างรวดเร็วนัน้ เป็นเพราะ ซอยนานานัน้ เป็นแหล่งกินดืม่ ขึน้ ชือ่ อยูก่ อ่ น
แล้ว และส่วนหนึง่ ต้องยกความดีความชอบ ให้กบั ร้านรุน่ บุกเบิกอย่าง Tep Bar ตามมา ด้วย Teens of Thailand ซึง่ ติดอันดับ 50 บาร์ ทีด่ ที สี่ ดุ ของเอเชียประจ�ำปี 2016 โดยนอกจาก ทีนส์ ออฟ ไทยแลนด์จะเสิรฟ์ ค็อกเทลจินชัน้ ยอดและมีหวั เรือใหญ่ทา่ ทางเอาจริงอย่างณิกษ์ อนุมานราชธนอยูเ่ บือ้ งหลังแล้ว เสน่หข์ องบาร์ ยังแฝงอยูใ่ นการออกแบบตัวร้าน ทัง้ ก�ำแพง ปูนเปลือย ประตูไม้ทบึ โบราณ และแนวช่องลม เล็กๆ บนก�ำแพงเหนือประตูหลังร้าน เช่นเดียว บาร์อกี แห่งของเขาอย่าง Asia Today ทีอ่ ยู่ ใกล้ๆ กัน ซึง่ ช่วยส่งผลให้ถนนสายนีก้ ลายเป็นที่ นิยมมากขึน้ ไปอีก “เมือ่ 5 ปีกอ่ น เยาวราชตอนกลางคืนมี แต่รา้ นสตรีทฟูด้ แต่เดีย๋ วนีท้ กุ อย่างเปลีย่ นไป หมด บรรดาตึกเก่าสวยๆ บนถนนหลายสาย ในย่าน ได้ถกู แปลงโฉมให้เป็นคาเฟ่ ร้านอาหาร และบาร์ ท�ำให้ถนนแถวนีน้ า่ เดินขึน้ เยอะ” กานต์ชนิตเสริม
จีนบนป้ายชือ่ ร้านอาจชวนให้คนคิดว่าทีน่ เี่ ป็น ศาลเจ้า แต่หลังบานประตูแดงสีเลือดนกและ อักษรจีนหน้าตาเปีย่ มมนต์ขลังนัน้ คือทีต่ งั้ ของ หนึง่ ในสถาปัตยกรรมจีนย้อนยุคทีม่ คี วามโดด เด่นทีส่ ดุ ของกรุงเทพฯ ‘เป๊า’ อัครวัฒน์ เฮงวิรยิ ะพาณิช หนึง่ ใน เจ้าของร้านนัน้ เกิดและเติบโตในย่านแห่งนี้ เขา เดินทางไปศึกษาต่อยังรัฐฮาวายก่อนจะกลับมา ช่วยกิจการค้าขายกระเพาะปลาของทีบ่ า้ น และ ยังสามารถพูดจีนกลางได้คล่องปรือ๋ ด้วยความ ทีอ่ คั รวัฒน์อยากเอามรดกทางวัฒนธรรมทีเ่ ขา ภาคภูมใิ จมาถ่ายทอดเป็นอะไรทีพ่ เิ ศษ เขาจึง ตัดสินใจก่อตัง้ ร้านแร็บบิท ฮิลล์ขนึ้ บนผนังสีเลือดนกภายในร้าน มีภาพวาด สาวเซีย่ งไฮ้ถอื แก้วเบียร์ Moonzen แบรนด์ คราฟต์เบียร์ฮอ่ งกงทีข่ นึ้ ชือ่ เรือ่ งการใช้วตั ถุดบิ ตะวันออกในส่วนผสม (เบียร์ Sichuan Porter ของทางร้านคือหนึง่ ในตัวอย่าง) อัครวัฒน์เล่าว่า “หากสังเกตดีๆ จะเห็นว่าคนในภาพคือภรรยา ผมเอง” ขณะทีบ่ นั ไดไม้ กระดาษเงินกระดาษ ฮ่องกงบรรจบบางกอก ทอง โคมเต็งลัง้ และผนังสีแดงในร้านนัน้ จริงๆ แล้วย่านเยาวราชมีอะไรให้ออกส�ำรวจ บ่งบอกชัดถึงเอกลักษณ์แบบจีนแต้จวิ๋ ในอดีต มากกว่าซอยนานา ถัดมาไม่ไกลนัน้ เป็นทีต่ งั้ ของ ตึกแถวแห่งนีท้ ำ� หน้าทีเ่ ป็นโกดังเก็บน�ำ้ ตาลของ Rabbit Hill ร้านเล็กๆ หนึง่ คูหาซึง่ ซ่อนตัวอยู่ ชุมชน อันเป็นเครือ่ งแสดงว่าวัฒนธรรมไทยจีน บนถนนสันติภาพ หน้าต่างบานกลมและอักษร ในชุมชนแห่งนีห้ ยัง่ รากลึกเพียงใด 07
08
06 Teens of Thailand 07 Rabbit Hill ร้านหนึ่งคูหาเล็กๆ ซึ่งเคยเป็นโกดังเก็บน�้ำตาลเก่าของชุมชน 08 อัครวัฒน์ เฮงวิริยะพาณิช เจ้าของร้าน Rabbit Hill
OPTIMISE | APRIL 2018
65
09
เขยิบไปไกลกว่านัน้ ตึก FooJohn บนถนน เจริญกรุง ซึง่ มีเจ้าของเป็นผูค้ า้ อะไหล่รถยนต์ชาวไทย เชือ้ สายจีน ได้ถกู ปรับเปลีย่ นให้เป็นร้านอาหารสไตล์ ฮ่องกงกลิน่ อายเรโทร ประหนึง่ ฉากจากภาพยนตร์เรือ่ ง In the Mood for Love ของผูก้ ำ� กับหว่องกาไว “ผมอยากได้ทนี่ มี่ านานแล้ว ทันทีทรี่ วู้ า่ เขาปล่อย เช่า ผมก็รบี ตอบตกลงทัง้ ทีย่ งั ไม่รดู้ ว้ ยซ�ำ้ ว่าจะเอาไป ท�ำอะไร” โรแม็ง ดูปยุ กล่าว เขาคือหนึง่ ในผูน้ ำ� โปรเจกต์นี้ และยังเป็นผูก้ อ่ ตัง้ ร้าน Soulbar บาร์ ยอดนิยมอีกแห่งในตลาดน้อยด้วย โรแม็งได้รบั แรงบันดาลใจในการออกแบบจาก การไปเยือนนครปารีสและร้าน Mido Cafe บนถนน เท็มเปิลสตรีทในฮ่องกงทีผ่ สมผสานอิทธิพลของร้าน อาหารแนวบิสโทรของฝรัง่ เศสเข้ากับคาบาเรต์แบบจีน “ผมหลงเสน่หข์ องกรุงเทพฯ และมรดกทางวัฒนธรรม ทีน่ ี่ เลยอยากรักษามันเอาไว้ให้ได้มากทีส่ ดุ หรือ กระทัง่ ช่วยบูรณะบางส่วนด้วย” เขากล่าว ร้านอาหารและบาร์ FoudeJoie นัน้ กินพืน้ ทีส่ อง ชัน้ ล่างของตึกฟูจอห์น ภายในร้าน โรแม็งได้เพิม่ ลูก เล่นให้กบั สีผนังเก่าและติดกระจกนูนเข้าไปตามร่อง ก�ำแพงคอนกรีต บนชัน้ สองนัน้ เสิรฟ์ ค็อกเทลทีไ่ ด้แรง บันดาลใจจากหนังสือ The Savoy Cocktail Book ใน บรรยากาศทีช่ วนให้นกึ ถึงวิถชี วี ติ ของชาวเอเชียตะวัน ออกในอดีตก่อนทีจ่ ะมีตกึ ระฟ้าและรถไฟใต้ดนิ ถึงเมนู 66
OPTIMISE | APRIL 2018
10
อาหารของทางร้านจะเป็นไปตามสมัยนิยม แต่โรแม็ง ก็ยงั คงรักษาความตัง้ ใจทีจ่ ะยกย่องครอบครัวเจ้าของ ตึกฟูจอห์นผ่านองค์ประกอบอืน่ ๆ และสะท้อนวิถชี วี ติ ของชุมชนชาวจีนในตลาดน้อยไปในเวลาเดียวกันด้วย องค์ประกอบทีท่ งั้ สวยและดิบนัน้ ได้คนื ความมี ชีวติ ชีวาให้กบั ตึกฟูจอห์น และถือเป็นภารกิจท้าทาย ส�ำหรับบรรดานักออกแบบ แต่จดุ นีเ้ องทีเ่ ป็นเสมือน แนวปะทะระหว่างความเก่าและใหม่ โครงการตึกสูง เสียดฟ้าอย่าง One Bangkok, The Grand Rama 9 และ Mahanakhorn นัน้ หลอมรวมความเป็นสมัยใหม่ และดีไซน์ลำ�้ ยุคเข้าในทุกจุด และได้กลายเป็นตัวท�ำ เงินส�ำคัญให้กบั แวดวงอสังหาริมทรัพย์ในกรุงเทพฯ แต่ทา่ มกลางการทวีจำ� นวนขึน้ ของตึกหน้าตาทันสมัย ร้านอาหารและบาร์อย่างฟูชวั ร์ ปา เฮ่า และแร็บบิท ฮิล นัน้ เลือกทีจ่ ะหันมาใช้การออกแบบสไตล์จนี ย้อนยุค เรียกคนแข่งกับกองทัพตึกสูง แน่นอน แนวคิดดังกล่าวอาจจะไม่ได้ดงึ ดูดคนทุก เพศทุกวัย หรือแม้กระทัง่ สร้างความไม่พอใจให้กบั คน ทีไ่ ม่ตอ้ งการเห็นการใช้สถาปัตยกรรมไทย-จีนอันเก่า แก่มาเป็นเพียง ‘กลยุทธ์’ ทางการตลาด กระนัน้ หาก เทียบกับการปล่อยให้ตกึ แถวเหล่านีเ้ สือ่ มโทรมไปตาม กาลเวลา และสุดท้ายอาจต้องจบชะตากรรมลงด้วย การถูกรือ้ ถอนแล้ว ความพยายามเหล่านีน้ บั ว่าดีกว่า การนิง่ ดูดายหลายเท่านัก
Essentials Ba Hao 8 ซอยนานา ถนนไมตรีจิตต์ กรุงเทพฯ โทร. 081-454-4959 Dim Dim 27/1 ซอยสุขุมวิท 33 ถนนสุขุมวิท กรุงเทพฯ โทร. 02-085-2788 FoudeJoie ตึก FooJohn ซอยเจริญกรุง 31 ถนนเจริญกรุง กรุงเทพฯ โทร. 095-060-6286 Pijiu 16 ซอยนานา ถนนเจริญกรุง กรุงเทพฯ โทร. 081-839-2832 Rabbit Hill 1 ถนนสันติภาพ กรุงเทพฯ โทร. 092-646-6636 Sing Sing Theatre ซอยสุขุมวิท 45 ถนนสุขุมวิท กรุงเทพฯ โทร. 063-225-1331 Teens of Thailand 76 ซอยนานา ถนนเจริญกรุง กรุงเทพฯ โทร. 096-846-0506 09 โรแม็ง ดูปุย เจ้าของร้าน FoudeJoie 10 ร้าน FoudeJoie บนถนนเจริญกรุง ซึ่งตกแต่งในสไตล์ฮ่องกงกลิ่นอายเรโทร
LIVING SPACE
OPTIMISE | APRIL 2018
67
1
บล. ภัทร ส่งมอบคำ�ขอบคุณแด่ลูกค้า คนสำ�คัญด้วยงาน Philosophy of Wealth
บริษทั หลักทรัพย์ ภัทร จำ�กัด (มหาชน) ส่งมอบ ประสบการณ์แห่งความมัง่ คัง่ เพือ่ ขอบคุณลูกค้า กลุม่ ไพรเวต แบงก์ ผ่านงาน Philosophy of Wealth กาลาดินเนอร์กลางสวนทีน่ �ำ เสนอการแสดง ‘มโนราห์ บัลเลต์’ นาฏกรรมชิน้ เอกจากบทเพลงพระราชนิพนธ์ ในพระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภูมพิ ลอดุลย เดช ทีผ่ สมผสานมนต์เสน่หข์ องมโนราห์แบบไทย เข้ากับบัลเลต์แบบตะวันตก โดยการออกแบบท่า เต้นและควบคุมการแสดงของ ‘ครูโจ้’ สุธศี กั ดิ์ ภักดี เทวา ตลอดจนมินคิ อนเสิรต์ บทเพลงพระราชนิพนธ์ จากการขับกล่อมของนักร้องเสียงคุณภาพ ‘กิต The Voice’ กิตตินนั ท์ ชินสำ�ราญ และการบรรเลงดนตรี จากวง Royal Bangkok Symphony Orchestra (RBSO) ทัง้ นีเ้ พือ่ แสดงความมัง่ คัง่ ทางวัฒนธรรม ของประเทศ ตลอดจนสือ่ ถึงปรัชญาแห่งความมัง่ คัง่ ทีบ่ ล.ภัทร พร้อมส่งมอบให้กบั ลูกค้าผ่านบริการ โดย มีคณะผูบ้ ริหารของบริษทั หลักทรัพย์ ภัทร ให้การ ต้อนรับอย่างอบอุน่ ณ บ้านปาร์คนายเลิศ เมือ่ เร็วๆ นี้
2
บล. ภัทร คว้า 2 รางวัลยอดเยี่ยม จากนิตยสาร The Asset
บริษทั หลักทรัพย์ ภัทร จำ�กัด (มหาชน) คว้า 2 รางวัลยอดเยีย่ มด้านวาณิชธนกิจ จาก The Asset นิตยสารการเงินชัน้ นำ�แห่งเอเชีย ประกอบด้วย รางวัล Best M&A Adviser, Thailand หรือ รางวัลสถาบันการเงินทีม่ ผี ลงานดีเด่นด้านการเป็นทีป่ รึกษาสำ�หรับธุรกรรมควบรวมกิจการในประเทศไทย ประจำ�ปี 2017 และรางวัล Best IPO, Thailand (B.Grimm Power) หรือ รางวัล IPO ดีเด่นของประเทศไทย ประจำ�ปี 2017 โดยบล. ภัทรเป็นทีป่ รึกษา ทางการเงินและผูร้ บั ประกันการจัดจำ�หน่ายให้แก่บริษทั บี.กริม เพาเวอร์ จำ�กัด (มหาชน) ในการนี้ อนุวฒ ั น์ ร่วมสุข กรรมการผูจ้ ดั การ หัวหน้าฝ่าย ตลาดทุน เป็นผูแ้ ทนเข้ารับรางวัล เมือ่ วันที่ 17 มกราคม 2561 ณ โรงแรมโฟร์ซซี นั ส์ ฮ่องกง 68
OPTIMISE | APRIL 2018
THE AGENDA
4
3
บล. ภัทร คว้ารางวัล Top Underwriting Securities Firm จากสมาคมตลาด ตราสารหนี้ไทย
อนุวฒ ั น์ ร่วมสุข กรรมการผูจ้ ดั การ หัวหน้าฝ่ายตลาดทุน บริษทั หลักทรัพย์ ภัทร จำ�กัด (มหาชน) นำ�ทีมงานรับรางวัล Top Underwriting Securities Firm จากงานประกาศรางวัลตราสารหนี้ ยอดเยีย่ มแห่งปี 2560 (ThaiBMA Best Bond Awards 2017) ซึง่ จัดขึน้ โดยสมาคมตลาดตราสารหนีไ้ ทย ในฐานะบริษทั หลักทรัพย์ ทีไ่ ด้รบั ความไว้วางใจจากผูอ้ อกตราสารหนีภ้ าคเอกชนในการเป็น Underwriter ทีม่ มี ลู ค่ารวมของการจัดจำ�หน่ายตราสารหนีภ้ าค เอกชนระยะยาวสูงสุดในปี 2560 ณ โรงแรม ดิ แอทธินี โฮเทล แบงค็อก เมือ่ วันที่ 28 กุมภาพันธ์ 2561
บลจ. ภัทร คว้ารางวัล Best Fund House Award จาก Morningstar Thailand Fund Awards 2018
บริษทั หลักทรัพย์จดั การกองทุน ภัทร จำ�กัด นำ�โดยยุทธพล ลาภละมูล กรรมการผูจ้ ดั การ พร้อมทีมผูจ้ ดั การกองทุน เข้ารับรางวัล Best Fund House Award หรือรางวัล บลจ. ยอดเยีย่ มประเภทกองทุนหุน้ ภายในประเทศ จากเกศรา มัญชุศรี กรรมการและผูจ้ ดั การ ตลาดหลักทรัพย์แห่งประเทศไทย วรวรรณ ธาราภูมิ นายกสมาคมบริษทั จัดการลงทุน (AIMC) และแอนโทนี เซอร์ฮาน กรรมการ ผูจ้ ดั การ ฝ่าย Research Strategy บริษทั มอร์นง่ิ สตาร์ (เอเชีย-แปซิฟกิ ) ในฐานะ บริษทั จัดการกองทุนทีม่ นี โยบายการดำ�เนินงานด้านกองทุนหุน้ ยอดเยีย่ ม พิจารณา จากความสม�ำ่ เสมอในการสร้างผลตอบแทนทีด่ ี การบริหารความเสีย่ งด้านการ ลงทุนในระยะยาว และความเท่าเทียมกันในการบริหารกองทุนทุกกอง ทัง้ นี้ การ มอบรางวัลมีขน้ึ ในงาน Morningstar Thailand Fund Awards 2018 ซึง่ จัดโดย ตลาดหลักทรัพย์แห่งประเทศไทย ร่วมกับสมาคมบริษทั จัดการลงทุน (AIMC) และบริษทั มอร์นง่ิ -สตาร์ (ประเทศไทย) จำ�กัด ณ ตลาดหลักทรัพย์ฯ เมือ่ วันที่ 15 มีนาคม 2561
5
ธนาคารเกียรตินาคิน พร้อมลูกค้าสินเชือ่ ธุรกิจรับรางวัล Platinum จากงาน SMEs Excellence Awards 2017
สำ�มิตร สกุลวิระ ประธานสายสินเชือ่ ธุรกิจ ธนาคารเกียรตินาคิน จำ�กัด
(มหาชน) เป็นผูแ้ ทนธนาคารเข้ารับรางวัล SMEs Excellence Awards 2017 ประเภท Platinum Award ในกลุม่ ธุรกิจประเภทบริการ จากวิสฐิ ตันติสนุ ทร ประธานสมาคมการจัดการธุรกิจแห่งประเทศไทย โดยรางวัลดังกล่าวเป็น รางวัลสูงสุดในฐานะสถาบันการเงินทีม่ คี วามเป็นเลิศในการบริหารจัดการลูกค้า SME ให้เติบโตและพัฒนาอย่างยัง่ ยืน พร้อมกันนีล้ กู ค้าสินเชือ่ ธุรกิจทีธ่ นาคาร ได้สง่ เข้าประกวดในฐานะ SME ทีป่ ระสบความสำ�เร็จ และมีการบริหารจัดการ ทีเ่ ป็นเลิศ ได้แก่ บริษทั ดี-แลนด์ กรุป๊ จำ�กัด และบริษทั วัฒนะกล ทรานสปอร์ต จำ�กัด ก็ได้รบั รางวัลระดับ Platinum เช่นกัน โดยพิธมี อบรางวัลจัดขึน้ เมือ่ วันที่ 30 พฤศจิกายน 2560 ณ โรงแรม ดิ แอทธินี โฮเทล แบงค็อก
OPTIMISE | APRIL 2018
69
6
ธนาคารเกียรตินาคิน ชูโมเดลใหม่ KK Magic Mirror ใช้เทคโนโลยีนำ�เสนอบริการสะท้อนจุดแข็งด้านการลงทุน
ดร.อนุชิต อนุชิตานุกูล ประธานสายพัฒนาระบบงาน ช่องทาง ขายและผลิตภัณฑ์ ธนาคารเกียรตินาคิน จำ�กัด (มหาชน) แถลงข่าว เปิดตัว KK Magic Mirror บริการที่ปรึกษาทางการเงินผ่านจอ LED แบบ Interactive ที่ยังคงรักษาเสน่ห์ของ Human Interaction เพื่อ ตอบสนองไลฟ์สไตล์ของลูกค้าในยุคดิจิทัล และช่วยให้ผู้สนใจด้าน การวางแผนการเงินและการลงทุนสามารถเข้าถึงบริการทางการเงินที่ ตอบโจทย์ความต้องการได้อย่างมีประสิทธิภาพ ทั้งนี้ลูกค้าสามารถใช้ บริการผ่าน KK Magic Mirror ได้ใน 5 พื้นที่นำ�ร่อง ได้แก่ ศูนย์การค้า สยามพารากอน ศูนย์การค้าเค วิลเลจ ศูนย์การค้าซีคอนสแควร์ ศรีนครินทร์ ธนาคารเกียรตินาคิน สาขาอโศก และอาคารซี.พี. ทาวเวอร์ 1 สีลม ตั้งแต่เดือนมีนาคม 2561 เป็นต้นไป งานแถลงข่าวจัดเมื่อวันที่ 27 กุมภาพันธ์ 2561 ณ ธนาคารเกียรตินาคิน สาขาอโศก
7
กลุ่มธุรกิจการเงินเกียรตินาคินภัทร สนับสนุนคอนเสิร์ต การกุศล ‘ยามเย็นกับเพลงบรอดเวย์’
กลุม่ ธุรกิจการเงินเกียรตินาคินภัทร ให้การสนับสนุนคอนเสิรต์ การกุศล ‘ยามเย็นกับเพลงบรอดเวย์’ ซึง่ จัดโดยวิทยาลัยดุรยิ างคศิลป์ มหาวิทยาลัยมหิดล และบริษทั แฟมมิล่ี โนฮาว จำ�กัด ในเครือตลาด หลักทรัพย์ฯ ทัง้ นี้ คอนเสิรต์ ดังกล่าวนำ�เสนอความไพเราะของบทเพลง บรอดเวย์สดุ อมตะจากการขับร้องโดยศิลปินชัน้ นำ�ของไทย และการ บรรเลงดนตรีโดยวงดุรยิ างค์ฟลี ฮาร์โมนิกแห่งประเทศไทยกว่า 100 ชีวติ ณ มหิดลสิทธาคาร มหาวิทยาลัยมหิดล ศาลายา เมือ่ วันที่ 11 กุมภาพันธ์ 2561 โดยรายได้หลังหักค่าใช้จา่ ยจากคอนเสิรต์ จะมอบให้แก่มลู นิธิ รามาธิบดี เพือ่ พัฒนาอาคารและจัดหาเครือ่ งมือแพทย์เพือ่ ผูป้ ว่ ยยากไร้ สำ�หรับสถาบันการแพทย์จกั รีนฤบดินทร์
8
ธนาคารเกียรตินาคินภายใต้สมาคมธนาคารไทย และ สอ.ดย. ขยายผลโครงการ ‘รู้เก็บ รู้ใช้ สบายใจ’
สมาคมธนาคารไทย โดย 15 ธนาคารสมาชิก รวมทัง้ ธนาคาร เกียรตินาคิน จำ�กัด (มหาชน) ร่วมกับสภาองค์การพัฒนาเด็กและเยาวชน ในพระราชูปถัมภ์สมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี (สอ.ดย.) ชมรม CSR สมาคมธนาคารไทย และองค์กรภาคีอกี 4 แห่ง จัดแสดงผลงานโครงการรูเ้ ก็บ รูใ้ ช้ สบายใจ ระยะที่ 2 ทีด่ �ำ เนินการในปี 2559 เพือ่ ให้ความรูแ้ ละส่งเสริมวินยั ทางการเงินแก่แกนนำ�นิสติ นักศึกษาใน สถาบันการศึกษาระดับปริญญาตรี 7 แห่งในจังหวัดนครปฐม เมือ่ วันที่ 1920 มกราคม 2561 ณ ศูนย์การค้าเซ็นทรัลพลาซา ศาลายา จังหวัดนครปฐม 70
OPTIMISE | APRIL 2018